' 5 GM I 9 158 deyrnedd Prydain /Pa wron heilin haelaf ysydd?' /A minnau a'm cyhudd heb gywilydd /Ef ydoedd Owain hir CBM IV 9 156 l greddf Unhwch, /Dywal a'm dywed, `Llonyddwch!' /Can doddwyf a_^ digeryddwch, /Na ddala fa_^r, Casnar, GYC VII 43 33 l cymraw, /A god a_^ chelwydd a geuawg grefydd?' /Canid eiddunt ffydd, ffo_"ynt rhagddaw /I blith y ge GYC VII 42 49 a wna. /`Hyn a wneuthum i, beth a wnaethost ti?' /Medd Crist Celi Ri: rhaid oedd yna /Bod gleindid para GM I 7 109 n ei ogawn. /Gwelais gynt, hwy cenynt `cwd awn?' /Rhag Madawg mechde_"yrn Lleisiawn. /Lliaws twr twnfri a 1910 MB I 4 30 fi. /As bwyf yn addef yn aros y llef, /Y llog a achef aches wrthi, /Ac ysy didryf, didraul ei bri, /Ac GM I 12 23 i ducpwyd, /Cw_^l oedd fy ngadu can ni adwyd. /A adwy Creawdr mad y'i crewyd /I waddawl er Duw diawd a DB VI 33 29 gwir y'i dygir, /Ac a fo da, nid edewir: /Nog a adwys Duw, yn y dognir - ced /Haelfab Ednyfed, neb ni IRh VII 30 15 , /Llawenglaer fy chwaer, chwedl a'm deubydd, /A addawsai, hoed a hud beunydd, /O'm hoen drwy hirboen h CBM IV 16 54 rwr marwoliaeth /Ym mhren crog, ein Creawdr ni a aeth. /Ef, ein ca_^r, a'n cyrchws ynaeth /O uffern, cr PB VII 7 6 ost llys, aerbair - yn arfau, /Dug angau (dygn a air!) /A'i law oedd lw 'mhob cyfair /Fal cyfun grededu DB VI 29 124 ymguddiaf. /Nid a eill cadarn yn cadw eithaf /A all gwan truan: trist a allaf. /O orchrawn deigr llawn DB VI 34 14 odduch daear, ddyn, o mynnaf, /Heno a allo hyn a allaf: /Dedfryd gw_^r gorau y'i barnaf, /Dadfrawd gwaw DB VI 29 124 cadarn yn cadw eithaf /A all gwan truan: trist a allaf. /O orchrawn deigr llawn a ollyngaf /O orchudd G PB VII 18 4 ; /Marwnad heb blyg, hirddrig, hardd /Bellach a allaf o'i gerdd. /Cerddorion cerddau difwlch /Gwe_^n, DB VI 34 14 riaf, /Nac odduch daear, ddyn, o mynnaf, /Heno a allo hyn a allaf: /Dedfryd gw_^r gorau y'i barnaf, /Da LlG VII 27 26 w y dyn ni dde_^l yng nghred /Ar y Gw_^r gorau a aned. /Angau ni'n edau un nodded - rhagddaw: /Trwy ben GYC VII 40 124 mil, /Mab Mair o'r pum gair heb ge_^l, /Y sant a aned ddyw Sul GM I 14 25 moli; /Un Duw y_^nt wyntau a diau dri. /Truan a anian inni o amwyll /Tra charu present pre_`s gynhywy LlF1 II 1 27 Bedr i'w fedr yd yr foled; /A'r drydedd allawr a anllofed - o nef: /Gwyn ei fyd ei thref gan ei thrwydd OC II 15 36 Lluosawg am anrhaith; /A ennir wedi hirdaith? /A annwn-ni yn Rhos noswaith? /Dos, was, i gennyf ac nac MG VII 32 43 _^r, heb gant, gwynnawg ddrysau; /Y Mab ydoedd a anydoedd dan ei nodau, /A'i fam ar lawr, a'i bron wer EW VI 3 5 ac y'i rhan. /I'm rhan, llid Ogrfan, llawer - a archaf, /A gaffaf, i'm naf ne_^r; /Dyn cymen wyf a'i c EGM I 26 44 /Archaf i'm Harglwydd, Culwydd Celi, /(Nid ef a archaf arch egregi) /Arch ydd wyf yn arch yn ei erchi DB VI 34 1 Colofn nef, dy nerth a archaf, /Celi hael, i'r hwyl a ddygaf; /Celfyddyd ym m BF VII 50 1 Crist, fawr Arglwydd rhwydd, rhad a archaf, /Crist Fab Duw didwyll, hanbwyll honaf! /Crist CBM IV 18 39 on gwirion, gwaraf, /Yng ngwenwlad Wledig, nef a archaf. /Gwledig arbennig, pan yth aned /Dyfu waredd i GYC VII 39 11 on, /Nawdd y my_^r a Mair a'i morynion! /Nawdd a archaf i archengylion - mawr, /Arglwydd nef a llawr, f PM V 27 9 eidiawl Gruffudd! /Graid eryr milwyr Maelawr - a archaf /I Erchwyn nef a llawr, /Udd dinag, dinas gwria D-2 I 2 32 ryfedd, rhinwedd reen; /Rheg rhysiolaf, rheg a archaf, rhwymaf iwrchen! /Rhuthr uthr awel rhynnawdd u GB II 26 80 awn Dewi nis dichonwyf, /Gwnaed eiryoled im am a archwyf. /Archaf reg yn deg, a digerydd - wyf, /I erch GB II 26 91 rum le a'i mynwent i luosydd; /A Bangor esgor a bangeibr Henllan /Ysydd i'r clodfan, i'r clyd ei wy_^ GB II 26 91 ibr ysydd /Meiddrum le a'i mynwent i luosydd; /A Bangor esgor a bangeibr Henllan /Ysydd i'r clodfan, i' PhB VI 14 27 a ddadenid /Pencerdd o ddigerdd ni ddigonid; /A bai ef gennyf-i yd gynnelwid /Adfyddaf nad arnaf yd or PhB VI 14 25 ddion Prydain /Nes gwayw yn adain nid atygid; /A bai Gwiawn o'i ddawn a ddadenid /Pencerdd o ddigerdd n CBM IV 18 3 /I foli fy Rhi rhwydd, rhadlawn, /Un Mab Mair a bair byrnhawn - a bore /Ac aberoedd ffrwythlawn, /A wn CBM III 16 73 yll a_^'i olwg /O olud ni roddwy, /Rhudd barau a bair yn adwy, /Rhudd bebyll, rhyn gestyll gystwy. /Rhu PM V 21 22 rglwyddwas, aerglais - Lywelyn, /Lewenydd dwfn a bais, /Gwendud amrywdud Emrais, /Gwynedd adrysedd, i d GYC VII 38 38 groen, crinfrych, ysgeler, /Lle rhyfedd rhyfyg a balchder! /Na fid rhyfalch dyn i dan y se_^r, /Na fid HOG II 13 11 laifn /A gwaedliw ar giwed /A gwaedlen am ben a banned /A gwaedlan a gran yn greuled GM I 8 22 gyrchws glyw Fflandrys, a fflemychws i eu bre /A ba_^r ynddaw yn ddiolo, /A lithws llwytgun ar ffun ffo OC II 14 142 gwelud-di w_^yth gwaith Llidwm dir; /Y gwy_^r a barchaf, wynt a berchir. /Menestr, gwelud di galchdo_" CBM III 21 48 m gorf, am gerdd westi, /Amsathr cyrdd a byrdd a barddoni; /Amser y'm cerid gan lyw Ceri, /Caradwy wled LlF1 II 1 151 es eisioes eisau ynddi, /Namyn heirdd a beirdd a barddoni, /Namyn hedd, a medd i mewn llestri, /Namyn h SB II 24 19 w tra glyw, a llyw tra llyw, trillu rhagddaw, /A barf ar farf, ac Eingl ar darf godwrf giliaw, /A thref CBM III 27 19 rlyn - i'm bryd /Er brawdfaeth Llywelyn; /Trwm a barthred yd berthyn /Y dug Duw dewis ar ddyn. /Dewisws CBM IV 18 30 /Neud beirdd yr eglwys egluraf, /Neud eu porth a barthwyd ataf. /Neud hyfryd fy llwrw, lle a gyrchaf, / PM V 18 39 chedyrn orefras, /Llyw bydoedd lled byd, dwfn a bas, /Llywelyn, Llywarch rhy-th-gafas CBM IV 18 26 af. /Neu'm dychryn meddwl a feddyliaf /O bechu a bechws Addaf. /Neud wyf alltud drud a dreigl Dy wendud ES I 18 18 d ni'm rhodded rhag rhysgyr - arfau /Arfod Cai a Bedwyr; /Yng ngorofn trai, trais fyfyr, /Yng ngwriawr GB II 26 111 llawr rhag lluosydd, /Pen argynnan coned cred a bedydd; /A bod o'i gylchyn, gylch ei feysydd, /Haelon PM V 27 26 yflafan! /Cyflafan fuan fu ar ddreigiau - byd /A bedydd cyn bwyn tau; /Cadr Grist, rhag cadwen Angau, / DLlM II 18 34 /Gwelai darf ar dyrfa oswydd. /Ni weled o gred a bedydd - etwa /Ei gynna gysteddlydd. /Ni wnaeth Duw ne SB II 22 12 eirchiaid erchi gosymddaith, /Gwae feirdd byd a bedydd o'i laith. /Am borthloedd miloedd milcanwaith, LlF1 II 5 44 arglwydd, ein Hargledrydd /A'n rhoddes-ni cred a bedydd. /Pumed dydd, elfydd aflwydd, /Rhyfel nid argel GM I 7 124 /Lliaws tech rhag trech tra briwwys /A byddin a beddrawd tu eglwys; /Lliaws gorwydd gwelw gwalchfrowys CBM III 21 108 dnes, /Rhy-s-molaf o'm cerdd, o'm cain aches, /A beiddiad, bleiniad, a blaidd neges. /Beirdd gannelw ga LlF1 II 1 151 /Ac nid oes eisioes eisau ynddi, /Namyn heirdd a beirdd a barddoni, /Namyn hedd, a medd i mewn llestri, CBM III 5 19 nion gwyry, gwirion oeddynt; /Amgall o bwyllad a bell bwyllynt, /Am Gynddelw Brydydd yd bryderynt! /Gor DB VI 33 40 digardd, dygn yd gwynir, /Enwawg didwyll bwyll a bell gedwir, /Cedwis fi, ei fardd y'm gelwir. /Cedawl IRh VII 29 18 rwyn a welais mor drybelid, /Mireingall o ball a bellglywid, /Mawreddus feinus fen yd fernid - crair, / GYC VII 40 79 r peiriau! /Saith ganmil beiriaid o eneidiau, /A berau hirddrwg a phob eiddorwg, /A phawb heb olwg ar e OC II 14 142 gwaith Llidwm dir; /Y gwy_^r a barchaf, wynt a berchir. /Menestr, gwelud di galchdo_"ed - cyngrain /Y CBM IV 6 191 yw a'm glyw a'm glewhir, /Trydar ba_^r berchen a berchir, /Trydydd Hualawg, huelir - yn nygn /Ei gynnyg DB VI 34 7 /Arglwydd fal Cynddelw a gynhaliaf, /Llywarch a berchis, mal yd barchaf, /Llywelyn urddyn, urddas hyna CBM III 3 170 llglod addawd, /Caer barchus barha_"us barawd /A berid i bererindawd. /Peniadur cerygl, ceresyd /Ced a ES I 16 8 /Llathraid fy marddair wedi Myrddin, /Llethrid a berid o bair awen. /Barochel uchel uch engylion, /Bar CBM III 24 68 thaw; /Eryr glyw glewaf, neuaf na ddaw, /Erlid a berid o'i beriglaw, /Ernywed arnaf-i o fod arnaw /Ddey LlF2 VI 9 14 wyta Efa bu afar. /Iolaf-i Bair o bured arwar /A beris amad ac adar, /Bwyf gwastad gan Fab Rhad rheithg DB VI 30 47 nt o'r bobloedd bawb a erchis. /Nid dodi barau a beris - arnaf, /Alaf a enwaf im a enwis. /Nid hebof ei HF VII 23 22 i. /Gw_^r a beris lloer, llwry goleuni, /Gw_^r a beris haul, nid traul trengi, /I'r gwir Dduw ydd wyf y HF VII 23 21 ch, /Gw_^r nid oedd lyfrach nog Elifri. /Gw_^r a beris lloer, llwry goleuni, /Gw_^r a beris haul, nid t CBM IV 10 6 ig Deau. /Aswynaf, archaf arch fawr - i Beryf /A beris nef a llawr, /Nawdd rhag dy fa_^r, ca_^r cerddaw GM I 11 53 eri_"on a bwystgunion - coed /Cadr bonedd budd a berthon; /Cyflafan taerdan rhag tey_"rnon, /Ceinffelai CBM III 21 174 edig gwlad orchorddon, /Gorddyfnws uddudd budd a berthon, /Gorwyddawr tuthfawr tu hir gleision, /Gw_^r LlF1 II 1 106 /Lluddedig fy ngherdd yng nghynrabad /Lluyddon a berthon parth ag atad. /Llawen Duw Ddofydd ddydd yd ga BF VII 50 5 - arddelw, /A borthes ei ddelw ddolur dycnaf. /A berthyn am ddyn a ddywedaf: /A bortho gofid, bid bwyll CBM III 5 108 gwinau fagwy. /Defawd a gadwaf can a'i catwy, /A berthyn rhag dyn nwy dilynwy, /Fy rhin a_^ rhiain nis MG VII 33 28 parau perych - yn ei bron, /Gwirion borthorion a berthynych. /Tithau, yr enaid, paid! Na'm pytych, /Tro GG II 31 16 , bwrw gw_^yth lwrw gweithlofedd, /Gair syberw a berw yn ei berfedd; /Wythfed yw lladd a_^ llafnau coch LlF1 II 3 37 /Yng Ngharneddau tau Teon. /Neud tau o'r barau a berydd - i'm plaid, /I'm plygu heb ddefnydd, /Ai cardd LlF1 II 4 7 au, /Un diau, diameth: /Hoedl bre_"yr breuawl a beth, /Bronwala i wahalieth. /Gwahalieth wosgedd, wasg PM V 13 6 n. /Gloywdid a rhydid gan eu rhad - boed tau, /A bid Duw yn ganiad, /Hywel, hoywal pob eirchiad, /Hil C EW VI 6 12 on, /Bid lary, bid lawch cerddorion, /Bid lew a bid lyw dragon. /Dragon udd dremrudd, draig Emrais - f MB I 3 118 ddwyreawr ei fawr feysydd, /Delid meirch amliw a biw elfydd, /Gwern gwygid, gwanai bawb yn ei gilydd, / CBM III 13 20 , abrwysg, abrwysgl anorraith, /Blaidd a blwng a blaengar gywaith. /Bro amnawdd, oesgawdd, oesgaith - e CBM III 21 108 cerdd, o'm cain aches, /A beiddiad, bleiniad, a blaidd neges. /Beirdd gannelw gannerth, berth rhyborth CBM III 13 20 /Braisg, abrwysg, abrwysgl anorraith, /Blaidd a blwng a blaengar gywaith. /Bro amnawdd, oesgawdd, oesg CBM III 3 67 llog rhag y llifeiriaint, /Annhebyg i'r blaid a blyg haint, /Afflau ffrau a phryfed llyffaint, /Affan GB II 26 112 lluosydd, /Pen argynnan coned cred a bedydd; /A bod o'i gylchyn, gylch ei feysydd, /Haelon a thirion a PM V 8 44 ewid. /A minnau, magator o'm dlid /Bodd i Dduw a bod yng ngleindid. /Rhag beiau rhiau yn y rhennid - bu HOG II 8 6 wofeg; /A'm dewis gydran, gyhydreg - a_^ bun, /A bod yn gyfrin am rin, am reg. /Dewis yw gennyf-i hardd IRh VII 29 21 hesgair uwch ei hesgid! /Yn arllwydd arwydd ar a boenid, /Yn eurllen, yn wen, yn wan obrid, /Yn orlliw CBM IV 18 3 wydd, rhadlawn, /Un Mab Mair a bair byrnhawn - a bore /Ac aberoedd ffrwythlawn, /A wnaeth coed a maes a OC II 14 133 ryn gobrwy gwerth eu henaid. /O'r gnifer anhun a borth cuniaid, /Nis gw_^yr namyn Duw ac a'i dywaid. /G PhB VI 16 8 gloyw orsaf - byddin, /Hoedl egin brenin, hoed a borthaf, /Gwenwynfar gwanar, cerddgar, cyrdd fyged, /G GM I 8 24 aw yn ddiolo, /A lithws llwytgun ar ffun ffo, /A borthes branes, Brynaich gyffro, /A gymhellws treth o BF VII 50 4 /Crist ddeddfawl gedawl, gadarnaf - arddelw, /A borthes ei ddelw ddolur dycnaf. /A berthyn am ddyn a GM I 7 115 udd glew a glywid, a Lloegrwys. /Lliaws bardd a borthid ar ei fwys /Ar ei fedd o felged gwlad Athrwys; BF VII 50 6 ddolur dycnaf. /A berthyn am ddyn a ddywedaf: /A bortho gofid, bid bwyllocaf; /A fo gnaws achaws uchaf DB VI 31 47 ion, /Rhai difai yn difa galon, /Rhan berthfan a borthyn greon, /Pei yn fyw yd fyddynt ym Mo_^n /Perynt MG VII 32 50 heb golledau, /Rhyddun' a'u gwlad, rhag twyll a brad y brenin gau; /Rhwystrwyd Erod, greulawn arfod, a CBM IV 6 95 gwy_^r gyrth am byrth yn burthiaw - gorwlad, /A bragad yn briwaw, /A brwydr a_^ braisg rwysg yn brwysg MB I 3 30 Cynan i dan dywawd /Ceffid yn ei gyntedd fedd a bragawd. /O olo Gruffudd yn rhudd feddrawd /Cwynif-i CBM III 8 60 awen llawer unben, /Gwae yw y byd hyd y'i gwn /A braint, diffaith y weithon. /Canys bu marw tarw trydar MeiG I 30 20 wyf a synio - cywraint, /Coelaf Dduw a'r saint a braint eu bro. /Cristawn wyf gan iawn (dawn digyffro) PhB VI 14 22 iw, bai'i haeddid - bodd saint, /Herwydd gwir a braint ydd ymbrofid. /Byddynt ddedwyddion prydyddion P PM V 20 37 angudd. /Angudd fu dy gyrch, angerdd Lly_^r - a Bra_^n, /A briwgoch dy ongyr, /Traw y tremynaist, ben PM V 24 51 en am ben yn beithawg, /A gwaed, a bwyd brain, a bra_^n ar gelain, /A galon adfuddiawg, /A golo ger man PM V 11 41 pen aig. /Eigiawn mwyn terrwyn tyrfa, ma_^n - a bras, /Bu brys beirdd cylch huan, /Mawr llawr, llwrw P EW VI 3 15 dr raen - ei ongyr, /Un angerdd a_^ Serlmaen, /A braw gwas gwisg haearngaen /A draidd fal blaidd yn y b DB VI 33 8 /Rhy afnam o gam a gymerir, /Rhy annawd o beth a bregethir. /Gwelais-i w_^r, a gw_^r a gwynir - yn fai PM V 1 30 fiad /A brwysgaw a briwaw bragad /A brwysgledd a breisgladd trwm iad /A byddinawr gwrdd gorddyfniad - c CBM IV 6 97 waw, /A brwydr a_^ braisg rwysg yn brwysgiaw, /A breuolion cwyn yn cwympiaw. /Yn Aber Ystwyth yn ystryw PM V 1 29 ad /A llafn coch yn llaw gynifiad /A brwysgaw a briwaw bragad /A brwysgledd a breisgladd trwm iad /A b PM V 20 38 ngudd fu dy gyrch, angerdd Lly_^r - a Bra_^n, /A briwgoch dy ongyr, /Traw y tremynaist, ben gwy_^r, /Tr SB II 24 44 gyfeilyw gwaith Gyfeiliawg, /Gwenwlad Owain, a bro Brydain a Brycheiniawg DB VI 26 9 ai mwyfwy fyddy; /Dy faint, herwydd braint, ti a brofy, /Dy fantawl, nid hawl, nid hawdd hynny, /Dy fa GB II 26 137 foli Dewi, da Gymra_"eg, - eofn, /O fodd bryd a bron, o brydest chweg, /O brydest ddyllest ddull ychwa LlF1 II 3 70 a_^r hir esgar hwyr esgor - a fyn /Hebawg bryn a bronddor, /Ni hebaf-i gan ei hepgor, /Ny hepgyr gleisi CBM IV 6 96 yn burthiaw - gorwlad, /A bragad yn briwaw, /A brwydr a_^ braisg rwysg yn brwysgiaw, /A breuolion cwy PM V 1 29 a_^n o'i angad /A llafn coch yn llaw gynifiad /A brwysgaw a briwaw bragad /A brwysgledd a breisgladd tr CBM III 11 18 t. /Ni thelir o wir, o w_'reiddrwydd - braisg /A brwysgaw yn rhodwydd, /Ebediw gw_^r briw, braw ddygwy PM V 1 30 yn llaw gynifiad /A brwysgaw a briwaw bragad /A brwysgledd a breisgladd trwm iad /A byddinawr gwrdd go SB II 24 44 ith Gyfeiliawg, /Gwenwlad Owain, a bro Brydain a Brycheiniawg LlF1 II 2 12 gerais a garaf - hefyd: /Hawdd ei fyd ei bryd a bryderaf, /Hawdd bo balch Gymro a gymrofaf, /Hawdd bwy GB II 26 64 fyddaf ban ddelwyf - yno, /Ny bydd yn eu bro a bryderwyf. /Gwelaf-i effeiriaid, coethaid, cannwyf, /C CBM III 3 85 gallrwydd, gadr yd genir, /Canu draig Brydain a brydir, /O bryder berthfalch yd berchir. /Berth y mae GM I 14 60 wdd ffraeth ydd adwyf /Yn urddas heb dras dros a brydwyf, /A'm bryd ar gymryd, gymrawd a_^'m nwyf /Cyfa PM V 23 119 yfedd cyd bo! /Hyd ydd e_^l ei dorf ar dyno - a bryn /Udd breiniawg bieufo. /Llew a'u dug, a'u dwg pan CBM IV 16 12 N y bo dull faddau ddall fyddar - o ddyn, /Duw a bry_^n yn brifgar, /Rhyferthir enwir yn anwar, /Yn Arg PB VII 10 10 nllu. /Yn llu y'th weled yn llithiaw - branes /A Brynaich yn cwyddaw, /Llyw dragon, llafnau dreigliaw, MeiG I 31 5 nefoedd, fy noddfa yn geugant; /Duw breiniawg a brynwys Ei garant /O'r poenau a'r pechawd a wnaethant. GM I 8 38 . /A draig Mo_^n mor ddrud ei eisylud yn aer, /A bu terfysg taer eu haer holi, /A rhagddaw rhewys dwys CBM III 11 28 idedd terrwyn tey_"rnwal, /Aur hybarch, hebawg a bual. /Buant cyd yng ngryd, yng ngreddf - cyfarfod /Cy MeiG I 30 32 r a'm llywo - hyd Frawd, /Defawd ddibechawd im a bucho. /O buchiant mawrfodd Ef a'm rhoddo, /Rhoddion d CBM IV 3 8 au Ceredigiawn, /[] cynrain coelfain cyflawn, /A [] burlaw berlawn, /A ddylud cy[] ffrwythlawn, /A ddyl GM I 12 24 Creawdr mad y'i crewyd /I waddawl er Duw diawd a bwyd, /A dillad i noeth, nawdd rhag annwyd, /A gwely a PM V 24 51 awg, /A gwaedlen am ben yn beithawg, /A gwaed, a bwyd brain, a bra_^n ar gelain, /A galon adfuddiawg, / GM I 11 52 n ortheol cad cedawl wron. /Ban baisg beri_"on a bwystgunion - coed /Cadr bonedd budd a berthon; /Cyfla GYC VII 42 30 gwarwyfa. /Gwelais luosydd a chyfedd beunydd /A byd ar gynnydd, gynnif gwyrda. /Hynny aeth heibaw fal GYC VII 40 33 , rhag cawdd cur, /Duw i holl ddynion daear, /A byd teg a bywyd hir /A gawn o charwn y Gw_^r. /Y Gw_^r ES I 21 12 Ef gwnaeth trai a llanw, a llwyr feddu - byd, /A bydoedd wledychu. /Mor gyfiawn Ei ddawn ddarparu, /Mor GM I 7 124 rag Iwys; /Lliaws tech rhag trech tra briwwys /A byddin a beddrawd tu eglwys; /Lliaws gorwydd gwelw gwa PM V 1 31 aw bragad /A brwysgledd a breisgladd trwm iad /A byddinawr gwrdd gorddyfniad - cynnygn /Yn cynnif ar Ys CBM III 21 48 torf am gorf, am gerdd westi, /Amsathr cyrdd a byrdd a barddoni; /Amser y'm cerid gan lyw Ceri, /Cara GM I 6 18 awd. /Nid oes gysteddlydd i hael hefelydd /O'r a byrth bedydd a ffydd a ffawd; /Nid ydyw yn fyw, ni dda PM V 23 98 irdd Prydain, prydus, eirian, - berth, /Gwy_^r a byrth fy rhwyf ym mhob Calan, /Er digabl barabl gan ba D-5 VI 36 7 gofud gofwy Nasredd. /Gofynnwn, treulwn traed a bysedd, /Tref ydd aeth Duw nef o'i dangnefedd /Ym mru CBM III 25 20 lafan annhelediw, /Adladd Rhirid, rhwyf anaw, /A byth nis beiddai bai byw GYC VII 40 33 wdd cur, /Duw i holl ddynion daear, /A byd teg a bywyd hir /A gawn o charwn y Gw_^r. /Y Gw_^r a rannaw GM I 7 101 am w_^r, /Am wledig Edeirniawn. /Gwelais frad a chad a chamawn /Cyfrwng llew a llyw Merfyniawn. /Gwela EMRh VI 23 14 dd dir rhag dewr gorflwng /Pan fo dydd gorwlad a chad yn wng. /Penial pob arial, crau allwng- branes /A GB II 26 129 ennydd. /Ysid i Ddewi dda gyweithydd /Wrth wan a chadarn achadw y prydydd, /Ac iddaw y mae, mal i ddedw MB I 3 124 wydd! /Cad rhag Castellmarch, mawr ei dyfydd, /A chadau Cynwrig wyrennig wlydd. /I gad gynghywair ym Me LlF1 II 1 140 lli. /Un llogawd ysydd herwydd heli, /Lleuddad a Chadfan yn ei chedwi, /Llyre werhydre wrhydri - lliaws GM I 12 31 o'm budd ymweddwyd, /Bod Duw i'm diau gadwyd, /A chadw Dy gyfraith hyd ymgyfrang a_^'m llaith /A'm llwy GB II 26 20 Duw ddioddeifiaint - yn deg /Ar don a charreg, a chadw ei fraint, /A chyrchu Rhufain, rhan gyreifiaint, PM V 4 13 canon, /Tair colofn y celfyddodion: /Marcwlff a Chadw gadr swyson /A Selyf, ben sywedyddion. /Rhannws GM I 6 22 lawd /Hyd pan dde_^l Cynan (cain addfwyndawd) /A Chadwaladr mawr, mur pob ciwdawd GYC VII 40 117 th ddiwedd, /A chwbl drugaredd o'n camweddau, /A chael goddiwes, cyffredin hanes, /Cymun a chyffes a ll DB VI 24 76 Ac ar llwyth oswydd gnawd llithiaw - cigfrain /A chaer dew firain yn difuriaw. /Gnawd gwayw ac arwydd g MG VII 32 39 anag seren o'u rhag yn rhoi golau; /Caerusalem a chaer Fethlem (nid er methlau) /Doethan' yn rhwydd ar PM V 23 171 Emrais amrygant, /Amrygyr Nefennyr Naw Nant, /A Chaer-yn-Arfon, a charant - yng ngnif /Yng ngnaws coll GB II 25 11 ennaeth yr wnaeth Iesu. /Cymhenddoeth a choeth a chaeth i'r moliant, /Pebrddor pedrydant, pedror gylchu GYC VII 43 45 th blegyd, /Cyn pridd a gweryd, i'n gwarandaw /A chaffel angen ag olew, a Lle_^n, /A chymod a_^'n Rhe_^ CBM IV 4 207 dd Dullus fab Efrai, /Greddf Greidwyr a Chynyr a Chai, /Glew ddefawd, glyw oestrawd aestrai. /Ystre hyn D-1 I 1 48 ysb byd, gelleist borthant. /Hoeddl hir a nef a chain addef trwy ardduniant. /Urdden arnaw, rhad ac an CBM III 12 33 a blaidd yn ei blith. /O blith gwyrdd a chyrdd a chain amser - gwin /A gwirawd wrth leufer, /Berth yd b GB II 26 281 rddon a Mo_^n a saint Gwynedd, /Saint Dyfnaint a Chaint a chynhaddledd, /Saint Brycheiniawg, bro hywre LlG VII 24 31 ch Dygannwy mwyfwy y medd, /A chiliaw rhagddaw a chalanedd - crau, /Ac odduch gwadnau gwaed ar ddarwedd GM I 9 80 . /Gwelais yn Rhuddlan ruthr fflam rhag Owain /A chalanedd rhain a rhudd fehyr; /Gwelais yno ym mro yn GYC VII 43 29 yd uchenaid: /`Mae ef y diriaid o'i eneidiaw, /A cham guhuddwr, a cham usurwr, /A thwyllwr bradwr brada GYC VII 43 29 e ef y diriaid o'i eneidiaw, /A cham guhuddwr, a cham usurwr, /A thwyllwr bradwr bradawg ddwylaw, /A ll GM I 7 101 r, /Am wledig Edeirniawn. /Gwelais frad a chad a chamawn /Cyfrwng llew a llyw Merfyniawn. /Gwelais Loeg PM V 23 65 wasgar, /Mal Arthur, cain fodur Cibddar, /Can a chan a cheinwyll a gwa_^r, /Cant a chant a chynt nog a EG VI 18 60 yf heb wain /A chan llu pannu pen ar digrain /A chan llaw lludwaw Llanhuadain, /Cilgerran achla_^n a EG VI 18 59 /Oedd trist maer, oedd claer cleddyf heb wain /A chan llu pannu pen ar digrain /A chan llaw lludwaw Lla PM V 23 66 bddar, /Can a chan a cheinwyll a gwa_^r, /Cant a chant a chynt nog adar. /Adarweinidawg, caeawg gynran PM V 23 171 /Amrygyr Nefennyr Naw Nant, /A Chaer-yn-Arfon, a charant - yng ngnif /Yng ngnaws coll a'm peidiant. /Ne GB II 26 20 cymerth er Duw ddioddeifiaint - yn deg /Ar don a charreg, a chadw ei fraint, /A chyrchu Rhufain, rhan g GYC VII 40 121 sa_^l, /Llwyr obaith heb araith bo_^l, /Credu a charu bob chwy_^l /Crist brynawdr, amherawdr mil, /Mab GB II 26 265 a_^ chanhwyllau. /Ysid gyfeddach gan gyfeddau /A charu Duw yn drech no phenaethau; /Ysid gan unbyn unba GG II 31 18 /Wythfed yw lladd a_^ llafnau cochwedd /Celain a chathl brain ar ei bronwedd; /Nawfed in rhyred (nid an CBM IV 6 120 ant celain: /Calanmai, celennig i frain. /Cred a ched a cherdd rhychyngain - i'th blaid, /I'th blegyd y LlF1 II 1 65 Dyffrynt diletgynt, diletgrefydd, /Achadw crog a ched a choedydd - a cho_^r /A mo_^r ac arfor a gorfyny CBM IV 5 84 gis gynt, /Llas llary frodyr, gwy_^r gorfynt, /A ched lladded, lladdesynt. /Llas Aser, aerllew, aerllid PhB VI 12 28 os ac Epynt, /Bardd fu_^m it, trimud dremynt, /A chedymddaith ganwaith gynt. /Cyntaf achubaf Echel frai PM V 18 38 eas. /Llym anian trathan trwy gras - a choed, /A chedyrn orefras, /Llyw bydoedd lled byd, dwfn a bas, / GM I 9 150 w dyfr (dychwardd gwyrdd wrth echwydd) /Ogfanw a Chegin a Chlawedawg drydydd. /Dy-m-hunis ton mo_^r ym LlF1 II 1 157 rair cywair cywiw a_^ hi, /Ac angerdd a cherdd a cheiniedi - llawen, /Ac amgen yw ein llen a_^ Llanddew PM V 23 65 , /Mal Arthur, cain fodur Cibddar, /Can a chan a cheinwyll a gwa_^r, /Cant a chant a chynt nog adar. /A CBM III 5 61 ylyed, /Gwa_^r air i'm cyfair ni'm cyfaered; /A chen ni'm caro, na'm cerydded - fyth: /O'm ceryddawdd, LlF1 II 1 157 /Ac eurgrair cywair cywiw a_^ hi, /Ac angerdd a cherdd a cheiniedi - llawen, /Ac amgen yw ein llen a_^ CBM IV 6 120 ain: /Calanmai, celennig i frain. /Cred a ched a cherdd rhychyngain - i'th blaid, /I'th blegyd y dichwa CBM III 21 199 thrin ac a_^ thrychion, /Tri chyfred a_^ ched a cherddorion, /Tri eorth am borth am byrth Saeson, /Tri GYC VII 40 81 phob eiddorwg, /A phawb heb olwg ar ei balau, /A cherwyn boethdan ac ennaint brwmstan, /A llech lashaea GM I 13 7 yw atreg cof atre. /Cyfdaerant i ro_^n, a rhin a cherydd, /A chur gnodydd ar ne. /Gnaws edn adnabod bor GYC VII 40 85 edd cribog oer eu cribau, /A chythraul corniog a chethrau osglog, /A chyrn sefydlog ar ei sodlau, /A ph PM V 26 35 yr abar - gwedd bangaw /Yn bencnud wy gyfedd, /A chigfrain cyfwyrain cigwledd, /Cigyddion coelion calan LlG VII 24 31 o'r diwedd, /Am gylch Dygannwy mwyfwy y medd, /A chiliaw rhagddaw a chalanedd - crau, /Ac odduch gwadna GM I 9 150 ychwardd gwyrdd wrth echwydd) /Ogfanw a Chegin a Chlawedawg drydydd. /Dy-m-hunis ton mo_^r ym merwerydd DB VI 24 62 Llydaw. /Gnawd fod ongyr gwy_^r gwedi gwyraw, /A chledd gwawr Gwynedd a gwaed arnaw. /Gnawd yn uthr fod PM V 23 179 w, mad y'th want - arall /Yn arfoll ysgarant, /A chleddyf, a chlodfawr y'th wna_^nt, /Ac ysgwyd ar ysgw LlG VII 28 7 rhuddfoawg, /Llywelyn, lluyddfeirch arfawg, /A chlod a gorfod am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, EG VI 18 61 llaw lludwaw Llanhuadain, /Cilgerran achla_^n a chlod goelfain /A chlwyr ar ddyhedd, mawredd mirain; / DB VI 24 78 wayw ac arwydd gwedi gwyraw /A gw_^r yn gorfod a chlod iddaw. /Gnawd seithgad o Eingl yn syrthiaw - erg PM V 23 179 want - arall /Yn arfoll ysgarant, /A chleddyf, a chlodfawr y'th wna_^nt, /Ac ysgwyd ar ysgwydd anchwant PM V 14 37 o wisg eurdde, /Diamau anfon granwynion gre, /A chludaw ei hawl, ei chlod a he /Hyd y daerawd haul, hy EG VI 18 62 huadain, /Cilgerran achla_^n a chlod goelfain /A chlwyr ar ddyhedd, mawredd mirain; /Yn Aberteifi tew o GM I 8 14 nt a dau yng nghrau, yng nghrai achludd, /Cnud a chnud a fud ymdanaddudd. /Cad argrad arall, cad gawad PM V 11 22 sedd, gw_^r drud - am derfyn, /Am dyrfa beirdd a chnud, /Gwddant oll tey_"rngoll tud, /Gruffudd mynawg, PM V 17 27 mell ei wendud, /Llaith breisgwyr, llith brain a chnud, /Lladd rhyfu a rhannu golud. /Mebyd rhwyf gwryd PM V 18 37 ydd y'n creas. /Llym anian trathan trwy gras - a choed, /A chedyrn orefras, /Llyw bydoedd lled byd, dwf LlF1 II 1 65 t diletgynt, diletgrefydd, /Achadw crog a ched a choedydd - a cho_^r /A mo_^r ac arfor a gorfynydd. /Mo GB II 25 11 mhennaf pennaeth yr wnaeth Iesu. /Cymhenddoeth a choeth a chaeth i'r moliant, /Pebrddor pedrydant, pedr LlG VII 26 30 ddiaw. /Drud a glud, gwladoedd ymandaw, /Doeth a choeth, gyfoeth gyfunaw; /Dwys aergwys, Powys poed ei LlF1 II 1 65 diletgrefydd, /Achadw crog a ched a choedydd - a cho_^r /A mo_^r ac arfor a gorfynydd. /Mor elw fy nghy GM I 14 9 /A llwyr grefydd i grynho_"i, /A llafur a chur a chorff dorri, /A chyfiaw hoddiaw hwyliaw heli, /A chym CBM IV 16 182 . /Can gorau ein Duw ein datbrwy /Trwy gethrau a chrau a chymwy, /Can gweryd Creawdr a'i cretwy, /Can g LlF2 VI 10 96 rchaf i Duw ddwy uned: /Un ffydd a_^ chrefydd, a chred CBM III 3 172 i bererindawd. /Peniadur cerygl, ceresyd /Ced a chred a chrefydd i gyd, /Periglawr periglus Wyndyd, /G LlF1 II 1 35 lch, falch wynha_"ed, /Eglwys ffydd a chrefydd a chred - a chymun, /Fal wrth Dduw ei hun yd yr lunied. GYC VII 40 4 aint y saint ar eu seithfed /Bedydd a chrefydd a chred. /Dyw Llun, naf gwiwlun ni bair gelu - lles, /Ll PM V 26 99 yth coed llawn aeddfed: /Llywelyn, llyw Bedydd a Chred, /Fab Iorferth, fy nerth, fy nodded. /I tithau, GB II 26 211 mad y'i gweled, /Pen argynnan bedydd, crefydd a chred. /Ni chronnes, rhoddes rhadau - wallofiad /Rhudd LlF1 II 1 35 s wen wyngalch, falch wynha_"ed, /Eglwys ffydd a chrefydd a chred - a chymun, /Fal wrth Dduw ei hun yd GYC VII 40 4 gwared; /Braint y saint ar eu seithfed /Bedydd a chrefydd a chred. /Dyw Llun, naf gwiwlun ni bair gelu LlF1 II 1 149 athrefi, /Athreiddle haelon haelach no Thri, /A chrefydd herwydd, herwyr wrthi - nid moes, /Ac nid oes CBM III 3 172 indawd. /Peniadur cerygl, ceresyd /Ced a chred a chrefydd i gyd, /Periglawr periglus Wyndyd, /Gwyndawd CBM IV 17 10 rawr, /Ofer, difuner, llyther lleawr, /O ffydd a chrefydd ydd achretawr. /O ffyrf ioli Tri o draethawd EMRh VI 23 24 Ffrainc ffrawdd annheilwng /Ac ergryd a chryd a chreu ddillwng. /Gwnaeth drallif gwyar uch Trallwng - GYC VII 43 48 rheiniaw, /A nefawl orsedd, a rhan drugaredd, /A Christ o'r diwedd i'n dwyn ataw GYC VII 38 13 ddbrawd /Darllain pob pechawd fal y'i pecher, /A Christ ym mhren crog er creulonder /Yn y boen y bu duw CBM IV 6 14 , /Brwysg a na_^d o gad oedd ganthudd, /Brwydr a chrwydr a chryd arnaddudd, /Brwyngwyn gyfamwyn gyfamru EMRh VI 23 24 ainc ar Ffrainc ffrawdd annheilwng /Ac ergryd a chryd a chreu ddillwng. /Gwnaeth drallif gwyar uch Tra CBM IV 6 14 a na_^d o gad oedd ganthudd, /Brwydr a chrwydr a chryd arnaddudd, /Brwyngwyn gyfamwyn gyfamrudd - afrdw GYC VII 41 19 o rwyf bydawl byd gyfreithau. /Cyfraith hoced a chuhudded, (bawed beiau!) /Ac enwiredd heb drugaredd, GM I 14 9 eawdr, /A llwyr grefydd i grynho_"i, /A llafur a chur a chorff dorri, /A chyfiaw hoddiaw hwyliaw heli, D-1 I 1 30 rhag ei ddibwy. /Diau uddudd trallawd, cystudd a chur cystwy, /Gwerin weryd, gwedy clefyd cryd a chymwy GYC VII 40 105 d Ei galon a'i fron friwiau, /Er Ei wir arfoll a chur Ei fron oll, /Er y pum cyfrgoll a'i archollau /Na GM I 13 8 atre. /Cyfdaerant i ro_^n, a rhin a cherydd, /A chur gnodydd ar ne. /Gnaws edn adnabod bore, /Gnaws am ES I 17 10 win: /Brodyrdde braw aele o lin. /Dduw a Mair, a chwair in chwerthin /(Chwerddyd bryd!) o bryder chwefr GYC VII 40 116 dau, /A phurlan fuchedd a pherffaith ddiwedd, /A chwbl drugaredd o'n camweddau, /A chael goddiwes, cyff PB VII 5 2 mrwyn ei ddwyn, gwawr Cymry - neud marw, /Mawr a chweddl a'm deffry, /Owain prain neud pridd wely, /Arf BF VII 44 26 mro Dewdwr gw_^r gwrdd yn argae - trin, /Trist a chweddl heb warae, /Uthr gwynfan chwerw, herw hirwae: MG VII 33 11 truan, hyd tra etych, /A wy_^l cnawd chwannawg a chwennych - yn hawdd, /Mawrgawdd diadrawdd daw o'i edr DB VI 26 17 d tau, teg y rhoddy, /Dy feddiant, nid chwant, a chwenychy, /Dy feddwl, nid cw_^l, can nis cely, /Dy fo CBM III 1 34 , cenwch, cenyf o'm ban, /A mi, feirdd, i mewn a chwi allan CBM IV 3 37 ai galch llasar, llas Eithiniawn! /Crynai []yf a chwr ysgwydawr /Pan dorres []wr Mebwyniawn, /Crynai ys DLlM II 18 11 gr llwyr anrhaith /A dwyn ei dynion yn gaith, /A chwyddaw rhagddaw rhif saith - rhiallu, /Ni ellid ei o PhB VI 14 50 g a wesgerid. /Wedi cad dramawr a gawr dremid /A chyfarfod pybl pen yn erfid /Rhag meuedd cyfedd cyfedd GYC VII 42 29 /A gwin a gwerin, a gwarwyfa. /Gwelais luosydd a chyfedd beunydd /A byd ar gynnydd, gynnif gwyrda. /Hyn D-1 I 1 17 , a Dyffryn Clwydd a Nant Conwy, /Powys enwawg a Chyfeilawg ac a fo mwy: /Dyffryn Hafren, Ceri, Dygen, GM I 14 10 i grynho_"i, /A llafur a chur a chorff dorri, /A chyfiaw hoddiaw hwyliaw heli, /A chymryd i gan Dduw dd GYC VII 40 118 au, /A chael goddiwes, cyffredin hanes, /Cymun a chyffes a lles llyfrau. /Llyfrau llaswyrau yw'n sa_^l, GYC VII 40 69 mau, /Poenedu cynnes, caffel gorddiwes /Cymun a chyffes a lles llyfrau, /Olew ac angen a chymwyll `Ame GB II 26 224 neidiau; /Ny welant na lliant nac eu llongau, /A chyngor a wna_^nt a_^ chenhadau /I hebrwng iddaw ebrwy PM V 2 52 wyoli. /O chyngain, hael udd, hwyl i'm hynni, /A chyngor angor i'm hangori, /Ni bydd celadwy fod caledi OC II 15 53 rdaith, /Dywed ein dyfod Gynllaith. /Dos, was, a chyngor na chyngain - ein torf /Fal teiluoedd bychain; CBM III 11 70 awch cam, cenheddloedd - Powys, /Peues cyrdd a chyhoedd, /Glyw cyrchfawr, cylchynfeirch nid oedd, /Gw GYC VII 40 71 es llyfrau, /Olew ac angen a chymwyll `Amen', /A chymod a_^'m Rhe_^n, yr hy_^n gorau. /Ni bwyf lwth ddi GYC VII 43 46 gwarandaw /A chaffel angen ag olew, a Lle_^n, /A chymod a_^'n Rhe_^n cyn no'n rheiniaw, /A nefawl orse GM I 7 29 ! rhith fyth fydd Cymru /A chymri a chymrwyn, /A chymradw a hirgadw hirgwyn /A hirgur o ddolur ei ddwyn BF VII 51 6 las. /Llas Bendigeidran gydfryd - a_^ chymri, /A chymraw oedd hefyd: /Llas Llywelyn llafngreulyd, /Llas GM I 7 28 ed. /Tydwed doydd fedd! rhith fyth fydd Cymru /A chymri a chymrwyn, /A chymradw a hirgadw hirgwyn /A hi GM I 14 12 hwyliaw heli, /A chymryd i gan Dduw ddiwynni, /A Chymro ddifro ddifrad weddi, /Diwraidd a newid 'ny bai GM I 7 28 ed doydd fedd! rhith fyth fydd Cymru /A chymri a chymrwyn, /A chymradw a hirgadw hirgwyn /A hirgur o dd GYC VII 42 24 edd a wna. /Gwelais Lywelyn luoedd ail Merfyn /A Chymry derfyn yn ei dyrfa. /Gwelais benaethau Gwynedd GM I 14 11 orff dorri, /A chyfiaw hoddiaw hwyliaw heli, /A chymryd i gan Dduw ddiwynni, /A Chymro ddifro ddifrad LlF1 II 1 35 wynha_"ed, /Eglwys ffydd a chrefydd a chred - a chymun, /Fal wrth Dduw ei hun yd yr lunied. /Lluniwys CBM IV 16 182 orau ein Duw ein datbrwy /Trwy gethrau a chrau a chymwy, /Can gweryd Creawdr a'i cretwy, /Can gwarawd g D-1 I 1 31 chur cystwy, /Gwerin weryd, gwedy clefyd cryd a chymwy. /Ni ddaw meddyg hyd orffen byd hyd y notwy. /H CBM III 16 68 sti gwystyl grau a gwystyl Dehau, /Gwesti crau a chymwy, /Rhuddbres cad, beiddiad beirdd wantwy, /Rhudd GYC VII 40 70 Cymun a chyffes a lles llyfrau, /Olew ac angen a chymwyll `Amen', /A chymod a_^'m Rhe_^n, yr hy_^n gora IRh VII 30 19 fliw, /Gne gwyn gyllestr rhiw, rin ddiednydd; /A chyn Mehefin hywyn glodrydd, /Hi dyngawdd yn hawdd he LlF1 II 1 146 af, archaf weddi - iddaw: /Athreiddaw cyn taw a chyn tewi /Athreiddlan Gadfan, gadr athrefi, /Athreidd GB II 26 281 o_^n a saint Gwynedd, /Saint Dyfnaint a Chaint a chynhaddledd, /Saint Brycheiniawg, bro hywredd, /A sei GYC VII 42 5 ai /[] rhai, rhyfawr draha. /Torri gwaharddon a chynnal lladron /A threisaw gweinon, gwn na'th dycia. GYC VII 43 37 wd uffern /Y lle mae mignwern gwedy r'fignaw, /A chynnau o da_^n, a defni brwnstan, /A phob marchdaran GM I 14 15 t a llid, /Difanw present ddlid preswyl gyni, /A chynnif oedd well no gwall re_"i, /Rhybuched Trined, t GB II 26 263 /Mynogi a pherchi a pharch beincau /Yn eglwys a chynnwys a_^ chanhwyllau. /Ysid gyfeddach gan gyfeddau CBM IV 18 13 ys digawn, /Cymod o'n pechod (pechu nid iawn) /A chynnwys yn nef in arnodded: /I'r wlad eidduned, myned PM V 23 66 Can a chan a cheinwyll a gwa_^r, /Cant a chant a chynt nog adar. /Adarweinidawg, caeawg gynran - drud, CBM IV 4 207 rym dilludd Dullus fab Efrai, /Greddf Greidwyr a Chynyr a Chai, /Glew ddefawd, glyw oestrawd aestrai. / GB II 26 21 yn deg /Ar don a charreg, a chadw ei fraint, /A chyrchu Rhufain, rhan gyreifiaint, /A gwest yn Efrai, CBM III 12 33 /A gwyddfa blaidd yn ei blith. /O blith gwyrdd a chyrdd a chain amser - gwin /A gwirawd wrth leufer, /B CBM III 2 6 ysgar llys. /Ysid i'th lys liaws dyn /chedyrn a chyrn amgen /A gwawd gwedi gwirawd gwin /Ac aur llathr GYC VII 40 86 ibau, /A chythraul corniog a chethrau osglog, /A chyrn sefydlog ar ei sodlau, /A phob dychymyg i drywan GYC VII 40 85 r oerfelog, /A nadroedd cribog oer eu cribau, /A chythraul corniog a chethrau osglog, /A chyrn sefydlog D-2 I 2 8 an folawd clutawd atad, /Cyfrgain gennyd go_^r a chywyd cyhyd, cydnaid, /Cyfrgyrn cyfle, cyflawn fflam GYC VII 41 2 I Dduw'n gyntaf y cyfarchaf, bennaf biau /Nef a daear, a gwyllt a gwa_^r, Gwawr ysbrydiau, /Mo_^r a dy ES I 16 17 n, /(Llawer a wna Duw er dyniaddon) /Rhwyf nef a daear, rhag taerfar ta_^n, /I rwng Dy ddwylaw rhag Dy LlF1 II 5 36 - /Dygn ddangos aros erfyn, /Fal yd gry_^n dyn a daear. /Seithfed dydd, dydd darogan: /Main mwyaf oll a CBM IV 16 6 Dofydd tragywydd, trugar, /Un Rhiau, Rhwyf nef a daear, /Un Gwron gwrawl Ei ddaffar, /Unaf we_^n o wedd GM I 14 50 gobrwy gobrydd. /Pryderwn gyfnod dyfod Dofydd /A dafnau o'i grau ar Ei grogwydd. /Credasant o'i ddawn y PM V 23 21 y cain ddaffar - fy llyw, /Llywelyn athrugar, /A Dafydd defawd Udd Cesar, /Difai ddraig ddragon adwyar, DB VI 31 45 n: /Llywelyn hyddyn, terwyn, tirion, /Gruffudd a Dafydd dywysogion, /Rhai difai yn difa galon, /Rhan be CBM III 3 188 yn oes byd: /O'i adaf etewyn tanllyd /Y dyfu, a dail ar ei hyd; /Gwyrth arall, gwerthfawr ei ddedfryd, LlF1 II 1 155 rdd heb gardd, heb galedi, /Ac eurgrawn a dawn a daioni, /Ac eurgrair cywair cywiw a_^ hi, /Ac angerdd LlF1 II 1 43 , /Bendigedig fro fraint gynhewydd. /Bendigaid a daith o'i gyweithydd /Pan ddoeth i'r cyfoeth beunoeth CBM III 20 47 gynefawd - orau, /Rhudd barau, rhodd barawd, /A da_^l aur ma_^l er molawd /Ac ni beirch pesgfeirch pas BF VII 56 15 - bobl /O bobman a'i cyrchai, /Oedd dilyfn aur a dalai, /Oedd diludd budd myn y bai. /Myn y bai aerfab OC II 14 84 rchyr frodyr, fryd uchel ddau, /Diarchar arial a dan dalau. /Cedwyr a'm gorug gwasanaethau: /Nid y_^nt CBM III 27 1 Ednyfed, aerllew a dan eurlliw - claer /A_^'r darian daer dalfriw, /Amdan LlF1 II 1 63 iaid hynaid, hynaws ysydd: /Ni ddeffryd ei fod a dan glodrydd /Dyffrynt diletgynt, diletgrefydd, /Achad CBM III 17 30 /Udd ysym, eddyw a_^'r gair, /Nis arfaidd llew a dan lloer, /Gwayw crwm yn nydd trwm trwy ffwyr, /Gwa_^ CBM III 1 22 d y perthaist parth ag atan /Emys llaw llamhir a dan lluman, /Erchlyfn archlun ceirw uch cain ebran, /E CBM III 5 105 i gylchwy /(Ni rhyweles teg nwy rhywelwy!) /Ac a dan ruddem, ruddaur fodrwy, /Ac uch wyneb gwyn, gwinau EW VI 3 9 a'i cymer, /Dau cymaint rhif seithrif se_^r! /A dan se_^r ni bydd ac ni bu - un well, /Fawrglod bell PM V 23 72 rwydd Calan, /Adwedd tey_"rnedd, tir nis rhan /A dan se_^r, ysef ei amcan: /Adnes i franes, i frain ban CBM III 5 76 chymydd a_^ hi o hir obaith, /Na chymer wrtheb a dan wrthiaith. /Nid af-i ar hirdwf ni da_^l hirdaith / DLlM II 18 42 edyrn gydfydd. /A'm rhoddes meirch re rewydd - a danaf: /Neud nad ef a'u dyrydd! /Mi ni'm dawr cyn de_^ CBM IV 5 14 r gynefin trin tra laddai - ysgwyd /Ag ysgwydd a danai, /Gorddifanw anwaws traws drai, /Goronw falch fa MG VII 32 20 /A dewinion synnwyrddoethon, ddethol gampau, /A darogan proffwydi gla_^n, glaer barablau. /I leferydd DB VI 33 11 faith, /Fyth bellach ni welir. /Gwelais-i ddau a dau, beth a dewir? /Gwelais-i dri a thri, ni thremygir PC II 21 36 tyd i'm cyngor), /Yn naear franar Fangor /Doe, a dau fab Cedifor. /Fy nghalon a gryn rhag erchlais - y GM I 8 13 trwedd: /Cadarn gywrysedd cedeirn osudd! /Cant a dau yng nghrau, yng nghrai achludd, /Cnud a chnud a fu LlF1 II 1 155 y_^r hardd heb gardd, heb galedi, /Ac eurgrawn a dawn a daioni, /Ac eurgrair cywair cywiw a_^ hi, /Ac a DB VI 24 38 d, oedd rhaid wrthaw, /I'r porth, ein damorth, a dawn arnaw, /I uffern bydwern heb adaw - ychwaith, /Yn HOG II 12 11 dd o Fai - trychanllong /Yn y llynges fordai, /A decant cynran a'i ciliai, /Cyfarf heb un farf ar Fenai DB VI 29 69 ew biwyf, Llywelyn biau /Llyw Gwynedd, diwedd a dechrau. /Dechreuws De_"ws, hyd na'm dyhudd - dim, /Da GYC VII 43 37 e mignwern gwedy r'fignaw, /A chynnau o da_^n, a defni brwnstan, /A phob marchdaran yn ymdaraw, /Rhag t CBM IV 14 21 r ciniaw, /Plygaint, dewaint dyhunaw. /Dyhunaw a deffraw efo - a fu /Fal ydd aeth oddyno, /Dig y'm gwna GB II 25 22 , /Naw cad a naw cant, gormant gorfu, /Deg cad a deg cant tecaf a fu. /Ysgafn nifer Rhys yn llys Dinefw CBM IV 9 123 , ys ca_^r cyrdd cyflef, /Gwledig deg cantorf a deg cantref - rif /Ar hugaint cyfaddef, /Budd barawd, EGM I 26 48 id ei meni /Trwy ddiwyd eiriawl deddfawl Dewi /A deg cymaint saint senedd Frefi. /Am fun a fudydd ei ha GM I 14 66 e_^l Peryf pan beriglwyf /Perffaith waith ofeg a deg dalwyf. /Teilyngdawd addawd, addef gwiryn, /Traeth DB VI 30 86 ydedd. /Ef a'm talai aur ar fy mysedd, /Nid ef a delid drwy dalarwedd; /A_^ Dafydd dreisrydd drosedd - GYC VII 36 3 frenin, dderwin ddo_^r Aberffraw, /Aur dilyfn a delid o'i law, /Aur dalaith oedd deilwng iddaw, /Eurgy DB VI 27 89 /Amgylch gwawr Dygant yn deg hyfryd. /Ei deulu a delynt yng ngryd /Delwau aur ar eu cyfeiryd; /Ei wyrda LlG VII 25 69 chymer hyder a'i adawo! /Bolchlafn lud am dud a derfyno, /Balch eryr dewrwyr, dorf anosgo; /Beilch yw GB II 26 124 chawd, /Ym maes mae_"stawd Dydd Brawd dybydd; /A Dewi a'i gorug, gw_^r bieifydd, /Magna fab yn fyw a'i GB II 26 120 rwerydd, /Gwell pob un duun dewr no'i gilydd. /A Dewi a'n differ, a'n diffyn fydd, /A'i wyrth a'n diffy GB II 26 122 dd, /A'i wyrth a'n diffyrth rhag pob diffydd; /A Dewi a'n gweryd rhag cryd cerydd - pechawd, /Ym maes m GB II 26 204 rhodded, /Ar bob sant gormant geugant goned, /A Dewi a'u treiddiwys tros tydwed - elfydd, /Ar saint sy GB II 26 89 Langyfelach, /Lle mae morach a mawr grefydd; /A Dewi biau bangeibr ysydd /Meiddrum le a'i mynwent i lu GB II 26 87 yw, syw sywedydd, /A Dewi Brefi ger y broydd, /A Dewi biau balch Langyfelach, /Lle mae morach a mawr gr GB II 26 86 wedi Dofydd. /Dewi mawr Mynyw, syw sywedydd, /A Dewi Brefi ger y broydd, /A Dewi biau balch Langyfela GB II 26 61 g /Rhag gormes cedyrn Cad Ddybrunawg; /Ar Dduw a Dewi, dau niferawg, /Yd alwn bresen breswyl fodawg. /B HOG II 8 10 Dewis gennyf-i di; beth yw gennyt-ti fi? /Beth a dewi di, deg ei gosteg? /Dewisais-i fun fal nad atreg GB II 26 139 , /O brydest ddyllest ddull ychwaneg, /I Frefi a Dewi, doeth Gymra_"eg. /Diogel ei nawdd i'r neb a'i cy GB II 26 250 irau, /Namyn ar ddyn urddawl urddynt seiniau. /A Dewi oedd bennaf o'r penaethau, /A Duw yn gwybod ei dd GB II 26 126 eifydd, /Magna fab yn fyw a'i farw ddeuddydd; /A Dewi ryweled yn ei riydd /Fal cyfliw a_^ haul hwyl ysb GB II 26 78 igonais-i o gam, o gynghlwyf - difri, /I Dduw a Dewi y diwycwyf, /Canys dichawn Dewi nis dichonwyf, /G CBM III 8 21 iawn wladlwydd wledig. /Nis gw_^yr namyn Duw a dewinion - byd /A diwyd dderwyddon, /O eurdorf eurdor MG VII 32 19 Duw Rhe_^n, o'r hwn y ce_^n lle_^n a llyfrau /A dewinion synnwyrddoethon, ddethol gampau, /A darogan p DB VI 33 11 bellach ni welir. /Gwelais-i ddau a dau, beth a dewir? /Gwelais-i dri a thri, ni thremygir. /Ni rywele DB VI 34 21 Selyf selwyd i'm naf /A theced eidduned Addaf /A dewred yr undyn dewraf LlG VII 24 9 uffudd etifedd; /Rhwysg frwysg fraisg o fraint a dewredd, /Rhudd barau o beri cochwedd; /Rhyw iddaw dir PM V 15 20 as. /A minnau, mynnaf gyweithas, /Bodd Duw im, a dianc o'i gas GM I 14 24 wynt wrthyf wrth eu moli; /Un Duw y_^nt wyntau a diau dri. /Truan a anian inni o amwyll /Tra charu pres EGM I 28 23 eddwn yn ein gwedd-dawd; /Rhoddwn fwyd er Duw, a diawd - beri, /Crist Eli Celi, can ufylltawd. /Na chys GYC VII 43 32 lleidr annoniawg, a dyn deueiriawg, /A glwth, a diawg dial cymraw, /A god a_^ chelwydd a geuawg grefy LlF2 VI 9 4 d, anghlaear. /Ail eilyw ydyw edifar /Difa dyn a difanw llawgar. /Trydydd fydd, pan fo dydd dyar, /Sybe ES I 24 11 rad dybu bryd - Iddas, /Bredychu ein Hysbryd, /A Difiau y'n dyfu ledfryd, /Daly Iesu managu mwynglyd. / CBM III 16 26 n hyged, hygawdd i gywlad, /Bro hygadw difradw a difrad. /Difrad, digymrad, digymrwyn ognaw, /Digymrudd SB II 22 50 dd coelrydd celennig, /Oedd cwyn tranc pob tra a diffyg, /Oedd colofn yn ofn annyfnig, /Oedd terfyn car DB VI 24 83 riwdoll arnaw /Ac unbyn dengyn dengwlad iddaw /A digawn o ddawn i eiddunaw - rhe_^n /A dygen llawen yn GB II 26 81 eiryoled im am a archwyf. /Archaf reg yn deg, a digerydd - wyf, /I erchi i'm Rhwyf rhwydd gerennydd, / GB II 26 213 chronnes, rhoddes rhadau - wallofiad /Rhuddaur a dillad, fad ferthidau. /Ni cheffid gan naf na_^g o'i e GM I 12 25 ad y'i crewyd /I waddawl er Duw diawd a bwyd, /A dillad i noeth, nawdd rhag annwyd, /A gwely a thy_^ a PM V 23 169 gorthoriant - ar fil, /A'r Foelas a Gronant, /A Dinas Emrais amrygant, /Amrygyr Nefennyr Naw Nant, /A PM V 23 167 anw amgant, /Rhun ganclawdd adrawdd edrywant, /A Dinbych, gwrthrych gorthoriant - ar fil, /A'r Foelas a EGM I 27 108 Mynnid im gyreifiaint mwyniant creiriau - Duw /A diofryd arfau. /Arfod perffaith gwaith gorau, /Cyn gor GYC VII 41 16 rgledd cadarn arglwydd cadau /No'r dyn gwannaf a distaddlaf yn y daddlau. /Drudion fyddant, drwg y'u ba PB VII 15 20 llew yn ymladd, /A drud geir draig Gwynionydd /A distain gwawr Prydain prudd. /Prudd alar Rhys ni'm rho DB VI 35 92 w nef yn ei fawr noddfa /Ys caffo ef drugaredd a diwedd da. Amen DB VI 25 43 Gw_^r a wnaeth o'r dwfr y gwin, /Gan fodd Duw, a diwedd gwirin, /Nos a wnaethpwyd, trais annwyd trin, / CBM III 8 22 ledig. /Nis gw_^yr namyn Duw a dewinion - byd /A diwyd dderwyddon, /O eurdorf eurdorchogion, /Ein rhif GM I 14 100 . /Ac ysin-ni feddyg a fedd gwared - ein gau, /A dodwn ninnau ein hymddired; /Ys Ef, Arglwydd nef, a'n PM V 21 2 welyn, trosof - nis rhoddai /(Ef rhoddes wyllt a dof) /Ei winllyn (dengyn, da gof!) /O'i wenllaw heibia GYC VII 41 12 , perchen swyddau, /Nad a_^n dros gof (i wyllt a dof y daw angau), /Ac na wddant, rhag a glywant o glef CBM IV 13 23 - Prydain, /Wyt prydfawr i'th arfau, /Cefaist a dofaist yn dau /Cad anhawdd y Coedanau. /Cedwaist, cad EGM I 28 18 ti y daw rhag llaw yn llwrw anffawd /Un dydd (a Dofydd inni a'i dywawd) /Y cosbir enwir, y cosbawd /Ae EGM I 27 33 iau, /Ar lan Eurddonen er Ei ddoniau, /Can gur a dolur ar da_^l gliniau, /Can gymryd penyd penelinau /Y HOG II 6 11 dd, /A'i chaer ger ei choed a'i chain diredd, /A dolydd ei dwfr a'i dyffrynnedd, /A'i gwylain gwynion a CBM IV 18 6 wnaeth coed a maes a mesur iawn, /A ffrwythau a doniau, Duw ryddigawn; /A wnaeth gwellt a gwy_^dd a gr DB VI 33 23 m mynwent Fangor a hepgorir. /Calan Mai, calon a dorrir /(Cof anwar galar, pa gelir?) /Pan ddangoser gw PM V 24 42 chwant chwannawg, /A meirch mai, meingrwn, dwn a dosawg, /A lluoedd yng ngnif a llueddawg - faes, /A ll LlF1 II 5 2 Gwyn, gwrandaw-di ar synnwyr /A draetha llyfrau mor llwyr: /Gwyrthau golau gwelator - CBM IV 18 16 i, Dduw, cyfarchaf, - ceinfolawd /Ar draethawd a draethaf; /Neud milioedd a'th fawl, Fodrydaf, /O'th do CBM IV 16 122 aid, /Am Iesu caru cyrbwyllaid. /Caraf-i dreth a draethant geiniaid, /Traethawd be_^r i buraw enaid. / GYC VII 42 9 fedd, rhyfyg nid da. /Ystyr di, enwir, herwydd a draethir, /Gan Dduw ni cheffir dim cywira, /Eithr gwir SB II 24 3 or, /Rhwych w_^ych wenwawd, rheg deg draethawd a draethitor, /Rhod glod gleudaer ym mhedeiraer, ym mhed LlLl II 16 17 gwyd ac ysgryd rhegddi. /Piau y cleddyf clau - a drafodir, /Clwyfir, dir, diamau? /Clodfawr, clywitor n CBM IV 6 89 aw, /Terrwyn ri yn torri arnaw, /Te_"yrn draig a dragon wrthaw. /Twrf ton, torchawg hael, trwm oedd ei PM V 10 58 Lleisiawn berchen ben, ban fu ystwng - draig, /A dragon yn echwng, /Hydr wnaethost, w_^r, ar wy_^r flw CBM IV 16 165 dremyn, i dremid ofrwy. /Mor ddedwydd a draidd a drangwy - ar hwyl /Ar Haelfron tra gyrchwy, /Can cyrch CBM IV 16 165 amwy /Ei dremyn, i dremid ofrwy. /Mor ddedwydd a draidd a drangwy - ar hwyl /Ar Haelfron tra gyrchwy, / GB II 26 17 Heb ofal cynnen cylch ei bennaint /Onid blaidd a draidd drwy ei wythaint /Neu hydd gorfynydd rewydd red EW VI 3 16 a_^ Serlmaen, /A braw gwas gwisg haearngaen /A draidd fal blaidd yn y blaen. /Bleiniad gad hwyliad, h HOG II 10 3 a balchlun fy hun ynddi. /Enwawg drafferthawg a draidd iddi, /Anwar don lafar, lefawr wrthi; /Dewisle PM V 11 37 rch, heb feirch, heb fwyd. /Bwyd i gnud a drud a draig - fu Ruffudd, /Udd angudd angerdd Faig, /Angor c GM I 8 37 Norddmandi /Ar drafferth anferth anfad iddi. /A draig Mo_^n mor ddrud ei eisylud yn aer, /A bu terfysg MG VII 33 82 l y trillu (trallawd perych /I leaws yn draws) a drais-boenych, /I'th lu Di difri, difrych, - gwynolau CBM IV 5 135 'th arwain, /O'th arwfodd osymud, /Medel draws a drais laddud, /Meurig befr bieuoeddud. /Gwae fi, gledd BF VII 53 33 niawg, ruddfoawg ri! /Lladd fy rhi: i mi, mawr a dramgwydd - hwn, /Hyn a'm dwg yn ebrwydd; /Llyw dragon DB VI 32 2 b a ddaw i'r ddaear long, /Pobl fychain druain a dreng; /A faco, traul gyffro trang, /Yn unawr y llawr CBM IV 18 27 /O bechu a bechws Addaf. /Neud wyf alltud drud a dreigl Dy wendud /A'th wendorf amdanaf; /Neud beirdd y DB VI 35 18 iniawg Lywelyn, brenhinedd ei hy_^n, /Brynaich a dreisyn dros Glawdd Offa; /Brooedd ysgafael, bryd ar CBM IV 2 7 f anneddf annio_"lor. /Aer a wnaeth ar draeth a dreithitor /Rhwng Arfon beues a mynwes mor; /Aer rhag IRh VII 29 35 ymryd cytgof am eu gofid, /Am brydu canu cerdd a drethid /I'i prydfawr gwenwawr, llawr llewychid; /Am b GYC VII 40 62 iau, /Gwae a ga_^r ddaear yn rhy ddiau, /Gwae a dreulio'n ofer ei amserau, /Gwae frawdwr a frodio gamf GYC VII 36 16 ydd (ni'n llwydd ein llaw), /Buchedd dragywydd a drig iddaw, /Ys mau llid wrth Sais am fy nhreisiaw, /Y ES I 22 12 ennawl; /A fo da, ef gelwir dwyawl, /A fo drwg a drig yn ddihawl /Yn nhaerdan affan uffernawl /Uffern BF VII 49 5 dd fyddinawr, /Oer gymraw ar Gymru fawr. /Mawr a dristyd byd bod hir orchudd - oer /Ar Owain fab Gruffu GB II 26 220 cymryd preiddiau /Rhwng Mynyw a'r mo_^r, mawr a droau /A fydd ar eu llu-hwy lliw dydd golau, /Collant PM V 11 37 aur seirch, heb feirch, heb fwyd. /Bwyd i gnud a drud a draig - fu Ruffudd, /Udd angudd angerdd Faig, / LlF1 II 5 63 ybydd oll /Pobloedd plant Addaf o bell, /A mud a drud a drythyll, /Yn llwyr yn eu llawn ddeall CBM IV 9 138 wolwch, /Do_^r ysgor ysgwydau amdrwch, /Doeth a drud am dud, am degwch, /Tarf aergawdd Aergwl gadarnw PB VII 15 19 rch hywedd /Oedd Rhys, rhwysg llew yn ymladd, /A drud geir draig Gwynionydd /A distain gwawr Prydain pr PM V 26 94 igawn ei ddoethed, /A'm rhoddes ryodres rifed /A drych aur ar drychan tudded. /Ef gorau rhiau rhyaned / CBM III 21 85 /Yng Nghefn yr Aelwyd oedd aelaw tres. /Erfid a drychid rhag ei drachwres, /Arfau pendrychion cochion CBM IV 6 177 buddugawl beddau ir - fochfoch, /Byddyn droch a drychir. /Nid arlluddiaw rhi rhyellir, /Nid er lles ni GYC VII 41 20 ed, (bawed beiau!) /Ac enwiredd heb drugaredd, a drygeirau /A gwylltineb hawl ac ateb, gatel poenau, /A LlF1 II 5 63 ll /Pobloedd plant Addaf o bell, /A mud a drud a drythyll, /Yn llwyr yn eu llawn ddeall GB II 26 291 dwn, archwn arch ddiomedd /Drwy eirioled Dewi, a Duw a fedd, /Gwaeanad gwenwlad gwedi maswedd, /Drwy ei CBM III 25 3 wyf gwryd gwraf - o gyfedd /A gefais ei alaf, /A Duw a'i dug i arnaf /A ddwg pawb a fo pennaf. /Pennaf ES I 23 32 r a ddodir ar bob maswedd: /Moesen a'i dywawd, a Duw a'i medd HOG II 6 26 , yni dde_^l i'm plaid, /Breuddwyd a'i dywaid, a Duw a'i medd. /Ton wen orewyn a orwlych bedd. /Ton wen GB II 26 242 yntau, /Ac eingyl rhagddaw, draw dra thonnau. /A Duw a'i mynnwys, Mynyw i Ddewi /Cyn geni ein rhi enrhy LlF2 VI 10 1 A! Duw a'm troswy o'm trasalwder - ataw, /I iawn obeitha CBM III 30 8 th weryd, /Dygen yw hebod bod byd, /Dygynnelw, a Duw gennyd! /Gw_^r a'i gwnaeth yn ddyn, yn ddelw - boe LlLl II 16 57 rch, llew cad, /Ar Llywelyn llawroddiad! /Dos, a Duw gennyd, yn hyfryd, - yn hawdd, /Ar gadflawdd gadfl CBM IV 15 2 Cyn ni bai amod dyfod - i'm herbyn /A Duw gwyn yn gwybod, /Oedd iawnach i fynach fod /I'm gw D-3 VI 19 33 _^r /A'r llall, ca_^r llawer, ger Caer Lleon. /A Duw, 'n ein diwedd-ni, gwaredd gwirion, /Trwy eirawl a PM V 1 132 fydd hael, ei hafal (nid ffug) /Dyn nis gw_^yr a Duw nis gorug. /Mam w_^yr a'i colles callestrigiawl - GB II 26 251 t seiniau. /A Dewi oedd bennaf o'r penaethau, /A Duw yn gwybod ei ddefodau, /Ac ef oedd uchaf er yn ne GM I 7 133 ffawliw, /Ffelaig rhiw redegddwys; /Lliaws du a dwn a myngdwn melyn /A milwyr dragonwys. /Can rygallas PM V 23 130 honno, /Lletgynt Argoedwys gwys greudo, /Llys a dwy neud einym yno. /Edryched Powys pwy fo - breienin PM V 22 2 dydd cer elfydd Elwy, /Eiliwn wawd a_^ defawd, a dwy; /Neu'm bu arallddydd i'm rhydid rhwy /Cer moreb c PM V 10 32 i tey_"rnedd, /A threth Gaer Genfyn ar hedd, /A dwy o Dir yr Heledd. /Hawl adwn, ysgwn ysgwyd, yn llai DLlM II 18 10 aith. /Gw_^r a wnaai ar Lloegr llwyr anrhaith /A dwyn ei dynion yn gaith, /A chwyddaw rhagddaw rhif sai DLlM II 18 48 a_^ Duw /Ydd oedd imi ddefnydd: /Dwyn fy rhwyf a dwyn fy rhiydd, /Dwyn fy ne_^r, fy nen cyweithydd. /Yn GYC VII 41 22 rau /A gwylltineb hawl ac ateb, gatel poenau, /A dwyn rheidus yn gamlyrius, lwyr ofudiau: /Y dydd a dda SB II 23 5 l agarw marw mawrfab Owain /O newydd yn Nehau a Dwyrain, /Yn ormodd, yn armes Prydain. /Llaw-wag cyrdd GwB VI 17 18 id ffug) ffwyr ddilyn - Brynaich, /Braw uddudd a dychryn, /Angau golau pob gelyn /Angad leiddiad Lywely HOG II 6 37 lyn o Faelienydd /Hyd yn nhir Rheged rhwng nos a dydd. /Gorpwyf-i cyn bwyf bedd, buddai newydd, /Tir Te OC II 14 77 el - heno, /Ariant a'i gortho nid gorthenau. /A dyddwg i Dudyr, eryr aerau, /Gwirawd gysefin o'r gwin OC II 14 29 flwyddyn /Na ddiddawl ei barch canyd perthyn. /A dyddwg i Ruffudd wayrudd elyn /Gwin a gwydr golau yn e OC II 14 17 ton nawfed, /Hirlas ei arwydd, aur ei dudded. /A dyddwg o fragawd wirawd worgred /Ar llaw Wgawn draws d LlG VII 28 16 wg, /Rhagod, gynosod, gyhoeddawg - golofn, /Ef a dyf gorofn hyd Gaer Efrawg. /Mab Gruffudd gleifrudd, g MB I 3 167 i fyned, /Ergrynai fy mhwyll ei bell gerdded, /A dyfo mab Cynan (mawr amgyffred) /Can Grist geinforawd GYC VII 41 3 ar, a gwyllt a gwa_^r, Gwawr ysbrydiau, /Mo_^r a dyfredd, Mur tey_"rnedd, reidwedd radau, /A'r ffurfafe D-1 I 1 16 Edeirnawn, Ia_^l, arial arlwy /Rhyfel ebrwydd, a Dyffryn Clwydd a Nant Conwy, /Powys enwawg a Chyfeilaw D-1 I 1 13 ionydd ac Ardudwy /A Lle_"yn draw ac Aberffraw a Dygannwy, /Rhos, Rhofyniawg, rhan ardderchawg, rhugl y PM V 23 163 n wyllon Celyddon cerddant! /Dugost y Wyddgrug a Dygant - i drais, /Adrysedd cyfnofant, /A Rhuddlan yn DB VI 24 84 d iddaw /A digawn o ddawn i eiddunaw - rhe_^n /A dygen llawen yn eu llywiaw. /Llywelyn, neud llew cywae GM I 8 51 dygyfrang a_^ hi, /Ac eu dygyfwrw yn astrusi, /A dygyfod clod cleddyf difri /Yn saith ugain iaith wy fa GM I 8 49 ni, /A thrychion ynddudd rhag rheiddrudd ri, /A dygyfor Lloegr, a dygyfrang a_^ hi, /Ac eu dygyfwrw yn GM I 8 49 ynddudd rhag rheiddrudd ri, /A dygyfor Lloegr, a dygyfrang a_^ hi, /Ac eu dygyfwrw yn astrusi, /A dygyf GB II 26 275 onedd /Namyn o bell dygymell gwell gwirionedd /A dygynnull saint yn ei senedd: /Saint Angaw a Llydaw, IRh VII 30 17 ydd, /O'm hoen drwy hirboen hwyrbell gynnydd; /A dyngai cyn Mai merwerydd - gyfliw, /Gne gwyn gyllestr GYC VII 40 47 au /Uffern ac affaith pob pechodau. /Gwae ddyn a dyngo gamlyfau, /Gwae ddiflas a gasa eglwysau, /Gwae n GYC VII 36 79 ddaw, /Pob cedwyr, cedwynt adanaw, /Pob dengyn a dyngynt o'i law, /Pob gwledig, pob gwlad oedd eiddaw, GYC VII 43 31 r bradwr bradawg ddwylaw, /A lleidr annoniawg, a dyn deueiriawg, /A glwth, a diawg dial cymraw, /A god EGM I 28 12 i gardawd. /Edifeiriawg da, Duw a'u cymerawd, /A dynion gwirion yn eu gwyrdawd. /Gwerin ddiwerin, ni dd CBM III 20 19 , enwair - anghynnwys, /Argoedwys Bowys bair, /A dyr ongyr, angerdd Wair, /Ac ni dyr ei dey_"rnair. /Te CBM III 5 52 gwrth fy na_"ed! /A dywed yno eniwed - ohanaf /A dywan ataf ag ateb ced, /Ac erof na che_^l fy rhyweled OC II 15 43 nad, gadr ardal - teulu /Teilwng medd o fual, /A dywan Dynobydwal /A dywed ein dyfod Ia_^l. /Cychwyn i' OC II 15 32 uosawg eu galon; /Dos, farchawg arfawg, Arfon /A dywed ein dyfod Fo_^n. /Teulu Owain hael hawl ddiolai OC II 15 44 ulu /Teilwng medd o fual, /A dywan Dynobydwal /A dywed ein dyfod Ia_^l. /Cychwyn i'w therfyn. Pathawr - CBM III 5 51 galed: /Nid clod fy ngwrthod gwrth fy na_"ed! /A dywed yno eniwed - ohanaf /A dywan ataf ag ateb ced, / GYC VII 40 27 rn cyndey_"rnedd - hael /A helaeth drugaredd, /A dywod yn y diwedd /At y Tad i'i wlad, i'i wledd. /I wl PhB VI 14 25 w yn adain nid atygid; /A bai Gwiawn o'i ddawn a ddadenid /Pencerdd o ddigerdd ni ddigonid; /A bai ef g PB VII 15 24 aen; /Chweddl oer i eurfab Owain /A'i gyfoeth a ddaeth o'i ddwyn LlF1 II 5 39 ogan: /Main mwyaf oll a holltan; /Gwyrthau Duw a ddangosan; /Rhag arynaig Brawd briwan. /Arwyddon chwer DB VI 33 26 angoser gwy_^r eryr eurdir, /Nad y gw_^r o Ros a ddangosir. /A ryfo gorau, gwir y'i dygir, /Ac a fo da, LlG VII 25 59 hawl, hwyl gynnydd Pabo; /Gruffudd ged ddiludd a ddalio - Powys, /Gwrddfar a gynnwys frowys Franfro. /G CBM IV 16 175 u gwy_^d yn rhyhyd, yn rhwy. /Yn rhwy ydd amwg a ddamunwy - bryd, /Rhybenyd rybechwy, /Pechadur pechoda CBM III 5 16 elid wylain a wylynt - arnaf, /Traul ateb ataf a ddanfonynt. /Llawen y'u carwn-i ceni'm cerynt, /Llawfo PB VII 6 6 addawdd cawdd cwynfeddu - galar /(Gelyn Lloegr a ddarfu!) /Bod gw_^r arall yn gallu /Ymadolwyn a_^'i de ES I 21 24 ; /Ac Efa ac ef a'i gwybu: /Gwypid Duw, gwybod a ddarfu. /Gorau im o'm Rhe_^n rhagfeddu, /Rhwydd araith DB VI 26 53 hael yd hwyly, /Ni ryorug Dduw ddyn fal tydy. /A ddaroganer a gymery, /O bob darogan dawn a geffy, /A DB VI 26 56 rogan dawn a geffy, /A ddarogenais a gynyddy, /A ddaroganwyf a gynhely, /Wyt ddaroganwr gan a wely DB VI 26 55 oganer a gymery, /O bob darogan dawn a geffy, /A ddarogenais a gynyddy, /A ddaroganwyf a gynhely, /Wyt GYC VII 40 31 ynawl io_^r, /Ysydd uwchlaw'r haul a'r se_^r, /A ddarparawdd, rhag cawdd cur, /Duw i holl ddynion daear PB VII 14 20 iddl deigr, difryd y'm gorug, /Hoeddlfrau hydr a ddau a ddug. /O'i ddwyn, cynneddf brwyn, cwynasam - Sa PM V 1 39 drad - Cymru, /Cymreisglod dyrchafad. /Ei anaw a ddaw, a ddyfnad, /I anant ei eni bu mad, /Ei aur rhudd LlF2 VI 10 25 yd a wrthoter! /Rhag deulin Trined tri nifer - a ddaw /A'r trydy i law y Lusiffer /A'r ddau ar ddeau y EGM I 28 8 . /Pan dde_^l rhag Iesu trillu trallawd, /Pawb a ddaw ataw, pobl fraw, i'r Frawd; /Pobloedd byd dyfryd, ES I 22 15 /Uffern ddofn, ddyfnaf ei chanawl. /Llawer un a ddaw eneidiawl - yng ngwasg /Yng ngwisgoedd corfforawl CBM IV 16 66 nafiaeth; /Ef yn fraisg, yn fron ehalaeth, /Ef a ddaw i ddangos a wnaeth. /Gwnawn erddaw cyn braw breuo PM V 1 93 /Chwi, fawr wy_^r, i fawr w_^r gwystlwch! /Ef a ddaw i ddwyn yr einwch. /Ef a'i dwg ac niw diolwch. / DB VI 32 1 Pawb a ddaw i'r ddaear long, /Pobl fychain druain a dreng; /A DB VI 24 15 ab Duw a'i dwg i ganthaw /A Mab Duw Ddyddbrawd a ddaw - i'w brofi, /Beth fo ei ynni am ei anaw. /Ni by DB VI 24 44 rhwydaw - ei hawl, /Gwae ni fo deddfawl y dydd a ddaw! /Mihangel, pan dde_^l i ddaly drostaw /Yn erbyn GYC VII 41 23 yn rheidus yn gamlyrius, lwyr ofudiau: /Y dydd a ddaw, ni bydd difraw gwyraw geirau /Ar wan Gristawn yn CBM IV 16 206 edryfan; /Gw_^r a wy_^s a frys i frawdlan, /Ef a ddaw (nid ataw) Ef atan. /Pan wne_^l Duw dangos Ei far EGM I 29 8 fy ysgwydd. /Angau i'r enaid (afraid afrwydd) /A ddaw o buchiaw annibechrwydd. /Bychod gofyged trwydded CBM IV 17 35 /Cynghallen ddilen orffen orffryd. /Cyngeuddon a ddaw o ddiofryd - Crist, /Cynghafawg, cyfrdrist, cyfrd ES I 22 9 b fydawl /Yng ngoson dyniaddon dyniawl. /Crist a ddaw yn wa_^r, yn wrawl, - Dyddbrawd, /Er dirprwy pres PM V 23 103 laf a'i aur a'i arian can. /Can edwyn ddychryn a ddechreuo - blaidd /Uch blaenwel yn oed llo, /Gnaws a MG VII 33 36 aeddfed a fetrych - yn gall, /Dy anian ddeall a ddeellych; /Gloywdegach no'r aur y'th wnaeth Eurych, / DB VI 30 43 drengi fal yr drengis. /Llawer iawn o'i ddawn a ddefnis - ataf, /Llwyr y coffaaf a'm coffe_"is. /Cyn a CBM IV 9 63 lch ei gleddyfawd. /Cleddyfrudd gwrfudd, gw_^r a ddeffry - clod, /Gwrawl rod, rodawg hy, /Gw_^r cyrchia CBM IV 9 203 diau, /Gwrddfaniar gwrddfar Gwynddolau, /Gw_^r a ddengys lladd a_^ llafnau - rhuddion, /Llew dragon, ll LlF2 VI 7 8 /Handwyf, mor eofn ddiofn ddilys, /O'r nenbren a ddeily y ddau ystlys. /Handoedd dy achoedd o uchelwrys GYC VII 43 42 w cnawd, er dial pechawd: /Perchen drygddefawd a dde_^l ataw. /Archwn i'r Ysbryd, Celi, o'th blegyd, /C PM V 13 23 d adwna Duw a wne_^l, /Gw_^r hydr, ein hoedran a dde_^l /Gwawr echen, gwryd Echel. /Echyng ynof cof, ne GM I 14 2 Cyfarchaf i Dduw, ddwywawl weini, /Cyfarchwel a dde_^l i ddaioni, /Cyferiw cyfrwydd cyfred a_^'m haw_^ PC II 19 21 ym Mo_^n /O'r Brochfaeliaid brychfoelion. /Er a dde_^l o dda o ddala tir - present, /Preswylfod anghyw DB VI 27 42 wydd, /Gwedi llawer gw_^r a gorw_^ydd - iddaw /A ddeuynt ataw wrth ei awydd. /Ni ri cedwesti, cad wasta LlF1 II 2 48 affaf ddewis hyd y gwasa_^f, /A ddewisais gynt a ddewisaf. /Y gw_^r a ddewisir o'r tir geir Taf /Hyd ei LlF1 II 2 48 dd aswynaf? /O chaffaf ddewis hyd y gwasa_^f, /A ddewisais gynt a ddewisaf. /Y gw_^r a ddewisir o'r tir LlF1 II 2 49 asa_^f, /A ddewisais gynt a ddewisaf. /Y gw_^r a ddewisir o'r tir geir Taf /Hyd ei dir ger Tren, yn nhr SB II 23 8 yrdd gwedi ca_^r ddilain, /Llawer cof canthudd a ddichwain. /Ar o_^l erbylu cyrdd, nid coelfain - ei dd DB VI 30 54 ew a ddyred yn y dedlis, /Nid llawrydd Ddafydd a ddiengis. /Gwael yw colli hael, ddiwael ddewis, /Gwae PB VII 10 8 ain, hawl fynnu, /Pob gwlad barawd gad gyrchu /A ddifarn a_^'i gadarnllu. /Yn llu y'th weled yn llithia LlF2 VI 10 32 i mad aned neb, ni mad aner, /O edrych ar Dduw a ddifarner. /Ni mad gymyrth arf ni gymer - benyd /Can n LlF2 VI 10 56 cyn pryd pryder, /Gw_^r a ddiffyrth Pawl pawb a ddiffer. /Diffreidiad mawr rad, mawr raith - ddyrchafa GYC VII 42 18 dan, os camwedd a wna_^n; /I'r twyllfyd, truan a ddifflanna, /Ac ni feddylio a rwy ddirpero, /Y rhwyf a MB I 3 62 g. /Gruffudd grym cyhoedd (nid oedd guddiawg) /A ddiffyrth ei wy_^r yn orwythawg; /Cyfamug ei wir a_^ m LlF2 VI 10 56 mer, /Dybo i'm diffryd cyn pryd pryder, /Gw_^r a ddiffyrth Pawl pawb a ddiffer. /Diffreidiad mawr rad, PM V 27 2 Am unig treisig y trawsiolaf - Dduw /A ddigawn iach o glaf, /Milwrmilwyr fodrydaf, /Madawg la CBM III 10 69 wriaeth Ysgoyw ysgwydfriw. /Trydedd yw ar ddeg a ddigawn - rhaclod, /Yn rhagod rhagorddawn, /Fflam luch GB II 26 77 iheufardd wyf, /Ac ar nawdd Dewi y dihangwyf, /A ddigonais-i o gam, o gynghlwyf - difri, /I Dduw a Dewi MeiG I 33 30 feddau, /Can digones Duw o'i ddefnyddiau /(Duw a ddigones) lles llyseuau. /Llywydd lleferydd a llafuria CBM III 21 81 Mawr ddiwyrnawd wrth ei hoffi! /Hoffi ddigonaf a ddigones - llew /Ar llu tew trylew trwy faranres, /Ho GYC VII 40 9 enau - uffern /Ac affaith pechodau. /Gwae ddyn a ddilyd camlyau, /Gwae leidr a_^'i ledrad yng nghloddia MeiG I 32 24 ed Ei gred, gred addwynaf, /Cred argel ddirgel a ddirganaf. /Creded bawb i Dduw, Ddewrnaf - gogoned; /C CBM IV 16 178 ybenyd rybechwy, /Pechadur pechodau ddirprwy /A ddirper pryder prif arlwy. /Arlwywn, cyn cystlwn cystw MG VII 33 68 rthyt i wrthrych - maswedd, /Gwagedd breuoledd a ddiweddych; /Amherawdr Creawdr, cryf y'm gwnelych, /I' GM I 14 63 Cyfarws mynws men y'i caffwyf. /Ac ysym-i Dduw a ddiwycwyf - o'm drwg /O'i drugaredd cyn mi trangwyf; / DB VI 33 6 fawr o bechawd a rybuchir, /Rhy fychan i Dduw a ddiwygir, /Rhy afnam o gam a gymerir, /Rhy annawd o be EGM I 26 53 Mair a'r merthyri, /Ac yn ei goddau, gweddi - a ddodaf, /A'm dodes nwyf i'm haddoedi. /Ni bu dyn mor g PhB VI 16 13 ystlwn, ni wn py wnaf. /Och hyd atat-ti, Dduw, a ddodaf - yn dde /O weled fy lle ar lledeithiaf CBM IV 14 5 an hwch flith. /O blith ei bluyn bloedd fawr - a ddodai /A ddodwed yn Ionawr, /Edling Muding Mudigfawr, CBM IV 4 185 er yn aros gwaeddfai. /Bryd eirfgryd, arf grau a ddodai, /Brwydr eurgrwydr, eurgrawn ni guddai; /Bradaw IRh VII 29 1 Meddwl a ddodais, meddwid - fy nghofain, /Am dwf mirain main ca OC II 14 1 Gwawr pan ddwyreai gawr a ddoded, /Galon yn anfon anfud dynged. /Geleurudd ein g CBM III 12 16 eiddgrwydr brwydr brydau aches, /Bryd yn arfod a ddodes. /Ni ddodes fy ngherdd yng nghyfraith - eirioed CBM III 3 104 A fo gw_^yl, golau yd noddir, /Golwg Duw arnaw a ddodir, /A fo gwan wrth wan, wrth iawnwir, /Yn llwrw p ES I 23 31 edd: /Amgyrwyf, Drindawd, Dy drugaredd! /Mesur a ddodir ar bob maswedd: /Moesen a'i dywawd, a Duw a'i m CBM IV 14 6 ith. /O blith ei bluyn bloedd fawr - a ddodai /A ddodwed yn Ionawr, /Edling Muding Mudigfawr, /Edn cana DB VI 27 32 ngrwydd, /Och nos o aros yr arwydd, /Och ddydd a ddoddyw o'i dramgwydd, /Och Ddofydd ddifa gw_'reiddrwy HOG II 9 9 d llywy lliw ton dylan /(Llifiant o'i chyfoeth a ddoeth atan), /Lliw eiry llathr oerfel ar uchel fan, / BF VII 44 8 dd cwyn dwyn difefl Ddafydd, /Oedd coeth gw_^r a ddoeth ei ddydd. /Tra fu ddydd Dafydd, difefl ddylif - EGM I 27 36 linau /Ym muchedd gorwag er geiriau - maswedd /A ddoeth eithr mesur ar fy ngenau. /Porthaist er pym oes D-5 VI 36 14 _^ Iosedd, /Y gorau Rhiau rhinwedd - pan aned /A ddoeth i wared i laweredd. /Cyn bai Mab i'n Tad, rhad BF VII 50 9 af - ei feddiant, /Ei feddwl bid leiaf. /Crist a ddoeth i'r byd rhag bod Addaf /A'i bobl yn uffern, ge PhB VI 15 8 iniau gwyniau gwragedd, /Llawer chweddl anoeth a ddoeth Wynedd. /Cyni ddelai hwn o achenedd - geufeirdd DB VI 26 14 udd ni oludd, er a wely, /Dy fedd a'th reufedd a ddoethrenny, /Difuddiawg farchawg feirch ar ystry, /Dy DB VI 27 29 , /Och am ne_^r, muner mynogrwydd, /Och ddygn a ddognes goleurwydd, /Och dde am ddewrddrud ehangrwydd, LlF2 VI 10 53 ag llu engylion tirion tyner. /Dyddeuant ataw a ddoter - ym medd; /Dybwyf o'm camwedd, Duw a'm cymer, BF VII 55 1 Duw a ddug ataw (buddwaglaw byd), /Deddfawl Freienin, Dewin PB VII 6 28 rchiad, gad gaddug, /Drwg fu Duw, ein draig-ni a ddug. /Dug angau'r gorau, gorug codded - bron, /Pair DB VI 31 57 /Tri gorau dreigiau sy o'r dragon, /Tri gw_^r a ddug Duw o'r dyniaddon, /Tri eres armes trachwres try DB VI 35 60 iawn y dug Werthryniawn, /Maelienydd o'i ddawn a ddug etwa. /Trydyddeg dogni taerwalch Eryri /Arwystli GwB VI 17 5 eryr eurysgwyd, /Cynon fab Culfanawyd. /Rhuthr a ddug fy llyw, aeth tra lly_^r - ei glod, /Ei glybod bu GwB VI 17 1 Rhuthr a ddug fy llyw, llew diarswyd - traws, /Tros Gymru y'i c PB VII 12 1 Cyrch a ddug fy llyw, llew gw_^yth, /Cad udd Faredudd falch da GwB VI 17 9 lawn ongyr, /Llyna ruthr aruthr eryr! /Rhuthr a ddug fy naf (nawell yw - o'r gwy_^r /No'r gorau er Dil PM V 15 10 reas. /Archaf arch i Bedr o berthynas - Crist /A ddug Grog yn urddas, /Trwy eiriawl teg ymiawl Tomas /A CBM III 26 137 ys pasg pysgawdliw eigiawn, /Dihafarch gynran, a ddug i gadlan /Ar gadfarch can crychrawn, /Dinag ddrai GwB VI 17 13 ddistryw, /Cad gyfamrudd ledrudd lyw. /Rhuthr a ddug (nid ffug) er ffosawd - fy llyw /Llangollen ddiwa GwB VI 17 17 erdrawd, /Arf glyw a glywir hyd Frawd! /Rhuthr a ddug (nid ffug) ffwyr ddilyn - Brynaich, /Braw uddudd PB VII 14 20 igr, difryd y'm gorug, /Hoeddlfrau hydr a ddau a ddug. /O'i ddwyn, cynneddf brwyn, cwynasam - Samswn, / MB I 3 122 yrai onwydd. /A'r maint a ddyfu ar eu hedrydd /A ddug o'i gadau chweddlau newydd! /Cad rhag Castellmar CBM IV 7 19 ben, /Mawrgof ar gychweddl gychwyn, /Cyd ragor a ddug rhagon /Cad fab Gruffudd yn Rhuddlan. /Yn Rhuddla PM V 10 89 yr ddywetwn /Parabl prif hyfryd hyd hwn?) /Hwn a ddug rhagor rhagoch, - wy_^r Cymru, /Cymriwai ddur fo CBM IV 4 122 wrglwyd rosedd; /As duch Duw yn ei dangnefedd /A ddug trais tros Erch a Heledd, /A wnaeth anfadran anfe PM V 23 125 ed tra fo, /Lles i fyrdd o feirdd a'i cyrcho. /A ddug y Wyddgrug a'i dyco, - gwyliwch! /Gwelator pwy'i D-4 VI 20 57 d plyg /Clod gyhoedd caeroedd cerrig. /Cerrynt a ddugam ni ddygerdd - eraill /Ar allt mo_^r a'i ogerdd, D-3 VI 19 6 n dirion. /Y'm ce_^n o'r lluoedd ar erllyrion /A ddugost yn ffyrf rhag Ffaraon /Pan ddaeth pobl Israel CBM IV 6 286 /O'r defnydd y dyfnaf, /O brydest, o ddyllest a ddulliaf, /O ddawn Duw can doddyw ataf. /O'r mo_^r pwy CBM III 5 117 ydd arddunaf, y'm harddunir. /Arddunedig ddyn a ddwg i ffyniant /Ardduniant moliant, mal yd glywir. /A CBM III 25 4 edd /A gefais ei alaf, /A Duw a'i dug i arnaf /A ddwg pawb a fo pennaf. /Pennaf y treiddem trwy ryfig - BF VII 48 1 Angall a ddyall ydd y_^m ynddaw, /Anghwbl fu ein pwyll am ein t PM V 14 2 Duw Sulgwyn yw hyn, hynt gyfwyre - glyw, /Hynt a ddyco glew, gloyw ddyddwyre; /Dygychwyn, olwyn, elwaf GC VI 21 3 al? /Gnawd gofyn chweddl i ddoeth! /Mawr Dduw! a ddycych beunoeth /Mor wael na welir drannoeth. /Tranno GC VI 21 9 dd ganlyn, /Difancoll dygn hirgoll dyn. /Y dyn a ddycych o ddygn trofa - poen /O'r pan e_^l oddyma, /Ha GM I 13 21 /Fy addas nid debre. /Dilyw a ddyfu, Dyddbrawd a ddyfi /I ddygyfor ei gynne, /I ddygyfwrw enwir yn enwe PM V 1 39 ymru, /Cymreisglod dyrchafad. /Ei anaw a ddaw, a ddyfnad, /I anant ei eni bu mad, /Ei aur rhudd yn rho GM I 9 162 l bedydd! /Ac a'm dawl o fun fenwawl ddefnydd /A ddyfnwys a_^ mi maith gerennydd, /Ac y'm daerawd i dra MB I 3 121 waed gwy_^r goferai, gwyrai onwydd. /A'r maint a ddyfu ar eu hedrydd /A ddug o'i gadau chweddlau newydd GM I 13 21 a fo gwaeth iddi: /Fy addas nid debre. /Dilyw a ddyfu, Dyddbrawd a ddyfi /I ddygyfor ei gynne, /I ddyg CBM III 26 100 n, /Un a'm clwyf o'r cleddyfruddion, /Un a fu, a ddyfu ddeon, /Un catgawdd, cadflawdd flaidd galon, /Un ES I 21 1 Mawr a W_^r, Ei ddawn a ddyfu - ym mhryd /Mapgwas Mair o Iesu. /Mad ganed Ei b DB VI 29 112 a_^ dragon byd o byddaf, /Trugar hael, pa hwyl a ddygaf? /Am ddwyn draig dragon nas gwelaf /Drwg, Fab D CBM IV 10 30 ydain, prydaf - awch prifgerdd, /Awch prifglod a ddygaf, /Awch bardd, awch beirniad fyddaf, /Awch porth DB VI 34 2 n nef, dy nerth a archaf, /Celi hael, i'r hwyl a ddygaf; /Celfyddyd ym myd ry'i medraf, /Cyflawn dawn d CBM III 5 1 Gorfynnawg drythyll, gorfynt - a ddygaf /Wrth ar a folaf, a folais-i gynt, /Cymrawd ewy CBM III 17 9 llaw, /Pen co_^r, pencerdd wyf iddaw. /Gwirawd a ddygir o ddigawn - atan, /Gwin o ban, ran radlawn; /Yn CBM IV 6 194 ynnygn gan ei ddir. /Trwst tra thrwst, trethau a ddygir, /Trwy orddwy yd wrdd gymhellir, /Ar ddigardd g EW VI 3 2 Cyd de_^l i Ruffudd, fudd gynnan, - o dda /A ddyglud mo_^r i lan, /Peunoeth, ddoeth ddethol gynran, HOG II 13 7 oegr /A llygru ei threfed, /Llaw ar groes llu a ddygrysed /[ ]A lladd a_^ lliwed a gwaedled - ei laifn CBM III 26 116 freisgddawn o freisgrodd Einiawn, /Da ddigawn a ddygwn, /Nid oedd neb a gynhebycwn /A_^ llew trais pan DB VI 27 16 anmlwydd. /Cymyrres angau anghyfrwydd - ataw /A ddygynt o'i law liawsogrwydd: /Llywelyn, haelddyn hwyl DB VI 33 32 wyn terrwyn tyrfa pabir, /Neud rhai am Ruffudd a ddyhuddir, /Neud rhawch ei ardawch, neud rhywir - ei f CBM IV 3 10 ] burlaw berlawn, /A ddylud cy[] ffrwythlawn, /A ddylif cynnif canys dichawn. /A ddyly Cymru a'i cymer CBM III 14 1 Owain aer ddilain a ddylif - yng ngawr, /A_^ llafnawr lladd heb rif, /Ac o CBM IV 3 9 nrain coelfain cyflawn, /A [] burlaw berlawn, /A ddylud cy[] ffrwythlawn, /A ddylif cynnif canys dichaw GM I 12 6 eithen rwyd. /Rhy-m-llyw_^y Dwy yn ddiarswyd; /A ddyly Arglwydd a erglywyd. /Rhyllofies yntau undanc gy LlF1 II 3 29 ifiant; /Gnawd i hael haeddu moliant. /Moliant a ddyly aur ddiludd roddiawg, /Hil Madawg, medel glyw, / CBM IV 3 11 ffrwythlawn, /A ddylif cynnif canys dichawn. /A ddyly Cymru a'i cymer drwy barch /Fal y'i cymerth Mar GYC VII 36 36 glwydd neud maendo, ymandaw - Cymry, /O'r llin a ddyly ddal Aberffraw. /Arglwydd Grist, mor wyf drist d OC II 14 99 ant, /Hirlas yn llawen yn llaw Forgant, /Gw_^r a ddyly gwawd gwahan foliant, /Gwenwyn ei adwyn, gwa_^n DB VI 26 2 nbych well, O Dduw, od eddewy, /Eddewid ddilid a ddylyy, /Hanbwyf ohonawd am wawd wedy, /Hanbwyll, dygy CBM IV 3 14 iawn. /A ddyrydd ei fudd i feirdd proestlawn, /A ddyran atan, ataw ydd awn! /A fo balch ddulliaw o ddu DB VI 30 53 ddwl /Ac neud afyrddwl o'i orddewis. /Nid llew a ddyred yn y dedlis, /Nid llawrydd Ddafydd a ddiengis. LlF1 II 1 93 i'm ban /A moli Cadfan gan ei ganiad. /Molawd a ddyrllydd cedwidydd cad, /Iawn yw moli rhi a fo rhoddi OC II 14 117 fiaid, /Cynawon Owain, cyngrain cydnaid. /Wynt a ddyrllyddant yn lle honnaid: /Glud men ydd a_^nt gloyw CBM IV 9 70 golud gwaetgnud gwaetgny - calanedd, /Celennig a ddyry. /Gw_^r creulawn, creulan a'i cyffry, /Cyffro ca CBM IV 3 13 arch /Fal y'i cymerth March gwedi Meirchiawn. /A ddyrydd ei fudd i feirdd proestlawn, /A ddyran atan, a D-3 VI 19 21 eiaist-ti traeth eigawn, dawn dyneddon; /A hyn a ddywaid ceinaid canon - bur /Ysgrythur, llafur y llywo CBM III 5 120 yd glywir. /A glywch chi, ddeon, a ddywedir? /A ddywaid rhiain, ni rhygeblir. /Yng ngolud amliw aml y' CBM IV 9 36 al cadarn yn cadw ei briawd, /Mal cadwr cadwai a ddywawd. /Cedwis cyngaws maws maeystawd - Deau, /Duw o PM V 14 11 - unbyn, /Cyd boed unbennes ys annebre; /Nest a ddywawd im, dim ni ddwyre, /Gnawd i ddyn dylaw dylif n BF VII 50 5 es ei ddelw ddolur dycnaf. /A berthyn am ddyn a ddywedaf: /A bortho gofid, bid bwyllocaf; /A fo gnaws PhB VI 14 54 an rhoddid - aur coeth, /Pan fai parabl ddoeth a ddywedid, /Pan fai ancwyn medd y'n meddwid - yn llys / CBM III 5 119 moliant, mal yd glywir. /A glywch chi, ddeon, a ddywedir? /A ddywaid rhiain, ni rhygeblir. /Yng ngolud CBM III 5 9 n ni'm rhifai-i ced am rhifynt. /Rhianedd iddi a ddywedynt, /`Rhieingerdd Efa' a fawrhe_"ynt. /Tremyn y MeiG I 30 15 ); celfyddyd a'm celfyddo. /Celfydd ni ddygred a ddyweto /Celwyddawg air ffraeth, er a'i traetho. /Coel MeiG I 33 66 Pawb presennawl lwyth, laith anghywair, /Namyn a ddywetwy o Dduw fab Mair, /Nid oedd iawn i ddyn ddywed D-5 VI 36 25 /A fradychwys Crist, Creawdr buchedd. /Cyfiawn a edau cyfannedd - ar dir; /Enwir, difenwir ei etifedd. CBM III 21 195 ngwelyddon, /Edewis terrwyn te_"yrn feibion /A edau gelau yn eu galon: /Tri ergyrwayw glyw, glew gana PM V 27 19 (Powyswg - a'i gw_^yr, /O'r gorau y'u hamwg) /A edau rhiau rhyddrwg, /Ac a fo da, ef a'u dwg. /Dug Ywa D-5 VI 36 31 Arglwydd /Na fyro awydd yn oferedd. /Ei gorff a eddyw (eiddun rhysedd) /I mewn Eurddonen hyd ei ddanne MeiG I 32 26 i Dduw, Ddewrnaf - gogoned; /Cred yn eidduned a eiddunaf. /Cred fyfyr ystyr a ystyriaf, /Cred yw heb y DB VI 29 123 gelaf? /Am farwnad Ruffudd nid ymguddiaf. /Nid a eill cadarn yn cadw eithaf /A all gwan truan: trist a CBM III 3 111 oddhe_"ir /Nog a fo anwar ac enwir! /Enwir dyn a e_^l i'th erbyn! /Enwawg fydd, fegys ei herfyn, /Enw MeiG I 33 74 sbryd, /Ysbaid fer fydawl fod ym mhenyd. /Gwae a e_^l yng ngham yng nghymhlegyd - Cain /Cyn rhyfel log GB II 26 166 ed Dewi /A'i fuchedd wirionedd, wirion ynni. /A e_^l ym medrawd mynwent Dewi /Nid a_^ yn uffern, bengw GM I 8 26 ch gyffro, /A gymhellws treth o Dw_^r Penfro, /A elwir o wir orau Cymro. /Arddwyreaf hael o hil Rhodri, MB I 3 142 ydd. /Ni wddant fanfeirdd ni mawr gynnydd /Pwy a enillo o'r do ysydd; /Edewis eurwas, clas gymre_"ydd, LlF1 II 2 15 wyf: heb fy rhwyf ni rybyddaf. /Ysid im eniwed a eniwaf - wrthaw; /Ei liwaw rhag llaw rhy-s-lafasaf, /A OC II 15 35 wl ddiolaith - Lloegr, /Lluosawg am anrhaith; /A ennir wedi hirdaith? /A annwn-ni yn Rhos noswaith? /Do DB VI 30 48 erchis. /Nid dodi barau a beris - arnaf, /Alaf a enwaf im a enwis. /Nid hebof ei alar, ca_^r a'm cedwis DB VI 34 11 welyn, guall arall wraf, /Gwedi y Tri, trydydd a enwaf! /Nid oes is daear, od ystyriaf, /Nac odduch dae DB VI 30 48 d dodi barau a beris - arnaf, /Alaf a enwaf im a enwis. /Nid hebof ei alar, ca_^r a'm cedwis, /Nid heb MG VII 32 11 a'n Tad a'n Brawd, awdur brodiau: /Iesu yw hwn a erbyniwn yn ben rhiau, /Isel uchel, Emanuel, me_^l me DB VI 30 46 dd, cynnydd cennis, /Cawsant o'r bobloedd bawb a erchis. /Nid dodi barau a beris - arnaf, /Alaf a enwaf ES I 17 42 farau a'm herchyll; /Aerflawdd Lloegr, lluoedd a erfyll, /Arfrudd, er cyhudd, ni'm cyll. /No cholled al GM I 12 6 -m-llyw_^y Dwy yn ddiarswyd; /A ddyly Arglwydd a erglywyd. /Rhyllofies yntau undanc gyfaddef; /Gan engy PM V 28 13 fael byd. /Bydoedd yng nghyhoedd, yng nghwyn - a ethyw, /O'i athaw yn amwyn, /Post cadau cedawldud frwy DB VI 32 3 'r ddaear long, /Pobl fychain druain a dreng; /A faco, traul gyffro trang, /Yn unawr y llawr a'i llwng. LlF2 VI 10 28 au ar ddeau yng ngoleuder, /Yng ngolau drefad a fad foler. /Mad bu ein llyw, yn llyther - folaid /A ga LlF1 II 1 13 ab Eneas, eurwas fyged. /Cedwir nen, fab Gwen, a fad weled, /Cadwent nerthnawd nerth a'm canherthed. /B DB VI 33 36 g o ddrwg (ni ddrygfernir) /I Ruffudd o'i fudd a faddeuir; /A orug o dda, oni ddywedir - gau, /Nid a'i LlF1 II 4 16 /Yn cwynaw braw breuoliaeth /Bre_"yr breienin a faeth. /Magysai erfai ar ruddion - trydar; /Tryderan ' PB VII 18 2 Marw am We_^n, lawen lawch cyrdd, /O hiraeth, a faeth o feirdd; /Marwnad heb blyg, hirddrig, hardd /Be ES I 18 25 pobl ofynag, /Gwers y ma_^l, arall y mag. /O'r a fag daear, hi a'i dwg - o'i phlant, /A'i phlaoedd a'm CBM III 26 6 rfur fa_^r, aerbair ba_^r bynier, /Arfod fygyr a fagai haelder. /Digones pen glyw pan glywer - hyd Fraw DB VI 28 4 ith gawddfaith gofeg /Er goddau chweddlau i mi a fai chweg. /Ni wybu_^m erioed fedru Saesneg, /Ni wn ym CBM III 29 18 ynt, blaidd adwy, yn addwyn yd las, /Yd lesid a fai fwy, /Mabolaeth feddfaeth facwy, /Mab o oed a'i ho CBM III 25 10 g rhuddaur a'm rhoddai - Rhirid, /Ni'm rhoddes a fai lai, /Nid arfanwl fudd fyddai, /Nid ar fanarch y'n SB II 23 14 I Faig ni bu ddadwyrain, /Bychan budd i fedydd a fain, /Oer, gywasg gywisg pridd a main /Llandutglyd am CBM IV 18 53 ysgared. /Ac Ef yw ein Llyw, ein llwyr nodded /A farn wrth ein gwaith ar ein gweithred; /Ac Ef, Arglwy CBM III 16 197 rdwyth, amnwyth amnifer, /(Drudion a feirddion a fawl neb dragon /Namwyn draig a'i dirper) /Drud w_^r g LlF1 II 1 31 ig gwledig gwlad Ednyfed; /Gwyn ei fyd ei fryd a fawrha_"ed - ynddi, /Fal eglwys Ddewi y'i digoned. /Eg CBM III 5 10 /Rhianedd iddi a ddywedynt, /`Rhieingerdd Efa' a fawrhe_"ynt. /Tremyn y treiddwn-i (trefn a gedwynt) /T CBM IV 16 63 wellingrad, Gwallofiad gwellfaeth; /Ef a fedd, a fedr o'i arfaeth, /Arfaf Naf, festig hynafiaeth; /Ef y GB II 26 155 -i hyn i honni - urddawl, /Ei urddas anfedrawl a fedr roddi. /Rhwyf rhadau biau beirdd wy foli, /A lle CBM IV 16 63 aeth, /Gwellingrad, Gwallofiad gwellfaeth; /Ef a fedd, a fedr o'i arfaeth, /Arfaf Naf, festig hynafiae CBM IV 16 187 o da_^n, /Trimaib gla_^n glain ofwy, /Canys Ef a fedd a fynnwy, /Canys myn, mynnaf a garwy; /Ceridor ca GB II 26 291 rchwn arch ddiomedd /Drwy eirioled Dewi, a Duw a fedd, /Gwaeanad gwenwlad gwedi maswedd, /Drwy eirioled GM I 14 99 golli teithi tanc afneued. /Ac ysin-ni feddyg a fedd gwared - ein gau, /A dodwn ninnau ein hymddired; ES I 15 30 uriaeth. /Dyn yn fyw ni fedd o'i arfaeth, /Duw a fedd o'i fuddugoliaeth. /Ernywaf, gallaf etgyllaeth - CBM IV 17 39 Di_"a_"wl cyngwl cywyd. /Cyngaws a fydd traws a fedd tristyd - maith, /Cyfraith ddiolaith cyn llaith CBM IV 18 25 edyrn yn cadw ar eithaf. /Neu'm dychryn meddwl a feddyliaf /O bechu a bechws Addaf. /Neud wyf alltud dr PhB VI 15 41 nedd /Neu ddarfod dawn Duw yn y diwedd, /Ys mi a feflawr o'r gyngheusedd: /Gweryd i'r gwagfeirdd y gwag CBM III 16 197 er, /Drud afrdwyth, amnwyth amnifer, /(Drudion a feirddion a fawl neb dragon /Namwyn draig a'i dirper) GYC VII 39 18 aid canon! /Nawdd Ieuan liw ban, ben diwydon, /A fendigawdd Crist croes arwyddon! /Nawdd addfwyn cyswyn PM V 22 26 , /O Ddyfnaint, o Naint, o Nanheudwy, /O'r tir a fernir wrth Efyrnwy, /Gwychrfalch Lewelyn erlyn arlwy; MG VII 33 35 onedd a'r wedd y'i harweddych, /Dylyed aeddfed a fetrych - yn gall, /Dy anian ddeall a ddeellych; /Gloy CBM III 3 110 ochir, /A fo gwa_^r, gwell yd foddhe_"ir /Nog a fo anwar ac enwir! /Enwir dyn a e_^l i'th erbyn! /Enwa CBM IV 3 15 rdd proestlawn, /A ddyran atan, ataw ydd awn! /A fo balch ddulliaw o ddull cyfiawn, /A fo traethadur, t CBM IV 3 17 cyfiawn, /A fo traethadur, traethed ei ddawn; /A fo bardd digardd, o myn digawn, /Cer bron bro lydan go CBM IV 6 270 iant fal Afan - Ferddig /Neu farddwawd Arofan /A fo cerdd ni fo cardd i'w rhan /Ni fo gwaeth no Gwaith PM V 27 20 r gorau y'u hamwg) /A edau rhiau rhyddrwg, /Ac a fo da, ef a'u dwg. /Dug Ywain wynfain, ni wn ha_^n - a ES I 22 11 n wrawl, - Dyddbrawd, /Er dirprwy presennawl; /A fo da, ef gelwir dwyawl, /A fo drwg a drig yn ddihawl DB VI 33 28 ddangosir. /A ryfo gorau, gwir y'i dygir, /Ac a fo da, nid edewir: /Nog a adwys Duw, yn y dognir - ced GYC VII 40 112 angau. /Mihangel i'n rhaid a Mair wen gannaid /A fo derbyniaid i'n heneidiau. /Archwn i'r Drindod drwy LlF2 VI 10 68 ined cyn rhyred rhaith: /Gnawd aelwyd ddiffydd a fo diffaith! /Pan fynnws De_"ws ddewis ardaith - arnaw ES I 22 12 rprwy presennawl; /A fo da, ef gelwir dwyawl, /A fo drwg a drig yn ddihawl /Yn nhaerdan affan uffernawl MeiG I 33 21 ont Dewi. /Dwyre_"id tristid, wedi trengi /I'r a fo ddifro yn ei ddifri. /Difri difro_"edd! Dyedd diau! PM V 4 43 rchorddon /O amgant llys Dygant fab Do_^n. /Ef a fo, gan fodd engylion, /Yn Nawgradd, yn newredd gwirio BF VII 50 7 n a ddywedaf: /A bortho gofid, bid bwyllocaf; /A fo gnaws achaws uchaf - ei feddiant, /Ei feddwl bid le GM I 13 19 ewr, yn farch dyre. /Gnawd gwraig gwell genthi a fo gwaeth iddi: /Fy addas nid debre. /Dilyw a ddyfu, D CBM III 3 105 , golau yd noddir, /Golwg Duw arnaw a ddodir, /A fo gwan wrth wan, wrth iawnwir, /Yn llwrw pwyll, pell CBM III 3 109 rhygyrchir, /Ac a fo llachar, rhy'i llochir, /A fo gwa_^r, gwell yd foddhe_"ir /Nog a fo anwar ac enwi EG VI 18 30 rywelais neb na bo canmawl, /O'r ddau y gorau a fo gwrawl. /Mi a'th arwyre a_^'th arwyrain - myfyr, /E CBM III 3 103 rhy'i molir, /A fydd rhydd y dydd yd fernir, /A fo gw_^yl, golau yd noddir, /Golwg Duw arnaw a ddodir, DB VI 30 33 Neud Duw a'i rhannws yr hael reiniad. /Ysy fyw a fo henuriad, /Ysy farw a gafas farwnad: /Deufab Lywely PC II 21 4 fo mwy, /Dygi im y dygn ofwy, /Ni'm dygi hoed a fo hwy. /Difiau in diau leas /Yn y Penrhyn uch Penrhos CBM III 3 108 adroddir, /A fo llary, llawen rhygyrchir, /Ac a fo llachar, rhy'i llochir, /A fo gwa_^r, gwell yd fodd CBM III 3 107 iawnwir, /Yn llwrw pwyll, pell ydd adroddir, /A fo llary, llawen rhygyrchir, /Ac a fo llachar, rhy'i D-1 I 1 17 dd a Nant Conwy, /Powys enwawg a Chyfeilawg ac a fo mwy: /Dyffryn Hafren, Ceri, Dygen, cywen fenwy, /El PC II 21 2 n ydd wyf neu ddwy - i'th besgi, /Ni'th basgaf a fo mwy, /Dygi im y dygn ofwy, /Ni'm dygi hoed a fo hwy EGM I 26 32 li. /Ni ryfu ddognach i ryddogni - poen /Penyd a fo mwy no'r mau hebddi. /Neu'm gorau angau anghyfnerth DB VI 24 18 nni am ei anaw. /Ni bydd a_^ Mab Duw diymadaw /A fo mynws byd yn ei bydiaw. /Mab Duw dewisaid dewisaw - LlG VII 26 36 yaw, /Dawn ysydd yn sefyll ganthaw, /Duw o nef a fo nerth iddaw CBM III 25 4 s ei alaf, /A Duw a'i dug i arnaf /A ddwg pawb a fo pennaf. /Pennaf y treiddem trwy ryfig - gwron /Ffro LlF1 II 1 94 d a ddyrllydd cedwidydd cad, /Iawn yw moli rhi a fo rhoddiad. /Moladwy un Duw, un diffyniad - ysydd, /Y CBM IV 3 16 dd awn! /A fo balch ddulliaw o ddull cyfiawn, /A fo traethadur, traethed ei ddawn; /A fo bardd digardd, MeiG I 33 76 d - Cain /Cyn rhyfel log lygriant enbyd; /Gwae a fo yno, difro difryd, /Dy-s-daaedd dolur, dygngur gymr CBM III 5 2 rfynnawg drythyll, gorfynt - a ddygaf /Wrth ar a folaf, a folais-i gynt, /Cymrawd ewyn dwfr a'i dyfriw LlF1 II 1 171 ynnif /O du llanw a llif a llef dylan. /Dewrwr a folaf a folant beirdd byd, /Dewrwyr a weryd benyd pob CBM III 3 228 i dwy afon; /Ei Sygynnab glew, gloyw roddion, /A folaf, a folant feirddon! /Caraf-i barch ei Harchddiag GB II 26 196 wy foli; /A fynno nodded, cyrched Ddewi. /Duw a folaf er eirioled - im, /Can ni allaf-i ddim heb Dduw LlF1 II 1 115 /Ef a gymerth nef dros dref ei dad. /Dau w_^r a folaf fal y'm ceniad - Dofydd, /Dau deg, dau ddedwydd, GB II 26 272 doeth Fo_^n a'm clyw, a'm gwerendau. /Y Gw_^r a folaf, gwir ogonedd, /Ni wnaeth na gwaeth na gwythlone PB VII 4 15 far, /Owain, borthiad brain, bronddor, /Dragon a folaf-i, naf ne_^r, /Draig ddiogel y'i gelwir. /Gelwir CBM III 5 2 drythyll, gorfynt - a ddygaf /Wrth ar a folaf, a folais-i gynt, /Cymrawd ewyn dwfr a'i dyfriw gwynt, /C LlF1 II 1 171 du llanw a llif a llef dylan. /Dewrwr a folaf a folant beirdd byd, /Dewrwyr a weryd benyd pob gwan, /D CBM III 3 228 n; /Ei Sygynnab glew, gloyw roddion, /A folaf, a folant feirddon! /Caraf-i barch ei Harchddiagon, /Cara CBM IV 6 185 rwm ydd ergryner crynoder ei fa_^r, /Ei faniar a folir. /Tryfrwyd wawd i'm priawd prydir, /Trefred fawr GB II 26 73 ion doethon dothwyf. /Ym mhlwyf Llanddewi, lle a folwyf, /Yd gaffwyf-i barch cyn nis archwyf, /Ac o bla MG VII 33 44 dwlych - fu fedydd, /Ffrwyth angau Dofydd, Duw a folych. /Cydsyniaist, gwedi cais nas gwetych, /A_^'r c D-5 VI 36 24 d ei argywedd /Can rhyfu i'r werin o enwiredd /A fradychwys Crist, Creawdr buchedd. /Cyfiawn a edau cyf GYC VII 36 91 pen draig oedd arnaw, /Pen Llywelyn deg: dygn a fraw - i'r byd /Bod pawl haearn trwyddaw; /Pen f'arglw GYC VII 40 63 wae a dreulio'n ofer ei amserau, /Gwae frawdwr a frodio gamfarnau, /Gwae raglaw a'i ruglon ddirwyau, /G CBM IV 16 205 nghrog, yng nghroes bedryfan; /Gw_^r a wy_^s a frys i frawdlan, /Ef a ddaw (nid ataw) Ef atan. /Pan w CBM III 26 100 foedion, /Un a'm clwyf o'r cleddyfruddion, /Un a fu, a ddyfu ddeon, /Un catgawdd, cadflawdd flaidd galo D-5 VI 36 29 Ei archollau, doll gan dyllwedd: /Ei ddwy fron a fu ar fedd - ei Arglwydd /Na fyro awydd yn oferedd. /E GYC VII 36 95 dd a'm daw, /Pen f'enaid heb fanag arnaw, /Pen a fu berchen ar barch naw - canwlad /A naw canwledd idda MB I 3 60 /Ni yn Eryri yn rhei_"awg, /Ni thorres i bawr a fu breiddiawg. /Gruffudd grym cyhoedd (nid oedd guddia CBM IV 14 2 ddial oedd fau, fanrhith - ei adain, /A'i adel a fu chwith, /Adaw cyw can f'anwylnith, /Adnau cenau can LlF1 II 4 50 udd. /Maredudd garddgudd, gerddgor - gynifiad /A fu dad i dud io_^r. /Neud gwyddfedd gwedi gwyddfor; /N ES I 21 6 wyr a'n gw_^yr, Ef gorfu, /Ef gorau gorwyrain a fu; /Ef a wnaeth daear cyn dyfu - i fron, /Fry o nef y CBM III 24 81 i rwyf trais cyn traul athaw, /Athal aur fual a fu eiddiaw, /Ethiw hael hebof-i, athwyf hebddaw, /Nid CBM IV 14 21 int, dewaint dyhunaw. /Dyhunaw a deffraw efo - a fu /Fal ydd aeth oddyno, /Dig y'm gwnaeth llwyth Iago ES I 17 36 rodd dy fodd heb dy fa_^r. /Dy fa_^r, Lywelyn, a fu fawr - i drwm, /Ei drymed a'm diddawr. /Eurdreth o' BF VII 48 3 bl fu ein pwyll am ein twyllaw: /Ing draha Efa a fu fraw - i ddyn, /Afal bu dechryn dechrau arnaw; /Ang MG VII 33 57 d: /Na fydd amharawd pan amherych. /Gwaed Iesu a fu, gwaed cu cwynych, /Gwirdda ystoria pan ystyrych /G CBM III 26 103 flaidd galon, /Un catgun fal catgi Aeron, /Un a fu haelaf o haelon - Cymru, /Un cymraisg ei roddion, / PhB VI 15 34 : /Hengerdd Delesin i dey_"rnedd - elfydd, /Hi a fu newydd naw saith mlynedd; /Ac oni'm dwg-i angau i a GYC VII 43 10 Ei wir adaw. /Bei meddyliai dyn a'i feddyliaw /A fu o ddolur ar Ei ddwylaw /Gan gethri parawd yn cythru PM V 1 53 d, /Ef ddoethaf, ef ddoethfawr ygnad; /Ef orau a fu o fab tad /A mab gwraig: gwrygwys ei bwyllad. /Pwy CBM III 24 46 , /Gw_^r oedd gyhafal (dial dyar) /A_^'r gorau a fu o feib Gleisiar; /Gw_^r oedd feirdd arfoll, carddgo GYC VII 40 99 fain, /Er Ei goron ddrain a'i wir ddoniau, /Er a fu o grair, er Ei wir gadair, /Er a orug Mair o'i mawr MeiG I 33 58 eisoes, /O gadarn gadwent, camp present oes: /A fu oedawg ddoe, heddiw nid oes, /Hir ni mynnwys Duw dy GB II 25 17 thar sathru, /Seithwyr se_^r gyfnifer am ne_^r a fu, /Saith cad a saith cant, saith rhiallu, /Wyth cad GYC VII 41 7 rhyfedd, Rhwyf synhwyrau. /Iesu, Iesu, a fydd, a fu, trwy fudd gethrau, /Mae yn feddiant mawr ogoniant, GB II 25 22 cant, gormant gorfu, /Deg cad a deg cant tecaf a fu. /Ysgafn nifer Rhys yn llys Dinefwr, /Ffyrdd myrdd GM I 8 14 yng nghrau, yng nghrai achludd, /Cnud a chnud a fud ymdanaddudd. /Cad argrad arall, cad gawad guall, / EGM I 26 49 ewi /A deg cymaint saint senedd Frefi. /Am fun a fudydd ei hamnoddi /Ar gystlwn pryffwn y proffwydi, /A LlF1 II 2 61 nedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ni'th omeddaf. /Mi a fu_^m gennwch, can awch barnaf, /Ar dir Deheubarth, di LlF1 II 2 63 arnaf, /Ar dir Deheubarth, diau byrth naf. /Mi a fu_^m gennwch, ni haeddech heddwch, /Yn yd fyddai trw DB VI 27 25 , /Och a wy_^r, am w_^r diwaradwydd, /Och fawr a fwrir o ddirfingrwydd, /Och faith heb ychwaith o'i obe GYC VII 41 7 ac nid rhyfedd, Rhwyf synhwyrau. /Iesu, Iesu, a fydd, a fu, trwy fudd gethrau, /Mae yn feddiant mawr o CBM III 20 33 flaidd gawr. /Gawr feirdd huysgwn, huysgain - a fydd /Am feddwl mab Owain, /Gawr falch rhag preiddwal GB II 26 221 reiddiau /Rhwng Mynyw a'r mo_^r, mawr a droau /A fydd ar eu llu-hwy lliw dydd golau, /Collant a'r llyga HOG II 6 51 /O byrth Caer hyd Borth Ysgewin. /Un yw'r fun a fydd cysefin - foliant, /Gwenlli_"ant lliw hafin. /Ail CBM III 8 64 llyw llawhir, /O thyr calon rhag galar /Y fau a fydd dau hanner. /Pei byw llary Lleisiawn ni luestai W D-5 VI 36 49 nrhydedd /Y dwg Duw bawb yn y diwedd. /Digarad a fydd digaredd - rhag llaw /Heb allel hunaw rhag anhune EMRh VI 23 13 Pen eurddor bronddor, braint a hebrwng. /Pannu a fydd dir rhag dewr gorflwng /Pan fo dydd gorwlad a cha PhB VI 15 24 /Gw_^r ni farn camfarn, cadarn yd fedd, /Gw_^r a fydd ei enw yn edrysedd, /Gw_^r biau trethau tra thue EW VI 3 30 . /A gaffo fy llyw llaw ffodiawg - o fudd, /Ef a fydd gwasgarawg /Ar lles beirdd bwrdd diguddiawg, /Ar LlF1 II 1 29 ei fyd ei thref gan ei thrwydded. /Gwyn ei fyd a fydd, o foddha_"ed, /Men y trig gwledig gwlad Ednyfed; BF VII 48 32 arpar galar heb giliaw - ysydd, /Hir ddefnydd a fydd o'i feddyliaw, /Hirddeddf ei gynneddf gyn no'i or LlF1 II 5 7 d /O blegid Duw, a'i dywawd /Maint yr arwyddon a fydd /Pymthegfed dydd cyn Dydd Brawd. /Y pedwerydd dy CBM III 3 102 cosbir: /A wne_^l iawn, rhadlawn rhy'i molir, /A fydd rhydd y dydd yd fernir, /A fo gw_^yl, golau yd no CBM IV 17 39 , /Cynghraiff Di_"a_"wl cyngwl cywyd. /Cyngaws a fydd traws a fedd tristyd - maith, /Cyfraith ddiolaith HF VII 23 34 m weli, /Pam na faddau brawd i brofi - arall? /A fydd wrth ddeall guall gosbi? /Ni fedd namyn Duw ddigy MB I 5 9 iefyl duon, /Ysgodogion, dynion lletffer. /Cad a fydd ym Mynydd Carn /A Thrahaearn a ladder /A mab Rhiw PhB VI 11 6 ro. /Dragon llyw lluoedd anwosgo, /Draig unbyn a fyn a fynno, /Hir ei wir i'i w_^r dra safo, /Hydr ei d PM V 23 136 /Llyw ysin, syniwch cyd tawo, /Lloegr gychwyn, a fyn a fynno. /Llwyr y dyd ei fryd ar fro - Gadwallawn GB II 26 194 theithi /Eithr tri mwg yn amlwg o'i hamlenwi. /A fyn Duw, dybydd byth wy foli; /A fynno nodded, cyrched GG II 31 25 haeredd /Hirfod heb gymod yn ei gamwedd). /Duw a fyn ddyfod i'w orsedd /Hydr a llaw, nid lle i'w omedd. LlF1 II 3 69 rhodd fa_^r. /Os ba_^r hir esgar hwyr esgor - a fyn /Hebawg bryn a bronddor, /Ni hebaf-i gan ei hepgor DB VI 33 57 wed, - o'r gwy_^r /Pob gorau rygolled. /Cefais a fynnais cyn ei fyned /Gan Ruffudd o'i fudd, o'i foddha MeiG I 31 32 Duw Gwledig y gwledychant, /Un parch wy perchi a fynnant DB VI 33 4 fo cywir, /A ryfynno dyn, rhydderperir, /Wrth a fynno Duw, dim ni ellir. /Rhy fawr o bechawd a rybuchi PhB VI 11 6 ragon llyw lluoedd anwosgo, /Draig unbyn a fyn a fynno, /Hir ei wir i'i w_^r dra safo, /Hydr ei drais i PM V 23 136 ysin, syniwch cyd tawo, /Lloegr gychwyn, a fyn a fynno. /Llwyr y dyd ei fryd ar fro - Gadwallawn /Fab C GB II 26 195 'i hamlenwi. /A fyn Duw, dybydd byth wy foli; /A fynno nodded, cyrched Ddewi. /Duw a folaf er eirioled CBM IV 18 19 af, /O'th dorfoedd i'th derfyn uchaf. /Neud mi a fynnwn, fy Naf, - o'th ganiad, /O'th gariad y'th greda CBM IV 16 187 , /Trimaib gla_^n glain ofwy, /Canys Ef a fedd a fynnwy, /Canys myn, mynnaf a garwy; /Ceridor ca_^r co LlF1 II 1 133 du iti, /Arfaethwn, dyffwn ddyffrynt Dyfi. /Ar a fynnwy Duw, nid egrygi - iddaw /Arfeiddaw treiddaw tra GB II 26 233 yd cythreulaeth gwaeth gweithredau, /Ni allwyd a fynnwyd, methlwyd wyntau; /Ellyngwys gwragedd eu gwreg DB VI 26 33 m rhodd y, /Nid mwy no degerw os adygy; /Cymer a fynnych, Cymry - bendefig, /Arbennig wledig a wladychy HOG II 13 4 fu yrf am gyrf am galed, /Pan fai arf am farf a fyried, /Yng Nghoed Gorfynwy yng ngorddibed - Lloegr / D-1 I 1 49 f trwy ardduniant. /Urdden arnaw, rhad ac anaw a ffaw a phlant GM I 6 18 dd i hael hefelydd /O'r a byrth bedydd a ffydd a ffawd; /Nid ydyw yn fyw, ni ddaw, ni ddoddyw, /Ni chyn EGM I 27 102 bwyf araf, ni'm bo arau; /Mwyn crefydd a ffydd a ffawd radau. /Mynnid ymeiriawl greddfawl graddau /Men EGM I 28 29 rydraeth neb tafawd. /Rhagorwn grefydd a ffydd a ffawd /Rhag angau lledrad, brad bredychawd. /Gweddi_"w CBM IV 17 100 ennaeth - gymynner, /Can rhwym Rhwyf, Hydrner, a ffe_^r a ffraeth, /Can clyw, can cennyw cymwyllwriaeth CBM IV 6 92 m oedd ei glywael, /Tw_^r Cynfael yn cwyddaw; /A fflamau o drum yn edrinaw, /Ac angerdd, ac ongyr yn ll GM I 8 21 s dra Chors Fochno, /A gyrchws glyw Fflandrys, a fflemychws i eu bre /A ba_^r ynddaw yn ddiolo, /A lith DB VI 24 69 i Loegr fudaw. /Gnawd Ffranc, rhag ffwyrdranc, a ffo arnaw, /A pheleidr rheeidr wedi rhuddaw. /Gnawd Sa CBM IV 17 100 gymynner, /Can rhwym Rhwyf, Hydrner, a ffe_^r a ffraeth, /Can clyw, can cennyw cymwyllwriaeth, /Cain GM I 7 112 . /Lliaws twr twnfriw a gwaed ffrau ar ffriw, /A Ffranc trwch tra Thafwys; /Lliaws torf o derrwyn Argoe PM V 6 52 i wnaid /O ddwfr ac awyr ac enaid - a phridd, /A ffrawddus da_^n ni phaid CBM IV 18 6 wythlawn, /A wnaeth coed a maes a mesur iawn, /A ffrwythau a doniau, Duw ryddigawn; /A wnaeth gwellt a MeiG I 33 39 Duw dogn berthidau, /Duw a wna ddeubryd ffryd a ffrwythau. /Diffrwythwyd daear drwy gareddau - dyn; /D GM I 6 18 ysteddlydd i hael hefelydd /O'r a byrth bedydd a ffydd a ffawd; /Nid ydyw yn fyw, ni ddaw, ni ddoddyw, EGM I 27 102 /Mi cyn bwyf araf, ni'm bo arau; /Mwyn crefydd a ffydd a ffawd radau. /Mynnid ymeiriawl greddfawl gradd EGM I 28 29 dau /Ni rydraeth neb tafawd. /Rhagorwn grefydd a ffydd a ffawd /Rhag angau lledrad, brad bredychawd. /G GYC VII 42 38 y wledd ni dderfydd, /Llewenydd llonydd ffydd a ffynna. /Na cheised hoced, trwy gam guhudded, /Nef yn GB II 26 256 wysau, /Dichones rhag gormes gormant greiriau /A ffynnawn Ddewi a'i ffynhonnau - llawn, /Llawer un rhad GYC VII 40 56 e ddiog ni ddywaid fawr badreuau, /Gwae gybydd a gabler bob amserau, /Gwae lwth a lithier ar Wenerau, / CBM III 5 107 rwy, /Ac uch wyneb gwyn, gwinau fagwy. /Defawd a gadwaf can a'i catwy, /A berthyn rhag dyn nwy dilynwy, LlF1 II 2 43 cwdd eddyw; ni wn cwdd af. /Dothwyf atad, fad a gadwaf, /I gyrchu cyngor goror gwraf: /Py arglwydd gwl CBM IV 6 289 _^r pwy gilydd py gelaf - fy ngair? /Ei gadair a gadwaf. /O gadwent, o gadwyd eithaf /Athwyd fyth a_^' CBM III 11 15 /Nid pallu yr ddigonsant, /Dragon dwfn, defawd a gadwant, /Dreigiau dewr deuprid ni daliant. /Ni thelir MeiG I 31 28 edd raddau y'm rhoddant, /Yn wastad fy ngwesti a gadwant. /Yng ngwynfyd, rhag lledfryd, yn llwyddiant, HOG II 11 11 iant boddiant, pa dras! /Ton a galon hon, hoed a gafas /Er twf main riain ruddaur wanas. /Nid ydyw hedd DB VI 30 34 ael reiniad. /Ysy fyw a fo henuriad, /Ysy farw a gafas farwnad: /Deufab Lywelyn, lew gymynad, /Diofelyn EW VI 3 6 n. /I'm rhan, llid Ogrfan, llawer - a archaf, /A gaffaf, i'm naf ne_^r; /Dyn cymen wyf a'i cymer, /Dau CBM IV 4 200 al Ddyfneual ddyfnasai - fy modd, /Fy meddiant a gaffai, /Collais arglwydd call ni'm collai, /Corf eurd CBM III 26 125 m feirch mai meinddwn, /Nid oedd ni gaffwn o'r a gaffai hael, /Ydoedd hael tra fu hwn! /Hwn oedd ddigri CBM III 21 118 rdd cyrdd a'i cyrchai, /Nid oedd ni geffyn o'r a gaffai, /Nid oedd anghlodfawr llawr pan lladdai, /Nid MeiG I 31 10 lleufer, llewychant, - llu bedydd, /Llewenydd a gaffant. /Rhag bron Mair, mwyaf ei meddiant, /Gweryddo GYC VII 42 58 d guddfa, /A gweled myned i nef ogoned /Y sawl a gaffed ar gyffurf da, /I gan lewenydd y wledd ni dderf MeiG I 33 62 anwair /Yn lle ernywed a wna Cadair. /A gaiff a gaffer yn ddiadnair /O gywyd a gwaith a gw_^yth gellwa EW VI 3 29 d, cedwyr ddifa, /Wyd rhoddiad rhuddaur Afia. /A gaffo fy llyw llaw ffodiawg - o fudd, /Ef a fydd gwasg GYC VII 42 20 anna, /Ac ni feddylio a rwy ddirpero, /Y rhwyf a gaffo nid ymgoffa! /Cyd boed cyfannedd bydawl gymyrre LlF1 II 2 26 . /Byddinawg farchawg feirch anaraf, /Bodd Duw a gaffwy a goffaaf. /Twrf torf traeth llychwr, milwr mol GB II 26 42 ar Drugarawg. /A garo Dewi, da diffreidiawg, /A gaho a'e caro fal caradawg. /A garo Dewi fal deueiriaw MeiG I 33 62 rhag llu anwair /Yn lle ernywed a wna Cadair. /A gaiff a gaffer yn ddiadnair /O gywyd a gwaith a gw_^y CBM III 10 73 wyr Ffynudiawn. /Pedwaredd ar ddeg, ardduniant a gaiff, /Arddunwawd diatreg, /Cynifiaid cynnygn ogyweg LlF2 VI 10 30 foler. /Mad bu ein llyw, yn llyther - folaid /A gaiff ei enaid ysbaid oesber. /Ni mad aned neb, ni mad PM V 1 176 awl; /Bych gw_^r hedd yn hawddfryd a_^'r sawl /A gaiff tud ein Tad ysbrydawl EG VI 18 5 le gweddawl /(Celfyddodau mau ni fo marwawl) /A gair anghyfair Mab Mair meidrawl /I brofi pob peth o b D-1 I 1 27 ed ei dey_"rned anhyed rwy! /O'r sawl pennaeth a gais ynaeth arfaeth camrwy /Hydr y cymell Hywel o bell PM V 24 52 , /A gwaed, a bwyd brain, a bra_^n ar gelain, /A galon adfuddiawg, /A golo ger manro meiniawg /Gelynion HOG II 11 11 'm gwna poen rwyddiant boddiant, pa dras! /Ton a galon hon, hoed a gafas /Er twf main riain ruddaur wan MB I 3 151 nte_"ig ar gan, Calan weinydd. /Gnawd gwarchan a ga_^n eu hawenydd, /Yn arfod adwy hwy a orfydd. /Gruff D-2 I 2 30 fyddud, meufedd feddud, molud esmwyth; /Musig a ga_^n mal aur orian, ma_^n wahanwaith. /Gwaith rhaith PM V 1 55 d /A mab gwraig: gwrygwys ei bwyllad. /Pwyllaf a ganaf, a genwch, - feirddion: /Ei fawrddawn a geffwch! CBM IV 10 33 ad fyddaf, /Awch porth, perthyn yw ataf. /Ateb a ganaf, arganwyf - f'arglwydd, /Erglyw fi can dothwyf! PhB VI 16 2 , gor-yth-iolaf, /Gorfeddawd fy nhafawd, gwawd a ganaf, /Goroer fy nghalon goruch adaf - llys, /Gorug a CBM IV 6 274 gwawr trin bu trechaf; /Gwa_^l teilu, ta_^l im a ganaf! /Gwawd yw hon, o'm bron y brwydaf. /Brydau anar CBM III 26 48 /Ni tholies fy lles, llyw rhybudd, /Ni tholiaf a ganaf heb gudd, /Ni'm gwnaeth glyw golud goludd - am a DB VI 29 115 Duw, y daethost ataf. /Crist a w_^yr, yn llwrw a ganaf, /Na wn am fy rhwyf cwdd wyf, cwdd af. /O mynnw DB VI 34 16 gw_^r gorau y'i barnaf, /Dadfrawd gwawd gwedi a ganaf. /Neud adwen, i'm prifnen prydaf, /Neud i Dduw m MeiG I 31 18 dawd y trigiant /Yn brydferth gwerth prifgerdd a ganant. /Rhaid i minnau le lwrw meddiant, /Parha_"us b PhB VI 11 14 llew yn llurig eurdo, /Brenin feirdd breiniawl a gano. /Gorwerdd ton tuedd Porth Gwyddno, /Garw ei llen GYC VII 40 30 aith wers cyman gla_^n cyn gloes angau - crog /A gant Crist a_^'i enau. /Ystyrient pum oes byd yn fodfa DB VI 29 67 , /Llwrw y gwn gwenwawd brydestau, /Llary rwyf a ganwyf a_^'m genau, /Llew biwyf, Llywelyn biau /Llyw G DB VI 26 39 felly, - fy naf, /Nid ef it lesaf o'm dilysy. /A ganwyf, dy geiniaid a'i cny, /A genais a genir wedy. / CBM III 5 38 pryd na'th welwyf, /Nid er ceisiaw ta_^l tros a ganwyf. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di fyned /(Gor DB VI 27 45 ei raid a warawd wy_^r yn hywydd. /Rhydd fydd a ganwyf, i'm rhwyf boed rhwydd /Rhan o deg addef nef yn CBM III 3 11 ilrodd, gyhydedd, /Areilreg, eildeg dryganedd /A ganwyf i'm rhwyf o'm rhagwedd: /Rhagorfan rhad, rhan DB VI 26 30 dy; /Trais arnaf, fy naf, ni edy /Tros y gerdd a ganwyf ity; /Y mawr udd rhwyddfawr, o'm rhodd y, /Nid CBM III 5 32 naid, ged ath iolwyf. /Can ni wnei-di erof, er a ganwyf, /Na wna fi, feinwen, fal na hunwyf, /Ni'th wna LlF1 II 3 12 wch: /Diriaid ni hawdd baid heddwch; /Dedwydd a ga_^r ddadolwch. /Caraf-i neirthiad naf a nertho - fy GYC VII 40 61 , /Gwae leidr a'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae a ga_^r ddaear yn rhy ddiau, /Gwae a dreulio'n ofer ei a PB VII 9 14 w_'raidd. /Gw_^r yw fy llyw gorllawen, /Gwy_^r a ga_^r gwawr trydar trin, /Gwrdd yn rhyfel a_^'i elyn, PB VII 17 5 af, /Gloyw deigr am w_^r glew, digrif. /Digrif a ga_^r (gwaywbar gwaed), /Fleddynt Flaidd, trais tra ad CBM III 7 22 rgrad yng nghad, yng nghunllaith, /Llafn gwyar a ga_^r o gydwaith, /Llaw esgud dan ysgwyd galchfraith, CBM IV 6 301 f, /A'th orchymynnaf gan y Mawr Drugar, /Plaid a ga_^r plant Addaf CBM IV 16 20 u nyw lludd cyfarwar, /Llu gwynion, gwynfydig a ga_^r. /Yn huenydd nawdd, yn huanaw nef /Bwyf addef a DB VI 32 5 awr a'i llwng. /Llyngfawr daear awr derfyn, - a garaf, /A gerais ei chanlyn; /Neud eddwyf yn oer dyddy DB VI 29 110 wdd Llundain arnaf, /Mor llwyr ca_^r-gw_^yn am a garaf. /Cyd a_^ dragon byd o byddaf, /Trugar hael, pa CBM IV 5 18 . /Gwalch gwaedrwyf, hynwyf, unig - a gerais, /A garaf ei edmig, /Blawdd blaen, bleiniad gwyrennig, /Bl LlF1 II 2 11 agored, trwydded treiddaf. /Treiddais a gerais a garaf - hefyd: /Hawdd ei fyd ei bryd a bryderaf, /Haw DB VI 29 108 ir yd goffe_"ir a goffaaf, /Mor lle im alar am a garaf, /Mor llwyr y lladdawdd Llundain arnaf, /Mor llw OC II 14 111 aer, llosged caer geir mo_^r-lliant. /Mwynfawr a garcharawr a gyrchasant: /Meurig fab Gruffudd, grym da GB II 26 41 nad ofnawg /Ar drugaredd Duw, ar Drugarawg. /A garo Dewi, da diffreidiawg, /A gaho a'e caro fal carad GB II 26 47 wi diofredawg, /Cared efferen le_^n lawerawg; /A garo Dewi, da gymydawg, /Cared ymwared ag ynghenawg; / GB II 26 45 na fid, /Na chared na llid na lleidr difiawg; /A garo Dewi diofredawg, /Cared efferen le_^n lawerawg; / GB II 26 43 diffreidiawg, /A gaho a'e caro fal caradawg. /A garo Dewi fal deueiriawg - na fid, /Na chared na llid GB II 26 49 wi, da gymydawg, /Cared ymwared ag ynghenawg; /A garo Dewi fal difuddiawg - doeth, /Rhy'i gelwir ef yn OC II 14 52 iw garthan. /Ciglau ym Maelawr gawr fawr fuan /A garw ddisgyr gwy_^r a gw_^yth erwan, /Ac ymgynnull am CBM IV 16 188 /Canys Ef a fedd a fynnwy, /Canys myn, mynnaf a garwy; /Ceridor ca_^r co_^r caradwy, /Canrhed cred, cr PM V 22 32 modrwy - a'i phall, /Ni phell tyn rhiain rhag a garwy. /Yn ganmlwydd yn rhwydd yn rhwy - ar Gymru, /A' CBM III 5 84 aith; /Ac nid oes fardd dwfn, dinus gyfiaith, /A garwy yn hwy o hir obaith. /Ni'm hathraidd-i meingan m CBM III 5 28 i gwerth fy hirglwyf, /Nid gorthaw a wnaf wrth a garwyf. /Celadwy lywy, liw ton am rwyf, /Rhwy gennyf g GB II 26 70 er, uchel eu rhwyf, /Gwragedd, rhianedd, rhai a garwyf. /Gwelais-i glas ac urddas urddedig haelon, /Ym GYC VII 42 36 a fo, rhag poenau agro, /Ba beth a geiso, beth a gasa. /Ceised pob dedwydd y wledd ni dderfydd, /Llewen GYC VII 40 48 au. /Gwae ddyn a dyngo gamlyfau, /Gwae ddiflas a gasa eglwysau, /Gwae ni chred awen lle_^n a'i llyfrau, LlF1 II 3 64 rdawch; /Gwaed gan llu ar llafn dwyawch; /Gwae a gawdd llew ac nyw llawch! /Llochiad gwlad hygad, bydd GYC VII 40 34 i holl ddynion daear, /A byd teg a bywyd hir /A gawn o charwn y Gw_^r. /Y Gw_^r a rannawdd inni riniau GM I 7 122 /Lliaws cleddyf claer a glaif rhuddraidd aer /A gawr daer drag Iwys; /Lliaws tech rhag trech tra briww PhB VI 14 49 er march a gwisg a wesgerid. /Wedi cad dramawr a gawr dremid /A chyfarfod pybl pen yn erfid /Rhag meue PB VII 8 8 lym ddraig ail Maig Myngfras, /Gwychwlad o gad a gedwis. /Cadw, Faredudd, cadr eurdorf! /Cadoedd gyman, DB VI 30 75 , /Ys drwg heddiw lliw, wedi llariedd, /Y llaw a gedwis erllynedd - adwy /Yn Aberconwy cyn ei gorwedd. PM V 11 9 on yn don, yn doll. /Tyllon ei alon, ei a_^l - a gedwis /O gadwent ac ynial, /Hoeddlfrau hydrglau gledd DB VI 26 49 m dawn ni'm diawy. /O wythlonder, ne_^r, nerth a gedwy, /O eithaf pob caer, taer y torry, /Neu ryorw_^y CBM III 5 11 fa' a fawrhe_"ynt. /Tremyn y treiddwn-i (trefn a gedwynt) /Treiddle glyw Powys, pei am getynt, /Pan dre CBM III 19 31 ohen, /Tey_"rnwalch Din Emrais, /Bu da dethol a gefais, /Bu doeth mal y detholais CBM III 25 2 Rhirid, rhwyf gwryd gwraf - o gyfedd /A gefais ei alaf, /A Duw a'i dug i arnaf /A ddwg pawb a CBM III 24 66 eirthiaw, /Edfynt edryfynt wrth edrifaw /Rhodd a gefais, o'i fodd, o fudd ganthaw; /Eryr glyw glewaf, n PhB VI 12 48 daf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf PhB VI 12 4 daf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf? /Arnaf cymeraf cymhenfrys - ateb /Hy CBM IV 6 160 gyffryd gyffro ni ffo_"ir, /Grym gyffurf gyfor a geffir, - ei fudd /A'i feddgyrn wrth babir. /Gwry_^s h PM V 1 56 a ganaf, a genwch, - feirddion: /Ei fawrddawn a geffwch! /Cerdd Ddafydd, cain rebydd, cenwch, /Co_^r e DB VI 26 54 y. /A ddaroganer a gymery, /O bob darogan dawn a geffy, /A ddarogenais a gynyddy, /A ddaroganwyf a gynh DB VI 33 1 Gwyn ei fyd am gyd a geidw ei wir, /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo cywir, /A EW VI 3 17 n y blaen. /Bleiniad gad hwyliad, haelonaeth - a geidw /Heb gydfod bygylaeth; /Ardwy llu llaw ehelaeth, CBM IV 8 33 mherawdr, llywiawdr, llyw amnifer; /Tey_"rnfro a geidw o gadarnder, /Tey_"rnfron Heilyn haelon ddadfer, LlF1 II 2 6 . /Arwredd a wedd a weinyddaf: /Arwyrain Owain a geinganaf. /Arwymp fy nhrafferth, ar fy ne_^r fy nerth GYC VII 40 2 w_^r a'n rhoddes rhiniau - ar dafawd /Ac arawd a geirau, /A'm troses i gyffes nid gau, /A'm troso i'r t GYC VII 40 36 _^r a rannawdd inni riniau /Ar dafawd ag arawd a geiriau, /A'n creawdd o bridd a phrif sygnau, /A'n pry CBM IV 18 32 a gyrchaf, /Neud gobaith wrth Benrhaith, rhin a geisiaf. /Brenin pob gwerin, gwared arnaf, /Gwedi trei GYC VII 42 36 . /Ystyried tra fo, rhag poenau agro, /Ba beth a geiso, beth a gasa. /Ceised pob dedwydd y wledd ni dde DB VI 29 121 llaw, ban fo lleiaf. /Cyd ymguddio pawb, beth a gelaf? /Am farwnad Ruffudd nid ymguddiaf. /Nid a eill CBM III 21 193 af rhuddion. /Edewid eron rhan gofion - galar /A geleurudd yng ngwelyddon, /Edewis terrwyn te_"yrn feib PM V 24 55 er manro meiniawg /Gelynion, Saeson sidanawg, /A gelorau crau, a gwa_^n, a gwaetffrau, /A gwaetffriw re DB VI 26 40 f o'm dilysy. /A ganwyf, dy geiniaid a'i cny, /A genais a genir wedy. /Aerddrud tud, o'r tu pan geffy / LlF1 II 3 23 /Llyw coelfain, Coeling drais: /Heddwch im am a genais, /Haedding Fair, fal y'i haeddais! /O haeddais- CBM III 8 34 Ystrad Langwm ystyriais - ein glyw, /Ystyrient a genais, /Torf Fadawg fynawg, fur trais, /Torf Lywelyn PhB VI 14 52 cyfeddach cedyrn, /Rhag bron eurde_"yrn cyrn a genid. /Ban ced, ban rhodded pan rhoddid - aur coeth, DB VI 33 34 ei ardawch, neud rhywir - ei farw, /Ei farwnad a genir. /A orug o ddrwg (ni ddrygfernir) /I Ruffudd o'i DB VI 26 40 ysy. /A ganwyf, dy geiniaid a'i cny, /A genais a genir wedy. /Aerddrud tud, o'r tu pan geffy /Erddrwng, GM I 8 20 d i fab Gruffudd! /Arddwyreaf hael o hil Iago /A gennis dra chas dra Chors Fochno, /A gyrchws glyw Ffla GG II 31 2 Gw_^r a gynnail y lloer yn ei llawnwedd, /A gennyw pob tra trwyddi berfedd, /O'i ganiad, o'i rad, PM V 1 55 gwraig: gwrygwys ei bwyllad. /Pwyllaf a ganaf, a genwch, - feirddion: /Ei fawrddawn a geffwch! /Cerdd CBM IV 5 17 b Gwalchmai. /Gwalch gwaedrwyf, hynwyf, unig - a gerais, /A garaf ei edmig, /Blawdd blaen, bleiniad gwy LlF1 II 2 11 Ar byrth agored, trwydded treiddaf. /Treiddais a gerais a garaf - hefyd: /Hawdd ei fyd ei bryd a bryder DB VI 32 6 wng. /Llyngfawr daear awr derfyn, - a garaf, /A gerais ei chanlyn; /Neud eddwyf yn oer dyddyn, /Nid oe EG VI 18 13 add dywrthladd i wrth lys Rheidiawl. /Gwelais (a gerais ni ga_^r mantawl) /Gwelygordd Lleisiawn llysoe BF VII 52 7 estrig, /Yn y mae godrig dig dilafar! /Collais a gerais o ga_^r - ac arglwydd, /Erglyw eu tramgwydd, tr EGM I 26 14 /Ar helw bun araf, uch banieri, - ton /Tynhegl a gerddais-i, gorddwfr Dyfi. /Ceintum gerdd i Nest cyn n GB II 26 54 ychen Dewi, ardderchawg - oeddynt, /Dau ga_^r a gerddynt yn gydbreiniawg /I hebrwng anrheg yn rhedegaw DB VI 26 35 g wledig a wladychy. /Difanw so_^n Saeson, sef a gery, /Difwyniant fyddaf o'm difenwy; /Na ddilysa fi y MG VII 33 64 urudd, diddorych - o'th was, /Gwae neb o'i gas a gese_"ych! /Tro fi, fy Rhwyf Celi, a'm calonnych, /Ata GYC VII 43 33 lwth, a diawg dial cymraw, /A god a_^ chelwydd a geuawg grefydd?' /Canid eiddunt ffydd, ffo_"ynt rhagdd DB VI 30 62 aenfedd. /Dafydd hael, ei hawl gywrysedd /Deau a giglau a gogledd. /Dyfod hyd ataw dyhedd - Iwerddon /I LlG VII 24 124 ri, o'r gwy_^r, a_^ geiriau /I'm pen, y pennaf a giglau; /Cynnwrf ta_^n, lluch faran Llachau, /Cyfnewid GM I 7 121 a hwylynt tra Llynnwys; /Lliaws cleddyf claer a glaif rhuddraidd aer /A gawr daer drag Iwys; /Lliaws t EG VI 18 45 orfoedd Gwynedd a gwy_^r Llundain, /Cyfran ton a glan glastir gwylain, /Golud mo_^r ysgrud, ysgryd Nor GM I 8 78 war ar ba_^r Golias, /Abrwysgl ei faran ar gan a glas. /Gloes eisioes esgar a'm cur mal carchar, /Ac a GB II 26 104 dolydd, /A Llanddewi y Crwys, llogawd newydd, /A Glasgwm a'i eglwys ger glas fynydd, /Gwyddelfod aruche CBM IV 6 128 wiaw, llewenydd cyngrain: /Glew oddef gloeslef a glaslain /Ar glun a glywir ym Mhrydain. /Prydain ba_^r GYC VII 41 46 amweinau /Eiry, ia_^ a rhew a rhuthrwynt glew a glaw ddinau, /A gwaeth hefyd oedd oddef crydmywn crawn GYC VII 40 38 o'r barau!) /Saith canmil peiraid o eneidau, /A glaweir ac o_^d, a seirff a llewod, /A phawb heb annod PM V 23 10 iar, /Llywelyn, llyw Prydain a'i pha_^r, /Llew a glew a glyw gyfarwar, /Fab Iorwerth, ein cannerth a'n CBM III 20 28 Gryd worllwyn a graid worllwydd, /Glyw argledr a glew arglwydd. /Arglwydd teithi_"awg, twythfawr - yn a CBM IV 10 28 eurddyrn, /A gloyw yfed yn edyrn /A glyw dewr a glew de_"yrn. /Tey_"rnweilch Prydain, prydaf - awch pr CBM III 20 40 as, /Enwawg ddraig, ddragon wanas, /Glyw dinag a glew dinas. /Dinas tey_"rnas, te_"yrn orun - torf /Twr CBM III 2 11 yn ungoel, /Ys berth yd borthir yng ngw_^yl, /A glew ynial yn yniail /Y glyw ym myw Madawg hael CBM III 16 213 parch, /I ar erchfarch feinllun, /Gwrfawr glyw a glewyd ar-n-un, /Gw_^r osgeth o wisg borfforun; /Ysgod OC II 14 90 lyd ferau. /Glew glyw Mochnannwys o Bowys bau /A glewyd gwnedd arnaddunt ddau, /Achubiaid pob rhaid rhu GM I 8 47 A lliw gwyar gwy_^r yn heli, /A llurugawr glas a gloes trychni, /A thrychion ynddudd rhag rheiddrudd ri CBM IV 10 27 yrn - a'i gwallaw, /A'i gwelling yn eurddyrn, /A gloyw yfed yn edyrn /A glyw dewr a glew de_"yrn. /Tey LlG VII 26 29 tw_^r, /Ys anawdd a w_^r i'i arfeiddiaw. /Drud a glud, gwladoedd ymandaw, /Doeth a choeth, gyfoeth gyfu GYC VII 43 32 wylaw, /A lleidr annoniawg, a dyn deueiriawg, /A glwth, a diawg dial cymraw, /A god a_^ chelwydd a geua HOG II 6 22 th gwayw gwaith ardderchedd /I rwng glyw Powys a glwys Wynedd, /Ac i ar welwgan gynnif rysedd /Gorpwyf CBM IV 6 259 arnan; /Gnawd yn ei gyman gymyrredd am heirdd /A glwysfeirdd uch glas ban; /Gnawd addon iddaw a rhuddau PM V 1 120 y Rhug. /Ef gwnaeth yn erthyst byst Bochglug /A glyw briw Branes dyorllug. /Ef a'i gwna (ni'm gwne_^l CBM III 29 14 . /Ban wnaeth ei angerdd engyhynt - i'w glod, /A glyw Deifr a'i gwelsynt, /A unbyn Powys, pwy gynt, /Ai CBM IV 10 28 gwelling yn eurddyrn, /A gloyw yfed yn edyrn /A glyw dewr a glew de_"yrn. /Tey_"rnweilch Prydain, pryd MG VII 32 25 yng nghaer Ddafydd yn ddiamau. /So_^n engylion a glyw dynion a_^ diolchau, /Llewenydd mawr a llawer gaw HF VII 23 4 doddyw gwall o'i golli - o fyw, /Gw_'reiddlyw a glyw ei glodfori. /Gw_^r telaid teiluoedd lochi, /Gw_^ EG VI 18 20 m dir breiniawl - Powys /A'i diffwys a'i glwys a glyw ei hawl. /Ef dyniad yng nghad Eingl frad freuawl, EGM I 27 20 /Duw a'm gad cariad i mywn caerau - nef; /Duw a glyw fy llef i'm llugfrydiau. /Duw a'm gwne_^l gochel PM V 23 10 ywelyn, llyw Prydain a'i pha_^r, /Llew a glew a glyw gyfarwar, /Fab Iorwerth, ein cannerth a'n ca_^r, SB II 24 18 llunwerth yn lle coelferth, Lloegr ddyludaw. /A glyw tra glyw, a llyw tra llyw, trillu rhagddaw, /A ba LlF2 VI 10 45 /Tru, Dduw, ei ddifant pan ddifa_"er. /Trymaf a glywaf ar eglycter - byd /Traserch syberwyd, penyd pyn CBM III 9 17 glod fur, /Mal gawr torf teulu Arthur. /Godwrf a glywaf ar glawr fagu - glyw, /Glew Fadawg bieifu, /Tri CBM III 9 5 ain, /Yn llwythiawg yn llithiaw brain. /Godwrf a glywaf ar glawr Ieithion - hir, /Hydr ei wir ar Saeson CBM III 9 13 mad anawr, /Mal teulu ban Benlli Gawr. /Godwrf a glywaf ar glawr llafur - rhai, /Rhyfelglod disegur, /T CBM III 9 9 r dragon, /Mal twrf tormennoedd Cynon. /Godwrf a glywaf ar glawr - Maelenydd, /Mur elfydd, eilfan gawr, CBM III 22 5 ethol /Tarw teg Talgarth yng ngwarthal. /Llef a glywaf, gloyw eilyrth, /Llef eilon yn eilwydd ferth, / CBM III 9 1 Godwrf a glywaf, godor drain - waywawr, /Gwae wy_^r Lloegr yn n D-4 VI 20 10 . /Gwynedd yn rhysedd, yn rhyswriaeth - glyw /A glywant men ydd aeth, /Mal tors, nyw terfysg alaeth, / GYC VII 41 13 wyllt a dof y daw angau), /Ac na wddant, rhag a glywant o glefydiau /Bryder ddiriaw, pa bryd y daw eu CBM IV 10 16 tegwyr llys, gostegwch! /Gosteg, beirdd: bardd a glywch! /Aswynaf nawdd hawdd haelon - Deheubarth, /Dih GB II 26 184 arni: /Ychwaneg cyfoeth crefydd beri. /Credwch a glywch, cedwch Ddewi - yn eich llaw /A llu y byd i gyd CBM III 5 119 ffyniant /Ardduniant moliant, mal yd glywir. /A glywch chi, ddeon, a ddywedir? /A ddywaid rhiain, ni EG VI 18 129 orofn gwraf yn ydd eler, /Ei orfod gosod glod a glywer, /Ei wy_^r am eryr ni amharer, /Ei warae orau p GM I 7 114 /Lliaws torf o derrwyn Argoedwys /Am udd glew a glywid, a Lloegrwys. /Lliaws bardd a borthid ar ei fwy PM V 10 74 /Pen llysoedd cyhoedd Ceiriawg amgant - glaer /A glywir dra lliant; /Hud aeth eu naf yn nifant, /Hud e GwB VI 17 16 d, /Rhuthr didanc aerdranc aerdrawd, /Arf glyw a glywir hyd Frawd! /Rhuthr a ddug (nid ffug) ffwyr ddil DB VI 35 5 awswalch, ne_^r muner, a'i mwynhaa. /Llyw glyw a glywir, llew doeth, coeth, cywir, /Llawhir ni welir ei EG VI 18 82 ryr ardwyad; /Ysym-i rwydd arglwydd erglywiad /A glywir o'r tir ger Tanad; /Ysym-i glew a llew a lleidd CBM IV 6 129 rain: /Glew oddef gloeslef a glaslain /Ar glun a glywir ym Mhrydain. /Prydain ba_^r praff drydar drania CBM IV 12 14 r. /Am faes Trefgalw lys twrf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf gawr gorwyddawr gochwys /Fal t CBM III 8 14 u. /Ym maes Trefgalw lys torf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf marchogion meirch gochwys /Mal PM V 8 21 f wrid /I'th ddeurudd i'th ddewrwarth ganlid, /A glywo dy w_^yr wy erlid, /A'th orwyr, i'm llamwyr, i'm PM V 11 3 /Tey_"rnfeirdd, neus gwddawch, /Periglew glew a glywsawch, /Pair Prydain pryd nad oedd rhawch. /Rhychw OC II 14 12 n ar braidd yd ryborthed - eirioed, /Porth mil a glywy, pyrth egored. /Menestr, a'm gorthaw na'm hadawe DB VI 24 64 wd yn uthr fod rhuthr i ryngthaw - a'i esgar, /A gnawd fod gwyar o'r ymdaraw. /Gnawd yw o'i elyn hylith DB VI 24 66 o'r ymdaraw. /Gnawd yw o'i elyn hylithr wylaw /A gnawd fod tafawd diwyd iddaw. /Gnawd ysgafael hael yn DB VI 24 72 /Gnawd Sais, nis cwynais, yn cwynaw - ei ben, /A gnawd odduch Tren trin ymwriaw. /Gnawd cleddyf gilydd DB VI 24 68 ddaw. /Gnawd ysgafael hael yn hwylaw - o'i du /A gnawd rhag ei lu i Loegr fudaw. /Gnawd Ffranc, rhag ff GYC VII 43 33 yn deueiriawg, /A glwth, a diawg dial cymraw, /A god a_^ chelwydd a geuawg grefydd?' /Canid eiddunt ffy GM I 9 43 Caer, cyforiais waed. /Gwaedraidd fy nghleddyf a godrudd - yng nghad, /Yng nghyfranc a_^ Lloegr llawr n GB II 26 23 reifiaint, /A gwest yn Efrai, gwst diamraint, /A goddef palfawd, dyrnawd tramaint, /I gan forwyn ddifwy GYC VII 40 19 erennau - Crist /Croes dolur archollau, /Gwae a goddo mam o gam (nid gau), /Gwae a goddo tad (nid rhad GYC VII 40 20 llau, /Gwae a goddo mam o gam (nid gau), /Gwae a goddo tad (nid rhad Rhiau), /Gwae ef ei eni, yn au, - GYC VII 40 67 wn swyddau /Oni saif yn y swydd sy orau, /Gwae a goddo'i dad, nid rhad Rhiau, /Gwae a goddo'i fam ar ga GYC VII 40 68 au, /Gwae a goddo'i dad, nid rhad Rhiau, /Gwae a goddo'i fam ar gam gwynau, /Gwae ni chyrcho ffair offe MeiG I 33 38 /Yni wnaeth ein gwaeth ein gweithredau. /Gwae a goddwy Duw dogn berthidau, /Duw a wna ddeubryd ffryd a MeiG I 33 70 gywyd, /Gwae yd fwynt adref ag ef i gyd. /Gwae a goddwy Duw trwy syberwyd, /Traha a'u syrth ym mhoen, y CBM IV 4 92 ei fraw fudd i frain, /I feirdd dwfn, dyfryd a gofiain. /I Gynddelw oedd arddelw urddain, /Urdd wledi DB VI 29 107 th ysy i'm dwyn am a gwynaf, /Hir yd goffe_"ir a goffaaf, /Mor lle im alar am a garaf, /Mor llwyr y lla LlF1 II 2 26 awg farchawg feirch anaraf, /Bodd Duw a gaffwy a goffaaf. /Twrf torf traeth llychwr, milwr molaf; /Mal PM V 12 11 glyw, /Gloyw eryr tey_"rnedd, /Clwyf dygn Deau a Gogledd /Clywed ei fyned i fedd. /Beddrawd a'n daerawd DB VI 30 62 /Dafydd hael, ei hawl gywrysedd /Deau a giglau a gogledd. /Dyfod hyd ataw dyhedd - Iwerddon /I farchoga PM V 24 53 ain, a bra_^n ar gelain, /A galon adfuddiawg, /A golo ger manro meiniawg /Gelynion, Saeson sidanawg, /A D-4 VI 20 96 hyfawl dy westi, /Eang yw id rydid, ri, /Eofn a golofn Geli GM I 9 58 rwy ymgythrudd. /Caraf-i eos Fai forehun ludd /A golygon hwyr, hirwyn ei grudd. /Caraf eilon mygr, mai GYC VII 36 25 far, /Can ys mau alar, ys mau wylaw. /Arglwydd a gollais, gallaf hirfraw, /Arglwydd tey_"rnblas a las o PB VII 5 14 /Ban aeth gwawr gwinfaeth, gwenwyn - a golled /A gollais o'i adwyn, /Doeth i feirdd byd i gyd gw_^yn /D BF VII 54 7 , /Neud wyf hoen hyboen heb arglwyddi: /Triwyr a gollais, tri - dyledogion, /Brodorion haelon o hil Rho PB VII 5 13 ban aeth. /Ban aeth gwawr gwinfaeth, gwenwyn - a golled /A gollais o'i adwyn, /Doeth i feirdd byd i gyd PB VII 13 4 foeth coeth (cerdded - gwenyndro) /Gwenwyndrwm a golled. /Colled llyw, llew huysgwr, /Maredudd, mur Din BF VII 49 9 elder Nudd. /Gwell no Nudd am fudd fu'r llyw - a golled, /Etgyllaeth a'm dothyw, /Gwawr gwaywddur ddolu BF VII 50 12 gaethaf, /I amlenwi nef, amgylch Naf - uchel, /A golles angel anghelfyddaf. /Colles Cymru fawr gwawr gw LlF1 II 5 55 , trwy drueni /Rhag arynaig Brawd braw fi, /Ar a gollo pawb o ga_^r /Ar wyneb daear dybi. /Ail ddydd cy GRh II 28 59 rau gerennydd - i ddyn /Yr hon Dduw tragywydd /A gorau ail gerennydd, /Wedi'r hon Dduw, 'r hon Ddafydd EW VI 4 18 ch. /Trwch yw'r gw_^r arwr, ardwyad - gwerin, /A gorau o fab tad; /Ef oedd aerllew, arllwybr cad, /Ac o DB VI 25 16 yn, orllin - tey_"rnedd, /Ar y brenhinedd braw a gorddin. /Pan fu'n ymbrofi, ef a_^ brenin - Lloegr, /Y LlG VII 25 23 ymddired, /Grym ysgwn, ysgwyd wyarlled, /Dyfod a gorfod a gwared - a_^'th dorf, /A'th derfyn yn lledled GB II 26 115 n a theg drefydd /A gwerin a gwin a gwirodydd /A gorfod a gwared lliwed llonydd. /Llwyth Daniel aruchel LlG VII 28 7 oawg, /Llywelyn, lluyddfeirch arfawg, /A chlod a gorfod am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt GM I 10 41 i gynnif Dafydd /I gynnal ei deithi /Gan glod a gorfod gofri, /Gwy_^r a thir a hir hoeddli GM I 8 18 udd, /Cad a_^ chedwyr Lloegr, a llwgr uddudd, /A gorfod i fod i fab Gruffudd! /Arddwyreaf hael o hil Ia LlF1 II 1 66 a ched a choedydd - a cho_^r /A mo_^r ac arfor a gorfynydd. /Mor elw fy nghynnelw yng nghynnor - lliaws PM V 5 4 na_^d plygiad plymnwyd bres, /Ardwyad gorwlad a gormes. /Arfle ysgwyd aur yn armes - cynnygn /Yng nghy GYC VII 43 39 marchdaran yn ymdaraw, /Rhag tragwres y ta_^n a gormod boethfan /A wnaeth Baraban i benydiaw, /Er cyth LlF1 II 1 24 wyrthfawr gwyrthau glywed - ysydd /Rhwng mo_^r a gorwydd a gwrdd lanwed: /Allawr Fair o'r Pair, hygrair EGM I 29 32 sgwyd ar ddewr ysgwydd, /Addfwyn huysgwr gw_^r a gorwydd, /Addfwyn gwy_^r terwyn taer gyfannwydd - cad DB VI 27 41 llew gryd greidiaw awydd, /Gwedi llawer gw_^r a gorw_^ydd - iddaw /A ddeuynt ataw wrth ei awydd. /Ni r CBM III 20 27 rhoddi /Ced westi wastadrwydd, /Gryd worllwyn a graid worllwydd, /Glyw argledr a glew arglwydd. /Arglw PM V 23 96 (anolo llan) /A llafnawr lledrudd uwch grudd a gran. /Ninnau feirdd Prydain, prydus, eirian, - berth, HOG II 13 12 giwed /A gwaedlen am ben a banned /A gwaedlan a gran yn greuled PhB VI 11 16 orwerdd ton tuedd Porth Gwyddno, /Garw ei llen a granwen ei gro, /Gnawd rhygwydd rhygais ni allo, /Gnaw PC II 21 41 'i harhoais: /Gwayw yn Hywel a welais. /Bra_^n a gre yn y gyfarthfa, /Ni ddarogan im ddim da /Bod mab b MeiG I 32 23 efnydd, /Ef yn rhiydd rhydd (ni rhyfeddaf) /Ef a gred Ei gred, gred addwynaf, /Cred argel ddirgel a ddi GYC VII 42 17 Lle gwelo trillu, trallawd a wna. /Gwae'r sawl a gredan, os camwedd a wna_^n; /I'r twyllfyd, truan a dd CBM III 3 198 Pen Mynydd penyd. /Penydwr pennaf ei grefydd /A gredws Duw, De_"ws Ddofydd, /Creded bawb i Bair lluosy PB VII 18 25 lithid ar We_^n, /Ei air oedd crair crededun. /A gretai We_^n, walch syberw, /Creded ei fyned i feirw! CBM IV 18 72 hwyll, na thwyll, na thrais. /Nid ef digrefydd a greto Dofydd, /Nid ef a'i cydfydd clwyf ddefnydd clais BF VII 56 28 gddur cur cyffro, /Llew prudd neud llawr pridd a gro PM V 23 168 , gwrthrych gorthoriant - ar fil, /A'r Foelas a Gronant, /A Dinas Emrais amrygant, /Amrygyr Nefennyr N CBM III 21 116 am grawn a grynhoai, /Nid oedd ef groniad fal a gronnai, /Nid oedd amdlawd ffyrdd cyrdd a'i cyrchai, / GM I 9 164 daerawd i draul o dra newydd /Ag amrant hirwrm a grudd hirwlydd, /Ac yn llys afneued y'm heiddunir /(He CBM IV 18 7 iau, Duw ryddigawn; /A wnaeth gwellt a gwy_^dd a grug ym mynydd, /A wnaeth dedwydd er dedfryd iawn /Ac GG II 32 17 rthaw /Ac Edenawg i danaw. /Canys marw mawredd a grym /Griffri, ei drengi oedd drwm, /Marw fydd Einawn, GM I 7 23 yn, Frenin Gwyn Gogoned! /Gruffudd greddf ufel a grym hy Hywel /A hywydd olo_"ed; /A hwyaf arnaf ernywe PC II 21 37 ar Fangor /Doe, a dau fab Cedifor. /Fy nghalon a gryn rhag erchlais - y fra_^n, /Dechrau gwa_^n, dychry CBM III 21 115 oedd gablawd a obrynai, /Nid oedd ef am grawn a grynhoai, /Nid oedd ef groniad fal a gronnai, /Nid oe BF VII 56 1 Gro a gudd deurudd dewrwas gwael - ei farw /Yn ei fawrglod g LlF1 II 1 111 yman i mywn dillad. /Ef a warawd ball a gwall a gwad, /Bendigaw Gwynnyr a'i wy_^r a'i wlad. /Ef a wnae GM I 14 95 werw drwydded /Gwely anghlaear daear dudded. /A gwae ni o'r naid y'n rhyddoded /Yn rhygnawd pechawd pa PM V 24 51 rfwrw arfawg, /A gwaedlen am ben yn beithawg, /A gwaed, a bwyd brain, a bra_^n ar gelain, /A galon adfu DB VI 24 62 r gwy_^r gwedi gwyraw, /A chledd gwawr Gwynedd a gwaed arnaw. /Gnawd yn uthr fod rhuthr i ryngthaw - a' GM I 7 111 awg mechde_"yrn Lleisiawn. /Lliaws twr twnfriw a gwaed ffrau ar ffriw, /A Ffranc trwch tra Thafwys; /Ll CBM III 12 30 au. /Ciglau beleidr briw, brith - o gyfergyr, /A gwaed gwy_^r i ar wlith, /A gwyach hylef, hylith, /A g PM V 24 48 g, /Gwaed am draed o drin, a gwaedlid la_"in, /A gwaedlafn adfuddiawg, /A gwaedlwrw gwy_^r aerfwrw arfa CBM IV 13 26 . /Cedwaist, cad orfod caen orferw - gwaedlin /A gwaedlaif yn ymherw, /Cyd ta_^n trwy wa_^n, trwy agerw HOG II 13 12 gwaedliw ar giwed /A gwaedlen am ben a banned /A gwaedlan a gran yn greuled HOG II 13 9 r groes llu a ddygrysed /[ ]A lladd a_^ lliwed a gwaedled - ei laifn /A gwaedliw ar giwed /A gwaedlen a HOG II 13 11 ed a gwaedled - ei laifn /A gwaedliw ar giwed /A gwaedlen am ben a banned /A gwaedlan a gran yn greuled PM V 24 50 fuddiawg, /A gwaedlwrw gwy_^r aerfwrw arfawg, /A gwaedlen am ben yn beithawg, /A gwaed, a bwyd brain, a PM V 24 47 arthan is Garthynnawg, /Gwaed am draed o drin, a gwaedlid la_"in, /A gwaedlafn adfuddiawg, /A gwaedlwrw GB II 25 36 , /Tew tra thew dra thro o dra thrychu - trin /A gwaedlin am ddeulin yn gwanegu, /Taer tra thaer am dro CBM IV 6 24 yng nglyw trychion rhag tra chythrudd - gwayw /A gwaedlin ar eu grudd. /Grudd fuddig wledig, wlad ohen, HOG II 13 10 /[ ]A lladd a_^ lliwed a gwaedled - ei laifn /A gwaedliw ar giwed /A gwaedlen am ben a banned /A gwaed PM V 24 49 , a gwaedlid la_"in, /A gwaedlafn adfuddiawg, /A gwaedlwrw gwy_^r aerfwrw arfawg, /A gwaedlen am ben yn PM V 1 5 edwesti wastad, /I filwyr eryr, arf gwenwlad - a gwaedd /A gwyddgwn ysborthiad, /I Ddafydd lawrydd, law PM V 24 55 n, Saeson sidanawg, /A gelorau crau, a gwa_^n, a gwaetffrau, /A gwaetffriw redegawg. /Am Fochnant, cain PM V 24 56 awg, /A gelorau crau, a gwa_^n, a gwaetffrau, /A gwaetffriw redegawg. /Am Fochnant, cain amgant coedawg GYC VII 41 47 ia_^ a rhew a rhuthrwynt glew a glaw ddinau, /A gwaeth hefyd oedd oddef crydmywn crawn byllau. /Y neb MeiG I 33 63 adair. /A gaiff a gaffer yn ddiadnair /O gywyd a gwaith a gw_^yth gellwair. /Can ydoedd angau yn ein cy CBM IV 2 16 llynges, aches achor, /Oedd amgen Gwaith Fo_^n a Gwaith Fangor, /Oedd amgoch Ystrad am ystryw po_^r, /O SB II 24 24 thw_^r yn trachwynaw, /A gw_^yth tra gw_^yth, a gwaith tra gwaith daith derfyniaw. /Rhyn wyn wenwyn, PB VII 14 11 awagor - ysgwn, /Oedd Samswn, cystlwn co_^r, /A gwalch rhwydd, eurfalch ragor, /Hydwyth cadarnllwyth C LlF1 II 1 111 ng ta_^n yman i mywn dillad. /Ef a warawd ball a gwall a gwad, /Bendigaw Gwynnyr a'i wy_^r a'i wlad. /E PM V 24 55 g /Gelynion, Saeson sidanawg, /A gelorau crau, a gwa_^n, a gwaetffrau, /A gwaetffriw redegawg. /Am Foch EG VI 18 52 , /Gwawr Deau gorau gwy_^r yn dyrain, /Gwenwyn a gwanar ei ddau ga_^r gain. /A_^'i lyw cyferyw (cyfwyra PM V 23 65 r, cain fodur Cibddar, /Can a chan a cheinwyll a gwa_^r, /Cant a chant a chynt nog adar. /Adarweinidawg PM V 23 3 'm noddwy rhag afar. /Crist Celi, bwyf celfydd a gwa_^r /Cyn diwedd gyfyngwedd gyfar. /Crist fab Mair a GYC VII 42 11 Dduw ni cheffir dim cywira, /Eithr gwirionedd a gwa_^r dangnefedd /A gwir drugaredd, fal y gwedda. /Ed GYC VII 41 2 cyfarchaf, bennaf biau /Nef a daear, a gwyllt a gwa_^r, Gwawr ysbrydiau, /Mo_^r a dyfredd, Mur tey_"rn LlG VII 25 23 /Grym ysgwn, ysgwyd wyarlled, /Dyfod a gorfod a gwared - a_^'th dorf, /A'th derfyn yn lledled. /Gnawd GB II 26 115 drefydd /A gwerin a gwin a gwirodydd /A gorfod a gwared lliwed llonydd. /Llwyth Daniel aruchel, eu hefe CBM III 16 247 , /Hydr ei ddir a'i ddaered, /Yn y mae gwaredd a gwared, /Yn y mae gware gwaredred, /Yn y mae yfed heb GYC VII 42 28 r yn nhrin a meirch mysterin /A gwin a gwerin, a gwarwyfa. /Gwelais luosydd a chyfedd beunydd /A byd ar PM V 24 39 y gynnygn, cynnwrf gwychawg, /A gwasgaru clwyf a gwasgarawg - glod, /A gwisgoedd a rhodd yn fyd fodawg, PM V 24 39 rfodawg /Am ben dy gynnygn, cynnwrf gwychawg, /A gwasgaru clwyf a gwasgarawg - glod, /A gwisgoedd a rho CBM III 2 7 sid i'th lys liaws dyn /chedyrn a chyrn amgen /A gwawd gwedi gwirawd gwin /Ac aur llathr yn llaw deon. CBM IV 6 273 Am byrth Caer Fyrddin porthes gwy_^r gwaedlin /A gwawr trin bu trechaf; /Gwa_^l teilu, ta_^l im a ganaf CBM IV 6 59 /Pan arfrwydr arfrys arlwy blys - bleiddiawr /A gwaywawr uch gwregys, /Pan ddinau gwyar grau ar grys, PM V 10 80 dd didaer; /Can cad teg torraist, ddraig aer, /A gwedi can cad, can caer. /Carws Duw dy fod, fyd-ohen - PM V 28 4 hael yn nhangnef /Carno fro, freiniawl addef, /A gwedi Carno, caer nef. /Nef i'r gw_^r, arwr aur oseb - EGM I 27 70 in henllau. /Gwedi dywedwyd, gam annwyd, gau, /A gwedi hefyd gwy_^d gordderchau, /Gwedi cysyniaw cydiaw PM V 18 11 arfau dras, /Drud cadau, draig cenau Cynlas; /A gwedi hynny buost gwas /Cledd eurin, clo byddin clodfr PM V 4 30 rhodded gweled golygon, /Tro orig, trwy wy_^r a gweision. /Gwelais fyrdd o feirdd yn oson /Yn moli Rho D-3 VI 19 8 r anhyrron - dir, /Chwechan mil meiwyr, gwy_^r a gweison, /Dillyngaist, cyrchaist carcharorion, /Gwnae CBM IV 2 27 es eirioes eiriachator; /Tey_"rnedd a'i gw_^yl a gwelator /Tey_"rnged i'th law (taw telitor), /Tey_"rna GYC VII 42 57 eu camweddau /Yn uffern boenau, benyd guddfa, /A gweled myned i nef ogoned /Y sawl a gaffed ar gyffurf PM V 10 15 /Yn cerdded o'th arddelw; /Rhwng dwn y gwelwn a gwelw: /Rwyf byd, rhwydd gennyd gynnelw! /Cynheilwad P GM I 12 26 a bwyd, /A dillad i noeth, nawdd rhag annwyd, /A gwely a thy_^ a thes aelwyd. /Eli Freienin, elwch ydwy EG VI 18 138 llywiadr tyner, /Doeth, coeth, cywrennin gwin a Gwener; /A'r Gw_^r a'n rhoddes-ni ran o'r Pater /A'i EG VI 18 76 rwydd arglwydd argleidrad, /Argledr tir a gwir a gwenwlad; /Ysym-i io_^r cyngor cyngwastad, /Cywesti pe GYC VII 42 28 elais wy_^r yn nhrin a meirch mysterin /A gwin a gwerin, a gwarwyfa. /Gwelais luosydd a chyfedd beunydd GB II 26 114 ei feysydd, /Haelon a thirion a theg drefydd /A gwerin a gwin a gwirodydd /A gorfod a gwared lliwed ll GB II 26 163 . /Merch brenin dwyrain doeth i Frefi /A phryd a gweryd i gyd a_^ hi /Wrth glywed da_"ed tynged Dewi /A GYC VII 43 44 chwn i'r Ysbryd, Celi, o'th blegyd, /Cyn pridd a gweryd, i'n gwarandaw /A chaffel angen ag olew, a Lle GB II 26 22 fraint, /A chyrchu Rhufain, rhan gyreifiaint, /A gwest yn Efrai, gwst diamraint, /A goddef palfawd, dyr GB II 26 202 odded, /Rhy'i gelwir ar y tir rhag dywrthred. /A gwestfa i Ddewi gwestai rhodded, /Ar bob sant gormant GYC VII 42 28 fa. /Gwelais wy_^r yn nhrin a meirch mysterin /A gwin a gwerin, a gwarwyfa. /Gwelais luosydd a chyfedd GB II 26 114 dd, /Haelon a thirion a theg drefydd /A gwerin a gwin a gwirodydd /A gorfod a gwared lliwed llonydd. / CBM IV 4 214 is ohonai; /Tra fu Owain mawr a'i meddai /Medd a gwin ein gwirawd fyddai. /Gwynedd wen (Gwyndyd len let PM V 1 104 wd o'i law lawrfeirdd gyfradwch, /Gwa_^n o aer a gwin o'i eurflwch, /Gwayw a llafn yn lladd yn ddeudrw EG VI 18 76 Ysym-i rwydd arglwydd argleidrad, /Argledr tir a gwir a gwenwlad; /Ysym-i io_^r cyngor cyngwastad, /Cyw GYC VII 39 24 n, /Nawdd canmawl hollawl holl engylion - nef /A gwir addef y gweryddon! /Nawdd arnaf-i dodaf y dedwydd GYC VII 42 12 cywira, /Eithr gwirionedd a gwa_^r dangnefedd /A gwir drugaredd, fal y gwedda. /Edrych dy fuchedd cyn m CBM III 12 34 /O blith gwyrdd a chyrdd a chain amser - gwin /A gwirawd wrth leufer, /Berth yd borthynt amnifer /Am Io GB II 26 114 elon a thirion a theg drefydd /A gwerin a gwin a gwirodydd /A gorfod a gwared lliwed llonydd. /Llwyth D PhB VI 14 48 lod wasgar, llyry daear difrisg, /Llawer march a gwisg a wesgerid. /Wedi cad dramawr a gawr dremid /A PM V 24 40 chawg, /A gwasgaru clwyf a gwasgarawg - glod, /A gwisgoedd a rhodd yn fyd fodawg, /Ac aur ac ariant wr GM I 10 16 of ir gof arglwyddi. /Mor yw gwael eu golo_"i /A gwlad Gymru mor gymri; /Nid modd mau dewi heb honni - PM V 19 18 /Peithiawg dy alon. Dy elyn - gwae ef! /Gwaedd a gwlad neu'th ganlyn, /Peth o'th oed, athwyd wy derfyn GM I 9 86 ey_"rnedd tey_"rnged iddaw, /Gwledig Aberffraw a gwlad Ynyr. /Endewais-i eaws am ryhiraeth er gw_^yl, / HOG II 6 59 , /Rhy-m-gwalaeth-i gwraig brawdfaeth brenin. /A Gwladus weddus, w_^yl febin - fabwraig, /Gofynaig ei g PB VII 5 7 y-m-gellir lledfrydedd, /Fy llyw oedd fur glyw a gwledd, /Fy naf, poed nef ei ddiwedd! /O'i ddiwedd fae EGM I 29 27 fwyn arall pall pwyllaw eilwydd! /Addfwyn medd a gwledd gwledig hylwydd, /Addfwyn haf hirwyn, cain llwy DB VI 33 9 y annawd o beth a bregethir. /Gwelais-i w_^r, a gw_^r a gwynir - yn faith, /Fyth bellach ni welir. /Gw PM V 6 10 /Llawr Rhodri, gwrdd ri gwrth amygaid - gwlad /A gw_^r gwlydd wrth eirchiaid, /Llary ysbar ysbenydd ei SB II 24 23 tra llafn, a llid tra llid tremid dreiddiaw, /A gw_^r tra gw_^r, a thw_^r tra thw_^r yn trachwynaw, /A DB VI 24 78 difuriaw. /Gnawd gwayw ac arwydd gwedi gwyraw /A gw_^r yn gorfod a chlod iddaw. /Gnawd seithgad o Eingl LlF1 II 1 24 gwyrthau glywed - ysydd /Rhwng mo_^r a gorwydd a gwrdd lanwed: /Allawr Fair o'r Pair, hygrair hygred; / PM V 25 40 awsan' gennyn gymod cymaint hyn, /Eithr gwarth a gwrthryn wrth ymbrofi. /Darogan Myrddin dyfod breienin CBM III 12 31 ith - o gyfergyr, /A gwaed gwy_^r i ar wlith, /A gwyach hylef, hylith, /A gwyddfa blaidd yn ei blith. / CBM IV 16 32 hlawdd anghlaear - yng ngwasg /Yng ngwisg derw a gwyar, /Urdden Re_^n rheithfawr, Gwawr goar, /Iudex Re OC II 14 30 erthyn. /A dyddwg i Ruffudd wayrudd elyn /Gwin a gwydr golau yn ei gylchyn, /Dragon Arwystli, arwystl t CBM IV 18 7 thau a doniau, Duw ryddigawn; /A wnaeth gwellt a gwy_^dd a grug ym mynydd, /A wnaeth dedwydd er dedfryd CBM III 12 32 d gwy_^r i ar wlith, /A gwyach hylef, hylith, /A gwyddfa blaidd yn ei blith. /O blith gwyrdd a chyrdd a PM V 1 6 stad, /I filwyr eryr, arf gwenwlad - a gwaedd /A gwyddgwn ysborthiad, /I Ddafydd lawrydd, lawr gyrchiad GYC VII 41 2 gyntaf y cyfarchaf, bennaf biau /Nef a daear, a gwyllt a gwa_^r, Gwawr ysbrydiau, /Mo_^r a dyfredd, Mu GYC VII 41 21 iau!) /Ac enwiredd heb drugaredd, a drygeirau /A gwylltineb hawl ac ateb, gatel poenau, /A dwyn rheidus PM V 28 29 byddinawr, /W_^yr arfrudd Maredudd mawr. /Mawr a gw_^yn cymrwyn er dwyn cymrawd - draig /Drwy ganiad y DB VI 29 106 en, ei barch amdanaf! /Hiraeth ysy i'm dwyn am a gwynaf, /Hir yd goffe_"ir a goffaaf, /Mor lle im alar PC II 21 21 lant Cedifor wyn Wennwys. /Lladd Brochfael wyn a gwynaf, /Lladd Aearddur (a'n cur cof) /A lladd Rhirid CBM III 26 26 gwaethaf nad anfer - ei hoeddl, /Neud ei hoed a gwyner, /Cwyn cyrdd cyfaenad na water, /Cwyddaw llary, DB VI 26 12 nny, /Dy fa_^r, ys anwar y'i gosody, /Dy fe_^r a gwyner fel y gweny, /Dy fudd ni oludd, er a wely, /Dy CBM IV 5 26 ceidrion, cadr yd folir - glyw, /Glew ddragon a gwynir, /Dau Fadawg enwawg, enwir, /Dau gyfedd gyfoed DB VI 33 9 d o beth a bregethir. /Gwelais-i w_^r, a gw_^r a gwynir - yn faith, /Fyth bellach ni welir. /Gwelais-i LlG VII 26 24 w; /Rhwysg aerllew trylew yn treuliaw - arfau /A gwy_^r dros fylchau yn falch arnaw. /Rhwyl Carreg Hofa CBM IV 6 94 um yn edrinaw, /Ac angerdd, ac ongyr yn llaw, /A gwy_^r gyrth am byrth yn burthiaw - gorwlad, /A bragad LlF1 II 1 154 , /Namyn hawdd amrawdd yn ymroddi - a_^ bardd /A gwy_^r hardd heb gardd, heb galedi, /Ac eurgrawn a daw CBM IV 7 22 Rhuddlan rhwng dau nifer /Pan gyfrang gwaywawr a gwy_^r, /Lladdawdd a_^ hi, llith adar, /Llafn grau, ce EG VI 18 44 wdd Offa clod yn hoffiain /A thorfoedd Gwynedd a gwy_^r Llundain, /Cyfran ton a glan glastir gwylain, / CBM IV 9 106 eannwyn, /Teulu a thewlu a thewlwyn - waywawr /A gwy_^r mawr ymaswyn. /Ffyrf derfysg ffysg ddyddysg ddy CBM III 16 148 r, /Trais ar ei ysgwyd rhag ysgor - Dinteirw, /A gwy_^r meirw rhag mur co_^r: /Tres rhag llew, rhag lly PM V 10 97 eenhinedd. /Breenin mawrllin, mawrllyw gwlad - a gwy_^r, /Wyf gorwag amdanad; /A'th garaf - wyf digarad CBM III 21 79 waedlanw gwaedlan Deifi; /Cymysgai grau gwy_^r a gwyrdd heli - mo_^r: /Mawr ddiwyrnawd wrth ei hoffi! / CBM III 24 171 ywyd Rhirid, rhuddaur welling, /Rhoddynt rhudd a gwyrdd, rhwyf cyrdd cuning, /Rhodded ardduniant ar Ddu GB II 26 178 Ffichti /Ros elfydd, pob celfydd geilw Dewi. /A gwyrthau a orug gwyrthfawr Ddewi, /Bu obaith canwaith LlF2 VI 7 10 y achoedd o uchelwrys, /O echen lawen wrth lef a gwy_^s. /Handoeddit o'r llin a_^'r llyfn emys; /Cyfarw CBM III 16 67 i cyrdd ceiriadawg ow_^y. /Gwesti gwystyl grau a gwystyl Dehau, /Gwesti crau a chymwy, /Rhuddbres cad, OC II 14 52 Maelawr gawr fawr fuan /A garw ddisgyr gwy_^r a gw_^yth erwan, /Ac ymgynnull am drull am dramyfan /Fal MeiG I 33 63 gaiff a gaffer yn ddiadnair /O gywyd a gwaith a gw_^yth gellwair. /Can ydoedd angau yn ein cyfair, /Pa SB II 24 24 tra gw_^r, a thw_^r tra thw_^r yn trachwynaw, /A gw_^yth tra gw_^yth, a gwaith tra gwaith daith derfyni CBM III 3 224 raethadurion, /Ei deugrair, gywair gyweithon, /A gyfyd yn gyfoethogion: /Ei Hynaf henyw o'i thirion, /H DB VI 35 84 Llywelyn, cymerth ei derfyn, /Cymru o gylchyn a gylchyna; /Gwystlwys ei dragon hyd yng Nghaerlli_"on, DB VI 30 56 /Gwael yw colli hael, ddiwael ddewis, /Gwae ef a gyll nef er annilys. /Dilys briodawr gwynglawr Gwynedd MB I 4 26 Mi, Feilyr Brydydd, berierin i Bedr, /Porthawr a gymedr gymes deithi, /Pryd y bo cyfnod ein cyfodi, /Y GB II 26 35 Deau ef biau a Phebidiawg; /A phobloedd Cymru a gymer ataw /Ac a rydd yn llaw llwyr deithi_"awg /Tra e CBM III 16 202 r, drud fwynfawr funer, /Drud lachar, drudlafn a gymer; /Drud lawn ei eurddyrn o lad yn eurgyrn, /Am lu PhB VI 12 44 rgolofn Cymru, /Diwygaf, honnaf hynny, /Difwyn a gymer Duw fry. /Pa gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? CBM IV 8 31 ad cynneddf Alecsander. /Tey_"rnas ddinas, dyn a gymer, /Ymherawdr, llywiawdr, llyw amnifer; /Tey_"rnfr GYC VII 39 6 gyblon! /Nawdd y grog ddeau, ddoniau ddanfon, /A gymeraist, Dduw, er Dy ddynion, /Rhag uffern gethern g DB VI 33 7 Rhy fychan i Dduw a ddiwygir, /Rhy afnam o gam a gymerir, /Rhy annawd o beth a bregethir. /Gwelais-i w BF VII 50 39 th ingaf /Angau dros bymoes (drymloes dromaf) /A gymero rhwyf rhywiocaf - fonedd /Yn rhan drugaredd, fa LlF1 II 1 114 . /Ef a wnaeth ei faeth fel ygnad - addef, /Ef a gymerth nef dros dref ei dad. /Dau w_^r a folaf fal y' DB VI 26 4 wyf ohonawd am wawd wedy, /Hanbwyll, dygymwyll a gymery. /Llyw Prydain, prydydd a'th ddeffry, /Llywelyn DB VI 26 53 , /Ni ryorug Dduw ddyn fal tydy. /A ddaroganer a gymery, /O bob darogan dawn a geffy, /A ddarogenais a GM I 8 25 ffun ffo, /A borthes branes, Brynaich gyffro, /A gymhellws treth o Dw_^r Penfro, /A elwir o wir orau Cy LlF1 II 2 13 fyd ei bryd a bryderaf, /Hawdd bo balch Gymro a gymrofaf, /Hawdd bwyf: heb fy rhwyf ni rybyddaf. /Ysid BF VII 50 37 lwyr /Hyd ym Mhorth Wygyr, eryr araf. /Y Gw_^r a gymyrth engyrth ingaf /Angau dros bymoes (drymloes dro DB VI 34 6 awn Llefoed y dywedaf, /Arglwydd fal Cynddelw a gynhaliaf, /Llywarch a berchis, mal yd barchaf, /Llywe CBM III 26 117 Einiawn, /Da ddigawn a ddygwn, /Nid oedd neb a gynhebycwn /A_^ llew trais pan 'i treiddiaswn! /Nid oe DB VI 26 56 effy, /A ddarogenais a gynyddy, /A ddaroganwyf a gynhely, /Wyt ddaroganwr gan a wely LlG VII 25 56 o; /Da gw_^yr dewisaw, a'i dewiso - ef, /Gw_^r a gynnail nef a'i nerthao. /Grym erddrym, aerddraig yn d BF VII 52 37 /Gw_^r a'm gwnaeth edlid, gofid gofar. /Gw_^r a gynnail nef gwir oddef gwa_^r, /Gwawr gwerthfawr, gwr GG II 31 1 Gw_^r a gynnail y lloer yn ei llawnwedd, /A gennyw pob tra trw CBM IV 9 150 /Chwi gennyf, gynifiaid, sefwch! /Mi Gynddelw a gynnelw gennwch. /Beirdd wogawn, bardd urddawn urddwch LlG VII 25 60 uffudd ged ddiludd a ddalio - Powys, /Gwrddfar a gynnwys frowys Franfro. /Gorfoledd i fyrdd cyrdd a'i c DB VI 26 55 y, /O bob darogan dawn a geffy, /A ddarogenais a gynyddy, /A ddaroganwyf a gynhely, /Wyt ddaroganwr gan MeiG I 32 3 /Caru cymhlegyd y gryd grymaf. /Cariad didwyll a gyrbwyllaf /[ ]Caredd braint camwedd, camaf - o gywyd, PM V 20 32 lydwr, glod Neintyrch, /Moes terrwyn, Maes Twr a gyrch. /Cyrchiad, tremyniad tra Mo_^r Udd - dy gas, /D CBM IV 18 31 th a barthwyd ataf. /Neud hyfryd fy llwrw, lle a gyrchaf, /Neud gobaith wrth Benrhaith, rhin a geisiaf. OC II 14 111 caer geir mo_^r-lliant. /Mwynfawr a garcharawr a gyrchasant: /Meurig fab Gruffudd, grym darogant. /Neud GM I 8 21 hil Iago /A gennis dra chas dra Chors Fochno, /A gyrchws glyw Fflandrys, a fflemychws i eu bre /A ba_^r ES I 24 28 leidriad, Fab rhad, rhyhyd - o garchar, /Bu Ef a gyrchwys Ei arfeddyd. /Dug Mab Duw o da_^n ac ergryd, MG VII 33 21 erdded a_^ gardd fresych. /Ceisaid gythreulaid a gythruddych, /Cas wybraid grwydraid, rhwystraid rhwyst GM I 14 58 r dawn rhylofaist rhylafarwyf /Yn afflau y gau a gywyddwyf. /Ac yn rhynnawdd ffrawdd ffraeth ydd adwyf PM V 1 67 chion i'r cedawl erchwch, /Ef dyrydd haeddydd (a haeddwch - anaw), /Ef anant cyfolwch. /Ef gorau aerau MeiG I 30 5 heino; /Byd a wn i gyd, gryd a welo. /Bodd Duw a haeddwyf, Rhwyf a'm rhifo, /Boed yn addef nef y'm godd EG VI 18 96 d; /Ysym-i Run, gatgun gytgam rad, /Cydgaffael a hael a hwyliad. /Ef i mi y meddwl difrad, /Mi iddaw yn GM I 14 56 gywyddawl Dduw tra gynanwyf /Traethawd ohonawd a handdenwyf; /O'r dawn rhylofaist rhylafarwyf /Yn affla DB VI 30 79 Mab brenin Cymru, cymraisg fonedd, /Gw_^r oedd a hanoedd, gorfoledd - gwerin, /O iawn dey_"rnllin y bre PhB VI 15 38 rfydd awen i ar ddarwedd - traul /Tra fo lloer a haul ar eu rhodwedd; /Ac onid trech celwydd no gwirion GM I 14 45 dd, /Hi yn chwaer i Dduw o ddwywawl ffydd, /Hi a hawdd borthes lles llin ei hennydd /Rhag llwyth wyth b MB I 3 148 ei gilydd; /Gwelant glyw Powys ei bell oesydd /A hawdd ei ergryd hyd lew dyfydd. /Cadwaladr gedawl o gy EG VI 18 18 n, llyw ardderchawl, /Lluriglas gwanas, Gwanan a hawl. /Gwenwyn yn amwyn am dir breiniawl - Powys /A'i PM V 14 37 n granwynion gre, /A chludaw ei hawl, ei chlod a he /Hyd y daerawd haul, hyd y dwyre CBM IV 17 66 adur /Heb syniaid ein rhaid, rhwydd echlysur, /A heb wybod bod byd mor amhur. /Rhybu erthyst in: rhybu EMRh VI 23 12 rhwng - deufor, /Pen eurddor bronddor, braint a hebrwng. /Pannu a fydd dir rhag dewr gorflwng /Pan fo PM V 26 18 ; /Ac Abertawy, tref dyhedd, /Tyrioedd briw - a heddiw neud hedd! /A Saint Cle_^r a'r claer wyndiredd, GM I 7 9 ri fi for ddwys, /Cosb Lloegrwys, llaw hyged. /A heddiw ni hawdd wyf o'i fyned; /Ni'm bydd byw, ni'm ba CBM III 21 156 , myged, /Mygedawg farchawg, feirch yn ehed! /A heddiw y'm daw dywrthred - o'i ddwyn, /Handwyf dirrwyn PM V 1 63 d oes: /Nid asw y'i gwelwch! /Ef digawn dyhedd a heddwch, /Ef dwyre dewrfeirdd fireinwch, /Ef dyran dy GB II 26 253 fodau, /Ac ef oedd uchaf er yn nechrau - byd, /A hefyd cerddynt i gyd a_^ ninnau. /Dewi differwys ei eg PM V 22 36 yfwy, /Doeth ateb, Duw a'th atwy /Tair oes byd a hefyd yn hwy CBM IV 16 170 Pymhoed pobl rhag pobiant orddwy, /Pymhoes byd a hefyd yn hwy. /Gwae fab dyn dilid ei gamddwy /Yng ngha GYC VII 40 26 . /Dyw Sadwrn, cawn dwrn cyndey_"rnedd - hael /A helaeth drugaredd, /A dywod yn y diwedd /At y Tad i'i CBM IV 4 122 Duw yn ei dangnefedd /A ddug trais tros Erch a Heledd, /A wnaeth anfadran anfedredd - ar wy_^r /Ar we GB II 26 95 fi ddiorfynydd, /Ac Abergwili biau gwylwlydd, /A Henfynyw deg o du glennydd - Aeron, /Hyfaes ei meillio LlF1 II 2 17 - wrthaw; /Ei liwaw rhag llaw rhy-s-lafasaf, /A heno hynny ni gyffroaf; /Nis ceryddo Duw nis ceryddaf. PB VII 20 18 'i law aerfraw afreol - Brynaich, /Brenin rhiw a heol, /Gwawr cadarn yn cadwyd o_^l, /Gw_^r coeth, gwer DB VI 33 22 a was, ys dir - ei hepgor, /Ym mynwent Fangor a hepgorir. /Calan Mai, calon a dorrir /(Cof anwar galar GM I 10 42 eithi /Gan glod a gorfod gofri, /Gwy_^r a thir a hir hoeddli PM V 2 70 cedawl, cydfod a_^ thi: /A'th fo hwyr haddledd a hir hoeddli HOG II 6 68 gorddin. /Gorddin mawr a'm dawr, a'm daerawd, /A hiraeth, ysywaeth, ysy nawd /Am Nest deg debyg afallfl GM I 7 29 fydd Cymru /A chymri a chymrwyn, /A chymradw a hirgadw hirgwyn /A hirgur o ddolur ei ddwyn. /Ac i Ddu GM I 7 30 mri a chymrwyn, /A chymradw a hirgadw hirgwyn /A hirgur o ddolur ei ddwyn. /Ac i Dduw o'i ddawn ydd ar GM I 12 18 yfrydedd fonedd! Fennig ydd wyd, /Dychrydd hun a hoen ha_^n pan ddoddwyd. /Dychyrch cyfarwydd dychyfarw MeiG I 30 10 a sy_^r a'm synhwyro, /Breiniawl yw Ei hawl ar a holo! /Braint gwlad paradwys a'm cynhwyso, /Brenhiniae PC II 21 26 ddaf. /Brochfael ac Iddon, brodorion - Hywel, /A holynt gerddorion, /Rhy'u llas a_^ llafnau rhuddion /A MeiG I 33 93 naid ei gas. /Galwaf i'm heiriawl ar y wenwas /A holl raddau nef yn eu haddas. /A'm heiriolo Pedr pe_^r LlF1 II 5 38 /Seithfed dydd, dydd darogan: /Main mwyaf oll a holltan; /Gwyrthau Duw a ddangosan; /Rhag arynaig Braw CBM IV 6 279 drin breenin, braisg naf, /Brysws glew breswyl a honnaf /(Brwysg rwysg rwyf trydar, bwrw lwrw lid anwar CBM IV 6 162 eddgyrn wrth babir. /Gwry_^s hwylfrys haelfron a honnir, /Gwy_^r gwasgawd defawd difo_"ir. /Pan wesgir LlG VII 25 75 ydd anghlodfan y ban y bo. /Gwiw yw clod hynod a honno - tafawd /I'r aerllew parawd a'i dirpero. /Difli IRh VII 30 15 chwaer, chwedl a'm deubydd, /A addawsai, hoed a hud beunydd, /O'm hoen drwy hirboen hwyrbell gynnydd; D-2 I 2 46 radred, ceneddl nodded, ced gyfeddliw; /Lliwed a hun, llysaidd, eiddun, llun fenediw; /Llyd amgyforth, PM V 8 23 wy erlid, /A'th orwyr, i'm llamwyr, i'm llid. /A hwde ddewis o'r rhydid, /Cabl neu glod o'm dyfod dybid CBM IV 9 74 r a w_^yr yn nydd ffwyr na ffy, /Gw_^r a wn-i a hwn yw hynny. /Gw_^r yn nhwrf, yn nhorf arhyly, /Gw_^r MG VII 34 12 wen cen cyrff, /Hagr a llawn yw llun ei gorff /A hwy a mwy no ma_^n seirff. /Y sarff pan sethrych (sei GM I 7 25 reddf ufel a grym hy Hywel /A hywydd olo_"ed; /A hwyaf arnaf ernywed /Ar ddeurudd Fadawg fod tydwed. /T EG VI 18 96 m-i Run, gatgun gytgam rad, /Cydgaffael a hael a hwyliad. /Ef i mi y meddwl difrad, /Mi iddaw yn llaw, GM I 7 120 /Lliaws aes esmwyth falch gaerwys /Ar ei helw a hwylynt tra Llynnwys; /Lliaws cleddyf claer a glaif rh IRh VII 29 29 ant hoen, hwn ni geisid. /Yn arllawdd hirgawdd a hwyr geblid, /Yn arllaw anaw yn y'i rhennid, /Yn erlly DB VI 33 62 /Gwehenais-i ag ef, nid gofyged, /Gwaha_^n hir a hwyr ymweled, /Byddai praff heddiw y pryned - o fedd / CBM IV 4 255 Gaint i gadw braint Brython, /Hyd Gaer Lly_^r a hyd Gaer Lleon, /Hyd Ystreingl, hyd Eingl, hyd Aeron - D-4 VI 20 39 , /A'r pryffwn o Wyndyd, /Gorthoai drai draws a hyd, /Gorthir y gelwir Geirwryd. /Pebyllwys fy rhwyf y D-3 VI 19 21 n, /Treiaist-ti traeth eigawn, dawn dyneddon; /A hyn a ddywaid ceinaid canon - bur /Ysgrythur, llafur y CBM IV 12 23 yn bencerdd /O iawnllin iawnllwyth Culfardd, /A hy_^n Cynddelw Fawr, cawr cyrdd, /Ohonu ni henyw beir GM I 7 24 ogoned! /Gruffudd greddf ufel a grym hy Hywel /A hywydd olo_"ed; /A hwyaf arnaf ernywed /Ar ddeurudd Fa GM I 10 35 af trueni /Tranc a'u cennis cyn no mi! /Meddyg a iolaf, Meddydd plant Addaf, /I Dduw uchaf erchi; /Arch DB VI 33 42 i, ei fardd y'm gelwir. /Cedawl Dduw, Ei ddawn a iolir, /Ceidwad nef, Ei nawdd ni thorrir, /A'i cadwo, D-4 VI 20 29 wydd hydr, /Isis dydd oswydd oeswydr. /Godrais a laddawdd o lu trychiaid - Lloegr /Llywelyn arhonnaid, MB I 5 10 ffer. /Cad a fydd ym Mynydd Carn /A Thrahaearn a ladder /A mab Rhiwallawn, rhwyf my_^r, /O'r gyfergyr n BF VII 50 17 , /Gw_'reiddlew hyged, roddged rwyddaf? /Gw_^r a las drosom, gw_^r oedd drosaf, /Gw_^r oedd dros Gymru, GYC VII 36 26 gollais, gallaf hirfraw, /Arglwydd tey_"rnblas a las o law: /Arglwydd cywir gwir, gwarandaw - arnaf, /U GYC VII 36 43 /O glywed lludded llyw Bod Faeaw! /Cwbl a was a las o law - ysgeraint, /Cwbl fraint ei hynaint oedd oh CBM III 26 40 Gwarth wrthryn, gwaywrudd Gwyn Gwarther; /Gwas a las o Leisiawn ener, /Llary Einiawn, llyw llwyrddawn CBM IV 5 81 balch, bwlch esillydd. /Esillydd Merwydd, mawr a letgynt - yw /Nad y_^nt fyw fegis gynt, /Llas llary fr HOG II 10 7 Glaer, gloyw ei dwyre o du gweilgi. /A'r wraig a lewych ar eleni /Yn ynial Arfon, yn Eryri, /Ni ddirper CBM III 26 92 d, /Gwayw Einiawn creulawn, creulanwyd /O lid, a lithiai ganaw llwyd. /Llwyddesid ei fudd ei feirddion, GYC VII 40 57 /Gwae gybydd a gabler bob amserau, /Gwae lwth a lithier ar Wenerau, /Gwae ef wybod ddyfod ei ddyddiau, DB VI 27 22 ew yn aer, llyw taer am y Teirswydd, /Llwyddai a lithrai o'i helaethrwydd, /Lleiddiad fryd yn rhyd, yn GM I 8 23 lemychws i eu bre /A ba_^r ynddaw yn ddiolo, /A lithws llwytgun ar ffun ffo, /A borthes branes, Brynai EGM I 27 96 . /Mair a Sain Silin, Marthin, Mathau, /Marcus a Lucas, Ionas enau, /Ar Dduw fy enaid, cyfraid cyfrau, LlF1 II 1 52 dd, /A'r fagl ferth werthfawr wyrthau newydd, /A ludd i'r gelyn ladd ei gilydd; /A'i harglwydd gwladlwy DB VI 35 89 diwair Fair ferch Anna: /Can cafas eurwas air a lwydda, /Can gaffael hirynt byd bod yma, /Can Dduw nef MB I 3 19 , /Gwir gwae ei werin, gwin eu gwirawd. /Gw_^r a lywai lu cyn bu breuawd, /Blaidd byddin orthew yn nerw MG VII 33 71 crefydd y'm cryfhe_"ych, /Dal fy llaw i'th law a lywych - yn iawn, /Ar hyd ffyrdd uniawn y'm harweddych CBM IV 11 16 log, /Y mae i'th ddiblau ddau ddinag, /Llachau a llachar Gynfrig. /Eurwas, cyn lleas, yn llysoedd - enw HOG II 13 9 ei threfed, /Llaw ar groes llu a ddygrysed /[ ]A lladd a_^ lliwed a gwaedled - ei laifn /A gwaedliw ar PC II 21 24 (a'n cur cof) /A lladd Rhirid (a'm llid llif) /A lladd Iddon ac Addaf. /Brochfael ac Iddon, brodorion - PC II 21 23 l wyn a gwynaf, /Lladd Aearddur (a'n cur cof) /A lladd Rhirid (a'm llid llif) /A lladd Iddon ac Addaf. PM V 1 28 pymthengwlad /Namyn gwayw yn gwa_^n o'i angad /A llafn coch yn llaw gynifiad /A brwysgaw a briwaw braga CBM III 21 25 w llasar o lin Lleisiawn? /Py fydd glew a llew a llafn greulawn? /Py fydd glyw aerllyw ar llwrw camawn? SB II 24 22 ra llyry, a llwrw tra llwrw aerfwrw furthiaw, /A llafn tra llafn, a llid tra llid tremid dreiddiaw, /A PM V 1 105 wch, /Gwa_^n o aer a gwin o'i eurflwch, /Gwayw a llafn yn lladd yn ddeudrwch, /Gwae a'i cawdd: niw cyhu CBM IV 6 21 ywel /Yn rhyfel cyn rhybudd, /Gwy_^dd briwglau a llafnau lledrudd, /Gwyddfid gwy_^r yng ngweryd achludd PM V 23 96 _^r dylan, /Rhag llaith anolaith (anolo llan) /A llafnawr lledrudd uwch grudd a gran. /Ninnau feirdd Pr GM I 14 9 ioli - Creawdr, /A llwyr grefydd i grynho_"i, /A llafur a chur a chorff dorri, /A chyfiaw hoddiaw hwyli MeiG I 33 31 a ddigones) lles llyseuau. /Llywydd lleferydd a llafuriau, /Llary a orug llwyr ein gw_^yr a'n gau; /Ni GM I 7 129 hir tref, tremyniad amddyfrwys; /Lliaws llwyd a llai, lliaws erch erfai, /Lliaws grai grym diffwys; / GB II 26 103 digywilydd, /A Thrallwng Cynfyn cer y dolydd, /A Llanddewi y Crwys, llogawd newydd, /A Glasgwm a'i eglw ES I 21 11 naeth lloer a llewych ar ddu; /Ef gwnaeth trai a llanw, a llwyr feddu - byd, /A bydoedd wledychu. /Mor GM I 9 107 ar Lloegr llew Din Emrais. /Caraf-i yr ednan a llarian llais /Cathl fodawg coed, cadr ei ethais. /Cyf LlF1 II 1 128 refi. /Cadr yd y cedwis, ger Disynni, /Cadredd a llariedd a llary roddi. /Cadr hwysgynt orfynt orfyrthi LlF1 II 1 128 yd y cedwis, ger Disynni, /Cadredd a llariedd a llary roddi. /Cadr hwysgynt orfynt orfyrthi - tewdor, GYC VII 41 38 li_"au, /Lle mae tristwch a thywyllwch a llwch a llau; /A'r cythreulaid eu herbyniaid oeron boenau: /Po PM V 23 89 raidd, llu rhuddflaidd Rhuddlan, /Llu rhagddaw a llaw ar lluman, /Llwybr yn wybr yn ebrwydd allan, /Llw GYC VII 43 2 enin fraint ucheldaw, /Haeldad, goleuad llygad a llaw, /Na chred pechadur ei ddifuriaw /Hyny e_^l i bw GG II 31 26 i gamwedd). /Duw a fyn ddyfod i'w orsedd /Hydr a llaw, nid lle i'w omedd. /Dadwyrain o fain, o fedd - a CBM IV 1 19 on yng ngnif a llif rhag llain; /Llafn yn llaw a llaw yn lladd pennain, /Llaw ar llafn a'r llafn ar llu GM I 14 7 'm cyfraid i'm cyffro_"i) /Cyffred a_^ lludded a llawdd ioli - Creawdr, /A llwyr grefydd i grynho_"i, / GM I 7 56 , llysawg, lluosgar, /Llywelyn, llyw diarchar /A llawen cyni bo llafar. /Llawfrydedd frydau er Madawg y DB VI 24 31 drigiaw /A lleng gythreulaid yn ei threulaw /A llawer bwysti heb ystyriaw - ced /A llawer syched trwy GYC VII 36 56 /Llawer hendref fraith gwedi llwybr goddaith /A llawer diffaith drwy anrhaith draw, /Llawer llef druan MG VII 32 26 on a glyw dynion a_^ diolchau, /Llewenydd mawr a llawer gawr o ganuau: /`I Dduw gloria, pax in terra i' CBM III 8 27 r yn Llanfawr - llogawd, /Llemenig yn Ionawr, /A llawer gw_^r gwrdd yng ngawr /Gan Llywelyn, lles cerdd CBM III 8 31 ch ym Maesing - heddiw, /Heddychdir digyfing, /A llawer gw_^r gwrdd yn ing /Gan hael o hil Cadelling. / DB VI 24 32 threulaw /A llawer bwysti heb ystyriaw - ced /A llawer syched trwydded trwyddaw /A lluoedd pobloedd, p MG VII 34 11 ! Y sarff /Yn nrygwedd lliwen cen cyrff, /Hagr a llawn yw llun ei gorff /A hwy a mwy no ma_^n seirff. / MeiG I 33 86 echde_"yrn glain gloyw dey_"rnas; /Gwledig nef a llawr a llwyr ddinas, /Llary Arglwydd llawer, llewyn W GYC VII 39 12 a archaf i archengylion - mawr, /Arglwydd nef a llawr, fal y'm llwyddon, /Nawdd Pedr arbennig, lleithi ES I 20 15 dost gethrau a'th dyst gethrawl. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr gwerynawl, /Arddelwaf o'th nawdd rhag taw HOG II 6 34 hymer Deuddyfr, dyffrynt iolydd. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr Gwyndodydd, /Mor bell o Geri Gaer Lliwely GM I 7 117 ad Athrwys; /Lliaws eurfail fawr yn llys llary a llawr /Heb hyd wawr orffowys. /Lliaws aes esmwyth fal PhB VI 15 1 Arglwydd nef a llawr, mawr a ryfedd /Fal y ceisir cam o bob camwedd, CBM IV 10 6 wynaf, archaf arch fawr - i Beryf /A beris nef a llawr, /Nawdd rhag dy fa_^r, ca_^r cerddawr, /Ar dy by PM V 27 10 eryr milwyr Maelawr - a archaf /I Erchwyn nef a llawr, /Udd dinag, dinas gwriawr, /Un dinam, un mab ma D-5 VI 36 51 aw /Heb allel hunaw rhag anhunedd. /Ef, a nef a llawr, W_^r mawr a'u medd, /Ef yn Un duhun, dianhyedd, CBM III 8 51 r, Waelest Edwy /A'r llys gan ystlys Dyfrdwy, /A lle teg tebyg i draeth /A wnaeth fy hiraeth fwyfwy! /H DB VI 24 35 wb yn athaw /A llewod a_^ rhod yn eu rhwydaw, /A lle ydd oedd druan, drwy addaw - Ca_"in, /I werin wiri GB II 26 190 fraisg [ ] /A'i fryn gwyn uchaf uchel beri, /A llech deg dros waneg a thros weilgi /A'i dyddug, dybu GYC VII 40 82 lau, /A cherwyn boethdan ac ennaint brwmstan, /A llech lashaearn lle gweli Satan sutiwr ffyrnau, /A lly LlF1 II 1 170 rdd yng nghynfaran - cynnif /O du llanw a llif a llef dylan. /Dewrwr a folaf a folant beirdd byd, /Dewr CBM III 22 8 Llef bo_^n corn blaen cad ehorth, /Llais garw, a llef tarw Talgarth SB II 24 20 ngl ar darf godwrf giliaw, /A thref tra thref, a llef tra llef, tra llan llywiaw, /A llyry tra llyry, a CBM IV 4 227 /Yn nharf enwerys gwry_^s gwron, /Yn nhwrf llu a llef ysglyfion. /Cyrn cenynt, cerddynt carnweilwion - LlF2 VI 7 4 yf huawdl was a wys yn llys /Fal Ymarwar Lludd a Llefelys. /Handid fy arglwydd cyfrwydd cyfrwys /O ryw DB VI 24 30 direidiaw /A llwyr dywyllwg drwg wrth drigiaw /A lleng gythreulaid yn ei threulaw /A llawer bwysti heb GYC VII 43 31 m usurwr, /A thwyllwr bradwr bradawg ddwylaw, /A lleidr annoniawg, a dyn deueiriawg, /A glwth, a diawg EG VI 18 83 glywir o'r tir ger Tanad; /Ysym-i glew a llew a lleiddiad, /Yn rhyfel a_^ rhon orddyfniad; /Ysym-i w_^ EW VI 4 34 trwm, tramawr odrig - w_^yth, /Am wawr llwyth a lleithig, /Am eryr gwy_^r gweithfuddig, /Am io_^r aer GYC VII 43 45 weryd, i'n gwarandaw /A chaffel angen ag olew, a Lle_^n, /A chymod a_^'n Rhe_^n cyn no'n rheiniaw, /A n GB II 26 157 edr roddi. /Rhwyf rhadau biau beirdd wy foli, /A lle_^n a llyfrau a'r llen bali. /Pan ddaeth o Ffrainc GB II 26 68 lwyf. /Gwelaf-i wir yn llwyr a llewenydd mawr /A lle_^n uch allawr heb allu clwyf; /Gweleis-i am ucher, GYC VII 40 118 el goddiwes, cyffredin hanes, /Cymun a chyffes a lles llyfrau. /Llyfrau llaswyrau yw'n sa_^l, /Llwyr ob GYC VII 40 69 nedu cynnes, caffel gorddiwes /Cymun a chyffes a lles llyfrau, /Olew ac angen a chymwyll `Amen', /A chy CBM III 17 21 i thoniar. /Gwirawd a'n gwrthfyn gwrth sy_^r - a lleuad /Gan rwyf rhad rhudd fyhyr, /Am Hirfryn hirfrai LlF1 II 1 122 ddynt ni ferwynt frad: /Cadfan i gadw llan, ef a Lleuddad. /Cadr y ceidw Cadfan glan glas weilgi, /Cadr EG VI 18 116 dd, llew yn hyder, /Llywiawdr, amherawdr mo_^r a lleufer: /Ei ddylif cynnif cynhebycer /I ddylan am lan CBM III 21 25 riw lliw llasar o lin Lleisiawn? /Py fydd glew a llew a llafn greulawn? /Py fydd glyw aerllyw ar llwrw EG VI 18 83 wiad /A glywir o'r tir ger Tanad; /Ysym-i glew a llew a lleiddiad, /Yn rhyfel a_^ rhon orddyfniad; /Ysy GB II 26 67 u moliant men y delwyf. /Gwelaf-i wir yn llwyr a llewenydd mawr /A lle_^n uch allawr heb allu clwyf; /G GYC VII 40 38 eiraid o eneidau, /A glaweir ac o_^d, a seirff a llewod, /A phawb heb annod yn ei boenau, /A'r cethri o DB VI 24 34 d trwyddaw /A lluoedd pobloedd, pawb yn athaw /A llewod a_^ rhod yn eu rhwydaw, /A lle ydd oedd druan, ES I 21 10 naeth haul hwylfawr lewychu, /Ef gwnaeth lloer a llewych ar ddu; /Ef gwnaeth trai a llanw, a llwyr fedd D-1 I 1 13 wn ofwy, /A Meironnydd ac Efionydd ac Ardudwy /A Lle_"yn draw ac Aberffraw a Dygannwy, /Rhos, Rhofyniaw CBM IV 4 30 farchogion marchogasant - wy_^r /Am du lly_^r a lliant: /Am ardal Caer Dathal doethant, /Glyw amdrai, EGM I 27 74 wrth y gorau, /Gwedi gwydn garu llu a_^ llyau /A lliaws achaws ucheneidiau, /Gwedi carddu rhwy, gwedi c PM V 24 44 awg, /A lluoedd yng ngnif a llueddawg - faes, /A lliaws dilaes aes asgethrawg, /A rhagod, ben clod clae LlG VII 25 28 d, /A meddgyrn te_"yrn teg haelged - yn llawn /A lliaws galchdo_"ed. /Llwyr y gw_^yr, gwrawl dy weithre DB VI 24 26 iroes yn ymdaraw /A llu o bryfed yn eu briwaw /A llid boethfan da_^n yn eu deifiaw /A llys afraid gwry GM I 14 13 ifrad weddi, /Diwraidd a newid 'ny bai chwant a llid, /Difanw present ddlid preswyl gyni, /A chynnif o SB II 24 22 ra llwrw aerfwrw furthiaw, /A llafn tra llafn, a llid tra llid tremid dreiddiaw, /A gw_^r tra gw_^r, a LlF1 II 1 170 fy ngherdd yng nghynfaran - cynnif /O du llanw a llif a llef dylan. /Dewrwr a folaf a folant beirdd byd CBM IV 9 98 ar drwyn. /Llathrai lafn uch afn, uch afwyn, /A llif crau a lliw ffrau ar ffrwyn. /Lladdai ddraig ar DLlM II 18 45 ni'm dawr cyn de_^l dros elfydd /Llanw o fo_^r a llif o fynydd, /A nu bei gallwn ymgerydd - a_^ Duw /Y CBM IV 1 18 dd claer cleddyf uch gwain /A llinon yng ngnif a llif rhag llain; /Llafn yn llaw a llaw yn lladd pennai EG VI 18 42 yn ymosgrain /A'r llinyn ar dynn ar du celain /A llinon rhag bron rhag bro eurgrain; /Tyrfa Clawdd Offa CBM IV 1 18 /Oedd cleudaer, oedd claer cleddyf uch gwain /A llinon yng ngnif a llif rhag llain; /Llafn yn llaw a CBM IV 9 98 Llathrai lafn uch afn, uch afwyn, /A llif crau a lliw ffrau ar ffrwyn. /Lladdai ddraig ar ddragon drylw GM I 8 46 oddi; /A Menai heb drai o drallanw gwaedryar, /A lliw gwyar gwy_^r yn heli, /A llurugawr glas a gloes t PM V 25 27 lan Degeingl deg athrefi, /Yn llys y Wyddgrug a Lloegr yng nghaddug, /Llawer ein goddug yn ymgoddi, /Y GM I 7 114 orf o derrwyn Argoedwys /Am udd glew a glywid, a Lloegrwys. /Lliaws bardd a borthid ar ei fwys /Ar ei f DB VI 25 2 Gw_^r a wnaeth llewych o'r gorllewin, /Haul a lloer addoer, haddef iesin, /A'm gwne_^l, radd uchel r LlLl II 16 38 yw hwnnw honnaid fudd - o'r glyw, /Ef yw glew a llofrudd, /Mygr gawr fa_^r, trablawr trabludd, /Mab Ma DB VI 30 65 Iwerddon /I farchogaeth Mo_^n dirion diredd, /A llu o Brydain, llwrw dybrydedd, /A llu o Ffrainc, ffyr DB VI 24 25 raw - einioes, /Ydd oedd bedeiroes yn ymdaraw /A llu o bryfed yn eu briwaw /A llid boethfan da_^n yn eu DB VI 30 66 on diredd, /A llu o Brydain, llwrw dybrydedd, /A llu o Ffrainc, ffyrf ffrawdd galledd: /I goron Lundain CBM IV 2 12 /Oedd dygyngwydd Eingl, oedd digyngor /Lloegr a llu Prydain yn ymatgor; /Oedd anystwyth gw_^yth gwaith CBM III 16 150 ag llew, rhag llyw pedeiror, /Trais ar Lloegr, a llu wrth angor; /Tarf rhag twrf glasfor a thewdor - a GB II 26 185 Credwch a glywch, cedwch Ddewi - yn eich llaw /A llu y byd i gyd a_^ chwi, /A'r fagl aur ei phen, ffo_" PM V 24 43 , meingrwn, dwn a dosawg, /A lluoedd yng ngnif a llueddawg - faes, /A lliaws dilaes aes asgethrawg, /A DB VI 24 33 riaw - ced /A llawer syched trwydded trwyddaw /A lluoedd pobloedd, pawb yn athaw /A llewod a_^ rhod yn PM V 24 43 nnawg, /A meirch mai, meingrwn, dwn a dosawg, /A lluoedd yng ngnif a llueddawg - faes, /A lliaws dilaes EG VI 18 40 wyfain. /Lluddedig edmig meirch mawrthig main /A lluoedd yng ngwisgoedd yn ymosgrain /A'r llinyn ar dyn IRh VII 30 46 d fegidydd - pobloedd, /Gwen gannwyll llysoedd a lluosydd; /Gwanlleddf ddeddf, didawl ei hieithydd, /Gw GM I 8 47 anw gwaedryar, /A lliw gwyar gwy_^r yn heli, /A llurugawr glas a gloes trychni, /A thrychion ynddudd GYC VII 41 38 wern weli_"au, /Lle mae tristwch a thywyllwch a llwch a llau; /A'r cythreulaid eu herbyniaid oeron boe PM V 6 12 /Llary ysbar ysbenydd ei naid, /Llew wrth aer a llwfr wrth eirchiaid, /Llaw ddidawl, gwrawl, gw_^r ni ES I 17 29 wrdd-ddrud, aer ddylud ddilin, /Dilain Lloegr a llwgr ei gwerin. /Trugaredd a'th fo o'th feinin - gaer GM I 8 17 all a phellt ar rudd, /Cad a_^ chedwyr Lloegr, a llwgr uddudd, /A gorfod i fod i fab Gruffudd! /Arddwyr SB II 24 21 ra llef, tra llan llywiaw, /A llyry tra llyry, a llwrw tra llwrw aerfwrw furthiaw, /A llafn tra llafn, GM I 9 69 ]eir yd gyflachudd. /Achubais rhag llu lliwed a [ ] /Llwybrynt, llenwynt [ ] /[ ]gynnwys Owain yn arg EG VI 18 38 lin, gwerlid gofiain, /Ysgymydd clodrydd Clwyd a Llwyfain. /Lluddedig edmig meirch mawrthig main /A llu DB VI 24 29 w - o'i phlaid /A'i lliaws enaid yn direidiaw /A llwyr dywyllwg drwg wrth drigiaw /A lleng gythreulaid MeiG I 33 86 rn glain gloyw dey_"rnas; /Gwledig nef a llawr a llwyr ddinas, /Llary Arglwydd llawer, llewyn Wanas. /G ES I 21 11 er a llewych ar ddu; /Ef gwnaeth trai a llanw, a llwyr feddu - byd, /A bydoedd wledychu. /Mor gyfiawn E GM I 14 8 /Cyffred a_^ lludded a llawdd ioli - Creawdr, /A llwyr grefydd i grynho_"i, /A llafur a chur a chorff d CBM IV 8 20 gwedi pynner - cad /Can llary llawroddiad llad a llwyrder; /Llonydd yw ganthaw heiliaw haelder, /Hil Gr GB II 26 276 /A dygynnull saint yn ei senedd: /Saint Angaw a Llydaw, llu edrysedd, /Saint Lloegrwys ac Iwys a saint MG VII 32 18 , /Oedd Fab Duw Rhe_^n, o'r hwn y ce_^n lle_^n a llyfrau /A dewinion synnwyrddoethon, ddethol gampau, / GB II 26 157 . /Rhwyf rhadau biau beirdd wy foli, /A lle_^n a llyfrau a'r llen bali. /Pan ddaeth o Ffrainc Ffranc o' MG VII 33 75 y-seilych? /I'th foliant soniant so_^n clych - a llyfrau, /Cerddau, telynau, crastannau crych. /Nef, da EGM I 27 92 de_^l i'm dwyn adnau /Mal y dug Cwyfien lle_^n a llyfrau, /Mal dyfod Elfod elfydd Gelau, /Mal crefydd h GYC VII 40 83 ech lashaearn lle gweli Satan sutiwr ffyrnau, /A llyffaint llidiog o'r tir oerfelog, /A nadroedd cribog HOG II 13 6 /Yng Nghoed Gorfynwy yng ngorddibed - Lloegr /A llygru ei threfed, /Llaw ar groes llu a ddygrysed /[ ] CBM IV 4 192 /Gwyrdd heli Teifi tewychai, /Gwaedlan gwy_^r, a lly_^r a'i llanwai; /Gwyach rudd gorfudd goralwai, /Ar SB II 24 21 tra thref, a llef tra llef, tra llan llywiaw, /A llyry tra llyry, a llwrw tra llwrw aerfwrw furthiaw, / DB VI 24 27 u briwaw /A llid boethfan da_^n yn eu deifiaw /A llys afraid gwry_^s na gwrysiaw - o'i phlaid /A'i llia GM I 7 102 . /Gwelais frad a chad a chamawn /Cyfrwng llew a llyw Merfyniawn. /Gwelais Loegr yng ngrwn, gwelais ais SB II 24 18 coelferth, Lloegr ddyludaw. /A glyw tra glyw, a llyw tra llyw, trillu rhagddaw, /A barf ar farf, ac Ei PM V 23 198 ant. /Lliwelydd lletawd dy foliant, /Llywelyn, a Llywarch a'i cant. /Munerawd ym marw fy mwyniant, /Mal DB VI 24 14 d rhaid wrthaw: /Mab Duw a'i dyrydd yn eiddaw /A Mab Duw a'i dwg i ganthaw /A Mab Duw Ddyddbrawd a ddaw DB VI 24 15 dyrydd yn eiddaw /A Mab Duw a'i dwg i ganthaw /A Mab Duw Ddyddbrawd a ddaw - i'w brofi, /Beth fo ei ynn PM V 1 54 ef ddoethfawr ygnad; /Ef orau a fu o fab tad /A mab gwraig: gwrygwys ei bwyllad. /Pwyllaf a ganaf, a g GYC VII 40 64 a'i fron friwgrau. /Ydd archaf i'm Tad, Ysbryd a Mab Rhad /Ran o'i wir gariad, fal y'm gorau. /Cyn isge MB I 5 11 a fydd ym Mynydd Carn /A Thrahaearn a ladder /A mab Rhiwallawn, rhwyf my_^r, /O'r gyfergyr nid adfer. PM V 22 22 ddigraidd, praff ei ddirwy /Ger elfydd Mechydd a Machawy; /O Lydaw, o draw, o drwy - Fo_^r Hafren /(Hyf GB II 26 13 n rhad, rhwyd ysgeraint, /Ysid rhad yn ei wlad a mad a maint /Yng nghyfoeth Dewi difefl geraint, /A rhy GB II 26 93 nllan /Ysydd i'r clodfan, i'r clyd ei wy_^dd; /A Maenawrdeifi ddiorfynydd, /Ac Abergwili biau gwylwlydd CBM IV 18 5 bore /Ac aberoedd ffrwythlawn, /A wnaeth coed a maes a mesur iawn, /A ffrwythau a doniau, Duw ryddigaw CBM IV 4 86 , gwrfalch goradain, /Ar hil Rhun rhudd weryd a main. /I ddragon Coeling nid coelfain - ei ddwyn, /Ys SB II 23 15 udd i fedydd a fain, /Oer, gywasg gywisg pridd a main /Llandutglyd am glod orwyrain, /Rhwyfiadur Dygen, GB II 26 13 , rhwyd ysgeraint, /Ysid rhad yn ei wlad a mad a maint /Yng nghyfoeth Dewi difefl geraint, /A rhydid he ES I 17 10 yr gollewin: /Brodyrdde braw aele o lin. /Dduw a Mair, a chwair in chwerthin /(Chwerddyd bryd!) o bryde GYC VII 39 10 y cariad rhad rhof a'm galon, /Nawdd y my_^r a Mair a'i morynion! /Nawdd a archaf i archengylion - ma DB VI 31 69 dogion. /Trwy eirioledd Pedr, pen porthorion, /A Mair o'i gwyry Air a'i gweryddon, /I'm tri arglwydd by GYC VII 40 111 m rhy angall erbyn angau. /Mihangel i'n rhaid a Mair wen gannaid /A fo derbyniaid i'n heneidiau. /Arch PM V 10 65 I'th garchar dolur delid. /Delis Gruffudd mawr a maon - Prydain /(Nid prydferth i'w alon) /Lle teg tey CBM III 8 29 wr /Gan Llywelyn, lles cerddawr. /Llawer gw_^r a march ym Maesing - heddiw, /Heddychdir digyfing, /A ll GG II 31 42 /Ysgerais a_^ gw_^r, nid gorfoledd, /Ysgar byw a marw garw argywedd. /Am arglwydd diwyd, am ddiwedd - y DB VI 31 53 yfred plyg gwenyg gwynion, /Yn y cyfranc mo_^r a mawr afon. /I abar feddau rheiddiau rhuddion, /I Aberc GB II 26 88 A Dewi biau balch Langyfelach, /Lle mae morach a mawr grefydd; /A Dewi biau bangeibr ysydd /Meiddrum le EG VI 18 93 roddiad - aur melyn, /Molidor ym mhob gwlad, /A mawrdud olud olygad /A Mordaf am alaf eiliad; /Ysym-i PM V 7 15 oddo Creawdr cyreifiaint, /A'th lwyddo mawrfro a mawrfraint, /Athro ced, bych cydfrawd a_^ saint CBM III 13 40 , /Brain borthiad, gweinifiad gwinfaith, /Gwin a medd a meddgyrn rwy maith! /Rhy'i talaf i'm rhwyf o'm CBM III 21 8 /Neu'm bu, o'm caru can udd Carawn, /Cymyrredd a medd a meirch crychrawn, /Neud mau o'i angau dagrau di LlF1 II 1 102 id gwir a thir yn ei threfad, /Llwyddid gwledd a medd a meufedd mad, /Llwyddid pob amyd a phob amad - y PB VII 20 23 yd /O'i gywraint wasanaeth; /Llyw gwledd, gwin a medd a'i maeth, /Llef gawr o'i fawr farwolaeth DB VI 30 90 hwylglod rysedd, /Buarth eryr gwy_^r, uch gwin a medd, /Bu_^m i gydag ef, yd gefais wledd: /Boed i gyda CBM IV 9 225 /Gwrdd osod, gw_^r gorfod gorfyn. /Gwedi myddw a medd gorewyn /Am hirwledd am hirwlad ei hy_^n, /Am ged LlF1 II 1 152 Namyn heirdd a beirdd a barddoni, /Namyn hedd, a medd i mewn llestri, /Namyn hawdd amrawdd yn ymroddi - PB VII 5 26 ei law, tey_"rnedd - alar, /Gwawr gwanar, gwin a medd, /Tey_"rnllyw glyw, gloyw fonedd, /Tey_"rnllew ni CBM III 13 40 n borthiad, gweinifiad gwinfaith, /Gwin a medd a meddgyrn rwy maith! /Rhy'i talaf i'm rhwyf o'm rhwylwa LlG VII 25 27 saidd gynired, /Gorflychau gan falch gyfyfed, /A meddgyrn te_"yrn teg haelged - yn llawn /A lliaws gal CBM IV 4 220 ai? /Gwledychws ar wlad, ar wleddolion - medd /A meddiant ar dirion, /Gwledychawd molawd mil feirddion OC II 14 119 d men ydd a_^nt gloyw he_"yrn ar naid. /Madawg a Meilyr, gwy_^r gorddyfnaid - trais, /Tros gyferwyr gyf IRh VII 29 11 elw ermid, /Mwyfwy y'm tramwy tramawr edlid. /A meinoeth y'm doeth, o detholid - neb, /Lliw ar fy wyne CBM III 21 8 bu, o'm caru can udd Carawn, /Cymyrredd a medd a meirch crychrawn, /Neud mau o'i angau dagrau digrawn, GG II 31 32 rudd gorfoledd, - y'm ce_^n, /A'm cynigiws aur a meirch hywedd. /Hil Cynan erwan erwydedd, /Hael i wan, PM V 24 42 awg, /Ac aur ac ariant wrth chwant chwannawg, /A meirch mai, meingrwn, dwn a dosawg, /A lluoedd yng ngn ES I 15 24 iad mad i'm pryd oedd pan aeth, /Rhoddi seirch a meirch marchogaeth. /Echwng Lloegr lletgynt farwolaeth GYC VII 42 27 au cadau cyd orseddfa. /Gwelais wy_^r yn nhrin a meirch mysterin /A gwin a gwerin, a gwarwyfa. /Gwelais CBM IV 6 53 s, /A pharau yn ffyrf hyd enfys /Yn ais meirw, a meirch yn gochwys; /Ac ar Gastell Gwis gogwys - yd orf D-1 I 1 12 , /Dyfed ddwygawn, Ceredigiawn, cyflawn ofwy, /A Meironnydd ac Efionydd ac Ardudwy /A Lle_"yn draw ac A PM V 19 24 ir, neu chredir na chryn, /Yn rhoddi aur rhudd a melyn. /Dewr y'th wnaeth UnDuw yn undyn - haelaf /Hyd HOG II 6 62 werin; /Achenaf uchenaid gyfrin, /Mi a'i mawl, a melyn eithin. /Moch gwelwyf, a'm nwyf yn edde_"in - i PB VII 19 18 g walch, weilch gylchyn - yn llu /Yn lliw coch a melyn, /Hwylnawd, gludnawd, glodobryn, /Haelwlydd, law GM I 8 45 , /Ar ffwyr ffwyr ffyrfgawdd, ar fawdd foddi; /A Menai heb drai o drallanw gwaedryar, /A lliw gwyar gwy PM V 11 18 th lawer, wrth lu byd - yn llwyr /Yn llwry ysb a menwyd, /Echel fa_^r fu ein ca_^r cyd, /Uchelgorf gwen MG VII 32 54 gwae 'nt-hwy: gwyn eu byd hwy bod yn seiniau /A merthyri achaws eu Rhi, yn eu rhwymau, /Cyn bod etw ae CBM IV 18 5 Ac aberoedd ffrwythlawn, /A wnaeth coed a maes a mesur iawn, /A ffrwythau a doniau, Duw ryddigawn; /A w CBM III 29 10 hardd ehelaeth, bardd a'i meithfaeth - medd /A meuedd marchogaeth, /Ei arfod oedd ei arfaeth, /Ei enw LlF1 II 1 102 a thir yn ei threfad, /Llwyddid gwledd a medd a meufedd mad, /Llwyddid pob amyd a phob amad - ynddi, / MB I 4 4 od goruchel wenrod, /Gwrda, gwna gymod gryngod a mi! /Adfrau, adfant cof Dy rygoddi /Erof, ac edifar ei CBM IV 17 133 rnan, /Gw_^yth gyman yn llan, yn llwyr giwed; /A mi a'm hawydd yn gyheued /Yn afrifaw Duw yn efrifed. / PM V 2 67 ael neu i'm colli. /Dydde_^l, cyn rhyfel i rot a mi, /Engyl tangnefedd tanc heb drengi. /A'm bo, udd ce CBM III 1 34 th clodfan; /Cyfodwch, cenwch, cenyf o'm ban, /A mi, feirdd, i mewn a chwi allan HOG II 11 8 aethawg fy nghof yng nghyweithas, /Hoed erddi, a mi genddi yn gas! /Cyd gwnelwyf ar ddyn urddas - o fol GM I 14 108 'm trugarawg Arglwydd, trugarha_"ed - wrthyf, /A mi i wrthaw na'm gwrthoded: /A'm Duw a'm diwyd arbed / LlG VII 28 21 yng nghad, /Mawreddus dy wlad, rad redegawg. /A mi mal athro ethrylithawg, /Myfyr yw ynof cof cadeiria GM I 9 63 if cynnor gw_^yth gwnedd [ ]hudd /Ni hu y_^nt, a mi mor wyf dirwyn er gw_^yl, /Gweilging porffor pwylla MeiG I 32 17 /Undeb dawn digrawn, digreulonaf, /Ef yn Dri, a mi, ni mynnaf - Ei fa_^r, /Ef yn drugar gwa_^r, yn hyg MeiG I 31 13 eddiant, /Gweryddon gwirion fydd ein gwarant, /A Mihangel deg, dygant - yn ganllaw /I'r canllu o'r difa GB II 26 294 maswedd, /Drwy eirioled Mair, mam rhadlonedd, /A Mihangel mawr ym mhob awrfedd. /Dycheferfyddwn-ni lu a LlF2 VI 10 11 eler /Nid arch anghyfarch anghyfamser. /Mair a Mihangel pan ddeler, /Bwyf trwyaddl cynnaddl cyn nog u PM V 23 38 dd bu lladd, llith brain gorddyar, /O'r milwyr a mil yng ngharchar. /Porthathwy pan aethom i ar /Meirch MeiG I 31 21 _"us baradwys yw fy chwant. /O eiriol milioedd a milcant - o'r teulu, /Parth a_^'u tu y'm parthant. /Ga GM I 7 134 redegddwys; /Lliaws du a dwn a myngdwn melyn /A milwyr dragonwys. /Can rygallas Duw draig Powys, /Crai GM I 9 159 yrnedd Prydain /Pa wron heilin haelaf ysydd?' /A minnau a'm cyhudd heb gywilydd /Ef ydoedd Owain hir, h LlF2 VI 10 61 ymddaith, /A thithau, Beryf, gennyf ganwaith. /A minnau, bwyf tau, bwyf taith - ddiarswyd, /Yn nwyawl a PM V 26 85 ar lled, /A'i aur rhudd a'i fudd a'i fynwed, /A minnau, cyd mynnwyf fyned /Am radau, rhiau rhy-m-daere PM V 8 43 eges arfollid, /Ni myg rhodd yn rhan eddewid. /A minnau, magator o'm dlid /Bodd i Dduw a bod yng nglein PM V 15 19 Ca_"in a'i glas /Ran o nef a'i naw tey_"rnas. /A minnau, mynnaf gyweithas, /Bodd Duw im, a dianc o'i ga GM I 9 111 dennairch o bell, /Pwyllid erof ar ni lefais! /A minnau o'm cof cefais (dyfnais /Ddefawd o'i haddawd) o PM V 26 43 fudd a'i feuedd /A'i emys hyweddfrys hywedd. /A minnau, o'm doniau, dy-m-hedd; /Gnawd y'm daw anaw anf GG II 31 14 rhyfedd; /Chweched, amgaled amgeledd - am aur /A mireinwch byd a'i anrhydedd; /Seithfed, bwrw gw_^yth l PM V 23 182 ywysaist lu, Loegr irddant, /Ar derfyn Mechain a Mochnant; /Dy gynnygn ni gennynt cwdd a_^nt, /Ni chai GB II 26 117 niel aruchel, eu hefelydd /Nid oes yn cadw oes a moes a mynudydd; /Llwyth mariedd, mawreddus eu merwery LlF1 II 1 92 ys rhad. /Coffa_"u Iesu ysy bwyllad - i'm ban /A moli Cadfan gan ei ganiad. /Molawd a ddyrllydd cedwidy GB II 26 10 Ys mwy y canaf cyn no henaint, /Canu Dewi mawr a moli saint. /Mab Sant syw gormant, gormes haint - ni a GB II 26 280 seiniau Powys, pobl enrhyfedd, /Saint Iwerddon a Mo_^n a saint Gwynedd, /Saint Dyfnaint a Chaint a chyn LlF1 II 1 66 dd, /Achadw crog a ched a choedydd - a cho_^r /A mo_^r ac arfor a gorfynydd. /Mor elw fy nghynnelw yng EG VI 18 94 Molidor ym mhob gwlad, /A mawrdud olud olygad /A Mordaf am alaf eiliad; /Ysym-i Run, gatgun gytgam rad, BF VII 50 24 , digraffaf - am reg /Yn neddfau mawrdeg Nudd a Mordaf; /Gw_^r gwaywrudd, gw_^r prudd, fegis Priaf, /G LlF1 II 5 63 fydd dybydd oll /Pobloedd plant Addaf o bell, /A mud a drud a drythyll, /Yn llwyr yn eu llawn ddeall MG VII 34 12 n cyrff, /Hagr a llawn yw llun ei gorff /A hwy a mwy no ma_^n seirff. /Y sarff pan sethrych (seithruchi GM I 7 133 iw, /Ffelaig rhiw redegddwys; /Lliaws du a dwn a myngdwn melyn /A milwyr dragonwys. /Can rygallas Duw d CBM IV 17 94 , /Caredd i'm hynni, neud mi a'i maeth, /Caru a mynnu fy mabolaeth. /Caraf, iolaf Dri drwy ddrudanaeth LlF1 II 1 142 ydre wrhydri - lliaws, /Hydraws hydraidd, maws a mynogi. /Ysid lan lawndeg ei menegi /Ym Meirionnydd wl GB II 26 117 uchel, eu hefelydd /Nid oes yn cadw oes a moes a mynudydd; /Llwyth mariedd, mawreddus eu merwerydd, /Gw CBM IV 2 8 aeth ar draeth a dreithitor /Rhwng Arfon beues a mynwes mor; /Aer rhag dinas Caer, cadr ddygi_"or, /Cad GG II 32 2 irwlydd, a'm hirwlych - dagrau, /Digrawn y_^nt a mynych; /Nid henaint gw_^r a'i gwrthrych, /Nid hy_^n o CBM IV 6 13 siaid, /Ffleimiaid graid gryd lofrudd, /Brwysg a na_^d o gad oedd ganthudd, /Brwydr a chrwydr a chryd a GYC VII 40 84 yrnau, /A llyffaint llidiog o'r tir oerfelog, /A nadroedd cribog oer eu cribau, /A chythraul corniog a MeiG I 32 32 aith, ys dichweithaf: /Cred ddysgaid gan ynaid a naf, /Cred grefydd beunydd, bennaf - ei gogawn, /Credu D-1 I 1 16 arial arlwy /Rhyfel ebrwydd, a Dyffryn Clwydd a Nant Conwy, /Powys enwawg a Chyfeilawg ac a fo mwy: /D GB II 25 21 aer, /Canaer am cancaer cyn heddychu, /Naw cad a naw cant, gormant gorfu, /Deg cad a deg cant tecaf a f GYC VII 36 96 naw, /Pen a fu berchen ar barch naw - canwlad /A naw canwledd iddaw; /Pen te_"yrn, he_"yrn he_"id o'i l D-1 I 1 48 d i ellysb byd, gelleist borthant. /Hoeddl hir a nef a chain addef trwy ardduniant. /Urdden arnaw, rhad D-5 VI 36 51 rhag llaw /Heb allel hunaw rhag anhunedd. /Ef, a nef a llawr, W_^r mawr a'u medd, /Ef yn Un duhun, dian PM V 23 1 Crist Creawdr, Llywiawdr llu daear - a nef, /A'm noddwy rhag afar. /Crist Celi, bwyf celfydd GYC VII 43 47 n, /A chymod a_^'n Rhe_^n cyn no'n rheiniaw, /A nefawl orsedd, a rhan drugaredd, /A Christ o'r diwedd LlF1 II 3 13 wydd a ga_^r ddadolwch. /Caraf-i neirthiad naf a nertho - fy null /Im ddillwng arallfro. /Ni wna draig GM I 14 13 nni, /A Chymro ddifro ddifrad weddi, /Diwraidd a newid 'ny bai chwant a llid, /Difanw present ddlid pre CBM IV 3 3 awn - Yrth, /[]chir ei byrth erbyn berthnawn, /A [ ]nid gwalchlid gweilchlawn, /A or[] yn nhrais wythla LlF2 VI 10 79 'r Arglwydd a wy_^l gan ei weled /Ac a'n clyw, a ni'n ei glywed, /Ac a'n gw_^yr yn llwyr yn llwrw tynge MG VII 32 22 wrth fugelydd, gwylwyr ffaldau, /Engyl adfydd, a nos fel dydd dyfu yn olau; /Yna y traethwyd ac y coelw MB I 5 14 yr nid adfer. /Difiau ymhen tair wythnos /(Tru a nos!) yd yth ladder DLlM II 18 46 l dros elfydd /Llanw o fo_^r a llif o fynydd, /A nu bei gallwn ymgerydd - a_^ Duw /Ydd oedd imi ddefny LlF1 II 2 39 peues tecaf, /Ar Fadawg mynawg, myn yd garaf; /A nu neud ethyw llyw glyw glewaf - yn nhrin, /Ar haelfro PM V 26 105 , /I'th eisor, i'th oes o haeled, /Wrth Fordaf a Nudd, pan rodded - rhuddaur /A Rhydderch afneued; /I' GM I 8 75 uddias /Gorwyddawd ffyrfgnawd, ffaw gymwynas. /A nw neud adwen ar naid amlaen yng ngawr, /Aml ei lafnaw MB I 3 83 awg /Dyfforthynt ei seirch meirch rhygyngawg; /A nw neud gweryd yn warweiddiawg: /Gwae a ymddired wrth GYC VII 38 41 senw a_^ Lusiffer. /Ni bydd brychwen llen llaw a nycher, /Ni bydd brychwyn dyn dydd y'i cladder; /Nis c LlG VII 25 63 , /Gorfynt chweddl ceneddl a'i canlyno; /Gw_^r a obryn ffaw heb ffo - un troedfedd, /Nid mawr o'i drose OC II 14 21 , /Canawon hydwyth, hydr eu gweithred, /Gwy_^r a obryn ta_^l ym mhob caled, /Gwy_^r yng ngawr gwerthfaw CBM III 21 114 thiad, nid amborthai - gabl, /Nid oedd gablawd a obrynai, /Nid oedd ef am grawn a grynhoai, /Nid oedd e CBM III 24 43 gw_^r gwrdd ei faniar. /Gw_^r ni oedd hygawdd a oedd hygar, /Hygyrch ei neuadd cyn lladd llachar, /Gw MG VII 33 62 Iesu, deg Iesu, im dangosych /Dy wyneb, ni heb a ohebych, /Na chudd Dy ddeurudd, diddorych - o'th was, DB VI 33 66 nwawg w_^r arwr, aur ei dudded, /Anwar ei alar a olo_"ed, /Enwir yw angau angen drwydded, /Anwas rhy'i DB VI 29 125 truan: trist a allaf. /O orchrawn deigr llawn a ollyngaf /O orchudd Gruffudd, ail Nudd, fy naf; /O er CBM IV 3 4 n berthnawn, /A [ ]nid gwalchlid gweilchlawn, /A or[] yn nhrais wythlawn, /A orfu ar ll[]rawn, /A orau ES I 22 21 awl /Udd Meidriad medrwyd ddywaddawl. /Y Gw_^r a orau awyriawl - ednaint /Ac adnau daearawl, /Erglyw fi CBM IV 3 6 or[] yn nhrais wythlawn, /A orfu ar ll[]rawn, /A orau cadau Ceredigiawn, /[] cynrain coelfain cyflawn, GB II 26 236 an faddau, /Yng ngwerth eu gwrthwarae, gwyrth a orau: /Cerddasant gan wynt ar hynt angau. /Edewis Padr EGM I 27 59 rhaith uffern yn Ei afflau, /Ac wedi hynny hyn a orau /(Gwir y pregethir y pregethau!): /Gweled yn myne EG VI 18 132 amharer, /Ei warae orau pan waraeer, /Ei wayw a orau yn ddau hanner. /Dinidr yn nydd brwydr yn yd brof CBM III 15 15 gwledig /Gwlad Frochfael Ysgithrawg, /Dyfnfedd a orchudd deifniawg /(Deddf hael, mad afael) Madawg. /Ma CBM III 16 125 udd /Emys rhudd rhuthr gwyddfoch: /Ei orddawn a orddyfn drosoch, /Ei feirch can, cyfran cyfryngoch; /E CBM IV 6 104 pen, /Gwasgarai bawb rhagddaw; /Gosgordd wrdd a orddyfn preiddiaw /Gosgrynwent cadwent ced wallaw. /Gw PM V 23 144 n cedyrn cadosgo - yng nghur, /Ys 'yng ngha_^r a orfo. /Gorfydd udd dremrudd dra mo_^r lliant - ym Mo_^ OC II 14 146 es, taerwres trwy ddir; /Praidd ostwng orflwng a orfolir. /Menestr, na'm diddawl, ni'm diddolir; /Boed CBM IV 3 5 lid gweilchlawn, /A or[] yn nhrais wythlawn, /A orfu ar ll[]rawn, /A orau cadau Ceredigiawn, /[] cynra BF VII 47 5 naeth rhan hiraeth rhwy. /Rhwy y rhoddai w_^r, a orfu - ei glod /Ym mhob gwlad y rhyfu, /Rhuddfeirch ( MB I 3 134 rhag ta_^l Prydain, prenial Fechydd, /Gruffudd a orfu rhag llu gwythrydd; /Cad rhag castell Mo_^n, mor MB I 3 152 archan a ga_^n eu hawenydd, /Yn arfod adwy hwy a orfydd. /Gruffudd grym wriawr, o'i fawr feuydd /Ni'm d CBM IV 8 48 ddiffyn, pan ymddiffer - gwlad /Nid ef gwledig a orsafer. /Pan amug te_"yrn Teifi Aber /Nid abar y gwna CBM III 21 69 , /Prenial ymddial ymddiodi, /Gw_^r ni orsefid a orsefi, /Gw_^r gorsaf gwraf, gw_^r yng nghyni, /Gw_^r PB VII 6 26 rw Cynan, cynnydd seithug - bla, /Plygu Lloegr a orug, /Dragon gyrchiad, gad gaddug, /Drwg fu Duw, ein GB II 26 178 os elfydd, pob celfydd geilw Dewi. /A gwyrthau a orug gwyrthfawr Ddewi, /Bu obaith canwaith cyn no'i en D-5 VI 36 20 wn ei greulonedd! /Gwerthu Iesu (ysy rhyfedd) /A orug Iddas o ddigasedd, /Gweithfernid gwythlid, gwythl MeiG I 33 32 yseuau. /Llywydd lleferydd a llafuriau, /Llary a orug llwyr ein gw_^yr a'n gau; /Ni'n gatwy Rheen yn rh GYC VII 40 100 oniau, /Er a fu o grair, er Ei wir gadair, /Er a orug Mair o'i mawr radau. /O'r lle cyfyd haul hyd lle MeiG I 32 14 f, /Ef difradw achadw, uchaf - Ei dangnef, /Ef a orug nef, addef Addaf. /Ef yn un Duw gwir, yn gywiraf, DB VI 33 37 ddrygfernir) /I Ruffudd o'i fudd a faddeuir; /A orug o dda, oni ddywedir - gau, /Nid a'i maddau, iddaw DB VI 33 35 , neud rhywir - ei farw, /Ei farwnad a genir. /A orug o ddrwg (ni ddrygfernir) /I Ruffudd o'i fudd a fa EW VI 1 25 gr goelcerth llwybr drafferth drais. /Treisiaw a orug tros derfyn - fal gw_^r, /Ef gorau o fab dyn; /Ll PM V 1 143 wl, /Ac ein Taid, ac ein Tad dwywawl, /Y Gw_^r a orug wrawl - dey_"rnllin /Breienin bron gedawl: /Brais CBM IV 6 149 ial; /Cleddyfau goruthr, cleddyfal - ar wy_^r /A orug yn ddyfal, /Hywel hael, hefelydd Eidal, /Hy_"wr g HOG II 6 1 Ton wen orewyn a orwlych bedd, /Gwyddfa Rufawn Bybr, ben tey_"rnedd. /C HOG II 6 27 yd a'i dywaid, a Duw a'i medd. /Ton wen orewyn a orwlych bedd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd, /Gyf MB I 4 21 rugaredd o'm drygioni. /Cefais-i liaws awr aur a phali /Gan freuawl riau er eu hoffi, /Ac wedy dawn awe BF VII 54 28 - rhy allad, /Gwalch ffysgiad, rhoddiad rhudd a phali! /Gwaed raeadr baladr, o lin Beli, /Gwaywddur fa CBM III 21 38 ydd yn rhoddi, /Neu'm rhoddes-i hil Rhun rhudd a phali, /(Neu chyfyd ynof cof i'm coddi, /Coddedig ydd CBM IV 4 36 ychion beri_"on buant! /Amgoch bryn a phenrhyn a phant, /Aml celain yng nghrain, yng nghreunant, /Yng OC II 14 114 pan atgorsant; /Neud oedd lawn o haul Hirfryn a phant. /Dywallaw di'r corn i'r cynifiaid, /Cynawon Owa PM V 23 148 llu llenwis ewyngant /Gwarthaf bryn a phenrhyn a phant, /Gorlleinw gwaed am draed, am drychant /Amdrych D-4 VI 20 19 Aml ddragon pedrydant; /Gwy_^r gortho bro bryn a phant, /Gwir Cymry cymhellasant. /Pebylliwys rhy_"wr, GYC VII 41 5 'r ffurfafen a'r holl bresen, brysur ddoniau, /A pharadwys, Ef a'n prynwys, pry_^n goddeau, /A'r holl b CBM IV 6 52 yd rhag ysgwn plymnwyd, /Ac ysgwyd ar ystlys, /A pharau yn ffyrf hyd enfys /Yn ais meirw, a meirch yn g GB II 26 262 el drygoedd drygweithredau: /Mynogi a pherchi a pharch beincau /Yn eglwys a chynnwys a_^ chanhwyllau. GYC VII 40 45 /A'r ffair yn hirddrwg a_^'r ffwrn dywyllwg, /A phawb a'i olwg ar ei balfau, /A phob rhyw hirddrwg a GYC VII 40 39 eidau, /A glaweir ac o_^d, a seirff a llewod, /A phawb heb annod yn ei boenau, /A'r cethri osglawg a'r GYC VII 40 80 eneidiau, /A berau hirddrwg a phob eiddorwg, /A phawb heb olwg ar ei balau, /A cherwyn boethdan ac enn GYC VII 40 91 niawd a_^'u cigweiniau, /A phawb mewn deincryd a phawb mewn annwyd, /A phawb mewn clefyd o bob clwyfau, GYC VII 40 92 , /A phawb mewn deincryd a phawb mewn annwyd, /A phawb mewn clefyd o bob clwyfau, /A phawb yn ubain a GYC VII 40 91 cnawd, /A phob cigweiniawd a_^'u cigweiniau, /A phawb mewn deincryd a phawb mewn annwyd, /A phawb mewn GYC VII 40 50 cigweinawd a_^'r cigweinau, /A phawb yn ubain, a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. GYC VII 40 93 b mewn clefyd o bob clwyfau, /A phawb yn ubain a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. GYC VII 40 51 einau, /A phawb yn ubain, a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Nis adrawdd tafawd, GYC VII 40 94 lwyfau, /A phawb yn ubain a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Adolwg yna i'm Dewi GYC VII 40 50 aw cnawd, /A phob cigweinawd a_^'r cigweinau, /A phawb yn ubain, a phawb yn germain, /A phawb yn llefai GYC VII 40 93 n annwyd, /A phawb mewn clefyd o bob clwyfau, /A phawb yn ubain a phawb yn germain, /A phawb yn llefain PM V 15 12 ddas, /Trwy eiriawl teg ymiawl Tomas /A Phylip a Phawl ac Andras. /O afflau fy llaw, llafn wynlas, /O a PM V 1 173 Ddafydd, dda fydawl: /Boed agored pyrth Pedr a Phawl /I'th erbyn, arbennig dyniawl; /Bych gw_^r hedd ES I 22 18 yn Morwyn i'm heiriawl, /Mair a Phedr, Mari_"a a Phawl. /Mau adrawdd ymadrawdd meidriawl /Udd Meidriad GB II 26 34 erddon wlad ys rhad rannawg, /A'r Deau ef biau a Phebidiawg; /A phobloedd Cymru a gymer ataw /Ac a rydd MG VII 33 42 . /Arfollaist ynof (cof y'i cetwych) /Anffawd a phechawd cyn ni phechych, /Achaws [] rheidwlych - fu f HOG II 6 77 s-i ddwy, handid mwy eu molawd, /Cefais i dair a phedair a_^ ffawd, /Cefais-i bymp o rai gwymp eu gwyng ES I 22 18 orawl. /Mau dyddwyn Morwyn i'm heiriawl, /Mair a Phedr, Mari_"a a Phawl. /Mau adrawdd ymadrawdd meidria DB VI 24 70 /Gnawd Ffranc, rhag ffwyrdranc, a ffo arnaw, /A pheleidr rheeidr wedi rhuddaw. /Gnawd Sais, nis cwynai GM I 8 16 rad arall, cad gawad guall, /Cad mal bad aball a phellt ar rudd, /Cad a_^ chedwyr Lloegr, a llwgr uddu GM I 11 55 taerdan rhag tey_"rnon, /Ceinffelaig pen draig a phen dragon. /Dragonawl feidriawl fadiain - yn elfydd, PM V 26 14 llariedd; /Cyrchaist Ros ddiddos ddifa_"edd, /A Phenfro a_^ phen gorfoledd. /Torraist Gaerfyrddin, tor LlG VII 24 139 /Yn lladd, yn llosgi, yn torri tyrau; /Yn Rhos a Phenfro, yn rhysfa_"au - Ffraing, /Llwyddedig ei aing CBM IV 4 36 cant: /Amdrychion beri_"on buant! /Amgoch bryn a phenrhyn a phant, /Aml celain yng nghrain, yng nghreun PM V 23 148 /Gorllwybr llu llenwis ewyngant /Gwarthaf bryn a phenrhyn a phant, /Gorlleinw gwaed am draed, am drycha GB II 26 262 l, /Gan ochel drygoedd drygweithredau: /Mynogi a pherchi a pharch beincau /Yn eglwys a chynnwys a_^ cha GYC VII 40 115 in lwyr gymod o'n pechodau, /A phurlan fuchedd a pherffaith ddiwedd, /A chwbl drugaredd o'n camweddau, GB II 26 168 went Dewi /Nid a_^ yn uffern, bengwern boeni. /A Pheulin a pheunydd y'i gorelwi /I geisiaw diffryd y_^d GB II 26 168 /Nid a_^ yn uffern, bengwern boeni. /A Pheulin a pheunydd y'i gorelwi /I geisiaw diffryd y_^d ei erwi; D-1 I 1 49 ardduniant. /Urdden arnaw, rhad ac anaw a ffaw a phlant CBM III 16 190 ; /Dychynne fflamdrais i dan fflamdai Lloegr, /A phlant Eingl yng ngwander, /Dyglud glod mal y clyw lla LlF1 II 1 103 wledd a medd a meufedd mad, /Llwyddid pob amyd a phob amad - ynddi, /Llwyddyd im foli filwyr neirthiad. GYC VII 40 49 orau, /A phob rhyw ddefawd er doluriaw cnawd, /A phob cigweinawd a_^'r cigweinau, /A phawb yn ubain, a GYC VII 40 90 rnau, /A phob rhyw ddefawd i ddoluriaw cnawd, /A phob cigweiniawd a_^'u cigweiniau, /A phawb mewn deinc GYC VII 40 88 ar ei sodlau, /A phob dychymyg i drywanu cig, /A phob cog ffyrnig o'r coeg ffyrnau, /A phob rhyw ddefaw GYC VII 40 46 b a'i olwg ar ei balfau, /A phob rhyw hirddrwg a phob cyfri_"wg, /A phob eiddorwg ar hen ddorau, /A pho GYC VII 40 87 thrau osglog, /A chyrn sefydlog ar ei sodlau, /A phob dychymyg i drywanu cig, /A phob cog ffyrnig o'r c GYC VII 40 79 ganmil beiriaid o eneidiau, /A berau hirddrwg a phob eiddorwg, /A phawb heb olwg ar ei balau, /A cherw GYC VII 40 47 lfau, /A phob rhyw hirddrwg a phob cyfri_"wg, /A phob eiddorwg ar hen ddorau, /A phob rhyw ddefawd er d GYC VII 43 38 fignaw, /A chynnau o da_^n, a defni brwnstan, /A phob marchdaran yn ymdaraw, /Rhag tragwres y ta_^n a g GYC VII 40 48 ob cyfri_"wg, /A phob eiddorwg ar hen ddorau, /A phob rhyw ddefawd er doluriaw cnawd, /A phob cigweinaw GYC VII 40 89 nu cig, /A phob cog ffyrnig o'r coeg ffyrnau, /A phob rhyw ddefawd i ddoluriaw cnawd, /A phob cigweinia GYC VII 40 46 wrn dywyllwg, /A phawb a'i olwg ar ei balfau, /A phob rhyw hirddrwg a phob cyfri_"wg, /A phob eiddorwg GB II 26 35 rhad rannawg, /A'r Deau ef biau a Phebidiawg; /A phobloedd Cymru a gymer ataw /Ac a rydd yn llaw llwyr GYC VII 43 22 ffrowyllau ar Ei ystlysau /Er gwneuthur angau a phoen iddaw, /Er prynu mab dyn o'r ta_^n ufelyn /I gan PM V 28 22 d gannerth gyd gynnor, - cynran, /Cynrhaul aur a phorffor, /Ef oedd lew, llew llu angor, /Dyhedd tey_"r GM I 9 98 march, mawr ys profais /Cyfrwng Penwaedd barth a Phorth Gemais. /Can haelon hywydd hawdd y treiddiais / PM V 23 62 thig, ffrwythig, ffraeth, anwar, - ffrawddus, /A phreiddiau ewi_"ar, /Mwth y rhydd arwydd yng ngwasgar, MeiG I 33 47 Pan fynno Duw dy ddifuriaw /O ddyllest present a phreswyl fraw, /Cyd ath fo-di golud (golau anaw) /Na' PM V 6 51 a'i hafal ni wnaid /O ddwfr ac awyr ac enaid - a phridd, /A ffrawddus da_^n ni phaid GYC VII 40 37 afawd ag arawd a geiriau, /A'n creawdd o bridd a phrif sygnau, /A'n prynawdd er gwaed ei draed a'i fron PM V 1 61 u, dragon amddistrwch, /Cabl arnaw, udd Ffraw, a phrofwch, - nid oes: /Nid asw y'i gwelwch! /Ef digawn GB II 26 163 odd Dewi. /Merch brenin dwyrain doeth i Frefi /A phryd a gweryd i gyd a_^ hi /Wrth glywed da_"ed tynged GRh II 28 12 Ercwlff yw'r trydydd, /Doethinab Selyf ysydd /A phryd Addaf ar Ddafydd. /Nid gnawd it, Ddafydd, na dde CBM III 21 190 wendyd, gwynfyd gweinion) /I eirchiaid Prydain a phrydyddion, /Nid gwaglaw adaw adaf rhuddion. /Edewid CBM III 3 68 Annhebyg i'r blaid a blyg haint, /Afflau ffrau a phryfed llyffaint, /Affan poen, porthloedd digofiaint, GYC VII 40 115 ir ufudd-dod /Roi in lwyr gymod o'n pechodau, /A phurlan fuchedd a pherffaith ddiwedd, /A chwbl drugare LlF2 VI 10 21 ang yn un amser. /Ys gwell yn gysbell gosber - a phylgaint /Ymioli a_^ saint a_^ saith Pader. /Pedr wyn PM V 15 12 rog yn urddas, /Trwy eiriawl teg ymiawl Tomas /A Phylip a Phawl ac Andras. /O afflau fy llaw, llafn wyn PM V 23 82 yn Arfon, arfor fan, /Yn undydd, ein HunDuw in a ran, /A_^ dwy ddraig ffelaig, ffaw gyman, /Fal dau lew GYC VII 40 35 a bywyd hir /A gawn o charwn y Gw_^r. /Y Gw_^r a rannawdd inni riniau /Ar dafawd ag arawd a geiriau, /A MB I 3 93 /N'ad ei enaid hael yn waeleddawg! /Hael a ri a renni yn ei riydd, /Ni chronnai na seirch na meirch gw MB I 3 93 dawg, /N'ad ei enaid hael yn waeleddawg! /Hael a ri a renni yn ei riydd, /Ni chronnai na seirch na meir MB I 3 16 honawd. /Yn awen gyfrif cenif draethwawd /I ri a roai heb esgusawd. /Gruffudd glew dywal ar orfeddawd, EW VI 6 9 n dud io_^r, /Yn hael ehelaeth gyngor. /Cyngor a roddaf i rwyf Mo_^n - llawrydd, /Hael Ddafydd hil ddoe MB I 3 96 , /Gwladoedd ofynaig, draig Gwyndodydd, /Gw_^r a roddai gad cyn dybu ei ddydd. /Gruffudd grym angor, ei MB I 3 140 s rhoddwy fy Rhe_^n ran dragywydd /Yng ngwerth a roddes ar lles prydydd. /Ni wddant fanfeirdd ni mawr g CBM III 26 30 : /Cwyn cydnaid ceiniaid a'i cymer, /Cof colli a roddi rif se_^r. /Gwaethl edlid o'm bron pan brofer - LlG VII 25 84 fy llyw, llafngoch Gymro: /Ni ddwg Duw y dawn a roddo CBM IV 18 60 r osoded /Yn hollawl, meidrawl, hawl huanred. /A roddo i Dduw ei ddegfed - o'i law /Heb luddiaw iddaw E GYC VII 42 19 twyllfyd, truan a ddifflanna, /Ac ni feddylio a rwy ddirpero, /Y rhwyf a gaffo nid ymgoffa! /Cyd boed HOG II 10 10 Eryri, /Ni ddirper pebyll, ni syll pali, /Neb, a rwy garwy, yn fwy no hi. /Pei chwaerei ei budd er bar MG VII 33 74 Naf, nefoedd lewych, /Pwy ni'th fawl o'r sawl a ry-seilych? /I'th foliant soniant so_^n clych - a llyf CBM IV 18 84 barch o gyfarch, o gyfaenad: /Fy nigabl barabl a rybarad, /Fy ngherdd i'th gyrbwyll, Cannwyll canwlad. PM V 8 46 rhiau yn y rhennid - budd /Dy rybudd, Ruffudd, a rybuchid DB VI 33 5 a fynno Duw, dim ni ellir. /Rhy fawr o bechawd a rybuchir, /Rhy fychan i Dduw a ddiwygir, /Rhy afnam o CBM IV 18 67 ennig, pan genais - hanawd /Nid ofer draethawd a rydraethais; /Nid eisau fy ngherdd yng nghain efrais, CBM IV 6 140 nwadal /Anhyed, cyfred, cyfartal, /Eurdorchawg a rydd eurdal - im er cerdd, /A'm ceinion o fual, /Ffraw GB II 26 36 ebidiawg; /A phobloedd Cymru a gymer ataw /Ac a rydd yn llaw llwyr deithi_"awg /Tra e_^l yn erbyn, er PhB VI 15 1 Arglwydd nef a llawr, mawr a ryfedd /Fal y ceisir cam o bob camwedd, /Andaw, udd gw HOG II 6 19 awrfaith a'i marannedd. /Wi a un Mab Duw! mawr a ryfedd, /Mor yw eilon mygr, maint y rheufedd! /Gwneuth DB VI 33 27 eryr eurdir, /Nad y gw_^r o Ros a ddangosir. /A ryfo gorau, gwir y'i dygir, /Ac a fo da, nid edewir: / LlF1 II 2 19 ffroaf; /Nis ceryddo Duw nis ceryddaf. /Cerydd a ryfydd, ni ryfeddaf - ei fod, /O gyfannod clod er clud DB VI 33 3 ei wir, /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo cywir, /A ryfynno dyn, rhydderperir, /Wrth a fynno Duw, dim ni e CBM III 5 96 /Neu'm rhydraeth hiraeth, feddfaeth facwy, /Am a rygaraf-i, ceni'm carwy, /Neud lluddedig glan rhag gla OC II 14 7 ygyhused, /Diarswyd ar frwydr, arfau goched! /A rygoddwy glew gogeled - rhagddaw; /Gnawd yw o'i ddygna LlLl II 16 69 , /Annwyl ddyn, Llywelyn, llew. /Llwyddid mad, a rhad EW VI 1 4 beirdd y'i magwyd; /Rhoi i wan yw ei annwyd, /A rhag pob cadarn, cadwyd. /Cadw, Dduw, Lywelyn lyw ongy EG VI 18 57 crain) /Nac argoed na choed na chadlys drain /A rhag pyrth bu syrth Saeson yng nghrain, /Oedd trist ma GM I 8 39 ylud yn aer, /A bu terfysg taer eu haer holi, /A rhagddaw rhewys dwys dyfysgi, /A rhewin a thrin a thra PM V 24 45 awg - faes, /A lliaws dilaes aes asgethrawg, /A rhagod, ben clod claer ysgwydawg, /Esgudwan garthan is MG VII 32 47 r heirdd liniau, /Swllt agorant, aur anrhegant a rhagorau: /Myrr ac ystor, ardduniant co_^r, cerdd rinw GYC VII 43 47 'n Rhe_^n cyn no'n rheiniaw, /A nefawl orsedd, a rhan drugaredd, /A Christ o'r diwedd i'n dwyn ataw PM V 17 28 breisgwyr, llith brain a chnud, /Lladd rhyfu a rhannu golud. /Mebyd rhwyf gwryd, rhwydd - fu ei gynni CBM IV 9 31 yfal dywal, diwyrnawd; /Gwelais-i glod a rhod a rhawd - o beleidr /A rheeidr rhudd o gnawd; /Gwelais-i LlG VII 28 9 rynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt hynt hirlidiawg. /A rhechdyr a'i wy_^r, bynt wareddawg /It, ddraig y Waun, CBM IV 9 32 d; /Gwelais-i glod a rhod a rhawd - o beleidr /A rheeidr rhudd o gnawd; /Gwelais-i hael o hil Anarawd, GYC VII 41 46 oddyno, weldyna dro drygddamweinau /Eiry, ia_^ a rhew a rhuthrwynt glew a glaw ddinau, /A gwaeth hefyd GM I 8 40 u haer holi, /A rhagddaw rhewys dwys dyfysgi, /A rhewin a thrin a thranc cymri. /Ar gad gad greudde, ar CBM III 4 6 wrdrig; /Mynych ymanfon dygn gofion dig /I rof a rhiain, gannwyll rhyfig, /Mel ydd wyf yn celu calon ys EG VI 18 122 ostecer; /Terfynt twrf rhywynt yn rhyw amser /A rhialluoedd lluoedd llawer, /Torfoedd yng nghyhoedd y GM I 13 7 , /Cyfryw atreg cof atre. /Cyfdaerant i ro_^n, a rhin a cherydd, /A chur gnodydd ar ne. /Gnaws edn adna CBM IV 9 31 , /Gleddyfal dywal, diwyrnawd; /Gwelais-i glod a rhod a rhawd - o beleidr /A rheeidr rhudd o gnawd; /Gw PM V 24 40 asgaru clwyf a gwasgarawg - glod, /A gwisgoedd a rhodd yn fyd fodawg, /Ac aur ac ariant wrth chwant chw CBM IV 6 263 i danan; /Gnawd i'm rhi rhuddfeirdd o faran /A rhoddi rhuddwisg amdanan; /Gnawd y gwna rhuddlanw am g GM I 9 80 lan ruthr fflam rhag Owain /A chalanedd rhain a rhudd fehyr; /Gwelais yno ym mro yn amrygyr: /Tewi gan CBM IV 1 41 addon fawr wriawr oriain; /Gwelais gadau geirw a rhudd feirw rhain /Oedd rydd i fleiddiau eu hargyfrain CBM IV 6 260 A glwysfeirdd uch glas ban; /Gnawd addon iddaw a rhuddaur o'i law /A rhuddfeirch i danan; /Gnawd i'm rh CBM IV 6 261 as ban; /Gnawd addon iddaw a rhuddaur o'i law /A rhuddfeirch i danan; /Gnawd i'm rhi rhuddfeirdd o fara PM V 23 165 grug a Dygant - i drais, /Adrysedd cyfnofant, /A Rhuddlan yn rhuddlanw amgant, /Rhun ganclawdd adrawdd CBM IV 6 265 awd y gwna rhuddlanw am gylch Rhuddlan - gaer /A rhuddliw ar ddylan; /Gnawd gosgo gosgordd yn ddiflan / GYC VII 41 46 weldyna dro drygddamweinau /Eiry, ia_^ a rhew a rhuthrwynt glew a glaw ddinau, /A gwaeth hefyd oedd o GYC VII 36 50 ithr yn hwylaw - ar rudd, /Llawer ystlys rhudd a rhwyg arnaw, /Llawer gwaed am draed wedi ymdreiddiaw, GB II 26 176 bawr fawr a'r llawr llenwi. /Pan dde_^l rhyfel a rhwysg Ffichti /Ros elfydd, pob celfydd geilw Dewi. /A MG VII 33 48 na dwy dolurych - bob awr, /Namyn yn rhyfawr a rhy fynych. /[ ]A wneych o ddiwg, na ddiogych: /Gwedi PM V 13 5 _^'i saint gloyw ardduniaint gla_^n. /Gloywdid a rhydid gan eu rhad - boed tau, /A bid Duw yn ganiad, / GB II 26 15 d a maint /Yng nghyfoeth Dewi difefl geraint, /A rhydid heb ofud, heb ofyn amgen, /Heb ofal cynnen cyl PM V 5 66 res. /Rhodri Mawr, rhwym llawr, rhy-m-llofes, /A rhydd budd, i bawb ei gymes. /Caffaf, co_^r mawrnaf, m PM V 26 106 d, /Wrth Fordaf a Nudd, pan rodded - rhuddaur /A Rhydderch afneued; /I'th wryd, i'th wrdd gadarned, /Ma LlF1 II 2 35 od, trawsglwydd fwyaf. /Dothwyf eithr Gwynedd, a rhyfeddaf - paham, /Heb ddigoni cam, heb nam arnaf. /D MG VII 32 5 w'r Mab rhad, rhoddiad rhadau. /Doeth ystyriwn a rhyfeddwn rhyfeddodau! /Dim rhyfeddach ni bydd bellach CBM IV 16 70 raw fydd brawdwriaeth - Dofydd, /Barnawd rhydd a rhygaeth; /Yr amser y ffrwyner pob ffraeth, /Ni weryd ES I 21 19 /Yng nghryd byd ryhyd ryfeddu. /Gwnaetham nam, a rhygam ryfu; /Rhyfodd oedd, rhyfedd ei adu: /Ceisaw rh PhB VI 14 39 Gw_^r ysy'n goddef y goreilid. /Cyfod-di, was, a saf a syll erfid - fawr lawr, /Gnawd o synhwyrfawr far LlF1 II 4 25 beinw wedi baidd. /Wedi Cedifor cadfarchawg - a saif, /Sefid Duw gan Fadawg. /Hirwalch balch, bwlch ei EGM I 27 95 elau, /Mal crefydd hywydd cynnydd Cenau. /Mair a Sain Silin, Marthin, Mathau, /Marcus a Lucas, Ionas en PM V 26 19 dyhedd, /Tyrioedd briw - a heddiw neud hedd! /A Saint Cle_^r a'r claer wyndiredd, /Nid Saeson y maon a GB II 26 280 Powys, pobl enrhyfedd, /Saint Iwerddon a Mo_^n a saint Gwynedd, /Saint Dyfnaint a Chaint a chynhaddledd GB II 26 277 Llydaw, llu edrysedd, /Saint Lloegrwys ac Iwys a saint y Gogledd, /Saint Manaw ac Anaw ac Ynysedd, /A s EW VI 1 22 yrch, gynneddf Emrais - wrdd, /O orddwy Ffranc a Sais, /Llyw glyw, glewddrud y'th welais, /Lloegr goelc GB II 25 18 thwyr se_^r gyfnifer am ne_^r a fu, /Saith cad a saith cant, saith rhiallu, /Wyth cad ac wyth cant ac w GB II 26 28 iniawl ei fraint, /Yng ngw_^ydd saith mil mawr a saith ugaint, /Archafael, caffael gan westeifaint, /Dy PM V 26 109 th wrdd gadarned, /Mal gwryd Ergwlff ergryned /A Samswn (gwyddgwn gogoned - achaws) /Ac Echdor, pan bro PM V 4 9 ion: /Traul Efrai, afrddwl Groe_"gion /Ercwlff a Samswn, seirff galon, /Ac Echdor gadarn, gad wyllon. / GB II 26 283 ynhaddledd, /Saint Brycheiniawg, bro hywredd, /A seiniau Maelenydd, elfydd fannedd, /A seiniau present, GB II 26 279 t y Gogledd, /Saint Manaw ac Anaw ac Ynysedd, /A seiniau Powys, pobl enrhyfedd, /Saint Iwerddon a Mo_^n GB II 26 284 ywredd, /A seiniau Maelenydd, elfydd fannedd, /A seiniau present, worment tiredd, /Dybuant i gyd i un o CBM IV 16 217 - berth /Pan borther glyw am ban, /Wedi serch a seirch, meirch meingan, /Emys llys llysaidd uch ebran, PhB VI 14 15 f ysgwn twn, twyll ei gwndid; /Diseirch meirch a seirch osethrid - borthfor, /Diachor ysgor ysgwyd durn PM V 9 12 lawd yw yng ngnif mal yn nhanfre, /Edeinfeirch a seirch serrigl gynwe, /Moladwy y rhydd rhodd y bore, / GYC VII 40 38 canmil peiraid o eneidau, /A glaweir ac o_^d, a seirff a llewod, /A phawb heb annod yn ei boenau, /A'r LlF1 II 2 67 s, pwys diffwysaf. /O'r sawl y doethant, saith a seithcant /Syrthasant, cawsant anant anaf. /Hanpych gw PM V 22 9 , /Ardal dwfn hoywal, am da_^l deufwy. /Cerais a selais cer Dinsylwy, /Eisyddyn gwylain, rhiain, yn rhw DB VI 31 35 on, /Llywelyn a'i blant, pla gelynion, /Dafydd a Selyf ac Absalon. /Herwydd trymfryd byd bod tan Saeson PM V 4 14 y celfyddodion: /Marcwlff a Chadw gadr swyson /A Selyf, ben sywedyddion. /Rhannws Duw Dde_"ws ddonion - MG VII 32 14 . /Ych ac asen, Arglwydd presen, preseb piau, /A sopen wair yn lle cadair i'n Llyw cadau; /Pali ny myn, GYC VII 41 29 sor obrau, /Pan wir farner yng ngoleuder se_^r a sygnau /Geir bron Dofydd a Sywedydd, nid oes wadau; /N PM V 2 34 foli, /Gwallofiad aur rad, Rodri - esillydd, /A syll di fy mod-i i'm cuelli. /Na'm gyr i wrthyd, na'm PhB VI 14 39 ysy'n goddef y goreilid. /Cyfod-di, was, a saf a syll erfid - fawr lawr, /Gnawd o synhwyrfawr farn dryb CBM IV 17 5 en o bresen ban yn brysiawr. /Dau edrydd ysydd a synhwyriawr, /Dau erbyn angau anghychwi_"awr: /Doethwl MeiG I 30 19 fydd coelydd, ar niw coelo. /Coelwyf a synnwyf a synio - cywraint, /Coelaf Dduw a'r saint a braint eu b DB VI 29 51 ymryd croesau; /Cymerwn, iolwn o iawl seiniau /A syniwn ar beth o'r pregethau; /Am ei ddwyn, terrwyn to MeiG I 30 19 , /Nid celfydd coelydd, ar niw coelo. /Coelwyf a synnwyf a synio - cywraint, /Coelaf Dduw a'r saint a b MeiG I 30 9 enhinaidd gynnydd crefydd credo. /Brenin my_^r a sy_^r a'm synhwyro, /Breiniawl yw Ei hawl ar a holo! / PM V 10 12 a_^ clod rhod rhywyr, /Hyd ydd aeth hwyl haul a sy_^r. /Rhif se_^r, yn haelder, yn helw, - cerddorion GYC VII 41 30 yng ngoleuder se_^r a sygnau /Geir bron Dofydd a Sywedydd, nid oes wadau; /Nid oes allu'n erbyn Iesu, n PM V 23 36 n orfu pen llu llachar, - Llywelyn, /Llyw Alun a Thafar, /Myrdd bu lladd, llith brain gorddyar, /O'r mi PM V 23 204 od pob rhod yn rhamant /Can folawd a_^ thafawd a thant, /Cain de_"yrn, cyn bych ddigreifiant /Can ddifw CBM III 18 17 ynnelw ohonaw. /Ysid im arglwydd argledr cad - a tharf /A therfyn ar gywlad, /Clodfawr llawr llaw angha DB VI 34 20 l y dadferaf: /Doethineb Selyf selwyd i'm naf /A theced eidduned Addaf /A dewred yr undyn dewraf GB II 26 113 i gylchyn, gylch ei feysydd, /Haelon a thirion a theg drefydd /A gwerin a gwin a gwirodydd /A gorfod a GB II 26 145 n iawn, gan eho_"eg, /Hyd ar Dywi, afon firain a theg; /O'r Llyndu, lle'd fu llid gyhydreg, /Hyd ar Dwr GB II 26 192 uw wrth ei throsi. /Ac nad fo yn ei fro fraint a theithi /Eithr tri mwg yn amlwg o'i hamlenwi. /A fyn D CBM III 18 18 onaw. /Ysid im arglwydd argledr cad - a tharf /A therfyn ar gywlad, /Clodfawr llawr llaw anghaead, /Cor CBM III 16 152 ; /Tarf rhag twrf glasfor a thewdor - a thorf /A therfysg diachor, /A thrylew a thrylwyn fronddor, /A GM I 12 26 d i noeth, nawdd rhag annwyd, /A gwely a thy_^ a thes aelwyd. /Eli Freienin, elwch ydwyd, /Nid e_^l i' CBM III 16 151 egr, a llu wrth angor; /Tarf rhag twrf glasfor a thewdor - a thorf /A therfysg diachor, /A thrylew a th CBM IV 9 105 n, /Twrf taerfaith goddaith gwaeannwyn, /Teulu a thewlu a thewlwyn - waywawr /A gwy_^r mawr ymaswyn. / CBM IV 9 105 taerfaith goddaith gwaeannwyn, /Teulu a thewlu a thewlwyn - waywawr /A gwy_^r mawr ymaswyn. /Ffyrf derf LlG VII 25 4 Powys, peues fyged - hir, /Perchen gwir a thir a they_"rnged. /Post Prydain urddain, wrdd gyhused, /Pen GM I 8 60 efras, /Arddwyreaf decaf o dey_"rnedd Prydain /A they_"rnaf, cain Owain eurwas. /Arddwyrews fy nhad ei GB II 26 207 ydd dynged. /Ac i Fynyw ethwyf, eithaf Dyfed, /A they_"rnedd ethynt a_^ they_"rnged /Ar fab Non haelfro MG VII 34 7 wyf, ni oblygant - fi, /Fihangel, fy mabsant, /A thi yn drech no chwechant /O gethern blin uffern blant GM I 10 42 al ei deithi /Gan glod a gorfod gofri, /Gwy_^r a thir a hir hoeddli LlG VII 25 4 nefydd Powys, peues fyged - hir, /Perchen gwir a thir a they_"rnged. /Post Prydain urddain, wrdd gyhuse PM V 26 89 , /Ac emys grawthfrys, grawnfyged; /Ysym wy_^r a thir a threfred - eang, /Ac eofn ystlyned; /Ysym udd d LlF1 II 1 101 ddid ei gweryd a'i hyd a'i had, /Llwyddid gwir a thir yn ei threfad, /Llwyddid gwledd a medd a meufedd D-4 VI 20 93 s, can llu, /Ceisied pen tydwed pob tu. /Tuedd a thiredd a_^ thi - neud hafal, /Neud hyfawl dy westi, / GB II 26 113 /A bod o'i gylchyn, gylch ei feysydd, /Haelon a thirion a theg drefydd /A gwerin a gwin a gwirodydd /A PM V 8 11 glod fawr hu bid, /I gybydd ei gabl a'i ofid. /A thithau, arf cadau cydlid, /Athrugar, cerddgar, cyfrde LlF2 VI 10 60 ith: /Duw gennyf, gennyt-ti bwyf gydymddaith, /A thithau, Beryf, gennyf ganwaith. /A minnau, bwyf tau, LlG VII 25 11 gun dynged, /Yrho_^d a'th alon pan yth holed, /A thithau yn gwychaw pan goched - dy ba_^r, /Ni cha_^i d GM I 7 104 /Gwelais Loegr yng ngrwn, gwelais ais yn dwn, /A thon waed ar estrawn. /Gwelais hael yn heiliaw ban lla CBM III 16 151 rth angor; /Tarf rhag twrf glasfor a thewdor - a thorf /A therfysg diachor, /A thrylew a thrylwyn fron PhB VI 14 45 i gwaeth mynag nag nog eddewid? /Ciglau-i dorf a thorf a thwrf ysgwydawr, /Nos Galan Ionawr mwynwawr me EG VI 18 44 eurgrain; /Tyrfa Clawdd Offa clod yn hoffiain /A thorfoedd Gwynedd a gwy_^r Llundain, /Cyfran ton a gla GB II 25 27 orun, wodwrf teulu. /Ffyrdd cerddau a threthau a thraethu - molawd, /Milioedd wawr wasgawd, wenwawd we MB I 5 10 , dynion lletffer. /Cad a fydd ym Mynydd Carn /A Thrahaearn a ladder /A mab Rhiwallawn, rhwyf my_^r, /O CBM IV 9 29 /Ofn ei ofn i efnys giwdawd; /Gwelais-i glais a thrais a thrallawd, /Gleddyfal dywal, diwyrnawd; /Gwel CBM IV 9 29 ofn i efnys giwdawd; /Gwelais-i glais a thrais a thrallawd, /Gleddyfal dywal, diwyrnawd; /Gwelais-i glo GB II 26 102 b lluydd. /Garthbryngi, bryn Dewi digywilydd, /A Thrallwng Cynfyn cer y dolydd, /A Llanddewi y Crwys, GM I 8 40 agddaw rhewys dwys dyfysgi, /A rhewin a thrin a thranc cymri. /Ar gad gad greudde, ar gryd gryd graen CBM III 17 15 ary, llawen - yd roddir /Yn y tir tu Hafren, /A thraul hygar yw hagen, /A thraw y daw a_^ Dygen. /Gwir CBM III 17 16 Yn y tir tu Hafren, /A thraul hygar yw hagen, /A thraw y daw a_^ Dygen. /Gwirawd Owain llary (llachar - SB II 24 20 barf ar farf, ac Eingl ar darf godwrf giliaw, /A thref tra thref, a llef tra llef, tra llan llywiaw, /A PM V 26 89 mys grawthfrys, grawnfyged; /Ysym wy_^r a thir a threfred - eang, /Ac eofn ystlyned; /Ysym udd digudd, GYC VII 42 6 wr draha. /Torri gwaharddon a chynnal lladron /A threisaw gweinon, gwn na'th dycia. /Drwg fydd, o'r diw PM V 10 31 treth Wynedd - dydoeth /O deithi tey_"rnedd, /A threth Gaer Genfyn ar hedd, /A dwy o Dir yr Heledd. /H GB II 25 27 aergun wodorun, wodwrf teulu. /Ffyrdd cerddau a threthau a thraethu - molawd, /Milioedd wawr wasgawd, GM I 10 27 y gwnaeth fy modd no'm coddi. /Un mab Maredudd a thri meib Gruffudd /Biau budd beirdd weini; /Erddudd ( DB VI 33 12 ais-i ddau a dau, beth a dewir? /Gwelais-i dri a thri, ni thremygir. /Ni ryweles dyn ddim mor engir /A GM I 8 40 li, /A rhagddaw rhewys dwys dyfysgi, /A rhewin a thrin a thranc cymri. /Ar gad gad greudde, ar gryd gry EG VI 18 53 au ga_^r gain. /A_^'i lyw cyferyw (cyfwyrain - a thrin) /A_^ thrychiaid gwerin Caerfyrddin fain; /Ni se BF VII 53 6 urddas addas eiddunfryd - Cymru /Doeth cymraw a thristyd, /Am Ddafydd (dydd dihyfryd) /Ab Gruffudd, gr ES I 24 4 /Canys gorau Duw diwyd /Gwared plant rhag pla a thristyd. /Gw_^r darpar i'u dirprwy, llu byd, /Garawys GB II 26 190 gwyn uchaf uchel beri, /A llech deg dros waneg a thros weilgi /A'i dyddug, dybu Duw wrth ei throsi. /Ac GYC VII 43 8 c na w_^yr yn llwyr llebyddiaw - 'n Harglwydd /A thrwy waradwydd Ei wir adaw. /Bei meddyliai dyn a'i fe CBM III 16 154 , /A thrylew a thrylwyn fronddor, /A thrychion a thrychan elor. /Gelyn traws ryfel tros Rufain - yd wy CBM III 16 154 fysg diachor, /A thrylew a thrylwyn fronddor, /A thrychion a thrychan elor. /Gelyn traws ryfel tros Ruf GM I 8 48 r yn heli, /A llurugawr glas a gloes trychni, /A thrychion ynddudd rhag rheiddrudd ri, /A dygyfor Lloeg CBM III 16 153 sfor a thewdor - a thorf /A therfysg diachor, /A thrylew a thrylwyn fronddor, /A thrychion a thrychan e EGM I 27 6 finnau. /Dawn ysym yn iawn yn ddyn ethrylith /A thrylwyn bwylladau. /Dyn wyf gla_^n affan offerennau, CBM III 16 153 wdor - a thorf /A therfysg diachor, /A thrylew a thrylwyn fronddor, /A thrychion a thrychan elor. /Gely SB II 24 23 tra llid tremid dreiddiaw, /A gw_^r tra gw_^r, a thw_^r tra thw_^r yn trachwynaw, /A gw_^yth tra gw_^y PhB VI 14 45 mynag nag nog eddewid? /Ciglau-i dorf a thorf a thwrf ysgwydawr, /Nos Galan Ionawr mwynwawr meddwid, / GM I 14 28 dawn Duw i'i gymwyll /Tremynid fy mryd ym mrad a thwyll. /Trugarawg Ddofydd, treiha fy ngherydd, /Hyd n GYC VII 43 30 'i eneidiaw, /A cham guhuddwr, a cham usurwr, /A thwyllwr bradwr bradawg ddwylaw, /A lleidr annoniawg, GM I 12 26 /A dillad i noeth, nawdd rhag annwyd, /A gwely a thy_^ a thes aelwyd. /Eli Freienin, elwch ydwyd, /Nid LlG VII 25 54 dd (didramgwydd dro!) /Dywysawg breiniawg bryn a thyno; /Da gw_^yr dewisaw, a'i dewiso - ef, /Gw_^r a g GYC VII 41 38 _^'r gethern, wern weli_"au, /Lle mae tristwch a thywyllwch a llwch a llau; /A'r cythreulaid eu herbyni HOG II 6 19 dd, /A'i diffaith mawrfaith a'i marannedd. /Wi a un Mab Duw! mawr a ryfedd, /Mor yw eilon mygr, maint y HOG II 11 15 mhorth, /Yn y myn ydd oedd fy mherthynas. /Oi a un Mab Duw o dey_"rnas - nef, /Cyn addef goddef, gwae CBM IV 6 299 irdd byd, a'th folaf, /A'th fo, hael hil Rhun, a unaf, /A'th orchymynnaf gan y Mawr Drugar, /Plaid a ga CBM III 29 15 yhynt - i'w glod, /A glyw Deifr a'i gwelsynt, /A unbyn Powys, pwy gynt, /Ai fflam, ai bleiddlam Bleddyn GM I 9 101 /[ ] Cheredig bybl ba hyd dulliais? /[ ] Owain a unis fy mryd /[ ]ew hydr hyd ys cefais. /Yn Ystrad Meu LlG VII 25 67 wyf difefl, Dofydd a'i gato. /Rhybydd urddedig a urddo - fy ne_^r, /Ni chymer hyder a'i adawo! /Bolchla CBM IV 6 211 mhraffnad, 'y mhroffwyd - araith /Ym mhryffwn a waedwyd. /Cenir it, cenheddloedd gadwyd, /Ceinwalch gy PM V 1 59 , /Co_^r eisor cyfor cyfeddwch; /Cardd wahardd a wahan folwch, /Ca_^r dreigiau, dragon amddistrwch, /Ca CBM III 5 81 i'm gosymdaith, /Ac ni'm rhif rhiain (rhyfedd a waith!) /Ac im oedd ei llaw, fy llawenrhaith; /Ac nid DLlM II 18 5 yd, /Ym mydawl osymdaith. /Diofryd Owain, dygn a waith /I unbyn Gwynedd a'u meddfaith. /Nid oedd w_^r d OC II 14 137 raig cannerth, mor ferth hywir. /Menestr, mawr a waith ydd oleithir /Gwy_^r ni olaith llaith oni llochi CBM IV 17 84 yf hollawl holl ysgrythur - faith, /Gwrthwyneb a waith yw ei wneuthur; /Gwrth awydd dra gw_^ydd dra gwy LlF1 II 1 111 gennad: /Dillwng ta_^n yman i mywn dillad. /Ef a warawd ball a gwall a gwad, /Bendigaw Gwynnyr a'i wy_^ CBM III 11 61 roddion /Na rennid rhannau cynyddon. /Cynneddf a warawd i werin - Argoed /(Nid argel o'm barddrin) /Nas LlF2 VI 10 73 nghyfraith, /Caeedig uffern ar gethern gaith. /A warawd pymoes byd o geithiwed - uffern, /O blith y ge CBM III 11 38 de_"yrn. /Cynneddf i aergun Argoedwys - werin /A warawd rhag Lloegrwys /Rhan ei frawd, ei fraint a'i ty DB VI 27 44 /Ni ri cedwesti, cad wastadrwydd, /'N ei raid a warawd wy_^r yn hywydd. /Rhydd fydd a ganwyf, i'm rhwy GYC VII 36 43 wyfaw, /O glywed lludded llyw Bod Faeaw! /Cwbl a was a las o law - ysgeraint, /Cwbl fraint ei hynaint o BF VII 52 15 Dafydd, glod dderllydd aerllwybr Casnar, /Dewr a was ban llas, yn llasar - arfau, /Fal y llas Llachau i DB VI 33 21 /Graid barch, i Lywarch fab Elidir, /Ys dinam a was, ys dir - ei hepgor, /Ym mynwent Fangor a hepgorir LlF1 II 2 5 eno, /Arwraidd Gymro, gymradw Mordaf. /Arwredd a wedd a weinyddaf: /Arwyrain Owain a geinganaf. /Arwymp MG VII 33 17 rwydd, a'm cyfrennych. /Ffalster byd a'i wy_^d a weherddych, /Ffoaf, os gallaf, ei asgellwrych, /Ffoawd CBM III 10 62 cwllfyriawn. /Undegfed awen, undegfed - awydd /A weinydd fy nhynged /O'm gwawd ran, o'm ban, o'm barddg LlF1 II 2 5 rwraidd Gymro, gymradw Mordaf. /Arwredd a wedd a weinyddaf: /Arwyrain Owain a geinganaf. /Arwymp fy nhr CBM IV 18 76 oddir nef i'r neb nyw cais; /Nid rhwy o awydd a weinyddais, /Nid rhwy o obrwy rhyobrynais. /Nid perthy IRh VII 29 26 arllafar wa_^r wawr ddiodid, /Yn orllawen wen a weinyddid. /Yn orlludd hoen grudd, greddf ddodid - rha PhB VI 16 6 dagrau mynych, /Neud fal drych gwrthrych gwrth a welaf. /Neud ethyw llyw glyw, gloyw orsaf - byddin, /H LlG VII 24 99 r lluosydd /Fal gw_^r yn gwrthladd cywilydd, /A welai Lewelyn, lewenydd - dragon, /Yng nghymysg Arfon CBM III 21 122 oedd i dresu yd odrosai /Namyn i dreisiaw dros a welai; /Nid oedd am Galan ydd ymgelai - hael, /Nid haw DLlM II 18 30 l y gwna dedwydd, /Mi a_^ Duw diau gerennydd. /A welai Owain yn lluydd - yn Lloegr /Yn llosgi ei threfy PC II 21 40 is, /Gwae fi, pan 'i harhoais: /Gwayw yn Hywel a welais. /Bra_^n a gre yn y gyfarthfa, /Ni ddarogan im IRh VII 29 17 Mynychsathr milfyrdd milfeirdd ganlid. /Morwyn a welais mor drybelid, /Mireingall o ball a bellglywid, MG VII 32 45 ar lawr, a'i bron werthfawr wrth ei enau. /Dyn a welant, Duw y'i credant, da eu credau, /Ef addolant (n D-4 VI 20 33 bebyll ni baid. /Pebyll Llywelyn, llew cad, - a weled /Yn olau archafad, /Yn lludwaw Llidwm yn rhad, / CBM III 3 162 feddrawd. /Tremynt teg i'm terrwyn beiddawd, /A weles ni welir hyd Frawd, /Caer Rufain, ryfedd olygawd CBM IV 6 182 Ac i feirdd yd roddir. /Tarf ar dres o'i drais a welir, /Twrf yn nhorf, yn nherfysg am dir, /Trwm ydd e MeiG I 30 4 wn o'm dawn a'm diheino; /Byd a wn i gyd, gryd a welo. /Bodd Duw a haeddwyf, Rhwyf a'm rhifo, /Boed yn PhB VI 11 11 , gwawr Gw_"yr, gortho. /Enw ei fardd (ei farn a welo) /Cedifor, cadeiriawg athro. /Baran llew yn lluri DB VI 26 57 /A ddaroganwyf a gynhely, /Wyt ddaroganwr gan a wely DB VI 26 13 r a gwyner fel y gweny, /Dy fudd ni oludd, er a wely, /Dy fedd a'th reufedd a ddoethrenny, /Difuddiawg MG VII 33 46 cais nas gwetych, /A_^'r cnawd (wall ddefawd) a well ddofych, /Nid unwaith na dwy dolurych - bob awr, LlF1 II 1 172 /Dewrwr a folaf a folant beirdd byd, /Dewrwyr a weryd benyd pob gwan, /Doniawg bedrydawg o bedrydan, / EG VI 18 85 , /Yn rhyfel a_^ rhon orddyfniad; /Ysym-i w_^r a weryd ei rad, /I reidus galarus geilwad; /Ysym-i ne_^r PhB VI 14 48 ar, llyry daear difrisg, /Llawer march a gwisg a wesgerid. /Wedi cad dramawr a gawr dremid /A chyfarfod LlLl II 16 3 aen - gan rai /Cyn rhuddaw haearngaen) /Pa was a wisg y lasgaen? /Pa walch yw y balch o'r blaen? /Lleis CBM III 23 5 blaidd maes moesawg hael. /Cleddyf clod wasgar a wisgaf ar glun, /Rhwng fy llun a'm llasar, /Cleddyf cl DB VI 26 34 a fynnych, Cymry - bendefig, /Arbennig wledig a wladychy. /Difanw so_^n Saeson, sef a gery, /Difwynian CBM IV 4 218 cadwai /Pa wladwr, arwr ar wyndai, /Pa wledig a wledych arnai? /Gwledychws ar wlad, ar wleddolion - me CBM IV 16 2 Un Arglwydd cyfrwydd, cyfreithgar - Wledig /A wledych heb afar, /Un Mab Duw diffwys Ei ddaffar, /Un DB VI 35 32 thfuddig, arglwydd gwynfydig, /Arbennig wledig a wledycha. /Cedwid un Mab Mair cenau cyniwair, /Cedwis LlG VII 25 80 ydr brwydr, bryd ar gyffro - cad, /Diofal wlad a wledycho. /Dinag Loegr arag, wrawl fflamdo, /Dewrwalch OC II 15 26 dwy. /Dygychwyn, gennad, gain derfyn - y wlad /A wledychws Merfyn; /Dos i west ar Nest Nefyn, /Dywed ei LlG VII 24 87 o bedwar defnydd; /Ef gorau rhiau rhegofydd - a wn, /Eryr Snawdwn, aer gyfludwydd. /Cad a wnaeth, cada CBM IV 9 74 y. /Gw_^r a w_^yr yn nydd ffwyr na ffy, /Gw_^r a wn-i a hwn yw hynny. /Gw_^r yn nhwrf, yn nhorf arhyly, MeiG I 30 4 feddo. /Bod ar iawn o'm dawn a'm diheino; /Byd a wn i gyd, gryd a welo. /Bodd Duw a haeddwyf, Rhwyf a'm CBM III 26 122 ddraig falch gystlwn, /Adoedd da, ei ddedfryd a wn. /Nid oedd nawd nebawd na byddwn /Yn y bai am feir LlG VII 25 19 r ei ganfed; /Ti freisgaf mab dyn o dir Cred - a wn, /Ym mhrifgyrch, pryffwn praff ddylyed. /Gnawd er d MeiG I 33 61 ioes enrhydedd rhag llu anwair /Yn lle ernywed a wna Cadair. /A gaiff a gaffer yn ddiadnair /O gywyd a ES I 23 23 , /Y perthir eraill y parth argledd. /Cynaddl a wna Crist wedi crocwedd, /Cynaddloedd pobloedd, pawb i ES I 16 16 un. /Lleha fi, Dofydd huenydd hy_^n, /(Llawer a wna Duw er dyniaddon) /Rhwyf nef a daear, rhag taerfar MeiG I 33 39 redau. /Gwae a goddwy Duw dogn berthidau, /Duw a wna ddeubryd ffryd a ffrwythau. /Diffrwythwyd daear dr LlF1 II 1 54 ; /A'i harglwydd gwladlwydd, gwlad lewenydd, /A wna ei noddfa yn dda ddiwenydd, /Ail Osfran gynnan aes MG VII 32 63 , Arglwydd pob pab, popeth biau, /O arglwyddes a wna ein lles, a'n lludd poenau, /Ac a'n gwna lle yn nh GYC VII 42 16 ger bron yr Iesu: /Lle gwelo trillu, trallawd a wna. /Gwae'r sawl a gredan, os camwedd a wna_^n; /I'r GYC VII 42 22 bydawl gymyrredd /Gwledd enrhydedd, gw_'nedd a wna. /Gwelais Lywelyn luoedd ail Merfyn /A Chymry derf LlF1 II 1 119 nad, /Dau gu, dau gyfaith, dau wyneithad, /Dau a wna gwyrthau er goleuad - rhagddudd, /Dau ddiludd eu b GYC VII 42 48 holl archollau /A'i gethrau a'i grau a'i grog a wna. /`Hyn a wneuthum i, beth a wnaethost ti?' /Medd C LlF2 VI 8 19 didraul molawd didrain. /W_^yr Gwenwynwyn rhyn a wna rhain - gorffau, /Bleiddau ei gogau am ei gigwain. DLlM II 18 9 th - wrth neb, /Ni thorrid ei gyfraith. /Gw_^r a wnaai ar Lloegr llwyr anrhaith /A dwyn ei dynion yn ga CBM III 21 16 eirdd heirdd hiraethlawn, /Adrawdd gan hiraeth a wnaeth a wnawn: /Am eryr mawrwyr Merfyniawn - ydd wyf BF VII 52 23 r hardd-ddeddf dileddf ar da_^l branar, /Gw_^r a wnaeth a_^ gwayw gwyar - yn cochi /Uch Aber Teifi, rhi BF VII 52 31 r bwlch nad ydyw, gwayw briw brwydrgar, /Gw_^r a wnaeth adaw adar - ar gynrain /Fal cigfrain Owain, awy BF VII 49 21 llawn, /Glyw lyw gan nid byw, ba wnawn? /Na_^g a wnaeth angau anghyffred - afael /Am ddwyn hael, wael w CBM III 3 147 gymen, /Gain wenwas heb gas, heb gynnen. /Llan a wnaeth a_^'i lawfaeth loflen, /Llan llugyrn, llogawd o CBM IV 4 123 dangnefedd /A ddug trais tros Erch a Heledd, /A wnaeth anfadran anfedredd - ar wy_^r /Ar weryd Maes Ca CBM IV 2 7 istor, /Aer gyngreddf anneddf annio_"lor. /Aer a wnaeth ar draeth a dreithitor /Rhwng Arfon beues a myn CBM III 21 71 /Gw_^r gorsaf gwraf, gw_^r yng nghyni, /Gw_^r a wnaeth argel ar galedi, /Argae cedernid, cadarnfalch r GYC VII 43 40 raw, /Rhag tragwres y ta_^n a gormod boethfan /A wnaeth Baraban i benydiaw, /Er cythruddiaw cnawd, er d LlG VII 24 89 dd - a wn, /Eryr Snawdwn, aer gyfludwydd. /Cad a wnaeth, cadarn ymgerydd, /Am gyfoeth am Gefn Gelorwydd CBM IV 18 5 r byrnhawn - a bore /Ac aberoedd ffrwythlawn, /A wnaeth coed a maes a mesur iawn, /A ffrwythau a doniau ES I 15 11 y_^r, /Gorober ehelaeth. /Cyfran deg, ei dogni a wnaeth, /Cyfri llu, llydan o bennaeth. /Cyfreithgar ni CBM III 21 73 aledi, /Argae cedernid, cadarnfalch ri, /Gw_^r a wnaeth Cymru mal nad cymri, /Gw_^r a wnaeth cymryd gwr CBM III 21 74 i, /Gw_^r a wnaeth Cymru mal nad cymri, /Gw_^r a wnaeth cymryd gwryd gwrthi, /Gw_^r a wnaeth gwrthod gw ES I 21 7 w_^yr, Ef gorfu, /Ef gorau gorwyrain a fu; /Ef a wnaeth daear cyn dyfu - i fron, /Fry o nef y'n canfu. CBM IV 18 8 /A wnaeth gwellt a gwy_^dd a grug ym mynydd, /A wnaeth dedwydd er dedfryd iawn /Ac arall ar wall ar we PM V 18 36 cadarn fal dinas, /Wyt gorau un gwron o'r fas /A wnaeth Duw y dydd y'n creas. /Llym anian trathan trwy LlF1 II 1 113 wad, /Bendigaw Gwynnyr a'i wy_^r a'i wlad. /Ef a wnaeth ei faeth fel ygnad - addef, /Ef a gymerth nef d DB VI 29 22 y_^nt fyw, neud y_^nt feddau: /Gwae'nt hwy ar a wnaeth eu penaethau! /Am Ruffudd gwaywrudd, gwae finna CBM III 8 52 gan ystlys Dyfrdwy, /A lle teg tebyg i draeth /A wnaeth fy hiraeth fwyfwy! /Hawddamawr i Gwm Brwynawg / MG VII 32 57 wneuthur da, na thraethu da ar dafodau. /Hynny a wnaeth ganedigaeth deg wyneithau /Un Mab Duw gwir, od CBM III 21 78 _^r a wnaeth gwaedlif, gwaedlafn gochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedlanw gwaedlan Deifi; /Cymysgai grau gwy_^r CBM III 21 77 i, /Gwrthwynebedd Lloegr heb eu llochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedlif, gwaedlafn gochi, /Gw_^r a wnaeth gwae CBM IV 18 7 r iawn, /A ffrwythau a doniau, Duw ryddigawn; /A wnaeth gwellt a gwy_^dd a grug ym mynydd, /A wnaeth de CBM IV 16 66 fraisg, yn fron ehalaeth, /Ef a ddaw i ddangos a wnaeth. /Gwnawn erddaw cyn braw breuoliaeth /Ddiohep w CBM III 21 75 i, /Gw_^r a wnaeth cymryd gwryd gwrthi, /Gw_^r a wnaeth gwrthod gwrthfodd Dewi, /Gwrthwynebedd Lloegr h MG VII 32 17 l gwelid carpau. /Eisoes mai Ef, dangos o nef a wnaeth gwyrthau, /Oedd Fab Duw Rhe_^n, o'r hwn y ce_^n DB VI 25 1 Gw_^r a wnaeth llewych o'r gorllewin, /Haul a lloer addoer, ha CBM IV At 1 Ni chelaf a wnaeth, ni cha_^r - fy nghalon, /Ni rylon rhy lawgaeth CBM III 3 185 oglyd, /Gradd ufel, greidiawl ei wryd! /Gwyrth a wnaeth ni wneir hir ennyd, /Ni wnaethpwyd eirioed er y DB VI 25 42 dd ysgrin, /Cyn daear ddyfnlasar lesin, /Gw_^r a wnaeth o'r dwfr y gwin, /Gan fodd Duw, a diwedd gwirin CBM III 26 19 wd nawsber. /Terfysg yn rhagffysg yn rhacter - a wnaeth /Twrf ton ffraeth ffraw aber, /Ysgrud glud, gle DB VI 33 75 dwerth galed, /O uffern gethern, o gaethiwed, /A wnaeth yma dda yng nghalchdo_"ed, /A wne_^l i'w enaid DB VI 35 69 th ar osteg i dir Panna. /Dwy ar bymtheg, drwg a wnaeth yn amlwg /Pan gerddwys ei fwg am Allt Faga; /De DB VI 29 56 /Rhydrist y'n gwnaeth Crist creaduriau. /Gw_^r a wnaeth yn llawn llenwi cibau /O'r dwfr deyerin yn win MeiG I 31 6 wg a brynwys Ei garant /O'r poenau a'r pechawd a wnaethant. /Plant Addaf, plenhigion fuant, /Yn y prese MeiG I 31 24 apha_"el a'm rhifant - yn gymen, /Fy nghymod-i a wnaethant. /Yn y Dydd i'm Priawd y'm profant, /I'r Und GYC VII 42 49 grau a'i grog a wna. /`Hyn a wneuthum i, beth a wnaethost ti?' /Medd Crist Celi Ri: rhaid oedd yna /Bo DB VI 25 44 r y gwin, /Gan fodd Duw, a diwedd gwirin, /Nos a wnaethpwyd, trais annwyd trin, /Ym mhresent, ym mhrysu BF VII 54 42 Fair, fawr gadair, gadr ei gweddi, /I'r gwy_^r a wnaethpwyd yn broffwydi, /Ym mhlwyf mad gwastad, gwest DB VI 29 128 olled, gallmarw fyddaf /A'i orchymyn ef ar nef a wnaf CBM III 10 5 braint o Feigen. /Awch rhoddaf arawd, arofun - a wnaf /Arfogion cyd-ddyun /Yng ngwythlid, yng ngwythlaw EGM I 28 38 erddygnawd. /Arddunedig Dduw, arddelw ohonawd /A wnaf, Arglwydd Naf, nerth pob ciwdawd. /Cadwn fraint d DB VI 24 19 byd yn ei bydiaw. /Mab Duw dewisaid dewisaw - a wnaf, /Ef dewisaf Naf, nawdd i ganthaw! /Diddestl oedd LlF1 II 2 56 wen adaf - ddiwedd; /Eryfaf dy fedd, dy fodd a wnaf. /Eryfant anant o aur, o ariant; /I'th lys, les m CBM III 5 28 s-hi wrthyf-i gwerth fy hirglwyf, /Nid gorthaw a wnaf wrth a garwyf. /Celadwy lywy, liw ton am rwyf, / GYC VII 42 17 llawd a wna. /Gwae'r sawl a gredan, os camwedd a wna_^n; /I'r twyllfyd, truan a ddifflanna, /Ac ni fedd GB II 26 224 Ny welant na lliant nac eu llongau, /A chyngor a wna_^nt a_^ chenhadau /I hebrwng iddaw ebrwydd drethau CBM III 21 16 rdd hiraethlawn, /Adrawdd gan hiraeth a wnaeth a wnawn: /Am eryr mawrwyr Merfyniawn - ydd wyf /(O ddifa CBM IV 18 14 yn nef in arnodded: /I'r wlad eidduned, myned a wnawn! /Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchaf, - ceinfolawd /Ar CBM IV 3 20 ary, llyw Lleisiawn, /I geisiaw mynawg, myned a wnawn. /Ni cheisiaf drostaw meddyliaw myned, /Nid ceis EGM I 28 9 i'r Frawd; /Pobloedd byd dyfryd, eu difrawd - a wneir, /Ar ni wne_^l Ei gardawd. /Edifeiriawg da, Duw EW VI 4 27 w tymhestl - cad /Cyn oerwely diddestl; /Gw_^r a wneir fal Gweir fab Gwestl, /Gwy_^r wawr yn llawr Llyn GYC VII 40 52 au, /Gwae ni ddilyd pryd prif weddi_"au, /Gwae a wne_^l balchder ar arferau, /Gwae genfigennus rhag pet LlF2 VI 10 77 Gw_^r Gwared /A'm gwares o boen, o bob aeled. /A wne_^l cyfarchwel, cyfarched - breswyl /I'r Arglwydd a DB VI 29 58 llenwi cibau /O'r dwfr deyerin yn win gwinau, /A wne_^l gorffowys rhag pwys poenau /I Ruffudd rwyddfudd PM V 13 22 ien, hywen Hywel, - neud adnau, /Nid adwna Duw a wne_^l, /Gw_^r hydr, ein hoedran a dde_^l /Gwawr echen CBM III 3 101 n gelwir, /Pawb ohonam am ein cam y'n cosbir: /A wne_^l iawn, rhadlawn rhy'i molir, /A fydd rhydd y dy DB VI 33 76 ethiwed, /A wnaeth yma dda yng nghalchdo_"ed, /A wne_^l i'w enaid gwirnaid gwared. Amen DB VI 35 46 oddyna. /Pymed Forgannwg, parha_"us ei wg, /Er a wne_^l o ddrwg, nis diwyga; /Chweched i dramwy, chwe GYC VII 42 49 au /A'i gethrau a'i grau a'i grog a wna. /`Hyn a wneuthum i, beth a wnaethost ti?' /Medd Crist Celi Ri: MG VII 33 50 - bob awr, /Namyn yn rhyfawr a rhy fynych. /[ ]A wneych o ddiwg, na ddiogych: /Gwedi cant cymod cymyddy ES I 21 1 Mawr a W_^r, Ei ddawn a ddyfu - ym mhryd /Mapgwas Mair o Iesu GG II 31 44 arglwydd diwyd, am ddiwedd - ysgar, /Anysgafn a w_^r ei freuoledd. /Ni bydd cyfoed pawb bumcan mlynedd LlG VII 26 28 ir o'i farau ddifuriaw - pob tw_^r, /Ys anawdd a w_^r i'i arfeiddiaw. /Drud a glud, gwladoedd ymandaw, LlF2 VI 10 24 a'n gwrthfyn gwrth yr yngder: /Ys ti a wrthyd a wrthoter! /Rhag deulin Trined tri nifer - a ddaw /A'r LlF2 VI 10 24 /Pedr wyn a'n gwrthfyn gwrth yr yngder: /Ys ti a wrthyd a wrthoter! /Rhag deulin Trined tri nifer - a LlF2 VI 10 2 troswy o'm trasalwder - ataw, /I iawn obeithaw a wybyther, /I gymryd penyd cyn gwy_^d gwander, /I gywy IRh VII 29 9 - lliw gwawr /Lle rhed olwynawr o Elenid. /Mi a wyf erddi ar ddelw ermid, /Mwyfwy y'm tramwy tramawr e CBM IV 17 26 wyf heddiw hawddfod uch llawr, /Ni wn er hynny a wyf henawr. /Gw_^yr Rheen ein rhaid, rhydd iolawr - he MG VII 33 11 gyd-gywrych /A'r Sathan truan, hyd tra etych, /A wy_^l cnawd chwannawg a chwennych - yn hawdd, /Mawrgaw LlF2 VI 10 78 cyfarchwel, cyfarched - breswyl /I'r Arglwydd a wy_^l gan ei weled /Ac a'n clyw, a ni'n ei glywed, /Ac CBM III 5 15 enestri gwydr ydd ym gwelynt: /Trybelid wylain a wylynt - arnaf, /Traul ateb ataf a ddanfonynt. /Llawen EGM I 26 7 d argel dawel, nid mau dewi. /Endewais-i wenyg a wynofi - dir /I am derfyn mawr meibion Beli. /Oedd hyd ES I 18 22 yr. /O'm cedwyr Lary, ni law-wag - daear, /Duw a w_^yr eu manag; /Gorsin pybl, pobl ofynag, /Gwers y ma MB I 5 2 Gwolychaf Re_^n, Rex aw_^yr, /Arglwydd a w_^yr fy mhryder. /Pryder pryderaf yn fawr /Am fy argl D-2 I 2 49 m, llym yd grym glew; /Lleufer synnwyr, llawer a w_^yr, llwyr yd woryw: /Gorpo gw_^r gwledd drwy dangne DB VI 29 115 gwelaf /Drwg, Fab Duw, y daethost ataf. /Crist a w_^yr, yn llwrw a ganaf, /Na wn am fy rhwyf cwdd wyf, PhB VI 15 27 n, /Diffeithdir Prydain a'i chyfannedd, /Gw_^r a w_^yr yn llwyr synnwyr senedd - saint, /Gw_^r a wy_^s CBM IV 9 73 a'i cyffry, /Cyffro cad Cadelling wely. /Gw_^r a w_^yr yn nydd ffwyr na ffy, /Gw_^r a wn-i a hwn yw hyn DB VI 27 24 iddiad fryd yn rhyd, yn rhodwydd - ongyr, /Och a wy_^r, am w_^r diwaradwydd, /Och fawr a fwrir o ddirfi GM I 9 82 /Gwelais yno ym mro yn amrygyr: /Tewi gan llyw a wy_^r o anystyr. /Torred Caerfyrddin yng ngwrthrin gwy PM V 1 43 amryw ddillad; /Ei bali porffor parth na_^d - a wyrthia /A'i werthfawr ysgarlad. /Ef orau rhiau rhygre LlF2 VI 7 3 rdd ysbydaid ysbaid ysbys. /Handwyf huawdl was a wys yn llys /Fal Ymarwar Lludd a Llefelys. /Handid fy CBM IV 16 205 Gw_^r yng nghrog, yng nghroes bedryfan; /Gw_^r a wy_^s a frys i frawdlan, /Ef a ddaw (nid ataw) Ef atan PhB VI 15 28 w_^yr yn llwyr synnwyr senedd - saint, /Gw_^r a wy_^s ei fraint o frenhinedd. /Gorau yw gennyf-i gorfe DB VI 35 66 s, pan 'i cynyddwys, /Pennaeth ni wystlwys, ef a wystla; /Unfed ar bymtheg o Faelawr Saesneg /Pan aeth PB VII 10 19 (Terfysg Lloegr y'i gelwir), /Cymraisg wystlon a wystlir; /Cymry a'u dyry rhog dir. /Rhog dir y rhoddir MB I 3 84 awg; /A nw neud gweryd yn warweiddiawg: /Gwae a ymddired wrth fyd bradawg! /Ni w_^yr cychwilfeirdd cyh OC II 14 5 trwm: /Tremid gofwy mur Maelawr drefred. /Deon a yrrais ddygyhused, /Diarswyd ar frwydr, arfau goched! MeiG I 32 27 Cred yn eidduned a eiddunaf. /Cred fyfyr ystyr a ystyriaf, /Cred yw heb ymgel, diogelaf. /Credadun yw E a_^ 145 GC VI 21 12 idawl ddidwyll Wrda, /Hael Iesu, cw gudd, cwdd a_^ LlF1 II 1 153 ewn llestri, /Namyn hawdd amrawdd yn ymroddi - a_^ bardd /A gwy_^r hardd heb gardd, heb galedi, /Ac eur CBM IV 6 96 iaw - gorwlad, /A bragad yn briwaw, /A brwydr a_^ braisg rwysg yn brwysgiaw, /A breuolion cwyn yn cwym DB VI 25 17 enhinedd braw a gorddin. /Pan fu'n ymbrofi, ef a_^ brenin - Lloegr, /Yn llygru Swydd Erbin /Oedd braisg HOG II 8 5 weddaidd wofeg; /A'm dewis gydran, gyhydreg - a_^ bun, /A bod yn gyfrin am rin, am reg. /Dewis yw genn LlG VII 24 114 . /Telediw, gad gywiw gyfiaith, /Telaid balch a_^ bylchlafn eurwaith; /Taleithawg Mathrafal, maith - y PM V 10 11 eryr - Prydain, /Priodawr tud allmyr, /Hyd ydd a_^ clod rhod rhywyr, /Hyd ydd aeth hwyl haul a sy_^r. / GB II 26 263 pherchi a pharch beincau /Yn eglwys a chynnwys a_^ chanhwyllau. /Ysid gyfeddach gan gyfeddau /A charu D PM V 8 27 ynhenid. /Llas Iorferth, aernerth, aur newid - a_^ cha_^r, /Och erddaw nid odid, /Mab Madawg, llawddeaw GB II 26 147 'd fu llid gyhydreg, /Hyd ar Dwrch, terfyn tir a_^ charreg. /Dothyw i Ddewi Deheubartheg - bair /I ddia CBM III 21 199 yfrin a_^ thrin ac a_^ thrychion, /Tri chyfred a_^ ched a cherddorion, /Tri eorth am borth am byrth Sae GM I 8 17 all, /Cad mal bad aball a phellt ar rudd, /Cad a_^ chedwyr Lloegr, a llwgr uddudd, /A gorfod i fod i fa GYC VII 43 33 eiriawg, /A glwth, a diawg dial cymraw, /A god a_^ chelwydd a geuawg grefydd?' /Canid eiddunt ffydd, ff GB II 26 224 na lliant nac eu llongau, /A chyngor a wna_^nt a_^ chenhadau /I hebrwng iddaw ebrwydd drethau. /Trydy p LlF2 VI 10 96 i erglywed. /Archaf i Duw ddwy uned: /Un ffydd a_^ chrefydd, a chred CBM IV 17 46 ; /Cyfrnawd i'm ceudawd defawd hefyd /Cyfredeg a_^ chweg, chwerw hir ennyd. /Cyfraid oedd i'm plaid oe GB II 26 185 cedwch Ddewi - yn eich llaw /A llu y byd i gyd a_^ chwi, /A'r fagl aur ei phen, ffo_"wch rhegddi /Fal BF VII 51 5 yn mal ef ni las. /Llas Bendigeidran gydfryd - a_^ chymri, /A chymraw oedd hefyd: /Llas Llywelyn llafng DB VI 33 51 waredred, /Cyferyw a_^ mi mawr eisiwed, /Cyfar a_^ daear dygned - ei achludd, /Am Ruffudd, digudd deigr DB VI 30 87 ar fy mysedd, /Nid ef a delid drwy dalarwedd; /A_^ Dafydd dreisrydd drosedd - cyn golo, /Ni bu o Gymro PM V 22 2 Neu'm bu dydd cer elfydd Elwy, /Eiliwn wawd a_^ defawd, a dwy; /Neu'm bu arallddydd i'm rhydid rhwy MB I 3 155 iddoles (nu ni bu gelwydd!). /Yni fwyf gynefin a_^ derwin wy_^dd /Ni thorraf a_^'m ca_^r fy ngherennydd CBM IV 9 157 , /Dywal a'm dywed, `Llonyddwch!' /Can doddwyf a_^ digeryddwch, /Na ddala fa_^r, Casnar, cas heddwch! / GM I 12 11 goeth, oeth y'm huthrwyd. /Ni'm hethremyg Duw a_^ digfryd oseb, /Ni lluddiwn i neb newid breuddwyd. /N CBM IV 6 40 breiddiaw breisgnen. /Hud ymbeirch dihefeirch a_^ diheuben - glyw /Deheubarth o Gollen, /Hud amnawdd h MG VII 32 25 fydd yn ddiamau. /So_^n engylion a glyw dynion a_^ diolchau, /Llewenydd mawr a llawer gawr o ganuau: /` DB VI 29 111 rnaf, /Mor llwyr ca_^r-gw_^yn am a garaf. /Cyd a_^ dragon byd o byddaf, /Trugar hael, pa hwyl a ddygaf? GYC VII 36 19 angen gwynaw, /Ys mau, gan ddefnydd, ymddifanw a_^ Duw /A'm edewis hebddaw; /Ys mau ei ganmawl heb dawl ES I 23 26 sedd. /Cymhennaf i ddyn cyn ei ddiwedd /Cymodi a_^ Duw cyn mud ym medd. /Cymryd oedd einym cymodlonedd DLlM II 18 29 ofydd, /Moch gwnelwyf, mal y gwna dedwydd, /Mi a_^ Duw diau gerennydd. /A welai Owain yn lluydd - yn Ll ES I 21 29 teilyngdawd dalu. /Cymhennaf yw in cymhennu - a_^ Duw, /Diwyd W_^r i'm nerthu. /Nerthoedd gw_^yth gwei DLlM II 18 46 r a llif o fynydd, /A nu bei gallwn ymgerydd - a_^ Duw /Ydd oedd imi ddefnydd: /Dwyn fy rhwyf a dwyn fy PM V 23 83 , arfor fan, /Yn undydd, ein HunDuw in a ran, /A_^ dwy ddraig ffelaig, ffaw gyman, /Fal dau lew ni'n dy CBM III 17 16 fren, /A thraul hygar yw hagen, /A thraw y daw a_^ Dygen. /Gwirawd Owain llary (llachar - ei derfysg /A ES I 16 25 alem gan Syladin. /Ac ail ddirglais trais traw a_^ Dygen /I'm digawn galar o'm ca_^r catgwn, /Dwyn Dafy LlF2 VI 10 42 ydd ym dawr a'm donier - o dda, /Trancedig ydd a_^, dywasgarer. /Truan ydd edfyn dyn pan dwyller, /Tru, HOG II 6 77 handid mwy eu molawd, /Cefais i dair a phedair a_^ ffawd, /Cefais-i bymp o rai gwymp eu gwyngnawd, /Cef PM V 23 79 gad fawr faran, /Un am Fro Alun, elfydd can, - a_^ Ffrainc, /Yn ffrawddus fal Camlan, /A'r ail, yn Arfo MG VII 33 20 ei ryw, rewinddrych - fyned, /Un fyged gerdded a_^ gardd fresych. /Ceisaid gythreulaid a gythruddych, / LlG VII 24 123 ant /Mal y gallwyf orau /Clodfori, o'r gwy_^r, a_^ geiriau /I'm pen, y pennaf a giglau; /Cynnwrf ta_^n, CBM IV 4 276 ner - a'm rhoddai /Nid rhoddion ni daler, /Nid a_^ gwad, a_^ rhad y'm rhodder: /A'm rhoddes rhwyddles CBM III 26 79 lwyd, /Ef laddai, ef wanai, wanwyd, /Ef wnaeth a_^ gwaedwayw gwaed abwyd - i frain /O Frynaich, tra adw GYC VII 36 52 waed am draed wedi ymdreiddiaw, /Llawer gweddw a_^ gwaedd i amdanaw, /Llawer meddwl trwm yn tramwyaw, / CBM IV 8 42 /Pan gychwynnws gw_^r gwrdd yn nhrymder /Ni bu a_^ gwalltan i gwrt Gwallter, /Oedd ffysgiad ffleimiad PM V 1 15 mddifad /Heb raith, heb gyfraith, heb gyfrad - a_^ gwan /Na gweini Celefrad, /Heb ysgor hygor hygarad, PC II 19 23 o ddala tir - present, /Preswylfod anghywir, /A_^ gwayw, gwae Ddafydd enwir! /Gwa_^n gwalch rhyfel, Hy BF VII 52 23 eddf dileddf ar da_^l branar, /Gw_^r a wnaeth a_^ gwayw gwyar - yn cochi /Uch Aber Teifi, rhi rhyfelga DB VI 33 14 ni thremygir. /Ni ryweles dyn ddim mor engir /A_^ gweled y byd ynfyd enwir. /Y gw_^r a'i meddai, oll y CBM IV 16 73 i weryd mewyd milwriaeth; /Gw_^r a'n gw_^yl-ni a_^ gweledigaeth, /Gweladwy gwelidor ynaeth. /Mwy yd ga DB VI 35 34 Mab Mair cenau cyniwair, /Cedwis ei gadair gyd a_^ gwena; /Y gw_^r gwrdd uchel, a'r gwayw gwaed awel, / PM V 24 22 ynt bwyllawg. /Mynnaist gyfarfod yn gyfarfawg /A_^ Gwenwynwyn rhyn, rhwyf lluosawg. /Gefeiliaist fal dr GG II 31 41 Ni bu oesdlawd beirdd o'i ystlynedd. /Ysgerais a_^ gw_^r, nid gorfoledd, /Ysgar byw a marw garw argywe CBM III 16 100 /Braw rhag ei wriawr, gwrddwawr a_^ gwrthwan /A_^ gwrddwayw yn angen, /Bangor torf taerlew, llew llawe CBM IV 6 240 ng nghyntedd Tey_"rnon. /Yng nghyngawr, gwrawr a_^ gwron, /Yng nghyngest, gorchest gorchorddion, /Yng CBM III 16 99 lannau Hafren! /Braw rhag ei wriawr, gwrddwawr a_^ gwrthwan /A_^ gwrddwayw yn angen, /Bangor torf taerl HOG II 6 21 or yw eilon mygr, maint y rheufedd! /Gwneuthum a_^ gwth gwayw gwaith ardderchedd /I rwng glyw Powys a g DB VI 31 39 goron, /Trydydd rhyfedd llyfr llefesigion /Nad a_^ gwy_^r Gwynedd gan y gwyllion, /Am fa_^r trwm tramaw GB II 26 127 ddydd; /A Dewi ryweled yn ei riydd /Fal cyfliw a_^ haul hwyl ysblennydd. /Ysid i Ddewi dda gyweithydd / LlF1 II 1 156 awn a dawn a daioni, /Ac eurgrair cywair cywiw a_^ hi, /Ac angerdd a cherdd a cheiniedi - llawen, /Ac a GM I 8 49 rheiddrudd ri, /A dygyfor Lloegr, a dygyfrang a_^ hi, /Ac eu dygyfwrw yn astrusi, /A dygyfod clod cle PM V 2 10 agweddi - fy ngherdd, /Agarw ei angerdd engyr a_^ hi. /Anmyneddus fu_^m, fur cadeithi, /Enwawg orthywy CBM IV 7 23 fer /Pan gyfrang gwaywawr a gwy_^r, /Lladdawdd a_^ hi, llith adar, /Llafn grau, cenau Cedifor EGM I 26 55 es nwyf i'm haddoedi. /Ni bu dyn mor gu gennyf a_^ hi, /Ni bo poen oddef, Pedr wy noddi! /Ni bydd dda g CBM III 5 75 /Gorau ar feinwen fyned eilwaith, /Na chymydd a_^ hi o hir obaith, /Na chymer wrtheb a dan wrthiaith. GB II 26 163 dwyrain doeth i Frefi /A phryd a gweryd i gyd a_^ hi /Wrth glywed da_"ed tynged Dewi /A'i fuchedd wiri CBM III 15 5 wry_^s. /Gwry_^s aerfrau ddechrau unddechryn - a_^ hwn, /Honnaid fydd ei derfyn, /Lloegr a_^l am aur ma D-5 VI 36 12 mhreseb (ym mhrysur wedd) /Yr ych a'r asen gyd a_^ Iosedd, /Y gorau Rhiau rhinwedd - pan aned /A ddoeth GYC VII 38 40 rhyfalch dyn i dan y se_^r, /Na fid un lysenw a_^ Lusiffer. /Ni bydd brychwen llen llaw a nycher, /Ni CBM IV 6 218 n ydd adwyd, /Ced ebrwydd cyfrwydd, cyfarwyd - a_^ lladd /A_^ llafnau trwy forddwyd. /Mo_^r gyfran gyfr PM V 1 78 Gwa_^r Hywel hoywal cyfeddwch, /Gwrdd yn lladd a_^ llafn dauafwch /Gwy_^r hoeddlwydr, gw_^r hydr yn ei PC II 21 8 s, /Ym Mo_^n, i mewn ei hynys, /Ydd ym lleddir a_^ llafn glas. /Dielid Mab Duw ddygn alaeth - Hywel, /H CBM III 8 8 un, /Pob llary ar llyfnfarch diffun, /Pob llew a_^ llafn glew ar glun. /Ym Maesycroesau croesasam ddeon GG II 31 17 syberw a berw yn ei berfedd; /Wythfed yw lladd a_^ llafnau cochwedd /Celain a chathl brain ar ei bronwe HOG II 6 57 gefais, /Ni gafas neb o'm llin; /Er fy lladd-i a_^ llafnau deufin, /Rhy-m-gwalaeth-i gwraig brawdfaeth BF VII 51 14 . /Budd aerwalch ceinfalch cyn ystynnu - llew /A_^ llafnau o bob tu, /Mawr gynnif rhif rhiallu; /Mawr g CBM IV 4 241 Ar llwrw ysgwydfwrw ysgyrion, /Ar llwybr lladd a_^ llafnau rhuddion, /Ar greulif, ar greulyd feirwion, PC II 21 27 ion - Hywel, /A holynt gerddorion, /Rhy'u llas a_^ llafnau rhuddion /Ar lles draig yn llys dragon. /Can CBM IV 9 203 ar gwrddfar Gwynddolau, /Gw_^r a ddengys lladd a_^ llafnau - rhuddion, /Llew dragon, llyw dreigiau. /Dr CBM IV 6 219 , /Ced ebrwydd cyfrwydd, cyfarwyd - a_^ lladd /A_^ llafnau trwy forddwyd. /Mo_^r gyfran gyfred ei ddoni EGM I 25 11 r chwyrn, /Tud amwyn terrwyn, tir eurde_"yrn, /A_^ llafnawr dyrawr dirfawr ei ddyrn, /Arwynawl gwrawl, CBM III 14 2 Owain aer ddilain a ddylif - yng ngawr, /A_^ llafnawr lladd heb rif, /Ac o du gwaedlafn gwaedlif, LlF1 II 1 158 dd a cheiniedi - llawen, /Ac amgen yw ein llen a_^ Llanddewi, /Ac am gylch ei chlawdd ei chlas gofri, / BF VII 51 17 nnwg fu. /Tra fu fawr ein llawr mewn lluoedd - a_^ llaw, /Llwyr amddiffyn pobloedd, /Rhwyf rhwysg Arthu CBM IV 4 283 wenllaw anaw anober - ni'm doeth /Can doeth im a_^ llawer! /O gynnif o gynnal iawnder /O gyngreddf, o LlF1 II 1 75 neb dwyll dyllu ei do_^r. /Ni chymu rhwyf llu a_^ llawgyngor - yng ngawr, /Ni chymyrth aesawr yr un ei CBM III 26 118 ddigawn a ddygwn, /Nid oedd neb a gynhebycwn /A_^ llew trais pan 'i treiddiaswn! /Nid oedd lary mor ll HOG II 13 9 ed, /Llaw ar groes llu a ddygrysed /[ ]A lladd a_^ lliwed a gwaedled - ei laifn /A gwaedliw ar giwed /A GM I 9 44 hleddyf a godrudd - yng nghad, /Yng nghyfranc a_^ Lloegr llawr nid ymgudd! /Gwelais o arfod aerfab Gru CBM IV 5 111 r, /Gwa_^r i ga_^r ei gynnwys, /Gw_^r yn gware a_^ Lloegrwys, /Gwalch balch oedd bwlch ar Bowys. /Llas DB VI 35 38 ela. /Lleiddiad gad gyrchu, llafur gur gynnu, /A_^ llu ni chymu yn Rhyd Chwima; /A'r erlid fal cynt ar ES I 17 12 werddyd bryd!) o bryder chwefrin? /Dothyw llew a_^ lluch yng ngorddin, /Detholwalch buddugfalch byddin; GM I 10 22 wrhydri; /Cadwallawn, cyn ei golli, /Nid oedd a_^ lludw y llawddai fi. /Cadwaladr cerddgar, cerddau cy GM I 14 7 i /(Afraid i'm cyfraid i'm cyffro_"i) /Cyffred a_^ lludded a llawdd ioli - Creawdr, /A llwyr grefydd i LlF1 II 2 66 ni fai trechaf, /Pan fu gyfarfod y modrydaf /A_^ lluoedd Lloegrwys, pwys diffwysaf. /O'r sawl y doeth PM V 22 28 , /Gwychrfalch Lewelyn erlyn arlwy; /Nid cywiw a_^ llwfr dwfr Dyfrdonwy. /Ceraist o'th febyd, gwryd Gar EGM I 27 73 yn gorfynt wrth y gorau, /Gwedi gwydn garu llu a_^ llyau /A lliaws achaws ucheneidiau, /Gwedi carddu rh DB VI 24 17 w brofi, /Beth fo ei ynni am ei anaw. /Ni bydd a_^ Mab Duw diymadaw /A fo mynws byd yn ei bydiaw. /Mab PB VII 14 13 th cadarnllwyth Cadfor. /Cadarn a'n difarn cyd a_^ maddau - Rhys, /Cadwalch llys, lles cerddau; /Cwyn d PhB VI 12 8 eb /Hyd ataw yn ei lys, /Myned, dylyed dilys, /A_^ mawrglod i'm Harglwydd Rhys. /Rys fyg, Loegr westyng CBM III 13 43 wd, /Nid moliant o friwiaith: /Delw y'm peirch a_^ meirch mygr hydaith, /Mynw eilon, mal gwyllon gwellf GM I 9 162 Ac a'm dawl o fun fenwawl ddefnydd /A ddyfnwys a_^ mi maith gerennydd, /Ac y'm daerawd i draul o dra ne EW VI 6 35 adlam - gwr, /Wyt gorau o fab mam; /Na cha_^r a_^ mi maith gytgam /Ac na chred guhudded gam. /Nid cam DB VI 33 50 ngha_^r neud gwa_^r, neud gwaredred, /Cyferyw a_^ mi mawr eisiwed, /Cyfar a_^ daear dygned - ei achlu PM V 2 5 wr hwylfawr heli. /Celfyddodau Rhe_^n rhannwyd a_^ mi /Megis na rannwyd a_^'m rhieni. /Cychweddl a'm do GM I 12 19 an ddoddwyd. /Dychyrch cyfarwydd dychyfarwyd - a_^ mi, /O drechryni y tri ydd ym treulwyd. /Genilles gn GM I 14 19 o'r iawnfryd fri, /O'r Drindawd undawd undras a_^ mi: /Un dra drugaredd, unwedd ofri. /Un deg dair per MB I 3 63 iffyrth ei wy_^r yn orwythawg; /Cyfamug ei wir a_^ mil farchawg; /Clywyd ei gyma hyd dra Bannawg! /Bren D-3 VI 19 31 oegr gryd, gwynfyd gweinon, /Y naill ymyl ydd a_^ morfa Meirion - be_^r /A'r llall, ca_^r llawer, ger EGM I 27 40 Porthwyf-i boen edrydd Mynydd Mynnau /Parthred a_^ myned myn y'th giglau. /Pen cred fu weled Dy weli_"a PhB VI 12 32 thaint, /Nawdd Duw mawr, deg wawr dewaint /Gyd a_^ nawdd naw mil o saint. /Synia di roddi, rwyf, gwawr DB VI 25 47 llin, /Ni wartha_"er hael am werthefin - nos, /A_^ nawdd saint boed cyfrin LlG VII 24 15 dd glod adrysedd. /Ni newidaf naf un awrfedd - a_^ neb, /Anebrwydd dangnefedd! /Llyw ysy'm, ys aml anrh DB VI 24 51 aw? /Pam na chynnydd ef nef yn ei eiddiaw? /Od a_^, ni wyrthia wrthaw - ni aned, /Y Gw_^r gogoned (gwel GB II 26 253 f er yn nechrau - byd, /A hefyd cerddynt i gyd a_^ ninnau. /Dewi differwys ei eglwysau, /Dichones rhag LlG VII 25 40 edawl, cad lofrudd - arglwydd, /Un eurglod wyd a_^ Nudd. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnaidd udd /Ar fyrdd cy CBM III 3 166 r eang, eofn ei chiwdawd, /Ni chyfred ei phobl a_^ phechawd, /Caer araul, caer ddidraul ddidrawd, /Caer PM V 26 14 /Cyrchaist Ros ddiddos ddifa_"edd, /A Phenfro a_^ phen gorfoledd. /Torraist Gaerfyrddin, torfo_"edd - CBM IV 4 276 rhoddai /Nid rhoddion ni daler, /Nid a_^ gwad, a_^ rhad y'm rhodder: /A'm rhoddes rhwyddles rhwyf nifer CBM III 5 109 twy, /A berthyn rhag dyn nwy dilynwy, /Fy rhin a_^ rhiain nis rhybuchwy, /Nis gwybydd rhewydd nis rhyge DB VI 24 34 w /A lluoedd pobloedd, pawb yn athaw /A llewod a_^ rhod yn eu rhwydaw, /A lle ydd oedd druan, drwy adda CBM III 3 122 fyn, /Yn rheiddun orun oresgyn, /Yn nydd rhaid a_^ rhodawg yng ngryn, /Yn rhodwydd, ebrwydd yn erbyn, / EG VI 18 84 d; /Ysym-i glew a llew a lleiddiad, /Yn rhyfel a_^ rhon orddyfniad; /Ysym-i w_^r a weryd ei rad, /I rei PM V 26 49 wedd, /Pen elyf, pan elwyf Wynedd; /Un llysenw a_^ Rhun, nid rhyfedd - fy mod /Yn mudaw am reuedd! /Rhe GYC VII 38 29 gwillmer, /Ef yn rhwth yn rhuthraw Gwener, /Ef a_^ rhwnc i rwng ei ddwyfer, /Ef heb gof yng nghyfrif ae PhB VI 14 6 yn rhwyddrydd y'm rhoddid - anoeth, /Peunoeth a_^ rhygoeth y'm hanrhegid, /Ac yn llys hil Tewdwr teg y PM V 7 16 awrfro a mawrfraint, /Athro ced, bych cydfrawd a_^ saint LlF2 VI 10 22 gwell yn gysbell gosber - a phylgaint /Ymioli a_^ saint a_^ saith Pader. /Pedr wyn a'n gwrthfyn gwrth LlF2 VI 10 22 gysbell gosber - a phylgaint /Ymioli a_^ saint a_^ saith Pader. /Pedr wyn a'n gwrthfyn gwrth yr yngder: EGM I 27 66 urdden Reen yn rhan deau, /Yn wrawl cedawl cyd a_^ seiniau. /Boed ef ein diben bod yn niblau /Heli yn E GM I 9 60 af eilon mygr, maith arnaddudd /Eilywedd aserw a_^ seirch cystudd. /Ni charif llaw-wyr 'n eu llawr gyth EW VI 3 14 er ei hyder! Hydr raen - ei ongyr, /Un angerdd a_^ Serlmaen, /A braw gwas gwisg haearngaen /A draidd fa PM V 23 204 nt. /Can orfod pob rhod yn rhamant /Can folawd a_^ thafawd a thant, /Cain de_"yrn, cyn bych ddigreifian GB II 26 207 yw ethwyf, eithaf Dyfed, /A they_"rnedd ethynt a_^ they_"rnged /Ar fab Non haelfron, hawdd ogoned, /Ar PM V 25 60 t, Arglwydd yr arglwyddi, /I eryr cemwyr cymod a_^ Thi PM V 2 69 tanc heb drengi. /A'm bo, udd cedawl, cydfod a_^ thi: /A'th fo hwyr haddledd a hir hoeddli GRh II 28 1 Dafydd fab Owain, bwyf un fryd - a_^ thi /I'th ddewrfawr anwylyd, /Cas cardd, cerddorion GRh II 28 21 /Fy mryd nid hyfryd, nid hawdd. /Hawdd i bawb a_^ thi i'th wyneb - am fudd /Ymfeiddiaw am ateb; /I'th D-4 VI 20 93 , /Ceisied pen tydwed pob tu. /Tuedd a thiredd a_^ thi - neud hafal, /Neud hyfawl dy westi, /Eang yw id CBM III 21 198 on, /Tri eryr ongyr angerddolion, /Tri chyfrin a_^ thrin ac a_^ thrychion, /Tri chyfred a_^ ched a cher LlF2 VI 10 90 ed - i'm cymorth, /I'm dyddwyn i'r porth parth a_^ Thrined. /Gwyrthfawr Fihangel a'm gwrthfynned, /A'm EG VI 18 54 ain. /A_^'i lyw cyferyw (cyfwyrain - a thrin) /A_^ thrychiaid gwerin Caerfyrddin fain; /Ni sefis na thw CBM III 21 198 ongyr angerddolion, /Tri chyfrin a_^ thrin ac a_^ thrychion, /Tri chyfred a_^ ched a cherddorion, /Tri CBM III 19 10 fy rhwyf yn rhwysg aerllew - torf, /Yn derfysg a_^ thrylew, /Yn anrhaith oddaith oddew, /Yn wrdd orddru CBM IV 16 105 byd, bodawg ein difa, /Yn difanw yn nifant ydd a_^: /Yn chweddl adfeilawg ydd adfeila - pawb /O'r poblo GB II 26 167 ion ynni. /A e_^l ym medrawd mynwent Dewi /Nid a_^ yn uffern, bengwern boeni. /A Pheulin a pheunydd y'i ab 5 BF VII 46 16 iad, /Arfod Peredur, drymgur dromgad, /Arfawg ab Efrawg, cadr farchawg cad. /Arf Prydain ysgain, ysgar BF VII 55 5 Doethwalch o Leisiawn, dawn diledfryd: /Dafydd ab Gruffudd, grym gythrudd gryd, /Fab Owain firain, fawr BF VII 53 8 ymraw a thristyd, /Am Ddafydd (dydd dihyfryd) /Ab Gruffudd, grym gythrudd gryd. /Och am ryd esbyd! Oesb D-6 VII 35 9 rnedd, /Cynran can, cannwyll gorsedd, /Cynwrig ab Iddig neud bedd. /Bedd gwryd CBM III 26 108 lch mawrfalch, mur dragon, /Un mab mawr Madawg ab Iddon. /Un llofrudd Prydain, pryderwn - ei gerdd, /Pr abad 1 DB VI 31 26 /Ymchweiliad tromgad, trwm ei gofion: /Dawn yr abad, gwirdad gwirion, /A'i dug o'i olo i fro Frython. / aball 1 GM I 8 16 ad argrad arall, cad gawad guall, /Cad mal bad aball a phellt ar rudd, /Cad a_^ chedwyr Lloegr, a llwgr abar 8 GM I 14 86 ddaeth Crist ar gain dydwed - daear: /Cyn bwyf abar, a'm bo lludded. /Llwyddid fy nghywyd yng nghywir g CBM IV 16 26 anghenawg anghenwar, /Hoeddl hoedran hoen eban abar, /Cyn angen angau athrugar, /Argywedd gloes glaswe DB VI 31 54 g gwynion, /Yn y cyfranc mo_^r a mawr afon. /I abar feddau rheiddiau rhuddion, /I Aberconwy ceneddl for PM V 26 33 /I lwydion, canaon calledd; /Gnawd eryr ebyr abar - gwedd bangaw /Yn bencnud wy gyfedd, /A chigfrain CBM III 24 39 rhwysg ufeliar. /Neud gorddifanw hoen, hoeddl abar - lletgynt, /Neud gorddifynt hynt gwynt gwrth donia PM V 23 45 , oedd angau ein cymar, /Oedd amau i'r byd bod abar /Ohonam o henaint lleithiar; /Mawr gadau angau angh CBM IV 8 50 g a orsafer. /Pan amug te_"yrn Teifi Aber /Nid abar y gwnaeth, nid saeth salwder. /Yn rhan orffowys yd PM V 23 15 llad /Yn ddillyn gyfarpar, /Yn erfid, yn arfod abar, /Yn arfau bu cenau Cuniar, /Yn ddengmlwydd, hylwy aber 19 LlF1 II 1 161 n, addurn westi, /Ac amgant lliant yn llenwi - aber, /Ac amser gosber gosbarth weini. /Gwenifiad fy na CBM IV 13 9 yw llefais na lledrad. /Ni bu lledrad cad cadr Aber - Conwy, /Cynnechrau fy udd ne_^r; /Cynnygn fy llyw GM I 9 131 fre fro Dysiliaw. /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aber Dau, /Dychyrch glan glaswyn, glwys ei ffrydau. /Die CBM III 16 200 rud ei lasfer, /Drud rwyf torf, twrf llanw yn aber, /Drudflaidd gawr, drud fwynfawr funer, /Drud lacha EG VI 18 119 m leisiaid fe_^r; /Terfysg ton dylysg, dyleinw aber /Dylad anwastad ni ostecer; /Terfynt twrf rhywynt y PM V 1 13 reiddiai bawb, ei bob digarad; /Pendefig Ffraw Aber, ffrawdd cad. /Prydain hydr, hud oedd ymddifad /Heb PM V 25 22 Elsmer, yn Saint clodfan Cle_^r, /Yn llysaidd Aber hydrfer Hoddni, /Yng Nghastell Baldwin, yng Ngheri BF VII 51 36 yn hyd ataw, /Llu obaith faith fyddinaw; /Llyw Aber llew ffrwythner Ffraw LlF1 II 1 46 , /Pan ddyfu chwant syllu ar esillydd - Ymer /Aber Menwenfer ucher echwydd. /Uchel wawd yw hon i Feiri CBM IV 6 244 s, yn ymryfel gwrdd, /Yn ymwrdd am haelon, /Yn Aber, muner meneifion, /Yn anwair, yn ddiwair ddeon. /Yn GYC VII 37 3 yd friwgalch, falch filwr, /Ni laddai gad goed Aber, /Ni byddym gaith na gweithwyr CBM IV 8 49 ef gwledig a orsafer. /Pan amug te_"yrn Teifi Aber /Nid abar y gwnaeth, nid saeth salwder. /Yn rhan or CBM IV 4 25 mrant /O'i amrawdd, gwarthflawdd gorthoriant; /Aber Saint seithmil dybuant, /Saith angerdd seng[] yn ni GB II 25 48 estu, /Am hyfryd, cymryd Cymru ben baladr, /Am Aber Taradr yn tremynu, /Am Byrth Ysgewin yn goresgynnu, PM V 25 15 ddin fyrddioedd beri, /Yng Nghaer Dygannwy, yn Aber Tawy, /Yn nghadarn dramwy dref Gydweli, /Yng Nghaer BF VII 52 24 Gw_^r a wnaeth a_^ gwayw gwyar - yn cochi /Uch Aber Teifi, rhi rhyfelgar; /Gw_^r gwrdd yn ymwrdd emys PM V 25 20 ig, yng nghain drefi - ne_^r, /Yng nghaeroedd Aber tyner Teifi, /Yn llys ffe_^r Elsmer, yn Saint clodf CBM III 26 20 yn rhacter - a wnaeth /Twrf ton ffraeth ffraw aber, /Ysgrud glud, glewyd fyd falchder, /Ysgryd gryd gr CBM IV 6 98 brwysgiaw, /A breuolion cwyn yn cwympiaw. /Yn Aber Ystwyth yn ystrywiaw - gw_^yth, /Gwaith Faddon ymdd Aberconwy 4 PM V 23 19 lafar, /Yn ddidanc ei gyfranc a_^'i ga_^r. /Yn Aberconwy cain ddaffar - fy llyw, /Llywelyn athrugar, /A DB VI 31 55 wr afon. /I abar feddau rheiddiau rhuddion, /I Aberconwy ceneddl forion, /Tri gorau dreigiau sy o'r dra DB VI 30 76 ariedd, /Y llaw a gedwis erllynedd - adwy /Yn Aberconwy cyn ei gorwedd. /W_^yr breenin Lloegr, llu tey PM V 5 23 didres /A_^'i filioedd cyhoedd cyfaeres. /Ger Aberconwy cynognes - dwy ddraig, /Dau ddragon yn yngres, Aberffraw 13 DB VI 24 92 n fyw ni faidd ei dreisiaw, /Duw fry am frenin Aberffraw D-1 I 1 13 nydd ac Efionydd ac Ardudwy /A Lle_"yn draw ac Aberffraw a Dygannwy, /Rhos, Rhofyniawg, rhan ardderchaw GM I 9 86 ychluded tey_"rnedd tey_"rnged iddaw, /Gwledig Aberffraw a gwlad Ynyr. /Endewais-i eaws am ryhiraeth er GYC VII 36 36 aendo, ymandaw - Cymry, /O'r llin a ddyly ddal Aberffraw. /Arglwydd Grist, mor wyf drist drostaw /(Argl GYC VII 36 2 n o fraw - allwynin /Am frenin, dderwin ddo_^r Aberffraw, /Aur dilyfn a delid o'i law, /Aur dalaith oe PM V 17 46 st, Lywelyn, o lywiaw - gwendorf, /Gwynde_"yrn Aberffraw, /Cadarn gad drusiad dreisiaw, /Ced byd, o'th CBM IV 6 80 lleng glyw, glew difraw, /Cardd wrthryn i wrth Aberffraw /Canys teg tey_"rnas iddaw. /Tey_"rnedd yn daw GM I 9 113 oeth - ys difflais! /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aberffraw, /Dychyrch tir tremud, dychlud anaw; /Diesig y MB I 3 75 Arfodd faedd feiddiad angad weiniawg; /Yn llys Aberffraw, er ffaw ffodiawg, /Bu_^m o du gwledig yn llei GYC VII 36 103 Gorfynt hynt hyd Lydaw, /Gwir freiniawl frenin Aberffraw, /Gwenwlad nef boed addef iddaw BF VII 48 18 , rhoddfawr eurllaw, /Hael fab Llywelyn, llyw Aberffraw, /Hil Iorferth cannerth, cain wallaw - rheufe LlG VII 24 107 _^r diffaith; /Taleithawg deifnawg dyfniaith - Aberffraw, /Terrwyn anrheithiaw, rhuthr anolaith. /Tylwy PM V 25 13 fuelin /A'i wisgoedd eurin ar fynogi. /Yn llys Aberffraw yn llochi - barddrin, /Yn Nghaer fawr Fyrddin Abergwili 1 GB II 26 94 yd ei wy_^dd; /A Maenawrdeifi ddiorfynydd, /Ac Abergwili biau gwylwlydd, /A Henfynyw deg o du glennydd Abermenai 1 GM I 9 152 rydydd. /Dy-m-hunis ton mo_^r ym merwerydd, /O Abermenai mynych dyllydd. /Dyogladd gwenyg gwyn Gyngreaw aberoedd 1 CBM IV 18 4 awn, /Un Mab Mair a bair byrnhawn - a bore /Ac aberoedd ffrwythlawn, /A wnaeth coed a maes a mesur iawn Abertawy 3 DB VI 35 48 ga; /Chweched i dramwy, chwe chad yn adwy, /Yn Abertawy, teg ysgorfa. /Seithfed Gedweli, saith gad wy PM V 26 21 er wyndiredd, /Nid Saeson y maon a'i medd; /Yn Abertawy, terrwyn allwedd - Lloegr, /Neud llwyr weddw y PM V 26 17 dd - ar Ffrainc, /Llawer Ffranc ar adwedd; /Ac Abertawy, tref dyhedd, /Tyrioedd briw - a heddiw neud he Aberteifi 3 GM I 9 47 uffudd /Rhialluoedd trwch tebed osudd. /Gwaith Aberteifi, terwyngad Owain, /Gwynde_"yrn Prydain, prioda EG VI 18 63 fain /A chlwyr ar ddyhedd, mawredd mirain; /Yn Aberteifi tew oedd frain - uchben /Yn ydd oedd perchen p CBM IV 1 39 in, /Tryliw ei ongyr, angerdd rysgain. /Gwaith Aberteifi torrynt grain - waywawr, /Fal Gwaith Faddon fa abo 1 PM V 23 106 s yn ych cyn adfo, /Gnawd ei ladd, ni lwydd ei abo; /Caerlleon, llyw Mo_^n mwyn Pabo - a'th ddug, /Ef a aborthun 1 CBM IV 12 18 tau, wledig, wlad Run - Amhaelgwn, /Maelgyning aborthun, /Rhybyddai fau fedd anhun, /Rhybyddwn bencerdd Abraidd 1 GM I 8 77 ngawr, /Aml ei lafnawr ar flawr flaidd ddas. /Abraidd im arwar ar ba_^r Golias, /Abrwysgl ei faran ar abrwysg 1 CBM III 13 19 yd yng ngryd, yng ngreidiawl affaith, /Braisg, abrwysg, abrwysgl anorraith, /Blaidd a blwng a blaengar abrwysgl 2 CBM III 13 19 ryd, yng ngreidiawl affaith, /Braisg, abrwysg, abrwysgl anorraith, /Blaidd a blwng a blaengar gywaith. GM I 8 78 aidd ddas. /Abraidd im arwar ar ba_^r Golias, /Abrwysgl ei faran ar gan a glas. /Gloes eisioes esgar a' Absalon 4 GYC VII 40 62 /Er Ei arch friwdoll a'i archollau, /Er ca_^r Absalon, er cur Ei ddwyfron, /Er gwaed Ei galon a'i fron GYC VII 40 103 ul er ei gethrau. /Er cur Ei ddwyfron, er Caer Absalon, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwiau, /Er Ei wir DB VI 31 35 yn a'i blant, pla gelynion, /Dafydd a Selyf ac Absalon. /Herwydd trymfryd byd bod tan Saeson /Wedi trei PM V 4 5 /Fu Ca_"in ac Afael wirion. /Ni bu bryd eisiau Absalon /Nac Alecsander na Iason. /Bu cedeirn o'r Tri Tr abwyd 1 CBM III 26 79 wanai, wanwyd, /Ef wnaeth a_^ gwaedwayw gwaed abwyd - i frain /O Frynaich, tra adwyd: /Gwayw cynllew, Ac 327 CBM III 5 105 w ei gylchwy /(Ni rhyweles teg nwy rhywelwy!) /Ac a dan ruddem, ruddaur fodrwy, /Ac uch wyneb gwyn, gwi PM V 27 20 /O'r gorau y'u hamwg) /A edau rhiau rhyddrwg, /Ac a fo da, ef a'u dwg. /Dug Ywain wynfain, ni wn ha_^n DB VI 33 28 s a ddangosir. /A ryfo gorau, gwir y'i dygir, /Ac a fo da, nid edewir: /Nog a adwys Duw, yn y dognir - CBM III 3 108 ydd adroddir, /A fo llary, llawen rhygyrchir, /Ac a fo llachar, rhy'i llochir, /A fo gwa_^r, gwell yd f D-1 I 1 17 lwydd a Nant Conwy, /Powys enwawg a Chyfeilawg ac a fo mwy: /Dyffryn Hafren, Ceri, Dygen, cywen fenwy, GB II 26 36 a Phebidiawg; /A phobloedd Cymru a gymer ataw /Ac a rydd yn llaw llwyr deithi_"awg /Tra e_^l yn erbyn, CBM III 21 198 ryr ongyr angerddolion, /Tri chyfrin a_^ thrin ac a_^ thrychion, /Tri chyfred a_^ ched a cherddorion, / D-1 I 1 13 ronnydd ac Efionydd ac Ardudwy /A Lle_"yn draw ac Aberffraw a Dygannwy, /Rhos, Rhofyniawg, rhan ardder GB II 26 94 clyd ei wy_^dd; /A Maenawrdeifi ddiorfynydd, /Ac Abergwili biau gwylwlydd, /A Henfynyw deg o du glenny CBM IV 18 4 adlawn, /Un Mab Mair a bair byrnhawn - a bore /Ac aberoedd ffrwythlawn, /A wnaeth coed a maes a mesur i PM V 26 17 _"edd - ar Ffrainc, /Llawer Ffranc ar adwedd; /Ac Abertawy, tref dyhedd, /Tyrioedd briw - a heddiw neud DB VI 31 35 welyn a'i blant, pla gelynion, /Dafydd a Selyf ac Absalon. /Herwydd trymfryd byd bod tan Saeson /Wedi t LlF2 VI 9 14 far. /Iolaf-i Bair o bured arwar /A beris amad ac adar, /Bwyf gwastad gan Fab Rhad rheithgar, /Bwyf gwa ES I 22 22 ywaddawl. /Y Gw_^r a orau awyriawl - ednaint /Ac adnau daearawl, /Erglyw fi, Arglwydd canhwynawl, /Erg PC II 21 24 /A lladd Rhirid (a'm llid llif) /A lladd Iddon ac Addaf. /Brochfael ac Iddon, brodorion - Hywel, /A hol CBM III 21 179 olwydd bro Din Eithon, /Priodawr clodfawr Clud ac Aeron. /Pan brofer traethawd traethaduryon - call, /N PM V 4 4 n. /Amryw fryd, cy-baent frodorion, /Fu Ca_"in ac Afael wirion. /Ni bu bryd eisiau Absalon /Nac Alecsan GM I 13 4 yn y dyfrlle. /Cyfar warag wyf at gywir garu /Ac afar gyfwyre. /Cennyn can ein Duw, neud de, /Cyfryw a GYC VII 40 8 diamau, /I gymryd penyd rhag poenau - uffern /Ac affaith pechodau. /Gwae ddyn a ddilyd camlyau, /Gwae GYC VII 40 46 oniau, /I gymryd penyd rhag ofn poenau /Uffern ac affaith pob pechodau. /Gwae ddyn a dyngo gamlyfau, /G PM V 1 18 d, /Heb ysgor hygor hygarad, /Heb ysgar ysgwyd ac angad, /Heb ysgarant blant yd blygiad - Cymry: /Oedd BF VII 47 29 Wynedd hir orwedd hwn! /Hwn oedd draws gyngaws ac angau - a'i dug, /Dig a'm gwnaeth ac eisau; /Hwyl cad DB VI 24 48 seiniaw, /Ac ymliw ag ef am ryluniaw - gau, /Ac angau ddiau ddyfod iddaw: /Pam na cha_^r mab dyn Dduw GYC VII 40 70 rddiwes /Cymun a chyffes a lles llyfrau, /Olew ac angen a chymwyll `Amen', /A chymod a_^'m Rhe_^n, yr h LlF1 II 1 157 n a daioni, /Ac eurgrair cywair cywiw a_^ hi, /Ac angerdd a cherdd a cheiniedi - llawen, /Ac amgen yw e CBM IV 6 93 ael yn cwyddaw; /A fflamau o drum yn edrinaw, /Ac angerdd, ac ongyr yn llaw, /A gwy_^r gyrth am byrth y GM I 8 80 as. /Gloes eisioes esgar a'm cur mal carchar, /Ac angerdd anwar gnaws da_^r dan ias. /Ac yn orau dyn Du OC II 14 134 r anhun a borth cuniaid, /Nis gw_^yr namyn Duw ac a'i dywaid. /Gw_^r ni dwng, ni da_^l, ni bydd wrth wi MB I 3 9 gyflogawd, /Can dyddaw angau angen drallawd. /Ac ail dra drymaf trengi meddwawd, /Llys lleufer ynys, g ES I 16 25 (bid yn erwan) /Trais Ierusalem gan Syladin. /Ac ail ddirglais trais traw a_^ Dygen /I'm digawn galar MB I 3 24 ydain briawd; /Handoedd gad gyffro o Anarawd, /Ac ail o Run Hir, rhyfel ddurawd. /Gwanai yng nghynnor e D-4 VI 20 69 Llywelyn, llyw tey_"rnedd. /Tey_"rndud Leisawn ac Alaswy - dir /I de_"yrn Degannwy, /Cam i'r Cymro niw PM V 25 54 sorri, /Am gynifer gwaed amdrychion am draed /Ac am bob paraed parawd-losgi /A'i gwbl weithredoedd ar PhB VI 14 47 sgwydawr, /Nos Galan Ionawr mwynwawr meddwid, /Ac am byrth clod wasgar, llyry daear difrisg, /Llawer ma GM I 8 42 . /Ar gad gad greudde, ar gryd gryd graendde, /Ac am Da_^l Moelfre mil fanieri; /Ar lath lath lachar, a GB II 25 40 u. /Am fiw Deifr dewr esgor yd ysgymu - hael, /Ac am dreth Ddinmael trafael tri llu. /Am de_"yrn, am ge MB I 4 32 aches wrthi, /Ac ysy didryf, didraul ei bri, /Ac am ei mynwent mynwes heli. /Ynys Fair firain, ynys gl LlF1 II 1 159 llawen, /Ac amgen yw ein llen a_^ Llanddewi, /Ac am gylch ei chlawdd ei chlas gofri, /Ac amgyrn o ddyr PB VII 11 4 aergwn gyfor, /Gwalch dewrfalch o lin Dewdwr, /Ac am walch dewrfalch, dewrwyr. /Gwy_^r rif sy_^r ysydd PhB VI 14 21 - i feirdd /Ac nid i'r gofeirdd yd gyferchid; /Ac am y gadair heddiw, bai'i haeddid - bodd saint, /Herw GM I 12 29 ydwyd, /Nid e_^l i'th blegyd neu ryblygwyd. /Ac a'm bo, o'm budd ymweddwyd, /Bod Duw i'm diau gadwyd, GM I 9 161 ywilydd /Ef ydoedd Owain hir, hywystl bedydd! /Ac a'm dawl o fun fenwawl ddefnydd /A ddyfnwys a_^ mi ma GM I 14 65 yf - o'm drwg /O'i drugaredd cyn mi trangwyf; /Ac a'm gwne_^l Peryf pan beriglwyf /Perffaith waith ofeg PB VII 15 16 w aerffysg, /Gw_^r a'm parchai, parch dilesg, /Ac a'm rhoddai rhudd eurwisg. /Gwisgawg farchawg feirch LlF1 II 1 161 las gofri, /Ac amgyrn o ddyrn, addurn westi, /Ac amgant lliant yn llenwi - aber, /Ac amser gosber gosb MG VII 32 34 sau. /Gwelsont seren o liw amgen ac amgylchau /Ac amgen nod no'r se_^r uchod uch eu pennau: /Geni yna y LlF1 II 1 158 i, /Ac angerdd a cherdd a cheiniedi - llawen, /Ac amgen yw ein llen a_^ Llanddewi, /Ac am gylch ei chla MG VII 32 33 nt aros cyfarosau. /Gwelsont seren o liw amgen ac amgylchau /Ac amgen nod no'r se_^r uchod uch eu penna LlF1 II 1 160 ewi, /Ac am gylch ei chlawdd ei chlas gofri, /Ac amgyrn o ddyrn, addurn westi, /Ac amgant lliant yn ll LlF1 II 1 162 rn westi, /Ac amgant lliant yn llenwi - aber, /Ac amser gosber gosbarth weini. /Gwenifiad fy na_^d am r LlF2 VI 10 81 ywed, /Ac a'n gw_^yr yn llwyr yn llwrw tynged /Ac a'n ca_^r yn wa_^r ac a'n harbed - etwa /Ac ni ga_^r LlF2 VI 10 79 - breswyl /I'r Arglwydd a wy_^l gan ei weled /Ac a'n clyw, a ni'n ei glywed, /Ac a'n gw_^yr yn llwyr y ES I 24 25 rist Celi ein celfyddyd. /Culwydd a'n gorau-ni ac a'n gweryd /[ ]Argleidriad, Fab rhad, rhyhyd - o gar MeiG I 33 79 merawd ein Duw ein dihewyd /Canys Ef a'n gorug ac a'n gweryd. /Goruchel Reen, reol ddiffryd, /Goludawg MG VII 32 64 arglwyddes a wna ein lles, a'n lludd poenau, /Ac a'n gwna lle yn nheca' bre, yng ngobrwyau LlF2 VI 10 80 gan ei weled /Ac a'n clyw, a ni'n ei glywed, /Ac a'n gw_^yr yn llwyr yn llwrw tynged /Ac a'n ca_^r yn LlF2 VI 10 81 n llwyr yn llwrw tynged /Ac a'n ca_^r yn wa_^r ac a'n harbed - etwa /Ac ni ga_^r draha, drahy weithred, D-1 I 1 49 ain addef trwy ardduniant. /Urdden arnaw, rhad ac anaw a ffaw a phlant GB II 26 278 egrwys ac Iwys a saint y Gogledd, /Saint Manaw ac Anaw ac Ynysedd, /A seiniau Powys, pobl enrhyfedd, /S PM V 15 12 rwy eiriawl teg ymiawl Tomas /A Phylip a Phawl ac Andras. /O afflau fy llaw, llafn wynlas, /O affaith g CBM III 11 31 cyfarfod /Cyfarfogion dileddf, /I wrthod annod ac anneddf /O greulafn, o greulawn gynneddf. /Cynneddf g GYC VII 38 17 ffrwyth nid ofer, /A'u bannau am ben y nifer, /Ac annheilwng lu gan Lusiffer, /Ac yn nha_^l pob sant ei PM V 25 52 dri /Am bob trais rhyddug ar bob tarw caddug, /Ac ar bob sarrug er eu sorri, /Am gynifer gwaed amdrychi PM V 17 20 d cedwyr tud Feli, /Ar bob terfyn torf am ri, /Ac ar bob terrwyn torri. /Mabddysg yw i'm llyw llu rhif CBM III 14 4 r lladd heb rif, /Ac o du gwaedlafn gwaedlif, /Ac ar dir cynnygn cynnif. /Cynyddws aerflaidd, aerflawdd LlG VII 28 12 'r Dre-wen yn boeth gennyd, beithiawg - rwyf, /Ac ar Elsmer glwyf, glud fygedawg. /Rhugl eryr ongyr, a CBM IV 6 223 on, /Mor gadarn ei ffwyr ar Pharaon - Ffrainc /Ac ar ffrawdd o wystlon: /Am ddau ystlys dwfr dofn afon CBM IV 6 54 hyd enfys /Yn ais meirw, a meirch yn gochwys; /Ac ar Gastell Gwis gogwys - yd orfu /Godwrf llu, lluchia GM I 9 17 ur gwir, /Ar lleferydd gwa_^r gwyry edde_"in, /Ac ar lles Owain hael hual dilin /Dychysgogan, Lloegr, DB VI 24 75 lydd yn ymgiliaw, /Cuall ac arall yn ymguraw, /Ac ar llwyth oswydd gnawd llithiaw - cigfrain /A chaer d GB II 26 76 s archwyf, /Ac o blaid Dofydd diheufardd wyf, /Ac ar nawdd Dewi y dihangwyf, /A ddigonais-i o gam, o gy CBM IV 18 9 ym mynydd, /A wnaeth dedwydd er dedfryd iawn /Ac arall ar wall ar wellyg ddawn /Yn eisiwedig ac yn ddi PM V 5 31 edd 'n ei dres, /Yn Arfon yn arwar trachwres, /Ac arall mynawg ym mynwes - mawrfor /Ym mawrfar anghymes DB VI 24 74 iaw. /Gnawd cleddyf gilydd yn ymgiliaw, /Cuall ac arall yn ymguraw, /Ac ar llwyth oswydd gnawd llithiaw GYC VII 40 2 Y Gw_^r a'n rhoddes rhiniau - ar dafawd /Ac arawd a geirau, /A'm troses i gyffes nid gau, /A'm tr PM V 26 64 ei chrau; /Castell Gwis cystyngaist yn glau, /Ac Arberth, gosymerth golau; /Angen yn angen yn angau - OC II 15 9 yddi, /Dywed ein dyfod Geri. /Dos, was, o Geri ac archwn wrthid /Rhag ein llid ein llochi; /Diwedd y do D-1 I 1 12 giawn, cyflawn ofwy, /A Meironnydd ac Efionydd ac Ardudwy /A Lle_"yn draw ac Aberffraw a Dygannwy, /Rho PM V 22 7 ewychedig aur ar fy nghyfrwy, /Ac eurawg Arfon ac Ardudwy, /Ardal dwfn hoywal, am da_^l deufwy. /Cerais PB VII 8 12 gledd yn newredd, yn eirf, /Balchglod ag arfod ac arf. /Arfrudd balch tey_"rnwalch teg, /Eurfro gadw ga BF VII 53 29 Arfaeth Lly_^r, arf mawrwyr Mo_^n. /Gwae Fo_^n ac Arfon gorfod colli - rhwyf, /Rhwysg angerdd Elifri, / LlF1 II 1 66 adw crog a ched a choedydd - a cho_^r /A mo_^r ac arfor a gorfynydd. /Mor elw fy nghynnelw yng nghynnor BF VII 52 7 odrig dig dilafar! /Collais a gerais o ga_^r - ac arglwydd, /Erglyw eu tramgwydd, trymgwyn anwar! /Coll PM V 23 57 irdd, /Oedd fawrllwyth i'r ddaear, /Gwisgi aur ac arian, nis ca_^r, /Gwasgwynfeirch goseirch, gosathar, PM V 23 188 t /O borffor, o bryffwn fliant, /O bali ac aur ac ariant. /Dy emys gochwys gochanant - dy feirdd, /Yn f PM V 26 87 fyned /Am radau, rhiau rhy-m-daered. /Ysym aur ac ariant, nid ffled, /Ac emys grawthfrys, grawnfyged; / PM V 24 41 d, /A gwisgoedd a rhodd yn fyd fodawg, /Ac aur ac ariant wrth chwant chwannawg, /A meirch mai, meingrwn PM V 12 46 fawr. /Mawr de_"yrn cedyrn cydgyfrannu - aur /Ac ariant ym mhob tu, /Milwr milwyr gynyddu, /Maredudd m PM V 23 26 r. /Dyfryd in, feirdd byd, bod daear - arnaw /Ac arnan ei alar. /Ef ein llyw cyn llid gyfysgar, /Ysgly CBM IV 6 75 ddaw, /Camp rhagod arfod, arfeiddiaw - ag arf /Ac aros heb giliaw. /Cas trymdras trymdrais ardwyaw, /Ca EGM I 29 30 ennill Ebrill ebrwydd, /Addfwyn yw gware gwayw ac arwydd, /Addfwyn fydd ysgwyd ar ddewr ysgwydd, /Addfw DB VI 24 77 /A chaer dew firain yn difuriaw. /Gnawd gwayw ac arwydd gwedi gwyraw /A gw_^r yn gorfod a chlod iddaw. MG VII 32 13 u, /Isel uchel, Emanuel, me_^l meddyliau. /Ych ac asen, Arglwydd presen, preseb piau, /A sopen wair yn GYC VII 41 21 heb drugaredd, a drygeirau /A gwylltineb hawl ac ateb, gatel poenau, /A dwyn rheidus yn gamlyrius, lwy PhB VI 14 8 c yn llys hil Tewdwr teg y'm hurddid - ynaeth /Ac atoeth etwaeth na'm gwaeth wne_"id. /Pai achwir folaw PM V 23 188 b chwant /O borffor, o bryffwn fliant, /O bali ac aur ac ariant. /Dy emys gochwys gochanant - dy feirdd PM V 24 41 g - glod, /A gwisgoedd a rhodd yn fyd fodawg, /Ac aur ac ariant wrth chwant chwannawg, /A meirch mai, m CBM III 2 8 yrn a chyrn amgen /A gwawd gwedi gwirawd gwin /Ac aur llathr yn llaw deon. /Deon unged yn ungoel, /Ys b LlF1 II 4 23 ihaidd - awch bod /Heb arfod, heb aerflaidd, /Ac awch byd byth ar ddiwraidd /Mal y bydd beinw wedi bai PM V 6 51 aid, /Rhodri hael, a'i hafal ni wnaid /O ddwfr ac awyr ac enaid - a phridd, /A ffrawddus da_^n ni phaid PM V 4 10 l Groe_"gion /Ercwlff a Samswn, seirff galon, /Ac Echdor gadarn, gad wyllon. /Doeth fu, o'r Trioeth tra PM V 26 110 rgryned /A Samswn (gwyddgwn gogoned - achaws) /Ac Echdor, pan brofed; /Ac o'r pryd y profaf nad ffled / DLlM II 18 53 , /Cof Owain i'm calon yd fydd, /Difuner ucher ac echwydd GG II 32 16 gallaf wylaw, /Ruddfedd werthfawr wedd wrthaw /Ac Edenawg i danaw. /Canys marw mawredd a grym /Griffri, MB I 4 6 od a mi! /Adfrau, adfant cof Dy rygoddi /Erof, ac edifar ei ddigoni; /Digonais gerydd yng ngw_^ydd Duw PM V 8 25 l neu glod o'm dyfod dybid. /Dy-m-doddyw edliw ac edlid /Am haelon haelder gynhenid. /Llas Iorferth, ae ES I 21 23 u, - plant Addaf, /Rhag addef y pechu; /Ac Efa ac ef a'i gwybu: /Gwypid Duw, gwybod a ddarfu. /Gorau im GB II 26 39 parch fodawg, /Padrig a'i luoedd yn lluosawg, /Ac ef a'n gwrthfyn wrth nad ofnawg /Ar drugaredd Duw, ar CBM IV 18 54 ed /A farn wrth ein gwaith ar ein gweithred; /Ac Ef, Arglwydd nef, tangnef tynged, /A'n dug o gyfrgoll GB II 26 174 'i arho_"i, /Nid arhoynt-hwy neb namwyn Dewi, /Ac ef a'u dyddug oll heb eu colli /Yn un ysgubawr fawr a CBM III 3 36 edd /Ar eubryd eu bradawg fuchedd /A'u gweryd, ac Ef a'u gomedd. /Cedawl udd, Cadell etifedd, /Cadair c CBM IV 18 56 dug o gyfrgoll pan archolled; /Ac Ef dwyre in, ac ef daered - Ei fudd, /Ac Ef, Udd, ni'n lludd ein lles CBM IV 18 56 ef tynged, /A'n dug o gyfrgoll pan archolled; /Ac Ef dwyre in, ac ef daered - Ei fudd, /Ac Ef, Udd, ni' MeiG I 30 25 digaetho, /Crist Celi, fy Rhi, a'm rhyddhao, /Ac Ef, Frenin nef, a'm noddo - rhag gwall, /Ei ddawn a'i HOG II 6 81 uch gwengaer ydd ym daerawd), /Cefais-i saith, ac ef gwaith gorddygnawd, /Cefais-i wyth yn nha_^l pwyth GB II 26 252 o'r penaethau, /A Duw yn gwybod ei ddefodau, /Ac ef oedd uchaf er yn nechrau - byd, /A hefyd cerddynt CBM IV 18 57 ed; /Ac Ef dwyre in, ac ef daered - Ei fudd, /Ac Ef, Udd, ni'n lludd ein llesa_"ed, /Ac Ef yn oseb yr CBM IV 18 58 fudd, /Ac Ef, Udd, ni'n lludd ein llesa_"ed, /Ac Ef yn oseb yr osoded /Yn hollawl, meidrawl, hawl huan CBM IV 18 52 o gadarn alar, /O garchar esgar pan ysgared. /Ac Ef yw ein Llyw, ein llwyr nodded /A farn wrth ein gwa ES I 21 23 ydd celu, - plant Addaf, /Rhag addef y pechu; /Ac Efa ac ef a'i gwybu: /Gwypid Duw, gwybod a ddarfu. /G D-1 I 1 12 gawn, Ceredigiawn, cyflawn ofwy, /A Meironnydd ac Efionydd ac Ardudwy /A Lle_"yn draw ac Aberffraw a Dy GYC VII 38 19 Lusiffer, /Ac yn nha_^l pob sant ei galander, /Ac engylion nef, nifer - carannaid, /Yn crynu rhag pryde LlG VII 24 100 ewelyn, lewenydd - dragon, /Yng nghymysg Arfon ac Eiddionydd. /Nid oedd hawdd, llew aerflawdd lluydd, / GM I 9 51 r drabludd. /Gwalchmai y'm gelwir, ga_^l Edwin ac Eingl, /Ac yng nghynnwrf llu hud wyf llofrudd! /Ac ys SB II 24 19 yw tra llyw, trillu rhagddaw, /A barf ar farf, ac Eingl ar darf godwrf giliaw, /A thref tra thref, a ll GB II 26 241 r, hyglau /Pan aeth Iwerddon, ei wyrth yntau, /Ac eingyl rhagddaw, draw dra thonnau. /A Duw a'i mynnwys CBM III 3 9 wch, yn hedd, /Yn hoddiaw yn hawdd farannedd. /Ac eilrodd, eilrodd, gyhydedd, /Areilreg, eildeg drygane PM V 1 142 b ein Tad, ein tud rwyf hollawl, /Ac ein Taid, ac ein Tad dwywawl, /Y Gw_^r a orug wrawl - dey_"rnllin PM V 1 142 reiniawl, /Mab ein Tad, ein tud rwyf hollawl, /Ac ein Taid, ac ein Tad dwywawl, /Y Gw_^r a orug wrawl - BF VII 47 30 s gyngaws ac angau - a'i dug, /Dig a'm gwnaeth ac eisau; /Hwyl cad, cleddyf gyrchiad clau, /Hael gwrawl EGM I 28 21 nwir, y cosbawd /Aergyd ar geneddl fedysiawd. /Ac eisioes, cyn gloes glasfedd tywawd, /Penydiwn, gweddw PhB VI 15 15 n elyflu, /Gw_^r oedd yn gallu ei ddifa_"edd /(Ac eisoes, eisoes yn y dygnedd /Difreinaw dawn Duw, nid LlF1 II 3 58 Archaf i'r gorau ungwr (nid ofer) /Cyfrwng nef ac elfydd, /Caranfael hael hefelydd, /Carannawg walch, c DB VI 30 20 wd ddifrad. /O amlder o dir llawhir lleiddiad /Ac emys gochwys goachubiad, /Ni bu gystal dyn i danad, - PM V 26 88 rhy-m-daered. /Ysym aur ac ariant, nid ffled, /Ac emys grawthfrys, grawnfyged; /Ysym wy_^r a thir a thr PM V 1 160 /Na'm dod, udd mantoedd, ym mantawl - ag aur /Ac emys hyganawl! /Ti de_"yrn derrwyn buddugawl, /Mi bry PM V 6 51 odri hael, a'i hafal ni wnaid /O ddwfr ac awyr ac enaid - a phridd, /A ffrawddus da_^n ni phaid GYC VII 40 81 awb heb olwg ar ei balau, /A cherwyn boethdan ac ennaint brwmstan, /A llech lashaearn lle gweli Satan CBM III 3 110 fo gwa_^r, gwell yd foddhe_"ir /Nog a fo anwar ac enwir! /Enwir dyn a e_^l i'th erbyn! /Enwawg fydd, fe GYC VII 41 20 . /Cyfraith hoced a chuhudded, (bawed beiau!) /Ac enwiredd heb drugaredd, a drygeirau /A gwylltineb haw PM V 26 90 nfyged; /Ysym wy_^r a thir a threfred - eang, /Ac eofn ystlyned; /Ysym udd digudd, digaled, /Digryno dd PhB VI 12 26 a, pwylla, pylliawg edfynt - Rhys /I rwng Rhos ac Epynt, /Bardd fu_^m it, trimud dremynt, /A chedymddai GM I 9 55 nthudd /O esillydd Cynan, Coeling ddadannudd, /Ac er bodd a'm dennairch o du balchfre Freiddin /Nid ath GM I 9 41 , /Ar lles gwledig Mo_^n gwaint ym mhlymnwyd, /Ac er bodd llywy lliw eiry ar goed /Pan fu aer rhag Caer CBM III 3 28 wlad tyllyedd, /Mad gorau maddau martho_"edd, /Ac er Duw diofryd gwragedd - /Gwraig enwawg, anwar ei th LlLl II 16 63 r /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn. /Tremyniad mynydd, m LlN II 17 11 r /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn CBM III 5 56 f, ni'm cred, /Ac erod tithau, na'm hamheued! /Ac er Peryf nef, na'm difanwed! /Difanw a'm gorau cyn no PM V 4 20 oethion, /Rhai tra llwfr tra llafar eu so_^n /Ac eraill taerlew termudion; /Rhai digardd, yn hardd, yn CBM III 5 54 ag ateb ced, /Ac erof na che_^l fy rhyweled, /Ac erddi ydd wyf o nwyf, ni'm cred, /Ac erod tithau, na' EMRh VI 23 24 naeth drwy ainc ar Ffrainc ffrawdd annheilwng /Ac ergryd a chryd a chreu ddillwng. /Gwnaeth drallif gwy ES I 24 29 f a gyrchwys Ei arfeddyd. /Dug Mab Duw o da_^n ac ergryd, /O oerwern uffern, wern weglyd, /O gyffro dae CBM III 5 55 yweled, /Ac erddi ydd wyf o nwyf, ni'm cred, /Ac erod tithau, na'm hamheued! /Ac er Peryf nef, na'm di CBM III 5 53 no eniwed - ohanaf /A dywan ataf ag ateb ced, /Ac erof na che_^l fy rhyweled, /Ac erddi ydd wyf o nwyf, CBM IV 1 22 ryfoedd trwm rhag tremid angau /Ac eryfed crau ac eryfain; /Arwyar ar wy_^r, ar wy_^r gnofain, /Ar gnaw CBM IV 1 22 orddmain, /Ac eryfoedd trwm rhag tremid angau /Ac eryfed crau ac eryfain; /Arwyar ar wy_^r, ar wy_^r gn CBM IV 1 21 n, /Llaw ar llafn a'r llafn ar llu Norddmain, /Ac eryfoedd trwm rhag tremid angau /Ac eryfed crau ac er DB VI 24 80 . /Gnawd seithgad o Eingl yn syrthiaw - ergyr /Ac eryr rhyswyr heb eu rhusiaw. /Gnawd fod ysgwyd frwyd, CBM IV 1 14 ddarwain, /Cyfarfu ddreigiau, rhiau Rhufain, /Ac esillydd Rhun rhudd ei gigwain: /Dragon o ddwyrang, d GYC VII 41 34 telir (angen ys direnwir enau) /I bob twyllwr ac ethrodwr eu gweithredau. /Pan wrthoter i wrth nifer n GYC VII 41 44 wyn adnair, gwedd anghywair mywn pair poenau, /Ac eu cronni i'u hir goethi, gwaeth nog angau, /Ac oddyn GM I 8 50 dd ri, /A dygyfor Lloegr, a dygyfrang a_^ hi, /Ac eu dygyfwrw yn astrusi, /A dygyfod clod cleddyf difri MG VII 32 38 au. /Yna credant, yna cyrchant cyrch goddeau, /Ac eu manag seren o'u rhag yn rhoi golau; /Caerusalem a DB VI 30 37 felynt fi o feirch ffysgiad, /Diofelid Duw hwy ac eu tad /Yn y wenwledd, fry yn y wenwlad. /Gwlad fal c GM I 7 107 eddu meddged Iorweirthiawn. /Gwelais weheleith ac eu trefnau tryth /Ac eu treth 'n ei ogawn. /Gwelais g GM I 7 108 iawn. /Gwelais weheleith ac eu trefnau tryth /Ac eu treth 'n ei ogawn. /Gwelais gynt, hwy cenynt `cwd PM V 22 7 wng Lle_"yn, /Llewychedig aur ar fy nghyfrwy, /Ac eurawg Arfon ac Ardudwy, /Ardal dwfn hoywal, am da_^l LlF1 II 1 156 dd, heb galedi, /Ac eurgrawn a dawn a daioni, /Ac eurgrair cywair cywiw a_^ hi, /Ac angerdd a cherdd a LlF1 II 1 155 bardd /A gwy_^r hardd heb gardd, heb galedi, /Ac eurgrawn a dawn a daioni, /Ac eurgrair cywair cywiw a HOG II 6 23 rdderchedd /I rwng glyw Powys a glwys Wynedd, /Ac i ar welwgan gynnif rysedd /Gorpwyf ellyngdawd o allt GB II 26 84 gerennydd, /I Dduw gysefin, ddewin Ddofydd, /Ac i Ddewi wyn wedi Dofydd. /Dewi mawr Mynyw, syw sywedy GM I 7 31 hirgadw hirgwyn /A hirgur o ddolur ei ddwyn. /Ac i Dduw o'i ddawn ydd archaf arch iawn, /Awdl ffrwythl CBM IV 6 181 s trochiad gyrchiad, pell gyrchir - ei feirch /Ac i feirdd yd roddir. /Tarf ar dres o'i drais a welir, GB II 26 270 Dewi, /Pum allawr Brefi, braint i'r seiniau; /Ac i foli Dewi dothwyf i'r Deau, /Boed doeth Fo_^n a'm c GB II 26 206 - elfydd, /Ar saint sywedydd dedwydd dynged. /Ac i Fynyw ethwyf, eithaf Dyfed, /A they_"rnedd ethynt a GB II 26 130 eithydd /Wrth wan a chadarn achadw y prydydd, /Ac iddaw y mae, mal i ddedwydd, /Ddedwyddion Brefi yn eu PC II 21 25 llid llif) /A lladd Iddon ac Addaf. /Brochfael ac Iddon, brodorion - Hywel, /A holynt gerddorion, /Rhy' PhB VI 14 32 ni fylchid - ei braint /Ydd ysgarawdd henaint ac ieuenctid. /Rhwng y pren ffrwythlawn a'r tair prif ff HOG II 11 5 lleas, /Gan hun arlluddiaw, hoen arlluddias. /Ac im bai arwydd er yn was - edmyg: /Ei lliw oedd debyg CBM III 5 82 aith, /Ac ni'm rhif rhiain (rhyfedd a waith!) /Ac im oedd ei llaw, fy llawenrhaith; /Ac nid oes fardd d GM I 11 27 d gymri fy ngnaws yng ngnawd feithrin - ba_^r /Ac i'm cyfaillt ca_^r, corf ffysgiolin, /Ac os mi a'i ha HOG II 6 64 Moch gwelwyf, a'm nwyf yn edde_"in - i wrthaw /Ac i'm llaw fy lla_"in, /Lleucu glaer, fy chwaer, yn chw GM I 14 103 'n nertha_"ed /I ddiofryd gwy_^d gwey rhyred. /Ac i'm Rheen gwyn gwan ystlyned - wyf i, /Ac ys mau erch ES I 16 2 I'r Tad cyfarchaf (rhwyddaf fy Rhe_^n) /Ac i'r Mab a'r Ysbryd gloywfryd Gla_^n. /Nid trawdd i'n GB II 26 143 iogyweg /(Rhag creiriau Dewi yd gryn Gro_"eg /Ac Iwerddon dirion, dir Gwyddeleg!): /O Garawn gan iawn, GB II 26 277 Angaw a Llydaw, llu edrysedd, /Saint Lloegrwys ac Iwys a saint y Gogledd, /Saint Manaw ac Anaw ac Ynyse EW VI 6 36 rau o fab mam; /Na cha_^r a_^ mi maith gytgam /Ac na chred guhudded gam. /Nid cam canmawl hawl hwyl gyn GYC VII 41 13 ad a_^n dros gof (i wyllt a dof y daw angau), /Ac na wddant, rhag a glywant o glefydiau /Bryder ddiriaw GYC VII 43 7 n dreulaw, /Na myned o Grist i'r grog erddaw, /Ac na w_^yr yn llwyr llebyddiaw - 'n Harglwydd /A thrwy OC II 15 37 annwn-ni yn Rhos noswaith? /Dos, was, i gennyf ac nac annerch - neb /Oni bydd fy ngordderch; /Dywan ar GB II 26 192 weilgi /A'i dyddug, dybu Duw wrth ei throsi. /Ac nad fo yn ei fro fraint a theithi /Eithr tri mwg yn a GYC VII 41 15 Bryder ddiriaw, pa bryd y daw eu dwyn wyntau, /Ac nad gwell barn eurgledd cadarn arglwydd cadau /No'r d DB VI 30 52 edewis. /O eisiau Dafydd, neud is - yw meddwl /Ac neud afyrddwl o'i orddewis. /Nid llew a ddyred yn y d EW VI 4 4 , cadrfalch ri; /Neud trai calon don (dug fi) /Ac neud trwydoll o'i golli. /O golli Madawg, etgyllaeth CBM III 20 48 u, rhodd barawd, /A da_^l aur ma_^l er molawd /Ac ni beirch pesgfeirch pasgnawd. /Gnawd greddf ar ysgwy EW VI 3 9 aint rhif seithrif se_^r! /A dan se_^r ni bydd ac ni bu - un well, /Fawrglod bell ddiballu; /Oes ellwng HOG II 6 66 _"in, /Lleucu glaer, fy chwaer, yn chwerthin, /Ac ni chwardd ei gw_^r hi rhag gorddin. /Gorddin mawr a' CBM III 20 20 edwys Bowys bair, /A dyr ongyr, angerdd Wair, /Ac ni dyr ei dey_"rnair. /Tey_"rnedd orddwy, orddyfniad LlF2 VI 10 85 ws gerdded /Ac ni gymwyll dwyll trwy ymddired /Ac ni farn o ddir ei ddaered - i ddyn /Onis rhyddilyn o GYC VII 42 19 a wna_^n; /I'r twyllfyd, truan a ddifflanna, /Ac ni feddylio a rwy ddirpero, /Y rhwyf a gaffo nid ymgo LlF2 VI 10 83 ed - etwa /Ac ni ga_^r draha, drahy weithred, /Ac ni gais na thrais na thraws gerdded /Ac ni gymwyll dw LlF2 VI 10 82 d /Ac a'n ca_^r yn wa_^r ac a'n harbed - etwa /Ac ni ga_^r draha, drahy weithred, /Ac ni gais na thrais LlF2 VI 10 84 red, /Ac ni gais na thrais na thraws gerdded /Ac ni gymwyll dwyll trwy ymddired /Ac ni farn o ddir ei EW VI 3 36 i'w fardd ofyged; /Ni llefair gair gorchaled /Ac ni lludd cad wosudd ced DB VI 30 12 feddwlad; /Ceintum hon Ruffudd, rudd ei ruad, /Ac ni rygant dyn ddim mor irad; /Canaf hon Ddafydd, cyni DB VI 27 84 iaw anaw, anwylyd - llawer, /Am dramawr bryder ac ni weryd, /Am drwm feddwl cost eurbost aerbyd, /Am dr GM I 14 53 ebostol dethol doethwlydd: /Credwn eu cydfod, ac nid adfydd, /Yn undawd Drindawd yn dragywydd. /Tragyw CBM III 8 62 iffaith y weithon. /Canys bu marw tarw trydar /Ac nid byw fy llyw llawhir, /O thyr calon rhag galar /Y MG VII 32 53 addwyd meibon gwirion gwynion: gwae eu mamau! /Ac nid gwae 'nt-hwy: gwyn eu byd hwy bod yn seiniau /A m PhB VI 14 20 nid. /Cadair Faelgwn Hir, hu berid - i feirdd /Ac nid i'r gofeirdd yd gyferchid; /Ac am y gadair heddiw LlF1 II 1 150 /A chrefydd herwydd, herwyr wrthi - nid moes, /Ac nid oes eisioes eisau ynddi, /Namyn heirdd a beirdd a CBM III 5 83 waith!) /Ac im oedd ei llaw, fy llawenrhaith; /Ac nid oes fardd dwfn, dinus gyfiaith, /A garwy yn hwy o D-5 VI 36 55 Iesu, Pen llu llari_"edd, /Ef yn dri, yn Rhi, ac nid rhyfedd GYC VII 41 6 'n prynwys, pry_^n goddeau, /A'r holl bobledd, ac nid rhyfedd, Rhwyf synhwyrau. /Iesu, Iesu, a fydd, a LlG VII 27 30 gorug Crist (cred nid ymchwel) /Trais dirgwyn ac nid trais dirgel. /Am drawswalch aerfalch (oerfel - e CBM III 5 81 i mal drud, /Ni phair gosymud i'm gosymdaith, /Ac ni'm rhif rhiain (rhyfedd a waith!) /Ac im oedd ei ll MeiG I 32 30 af - i'w drawsglwydd, /Crist Arglwydd Culwydd, ac nis celaf. /Credu camgyfraith, ys dichweithaf: /Cred DB VI 35 76 gan rad, hendref ei hendad, /Dug y Berfeddwlad ac nis gwada. /Tros yr ugeinfed o Alun drefred /Hyd wael GM I 14 93 ewredd gyfrau, /A'i ddiwedd diau angau ynged, /Ac nis oes gochel gochwerw drwydded /Gwely anghlaear dae PM V 1 94 wch! /Ef a ddaw i ddwyn yr einwch. /Ef a'i dwg ac niw diolwch. /Chwi rhagddaw i gyd ni gedwch /Na rhwy OC II 14 33 n Owain hael o hil Cynfyn, /Dragon a'i dechrau ac niw dychryn - cad, /Cyflafan argrad, cymwy erlyn. /Cy LlF1 II 3 64 d gan llu ar llafn dwyawch; /Gwae a gawdd llew ac nyw llawch! /Llochiad gwlad hygad, bydd hygar - wrthy PM V 10 36 gon tud Emrais, /O bob tir treth a'th welais, /Ac o bai ameth, treth trais. /Treisiau ardalau, ardwy tr GB II 26 75 folwyf, /Yd gaffwyf-i barch cyn nis archwyf, /Ac o blaid Dofydd diheufardd wyf, /Ac ar nawdd Dewi y di CBM III 14 3 lif - yng ngawr, /A_^ llafnawr lladd heb rif, /Ac o du gwaedlafn gwaedlif, /Ac ar dir cynnygn cynnif. / GM I 9 38 wyllaid. /Gwelais rhag Owain Eingl yn addoed, /Ac o du Rhibyll rhebydd yng ngraid. /Gwalchmai y'm gelwi PM V 19 38 well honawd, wawd obryn, /Hanbych well o Dduw ac o ddyn GRh II 27 4 _"rnged o'r Israel, /O Dduw, ddeon archafael, /Ac o ddyn, hawl erwyn hael. /Hael udd cleddyf rudd, clod EW VI 6 16 efn yr Ais; /O Neirthiad Ne_^r, nen llednais, /Ac o nerthoedd cadoedd, cais! /Na chais fy ystwng, o'm h GM I 11 20 gwr de_"yrn, /Huysgwthr cedyrn y cadwennoedd, /Ac o rodri_"awg Rhwyf lliwedoedd /Rhodri rhad gymryd y b GM I 11 40 t, /Nid heb waed ar wellt ar wallt peithiawg, /Ac o rodri_"oedd y rhodri_"awg /Mau yntau, orau un torme GYC VII 40 38 !) /Saith canmil peiraid o eneidau, /A glaweir ac o_^d, a seirff a llewod, /A phawb heb annod yn ei boe LlG VII 24 32 medd, /A chiliaw rhagddaw a chalanedd - crau, /Ac odduch gwadnau gwaed ar ddarwedd. /Draig Arfon, arfod GYC VII 41 45 c eu cronni i'u hir goethi, gwaeth nog angau, /Ac oddyno, weldyna dro drygddamweinau /Eiry, ia_^ a rhew EW VI 4 20 au o fab tad; /Ef oedd aerllew, arllwybr cad, /Ac oedd arlleng pymthengwlad. /Gwladoedd ni debyg (glud CBM III 21 135 ynai - Saeson, /Ar Swydd Wynogion yd wynygai, /Ac oedd mal gw_^r a'i gorsafai, /Gorsaf tey_"rnedd, hedd CBM III 21 137 orsafai, /Gorsaf tey_"rnedd, hedd ni haeddai, /Ac oedd mal trochiad ydd eu trychai, /Trychwydd Eingl, t CBM IV 6 93 aw; /A fflamau o drum yn edrinaw, /Ac angerdd, ac ongyr yn llaw, /A gwy_^r gyrth am byrth yn burthiaw - MG VII 33 40 etych) /Ei eilun Ei hun: honnych - Ei arddelw /Ac o'i deg wirddelw yr arddelwych. /Arfollaist ynof (cof ES I 16 27 n galar o'm ca_^r catgwn, /Dwyn Dafydd o'i dud ac o'i dirion, /Dyfrydedd dyrawr hil mawr Maelgwn. /Nid GB II 26 258 wn, /Llawer un rhadlawn, ffrwythlawn ffrydau; /Ac o_^l ei farch a'i o_^l yntau /Ys adwen y maen y maent GYC VII 43 21 gelain, /A'i ben yn anghrain wedy r'greiniaw, /Ac o_^l ffrowyllau ar Ei ystlysau /Er gwneuthur angau a LlF1 II 1 87 ei harfod yn ei harfor. /Mor iawn im o'm dawn ac o'm dirnad - dedwydd /Goffa_"u dofydd o'm newydd na_^ PhB VI 15 39 - traul /Tra fo lloer a haul ar eu rhodwedd; /Ac onid trech celwydd no gwirionedd /Neu ddarfod dawn Du PhB VI 15 35 - elfydd, /Hi a fu newydd naw saith mlynedd; /Ac oni'm dwg-i angau i anghenfedd - daear /Cyn anwar gyf PM V 8 19 thrid - i'm cerdd, /Gyr di er cardd i wrthyd! /Ac onis gyrri-di, gyrraf wrid /I'th ddeurudd i'th ddewrw OC II 14 27 r Gynfelyn /Anrhydeddus feddw o fedd gorewyn, /Ac or mynny hoedl hyd un flwyddyn /Na ddiddawl ei barch GM I 8 83 i creas; /Cyn ei fa_^r arnaf neuaf na'm llas. /Ac o'r maint ysydd arnaf o gerydd /Cymydd a_^'th brydydd PM V 11 40 udd angerdd Faig, /Angor co_^r, cad offelaig, /Ac o'r penaethau, pen aig. /Eigiawn mwyn terrwyn tyrfa, PM V 26 111 gwn gogoned - achaws) /Ac Echdor, pan brofed; /Ac o'r pryd y profaf nad ffled /Na'th adws Iesu eisiwed GM I 9 167 unir /(Henoeth oeth dybyddaf o dybwyf rydd!) /Ac os Duw o nef neu ym cynnydd /Ceinfod gan lywy imi, la GM I 11 28 a_^r /Ac i'm cyfaillt ca_^r, corf ffysgiolin, /Ac os mi a'i haedd herwydd twyllrin /Ni'm bo un cyfaith CBM III 5 106 rhywelwy!) /Ac a dan ruddem, ruddaur fodrwy, /Ac uch wyneb gwyn, gwinau fagwy. /Defawd a gadwaf can a' GM I 13 16 dwyre. /Gnawd erof hiraeth (etgyllaeth echen) /Ac uchenaid fore; /Gnawd march o feirch rhabire /Yn far DB VI 24 10 r deg y gelly gall arwyddaw /Merwerydd echwydd ac ucher daw, /Mawrfryd i ddyn byd, er bod iddaw - dda, ES I 16 34 nid rhaid it amgen, /Can wyd Dau (pell goddau) ac Un PM V 21 12 /Ym mlaen caen cawad unbyn, /Ym mliant gwyrdd ac un gwyn. /Arwyn yw gennyf arwain - ei feddwl, /A'i fe OC II 14 61 orsaf Gwygyr, /Gogeled a'i cawdd, calon eryr, /Ac un mab Madawg, enwawg Dudyr - hael, /Hawl fleiddiad l PM V 23 85 ig, ffaw gyman, /Fal dau lew ni'n dylochasan, /Ac un traws gatgun, trais faran - fal gw_^r, /Yn gorfod DB VI 24 82 siaw. /Gnawd fod ysgwyd frwyd, friwdoll arnaw /Ac unbyn dengyn dengwlad iddaw /A digawn o ddawn i eiddu GB II 26 71 gedd, rhianedd, rhai a garwyf. /Gwelais-i glas ac urddas urddedig haelon, /Ymhlith dedwyddion doethon d EGM I 27 59 dio_"ddau, /Dug anrhaith uffern yn Ei afflau, /Ac wedi hynny hyn a orau /(Gwir y pregethir y pregethau! EW VI 5 24 m oll i gyd. /Trais Duw, dwyn hael o ein byd, /Ac wedi trais Duw, tristyd. /Tristyd a'm hergyd, mawrger MB I 4 23 wr aur a phali /Gan freuawl riau er eu hoffi, /Ac wedy dawn awen, amgen ynni, /Amdlawd fy nhafawd ar fy HOG II 6 8 dd. /Caraf ei theulu a'i thew annedd - ynddi, /Ac wrth fodd ei rhi rhwyfaw dyhedd. /Caraf ei morfa a'i EW VI 4 10 . /Maeth Madawg mynawg mynudrwydd - wrth lyw /Ac wrth lew ymorchwydd; /Arf tarf terfyn ehangrwydd, /Ae PM V 1 156 canhwynawl, /Wrth fy Nuw, na fyn fy niddawl, /Ac wrthyd, orthywys greidiawl. /Fy Rheen a'm rhoddes heb GM I 9 157 drefydd, /Neu dremyrth Efrawg Gaer ar derydd, /Ac wrthyf cyferchynt, `O deyrnedd Prydain /Pa wron heili PM V 10 18 lw! /Cynheilwad Prydain, wyd priodawr - clod, /Ac wyd clo byddinawr; /Wyd ysgryd gryd, graid gwriawr, / PM V 10 20 o byddinawr; /Wyd ysgryd gryd, graid gwriawr, /Ac wyd ysgwyd rwyd, rwyf llawr. /Llawr de_"yrn cedyrn, c BF VII 54 20 Eryr Ffraw, ni ddaw i'w ddaioni - neb /Am glod ac wyneb Gwynedd lochi. /Llas gw_^r ge[]nt hynt haeloni, PM V 6 30 /Ef dreisyg ni blyg ei blygiaid, /Ef dreisiad ac wyntau dreisiaid, /Ef gyrchiad rhagor, hwy gyrchiaid GB II 25 19 ith cad a saith cant, saith rhiallu, /Wyth cad ac wyth cant ac wyth teulu - taer, /Canaer am cancaer cy GB II 25 19 th cant, saith rhiallu, /Wyth cad ac wyth cant ac wyth teulu - taer, /Canaer am cancaer cyn heddychu, / MG VII 32 23 a nos fel dydd dyfu yn olau; /Yna y traethwyd ac y coelwyd coelfain chwedlau: /Geni Dofydd yng nghaer GYC VII 40 2 Dyw Sul, un hydr gun y ganed - Mab Duw /Ac y doeth i'n gwared; /Braint y saint ar eu seithfed /B PM V 25 18 /Yng Nghaer-yn-Arfon yng ngherdd gyflawddon /(Ac yng Nghaerlli_"on fy llyw dybi!), /Yng Nghaer Amwythi GM I 9 52 /Gwalchmai y'm gelwir, ga_^l Edwin ac Eingl, /Ac yng nghynnwrf llu hud wyf llofrudd! /Ac ysymy dystion EW VI 3 4 eth, ddoeth ddethol gynran, /Peunydd y'i rhydd ac y'i rhan. /I'm rhan, llid Ogrfan, llawer - a archaf, GM I 11 32 ais gyffredin, /Ei enw yn Efrai ac yn Lladin, /Ac ym mhob cyfaith yn gyfiewin /Hyd yd breswyl hwyl haul GM I 9 163 ddefnydd /A ddyfnwys a_^ mi maith gerennydd, /Ac y'm daerawd i draul o dra newydd /Ag amrant hirwrm a PB VII 21 16 /Goronw, gwawr diorwag, /Gobaith []faith deg /Ac ymgynnal Morgannwg OC II 14 53 fuan /A garw ddisgyr gwy_^r a gw_^yth erwan, /Ac ymgynnull am drull am dramyfan /Fal y bu ym Mangor am DB VI 24 47 drostaw /Yn erbyn cythraul, cythrudd seiniaw, /Ac ymliw ag ef am ryluniaw - gau, /Ac angau ddiau ddyfod HOG II 6 4 raf, trachas Lloegr, lleudir Gogledd - heddiw /Ac yn amgant Lliw lliaws calledd. /Caraf a'm rhoddes rhy CBM IV 18 10 Ac arall ar wall ar wellyg ddawn /Yn eisiwedig ac yn ddicllawn. /Archaf i Fab Duw, can ys digawn, /Cymo CBM IV 17 80 loedd pawb yn nhostur - pla, /Pob tra yn ddifa ac yn ddifur, /Pob naf o'i nifer, pob ne_^r, pob nur, /P EGM I 26 53 Ei ddetholi, /Ar anghyfair Mair a'r merthyri, /Ac yn ei goddau, gweddi - a ddodaf, /A'm dodes nwyf i'm D-3 VI 19 16 wnaethost ffordd ar fo_^r i hwylforion - gynt /Ac yn eu lluchynt llochid meibon /Yn ddeuddecllwyth, ffr DB VI 29 37 s y chwedlau: /Na bu_^m farw o fawr bryderau, /Ac yn farw fy arglwydd diau; /Na dyn, oni'm dug anghofia GYC VII 41 9 mawr ogoniant, Gwarant gorau, /Y mae'n canfod ac yn gwybod holl wybodau. /Nid oes, Frenin, De_"ws domi GM I 11 31 Rodri draws drais gyffredin, /Ei enw yn Efrai ac yn Lladin, /Ac ym mhob cyfaith yn gyfiewin /Hyd yd br GM I 9 165 ra newydd /Ag amrant hirwrm a grudd hirwlydd, /Ac yn llys afneued y'm heiddunir /(Henoeth oeth dybyddaf GM I 8 67 illydd Idwal /Nid e_^l heb ddial mal galanas; /Ac yn llys Gadwallawn gan gedwellin lliwed /A'i coffa_"e PhB VI 14 7 anoeth, /Peunoeth a_^ rhygoeth y'm hanrhegid, /Ac yn llys hil Tewdwr teg y'm hurddid - ynaeth /Ac atoe GYC VII 38 18 ben y nifer, /Ac annheilwng lu gan Lusiffer, /Ac yn nha_^l pob sant ei galander, /Ac engylion nef, nif CBM III 14 23 Ystrad - mawr, /Gwy_^r am lawr, gw_^r am lad, /Ac yn nydd rhebydd roddiad /Rhoddion o feirch rhuddion CBM III 11 48 aros eu rhaclod, /Ym mlaen cadau cadw arfod, /Ac yn o_^l diweddwyr dyfod. /Cynneddf i Bowys ban e_^l - GM I 8 81 rchar, /Ac angerdd anwar gnaws da_^r dan ias. /Ac yn orau dyn Duw rhy'i creas; /Cyn ei fa_^r arnaf neua GM I 14 59 ist rhylafarwyf /Yn afflau y gau a gywyddwyf. /Ac yn rhynnawdd ffrawdd ffraeth ydd adwyf /Yn urddas heb LlF1 II 1 11 wr arwymp drefred, /Cedwis Duw urddas, yn w_^r ac yn was, /I fab Eneas, eurwas fyged. /Cedwir nen, fab DB VI 31 63 arwr, eurdwr eurdorchogion, /Tri eryr yn wy_^r ac yn weision /(Tri chlwyf nad ydynt fal cynt Cynon!), / PB VII 5 36 /Mwyth dorf derfyn ehachdwr /Maith blas yn was ac yn w_^r LlG VII 28 27 urf enwawg) /Wrth dy fodd fod yn gyfoethawg, /Ac yn y gorffen (gorffawg - anrhydedd) /Trugaredd gan Dd GB II 26 199 uw Trined. /Dewi yn eang, yn rhan rhwyddged, /Ac yn yng dieddyng, Dewi wared, /Dewi mawr ar y mo_^r, m CBM IV 16 223 iddun ofan, /Rhwydd obaith o waith y winllan, /Ac yna daw brawt, braw gyman, /Ar ddeau fy Rhiau fy rhan GYC VII 43 27 en a'i benyd, /Er ei ddwyn i gyd o gidwm law. /Ac yna y dywaid, y dyd uchenaid: /`Mae ef y diriaid o'i PM V 11 10 /Tyllon ei alon, ei a_^l - a gedwis /O gadwent ac ynial, /Hoeddlfrau hydrglau gleddyfal /Hyd Gaer a_^'i GG II 31 5 ein llawch, /Llewychedig haul yn ei gyntedd. /Ac yntau a'n dwg o'n diwedd, /O'i dygiant, drigiant yn n GYC VII 43 19 oll weli_"au heb eli_"aw, /A'i goron yn ddrain ac Yntau'n gelain, /A'i ben yn anghrain wedy r'greiniaw, PM V 18 25 ydd dy orfawr addas /Dyweddi teithi tey_"rnas /Ac Ynys Brydain briodas - yn hir /Yn herwydd bod achas. GB II 26 278 c Iwys a saint y Gogledd, /Saint Manaw ac Anaw ac Ynysedd, /A seiniau Powys, pobl enrhyfedd, /Saint Iwe GM I 14 104 ed. /Ac i'm Rheen gwyn gwan ystlyned - wyf i, /Ac ys mau erchi arch geinmyged, /Cyreifiaint o'r maint m LlLl II 16 16 o i'w honni, /Ysgwyd ac ysgwydd ynddi, /Ysgwyd ac ysgryd rhegddi. /Piau y cleddyf clau - a drafodir, /C PM V 26 25 chysgu, /Na chosgordd heb wnedd. /Gnawd ysgyn ac ysgwyd ar gledd /Yn ysgor bronddor brenhinedd; /Gnawd PM V 23 180 arant, /A chleddyf, a chlodfawr y'th wna_^nt, /Ac ysgwyd ar ysgwydd anchwant. /Mad tywysaist lu, Loegr CBM IV 6 51 ys; /Ac ysgwydd yn rhwyd rhag ysgwn plymnwyd, /Ac ysgwyd ar ystlys, /A pharau yn ffyrf hyd enfys /Yn ai CBM IV 6 50 aw ar gyfys, /Llachar glaer yn aer, yn nyrys; /Ac ysgwydd yn rhwyd rhag ysgwn plymnwyd, /Ac ysgwyd ar y LlLl II 16 15 w cadeithi - bro, /Yw honno i'w honni, /Ysgwyd ac ysgwydd ynddi, /Ysgwyd ac ysgryd rhegddi. /Piau y cle GM I 6 11 dudd, /Meiri_"au drabludd, drablawdd ffosawd. /Ac ysid ar na_^d (ar neb fwy gnawd) /Na mwy gronny aur n GM I 14 99 o beth hybred /I golli teithi tanc afneued. /Ac ysin-ni feddyg a fedd gwared - ein gau, /A dodwn ninn MG VII 32 48 Swllt agorant, aur anrhegant a rhagorau: /Myrr ac ystor, ardduniant co_^r, cerdd rinweddau. /Trwy ffor GB II 26 107 chwydd, /Craig Furuna deg yma, teg ei mynydd, /Ac Ystrad Nynnid a'i rydid rhydd. /Rhoddes Duw Dofydd, d PM V 8 15 rdd nac ef fid /Mal he_"u rhag moch merierid. /Ac ystyr, brif unben, mor brid /Aur Afia os ef rhyerchid MB I 4 31 yn aros y llef, /Y llog a achef aches wrthi, /Ac ysy didryf, didraul ei bri, /Ac am ei mynwent mynwes GM I 14 63 wd a_^'m nwyf /Cyfarws mynws men y'i caffwyf. /Ac ysym-i Dduw a ddiwycwyf - o'm drwg /O'i drugaredd cyn GM I 9 53 ingl, /Ac yng nghynnwrf llu hud wyf llofrudd! /Ac ysymy dystion a'm testun ganthudd /O esillydd Cynan, Actun 1 CBM III 8 1 Ym maes Bryn Actun cannun - neu rifais /A_^'m rhuddlafn ar fy nghlun, ach 2 GM I 7 34 yfedmig geilig ga_^l wenwyn, /Cyfeisor Echdor, ach drylwyn. /Trilliw ei lafnawr, treulyn ysgwydawr, /Tr GM I 9 67 lid y[ ] /Ni'm rhoddwy rhwydd eirioes f[ ] /[ ]ach llywy o gynllewych huan /[ ]eir yd gyflachudd. /Achu a'ch 1 LlF1 II 4 35 irionnydd - hygar /A'i hygor gyweithydd: /Hoed a'ch dwg, ywch digerydd: /Haid heb fodrydaf hu bydd. /Ni achadw 6 DB VI 27 35 rwydd, /Och Dduw o ddyfod ein harglwydd. /Wedi achadw cad fragad friwgwydd, /Wedi echwng teg heb atregr LlF1 II 1 65 n glodrydd /Dyffrynt diletgynt, diletgrefydd, /Achadw crog a ched a choedydd - a cho_^r /A mo_^r ac arf GM I 9 5 g llu, lluch fy ngorddin. /Gorwyliais nosau yn achadw ffin /Gorloes rydiau dyfr Dygen Freiddin. /Gorlas LlF2 VI 8 34 if pybyr eryr arwyrain, /Rhwyf difradw, rhwym achadw Mechain. /Rhybudd drud ar dud gwolud gwylain - bl MeiG I 32 13 n ddigardd hardd, Ei fardd fyddaf, /Ef difradw achadw, uchaf - Ei dangnef, /Ef a orug nef, addef Addaf. GB II 26 129 sid i Ddewi dda gyweithydd /Wrth wan a chadarn achadw y prydydd, /Ac iddaw y mae, mal i ddedwydd, /Dded achar 1 CBM IV 9 133 amniferwch - rhif, /Rhiallu ddiheiddwch, /Nid achar llachar llafarwch, /Nid achles afles arafwch, /Nid achas 1 PM V 18 26 Ynys Brydain briodas - yn hir /Yn herwydd bod achas. /Dyystwng cedyrn cadarndras, /Deddf gwystlaw, i' achaws 16 PM V 26 109 Ergwlff ergryned /A Samswn (gwyddgwn gogoned - achaws) /Ac Echdor, pan brofed; /Ac o'r pryd y profaf na D-6 VII 35 2 trais tros gof. /I'm cof gan achaws echyngwyd - galar /(Geleurudd na adwyd) /Am wy_^r MG VII 32 54 wy: gwyn eu byd hwy bod yn seiniau /A merthyri achaws eu Rhi, yn eu rhwymau, /Cyn bod etw aewyllys da, CBM III 15 32 y_^nt gaith, /Och nad byw ceinllyw Cynllaith, /Achaws fu liaws o'i laith. /Owain arwyrain yr oroedd - a DB VI 29 45 pum edau /Ucher rhag pryder pryd y'm goddau. /Achaws gwalch mawrfalch, mur cyneddfau, /Uchel y dodaf a ES I 23 9 y dyfydd pawb i'r Frawd gyhedd: /Uchaf (gwyry achaws gwirionedd) /Llwry gwyrdawd cyd (boed Brawd rinwe LlF1 II 4 37 b fodrydaf hu bydd. /Ni hu wyf lawen o lawer - achaws /O achwyson pryder /Am 'yng nghof yng nghwyn ofer CBM III 15 22 eud cyngholled im colli rhwyf - Mechain /Rhwym achaws o'i gynghlwyf, /A_^'r Gorau ydd ymgyrwyf, /Am ga DB VI 24 41 ychwaith, /Yn un boregwaith i'w hanrheithiaw, /Achaws pymoes byd y bu ynddaw, /Uchelwr mirain, byrddrai MG VII 33 43 cetwych) /Anffawd a phechawd cyn ni phechych, /Achaws [] rheidwlych - fu fedydd, /Ffrwyth angau Dofydd, BF VII 50 7 f: /A bortho gofid, bid bwyllocaf; /A fo gnaws achaws uchaf - ei feddiant, /Ei feddwl bid leiaf. /Crist LlF1 II 1 68 hynnelw yng nghynnor - lliaws, /Yn llwybr maws achaws uchel dymor. /Uchel log yw hon rhag bron braisg i EGM I 27 74 rau, /Gwedi gwydn garu llu a_^ llyau /A lliaws achaws ucheneidiau, /Gwedi carddu rhwy, gwedi cerddau - GM I 14 37 ng dedwydd /Diau Fab Duw nef yn nwfr echwydd. /Achaws y dyfu uchel fri ym mru /Mair er mawrha_"u llu ll D-3 VI 19 11 t gaith yn rhan obaith rhyddion; /Dugost drais achaws yn draedsychion, /UnDuw gwir, i dir dorf anghyson PM V 23 105 reuo - blaidd /Uch blaenwel yn oed llo, /Gnaws achaws yn ych cyn adfo, /Gnawd ei ladd, ni lwydd ei abo; achef 1 MB I 4 30 i. /As bwyf yn addef yn aros y llef, /Y llog a achef aches wrthi, /Ac ysy didryf, didraul ei bri, /Ac a Achenaf 1 HOG II 6 61 w_^yl febin - fabwraig, /Gofynaig ei gwerin; /Achenaf uchenaid gyfrin, /Mi a'i mawl, a melyn eithin. / achenedd 1 PhB VI 15 9 ddl anoeth a ddoeth Wynedd. /Cyni ddelai hwn o achenedd - geufeirdd /Anghyfrwys i beryf ei henrhydedd. aches 11 CBM III 21 107 al ydd adnes, /Rhy-s-molaf o'm cerdd, o'm cain aches, /A beiddiad, bleiniad, a blaidd neges. /Beirdd ga CBM IV 2 15 m dw_^r, am dwrf angor; /Oedd amdroch llynges, aches achor, /Oedd amgen Gwaith Fo_^n a Gwaith Fangor, / CBM III 26 45 erchen, /Aerbair ben, preiddnen prudd, /Rhwysg aches a'm rhoddes rhwyddfudd /(Rhwyf cadau) er cadw ei CBM III 20 42 s. /Dinas tey_"rnas, te_"yrn orun - torf /Twrf aches anoddun, /Rhwyf dragon, roddion reiddun, /Rheiddru CBM III 16 117 dd, /(Anrhydedd farchogaeth!) /Gorun torf twrf aches ar draeth, /Gormes draws, gwenwynfaws, gwinfaeth, CBM III 12 15 in, beirdd gyfles, /Bleiddgrwydr brwydr brydau aches, /Bryd yn arfod a ddodes. /Ni ddodes fy ngherdd y CBM III 21 172 /(Eithid ei esbyd i'w ysborthion) /Ym myw mynw aches, buches beirddion, /Ym muchedd gwledig gwlad orcho PM V 5 1 Arddwyreaf hael o hwyl aches - cyrdd, /Nid carddwawd anghyfres, /Irdang na_^d p IRh VII 30 44 rien briw brig huenydd, /Gwynlluch eiry uchuch aches dolydd. /Gwynllad fad fagiad fegidydd - pobloedd, PM V 5 67 wb ei gymes. /Caffaf, co_^r mawrnaf, mawrnerth aches - llydw: /Handid lled fy muches! /Caffant fyrdd o MB I 4 30 bwyf yn addef yn aros y llef, /Y llog a achef aches wrthi, /Ac ysy didryf, didraul ei bri, /Ac am ei m achla_^n 3 EG VI 18 61 n /A chan llaw lludwaw Llanhuadain, /Cilgerran achla_^n a chlod goelfain /A chlwyr ar ddyhedd, mawredd PhB VI 13 12 ced wallaw, /Bod addef nef yn eiddiaw /A'r byd achla_^n i danaw. /Dan Rys, fab greiffwrys Gruffudd - ys PM V 11 43 beirdd cylch huan, /Mawr llawr, llwrw Prydain achla_^n, /Mab mad, cynifiad, Cynan. /Cynan, darogan der achles 4 CBM IV 9 134 iheiddwch, /Nid achar llachar llafarwch, /Nid achles afles arafwch, /Nid achludd eurgudd argelwch, /Ar CBM III 21 88 nawg torf anghynnes, /Anghymesur cardd cerddau achles: /Angau cad orddwy rhwy rhy-m-coddes, /Angen a'm CBM IV 5 41 wydr ddiechyr, /Hirfraw a'm daw am Dudyr. /Tud achles buddles boddlawn - cerddorion, /Cerddesynt am ei PM V 12 32 d draig Cymry /I'th weryd, hydr wryd hy, /I'th achles, wales wely. /Gwelyddyn te_"yrn, tud Gynfan - a'i achludd 7 DB VI 33 51 mi mawr eisiwed, /Cyfar a_^ daear dygned - ei achludd, /Am Ruffudd, digudd deigr hyd arffed, /Am ddwyn GM I 8 13 eirn osudd! /Cant a dau yng nghrau, yng nghrai achludd, /Cnud a chnud a fud ymdanaddudd. /Cad argrad ar CBM III 26 61 cun ceneddl Faredudd, /Dyfrydedd i feirdd farw achludd - Einiawn, /Do_^r breisgddawn, brwysg lofrudd. / CBM IV 9 135 ar llafarwch, /Nid achles afles arafwch, /Nid achludd eurgudd argelwch, /Argel cardd, cerddorion wolw DB VI 27 58 yd. /Golo hael, galar yw y dedfryd, /Goludd ei achludd, gwayw rhudd yn rhyd. /Golau y dug Duw ein diebr CBM IV 6 22 llafnau lledrudd, /Gwyddfid gwy_^r yng ngweryd achludd, /Gwy_^r yng nglyw trychion rhag tra chythrudd - EW VI 4 39 rin gyrchiad tra fu fudd; /Trymfryd byd bod yn achludd /Traws maws, Madawg fab Gruffudd. /Am fab Gruffu achoedd 2 LlF2 VI 7 9 r nenbren a ddeily y ddau ystlys. /Handoedd dy achoedd o uchelwrys, /O echen lawen wrth lef a gwy_^s. / LlF1 II 2 9 d berth ydd ymborthaf, /Ar borthloedd torfoedd achoedd uchaf, /Ar byrth agored, trwydded treiddaf. /Tre achor 3 CBM III 3 62 balchwawr yn awr yn newaint /A'i balchgor heb achor echwraint, /A'i balch offeiriad a'u hoffeiriaint / LlF1 II 1 79 wyd ar ysgwydd io_^r, /Ni chablaf fy naf yn ei achor - faran. /Bangeibr gadw Gadfan fegis Bangor, /Ei CBM IV 2 15 r, am dwrf angor; /Oedd amdroch llynges, aches achor, /Oedd amgen Gwaith Fo_^n a Gwaith Fangor, /Oedd a achref 3 CBM IV 9 118 nen, braisg addef, /Brain borthiad, achreifiad achref, /Bradw ysgwyd bryd ysgain wrth lef, /Brydau ta_^ PM V 28 1 Ffysgiolin byddin, budd achref - cerddau, /Cerddwys hael yn nhangnef /Carno fro, CBM III 12 39 ledr cadau cadwoddef, /Ni tholies budd, beirdd achref, /Ni tholir gwawd gwedi ef. /Ef oedd gadfarchawg achreifiad 1 CBM IV 9 118 en, brwysg nen, braisg addef, /Brain borthiad, achreifiad achref, /Bradw ysgwyd bryd ysgain wrth lef, / achretawr 1 CBM IV 17 10 funer, llyther lleawr, /O ffydd a chrefydd ydd achretawr. /O ffyrf ioli Tri o draethawd berffaith, /O e achubaf 1 PhB VI 12 29 remynt, /A chedymddaith ganwaith gynt. /Cyntaf achubaf Echel fraint - rhag ba_^r /Hil Casnar, cas wytha Achubais 1 GM I 9 69 ywy o gynllewych huan /[ ]eir yd gyflachudd. /Achubais rhag llu lliwed a [ ] /Llwybrynt, llenwynt [ ] achubaw 2 LlG VII 26 17 awd tafawd diwyd iddaw! /Arf torfoedd, terrwyn achubaw, /Arwydd coelfain brain, Brynaich dreisiaw; /Ar LlF2 VI 10 7 r - myned /Eidduned drwydded, tra yn gater. /I achubaw nawdd ni wader - ydd af /Ar ddau hynaf Naf, ni b achubed 1 HOG II 13 1 Pan uchel uched, pan achubed - Ffrainc, /Pan Ffaraon ffo_"ed, /Pan fu yrf am achubiad 3 BF VII 46 11 lch ynghylch gorwlad, /Arwymp emys: Rhys, Rhos achubiad, /Aerfab Maredudd, rudd ei ruad. /Arfaeth ehela D-2 I 2 13 eirchaid; /Cerydd fychod, cerennydd nod, clod achubiad; /Clo celfyddyd cant Calan cyd cynullyd graid. GM I 7 80 _^yr Bleddynt, bleiniad, /Aergorf torf, terfyn achubiad. /Och, Dduw, na ddoddyw Dyddbrawd can deryw /De Achubiaid 1 OC II 14 91 o Bowys bau /A glewyd gwnedd arnaddunt ddau, /Achubiaid pob rhaid rhudd eu harfau, /Echedwynt rhag ter achupwy 1 D-1 I 1 24 y, /Draig angerddawl, twrf moroedd mawr, maint achupwy. /Rhywisgwys llawr am ei fysawr aur amaerwy. /Be achwaneg 1 DB VI 35 63 eri ger Caer Efa; /Pedwaredd ar ddeg, pan ddug achwaneg, /Dwyn Cedewyng deg, Duw a'i nertha! /Pymthegfe Achwanegu 1 DB VI 35 74 nydda. /Un eisiau o ugaint arwynawl ei maint: /Achwanegu braint geir Bro Asa; /Ugeinfed, gan rad, hendr achwedd 1 GG II 31 38 edd, /Cyfeddach forach, fawredd- oruchel, /O'r achwedd orau o dey_"rnedd. /Neu'm bu o'i angad mwyndyad achweddl 2 BF VII 49 30 , ys tristyd treistwyn ddamwain - draig, /Drwg achweddl ei arwain, /Eryr cad, braisg borthiad brain, /A BF VII 56 6 /Ar hael Ruffudd cudd can drafod - angau, /Ing achweddl ei glybod, /Gwayw gwrdd rhagor yn gorfod, /Gwaw achwir 1 PhB VI 14 9 /Ac atoeth etwaeth na'm gwaeth wne_"id. /Pai achwir folawd y dylifed ffosawd /Dyrllyddiwn-i wirawd cy achwrain 1 LlF2 VI 8 13 bl foliant cain. /Erddrym ced wychrym, cadoedd achwrain, /Urddud ni blygud yn awr blygain. /Wrth ofwy a achwre 1 PB VII 7 1 Morgant, achwre cant, mor echrys - myned /Llyw llwyddged llwrw na achwyson 1 LlF1 II 4 38 hu bydd. /Ni hu wyf lawen o lawer - achaws /O achwyson pryder /Am 'yng nghof yng nghwyn ofer /Am 'yng ad 4 GG II 32 6 ych. /Ystyriwn, cwynwn cedwyr arfoll - naf /Ni ad Duw yng nghyfrgoll; /Marw myrdd, mawredd cyrdd carddg PB VII 11 22 udd. /Llafnrudd Faredudd, llyw drinc, /Llew ni ad Lloegr yn ei wnc, /Nis arfaidd aerflawdd ffrawdd Ffra GB II 26 11 aint. /Mab Sant syw gormant, gormes haint - ni ad /Na lledrad yn rhad, rhwyd ysgeraint, /Ysid rhad yn e CBM IV 18 22 cennyd, Cerddglyd, cynhelwaf, /Ced wallaw, na ad wall arnaf! /Neud oedd fwy no rhaid rhad mwyaf /Rhwyf adael 1 GYC VII 40 11 ng ngw_^ydd pobl yr Israel, /Yn un, yn enw i'i adael, /Yn dri, yn drugarog hael. /Dyw Mercher, archer a adaf 10 CBM III 24 57 o Ddunoding, gw_^r, berging ba_^r! /Parawd o'i adaf, cyn no'i adaw, /Parau post enwair, pair pedrylaw, LlF1 II 2 55 s, trachwres trechaf. /Eryfais dy win o'th wen adaf - ddiwedd; /Eryfaf dy fedd, dy fodd a wnaf. /Eryfan CBM III 3 187 yd, /Ni wnaethpwyd eirioed er yn oes byd: /O'i adaf etewyn tanllyd /Y dyfu, a dail ar ei hyd; /Gwyrth a PM V 23 70 ydain bedryfan, /Adod Lloegr lluosawg am ban, /Adaf hir yn herwydd Calan, /Adwedd tey_"rnedd, tir nis PhB VI 16 3 fawd, gwawd a ganaf, /Goroer fy nghalon goruch adaf - llys, /Gorug angau Rhys angen arnaf. /Gorwlychawd CBM IV 6 281 yf trydar, bwrw lwrw lid anwar) /Bwyd adar o'i adaf. /O foli pair deon pyr dawaf? /O ddo_^r co_^r Coeli PhB VI 12 2 fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefais PhB VI 12 46 fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefais PB VII 14 18 Angau rhy ddiau (engyrth seithug - pla) /Plant Adaf ryamug, /Hiddl deigr, difryd y'm gorug, /Hoeddlfrau CBM III 21 191 iaid Prydain a phrydyddion, /Nid gwaglaw adaw adaf rhuddion. /Edewid eron rhan gofion - galar /A geleu adai 1 HF VII 23 11 Gw_^r, pai rhydd, fal Rhun fab Beli, /Gw_^r ni adai Loegr i losgi - ei derfyn. /Gw_^r o hil Merfyn, maw adain 4 CBM IV 14 1 Ei ddial oedd fau, fanrhith - ei adain, /A'i adel a fu chwith, /Adaw cyw can f'anwylnith, CBM IV 1 25 glau adnau ednain; /Ar edrywan gwa_^n gwayw yn adain, /Ar edrywedd gwaed gwaeddai gigfrain: /Marchogynt PhB VI 14 24 t ddedwyddion prydyddion Prydain /Nes gwayw yn adain nid atygid; /A bai Gwiawn o'i ddawn a ddadenid /Pe CBM IV 4 101 gwalchladd pennain, /Uch gwayw rhyn yn rhuddaw adain; /Uch gwaedd gwynt, gwolau hynt gwylain, /Uch gwae adanad 1 GM I 6 5 ur, /Present benadur, prysur ddurawd. /Prydain adanad, prydyddion borthiad, /Boed cyfoed dy rad a_^'th adanaw 1 GYC VII 36 78 eulu, teilwng oedd iddaw, /Pob cedwyr, cedwynt adanaw, /Pob dengyn a dyngynt o'i law, /Pob gwledig, pob adar 13 PM V 23 66 cheinwyll a gwa_^r, /Cant a chant a chynt nog adar. /Adarweinidawg, caeawg gynran - drud, /Draig Pryda GB II 26 172 iddi /Hyd ban y'i gwarawd gwirion Ddewi. /A'r adar anwar a'i arho_"i, /Nid arhoynt-hwy neb namwyn Dewi BF VII 52 31 yw, gwayw briw brwydrgar, /Gw_^r a wnaeth adaw adar - ar gynrain /Fal cigfrain Owain, awydd ddaffar; /G GM I 9 22 yfun-westlawg dyfr, dydd neud gawy, /Cathl oar adar awdl osymwy. /Gorfynnig fy mhwyll ym mhell amgant h LlF2 VI 9 14 . /Iolaf-i Bair o bured arwar /A beris amad ac adar, /Bwyf gwastad gan Fab Rhad rheithgar, /Bwyf gwas D LlF1 II 5 24 eaduriau yd grynant /Rhag ofn dilyw diarchar; /Adar daear dirwestant. /Degfed dydd, herwydd anian, /Ni CBM IV 1 44 ; /Gwelais eu hadaw heb eu hadain /I dan draed adar, gwy_^r gwanar, gwain; /Gwelais eu trychni trychant BF VII 54 2 amser gaeaf, gwelwaf gweilgi, /Gweilging mo_^r-adar hwylfar heli, /Neud oerllen arien Eryri - weithion, CBM IV 7 23 ng gwaywawr a gwy_^r, /Lladdawdd a_^ hi, llith adar, /Llafn grau, cenau Cedifor GM I 7 52 ysgain ufeliar, /Llawch eirchiad, llawborthiad adar, /Llerw falch farchawg, llawr mawr Amhadawg, /Llary GM I 9 2 Mochddwyreawg huan haf dyffestin, /Maws llafar adar, mygr hear hin. /Mi ydwyf eurddeddf ddiofn yn nhrin EGM I 26 3 coed nad ceithiw, ceinlliw celli. /Neud llafar adar, neud gwa_^r gweilgi, /Neud gwaeddgreg gwaneg gwynt CBM IV 6 281 rwysg rwyf trydar, bwrw lwrw lid anwar) /Bwyd adar o'i adaf. /O foli pair deon pyr dawaf? /O ddo_^r co adarre 1 PM V 14 22 dd yn eu dyfrlle /Gwisg gwynddail gwyail gwedd adarre, /Neud adnau cogau, coed neud atre, /Neud adwen a Adarweinidawg 1 PM V 23 67 yll a gwa_^r, /Cant a chant a chynt nog adar. /Adarweinidawg, caeawg gynran - drud, /Draig Prydain bedr adaw 13 CBM III 21 191 eirchiaid Prydain a phrydyddion, /Nid gwaglaw adaw adaf rhuddion. /Edewid eron rhan gofion - galar /A BF VII 52 31 ad ydyw, gwayw briw brwydrgar, /Gw_^r a wnaeth adaw adar - ar gynrain /Fal cigfrain Owain, awydd ddaffa GYC VII 43 8 ddiaw - 'n Harglwydd /A thrwy waradwydd Ei wir adaw. /Bei meddyliai dyn a'i feddyliaw /A fu o ddolur ar CBM IV 14 3 , fanrhith - ei adain, /A'i adel a fu chwith, /Adaw cyw can f'anwylnith, /Adnau cenau can hwch flith. / ES I 23 13 ant trugaredd; /(Trida a'n gorau) trydedd - yw adaw: /Edifeiriawg da, Duw nwy gomedd. /Gomeddwys Efa, a GYC VII 36 33 lonydd ei afluniaw, /Arglwydd canhadlwydd, cyn adaw - Emrais /Ni lyfasai Sais ei ogleisiaw: /Arglwydd n GYC VII 36 54 trwm yn tramwyaw, /Llawer mab heb dad gwedi ei adaw, /Llawer hendref fraith gwedi llwybr goddaith /A ll MeiG I 33 49 i golud (golau anaw) /Na'th dynnid edlid er ei adaw /Na mwy trachwerw ferw afar rhagddaw; /Na cherydd i GYC VII 42 32 y aeth heibaw fal ymchoel dy law, /Mae pawb yn adaw oed dibara. /Ni chaiff cyfoethawg fod yn hirhoeddla CBM III 24 57 _^r, berging ba_^r! /Parawd o'i adaf, cyn no'i adaw, /Parau post enwair, pair pedrylaw, /Pedryliw ei la DB VI 25 38 d aerdrin - ni allwn, /Ni allai Daliesin. /Cyn adaw y byd gyd gyfrin, /Can hoeddl hir ar dir deyerin, / DB VI 24 39 n damorth, a dawn arnaw, /I uffern bydwern heb adaw - ychwaith, /Yn un boregwaith i'w hanrheithiaw, /A SB II 24 16 /Coel cwydd celain, coelfain i frain yn fraith adaw. /Yn llawn llunwerth yn lle coelferth, Lloegr ddylu adawd 1 CBM IV 18 80 i'm bryd, /Nid porthi penyd rhyfeddyliais; /Yn adawd Rheen rhy-d-eiddunais /Rhydid i'm henaid, rhaid rh adawo 2 LlG VII 25 68 edig a urddo - fy ne_^r, /Ni chymer hyder a'i adawo! /Bolchlafn lud am dud a derfyno, /Balch eryr dewr CBM III 8 45 eu hysgwyd, /Hyd y pasg y'n gwasgarwyd. /Nid adawo Duw dyn yn fyw - bellach, /Deubyllawg yr deryw, /M adel 1 CBM IV 14 2 Ei ddial oedd fau, fanrhith - ei adain, /A'i adel a fu chwith, /Adaw cyw can f'anwylnith, /Adnau cena adfai 1 CBM III 21 131 ion dy-m-gwallofiai, /Gwallofiad anaw (anoeth adfai) /Oblegyd beirdd byd bieufyddai! /Am gylch Cyminaw adfail 1 PM V 12 26 'n gorau, gormail - cenhedloedd, /Can edlid yn adfail; /Nid hawdd, ni nawdd neb yniail, /Nid hy_^n oes adfan 3 CBM IV 9 93 w llu, Lloegrwys digyflwyn, /Gw_^r gwrddfan am adfan adwyn, /Gwrfan gawr, gwrddfar wawr wenwyn, /Ef gor OC II 14 46 ddau ddiofn anian, /Torrynt toredwynt uch teg adfan. /Teleirw 'y nghyngrain yn cyfran - brwydr, /Ta_^l PM V 12 17 dderw marw Maredudd. /Maredudd, Gruffudd, grym adfan - te_"yrn, /Tey_"rnedd ar gwynfan, /Meibion dewr, adfant 3 CBM IV 4 11 dest ym Mhrydain amgant /Amgrain bryd o bryder adfant, /Amdrist beirdd am drais diyrddant, /Amgen ffyr MB I 4 5 rod, /Gwrda, gwna gymod gryngod a mi! /Adfrau, adfant cof Dy rygoddi /Erof, ac edifar ei ddigoni; /Digo EGM I 27 18 ddau. /Cyn dyfod chwerw gyfnod chweddlau, /Cyn adfant puchiant pechodau, /Duw a'm gad cariad i mywn cae adfar 1 GM I 7 47 wrth fedr ei alar. /Galwaf Dduw gan ddeifniawg adfar, /Galofydd huenydd huarwar, /Hywir draws draglew, adfarn 1 MB I 3 13 dant wawd /I edwyn terwyn torf ei forawd? /Nid adfarn cerddau! Nid gau daerawd! /Ni ddug neb ceiniad na adfeila 1 CBM IV 16 106 w yn nifant ydd a_^: /Yn chweddl adfeilawg ydd adfeila - pawb /O'r pobloedd ni bara. /Peris Ef, Peryf n adfeilawg 1 CBM IV 16 106 ifa, /Yn difanw yn nifant ydd a_^: /Yn chweddl adfeilawg ydd adfeila - pawb /O'r pobloedd ni bara. /Per adfer 1 MB I 5 12 mab Rhiwallawn, rhwyf my_^r, /O'r gyfergyr nid adfer. /Difiau ymhen tair wythnos /(Tru a nos!) yd yth l adfirain 1 CBM IV 1 47 d coludd ar ddrain; /Gwelais rhag terfysg twrf adfirain, /Torfoedd ymosgryn, tarf ymysgrain; /Gwelais d adfo 1 PM V 23 105 blaenwel yn oed llo, /Gnaws achaws yn ych cyn adfo, /Gnawd ei ladd, ni lwydd ei abo; /Caerlleon, llyw adfod 1 GM I 7 97 m gorflawdd lletgynt, /Aml edfynt a'm dyle /Am adfod arth arfod arf he /Heb edfryd yng ngweryd wely. /G Adfrau 1 MB I 4 5 chel wenrod, /Gwrda, gwna gymod gryngod a mi! /Adfrau, adfant cof Dy rygoddi /Erof, ac edifar ei ddigon adfuddiawg 2 PM V 24 52 ed, a bwyd brain, a bra_^n ar gelain, /A galon adfuddiawg, /A golo ger manro meiniawg /Gelynion, Saeson PM V 24 48 draed o drin, a gwaedlid la_"in, /A gwaedlafn adfuddiawg, /A gwaedlwrw gwy_^r aerfwrw arfawg, /A gwaed adfydd 3 MG VII 32 22 eferydd wrth fugelydd, gwylwyr ffaldau, /Engyl adfydd, a nos fel dydd dyfu yn olau; /Yna y traethwyd ac EGM I 29 24 adrwydd! /Edwyn fydd traul dyn trigeinmlwydd, /Adfydd hoeddl hiddlaw rhag llaw, ni llwydd! /Addfwyn pob GM I 14 53 l dethol doethwlydd: /Credwn eu cydfod, ac nid adfydd, /Yn undawd Drindawd yn dragywydd. /Tragywyddawl Adfyddaf 1 PhB VI 14 28 ni ddigonid; /A bai ef gennyf-i yd gynnelwid /Adfyddaf nad arnaf yd orfyddid. /Eiddunswn-i fod Rhys, adian 1 GM I 8 2 Arddwyreaf-i hael o hil Gruffudd, /O adian Cynan, Cynwydiawn udd. /Owain yd elwir arglwydd hy Adladd 1 CBM III 25 19 th Goronw, gw_^r anlew, /Gyflafan annhelediw, /Adladd Rhirid, rhwyf anaw, /A byth nis beiddai bai byw adlam 6 PB VII 14 24 llysant oll, coll cyflam /Ceneddloedd, eu cain adlam. /Adlam gweilch dinam, gwychlys - cyn Ystwyll /Can BF VII 46 32 /Dewrddraig Deheubarth, warth wrthodiad, /Dawn adlam dinam Duw amdanad PhB VI 12 3 ar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf? /Arnaf cy PhB VI 12 47 ar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf PB VII 14 25 oll, coll cyflam /Ceneddloedd, eu cain adlam. /Adlam gweilch dinam, gwychlys - cyn Ystwyll /Can ystyn m EW VI 6 33 dd, brudd briodawr. /Priodawr prydfawr Prydain adlam - gwr, /Wyt gorau o fab mam; /Na cha_^r a_^ mi mai adnabod 3 GM I 13 9 n a cherydd, /A chur gnodydd ar ne. /Gnaws edn adnabod bore, /Gnaws am ban benial ystre. /Gnawd o'm gwa PM V 26 128 y gorddwy gorddirod /Can wy_^r Lloegr ys llwyr adnabod. /Dy ysgwyd rhwygwyd rhagod - trychanwaith /Try BF VII 53 14 rhag dolur cur cyr fy mron, - rhag dig, /Dygn adnabod weithion; /Ydd hyll gofal fy nghalon /Fal ydd hy adnair 3 GYC VII 41 43 ant, llym y gwanant a_^'r cigweinau, /Gwenwyn adnair, gwedd anghywair mywn pair poenau, /Ac eu cronni PhB VI 12 38 af no chrair, - ced neirthiad, /Echel cad, ced adnair, /Gwr ysy i'm cadw i'm cadair, /Gwn iddaw goreura CBM III 21 106 /Ydd wyf amdanaw, fal y'm donies, /Yn golaith adnair, mal ydd adnes, /Rhy-s-molaf o'm cerdd, o'm cain adnau 9 CBM IV 9 186 wydd, ni orchudd tlysau /Nag ariant nag aur yn adnau, /Brwysg rwysg rwyf, brolwydd bro saithbau - Dyfed CBM IV 14 4 adel a fu chwith, /Adaw cyw can f'anwylnith, /Adnau cenau can hwch flith. /O blith ei bluyn bloedd faw PM V 14 23 e /Gwisg gwynddail gwyail gwedd adarre, /Neud adnau cogau, coed neud atre, /Neud adwen ar ddyn rhy-ddw ES I 22 22 addawl. /Y Gw_^r a orau awyriawl - ednaint /Ac adnau daearawl, /Erglyw fi, Arglwydd canhwynawl, /Erglyw OC II 14 82 llochiad cerddau: /Cerddyn hyn ei glod cyn oer adnau. /Dierchyr frodyr, fryd uchel ddau, /Diarchar aria CBM IV 1 24 ar wy_^r, ar wy_^r gnofain, /Ar gnawd y ciglau adnau ednain; /Ar edrywan gwa_^n gwayw yn adain, /Ar edr CBM IV 4 104 edlanw gwaeddai gigfrain, /Uch gwaetffrau, uch adnau ednain. /Yng ngawr huysgwr huysgain - yn wybr, /Yn EGM I 27 91 i'm cariad cerau. /Mihangel a'm de_^l i'm dwyn adnau /Mal y dug Cwyfien lle_^n a llyfrau, /Mal dyfod El PM V 13 21 gymraisg udd. /Udd addien, hywen Hywel, - neud adnau, /Nid adwna Duw a wne_^l, /Gw_^r hydr, ein hoedran Adnes 3 PM V 23 73 dd, tir nis rhan /A dan se_^r, ysef ei amcan: /Adnes i franes, i frain ban - ddychre, /Dychrain gwy_^r CBM III 21 106 w, fal y'm donies, /Yn golaith adnair, mal ydd adnes, /Rhy-s-molaf o'm cerdd, o'm cain aches, /A beiddi PM V 5 33 r /Ym mawrfar anghymes /Yn esguraw hawl, hawdd adnes, /Yn esgar i bawb am beues, /Yn ysgwthr trydar yn Adod 1 PM V 23 69 aeawg gynran - drud, /Draig Prydain bedryfan, /Adod Lloegr lluosawg am ban, /Adaf hir yn herwydd Calan, Adoedd 1 CBM III 26 122 nwn, /Nid oedd ddrwg ar ddraig falch gystlwn, /Adoedd da, ei ddedfryd a wn. /Nid oedd nawd nebawd na by Adolwg 1 GYC VII 40 95 germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Adolwg yna i'm Dewin doetha' /Na'm rhyddiwarth er Ei wyr adorth 3 CBM IV 16 145 rddonaid, /Ym mhresent, ym mhreswyl enaid. /Yn adorth eorth ehofnaid - cyfrgain, /Cyfwyrain glain, gloy CBM III 3 50 nedd, /Beirdd neuedd, niferawg orsedd, /Braisg adorth, eorth ehofnedd: /Breinawg log, leudir cyfannedd, CBM IV 9 220 llysoedd llysaidd ei derfyn, /Llys eorth, llyw adorth llewyn, /Gwy_^dd wosudd, llofrudd Lloegr ddilyn, adrawdd 17 CBM III 3 14 , /Tysiliaw terrwyn gywrysedd, /Parth amnawdd, adrawdd adrysedd. /Peris ne_^r o'r nifer nadredd /Praff CBM IV 9 11 Drindawd, /Trugaredd tros waredd tros wawd /I adrawdd aerflawdd eurflawd - ei ysgwyd /Mal ysgwyd rwyd HOG II 9 6 eingan /I edrych fy chwaer chwerthin egwan, /I adrawdd caru, can doeth i'm rhan, /I edryd fy lledfryd-i BF VII 55 24 hiraeth hirhyd - ys rhynnawdd, /Gw_^r hawdd ei adrawdd, cawdd a'm cyfyd. /I Dduw ydd archaf (Naf ni'm e LlF1 II 3 49 y lid wrth Lys Dinteirw. /Na lidia wrthyf wrth adrawdd - dy glod /Dy gleddyf o drithawdd; /Na'm gwrthfy PM V 2 42 feirdd yn gryg, nid egrygi, /Ga_^l flawdd, yn adrawdd dy wrhydri: /Cenais dy foliant mal nas ryganant, PM V 23 166 Rhuddlan yn rhuddlanw amgant, /Rhun ganclawdd adrawdd edrywant, /A Dinbych, gwrthrych gorthoriant - ar CBM IV 4 40 t. /Do_^r ysgor, ysgwyd eliffant, /Elyf nawdd, adrawdd edrywant: /Edewid arnan ernywiant /Er nad byw rh DB VI 25 36 byddwn ddewin /Ym marddair mawrddawn gysefin, /Adrawdd ei dda_"ed aerdrin - ni allwn, /Ni allai Daliesi PM V 3 12 edfryd; /Hydrfeirdd o'th edrych hud y_^nt i'th adrawdd. /Erioed dy angar aerawd dydd angau; /Eurawg dy CBM III 21 15 wn, /Rhad wehyn, granwyn graid anogawn; /Adref adrawdd feirdd heirdd hiraethlawn, /Adrawdd gan hiraeth CBM III 21 16 wn; /Adref adrawdd feirdd heirdd hiraethlawn, /Adrawdd gan hiraeth a wnaeth a wnawn: /Am eryr mawrwyr M GC VI 21 7 n, - ys gwael /Nas gwy_^l neb er gofyn. /Dolur adrawdd gawdd ganlyn, /Difancoll dygn hirgoll dyn. /Y dy CBM IV 9 128 eindorf, can dothwyf-i adref /I'th edrydd i'th adrawdd is nef, /Pa_^r eurglawr, erglyw fy marddlef, /Pa CBM III 30 3 /Ni byddud wrth gyfraith; /Oedd anawdd, llafn adrawdd llaith, /Dygynnelw, dy ganhymdaith. /Trig yn har GYC VII 40 52 ain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Nis adrawdd tafawd, nis traetha ceudawd, /Onid y Drindawd, U ES I 22 19 heiriawl, /Mair a Phedr, Mari_"a a Phawl. /Mau adrawdd ymadrawdd meidriawl /Udd Meidriad medrwyd ddywa Adref 3 CBM III 21 15 rhadlawn, /Rhad wehyn, granwyn graid anogawn; /Adref adrawdd feirdd heirdd hiraethlawn, /Adrawdd gan hi MeiG I 33 69 gwaeth, gwaith gw_^yth gywyd, /Gwae yd fwynt adref ag ef i gyd. /Gwae a goddwy Duw trwy syberwyd, /Tr CBM IV 9 127 w gymryd gymref. /Corf ceindorf, can dothwyf-i adref /I'th edrydd i'th adrawdd is nef, /Pa_^r eurglawr, adrodder 1 CBM IV 4 268 n /Na wnaeth crawn crynoder; /As molaf mal ydd adrodder, /Mal i'm cant o bob cant cymer. /A'm hirwnaeth adroddiaid 1 PM V 6 41 mru Fawr cymrwy gynhyrchaid: /Ef mwyaf ym medd adroddiaid, /Ef haelaf, ef tecaf telaid, /Ef medrws modu adroddir 1 CBM III 3 106 wan, wrth iawnwir, /Yn llwrw pwyll, pell ydd adroddir, /A fo llary, llawen rhygyrchir, /Ac a fo llach Adrysedd 5 PM V 23 164 ddant! /Dugost y Wyddgrug a Dygant - i drais, /Adrysedd cyfnofant, /A Rhuddlan yn rhuddlanw amgant, /Rh EW VI 5 18 /Ni medd Llywelyn, llyw mawrgoeth, - Wynedd, /Adrysedd drais anoeth; /Mab Duw a'i dug i'w gyfoeth, /Ma PM V 21 24 wfn a bais, /Gwendud amrywdud Emrais, /Gwynedd adrysedd, i drais LlG VII 24 14 glaw uch y gogledd /O arglwydd gwladlwydd glod adrysedd. /Ni newidaf naf un awrfedd - a_^ neb, /Anebrwy CBM III 3 14 iaw terrwyn gywrysedd, /Parth amnawdd, adrawdd adrysedd. /Peris ne_^r o'r nifer nadredd /Praff wiber wi adrywedd 1 GM I 11 71 wn! Gwelsant ar gant celain /Am draeth Edrywy adrywedd brain. /Erbynned erfai aur falchwawd Walchmai / adu 1 ES I 21 20 nam, a rhygam ryfu; /Rhyfodd oedd, rhyfedd ei adu: /Ceisaw rhag Culwydd celu, - plant Addaf, /Rhag add adug 2 CBM III 30 10 a'i gwnaeth yn ddyn, yn ddelw - boenedig, /Pan adug Dygynnelw; /Can Dduw ni bo cwyn ddielw /Cuddfedd, c PM V 1 125 irfawr ddiseithug. /Maith y rhydd yr hyn ni'm adug: /Meirch breisgir uwch brasgeirch haflug, /Mwth, my adwaen 1 CBM III 14 42 f esgar, esgynfaen - mawrfro, /Mawrfrydig y'th adwaen, /Gwawr glyw glew, difwng blwng blaen, /Gwalch yn adwedd 2 PM V 26 16 in, torfo_"edd - ar Ffrainc, /Llawer Ffranc ar adwedd; /Ac Abertawy, tref dyhedd, /Tyrioedd briw - a he PM V 23 71 lluosawg am ban, /Adaf hir yn herwydd Calan, /Adwedd tey_"rnedd, tir nis rhan /A dan se_^r, ysef ei am adwen 5 PM V 14 24 arre, /Neud adnau cogau, coed neud atre, /Neud adwen ar ddyn rhy-ddwyn fy ngne. /Neur ddug Wysg, gantwy GM I 8 75 rwyddawd ffyrfgnawd, ffaw gymwynas. /A nw neud adwen ar naid amlaen yng ngawr, /Aml ei lafnawr ar flawr DB VI 34 17 i barnaf, /Dadfrawd gwawd gwedi a ganaf. /Neud adwen, i'm prifnen prydaf, /Neud i Dduw mal y dadferaf: LlG VII 25 35 udd; /Gorwymp heirdd dy feirdd; dy fudd - neud adwen /Nad ydyw i dan gudd. /Gorawenus ddraig ar ddragon GB II 26 259 ffrydau; /Ac o_^l ei farch a'i o_^l yntau /Ys adwen y maen y maent ill dau. /Ysid hyn ar ei fryn gwyn adwg 1 PM V 2 48 wrthi. /Gogwn Dduw, pryffwn y proffwydi, /Nad adwg o'i ddawn ei ddaioni. /Gogwybydd, Dafydd, ddeddf El adwn 2 CBM III 16 172 rch meirch myngdwn, /Ni hwyrgyrch cludlan clod adwn! /Ni ffy rhag terfysg, rhag tarf yng ngosgordd, /Ta PM V 10 33 Genfyn ar hedd, /A dwy o Dir yr Heledd. /Hawl adwn, ysgwn ysgwyd, yn llais - ddraig, /O ddragon tud Em adwna 1 PM V 13 22 . /Udd addien, hywen Hywel, - neud adnau, /Nid adwna Duw a wne_^l, /Gw_^r hydr, ein hoedran a dde_^l /G adws 1 PM V 26 112 brofed; /Ac o'r pryd y profaf nad ffled /Na'th adws Iesu eisiwed /Yn nhygant y Tri, yn nheced - Addaf, adwy 9 GM I 12 23 ducpwyd, /Cw_^l oedd fy ngadu can ni adwyd. /A adwy Creawdr mad y'i crewyd /I waddawl er Duw diawd a bw EGM I 25 14 nid llyth yn llwyth he_"yrn, /Neud ef yn ardwy adwy edyrn. /Cochwedd calanedd celyrn - yng nghynnor /Cy MB I 3 152 /Gnawd gwarchan a ga_^n eu hawenydd, /Yn arfod adwy hwy a orfydd. /Gruffudd grym wriawr, o'i fawr feuy D-1 I 1 2 nhorthwy /I falch de_"yrn, dinas unbyn, dengyn adwy: /Hywel fal mo_^r, Cymru oror, cyngor Arwy, /Terrwy PM V 22 15 rhag pob gorddwy: /Llewelyn a'i ceidw, llew yn adwy, /Llyw Gwynedd a'i medd hyd ym Mawddwy, /Llaw orthr CBM III 16 73 olwg /O olud ni roddwy, /Rhudd barau a bair yn adwy, /Rhudd bebyll, rhyn gestyll gystwy. /Rhudd fydd gr DB VI 30 75 w, wedi llariedd, /Y llaw a gedwis erllynedd - adwy /Yn Aberconwy cyn ei gorwedd. /W_^yr breenin Lloegr DB VI 35 47 , nis diwyga; /Chweched i dramwy, chwe chad yn adwy, /Yn Abertawy, teg ysgorfa. /Seithfed Gedweli, sai CBM III 29 17 lam, ai bleiddlam Bleddynt? /Bleddynt, blaidd adwy, yn addwyn yd las, /Yd lesid a fai fwy, /Mabolaeth adwyar 1 PM V 23 22 Dafydd defawd Udd Cesar, /Difai ddraig ddragon adwyar, /Difwlch udd, difalch ei esgar, /Difwng blwng, b adwyd 7 GM I 12 22 , awr y'i ducpwyd, /Cw_^l oedd fy ngadu can ni adwyd. /A adwy Creawdr mad y'i crewyd /I waddawl er Duw D-6 VII 35 3 of gan achaws echyngwyd - galar /(Geleurudd na adwyd) /Am wy_^r eryr eurysgwyd, /Am wawr Dyffryn clodfa CBM IV 6 217 _^r, amgor amgyrwyd, /Cadarn brain, yn ben ydd adwyd, /Ced ebrwydd cyfrwydd, cyfarwyd - a_^ lladd /A_^ CBM III 26 80 aedwayw gwaed abwyd - i frain /O Frynaich, tra adwyd: /Gwayw cynllew, cynlladd ei annwyd, /Gwayw cynfla CBM III 26 65 gyminedd gymwyd, /Neu'm hirdraidd hirdraul na adwyd /Hael cedawl, hoeddlfreuawl freuddwyd. /Neu'm doth CBM III 26 68 aw o annwyd - fy ngherdd, /Fy nghyfaillt, neud adwyd, /(Neud adwyf o nwyf nad ydwyd) /Rhuthr aruthr ery PB VII 17 6 (gwaywbar gwaed), /Fleddynt Flaidd, trais tra adwyd, /Oedd cywir ei air eirioed, /Oedd hael twym-ddiwa Adwyf 3 HOG II 7 19 lwydd? /Pa hyd y'th iolaf? Saf rhag dy swydd. /Adwyf-i yn anfedredd o ynfydrwydd - caru, /Ni'm cerydd I CBM III 26 69 fy ngherdd, /Fy nghyfaillt, neud adwyd, /(Neud adwyf o nwyf nad ydwyd) /Rhuthr aruthr eryr dihyw_^yd, / GM I 14 59 ywyddwyf. /Ac yn rhynnawdd ffrawdd ffraeth ydd adwyf /Yn urddas heb dras dros a brydwyf, /A'm bryd ar g adwyn 4 PM V 2 9 wychiawn a_^'m dawn - o'm dielwi. /Agwrdd fydd adwyn agweddi - fy ngherdd, /Agarw ei angerdd engyr a_^ PB VII 5 14 r gwinfaeth, gwenwyn - a golled /A gollais o'i adwyn, /Doeth i feirdd byd i gyd gw_^yn /Difa gwalch tyr OC II 14 100 w_^r a ddyly gwawd gwahan foliant, /Gwenwyn ei adwyn, gwa_^n edrywant. /Areglydd defnydd dioddeifiant - CBM IV 9 93 Lloegrwys digyflwyn, /Gw_^r gwrddfan am adfan adwyn, /Gwrfan gawr, gwrddfar wawr wenwyn, /Ef gorau fal adwys 1 DB VI 33 29 wir y'i dygir, /Ac a fo da, nid edewir: /Nog a adwys Duw, yn y dognir - ced /Haelfab Ednyfed, neb ni ed adygy 1 DB VI 26 32 rhwyddfawr, o'm rhodd y, /Nid mwy no degerw os adygy; /Cymer a fynnych, Cymry - bendefig, /Arbennig wle Addaf 24 CBM IV 6 301 mynnaf gan y Mawr Drugar, /Plaid a ga_^r plant Addaf DB VI 34 20 thineb Selyf selwyd i'm naf /A theced eidduned Addaf /A dewred yr undyn dewraf CBM IV 16 111 , paradwys wyddfa, /Peraidd log ei henw yna /I Addaf, addef ni fwynha: /Ffrwyth lwythlen, wastadwen wes SB II 22 40 ynig, /Bu estrawn i Ystrad Meurig. /Gwae werin Addaf addoed mab Gruffudd, /Geleurudd, galarddig, /Dwyn MB I 4 11 /Cyn bwyf deyerin diwenynni. /Diau ddarogant i Addaf a'i blant /Y rydraethasant y proffwydi: /Bod Iesu BF VII 50 9 wl bid leiaf. /Crist a ddoeth i'r byd rhag bod Addaf /A'i bobl yn uffern, gethern gaethaf, /I amlenwi n GRh II 28 12 yw'r trydydd, /Doethinab Selyf ysydd /A phryd Addaf ar Ddafydd. /Nid gnawd it, Ddafydd, na dde_^l bryd D-1 I 1 41 yn Llundaint, /Haelaf, lariaf, lewaf, tecaf o Addaf blant, /Gwerling haeddon, gwawdd feiddiadon, Faddo CBM IV 18 42 an yth aned /Dyfu waredd in, dyfu wared, /Dyfu Addaf blant o blaid anghred, /O anghyfraith faith, o gae PC II 21 24 lladd Rhirid (a'm llid llif) /A lladd Iddon ac Addaf. /Brochfael ac Iddon, brodorion - Hywel, /A holynt MeiG I 32 14 adw, uchaf - Ei dangnef, /Ef a orug nef, addef Addaf. /Ef yn un Duw gwir, yn gywiraf, /Undeb dawn digra DB VI 29 99 digudd, ef dygnaf - ei gw_^yn /O genedl plant Addaf; /Griff ne_^r, o'm pryder y prydaf /Prif farwnad i PM V 17 33 obl dw_^r, neud gw_^r yn eu gw_^ydd. /Gwrhydri Addaf gwrydferth - biau /Buddugawl fab Iorwerth; /Draig GM I 10 35 nnis cyn no mi! /Meddyg a iolaf, Meddydd plant Addaf, /I Dduw uchaf erchi; /Archaf arch i Grist Celi, / PM V 26 113 ws Iesu eisiwed /Yn nhygant y Tri, yn nheced - Addaf, /Neud addwyf y'th ganrhed! /Rhun gymrawd, Gymru o PM V 26 77 aw a'i lafn wyarlled. /Arwr Dinefwr, dinamed - Addaf! /Neud athwyf a'th weled /Yn bennaf unbennaeth o'r CBM IV 18 26 m dychryn meddwl a feddyliaf /O bechu a bechws Addaf. /Neud wyf alltud drud a dreigl Dy wendud /A'th we CBM IV 13 2 welyn heilyn, haelaf - o undyn /O undawd plant Addaf, /Nis gwna pawb na bo pennaf, /Ni wnaeth Duw fwlch LlF1 II 5 62 fyw. /Undydd Dofydd dybydd oll /Pobloedd plant Addaf o bell, /A mud a drud a drythyll, /Yn llwyr yn eu MeiG I 31 7 nt /O'r poenau a'r pechawd a wnaethant. /Plant Addaf, plenhigion fuant, /Yn y present y preswylasant. / HF VII 22 22 -ludd fudd fal Nudd yn neddfon - Mordaf, /Pryd Addaf, prif haelon: /Di-ofn cad cedeirn ei dorfogion, /D ES I 21 21 edd ei adu: /Ceisaw rhag Culwydd celu, - plant Addaf, /Rhag addef y pechu; /Ac Efa ac ef a'i gwybu: /Gw GM I 9 139 y_"wr ddlidau. /Dy-m-gwallofied ei win o'i wen addaf udd /Yn Arfonig gaer ger Hiriell bau. /Derllesid i CBM IV 17 7 yn angau anghychwi_"awr: /Doethwlad nef addef, Addaf wychfawr - sail, /Uffern yw yr ail, durail dyrawr, addas 9 PM V 18 23 n, /Galofydd rhwy ddyfnas. /Dyorfydd dy orfawr addas /Dyweddi teithi tey_"rnas /Ac Ynys Brydain briodas BF VII 53 5 i llas, /Am arddelw teg, am urddas. /Am urddas addas eiddunfryd - Cymru /Doeth cymraw a thristyd, /Am BF VII 46 3 _"rnedd, /Tey_"rnfudd, llawroddiad, /Tey_"rnas addas iddaw boed mad, /Tey_"rndud, orddrud wrdd beleidra EW VI 2 4 anaw; /Tey_"rnedd de_"yrn ganllaw, /Tey_"rnas, addas iddaw! /Iddaw, lu ganllaw, geinllyw hyfag - cyrdd, CBM IV 7 2 Mab Cedifor, cad ormail, /Mawrglod addas, mygrwas moel, /Ysgwn bryffwn, braff diwyl, /Ysgwy GM I 13 20 nawd gwraig gwell genthi a fo gwaeth iddi: /Fy addas nid debre. /Dilyw a ddyfu, Dyddbrawd a ddyfi /I dd BF VII 51 1 Lladd llew Ffraw! Bu braw bryd addas - orchwyl /Erchwyniog tey_"rnas; /Eithr Un Mab Mai PB VII 5 21 gylch te_"yrn teg. /Oedd teg eurbost reg, rwyf addas - Prydain, /Traws Owain, trais leas, /Oedd aergwyn BF VII 53 1 Fy arglwydd cludlwydd, clod addas - uchel: /Och Fab Duw dy leas! /Am eurddawn, mawr addaw 1 DB VI 24 35 od yn eu rhwydaw, /A lle ydd oedd druan, drwy addaw - Ca_"in, /I werin wirin ei warandaw. /Pan ddyfu y addawaf 1 PM V 2 13 cadeithi, /Enwawg orthywys, o'm gorthewi. /Nid addawaf, hael o hil Beli, /Na bwyf bwyll sarrug o bell s addawd 7 GM I 14 67 erffaith waith ofeg a deg dalwyf. /Teilyngdawd addawd, addef gwiryn, /Traethitor tra mo_^r, tra mawr de CBM III 3 168 ddidraul ddidrawd, /Caer bellglaer o bellglod addawd, /Caer barchus barha_"us barawd /A berid i bereri GM I 6 1 Arddwyreaf de_"yrn eurgyrn addawd, /Eisor Co_^r cwblddawn, estrawn drallawd; /Ystry GM I 9 134 glwys ei ffrydau. /Diesig yd ga_^n ednan enau /Addawd i'm gwrthrawd, gwrthred gorau. /Addwyn gwellt did GM I 9 118 serw ynddaw; /Eilwyddle didrif didwrf gyfiaw, /Addawd i'm gwrthrawd gwrthred hoddiaw. /Angerddawl fy ma PM V 13 34 dd. /Ar ddeau Rhiau, Rhwyf goruchel - nef, /Yn addawd Mihangel, /Arbennig aerbynnag gwne_^l, /Arglwydd, CBM IV 16 109 ni bara. /Peris Ef, Peryf nef, noddfa, /Pe_^r addawd, paradwys wyddfa, /Peraidd log ei henw yna /I Add addawsai 1 IRh VII 30 15 /Llawenglaer fy chwaer, chwedl a'm deubydd, /A addawsai, hoed a hud beunydd, /O'm hoen drwy hirboen hwy addef 38 PM V 28 3 erddwys hael yn nhangnef /Carno fro, freiniawl addef, /A gwedi Carno, caer nef. /Nef i'r gw_^r, arwr au MeiG I 32 14 dw achadw, uchaf - Ei dangnef, /Ef a orug nef, addef Addaf. /Ef yn un Duw gwir, yn gywiraf, /Undeb dawn CBM IV 17 7 Dau erbyn angau anghychwi_"awr: /Doethwlad nef addef, Addaf wychfawr - sail, /Uffern yw yr ail, durail CBM IV 16 22 ga_^r. /Yn huenydd nawdd, yn huanaw nef /Bwyf addef addfwyngar; /Cyn bwyf gwan esgus gwyn esgar, /Bwyf GB II 26 181 i. /Danfoned iddaw (diddan berchi) /O nef, deg addef, addfwyn westi, /Allawr deg ni eill dyn ddisgwyl a D-3 VI 19 4 /Yn y lleheaist llu gwynion - y nef, /Ysy gain addef addwyn dirion. /Y'm ce_^n o'r lluoedd ar erllyrion CBM IV 9 117 awlid brwyn. /Brwydr asgen, brwysg nen, braisg addef, /Brain borthiad, achreifiad achref, /Bradw ysgwyd BF VII 49 17 ef: /Urddedig Wledig wlad nef. /Gwlad nef, o'i addef, eddyw ffrwythlawn - ddraig /O ddragon Merfyniawn, LlF1 II 1 113 r a'i wlad. /Ef a wnaeth ei faeth fel ygnad - addef, /Ef a gymerth nef dros dref ei dad. /Dau w_^r a f DB VI 27 101 ei ddihewyd, /Ys rhoddo fy Rhe_^n rhan ysbyd - addef, /Ei ran o wlad nef, iddaw hefyd HOG II 11 16 ynas. /Oi a un Mab Duw o dey_"rnas - nef, /Cyn addef goddef, gwae fi na'm llas CBM IV 16 180 lwywn, cyn cystlwn cystwy, /Ceisaw nef, gwa_^r addef gwarwy. /Can gorau ein Duw ein datbrwy /Trwy gethr CBM IV 9 232 dorf, gwendud o'i gylchyn, /Gwenwlad nef, gwir addef gwiryn GM I 14 67 waith ofeg a deg dalwyf. /Teilyngdawd addawd, addef gwiryn, /Traethitor tra mo_^r, tra mawr derfyn, /T GYC VII 36 104 freiniawl frenin Aberffraw, /Gwenwlad nef boed addef iddaw CBM IV 17 142 , /Caffwyf o ioli Crist Celi, ced, /Caffael yn addef naw nef nodded LlF1 II 1 126 dr fryn yw Tywyn, nid iawn tewi - ag ef, /Cadr addef nef ail ei athrefi. /Cadr yd y cedwis, ger Disynni EGM I 28 43 awd, /Can nid o gysgu y daw gwasgawd. /Ar Dduw addef nef fy llef llwyprawd /Yn edrinaw fry rhag y Drind CBM III 21 213 ng ngoleuad gwlad Gwledig neifion, /Yng nghain addef nef, nawdd engylion EMRh VI 23 30 nhygiant trigiant, ddraig ddiystwng, /Yn nheg addef nef nawdd orddillwng EGM I 29 1 Addef nef Neirthiad, o'th rad (boed rhwydd) /Erglyw o'm CBM IV 8 56 ng ngoleufraint saint ydd aswyner, /Yng ngolau addef nef yd nodder MeiG I 30 6 Bodd Duw a haeddwyf, Rhwyf a'm rhifo, /Boed yn addef nef y'm goddefo. /Byddawd nef ddichlais i'r a'i ce GYC VII 39 34 on. /I reol dethol y gwy_^r doethon, /I ryddid addef nef y'm noddon: /Yn rhydd i'm henaid rhoddion - go DB VI 27 46 dd a ganwyf, i'm rhwyf boed rhwydd /Rhan o deg addef nef yn ebrwydd. /Ebrwyddws De_"ws dawn i'm plegyd, PhB VI 13 11 wyr ffysgiad, /Ffysglew cad, ced wallaw, /Bod addef nef yn eiddiaw /A'r byd achla_^n i danaw. /Dan Rys CBM IV 16 111 wys wyddfa, /Peraidd log ei henw yna /I Addaf, addef ni fwynha: /Ffrwyth lwythlen, wastadwen westfa /Yn HOG II 12 6 n rhuddai rhuddfflam, fflemychai - hyd nef /Yn addef ni noddai, /Hawdd gweled goleulosg arnai /O gaer w EW VI 2 23 yd, /Ys bo Duw gydag ef! /Rhwym cad yn cadw ei addef, /Rhwyf byd, ys hyfryd, ys ef DB VI 27 37 wgwydd, /Wedi echwng teg heb atregrwydd, /Wedi addef teg ar gartrefrwydd, /Wedi tynnu Lloegr i'w llawn ES I 18 15 , /Mau ei ddwys ddioddef. /Tyciant eidduniant! Addef /Tegwared, Ednyfed, nef! /Nodded ni'm rhodded rhag D-1 I 1 48 , gelleist borthant. /Hoeddl hir a nef a chain addef trwy ardduniant. /Urdden arnaw, rhad ac anaw a ffa GYC VII 39 24 dd canmawl hollawl holl engylion - nef /A gwir addef y gweryddon! /Nawdd arnaf-i dodaf y dedwyddion, /N ES I 21 22 Ceisaw rhag Culwydd celu, - plant Addaf, /Rhag addef y pechu; /Ac Efa ac ef a'i gwybu: /Gwypid Duw, gwy EGM I 28 26 /Na chysbyddwn fod heb ysbyddawd /Gwenwlad nef addef yn addfwyndawd. /Gwymp edrydd Dofydd, defawd - ei MB I 4 29 fodi, /Y sawl ysy 'medd, armaa fi. /As bwyf yn addef yn aros y llef, /Y llog a achef aches wrthi, /Ac y MB I 3 172 undawd Drindawd, drwy rybuched, /Gan lain loyw addef yn nef drefred PhB VI 14 37 nhey_"rngaer glaer yn yd glywid, /Yn nhe_"yrn addef, yn nhey_"rnas nef, /Gw_^r ysy'n goddef y goreilid adden 1 D-2 I 2 34 ; /Rhuddaur dyrllydd, rhychlud clodrydd rihydd adden; /Rheufedd barawd, rhyn wyn wasgawd, tra gwawd wob addfwyngar 1 CBM IV 16 22 . /Yn huenydd nawdd, yn huanaw nef /Bwyf addef addfwyngar; /Cyn bwyf gwan esgus gwyn esgar, /Bwyf gwas addfwyn 15 MG VII 32 3 gwared, y Mab gorau, /Mab fam forwyn, grefydd addfwyn, aeddfed eirau, /Heb gnawdawl dad, hwn yw'r Mab EGM I 29 26 wydd! /Addfwyn pob gorllwyn pan ddyorllwydd, /Addfwyn arall pall pwyllaw eilwydd! /Addfwyn medd a gwle GM I 9 147 ud gogledd, /Draig yw yn nyhedd draw yn neau. /Addfwyn cyntefin, cain hin dydd, /Araf y rhiw haf hyfryd GYC VII 39 19 on, /A fendigawdd Crist croes arwyddon! /Nawdd addfwyn cyswyn, cyson - eu gweddi, /Proffwydi Celi culwy CBM IV 16 160 ddadwy; /Mor atreg pob chweg pan chwerwy, /Mor addfwyn difwyn digonwy. /Crist Culwydd, poed rhwydd y'm GM I 9 149 n hin dydd, /Araf y rhiw haf hyfryd, dedwydd. /Addfwyn dyddaw dyfr (dychwardd gwyrdd wrth echwydd) /Ogf EGM I 29 31 ebrwydd, /Addfwyn yw gware gwayw ac arwydd, /Addfwyn fydd ysgwyd ar ddewr ysgwydd, /Addfwyn huysgwr g EGM I 29 33 wr ysgwydd, /Addfwyn huysgwr gw_^r a gorwydd, /Addfwyn gwy_^r terwyn taer gyfannwydd - cad /Pan fydd ce EGM I 29 28 wydd! /Addfwyn medd a gwledd gwledig hylwydd, /Addfwyn haf hirwyn, cain llwyn can llwydd, /Addfwyn mar EGM I 29 32 rwydd, /Addfwyn fydd ysgwyd ar ddewr ysgwydd, /Addfwyn huysgwr gw_^r a gorwydd, /Addfwyn gwy_^r terwyn EGM I 29 29 , /Addfwyn haf hirwyn, cain llwyn can llwydd, /Addfwyn march pennill Ebrill ebrwydd, /Addfwyn yw gware EGM I 29 27 rllwydd, /Addfwyn arall pall pwyllaw eilwydd! /Addfwyn medd a gwledd gwledig hylwydd, /Addfwyn haf hirw EGM I 29 25 /Adfydd hoeddl hiddlaw rhag llaw, ni llwydd! /Addfwyn pob gorllwyn pan ddyorllwydd, /Addfwyn arall pa GB II 26 181 foned iddaw (diddan berchi) /O nef, deg addef, addfwyn westi, /Allawr deg ni eill dyn ddisgwyl arni: /Y EGM I 29 30 wydd, /Addfwyn march pennill Ebrill ebrwydd, /Addfwyn yw gware gwayw ac arwydd, /Addfwyn fydd ysgwyd a Addfwynach 1 EGM I 29 35 annwydd - cad /Pan fydd cedyrn yn ymorchwydd: /Addfwynach, cynach (cennyf boed rhwydd) /Ceinfoli Celi c addfwyndawd 3 GM I 6 21 w, ni chlud molawd /Hyd pan dde_^l Cynan (cain addfwyndawd) /A Chadwaladr mawr, mur pob ciwdawd EGM I 28 26 yddwn fod heb ysbyddawd /Gwenwlad nef addef yn addfwyndawd. /Gwymp edrydd Dofydd, defawd - ei rhadau /N MB I 3 35 foedd oedd rhybarawd; /Rhy'i gaded Rhufain reg addfwyndawd, /Ni fynnai gamwr garu nebawd. /I gymeriaid addien 2 PM V 13 21 lofrudd, /Tros Gymru, traws gymraisg udd. /Udd addien, hywen Hywel, - neud adnau, /Nid adwna Duw a wne PM V 23 154 yn nifant. /Ail gad drom y'n tremynasant, /Udd addien, uch Dygen Dyfnant; /Ail milioedd milwyr dybuant, addodau 3 CBM IV 9 183 mo_^r-gymlawdd mawrglau, /Hil Maelgwn milcant addodau, /Hil Tewdwr, diweddwr Deau. /Brwydr orchwydd, n PM V 25 29 oddug yn ymgoddi, /Yn llysoedd Deau, yn Lloegr addodau, /Lliaws tw_^r golau yn golosgi, /Ym mhryffwn rh EGM I 27 87 trallawd trallwybr eisiau. /Archaf arch i Dduw addodau - nef /Na ddoto Pedr gloau /I'm lluddias i'm ha addoed 5 GM I 9 37 i'm crybwyllaid. /Gwelais rhag Owain Eingl yn addoed, /Ac o du Rhibyll rhebydd yng ngraid. /Gwalchmai HOG II 9 12 ddid-i yn llys Ogrfan, /Chweris o'i haddawd-hi addoed cynran, /Ethiw a_^'m henaid-i, athwyf yn wan; /Ne CBM III 27 4 dalfriw, /Amdanaw ni ddaw, ni ddiw, /Ni'm gad addoed hoed heddiw. /Heddiw y'm cyfliw, ydd ym cyfludd - SB II 22 40 /Bu estrawn i Ystrad Meurig. /Gwae werin Addaf addoed mab Gruffudd, /Geleurudd, galarddig, /Dwyn Owain LlF1 II 4 2 eurgorf o Argoed - pan oedd, /Arf cyhoedd cyn addoed; /'Yng nghydwedd gyfedd gyfoed, /'Yng nghydfoes e addoedd 2 CBM III 11 73 oedd, /Gw_^yl hebawg heboch neud addoedd. /Nid addoedd fy nawn yn ofer - o'm gwlad, /A'm gwledig a'i di CBM III 11 72 ynfeirch nid oedd, /Gw_^yl hebawg heboch neud addoedd. /Nid addoedd fy nawn yn ofer - o'm gwlad, /A'm addoer 2 IRh VII 30 48 ddeddf, didawl ei hieithydd, /Gwenlloer Fawrth addoer addwyr wesgrydd. /Gwanllun wawr anhun Feironnydd DB VI 25 2 a wnaeth llewych o'r gorllewin, /Haul a lloer addoer, haddef iesin, /A'm gwne_^l, radd uchel rwyf cyfl addola 1 GYC VII 42 54 yddion a'r hoced ddynion /A'r camfeddylion nid addola /Gweled eu maddau dros eu camweddau /Yn uffern bo addolant 1 MG VII 32 46 n a welant, Duw y'i credant, da eu credau, /Ef addolant (ni ohiriant) ar heirdd liniau, /Swllt agorant, addon 2 CBM IV 6 260 am heirdd /A glwysfeirdd uch glas ban; /Gnawd addon iddaw a rhuddaur o'i law /A rhuddfeirch i danan; / PM V 6 16 w syniaid), /Yn eryr ar lawrwyr leiddiaid, /Yn addon meddwon medd cyntaid, /Yn ardwy beirdd dwfn, dyfna addurn 1 LlF1 II 1 160 ei chlawdd ei chlas gofri, /Ac amgyrn o ddyrn, addurn westi, /Ac amgant lliant yn llenwi - aber, /Ac am addwyd 1 CBM IV 2 45 or, /Nid athwyf, dreiswr, dros dy gyngor, /Nid addwyd hebof heb gof, heb go_^r, /Nid eddiw hebod rhaglo addwyf 1 PM V 26 114 ed /Yn nhygant y Tri, yn nheced - Addaf, /Neud addwyf y'th ganrhed! /Rhun gymrawd, Gymru ofyged, /Rhyn Addwyn 8 GM I 9 136 ed gorau. /Addwyn gwellt didryf pan dyf diau, /Addwyn balch caen coed, cadr ei flodau. /Addwyn yfais-i D-3 VI 19 4 lleheaist llu gwynion - y nef, /Ysy gain addef addwyn dirion. /Y'm ce_^n o'r lluoedd ar erllyrion /A dd PM V 12 48 hob tu, /Milwr milwyr gynyddu, /Maredudd mawr, addwyn fu GM I 9 135 n enau /Addawd i'm gwrthrawd, gwrthred gorau. /Addwyn gwellt didryf pan dyf diau, /Addwyn balch caen co PM V 16 17 ddillad, Gruffudd. /Gruffudd grym eurfudd ... addwyn, - llew /Yn lle bai gyfamwyn, /Unbyn ddeddf, unbo CBM III 29 17 bleiddlam Bleddynt? /Bleddynt, blaidd adwy, yn addwyn yd las, /Yd lesid a fai fwy, /Mabolaeth feddfaeth GM I 9 137 iau, /Addwyn balch caen coed, cadr ei flodau. /Addwyn yfais-i fedd a'i fenestri o aur /Yn llys Owain hi CBM IV 9 95 , gwrddfar wawr wenwyn, /Ef gorau fal gw_^r yn addwyn /Yn Saint Cle_^r cleddyfal ar drwyn. /Llathrai la addwynaf 1 MeiG I 32 23 rhydd (ni rhyfeddaf) /Ef a gred Ei gred, gred addwynaf, /Cred argel ddirgel a ddirganaf. /Creded bawb addwyr 1 IRh VII 30 48 didawl ei hieithydd, /Gwenlloer Fawrth addoer addwyr wesgrydd. /Gwanllun wawr anhun Feironnydd - ydd a addysg 1 CBM IV 6 86 ilyn ddyludaw, /Tarf ar ysgwydaw, terwyniaw - addysg, /Terfysg ffysg ffestiniaw, /Terrwyn ri yn torri a'e 1 GB II 26 42 garawg. /A garo Dewi, da diffreidiawg, /A gaho a'e caro fal caradawg. /A garo Dewi fal deueiriawg - na Aearddur 2 PC II 21 22 Wennwys. /Lladd Brochfael wyn a gwynaf, /Lladd Aearddur (a'n cur cof) /A lladd Rhirid (a'm llid llif) / CBM IV 5 68 laengawr ba_^r dyrawr dur, /Beirdd afael hardd Aearddur. /Haeddasai wawr glyw, glod ddengyn - gyfedd, / Aed 2 HF VII 22 8 on. /Diffrwythws daear o'i fod yng ngharchar, /Aed a'i ca_^r gan wyllon, /Dilwfr, gw_^yth, gweithfuddig LlG VII 24 131 wybr eang eofn fyddinau; /Llyw yw, hyd Gernyw aed garnau - ei feirch! /Lliaws a'i cyfairch, cyfaillt n Aedd 1 CBM III 15 2 ain llith brain breiddfrys - ei faran, /Afarwy Aedd fab Rhys; /Llafur llafn dolur dilys, /Llid carant c Aeddan 1 D-2 I 2 40 cyfoeth afrllaw: /Celfydd yd ga_^n clwyr w_^yr Aeddan, cyflafan lew, /Cerdd gyflawnder, cadair ddirper, aeddfed 3 MG VII 33 35 ch /Dy fonedd a'r wedd y'i harweddych, /Dylyed aeddfed a fetrych - yn gall, /Dy anian ddeall a ddeelly MG VII 32 3 y Mab gorau, /Mab fam forwyn, grefydd addfwyn, aeddfed eirau, /Heb gnawdawl dad, hwn yw'r Mab rhad, rho PM V 26 98 rffed - ffrawdd feirdd /Fal ffrwyth coed llawn aeddfed: /Llywelyn, llyw Bedydd a Chred, /Fab Iorferth, ael 1 DB VI 35 39 i chymu yn Rhyd Chwima; /A'r erlid fal cynt ar ael y dyffrynt /Ar ail hynt gerrynt Garreg Hofa. /Tryde aelaw 7 CBM IV 4 159 irgrig, /Hardd i fardd ei fwrdd Nadolig. /Oedd aelaw cer aelwyd Beblig /Pobl ar wledd yn hedd yn hirdri CBM III 3 130 t fab Oswy Aelwyn, /Yn aele ofal amofyn, /Oedd aelaw coel cwynaw Canfryn, /Yn rhyfel yn rhyfawr ddisgyn LlG VII 27 37 /I'w feirddion oedd clyd clod ddiargel. /Neud aelaw cwynaw (neud cynhawel) /O Ferwyn hyd fawr Hirddywe EW VI 1 5 darn, cadwyd. /Cadw, Dduw, Lywelyn lyw ongyr - aelaw, /Ei alon niw hesgyr; /Cedyrn llu cadarnllaw gwy_^ GYC VII 43 24 ab dyn o'r ta_^n ufelyn /I gan ei elyn oedd yn aelaw, /Er dangos i'r byd Ei boen a'i benyd, /Er ei ddwy PB VII 4 18 n: llu gystlwn llyw, /Lloegr gyrchiad cad, ced aelaw, /Terfysg Eingl, engyrth pob glew, /Terfyn gadw, t CBM III 21 84 ofer fal y'i dofes: /Yng Nghefn yr Aelwyd oedd aelaw tres. /Erfid a drychid rhag ei drachwres, /Arfau p aele 7 GM I 13 12 gwychran i falchlan febin, /Gnawd o drin dres aele; /Gnawd wedy rhyserch rhyse /Selwedd gw_^yth gwrth PM V 16 3 argel, - mawr, /Marw Gruffudd fab Howel, /Ni'm aele, gne gnaws Echel, /Ni'm eilyw dilyw cyn de_^l. /Do PM V 14 8 r Tudyr, tud Elise, /Enwawg Gyfeiliawg, ys cof aele. /Heb ferch Gynfelyn, gelyn gne - unbyn, /Cyd boed PM V 20 1 Aele Nodolig i'r a'i dyly - Lloegr, /Delis llew o Gymry, ES I 17 9 int brodyr, gwellwyr gollewin: /Brodyrdde braw aele o lin. /Dduw a Mair, a chwair in chwerthin /(Chwer CBM III 3 129 pobl ddengyn, /Ag Oswallt fab Oswy Aelwyn, /Yn aele ofal amofyn, /Oedd aelaw coel cwynaw Canfryn, /Yn CBM III 21 147 g eilywed, /Eilyw a'm doddyw, Duw i'm gwared! /Aele o'm dygnedd ydd ym dogned, /Rhyddognais fawrgerdd a aeled 1 LlF2 VI 10 76 d, poed Gw_^r Gwared /A'm gwares o boen, o bob aeled. /A wne_^l cyfarchwel, cyfarched - breswyl /I'r Ar aelwyd 6 CBM IV 4 159 ardd i fardd ei fwrdd Nadolig. /Oedd aelaw cer aelwyd Beblig /Pobl ar wledd yn hedd yn hirdrig, /Mygr CBM IV 6 203 drefred dryfrwyd /Cerdd gan gyrdd am gylch ei aelwyd. /Ceffid eu ceinllith cw_^n cunllwyd, /Ceffynt fe LlF2 VI 10 68 /Gwae ni gred Trined cyn rhyred rhaith: /Gnawd aelwyd ddiffydd a fo diffaith! /Pan fynnws De_"ws ddewis GM I 12 26 th, nawdd rhag annwyd, /A gwely a thy_^ a thes aelwyd. /Eli Freienin, elwch ydwyd, /Nid e_^l i'th blegy CBM III 21 84 Hoffter nid ofer fal y'i dofes: /Yng Nghefn yr Aelwyd oedd aelaw tres. /Erfid a drychid rhag ei drachwr CBM III 5 70 ud hwy a'i gofwy (nid gofyged!) /Gofalon eilon aelwyd Reged. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di gywaith, Aelwyn 1 CBM III 3 128 ranc Powys, pobl ddengyn, /Ag Oswallt fab Oswy Aelwyn, /Yn aele ofal amofyn, /Oedd aelaw coel cwynaw Ca aer 61 CBM III 17 32 trwm trwy ffwyr, /Gwa_^n ffysg yn eurwrysg, yn aer GM I 8 37 d iddi. /A draig Mo_^n mor ddrud ei eisylud yn aer, /A bu terfysg taer eu haer holi, /A rhagddaw rhewys GM I 7 121 nwys; /Lliaws cleddyf claer a glaif rhuddraidd aer /A gawr daer drag Iwys; /Lliaws tech rhag trech tra PM V 10 79 ist, udd didaer; /Can cad teg torraist, ddraig aer, /A gwedi can cad, can caer. /Carws Duw dy fod, fyd- PM V 1 104 /Gnawd o'i law lawrfeirdd gyfradwch, /Gwa_^n o aer a gwin o'i eurflwch, /Gwayw a llafn yn lladd yn ddeu PM V 6 12 aid, /Llary ysbar ysbenydd ei naid, /Llew wrth aer a llwfr wrth eirchiaid, /Llaw ddidawl, gwrawl, gw_^r CBM IV 2 7 wn eistor, /Aer gyngreddf anneddf annio_"lor. /Aer a wnaeth ar draeth a dreithitor /Rhwng Arfon beues a CBM III 16 7 Eu rhwyddfodd yn amhad; /Dybrydaich brwydrdaer aer aerfrad, /Dybriw draig dragon beleidriad, /Dybrys al PM V 11 12 /Hoeddlfrau hydrglau gleddyfal /Hyd Gaer a_^'i aer a'i aur ma_^l. /Molaf filioedd naf, nifer - eurde_"y CBM III 1 11 air i'th barth nid gwarth, nid gwan. /Taer am aer, am gaer, am gain walchlan, /Tew am lew trylew, trau EG VI 18 27 trai tramwy llanw rhwy rhwydd hawl; /Gwelais-i aer am Gaer oedd engiriawl, /Talu pwyth dydd gw_^yth Gwa PB VII 6 23 aw, /Preiddiad Lloegr a'i phoethfan, /Ein llyw aer, arf taer fal ta_^n, /Llew greddfawl llawer griddfan LlF2 VI 8 9 - lawr, /Arwr wawr prydfawr, warant Prydain. /Aer bybyr eryr dewrwyr dwyrain, /Eurgyfrwy gyfrwydd orwy PB VII 9 27 /Y ceidw glew gwlad er anfodd; /Bolchlafn yn aer daer, derydd, /Balchgoeth, fawrddoeth Faredudd LlG VII 24 49 erfar yn torri - cadau, /Cadarnfrwydr ystofi; /Aer dalmithr hylithr haeloni, /Arf lluoedd, eurwisgoedd CBM IV 5 35 ynfelyn - angerdd, /Angudd gerdd, gardd elyn, /Aer derfysg am ei derfyn, /Arfaeth haelonaeth Heilyn. /H GB II 25 37 am ddeulin yn gwanegu, /Taer tra thaer am drom aer, drwm gymynu, /Am derfysg am derfyn am derfynu. /Am LlLl II 16 51 ddyn, /Llywelyn gwawdwyn gwa_^n, /Gwy_^r eryr aer ddarogan, /Gw_^r yn gware llawesan. /Dygychwyn, genn CBM III 10 17 au, fy ma_^r a'm cychwyn. /Awch rhoddaf arawd, aer ddihafarch - wy_^r /Ni'm gwehyr gwahanarch, /Neu'm c CBM III 14 1 Owain aer ddilain a ddylif - yng ngawr, /A_^ llafnawr lladd he CBM IV 10 11 elwir) /Nawdd Cywir Cyngwastad /Ar dy ddrysau, aer ddrusiad, /Ar dy ddrysawr, gwawr gwenwlad. /Aswynaf LlG VII 24 38 fy llyw, lluoedd beri, /Nid oes, rhwyf eirioes aer ddyfysgi. /Cymro yw haelryw o hil Beli - Hir /Yn her ES I 17 28 llary wrth gerddau iawnllin, /Bydd wrdd-ddrud, aer ddylud ddilin, /Dilain Lloegr a llwgr ei gwerin. /Tr PM V 19 14 _"yrn cedyrn, cadomyn - arfrudd, /Aur ddiludd, aer ddylyn. /Aml i'th gylch, galchdo_"ed gymyn /Am dymyr PM V 6 27 wn ceimiaid, /Ef gogwydd galon geleuruddiaid - aer, /Ei orfod ei ysbaid! /Ef dreisyg ni blyg ei blygiai CBM IV 2 4 rf angor, /Aer fawrwr fawrfar, aerbar bedror, /Aer fawrfudd fawrfalch, gwalch gweilch oror, /Aer gyngrw CBM IV 2 3 or - ddraig, /Aerdarf arynaig, aerdorf angor, /Aer fawrwr fawrfar, aerbar bedror, /Aer fawrfudd fawrfal PB VII 14 27 cyn Ystwyll /Can ystyn meirch dilys, /Anwar yn aer frwydrdaer frys, /Enwawg, ruddbar fodawg, Rys EW VI 5 11 r werin - nid hawdd, /Nid heddwch tragorllin /(Aer fyrdd arf cyrdd cerddennin!) /Arfoll brwyngoll breen CBM III 12 1 Iorferth aer gannerth, aur ganhorthwy - cyrdd, /Nid cerddawr nyw CBM IV 5 98 /Llas Rhys rhuthr efnys, afneued - ei ddawn, /Aer greulawn arf greuled, /Rhwysg frwysg fraisg freuawl CBM III 24 51 edd ruthr aruthr ar ei esgar, /Gw_^r athrigiad aer, gw_^r athrugar, /Gw_^r athrist ei feirdd o'i fod yn LlG VII 24 88 f gorau rhiau rhegofydd - a wn, /Eryr Snawdwn, aer gyfludwydd. /Cad a wnaeth, cadarn ymgerydd, /Am gyfo CBM IV 2 6 ilch oror, /Aer gyngrwn ysgwn, aestwn eistor, /Aer gyngreddf anneddf annio_"lor. /Aer a wnaeth ar drae CBM IV 2 5 /Aer fawrfudd fawrfalch, gwalch gweilch oror, /Aer gyngrwn ysgwn, aestwn eistor, /Aer gyngreddf anneddf BF VII 49 3 - o'i golled, /(Gnawd gollwng deigr hyd lawr) /Aer gymhrudd, fudd fyddinawr, /Oer gymraw ar Gymru fawr. CBM IV 4 153 hwn oedd Hiriell Gwynedd! /Gwynedd argynnan, aer gynnig - rebydd, /Gwystl bedydd, byd eilig; /Ym much BF VII 56 10 /Bod heb walch ceinfalch! Cynhebyg - Drystan, /Aer gynwan, aur gynnyg, /Detholew glew, glod edmyg; /Doe OC II 14 109 enaid ddichwant. /Cyfarfu ysgwn ag ysgarant - aer: /Llas maer, llosged caer geir mo_^r-lliant. /Mwynfa DB VI 27 21 yd, /Llafuriwyd ysgwyd ar ei ysgwydd. /Llew yn aer, llyw taer am y Teirswydd, /Llwyddai a lithrai o'i h D-4 VI 20 52 Hiriell, /Ni safai rhagddun, rhwych pell, /Nac aer na chaer na chastell. /Pedwar castell poeth, paith CBM III 29 28 wn, ysgwyd canaer, /Llew ceinllew, cynllofrudd aer. /Nid er da i Hwfa Hen /Namyn er maws im 'y hun /Y m CBM IV 4 62 i gwastadrwydd, /Gwedi gw_^r, arwr ar orwydd, /Aer orug orau bai canmlwydd, /Ni thwyll pwyll pellfod he SB II 24 14 wr, gwenydd aesawr, oswydd gwyddaw, /Gwa_^n yn aer-rain, gwy_^r yn aergrain yn ergrydiaw; /Gweilch yn a GM I 9 42 d, /Ac er bodd llywy lliw eiry ar goed /Pan fu aer rhag Caer, cyforiais waed. /Gwaedraidd fy nghleddyf CBM IV 2 9 a dreithitor /Rhwng Arfon beues a mynwes mor; /Aer rhag dinas Caer, cadr ddygi_"or, /Cadarn gyfarfod gw CBM IV 1 66 Gwelais darf ar gyfarf, ar gyfaniain, /Gwelais aer uch Caer, uch Coed Llwyfain. /Nid oeddynt Wynedd wry GM I 10 20 nt eu moli. /Owain angerddawl anaw anfedrawl, /Aer wrawl wrhydri; /Cadwallawn, cyn ei golli, /Nid oedd PM V 1 48 /Ef yn w_^yl, yn olud roddiad, /Ef yn daer, yn aer yn anllad, /Ef flawdd cyfri_"au, ef fleiddiad - yn n PhB VI 13 17 . /Lledrudd parfrys Rhys, rhwysg Hiriell - yn aer, /Yn arfau anghysbell, /Hawl torf tey_"rnfro Gadell, LlG VII 24 135 ywiadr pobl Powys a'r Deau; /Llwyrwys taer yn aer yn arfau, /Lloegr breiddiaw am brudd anrheithau. /Yn SB II 22 32 f, nid oedd clod fenffyg! /Rhag traeth Caer yn aer, yn arfod gweilgi /Cilgwri, cil wellig; /Bu y gwy_^r HF VII 22 11 n /Digrawn aur digrifwch dynion, /Diafrddwl yn aer yn Arfon - ddiwedd, /Rhwyf Gwynedd, rhwysg Lleon. /D CBM III 16 165 ain, /Yn rhith cleddyf claer, clod ysgain - yn aer, /Yn aroloedd cyngrain, /Yn rhith draig rhag dragon CBM IV 5 37 th Heilyn. /Hael hyglau frydau, fryd eryr - yn aer, /Yn aros cyfergyr, /Hirgwyn brwyn brwydr ddiechyr, CBM III 11 45 llaw lletgawdd. /Cynneddf i Bowys cynosod - yn aer /Yn aros eu rhaclod, /Ym mlaen cadau cadw arfod, /Ac CBM IV 4 184 alchmai, /Gorfaran Gwrfan gorfyddai, /Gw_^r yn aer yn aros gwaeddfai. /Bryd eirfgryd, arf grau a ddodai CBM IV 6 49 thrai lafn o'i law ar gyfys, /Llachar glaer yn aer, yn nyrys; /Ac ysgwydd yn rhwyd rhag ysgwn plymnwyd, LlG VII 25 43 aidd udd /Ar fyrdd cyrdd, cerddorion dduhudd. /Aer yrdang cyfrang, cyfranfudd - gwriaf, /Gorofn Lloegr CBM III 16 75 ll, rhyn gestyll gystwy. /Rhudd fydd gryd grym aer, ysgor glyw glewdaer, /Ysgwyd glaer glod arlwy, /Rhu BF VII 47 20 el o'r pobloedd, /Eryr tirfawr, arf torfoedd, /Aer ysgwn, aur ysgwyd oedd. /Oedd gleifruthr aruthr arf aerau 4 CBM IV 10 3 /A'th ddoniawg wyf finnau) /Ar dy wy_^r, eryr aerau, /Ar dy wlad, wledig Deau. /Aswynaf, archaf arch f PM V 1 69 aeddwch - anaw), /Ef anant cyfolwch. /Ef gorau aerau arafwch, /Ef gorfu: gorfawr y'i clywwch. /Ef gorug CBM IV 17 53 n llwrw un cyfawr ydd yn cyfyd /(O arau angau, aerau ergryd, /O oerfedd poenwedd) pawb i fywyd. /O arwa OC II 14 77 gortho nid gorthenau. /A dyddwg i Dudyr, eryr aerau, /Gwirawd gysefin o'r gwin gwinau /(Oni ddaw i mew aerawd 2 PM V 3 13 drych hud y_^nt i'th adrawdd. /Erioed dy angar aerawd dydd angau; /Eurawg dy angad, eiryd i'm angen. /T PM V 11 51 rchafael - beirdd, /Llawer bardd llawn afael, /Aerawd gwawd gwedi'i allael, /Aerdalmithr, aur hylithr h Aerbair 6 CBM IV 5 86 synt. /Llas Aser, aerllew, aerllid - ufeliar, /Aerbair ba_^r baedd erfid, /Llyw glyw glewdraws yng ngof CBM III 26 5 idriad, fleiniad, flaidd nifer, /Aerfur fa_^r, aerbair ba_^r bynier, /Arfod fygyr a fagai haelder. /Dig CBM III 26 44 /Amser y'm perchis, parch dilludd - berchen, /Aerbair ben, preiddnen prudd, /Rhwysg aches a'm rhoddes LlG VII 24 120 fid Brenin nef breiniawl gyfraith /Gan eurwawr aerbair y tair talaith. /Cyfarchaf i Dduw o ddechrau - m CBM IV 6 246 ir, yn ddiwair ddeon. /Yn enwawg, yn anwar, yn aerbair, yn aerbar /Yn erbyn Iwerddon, /Yn dewdor yn arf PB VII 7 5 awr yr Arglwydd Rhys. /Mab Rhys, eurbost llys, aerbair - yn arfau, /Dug angau (dygn a air!) /A'i law oe aerbaith 1 LlG VII 24 111 lwng blaengar fal goddaith; /Taleithawg arfawg aerbaith - Dinefwr, /Teilu huysgwr, ysgyfl anrhaith. /Te aerbar 2 CBM IV 2 3 f arynaig, aerdorf angor, /Aer fawrwr fawrfar, aerbar bedror, /Aer fawrfudd fawrfalch, gwalch gweilch o CBM IV 6 246 ir ddeon. /Yn enwawg, yn anwar, yn aerbair, yn aerbar /Yn erbyn Iwerddon, /Yn dewdor yn arfor Arfon, /Y aerbost 2 GM I 8 56 awhir, llawr fab Einiawn Yrth, /O Arth Orben, aerbost catgun. /Arddwyreaf hael o hil Eneas, /Arddwyrea PM V 20 17 cynna nis gwna, nis gwnaeth. /Gwnaethost, gad aerbost, ged eurbar - Prydain, /Nid prydferth i'th esgar aerbyd 1 DB VI 27 85 yder ac ni weryd, /Am drwm feddwl cost eurbost aerbyd, /Am drinwychydd rydd, ruddlafn creulyd, /Am dylw aerbynnag 1 PM V 13 35 goruchel - nef, /Yn addawd Mihangel, /Arbennig aerbynnag gwne_^l, /Arglwydd, boed hywydd Hywel aerbyst 1 PB VII 9 23 alchgorn /Ar dir ynial Dywalwern! /Eurbost cad aerbyst cedyrn, /Eryr cadr dewrwyr cadarn. /Cadarn cedyr Aerdalmithr 1 PM V 11 52 dd llawn afael, /Aerawd gwawd gwedi'i allael, /Aerdalmithr, aur hylithr hael. /Hael Arthur, modur, myd Aerdarf 5 CBM IV 2 2 Arddwyreaf hael, hawl ddiachor - ddraig, /Aerdarf arynaig, aerdorf angor, /Aer fawrwr fawrfar, aer CBM III 24 147 n, /Twrf taerdraul taerdan yn gwa_^n gwynawn, /Aerdarf derfysgdaryf, arf Arodriawn, /Arth, warth wrthod CBM IV 5 7 wl gadfarchawg - melyn, /Llywelyn llawddeawg, /Aerdarf glyw, glew dywysawg, /Aergorf aerdorf eurdorchaw CBM III 26 129 dd ddigrawn - glew, /Hwn oedd lew o Leisiawn, /Aerdarf tarf, terfysg yng nghamawn, /Aergorf torf, twrf CBM III 29 1 Yn aerdwrf aerdarf, yn aerdew - aerdorf /Yn ardwy rhag trylew, /I d aerdawelwch 1 PM V 1 76 wy_^r yn nygn, yn nigyrydwch, /Gwerin ne_^r yn aerdawelwch, /Gwa_^r Hywel hoywal cyfeddwch, /Gwrdd yn aerderfysg 1 PM V 20 25 s gorddrud, ffwyr ddylud ffe_^r. /Ffwyr ffysg, aerderfysg ar derfyn - Lleon, /Llyw Prydain, Llywelyn, / aerdew 1 CBM III 29 1 Yn aerdwrf aerdarf, yn aerdew - aerdorf /Yn ardwy rhag trylew, /I dan llafnawr aerdorf 5 CBM IV 2 2 ael, hawl ddiachor - ddraig, /Aerdarf arynaig, aerdorf angor, /Aer fawrwr fawrfar, aerbar bedror, /Aer PB VII 2 3 ng nghad /Yng nghadarnwisg he_"yrn, /Mur torf, aerdorf eurde_"yrn, /Mygr bennaeth, mab maeth meddgyrn. CBM IV 5 8 ddeawg, /Aerdarf glyw, glew dywysawg, /Aergorf aerdorf eurdorchawg. /Eurdorchawg ddeifniawg o Ddyfnant PM V 6 3 eirthiaid - Prydain, /Prif de_"yrn cynifiaid, /Aerdorf gorf gwrdd, derrwyn ei naid, /Ei gynnif ar gynny CBM III 29 1 Yn aerdwrf aerdarf, yn aerdew - aerdorf /Yn ardwy rhag trylew, /I dan llafnawr llaith wo aerdranc 3 GwB VI 17 15 fy llyw /Llangollen ddiwarnawd, /Rhuthr didanc aerdranc aerdrawd, /Arf glyw a glywir hyd Frawd! /Rhuthr ES I 17 39 a'm diddawr. /Eurdreth o'i dremyn pob llawr, /Aerdranc gw_^r ieuanc gwriawr. /Gw_^r gwraf, gorsaf gwer PB VII 1 21 ti /Mo_^n, eryron Eryri. /Eryr eurdreth my_^r, aerdranc - yw Owain, /Gweilch goelfain gwalch gyfranc, / aerdrawd 1 GwB VI 17 15 Llangollen ddiwarnawd, /Rhuthr didanc aerdranc aerdrawd, /Arf glyw a glywir hyd Frawd! /Rhuthr a ddug ( aerdrin 1 DB VI 25 36 arddair mawrddawn gysefin, /Adrawdd ei dda_"ed aerdrin - ni allwn, /Ni allai Daliesin. /Cyn adaw y byd aerdrydar 1 PB VII 8 18 gorug. /Gorug fy llyw, llew Amgoed, /Gwyar am aerdrydar draed, /Oesawg farchawg, feirch gydnaid, /Aes aerdwr 1 PM V 18 13 dd eurin, clo byddin clodfras; /Neud wyt w_^r, aerdwr ardwy efras - cad, /Cedernid Eneas. /Dy gywlad ni aerdwrf 1 CBM III 29 1 Yn aerdwrf aerdarf, yn aerdew - aerdorf /Yn ardwy rhag tryl aerdyrch 1 PM V 1 101 g gyfrwch: /Chwi i bant, difant dyfrydwch. /Ef aerdyrch: awch cyrch nis cyrchwch - hyd Frawd, /Chwi o'i aerddor 2 EGM I 25 16 lanedd celyrn - yng nghynnor /Cyfeisor Echdor, aerddor eurddyrn; /Eirf drabludd angudd, angerdd Dinbyrn EW VI 4 36 ithig, /Am eryr gwy_^r gweithfuddig, /Am io_^r aerddor urddedig. /Urddas tey_"rnas, te_"yrn arfrudd - c aerddraig 6 BF VII 56 3 i farw /Yn ei fawrglod gaffael, /Grym erddrym, aerddraig afael: /Gruffudd hil Maredudd hael. /Ar hael R CBM IV 9 83 ny - gormodd, /Alafrodd Elifry. /Grym erddrym, aerddraig a'i dyly, /Glyw fyged, glew fugail Cymry. /Cym SB II 22 43 wyn Owain fry, coelfain ceinmyg /Dygant graig, aerddraig arddrusig. /Oedd Casnar, post trydar treisblyg PB VII 5 12 eigr o hiraeth; /Arddelw Dyfed, ged gydfaeth, /Aerddraig oedd ben aig ban aeth. /Ban aeth gwawr gwinfae PB VII 12 3 gw_^yth, /Cad udd Faredudd falch daith, /Oedd aerddraig pennaig pan aeth, /Oedd agro Penfro pan ddoeth LlG VII 25 57 w_^r a gynnail nef a'i nerthao. /Grym erddrym, aerddraig yn deffro, /Greddfawl hawl, hwyl gynnydd Pabo; Aerddrud 1 DB VI 26 41 dy geiniaid a'i cny, /A genais a genir wedy. /Aerddrud tud, o'r tu pan geffy /Erddrwng, ys teilwng os Aerddur 1 PC II 21 29 ion /Ar lles draig yn llys dragon. /Can eddyw Aerddur yn arddyfrwys - fa_^r /Yn nhrydar, dda_^r ddiffw aerdduriawg 1 PB VII 16 14 /Cyd a_^'i naf, cadarn yng ngrym /Madawg, laif aerdduriawg lem, /Oedd pargoch yn aes droch, drom, /Oedd aerddywal 1 LlLl II 16 11 r canwayw am ei tha_^l? /Pwy'r glew, llew llid aerddywal, /A'i deily cyfrwng dwy brenial? /Ysgwyd Lywel aere 1 CBM III 8 37 , /Torf Lywelyn rywelais. /Rhan Llywelyn, llew aere, /O'r Rug hyd ym Muddugwre, /Llawer marchawg march aeredd 1 GYC VII 38 30 nc i rwng ei ddwyfer, /Ef heb gof yng nghyfrif aeredd, /Ef yn wan druan lawdryfer - heb nerth, /Heb gan aerfa 3 PC II 21 44 /Bod mab brenin gwyn Gwynedd /Yn gorwedd yn yr aerfa CBM III 20 15 l diogan - ffysgiad /Yn ffysgiaw biw garthan, /Aerfa fawr aerwawr eurwan, /Eurwalch balch, bolch ei dar PC II 21 14 arth yn y gyfarthfa, /Llas nerth gwy_^r, eryr aerfa, /Llas Hywel wyn fab Owain, /Llas gw_^r mirain uch aerfab 3 GM I 9 45 a_^ Lloegr llawr nid ymgudd! /Gwelais o arfod aerfab Gruffudd /Rhialluoedd trwch tebed osudd. /Gwaith BF VII 56 17 dalai, /Oedd diludd budd myn y bai. /Myn y bai aerfab Iorferth - yn rhyfel, /Cyn rhyfawr ddrygyrferth, BF VII 46 12 gorwlad, /Arwymp emys: Rhys, Rhos achubiad, /Aerfab Maredudd, rudd ei ruad. /Arfaeth ehelaeth, hwyl g aerfalch 3 BF VII 51 31 - ein llyw /A'n gwna llwyr ofeiliaint, /Gwalch aerfalch arfod Geraint, /Gwawr gorsedd, frenhinedd frain PB VII 7 24 , /Gwawr llawr, lluosawg fonedd, /Gwalch cain, aerfalch cyn oerfedd. /Oer y'm daw trais fraw tros ddifa LlG VII 27 31 is dirgwyn ac nid trais dirgel. /Am drawswalch aerfalch (oerfel - ei golli) /Nid rhyfedd ochi yn iawn u aerfan 1 CBM III 16 139 gor, /Yn rhaglam yn rhaglym eisor; /Coch arfau aerfan, cochliw ei luman /Rhag baran beirdd fangor, /Co aerfar 3 CBM III 26 85 niad, gwenwyn y'i dysgwyd, /Gwayw gwanar gwawr aerfar aerfwyd, /Gwayw gwaedrwyf gwa_^r dirglwyf dorglwy EG VI 18 101 d, /Mi henwyf o henwyr ei dad. /Llachar fa_^r, aerfar erfyniad, /Llachar fron o frydau Gwriad, /Lluchia CBM IV 9 164 lwch! /Dadolwch llachar Llachau - gyfarpar /Yn aerfar yn arfau, /Llydw ysgor, ysgwyd byddinau, /Llid ys Aerfarchawg 1 CBM IV 12 10 Ced bai tau, wledig, hyd wlad bo_^r - Efrawg, /Aerfarchawg, ddeifniawg ddo_^r, /Rhybyddai fau faith rag aerfeddawg 2 CBM III 16 112 /Gorfawr glyw glewyd dialaeth, /Gorflwng arf, aerfeddawg bennaeth, /Gorchynnan gosgordd, gwasgawd cal PM V 24 3 glew afael, hael o hil Madawg, /Arwr yn arfau, aerfeddawg - de_"yrn, /Eryr ar gedyrn, eurged farchawg, aerfeilch 1 DB VI 31 42 m fod yn eu tud hwy alltudion, /Am fawrweilch, aerfeilch arfogion, /Am fawredd Gwynedd ganaon: /Llywely aerfen 1 CBM III 16 105 l, /Yn hywestl, yn hywen, /Baranres aerflaidd, aerfen ei - waedlafn /A'i waedlan ddisgywen. /Disgywen, aerflaen 1 PB VII 19 9 n ffryd mawr ffraeth. /Oedd ffraeth ei arfaeth aerflaen gyngor - llu, /Llywelyn anhepgor, /Tafodiawg br aerflaidd 7 LlF1 II 4 22 nnydd, mor ddihaidd - awch bod /Heb arfod, heb aerflaidd, /Ac awch byd byth ar ddiwraidd /Mal y bydd be CBM III 16 105 awd hyddestl, /Yn hywestl, yn hywen, /Baranres aerflaidd, aerfen ei - waedlafn /A'i waedlan ddisgywen. CBM III 14 5 gwaedlif, /Ac ar dir cynnygn cynnif. /Cynyddws aerflaidd, aerflawdd - tey_"rnedd, /Tey_"rnas gyfadrawdd CBM IV 5 73 ymru gwedi Gwyn! /Gwyn, gwaednawdd, aerflawdd, aerflaidd afael - lew, /Arf trylew trais allael; /Llawro LlG VII 24 42 wydd ei brofi. /Eurfudd ni oludd, olud roddi, /Aerflaidd arwraidd o Eryri. /Eryr ar geinwyr, gamwri - d PM V 24 9 r ddirfawr ddigwydd i ddigasawg. /Rhyddarfaidd aerflaidd eurflaen rodawg /Arfogion ddragon, draig llys PB VII 8 16 gadarn dinag; /Armes Rhos, bla ddangos blyg, /Aerflaidd gw_'raidd a'i gorug. /Gorug fy llyw, llew Amgo aerflawdd 8 CBM IV 5 73 ae feirdd Cymru gwedi Gwyn! /Gwyn, gwaednawdd, aerflawdd, aerflaidd afael - lew, /Arf trylew trais alla CBM IV 4 174 rmig, /Baran llanw ger llynges gerrig, /Blaidd aerflawdd, amnawdd amnwythig; /Berth nerth ne_^r, haelde CBM IV 9 11 d, /Trugaredd tros waredd tros wawd /I adrawdd aerflawdd eurflawd - ei ysgwyd /Mal ysgwyd rwyd Rahawd. PB VII 1 27 gwersyll, /Rhwym pebyll, bumdryll ba_^r, /Cad aerflawdd, fo_^r-gymlawdd fa_^r, /Cadarn ddilesg wrth es PB VII 11 23 nc, /Llew ni ad Lloegr yn ei wnc, /Nis arfaidd aerflawdd ffrawdd Ffrainc, /Nis geill Sais na thrais na ES I 17 42 af gwersyll - Afarwy, /Ei farau a'm herchyll; /Aerflawdd Lloegr, lluoedd a erfyll, /Arfrudd, er cyhudd, LlG VII 24 101 ysg Arfon ac Eiddionydd. /Nid oedd hawdd, llew aerflawdd lluydd, /Ei dreisiaw ger Drws Daufynydd. /Nis CBM III 14 5 Ac ar dir cynnygn cynnif. /Cynyddws aerflaidd, aerflawdd - tey_"rnedd, /Tey_"rnas gyfadrawdd, /Ni bu tr aerfle 1 LlLl II 16 25 gorwyrain gwlad. /Piau y rhodawg rhudd faran - aerfle /A'i haerflaidd gyr ei ban? /Pwy briw uch browysf Aerfleiddiaid 1 CBM III 24 103 wr deyerin len, /Edlid i'm dilid yw eu dilen! /Aerfleiddiaid, fleiniaid, fleiddiau cyfarfod, /Erlynasan aerfrad 1 CBM III 16 7 wyddfodd yn amhad; /Dybrydaich brwydrdaer aer aerfrad, /Dybriw draig dragon beleidriad, /Dybrys alaf D aerfrau 1 CBM III 15 5 ys, /Llid carant cad wrygiant wry_^s. /Gwry_^s aerfrau ddechrau unddechryn - a_^ hwn, /Honnaid fydd ei aerfraw 2 PB VII 20 17 , dewr Frenin, a'i gwnaeth. /Gwnaeth a_^'i law aerfraw afreol - Brynaich, /Brenin rhiw a heol, /Gwawr c SB II 24 15 yn aergrwydr, gweilch yn aerfrwydr, gweilch yn aerfraw, /Coel cwydd celain, coelfain i frain yn fraith aerfrwydr 1 SB II 24 15 n ergrydiaw; /Gweilch yn aergrwydr, gweilch yn aerfrwydr, gweilch yn aerfraw, /Coel cwydd celain, coelf aerfryd 1 BF VII 55 20 r wryd - Bedwyr, /Gw_^r beilch ei filwyr, eryr aerfryd; /Gw_^r hygyrch ei lys, esbys ysbyd, /Gw_^r hyge Aerfur 1 CBM III 26 5 i ober, /Argleidriad, fleiniad, flaidd nifer, /Aerfur fa_^r, aerbair ba_^r bynier, /Arfod fygyr a fagai aerfwrw 3 PM V 24 49 , /A gwaedlafn adfuddiawg, /A gwaedlwrw gwy_^r aerfwrw arfawg, /A gwaedlen am ben yn beithawg, /A gwaed SB II 24 21 llywiaw, /A llyry tra llyry, a llwrw tra llwrw aerfwrw furthiaw, /A llafn tra llafn, a llid tra llid tr CBM IV 11 10 aedlyd ei la_"in, gwanar sefyll - lwrw, /Gwayw aerfwrw gwa_^n aerwyll, /Gwaetffrau wayw ddiau ddeuddry aerfwyd 1 CBM III 26 85 wenwyn y'i dysgwyd, /Gwayw gwanar gwawr aerfar aerfwyd, /Gwayw gwaedrwyf gwa_^r dirglwyf dorglwyd; /Gwa aerfyn 1 PB VII 9 7 /Cymraisg walch, balch benadur, /Draig unbyn, aerfyn arwr, /Drud llaw esgud, lluosgar. /Ca_^r gymell, aerffysg 2 PB VII 15 14 -i Rys, colled ni'm paisg, /Fab Llywelyn, llew aerffysg, /Gw_^r a'm parchai, parch dilesg, /Ac a'm rho PM V 9 5 d y llewych llawr gwawr gwymp fore. /Dychymysg aerffysg yn arfle - aesdur, /A_^'i gleddyf fflamddur a'i aergad 3 LlLl II 16 23 yn /Amddiffwys gymynad, /Gweilch argae yn nydd aergad, /Gwalch Mechain gorwyrain gwlad. /Piau y rhodawg CBM IV 6 255 /Gnawd gan drawslyw maws luman - archafad /Yn aergad i ar gan; /Gnawd rhodawg rhag marchawg midlan; /G CBM IV 4 111 wryd Owain, /Yng ngorun, aergun argyfrain. /Yn aergad yn Argoed Llwyfain, /Ym mhen draig, dremynt oedd aergawdd 3 CBM IV 9 139 mdrwch, /Doeth a drud am dud, am degwch, /Tarf aergawdd Aergwl gadarnwch, /Torf eurgorf, eurgwyn gyfedd CBM III 15 17 d afael) Madawg. /Madawg esillydd oes ellwng - aergawdd, /Eurged beirdd neud echwng, /Cedernyd blaidd a CBM III 15 27 O hil Iorferth Hirflawdd, /Colled gw_^r eurged aergawdd, /O'i golli, tewi nid hawdd. /Nid hawdd im wybo Aerglais 2 PB VII 4 23 gor anfedr, /Bradw ysgwyd, hud blymnwyd hydr, /Aerglais glwyf, rhwyf rhudd beleidr, /Arglwydd gwawd rwy PM V 21 21 s /Y gallwn fal y gallas? /Gallas arglwyddwas, aerglais - Lywelyn, /Lewenydd dwfn a bais, /Gwendud amry aerglau 1 PM V 13 32 Gwoseb roddiad aur rhad rhwydd, /Gwy_^s eisiau aerglau arglwydd. /Ar ddeau Rhiau, Rhwyf goruchel - nef, aerglwyf 5 PhB VI 13 24 d enwerys, /Arfrudd, prudd Prydain Ynys, /Eryr aerglwyf, Arglwydd Rhys EW VI 6 21 fydd, /Ni chasa Mab Duw dedwydd. /Dedwydd rwyf aerglwyf, eurgledd - ardderchawg, /Archaf it i'th larie LlG VII 27 41 _^r oedd gwaedliw fal gwaed Afel. /Och am rwyf aerglwyf, eurgledd Echel, /Och am ddilyw mawr, ni'm dawr CBM IV 4 143 r afraid ei farwnaid i fedd! /Gw_^r gwaedrwyf aerglwyf, eurgledd - oedd ei arf, /Eurgorf tarf, torf hy CBM III 18 5 ew ddywal ni da_^l ni dwng. /Ysid im arglwydd, aerglwyf ne_^r - nerthfawr, /Aerllew llawr llawch nifer, Aergorf 4 CBM IV 5 8 lyn llawddeawg, /Aerdarf glyw, glew dywysawg, /Aergorf aerdorf eurdorchawg. /Eurdorchawg ddeifniawg o CBM III 24 145 /Wedi Rhirid Flaidd, flawdd haearnddawn: /Torf aergorf Argoed, hoed hiraethlawn, /Twrf taerdraul taerda GM I 7 80 rhad. /Aur hwysgynt w_^yr Bleddynt, bleiniad, /Aergorf torf, terfyn achubiad. /Och, Dduw, na ddoddyw Dy CBM III 26 130 eisiawn, /Aerdarf tarf, terfysg yng nghamawn, /Aergorf torf, twrf goddaith wrth gawn. /Ar fy ngrudd am aergrain 5 CBM III 14 47 , /Yn eurgrair gyfwyrain, /Yn aergreu mawr, yn aergrain, /Ergyd byd bid rhag Owain PM V 2 55 r chwant cronni. /Tey_"rnfab Ywain, tey_"rnedd aergrain, /Tey_"rnas firain faran Benlli, /Na wna, eryr CBM IV 4 98 erydd, gw_^yth ar dyrfain - cad /Yn argrad, yn aergrain, /Uch myrddwyr, uch Myrddin oedd cain, /Uch gwa CBM IV 4 94 oedd arddelw urddain, /Urdd wledig, llurig llu aergrain, /Urddws Duw diwyrnawd Owain, /Urddawl ben, pri SB II 24 14 oswydd gwyddaw, /Gwa_^n yn aer-rain, gwy_^r yn aergrain yn ergrydiaw; /Gweilch yn aergrwydr, gweilch yn aergrau 2 BF VII 55 13 w glyw, glew o'i febyd; /Gw_^r golau ei arfau, aergrau ergryd, /Gw_^r gelyn i ddyn ei ddiofryd, /Gw_^r CBM IV 9 197 , beirniad wyf finnau! /Gw_^r glewyd yn ergryd aergrau, /Gw_^r gwledig ar wladoedd, nid gau! /Gw_^r gor aergreu 1 CBM III 14 47 rwain - eurgrwydr, /Yn eurgrair gyfwyrain, /Yn aergreu mawr, yn aergrain, /Ergyd byd bid rhag Owain aergrwydr 1 SB II 24 15 , gwy_^r yn aergrain yn ergrydiaw; /Gweilch yn aergrwydr, gweilch yn aerfrwydr, gweilch yn aerfraw, /Co aergryd 1 CBM III 15 19 , /Eurged beirdd neud echwng, /Cedernyd blaidd aergryd blwng, /Ced wallaw, cadoedd wollwng. /Neud cyngh aergun 5 CBM III 11 37 wy_^l bentan am da_^n, am de_"yrn. /Cynneddf i aergun Argoedwys - werin /A warawd rhag Lloegrwys /Rhan CBM IV 4 110 n, /Yng ngwrial yng ngwryd Owain, /Yng ngorun, aergun argyfrain. /Yn aergad yn Argoed Llwyfain, /Ym mhe LlG VII 25 9 nnaf pan yth aned! /Pan fai frwydr, eurgrwydr, aergun dynged, /Yrho_^d a'th alon pan yth holed, /A thi CBM III 13 28 ud aerlud, aerlew yn aerllaith, /Dwys aergwys, aergun gedymdaith, /Dwrn dra dwrn, dra dengyn yd baith, GB II 25 26 ordd wosgordd ddiwosgordd ddiwasgaru, /Ffordd aergun wodorun, wodwrf teulu. /Ffyrdd cerddau a threthau Aerguniaid 1 OC II 14 68 iechyr, /Arfod llewod gwrdd, gwrddwan gedwyr, /Aerguniaid, cyrchaid coch eu hongyr, /Trais erwyr yn ffw Aergwl 2 CBM IV 9 139 Doeth a drud am dud, am degwch, /Tarf aergawdd Aergwl gadarnwch, /Torf eurgorf, eurgwyn gyfeddwch, /Cyf DB VI 33 16 r a'i meddai, oll y'i meddir; /Cyngor llyw mal Aergwl Llawhir, /Mor ddihaidd hynny, mor ddyhir - druain aergwn 4 D-6 VII 35 6 lodfawr Clwyd. /Clwyf im ei olo, clod arwedd - aergwn, /Ergyrwayw tey_"rnedd, /Cynran can, cannwyll gor PB VII 11 2 Gwalch ysym aml ei nifer, /Gwalch eurgalch, aergwn gyfor, /Gwalch dewrfalch o lin Dewdwr, /Ac am wal BF VII 48 13 digrawn deigr yn syrthiaw! /Am de_"yrn eurgyrn aergwn lithiaw, /Am dey_"rnwawr llawr llu fyddinaw, /Am BF VII 55 17 wr, buddfawr beddyd; /Gw_^r balch yn eurgalch, aergwn waedlyd, /Gw_^r bwlch ei eurgledd yn arfeddyd, /G aergwyn 1 PB VII 5 23 as - Prydain, /Traws Owain, trais leas, /Oedd aergwyn, oedd oergwyn was, /Oedd eurgorf torf tey_"rnas. aergwys 2 CBM III 13 28 aith, /Drud aerlud, aerlew yn aerllaith, /Dwys aergwys, aergun gedymdaith, /Dwrn dra dwrn, dra dengyn y LlG VII 26 31 andaw, /Doeth a choeth, gyfoeth gyfunaw; /Dwys aergwys, Powys poed eiddiaw, /Deddfau teg, tyngu o'i eur Aergyd 1 EGM I 28 20 inni a'i dywawd) /Y cosbir enwir, y cosbawd /Aergyd ar geneddl fedysiawd. /Ac eisioes, cyn gloes glas aergyfedd 1 PB VII 2 21 edd, /Pen clod cyn no'i fod i'i fedd. /Ym medd aergyfedd (nid gofyged - taith), /Doeth i'i feirdd o'i f Aergymid 1 PM V 19 4 t fab Cynfyn, /Arf eryr gwy_^r llewyr llewyn, /Aergymid gyndlid Cynfelyn, /Arial gorddywal gwrddifyn - aerlew 3 CBM III 12 7 r, /Llwrw llafnawr llawr llawrydd, /Llary llid aerlew, llew llwydd, /Lleisiawn, llas eu hynefydd. /Hyne CBM III 21 140 ys hwysgynt, lletgynt neud llai /Can llas llid aerlew, llew nwy llochai: /Neud eddiw milwr mal na rhyfa CBM III 13 27 dewrgoeth, dewrglod ganhymdaith, /Drud aerlud, aerlew yn aerllaith, /Dwys aergwys, aergun gedymdaith, / aerlud 1 CBM III 13 27 /Doeth dewrgoeth, dewrglod ganhymdaith, /Drud aerlud, aerlew yn aerllaith, /Dwys aergwys, aergun gedym aerlyw 1 SB II 24 43 gwyar gwely daear gwa_^r gorweiddiawg, /Gwerin aerlyw gwaith gyfeilyw gwaith Gyfeiliawg, /Gwenwlad Owai aerlladd 1 ES I 18 29 wg, /Dreigioedd amlaen oedd amlwg. /Oedd amlwg aerlladd cyn oerllen - gwyddfedd /Fal gwyddfid cylch gwr aerllaith 2 CBM III 13 27 dewrglod ganhymdaith, /Drud aerlud, aerlew yn aerllaith, /Dwys aergwys, aergun gedymdaith, /Dwrn dra d CBM III 13 4 llu bedydd bydraith, /Llyw anaw, llafn eurllaw aerllaith, /Llary Owain, Lloegr ddilain ddilaith, /Llid aerllary 1 PM V 28 25 , /Dyhedd tey_"rnedd, tud io_^r. /Io_^r drydar aerllary (oerllawr - a'i gortho) /Ni wrthid yn nydd gawr aerllew 11 CBM III 27 1 Ednyfed, aerllew a dan eurlliw - claer /A_^'r darian daer dalfriw CBM IV 5 85 fynt, /A ched lladded, lladdesynt. /Llas Aser, aerllew, aerllid - ufeliar, /Aerbair ba_^r baedd erfid, CBM IV 6 78 _"yrn heidiaw, /Caerau ddifuriaw, cad arllaw - aerllew, /Arlleng glyw, glew difraw, /Cardd wrthryn i wr EW VI 4 19 ardwyad - gwerin, /A gorau o fab tad; /Ef oedd aerllew, arllwybr cad, /Ac oedd arlleng pymthengwlad. /G LlG VII 24 105 ydd, /Nis plyco Mab Duw yn dragywydd! /Terfysg aerllew glew, glod ganymddaith, /Twrf toredwynt mawr uch CBM IV 4 77 dd difro, dyfryd heb arglwydd. /Arglwydd glew, aerllew i dan eurllain - gledd, /Gleddyfal gyfwyrain, /A CBM III 18 6 Ysid im arglwydd, aerglwyf ne_^r - nerthfawr, /Aerllew llawr llawch nifer, /Ni olaith llaith er llyfrde LlG VII 25 76 bo. /Gwiw yw clod hynod a honno - tafawd /I'r aerllew parawd a'i dirpero. /Diflisg wisg, wasgawdfeirdd CBM IV 4 165 angheinmig - ei farw, /Ei farwnad ni ddiffig, /Aerllew tarf, torfoedd friwennig, /Arllaw lles, arlleng CBM III 19 9 yw ddiffreidiad. /Detholais fy rhwyf yn rhwysg aerllew - torf, /Yn derfysg a_^ thrylew, /Yn anrhaith o LlG VII 26 23 , /Rhwyddha_"ws De_"ws diofn rhagddaw; /Rhwysg aerllew trylew yn treuliaw - arfau /A gwy_^r dros fylcha aerllid 1 CBM IV 5 85 ched lladded, lladdesynt. /Llas Aser, aerllew, aerllid - ufeliar, /Aerbair ba_^r baedd erfid, /Llyw gly aerllin 1 CBM III 7 36 uelin blas, gwanas gwaedraith, /Oedd eurllew o aerllin Gadiaith; /Oedd difarn gadarn gedymdaith - unbyn aerllwybr 1 BF VII 52 14 m bu (buddfawr wasgar) /Dafydd, glod dderllydd aerllwybr Casnar, /Dewr a was ban llas, yn llasar - arfa aerllyw 2 CBM III 21 26 dd glew a llew a llafn greulawn? /Py fydd glyw aerllyw ar llwrw camawn? /Py fydd llary llysaidd llysoe SB II 24 33 er, yn gadfarchawg: /Un, Iarll Cernyw rhag ein aerllyw, eurllaw roddawg; /Ail, Iarll Brystau rhag post aerner 1 PM V 16 7 , /Pridd fydd pawb o'r gorffen, /Gwander coll aerner eurnen, /Gwendud barch, Gwyndyd berchen. /Perchen aernerth 1 PM V 8 27 d /Am haelon haelder gynhenid. /Llas Iorferth, aernerth, aur newid - a_^ cha_^r, /Och erddaw nid odid, Aeron 5 CBM IV 6 226 lynt gynt gyngreinon, /Ymddifustlai lew ar lan Aeron - berth /Pan borthes eryron. /Rhydirwy dyrawr ei h GB II 26 95 iau gwylwlydd, /A Henfynyw deg o du glennydd - Aeron, /Hyfaes ei meillion, hyfes goedydd, /Llanarth, Ll CBM III 21 179 ydd bro Din Eithon, /Priodawr clodfawr Clud ac Aeron. /Pan brofer traethawd traethaduryon - call, /Nid CBM III 26 102 , cadflawdd flaidd galon, /Un catgun fal catgi Aeron, /Un a fu haelaf o haelon - Cymru, /Un cymraisg ei CBM IV 4 256 hyd Gaer Lleon, /Hyd Ystreingl, hyd Eingl, hyd Aeron - ydd aeth /Ei bennaeth o Benmon! /Pennaf gw_^r, n Aerorun 1 PM V 30 17 n, prif elfydden, /Eryr huysgwr hyd Ysgo_"en, /Aerorun fal Rhun rhudd ei onnen, /Eryr tey_"rnedd, i Wyn Aerwalch 11 PB VII 19 7 gyllaeth - hydr! /Hiddl fydd deigr o hiraeth, /Aerwalch arfod falch arfaeth, /Eurwawr dwylan ffryd mawr BF VII 49 32 ei arwain, /Eryr cad, braisg borthiad brain, /Aerwalch awyddfalch Owain PM V 21 15 rwain - ei feddwl, /A'i feddiant hyd Lundain, /Aerwalch balch, bolch ei laslain, /Eryr, arf prifwyr Pry PB VII 20 3 wryd, bla wrthod - galon /Wyf, galar anorfod, /Aerwalch balch, bolchgledd arfod, /Eurwawr hoeddl ddirfa CBM III 12 55 , - a'm clwyf, /Clodfan rwyf rhwyddged ferth, /Aerwalch balch, bwlch ei ddarmerth, /Arf tarf, torf ango DB VI 26 24 fryd, frenin Cymry! /Erwan yw inni, o mynny, /Aerwalch balch, bylchu fy ngwely: /Arwar Udd Cesar, o'm BF VII 51 13 arthrudd, /Naf llu, neud da fu o'i fudd. /Budd aerwalch ceinfalch cyn ystynnu - llew /A_^ llafnau o bob PB VII 8 4 gwyach, /Eurwawr, llew yng ngawr, llafndrwch, /Aerwalch eirf, ni theirf, ni thech. /Ni thechai ne_^r ff BF VII 49 27 ryd - yw /Tramgwydd llyw llawch esbyd, /Trimud aerwalch, falch fawrfryd, /Trymaf treisfwyaf tros fyd. / BF VII 48 10 ddaw. /Am Owain gyfrgain (gyfrglod iddaw), /Am aerwalch haelfalch, hawdd yw wylaw, /Am eryr cedwyr cydf PB VII 5 4 ry, /Owain prain neud pridd wely, /Arfod fygr, aerwalch hydr hy. /Fy hy arglwydd rhwydd, rhuddgledd - aerwan 2 CBM III 13 36 eurgrwydr, gynfrwydr gynfraith - ei darian /Yn aerwan, yn eurwaith, /Byrdd cyrdd gadw, anghadw anghyfra CBM III 7 8 : /Do_^r ysgor, ysgwyd ganhymdaith, /Tarian yn aerwan, yn eurwaith, /Twrf grug yng ngoddug, yng ngoddai aerwas 1 ES I 18 12 chan; /Oedd ban gawr am ben garthan /Pan gafas aerwas eurwan. /Erwan im galar galan Hyddfref - ddwyn, / aerwawr 1 CBM III 20 15 ffysgiad /Yn ffysgiaw biw garthan, /Aerfa fawr aerwawr eurwan, /Eurwalch balch, bolch ei darian. /Taria aerweilch 2 BF VII 52 29 r balch yn holi seri sathar; /Gw_^r beilch ei aerweilch arwymp drydar, /Gw_^r bwlch nad ydyw, gwayw br PB VII 11 27 y llyw, llew ysgwydfwlch; /Maig cyhafal, arial aerweilch, /Mur mwynfudd, mygr, gwaywrudd gwalch aerwosgryn 1 CBM III 10 13 i fardd fendigaw haelon. /Awch rhoddaf arawd, aerwosgryn - Bowys, /Argoedwys dwys dengyn, /Fy mawredd, aerwr 2 PM V 1 165 wl, /Mi, ddigardd, dy fawrfardd a'th fawl, /Ti aerwr, arwr arwyniawl - ffosawd, /Mi a_^'th wawd a'th wa EW VI 4 12 lew ymorchwydd; /Arf tarf terfyn ehangrwydd, /Aerwr orau pei canmlwydd. /Canmlwydd ydd oedd rhaid, rhu aerwyll 1 CBM IV 11 10 n, gwanar sefyll - lwrw, /Gwayw aerfwrw gwa_^n aerwyll, /Gwaetffrau wayw ddiau ddeuddryll, /Gwaedryd, g Aerwyr 2 CBM III 10 39 dd pymhedran - o'm cerdd, /Ceritor yn eu ban, /Aerwyr gawr arfod fawr faran, /Arodiawn creulawn rhag cr PM V 26 75 wg, cymyned - oswydd! /Oes uddudd nid tynged, /Aerwyr sy_^r, syrthiws eu rhifed /Ar ei law a'i lafn wya aes 6 PM V 10 71 n - dw_^r, /Bu dyno wrth ein gwyn, /Pan ddoeth aes aesawr yng ngryn, /Pan ddyfu pen llu Penllyn. /Pen PM V 24 44 yng ngnif a llueddawg - faes, /A lliaws dilaes aes asgethrawg, /A rhagod, ben clod claer ysgwydawg, /Es PB VII 16 15 Madawg, laif aerdduriawg lem, /Oedd pargoch yn aes droch, drom, /Oedd glew lew o lwyth y Cam. /Llwyth y GM I 7 119 llary a llawr /Heb hyd wawr orffowys. /Lliaws aes esmwyth falch gaerwys /Ar ei helw a hwylynt tra Llyn PB VII 8 20 ydar draed, /Oesawg farchawg, feirch gydnaid, /Aes falchliw rudd eurfriw rwyd. /Rhwyd ysgwyd, ysgwn eur GM I 7 59 dau er Madawg ys mau, /Marth gofiau gyfysgar. /Aes gychwyn ysgwydwyn wanar, /Ysgor gorf, ysglyf torf ta Aesawr 14 CBM III 24 10 Cyridfen; /Mor eisiau eu dwyn yn eu dyrwen, /Aesawr annianc oes anni_"en! /Mor wyf ddirrwyn frwyn am CBM III 20 31 /Yn arfrwydr byddinawr, /Argae torf rhag twrf aesawr, /Argleidriad, fleiniad, flaidd gawr. /Gawr feir CBM III 24 94 Wrth ar a'm carai caraf gymen - gadw, /Cerrynt aesawr bradw, brad gynghallen, /Rhuthr aruthr eirthiaw A GM I 9 126 yth Owain aur athrefi Dinbych /Dydd yn ystrad, aesawr dreuliaw, /Dybrysais innau yn aroloedd i Eingl: / SB II 24 41 teulu taerwrys llys lliosawg, /Teulu talfriw, aesawr fflamliw rhiw rhuddfoawg. /Gweli gwyar gwely daea OC II 14 70 rais erwyr yn ffwyr, ffaw ehegyr, /Trai eu dwy aesawr gan un ystyr. /Gorfu gwynt gwaedd fan uch glan gl LlF1 II 1 56 ddiwenydd, /Ail Osfran gynnan aeswan oswydd, /Aesawr hael orfawr arhawl orfydd; /A'i habad roddiad rha CBM III 14 31 nherfysg byddinawr, /Marchawg balch, bwlch ei aesawr, /Meirch anfonawg mynawg mawr. /Mawrged anghaled SB II 24 13 yng nghyfaerdaw, /Gwenydd gwrth lawr, gwenydd aesawr, oswydd gwyddaw, /Gwa_^n yn aer-rain, gwy_^r yn a HF VII 23 8 rhyd, gw_^r fal Rhodri - Mawr, /Gw_^r eurglawr aesawr uswydd holli, /Gw_^r yn rhwym gan rwyf Eryri, /Gw LlG VII 24 70 sy'n, synhwyrfawr riydd, /Lliwgoch ei lafnawr, aesawr uswydd; /Llew deifniawg llidiawg, lledled fydd - PM V 1 23 wy fa_^r, trwy fyrdd ysgwyddiad, /Po_^r eisor, aesawr weinifiad: /Pan'd rhagddaw bu ffaw, bu ffysgiad? PM V 10 71 dw_^r, /Bu dyno wrth ein gwyn, /Pan ddoeth aes aesawr yng ngryn, /Pan ddyfu pen llu Penllyn. /Pen llyso LlF1 II 1 76 f llu a_^ llawgyngor - yng ngawr, /Ni chymyrth aesawr yr un eisior /Na cham leferydd ar lid Echdor. /Ni aesdrygwydd 1 DB VI 27 5 rydynnaf dan ei aflwydd. /Mor draws fu Iesu am aesdrygwydd, /Mor dreisiwr angen am re_^n rhadlwydd, /Mo aesdur 1 PM V 9 5 awr gwymp fore. /Dychymysg aerffysg yn arfle - aesdur, /A_^'i gleddyf fflamddur a'i glod dyre; /Mab med aesfrau 1 GM I 7 39 ad orllwyn. /Gorllechais-i eisiau o'i oesfriw, aesfrau, /O'i angau anghlaear, /O Freiddin freenin frei aesfriw 1 PB VII 10 1 Oesfyr dy alon, aesfriw - Faredudd, /Trawsfalch udd treiswlad wiw, /Pwy aesgar 1 CBM IV 5 65 ngerdd flawdd anghlawdd anghlod. /Clod wasgar, aesgar eisgur - gyfarfod, /Gyfarfawg benadur, /Blaidd bl Aesgur 1 BF VII 46 24 erfeddwlad, /Ysgor co_^r, Cymru ddiffreidiad, /Aesgur fal Arthur, erthyst laddiad. /Ys bydd gwawd berth aestrai 1 CBM IV 4 208 a Chynyr a Chai, /Glew ddefawd, glyw oestrawd aestrai. /Ystre hynt wastad, gwestai - gwynfydig, /Gwyn aestrawd 1 CBM IV 9 46 erddorion wasgawd, /Buchedd glyw, gloyw ystryw aestrawd, /Burthiad cad, cyrchiad cyrchynawd, /Budd beir aestromrudd 1 PB VII 8 1 Maredudd aestromrudd troch, /Pa_^r awchlym wychlith gwyach, /Eurw aestwn 2 CBM III 21 51 eri, /Caradwy wledig, wladoedd noddi, /Caraswn aestwn as dirperi, /Carasai a'm bodd a'm bod ynddi. /Gwe CBM IV 2 5 alch, gwalch gweilch oror, /Aer gyngrwn ysgwn, aestwn eistor, /Aer gyngreddf anneddf annio_"lor. /Aer a aeswan 1 LlF1 II 1 55 ei noddfa yn dda ddiwenydd, /Ail Osfran gynnan aeswan oswydd, /Aesawr hael orfawr arhawl orfydd; /A'i h aeth 42 CBM IV 17 43 cyfafrdwyth prifwyth prifwyd. /Cyfarfaeth am aeth am arfeddyd - twyll /(Cyfrangau gymwyll) a'm pwyll ES I 17 7 cyfiewin: /Ni nawd, nid llonydd allwynin. /Hir aeth a'm rhywnaeth rhewin /Braint brodyr, gwellwyr golle DB VI 35 68 stla; /Unfed ar bymtheg o Faelawr Saesneg /Pan aeth ar osteg i dir Panna. /Dwy ar bymtheg, drwg a wnae GYC VII 42 43 am eddyllter ofer Efa, /Nad o'i gamwedd Ef ydd aeth Arglwydd nef /I bren dioddef (eddyl traha), /Gwae n PB VII 3 8 , weilch hydwyth, /Neud ethym am ddraig, neud aeth! /Athwyf ym mrwyn, gw_^yn geithiw, /Ethym heb udd PB VII 5 12 fed, ged gydfaeth, /Aerddraig oedd ben aig ban aeth. /Ban aeth gwawr gwinfaeth, gwenwyn - a golled /A g PB VII 20 21 ryd doeth dethol. /Neud dethol Balch nef, neud aeth - Blegywryd /O'i gywraint wasanaeth; /Llyw gwledd, CBM IV 17 127 /Yn anffurwydd lle ni llwydd cerdded. /Yn ydd aeth Ca_"in can ei weithred - cam, /Yng nghyweithas nam PB VII 11 9 drud, /Didwn ei air fal crair cred. /Cred ban aeth draig hydrffraeth, hy /Er goddau goddaith Benfro, / DB VI 35 41 il hynt gerrynt Garreg Hofa. /Trydedd hynt ydd aeth, drud fu ei arfaeth, /Gwnaeth tyrau Trefdraeth nad D-5 VI 36 8 . /Gofynnwn, treulwn traed a bysedd, /Tref ydd aeth Duw nef o'i dangnefedd /Ym mru morwyn fwyn o fonedd CBM IV 16 54 r marwoliaeth /Ym mhren crog, ein Creawdr ni a aeth. /Ef, ein ca_^r, a'n cyrchws ynaeth /O uffern, craw CBM IV 4 256 on, /Hyd Ystreingl, hyd Eingl, hyd Aeron - ydd aeth /Ei bennaeth o Benmon! /Pennaf gw_^r, nid gorwag ho PM V 10 75 iawg amgant - glaer /A glywir dra lliant; /Hud aeth eu naf yn nifant, /Hud e_^l rhag Gruffudd cudd cant PB VII 5 13 dfaeth, /Aerddraig oedd ben aig ban aeth. /Ban aeth gwawr gwinfaeth, gwenwyn - a golled /A gollais o'i IRh VII 30 49 esgrydd. /Gwanllun wawr anhun Feironnydd - ydd aeth. /Gwenlli_"ant a'm gwnaeth rygaeth o rydd; /Esgor e CBM III 3 117 wyn, /Trais wenwyn terrwyn, torf erchwyn. /Pan aeth gw_^r, gormes ufelyn, /Gwaith Gogwy, gwythgad ymosg PB VII 13 9 ifwr - ar Ros /O lin Rhys ap Tewdwr. /O dewdwr aeth gw_^r, gwrdd lawhir - bolchlafn, /Balchwlad ddraig, BF VII 54 32 awr aruthr gwychruthr am gochi - eurgledd /Pan aeth gwy_^r Gwynedd tuedd Teifi. /Dreigiau rhwyg arfau y PM V 19 26 /Dewr y'th wnaeth UnDuw yn undyn - haelaf /Hyd aeth haul o'i gylchyn. /Deddf dy dad, daioni a'th ly_^n, GYC VII 42 31 unydd /A byd ar gynnydd, gynnif gwyrda. /Hynny aeth heibaw fal ymchoel dy law, /Mae pawb yn adaw oed di PM V 10 12 llmyr, /Hyd ydd a_^ clod rhod rhywyr, /Hyd ydd aeth hwyl haul a sy_^r. /Rhif se_^r, yn haelder, yn helw D-5 VI 36 17 dd, /I Re_^n a'r Ysbryd gydamgeledd, /Drwg ydd aeth iddaw wrthwynebedd, - iawn /I Erod greulawn ei greu GB II 26 240 agrau /Llonaid Llech Lafar hygar, hyglau /Pan aeth Iwerddon, ei wyrth yntau, /Ac eingyl rhagddaw, draw PB VII 11 14 de_"yrn trosti. /Trosti er treistwyn gwendud /Aeth mab Owain prain, prifglod; /Ni bu le ar lawr Dyfed D-4 VI 20 10 sedd, yn rhyswriaeth - glyw /A glywant men ydd aeth, /Mal tors, nyw terfysg alaeth, /Mal ton, trais dry CBM IV 14 22 yhunaw. /Dyhunaw a deffraw efo - a fu /Fal ydd aeth oddyno, /Dig y'm gwnaeth llwyth Iago /Felyn, dyn a' PB VII 12 3 edudd falch daith, /Oedd aerddraig pennaig pan aeth, /Oedd agro Penfro pan ddoeth. /Doethbrudd Faredudd BF VII 45 21 bddaw nid hawdd. /Nid hawdd, am ein cawdd, can aeth - o'i dymyr, /No'n damwain, ysywaeth, /Hyd Frawd (h IRh VII 30 11 llewych huan ar fan fynydd. /Llywy fun fy hun aeth o'i hedrydd, /Llywyawg, law eurawg, liw eiry bronny ES I 15 23 redd Catraeth. /Rhoddiad mad i'm pryd oedd pan aeth, /Rhoddi seirch a meirch marchogaeth. /Echwng Lloeg PB VII 3 11 _^yn geithiw, /Ethym heb udd llafnrudd, llew, /Aeth Rhys fab Rhys, Rhos breiddiaw, /I'w ddiwedd fanfedd PB VII 14 2 I am Rys fab Rhys (rhyfyg - ni ddaliwn), /Aeth Samswn, blyngrwn blyg, /Mur llafnddur lluoedd edmyg CBM IV 8 45 er /Yn seithnaid awyr, yn seithwyr se_^r. /Pan aeth sarff cadlan Saint clodfan Cle_^r /Cleddyfau cochio GwB VI 17 5 /Cynon fab Culfanawyd. /Rhuthr a ddug fy llyw, aeth tra lly_^r - ei glod, /Ei glybod bu myfyr, /Rhuthr CBM IV 4 23 rdduniant, /Gwrdd eisor esillydd Morgant. /Nid aeth trais tros Emrais amrant /O'i amrawdd, gwarthflawdd CBM IV 6 17 , /Gw_^yth baith bwyth bu eiddudd, /Gwych ydd aeth traws bennaeth trostudd, /Gw_^r eisor, esillydd Gru GYC VII 40 32 nau. /Ystyrient pum oes byd yn fodfaddau, /Pan aeth un Mab Duw, y dydd gorau, /I ddrws porth uffern ge LlF1 II 4 14 nawd y'm dyfu dyofaeth - gofion /Edifion yd yr aeth, /Yn cwynaw braw breuoliaeth /Bre_"yr breienin a fa CBM IV 17 113 dywysogaeth, /Yn nyndid, ym mhryd, ym mru ban aeth, /Yn nolur, yng nghur, yng nghorffolaeth. /Cynyddwy MB I 3 58 brenin Lloegr yn lluyddawg, /Cyd doeth ef nid aeth yn warthegawg: /Ni yn Eryri yn rhei_"awg, /Ni thorr ES I 24 17 aeth pob rhyw yn fyw o'i febyd. /Duw Sadwrn ys aeth, ys eithyd - ym medd, /Maddeuaint anhyfryd. /Tranno aethan 1 GB II 26 235 wragedd eu gwregysau, /Rhai gweinion, noethon, aethan faddau, /Yng ngwerth eu gwrthwarae, gwyrth a orau aethant 2 CBM IV 4 32 aer Dathal doethant, /Glyw amdrai, amdrwch ydd aethant. /Amdrychiaid, fleiniaid, flaidd anant, /Amdrych OC II 14 35 ad, /Cyflafan argrad, cymwy erlyn. /Cydwyr ydd aethant er clod obryn, /Cyfoedon arfawg arfau edwyn. /Ta aethom 1 PM V 23 39 'r milwyr a mil yng ngharchar. /Porthathwy pan aethom i ar /Meirch mordwy uwch mawrdwrf toniar, /Oedd o aewyllys 1 MG VII 32 55 yri achaws eu Rhi, yn eu rhwymau, /Cyn bod etw aewyllys da, dial eisau, /Na gwneuthur da, na thraethu d af 7 LlF2 VI 10 7 tra yn gater. /I achubaw nawdd ni wader - ydd af /Ar ddau hynaf Naf, ni bydd ofer. /Erchi porth Dewi p LlF1 II 2 42 or ddiachoraf: /Ys gwn cwdd eddyw; ni wn cwdd af. /Dothwyf atad, fad a gadwaf, /I gyrchu cyngor goror LlF1 II 2 58 ariant; /I'th lys, les milcant, ydd a_^nt, ydd af. /Dragon ddraig Gwynedd, dragon o fonedd, /Ar hedd, a CBM III 5 77 baith, /Na chymer wrtheb a dan wrthiaith. /Nid af-i ar hirdwf ni da_^l hirdaith /I ar draed awel y dryd CBM IV 2 43 dor /I'th fyw, Faelgwn ryw, ran gyfeisor. /Nid af i gennyd, mynwyd mynior, /Nid athwyf, dreiswr, dros d DB VI 29 116 wrw a ganaf, /Na wn am fy rhwyf cwdd wyf, cwdd af. /O mynnwch, chwerddwch, mi ni chwarddaf, /Can mynnwn CBM IV 6 31 dden, /Hud wyf fardd i feirdd gynghallen. /Hud af yng nghynnorf yng nghynnen - a_^'m cerdd /A'm cynnelw afael 17 PM V 11 50 wg arddyrchafael - beirdd, /Llawer bardd llawn afael, /Aerawd gwawd gwedi'i allael, /Aerdalmithr, aur h CBM III 16 79 Rhudd lwybr gwaed: gwae lwfr a'i gwelwy! /Rhun afael afwy, rhugl orddwy - orddrud /Ar orddrych Afarwy: BF VII 49 21 , ba wnawn? /Na_^g a wnaeth angau anghyffred - afael /Am ddwyn hael, wael weithred, /Ni weles woludd am PM V 28 12 Trydar wasgar wisg ermyd, /Trydydd hael beirdd afael byd. /Bydoedd yng nghyhoedd, yng nghwyn - a ethyw, CBM III 16 234 _^l, gleddyfal glywael, /Etifedd Cynfyn, cerdd afael. /Gafael glew yng nghad, gafaeled - ei wlad, /Gafa BF VII 56 3 ei fawrglod gaffael, /Grym erddrym, aerddraig afael: /Gruffudd hil Maredudd hael. /Ar hael Ruffudd cu PhB VI 13 20 nghysbell, /Hawl torf tey_"rnfro Gadell, /Hydr afael hael, hanbych gwell! /Hanbych gwell hyd bell, bell PhB VI 14 12 /Moladwy fleiddryw ni'm rhoddai brid; /Mawr ei afael hael, hawdd ei erlid. /Ni'ch traethaf-i gelwydd, n PM V 24 2 Mi a'th arwyre, udd bre breiniawg, /Breisglew afael, hael o hil Madawg, /Arwr yn arfau, aerfeddawg - d LlG VII 28 18 Gruffudd gleifrudd, glod wasgarawg, /Mawrddrud afael hael o hil Madawg; /Mawr bair cynghywair, cynfarch CBM IV 5 68 r, /Blaidd blaengawr ba_^r dyrawr dur, /Beirdd afael hardd Aearddur. /Haeddasai wawr glyw, glod ddengyn CBM IV 5 73 Gwyn! /Gwyn, gwaednawdd, aerflawdd, aerflaidd afael - lew, /Arf trylew trais allael; /Llawroddiad llaw CBM III 15 16 Dyfnfedd a orchudd deifniawg /(Deddf hael, mad afael) Madawg. /Madawg esillydd oes ellwng - aergawdd, / CBM III 23 3 /Yn wrtheb archafael, /Nid blaidd coed coll ei afael, /Namwyn blaidd maes moesawg hael. /Cleddyf clod w CBM III 27 30 digyfyng mynw, mynwent fyged - hael, /Beirdd afael, wael wared, /Milioedd amgyhoedd am ged, /Milfyrdd PM V 4 4 /Amryw fryd, cy-baent frodorion, /Fu Ca_"in ac Afael wirion. /Ni bu bryd eisiau Absalon /Nac Alecsander BF VII 44 17 lawrudd rhy-las. /Llas un mab Llywarch, llew afael - yn rhaid, /Llardelaid, honnaid, hael, /Ca_^r coe afal 3 CBM IV 16 99 wyda. /O gadwent present y brysia - dial /Blas afal, blys Efa, /O amrawdd amraint diara, /O amryw amryf BF VII 48 4 n twyllaw: /Ing draha Efa a fu fraw - i ddyn, /Afal bu dechryn dechrau arnaw; /Angau pob rhiau, diau y ES I 23 15 difeiriawg da, Duw nwy gomedd. /Gomeddwys Efa, afal ddiwedd; /Afar fu wy cha_^r ei chywrysedd. /O Ddofy afall 2 HOG II 7 4 /Gorewynnawg ton tynhegl ebrwydd, /Gorwisgwys afall arall arwydd. /Gorwen fy ysgwyd ar fy ysgwydd - i GM I 9 25 Wrth athreiddiaw tir tu Efyrnwy. /Gorwyn blaen afall blodau fagwy, /Balch caen coed, bryd pawb parth yd afallflawd 1 HOG II 6 69 hiraeth, ysywaeth, ysy nawd /Am Nest deg debyg afallflawd, /Am Berweur, berfedd fy mhechawd. /Am Enerys afallwydd 1 IRh VII 30 37 yg rhyd Dderwennydd. /Gorfflemych llewych llen afallwydd - can. /Gorffowys a_^'m gran o'i ban ni'm bydd Afan 1 CBM IV 6 268 n mawr Gawr Gamlan; /Gnawd canaf-i foliant fal Afan - Ferddig /Neu farddwawd Arofan /A fo cerdd ni fo c afar 17 GYC VII 36 23 faith bwyllaw, /Ys mau, i'm dynoedl, amdanaw - afar, /Can ys mau alar, ys mau wylaw. /Arglwydd a gollai CBM IV 5 126 /Yn y llas Madawg, mur dygyforth - fa_^r, /Meu afar ca_^r cynnorth; /Oedd anwas gas cad eorth, /Oedd an PM V 23 2 Llywiawdr llu daear - a nef, /A'm noddwy rhag afar. /Crist Celi, bwyf celfydd a gwa_^r /Cyn diwedd gyf GM I 14 78 fyn. /Edifedd maswedd moes a'm canlyn, /Edifar afar efnys ddychryn. /Edifeiriawg da, Duw a'i ceinmyn, / GM I 7 17 tyd, /Rhy-m-ergyd oer godded; /Rhag galar garw afar efrifed, /Rhyfai farw cyn Madawg, mad aned! /Canawo ES I 23 16 Duw nwy gomedd. /Gomeddwys Efa, afal ddiwedd; /Afar fu wy cha_^r ei chywrysedd. /O Ddofydd y traeth trw BF VII 52 34 dawn diarchar, /Llawhir oedd Ddafydd, lluoedd afar, /Gw_^r oedd anysgafn ysgar - a_^'i ganlid, /Gw_^r GM I 13 4 y dyfrlle. /Cyfar warag wyf at gywir garu /Ac afar gyfwyre. /Cennyn can ein Duw, neud de, /Cyfryw atre LlF2 VI 9 12 chwerw chweiris y gyniar, /Chweg fwyta Efa bu afar. /Iolaf-i Bair o bured arwar /A beris amad ac adar, CBM IV 16 39 eb dawl, heb doli arwar; /Iolydd wyf o nwyf yn afar, /Iolaf-i Dduw i ddifwyn Ei fa_^r. /Rhag ba_^r ein CBM IV 16 157 ud ni drefnwy - gwasgawd /Cyn gwisgaw afarwy, /Afar mawr bron llawr ban llwythwy, /Mor fydd llwydd llon CBM III 24 35 cyd ymarwar; /Neud am ddragon dwfn dyfnais-i afar, /Neud am ddraig Bennant bennaf galar! /Neud gwarfe CBM III 15 24 wyf, /A_^'r Gorau ydd ymgyrwyf, /Am ga_^r naid afar neud wyf. /Nid wyf ddiletgynt am ddiletgawdd - hael BF VII 52 19 y drylliwyd ysgwyd esgar, /Ysgor dygyfor, dig afar - obaith, /Oesgawdd ei oerllaith, gwaith gwythlonga MeiG I 33 50 dynnid edlid er ei adaw /Na mwy trachwerw ferw afar rhagddaw; /Na cherydd i Dduw ddwyn yr Eiddaw! /Eidd CBM IV 16 2 cyfrwydd, cyfreithgar - Wledig /A wledych heb afar, /Un Mab Duw diffwys Ei ddaffar, /Un Mab Mair, meid DLlM II 18 51 ithydd. /Yni fwyf hynwyf, hynefydd - galar /Yn afar, yn ofydd, /Cof Owain i'm calon yd fydd, /Difuner u Afarwy 6 CBM III 15 2 aith Owain llith brain breiddfrys - ei faran, /Afarwy Aedd fab Rhys; /Llafur llafn dolur dilys, /Llid c CBM IV 16 156 ad neb drud ni drefnwy - gwasgawd /Cyn gwisgaw afarwy, /Afar mawr bron llawr ban llwythwy, /Mor fydd ll ES I 17 40 euanc gwriawr. /Gw_^r gwraf, gorsaf gwersyll - Afarwy, /Ei farau a'm herchyll; /Aerflawdd Lloegr, lluoe CBM III 5 112 fy hun yn hir ofwy - lle, /Yn lledrad fore gan afarwy. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di gywir, /Ail Gw PM V 22 20 Madawg ermidedd fwyfwy, /W_^yr Ywain firain ei afarwy. /Pryffwn ei ddigraidd, praff ei ddirwy /Ger elfy CBM III 16 80 fael afwy, rhugl orddwy - orddrud /Ar orddrych Afarwy: /Rhudd fedel, rhyfel ryferthwy, /Rhuthr uthrfal Afel 3 GG II 32 10 w o Powys pwyll argel - i ddyn /I ddial, gwaed Afel! /Gwaelawd ty_^ tywawd tawel /Gwely rhudd Gwilym Rh LlG VII 27 40 l - am riw, /A'i ba_^r oedd gwaedliw fal gwaed Afel. /Och am rwyf aerglwyf, eurgledd Echel, /Och am ddi GYC VII 39 28 yri Duw, deon - dragywydd, /Nawdd ysydd ufydd, Afel wirion! /Cyn goddau angau engyrtholion /A'm bwy gan Afia 2 EW VI 3 28 wyf cad, cedwyr ddifa, /Wyd rhoddiad rhuddaur Afia. /A gaffo fy llyw llaw ffodiawg - o fudd, /Ef a fy PM V 8 16 merierid. /Ac ystyr, brif unben, mor brid /Aur Afia os ef rhyerchid. /Nid ystyr llythwyr fy llethrid - afiaith 1 CBM III 13 54 o'm ceinfalch araith, /Aros gwarth er gwrthod afiaith. /Nid wyf dlawd o'm gwawd, o'm gweifriaith /(Gwe aflafar 1 CBM III 24 31 aflwydd, neud aflawen! /Neud aflawen wyf, neud aflafar - drist, /Neu ry-m-coddes Crist, Creawdr trugar, aflawen 4 CBM III 24 30 ddwfn, o ddofn awen, /Awydd neud aflwydd, neud aflawen! /Neud aflawen wyf, neud aflafar - drist, /Neu r CBM III 24 31 awen, /Awydd neud aflwydd, neud aflawen! /Neud aflawen wyf, neud aflafar - drist, /Neu ry-m-coddes Cris GYC VII 40 35 wa_^n heb annog, a_^'i grog a'i grau, /Y sarff aflawen yn ei enau. /Ydd oedd yn berwi (wb o'r barau!) / GYC VII 40 76 r gwaed yn annog, a'r grog yn grau, /A'r sarff aflawen yn ei enau, /Yr oedd yn berwi, wb o'r peiriau! / afles 3 CBM IV 9 134 wch, /Nid achar llachar llafarwch, /Nid achles afles arafwch, /Nid achludd eurgudd argelwch, /Argel car CBM III 21 95 f fal y'm gweles, /Eisiau a'm dygyrch i'm dygn afles, /Nid aflwyr y'm gw_^yr i'm goddiwes. /Oedd brwysg PM V 5 14 nwys ei lu, nid cynnes - ei lid, /Ei lochi nid afles. /Nid ef rhif cynnif cyfynnes, /Ni wddant cwdd a_^ aflonydd 1 GYC VII 36 32 glew fal llew yn llywiaw - elfydd, /Arglwydd aflonydd ei afluniaw, /Arglwydd canhadlwydd, cyn adaw - afluniaw 1 GYC VII 36 32 ew yn llywiaw - elfydd, /Arglwydd aflonydd ei afluniaw, /Arglwydd canhadlwydd, cyn adaw - Emrais /Ni l aflwfr 1 CBM IV 6 155 renial, /Hwyl taerdan trywan trwy wial, /Hwrdd aflwfr mal hirddwfr hoywal. /Hoywal hawl gadarn, hardd g aflwydd 5 GB II 26 226 rwng iddaw ebrwydd drethau. /Trydy pla Wyddyl (aflwydd diau!) /Trydy budd Mynyw, mynawg biau. /Peusydwy GYC VII 36 8 am arglwydd, gwalch diwaradwydd! /Gwae fi o'r aflwydd ei dramgwyddaw! /Gwae fi o'r golled! Gwae fi o'r DB VI 27 4 eth a'i arwydd - arnaf, /Mi ni rydynnaf dan ei aflwydd. /Mor draws fu Iesu am aesdrygwydd, /Mor dreisiw CBM III 24 30 /Cyn canwyf o ddwfn, o ddofn awen, /Awydd neud aflwydd, neud aflawen! /Neud aflawen wyf, neud aflafar - LlF1 II 5 45 rhoddes-ni cred a bedydd. /Pumed dydd, elfydd aflwydd, /Rhyfel nid argel Arglwydd: /Pan fo briw brynna aflwyr 1 CBM III 21 96 eles, /Eisiau a'm dygyrch i'm dygn afles, /Nid aflwyr y'm gw_^yr i'm goddiwes. /Oedd brwysg braisg lafn afn 1 CBM IV 9 97 Cle_^r cleddyfal ar drwyn. /Llathrai lafn uch afn, uch afwyn, /A llif crau a lliw ffrau ar ffrwyn. /Ll afnam 1 DB VI 33 7 rybuchir, /Rhy fychan i Dduw a ddiwygir, /Rhy afnam o gam a gymerir, /Rhy annawd o beth a bregethir. / afneued 8 GM I 14 98 wyllaw byth o beth hybred /I golli teithi tanc afneued. /Ac ysin-ni feddyg a fedd gwared - ein gau, /A GM I 7 2 , diwelling ymddired, /Cyrchaf Ca_^r cerennydd afneued. /Ca_^r a'm hoedd ni'm hoes, corawg fynawg foes, CBM IV 18 45 yfu i'n gofwy ein gofuned, /Dyfu wrhydri, hydr afneued, /Dyfu Grist yng nghnawd, Priawd prifed, /Dyfu y OC II 14 24 afren, balch eu clywed /Bugunad cyrn medd mawr afneued. /Dywallaw di'r corn ar Gynfelyn /Anrhydeddus fe CBM IV 5 97 Owain madiain, mawr. /Llas Rhys rhuthr efnys, afneued - ei ddawn, /Aer greulawn arf greuled, /Rhwysg f PM V 26 106 daf a Nudd, pan rodded - rhuddaur /A Rhydderch afneued; /I'th wryd, i'th wrdd gadarned, /Mal gwryd Ergw PM V 23 123 no, /I'r Trallwng, tri llu anosgo: /Llys efnys afneued tra fo, /Lles i fyrdd o feirdd a'i cyrcho. /A dd GM I 9 165 Ag amrant hirwrm a grudd hirwlydd, /Ac yn llys afneued y'm heiddunir /(Henoeth oeth dybyddaf o dybwyf r afon 6 CBM III 3 226 henyw o'i thirion, /Handid rhydd rhwng ei dwy afon; /Ei Sygynnab glew, gloyw roddion, /A folaf, a fola GB II 26 145 /O Garawn gan iawn, gan eho_"eg, /Hyd ar Dywi, afon firain a theg; /O'r Llyndu, lle'd fu llid gyhydreg, DB VI 31 53 lyg gwenyg gwynion, /Yn y cyfranc mo_^r a mawr afon. /I abar feddau rheiddiau rhuddion, /I Aberconwy ce CBM III 8 24 eurdorf eurdorchogion, /Ein rhif yn Rhiweirth afon. /Llawer gorwydd blawr yn Llanfawr - llogawd, /Llem DB VI 31 1 Neud Mai, neud lleilai llif yn afon, /Neud maith y'm dyrraith dir ofalon, /Neud mwyfwy CBM IV 6 224 r ffrawdd o wystlon: /Am ddau ystlys dwfr dofn afon /Ymddifustlynt gynt gyngreinon, /Ymddifustlai lew a afrad 2 PM V 1 2 f, Dduw Naf, nefawl Dad - celi, /Celfyddyd heb afrad /I filwr arwr, arwain na_^d /I foli cedwesti wasta EG VI 18 99 Mi iddaw yn llaw, yn llygad. /Ni henyw o afryw afrad, /Mi henwyf o henwyr ei dad. /Llachar fa_^r, aerfa afraid 5 EGM I 29 7 roes er Crist ar fy ysgwydd. /Angau i'r enaid (afraid afrwydd) /A ddaw o buchiaw annibechrwydd. /Bychod CBM IV 4 142 , /Gw_^r efrais yn nhrais, yn nhrosedd, /Gw_^r afraid ei farwnaid i fedd! /Gw_^r gwaedrwyf aerglwyf, eu DB VI 24 27 w /A llid boethfan da_^n yn eu deifiaw /A llys afraid gwry_^s na gwrysiaw - o'i phlaid /A'i lliaws enai GM I 14 6 wyr deithi. /Traethaf, armaaf o'r maint ynni /(Afraid i'm cyfraid i'm cyffro_"i) /Cyffred a_^ lludded a CBM IV 16 128 rf ta_^n taer ei naid, /Rhag awydd afrwydd nid afraid, /Rhag afrdwyth afrddwl gywyddaid, /Rhag buchedd afrdwyth 5 CBM IV 16 129 ei naid, /Rhag awydd afrwydd nid afraid, /Rhag afrdwyth afrddwl gywyddaid, /Rhag buchedd gan bechaduria CBM III 16 196 differ, /Drud ysgwn, ysgwyd dau hanner, /Drud afrdwyth, amnwyth amnifer, /(Drudion a feirddion a fawl CBM IV 6 15 ryd arnaddudd, /Brwyngwyn gyfamwyn gyfamrudd - afrdwyth, /Gw_^yth baith bwyth bu eiddudd, /Gwych ydd ae CBM III 24 20 r yn afrddwl, gwy_^r gwerin urdden, /Gwy_^r yn afrdwyth gw_^yth er gwaith Feigen, /Gwy_^r yn amwyn grai GM I 8 29 d, gwerlin teithi; /Teithi_"awg Prydain, twyth afrdwyth Owain /Tey_"rnain ni grain, ni grawn re_"i. /Ta afrddwl 6 CBM IV 2 24 cyfor, /Graid goluch dyluch dilochitor, /Grym afrddwl Ercwl ergrynitor. /Tey_"rnas fy rhwyf, rhwysg Ce EGM I 26 17 cant ei moliant mal Elifri; /Canaf can feddwl afrddwl erddi /Caniad ei marwnad, mawr drueni. /Cannwyll PM V 4 8 . /Bu cedeirn o'r Tri Trinheion: /Traul Efrai, afrddwl Groe_"gion /Ercwlff a Samswn, seirff galon, /Ac CBM III 24 19 , mor faith, llaith llwyth Pobien: /Gwy_^r yn afrddwl, gwy_^r gwerin urdden, /Gwy_^r yn afrdwyth gw_^y CBM IV 16 129 /Rhag awydd afrwydd nid afraid, /Rhag afrdwyth afrddwl gywyddaid, /Rhag buchedd gan bechaduriaid, /Rhag LlG VII 26 3 elw urddaw; /Ys da ei gampau heb gwympaw - yn afrddwl, /Ys iawn ddifygwl o'i fygythiaw. /Grymus uthr y afreol 1 PB VII 20 17 renin, a'i gwnaeth. /Gwnaeth a_^'i law aerfraw afreol - Brynaich, /Brenin rhiw a heol, /Gwawr cadarn yn afrifaw 1 CBM IV 17 134 n llwyr giwed; /A mi a'm hawydd yn gyheued /Yn afrifaw Duw yn efrifed. /Archaf danc cyn tranc trwy eiri afrllaw 2 D-2 I 2 39 lyn! /Cuhelyn ddoeth, Cymra_"eg coeth, cyfoeth afrllaw: /Celfydd yd ga_^n clwyr w_^yr Aeddan, cyflafan D-2 I 2 4 l Cyridfen, ogrfen amhad, /Amhad anaw, araith afrllaw i gaw geinaid /Cuhelyn Fardd, Cymra_"eg hardd cy afrwydd 5 EGM I 29 7 Crist ar fy ysgwydd. /Angau i'r enaid (afraid afrwydd) /A ddaw o buchiaw annibechrwydd. /Bychod gofyge CBM IV 4 67 Emrais amrygwydd. /Neud efrydd cerddawr, neud afrwydd - cerdded, /Cerdd am ged, am gerthrwydd, /Can e SB II 22 25 laith, /Neud gormail gormodd o ymddaith, /Neud afrwydd, neud efrydd gobaith, /Neud Cymru cymriw ei chyf CBM IV 16 128 an, /Rhag twrf ta_^n taer ei naid, /Rhag awydd afrwydd nid afraid, /Rhag afrdwyth afrddwl gywyddaid, / CBM IV 4 65 rhag coddiant ebrwydd: /Nid efras rhiau, neud afrwydd, /Nid efrais Emrais amrygwydd. /Neud efrydd cer afryw 1 EG VI 18 99 rad, /Mi iddaw yn llaw, yn llygad. /Ni henyw o afryw afrad, /Mi henwyf o henwyr ei dad. /Llachar fa_^r, afwy 1 CBM III 16 79 lwybr gwaed: gwae lwfr a'i gwelwy! /Rhun afael afwy, rhugl orddwy - orddrud /Ar orddrych Afarwy: /Rhudd afwyn 1 CBM IV 9 97 leddyfal ar drwyn. /Llathrai lafn uch afn, uch afwyn, /A llif crau a lliw ffrau ar ffrwyn. /Lladdai ddr afyrddwl 1 DB VI 30 52 /O eisiau Dafydd, neud is - yw meddwl /Ac neud afyrddwl o'i orddewis. /Nid llew a ddyred yn y dedlis, / affaith 6 CBM III 13 18 nys ofnwraith, /Bryd yng ngryd, yng ngreidiawl affaith, /Braisg, abrwysg, abrwysgl anorraith, /Blaidd a PM V 15 14 ac Andras. /O afflau fy llaw, llafn wynlas, /O affaith golaith galanas, /Da haearn, diheura, pan llas / SB II 22 20 bod fy naf yn nef, ym mhresent /Nid oes prysur affaith. /Gwy_^r Prydain ym mhryder hirfaith, /Eu gweled GYC VII 40 8 amau, /I gymryd penyd rhag poenau - uffern /Ac affaith pechodau. /Gwae ddyn a ddilyd camlyau, /Gwae lei GYC VII 40 46 au, /I gymryd penyd rhag ofn poenau /Uffern ac affaith pob pechodau. /Gwae ddyn a dyngo gamlyfau, /Gwae CBM III 7 40 , can bu ei laith, /I ddifwyn y cam cymaint ei affaith, /Yng ngoleuder saint, yng ngoleudaith, /Yng ngo affan 6 ES I 16 13 Llywiawdr llawen, /Rhag oerwern gethern uffern affan, /Afflau anoddau lle anoddun. /Lleha fi, Dofydd hu EGM I 27 7 rylith /A thrylwyn bwylladau. /Dyn wyf gla_^n affan offerennau, /Duw Dofydd, Rhegofydd rheithlau; /Dry CBM III 3 69 lyg haint, /Afflau ffrau a phryfed llyffaint, /Affan poen, porthloedd digofiaint, /Uffern wern ffurf, CBM IV 17 124 /Yn uffern gethern, gaeth drefred - erwan, /Yn affan poethfan, peithiawg drwydded, /Yn naffar taerfar t ES I 22 13 awl, /A fo drwg a drig yn ddihawl /Yn nhaerdan affan uffernawl /Uffern ddofn, ddyfnaf ei chanawl. /Llaw MB I 4 36 ddarogan a'm gw_^yr, a'm gwarchan /Rhag uffern affan, wahan westi: /Creawdr a'm crewys a'm cynnwys i /Y afflau 10 EGM I 27 58 Ef i'r dio_"ddau, /Dug anrhaith uffern yn Ei afflau, /Ac wedi hynny hyn a orau /(Gwir y pregethir y p ES I 16 14 r llawen, /Rhag oerwern gethern uffern affan, /Afflau anoddau lle anoddun. /Lleha fi, Dofydd huenydd hy MeiG I 33 17 i /A'i dycwy yn gam yng nghymhelri - uffern, /Afflau dihedd dihun gymri. /Cymrodawg awydd cymradw ei f DB VI 24 23 Crist crog yn eiddaw: /Yng ngwaelawd uffern, afflau fraw - einioes, /Ydd oedd bedeiroes yn ymdaraw /A PM V 15 13 g ymiawl Tomas /A Phylip a Phawl ac Andras. /O afflau fy llaw, llafn wynlas, /O affaith golaith galanas CBM III 3 68 ifeiriaint, /Annhebyg i'r blaid a blyg haint, /Afflau ffrau a phryfed llyffaint, /Affan poen, porthloe DB VI 29 61 pryn: prynhawn Ddifiau /Gwir ei ddal o ddylaw afflau; /Gorug dduw Gwener rhwydd-der rhadau, /Goddef pu EGM I 28 36 afael, yng ngwael, yng ngwaelawd - uffern, /Yn afflau oerwern yn erddygnawd. /Arddunedig Dduw, arddelw DB VI 27 68 yd. /Gwaredid Celi celfyddyd - olau /I wrth ei afflau, poenau penyd. /Cenais wawd ufudd-dawd yn ei fywy GM I 14 58 nddenwyf; /O'r dawn rhylofaist rhylafarwyf /Yn afflau y gau a gywyddwyf. /Ac yn rhynnawdd ffrawdd ffrae ag 31 LlF2 VI 10 71 ganllaw ni bu ganllaith: /Ca_"in yng nghyfrin ag anghyfraith, /Caeedig uffern ar gethern gaith. /A war GM I 9 164 rennydd, /Ac y'm daerawd i draul o dra newydd /Ag amrant hirwrm a grudd hirwlydd, /Ac yn llys afneued y GYC VII 40 36 r. /Y Gw_^r a rannawdd inni riniau /Ar dafawd ag arawd a geiriau, /A'n creawdd o bridd a phrif sygnau, CBM IV 6 74 wan trwyddaw, /Camp rhagod arfod, arfeiddiaw - ag arf /Ac aros heb giliaw. /Cas trymdras trymdrais ardw CBM IV 6 249 Iwerddon, /Yn dewdor yn arfor Arfon, /Yn arfod ag arfau rhuddion /Pan wnaeth pendragon pendrychion - o PB VII 8 12 f, /Bolchgledd yn newredd, yn eirf, /Balchglod ag arfod ac arf. /Arfrudd balch tey_"rnwalch teg, /Eurfr HOG II 6 29 . /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd, /Gyfliw ag arien, awr yd gynnydd. /Caraf y morfa ym Meirionnydd, LlF1 II 1 106 herdd yng nghynrabad /Lluyddon a berthon parth ag atad. /Llawen Duw Ddofydd ddydd yd gaffad - Cadfan, / BF VII 46 25 rthyst laddiad. /Ys bydd gwawd berthwawd barth ag atad, - Rys, /O'm tafawd ysbys oesbell gariad; /Ys bo LlF1 II 1 168 , elfydd Eilfan, /Duw ganddudd, eu budd parth ag atan! /Dewisais fy ngherdd yng nghynfaran - cynnif /O CBM III 1 21 lin, bueilgyrn ban. /Eirioed y perthaist parth ag atan /Emys llaw llamhir a dan lluman, /Erchlyfn archl CBM III 5 52 ed! /A dywed yno eniwed - ohanaf /A dywan ataf ag ateb ced, /Ac erof na che_^l fy rhyweled, /Ac erddi y PM V 1 159 brydawl; /Na'm dod, udd mantoedd, ym mantawl - ag aur /Ac emys hyganawl! /Ti de_"yrn derrwyn buddugawl, DB VI 24 47 Yn erbyn cythraul, cythrudd seiniaw, /Ac ymliw ag ef am ryluniaw - gau, /Ac angau ddiau ddyfod iddaw: / LlF1 II 1 125 s gweddi. /Cadr fryn yw Tywyn, nid iawn tewi - ag ef, /Cadr addef nef ail ei athrefi. /Cadr yd y cedwis PC II 19 10 ddyw Hywel, hwyl ddi-oddef - cad /(Cydfuam gyd ag ef), /Handym oll goll gyfaddef, /Handid tegach teulu MeiG I 33 69 th, gwaith gw_^yth gywyd, /Gwae yd fwynt adref ag ef i gyd. /Gwae a goddwy Duw trwy syberwyd, /Traha a' DB VI 25 32 hyd Borth Ysgewin, /Ni ryfu gystal Gwstennin - ag ef /I gyfair pob gorllin. /Mi i'm byw be byddwn ddewi PM V 1 74 aeth tu Pentraeth pen trwch - calanedd /(Ga_^l ag ef na cherwch!) /Gwy_^r yn nygn, yn nigyrydwch, /Gwer PM V 8 34 Mab Tegwared hael, hawl dremid - galon, /Ga_^l ag ef ni borthid; /Nis lladd blaidd uch blaenwel gwyddfi DB VI 33 61 - rhag drwg, /Dragywydd ddamuned. /Gwehenais-i ag ef, nid gofyged, /Gwaha_^n hir a hwyr ymweled, /Bydda CBM III 24 53 wa_^r; /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hir ysgar - ag ef /Yny dde_^l llu nef ar llu daear, /Gw_^r gweiniad CBM IV 1 11 ain, /Yn ail air moliant, moli Owain. /Cyfarfu ag Eingl am Degeingl diredd, /Gwaedlaw ar ddarwedd, gwae CBM IV 6 229 ydirwy dyrawr ei holion, /Rhydylawch eirchiad ag eirchion, /Rhydyladd yn ddrud rhan canaon - cnud, /Rh EMRh VI 23 26 r uch Trallwng - Elfael /Pan fu ymdrafael drud ag erddrwng. /Gwnaed Dduw ei ddiwedd-ef, ddi-fefl hebrw GYC VII 43 45 pridd a gweryd, i'n gwarandaw /A chaffel angen ag olew, a Lle_^n, /A chymod a_^'n Rhe_^n cyn no'n rhein CBM III 3 128 ddichlyn, /Yng nghyfranc Powys, pobl ddengyn, /Ag Oswallt fab Oswy Aelwyn, /Yn aele ofal amofyn, /Oedd DB VI 30 22 ubiad, /Ni bu gystal dyn i danad, - Ddofydd, /Ag y bu Ddafydd gyn ei ddyad. /Mor rhyfedd, rhag mor fu GB II 26 48 awg; /A garo Dewi, da gymydawg, /Cared ymwared ag ynghenawg; /A garo Dewi fal difuddiawg - doeth, /Rhy' OC II 14 109 ad ymerbyniaid enaid ddichwant. /Cyfarfu ysgwn ag ysgarant - aer: /Llas maer, llosged caer geir mo_^r- CBM IV 5 14 organt. /Mor gynefin trin tra laddai - ysgwyd /Ag ysgwydd a danai, /Gorddifanw anwaws traws drai, /Goro agal 1 GM I 12 16 ysgwyd; /Nid gau o'i angau y'm hanghenwyd /Yn agal gofal dyfal dyfrwyd. /Dyfrydedd fonedd! Fennig ydd Agarw 3 PM V 2 10 lwi. /Agwrdd fydd adwyn agweddi - fy ngherdd, /Agarw ei angerdd engyr a_^ hi. /Anmyneddus fu_^m, fur ca SB II 23 4 , /Chweddl rhyhir, rhyhydr ei ysgain, /Chweddl agarw marw mawrfab Owain /O newydd yn Nehau a Dwyrain, / MB I 3 49 wg, /Ni ludd ei erlid yn odidawg. /Ceimiad cas agarw, syberw serchawg, /Cyd galwed unig nid oedd ofnawg agerw 1 CBM IV 13 27 aedlaif yn ymherw, /Cyd ta_^n trwy wa_^n, trwy agerw, /Ced hy cad fry Fron-yr-erw. /Erwan tey_"rnedd, t agorant 1 MG VII 32 47 ddolant (ni ohiriant) ar heirdd liniau, /Swllt agorant, aur anrhegant a rhagorau: /Myrr ac ystor, arddu agored 5 LlG VII 27 24 w bo ei dynged - ef /Drwy gaffael porth nef yn agored. /Angall yw y dyn ni dde_^l yng nghred /Ar y Gw_^ CBM III 21 170 cynired, /Rhag Cadwallawn llary, llaw egored. /Agored ei lys i les eilwyon - byd, /(Eithid ei esbyd i'w LlF1 II 1 108 /Llawen Duw Ddofydd ddydd yd gaffad - Cadfan, /Agored i wan ei wen angad. /Ef gorau gwyrthau wrth ei ge PM V 1 173 l - Ddofydd, /Balch Ddafydd, dda fydawl: /Boed agored pyrth Pedr a Phawl /I'th erbyn, arbennig dyniawl; LlF1 II 2 10 r borthloedd torfoedd achoedd uchaf, /Ar byrth agored, trwydded treiddaf. /Treiddais a gerais a garaf - agro 4 GYC VII 42 35 wg na chynhenna. /Ystyried tra fo, rhag poenau agro, /Ba beth a geiso, beth a gasa. /Ceised pob dedwydd PhB VI 11 21 in talu a'n rhoddo. /Ysym-i udd cwysrudd, cas agro, /Ffoddi_"awg, ffodiawg ei ymdro, /Hael hir lew, hi PM V 23 113 ugfryd ys ymo. /Lleudir de_"yrn, lluddiwyd yn agro, /Llas ei glas, y glwystai neud glo. /Llys Elsmer, PB VII 12 4 daith, /Oedd aerddraig pennaig pan aeth, /Oedd agro Penfro pan ddoeth. /Doethbrudd Faredudd agweddi 1 PM V 2 9 wn a_^'m dawn - o'm dielwi. /Agwrdd fydd adwyn agweddi - fy ngherdd, /Agarw ei angerdd engyr a_^ hi. /A Agwrdd 2 PM V 2 9 lch ri - /Cywychiawn a_^'m dawn - o'm dielwi. /Agwrdd fydd adwyn agweddi - fy ngherdd, /Agarw ei anger PM V 23 157 ybuant, /Eilyrth gyrth y'n gwrthfynasant, /Ail agwrdd ymwrdd am hardd amgant - bre, /Bron-yr-erw y'i ga angad 13 PM V 1 27 e_"yrn pymthengwlad /Namyn gwayw yn gwa_^n o'i angad /A llafn coch yn llaw gynifiad /A brwysgaw a briwa CBM IV 3 25 llaw anaw anewig ddawn. /Nis cardd cyrdd amnad angad anghrawn, /Nis ca_^r llid fyged lledfegin grawn, / EG VI 18 108 n, drais erlyn drusiad, /Dros Ddeau angau o'th angad: /Angor mo_^r, y mawr gymynad, /Angawr llawr, llur LlF1 II 1 108 ddydd yd gaffad - Cadfan, /Agored i wan ei wen angad. /Ef gorau gwyrthau wrth ei gennad: /Dillwng ta_^n PM V 3 14 /Erioed dy angar aerawd dydd angau; /Eurawg dy angad, eiryd i'm angen. /Tey_"rnllw tey_"rnedd, tey_"rn PM V 21 5 ) /O'i wenllaw heibiaw hebof. /Hebof nid angof angad glydwr - llew, /Llywelyn huysgwr, /Hebawg, te_"yrn PM V 1 18 /Heb ysgor hygor hygarad, /Heb ysgar ysgwyd ac angad, /Heb ysgarant blant yd blygiad - Cymry: /Oedd cym GM I 7 61 r, /Ysgor gorf, ysglyf torf taerfar. /Esgud ei angad i esglyfu gwlad, /Gwleidiaddon gyngwasgar; /Gwae G GwB VI 17 20 Braw uddudd a dychryn, /Angau golau pob gelyn /Angad leiddiad Lywelyn GG II 31 39 /O'r achwedd orau o dey_"rnedd. /Neu'm bu o'i angad mwyndyad medd, /Ni bu oesdlawd beirdd o'i ystlyne CBM III 21 41 , /Coddedig ydd wyf o ddiclloni) /Neu'm bu o'i angad, rad ragori, /Rhagorfudd heb gudd, heb gynholi; / MB I 3 74 n de_"yrn o gyrn eurawg /Arfodd faedd feiddiad angad weiniawg; /Yn llys Aberffraw, er ffaw ffodiawg, /B CBM III 18 20 r llawr llaw anghaead, /Corf torf, terfysg o'i angad. /Ysid im wledig wlad amddiffyn - llary, /Llawer d Angadr 1 BF VII 48 8 ddaw, /Angof gw_^r hebof heibiaw - nid eddyw, /Angadr yw fy myw fy mod hebddaw. /Am Owain gyfrgain (gyf Angain 1 LlF2 VI 8 36 gwylain - blaid, /Mal ydd eid yn rhaid yn Rhyd Angain. /Rhybo Duw rhebydd ddadwyrain; /Rhygarawr daerwa Angall 5 BF VII 48 1 Angall a ddyall ydd y_^m ynddaw, /Anghwbl fu ein pwyll a EGM I 29 12 ich o bechodau, nid bychodrwydd, /Bychdid dall angall anghyfarwydd! /Cyn glasu fy ngwedd, cyn glasfedd GYC VII 40 77 hoeddl gywall o weithred arall, /Ni bwyf w_^r angall erbyn angau GYC VII 40 110 o_^m hoedlwall o weithred arall, /Na bo_^m rhy angall erbyn angau. /Mihangel i'n rhaid a Mair wen ganna LlG VII 27 25 ynged - ef /Drwy gaffael porth nef yn agored. /Angall yw y dyn ni dde_^l yng nghred /Ar y Gw_^r gorau a angar 2 PM V 3 13 o'th edrych hud y_^nt i'th adrawdd. /Erioed dy angar aerawd dydd angau; /Eurawg dy angad, eiryd i'm ang PM V 23 43 odrudd gwaedryar, /Oedd engyrth ein hynt, oedd angar, /Oedd yng, oedd angau ein cymar, /Oedd amau i'r b angardd 1 CBM IV 4 43 ant /Er nad byw rhy_"wr rhyw Runblant, /(Cardd angardd angen a'm peidiant) /Ca_^r cerddau, cerddorion r angau 77 GYC VII 40 77 o weithred arall, /Ni bwyf w_^r angall erbyn angau GYC VII 43 22 c o_^l ffrowyllau ar Ei ystlysau /Er gwneuthur angau a phoen iddaw, /Er prynu mab dyn o'r ta_^n ufelyn CBM IV 1 21 r llu Norddmain, /Ac eryfoedd trwm rhag tremid angau /Ac eryfed crau ac eryfain; /Arwyar ar wy_^r, ar w GYC VII 41 12 yddau, /Nad a_^n dros gof (i wyllt a dof y daw angau), /Ac na wddant, rhag a glywant o glefydiau /Bryde GYC VII 41 44 enau, /Ac eu cronni i'u hir goethi, gwaeth nog angau, /Ac oddyno, weldyna dro drygddamweinau /Eiry, ia GYC VII 40 94 awb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Adolwg yna i'm Dewin doetha' /Na'm rhyddiwarth e CBM IV 17 53 awr, /Yn llwrw un cyfawr ydd yn cyfyd /(O arau angau, aerau ergryd, /O oerfedd poenwedd) pawb i fywyd. PB VII 14 16 deifniawg o'i ddechrau /Cof maith anghyfraith angau. /Angau rhy ddiau (engyrth seithug - pla) /Plant A MB I 3 8 affwyf-i gan lain la_^n gyflogawd, /Can dyddaw angau angen drallawd. /Ac ail dra drymaf trengi meddwawd DB VI 33 67 ei dudded, /Anwar ei alar a olo_"ed, /Enwir yw angau angen drwydded, /Anwas rhy'i gallas pan rhy'i goll GYC VII 36 18 u llid wrth Sais am fy nhreisiaw, /Ys mau rhag angau angen gwynaw, /Ys mau, gan ddefnydd, ymddifanw a_^ BF VII 47 1 Rhy-m-gorau angau angen orddwy - drais /Am drawsfab Goronwy, /Rhy-m- CBM IV 4 163 g, /Meddw meddlys, melys eu mestig. /Meiri_"au angau, angheinmig - ei farw, /Ei farwnad ni ddiffig, /Ae PM V 23 47 abar /Ohonam o henaint lleithiar; /Mawr gadau angau anghlaear, /Meirw sengi mal seri sathar. /Cyn plyg GM I 7 40 orllechais-i eisiau o'i oesfriw, aesfrau, /O'i angau anghlaear, /O Freiddin freenin freiddgar, /O Fadaw CBM IV 17 6 r. /Dau edrydd ysydd a synhwyriawr, /Dau erbyn angau anghychwi_"awr: /Doethwlad nef addef, Addaf wychfa PM V 12 24 mhlymnwyd, /Engyrdd gyrdd, gwrthlys annwyd - /Angau, anghyfartal wyd! /Angau a'n gorau, gormail - cenh DB VI 32 9 oes i ddyn. /Pob dyn oer dyddyn, neud eiddaw - angau, /Anghyfeillwr iddaw: /I feddu daear arnaw /I fedd PM V 27 24 herwan, /Hil Gruffudd taer rybudd ta_^n: /Tau, Angau, anghyflafan! /Cyflafan fuan fu ar ddreigiau - byd EGM I 26 33 /Penyd a fo mwy no'r mau hebddi. /Neu'm gorau angau anghyfnerthi, /Nid ymglyw dyn byw o'r byd fal mi. MeiG I 33 26 cysgeneddl frau, /Cyntaf a'i gestwng, gystudd angau /(Anghyfoeth angen) yng nghyfrangau. /Rex ry-s-go DB VI 27 15 Cyn bai trwch, na bai trychanmlwydd. /Cymyrres angau anghyfrwydd - ataw /A ddygynt o'i law liawsogrwydd BF VII 49 21 lyw lyw gan nid byw, ba wnawn? /Na_^g a wnaeth angau anghyffred - afael /Am ddwyn hael, wael weithred, PM V 18 21 glas, /Dy gleddyf dy glod rhyseas. /Dy arfau, angau anghywas - galon, /Galofydd rhwy ddyfnas. /Dyorfy BF VII 47 29 edd hir orwedd hwn! /Hwn oedd draws gyngaws ac angau - a'i dug, /Dig a'm gwnaeth ac eisau; /Hwyl cad, c PM V 12 25 , gwrthlys annwyd - /Angau, anghyfartal wyd! /Angau a'n gorau, gormail - cenhedloedd, /Can edlid yn ad GG II 31 29 ybydd /I an diburaw og an camwedd. /Treiswr yw angau ar bob trosedd, /Tramaint, nid cywraint an cywryse CBM IV 16 27 ar, /Hoeddl hoedran hoen eban abar, /Cyn angen angau athrugar, /Argywedd gloes glaswedd glasar, /Cyn di CBM III 21 89 anghynnes, /Anghymesur cardd cerddau achles: /Angau cad orddwy rhwy rhy-m-coddes, /Angen a'm lludd gwe PM V 27 27 bedydd cyn bwyn tau; /Cadr Grist, rhag cadwen Angau, /Cadw Fadawg fynawg yn fau! /Mau bryder llawer, OC II 14 73 Talgarth ystyr. /Dywallaw-di, fenestr (na fyn angau!), /Corn can anrhydedd yng nghyfeddau. /Hirlas bue GYC VII 40 29 eu henwau, /Saith wers cyman gla_^n cyn gloes angau - crog /A gant Crist a_^'i enau. /Ystyrient pum oe DB VI 29 47 af am naf nid mau, /Wych ragor, och rhagod ti, Angau! /Cyn y gwedd i ni, oedd gorau, /Gwedi gwawr Cymru DB VI 30 45 s - ataf, /Llwyr y coffaaf a'm coffe_"is. /Cyn angau Dafydd, cynnydd cennis, /Cawsant o'r bobloedd bawb CBM III 21 9 rredd a medd a meirch crychrawn, /Neud mau o'i angau dagrau digrawn, /Digrifwch dragon, draig Iorfeirth MG VII 33 44 , /Achaws [] rheidwlych - fu fedydd, /Ffrwyth angau Dofydd, Duw a folych. /Cydsyniaist, gwedi cais nas DB VI 27 72 i'm harglwydd, cof enbyd - ys mau. /Ry-m-gorug angau dristyd. /Am dreisddwyn terrwyn tyrfa esbyd, /Am d BF VII 50 38 , eryr araf. /Y Gw_^r a gymyrth engyrth ingaf /Angau dros bymoes (drymloes dromaf) /A gymero rhwyf rhyw PB VII 7 16 wawg, hoeddl fradawg frau, /Hydr nen cyn angen angau. /Dug angau riau, rwyf, ehangdwr - llu, /Llurigwal CBM IV 9 169 gymod ein dyfod ein dau. /Dy foli, filwr, hyd angau, /Dy folawd, ys tanwawd, ys tau, /Dy fardd da doth PB VII 7 6 b Rhys, eurbost llys, aerbair - yn arfau, /Dug angau (dygn a air!) /A'i law oedd lw 'mhob cyfair /Fal c DB VI 24 48 einiaw, /Ac ymliw ag ef am ryluniaw - gau, /Ac angau ddiau ddyfod iddaw: /Pam na cha_^r mab dyn Dduw a' GB II 26 237 e, gwyrth a orau: /Cerddasant gan wynt ar hynt angau. /Edewis Padrig drwy ddig ddagrau /Llonaid Llech L GYC VII 39 29 , /Nawdd ysydd ufydd, Afel wirion! /Cyn goddau angau engyrtholion /A'm bwy gan ddeuhael cael cyfeillon, PM V 23 44 engyrth ein hynt, oedd angar, /Oedd yng, oedd angau ein cymar, /Oedd amau i'r byd bod abar /Ohonam o h PM V 3 13 nt i'th adrawdd. /Erioed dy angar aerawd dydd angau; /Eurawg dy angad, eiryd i'm angen. /Tey_"rnllw te BF VII 57 4 awl. /Erbynnaist, cefaist cyfawl - eneidau /Er angau gethrau i gan gythrawl. /Erbyniad pum oes o groes GwB VI 17 19 yr ddilyn - Brynaich, /Braw uddudd a dychryn, /Angau golau pob gelyn /Angad leiddiad Lywelyn GYC VII 40 14 i drafod 'n ei ddyddiau, /Gwae syberw ar subed angau, /Gwae lwth o'i lithiaw yng Ngwenerau, /Gwae fradw EGM I 27 99 swyddau! /Medr fy eiriawl Bawl ban dde_^l im angau, /Hael meidriawl ni'm deawl o'm Un diau. /Mi cyn b PhB VI 15 35 a fu newydd naw saith mlynedd; /Ac oni'm dwg-i angau i anghenfedd - daear /Cyn anwar gyfar gyflafaredd, BF VII 56 5 edudd hael. /Ar hael Ruffudd cudd can drafod - angau, /Ing achweddl ei glybod, /Gwayw gwrdd rhagor yn g EGM I 29 7 crog, /Ymddwyn croes er Crist ar fy ysgwydd. /Angau i'r enaid (afraid afrwydd) /A ddaw o buchiaw annib EGM I 28 30 afawd. /Rhagorwn grefydd a ffydd a ffawd /Rhag angau lledrad, brad bredychawd. /Gweddi_"wn, gwylwn, by GYC VII 40 110 o weithred arall, /Na bo_^m rhy angall erbyn angau. /Mihangel i'n rhaid a Mair wen gannaid /A fo derb GYC VII 40 108 , na bo_^m athrodgar, /Na bo_^m anhygar i hogi angau, /Na bo_^m hoedlwall o weithred arall, /Na bo_^m ES I 19 10 dd. /Cyn tewi rhwyf tywarch glasw_^ydd, /Gloes angau, nid anghyfarwydd! /Ysbaid hir haelon yn ei orllwy LlG VII 27 27 i dde_^l yng nghred /Ar y Gw_^r gorau a aned. /Angau ni'n edau un nodded - rhagddaw: /Trwy ben ein trei GYC VII 40 51 awb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Nis adrawdd tafawd, nis traetha ceudawd, /Onid y BF VII 53 11 ug lliw fy ngruddiau; /Och faith, och fyth hyd angau, /Och Fair am y mawrair mau! /Mau, rhag dolur cur EG VI 18 108 d, /Llywelyn, drais erlyn drusiad, /Dros Ddeau angau o'th angad: /Angor mo_^r, y mawr gymynad, /Angawr PM V 26 65 c Arberth, gosymerth golau; /Angen yn angen yn angau - o'th gas /A'th gosgordd rhwy gorau. /Rhys Fychan BF VII 48 5 raw - i ddyn, /Afal bu dechryn dechrau arnaw; /Angau pob rhiau, diau y daw, /Engyrth rhygymyrth ei gam PM V 27 17 saint, /Rhwyf Powys, peues hoffaint. /Powysedd Angau (Powyswg - a'i gw_^yr, /O'r gorau y'u hamwg) /A ed LlLl II 16 34 iau yr arfau arfod heb giliaw, /Ni giliant hyd angau? /Pwy w_^r, penaethaidd genau, /Rhag pawb piau y d PB VII 7 17 fradawg frau, /Hydr nen cyn angen angau. /Dug angau riau, rwyf, ehangdwr - llu, /Llurigwalch Dinefwr, ES I 21 38 /Bwyf gwas Duw, cyn no'm gostegu /(Gwst angen angau rhiallu) /Bwyf unfod wosod wasa_"u /O weison i'i w CBM III 24 28 feddu gwe_^n; /Ni threfyd hebof angof angen, /Angau Rhirid wyn wedi Arthen: /Cyn canwyf o ddwfn, o ddo PB VII 14 17 wg o'i ddechrau /Cof maith anghyfraith angau. /Angau rhy ddiau (engyrth seithug - pla) /Plant Adaf ryam PhB VI 16 4 /Goroer fy nghalon goruch adaf - llys, /Gorug angau Rhys angen arnaf. /Gorwlychawd fy ngruddau o'm dag PM V 1 87 i lys, /Iwch lesaf os gwne_"wch! /Rhag talu ei angau, telwch! /Rhag talarw cadau, cwdd fyddwch? /Rhag d LlF1 II 4 5 eirioes erioed. /Erioed y'm dyfu dyfaldreth - angau, /Un diau, diameth: /Hoedl bre_"yr breuawl a beth, CBM IV 17 30 gorllwg Gw_^r llwyrddwg llawr, /Gw_^r hydrfau angau yng nghynghellawr. /Cyngholli Mawrdduw mor ddybryd GM I 14 92 dechrau dyn dewredd gyfrau, /A'i ddiwedd diau angau ynged, /Ac nis oes gochel gochwerw drwydded /Gwely GM I 12 15 /Lleas Goronwy, gw_^r yn ysgwyd; /Nid gau o'i angau y'm hanghenwyd /Yn agal gofal dyfal dyfrwyd. /Dyfr MeiG I 33 64 gywyd a gwaith a gw_^yth gellwair. /Can ydoedd angau yn ein cyfair, /Pawb presennawl lwyth, laith anghy EGM I 29 16 /Cyn dyfod cyfnod ein cyfnerthrwydd, /Cenhadau angau yn gyfarwydd, /Cyn bod im oergladd, boed im Arglwy angau' 1 MG VII 32 28 terfynau, /Heddwch i'r byd, iechyd i gyd gwedi angau'. /Gwylynt wy_^r gynt o gof hirynt, herwydd tadau, angau'r 1 PB VII 6 29 addug, /Drwg fu Duw, ein draig-ni a ddug. /Dug angau'r gorau, gorug codded - bron, /Pair rhoddion, pa_^ Angaw 1 GB II 26 276 ionedd /A dygynnull saint yn ei senedd: /Saint Angaw a Llydaw, llu edrysedd, /Saint Lloegrwys ac Iwys a Angawr 1 EG VI 18 110 au o'th angad: /Angor mo_^r, y mawr gymynad, /Angawr llawr, llurig Duw amdanad! /Rhychyngain Prydain y angdo 1 PM V 23 132 Powys pwy fo - breienin /Braisg werin, brwysg angdo /(A'i gwellycio, pwyll rhwy dwyllo): /Ai gwell Ffr angdde 1 PM V 9 2 dygynwyre - glyw, /O Fo_^n hyd Fynyw llyw llu angdde, /Dyrydd i dorf dyre - orwyddawr /Hyd y llewych angel 4 BF VII 50 12 /I amlenwi nef, amgylch Naf - uchel, /A golles angel anghelfyddaf. /Colles Cymru fawr gwawr gw_'reiddaf DB VI 31 71 m tri arglwydd byd, boent cyfeillion /Mihangel angel a'r angylion MG VII 34 14 ff pan sethrych (seithruchig - ei gaen), /Gain angel urddedig, /Gwa_^n drwy ei safn a'i sefnig /Dyrnawd LlG VII 27 51 dd iawn ddawn ydd ymdde_^l: /Erbynied arbennig angel, /Yn barchusaf naf ar nef ydd e_^l Angelystor 1 GYC VII 39 16 /Nawdd y pedwar gwa_^r, gweryddon - wyryaid, /Angelystor, plaid ceinaid canon! /Nawdd Ieuan liw ban, b angen 22 GYC VII 40 70 iwes /Cymun a chyffes a lles llyfrau, /Olew ac angen a chymwyll `Amen', /A chymod a_^'m Rhe_^n, yr hy_^ GYC VII 43 45 /Cyn pridd a gweryd, i'n gwarandaw /A chaffel angen ag olew, a Lle_^n, /A chymod a_^'n Rhe_^n cyn no'n CBM IV 16 27 nghenwar, /Hoeddl hoedran hoen eban abar, /Cyn angen angau athrugar, /Argywedd gloes glaswedd glasar, / PB VII 7 16 ael enwawg, hoeddl fradawg frau, /Hydr nen cyn angen angau. /Dug angau riau, rwyf, ehangdwr - llu, /Llu ES I 21 38 boptu, /Bwyf gwas Duw, cyn no'm gostegu /(Gwst angen angau rhiallu) /Bwyf unfod wosod wasa_"u /O weison CBM III 24 27 fudd, am feddu gwe_^n; /Ni threfyd hebof angof angen, /Angau Rhirid wyn wedi Arthen: /Cyn canwyf o ddwf DB VI 27 6 or draws fu Iesu am aesdrygwydd, /Mor dreisiwr angen am re_^n rhadlwydd, /Mor drist yw ein byw bod glas CBM III 21 90 achles: /Angau cad orddwy rhwy rhy-m-coddes, /Angen a'm lludd gwe_^n, gwae rwy golles! /Neus gwarchae CBM IV 4 43 nad byw rhy_"wr rhyw Runblant, /(Cardd angardd angen a'm peidiant) /Ca_^r cerddau, cerddorion ramant, / PhB VI 16 4 nghalon goruch adaf - llys, /Gorug angau Rhys angen arnaf. /Gorwlychawd fy ngruddau o'm dagrau mynych, CBM III 16 100 iawr, gwrddwawr a_^ gwrthwan /A_^ gwrddwayw yn angen, /Bangor torf taerlew, llew llawen, /Blaengar glew MB I 3 8 -i gan lain la_^n gyflogawd, /Can dyddaw angau angen drallawd. /Ac ail dra drymaf trengi meddwawd, /Lly DB VI 33 67 ed, /Anwar ei alar a olo_"ed, /Enwir yw angau angen drwydded, /Anwas rhy'i gallas pan rhy'i golled. /E GYC VII 36 18 wrth Sais am fy nhreisiaw, /Ys mau rhag angau angen gwynaw, /Ys mau, gan ddefnydd, ymddifanw a_^ Duw / EGM I 26 35 d ymglyw dyn byw o'r byd fal mi. /Ni chyfairch angen iawlwen ioli /I'r neb rybarther ei ryborthi. /Nest BF VII 47 1 Rhy-m-gorau angau angen orddwy - drais /Am drawsfab Goronwy, /Rhy-m-dirwae PM V 3 14 aerawd dydd angau; /Eurawg dy angad, eiryd i'm angen. /Tey_"rnllw tey_"rnedd, tey_"rnllaw tey_"rnllin, MeiG I 33 27 Cyntaf a'i gestwng, gystudd angau /(Anghyfoeth angen) yng nghyfrangau. /Rex ry-s-gollychwyf, Rhwyf rhyf PM V 26 65 glau, /Ac Arberth, gosymerth golau; /Angen yn angen yn angau - o'th gas /A'th gosgordd rhwy gorau. /Rh PM V 26 65 ngaist yn glau, /Ac Arberth, gosymerth golau; /Angen yn angen yn angau - o'th gas /A'th gosgordd rhwy g ES I 16 21 fod, o Iddewon /Am fedd Crist: Creawdr nef, ys angen! /Ys anghraiff anghred yn ei gylchyn. /Tros elfydd GYC VII 41 33 na chuddiaw braw brad feddyliau. /Yna y telir (angen ys direnwir enau) /I bob twyllwr ac ethrodwr eu gw angerdd 36 LlF1 II 1 157 daioni, /Ac eurgrair cywair cywiw a_^ hi, /Ac angerdd a cherdd a cheiniedi - llawen, /Ac amgen yw ein EW VI 3 14 u. /Syller ei hyder! Hydr raen - ei ongyr, /Un angerdd a_^ Serlmaen, /A braw gwas gwisg haearngaen /A d CBM IV 6 93 yn cwyddaw; /A fflamau o drum yn edrinaw, /Ac angerdd, ac ongyr yn llaw, /A gwy_^r gyrth am byrth yn b CBM III 13 38 yrdd gadw, anghadw anghyfraith, /Braint ongyr, angerdd anghyflaith, /Brain borthiad, gweinifiad gwinfai PM V 20 36 /Mau dy ged, gadwychawg Nudd, /Tau fy ngherdd, angerdd angudd. /Angudd fu dy gyrch, angerdd Lly_^r - a CBM IV 5 33 gwrafael gwriawr. /Gwrfan gynfaran, Gynfelyn - angerdd, /Angudd gerdd, gardd elyn, /Aer derfysg am ei d CBM III 16 77 ewdaer, /Ysgwyd glaer glod arlwy, /Rhudd ongyr angerdd Alaswy, /Rhudd lwybr gwaed: gwae lwfr a'i gwelwy PM V 2 40 a'th fynogi. /Gwynygawd dy glod hynod honni /O angerdd a'm cerdd a'm cymelri. /Gwelais feirdd yn gryg, GM I 8 80 /Gloes eisioes esgar a'm cur mal carchar, /Ac angerdd anwar gnaws da_^r dan ias. /Ac yn orau dyn Duw D-4 VI 20 61 r engir angerdd. /Engiriawl rybuch am rybydd - angerdd, /Argerdd gerdd geirionnydd, /Dybuam, dybyddawd EGM I 25 17 dor, aerddor eurddyrn; /Eirf drabludd angudd, angerdd Dinbyrn, /Arbennig bennaeth, mab maeth meddgyrn PM V 1 169 Tau i'th lys lestri euriniawl, /Tau fy ngherdd angerdd engiriawl, /Mau dud io_^r, a'th go_^r a'th ganma D-4 VI 20 60 , /Pebyllfa pair cyfa cerdd, /Pennal dir engir angerdd. /Engiriawl rybuch am rybydd - angerdd, /Argerdd CBM III 29 13 eth, /Ei enw ei anaw rhywnaeth. /Ban wnaeth ei angerdd engyhynt - i'w glod, /A glyw Deifr a'i gwelsynt, PM V 2 10 rdd fydd adwyn agweddi - fy ngherdd, /Agarw ei angerdd engyr a_^ hi. /Anmyneddus fu_^m, fur cadeithi, / BF VII 53 30 e Fo_^n ac Arfon gorfod colli - rhwyf, /Rhwysg angerdd Elifri, /Gwayw gwaed ffysgiad, gad gyni, /Gwawr PM V 11 38 gnud a drud a draig - fu Ruffudd, /Udd angudd angerdd Faig, /Angor co_^r, cad offelaig, /Ac o'r penae CBM IV 9 154 /Angudd budd, beirniaid gyfradwch, /Ongyr urdd angerdd Fallolwch, /Angerddawl greddfawl greddf Unhwch, PB VII 1 18 fas. /Cawsawch, gorfuawch, gwrhydri - angudd, /Angerdd feibion Beli, /Mwynfawr weilch beilch balch west CBM IV 5 64 niad, flaidd osod, /Angudd urdd orddwy hynod, /Angerdd flawdd anghlawdd anghlod. /Clod wasgar, aesgar e LlG VII 28 13 lsmer glwyf, glud fygedawg. /Rhugl eryr ongyr, angerdd freiniawg, /Rhagflaen cad, cadarn dywysawg, /Rha CBM IV 6 63 dengys. /Arfod anwaredd enwerys - yng ngawr, /Angerdd llawr, Lloegr echrys, /Anlloedd cyrn, te_"yrn ta CBM III 16 170 n. /Owain awyddfawr, argledr torf, twrf gawr, /Angerdd llawr llu gyngrwn, /Ni hirgeidw ar geirch meirch PM V 20 37 ngherdd, angerdd angudd. /Angudd fu dy gyrch, angerdd Lly_^r - a Bra_^n, /A briwgoch dy ongyr, /Traw y EW VI 1 27 gw_^r, /Ef gorau o fab dyn; /Llawch cerdd mawr angerdd Merfyn, /Llyw cad leiddiad Lywelyn DB VI 35 79 yfed ydd eheda; /Mi yw ei bencerdd, mawr yw ei angerdd, /Mynegais ei gerdd ffordd yd gerdda. /Mwyfwy ei CBM IV 9 216 Gwry_^s efnys dychrys, dychryn - ei ongyr, /Ei angerdd nid edfyn. /Gnawd uch cnawd cnudoedd ar gylchyn CBM III 1 2 yreaf naf o naw rhan - fy ngherdd, /O naw rhif angerdd, o naw rhyw fan, /I foli gwron gwryd Ogrfan, /Go LlG VII 26 20 /Ar olau ys mau myfyriaw - ei gerdd, /Arwraidd angerdd, ongyr friwaw. /Rhwyf cywir cer tir Tysiliaw, / GM I 11 65 argrain, - w_^yr Gruffudd, /Dadannudd angudd angerdd Owain. /Dychyrchws fy llyw, llew mawr mirain, /D CBM IV 1 38 g trylew, trylwyn uch prain, /Tryliw ei ongyr, angerdd rysgain. /Gwaith Aberteifi torrynt grain - waywa GM I 9 77 i lluddiaf i'm llaw lladd nis gwehyr. /Gwelais angerdd rhi rhag Craig Gwyddyr /Pan amwyth udd Mo_^n maw CBM IV 4 26 thoriant; /Aber Saint seithmil dybuant, /Saith angerdd seng[] yn nifant. /Glas ferau he_"yrn heuasant, CBM III 16 97 branes /Uch Cawres, caer amgen, /Balch ongyr, angerdd Urfo_"en, /Ball ar lyw am lannau Hafren! /Braw CBM III 20 19 hynnwys, /Argoedwys Bowys bair, /A dyr ongyr, angerdd Wair, /Ac ni dyr ei dey_"rnair. /Tey_"rnedd ordd PM V 4 35 anddeddfon? /Ef yn fawr, yn llawr yn llyrion - angerdd, /Yn angudd ei roddion, /Ef yn w_^yl, yn olud an angerddawl 12 GM I 10 19 onni - pwy oeddynt, /Prynesynt eu moli. /Owain angerddawl anaw anfedrawl, /Aer wrawl wrhydri; /Cadwalla BF VII 57 12 n yn canmawl - celwydd, /Yn y mae peunydd poen angerddawl. /Cyn myned o'r byd (bryd breuddwydawl) /Cain GM I 9 97 oleithychir: /Honnaf arfau gorfelyn ei ongyr. /Angerddawl fy march, mawr ys profais /Cyfrwng Penwaedd b GM I 9 119 fiaw, /Addawd i'm gwrthrawd gwrthred hoddiaw. /Angerddawl fy march ym maes Caeaw /Ar lles ne_^r Cynan c CBM IV 9 155 aid gyfradwch, /Ongyr urdd angerdd Fallolwch, /Angerddawl greddfawl greddf Unhwch, /Dywal a'm dywed, ` CBM IV 17 74 Rhybu Ercwlff mawr, rhwysg dyrawr dur, /Rhyfyg angerddawl, greddfawl Greiddur. /Rhybu gamweddawg Madawg PM V 29 4 ydfawr ddadannudd, /Engiriawl, arwyniawl udd, /Angerddawl, greddfawl Gruffudd. /Gruffudd, gryd lofrudd, PM V 3 19 rn ar gedyrn, aur gedawl - Ddafydd, /O ddefawd angerddawl; /Rhwym cynnygn, cynnogn ddiddawl: /Rhwyf Pry EG VI 18 7 pob peth o bregeth Bawl, /I foli fy rhi, rhwyf angerddawl, /Rhyfel ddiochel, ddiochwith hawl. /Llywelyn PM V 1 167 , /Mi a_^'th wawd a'th waddawl, /Ti eryr ongyr angerddawl. /Tau i'th lys lestri euriniawl, /Tau fy nghe D-1 I 1 24 yr Edwin, gwrawl frenin, dilyfn ddenwy, /Draig angerddawl, twrf moroedd mawr, maint achupwy. /Rhywisgwy ES I 20 17 th nawdd rhag tawdd tanawl /Eirf gymwy gorddwy angerddawl - uffern, /Oer hagrwern gethern, gaethrawd fa angerddolion 1 CBM III 21 197 i ergyrwayw glyw, glew ganaon, /Tri eryr ongyr angerddolion, /Tri chyfrin a_^ thrin ac a_^ thrychion, / anghad 1 CBM III 16 12 than (dygwystl dy wayw!) /Dygwan, dywynnyg o'i anghad, /Dygwisg amgenwisg am geiniad, /Dygwasgar trychi anghadw 1 CBM III 13 37 an /Yn aerwan, yn eurwaith, /Byrdd cyrdd gadw, anghadw anghyfraith, /Braint ongyr, angerdd anghyflaith, anghaead 1 CBM III 18 19 arf /A therfyn ar gywlad, /Clodfawr llawr llaw anghaead, /Corf torf, terfysg o'i angad. /Ysid im wledig anghaled 1 CBM III 14 33 aesawr, /Meirch anfonawg mynawg mawr. /Mawrged anghaled yng Nghalan - Ionawr /Mawrllyw llawr llaw gyfra anghallter 1 LlF2 VI 10 13 naddl cyn nog ucher, /Men nad iawn tro_"i trwy anghallter /Na cheisiaw tramdaw yn y trymder. /Nid ef a' Anghedernid 1 MG VII 33 8 ch, /Gwander gwir bryder brad fynych - gywyd, /Anghedernid bryd wrth a'i bredych. /Bredychwr yw'r byd a angheinmig 1 CBM IV 4 163 w meddlys, melys eu mestig. /Meiri_"au angau, angheinmig - ei farw, /Ei farwnad ni ddiffig, /Aerllew t anghelfydd 2 BF VII 53 17 ydd hyll teg erchyll ton. /Oerdon fy nghalon; anghelfydd - oedd im /(Eryr llym lluosydd) /Aros clybod IRh VII 30 64 fy angof na bu_^m Ofydd. /Ys mi sy'n merwi mor anghelfydd /Ys blwyddyn am ne ysblennydd - gawad: /Cyd b anghelfyddaf 1 BF VII 50 12 enwi nef, amgylch Naf - uchel, /A golles angel anghelfyddaf. /Colles Cymru fawr gwawr gw_'reiddaf, /Gw anghenawg 1 CBM IV 16 25 sgar, /Bwyf gwas Duw, gwesti dialar; /Cyn bwyf anghenawg anghenwar, /Hoeddl hoedran hoen eban abar, /Cy anghenfedd 1 PhB VI 15 35 ydd naw saith mlynedd; /Ac oni'm dwg-i angau i anghenfedd - daear /Cyn anwar gyfar gyflafaredd, /Ni dde anghenwar 1 CBM IV 16 25 f gwas Duw, gwesti dialar; /Cyn bwyf anghenawg anghenwar, /Hoeddl hoedran hoen eban abar, /Cyn angen a angheuawl 1 PM V 1 138 . /O frys amryfys amryfawl /Ein hendad, handym angheuawl. /Dybu er gwared Gw_^r deddfawl, /Crist yng ng anghlaear 8 ES I 24 32 weglyd, /O gyffro daear, o gyffryd, /O garchar anghlaear anghlyd. /Aml syrthasant blant o'i blegyd, /Am LlF2 VI 9 2 Edifar gennyf, edifar /Caru byd anghlyd, anghlaear. /Ail eilyw ydyw edifar /Difa dyn a difanw lla GM I 14 94 d, /Ac nis oes gochel gochwerw drwydded /Gwely anghlaear daear dudded. /A gwae ni o'r naid y'n rhyddode LlG VII 27 12 ; /Galar yw gennyf-i gweled - ar lachar /Golwg anghlaear daear dudded. /Hywel Amhadawg! Ni mad ddoded / PB VII 19 13 yth cadarn Cadfor. /Cadfarchawg pyllawg, pwyll anghlaear, - gwrdd /Yn gorddwy ei esgar, /Llawch cyrdd, PM V 23 47 /Ohonam o henaint lleithiar; /Mawr gadau angau anghlaear, /Meirw sengi mal seri sathar. /Cyn plygu Rhod GM I 7 40 ais-i eisiau o'i oesfriw, aesfrau, /O'i angau anghlaear, /O Freiddin freenin freiddgar, /O Fadawg o'i CBM IV 16 31 yn i'm diwedd garchar, /Cyn oergawdd anghlawdd anghlaear - yng ngwasg /Yng ngwisg derw a gwyar, /Urdden anghlau 1 GYC VII 40 71 nt a'r santesau. /Dros y Saith Bechod, anghlod anghlau, /Saith Weddi'r Pader, arfer orau. /Pan ddoeth u anghlawdd 3 CBM IV 16 31 yn no'm dwyn i'm diwedd garchar, /Cyn oergawdd anghlawdd anghlaear - yng ngwasg /Yng ngwisg derw a gwya CBM IV 5 64 od, /Angudd urdd orddwy hynod, /Angerdd flawdd anghlawdd anghlod. /Clod wasgar, aesgar eisgur - gyfarfo CBM IV 17 50 elfydd Dofydd a'n dyd /Yn llawr lliwetgawdd, anghlawdd anghlyd. /Yn llwyr ydd yn gw_^yr hyd yng ngwer anghlod 2 GYC VII 40 71 ro y saint a'r santesau. /Dros y Saith Bechod, anghlod anghlau, /Saith Weddi'r Pader, arfer orau. /Pan CBM IV 5 64 urdd orddwy hynod, /Angerdd flawdd anghlawdd anghlod. /Clod wasgar, aesgar eisgur - gyfarfod, /Gyfarf anghlodfan 2 LlG VII 25 74 ymo. /Clodforaf fy naf naws anghryno, /Ni bydd anghlodfan y ban y bo. /Gwiw yw clod hynod a honno - taf CBM III 21 120 oedd anghlodfawr llawr pan lladdai, /Nid oedd anghlodfan y fan yd fai, /Nid oedd i dresu yd odrosai /N anghlodfawr 1 CBM III 21 119 i, /Nid oedd ni geffyn o'r a gaffai, /Nid oedd anghlodfawr llawr pan lladdai, /Nid oedd anghlodfan y fa anghlyd 3 LlF2 VI 9 2 Edifar gennyf, edifar /Caru byd anghlyd, anghlaear. /Ail eilyw ydyw edifar /Difa dyn a d ES I 24 32 gyffro daear, o gyffryd, /O garchar anghlaear anghlyd. /Aml syrthasant blant o'i blegyd, /Am Greawdr a CBM IV 17 50 ofydd a'n dyd /Yn llawr lliwetgawdd, anghlawdd anghlyd. /Yn llwyr ydd yn gw_^yr hyd yng ngweryd - llawr anghofiau 1 DB VI 29 38 c yn farw fy arglwydd diau; /Na dyn, oni'm dug anghofiau, /Am Ruffudd, ni'm dyhudd, na dau. /Gwael yw c anghraff 1 CBM III 24 132 irid, rhwyf cad, cuniad creulawn, /Calon oedd anghraff, cedoedd anghrawn. /O roddion gwron gorun eigia anghraiff 1 ES I 16 22 won /Am fedd Crist: Creawdr nef, ys angen! /Ys anghraiff anghred yn ei gylchyn. /Tros elfydd y'n bydd ( anghrain 1 GYC VII 43 20 goron yn ddrain ac Yntau'n gelain, /A'i ben yn anghrain wedy r'greiniaw, /Ac o_^l ffrowyllau ar Ei ystl anghraith 1 SB II 22 17 rion mor y_^nt gaith! /Tw_^r dygn, dyganwn o'i anghraith, /Tranc ar ddraig, ar ddragon oddaith. /Gwedi anghrawn 4 CBM III 10 23 ilioedd enwogawn; /Eurdorchawg farchawg feirch anghrawn /Eryr gwy_^r gwelygordd Leisiawn. /Ail welygor CBM IV 3 25 naw anewig ddawn. /Nis cardd cyrdd amnad angad anghrawn, /Nis ca_^r llid fyged lledfegin grawn, /Nid ll CBM III 24 132 cuniad creulawn, /Calon oedd anghraff, cedoedd anghrawn. /O roddion gwron gorun eigiawn - mo_^r, /Madaw CBM III 21 29 on, Prydain ogawn? /Py fydd cardd olaith, olud anghrawn? /Py fydd cerdd olwch, oestrwch estrawn? /Py fy anghred 4 CBM IV 16 45 mawrwaeth, /Mawrddrygau brydau bradwriaeth. /O anghred anghristonogaeth /Anghrefydd ysydd, ysywaeth; /G CBM IV 18 42 redd in, dyfu wared, /Dyfu Addaf blant o blaid anghred, /O anghyfraith faith, o gaethiwed; /Dyfu i'n go ES I 16 22 dd Crist: Creawdr nef, ys angen! /Ys anghraiff anghred yn ei gylchyn. /Tros elfydd y'n bydd (bid yn erw CBM IV 17 122 ob ffaw dynged, /Braw cwyddam i gyd yng nghryd anghred: /Yn uffern gethern, gaeth drefred - erwan, /Yn anghredu 1 ES I 21 17 , /Creulonedd heb allu! /Rhy'i gellynt, gallem anghredu, /Yng nghryd byd ryhyd ryfeddu. /Gwnaetham nam, Anghrefydd 1 CBM IV 16 46 ydau bradwriaeth. /O anghred anghristonogaeth /Anghrefydd ysydd, ysywaeth; /Gwell gobrid gobrwyon edwae anghristiawn 1 PC II 19 17 er eu brawd-faeth. /Yn y berwid brad Brython - anghristiawn /O Gristin a'i meibion, /Ni bo dyn ym myw y anghristonogaeth 1 CBM IV 16 45 , /Mawrddrygau brydau bradwriaeth. /O anghred anghristonogaeth /Anghrefydd ysydd, ysywaeth; /Gwell gob anghryno 2 PhB VI 11 9 ais i dreth o Benfro, /Gwalch gwylfalch, golud anghryno, /Gwawd fyfyr, gwawr Gw_"yr, gortho. /Enw ei fa LlG VII 25 73 orwyddawr, roddion ymo. /Clodforaf fy naf naws anghryno, /Ni bydd anghlodfan y ban y bo. /Gwiw yw clod anghuddiawg 1 PM V 24 29 al, goed gleddyfawg. /Dy fardd wyf, dy fudd ys anghuddiawg, /Dy feirdd y_^nt heirddion, udd Mo_^n mynaw Anghwbl 1 BF VII 48 2 Angall a ddyall ydd y_^m ynddaw, /Anghwbl fu ein pwyll am ein twyllaw: /Ing draha Efa a fu anghychwi_"awr 1 CBM IV 17 6 u edrydd ysydd a synhwyriawr, /Dau erbyn angau anghychwi_"awr: /Doethwlad nef addef, Addaf wychfawr - s anghydfod 1 PM V 26 138 uysgwr gw_^r yn gorfod - ar bawb, /Ar bobloedd anghydfod. /Caniad Duw, ys diau ei fod /I'th gannerth cy anghyfair 2 EG VI 18 5 ddawl /(Celfyddodau mau ni fo marwawl) /A gair anghyfair Mab Mair meidrawl /I brofi pob peth o bregeth EGM I 26 52 wydi, /Ar gyfoeth Duw ddoeth Ei ddetholi, /Ar anghyfair Mair a'r merthyri, /Ac yn ei goddau, gweddi - anghyfamser 1 LlF2 VI 10 10 porth Dewi parth ydd eler /Nid arch anghyfarch anghyfamser. /Mair a Mihangel pan ddeler, /Bwyf trwyaddl anghyfan 3 CBM III 1 9 dawg, farchawg midlan: /Fy marddlef is nef nid anghyfan, /Fy marddair i'th barth nid gwarth, nid gwan. CBM IV 6 252 _^r, /Pan drychws ei alon. /Ga_^l ysgwn ysgwyd anghyfan, /Garw esgar yn ysgor Gadfan, /Gnawd gan drawsl PM V 23 87 r, /Yn gorfod ym mhob man, /Llywelyn llafnawr anghyfan, /Lloegr ddiwraidd, llu rhuddflaidd Rhuddlan, / anghyfarch 2 LlF2 VI 10 10 er. /Erchi porth Dewi parth ydd eler /Nid arch anghyfarch anghyfamser. /Mair a Mihangel pan ddeler, /Bw LlLl II 16 44 a'r gwy_^r am ei barch, /A'r gwayw a'r gwa_^n anghyfarch? /Ysef yw hwnnw honnaid ganllaw - draws /Dra anghyfartal 1 PM V 12 24 wyd, /Engyrdd gyrdd, gwrthlys annwyd - /Angau, anghyfartal wyd! /Angau a'n gorau, gormail - cenhedloedd anghyfarwydd 2 EGM I 29 12 echodau, nid bychodrwydd, /Bychdid dall angall anghyfarwydd! /Cyn glasu fy ngwedd, cyn glasfedd gw_^ydd ES I 19 10 wi rhwyf tywarch glasw_^ydd, /Gloes angau, nid anghyfarwydd! /Ysbaid hir haelon yn ei orllwydd, /Ysbydd Anghyfeillwr 1 DB VI 32 10 yn. /Pob dyn oer dyddyn, neud eiddaw - angau, /Anghyfeillwr iddaw: /I feddu daear arnaw /I fedd o'r diw anghyfiaith 3 DLlM II 18 20 harwar na cha_^r na chywaith, /Ni'm harha aros anghyfiaith. /Am reddf angor dyfnfor diffaith /Yd lysg f CBM III 13 13 ng ngwyar, yng ngwyniaith: /Rhy'i gelwir gelyn anghyfiaith, /Geleurudd, gelorau ddyrraith, /Greddf ddil LlG VII 24 118 l (diymgel daith) /Rhag estrawn geneddl gw_^yn anghyfiaith; /Sefid Brenin nef breiniawl gyfraith /Gan e anghyfiawn 1 GYC VII 41 24 bydd difraw gwyraw geirau /Ar wan Gristawn yn anghyfiawn, ddigrawn ddagrau; /I'r neb a'u gwne_^l, gorm anghyflafan 1 PM V 27 24 /Hil Gruffudd taer rybudd ta_^n: /Tau, Angau, anghyflafan! /Cyflafan fuan fu ar ddreigiau - byd /A bed anghyflaith 1 CBM III 13 38 w, anghadw anghyfraith, /Braint ongyr, angerdd anghyflaith, /Brain borthiad, gweinifiad gwinfaith, /Gwi anghyflawn 1 LlF2 VI 7 14 ndoedd im o'm cerdd nid cardd fegys, /Nid dawn anghyflawn nac anghyflys. /Handwyt, eryr Clwyd, clod enw anghyfle 2 PM V 9 17 rthan gyrth ei dandde. /Moli haelder ne_^r nid anghyfle, /Anghyflym funer feirch ffe_^r ffyrfne. /Pan CBM IV 8 16 . /Yn anghyflwyth gw_^yth Gwaith Nanhyfer, /Yn anghyfle llwfr llafur ofer, /Yng Nghemais, yn nhrais, yn anghyflwyth 1 CBM IV 8 15 ewder, /Yng nghyfragod clod y clyw llawer. /Yn anghyflwyth gw_^yth Gwaith Nanhyfer, /Yn anghyfle llwfr Anghyflym 1 PM V 9 18 ei dandde. /Moli haelder ne_^r nid anghyfle, /Anghyflym funer feirch ffe_^r ffyrfne. /Pan ddifwng traw anghyflys 1 LlF2 VI 7 14 erdd nid cardd fegys, /Nid dawn anghyflawn nac anghyflys. /Handwyt, eryr Clwyd, clod enwerys, /Rhiau di anghyfnerthi 1 EGM I 26 33 d a fo mwy no'r mau hebddi. /Neu'm gorau angau anghyfnerthi, /Nid ymglyw dyn byw o'r byd fal mi. /Ni ch Anghyfoeth 1 MeiG I 33 27 ddl frau, /Cyntaf a'i gestwng, gystudd angau /(Anghyfoeth angen) yng nghyfrangau. /Rex ry-s-gollychwyf, anghyfraith 5 PB VII 14 16 ; /Cwyn dwyn deifniawg o'i ddechrau /Cof maith anghyfraith angau. /Angau rhy ddiau (engyrth seithug - p CBM III 13 37 erwan, yn eurwaith, /Byrdd cyrdd gadw, anghadw anghyfraith, /Braint ongyr, angerdd anghyflaith, /Brain LlF2 VI 10 71 nllaw ni bu ganllaith: /Ca_"in yng nghyfrin ag anghyfraith, /Caeedig uffern ar gethern gaith. /A warawd CBM IV 18 43 u wared, /Dyfu Addaf blant o blaid anghred, /O anghyfraith faith, o gaethiwed; /Dyfu i'n gofwy ein gofu CBM III 11 22 wy_^r Powys, penrhaith - ar Gymru, /Gan gymryd anghyfraith, /Wedi traul trylew diolaith, /Wedi trin, tr anghyfrdelid 1 PhB VI 14 43 y rhed Rhediawl o Elenid? /Ai gwallus 'y nghof anghyfrdelid? /Ai gwaeth mynag nag nog eddewid? /Ciglau- anghyfres 1 PM V 5 2 reaf hael o hwyl aches - cyrdd, /Nid carddwawd anghyfres, /Irdang na_^d plygiad plymnwyd bres, /Ardwyad anghyfrwydd 1 DB VI 27 15 i trwch, na bai trychanmlwydd. /Cymyrres angau anghyfrwydd - ataw /A ddygynt o'i law liawsogrwydd: /Lly Anghyfrwys 1 PhB VI 15 10 nedd. /Cyni ddelai hwn o achenedd - geufeirdd /Anghyfrwys i beryf ei henrhydedd. /O gwnaeth Golydan gyf anghyffred 3 BF VII 49 21 w gan nid byw, ba wnawn? /Na_^g a wnaeth angau anghyffred - afael /Am ddwyn hael, wael weithred, /Ni we CBM IV 17 136 rioled - Mair, /Hyd na'm gwne_^l cellwair coll anghyffred, /Cyn dylaw gychwyn tyddyn tydwed, /Can dalu CBM IV 18 50 alled, /O dwyll, o dywyll trydwyll trefred, /O anghyffred gadw, o gadarn alar, /O garchar esgar pan ysg anghyngain 2 PM V 21 17 laslain, /Eryr, arf prifwyr Prydain. /Prydain anghyngain am gyngas - galon, /Ef golofn tey_"rnas, /Ana EG VI 18 47 grud, ysgryd Norddmain. /Llywelyn, terwyn torf anghyngain, /Biau'r gwy_^r a_^'u gorau bachau bychain, / anghymes 3 PM V 5 50 ar llew llachar lluchwres /A_^'i alon o'i a_^l anghymes, /Cynifiaid, blaeniaid bleidiau armes - cad, /B PM V 4 16 on. /Rhannws Duw Dde_"ws ddonion - anghymwys, /Anghymes i'i feibion. /Rhan i bawb, i'i bobl eu haddon: PM V 5 32 c arall mynawg ym mynwes - mawrfor /Ym mawrfar anghymes /Yn esguraw hawl, hawdd adnes, /Yn esgar i bawb Anghymesur 1 CBM III 21 88 n coches, /Arfawg, tormennawg torf anghynnes, /Anghymesur cardd cerddau achles: /Angau cad orddwy rhwy anghymhenrwydd 1 HOG II 7 16 ig ffenedigrwydd - ar wen /No pharabl o'i phen anghymhenrwydd. /Peddestrig iolydd, a'm bydd-i eilwydd? anghymwys 1 PM V 4 15 en sywedyddion. /Rhannws Duw Dde_"ws ddonion - anghymwys, /Anghymes i'i feibion. /Rhan i bawb, i'i bobl anghynnes 1 CBM III 21 87 chion cochion coches, /Arfawg, tormennawg torf anghynnes, /Anghymesur cardd cerddau achles: /Angau cad anghynnwys 4 CBM III 20 17 , bolch ei darian. /Tarianawg enwawg, enwair - anghynnwys, /Argoedwys Bowys bair, /A dyr ongyr, angerdd PB VII 10 25 rynaig, /Eurdrethau dreigiau i'm draig. /Draig anghynnwys dwys, nid oes - a'th feiddo /I'th fyddin ddia EW VI 2 17 ad o'i geniad i'i gynnif. /Yng nghynnif Madawg anghynnwys - ei dorf /A'i daerfar ar Loegrwys; /Rhwydd y PB VII 3 20 /Balchgryg barabl bolchgledd drud, /Ba_^r dwys anghynnwys yng nghad. /Cad gyrchiad, llafn drochiad, lle anghysbell 1 PhB VI 13 18 rfrys Rhys, rhwysg Hiriell - yn aer, /Yn arfau anghysbell, /Hawl torf tey_"rnfro Gadell, /Hydr afael ha anghysgaid 1 CBM IV 16 126 g oerfel uchel uchenaid, /Rhag torf anghysgog, anghysgaid - cwynfan, /Rhag twrf ta_^n taer ei naid, /Rh anghysgog 1 CBM IV 16 126 onaid, /Rhag oerfel uchel uchenaid, /Rhag torf anghysgog, anghysgaid - cwynfan, /Rhag twrf ta_^n taer e anghyson 1 D-3 VI 19 12 chaws yn draedsychion, /UnDuw gwir, i dir dorf anghyson. /Pendefig, Gwledig gwlad gorchorddon - ba_^r, anghywair 2 GYC VII 41 43 wanant a_^'r cigweinau, /Gwenwyn adnair, gwedd anghywair mywn pair poenau, /Ac eu cronni i'u hir goethi MeiG I 33 65 u yn ein cyfair, /Pawb presennawl lwyth, laith anghywair, /Namyn a ddywetwy o Dduw fab Mair, /Nid oedd anghywas 1 PM V 18 21 /Dy gleddyf dy glod rhyseas. /Dy arfau, angau anghywas - galon, /Galofydd rhwy ddyfnas. /Dyorfydd dy o anghywir 1 PC II 19 22 e_^l o dda o ddala tir - present, /Preswylfod anghywir, /A_^ gwayw, gwae Ddafydd enwir! /Gwa_^n gwalch angof 4 PM V 21 5 a gof!) /O'i wenllaw heibiaw hebof. /Hebof nid angof angad glydwr - llew, /Llywelyn huysgwr, /Hebawg, t CBM III 24 27 yd am fudd, am feddu gwe_^n; /Ni threfyd hebof angof angen, /Angau Rhirid wyn wedi Arthen: /Cyn canwyf BF VII 48 7 u y daw, /Engyrth rhygymyrth ei gam rhagddaw, /Angof gw_^r hebof heibiaw - nid eddyw, /Angadr yw fy myw IRh VII 30 63 Main wyf yn gorllwyn gorllewenydd: /Ys mawr fy angof na bu_^m Ofydd. /Ys mi sy'n merwi mor anghelfydd / angor 13 CBM IV 2 2 l ddiachor - ddraig, /Aerdarf arynaig, aerdorf angor, /Aer fawrwr fawrfar, aerbar bedror, /Aer fawrfudd PM V 11 39 draig - fu Ruffudd, /Udd angudd angerdd Faig, /Angor co_^r, cad offelaig, /Ac o'r penaethau, pen aig. / CBM III 7 32 beirddgar barddglwm dilediaith, /Oedd cadarn angor dyfnfor diffaith, /Oedd hir ei drwydded, oedd hyge DLlM II 18 21 waith, /Ni'm harha aros anghyfiaith. /Am reddf angor dyfnfor diffaith /Yd lysg fy nghalon yng nghof mai PM V 28 23 ynrhaul aur a phorffor, /Ef oedd lew, llew llu angor, /Dyhedd tey_"rnedd, tud io_^r. /Io_^r drydar aer MB I 3 97 a roddai gad cyn dybu ei ddydd. /Gruffudd grym angor, eisor Mechydd, /Marchogai esgar ar elorwydd! /Arb D-1 I 1 38 eofn, colofn milcant, /Llugyrn dewdor, lluoedd angor, gw_^r bangor braint, /Prydus berchen, priodawr be PM V 2 52 chyngain, hael udd, hwyl i'm hynni, /A chyngor angor i'm hangori, /Ni bydd celadwy fod caledi /Y men y' CBM III 12 56 lch balch, bwlch ei ddarmerth, /Arf tarf, torf angor, Iorferth EG VI 18 109 erlyn drusiad, /Dros Ddeau angau o'th angad: /Angor mo_^r, y mawr gymynad, /Angawr llawr, llurig Duw a CBM IV 2 14 th gwaith anesgor /Am Deifi, am dw_^r, am dwrf angor; /Oedd amdroch llynges, aches achor, /Oedd amgen G CBM III 16 150 ag llyw pedeiror, /Trais ar Lloegr, a llu wrth angor; /Tarf rhag twrf glasfor a thewdor - a thorf /A th CBM IV 17 111 moes o gaeth, /O yng, o gyfyng gymodogaeth. /O angor tewdor (tud alaeth - gymwyll), /O dwyll, o dywyll angoriad 1 EG VI 18 106 en, perchen parchus na_^d, /Parch arfawr Arfon angoriad, /Llywelyn, drais erlyn drusiad, /Dros Ddeau a angudd 14 EGM I 25 17 eisor Echdor, aerddor eurddyrn; /Eirf drabludd angudd, angerdd Dinbyrn, /Arbennig bennaeth, mab maeth m PM V 11 38 /Bwyd i gnud a drud a draig - fu Ruffudd, /Udd angudd angerdd Faig, /Angor co_^r, cad offelaig, /Ac o'r PB VII 1 17 dd y'i cafas. /Cawsawch, gorfuawch, gwrhydri - angudd, /Angerdd feibion Beli, /Mwynfawr weilch beilch b GM I 11 65 arglwydd argrain, - w_^yr Gruffudd, /Dadannudd angudd angerdd Owain. /Dychyrchws fy llyw, llew mawr mir PM V 20 36 ged, gadwychawg Nudd, /Tau fy ngherdd, angerdd angudd. /Angudd fu dy gyrch, angerdd Lly_^r - a Bra_^n, PM V 11 53 r, aur hylithr hael. /Hael Arthur, modur, myd angudd, - am rodd, /Hael Rhydderch am eurfudd, /Hael Mor CBM IV 9 153 rddawn urddwch, /Urddawl cerdd can edifarwch! /Angudd budd, beirniaid gyfradwch, /Ongyr urdd angerdd Fa PM V 4 36 Ef yn fawr, yn llawr yn llyrion - angerdd, /Yn angudd ei roddion, /Ef yn w_^yl, yn olud anfon, /Ef diwy PM V 20 37 ychawg Nudd, /Tau fy ngherdd, angerdd angudd. /Angudd fu dy gyrch, angerdd Lly_^r - a Bra_^n, /A briwgo CBM IV 5 34 wriawr. /Gwrfan gynfaran, Gynfelyn - angerdd, /Angudd gerdd, gardd elyn, /Aer derfysg am ei derfyn, /Ar DB VI 29 90 ei falch ddeurudd. /Gwn, o ddwyn terrwyn torf angudd, /Gwa_^n an rheg an rhaith heb rybudd, /Gwanar ga PM V 23 42 oniar, /Oedd ongyr, oedd engyr eu ba_^r, /Oedd angudd gwodrudd gwaedryar, /Oedd engyrth ein hynt, oedd CBM IV 5 63 w gyfod - i gad, /Mygr fleiniad, flaidd osod, /Angudd urdd orddwy hynod, /Angerdd flawdd anghlawdd angh PM V 29 1 Graesaw, rhwyf anaw angudd - ym Mhrydain, /Ym mhrydfawr ddadannudd, /Engiria Angwyth 1 PB VII 4 13 w coeth, /Llid anwar, llew gwrddfar, gw_^yth. /Angwyth lew, arglwydd gwythfar, /Owain, borthiad brain, angylion 1 DB VI 31 71 wydd byd, boent cyfeillion /Mihangel angel a'r angylion ai 13 CBM III 29 16 gwelsynt, /A unbyn Powys, pwy gynt, /Ai fflam, ai bleiddlam Bleddynt? /Bleddynt, blaidd adwy, yn addwyn LlF1 II 3 40 gu heb ddefnydd, /Ai cardd ai cerdd o newydd, /Ai cabl ai cwbl gerennydd. /Cerennydd y dydd y doeth Mai LlF1 II 3 39 berydd - i'm plaid, /I'm plygu heb ddefnydd, /Ai cardd ai cerdd o newydd, /Ai cabl ai cwbl gerennydd. LlF1 II 3 39 i'm plaid, /I'm plygu heb ddefnydd, /Ai cardd ai cerdd o newydd, /Ai cabl ai cwbl gerennydd. /Cerenny LlF1 II 3 25 Haedding Fair, fal y'i haeddais! /O haeddais-i ai clais ai clwyfiant - rhyfedd /Ai rhyfel a_^'m peirian LlF1 II 3 25 Fair, fal y'i haeddais! /O haeddais-i ai clais ai clwyfiant - rhyfedd /Ai rhyfel a_^'m peiriant, /Haedd LlF1 II 3 40 efnydd, /Ai cardd ai cerdd o newydd, /Ai cabl ai cwbl gerennydd. /Cerennydd y dydd y doeth Mair - yn w PhB VI 14 41 awr lawr, /Gnawd o synhwyrfawr farn drybelid. /Ai cymraw treiddaw tra mynydd Gwidawl /Myn y rhed Rhedia CBM III 29 16 Deifr a'i gwelsynt, /A unbyn Powys, pwy gynt, /Ai fflam, ai bleiddlam Bleddynt? /Bleddynt, blaidd adwy, PhB VI 14 44 o Elenid? /Ai gwallus 'y nghof anghyfrdelid? /Ai gwaeth mynag nag nog eddewid? /Ciglau-i dorf a thorf PhB VI 14 43 mynydd Gwidawl /Myn y rhed Rhediawl o Elenid? /Ai gwallus 'y nghof anghyfrdelid? /Ai gwaeth mynag nag n PM V 23 134 sg angdo /(A'i gwellycio, pwyll rhwy dwyllo): /Ai gwell Ffranc no ffrawddus Gymro? /Llyw ysin, syniwch LlF1 II 3 26 /O haeddais-i ai clais ai clwyfiant - rhyfedd /Ai rhyfel a_^'m peiriant, /Haeddaf o'm cerdd cyreifiant; a_^'i 35 PM V 11 12 nial, /Hoeddlfrau hydrglau gleddyfal /Hyd Gaer a_^'i aer a'i aur ma_^l. /Molaf filioedd naf, nifer - eu PM V 5 50 wn esgores. /Cyn ysgar llew llachar lluchwres /A_^'i alon o'i a_^l anghymes, /Cynifiaid, blaeniaid blei PB VII 6 8 ddarfu!) /Bod gw_^r arall yn gallu /Ymadolwyn a_^'i deulu. /Teuluoedd cyhoedd, cwyniant - eu heurglawr PM V 12 42 raw-gyrchiad cant cad cyn bu llawr - ei dy_^, /A_^'i de_"yrn fyddinawr, /Rhy-i-gelwid rhwyd ysgwydawr, GYC VII 40 11 idr a_^'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae dwyllwr a_^'i dwyll nis maddau, /Gwae gybydd o'i gabl amryffrau, PB VII 9 15 r a ga_^r gwawr trydar trin, /Gwrdd yn rhyfel a_^'i elyn, /Gwrthgas gwrth ei gasogion. /Digasawg Ffran GYC VII 40 30 an gla_^n cyn gloes angau - crog /A gant Crist a_^'i enau. /Ystyrient pum oes byd yn fodfaddau, /Pan ae PM V 5 22 ac uchel na hanes. /Ef filwr ar filwyr didres /A_^'i filioedd cyhoedd cyfaeres. /Ger Aberconwy cynognes DB VI 29 19 ychan, darian daerglau, /Ym mhyrth Caerfyrddin a_^'i fyddinau; /Gwelsam wy_^r dinam yn ddiamau, /Gwael PM V 20 10 yddyn. /Hyddyn Lywelyn, hyddolawg - i feirdd, /A_^'i fyrddoedd lluosawg, /Rhwyf bedydd ni baid yrhawg, DB VI 29 11 Faelgwn, fawrfur cadau, /Cadrfab Rhys, yn Rhos a_^'i ffaglau; /Gwelsam-ni Owain prain, prudd ei ddoniau DB VI 35 56 ; /Degfed digysellt, dug ataw Fuellt, /Dibellt a_^'i fflamwellt y'i fflemycha. /Un ar ddeg diwraidd Elf PB VII 10 8 fynnu, /Pob gwlad barawd gad gyrchu /A ddifarn a_^'i gadarnllu. /Yn llu y'th weled yn llithiaw - branes BF VII 52 35 dd, lluoedd afar, /Gw_^r oedd anysgafn ysgar - a_^'i ganlid, /Gw_^r a'm gwnaeth edlid, gofid gofar. /Gw PB VII 19 16 cerddwys ei alar, /Llew traws, ni wneid trais a_^'i ga_^r. /Oedd carannawg walch, weilch gylchyn - yn PM V 23 18 wydd, hylwydd, hylafar, /Yn ddidanc ei gyfranc a_^'i ga_^r. /Yn Aberconwy cain ddaffar - fy llyw, /Llyw PM V 9 6 fore. /Dychymysg aerffysg yn arfle - aesdur, /A_^'i gleddyf fflamddur a'i glod dyre; /Mab medel utgyrn GYC VII 40 34 rth uffern gethern gaethau /I wa_^n heb annog, a_^'i grog a'i grau, /Y sarff aflawen yn ei enau. /Ydd o GYC VII 40 22 , pryder pryd egwan - sawdwyr, /Gwnaeth Siwdas a_^'i gusan /Dau henw, ei enaid nid gla_^n, /Dihenydd Du MB I 3 107 Powys a'u Gwenhwysydd, /Gorau gwaith gwyniaith a_^'i gyweithydd /Pan gedwis ei wyneb heb gywilydd. /Cu PM V 27 21 ef a'u dwg. /Dug Ywain wynfain, ni wn ha_^n - a_^'i hoed, /Neud ei hoedl a'm herwan, /Hil Gruffudd tae PB VII 20 17 , /Duw fry, dewr Frenin, a'i gwnaeth. /Gwnaeth a_^'i law aerfraw afreol - Brynaich, /Brenin rhiw a heol CBM IV 13 31 n udd - Prydain, /Pryder Lloegr a'u cythrudd, /A_^'i law, braw Brynaich gystudd, /Alun rhag hil Rhun bu D-5 VI 36 34 mynnwys er Duw ddifro_"edd - arnaw, /Na fynned a_^'i law ladd calanedd. /O myn o amwyll cymwyll camwedd CBM III 3 147 ain wenwas heb gas, heb gynnen. /Llan a wnaeth a_^'i lawfaeth loflen, /Llan llugyrn, llogawd offeren, / GYC VII 40 10 odau. /Gwae ddyn a ddilyd camlyau, /Gwae leidr a_^'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae dwyllwr a_^'i dwyll n EG VI 18 71 Calan gyman gw_^r ei gymain, /Hydwf yng ngnif a_^'i lif o lain, /Hud e_^l yn rhyfel hyd yn Rhufain /A CBM IV 6 34 d arfoll archoll yn archlen, /Hud arwedd arfau a_^'i loflen. /Hud arfaidd tra Thren treiddiaw ei alon, PM V 20 5 gad hydr hy. /Hy byddai Arthur, eirthiaw hyn - a_^'i lu, /Eilyw oedd o'i gylchyn, /Milwr gwlydd milwyr EG VI 18 53 dyrain, /Gwenwyn a gwanar ei ddau ga_^r gain. /A_^'i lyw cyferyw (cyfwyrain - a thrin) /A_^ thrychiaid PB VII 16 13 doeth digrif /Ar lles pob neges o'i naf. /Cyd a_^'i naf, cadarn yng ngrym /Madawg, laif aerdduriawg le CBM III 16 71 ar ban lladdwy; /Rhuddbraff ei saffwy, ni syll a_^'i olwg /O olud ni roddwy, /Rhudd barau a bair yn adw EG VI 18 73 if o lain, /Hud e_^l yn rhyfel hyd yn Rhufain /A_^'i raclod a'i rod o riw feddgain /Hyd y dwyre haul hy PM V 13 4 'th wy_^l ha_^n, /A_^'i senedd lariedd lydan, /A_^'i saint gloyw ardduniaint gla_^n. /Gloywdid a rhydid PM V 13 3 - de_"yrn, /Duw a_^'r nef ni'th wy_^l ha_^n, /A_^'i senedd lariedd lydan, /A_^'i saint gloyw ardduniai a'i 411 LlG VII 25 68 urddedig a urddo - fy ne_^r, /Ni chymer hyder a'i adawo! /Bolchlafn lud am dud a derfyno, /Balch eryr CBM IV 14 2 Ei ddial oedd fau, fanrhith - ei adain, /A'i adel a fu chwith, /Adaw cyw can f'anwylnith, /Adnau CBM III 7 6 mdaith, /I gwynaw Madawg meddfaith, - ei alar /A'i alon ym mhob iaith: /Do_^r ysgor, ysgwyd ganhymdaith MB I 3 26 i yng nghynnor eisor Medrawd /Mal Urien urdden a'i amgyffrawd; /Gweled i ben llu, ni bu ddefawd, /Nur c PM V 1 42 , /Ei aur rhudd yn rhodd o'i geiniad /A'i emys a'i amryw ddillad; /Ei bali porffor parth na_^d - a wyr GG II 31 14 ed, amgaled amgeledd - am aur /A mireinwch byd a'i anrhydedd; /Seithfed, bwrw gw_^yth lwrw gweithlofedd GYC VII 40 61 arfoll, er y pymharcholl, /Er Ei arch friwdoll a'i archollau, /Er ca_^r Absalon, er cur Ei ddwyfron, /E GYC VII 40 106 arfoll a chur Ei fron oll, /Er y pum cyfrgoll a'i archollau /Na bo_^m golutgar, na bo_^m athrodgar, /N CBM III 16 243 red, /Yd wanai wanar, yd waned: /Barf ar farf, a'i arf yn greuled, /Ta_^l tra tha_^l, tranial tra chale PM V 23 102 iant gormant gorym ddrudran, /O'i alaf a'i aur a'i arian can. /Can edwyn ddychryn a ddechreuo - blaidd LlF1 II 4 41 Am 'yng nghymwyd yng Nghymer. /Cymerais ei aur a'i ariant - ataf /A'i ateb ardduniant; /Ni'm oes nawdd DB VI 27 3 idrawd, didramgwydd; /Maith y'm gwnaeth alaeth a'i arwydd - arnaf, /Mi ni rydynnaf dan ei aflwydd. /Mor GB II 26 172 ban y'i gwarawd gwirion Ddewi. /A'r adar anwar a'i arho_"i, /Nid arhoynt-hwy neb namwyn Dewi, /Ac ef a' LlF1 II 4 42 Nghymer. /Cymerais ei aur a'i ariant - ataf /A'i ateb ardduniant; /Ni'm oes nawdd rhag cawdd coddiant PM V 23 102 /O'i ariant gormant gorym ddrudran, /O'i alaf a'i aur a'i arian can. /Can edwyn ddychryn a ddechreuo - PM V 11 12 ddlfrau hydrglau gleddyfal /Hyd Gaer a_^'i aer a'i aur ma_^l. /Molaf filioedd naf, nifer - eurde_"yrn, PM V 26 41 a'i wledd /A'i breiddiawr gorfawr gorhoffedd /A'i aur rhudd a'i fudd a'i feuedd /A'i emys hyweddfrys h PM V 26 84 y, gogeled! /Ei eirchion i eirchiaid ar lled, /A'i aur rhudd a'i fudd a'i fynwed, /A minnau, cyd mynnwy CBM III 3 63 yn newaint /A'i balchgor heb achor echwraint, /A'i balch offeiriad a'u hoffeiriaint /A'i pharawd offere CBM III 3 62 dd tramaint, /A'i balchwawr yn awr yn newaint /A'i balchgor heb achor echwraint, /A'i balch offeiriad a CBM III 3 57 teifiaint /Ei balchnawdd nog amrawdd amraint: /A'i balchlan i rwng ei balchnaint, /A'i balchwyr a'u bal CBM III 3 59 lchnaint, /A'i balchwyr a'u balchwyr tesaint, /A'i balchlwys eglwys eglurfraint, /A'i balchradd a'i bal CBM III 3 60 r tesaint, /A'i balchlwys eglwys eglurfraint, /A'i balchradd a'i balchrodd tramaint, /A'i balchwawr yn CBM III 3 60 i balchlwys eglwys eglurfraint, /A'i balchradd a'i balchrodd tramaint, /A'i balchwawr yn awr yn newaint CBM III 3 61 raint, /A'i balchradd a'i balchrodd tramaint, /A'i balchwawr yn awr yn newaint /A'i balchgor heb achor CBM III 3 58 amraint: /A'i balchlan i rwng ei balchnaint, /A'i balchwyr a'u balchwyr tesaint, /A'i balchlwys eglwys LlG VII 27 40 wel /Am yr ddwyn terrwyn, twrf ufel - am riw, /A'i ba_^r oedd gwaedliw fal gwaed Afel. /Och am rwyf aer PM V 10 62 . /Trallwng Llewelyn, llen brid - i'w berchen /A'i barchwyr yng ngofid, /Och ar ni llas yn llid, /I'th D-4 VI 20 32 naid, /A'i bobloedd cyhoedd cydnaid, /A'i byll a'i bebyll ni baid. /Pebyll Llywelyn, llew cad, - a wele GYC VII 43 20 _"aw, /A'i goron yn ddrain ac Yntau'n gelain, /A'i ben yn anghrain wedy r'greiniaw, /Ac o_^l ffrowyllau GYC VII 43 25 elyn oedd yn aelaw, /Er dangos i'r byd Ei boen a'i benyd, /Er ei ddwyn i gyd o gidwm law. /Ac yna y dyw BF VII 52 11 /Chwech eryr, cedwyr cadr eu darpar: /Llywelyn a'i blant, blaengar - frodorion, /A'i haelion wyrion, oe PB VII 19 4 i gwarchae, /O'i geneddl nid chweddl chwarae, /A'i blant, os gwddant, ys gwae. /Gwae fi o'i golli drwy DB VI 31 34 Eu chweddlau, gorau gwy_^r er Jason, /Llywelyn a'i blant, pla gelynion, /Dafydd a Selyf ac Absalon. /He MB I 4 11 wyf deyerin diwenynni. /Diau ddarogant i Addaf a'i blant /Y rydraethasant y proffwydi: /Bod Iesu ym mru BF VII 50 10 leiaf. /Crist a ddoeth i'r byd rhag bod Addaf /A'i bobl yn uffern, gethern gaethaf, /I amlenwi nef, amg D-4 VI 20 31 o lu trychiaid - Lloegr /Llywelyn arhonnaid, /A'i bobloedd cyhoedd cydnaid, /A'i byll a'i bebyll ni ba PB VII 3 4 nefwr, gw_^r gwychblant, /Llew trin a'i brenin a'i braint. /Breiniawg Rys, brenin cyfoeth, /Brain borth GB II 26 30 affael gan westeifaint, /Dyrchafwys Dewi Brefi a'i braint. /Ei fraint wrth ei fryd i freiniawg - ysydd MG VII 33 8 er brad fynych - gywyd, /Anghedernid bryd wrth a'i bredych. /Bredychwr yw'r byd a'i gyd-gywrych /A'r Sa PM V 26 40 fannedd; /A'i breiddin a'i wlyddwin a'i wledd /A'i breiddiawr gorfawr gorhoffedd /A'i aur rhudd a'i fu PM V 26 39 cynrhawedd - o feirdd /Am ei fwrdd cyfannedd; /A'i breiddin a'i wlyddwin a'i wledd /A'i breiddiawr gorf PB VII 3 4 t, /Llyw Dinefwr, gw_^r gwychblant, /Llew trin a'i brenin a'i braint. /Breiniawg Rys, brenin cyfoeth, / MG VII 32 44 edd a anydoedd dan ei nodau, /A'i fam ar lawr, a'i bron werthfawr wrth ei enau. /Dyn a welant, Duw y'i MG VII 33 25 /Na thrainc eu hoernyth nac eu hirnych. /Corff a'i bump synnwyr, llwyr y'i llywych, /Caer frau ei dorau MeiG I 30 40 a'i caro. /Caru im y dim, a'm digaplo, /Cariad a'i bwylliad im ni ballo. /Ca_^r ein daddl dilys a'm dew D-4 VI 20 32 lyn arhonnaid, /A'i bobloedd cyhoedd cydnaid, /A'i byll a'i bebyll ni baid. /Pebyll Llywelyn, llew cad, LlG VII 24 79 yn rhwyf dedwydd /Ar Wynedd arwynawl drefydd, /A'i cadarnhao, ced hywlydd, - yn hir /Yn amddiffyn tir CBM IV 4 216 wen (Gwyndyd len letbai), /Gwedi gwawr cadfawr a'i cadwai /Pa wladwr, arwr ar wyndai, /Pa wledig a wled DB VI 33 44 n a iolir, /Ceidwad nef, Ei nawdd ni thorrir, /A'i cadwo, cydymdaith cywir. /Cywir frenin fry gogoned, PM V 15 17 as /Llaith Madog, nad o'm llaw y'i cafas, /Nog a'i caiff Ca_"in a'i glas /Ran o nef a'i naw tey_"rnas. CBM III 3 141 ren, /Tey_"rnas ddinas ddiasgen, /Tey_"rnfardd a'i ca_^n, cadr eurben, /Tey_"rnwawd tey_"rnwyr Cyngen! CBM III 6 7 ynnor, Llywelyn, /Corn gwy_^d gwydr, cawr hydr a'i ca_^n, /Corn meinell yn o_^l gellgwn MB I 3 132 iwedydd; /Cad yn Iwerddon dirion drefydd, /Gan a'i canfu ni bu ferydd. /Cad rhag ta_^l Prydain, prenial CBM IV 9 213 wydr ddechrau ddychryn, /Brad Brynaich, branes a'i canlyn, /Braw dachwedd gyminedd gymyn, /Gwry_^s efny LlG VII 25 62 rdd cyrdd a'i cyrcho, /Gorfynt chweddl ceneddl a'i canlyno; /Gw_^r a obryn ffaw heb ffo - un troedfedd, PM V 23 198 lydd lletawd dy foliant, /Llywelyn, a Llywarch a'i cant. /Munerawd ym marw fy mwyniant, /Mal ym myw, Ll HF VII 22 8 /Diffrwythws daear o'i fod yng ngharchar, /Aed a'i ca_^r gan wyllon, /Dilwfr, gw_^yth, gweithfuddig ddr MeiG I 30 38 a'i mynno - gwa_^r, /Cynghorfynt ni ga_^r wrth a'i caro. /Caru im y dim, a'm digaplo, /Cariad a'i bwyll CBM III 5 107 wyneb gwyn, gwinau fagwy. /Defawd a gadwaf can a'i catwy, /A berthyn rhag dyn nwy dilynwy, /Fy rhin a_^ OC II 14 60 ymyr. /Selyf ddiarswyd, orsaf Gwygyr, /Gogeled a'i cawdd, calon eryr, /Ac un mab Madawg, enwawg Dudyr - PM V 1 106 , /Gwayw a llafn yn lladd yn ddeudrwch, /Gwae a'i cawdd: niw cyhudd dadolwch! /Dadolwch te_"yrn, tarw PM V 12 34 . /Gwelyddyn te_"yrn, tud Gynfan - a'i ceidw, /A'i cedwis pob Calan, /Bro heirdd, i feirdd ei feirch ca PM V 12 33 , wales wely. /Gwelyddyn te_"yrn, tud Gynfan - a'i ceidw, /A'i cedwis pob Calan, /Bro heirdd, i feirdd CBM III 2 1 Madawg a'i ceidw can urddas, /Bryn diormail, diormes, /Bre uche PM V 22 15 y geidw y gorddwfr rhag pob gorddwy: /Llewelyn a'i ceidw, llew yn adwy, /Llyw Gwynedd a'i medd hyd ym M GM I 14 79 ifar afar efnys ddychryn. /Edifeiriawg da, Duw a'i ceinmyn, /Ef caiff cerennydd o'i ffydd ffechyn. /Er- MeiG I 30 7 ef nef y'm goddefo. /Byddawd nef ddichlais i'r a'i ceiso, - rhydd, /Brenhinaidd gynnydd crefydd credo. HOG II 12 11 anllong /Yn y llynges fordai, /A decant cynran a'i ciliai, /Cyfarf heb un farf ar Fenai DB VI 26 39 ef it lesaf o'm dilysy. /A ganwyf, dy geiniaid a'i cny, /A genais a genir wedy. /Aerddrud tud, o'r tu p CBM III 21 124 dd ymgelai - hael, /Nid hawddfyd cawddfryd i'r a'i coddai! /Gwalch hyder, glewder glewdraws difai, /Gwa GM I 8 68 ; /Ac yn llys Gadwallawn gan gedwellin lliwed /A'i coffa_"ed ced gyfaddas. /Cynhelwais o ddraig ddragon PB VII 19 24 ywydd [] gyflwydd gyfles - fu [] /Gwae gantref a'i colles PM V 1 133 g) /Dyn nis gw_^yr a Duw nis gorug. /Mam w_^yr a'i colles callestrigiawl - wisg /A'i osgeth gorfforawl; PB VII 16 18 lwyth y Cam. /Llwyth y Cam, ceimiaid dinidr, /A'i colles, colled anfedr, /Llary Fadawg, brif enwawg br MeiG I 30 30 Difrad Ei gariad yn yd garo, /Dinam ogoned i'r a'i creto. /Duw Creawdr, Llywiawdr a'm llywo - hyd Frawd CBM IV 16 183 gethrau a chrau a chymwy, /Can gweryd Creawdr a'i cretwy, /Can gwarawd gwerinfalch Nefwy, /Can diffyr MB I 3 160 y Creawdr yng nghyfrifed /I Ruffudd, gloywudd a'i cudd tudwed. /Hyd nas gwne_^l pechawd pell eilywed, DB VI 33 70 lled. /Enaid hir cywir cyfuch weithred, /Anant a'i cwynant, fwynant fyned, /Anaw o'i wenllaw rywallofie CBM IV 18 73 ais. /Nid ef digrefydd a greto Dofydd, /Nid ef a'i cydfydd clwyf ddefnydd clais. /Nid ef dihunaw rhyhan LlG VII 24 132 yw, hyd Gernyw aed garnau - ei feirch! /Lliaws a'i cyfairch, cyfaillt nid gau. /Llew Gwynedd gwynfaith CBM IV 9 71 , /Celennig a ddyry. /Gw_^r creulawn, creulan a'i cyffry, /Cyffro cad Cadelling wely. /Gw_^r a w_^yr y CBM III 26 29 y, ar llawfardd beuder: /Cwyn cydnaid ceiniaid a'i cymer, /Cof colli a roddi rif se_^r. /Gwaethl edlid CBM IV 8 38 prydfalch gwedi pryder, /Tey_"rnged Cymry, ef a'i cymer. /Cymeraf udd naf, na fid ofer - im, /Na fid o EW VI 3 7 chaf, /A gaffaf, i'm naf ne_^r; /Dyn cymen wyf a'i cymer, /Dau cymaint rhif seithrif se_^r! /A dan se_^ CBM IV 3 11 /A ddylif cynnif canys dichawn. /A ddyly Cymru a'i cymer drwy barch /Fal y'i cymerth March gwedi Meirch DB VI 35 3 raethwawd o'm barddwawd mor ddibarha; /Treiswr a'i cymer, trosed Eliffer, /Trawswalch, ne_^r muner, a'i CBM IV 2 54 A'th gyfarwyre bardd, bre fronddor, /(Cynddelw a'i cynnelw yn y cynnor) /A'th gyfeirch cerddawr cyfurdd DB VI 35 72 oedd fwy, dug ei harfordwy, /Gwynedd Uch Conwy a'i cynydda. /Un eisiau o ugaint arwynawl ei maint: /Ach MeiG I 30 28 wallus De_"us ni'm difanwo, /Didwyll ei bwyll, a'i cyrbwyllo! /Difrad Ei gariad yn yd garo, /Dinam ogon CBM IV 4 204 (a'm cawdd a'm carai) /Ca_^r cerddawr, cerddau a'i cyrchai. /Gryd wasgar lluchfar a'm llochai, /Grym di CBM III 21 117 fal a gronnai, /Nid oedd amdlawd ffyrdd cyrdd a'i cyrchai, /Nid oedd ni geffyn o'r a gaffai, /Nid oedd BF VII 56 14 plyg dwyn terrwyn yn y tyrrai - bobl /O bobman a'i cyrchai, /Oedd dilyfn aur a dalai, /Oedd diludd budd PM V 23 124 s efnys afneued tra fo, /Lles i fyrdd o feirdd a'i cyrcho. /A ddug y Wyddgrug a'i dyco, - gwyliwch! /Gw GB II 26 140 ewi, doeth Gymra_"eg. /Diogel ei nawdd i'r neb a'i cyrcho, /Diogan ei fro ddiogyweg /(Rhag creiriau Dew LlG VII 25 61 nnwys frowys Franfro. /Gorfoledd i fyrdd cyrdd a'i cyrcho, /Gorfynt chweddl ceneddl a'i canlyno; /Gw_^r HOG II 6 10 wyfaw dyhedd. /Caraf ei morfa a'i mynyddedd, /A'i chaer ger ei choed a'i chain diredd, /A dolydd ei dw HOG II 6 10 i morfa a'i mynyddedd, /A'i chaer ger ei choed a'i chain diredd, /A dolydd ei dwfr a'i dyffrynnedd, /A' GM I 11 15 edd. /Nid gw_^r gwyry amug aml gnud gynfedydd /A'i chantrefydd a'i chartrefoedd. /Nid ef Rhodri Mawr, m GM I 11 15 gwyry amug aml gnud gynfedydd /A'i chantrefydd a'i chartrefoedd. /Nid ef Rhodri Mawr, mur ciwdodoedd, / LlF1 II 1 98 . /Molitor ei cho_^r a'i chelyfrad /A'i cherdd a'i chedwyr a'i lly_^r a'i llad /A'i llan ger dylan, ger HOG II 6 14 /Caraf ei milwyr a'i meirch hywedd, /A'i choed a'i chedyrn a'i chyfannedd. /Caraf ei meysydd a'i ma_^n LlF1 II 1 97 nydd rhydd rodd gyngwastad. /Molitor ei cho_^r a'i chelyfrad /A'i cherdd a'i chedwyr a'i lly_^r a'i lla LlF1 II 1 98 gyngwastad. /Molitor ei cho_^r a'i chelyfrad /A'i cherdd a'i chedwyr a'i lly_^r a'i llad /A'i llan ger PM V 18 31 w o nef rhy-th-swynas. /Wyt priawd tir Prydain a'i chlas, /Wyt prifwyr eryr arddyrnfras, /Wyt chwyrn, w PM V 23 141 byd ysbaid anolo, /Llew prydfawr, llyw Prydain a'i chlo, /Llywelyn, lliaws ei Franfro, /Llary de_"yrn c HOG II 6 14 wragedd. /Caraf ei milwyr a'i meirch hywedd, /A'i choed a'i chedyrn a'i chyfannedd. /Caraf ei meysydd GYC VII 39 8 , /Rhag uffern gethern geithon - anffyddlawn, /A'i chreulawn ddigawn ddigasogion! /Nawdd y cariad rhad HOG II 6 14 lwyr a'i meirch hywedd, /A'i choed a'i chedyrn a'i chyfannedd. /Caraf ei meysydd a'i ma_^n feillion ana PB VII 9 20 Diffaith pob gwlad (gad gynnydd, /Dewr gynran) a'i chyfannedd. /Cyfannedd, walch, dy falchgorn /Ar dir PhB VI 15 26 au tra thuedd - Llundain, /Diffeithdir Prydain a'i chyfannedd, /Gw_^r a w_^yr yn llwyr synnwyr senedd - DB VI 27 10 cyniwair, cynnif hylwydd, /Mawr ben Cymru wen a'i chymhenrwydd, /Mawrbarch gogyfarch, gogyfrwydd - wry CBM III 3 90 th ei llog wrth ei lleu babir, /Berth ei chlas a'i chyrn glas gloywhir. /Berth raddau Rhiau rhygredir, LlG VII 25 44 cyfrang, cyfranfudd - gwriaf, /Gorofn Lloegr a'i chythrudd; /Arf torfoedd terfyn heb warthrudd, /Aru CBM IV 8 10 fn, yn nwfn, yn nyfnder - yd farn, /Nid beirdd a'i dadfarn, bardd a'i dadfer. /Yn nharf, yn nherfysg, y CBM III 16 186 itor ei glod o gyflawnder - cyrdd, /Cerddorion a'i dadfer: /Dychyfyd glewyd, glew hyder, /Dychyffry ffo CBM III 26 16 Yn ei fyw ni fyddai ofer, /Yn ei farw ei fardd a'i dadfer: /Teilwng i'm talu a'm rhodder /Treth folawd, CBM IV 4 266 t esbyd oesbarth Eliffer. /As barn nwy dadfarn a'i dadfer - yn iawn /Na wnaeth crawn crynoder; /As mola CBM IV 8 10 nder - yd farn, /Nid beirdd a'i dadfarn, bardd a'i dadfer. /Yn nharf, yn nherfysg, yn ffysg ffyrfder, / EW VI 2 18 if. /Yng nghynnif Madawg anghynnwys - ei dorf /A'i daerfar ar Loegrwys; /Rhwydd y ceidw cad amddiffwys, PB VII 16 3 /Bu gwleddawg o'i nerthawg ne_^r; /A'i daryan a'i daerlew ba_^r /Bu briw ger bron ei eryr. /O'i eryr b PB VII 16 3 al cynifiwr /Bu gwleddawg o'i nerthawg ne_^r; /A'i daryan a'i daerlew ba_^r /Bu briw ger bron ei eryr. EGM I 26 27 walch dwythfalch o brif deithi, /Gwenned gwawn a'i dawn o'i daioni, /Gwynedd anrhydedd, oedd rhaid wrth PM V 17 36 b Iorwerth; /Draig Brydain, ei bryd a'i nerth /A'i deall, guall gannerth. /Cynhorthwy dragon, draig hir OC II 14 33 rfyn, /Dragon Owain hael o hil Cynfyn, /Dragon a'i dechrau ac niw dychryn - cad, /Cyflafan argrad, cymw CBM IV 6 61 ddinau gwyar grau ar grys, /Arfau gw_^r gwron a'i dengys. /Arfod anwaredd enwerys - yng ngawr, /Anger LlF2 VI 7 20 ion, haelon hwylfrys, /Am hil Owain mawr, mae a'i dengys? /Handwyt, Lywelyn, lwrw ddiechrys, /O Lary f LlLl II 16 12 ei tha_^l? /Pwy'r glew, llew llid aerddywal, /A'i deily cyfrwng dwy brenial? /Ysgwyd Lywelyn, lyw cade ES I 21 42 A'm dyfynno Duw i'm dyfynnu - nef /Ar Ei nawdd a'i deulu LlG VII 25 55 wg breiniawg bryn a thyno; /Da gw_^yr dewisaw, a'i dewiso - ef, /Gw_^r a gynnail nef a'i nerthao. /Grym LlF1 II 1 9 oli Cadfan, cedwyr nodded. /Cedwis gwir ei dir a'i dey_"rnged, /Cedwis gw_^r arwr arwymp drefred, /Cedw CBM IV 14 24 yno, /Dig y'm gwnaeth llwyth Iago /Felyn, dyn a'i dialo HOG II 6 18 rfoledd. /Caraf ei brooedd, braint hyw_'redd, /A'i diffaith mawrfaith a'i marannedd. /Wi a un Mab Duw! CBM III 16 194 mell Prydain o'r pryder - yd fu, /Prif de_"yrn a'i differ, /Drud ysgwn, ysgwyd dau hanner, /Drud afrdwy EG VI 18 20 l. /Gwenwyn yn amwyn am dir breiniawl - Powys /A'i diffwys a'i glwys a glyw ei hawl. /Ef dyniad yng ngh PB VII 13 12 Maredudd, men na welir /Mygrddrud, gwae ei dud a'i dir! /Tiriawg, rywawg Ros wrthrych, /Fu fy rhwyf, rh CBM III 16 198 on a feirddion a fawl neb dragon /Namwyn draig a'i dirper) /Drud w_^r gwrdd, gorddrud ei lasfer, /Drud CBM III 11 74 oedd fy nawn yn ofer - o'm gwlad, /A'm gwledig a'i dirper, /Ni'm gwna tro treiglfeirdd un amser, /Ni'm LlG VII 25 76 lod hynod a honno - tafawd /I'r aerllew parawd a'i dirpero. /Diflisg wisg, wasgawdfeirdd ymdro, /Deddfa LlF1 II 3 16 ro. /Ni wna draig dragon wylo; /Ni wnaeth drwg a'i diwyco. /O dywedais drwg o dramgwydd - synnwyr, /O a PM V 25 8 ywelyn, nis cymrawdd neb dyn, /Cymru ei derfyn a'i dorf drosti. /Eryr tey_"rnedd, eryfais ei fedd, /Ar BF VII 48 36 _^r luchiaw - yng nghad, /Haelfab rhad, ei Dad a'i dug ataw BF VII 47 29 orwedd hwn! /Hwn oedd draws gyngaws ac angau - a'i dug, /Dig a'm gwnaeth ac eisau; /Hwyl cad, cleddyf g CBM III 25 3 ryd gwraf - o gyfedd /A gefais ei alaf, /A Duw a'i dug i arnaf /A ddwg pawb a fo pennaf. /Pennaf y trei EW VI 5 19 th, - Wynedd, /Adrysedd drais anoeth; /Mab Duw a'i dug i'w gyfoeth, /Mab Mam, Mair ddinam, mawr ddoeth. DB VI 31 27 wm ei gofion: /Dawn yr abad, gwirdad gwirion, /A'i dug o'i olo i fro Frython. /Duw a'm gwnaeth hiraeth DB VI 30 69 e_"yrn, /Ni roddes te_"yrn ty_^ o Wynedd! /Duw a'i dug rhagon, ddeon ddiwedd, /Dafydd fuddugawl, gedawl PM V 1 25 , bu ffysgiad? /Pen Bryn Ceredig, nid cariad - a'i dug /Yn de_"yrn pymthengwlad /Namyn gwayw yn gwa_^n PM V 1 94 r gwystlwch! /Ef a ddaw i ddwyn yr einwch. /Ef a'i dwg ac niw diolwch. /Chwi rhagddaw i gyd ni gedwch / DB VI 24 14 thaw: /Mab Duw a'i dyrydd yn eiddaw /A Mab Duw a'i dwg i ganthaw /A Mab Duw Ddyddbrawd a ddaw - i'w bro PM V 9 26 ion arwyre, /Ef i'w phen ffyniant dibelre, /Ef a'i dwg o'i deg werydre; /Ef cymer hyder hyd Fuddugre - ES I 18 25 ers y ma_^l, arall y mag. /O'r a fag daear, hi a'i dwg - o'i phlant, /A'i phlaoedd a'm gorllwg. /Bu rho GYC VII 40 59 wae ef wybod ddyfod ei ddyddiau, /Gwae dwyllwr a'i dwyllwaith nis maddau, /Gwae leidr a'i ledrad yng ng PM V 23 125 fyrdd o feirdd a'i cyrcho. /A ddug y Wyddgrug a'i dyco, - gwyliwch! /Gwelator pwy'i lluddio! /Llwrw Fo MeiG I 33 16 ei ddigoni /Ar Dduw yn gollwng gwall fynechi /A'i dycwy yn gam yng nghymhelri - uffern, /Afflau dihedd GB II 26 191 beri, /A llech deg dros waneg a thros weilgi /A'i dyddug, dybu Duw wrth ei throsi. /Ac nad fo yn ei fr CBM III 5 3 r a folaf, a folais-i gynt, /Cymrawd ewyn dwfr a'i dyfriw gwynt, /Cymra_"eg laesdeg o lys dyffrynt; /Cy HOG II 6 11 r ei choed a'i chain diredd, /A dolydd ei dwfr a'i dyffrynnedd, /A'i gwylain gwynion a'i gwymp wragedd. CBM IV 9 83 dd, /Alafrodd Elifry. /Grym erddrym, aerddraig a'i dyly, /Glyw fyged, glew fugail Cymry. /Cymry ddiffre PM V 20 1 Aele Nodolig i'r a'i dyly - Lloegr, /Delis llew o Gymry, /Yn gerdd gydfod PM V 29 10 eddwyr eryr, ar Gymry - hu bych, /Hu bydd bawb a'i dyly, /Wrth Dduw ydd iolaf hynny, /Werthefin Freieni CBM III 10 34 edd welygordd pedwerydd - molawd, /Molaf-i lyw a'i dyrllydd, /Mawrdorf darf gyfarf gyweithydd, /Madogio DB VI 24 13 , /Na mawrair traha nid rhaid wrthaw: /Mab Duw a'i dyrydd yn eiddaw /A Mab Duw a'i dwg i ganthaw /A Mab HOG II 6 26 aliaf, diau, yni dde_^l i'm plaid, /Breuddwyd a'i dywaid, a Duw a'i medd. /Ton wen orewyn a orwlych be CBM IV 16 118 wyf rheiddiau rhad foliaid, /Molawd Duw, molaf a'i dywaid, /A'i molwy, nis molaf o phaid; /Am obrwy, am OC II 14 134 nhun a borth cuniaid, /Nis gw_^yr namyn Duw ac a'i dywaid. /Gw_^r ni dwng, ni da_^l, ni bydd wrth wir, ES I 23 32 aredd! /Mesur a ddodir ar bob maswedd: /Moesen a'i dywawd, a Duw a'i medd LlF1 II 5 6 r. /Morudd, meidrawl ei ddefawd /O blegid Duw, a'i dywawd /Maint yr arwyddon a fydd /Pymthegfed dydd cy EGM I 28 18 llaw yn llwrw anffawd /Un dydd (a Dofydd inni a'i dywawd) /Y cosbir enwir, y cosbawd /Aergyd ar genedd CBM III 16 246 ys Owain hael, huanred - ei wir, /Hydr ei ddir a'i ddaered, /Yn y mae gwaredd a gwared, /Yn y mae gware MeiG I 32 34 ydd beunydd, bennaf - ei gogawn, /Credu i Dduw a'i ddawn, ys cyfiawnaf. /Credych Di fi, yr Celi celfydd MeiG I 30 26 Frenin nef, a'm noddo - rhag gwall, /Ei ddawn a'i ddeall a'm diwallo. /Diwallus De_"us ni'm difanwo, / ES I 24 42 Yn olau ys bo fy anwylyd /Ar nef, ar nawdd Duw a'i ddiffryd GM I 11 45 fab Owain, tremyniad trais hir, /Trech treulir a'i ddir yn ddigasawg. /Traethaf ohonaw, honnaid farchaw GYC VII 39 4 caru, coron - tangnefedd, /Caredd ddisgybledd a'i ddisgyblon! /Nawdd y grog ddeau, ddoniau ddanfon, /A GM I 14 92 fed. /Efrydd fydd dechrau dyn dewredd gyfrau, /A'i ddiwedd diau angau ynged, /Ac nis oes gochel gochwer CBM III 7 39 unbyn, /Oedd dyrn yn he_"yrn, haearn dalaith. /A'i ddiwedd ys bo, can bu ei laith, /I ddifwyn y cam cym GYC VII 43 16 riaw /A'r gwaed yn gired ar ddydd y'i croged, /A'i ddwylaw ar lled wedy r'llidiaw, /A'r gwaed yn ffrydi GB II 26 104 Llanddewi y Crwys, llogawd newydd, /A Glasgwm a'i eglwys ger glas fynydd, /Gwyddelfod aruchel, nawdd n GB II 26 32 . /Ei fraint wrth ei fryd i freiniawg - ysydd /A'i elfydd yn rhydd, yn rhieddawg; /Ar Iwerddon wlad ys PM V 1 42 ni bu mad, /Ei aur rhudd yn rhodd o'i geiniad /A'i emys a'i amryw ddillad; /Ei bali porffor parth na_^d PM V 26 42 gorhoffedd /A'i aur rhudd a'i fudd a'i feuedd /A'i emys hyweddfrys hywedd. /A minnau, o'm doniau, dy-m- DB VI 24 63 arnaw. /Gnawd yn uthr fod rhuthr i ryngthaw - a'i esgar, /A gnawd fod gwyar o'r ymdaraw. /Gnawd yw o'i EW VI 1 18 y llyw llafn greulawn - fal gw_^r /Ar ei ga_^r a'i estrawn; /Peryf hael o hil Merfyniawn, /Prudd yn ei PB VII 7 10 /Crair nid amharchai creulawn - ei folchlafn /A'i falchlys yng Ngharawn, /Rhwyf blwng, rhwydd ystwng e MG VII 32 44 rysau; /Y Mab ydoedd a anydoedd dan ei nodau, /A'i fam ar lawr, a'i bron werthfawr wrth ei enau. /Dyn a HF VII 22 17 r llif, llid Dryon: /Digardd, hardd, i'w fardd a'i faon, /A'i fyrddau a'i fyrdd arfogion: /Digabl wawr PM V 1 79 ch /Gwy_^r hoeddlwydr, gw_^r hydr yn ei hwch - a'i fa_^r /Cyn no'i fawr atregwch. /Tey_"rnedd Prydain, GB II 26 125 i a'i gorug, gw_^r bieifydd, /Magna fab yn fyw a'i farw ddeuddydd; /A Dewi ryweled yn ei riydd /Fal cyf LlG VII 27 20 /Hygyrch oedd ei lys, les trwydded, - ei fudd /A'i feddgyrn cyfyfed; /Arwydd teg am reg ban rifed /Gan LlG VII 24 152 u; /Hylithr y gwelais, ddydd golau, - ei fudd /A'i feddgyrn wirodau. /Iddaw i gynnal (cleddyfal clau) / CBM IV 6 161 _"ir, /Grym gyffurf gyfor a geffir, - ei fudd /A'i feddgyrn wrth babir. /Gwry_^s hwylfrys haelfron a ho PM V 21 14 un gwyn. /Arwyn yw gennyf arwain - ei feddwl, /A'i feddiant hyd Lundain, /Aerwalch balch, bolch ei lasl GYC VII 43 9 rwy waradwydd Ei wir adaw. /Bei meddyliai dyn a'i feddyliaw /A fu o ddolur ar Ei ddwylaw /Gan gethri p DB VI 31 8 einiaid o flaen Arfon, /Llywelyn glodfawr Fawr a'i feibion. /Llyna w_^r arwr i argosbion, /Llwyddedig g GM I 9 137 aen coed, cadr ei flodau. /Addwyn yfais-i fedd a'i fenestri o aur /Yn llys Owain hir hy_"wr ddlidau. /D PM V 26 41 awr gorfawr gorhoffedd /A'i aur rhudd a'i fudd a'i feuedd /A'i emys hyweddfrys hywedd. /A minnau, o'm d GB II 26 188 Fal rhag ta_^n, tost yd wa_^n, tyst Duw iddi. /A'i fraich fraisg [ ] /A'i fryn gwyn uchaf uchel beri, / EW VI 4 8 Gwawr llawr, llwyddedig bennaeth, /Gwae ei fro a'i frodyr maeth. /Maeth Madawg mynawg mynudrwydd - wrth PC II 21 12 (och arfaeth /Am ledrad frad freuolaeth!), /Ef a'i frodyr, mawrwyr, maeth. /Llas arth yn y gyfarthfa, / GYC VII 40 63 bsalon, er cur Ei ddwyfron, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwgrau. /Ydd archaf i'm Tad, Ysbryd a Mab Rha GYC VII 40 104 ddwyfron, er Caer Absalon, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwiau, /Er Ei wir arfoll a chur Ei fron oll, GYC VII 40 38 phrif sygnau, /A'n prynawdd er gwaed ei draed a'i fronnau, /A'n troses ar gyffes heb air gau, /A'n tro GB II 26 189 wa_^n, tyst Duw iddi. /A'i fraich fraisg [ ] /A'i fryn gwyn uchaf uchel beri, /A llech deg dros waneg GB II 26 165 i gyd a_^ hi /Wrth glywed da_"ed tynged Dewi /A'i fuchedd wirionedd, wirion ynni. /A e_^l ym medrawd m PM V 26 41 i breiddiawr gorfawr gorhoffedd /A'i aur rhudd a'i fudd a'i feuedd /A'i emys hyweddfrys hywedd. /A minn PM V 26 84 i eirchion i eirchiaid ar lled, /A'i aur rhudd a'i fudd a'i fynwed, /A minnau, cyd mynnwyf fyned /Am ra PM V 26 84 n i eirchiaid ar lled, /A'i aur rhudd a'i fudd a'i fynwed, /A minnau, cyd mynnwyf fyned /Am radau, rhia HF VII 22 18 gardd, hardd, i'w fardd a'i faon, /A'i fyrddau a'i fyrdd arfogion: /Digabl wawr gwriawr fal gwron, /Gw HF VII 22 18 d Dryon: /Digardd, hardd, i'w fardd a'i faon, /A'i fyrddau a'i fyrdd arfogion: /Digabl wawr gwriawr fal GB II 26 256 rhag gormes gormant greiriau /A ffynnawn Ddewi a'i ffynhonnau - llawn, /Llawer un rhadlawn, ffrwythlawn CBM IV 13 6 mhresent yw ne_^r wenwlad - rwyf /Yn rhodd Duw a'i ganiad, /Trosti nid traws twyll na brad, /Trais nyw LlG VII 25 66 ith pan lwyrfaith losgo, /Rhwyf difefl, Dofydd a'i gato. /Rhybydd urddedig a urddo - fy ne_^r, /Ni chym GYC VII 40 22 wae ef ei eni, yn au, - cynghorwr /Cynghorfynt a'i geingau. /Saith brifwyd pechawd yw pechodau - 'r bob EW VI 6 4 ys dir; /Bolchlafn lud am dud, am dir, /Beilch a'i geilw, balch y'i gelwir. /Rhy'i gelwir ar dir, ar de DB VI 24 49 iau ddyfod iddaw: /Pam na cha_^r mab dyn Dduw a'i geisiaw? /Pam na chynnydd ef nef yn ei eiddiaw? /Od MeiG I 33 26 au, /Cam gymydawg cas cysgeneddl frau, /Cyntaf a'i gestwng, gystudd angau /(Anghyfoeth angen) yng nghyf GYC VII 42 48 wyrdra! /Dangos ffrowyllau a'i holl archollau /A'i gethrau a'i grau a'i grog a wna. /`Hyn a wneuthum i, PM V 15 17 nad o'm llaw y'i cafas, /Nog a'i caiff Ca_"in a'i glas /Ran o nef a'i naw tey_"rnas. /A minnau, mynnaf CBM IV 6 112 aywawr, /Gwawr gwriawr goradain, /Rhaglyddawdd a'i gleddyf uch gwain, /Rhaglym fu yn pannu pennain, /Rh PM V 9 6 sg yn arfle - aesdur, /A_^'i gleddyf fflamddur a'i glod dyre; /Mab medel utgyrn he_"yrn dyhe, /Gruffudd DB VI 29 31 /Am lew glew, o'm glud feddyliau, /Am lyw glyw a'i glod hyd Fynnau. /Bu gelyn dychryn o'r dechrau /Byth EG VI 18 20 yn amwyn am dir breiniawl - Powys /A'i diffwys a'i glwys a glyw ei hawl. /Ef dyniad yng nghad Eingl fra DB VI 24 60 awd fod cyfranc rhwydd rhagddaw - pan brofed, /A'i glywed ar lled hyd yn Llydaw. /Gnawd fod ongyr gwy_^ CBM III 24 41 d gorddifynt hynt gwynt gwrth doniar, /Neud wy a'i gofwy, neud gorddyar, /Neud gorddifedd gw_^r gwrdd e CBM III 5 69 Hwyl ddiw_^yl, ddiofn am ei drefred. /Neud hwy a'i gofwy (nid gofyged!) /Gofalon eilon aelwyd Reged. /G CBM III 18 22 im wledig wlad amddiffyn - llary, /Llawer dyn a'i gofyn, /Gwaedlan osbarth warth wrthryn, /Gwychfar gw CBM III 1 4 foli gwron gwryd Ogrfan, /Gorun mo_^r-gymlawdd a'i goglawdd glan. /Pargoch glyw glewdraws, maws mab Cad MeiG I 33 41 d daear drwy gareddau - dyn; /Dinam bwyad, Duw a'i gorau. /Gorau gwaradred goredwyn ffaw, /Gobrynu gobr LlLl II 16 41 Madog fab Maredudd. /Piau y cadfarch cadflaen a'i gorfaidd, /A'r gorfod dihafarch, /A'r gw_^r a'r gwy GYC VII 43 19 Ei fronnau, /A'i holl weli_"au heb eli_"aw, /A'i goron yn ddrain ac Yntau'n gelain, /A'i ben yn anghr CBM III 21 135 Swydd Wynogion yd wynygai, /Ac oedd mal gw_^r a'i gorsafai, /Gorsaf tey_"rnedd, hedd ni haeddai, /Ac o BF VII 44 23 /Yn rhwym gwely manro! /Llawr gwerthfawr Llan a'i gortho /Gadawg, gadarn freiniawg fro. /Ym mro Dewdwr PM V 28 25 tud io_^r. /Io_^r drydar aerllary (oerllawr - a'i gortho) /Ni wrthid yn nydd gawr, /Mab Rhotbert, rhwy OC II 14 76 . /Hirlas buelyn, braint uchel - heno, /Ariant a'i gortho nid gorthenau. /A dyddwg i Dudyr, eryr aerau, PB VII 8 16 s Rhos, bla ddangos blyg, /Aerflaidd gw_'raidd a'i gorug. /Gorug fy llyw, llew Amgoed, /Gwyar am aerdry GB II 26 124 /Ym maes mae_"stawd Dydd Brawd dybydd; /A Dewi a'i gorug, gw_^r bieifydd, /Magna fab yn fyw a'i farw dd GYC VII 42 48 os ffrowyllau a'i holl archollau /A'i gethrau a'i grau a'i grog a wna. /`Hyn a wneuthum i, beth a wnae GYC VII 40 34 gethern gaethau /I wa_^n heb annog, a_^'i grog a'i grau, /Y sarff aflawen yn ei enau. /Ydd oedd yn berw GYC VII 42 48 yllau a'i holl archollau /A'i gethrau a'i grau a'i grog a wna. /`Hyn a wneuthum i, beth a wnaethost ti? ES I 24 34 /Aml syrthasant blant o'i blegyd, /Am Greawdr a'i grog yn waedlyd. /Wyth brifwyd ysydd (ys enbyd) /O'r CBM IV 10 25 teilwng medd. /Meddgwyn eu gwirawd, meddgyrn - a'i gwallaw, /A'i gwelling yn eurddyrn, /A gloyw yfed yn CBM IV 9 38 is cyngaws maws maeystawd - Deau, /Duw o'r nef a'i gwarawd, /Gw_^r gwrthaw gwrthrych ys defawd, /Gwrth PB VII 19 2 ywelyn, llew, argae - mwynfawr, /Maenfedd trwm a'i gwarchae, /O'i geneddl nid chweddl chwarae, /A'i bla PM V 25 55 chion am draed /Ac am bob paraed parawd-losgi /A'i gwbl weithredoedd ar ge_^l, ar gyhoedd, /Ar gadarn g DB VI 29 6 cymryd arfau /Yn Lloegr, yn llosgi ei thyrau: /A'i gwelai, eiliai yn olau; /A'i gweles, gwelynt ryfedda CBM IV 9 34 rhudd o gnawd; /Gwelais-i hael o hil Anarawd, /A'i gweles, gwelai ryfeddawd: /Mal cadarn yn cadw ei bri DB VI 29 7 osgi ei thyrau: /A'i gwelai, eiliai yn olau; /A'i gweles, gwelynt ryfeddau! /Gwelsam-ni wawr Maelawr m CBM III 21 44 oeddwn o'i ddaioni, /Gan gyfeisor po_^r: pawb a'i gweli! /Gwelais am eurllew, am eurllestri, /Yn llyso CBM III 29 14 ei angerdd engyhynt - i'w glod, /A glyw Deifr a'i gwelsynt, /A unbyn Powys, pwy gynt, /Ai fflam, ai bl CBM III 5 102 of, dewis, gan a'i syllwy, /Goleuliw golwg i'r a'i gwelwy. /Gwelais-i ystlys glwys, gloyw ei gylchwy /( D-1 I 1 7 gylchwy. /Tir Brycheinawg dy iawn priawd: pawb a'i gwelwy. /Neu ryddadlas am lwyth eurwas Euas lywy, /E CBM III 16 78 angerdd Alaswy, /Rhudd lwybr gwaed: gwae lwfr a'i gwelwy! /Rhun afael afwy, rhugl orddwy - orddrud /Ar CBM IV 10 26 /Meddgwyn eu gwirawd, meddgyrn - a'i gwallaw, /A'i gwelling yn eurddyrn, /A gloyw yfed yn edyrn /A glyw PM V 23 133 wy fo - breienin /Braisg werin, brwysg angdo /(A'i gwellycio, pwyll rhwy dwyllo): /Ai gwell Ffranc no DB VI 30 41 en gw_^r a'm perchis, /Gwyn esgar, neud gwa_^r a'i gwerchedwis, /Gwae ni o'i drengi fal yr drengis. /Ll DB VI 31 69 dd Pedr, pen porthorion, /A Mair o'i gwyry Air a'i gweryddon, /I'm tri arglwydd byd, boent cyfeillion / PM V 1 121 yst Bochglug /A glyw briw Branes dyorllug. /Ef a'i gwna (ni'm gwne_^l gorchyflug) /I wyddgwn eu bodd o' PB VII 20 16 trylwyn, trwy hiraeth, /Duw fry, dewr Frenin, a'i gwnaeth. /Gwnaeth a_^'i law aerfraw afreol - Brynai CBM III 30 9 ebod bod byd, /Dygynnelw, a Duw gennyd! /Gw_^r a'i gwnaeth yn ddyn, yn ddelw - boenedig, /Pan adug Dygy CBM IV 16 197 oes /Yn eirioes yn eirian, /Gw_^r a'n gwnaeth, a'i gwne_^l amdanan /Trugaredd cyn meuedd mablan. /Gw_^r GG II 32 3 u, /Digrawn y_^nt a mynych; /Nid henaint gw_^r a'i gwrthrych, /Nid hy_^n oes dyn nog oes drych. /Ystyri ES I 21 23 lant Addaf, /Rhag addef y pechu; /Ac Efa ac ef a'i gwybu: /Gwypid Duw, gwybod a ddarfu. /Gorau im o'm CBM IV 2 27 /Tey_"rnfoes eirioes eiriachator; /Tey_"rnedd a'i gw_^yl a gwelator /Tey_"rnged i'th law (taw telitor) D-4 VI 20 77 anmoles Duw hyn. /Pebyll Llywelyn, pawb etwa - a'i gw_^yl /Fal y'i gwelsawch-chwi yma; /Yng Nghaer, yng HOG II 6 12 in diredd, /A dolydd ei dwfr a'i dyffrynnedd, /A'i gwylain gwynion a'i gwymp wragedd. /Caraf ei milwyr HOG II 6 12 ei dwfr a'i dyffrynnedd, /A'i gwylain gwynion a'i gwymp wragedd. /Caraf ei milwyr a'i meirch hywedd, / DLlM II 18 2 Ochaf-i, Dduw, o ddyfod ei laith /Llyw Gwynedd a'i Gwyndyd obaith; /Ochaf-i, Dduw, na ddaw ef eilwaith PM V 27 17 ys, peues hoffaint. /Powysedd Angau (Powyswg - a'i gw_^yr, /O'r gorau y'u hamwg) /A edau rhiau rhyddrwg PM V 29 8 bobl Wynedd; /Gwawr gwanar, ei gwin a'i medd /A'i gwy_^r gworfych o'r diwedd. /Diweddwyr eryr, ar Gymr MG VII 33 9 nid bryd wrth a'i bredych. /Bredychwr yw'r byd a'i gyd-gywrych /A'r Sathan truan, hyd tra etych, /A wy PB VII 15 24 adarn haearngaen; /Chweddl oer i eurfab Owain /A'i gyfoeth a ddaeth o'i ddwyn LlF1 II 1 57 an oswydd, /Aesawr hael orfawr arhawl orfydd; /A'i habad roddiad rhad ryddyrydd; /Atan rhyddyran o'i la LlF1 II 1 100 lan dylad - hefyd. /Llwyddid ei gweryd a'i hyd a'i had, /Llwyddid gwir a thir yn ei threfad, /Llwyddid GM I 11 28 i'm cyfaillt ca_^r, corf ffysgiolin, /Ac os mi a'i haedd herwydd twyllrin /Ni'm bo un cyfaith namyn Ca BF VII 52 12 r: /Llywelyn a'i blant, blaengar - frodorion, /A'i haelion wyrion, oer eu galar. /Diwethaf y'm bu (budd LlLl II 16 26 n gwlad. /Piau y rhodawg rhudd faran - aerfle /A'i haerflaidd gyr ei ban? /Pwy briw uch browysfarch can PM V 6 50 wnaeth Duw deifniawg ar honnaid, /Rhodri hael, a'i hafal ni wnaid /O ddwfr ac awyr ac enaid - a phridd, CBM III 3 87 der berthfalch yd berchir. /Berth y mae Meifod a'i hamdir, /Berth elfydd rhag Elfed enwir, /Berth ei ll DB VI 27 74 ddwyn terrwyn tyrfa esbyd, /Am drosedd Gwynedd a'i harfeddyd, /Am draws ga_^r gwanar, gwenwynfryd - Pry DB VI 35 58 wraidd Elfael, fro Hyfaidd, /Arwraidd o flaidd a'i harfeidda; /Deuddegfed yn iawn y dug Werthryniawn, / LlF1 II 1 53 au newydd, /A ludd i'r gelyn ladd ei gilydd; /A'i harglwydd gwladlwydd, gwlad lewenydd, /A wna ei nodd LlLl II 16 6 eisiawn wyrennig o rannedd - deall, /Nid arall a'i harwedd; /Llyw glyw, glew annhangnyfedd, /Llywelyn, LlG VII 24 84 !) /Ei fod yn hynod hynefydd - Gymro /Ar Gymru a'i helfydd. /Ef difeiaf naf rywnaeth Dofydd /Yn y byd o CBM III 29 20 ai fwy, /Mabolaeth feddfaeth facwy, /Mab o oed a'i hoed yn hwy. /Hwyaf y'm hathraidd athreisfar - ei dd LlG VII 25 78 , wasgawdfeirdd ymdro, /Deddfau hael wrth bawb a'i holo; /Dilesg eurgrwydr brwydr, bryd ar gyffro - cad GYC VII 42 47 fydd gweled golwg lwyrdra! /Dangos ffrowyllau a'i holl archollau /A'i gethrau a'i grau a'i grog a wna. GYC VII 43 18 , /A'r gwaed yn ffrydiau ynghylch Ei fronnau, /A'i holl weli_"au heb eli_"aw, /A'i goron yn ddrain ac Y DB VI 26 28 /Traul caeroedd, cirieda imy /Trefad fy hendad a'i hundy; /Trais arnaf, fy naf, ni edy /Tros y gerdd a PM V 18 4 dd gwynfyd gwyn wanas - dragon, /Draig Prydain a'i hurddas. /Deddf fy rhwyf rhyn wryd Olias, /Dewr egin LlF1 II 1 100 n, ger glan dylad - hefyd. /Llwyddid ei gweryd a'i hyd a'i had, /Llwyddid gwir a thir yn ei threfad, / LlF1 II 4 34 nt. /Gwen ysgor Feiriawn, Feirionnydd - hygar /A'i hygor gyweithydd: /Hoed a'ch dwg, ywch digerydd: /Ha PM V 1 130 b Ywain gyfwyrain gaddug: /Mad ganed, mawr fam a'i hymddug; /Dafydd hael, ei hafal (nid ffug) /Dyn nis PM V 26 76 , /Aerwyr sy_^r, syrthiws eu rhifed /Ar ei law a'i lafn wyarlled. /Arwr Dinefwr, dinamed - Addaf! /Neud PB VII 7 7 aerbair - yn arfau, /Dug angau (dygn a air!) /A'i law oedd lw 'mhob cyfair /Fal cyfun grededun grair. GYC VII 40 60 dwyllwr a'i dwyllwaith nis maddau, /Gwae leidr a'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae a ga_^r ddaear yn rhy EW VI 5 48 lyn ganwaith /Ei gigfrain (cain canymddaith!) /A'i lu o led ei anrhaith. /Anrheithwys Mab Duw, Dewin - GB II 26 38 g /Tra e_^l yn erbyn, er parch fodawg, /Padrig a'i luoedd yn lluosawg, /Ac ef a'n gwrthfyn wrth nad ofn MB I 3 138 isais innau (nid gau ddefnydd) /Ar emys ei lys a'i luosydd: /As rhoddwy fy Rhe_^n ran dragywydd /Yng ng LlF1 II 1 98 i chelyfrad /A'i cherdd a'i chedwyr a'i lly_^r a'i llad /A'i llan ger dylan, ger glan dylad - hefyd. / LlF1 II 1 99 d /A'i cherdd a'i chedwyr a'i lly_^r a'i llad /A'i llan ger dylan, ger glan dylad - hefyd. /Llwyddid ei CBM IV 4 192 eli Teifi tewychai, /Gwaedlan gwy_^r, a lly_^r a'i llanwai; /Gwyach rudd gorfudd goralwai, /Ar doniar g HOG II 9 7 u, can doeth i'm rhan, /I edryd fy lledfryd-i, a'i lled ofrwy, /I edryd llywy lliw ton dylan /(Llifiant DB VI 24 28 llys afraid gwry_^s na gwrysiaw - o'i phlaid /A'i lliaws enaid yn direidiaw /A llwyr dywyllwg drwg wr PM V 25 38 eri, /Neu Loegrlu derrwyn a'i llyw llidwenwyn /A'i lluoedd trylwyn i dra gweilgi, /Ni chawsan' gennyn g DB VI 32 4 /A faco, traul gyffro trang, /Yn unawr y llawr a'i llwng. /Llyngfawr daear awr derfyn, - a garaf, /A ge GYC VII 40 49 as a gasa eglwysau, /Gwae ni chred awen lle_^n a'i llyfrau, /Gwae ni chred bob peth o'r pregethau, /Gwa LlF1 II 1 98 i cho_^r a'i chelyfrad /A'i cherdd a'i chedwyr a'i lly_^r a'i llad /A'i llan ger dylan, ger glan dylad PM V 25 37 oedd diffwys niw differi, /Neu Loegrlu derrwyn a'i llyw llidwenwyn /A'i lluoedd trylwyn i dra gweilgi, DB VI 33 38 euir; /A orug o dda, oni ddywedir - gau, /Nid a'i maddau, iddaw y meddir. /Enaid hardd digardd, dygn y CBM IV 17 93 maint gymedrolaeth, /Caredd i'm hynni, neud mi a'i maeth, /Caru a mynnu fy mabolaeth. /Caraf, iolaf Dri PB VII 20 23 gywraint wasanaeth; /Llyw gwledd, gwin a medd a'i maeth, /Llef gawr o'i fawr farwolaeth EW VI 3 20 Ardwy llu llaw ehelaeth, /Eurde_"yrn, meddgyrn a'i maeth. /Ni maeth bygylaeth, bu gelyn - i Ffrainc, /B HOG II 6 15 a'i chedyrn a'i chyfannedd. /Caraf ei meysydd a'i ma_^n feillion anaw, /Myn yd gafas ffaw ffyrf orfole HOG II 6 18 edd, braint hyw_'redd, /A'i diffaith mawrfaith a'i marannedd. /Wi a un Mab Duw! mawr a ryfedd, /Mor yw HOG II 6 62 ynaig ei gwerin; /Achenaf uchenaid gyfrin, /Mi a'i mawl, a melyn eithin. /Moch gwelwyf, a'm nwyf yn edd EG VI 18 10 feirdd waddawl, /Llewenydd ei ddydd, ei ddeddf a'i mawl. /Llewychedig llafn yn llaw reddfawl /Yn lladd EW VI 2 11 s - amwyn, /Bardd gyflwyn, beirdd gyfles; /Dyn a'i mawl, llwyr ganmawl lles, /Dawn i'm rhwyf, Duw a'i CBM III 18 11 /Braisg lafnawr, brwysg lofrudd, /Ni dawl wrth a'i mawl mawrfudd, /Ni grawn golud, nyw goludd. /Ysid im DB VI 29 80 eson llidruddion, lledrudd. /Gweryd a'm hergyd a'i mawrgudd, /Gwae! gwelsyn ger mawrfryn Mo_^r Udd /Gw ES I 23 32 odir ar bob maswedd: /Moesen a'i dywawd, a Duw a'i medd PM V 29 7 /Y dugost bobl Wynedd; /Gwawr gwanar, ei gwin a'i medd /A'i gwy_^r gworfych o'r diwedd. /Diweddwyr ery DB VI 35 15 i breiddin, llyw a'u breinia; /Breiniwys Gw_^r a'i medd, braint y tey_"rnedd, /Breenin Gwynedd, canys g HOG II 6 47 rdd foliant, fal y cant Myrddin, /I'r gwragedd a'i medd fy marddrin /(Mor hir hwyrweddawg y_^nt am rin! PM V 22 16 ewelyn a'i ceidw, llew yn adwy, /Llyw Gwynedd a'i medd hyd ym Mawddwy, /Llaw orthrech wrth rwyfan mord D-4 VI 20 67 /Am ddiebryd Gwynedd, /Lloegr gychwyn a'i myn, a'i medd, /Llywelyn, llyw tey_"rnedd. /Tey_"rndud Leisaw PM V 17 12 torf, llyw terfyn Gwynedd, /Llywarch, Llywelyn a'i medd. /Meddfaeth dialaeth, diwyl hydab - cad, /Cadr PhB VI 15 16 soes yn y dygnedd /Difreinaw dawn Duw, nid dyn a'i medd). /Mor ddigawn y mae digymrodedd - wedi: /Pence CBM III 3 52 log, leudir cyfannedd, /Meifod wen, nid meiwyr a'i medd! /Nis medd trais, nis traidd ysgeraint, /Nis da HOG II 6 26 dde_^l i'm plaid, /Breuddwyd a'i dywaid, a Duw a'i medd. /Ton wen orewyn a orwlych bedd. /Ton wen orewy PM V 26 20 Cle_^r a'r claer wyndiredd, /Nid Saeson y maon a'i medd; /Yn Abertawy, terrwyn allwedd - Lloegr, /Neud CBM IV 4 213 lydd elfydd, elwais ohonai; /Tra fu Owain mawr a'i meddai /Medd a gwin ein gwirawd fyddai. /Gwynedd wen DB VI 33 15 engir /A_^ gweled y byd ynfyd enwir. /Y gw_^r a'i meddai, oll y'i meddir; /Cyngor llyw mal Aergwl Llaw D-4 VI 20 90 o'i ddylyed, gan ddyly_"u - braint, /Bro Feli a'i meddu; /Cafas, cyn lleas, can llu, /Ceisied pen tydw PC II 19 18 berwid brad Brython - anghristiawn /O Gristin a'i meibion, /Ni bo dyn ym myw ym Mo_^n /O'r Brochfaelia HOG II 6 13 in gwynion a'i gwymp wragedd. /Caraf ei milwyr a'i meirch hywedd, /A'i choed a'i chedyrn a'i chyfannedd CBM III 29 9 r Bleddynt Fardd. /Bardd hardd ehelaeth, bardd a'i meithfaeth - medd /A meuedd marchogaeth, /Ei arfod o CBM IV 16 119 rhad foliaid, /Molawd Duw, molaf a'i dywaid, /A'i molwy, nis molaf o phaid; /Am obrwy, am obrid fy rha D-3 VI 19 34 edd-ni, gwaredd gwirion, /Trwy eirawl air Mair a'i morynion, /Dethol, ymhlith saint doethon, - Lywelyn GYC VII 39 10 iad rhad rhof a'm galon, /Nawdd y my_^r a Mair a'i morynion! /Nawdd a archaf i archengylion - mawr, /Ar DB VI 35 4 mer, trosed Eliffer, /Trawswalch, ne_^r muner, a'i mwynhaa. /Llyw glyw a glywir, llew doeth, coeth, cyw D-4 VI 20 67 Ddiabred /Am ddiebryd Gwynedd, /Lloegr gychwyn a'i myn, a'i medd, /Llywelyn, llyw tey_"rnedd. /Tey_"rnd CBM III 10 15 Argoedwys dwys dengyn, /Fy mawredd, fy mawrair a'i myn, /Fy marau, fy ma_^r a'm cychwyn. /Awch rhoddaf MeiG I 30 37 u cynghorau a'm cynghoro. /Cynghorwr arwr, i'r a'i mynno - gwa_^r, /Cynghorfynt ni ga_^r wrth a'i caro. GB II 26 242 /Ac eingyl rhagddaw, draw dra thonnau. /A Duw a'i mynnwys, Mynyw i Ddewi /Cyn geni ein rhi enrhyfeddau GB II 26 90 fydd; /A Dewi biau bangeibr ysydd /Meiddrum le a'i mynwent i luosydd; /A Bangor esgor a bangeibr Henlla HOG II 6 9 th fodd ei rhi rhwyfaw dyhedd. /Caraf ei morfa a'i mynyddedd, /A'i chaer ger ei choed a'i chain diredd, PM V 15 18 fas, /Nog a'i caiff Ca_"in a'i glas /Ran o nef a'i naw tey_"rnas. /A minnau, mynnaf gyweithas, /Bodd Du PM V 21 19 ngas - galon, /Ef golofn tey_"rnas, /Anaw Pedr a'i nawdd, pa dras /Y gallwn fal y gallas? /Gallas arglw PM V 17 35 uddugawl fab Iorwerth; /Draig Brydain, ei bryd a'i nerth /A'i deall, guall gannerth. /Cynhorthwy dragon DB VI 35 64 eg, pan ddug achwaneg, /Dwyn Cedewyng deg, Duw a'i nertha! /Pymthegfed Powys, pan 'i cynyddwys, /Pennae LlG VII 25 56 dewisaw, a'i dewiso - ef, /Gw_^r a gynnail nef a'i nerthao. /Grym erddrym, aerddraig yn deffro, /Greddf PM V 8 10 el glew ei glod fawr hu bid, /I gybydd ei gabl a'i ofid. /A thithau, arf cadau cydlid, /Athrugar, cerdd D-4 VI 20 58 t a ddugam ni ddygerdd - eraill /Ar allt mo_^r a'i ogerdd, /Pebyllfa pair cyfa cerdd, /Pennal dir engir GB II 26 258 adlawn, ffrwythlawn ffrydau; /Ac o_^l ei farch a'i o_^l yntau /Ys adwen y maen y maent ill dau. /Ysid h GYC VII 40 45 air yn hirddrwg a_^'r ffwrn dywyllwg, /A phawb a'i olwg ar ei balfau, /A phob rhyw hirddrwg a phob cyfr DB VI 29 128 , fy naf; /O erchyll golled, gallmarw fyddaf /A'i orchymyn ef ar nef a wnaf PM V 1 134 . /Mam w_^yr a'i colles callestrigiawl - wisg /A'i osgeth gorfforawl; /O chwanta Efa, efnys hawl, /Ei a D-2 I 2 44 ydedd cyfrysedd fyw; /Campus ei feirch, cannyn a'i peirch, cyfrenneirch glyw; /Co_^r waradred, ceneddl GB II 26 8 y canaf can ddigiofaint - fy mryd, /Namwyn mi a'i pryd cywyd cywraint; /Ys mwy y canaf cyn no henaint, LlF1 II 1 48 /Uchel wawd yw hon i Feirionnydd, /Uchelfardd a'i pryd fegys prydydd, /Uchelwlad Gadfan myn yd gydfydd CBM III 3 179 w a'n dug yng ngwynfyd: /Cyfa fydd i'r prydydd a'i pryd /Prydest loyw pryder dihewyd. /Diwahardd i far CBM IV 9 209 nawl dra ganwyf o ddyn. /Canaf wawd i'r priawd a'i pryn, /Prif arglwydd brolwydd, bron Heilyn, /Braisg PM V 22 31 uniaidd lywy, /Aur didawl meidrawl ei modrwy - a'i phall, /Ni phell tyn rhiain rhag a garwy. /Yn ganmlw PM V 23 9 i fy rhi rhwysg Odiar, /Llywelyn, llyw Prydain a'i pha_^r, /Llew a glew a glyw gyfarwar, /Fab Iorwerth, CBM III 3 64 wraint, /A'i balch offeiriad a'u hoffeiriaint /A'i pharawd offeren hoffaint; /Balch ei bagl, bagwy aur CBM III 24 74 y-m-gwnaeth yn athrist athreiddiaw - Pennant /A'i pheniadur wedi syrthiaw: /Priodawr Dinmawr, pruddwaw ES I 18 26 g. /O'r a fag daear, hi a'i dwg - o'i phlant, /A'i phlaoedd a'm gorllwg. /Bu rho_^n im am ddragon ddrwg PB VII 6 22 wyn Cynan - cyrch breiddiaw, /Preiddiad Lloegr a'i phoethfan, /Ein llyw aer, arf taer fal ta_^n, /Llew EG VI 18 73 ud e_^l yn rhyfel hyd yn Rhufain /A_^'i raclod a'i rod o riw feddgain /Hyd y dwyre haul hyd y dwyrain. GYC VII 40 64 /Gwae frawdwr a frodio gamfarnau, /Gwae raglaw a'i ruglon ddirwyau, /Gwae ringyll o'i sefyll mewn swydd GB II 26 107 runa deg yma, teg ei mynydd, /Ac Ystrad Nynnid a'i rydid rhydd. /Rhoddes Duw Dofydd, defnydd - o'i foli DB VI 30 32 . /Etifedd Gwynedd, gwanar gyrchiad, /Neud Duw a'i rhannws yr hael reiniad. /Ysy fyw a fo henuriad, /Ys PM V 5 40 i Mo_^n, mwyn claearwres - haul, /Hael Ddafydd a'i rhoddes. /Dug ail ruthr, troch aruthr trachwres, /Ti GRh II 28 8 s; /Dawn cyflawn cywlad ormes, /Dafydd, Duw it a'i rhoddes. /Rhoddes Duw dri dawn i drinwychydd - naf: EW VI 2 12 mawl, llwyr ganmawl lles, /Dawn i'm rhwyf, Duw a'i rhoddes. /Rhoddes Duw i'm llyw llafn waedlif - ysgwr LlG VII 24 77 rhagddaw, /Llawdrallaw drin wychydd. /Y Gw_^r a'i rhoddes yn rhwyf dedwydd /Ar Wynedd arwynawl drefydd EG VI 18 140 ener; /A'r Gw_^r a'n rhoddes-ni ran o'r Pater /A'i rhoddo-ef gwenfro gwynfryn uch se_^r MeiG I 33 89 wna cynnif cyn no'i leas, /Cymod a_^'r Creawdr a'i rhygreas. /Credwn i'r Rheen rhy-n-bendigas, /Dwfn dy MG VII 34 15 n), /Gain angel urddedig, /Gwa_^n drwy ei safn a'i sefnig /Dyrnawd, uthr bigawd, a_^'th big. /A_^'th bi CBM III 5 101 bron ger ei breichrwy: /Golwg dof, dewis, gan a'i syllwy, /Goleuliw golwg i'r a'i gwelwy. /Gwelais-i y D-4 VI 20 2 rist Celi, poed mi, o'm meithfaint - synnwyr, /A'i syniwy cyn henaint, /Crist Creawdr, Llywiawdr, llwrw MeiG I 30 16 ddygred a ddyweto /Celwyddawg air ffraeth, er a'i traetho. /Coelaf i Grist, diathrist athro, /Nid celf LlLl II 16 21 nad gau, /Cafas lladd a_^'r llaw ddeau. /Ysef a'i trefyd, trefad - amddiffyn /Amddiffwys gymynad, /Gwe CBM IV 16 95 edfyn hoen dyn dibara, /Hoedran hydr, hydraidd a'i treidda. /Treul trydar a'm ca_^r, na'm casa, /Na'm g CBM III 3 30 gwragedd - /Gwraig enwawg, anwar ei throsedd, /A'i treiddwys, bu trwy enwiredd! /Llanfechan, fychod ei CBM IV 4 196 on torrynt yn ertrai. /Gwythur naws: fal traws a'i treisai, /Gwyddfid Eingl: yng nghladd a'i trychai, / CBM IV 4 197 raws a'i treisai, /Gwyddfid Eingl: yng nghladd a'i trychai, /Gwyddgwn coed: colled a'u porthai! /Gwyddw GM I 7 93 ywelyn, /Ail dychryn a'm deffry; /Ail dewr udd a'i trymgudd trymdde, /Ail drais wael am hael am hynny. EGM I 26 23 nid oeddwn-i frad gariad genthi. /Gweryd rhudd a'i tudd wedi tewi, /Gwael neuedd maenfedd mynwent iddi. CBM III 11 39 arawd rhag Lloegrwys /Rhan ei frawd, ei fraint a'i tywys, /Rhan ei chwaer na chweir o Bowys. /Cynneddf PM V 7 8 ues Dyfnaint, /O Ynys Brydain, briawd fraint, /A'i Thair Rhagynys, rheg hoffaint. /Tey_"rnas i'th law, HOG II 6 7 yhaedd my_^r maith gywrysedd. /Caraf ei theulu a'i thew annedd - ynddi, /Ac wrth fodd ei rhi rhwyfaw dy PM V 25 35 derfyn Gwynedd yn ei gweini, /Anoethach Powys, a'i thir amddyfrwys /A'i thorfoedd diffwys niw differi, PM V 23 116 ffe_^r, bu ffwyrno, /Llwyr llosged ei thydwed a'i tho, /Llwrw gwelwch neud heddwch heno, /Can fy rhwyf PM V 25 36 gweini, /Anoethach Powys, a'i thir amddyfrwys /A'i thorfoedd diffwys niw differi, /Neu Loegrlu derrwyn DB VI 29 33 yn dychryn o'r dechrau /Byth yn lladd Llundain a'i thyrau, /Bu erwan yr awr y ciglau; /Bu oer im aros y CBM III 16 106 en, /Baranres aerflaidd, aerfen ei - waedlafn /A'i waedlan ddisgywen. /Disgywen, gordden, gorddawn ffra PM V 1 44 ad; /Ei bali porffor parth na_^d - a wyrthia /A'i werthfawr ysgarlad. /Ef orau rhiau rhygread, /Udd ed GYC VII 40 98 dengmain, er Ei gwynofain, /Er Ei goron ddrain a'i wir ddoniau, /Er a fu o grair, er Ei wir gadair, /Er PM V 25 12 ddehau rhi; /Eryfais ei win o'i falch fuelin /A'i wisgoedd eurin ar fynogi. /Yn llys Aberffraw yn llo BF VII 53 24 , /O'i freisgfeirch maeth ffraeth ffrwythlawn /A'i wisgoedd y'm doddoedd dawn. /Arwymp ddawn cyfiawn: o LlF1 II 1 112 ll a gwall a gwad, /Bendigaw Gwynnyr a'i wy_^r a'i wlad. /Ef a wnaeth ei faeth fel ygnad - addef, /Ef a PM V 26 39 ei fwrdd cyfannedd; /A'i breiddin a'i wlyddwin a'i wledd /A'i breiddiawr gorfawr gorhoffedd /A'i aur rh PM V 26 39 o feirdd /Am ei fwrdd cyfannedd; /A'i breiddin a'i wlyddwin a'i wledd /A'i breiddiawr gorfawr gorhoffe MG VII 33 17 rwydd, cyfrwydd, a'm cyfrennych. /Ffalster byd a'i wy_^d a weherddych, /Ffoaf, os gallaf, ei asgellwry DB VI 29 3 /Weled in nesed ein heisiau. /Gwelsam-ni gynt, a'i wynt yn orau, /Gwalch Cymru yn cymryd arfau /Yn Lloe LlF1 II 1 112 warawd ball a gwall a gwad, /Bendigaw Gwynnyr a'i wy_^r a'i wlad. /Ef a wnaeth ei faeth fel ygnad - a LlG VII 28 9 wl hawl, hwysgynt hynt hirlidiawg. /A rhechdyr a'i wy_^r, bynt wareddawg /It, ddraig y Waun, wayw cyndy GB II 26 121 gilydd. /A Dewi a'n differ, a'n diffyn fydd, /A'i wyrth a'n diffyrth rhag pob diffydd; /A Dewi a'n gwe EW VI 2 14 . /Rhoddes Duw i'm llyw llafn waedlif - ysgwr /A'i ysgyrion yng ngnif, /Rhwyd Brynaich, branes wrthgrif aig 3 PB VII 5 12 ddelw Dyfed, ged gydfaeth, /Aerddraig oedd ben aig ban aeth. /Ban aeth gwawr gwinfaeth, gwenwyn - a go PM V 11 40 or co_^r, cad offelaig, /Ac o'r penaethau, pen aig. /Eigiawn mwyn terrwyn tyrfa, ma_^n - a bras, /Bu br GB II 25 9 lawdd, fa_^r flawdd flaenu, /Cymhenddraig, pen-aig yn penaethu, /Cymhennaf pennaeth yr wnaeth Iesu. /Cy aing 1 LlG VII 24 140 enfro, yn rhysfa_"au - Ffraing, /Llwyddedig ei aing yn lluyddau. /Hil Gruffudd grymus gyneddfau, /Hael Ail 55 PM V 23 157 yr dybuant, /Eilyrth gyrth y'n gwrthfynasant, /Ail agwrdd ymwrdd am hardd amgant - bre, /Bron-yr-erw y' CBM IV 1 10 Yn ail gerdd i'm rhwyf, yn rhwydd yd fain, /Yn ail air moliant, moli Owain. /Cyfarfu ag Eingl am Degei CBM IV 1 3 Hwrdd fleiniad feiddiad, flaidd cyfwyrain, /Yn ail arwar mawr myn yd gyngain, /Yn ail awduriaeth, meddf CBM IV 1 7 adain, /Yn ail awen ddofn o ddwfn gofiain, /Yn ail arwraidd, gw_^r huadain, /Yn ail arwyre ail arwyrain CBM IV 1 8 Yn ail arwraidd, gw_^r huadain, /Yn ail arwyre ail arwyrain, /Yn ail gerdd i'm rhwyf, yn rhwydd yd fain CBM IV 1 8 gofiain, /Yn ail arwraidd, gw_^r huadain, /Yn ail arwyre ail arwyrain, /Yn ail gerdd i'm rhwyf, yn rhw CBM IV 1 4 wyrain, /Yn ail arwar mawr myn yd gyngain, /Yn ail awduriaeth, meddfaeth, madiain, /Yn ail awyddfalch, CBM IV 1 6 iain, /Yn ail awyddfalch, gwalch goradain, /Yn ail awen ddofn o ddwfn gofiain, /Yn ail arwraidd, gw_^r CBM IV 1 5 n, /Yn ail awduriaeth, meddfaeth, madiain, /Yn ail awyddfalch, gwalch goradain, /Yn ail awen ddofn o dd DB VI 31 16 yngor doethion, /O Fynyw hyd faen-Gaer Lleon. /Ail coll in colled anhyrron, /Ef cynnif, cannwyll marcho CBM III 24 63 nais-i gwynaw, /Cwynaf im ermoed hoed ohonaw. /Ail cw_^yn a'm tremyn, tremid erddaw, /Ail gw_^r gwrdd g GM I 7 93 n yw lladd Llywelyn, /Ail dychryn a'm deffry; /Ail dewr udd a'i trymgudd trymdde, /Ail drais wael am ha GM I 7 89 , ail syrth se, /Ail gawdd gne gnawd gyffre, /Ail dilyw dilain draig erhy; /Ail Dydd Brawd braw ystawd MB I 3 9 flogawd, /Can dyddaw angau angen drallawd. /Ac ail dra drymaf trengi meddwawd, /Llys lleufer ynys, gwry GM I 7 94 m deffry; /Ail dewr udd a'i trymgudd trymdde, /Ail drais wael am hael am hynny. /Am orwyr Bleddynt y'm CBM IV 17 8 ef addef, Addaf wychfawr - sail, /Uffern yw yr ail, durail dyrawr, /Ofer, difuner, llyther lleawr, /O GM I 7 92 stle. /Ail llam a'm hedfyn yw lladd Llywelyn, /Ail dychryn a'm deffry; /Ail dewr udd a'i trymgudd trym GM I 7 90 e gnawd gyffre, /Ail dilyw dilain draig erhy; /Ail Dydd Brawd braw ystawd ystle. /Ail llam a'm hedfyn y CBM IV 9 5 uw dibechawd, /Dibechdoeth cyfoeth cyfundawd. /Ail ddigabl barabl parhaawd, /Pe_^r awen, parha_"us hyd ES I 16 25 id yn erwan) /Trais Ierusalem gan Syladin. /Ac ail ddirglais trais traw a_^ Dygen /I'm digawn galar o'm GG II 31 10 r yn y diwedd. /Drwg yw in dryced an buchedd; /Ail ddrwg in cyflwg an cyflyedd; /Trydydd, twyll herwydd LlF1 II 5 57 Ar a gollo pawb o ga_^r /Ar wyneb daear dybi. /Ail ddydd cyn no dydd dilyw, /Pobloedd trist, Crist a'u LlF1 II 1 126 Tywyn, nid iawn tewi - ag ef, /Cadr addef nef ail ei athrefi. /Cadr yd y cedwis, ger Disynni, /Cadredd LlF2 VI 9 3 gennyf, edifar /Caru byd anghlyd, anghlaear. /Ail eilyw ydyw edifar /Difa dyn a difanw llawgar. /Trydy CBM III 21 176 , /Gorwyddawr tuthfawr tu hir gleision, /Gw_^r ail flaidd gw_'raidd, gwryd Nwython, /Gwrawl gleddyfal g PM V 23 153 anant - borthi, /Burthiaist wy_^r yn nifant. /Ail gad drom y'n tremynasant, /Udd addien, uch Dygen Dyf HOG II 9 14 enaid-i, athwyf yn wan; /Neud athwyf o nwyf yn ail Garwy Hir, /I wen a'm lluddir yn llys Ogrfan GM I 7 88 l marth mawr mor dde, ail yrth, ail syrth se, /Ail gawdd gne gnawd gyffre, /Ail dilyw dilain draig erhy CBM IV 1 9 w_^r huadain, /Yn ail arwyre ail arwyrain, /Yn ail gerdd i'm rhwyf, yn rhwydd yd fain, /Yn ail air moli GRh II 28 59 nnydd - i ddyn /Yr hon Dduw tragywydd /A gorau ail gerennydd, /Wedi'r hon Dduw, 'r hon Ddafydd CBM III 11 68 yd fain, /Eilwaith gwarth gwrthodes cynrain, /Ail gormail, gormesgylch rhiain. /Gwrthodwch awch cam, c EG VI 18 25 yn urddawl, /Yn urddas dreigwas dragywyddawl; /Ail gwelais ei drais dros ganawl - Dyfrdwy /Yn y trai tr CBM III 24 64 honaw. /Ail cw_^yn a'm tremyn, tremid erddaw, /Ail gw_^r gwrdd gordden, Arthen eirthiaw, /Edfynt edryfy ES I 24 19 medd, /Maddeuaint anhyfryd. /Trannoeth y gorau ail gwryd, /Gwir Fab Duw, dangos Ei fywyd. /Duw Sul (dwy CBM III 5 114 rwy. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di gywir, /Ail Gwyn Gorfynnawg, gorpwy enwir! /Manyled meinwen mal CBM IV 16 18 dd amhar, /Llu brithion, brodorion brwydrgar, /Ail, gwythlu, gorddu gorddyar, /Trydydd, llu nyw lludd c GM I 11 35 ewin wledig, wlad deithi_"awg - hael, /Gwy_^r ail gyfael gwrawl gofawg. /Gorsaf tey_"rnedd gwersyll wy DB VI 35 40 ima; /A'r erlid fal cynt ar ael y dyffrynt /Ar ail hynt gerrynt Garreg Hofa. /Trydedd hynt ydd aeth, dr SB II 24 34 rll Cernyw rhag ein aerllyw, eurllaw roddawg; /Ail, Iarll Brystau rhag post cadau oedd cadwynawg; /Tryd GM I 7 91 raig erhy; /Ail Dydd Brawd braw ystawd ystle. /Ail llam a'm hedfyn yw lladd Llywelyn, /Ail dychryn a'm CBM III 10 42 lan. /Chweched athrugar athraon - Cadwallawn, /Ail Lluddiawn llafn ruddion, /Cyfnewid erfid arfogion, / PB VII 8 7 b Owain, bro goelfain brys, /Gwychr lym ddraig ail Maig Myngfras, /Gwychwlad o gad a gedwis. /Cadw, Far GM I 7 87 Gymry, /Ystryw chwerw, nid chwerian ei rhyle: /Ail marth mawr mor dde, ail yrth, ail syrth se, /Ail gaw GYC VII 42 23 ydedd, gw_'nedd a wna. /Gwelais Lywelyn luoedd ail Merfyn /A Chymry derfyn yn ei dyrfa. /Gwelais benae PM V 23 155 tremynasant, /Udd addien, uch Dygen Dyfnant; /Ail milioedd milwyr dybuant, /Eilyrth gyrth y'n gwrthfyn DB VI 29 126 wn deigr llawn a ollyngaf /O orchudd Gruffudd, ail Nudd, fy naf; /O erchyll golled, gallmarw fyddaf /A' MB I 3 24 in briawd; /Handoedd gad gyffro o Anarawd, /Ac ail o Run Hir, rhyfel ddurawd. /Gwanai yng nghynnor eiso LlF1 II 1 55 lewenydd, /A wna ei noddfa yn dda ddiwenydd, /Ail Osfran gynnan aeswan oswydd, /Aesawr hael orfawr arh PM V 5 41 arwres - haul, /Hael Ddafydd a'i rhoddes. /Dug ail ruthr, troch aruthr trachwres, /Tir Lle_"yn er llith GM I 7 87 n ei rhyle: /Ail marth mawr mor dde, ail yrth, ail syrth se, /Ail gawdd gne gnawd gyffre, /Ail dilyw di CBM III 10 25 ch anghrawn /Eryr gwy_^r gwelygordd Leisiawn. /Ail welygordd fawr feirdd welling - a'm peirch, /Ar fygr PM V 23 81 - a_^ Ffrainc, /Yn ffrawddus fal Camlan, /A'r ail, yn Arfon, arfor fan, /Yn undydd, ein HunDuw in a ra GM I 7 87 id chwerian ei rhyle: /Ail marth mawr mor dde, ail yrth, ail syrth se, /Ail gawdd gne gnawd gyffre, /Ai ES I 23 11 Llwry gwyrdawd cyd (boed Brawd rinwedd!); /A'r ail yw priawd enw pruddedd /Tros fwyniant trigiant truga HOG II 6 53 cysefin - foliant, /Gwenlli_"ant lliw hafin. /Ail yw'r llall o'r pall, pell fy min /I wrthi, i am orth ainc 1 EMRh VI 23 23 wd o'i ardal na tha_^l na thwng. /Gwnaeth drwy ainc ar Ffrainc ffrawdd annheilwng /Ac ergryd a chryd a air 17 DB VI 35 89 iawl diwair Fair ferch Anna: /Can cafas eurwas air a lwydda, /Can gaffael hirynt byd bod yma, /Can Dduw DB VI 31 69 ioledd Pedr, pen porthorion, /A Mair o'i gwyry Air a'i gweryddon, /I'm tri arglwydd byd, boent cyfeilli PB VII 7 6 t llys, aerbair - yn arfau, /Dug angau (dygn a air!) /A'i law oedd lw 'mhob cyfair /Fal cyfun grededun PhB VI 12 41 adair, /Gwn iddaw goreuraw gair. /O dywedais-i air ar wecry - heb borth /Parth eurgolofn Cymru, /Diwyga LlF1 II 3 55 ion cain awch canrhed; /Erchwch i'm pair, can air, ced; /Archaf i udd naf, nodded. /Archaf i'r gorau u GM I 9 29 helwy. /Genilles a'm llif, cyd am lladdwy - ar air, /Ei muner (nid mawr imi fy ngofwy!). /Gwyn ei fyd p PB VII 17 7 eddynt Flaidd, trais tra adwyd, /Oedd cywir ei air eirioed, /Oedd hael twym-ddiwael telaid. /Telaid yn BF VII 57 18 t feithrin Brenin breiniawl, /Can gwneir er dy air, Fair fuddugawl, /Gwna, dan gof erof, eiriawl - im d PB VII 11 8 d, /Twn ei ba_^r, draig anwar, drud, /Didwn ei air fal crair cred. /Cred ban aeth draig hydrffraeth, hy MeiG I 30 16 ddo. /Celfydd ni ddygred a ddyweto /Celwyddawg air ffraeth, er a'i traetho. /Coelaf i Grist, diathrist GYC VII 40 39 i draed a'i fronnau, /A'n troses ar gyffes heb air gau, /A'n troso i bob trosedd gorau, /I foli'r Drind CBM III 5 60 buched; /Gwarfardd wyf iddi o ddylyed, /Gwa_^r air i'm cyfair ni'm cyfaered; /A chen ni'm caro, na'm ce D-3 VI 19 34 n ein diwedd-ni, gwaredd gwirion, /Trwy eirawl air Mair a'i morynion, /Dethol, ymhlith saint doethon, - CBM IV 6 156 r hoywal. /Hoywal hawl gadarn, hardd gedawl ei air, /Mal i grair yd gredir: /Graid gyfred gyfrawdd naw CBM IV 1 10 il gerdd i'm rhwyf, yn rhwydd yd fain, /Yn ail air moliant, moli Owain. /Cyfarfu ag Eingl am Degeingl d LlF2 VI 10 65 ith. /Gwae ddiwarth, ddiwyl, ddiolaith - am ei air, /Ni lawer lefair o Fab Mair maith. /Gwae ni gred Tr PB VII 18 24 awrweilch trin, /Ei lw ni lithid ar We_^n, /Ei air oedd crair crededun. /A gretai We_^n, walch syberw, ais 4 CBM IV 6 53 yd ar ystlys, /A pharau yn ffyrf hyd enfys /Yn ais meirw, a meirch yn gochwys; /Ac ar Gastell Gwis gogw EW VI 6 14 raig Emrais - fal prudd, /Prif gynnydd Cefn yr Ais; /O Neirthiad Ne_^r, nen llednais, /Ac o nerthoedd c GM I 7 103 Merfyniawn. /Gwelais Loegr yng ngrwn, gwelais ais yn dwn, /A thon waed ar estrawn. /Gwelais hael yn he CBM III 26 90 ng trwy fwng, trwy forddwyd, /Gwayw i drais yn ais, yn ysgwyd, /Gwayw Einiawn creulawn, creulanwyd /O l a_^l 3 PM V 11 9 ant calon yn don, yn doll. /Tyllon ei alon, ei a_^l - a gedwis /O gadwent ac ynial, /Hoeddlfrau hydrgla PM V 5 50 n ysgar llew llachar lluchwres /A_^'i alon o'i a_^l anghymes, /Cynifiaid, blaeniaid bleidiau armes - ca CBM III 15 7 yn - a_^ hwn, /Honnaid fydd ei derfyn, /Lloegr a_^l am aur ma_^l melyn, /Er lleas Duw, ni llas dyn. /Dy Alaawg 1 PM V 24 27 drin, gwy_^r draul fodawg. /Cefaist elfydden Alaawg - ynial /O'th glau gleddyfal, goed gleddyfawg. /D alaeth 7 DB VI 27 3 lawd, didrawd, didramgwydd; /Maith y'm gwnaeth alaeth a'i arwydd - arnaf, /Mi ni rydynnaf dan ei aflwy PM V 1 113 dim nid ffug) /Hyd Bentir Gafran yd gyfrddug. /Alaeth ei bennaeth ar bob engiriawl /O hir wawl Hiraddug ES I 15 17 wyr 'n ei hiraeth. /Hir ydd wyf, rodd nwyf, yn alaeth, /Gwae Brydain am briodoriaeth! /O golli Rhodri n CBM IV 17 111 ng, o gyfyng gymodogaeth. /O angor tewdor (tud alaeth - gymwyll), /O dwyll, o dywyll dywysogaeth, /Yn n PC II 21 9 lleddir a_^ llafn glas. /Dielid Mab Duw ddygn alaeth - Hywel, /Hawl Echel (och arfaeth /Am ledrad frad D-4 VI 20 11 A glywant men ydd aeth, /Mal tors, nyw terfysg alaeth, /Mal ton, trais drylon, tros draeth. /Traethaf, CBM IV 16 42 eryf, Pen haelonaeth - dwfn, /Deifnawg fydd ei alaeth, /Yn ein hoes y mae moes mawrwaeth, /Mawrddrygau alaf 22 CBM III 25 2 rid, rhwyf gwryd gwraf - o gyfedd /A gefais ei alaf, /A Duw a'i dug i arnaf /A ddwg pawb a fo pennaf. / DB VI 30 48 wb a erchis. /Nid dodi barau a beris - arnaf, /Alaf a enwaf im a enwis. /Nid hebof ei alar, ca_^r a'm c PM V 23 102 gwan, /O'i ariant gormant gorym ddrudran, /O'i alaf a'i aur a'i arian can. /Can edwyn ddychryn a ddechr CBM IV 2 21 amddinau crau, clau clywitor. /Oedd gwrdd am alaf am Alun drefred, /Oedd gw_^r, ban brofed, cyfred cy CBM IV 4 278 dder: /A'm rhoddes rhwyddles rhwyf nifer, /O'i alaf amliw biw breufer, /O'i breiddiawr, o'i fwynfawr fu CBM IV 6 293 degwch a'th elyf a'th elwch /A'th wolwch a'th alaf /A'th frondor a'th fro gadarnaf /A'th folchlafn a' CBM III 16 9 frad, /Dybriw draig dragon beleidriad, /Dybrys alaf Deifr i drefad - Bowys, /I beues ei hendad, /Dygost LlF2 VI 8 28 wysg eurgor cyngor yn y cyngain - dawn, /Rhyd alaf digrawn, alon digrain. /Rhi rhuddbar cyfar cyfwyrai PM V 6 17 cyntaid, /Yn ardwy beirdd dwfn, dyfnaid - ei alaf, /Ei elyf feirch cannaid, /Yn erchlyfn, yn erchliw EG VI 18 94 hob gwlad, /A mawrdud olud olygad /A Mordaf am alaf eiliad; /Ysym-i Run, gatgun gytgam rad, /Cydgaffael ES I 17 44 , /Arfrudd, er cyhudd, ni'm cyll. /No cholled alaf elw freuner - o'm ta_^l, /Tebycach im lawer, /Heb e GM I 9 143 ngwaith Maes Carnedd can frehyrau. /Dyhepgyr alaf, elyf ddoniau, /Dychlud clod Brydain bedrydannau. / PM V 10 5 wythyr gwaith Feigen. /Mau gynnelw, yr elw, yr alaf, - gan ddraig, /O ddragon fodrydaf, /Heb bant, moli GM I 11 57 on. /Dragonawl feidriawl fadiain - yn elfydd, /Alaf geinrydd, elw ddyganrain, /Dyganre dy ged dy gyfwyr CBM IV 6 106 w /Gosgrynwent cadwent ced wallaw. /Gwallofiad alaf, gollewin eryr, /Arf dewrwyr y dwyrain, /Rhuddfoawg DB VI 29 103 wawr eurdorf gwraf, /Graid syniaid, syniais ei alaf; /Grymus gan gweled, ei dy_^ gwelaf, /Gradd berchen GYC VII 36 13 rhudd ei baladr, balawg eurllaw: /Gwasgarawdd alaf, gwisgawdd bob gaeaf /Gwisgoedd amdanaf i amdanaw, CBM IV 9 144 eilch elwch, /Elyf ddraig ddragon ddigrifwch, /Alaf lyw luoedd amgelwch, /Amgeledd Brython, brythwch - LlF1 II 2 20 ni ryfeddaf - ei fod, /O gyfannod clod er clud alaf. /O gofynnir pwy, py rydd fwyaf, /O saffwn as gwn n CBM III 24 91 ised ei Dduw ei ddwyn ataw, /Delw y doeth ataf alaf o'i law, /Delw ydd oedd wrthyf-i, ydd wyf wrthaw. / CBM III 14 38 y_^m, am bennaf - terrwyn /Tyrrant feirdd am alaf, /Tey_"rnaidd hael tey_"rnaf, /Tey_"rnedd orsedd or PhB VI 11 18 /Gnawd rhygwydd rhygais ni allo, /Gnaws gaeaf alaf yng ngodo. /Telais-i feirch i farchawg Mwyddno, /Te alafoedd 1 CBM III 24 136 Gogyman cludfan, cludfeirdd wogawn, /Cludais-i alafoedd llysoedd Lleisiawn. /Gwedi pargoch grym, parlly Alafrodd 1 CBM IV 9 82 Greddf eigiawn, ni grawn, ni gryny - gormodd, /Alafrodd Elifry. /Grym erddrym, aerddraig a'i dyly, /Gly alar 14 DB VI 33 66 d. /Enwawg w_^r arwr, aur ei dudded, /Anwar ei alar a olo_"ed, /Enwir yw angau angen drwydded, /Anwas CBM III 7 5 gedymdaith, /I gwynaw Madawg meddfaith, - ei alar /A'i alon ym mhob iaith: /Do_^r ysgor, ysgwyd ganhy DB VI 29 108 ynaf, /Hir yd goffe_"ir a goffaaf, /Mor lle im alar am a garaf, /Mor llwyr y lladdawdd Llundain arnaf, DB VI 30 49 arnaf, /Alaf a enwaf im a enwis. /Nid hebof ei alar, ca_^r a'm cedwis, /Nid heb meirch meithdew y'm hed BF VII 50 30 ei ddistryw, llyw llyseiddiaf, /Gw_^r dygn ei alar, ca_^r cywiraf, /Gw_^r cywirgoeth doeth, detholaf - PM V 23 26 in, feirdd byd, bod daear - arnaw /Ac arnan ei alar. /Ef ein llyw cyn llid gyfysgar, /Ysglyfion ysglyfy GM I 7 46 oegr (llafn dyar - wrthudd) /Nid wrth fedr ei alar. /Galwaf Dduw gan ddeifniawg adfar, /Galofydd hueny PB VII 5 25 rf tey_"rnas. /Tey_"rnllw ei law, tey_"rnedd - alar, /Gwawr gwanar, gwin a medd, /Tey_"rnllyw glyw, glo PB VII 5 33 ei fa_^r, /Ni'm llwydd goleurwydd galar. /Mau alar llachar mur traeth Llychwr - gwychr, /Llew gwychddr PB VII 19 15 n gorddwy ei esgar, /Llawch cyrdd, cerddwys ei alar, /Llew traws, ni wneid trais a_^'i ga_^r. /Oedd car CBM IV 18 50 trydwyll trefred, /O anghyffred gadw, o gadarn alar, /O garchar esgar pan ysgared. /Ac Ef yw ein Llyw, PB VII 15 21 nionydd /A distain gwawr Prydain prudd. /Prudd alar Rhys ni'm rhoes-i hoen, /Prif walch cadarn haearnga EW VI 4 33 , /Trai hoeddl, ei hoed yr borthais. /Porthais alar trwm, tramawr odrig - w_^yth, /Am wawr llwyth a lle GYC VII 36 24 mau, i'm dynoedl, amdanaw - afar, /Can ys mau alar, ys mau wylaw. /Arglwydd a gollais, gallaf hirfraw, Alaswy 2 D-4 VI 20 69 welyn, llyw tey_"rnedd. /Tey_"rndud Leisawn ac Alaswy - dir /I de_"yrn Degannwy, /Cam i'r Cymro niw ho CBM III 16 77 /Ysgwyd glaer glod arlwy, /Rhudd ongyr angerdd Alaswy, /Rhudd lwybr gwaed: gwae lwfr a'i gwelwy! /Rhun Alclud 1 GM I 9 145 d Brydain bedrydannau. /Dywystlir iddaw o Ddin Alclud gogledd, /Draig yw yn nyhedd draw yn neau. /Addfw Alecsander 3 CBM IV 17 77 - ffaw, /Rhybudd fu iddaw, ddylaw ddolur: /Bu Alecsander, byd lywadur, /Hyd sygnoedd nefoedd, ni bu se PM V 4 6 Afael wirion. /Ni bu bryd eisiau Absalon /Nac Alecsander na Iason. /Bu cedeirn o'r Tri Trinheion: /Tra CBM IV 8 30 /Cynifwr cynnif ni ddiofer, /Cynifiad cynneddf Alecsander. /Tey_"rnas ddinas, dyn a gymer, /Ymherawdr, alon 14 PB VII 10 1 Oesfyr dy alon, aesfriw - Faredudd, /Trawsfalch udd treiswlad wiw, LlF2 VI 8 28 yngor yn y cyngain - dawn, /Rhyd alaf digrawn, alon digrain. /Rhi rhuddbar cyfar cyfwyrain, /Rhyn dior PM V 19 17 /Am dymyr, gwaed gwy_^r gorewyn. /Peithiawg dy alon. Dy elyn - gwae ef! /Gwaedd a gwlad neu'th ganlyn, PM V 11 9 rfoll, /Cant calon yn don, yn doll. /Tyllon ei alon, ei a_^l - a gedwis /O gadwent ac ynial, /Hoeddlfra SB II 24 5 hedeiror. /Rhudd brudd breon Rhos dros drychon alon elor, /Rhygn ddygn ddisgyn, rhwysg wysg wrysgryn wo CBM IV 6 251 ndragon pendrychion - o wy_^r, /Pan drychws ei alon. /Ga_^l ysgwn ysgwyd anghyfan, /Garw esgar yn ysgor D-3 VI 19 14 on - ba_^r, /Arglwydd trugar, gwa_^r, gwae dy alon! /Gwnaethost ffordd ar fo_^r i hwylforion - gynt /A PM V 10 66 udd mawr a maon - Prydain /(Nid prydferth i'w alon) /Lle teg tey_"rnwaith udd Mo_^n, /Llys er lles i f EW VI 1 6 d. /Cadw, Dduw, Lywelyn lyw ongyr - aelaw, /Ei alon niw hesgyr; /Cedyrn llu cadarnllaw gwy_^r, /Cadarnl PM V 5 50 ores. /Cyn ysgar llew llachar lluchwres /A_^'i alon o'i a_^l anghymes, /Cynifiaid, blaeniaid bleidiau a LlG VII 25 10 rwydr, eurgrwydr, aergun dynged, /Yrho_^d a'th alon pan yth holed, /A thithau yn gwychaw pan goched - d CBM IV 13 18 yrchaist, gyrch union - sengi, /Sangai bawb ei alon; /Parthred gwy_^th mal Gwaith Faddon, /Porthathwy, CBM IV 6 35 'i loflen. /Hud arfaidd tra Thren treiddiaw ei alon, /Traul dragon, Saeson sen, /Hud ysgithr ei esgar y CBM III 7 6 th, /I gwynaw Madawg meddfaith, - ei alar /A'i alon ym mhob iaith: /Do_^r ysgor, ysgwyd ganhymdaith, /T Alun 7 PM V 20 48 oeth, peithiawg pob un, /Tandde ffyrf, ffo_"es Alun PM V 23 36 . /Pan orfu pen llu llachar, - Llywelyn, /Llyw Alun a Thafar, /Myrdd bu lladd, llith brain gorddyar, /O DB VI 35 77 Berfeddwlad ac nis gwada. /Tros yr ugeinfed o Alun drefred /Hyd waelawd Dyfed ydd eheda; /Mi yw ei ben CBM IV 2 21 au crau, clau clywitor. /Oedd gwrdd am alaf am Alun drefred, /Oedd gw_^r, ban brofed, cyfred cyfor, /Gr PM V 23 79 n, /Dygoch llawr dwygad fawr faran, /Un am Fro Alun, elfydd can, - a_^ Ffrainc, /Yn ffrawddus fal Camla CBM IV 13 32 cythrudd, /A_^'i law, braw Brynaich gystudd, /Alun rhag hil Rhun bu rhudd. /Rhuddgrau ei arfau, arfai CBM III 16 222 d rhodwydd fal Rhun, /Ysgawl torf rhag trefred Alun, /Ysgor ddo_^r ddyrwn, ys gwn oedd ysgwn /Ysgwyd (t alwn 1 GB II 26 62 Ddybrunawg; /Ar Dduw a Dewi, dau niferawg, /Yd alwn bresen breswyl fodawg. /Breiniawl fyth fyddaf ban all 1 DB VI 29 124 mguddiaf. /Nid a eill cadarn yn cadw eithaf /A all gwan truan: trist a allaf. /O orchrawn deigr llawn a allad 1 BF VII 54 27 rian dorri, /Dyfrydedd Gwynedd, gwae ni: - rhy allad, /Gwalch ffysgiad, rhoddiad rhudd a phali! /Gwaed allael 3 PM V 11 51 awer bardd llawn afael, /Aerawd gwawd gwedi'i allael, /Aerdalmithr, aur hylithr hael. /Hael Arthur, mo BF VII 44 19 d, honnaid, hael, /Ca_^r coeth, doeth, dygn ei allael, /Cywir nas gwelir; ys gwael. /Mor wael myned hae CBM IV 5 74 awdd, aerflaidd afael - lew, /Arf trylew trais allael; /Llawroddiad llawrodd gaffael, /Nid llaw fyddag allaf 5 DB VI 34 14 uch daear, ddyn, o mynnaf, /Heno a allo hyn a allaf: /Dedfryd gw_^r gorau y'i barnaf, /Dadfrawd gwawd GB II 26 197 Ddewi. /Duw a folaf er eirioled - im, /Can ni allaf-i ddim heb Dduw Trined. /Dewi yn eang, yn rhan rhw DB VI 29 124 darn yn cadw eithaf /A all gwan truan: trist a allaf. /O orchrawn deigr llawn a ollyngaf /O orchudd Gru PB VII 18 4 /Marwnad heb blyg, hirddrig, hardd /Bellach a allaf o'i gerdd. /Cerddorion cerddau difwlch /Gwe_^n, la DB VI 29 119 i mawr fyddaf. /Cyd ymguddioch-chwi oll, mi ni allaf /Ymguddiaw dan llaw, ban fo lleiaf. /Cyd ymguddio allai 1 DB VI 25 37 n, /Adrawdd ei dda_"ed aerdrin - ni allwn, /Ni allai Daliesin. /Cyn adaw y byd gyd gyfrin, /Can hoeddl allan 3 CBM III 1 34 , cenyf o'm ban, /A mi, feirdd, i mewn a chwi allan CBM IV 16 214 eliar ba_^r ban, /Dychrys gwry_^s gwres tandde allan. /Gwedi celennig, wedi Calan - berth /Pan borther PM V 23 90 w a llaw ar lluman, /Llwybr yn wybr yn ebrwydd allan, /Llwrw dawn Cadawallawn fab Cadfan, /Y mae am Bry allawr 7 LlF1 II 1 27 Allawr Bedr i'w fedr yd yr foled; /A'r drydedd allawr a anllofed - o nef: /Gwyn ei fyd ei thref gan ei LlF1 II 1 26 anwed: /Allawr Fair o'r Pair, hygrair hygred; /Allawr Bedr i'w fedr yd yr foled; /A'r drydedd allawr a GB II 26 269 au. /Ysid esgob llary uch allorau - Dewi, /Pum allawr Brefi, braint i'r seiniau; /Ac i foli Dewi dothwy GB II 26 182 an berchi) /O nef, deg addef, addfwyn westi, /Allawr deg ni eill dyn ddisgwyl arni: /Ychwaneg cyfoeth LlF1 II 1 25 ysydd /Rhwng mo_^r a gorwydd a gwrdd lanwed: /Allawr Fair o'r Pair, hygrair hygred; /Allawr Bedr i'w f LlF1 II 1 23 i daered, /Men y llafasaf oes ddarymred. /Tair allawr gwyrthfawr gwyrthau glywed - ysydd /Rhwng mo_^r a GB II 26 68 -i wir yn llwyr a llewenydd mawr /A lle_^n uch allawr heb allu clwyf; /Gweleis-i am ucher, uchel eu rhw allel 1 D-5 VI 36 50 edd. /Digarad a fydd digaredd - rhag llaw /Heb allel hunaw rhag anhunedd. /Ef, a nef a llawr, W_^r mawr allfro 1 PhB VI 11 2 elais Rys yn llys Eisidlo, /Geleurudd gelyn yr allfro, /Hyfolawg, hael mynawg, hawdd bo, /Glod edmyg gy allmyn 1 PM V 26 30 ; /Gnawd o'i law ei lafur cochwedd /I gychwyn allmyn alltudedd. /Gnawd i'w luydd ladd eu tachwedd /I l allmyr 2 PM V 11 26 folud, wrth filwyr - bu gwrdd, /Bu gorddwy ar allmyr, /Cadr wryd bryd Bra_^n fab Lly_^r, /Cedawl arwyn PM V 10 10 Gruffudd, graid eryr - Prydain, /Priodawr tud allmyr, /Hyd ydd a_^ clod rhod rhywyr, /Hyd ydd aeth hwy allo 2 PhB VI 11 17 n a granwen ei gro, /Gnawd rhygwydd rhygais ni allo, /Gnaws gaeaf alaf yng ngodo. /Telais-i feirch i fa DB VI 34 14 af, /Nac odduch daear, ddyn, o mynnaf, /Heno a allo hyn a allaf: /Dedfryd gw_^r gorau y'i barnaf, /Dadf allorau 1 GB II 26 268 id unbennaeth unbenesau. /Ysid esgob llary uch allorau - Dewi, /Pum allawr Brefi, braint i'r seiniau; / Allt 3 DB VI 35 70 drwg a wnaeth yn amlwg /Pan gerddwys ei fwg am Allt Faga; /Deunaw dawn oedd fwy, dug ei harfordwy, /Gwy CBM III 16 52 wy ben, drwy beri camawn, /Gwaed ar wallt rhag Allt Gadwallawn: /Yn Llannerch, yn lleudir Merfyniawn, / D-4 VI 20 58 ig. /Cerrynt a ddugam ni ddygerdd - eraill /Ar allt mo_^r a'i ogerdd, /Pebyllfa pair cyfa cerdd, /Penna alltud 1 CBM IV 18 27 a feddyliaf /O bechu a bechws Addaf. /Neud wyf alltud drud a dreigl Dy wendud /A'th wendorf amdanaf; /N alltudedd 3 CBM III 3 21 ef yn Eifionydd dudedd. /Mad gyrchawdd garchar alltudedd, /Cyrch cyflawn cyfle difro_"edd, /Mad gymerth PM V 26 30 wd o'i law ei lafur cochwedd /I gychwyn allmyn alltudedd. /Gnawd i'w luydd ladd eu tachwedd /I lwydion, HOG II 6 24 ar welwgan gynnif rysedd /Gorpwyf ellyngdawd o alltudedd. /Ni ddaliaf, diau, yni dde_^l i'm plaid, /Bre alltudion 2 DB VI 31 41 r trwm tramawr goffeion, /Am fod yn eu tud hwy alltudion, /Am fawrweilch, aerfeilch arfogion, /Am fawre CBM IV 6 231 ydyladd yn ddrud rhan canaon - cnud, /Rhydylud alltudion, /Rhydyly dilain gwleidiadon, /Rhydylif cynnif allu 2 GB II 26 68 wyr a llewenydd mawr /A lle_^n uch allawr heb allu clwyf; /Gweleis-i am ucher, uchel eu rhwyf, /Gwrage ES I 21 16 synt fradwyr fredychu - Crist, /Creulonedd heb allu! /Rhy'i gellynt, gallem anghredu, /Yng nghryd byd r allu'n 1 GYC VII 41 31 ron Dofydd a Sywedydd, nid oes wadau; /Nid oes allu'n erbyn Iesu, na syn droau, /Nac esgusaw na chuddia allwedd 1 PM V 26 21 Saeson y maon a'i medd; /Yn Abertawy, terrwyn allwedd - Lloegr, /Neud llwyr weddw y gwragedd. /Ni cha allweddawr 1 GM I 9 122 glodig Gwyndyd gwyn ysym', medd pawb, /Prydain allweddawr oll yn eiddiaw. /Endewais-i eryr ar ei giniaw allwng 1 EMRh VI 23 15 gorwlad a chad yn wng. /Penial pob arial, crau allwng- branes /Am gylch llyw didres, dwydraul gyfrwng. allwn 1 DB VI 25 36 awn gysefin, /Adrawdd ei dda_"ed aerdrin - ni allwn, /Ni allai Daliesin. /Cyn adaw y byd gyd gyfrin, / allwyd 1 GB II 26 233 /Ceiswyd cythreulaeth gwaeth gweithredau, /Ni allwyd a fynnwyd, methlwyd wyntau; /Ellyngwys gwragedd e allwynin 3 GYC VII 36 1 Oer galon dan fron o fraw - allwynin /Am frenin, dderwin ddo_^r Aberffraw, /Aur dily ES I 17 6 ddoeth cyfoeth cyfiewin: /Ni nawd, nid llonydd allwynin. /Hir aeth a'm rhywnaeth rhewin /Braint brodyr, GM I 10 3 af, hear gweilgi, /Eirioes ced oergled celli. /Allwynin ysid o symud arglwydd, /Erglyw, Dduw, fy ngwedd allwys 1 GB II 26 170 i gorelwi /I geisiaw diffryd y_^d ei erwi; /Ny allwys gwerin gwared iddi /Hyd ban y'i gwarawd gwirion Am 581 PM V 27 31 clwyf - i'm deurudd, /I'm dewredd nid ydwyf, /Am GB II 26 80 ichawn Dewi nis dichonwyf, /Gwnaed eiryoled im am a archwyf. /Archaf reg yn deg, a digerydd - wyf, /I e DB VI 29 110 ddawdd Llundain arnaf, /Mor llwyr ca_^r-gw_^yn am a garaf. /Cyd a_^ dragon byd o byddaf, /Trugar hael, DB VI 29 108 /Hir yd goffe_"ir a goffaaf, /Mor lle im alar am a garaf, /Mor llwyr y lladdawdd Llundain arnaf, /Mor LlF1 II 3 23 in, /Llyw coelfain, Coeling drais: /Heddwch im am a genais, /Haedding Fair, fal y'i haeddais! /O haedda DB VI 29 106 rchen, ei barch amdanaf! /Hiraeth ysy i'm dwyn am a gwynaf, /Hir yd goffe_"ir a goffaaf, /Mor lle im al CBM III 5 96 y! /Neu'm rhydraeth hiraeth, feddfaeth facwy, /Am a rygaraf-i, ceni'm carwy, /Neud lluddedig glan rhag GB II 25 48 luestu, /Am hyfryd, cymryd Cymru ben baladr, /Am Aber Taradr yn tremynu, /Am Byrth Ysgewin yn goresgyn CBM IV 9 93 wrw llu, Lloegrwys digyflwyn, /Gw_^r gwrddfan am adfan adwyn, /Gwrfan gawr, gwrddfar wawr wenwyn, /Ef GM I 7 97 y'm gorflawdd lletgynt, /Aml edfynt a'm dyle /Am adfod arth arfod arf he /Heb edfryd yng ngweryd wely. CBM III 1 11 arddair i'th barth nid gwarth, nid gwan. /Taer am aer, am gaer, am gain walchlan, /Tew am lew trylew, t PB VII 8 18 a'i gorug. /Gorug fy llyw, llew Amgoed, /Gwyar am aerdrydar draed, /Oesawg farchawg, feirch gydnaid, /A BF VII 48 10 hebddaw. /Am Owain gyfrgain (gyfrglod iddaw), /Am aerwalch haelfalch, hawdd yw wylaw, /Am eryr cedwyr c DB VI 27 5 ni rydynnaf dan ei aflwydd. /Mor draws fu Iesu am aesdrygwydd, /Mor dreisiwr angen am re_^n rhadlwydd, CBM IV 17 43 wyth cyfafrdwyth prifwyth prifwyd. /Cyfarfaeth am aeth am arfeddyd - twyll /(Cyfrangau gymwyll) a'm pwy CBM IV 2 21 Oedd amddinau crau, clau clywitor. /Oedd gwrdd am alaf am Alun drefred, /Oedd gw_^r, ban brofed, cyfred EG VI 18 94 m mhob gwlad, /A mawrdud olud olygad /A Mordaf am alaf eiliad; /Ysym-i Run, gatgun gytgam rad, /Cydgaff CBM III 14 38 ydd y_^m, am bennaf - terrwyn /Tyrrant feirdd am alaf, /Tey_"rnaidd hael tey_"rnaf, /Tey_"rnedd orsedd CBM IV 2 21 inau crau, clau clywitor. /Oedd gwrdd am alaf am Alun drefred, /Oedd gw_^r, ban brofed, cyfred cyfor, DB VI 35 70 g, drwg a wnaeth yn amlwg /Pan gerddwys ei fwg am Allt Faga; /Deunaw dawn oedd fwy, dug ei harfordwy, / PB VII 11 11 aeth, hy /Er goddau goddaith Benfro, /Oedd aml am amlaen deulu /He_"yrn traws de_"yrn trosti. /Trosti e CBM III 26 49 af heb gudd, /Ni'm gwnaeth glyw golud goludd - am anaw, /Na'm gorthaw, na'm gwarthrudd; /Cerddorion cer OC II 15 34 Owain hael hawl ddiolaith - Lloegr, /Lluosawg am anrhaith; /A ennir wedi hirdaith? /A annwn-ni yn Rhos EGM I 26 46 rch egregi) /Arch ydd wyf yn arch yn ei erchi /Am archfain riain: rhaid ei meni /Trwy ddiwyd eiriawl de CBM IV 4 31 marchogasant - wy_^r /Am du lly_^r a lliant: /Am ardal Caer Dathal doethant, /Glyw amdrai, amdrwch ydd LlG VII 24 27 rborth hyborth heb gymw_^edd. /Gnaws mawrdraws am ardal dyhedd, /Gnawd iddaw treiddiaw trwyddi berfedd! BF VII 53 4 uw dy leas! /Am eurddawn, mawrddygn y'i llas, /Am arddelw teg, am urddas. /Am urddas addas eiddunfryd - CBM IV 17 43 afrdwyth prifwyth prifwyd. /Cyfarfaeth am aeth am arfeddyd - twyll /(Cyfrangau gymwyll) a'm pwyll i'm p LlF1 II 3 21 i fa_^r i'm harglwydd. /Galwaf-i Dduw Arglwydd am arglais - Owain, /Llyw coelfain, Coeling drais: /Hedd GG II 31 43 d gorfoledd, /Ysgar byw a marw garw argywedd. /Am arglwydd diwyd, am ddiwedd - ysgar, /Anysgafn a w_^r LlG VII 27 4 wander i lawer, eilywed - tramgwydd /Rhyddoeth am arglwydd eurglawr drefred. /Gwalch gwrawl gwryd Gwalh GYC VII 36 7 Llywelyn nid rhydd i'm rhwydd wisgaw. /Gwae fi am arglwydd, gwalch diwaradwydd! /Gwae fi o'r aflwydd ei PB VII 15 12 ristyd, /(Rhwysg gydymddaith, cludfaith clod) /Am arglwydd mawrglwyf golled. /Collais-i Rys, colled ni' LlG VII 27 43 /Och am ddilyw mawr, ni'm dawr cyn de_^l; /Och am arglwydd rhwydd rhuddfedel - utgyrn, /Och am wawr ced GRh II 28 22 bawb a_^ thi i'th wyneb - am fudd /Ymfeiddiaw am ateb; /I'th arfod, osod oseb, /I'th arfau ni'th arfai GG II 31 13 pumed, rhyfedd; /Chweched, amgaled amgeledd - am aur /A mireinwch byd a'i anrhydedd; /Seithfed, bwrw g CBM III 15 7 a_^ hwn, /Honnaid fydd ei derfyn, /Lloegr a_^l am aur ma_^l melyn, /Er lleas Duw, ni llas dyn. /Dyniadd PM V 23 69 /Draig Prydain bedryfan, /Adod Lloegr lluosawg am ban, /Adaf hir yn herwydd Calan, /Adwedd tey_"rnedd, CBM III 14 36 gyrch cludfeirdd clodfan, /Pan fydd cyd cedwyr am ban. /Am bennaeth ydd y_^m, am bennaf - terrwyn /Tyrr GM I 13 10 gnodydd ar ne. /Gnaws edn adnabod bore, /Gnaws am ban benial ystre. /Gnawd o'm gwawd gwychran i falchla CBM IV 16 216 celennig, wedi Calan - berth /Pan borther glyw am ban, /Wedi serch a seirch, meirch meingan, /Emys llys HOG II 13 11 ed - ei laifn /A gwaedliw ar giwed /A gwaedlen am ben a banned /A gwaedlan a gran yn greuled CBM III 26 60 ddadannudd. /Dyfryd fyd fyddaf drwy gythrudd /Am ben cun ceneddl Faredudd, /Dyfrydedd i feirdd farw a PM V 24 38 nid mal diawg, /Dy gynneddf dyfod yn orfodawg /Am ben dy gynnygn, cynnwrf gwychawg, /A gwasgaru clwyf a ES I 18 11 n - llu, /Llary Ednyfed Fychan; /Oedd ban gawr am ben garthan /Pan gafas aerwas eurwan. /Erwan im galar PM V 30 10 Celi, fal cwlwm dolen, /Eu carchar anwar, amar am ben. /Ni bu haws uddudd, fal trabludd Tren, /Nog anha GYC VII 38 16 'r pumffrwd, pumffrwyth nid ofer, /A'u bannau am ben y nifer, /Ac annheilwng lu gan Lusiffer, /Ac yn n PM V 24 50 A gwaedlwrw gwy_^r aerfwrw arfawg, /A gwaedlen am ben yn beithawg, /A gwaed, a bwyd brain, a bra_^n ar CBM III 14 37 dfeirdd clodfan, /Pan fydd cyd cedwyr am ban. /Am bennaeth ydd y_^m, am bennaf - terrwyn /Tyrrant feir CBM III 14 37 fydd cyd cedwyr am ban. /Am bennaeth ydd y_^m, am bennaf - terrwyn /Tyrrant feirdd am alaf, /Tey_"rnai BF VII 54 11 eth Crist, croes oleuni, /Rhy drwm fu eu ba_^r am beri - lluoedd /I gynnal torfoedd terfyn Hoddni; /Gwy HOG II 6 70 aeth, ysy nawd /Am Nest deg debyg afallflawd, /Am Berweur, berfedd fy mhechawd. /Am Enerys wyry, ni war PM V 5 34 Yn esguraw hawl, hawdd adnes, /Yn esgar i bawb am beues, /Yn ysgwthr trydar yn ysgwn ddarpar, /Yn llach PM V 25 54 rri, /Am gynifer gwaed amdrychion am draed /Ac am bob paraed parawd-losgi /A'i gwbl weithredoedd ar ge PM V 25 51 Beli - Hir, /Ni chelir na'i wir na'i wrhydri /Am bob trais rhyddug ar bob tarw caddug, /Ac ar bob sarr CBM III 1 32 naf can caraf (can wyf gwaethlfan) /Canu cerdd am borth am byrth clodfan; /Cyfodwch, cenwch, cenyf o'm PhB VI 15 32 ynneddf yw cennyf-i, cyd erganedd, /Canu cerdd am borth, am byrth neufedd: /Hengerdd Delesin i dey_"rne CBM III 21 200 Tri chyfred a_^ ched a cherddorion, /Tri eorth am borth am byrth Saeson, /Tri eofn diofn, dialforion, / GB II 25 50 yn tremynu, /Am Byrth Ysgewin yn goresgynnu, /Am Borth Wygr ym Mo_^n yn menestru SB II 22 14 'i laith. /Am borthloedd miloedd milcanwaith, /Am borthi galar nwy golaith. /Gwedi Owain Mo_^n mor ddio SB II 22 13 mddaith, /Gwae feirdd byd a bedydd o'i laith. /Am borthloedd miloedd milcanwaith, /Am borthi galar nwy GM I 12 10 ddwyd. /Er mawr gwymp Madawg, modur plymnwyd, /Am bost cad ced goeth, oeth y'm huthrwyd. /Ni'm hethremy CBM III 26 113 irdd ganllaw, bardd iddaw oeddwn! /I'm pwyllad am braffgad bryffwn /Praff edlid ysid ysaffwn. /Dyfnaswn GM I 11 61 d dy wyn, dy wynfyd; /Dygannan gennyd am bryd, am brain. /Dywasgar cynnygn dygn rhag dyrain, /Dywesgryn CBM IV 4 89 brwyn braw ddilain /I gerddawr am breiddiawr, am brain, /I eilwion am eirchion archfain, /I flaidd, rh CBM III 20 36 preiddwalch Prydain, /Gawr fawr am breiddiawr, am brain. /Praidd wasgar anwar, anwas - y'i gelwir, /Enw EG VI 18 36 ar llu ar lle Owain, /Ysgymod gorfod gwrfalch am brain, /Ysgymyn gwerlin, gwerlid gofiain, /Ysgymydd c CBM III 8 11 n, /Marchogion meirch gwinau, /Hawlwyr hwylynt am breiddiau /Haelon cleddyfau rhuddion, clau. /Ym maes CBM IV 6 39 len, /Hud ymbyrth ei ysgwyd asgen, /Hyd ymbraw am breiddiaw breisgnen. /Hud ymbeirch dihefeirch a_^ dih CBM IV 4 89 ddwyn, /Ys coel brwyn braw ddilain /I gerddawr am breiddiawr, am brain, /I eilwion am eirchion archfain CBM III 20 36 awr falch rhag preiddwalch Prydain, /Gawr fawr am breiddiawr, am brain. /Praidd wasgar anwar, anwas - y ES I 15 18 r ydd wyf, rodd nwyf, yn alaeth, /Gwae Brydain am briodoriaeth! /O golli Rhodri neud rhygaeth - eirchia LlG VII 24 136 wyrwys taer yn aer yn arfau, /Lloegr breiddiaw am brudd anrheithau. /Yn rhyfel, ffrwythlawn dawn diamau GM I 11 61 mri gymryd dy wyn, dy wynfyd; /Dygannan gennyd am bryd, am brain. /Dywasgar cynnygn dygn rhag dyrain, / IRh VII 29 37 thid /I'i prydfawr gwenwawr, llawr llewychid; /Am bryd ewyn gwyn, i'm gweindid - a'm gwy_^l, /Am brydes PM V 23 92 an, /Llwrw dawn Cadawallawn fab Cadfan, /Y mae am Brydain yn gynnan. /Llary, ni dde_^l ei law ataw, ata DLlM II 18 39 hefelydd. /Mi nid wyf lawen o lewenydd - bryd /Am bryder yr un dydd, /Am Owain, am ddwyrain ddyrllydd, IRh VII 29 38 Am bryd ewyn gwyn, i'm gweindid - a'm gwy_^l, /Am brydest Weirfyl yd bryderid IRh VII 29 35 u o gymrwynlid /Yn cymryd cytgof am eu gofid, /Am brydu canu cerdd a drethid /I'i prydfawr gwenwawr, ll CBM IV 12 16 rf gawr gorwyddawr gochwys /Fal twrf toredwynt am brys. /Ced bai tau, wledig, wlad Run - Amhaelgwn, /Ma CBM III 8 16 marchogion meirch gochwys /Mal twrf toredwynt am brys. /Ym maes Mathrafal mathredig - tyweirch /Gan dr DB VI 26 25 ylchu fy ngwely: /Arwar Udd Cesar, o'm ceisy - am bwyth, /Ys da beth y'm ceffy! /Traul caeroedd, ciried CBM IV 11 12 w ddiau ddeuddryll, /Gwaedryd, gwae feirdd byd am Byll! /Truniaw trugarawg olwg, /Tey_"rnaidd i'th lath CBM IV 6 272 i'w rhan /Ni fo gwaeth no Gwaith y Berllan. /Am byrth Caer Fyrddin porthes gwy_^r gwaedlin /A gwawr t PhB VI 14 47 ydawr, /Nos Galan Ionawr mwynwawr meddwid, /Ac am byrth clod wasgar, llyry daear difrisg, /Llawer march CBM III 1 32 araf (can wyf gwaethlfan) /Canu cerdd am borth am byrth clodfan; /Cyfodwch, cenwch, cenyf o'm ban, /A m CBM III 16 135 , ei byll, ei ball coch. /Cochwisg ei osgordd am byrth marmor - mawr, /Mab Gruffudd, graid oror, /Coch PhB VI 15 32 cennyf-i, cyd erganedd, /Canu cerdd am borth, am byrth neufedd: /Hengerdd Delesin i dey_"rnedd - elfy CBM III 21 200 ed a_^ ched a cherddorion, /Tri eorth am borth am byrth Saeson, /Tri eofn diofn, dialforion, /Tri chyfa CBM IV 6 94 /Ac angerdd, ac ongyr yn llaw, /A gwy_^r gyrth am byrth yn burthiaw - gorwlad, /A bragad yn briwaw, /A GB II 25 49 Cymru ben baladr, /Am Aber Taradr yn tremynu, /Am Byrth Ysgewin yn goresgynnu, /Am Borth Wygr ym Mo_^n GB II 25 20 cad ac wyth cant ac wyth teulu - taer, /Canaer am cancaer cyn heddychu, /Naw cad a naw cant, gormant go LlF1 II 1 90 , /Can rhoddes im rhan feirch can cynwad, /Can am coffawys pan rhannwys rhad. /Coffa_"u Iesu ysy bwylla PM V 22 8 c eurawg Arfon ac Ardudwy, /Ardal dwfn hoywal, am da_^l deufwy. /Cerais a selais cer Dinsylwy, /Eisyddy OC II 14 123 gaid, /Trinheion faon, traws ardwyaid. /Ciglau am da_^l medd myned plaid - Gatraeth, /Cywir eu harfaeth GM I 8 42 Ar gad gad greudde, ar gryd gryd graendde, /Ac am Da_^l Moelfre mil fanieri; /Ar lath lath lachar, ar b CBM III 11 36 llioedd gynt ni gedwynt gedyrn, /Gwy_^l bentan am da_^n, am de_"yrn. /Cynneddf i aergun Argoedwys - wer CBM III 24 79 , /Prydydd ni hepgyr (er bre_"yr braw) /Pryder am danfer: prydaf iddaw! /Prydais i rwyf trais cyn traul CBM IV 6 138 ial - cynnelw, /Neud Cynddelw a'u cynnal; /Can am daw anaw anwadal /Anhyed, cyfred, cyfartal, /Eurdorch GB II 25 42 ri llu. /Am de_"yrn, am gedyrn he_"yrn ha_"u, /Am Degeigl, am dir Eingl yn ymdyrru, /Am gydfrawd Medraw CBM IV 5 102 yddged. /Llas dau gymynawg am gymynad - Eingl /Am Degeingl deg ystrad: /Einiawn w_^yl olud roddiad, /Ei CBM IV 1 11 ail air moliant, moli Owain. /Cyfarfu ag Eingl am Degeingl diredd, /Gwaedlaw ar ddarwedd, gwaed ar ddar CBM IV 9 138 ysgor ysgwydau amdrwch, /Doeth a drud am dud, am degwch, /Tarf aergawdd Aergwl gadarnwch, /Torf eurgor CBM IV 2 14 atgor; /Oedd anystwyth gw_^yth gwaith anesgor /Am Deifi, am dw_^r, am dwrf angor; /Oedd amdroch llynges GB II 25 38 ra thaer am drom aer, drwm gymynu, /Am derfysg am derfyn am derfynu. /Am fiw Deifr dewr esgor yd ysgymu PM V 11 21 f Gwyndyd. /Gwynedd gwawrdrosedd, gw_^r drud - am derfyn, /Am dyrfa beirdd a chnud, /Gwddant oll tey_"r PB VII 2 11 s gyrchaid, /Rhys gyrchiad tra moroedd, /Gwrdd am derfyn, aml dorfoedd, /Gw_^r byddin, gwawr byddinoedd EGM I 26 8 mau dewi. /Endewais-i wenyg a wynofi - dir /I am derfyn mawr meibion Beli. /Oedd hydraidd wychyr lly_^ GB II 25 38 m drom aer, drwm gymynu, /Am derfysg am derfyn am derfynu. /Am fiw Deifr dewr esgor yd ysgymu - hael, / GB II 25 38 gu, /Taer tra thaer am drom aer, drwm gymynu, /Am derfysg am derfyn am derfynu. /Am fiw Deifr dewr esgo PM V 10 28 yhonnir, /He_"ynt Loegr, liwed enwir, /He_"yrn am de_"yrn, am dir. /Tir fy naf traethaf, treth Wynedd - DLlM II 18 41 yr un dydd, /Am Owain, am ddwyrain ddyrllydd, /Am de_"yrn, am gedyrn gydfydd. /A'm rhoddes meirch re re GB II 25 41 hael, /Ac am dreth Ddinmael trafael tri llu. /Am de_"yrn, am gedyrn he_"yrn ha_"u, /Am Degeigl, am dir CBM III 11 36 nt ni gedwynt gedyrn, /Gwy_^l bentan am da_^n, am de_"yrn. /Cynneddf i aergun Argoedwys - werin /A wara BF VII 48 13 awn /Mor ddicllawn digrawn deigr yn syrthiaw! /Am de_"yrn eurgyrn aergwn lithiaw, /Am dey_"rnwawr llawr BF VII 48 14 syrthiaw! /Am de_"yrn eurgyrn aergwn lithiaw, /Am dey_"rnwawr llawr llu fyddinaw, /Am ddihirfudd prudd EG VI 18 114 fer, /Llywelyn, gelyn yn y galwer, /Y'i gelwir am dir, am dud tymer. /Llewenydd lluoedd, llew yn hyder, EW VI 6 3 l Ddafydd, hawl ys dir; /Bolchlafn lud am dud, am dir, /Beilch a'i geilw, balch y'i gelwir. /Rhy'i gelw EG VI 18 19 iglas gwanas, Gwanan a hawl. /Gwenwyn yn amwyn am dir breiniawl - Powys /A'i diffwys a'i glwys a glyw e GB II 25 42 de_"yrn, am gedyrn he_"yrn ha_"u, /Am Degeigl, am dir Eingl yn ymdyrru, /Am gydfrawd Medrawd, Myrddin D-1 I 1 44 mennig, mur gwyrennig, gwryd gormant, /Terrwyn am dir, rhi rhaith cywir o hil Morgant, /O Forgannwg, o PM V 10 28 _"ynt Loegr, liwed enwir, /He_"yrn am de_"yrn, am dir. /Tir fy naf traethaf, treth Wynedd - dydoeth /O CBM IV 6 183 o'i drais a welir, /Twrf yn nhorf, yn nherfysg am dir, /Trwm ydd ergryner crynoder ei fa_^r, /Ei faniar GM I 8 4 udd. /Owain yd elwir arglwydd hywydd hir, /Ef am dir yn wir yn w_^yth gyhudd: /Ef yng ngraid, yng nghr EW VI 5 1 Mawr ddilyw deddyw am dirion - urddyn, /Llywelyn llyw dragon; /Gosgymon gw PM V 25 53 rrug er eu sorri, /Am gynifer gwaed amdrychion am draed /Ac am bob paraed parawd-losgi /A'i gwbl weithr PB VII 4 25 wydd gwawd rwydd, gwaed raeadr. /Rhaeadr gwaed am draed, am drwyn, /Rhyw rhag fy llyw, llew ar iaen; / PM V 23 149 thaf bryn a phenrhyn a phant, /Gorlleinw gwaed am draed, am drychant /Amdrychion pan ymdrechasant: /Cad CBM IV 4 245 /Ar greulen, ar greuled Arfon, /Creulanw gwaed am draed amdrychion, /Amdrychid erfid arfogion - i lawr CBM III 1 14 nig torf am Galan, /Twrf ton ffraeth am draeth am draed gwylan. /Perierin yng ngofur, yng ngofan - fy PM V 24 47 dawg, /Esgudwan garthan is Garthynnawg, /Gwaed am draed o drin, a gwaedlid la_"in, /A gwaedlafn adfuddi GYC VII 36 51 awer ystlys rhudd a rhwyg arnaw, /Llawer gwaed am draed wedi ymdreiddiaw, /Llawer gweddw a_^ gwaedd i a CBM III 1 14 f am gelennig torf am Galan, /Twrf ton ffraeth am draeth am draed gwylan. /Perierin yng ngofur, yng ngo GM I 11 71 ufain. /Dy-s-gweddwn! Gwelsant ar gant celain /Am draeth Edrywy adrywedd brain. /Erbynned erfai aur fal CBM IV 4 12 /Amgrain bryd o bryder adfant, /Amdrist beirdd am drais diyrddant, /Amgen ffyrdd o'i gyrdd yd gerddant, DB VI 27 81 - a'm bydd, /Ni edych, Ddofydd, ef i gennyd. /Am drais Duw, nid oes dim gyhyd, /Am drais dyn dinam ged DB VI 27 82 f i gennyd. /Am drais Duw, nid oes dim gyhyd, /Am drais dyn dinam gedernyd, /Am dreiaw anaw, anwylyd - DB VI 27 84 gedernyd, /Am dreiaw anaw, anwylyd - llawer, /Am dramawr bryder ac ni weryd, /Am drwm feddwl cost eurb OC II 14 53 gwy_^r a gw_^yth erwan, /Ac ymgynnull am drull am dramyfan /Fal y bu ym Mangor am ongyr da_^n /Pan wnae BF VII 50 27 alchaf, /Gw_^r hylwydd ei glod, gw_^r haelaf - am draul /Hyd yr gerdda yr haul yr hwyl bellaf; /Gw_^r d DB VI 27 75 rfa esbyd, /Am drosedd Gwynedd a'i harfeddyd, /Am draws ga_^r gwanar, gwenwynfryd - Prydain, /Am draws CBM III 27 7 we_^n, /Gwyn y cawdd ar fy ngrudd /Hoen amdrai am draws lofrudd, /Hoed hydr am hoedlwydr wodrudd. /Gwod DB VI 27 76 Am draws ga_^r gwanar, gwenwynfryd - Prydain, /Am draws w_^yr Owain, drais syberwyd, /Am drueni mawr dw BF VII 47 2 Rhy-m-gorau angau angen orddwy - drais /Am drawsfab Goronwy, /Rhy-m-dirwaen Duw, rhy-m-dirwy, / LlG VII 27 31 ymchwel) /Trais dirgwyn ac nid trais dirgel. /Am drawswalch aerfalch (oerfel - ei golli) /Nid rhyfedd MB I 3 113 u trefydd, /Torri calchdo_"ed tiredd Trenydd. /Am drefan Dryffwn rhag eiriolydd /Tyrfai rhag llafnau pe LlG VII 27 8 ed. /Gwy_^r golofn eofn pan ehanged - ffordd /Am drefgordd drwy galed. /Gwag i'r byd bod heb ei hawddg CBM IV 6 202 - cywlad /Yn cyfladd ym mhlymnwyd; /Ceinfyged am drefred dryfrwyd /Cerdd gan gyrdd am gylch ei aelwyd. D-4 VI 20 74 yd mwy. /Pebyllwys fy llyw yn Llysyn - drefad /Am drefred Wenwynwyn, /Clawr Powys, peues unbyn, /Canmil DB VI 27 79 gwawr Gwyndyd, /(Ymdro rhiallu fu o'i febyd) /Am drengi fy rhi rhwy lledfryd - a'm bydd, /Ni edych, Dd DB VI 27 83 oes dim gyhyd, /Am drais dyn dinam gedernyd, /Am dreiaw anaw, anwylyd - llawer, /Am dramawr bryder ac DB VI 27 73 of enbyd - ys mau. /Ry-m-gorug angau dristyd. /Am dreisddwyn terrwyn tyrfa esbyd, /Am drosedd Gwynedd a GB II 25 40 /Am fiw Deifr dewr esgor yd ysgymu - hael, /Ac am dreth Ddinmael trafael tri llu. /Am de_"yrn, am gedyr CBM III 16 18 am gorf am geinrad, /Beirdd gynnull am drull, am dri llad. /Bodawg ei rodawg i rodiaw torfoedd, /Twrf DB VI 27 86 i weryd, /Am drwm feddwl cost eurbost aerbyd, /Am drinwychydd rydd, ruddlafn creulyd, /Am dylwyth hydwy GB II 25 37 waedlin am ddeulin yn gwanegu, /Taer tra thaer am drom aer, drwm gymynu, /Am derfysg am derfyn am derfy DB VI 27 74 dristyd. /Am dreisddwyn terrwyn tyrfa esbyd, /Am drosedd Gwynedd a'i harfeddyd, /Am draws ga_^r gwanar DB VI 27 77 ydain, /Am draws w_^yr Owain, drais syberwyd, /Am drueni mawr dwyn gwawr Gwyndyd, /(Ymdro rhiallu fu o' GB II 26 296 wn-ni lu am ei lariedd, /Dycheferfyddwn ninnau am drugaredd OC II 14 53 ddisgyr gwy_^r a gw_^yth erwan, /Ac ymgynnull am drull am dramyfan /Fal y bu ym Mangor am ongyr da_^n CBM III 16 18 sg ei dorf am gorf am geinrad, /Beirdd gynnull am drull, am dri llad. /Bodawg ei rodawg i rodiaw torfoe DB VI 27 85 lyd - llawer, /Am dramawr bryder ac ni weryd, /Am drwm feddwl cost eurbost aerbyd, /Am drinwychydd rydd CBM IV 6 206 d, /Ceffynt feri_"on forefwyd, /Ceffitor ymdwr am Drwyd - hefelydd, /Twrch terydd i ar fwyd, /Caffawd b PB VII 4 25 rwydd, gwaed raeadr. /Rhaeadr gwaed am draed, am drwyn, /Rhyw rhag fy llyw, llew ar iaen; /Rhwym Bryna PM V 23 149 a phenrhyn a phant, /Gorlleinw gwaed am draed, am drychant /Amdrychion pan ymdrechasant: /Cad y Coedana CBM IV 4 30 ant, /Am dwll farchogion marchogasant - wy_^r /Am du lly_^r a lliant: /Am ardal Caer Dathal doethant, / LlG VII 25 69 r, /Ni chymer hyder a'i adawo! /Bolchlafn lud am dud a derfyno, /Balch eryr dewrwyr, dorf anosgo; /Bei CBM IV 9 138 , /Do_^r ysgor ysgwydau amdrwch, /Doeth a drud am dud, am degwch, /Tarf aergawdd Aergwl gadarnwch, /Tor EW VI 6 3 dd, /Hael Ddafydd, hawl ys dir; /Bolchlafn lud am dud, am dir, /Beilch a'i geilw, balch y'i gelwir. /Rh PM V 5 25 wy ddraig, /Dau ddragon yn yngres, /Dau dremud am dud a'u dodes: /Dwy fyddin orllin orllawes, /Dau de_" EG VI 18 114 ywelyn, gelyn yn y galwer, /Y'i gelwir am dir, am dud tymer. /Llewenydd lluoedd, llew yn hyder, /Llywia CBM IV 5 40 irgwyn brwyn brwydr ddiechyr, /Hirfraw a'm daw am Dudyr. /Tud achles buddles boddlawn - cerddorion, /Ce IRh VII 29 2 Meddwl a ddodais, meddwid - fy nghofain, /Am dwf mirain main cain cyfrdelid. /Meddiant pob nwyfian CBM IV 4 29 yrn heuasant, /Glas lasar gwasgar gwisgasant, /Am dwll farchogion marchogasant - wy_^r /Am du lly_^r a CBM IV 2 14 dd anystwyth gw_^yth gwaith anesgor /Am Deifi, am dw_^r, am dwrf angor; /Oedd amdroch llynges, aches a GM I 7 99 he /Heb edfryd yng ngweryd wely. /Gwelais dorf am dw_^r, gwelais wy_^r am w_^r, /Am wledig Edeirniawn. CBM IV 2 14 th gw_^yth gwaith anesgor /Am Deifi, am dw_^r, am dwrf angor; /Oedd amdroch llynges, aches achor, /Oedd PM V 2 7 na rannwyd a_^'m rhieni. /Cychweddl a'm dothyw am dwythfalch ri - /Cywychiawn a_^'m dawn - o'm dielwi. PB VII 15 8 /Llawer cerddawr, gwawr gwawdfaith, /Ar fa_^r am dy farwoliaeth. /Marw Rhys, draig enwerys, drud, /A'm CBM IV 6 215 eimiad gryd grym llew, ceimiaid glew dew dorf /Am dy gorf dysgorwyd. /Cedwyr ddo_^r, amgor amgyrwyd, /C DB VI 27 87 rbyd, /Am drinwychydd rydd, ruddlafn creulyd, /Am dylwyth hydwyth, yr hyd - y buant /Amgylch gwawr Dyga PM V 19 16 er ddylyn. /Aml i'th gylch, galchdo_"ed gymyn /Am dymyr, gwaed gwy_^r gorewyn. /Peithiawg dy alon. Dy e PM V 11 22 Gwynedd gwawrdrosedd, gw_^r drud - am derfyn, /Am dyrfa beirdd a chnud, /Gwddant oll tey_"rngoll tud, / CBM IV 1 31 uddudd coludd celain. /Cyrdd ydd awn am ddawn, am ddadwyrain - glyw, /Cerddorion amryw am rodd Owain, / CBM IV 9 178 erddau, /Hil Coeling, perging penaethau, /Hydr am ddaddl, cynnaddl cenhadau, /Hil Rhodri, gwesti gwystl BF VII 53 7 eiddunfryd - Cymru /Doeth cymraw a thristyd, /Am Ddafydd (dydd dihyfryd) /Ab Gruffudd, grym gythrudd g CBM IV 6 224 r Pharaon - Ffrainc /Ac ar ffrawdd o wystlon: /Am ddau ystlys dwfr dofn afon /Ymddifustlynt gynt gyngre CBM IV 1 31 /Celennig uddudd coludd celain. /Cyrdd ydd awn am ddawn, am ddadwyrain - glyw, /Cerddorion amryw am ro PM V 23 75 ychrain gwy_^r yng nghreulan; /Gwrdd y gwnaeth am ddeudraeth dryfan /Gw_^r hydwf gwrhydri Ogrfan /Dygwy DB VI 25 29 edlyd pennau, gwedi gwaedlin - rhwy /Yn rhedeg am ddeulin. /Llywelyn, ein llyw cyffredin, /Llywiawdr be GB II 25 36 thew dra thro o dra thrychu - trin /A gwaedlin am ddeulin yn gwanegu, /Taer tra thaer am drom aer, drwm DB VI 27 30 ydd, /Och ddygn a ddognes goleurwydd, /Och dde am ddewrddrud ehangrwydd, /Och nos o aros yr arwydd, /O D-4 VI 20 66 rennydd. /Tremynwys rhyswr Rhosedd - Ddiabred /Am ddiebryd Gwynedd, /Lloegr gychwyn a'i myn, a'i medd, DB VI 33 54 ffed, /Am ddwyn gweilch terrwyn gwedi tyrred, /Am ddifa rhai da ryddigoned: /Ys llawer blwyddyn yn lliw BF VII 48 15 lithiaw, /Am dey_"rnwawr llawr llu fyddinaw, /Am ddihirfudd prudd yn preiddiaw - gormes, /Tey_"rnlles PM V 16 5 /Ni'm eilyw dilyw cyn de_^l. /Doddyw im ddilyw am ddilen - preiddwalch, /Pridd fydd pawb o'r gorffen, / CBM III 15 25 ga_^r naid afar neud wyf. /Nid wyf ddiletgynt am ddiletgawdd - hael /O hil Iorferth Hirflawdd, /Colled IRh VII 29 7 au dyn gorau ni'm gorfygid: /Meddyliaw ydd wyf am ddilid - lliw gwawr /Lle rhed olwynawr o Elenid. /Mi LlG VII 27 42 l. /Och am rwyf aerglwyf, eurgledd Echel, /Och am ddilyw mawr, ni'm dawr cyn de_^l; /Och am arglwydd rh GG II 31 43 byw a marw garw argywedd. /Am arglwydd diwyd, am ddiwedd - ysgar, /Anysgafn a w_^r ei freuoledd. /Ni b CBM III 24 35 rygar, /Neud amrygyr cyrdd cyd ymarwar; /Neud am ddragon dwfn dyfnais-i afar, /Neud am ddraig Bennant ES I 18 27 lant, /A'i phlaoedd a'm gorllwg. /Bu rho_^n im am ddragon ddrwg, /Dreigioedd amlaen oedd amlwg. /Oedd a D-4 VI 20 17 i rechdyr. /Rhechdyr Croeseswallt crysiasant - am ddraig, /Aml ddragon pedrydant; /Gwy_^r gortho bro br CBM III 21 63 enlli, /Gormeisiad, bleiniad, blaen ddyfysgi; /Am ddraig Argoedwys, Bowys berchi, /Un perchen parchus a CBM III 24 36 r; /Neud am ddragon dwfn dyfnais-i afar, /Neud am ddraig Bennant bennaf galar! /Neud gwarfedd meuedd, m PB VII 3 8 /Neud ethol walch, weilch hydwyth, /Neud ethym am ddraig, neud aeth! /Athwyf ym mrwyn, gw_^yn geithiw, ES I 24 9 feddwl, unpryd: /Dyrwest Duw bu deugeinpryd. /Am dduw Merchyr Brad dybu bryd - Iddas, /Bredychu ein Hy DB VI 29 113 byd o byddaf, /Trugar hael, pa hwyl a ddygaf? /Am ddwyn draig dragon nas gwelaf /Drwg, Fab Duw, y daeth DB VI 33 53 chludd, /Am Ruffudd, digudd deigr hyd arffed, /Am ddwyn gweilch terrwyn gwedi tyrred, /Am ddifa rhai da BF VII 49 22 awn? /Na_^g a wnaeth angau anghyffred - afael /Am ddwyn hael, wael weithred, /Ni weles woludd am ged, / DB VI 27 19 ydig, gwledig gwladlwydd. /Lladdawdd Duw arnam am ddwyn lleurwydd - frwyd, /Llafuriwyd ysgwyd ar ei ysg DLlM II 18 40 enydd - bryd /Am bryder yr un dydd, /Am Owain, am ddwyrain ddyrllydd, /Am de_"yrn, am gedyrn gydfydd. / GB II 25 45 ddin ddarogan, /Am orwyr Cynan cerdd echlysu, /Am Ddyfrdwy, am orddwy, wrdd ddisgynnu, /Am Hafren, am o EGM I 26 10 hydraidd wychyr lly_^r yn llenwi; /Oedd hydr am ddylan gwynfan genthi. /Hyll nid oedd ei deddf-hi, hw BF VII 50 5 /A borthes ei ddelw ddolur dycnaf. /A berthyn am ddyn a ddywedaf: /A bortho gofid, bid bwyllocaf; /A f CBM IV 16 168 , /Can cyrchws De_"ws diardwy /(Cyrch clodfawr am ddyrawr ddirwy), /Pymhoed pobl rhag pobiant orddwy, / PM V 13 26 Echel. /Echyng ynof cof, neu'm cafas - edlid /Am edling tey_"rnas, /Hydr udd cleddyfrudd, clodfras, /H CBM IV 8 3 Ardwy cedernyd fenwyd funer, /Ardeml ehangdorf am ehangder, /Am eurdal bual buarth hydrfer. /Hydr yd ge LlF2 VI 10 65 wd araith. /Gwae ddiwarth, ddiwyl, ddiolaith - am ei air, /Ni lawer lefair o Fab Mair maith. /Gwae ni g DB VI 24 16 yddbrawd a ddaw - i'w brofi, /Beth fo ei ynni am ei anaw. /Ni bydd a_^ Mab Duw diymadaw /A fo mynws by LlLl II 16 43 , /A'r gorfod dihafarch, /A'r gw_^r a'r gwy_^r am ei barch, /A'r gwayw a'r gwa_^n anghyfarch? /Ysef yw CBM III 27 16 /Trwm ynof cof ced wallaw, /Tristfardd fyddaf am ei daw. /Trist yw ynof cof, cawdd erlyn - i'm bryd /E CBM IV 5 35 erdd, /Angudd gerdd, gardd elyn, /Aer derfysg am ei derfyn, /Arfaeth haelonaeth Heilyn. /Hael hyglau f CBM III 5 68 l Owain, hawl orddifed, /Hwyl ddiw_^yl, ddiofn am ei drefred. /Neud hwy a'i gofwy (nid gofyged!) /Gofal CBM III 19 2 o les, o Leisiawn, - fy rhwyf, /Yn rhwyddfalch am ei ddawn, /Yn hawl wrdd, orddyfn camawn, /Yn hael ddi EW VI 5 5 pybl, pobl ddyniaddon. /Dyniaddon deon dyly, - am ei ddwyn /Dolur cwyn a'u cyffry; /Gw_^r gwrddblant hy DB VI 29 52 iawl seiniau /A syniwn ar beth o'r pregethau; /Am ei ddwyn, terrwyn torf amryfflau, /Amddifaid y_^m, ra DB VI 29 89 ei folchlafn uch grudd, /Gweilch oedd feilch am ei falch ddeurudd. /Gwn, o ddwyn terrwyn torf angudd, CBM III 21 148 dygnedd ydd ym dogned, /Rhyddognais fawrgerdd am ei fawrged, /Mawrgor ga_^r llachar, Llachau gyfred. / DB VI 27 96 ), /I'i fyrddoedd cyhoedd cyhyd - edgyllaeth, /Am ei freuolaeth, hiraeth o hyd. /I'm Rheg y'i harchaf a PM V 26 38 Trydydd, gnawd canrhawd cynrhawedd - o feirdd /Am ei fwrdd cyfannedd; /A'i breiddin a'i wlyddwin a'i wl D-1 I 1 25 moroedd mawr, maint achupwy. /Rhywisgwys llawr am ei fysawr aur amaerwy. /Bei na chaned ei dey_"rned an LlF2 VI 8 20 rhyn a wna rhain - gorffau, /Bleiddau ei gogau am ei gigwain. /Ef Nudd ced ddiludd, cedyrn ddilain, /Eu ES I 16 29 dd dyrawr hil mawr Maelgwn. /Nid ymdau Gwynedd am ei gwynfan: /Neud amdwll aw_^yr, neud hwyr hinon. /Ga GB II 26 295 el mawr ym mhob awrfedd. /Dycheferfyddwn-ni lu am ei lariedd, /Dycheferfyddwn ninnau am drugaredd MB I 4 32 es wrthi, /Ac ysy didryf, didraul ei bri, /Ac am ei mynwent mynwes heli. /Ynys Fair firain, ynys gla_^ CBM IV 5 42 les buddles boddlawn - cerddorion, /Cerddesynt am ei nawn, /Breinrudd brwydr, breisgfalch ei ddawn, /Br LlLl II 16 10 iau yr ysgwyd esgudwal - cynwan /A_^'r canwayw am ei tha_^l? /Pwy'r glew, llew llid aerddywal, /A'i dei ES I 19 4 l dewrwr! Cyn deryw i'm gw_^ydd, /Hydr ei wir am ei waradwydd. /Neud oerfedd haelonedd hylwydd, /Hylaw LlG VII 24 29 hedd, /Gnawd iddaw treiddiaw trwyddi berfedd! /Am ei wir bydd dir o'r diwedd, /Am gylch Dygannwy mwyfwy PM V 24 59 mgant coedawg, /Am Fechain, yn fochddwyreawg, /Am eilfan Frychan Frecheiniawg - hefyd, /Bu Hirfryn ber IRh VII 30 53 l falch-hael fylchawg geyrydd. /Esgud am olud, am eiliewydd - rwydd, /Ysgwn am eilwydd, moliant dderlly IRh VII 30 54 . /Esgud am olud, am eiliewydd - rwydd, /Ysgwn am eilwydd, moliant dderllydd: /Ys cennyf y mae mawr hir CBM III 3 100 obl byd yn ein gwy_^d y'n gelwir, /Pawb ohonam am ein cam y'n cosbir: /A wne_^l iawn, rhadlawn rhy'i mo BF VII 45 21 ; /Ceisiaw bod hebddaw nid hawdd. /Nid hawdd, am ein cawdd, can aeth - o'i dymyr, /No'n damwain, ysywa ES I 19 2 Hoed a'n cyferyw, cyfarwydd /Yw Duw am ein diheurwydd. /Hoeddl dewrwr! Cyn deryw i'm gw_^ydd LlF1 II 3 42 rennydd y dydd y doeth Mair - yn wyry /I wared am ein Pair. /Archaf it ateb diwair, /Eryr ongyr, er Ung BF VII 48 2 ddyall ydd y_^m ynddaw, /Anghwbl fu ein pwyll am ein twyllaw: /Ing draha Efa a fu fraw - i ddyn, /Afal CBM IV 4 90 I gerddawr am breiddiawr, am brain, /I eilwion am eirchion archfain, /I flaidd, rhudd ei fraw fudd i fr CBM IV 17 20 wyrddoeth llewychawd beunydd /Am elyf fedydd, am elfydd glawr, /Gwedi golo dydd o dywyllawr, /Gwedi go CBM IV 17 20 /Berth gyfoeth llwyrddoeth llewychawd beunydd /Am elyf fedydd, am elfydd glawr, /Gwedi golo dydd o dywy HOG II 6 71 afallflawd, /Am Berweur, berfedd fy mhechawd. /Am Enerys wyry, ni warawd - im hoen, /Ni orpo hi diweird CBM III 28 34 ygwyn. /Cwynwyf o ddyrwyf, o ddyrawr - anian, /Am erwan, am eurwawr, /A'th gwynaf, er-yth-gwynawr, /Er- CBM IV 3 47 anogawn, /Torfoedd amnifer am ne_^r am nawn, /Am eryr cedwyr a'm ceidw yn iawn: /Cedwid Duw o nef ner BF VII 48 11 aw), /Am aerwalch haelfalch, hawdd yw wylaw, /Am eryr cedwyr cydfraw - Merfyniawn /Mor ddicllawn digra EW VI 5 51 , Dewin - holl wybod, /Llwybr eang ei fyddin. /Am eryr gwy_^r gorllewin, /Gorllawes, trais trachw_'res EW VI 4 35 r odrig - w_^yth, /Am wawr llwyth a lleithig, /Am eryr gwy_^r gweithfuddig, /Am io_^r aerddor urddedig. CBM III 21 17 lawn, /Adrawdd gan hiraeth a wnaeth a wnawn: /Am eryr mawrwyr Merfyniawn - ydd wyf /(O ddifa fy rhwyf) EG VI 18 130 eler, /Ei orfod gosod glod a glywer, /Ei wy_^r am eryr ni amharer, /Ei warae orau pan waraeer, /Ei wayw GYC VII 41 17 y daddlau. /Drudion fyddant, drwg y'u barnant am eu barnau /Heb ddim nefawl o rwyf bydawl byd gyfreith CBM IV 1 34 r Cadell, Hiriell hiriain, /Ar berging Coeling am eu coelfain. /Ergyrwayw cludlan, clod huysgain, /Eryr OC II 14 125 u harfaeth, arfau lliwaid. /Gosgordd Fynyddawg am eu cysgaid /Cawsant eu hadrawdd, casflawdd flaeniaid. CBM IV 8 13 nhorfoedd hud oedd hyder, /Yng nghyfragor glyw am eu glewder, /Yng nghyfragod clod y clyw llawer. /Yn a IRh VII 29 34 Pan fu Gymry lu o gymrwynlid /Yn cymryd cytgof am eu gofid, /Am brydu canu cerdd a drethid /I'i prydfaw PB VII 6 12 bryd (beirdd byd, ba wna_^nt?) /Disgyr gwy_^r am eu gwarant. /Gwarant Gymry blant, bla diochel, - mawr ES I 18 31 /Fal gwyddfid cylch gwrysgen. /Glyw parchfawr am eu Perchen, /A'u peirch Duw Dofydd uchben CBM IV 3 45 ylwyn am feddgwyn, am feddgyrn llawn; /Tyrrant am eu rhwyf, rhwysg anogawn, /Torfoedd amnifer am ne_^r DB VI 35 24 ed, llaith waith waredred, /Llosged eu trefred am eu traha. /Tyrau tew eu mur, terfysg eu llafur, /Torf CBM IV 8 4 fenwyd funer, /Ardeml ehangdorf am ehangder, /Am eurdal bual buarth hydrfer. /Hydr yd gerdd fy ngherdd GM I 11 43 oedd ein llyw tiriawg: /Torfoedd eurdorchoedd am eurdorchawg. /Tey_"rnfab Owain, tremyniad trais hir, BF VII 53 3 dd, clod addas - uchel: /Och Fab Duw dy leas! /Am eurddawn, mawrddygn y'i llas, /Am arddelw teg, am ur CBM IV 9 102 rachwyn. /Am eurfrwydr, am eurgrwydr eurgwyn, /Am eurfro, am eurfron terrwyn, /Torf anwar trydar trydol CBM IV 9 102 m eurfrwydr, am eurgrwydr eurgwyn, /Am eurfro, am eurfron terrwyn, /Torf anwar trydar trydolwyn, /Twrf CBM IV 9 101 drylwyn /Tryliw goch, trylew droch drachwyn. /Am eurfrwydr, am eurgrwydr eurgwyn, /Am eurfro, am eurfr PM V 11 54 modur, myd angudd, - am rodd, /Hael Rhydderch am eurfudd, /Hael Mordaf, hael mawrdeg Nudd, /Haelach, g CBM IV 4 247 mdrychion, /Amdrychid erfid arfogion - i lawr /Am eurglawr mwynfawr Mo_^n. /Nid gair gau, ef gorau gwro D-5 VI 36 45 dwyn brenin Gwynedd. /Gwae fi, Arglwydd Dduw, am eurgledd - ddidaich! /Gwyn eu byd-wy, Frynaich, o'i f CBM IV 9 101 iw goch, trylew droch drachwyn. /Am eurfrwydr, am eurgrwydr eurgwyn, /Am eurfro, am eurfron terrwyn, /T CBM III 21 45 or po_^r: pawb a'i gweli! /Gwelais am eurllew, am eurllestri, /Yn llysoedd llysaidd, ymgyngenni, /Ymsa CBM III 21 45 /Gan gyfeisor po_^r: pawb a'i gweli! /Gwelais am eurllew, am eurllestri, /Yn llysoedd llysaidd, ymgyng CBM III 28 34 ynwyf o ddyrwyf, o ddyrawr - anian, /Am erwan, am eurwawr, /A'th gwynaf, er-yth-gwynawr, /Er-yth-gwynan CBM IV 5 71 gyfedd, /Gwirawd fedd, gwir oedd in; /Gwae fi am fab Genillyn, /Gwae feirdd Cymru gwedi Gwyn! /Gwyn, g EW VI 4 41 yn achludd /Traws maws, Madawg fab Gruffudd. /Am fab Gruffudd lary, lawch ynaid - (y'm ce_^n) /Nid mau CBM IV 5 130 ei borth. /Tra rhwy y'm gofwy gofal - gogyweg /Am fab teg Tudawal; /Baran llew, Lloegrwys ofal, /Lledfe CBM III 21 65 wys berchi, /Un perchen parchus ar ei deithi, /Am Fadawg mynawg, mynw haeloni, /Medel glyw glewdraws, m EW VI 4 1 Neud rhaid am Fadawg trengi - ciwdodoedd! /Gwalch cadoedd, cadrfal CBM IV 12 13 faith ragor, /Rhybyddwn bencerdd, ben-co_^r. /Am faes Trefgalw lys twrf emys - ein glyw /A glywir yn h CBM IV 1 51 hesgor, ysgar ddilain; /Gwelais beleidr gwy_^r am fagwyr fain, /Gwelais barau rhudd rhag rhuthr Owain; CBM IV 6 29 - dir, /Hu molir maint ei len; /Hud friw calch am falch elfydden, /Hud wyf fardd i feirdd gynghallen. / PM V 10 69 Llys er lles i feddygon. /Meddwynt llyw am fyw am falch Wythfryn - dw_^r, /Bu dyno wrth ein gwyn, /Pan DB VI 31 40 igion /Nad a_^ gwy_^r Gwynedd gan y gwyllion, /Am fa_^r trwm tramawr goffeion, /Am fod yn eu tud hwy a PB VII 13 1 Am Faredudd, fudd fawrged, /Gwae ei geneddl, gwawr gogon HOG II 13 4 ed, /Pan fu yrf am gyrf am galed, /Pan fai arf am farf a fyried, /Yng Nghoed Gorfynwy yng ngorddibed - DB VI 29 122 fo lleiaf. /Cyd ymguddio pawb, beth a gelaf? /Am farwnad Ruffudd nid ymguddiaf. /Nid a eill cadarn yn DB VI 31 43 lltudion, /Am fawrweilch, aerfeilch arfogion, /Am fawredd Gwynedd ganaon: /Llywelyn hyddyn, terwyn, tir DB VI 31 42 wr goffeion, /Am fod yn eu tud hwy alltudion, /Am fawrweilch, aerfeilch arfogion, /Am fawredd Gwynedd g PM V 24 58 redegawg. /Am Fochnant, cain amgant coedawg, /Am Fechain, yn fochddwyreawg, /Am eilfan Frychan Frechei ES I 16 21 i'th warafun) /Gorfawr Dduw gorfod, o Iddewon /Am fedd Crist: Creawdr nef, ys angen! /Ys anghraiff angh CBM III 3 160 /Berth Feifod, ofirain logawd, /Llog fawrfaith am feddfaith feddrawd. /Tremynt teg i'm terrwyn beiddawd CBM IV 3 44 de[ ], /Tryliw eu peleidr pan fo [], /Trylwyn am feddgwyn, am feddgyrn llawn; /Tyrrant am eu rhwyf, rh CBM IV 3 44 iw eu peleidr pan fo [], /Trylwyn am feddgwyn, am feddgyrn llawn; /Tyrrant am eu rhwyf, rhwysg anogawn, CBM III 24 26 buam gyd am ged ordden, /Nid y_^m gyd am fudd, am feddu gwe_^n; /Ni threfyd hebof angof angen, /Angau CBM III 20 34 gawr. /Gawr feirdd huysgwn, huysgain - a fydd /Am feddwl mab Owain, /Gawr falch rhag preiddwalch Prydai CBM III 26 124 wn. /Nid oedd nawd nebawd na byddwn /Yn y bai am feirch mai meinddwn, /Nid oedd ni gaffwn o'r a gaffai CBM III 26 131 f torf, twrf goddaith wrth gawn. /Ar fy ngrudd am feirddfudd falchddawn /Neud difwng deigr ddillwng dic PM V 26 46 r Deau, irdanc haelonedd, /Ardal hardd i fardd am ferthedd. /Po_^r eisor, un eisiau ni'm gwedd, /Pen el GB II 25 15 nraith gyfraith, gobaith pob tu. /Cymhenfrwydr am finwydr pan eurgrwydr wasgar, /Seri gyfarpar, sathar GB II 25 39 rwm gymynu, /Am derfysg am derfyn am derfynu. /Am fiw Deifr dewr esgor yd ysgymu - hael, /Ac am dreth OC II 14 50 yliw eu pelydr gwedi penwan, /Trylwyn yn amwyn am fiw garthan. /Ciglau ym Maelawr gawr fawr fuan /A gar PM V 24 57 gwa_^n, a gwaetffrau, /A gwaetffriw redegawg. /Am Fochnant, cain amgant coedawg, /Am Fechain, yn fochdd DB VI 31 41 y gwyllion, /Am fa_^r trwm tramawr goffeion, /Am fod yn eu tud hwy alltudion, /Am fawrweilch, aerfeil CBM III 21 61 ei foli /Pan foled haelon haelach no'r Tri; /Am Forgant gormant, gormes Fenlli, /Gormeisiad, bleiniad PB VII 7 13 ddion ddigrawn. /Digrawn ar fy ngrudd dagrau - am Forgant, /Neu'm cynwant clwyfiant clau, /Hael enwawg, DB VI 24 92 aw, /Dyn yn fyw ni faidd ei dreisiaw, /Duw fry am frenin Aberffraw DB VI 27 60 yn rhyd. /Golau y dug Duw ein diebryd - fry, /Am frenin Cymry cymrwyn ergryd. /Gwir yw marw gw_^r garw GYC VII 36 2 Oer galon dan fron o fraw - allwynin /Am frenin, dderwin ddo_^r Aberffraw, /Aur dilyfn a delid PM V 23 79 heb lan, /Dygoch llawr dwygad fawr faran, /Un am Fro Alun, elfydd can, - a_^ Ffrainc, /Yn ffrawddus fa DB VI 25 12 _"rnaidd, taer ym mrwydrin, /Gwrawl ei fflamdo am fro Freiddin. /Er pan orau Duw ddyn gysefin, /Ni wnae BF VII 54 14 r hydr eu gwrhydri, /Gwy_^r hydraidd gw_'raidd am fro Geri, /Gwy_^r cyrchiad yng nghad, yng nghaledi - CBM III 24 11 annianc oes anni_"en! /Mor wyf ddirrwyn frwyn am frwydr anoddau /Braisg fab Gorgenau, brydau Bradwen, PM V 1 72 wr y'i clywwch. /Ef gorug am Gerrig Morllwch, /Am Fuarth Cadfan, cad arrwch; /Ef gwnaeth tu Pentraeth p CBM III 24 26 Gwy_^r y buam gyd am ged ordden, /Nid y_^m gyd am fudd, am feddu gwe_^n; /Ni threfyd hebof angof angen, PB VII 5 31 en, /Ni'm gorchwy rhwy trugar, /Nid a'm lludd am fudd ei fa_^r, /Ni'm llwydd goleurwydd galar. /Mau al BF VII 49 9 /Ne_^r nifer naw haelder Nudd. /Gwell no Nudd am fudd fu'r llyw - a golled, /Etgyllaeth a'm dothyw, /G GRh II 28 21 nid hawdd. /Hawdd i bawb a_^ thi i'th wyneb - am fudd /Ymfeiddiaw am ateb; /I'th arfod, osod oseb, /I' GRh II 28 13 fydd. /Nid gnawd it, Ddafydd, na dde_^l bryd - am fudd /Yn foddlawn i gennyd; /Gnawd it, ddraig ddragon EGM I 26 49 fawl Dewi /A deg cymaint saint senedd Frefi. /Am fun a fudydd ei hamnoddi /Ar gystlwn pryffwn y proffw CBM III 5 25 neb a'm nwyf. /Ym mhwyllad newid, neud ydwyf - am fun /Yn anhun anhedd, ced rhys porthwyf. /Gorthewis-h PM V 8 3 /Arglwydd Dduw, yn ddyn y'th enid, /Erglyw fi am funer, osid /'Yng nghaniad o'th rad, o'th rydid. /Na MB I 5 4 a w_^yr fy mhryder. /Pryder pryderaf yn fawr /Am fy arglwydd llawr, llyw nifer. /Ni ddoddynt tros fo_^ GRh II 28 19 dd - cywlad, /Cyn cyflechwyf rynnawdd) /Fy myw am fy llyw ni'm llawdd, /Fy mryd nid hyfryd, nid hawdd. GYC VII 36 17 dragywydd a drig iddaw, /Ys mau llid wrth Sais am fy nhreisiaw, /Ys mau rhag angau angen gwynaw, /Ys ma GYC VII 36 85 b yn ei grud ysy'n udaw. /Bychan lles oedd im, am fy nhwyllaw, /Gadael pen arnaf heb ben arnaw: /Pen pa DB VI 29 116 ataf. /Crist a w_^yr, yn llwrw a ganaf, /Na wn am fy rhwyf cwdd wyf, cwdd af. /O mynnwch, chwerddwch, m GYC VII 36 41 rnaw, /O gleddyfau hir yn ei ddiriaw, /O glwyf am fy rhwyf ysy'm rhwyfaw, /O glywed lludded llyw Bod Fa DB VI 27 56 fywyd. /Mai yw a'm doddyw, yn anhyfryd - wyf /Am fyned fy rhwyf yn rhwym gweryd. /Golo hael, galar yw PC II 21 33 ag ei lu Loegrwys, /Cadr fab Cedifor Wennwys. /Am fyned Hywel, hawl ddiachor - traws, /(Daeth tristyd i PM V 10 69 o_^n, /Llys er lles i feddygon. /Meddwynt llyw am fyw am falch Wythfryn - dw_^r, /Bu dyno wrth ein gwyn CBM IV 9 227 /Am hirwledd am hirwlad ei hy_^n, /Am gedawl, am gadau ddybyn, /Am gyrdd wawr, am gyrn mawr melyn, /Go CBM IV 9 188 brolwydd bro saithbau - Dyfed, /Braisg am ged, am gadau. /Praidd preiddwyr preiddwalch gyfreiau, /Priod CBM III 21 59 wr gwrhydri, /Gwryd gwy_^r dehau, barau beri; /Am Gadwaladr hael, hawdd ei foli /Pan foled haelon haela CBM III 21 57 , tawel wyf i, /Ni byddaf dawel, nid mau tewi /Am Gadwallawn mawr, gwawr gwrhydri, /Gwryd gwy_^r dehau, CBM III 1 11 i'th barth nid gwarth, nid gwan. /Taer am aer, am gaer, am gain walchlan, /Tew am lew trylew, traul ari DB VI 27 61 Cymry cymrwyn ergryd. /Gwir yw marw gw_^r garw am Gaer Dutglyd, /Gorau oedd in ein marw i gyd. /Gorofn EG VI 18 27 tramwy llanw rhwy rhwydd hawl; /Gwelais-i aer am Gaer oedd engiriawl, /Talu pwyth dydd gw_^yth Gwaith CBM III 1 11 nid gwarth, nid gwan. /Taer am aer, am gaer, am gain walchlan, /Tew am lew trylew, traul ariancan, /T CBM III 1 13 trylew, traul ariancan, /Tarf am gelennig torf am Galan, /Twrf ton ffraeth am draeth am draed gwylan. / CBM III 21 123 osai /Namyn i dreisiaw dros a welai; /Nid oedd am Galan ydd ymgelai - hael, /Nid hawddfyd cawddfryd i'r HOG II 13 3 inc, /Pan Ffaraon ffo_"ed, /Pan fu yrf am gyrf am galed, /Pan fai arf am farf a fyried, /Yng Nghoed Gor PM V 30 7 yr gw_^yr fwrw i'r fieri_"en. /Ys gwybuam gam am gamhunben /Gwrth herwddydd oswydd, oes o ia_"en. /Di CBM III 15 24 aws o'i gynghlwyf, /A_^'r Gorau ydd ymgyrwyf, /Am ga_^r naid afar neud wyf. /Nid wyf ddiletgynt am ddil CBM III 5 36 yf. /Nid er chweddl amgen ydd amgyrwyf, /Namyn am garu ni geryddwyf; /Ni'm dawr, ferch pennaeth, pryd n CBM IV 9 188 g rwyf, brolwydd bro saithbau - Dyfed, /Braisg am ged, am gadau. /Praidd preiddwyr preiddwalch gyfreiau HF VII 22 6 awch deon. /Dinegyf neges rhodolion, /Digaled am ged, am geinion. /Diffrwythws daear o'i fod yng nghar CBM IV 4 68 frydd cerddawr, neud afrwydd - cerdded, /Cerdd am ged, am gerthrwydd, /Can ethyw llawr, llyw llawn awy BF VII 45 15 rin /Trawshael fab Ednyfed, /Bu gwir buddgywir am ged, /Bu gwawr hygyrchlawr hyged. /Cedawl Oronwy, cad CBM III 27 31 /Beirdd afael, wael wared, /Milioedd amgyhoedd am ged, /Milfyrdd molynt Ednyfed BF VII 49 23 Am ddwyn hael, wael weithred, /Ni weles woludd am ged, /Ni welais drais gyn drymed. /Trwm golli arglwy ES I 17 48 wn haelder. /Haelaf oedd Fordaf a'th fawrdad - am ged, /Ni'm gedynt arallwlad; /Eryf llu, arwr, lleiddi CBM III 24 25 yd barchai o'i barch amgen, /Gwy_^r y buam gyd am ged ordden, /Nid y_^m gyd am fudd, am feddu gwe_^n; / CBM IV 9 227 edd gorewyn /Am hirwledd am hirwlad ei hy_^n, /Am gedawl, am gadau ddybyn, /Am gyrdd wawr, am gyrn mawr DLlM II 18 41 /Am Owain, am ddwyrain ddyrllydd, /Am de_"yrn, am gedyrn gydfydd. /A'm rhoddes meirch re rewydd - a dan GB II 25 41 m dreth Ddinmael trafael tri llu. /Am de_"yrn, am gedyrn he_"yrn ha_"u, /Am Degeigl, am dir Eingl yn ym LlG VII 24 90 . /Cad a wnaeth, cadarn ymgerydd, /Am gyfoeth am Gefn Gelorwydd. /Ni bu gad hwyliad hefelydd - gyfred CBM III 16 13 ygwan, dywynnyg o'i anghad, /Dygwisg amgenwisg am geiniad, /Dygwasgar trychiaid mal trochiad! /Dychanaf HF VII 22 6 on. /Dinegyf neges rhodolion, /Digaled am ged, am geinion. /Diffrwythws daear o'i fod yng ngharchar, /A CBM III 3 234 lw ydd y_^m yn ddiamryson /Am lugyrn, am gyrn, am geinion, /Yn untref untraul wleddolion, /Yn undawd Un CBM III 16 17 dain, praidd gyrchiad, /Braisg ei dorf am gorf am geinrad, /Beirdd gynnull am drull, am dri llad. /Boda CBM III 10 65 falch, o Weilchiawn giwed. /Deuddegfed amgen am geinwiw - garthan, /Gyrth yn gwa_^n rhag gwaedfriw, / PM V 24 19 r prain, preiddrwyf enwawg. /Gorau wyd, gorwyd am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt bellynt LlG VII 28 7 ywelyn, lluyddfeirch arfawg, /A chlod a gorfod am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt hynt hir CBM III 1 13 lan, /Tew am lew trylew, traul ariancan, /Tarf am gelennig torf am Galan, /Twrf ton ffraeth am draeth a CBM III 21 47 dd llysaidd, ymgyngenni, /Ymsang torf am gorf, am gerdd westi, /Amsathr cyrdd a byrdd a barddoni; /Amse PM V 1 71 wch, /Ef gorfu: gorfawr y'i clywwch. /Ef gorug am Gerrig Morllwch, /Am Fuarth Cadfan, cad arrwch; /Ef g CBM IV 4 68 rddawr, neud afrwydd - cerdded, /Cerdd am ged, am gerthrwydd, /Can ethyw llawr, llyw llawn awydd, /Llaw CBM III 5 12 -i (trefn a gedwynt) /Treiddle glyw Powys, pei am getynt, /Pan dreiddais-i yno yn ydd oeddynt, /Trwy ff CBM IV 5 49 thair i ffo ffordd byd. /Byd trist wyf o glwyf am glaer ddychryn - traul /Can trengis llid edwyn, /Lloe BF VII 54 20 ronni, /Eryr Ffraw, ni ddaw i'w ddaioni - neb /Am glod ac wyneb Gwynedd lochi. /Llas gw_^r ge[]nt hynt SB II 23 16 /Oer, gywasg gywisg pridd a main /Llandutglyd am glod orwyrain, /Rhwyfiadur Dygen, rhad digain, /Rhwyf CBM III 27 11 wyrdd, /Arwar cyrdd cyn lleas, /Gwisgais glwyf am glod wanas, /Gwisgws llid llew lliw glew glas. /Glasf CBM III 8 6 /Ym maes Didlystun oedd duhun - ein glyw, /Nid am glod warafun, /Pob llary ar llyfnfarch diffun, /Pob BF VII 54 31 ur wrth Gaer Fenlli, /Gwawr aruthr gwychruthr am gochi - eurgledd /Pan aeth gwy_^r Gwynedd tuedd Teifi PB VII 18 16 wen ddeigr, /Cof a'm daw, a'm llaw a'm llwgr, /Am goll gawr, am wawr mawr, mygr. /Mygrddrud We_^n, hydr SB II 22 28 achar, lluch ryfyg - Arthur, /Gosgordd ddo_^r am go_^r, am gynnig, /Gwasgarai gweisgfeirch mai mawrthi CBM III 16 17 Pair Prydain, praidd gyrchiad, /Braisg ei dorf am gorf am geinrad, /Beirdd gynnull am drull, am dri lla CBM III 21 47 Yn llysoedd llysaidd, ymgyngenni, /Ymsang torf am gorf, am gerdd westi, /Amsathr cyrdd a byrdd a barddo CBM III 10 51 n - eu deddf, /Eu dewis gyflafan, /Llawen dorf am gorf, am gyfrdan, /Llafroddion, llofruddiaid garthan. CBM III 21 115 abl, /Nid oedd gablawd a obrynai, /Nid oedd ef am grawn a grynhoai, /Nid oedd ef groniad fal a gronnai, ES I 24 34 ar anghlyd. /Aml syrthasant blant o'i blegyd, /Am Greawdr a'i grog yn waedlyd. /Wyth brifwyd ysydd (ys DB VI 33 1 Gwyn ei fyd am gyd a geidw ei wir, /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo cyw GB II 25 43 ha_"u, /Am Degeigl, am dir Eingl yn ymdyrru, /Am gydfrawd Medrawd, Myrddin ddarogan, /Am orwyr Cynan c CBM III 28 28 /Glew lew, lachar taerfar ta_^n, /Grym gyflym am gyflafan. /Cyflafan trathan, tratherwyn - ei hawl, /T LlG VII 24 90 r gyfludwydd. /Cad a wnaeth, cadarn ymgerydd, /Am gyfoeth am Gefn Gelorwydd. /Ni bu gad hwyliad hefely CBM III 10 51 ddf, /Eu dewis gyflafan, /Llawen dorf am gorf, am gyfrdan, /Llafroddion, llofruddiaid garthan. /Nawfed PM V 21 17 Eryr, arf prifwyr Prydain. /Prydain anghyngain am gyngas - galon, /Ef golofn tey_"rnas, /Anaw Pedr a'i CBM III 21 133 anoeth adfai) /Oblegyd beirdd byd bieufyddai! /Am gylch Cyminawd cymynai - Saeson, /Ar Swydd Wynogion y LlG VII 24 30 yddi berfedd! /Am ei wir bydd dir o'r diwedd, /Am gylch Dygannwy mwyfwy y medd, /A chiliaw rhagddaw a CBM IV 6 203 Ceinfyged am drefred dryfrwyd /Cerdd gan gyrdd am gylch ei aelwyd. /Ceffid eu ceinllith cw_^n cunllwyd, LlF1 II 1 159 awen, /Ac amgen yw ein llen a_^ Llanddewi, /Ac am gylch ei chlawdd ei chlas gofri, /Ac amgyrn o ddyrn, EMRh VI 23 16 n wng. /Penial pob arial, crau allwng- branes /Am gylch llyw didres, dwydraul gyfrwng. /Gnawd yd gyrch CBM IV 6 264 ddi rhuddwisg amdanan; /Gnawd y gwna rhuddlanw am gylch Rhuddlan - gaer /A rhuddliw ar ddylan; /Gnawd g PB VII 5 20 ydreg, /Oedd aml (oedd amlwg gosteg) /Meddgyrn am gylch te_"yrn teg. /Oedd teg eurbost reg, rwyf addas CBM IV 5 101 rwydrglwyf rhwyf rhwyddged. /Llas dau gymynawg am gymynad - Eingl /Am Degeingl deg ystrad: /Einiawn w_^ CBM III 5 20 n oeddynt; /Amgall o bwyllad a bell bwyllynt, /Am Gynddelw Brydydd yd bryderynt! /Gorfynnawg drythyll, PM V 25 53 b tarw caddug, /Ac ar bob sarrug er eu sorri, /Am gynifer gwaed amdrychion am draed /Ac am bob paraed p SB II 22 28 uch ryfyg - Arthur, /Gosgordd ddo_^r am go_^r, am gynnig, /Gwasgarai gweisgfeirch mai mawrthig, /Ced hy CBM IV 9 228 irwlad ei hy_^n, /Am gedawl, am gadau ddybyn, /Am gyrdd wawr, am gyrn mawr melyn, /Gorpo hael, haelonae HOG II 13 3 d - Ffrainc, /Pan Ffaraon ffo_"ed, /Pan fu yrf am gyrf am galed, /Pan fai arf am farf a fyried, /Yng Ng CBM III 3 234 sion. /Delw ydd y_^m yn ddiamryson /Am lugyrn, am gyrn, am geinion, /Yn untref untraul wleddolion, /Yn CBM IV 9 228 , /Am gedawl, am gadau ddybyn, /Am gyrdd wawr, am gyrn mawr melyn, /Gorpo hael, haelonaeth wobryn, /Haw CBM IV 6 46 /Hual gryd, cedernid Cyngen. /Cyngen gywrysedd am gywrys - Deau, /Llary Llachau hefelys; /Llathrai lafn GM I 7 94 dewr udd a'i trymgudd trymdde, /Ail drais wael am hael am hynny. /Am orwyr Bleddynt y'm gorflawdd lletg PM V 8 26 o'm dyfod dybid. /Dy-m-doddyw edliw ac edlid /Am haelon haelder gynhenid. /Llas Iorferth, aernerth, au CBM IV 6 243 nghantref Emrais, yn ymryfel gwrdd, /Yn ymwrdd am haelon, /Yn Aber, muner meneifion, /Yn anwair, yn ddi GB II 25 46 ysu, /Am Ddyfrdwy, am orddwy, wrdd ddisgynnu, /Am Hafren, am ordden, wrdd luestu, /Am hyfryd, cymryd Cy CBM III 17 24 rhad rhudd fyhyr, /Am Hirfryn hirfraisg eryr, /Am Hafren hyfryd gwe_^n gwy_^r. /Ar llaw Owain hael, haw PM V 23 157 th gyrth y'n gwrthfynasant, /Ail agwrdd ymwrdd am hardd amgant - bre, /Bron-yr-erw y'i galwant; /Cynwan HOG II 6 74 irdawd! /Am Hunydd, ddefnydd hyd Ddydd Brawd; /Am Hawis, fy newis ddefawd. /Cefais i fun dduun, ddiwyrn CBM IV 6 258 cynnwrf i arnan; /Gnawd yn ei gyman gymyrredd am heirdd /A glwysfeirdd uch glas ban; /Gnawd addon idda LlF2 VI 7 20 s. /Handym feirdd heirddion, haelon hwylfrys, /Am hil Owain mawr, mae a'i dengys? /Handwyt, Lywelyn, lw CBM III 17 23 sy_^r - a lleuad /Gan rwyf rhad rhudd fyhyr, /Am Hirfryn hirfraisg eryr, /Am Hafren hyfryd gwe_^n gwy CBM IV 9 226 rfyn. /Gwedi myddw a medd gorewyn /Am hirwledd am hirwlad ei hy_^n, /Am gedawl, am gadau ddybyn, /Am gy CBM IV 9 226 r gorfod gorfyn. /Gwedi myddw a medd gorewyn /Am hirwledd am hirwlad ei hy_^n, /Am gedawl, am gadau dd CBM III 27 8 rudd /Hoen amdrai am draws lofrudd, /Hoed hydr am hoedlwydr wodrudd. /Gwodrudd fa_^r anwar, anwas - ysg CBM III 26 133 difwng deigr ddillwng dicllawn! /Neud mau hoed am hoeddl anwogawn, /Neud wyf gw_^yn goddedig ddigawn; / CBM IV 5 4 on, /Mur meddgyrn mechde_"yrn Mo_^n, /Mau hoed am hoeddl ei ddragon. /Dragonawl, gedawl gadfarchawg - m PM V 23 128 nant edrywant ar dro, /Llwytgun llwyd llithwyd am honno, /Lletgynt Argoedwys gwys greudo, /Llys a dwy n HOG II 6 73 ni warawd - im hoen, /Ni orpo hi diweirdawd! /Am Hunydd, ddefnydd hyd Ddydd Brawd; /Am Hawis, fy newis GB II 25 47 isgynnu, /Am Hafren, am ordden, wrdd luestu, /Am hyfryd, cymryd Cymru ben baladr, /Am Aber Taradr yn t GM I 7 94 a'i trymgudd trymdde, /Ail drais wael am hael am hynny. /Am orwyr Bleddynt y'm gorflawdd lletgynt, /Am DB VI 28 3 gwrdd yn Ionawr, mawr morgro_"eg. /Ys gwae fi am iaith gawddfaith gofeg /Er goddau chweddlau i mi a fa CBM IV 16 121 molaf o phaid; /Am obrwy, am obrid fy rhaid, /Am Iesu caru cyrbwyllaid. /Caraf-i dreth a draethant gei EW VI 4 36 yth a lleithig, /Am eryr gwy_^r gweithfuddig, /Am io_^r aerddor urddedig. /Urddas tey_"rnas, te_"yrn ar CBM III 12 36 irawd wrth leufer, /Berth yd borthynt amnifer /Am Iorferth amnwyth, nerth ne_^r. /Nerflawdd gyfadrawdd, CBM III 21 22 ceidw o haelon hil Cadwgawn /Tewdor am ysgor, am isgell grawn? /Py frys cyflafan yn gwa_^n gwaywddawn? CBM III 14 22 , am lew Ystrad - mawr, /Gwy_^r am lawr, gw_^r am lad, /Ac yn nydd rhebydd roddiad /Rhoddion o feirch DB VI 29 29 ruddiau. /Aml y'm gwnaeth hiraeth hir anaelau /Am laith gw_^r dewr, dur ei lafnau, /Am lew glew, o'm gl EG VI 18 118 eufer: /Ei ddylif cynnif cynhebycer /I ddylan am lan, am leisiaid fe_^r; /Terfysg ton dylysg, dyleinw CBM III 16 98 , /Balch ongyr, angerdd Urfo_"en, /Ball ar lyw am lannau Hafren! /Braw rhag ei wriawr, gwrddwawr a_^ gw PM V 28 9 a_"u neb. /Neb ni w_^yr yn llwyr fy lledfryd - am lary /Am lwry mil o esbyd, /Trydar wasgar wisg ermyd, CBM III 14 22 am lyw estrawn, am lew Ystrad - mawr, /Gwy_^r am lawr, gw_^r am lad, /Ac yn nydd rhebydd roddiad /Rho PC II 21 11 ygn alaeth - Hywel, /Hawl Echel (och arfaeth /Am ledrad frad freuolaeth!), /Ef a'i frodyr, mawrwyr, ma EG VI 18 118 /Ei ddylif cynnif cynhebycer /I ddylan am lan, am leisiaid fe_^r; /Terfysg ton dylysg, dyleinw aber /Dy CBM III 16 204 lawn ei eurddyrn o lad yn eurgyrn, /Am lugyrn, am leufer, /Drudfrwysg ri, drudfraisg ei haelder, /Drud PB VII 18 8 , /Oedd teg am reg am rwyf gweilch, /Oedd tew am lew glew, gwledd falch. /Balch yn ysgwyd loywgalch la DB VI 29 30 anaelau /Am laith gw_^r dewr, dur ei lafnau, /Am lew glew, o'm glud feddyliau, /Am lyw glyw a'i glod h CBM III 1 12 /Taer am aer, am gaer, am gain walchlan, /Tew am lew trylew, traul ariancan, /Tarf am gelennig torf am CBM III 14 21 f ebyr yn lly_^r llawn. /Llawn am lyw estrawn, am lew Ystrad - mawr, /Gwy_^r am lawr, gw_^r am lad, /Ac PM V 16 12 law Grist Celi; /Am lyw mawr, gwawr gwrhydri, /Am luchfar gwanar, gwae fi! /Gwae fi fod llawrydd, llawe CBM III 3 234 thfawr Powysion. /Delw ydd y_^m yn ddiamryson /Am lugyrn, am gyrn, am geinion, /Yn untref untraul wledd CBM III 16 204 mer; /Drud lawn ei eurddyrn o lad yn eurgyrn, /Am lugyrn, am leufer, /Drudfrwysg ri, drudfraisg ei hael PM V 14 32 ystre; /Can ni ddaw i'm bodd, o'm bod yn dde /Am lun gwa_^r forwyn liw gwawr fore, /Clywaf fy nghalon PM V 28 10 /Neb ni w_^yr yn llwyr fy lledfryd - am lary /Am lwry mil o esbyd, /Trydar wasgar wisg ermyd, /Trydydd LlF2 VI 8 24 , goradain - ceneddl, /Er pan ddoeth cychweddl am lwyth Cichwain. /Rhyswr parch, perchen march archfain D-1 I 1 8 y iawn priawd: pawb a'i gwelwy. /Neu ryddadlas am lwyth eurwas Euas lywy, /Erging anchwant, Gwent, Gwla D-4 VI 20 50 ystrad. /Yn Ystrad Meuryg anystywell - lu /I am lyw bro Hiriell, /Ni safai rhagddun, rhwych pell, /Na LlG VII 27 34 iawn uchel. /Neud ydyw ynof-i cof cyfarchwel /Am lyw cleddyfrudd heb gudd, heb ge_^l. /Neud mau ei eis CBM III 14 21 camawn /Fal twrf ebyr yn lly_^r llawn. /Llawn am lyw estrawn, am lew Ystrad - mawr, /Gwy_^r am lawr, g DB VI 29 31 ei lafnau, /Am lew glew, o'm glud feddyliau, /Am lyw glyw a'i glod hyd Fynnau. /Bu gelyn dychryn o'r d PM V 16 11 ch westi, - ar nef, /Ar neill-law Grist Celi; /Am lyw mawr, gwawr gwrhydri, /Am luchfar gwanar, gwae fi GM I 9 29 yf genthi ni gynhelwy. /Genilles a'm llif, cyd am lladdwy - ar air, /Ei muner (nid mawr imi fy ngofwy!) DB VI 27 27 /Och faith heb ychwaith o'i obeithrwydd, /Och am naf, am neb diwydrwydd, /Och am ne_^r, muner mynogrwy DB VI 29 46 walch mawrfalch, mur cyneddfau, /Uchel y dodaf am naf nid mau, /Wych ragor, och rhagod ti, Angau! /Cyn CBM IV 3 46 yf, rhwysg anogawn, /Torfoedd amnifer am ne_^r am nawn, /Am eryr cedwyr a'm ceidw yn iawn: /Cedwid Duw CBM III 24 148 , arf Arodriawn, /Arth, warth wrthodiad, amnad am nawn. /Tra fu fy nghyfedd yng nghyfoeth iawn /Ni'm ll IRh VII 30 65 /Ys mi sy'n merwi mor anghelfydd /Ys blwyddyn am ne ysblennydd - gawad: /Cyd bwyf digarad, wyf digery DB VI 27 27 ith heb ychwaith o'i obeithrwydd, /Och am naf, am neb diwydrwydd, /Och am ne_^r, muner mynogrwydd, /Och GB II 25 17 arpar, sathar sathru, /Seithwyr se_^r gyfnifer am ne_^r a fu, /Saith cad a saith cant, saith rhiallu, / CBM IV 3 46 am eu rhwyf, rhwysg anogawn, /Torfoedd amnifer am ne_^r am nawn, /Am eryr cedwyr a'm ceidw yn iawn: /Ce DB VI 27 28 ithrwydd, /Och am naf, am neb diwydrwydd, /Och am ne_^r, muner mynogrwydd, /Och ddygn a ddognes goleurw PM V 28 17 , /Powys dir, peues derrwyn. /Derrwyn yn amwyn am nerth - tey_"rnedd, /Tey_"rnas oedd ei werth, /Ysgwyd HOG II 6 69 , a'm daerawd, /A hiraeth, ysywaeth, ysy nawd /Am Nest deg debyg afallflawd, /Am Berweur, berfedd fy mh CBM IV 16 120 aid, /A'i molwy, nis molaf o phaid; /Am obrwy, am obrid fy rhaid, /Am Iesu caru cyrbwyllaid. /Caraf-i d CBM IV 16 120 af a'i dywaid, /A'i molwy, nis molaf o phaid; /Am obrwy, am obrid fy rhaid, /Am Iesu caru cyrbwyllaid. CBM III 28 26 /Grugunawg eryr Grugunan - gynneddf /Ni gymysg am ogan, /Glew lew, lachar taerfar ta_^n, /Grym gyflym a OC II 14 54 nnull am drull am dramyfan /Fal y bu ym Mangor am ongyr da_^n /Pan wnaeth dau de_"yrn uch cyrn cyfrdan IRh VII 30 53 /Ys gafael falch-hael fylchawg geyrydd. /Esgud am olud, am eiliewydd - rwydd, /Ysgwn am eilwydd, molian CBM III 19 17 ch ei ysgwyd. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd - am olud, /Rhwyddwan rhudd yn rhodwydd, /Yn rhodawg friw, PM V 4 24 ai cybyddion! /Im o'm dawn y'm daw cyflawddon /Am olud termud Dey_"rnon; /Fy nhafawd yn frawd ar Frytho GB II 25 46 yfrdwy, am orddwy, wrdd ddisgynnu, /Am Hafren, am ordden, wrdd luestu, /Am hyfryd, cymryd Cymru ben bal GB II 25 45 , /Am orwyr Cynan cerdd echlysu, /Am Ddyfrdwy, am orddwy, wrdd ddisgynnu, /Am Hafren, am ordden, wrdd l HOG II 6 54 l yw'r llall o'r pall, pell fy min /I wrthi, i am orthorch eurin: /Gweirfyl deg, fy rheg, fy rhin, - ni GM I 7 95 dd trymdde, /Ail drais wael am hael am hynny. /Am orwyr Bleddynt y'm gorflawdd lletgynt, /Aml edfynt a' GB II 25 44 yrru, /Am gydfrawd Medrawd, Myrddin ddarogan, /Am orwyr Cynan cerdd echlysu, /Am Ddyfrdwy, am orddwy, w CBM IV 1 58 Rhuddlan yn rhuddlanw cain /Torf arwr am w_^r am orwyrain; /Gwelais rhag Penfro pennadur digardd, /Gwe DLlM II 18 40 awen o lewenydd - bryd /Am bryder yr un dydd, /Am Owain, am ddwyrain ddyrllydd, /Am de_"yrn, am gedyrn BF VII 49 1 Dothyw, am Owain doethwawr, - o'i golled, /(Gnawd gollwng deigr CBM IV 4 14 yrddant, /Amgen ffyrdd o'i gyrdd yd gerddant, /Am Owain Gwynedd yd gwynant! /Mur moreb dau wyneb Dyfnan BF VII 48 9 nid eddyw, /Angadr yw fy myw fy mod hebddaw. /Am Owain gyfrgain (gyfrglod iddaw), /Am aerwalch haelfal CBM III 21 67 haeloni, /Medel glyw glewdraws, maws mynogi; /Am Owain Prydain, Pryderi - hafal, /Prenial ymddial ymdd LlF1 II 1 163 ser gosber gosbarth weini. /Gwenifiad fy na_^d am rad, am ran, /Gwenifaid o'i blaid ceiniaid Cadfan, /C PM V 26 86 fudd a'i fynwed, /A minnau, cyd mynnwyf fyned /Am radau, rhiau rhy-m-daered. /Ysym aur ac ariant, nid CBM IV 2 50 thfeirch efrifed, /Beirniaid am regydd, beirdd am ragor. /A'th folant feirddion, dderwyddon ddo_^r, /O CBM III 12 46 yng ngawr dyrawr, deryw - yng nghreulan, /Hael am ran, am rwythyw, /Bu, trwy lewyd foes, gloes glyw, /N LlF1 II 1 163 er gosbarth weini. /Gwenifiad fy na_^d am rad, am ran, /Gwenifaid o'i blaid ceiniaid Cadfan, /Cedwyr o DLlM II 18 21 r na chywaith, /Ni'm harha aros anghyfiaith. /Am reddf angor dyfnfor diffaith /Yd lysg fy nghalon yng PB VII 18 7 ch /Gwe_^n, lawen lyw, ysgwyd folch, /Oedd teg am reg am rwyf gweilch, /Oedd tew am lew glew, gwledd fa LlG VII 27 21 , - ei fudd /A'i feddgyrn cyfyfed; /Arwydd teg am reg ban rifed /Gan saint braint Brenin Gogoned. /Ar HOG II 8 6 , gyhydreg - a_^ bun, /A bod yn gyfrin am rin, am reg. /Dewis yw gennyf-i harddliw gwaneg, /Doeth i'th BF VII 50 23 ll gorsaf, /Gw_'reiddfab Gruffudd, digraffaf - am reg /Yn neddfau mawrdeg Nudd a Mordaf; /Gw_^r gwaywru CBM IV 2 50 medd o'i barth berthfeirch efrifed, /Beirniaid am regydd, beirdd am ragor. /A'th folant feirddion, dder DB VI 27 6 ws fu Iesu am aesdrygwydd, /Mor dreisiwr angen am re_^n rhadlwydd, /Mor drist yw ein byw bod glasw_^ydd PM V 26 50 ysenw a_^ Rhun, nid rhyfedd - fy mod /Yn mudaw am reuedd! /Rheuedd tey_"rnedd ti biau - i drais /Ar dra PM V 17 19 cad, /Cad cedwyr tud Feli, /Ar bob terfyn torf am ri, /Ac ar bob terrwyn torri. /Mabddysg yw i'm llyw DB VI 29 24 enaethau! /Am Ruffudd gwaywrudd, gwae finnau, /Am riff ne_^r, lluch hyder Llachau, /Am rym llym y lleim HOG II 8 6 s gydran, gyhydreg - a_^ bun, /A bod yn gyfrin am rin, am reg. /Dewis yw gennyf-i harddliw gwaneg, /Doe HOG II 6 48 i medd fy marddrin /(Mor hir hwyrweddawg y_^nt am rin!), /Pennaf oll yn y gollewin /O byrth Caer hyd Bo LlG VII 27 39 wr Hirddywel /Am yr ddwyn terrwyn, twrf ufel - am riw, /A'i ba_^r oedd gwaedliw fal gwaed Afel. /Och am CBM IV 4 178 rddrusig. /Budd a'm bu, a'm bo ei edmig, /Bodd am rodd, am rwydd gelennig, /Buelin am win, am wenig - o LlF1 II 4 45 yn y bu gant. /Ni bu ddi'i gyflu ddygyfludd - am rodd, /Am rwyddfodd, am rwyddfudd; /Tad mad magawd gw PM V 11 53 lithr hael. /Hael Arthur, modur, myd angudd, - am rodd, /Hael Rhydderch am eurfudd, /Hael Mordaf, hael CBM IV 1 32 ddawn, am ddadwyrain - glyw, /Cerddorion amryw am rodd Owain, /Ar hil cadr Cadell, Hiriell hiriain, /Ar DB VI 33 32 /Neud rhygwyn terrwyn tyrfa pabir, /Neud rhai am Ruffudd a ddyhuddir, /Neud rhawch ei ardawch, neud rh DB VI 33 52 isiwed, /Cyfar a_^ daear dygned - ei achludd, /Am Ruffudd, digudd deigr hyd arffed, /Am ddwyn gweilch t DB VI 29 97 yd, gwander ei orchudd, /Gwyn Gwynedd. Gwae ni am Ruffudd! /Gruffudd aur digudd, ef dygnaf - ei gw_^yn DB VI 29 23 eddau: /Gwae'nt hwy ar a wnaeth eu penaethau! /Am Ruffudd gwaywrudd, gwae finnau, /Am riff ne_^r, lluch DB VI 29 39 arglwydd diau; /Na dyn, oni'm dug anghofiau, /Am Ruffudd, ni'm dyhudd, na dau. /Gwael yw colli hael o CBM IV 4 178 /Budd a'm bu, a'm bo ei edmig, /Bodd am rodd, am rwydd gelennig, /Buelin am win, am wenig - o fedd /Fe LlF1 II 4 46 ant. /Ni bu ddi'i gyflu ddygyfludd - am rodd, /Am rwyddfodd, am rwyddfudd; /Tad mad magawd gwawd gwaywr LlF1 II 4 46 i'i gyflu ddygyfludd - am rodd, /Am rwyddfodd, am rwyddfudd; /Tad mad magawd gwawd gwaywrudd, /Tad mae LlG VII 27 41 /A'i ba_^r oedd gwaedliw fal gwaed Afel. /Och am rwyf aerglwyf, eurgledd Echel, /Och am ddilyw mawr, n PB VII 18 7 _^n, lawen lyw, ysgwyd folch, /Oedd teg am reg am rwyf gweilch, /Oedd tew am lew glew, gwledd falch. /B CBM III 5 29 w a wnaf wrth a garwyf. /Celadwy lywy, liw ton am rwyf, /Rhwy gennyf gennyd, er nad ydwyf, /Cadr amnaid DB VI 29 26 yder Llachau, /Am rym llym y lleim fy nagrau, /Am rwyf y darwyf, im neud arau, /Amlwg yw cystudd ar fy CBM III 12 46 r dyrawr, deryw - yng nghreulan, /Hael am ran, am rwythyw, /Bu, trwy lewyd foes, gloes glyw, /Nid trwy D-4 VI 20 61 , /Pennal dir engir angerdd. /Engiriawl rybuch am rybydd - angerdd, /Argerdd gerdd geirionnydd, /Dybuam BF VII 53 9 hyfryd) /Ab Gruffudd, grym gythrudd gryd. /Och am ryd esbyd! Oesboen dagrau - rhwy /Rhy-ddug lliw fy ng CBM III 24 33 Crist, Creawdr trugar, /Neud amrygwyn im, neud am rygar, /Neud amrygyr cyrdd cyd ymarwar; /Neud am ddra GM I 9 87 ledig Aberffraw a gwlad Ynyr. /Endewais-i eaws am ryhiraeth er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad fyfyr DB VI 24 47 yn cythraul, cythrudd seiniaw, /Ac ymliw ag ef am ryluniaw - gau, /Ac angau ddiau ddyfod iddaw: /Pam na DB VI 29 25 finnau, /Am riff ne_^r, lluch hyder Llachau, /Am rym llym y lleim fy nagrau, /Am rwyf y darwyf, im neu PB VII 14 1 I am Rys fab Rhys (rhyfyg - ni ddaliwn), /Aeth Samswn, bly PB VII 3 2 Llawer deigr hydrfer ar hynt /Hiddl am Rys, rysfa mynwent, /Llyw Dinefwr, gw_^r gwychblant, CBM III 5 8 ddf, wolau ddremynt, /Rhiain ni'm rhifai-i ced am rhifynt. /Rhianedd iddi a ddywedynt, /`Rhieingerdd Ef LlF1 II 1 6 mgen ymgred. /Amgyrwyf garu canu canrhed, /Can am rhoddes fy Rhe_^n rheg eidduned, /Can am rhydd Dofydd LlF1 II 1 7 /Can am rhoddes fy Rhe_^n rheg eidduned, /Can am rhydd Dofydd dogn foddha_"ed - i'm rhan /I foli Cadfa GYC VII 40 25 pechodau - 'r bobl, /Mae'n y Bibl eu henwau; /Am saith brifwyd byd (nid gwy_^d na gau), /Saith weddi'r GB II 26 69 A lle_^n uch allawr heb allu clwyf; /Gweleis-i am ucher, uchel eu rhwyf, /Gwragedd, rhianedd, rhai a ga GM I 7 114 tra Thafwys; /Lliaws torf o derrwyn Argoedwys /Am udd glew a glywid, a Lloegrwys. /Lliaws bardd a borth GM I 8 65 barabl perwawd, ar draethawd dras, /A'm cyhudd am udd iawn esillydd Idwal /Nid e_^l heb ddial mal galan PM V 5 46 wyngnes. /Dygyfarth pob parth ef porthes, /Deg am un ef dygyfories, /Daucan wayw terrwyn torres - ba_^r PM V 27 1 Am unig treisig y trawsiolaf - Dduw /A ddigawn iach o gl BF VII 53 5 wrddygn y'i llas, /Am arddelw teg, am urddas. /Am urddas addas eiddunfryd - Cymru /Doeth cymraw a thris BF VII 53 4 eurddawn, mawrddygn y'i llas, /Am arddelw teg, am urddas. /Am urddas addas eiddunfryd - Cymru /Doeth cy PB VII 11 4 gwn gyfor, /Gwalch dewrfalch o lin Dewdwr, /Ac am walch dewrfalch, dewrwyr. /Gwy_^r rif sy_^r ysydd 'n EG VI 18 103 char fron o frydau Gwriad, /Lluchiaint gweilch am walch gynifiad /Fal lluchynt estrawn wynt ystrad. /Hu BF VII 45 5 n wehelyth, /Llawir, ni ddorfyddir fyth. /Byth am walch rhwyddfalch rhy-n-doeth - trais galar, /Bu traw BF VII 44 13 th, digrawnddoeth, digrif. /Tros nad digrif im am was - haelddifai, /Hwyl ddifefl gyweithas, /Trist wyf CBM IV 2 18 och Ystrad am ystryw po_^r, /Oedd amlwg ysgwyd am Waun Ysgor, /Oedd amliw gelau, oedd aml gelor, /Oedd DB VI 26 3 wy, /Eddewid ddilid a ddylyy, /Hanbwyf ohonawd am wawd wedy, /Hanbwyll, dygymwyll a gymery. /Llyw Pryda LlG VII 27 44 am arglwydd rhwydd rhuddfedel - utgyrn, /Och am wawr cedyrn, cad ddiogel; /Och yr fyned gw_^r gwrddle D-6 VII 35 5 Geleurudd na adwyd) /Am wy_^r eryr eurysgwyd, /Am wawr Dyffryn clodfawr Clwyd. /Clwyf im ei olo, clod a EW VI 4 34 /Porthais alar trwm, tramawr odrig - w_^yth, /Am wawr llwyth a lleithig, /Am eryr gwy_^r gweithfuddig, PB VII 18 16 of a'm daw, a'm llaw a'm llwgr, /Am goll gawr, am wawr mawr, mygr. /Mygrddrud We_^n, hydrlawen, hy, /My PB VII 18 1 Marw am We_^n, lawen lawch cyrdd, /O hiraeth, a faeth o feir CBM IV 4 179 dd am rodd, am rwydd gelennig, /Buelin am win, am wenig - o fedd /Feirdd worsedd wersyllig! /Gwersyll t DB VI 25 46 resent, ym mhrysur orllin, /Ni wartha_"er hael am werthefin - nos, /A_^ nawdd saint boed cyfrin CBM IV 4 179 mig, /Bodd am rodd, am rwydd gelennig, /Buelin am win, am wenig - o fedd /Feirdd worsedd wersyllig! /Gw PM V 1 34 Duw, a'n cedwis heb wad, /Cadr heddwch hyddyn am winllad, /Cad wyllion Dafydd, da gyrchiad, /Ced walla GM I 7 100 Gwelais dorf am dw_^r, gwelais wy_^r am w_^r, /Am wledig Edeirniawn. /Gwelais frad a chad a chamawn /Cy CBM IV 1 58 elais yn Rhuddlan yn rhuddlanw cain /Torf arwr am w_^r am orwyrain; /Gwelais rhag Penfro pennadur digar GM I 7 99 yd wely. /Gwelais dorf am dw_^r, gwelais wy_^r am w_^r, /Am wledig Edeirniawn. /Gwelais frad a chad a DB VI 27 24 yd yn rhyd, yn rhodwydd - ongyr, /Och a wy_^r, am w_^r diwaradwydd, /Och fawr a fwrir o ddirfingrwydd, PB VII 17 4 cof, /Glud yw herw hiraeth arnaf, /Gloyw deigr am w_^r glew, digrif. /Digrif a ga_^r (gwaywbar gwaed), D-6 VII 35 4 chaws echyngwyd - galar /(Geleurudd na adwyd) /Am wy_^r eryr eurysgwyd, /Am wawr Dyffryn clodfawr Clwyd GM I 7 13 arwydd yw, /Dilyw ryw ryn golled; /Rhewin mawr am wy_^r wawr waredred, /Rhwysg heb warth, rhwydd o'i ba MB I 4 20 i. /Brenin holl riedd a'm gw_^yr, na'm gomedd /Am y drugaredd o'm drygioni. /Cefais-i liaws awr aur a PhB VI 14 21 feirdd /Ac nid i'r gofeirdd yd gyferchid; /Ac am y gadair heddiw, bai'i haeddid - bodd saint, /Herwydd BF VII 53 12 iau; /Och faith, och fyth hyd angau, /Och Fair am y mawrair mau! /Mau, rhag dolur cur cyr fy mron, - rh DB VI 27 21 ysgwyd ar ei ysgwydd. /Llew yn aer, llyw taer am y Teirswydd, /Llwyddai a lithrai o'i helaethrwydd, / CBM III 24 16 b rhahawd na bydd rhyhen, /Mor wenwyn y'm cwyn am yd ym ce_^n, /Mor wyf goddedig, dig disgywen, /Mor fy LlF1 II 4 39 wyf lawen o lawer - achaws /O achwyson pryder /Am 'yng nghof yng nghwyn ofer /Am 'yng nghymwyd yng Nghy LlF1 II 4 40 chwyson pryder /Am 'yng nghof yng nghwyn ofer /Am 'yng nghymwyd yng Nghymer. /Cymerais ei aur a'i arian BF VII 51 22 . /Oedd rhaid ystyriaid darfod cyffro - mawr /Am ymherodr Cymro; /Ys terfyn byd, drymfryd dro, /Ys dir LlG VII 27 39 (neud cynhawel) /O Ferwyn hyd fawr Hirddywel /Am yr ddwyn terrwyn, twrf ufel - am riw, /A'i ba_^r oedd CBM III 21 22 lawn) /Pwy ceidw o haelon hil Cadwgawn /Tewdor am ysgor, am isgell grawn? /Py frys cyflafan yn gwa_^n g PM V 6 33 ag cwys, /Hwy Loegrwys lofruddiaid, /Ef ysgydw am ysgor ei daid /Ysgwydawr llethridfawr llathraid, /Ef PB VII 2 24 dd o'i fyned /(Am ysgwydd gawr, fawr fur ced, /Am ysgwyd friwdoll), golled PB VII 2 23 ofyged - taith), /Doeth i'i feirdd o'i fyned /(Am ysgwydd gawr, fawr fur ced, /Am ysgwyd friwdoll), go D-4 VI 20 54 edwar castell poeth, paith rhyfyg - ystwng, /I am Ystrad Meuryg; /Clwyfuswydd, nid plydd, neud plyg /Cl CBM IV 2 17 ith Fo_^n a Gwaith Fangor, /Oedd amgoch Ystrad am ystryw po_^r, /Oedd amlwg ysgwyd am Waun Ysgor, /Oedd a_^'m 24 MB I 3 156 Yni fwyf gynefin a_^ derwin wy_^dd /Ni thorraf a_^'m ca_^r fy ngherennydd. /Cerennydd ysydd herwydd Tri CBM IV 6 31 nghallen. /Hud af yng nghynnorf yng nghynnen - a_^'m cerdd /A'm cynnelw o'm perchen, /Hud arfoll archo PM V 2 58 faran Benlli, /Na wna, eryr gwy_^r, gorddiogi /A_^'m daddl, udd trwyaddl yn neddf tro_"i. /Na orsang dy PM V 2 8 eddl a'm dothyw am dwythfalch ri - /Cywychiawn a_^'m dawn - o'm dielwi. /Agwrdd fydd adwyn agweddi - fy DB VI 29 67 y gwn gwenwawd brydestau, /Llary rwyf a ganwyf a_^'m genau, /Llew biwyf, Llywelyn biau /Llyw Gwynedd, d IRh VII 30 38 emych llewych llen afallwydd - can. /Gorffowys a_^'m gran o'i ban ni'm bydd. /Gorffwyllaf, molaf mal aw GM I 14 3 l a dde_^l i ddaioni, /Cyferiw cyfrwydd cyfred a_^'m haw_^ydd, /Cyfarwydd i'm llwydd i'm llwyr deithi. HOG II 9 13 /Chweris o'i haddawd-hi addoed cynran, /Ethiw a_^'m henaid-i, athwyf yn wan; /Neud athwyf o nwyf yn ai EG VI 18 16 /Lluoedd arwoloedd ar weilw didawl, /Llawrwyr a_^'m heryr yn ymeiriawl, /Llywelyn Lle_"yn, llyw ardder D-4 VI 20 26 ig. /Amwythig wledig, wlad anhydr - ei braint /A_^'m hudd braisg ni chyhydr; /Uchuch ei ddydd herwydd h GM I 12 31 iau gadwyd, /A chadw Dy gyfraith hyd ymgyfrang a_^'m llaith /A'm llwyddaw golochwyd CBM III 14 13 modd fy mod. /Gan fod yn unfraint, yn unfryd - a_^'m llyw /Llawfrydedd ni'm hergyd, /Dragonawl, wrawl w OC II 14 15 dawed: /As deuy y corn er cydyfed /Hiraethlawn a_^'m llyw, lliw ton nawfed, /Hirlas ei arwydd, aur ei d GM I 14 61 s dros a brydwyf, /A'm bryd ar gymryd, gymrawd a_^'m nwyf /Cyfarws mynws men y'i caffwyf. /Ac ysym-i Dd PM V 8 7 n helw dy Ddwydid, /I wrthyf, na mi i wrthyd. /A_^'m parabl o'th ddawn y'm perid, /Parahawd o nebawd ei GYC VII 40 66 ad, fal y'm gorau. /Cyn isgell meddrawd, ysgar a_^'m pechawd, /[] medd-dawd, [] nid mau, /Poenedu cynne LlF1 II 3 26 s-i ai clais ai clwyfiant - rhyfedd /Ai rhyfel a_^'m peiriant, /Haeddaf o'm cerdd cyreifiant; /Gnawd i PM V 24 13 ddygyrchu, /Yn rhwyfan teulu, rhwyf teuluawg, /A_^'m prydest ddyllest o ddull doniawg: /Prydu nid anoe GYC VII 40 71 u, /Olew ac angen a chymwyll `Amen', /A chymod a_^'m Rhe_^n, yr hy_^n gorau. /Ni bwyf lwth ddiawg, ni b PM V 2 6 odau Rhe_^n rhannwyd a_^ mi /Megis na rannwyd a_^'m rhieni. /Cychweddl a'm dothyw am dwythfalch ri - / CBM III 8 2 Ym maes Bryn Actun cannun - neu rifais /A_^'m rhuddlafn ar fy nghlun, /Ar un trai trychan catgun ES I 17 16 wyrddrawd gwydrin. /Nid wyf gynefawd gynefin - a_^'m rhwyf, /Ni rhybu_^m gerddennin. /Edrych cyrdd cer D-4 VI 20 5 fydd cywraint. /Nid cywraint i neb cywrysedd - a_^'m rhwyf /Yn rhyfyg gwythlonedd, /Tud glyw tir Mynyw PM V 17 6 n, Lleisiawn, lles arwar - cerddau, /Cyhyrddws a_^'m un ca_^r, /Pendragon, beri_"on ba_^r, /Pumwregys d A'm 261 CBM III 18 14 ludd. /Ysid im arglwydd argledr anaw - beirdd /A'm barddair yn eiddiaw, /A'm cariad cadarn arnaw, /A'm MeiG I 30 42 l dilys a'm dewiso, /Cerennydd Dofydd beunydd a'm bo CBM IV 4 177 Burthiad cad, cedeirn arddrusig. /Budd a'm bu, a'm bo ei edmig, /Bodd am rodd, am rwydd gelennig, /Buel MeiG I 30 1 A'm bo i gan Dduw, a'm bo - trugaredd, /Ni bo drwg neue GM I 14 86 Crist ar gain dydwed - daear: /Cyn bwyf abar, a'm bo lludded. /Llwyddid fy nghywyd yng nghywir gred, / GM I 12 29 dwyd, /Nid e_^l i'th blegyd neu ryblygwyd. /Ac a'm bo, o'm budd ymweddwyd, /Bod Duw i'm diau gadwyd, /A MeiG I 30 1 A'm bo i gan Dduw, a'm bo - trugaredd, /Ni bo drwg neuedd a'm gorfeddo. /Bo PM V 2 69 rot a mi, /Engyl tangnefedd tanc heb drengi. /A'm bo, udd cedawl, cydfod a_^ thi: /A'th fo hwyr haddle CBM III 21 52 /Caraswn aestwn as dirperi, /Carasai a'm bodd a'm bod ynddi. /Gwedi gwalch cedwyr a'm cedwis gan iawn, CBM III 21 52 dd noddi, /Caraswn aestwn as dirperi, /Carasai a'm bodd a'm bod ynddi. /Gwedi gwalch cedwyr a'm cedwis GM I 14 61 ydd adwyf /Yn urddas heb dras dros a brydwyf, /A'm bryd ar gymryd, gymrawd a_^'m nwyf /Cyfarws mynws me CBM IV 4 177 uenig, /Burthiad cad, cedeirn arddrusig. /Budd a'm bu, a'm bo ei edmig, /Bodd am rodd, am rwydd gelenni ES I 21 31 r i'm nerthu. /Nerthoedd gw_^yth gweithredoedd a'm bu, /Gwaith dedwydd yw dadolychu! /Cyn cystwng clwyf GYC VII 39 30 , Afel wirion! /Cyn goddau angau engyrtholion /A'm bwy gan ddeuhael cael cyfeillon, /Mihangel, Gabriel, IRh VII 30 23 rffen fy nihenydd. /Calan Gorffennaf gorffwyll a'm bydd, /Gorffwyf gwedi nwyf rhwyf gan rihydd. /Gorffe HOG II 7 17 l o'i phen anghymhenrwydd. /Peddestrig iolydd, a'm bydd-i eilwydd? /Pa hyd y'th iolaf? Saf rhag dy swy DB VI 27 79 u o'i febyd) /Am drengi fy rhi rhwy lledfryd - a'm bydd, /Ni edych, Ddofydd, ef i gennyd. /Am drais Duw MG VII 33 65 b o'i gas a gese_"ych! /Tro fi, fy Rhwyf Celi, a'm calonnych, /Atat y troaf, ataf tro_"ych, /N'ad fi i LlF1 II 1 14 ab Gwen, a fad weled, /Cadwent nerthnawd nerth a'm canherthed. /Boed canhorthwy Duw im ddyhudded - ania GM I 14 77 m yr enaid yn ydd edfyn. /Edifedd maswedd moes a'm canlyn, /Edifar afar efnys ddychryn. /Edifeiriawg da GB II 25 2 Fy Nuw, fy neirthiad, fad rad rannu, /Fy nerth a'm cannerth i'm cynyddu, /Cynnair o'm cadair, cadarn ga CBM IV 16 96 dran hydr, hydraidd a'i treidda. /Treul trydar a'm ca_^r, na'm casa, /Na'm goludd i'm golochwyda. /O ga CBM III 23 1 Mae im flaidd a'm ca_^r o'm caffael - wrthaw /Yn wrtheb archafael, /Ni CBM IV 4 203 eurdal a'm rhoddai; /Cof cadflawdd (a'm cawdd a'm carai) /Ca_^r cerddawr, cerddau a'i cyrchai. /Gryd w CBM III 24 93 lw ydd oedd wrthyf-i, ydd wyf wrthaw. /Wrth ar a'm carai caraf gymen - gadw, /Cerrynt aesawr bradw, bra CBM III 18 15 gledr anaw - beirdd /A'm barddair yn eiddiaw, /A'm cariad cadarn arnaw, /A'm cerdd a'm cynnelw ohonaw. PhB VI 12 24 Rhuddfoawg cadwrfa, /Ys annilys im ddim da /Os a'm carwys a'm casa. /Na'm casa, pwylla, pylliawg edfynt PhB VI 12 24 cadwrfa, /Ys annilys im ddim da /Os a'm carwys a'm casa. /Na'm casa, pwylla, pylliawg edfynt - Rhys /I CBM IV 4 203 f eurdorf, eurdal a'm rhoddai; /Cof cadflawdd (a'm cawdd a'm carai) /Ca_^r cerddawr, cerddau a'i cyrcha CBM III 21 53 i a'm bodd a'm bod ynddi. /Gwedi gwalch cedwyr a'm cedwis gan iawn, /Ni gadwai na chrawn na chrynho_"i, DB VI 30 49 a enwaf im a enwis. /Nid hebof ei alar, ca_^r a'm cedwis, /Nid heb meirch meithdew y'm hedewis. /O eis CBM III 10 9 gwyddgun. /Awch rhoddaf arawd, awch rhoddion - a'm ceidw, /Ced wallaw cadfaon, /Bendith Dduw gennwch, g CBM IV 3 47 oedd amnifer am ne_^r am nawn, /Am eryr cedwyr a'm ceidw yn iawn: /Cedwid Duw o nef nerth Merfyniawn CBM IV 6 141 al, /Eurdorchawg a rydd eurdal - im er cerdd, /A'm ceinion o fual, /Ffrawdd ystryw, estronion hual /Ffy MeiG I 30 14 wyr y synio - fy mryd, /(Brudd gyd); celfyddyd a'm celfyddo. /Celfydd ni ddygred a ddyweto /Celwyddawg PM V 2 40 ogi. /Gwynygawd dy glod hynod honni /O angerdd a'm cerdd a'm cymelri. /Gwelais feirdd yn gryg, nid egry CBM III 18 16 arddair yn eiddiaw, /A'm cariad cadarn arnaw, /A'm cerdd a'm cynnelw ohonaw. /Ysid im arglwydd argledr CBM III 12 41 wd gwedi ef. /Ef oedd gadfarchawg gedferchyr - a'm clwyf, /Cleddyfrudd nid etgyr, /Gweilchlyw glyw, gle CBM III 12 53 y ngriddfan. /Griddfan, darogan drygyrferth, - a'm clwyf, /Clodfan rwyf rhwyddged ferth, /Aerwalch bal CBM III 21 143 ddiw heddwch arnai. /Arnaf, ernywaf, ernywed - a'm clwyf, /O'm cleddyfrudd rwyf y'm rhygodded, /Coddian CBM III 26 99 au cofion - cyfeisiau /Cyfeddau cyfoedion, /Un a'm clwyf o'r cleddyfruddion, /Un a fu, a ddyfu ddeon, / GB II 26 271 foli Dewi dothwyf i'r Deau, /Boed doeth Fo_^n a'm clyw, a'm gwerendau. /Y Gw_^r a folaf, gwir ogonedd, CBM III 10 57 ledd, /Ni charws Tyngyr tangnefedd. /Degfed yw a'm clyw o'm clud eurddawn - cerdd, /Cenitor canys iawn, DB VI 30 44 n o'i ddawn a ddefnis - ataf, /Llwyr y coffaaf a'm coffe_"is. /Cyn angau Dafydd, cynnydd cennis, /Cawsa MG VII 33 70 herawdr Creawdr, cryf y'm gwnelych, /I'm ffydd a'm crefydd y'm cryfhe_"ych, /Dal fy llaw i'th law a lyw MB I 4 37 chan /Rhag uffern affan, wahan westi: /Creawdr a'm crewys a'm cynnwys i /Ymhlith plwyf gwirin gwerin En GM I 8 79 l ei faran ar gan a glas. /Gloes eisioes esgar a'm cur mal carchar, /Ac angerdd anwar gnaws da_^r dan i CBM III 10 16 wredd, fy mawrair a'i myn, /Fy marau, fy ma_^r a'm cychwyn. /Awch rhoddaf arawd, aer ddihafarch - wy_^r OC II 14 139 aith llaith oni llochir. /Menestr, medd ancwyn a'm cydroddir, /Gwrdd-dan gloyw golau, gwrddlew babir. / GM I 14 17 re_"i, /Rhybuched Trined, tra ni belli. /Pwyll a'm cyfeiryd o'r Creawdr, o'r cyd, /O'r Mab, o'r Ysbryd, MG VII 33 16 m cetwych - Arglwydd, /Rhag ebrwydd, cyfrwydd, a'm cyfrennych. /Ffalster byd a'i wy_^d a weherddych, / BF VII 55 24 - ys rhynnawdd, /Gw_^r hawdd ei adrawdd, cawdd a'm cyfyd. /I Dduw ydd archaf (Naf ni'm ennyd) /Lleha_"u MeiG I 30 36 ddfau digamwedd a'm diweddo, /Doniau cynghorau a'm cynghoro. /Cynghorwr arwr, i'r a'i mynno - gwa_^r, / GM I 8 65 osawd, /Ar barabl perwawd, ar draethawd dras, /A'm cyhudd am udd iawn esillydd Idwal /Nid e_^l heb ddia GM I 9 159 ydain /Pa wron heilin haelaf ysydd?' /A minnau a'm cyhudd heb gywilydd /Ef ydoedd Owain hir, hywystl be PM V 2 40 ygawd dy glod hynod honni /O angerdd a'm cerdd a'm cymelri. /Gwelais feirdd yn gryg, nid egrygi, /Ga_^l LlF2 VI 10 54 w a ddoter - ym medd; /Dybwyf o'm camwedd, Duw a'm cymer, /Dybo i'm diffryd cyn pryd pryder, /Gw_^r a CBM IV 2 33 dator, /Arwyrain Owain cain cenitor. /Arglwydd a'm cynfaeth, cyn fy hepgor, /Ar feirch pasg yng ngwasg, MeiG I 30 11 l yw Ei hawl ar a holo! /Braint gwlad paradwys a'm cynhwyso, /Brenhiniaeth gywir hywir honno. /O briflw GG II 31 32 /O Ruffudd, gwaywrudd gorfoledd, - y'm ce_^n, /A'm cynigiws aur a meirch hywedd. /Hil Cynan erwan erwyd CBM III 18 16 eiddiaw, /A'm cariad cadarn arnaw, /A'm cerdd a'm cynnelw ohonaw. /Ysid im arglwydd argledr cad - a th CBM IV 6 32 d af yng nghynnorf yng nghynnen - a_^'m cerdd /A'm cynnelw o'm perchen, /Hud arfoll archoll yn archlen, MB I 4 37 uffern affan, wahan westi: /Creawdr a'm crewys a'm cynnwys i /Ymhlith plwyf gwirin gwerin Enlli HOG II 6 67 gw_^r hi rhag gorddin. /Gorddin mawr a'm dawr, a'm daerawd, /A hiraeth, ysywaeth, ysy nawd /Am Nest deg CBM III 17 5 n nid cyfrgoll, /O fedd o fuelin oll. /Gwirawd a'm daerawd, a'm daw - gan rebydd /A'm rhybuch o'i wenll CBM IV 5 40 rgyr, /Hirgwyn brwyn brwydr ddiechyr, /Hirfraw a'm daw am Dudyr. /Tud achles buddles boddlawn - cerddor PB VII 18 15 dihagr, /O ddwyn Gwe_^n, ddilawen ddeigr, /Cof a'm daw, a'm llaw a'm llwgr, /Am goll gawr, am wawr mawr SB II 23 1 Chweddl a'm daw, dolur ei gofiain, /Chweddl dirfawr, dirfarth gy CBM III 17 5 , /O fedd o fuelin oll. /Gwirawd a'm daerawd, a'm daw - gan rebydd /A'm rhybuch o'i wenllaw, /Peniadur DB VI 24 3 fawr, gwrthyf gwarandaw. /Mor iawn im o'r dawn a'm daw - i gennyd, /Mwynair o'm plegyd heb blyg arnaw. CBM IV 6 68 n archant ei emys. /Emys ffraeth yn ffrwynfawr a'm daw /O ffrawdd fodd udd, heb luddiaw; /Caffwn ei rad GYC VII 36 93 earn trwyddaw; /Pen f'arglwydd, poen dygngwydd a'm daw, /Pen f'enaid heb fanag arnaw, /Pen a fu berchen GM I 9 161 lydd /Ef ydoedd Owain hir, hywystl bedydd! /Ac a'm dawl o fun fenwawl ddefnydd /A ddyfnwys a_^ mi maith HOG II 6 67 wardd ei gw_^r hi rhag gorddin. /Gorddin mawr a'm dawr, a'm daerawd, /A hiraeth, ysywaeth, ysy nawd /A GG II 32 13 tawel /Gwely rhudd Gwilym Rhyfel. /Gwelais le a'm de amdanaw - heddiw, /Hawdd y gallaf wylaw, /Ruddfe GM I 7 92 am a'm hedfyn yw lladd Llywelyn, /Ail dychryn a'm deffry; /Ail dewr udd a'i trymgudd trymdde, /Ail dra PM V 12 29 y_^n oes dyn nog oes dail. /Deiliadon dyffrynt a'm deffry - hiraeth /O hirfod draig Cymry /I'th weryd, PB VII 5 2 wyn, gwawr Cymry - neud marw, /Mawr a chweddl a'm deffry, /Owain prain neud pridd wely, /Arfod fygr, a EGM I 27 91 mau, /I'm treftad, i'm cariad cerau. /Mihangel a'm de_^l i'm dwyn adnau /Mal y dug Cwyfien lle_^n a lly GM I 9 55 sillydd Cynan, Coeling ddadannudd, /Ac er bodd a'm dennairch o du balchfre Freiddin /Nid athechaf drin IRh VII 30 14 erydd - didaer, /Llawenglaer fy chwaer, chwedl a'm deubydd, /A addawsai, hoed a hud beunydd, /O'm hoen HOG II 8 5 igiaidd /Ban ddywaid o fraidd weddaidd wofeg; /A'm dewis gydran, gyhydreg - a_^ bun, /A bod yn gyfrin a HOG II 8 3 in, feindeg, /Hirwen yn ei llen lliw eho_"eg; /A'm dewis synnwyr syniaw ar wreigiaidd /Ban ddywaid o fr MeiG I 30 41 i bwylliad im ni ballo. /Ca_^r ein daddl dilys a'm dewiso, /Cerennydd Dofydd beunydd a'm bo MeiG I 30 34 ant mawrfodd Ef a'm rhoddo, /Rhoddion didywyll a'm didwyllo; /Deddfau digamwedd a'm diweddo, /Doniau cy ES I 17 37 fa_^r, Lywelyn, a fu fawr - i drwm, /Ei drymed a'm diddawr. /Eurdreth o'i dremyn pob llawr, /Aerdranc g EGM I 27 25 u, /Duw a'm gwne_^l goglyd selwyd Suliau. /Duw a'm differo o'm daffarau, /Duw, dwg fi atad, y Mawrdad m MeiG I 30 23 , bwyf dawnus yn y donio! /Cristonogaeth faeth a'm digaetho, /Crist Celi, fy Rhi, a'm rhyddhao, /Ac Ef, MeiG I 30 39 orfynt ni ga_^r wrth a'i caro. /Caru im y dim, a'm digaplo, /Cariad a'i bwylliad im ni ballo. /Ca_^r ei MeiG I 30 3 rwg neuedd a'm gorfeddo. /Bod ar iawn o'm dawn a'm diheino; /Byd a wn i gyd, gryd a welo. /Bodd Duw a h GF VI 22 1 Gwymp llun a'm dihun, dihoen fy ngran, /Gwan, llaesteg araith, gyfr CBM IV 4 172 rawdd wallaw anaw anewig - ei fynw, /Ei fyned a'm dirmig, /Baran llanw ger llynges gerrig, /Blaidd aer MeiG I 30 26 , a'm noddo - rhag gwall, /Ei ddawn a'i ddeall a'm diwallo. /Diwallus De_"us ni'm difanwo, /Didwyll ei MeiG I 30 35 ion didywyll a'm didwyllo; /Deddfau digamwedd a'm diweddo, /Doniau cynghorau a'm cynghoro. /Cynghorwr GM I 14 109 rthyf, /A mi i wrthaw na'm gwrthoded: /A'm Duw a'm diwyd arbed /Erbyn brawd Trindawd Trined EGM I 26 54 erthyri, /Ac yn ei goddau, gweddi - a ddodaf, /A'm dodes nwyf i'm haddoedi. /Ni bu dyn mor gu gennyf a ES I 23 19 th trwy gyhydedd, /O Iesu y traethwys Iosedd. /A'm dodwy Dofydd, amduddedd - yr Israel, /Oesran y delwy CBM III 21 146 ed, /Coddiant, eilywiant rhag eilywed, /Eilyw a'm doddyw, Duw i'm gwared! /Aele o'm dygnedd ydd ym dog HF VII 23 3 w_'raidd, tey_"rnaidd, tey_"rnwalch ri. /Gw_^r a'm doddyw gwall o'i golli - o fyw, /Gw_'reiddlyw a glyw DB VI 27 55 wyd, /Mwyniant llu tra fu yn ei fywyd. /Mai yw a'm doddyw, yn anhyfryd - wyf /Am fyned fy rhwyf yn rhwy LlF2 VI 10 41 ein cywyd ein cam wober. /Tra mawr ydd ym dawr a'm donier - o dda, /Trancedig ydd a_^, dywasgarer. /Tru PM V 2 7 mi /Megis na rannwyd a_^'m rhieni. /Cychweddl a'm dothyw am dwythfalch ri - /Cywychiawn a_^'m dawn - o BF VII 49 10 Nudd am fudd fu'r llyw - a golled, /Etgyllaeth a'm dothyw, /Gwawr gwaywddur ddolur ddilyw; /Gwael neud GM I 14 109 _"ed - wrthyf, /A mi i wrthaw na'm gwrthoded: /A'm Duw a'm diwyd arbed /Erbyn brawd Trindawd Trined CBM III 28 19 , /Ni'm dawr dim, ni'm diwg, /Dygn gofion deon a'm dwg, /Difa dewrblant da Dwywg. /Difeflwyr frodyr, fr CBM III 3 5 tey_"rnedd, /Tey_"rnas wenwas wirionedd; /Duw a'm dwg i'm dogn anrhydedd /I'w wenwlad, i'w rad, i'w ri CBM IV 16 163 angwy, /O'm rhang lles, neges na'm nagwy! /Duw a'm dwg o'm drwg i dramwy /Ei dremyn, i dremid ofrwy. /M CBM IV 9 115 , /Llew camawn, cymer ei ddifwyn. /Llawfrydedd a'm dwg o'm dwyn - i wrthyd, /Lloegr erfid, brawlid brwy BF VII 53 34 add fy rhi: i mi, mawr a dramgwydd - hwn, /Hyn a'm dwg yn ebrwydd; /Llyw dragon, llym rhoddion rhwydd, GM I 14 71 dwyn - cethri /Trwy amrygolli daioni dyn: /Duw a'm dwg yno, anaw dremyn, /Tramwy caradwy caerfa urddyn. ES I 23 5 /O buchant trigiant i'm trugaredd. /Trindawd a'm dyco o'm diguedd /I'm dogn eidduned wared waredd. /T LlF2 VI 10 92 rined. /Gwyrthfawr Fihangel a'm gwrthfynned, /A'm dydduch o yng eang drefred. /Pan erfynio gw_^r gware CBM IV 16 82 /Mab Duw byw, fy Llyw a'm lleha /O'm lle drwg, a'm dyddwg i'm da. /Daioni fy Rhi a'm rhyddha: /Rhydd ry GM I 10 32 n llosgi. /Lleas tey_"rnedd! Lliaws dyfrydedd /A'm dyfrys eu trengi; /Trangaf truaf trueni /Tranc a'u c ES I 21 41 unfod wosod wasa_"u /O weison i'i wasanaethu. /A'm dyfynno Duw i'm dyfynnu - nef /Ar Ei nawdd a'i deulu CBM III 21 95 nes, /Neuaf nas gwelaf fal y'm gweles, /Eisiau a'm dygyrch i'm dygn afles, /Nid aflwyr y'm gw_^yr i'm g GM I 7 96 r Bleddynt y'm gorflawdd lletgynt, /Aml edfynt a'm dyle /Am adfod arth arfod arf he /Heb edfryd yng ngw GM I 12 3 nnwyd /Mal y dysgws Dwy Dafydd Broffwyd. /Boed a'm dysgwy Dwy dwys ymgadwyd /Rhag cadair enwair yn wei GM I 12 1 Boed a'm dysgwy Dwy dwywawl annwyd /Mal y dysgws Dwy Dafydd B CBM IV 9 156 , /Angerddawl greddfawl greddf Unhwch, /Dywal a'm dywed, `Llonyddwch!' /Can doddwyf a_^ digeryddwch, / GYC VII 36 20 naw, /Ys mau, gan ddefnydd, ymddifanw a_^ Duw /A'm edewis hebddaw; /Ys mau ei ganmawl heb dawl, heb daw CBM III 27 14 glas. /Glasfedd ei ortho, ei orthaw - i'm byw /A'm ernyw er na ddaw, /Trwm ynof cof ced wallaw, /Tristf EGM I 27 19 chweddlau, /Cyn adfant puchiant pechodau, /Duw a'm gad cariad i mywn caerau - nef; /Duw a glyw fy llef GYC VII 39 1 Nawdd y Tad a'r Mab Rhad rhof a'm galon, /Nawdd y Gla_^n Ysbryd cywyd cofion, /Nawdd y GYC VII 39 9 ddigawn ddigasogion! /Nawdd y cariad rhad rhof a'm galon, /Nawdd y my_^r a Mair a'i morynion! /Nawdd a CBM III 24 77 ddin oedd ei gw_^yn cyn no'i gwyddaw! /Prydain a'm galwant, o'm gwarandaw, /Prydydd ni hepgyr (er bre_" CBM IV 6 190 nt, /I gadwent yd gedwir. /Trylwyn yw a'm glyw a'm glewhir, /Trydar ba_^r berchen a berchir, /Trydydd H CBM IV 6 190 yn nhorment, /I gadwent yd gedwir. /Trylwyn yw a'm glyw a'm glewhir, /Trydar ba_^r berchen a berchir, / CBM III 24 143 llew llawr Llystynwallawn, /Rhirid ni'm gochel a'm gochawn - o'i braidd /Wedi Rhirid Flaidd, flawdd hae GM I 9 35 nghad, /Llewychedig aur ar fy ysgwyd. /Lliaws a'm golwch ni'm gwelsant ermoed /O rianedd Gwent gwyllt CBM III 5 57 eued! /Ac er Peryf nef, na'm difanwed! /Difanw a'm gorau cyn no'm gwared, /Ei gwaredd oedd rhaid pei rh MeiG I 30 2 n Dduw, a'm bo - trugaredd, /Ni bo drwg neuedd a'm gorfeddo. /Bod ar iawn o'm dawn a'm diheino; /Byd a ES I 18 26 daear, hi a'i dwg - o'i phlant, /A'i phlaoedd a'm gorllwg. /Bu rho_^n im am ddragon ddrwg, /Dreigioedd OC II 14 13 d, /Porth mil a glywy, pyrth egored. /Menestr, a'm gorthaw na'm hadawed: /As deuy y corn er cydyfed /Hi OC II 14 85 el ddau, /Diarchar arial a dan dalau. /Cedwyr a'm gorug gwasanaethau: /Nid y_^nt hyll dihyll na hau di ES I 15 32 aeth. /Ernywaf, gallaf etgyllaeth - i'r gw_^r /A'm gorug hynafiaeth; /Arglwydd nef, nodded ddarparaeth, BF VII 48 29 /Hirwayw un annwyd a_^'r hwn Nyniaw, /Hiraeth a'm gwalaeth gweled arnaw /Hirhebrwng echwng; och o'r cu MB I 4 35 s cain ynddi. /Crist croesddarogan a'm gw_^yr, a'm gwarchan /Rhag uffern affan, wahan westi: /Creawdr a CBM IV 17 96 af, iolaf Dri drwy ddrudanaeth - ced, /Canrhed a'm gwared er gwrdaaeth, /Can rhydd Duw Ddofydd ddawn eh LlF2 VI 10 76 ed, /Cyn bwyf gw_^r gweryd, poed Gw_^r Gwared /A'm gwares o boen, o bob aeled. /A wne_^l cyfarchwel, cy GB II 26 271 dothwyf i'r Deau, /Boed doeth Fo_^n a'm clyw, a'm gwerendau. /Y Gw_^r a folaf, gwir ogonedd, /Ni wnae CBM III 11 74 dd. /Nid addoedd fy nawn yn ofer - o'm gwlad, /A'm gwledig a'i dirper, /Ni'm gwna tro treiglfeirdd un a BF VII 47 30 wn oedd draws gyngaws ac angau - a'i dug, /Dig a'm gwnaeth ac eisau; /Hwyl cad, cleddyf gyrchiad clau, PB VII 15 10 farwoliaeth. /Marw Rhys, draig enwerys, drud, /A'm gwnaeth, drwy hiraeth dristyd, /(Rhwysg gydymddaith, BF VII 52 36 _^r oedd anysgafn ysgar - a_^'i ganlid, /Gw_^r a'm gwnaeth edlid, gofid gofar. /Gw_^r a gynnail nef gwi DB VI 31 28 gwirion, /A'i dug o'i olo i fro Frython. /Duw a'm gwnaeth hiraeth hir ofalon /Dyfod corff Gruffudd, mw CBM III 24 53 _^r athrist ei feirdd o'i fod yn wa_^r; /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hir ysgar - ag ef /Yny dde_^l llu ne BF VII 55 23 /Gw_^r hyged hygar, ca_^r cardd oglyd, /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hirhyd - ys rhynnawdd, /Gw_^r hawdd CBM III 3 210 pedwar defnydd, /Credaf-i Beryf nef yn elfydd /A'm gwnaeth o burawr yn brydydd. /Prydydd wyf rhag Pryda IRh VII 30 50 awr anhun Feironnydd - ydd aeth. /Gwenlli_"ant a'm gwnaeth rygaeth o rydd; /Esgor ei hepgor nid mi ddor EGM I 27 21 nef; /Duw a glyw fy llef i'm llugfrydiau. /Duw a'm gwne_^l gochel ffrawdd oerfel ffrau /Ffrwd uffern as EGM I 27 24 a'm gwne_^l o'm gwaith golaith gweli_"au, /Duw a'm gwne_^l goglyd selwyd Suliau. /Duw a'm differo o'm d EGM I 27 23 /Ffrwd uffern astrus, ffrawddus ffrydiau. /Duw a'm gwne_^l o'm gwaith golaith gweli_"au, /Duw a'm gwne GM I 14 65 - o'm drwg /O'i drugaredd cyn mi trangwyf; /Ac a'm gwne_^l Peryf pan beriglwyf /Perffaith waith ofeg a DB VI 25 3 orllewin, /Haul a lloer addoer, haddef iesin, /A'm gwne_^l, radd uchel rwyf cyflychwin, /Cyflawn o awen LlF2 VI 10 91 porth parth a_^ Thrined. /Gwyrthfawr Fihangel a'm gwrthfynned, /A'm dydduch o yng eang drefred. /Pan e CBM IV 18 65 einiad, rhad a'm rhodded, /Mihangel a'm gw_^yr a'm gwrthfynned! /Gwledig arbennig, pan genais - hanawd IRh VII 29 37 llewychid; /Am bryd ewyn gwyn, i'm gweindid - a'm gwy_^l, /Am brydest Weirfyl yd bryderid MB I 4 35 dadwyrain ys cain ynddi. /Crist croesddarogan a'm gw_^yr, a'm gwarchan /Rhag uffern affan, wahan westi CBM IV 18 65 Gynddelw geiniad, rhad a'm rhodded, /Mihangel a'm gw_^yr a'm gwrthfynned! /Gwledig arbennig, pan genai MB I 4 19 y-m-purwyf cyn no'm poeni. /Brenin holl riedd a'm gw_^yr, na'm gomedd /Am y drugaredd o'm drygioni. /C MG VII 33 78 r, uffern, pan eu bernych /Dod nod i'm hwyneb, a'm hadnepych, /Parth cledd i minnau ni mynnych - fy mod CBM IV 17 133 /Gw_^yth gyman yn llan, yn llwyr giwed; /A mi a'm hawydd yn gyheued /Yn afrifaw Duw yn efrifed. /Archa GM I 7 91 ; /Ail Dydd Brawd braw ystawd ystle. /Ail llam a'm hedfyn yw lladd Llywelyn, /Ail dychryn a'm deffry; / MeiG I 33 94 ar y wenwas /A holl raddau nef yn eu haddas. /A'm heiriolo Pedr pe_^r ei efras /A'r bobloedd gwirin gw MeiG I 33 98 chi_"as /Ar Fair fam ei Thad, ei theg urddas. /A'm heiriolwy Mair ar ei Mapgwas /Nad elwyf yn llwgr yn MeiG I 33 96 r ei efras /A'r bobloedd gwirin gwanned tras. /A'm heirolwy Saint Esechi_"as /Ar Fair fam ei Thad, ei ES I 17 41 _^r gwraf, gorsaf gwersyll - Afarwy, /Ei farau a'm herchyll; /Aerflawdd Lloegr, lluoedd a erfyll, /Arfr DB VI 29 80 /Gwaith Saeson llidruddion, lledrudd. /Gweryd a'm hergyd a'i mawrgudd, /Gwae! gwelsyn ger mawrfryn Mo EW VI 5 25 ein byd, /Ac wedi trais Duw, tristyd. /Tristyd a'm hergyd, mawrgerth - na bu hy_^n /Llywelyn llyw Arber PM V 27 22 fain, ni wn ha_^n - a_^'i hoed, /Neud ei hoedl a'm herwan, /Hil Gruffudd taer rybudd ta_^n: /Tau, Angau GG II 32 1 Marw Merwydd hirwlydd, a'm hirwlych - dagrau, /Digrawn y_^nt a mynych; /Nid hen CBM IV 4 270 ydd adrodder, /Mal i'm cant o bob cant cymer. /A'm hirwnaeth hiraeth hiramser, /Hil Maelgwn, Maelgyning GM I 7 3 ired, /Cyrchaf Ca_^r cerennydd afneued. /Ca_^r a'm hoedd ni'm hoes, corawg fynawg foes, /Corf eirioes e CBM III 23 6 f clod wasgar a wisgaf ar glun, /Rhwng fy llun a'm llasar, /Cleddyf cloy_"nnau hygar, /Cleddyf Rhirid F PB VII 18 15 O ddwyn Gwe_^n, ddilawen ddeigr, /Cof a'm daw, a'm llaw a'm llwgr, /Am goll gawr, am wawr mawr, mygr. / CBM IV 16 81 I'th wynfyd, i'th wynfa, /Mab Duw byw, fy Llyw a'm lleha /O'm lle drwg, a'm dyddwg i'm da. /Daioni fy PC II 21 23 /Lladd Aearddur (a'n cur cof) /A lladd Rhirid (a'm llid llif) /A lladd Iddon ac Addaf. /Brochfael ac I GM I 9 29 thi, /Cas gennyf genthi ni gynhelwy. /Genilles a'm llif, cyd am lladdwy - ar air, /Ei muner (nid mawr i CBM IV 4 205 wr, cerddau a'i cyrchai. /Gryd wasgar lluchfar a'm llochai, /Grym dilludd Dullus fab Efrai, /Greddf Gre GM I 10 8 /Amser y'm ceri, ef carwn Ddafydd, /Ei ddefawd a'm llochi; /Ni llwydd fy llechfod hebddi, /Cerennydd Dd PB VII 5 31 r - dywarchen, /Ni'm gorchwy rhwy trugar, /Nid a'm lludd am fudd ei fa_^r, /Ni'm llwydd goleurwydd gala CBM III 21 90 s: /Angau cad orddwy rhwy rhy-m-coddes, /Angen a'm lludd gwe_^n, gwae rwy golles! /Neus gwarchae mynwen HOG II 9 15 ; /Neud athwyf o nwyf yn ail Garwy Hir, /I wen a'm lluddir yn llys Ogrfan PB VII 18 15 we_^n, ddilawen ddeigr, /Cof a'm daw, a'm llaw a'm llwgr, /Am goll gawr, am wawr mawr, mygr. /Mygrddrud GM I 12 32 chadw Dy gyfraith hyd ymgyfrang a_^'m llaith /A'm llwyddaw golochwyd MeiG I 30 31 ogoned i'r a'i creto. /Duw Creawdr, Llywiawdr a'm llywo - hyd Frawd, /Defawd ddibechawd im a bucho. /O MeiG I 30 25 eli, fy Rhi, a'm rhyddhao, /Ac Ef, Frenin nef, a'm noddo - rhag gwall, /Ei ddawn a'i ddeall a'm diwallo PM V 23 2 Crist Creawdr, Llywiawdr llu daear - a nef, /A'm noddwy rhag afar. /Crist Celi, bwyf celfydd a gwa_^r MG VII 33 13 awdd daw o'i edrych; /Rhag tri gelyn dyn, Duw, a'm noddych, /Rhugl gyd eu cyngyd a'u cain gywrych, /Rha CBM III 5 24 called, colledig wyf, /Collais gall ateb y neb a'm nwyf. /Ym mhwyllad newid, neud ydwyf - am fun /Yn an HOG II 6 63 , /Mi a'i mawl, a melyn eithin. /Moch gwelwyf, a'm nwyf yn edde_"in - i wrthaw /Ac i'm llaw fy lla_"in, PM V 23 5 /Cyn diwedd gyfyngwedd gyfar. /Crist fab Mair a'm pair o'm pedwar - defnydd /Dofn awen ddiarchar. /Cri PM V 26 3 Crist Celi, colofn tangnefedd, /Crist fab Mair a'm pair pur fonedd - synnwyr /Cyn syniaw enwiredd; /Car ES I 15 20 ! /O golli Rhodri neud rhygaeth - eirchiaid, /A'm parchai llu meddfaeth. /O golled rhy-m-gallad mawrwa PB VII 15 15 'm paisg, /Fab Llywelyn, llew aerffysg, /Gw_^r a'm parchai, parch dilesg, /Ac a'm rhoddai rhudd eurwisg CBM IV 4 43 w rhy_"wr rhyw Runblant, /(Cardd angardd angen a'm peidiant) /Ca_^r cerddau, cerddorion ramant, /Cadarn PM V 23 172 -Arfon, a charant - yng ngnif /Yng ngnaws coll a'm peidiant. /Neu orfydd dy orofn nad a_^nt /I'th erbyn CBM III 10 25 Leisiawn. /Ail welygordd fawr feirdd welling - a'm peirch, /Ar fygr feirch, ar fygr fyng; /Bleiddiau to GM I 10 24 dwaladr cerddgar, cerddau cyfarwar, /Cyfarf fu a'm perchi; /Madawg, madioedd goddoli, /Mwy gwnaeth fy m DB VI 30 40 liad y'i cynhelis, /Gwledig ben, perchen gw_^r a'm perchis, /Gwyn esgar, neud gwa_^r a'i gwerchedwis, / CBM III 3 208 erwerydd, /Credaf-i bost present preswylwlydd /A'm peris o'r pedwar defnydd, /Credaf-i Beryf nef yn elf GYC VII 39 26 rnaf-i dodaf y dedwyddion, /Nodded o'u parthed a'm perthynon, /Nawdd merthyri Duw, deon - dragywydd, /N CBM IV 2 35 pasg yng ngwasg, yng ngwisg borffor; /Arglwydd a'm porthes, porthle tewdor, /Porthloedd ysgwydawr pyrth CBM IV 17 44 aeth am arfeddyd - twyll /(Cyfrangau gymwyll) a'm pwyll i'm pyd; /Cyfrnawd i'm ceudawd defawd hefyd /C CBM III 3 205 ywiawdr, Creawdr, Credofydd, /Credaf i we_^n, a'm Rhe_^n a'm rhydd /Mad gynnull mawrddull merwerydd, / MeiG I 31 23 rth a_^'u tu y'm parthant. /Gabriel, Rapha_"el a'm rhifant - yn gymen, /Fy nghymod-i a wnaethant. /Yn y MeiG I 30 5 gyd, gryd a welo. /Bodd Duw a haeddwyf, Rhwyf a'm rhifo, /Boed yn addef nef y'm goddefo. /Byddawd nef LlF1 II 3 68 b yn anwar; /A'm rhodd fedd, feiddiad trydar; /A'm rhodd fawr fodd, na'm rhodd fa_^r. /Os ba_^r hir esg LlF1 II 3 67 bydd hygar - wrthyf; /Na'm gwrtheb yn anwar; /A'm rhodd fedd, feiddiad trydar; /A'm rhodd fawr fodd, n CBM IV 16 147 - cyfrgain, /Cyfwyrain glain, gloywhaid, /Duw a'm rhodd Rhwyf fodd feddyliaid, /Rhan ddiddan gorchlan CBM IV 4 202 glwydd call ni'm collai, /Corf eurdorf, eurdal a'm rhoddai; /Cof cadflawdd (a'm cawdd a'm carai) /Ca_^r CBM IV 4 274 udd, clotffer. /Maws meddgyrn, te_"yrn tyner - a'm rhoddai /Nid rhoddion ni daler, /Nid a_^ gwad, a_^ CBM III 25 9 ig, /Llys Celynyn celynnig. /Celennig rhuddaur a'm rhoddai - Rhirid, /Ni'm rhoddes a fai lai, /Nid arfa PB VII 15 16 erffysg, /Gw_^r a'm parchai, parch dilesg, /Ac a'm rhoddai rhudd eurwisg. /Gwisgawg farchawg feirch hyw PM V 10 78 ced rhydd peunydd, prif eurglaer, - yn rhwydd /A'm rhoddaist, udd didaer; /Can cad teg torraist, ddraig LlF1 II 1 3 odawr, Gwawr gwaredred. /Wrth ei fod im Rhwyf, a'm rhodded - awen, /Awdl deg dynghedfen, amgen ymgred. CBM IV 18 64 Llywiawdr lliwed; /Mi, Gynddelw geiniad, rhad a'm rhodded, /Mihangel a'm gw_^yr a'm gwrthfynned! /Gwle CBM III 26 17 ei farw ei fardd a'i dadfer: /Teilwng i'm talu a'm rhodder /Treth folawd, traethawd nawd nawsber. /Terf CBM III 24 126 yddfedd eu gwyddfa, gwyddfid estrawn! /Gwyddwn a'm rhoddes buddles boddlawn, /Gwyddfeirch eirch erchlyf PM V 1 157 awl, /Ac wrthyd, orthywys greidiawl. /Fy Rheen a'm rhoddes heb dawl, /Rhwyf myrddoedd, mawrddawn ysbryd CBM III 22 1 Rheiddun a'm rhoddes Hywel, /Rheiddiawg, feiniawg, fannawg fil, / DLlM II 18 42 in ddyrllydd, /Am de_"yrn, am gedyrn gydfydd. /A'm rhoddes meirch re rewydd - a danaf: /Neud nad ef a'u CBM IV 4 49 (cyfarwydd - yw Duw), /Diweddwr cyn trychwydd /A'm rhoddes (nid rhodd gwaradwydd) /Treth Wynedd, haelon PM V 26 93 igudd, digaled, /Digryno ddigawn ei ddoethed, /A'm rhoddes ryodres rifed /A drych aur ar drychan tudded CBM IV 4 137 , /Porthloedd, gwawr, porthes llawr llariedd. /A'm rhoddes rhuddaur gymyrredd, /As rhoddwy Trindawd tru CBM III 24 88 lw ydd oeddwn fardd i feirdd ganllaw, /Canlles a'm rhoddes rhuddaur wallaw; /Delw yd orau Duw ei ddewis CBM III 26 45 , /Aerbair ben, preiddnen prudd, /Rhwysg aches a'm rhoddes rhwyddfudd /(Rhwyf cadau) er cadw ei ddeuru CBM IV 4 277 i daler, /Nid a_^ gwad, a_^ rhad y'm rhodder: /A'm rhoddes rhwyddles rhwyf nifer, /O'i alaf amliw biw b HOG II 6 5 ddiw /Ac yn amgant Lliw lliaws calledd. /Caraf a'm rhoddes rhybuched medd /Myn y dyhaedd my_^r maith gy CBM III 21 101 ddaw! rhagddaw y rhagores. /Ugeinpunt o'i fodd a'm rhoddes - yn rhodd, /O'i farannedd ni'm diddoles, /N CBM III 3 83 ain awen gan awel bylgaint. /Pylgeinnau raddau a'm rhoddir, /Rhodd rwydd gallrwydd, gadr yd genir, /Can GB II 26 1 A'm rhoddo Dofydd (dedwydd dewaint) /Awen gan awel pan MeiG I 30 33 ddibechawd im a bucho. /O buchiant mawrfodd Ef a'm rhoddo, /Rhoddion didywyll a'm didwyllo; /Deddfau di ES I 17 34 , haedd amar - cywlad, /Cyfluddion Udd Cesar, /A'm rhoddud, rhwysg ufeliar, /Da rodd dy fodd heb dy fa CBM IV 16 190 or ca_^r co_^r caradwy, /Canrhed cred, crefydd a'm rhoddwy! /Can gwledych Gwledig aur gylchwy /Cylch hu CBM III 3 78 aint, /Pan dde_^l Brawd rhag bron uchelsaint, /A'm rhoddwy Creawdr cyreifaint! /Cyn minnau, cyn ni bwyf DB VI 28 9 Enilleg, /Cam oedd, neud ydoedd yn Wyndodeg! /A'm rhoddwy Fab Duw dawn arwaneg, /I'm dwyn og eu plith CBM III 3 241 edd neifion, /Can fodd Duw can fod yn wirion: /A'm rhoddwy Gwledig gwleidiaddon /Drefred gwlad wared wo CBM IV 9 1 A'm rhoddwy rhwyf nef rhwysg awdurdawd - cerdd /(Ni'm gw MG VII 33 1 Gwared arnaf, Naf, nawdd a'm rhoddych, /Gwan wyf, ymnerthwyf, fy neirthiad fych, CBM III 17 6 . /Gwirawd a'm daerawd, a'm daw - gan rebydd /A'm rhybuch o'i wenllaw, /Peniadur cad ced wallaw, /Pen MeiG I 31 2 Duw Arglwydd, erglyw Dy foliant, /Duw Rhoddiad a'm rhydd cyngweiniant; /Duw terwyn torfoedd gogoniant, CBM III 3 205 reawdr, Credofydd, /Credaf i we_^n, a'm Rhe_^n a'm rhydd /Mad gynnull mawrddull merwerydd, /Credaf-i bo CBM IV 16 221 Ieuan, /Cyn glasfedd, cyn glasu fy ngran, /Duw a'm rhydd, o'm rheiddun ofan, /Rhwydd obaith o waith y w CBM III 3 213 ragon, /Priawd cerdd, cadair prydyddion, /Glyw a'm rhydd rhagorfeirch gleision /Gleisiaid liw, glas gan CBM III 14 18 fydig ei feirdd o'i fawrddawn - rebydd, /Gw_^r a'm rhydd rhudd eurddawn, /Arlleng torf rhag twrf camawn PM V 23 196 d archwyf i'm llyw y lloergant - yn rhodd, /Ef a'm rhydd yn geugant. /Lliwelydd lletawd dy foliant, /Ll CBM IV 16 83 'm lle drwg, a'm dyddwg i'm da. /Daioni fy Rhi a'm rhyddha: /Rhydd rybwyf gan fy Rhwyf rwy gwna. /Rhe_^ MeiG I 30 24 gaeth faeth a'm digaetho, /Crist Celi, fy Rhi, a'm rhyddhao, /Ac Ef, Frenin nef, a'm noddo - rhag gwall ES I 17 7 win: /Ni nawd, nid llonydd allwynin. /Hir aeth a'm rhywnaeth rhewin /Braint brodyr, gwellwyr gollewin: MeiG I 30 9 gynnydd crefydd credo. /Brenin my_^r a sy_^r a'm synhwyro, /Breiniawl yw Ei hawl ar a holo! /Braint g DB VI 30 85 ydd, /Ni rygollo arglwydd rwydd anrhydedd. /Ef a'm talai aur ar fy mysedd, /Nid ef a delid drwy dalarwe GM I 9 53 ynnwrf llu hud wyf llofrudd! /Ac ysymy dystion a'm testun ganthudd /O esillydd Cynan, Coeling ddadannu IRh VII 29 3 cyfrdelid. /Meddiant pob nwyfiant, naw gofid - a'm traul, /Ni'm lludd lliw gwennaul gwan eddewid. /Medd LlF1 II 4 29 rhoedlawg. /Hoedlfyrion haelion hil Bleddynt - a'm traul, /Trwm arnaf-i eu lletgynt: /Fal y deryw, y de CBM III 24 63 aw, /Cwynaf im ermoed hoed ohonaw. /Ail cw_^yn a'm tremyn, tremid erddaw, /Ail gw_^r gwrdd gordden, Ar GYC VII 40 3 oddes rhiniau - ar dafawd /Ac arawd a geirau, /A'm troses i gyffes nid gau, /A'm troso i'r trosedd gora GYC VII 40 4 arawd a geirau, /A'm troses i gyffes nid gau, /A'm troso i'r trosedd gorau: /I guriaw gorwisg y gruddia LlF2 VI 10 1 A! Duw a'm troswy o'm trasalwder - ataw, /I iawn obeithaw a wyb GM I 14 107 hused /Ry'i gwneuthum o ddim o ddrygweithred. /A'm trugarawg Arglwydd, trugarha_"ed - wrthyf, /A mi i w amad 2 LlF2 VI 9 14 bu afar. /Iolaf-i Bair o bured arwar /A beris amad ac adar, /Bwyf gwastad gan Fab Rhad rheithgar, /Bwy LlF1 II 1 103 medd a meufedd mad, /Llwyddid pob amyd a phob amad - ynddi, /Llwyddyd im foli filwyr neirthiad. /Lludd amaerwy 2 D-1 I 1 25 nt achupwy. /Rhywisgwys llawr am ei fysawr aur amaerwy. /Bei na chaned ei dey_"rned anhyed rwy! /O'r sa CBM III 5 99 n, awel neud mwy! /Neud llawer y'm llif-i lliw amaerwy - ton /Ban llewych ei bron ger ei breichrwy: /Go amar 3 PM V 30 10 ngws Celi, fal cwlwm dolen, /Eu carchar anwar, amar am ben. /Ni bu haws uddudd, fal trabludd Tren, /Nog ES I 17 32 /O garu Duw Ddewin! /Llywelyn, hyddyn, haedd amar - cywlad, /Cyfluddion Udd Cesar, /A'm rhoddud, rhwy PM V 23 31 eirw fwyaf o'r drydar, /Oedd amliw tonnau twn, amar - eu naid, /Neud oeddynt dilafar, /Ton heli ehalae amau 5 PM V 21 8 huysgwr, /Hebawg, te_"yrnfarchawg, tw_^r, /Heb amau, ef gorau gw_^r. /Gw_^r gwrthod gwarthrudd, gwrdd y EGM I 27 62 mynwawl ddeddfau /Gw_^yl Gyfachafael - na chof amau! /Goresgynnws Mab Duw, Difiau, - nef uchod, /(Gormo PM V 23 45 angar, /Oedd yng, oedd angau ein cymar, /Oedd amau i'r byd bod abar /Ohonam o henaint lleithiar; /Mawr ES I 16 4 rawdd i'n cofiau can y_^m cyfun, /Nid rhaid in amau llyfrau lleen. /I Grist y canaf, ar fraint canon, / PM V 26 54 ugost wy goddau, /Rhusgleth gwrdd, nid ymhwrdd amau. /Rhifed sy_^r syrthiasant yng nghrau /O'th gynnygn amborthai 1 CBM III 21 113 faich Brynaich branes! /Branes ymborthiad, nid amborthai - gabl, /Nid oedd gablawd a obrynai, /Nid oedd amcan 2 PM V 23 72 tey_"rnedd, tir nis rhan /A dan se_^r, ysef ei amcan: /Adnes i franes, i frain ban - ddychre, /Dychrain OC II 14 39 efynt tra fo undyn. /Dywallaw-di'r corn, canys amcan - cennyf /Ydd ymgyryw glyw gloyw ymddiddan, /Ar ll amdaeru 1 EGM I 27 77 byd, /Gwedi gwy_^d plegyd y plygeiniau, /Gwedi amdaeru barnu brodiau, /Gwedi hir erlid gobrid gobrau, / amdanad 3 BF VII 46 32 ubarth, warth wrthodiad, /Dawn adlam dinam Duw amdanad PM V 10 98 wrllin, mawrllyw gwlad - a gwy_^r, /Wyf gorwag amdanad; /A'th garaf - wyf digarad; /A'th garo, ddewr, EG VI 18 110 _^r, y mawr gymynad, /Angawr llawr, llurig Duw amdanad! /Rhychyngain Prydain yn ddibryder /I briodawr amdanaf 4 CBM IV 6 297 , a'th welir, a'th welaf - yn fynud /A'th olud amdanaf, /A'th folant feirdd byd, a'th folaf, /A'th fo, DB VI 29 105 eled, ei dy_^ gwelaf, /Gradd berchen, ei barch amdanaf! /Hiraeth ysy i'm dwyn am a gwynaf, /Hir yd goff GYC VII 36 14 asgarawdd alaf, gwisgawdd bob gaeaf /Gwisgoedd amdanaf i amdanaw, /Bucheslawn arglwydd (ni'n llwydd ein CBM IV 18 28 f alltud drud a dreigl Dy wendud /A'th wendorf amdanaf; /Neud beirdd yr eglwys egluraf, /Neud eu porth amdanan 2 CBM IV 6 263 'm rhi rhuddfeirdd o faran /A rhoddi rhuddwisg amdanan; /Gnawd y gwna rhuddlanw am gylch Rhuddlan - gae CBM IV 16 197 oes yn eirian, /Gw_^r a'n gwnaeth, a'i gwne_^l amdanan /Trugaredd cyn meuedd mablan. /Gw_^r a'n pair, e amdanaw 9 GYC VII 36 23 llach, ei faith bwyllaw, /Ys mau, i'm dynoedl, amdanaw - afar, /Can ys mau alar, ys mau wylaw. /Arglwy GYC VII 36 14 alaf, gwisgawdd bob gaeaf /Gwisgoedd amdanaf i amdanaw, /Bucheslawn arglwydd (ni'n llwydd ein llaw), /B CBM III 21 105 , /Tey_"rnaidd ormail, te_"yrn ormes. /Ydd wyf amdanaw, fal y'm donies, /Yn golaith adnair, mal ydd adn CBM IV 6 101 llawr, cyn lladd ohonaw /Gwisgwys llary llurig amdanaw; /Gwasgawd gwawd, gwaedd nen, gw_^r yn gwisgaw - GG II 32 13 /Gwely rhudd Gwilym Rhyfel. /Gwelais le a'm de amdanaw - heddiw, /Hawdd y gallaf wylaw, /Ruddfedd werth BF VII 48 26 n, frwyn freuddwydaw, /Hirgawdd nid anhawdd im amdanaw, /Hir ddewrllew traglew yn treiglaw - ysgwyd, /H GYC VII 36 52 wedi ymdreiddiaw, /Llawer gweddw a_^ gwaedd i amdanaw, /Llawer meddwl trwm yn tramwyaw, /Llawer mab he CBM III 27 3 n eurlliw - claer /A_^'r darian daer dalfriw, /Amdanaw ni ddaw, ni ddiw, /Ni'm gad addoed hoed heddiw. CBM III 24 60 lafn i ladd rhagddaw, /Pedrylef cwynfan cyrdd amdanaw: /Pedrydawg deifniawg, dyfnais-i gwynaw, /Cwynaf amdlawd 4 GYC VII 38 44 n o'i dda, o'i ddifer - ymdro, /Eithr ei amdo, amdlawd biner MB I 4 24 er eu hoffi, /Ac wedy dawn awen, amgen ynni, /Amdlawd fy nhafawd ar fy nhewi. /Mi, Feilyr Brydydd, ber CBM III 21 117 /Nid oedd ef groniad fal a gronnai, /Nid oedd amdlawd ffyrdd cyrdd a'i cyrchai, /Nid oedd ni geffyn o' CBM IV 2 41 ary, /Llid esbyd ysbar, ysbyddawd io_^r, /Nid amdlawd na'm gwawd na'm gweddidor /I'th fyw, Faelgwn ryw amdo 1 GYC VII 38 44 canlyn o'i dda, o'i ddifer - ymdro, /Eithr ei amdo, amdlawd biner amdrai 3 CBM III 27 7 udd - gwe_^n, /Gwyn y cawdd ar fy ngrudd /Hoen amdrai am draws lofrudd, /Hoed hydr am hoedlwydr wodrudd CBM IV 4 32 lliant: /Am ardal Caer Dathal doethant, /Glyw amdrai, amdrwch ydd aethant. /Amdrychiaid, fleiniaid, fl CBM III 21 126 er glewdraws difai, /Gwayw hydwn, ysgwn ysgwyd amdrai, /Gwartherfab Madawg, arfawg erfai, /Gwawr mawr m Amdrist 1 CBM IV 4 12 hrydain amgant /Amgrain bryd o bryder adfant, /Amdrist beirdd am drais diyrddant, /Amgen ffyrdd o'i gyr amdroch 1 CBM IV 2 15 sgor /Am Deifi, am dw_^r, am dwrf angor; /Oedd amdroch llynges, aches achor, /Oedd amgen Gwaith Fo_^n a amdrwch 3 CBM IV 9 137 ardd, cerddorion wolwch, /Do_^r ysgor ysgwydau amdrwch, /Doeth a drud am dud, am degwch, /Tarf aergawdd EW VI 4 16 ryn, brenin ynialwch, /Gwael nad byw, byd neud amdrwch. /Trwch yw'r gw_^r arwr, ardwyad - gwerin, /A go CBM IV 4 32 /Am ardal Caer Dathal doethant, /Glyw amdrai, amdrwch ydd aethant. /Amdrychiaid, fleiniaid, flaidd ana Amdrychiaid 1 CBM IV 4 33 doethant, /Glyw amdrai, amdrwch ydd aethant. /Amdrychiaid, fleiniaid, flaidd anant, /Amdrychioedd, amd Amdrychid 1 CBM IV 4 246 d Arfon, /Creulanw gwaed am draed amdrychion, /Amdrychid erfid arfogion - i lawr /Am eurglawr mwynfawr Amdrychioedd 1 CBM IV 4 34 thant. /Amdrychiaid, fleiniaid, flaidd anant, /Amdrychioedd, amdrychu nawcant: /Amdrychion beri_"on bua amdrychion 4 PM V 25 53 c ar bob sarrug er eu sorri, /Am gynifer gwaed amdrychion am draed /Ac am bob paraed parawd-losgi /A'i CBM IV 4 245 en, ar greuled Arfon, /Creulanw gwaed am draed amdrychion, /Amdrychid erfid arfogion - i lawr /Am eurgl CBM IV 4 35 laidd anant, /Amdrychioedd, amdrychu nawcant: /Amdrychion beri_"on buant! /Amgoch bryn a phenrhyn a pha PM V 23 150 phant, /Gorlleinw gwaed am draed, am drychant /Amdrychion pan ymdrechasant: /Cad y Coedanau, cadr anant amdrychu 1 CBM IV 4 34 iaid, fleiniaid, flaidd anant, /Amdrychioedd, amdrychu nawcant: /Amdrychion beri_"on buant! /Amgoch br amduddedd 1 ES I 23 19 /O Iesu y traethwys Iosedd. /A'm dodwy Dofydd, amduddedd - yr Israel, /Oesran y delwyf i'i dangnefedd / amdwll 1 ES I 16 30 elgwn. /Nid ymdau Gwynedd am ei gwynfan: /Neud amdwll aw_^yr, neud hwyr hinon. /Gallaf y'th garaf i'th amddias 1 GM I 8 85 th brydydd ni bryd yn fas. /Mab Gruffudd graid amddias, /Maith dy dreisiau drag Euas: /A'th lawddaf i' amddifaid 2 D-2 I 2 6 ydarddodiad, /Cerdd gymwynas, ced gyfaddas cas amddifaid. /Cathl gyfystrawd, cyfan folawd clutawd atad, DB VI 29 53 gethau; /Am ei ddwyn, terrwyn torf amryfflau, /Amddifaid y_^m, rai, gyfai nid gau. /Rhydraws fuam gynt, Amddiffwys 2 LlLl II 16 22 w ddeau. /Ysef a'i trefyd, trefad - amddiffyn /Amddiffwys gymynad, /Gweilch argae yn nydd aergad, /Gwal EW VI 2 19 /A'i daerfar ar Loegrwys; /Rhwydd y ceidw cad amddiffwys, /Rhwyd glyw, tra fo byw, Bowys. /Powys nen b amddiffyn 6 LlLl II 16 21 a_^'r llaw ddeau. /Ysef a'i trefyd, trefad - amddiffyn /Amddiffwys gymynad, /Gweilch argae yn nydd ae CBM III 3 113 wg fydd, fegys ei herfyn, /Enw ddraig, ddragon amddiffyn, /Anwar fa_^r, feddgyrn eisyddyn, /Tysiliaw te CBM III 20 55 nghreulawn ymwrthryn, /Gwychr y gwylch gweilch amddiffyn, /Gwalch gwenwynfalch Gwenwynwyn CBM III 18 21 torf, terfysg o'i angad. /Ysid im wledig wlad amddiffyn - llary, /Llawer dyn a'i gofyn, /Gwaedlan osba BF VII 51 18 fawr ein llawr mewn lluoedd - a_^ llaw, /Llwyr amddiffyn pobloedd, /Rhwyf rhwysg Arthur, mur moroedd, / LlG VII 24 80 ydd, /A'i cadarnhao, ced hywlydd, - yn hir /Yn amddiffyn tir rhag torf oswydd. /Nid anwiw, nid anhoff g amddinau 1 CBM IV 2 20 sgor, /Oedd amliw gelau, oedd aml gelor, /Oedd amddinau crau, clau clywitor. /Oedd gwrdd am alaf am Alu amddistrwch 1 PM V 1 60 ahardd a wahan folwch, /Ca_^r dreigiau, dragon amddistrwch, /Cabl arnaw, udd Ffraw, a phrofwch, - nid o amddyfrwys 3 PM V 25 35 ynedd yn ei gweini, /Anoethach Powys, a'i thir amddyfrwys /A'i thorfoedd diffwys niw differi, /Neu Loeg PC II 21 17 gw_^r mirain uch morfa. /Llas gyda Hywel, hawl amddyfrwys - lew, /Llew trylew, traul diffwys, /(Ple do GM I 7 128 u ffadw ffrawdd tywys, /Tu hir tref, tremyniad amddyfrwys; /Lliaws llwyd a llai, lliaws erch erfai, /Ll Amen 3 DB VI 33 76 chdo_"ed, /A wne_^l i'w enaid gwirnaid gwared. Amen DB VI 35 92 awr noddfa /Ys caffo ef drugaredd a diwedd da. Amen D-2 I 2 1 De_"ws Reen, ry-m-aw-i awen (amen, ffiad) /Ffynedig wawd, ffrwythlawn draethawd, tryb Amen' 1 GYC VII 40 70 es a lles llyfrau, /Olew ac angen a chymwyll `Amen', /A chymod a_^'m Rhe_^n, yr hy_^n gorau. /Ni bwyf ameth 1 PM V 10 36 mrais, /O bob tir treth a'th welais, /Ac o bai ameth, treth trais. /Treisiau ardalau, ardwy trin, - rhy amfod 2 PM V 26 141 gannerth cyn darmerth darfod. /Can-nid oes yma amfod - i drigiaw, /Draig Prydain, syll rhagod! /Pan fut CBM III 14 9 wy gysgu gasgawdd. /Gosgorddfawr cedfawr, cadw amfod - wrthyf, /I wrthyd na'm gwrthod, /O'm bodd ni by amgaled 1 GG II 31 13 Pedwerydd, rhewydd; pumed, rhyfedd; /Chweched, amgaled amgeledd - am aur /A mireinwch byd a'i anrhydedd amgall 2 CBM III 21 2 fwy Duw diheuddawn - awen, /Awdl urdden amgen, amgall, ddigawn, /Yn ardduniaw gw_^r gwrddfar eigiawn, / CBM III 5 19 cerynt, /Llawforynion gwyry, gwirion oeddynt; /Amgall o bwyllad a bell bwyllynt, /Am Gynddelw Brydydd y amgant 11 CBM IV 4 10 llenwis ei foliant; /O'm mhrydest ym Mhrydain amgant /Amgrain bryd o bryder adfant, /Amdrist beirdd am PM V 23 157 y'n gwrthfynasant, /Ail agwrdd ymwrdd am hardd amgant - bre, /Bron-yr-erw y'i galwant; /Cynwan llu, mal PM V 24 57 au, /A gwaetffriw redegawg. /Am Fochnant, cain amgant coedawg, /Am Fechain, yn fochddwyreawg, /Am eilfa PM V 10 73 en llu Penllyn. /Pen llysoedd cyhoedd Ceiriawg amgant - glaer /A glywir dra lliant; /Hud aeth eu naf yn GM I 9 23 dar awdl osymwy. /Gorfynnig fy mhwyll ym mhell amgant heddiw /Wrth athreiddiaw tir tu Efyrnwy. /Gorwyn GB II 26 229 biau. /Peusydwys, trefnwys diffwys drefnau /Yn amgant Hoddnant ormant, orau. /O anfodd Boia bu diamau / LlF1 II 1 161 s gofri, /Ac amgyrn o ddyrn, addurn westi, /Ac amgant lliant yn llenwi - aber, /Ac amser gosber gosbar HOG II 6 4 rachas Lloegr, lleudir Gogledd - heddiw /Ac yn amgant Lliw lliaws calledd. /Caraf a'm rhoddes rhybuched PM V 4 42 forion. /Ef bu rhydd o'r rhwydd orchorddon /O amgant llys Dygant fab Do_^n. /Ef a fo, gan fodd engylio PM V 23 165 /Adrysedd cyfnofant, /A Rhuddlan yn rhuddlanw amgant, /Rhun ganclawdd adrawdd edrywant, /A Dinbych, gw GRh II 28 16 nawd it, ddraig ddragon wynfyd, /Dygant ruddaw amgant rhyd. /Rhyfedd (eithr Gwynedd, gwenwyngawdd - cyw amgeledd 2 GG II 31 13 , rhewydd; pumed, rhyfedd; /Chweched, amgaled amgeledd - am aur /A mireinwch byd a'i anrhydedd; /Seith CBM IV 9 145 ragon ddigrifwch, /Alaf lyw luoedd amgelwch, /Amgeledd Brython, brythwch - Tey_"rnon, /Tey_"rnas ynial amgelwch 1 CBM IV 9 144 yf ddraig ddragon ddigrifwch, /Alaf lyw luoedd amgelwch, /Amgeledd Brython, brythwch - Tey_"rnon, /Tey amgen 18 CBM III 2 6 ys. /Ysid i'th lys liaws dyn /chedyrn a chyrn amgen /A gwawd gwedi gwirawd gwin /Ac aur llathr yn llaw MG VII 32 33 l chwant aros cyfarosau. /Gwelsont seren o liw amgen ac amgylchau /Ac amgen nod no'r se_^r uchod uch eu CBM III 10 65 O walch falch, o Weilchiawn giwed. /Deuddegfed amgen am geinwiw - garthan, /Gyrth yn gwa_^n rhag gwaedf CBM III 21 2 -gwallofwy Duw diheuddawn - awen, /Awdl urdden amgen, amgall, ddigawn, /Yn ardduniaw gw_^r gwrddfar eig CBM IV 2 30 rwar (arfollitor - gwe_^n), /Tey_"rngerdd awen amgen amgor: /Arwredd Gwynedd gweinidator, /Arwyrain Owa CBM III 16 96 gyngres, brysiws bwyd branes /Uch Cawres, caer amgen, /Balch ongyr, angerdd Urfo_"en, /Ball ar lyw am l ES I 16 33 ydd, froydd Frenin; /Can wyd Tri, nid rhaid it amgen, /Can wyd Dau (pell goddau) ac Un CBM IV 4 13 r adfant, /Amdrist beirdd am drais diyrddant, /Amgen ffyrdd o'i gyrdd yd gerddant, /Am Owain Gwynedd yd CBM IV 2 16 or; /Oedd amdroch llynges, aches achor, /Oedd amgen Gwaith Fo_^n a Gwaith Fangor, /Oedd amgoch Ystrad CBM III 24 24 gwid gwenen, /Gw_^r a'n cyd barchai o'i barch amgen, /Gwy_^r y buam gyd am ged ordden, /Nid y_^m gyd a GB II 26 15 i difefl geraint, /A rhydid heb ofud, heb ofyn amgen, /Heb ofal cynnen cylch ei bennaint /Onid blaidd a CBM IV 7 9 lumyn, /Pair glyw, periglus unben. /Unben dawn amgen ni ddiw, /Unbyn balch, bwlch ynn heddiw, /Rhuddai, MG VII 32 34 . /Gwelsont seren o liw amgen ac amgylchau /Ac amgen nod no'r se_^r uchod uch eu pennau: /Geni yna y Br CBM III 5 35 wnaf ernywed er na'th gaffwyf. /Nid er chweddl amgen ydd amgyrwyf, /Namyn am garu ni geryddwyf; /Ni'm d CBM III 5 122 eblir. /Yng ngolud amliw aml y'm rhoddir, /Nid amgen y'm rhydd, ni'm rhybuchir! /Handid o'm cyfoeth o'm LlF1 II 1 4 wyf, a'm rhodded - awen, /Awdl deg dynghedfen, amgen ymgred. /Amgyrwyf garu canu canrhed, /Can am rhodd MB I 4 23 freuawl riau er eu hoffi, /Ac wedy dawn awen, amgen ynni, /Amdlawd fy nhafawd ar fy nhewi. /Mi, Feilyr LlF1 II 1 158 /Ac angerdd a cherdd a cheiniedi - llawen, /Ac amgen yw ein llen a_^ Llanddewi, /Ac am gylch ei chlawdd amgenwisg 1 CBM III 16 13 wayw!) /Dygwan, dywynnyg o'i anghad, /Dygwisg amgenwisg am geiniad, /Dygwasgar trychiaid mal trochiad! Amgoch 2 CBM IV 4 36 amdrychu nawcant: /Amdrychion beri_"on buant! /Amgoch bryn a phenrhyn a phant, /Aml celain yng nghrain, CBM IV 2 17 Oedd amgen Gwaith Fo_^n a Gwaith Fangor, /Oedd amgoch Ystrad am ystryw po_^r, /Oedd amlwg ysgwyd am Wau Amgoed 1 PB VII 8 17 aidd gw_'raidd a'i gorug. /Gorug fy llyw, llew Amgoed, /Gwyar am aerdrydar draed, /Oesawg farchawg, fei amgor 2 CBM IV 6 216 ew dorf /Am dy gorf dysgorwyd. /Cedwyr ddo_^r, amgor amgyrwyd, /Cadarn brain, yn ben ydd adwyd, /Ced eb CBM IV 2 30 arfollitor - gwe_^n), /Tey_"rngerdd awen amgen amgor: /Arwredd Gwynedd gweinidator, /Arwyrain Owain cai Amgrain 1 CBM IV 4 11 ei foliant; /O'm mhrydest ym Mhrydain amgant /Amgrain bryd o bryder adfant, /Amdrist beirdd am drais d amgyforth 1 D-2 I 2 47 d a hun, llysaidd, eiddun, llun fenediw; /Llyd amgyforth, llong ddeseforth, llongborth anaw; /Llugyrn g amgyffrawd 3 MB I 3 26 nghynnor eisor Medrawd /Mal Urien urdden a'i amgyffrawd; /Gweled i ben llu, ni bu ddefawd, /Nur cadau CBM IV 17 68 /Rhybu erthyst in: rhybu Arthur - gynt, /Rhybu amgyffrawd gwynt, gwa_^n tra mesur; /Rhybu Ul Cesar, cei CBM IV 9 15 tra thon, tra thywawd, /Mur mawrdir, mawrdorf amgyffrawd, /Mur mawrdud uch meddud meddwawd, /Mur mawrd amgyffred 3 MB I 3 167 hwyll ei bell gerdded, /A dyfo mab Cynan (mawr amgyffred) /Can Grist geinforawd gwlad ogoned, /Pan gaff LlG VII 25 7 afnddur llawegored; /Pendefig, gwledig, gwlad amgyffred - naf, /Cawsam-ni udd pennaf pan yth aned! /Pa CBM IV 17 125 , peithiawg drwydded, /Yn naffar taerfar ta_^n amgyffred, /Yn anffurwydd lle ni llwydd cerdded. /Yn ydd amgyhoedd 1 CBM III 27 31 d - hael, /Beirdd afael, wael wared, /Milioedd amgyhoedd am ged, /Milfyrdd molynt Ednyfed Amgylch 3 DB VI 27 88 reulyd, /Am dylwyth hydwyth, yr hyd - y buant /Amgylch gwawr Dygant yn deg hyfryd. /Ei deulu a delynt y SB II 24 28 rhag pyrth Penfro yn pebylliaw. /Ni lefais neb amgylch moreb mo_^r Anhuniawg, /Na thwyll na thrais rhag BF VII 50 11 bl yn uffern, gethern gaethaf, /I amlenwi nef, amgylch Naf - uchel, /A golles angel anghelfyddaf. /Coll amgylchau 1 MG VII 32 33 aros cyfarosau. /Gwelsont seren o liw amgen ac amgylchau /Ac amgen nod no'r se_^r uchod uch eu pennau: amgylcher 1 CBM IV 8 27 ngys Rhys yn rhacter. /Rhactwll ei gylchwy pan amgylcher - brwydr, /Nid bradawg arglwydd yn yd glywer, amgyrfod 1 PM V 26 132 rhudd diludd, difychod - i'th lys, /A'th emys amgyrfod, /A'th breiddiawr yn ddyrawr ddyfod, /A'th brei amgyrn 1 LlF1 II 1 160 i, /Ac am gylch ei chlawdd ei chlas gofri, /Ac amgyrn o ddyrn, addurn westi, /Ac amgant lliant yn llenw amgyrwyd 1 CBM IV 6 216 f /Am dy gorf dysgorwyd. /Cedwyr ddo_^r, amgor amgyrwyd, /Cadarn brain, yn ben ydd adwyd, /Ced ebrwydd amgyrwyf 4 MB I 3 88 g: /Cwynif, ni byddif ddiebreidiawg, /Delw ydd amgyrwyf bwyf cynheilwawg. /Crist cyflawn annwyd, boed t ES I 23 30 in buchedd. /Pechu yr ddigonsam o gam garedd: /Amgyrwyf, Drindawd, Dy drugaredd! /Mesur a ddodir ar bob LlF1 II 1 5 d - awen, /Awdl deg dynghedfen, amgen ymgred. /Amgyrwyf garu canu canrhed, /Can am rhoddes fy Rhe_^n rh CBM III 5 35 ed er na'th gaffwyf. /Nid er chweddl amgen ydd amgyrwyf, /Namyn am garu ni geryddwyf; /Ni'm dawr, ferch amhad 4 D-2 I 2 3 wd haid /Herwydd urdden awddl Cyridfen, ogrfen amhad, /Amhad anaw, araith afrllaw i gaw geinaid /Cuhely D-2 I 2 4 /Herwydd urdden awddl Cyridfen, ogrfen amhad, /Amhad anaw, araith afrllaw i gaw geinaid /Cuhelyn Fardd, PM V 1 36 n Dafydd, da gyrchiad, /Ced wallaw, Cadwallawn amhad, /Cerdd orllwydd arglwydd, argleidrad - Cymru, /Cy CBM III 16 6 einiaid cyfaenad - eu rhwyf, /Eu rhwyddfodd yn amhad; /Dybrydaich brwydrdaer aer aerfrad, /Dybriw draig Amhadawg 2 GM I 7 53 rthiad adar, /Llerw falch farchawg, llawr mawr Amhadawg, /Llary, llysawg, lluosgar, /Llywelyn, llyw dia LlG VII 27 13 r lachar /Golwg anghlaear daear dudded. /Hywel Amhadawg! Ni mad ddoded /I mywn mynwes llawr, mygrwawr m Amhaelgwn 1 CBM IV 12 17 wynt am brys. /Ced bai tau, wledig, wlad Run - Amhaelgwn, /Maelgyning aborthun, /Rhybyddai fau fedd anh amhar 1 CBM IV 16 16 un Pair, tair trydar, /Cynaddledd ceneddloedd amhar, /Llu brithion, brodorion brwydrgar, /Ail, gwythlu amharawd 1 MG VII 33 56 gwyliaw yr awr ydd elych - o'r cnawd: /Na fydd amharawd pan amherych. /Gwaed Iesu a fu, gwaed cu cwyny amharchai 1 PB VII 7 9 b cyfair /Fal cyfun grededun grair. /Crair nid amharchai creulawn - ei folchlafn /A'i falchlys yng Ngha amharer 1 EG VI 18 130 rfod gosod glod a glywer, /Ei wy_^r am eryr ni amharer, /Ei warae orau pan waraeer, /Ei wayw a orau yn Amherawdr 6 MG VII 33 69 - maswedd, /Gwagedd breuoledd a ddiweddych; /Amherawdr Creawdr, cryf y'm gwnelych, /I'm ffydd a'm cre HF VII 22 1 Dduw mawr, Amherawdr dyniaddon, /Dillwng Dy walch terwynfalch tirio ES I 16 12 chaf nawdd Mab Mair, crair credadun, /Creawdr, Amherawdr, Llywiawdr llawen, /Rhag oerwern gethern uffer PM V 24 62 berchennawg. /Rhag fy llyw, yn llu ddiofnawg, /Amherawdr, llywiawdr llurigawg, /Llywelyn, llary rwyf, R GYC VII 40 122 l, /Credu a charu bob chwy_^l /Crist brynawdr, amherawdr mil, /Mab Mair o'r pum gair heb ge_^l, /Y sant EG VI 18 116 /Llewenydd lluoedd, llew yn hyder, /Llywiawdr, amherawdr mo_^r a lleufer: /Ei ddylif cynnif cynhebycer amherych 1 MG VII 33 56 r ydd elych - o'r cnawd: /Na fydd amharawd pan amherych. /Gwaed Iesu a fu, gwaed cu cwynych, /Gwirdda y amheuaf 1 LlF1 II 2 70 ellwell y'th wnaf! /Hanpwyf gwell innau; ni'th amheuaf. /Ni bo gwaeth eu rhan y rhai eithaf - o'th lyw amhren 1 CBM III 24 98 gon wo_"en, /Nid oedd flaidd amhrudd, nid oedd amhren, /Eurddwrn oedd ei lafn yn ei loflen, /Eurgledd c amhrudd 2 LlF2 VI 10 47 yd /Traserch syberwyd, penyd pynner. /Trasegur amhrudd amryw hoywder, /Ys dybydd y dydd y dialer. /Dybu CBM III 24 98 ylaw ddraig, ddragon wo_"en, /Nid oedd flaidd amhrudd, nid oedd amhren, /Eurddwrn oedd ei lafn yn ei l amhryd 1 LlF2 VI 9 10 n, rhylafar. /Pumed poen pan fo cyfysgar: /Cig amhryd, amriaint gymar. /Chweched, chwerw chweiris y gyn amhrysur 1 CBM IV 17 82 er, pob ne_^r, pob nur, /Pob nen ym mhresen yn amhrysur? /Gwrthod Rhwyf hollawl holl ysgrythur - faith, amhur 1 CBM IV 17 66 aid, rhwydd echlysur, /A heb wybod bod byd mor amhur. /Rhybu erthyst in: rhybu Arthur - gynt, /Rhybu am amhwyll 1 CBM IV 18 71 id ef ym cre_"ws De_"ws difflais /Er gwneuthur amhwyll, na thwyll, na thrais. /Nid ef digrefydd a greto aml 17 PB VII 11 11 rffraeth, hy /Er goddau goddaith Benfro, /Oedd aml am amlaen deulu /He_"yrn traws de_"yrn trosti. /Tros LlG VII 24 17 _^ neb, /Anebrwydd dangnefedd! /Llyw ysy'm, ys aml anrhydedd, /Lloegr ddifa o ddifefl fonedd; /Llewelyn CBM IV 4 37 i_"on buant! /Amgoch bryn a phenrhyn a phant, /Aml celain yng nghrain, yng nghreunant, /Yng nghrau, yng PB VII 2 11 /Rhys gyrchiad tra moroedd, /Gwrdd am derfyn, aml dorfoedd, /Gw_^r byddin, gwawr byddinoedd. /Byddinoe D-4 VI 20 18 Rhechdyr Croeseswallt crysiasant - am ddraig, /Aml ddragon pedrydant; /Gwy_^r gortho bro bryn a phant, GM I 7 96 y. /Am orwyr Bleddynt y'm gorflawdd lletgynt, /Aml edfynt a'm dyle /Am adfod arth arfod arf he /Heb edf GM I 8 76 s. /A nw neud adwen ar naid amlaen yng ngawr, /Aml ei lafnawr ar flawr flaidd ddas. /Abraidd im arwar a PB VII 11 1 Gwalch ysym aml ei nifer, /Gwalch eurgalch, aergwn gyfor, /Gwalch de PM V 9 28 ymer hyder hyd Fuddugre - lys, /Ef dengys emys aml eu gorne; /Ef yn ffrau terau, tarole - Saeson, /Mur CBM IV 2 19 ysgwyd am Waun Ysgor, /Oedd amliw gelau, oedd aml gelor, /Oedd amddinau crau, clau clywitor. /Oedd gwr GM I 11 14 ochel rhyfel rialluoedd. /Nid gw_^r gwyry amug aml gnud gynfedydd /A'i chantrefydd a'i chartrefoedd. /N PM V 19 15 cadomyn - arfrudd, /Aur ddiludd, aer ddylyn. /Aml i'th gylch, galchdo_"ed gymyn /Am dymyr, gwaed gwy_^ CBM III 16 123 l yng nghydoch /O Fangor hyd fangeibr Dudoch! /Aml iwch feirdd ei fudd, emyr llys nyw lludd /Emys rhudd PB VII 5 19 fa reg - eurfudd, /Cyn oerfedd gyhydreg, /Oedd aml (oedd amlwg gosteg) /Meddgyrn am gylch te_"yrn teg. ES I 24 33 ear, o gyffryd, /O garchar anghlaear anghlyd. /Aml syrthasant blant o'i blegyd, /Am Greawdr a'i grog yn DB VI 29 28 neud arau, /Amlwg yw cystudd ar fy ngruddiau. /Aml y'm gwnaeth hiraeth hir anaelau /Am laith gw_^r dewr CBM III 5 121 ywaid rhiain, ni rhygeblir. /Yng ngolud amliw aml y'm rhoddir, /Nid amgen y'm rhydd, ni'm rhybuchir! / amlaen 4 PB VII 11 11 , hy /Er goddau goddaith Benfro, /Oedd aml am amlaen deulu /He_"yrn traws de_"yrn trosti. /Trosti er t BF VII 47 13 l tirion teg. /Teg yd gafas gwas gwayw hynod - amlaen, /Oedd amlwg ei ganfod, /Llyw glyw, glaif anesgym ES I 18 28 g. /Bu rho_^n im am ddragon ddrwg, /Dreigioedd amlaen oedd amlwg. /Oedd amlwg aerlladd cyn oerllen - gw GM I 8 75 gnawd, ffaw gymwynas. /A nw neud adwen ar naid amlaen yng ngawr, /Aml ei lafnawr ar flawr flaidd ddas. amlan 1 CBM IV 16 211 ddychre gwynt gwaeddfan, /Dychymriw ton amliw amlan, /Dylleinw lly_^r, dyddetgyr dylan, /Dychymer ufel amlder 1 DB VI 30 19 echawd /Yn erbyn fy mrawd, ddefawd ddifrad. /O amlder o dir llawhir lleiddiad /Ac emys gochwys goachubi amlenwi 1 BF VII 50 11 Addaf /A'i bobl yn uffern, gethern gaethaf, /I amlenwi nef, amgylch Naf - uchel, /A golles angel anghel amliw 6 MB I 3 118 enwid ddwyreawr ei fawr feysydd, /Delid meirch amliw a biw elfydd, /Gwern gwygid, gwanai bawb yn ei gil CBM III 5 121 ? /A ddywaid rhiain, ni rhygeblir. /Yng ngolud amliw aml y'm rhoddir, /Nid amgen y'm rhydd, ni'm rhybu CBM IV 16 211 hynt ddychre gwynt gwaeddfan, /Dychymriw ton amliw amlan, /Dylleinw lly_^r, dyddetgyr dylan, /Dychyme CBM IV 4 278 /A'm rhoddes rhwyddles rhwyf nifer, /O'i alaf amliw biw breufer, /O'i breiddiawr, o'i fwynfawr funer, CBM IV 2 19 po_^r, /Oedd amlwg ysgwyd am Waun Ysgor, /Oedd amliw gelau, oedd aml gelor, /Oedd amddinau crau, clau c PM V 23 31 a_^r, /Oedd rhan feirw fwyaf o'r drydar, /Oedd amliw tonnau twn, amar - eu naid, /Neud oeddynt dilafar, amlwg 9 ES I 18 29 on ddrwg, /Dreigioedd amlaen oedd amlwg. /Oedd amlwg aerlladd cyn oerllen - gwyddfedd /Fal gwyddfid cyl GM I 7 68 idd cad. /Ced eglur cedeirn gur gyrchiad, /Cad amlwg crai cyflwg cywlad. /Cywleidiaddon gawdd cyhoedd n BF VII 47 14 /Teg yd gafas gwas gwayw hynod - amlaen, /Oedd amlwg ei ganfod, /Llyw glyw, glaif anesgymod, /Llew llaf PB VII 5 19 urfudd, /Cyn oerfedd gyhydreg, /Oedd aml (oedd amlwg gosteg) /Meddgyrn am gylch te_"yrn teg. /Oedd teg ES I 18 28 n im am ddragon ddrwg, /Dreigioedd amlaen oedd amlwg. /Oedd amlwg aerlladd cyn oerllen - gwyddfedd /Fal GB II 26 193 o yn ei fro fraint a theithi /Eithr tri mwg yn amlwg o'i hamlenwi. /A fyn Duw, dybydd byth wy foli; /A DB VI 35 69 i dir Panna. /Dwy ar bymtheg, drwg a wnaeth yn amlwg /Pan gerddwys ei fwg am Allt Faga; /Deunaw dawn oe CBM IV 2 18 or, /Oedd amgoch Ystrad am ystryw po_^r, /Oedd amlwg ysgwyd am Waun Ysgor, /Oedd amliw gelau, oedd aml DB VI 29 27 m fy nagrau, /Am rwyf y darwyf, im neud arau, /Amlwg yw cystudd ar fy ngruddiau. /Aml y'm gwnaeth hirae amnad 4 CBM IV 3 25 Dyfnwallaw anaw anewig ddawn. /Nis cardd cyrdd amnad angad anghrawn, /Nis ca_^r llid fyged lledfegin gr CBM III 24 148 gdaryf, arf Arodriawn, /Arth, warth wrthodiad, amnad am nawn. /Tra fu fy nghyfedd yng nghyfoeth iawn /N GM I 8 62 wyrews fy nhad ei fraisg frenhindad, /Ar awen amnad ei rad rhagfras; /Arddwyreaf innau fan, cynhorawr CBM III 20 23 /Yn gorllwyn dwy gawad /Yng nghyfarf tarf torf amnad, /Yng nghyfarfod cyfnod cad. /Cadwyn cyfri_"au, cy amnaid 1 CBM III 5 31 rwyf, /Rhwy gennyf gennyd, er nad ydwyf, /Cadr amnaid gannaid, ged ath iolwyf. /Can ni wnei-di erof, er amnawdd 7 CBM III 3 14 agyrwedd, /Tysiliaw terrwyn gywrysedd, /Parth amnawdd, adrawdd adrysedd. /Peris ne_^r o'r nifer nadre CBM III 26 35 arai gweisgfeirch mai muner, /Gwaedlan flawdd, amnawdd amnifer, /Gwaedlyry fyry faran Eliffer. /Gwae ni CBM IV 9 131 /Pair Prydain, profwn yn nhangnef. /Tangnefedd amnawdd amniferwch - rhif, /Rhiallu ddiheiddwch, /Nid a CBM IV 4 174 n llanw ger llynges gerrig, /Blaidd aerflawdd, amnawdd amnwythig; /Berth nerth ne_^r, haelder huenig, / CBM IV 6 42 a_^ diheuben - glyw /Deheubarth o Gollen, /Hud amnawdd hirflawdd, hirwen - ei ysgor, /Hirgor ddo_^r ddo CBM III 13 21 aith, /Blaidd a blwng a blaengar gywaith. /Bro amnawdd, oesgawdd, oesgaith - ei gynnygn, /Ei gynnal nid CBM IV 4 6 ydant; /Llid ergryd, esbyd esborthiant, /Llydw amnawdd, oesgawdd ysgarant; /Llwrw branes llwyr ormes or amnifer 5 CBM III 12 35 win /A gwirawd wrth leufer, /Berth yd borthynt amnifer /Am Iorferth amnwyth, nerth ne_^r. /Nerflawdd gy CBM IV 3 46 Tyrrant am eu rhwyf, rhwysg anogawn, /Torfoedd amnifer am ne_^r am nawn, /Am eryr cedwyr a'm ceidw yn i CBM III 16 196 wn, ysgwyd dau hanner, /Drud afrdwyth, amnwyth amnifer, /(Drudion a feirddion a fawl neb dragon /Namwyn CBM III 26 35 isgfeirch mai muner, /Gwaedlan flawdd, amnawdd amnifer, /Gwaedlyry fyry faran Eliffer. /Gwae ni, feirdd CBM IV 8 32 inas, dyn a gymer, /Ymherawdr, llywiawdr, llyw amnifer; /Tey_"rnfro a geidw o gadarnder, /Tey_"rnfron H amniferawg 1 MB I 3 69 rydaf Cymry, erhy farchawg. /Arwyneb neuadd yn amniferawg, /Nerth Rhodri, rhe_"i rywasgarawg; /Cyn myne amniferwch 1 CBM IV 9 131 ydain, profwn yn nhangnef. /Tangnefedd amnawdd amniferwch - rhif, /Rhiallu ddiheiddwch, /Nid achar lla amnoddi 1 PM V 2 23 awl, ar ogel fy ysberi. /Gwyllon Tey_"rnon dud amnoddi, /Gwolluchon ddragon ddraig Eryri, /Gwollewin de amnwyth 3 CBM III 16 196 Drud ysgwn, ysgwyd dau hanner, /Drud afrdwyth, amnwyth amnifer, /(Drudion a feirddion a fawl neb dragon D-3 VI 19 29 /Grym llew ar arfau yw llyw Arfon. /Lledwys ei amnwyth, llawr llys Nwython, /Llywelyn Lloegr gryd, gwyn CBM III 12 36 eufer, /Berth yd borthynt amnifer /Am Iorferth amnwyth, nerth ne_^r. /Nerflawdd gyfadrawdd, cyfadref - amnwythig 1 CBM IV 4 174 ger llynges gerrig, /Blaidd aerflawdd, amnawdd amnwythig; /Berth nerth ne_^r, haelder huenig, /Burthiad amod 1 CBM IV 15 1 Cyn ni bai amod dyfod - i'm herbyn /A Duw gwyn yn gwybod, /Oedd iaw amofyn 1 CBM III 3 129 yn, /Ag Oswallt fab Oswy Aelwyn, /Yn aele ofal amofyn, /Oedd aelaw coel cwynaw Canfryn, /Yn rhyfel yn Ampryfflau 1 PM V 4 2 Anhyrron daear, anhyrron; /Ampryfflau doniau dyniaddon. /Amryw fryd, cy-baent frodo amraint 2 CBM III 3 56 westi gwesteifiaint /Ei balchnawdd nog amrawdd amraint: /A'i balchlan i rwng ei balchnaint, /A'i balchw CBM IV 16 100 brysia - dial /Blas afal, blys Efa, /O amrawdd amraint diara, /O amryw amryfys fwyta. /O bu chwant chwe amrant 3 GM I 9 164 nydd, /Ac y'm daerawd i draul o dra newydd /Ag amrant hirwrm a grudd hirwlydd, /Ac yn llys afneued y'm PM V 23 184 gennynt cwdd a_^nt, /Ni chaiff hoen na hun ar amrant. /Mad y'th ymddug mam, wyt ddoeth, wyt ddinam, /W CBM IV 4 23 esillydd Morgant. /Nid aeth trais tros Emrais amrant /O'i amrawdd, gwarthflawdd gorthoriant; /Aber Sai amrawdd 4 CBM III 3 56 ynddi gwesti gwesteifiaint /Ei balchnawdd nog amrawdd amraint: /A'i balchlan i rwng ei balchnaint, /A' CBM IV 16 100 esent y brysia - dial /Blas afal, blys Efa, /O amrawdd amraint diara, /O amryw amryfys fwyta. /O bu chw CBM IV 4 24 rgant. /Nid aeth trais tros Emrais amrant /O'i amrawdd, gwarthflawdd gorthoriant; /Aber Saint seithmil LlF1 II 1 153 amyn hedd, a medd i mewn llestri, /Namyn hawdd amrawdd yn ymroddi - a_^ bardd /A gwy_^r hardd heb gardd amriaint 1 LlF2 VI 9 10 far. /Pumed poen pan fo cyfysgar: /Cig amhryd, amriaint gymar. /Chweched, chwerw chweiris y gyniar, /Ch amryfawl 1 PM V 1 137 wl, /Ei asen, bu asw cythrawl. /O frys amryfys amryfawl /Ein hendad, handym angheuawl. /Dybu er gwared amryfys 2 PM V 1 137 efnys hawl, /Ei asen, bu asw cythrawl. /O frys amryfys amryfawl /Ein hendad, handym angheuawl. /Dybu er CBM IV 16 101 , blys Efa, /O amrawdd amraint diara, /O amryw amryfys fwyta. /O bu chwant chwenychu traha, /O bu chweg amryfflau 1 DB VI 29 52 beth o'r pregethau; /Am ei ddwyn, terrwyn torf amryfflau, /Amddifaid y_^m, rai, gyfai nid gau. /Rhydraw amryffrau 1 GYC VII 40 12 a_^'i dwyll nis maddau, /Gwae gybydd o'i gabl amryffrau, /Gwae od o'i drafod 'n ei ddyddiau, /Gwae syb amrygant 1 PM V 23 169 ar fil, /A'r Foelas a Gronant, /A Dinas Emrais amrygant, /Amrygyr Nefennyr Naw Nant, /A Chaer-yn-Arfon, amrygolli 1 GM I 14 70 r rygymyrth Crist o groes edwyn - cethri /Trwy amrygolli daioni dyn: /Duw a'm dwg yno, anaw dremyn, /Tr amrygwydd 1 CBM IV 4 66 efras rhiau, neud afrwydd, /Nid efrais Emrais amrygwydd. /Neud efrydd cerddawr, neud afrwydd - cerdded amrygwyn 1 CBM III 24 33 /Neu ry-m-coddes Crist, Creawdr trugar, /Neud amrygwyn im, neud am rygar, /Neud amrygyr cyrdd cyd ymar amrygyr 3 CBM III 24 34 rugar, /Neud amrygwyn im, neud am rygar, /Neud amrygyr cyrdd cyd ymarwar; /Neud am ddragon dwfn dyfnais PM V 23 170 r Foelas a Gronant, /A Dinas Emrais amrygant, /Amrygyr Nefennyr Naw Nant, /A Chaer-yn-Arfon, a charant GM I 9 81 dd rhain a rhudd fehyr; /Gwelais yno ym mro yn amrygyr: /Tewi gan llyw a wy_^r o anystyr. /Torred Caerf amrylaw 1 CBM III 28 5 dloedd, /Glyw dinag, fal dinas oedd. /Nid oedd amrylaw nac amrylon - w_^r, /Amryliw oedd ei onn, /Ni th Amryliw 1 CBM III 28 6 s oedd. /Nid oedd amrylaw nac amrylon - w_^r, /Amryliw oedd ei onn, /Ni threfyd brwynfryd o'm bron /Nac amrylon 1 CBM III 28 5 w dinag, fal dinas oedd. /Nid oedd amrylaw nac amrylon - w_^r, /Amryliw oedd ei onn, /Ni threfyd brwynf amrysedd 1 CBM III 3 16 is ne_^r o'r nifer nadredd /Praff wiber wibiad amrysedd: /Mab Garddun arddunig fawredd, /Maboliaeth arf amryson 2 D-3 VI 19 17 id meibon /Yn ddeuddecllwyth, ffrwyth ffraeth amryson - llary, /Llwrw ar lled mordwy, dramwy dragon: / CBM III 21 184 dd, 'y nghain oson; /Gnawd o'm gwawd gorfod yn amryson /Mal pan orfydd Lleu yn llyfr canon; /Canaf yn e amryw 6 CBM IV 1 32 wn am ddawn, am ddadwyrain - glyw, /Cerddorion amryw am rodd Owain, /Ar hil cadr Cadell, Hiriell hiriai CBM IV 16 101 s afal, blys Efa, /O amrawdd amraint diara, /O amryw amryfys fwyta. /O bu chwant chwenychu traha, /O bu CBM III 21 151 ydd rhwydd y'm rhodded, /Gan fawrdrais Emrais, amryw dudded; /Cyf-ym-doeth cyfoeth, cyf-ym-daered /Cyfl PM V 1 42 i aur rhudd yn rhodd o'i geiniad /A'i emys a'i amryw ddillad; /Ei bali porffor parth na_^d - a wyrthia PM V 4 3 aear, anhyrron; /Ampryfflau doniau dyniaddon. /Amryw fryd, cy-baent frodorion, /Fu Ca_"in ac Afael wiri LlF2 VI 10 47 erch syberwyd, penyd pynner. /Trasegur amhrudd amryw hoywder, /Ys dybydd y dydd y dialer. /Dybu Grist y amrywdud 1 PM V 21 23 ais - Lywelyn, /Lewenydd dwfn a bais, /Gwendud amrywdud Emrais, /Gwynedd adrysedd, i drais Amsathr 2 CBM III 21 48 ngenni, /Ymsang torf am gorf, am gerdd westi, /Amsathr cyrdd a byrdd a barddoni; /Amser y'm cerid gan l HOG II 7 1 Caraf-i, amser haf, amsathr gorw_^ydd, /Gorawenus glyw rhag glew arglwydd. / amser 16 EG VI 18 121 stad ni ostecer; /Terfynt twrf rhywynt yn rhyw amser /A rhialluoedd lluoedd llawer, /Torfoedd yng nghyh CBM III 26 42 yrddawn llwrw ne_^r, /Llew doethlyw, dothyw ei amser! /Amser y'm perchis, parch dilludd - berchen, /Aer BF VII 54 1 Neud amser gaeaf, gwelwaf gweilgi, /Gweilging mo_^r-adar hwyl LlF1 II 1 162 westi, /Ac amgant lliant yn llenwi - aber, /Ac amser gosber gosbarth weini. /Gwenifiad fy na_^d am rad, CBM III 12 33 yn ei blith. /O blith gwyrdd a chyrdd a chain amser - gwin /A gwirawd wrth leufer, /Berth yd borthynt HOG II 7 1 Caraf-i, amser haf, amsathr gorw_^ydd, /Gorawenus glyw rhag glew EGM I 26 1 Amser Mai, maith dydd, neud rhydd rhoddi, /Neud coed nad GYC VII 38 3 dur, /Pechodau annifer, /Na wy_^l dyn dyfod ei amser, /Na welydd cywilydd callter, /Na chryn llaw yn ll CBM III 11 75 dig a'i dirper, /Ni'm gwna tro treiglfeirdd un amser, /Ni'm twyll pwyll pan ym cyfarcher. /Gwy_^r Powys CBM IV At 4 , /Sorres wrth sarrug bennaeth, /Ni sorres neb amser waeth CBM IV 16 71 iaeth - Dofydd, /Barnawd rhydd a rhygaeth; /Yr amser y ffrwyner pob ffraeth, /Ni weryd mewyd milwriaeth GM I 10 7 ffwyd prudd ioli /Udd nefoedd rhegoedd roddi. /Amser y'm ceri, ef carwn Ddafydd, /Ei ddefawd a'm llochi CBM III 21 49 rdd westi, /Amsathr cyrdd a byrdd a barddoni; /Amser y'm cerid gan lyw Ceri, /Caradwy wledig, wladoedd CBM III 26 43 llwrw ne_^r, /Llew doethlyw, dothyw ei amser! /Amser y'm perchis, parch dilludd - berchen, /Aerbair ben LlF2 VI 10 20 nef o nerth llonder /Nac o nerth ymsang yn un amser. /Ys gwell yn gysbell gosber - a phylgaint /Ymioli EW VI 5 38 wl Lywelyn, grym gorober - torf, /Terfynwyd ei amser; /Ysgrud drud, draig ffelaig ffe_^r, /Ysgwn ysgwyd amserau 2 GYC VII 40 62 ddaear yn rhy ddiau, /Gwae a dreulio'n ofer ei amserau, /Gwae frawdwr a frodio gamfarnau, /Gwae raglaw GYC VII 40 56 ywaid fawr badreuau, /Gwae gybydd a gabler bob amserau, /Gwae lwth a lithier ar Wenerau, /Gwae ef wybod amug 5 GM I 11 14 Nid gochel rhyfel rialluoedd. /Nid gw_^r gwyry amug aml gnud gynfedydd /A'i chantrefydd a'i chartrefoe MB I 3 103 i obennydd /Ni byddai ddiwyth i lwyth oswydd; /Amug a_^'u dragon, udd Mo_^n, meinddydd, /Men yd las Tra PM V 1 117 aeth pob sarrug. /Gw_^r gorfawr, gorflwng pan amug /Gwy_^r gystwy gwrdd gastell y Rhug. /Ef gwnaeth yn CBM IV 4 125 edredd - ar wy_^r /Ar weryd Maes Carnedd. /Pan amug Tegeingl, teg rysedd, /Rhysfa cad Cadelling fonedd, CBM IV 8 49 iffer - gwlad /Nid ef gwledig a orsafer. /Pan amug te_"yrn Teifi Aber /Nid abar y gwnaeth, nid saeth s amwg 1 CBM IV 16 175 /Caru gwy_^d yn rhyhyd, yn rhwy. /Yn rhwy ydd amwg a ddamunwy - bryd, /Rhybenyd rybechwy, /Pechadur pe amws 1 LlG VII 25 18 ed. /Ti gorau rhiau rhuddwisg ar lled /O gywan amws ar ei ganfed; /Ti freisgaf mab dyn o dir Cred - a w amwyll 2 D-5 VI 36 35 , /Na fynned a_^'i law ladd calanedd. /O myn o amwyll cymwyll camwedd /Mynned ymwared o iawn waredd, /N GM I 14 25 y_^nt wyntau a diau dri. /Truan a anian inni o amwyll /Tra charu present pre_`s gynhywyll: /Tra'm oedd amwyn 10 EG VI 18 19 /Lluriglas gwanas, Gwanan a hawl. /Gwenwyn yn amwyn am dir breiniawl - Powys /A'i diffwys a'i glwys a OC II 14 50 n. /Tryliw eu pelydr gwedi penwan, /Trylwyn yn amwyn am fiw garthan. /Ciglau ym Maelawr gawr fawr fuan PM V 28 17 frwyn, /Powys dir, peues derrwyn. /Derrwyn yn amwyn am nerth - tey_"rnedd, /Tey_"rnas oedd ei werth, / EW VI 2 9 m ne_^r roddi nag. /Dinag Loegr arag, eryres - amwyn, /Bardd gyflwyn, beirdd gyfles; /Dyn a'i mawl, llw CBM III 21 110 Beirdd gannelw gannerth, berth rhyborthes, /Yn amwyn Ednob, ednaint ar gnes; /Yn lladd esgarant pan esg CBM III 21 158 n, /Handwyf dirrwyn frwyn o'i fraw golled. /Yn amwyn Elfael, pan wnaeth Elfed, /Elfydden greulawn, elfy PM V 9 16 e. /Molais-i rwyf Cemais camre - ysgaelan, /Yn amwyn garthan gyrth ei dandde. /Moli haelder ne_^r nid a CBM III 24 21 afrdwyth gw_^yth er gwaith Feigen, /Gwy_^r yn amwyn graid greddf ychen - yng ngwedd, /Gwy_^r yng nghyw PM V 28 14 nghyhoedd, yng nghwyn - a ethyw, /O'i athaw yn amwyn, /Post cadau cedawldud frwyn, /Powys dir, peues de EGM I 25 10 Twrf toredwynt mawr mis Chwefrawr chwyrn, /Tud amwyn terrwyn, tir eurde_"yrn, /A_^ llafnawr dyrawr dirf amwyth 2 GM I 9 125 niaw dynin, /Dyraith Gwynedd gwyar iddaw. /Pan amwyth Owain aur athrefi Dinbych /Dydd yn ystrad, aesawr GM I 9 78 . /Gwelais angerdd rhi rhag Craig Gwyddyr /Pan amwyth udd Mo_^n maws o'i dymyr. /Gwelais yn Rhuddlan ru Amwythig 3 D-4 VI 20 24 mro Loegrwys diffwys, dig, /Ym Mryn Gw_^yth yn Amwythig. /Amwythig wledig, wlad anhydr - ei braint /A_^ D-4 VI 20 25 s diffwys, dig, /Ym Mryn Gw_^yth yn Amwythig. /Amwythig wledig, wlad anhydr - ei braint /A_^'m hudd bra PM V 25 19 yng Nghaerlli_"on fy llyw dybi!), /Yng Nghaer Amwythig, yng nghain drefi - ne_^r, /Yng nghaeroedd Aber amyd 1 LlF1 II 1 103 id gwledd a medd a meufedd mad, /Llwyddid pob amyd a phob amad - ynddi, /Llwyddyd im foli filwyr neir amygaid 1 PM V 6 9 byd esborthiaid! /Llawr Rhodri, gwrdd ri gwrth amygaid - gwlad /A gw_^r gwlydd wrth eirchiaid, /Llary y amygant 1 OC II 14 58 allaw-di'r corn, canys myfyr - gennyf /Men ydd amygant medd ein tymyr. /Selyf ddiarswyd, orsaf Gwygyr, amynedd 1 DB VI 30 81 dey_"rnllin y brenhinedd. /Callaf yw inni beth amynedd: /Collais walch mawrfalch, mirain orsedd, /Neu r an 7 GG II 31 9 n cny-ni daear yn y diwedd. /Drwg yw in dryced an buchedd; /Ail ddrwg in cyflwg an cyflyedd; /Trydydd, GG II 31 28 n o fain, o fedd - a'n dybydd /I an diburaw og an camwedd. /Treiswr yw angau ar bob trosedd, /Tramaint, GG II 31 10 yw in dryced an buchedd; /Ail ddrwg in cyflwg an cyflyedd; /Trydydd, twyll herwydd cymwyll camwedd; /P GG II 31 30 angau ar bob trosedd, /Tramaint, nid cywraint an cywrysedd. /O Ruffudd, gwaywrudd gorfoledd, - y'm ce GG II 31 28 edd. /Dadwyrain o fain, o fedd - a'n dybydd /I an diburaw og an camwedd. /Treiswr yw angau ar bob trose DB VI 29 91 , o ddwyn terrwyn torf angudd, /Gwa_^n an rheg an rhaith heb rybudd, /Gwanar ga_^r, trimud fa_^r, trymr DB VI 29 91 dd. /Gwn, o ddwyn terrwyn torf angudd, /Gwa_^n an rheg an rhaith heb rybudd, /Gwanar ga_^r, trimud fa_^ a_^n 1 GYC VII 41 12 d ystyry parch swyddwyr, perchen swyddau, /Nad a_^n dros gof (i wyllt a dof y daw angau), /Ac na wddant a_^'n 1 GYC VII 43 46 /A chaffel angen ag olew, a Lle_^n, /A chymod a_^'n Rhe_^n cyn no'n rheiniaw, /A nefawl orsedd, a rhan a'n 79 MG VII 32 10 n, gwynion ruddiau, /Cyfoethawg tlawd, a'n Tad a'n Brawd, awdur brodiau: /Iesu yw hwn a erbyniwn yn ben CBM IV 5 79 in, /Hil Cedwyn cadofydd, /Eisiau glyw i'n byw a'n bydd, /Eisor balch, bwlch esillydd. /Esillydd Merwy PM V 23 11 w a glyw gyfarwar, /Fab Iorwerth, ein cannerth a'n ca_^r, /Fab Ywain, ffrawddgain ffrwyth cynnar. /Ef d LlF2 VI 10 81 d, /Ac a'n gw_^yr yn llwyr yn llwrw tynged /Ac a'n ca_^r yn wa_^r ac a'n harbed - etwa /Ac ni ga_^r dra PM V 1 33 d - cynnygn /Yn cynnif ar Ystrad. /Cedwid Duw, a'n cedwis heb wad, /Cadr heddwch hyddyn am winllad, /Ca LlF2 VI 10 79 breswyl /I'r Arglwydd a wy_^l gan ei weled /Ac a'n clyw, a ni'n ei glywed, /Ac a'n gw_^yr yn llwyr yn GYC VII 40 37 dd inni riniau /Ar dafawd ag arawd a geiriau, /A'n creawdd o bridd a phrif sygnau, /A'n prynawdd er gwa CBM IV 17 33 wy goheb o'i gynfebyd; /Cynhorawr ysydd, ys Ef a'n cryd, /Cynghallen ddilen orffen orffryd. /Cyngeuddon PM V 12 15 rydus, /Pryderwn ein hachludd; /Daear un cyfar a'n cudd, /Ddeon, dderw marw Maredudd. /Maredudd, Gruffu PC II 21 22 Lladd Brochfael wyn a gwynaf, /Lladd Aearddur (a'n cur cof) /A lladd Rhirid (a'm llid llif) /A lladd I CBM III 24 24 Gwy_^r y'n cyd berchid uch gwid gwenen, /Gw_^r a'n cyd barchai o'i barch amgen, /Gwy_^r y buam gyd am g ES I 19 1 Hoed a'n cyferyw, cyfarwydd /Yw Duw am ein diheurwydd. /Hoedd CBM IV 16 88 offa, /Og ein treigl atregwch yma, /Og ein cam a'n cymer etwa. /Trugarawg Arglwydd, trugarha - wrthyf, CBM IV 16 55 n crog, ein Creawdr ni a aeth. /Ef, ein ca_^r, a'n cyrchws ynaeth /O uffern, crawnwern creulonaeth. /Ef PM V 12 13 u a Gogledd /Clywed ei fyned i fedd. /Beddrawd a'n daerawd, pob deurudd - prydus, /Pryderwn ein hachlu GYC VII 43 13 awd na'i rybuchaw; /Bei na bei undydd (Dofydd a'n daw!), /Dyddbrawd yn barawd i'n diburiaw /A'r gwaed ES I 24 23 yfyd - haul, /Cyfodes o'i weryd. /Chweddl mawr a'n deffry, neud ef deffryd /Deffro Crist Celi ein celfy PB VII 14 13 ragor, /Hydwyth cadarnllwyth Cadfor. /Cadarn a'n difarn cyd a_^ maddau - Rhys, /Cadwalch llys, lles c GB II 26 120 , /Gwell pob un duun dewr no'i gilydd. /A Dewi a'n differ, a'n diffyn fydd, /A'i wyrth a'n diffyrth rha LlF2 VI 10 15 w tramdaw yn y trymder. /Nid ef a'n diffyn nac a'n differ - yna /Dywedud traha trwy gam ober. /Nid ef a GB II 26 120 un duun dewr no'i gilydd. /A Dewi a'n differ, a'n diffyn fydd, /A'i wyrth a'n diffyrth rhag pob diffy LlF2 VI 10 15 ter /Na cheisiaw tramdaw yn y trymder. /Nid ef a'n diffyn nac a'n differ - yna /Dywedud traha trwy gam GB II 26 121 A Dewi a'n differ, a'n diffyn fydd, /A'i wyrth a'n diffyrth rhag pob diffydd; /A Dewi a'n gweryd rhag c CBM IV 18 55 ithred; /Ac Ef, Arglwydd nef, tangnef tynged, /A'n dug o gyfrgoll pan archolled; /Ac Ef dwyre in, ac ef CBM III 3 178 air cyfraith, cyfrwydd y'n cyfyd, /Cyfoeth Duw a'n dug yng ngwynfyd: /Cyfa fydd i'r prydydd a'i pryd /P GG II 31 5 ch, /Llewychedig haul yn ei gyntedd. /Ac yntau a'n dwg o'n diwedd, /O'i dygiant, drigiant yn nhrugaredd GG II 31 27 nid lle i'w omedd. /Dadwyrain o fain, o fedd - a'n dybydd /I an diburaw og an camwedd. /Treiswr yw anga CBM IV 17 49 tu fy ngweryd; /Yn llwrw llwyth elfydd Dofydd a'n dyd /Yn llawr lliwetgawdd, anghlawdd anghlyd. /Yn ll MG VII 32 7 yfeddach ni bydd bellach, ni bwyll enau: /Duw a'n dyfu, dyn yn cre_"u creaduriau, /Yn Dduw, yn ddyn, a DB VI 35 87 u mynycha! /Yr Un Gw_^r a'n pair a'n gweithred a'n gair, /Can eiriawl diwair Fair ferch Anna: /Can cafa MeiG I 33 32 dd a llafuriau, /Llary a orug llwyr ein gw_^yr a'n gau; /Ni'n gatwy Rheen yn rhanfaddau. /Rhoddesid ein DB VI 29 15 fab Hywel yn rhyfelau, /Cynan y'i gelwid, cwyn a'n goddau; /Gwelsam Rys Falchgryg, rhyfyg rheithlau, /Y PM V 12 25 thlys annwyd - /Angau, anghyfartal wyd! /Angau a'n gorau, gormail - cenhedloedd, /Can edlid yn adfail; EGM I 28 16 Nid oes ddarogan, ddyn truan trawd, /O'r Gw_^r a'n gorau maddau medd-dawd: /Cred ti y daw rhag llaw yn ES I 24 25 ryd /Deffro Crist Celi ein celfyddyd. /Culwydd a'n gorau-ni ac a'n gweryd /[ ]Argleidriad, Fab rhad, rh ES I 23 13 edd /Tros fwyniant trigiant trugaredd; /(Trida a'n gorau) trydedd - yw adaw: /Edifeiriawg da, Duw nwy g MeiG I 33 79 ymryd. /Cymerawd ein Duw ein dihewyd /Canys Ef a'n gorug ac a'n gweryd. /Goruchel Reen, reol ddiffryd, CBM IV 16 201 oeth, gwych gyfoeth gyfan, /Gw_^r a'n gw_^yr, a'n gwarawd o'u rhan /Pymoes byd er bedydd Ieuan. /Gw_^r PM V 5 64 rdd mawrfrydig, rhyddanfones - Duw /Dyn ym myd a'n gwares. /Rhodri Mawr, rhwym llawr, rhy-m-llofes, /A DB VI 35 87 yf Mo_^n, rhy'u mynycha! /Yr Un Gw_^r a'n pair a'n gweithred a'n gair, /Can eiriawl diwair Fair ferch A ES I 24 25 t Celi ein celfyddyd. /Culwydd a'n gorau-ni ac a'n gweryd /[ ]Argleidriad, Fab rhad, rhyhyd - o garchar MeiG I 33 79 awd ein Duw ein dihewyd /Canys Ef a'n gorug ac a'n gweryd. /Goruchel Reen, reol ddiffryd, /Goludawg Arg LlF2 VI 10 17 er - yna /Dywedud traha trwy gam ober. /Nid ef a'n gweryd gwy_^d gorwacter /Nac a'n rhydd ei ddydd gan GB II 26 122 i wyrth a'n diffyrth rhag pob diffydd; /A Dewi a'n gweryd rhag cryd cerydd - pechawd, /Ym maes mae_"sta MG VII 32 64 glwyddes a wna ein lles, a'n lludd poenau, /Ac a'n gwna lle yn nheca' bre, yng ngobrwyau BF VII 51 30 ddyn. /Dyniaddon, deon, digofaint - ein llyw /A'n gwna llwyr ofeiliaint, /Gwalch aerfalch arfod Gerain CBM IV 16 197 diflan - ferroes /Yn eirioes yn eirian, /Gw_^r a'n gwnaeth, a'i gwne_^l amdanan /Trugaredd cyn meuedd m CBM III 17 21 ar, /Meddw ei thorf, medd ei thoniar. /Gwirawd a'n gwrthfyn gwrth sy_^r - a lleuad /Gan rwyf rhad rhudd LlF2 VI 10 23 t /Ymioli a_^ saint a_^ saith Pader. /Pedr wyn a'n gwrthfyn gwrth yr yngder: /Ys ti a wrthyd a wrthoter GB II 26 39 fodawg, /Padrig a'i luoedd yn lluosawg, /Ac ef a'n gwrthfyn wrth nad ofnawg /Ar drugaredd Duw, ar Druga CBM IV 16 73 ob ffraeth, /Ni weryd mewyd milwriaeth; /Gw_^r a'n gw_^yl-ni a_^ gweledigaeth, /Gweladwy gwelidor ynae CBM IV 16 201 Gw_^r gwychddoeth, gwych gyfoeth gyfan, /Gw_^r a'n gw_^yr, a'n gwarawd o'u rhan /Pymoes byd er bedydd I ES I 21 5 bru /O freinawl ganmawl gynyddu. /Ef yn llwyr a'n gw_^yr, Ef gorfu, /Ef gorau gorwyrain a fu; /Ef a wn LlF2 VI 10 80 n ei weled /Ac a'n clyw, a ni'n ei glywed, /Ac a'n gw_^yr yn llwyr yn llwrw tynged /Ac a'n ca_^r yn wa LlF2 VI 10 81 wyr yn llwrw tynged /Ac a'n ca_^r yn wa_^r ac a'n harbed - etwa /Ac ni ga_^r draha, drahy weithred, /A MG VII 32 63 ab, popeth biau, /O arglwyddes a wna ein lles, a'n lludd poenau, /Ac a'n gwna lle yn nheca' bre, yng ng CBM IV 4 17 is rodd o'i fodd o'i feddiant, /Meddgwyn maith a'n maeth o'i ariant, /Meddgyrn ddyrn ddyrniad []ant; /M PM V 26 1 Crist Creawdr, Ymherawdr a'n medd, /Crist Celi, colofn tangnefedd, /Crist fab Mai GM I 14 101 wn ninnau ein hymddired; /Ys Ef, Arglwydd nef, a'n nertha_"ed /I ddiofryd gwy_^d gwey rhyred. /Ac i'm DB VI 35 87 tlon i rwyf Mo_^n, rhy'u mynycha! /Yr Un Gw_^r a'n pair a'n gweithred a'n gair, /Can eiriawl diwair Fai CBM IV 16 199 l amdanan /Trugaredd cyn meuedd mablan. /Gw_^r a'n pair, ein Peryf clodfan, /Gw_^r gwychddoeth, gwych g BF VII 44 5 pob dri. /Oedd tringar ein ca_^r, cof newydd - a'n pair /Perygl hiraeth peunydd, /Oedd cwyn dwyn difefl CBM III 25 13 id ar fanarch y'n parchai. /Nid ar a'n perchis a'n peirch - y weithon /O'r deon dihefeirch, /Yn y cyrch CBM III 25 13 fyddai, /Nid ar fanarch y'n parchai. /Nid ar a'n perchis a'n peirch - y weithon /O'r deon dihefeirch, DB VI 29 60 enau /I Ruffudd rwyddfudd yn ei raddau, /Gw_^r a'n pryn: prynhawn Ddifiau /Gwir ei ddal o ddylaw afflau GYC VII 40 38 geiriau, /A'n creawdd o bridd a phrif sygnau, /A'n prynawdd er gwaed ei draed a'i fronnau, /A'n troses DB VI 33 73 fied, /Anhawdd yw i ddyn ei ddiofred. /Y Gw_^r a'n prynwys-ni, pridwerth galed, /O uffern gethern, o ga GYC VII 41 5 holl bresen, brysur ddoniau, /A pharadwys, Ef a'n prynwys, pry_^n goddeau, /A'r holl bobledd, ac nid MG VII 32 1 Mab a'n rhodded, Mab mad aned dan ei freinau, /Mab gogoned, LlF1 II 5 44 a'r gwy_^dd; /Ein Harglwydd, ein Hargledrydd /A'n rhoddes-ni cred a bedydd. /Pumed dydd, elfydd aflwy EG VI 18 139 th, coeth, cywrennin gwin a Gwener; /A'r Gw_^r a'n rhoddes-ni ran o'r Pater /A'i rhoddo-ef gwenfro gwyn GYC VII 40 1 Y Gw_^r a'n rhoddes rhiniau - ar dafawd /Ac arawd a geirau, /A'm PhB VI 11 20 -i feirch i farchawg Mwyddno, /Teilwng in talu a'n rhoddo. /Ysym-i udd cwysrudd, cas agro, /Ffoddi_"awg CBM III 16 115 ogaeth. /Gorwyddawd pen ceirw, pennillfaeth, - a'n rhydd, /(Anrhydedd farchogaeth!) /Gorun torf twrf a LlF2 VI 10 18 ober. /Nid ef a'n gweryd gwy_^d gorwacter /Nac a'n rhydd ei ddydd gan eddyllter. /Nid ef ydd eir nef o EGM I 28 32 gwylwn, byddwn barawd /Parth a_^'r Gw_^r arwr a'n rhywarawd. /Pan ddoeth Iesu fry o'i frenhindawd /Ydd MG VII 32 10 darn gwan, gwynion ruddiau, /Cyfoethawg tlawd, a'n Tad a'n Brawd, awdur brodiau: /Iesu yw hwn a erbyniw GYC VII 40 39 /A'n prynawdd er gwaed ei draed a'i fronnau, /A'n troses ar gyffes heb air gau, /A'n troso i bob trose GYC VII 40 40 i fronnau, /A'n troses ar gyffes heb air gau, /A'n troso i bob trosedd gorau, /I foli'r Drindod drwy ga anaelau 2 DB VI 29 28 ar fy ngruddiau. /Aml y'm gwnaeth hiraeth hir anaelau /Am laith gw_^r dewr, dur ei lafnau, /Am lew gle OC II 14 95 newid y ddau. /Ochan Grist, mor wyf drist o'r anaelau! /O goll Moriddig mawr ei eisiau. /Dywallaw di'r anaf 1 LlF1 II 2 68 , saith a seithcant /Syrthasant, cawsant anant anaf. /Hanpych gwell, anaw: pell wellwell y'th wnaf! /Ha anaml 1 LlG VII 26 13 ngryd, /Gw_^r hyfryd i'r byd bod i danaw. /Nid anaml ei fudd heb orchuddiaw, /Nid eddyw heb dda ddyn i Anant 12 DB VI 33 70 y'i golled. /Enaid hir cywir cyfuch weithred, /Anant a'i cwynant, fwynant fyned, /Anaw o'i wenllaw rywa CBM IV 4 33 ydd aethant. /Amdrychiaid, fleiniaid, flaidd anant, /Amdrychioedd, amdrychu nawcant: /Amdrychion beri LlF1 II 2 68 ethant, saith a seithcant /Syrthasant, cawsant anant anaf. /Hanpych gwell, anaw: pell wellwell y'th wna EG VI 18 125 r, /Tarianau golau fal y gweler. /Rhy'i molant anant anaw Cymer, /Rhy'i molir ei wir, ei orober, /Ei wr CBM III 26 94 wyd. /Llwyddesid ei fudd ei feirddion, /Llwybr anant, anaw prydyddion, /Llwyr y'm traidd tremid gofalon PM V 11 5 air Prydain pryd nad oedd rhawch. /Rhychwynant anant anhawddgoll - te_"yrn, /Tey_"rnfeirdd Cymru oll, / PM V 23 151 ychion pan ymdrechasant: /Cad y Coedanau, cadr anant - borthi, /Burthiaist wy_^r yn nifant. /Ail gad dr PM V 1 68 , /Ef dyrydd haeddydd (a haeddwch - anaw), /Ef anant cyfolwch. /Ef gorau aerau arafwch, /Ef gorfu: gorf PM V 1 40 glod dyrchafad. /Ei anaw a ddaw, a ddyfnad, /I anant ei eni bu mad, /Ei aur rhudd yn rhodd o'i geiniad MB I 3 11 s lleufer ynys, gwry_^s gorfyndawd: /Py dawant anant, na phrydant wawd /I edwyn terwyn torf ei forawd? LlF1 II 2 57 edd; /Eryfaf dy fedd, dy fodd a wnaf. /Eryfant anant o aur, o ariant; /I'th lys, les milcant, ydd a_^nt PM V 23 191 yrddoedd y'u caffant. /Minnau, o'm rhadau, rym anant, /Yn rhuddaur, yn rhwydd ardduniant /O bob rhif i' anaraf 2 LlF1 II 2 25 n, boddlawn fyddaf. /Byddinawg farchawg feirch anaraf, /Bodd Duw a gaffwy a goffaaf. /Twrf torf traeth CBM IV 6 276 af! /Gwawd yw hon, o'm bron y brwydaf. /Brydau anaraf brythwch gaeaf - garw, /Byddin darw dey_"rn-naf, Anarawd 2 MB I 3 23 ynrain, Prydain briawd; /Handoedd gad gyffro o Anarawd, /Ac ail o Run Hir, rhyfel ddurawd. /Gwanai yng CBM IV 9 33 A rheeidr rhudd o gnawd; /Gwelais-i hael o hil Anarawd, /A'i gweles, gwelai ryfeddawd: /Mal cadarn yn c anaw 48 CBM III 25 19 w, /Gyflafan annhelediw, /Adladd Rhirid, rhwyf anaw, /A byth nis beiddai bai byw PM V 1 39 rgleidrad - Cymru, /Cymreisglod dyrchafad. /Ei anaw a ddaw, a ddyfnad, /I anant ei eni bu mad, /Ei aur D-1 I 1 49 addef trwy ardduniant. /Urdden arnaw, rhad ac anaw a ffaw a phlant GB II 26 278 wys ac Iwys a saint y Gogledd, /Saint Manaw ac Anaw ac Ynysedd, /A seiniau Powys, pobl enrhyfedd, /Sain PM V 29 1 Graesaw, rhwyf anaw angudd - ym Mhrydain, /Ym mhrydfawr ddadannudd, /E CBM IV 3 24 llu cyngreddf deddf Ddyfnwallawn, /Dyfnwallaw anaw anewig ddawn. /Nis cardd cyrdd amnad angad anghrawn CBM IV 4 171 do, ffrwyngno, ffroen ddyfrig. /Ffrawdd wallaw anaw anewig - ei fynw, /Ei fyned a'm dirmig, /Baran llan GM I 10 19 oeddynt, /Prynesynt eu moli. /Owain angerddawl anaw anfedrawl, /Aer wrawl wrhydri; /Cadwallawn, cyn ei PM V 26 44 minnau, o'm doniau, dy-m-hedd; /Gnawd y'm daw anaw anfedredd /O'r Deau, irdanc haelonedd, /Ardal hardd CBM IV 9 110 wellfaeth ffraeth ffrawddwyn, /Ffrawdd wallaw anaw annifwyn, /Llwrw milfeirdd, milfeirch ddygyflwyn, / CBM IV 4 282 cher, /[] wenllen [] wenllys []er /O'i wenllaw anaw anober - ni'm doeth /Can doeth im a_^ llawer! /O gy CBM III 21 131 n gweilw gwyllion dy-m-gwallofiai, /Gwallofiad anaw (anoeth adfai) /Oblegyd beirdd byd bieufyddai! /Am CBM IV 6 138 ynnelw, /Neud Cynddelw a'u cynnal; /Can am daw anaw anwadal /Anhyed, cyfred, cyfartal, /Eurdorchawg a r DB VI 27 83 yhyd, /Am drais dyn dinam gedernyd, /Am dreiaw anaw, anwylyd - llawer, /Am dramawr bryder ac ni weryd, D-2 I 2 4 dd urdden awddl Cyridfen, ogrfen amhad, /Amhad anaw, araith afrllaw i gaw geinaid /Cuhelyn Fardd, Cymra CBM III 18 13 n golud, nyw goludd. /Ysid im arglwydd argledr anaw - beirdd /A'm barddair yn eiddiaw, /A'm cariad cada PM V 12 37 n gedawl, uwch bro Gadfan. /Cadfan ne_^r-ener, anaw - cerddorion, /Cerddasant a_^'r eiddiaw, /Arwar try EG VI 18 125 rianau golau fal y gweler. /Rhy'i molant anant anaw Cymer, /Rhy'i molir ei wir, ei orober, /Ei wryd yn CBM III 24 86 wryd wognaw, /Delw y'm doeth anoeth, y'm doeth anaw, /Delw ydd oeddwn fardd i feirdd ganllaw, /Canlles PM V 8 31 wrfyw i fawrfeirdd pob hid. /Marw Einiawn mawr anaw dibrid, /Myrdd rhywnaith yn gyfraith gymid, /Mab Te GM I 9 114 wrth Aberffraw, /Dychyrch tir tremud, dychlud anaw; /Diesig yd ga_^n ednan arnaw, /Argoed nwy aswe ase GM I 14 71 /Trwy amrygolli daioni dyn: /Duw a'm dwg yno, anaw dremyn, /Tramwy caradwy caerfa urddyn. /Dewisach ge GRh II 27 7 th, - na'm gwrthod, /Mawr wrthyd fy ngobaith; /Anaw dreuliaw, drin wosbaith, /Enw bell, hanbych gwell g PM V 1 67 awl erchwch, /Ef dyrydd haeddydd (a haeddwch - anaw), /Ef anant cyfolwch. /Ef gorau aerau arafwch, /Ef PM V 2 32 Gwellyniawg de_"yrn, gedyrn gosbi, /Gwallaw im anaw enw dy foli, /Gwallofiad aur rad, Rodri - esillydd, SB II 24 11 anai drwy wry_^s, gwanai drwy frys, Rhys rhwyf anaw, /Gwanai drwy gorf, yng nghyfaerdorf, yng nghyfaerd PM V 11 47 an derwyddon, - dyddaw; /Ef doddyw o Frython, /Anaw gwynaw gerddorion, /Un oedd well, udd mwynbell Mo_^ CBM III 13 4 osbaith, /Llewenydd llu bedydd bydraith, /Llyw anaw, llafn eurllaw aerllaith, /Llary Owain, Lloegr ddil D-2 I 2 47 /Llyd amgyforth, llong ddeseforth, llongborth anaw; /Llugyrn gytrym, lledfegin rym, llym yd grym glew; DB VI 24 86 ywiaw. /Llywelyn, neud llew cywaethlaw, /Llyw anaw llywenydd dreulaw, /Ystyriawl ei hawl i hwylaw - y HOG II 6 15 yfannedd. /Caraf ei meysydd a'i ma_^n feillion anaw, /Myn yd gafas ffaw ffyrf orfoledd. /Caraf ei brooe CBM III 26 49 heb gudd, /Ni'm gwnaeth glyw golud goludd - am anaw, /Na'm gorthaw, na'm gwarthrudd; /Cerddorion cerdda MeiG I 33 48 t a phreswyl fraw, /Cyd ath fo-di golud (golau anaw) /Na'th dynnid edlid er ei adaw /Na mwy trachwerw f DB VI 24 16 awd a ddaw - i'w brofi, /Beth fo ei ynni am ei anaw. /Ni bydd a_^ Mab Duw diymadaw /A fo mynws byd yn e CBM III 26 67 cedawl, hoeddlfreuawl freuddwyd. /Neu'm dothyw anaw o annwyd - fy ngherdd, /Fy nghyfaillt, neud adwyd, CBM IV 17 58 ryd; /Ni rygar Trugar tra syberwyd, /Ni ryddaw anaw o'i anwylyd. /Ni rygoddwyf Rwyf ry-m-gweryd - o ddy DB VI 33 71 weithred, /Anant a'i cwynant, fwynant fyned, /Anaw o'i wenllaw rywallofied, /Anhawdd yw i ddyn ei ddio PM V 21 19 ain am gyngas - galon, /Ef golofn tey_"rnas, /Anaw Pedr a'i nawdd, pa dras /Y gallwn fal y gallas? /Ga LlF1 II 2 69 yrthasant, cawsant anant anaf. /Hanpych gwell, anaw: pell wellwell y'th wnaf! /Hanpwyf gwell innau; ni' CBM III 26 94 wyddesid ei fudd ei feirddion, /Llwybr anant, anaw prydyddion, /Llwyr y'm traidd tremid gofalon, /Treu CBM III 27 22 ddyn. /Dewisws fy ngherdd, dewis - ei enw, /Ei anaw ry-m-cedwis, /Bu wrth wrfyrdd cyrdd ceinis, /Bu wr CBM III 29 12 ogaeth, /Ei arfod oedd ei arfaeth, /Ei enw ei anaw rhywnaeth. /Ban wnaeth ei angerdd engyhynt - i'w gl CBM IV 6 83 nedd yn daw, yn dew ddaearglas /Rhyallas rhwyf anaw; /Tarf taerfar trydar fawr ynddaw, /Tarw byddin ddi EW VI 2 2 nllyw tey_"rnllaw - Fadawg, /Pa_^r enwawg pair anaw; /Tey_"rnedd de_"yrn ganllaw, /Tey_"rnas, addas idd GM I 11 11 aroloedd! /Ar wehelyth byth brys wy anlloedd /Anaw wy wallaw o well gedoedd! /Arlluddia Rhodri y rhodw LlF1 II 2 46 gwladlwydd y gwledychaf - iddaw? /Pa law dros anaw ydd aswynaf? /O chaffaf ddewis hyd y gwasa_^f, /A CBM III 14 25 /Rhoddion o feirch rhuddion rhad. /Rhad wallaw anaw yn oed awydd - cyrdd, /Cardd arnaw ni gyflwydd, /Pr IRh VII 29 30 Yn arllawdd hirgawdd a hwyr geblid, /Yn arllaw anaw yn y'i rhennid, /Yn erllydd cynnydd cynienid - rhia anawdd 3 LlG VII 26 28 ! /Ys dir o'i farau ddifuriaw - pob tw_^r, /Ys anawdd a w_^r i'i arfeiddiaw. /Drud a glud, gwladoedd ym CBM III 30 3 aith - byddin, /Ni byddud wrth gyfraith; /Oedd anawdd, llafn adrawdd llaith, /Dygynnelw, dy ganhymdaith EW VI 5 21 r ddoeth. /Doethon, lley_"gion! Llugfryd - oes anawdd /Ys einym oll i gyd. /Trais Duw, dwyn hael o ein anawr 1 CBM III 9 11 , /Mur elfydd, eilfan gawr, /Teulu Madawg mad anawr, /Mal teulu ban Benlli Gawr. /Godwrf a glywaf ar g ancwyn 3 OC II 14 139 r ni olaith llaith oni llochir. /Menestr, medd ancwyn a'm cydroddir, /Gwrdd-dan gloyw golau, gwrddlew b CBM IV 9 112 rch ddygyflwyn, /Llwybr moliant, meddiant medd ancwyn. /Llyw Cemais, o'th goddais i'th gw_^yn, /Llew ca PhB VI 14 55 , /Pan fai parabl ddoeth a ddywedid, /Pan fai ancwyn medd y'n meddwid - yn llys /Y'm haddawsai Rhys na anchwant 2 D-1 I 1 9 u ryddadlas am lwyth eurwas Euas lywy, /Erging anchwant, Gwent, Gwlad Morgant, Dyffryn Mynwy, /Gw_"yr B PM V 23 180 chlodfawr y'th wna_^nt, /Ac ysgwyd ar ysgwydd anchwant. /Mad tywysaist lu, Loegr irddant, /Ar derfyn M anchwyrn 1 EGM I 25 12 dirfawr ei ddyrn, /Arwynawl gwrawl, nid gw_^r anchwyrn; /Nid emyth, nid llyth yn llwyth he_"yrn, /Neud andaw 2 MeiG I 33 44 yll ohonaw! /Gwerth y'm rhoddaist, dyn dynawl, andaw, /A'th roddaf gysul heb gas ynddaw: /Pan fynno Duw PhB VI 15 3 awr a ryfedd /Fal y ceisir cam o bob camwedd, /Andaw, udd gwaywrudd, gwawr tey_"rnedd, /Y gofeirdd a'r Andras 1 PM V 15 12 eiriawl teg ymiawl Tomas /A Phylip a Phawl ac Andras. /O afflau fy llaw, llafn wynlas, /O affaith gola anddeddfon 1 PM V 4 34 nynt nas ce_"ynt: pa ho_^n /Y ceblynt o'r cwbl anddeddfon? /Ef yn fawr, yn llawr yn llyrion - angerdd, Anebrwydd 1 LlG VII 24 16 rysedd. /Ni newidaf naf un awrfedd - a_^ neb, /Anebrwydd dangnefedd! /Llyw ysy'm, ys aml anrhydedd, /Ll aned 14 D-5 VI 36 13 gyd a_^ Iosedd, /Y gorau Rhiau rhinwedd - pan aned /A ddoeth i wared i laweredd. /Cyn bai Mab i'n Tad, LlG VII 27 26 y dyn ni dde_^l yng nghred /Ar y Gw_^r gorau a aned. /Angau ni'n edau un nodded - rhagddaw: /Trwy ben e GYC VII 42 45 ef /I bren dioddef (eddyl traha), /Gwae ni mad aned, bechodawl weithred, /Tostedd fydd gweled golwg lwy GM I 7 18 arw afar efrifed, /Rhyfai farw cyn Madawg, mad aned! /Canawon cadudd cadrfeib Maredudd, /Cad gyhudd gyn MG VII 32 1 Mab a'n rhodded, Mab mad aned dan ei freinau, /Mab gogoned, Mab i'n gwared, y Mab CBM IV 18 40 edig, nef a archaf. /Gwledig arbennig, pan yth aned /Dyfu waredd in, dyfu wared, /Dyfu Addaf blant o bl GYC VII 40 124 l, /Mab Mair o'r pum gair heb ge_^l, /Y sant a aned ddyw Sul IRh VII 30 56 : /Ys cennyf y mae mawr hireythydd, /Ys gwn na aned ei chystedlydd. /Ys cain, ys cyhoedd ar ysgwydydd - CBM IV 17 119 w fry freenhiniaeth! /Breenhinedd Ben, ban yth aned, - Hael, /Bro oedd ysgafael, ys gofuned, /Breenin p MG VII 32 62 Bendigedig yw'r Nadolig, deilwng wleddau, /Pan aned Mab, Arglwydd pob pab, popeth biau, /O arglwyddes a LlF2 VI 10 31 olaid /A gaiff ei enaid ysbaid oesber. /Ni mad aned neb, ni mad aner, /O edrych ar Dduw a ddifarner. /N CBM III 5 47 rhag ton nawfed. /Nawfed ran i'm poen, er pan aned, /Nis rhyborthes neb, na'i thebyced! /Ni rhifaf-i a LlG VII 25 8 amgyffred - naf, /Cawsam-ni udd pennaf pan yth aned! /Pan fai frwydr, eurgrwydr, aergun dynged, /Yrho_^ DB VI 24 51 yn ei eiddiaw? /Od a_^, ni wyrthia wrthaw - ni aned, /Y Gw_^r gogoned (gweled gwyliaw), /Gw_^r ni gaffa Aneirin 1 DB VI 25 5 flawn o awen awydd Fyrddin /I ganu moliant mal Aneirin - gynt /Dydd y cant `Ododdin', /I foli gwyndawd aneirioes 1 MeiG I 33 54 d crefydd Cristionig groes, /Anwogawn woglyd o aneirioes, /Can ni w_^yr ein pwyll pelled ein hoes. /An aneirw 1 LlF1 II 3 45 /Eryr ongyr, er Ungair. /Eryr arbennig ar ben aneirw - wyd, /Neu orwyd, neu w_^yr meirw; /Bydd lary wr aner 1 LlF2 VI 10 31 enaid ysbaid oesber. /Ni mad aned neb, ni mad aner, /O edrych ar Dduw a ddifarner. /Ni mad gymyrth arf anesgor 2 CBM IV 2 13 ain yn ymatgor; /Oedd anystwyth gw_^yth gwaith anesgor /Am Deifi, am dw_^r, am dwrf angor; /Oedd amdro LlG VII 28 4 erawg; /Henefydd dedwydd, odidawg - dy ba_^r, /Anesgor dy fa_^r, fur tormennawg. /Ys bydd it, arglwydd anesgymod 1 BF VII 47 15 laen, /Oedd amlwg ei ganfod, /Llyw glyw, glaif anesgymod, /Llew llafngroch, cleddyfgoch, clod. /Arwymp anewig 2 CBM IV 3 24 cyngreddf deddf Ddyfnwallawn, /Dyfnwallaw anaw anewig ddawn. /Nis cardd cyrdd amnad angad anghrawn, /Ni CBM IV 4 171 rwyngno, ffroen ddyfrig. /Ffrawdd wallaw anaw anewig - ei fynw, /Ei fyned a'm dirmig, /Baran llanw ger anfad 1 GM I 8 36 dros fo_^r o Norddmandi /Ar drafferth anferth anfad iddi. /A draig Mo_^n mor ddrud ei eisylud yn aer, anfadran 1 CBM IV 4 123 dd /A ddug trais tros Erch a Heledd, /A wnaeth anfadran anfedredd - ar wy_^r /Ar weryd Maes Carnedd. /P anfedr 3 PB VII 4 21 gadw, tarian fradw, friw. /Briw rhagod rhagor anfedr, /Bradw ysgwyd, hud blymnwyd hydr, /Aerglais glwy PB VII 16 18 th y Cam, ceimiaid dinidr, /A'i colles, colled anfedr, /Llary Fadawg, brif enwawg brwydr, /Llew gwrthgl CBM IV 17 64 fo ynfyd. /Ynfydrwydd awydd ewyg lafur - twn, /Anfedr y carwn bwn peniadur /Heb syniaid ein rhaid, rhwy anfedrawl 2 GB II 26 155 meddyliais-i hyn i honni - urddawl, /Ei urddas anfedrawl a fedr roddi. /Rhwyf rhadau biau beirdd wy fol GM I 10 19 nt, /Prynesynt eu moli. /Owain angerddawl anaw anfedrawl, /Aer wrawl wrhydri; /Cadwallawn, cyn ei golli anfedredd 4 CBM IV 4 123 g trais tros Erch a Heledd, /A wnaeth anfadran anfedredd - ar wy_^r /Ar weryd Maes Carnedd. /Pan amug T EGM I 29 10 . /Bychod gofyged trwydded tramgwydd /Buchedd anfedredd o ynfydrwydd. /Baich o bechodau, nid bychodrwy HOG II 7 19 hyd y'th iolaf? Saf rhag dy swydd. /Adwyf-i yn anfedredd o ynfydrwydd - caru, /Ni'm cerydd Iesu, y Cyfa PM V 26 44 au, o'm doniau, dy-m-hedd; /Gnawd y'm daw anaw anfedredd /O'r Deau, irdanc haelonedd, /Ardal hardd i fa anfelys 1 CBM III 28 22 r frodyr, frwydr efnys - yn nhrin, /Yn nhrydar anfelys, /Cad enwiredd enwerys /Ceidwaid graid Grugunan anfer 1 CBM III 26 25 sgwyd dau hanner. /Ysgawl gw_^yth gwaethaf nad anfer - ei hoeddl, /Neud ei hoed a gwyner, /Cwyn cyrdd c anferth 1 GM I 8 36 drydedd dros fo_^r o Norddmandi /Ar drafferth anferth anfad iddi. /A draig Mo_^n mor ddrud ei eisylud anfodd 3 GB II 26 230 s drefnau /Yn amgant Hoddnant ormant, orau. /O anfodd Boia bu diamau /Y doeth ef i Fynyw, syw synhwyrau PB VII 9 26 Cadarn cedyrn gywrysedd /Y ceidw glew gwlad er anfodd; /Bolchlafn yn aer daer, derydd, /Balchgoeth, faw PB VII 9 17 s gwrth ei gasogion. /Digasawg Ffranc, ffrawdd anfodd, /Dugost, fawrdost Faredudd, /Diffaith pob gwlad anfoddlawn 1 LlF1 II 2 24 /Saffed ataf, ys daw ataf - ei ddawn, /Od wyf anfoddlawn, boddlawn fyddaf. /Byddinawg farchawg feirch anfon 3 OC II 14 2 Gwawr pan ddwyreai gawr a ddoded, /Galon yn anfon anfud dynged. /Geleurudd ein gwy_^r gwedi lludded PM V 4 37 , /Yn angudd ei roddion, /Ef yn w_^yl, yn olud anfon, /Ef diwyl diwyll gwleidiaddon, /Ef orau rhiau, ni PM V 14 36 cynne. /Diameth wosgeth o wisg eurdde, /Diamau anfon granwynion gre, /A chludaw ei hawl, ei chlod a he anfonawg 1 CBM III 14 32 awr, /Marchawg balch, bwlch ei aesawr, /Meirch anfonawg mynawg mawr. /Mawrged anghaled yng Nghalan - Io anfud 1 OC II 14 2 wr pan ddwyreai gawr a ddoded, /Galon yn anfon anfud dynged. /Geleurudd ein gwy_^r gwedi lludded - trwm Anffawd 2 MG VII 33 42 rddelwych. /Arfollaist ynof (cof y'i cetwych) /Anffawd a phechawd cyn ni phechych, /Achaws [] rheidwly EGM I 28 17 u medd-dawd: /Cred ti y daw rhag llaw yn llwrw anffawd /Un dydd (a Dofydd inni a'i dywawd) /Y cosbir en anffurwydd 1 CBM IV 17 126 ydded, /Yn naffar taerfar ta_^n amgyffred, /Yn anffurwydd lle ni llwydd cerdded. /Yn ydd aeth Ca_"in ca anffyddlawn 1 GYC VII 39 7 er Dy ddynion, /Rhag uffern gethern geithon - anffyddlawn, /A'i chreulawn ddigawn ddigasogion! /Nawdd Anhawdd 8 PC II 20 4 ddin gwerin goror, /Hebawg teulu cu, ceinmyn, /Anhawdd gennym dy hepgor PM V 30 12 n. /Ni bu haws uddudd, fal trabludd Tren, /Nog anhawdd gwahawdd gwynt yng ngwden. /Neu wddam nad cam cy DB VI 27 92 Ei wyrda oedd dda, oedd ddiwyd - pob un, /Oedd anhawdd iddun ei ddiofryd. /I'i weision o'i wasanaeth i BF VII 48 26 n ysy'm dwyn, frwyn freuddwydaw, /Hirgawdd nid anhawdd im amdanaw, /Hir ddewrllew traglew yn treiglaw - LlF1 II 3 51 /Dy gleddyf o drithawdd; /Na'm gwrthfyn wrtheb anhawdd; /Na wrthod arnaf naf nawdd. /Nawdd Duw yn awch CBM III 11 43 gwirawd eurgymlawdd, /Yn neb llys, yn neb lle anhawdd /Nad ef daw ar eu llaw lletgawdd. /Cynneddf i Bo CBM IV 13 24 awr i'th arfau, /Cefaist a dofaist yn dau /Cad anhawdd y Coedanau. /Cedwaist, cad orfod caen orferw - g DB VI 33 72 fwynant fyned, /Anaw o'i wenllaw rywallofied, /Anhawdd yw i ddyn ei ddiofred. /Y Gw_^r a'n prynwys-ni, anhawddgoll 1 PM V 11 5 ydain pryd nad oedd rhawch. /Rhychwynant anant anhawddgoll - te_"yrn, /Tey_"rnfeirdd Cymru oll, /Can eu anhedd 1 CBM III 5 26 mhwyllad newid, neud ydwyf - am fun /Yn anhun anhedd, ced rhys porthwyf. /Gorthewis-hi wrthyf-i gwerth anheddawg 1 D-2 I 2 24 ffraw) molaf law ffraeth; /Muner fodawg, maer anheddawg, mareddawg, doeth; /Medel wisgi, me_^l farddon anheirdd 1 LlG VII 26 15 uddiaw, /Nid eddyw heb dda ddyn i wrthaw, /Nid anheirdd ei feirdd, fyrddoedd wallaw, /Nid annawd tafawd anhepgor 1 PB VII 19 10 th ei arfaeth aerflaen gyngor - llu, /Llywelyn anhepgor, /Tafodiawg breiniawg, brondor, /Tafarn llwyth anhoff 1 LlG VII 24 81 mddiffyn tir rhag torf oswydd. /Nid anwiw, nid anhoff gynnydd /(Neud enwawg farchawg, feirch gorewydd!) anhranghedig 1 GM I 11 85 _^r gan Ddofydd yn Ei gerennydd, /Yn dragywydd anhranghedig anhuenydd 1 GG II 31 23 aredd - anwar /Dallfyddar cyn tyllfedd /(Draig anhuenydd herwydd haeredd /Hirfod heb gymod yn ei gamwe anhun 5 OC II 14 133 Er gobryn gobrwy gwerth eu henaid. /O'r gnifer anhun a borth cuniaid, /Nis gw_^yr namyn Duw ac a'i dywa CBM III 5 26 f. /Ym mhwyllad newid, neud ydwyf - am fun /Yn anhun anhedd, ced rhys porthwyf. /Gorthewis-hi wrthyf-i IRh VII 30 49 Fawrth addoer addwyr wesgrydd. /Gwanllun wawr anhun Feironnydd - ydd aeth. /Gwenlli_"ant a'm gwnaeth r CBM IV 12 19 gwn, /Maelgyning aborthun, /Rhybyddai fau fedd anhun, /Rhybyddwn bencerdd ben-cun. /Mi biau bod yn benc OC II 15 1 Teulu Owain llary, lluoedd anhun - trais /Yn eu traws arofun: /Ffyrdd cyrdd cyfedda anhunedd 1 D-5 VI 36 50 ydd digaredd - rhag llaw /Heb allel hunaw rhag anhunedd. /Ef, a nef a llawr, W_^r mawr a'u medd, /Ef yn Anhuniawg 1 SB II 24 28 pebylliaw. /Ni lefais neb amgylch moreb mo_^r Anhuniawg, /Na thwyll na thrais rhag rhwyf Cemais, camp anhydr 2 CBM IV 17 103 wnaeth. /Cawdd cadwent present, preswyliaeth - anhydr, /Canys brau mal gwydr hydr hudoliaeth; /I'r Tair D-4 VI 20 25 yn Gw_^yth yn Amwythig. /Amwythig wledig, wlad anhydr - ei braint /A_^'m hudd braisg ni chyhydr; /Uchu Anhyed 2 CBM IV 6 139 Cynddelw a'u cynnal; /Can am daw anaw anwadal /Anhyed, cyfred, cyfartal, /Eurdorchawg a rydd eurdal - i D-1 I 1 26 ysawr aur amaerwy. /Bei na chaned ei dey_"rned anhyed rwy! /O'r sawl pennaeth a gais ynaeth arfaeth cam anhyfaeth 1 MB I 5 6 nifer. /Ni ddoddynt tros fo_^r etwaeth, /Pobl anhyfaeth Nanhyfer, /Gwyddyl, diefyl duon, /Ysgodogion, anhyfryd 2 ES I 24 18 dwrn ys aeth, ys eithyd - ym medd, /Maddeuaint anhyfryd. /Trannoeth y gorau ail gwryd, /Gwir Fab Duw, d DB VI 27 55 llu tra fu yn ei fywyd. /Mai yw a'm doddyw, yn anhyfryd - wyf /Am fyned fy rhwyf yn rhwym gweryd. /Golo anhygar 2 GYC VII 40 108 bo_^m golutgar, na bo_^m athrodgar, /Na bo_^m anhygar i hogi angau, /Na bo_^m hoedlwall o weithred ara GYC VII 40 75 Ni bwyf gyhuddgar, ni bwyf ymladdgar, /Ni bwyf anhygar, yn hogi gau, /Ni bwyf hoeddl gywall o weithred anhyrron 7 PM V 4 55 n eurgorf yn nhorf anhyrron: /Anhyrron ddaear, anhyrron PM V 4 1 Anhyrron daear, anhyrron; /Ampryfflau doniau dyniaddon. /Amryw fryd, cy- PM V 4 54 urdorf cynnorf cynreinon, /Yn eurgorf yn nhorf anhyrron: /Anhyrron ddaear, anhyrron PM V 4 1 Anhyrron daear, anhyrron; /Ampryfflau doniau dyniaddon. D-3 VI 19 7 ffyrf rhag Ffaraon /Pan ddaeth pobl Israel cer anhyrron - dir, /Chwechan mil meiwyr, gwy_^r a gweison, PM V 4 55 orf cynreinon, /Yn eurgorf yn nhorf anhyrron: /Anhyrron ddaear, anhyrron DB VI 31 16 Fynyw hyd faen-Gaer Lleon. /Ail coll in colled anhyrron, /Ef cynnif, cannwyll marchogion, /Hu dyfrys dy anhywaith 1 CBM III 7 28 yrn yn he_"yrn henwaith, /Hael Fadawg, feuder anhywaith. /Can deryw, darfuam o'i laith, /Can daerawd, anian 8 CBM III 28 33 hygar hygwyn. /Cwynwyf o ddyrwyf, o ddyrawr - anian, /Am erwan, am eurwawr, /A'th gwynaf, er-yth-gwyna PM V 16 24 s waywawr, /Einioes dranc llew gyfranc, llawr /Anian chwefrin da_^n Chwefrawr MG VII 33 36 ych, /Dylyed aeddfed a fetrych - yn gall, /Dy anian ddeall a ddeellych; /Gloywdegach no'r aur y'th wna LlF1 II 1 15 anherthed. /Boed canhorthwy Duw im ddyhudded - anian, /(Ennysg ddysg ddiddan, wahan weithred) /I wneuth GM I 14 25 oli; /Un Duw y_^nt wyntau a diau dri. /Truan a anian inni o amwyll /Tra charu present pre_`s gynhywyll: LlF1 II 5 25 /Adar daear dirwestant. /Degfed dydd, herwydd anian, /Ni eill dyniaddon ddiddan; /Mo_^r diffaith nis OC II 14 45 trai ei darian. /Terfysg ddyffysg ddau ddiofn anian, /Torrynt toredwynt uch teg adfan. /Teleirw 'y ngh PM V 18 37 o'r fas /A wnaeth Duw y dydd y'n creas. /Llym anian trathan trwy gras - a choed, /A chedyrn orefras, / anianawl 2 ES I 22 2 in brofi, cyd boed breuawl - byd, /Ein bedydd anianawl. /Duw Dewin, Breienin breinawl, /Breinawg wyd, PM V 1 162 de_"yrn derrwyn buddugawl, /Mi brydydd brydest anianawl, /Ti wron orau eneidiawl, /Mi, ddigardd, dy faw anifeilaid 2 LlF1 II 5 50 gwydd. /Pedwerydd dydd, trwy dristyd, /Ar naid anifeilaid byd /Yng ngwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gw LlF1 II 5 18 en yd fu yd fi. /Deuddegfed dydd, Duw ddigawn /Anifeilaid mo_^r mawrddawn: /Y daw pob pysg o'i odeb /Hy anlew 1 CBM III 25 17 arorion ceidron ceirch. /Gwnaeth Goronw, gw_^r anlew, /Gyflafan annhelediw, /Adladd Rhirid, rhwyf anaw, anllad 1 PM V 1 48 w_^yl, yn olud roddiad, /Ef yn daer, yn aer yn anllad, /Ef flawdd cyfri_"au, ef fleiddiad - yn nygn, /E anlloedd 5 GM I 11 10 dri rhwydd aroloedd! /Ar wehelyth byth brys wy anlloedd /Anaw wy wallaw o well gedoedd! /Arlluddia Rhod CBM IV 9 211 /Prif arglwydd brolwydd, bron Heilyn, /Braisg anlloedd beirdd borthloedd berthyn, /Brwysg brydau, brwy CBM IV 6 64 s - yng ngawr, /Angerdd llawr, Lloegr echrys, /Anlloedd cyrn, te_"yrn tair ynys, /Annhawel Hywel hawl g GM I 11 42 g /Mau yntau, orau un tormennawg. /Tormennoedd anlloedd ein llyw tiriawg: /Torfoedd eurdorchoedd am eur LlF1 II 1 138 cyn no'i drengi - ydoedd /Yn cadw rhag cyhoedd anlloedd Enlli. /Un llogawd ysydd herwydd heli, /Lleudda anllofed 1 LlF1 II 1 27 dr i'w fedr yd yr foled; /A'r drydedd allawr a anllofed - o nef: /Gwyn ei fyd ei thref gan ei thrwydded anmynedd 1 D-5 VI 36 2 amwy trom ddiguedd - byd, /Gosymudid bryd brad anmynedd, /Gosach arllasach lles marannedd, /Gosymdaith Anmyneddus 1 PM V 2 11 - fy ngherdd, /Agarw ei angerdd engyr a_^ hi. /Anmyneddus fu_^m, fur cadeithi, /Enwawg orthywys, o'm go Anna 2 DB VI 35 88 thred a'n gair, /Can eiriawl diwair Fair ferch Anna: /Can cafas eurwas air a lwydda, /Can gaffael hiryn D-5 VI 36 9 o'i dangnefedd /Ym mru morwyn fwyn o fonedd - Anna /Duw Gw_^yl Faria fawr Gyhydedd. /Pan fu ym mhreseb annawd 2 DB VI 33 8 w a ddiwygir, /Rhy afnam o gam a gymerir, /Rhy annawd o beth a bregethir. /Gwelais-i w_^r, a gw_^r a gw LlG VII 26 16 Nid anheirdd ei feirdd, fyrddoedd wallaw, /Nid annawd tafawd diwyd iddaw! /Arf torfoedd, terrwyn achuba annebre 1 PM V 14 10 elyn, gelyn gne - unbyn, /Cyd boed unbennes ys annebre; /Nest a ddywawd im, dim ni ddwyre, /Gnawd i ddy annedd 2 LlF1 II 1 71 fo_^r. /Ni chollir o'i thir nac o'i thewdor - annedd /Troedfedd er dyhedd, dihawdd hepgor. /Ni llefais HOG II 6 7 _^r maith gywrysedd. /Caraf ei theulu a'i thew annedd - ynddi, /Ac wrth fodd ei rhi rhwyfaw dyhedd. /Ca anneddf 3 CBM IV 2 6 r gyngrwn ysgwn, aestwn eistor, /Aer gyngreddf anneddf annio_"lor. /Aer a wnaeth ar draeth a dreithitor EW VI 5 34 awr cynneddf - awch llyw /A'wch llywiawdd rhag anneddf; /Modur pur parha_"us ddeddf, /Modrydaf haid, mu CBM III 11 31 arfod /Cyfarfogion dileddf, /I wrthod annod ac anneddf /O greulafn, o greulawn gynneddf. /Cynneddf gwy anneddfon 1 CBM III 11 58 'r dreigiau, fegis dragon - berth /Ni borthynt anneddfon, /Yn eu byw, ar eu rhyw roddion /Na rennid rha anneiryd 1 ES I 24 15 n Tad: ein trais i gyd. /Gwnawn erddaw arddelw anneiryd, /Gwnaeth pob rhyw yn fyw o'i febyd. /Duw Sadwr annel 1 CBM IV 17 41 yn llaith lledfryd: /Cyfrddoeth rwy gogel brad annel bryd, /Cyfrdwyth cyfafrdwyth prifwyth prifwyd. /Cy Annerch 4 LlLl II 16 63 ith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn. /Tre LlN II 17 11 ith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn OC II 15 37 i yn Rhos noswaith? /Dos, was, i gennyf ac nac annerch - neb /Oni bydd fy ngordderch; /Dywan ar fuan fe LlLl II 16 67 tew - ni'th ludd, /Ni'th losgo eiry na rhew, /Annerch, was hirlas hirlew, /Annwyl ddyn, Llywelyn, llew annhangnyfedd 1 LlLl II 16 7 eall, /Nid arall a'i harwedd; /Llyw glyw, glew annhangnyfedd, /Llywelyn, gelyn Gwynedd. /Piau yr ysgwyd annhaw 1 CBM III 11 3 heb dawl, heb dwyllaw, /Cerdd uchel, annhawel, annhaw, /Nid casgerdd cosgordd Dysiliaw. /O ddawn mawr m annhawel 2 CBM III 11 3 l, /Cerdd heb dawl, heb dwyllaw, /Cerdd uchel, annhawel, annhaw, /Nid casgerdd cosgordd Dysiliaw. /O dd CBM IV 6 65 gr echrys, /Anlloedd cyrn, te_"yrn tair ynys, /Annhawel Hywel hawl gyfrwys, /Annhywallt ei lys o liaws annhebyg 2 MG VII 32 59 r, od edrychir ar y dechrau; /Nos Nadolig: nos annhebyg i ddrygnosau, /Nos lewenydd i lu bedydd: byddwn CBM III 3 67 hemiaint, /Balch ei llog rhag y llifeiriaint, /Annhebyg i'r blaid a blyg haint, /Afflau ffrau a phryfed annheilwng 2 EMRh VI 23 23 a thwng. /Gwnaeth drwy ainc ar Ffrainc ffrawdd annheilwng /Ac ergryd a chryd a chreu ddillwng. /Gwnaeth GYC VII 38 17 wyth nid ofer, /A'u bannau am ben y nifer, /Ac annheilwng lu gan Lusiffer, /Ac yn nha_^l pob sant ei ga annhelediw 1 CBM III 25 18 eirch. /Gwnaeth Goronw, gw_^r anlew, /Gyflafan annhelediw, /Adladd Rhirid, rhwyf anaw, /A byth nis bei annherfynawl 1 GYC VII 40 29 diwedd /At y Tad i'i wlad, i'i wledd. /I wledd annherfynawl io_^r, /Ysydd uwchlaw'r haul a'r se_^r, /A Annhywallt 1 CBM IV 6 66 yrn tair ynys, /Annhawel Hywel hawl gyfrwys, /Annhywallt ei lys o liaws eirchiaid /Pan archant ei emys annianc 1 CBM III 24 10 fen; /Mor eisiau eu dwyn yn eu dyrwen, /Aesawr annianc oes anni_"en! /Mor wyf ddirrwyn frwyn am frwydr annibechrwydd 1 EGM I 29 8 u i'r enaid (afraid afrwydd) /A ddaw o buchiaw annibechrwydd. /Bychod gofyged trwydded tramgwydd /Buche annibellt 1 GM I 11 38 gorsaf nerthawg. /Gorsefyll yn rhyd, rhodawg - annibellt, /Nid heb waed ar wellt ar wallt peithiawg, /A annielwedd 1 D-5 VI 36 4 arllasach lles marannedd, /Gosymdaith eilwaith annielwedd. /Gosymudawd gwawd gwedi maswedd, /Gosymud go anni_"en 1 CBM III 24 10 siau eu dwyn yn eu dyrwen, /Aesawr annianc oes anni_"en! /Mor wyf ddirrwyn frwyn am frwydr anoddau /Bra annifer 1 GYC VII 38 2 Ponid gwan truan trymder - pechadur, /Pechodau annifer, /Na wy_^l dyn dyfod ei amser, /Na welydd cywily annifwyn 1 CBM IV 9 110 faeth ffraeth ffrawddwyn, /Ffrawdd wallaw anaw annifwyn, /Llwrw milfeirdd, milfeirch ddygyflwyn, /Llwyb annilys 2 DB VI 30 56 i hael, ddiwael ddewis, /Gwae ef a gyll nef er annilys. /Dilys briodawr gwynglawr Gwynedd, /Dolur yw na PhB VI 12 23 ng ystig fara - Rhys, /Rhuddfoawg cadwrfa, /Ys annilys im ddim da /Os a'm carwys a'm casa. /Na'm casa, annio_"lor 1 CBM IV 2 6 n ysgwn, aestwn eistor, /Aer gyngreddf anneddf annio_"lor. /Aer a wnaeth ar draeth a dreithitor /Rhwng annod 2 CBM III 11 31 ddf - cyfarfod /Cyfarfogion dileddf, /I wrthod annod ac anneddf /O greulafn, o greulawn gynneddf. /Cynn GYC VII 40 39 aweir ac o_^d, a seirff a llewod, /A phawb heb annod yn ei boenau, /A'r cethri osglawg a'r cythraul cor annog 2 GYC VII 40 34 rws porth uffern gethern gaethau /I wa_^n heb annog, a_^'i grog a'i grau, /Y sarff aflawen yn ei enau. GYC VII 40 75 s porth uffern, gethern gethrau, /A'r gwaed yn annog, a'r grog yn grau, /A'r sarff aflawen yn ei enau, annoniau 1 GYC VII 40 54 gennus rhag petrusau, /Gwae lidiog creulon o'i annoniau, /Gwae ddiog ni ddywaid fawr badreuau, /Gwae gy annoniawg 1 GYC VII 43 31 /A thwyllwr bradwr bradawg ddwylaw, /A lleidr annoniawg, a dyn deueiriawg, /A glwth, a diawg dial cymr annosbarth 1 PB VII 14 5 r, mab mawr Meurig. /Cyn plyg mab Meurig, mawr annosbarth - llys /Colli Rhys Rhystud barth, /Colled rhw annwfn 1 CBM IV 8 9 lywer, /Yn awen barawd awdl burwawd be_^r; /Yn annwfn, yn nwfn, yn nyfnder - yd farn, /Nid beirdd a'i d annwn 1 OC II 15 36 uosawg am anrhaith; /A ennir wedi hirdaith? /A annwn-ni yn Rhos noswaith? /Dos, was, i gennyf ac nac an annwyd 17 GM I 12 25 uw diawd a bwyd, /A dillad i noeth, nawdd rhag annwyd, /A gwely a thy_^ a thes aelwyd. /Eli Freienin, e GYC VII 40 91 igweiniau, /A phawb mewn deincryd a phawb mewn annwyd, /A phawb mewn clefyd o bob clwyfau, /A phawb yn EW VI 1 3 , /Ar les beirdd y'i magwyd; /Rhoi i wan yw ei annwyd, /A rhag pob cadarn, cadwyd. /Cadw, Dduw, Lywelyn PM V 12 23 rwynawl ym mhlymnwyd, /Engyrdd gyrdd, gwrthlys annwyd - /Angau, anghyfartal wyd! /Angau a'n gorau, gorm BF VII 48 28 llew traglew yn treiglaw - ysgwyd, /Hirwayw un annwyd a_^'r hwn Nyniaw, /Hiraeth a'm gwalaeth gweled ar MB I 3 89 ydd amgyrwyf bwyf cynheilwawg. /Crist cyflawn annwyd, boed trugarawg /Wrth Ruffudd Gwynedd gwyledd fod CBM IV 6 209 eu budd yn ydd wyd, /Ceffid noeth nodded rhag annwyd, /Ceffitor 'y mhraffnad, 'y mhroffwyd - araith /Y LlF2 VI 8 39 r Darowain. /Rhwydd inni roddi, rif Main, - ei annwyd, /Clwyd ysgwyd clod ysgain CBM IV 6 199 lod yn gledrwy ysgwyd, /Clais odrais odraws ei annwyd, /Creulawr gawr gyrchiad, garw gymwyd - cywlad /Y CBM III 26 67 hoeddlfreuawl freuddwyd. /Neu'm dothyw anaw o annwyd - fy ngherdd, /Fy nghyfaillt, neud adwyd, /(Neud EGM I 27 69 yn Enlli hyd ein henllau. /Gwedi dywedwyd, gam annwyd, gau, /A gwedi hefyd gwy_^d gordderchau, /Gwedi c CBM III 26 81 ynaich, tra adwyd: /Gwayw cynllew, cynlladd ei annwyd, /Gwayw cynflawdd cynflaidd, cynflaen rwyd, /Gway GM I 12 1 Boed a'm dysgwy Dwy dwywawl annwyd /Mal y dysgws Dwy Dafydd Broffwyd. /Boed a'm dysg LlF2 VI 10 62 , bwyf tau, bwyf taith - ddiarswyd, /Yn nwyawl annwyd profwyd prifiaith. /Gwae ef draethadur, cyn llafu GM I 10 5 o symud arglwydd, /Erglyw, Dduw, fy ngweddi; /Annwyd proffwyd prudd ioli /Udd nefoedd rhegoedd roddi. DB VI 25 44 Duw, a diwedd gwirin, /Nos a wnaethpwyd, trais annwyd trin, /Ym mhresent, ym mhrysur orllin, /Ni wartha GM I 9 33 ry wared lywy. /Llachar fy nghleddyf, lluch ei annwyd - yng nghad, /Llewychedig aur ar fy ysgwyd. /Llia Annwyl 1 LlLl II 16 68 go eiry na rhew, /Annerch, was hirlas hirlew, /Annwyl ddyn, Llywelyn, llew. /Llwyddid mad, a rhad annyfnig 1 SB II 22 51 yn tranc pob tra a diffyg, /Oedd colofn yn ofn annyfnig, /Oedd terfyn cardd, oedd ca_^r deuddyblyg, /Oe anobaith 1 CBM III 15 29 lli, tewi nid hawdd. /Nid hawdd im wybod, neud anobaith - cyrdd, /Cerddorion neud y_^nt gaith, /Och nad anober 1 CBM IV 4 282 /[] wenllen [] wenllys []er /O'i wenllaw anaw anober - ni'm doeth /Can doeth im a_^ llawer! /O gynnif anoddau 2 CBM III 24 11 es anni_"en! /Mor wyf ddirrwyn frwyn am frwydr anoddau /Braisg fab Gorgenau, brydau Bradwen, /Mor debyg ES I 16 14 n, /Rhag oerwern gethern uffern affan, /Afflau anoddau lle anoddun. /Lleha fi, Dofydd huenydd hy_^n, /( anoddef 1 BF VII 49 13 fi nad byw! /Nid byw gwalch trawsfalch (trais anoddef - rhwy) /Rhy-ddug Duw o'i gartref, /Arddelw cein anoddun 2 ES I 16 14 wern gethern uffern affan, /Afflau anoddau lle anoddun. /Lleha fi, Dofydd huenydd hy_^n, /(Llawer a wna CBM III 20 42 nas tey_"rnas, te_"yrn orun - torf /Twrf aches anoddun, /Rhwyf dragon, roddion reiddun, /Rheiddrudd ro anoeth 9 PhB VI 15 8 far meriniau gwyniau gwragedd, /Llawer chweddl anoeth a ddoeth Wynedd. /Cyni ddelai hwn o achenedd - ge CBM III 21 131 lw gwyllion dy-m-gwallofiai, /Gwallofiad anaw (anoeth adfai) /Oblegyd beirdd byd bieufyddai! /Am gylch GC VI 21 1 Cw ddeuynt, lletgynt, llid anoeth - gofal? /Gnawd gofyn chweddl i ddoeth! /Mawr Ddu PM V 24 14 m prydest ddyllest o ddull doniawg: /Prydu nid anoeth i gyfoethawg. /Prydydd wyf i'm rhwyf, rhywawg - L EW VI 5 18 lyn, llyw mawrgoeth, - Wynedd, /Adrysedd drais anoeth; /Mab Duw a'i dug i'w gyfoeth, /Mab Mam, Mair ddi D-2 I 2 28 eth; /Me_^r cerddau cain, myfyr cofain, mirain anoeth; /Menestr fyddud, meufedd feddud, molud esmwyth; PhB VI 14 5 y newid. /Peunydd yn rhwyddrydd y'm rhoddid - anoeth, /Peunoeth a_^ rhygoeth y'm hanrhegid, /Ac yn lly D-4 VI 20 86 owys, beues goeth, - gestyll, /Eu gostwng oedd anoeth, /Tri thryfan, cyfan, cyfoeth, /Pedwar enwawg, pe CBM III 24 86 /Ym mywyd Rhirid, wryd wognaw, /Delw y'm doeth anoeth, y'm doeth anaw, /Delw ydd oeddwn fardd i feirdd Anoethach 1 PM V 25 35 n, heb wnedd, /O derfyn Gwynedd yn ei gweini, /Anoethach Powys, a'i thir amddyfrwys /A'i thorfoedd diff anoethion 1 PM V 4 50 Yn eryr prifwyr, priodorion - clod, /Yn cludaw anoethion, /Yn eurdud derwynddrud tirion, /Yn eurdwr ar anofais 1 MB I 4 15 es ei beichogi! /Baich rhygynullais o bechawd anofais, /Rhyddyergrynais o'i gymhelri. /Rhwyf pobfa, mo anogawn 2 CBM III 21 14 dau rhiau rhadlawn, /Rhad wehyn, granwyn graid anogawn; /Adref adrawdd feirdd heirdd hiraethlawn, /Adra CBM IV 3 45 m feddgyrn llawn; /Tyrrant am eu rhwyf, rhwysg anogawn, /Torfoedd amnifer am ne_^r am nawn, /Am eryr ce anolaith 3 PM V 23 95 yried, tremyned tra mo_^r dylan, /Rhag llaith anolaith (anolo llan) /A llafnawr lledrudd uwch grudd a CBM III 13 31 he_"yrn, haearn ei dalaith. /Bre drydar arwar anolaith, /Braw bronddor, ba_^r dyfnfor dyfnfaith, /Blaw LlG VII 24 108 aith - Aberffraw, /Terrwyn anrheithiaw, rhuthr anolaith. /Tylwyth ffrwyth, ffraethlym eu mawrwaith, /Te anoleithiawg 1 MB I 3 66 r efnys gwry_^s gwellyniawg, /Pen rhiau, parau anoleithiawg, /Perchen pefr ystre o'r re fyngawg, /Modry anolo 2 PM V 23 95 emyned tra mo_^r dylan, /Rhag llaith anolaith (anolo llan) /A llafnawr lledrudd uwch grudd a gran. /Nin PM V 23 140 ry ysbar, ysbenydd ei blo, /Llwrw esbyd ysbaid anolo, /Llew prydfawr, llyw Prydain a'i chlo, /Llywelyn, anorfod 1 PB VII 20 2 Marw Blegywryd, bla wrthod - galon /Wyf, galar anorfod, /Aerwalch balch, bolchgledd arfod, /Eurwawr hoe anorraith 1 CBM III 13 19 ngreidiawl affaith, /Braisg, abrwysg, abrwysgl anorraith, /Blaidd a blwng a blaengar gywaith. /Bro amna anosgo 2 LlG VII 25 70 ud am dud a derfyno, /Balch eryr dewrwyr, dorf anosgo; /Beilch yw ei gadweilch, gadarnglo - Maelawr, /B PM V 23 122 dug, a'u dwg pan fynno, /I'r Trallwng, tri llu anosgo: /Llys efnys afneued tra fo, /Lles i fyrdd o feir Anrhaid 1 MeiG I 33 56 oes, /Can ni w_^yr ein pwyll pelled ein hoes. /Anrhaid ystyriaid, ysbaid, eisoes, /O gadarn gadwent, ca anrhaith 12 DLlM II 18 9 id ei gyfraith. /Gw_^r a wnaai ar Lloegr llwyr anrhaith /A dwyn ei dynion yn gaith, /A chwyddaw rhagdda OC II 15 34 ain hael hawl ddiolaith - Lloegr, /Lluosawg am anrhaith; /A ennir wedi hirdaith? /A annwn-ni yn Rhos no EW VI 5 48 gigfrain (cain canymddaith!) /A'i lu o led ei anrhaith. /Anrheithwys Mab Duw, Dewin - holl wybod, /Llw SB II 22 6 dinag, dinas mawrfaith - clod, /Cleddyfrudd yn anrhaith, /Cerdd farwnad i'm rhwyf o'm rhwylwaith, /Cwbl GYC VII 36 56 gwedi llwybr goddaith /A llawer diffaith drwy anrhaith draw, /Llawer llef druan, fal ban fu Gamlan, / CBM III 11 24 di traul trylew diolaith, /Wedi trin, traean o anrhaith. /O anrhaith y dyfu diofal - anrheg, /Anrhydedd CBM III 19 11 g aerllew - torf, /Yn derfysg a_^ thrylew, /Yn anrhaith oddaith oddew, /Yn wrdd orddrud, yn lud lew. /D CBM III 13 10 yllawg, pwyll goddaith, /Pell ei glod o gludaw anrhaith! /Praidd wasgar dreisfar, drisaith - gyfarpar / CBM III 7 18 fab Lly_^r Llediaith, /Rhwydd ei glod o gludaw anrhaith, /Rhuddfoawg faon ni olaith, /Rhad wastad, wyst LlG VII 24 112 awg aerbaith - Dinefwr, /Teilu huysgwr, ysgyfl anrhaith. /Telediw, gad gywiw gyfiaith, /Telaid balch a EGM I 27 58 n Ei asau. /Gwedi doeth Ef i'r dio_"ddau, /Dug anrhaith uffern yn Ei afflau, /Ac wedi hynny hyn a orau CBM III 11 25 ew diolaith, /Wedi trin, traean o anrhaith. /O anrhaith y dyfu diofal - anrheg, /Anrhydedd cyfartal, /E anrheg 6 CBM IV 4 118 haelwyd yd barthwyd berthedd, /Berth wartheg, anrheg anrhydedd. /As dygaf (ys dygn atchweddledd) /Ei f CBM III 11 25 traean o anrhaith. /O anrhaith y dyfu diofal - anrheg, /Anrhydedd cyfartal, /Ermidedd terrwyn tey_"rnwa CBM III 17 28 gorfwlch eurin, /Anrhydedd gwymp arwedd gwin, /Anrheg brifdeg breienin. /Udd ysym, eddyw a_^'r gair, /N GYC VII 40 14 rcher arch atreg - o nef! /(Pan ddoeth naf aur anrheg, /Gwnaeth Duw bob dwyfawl ofeg) /Y gwnaethpwyd br GB II 26 132 yddion Brefi yn eu broydd. /O fedru canu coeth anrheg - i hael /Cefais-i archafael, caffaf-i osteg /O g GB II 26 55 au ga_^r a gerddynt yn gydbreiniawg /I hebrwng anrheg yn rhedegawg /I Lasgwm, nid oedd drwm dri urddasa anrhegant 1 MG VII 32 47 hiriant) ar heirdd liniau, /Swllt agorant, aur anrhegant a rhagorau: /Myrr ac ystor, ardduniant co_^r, anrheithau 1 LlG VII 24 136 er yn aer yn arfau, /Lloegr breiddiaw am brudd anrheithau. /Yn rhyfel, ffrwythlawn dawn diamau, /Yn lla anrheithiaw 2 LlG VII 26 5 fygwl o'i fygythiaw. /Grymus uthr yn rhuthr yn anrheithiaw, /Greddf ddileddf ddilesg wrth gymraw; /Gru LlG VII 24 108 thawg deifnawg dyfniaith - Aberffraw, /Terrwyn anrheithiaw, rhuthr anolaith. /Tylwyth ffrwyth, ffraethl Anrheithwys 1 EW VI 5 49 cain canymddaith!) /A'i lu o led ei anrhaith. /Anrheithwys Mab Duw, Dewin - holl wybod, /Llwybr eang ei anrhydedd 12 CBM IV 4 118 d yd barthwyd berthedd, /Berth wartheg, anrheg anrhydedd. /As dygaf (ys dygn atchweddledd) /Ei fawrglod CBM III 11 26 anrhaith. /O anrhaith y dyfu diofal - anrheg, /Anrhydedd cyfartal, /Ermidedd terrwyn tey_"rnwal, /Aur h DB VI 30 84 dygnedd - ei awydd, /Ni rygollo arglwydd rwydd anrhydedd. /Ef a'm talai aur ar fy mysedd, /Nid ef a del CBM III 16 116 yddawd pen ceirw, pennillfaeth, - a'n rhydd, /(Anrhydedd farchogaeth!) /Gorun torf twrf aches ar draeth CBM III 17 27 wl ddilyn, - gwrfalch, /Y mae gorfwlch eurin, /Anrhydedd gwymp arwedd gwin, /Anrheg brifdeg breienin. / CBM III 3 5 _"rnas wenwas wirionedd; /Duw a'm dwg i'm dogn anrhydedd /I'w wenwlad, i'w rad, i'w riedd, /Yn elwch, y LlG VII 24 17 eb, /Anebrwydd dangnefedd! /Llyw ysy'm, ys aml anrhydedd, /Lloegr ddifa o ddifefl fonedd; /Llewelyn gel EGM I 26 28 , /Gwenned gwawn a'i dawn o'i daioni, /Gwynedd anrhydedd, oedd rhaid wrthi! /Nid oedd ffawd rygnawd rin GYC VII 36 46 nnwyll tey_"rnedd, cadarnllew Gwynedd, /Cadair anrhydedd: rhaid oedd wrthaw. /O laith Prydain faith, cw GG II 31 14 amgaled amgeledd - am aur /A mireinwch byd a'i anrhydedd; /Seithfed, bwrw gw_^yth lwrw gweithlofedd, /G LlG VII 28 27 od yn gyfoethawg, /Ac yn y gorffen (gorffawg - anrhydedd) /Trugaredd gan Dduw trugarawg OC II 14 74 ywallaw-di, fenestr (na fyn angau!), /Corn can anrhydedd yng nghyfeddau. /Hirlas buelyn, braint uchel - Anrhydeddus 1 OC II 14 26 mawr afneued. /Dywallaw di'r corn ar Gynfelyn /Anrhydeddus feddw o fedd gorewyn, /Ac or mynny hoedl hyd anrhyfedd 2 CBM IV 4 116 fawrwlad (forad farannedd) /Y'm rhodded rhifed anrhyfedd, /I'm haelwyd yd barthwyd berthedd, /Berth war GG II 31 19 l brain ar ei bronwedd; /Nawfed in rhyred (nid anrhyfedd!) /Lleidr na eill edrych Crist yn ei grocwedd; ant 1 CBM IV 4 18 n maeth o'i ariant, /Meddgyrn ddyrn ddyrniad []ant; /Medel cyfri_"au cyfrifant, /Hael[] fwyr ffyrfder, a_^nt 7 OC II 14 118 t a ddyrllyddant yn lle honnaid: /Glud men ydd a_^nt gloyw he_"yrn ar naid. /Madawg a Meilyr, gwy_^r go MG VII 32 42 (seren a'u dysg, wir ei dysgau), /I'r ty_^ ydd a_^nt, heb ddo_^r, heb gant, gwynnawg ddrysau; /Y Mab yd LlF1 II 5 52 ngwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gwddant nad a_^nt i gyd. /Trydydd dydd, trwy drueni /Rhag arynaig Br PM V 23 173 ws coll a'm peidiant. /Neu orfydd dy orofn nad a_^nt /I'th erbyn i'th erbarch feddiant. /Neur orwyt, y PM V 23 183 echain a Mochnant; /Dy gynnygn ni gennynt cwdd a_^nt, /Ni chaiff hoen na hun ar amrant. /Mad y'th ymddu PM V 5 16 /Nid ef rhif cynnif cyfynnes, /Ni wddant cwdd a_^nt rhwy coddes, /Yn dyrllid moliant mal ydd es /Yn mo LlF1 II 2 58 t o aur, o ariant; /I'th lys, les milcant, ydd a_^nt, ydd af. /Dragon ddraig Gwynedd, dragon o fonedd, anwadal 2 CBM IV 6 138 w, /Neud Cynddelw a'u cynnal; /Can am daw anaw anwadal /Anhyed, cyfred, cyfartal, /Eurdorchawg a rydd e CBM IV 5 23 , /Clwyf eofn cleddyfal; /Nid cardd, nid cerdd anwadal /Cain awen canawon Ia_^l. /Canaon ceidrion, cadr Anwair 3 LlG VII 25 49 ochrudd - fylchlafn) /Dy falchlys nid ymgudd. /Anwair lyw, luoedd dirybudd, /Enwawg w_^yr Madawg fab Ma CBM IV 6 245 wrdd am haelon, /Yn Aber, muner meneifion, /Yn anwair, yn ddiwair ddeon. /Yn enwawg, yn anwar, yn aerba MeiG I 33 60 w dyniawl einioes. /Einioes enrhydedd rhag llu anwair /Yn lle ernywed a wna Cadair. /A gaiff a gaffer y anwar 34 CBM III 3 110 r, /A fo gwa_^r, gwell yd foddhe_"ir /Nog a fo anwar ac enwir! /Enwir dyn a e_^l i'th erbyn! /Enwawg fy GB II 26 172 /Hyd ban y'i gwarawd gwirion Ddewi. /A'r adar anwar a'i arho_"i, /Nid arhoynt-hwy neb namwyn Dewi, /Ac LlF1 II 3 66 d hygad, bydd hygar - wrthyf; /Na'm gwrtheb yn anwar; /A'm rhodd fedd, feiddiad trydar; /A'm rhodd fawr PM V 30 10 /Dillyngws Celi, fal cwlwm dolen, /Eu carchar anwar, amar am ben. /Ni bu haws uddudd, fal trabludd Tre CBM III 20 37 r fawr am breiddiawr, am brain. /Praidd wasgar anwar, anwas - y'i gelwir, /Enwir hir, hydr ei gas, /Enw CBM IV 4 263 der, /Pair enwair, enwawg yng nglewder, /Pa_^r anwar, anwas yn rhacter, /Pobl wasgawd, ysbyddawd oesber CBM III 27 9 oed hydr am hoedlwydr wodrudd. /Gwodrudd fa_^r anwar, anwas - ysgwydwyrdd, /Arwar cyrdd cyn lleas, /Gwi CBM IV 5 128 _^r cynnorth; /Oedd anwas gas cad eorth, /Oedd anwar ba_^r yn ei borth. /Tra rhwy y'm gofwy gofal - gog CBM IV 6 280 nnaf /(Brwysg rwysg rwyf trydar, bwrw lwrw lid anwar) /Bwyd adar o'i adaf. /O foli pair deon pyr dawaf? CBM IV 14 14 . /Lledfegin eisin asgellwrych - hygar, /Cerdd anwar, ca_^r cywrych, /Cyfnod ddail oni ddelych, /Cethly BF VII 52 8 - ac arglwydd, /Erglyw eu tramgwydd, trymgwyn anwar! /Collais chwech te_"yrn cedyrn cydfar, /Chwech er CBM IV 17 129 Yng nghyweithas nam ni'm bo fyned; /Gwddam pob anwar daear dyred, /Goddef grwn ysgwn, anysgoged. /Godde GG II 31 21 yn ei grocwedd; /Degfed anwared yw anwaredd - anwar /Dallfyddar cyn tyllfedd /(Draig anhuenydd herwydd HOG II 10 4 un ynddi. /Enwawg drafferthawg a draidd iddi, /Anwar don lafar, lefawr wrthi; /Dewisle lywy loyw gytei PB VII 11 7 brudd Faredudd, fur gryd, /Twn ei ba_^r, draig anwar, drud, /Didwn ei air fal crair cred. /Cred ban ae DB VI 33 66 y'i caffed. /Enwawg w_^r arwr, aur ei dudded, /Anwar ei alar a olo_"ed, /Enwir yw angau angen drwydded, CBM III 3 29 /Ac er Duw diofryd gwragedd - /Gwraig enwawg, anwar ei throsedd, /A'i treiddwys, bu trwy enwiredd! /Ll PB VII 10 13 , /Llew ehwybr, o lwybr dy law. /Llaw ar ba_^r anwar enwawg - Faredudd, /Draig rwyddfudd, ruddfoawg, /C CBM III 3 114 ys ei herfyn, /Enw ddraig, ddragon amddiffyn, /Anwar fa_^r, feddgyrn eisyddyn, /Tysiliaw tey_"rnedd gy CBM III 5 128 ob enwir; /Enwawg i'm ceinioes y'm ceinmygir, /Anwar fy lluchfar oni'm llochir; /Pall gwylfan gwylain, PM V 23 61 lamiar; /Meirch mawrthig, ffrwythig, ffraeth, anwar, - ffrawddus, /A phreiddiau ewi_"ar, /Mwth y rhydd DB VI 33 24 r a hepgorir. /Calan Mai, calon a dorrir /(Cof anwar galar, pa gelir?) /Pan ddangoser gwy_^r eryr eurdi GM I 8 80 eisioes esgar a'm cur mal carchar, /Ac angerdd anwar gnaws da_^r dan ias. /Ac yn orau dyn Duw rhy'i cre CBM IV 7 5 ff diwyl, /Ysgwyd lathraid honnaid hael. /Hael anwar gwenwynfar gwyn, /Hwylflaidd fleiniad yng nghadlan PhB VI 15 36 Ac oni'm dwg-i angau i anghenfedd - daear /Cyn anwar gyfar gyflafaredd, /Ni dderfydd awen i ar ddarwedd CBM III 16 164 rhith llew rhag llyw goradain, /Yn rhith llafn anwar, llachar llain, /Yn rhith cleddyf claer, clod ysga PM V 28 31 ymrawd - draig /Drwy ganiad y Drindawd, /Ba_^r anwar llachar, llawch gwawd, /Llary llawffer, ffyrfder PB VII 4 12 ith, /Lloegr ddistryw, cadarnllyw coeth, /Llid anwar, llew gwrddfar, gw_^yth. /Angwyth lew, arglwydd gw CBM IV 9 103 eurgwyn, /Am eurfro, am eurfron terrwyn, /Torf anwar trydar trydolwyn, /Twrf taerfaith goddaith gwaeann SB II 22 38 rychion camawn /Oedd cymaint un mestig. /Ba_^r anwar wanar wenwynig, /Bu estrawn i Ystrad Meurig. /Gwae DB VI 26 11 tawl, nid hawl, nid hawdd hynny, /Dy fa_^r, ys anwar y'i gosody, /Dy fe_^r a gwyner fel y gweny, /Dy fu PB VII 14 27 ychlys - cyn Ystwyll /Can ystyn meirch dilys, /Anwar yn aer frwydrdaer frys, /Enwawg, ruddbar fodawg, R CBM IV 6 246 , /Yn anwair, yn ddiwair ddeon. /Yn enwawg, yn anwar, yn aerbair, yn aerbar /Yn erbyn Iwerddon, /Yn dew CBM IV 16 13 /Duw a bry_^n yn brifgar, /Rhyferthir enwir yn anwar, /Yn Arglwydd uffern, wern Wanar. /Rhychyrchant un anwared 1 GG II 31 21 r na eill edrych Crist yn ei grocwedd; /Degfed anwared yw anwaredd - anwar /Dallfyddar cyn tyllfedd /(D anwaredd 2 GG II 31 21 drych Crist yn ei grocwedd; /Degfed anwared yw anwaredd - anwar /Dallfyddar cyn tyllfedd /(Draig anhuen CBM IV 6 62 ar grys, /Arfau gw_^r gwron a'i dengys. /Arfod anwaredd enwerys - yng ngawr, /Angerdd llawr, Lloegr ech anwas 5 CBM IV 5 127 forth - fa_^r, /Meu afar ca_^r cynnorth; /Oedd anwas gas cad eorth, /Oedd anwar ba_^r yn ei borth. /Tra DB VI 33 68 ar a olo_"ed, /Enwir yw angau angen drwydded, /Anwas rhy'i gallas pan rhy'i golled. /Enaid hir cywir cy CBM III 20 37 am breiddiawr, am brain. /Praidd wasgar anwar, anwas - y'i gelwir, /Enwir hir, hydr ei gas, /Enwawg ddr CBM IV 4 263 air enwair, enwawg yng nglewder, /Pa_^r anwar, anwas yn rhacter, /Pobl wasgawd, ysbyddawd oesber, /Post CBM III 27 9 r am hoedlwydr wodrudd. /Gwodrudd fa_^r anwar, anwas - ysgwydwyrdd, /Arwar cyrdd cyn lleas, /Gwisgais g anwastad 2 GYC VII 38 24 i ganer: /Ef yn fab, yn febyd ofer, /Ef yn was anwastad gallter, /Ef yn oed yn edrym llymder, /Ef yn w EG VI 18 120 e_^r; /Terfysg ton dylysg, dyleinw aber /Dylad anwastad ni ostecer; /Terfynt twrf rhywynt yn rhyw amser anwaws 2 ES I 21 35 cyfyng gladdu, /Cyn gweryd (gorober digu) /Cyn anwaws dywaws dywarchu - fy nghnawd, /Tywarchen o boptu, CBM IV 5 15 ddai - ysgwyd /Ag ysgwydd a danai, /Gorddifanw anwaws traws drai, /Goronw falch fab Gwalchmai. /Gwalch anwiw 1 LlG VII 24 81 n hir /Yn amddiffyn tir rhag torf oswydd. /Nid anwiw, nid anhoff gynnydd /(Neud enwawg farchawg, feirch anwogawn 2 CBM III 26 133 gr ddillwng dicllawn! /Neud mau hoed am hoeddl anwogawn, /Neud wyf gw_^yn goddedig ddigawn; /Neur gyrch MeiG I 33 54 n ar foes /I gymryd crefydd Cristionig groes, /Anwogawn woglyd o aneirioes, /Can ni w_^yr ein pwyll pe anwosgo 1 PhB VI 11 5 d edmyg gymhengryg Gymro. /Dragon llyw lluoedd anwosgo, /Draig unbyn a fyn a fynno, /Hir ei wir i'i w_^ anwyledd 1 D-5 VI 36 27 , difenwir ei etifedd. /Archaf arch i'm Naf yn anwyledd /Er Ei archollau, doll gan dyllwedd: /Ei ddwy f anwylyd 5 ES I 24 41 dyn /Gan Fab Duw o'i wynfyd. /Yn olau ys bo fy anwylyd /Ar nef, ar nawdd Duw a'i ddiffryd GRh II 28 2 Owain, bwyf un fryd - a_^ thi /I'th ddewrfawr anwylyd, /Cas cardd, cerddorion fenwyd, /Ca_^r trydar, t DB VI 27 83 /Am drais dyn dinam gedernyd, /Am dreiaw anaw, anwylyd - llawer, /Am dramawr bryder ac ni weryd, /Am dr BF VII 55 27 afydd yn lle diwyd, /Lle mae'r Un a'r Tri trwy anwylyd - mad, /Lle mae'r Mab a'r Tad a'r Teg Ysbryd CBM IV 17 58 rygar Trugar tra syberwyd, /Ni ryddaw anaw o'i anwylyd. /Ni rygoddwyf Rwyf ry-m-gweryd - o ddygn, /Nid anydoedd 1 MG VII 32 43 r, heb gant, gwynnawg ddrysau; /Y Mab ydoedd a anydoedd dan ei nodau, /A'i fam ar lawr, a'i bron werthf Anysgafn 2 GG II 31 44 wedd. /Am arglwydd diwyd, am ddiwedd - ysgar, /Anysgafn a w_^r ei freuoledd. /Ni bydd cyfoed pawb bumca BF VII 52 35 awhir oedd Ddafydd, lluoedd afar, /Gw_^r oedd anysgafn ysgar - a_^'i ganlid, /Gw_^r a'm gwnaeth edlid, anysgoged 1 CBM IV 17 130 am pob anwar daear dyred, /Goddef grwn ysgwn, anysgoged. /Goddefwn, gwylwn, gwala_"ed - arnan, /Gw_^y anystwyth 1 CBM IV 2 13 gyngor /Lloegr a llu Prydain yn ymatgor; /Oedd anystwyth gw_^yth gwaith anesgor /Am Deifi, am dw_^r, am anystyr 1 GM I 9 82 no ym mro yn amrygyr: /Tewi gan llyw a wy_^r o anystyr. /Torred Caerfyrddin yng ngwrthrin gwy_^r, /Gor anystywell 1 D-4 VI 20 49 wyth lleudir Ystwyth ystrad. /Yn Ystrad Meuryg anystywell - lu /I am lyw bro Hiriell, /Ni safai rhagddu ap 3 BF VII 51 10 g tristyd treistwyn gythrudd - llew: /Llywelyn ap Gruffudd! /Nawdd Deheubarth rhag gwarthrudd, /Naf llu BF VII 56 26 e y mae argae ar Gymro - dinam, /Deddf Dunawd ap Pabo, /Llafn llidiawgddur cur cyffro, /Llew prudd neu PB VII 13 8 /Dunawd gynefawd, gynifwr - ar Ros /O lin Rhys ap Tewdwr. /O dewdwr aeth gw_^r, gwrdd lawhir - bolchlaf ar 647 IRh VII 29 21 ei hesgair uwch ei hesgid! /Yn arllwydd arwydd ar a boenid, /Yn eurllen, yn wen, yn wan obrid, /Yn orll CBM III 5 2 Gorfynnawg drythyll, gorfynt - a ddygaf /Wrth ar a folaf, a folais-i gynt, /Cymrawd ewyn dwfr a'i dyfr LlF1 II 1 133 brydu iti, /Arfaethwn, dyffwn ddyffrynt Dyfi. /Ar a fynnwy Duw, nid egrygi - iddaw /Arfeiddaw treiddaw LlF1 II 5 55 ydd, trwy drueni /Rhag arynaig Brawd braw fi, /Ar a gollo pawb o ga_^r /Ar wyneb daear dybi. /Ail ddydd MeiG I 30 10 r a sy_^r a'm synhwyro, /Breiniawl yw Ei hawl ar a holo! /Braint gwlad paradwys a'm cynhwyso, /Brenhin DB VI 29 22 nad y_^nt fyw, neud y_^nt feddau: /Gwae'nt hwy ar a wnaeth eu penaethau! /Am Ruffudd gwaywrudd, gwae fi PM V 26 16 rddin, torfo_"edd - ar Ffrainc, /Llawer Ffranc ar adwedd; /Ac Abertawy, tref dyhedd, /Tyrioedd briw - a DB VI 35 39 u ni chymu yn Rhyd Chwima; /A'r erlid fal cynt ar ael y dyffrynt /Ar ail hynt gerrynt Garreg Hofa. /Try EGM I 26 52 roffwydi, /Ar gyfoeth Duw ddoeth Ei ddetholi, /Ar anghyfair Mair a'r merthyri, /Ac yn ei goddau, gweddi DB VI 35 40 Chwima; /A'r erlid fal cynt ar ael y dyffrynt /Ar ail hynt gerrynt Garreg Hofa. /Trydedd hynt ydd aeth, GM I 9 29 gynhelwy. /Genilles a'm llif, cyd am lladdwy - ar air, /Ei muner (nid mawr imi fy ngofwy!). /Gwyn ei fy PM V 11 26 rth folud, wrth filwyr - bu gwrdd, /Bu gorddwy ar allmyr, /Cadr wryd bryd Bra_^n fab Lly_^r, /Cedawl ar D-4 VI 20 58 errig. /Cerrynt a ddugam ni ddygerdd - eraill /Ar allt mo_^r a'i ogerdd, /Pebyllfa pair cyfa cerdd, /Pe CBM III 24 93 /Delw ydd oedd wrthyf-i, ydd wyf wrthaw. /Wrth ar a'm carai caraf gymen - gadw, /Cerrynt aesawr bradw, PM V 23 184 ni gennynt cwdd a_^nt, /Ni chaiff hoen na hun ar amrant. /Mad y'th ymddug mam, wyt ddoeth, wyt ddinam, CBM III 25 13 fudd fyddai, /Nid ar fanarch y'n parchai. /Nid ar a'n perchis a'n peirch - y weithon /O'r deon dihefeir D-3 VI 19 28 au un cyfaillt o'r cyfeillon - mau, /Grym llew ar arfau yw llyw Arfon. /Lledwys ei amnwyth, llawr llys GYC VII 40 52 d pryd prif weddi_"au, /Gwae a wne_^l balchder ar arferau, /Gwae genfigennus rhag petrusau, /Gwae lidio EGM I 29 5 ydd, /Argleidriad, Meidriad, medr o'm hawydd. /Ar au pechodau puchswn arwydd - crog, /Ymddwyn croes er GM I 8 62 as. /Arddwyrews fy nhad ei fraisg frenhindad, /Ar awen amnad ei rad rhagfras; /Arddwyreaf innau fan, cy CBM III 29 24 n hwyl wanar /Yn y rhedai rhudd wyar, /Rhaeadr ar baladr ar ba_^r. /Oedd barawd cleddyf cleudaer - ym m PB VII 10 13 dreigliaw, /Llew ehwybr, o lwybr dy law. /Llaw ar ba_^r anwar enwawg - Faredudd, /Draig rwyddfudd, rudd GM I 8 43 _^l Moelfre mil fanieri; /Ar lath lath lachar, ar ba_^r beri, /Ar ffwyr ffwyr ffyrfgawdd, ar fawdd fodd GM I 8 77 afnawr ar flawr flaidd ddas. /Abraidd im arwar ar ba_^r Golias, /Abrwysgl ei faran ar gan a glas. /Gloe CBM III 29 24 ar /Yn y rhedai rhudd wyar, /Rhaeadr ar baladr ar ba_^r. /Oedd barawd cleddyf cleudaer - ym marddrin, / GM I 8 64 as; /Arddwyreaf innau fan, cynhorawr ffosawd, /Ar barabl perwawd, ar draethawd dras, /A'm cyhudd am udd GYC VII 36 95 Pen f'enaid heb fanag arnaw, /Pen a fu berchen ar barch naw - canwlad /A naw canwledd iddaw; /Pen te_"y PM V 26 137 gannwyf gorfod, /Mor huysgwr gw_^r yn gorfod - ar bawb, /Ar bobloedd anghydfod. /Caniad Duw, ys diau ei GRh II 28 33 d nid oes. /Nid oes im, Ddafydd, ddawn orfod - ar bawb, /Arbenigiawl, hebod, /Cadr rwyf, cadarn glwyf g GM I 11 69 oelfain. /Dy warae orau dy orwyrain, /Dy orofn ar bawb hyd barth Rhufain. /Dy-s-gweddwn! Gwelsant ar ga PM V 19 9 Guhelyn. /Gair fy ngair o'r pair yn perthyn - ar bawb /O bobloedd dyffestin, /Mau aur rhudd i'm rhoddi CBM III 15 33 u liaws o'i laith. /Owain arwyrain yr oroedd - ar bawb /O bybyr genheddloedd, /Mygr farchawg deifnawg d LlF1 II 3 45 diwair, /Eryr ongyr, er Ungair. /Eryr arbennig ar ben aneirw - wyd, /Neu orwyd, neu w_^yr meirw; /Bydd CBM IV 1 34 Owain, /Ar hil cadr Cadell, Hiriell hiriain, /Ar berging Coeling am eu coelfain. /Ergyrwayw cludlan, c DB VI 29 51 esau; /Cymerwn, iolwn o iawl seiniau /A syniwn ar beth o'r pregethau; /Am ei ddwyn, terrwyn torf amryff CBM IV 9 22 r clydwr, cludawd - ei eirchion /Ei eirchiaid ar blannawd; /I eryr eirioes moes Medrawd /Ni welaf, ni PM V 10 83 fod, fyd-ohen - Gymro, /Ar Gymru ydd wyd nen, /Ar bob draig dragon berchen, /Ar bob hydr, hud wyd yn be PB VII 7 26 Oer y'm daw trais fraw tros ddifant - dragon, /Ar bob draig ys rhamant! /Erwan dolur mur milcant /Arfo PM V 1 113 Bentir Gafran yd gyfrddug. /Alaeth ei bennaeth ar bob engiriawl /O hir wawl Hiraddug. /Ef wrawl, o'i or PB VII 11 25 c, /Nis geill Sais na thrais na thranc. /Tranc ar bob Ffranc, frawddus gylch /Gwnaeth fy llyw, llew ysg PM V 10 84 ru ydd wyd nen, /Ar bob draig dragon berchen, /Ar bob hydr, hud wyd yn ben. /Pan ym gwnaeth fuledd na' ES I 23 31 yrwyf, Drindawd, Dy drugaredd! /Mesur a ddodir ar bob maswedd: /Moesen a'i dywawd, a Duw a'i medd MB I 3 51 w serchawg, /Cyd galwed unig nid oedd ofnawg; /Ar bob rhai rheidiai yn eur-rodawg /Rhag byddin Emrais d GB II 26 203 ywrthred. /A gwestfa i Ddewi gwestai rhodded, /Ar bob sant gormant geugant goned, /A Dewi a'u treiddiwy PM V 25 52 /Am bob trais rhyddug ar bob tarw caddug, /Ac ar bob sarrug er eu sorri, /Am gynifer gwaed amdrychion PM V 25 51 ir na'i wir na'i wrhydri /Am bob trais rhyddug ar bob tarw caddug, /Ac ar bob sarrug er eu sorri, /Am g PM V 17 19 rhwyf yw rhywoli - cad, /Cad cedwyr tud Feli, /Ar bob terfyn torf am ri, /Ac ar bob terrwyn torri. /Mab PM V 17 20 edwyr tud Feli, /Ar bob terfyn torf am ri, /Ac ar bob terrwyn torri. /Mabddysg yw i'm llyw llu rhif se GG II 31 29 /I an diburaw og an camwedd. /Treiswr yw angau ar bob trosedd, /Tramaint, nid cywraint an cywrysedd. /O PM V 26 138 rfod, /Mor huysgwr gw_^r yn gorfod - ar bawb, /Ar bobloedd anghydfod. /Caniad Duw, ys diau ei fod /I'th LlF1 II 2 9 fy nerth, /Ar orwyddawd berth ydd ymborthaf, /Ar borthloedd torfoedd achoedd uchaf, /Ar byrth agored, D-4 VI 20 85 ynt fflam /A'u ceisiai fal y'u cawsam. /Cawsam ar Bowys, beues goeth, - gestyll, /Eu gostwng oedd anoe CBM IV 5 112 gware a_^ Lloegrwys, /Gwalch balch oedd bwlch ar Bowys. /Llas arglwydd Gwyddrun gwyrfriw - ei baladr, OC II 14 11 corn yn llaw Rys yn llys llyw ced: /Llys Owain ar braidd yd ryborthed - eirioed, /Porth mil a glywy, py CBM III 26 73 Fanawyd, /Rhuthr toredwynt gwrdd gorddyfnwyd - ar brain, /Ar breiddin y'i magwyd. /Ef o'i barth nid gwa CBM IV 5 143 br llew, Lloegr ddilain, /Ar win, ar breiddin, ar brain, /Ar fedd o feddgyrn Owain CBM IV 5 143 oddew /Arllwybr llew, Lloegr ddilain, /Ar win, ar breiddin, ar brain, /Ar fedd o feddgyrn Owain CBM III 26 74 uthr toredwynt gwrdd gorddyfnwyd - ar brain, /Ar breiddin y'i magwyd. /Ef o'i barth nid gwarth gwaredw CBM III 16 110 riaeth, /Gorpo tey_"rnfar tywysogaeth - brudd /Ar Brydain diriogaeth! /Gorfawr glyw glewyd dialaeth, /G CBM IV 14 9 erddawr. /Cerddawr, cynghraffawr cynghreffin - ar bryf /O bryfed cyntefin, /Barddai ceir, beiddiai bydd DB VI 35 69 r Saesneg /Pan aeth ar osteg i dir Panna. /Dwy ar bymtheg, drwg a wnaeth yn amlwg /Pan gerddwys ei fwg DB VI 35 67 ys, /Pennaeth ni wystlwys, ef a wystla; /Unfed ar bymtheg o Faelawr Saesneg /Pan aeth ar osteg i dir Pa LlF1 II 2 10 rthaf, /Ar borthloedd torfoedd achoedd uchaf, /Ar byrth agored, trwydded treiddaf. /Treiddais a gerais GYC VII 40 1 Y Gw_^r a'n rhoddes rhiniau - ar dafawd /Ac arawd a geirau, /A'm troses i gyffes nid g GYC VII 40 36 arwn y Gw_^r. /Y Gw_^r a rannawdd inni riniau /Ar dafawd ag arawd a geiriau, /A'n creawdd o bridd a phr MG VII 32 56 , dial eisau, /Na gwneuthur da, na thraethu da ar dafodau. /Hynny a wnaeth ganedigaeth deg wyneithau /U BF VII 52 22 , foliant cynnar, /Gw_^r hardd-ddeddf dileddf ar da_^l branar, /Gw_^r a wnaeth a_^ gwayw gwyar - yn co MG VII 32 30 wydd tadau, /Gwylwyr cywrain, gwy_^r y dwyrain ar da_^l brynnau, /Pawb olynol gwneynt trwy reol ran wyl EGM I 27 33 lan Eurddonen er Ei ddoniau, /Can gur a dolur ar da_^l gliniau, /Can gymryd penyd penelinau /Ym muche SB II 24 19 yw, trillu rhagddaw, /A barf ar farf, ac Eingl ar darf godwrf giliaw, /A thref tra thref, a llef tra ll EW VI 6 5 geilw, balch y'i gelwir. /Rhy'i gelwir ar dir, ar deiror - Prydain, /Gw_^r urddain gwryd Po_^r, /Yn haw CBM IV 4 229 /Cyrn cenynt, cerddynt carnweilwion - ar dir /Ar derfyn Caer Lleon. /Eurllew byd, esbyd esborthion, /E CBM III 17 18 n. /Gwirawd Owain llary (llachar - ei derfysg /Ar derfyn ei esgar) /Balch y daw yn llaw lluchfar, /Medd D-3 VI 19 36 on, /Dethol, ymhlith saint doethon, - Lywelyn /Ar derfyn gwiryn y gweryddon PM V 20 25 ffwyr ddylud ffe_^r. /Ffwyr ffysg, aerderfysg ar derfyn - Lleon, /Llyw Prydain, Llywelyn, /Dygen rwyf PM V 23 182 anchwant. /Mad tywysaist lu, Loegr irddant, /Ar derfyn Mechain a Mochnant; /Dy gynnygn ni gennynt cw GM I 9 156 euddiniawn drefydd, /Neu dremyrth Efrawg Gaer ar derydd, /Ac wrthyf cyferchynt, `O deyrnedd Prydain /P EG VI 18 59 claer cleddyf heb wain /A chan llu pannu pen ar digrain /A chan llaw lludwaw Llanhuadain, /Cilgerran EW VI 6 5 lch a'i geilw, balch y'i gelwir. /Rhy'i gelwir ar dir, ar deiror - Prydain, /Gw_^r urddain gwryd Po_^r, CBM IV 4 228 glyfion. /Cyrn cenynt, cerddynt carnweilwion - ar dir /Ar derfyn Caer Lleon. /Eurllew byd, esbyd esbor PM V 5 29 didorres - yn llid, /Llu daear a'u hoffes, /Un ar dir, ar dorfoedd 'n ei dres, /Yn Arfon yn arwar trach LlF1 II 2 1 Ardeml gwir ar dir arddwyreaf, /Ardyml, gwy_^r eryr y'th farnaf. /Ar CBM IV 6 147 yr dyfnfrys Dyfneual. /Cysyniws cysefin ddial /Ar dir Caer er cadw ei arial; /Cleddyfau goruthr, cleddy CBM III 14 4 add heb rif, /Ac o du gwaedlafn gwaedlif, /Ac ar dir cynnygn cynnif. /Cynyddws aerflaidd, aerflawdd - LlF1 II 2 62 meddaf. /Mi a fu_^m gennwch, can awch barnaf, /Ar dir Deheubarth, diau byrth naf. /Mi a fu_^m gennwch, DB VI 25 39 n. /Cyn adaw y byd gyd gyfrin, /Can hoeddl hir ar dir deyerin, /Cyn dyfnfedd ysgyrwedd ysgrin, /Cyn dae PM V 24 69 /Na'th orsaif na moel na myngawg. /Boed dy wir ar dir, dormennawg - dyhedd, /Gan mlynedd yn hedd, yn hy D-5 VI 36 25 , Creawdr buchedd. /Cyfiawn a edau cyfannedd - ar dir; /Enwir, difenwir ei etifedd. /Archaf arch i'm Na PB VII 9 22 i chyfannedd. /Cyfannedd, walch, dy falchgorn /Ar dir ynial Dywalwern! /Eurbost cad aerbyst cedyrn, /Er CBM IV 4 220 chws ar wlad, ar wleddolion - medd /A meddiant ar dirion, /Gwledychawd molawd mil feirddion /I foli tei GB II 26 20 t. /Ef cymerth er Duw ddioddeifiaint - yn deg /Ar don a charreg, a chadw ei fraint, /A chyrchu Rhufain, CBM IV 4 194 r a'i llanwai; /Gwyach rudd gorfudd goralwai, /Ar doniar gwyar gwonofiai, /Gwyddfeirch ton torrynt yn e DLlM II 18 32 yn Lloegr /Yn llosgi ei threfydd, /Gwelai dorf ar dorf ei gilydd, /Gwelai darf ar dyrfa oswydd. /Ni wel PM V 5 29 - yn llid, /Llu daear a'u hoffes, /Un ar dir, ar dorfoedd 'n ei dres, /Yn Arfon yn arwar trachwres, /A CBM III 5 78 aith. /Nid af-i ar hirdwf ni da_^l hirdaith /I ar draed awel y drydewaith! /Ni thewais ermoed o'i moli CBM IV 2 7 er gyngreddf anneddf annio_"lor. /Aer a wnaeth ar draeth a dreithitor /Rhwng Arfon beues a mynwes mor; CBM III 16 117 Anrhydedd farchogaeth!) /Gorun torf twrf aches ar draeth, /Gormes draws, gwenwynfaws, gwinfaeth, /Gordd CBM IV 18 16 ! /Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchaf, - ceinfolawd /Ar draethawd a draethaf; /Neud milioedd a'th fawl, Fodry GM I 8 64 au fan, cynhorawr ffosawd, /Ar barabl perwawd, ar draethawd dras, /A'm cyhudd am udd iawn esillydd Idwa ES I 16 6 y canaf, ar fraint canon, /Ceinwawd o'm tafawd ar draethawd drw_^n. /Llathraid fy marddair wedi Myrddin PM V 5 37 ar yn ysgwn ddarpar, /Yn llachar ein lloches. /Ar draethell ni draethwyd neges /Mor orflwng gyflwng gyf GM I 8 36 ion lli, /A'r drydedd dros fo_^r o Norddmandi /Ar drafferth anferth anfad iddi. /A draig Mo_^n mor ddru PM V 26 52 reuedd! /Rheuedd tey_"rnedd ti biau - i drais /Ar drawsfalch gyfri_"au, /Rhysfa dygn dugost wy goddau, PM V 19 34 gyfarchaf, naf ni edfyn - beirdd, /Megis bardd ar dremyn: /Hawl greddfawl, cedawl, cadedwyn, /Hael, hyw CBM III 11 49 diweddwyr dyfod. /Cynneddf i Bowys ban e_^l - ar dremyn /I derfyn diogel /Na bo tro tramwy gyfarchwel, GM I 9 74 ]liais o'r gyfergyr /Cr[ ] yn ehegyr, /Cymynid ar dres droch lynges ly_^r. /Lluch fy nghleddyf, fy nghe CBM IV 6 182 chir - ei feirch /Ac i feirdd yd roddir. /Tarf ar dres o'i drais a welir, /Twrf yn nhorf, yn nherfysg a PM V 23 127 elator pwy'i lluddio! /Llwrw Fochnant edrywant ar dro, /Llwytgun llwyd llithwyd am honno, /Lletgynt Arg GB II 26 40 'n gwrthfyn wrth nad ofnawg /Ar drugaredd Duw, ar Drugarawg. /A garo Dewi, da diffreidiawg, /A gaho a'e GB II 26 40 lluosawg, /Ac ef a'n gwrthfyn wrth nad ofnawg /Ar drugaredd Duw, ar Drugarawg. /A garo Dewi, da diffrei CBM IV 9 96 fal gw_^r yn addwyn /Yn Saint Cle_^r cleddyfal ar drwyn. /Llathrai lafn uch afn, uch afwyn, /A llif cra PM V 26 94 ethed, /A'm rhoddes ryodres rifed /A drych aur ar drychan tudded. /Ef gorau rhiau rhyaned /Er Arthur, CBM III 16 207 dfar, drudfalch ne_^r. /Drudlwyr ei draffwyr i ar dryffun - feirch /O'i drafferth rhag Ffordun, /Saeson EG VI 18 41 ng ngwisgoedd yn ymosgrain /A'r llinyn ar dynn ar du celain /A llinon rhag bron rhag bro eurgrain; /Tyr LlF2 VI 8 35 f difradw, rhwym achadw Mechain. /Rhybudd drud ar dud gwolud gwylain - blaid, /Mal ydd eid yn rhaid yn GB II 26 147 eg; /O'r Llyndu, lle'd fu llid gyhydreg, /Hyd ar Dwrch, terfyn tir a_^ charreg. /Dothyw i Ddewi Deheub CBM IV 10 8 rhag dy fa_^r, ca_^r cerddawr, /Ar dy byrth, ar dy borthawr. /Aswynaf, archaf (eirchiad - y'm gelwir) CBM IV 10 8 llawr, /Nawdd rhag dy fa_^r, ca_^r cerddawr, /Ar dy byrth, ar dy borthawr. /Aswynaf, archaf (eirchiad CBM IV 10 24 saif tey_"rnedd, /Ar dy dorf, corf cywrysedd, /Ar dy deilu teilwng medd. /Meddgwyn eu gwirawd, meddgyrn PM V 2 28 rwyf, no rhifedi - meirch /Marchogwyr hyd bell ar dy deithi. /Gwell wyt, un edmyg treisyg, no'r Tri - / CBM IV 10 23 haelonedd - worsaf, /Ni'th orsaif tey_"rnedd, /Ar dy dorf, corf cywrysedd, /Ar dy deilu teilwng medd. / CBM IV 10 11 irchiad - y'm gelwir) /Nawdd Cywir Cyngwastad /Ar dy ddrysau, aer ddrusiad, /Ar dy ddrysawr, gwawr gwen CBM IV 10 12 ywir Cyngwastad /Ar dy ddrysau, aer ddrusiad, /Ar dy ddrysawr, gwawr gwenwlad. /Aswynaf awch nawdd, na PhB VI 12 17 cyhoedd, lew cad, /Ym mhob rhiw rhyfel arnad. /Ar dy fawlfar, pa_^r pymllyng, - na'm gwartha, /Na'm gwr EW VI 1 10 wr ddewrwyr, mae y ddelw - y gallwn /Na byddwn ar dy helw? /Hardd i fardd fod i'th arddelw, /Hawdd i'r CBM IV 10 4 oniawg wyf finnau) /Ar dy wy_^r, eryr aerau, /Ar dy wlad, wledig Deau. /Aswynaf, archaf arch fawr - i CBM IV 10 3 (diamau - dy ddawn /A'th ddoniawg wyf finnau) /Ar dy wy_^r, eryr aerau, /Ar dy wlad, wledig Deau. /Aswy EG VI 18 41 uoedd yng ngwisgoedd yn ymosgrain /A'r llinyn ar dynn ar du celain /A llinon rhag bron rhag bro eurgra PM V 23 119 wyf, nid rhyfedd cyd bo! /Hyd ydd e_^l ei dorf ar dyno - a bryn /Udd breiniawg bieufo. /Llew a'u dug, a DLlM II 18 33 , /Gwelai dorf ar dorf ei gilydd, /Gwelai darf ar dyrfa oswydd. /Ni weled o gred a bedydd - etwa /Ei gy CBM IV 4 97 iawdnen Prydain. /Mal Gwaith Arderydd, gw_^yth ar dyrfain - cad /Yn argrad, yn aergrain, /Uch myrddwyr, GB II 26 145 eleg!): /O Garawn gan iawn, gan eho_"eg, /Hyd ar Dywi, afon firain a theg; /O'r Llyndu, lle'd fu llid CBM III 8 19 redig - tyweirch /Gan draed meirch mawryddig; /Ar ddadl, cynnadl cedfuddig, /Arwydd iawn wladlwydd wled GRh II 28 52 /No'th fa_^r, fawredd ga_^r ganlyn, /Ba_^r sy ar ddaear o ddyn. /Dyn wyd galon rwyd, golau - ei derfyn GRh II 28 12 trydydd, /Doethinab Selyf ysydd /A phryd Addaf ar Ddafydd. /Nid gnawd it, Ddafydd, na dde_^l bryd - am CBM IV 1 12 Degeingl diredd, /Gwaedlaw ar ddarwedd, gwaed ar ddarwain, /Cyfarfu ddreigiau, rhiau Rhufain, /Ac esi LlG VII 24 32 w a chalanedd - crau, /Ac odduch gwadnau gwaed ar ddarwedd. /Draig Arfon, arfod wythlonedd, /Dragon dih CBM IV 1 12 Cyfarfu ag Eingl am Degeingl diredd, /Gwaedlaw ar ddarwedd, gwaed ar ddarwain, /Cyfarfu ddreigiau, rhia PhB VI 15 37 n anwar gyfar gyflafaredd, /Ni dderfydd awen i ar ddarwedd - traul /Tra fo lloer a haul ar eu rhodwedd; LlF2 VI 10 8 yn gater. /I achubaw nawdd ni wader - ydd af /Ar ddau hynaf Naf, ni bydd ofer. /Erchi porth Dewi parth CBM IV 16 224 ith y winllan, /Ac yna daw brawt, braw gyman, /Ar ddeau fy Rhiau fy rhan PM V 13 33 rhad rhwydd, /Gwy_^s eisiau aerglau arglwydd. /Ar ddeau Rhiau, Rhwyf goruchel - nef, /Yn addawd Mihange LlF2 VI 10 27 - a ddaw /A'r trydy i law y Lusiffer /A'r ddau ar ddeau yng ngoleuder, /Yng ngolau drefad a fad foler. PM V 14 34 waf fy nghalon don fal tandde /Yn llosgi erddi ar ddeddf cynne. /Diameth wosgeth o wisg eurdde, /Diamau CBM III 10 69 , /Hil Gwriaeth Ysgoyw ysgwydfriw. /Trydedd yw ar ddeg a ddigawn - rhaclod, /Yn rhagod rhagorddawn, /Ff CBM III 10 73 , /Ffaw gyngyr ffwyrwyr Ffynudiawn. /Pedwaredd ar ddeg, ardduniant a gaiff, /Arddunwawd diatreg, /Cynif DB VI 35 57 , /Dibellt a_^'i fflamwellt y'i fflemycha. /Un ar ddeg diwraidd Elfael, fro Hyfaidd, /Arwraidd o flaidd DB VI 35 63 Eryri /Arwystli Ceri ger Caer Efa; /Pedwaredd ar ddeg, pan ddug achwaneg, /Dwyn Cedewyng deg, Duw a'i LlF1 II 5 13 emynt /Fal nas cyrraedd gwynt gwaneg. /Trydydd ar ddeg, trwy deithi, /Mawr uthred gweled gweilgi, /Pryd LlF1 II 5 9 thegfed dydd cyn Dydd Brawd. /Y pedwerydd dydd ar ddeg /Yd gyrch mo_^r mawr atreg /Yn nyfnder daear dre CBM III 11 79 rllawen, /Pedair cynneddf, cadw cadr urdden, - ar ddeg /Yr ddugant o Feigen LlG VII 27 23 g ban rifed /Gan saint braint Brenin Gogoned. /Ar ddehau Mab Duw bo ei dynged - ef /Drwy gaffael porth PM V 25 10 rnedd, eryfais ei fedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ar ddehau rhi; /Eryfais ei win o'i falch fuelin /A'i wis IRh VII 29 9 r /Lle rhed olwynawr o Elenid. /Mi a wyf erddi ar ddelw ermid, /Mwyfwy y'm tramwy tramawr edlid. /A mei GM I 7 26 wel /A hywydd olo_"ed; /A hwyaf arnaf ernywed /Ar ddeurudd Fadawg fod tydwed. /Tydwed doydd fedd! rhith GB II 26 286 tiredd, /Dybuant i gyd i un orsedd, /I Frefi, ar Ddewi dda ei fuchedd, /I gymryd Dewi di gymrodedd /Yn GB II 26 209 ey_"rnged /Ar fab Non haelfron, hawdd ogoned, /Ar Ddewi fab Sant syndal dudded, /Dewi mawr Mynyw, mad y EGM I 29 31 yw gware gwayw ac arwydd, /Addfwyn fydd ysgwyd ar ddewr ysgwydd, /Addfwyn huysgwr gw_^r a gorwydd, /Add CBM IV 6 196 au a ddygir, /Trwy orddwy yd wrdd gymhellir, /Ar ddigardd gyngran cyn gorun gwaedlan, /I glodfan yd gl CBM IV 1 60 o pennadur digardd, /Gwelais rhag Pennardd pen ar ddigrain; /Gwelais eu berthladd berthlu yng nghrain / LlF1 II 4 23 d /Heb arfod, heb aerflaidd, /Ac awch byd byth ar ddiwraidd /Mal y bydd beinw wedi baidd. /Wedi Cedifor DLlM II 18 27 'yn nwyn yn herw yn herwydd - daear /Yn herwr ar Ddofydd, /Moch gwnelwyf, mal y gwna dedwydd, /Mi a_^ CBM IV 9 99 f crau a lliw ffrau ar ffrwyn. /Lladdai ddraig ar ddragon drylwyn /Tryliw goch, trylew droch drachwyn. SB II 22 18 dygn, dyganwn o'i anghraith, /Tranc ar ddraig, ar ddragon oddaith. /Gwedi bod fy naf yn nef, ym mhresen LlG VII 25 37 adwen /Nad ydyw i dan gudd. /Gorawenus ddraig ar ddragon prudd, /Gw_'reiddrwydd Emrais dros drais drab SB II 22 18 th! /Tw_^r dygn, dyganwn o'i anghraith, /Tranc ar ddraig, ar ddragon oddaith. /Gwedi bod fy naf yn nef, CBM III 26 121 hynt, /Handid cynt y'i cwynwn, /Nid oedd ddrwg ar ddraig falch gystlwn, /Adoedd da, ei ddedfryd a wn. / CBM IV 1 46 chni trychant celain, /Gwelais wedi cad coludd ar ddrain; /Gwelais rhag terfysg twrf adfirain, /Torfoe PM V 27 25 n: /Tau, Angau, anghyflafan! /Cyflafan fuan fu ar ddreigiau - byd /A bedydd cyn bwyn tau; /Cadr Grist, CBM IV 4 85 yr Nanhoywnain, /Araf yw arwydd ei ddichwain: /Ar ddrud walch, gwrfalch goradain, /Ar hil Rhun rhudd we CBM IV 1 49 sgryn, tarf ymysgrain; /Gwelais drydar crain i ar ddrumain - mo_^r, /Gwelais eu hesgor, ysgar ddilain; DB VI 35 19 isyn dros Glawdd Offa; /Brooedd ysgafael, bryd ar ddrychafael, /I brifdeg gaffael, hael yd hwylia. /Bra ES I 21 10 hwylfawr lewychu, /Ef gwnaeth lloer a llewych ar ddu; /Ef gwnaeth trai a llanw, a llwyr feddu - byd, / DB VI 34 5 myd ry'i medraf, /Cyflawn dawn danfoned ataf; /Ar ddull llawn Llefoed y dywedaf, /Arglwydd fal Cynddelw CBM III 24 172 wyrdd, rhwyf cyrdd cuning, /Rhodded ardduniant ar Ddunoding GB II 26 61 wn ofnawg /Rhag gormes cedyrn Cad Ddybrunawg; /Ar Dduw a Dewi, dau niferawg, /Yd alwn bresen breswyl fo LlF2 VI 10 32 sber. /Ni mad aned neb, ni mad aner, /O edrych ar Dduw a ddifarner. /Ni mad gymyrth arf ni gymer - beny EGM I 28 43 canon arawd, /Can nid o gysgu y daw gwasgawd. /Ar Dduw addef nef fy llef llwyprawd /Yn edrinaw fry rhag EGM I 27 97 Marthin, Mathau, /Marcus a Lucas, Ionas enau, /Ar Dduw fy enaid, cyfraid cyfrau, /Eiriolwch, sefwch yn CBM III 3 93 edir, /A'u credwy, credwch na thwyllir, /Tranc ar Dduw, traethaf na ellir! /Trawd ar ddyn a'u tremyn tr MeiG I 33 15 na'm ffurf erni. /Ernywiant i ddyn ei ddigoni /Ar Dduw yn gollwng gwall fynechi /A'i dycwy yn gam yng ES I 23 7 wared waredd. /Teirffordd y deuant, etifedd, - ar Dduw /Yn y dyfydd pawb i'r Frawd gyhedd: /Uchaf (gwyr GYC VII 43 15 awd yn barawd i'n diburiaw /A'r gwaed yn gired ar ddydd y'i croged, /A'i ddwylaw ar lled wedy r'llidiaw PM V 25 10 . /Eryr tey_"rnedd, eryfais ei fedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ar ddehau rhi; /Eryfais ei win o'i falch fue EG VI 18 62 /Cilgerran achla_^n a chlod goelfain /A chlwyr ar ddyhedd, mawredd mirain; /Yn Aberteifi tew oedd frain LlF1 II 2 60 gon ddraig Gwynedd, dragon o fonedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ni'th omeddaf. /Mi a fu_^m gennwch, can awch CBM IV 6 265 rhuddlanw am gylch Rhuddlan - gaer /A rhuddliw ar ddylan; /Gnawd gosgo gosgordd yn ddiflan /Fal ymosgry CBM III 3 94 ir, /Tranc ar Dduw, traethaf na ellir! /Trawd ar ddyn a'u tremyn trwy ddir /Periglus pellus pell ddygi CBM III 27 20 ; /Trwm a barthred yd berthyn /Y dug Duw dewis ar ddyn. /Dewisws fy ngherdd, dewis - ei enw, /Ei anaw r PM V 14 24 /Neud adnau cogau, coed neud atre, /Neud adwen ar ddyn rhy-ddwyn fy ngne. /Neur ddug Wysg, gantwysg gan HOG II 11 9 /Hoed erddi, a mi genddi yn gas! /Cyd gwnelwyf ar ddyn urddas - o foliant, /Ni'm gwna poen rwyddiant bo GB II 26 249 , /Ni syrthai i'r llawr fawr filltirau, /Namyn ar ddyn urddawl urddynt seiniau. /A Dewi oedd bennaf o'r CBM IV 1 25 _^r gnofain, /Ar gnawd y ciglau adnau ednain; /Ar edrywan gwa_^n gwayw yn adain, /Ar edrywedd gwaed gwa CBM IV 1 26 au ednain; /Ar edrywan gwa_^n gwayw yn adain, /Ar edrywedd gwaed gwaeddai gigfrain: /Marchogynt ar feir LlF2 VI 10 45 uw, ei ddifant pan ddifa_"er. /Trymaf a glywaf ar eglycter - byd /Traserch syberwyd, penyd pynner. /Tra MG VII 32 51 brenin gau; /Rhwystrwyd Erod, greulawn arfod, ar ei arfau, /Lladdwyd meibon gwirion gwynion: gwae eu m GYC VII 40 80 au hirddrwg a phob eiddorwg, /A phawb heb olwg ar ei balau, /A cherwyn boethdan ac ennaint brwmstan, /A GYC VII 40 45 rddrwg a_^'r ffwrn dywyllwg, /A phawb a'i olwg ar ei balfau, /A phob rhyw hirddrwg a phob cyfri_"wg, /A GG II 31 18 dd a_^ llafnau cochwedd /Celain a chathl brain ar ei bronwedd; /Nawfed in rhyred (nid anrhyfedd!) /Llei CBM III 21 64 g Argoedwys, Bowys berchi, /Un perchen parchus ar ei deithi, /Am Fadawg mynawg, mynw haeloni, /Medel gl GYC VII 43 10 Bei meddyliai dyn a'i feddyliaw /A fu o ddolur ar Ei ddwylaw /Gan gethri parawd yn cythruddiaw - cnawd, PhB VI 15 12 dd. /O gwnaeth Golydan gyflafan ddiriaid /(Bid ar ei enaid yr enwiredd!): /Taraw Cadwaladr, colofn elyf EGM I 25 6 esgud esgyrn - eliffant: /Ys gnawd yn irddant ar ei erddyrn! /Llywelyn, llew glwys, Loegrwys lugyrn, / CBM III 24 50 ei lafn o lif gwyar, /Gw_^r oedd ruthr aruthr ar ei esgar, /Gw_^r athrigiad aer, gw_^r athrugar, /Gw_^ EMRh VI 23 8 wng. /Er yn fab i'm rhwyf-i rhywnaeth ystwng. /Ar ei estronion ys drud echwng. /Pendefig Cruciaith mai GM I 7 116 Lloegrwys. /Lliaws bardd a borthid ar ei fwys /Ar ei fedd o felged gwlad Athrwys; /Lliaws eurfail fawr GB II 26 260 au /Ys adwen y maen y maent ill dau. /Ysid hyn ar ei fryn gwyn golau - uchel, /Gan ochel drygoedd drygw GM I 7 115 a glywid, a Lloegrwys. /Lliaws bardd a borthid ar ei fwys /Ar ei fedd o felged gwlad Athrwys; /Lliaws e LlG VII 25 18 Ti gorau rhiau rhuddwisg ar lled /O gywan amws ar ei ganfed; /Ti freisgaf mab dyn o dir Cred - a wn, /Y EW VI 1 18 /Teg goryw fy llyw llafn greulawn - fal gw_^r /Ar ei ga_^r a'i estrawn; /Peryf hael o hil Merfyniawn, / GM I 9 123 in allweddawr oll yn eiddiaw. /Endewais-i eryr ar ei giniaw dynin, /Dyraith Gwynedd gwyar iddaw. /Pan a GM I 14 50 ryderwn gyfnod dyfod Dofydd /A dafnau o'i grau ar Ei grogwydd. /Credasant o'i ddawn yn ddiwenydd /Deudd DB VI 31 23 /Ne_^r, muner mynych ei roddion, /Neud ei hoed ar ei gyfoedion. /Doeth esgyrn gw_^r chwyrn ei ymchwelio GM I 7 120 r orffowys. /Lliaws aes esmwyth falch gaerwys /Ar ei helw a hwylynt tra Llynnwys; /Lliaws cleddyf claer CBM III 3 188 byd: /O'i adaf etewyn tanllyd /Y dyfu, a dail ar ei hyd; /Gwyrth arall, gwerthfawr ei ddedfryd, /Gran LlN II 17 3 n, - ceirw, /Cyd bai ef, ni roddwn; /Bodd bryd ar ei hyd yw hwn, /Fal y'i cefais y'i ceisiwn. /Goddau b CBM IV 5 31 onwy, /Cad orddwy, orddawn fawr, /Gwrdd ei law ar ei lafnawr, /Gw_^yl hael, gwrafael gwriawr. /Gwrfan g PM V 26 76 nid tynged, /Aerwyr sy_^r, syrthiws eu rhifed /Ar ei law a'i lafn wyarlled. /Arwr Dinefwr, dinamed - A MeiG I 33 98 m ei Thad, ei theg urddas. /A'm heiriolwy Mair ar ei Mapgwas /Nad elwyf yn llwgr yn llog Iddas. /Na'm g ES I 21 42 asanaethu. /A'm dyfynno Duw i'm dyfynnu - nef /Ar Ei nawdd a'i deulu GYC VII 40 86 l corniog a chethrau osglog, /A chyrn sefydlog ar ei sodlau, /A phob dychymyg i drywanu cig, /A phob co GYC VII 40 41 awg a'r cythraul cornawg /A'r cyrn llymsodlawg ar ei sodlau, /A'r llygod pengarn a_^'r gylfinau carn, / CBM III 16 147 nor /Gw_^yth fore yn rhagre rhag io_^r, /Trais ar ei ysgwyd rhag ysgor - Dinteirw, /A gwy_^r meirw rhag DB VI 27 20 am ddwyn lleurwydd - frwyd, /Llafuriwyd ysgwyd ar ei ysgwydd. /Llew yn aer, llyw taer am y Teirswydd, / GYC VII 43 21 anghrain wedy r'greiniaw, /Ac o_^l ffrowyllau ar Ei ystlysau /Er gwneuthur angau a phoen iddaw, /Er pr ES I 23 28 dd einym cymodlonedd - cwbl, /Cyn cablu o Dduw ar ein buchedd. /Pechu yr ddigonsam o gam garedd: /Amgyr CBM IV 18 53 Llyw, ein llwyr nodded /A farn wrth ein gwaith ar ein gweithred; /Ac Ef, Arglwydd nef, tangnef tynged, CBM IV 18 24 fwy no rhaid rhad mwyaf /Rhwyf cedyrn yn cadw ar eithaf. /Neu'm dychryn meddwl a feddyliaf /O bechu a HOG II 10 7 oyw ei dwyre o du gweilgi. /A'r wraig a lewych ar eleni /Yn ynial Arfon, yn Eryri, /Ni ddirper pebyll, MB I 3 98 dd grym angor, eisor Mechydd, /Marchogai esgar ar elorwydd! /Arbennig cenfaint, ceraint weinydd, /Cynre LlG VII 28 12 Dre-wen yn boeth gennyd, beithiawg - rwyf, /Ac ar Elsmer glwyf, glud fygedawg. /Rhugl eryr ongyr, anger MB I 3 138 ed bedydd. /Dewisais innau (nid gau ddefnydd) /Ar emys ei lys a'i luosydd: /As rhoddwy fy Rhe_^n ran dr CBM III 16 212 wrddlan ddihafarch gwrddnen, perchen parch, /I ar erchfarch feinllun, /Gwrfawr glyw a glewyd ar-n-un, / D-3 VI 19 5 in addef addwyn dirion. /Y'm ce_^n o'r lluoedd ar erllyrion /A ddugost yn ffyrf rhag Ffaraon /Pan ddae EGM I 26 42 argel isel ysy'm poeni, /Lludd gwen lliw arien ar Eryri. /Archaf i'm Harglwydd, Culwydd Celi, /(Nid ef LlF1 II 1 45 oeth beunoeth beunydd, /Pan ddyfu chwant syllu ar esillydd - Ymer /Aber Menwenfer ucher echwydd. /Uchel GM I 7 104 gr yng ngrwn, gwelais ais yn dwn, /A thon waed ar estrawn. /Gwelais hael yn heiliaw ban llawn, /Yn medd DB VI 31 67 , /Tri chlo_"yn pennyn penguchogion, /Tri chlo ar eu bro rhag bradogion. /Trwy eirioledd Pedr, pen por DB VI 27 90 fryd. /Ei deulu a delynt yng ngryd /Delwau aur ar eu cyfeiryd; /Ei wyrda oedd dda, oedd ddiwyd - pob un CBM IV 6 24 rychion rhag tra chythrudd - gwayw /A gwaedlin ar eu grudd. /Grudd fuddig wledig, wlad ohen, /Grugunan MB I 3 121 _^r goferai, gwyrai onwydd. /A'r maint a ddyfu ar eu hedrydd /A ddug o'i gadau chweddlau newydd! /Cad DB VI 31 61 araf, pennaf penadurion, /Tri arwydd, hylwydd ar eu holion, /Tri arwr, eurdwr eurdorchogion, /Tri eryr CBM III 11 44 , /Yn neb llys, yn neb lle anhawdd /Nad ef daw ar eu llaw lletgawdd. /Cynneddf i Bowys cynosod - yn aer GB II 26 221 u /Rhwng Mynyw a'r mo_^r, mawr a droau /A fydd ar eu llu-hwy lliw dydd golau, /Collant a'r llygaid a'r PhB VI 15 38 wen i ar ddarwedd - traul /Tra fo lloer a haul ar eu rhodwedd; /Ac onid trech celwydd no gwirionedd /Ne CBM III 11 59 on - berth /Ni borthynt anneddfon, /Yn eu byw, ar eu rhyw roddion /Na rennid rhannau cynyddon. /Cynnedd GYC VII 40 3 ab Duw /Ac y doeth i'n gwared; /Braint y saint ar eu seithfed /Bedydd a chrefydd a chred. /Dyw Llun, na CBM III 3 35 ant iawnwedd, /Iawn i Dduw ddifanw eu rheuedd /Ar eubryd eu bradawg fuchedd /A'u gweryd, ac Ef a'u gome PM V 4 52 ion, /Yn eurdud derwynddrud tirion, /Yn eurdwr ar eurdorchogion /Yn eurdorf cynnorf cynreinon, /Yn eurg CBM III 12 9 eisiawn, llas eu hynefydd. /Hynefydd arglwydd ar eurglawr - Powys, /Porthes glwys gloes waywawr, /Glyw PB VII 7 4 llwrw na wy_^s; /Oedd argledr gwir dir dilys /Ar eurglawr yr Arglwydd Rhys. /Mab Rhys, eurbost llys, a GB II 26 208 Dyfed, /A they_"rnedd ethynt a_^ they_"rnged /Ar fab Non haelfron, hawdd ogoned, /Ar Ddewi fab Sant sy LlF1 II 2 38 nam arnaf. /Dygyrchais-i Powys, peues tecaf, /Ar Fadawg mynawg, myn yd garaf; /A nu neud ethyw llyw gl MeiG I 33 97 gwanned tras. /A'm heirolwy Saint Esechi_"as /Ar Fair fam ei Thad, ei theg urddas. /A'm heiriolwy Mair LlF2 VI 10 87 i ddyn /Onis rhyddilyn o ddylyed. /Eiriolaf-i ar Fair fy eirioled, /Er ei dwy garedd na'm digared: /Yr CBM IV 13 4 s gwna pawb na bo pennaf, /Ni wnaeth Duw fwlch ar falch naf. /Naf ym mhresent yw ne_^r wenwlad - rwyf / IRh VII 30 10 byr my_^r morfe_"ydd - dylan /Pan llewych huan ar fan fynydd. /Llywy fun fy hun aeth o'i hedrydd, /Llyw CBM III 25 12 ddes a fai lai, /Nid arfanwl fudd fyddai, /Nid ar fanarch y'n parchai. /Nid ar a'n perchis a'n peirch - PB VII 15 8 dylwyth, /Llawer cerddawr, gwawr gwawdfaith, /Ar fa_^r am dy farwoliaeth. /Marw Rhys, draig enwerys, d SB II 24 19 lyw, a llyw tra llyw, trillu rhagddaw, /A barf ar farf, ac Eingl ar darf godwrf giliaw, /A thref tra th CBM III 16 243 ydan drefred, /Yd wanai wanar, yd waned: /Barf ar farf, a'i arf yn greuled, /Ta_^l tra tha_^l, tranial GM I 8 44 ar, ar ba_^r beri, /Ar ffwyr ffwyr ffyrfgawdd, ar fawdd foddi; /A Menai heb drai o drallanw gwaedryar, D-5 VI 36 29 chollau, doll gan dyllwedd: /Ei ddwy fron a fu ar fedd - ei Arglwydd /Na fyro awydd yn oferedd. /Ei gor CBM IV 5 144 oegr ddilain, /Ar win, ar breiddin, ar brain, /Ar fedd o feddgyrn Owain HOG II 9 4 yned (cyni'm cared yn rhwy) /Rhy eiddun ofwy i ar feingan /I edrych fy chwaer chwerthin egwan, /I adraw CBM III 5 74 th, /Gorddyfniad bual buarth meddfaith. /Gorau ar feinwen fyned eilwaith, /Na chymydd a_^ hi o hir obai CBM III 1 27 ryr ar gynrain er yn gynran, /Ergyrwayw cyngad ar feirch cyngan, /Erlyniad, fleiniad, flaidd cynfaran. MG VII 32 40 r Fethlem (nid er methlau) /Doethan' yn rhwydd ar feirch ebrwydd, wiw ebrannau. /Disgyn yn ffysg (seren CBM IV 4 168 dd cerddynt, mal cynt Celliwig, /Ar wy_^r wawr ar feirch mawr mawrthig, /Ffraeth leision, leisiaid gynh CBM IV 2 34 nitor. /Arglwydd a'm cynfaeth, cyn fy hepgor, /Ar feirch pasg yng ngwasg, yng ngwisg borffor; /Arglwydd CBM III 13 57 d bryd, brysiaw i ymdaith, /Heirdd feirdd fudd ar feirch rhudd rhawngaith): /Hael, hebod ni hebaf noswa CBM IV 1 27 edrywedd gwaed gwaeddai gigfrain: /Marchogynt ar feirw, ar fil frain, /Marchogion Brynaich branes Owai HOG II 6 36 , /Mor bell o Geri Gaer Lliwelydd! /Esgynnais ar felyn o Faelienydd /Hyd yn nhir Rheged rhwng nos a dy HOG II 12 12 decant cynran a'i ciliai, /Cyfarf heb un farf ar Fenai PM V 23 167 edrywant, /A Dinbych, gwrthrych gorthoriant - ar fil, /A'r Foelas a Gronant, /A Dinas Emrais amrygant, CBM IV 1 27 gwaed gwaeddai gigfrain: /Marchogynt ar feirw, ar fil frain, /Marchogion Brynaich branes Owain! /Celyrn PM V 5 21 ywa_"es - na_^g /Nac uchel na hanes. /Ef filwr ar filwyr didres /A_^'i filioedd cyhoedd cyfaeres. /Ger PM V 23 176 feddiant. /Neur orwyt, yng ngorenw Morgant, /Ar filwyr Prydain pedrydant. /Mad ymddugost wayw, mad y' GM I 8 76 dwen ar naid amlaen yng ngawr, /Aml ei lafnawr ar flawr flaidd ddas. /Abraidd im arwar ar ba_^r Golias, MeiG I 33 52 w ddwyn yr Eiddaw! /Eidduniant i ddyn ei ddwyn ar foes /I gymryd crefydd Cristionig groes, /Anwogawn wo CBM III 5 90 fanwl, gwa_^r feddwl faith, /Gorne gwawr fore ar fo_^r diffaith. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn arlwy, D-3 VI 19 15 ugar, gwa_^r, gwae dy alon! /Gwnaethost ffordd ar fo_^r i hwylforion - gynt /Ac yn eu lluchynt llochid CBM III 4 1 Gwelais ar forwyn fwyn, fawrhydig, /Golwg diserchawg, syberw, ce ES I 16 5 rhaid in amau llyfrau lleen. /I Grist y canaf, ar fraint canon, /Ceinwawd o'm tafawd ar draethawd drw_^ LlLl II 16 53 /Gw_^r yn gware llawesan. /Dygychwyn, gennad, ar fraint ceiniad - call /A'th ddeall a'th ddyad! /Cyrch GB II 26 109 /Rhoddes Duw Dofydd, defnydd - o'i foli, /Dewi ar Frefi, fryn llewenydd, /Rhagor mawr uch llawr rhag ll GRh II 28 42 . /Cerennydd, herwydd or na haeddais - fa_^r /Ar freienin Cemais, /Y harchaf, llary naf llednais, /Lly GYC VII 43 1 Och hyd ar Frenin fraint ucheldaw, /Haeldad, goleuad llygad a ll PM V 23 137 r gychwyn, a fyn a fynno. /Llwyr y dyd ei fryd ar fro - Gadwallawn /Fab Cadfan fab Iago, /Llary ysbar, IRh VII 30 5 ei charu o'i chaer newydd. /Hwyl orne heulfre ar froydd - glasfor /Pan fydd gloyw goror gorwymp lethry OC II 14 6 drefred. /Deon a yrrais ddygyhused, /Diarswyd ar frwydr, arfau goched! /A rygoddwy glew gogeled - rhag CBM III 26 52 Cerddorion cerddasan rhagddudd /Ar llary fron, ar Frynaich gystudd, /Cerddau dwfn deifniawg ysy uddudd, DB VI 35 8 ryd, llawr gorfawr gwryd, /Llwyr y dyd ei fryd ar Frynbuga. /Lloegrwys i gysgu lluddwyd o'i ddeutu, /Ll GB II 26 246 glywid, gloyw ei eiriau. /Cyn syrthai frwynen ar frynnau - o nef, /Nefoedd i gadau o'u hanoddau, /Ni s PB VII 2 17 gawr ysgwydfawr, ys gwna_^i. /Ys gwna_^i Rhys ar frys arlwy gwledd - branes /Cyn prynu tangnefedd, /Pa PB VII 15 1 Dugost Rys ar frys o'i fro, /Dig im o'i ddwyn, gw_^yn gyfle; /Da y PM V 4 25 Am olud termud Dey_"rnon; /Fy nhafawd yn frawd ar Frython /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon. /Mi i'm dedd OC II 15 39 annerch - neb /Oni bydd fy ngordderch; /Dywan ar fuan feinerch, /Dywed ein dyfod Lannerch. /Dygychwyn, CBM III 5 49 is rhyborthes neb, na'i thebyced! /Ni rhifaf-i ar fun fod yn galed: /Nid clod fy ngwrthod gwrth fy na_" CBM IV 6 207 tor ymdwr am Drwyd - hefelydd, /Twrch terydd i ar fwyd, /Caffawd beirdd eu budd yn ydd wyd, /Ceffid noe EGM I 27 36 wag er geiriau - maswedd /A ddoeth eithr mesur ar fy ngenau. /Porthaist er pym oes gloes glas ferau /Py CBM III 8 2 ryn Actun cannun - neu rifais /A_^'m rhuddlafn ar fy nghlun, /Ar un trai trychan catgun, /Ys elont i ne PM V 22 6 emynu tramwy - rhwng Lle_"yn, /Llewychedig aur ar fy nghyfrwy, /Ac eurawg Arfon ac Ardudwy, /Ardal dwfn GM I 9 20 ddau, lluch ydd ardwy - glew, /Llewychedig aur ar fy nghylchwy. /Cyfun-westlawg dyfr, dydd neud gawy, / CBM III 26 131 mawn, /Aergorf torf, twrf goddaith wrth gawn. /Ar fy ngrudd am feirddfudd falchddawn /Neud difwng deigr PB VII 7 13 , /Rhodd ddigraff, rhoddion ddigrawn. /Digrawn ar fy ngrudd dagrau - am Forgant, /Neu'm cynwant clwyfia CBM III 27 6 cyfliw, ydd ym cyfludd - gwe_^n, /Gwyn y cawdd ar fy ngrudd /Hoen amdrai am draws lofrudd, /Hoed hydr a DB VI 29 27 rwyf y darwyf, im neud arau, /Amlwg yw cystudd ar fy ngruddiau. /Aml y'm gwnaeth hiraeth hir anaelau /A CBM III 1 29 fleiniad, flaidd cynfaran. /Arwar fy ngwrddfar ar fy ngwrddfan - rwyf, /Canwyf - py ganwyf? - catglwyf DB VI 30 85 o arglwydd rwydd anrhydedd. /Ef a'm talai aur ar fy mysedd, /Nid ef a delid drwy dalarwedd; /A_^ Dafy LlF1 II 2 7 rain Owain a geinganaf. /Arwymp fy nhrafferth, ar fy ne_^r fy nerth, /Ar orwyddawd berth ydd ymborthaf, MB I 4 24 edy dawn awen, amgen ynni, /Amdlawd fy nhafawd ar fy nhewi. /Mi, Feilyr Brydydd, berierin i Bedr, /Por CBM III 24 112 r, ca_^r co_^r cyfrben, /Medrais fodd fy rhwyf ar fy rhwychren; /Mechde_"yrn meddgyrn meddgwyn peniadur IRh VII 29 12 /A meinoeth y'm doeth, o detholid - neb, /Lliw ar fy wyneb ni llwyr edid. /Mynawg dawedawg deg gyfnewid GM I 9 34 lluch ei annwyd - yng nghad, /Llewychedig aur ar fy ysgwyd. /Lliaws a'm golwch ni'm gwelsant ermoed /O EGM I 29 6 puchswn arwydd - crog, /Ymddwyn croes er Crist ar fy ysgwydd. /Angau i'r enaid (afraid afrwydd) /A ddaw HOG II 7 5 rwisgwys afall arall arwydd. /Gorwen fy ysgwyd ar fy ysgwydd - i drais; /Cerais ni gefais gyfai awydd, CBM III 10 26 l welygordd fawr feirdd welling - a'm peirch, /Ar fygr feirch, ar fygr fyng; /Bleiddiau torf terfysg di CBM III 10 26 feirdd welling - a'm peirch, /Ar fygr feirch, ar fygr fyng; /Bleiddiau torf terfysg diechyng, /Bleinia PM V 25 12 is ei win o'i falch fuelin /A'i wisgoedd eurin ar fynogi. /Yn llys Aberffraw yn llochi - barddrin, /Yn LlG VII 25 42 d a_^ Nudd. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnaidd udd /Ar fyrdd cyrdd, cerddorion dduhudd. /Aer yrdang cyfrang, EMRh VI 23 28 iwedd-ef, ddi-fefl hebrwng, /Yni fo ei orffen ar ffordd deilwng, /Yn nhygiant trigiant, ddraig ddiystw EMRh VI 23 23 i ardal na tha_^l na thwng. /Gwnaeth drwy ainc ar Ffrainc ffrawdd annheilwng /Ac ergryd a chryd a chreu PM V 26 15 gorfoledd. /Torraist Gaerfyrddin, torfo_"edd - ar Ffrainc, /Llawer Ffranc ar adwedd; /Ac Abertawy, tref CBM IV 6 223 /Mor gadarn ei ffwyr ar Pharaon - Ffrainc /Ac ar ffrawdd o wystlon: /Am ddau ystlys dwfr dofn afon /Ym GM I 7 111 n Lleisiawn. /Lliaws twr twnfriw a gwaed ffrau ar ffriw, /A Ffranc trwch tra Thafwys; /Lliaws torf o de CBM IV 9 98 uch afn, uch afwyn, /A llif crau a lliw ffrau ar ffrwyn. /Lladdai ddraig ar ddragon drylwyn /Tryliw go GM I 8 23 /A ba_^r ynddaw yn ddiolo, /A lithws llwytgun ar ffun ffo, /A borthes branes, Brynaich gyffro, /A gymh GM I 8 44 fanieri; /Ar lath lath lachar, ar ba_^r beri, /Ar ffwyr ffwyr ffyrfgawdd, ar fawdd foddi; /A Menai heb LlLl II 16 62 byd! /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, / LlN II 17 10 ddes. /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, / GM I 8 41 ys dyfysgi, /A rhewin a thrin a thranc cymri. /Ar gad gad greudde, ar gryd gryd graendde, /Ac am Da_^l PM V 25 56 /A'i gwbl weithredoedd ar ge_^l, ar gyhoedd, /Ar gadarn gadoedd dyrioedd dorri. /Can cymeri, Dduw, ddi CBM III 26 138 w eigiawn, /Dihafarch gynran, a ddug i gadlan /Ar gadfarch can crychrawn, /Dinag ddraig o ddragon creul LlLl II 16 58 d! /Dos, a Duw gennyd, yn hyfryd, - yn hawdd, /Ar gadflawdd gadflaen gryd! /Poed hwyl i holi diwyd! /Po GM I 14 85 iaw caredd, caru myned /Myn ydd ymddaeth Crist ar gain dydwed - daear: /Cyn bwyf abar, a'm bo lludded. CBM III 21 71 gwraf, gw_^r yng nghyni, /Gw_^r a wnaeth argel ar galedi, /Argae cedernid, cadarnfalch ri, /Gw_^r a wna GYC VII 40 68 ddo'i dad, nid rhad Rhiau, /Gwae a goddo'i fam ar gam gwynau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau, /Gwae GM I 8 78 im arwar ar ba_^r Golias, /Abrwysgl ei faran ar gan a glas. /Gloes eisioes esgar a'm cur mal carchar, MB I 3 150 ydd. /Cadwaladr gedawl o gynfedydd, /Cynte_"ig ar gan, Calan weinydd. /Gnawd gwarchan a ga_^n eu haweny CBM IV 6 255 an drawslyw maws luman - archafad /Yn aergad i ar gan; /Gnawd rhodawg rhag marchawg midlan; /Gnawd cynh GM I 11 70 awb hyd barth Rhufain. /Dy-s-gweddwn! Gwelsant ar gant celain /Am draeth Edrywy adrywedd brain. /Erbynn DB VI 30 8 /Nid rhyfedd, cyd bwyf, o'm rhifiad, /Gynefin ar ganu marwnad. /Ceintum hon dra bron, braidd ym mywad, DB VI 27 37 edi echwng teg heb atregrwydd, /Wedi addef teg ar gartrefrwydd, /Wedi tynnu Lloegr i'w llawn orchwydd, CBM IV 6 54 enfys /Yn ais meirw, a meirch yn gochwys; /Ac ar Gastell Gwis gogwys - yd orfu /Godwrf llu, lluchiad g ES I 17 51 t arallwlad; /Eryf llu, arwr, lleiddiad, /Eryr ar gedwyr, na'm gad. /Na'm gad i wybraw, heb obryn - dy PM V 3 18 nt, /Terfyn tir gadw terrwyn de_"yrn. /Te_"yrn ar gedyrn, aur gedawl - Ddafydd, /O ddefawd angerddawl; PM V 24 4 g, /Arwr yn arfau, aerfeddawg - de_"yrn, /Eryr ar gedyrn, eurged farchawg, /Llywelyn, llary rwyf, rhwym IRh VII 30 26 . /Gorffennais, cerais cer elfydd - Ffyddion, /Ar gefn Rhuthreon rhuthrais-i drefydd /Gorffyniant llifi LlG VII 24 43 olud roddi, /Aerflaidd arwraidd o Eryri. /Eryr ar geinwyr, gamwri - dinam, /Neud einym ei foli; /Eurgor CBM III 16 171 gawr, /Angerdd llawr llu gyngrwn, /Ni hirgeidw ar geirch meirch myngdwn, /Ni hwyrgyrch cludlan clod adw CBM III 3 217 ron) /Mal y gwnaeth mechde_"yrn haelon /Meirch ar geirch yn garcharorion, /Maith gerdded, mygr gydred g PM V 25 55 bob paraed parawd-losgi /A'i gwbl weithredoedd ar ge_^l, ar gyhoedd, /Ar gadarn gadoedd dyrioedd dorri. PM V 24 51 yn beithawg, /A gwaed, a bwyd brain, a bra_^n ar gelain, /A galon adfuddiawg, /A golo ger manro meinia EGM I 28 20 a'i dywawd) /Y cosbir enwir, y cosbawd /Aergyd ar geneddl fedysiawd. /Ac eisioes, cyn gloes glasfedd ty CBM III 13 51 d wolaith. /Nid wyf fardd dylaw, wyf dylaith - ar gerdd, /Wyf diludd ym mhob iaith, /Rhy-m-ceinfyg o'm LlF2 VI 10 72 n yng nghyfrin ag anghyfraith, /Caeedig uffern ar gethern gaith. /A warawd pymoes byd o geithiwed - uff HOG II 13 10 a_^ lliwed a gwaedled - ei laifn /A gwaedliw ar giwed /A gwaedlen am ben a banned /A gwaedlan a gran CBM III 9 17 /Mal gawr torf teulu Arthur. /Godwrf a glywaf ar glawr fagu - glyw, /Glew Fadawg bieifu, /Trinfa gyfa CBM III 9 5 llwythiawg yn llithiaw brain. /Godwrf a glywaf ar glawr Ieithion - hir, /Hydr ei wir ar Saeson, /Teulu CBM III 9 13 , /Mal teulu ban Benlli Gawr. /Godwrf a glywaf ar glawr llafur - rhai, /Rhyfelglod disegur, /Teulu Mada CBM III 9 9 /Mal twrf tormennoedd Cynon. /Godwrf a glywaf ar glawr - Maelenydd, /Mur elfydd, eilfan gawr, /Teulu M PM V 26 25 Na chosgordd heb wnedd. /Gnawd ysgyn ac ysgwyd ar gledd /Yn ysgor bronddor brenhinedd; /Gnawd gwaywawr CBM IV 6 129 ydd cyngrain: /Glew oddef gloeslef a glaslain /Ar glun a glywir ym Mhrydain. /Prydain ba_^r praff dryda CBM III 23 5 es moesawg hael. /Cleddyf clod wasgar a wisgaf ar glun, /Rhwng fy llun a'm llasar, /Cleddyf cloy_"nnau CBM III 8 8 ar llyfnfarch diffun, /Pob llew a_^ llafn glew ar glun. /Ym Maesycroesau croesasam ddeon, /Marchogion m CBM IV 1 24 eryfain; /Arwyar ar wy_^r, ar wy_^r gnofain, /Ar gnawd y ciglau adnau ednain; /Ar edrywan gwa_^n gwayw CBM III 21 110 th, berth rhyborthes, /Yn amwyn Ednob, ednaint ar gnes; /Yn lladd esgarant pan esgores, /Ni bu esgorfai GM I 9 41 aint ym mhlymnwyd, /Ac er bodd llywy lliw eiry ar goed /Pan fu aer rhag Caer, cyforiais waed. /Gwaedrai CBM IV 4 243 u rhuddion, /Ar greulif, ar greulyd feirwion, /Ar greulan baran beri_"on; /Ar greulen, ar greuled Arfon CBM IV 4 244 wion, /Ar greulan baran beri_"on; /Ar greulen, ar greuled Arfon, /Creulanw gwaed am draed amdrychion, / CBM IV 4 244 greulyd feirwion, /Ar greulan baran beri_"on; /Ar greulen, ar greuled Arfon, /Creulanw gwaed am draed a CBM IV 4 242 yrion, /Ar llwybr lladd a_^ llafnau rhuddion, /Ar greulif, ar greulyd feirwion, /Ar greulan baran beri CBM IV 4 242 wybr lladd a_^ llafnau rhuddion, /Ar greulif, ar greulyd feirwion, /Ar greulan baran beri_"on; /Ar gre HOG II 13 7 orddibed - Lloegr /A llygru ei threfed, /Llaw ar groes llu a ddygrysed /[ ]A lladd a_^ lliwed a gwaedl GM I 8 41 n a thrin a thranc cymri. /Ar gad gad greudde, ar gryd gryd graendde, /Ac am Da_^l Moelfre mil fanieri; CBM IV 6 60 A gwaywawr uch gwregys, /Pan ddinau gwyar grau ar grys, /Arfau gw_^r gwron a'i dengys. /Arfod anwaredd PM V 12 18 , Gruffudd, grym adfan - te_"yrn, /Tey_"rnedd ar gwynfan, /Meibion dewr, derynt ychla_^n; /Mur graid c CBM IV 7 18 rch. /Marchawg llawhir, llaith unben, /Mawrgof ar gychweddl gychwyn, /Cyd ragor a ddug rhagon /Cad fab PM V 2 36 /Na'm gyr i wrthyd, na'm gwrthod fi, /Na'm gad ar gychwyn dyddyn dewi. /Gwynde_"yrn Prydain, prawf fy PM V 21 10 rthrudd, gwrdd yn gwrthryn - Lloegr, /Llywelyn ar gychwyn /Ym mlaen caen cawad unbyn, /Ym mliant gwyrdd CBM IV 1 65 awr, arwydd ddatsain; /Gwelais darf ar gyfarf, ar gyfaniain, /Gwelais aer uch Caer, uch Coed Llwyfain. CBM IV 1 65 is ddyrawr awr, arwydd ddatsain; /Gwelais darf ar gyfarf, ar gyfaniain, /Gwelais aer uch Caer, uch Coed EGM I 26 51 ei hamnoddi /Ar gystlwn pryffwn y proffwydi, /Ar gyfoeth Duw ddoeth Ei ddetholi, /Ar anghyfair Mair a' CBM IV 6 48 /Llary Llachau hefelys; /Llathrai lafn o'i law ar gyfys, /Llachar glaer yn aer, yn nyrys; /Ac ysgwydd y GYC VII 40 39 wdd er gwaed ei draed a'i fronnau, /A'n troses ar gyffes heb air gau, /A'n troso i bob trosedd gorau, / LlG VII 25 79 bawb a'i holo; /Dilesg eurgrwydr brwydr, bryd ar gyffro - cad, /Diofal wlad a wledycho. /Dinag Loegr a GYC VII 42 58 /A gweled myned i nef ogoned /Y sawl a gaffed ar gyffurf da, /I gan lewenydd y wledd ni dderfydd /Yn n PM V 25 55 parawd-losgi /A'i gwbl weithredoedd ar ge_^l, ar gyhoedd, /Ar gadarn gadoedd dyrioedd dorri. /Can cyme D-4 VI 20 81 /Yng Nghaerfyrddin, fyrddioedd bla. /Caeroedd ar gyhoedd, ar gytgam - cynnygn, /Eu cynnif rywnaetham, GM I 11 2 w dyfn bwylladoedd, /Dy-m-gwallofies bodd budd ar gyhoedd. /Dy-m-goluch gogledd gweglyd luoedd, /Dy-m-g CBM IV 9 217 i angerdd nid edfyn. /Gnawd uch cnawd cnudoedd ar gylchyn /Arllwybr llawr, neud llawer blwyddyn, /Llew ES I 18 9 dlan, rhuddai fan ryd. /Rhodwydd ar Gymru oedd ar gyman - llu, /Llary Ednyfed Fychan; /Oedd ban gawr am BF VII 56 25 /Gruffudd ym maengudd y mae. /Lle y mae argae ar Gymro - dinam, /Deddf Dunawd ap Pabo, /Llafn llidiawg LlG VII 24 84 gorewydd!) /Ei fod yn hynod hynefydd - Gymro /Ar Gymru a'i helfydd. /Ef difeiaf naf rywnaeth Dofydd /Y PM V 22 33 ag a garwy. /Yn ganmlwydd yn rhwydd yn rhwy - ar Gymru, /A'th gymryd yn fwyfwy, /Doeth ateb, Duw a'th BF VII 49 4 wr) /Aer gymhrudd, fudd fyddinawr, /Oer gymraw ar Gymru fawr. /Mawr a dristyd byd bod hir orchudd - oer CBM III 11 21 rglwydd. /Ni'i ta_^l gwy_^r Powys, penrhaith - ar Gymru, /Gan gymryd anghyfraith, /Wedi traul trylew di ES I 18 9 aedlyd; /O waedlan, rhuddai fan ryd. /Rhodwydd ar Gymru oedd ar gyman - llu, /Llary Ednyfed Fychan; /Oe PM V 10 82 an caer. /Carws Duw dy fod, fyd-ohen - Gymro, /Ar Gymru ydd wyd nen, /Ar bob draig dragon berchen, /Ar PM V 29 9 i gwy_^r gworfych o'r diwedd. /Diweddwyr eryr, ar Gymry - hu bych, /Hu bydd bawb a'i dyly, /Wrth Dduw y GM I 14 61 /Yn urddas heb dras dros a brydwyf, /A'm bryd ar gymryd, gymrawd a_^'m nwyf /Cyfarws mynws men y'i ca OC II 14 25 ad cyrn medd mawr afneued. /Dywallaw di'r corn ar Gynfelyn /Anrhydeddus feddw o fedd gorewyn, /Ac or my OC II 15 19 fydd - gennad, /Gan ni'th wna cywilydd; /Dywan ar gynnan gynnydd, /Dywed y down Feirionnydd. /Dygychwyn GYC VII 42 30 yfa. /Gwelais luosydd a chyfedd beunydd /A byd ar gynnydd, gynnif gwyrda. /Hynny aeth heibaw fal ymchoe PM V 1 148 ; /Bre ganre, geinrad ganhwynawl, /Bro gynnydd ar gynnygn breuawl; /Maith o'th rad, heb raid eu heiriaw PM V 6 4 erdorf gorf gwrdd, derrwyn ei naid, /Ei gynnif ar gynnygn drechiaid, /Ardwy cad, argrad eurgraid - dey CBM III 1 26 d dylan. /Ermid ei greulaw ar y greulan, /Eryr ar gynrain er yn gynran, /Ergyrwayw cyngad ar feirch cy BF VII 52 31 yw briw brwydrgar, /Gw_^r a wnaeth adaw adar - ar gynrain /Fal cigfrain Owain, awydd ddaffar; /Gw_^r fa EGM I 26 50 nt senedd Frefi. /Am fun a fudydd ei hamnoddi /Ar gystlwn pryffwn y proffwydi, /Ar gyfoeth Duw ddoeth E D-4 VI 20 81 fyrddin, fyrddioedd bla. /Caeroedd ar gyhoedd, ar gytgam - cynnygn, /Eu cynnif rywnaetham, /Arthur gynt CBM III 18 18 d im arglwydd argledr cad - a tharf /A therfyn ar gywlad, /Clodfawr llawr llaw anghaead, /Corf torf, te CBM III 16 184 lludd llew llafnfriw canmiw crwn: /Ni doddwyf ar hael hyd ar hwn! /Honitor ei glod o gyflawnder - cyr BF VII 56 5 aerddraig afael: /Gruffudd hil Maredudd hael. /Ar hael Ruffudd cudd can drafod - angau, /Ing achweddl e LlF1 II 2 40 /A nu neud ethyw llyw glyw glewaf - yn nhrin, /Ar haelfron Frenin o'r llin llariaf. /Ysgor ddo_^r, ddur CBM IV 16 166 y. /Mor ddedwydd a draidd a drangwy - ar hwyl /Ar Haelfron tra gyrchwy, /Can cyrchws De_"ws diardwy /(C PM V 6 44 /Ef medrws modur henuriaid /Mal medru modrydaf ar haid! /Yn fwyaf, balchaf bwlch lifaid - lafnawr, /Yn PM V 14 28 mygrfawr, dyrawr, dyre, /Ar hwyl ganmawl hawl, ar haul orne. /Caeroedd Gwenlli_"ant Gwynlly_"wg se, /Ca PM V 10 31 th /O deithi tey_"rnedd, /A threth Gaer Genfyn ar hedd, /A dwy o Dir yr Heledd. /Hawl adwn, ysgwn ysgwy PM V 25 10 rf drosti. /Eryr tey_"rnedd, eryfais ei fedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ar ddehau rhi; /Eryfais ei win o'i LlF1 II 2 60 af. /Dragon ddraig Gwynedd, dragon o fonedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ni'th omeddaf. /Mi a fu_^m gennwch, MG VII 32 46 dant, da eu credau, /Ef addolant (ni ohiriant) ar heirdd liniau, /Swllt agorant, aur anrhegant a rhagor EGM I 26 13 ddf holi, /Hallt oedd y dagrau, digrawn heli. /Ar helw bun araf, uch banieri, - ton /Tynhegl a gerddais CBM IV 18 63 ylyed, /Neud wyf fardd, digardd y'm digoned, /Ar helw fy Nghreawdr, Llywiawdr lliwed; /Mi, Gynddelw ge GYC VII 40 47 yw hirddrwg a phob cyfri_"wg, /A phob eiddorwg ar hen ddorau, /A phob rhyw ddefawd er doluriaw cnawd, / CBM IV 1 33 rain - glyw, /Cerddorion amryw am rodd Owain, /Ar hil cadr Cadell, Hiriell hiriain, /Ar berging Coeling CBM IV 4 86 ichwain: /Ar ddrud walch, gwrfalch goradain, /Ar hil Rhun rhudd weryd a main. /I ddragon Coeling nid c CBM III 5 77 , /Na chymer wrtheb a dan wrthiaith. /Nid af-i ar hirdwf ni da_^l hirdaith /I ar draed awel y drydewai PhB VI 14 34 n ffrwythlawn a'r tair prif ffynnawn /Nid oedd ar hirgrawn ydd ymborthid. /Yn nhey_"rngan fan, fawr ei PM V 6 49 ymen, yn gyman ygnaid /Y gwnaeth Duw deifniawg ar honnaid, /Rhodri hael, a'i hafal ni wnaid /O ddwfr ac ES I 19 13 d barthlwydd. /Ys bwyf yn oed dyn dengmlwydd - ar hugain /Rhag deulin fy Arglwydd CBM IV 9 124 lef, /Gwledig deg cantorf a deg cantref - rif /Ar hugaint cyfaddef, /Budd barawd, baran gwynt hydref, / CBM III 3 76 pan fwyf heb henaint, /Yn oed dewr deng mlwydd ar hugaint, /Pan dde_^l Brawd rhag bron uchelsaint, /A'm CBM III 16 184 llafnfriw canmiw crwn: /Ni doddwyf ar hael hyd ar hwn! /Honitor ei glod o gyflawnder - cyrdd, /Cerddori CBM IV 16 165 emid ofrwy. /Mor ddedwydd a draidd a drangwy - ar hwyl /Ar Haelfron tra gyrchwy, /Can cyrchws De_"ws di PM V 14 28 re; /Neu'm dwg meirch mygrfawr, dyrawr, dyre, /Ar hwyl ganmawl hawl, ar haul orne. /Caeroedd Gwenlli_"a MG VII 33 72 ch, /Dal fy llaw i'th law a lywych - yn iawn, /Ar hyd ffyrdd uniawn y'm harweddych. /A'th folaf, Duw Na CBM III 8 40 wre, /Llawer marchawg march dyre, /Lliaws gwas ar hyd glasfre. /Ban ein dyfynnwyd i Gynwyd - Gadfor /Ei GB II 26 237 wrthwarae, gwyrth a orau: /Cerddasant gan wynt ar hynt angau. /Edewis Padrig drwy ddig ddagrau /Llonaid GM I 14 81 ffechyn. /Er-yth-iolaf, Re_^n, Rebydd enfyn, - ar hynt, /Hawdd haeddwyf-i hwysgynt hwyl gwynt gorfyn. / PB VII 3 1 Llawer deigr hydrfer ar hynt /Hiddl am Rys, rysfa mynwent, /Llyw Dinefwr, gw PB VII 4 26 d am draed, am drwyn, /Rhyw rhag fy llyw, llew ar iaen; /Rhwym Brynaich, branes terrwyn, /Rhwyf gawr, a MeiG I 30 3 ugaredd, /Ni bo drwg neuedd a'm gorfeddo. /Bod ar iawn o'm dawn a'm diheino; /Byd a wn i gyd, gryd a we GB II 26 33 g - ysydd /A'i elfydd yn rhydd, yn rhieddawg; /Ar Iwerddon wlad ys rhad rannawg, /A'r Deau ef biau a Ph LlG VII 27 11 lfawr ei weithred; /Galar yw gennyf-i gweled - ar lachar /Golwg anghlaear daear dudded. /Hywel Amhadawg PB VII 11 20 /Dyfrys brwydr, bryd ar ymladd, /Difraw ei law ar lafn rudd. /Llafnrudd Faredudd, llyw drinc, /Llew ni CBM IV 6 226 ddifustlynt gynt gyngreinon, /Ymddifustlai lew ar lan Aeron - berth /Pan borthes eryron. /Rhydirwy dyra EGM I 27 32 ddaddlau. /Boed Ef y talwyf, hael Rwyf rhiau, /Ar lan Eurddonen er Ei ddoniau, /Can gur a dolur ar da_^ GM I 8 43 d graendde, /Ac am Da_^l Moelfre mil fanieri; /Ar lath lath lachar, ar ba_^r beri, /Ar ffwyr ffwyr ffyr MG VII 32 44 Y Mab ydoedd a anydoedd dan ei nodau, /A'i fam ar lawr, a'i bron werthfawr wrth ei enau. /Dyn a welant, PB VII 11 15 dud /Aeth mab Owain prain, prifglod; /Ni bu le ar lawr Dyfed /Ni bai sathr gan ei seithgad. /Cadrfab Ow PM V 6 15 ywaid - na_^g /(Fy neges yw syniaid), /Yn eryr ar lawrwyr leiddiaid, /Yn addon meddwon medd cyntaid, /Y EW VI 1 2 Llywelyn gelyn, golofn plymnwyd - lew, /Ar les beirdd y'i magwyd; /Rhoi i wan yw ei annwyd, /A LlF1 II 1 77 chymyrth aesawr yr un eisior /Na cham leferydd ar lid Echdor. /Ni chablwyd ysgwyd ar ysgwydd io_^r, /Ni EW VI 2 18 ynnif Madawg anghynnwys - ei dorf /A'i daerfar ar Loegrwys; /Rhwydd y ceidw cad amddiffwys, /Rhwyd glyw LlF1 II 1 38 e_"ws dewis edrydd - iddaw /Pan ddoeth o Lydaw ar lydw bedydd. /Bendigedig fab ni faeth cerydd; /Ys ben CBM III 16 98 r amgen, /Balch ongyr, angerdd Urfo_"en, /Ball ar lyw am lannau Hafren! /Braw rhag ei wriawr, gwrddwawr CBM IV 1 20 /Llafn yn llaw a llaw yn lladd pennain, /Llaw ar llafn a'r llafn ar llu Norddmain, /Ac eryfoedd trwm LlF1 II 3 63 i: /Gnawd gan ri rwydd ardawch; /Gwaed gan llu ar llafn dwyawch; /Gwae a gawdd llew ac nyw llawch! /Llo CBM IV 7 13 ew, /Rhudd onnen o'i loflen law. /Llaw hyladd ar llafn hylwrch, /Lluniai glod glew dihafarch, /Mynw to CBM IV 5 44 brwydr, breisgfalch ei ddawn, /Bryd ar llwrw ar llary Einiawn. /Llary Einiawn lluchddawn llochesyd - CBM III 26 52 m gwarthrudd; /Cerddorion cerddasan rhagddudd /Ar llary fron, ar Frynaich gystudd, /Cerddau dwfn deifni CBM III 24 122 elfydden: /Nid llawen fy mryd ym mro Gyngen, /Ar llary llaw hyged, gweled gwyddlen. /Gwyddlen a'u gor OC II 14 41 n - cennyf /Ydd ymgyryw glyw gloyw ymddiddan, /Ar llaw Ddehewain, llew gyflafan, /Lluch i dan ysgwyd ys OC II 14 43 w gyflafan, /Lluch i dan ysgwyd ysgawn lydan; /Ar llaw Ednyfed, llawr diogan - lew, /Ergyrwayw trylew, OC II 14 81 gorau - oll /Gwirawd o ban, dy benfaddau!), /Ar llaw Foriddig, llochiad cerddau: /Cerddyn hyn ei glod CBM III 17 25 fraisg eryr, /Am Hafren hyfryd gwe_^n gwy_^r. /Ar llaw Owain hael, hawl ddilyn, - gwrfalch, /Y mae gorf OC II 14 18 ei dudded. /A dyddwg o fragawd wirawd worgred /Ar llaw Wgawn draws dros ei weithred. /Canawon Goronwy, CBM III 26 28 /Cwyn cyrdd cyfaenad na water, /Cwyddaw llary, ar llawfardd beuder: /Cwyn cydnaid ceiniaid a'i cymer, / GRh II 30 2 llewych lliw gwawr, - bid odid /Y dodych droed ar llawr: /Gweilging was, gwanas gwaywawr, /Gwelwgan Goh OC II 14 105 lestr ariant, /Celennig edmig can ardduniant. /Ar llawr Gwestwn Fawr gwelais irddant: /Ardwy Goronwy oe EG VI 18 35 Prydus ddiesgus esgar ddilain, /Esgynnu ar llu ar lle Owain, /Ysgymod gorfod gwrfalch am brain, /Ysgymy PM V 26 83 /Nwy roddwy, gogeled! /Ei eirchion i eirchiaid ar lled, /A'i aur rhudd a'i fudd a'i fynwed, /A minnau, EW VI 3 32 gwasgarawg /Ar lles beirdd bwrdd diguddiawg, /Ar lled byd: boed hirhoedlawg! /Hirhoedlawg fo'r gwas gw DB VI 24 60 ranc rhwydd rhagddaw - pan brofed, /A'i glywed ar lled hyd yn Llydaw. /Gnawd fod ongyr gwy_^r gwedi gwy LlG VII 27 17 rwyn godded. /Hydorf cylch ei gorf, gwrmseirch ar lled, /Hydr glodrydd gynnydd, gynflaen lliwed. /Hygyr D-3 VI 19 18 wyth, ffrwyth ffraeth amryson - llary, /Llwrw ar lled mordwy, dramwy dragon: /Yn niffaith Mo_^r Rhudd, LlG VII 25 17 Cerddorion eidduned. /Ti gorau rhiau rhuddwisg ar lled /O gywan amws ar ei ganfed; /Ti freisgaf mab dyn GYC VII 43 16 aed yn gired ar ddydd y'i croged, /A'i ddwylaw ar lled wedy r'llidiaw, /A'r gwaed yn ffrydiau ynghylch PhB VI 16 14 at-ti, Dduw, a ddodaf - yn dde /O weled fy lle ar lledeithiaf LlF1 II 3 33 /Had heb ledrad, heb ledryw. /Ni bu yn lledrad ar lledruddion - wy_^r /Yr orwyd ar Saeson, /Yng ngharni GM I 9 16 gyfrin. /Ydd endewais enau yn echlysur gwir, /Ar lleferydd gwa_^r gwyry edde_"in, /Ac ar lles Owain ha EW VI 3 31 llaw ffodiawg - o fudd, /Ef a fydd gwasgarawg /Ar lles beirdd bwrdd diguddiawg, /Ar lled byd: boed hirh PC II 21 28 gerddorion, /Rhy'u llas a_^ llafnau rhuddion /Ar lles draig yn llys dragon. /Can eddyw Aerddur yn ardd PB VII 1 24 ud yn arfau yn ieuanc, /Draig llys Ffraw, drwg ar lles Ffranc. /Ffranc ni'th faidd cyfranc, cyfrwysgar GM I 9 40 raid. /Gwalchmai y'm gelwir, gelyn y Saeson, /Ar lles gwledig Mo_^n gwaint ym mhlymnwyd, /Ac er bodd CBM IV 9 7 l parhaawd, /Pe_^r awen, parha_"us hyd Frawd, /Ar lles llawr, llyw llafnawr llwyprawd, /Arllwybr iawn, GM I 9 120 d hoddiaw. /Angerddawl fy march ym maes Caeaw /Ar lles ne_^r Cynan cynweddiawn ffaw. /`Arglodig Gwyndyd GM I 9 17 gwir, /Ar lleferydd gwa_^r gwyry edde_"in, /Ac ar lles Owain hael hual dilin /Dychysgogan, Lloegr, rhag PB VII 16 12 roddion cof, /Oedd tafawd coeth doeth digrif /Ar lles pob neges o'i naf. /Cyd a_^'i naf, cadarn yng ng MB I 3 140 fy Rhe_^n ran dragywydd /Yng ngwerth a roddes ar lles prydydd. /Ni wddant fanfeirdd ni mawr gynnydd /P CBM IV 4 288 , /O warthrudd wrthyn, Gwyn Gwarther, /O dyrru ar llew llu llwyrder, /Llyw llwyrdrais, llwyrdraws ei ni CBM III 16 150 r: /Tres rhag llew, rhag llyw pedeiror, /Trais ar Lloegr, a llu wrth angor; /Tarf rhag twrf glasfor a GM I 9 106 frais. /Gwaith [ ] ystofysid cynnif /Cyn lladd ar Lloegr llew Din Emrais. /Caraf-i yr ednan a llarian DLlM II 18 9 neb, /Ni thorrid ei gyfraith. /Gw_^r a wnaai ar Lloegr llwyr anrhaith /A dwyn ei dynion yn gaith, /A CBM IV 6 164 /Gwy_^r gwasgawd defawd difo_"ir. /Pan wesgir ar Lloegr, pan gosbir - tewdor, /Pan wosgor wesgerir, /P EG VI 18 90 sgarlad; /Ysym-i Nudd, haelfudd hwelfeiddiad, /Ar Lloegr rwy llygrwys heb ddiwad; /Ysymy Rydderch, rodd DB VI 29 72 Damwyniaw im gythrudd, /Dychryn mawr bod llawr ar llofrudd, /Llyw meidrawl, llew greddfawl, Gruffudd, / CBM IV 3 5 eilchlawn, /A or[] yn nhrais wythlawn, /A orfu ar ll[]rawn, /A orau cadau Ceredigiawn, /[] cynrain coel EG VI 18 35 iain, /Prydus ddiesgus esgar ddilain, /Esgynnu ar llu ar lle Owain, /Ysgymod gorfod gwrfalch am brain, CBM III 24 54 hiraeth hir ysgar - ag ef /Yny dde_^l llu nef ar llu daear, /Gw_^r gweiniad yng nghad, gw_^r gwanar - CBM IV 1 20 aw yn lladd pennain, /Llaw ar llafn a'r llafn ar llu Norddmain, /Ac eryfoedd trwm rhag tremid angau /A CBM III 21 82 ei hoffi! /Hoffi ddigonaf a ddigones - llew /Ar llu tew trylew trwy faranres, /Hoffter nid ofer fal y PM V 23 89 llu rhuddflaidd Rhuddlan, /Llu rhagddaw a llaw ar lluman, /Llwybr yn wybr yn ebrwydd allan, /Llwrw dawn CBM IV 5 44 /Breinrudd brwydr, breisgfalch ei ddawn, /Bryd ar llwrw ar llary Einiawn. /Llary Einiawn lluchddawn llo CBM III 21 26 a llew a llafn greulawn? /Py fydd glyw aerllyw ar llwrw camawn? /Py fydd llary llysaidd llysoedd hylawn PM V 14 5 yl ffe_^r, haul neud ffofre! /Dos heb argyswrw ar llwrw i'r lle, /Dosawg hyddolawg, hawdd ei belre, /He CBM IV 4 240 Faddon, /Yn nydd gwy_^th gweithfuddig dragon! /Ar llwrw ysgwydfwrw ysgyrion, /Ar llwybr lladd a_^ llafn CBM IV 4 241 fuddig dragon! /Ar llwrw ysgwydfwrw ysgyrion, /Ar llwybr lladd a_^ llafnau rhuddion, /Ar greulif, ar gr DB VI 24 75 yn ymgiliaw, /Cuall ac arall yn ymguraw, /Ac ar llwyth oswydd gnawd llithiaw - cigfrain /A chaer dew CBM III 8 7 n - ein glyw, /Nid am glod warafun, /Pob llary ar llyfnfarch diffun, /Pob llew a_^ llafn glew ar glun. EW VI 5 32 on! /Gwae ni, Wynedd orchorddon, /Gweled llawr ar llyw mawr Mo_^n. /Monwysion maon, mawr cynneddf - aw LlLl II 16 56 ddyad! /Cyrch, farch, er Llywarch, llew cad, /Ar Llywelyn llawroddiad! /Dos, a Duw gennyd, yn hyfryd, PM V 23 39 a mil yng ngharchar. /Porthathwy pan aethom i ar /Meirch mordwy uwch mawrdwrf toniar, /Oedd ongyr, oe CBM III 16 213 ar erchfarch feinllun, /Gwrfawr glyw a glewyd ar-n-un, /Gw_^r osgeth o wisg borfforun; /Ysgodig rhag c CBM III 8 4 n, /Ar un trai trychan catgun, /Ys elont i nef ar-n-un! /Ym maes Didlystun oedd duhun - ein glyw, /Nid GM I 6 11 eiri_"au drabludd, drablawdd ffosawd. /Ac ysid ar na_^d (ar neb fwy gnawd) /Na mwy gronny aur nog erwai GM I 8 75 wd ffyrfgnawd, ffaw gymwynas. /A nw neud adwen ar naid amlaen yng ngawr, /Aml ei lafnawr ar flawr flai LlF1 II 5 50 diau ddygwydd. /Pedwerydd dydd, trwy dristyd, /Ar naid anifeilaid byd /Yng ngwylltoedd cyhoedd cerddant OC II 14 118 lle honnaid: /Glud men ydd a_^nt gloyw he_"yrn ar naid. /Madawg a Meilyr, gwy_^r gorddyfnaid - trais, / GB II 26 76 rchwyf, /Ac o blaid Dofydd diheufardd wyf, /Ac ar nawdd Dewi y dihangwyf, /A ddigonais-i o gam, o gyngh ES I 24 42 o'i wynfyd. /Yn olau ys bo fy anwylyd /Ar nef, ar nawdd Duw a'i ddiffryd GM I 13 8 ant i ro_^n, a rhin a cherydd, /A chur gnodydd ar ne. /Gnaws edn adnabod bore, /Gnaws am ban benial yst GM I 6 11 rabludd, drablawdd ffosawd. /Ac ysid ar na_^d (ar neb fwy gnawd) /Na mwy gronny aur nog erwaint flawd! DB VI 29 128 chyll golled, gallmarw fyddaf /A'i orchymyn ef ar nef a wnaf ES I 24 42 Fab Duw o'i wynfyd. /Yn olau ys bo fy anwylyd /Ar nef, ar nawdd Duw a'i ddiffryd PM V 16 9 berchen. /Perchen fo Gruffudd, parch westi, - ar nef, /Ar neill-law Grist Celi; /Am lyw mawr, gwawr gw LlG VII 24 67 yll gymodi, /Ys bo ei ddiwedd, ddawn berchi, - ar nef /Ar neillaw Crist Celi. /Llyw ysy'n, synhwyrfawr LlG VII 27 52 l: /Erbynied arbennig angel, /Yn barchusaf naf ar nef ydd e_^l PM V 16 10 /Perchen fo Gruffudd, parch westi, - ar nef, /Ar neill-law Grist Celi; /Am lyw mawr, gwawr gwrhydri, / LlG VII 24 68 di, /Ys bo ei ddiwedd, ddawn berchi, - ar nef /Ar neillaw Crist Celi. /Llyw ysy'n, synhwyrfawr riydd, / OC II 15 27 rfyn - y wlad /A wledychws Merfyn; /Dos i west ar Nest Nefyn, /Dywed ein dyfod Le_"yn. /Dygychwyn, genn CBM IV 16 92 d na'm pellha; /Pell ydd wyf o nwyf yn echwa, /Ar ni fo pwyllawg nis pwylla. /Eithr orig ni thrig, ni GB II 26 26 i daint. /Dialwys peirglwys perging Dyfnaint, /Ar ni las llosged, lluoedd llesaint, /Dyrchafwys bryn gw GM I 9 110 wch bun ban ym dennairch o bell, /Pwyllid erof ar ni lefais! /A minnau o'm cof cefais (dyfnais /Ddefawd PM V 10 63 d - i'w berchen /A'i barchwyr yng ngofid, /Och ar ni llas yn llid, /I'th garchar dolur delid. /Delis Gr EGM I 28 10 ; /Pobloedd byd dyfryd, eu difrawd - a wneir, /Ar ni wne_^l Ei gardawd. /Edifeiriawg da, Duw a'u cymera MeiG I 30 18 Grist, diathrist athro, /Nid celfydd coelydd, ar niw coelo. /Coelwyf a synnwyf a synio - cywraint, /Co GM I 14 48 wd prifwydd. /Prynesid Mab Duw mad gerennydd; /Ar nwy goygwy, gobrwy gobrydd. /Pryderwn gyfnod dyfod Do PM V 9 23 elyn Brynaich branes dychre. /Ni bydd arodrydd ar odre - Prydain, /Prydyddion arwyre, /Ef i'w phen ffyn HF VII 23 25 yf yn erchi, /Er gwy_^r nef o'm nefawl weddi, /Ar oed byr, os tyr, torri - glas efyn /Gan fodd Llywelyn CBM III 26 135 ud wyf gw_^yn goddedig ddigawn; /Neur gyrchais ar oestrais estrawn, /Emys pasg pysgawdliw eigiawn, /Dih PM V 2 22 Ddafydd lawrydd, lawr orthorri - cad, /Cedawl, ar ogel fy ysberi. /Gwyllon Tey_"rnon dud amnoddi, /Gwo GYC VII 40 73 i'r Pader, arfer orau. /Pan ddoeth un Mab Duw ar o_^l dioddau /I ddrws porth uffern, gethern gethrau, SB II 23 9 r ddilain, /Llawer cof canthudd a ddichwain. /Ar o_^l erbylu cyrdd, nid coelfain - ei ddwyn /Oddyman h LlG VII 26 19 w, /Arwydd coelfain brain, Brynaich dreisiaw; /Ar olau ys mau myfyriaw - ei gerdd, /Arwraidd angerdd, o CBM III 16 80 lwy! /Rhun afael afwy, rhugl orddwy - orddrud /Ar orddrych Afarwy: /Rhudd fedel, rhyfel ryferthwy, /Rhu MB I 3 17 I ri a roai heb esgusawd. /Gruffudd glew dywal ar orfeddawd, /Gwir gwae ei werin, gwin eu gwirawd. /Gw CBM III 24 117 ysbys echrys Ochren, /Mygedawg ei hoedl, hoed ar orffen, /Mygyr yd laddai Loegr hyd leudir Tren; /Mynw CBM IV 4 61 dd ri, gwesti gwastadrwydd, /Gwedi gw_^r, arwr ar orwydd, /Aer orug orau bai canmlwydd, /Ni thwyll pwy CBM III 16 142 irdd fangor, /Coch rhodawg pedrydawg pedror /I ar orwydd pedrongl pedreinddor, /Coch bwlch ei la_"in o LlF1 II 2 8 /Arwymp fy nhrafferth, ar fy ne_^r fy nerth, /Ar orwyddawd berth ydd ymborthaf, /Ar borthloedd torfoe DB VI 35 68 /Unfed ar bymtheg o Faelawr Saesneg /Pan aeth ar osteg i dir Panna. /Dwy ar bymtheg, drwg a wnaeth yn BF VII 49 6 wr. /Mawr a dristyd byd bod hir orchudd - oer /Ar Owain fab Gruffudd, /Nef neud ethyw llyw llafnrudd, / CBM IV 6 222 awrgor Morgant arwyddion, /Mor gadarn ei ffwyr ar Pharaon - Ffrainc /Ac ar ffrawdd o wystlon: /Am ddau DB VI 30 15 pwyd gwawr llu yn llawgaead: /Ni ddodai eirif ar ra ddillad /Na gwin grysgelo nac ysgarlad; /Ni ddoto PM V 26 123 n, /Dy gynnif ys hynod; /Dy gleddyf rhyglywsam ar rod /A'th wayw rhudd yn rhyn ymwosod. /Dy arwydd ech PB VII 13 7 dudd, mur Dinefwr, /Dunawd gynefawd, gynifwr - ar Ros /O lin Rhys ap Tewdwr. /O dewdwr aeth gw_^r, gwr GM I 8 16 , cad gawad guall, /Cad mal bad aball a phellt ar rudd, /Cad a_^ chedwyr Lloegr, a llwgr uddudd, /A gor GYC VII 36 49 urig Nancaw, /Llawer deigr hylithr yn hwylaw - ar rudd, /Llawer ystlys rhudd a rhwyg arnaw, /Llawer gwa DB VI 27 8 /Mor drist yw ein byw bod glasw_^ydd - derfyn /Ar rudd Llywelyn, llew ehangrwydd, /Mawrbair cyniwair, c MB I 3 54 dudydd, cleddyf ddurawg, /Cw_^l clywed cystudd ar rudd mynawg; /Can gerddau cyhoedd oedd ardderchawg /O EGM I 29 21 Iesu, /Wedi cymynnu im cymhenrwydd. /Cyn de_^l ar ruddiau ddagrau ddygwydd, /Cyn gwerydre lan, nid gwar LlF1 II 4 17 aeth /Bre_"yr breienin a faeth. /Magysai erfai ar ruddion - trydar; /Tryderan 'yng nghofion /Edlid hil CBM IV 6 110 u rhyallas yng nghrain. /Pan rhuthrws hil Rhun ar rhuddgrain - gwaywawr, /Gwawr gwriawr goradain, /Rhag CBM III 9 6 a glywaf ar glawr Ieithion - hir, /Hydr ei wir ar Saeson, /Teulu Madawg, mur dragon, /Mal twrf tormenno CBM IV 1 53 welais barau rhudd rhag rhuthr Owain; /Gwelais ar Saeson trychion, truain, /Tru ddydd difedydd, fedel c LlF1 II 3 34 bu yn lledrad ar lledruddion - wy_^r /Yr orwyd ar Saeson, /Yng ngharnial meirch marchogion, /Yng Ngharn GB II 26 205 /A Dewi a'u treiddiwys tros tydwed - elfydd, /Ar saint sywedydd dedwydd dynged. /Ac i Fynyw ethwyf, ei GYC VII 40 14 wae od o'i drafod 'n ei ddyddiau, /Gwae syberw ar subed angau, /Gwae lwth o'i lithiaw yng Ngwenerau, /G CBM III 21 134 ufyddai! /Am gylch Cyminawd cymynai - Saeson, /Ar Swydd Wynogion yd wynygai, /Ac oedd mal gw_^r a'i gor LlF1 II 5 1 Gwyn, gwrandaw-di ar synnwyr /A draetha llyfrau mor llwyr: /Gwyrthau golau HOG II 9 10 foeth a ddoeth atan), /Lliw eiry llathr oerfel ar uchel fan, /Rhag fal y'm coddid-i yn llys Ogrfan, /Ch CBM IV 10 40 wahawdd, /Aswyn aserw herw hirflawdd, /Aswynaf ar udd naf nawdd CBM III 8 3 n - neu rifais /A_^'m rhuddlafn ar fy nghlun, /Ar un trai trychan catgun, /Ys elont i nef ar-n-un! /Ym CBM IV 18 9 , /A wnaeth dedwydd er dedfryd iawn /Ac arall ar wall ar wellyg ddawn /Yn eisiwedig ac yn ddicllawn. / GM I 11 39 d, rhodawg - annibellt, /Nid heb waed ar wellt ar wallt peithiawg, /Ac o rodri_"oedd y rhodri_"awg /Mau OC II 15 15 ydig - dorf /I derfyn Ceredig; /Dywan ar wyllt ar wallt pig, /Dywed y down Benweddig. /Dos o Benweddig, CBM III 16 52 awn) /Gwayw drwy ben, drwy beri camawn, /Gwaed ar wallt rhag Allt Gadwallawn: /Yn Llannerch, yn lleudir GYC VII 41 24 /Y dydd a ddaw, ni bydd difraw gwyraw geirau /Ar wan Gristawn yn anghyfiawn, ddigrawn ddagrau; /I'r ne PB VII 14 8 th, /Colled rhwy i'm rhwyf diwarth, /Coll mawr ar wawr llawr Llannarth. /Gwalch o barth Llannarth, llaw PhB VI 12 41 r, /Gwn iddaw goreuraw gair. /O dywedais-i air ar wecry - heb borth /Parth eurgolofn Cymru, /Diwygaf, h GM I 11 10 rod i honni /Hwnnw yw Rhodri rhwydd aroloedd! /Ar wehelyth byth brys wy anlloedd /Anaw wy wallaw o well EG VI 18 15 eisiawn llysoedd gweddawl: /Lluoedd arwoloedd ar weilw didawl, /Llawrwyr a_^'m heryr yn ymeiriawl, /Ll HOG II 6 23 chedd /I rwng glyw Powys a glwys Wynedd, /Ac i ar welwgan gynnif rysedd /Gorpwyf ellyngdawd o alltudedd GM I 9 9 /Gorddyar eaws awdl gynefin. /Gwylain yn gware ar wely lliant, /Lleithrion eu pluawr pleidiau edrin. /P GM I 11 39 ll yn rhyd, rhodawg - annibellt, /Nid heb waed ar wellt ar wallt peithiawg, /Ac o rodri_"oedd y rhodri CBM IV 18 9 aeth dedwydd er dedfryd iawn /Ac arall ar wall ar wellyg ddawn /Yn eisiwedig ac yn ddicllawn. /Archaf i HOG II 7 15 wydd. /Mabwraig, mwy yd ffaig ffenedigrwydd - ar wen /No pharabl o'i phen anghymhenrwydd. /Peddestrig PB VII 18 23 Yn ymarfoll, mawrweilch trin, /Ei lw ni lithid ar We_^n, /Ei air oedd crair crededun. /A gretai We_^n, GYC VII 40 57 ydd a gabler bob amserau, /Gwae lwth a lithier ar Wenerau, /Gwae ef wybod ddyfod ei ddyddiau, /Gwae dwy CBM IV 4 124 ledd, /A wnaeth anfadran anfedredd - ar wy_^r /Ar weryd Maes Carnedd. /Pan amug Tegeingl, teg rysedd, / CBM IV 5 143 cain - woddew /Arllwybr llew, Lloegr ddilain, /Ar win, ar breiddin, ar brain, /Ar fedd o feddgyrn Owain CBM III 20 11 - heb gudd, /Cad wosudd, ced woseb, /Ar w_^r, ar wir ei wyneb, /Ar wy_^r wawr, w_'rach no neb. /Gwryd LlG VII 27 50 dwyn Hywel! /Eryr gwy_^r, gwarant heb ochel, /Ar Wirionedd iawn ddawn ydd ymdde_^l: /Erbynied arbennig CBM IV 4 219 yndai, /Pa wledig a wledych arnai? /Gwledychws ar wlad, ar wleddolion - medd /A meddiant ar dirion, /Gw CBM IV 9 198 Gw_^r glewyd yn ergryd aergrau, /Gw_^r gwledig ar wladoedd, nid gau! /Gw_^r gorddwy gorddrych ysgwydau, DB VI 28 12 ithreg /I wladoedd cyhoedd, cyfun, hardd-deg, /Ar wledig lleithig, llwythfawr, eurddreg, /I loywdir lla CBM III 16 218 Ysgryd gryd rhag graid Eborthun, /Ysgrud wlydd ar wledd ym Melltun. /Ys gnawd rhag Owain ysgafael i fra CBM IV 4 160 Nadolig. /Oedd aelaw cer aelwyd Beblig /Pobl ar wledd yn hedd yn hirdrig, /Mygr ddragon gwron gwyrenn CBM IV 4 219 a wledig a wledych arnai? /Gwledychws ar wlad, ar wleddolion - medd /A meddiant ar dirion, /Gwledychawd CBM III 12 30 dr briw, brith - o gyfergyr, /A gwaed gwy_^r i ar wlith, /A gwyach hylef, hylith, /A gwyddfa blaidd yn CBM III 20 11 trin oheb - heb gudd, /Cad wosudd, ced woseb, /Ar w_^r, ar wir ei wyneb, /Ar wy_^r wawr, w_'rach no neb HOG II 8 3 i llen lliw eho_"eg; /A'm dewis synnwyr syniaw ar wreigiaidd /Ban ddywaid o fraidd weddaidd wofeg; /A'm OC II 15 15 gan fawrydig - dorf /I derfyn Ceredig; /Dywan ar wyllt ar wallt pig, /Dywed y down Benweddig. /Dos o B CBM IV 4 217 wedi gwawr cadfawr a'i cadwai /Pa wladwr, arwr ar wyndai, /Pa wledig a wledych arnai? /Gwledychws ar wl LlF1 II 5 56 ynaig Brawd braw fi, /Ar a gollo pawb o ga_^r /Ar wyneb daear dybi. /Ail ddydd cyn no dydd dilyw, /Pobl LlF1 II 5 20 mo_^r mawrddawn: /Y daw pob pysg o'i odeb /Hyd ar wyneb yr eigawn. /Undegfed dydd, certh ceugant, /Crea LlG VII 24 78 ychydd. /Y Gw_^r a'i rhoddes yn rhwyf dedwydd /Ar Wynedd arwynawl drefydd, /A'i cadarnhao, ced hywlydd, CBM IV 6 148 cadw ei arial; /Cleddyfau goruthr, cleddyfal - ar wy_^r /A orug yn ddyfal, /Hywel hael, hefelydd Eidal, CBM IV 4 123 Erch a Heledd, /A wnaeth anfadran anfedredd - ar wy_^r /Ar weryd Maes Carnedd. /Pan amug Tegeingl, teg CBM IV 1 23 emid angau /Ac eryfed crau ac eryfain; /Arwyar ar wy_^r, ar wy_^r gnofain, /Ar gnawd y ciglau adnau edn PM V 10 59 g, /A dragon yn echwng, /Hydr wnaethost, w_^r, ar wy_^r flwng, /Ddydd trawd trallawd o'r Trallwng. /Tra CBM IV 1 23 /Ac eryfed crau ac eryfain; /Arwyar ar wy_^r, ar wy_^r gnofain, /Ar gnawd y ciglau adnau ednain; /Ar e LlG VII 24 97 y cyrchawdd /Cyrch eofn esillydd. /Gwelai wawr ar wy_^r lluosydd /Fal gw_^r yn gwrthladd cywilydd, /A w CBM IV 4 168 treisig. /Cyrdd cerddynt, mal cynt Celliwig, /Ar wy_^r wawr ar feirch mawr mawrthig, /Ffraeth leision, CBM III 20 12 wosudd, ced woseb, /Ar w_^r, ar wir ei wyneb, /Ar wy_^r wawr, w_'rach no neb. /Gwryd diogel diogan - ff HOG II 6 32 y'm bu fraich wen yn obennydd. /Caraf yr eaws ar wyriaws wy_^dd, /Yng Nghymer Deuddyfr, dyffrynt ioly DB VI 25 16 l trin; /Gorug Llywelyn, orllin - tey_"rnedd, /Ar y brenhinedd braw a gorddin. /Pan fu'n ymbrofi, ef a DB VI 29 17 Falchgryg, rhyfyg rheithlau, /Yn rhuthr aruthr ar y Deau; /Gwelsam Rys Fychan, darian daerglau, /Ym mhy MG VII 32 58 th deg wyneithau /Un Mab Duw gwir, od edrychir ar y dechrau; /Nos Nadolig: nos annhebyg i ddrygnosau, / DB VI 31 37 rymfryd byd bod tan Saeson /Wedi treisynt gynt ar y goron, /Trydydd rhyfedd llyfr llefesigion /Nad a_^ CBM III 1 25 sgawd glas, gleisiaid dylan. /Ermid ei greulaw ar y greulan, /Eryr ar gynrain er yn gynran, /Ergyrwayw LlG VII 27 26 agored. /Angall yw y dyn ni dde_^l yng nghred /Ar y Gw_^r gorau a aned. /Angau ni'n edau un nodded - rh MG VII 33 84 enych, /I'th lu Di difri, difrych, - gwynolau /Ar y llaw ddeau y'm llehe_"ych PhB VI 14 31 iedfid, /Tra fai ddywawl Dduw yn ei ddwywdid /Ar y llen falchwen ni fylchid - ei braint /Ydd ysgarawdd GB II 26 200 d, /Ac yn yng dieddyng, Dewi wared, /Dewi mawr ar y mo_^r, mynych nodded, /Rhy'i gelwir ar y tir rhag d PhB VI 14 4 yfel gad chwe_^l chwerwlid /Myn nad eingai neb ar y newid. /Peunydd yn rhwyddrydd y'm rhoddid - anoeth, GB II 26 201 mawr ar y mo_^r, mynych nodded, /Rhy'i gelwir ar y tir rhag dywrthred. /A gwestfa i Ddewi gwestai rho MeiG I 33 92 i Hwnnw, honnaid ei gas. /Galwaf i'm heiriawl ar y wenwas /A holl raddau nef yn eu haddas. /A'm heirio PB VII 11 19 wostwng, ruglflwng rydd, /Dyfrys brwydr, bryd ar ymladd, /Difraw ei law ar lafn rudd. /Llafnrudd Fared CBM III 20 49 pesgfeirch pasgnawd. /Gnawd greddf ar ysgwyd ar ysgwn - terrwyn, /I'm praffddwyn, i'm pryffwn; /Llid CBM III 20 49 c ni beirch pesgfeirch pasgnawd. /Gnawd greddf ar ysgwyd ar ysgwn - terrwyn, /I'm praffddwyn, i'm pryff CBM III 16 221 wain ysgafael i frain, /Ysgafaeth i faidd cun /Ar ysgwyd rwyd rhodwydd fal Rhun, /Ysgawl torf rhag tref CBM IV 6 86 wr ynddaw, /Tarw byddin ddilyn ddyludaw, /Tarf ar ysgwydaw, terwyniaw - addysg, /Terfysg ffysg ffestini IRh VII 30 57 n na aned ei chystedlydd. /Ys cain, ys cyhoedd ar ysgwydydd - cyrdd, /Ys gelwir yn wyrdd rif milfyrdd r PM V 23 180 chleddyf, a chlodfawr y'th wna_^nt, /Ac ysgwyd ar ysgwydd anchwant. /Mad tywysaist lu, Loegr irddant, / PM V 5 7 ur yn armes - cynnygn /Yng nghynnif rhyddodes /Ar ysgwydd ddidramgwydd ddidres: /Arial hy, ni ffy, ni LlF1 II 1 78 am leferydd ar lid Echdor. /Ni chablwyd ysgwyd ar ysgwydd io_^r, /Ni chablaf fy naf yn ei achor - faran CBM III 16 162 in; /Yn rhith rhyn ysgwyd rhag ysgwn blymnwyd /Ar ysgwydd yn arwain, /Yn rhith llew rhag llyw goradain, PM V 5 44 branes: /Tu goror hallfor holles - ysgwydawr /Ar ysgwyddau gwyngnes. /Dygyfarth pob parth ef porthes, OC II 14 62 Dudyr - hael, /Hawl fleiddiad leiddiad, lluch ar ysgyr. /Dau arfaidd, dau lew yn eu cyngyr, /Dau arial CBM IV 6 51 gwydd yn rhwyd rhag ysgwn plymnwyd, /Ac ysgwyd ar ystlys, /A pharau yn ffyrf hyd enfys /Yn ais meirw, a CBM III 16 24 rddrud, orddyfniad - cnudoedd /Uch cnawd meirw ar ystrad, /Bron hyged, hygawdd i gywlad, /Bro hygadw di PM V 1 32 ddinawr gwrdd gorddyfniad - cynnygn /Yn cynnif ar Ystrad. /Cedwid Duw, a'n cedwis heb wad, /Cadr heddw DB VI 26 15 edd a ddoethrenny, /Difuddiawg farchawg feirch ar ystry, /Dy faddau nid tau, teg y rhoddy, /Dy feddiant PM V 24 67 'th folant pymthecant cadeiriawg, /Rhy-th-fawl ar ysydd estroniawg /Na'th orsaif na moel na myngawg. /B A_^'r 23 LlLl II 16 10 yn Gwynedd. /Piau yr ysgwyd esgudwal - cynwan /A_^'r canwayw am ei tha_^l? /Pwy'r glew, llew llid aerdd GYC VII 40 49 ddefawd er doluriaw cnawd, /A phob cigweinawd a_^'r cigweinau, /A phawb yn ubain, a phawb yn germain, GYC VII 41 42 orn ymliwau, /Llidiawg fyddant, llym y gwanant a_^'r cigweinau, /Gwenwyn adnair, gwedd anghywair mywn p MG VII 33 46 folych. /Cydsyniaist, gwedi cais nas gwetych, /A_^'r cnawd (wall ddefawd) a well ddofych, /Nid unwaith MeiG I 33 89 nas. /Gwae ni wna cynnif cyn no'i leas, /Cymod a_^'r Creawdr a'i rhygreas. /Credwn i'r Rheen rhy-n-bend CBM III 27 2 Ednyfed, aerllew a dan eurlliw - claer /A_^'r darian daer dalfriw, /Amdanaw ni ddaw, ni ddiw, /N PM V 12 38 fan ne_^r-ener, anaw - cerddorion, /Cerddasant a_^'r eiddiaw, /Arwar trydar, trin ognaw, /Eryr gwy_^r DB VI 24 56 w. /Gwedi y Gw_^r uchod, uchaf llaw - ddehau, /A_^'r eil gw_^r gorau mau ymaddaw: /Llywelyn urddyn, ur GYC VII 40 44 aearn a'r sarn saethau, /A'r ffair yn hirddrwg a_^'r ffwrn dywyllwg, /A phawb a'i olwg ar ei balfau, /A CBM III 17 29 in, /Anrheg brifdeg breienin. /Udd ysym, eddyw a_^'r gair, /Nis arfaidd llew a dan lloer, /Gwayw crwm y GYC VII 41 37 warant (gwae'r eneidau!) /Ym mhwll uffern, gyd a_^'r gethern, wern weli_"au, /Lle mae tristwch a thywy CBM III 24 46 add llachar, /Gw_^r oedd gyhafal (dial dyar) /A_^'r gorau a fu o feib Gleisiar; /Gw_^r oedd feirdd arf CBM III 15 23 rhwyf - Mechain /Rhwym achaws o'i gynghlwyf, /A_^'r Gorau ydd ymgyrwyf, /Am ga_^r naid afar neud wyf. EGM I 28 32 awd. /Gweddi_"wn, gwylwn, byddwn barawd /Parth a_^'r Gw_^r arwr a'n rhywarawd. /Pan ddoeth Iesu fry o'i GYC VII 40 42 llymsodlawg ar ei sodlau, /A'r llygod pengarn a_^'r gylfinau carn, /A'r llech las haearn a'r sarn sae PM V 5 39 draethwyd neges /Mor orflwng gyflwng gyfaeres /A_^'r hon Rodri Mo_^n, mwyn claearwres - haul, /Hael Dda BF VII 48 28 aglew yn treiglaw - ysgwyd, /Hirwayw un annwyd a_^'r hwn Nyniaw, /Hiraeth a'm gwalaeth gweled arnaw /Hi LlLl II 16 20 mau? /Clodfawr, clywitor nad gau, /Cafas lladd a_^'r llaw ddeau. /Ysef a'i trefyd, trefad - amddiffyn / LlF2 VI 7 11 lawen wrth lef a gwy_^s. /Handoeddit o'r llin a_^'r llyfn emys; /Cyfarwydd fy llaw yn eu llewys. /Hand PM V 13 2 Hywel ddiogel, ddiogan - de_"yrn, /Duw a_^'r nef ni'th wy_^l ha_^n, /A_^'i senedd lariedd lydan GYC VII 38 15 rog er creulonder /Yn y boen y bu duw Gwener, /A_^'r pumffrwd, pumffrwyth nid ofer, /A'u bannau am ben PM V 1 175 rbennig dyniawl; /Bych gw_^r hedd yn hawddfryd a_^'r sawl /A gaiff tud ein Tad ysbrydawl EGM I 28 48 cnawd. /Boed ef y byddwyf gwedi beddrawd /Cyd a_^'r un Duw mawr yn Ei undawd A'r 91 GB II 26 172 ared iddi /Hyd ban y'i gwarawd gwirion Ddewi. /A'r adar anwar a'i arho_"i, /Nid arhoynt-hwy neb namwyn DB VI 31 71 arglwydd byd, boent cyfeillion /Mihangel angel a'r angylion PM V 23 81 can, - a_^ Ffrainc, /Yn ffrawddus fal Camlan, /A'r ail, yn Arfon, arfor fan, /Yn undydd, ein HunDuw in ES I 23 11 ) /Llwry gwyrdawd cyd (boed Brawd rinwedd!); /A'r ail yw priawd enw pruddedd /Tros fwyniant trigiant t D-5 VI 36 12 . /Pan fu ym mhreseb (ym mhrysur wedd) /Yr ych a'r asen gyd a_^ Iosedd, /Y gorau Rhiau rhinwedd - pan a GYC VII 41 28 au. /Gwae hocedwr, gwae guhuddwr o'r gohodau, /A'r balch gyfedd herwydd trosedd trysor obrau, /Pan wir PhB VI 15 4 , udd gwaywrudd, gwawr tey_"rnedd, /Y gofeirdd a'r beirdd yn cywrysedd. /Er pan fu Elffin yng nghywryse MeiG I 33 95 eu haddas. /A'm heiriolo Pedr pe_^r ei efras /A'r bobloedd gwirin gwanned tras. /A'm heirolwy Saint Es PhB VI 13 12 ew cad, ced wallaw, /Bod addef nef yn eiddiaw /A'r byd achla_^n i danaw. /Dan Rys, fab greiffwrys Gruff GYC VII 42 54 ddifa. /Gwae wynt gebyddion a'r hoced ddynion /A'r camfeddylion nid addola /Gweled eu maddau dros eu ca GYC VII 40 40 ff a llewod, /A phawb heb annod yn ei boenau, /A'r cethri osglawg a'r cythraul cornawg /A'r cyrn llymso PM V 26 19 edd briw - a heddiw neud hedd! /A Saint Cle_^r a'r claer wyndiredd, /Nid Saeson y maon a'i medd; /Yn Ab GYC VII 40 41 nau, /A'r cethri osglawg a'r cythraul cornawg /A'r cyrn llymsodlawg ar ei sodlau, /A'r llygod pengarn a GYC VII 40 40 wb heb annod yn ei boenau, /A'r cethri osglawg a'r cythraul cornawg /A'r cyrn llymsodlawg ar ei sodlau, GYC VII 41 39 Lle mae tristwch a thywyllwch a llwch a llau; /A'r cythreulaid eu herbyniaid oeron boenau: /Pob camwedd GYC VII 42 25 derfyn yn ei dyrfa. /Gwelais benaethau Gwynedd a'r Deau, /Colofnau cadau cyd orseddfa. /Gwelais wy_^r y GB II 26 34 rhieddawg; /Ar Iwerddon wlad ys rhad rannawg, /A'r Deau ef biau a Phebidiawg; /A phobloedd Cymru a gyme LlG VII 24 134 wynedd gwynfaith ardalau, /Llywiadr pobl Powys a'r Deau; /Llwyrwys taer yn aer yn arfau, /Lloegr breidd LlG VII 28 11 areddawg /It, ddraig y Waun, wayw cyndyniawg, /A'r Dre-wen yn boeth gennyd, beithiawg - rwyf, /Ac ar El LlF1 II 1 27 ir hygred; /Allawr Bedr i'w fedr yd yr foled; /A'r drydedd allawr a anllofed - o nef: /Gwyn ei fyd ei GM I 8 35 arfogion /O'r Llychlynigion llwrw hirion lli, /A'r drydedd dros fo_^r o Norddmandi /Ar drafferth anfer MG VII 32 8 , dyn yn cre_"u creaduriau, /Yn Dduw, yn ddyn, a'r Duw yn ddyn yn un ddoniau. /Cawr mawr bychan, Cryf c LlF2 VI 10 27 ri nifer - a ddaw /A'r trydy i law y Lusiffer /A'r ddau ar ddeau yng ngoleuder, /Yng ngolau drefad a fa GB II 26 58 wm dri urddasawg; /Edewid Bangu gu, gadwynawg /A'r ddau eraill fraisg i Frycheiniawg. /Ban dde_^l gofyn LlF1 II 2 72 th eu rhan y rhai eithaf - o'th lyw /No'r rhai a'r dderyw o'r dorf nesaf. /A_^'th wy_^r y'th orchymynna GB II 26 222 llu-hwy lliw dydd golau, /Collant a'r llygaid a'r eneidiau; /Ny welant na lliant nac eu llongau, /A ch DB VI 35 39 gur gynnu, /A_^ llu ni chymu yn Rhyd Chwima; /A'r erlid fal cynt ar ael y dyffrynt /Ar ail hynt gerryn GB II 26 186 i - yn eich llaw /A llu y byd i gyd a_^ chwi, /A'r fagl aur ei phen, ffo_"wch rhegddi /Fal rhag ta_^n, LlF1 II 1 51 gydfydd - breswyl /Uchel efengyl ufyl ofydd, /A'r fagl ferth werthfawr wyrthau newydd, /A ludd i'r gel PM V 23 168 , /A Dinbych, gwrthrych gorthoriant - ar fil, /A'r Foelas a Gronant, /A Dinas Emrais amrygant, /Amrygyr GYC VII 40 44 carn, /A'r llech las haearn a'r sarn saethau, /A'r ffair yn hirddrwg a_^'r ffwrn dywyllwg, /A phawb a'i GYC VII 41 4 r a dyfredd, Mur tey_"rnedd, reidwedd radau, /A'r ffurfafen a'r holl bresen, brysur ddoniau, /A pharad GYC VII 36 63 ysy'n crinaw: /Poni welwch chwi hynt y gwynt a'r glaw? /Poni welwch chwi'r deri yn ymdaraw? /Poni wel LlLl II 16 42 dudd. /Piau y cadfarch cadflaen a'i gorfaidd, /A'r gorfod dihafarch, /A'r gw_^r a'r gwy_^r am ei barch, GYC VII 40 75 uffern, gethern gethrau, /A'r gwaed yn annog, a'r grog yn grau, /A'r sarff aflawen yn ei enau, /Yr oe GYC VII 40 75 oddau /I ddrws porth uffern, gethern gethrau, /A'r gwaed yn annog, a'r grog yn grau, /A'r sarff aflawen GYC VII 43 17 croged, /A'i ddwylaw ar lled wedy r'llidiaw, /A'r gwaed yn ffrydiau ynghylch Ei fronnau, /A'i holl wel GYC VII 43 15 a'n daw!), /Dyddbrawd yn barawd i'n diburiaw /A'r gwaed yn gired ar ddydd y'i croged, /A'i ddwylaw ar LlLl II 16 44 /A'r gw_^r a'r gwy_^r am ei barch, /A'r gwayw a'r gwa_^n anghyfarch? /Ysef yw hwnnw honnaid ganllaw - LlLl II 16 44 dihafarch, /A'r gw_^r a'r gwy_^r am ei barch, /A'r gwayw a'r gwa_^n anghyfarch? /Ysef yw hwnnw honnaid DB VI 35 35 ei gadair gyd a_^ gwena; /Y gw_^r gwrdd uchel, a'r gwayw gwaed awel, /Pan e_^l yn rhyfel, nid ymgela. / EG VI 18 139 yner, /Doeth, coeth, cywrennin gwin a Gwener; /A'r Gw_^r a'n rhoddes-ni ran o'r Pater /A'i rhoddo-ef gw LlLl II 16 43 cadflaen a'i gorfaidd, /A'r gorfod dihafarch, /A'r gw_^r a'r gwy_^r am ei barch, /A'r gwayw a'r gwa_^n LlF1 II 5 42 n chwerw chweched dydd /Y daw gwaed o'r gwellt a'r gwy_^dd; /Ein Harglwydd, ein Hargledrydd /A'n rhodde LlLl II 16 43 'i gorfaidd, /A'r gorfod dihafarch, /A'r gw_^r a'r gwy_^r am ei barch, /A'r gwayw a'r gwa_^n anghyfarch GYC VII 42 53 pechawd ddeddfawd ddifa. /Gwae wynt gebyddion a'r hoced ddynion /A'r camfeddylion nid addola /Gweled e GYC VII 41 6 /A pharadwys, Ef a'n prynwys, pry_^n goddeau, /A'r holl bobledd, ac nid rhyfedd, Rhwyf synhwyrau. /Iesu GYC VII 41 4 Mur tey_"rnedd, reidwedd radau, /A'r ffurfafen a'r holl bresen, brysur ddoniau, /A pharadwys, Ef a'n pr CBM IV 1 20 n llaw a llaw yn lladd pennain, /Llaw ar llafn a'r llafn ar llu Norddmain, /Ac eryfoedd trwm rhag tremi D-3 VI 19 32 , /Y naill ymyl ydd a_^ morfa Meirion - be_^r /A'r llall, ca_^r llawer, ger Caer Lleon. /A Duw, 'n ein DB VI 30 4 leuad, /Dydd y'm gwna yn drist drais ddyfniad /A'r llall yn llawen o'i ganiad. /Rhyfeddau rhiau ry-m-sw CBM III 8 56 a'r terfynau enwawg /A'r lle ni llysir cynran /A'r llan odd uch llys Fadawg! /Er pan yw marw Madawg wyn GB II 26 175 u dyddug oll heb eu colli /Yn un ysgubawr fawr a'r llawr llenwi. /Pan dde_^l rhyfel a rhwysg Ffichti /R CBM III 8 55 r i Gwm Brwynawg /A'r tai a'r terfynau enwawg /A'r lle ni llysir cynran /A'r llan odd uch llys Fadawg! GYC VII 40 43 lau, /A'r llygod pengarn a_^'r gylfinau carn, /A'r llech las haearn a'r sarn saethau, /A'r ffair yn hir GB II 26 157 adau biau beirdd wy foli, /A lle_^n a llyfrau a'r llen bali. /Pan ddaeth o Ffrainc Ffranc o'i erchi /I CBM III 3 45 yd ga_^r gwy_^r gwanar gwinwledd, /Caraf-i lan a'r lle_^n gan gadredd /Ger y mae Gwyddfarch uch Gwynedd EG VI 18 41 g main /A lluoedd yng ngwisgoedd yn ymosgrain /A'r llinyn ar dynn ar du celain /A llinon rhag bron rhag GB II 26 222 A fydd ar eu llu-hwy lliw dydd golau, /Collant a'r llygaid a'r eneidiau; /Ny welant na lliant nac eu ll GYC VII 40 42 l cornawg /A'r cyrn llymsodlawg ar ei sodlau, /A'r llygod pengarn a_^'r gylfinau carn, /A'r llech las h CBM III 4 4 iw golau tonnau, taenferw gwenig, /Llanw ebyr a'r lly_^r lle ni mawrdrig; /Mynych ymanfon dygn gofion CBM III 8 50 elyn, llwyr ddilyw! /Hawddamawr, Waelest Edwy /A'r llys gan ystlys Dyfrdwy, /A lle teg tebyg i draeth / CBM IV 18 36 d, budd arnaf. /O ganiad y Tad te_"yrneiddiaf /A'r Mab a'r Ysbryd, glendyd gloywaf, /Yng ngoleuder dedd GYC VII 39 1 Nawdd y Tad a'r Mab Rhad rhof a'm galon, /Nawdd y Gla_^n Ysbryd cywy MB I 3 121 gilydd, /Gwaed gwy_^r goferai, gwyrai onwydd. /A'r maint a ddyfu ar eu hedrydd /A ddug o'i gadau chwedd EGM I 26 52 eth Duw ddoeth Ei ddetholi, /Ar anghyfair Mair a'r merthyri, /Ac yn ei goddau, gweddi - a ddodaf, /A'm GB II 26 220 geisiaw cymraw, cymryd preiddiau /Rhwng Mynyw a'r mo_^r, mawr a droau /A fydd ar eu llu-hwy lliw dydd MeiG I 31 6 /Duw breiniawg a brynwys Ei garant /O'r poenau a'r pechawd a wnaethant. /Plant Addaf, plenhigion fuant, D-4 VI 20 38 d. /Pebylliwys fy llyw yn llu hyfryd - praff, /A'r pryffwn o Wyndyd, /Gorthoai drai draws a hyd, /Gorth ES I 15 9 dialaeth /(Diwolo Ei weledigaeth) /Y pum torth a'r pysg, pasgaduriaeth - gwy_^r, /Gorober ehelaeth. /Cy MeiG I 30 20 wyf a synnwyf a synio - cywraint, /Coelaf Dduw a'r saint a braint eu bro. /Cristawn wyf gan iawn (dawn GYC VII 40 70 yrcho ffair offerennau, /Gwae ni charo y saint a'r santesau. /Dros y Saith Bechod, anghlod anghlau, /Sa GYC VII 40 43 b Duw yn ei wiw gaerau, /I gadw braint y saint a'r santesau, /I weddi_"o Mair er ei mawr ddoniau, /I gy GYC VII 40 76 thrau, /A'r gwaed yn annog, a'r grog yn grau, /A'r sarff aflawen yn ei enau, /Yr oedd yn berwi, wb o'r GYC VII 40 43 arn a_^'r gylfinau carn, /A'r llech las haearn a'r sarn saethau, /A'r ffair yn hirddrwg a_^'r ffwrn dyw MG VII 33 10 bredych. /Bredychwr yw'r byd a'i gyd-gywrych /A'r Sathan truan, hyd tra etych, /A wy_^l cnawd chwannaw GYC VII 40 30 ledd annherfynawl io_^r, /Ysydd uwchlaw'r haul a'r se_^r, /A ddarparawdd, rhag cawdd cur, /Duw i holl BF VII 55 28 Un a'r Tri trwy anwylyd - mad, /Lle mae'r Mab a'r Tad a'r Teg Ysbryd CBM III 8 54 fy hiraeth fwyfwy! /Hawddamawr i Gwm Brwynawg /A'r tai a'r terfynau enwawg /A'r lle ni llysir cynran /A PhB VI 14 33 enaint ac ieuenctid. /Rhwng y pren ffrwythlawn a'r tair prif ffynnawn /Nid oedd ar hirgrawn ydd ymborth D-1 I 1 20 elenydd gwell (pell y treithwy) /Tair Rhagynys a'r Tair Ynys a'r tramordwy: /Hywel wledig, udd gweithfu BF VII 55 28 Tri trwy anwylyd - mad, /Lle mae'r Mab a'r Tad a'r Teg Ysbryd CBM III 8 54 th fwyfwy! /Hawddamawr i Gwm Brwynawg /A'r tai a'r terfynau enwawg /A'r lle ni llysir cynran /A'r llan D-1 I 1 20 (pell y treithwy) /Tair Rhagynys a'r Tair Ynys a'r tramordwy: /Hywel wledig, udd gweithfuddig, id y gwy BF VII 55 27 ) /Lleha_"u Dafydd yn lle diwyd, /Lle mae'r Un a'r Tri trwy anwylyd - mad, /Lle mae'r Mab a'r Tad a'r T LlF2 VI 10 26 oter! /Rhag deulin Trined tri nifer - a ddaw /A'r trydy i law y Lusiffer /A'r ddau ar ddeau yng ngoleu MG VII 33 34 ch. /Dyfodiad gwastad gwiw ystyrych /Dy fonedd a'r wedd y'i harweddych, /Dylyed aeddfed a fetrych - yn HOG II 10 7 yteithi, /Glaer, gloyw ei dwyre o du gweilgi. /A'r wraig a lewych ar eleni /Yn ynial Arfon, yn Eryri, / CBM IV 18 36 arnaf. /O ganiad y Tad te_"yrneiddiaf /A'r Mab a'r Ysbryd, glendyd gloywaf, /Yng ngoleuder deddf, dedwy ES I 16 2 Tad cyfarchaf (rhwyddaf fy Rhe_^n) /Ac i'r Mab a'r Ysbryd gloywfryd Gla_^n. /Nid trawdd i'n cofiau can D-5 VI 36 16 n bai Mab i'n Tad, rhad rhwy danwedd, /I Re_^n a'r Ysbryd gydamgeledd, /Drwg ydd aeth iddaw wrthwynebe arab 4 PM V 18 9 - galon, /Gw_^yl hydwf fal Pallas, /Buost mab, arab arfau dras, /Drud cadau, draig cenau Cynlas; /A gwe PM V 17 15 r ddragon gyfundab, /Gwrfab Madawg gwrddfeirch arab, /Gwryd Pyr, byr y bu fab. /Mabolaeth fy rhwyf yw CBM IV 12 26 y-m-gelwir yn ffyrf yn ffysg - arab hwyl, /Yn arab-hawl derfysg, /Yn ffyrdd cyrdd cerdd-dafawdlysg, /Y CBM IV 12 25 enyw beirdd. /Rhy-m-gelwir yn ffyrf yn ffysg - arab hwyl, /Yn arab-hawl derfysg, /Yn ffyrdd cyrdd cerdd aradr 1 PM V 10 55 rddawn - fi /O fawrnen Merfyniawn, /Arf myrdd, aradr cyrdd can iawn, /Eryr gwy_^r llewyr Lleisiawn. /Ll Araf 8 GM I 10 1 Araf haf, hear gweilgi, /Eirioes ced oergled celli. /All ES I 19 7 /Hylawch cerdd oedd ef yng ngherthrwydd. /Neud araf hywyl, pair parodrwydd, /Pur wohen diben dibechrwy EGM I 27 101 meidriawl ni'm deawl o'm Un diau. /Mi cyn bwyf araf, ni'm bo arau; /Mwyn crefydd a ffydd a ffawd radau. DB VI 31 60 ion, /Tri eraill ni eill oll eu deddfon, /Tri araf, pennaf penadurion, /Tri arwydd, hylwydd ar eu holi EGM I 26 13 allt oedd y dagrau, digrawn heli. /Ar helw bun araf, uch banieri, - ton /Tynhegl a gerddais-i, gorddwfr BF VII 50 36 , bennaf - o filwyr /Hyd ym Mhorth Wygyr, eryr araf. /Y Gw_^r a gymyrth engyrth ingaf /Angau dros bymoe GM I 9 148 aw yn neau. /Addfwyn cyntefin, cain hin dydd, /Araf y rhiw haf hyfryd, dedwydd. /Addfwyn dyddaw dyfr (d CBM IV 4 84 dd mawr, madiain. /Arf eryf eryr Nanhoywnain, /Araf yw arwydd ei ddichwain: /Ar ddrud walch, gwrfalch g arafwch 2 PM V 1 69 - anaw), /Ef anant cyfolwch. /Ef gorau aerau arafwch, /Ef gorfu: gorfawr y'i clywwch. /Ef gorug am Ge CBM IV 9 134 Nid achar llachar llafarwch, /Nid achles afles arafwch, /Nid achludd eurgudd argelwch, /Argel cardd, ce arag 2 EW VI 2 9 g, /Nid rhyw i'm ne_^r roddi nag. /Dinag Loegr arag, eryres - amwyn, /Bardd gyflwyn, beirdd gyfles; /Dy LlG VII 25 81 o - cad, /Diofal wlad a wledycho. /Dinag Loegr arag, wrawl fflamdo, /Dewrwalch tey_"rnaidd frenhinaidd arail 1 GYC VII 38 26 r, /Ef yn oed yn edrym llymder, /Ef yn w_^r yn arail prudd-der; /Ef yn grwm yn gryman gwillmer, /Ef yn araith 9 D-2 I 2 4 en awddl Cyridfen, ogrfen amhad, /Amhad anaw, araith afrllaw i gaw geinaid /Cuhelyn Fardd, Cymra_"eg h CBM III 13 53 dd ym mhob iaith, /Rhy-m-ceinfyg o'm ceinfalch araith, /Aros gwarth er gwrthod afiaith. /Nid wyf dlawd GYC VII 40 120 yfrau llaswyrau yw'n sa_^l, /Llwyr obaith heb araith bo_^l, /Credu a charu bob chwy_^l /Crist brynawdr LlF2 VI 10 64 r, cyn llafur llaith, /Ni draetho honawd arawd araith. /Gwae ddiwarth, ddiwyl, ddiolaith - am ei air, / GF VI 22 2 un a'm dihun, dihoen fy ngran, /Gwan, llaesteg araith, gyfraith gyfran, /Gwenlloer gynhebig, fonheddig SB II 22 8 yf o'm rhwylwaith, /Cwbl ddigabl barabl, be_^r araith. /Mur Gwyndyd mad, gwynfyd gwyniaith, /Mab Gruffu ES I 21 26 arfu. /Gorau im o'm Rhe_^n rhagfeddu, /Rhwydd araith o brifiaith brydu; /Prydestawd o'r Drindawd drae DLlM II 18 7 edd a'u meddfaith. /Nid oedd w_^r dwy awr, dwy araith - wrth neb, /Ni thorrid ei gyfraith. /Gw_^r a wna CBM IV 6 210 annwyd, /Ceffitor 'y mhraffnad, 'y mhroffwyd - araith /Ym mhryffwn a waedwyd. /Cenir it, cenheddloedd g arall 20 HF VII 23 33 d o'i bum weli, /Pam na faddau brawd i brofi - arall? /A fydd wrth ddeall guall gosbi? /Ni fedd namyn D LlLl II 16 6 n? /Lleisiawn wyrennig o rannedd - deall, /Nid arall a'i harwedd; /Llyw glyw, glew annhangnyfedd, /Llyw CBM IV 18 9 mynydd, /A wnaeth dedwydd er dedfryd iawn /Ac arall ar wall ar wellyg ddawn /Yn eisiwedig ac yn ddicll GM I 8 33 prif lynges wy bre_`s brofi. /Un o Iwerddon, arall arfogion /O'r Llychlynigion llwrw hirion lli, /A'r HOG II 7 4 wynnawg ton tynhegl ebrwydd, /Gorwisgwys afall arall arwydd. /Gorwen fy ysgwyd ar fy ysgwydd - i drais; GM I 8 15 , /Cnud a chnud a fud ymdanaddudd. /Cad argrad arall, cad gawad guall, /Cad mal bad aball a phellt ar r PM V 2 62 werth er aur i arglwyddi - eraill, /Ni'm arwar arall er fy mherchi. /Dy-m-gwedda urddas, dy-m-gwaddawl PM V 23 34 t dilafar, /Ton heli ehalaeth trwy fa_^r, /Ton arall guall goch wyar. /Pan orfu pen llu llachar, - Llyw CBM III 3 189 wyn tanllyd /Y dyfu, a dail ar ei hyd; /Gwyrth arall, gwerthfawr ei ddedfryd, /Gran yng ngre, bu de, bu LlG VII 24 146 lwry fwry, fa_^r gymell trethau, /Hawlwr gwlad arall, gwledig rhiau; /Harddedd o fonedd, faengaerau - d PM V 5 31 'n ei dres, /Yn Arfon yn arwar trachwres, /Ac arall mynawg ym mynwes - mawrfor /Ym mawrfar anghymes /Y GYC VII 40 109 r i hogi angau, /Na bo_^m hoedlwall o weithred arall, /Na bo_^m rhy angall erbyn angau. /Mihangel i'n GYC VII 40 76 yn hogi gau, /Ni bwyf hoeddl gywall o weithred arall, /Ni bwyf w_^r angall erbyn angau EGM I 29 26 Addfwyn pob gorllwyn pan ddyorllwydd, /Addfwyn arall pall pwyllaw eilwydd! /Addfwyn medd a gwledd gwled MG VII 32 49 rdduniant co_^r, cerdd rinweddau. /Trwy ffordd arall troant yn gall, heb golledau, /Rhyddun' a'u gwlad, DB VI 34 10 /Llawenydd Cymru cymrodeddaf. /Llywelyn, guall arall wraf, /Gwedi y Tri, trydydd a enwaf! /Nid oes is d ES I 18 24 ag; /Gorsin pybl, pobl ofynag, /Gwers y ma_^l, arall y mag. /O'r a fag daear, hi a'i dwg - o'i phlant, PM V 23 177 edrydant. /Mad ymddugost wayw, mad y'th want - arall /Yn arfoll ysgarant, /A chleddyf, a chlodfawr y'th PB VII 6 7 u - galar /(Gelyn Lloegr a ddarfu!) /Bod gw_^r arall yn gallu /Ymadolwyn a_^'i deulu. /Teuluoedd cyhoe DB VI 24 74 . /Gnawd cleddyf gilydd yn ymgiliaw, /Cuall ac arall yn ymguraw, /Ac ar llwyth oswydd gnawd llithiaw - arallddydd 1 PM V 22 3 lwy, /Eiliwn wawd a_^ defawd, a dwy; /Neu'm bu arallddydd i'm rhydid rhwy /Cer moreb ceinwyneb Conwy; / arallfro 1 LlF1 II 3 14 neirthiad naf a nertho - fy null /Im ddillwng arallfro. /Ni wna draig dragon wylo; /Ni wnaeth drwg a'i arallwlad 2 BF VII 45 9 awr coeth. /Dewrgoeth wawr llwyddfawr yn llu - arallwlad, /Dinidr gad gynyddu, /Dinas esbyd gyd-gyrchu; ES I 17 49 edd Fordaf a'th fawrdad - am ged, /Ni'm gedynt arallwlad; /Eryf llu, arwr, lleiddiad, /Eryr ar gedwyr, arau 3 CBM IV 17 53 - llawr, /Yn llwrw un cyfawr ydd yn cyfyd /(O arau angau, aerau ergryd, /O oerfedd poenwedd) pawb i fy DB VI 29 26 y lleim fy nagrau, /Am rwyf y darwyf, im neud arau, /Amlwg yw cystudd ar fy ngruddiau. /Aml y'm gwnae EGM I 27 101 deawl o'm Un diau. /Mi cyn bwyf araf, ni'm bo arau; /Mwyn crefydd a ffydd a ffawd radau. /Mynnid ymeir araul 3 CBM III 3 167 dawd, /Ni chyfred ei phobl a_^ phechawd, /Caer araul, caer ddidraul ddidrawd, /Caer bellglaer o bellglo GYC VII 40 101 'i mawr radau. /O'r lle cyfyd haul hyd lle try araul /Na'm gato i gythraul er ei gethrau. /Er cur Ei dd GYC VII 40 58 /(Nid ymarwerthaf heb Ei wyrthau) /O'r llethri araul, o'r lle cyfyd haul, /Na'm rhoddo i gythraul, er E arawd 11 GYC VII 40 2 Y Gw_^r a'n rhoddes rhiniau - ar dafawd /Ac arawd a geirau, /A'm troses i gyffes nid gau, /A'm troso GYC VII 40 36 /Y Gw_^r a rannawdd inni riniau /Ar dafawd ag arawd a geiriau, /A'n creawdd o bridd a phrif sygnau, /A CBM III 10 17 /Fy marau, fy ma_^r a'm cychwyn. /Awch rhoddaf arawd, aer ddihafarch - wy_^r /Ni'm gwehyr gwahanarch, / CBM III 10 13 /Gnawd i fardd fendigaw haelon. /Awch rhoddaf arawd, aerwosgryn - Bowys, /Argoedwys dwys dengyn, /Fy m LlF2 VI 10 64 ethadur, cyn llafur llaith, /Ni draetho honawd arawd araith. /Gwae ddiwarth, ddiwyl, ddiolaith - am ei CBM III 10 5 awch bryd awch braint o Feigen. /Awch rhoddaf arawd, arofun - a wnaf /Arfogion cyd-ddyun /Yng ngwythli CBM III 10 9 waedlan, yng ngwaedle gwyddgun. /Awch rhoddaf arawd, awch rhoddion - a'm ceidw, /Ced wallaw cadfaon, / EGM I 28 41 i gymer gam esgusawd. /Na chysgwn, canwn canon arawd, /Can nid o gysgu y daw gwasgawd. /Ar Dduw addef n MeiG I 33 3 rhyngaf o'th rodd rwyddfodd foli, /Rhan eirian arawd draethawd deithi /I'm trugar Arglwydd, Culwydd cel CBM III 10 1 Awch rhoddaf arawd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen /Wrth aw CBM III 10 77 yndrwynin, Cynddelw a'u hanrheg. /Awch rhoddaf arawd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen, /Wrth a arbed 1 GM I 14 109 mi i wrthaw na'm gwrthoded: /A'm Duw a'm diwyd arbed /Erbyn brawd Trindawd Trined Arbenigiawl 1 GRh II 28 34 /Nid oes im, Ddafydd, ddawn orfod - ar bawb, /Arbenigiawl, hebod, /Cadr rwyf, cadarn glwyf glybod, /Ca Arbennig 16 PM V 13 35 u, Rhwyf goruchel - nef, /Yn addawd Mihangel, /Arbennig aerbynnag gwne_^l, /Arglwydd, boed hywydd Hywel LlG VII 27 51 r Wirionedd iawn ddawn ydd ymdde_^l: /Erbynied arbennig angel, /Yn barchusaf naf ar nef ydd e_^l LlF1 II 3 45 it ateb diwair, /Eryr ongyr, er Ungair. /Eryr arbennig ar ben aneirw - wyd, /Neu orwyd, neu w_^yr meir D-1 I 1 22 gweithfuddig, id y gwystlwy! /I'th argyfair, arbennig bair o blant Nefwy, /Gorwyr Edwin, gwrawl freni EGM I 25 18 yrn; /Eirf drabludd angudd, angerdd Dinbyrn, /Arbennig bennaeth, mab maeth meddgyrn BF VII 50 35 wawr cyhoedd, wisgoedd wasgarocaf, /Gw_^r oedd arbennig, bennaf - o filwyr /Hyd ym Mhorth Wygyr, eryr a MB I 3 99 eisor Mechydd, /Marchogai esgar ar elorwydd! /Arbennig cenfaint, ceraint weinydd, /Cynreinion ysgwyd, PM V 1 174 : /Boed agored pyrth Pedr a Phawl /I'th erbyn, arbennig dyniawl; /Bych gw_^r hedd yn hawddfryd a_^'r sa CBM IV 18 82 /Rhydid i'm henaid, rhaid rhyiolais. /Gwledig arbennig, erbyn atad /Erbarch o gyfarch, o gyfaenad: /Fy ES I 20 11 ydwyf /Na bwyf arnad, Rwyf, rwym engiriawl. /Arbennig Lywiawdr, Brynawdr breiniawl, /Erbyniaist, llyw GYC VII 39 13 ydd nef a llawr, fal y'm llwyddon, /Nawdd Pedr arbennig, lleithig llithion, /Orau porth oriau o'r porth CBM IV 18 66 /Mihangel a'm gw_^yr a'm gwrthfynned! /Gwledig arbennig, pan genais - hanawd /Nid ofer draethawd a rydr CBM IV 18 40 /Yng ngwenwlad Wledig, nef a archaf. /Gwledig arbennig, pan yth aned /Dyfu waredd in, dyfu wared, /Dyf DB VI 26 34 os adygy; /Cymer a fynnych, Cymry - bendefig, /Arbennig wledig a wladychy. /Difanw so_^n Saeson, sef a DB VI 35 32 a; /Argledr gweithfuddig, arglwydd gwynfydig, /Arbennig wledig a wledycha. /Cedwid un Mab Mair cenau cy BF VII 57 6 gythrawl. /Erbyniad pum oes o groes greuawl, /Arbennig Wledig, wlad Gyfreithiawl, /Arglwydd Dad, na'm Arberth 2 PM V 26 64 chrau; /Castell Gwis cystyngaist yn glau, /Ac Arberth, gosymerth golau; /Angen yn angen yn angau - o' EW VI 5 26 hergyd, mawrgerth - na bu hy_^n /Llywelyn llyw Arberth; /Mab difai difefl ei nerth, /Mab difan eirian I arch 17 LlF2 VI 10 10 dd ofer. /Erchi porth Dewi parth ydd eler /Nid arch anghyfarch anghyfamser. /Mair a Mihangel pan ddeler GYC VII 40 13 Yn dri, yn drugarog hael. /Dyw Mercher, archer arch atreg - o nef! /(Pan ddoeth naf aur anrheg, /Gwnae PM V 9 32 ef ei orffen orffowysle, /Arffedawg eirchiaid arch dyunlle, /Yng nghyfarfod clod cludfeirdd dyle, /Yng GB II 26 290 'r digonsam-ni gam o gymaredd /Cyfodwn, archwn arch ddiomedd /Drwy eirioled Dewi, a Duw a fedd, /Gwaean EGM I 26 44 i'm Harglwydd, Culwydd Celi, /(Nid ef a archaf arch egregi) /Arch ydd wyf yn arch yn ei erchi /Am archf CBM IV 10 5 au, /Ar dy wlad, wledig Deau. /Aswynaf, archaf arch fawr - i Beryf /A beris nef a llawr, /Nawdd rhag dy GYC VII 40 61 au, /Er Ei gydarfoll, er y pymharcholl, /Er Ei arch friwdoll a'i archollau, /Er ca_^r Absalon, er cur E GM I 14 104 n gwyn gwan ystlyned - wyf i, /Ac ys mau erchi arch geinmyged, /Cyreifiaint o'r maint maith gyhused /Ry PM V 15 9 nhras, /Creadur poethgur, pa'th greas. /Archaf arch i Bedr o berthynas - Crist /A ddug Grog yn urddas, EGM I 27 87 nas trawdd trallawd trallwybr eisiau. /Archaf arch i Dduw addodau - nef /Na ddoto Pedr gloau /I'm llu GM I 10 37 ydd plant Addaf, /I Dduw uchaf erchi; /Archaf arch i Grist Celi, /O'i gaffael caffaf re_"i. /Canhysgae GM I 7 31 olur ei ddwyn. /Ac i Dduw o'i ddawn ydd archaf arch iawn, /Awdl ffrwythlawn ffrwyth gymwyn; /Cyfedmig g GYC VII 40 56 , /Poenofiaint uffern gethern gaethau. /Archaf arch i'm Naf, y Dewin doethaf /(Nid ymarwerthaf heb Ei w D-5 VI 36 27 - ar dir; /Enwir, difenwir ei etifedd. /Archaf arch i'm Naf yn anwyledd /Er Ei archollau, doll gan dyll DB VI 27 97 euolaeth, hiraeth o hyd. /I'm Rheg y'i harchaf arch o'm plegyd, /I'm Rhiau gorau, Gw_^r ni'm hennyd; /I EGM I 26 45 Culwydd Celi, /(Nid ef a archaf arch egregi) /Arch ydd wyf yn arch yn ei erchi /Am archfain riain: rha EGM I 26 45 (Nid ef a archaf arch egregi) /Arch ydd wyf yn arch yn ei erchi /Am archfain riain: rhaid ei meni /Trwy archaf 32 EW VI 3 5 c y'i rhan. /I'm rhan, llid Ogrfan, llawer - a archaf, /A gaffaf, i'm naf ne_^r; /Dyn cymen wyf a'i cym EGM I 26 44 Archaf i'm Harglwydd, Culwydd Celi, /(Nid ef a archaf arch egregi) /Arch ydd wyf yn arch yn ei erchi /A CBM IV 10 5 ryr aerau, /Ar dy wlad, wledig Deau. /Aswynaf, archaf arch fawr - i Beryf /A beris nef a llawr, /Nawdd PM V 15 9 int fy nhras, /Creadur poethgur, pa'th greas. /Archaf arch i Bedr o berthynas - Crist /A ddug Grog yn u EGM I 27 87 u, /Men nas trawdd trallawd trallwybr eisiau. /Archaf arch i Dduw addodau - nef /Na ddoto Pedr gloau /I GM I 10 37 af, Meddydd plant Addaf, /I Dduw uchaf erchi; /Archaf arch i Grist Celi, /O'i gaffael caffaf re_"i. /Ca GM I 7 31 ur o ddolur ei ddwyn. /Ac i Dduw o'i ddawn ydd archaf arch iawn, /Awdl ffrwythlawn ffrwyth gymwyn; /Cyf GYC VII 40 56 mygwern, /Poenofiaint uffern gethern gaethau. /Archaf arch i'm Naf, y Dewin doethaf /(Nid ymarwerthaf h D-5 VI 36 27 annedd - ar dir; /Enwir, difenwir ei etifedd. /Archaf arch i'm Naf yn anwyledd /Er Ei archollau, doll g DB VI 34 1 Colofn nef, dy nerth a archaf, /Celi hael, i'r hwyl a ddygaf; /Celfyddyd ym myd BF VII 50 1 Crist, fawr Arglwydd rhwydd, rhad a archaf, /Crist Fab Duw didwyll, hanbwyll honaf! /Crist CBM IV 17 135 hawydd yn gyheued /Yn afrifaw Duw yn efrifed. /Archaf danc cyn tranc trwy eirioled - Mair, /Hyd na'm gw CBM IV 10 9 ddawr, /Ar dy byrth, ar dy borthawr. /Aswynaf, archaf (eirchiad - y'm gelwir) /Nawdd Cywir Cyngwastad / CBM IV 18 39 gwirion, gwaraf, /Yng ngwenwlad Wledig, nef a archaf. /Gwledig arbennig, pan yth aned /Dyfu waredd in, GYC VII 39 11 , /Nawdd y my_^r a Mair a'i morynion! /Nawdd a archaf i archengylion - mawr, /Arglwydd nef a llawr, fal LlF2 VI 10 95 dramgwydd, /Iawnaf i'w Arglwydd ei erglywed. /Archaf i Duw ddwy uned: /Un ffydd a_^ chrefydd, a chred PM V 27 9 diawl Gruffudd! /Graid eryr milwyr Maelawr - a archaf /I Erchwyn nef a llawr, /Udd dinag, dinas gwriawr CBM IV 18 11 r wellyg ddawn /Yn eisiwedig ac yn ddicllawn. /Archaf i Fab Duw, can ys digawn, /Cymod o'n pechod (pech LlF1 II 3 56 wch canrhed; /Erchwch i'm pair, can air, ced; /Archaf i udd naf, nodded. /Archaf i'r gorau ungwr (nid o EGM I 26 43 ysy'm poeni, /Lludd gwen lliw arien ar Eryri. /Archaf i'm Harglwydd, Culwydd Celi, /(Nid ef a archaf ar GYC VII 40 64 on, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwgrau. /Ydd archaf i'm Tad, Ysbryd a Mab Rhad /Ran o'i wir gariad, f LlF1 II 3 57 air, can air, ced; /Archaf i udd naf, nodded. /Archaf i'r gorau ungwr (nid ofer) /Cyfrwng nef ac elfydd PM V 25 59 wyn ynni - dyn, /Cymer Lywelyn, lyw cadeithi; /Archaf it, Arglwydd yr arglwyddi, /I eryr cemwyr cymod a LlF1 II 3 43 y doeth Mair - yn wyry /I wared am ein Pair. /Archaf it ateb diwair, /Eryr ongyr, er Ungair. /Eryr arb EW VI 6 22 edwydd rwyf aerglwyf, eurgledd - ardderchawg, /Archaf it i'th lariedd, /Breinnawl hawl hylwydd orsedd, BF VII 54 37 is meibion Lly_^r, llwyrglod ynni. /I Dduw ydd archaf, Naf, eu noddi, /Neddair egored, roddfyged Ri, /I BF VII 55 25 hawdd ei adrawdd, cawdd a'm cyfyd. /I Dduw ydd archaf (Naf ni'm ennyd) /Lleha_"u Dafydd yn lle diwyd, / ES I 16 11 lion, /Bardd fyddaf i Dduw hyd tra fwyf ddyn. /Archaf nawdd Mab Mair, crair credadun, /Creawdr, Amheraw GB II 26 81 dichonwyf, /Gwnaed eiryoled im am a archwyf. /Archaf reg yn deg, a digerydd - wyf, /I erchi i'm Rhwyf D-2 I 2 32 ryfedd, rhinwedd reen; /Rheg rhysiolaf, rheg a archaf, rhwymaf iwrchen! /Rhuthr uthr awel rhynnawdd ufe MB I 4 2 , Rhebydd rhwydd Ei foli, /I'm Harglwydd uchaf archaf weddi. /Gwledig gwladorfod goruchel wenrod, /Gwrd LlF1 II 1 145 rionnydd wlad, mad ei moli. /Molaf Dduw uchaf, archaf weddi - iddaw: /Athreiddaw cyn taw a chyn tewi /A archafad 2 CBM IV 6 254 ysgor Gadfan, /Gnawd gan drawslyw maws luman - archafad /Yn aergad i ar gan; /Gnawd rhodawg rhag marcha D-4 VI 20 34 /Pebyll Llywelyn, llew cad, - a weled /Yn olau archafad, /Yn lludwaw Llidwm yn rhad, /Yn llu gorfeddu g archafael 6 GRh II 27 3 al Turn /Tey_"rnged o'r Israel, /O Dduw, ddeon archafael, /Ac o ddyn, hawl erwyn hael. /Hael udd cleddy GB II 26 29 /Yng ngw_^ydd saith mil mawr a saith ugaint, /Archafael, caffael gan westeifaint, /Dyrchafwys Dewi Bre GB II 26 133 /O fedru canu coeth anrheg - i hael /Cefais-i archafael, caffaf-i osteg /O gyrchu Brefi braint ehedeg, CBM III 16 230 rthodiad gwarthwael, /Erchwyn graid, eirchiaid archafael; /Erchwyniawg pedrydawg (pedriael - ei len) /P CBM III 28 12 aw gymyn, /Beirdd ofynag, ddinag ddyn, /Braint archafael hael Heilyn. /Heilyn hawl ddechryn o ddechrau CBM III 23 2 aidd a'm ca_^r o'm caffael - wrthaw /Yn wrtheb archafael, /Nid blaidd coed coll ei afael, /Namwyn blai archant 1 CBM IV 6 67 wys, /Annhywallt ei lys o liaws eirchiaid /Pan archant ei emys. /Emys ffraeth yn ffrwynfawr a'm daw /O archengylion 2 GYC VII 39 11 y my_^r a Mair a'i morynion! /Nawdd a archaf i archengylion - mawr, /Arglwydd nef a llawr, fal y'm llwy GM I 14 21 rugaredd, unwedd ofri. /Un deg dair person uch archengylion, /Un ddonion neifion, nerth heb drengi, /Un archer 2 GYC VII 40 13 dael, /Yn dri, yn drugarog hael. /Dyw Mercher, archer arch atreg - o nef! /(Pan ddoeth naf aur anrheg, EW VI 2 7 - cyrdd, /Cerddorion ofanag, /Rhwyf ne_^r, by archer bynnag, /Nid rhyw i'm ne_^r roddi nag. /Dinag Loe archfain 4 LlN II 17 1 Neud mau melynddwn, archfain, cynghrwn, - ceirw, /Cyd bai ef, ni roddwn; /Bo CBM IV 4 90 m breiddiawr, am brain, /I eilwion am eirchion archfain, /I flaidd, rhudd ei fraw fudd i frain, /I feir EGM I 26 46 egregi) /Arch ydd wyf yn arch yn ei erchi /Am archfain riain: rhaid ei meni /Trwy ddiwyd eiriawl deddf LlF2 VI 8 25 m lwyth Cichwain. /Rhyswr parch, perchen march archfain, /Rhysedd balch, cyflymwalch celain. /Rhwysg eu archlen 1 CBM IV 6 33 'm cynnelw o'm perchen, /Hud arfoll archoll yn archlen, /Hud arwedd arfau a_^'i loflen. /Hud arfaidd tr archlun 1 CBM III 1 23 tan /Emys llaw llamhir a dan lluman, /Erchlyfn archlun ceirw uch cain ebran, /Eiliw pysgawd glas, gleis archoll 2 DB VI 29 63 rug dduw Gwener rhwydd-der rhadau, /Goddef pum archoll o archollau. /Gwedi llarydad, Duw deg gyfreithia CBM IV 6 33 'm cerdd /A'm cynnelw o'm perchen, /Hud arfoll archoll yn archlen, /Hud arwedd arfau a_^'i loflen. /Hud archollau 7 GYC VII 42 47 led golwg lwyrdra! /Dangos ffrowyllau a'i holl archollau /A'i gethrau a'i grau a'i grog a wna. /`Hyn a EGM I 27 42 fu weled Dy weli_"au /Pan yth archollwyd o'th archollau. /Can borth engylion gwylion golau /Nid perthy D-5 VI 36 28 ifedd. /Archaf arch i'm Naf yn anwyledd /Er Ei archollau, doll gan dyllwedd: /Ei ddwy fron a fu ar fedd GYC VII 40 61 ll, er y pymharcholl, /Er Ei arch friwdoll a'i archollau, /Er ca_^r Absalon, er cur Ei ddwyfron, /Er gw GYC VII 40 18 chyrcho ffair offerennau - Crist /Croes dolur archollau, /Gwae a goddo mam o gam (nid gau), /Gwae a go DB VI 29 63 wener rhwydd-der rhadau, /Goddef pum archoll o archollau. /Gwedi llarydad, Duw deg gyfreithiau, /Llofru GYC VII 40 106 oll a chur Ei fron oll, /Er y pum cyfrgoll a'i archollau /Na bo_^m golutgar, na bo_^m athrodgar, /Na bo archolled 1 CBM IV 18 55 nef, tangnef tynged, /A'n dug o gyfrgoll pan archolled; /Ac Ef dwyre in, ac ef daered - Ei fudd, /Ac archollwyd 1 EGM I 27 42 iglau. /Pen cred fu weled Dy weli_"au /Pan yth archollwyd o'th archollau. /Can borth engylion gwylion g archwn 4 GB II 26 290 edd. /O'r digonsam-ni gam o gymaredd /Cyfodwn, archwn arch ddiomedd /Drwy eirioled Dewi, a Duw a fedd, GYC VII 40 113 r wen gannaid /A fo derbyniaid i'n heneidiau. /Archwn i'r Drindod drwy wir ufudd-dod /Roi in lwyr gymod GYC VII 43 43 pechawd: /Perchen drygddefawd a dde_^l ataw. /Archwn i'r Ysbryd, Celi, o'th blegyd, /Cyn pridd a gwery OC II 15 9 i, /Dywed ein dyfod Geri. /Dos, was, o Geri ac archwn wrthid /Rhag ein llid ein llochi; /Diwedd y doeth archwyf 3 GB II 26 74 ewi, lle a folwyf, /Yd gaffwyf-i barch cyn nis archwyf, /Ac o blaid Dofydd diheufardd wyf, /Ac ar nawdd GB II 26 80 n Dewi nis dichonwyf, /Gwnaed eiryoled im am a archwyf. /Archaf reg yn deg, a digerydd - wyf, /I erchi PM V 23 195 doniant, /O bob rhyw y'm rhodded yn gant: /Cyd archwyf i'm llyw y lloergant - yn rhodd, /Ef a'm rhydd y ardaith 1 LlF2 VI 10 69 ffydd a fo diffaith! /Pan fynnws De_"ws ddewis ardaith - arnaw, /Wrth wy_^n ei ganllaw ni bu ganllaith: ardal 8 CBM IV 4 31 rchogasant - wy_^r /Am du lly_^r a lliant: /Am ardal Caer Dathal doethant, /Glyw amdrai, amdrwch ydd ae PM V 22 8 ar fy nghyfrwy, /Ac eurawg Arfon ac Ardudwy, /Ardal dwfn hoywal, am da_^l deufwy. /Cerais a selais cer LlG VII 24 27 rth hyborth heb gymw_^edd. /Gnaws mawrdraws am ardal dyhedd, /Gnawd iddaw treiddiaw trwyddi berfedd! /A D-1 I 1 15 an ardderchawg, rhugl yng ngorddwy, /Tegeingl ardal, Edeirnawn, Ia_^l, arial arlwy /Rhyfel ebrwydd, a CBM IV 6 143 tryw, estronion hual /Ffysg dyffysg diffwysgad ardal, /Ffyrf de_"yrn rhag cyrn, rhag carnial - emys /Ff PM V 26 46 w anaw anfedredd /O'r Deau, irdanc haelonedd, /Ardal hardd i fardd am ferthedd. /Po_^r eisor, un eisiau EMRh VI 23 22 d iddaw dreisaw dros pob echwng; /Ni gnawd o'i ardal na tha_^l na thwng. /Gwnaeth drwy ainc ar Ffrainc OC II 15 41 d ein dyfod Lannerch. /Dygychwyn, gennad, gadr ardal - teulu /Teilwng medd o fual, /A dywan Dynobydwal ardalau 2 PM V 10 37 elais, /Ac o bai ameth, treth trais. /Treisiau ardalau, ardwy trin, - rhyddug, /Rhyddigiwys eu gwerin, LlG VII 24 133 rch, cyfaillt nid gau. /Llew Gwynedd gwynfaith ardalau, /Llywiadr pobl Powys a'r Deau; /Llwyrwys taer y ardawch 4 DB VI 31 11 /Llwyddedig gwledig gwlad orchorddion, /Llawch ardawch, ardwy rheidusion, /Llaith arfaith arfod Blathao DB VI 30 25 d, /Na roddes fy llyw y lleuad! /Mor rhawch im ardawch ardwyad - cynnydd /Tra fwy' o Ddafydd yn ymddifa LlF1 II 3 62 wy, nid rhawch - ei erchi: /Gnawd gan ri rwydd ardawch; /Gwaed gan llu ar llafn dwyawch; /Gwae a gawdd DB VI 33 33 d rhai am Ruffudd a ddyhuddir, /Neud rhawch ei ardawch, neud rhywir - ei farw, /Ei farwnad a genir. /A Ardeml 2 CBM IV 8 3 ffelaig ffe_^r, /Ardwy cedernyd fenwyd funer, /Ardeml ehangdorf am ehangder, /Am eurdal bual buarth hyd LlF1 II 2 1 Ardeml gwir ar dir arddwyreaf, /Ardyml, gwy_^r eryr y'th Arderydd 2 LlG VII 24 92 ad hefelydd - gyfred /Er pan fu weithred Waith Arderydd. /Breisglew Mo_^n mwynfawr Wyndodydd /(Bryn Der CBM IV 4 97 , /Urddawl ben, priawdnen Prydain. /Mal Gwaith Arderydd, gw_^yth ar dyrfain - cad /Yn argrad, yn aergra ardrethau 1 CBM IV 9 175 Mi hebod, ni hebaf finnau. /Hir y'th ardrethir ardrethau - o bell, /Hil Cadell, cell cerddau, /Hil Coel ardrethir 1 CBM IV 9 175 edd tau, /Mi hebod, ni hebaf finnau. /Hir y'th ardrethir ardrethau - o bell, /Hil Cadell, cell cerddau, Ardudwy 3 D-1 I 1 12 wn, cyflawn ofwy, /A Meironnydd ac Efionydd ac Ardudwy /A Lle_"yn draw ac Aberffraw a Dygannwy, /Rhos, PM V 22 7 chedig aur ar fy nghyfrwy, /Ac eurawg Arfon ac Ardudwy, /Ardal dwfn hoywal, am da_^l deufwy. /Cerais a OC II 15 24 chwy; /Dywan i'r Traean, tramwy, /Dywed y down Ardudwy. /Dygychwyn, gennad, gain derfyn - y wlad /A wle ardwy 13 EGM I 25 14 myth, nid llyth yn llwyth he_"yrn, /Neud ef yn ardwy adwy edyrn. /Cochwedd calanedd celyrn - yng nghynn PM V 6 17 leiddiaid, /Yn addon meddwon medd cyntaid, /Yn ardwy beirdd dwfn, dyfnaid - ei alaf, /Ei elyf feirch ca PM V 6 5 wyn ei naid, /Ei gynnif ar gynnygn drechiaid, /Ardwy cad, argrad eurgraid - dey_"rnedd, /Tey_"rngerdd o CBM IV 8 2 Arddwyreaf ddraig ffwyr, ffelaig ffe_^r, /Ardwy cedernyd fenwyd funer, /Ardeml ehangdorf am ehangd DB VI 29 94 wenwyn gw_^yn gennyf nid ymgudd, /Gwyn eurdir, ardwy ddadannudd, /Gw_^r eurdwr, ardwyad trabludd, /Gwaw PM V 18 13 n, clo byddin clodfras; /Neud wyt w_^r, aerdwr ardwy efras - cad, /Cedernid Eneas. /Dy gywlad nid lledr GM I 9 19 g fy lla_"in! /Llachar fy nghleddau, lluch ydd ardwy - glew, /Llewychedig aur ar fy nghylchwy. /Cyfun-w OC II 14 106 iant. /Ar llawr Gwestwn Fawr gwelais irddant: /Ardwy Goronwy oedd gwaith i gant. /Cedwyr cyfarfaeth ydd EW VI 3 19 , haelonaeth - a geidw /Heb gydfod bygylaeth; /Ardwy llu llaw ehelaeth, /Eurde_"yrn, meddgyrn a'i maeth PB VII 10 23 f gofynaig, - prudd, /Maredudd mawrfudd Maig, /Ardwy llu, Lloegr erynaig, /Eurdrethau dreigiau i'm drai CBM III 29 2 Yn aerdwrf aerdarf, yn aerdew - aerdorf /Yn ardwy rhag trylew, /I dan llafnawr llaith woddew, /I dan DB VI 31 11 ig gwledig gwlad orchorddion, /Llawch ardawch, ardwy rheidusion, /Llaith arfaith arfod Blathaon, /Llywe PM V 10 37 c o bai ameth, treth trais. /Treisiau ardalau, ardwy trin, - rhyddug, /Rhyddigiwys eu gwerin, /I rag cw Ardwyad 9 LlF1 II 2 3 arddwyreaf, /Ardyml, gwy_^r eryr y'th farnaf. /Ardwyad cadau, cadr y'th welaf - heno, /Arwraidd Gymro, PM V 30 3 - Prydain, /Llawer bardd prydfawr yn ei ohen, /Ardwyad cancad cyn ced o'i ben, /Ys cynt no rhywynt uch CBM IV 13 14 wy cigleu, cigwledd rad - i frain /O freisgwyr ardwyad, /Cerrynt fy llyw nid lledrad, /Cwr gogof cyrrai DB VI 30 25 oddes fy llyw y lleuad! /Mor rhawch im ardawch ardwyad - cynnydd /Tra fwy' o Ddafydd yn ymddifad. /Tra PM V 5 4 hyfres, /Irdang na_^d plygiad plymnwyd bres, /Ardwyad gorwlad a gormes. /Arfle ysgwyd aur yn armes - c GM I 8 28 ir orau Cymro. /Arddwyreaf hael o hil Rhodri, /Ardwyad gorwlad, gwerlin teithi; /Teithi_"awg Prydain, t EW VI 4 17 byw, byd neud amdrwch. /Trwch yw'r gw_^r arwr, ardwyad - gwerin, /A gorau o fab tad; /Ef oedd aerllew, DB VI 29 95 /Gwyn eurdir, ardwy ddadannudd, /Gw_^r eurdwr, ardwyad trabludd, /Gwawr Gwyndyd, gwander ei orchudd, /G EG VI 18 80 -i ri ryfel ddiffreidad, /Diffryd gwy_^r, eryr ardwyad; /Ysym-i rwydd arglwydd erglywiad /A glywir o'r ardwyaid 1 OC II 14 122 torf, terfysg ddysgaid, /Trinheion faon, traws ardwyaid. /Ciglau am da_^l medd myned plaid - Gatraeth, ardwyaw 1 CBM IV 6 76 f /Ac aros heb giliaw. /Cas trymdras trymdrais ardwyaw, /Ca_^r cedyrn caen he_"yrn heidiaw, /Caerau ddi Ardyml 1 LlF1 II 2 2 Ardeml gwir ar dir arddwyreaf, /Ardyml, gwy_^r eryr y'th farnaf. /Ardwyad cadau, cadr y' arddangos 2 PB VII 21 5 ] clod, /[ ] y Berfeddwlad. /I wlad [ ], glod arddangos, /Gwelid [ ] /[ ] oedd gorau gwas /O wyrion rh CBM III 2 3 as, /Bryn diormail, diormes, /Bre uchel braint arddangos, /Lle trydar, Llechysgar llys. /Ysid i'th lys Arddaly 1 PM V 8 1 Arddaly nef, arddunia fy nlid, /Arglwydd Dduw, yn ddyn y arddelw 12 BF VII 50 3 yll honaf! /Crist ddeddfawl gedawl, gadarnaf - arddelw, /A borthes ei ddelw ddolur dycnaf. /A berthyn a MG VII 33 39 dd y'i cretych) /Ei eilun Ei hun: honnych - Ei arddelw /Ac o'i deg wirddelw yr arddelwych. /Arfollaist ES I 24 15 /Crog ein Tad: ein trais i gyd. /Gwnawn erddaw arddelw anneiryd, /Gwnaeth pob rhyw yn fyw o'i febyd. /D BF VII 49 15 is anoddef - rhwy) /Rhy-ddug Duw o'i gartref, /Arddelw ceinffyrdd cyrdd cyflef: /Urddedig Wledig wlad n CBM III 11 5 gordd Dysiliaw. /O ddawn mawr mab Duw dylyaf - arddelw, /Dull cynnelw cynhaliaf; /O gerddau bleiddiau b PB VII 5 11 r arfaeth - hydr, /Hidl fydd deigr o hiraeth; /Arddelw Dyfed, ged gydfaeth, /Aerddraig oedd ben aig ban EW VI 1 11 /Na byddwn ar dy helw? /Hardd i fardd fod i'th arddelw, /Hawdd i'r byd gennyd gynnelw. /Hawdd cynnelw f EGM I 28 37 fflau oerwern yn erddygnawd. /Arddunedig Dduw, arddelw ohonawd /A wnaf, Arglwydd Naf, nerth pob ciwdawd PM V 10 14 aelder, yn helw, - cerddorion /Yn cerdded o'th arddelw; /Rhwng dwn y gwelwn a gwelw: /Rwyf byd, rhwydd BF VII 53 4 dy leas! /Am eurddawn, mawrddygn y'i llas, /Am arddelw teg, am urddas. /Am urddas addas eiddunfryd - Cy CBM IV 4 93 eirdd dwfn, dyfryd a gofiain. /I Gynddelw oedd arddelw urddain, /Urdd wledig, llurig llu aergrain, /Ur LlG VII 26 2 lwydd, eurgledd ganllaw, /Ys hawdd ei gynnelw, arddelw urddaw; /Ys da ei gampau heb gwympaw - yn afrddw Arddelwaf 1 ES I 20 16 rawl. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr gwerynawl, /Arddelwaf o'th nawdd rhag tawdd tanawl /Eirf gymwy gordd Arddelwawg 1 LlF2 VI 8 12 arwain. /Arwydd na elwir yn elain - feddiant, /Arddelwawg hyddgant cwbl foliant cain. /Erddrym ced wych arddelwych 1 MG VII 33 40 : honnych - Ei arddelw /Ac o'i deg wirddelw yr arddelwych. /Arfollaist ynof (cof y'i cetwych) /Anffawd Ardderch 1 CBM IV 5 121 /Oedd gwalch balch bwlch ei golled. /Yn y llas Ardderch yn arddiffryd - llu /Y llas cu can fy mryd; /Co ardderchawg 8 EW VI 6 21 uw dedwydd. /Dedwydd rwyf aerglwyf, eurgledd - ardderchawg, /Archaf it i'th lariedd, /Breinnawl hawl hy PM V 11 49 on, /Un oedd well, udd mwynbell Mo_^n. /Mynawg ardderchawg arddyrchafael - beirdd, /Llawer bardd llawn GM I 11 47 naw, honnaid farchawg, /Tra ym donnwy Duw dawn ardderchawg. /Ban yd ran ei rad i rodolion - byd, /Balch SB II 24 29 , /Na thwyll na thrais rhag rhwyf Cemais, camp ardderchawg. /Cawsant warthrudd gan fab Gruffudd prudd, LlG VII 28 1 Hanbych well hyd bell, bwyll ardderchawg, /O Dduw yn gyntaf naf niferawg; /Henefydd d MB I 3 55 tudd ar rudd mynawg; /Can gerddau cyhoedd oedd ardderchawg /O Ysgewin barth hyd borth Efrawg. /Dybu bre GB II 26 53 t-hwy eu gwar dan gar Cynawg; /Dau ychen Dewi, ardderchawg - oeddynt, /Dau ga_^r a gerddynt yn gydbrein D-1 I 1 14 Aberffraw a Dygannwy, /Rhos, Rhofyniawg, rhan ardderchawg, rhugl yng ngorddwy, /Tegeingl ardal, Edeirn ardderchawl 1 EG VI 18 17 'm heryr yn ymeiriawl, /Llywelyn Lle_"yn, llyw ardderchawl, /Lluriglas gwanas, Gwanan a hawl. /Gwenwyn ardderchedd 1 HOG II 6 21 t y rheufedd! /Gwneuthum a_^ gwth gwayw gwaith ardderchedd /I rwng glyw Powys a glwys Wynedd, /Ac i ar arddiffryd 1 CBM IV 5 121 balch bwlch ei golled. /Yn y llas Ardderch yn arddiffryd - llu /Y llas cu can fy mryd; /Corf torf terf arddrusig 2 CBM IV 4 176 ne_^r, haelder huenig, /Burthiad cad, cedeirn arddrusig. /Budd a'm bu, a'm bo ei edmig, /Bodd am rodd, SB II 22 43 fry, coelfain ceinmyg /Dygant graig, aerddraig arddrusig. /Oedd Casnar, post trydar treisblyg, /Oedd ca arddunaf 1 CBM III 5 116 nwir! /Manyled meinwen mal ydd iolir, /Mal ydd arddunaf, y'm harddunir. /Arddunedig ddyn a ddwg i ffyni Arddunedig 2 EGM I 28 37 d - uffern, /Yn afflau oerwern yn erddygnawd. /Arddunedig Dduw, arddelw ohonawd /A wnaf, Arglwydd Naf, CBM III 5 117 ydd iolir, /Mal ydd arddunaf, y'm harddunir. /Arddunedig ddyn a ddwg i ffyniant /Ardduniant moliant, m arddunia 1 PM V 8 1 Arddaly nef, arddunia fy nlid, /Arglwydd Dduw, yn ddyn y'th enid, /Er ardduniaint 1 PM V 13 4 A_^'i senedd lariedd lydan, /A_^'i saint gloyw ardduniaint gla_^n. /Gloywdid a rhydid gan eu rhad - boe ardduniant 11 CBM III 10 73 yngyr ffwyrwyr Ffynudiawn. /Pedwaredd ar ddeg, ardduniant a gaiff, /Arddunwawd diatreg, /Cynifiaid cynn CBM III 24 172 t rhudd a gwyrdd, rhwyf cyrdd cuning, /Rhodded ardduniant ar Ddunoding OC II 14 104 , fenestr, o lestr ariant, /Celennig edmig can ardduniant. /Ar llawr Gwestwn Fawr gwelais irddant: /Ard MG VII 32 48 ant, aur anrhegant a rhagorau: /Myrr ac ystor, ardduniant co_^r, cerdd rinweddau. /Trwy ffordd arall tr CBM IV 4 21 ] fwyr ffyrfder, ffe_^r ffyniant, /Yn [] gwryd ardduniant, /Gwrdd eisor esillydd Morgant. /Nid aeth tra CBM III 5 118 harddunir. /Arddunedig ddyn a ddwg i ffyniant /Ardduniant moliant, mal yd glywir. /A glywch chi, ddeon, LlF1 II 4 42 . /Cymerais ei aur a'i ariant - ataf /A'i ateb ardduniant; /Ni'm oes nawdd rhag cawdd coddiant: /Nid oe PM V 23 192 o'm rhadau, rym anant, /Yn rhuddaur, yn rhwydd ardduniant /O bob rhif i'm rhwyf y'm doniant, /O bob rhy PM V 3 9 on er yn dey_"rngain, /Eryr ddraig ormant ... /Ardduniant prif-feirdd, eurddwrn prydyddion, /Arwyniawl EMRh VI 23 2 Arddwyreaf-i hael, hwylglod ellwng, /Ardduniant torfoedd, tyrfa eiddwng, /Arfod ysgymod, gorf D-1 I 1 48 borthant. /Hoeddl hir a nef a chain addef trwy ardduniant. /Urdden arnaw, rhad ac anaw a ffaw a phlant ardduniaw 1 CBM III 21 3 awen, /Awdl urdden amgen, amgall, ddigawn, /Yn ardduniaw gw_^r gwrddfar eigiawn, /Yn awdur llafur llefe arddunig 1 CBM III 3 17 edd /Praff wiber wibiad amrysedd: /Mab Garddun arddunig fawredd, /Maboliaeth arfoliaeth waredd, /Mab Br Arddunwawd 1 CBM III 10 74 iawn. /Pedwaredd ar ddeg, ardduniant a gaiff, /Arddunwawd diatreg, /Cynifiaid cynnygn ogyweg /Cyndrwyni arddwyreaf 21 LlF1 II 2 1 Ardeml gwir ar dir arddwyreaf, /Ardyml, gwy_^r eryr y'th farnaf. /Ardwyad c GM I 8 59 hil Eneas, /Arddwyreaf lew, llew lluch efras, /Arddwyreaf decaf o dey_"rnedd Prydain /A they_"rnaf, cai GM I 6 1 Arddwyreaf de_"yrn eurgyrn addawd, /Eisor Co_^r cwblddaw PM V 30 1 Arddwyreaf ddraig, ddragon nen - Prydain, /Llawer bardd CBM IV 8 1 Arddwyreaf ddraig ffwyr, ffelaig ffe_^r, /Ardwy cedernyd CBM III 13 1 Arddwyreaf ddraig o ddrudfaith - awen, /Llew llawen, lla CBM IV 2 1 Arddwyreaf hael, hawl ddiachor - ddraig, /Aerdarf arynai CBM IV 1 1 Arddwyreaf hael hwyl gyfrgain - yng nghad, /Hwrdd fleini GM I 8 53 yf difri /Yn saith ugain iaith wy faith foli. /Arddwyreaf hael o hil balch Rhun, /O Faelgwn Gwynedd, gw CBM IV 3 1 Arddwyreaf hael o hil Einiawn - Yrth, /[]chir ei byrth e GM I 8 57 Einiawn Yrth, /O Arth Orben, aerbost catgun. /Arddwyreaf hael o hil Eneas, /Arddwyreaf lew, llew lluch GM I 8 19 llwgr uddudd, /A gorfod i fod i fab Gruffudd! /Arddwyreaf hael o hil Iago /A gennis dra chas dra Chors GM I 8 27 th o Dw_^r Penfro, /A elwir o wir orau Cymro. /Arddwyreaf hael o hil Rhodri, /Ardwyad gorwlad, gwerlin PM V 5 1 Arddwyreaf hael o hwyl aches - cyrdd, /Nid carddwawd ang EMRh VI 23 1 Arddwyreaf-i hael, hwylglod ellwng, /Ardduniant torfoedd GM I 8 1 Arddwyreaf-i hael o hil Gruffudd, /O adian Cynan, Cynwyd GM I 8 63 g frenhindad, /Ar awen amnad ei rad rhagfras; /Arddwyreaf innau fan, cynhorawr ffosawd, /Ar barabl perw GM I 8 58 aerbost catgun. /Arddwyreaf hael o hil Eneas, /Arddwyreaf lew, llew lluch efras, /Arddwyreaf decaf o de BF VII 46 1 Arddwyreaf naf, neirthiad - tey_"rnedd, /Tey_"rnfudd, ll CBM III 1 1 Arddwyreaf naf o naw rhan - fy ngherdd, /O naw rhif ange PM V 6 1 Arddwyreaf naf, udd neirthiaid - Prydain, /Prif de_"yrn Arddwyrews 1 GM I 8 61 edd Prydain /A they_"rnaf, cain Owain eurwas. /Arddwyrews fy nhad ei fraisg frenhindad, /Ar awen amnad arddyfrwys 1 PC II 21 29 es draig yn llys dragon. /Can eddyw Aerddur yn arddyfrwys - fa_^r /Yn nhrydar, dda_^r ddiffwys, /Ciliai arddyrchafael 1 PM V 11 49 well, udd mwynbell Mo_^n. /Mynawg ardderchawg arddyrchafael - beirdd, /Llawer bardd llawn afael, /Aera arddyrnfras 1 PM V 18 32 riawd tir Prydain a'i chlas, /Wyt prifwyr eryr arddyrnfras, /Wyt chwyrn, wyt te_"yrn, wyt eirias - cada Areglydd 1 OC II 14 101 foliant, /Gwenwyn ei adwyn, gwa_^n edrywant. /Areglydd defnydd dioddeifiant - llafn, /Llyfn ei deutu, Areilreg 1 CBM III 3 10 dd farannedd. /Ac eilrodd, eilrodd, gyhydedd, /Areilreg, eildeg dryganedd /A ganwyf i'm rhwyf o'm rhagw arf 34 CBM IV 6 74 trwyddaw, /Camp rhagod arfod, arfeiddiaw - ag arf /Ac aros heb giliaw. /Cas trymdras trymdrais ardwyaw CBM III 16 112 aeth! /Gorfawr glyw glewyd dialaeth, /Gorflwng arf, aerfeddawg bennaeth, /Gorchynnan gosgordd, gwasgawd HOG II 13 4 o_"ed, /Pan fu yrf am gyrf am galed, /Pan fai arf am farf a fyried, /Yng Nghoed Gorfynwy yng ngorddibe PB VII 8 12 dd yn newredd, yn eirf, /Balchglod ag arfod ac arf. /Arfrudd balch tey_"rnwalch teg, /Eurfro gadw gadar CBM III 24 147 rdan yn gwa_^n gwynawn, /Aerdarf derfysgdaryf, arf Arodriawn, /Arth, warth wrthodiad, amnad am nawn. /T PM V 8 11 u bid, /I gybydd ei gabl a'i ofid. /A thithau, arf cadau cydlid, /Athrugar, cerddgar, cyfrdelid, /It he LlF1 II 4 2 Cedifor, eurgorf o Argoed - pan oedd, /Arf cyhoedd cyn addoed; /'Yng nghydwedd gyfedd gyfoed, / BF VII 47 17 ngroch, cleddyfgoch, clod. /Arwymp glod orfod, arf cyhoedd - hywerth /Fu Hywel o'r pobloedd, /Eryr tirf EW VI 5 11 nid hawdd, /Nid heddwch tragorllin /(Aer fyrdd arf cyrdd cerddennin!) /Arfoll brwyngoll breenin. /Breni CBM IV 6 107 ced wallaw. /Gwallofiad alaf, gollewin eryr, /Arf dewrwyr y dwyrain, /Rhuddfoawg farchawg, feirch ysga CBM IV 4 83 rain, /Argledr llawr, arglwydd mawr, madiain. /Arf eryf eryr Nanhoywnain, /Araf yw arwydd ei ddichwain: PM V 19 3 yrn, werlyn - hael /Hil Fleddynt fab Cynfyn, /Arf eryr gwy_^r llewyr llewyn, /Aergymid gyndlid Cynfely CBM IV 4 143 /Gw_^r gwaedrwyf aerglwyf, eurgledd - oedd ei arf, /Eurgorf tarf, torf hywledd. /Gwlydd wrth wlydd wr GwB VI 17 16 ddiwarnawd, /Rhuthr didanc aerdranc aerdrawd, /Arf glyw a glywir hyd Frawd! /Rhuthr a ddug (nid ffug) CBM IV 4 185 w_^r yn aer yn aros gwaeddfai. /Bryd eirfgryd, arf grau a ddodai, /Brwydr eurgrwydr, eurgrawn ni guddai CBM IV 5 98 uthr efnys, afneued - ei ddawn, /Aer greulawn arf greuled, /Rhwysg frwysg fraisg freuawl dynged, /Rhwy PM V 1 5 na_^d /I foli cedwesti wastad, /I filwyr eryr, arf gwenwlad - a gwaedd /A gwyddgwn ysborthiad, /I Ddafy GM I 7 97 ynt, /Aml edfynt a'm dyle /Am adfod arth arfod arf he /Heb edfryd yng ngweryd wely. /Gwelais dorf am dw LlG VII 24 50 frwydr ystofi; /Aer dalmithr hylithr haeloni, /Arf lluoedd, eurwisgoedd wisgi. /Arwymp ne_^r hyder, hyd BF VII 53 28 r diserch Rhydderch rhoddion, /Arfaeth Lly_^r, arf mawrwyr Mo_^n. /Gwae Fo_^n ac Arfon gorfod colli - PM V 10 55 d i'm trugarddawn - fi /O fawrnen Merfyniawn, /Arf myrdd, aradr cyrdd can iawn, /Eryr gwy_^r llewyr Lle LlF2 VI 10 33 /O edrych ar Dduw a ddifarner. /Ni mad gymyrth arf ni gymer - benyd /Can ni w_^yr ennyd pa hyd ater. /N PM V 21 16 ain, /Aerwalch balch, bolch ei laslain, /Eryr, arf prifwyr Prydain. /Prydain anghyngain am gyngas - gal BF VII 46 17 romgad, /Arfawg ab Efrawg, cadr farchawg cad. /Arf Prydain ysgain, ysgarlad - wasgar, /Ysgwyd danllacha BF VII 47 21 sgwn, aur ysgwyd oedd. /Oedd gleifruthr aruthr arf rhyfel, - oedd hael, /Oedd hwylfawr glod uchel, /Oe PB VII 6 23 Preiddiad Lloegr a'i phoethfan, /Ein llyw aer, arf taer fal ta_^n, /Llew greddfawl llawer griddfan. /Gr EW VI 4 11 ynudrwydd - wrth lyw /Ac wrth lew ymorchwydd; /Arf tarf terfyn ehangrwydd, /Aerwr orau pei canmlwydd. / CBM III 12 56 d ferth, /Aerwalch balch, bwlch ei ddarmerth, /Arf tarf, torf angor, Iorferth BF VII 47 19 hywerth /Fu Hywel o'r pobloedd, /Eryr tirfawr, arf torfoedd, /Aer ysgwn, aur ysgwyd oedd. /Oedd gleifru LlG VII 25 45 nfudd - gwriaf, /Gorofn Lloegr a'i chythrudd; /Arf torfoedd terfyn heb warthrudd, /Aruthr goelfain brai CBM III 16 121 ugoliaeth - falch, /Ni fwlch dyn ei arfaeth. /Arf torfoedd terfysg, Eingl yng nghydoch /O Fangor hyd f LlG VII 26 17 oedd wallaw, /Nid annawd tafawd diwyd iddaw! /Arf torfoedd, terrwyn achubaw, /Arwydd coelfain brain, B CBM IV 5 74 gwaednawdd, aerflawdd, aerflaidd afael - lew, /Arf trylew trais allael; /Llawroddiad llawrodd gaffael, CBM III 16 243 /Yd wanai wanar, yd waned: /Barf ar farf, a'i arf yn greuled, /Ta_^l tra tha_^l, tranial tra chaled! / arfaeth 17 PB VII 19 9 wr dwylan ffryd mawr ffraeth. /Oedd ffraeth ei arfaeth aerflaen gyngor - llu, /Llywelyn anhepgor, /Tafo PC II 21 10 Mab Duw ddygn alaeth - Hywel, /Hawl Echel (och arfaeth /Am ledrad frad freuolaeth!), /Ef a'i frodyr, ma CBM III 16 120 bual, buddugoliaeth - falch, /Ni fwlch dyn ei arfaeth. /Arf torfoedd terfysg, Eingl yng nghydoch /O Fa CBM IV 16 63 Gwallofiad gwellfaeth; /Ef a fedd, a fedr o'i arfaeth, /Arfaf Naf, festig hynafiaeth; /Ef yn fraisg, y PC II 19 15 y pant uch Pentraeth, /Buant brwysgion, braisg arfaeth, /Buant briw ger eu brawd-faeth. /Yn y berwid br D-1 I 1 27 d anhyed rwy! /O'r sawl pennaeth a gais ynaeth arfaeth camrwy /Hydr y cymell Hywel o bell: gwell yw no ES I 15 29 nghynnif prysuriaeth. /Dyn yn fyw ni fedd o'i arfaeth, /Duw a fedd o'i fuddugoliaeth. /Ernywaf, gallaf BF VII 46 13 os achubiad, /Aerfab Maredudd, rudd ei ruad. /Arfaeth ehelaeth, hwyl gyrchiad - brwydrin, /Eryr Caerfy LlF1 II 1 135 grygi - iddaw /Arfeiddaw treiddaw trag Eryri; /Arfaeth ehelaeth, wrth ei holi, /Arfau o Ddeau, barau be CBM III 29 11 medd /A meuedd marchogaeth, /Ei arfod oedd ei arfaeth, /Ei enw ei anaw rhywnaeth. /Ban wnaeth ei anger PB VII 19 7 l fydd deigr o hiraeth, /Aerwalch arfod falch arfaeth, /Eurwawr dwylan ffryd mawr ffraeth. /Oedd ffrae DB VI 35 41 arreg Hofa. /Trydedd hynt ydd aeth, drud fu ei arfaeth, /Gwnaeth tyrau Trefdraeth nad y_^nt trada; /Ped CBM IV 5 36 gerdd, gardd elyn, /Aer derfysg am ei derfyn, /Arfaeth haelonaeth Heilyn. /Hael hyglau frydau, fryd ery PB VII 5 9 ef ei ddiwedd! /O'i ddiwedd faenfedd, fwynfawr arfaeth - hydr, /Hidl fydd deigr o hiraeth; /Arddelw Dyf CBM IV 17 105 hydr hudoliaeth; /I'r Tair Person byd bid eich arfaeth, /I'r Tri yn iawnwir iawn wrogaeth. /I'r un Duw, BF VII 53 28 , llyw deon, /Aur diserch Rhydderch rhoddion, /Arfaeth Lly_^r, arf mawrwyr Mo_^n. /Gwae Fo_^n ac Arfon LlF1 II 3 3 , naf neirthiad, /No thi, Fechain ri roddiad, /Arfaeth yw gennyf, arfau gyrchiad - Deifr, /Dodi dwfr i' Arfaethwn 1 LlF1 II 1 132 rfodd ynddi. /Arfeddyd yw i'm bryd brydu iti, /Arfaethwn, dyffwn ddyffrynt Dyfi. /Ar a fynnwy Duw, nid Arfaf 1 CBM IV 16 64 d gwellfaeth; /Ef a fedd, a fedr o'i arfaeth, /Arfaf Naf, festig hynafiaeth; /Ef yn fraisg, yn fron eha arfaidd 9 PB VII 11 23 llyw drinc, /Llew ni ad Lloegr yn ei wnc, /Nis arfaidd aerflawdd ffrawdd Ffrainc, /Nis geill Sais na th OC II 14 63 /Hawl fleiddiad leiddiad, lluch ar ysgyr. /Dau arfaidd, dau lew yn eu cyngyr, /Dau arial dywal dau fab CBM IV 13 33 n rhag hil Rhun bu rhudd. /Rhuddgrau ei arfau, arfaidd erlyn - Lloegr, /Lliaws bardd o'i gylchyn, /Dawn CBM III 17 30 eg breienin. /Udd ysym, eddyw a_^'r gair, /Nis arfaidd llew a dan lloer, /Gwayw crwm yn nydd trwm trwy GRh II 28 24 teb; /I'th arfod, osod oseb, /I'th arfau ni'th arfaidd neb. /Neb ni orug Duw, wryd Benlli - Gawr, /Ban GRh II 28 54 . /Dyn wyd galon rwyd, golau - ei derfyn, /Nid arfaidd neb y tau; /Duw a'th wnaeth, o'r penaethau, /Yn CBM IV 6 175 gyhuddir, /Pan gychwyn arfau, pan gochir, /Pan arfaidd, pan braidd, pan brofir, /Pan wne_^l buddugawl b GB II 26 99 angadawg, lle breiniawg, rhannawg rhiydd, /Nis arfaidd rhyfel Llanfaes, lle uchel, /Na'r llan yn Llywel CBM IV 6 35 archlen, /Hud arwedd arfau a_^'i loflen. /Hud arfaidd tra Thren treiddiaw ei alon, /Traul dragon, Saes arfaith 1 DB VI 31 12 on, /Llawch ardawch, ardwy rheidusion, /Llaith arfaith arfod Blathaon, /Llywelyn, llywiawdr gwleiddiado arfanwl 1 CBM III 25 11 oddai - Rhirid, /Ni'm rhoddes a fai lai, /Nid arfanwl fudd fyddai, /Nid ar fanarch y'n parchai. /Nid a arfau 41 LlG VII 26 23 rhagddaw; /Rhwysg aerllew trylew yn treuliaw - arfau /A gwy_^r dros fylchau yn falch arnaw. /Rhwyl Carr CBM III 16 139 yn rhagor, /Yn rhaglam yn rhaglym eisor; /Coch arfau aerfan, cochliw ei luman /Rhag baran beirdd fangor PM V 24 3 /Breisglew afael, hael o hil Madawg, /Arwr yn arfau, aerfeddawg - de_"yrn, /Eryr ar gedyrn, eurged far BF VII 55 13 eurllyw glyw, glew o'i febyd; /Gw_^r golau ei arfau, aergrau ergryd, /Gw_^r gelyn i ddyn ei ddiofryd, PM V 18 21 th harddglas, /Dy gleddyf dy glod rhyseas. /Dy arfau, angau anghywas - galon, /Galofydd rhwy ddyfnas. / PhB VI 13 18 udd parfrys Rhys, rhwysg Hiriell - yn aer, /Yn arfau anghysbell, /Hawl torf tey_"rnfro Gadell, /Hydr af CBM IV 6 34 n, /Hud arfoll archoll yn archlen, /Hud arwedd arfau a_^'i loflen. /Hud arfaidd tra Thren treiddiaw ei CBM IV 13 33 , /Alun rhag hil Rhun bu rhudd. /Rhuddgrau ei arfau, arfaidd erlyn - Lloegr, /Lliaws bardd o'i gylchyn PM V 26 72 na deng mil na dau /Pan e_^l Rhys yn rhwysg ei arfau! /Arfawg cymynawg, cymyned - oswydd! /Oes uddudd n ES I 18 17 yfed, nef! /Nodded ni'm rhodded rhag rhysgyr - arfau /Arfod Cai a Bedwyr; /Yng ngorofn trai, trais fyfy LlLl II 16 33 ei wir, /Lloegr ddifa ddifefl gywir. /Piau yr arfau arfod heb giliaw, /Ni giliant hyd angau? /Pwy w_^r EGM I 27 108 gyreifiaint mwyniant creiriau - Duw /A diofryd arfau. /Arfod perffaith gwaith gorau, /Cyn gorwedd ym me CBM III 16 133 n wiw, /Ei darian dryliw, droch, /Ei barau, ei arfau arfoloch, /Ei bebyll, ei byll, ei ball coch. /Coch EMRh VI 23 4 rfa eiddwng, /Arfod ysgymod, gorfod gorflwng, /Arfau briw trilliw, trillu gyhwng. /Eryr gwy_^r Gwynedd, PM V 23 16 illyn gyfarpar, /Yn erfid, yn arfod abar, /Yn arfau bu cenau Cuniar, /Yn ddengmlwydd, hylwydd, hylafar CBM IV 13 22 n, ban ddreigiau - Prydain, /Wyt prydfawr i'th arfau, /Cefaist a dofaist yn dau /Cad anhawdd y Coedanau PM V 18 9 on, /Gw_^yl hydwf fal Pallas, /Buost mab, arab arfau dras, /Drud cadau, draig cenau Cynlas; /A gwedi hy PB VII 7 5 dd Rhys. /Mab Rhys, eurbost llys, aerbair - yn arfau, /Dug angau (dygn a air!) /A'i law oedd lw 'mhob c OC II 14 36 yr ydd aethant er clod obryn, /Cyfoedon arfawg arfau edwyn. /Taliasant eu medd mal gwy_^r Belyn - gynt; BF VII 52 15 wybr Casnar, /Dewr a was ban llas, yn llasar - arfau, /Fal y llas Llachau is Llech Ysgar; /Esgudfab Gru OC II 14 6 Deon a yrrais ddygyhused, /Diarswyd ar frwydr, arfau goched! /A rygoddwy glew gogeled - rhagddaw; /Gnaw GM I 9 96 Hawdd fwyr di er gwyndir goleithychir: /Honnaf arfau gorfelyn ei ongyr. /Angerddawl fy march, mawr ys p CBM IV 6 61 uch gwregys, /Pan ddinau gwyar grau ar grys, /Arfau gw_^r gwron a'i dengys. /Arfod anwaredd enwerys - LlF1 II 3 3 o thi, Fechain ri roddiad, /Arfaeth yw gennyf, arfau gyrchiad - Deifr, /Dodi dwfr i'th farwnad. /Ni hep MG VII 32 51 n gau; /Rhwystrwyd Erod, greulawn arfod, ar ei arfau, /Lladdwyd meibon gwirion gwynion: gwae eu mamau! OC II 14 124 dd myned plaid - Gatraeth, /Cywir eu harfaeth, arfau lliwaid. /Gosgordd Fynyddawg am eu cysgaid /Cawsan LlG VII 24 135 pobl Powys a'r Deau; /Llwyrwys taer yn aer yn arfau, /Lloegr breiddiaw am brudd anrheithau. /Yn rhyfel CBM IV 9 164 olwch llachar Llachau - gyfarpar /Yn aerfar yn arfau, /Llydw ysgor, ysgwyd byddinau, /Llid ysgwn, as gw GRh II 28 24 eiddiaw am ateb; /I'th arfod, osod oseb, /I'th arfau ni'th arfaidd neb. /Neb ni orug Duw, wryd Benlli - CBM III 12 26 eisior eisiau - ei ddifod, /Balch arfod, bwlch arfau; /O beleidr rheeidr rhuddgrau, /O beleidriad cad c LlF1 II 1 136 trag Eryri; /Arfaeth ehelaeth, wrth ei holi, /Arfau o Ddeau, barau beri; /Arwyn ei drwydded cyn no'i d CBM IV 6 174 g lluoedd, /Pan gyhoedd gyhuddir, /Pan gychwyn arfau, pan gochir, /Pan arfaidd, pan braidd, pan brofir, HF VII 23 38 gweilgi, /Dewr ddragon, beryfon borthi, /Draig arfau, pebyllau pali CBM III 21 86 law tres. /Erfid a drychid rhag ei drachwres, /Arfau pendrychion cochion coches, /Arfawg, tormennawg to DB VI 33 19 ir - druain, /Dra fo byd na cheffir. /Gruffudd arfau rhudd, rhydebygir, /Graid barch, i Lywarch fab Eli CBM IV 6 249 rddon, /Yn dewdor yn arfor Arfon, /Yn arfod ag arfau rhuddion /Pan wnaeth pendragon pendrychion - o wy CBM III 20 29 rglwydd. /Arglwydd teithi_"awg, twythfawr - yn arfau, /Yn arfrwydr byddinawr, /Argae torf rhag twrf aes PB VII 1 23 in, /Gweilch goelfain gwalch gyfranc, /Drud yn arfau yn ieuanc, /Draig llys Ffraw, drwg ar lles Ffranc. DB VI 29 4 ynt, a'i wynt yn orau, /Gwalch Cymru yn cymryd arfau /Yn Lloegr, yn llosgi ei thyrau: /A'i gwelai, eili BF VII 54 33 th gwy_^r Gwynedd tuedd Teifi. /Dreigiau rhwyg arfau yn rhagori, /Dragon dieiddil, fil fanieri, /Drwg y D-3 VI 19 28 un cyfaillt o'r cyfeillon - mau, /Grym llew ar arfau yw llyw Arfon. /Lledwys ei amnwyth, llawr llys Nwy arfawg 10 LlG VII 28 6 ydd rhwydd rhuddfoawg, /Llywelyn, lluyddfeirch arfawg, /A chlod a gorfod am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwra PM V 24 49 edlafn adfuddiawg, /A gwaedlwrw gwy_^r aerfwrw arfawg, /A gwaedlen am ben yn beithawg, /A gwaed, a bwyd BF VII 46 16 in feiddiad, /Arfod Peredur, drymgur dromgad, /Arfawg ab Efrawg, cadr farchawg cad. /Arf Prydain ysgain LlG VII 24 111 ilwng blwng blaengar fal goddaith; /Taleithawg arfawg aerbaith - Dinefwr, /Teilu huysgwr, ysgyfl anrhai OC II 14 36 . /Cydwyr ydd aethant er clod obryn, /Cyfoedon arfawg arfau edwyn. /Taliasant eu medd mal gwy_^r Belyn OC II 15 31 on - llary, /Lluosawg eu galon; /Dos, farchawg arfawg, Arfon /A dywed ein dyfod Fo_^n. /Teulu Owain hae PM V 26 73 mil na dau /Pan e_^l Rhys yn rhwysg ei arfau! /Arfawg cymynawg, cymyned - oswydd! /Oes uddudd nid tynge PB VII 2 1 Colled gw_^r arwr arfawg, chwyrn - yng nghad /Yng nghadarnwisg he_"yrn, /M CBM III 21 127 dwn, ysgwn ysgwyd amdrai, /Gwartherfab Madawg, arfawg erfai, /Gwawr mawr milwriaeth, meddfaeth mordai; CBM III 21 87 drachwres, /Arfau pendrychion cochion coches, /Arfawg, tormennawg torf anghynnes, /Anghymesur cardd cer arfawr 1 EG VI 18 106 d. /Hu fydd nen, perchen parchus na_^d, /Parch arfawr Arfon angoriad, /Llywelyn, drais erlyn drusiad, / arfdrwch 1 CBM IV 9 161 anwyn graid wolwch, /Na'm gwrthod, eirf drafod arfdrwch, /Ni wrthyd Mab Duw dadolwch! /Dadolwch llachar arfeddyd 4 ES I 24 28 rhad, rhyhyd - o garchar, /Bu Ef a gyrchwys Ei arfeddyd. /Dug Mab Duw o da_^n ac ergryd, /O oerwern uff BF VII 55 18 , aergwn waedlyd, /Gw_^r bwlch ei eurgledd yn arfeddyd, /Gw_^r bolch ei darian, dewr wryd - Bedwyr, /G CBM IV 17 43 dwyth prifwyth prifwyd. /Cyfarfaeth am aeth am arfeddyd - twyll /(Cyfrangau gymwyll) a'm pwyll i'm pyd; LlF1 II 1 131 thi - tewdor, /Cadr ysgor arfor arfodd ynddi. /Arfeddyd yw i'm bryd brydu iti, /Arfaethwn, dyffwn ddyff Arfeiddaw 1 LlF1 II 1 134 nt Dyfi. /Ar a fynnwy Duw, nid egrygi - iddaw /Arfeiddaw treiddaw trag Eryri; /Arfaeth ehelaeth, wrth e arfeiddiaw 2 CBM IV 6 74 n, gwa_^n trywan trwyddaw, /Camp rhagod arfod, arfeiddiaw - ag arf /Ac aros heb giliaw. /Cas trymdras t LlG VII 26 28 u ddifuriaw - pob tw_^r, /Ys anawdd a w_^r i'i arfeiddiaw. /Drud a glud, gwladoedd ymandaw, /Doeth a ch arfer 2 GYC VII 40 72 Bechod, anghlod anghlau, /Saith Weddi'r Pader, arfer orau. /Pan ddoeth un Mab Duw ar o_^l dioddau /I dd GYC VII 40 26 byd (nid gwy_^d na gau), /Saith weddi'r Pader arfer orau, /Saith rad mad, medrwyf ei ddechrau, /Saith arferau 1 GYC VII 40 52 ryd prif weddi_"au, /Gwae a wne_^l balchder ar arferau, /Gwae genfigennus rhag petrusau, /Gwae lidiog c arfle 2 PM V 9 5 llawr gwawr gwymp fore. /Dychymysg aerffysg yn arfle - aesdur, /A_^'i gleddyf fflamddur a'i glod dyre; PM V 5 5 iad plymnwyd bres, /Ardwyad gorwlad a gormes. /Arfle ysgwyd aur yn armes - cynnygn /Yng nghynnif rhyddo arfod 31 CBM III 12 16 s, /Bleiddgrwydr brwydr brydau aches, /Bryd yn arfod a ddodes. /Ni ddodes fy ngherdd yng nghyfraith - e PM V 23 15 - ddillad /Yn ddillyn gyfarpar, /Yn erfid, yn arfod abar, /Yn arfau bu cenau Cuniar, /Yn ddengmlwydd, PB VII 8 12 /Bolchgledd yn newredd, yn eirf, /Balchglod ag arfod ac arf. /Arfrudd balch tey_"rnwalch teg, /Eurfro g CBM III 11 47 aer /Yn aros eu rhaclod, /Ym mlaen cadau cadw arfod, /Ac yn o_^l diweddwyr dyfod. /Cynneddf i Bowys ba MB I 3 152 nydd. /Gnawd gwarchan a ga_^n eu hawenydd, /Yn arfod adwy hwy a orfydd. /Gruffudd grym wriawr, o'i fawr GM I 9 45 yfranc a_^ Lloegr llawr nid ymgudd! /Gwelais o arfod aerfab Gruffudd /Rhialluoedd trwch tebed osudd. /G CBM IV 6 249 erbyn Iwerddon, /Yn dewdor yn arfor Arfon, /Yn arfod ag arfau rhuddion /Pan wnaeth pendragon pendrychio CBM IV 6 62 grau ar grys, /Arfau gw_^r gwron a'i dengys. /Arfod anwaredd enwerys - yng ngawr, /Angerdd llawr, Lloe MG VII 32 51 brad y brenin gau; /Rhwystrwyd Erod, greulawn arfod, ar ei arfau, /Lladdwyd meibon gwirion gwynion: gw GM I 7 97 lletgynt, /Aml edfynt a'm dyle /Am adfod arth arfod arf he /Heb edfryd yng ngweryd wely. /Gwelais dorf CBM IV 6 74 rn da_^n, gwa_^n trywan trwyddaw, /Camp rhagod arfod, arfeiddiaw - ag arf /Ac aros heb giliaw. /Cas try DB VI 31 12 wch ardawch, ardwy rheidusion, /Llaith arfaith arfod Blathaon, /Llywelyn, llywiawdr gwleiddiadon, /Llar CBM III 12 26 /Caswallawn eisior eisiau - ei ddifod, /Balch arfod, bwlch arfau; /O beleidr rheeidr rhuddgrau, /O bel ES I 18 18 ef! /Nodded ni'm rhodded rhag rhysgyr - arfau /Arfod Cai a Bedwyr; /Yng ngorofn trai, trais fyfyr, /Yng GM I 7 21 dd cadrfeib Maredudd, /Cad gyhudd gynired /Cyn arfod ein hoesfod fyged /Mor resyn, Frenin Gwyn Gogoned! PB VII 20 3 yf, galar anorfod, /Aerwalch balch, bolchgledd arfod, /Eurwawr hoeddl ddirfawr ddarfod. /Deryw Blegywry PB VII 19 7 - hydr! /Hiddl fydd deigr o hiraeth, /Aerwalch arfod falch arfaeth, /Eurwawr dwylan ffryd mawr ffraeth. CBM III 10 39 - o'm cerdd, /Ceritor yn eu ban, /Aerwyr gawr arfod fawr faran, /Arodiawn creulawn rhag creulan. /Chwe PB VII 5 4 ddl a'm deffry, /Owain prain neud pridd wely, /Arfod fygr, aerwalch hydr hy. /Fy hy arglwydd rhwydd, rh CBM III 26 6 nifer, /Aerfur fa_^r, aerbair ba_^r bynier, /Arfod fygyr a fagai haelder. /Digones pen glyw pan glywe BF VII 51 31 w /A'n gwna llwyr ofeiliaint, /Gwalch aerfalch arfod Geraint, /Gwawr gorsedd, frenhinedd fraint. /Llywi SB II 22 32 edd clod fenffyg! /Rhag traeth Caer yn aer, yn arfod gweilgi /Cilgwri, cil wellig; /Bu y gwy_^r cylch LlF1 II 4 22 Maon Meirionnydd, mor ddihaidd - awch bod /Heb arfod, heb aerflaidd, /Ac awch byd byth ar ddiwraidd /Ma LlLl II 16 33 r, /Lloegr ddifa ddifefl gywir. /Piau yr arfau arfod heb giliaw, /Ni giliant hyd angau? /Pwy w_^r, pena OC II 14 67 cyfergyr, /Cyfargor ddiachor, camp ddiechyr, /Arfod llewod gwrdd, gwrddwan gedwyr, /Aerguniaid, cyrcha CBM III 29 11 i meithfaeth - medd /A meuedd marchogaeth, /Ei arfod oedd ei arfaeth, /Ei enw ei anaw rhywnaeth. /Ban w GRh II 28 23 'th wyneb - am fudd /Ymfeiddiaw am ateb; /I'th arfod, osod oseb, /I'th arfau ni'th arfaidd neb. /Neb ni BF VII 46 15 brwydrin, /Eryr Caerfyrddin, fyddin feiddiad, /Arfod Peredur, drymgur dromgad, /Arfawg ab Efrawg, cadr EGM I 27 109 int mwyniant creiriau - Duw /A diofryd arfau. /Arfod perffaith gwaith gorau, /Cyn gorwedd ym medd, poed LlG VII 24 33 dduch gwadnau gwaed ar ddarwedd. /Draig Arfon, arfod wythlonedd, /Dragon dihefeirch, heirddfeirch hardd EMRh VI 23 3 ellwng, /Ardduniant torfoedd, tyrfa eiddwng, /Arfod ysgymod, gorfod gorflwng, /Arfau briw trilliw, tri Arfodd 2 MB I 3 74 yn oludawg. /Yfais gan de_"yrn o gyrn eurawg /Arfodd faedd feiddiad angad weiniawg; /Yn llys Aberffraw LlF1 II 1 130 nt orfynt orfyrthi - tewdor, /Cadr ysgor arfor arfodd ynddi. /Arfeddyd yw i'm bryd brydu iti, /Arfaethw arfogion 8 DB VI 31 42 u tud hwy alltudion, /Am fawrweilch, aerfeilch arfogion, /Am fawredd Gwynedd ganaon: /Llywelyn hyddyn, CBM III 10 6 Feigen. /Awch rhoddaf arawd, arofun - a wnaf /Arfogion cyd-ddyun /Yng ngwythlid, yng ngwythlawn orun, CBM III 10 43 /Ail Lluddiawn llafn ruddion, /Cyfnewid erfid arfogion, /Cynifiaid cuniaid Caereinion. /Seithfed welyg HF VII 22 18 dd, i'w fardd a'i faon, /A'i fyrddau a'i fyrdd arfogion: /Digabl wawr gwriawr fal gwron, /Gw_'raidd bla PM V 24 10 sawg. /Rhyddarfaidd aerflaidd eurflaen rodawg /Arfogion ddragon, draig llys eurawg; /Rhyarfeiddaf naf n EW VI 5 29 Mab difan eirian Iorferth. /Iorferth esillydd! Arfogion - ei hil! /Hael gynnil gynrheinion! /Gwae ni, W CBM IV 4 246 nw gwaed am draed amdrychion, /Amdrychid erfid arfogion - i lawr /Am eurglawr mwynfawr Mo_^n. /Nid gair GM I 8 33 lynges wy bre_`s brofi. /Un o Iwerddon, arall arfogion /O'r Llychlynigion llwrw hirion lli, /A'r dryde arfoliaeth 1 CBM III 3 18 dd: /Mab Garddun arddunig fawredd, /Maboliaeth arfoliaeth waredd, /Mab Brochfael bron hael hawl ornedd, Arfoliant 2 CBM III 3 158 lluchnawd, /Lluch faran, lluchfan ei folawd, /Arfoliant urddiant, urdden wawd; /Berth Feifod, ofirain CBM IV 6 56 rfu /Godwrf llu, lluchiad gwry_^s, /Arwr falch arfoliant ysbys, /Arfoloch dragon, draig efnys. /Pan arf Arfoloch 2 CBM IV 6 57 uchiad gwry_^s, /Arwr falch arfoliant ysbys, /Arfoloch dragon, draig efnys. /Pan arfrwydr arfrys arlwy CBM III 16 133 /Ei darian dryliw, droch, /Ei barau, ei arfau arfoloch, /Ei bebyll, ei byll, ei ball coch. /Cochwisg e arfoll 10 GYC VII 40 105 Er gwaed Ei galon a'i fron friwiau, /Er Ei wir arfoll a chur Ei fron oll, /Er y pum cyfrgoll a'i archo CBM IV 6 33 n - a_^'m cerdd /A'm cynnelw o'm perchen, /Hud arfoll archoll yn archlen, /Hud arwedd arfau a_^'i lofle EW VI 5 12 tragorllin /(Aer fyrdd arf cyrdd cerddennin!) /Arfoll brwyngoll breenin. /Brenin tir, rhywir (rhyfedd - PM V 11 7 y_"rnfeirdd Cymru oll, /Can eu hoed, hud y_^nt arfoll, /Cant calon yn don, yn doll. /Tyllon ei alon, ei CBM III 24 47 gorau a fu o feib Gleisiar; /Gw_^r oedd feirdd arfoll, carddgoll, cerddgar, /Gw_^r oedd flaidd llysaidd PB VII 17 2 O ddwyn Bleddynt o Dduw nef, /O goll cywir arfoll cof, /Glud yw herw hiraeth arnaf, /Gloyw deigr am PB VII 13 28 igythrudd; /Oedd erwan gwayw, preiddwan prudd /Arfoll mawrgoll Maredudd PB VII 7 28 ob draig ys rhamant! /Erwan dolur mur milcant /Arfoll mawrgwydd goll Morgant GG II 32 5 es dyn nog oes drych. /Ystyriwn, cwynwn cedwyr arfoll - naf /Ni ad Duw yng nghyfrgoll; /Marw myrdd, maw PM V 23 178 /Mad ymddugost wayw, mad y'th want - arall /Yn arfoll ysgarant, /A chleddyf, a chlodfawr y'th wna_^nt, Arfollaist 1 MG VII 33 41 i arddelw /Ac o'i deg wirddelw yr arddelwych. /Arfollaist ynof (cof y'i cetwych) /Anffawd a phechawd cy arfollid 1 PM V 8 41 w nef boed nerth wy rydid. /Ni mag na_^g neges arfollid, /Ni myg rhodd yn rhan eddewid. /A minnau, maga arfollitor 1 CBM IV 2 29 ed i'th law (taw telitor), /Tey_"rnaidd arwar (arfollitor - gwe_^n), /Tey_"rngerdd awen amgen amgor: /A Arfon 19 PM V 23 171 ygant, /Amrygyr Nefennyr Naw Nant, /A Chaer-yn-Arfon, a charant - yng ngnif /Yng ngnaws coll a'm peidia OC II 15 31 ry, /Lluosawg eu galon; /Dos, farchawg arfawg, Arfon /A dywed ein dyfod Fo_^n. /Teulu Owain hael hawl PM V 22 7 n, /Llewychedig aur ar fy nghyfrwy, /Ac eurawg Arfon ac Ardudwy, /Ardal dwfn hoywal, am da_^l deufwy. / LlG VII 24 100 elai Lewelyn, lewenydd - dragon, /Yng nghymysg Arfon ac Eiddionydd. /Nid oedd hawdd, llew aerflawdd llu EG VI 18 106 fydd nen, perchen parchus na_^d, /Parch arfawr Arfon angoriad, /Llywelyn, drais erlyn drusiad, /Dros Dd LlG VII 24 33 , /Ac odduch gwadnau gwaed ar ddarwedd. /Draig Arfon, arfod wythlonedd, /Dragon dihefeirch, heirddfeir PM V 23 81 rainc, /Yn ffrawddus fal Camlan, /A'r ail, yn Arfon, arfor fan, /Yn undydd, ein HunDuw in a ran, /A_^ CBM IV 2 8 r. /Aer a wnaeth ar draeth a dreithitor /Rhwng Arfon beues a mynwes mor; /Aer rhag dinas Caer, cadr ddy CBM IV 4 244 reulan baran beri_"on; /Ar greulen, ar greuled Arfon, /Creulanw gwaed am draed amdrychion, /Amdrychid e HF VII 22 11 awn aur digrifwch dynion, /Diafrddwl yn aer yn Arfon - ddiwedd, /Rhwyf Gwynedd, rhwysg Lleon. /Difro wy BF VII 53 29 aeth Lly_^r, arf mawrwyr Mo_^n. /Gwae Fo_^n ac Arfon gorfod colli - rhwyf, /Rhwysg angerdd Elifri, /Gwa SB II 23 18 wyrain, /Rhwyfiadur Dygen, rhad digain, /Rhwyf Arfon, Iorferth fab Owain D-3 VI 19 28 r cyfeillon - mau, /Grym llew ar arfau yw llyw Arfon. /Lledwys ei amnwyth, llawr llys Nwython, /Llywely DB VI 31 7 briodorion, /Lleiddiaid, gadfleiniaid o flaen Arfon, /Llywelyn glodfawr Fawr a'i feibion. /Llyna w_^r CBM III 24 164 ng, /O fonedd Coeling, coelfudd cerddorion, /O Arfon, o Fo_^n, o Faelgyning; /Wedi cad wosudd, mawr myg PM V 25 17 n nghadarn dramwy dref Gydweli, /Yng Nghaer-yn-Arfon yng ngherdd gyflawddon /(Ac yng Nghaerlli_"on fy CBM IV 6 248 aerbar /Yn erbyn Iwerddon, /Yn dewdor yn arfor Arfon, /Yn arfod ag arfau rhuddion /Pan wnaeth pendragon PM V 5 30 offes, /Un ar dir, ar dorfoedd 'n ei dres, /Yn Arfon yn arwar trachwres, /Ac arall mynawg ym mynwes - m HOG II 10 8 weilgi. /A'r wraig a lewych ar eleni /Yn ynial Arfon, yn Eryri, /Ni ddirper pebyll, ni syll pali, /Neb, Arfonig 1 GM I 9 140 /Dy-m-gwallofied ei win o'i wen addaf udd /Yn Arfonig gaer ger Hiriell bau. /Derllesid i'm llaw llad i arfor 4 LlF1 II 1 66 crog a ched a choedydd - a cho_^r /A mo_^r ac arfor a gorfynydd. /Mor elw fy nghynnelw yng nghynnor - LlF1 II 1 130 hwysgynt orfynt orfyrthi - tewdor, /Cadr ysgor arfor arfodd ynddi. /Arfeddyd yw i'm bryd brydu iti, /Ar CBM IV 6 248 r, yn aerbar /Yn erbyn Iwerddon, /Yn dewdor yn arfor Arfon, /Yn arfod ag arfau rhuddion /Pan wnaeth pen PM V 23 81 /Yn ffrawddus fal Camlan, /A'r ail, yn Arfon, arfor fan, /Yn undydd, ein HunDuw in a ran, /A_^ dwy ddr arfordwy 1 CBM III 16 61 Gwestun dw_^r toradwy: /Gwesti gwledd, gwledig arfordwy, /Gwesti gwy_^r, yn gwastad warwy; /Gwesti gwas arfrudd 7 PM V 19 13 tithau Lywelyn! /Mechde_"yrn cedyrn, cadomyn - arfrudd, /Aur ddiludd, aer ddylyn. /Aml i'th gylch, gal PB VII 8 13 newredd, yn eirf, /Balchglod ag arfod ac arf. /Arfrudd balch tey_"rnwalch teg, /Eurfro gadw gadarn dina EW VI 4 37 r aerddor urddedig. /Urddas tey_"rnas, te_"yrn arfrudd - cad, /Trin gyrchiad tra fu fudd; /Trymfryd byd EGM I 25 1 Ysym udd arfrudd, cystudd cedyrn, /Ystyngiad cywlad, cyflawn de_" ES I 17 43 erchyll; /Aerflawdd Lloegr, lluoedd a erfyll, /Arfrudd, er cyhudd, ni'm cyll. /No cholled alaf elw freu PM V 28 28 gawr, /Mab Rhotbert, rhwyf byddinawr, /W_^yr arfrudd Maredudd mawr. /Mawr a gw_^yn cymrwyn er dwyn cy PhB VI 13 23 , bellawg luchfrys - cad, /Cedernid enwerys, /Arfrudd, prudd Prydain Ynys, /Eryr aerglwyf, Arglwydd Rh arfrwydr 2 CBM IV 6 58 ant ysbys, /Arfoloch dragon, draig efnys. /Pan arfrwydr arfrys arlwy blys - bleiddiawr /A gwaywawr uch CBM III 20 30 rglwydd teithi_"awg, twythfawr - yn arfau, /Yn arfrwydr byddinawr, /Argae torf rhag twrf aesawr, /Argle arfrys 1 CBM IV 6 58 , /Arfoloch dragon, draig efnys. /Pan arfrwydr arfrys arlwy blys - bleiddiawr /A gwaywawr uch gwregys, arffed 3 DB VI 33 52 ed - ei achludd, /Am Ruffudd, digudd deigr hyd arffed, /Am ddwyn gweilch terrwyn gwedi tyrred, /Am ddif ES I 18 2 edd newydd Ednyfed - y bu_^m, /Im bu deigr hyd arffed; /Cymraw Lloegr, cymrwyn lliwed, /Cyman ged wythr PM V 26 97 ur, llary fodur lliwed. /Ef dihiddl ei aur yn arffed - ffrawdd feirdd /Fal ffrwyth coed llawn aeddfed: Arffedawg 1 PM V 9 32 nestr greudde. /Boed ef ei orffen orffowysle, /Arffedawg eirchiaid arch dyunlle, /Yng nghyfarfod clod c arg 1 GM I 9 71 /Llwybrynt, llenwynt [ ] /[ ]gynnwys Owain yn arg [ ] /[ ]liais o'r gyfergyr /Cr[ ] yn ehegyr, /Cymyni argae 7 BF VII 56 25 rchae: /Gruffudd ym maengudd y mae. /Lle y mae argae ar Gymro - dinam, /Deddf Dunawd ap Pabo, /Llafn ll CBM III 21 72 yng nghyni, /Gw_^r a wnaeth argel ar galedi, /Argae cedernid, cadarnfalch ri, /Gw_^r a wnaeth Cymru ma LlG VII 24 46 inym ei foli; /Eurgorf torf, tyrioedd olosgi, /Argae gryd greidiawl wrhydri. /Arwr ba_^r taerfar yn tor PB VII 19 1 Colli Llywelyn, llew, argae - mwynfawr, /Maenfedd trwm a'i gwarchae, /O'i gene CBM III 20 31 twythfawr - yn arfau, /Yn arfrwydr byddinawr, /Argae torf rhag twrf aesawr, /Argleidriad, fleiniad, fla BF VII 44 25 n freiniawg fro. /Ym mro Dewdwr gw_^r gwrdd yn argae - trin, /Trist a chweddl heb warae, /Uthr gwynfan LlLl II 16 23 efad - amddiffyn /Amddiffwys gymynad, /Gweilch argae yn nydd aergad, /Gwalch Mechain gorwyrain gwlad. / arganwyf 1 CBM IV 10 33 , /Awch porth, perthyn yw ataf. /Ateb a ganaf, arganwyf - f'arglwydd, /Erglyw fi can dothwyf! /Lleisiaw argel 8 CBM III 21 71 orsaf gwraf, gw_^r yng nghyni, /Gw_^r a wnaeth argel ar galedi, /Argae cedernid, cadarnfalch ri, /Gw_^r LlF1 II 5 46 dydd. /Pumed dydd, elfydd aflwydd, /Rhyfel nid argel Arglwydd: /Pan fo briw brynnau, /Eglwysau diau ddy CBM IV 9 136 afles arafwch, /Nid achludd eurgudd argelwch, /Argel cardd, cerddorion wolwch, /Do_^r ysgor ysgwydau am EGM I 26 6 edwi. /Neud erfai ddoniau goddau gweddi, /Neud argel dawel, nid mau dewi. /Endewais-i wenyg a wynofi - MeiG I 32 24 ddaf) /Ef a gred Ei gred, gred addwynaf, /Cred argel ddirgel a ddirganaf. /Creded bawb i Dduw, Ddewrnaf GG II 32 9 wydd, meirw fyddwn oll. /Pell yw o Powys pwyll argel - i ddyn /I ddial, gwaed Afel! /Gwaelawd ty_^ tywa EGM I 26 41 - ni wn, /Nid parabl yw hwn ni fo peri. /Llen argel isel ysy'm poeni, /Lludd gwen lliw arien ar Eryri. CBM III 11 62 on. /Cynneddf a warawd i werin - Argoed /(Nid argel o'm barddrin) /Nas gofwy gorddwy na gorddin /Gofal argelwch 1 CBM IV 9 135 Nid achles afles arafwch, /Nid achludd eurgudd argelwch, /Argel cardd, cerddorion wolwch, /Do_^r ysgor Argerdd 1 D-4 VI 20 62 erdd. /Engiriawl rybuch am rybydd - angerdd, /Argerdd gerdd geirionnydd, /Dybuam, dybyddawd dydd, /Dyw arglais 1 LlF1 II 3 21 a_^r i'm harglwydd. /Galwaf-i Dduw Arglwydd am arglais - Owain, /Llyw coelfain, Coeling drais: /Heddwch argledr 16 CBM III 20 28 rwydd, /Gryd worllwyn a graid worllwydd, /Glyw argledr a glew arglwydd. /Arglwydd teithi_"awg, twythfaw CBM III 18 13 /Ni grawn golud, nyw goludd. /Ysid im arglwydd argledr anaw - beirdd /A'm barddair yn eiddiaw, /A'm car CBM III 3 194 yn y_^d. /Post Powys, perging cedernyd, /Pobl argledr, arglwydd diergryd, /Porthloedd budd, porthes o' CBM III 18 17 'm cerdd a'm cynnelw ohonaw. /Ysid im arglwydd argledr cad - a tharf /A therfyn ar gywlad, /Clodfawr ll CBM III 15 11 r o'i fa_^r y'm peidiant, /Coll arglwydd, call argledr cant, /Eurgledd ym muchedd Mochnant. /Mochnant PB VII 20 8 wydd, /Drudwalch, hylwybr falch hylwydd, /Dewr argledr, da w_^r arglwydd. /Arglwydd naid mawrgudd, neud ES I 20 20 d farwawl. /Er Dy gur ddolur, Modur meidrawl, /Argledr gogoniant, gwarant gwrawl, /Erglyw ddig dlawd gn EW VI 6 41 o'm dyfod i'm dydd. /Y dydd, rhwydd arglwydd, argledr gorllin - llu, /Y llochir pob edde_"in, /Cedawl, DB VI 35 31 lodfawr, /Arglwyddwalch ceinfawr a'u cynifia; /Argledr gweithfuddig, arglwydd gwynfydig, /Arbennig wled PB VII 7 3 - myned /Llyw llwyddged llwrw na wy_^s; /Oedd argledr gwir dir dilys /Ar eurglawr yr Arglwydd Rhys. /M ES I 15 34 ynafiaeth; /Arglwydd nef, nodded ddarparaeth, /Argledr hwn i'th arglwyddi_"aeth CBM III 19 20 rhodwydd, /Yn rhodawg friw, fraisg arwydd, /Yn argledr im, yn arglwydd. /Detholais fy rhwyf, yn rhad we CBM IV 4 82 lod ddadwyrain, /Arglodig arglwyddi orchrain, /Argledr llawr, arglwydd mawr, madiain. /Arf eryf eryr Na EGM I 29 3 oed rhwydd) /Erglyw o'm gweddi, Celi Culwydd; /Argledr ohonaf, Naf nawdd hywydd, /Argleidriad, Meidriad EG VI 18 76 y dwyrain. /Ysym-i rwydd arglwydd argleidrad, /Argledr tir a gwir a gwenwlad; /Ysym-i io_^r cyngor cyng CBM III 16 169 blaidd, blaengar fu Owain. /Owain awyddfawr, argledr torf, twrf gawr, /Angerdd llawr llu gyngrwn, /Ni argledd 1 ES I 23 22 rhai yn rhagyrwedd, /Y perthir eraill y parth argledd. /Cynaddl a wna Crist wedi crocwedd, /Cynaddloe argleidrad 4 EG VI 18 75 yre haul hyd y dwyrain. /Ysym-i rwydd arglwydd argleidrad, /Argledr tir a gwir a gwenwlad; /Ysym-i io_^ BF VII 53 36 Llyw dragon, llym rhoddion rhwydd, /Lleiddiad, argleidrad, arglwydd PM V 1 37 w, Cadwallawn amhad, /Cerdd orllwydd arglwydd, argleidrad - Cymru, /Cymreisglod dyrchafad. /Ei anaw a CBM III 16 32 eith oddwys, beithyniad - gludlwys, /Argoedwys argleidrad, /Diachris carddwys cerdd forad, /Diechrys ll Argleidriad 4 ES I 24 27 yddyd. /Culwydd a'n gorau-ni ac a'n gweryd /[ ]Argleidriad, Fab rhad, rhyhyd - o garchar, /Bu Ef a gyr CBM III 20 32 wydr byddinawr, /Argae torf rhag twrf aesawr, /Argleidriad, fleiniad, flaidd gawr. /Gawr feirdd huysgwn CBM III 26 4 brid i lawer, /Armes gw_^r gwythlawn ei ober, /Argleidriad, fleiniad, flaidd nifer, /Aerfur fa_^r, aerb EGM I 29 4 i Culwydd; /Argledr ohonaf, Naf nawdd hywydd, /Argleidriad, Meidriad, medr o'm hawydd. /Ar au pechodau Arglodig 3 CBM IV 4 81 gigwain, /Arglwydd hael, hirglod ddadwyrain, /Arglodig arglwyddi orchrain, /Argledr llawr, arglwydd ma GM I 9 121 Caeaw /Ar lles ne_^r Cynan cynweddiawn ffaw. /`Arglodig Gwyndyd gwyn ysym', medd pawb, /Prydain allwedd GM I 11 79 a ffe_^r na ffynedig, /Nis difeirn cedeirn cad arglodig. /Nid yn wyry yn wa_^r yd wesgryn esgar, /Yn wy Arglwydd 139 ES I 19 14 oed dyn dengmlwydd - ar hugain /Rhag deulin fy Arglwydd BF VII 53 36 llym rhoddion rhwydd, /Lleiddiad, argleidrad, arglwydd GM I 12 6 wyd. /Rhy-m-llyw_^y Dwy yn ddiarswyd; /A ddyly Arglwydd a erglywyd. /Rhyllofies yntau undanc gyfaddef; GYC VII 36 25 danaw - afar, /Can ys mau alar, ys mau wylaw. /Arglwydd a gollais, gallaf hirfraw, /Arglwydd tey_"rnbla LlF2 VI 10 78 /A wne_^l cyfarchwel, cyfarched - breswyl /I'r Arglwydd a wy_^l gan ei weled /Ac a'n clyw, a ni'n ei gl MB I 5 2 Gwolychaf Re_^n, Rex aw_^yr, /Arglwydd a w_^yr fy mhryder. /Pryder pryderaf yn fawr /A CBM III 18 5 flwng, /Glew ddywal ni da_^l ni dwng. /Ysid im arglwydd, aerglwyf ne_^r - nerthfawr, /Aerllew llawr lla GYC VII 36 32 /Arglwydd glew fal llew yn llywiaw - elfydd, /Arglwydd aflonydd ei afluniaw, /Arglwydd canhadlwydd, cy LlF1 II 3 21 Ddifwyn ei fa_^r i'm harglwydd. /Galwaf-i Dduw Arglwydd am arglais - Owain, /Llyw coelfain, Coeling dra CBM IV 2 33 dd gweinidator, /Arwyrain Owain cain cenitor. /Arglwydd a'm cynfaeth, cyn fy hepgor, /Ar feirch pasg y CBM IV 2 35 r feirch pasg yng ngwasg, yng ngwisg borffor; /Arglwydd a'm porthes, porthle tewdor, /Porthloedd ysgwyd PM V 13 32 oddiad aur rhad rhwydd, /Gwy_^s eisiau aerglau arglwydd. /Ar ddeau Rhiau, Rhwyf goruchel - nef, /Yn add CBM III 12 9 wydd, /Lleisiawn, llas eu hynefydd. /Hynefydd arglwydd ar eurglawr - Powys, /Porthes glwys gloes waywa CBM III 18 13 awrfudd, /Ni grawn golud, nyw goludd. /Ysid im arglwydd argledr anaw - beirdd /A'm barddair yn eiddiaw, CBM III 18 17 arnaw, /A'm cerdd a'm cynnelw ohonaw. /Ysid im arglwydd argledr cad - a tharf /A therfyn ar gywlad, /Cl EW VI 6 41 /Tau glod o'm dyfod i'm dydd. /Y dydd, rhwydd arglwydd, argledr gorllin - llu, /Y llochir pob edde_"in EG VI 18 75 /Hyd y dwyre haul hyd y dwyrain. /Ysym-i rwydd arglwydd argleidrad, /Argledr tir a gwir a gwenwlad; /Ys PM V 1 37 /Ced wallaw, Cadwallawn amhad, /Cerdd orllwydd arglwydd, argleidrad - Cymru, /Cymreisglod dyrchafad. /E CBM IV 4 76 edi rhwyf rhoddrwydd, /Bardd difro, dyfryd heb arglwydd. /Arglwydd glew, aerllew i dan eurllain - gledd PB VII 20 8 hylwybr falch hylwydd, /Dewr argledr, da w_^r arglwydd. /Arglwydd naid mawrgudd, neud mawrgur - gwyrda CBM III 20 28 rllwyn a graid worllwydd, /Glyw argledr a glew arglwydd. /Arglwydd teithi_"awg, twythfawr - yn arfau, / CBM III 14 28 dragon rhoddion rwydd, /Prydain glawr eurglawr arglwydd. /Arglwyddi gynnwrf gynhorawr - yn nhorf, /Yn n GM I 11 64 gryn drudwyn drudwyr Llundain. /Dy-m-gorllwydd arglwydd argrain, - w_^yr Gruffudd, /Dadannudd angudd a PM V 13 36 addawd Mihangel, /Arbennig aerbynnag gwne_^l, /Arglwydd, boed hywydd Hywel CBM III 21 178 Nwython, /Gwrawl gleddyfal gwrial gwron, /Prif arglwydd brolwydd bro Din Eithon, /Priodawr clodfawr Clu CBM IV 9 210 o ddyn. /Canaf wawd i'r priawd a'i pryn, /Prif arglwydd brolwydd, bron Heilyn, /Braisg anlloedd beirdd DB VI 31 70 /A Mair o'i gwyry Air a'i gweryddon, /I'm tri arglwydd byd, boent cyfeillion /Mihangel angel a'r angyl GYC VII 41 15 wyn wyntau, /Ac nad gwell barn eurgledd cadarn arglwydd cadau /No'r dyn gwannaf a distaddlaf yn y daddl CBM III 15 11 o'i farw, /Gw_^r o'i fa_^r y'm peidiant, /Coll arglwydd, call argledr cant, /Eurgledd ym muchedd Mochna CBM IV 4 201 sai - fy modd, /Fy meddiant a gaffai, /Collais arglwydd call ni'm collai, /Corf eurdorf, eurdal a'm rho GYC VII 36 33 iaw - elfydd, /Arglwydd aflonydd ei afluniaw, /Arglwydd canhadlwydd, cyn adaw - Emrais /Ni lyfasai Sais ES I 22 23 iawl - ednaint /Ac adnau daearawl, /Erglyw fi, Arglwydd canhwynawl, /Erglywed Gwawr nyfed nefawl: /Tu y BF VII 53 1 Fy arglwydd cludlwydd, clod addas - uchel: /Och Fab Duw dy EG VI 18 1 Cyfarchaf o'm Naf, o'm nefawl - Arglwydd, /Crist, Celi, Culwydd, cw_^l Ei ddiddawl, /Cel MeiG I 32 30 edadun yw Ef, credaf - i'w drawsglwydd, /Crist Arglwydd Culwydd, ac nis celaf. /Credu camgyfraith, ys d MeiG I 33 4 Rhan eirian arawd draethawd deithi /I'm trugar Arglwydd, Culwydd celi, /Can ys Ef ein da, ein doeth wei CBM IV 16 1 Un Arglwydd cyfrwydd, cyfreithgar - Wledig /A wledych heb a LlF2 VI 7 5 llys /Fal Ymarwar Lludd a Llefelys. /Handid fy arglwydd cyfrwydd cyfrwys /O ryw diamryw diamryfys. /Han GYC VII 36 27 f hirfraw, /Arglwydd tey_"rnblas a las o law: /Arglwydd cywir gwir, gwarandaw - arnaf, /Uched y cwynaf, BF VII 57 7 greuawl, /Arbennig Wledig, wlad Gyfreithiawl, /Arglwydd Dad, na'm gad gyllestrigawl - da_^n /Yn y mae p CBM III 19 20 odawg friw, fraisg arwydd, /Yn argledr im, yn arglwydd. /Detholais fy rhwyf, yn rhad wellyng - mawr, / DB VI 29 37 /Na bu_^m farw o fawr bryderau, /Ac yn farw fy arglwydd diau; /Na dyn, oni'm dug anghofiau, /Am Ruffudd LlG VII 25 53 nudd, /Ohonaf, hanpych well, Ruffudd! /Dewisaf arglwydd (didramgwydd dro!) /Dywysawg breiniawg bryn a CBM III 20 5 red ged gydnaid. /Cydnaid gynifiaid gynifiad - arglwydd, /Didramgwydd o dromgad, /Cas draws drablawdd, CBM III 3 194 /Post Powys, perging cedernyd, /Pobl argledr, arglwydd diergryd, /Porthloedd budd, porthes o'i febyd / GG II 31 43 orfoledd, /Ysgar byw a marw garw argywedd. /Am arglwydd diwyd, am ddiwedd - ysgar, /Anysgafn a w_^r ei GYC VII 40 20 io_^r rhyged rhwydd, /Gwawr eurglod, ein gwir arglwydd. /Dyw Gwener, pryder pryd egwan - sawdwyr, /Gwn D-5 VI 36 45 /I'm cwyn brwyn dwyn brenin Gwynedd. /Gwae fi, Arglwydd Dduw, am eurgledd - ddidaich! /Gwyn eu byd-wy, CBM IV 2 39 ddfaes oror, /Arglwyddaf, gwraf gwryd Echdor! /Arglwydd Dduw, heddiw boed hawddamor - llary, /Llid esby PM V 8 2 Arddaly nef, arddunia fy nlid, /Arglwydd Dduw, yn ddyn y'th enid, /Erglyw fi am funer, o LlF2 VI 10 94 fynio gw_^r gwared - ei dramgwydd, /Iawnaf i'w Arglwydd ei erglywed. /Archaf i Duw ddwy uned: /Un ffydd MeiG I 31 1 Duw Arglwydd, erglyw Dy foliant, /Duw Rhoddiad a'm rhydd cy GM I 10 3 ioes ced oergled celli. /Allwynin ysid o symud arglwydd, /Erglyw, Dduw, fy ngweddi; /Annwyd proffwyd pr BF VII 52 7 ig dig dilafar! /Collais a gerais o ga_^r - ac arglwydd, /Erglyw eu tramgwydd, trymgwyn anwar! /Collais GRh II 28 29 , te_"yrn fal ti. /Tydi, o mynni im einioes, - arglwydd, /Erglyw fi i'th gynnoes, /Hebawg bryn, brenin EG VI 18 81 , /Diffryd gwy_^r, eryr ardwyad; /Ysym-i rwydd arglwydd erglywiad /A glywir o'r tir ger Tanad; /Ysym-i LlG VII 27 4 der i lawer, eilywed - tramgwydd /Rhyddoeth am arglwydd eurglawr drefred. /Gwalch gwrawl gwryd Gwalhafe LlG VII 25 30 Llwyr y gw_^yr, gwrawl dy weithred, /Dy fod yn arglwydd eurglawr drefred, /Y neb a'th welo, wrth weled LlG VII 26 1 Ysid in arglwydd, eurgledd ganllaw, /Ys hawdd ei gynnelw, arddel LlG VII 24 23 , gw_'reiddfalch gorsedd. /Llwry hylwydd hael arglwydd eurgledd, /Llew Cemais, llym drais drachywedd; CBM III 18 9 r llyfrder, /Ni oddef cam, nyw cymer. /Ysid im arglwydd eurgleddyfrudd - gawr, /Braisg lafnawr, brwysg DB VI 34 6 oned ataf; /Ar ddull llawn Llefoed y dywedaf, /Arglwydd fal Cynddelw a gynhaliaf, /Llywarch a berchis, DB VI 26 7 n, llwyddid it hynny! /Mawr y'th orug Duw Dad, Arglwydd fry, /Myfyr yw mai mwyfwy fyddy; /Dy faint, her CBM IV 4 77 oddrwydd, /Bardd difro, dyfryd heb arglwydd. /Arglwydd glew, aerllew i dan eurllain - gledd, /Gleddyfa GYC VII 36 31 deunaw, /Arglwydd llary, neud llawr ysy daw, /Arglwydd glew fal llew yn llywiaw - elfydd, /Arglwydd af MB I 3 126 ennig wlydd. /I gad gynghywair ym Meirionnydd /Arglwydd glew gadarn haearn dyfydd, /Ni noddes mawredd e ES I 20 1 Goganaf i Arglwydd gogonawl, /Gogoned Frenin, Dewin dwywawl. /Diff MeiG I 33 81 eryd. /Goruchel Reen, reol ddiffryd, /Goludawg Arglwydd, goleuad byd, /Gorpwyf, Greawdr nef, nerth i ge PhB VI 16 1 Goruchel arglwydd, gor-yth-iolaf, /Gorfeddawd fy nhafawd, gwawd a HOG II 7 2 , amsathr gorw_^ydd, /Gorawenus glyw rhag glew arglwydd. /Gorewynnawg ton tynhegl ebrwydd, /Gorwisgwys GYC VII 36 37 aw - Cymry, /O'r llin a ddyly ddal Aberffraw. /Arglwydd Grist, mor wyf drist drostaw /(Arglwydd gwir gw GYC VII 36 7 welyn nid rhydd i'm rhwydd wisgaw. /Gwae fi am arglwydd, gwalch diwaradwydd! /Gwae fi o'r aflwydd ei dr PB VII 4 24 d hydr, /Aerglais glwyf, rhwyf rhudd beleidr, /Arglwydd gwawd rwydd, gwaed raeadr. /Rhaeadr gwaed am dr CBM IV 4 56 ysg ymorchwydd, /Cynwayw gw_^yth, gweithfuddig arglwydd. /Gwedi gwalch gwladlawch, gwladlwydd - tey_"rn GYC VII 36 38 raw. /Arglwydd Grist, mor wyf drist drostaw /(Arglwydd gwir gwared i ganthaw) /O gleddyfawd trwm tramg PhB VI 15 19 : /Penceirddeth Cymru yng nghamrysedd. /O bydd arglwydd gwir Gwynedd - dywysawg, /Esillydd Madawg, rywi LlG VII 24 14 rnedd. /Nid wyf w_^r gwaglaw uch y gogledd /O arglwydd gwladlwydd glod adrysedd. /Ni newidaf naf un aw CBM III 24 4 iad Reen, /I'r Ysbryd uchel o'r un echen, /I'r Arglwydd gwladlwydd, Gwledig Moesen; /Mor wyf gerdd gein LlF1 II 2 45 ad a gadwaf, /I gyrchu cyngor goror gwraf: /Py arglwydd gwladlwydd y gwledychaf - iddaw? /Pa law dros a CBM III 18 1 Ysym arglwydd gwrdd, gorddifwng - ei fa_^r, /Gorddwy neb nyw CBM IV 5 113 rwys, /Gwalch balch oedd bwlch ar Bowys. /Llas arglwydd Gwyddrun gwyrfriw - ei baladr, /Gwaladr cadr yn DB VI 35 31 ceinfawr a'u cynifia; /Argledr gweithfuddig, arglwydd gwynfydig, /Arbennig wledig a wledycha. /Cedwid PB VII 4 13 d anwar, llew gwrddfar, gw_^yth. /Angwyth lew, arglwydd gwythfar, /Owain, borthiad brain, bronddor, /Dr CBM IV 4 80 yrain, /Arglwydd rhwydd, rhudd fu ei gigwain, /Arglwydd hael, hirglod ddadwyrain, /Arglodig arglwyddi o ES I 20 4 wl. /Differ fi, fy Rhi, Rhwyf ysbrydawl, /Dewr Arglwydd hylwydd, Hael buddugawl, /Difai Dad, rhag brad GM I 8 3 O adian Cynan, Cynwydiawn udd. /Owain yd elwir arglwydd hywydd hir, /Ef am dir yn wir yn w_^yth gyhudd: LlG VII 24 116 /Taleithawg Mathrafal, maith - yw dy derfyn, /Arglwydd Lywelyn, lyw pedeiriaith. /Sefis yn rhyfel (diy GYC VII 36 30 cwynaw! /Arglwydd llwydd cyn lladd y deunaw, /Arglwydd llary, neud llawr ysy daw, /Arglwydd glew fal MeiG I 33 87 s; /Gwledig nef a llawr a llwyr ddinas, /Llary Arglwydd llawer, llewyn Wanas. /Gwae ni wna cynnif cyn n MB I 5 4 yr fy mhryder. /Pryder pryderaf yn fawr /Am fy arglwydd llawr, llyw nifer. /Ni ddoddynt tros fo_^r etwa GYC VII 36 29 daw - arnaf, /Uched y cwynaf, och o'r cwynaw! /Arglwydd llwydd cyn lladd y deunaw, /Arglwydd llary, neu CBM IV 4 82 /Arglodig arglwyddi orchrain, /Argledr llawr, arglwydd mawr, madiain. /Arf eryf eryr Nanhoywnain, /Ara PB VII 15 12 tyd, /(Rhwysg gydymddaith, cludfaith clod) /Am arglwydd mawrglwyf golled. /Collais-i Rys, colled ni'm p D-5 VI 36 29 gan dyllwedd: /Ei ddwy fron a fu ar fedd - ei Arglwydd /Na fyro awydd yn oferedd. /Ei gorff a eddyw (e EGM I 28 38 wd. /Arddunedig Dduw, arddelw ohonawd /A wnaf, Arglwydd Naf, nerth pob ciwdawd. /Cadwn fraint dewaint, PB VII 20 9 lch hylwydd, /Dewr argledr, da w_^r arglwydd. /Arglwydd naid mawrgudd, neud mawrgur - gwyrda /Dwyn gwrd GYC VII 39 12 ynion! /Nawdd a archaf i archengylion - mawr, /Arglwydd nef a llawr, fal y'm llwyddon, /Nawdd Pedr arbe ES I 20 15 rthau /Er Dy dost gethrau a'th dyst gethrawl. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr gwerynawl, /Arddelwaf o'th n HOG II 6 34 _^dd, /Yng Nghymer Deuddyfr, dyffrynt iolydd. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr Gwyndodydd, /Mor bell o Geri PhB VI 15 1 Arglwydd nef a llawr, mawr a ryfedd /Fal y ceisir cam o GM I 14 101 in gau, /A dodwn ninnau ein hymddired; /Ys Ef, Arglwydd nef, a'n nertha_"ed /I ddiofryd gwy_^d gwey rhy CBM III 30 6 g yn harddfraint saint senedd gyd - eurglawr, /Arglwydd nef a'th weryd, /Dygen yw hebod bod byd, /Dygyn GYC VII 42 43 yllter ofer Efa, /Nad o'i gamwedd Ef ydd aeth Arglwydd nef /I bren dioddef (eddyl traha), /Gwae ni mad DB VI 33 2 Gwyn ei fyd am gyd a geidw ei wir, /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo cywir, /A ryfynno dyn, rhydderperir, EGM I 28 14 wd. /Gwerin ddiwerin, ni ddyorgrawd; /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo parawd. /Nid oes ddarogan, ddyn trua ES I 15 33 etgyllaeth - i'r gw_^r /A'm gorug hynafiaeth; /Arglwydd nef, nodded ddarparaeth, /Argledr hwn i'th argl CBM IV 18 54 farn wrth ein gwaith ar ein gweithred; /Ac Ef, Arglwydd nef, tangnef tynged, /A'n dug o gyfrgoll pan ar GYC VII 36 35 adaw - Emrais /Ni lyfasai Sais ei ogleisiaw: /Arglwydd neud maendo, ymandaw - Cymry, /O'r llin a ddyly CBM IV 4 63 au bai canmlwydd, /Ni thwyll pwyll pellfod heb arglwydd, /Ni thyf cof rhag coddiant ebrwydd: /Nid efras CBM III 11 20 w, braw ddygwydd, /Yn nydd brwydr rhag bron ei arglwydd. /Ni'i ta_^l gwy_^r Powys, penrhaith - ar Gymru GYC VII 36 15 aeaf /Gwisgoedd amdanaf i amdanaw, /Bucheslawn arglwydd (ni'n llwydd ein llaw), /Buchedd dragywydd a dr BF VII 49 25 ged, /Ni welais drais gyn drymed. /Trwm golli arglwydd! Oergladd weryd - yw /Tramgwydd llyw llawch esb PB VII 1 15 wyf, cad nid cas, /Cad ddiofn eofn ehangblas - arglwydd, /O'i eurgledd y'i cafas. /Cawsawch, gorfuawch, LlF1 II 5 46 /Pumed dydd, elfydd aflwydd, /Rhyfel nid argel Arglwydd: /Pan fo briw brynnau, /Eglwysau diau ddygwydd. MG VII 32 62 yw'r Nadolig, deilwng wleddau, /Pan aned Mab, Arglwydd pob pab, popeth biau, /O arglwyddes a wna ein MG VII 32 13 uchel, Emanuel, me_^l meddyliau. /Ych ac asen, Arglwydd presen, preseb piau, /A sopen wair yn lle cadai DB VI 30 84 u rygolles dyn dygnedd - ei awydd, /Ni rygollo arglwydd rwydd anrhydedd. /Ef a'm talai aur ar fy mysedd MG VII 33 15 in gywrych, /Rhag eu llu cad-ddu y'm cetwych - Arglwydd, /Rhag ebrwydd, cyfrwydd, a'm cyfrennych. /Ffal BF VII 50 1 Crist, fawr Arglwydd rhwydd, rhad a archaf, /Crist Fab Duw didwyll, CBM IV 4 79 i dan eurllain - gledd, /Gleddyfal gyfwyrain, /Arglwydd rhwydd, rhudd fu ei gigwain, /Arglwydd hael, hi LlG VII 27 43 am ddilyw mawr, ni'm dawr cyn de_^l; /Och am arglwydd rhwydd rhuddfedel - utgyrn, /Och am wawr cedyrn LlG VII 28 5 Anesgor dy fa_^r, fur tormennawg. /Ys bydd it, arglwydd rhwydd rhuddfoawg, /Llywelyn, lluyddfeirch arfa PB VII 5 5 dd wely, /Arfod fygr, aerwalch hydr hy. /Fy hy arglwydd rhwydd, rhuddgledd - rhygollais, /Rhy-m-gellir CBM III 21 150 ga_^r llachar, Llachau gyfred. /Gan fawrdraws arglwydd rhwydd y'm rhodded, /Gan fawrdrais Emrais, amry CBM III 21 37 ysgain gwyniain, gwn ei golli. /Neu chollais-i arglwydd rhwydd yn rhoddi, /Neu'm rhoddes-i hil Rhun rhu EGM I 29 17 au yn gyfarwydd, /Cyn bod im oergladd, boed im Arglwydd! /Rhydalwyf iawn yn rhadlawn rwydd /Can edifarw PhB VI 13 24 /Arfrudd, prudd Prydain Ynys, /Eryr aerglwyf, Arglwydd Rhys PB VII 7 4 ; /Oedd argledr gwir dir dilys /Ar eurglawr yr Arglwydd Rhys. /Mab Rhys, eurbost llys, aerbair - yn arf CBM III 20 29 aid worllwydd, /Glyw argledr a glew arglwydd. /Arglwydd teithi_"awg, twythfawr - yn arfau, /Yn arfrwydr GYC VII 36 26 u wylaw. /Arglwydd a gollais, gallaf hirfraw, /Arglwydd tey_"rnblas a las o law: /Arglwydd cywir gwir, PM V 24 73 yf ced caerawg, /Caffael trugaredd trugarawg - Arglwydd, /Trugar Dduw hywydd, rhwydd, rhinweddawg D-3 VI 19 14 /Pendefig, Gwledig gwlad gorchorddon - ba_^r, /Arglwydd trugar, gwa_^r, gwae dy alon! /Gwnaethost ffor CBM IV 16 89 ch yma, /Og ein cam a'n cymer etwa. /Trugarawg Arglwydd, trugarha - wrthyf, /I wrthyd na'm pellha; /Pe GM I 14 107 neuthum o ddim o ddrygweithred. /A'm trugarawg Arglwydd, trugarha_"ed - wrthyf, /A mi i wrthaw na'm gwr CBM IV 16 14 n yn brifgar, /Rhyferthir enwir yn anwar, /Yn Arglwydd uffern, wern Wanar. /Rhychyrchant un Pair, tair LlG VII 25 39 s drabludd; /Gwrawl hael cedawl, cad lofrudd - arglwydd, /Un eurglod wyd a_^ Nudd. /Eryr tey_"rnedd, te CBM IV 8 28 i gylchwy pan amgylcher - brwydr, /Nid bradawg arglwydd yn yd glywer, /Cynifwr cynnif ni ddiofer, /Cyni PM V 25 59 dyn, /Cymer Lywelyn, lyw cadeithi; /Archaf it, Arglwydd yr arglwyddi, /I eryr cemwyr cymod a_^ Thi CBM IV 9 121 lef, /Brydau ta_^n, treulwan, trin woddef. /Ys arglwydd, ys arwydd, ys ef, /Ys cadffyrdd, ys ca_^r cyr Arglwyddaf 1 CBM IV 2 38 rmor; /Arglwyddfar, gwrddfar, gwrddfaes oror, /Arglwyddaf, gwraf gwryd Echdor! /Arglwydd Dduw, heddiw b arglwyddes 1 MG VII 32 63 an aned Mab, Arglwydd pob pab, popeth biau, /O arglwyddes a wna ein lles, a'n lludd poenau, /Ac a'n gwn Arglwyddfar 1 CBM IV 2 37 dor, /Porthloedd ysgwydawr pyrth mawr marmor; /Arglwyddfar, gwrddfar, gwrddfaes oror, /Arglwyddaf, gwra arglwyddi 8 DB VI 35 29 atgudd, prudd y preiddia. /Eurglawr Cymry fawr arglwyddi clodfawr, /Arglwyddwalch ceinfawr a'u cynifia; PM V 2 61 rsaf arnaf er neb ynni. /Na'm arwerth er aur i arglwyddi - eraill, /Ni'm arwar arall er fy mherchi. /Dy CBM III 14 29 ion rwydd, /Prydain glawr eurglawr arglwydd. /Arglwyddi gynnwrf gynhorawr - yn nhorf, /Yn nherfysg by PM V 25 59 Lywelyn, lyw cadeithi; /Archaf it, Arglwydd yr arglwyddi, /I eryr cemwyr cymod a_^ Thi GM I 10 14 fi; /Ni'm gwna o neb tra trosi /Trosof ir gof arglwyddi. /Mor yw gwael eu golo_"i /A gwlad Gymru mor g CBM IV 4 81 /Arglwydd hael, hirglod ddadwyrain, /Arglodig arglwyddi orchrain, /Argledr llawr, arglwydd mawr, madia GRh II 28 27 , /Banllef beirdd i'th foli, /Trin elyn, tranc arglwyddi, /Traul meddgyrn, te_"yrn fal ti. /Tydi, o myn BF VII 54 6 fwyfwy drwy drueni, /Neud wyf hoen hyboen heb arglwyddi: /Triwyr a gollais, tri - dyledogion, /Brodori arglwyddi_"aeth 1 ES I 15 34 ydd nef, nodded ddarparaeth, /Argledr hwn i'th arglwyddi_"aeth Arglwyddwalch 1 DB VI 35 30 ia. /Eurglawr Cymry fawr arglwyddi clodfawr, /Arglwyddwalch ceinfawr a'u cynifia; /Argledr gweithfuddi arglwyddwas 1 PM V 21 21 nawdd, pa dras /Y gallwn fal y gallas? /Gallas arglwyddwas, aerglais - Lywelyn, /Lewenydd dwfn a bais, Argoed 8 CBM IV 4 135 ys mau, /Braw gofiau brau gyfedd, /Porthi hoed Argoed argywedd, /Porthloedd, gwawr, porthes llawr llari CBM III 24 145 irid Flaidd, flawdd haearnddawn: /Torf aergorf Argoed, hoed hiraethlawn, /Twrf taerdraul taerdan yn gwa CBM III 12 18 es fy ngherdd yng nghyfraith - eirioed, /Draig Argoed hoed hirfaith, /Hirwawr torf, corf cyfarwaith, /H CBM IV 4 111 , /Yng ngorun, aergun argyfrain. /Yn aergad yn Argoed Llwyfain, /Ym mhen draig, dremynt oedd celain! /C EG VI 18 56 ; /Ni sefis na thw_^r na bw_^r (bu crain) /Nac argoed na choed na chadlys drain /A rhag pyrth bu syrth CBM III 11 61 rhannau cynyddon. /Cynneddf a warawd i werin - Argoed /(Nid argel o'm barddrin) /Nas gofwy gorddwy na g GM I 9 116 , dychlud anaw; /Diesig yd ga_^n ednan arnaw, /Argoed nwy aswe aserw ynddaw; /Eilwyddle didrif didwrf g LlF1 II 4 1 Cedifor, eurgorf o Argoed - pan oedd, /Arf cyhoedd cyn addoed; /'Yng nghydw Argoedwys 7 GM I 7 113 ranc trwch tra Thafwys; /Lliaws torf o derrwyn Argoedwys /Am udd glew a glywid, a Lloegrwys. /Lliaws ba CBM III 16 32 /Diffwys beith oddwys, beithyniad - gludlwys, /Argoedwys argleidrad, /Diachris carddwys cerdd forad, /D CBM III 20 18 rian. /Tarianawg enwawg, enwair - anghynnwys, /Argoedwys Bowys bair, /A dyr ongyr, angerdd Wair, /Ac ni CBM III 21 63 rmeisiad, bleiniad, blaen ddyfysgi; /Am ddraig Argoedwys, Bowys berchi, /Un perchen parchus ar ei deith CBM III 10 14 lon. /Awch rhoddaf arawd, aerwosgryn - Bowys, /Argoedwys dwys dengyn, /Fy mawredd, fy mawrair a'i myn, PM V 23 129 , /Llwytgun llwyd llithwyd am honno, /Lletgynt Argoedwys gwys greudo, /Llys a dwy neud einym yno. /Edry CBM III 11 37 entan am da_^n, am de_"yrn. /Cynneddf i aergun Argoedwys - werin /A warawd rhag Lloegrwys /Rhan ei fraw argosbion 1 DB VI 31 9 glodfawr Fawr a'i feibion. /Llyna w_^r arwr i argosbion, /Llwyddedig gwledig gwlad orchorddion, /Llaw argrad 6 GM I 8 15 achludd, /Cnud a chnud a fud ymdanaddudd. /Cad argrad arall, cad gawad guall, /Cad mal bad aball a phe OC II 14 34 on a'i dechrau ac niw dychryn - cad, /Cyflafan argrad, cymwy erlyn. /Cydwyr ydd aethant er clod obryn, PM V 6 5 , /Ei gynnif ar gynnygn drechiaid, /Ardwy cad, argrad eurgraid - dey_"rnedd, /Tey_"rngerdd orddyfnaid, PM V 26 126 rhyn ymwosod. /Dy arwydd ech awydd uchod, /Ys argrad i gad ei ganfod. /Canhorthwy gorddwy gorddirod /C CBM III 7 21 ith, /Rhad wastad, wystlon ganhymdaith. /Llafn argrad yng nghad, yng nghunllaith, /Llafn gwyar a ga_^r CBM IV 4 98 Gwaith Arderydd, gw_^yth ar dyrfain - cad /Yn argrad, yn aergrain, /Uch myrddwyr, uch Myrddin oedd cai argrain 1 GM I 11 64 wyn drudwyr Llundain. /Dy-m-gorllwydd arglwydd argrain, - w_^yr Gruffudd, /Dadannudd angudd angerdd Owa argyfair 1 D-1 I 1 22 wledig, udd gweithfuddig, id y gwystlwy! /I'th argyfair, arbennig bair o blant Nefwy, /Gorwyr Edwin, gw argyfrain 1 CBM IV 4 110 ngwrial yng ngwryd Owain, /Yng ngorun, aergun argyfrain. /Yn aergad yn Argoed Llwyfain, /Ym mhen draig argynnan 3 CBM IV 4 153 : /Gwn oedd hwn oedd Hiriell Gwynedd! /Gwynedd argynnan, aer gynnig - rebydd, /Gwystl bedydd, byd eilig GB II 26 211 dudded, /Dewi mawr Mynyw, mad y'i gweled, /Pen argynnan bedydd, crefydd a chred. /Ni chronnes, rhoddes GB II 26 111 dd, /Rhagor mawr uch llawr rhag lluosydd, /Pen argynnan coned cred a bedydd; /A bod o'i gylchyn, gylch argyswrw 1 PM V 14 5 ygymer hwyl ffe_^r, haul neud ffofre! /Dos heb argyswrw ar llwrw i'r lle, /Dosawg hyddolawg, hawdd ei b argywedd 4 GG II 31 42 gw_^r, nid gorfoledd, /Ysgar byw a marw garw argywedd. /Am arglwydd diwyd, am ddiwedd - ysgar, /Anysg D-5 VI 36 22 , gwythlonedd - i'r byd, /Gwrthfyd fu gywyd ei argywedd /Can rhyfu i'r werin o enwiredd /A fradychwys C CBM IV 16 28 an hoen eban abar, /Cyn angen angau athrugar, /Argywedd gloes glaswedd glasar, /Cyn dirfawr gyfawr gyfy CBM IV 4 135 /Braw gofiau brau gyfedd, /Porthi hoed Argoed argywedd, /Porthloedd, gwawr, porthes llawr llariedd. /A arial 11 OC II 14 84 . /Dierchyr frodyr, fryd uchel ddau, /Diarchar arial a dan dalau. /Cedwyr a'm gorug gwasanaethau: /Nid PB VII 11 27 aeth fy llyw, llew ysgwydfwlch; /Maig cyhafal, arial aerweilch, /Mur mwynfudd, mygr, gwaywrudd gwalch D-1 I 1 15 ngorddwy, /Tegeingl ardal, Edeirnawn, Ia_^l, arial arlwy /Rhyfel ebrwydd, a Dyffryn Clwydd a Nant Con CBM IV 6 147 Cysyniws cysefin ddial /Ar dir Caer er cadw ei arial; /Cleddyfau goruthr, cleddyfal - ar wy_^r /A orug EMRh VI 23 15 Pan fo dydd gorwlad a chad yn wng. /Penial pob arial, crau allwng- branes /Am gylch llyw didres, dwydra OC II 14 64 sgyr. /Dau arfaidd, dau lew yn eu cyngyr, /Dau arial dywal dau fab Ynyr, /Dau rydd yn nydd cad eu cyfer CBM IV 5 21 ynt fab Cynwrig. /Cynifiaid, cyrchiaid, cerdd arial - ddrudion, /Clwyf eofn cleddyfal; /Nid cardd, nid PM V 19 5 r llewyr llewyn, /Aergymid gyndlid Cynfelyn, /Arial gorddywal gwrddifyn - pennawr, /Pen Prydain ogyrch PM V 5 8 f rhyddodes /Ar ysgwydd ddidramgwydd ddidres: /Arial hy, ni ffy, ni ffo_"es. /Ni chwsg ei gywlad, ni ch DB VI 25 14 Duw ddyn gysefin, /Ni wnaeth ei gystal, traws arial trin; /Gorug Llywelyn, orllin - tey_"rnedd, /Ar y D-1 I 1 36 , clod pedrydant, /Rhyfel ddywal, Urien hafal, arial wythaint, /Gwry_^s gweilgi ddofn, cywyd eofn, colo arian 2 PM V 23 102 gormant gorym ddrudran, /O'i alaf a'i aur a'i arian can. /Can edwyn ddychryn a ddechreuo - blaidd /Uch PM V 23 57 , /Oedd fawrllwyth i'r ddaear, /Gwisgi aur ac arian, nis ca_^r, /Gwasgwynfeirch goseirch, gosathar, /Y ariancan 1 CBM III 1 12 r, am gain walchlan, /Tew am lew trylew, traul ariancan, /Tarf am gelennig torf am Galan, /Twrf ton ffr Ariant 11 OC II 14 76 yfeddau. /Hirlas buelyn, braint uchel - heno, /Ariant a'i gortho nid gorthenau. /A dyddwg i Dudyr, eryr LlF1 II 4 41 yng nghymwyd yng Nghymer. /Cymerais ei aur a'i ariant - ataf /A'i ateb ardduniant; /Ni'm oes nawdd rhag OC II 14 103 ym ei hamgant. /Dywallaw-di, fenestr, o lestr ariant, /Celennig edmig can ardduniant. /Ar llawr Gwestw PM V 23 188 O borffor, o bryffwn fliant, /O bali ac aur ac ariant. /Dy emys gochwys gochanant - dy feirdd, /Yn fyr PM V 23 101 wb o'i fan, /Digrifwch elwch, elyf egwan, /O'i ariant gormant gorym ddrudran, /O'i alaf a'i aur a'i ari LlF1 II 2 57 fedd, dy fodd a wnaf. /Eryfant anant o aur, o ariant; /I'th lys, les milcant, ydd a_^nt, ydd af. /Drag CBM IV 4 17 dd o'i feddiant, /Meddgwyn maith a'n maeth o'i ariant, /Meddgyrn ddyrn ddyrniad []ant; /Medel cyfri_"au CBM IV 9 186 Deau. /Brwydr orchwydd, ni orchudd tlysau /Nag ariant nag aur yn adnau, /Brwysg rwysg rwyf, brolwydd br PM V 26 87 ed /Am radau, rhiau rhy-m-daered. /Ysym aur ac ariant, nid ffled, /Ac emys grawthfrys, grawnfyged; /Ysy PM V 24 41 /A gwisgoedd a rhodd yn fyd fodawg, /Ac aur ac ariant wrth chwant chwannawg, /A meirch mai, meingrwn, d PM V 12 46 wr. /Mawr de_"yrn cedyrn cydgyfrannu - aur /Ac ariant ym mhob tu, /Milwr milwyr gynyddu, /Maredudd mawr arien 5 EGM I 26 42 /Llen argel isel ysy'm poeni, /Lludd gwen lliw arien ar Eryri. /Archaf i'm Harglwydd, Culwydd Celi, /(N HOG II 6 29 /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd, /Gyfliw ag arien, awr yd gynnydd. /Caraf y morfa ym Meirionnydd, /M IRh VII 30 43 ffysg dadwyrain gwawr dwyrain ddydd, /Gwynlliw arien briw brig huenydd, /Gwynlluch eiry uchuch aches do GM I 9 93 bannawg bre_"yr. /Breuddwydiaw er bun balchliw arien ddos, /Ys odidawg nos neu ym hepgyr. /Hawdd fwyr d BF VII 54 3 eilging mo_^r-adar hwylfar heli, /Neud oerllen arien Eryri - weithion, /Neud uchel gwendon gwyndir Enll arloes 1 CBM IV 9 148 Teilu Rhys, teilwng gwrys, gwrysiwch! /Gwry_^s arloes eirioes, eiriolwch! /Chwi gennyf, gynifiaid, sefw arlwy 11 CBM III 5 91 fo_^r diffaith. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn arlwy, /Arlwyaw erlid gobrid gobrwy! /Gorfynnawg drythy CBM IV 16 178 adur pechodau ddirprwy /A ddirper pryder prif arlwy. /Arlwywn, cyn cystlwn cystwy, /Ceisaw nef, gwa_^r CBM IV 6 58 loch dragon, draig efnys. /Pan arfrwydr arfrys arlwy blys - bleiddiawr /A gwaywawr uch gwregys, /Pan dd SB II 24 1 Duw ry-m-rhoddwy, rheiddun Arlwy, erlid cyngor /Rhodd fodd fedru, rhif brif brydu, LlF2 VI 8 15 , /Urddud ni blygud yn awr blygain. /Wrth ofwy arlwy, eurlain - tey_"rnedd, /Eurgledd gw_^r gywedd, gwy LlLl II 16 49 /Gw_^r rhag gwerin Dysiliaw. /Ysef a'u herly, arlwy garthan - ddyn, /Llywelyn gwawdwyn gwa_^n, /Gwy_^r CBM III 16 64 stator, gwastad rad ragor, /Gwawr tewdor, torf arlwy, /Gwesti ced cedernid fwyfwy, /Gwesti cyrdd ceiria PB VII 2 17 gwydfawr, ys gwna_^i. /Ys gwna_^i Rhys ar frys arlwy gwledd - branes /Cyn prynu tangnefedd, /Pa_^r tri PM V 22 27 ernir wrth Efyrnwy, /Gwychrfalch Lewelyn erlyn arlwy; /Nid cywiw a_^ llwfr dwfr Dyfrdonwy. /Ceraist o' CBM III 16 76 m aer, ysgor glyw glewdaer, /Ysgwyd glaer glod arlwy, /Rhudd ongyr angerdd Alaswy, /Rhudd lwybr gwaed: D-1 I 1 15 ddwy, /Tegeingl ardal, Edeirnawn, Ia_^l, arial arlwy /Rhyfel ebrwydd, a Dyffryn Clwydd a Nant Conwy, /P Arlwyaw 1 CBM III 5 92 ffaith. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn arlwy, /Arlwyaw erlid gobrid gobrwy! /Gorfynnawg drythyll, syll Arlwywn 1 CBM IV 16 179 chodau ddirprwy /A ddirper pryder prif arlwy. /Arlwywn, cyn cystlwn cystwy, /Ceisaw nef, gwa_^r addef g arllafar 3 PM V 23 7 Dofn awen ddiarchar. /Crist fab Duw dy-m-rhydd arllafar /I foli fy rhi rhwysg Odiar, /Llywelyn, llyw Pr CBM IV 16 37 ad, Llawroddiad llachar, /Iawn o'm dawn doeth, arllafar, /Iawl heb dawl, heb doli arwar; /Iolydd wyf o IRh VII 29 25 mhwyllad, /Yn orllad cariad men y'i cerid. /Yn arllafar wa_^r wawr ddiodid, /Yn orllawen wen a weinyddi arllasach 1 D-5 VI 36 3 - byd, /Gosymudid bryd brad anmynedd, /Gosach arllasach lles marannedd, /Gosymdaith eilwaith annielwe arllaw 3 CBM IV 6 78 n caen he_"yrn heidiaw, /Caerau ddifuriaw, cad arllaw - aerllew, /Arlleng glyw, glew difraw, /Cardd wr IRh VII 29 30 isid. /Yn arllawdd hirgawdd a hwyr geblid, /Yn arllaw anaw yn y'i rhennid, /Yn erllydd cynnydd cynienid CBM IV 4 166 i ddiffig, /Aerllew tarf, torfoedd friwennig, /Arllaw lles, arlleng tres treisig. /Cyrdd cerddynt, mal arllawdd 1 IRh VII 29 29 g poen /Yn orllifiant hoen, hwn ni geisid. /Yn arllawdd hirgawdd a hwyr geblid, /Yn arllaw anaw yn y'i Arllechwedd 2 DB VI 30 58 dawr gwynglawr Gwynedd, /Dolur yw nad byw llyw Arllechwedd. /Dygn yw i Gymry dygnedd - ei dynged, /Clyw LlG VII 24 5 /O draethawd gyfannedd /I foli fy rhi, rhwyf Arllechwedd, /Rhuddfoawg freiniawg o frenhinedd. /Rhyfyg Arlleng 4 CBM IV 6 79 iaw, /Caerau ddifuriaw, cad arllaw - aerllew, /Arlleng glyw, glew difraw, /Cardd wrthryn i wrth Aberffr EW VI 4 20 tad; /Ef oedd aerllew, arllwybr cad, /Ac oedd arlleng pymthengwlad. /Gwladoedd ni debyg (glud edliw - CBM III 14 19 wn - rebydd, /Gw_^r a'm rhydd rhudd eurddawn, /Arlleng torf rhag twrf camawn /Fal twrf ebyr yn lly_^r CBM IV 4 166 erllew tarf, torfoedd friwennig, /Arllaw lles, arlleng tres treisig. /Cyrdd cerddynt, mal cynt Celliwig arlludd 1 PB VII 1 1 Gwynedd, cain refedd can rad, - ni'th arlludd, /Mab Gruffudd mawrfudd mad, /Gorflwng walch yng Arlluddia 1 GM I 11 12 s wy anlloedd /Anaw wy wallaw o well gedoedd! /Arlluddia Rhodri y rhodwydd y de_^l, /Nid gochel rhyfel arlluddias 1 HOG II 11 4 th cyn llaith lleas, /Gan hun arlluddiaw, hoen arlluddias. /Ac im bai arwydd er yn was - edmyg: /Ei lli arlluddiaw 2 HOG II 11 4 haeddu daddl faith cyn llaith lleas, /Gan hun arlluddiaw, hoen arlluddias. /Ac im bai arwydd er yn was CBM IV 6 178 u ir - fochfoch, /Byddyn droch a drychir. /Nid arlluddiaw rhi rhyellir, /Nid er lles nid erllefesir, /T arllwybr 5 IRh VII 29 32 id, /Yn erllydd cynnydd cynienid - rhiain, /Yn arllwybr arwain main merierid. /Pan fu Gymry lu o gymrwy EW VI 4 19 gwerin, /A gorau o fab tad; /Ef oedd aerllew, arllwybr cad, /Ac oedd arlleng pymthengwlad. /Gwladoedd CBM IV 9 8 awd, /Ar lles llawr, llyw llafnawr llwyprawd, /Arllwybr iawn, o'r ddawn y'm daerawd, /Delw y'm bo, yr b CBM IV 9 218 d edfyn. /Gnawd uch cnawd cnudoedd ar gylchyn /Arllwybr llawr, neud llawer blwyddyn, /Llew llysoedd lly CBM IV 5 142 /Rhudd feddrawd a'u ceidw wedi cain - woddew /Arllwybr llew, Lloegr ddilain, /Ar win, ar breiddin, ar arllwydd 1 IRh VII 29 21 crair, /Mor wen ei hesgair uwch ei hesgid! /Yn arllwydd arwydd ar a boenid, /Yn eurllen, yn wen, yn wan armaa 1 MB I 4 28 ryd y bo cyfnod ein cyfodi, /Y sawl ysy 'medd, armaa fi. /As bwyf yn addef yn aros y llef, /Y llog a a armaaf 1 GM I 14 5 arwydd i'm llwydd i'm llwyr deithi. /Traethaf, armaaf o'r maint ynni /(Afraid i'm cyfraid i'm cyffro_"i armes 7 PM V 5 51 a_^l anghymes, /Cynifiaid, blaeniaid bleidiau armes - cad, /Bleiddiau coed a'u llewes. /Cynna hwn, neu PM V 5 5 Ardwyad gorwlad a gormes. /Arfle ysgwyd aur yn armes - cynnygn /Yng nghynnif rhyddodes /Ar ysgwydd ddid CBM IV 4 4 caer Ddygant, /Aros marw mawrgoel darogant, /Armes draig dragon pedrydant; /Llid ergryd, esbyd esbor CBM III 26 3 Brydain ysy bryder - in, /Ysy brid i lawer, /Armes gw_^r gwythlawn ei ober, /Argleidriad, fleiniad, f SB II 23 6 n /O newydd yn Nehau a Dwyrain, /Yn ormodd, yn armes Prydain. /Llaw-wag cyrdd gwedi ca_^r ddilain, /Lla PB VII 8 15 tey_"rnwalch teg, /Eurfro gadw gadarn dinag; /Armes Rhos, bla ddangos blyg, /Aerflaidd gw_'raidd a'i g DB VI 31 58 /Tri gw_^r a ddug Duw o'r dyniaddon, /Tri eres armes trachwres trychion, /Tri eraill ni eill oll eu de arnad 3 PhB VI 12 16 dd, lyw cyhoedd, lew cad, /Ym mhob rhiw rhyfel arnad. /Ar dy fawlfar, pa_^r pymllyng, - na'm gwartha, / D-4 VI 20 45 aun befr bell o Glwyd. /Pebyllwys te_"yrn, tew arnad - i'w henw, /Ef henyw o gancad, /Llyw Gwynedd, gwy ES I 20 10 iwyd lwyd arwydd, eiriawl - ydd ydwyf /Na bwyf arnad, Rwyf, rwym engiriawl. /Arbennig Lywiawdr, Brynawd arnaddudd 2 CBM IV 6 14 o gad oedd ganthudd, /Brwydr a chrwydr a chryd arnaddudd, /Brwyngwyn gyfamwyn gyfamrudd - afrdwyth, /Gw GM I 9 59 wyr, hirwyn ei grudd. /Caraf eilon mygr, maith arnaddudd /Eilywedd aserw a_^ seirch cystudd. /Ni charif arnaddunt 1 OC II 14 90 glyw Mochnannwys o Bowys bau /A glewyd gwnedd arnaddunt ddau, /Achubiaid pob rhaid rhudd eu harfau, /E arnaf 33 PhB VI 12 48 feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf CBM III 25 3 - o gyfedd /A gefais ei alaf, /A Duw a'i dug i arnaf /A ddwg pawb a fo pennaf. /Pennaf y treiddem trwy DB VI 30 47 loedd bawb a erchis. /Nid dodi barau a beris - arnaf, /Alaf a enwaf im a enwis. /Nid hebof ei alar, ca PhB VI 12 4 feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf? /Arnaf cymeraf cymhenfrys - ateb /Hyd ataw yn ei PhB VI 12 5 dlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf? /Arnaf cymeraf cymhenfrys - ateb /Hyd ataw yn ei lys, /My LlF1 II 2 36 a rhyfeddaf - paham, /Heb ddigoni cam, heb nam arnaf. /Dygyrchais-i Powys, peues tecaf, /Ar Fadawg myna PM V 2 60 i. /Na orsang dy len, dy les wyf i, /Na orsaf arnaf er neb ynni. /Na'm arwerth er aur i arglwyddi - er GRh II 28 49 , /Mawr-rad gwallofiad gwelling. /Gwell gennyf arnaf, ernyw elyn - Lloegr, /Wallofiad aur melyn, /No'th CBM III 21 143 l na rhyfai, /Neud ydiw heddiw heddwch arnai. /Arnaf, ernywaf, ernywed - a'm clwyf, /O'm cleddyfrudd rw GM I 7 25 el a grym hy Hywel /A hywydd olo_"ed; /A hwyaf arnaf ernywed /Ar ddeurudd Fadawg fod tydwed. /Tydwed do CBM III 3 71 nt, /Uffern wern ffurf, ffyrf ei henaint! /Cyn arnaf ernywed wyth haint, /Wyth prifwyd, wyth prifwyth g DB VI 26 29 irieda imy /Trefad fy hendad a'i hundy; /Trais arnaf, fy naf, ni edy /Tros y gerdd a ganwyf ity; /Y maw PB VII 17 3 O goll cywir arfoll cof, /Glud yw herw hiraeth arnaf, /Gloyw deigr am w_^r glew, digrif. /Digrif a ga_^ PhB VI 16 4 on goruch adaf - llys, /Gorug angau Rhys angen arnaf. /Gorwlychawd fy ngruddau o'm dagrau mynych, /Neud CBM IV 18 33 th, rhin a geisiaf. /Brenin pob gwerin, gwared arnaf, /Gwedi treiglaw byd, budd arnaf. /O ganiad y Tad GYC VII 36 86 chan lles oedd im, am fy nhwyllaw, /Gadael pen arnaf heb ben arnaw: /Pen pan las, ni bu gas gymraw, /Pe DB VI 29 78 ludd, /Trais gymell, tri nawell no Nudd. /Gwna arnaf hiraeth hir gystudd /Gwaith Saeson llidruddion, ll DB VI 27 63 yd, /Gorau oedd in ein marw i gyd. /Gorofn ysy arnaf hyd na'm gweryd - dyn, /Wedi Llywelyn, llywiawdr G GYC VII 39 25 ylion - nef /A gwir addef y gweryddon! /Nawdd arnaf-i dodaf y dedwyddion, /Nodded o'u parthed a'm per LlF1 II 4 30 fyrion haelion hil Bleddynt - a'm traul, /Trwm arnaf-i eu lletgynt: /Fal y deryw, y derynt, /Fal y derf CBM III 24 69 na ddaw, /Erlid a berid o'i beriglaw, /Ernywed arnaf-i o fod arnaw /Ddeyerin dderwin: dir eu cuddiaw! / DB VI 27 3 mgwydd; /Maith y'm gwnaeth alaeth a'i arwydd - arnaf, /Mi ni rydynnaf dan ei aflwydd. /Mor draws fu Ies DB VI 29 109 ar am a garaf, /Mor llwyr y lladdawdd Llundain arnaf, /Mor llwyr ca_^r-gw_^yn am a garaf. /Cyd a_^ drag MG VII 33 1 Gwared arnaf, Naf, nawdd a'm rhoddych, /Gwan wyf, ymnerthwyf, f LlF1 II 3 52 wdd; /Na'm gwrthfyn wrtheb anhawdd; /Na wrthod arnaf naf nawdd. /Nawdd Duw yn awch cylch, calchdo_"ed - GM I 8 82 /Ac yn orau dyn Duw rhy'i creas; /Cyn ei fa_^r arnaf neuaf na'm llas. /Ac o'r maint ysydd arnaf o gery CBM IV 18 22 Cerddglyd, cynhelwaf, /Ced wallaw, na ad wall arnaf! /Neud oedd fwy no rhaid rhad mwyaf /Rhwyf cedyrn CBM IV 18 34 werin, gwared arnaf, /Gwedi treiglaw byd, budd arnaf. /O ganiad y Tad te_"yrneiddiaf /A'r Mab a'r Ysbry GM I 8 83 _^r arnaf neuaf na'm llas. /Ac o'r maint ysydd arnaf o gerydd /Cymydd a_^'th brydydd ni bryd yn fas. /M CBM III 5 15 dr ydd ym gwelynt: /Trybelid wylain a wylynt - arnaf, /Traul ateb ataf a ddanfonynt. /Llawen y'u carwn- GYC VII 36 27 a las o law: /Arglwydd cywir gwir, gwarandaw - arnaf, /Uched y cwynaf, och o'r cwynaw! /Arglwydd llwydd CBM IV 4 74 . /Balch edlid ysid, ys arwydd, /Ys ernyw, ys arnaf yd gw_^ydd; /Ysef wyf wedi rhwyf rhoddrwydd, /Bar PhB VI 14 28 /A bai ef gennyf-i yd gynnelwid /Adfyddaf nad arnaf yd orfyddid. /Eiddunswn-i fod Rhys, rhwysg ddiedfi arnai 3 CBM III 21 142 milwr mal na rhyfai, /Neud ydiw heddiw heddwch arnai. /Arnaf, ernywaf, ernywed - a'm clwyf, /O'm cleddy CBM IV 4 218 a wladwr, arwr ar wyndai, /Pa wledig a wledych arnai? /Gwledychws ar wlad, ar wleddolion - medd /A medd HOG II 12 7 f /Yn addef ni noddai, /Hawdd gweled goleulosg arnai /O gaer wen geir ymyl Menai. /Trengisiant trydydy arnam 2 DB VI 27 19 gwynfydig, gwledig gwladlwydd. /Lladdawdd Duw arnam am ddwyn lleurwydd - frwyd, /Llafuriwyd ysgwyd ar GB II 26 59 raill fraisg i Frycheiniawg. /Ban dde_^l gofyn arnam-ni rhybyddwn ofnawg /Rhag gormes cedyrn Cad Ddybru arnan 6 CBM IV 16 208 e_^l Duw dangos Ei faran, /Dyddwyre, dyddaered arnan, /Dychry_^n twrf torfoedd yn eban, /Dychyrch hynt PM V 23 26 /Dyfryd in, feirdd byd, bod daear - arnaw /Ac arnan ei alar. /Ef ein llyw cyn llid gyfysgar, /Ysglyfio CBM IV 4 41 iffant, /Elyf nawdd, adrawdd edrywant: /Edewid arnan ernywiant /Er nad byw rhy_"wr rhyw Runblant, /(Car CBM IV 6 257 ag marchawg midlan; /Gnawd cynheirf cynnwrf i arnan; /Gnawd yn ei gyman gymyrredd am heirdd /A glwysfe CBM IV 17 131 gwn, anysgoged. /Goddefwn, gwylwn, gwala_"ed - arnan, /Gw_^yth gyman yn llan, yn llwyr giwed; /A mi a'm CBM III 1 6 maws mab Cadfan, /Pell yd wledych wy_^r wledig arnan. /Perging cyniwair, pair pedrydan, /Pedrydawg Fada arnat 1 HOG II 11 2 wn-i heddiw, farch gloywliw glas, /Athreiddiaw arnat geinwlad Gynlas, /I haeddu daddl faith cyn llaith arnaw 31 CBM III 3 104 nir, /A fo gw_^yl, golau yd noddir, /Golwg Duw arnaw a ddodir, /A fo gwan wrth wan, wrth iawnwir, /Yn DB VI 24 69 r fudaw. /Gnawd Ffranc, rhag ffwyrdranc, a ffo arnaw, /A pheleidr rheeidr wedi rhuddaw. /Gnawd Sais, ni PM V 23 25 rwy fa_^r. /Dyfryd in, feirdd byd, bod daear - arnaw /Ac arnan ei alar. /Ef ein llyw cyn llid gyfysgar, DB VI 24 81 eu rhusiaw. /Gnawd fod ysgwyd frwyd, friwdoll arnaw /Ac unbyn dengyn dengwlad iddaw /A digawn o ddawn BF VII 48 4 a a fu fraw - i ddyn, /Afal bu dechryn dechrau arnaw; /Angau pob rhiau, diau y daw, /Engyrth rhygymyrth CBM III 18 15 /A'm barddair yn eiddiaw, /A'm cariad cadarn arnaw, /A'm cerdd a'm cynnelw ohonaw. /Ysid im arglwydd GM I 9 115 r tremud, dychlud anaw; /Diesig yd ga_^n ednan arnaw, /Argoed nwy aswe aserw ynddaw; /Eilwyddle didrif CBM III 24 69 d a berid o'i beriglaw, /Ernywed arnaf-i o fod arnaw /Ddeyerin dderwin: dir eu cuddiaw! /Er pan yw tawe DB VI 24 62 gwedi gwyraw, /A chledd gwawr Gwynedd a gwaed arnaw. /Gnawd yn uthr fod rhuthr i ryngthaw - a'i esgar, GYC VII 36 10 e fi o'r dynged! /Gwae fi o'r clywed fod clwyf arnaw! /Gwersyll Cadwaladr, gwaesaf llif daradr, /Gwas DB VI 24 53 (gweled gwyliaw), /Gw_^r ni gaffad nam yn nim arnaw, /Gw_^r ni geffir ffordd i ffo rhagddaw. /Gwedi y GYC VII 36 100 aengar, ganthaw: /Pen tey_"rnedd nef, Ei nawdd arnaw! /Gwynde_"yrn (orthyrn wrthaw - gwendorf Gorf) /Go BF VII 48 29 a_^'r hwn Nyniaw, /Hiraeth a'm gwalaeth gweled arnaw /Hirhebrwng echwng; och o'r cuddiaw! /Hir ddarpar DB VI 32 11 w - angau, /Anghyfeillwr iddaw: /I feddu daear arnaw /I fedd o'r diwedd y daw DB VI 24 38 rhaid wrthaw, /I'r porth, ein damorth, a dawn arnaw, /I uffern bydwern heb adaw - ychwaith, /Yn un bor GYC VII 36 50 hwylaw - ar rudd, /Llawer ystlys rhudd a rhwyg arnaw, /Llawer gwaed am draed wedi ymdreiddiaw, /Llawer DB VI 24 4 m daw - i gennyd, /Mwynair o'm plegyd heb blyg arnaw. /Mur, Modur, Llywiadur, rhag llaw /Y mae i'm medd D-5 VI 36 33 ei ddannedd, /Can mynnwys er Duw ddifro_"edd - arnaw, /Na fynned a_^'i law ladd calanedd. /O myn o amwy CBM III 14 26 /Rhad wallaw anaw yn oed awydd - cyrdd, /Cardd arnaw ni gyflwydd, /Pryder dragon rhoddion rwydd, /Pryda GYC VII 36 39 gwared i ganthaw) /O gleddyfawd trwm tramgwydd arnaw, /O gleddyfau hir yn ei ddiriaw, /O glwyf am fy rh GYC VII 36 94 poen dygngwydd a'm daw, /Pen f'enaid heb fanag arnaw, /Pen a fu berchen ar barch naw - canwlad /A naw c GYC VII 36 90 moliant rhag llaw, /Pen dragon, pen draig oedd arnaw, /Pen Llywelyn deg: dygn a fraw - i'r byd /Bod paw GYC VII 36 86 im, am fy nhwyllaw, /Gadael pen arnaf heb ben arnaw: /Pen pan las, ni bu gas gymraw, /Pen pan las, oe CBM III 3 23 /Cyrch cyflawn cyfle difro_"edd, /Mad gymerth arnaw praw pruddedd, /Prif obrwy, obryn trugaredd; /Mad CBM III 3 96 trwy ddir /Periglus pellus pell ddygir: /Pall arnaw pwyllaf y dognir, /Preswylgoll drwydoll engir. /Pr D-1 I 1 49 r a nef a chain addef trwy ardduniant. /Urdden arnaw, rhad ac anaw a ffaw a phlant LlG VII 26 24 euliaw - arfau /A gwy_^r dros fylchau yn falch arnaw. /Rhwyl Carreg Hofa! Cafas ynddaw /Rhawd Saeson ll CBM IV 6 88 Terfysg ffysg ffestiniaw, /Terrwyn ri yn torri arnaw, /Te_"yrn draig a dragon wrthaw. /Twrf ton, torcha PM V 1 61 ch, /Ca_^r dreigiau, dragon amddistrwch, /Cabl arnaw, udd Ffraw, a phrofwch, - nid oes: /Nid asw y'i gw PM V 5 55 gweles /Dyn ym myw o'r maint rhyganes. /Cardd arnaw, udd Ffraw, ffrawdd oddiwes - clod, /Bai'i clywed LlF2 VI 10 69 diffaith! /Pan fynnws De_"ws ddewis ardaith - arnaw, /Wrth wy_^n ei ganllaw ni bu ganllaith: /Ca_"in y arni 1 GB II 26 182 ddfwyn westi, /Allawr deg ni eill dyn ddisgwyl arni: /Ychwaneg cyfoeth crefydd beri. /Credwch a glywch, arnodded 1 CBM IV 18 13 pechod (pechu nid iawn) /A chynnwys yn nef in arnodded: /I'r wlad eidduned, myned a wnawn! /Cyfarchaf- arnu 1 GYC VII 41 41 ys ofnawg rhag eu safnau /Yn disgyrnu dannedd arnu, orn ymliwau, /Llidiawg fyddant, llym y gwanant a_^ Arodiawn 1 CBM III 10 40 tor yn eu ban, /Aerwyr gawr arfod fawr faran, /Arodiawn creulawn rhag creulan. /Chweched athrugar athra Arodriawn 1 CBM III 24 147 yn gwa_^n gwynawn, /Aerdarf derfysgdaryf, arf Arodriawn, /Arth, warth wrthodiad, amnad am nawn. /Tra f arodrydd 1 PM V 9 23 , /Rhag gelyn Brynaich branes dychre. /Ni bydd arodrydd ar odre - Prydain, /Prydyddion arwyre, /Ef i'w Arofan 1 CBM IV 6 269 af-i foliant fal Afan - Ferddig /Neu farddwawd Arofan /A fo cerdd ni fo cardd i'w rhan /Ni fo gwaeth no arofun 2 CBM III 10 5 ryd awch braint o Feigen. /Awch rhoddaf arawd, arofun - a wnaf /Arfogion cyd-ddyun /Yng ngwythlid, yng OC II 15 2 wain llary, lluoedd anhun - trais /Yn eu traws arofun: /Ffyrdd cyrdd cyfeddau dduun, /Pa ffordd ydd awn aroloedd 3 GM I 11 9 rawd gwrthrod i honni /Hwnnw yw Rhodri rhwydd aroloedd! /Ar wehelyth byth brys wy anlloedd /Anaw wy wa CBM III 16 166 rhith cleddyf claer, clod ysgain - yn aer, /Yn aroloedd cyngrain, /Yn rhith draig rhag dragon Prydain, GM I 9 127 n ystrad, aesawr dreuliaw, /Dybrysais innau yn aroloedd i Eingl: /Dyfrydedd yn Lloegr rhag llwybr fy ll aros 13 DLlM II 18 20 Ni'm harwar na cha_^r na chywaith, /Ni'm harha aros anghyfiaith. /Am reddf angor dyfnfor diffaith /Yd l BF VII 53 19 n; anghelfydd - oedd im /(Eryr llym lluosydd) /Aros clybod dyfod dydd /Aur golofn ddiofn Ddafydd. /Cyn MG VII 32 32 trwy reol ran wylfaau /O nos i nos, fal chwant aros cyfarosau. /Gwelsont seren o liw amgen ac amgylchau CBM IV 5 38 . /Hael hyglau frydau, fryd eryr - yn aer, /Yn aros cyfergyr, /Hirgwyn brwyn brwydr ddiechyr, /Hirfraw LlF1 II 5 35 dyar - /Deddfau diau diarchar - /Dygn ddangos aros erfyn, /Fal yd gry_^n dyn a daear. /Seithfed dydd, CBM III 11 46 tgawdd. /Cynneddf i Bowys cynosod - yn aer /Yn aros eu rhaclod, /Ym mlaen cadau cadw arfod, /Ac yn o_^l CBM IV 4 184 , /Gorfaran Gwrfan gorfyddai, /Gw_^r yn aer yn aros gwaeddfai. /Bryd eirfgryd, arf grau a ddodai, /Brwy CBM III 13 54 b iaith, /Rhy-m-ceinfyg o'm ceinfalch araith, /Aros gwarth er gwrthod afiaith. /Nid wyf dlawd o'm gwawd CBM IV 6 75 w, /Camp rhagod arfod, arfeiddiaw - ag arf /Ac aros heb giliaw. /Cas trymdras trymdrais ardwyaw, /Ca_^r CBM IV 4 3 o'm harglwydd, /Co_^r ddygwydd caer Ddygant, /Aros marw mawrgoel darogant, /Armes draig dragon pedryda DB VI 29 35 thyrau, /Bu erwan yr awr y ciglau; /Bu oer im aros y chwedlau: /Na bu_^m farw o fawr bryderau, /Ac yn MB I 4 29 sawl ysy 'medd, armaa fi. /As bwyf yn addef yn aros y llef, /Y llog a achef aches wrthi, /Ac ysy didryf DB VI 27 31 /Och dde am ddewrddrud ehangrwydd, /Och nos o aros yr arwydd, /Och ddydd a ddoddyw o'i dramgwydd, /Och arraedd 1 PB VII 9 10 ll, treiddbell trethoedd, /Mab Owain, mawrdwrf arraedd, /Llyw glyw glew yn ymorchwydd /Llwydd-dud, llew arrwch 1 PM V 1 72 rug am Gerrig Morllwch, /Am Fuarth Cadfan, cad arrwch; /Ef gwnaeth tu Pentraeth pen trwch - calanedd /( arswyd 2 CBM III 26 88 yn nhorf, yn nhryfrwyd - wriaf, /Ei orsaf oedd arswyd, /Gwayw trwy flwng trwy fwng, trwy forddwyd, /Gwa MeiG I 33 11 wl weddi, /Neges y'm cymell Cymrodeddri. /Ysym arswyd mawr myned iddi; /Mechde_"yrn caeroedd na cherydd arth 5 GM I 7 97 lawdd lletgynt, /Aml edfynt a'm dyle /Am adfod arth arfod arf he /Heb edfryd yng ngweryd wely. /Gwelais PM V 12 8 d, /Maredudd, marw yw hefyd: /Mal modur Arthur arth gryd. /Greidiawl, arwyniawl arwynebedd - glyw, /Glo GM I 8 56 Gadwallawn Llawhir, llawr fab Einiawn Yrth, /O Arth Orben, aerbost catgun. /Arddwyreaf hael o hil Eneas CBM III 24 148 wynawn, /Aerdarf derfysgdaryf, arf Arodriawn, /Arth, warth wrthodiad, amnad am nawn. /Tra fu fy nghyfe PC II 21 13 laeth!), /Ef a'i frodyr, mawrwyr, maeth. /Llas arth yn y gyfarthfa, /Llas nerth gwy_^r, eryr aerfa, /Ll arthan 1 CBM III 16 11 drefad - Bowys, /I beues ei hendad, /Dygostwng arthan (dygwystl dy wayw!) /Dygwan, dywynnyg o'i anghad, Arthen 4 CBM III 24 169 trylew llawr, llew llurig deiling. /Ym muchedd Arthen, arthfar yn ing, /Ym mywyd Rhirid, rhuddaur welli CBM III 24 28 efyd hebof angof angen, /Angau Rhirid wyn wedi Arthen: /Cyn canwyf o ddwfn, o ddofn awen, /Awydd neud a CBM III 24 64 emyn, tremid erddaw, /Ail gw_^r gwrdd gordden, Arthen eirthiaw, /Edfynt edryfynt wrth edrifaw /Rhodd a CBM III 24 95 radw, brad gynghallen, /Rhuthr aruthr eirthiaw Arthen unben, /Rhun fenwyd, Rhiryd, rhudd ei onnen, /Nid arthfar 1 CBM III 24 169 awr, llew llurig deiling. /Ym muchedd Arthen, arthfar yn ing, /Ym mywyd Rhirid, rhuddaur welling, /Rho Arthur 16 PM V 12 8 ei wryd, /Maredudd, marw yw hefyd: /Mal modur Arthur arth gryd. /Greidiawl, arwyniawl arwynebedd - gly BF VII 51 8 oedd hefyd: /Llas Llywelyn llafngreulyd, /Llas Arthur, benadur byd. /Gwae'r byd rhag tristyd treistwyn PM V 23 64 i_"ar, /Mwth y rhydd arwydd yng ngwasgar, /Mal Arthur, cain fodur Cibddar, /Can a chan a cheinwyll a gw PM V 5 12 rhwy profes. /Nid cynna iddaw Eiddol, nes /Nog Arthur, eirth ddragon wales. /Nid cynnwys ei lu, nid cyn PM V 20 5 ryly, /Yn ged gyhydr, gad hydr hy. /Hy byddai Arthur, eirthiaw hyn - a_^'i lu, /Eilyw oedd o'i gylchyn BF VII 46 24 /Ysgor co_^r, Cymru ddiffreidiad, /Aesgur fal Arthur, erthyst laddiad. /Ys bydd gwawd berthwawd barth GM I 6 8 'th wawd. /Ethyw dy ergryd yn eithafoedd byd, /Arthur gedernyd, menwyd Medrawd; /Madawg maws odrudd, my CBM III 9 16 ulu Madawg, mawrglod fur, /Mal gawr torf teulu Arthur. /Godwrf a glywaf ar glawr fagu - glyw, /Glew Fad SB II 22 27 fiaith. /Cyfiaith ga_^r llachar, lluch ryfyg - Arthur, /Gosgordd ddo_^r am go_^r, am gynnig, /Gwasgarai D-4 VI 20 83 , ar gytgam - cynnygn, /Eu cynnif rywnaetham, /Arthur gynt ffwyr luchynt fflam /A'u ceisiai fal y'u caw CBM IV 17 67 od bod byd mor amhur. /Rhybu erthyst in: rhybu Arthur - gynt, /Rhybu amgyffrawd gwynt, gwa_^n tra mesur PM V 26 96 ar drychan tudded. /Ef gorau rhiau rhyaned /Er Arthur, llary fodur lliwed. /Ef dihiddl ei aur yn arffed PM V 11 53 allael, /Aerdalmithr, aur hylithr hael. /Hael Arthur, modur, myd angudd, - am rodd, /Hael Rhydderch am BF VII 51 19 llaw, /Llwyr amddiffyn pobloedd, /Rhwyf rhwysg Arthur, mur moroedd, /Rhuddgoch gatgun eiddun oedd. /Oe LlG VII 24 154 wirodau. /Iddaw i gynnal (cleddyfal clau) /Mal Arthur wayw dur ei derfynau, /Gwir frenin Cymru cymraisg BF VII 54 30 waed raeadr baladr, o lin Beli, /Gwaywddur fal Arthur wrth Gaer Fenlli, /Gwawr aruthr gwychruthr am go aruchel 2 GB II 26 116 gorfod a gwared lliwed llonydd. /Llwyth Daniel aruchel, eu hefelydd /Nid oes yn cadw oes a moes a mynud GB II 26 105 lasgwm a'i eglwys ger glas fynydd, /Gwyddelfod aruchel, nawdd ni echwydd, /Craig Furuna deg yma, teg ei aruthr 12 CBM III 24 50 dd rudd ei lafn o lif gwyar, /Gw_^r oedd ruthr aruthr ar ei esgar, /Gw_^r athrigiad aer, gw_^r athrugar DB VI 29 17 am Rys Falchgryg, rhyfyg rheithlau, /Yn rhuthr aruthr ar y Deau; /Gwelsam Rys Fychan, darian daerglau, BF VII 47 21 /Aer ysgwn, aur ysgwyd oedd. /Oedd gleifruthr aruthr arf rhyfel, - oedd hael, /Oedd hwylfawr glod uche CBM III 24 95 Cerrynt aesawr bradw, brad gynghallen, /Rhuthr aruthr eirthiaw Arthen unben, /Rhun fenwyd, Rhiryd, rhu CBM III 26 70 adwyd, /(Neud adwyf o nwyf nad ydwyd) /Rhuthr aruthr eryr dihyw_^yd, /Rhuthr cynwan Cynan fab Cynwyd, GwB VI 17 8 thr gwy_^dd glyw gwythlawn ongyr, /Llyna ruthr aruthr eryr! /Rhuthr a ddug fy naf (nawell yw - o'r gwy LlG VII 25 46 ythrudd; /Arf torfoedd terfyn heb warthrudd, /Aruthr goelfain brain, Brynaich gystudd. /Ofertun (gwawr BF VII 54 31 /Gwaywddur fal Arthur wrth Gaer Fenlli, /Gwawr aruthr gwychruthr am gochi - eurgledd /Pan aeth gwy_^r G BF VII 45 13 esbyd gyd-gyrchu; /Dinag, dinam fanag fu. /Bu aruthr gwythruthr yn nydd gweithred - trin /Trawshael fa BF VII 51 28 , /Athrist hiraeth gaeth golyn; /Eithr o Dduw, aruthr i ddyn. /Dyniaddon, deon, digofaint - ein llyw /A PB VII 10 3 alch udd treiswlad wiw, /Pwyll mab Uthr, rhwyf aruthr rhiw, /Pwyllawg pa_^r drylliawg, drilliw. /Yn lli PM V 5 41 ael Ddafydd a'i rhoddes. /Dug ail ruthr, troch aruthr trachwres, /Tir Lle_"yn er llithiaw branes: /Tu g arw 1 CBM IV 4 146 ydd wrth wlydd wrth wlad gyfannedd, /Garw wrth arw wrth awr gyminedd, /Chweg wrth chweg wrth chweddl ei arwain 11 LlF2 VI 8 10 yr dewrwyr dwyrain, /Eurgyfrwy gyfrwydd orwydd arwain. /Arwydd na elwir yn elain - feddiant, /Arddelwaw PM V 21 13 /Ym mliant gwyrdd ac un gwyn. /Arwyn yw gennyf arwain - ei feddwl, /A'i feddiant hyd Lundain, /Aerwalch CBM IV 1 36 w cludlan, clod huysgain, /Eryr huysgwr ysgwyd arwain, /Erchwyniawg trylew, trylwyn uch prain, /Tryliw BF VII 49 30 treistwyn ddamwain - draig, /Drwg achweddl ei arwain, /Eryr cad, braisg borthiad brain, /Aerwalch awy CBM III 14 45 ch yn eurgalch, yn eurgaen. /Eurgolofn arwr yn arwain - eurgrwydr, /Yn eurgrair gyfwyrain, /Yn aergreu IRh VII 29 32 rllydd cynnydd cynienid - rhiain, /Yn arllwybr arwain main merierid. /Pan fu Gymry lu o gymrwynlid /Yn PM V 1 3 ad - celi, /Celfyddyd heb afrad /I filwr arwr, arwain na_^d /I foli cedwesti wastad, /I filwyr eryr, ar CBM IV 5 133 l. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloywddrud - i'th arwain, /O'th arwfodd osymud, /Medel draws a drais laddu CBM IV 17 56 d. /O arwar daear down i gyd - Ddydd Brawd, /O arwain pechawd, lletawd lledfryd; /Ni rygar Trugar tra s CBM III 16 162 rhyn ysgwyd rhag ysgwn blymnwyd /Ar ysgwydd yn arwain, /Yn rhith llew rhag llyw goradain, /Yn rhith lla EG VI 18 88 us geilwad; /Ysym-i ne_^r yn arwyn ddillad /Yn arwain ysgin ysgarlad; /Ysym-i Nudd, haelfudd hwelfeiddi arwaneg 1 DB VI 28 9 ydoedd yn Wyndodeg! /A'm rhoddwy Fab Duw dawn arwaneg, /I'm dwyn og eu plith yn olithreg /I wladoedd c arwar 15 LlF2 VI 9 13 Chweg fwyta Efa bu afar. /Iolaf-i Bair o bured arwar /A beris amad ac adar, /Bwyf gwastad gan Fab Rhad CBM III 13 31 /Dyrn he_"yrn, haearn ei dalaith. /Bre drydar arwar anolaith, /Braw bronddor, ba_^r dyfnfor dyfnfaith, GM I 8 77 l ei lafnawr ar flawr flaidd ddas. /Abraidd im arwar ar ba_^r Golias, /Abrwysgl ei faran ar gan a glas. PM V 2 62 a'm arwerth er aur i arglwyddi - eraill, /Ni'm arwar arall er fy mherchi. /Dy-m-gwedda urddas, dy-m-gwa CBM IV 2 29 ey_"rnged i'th law (taw telitor), /Tey_"rnaidd arwar (arfollitor - gwe_^n), /Tey_"rngerdd awen amgen am PM V 17 5 wrwyr Merfyniawn. /Merfyniawn, Lleisiawn, lles arwar - cerddau, /Cyhyrddws a_^'m un ca_^r, /Pendragon, CBM III 27 10 . /Gwodrudd fa_^r anwar, anwas - ysgwydwyrdd, /Arwar cyrdd cyn lleas, /Gwisgais glwyf am glod wanas, /G CBM IV 17 55 ergryd, /O oerfedd poenwedd) pawb i fywyd. /O arwar daear down i gyd - Ddydd Brawd, /O arwain pechawd, CBM III 1 29 cyngan, /Erlyniad, fleiniad, flaidd cynfaran. /Arwar fy ngwrddfar ar fy ngwrddfan - rwyf, /Canwyf - py CBM IV 16 38 dawn doeth, arllafar, /Iawl heb dawl, heb doli arwar; /Iolydd wyf o nwyf yn afar, /Iolaf-i Dduw i ddifw CBM IV 1 3 fleiniad feiddiad, flaidd cyfwyrain, /Yn ail arwar mawr myn yd gyngain, /Yn ail awduriaeth, meddfaeth PM V 5 30 n ar dir, ar dorfoedd 'n ei dres, /Yn Arfon yn arwar trachwres, /Ac arall mynawg ym mynwes - mawrfor /Y PM V 12 39 anaw - cerddorion, /Cerddasant a_^'r eiddiaw, /Arwar trydar, trin ognaw, /Eryr gwy_^r ffrawdd dymyr Ffr DB VI 26 25 , o mynny, /Aerwalch balch, bylchu fy ngwely: /Arwar Udd Cesar, o'm ceisy - am bwyth, /Ys da beth y'm c PM V 10 3 rheiddun awen - be_^r /Fal o bair Cyridfen, /Arwar udd gwrddfar, gordden, /Eryr gwythyr gwaith Feigen arwedd 4 D-6 VII 35 6 Dyffryn clodfawr Clwyd. /Clwyf im ei olo, clod arwedd - aergwn, /Ergyrwayw tey_"rnedd, /Cynran can, can CBM IV 6 34 perchen, /Hud arfoll archoll yn archlen, /Hud arwedd arfau a_^'i loflen. /Hud arfaidd tra Thren treidd PM V 14 21 /Llwybrant o'm nwyfiant uch no'r nwyfre. /Neur arwedd dyfredd yn eu dyfrlle /Gwisg gwynddail gwyail gwe CBM III 17 27 falch, /Y mae gorfwlch eurin, /Anrhydedd gwymp arwedd gwin, /Anrheg brifdeg breienin. /Udd ysym, eddyw arwerth 1 PM V 2 61 les wyf i, /Na orsaf arnaf er neb ynni. /Na'm arwerth er aur i arglwyddi - eraill, /Ni'm arwar arall e arwfodd 1 CBM IV 5 134 leddyf gla_^n, gloywddrud - i'th arwain, /O'th arwfodd osymud, /Medel draws a drais laddud, /Meurig bef arwoloedd 1 EG VI 18 15 elygordd Lleisiawn llysoedd gweddawl: /Lluoedd arwoloedd ar weilw didawl, /Llawrwyr a_^'m heryr yn ymei arwr 25 CBM IV 1 58 ; /Gwelais yn Rhuddlan yn rhuddlanw cain /Torf arwr am w_^r am orwyrain; /Gwelais rhag Penfro pennadur EGM I 28 32 _"wn, gwylwn, byddwn barawd /Parth a_^'r Gw_^r arwr a'n rhywarawd. /Pan ddoeth Iesu fry o'i frenhindawd CBM IV 4 61 _'raidd ri, gwesti gwastadrwydd, /Gwedi gw_^r, arwr ar orwydd, /Aer orug orau bai canmlwydd, /Ni thwyll CBM IV 4 217 ), /Gwedi gwawr cadfawr a'i cadwai /Pa wladwr, arwr ar wyndai, /Pa wledig a wledych arnai? /Gwledychws EW VI 4 17 l nad byw, byd neud amdrwch. /Trwch yw'r gw_^r arwr, ardwyad - gwerin, /A gorau o fab tad; /Ef oedd aer PB VII 2 1 Colled gw_^r arwr arfawg, chwyrn - yng nghad /Yng nghadarnwisg he_"yr PM V 1 3 fawl Dad - celi, /Celfyddyd heb afrad /I filwr arwr, arwain na_^d /I foli cedwesti wastad, /I filwyr er PM V 17 3 uw, o'i ddawn - huanaidd, /Huanaw i'm gogawn /Arwr, arwrwas, cas crawn, /Eryr mawrwyr Merfyniawn. /Mer LlF1 II 1 10 dwis gwir ei dir a'i dey_"rnged, /Cedwis gw_^r arwr arwymp drefred, /Cedwis Duw urddas, yn w_^r ac yn w PM V 1 165 , ddigardd, dy fawrfardd a'th fawl, /Ti aerwr, arwr arwyniawl - ffosawd, /Mi a_^'th wawd a'th waddawl, DB VI 33 65 - o fedd /Pei yn fyw y'i caffed. /Enwawg w_^r arwr, aur ei dudded, /Anwar ei alar a olo_"ed, /Enwir yw PM V 28 5 ef, /A gwedi Carno, caer nef. /Nef i'r gw_^r, arwr aur oseb - cerddau, /Ni ddug cardd ei wyneb, /Ni wn LlG VII 24 47 rioedd olosgi, /Argae gryd greidiawl wrhydri. /Arwr ba_^r taerfar yn torri - cadau, /Cadarnfrwydr ystof PM V 26 77 thiws eu rhifed /Ar ei law a'i lafn wyarlled. /Arwr Dinefwr, dinamed - Addaf! /Neud athwyf a'th weled / PB VII 9 7 isg walch, balch benadur, /Draig unbyn, aerfyn arwr, /Drud llaw esgud, lluosgar. /Ca_^r gymell, treiddb BF VII 45 7 oeth - trais galar, /Bu traws golofn cyfoeth, /Arwr dw_^r, eryr dewrddoeth, /Eurwawr, carueiddfawr coe DB VI 31 62 urion, /Tri arwydd, hylwydd ar eu holion, /Tri arwr, eurdwr eurdorchogion, /Tri eryr yn wy_^r ac yn wei CBM IV 6 56 gwys - yd orfu /Godwrf llu, lluchiad gwry_^s, /Arwr falch arfoliant ysbys, /Arfoloch dragon, draig efny DB VI 30 27 /Tra fwy' o Ddafydd yn ymddifad. /Tra fu w_^r arwr gerddeidiad /No'r Trihael haelach yd gaffad. /Truan DB VI 31 9 ywelyn glodfawr Fawr a'i feibion. /Llyna w_^r arwr i argosbion, /Llwyddedig gwledig gwlad orchorddion, MeiG I 30 37 o, /Doniau cynghorau a'm cynghoro. /Cynghorwr arwr, i'r a'i mynno - gwa_^r, /Cynghorfynt ni ga_^r wrth ES I 17 50 d - am ged, /Ni'm gedynt arallwlad; /Eryf llu, arwr, lleiddiad, /Eryr ar gedwyr, na'm gad. /Na'm gad i LlF2 VI 8 8 /Cledd ysgwn llafndwn, orofn Llundain - lawr, /Arwr wawr prydfawr, warant Prydain. /Aer bybyr eryr dewr PM V 24 3 einiawg, /Breisglew afael, hael o hil Madawg, /Arwr yn arfau, aerfeddawg - de_"yrn, /Eryr ar gedyrn, eu CBM III 14 45 n, /Gwalch yn eurgalch, yn eurgaen. /Eurgolofn arwr yn arwain - eurgrwydr, /Yn eurgrair gyfwyrain, /Yn Arwraidd 6 LlG VII 26 20 reisiaw; /Ar olau ys mau myfyriaw - ei gerdd, /Arwraidd angerdd, ongyr friwaw. /Rhwyf cywir cer tir Tys CBM IV 1 7 n, /Yn ail awen ddofn o ddwfn gofiain, /Yn ail arwraidd, gw_^r huadain, /Yn ail arwyre ail arwyrain, /Y LlF1 II 2 4 rnaf. /Ardwyad cadau, cadr y'th welaf - heno, /Arwraidd Gymro, gymradw Mordaf. /Arwredd a wedd a weiny CBM III 3 220 gydred geidrion. /Ym Meifod y maent arwyddon /Arwraidd i w_'raidd Frythion, /Ei mawrwledd, ei medd, ei LlG VII 24 42 ofi. /Eurfudd ni oludd, olud roddi, /Aerflaidd arwraidd o Eryri. /Eryr ar geinwyr, gamwri - dinam, /Neu DB VI 35 58 a. /Un ar ddeg diwraidd Elfael, fro Hyfaidd, /Arwraidd o flaidd a'i harfeidda; /Deuddegfed yn iawn y d Arwredd 2 LlF1 II 2 5 elaf - heno, /Arwraidd Gymro, gymradw Mordaf. /Arwredd a wedd a weinyddaf: /Arwyrain Owain a geinganaf. CBM IV 2 31 or - gwe_^n), /Tey_"rngerdd awen amgen amgor: /Arwredd Gwynedd gweinidator, /Arwyrain Owain cain cenito arwrwas 1 PM V 17 3 'i ddawn - huanaidd, /Huanaw i'm gogawn /Arwr, arwrwas, cas crawn, /Eryr mawrwyr Merfyniawn. /Merfyniaw Arwy 1 D-1 I 1 3 yn adwy: /Hywel fal mo_^r, Cymru oror, cyngor Arwy, /Terrwyn drochiad, torfoedd feiddad, fab Goronwy. Arwyar 1 CBM IV 1 23 rhag tremid angau /Ac eryfed crau ac eryfain; /Arwyar ar wy_^r, ar wy_^r gnofain, /Ar gnawd y ciglau ad arwydd 26 EGM I 29 30 ill Ebrill ebrwydd, /Addfwyn yw gware gwayw ac arwydd, /Addfwyn fydd ysgwyd ar ddewr ysgwydd, /Addfwyn IRh VII 29 21 or wen ei hesgair uwch ei hesgid! /Yn arllwydd arwydd ar a boenid, /Yn eurllen, yn wen, yn wan obrid, / DB VI 27 3 wd, didramgwydd; /Maith y'm gwnaeth alaeth a'i arwydd - arnaf, /Mi ni rydynnaf dan ei aflwydd. /Mor dra OC II 14 16 thlawn a_^'m llyw, lliw ton nawfed, /Hirlas ei arwydd, aur ei dudded. /A dyddwg o fragawd wirawd worgre LlG VII 26 18 diwyd iddaw! /Arf torfoedd, terrwyn achubaw, /Arwydd coelfain brain, Brynaich dreisiaw; /Ar olau ys ma EGM I 29 5 riad, medr o'm hawydd. /Ar au pechodau puchswn arwydd - crog, /Ymddwyn croes er Crist ar fy ysgwydd. /A MG VII 32 35 r uchod uch eu pennau: /Geni yna y Brenin da, arwydd diau /Fu gysefin gan dri brenin, fawr eu breinau. CBM IV 1 64 dygen, gwelais ddyrain, /Gwelais ddyrawr awr, arwydd ddatsain; /Gwelais darf ar gyfarf, ar gyfaniain, PM V 26 125 m ar rod /A'th wayw rhudd yn rhyn ymwosod. /Dy arwydd ech awydd uchod, /Ys argrad i gad ei ganfod. /Can CBM IV 4 84 madiain. /Arf eryf eryr Nanhoywnain, /Araf yw arwydd ei ddichwain: /Ar ddrud walch, gwrfalch goradain, ES I 20 9 dlawd y'n gwarawd Ddydd Gwenerawl. /Diwyd lwyd arwydd, eiriawl - ydd ydwyf /Na bwyf arnad, Rwyf, rwym e HOG II 11 5 an hun arlluddiaw, hoen arlluddias. /Ac im bai arwydd er yn was - edmyg: /Ei lliw oedd debyg gwenyg gwy PM V 24 34 dd dyganaf, naf niferawg, /Dy gynnygn digwydd, arwydd eurawg, /Dy gynna ni bu, bolchawg - dy darian, /D HOG II 7 4 g ton tynhegl ebrwydd, /Gorwisgwys afall arall arwydd. /Gorwen fy ysgwyd ar fy ysgwydd - i drais; /Cera DB VI 24 77 chaer dew firain yn difuriaw. /Gnawd gwayw ac arwydd gwedi gwyraw /A gw_^r yn gorfod a chlod iddaw. /G PB VII 20 5 l ddirfawr ddarfod. /Deryw Blegywryd, deurudd arwydd - hoyw, /Neu'm doeth hoed o'i dramgwydd, /Drudwal DB VI 31 61 eu deddfon, /Tri araf, pennaf penadurion, /Tri arwydd, hylwydd ar eu holion, /Tri arwr, eurdwr eurdorch CBM III 8 20 irch mawryddig; /Ar ddadl, cynnadl cedfuddig, /Arwydd iawn wladlwydd wledig. /Nis gw_^yr namyn Duw a de LlF2 VI 8 11 r dwyrain, /Eurgyfrwy gyfrwydd orwydd arwain. /Arwydd na elwir yn elain - feddiant, /Arddelwawg hyddgan DB VI 27 31 e am ddewrddrud ehangrwydd, /Och nos o aros yr arwydd, /Och ddydd a ddoddyw o'i dramgwydd, /Och Ddofydd LlG VII 27 21 es trwydded, - ei fudd /A'i feddgyrn cyfyfed; /Arwydd teg am reg ban rifed /Gan saint braint Brenin Gog PM V 23 63 rawddus, /A phreiddiau ewi_"ar, /Mwth y rhydd arwydd yng ngwasgar, /Mal Arthur, cain fodur Cibddar, /C CBM III 19 19 an rhudd yn rhodwydd, /Yn rhodawg friw, fraisg arwydd, /Yn argledr im, yn arglwydd. /Detholais fy rhwyf CBM IV 9 121 ta_^n, treulwan, trin woddef. /Ys arglwydd, ys arwydd, ys ef, /Ys cadffyrdd, ys ca_^r cyrdd cyflef, /Gw CBM IV 4 73 , ysgwyd faich ysgwydd. /Balch edlid ysid, ys arwydd, /Ys ernyw, ys arnaf yd gw_^ydd; /Ysef wyf wedi GM I 7 11 baidd dyn dyhudded. /Dyhedd dy-m-goryw, diwedd arwydd yw, /Dilyw ryw ryn golled; /Rhewin mawr am wy_^r arwyddaw 1 DB VI 24 9 d bechawd na'i rybuchaw; /Mor deg y gelly gall arwyddaw /Merwerydd echwydd ac ucher daw, /Mawrfryd i dd arwyddion 1 CBM IV 6 221 gyfran gyfred ei ddonion, /Mur mawrgor Morgant arwyddion, /Mor gadarn ei ffwyr ar Pharaon - Ffrainc /Ac arwyddon 5 LlF1 II 5 7 ei ddefawd /O blegid Duw, a'i dywawd /Maint yr arwyddon a fydd /Pymthegfed dydd cyn Dydd Brawd. /Y pedw CBM III 3 219 dded, mygr gydred geidrion. /Ym Meifod y maent arwyddon /Arwraidd i w_'raidd Frythion, /Ei mawrwledd, e LlF1 II 5 41 Duw a ddangosan; /Rhag arynaig Brawd briwan. /Arwyddon chwerw chweched dydd /Y daw gwaed o'r gwellt a' HF VII 22 20 wr gwriawr fal gwron, /Gw_'raidd blaidd bliant arwyddon: /Di-ludd fudd fal Nudd yn neddfon - Mordaf, /P GYC VII 39 18 iw ban, ben diwydon, /A fendigawdd Crist croes arwyddon! /Nawdd addfwyn cyswyn, cyson - eu gweddi, /Pro arwymp 8 LlF1 II 1 10 gwir ei dir a'i dey_"rnged, /Cedwis gw_^r arwr arwymp drefred, /Cedwis Duw urddas, yn w_^r ac yn was, / BF VII 52 29 n holi seri sathar; /Gw_^r beilch ei aerweilch arwymp drydar, /Gw_^r bwlch nad ydyw, gwayw briw brwydrg BF VII 53 25 ffrwythlawn /A'i wisgoedd y'm doddoedd dawn. /Arwymp ddawn cyfiawn: oeraf cofion - fydd /Lladd Dafydd, BF VII 46 11 , /Tey_"rnwalch yng nghalch ynghylch gorwlad, /Arwymp emys: Rhys, Rhos achubiad, /Aerfab Maredudd, rudd LlF1 II 2 7 edd a weinyddaf: /Arwyrain Owain a geinganaf. /Arwymp fy nhrafferth, ar fy ne_^r fy nerth, /Ar orwyddaw LlG VII 25 2 , feirdd fudd fytged, /Hael clodfawr, eurwawr arwymp gerdded; /Hynefydd Powys, peues fyged - hir, /Per BF VII 47 17 esgymod, /Llew llafngroch, cleddyfgoch, clod. /Arwymp glod orfod, arf cyhoedd - hywerth /Fu Hywel o'r p LlG VII 24 51 thr haeloni, /Arf lluoedd, eurwisgoedd wisgi. /Arwymp ne_^r hyder, hyd Teifi - feddiant, /Ni fedd neb e arwyn 3 EG VI 18 87 d, /I reidus galarus geilwad; /Ysym-i ne_^r yn arwyn ddillad /Yn arwain ysgin ysgarlad; /Ysym-i Nudd, h LlF1 II 1 137 th, wrth ei holi, /Arfau o Ddeau, barau beri; /Arwyn ei drwydded cyn no'i drengi - ydoedd /Yn cadw rhag PM V 21 13 en cawad unbyn, /Ym mliant gwyrdd ac un gwyn. /Arwyn yw gennyf arwain - ei feddwl, /A'i feddiant hyd Lu arwynawl 6 PM V 13 9 eirchiad, /Hil Cynan hwyl cynwan cad. /Cedawl, arwynawl arwyneb - Prydain, /Prydyddion ddioheb, /Ni fag LlG VII 24 78 Gw_^r a'i rhoddes yn rhwyf dedwydd /Ar Wynedd arwynawl drefydd, /A'i cadarnhao, ced hywlydd, - yn hir DB VI 35 73 edd Uch Conwy a'i cynydda. /Un eisiau o ugaint arwynawl ei maint: /Achwanegu braint geir Bro Asa; /Ugei PM V 11 28 yr, /Cadr wryd bryd Bra_^n fab Lly_^r, /Cedawl arwynawl eryr. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnwawr - Prydain, EGM I 25 12 _"yrn, /A_^ llafnawr dyrawr dirfawr ei ddyrn, /Arwynawl gwrawl, nid gw_^r anchwyrn; /Nid emyth, nid lly PM V 12 22 an. /Dwyn meibion Cynan cyn bu llwyd - yr un, /Arwynawl ym mhlymnwyd, /Engyrdd gyrdd, gwrthlys annwyd - Arwyneb 5 MB I 3 69 r re fyngawg, /Modrydaf Cymry, erhy farchawg. /Arwyneb neuadd yn amniferawg, /Nerth Rhodri, rhe_"i rywa PM V 3 10 rdd, eurddwrn prydyddion, /Arwyniawl prydfawr, arwyneb Prydain. /Hud wyt i'th edrydd, hud wyf i'th edfr PM V 30 15 d yn ben /Mab Llywelyn hael, hylwydd berchen, /Arwyneb Prydain, prif elfydden, /Eryr huysgwr hyd Ysgo_" PM V 13 9 /Hil Cynan hwyl cynwan cad. /Cedawl, arwynawl arwyneb - Prydain, /Prydyddion ddioheb, /Ni fagai fygwl PM V 25 45 haelon /O hil eryron o Eryri. /O wyron Ywain, arwyneb Prydain, /Un urddiain Lundain o la_^n deithi, /Y arwynebedd 1 PM V 12 9 modur Arthur arth gryd. /Greidiawl, arwyniawl arwynebedd - glyw, /Gloyw eryr tey_"rnedd, /Clwyf dygn D arwyniawl 4 PM V 12 9 efyd: /Mal modur Arthur arth gryd. /Greidiawl, arwyniawl arwynebedd - glyw, /Gloyw eryr tey_"rnedd, /Cl PM V 1 165 gardd, dy fawrfardd a'th fawl, /Ti aerwr, arwr arwyniawl - ffosawd, /Mi a_^'th wawd a'th waddawl, /Ti e PM V 3 10 /Ardduniant prif-feirdd, eurddwrn prydyddion, /Arwyniawl prydfawr, arwyneb Prydain. /Hud wyt i'th edry PM V 29 3 hrydain, /Ym mhrydfawr ddadannudd, /Engiriawl, arwyniawl udd, /Angerddawl, greddfawl Gruffudd. /Gruffu arwyrain 8 CBM IV 5 1 Owain arwyrain, aur wron - Cymry, /Cymre_"ydd orchorddion, /Mu IRh VII 30 61 phan gant Myrddin mawrddysg Gwenddydd, /Maith arwyrain cain cynedwydd - forwyn. /Main wyf yn gorllwyn EG VI 18 31 au y gorau a fo gwrawl. /Mi a'th arwyre a_^'th arwyrain - myfyr, /Eryr yn rhyfyr prifwyr Prydain, /Pryd LlF1 II 2 6 gymradw Mordaf. /Arwredd a wedd a weinyddaf: /Arwyrain Owain a geinganaf. /Arwymp fy nhrafferth, ar fy CBM IV 2 32 en amgen amgor: /Arwredd Gwynedd gweinidator, /Arwyrain Owain cain cenitor. /Arglwydd a'm cynfaeth, cyn LlF2 VI 8 33 nid rhyfedd hyd yn Rhufain. /Rhif pybyr eryr arwyrain, /Rhwyf difradw, rhwym achadw Mechain. /Rhybudd CBM IV 1 8 il arwraidd, gw_^r huadain, /Yn ail arwyre ail arwyrain, /Yn ail gerdd i'm rhwyf, yn rhwydd yd fain, /Y CBM III 15 33 Cynllaith, /Achaws fu liaws o'i laith. /Owain arwyrain yr oroedd - ar bawb /O bybyr genheddloedd, /Myg arwyre 4 CBM IV 1 8 iain, /Yn ail arwraidd, gw_^r huadain, /Yn ail arwyre ail arwyrain, /Yn ail gerdd i'm rhwyf, yn rhwydd EG VI 18 31 nmawl, /O'r ddau y gorau a fo gwrawl. /Mi a'th arwyre a_^'th arwyrain - myfyr, /Eryr yn rhyfyr prifwyr PM V 9 24 i bydd arodrydd ar odre - Prydain, /Prydyddion arwyre, /Ef i'w phen ffyniant dibelre, /Ef a'i dwg o'i d PM V 24 1 Mi a'th arwyre, udd bre breiniawg, /Breisglew afael, hael o hil arwystl 2 GM I 7 78 edresid mawr ri mawr ran gan deithi, /Arwystli arwystl rhad. /Aur hwysgynt w_^yr Bleddynt, bleiniad, /A OC II 14 31 a gwydr golau yn ei gylchyn, /Dragon Arwystli, arwystl terfyn, /Dragon Owain hael o hil Cynfyn, /Dragon Arwystli 4 GM I 7 78 driad. /Medresid mawr ri mawr ran gan deithi, /Arwystli arwystl rhad. /Aur hwysgynt w_^yr Bleddynt, ble OC II 14 31 lyn /Gwin a gwydr golau yn ei gylchyn, /Dragon Arwystli, arwystl terfyn, /Dragon Owain hael o hil Cynfy DB VI 35 62 a ddug etwa. /Trydyddeg dogni taerwalch Eryri /Arwystli Ceri ger Caer Efa; /Pedwaredd ar ddeg, pan ddug OC II 15 12 llochi; /Diwedd y doetham iddi, /Dywed y down Arwystli. /Dygychwyn, gennad, gan fawrydig - dorf /I der arynaig 4 CBM IV 2 2 wyreaf hael, hawl ddiachor - ddraig, /Aerdarf arynaig, aerdorf angor, /Aer fawrwr fawrfar, aerbar bedr LlF1 II 5 54 a_^nt i gyd. /Trydydd dydd, trwy drueni /Rhag arynaig Brawd braw fi, /Ar a gollo pawb o ga_^r /Ar wyne LlF1 II 5 40 ll a holltan; /Gwyrthau Duw a ddangosan; /Rhag arynaig Brawd briwan. /Arwyddon chwerw chweched dydd /Y MB I 3 47 n ogelawg /Rhag unmab Cynan, y cyndyniawg. /Yr arynaig lew law ddiferiawg, /Ni ludd ei erlid yn odidawg arhawl 1 LlF1 II 1 56 fran gynnan aeswan oswydd, /Aesawr hael orfawr arhawl orfydd; /A'i habad roddiad rhad ryddyrydd; /Atan arho_"i 1 GB II 26 172 y'i gwarawd gwirion Ddewi. /A'r adar anwar a'i arho_"i, /Nid arhoynt-hwy neb namwyn Dewi, /Ac ef a'u dy arhonnaid 1 D-4 VI 20 30 s a laddawdd o lu trychiaid - Lloegr /Llywelyn arhonnaid, /A'i bobloedd cyhoedd cydnaid, /A'i byll a'i arhoynt 1 GB II 26 173 irion Ddewi. /A'r adar anwar a'i arho_"i, /Nid arhoynt-hwy neb namwyn Dewi, /Ac ef a'u dyddug oll heb e arhyly 1 CBM IV 9 75 wn-i a hwn yw hynny. /Gw_^r yn nhwrf, yn nhorf arhyly, /Gw_^r yn nharf, yn nherfysg wedy, /Gw_^r yng ng As 17 CBM IV 4 266 byddawd oesber, /Post esbyd oesbarth Eliffer. /As barn nwy dadfarn a'i dadfer - yn iawn /Na wnaeth craw MB I 4 29 fnod ein cyfodi, /Y sawl ysy 'medd, armaa fi. /As bwyf yn addef yn aros y llef, /Y llog a achef aches w CBM III 21 210 or deon, /De_"ws dominws, Duw, boed gwirion! /As deupo casnar, ca_^r cyngreinion, /Colofn Cadelling, C OC II 14 14 egored. /Menestr, a'm gorthaw na'm hadawed: /As deuy y corn er cydyfed /Hiraethlawn a_^'m llyw, lliw LlF1 II 2 51 ir Taf /Hyd ei dir ger Tren, yn nhrin pennaf. /As dewiso Duw y diweiriaf - o'r gwy_^r, /Eryr Porthwygyr CBM III 21 51 aradwy wledig, wladoedd noddi, /Caraswn aestwn as dirperi, /Carasai a'm bodd a'm bod ynddi. /Gwedi gwal CBM IV 4 121 weddledd) /Ei fawrglod hyd Fawrglwyd rosedd; /As duch Duw yn ei dangnefedd /A ddug trais tros Erch a H CBM IV 4 119 d berthedd, /Berth wartheg, anrheg anrhydedd. /As dygaf (ys dygn atchweddledd) /Ei fawrglod hyd Fawrglw CBM III 21 187 yfr canon; /Canaf yn esgud, ys gwn pa ho_^n, /As gwddant ein dysg ein disgyblon! /Gwedi Cadwallawn rhw CBM III 15 9 Er lleas Duw, ni llas dyn. /Dyniaddon oesgawdd as gwddant - o'i farw, /Gw_^r o'i fa_^r y'm peidiant, /C LlF1 II 2 22 laf. /O gofynnir pwy, py rydd fwyaf, /O saffwn as gwn nas gwaeddaf. /Saffed ataf, ys daw ataf - ei ddaw CBM IV 9 166 u, /Llydw ysgor, ysgwyd byddinau, /Llid ysgwn, as gwn ys gorau, /I gymryd ein cyd cyn barau: /I gymod e CBM IV 4 268 i dadfer - yn iawn /Na wnaeth crawn crynoder; /As molaf mal ydd adrodder, /Mal i'm cant o bob cant cyme MB I 3 139 id gau ddefnydd) /Ar emys ei lys a'i luosydd: /As rhoddwy fy Rhe_^n ran dragywydd /Yng ngwerth a roddes GM I 7 137 raig Powys, /Crai ddychryn, ddechrau Garawys, /As rhoddwy fy Rhe_^n rheiddun drugarawg /I Fadawg fad gy CBM IV 4 138 wr llariedd. /A'm rhoddes rhuddaur gymyrredd, /As rhoddwy Trindawd trugaredd! /Gwrawl hawl, haelonaeth HOG II 11 1 As unaswn-i heddiw, farch gloywliw glas, /Athreiddiaw ar Asa 1 DB VI 35 74 arwynawl ei maint: /Achwanegu braint geir Bro Asa; /Ugeinfed, gan rad, hendref ei hendad, /Dug y Berfe asau 2 EGM I 27 56 peris, perygl fradau, /Pan wanpwyd Iesu yn Ei asau. /Gwedi doeth Ef i'r dio_"ddau, /Dug anrhaith uffer MB I 3 111 Cyngen gymynid gwyddfid gwrfydd, /Taer terddyn asau talau trefydd, /Torri calchdo_"ed tiredd Trenydd. / asen 3 MG VII 32 13 /Isel uchel, Emanuel, me_^l meddyliau. /Ych ac asen, Arglwydd presen, preseb piau, /A sopen wair yn lle PM V 1 136 th gorfforawl; /O chwanta Efa, efnys hawl, /Ei asen, bu asw cythrawl. /O frys amryfys amryfawl /Ein hen D-5 VI 36 12 an fu ym mhreseb (ym mhrysur wedd) /Yr ych a'r asen gyd a_^ Iosedd, /Y gorau Rhiau rhinwedd - pan aned Aser 1 CBM IV 5 85 r gorfynt, /A ched lladded, lladdesynt. /Llas Aser, aerllew, aerllid - ufeliar, /Aerbair ba_^r baedd e aserw 4 GM I 9 60 . /Caraf eilon mygr, maith arnaddudd /Eilywedd aserw a_^ seirch cystudd. /Ni charif llaw-wyr 'n eu llaw GM I 9 14 ain yd fydd twythwal werin, /Esmwyth ysydd imi aserw gyfrin. /Ydd endewais enau yn echlysur gwir, /Ar CBM IV 10 39 dd, /Rhwysg ffyrdd cyrdd cerdd wahawdd, /Aswyn aserw herw hirflawdd, /Aswynaf ar udd naf nawdd GM I 9 116 /Diesig yd ga_^n ednan arnaw, /Argoed nwy aswe aserw ynddaw; /Eilwyddle didrif didwrf gyfiaw, /Addawd i asgellwrych 2 MG VII 33 18 a'i wy_^d a weherddych, /Ffoaf, os gallaf, ei asgellwrych, /Ffoawdr yw ei ryw, rewinddrych - fyned, /U CBM IV 14 13 /Bangawr cyw, llyw lledfegin. /Lledfegin eisin asgellwrych - hygar, /Cerdd anwar, ca_^r cywrych, /Cyfno asgen 4 CBM IV 9 117 wrthyd, /Lloegr erfid, brawlid brwyn. /Brwydr asgen, brwysg nen, braisg addef, /Brain borthiad, achrei CBM IV 6 38 ithr ei esgar yn nilen, /Hud ymbyrth ei ysgwyd asgen, /Hyd ymbraw am breiddiaw breisgnen. /Hud ymbeirch CBM III 24 114 gwyn peniadur, /Medel gwy_^r gwaedfur, oesgur asgen, /Maws, masarn cadarn, callon ia_"en, /Moes ysbwys CBM III 21 35 dri - esillydd, /Cadau ysgymydd ysgymodi, /Cad asgen, ysgwn ysgwyd Feli, /Ced ysgain gwyniain, gwn ei g asgethrawg 1 PM V 24 44 ngnif a llueddawg - faes, /A lliaws dilaes aes asgethrawg, /A rhagod, ben clod claer ysgwydawg, /Esgudw Astrus 2 GM I 7 85 leidrad - rhyfel, /Rhyfarw udd gwlydd Ystrad. /Astrus chweddl rychweiris i Gymry, /Ystryw chwerw, nid EGM I 27 22 e_^l gochel ffrawdd oerfel ffrau /Ffrwd uffern astrus, ffrawddus ffrydiau. /Duw a'm gwne_^l o'm gwaith astrusi 1 GM I 8 50 Lloegr, a dygyfrang a_^ hi, /Ac eu dygyfwrw yn astrusi, /A dygyfod clod cleddyf difri /Yn saith ugain i Astrwedd 1 GM I 8 11 herwyr [ ] /Cad fawr Faes Carnedd, cad Ystrad Astrwedd: /Cadarn gywrysedd cedeirn osudd! /Cant a dau y asw 2 PM V 1 136 rawl; /O chwanta Efa, efnys hawl, /Ei asen, bu asw cythrawl. /O frys amryfys amryfawl /Ein hendad, hand PM V 1 62 arnaw, udd Ffraw, a phrofwch, - nid oes: /Nid asw y'i gwelwch! /Ef digawn dyhedd a heddwch, /Ef dwyre aswe 1 GM I 9 116 naw; /Diesig yd ga_^n ednan arnaw, /Argoed nwy aswe aserw ynddaw; /Eilwyddle didrif didwrf gyfiaw, /Add Aswyn 2 CBM IV 10 39 - gwyrdd, /Rhwysg ffyrdd cyrdd cerdd wahawdd, /Aswyn aserw herw hirflawdd, /Aswynaf ar udd naf nawdd GRh II 28 45 yw gwriaf trin eithaf trais. /Treisddwyn, glyw aswyn, Glywysing - ofal, /Ofynaig Maelgyning, /Mab Owain Aswynaf 8 CBM IV 10 40 cerdd wahawdd, /Aswyn aserw herw hirflawdd, /Aswynaf ar udd naf nawdd CBM IV 10 5 wy_^r, eryr aerau, /Ar dy wlad, wledig Deau. /Aswynaf, archaf arch fawr - i Beryf /A beris nef a llawr CBM IV 10 9 ca_^r cerddawr, /Ar dy byrth, ar dy borthawr. /Aswynaf, archaf (eirchiad - y'm gelwir) /Nawdd Cywir Cy CBM IV 10 13 er ddrusiad, /Ar dy ddrysawr, gwawr gwenwlad. /Aswynaf awch nawdd, na chelwch - awch porth /Can perthyn CBM IV 10 1 Aswynaf nawdd Duw (diamau - dy ddawn /A'th ddoniawg wyf CBM IV 10 17 , gostegwch! /Gosteg, beirdd: bardd a glywch! /Aswynaf nawdd hawdd haelon - Deheubarth, /Diheuborth cer CBM IV 10 21 darianogion, /A'th dorf o'th de_"yrn feibion. /Aswynaf nawdd hawdd haelonedd - worsaf, /Ni'th orsaif te LlF1 II 2 46 dd y gwledychaf - iddaw? /Pa law dros anaw ydd aswynaf? /O chaffaf ddewis hyd y gwasa_^f, /A ddewisais aswyner 1 CBM IV 8 55 e, yn lle lleufer, /Yng ngoleufraint saint ydd aswyner, /Yng ngolau addef nef yd nodder at 2 GM I 13 3 /Cyfarwydd dwfr yn y dyfrlle. /Cyfar warag wyf at gywir garu /Ac afar gyfwyre. /Cennyn can ein Duw, neu GYC VII 40 28 el /A helaeth drugaredd, /A dywod yn y diwedd /At y Tad i'i wlad, i'i wledd. /I wledd annherfynawl io_^ atad 7 D-2 I 2 7 ifaid. /Cathl gyfystrawd, cyfan folawd clutawd atad, /Cyfrgain gennyd go_^r a chywyd cyhyd, cydnaid, /C LlG VII 27 48 Och pa wneir? Och Feir! Och Fihangel! /Och hyd atad, Duw, er dwyn Hywel! /Eryr gwy_^r, gwarant heb oche CBM IV 18 82 aid, rhaid rhyiolais. /Gwledig arbennig, erbyn atad /Erbarch o gyfarch, o gyfaenad: /Fy nigabl barabl a LlF1 II 2 43 f: /Ys gwn cwdd eddyw; ni wn cwdd af. /Dothwyf atad, fad a gadwaf, /I gyrchu cyngor goror gwraf: /Py ar LlF1 II 1 106 dd yng nghynrabad /Lluyddon a berthon parth ag atad. /Llawen Duw Ddofydd ddydd yd gaffad - Cadfan, /Ago BF VII 46 25 yst laddiad. /Ys bydd gwawd berthwawd barth ag atad, - Rys, /O'm tafawd ysbys oesbell gariad; /Ys bo dy EGM I 27 26 u. /Duw a'm differo o'm daffarau, /Duw, dwg fi atad, y Mawrdad mau! /Duw, ni'm ceryddych o'm ceryddau / ataf 15 CBM III 5 16 /Trybelid wylain a wylynt - arnaf, /Traul ateb ataf a ddanfonynt. /Llawen y'u carwn-i ceni'm cerynt, / CBM III 5 52 na_"ed! /A dywed yno eniwed - ohanaf /A dywan ataf ag ateb ced, /Ac erof na che_^l fy rhyweled, /Ac er LlF1 II 4 41 wyd yng Nghymer. /Cymerais ei aur a'i ariant - ataf /A'i ateb ardduniant; /Ni'm oes nawdd rhag cawdd co CBM III 24 91 /Dewised ei Dduw ei ddwyn ataw, /Delw y doeth ataf alaf o'i law, /Delw ydd oedd wrthyf-i, ydd wyf wrth DB VI 34 4 yd ym myd ry'i medraf, /Cyflawn dawn danfoned ataf; /Ar ddull llawn Llefoed y dywedaf, /Arglwydd fal C CBM IV 10 32 awch beirniad fyddaf, /Awch porth, perthyn yw ataf. /Ateb a ganaf, arganwyf - f'arglwydd, /Erglyw fi c CBM III 7 15 laith /Rhwyd galon, difogion diffaith! /Rhwydd ataf, ateb fy ngobaith, /Rhydd wisgoedd Wesgw_^yn ganhym DB VI 29 114 g dragon nas gwelaf /Drwg, Fab Duw, y daethost ataf. /Crist a w_^yr, yn llwrw a ganaf, /Na wn am fy rhw LlF1 II 2 23 ffwn as gwn nas gwaeddaf. /Saffed ataf, ys daw ataf - ei ddawn, /Od wyf anfoddlawn, boddlawn fyddaf. /B DB VI 30 43 yr drengis. /Llawer iawn o'i ddawn a ddefnis - ataf, /Llwyr y coffaaf a'm coffe_"is. /Cyn angau Dafydd, CBM IV 18 30 yr eglwys egluraf, /Neud eu porth a barthwyd ataf. /Neud hyfryd fy llwrw, lle a gyrchaf, /Neud gobai CBM IV 6 287 o ddyllest a ddulliaf, /O ddawn Duw can doddyw ataf. /O'r mo_^r pwy gilydd py gelaf - fy ngair? /Ei gad LlF1 II 2 32 tgun orun wraf, /Cred fy ngair o'm pair; perid ataf. /Parawd fy nhraethawd; nis gnawd draethaf - hebod: MG VII 33 66 , fy Rhwyf Celi, a'm calonnych, /Atat y troaf, ataf tro_"ych, /N'ad fi i wrthyt i wrthrych - maswedd, / LlF1 II 2 23 fwyaf, /O saffwn as gwn nas gwaeddaf. /Saffed ataf, ys daw ataf - ei ddawn, /Od wyf anfoddlawn, boddla atan 9 CBM IV 3 14 ddyrydd ei fudd i feirdd proestlawn, /A ddyran atan, ataw ydd awn! /A fo balch ddulliaw o ddull cyfiawn LlF1 II 1 168 elfydd Eilfan, /Duw ganddudd, eu budd parth ag atan! /Dewisais fy ngherdd yng nghynfaran - cynnif /O du CBM III 1 21 , bueilgyrn ban. /Eirioed y perthaist parth ag atan /Emys llaw llamhir a dan lluman, /Erchlyfn archlun CBM III 17 9 cerdd wyf iddaw. /Gwirawd a ddygir o ddigawn - atan, /Gwin o ban, ran radlawn; /Yn llys lles glyw, llyw HOG II 9 9 iw ton dylan /(Llifiant o'i chyfoeth a ddoeth atan), /Lliw eiry llathr oerfel ar uchel fan, /Rhag fal PM V 23 93 dain yn gynnan. /Llary, ni dde_^l ei law ataw, atan, /Llyried, tremyned tra mo_^r dylan, /Rhag llaith a CBM IV 16 206 s a frys i frawdlan, /Ef a ddaw (nid ataw) Ef atan. /Pan wne_^l Duw dangos Ei faran, /Dyddwyre, dyddae EGM I 27 2 Duw, Dewin gwerthefin gwyrthau, /Dywallaw atan ran o'th radau. /Dyniaddon defnyddiaist i'th oddau, LlF1 II 1 58 wl orfydd; /A'i habad roddiad rhad ryddyrydd; /Atan rhyddyran o'i lan luosydd, /Rhyddylif cynnif can fo atat 3 PhB VI 16 13 , /Ysgwn fy nghystlwn, ni wn py wnaf. /Och hyd atat-ti, Dduw, a ddodaf - yn dde /O weled fy lle ar lled GYC VII 36 71 Pani welwch chwi'r byd wedi r'bydiaw? /Och hyd atat Ti, Dduw, na ddaw - mo_^r tros dir! /Pa beth y'n ge MG VII 33 66 _"ych! /Tro fi, fy Rhwyf Celi, a'm calonnych, /Atat y troaf, ataf tro_"ych, /N'ad fi i wrthyt i wrthry ataw 19 GYC VII 43 48 rhan drugaredd, /A Christ o'r diwedd i'n dwyn ataw BF VII 48 36 iaw - yng nghad, /Haelfab rhad, ei Dad a'i dug ataw LlF2 VI 10 53 r, /Rhag llu engylion tirion tyner. /Dyddeuant ataw a ddoter - ym medd; /Dybwyf o'm camwedd, Duw a'm cy DB VI 27 15 i trychanmlwydd. /Cymyrres angau anghyfrwydd - ataw /A ddygynt o'i law liawsogrwydd: /Llywelyn, haelddy GB II 26 35 biau a Phebidiawg; /A phobloedd Cymru a gymer ataw /Ac a rydd yn llaw llwyr deithi_"awg /Tra e_^l yn e GYC VII 43 42 er dial pechawd: /Perchen drygddefawd a dde_^l ataw. /Archwn i'r Ysbryd, Celi, o'th blegyd, /Cyn pridd PM V 23 93 am Brydain yn gynnan. /Llary, ni dde_^l ei law ataw, atan, /Llyried, tremyned tra mo_^r dylan, /Rhag ll BF VII 55 1 Duw a ddug ataw (buddwaglaw byd), /Deddfawl Freienin, Dewin diwyd, LlG VII 26 9 red, ged gyflwyddaw. /Gorau cyrchlam im cyrchu ataw, /Canyd hardd i fardd fod i wrthaw! /Gwrawl yw ei h CBM III 24 90 rau Duw ei ddewisaw, /Dewised ei Dduw ei ddwyn ataw, /Delw y doeth ataf alaf o'i law, /Delw ydd oedd wr DB VI 30 63 gywrysedd /Deau a giglau a gogledd. /Dyfod hyd ataw dyhedd - Iwerddon /I farchogaeth Mo_^n dirion dire CBM IV 16 206 _^r a wy_^s a frys i frawdlan, /Ef a ddaw (nid ataw) Ef atan. /Pan wne_^l Duw dangos Ei faran, /Dyddwyr DB VI 35 55 Rhuddfoawg fu ei drofa; /Degfed digysellt, dug ataw Fuellt, /Dibellt a_^'i fflamwellt y'i fflemycha. /U LlF2 VI 10 1 A! Duw a'm troswy o'm trasalwder - ataw, /I iawn obeithaw a wybyther, /I gymryd penyd cyn g BF VII 51 34 saint, synied wrthaw - Dduw, /Gan ei ddwyn hyd ataw, /Llu obaith faith fyddinaw; /Llyw Aber llew ffrwy EGM I 28 8 dde_^l rhag Iesu trillu trallawd, /Pawb a ddaw ataw, pobl fraw, i'r Frawd; /Pobloedd byd dyfryd, eu dif DB VI 27 42 di llawer gw_^r a gorw_^ydd - iddaw /A ddeuynt ataw wrth ei awydd. /Ni ri cedwesti, cad wastadrwydd, /' CBM IV 3 14 ei fudd i feirdd proestlawn, /A ddyran atan, ataw ydd awn! /A fo balch ddulliaw o ddull cyfiawn, /A f PhB VI 12 6 i arnaf? /Arnaf cymeraf cymhenfrys - ateb /Hyd ataw yn ei lys, /Myned, dylyed dilys, /A_^ mawrglod i'm atchweddledd 2 CBM IV 4 119 wartheg, anrheg anrhydedd. /As dygaf (ys dygn atchweddledd) /Ei fawrglod hyd Fawrglwyd rosedd; /As du PhB VI 15 22 wawr, clodfawr cleddyfir, /Pell ydd edmygir ei atchweddledd. /Gw_^r ni farn camfarn, cadarn yd fedd, /G Ateb 13 CBM IV 10 33 eirniad fyddaf, /Awch porth, perthyn yw ataf. /Ateb a ganaf, arganwyf - f'arglwydd, /Erglyw fi can doth LlF1 II 4 42 hymer. /Cymerais ei aur a'i ariant - ataf /A'i ateb ardduniant; /Ni'm oes nawdd rhag cawdd coddiant: /N CBM III 5 16 ynt: /Trybelid wylain a wylynt - arnaf, /Traul ateb ataf a ddanfonynt. /Llawen y'u carwn-i ceni'm ceryn CBM III 5 52 /A dywed yno eniwed - ohanaf /A dywan ataf ag ateb ced, /Ac erof na che_^l fy rhyweled, /Ac erddi ydd LlF1 II 3 43 air - yn wyry /I wared am ein Pair. /Archaf it ateb diwair, /Eryr ongyr, er Ungair. /Eryr arbennig ar b PM V 22 35 wy - ar Gymru, /A'th gymryd yn fwyfwy, /Doeth ateb, Duw a'th atwy /Tair oes byd a hefyd yn hwy CBM III 7 15 /Rhwyd galon, difogion diffaith! /Rhwydd ataf, ateb fy ngobaith, /Rhydd wisgoedd Wesgw_^yn ganhymdaith; GYC VII 41 21 b drugaredd, a drygeirau /A gwylltineb hawl ac ateb, gatel poenau, /A dwyn rheidus yn gamlyrius, lwyr o PhB VI 12 5 gefaist-ti arnaf? /Arnaf cymeraf cymhenfrys - ateb /Hyd ataw yn ei lys, /Myned, dylyed dilys, /A_^ maw GRh II 28 22 wb a_^ thi i'th wyneb - am fudd /Ymfeiddiaw am ateb; /I'th arfod, osod oseb, /I'th arfau ni'th arfaidd PM V 5 19 ant mal ydd es /Yn moli milwr faranres. /Ef yn ateb neb ni ddywa_"es - na_^g /Nac uchel na hanes. /Ef f PM V 13 11 Prydain, /Prydyddion ddioheb, /Ni fagai fygwl ateb, /Ni faeth negyfaeth i neb. /Naf-eryr, te_"yrn rhag CBM III 5 24 /Gorfelyn, called, colledig wyf, /Collais gall ateb y neb a'm nwyf. /Ym mhwyllad newid, neud ydwyf - am ater 1 LlF2 VI 10 34 rf ni gymer - benyd /Can ni w_^yr ennyd pa hyd ater. /Ni mad erlyn dyn dim ehofnder /O gadwent present atfernych 1 MG VII 33 23 wystraid rhwystrych, /Cawsant gennyt farn nid atfernych - fyth /Na thrainc eu hoernyth nac eu hirnych. atgorsant 1 OC II 14 113 dd, grym darogant. /Neud oedd gochwys pawb pan atgorsant; /Neud oedd lawn o haul Hirfryn a phant. /Dywa Atgoryn 1 MB I 3 43 foddawg, /Pan fai gyfluydd o wy_^r gwychawg, /Atgoryn deyrnedd yn weinyddawg, /Pob pump, bob pedwar yn atgudd 1 DB VI 29 84 fn ganthudd, /Gw_^yth oedd lwyth, o'i laith ni atgudd, /Gwaith oedd faith imi ei oludd, /Gwawr oedd faw atoeth 1 PhB VI 14 8 n llys hil Tewdwr teg y'm hurddid - ynaeth /Ac atoeth etwaeth na'm gwaeth wne_"id. /Pai achwir folawd y atre 2 GM I 13 6 Cennyn can ein Duw, neud de, /Cyfryw atreg cof atre. /Cyfdaerant i ro_^n, a rhin a cherydd, /A chur gno PM V 14 23 ail gwedd adarre, /Neud adnau cogau, coed neud atre, /Neud adwen ar ddyn rhy-ddwyn fy ngne. /Neur ddug atreg 5 GM I 13 6 gyfwyre. /Cennyn can ein Duw, neud de, /Cyfryw atreg cof atre. /Cyfdaerant i ro_^n, a rhin a cherydd, / HOG II 8 11 ewi di, deg ei gosteg? /Dewisais-i fun fal nad atreg - gennyf; /Iawn yw dewisaw dewisdyn deg GYC VII 40 13 i, yn drugarog hael. /Dyw Mercher, archer arch atreg - o nef! /(Pan ddoeth naf aur anrheg, /Gwnaeth Duw CBM IV 16 159 wy, /Mor fydd llwydd llonydd llawddadwy; /Mor atreg pob chweg pan chwerwy, /Mor addfwyn difwyn digonwy LlF1 II 5 10 /Y pedwerydd dydd ar ddeg /Yd gyrch mo_^r mawr atreg /Yn nyfnder daear dremynt /Fal nas cyrraedd gwynt atregrwydd 1 DB VI 27 36 adw cad fragad friwgwydd, /Wedi echwng teg heb atregrwydd, /Wedi addef teg ar gartrefrwydd, /Wedi tynnu atregwch 3 CBM IV 10 14 ch nawdd, na chelwch - awch porth /Can perthyn atregwch! /Gostegwyr llys, gostegwch! /Gosteg, beirdd: b PM V 1 80 _^r hydr yn ei hwch - a'i fa_^r /Cyn no'i fawr atregwch. /Tey_"rnedd Prydain, pryderwch! /Rhag te_"yrn CBM IV 16 87 wn, doeth, Rhwyf cyfoeth coffa, /Og ein treigl atregwch yma, /Og ein cam a'n cymer etwa. /Trugarawg Arg atwy 1 PM V 22 35 /A'th gymryd yn fwyfwy, /Doeth ateb, Duw a'th atwy /Tair oes byd a hefyd yn hwy atygid 1 PhB VI 14 24 ion prydyddion Prydain /Nes gwayw yn adain nid atygid; /A bai Gwiawn o'i ddawn a ddadenid /Pencerdd o ath 2 MeiG I 33 48 riaw /O ddyllest present a phreswyl fraw, /Cyd ath fo-di golud (golau anaw) /Na'th dynnid edlid er ei a CBM III 5 31 ennyd, er nad ydwyf, /Cadr amnaid gannaid, ged ath iolwyf. /Can ni wnei-di erof, er a ganwyf, /Na wna f a_^'th 10 EG VI 18 31 /O'r ddau y gorau a fo gwrawl. /Mi a'th arwyre a_^'th arwyrain - myfyr, /Eryr yn rhyfyr prifwyr Prydain PM V 2 38 n dewi. /Gwynde_"yrn Prydain, prawf fy llochi /A_^'th aur rhudd a'th fudd a'th fynogi. /Gwynygawd dy gl MG VII 34 16 drwy ei safn a'i sefnig /Dyrnawd, uthr bigawd, a_^'th big. /A_^'th big fawr yn awr yn y rhyfel - taer / MG VII 34 17 a'i sefnig /Dyrnawd, uthr bigawd, a_^'th big. /A_^'th big fawr yn awr yn y rhyfel - taer /Tor ddannedd GM I 8 84 as. /Ac o'r maint ysydd arnaf o gerydd /Cymydd a_^'th brydydd ni bryd yn fas. /Mab Gruffudd graid amddi LlG VII 25 23 n, ysgwyd wyarlled, /Dyfod a gorfod a gwared - a_^'th dorf, /A'th derfyn yn lledled. /Gnawd i'th lys ly CBM IV 6 291 dwaf. /O gadwent, o gadwyd eithaf /Athwyd fyth a_^'th enw yn fwyaf /A'th dir a'th degwch a'th elyf a'th PM V 1 166 fawl, /Ti aerwr, arwr arwyniawl - ffosawd, /Mi a_^'th wawd a'th waddawl, /Ti eryr ongyr angerddawl. /Ta GM I 6 6 anad, prydyddion borthiad, /Boed cyfoed dy rad a_^'th wlad a'th wawd. /Ethyw dy ergryd yn eithafoedd by LlF1 II 2 73 'th lyw /No'r rhai a'r dderyw o'r dorf nesaf. /A_^'th wy_^r y'th orchymynnaf /I'r Haelfron uchod uchaf a'th 92 CBM IV 6 293 a'th degwch a'th elyf a'th elwch /A'th wolwch a'th alaf /A'th frondor a'th fro gadarnaf /A'th folchlaf LlG VII 25 10 fai frwydr, eurgrwydr, aergun dynged, /Yrho_^d a'th alon pan yth holed, /A thithau yn gwychaw pan goche EG VI 18 31 bo canmawl, /O'r ddau y gorau a fo gwrawl. /Mi a'th arwyre a_^'th arwyrain - myfyr, /Eryr yn rhyfyr pri PM V 24 1 Mi a'th arwyre, udd bre breiniawg, /Breisglew afael, hael o PM V 22 35 ymru, /A'th gymryd yn fwyfwy, /Doeth ateb, Duw a'th atwy /Tair oes byd a hefyd yn hwy PM V 26 131 rhagod - trychanwaith /Trychangwyth gyfarfod; /A'th aur rhudd diludd, difychod - i'th lys, /A'th emys a PM V 26 134 breiddiawr yn ddyrawr ddyfod, /A'th breiddin a'th braff ddyofod. /Mal ydd wyt ydd wyf i'th ganfod, /I PM V 26 133 dd, difychod - i'th lys, /A'th emys amgyrfod, /A'th breiddiawr yn ddyrawr ddyfod, /A'th breiddin a'th b PM V 26 134 amgyrfod, /A'th breiddiawr yn ddyrawr ddyfod, /A'th breiddin a'th braff ddyofod. /Mal ydd wyt ydd wyf i CBM IV 6 292 af /Athwyd fyth a_^'th enw yn fwyaf /A'th dir a'th degwch a'th elyf a'th elwch /A'th wolwch a'th alaf LlG VII 25 24 lled, /Dyfod a gorfod a gwared - a_^'th dorf, /A'th derfyn yn lledled. /Gnawd i'th lys lysaidd gynired, CBM IV 6 292 adwyd eithaf /Athwyd fyth a_^'th enw yn fwyaf /A'th dir a'th degwch a'th elyf a'th elwch /A'th wolwch a CBM IV 10 20 orth cerddorion, /A'th dwrf o'th darianogion, /A'th dorf o'th de_"yrn feibion. /Aswynaf nawdd hawdd hae CBM IV 10 19 haelon - Deheubarth, /Diheuborth cerddorion, /A'th dwrf o'th darianogion, /A'th dorf o'th de_"yrn feib ES I 20 14 yn lle deddfawl - gwyrthau /Er Dy dost gethrau a'th dyst gethrawl. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr gweryna LlLl II 16 54 /Dygychwyn, gennad, ar fraint ceiniad - call /A'th ddeall a'th ddyad! /Cyrch, farch, er Llywarch, llew DB VI 26 5 ll, dygymwyll a gymery. /Llyw Prydain, prydydd a'th ddeffry, /Llywelyn, llwyddid it hynny! /Mawr y'th o CBM IV 10 2 Aswynaf nawdd Duw (diamau - dy ddawn /A'th ddoniawg wyf finnau) /Ar dy wy_^r, eryr aerau, /Ar PM V 23 107 ydd ei abo; /Caerlleon, llyw Mo_^n mwyn Pabo - a'th ddug, /Ef a'th ddwg yng ngodo; /Llywelyn, ef llosge PM V 23 108 erlleon, llyw Mo_^n mwyn Pabo - a'th ddug, /Ef a'th ddwg yng ngodo; /Llywelyn, ef llosges dy fro, /Llas LlLl II 16 54 gennad, ar fraint ceiniad - call /A'th ddeall a'th ddyad! /Cyrch, farch, er Llywarch, llew cad, /Ar Ll CBM IV 6 292 enw yn fwyaf /A'th dir a'th degwch a'th elyf a'th elwch /A'th wolwch a'th alaf /A'th frondor a'th fro CBM IV 6 292 fyth a_^'th enw yn fwyaf /A'th dir a'th degwch a'th elyf a'th elwch /A'th wolwch a'th alaf /A'th frondo PM V 26 132 /A'th aur rhudd diludd, difychod - i'th lys, /A'th emys amgyrfod, /A'th breiddiawr yn ddyrawr ddyfod, CBM IV 6 295 A'th frondor a'th fro gadarnaf /A'th folchlafn a'th falch ymorsaf. /A'th folir, a'th welir, a'th welaf PM V 3 21 ygn, cynnogn ddiddawl: /Rhwyf Prydain, prydydd a'th fawl CBM IV 16 115 /Terwynawl Iechydawl, iacha, /Bardd a'th iawl, a'th fawl, a'th fawrha! /Mawr ddefnydd bedydd, bendigaid CBM IV 18 17 olawd /Ar draethawd a draethaf; /Neud milioedd a'th fawl, Fodrydaf, /O'th dorfoedd i'th derfyn uchaf. / PM V 1 164 on orau eneidiawl, /Mi, ddigardd, dy fawrfardd a'th fawl, /Ti aerwr, arwr arwyniawl - ffosawd, /Mi a_^' ES I 17 48 wogawn hwylddawn haelder. /Haelaf oedd Fordaf a'th fawrdad - am ged, /Ni'm gedynt arallwlad; /Eryf llu CBM IV 16 115 Iechydawl, iacha, /Bardd a'th iawl, a'th fawl, a'th fawrha! /Mawr ddefnydd bedydd, bendigaid - Riau, / PB VII 10 25 u i'm draig. /Draig anghynnwys dwys, nid oes - a'th feiddo /I'th fyddin ddiarlloes, /A'th gynwan gadfei PM V 19 1 A'th fendicwy Dwy De_"yrn, werlyn - hael /Hil Fleddynt f PM V 17 38 . /Cynhorthwy dragon, draig hirlwys - filwr, /A'th filwyr na ffowys, /Ca_^r cyrdd, cerdda bob diffwys, PB VII 1 12 daer, terwynwalch Gymro, /Dygant i'th feddiant a'th fo. /Bo gwalch bro braint tey_"rnas /Drwy rad ei Rw CBM IV 6 299 amdanaf, /A'th folant feirdd byd, a'th folaf, /A'th fo, hael hil Rhun, a unaf, /A'th orchymynnaf gan y PM V 2 70 drengi. /A'm bo, udd cedawl, cydfod a_^ thi: /A'th fo hwyr haddledd a hir hoeddli ES I 17 30 , /Dilain Lloegr a llwgr ei gwerin. /Trugaredd a'th fo o'th feinin - gaerwedd /O garu Duw Ddewin! /Llyw CBM IV 6 298 d /A'th olud amdanaf, /A'th folant feirdd byd, a'th folaf, /A'th fo, hael hil Rhun, a unaf, /A'th orchy MG VII 33 73 n iawn, /Ar hyd ffyrdd uniawn y'm harweddych. /A'th folaf, Duw Naf, nefoedd lewych, /Pwy ni'th fawl o'r PM V 24 65 ywoniawg - berchen, /Barch wledig Hiraethawg, /A'th folaf, filwr pedrydawg, /A'th folant pymthecant cad CBM IV 6 298 ir, a'th welaf - yn fynud /A'th olud amdanaf, /A'th folant feirdd byd, a'th folaf, /A'th fo, hael hil CBM IV 2 51 rifed, /Beirniaid am regydd, beirdd am ragor. /A'th folant feirddion, dderwyddon ddo_^r, /O bedeiriaith PM V 24 66 dig Hiraethawg, /A'th folaf, filwr pedrydawg, /A'th folant pymthecant cadeiriawg, /Rhy-th-fawl ar ysydd CBM IV 6 295 wch a'th alaf /A'th frondor a'th fro gadarnaf /A'th folchlafn a'th falch ymorsaf. /A'th folir, a'th wel CBM IV 6 296 gadarnaf /A'th folchlafn a'th falch ymorsaf. /A'th folir, a'th welir, a'th welaf - yn fynud /A'th olud CBM IV 6 294 'th elwch /A'th wolwch a'th alaf /A'th frondor a'th fro gadarnaf /A'th folchlafn a'th falch ymorsaf. /A CBM IV 6 294 a'th elyf a'th elwch /A'th wolwch a'th alaf /A'th frondor a'th fro gadarnaf /A'th folchlafn a'th fal PM V 2 38 yrn Prydain, prawf fy llochi /A_^'th aur rhudd a'th fudd a'th fynogi. /Gwynygawd dy glod hynod honni /O PhB VI 12 13 rdd lochi, /Mal gwirion, gwared, Dduw, fi. /Mi a'th fu_^m borthwr, borthiad - rhiallu, /Ni ellir ei ddi PM V 2 38 n, prawf fy llochi /A_^'th aur rhudd a'th fudd a'th fynogi. /Gwynygawd dy glod hynod honni /O angerdd a PM V 1 170 angerdd engiriawl, /Mau dud io_^r, a'th go_^r a'th ganmawl, /Boed tau, ben rhiau, bodd nefawl - Ddofy PM V 10 99 wrllyw gwlad - a gwy_^r, /Wyf gorwag amdanad; /A'th garaf - wyf digarad; /A'th garo, ddewr, Dduw dy Dad PM V 10 100 yf gorwag amdanad; /A'th garaf - wyf digarad; /A'th garo, ddewr, Dduw dy Dad PM V 1 170 fy ngherdd angerdd engiriawl, /Mau dud io_^r, a'th go_^r a'th ganmawl, /Boed tau, ben rhiau, bodd nefa PM V 26 66 th golau; /Angen yn angen yn angau - o'th gas /A'th gosgordd rhwy gorau. /Rhys Fychan y'i galwant, ys g CBM III 28 35 yf, o ddyrawr - anian, /Am erwan, am eurwawr, /A'th gwynaf, er-yth-gwynawr, /Er-yth-gwynant cant cerdda CBM IV 2 56 cynnor) /A'th gyfeirch cerddawr cyfurddator, /A'th gyfarchaf well, pell pwyllitor. /Hanpwyf well honaw CBM IV 2 53 ddon ddo_^r, /O bedeiriaith dwfn, o bedeiror; /A'th gyfarwyre bardd, bre fronddor, /(Cynddelw a'i cynne CBM IV 2 55 fronddor, /(Cynddelw a'i cynnelw yn y cynnor) /A'th gyfeirch cerddawr cyfurddator, /A'th gyfarchaf well PM V 22 34 . /Yn ganmlwydd yn rhwydd yn rhwy - ar Gymru, /A'th gymryd yn fwyfwy, /Doeth ateb, Duw a'th atwy /Tair PB VII 10 28 in ddiarlloes, /A'th gynwan gadfeiddiad foes /A'th gynnar wlad i'th gynoes PB VII 10 27 id oes - a'th feiddo /I'th fyddin ddiarlloes, /A'th gynwan gadfeiddiad foes /A'th gynnar wlad i'th gyno PM V 26 145 wn, ni hebwn hebod, /Boed yn nef a'th hendref a'th hafod, - te_"yrn, /Tey_"rnas Duw uchod PM V 26 145 dfod, /Or bythwn, ni hebwn hebod, /Boed yn nef a'th hendref a'th hafod, - te_"yrn, /Tey_"rnas Duw uchod CBM IV 16 115 au terra. /Terwynawl Iechydawl, iacha, /Bardd a'th iawl, a'th fawl, a'th fawrha! /Mawr ddefnydd bedydd MB I 4 18 elri. /Rhwyf pobfa, mor wyt dda wrth Dy ioli, /A'th iolwyf, rhy-m-purwyf cyn no'm poeni. /Brenin holl r GM I 8 88 au drag Euas: /A'th lawddaf i'th lawn urddas, /A'th lawdd pawb, pen tey_"rnas GM I 8 87 graid amddias, /Maith dy dreisiau drag Euas: /A'th lawddaf i'th lawn urddas, /A'th lawdd pawb, pen tey MG VII 33 38 ch; /Gloywdegach no'r aur y'th wnaeth Eurych, /A'th luniawdd, creawdd (hawdd y'i cretych) /Ei eilun Ei PM V 7 15 ad wythaint, /A'th roddo Creawdr cyreifiaint, /A'th lwyddo mawrfro a mawrfraint, /Athro ced, bych cydfr PM V 19 27 d aeth haul o'i gylchyn. /Deddf dy dad, daioni a'th ly_^n, /Dadeni haeloni Heilyn. /W_^yr Ywain Prydain PM V 19 33 nwawg hy_^n, /Mab Iorferth, mad ganed urddyn. /A'th ogyfarchaf, naf ni edfyn - beirdd, /Megis bardd ar CBM IV 6 297 A'th folir, a'th welir, a'th welaf - yn fynud /A'th olud amdanaf, /A'th folant feirdd byd, a'th folaf, CBM IV 6 300 a'th folaf, /A'th fo, hael hil Rhun, a unaf, /A'th orchymynnaf gan y Mawr Drugar, /Plaid a ga_^r plant PM V 8 22 ewrwarth ganlid, /A glywo dy w_^yr wy erlid, /A'th orwyr, i'm llamwyr, i'm llid. /A hwde ddewis o'r rh DB VI 26 14 gweny, /Dy fudd ni oludd, er a wely, /Dy fedd a'th reufedd a ddoethrenny, /Difuddiawg farchawg feirch MeiG I 33 45 aw! /Gwerth y'm rhoddaist, dyn dynawl, andaw, /A'th roddaf gysul heb gas ynddaw: /Pan fynno Duw dy ddif ES I 17 22 in: /Rhyddywawd o'i farddwawd Ferddin. /Cysul a'th roddaf (o'th rin - wyd gorau, /Wyd gorofn tra merin PM V 7 14 i gymaint, /Athrugar, cerddgar, cad wythaint, /A'th roddo Creawdr cyreifiaint, /A'th lwyddo mawrfro a m PM V 1 166 rwr, arwr arwyniawl - ffosawd, /Mi a_^'th wawd a'th waddawl, /Ti eryr ongyr angerddawl. /Tau i'th lys l GM I 6 6 ion borthiad, /Boed cyfoed dy rad a_^'th wlad a'th wawd. /Ethyw dy ergryd yn eithafoedd byd, /Arthur g PM V 26 124 ynnif ys hynod; /Dy gleddyf rhyglywsam ar rod /A'th wayw rhudd yn rhyn ymwosod. /Dy arwydd ech awydd u CBM IV 6 296 n a'th falch ymorsaf. /A'th folir, a'th welir, a'th welaf - yn fynud /A'th olud amdanaf, /A'th folant f PM V 10 35 raig, /O ddragon tud Emrais, /O bob tir treth a'th welais, /Ac o bai ameth, treth trais. /Treisiau ard PM V 26 78 . /Arwr Dinefwr, dinamed - Addaf! /Neud athwyf a'th weled /Yn bennaf unbennaeth o'r Gred /O Gymro, o Gy CBM IV 6 296 'th folchlafn a'th falch ymorsaf. /A'th folir, a'th welir, a'th welaf - yn fynud /A'th olud amdanaf, /A LlG VII 25 31 , /Dy fod yn arglwydd eurglawr drefred, /Y neb a'th welo, wrth weled - dy ddawn: /I gan Dduw gogoned! / CBM IV 18 28 af. /Neud wyf alltud drud a dreigl Dy wendud /A'th wendorf amdanaf; /Neud beirdd yr eglwys egluraf, /N CBM III 30 6 int saint senedd gyd - eurglawr, /Arglwydd nef a'th weryd, /Dygen yw hebod bod byd, /Dygynnelw, a Duw g GRh II 28 55 olau - ei derfyn, /Nid arfaidd neb y tau; /Duw a'th wnaeth, o'r penaethau, /Yn orofn pawb, yn orau. /Go CBM IV 6 293 af /A'th dir a'th degwch a'th elyf a'th elwch /A'th wolwch a'th alaf /A'th frondor a'th fro gadarnaf /A Athal 1 CBM III 24 81 iddaw! /Prydais i rwyf trais cyn traul athaw, /Athal aur fual a fu eiddiaw, /Ethiw hael hebof-i, athwyf athaw 3 DB VI 24 33 trwydded trwyddaw /A lluoedd pobloedd, pawb yn athaw /A llewod a_^ rhod yn eu rhwydaw, /A lle ydd oedd CBM III 24 80 prydaf iddaw! /Prydais i rwyf trais cyn traul athaw, /Athal aur fual a fu eiddiaw, /Ethiw hael hebof-i PM V 28 14 oedd yng nghyhoedd, yng nghwyn - a ethyw, /O'i athaw yn amwyn, /Post cadau cedawldud frwyn, /Powys dir, athechaf 1 GM I 9 56 bodd a'm dennairch o du balchfre Freiddin /Nid athechaf drin drwy ymgythrudd. /Caraf-i eos Fai forehun athraon 1 CBM III 10 41 iawn creulawn rhag creulan. /Chweched athrugar athraon - Cadwallawn, /Ail Lluddiawn llafn ruddion, /Cyf athrefi 4 LlF1 II 1 147 cyn taw a chyn tewi /Athreiddlan Gadfan, gadr athrefi, /Athreiddle haelon haelach no Thri, /A chrefydd LlF1 II 1 126 nid iawn tewi - ag ef, /Cadr addef nef ail ei athrefi. /Cadr yd y cedwis, ger Disynni, /Cadredd a llar GM I 9 125 ith Gwynedd gwyar iddaw. /Pan amwyth Owain aur athrefi Dinbych /Dydd yn ystrad, aesawr dreuliaw, /Dybry PM V 25 26 ifi - drachas Eingl, /Yn Rhuddlan Degeingl deg athrefi, /Yn llys y Wyddgrug a Lloegr yng nghaddug, /Lla Athreiddaw 1 LlF1 II 1 146 oli. /Molaf Dduw uchaf, archaf weddi - iddaw: /Athreiddaw cyn taw a chyn tewi /Athreiddlan Gadfan, gadr Athreiddiaw 3 HOG II 11 2 As unaswn-i heddiw, farch gloywliw glas, /Athreiddiaw arnat geinwlad Gynlas, /I haeddu daddl faith CBM III 24 73 s, trachwres trinaw, /Rhy-m-gwnaeth yn athrist athreiddiaw - Pennant /A'i pheniadur wedi syrthiaw: /Pri GM I 9 24 rfynnig fy mhwyll ym mhell amgant heddiw /Wrth athreiddiaw tir tu Efyrnwy. /Gorwyn blaen afall blodau f Athreiddlan 1 LlF1 II 1 147 eddi - iddaw: /Athreiddaw cyn taw a chyn tewi /Athreiddlan Gadfan, gadr athrefi, /Athreiddle haelon hae Athreiddle 1 LlF1 II 1 148 chyn tewi /Athreiddlan Gadfan, gadr athrefi, /Athreiddle haelon haelach no Thri, /A chrefydd herwydd, athreisfar 1 CBM III 29 21 ab o oed a'i hoed yn hwy. /Hwyaf y'm hathraidd athreisfar - ei ddwyn, /Hawl wenwyn hwyl wanar /Yn y rhe athrigiad 1 CBM III 24 51 , /Gw_^r oedd ruthr aruthr ar ei esgar, /Gw_^r athrigiad aer, gw_^r athrugar, /Gw_^r athrist ei feirdd athrist 3 CBM III 24 73 taerwres, trachwres trinaw, /Rhy-m-gwnaeth yn athrist athreiddiaw - Pennant /A'i pheniadur wedi syrthi CBM III 24 52 , /Gw_^r athrigiad aer, gw_^r athrugar, /Gw_^r athrist ei feirdd o'i fod yn wa_^r; /Gw_^r a'm gwnaeth h BF VII 51 27 amwain dychryn - cun, /Can nid byw Llywelyn, /Athrist hiraeth gaeth golyn; /Eithr o Dduw, aruthr i ddy athro 5 PhB VI 11 12 ei fardd (ei farn a welo) /Cedifor, cadeiriawg athro. /Baran llew yn llurig eurdo, /Brenin feirdd brein PM V 7 16 reifiaint, /A'th lwyddo mawrfro a mawrfraint, /Athro ced, bych cydfrawd a_^ saint LlG VII 28 21 d, /Mawreddus dy wlad, rad redegawg. /A mi mal athro ethrylithawg, /Myfyr yw ynof cof cadeiriawg; /Pryd CBM IV 18 90 Can wyd Rhiau hael, can wyd Rhoddiad, /Can wyd Athro im na'm hethryad - o'th fan, /O'th faran, o'th fir MeiG I 30 17 th, er a'i traetho. /Coelaf i Grist, diathrist athro, /Nid celfydd coelydd, ar niw coelo. /Coelwyf a sy athrodgar 1 GYC VII 40 107 oll a'i archollau /Na bo_^m golutgar, na bo_^m athrodgar, /Na bo_^m anhygar i hogi angau, /Na bo_^m hoe athrugar 6 PM V 23 20 Yn Aberconwy cain ddaffar - fy llyw, /Llywelyn athrugar, /A Dafydd defawd Udd Cesar, /Difai ddraig ddra CBM IV 16 27 oeddl hoedran hoen eban abar, /Cyn angen angau athrugar, /Argywedd gloes glaswedd glasar, /Cyn dirfawr CBM III 10 41 an, /Arodiawn creulawn rhag creulan. /Chweched athrugar athraon - Cadwallawn, /Ail Lluddiawn llafn rudd PM V 7 13 w ysgeraint, /Ni bydd byth bydawl ei gymaint, /Athrugar, cerddgar, cad wythaint, /A'th roddo Creawdr cy PM V 8 12 gabl a'i ofid. /A thithau, arf cadau cydlid, /Athrugar, cerddgar, cyfrdelid, /It he_"u fy ngherdd nac CBM III 24 51 ruthr ar ei esgar, /Gw_^r athrigiad aer, gw_^r athrugar, /Gw_^r athrist ei feirdd o'i fod yn wa_^r; /Gw Athrwys 1 GM I 7 116 borthid ar ei fwys /Ar ei fedd o felged gwlad Athrwys; /Lliaws eurfail fawr yn llys llary a llawr /Heb Athwyd 3 CBM IV 6 291 gadair a gadwaf. /O gadwent, o gadwyd eithaf /Athwyd fyth a_^'th enw yn fwyaf /A'th dir a'th degwch a' PM V 11 35 /Llawer osb nad ydwyd, /Ethynt feirdd, er pan athwyd, /Heb aur seirch, heb feirch, heb fwyd. /Bwyd i g PM V 19 19 /Gwaedd a gwlad neu'th ganlyn, /Peth o'th oed, athwyd wy derfyn /Pymthengwaith, pymthengmlwydd: bych hy athwyf 6 PM V 26 78 yarlled. /Arwr Dinefwr, dinamed - Addaf! /Neud athwyf a'th weled /Yn bennaf unbennaeth o'r Gred /O Gymr CBM IV 2 44 yfeisor. /Nid af i gennyd, mynwyd mynior, /Nid athwyf, dreiswr, dros dy gyngor, /Nid addwyd hebof heb g CBM III 24 82 al aur fual a fu eiddiaw, /Ethiw hael hebof-i, athwyf hebddaw, /Nid eddyw o'm cof ceisiaw - fy nghyfedd HOG II 9 14 n, /Ethiw a_^'m henaid-i, athwyf yn wan; /Neud athwyf o nwyf yn ail Garwy Hir, /I wen a'm lluddir yn ll PB VII 3 9 ch hydwyth, /Neud ethym am ddraig, neud aeth! /Athwyf ym mrwyn, gw_^yn geithiw, /Ethym heb udd llafnru HOG II 9 13 ddawd-hi addoed cynran, /Ethiw a_^'m henaid-i, athwyf yn wan; /Neud athwyf o nwyf yn ail Garwy Hir, /I au 2 GYC VII 40 21 oddo tad (nid rhad Rhiau), /Gwae ef ei eni, yn au, - cynghorwr /Cynghorfynt a'i geingau. /Saith brifwyd EGM I 29 5 , /Argleidriad, Meidriad, medr o'm hawydd. /Ar au pechodau puchswn arwydd - crog, /Ymddwyn croes er Cri a_^'u 4 GYC VII 40 90 ddefawd i ddoluriaw cnawd, /A phob cigweiniawd a_^'u cigweiniau, /A phawb mewn deincryd a phawb mewn an MB I 3 103 nnydd /Ni byddai ddiwyth i lwyth oswydd; /Amug a_^'u dragon, udd Mo_^n, meinddydd, /Men yd las Trahaear EG VI 18 48 ywelyn, terwyn torf anghyngain, /Biau'r gwy_^r a_^'u gorau bachau bychain, /Priodawr mwynglawr Mo_^n gl MeiG I 31 22 eiriol milioedd a milcant - o'r teulu, /Parth a_^'u tu y'm parthant. /Gabriel, Rapha_"el a'm rhifant - a'u 52 CBM III 3 58 i balchlan i rwng ei balchnaint, /A'i balchwyr a'u balchwyr tesaint, /A'i balchlwys eglwys eglurfraint, GYC VII 38 16 Gwener, /A_^'r pumffrwd, pumffrwyth nid ofer, /A'u bannau am ben y nifer, /Ac annheilwng lu gan Lusiffe DB VI 35 14 in, cynifiaid werin, /Llawer ei breiddin, llyw a'u breinia; /Breiniwys Gw_^r a'i medd, braint y tey_"rn MG VII 33 14 yn dyn, Duw, a'm noddych, /Rhugl gyd eu cyngyd a'u cain gywrych, /Rhag eu llu cad-ddu y'm cetwych - Arg DB VI 26 21 clod mal y'i clywy, /Dy fyrddoedd cyhoedd ti a'u cehy, /Dy fyd wrth dy fryd, frenin Cymry! /Erwan yw CBM IV 5 141 al yd las Breichfras ei frawd. /Rhudd feddrawd a'u ceidw wedi cain - woddew /Arllwybr llew, Lloegr ddil D-4 VI 20 84 rywnaetham, /Arthur gynt ffwyr luchynt fflam /A'u ceisiai fal y'u cawsam. /Cawsam ar Bowys, beues goe GM I 10 34 dyfrys eu trengi; /Trangaf truaf trueni /Tranc a'u cennis cyn no mi! /Meddyg a iolaf, Meddydd plant Add LlF1 II 5 58 ydd cyn no dydd dilyw, /Pobloedd trist, Crist a'u cennyw, /Yng gwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gwddan CBM III 3 92 glas gloywhir. /Berth raddau Rhiau rhygredir, /A'u credwy, credwch na thwyllir, /Tranc ar Dduw, traetha MeiG I 31 16 . /Crefyddwyr, credu rywnaethant, /I'r Creawdr a'u crewys y credant; /Yng ngheinffawd y Drindawd y trig EW VI 5 6 Dyniaddon deon dyly, - am ei ddwyn /Dolur cwyn a'u cyffry; /Gw_^r gwrddblant hydr foliant hy, /Gwy_^r f EGM I 28 11 /Ar ni wne_^l Ei gardawd. /Edifeiriawg da, Duw a'u cymerawd, /A dynion gwirion yn eu gwyrdawd. /Gwerin DB VI 35 30 wr arglwyddi clodfawr, /Arglwyddwalch ceinfawr a'u cynifia; /Argledr gweithfuddig, arglwydd gwynfydig, CBM IV 6 137 tau Cymru, cymrodial - cynnelw, /Neud Cynddelw a'u cynnal; /Can am daw anaw anwadal /Anhyed, cyfred, cy CBM IV 13 30 _"rnedd, te_"yrn udd - Prydain, /Pryder Lloegr a'u cythrudd, /A_^'i law, braw Brynaich gystudd, /Alun DB VI 35 11 a'u dyfu er eu difa; /Canawon Cymru, cuniaid a'u deffry, /Ceneddl a'u dyly nid ymdolia. /Ceinweilch c PM V 5 25 ig, /Dau ddragon yn yngres, /Dau dremud am dud a'u dodes: /Dwy fyddin orllin orllawes, /Dau de_"yrn der PM V 23 121 ar dyno - a bryn /Udd breiniawg bieufo. /Llew a'u dug, a'u dwg pan fynno, /I'r Trallwng, tri llu anosg PM V 27 20 hamwg) /A edau rhiau rhyddrwg, /Ac a fo da, ef a'u dwg. /Dug Ywain wynfain, ni wn ha_^n - a_^'i hoed, / PM V 23 121 - a bryn /Udd breiniawg bieufo. /Llew a'u dug, a'u dwg pan fynno, /I'r Trallwng, tri llu anosgo: /Llys GB II 26 174 o_"i, /Nid arhoynt-hwy neb namwyn Dewi, /Ac ef a'u dyddug oll heb eu colli /Yn un ysgubawr fawr a'r lla DB VI 35 10 oegrwys i gysgu lluddwyd o'i ddeutu, /Lluoedd a'u dyfu er eu difa; /Canawon Cymru, cuniaid a'u deffry, DB VI 35 12 ; /Canawon Cymru, cuniaid a'u deffry, /Ceneddl a'u dyly nid ymdolia. /Ceinweilch cyffredin, cynifiaid w PB VII 10 20 i gelwir), /Cymraisg wystlon a wystlir; /Cymry a'u dyry rhog dir. /Rhog dir y rhoddir, rhwyf gofynaig, DLlM II 18 43 oddes meirch re rewydd - a danaf: /Neud nad ef a'u dyrydd! /Mi ni'm dawr cyn de_^l dros elfydd /Llanw o MG VII 32 41 ebrwydd, wiw ebrannau. /Disgyn yn ffysg (seren a'u dysg, wir ei dysgau), /I'r ty_^ ydd a_^nt, heb ddo_^ CBM III 3 36 r eubryd eu bradawg fuchedd /A'u gweryd, ac Ef a'u gomedd. /Cedawl udd, Cadell etifedd, /Cadair co_^r y CBM III 24 123 r llary llaw hyged, gweled gwyddlen. /Gwyddlen a'u gortho, gorthaw tristlawn - wy_^r, /Gwyddlan a'u gwe MB I 3 106 ywysawg (deifniawg ddedwydd) /Brenhinedd Powys a'u Gwenhwysydd, /Gorau gwaith gwyniaith a_^'i gyweithy CBM III 24 124 u gortho, gorthaw tristlawn - wy_^r, /Gwyddlan a'u gwerchyr, gorchudd gwythlawn, /Gwyddfedd eu gwyddfa, CBM III 3 36 fanw eu rheuedd /Ar eubryd eu bradawg fuchedd /A'u gweryd, ac Ef a'u gomedd. /Cedawl udd, Cadell etife MG VII 32 50 arall troant yn gall, heb golledau, /Rhyddun' a'u gwlad, rhag twyll a brad y brenin gau; /Rhwystrwyd E GYC VII 41 25 tawn yn anghyfiawn, ddigrawn ddagrau; /I'r neb a'u gwne_^l, gormod ryfel ryfawr gamau, /Ni bydd un frai PM V 10 22 n cedyrn, cedwis mawrfryd - ne_^r /Nerth Cymru a'u gwryd; /Pan ddelid rhag Lloegr llugfryd, /Delis drai CBM III 10 76 Cynifiaid cynnygn ogyweg /Cyndrwynin, Cynddelw a'u hanrheg. /Awch rhoddaf arawd orawen - gyffes, /Awch LlLl II 16 49 lod gludaw, /Gw_^r rhag gwerin Dysiliaw. /Ysef a'u herly, arlwy garthan - ddyn, /Llywelyn gwawdwyn gwa CBM III 3 63 gor heb achor echwraint, /A'i balch offeiriad a'u hoffeiriaint /A'i pharawd offeren hoffaint; /Balch e PM V 5 28 de_"yrn derrwyn didorres - yn llid, /Llu daear a'u hoffes, /Un ar dir, ar dorfoedd 'n ei dres, /Yn Arfo DB VI 35 26 w eu mur, terfysg eu llafur, /Torfoedd disegur a'u hysiga; /Tey_"rnfab Gruffudd, te_"yrn ddadannudd, /T PM V 5 52 laeniaid bleidiau armes - cad, /Bleiddiau coed a'u llewes. /Cynna hwn, neus gwn nas gweles /Dyn ym myw D-5 VI 36 51 w rhag anhunedd. /Ef, a nef a llawr, W_^r mawr a'u medd, /Ef yn Un duhun, dianhyedd, /Ef gorau Rhiau rh DLlM II 18 6 /Diofryd Owain, dygn a waith /I unbyn Gwynedd a'u meddfaith. /Nid oedd w_^r dwy awr, dwy araith - wrth GRh II 29 4 addug /Mangre grawnfaeth, saeth seithug, /Main a'u nadd yn Hiraddug ES I 18 32 ylch gwrysgen. /Glyw parchfawr am eu Perchen, /A'u peirch Duw Dofydd uchben EGM I 27 55 gathlau, /Dyniaddon, dynion diamrau. /Gwae ef a'u peris, perygl fradau, /Pan wanpwyd Iesu yn Ei asau. CBM IV 4 198 ng nghladd a'i trychai, /Gwyddgwn coed: colled a'u porthai! /Gwyddwal Ddyfneual ddyfnasai - fy modd, /F LlN II 17 8 ill gwaedd awel goddiwes - llyfngwn, /Llywelyn a'u rhoddes. /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar PM V 6 23 can ryfygaid - ddyn, /Yn felyn, yn folaid: /Ef a'u rhydd yn rhwydd erfyniaid, /Ef rhy_"wr rhyweryd digr MeiG I 33 71 gyd. /Gwae a goddwy Duw trwy syberwyd, /Traha a'u syrth ym mhoen, ym mhell ddeincryd. /Gwae ni llafur GB II 26 204 d, /Ar bob sant gormant geugant goned, /A Dewi a'u treiddiwys tros tydwed - elfydd, /Ar saint sywedydd CBM III 3 94 anc ar Dduw, traethaf na ellir! /Trawd ar ddyn a'u tremyn trwy ddir /Periglus pellus pell ddygir: /Pall aur 83 BF VII 56 15 rai - bobl /O bobman a'i cyrchai, /Oedd dilyfn aur a dalai, /Oedd diludd budd myn y bai. /Myn y bai aer GG II 31 32 waywrudd gorfoledd, - y'm ce_^n, /A'm cynigiws aur a meirch hywedd. /Hil Cynan erwan erwydedd, /Hael i GG II 31 13 med, rhyfedd; /Chweched, amgaled amgeledd - am aur /A mireinwch byd a'i anrhydedd; /Seithfed, bwrw gw_^ MB I 4 21 y drugaredd o'm drygioni. /Cefais-i liaws awr aur a phali /Gan freuawl riau er eu hoffi, /Ac wedy dawn PM V 28 22 gad gannerth gyd gynnor, - cynran, /Cynrhaul aur a phorffor, /Ef oedd lew, llew llu angor, /Dyhedd te PM V 23 57 i feirdd, /Oedd fawrllwyth i'r ddaear, /Gwisgi aur ac arian, nis ca_^r, /Gwasgwynfeirch goseirch, gosa PM V 23 188 want /O borffor, o bryffwn fliant, /O bali ac aur ac ariant. /Dy emys gochwys gochanant - dy feirdd, / PM V 26 87 wyf fyned /Am radau, rhiau rhy-m-daered. /Ysym aur ac ariant, nid ffled, /Ac emys grawthfrys, grawnfyge PM V 24 41 glod, /A gwisgoedd a rhodd yn fyd fodawg, /Ac aur ac ariant wrth chwant chwannawg, /A meirch mai, mei PM V 12 45 rhan fawr. /Mawr de_"yrn cedyrn cydgyfrannu - aur /Ac ariant ym mhob tu, /Milwr milwyr gynyddu, /Mared PM V 1 159 dawl; /Na'm dod, udd mantoedd, ym mantawl - ag aur /Ac emys hyganawl! /Ti de_"yrn derrwyn buddugawl, /M PM V 8 16 och merierid. /Ac ystyr, brif unben, mor brid /Aur Afia os ef rhyerchid. /Nid ystyr llythwyr fy llethri PM V 23 102 i ariant gormant gorym ddrudran, /O'i alaf a'i aur a'i arian can. /Can edwyn ddychryn a ddechreuo - bla LlF1 II 4 41 er /Am 'yng nghymwyd yng Nghymer. /Cymerais ei aur a'i ariant - ataf /A'i ateb ardduniant; /Ni'm oes na D-1 I 1 25 maint achupwy. /Rhywisgwys llawr am ei fysawr aur amaerwy. /Bei na chaned ei dey_"rned anhyed rwy! /O' GYC VII 40 14 r, archer arch atreg - o nef! /(Pan ddoeth naf aur anrheg, /Gwnaeth Duw bob dwyfawl ofeg) /Y gwnaethpwy MG VII 32 47 ni ohiriant) ar heirdd liniau, /Swllt agorant, aur anrhegant a rhagorau: /Myrr ac ystor, ardduniant co PM V 26 94 ddoethed, /A'm rhoddes ryodres rifed /A drych aur ar drychan tudded. /Ef gorau rhiau rhyaned /Er Arthu DB VI 27 90 g hyfryd. /Ei deulu a delynt yng ngryd /Delwau aur ar eu cyfeiryd; /Ei wyrda oedd dda, oedd ddiwyd - po PM V 22 6 u tremynu tramwy - rhwng Lle_"yn, /Llewychedig aur ar fy nghyfrwy, /Ac eurawg Arfon ac Ardudwy, /Ardal GM I 9 20 hleddau, lluch ydd ardwy - glew, /Llewychedig aur ar fy nghylchwy. /Cyfun-westlawg dyfr, dydd neud gaw DB VI 30 85 ygollo arglwydd rwydd anrhydedd. /Ef a'm talai aur ar fy mysedd, /Nid ef a delid drwy dalarwedd; /A_^ D GM I 9 34 yf, lluch ei annwyd - yng nghad, /Llewychedig aur ar fy ysgwyd. /Lliaws a'm golwch ni'm gwelsant ermoe GM I 9 125 Dyraith Gwynedd gwyar iddaw. /Pan amwyth Owain aur athrefi Dinbych /Dydd yn ystrad, aesawr dreuliaw, /D GM I 12 21 echryni y tri ydd ym treulwyd. /Genilles gnaws aur, awr y'i ducpwyd, /Cw_^l oedd fy ngadu can ni adwyd. PhB VI 14 53 n a genid. /Ban ced, ban rhodded pan rhoddid - aur coeth, /Pan fai parabl ddoeth a ddywedid, /Pan fai a GYC VII 36 4 o_^r Aberffraw, /Aur dilyfn a delid o'i law, /Aur dalaith oedd deilwng iddaw, /Eurgyrn eurde_"yrn, ni' LlF1 II 3 8 Mhrydain) /Na daly nad elwyf Fechain /Er delw aur, deulu Owain. /Teulu Owain, lain llonyddwch - i'm ce PM V 22 31 ryd Garwy, /Caru bun weddaidd, luniaidd lywy, /Aur didawl meidrawl ei modrwy - a'i phall, /Ni phell tyn HF VII 22 10 Dilwfr, gw_^yth, gweithfuddig ddragon /Digrawn aur digrifwch dynion, /Diafrddwl yn aer yn Arfon - ddiwe DB VI 29 98 , /Gwyn Gwynedd. Gwae ni am Ruffudd! /Gruffudd aur digudd, ef dygnaf - ei gw_^yn /O genedl plant Addaf; GYC VII 36 3 llwynin /Am frenin, dderwin ddo_^r Aberffraw, /Aur dilyfn a delid o'i law, /Aur dalaith oedd deilwng i BF VII 53 27 oeraf cofion - fydd /Lladd Dafydd, llyw deon, /Aur diserch Rhydderch rhoddion, /Arfaeth Lly_^r, arf maw PM V 19 14 elyn! /Mechde_"yrn cedyrn, cadomyn - arfrudd, /Aur ddiludd, aer ddylyn. /Aml i'th gylch, galchdo_"ed gy LlG VII 26 7 Greddf ddileddf ddilesg wrth gymraw; /Gruffudd aur ddiludd, ddwylaw - egored, /Gwawr Maelawr drefred, g LlF1 II 3 29 /Gnawd i hael haeddu moliant. /Moliant a ddyly aur ddiludd roddiawg, /Hil Madawg, medel glyw, /Hael Mer OC II 14 16 _^'m llyw, lliw ton nawfed, /Hirlas ei arwydd, aur ei dudded. /A dyddwg o fragawd wirawd worgred /Ar ll DB VI 33 65 edd /Pei yn fyw y'i caffed. /Enwawg w_^r arwr, aur ei dudded, /Anwar ei alar a olo_"ed, /Enwir yw angau LlF2 VI 8 4 ddaw, ni ddamwain - gorofn, /Clau eofn golofn, aur ei goelfain. /Clud Gamlan, cynran o hil cynrain, /Ma GB II 26 186 ch llaw /A llu y byd i gyd a_^ chwi, /A'r fagl aur ei phen, ffo_"wch rhegddi /Fal rhag ta_^n, tost yd w GM I 11 72 draeth Edrywy adrywedd brain. /Erbynned erfai aur falchwawd Walchmai /Yn awr difai, yn urddedig, /Yn s CBM III 24 81 /Prydais i rwyf trais cyn traul athaw, /Athal aur fual a fu eiddiaw, /Ethiw hael hebof-i, athwyf hebdd CBM III 12 1 Iorferth aer gannerth, aur ganhorthwy - cyrdd, /Nid cerddawr nyw molwy, /Nid ca PM V 3 18 tir gadw terrwyn de_"yrn. /Te_"yrn ar gedyrn, aur gedawl - Ddafydd, /O ddefawd angerddawl; /Rhwym cynn BF VII 53 20 /(Eryr llym lluosydd) /Aros clybod dyfod dydd /Aur golofn ddiofn Ddafydd. /Cyn no lladd Dafydd (defawd CBM IV 16 191 ed, crefydd a'm rhoddwy! /Can gwledych Gwledig aur gylchwy /Cylch huan cynnan niw cannwy, /Cynheilwad c BF VII 56 10 ch ceinfalch! Cynhebyg - Drystan, /Aer gynwan, aur gynnyg, /Detholew glew, glod edmyg; /Doeth i lwyth H CBM III 3 65 arawd offeren hoffaint; /Balch ei bagl, bagwy aur hemiaint, /Balch ei llog rhag y llifeiriaint, /Annhe GM I 7 79 mawr ran gan deithi, /Arwystli arwystl rhad. /Aur hwysgynt w_^yr Bleddynt, bleiniad, /Aergorf torf, te CBM III 11 28 ydedd cyfartal, /Ermidedd terrwyn tey_"rnwal, /Aur hybarch, hebawg a bual. /Buant cyd yng ngryd, yng ng PM V 11 52 l, /Aerawd gwawd gwedi'i allael, /Aerdalmithr, aur hylithr hael. /Hael Arthur, modur, myd angudd, - am PM V 2 61 /Na orsaf arnaf er neb ynni. /Na'm arwerth er aur i arglwyddi - eraill, /Ni'm arwar arall er fy mherch CBM III 2 8 a chyrn amgen /A gwawd gwedi gwirawd gwin /Ac aur llathr yn llaw deon. /Deon unged yn ungoel, /Ys ber EGM I 26 30 ffawd rygnawd rin i genthi: /Gnawd oedd da_^l aur ma_^l er ei moli. /Ni ryfu ddognach i ryddogni - poe CBM III 20 47 d - orau, /Rhudd barau, rhodd barawd, /A da_^l aur ma_^l er molawd /Ac ni beirch pesgfeirch pasgnawd. / CBM III 15 7 hwn, /Honnaid fydd ei derfyn, /Lloegr a_^l am aur ma_^l melyn, /Er lleas Duw, ni llas dyn. /Dyniaddon PM V 11 12 rau hydrglau gleddyfal /Hyd Gaer a_^'i aer a'i aur ma_^l. /Molaf filioedd naf, nifer - eurde_"yrn, /Mur EG VI 18 91 ygrwys heb ddiwad; /Ysymy Rydderch, roddiad - aur melyn, /Molidor ym mhob gwlad, /A mawrdud olud olyga GRh II 28 50 gennyf arnaf, ernyw elyn - Lloegr, /Wallofiad aur melyn, /No'th fa_^r, fawredd ga_^r ganlyn, /Ba_^r sy PM V 8 27 on haelder gynhenid. /Llas Iorferth, aernerth, aur newid - a_^ cha_^r, /Och erddaw nid odid, /Mab Madaw GM I 6 12 sid ar na_^d (ar neb fwy gnawd) /Na mwy gronny aur nog erwaint flawd! /Ni rhydd rhwysg eryr hyd troed o LlF1 II 2 57 yfaf dy fedd, dy fodd a wnaf. /Eryfant anant o aur, o ariant; /I'th lys, les milcant, ydd a_^nt, ydd af D-2 I 2 30 fedd feddud, molud esmwyth; /Musig a ga_^n mal aur orian, ma_^n wahanwaith. /Gwaith rhaith rysedd, gw_^ PM V 28 5 /A gwedi Carno, caer nef. /Nef i'r gw_^r, arwr aur oseb - cerddau, /Ni ddug cardd ei wyneb, /Ni wn o wa PM V 2 33 sbi, /Gwallaw im anaw enw dy foli, /Gwallofiad aur rad, Rodri - esillydd, /A syll di fy mod-i i'm cuell PM V 13 31 galon, /Galofydd yn rhodwydd, /Gwoseb roddiad aur rhad rhwydd, /Gwy_^s eisiau aerglau arglwydd. /Ar dd PM V 19 24 /Dy law hir, neu chredir na chryn, /Yn rhoddi aur rhudd a melyn. /Dewr y'th wnaeth UnDuw yn undyn - ha PM V 26 41 wledd /A'i breiddiawr gorfawr gorhoffedd /A'i aur rhudd a'i fudd a'i feuedd /A'i emys hyweddfrys hywe PM V 26 84 ogeled! /Ei eirchion i eirchiaid ar lled, /A'i aur rhudd a'i fudd a'i fynwed, /A minnau, cyd mynnwyf fy PM V 2 38 /Gwynde_"yrn Prydain, prawf fy llochi /A_^'th aur rhudd a'th fudd a'th fynogi. /Gwynygawd dy glod hyno PM V 26 131 d - trychanwaith /Trychangwyth gyfarfod; /A'th aur rhudd diludd, difychod - i'th lys, /A'th emys amgyrf PM V 19 11 perthyn - ar bawb /O bobloedd dyffestin, /Mau aur rhudd i'm rhoddion yngly_^n, /Mi Lywarch, tithau Lyw PM V 27 6 g trymder trist gythrudd - dolur, /Dilys im ei aur rhudd, /Mab Duw nef, nodda fy udd, /Mab greddfawl gr PM V 16 15 nde_"yrn, heb ddatgudd; /Lloegr ormes, rhoddes aur rhudd; /Rhoddiad gra ddillad, Gruffudd. /Gruffudd gr PM V 1 41 a ddaw, a ddyfnad, /I anant ei eni bu mad, /Ei aur rhudd yn rhodd o'i geiniad /A'i emys a'i amryw ddill PM V 11 36 nad ydwyd, /Ethynt feirdd, er pan athwyd, /Heb aur seirch, heb feirch, heb fwyd. /Bwyd i gnud a drud a CBM IV 5 1 Owain arwyrain, aur wron - Cymry, /Cymre_"ydd orchorddion, /Mur meddgyrn CBM IV 9 186 dr orchwydd, ni orchudd tlysau /Nag ariant nag aur yn adnau, /Brwysg rwysg rwyf, brolwydd bro saithbau PM V 26 97 /Er Arthur, llary fodur lliwed. /Ef dihiddl ei aur yn arffed - ffrawdd feirdd /Fal ffrwyth coed llawn a PM V 5 5 bres, /Ardwyad gorwlad a gormes. /Arfle ysgwyd aur yn armes - cynnygn /Yng nghynnif rhyddodes /Ar ysgwy GM I 9 137 ei flodau. /Addwyn yfais-i fedd a'i fenestri o aur /Yn llys Owain hir hy_"wr ddlidau. /Dy-m-gwallofied BF VII 47 20 oedd, /Eryr tirfawr, arf torfoedd, /Aer ysgwn, aur ysgwyd oedd. /Oedd gleifruthr aruthr arf rhyfel, - o MG VII 33 37 Dy anian ddeall a ddeellych; /Gloywdegach no'r aur y'th wnaeth Eurych, /A'th luniawdd, creawdd (hawdd y aw 1 D-2 I 2 1 De_"ws Reen, ry-m-aw-i awen (amen, ffiad) /Ffynedig wawd, ffrwythlawn drae Awch 38 CBM IV 10 31 af - awch prifgerdd, /Awch prifglod a ddygaf, /Awch bardd, awch beirniad fyddaf, /Awch porth, perthyn y LlF1 II 2 61 yhedd, ni'th omeddaf. /Mi a fu_^m gennwch, can awch barnaf, /Ar dir Deheubarth, diau byrth naf. /Mi a f CBM IV 10 31 ifgerdd, /Awch prifglod a ddygaf, /Awch bardd, awch beirniad fyddaf, /Awch porth, perthyn yw ataf. /Ate LlF1 II 4 21 s wedi maon. /Maon Meirionnydd, mor ddihaidd - awch bod /Heb arfod, heb aerflaidd, /Ac awch byd byth ar CBM III 10 3 ffes, /Awch rhoddes awch Rheen /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd awch braint o Feigen CBM III 10 79 es, /Awch rhoddes awch Rheen, /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd, awch braint o Feige CBM III 10 3 rawen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd awch brain CBM III 10 79 awen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen, /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd, awch brai CBM III 10 80 awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd, awch braint o Feigen CBM III 10 4 awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd awch braint o Feigen. /Awch rhoddaf arawd, arofun - a wn CBM III 10 4 een /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd awch braint o Feigen. /Awch rhoddaf arawd, aro CBM III 10 80 een, /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd, awch braint o Feigen LlF1 II 4 23 aidd - awch bod /Heb arfod, heb aerflaidd, /Ac awch byd byth ar ddiwraidd /Mal y bydd beinw wedi baidd. CBM III 11 69 /Ail gormail, gormesgylch rhiain. /Gwrthodwch awch cam, cenheddloedd - Powys, /Peues cyrdd a chyhoedd, LlF1 II 3 54 wch cylch, calchdo_"ed - Owain, /Eirchion cain awch canrhed; /Erchwch i'm pair, can air, ced; /Archaf i PM V 1 90 /Rhag difai de_"yrn, difennwch! /Rhag Dafydd, awch cilydd, ciliwch! /Ef fawr llyw mawrllid Mallolwch. LlF1 II 3 53 wdd; /Na wrthod arnaf naf nawdd. /Nawdd Duw yn awch cylch, calchdo_"ed - Owain, /Eirchion cain awch can PM V 1 101 /Chwi i bant, difant dyfrydwch. /Ef aerdyrch: awch cyrch nis cyrchwch - hyd Frawd, /Chwi o'i ffawd yd CBM III 11 53 rddychwel. /Cynneddf iwch, Bowys, ban wnaeth - awch gorsaf, /Awch gorsedd na bai gaeth, /Glyw gwyrthfaw CBM III 11 54 nneddf iwch, Bowys, ban wnaeth - awch gorsaf, /Awch gorsedd na bai gaeth, /Glyw gwyrthfawr, gwrthodwch- EW VI 5 33 w mawr Mo_^n. /Monwysion maon, mawr cynneddf - awch llyw /A'wch llywiawdd rhag anneddf; /Modur pur parh CBM III 11 1 Cerddawr huenydd huanaw - awch mawl, /Cerdd heb dawl, heb dwyllaw, /Cerdd uchel, a CBM IV 10 13 iad, /Ar dy ddrysawr, gwawr gwenwlad. /Aswynaf awch nawdd, na chelwch - awch porth /Can perthyn atregw CBM IV 10 13 wr gwenwlad. /Aswynaf awch nawdd, na chelwch - awch porth /Can perthyn atregwch! /Gostegwyr llys, goste CBM IV 10 32 a ddygaf, /Awch bardd, awch beirniad fyddaf, /Awch porth, perthyn yw ataf. /Ateb a ganaf, arganwyf - f CBM IV 10 29 glew de_"yrn. /Tey_"rnweilch Prydain, prydaf - awch prifgerdd, /Awch prifglod a ddygaf, /Awch bardd, aw CBM IV 10 30 y_"rnweilch Prydain, prydaf - awch prifgerdd, /Awch prifglod a ddygaf, /Awch bardd, awch beirniad fydda CBM III 10 2 rhoddaf arawd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth aw CBM III 10 78 rhoddaf arawd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen, /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth aw CBM III 10 17 air a'i myn, /Fy marau, fy ma_^r a'm cychwyn. /Awch rhoddaf arawd, aer ddihafarch - wy_^r /Ni'm gwehyr CBM III 10 13 , gynreinion! /Gnawd i fardd fendigaw haelon. /Awch rhoddaf arawd, aerwosgryn - Bowys, /Argoedwys dwys CBM III 10 5 llawen, /Wrth awch bryd awch braint o Feigen. /Awch rhoddaf arawd, arofun - a wnaf /Arfogion cyd-ddyun CBM III 10 9 orun, /Yng ngwaedlan, yng ngwaedle gwyddgun. /Awch rhoddaf arawd, awch rhoddion - a'm ceidw, /Ced wall CBM III 10 1 Awch rhoddaf arawd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch CBM III 10 77 ygn ogyweg /Cyndrwynin, Cynddelw a'u hanrheg. /Awch rhoddaf arawd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch CBM III 10 2 Awch rhoddaf arawd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen /Wrth awch bodd awch bod yn llaw CBM III 10 78 hanrheg. /Awch rhoddaf arawd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen, /Wrth awch bodd awch bod yn lla CBM III 10 9 n, yng ngwaedle gwyddgun. /Awch rhoddaf arawd, awch rhoddion - a'm ceidw, /Ced wallaw cadfaon, /Bendith A'wch 1 EW VI 5 34 n. /Monwysion maon, mawr cynneddf - awch llyw /A'wch llywiawdd rhag anneddf; /Modur pur parha_"us ddedd awchlym 1 PB VII 8 2 Maredudd aestromrudd troch, /Pa_^r awchlym wychlith gwyach, /Eurwawr, llew yng ngawr, llafn awdl 6 CBM IV 8 8 rddiant foliant fal yd glywer, /Yn awen barawd awdl burwawd be_^r; /Yn annwfn, yn nwfn, yn nyfnder - yd LlF1 II 1 4 d. /Wrth ei fod im Rhwyf, a'm rhodded - awen, /Awdl deg dynghedfen, amgen ymgred. /Amgyrwyf garu canu c GM I 7 32 n. /Ac i Dduw o'i ddawn ydd archaf arch iawn, /Awdl ffrwythlawn ffrwyth gymwyn; /Cyfedmig geilig ga_^l GM I 9 8 gwellt didryf, dwfr neud iesin, /Gorddyar eaws awdl gynefin. /Gwylain yn gware ar wely lliant, /Lleithr GM I 9 22 westlawg dyfr, dydd neud gawy, /Cathl oar adar awdl osymwy. /Gorfynnig fy mhwyll ym mhell amgant heddiw CBM III 21 2 Dy-m-gwallofwy Duw diheuddawn - awen, /Awdl urdden amgen, amgall, ddigawn, /Yn ardduniaw gw_^r awdur 2 MG VII 32 10 ruddiau, /Cyfoethawg tlawd, a'n Tad a'n Brawd, awdur brodiau: /Iesu yw hwn a erbyniwn yn ben rhiau, /Is CBM III 21 4 awn, /Yn ardduniaw gw_^r gwrddfar eigiawn, /Yn awdur llafur lleferydd iawn /I ganu marwnad i Gadwallawn awdurdawd 1 CBM IV 9 1 A'm rhoddwy rhwyf nef rhwysg awdurdawd - cerdd /(Ni'm gwne_^l cardd o nebawd) /I foli awduriaeth 1 CBM IV 1 4 in, /Yn ail arwar mawr myn yd gyngain, /Yn ail awduriaeth, meddfaeth, madiain, /Yn ail awyddfalch, gwal awddl 1 D-2 I 2 3 awn draethawd, trybestawd haid /Herwydd urdden awddl Cyridfen, ogrfen amhad, /Amhad anaw, araith afrlla awel 7 CBM III 3 82 rdd newydd i'm rhebydd rygaint, /Cain awen gan awel bylgaint. /Pylgeinnau raddau a'm rhoddir, /Rhodd rw LlN II 17 7 s, /Gwyddant negyf gant neges, /Ni eill gwaedd awel goddiwes - llyfngwn, /Llywelyn a'u rhoddes. /O dyfy CBM III 5 98 edig glan rhag glas fordwy, /Neud llawen awen, awel neud mwy! /Neud llawer y'm llif-i lliw amaerwy - to GB II 26 2 A'm rhoddo Dofydd (dedwydd dewaint) /Awen gan awel pan dde_^l pylgaint, /Awydd boed cyfrwydd cyfraith DB VI 35 35 gwena; /Y gw_^r gwrdd uchel, a'r gwayw gwaed awel, /Pan e_^l yn rhyfel, nid ymgela. /Lleiddiad gad gy D-2 I 2 33 , rheg a archaf, rhwymaf iwrchen! /Rhuthr uthr awel rhynnawdd ufel rhyfel febyn; /Rhuddaur dyrllydd, rh CBM III 5 78 d af-i ar hirdwf ni da_^l hirdaith /I ar draed awel y drydewaith! /Ni thewais ermoed o'i moli mal drud, awen 24 D-2 I 2 1 De_"ws Reen, ry-m-aw-i awen (amen, ffiad) /Ffynedig wawd, ffrwythlawn draethawd CBM IV 2 30 idd arwar (arfollitor - gwe_^n), /Tey_"rngerdd awen amgen amgor: /Arwredd Gwynedd gweinidator, /Arwyrai MB I 4 23 i /Gan freuawl riau er eu hoffi, /Ac wedy dawn awen, amgen ynni, /Amdlawd fy nhafawd ar fy nhewi. /Mi, GM I 8 62 /Arddwyrews fy nhad ei fraisg frenhindad, /Ar awen amnad ei rad rhagfras; /Arddwyreaf innau fan, cynho LlF1 II 1 3 waredred. /Wrth ei fod im Rhwyf, a'm rhodded - awen, /Awdl deg dynghedfen, amgen ymgred. /Amgyrwyf garu CBM III 21 1 Dy-m-gwallofwy Duw diheuddawn - awen, /Awdl urdden amgen, amgall, ddigawn, /Yn ardduniaw CBM III 5 98 lluddedig glan rhag glas fordwy, /Neud llawen awen, awel neud mwy! /Neud llawer y'm llif-i lliw amaerw DB VI 25 4 wne_^l, radd uchel rwyf cyflychwin, /Cyflawn o awen awydd Fyrddin /I ganu moliant mal Aneirin - gynt /D CBM III 24 29 wyn wedi Arthen: /Cyn canwyf o ddwfn, o ddofn awen, /Awydd neud aflwydd, neud aflawen! /Neud aflawen w CBM IV 8 8 irper, /Yn urddiant foliant fal yd glywer, /Yn awen barawd awdl burwawd be_^r; /Yn annwfn, yn nwfn, yn ES I 16 8 arddair wedi Myrddin, /Llethrid a berid o bair awen. /Barochel uchel uch engylion, /Bardd fyddaf i Dduw PM V 10 1 Duw Ddofydd dy-m-rhydd rheiddun awen - be_^r /Fal o bair Cyridfen, /Arwar udd gwrddfar, CBM IV 5 24 cleddyfal; /Nid cardd, nid cerdd anwadal /Cain awen canawon Ia_^l. /Canaon ceidrion, cadr yd folir - gl PM V 25 1 Cyfarchaf i'm Rhe_^n cyfarchfawr awen, /Cyfrau Cyridfen, rwyf barddoni, /Yn null Taliesin PM V 23 6 t fab Mair a'm pair o'm pedwar - defnydd /Dofn awen ddiarchar. /Crist fab Duw dy-m-rhydd arllafar /I fo CBM IV 1 6 , /Yn ail awyddfalch, gwalch goradain, /Yn ail awen ddofn o ddwfn gofiain, /Yn ail arwraidd, gw_^r huad CBM III 3 82 aint: /Cerdd newydd i'm rhebydd rygaint, /Cain awen gan awel bylgaint. /Pylgeinnau raddau a'm rhoddir, GB II 26 2 A'm rhoddo Dofydd (dedwydd dewaint) /Awen gan awel pan dde_^l pylgaint, /Awydd boed cyfrwydd MB I 3 15 erawd! /Ni ddug neb ceiniad na_^g ohonawd. /Yn awen gyfrif cenif draethwawd /I ri a roai heb esgusawd. PhB VI 15 37 ear /Cyn anwar gyfar gyflafaredd, /Ni dderfydd awen i ar ddarwedd - traul /Tra fo lloer a haul ar eu rh GYC VII 40 49 /Gwae ddiflas a gasa eglwysau, /Gwae ni chred awen lle_^n a'i llyfrau, /Gwae ni chred bob peth o'r pre CBM III 13 1 Arddwyreaf ddraig o ddrudfaith - awen, /Llew llawen, llawr osbaith, /Llewenydd llu bedydd CBM IV 9 6 yfundawd. /Ail ddigabl barabl parhaawd, /Pe_^r awen, parha_"us hyd Frawd, /Ar lles llawr, llyw llafnawr CBM III 10 61 /Tarf rhag cad, rhag Cwcwllfyriawn. /Undegfed awen, undegfed - awydd /A weinydd fy nhynged /O'm gwawd awenydd 1 IRh VII 30 39 ran o'i ban ni'm bydd. /Gorffwyllaf, molaf mal awenydd /Gorffwyllawg enwawg ddeifniawg ddefnydd. /Gorph awn 6 GM I 7 109 th 'n ei ogawn. /Gwelais gynt, hwy cenynt `cwd awn?' /Rhag Madawg mechde_"yrn Lleisiawn. /Lliaws twr tw CBM IV 3 14 i feirdd proestlawn, /A ddyran atan, ataw ydd awn! /A fo balch ddulliaw o ddull cyfiawn, /A fo traetha CBM IV 1 31 in, /Celennig uddudd coludd celain. /Cyrdd ydd awn am ddawn, am ddadwyrain - glyw, /Cerddorion amryw am CBM III 24 138 peirllawn, /Cyrchwn hael Dinmael, Dinmawr nid awn! /Duw damnawdd eirioes einioes Einiawn /Mawrfab Edny OC II 15 4 : /Ffyrdd cyrdd cyfeddau dduun, /Pa ffordd ydd awn-ni o Ffordun? /Dos, was, yn ebrwydd heb roddi - gair CBM IV 3 41 nawn, /Meu nad [] gwaywddawn, /Trydar flawdd []awn, /Trylew [] de[ ], /Tryliw eu peleidr pan fo [], /Tr awr 21 CBM IV 1 64 dyrf dygen, gwelais ddyrain, /Gwelais ddyrawr awr, arwydd ddatsain; /Gwelais darf ar gyfarf, ar gyfani MB I 4 21 /Am y drugaredd o'm drygioni. /Cefais-i liaws awr aur a phali /Gan freuawl riau er eu hoffi, /Ac wedy LlF2 VI 8 14 ychrym, cadoedd achwrain, /Urddud ni blygud yn awr blygain. /Wrth ofwy arlwy, eurlain - tey_"rnedd, /Eu DB VI 32 5 /Yn unawr y llawr a'i llwng. /Llyngfawr daear awr derfyn, - a garaf, /A gerais ei chanlyn; /Neud eddwy GM I 11 73 in. /Erbynned erfai aur falchwawd Walchmai /Yn awr difai, yn urddedig, /Yn synnwyr, yn llwyr yn llunedi DLlM II 18 7 nbyn Gwynedd a'u meddfaith. /Nid oedd w_^r dwy awr, dwy araith - wrth neb, /Ni thorrid ei gyfraith. /Gw IRh VII 30 8 d fy nghyd-hoed ddydd: /Llofrudd fy neurudd yn awr echwydd. /Lleufer ebyr my_^r morfe_"ydd - dylan /Pan HOG II 7 8 hirwen, hwyrwan ogwydd, /Cyfeiliw gwen wawr yn awr echw_^ydd, /Claer wanllun, wenlleddf, wynlliw, cyw_^ CBM IV 4 146 wlydd wrth wlad gyfannedd, /Garw wrth arw wrth awr gyminedd, /Chweg wrth chweg wrth chweddl ei fawredd, MG VII 33 47 ll ddofych, /Nid unwaith na dwy dolurych - bob awr, /Namyn yn rhyfawr a rhy fynych. /[ ]A wneych o ddiw BF VII 44 4 yn trengi /Pob ddau, pobl ddygn eu colli, /Pob awr, poen dramawr, pob dri. /Oedd tringar ein ca_^r, cof MG VII 34 19 yfel - taer /Tor ddannedd rhwyf Babel, /Ni bu awr, rhag twyll cawr ce_^l, /Fwy ei hangen, Fihangel DB VI 29 34 yth yn lladd Llundain a'i thyrau, /Bu erwan yr awr y ciglau; /Bu oer im aros y chwedlau: /Na bu_^m farw ES I 24 21 ab Duw, dangos Ei fywyd. /Duw Sul (dwysaf cof) awr y cyfyd - haul, /Cyfodes o'i weryd. /Chweddl mawr a' EW VI 6 29 cadw fi i'th gysgawd. /O gysgawd tafawd, da yr awr - y medrais /Ymadrawdd o Dduw mawr: /Diwyn dy fa_^r, LlF2 VI 10 89 eirioled, /Er ei dwy garedd na'm digared: /Yr awr y safwyf, safed - i'm cymorth, /I'm dyddwyn i'r por HOG II 6 29 n orewyn wychr wrth drefydd, /Gyfliw ag arien, awr yd gynnydd. /Caraf y morfa ym Meirionnydd, /Men y'm MG VII 33 55 ad maith hyd na methlych. /[ ][ ]Disgwyliaw yr awr ydd elych - o'r cnawd: /Na fydd amharawd pan amhery GM I 12 21 ni y tri ydd ym treulwyd. /Genilles gnaws aur, awr y'i ducpwyd, /Cw_^l oedd fy ngadu can ni adwyd. /A a CBM III 3 61 radd a'i balchrodd tramaint, /A'i balchwawr yn awr yn newaint /A'i balchgor heb achor echwraint, /A'i b MG VII 34 17 , uthr bigawd, a_^'th big. /A_^'th big fawr yn awr yn y rhyfel - taer /Tor ddannedd rhwyf Babel, /Ni bu awrfedd 2 LlG VII 24 15 gwladlwydd glod adrysedd. /Ni newidaf naf un awrfedd - a_^ neb, /Anebrwydd dangnefedd! /Llyw ysy'm, y GB II 26 294 Mair, mam rhadlonedd, /A Mihangel mawr ym mhob awrfedd. /Dycheferfyddwn-ni lu am ei lariedd, /Dycheferf awydd 20 CBM III 10 61 rhag Cwcwllfyriawn. /Undegfed awen, undegfed - awydd /A weinydd fy nhynged /O'm gwawd ran, o'm ban, o'm CBM IV 18 76 d ef rhoddir nef i'r neb nyw cais; /Nid rhwy o awydd a weinyddais, /Nid rhwy o obrwy rhyobrynais. /Nid CBM IV 16 128 cwynfan, /Rhag twrf ta_^n taer ei naid, /Rhag awydd afrwydd nid afraid, /Rhag afrdwyth afrddwl gywydda GB II 26 3 dewaint) /Awen gan awel pan dde_^l pylgaint, /Awydd boed cyfrwydd cyfraith barddoni, /Cynnelw o Ddewi HOG II 7 6 fy ysgwydd - i drais; /Cerais ni gefais gyfai awydd, /Cegiden hirwen, hwyrwan ogwydd, /Cyfeiliw gwen w MeiG I 33 18 uffern, /Afflau dihedd dihun gymri. /Cymrodawg awydd cymradw ei fri /Cymrodedd pan fo pont Dewi. /Dwyre CBM III 14 25 feirch rhuddion rhad. /Rhad wallaw anaw yn oed awydd - cyrdd, /Cardd arnaw ni gyflwydd, /Pryder dragon CBM IV 17 85 th, /Gwrthwyneb a waith yw ei wneuthur; /Gwrth awydd dra gw_^ydd dra gwyliadur /Gwartherddydd elfydd dy BF VII 52 32 th adaw adar - ar gynrain /Fal cigfrain Owain, awydd ddaffar; /Gw_^r fal Cadwallawn, dawn diarchar, /Ll CBM IV 17 63 byd, /Ni rygolles nef ni fo ynfyd. /Ynfydrwydd awydd ewyg lafur - twn, /Anfedr y carwn bwn peniadur /He DB VI 25 4 l, radd uchel rwyf cyflychwin, /Cyflawn o awen awydd Fyrddin /I ganu moliant mal Aneirin - gynt /Dydd y DB VI 27 40 anrwydd - ym myd /Ni gaffai llew gryd greidiaw awydd, /Gwedi llawer gw_^r a gorw_^ydd - iddaw /A ddeuyn PB VII 13 20 fudd reg, /Hwyl diwyl dyfndref Saesneg, /Hael awydd hil Owain deg. /Oedd teg rwyf, rwysg Oliffer, /Oe CBM IV 4 69 d, am gerthrwydd, /Can ethyw llawr, llyw llawn awydd, /Llawch Gwyndyd, gwendud ehangrwydd; /Beirdd bor DB VI 27 17 aw liawsogrwydd: /Llywelyn, haelddyn hwylddawn awydd, /Llywiawdr gwynfydig, gwledig gwladlwydd. /Lladda CBM III 24 30 di Arthen: /Cyn canwyf o ddwfn, o ddofn awen, /Awydd neud aflwydd, neud aflawen! /Neud aflawen wyf, neu DB VI 27 42 r a gorw_^ydd - iddaw /A ddeuynt ataw wrth ei awydd. /Ni ri cedwesti, cad wastadrwydd, /'N ei raid a w DB VI 30 83 mirain orsedd, /Neu rygolles dyn dygnedd - ei awydd, /Ni rygollo arglwydd rwydd anrhydedd. /Ef a'm tal PM V 26 125 'th wayw rhudd yn rhyn ymwosod. /Dy arwydd ech awydd uchod, /Ys argrad i gad ei ganfod. /Canhorthwy gor D-5 VI 36 30 ddwy fron a fu ar fedd - ei Arglwydd /Na fyro awydd yn oferedd. /Ei gorff a eddyw (eiddun rhysedd) /I Awyddawg 1 BF VII 54 18 strad Tywi. /Owain fab Gruffudd, fudd fynogi, /Awyddawg farchawg, feirch ddigronni, /Eryr Ffraw, ni dda awyddfalch 2 CBM IV 1 5 Yn ail awduriaeth, meddfaeth, madiain, /Yn ail awyddfalch, gwalch goradain, /Yn ail awen ddofn o ddwfn BF VII 49 32 n, /Eryr cad, braisg borthiad brain, /Aerwalch awyddfalch Owain awyddfawr 2 CBM III 16 169 n, /Yn rhith blaidd, blaengar fu Owain. /Owain awyddfawr, argledr torf, twrf gawr, /Angerdd llawr llu g PB VII 4 28 /Rhwym Brynaich, branes terrwyn, /Rhwyf gawr, awyddfawr Owain awyr 5 PM V 6 51 , /Rhodri hael, a'i hafal ni wnaid /O ddwfr ac awyr ac enaid - a phridd, /A ffrawddus da_^n ni phaid LlF1 II 3 18 co. /O dywedais drwg o dramgwydd - synnwyr, /O awyr i'm hawydd, /Dywedaf, o'm diwydrwydd, /Ddifwyn ei f ES I 15 16 yfoethau fy rhe_^n nis rhydraeth - tafawd /Tan awyr 'n ei hiraeth. /Hir ydd wyf, rodd nwyf, yn alaeth, GYC VII 36 67 eiraw? /Poni welwch chwi'r haul yn hwylaw - 'r awyr? /Poni welwch chwi'r sy_^r wedi r'syrthiaw? /Pani CBM IV 8 44 ysgiad ffleimiad fflam gan ucher /Yn seithnaid awyr, yn seithwyr se_^r. /Pan aeth sarff cadlan Saint cl aw_^yr 3 MB I 5 1 Gwolychaf Re_^n, Rex aw_^yr, /Arglwydd a w_^yr fy mhryder. /Pryder pryderaf y LlF1 II 5 4 wyrthau golau gwelator - /Drychafael mo_^r hyd aw_^yr. /Morudd, meidrawl ei ddefawd /O blegid Duw, a'i ES I 16 30 /Nid ymdau Gwynedd am ei gwynfan: /Neud amdwll aw_^yr, neud hwyr hinon. /Gallaf y'th garaf i'th gaer ur awyriawl 1 ES I 22 21 Meidriad medrwyd ddywaddawl. /Y Gw_^r a orau awyriawl - ednaint /Ac adnau daearawl, /Erglyw fi, Arglw Ba 5 GYC VII 42 36 ynhenna. /Ystyried tra fo, rhag poenau agro, /Ba beth a geiso, beth a gasa. /Ceised pob dedwydd y wle GM I 9 100 n hywydd hawdd y treiddiais /[ ] Cheredig bybl ba hyd dulliais? /[ ] Owain a unis fy mryd /[ ]ew hydr h BF VII 50 15 gud, gloywddrud glewaf, /Gw_'reiddlyw nid byw: ba wnaf - o'i golled, /Gw_'reiddlew hyged, roddged rwydd PB VII 6 11 rglwydd collasant, /Dwys i'm bryd (beirdd byd, ba wna_^nt?) /Disgyr gwy_^r am eu gwarant. /Gwarant Gymr BF VII 49 20 w lew o lin Gadwallawn, /Glyw lyw gan nid byw, ba wnawn? /Na_^g a wnaeth angau anghyffred - afael /Am Babel 1 MG VII 34 18 yn awr yn y rhyfel - taer /Tor ddannedd rhwyf Babel, /Ni bu awr, rhag twyll cawr ce_^l, /Fwy ei hangen babir 3 CBM III 3 89 rhag Elfed enwir, /Berth ei llog wrth ei lleu babir, /Berth ei chlas a'i chyrn glas gloywhir. /Berth r CBM IV 6 161 f gyfor a geffir, - ei fudd /A'i feddgyrn wrth babir. /Gwry_^s hwylfrys haelfron a honnir, /Gwy_^r gwas OC II 14 140 'm cydroddir, /Gwrdd-dan gloyw golau, gwrddlew babir. /Menestr, gwelud-di w_^yth gwaith Llidwm dir; /Y bachau 1 EG VI 18 48 yn torf anghyngain, /Biau'r gwy_^r a_^'u gorau bachau bychain, /Priodawr mwynglawr Mo_^n glod ysgain, / bad 1 GM I 8 16 . /Cad argrad arall, cad gawad guall, /Cad mal bad aball a phellt ar rudd, /Cad a_^ chedwyr Lloegr, a badreuau 1 GYC VII 40 55 ulon o'i annoniau, /Gwae ddiog ni ddywaid fawr badreuau, /Gwae gybydd a gabler bob amserau, /Gwae lwth baedd 1 CBM IV 5 86 er, aerllew, aerllid - ufeliar, /Aerbair ba_^r baedd erfid, /Llyw glyw glewdraws yng ngofid, /Llew torf baent 1 PM V 4 3 /Ampryfflau doniau dyniaddon. /Amryw fryd, cy-baent frodorion, /Fu Ca_"in ac Afael wirion. /Ni bu bryd bagl 1 CBM III 3 65 iaint /A'i pharawd offeren hoffaint; /Balch ei bagl, bagwy aur hemiaint, /Balch ei llog rhag y llifeiri bagwy 1 CBM III 3 65 /A'i pharawd offeren hoffaint; /Balch ei bagl, bagwy aur hemiaint, /Balch ei llog rhag y llifeiriaint, bangaw 1 PM V 26 33 canaon calledd; /Gnawd eryr ebyr abar - gwedd bangaw /Yn bencnud wy gyfedd, /A chigfrain cyfwyrain cig Bangawr 1 CBM IV 14 12 fed cyntefin, /Barddai ceir, beiddiai byddin, /Bangawr cyw, llyw lledfegin. /Lledfegin eisin asgellwry Bangeibr 3 LlF1 II 1 80 o_^r, /Ni chablaf fy naf yn ei achor - faran. /Bangeibr gadw Gadfan fegis Bangor, /Ei chreiriau banglau GB II 26 91 um le a'i mynwent i luosydd; /A Bangor esgor a bangeibr Henllan /Ysydd i'r clodfan, i'r clyd ei wy_^dd; GB II 26 89 , /Lle mae morach a mawr grefydd; /A Dewi biau bangeibr ysydd /Meiddrum le a'i mynwent i luosydd; /A Ba banglau 1 LlF1 II 1 81 ngeibr gadw Gadfan fegis Bangor, /Ei chreiriau banglau ban glywitor, /Ei cherdd, ei chynrain, ei main m bangor 4 D-1 I 1 38 milcant, /Llugyrn dewdor, lluoedd angor, gw_^r bangor braint, /Prydus berchen, priodawr ben, pen pob cy LlF1 II 1 80 ei achor - faran. /Bangeibr gadw Gadfan fegis Bangor, /Ei chreiriau banglau ban glywitor, /Ei cherdd, GB II 26 91 r ysydd /Meiddrum le a'i mynwent i luosydd; /A Bangor esgor a bangeibr Henllan /Ysydd i'r clodfan, i'r CBM III 16 101 rddwawr a_^ gwrthwan /A_^ gwrddwayw yn angen, /Bangor torf taerlew, llew llawen, /Blaengar glew gletyua Bangu 1 GB II 26 57 I Lasgwm, nid oedd drwm dri urddasawg; /Edewid Bangu gu, gadwynawg /A'r ddau eraill fraisg i Frycheinia bai 24 BF VII 56 17 r a dalai, /Oedd diludd budd myn y bai. /Myn y bai aerfab Iorferth - yn rhyfel, /Cyn rhyfawr ddrygyrfer CBM III 26 124 yd a wn. /Nid oedd nawd nebawd na byddwn /Yn y bai am feirch mai meinddwn, /Nid oedd ni gaffwn o'r a ga PM V 10 36 ud Emrais, /O bob tir treth a'th welais, /Ac o bai ameth, treth trais. /Treisiau ardalau, ardwy trin, - CBM IV 15 1 Cyn ni bai amod dyfod - i'm herbyn /A Duw gwyn yn gwybod, /Oedd HOG II 11 5 , /Gan hun arlluddiaw, hoen arlluddias. /Ac im bai arwydd er yn was - edmyg: /Ei lliw oedd debyg gwenyg PB VII 18 21 Gwalch ceneddlfalch cynnaddlfa. /Cynnaddl, lle bai beilch ddoethon /Yn ymarfoll, mawrweilch trin, /Ei l CBM III 25 20 Adladd Rhirid, rhwyf anaw, /A byth nis beiddai bai byw CBM IV 4 62 , /Gwedi gw_^r, arwr ar orwydd, /Aer orug orau bai canmlwydd, /Ni thwyll pwyll pellfod heb arglwydd, /N GM I 14 13 ro ddifro ddifrad weddi, /Diwraidd a newid 'ny bai chwant a llid, /Difanw present ddlid preswyl gyni, / CBM III 24 150 yng nghyfoeth iawn /Ni'm llafarai-i neb na'm bai ddigawn, /Ni'm diddolai-i lary o lawer dawn, /Ni'm g PhB VI 14 27 ddadenid /Pencerdd o ddigerdd ni ddigonid; /A bai ef gennyf-i yd gynnelwid /Adfyddaf nad arnaf yd orfy LlN II 17 2 u melynddwn, archfain, cynghrwn, - ceirw, /Cyd bai ef, ni roddwn; /Bodd bryd ar ei hyd yw hwn, /Fal y'i CBM III 11 54 ys, ban wnaeth - awch gorsaf, /Awch gorsedd na bai gaeth, /Glyw gwyrthfawr, gwrthodwch-chwi etwaeth, /G PhB VI 14 25 ion Prydain /Nes gwayw yn adain nid atygid; /A bai Gwiawn o'i ddawn a ddadenid /Pencerdd o ddigerdd ni PM V 16 18 uffudd grym eurfudd ... addwyn, - llew /Yn lle bai gyfamwyn, /Unbyn ddeddf, unboen o'i ddwyn, /Enbyd y' D-5 VI 36 15 - pan aned /A ddoeth i wared i laweredd. /Cyn bai Mab i'n Tad, rhad rhwy danwedd, /I Re_^n a'r Ysbryd BF VII 56 16 dd dilyfn aur a dalai, /Oedd diludd budd myn y bai. /Myn y bai aerfab Iorferth - yn rhyfel, /Cyn rhyfaw PB VII 18 11 wgalch laes /Fu We_^n, wenwynig wrth Sais, /Un bai ni fynnai 'n ei foes, /Unben o unbyn Powys. /O Bowys IRh VII 31 2 Pei cawn o gyflwr gyfle brofi - rhin, /Cyd bai rho_^n fy nghrogi, /Fy neges oedd fynegi /Fy ngofeg, PB VII 11 16 n prain, prifglod; /Ni bu le ar lawr Dyfed /Ni bai sathr gan ei seithgad. /Cadrfab Owain, cadrfalch gwl CBM IV 12 9 d yn eu hoes /Gwendorf gwynde_"yrn Powys. /Ced bai tau, wledig, hyd wlad bo_^r - Efrawg, /Aerfarchawg, CBM IV 12 17 awr gochwys /Fal twrf toredwynt am brys. /Ced bai tau, wledig, wlad Run - Amhaelgwn, /Maelgyning abor DB VI 27 14 nbydrwydd. /Cam y gorug Duw o dybygrwydd, /Cyn bai trwch, na bai trychanmlwydd. /Cymyrres angau anghyfr DB VI 27 14 m y gorug Duw o dybygrwydd, /Cyn bai trwch, na bai trychanmlwydd. /Cymyrres angau anghyfrwydd - ataw /A baich 3 GYC VII 41 26 ryfawr gamau, /Ni bydd un fraich heb fwy no'i baich o bechodau. /Gwae hocedwr, gwae guhuddwr o'r gohod EGM I 29 11 ed tramgwydd /Buchedd anfedredd o ynfydrwydd. /Baich o bechodau, nid bychodrwydd, /Bychdid dall angall MB I 4 15 ei Rhi!), /Mair, mad ymborthes ei beichogi! /Baich rhygynullais o bechawd anofais, /Rhyddyergrynais o baid 3 LlF1 II 3 11 dd, /I'm cynnelw yd fyddwch: /Diriaid ni hawdd baid heddwch; /Dedwydd a ga_^r ddadolwch. /Caraf-i neir D-4 VI 20 32 loedd cyhoedd cydnaid, /A'i byll a'i bebyll ni baid. /Pebyll Llywelyn, llew cad, - a weled /Yn olau ar PM V 20 11 , /A_^'i fyrddoedd lluosawg, /Rhwyf bedydd ni baid yrhawg, /Rhwym Lloegr, lliwed trahaawg. /Traha yw i baidd 2 GM I 7 10 w ni hawdd wyf o'i fyned; /Ni'm bydd byw, ni'm baidd dyn dyhudded. /Dyhedd dy-m-goryw, diwedd arwydd yw LlF1 II 4 24 byd byth ar ddiwraidd /Mal y bydd beinw wedi baidd. /Wedi Cedifor cadfarchawg - a saif, /Sefid Duw ga Bai'i 2 PM V 5 56 rdd arnaw, udd Ffraw, ffrawdd oddiwes - clod, /Bai'i clywed oedd eres! /Mor wrawl ei hawl pan holes, /M PhB VI 14 21 gofeirdd yd gyferchid; /Ac am y gadair heddiw, bai'i haeddid - bodd saint, /Herwydd gwir a braint ydd y bair 16 CBM III 20 18 enwawg, enwair - anghynnwys, /Argoedwys Bowys bair, /A dyr ongyr, angerdd Wair, /Ac ni dyr ei dey_"rna ES I 16 8 fy marddair wedi Myrddin, /Llethrid a berid o bair awen. /Barochel uchel uch engylion, /Bardd fyddaf i CBM III 24 167 b ni'm deiring, /Llew llawr llid enwair, llydw bair berging, /Llwrw trylew llawr, llew llurig deiling. CBM IV 6 1 Cadair bair beryf, caniad Duw gennyf /Cadr ddeisyf heb ddisudd CBM IV 18 3 I foli fy Rhi rhwydd, rhadlawn, /Un Mab Mair a bair byrnhawn - a bore /Ac aberoedd ffrwythlawn, /A wnae CBM IV 4 223 feirddion /I foli teithi Tey_"rnon: /Gwladoedd bair, cadair cadfaon /Yn nherfysg yn nherfyn Saeson, /Yn LlG VII 28 19 awg, /Mawrddrud afael hael o hil Madawg; /Mawr bair cynghywair, cynfarchawg - yng nghad, /Mawreddus dy PM V 10 2 ofydd dy-m-rhydd rheiddun awen - be_^r /Fal o bair Cyridfen, /Arwar udd gwrddfar, gordden, /Eryr gwyth LlF1 II 1 176 yn ei wengan - gadair, /Yn ben ban llefair, yn bair eirian, /Cadwedig fy ngwawd i'w logawd lan: /Cedwid GYC VII 40 5 a chrefydd a chred. /Dyw Llun, naf gwiwlun ni bair gelu - lles, /Llys uffern ni orfu: /O'r dydd y code GB II 26 148 ir a_^ charreg. /Dothyw i Ddewi Deheubartheg - bair /I ddial fal diwair ddwyn ei wartheg; /Dothyw i Dde CBM III 3 199 /A gredws Duw, De_"ws Ddofydd, /Creded bawb i Bair lluosydd, /Lluosawg ei ddawn i ddedwydd; /Credaf dd CBM III 16 90 /Mawrdraws drais dra Lly_^r Henfelen, /Mawrbar bair o bedair echen; /Marchawg meirch cannwelw, mau genn D-1 I 1 22 uddig, id y gwystlwy! /I'th argyfair, arbennig bair o blant Nefwy, /Gorwyr Edwin, gwrawl frenin, dilyfn LlF2 VI 9 13 s y gyniar, /Chweg fwyta Efa bu afar. /Iolaf-i Bair o bured arwar /A beris amad ac adar, /Bwyf gwastad CBM III 16 73 a_^'i olwg /O olud ni roddwy, /Rhudd barau a bair yn adwy, /Rhudd bebyll, rhyn gestyll gystwy. /Rhudd bais 1 PM V 21 22 lwyddwas, aerglais - Lywelyn, /Lewenydd dwfn a bais, /Gwendud amrywdud Emrais, /Gwynedd adrysedd, i dra baisg 1 GM I 11 52 ag ei ddeon /Pan ortheol cad cedawl wron. /Ban baisg beri_"on a bwystgunion - coed /Cadr bonedd budd a baith 2 CBM IV 6 16 yngwyn gyfamwyn gyfamrudd - afrdwyth, /Gw_^yth baith bwyth bu eiddudd, /Gwych ydd aeth traws bennaeth t CBM III 13 29 rgun gedymdaith, /Dwrn dra dwrn, dra dengyn yd baith, /Dyrn he_"yrn, haearn ei dalaith. /Bre drydar arw baladr 10 GB II 25 47 en, wrdd luestu, /Am hyfryd, cymryd Cymru ben baladr, /Am Aber Taradr yn tremynu, /Am Byrth Ysgewin yn CBM III 29 24 wyl wanar /Yn y rhedai rhudd wyar, /Rhaeadr ar baladr ar ba_^r. /Oedd barawd cleddyf cleudaer - ym mar GYC VII 36 12 Cadwaladr, gwaesaf llif daradr, /Gwas rhudd ei baladr, balawg eurllaw: /Gwasgarawdd alaf, gwisgawdd bob CBM IV 11 4 gweilging gwaladr, /Pum dryll gwna_^i Byll o'i baladr. /Bedd Pyll pwyll enwir, enwawg - yn nhrydar, /Bu BF VII 46 20 iad, /Esgud wayw, waith Rho_^n Ofyniad, /Ysgwn baladr cadr, cadarn leiddiad. /Ysgafn oedd gennyf ysgara PB VII 16 21 , /Llew gwrthgloch, burgoch baladr. /Oedd briw baladr cadr catgwn, /Oedd brwysg ei rhwysg rhwyd gelyn, CBM IV 5 113 r Bowys. /Llas arglwydd Gwyddrun gwyrfriw - ei baladr, /Gwaladr cadr yn cadw rhiw, /Gwa_^n garthan, gyr CBM IV 5 105 ddiofn cad. /Llas mab gwyrengyn gwyrfriw - ei baladr, /Gw_^r oedd gadr i gadw rhiw, /Rhwyddfudd feiddi BF VII 54 29 ysgiad, rhoddiad rhudd a phali! /Gwaed raeadr baladr, o lin Beli, /Gwaywddur fal Arthur wrth Gaer Fen PB VII 16 20 brif enwawg brwydr, /Llew gwrthgloch, burgoch baladr. /Oedd briw baladr cadr catgwn, /Oedd brwysg ei balau 1 GYC VII 40 80 ddrwg a phob eiddorwg, /A phawb heb olwg ar ei balau, /A cherwyn boethdan ac ennaint brwmstan, /A llech balawg 1 GYC VII 36 12 r, gwaesaf llif daradr, /Gwas rhudd ei baladr, balawg eurllaw: /Gwasgarawdd alaf, gwisgawdd bob gaeaf / balch 57 LlG VII 24 114 nrhaith. /Telediw, gad gywiw gyfiaith, /Telaid balch a_^ bylchlafn eurwaith; /Taleithawg Mathrafal, mai CBM III 12 26 asnar. /Caswallawn eisior eisiau - ei ddifod, /Balch arfod, bwlch arfau; /O beleidr rheeidr rhuddgrau, PB VII 9 6 mru. /Cymru, Faredudd, cymer! /Cymraisg walch, balch benadur, /Draig unbyn, aerfyn arwr, /Drud llaw esg CBM III 20 16 garthan, /Aerfa fawr aerwawr eurwan, /Eurwalch balch, bolch ei darian. /Tarianawg enwawg, enwair - angh PM V 21 15 i feddwl, /A'i feddiant hyd Lundain, /Aerwalch balch, bolch ei laslain, /Eryr, arf prifwyr Prydain. /Pr CBM III 19 16 mnwyd, /Yn wawr glyw glew, diarswyd, /Yn walch balch bolch ei ysgwyd. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd - PB VII 20 3 wrthod - galon /Wyf, galar anorfod, /Aerwalch balch, bolchgledd arfod, /Eurwawr hoeddl ddirfawr ddarfo GYC VII 36 98 yrn, he_"yrn he_"id o'i law, /Pen tey_"rnwalch balch, bwlch edeifnaw, /Pen tey_"rnaidd, flaidd flaengar CBM III 14 31 - yn nhorf, /Yn nherfysg byddinawr, /Marchawg balch, bwlch ei aesawr, /Meirch anfonawg mynawg mawr. /M CBM III 12 55 lwyf, /Clodfan rwyf rhwyddged ferth, /Aerwalch balch, bwlch ei ddarmerth, /Arf tarf, torf angor, Iorfer CBM IV 4 140 ! /Gwrawl hawl, haelonaeth gorsedd, /Gwrfalch balch, bwlch ei ddifa_"edd, /Gw_^r efrais yn nhrais, yn CBM III 28 16 u, /Haeddad fleiniad, flaidd cadau, /Haelwalch balch bwlch ei eisiau. /Eisiau ysy fau, ysy fawrddrwg - CBM IV 5 120 ; /Oedd gw_^r gwrawl ei weithred, /Oedd gwalch balch bwlch ei golled. /Yn y llas Ardderch yn arddiffryd CBM IV 5 91 g - yn yng, /Hil Cyfyng cadfarchawg, /Gwrwalch balch, bwlch ei rodawg, /Gwrfaint gwrddfraint Garannawg. LlF1 II 4 27 awg - a saif, /Sefid Duw gan Fadawg. /Hirwalch balch, bwlch ei rodawg; /Hil Hoedlyw boed hirhoedlawg. / CBM IV 5 80 adofydd, /Eisiau glyw i'n byw a'n bydd, /Eisor balch, bwlch esillydd. /Esillydd Merwydd, mawr a letgynt CBM III 8 43 Gynwyd - Gadfor /Ein cyngor cynigiwyd, /Cedwyr balch bwlch eu hysgwyd, /Hyd y pasg y'n gwasgarwyd. /Nid CBM IV 7 10 iglus unben. /Unben dawn amgen ni ddiw, /Unbyn balch, bwlch ynn heddiw, /Rhuddai, pan lladdai rhag llew DB VI 26 24 enin Cymry! /Erwan yw inni, o mynny, /Aerwalch balch, bylchu fy ngwely: /Arwar Udd Cesar, o'm ceisy - a GM I 9 26 tu Efyrnwy. /Gorwyn blaen afall blodau fagwy, /Balch caen coed, bryd pawb parth yd garwy. /Caraf gaerwy GM I 9 136 u. /Addwyn gwellt didryf pan dyf diau, /Addwyn balch caen coed, cadr ei flodau. /Addwyn yfais-i fedd a' LlF2 VI 8 26 Rhyswr parch, perchen march archfain, /Rhysedd balch, cyflymwalch celain. /Rhwysg eurgor cyngor yn y cy CBM IV 5 58 /Cynran rhan gyfran, gyfrad wellyng - bardd, /Balch digardd, digyfyng, /Mor deg moli mor deilyng, /Mil MG VII 34 4 rff i'm dilyn, /Dod im nerth, can ys perthyn, /Balch dywysawg doniawg dyn. /Dyn can wyf o'th blwyf, ni PM V 1 172 /Boed tau, ben rhiau, bodd nefawl - Ddofydd, /Balch Ddafydd, dda fydawl: /Boed agored pyrth Pedr a Pha CBM IV 3 15 roestlawn, /A ddyran atan, ataw ydd awn! /A fo balch ddulliaw o ddull cyfiawn, /A fo traethadur, traeth CBM IV 4 73 rwydd, /Braw Brynaich, ysgwyd faich ysgwydd. /Balch edlid ysid, ys arwydd, /Ys ernyw, ys arnaf yd gw_^ CBM III 3 65 u hoffeiriaint /A'i pharawd offeren hoffaint; /Balch ei bagl, bagwy aur hemiaint, /Balch ei llog rhag y CBM III 6 1 Balch ei fugunawr ban lefawr - ei lef, /Pan ganer cyrn c GM I 11 49 erchawg. /Ban yd ran ei rad i rodolion - byd, /Balch ei fynwin, beilch ei faon. /Ban bref biw yn rhiw CBM IV 9 62 olch ei lafn o lafur ffosawd, /Bwlch ei gledd, balch ei gleddyfawd. /Cleddyfrudd gwrfudd, gw_^r a ddeff CBM III 3 66 hoffaint; /Balch ei bagl, bagwy aur hemiaint, /Balch ei llog rhag y llifeiriaint, /Annhebyg i'r blaid a CBM III 21 99 res, /Oedd bwlch ei ysgwyd, nid ysgoges, /Oedd balch ei ragor cyn no'i reges, /Clod iddaw! rhagddaw y CBM III 13 34 dyfnfaith, /Blawdd esgar, ysgor yn niffaith, /Balch eryr, baran Lly_^r Llediaith. /Brad eurgrwydr, gyn LlG VII 25 70 r a'i adawo! /Bolchlafn lud am dud a derfyno, /Balch eryr dewrwyr, dorf anosgo; /Beilch yw ei gadweilch OC II 14 23 r gwerthfawr, gwrdd ymwared. /Bugelydd Hafren, balch eu clywed /Bugunad cyrn medd mawr afneued. /Dywall DB VI 25 21 in, /Oedd brwysg rhwysg rhag y godorin, /Oedd balch gwalch golchiad ei la_"in, /Oedd beilch gweilch gw GYC VII 41 28 /Gwae hocedwr, gwae guhuddwr o'r gohodau, /A'r balch gyfedd herwydd trosedd trysor obrau, /Pan wir farn LlF1 II 2 13 d: /Hawdd ei fyd ei bryd a bryderaf, /Hawdd bo balch Gymro a gymrofaf, /Hawdd bwyf: heb fy rhwyf ni ryb GB II 26 87 dydd, /A Dewi Brefi ger y broydd, /A Dewi biau balch Langyfelach, /Lle mae morach a mawr grefydd; /A De PB VII 17 12 es; /Rhagor glod, rhugl y'i cedwis, /Rhag bron balch naf y'i cafas. /Can cafas cyfedd dichwant /Gan fab PB VII 20 21 Gw_^r coeth, gweryd doeth dethol. /Neud dethol Balch nef, neud aeth - Blegywryd /O'i gywraint wasanaeth CBM IV 6 11 dd /O'i hyngder ehangdud Faredudd: /Pan wnaeth balch odrudd bylchu Fflemisiaid, /Ffleimiaid graid gryd CBM IV 5 112 ynnwys, /Gw_^r yn gware a_^ Lloegrwys, /Gwalch balch oedd bwlch ar Bowys. /Llas arglwydd Gwyddrun gwyrf CBM III 3 63 ewaint /A'i balchgor heb achor echwraint, /A'i balch offeiriad a'u hoffeiriaint /A'i pharawd offeren ho CBM III 16 97 brysiws bwyd branes /Uch Cawres, caer amgen, /Balch ongyr, angerdd Urfo_"en, /Ball ar lyw am lannau Ha LlLl II 16 4 aen) /Pa was a wisg y lasgaen? /Pa walch yw y balch o'r blaen? /Lleisiawn wyrennig o rannedd - deall, OC II 14 131 yrwayw gwry_^s gochwys yn rhaid /O gyrn buelyn balch oreuraid. /Er gobryn gobrwy gwerth eu henaid. /O'r GM I 8 53 in iaith wy faith foli. /Arddwyreaf hael o hil balch Rhun, /O Faelgwn Gwynedd, gwinfaeth reiddun, /O Ga PB VII 8 13 yn eirf, /Balchglod ag arfod ac arf. /Arfrudd balch tey_"rnwalch teg, /Eurfro gadw gadarn dinag; /Arme BF VII 46 9 hendad. /Te_"yrn yn he_"yrn, yn hardd wisgad - balch, /Tey_"rnwalch yng nghalch ynghylch gorwlad, /Arwy PB VII 1 19 /Angerdd feibion Beli, /Mwynfawr weilch beilch balch westi /Mo_^n, eryron Eryri. /Eryr eurdreth my_^r, CBM III 17 19 ry (llachar - ei derfysg /Ar derfyn ei esgar) /Balch y daw yn llaw lluchfar, /Meddw ei thorf, medd ei EW VI 6 4 lchlafn lud am dud, am dir, /Beilch a'i geilw, balch y'i gelwir. /Rhy'i gelwir ar dir, ar deiror - Pryd BF VII 55 17 awr, /Ysgwn ysgwydawr, buddfawr beddyd; /Gw_^r balch yn eurgalch, aergwn waedlyd, /Gw_^r bwlch ei eurgl BF VII 52 28 bolch ei darian, daerfar - yng nghyni, /Gw_^r balch yn holi seri sathar; /Gw_^r beilch ei aerweilch ar PB VII 18 9 gweilch, /Oedd tew am lew glew, gwledd falch. /Balch yn ysgwyd loywgalch laes /Fu We_^n, wenwynig wrth balchaf 1 PM V 6 45 uriaid /Mal medru modrydaf ar haid! /Yn fwyaf, balchaf bwlch lifaid - lafnawr, /Yn wriawr orddyfnaid, / balchder 2 GYC VII 40 52 ni ddilyd pryd prif weddi_"au, /Gwae a wne_^l balchder ar arferau, /Gwae genfigennus rhag petrusau, /G GYC VII 38 38 oen, crinfrych, ysgeler, /Lle rhyfedd rhyfyg a balchder! /Na fid rhyfalch dyn i dan y se_^r, /Na fid un balchddawn 1 EW VI 1 15 , /Rhwysg mawrdon wrth garreg; /Gweilch beilch balchddawn rhwyddlawn reg, /Gwalch gw_'raidd, tey_"rnai balchddrud 1 PM V 28 19 dd, /Tey_"rnas oedd ei werth, /Ysgwyd eurglud, balchddrud, berth, /Ysgemydd, tewdor Iorferth. /Iorferth balchfre 1 GM I 9 55 ing ddadannudd, /Ac er bodd a'm dennairch o du balchfre Freiddin /Nid athechaf drin drwy ymgythrudd. /C Balchglod 1 PB VII 8 12 cad gynnwrf, /Bolchgledd yn newredd, yn eirf, /Balchglod ag arfod ac arf. /Arfrudd balch tey_"rnwalch t Balchgoeth 1 PB VII 9 28 ad er anfodd; /Bolchlafn yn aer daer, derydd, /Balchgoeth, fawrddoeth Faredudd balchgor 1 CBM III 3 62 ramaint, /A'i balchwawr yn awr yn newaint /A'i balchgor heb achor echwraint, /A'i balch offeiriad a'u h Balchgryg 1 PB VII 3 19 s, Rhos gaethiwed, /Rwyf llu tra fu ei fywyd, /Balchgryg barabl bolchgledd drud, /Ba_^r dwys anghynnwys balchlan 1 CBM III 3 57 iaint /Ei balchnawdd nog amrawdd amraint: /A'i balchlan i rwng ei balchnaint, /A'i balchwyr a'u balchwy balchliw 1 GM I 9 93 erchawg, bannawg bre_"yr. /Breuddwydiaw er bun balchliw arien ddos, /Ys odidawg nos neu ym hepgyr. /Haw balchlun 1 HOG II 10 2 f-i gaer falchwaith o'r Gyfylchi, /Yn y bylcha balchlun fy hun ynddi. /Enwawg drafferthawg a draidd idd balchlwys 1 CBM III 3 59 aint, /A'i balchwyr a'u balchwyr tesaint, /A'i balchlwys eglwys eglurfraint, /A'i balchradd a'i balchro balchnaint 1 CBM III 3 57 nog amrawdd amraint: /A'i balchlan i rwng ei balchnaint, /A'i balchwyr a'u balchwyr tesaint, /A'i bal balchnawdd 1 CBM III 3 56 trisaint, /Mwy ynddi gwesti gwesteifiaint /Ei balchnawdd nog amrawdd amraint: /A'i balchlan i rwng ei balchradd 1 CBM III 3 60 saint, /A'i balchlwys eglwys eglurfraint, /A'i balchradd a'i balchrodd tramaint, /A'i balchwawr yn awr balchrodd 1 CBM III 3 60 lchlwys eglwys eglurfraint, /A'i balchradd a'i balchrodd tramaint, /A'i balchwawr yn awr yn newaint /A' balchwawr 1 CBM III 3 61 t, /A'i balchradd a'i balchrodd tramaint, /A'i balchwawr yn awr yn newaint /A'i balchgor heb achor echw Balchwlad 1 PB VII 13 10 dewdwr aeth gw_^r, gwrdd lawhir - bolchlafn, /Balchwlad ddraig, bu cywir; /Maredudd, men na welir /Myg balchwyr 2 CBM III 3 58 aint: /A'i balchlan i rwng ei balchnaint, /A'i balchwyr a'u balchwyr tesaint, /A'i balchlwys eglwys egl CBM III 3 58 lchlan i rwng ei balchnaint, /A'i balchwyr a'u balchwyr tesaint, /A'i balchlwys eglwys eglurfraint, /A' Baldwin 1 PM V 25 23 n llysaidd Aber hydrfer Hoddni, /Yng Nghastell Baldwin, yng Ngheri - osgordd, /Yn Hawrffordd drefgordd balfau 1 GYC VII 40 45 a_^'r ffwrn dywyllwg, /A phawb a'i olwg ar ei balfau, /A phob rhyw hirddrwg a phob cyfri_"wg, /A phob bali 4 PM V 23 188 o bob chwant /O borffor, o bryffwn fliant, /O bali ac aur ac ariant. /Dy emys gochwys gochanant - dy f EGM I 26 19 wnad, mawr drueni. /Cannwyll Cadfan lan, o len bali, /Cannaid ei syniaid ger Dysynni; /Gwan wargan wyry GB II 26 157 u beirdd wy foli, /A lle_^n a llyfrau a'r llen bali. /Pan ddaeth o Ffrainc Ffranc o'i erchi /Iechyd rha PM V 1 43 o'i geiniad /A'i emys a'i amryw ddillad; /Ei bali porffor parth na_^d - a wyrthia /A'i werthfawr ysga ball 5 IRh VII 29 18 . /Morwyn a welais mor drybelid, /Mireingall o ball a bellglywid, /Mawreddus feinus fen yd fernid - cra LlF1 II 1 111 Dillwng ta_^n yman i mywn dillad. /Ef a warawd ball a gwall a gwad, /Bendigaw Gwynnyr a'i wy_^r a'i wla CBM III 16 98 , caer amgen, /Balch ongyr, angerdd Urfo_"en, /Ball ar lyw am lannau Hafren! /Braw rhag ei wriawr, gwr CBM III 16 134 au, ei arfau arfoloch, /Ei bebyll, ei byll, ei ball coch. /Cochwisg ei osgordd am byrth marmor - mawr, PM V 19 8 yn; /I'th ysgwyd tebygwyd, torf wy_^n, /Ysgwyd ball guall Guhelyn. /Gair fy ngair o'r pair yn perthyn - ballai 1 DB VI 31 21 on; /Naf ieuanc, cyn tranc traul eirchion /Ni ballai i bellenigion, /Ne_^r, muner mynych ei roddion, / ballo 1 MeiG I 30 40 y dim, a'm digaplo, /Cariad a'i bwylliad im ni ballo. /Ca_^r ein daddl dilys a'm dewiso, /Cerennydd Dof ban 57 CBM III 1 33 am byrth clodfan; /Cyfodwch, cenwch, cenyf o'm ban, /A mi, feirdd, i mewn a chwi allan LlF1 II 1 91 annwys rhad. /Coffa_"u Iesu ysy bwyllad - i'm ban /A moli Cadfan gan ei ganiad. /Molawd a ddyrllydd ce PM V 23 69 aig Prydain bedryfan, /Adod Lloegr lluosawg am ban, /Adaf hir yn herwydd Calan, /Adwedd tey_"rnedd, tir CBM III 10 38 elygordd pymhedran - o'm cerdd, /Ceritor yn eu ban, /Aerwyr gawr arfod fawr faran, /Arodiawn creulawn PB VII 5 12 w Dyfed, ged gydfaeth, /Aerddraig oedd ben aig ban aeth. /Ban aeth gwawr gwinfaeth, gwenwyn - a golled PB VII 11 9 war, drud, /Didwn ei air fal crair cred. /Cred ban aeth draig hydrffraeth, hy /Er goddau goddaith Benfr PB VII 5 13 d gydfaeth, /Aerddraig oedd ben aig ban aeth. /Ban aeth gwawr gwinfaeth, gwenwyn - a golled /A gollais CBM IV 17 113 wyll dywysogaeth, /Yn nyndid, ym mhryd, ym mru ban aeth, /Yn nolur, yng nghur, yng nghorffolaeth. /Cyny CBM III 14 36 ch cludfeirdd clodfan, /Pan fydd cyd cedwyr am ban. /Am bennaeth ydd y_^m, am bennaf - terrwyn /Tyrrant GM I 11 52 w rhag ei ddeon /Pan ortheol cad cedawl wron. /Ban baisg beri_"on a bwystgunion - coed /Cadr bonedd bu GYC VII 39 17 elystor, plaid ceinaid canon! /Nawdd Ieuan liw ban, ben diwydon, /A fendigawdd Crist croes arwyddon! /N GM I 13 10 dydd ar ne. /Gnaws edn adnabod bore, /Gnaws am ban benial ystre. /Gnawd o'm gwawd gwychran i falchlan f CBM III 9 12 lfan gawr, /Teulu Madawg mad anawr, /Mal teulu ban Benlli Gawr. /Godwrf a glywaf ar glawr llafur - rhai GM I 11 50 lion - byd, /Balch ei fynwin, beilch ei faon. /Ban bref biw yn rhiw rhag ei ddeon /Pan ortheol cad ceda CBM IV 2 22 dd gwrdd am alaf am Alun drefred, /Oedd gw_^r, ban brofed, cyfred cyfor, /Graid goluch dyluch dilochito PhB VI 14 53 cedyrn, /Rhag bron eurde_"yrn cyrn a genid. /Ban ced, ban rhodded pan rhoddid - aur coeth, /Pan fai p OC II 14 80 ni ddaw i mewn o'r medd gorau - oll /Gwirawd o ban, dy benfaddau!), /Ar llaw Foriddig, llochiad cerddau CBM IV 16 213 y_^r, dyddetgyr dylan, /Dychymer ufeliar ba_^r ban, /Dychrys gwry_^s gwres tandde allan. /Gwedi celenni GB II 26 59 ynawg /A'r ddau eraill fraisg i Frycheiniawg. /Ban dde_^l gofyn arnam-ni rhybyddwn ofnawg /Rhag gormes EGM I 27 99 sefwch yn eich swyddau! /Medr fy eiriawl Bawl ban dde_^l im angau, /Hael meidriawl ni'm deawl o'm Un d GB II 26 63 bresen breswyl fodawg. /Breiniawl fyth fyddaf ban ddelwyf - yno, /Ny bydd yn eu bro a bryderwyf. /Gwel CBM IV 13 21 thwy, myrdd ofwy Mo_^n. /Ym Mo_^n, ben-dragon, ban ddreigiau - Prydain, /Wyt prydfawr i'th arfau, /Cefa PM V 23 73 se_^r, ysef ei amcan: /Adnes i franes, i frain ban - ddychre, /Dychrain gwy_^r yng nghreulan; /Gwrdd y HOG II 8 4 _"eg; /A'm dewis synnwyr syniaw ar wreigiaidd /Ban ddywaid o fraidd weddaidd wofeg; /A'm dewis gydran, CBM III 8 41 awg march dyre, /Lliaws gwas ar hyd glasfre. /Ban ein dyfynnwyd i Gynwyd - Gadfor /Ein cyngor cynigiwy CBM III 1 20 g lyn erbyn eurban, /Eurgyrn buelin, bueilgyrn ban. /Eirioed y perthaist parth ag atan /Emys llaw llamh CBM III 11 49 /Ac yn o_^l diweddwyr dyfod. /Cynneddf i Bowys ban e_^l - ar dremyn /I derfyn diogel /Na bo tro tramwy DB VI 29 120 och-chwi oll, mi ni allaf /Ymguddiaw dan llaw, ban fo lleiaf. /Cyd ymguddio pawb, beth a gelaf? /Am far GYC VII 36 57 th drwy anrhaith draw, /Llawer llef druan, fal ban fu Gamlan, /Llawer deigr dros ran gwedi r'greiniaw; PM V 10 57 y_^r llewyr Lleisiawn. /Lleisiawn berchen ben, ban fu ystwng - draig, /A dragon yn echwng, /Hydr wnaeth ES I 18 11 ar gyman - llu, /Llary Ednyfed Fychan; /Oedd ban gawr am ben garthan /Pan gafas aerwas eurwan. /Erwan LlF1 II 1 81 adw Gadfan fegis Bangor, /Ei chreiriau banglau ban glywitor, /Ei cherdd, ei chynrain, ei main marmor, / CBM IV 6 259 an gymyrredd am heirdd /A glwysfeirdd uch glas ban; /Gnawd addon iddaw a rhuddaur o'i law /A rhuddfeir CBM III 6 1 Balch ei fugunawr ban lefawr - ei lef, /Pan ganer cyrn cydawr, /Corn Llywe CBM III 16 70 iddiad beirdd wantwy, /Rhuddbair ba_^r llachar ban lladdwy; /Rhuddbraff ei saffwy, ni syll a_^'i olwg / BF VII 52 15 , glod dderllydd aerllwybr Casnar, /Dewr a was ban llas, yn llasar - arfau, /Fal y llas Llachau is Lle GM I 7 105 thon waed ar estrawn. /Gwelais hael yn heiliaw ban llawn, /Yn meddu meddged Iorweirthiawn. /Gwelais weh LlF1 II 1 176 ra fo ef yn nef yn ei wengan - gadair, /Yn ben ban llefair, yn bair eirian, /Cadwedig fy ngwawd i'w log CBM III 5 100 y! /Neud llawer y'm llif-i lliw amaerwy - ton /Ban llewych ei bron ger ei breichrwy: /Golwg dof, dewis, PM V 20 21 Lloegr wales yn wores wa_^r. /Gwrhydri Benlli, ban llocher - ys gwlydd, /Ys gwledig cymynner, /Ys gwrdd CBM IV 16 157 awd /Cyn gwisgaw afarwy, /Afar mawr bron llawr ban llwythwy, /Mor fydd llwydd llonydd llawddadwy; /Mor IRh VII 30 38 en afallwydd - can. /Gorffowys a_^'m gran o'i ban ni'm bydd. /Gorffwyllaf, molaf mal awenydd /Gorffwy PhB VI 12 15 wr, borthiad - rhiallu, /Ni ellir ei ddiwad, /Ban oedd, lyw cyhoedd, lew cad, /Ym mhob rhiw rhyfel arn CBM III 10 63 wydd /A weinydd fy nhynged /O'm gwawd ran, o'm ban, o'm barddged, /O walch falch, o Weilchiawn giwed. / LlLl II 16 26 wg rhudd faran - aerfle /A'i haerflaidd gyr ei ban? /Pwy briw uch browysfarch can? /Pwy ei henw, hynod CBM III 17 10 w. /Gwirawd a ddygir o ddigawn - atan, /Gwin o ban, ran radlawn; /Yn llys lles glyw, llyw Lleisiawn, /Y LlG VII 27 21 fudd /A'i feddgyrn cyfyfed; /Arwydd teg am reg ban rifed /Gan saint braint Brenin Gogoned. /Ar ddehau M PhB VI 14 53 /Rhag bron eurde_"yrn cyrn a genid. /Ban ced, ban rhodded pan rhoddid - aur coeth, /Pan fai parabl ddo CBM IV 16 216 ennig, wedi Calan - berth /Pan borther glyw am ban, /Wedi serch a seirch, meirch meingan, /Emys llys ll CBM III 11 53 eth, na bo carddychwel. /Cynneddf iwch, Bowys, ban wnaeth - awch gorsaf, /Awch gorsedd na bai gaeth, /G CBM III 29 13 d oedd ei arfaeth, /Ei enw ei anaw rhywnaeth. /Ban wnaeth ei angerdd engyhynt - i'w glod, /A glyw Deifr LlG VII 25 74 af fy naf naws anghryno, /Ni bydd anghlodfan y ban y bo. /Gwiw yw clod hynod a honno - tafawd /I'r aer GM I 11 48 archawg, /Tra ym donnwy Duw dawn ardderchawg. /Ban yd ran ei rad i rodolion - byd, /Balch ei fynwin, be GB II 26 171 d ei erwi; /Ny allwys gwerin gwared iddi /Hyd ban y'i gwarawd gwirion Ddewi. /A'r adar anwar a'i arho GM I 9 109 odawg coed, cadr ei ethais. /Cyf-ym-golwch bun ban ym dennairch o bell, /Pwyllid erof ar ni lefais! /A CBM IV 17 4 pellir pwyllawr - o'n cynnen, /Dilen o bresen ban yn brysiawr. /Dau edrydd ysydd a synhwyriawr, /Dau e CBM IV 17 119 n ein Duw fry freenhiniaeth! /Breenhinedd Ben, ban yth aned, - Hael, /Bro oedd ysgafael, ys gofuned, /B banieri 1 EGM I 26 13 y dagrau, digrawn heli. /Ar helw bun araf, uch banieri, - ton /Tynhegl a gerddais-i, gorddwfr Dyfi. /Ce Banllef 1 GRh II 28 26 dd neb. /Neb ni orug Duw, wryd Benlli - Gawr, /Banllef beirdd i'th foli, /Trin elyn, tranc arglwyddi, / bannau 1 GYC VII 38 16 er, /A_^'r pumffrwd, pumffrwyth nid ofer, /A'u bannau am ben y nifer, /Ac annheilwng lu gan Lusiffer, / Bannawg 2 MB I 3 64 wir a_^ mil farchawg; /Clywyd ei gyma hyd dra Bannawg! /Brenin brwydr efnys gwry_^s gwellyniawg, /Pen GM I 9 92 awg ton tu Porth Wygyr, /Bid swysawg serchawg, bannawg bre_"yr. /Breuddwydiaw er bun balchliw arien ddo banned 1 HOG II 13 11 aifn /A gwaedliw ar giwed /A gwaedlen am ben a banned /A gwaedlan a gran yn greuled bannu 1 PM V 10 8 odrydaf, /Heb bant, moliant milioedd naf, /Heb bannu, gan y pennaf. /Pennaf udd, Gruffudd, graid eryr - bant 2 PM V 1 100 wch! /Ef i fryn, i freiniawg gyfrwch: /Chwi i bant, difant dyfrydwch. /Ef aerdyrch: awch cyrch nis cyr PM V 10 7 alaf, - gan ddraig, /O ddragon fodrydaf, /Heb bant, moliant milioedd naf, /Heb bannu, gan y pennaf. /P ba_^r 48 GM I 11 26 in. /Bid gymri fy ngnaws yng ngnawd feithrin - ba_^r /Ac i'm cyfaillt ca_^r, corf ffysgiolin, /Ac os mi BF VII 54 11 n gwnaeth Crist, croes oleuni, /Rhy drwm fu eu ba_^r am beri - lluoedd /I gynnal torfoedd terfyn Hoddni LlG VII 28 3 naf niferawg; /Henefydd dedwydd, odidawg - dy ba_^r, /Anesgor dy fa_^r, fur tormennawg. /Ys bydd it, a PB VII 10 13 igliaw, /Llew ehwybr, o lwybr dy law. /Llaw ar ba_^r anwar enwawg - Faredudd, /Draig rwyddfudd, ruddfoa PM V 28 31 dwyn cymrawd - draig /Drwy ganiad y Drindawd, /Ba_^r anwar llachar, llawch gwawd, /Llary llawffer, ffyr SB II 22 38 in o drychion camawn /Oedd cymaint un mestig. /Ba_^r anwar wanar wenwynig, /Bu estrawn i Ystrad Meurig. D-3 VI 19 13 hyson. /Pendefig, Gwledig gwlad gorchorddon - ba_^r, /Arglwydd trugar, gwa_^r, gwae dy alon! /Gwnaetho CBM IV 5 86 as Aser, aerllew, aerllid - ufeliar, /Aerbair ba_^r baedd erfid, /Llyw glyw glewdraws yng ngofid, /Lle CBM IV 16 213 inw lly_^r, dyddetgyr dylan, /Dychymer ufeliar ba_^r ban, /Dychrys gwry_^s gwres tandde allan. /Gwedi c DB VI 35 22 waisg wosgorddon bryd gryd grym Lleon, /Branar ba_^r beirddion yn Sacsonia; /Llawfaeth gaeth giwed, lla PB VII 10 5 llawg pa_^r drylliawg, drilliw. /Yn lliw gwyar ba_^r beirfeddu - Prydain, /Hil Owain, hawl fynnu, /Pob CBM IV 6 191 wir. /Trylwyn yw a'm glyw a'm glewhir, /Trydar ba_^r berchen a berchir, /Trydydd Hualawg, huelir - yn n GM I 8 43 Moelfre mil fanieri; /Ar lath lath lachar, ar ba_^r beri, /Ar ffwyr ffwyr ffyrfgawdd, ar fawdd foddi; CBM IV 3 32 /Crynai flaen bragad, brad gad greulawn, /Rhag ba_^r braisg wledig, fal brig briwgawn; /Crynai elorfeir PB VII 16 3 wg o'i nerthawg ne_^r; /A'i daryan a'i daerlew ba_^r /Bu briw ger bron ei eryr. /O'i eryr bu oer golled CBM III 26 5 fleiniad, flaidd nifer, /Aerfur fa_^r, aerbair ba_^r bynier, /Arfod fygyr a fagai haelder. /Digones pen PB VII 1 26 cyfrwysgar - gwersyll, /Rhwym pebyll, bumdryll ba_^r, /Cad aerflawdd, fo_^r-gymlawdd fa_^r, /Cadarn ddi PB VII 11 7 i gad, /Gwrddbrudd Faredudd, fur gryd, /Twn ei ba_^r, draig anwar, drud, /Didwn ei air fal crair cred. PB VII 3 20 ei fywyd, /Balchgryg barabl bolchgledd drud, /Ba_^r dwys anghynnwys yng nghad. /Cad gyrchiad, llafn dr CBM III 26 111 gerdd, /Pryderus y'i canwn, /Blaidd blaengar, ba_^r dyar dyrwn, /Beirdd ganllaw, bardd iddaw oeddwn! / CBM III 13 32 . /Bre drydar arwar anolaith, /Braw bronddor, ba_^r dyfnfor dyfnfaith, /Blawdd esgar, ysgor yn niffai PM V 5 47 n ef dygyfories, /Daucan wayw terrwyn torres - ba_^r dygrwn /Pan ysgwn esgores. /Cyn ysgar llew llachar CBM IV 5 67 yfarfod, /Gyfarfawg benadur, /Blaidd blaengawr ba_^r dyrawr dur, /Beirdd afael hardd Aearddur. /Haeddas CBM IV 16 41 afar, /Iolaf-i Dduw i ddifwyn Ei fa_^r. /Rhag ba_^r ein Peryf, Pen haelonaeth - dwfn, /Deifnawg fydd e CBM III 27 27 iniad, /Cyrchiad cad cyn echyng, /Cyrchws glyw ba_^r, glew bergyng, /Cyrch eofn yn ofn, yn yng. /Oedd d GM I 8 77 awr ar flawr flaidd ddas. /Abraidd im arwar ar ba_^r Golias, /Abrwysgl ei faran ar gan a glas. /Gloes e PB VII 13 25 /Yn ysgwyd dau hanner. /Oedd dau hanner be_^r, ba_^r gwythrudd - yn llaw, /Gw_^r fal llew digythrudd; / PhB VI 12 29 aith gynt. /Cyntaf achubaf Echel fraint - rhag ba_^r /Hil Casnar, cas wythaint, /Nawdd Duw mawr, deg wa LlF1 II 3 69 r; /A'm rhodd fawr fodd, na'm rhodd fa_^r. /Os ba_^r hir esgar hwyr esgor - a fyn /Hebawg bryn a brondd CBM III 16 70 ddbres cad, beiddiad beirdd wantwy, /Rhuddbair ba_^r llachar ban lladdwy; /Rhuddbraff ei saffwy, ni sy HF VII 22 4 irion, /Dewr Owain, deuruddliw ffion, /Durgoch ba_^r llachar, llawch deon. /Dinegyf neges rhodolion, /D PM V 17 43 f, llew tey_"rnas - wyd, /Ni odyn neb dy gas, /Ba_^r llychwr, gw_^r yn oed gwas, /Beirdd byd i'th gyd LlG VII 25 11 holed, /A thithau yn gwychaw pan goched - dy ba_^r, /Ni cha_^i dy esgar esgor lludded! /Ciliaw ni fyn CBM III 16 144 och bwlch ei la_"in o drin, o drydar, /Coch ei ba_^r o borffor. /Porthes gw_^r gwrddfalch yng nghynnor PM V 23 41 ch mawrdwrf toniar, /Oedd ongyr, oedd engyr eu ba_^r, /Oedd angudd gwodrudd gwaedryar, /Oedd engyrth ei CBM III 29 24 /Yn y rhedai rhudd wyar, /Rhaeadr ar baladr ar ba_^r. /Oedd barawd cleddyf cleudaer - ym marddrin, /Yn LlG VII 27 40 /Am yr ddwyn terrwyn, twrf ufel - am riw, /A'i ba_^r oedd gwaedliw fal gwaed Afel. /Och am rwyf aerglwy PM V 23 28 cyn llid gyfysgar, /Ysglyfion ysglyfynt llwrw ba_^r. /Oedd rhyn rhudd ebyr o'r gwy_^r gwa_^r, /Oedd rh CBM III 24 56 r - yn ing: /Gw_^r o Ddunoding, gw_^r, berging ba_^r! /Parawd o'i adaf, cyn no'i adaw, /Parau post enwa CBM IV 6 130 aslain /Ar glun a glywir ym Mhrydain. /Prydain ba_^r praff drydar dranial, /Prydyddion gadair gadr ynia PM V 17 7 Cyhyrddws a_^'m un ca_^r, /Pendragon, beri_"on ba_^r, /Pumwregys dewrwrys daear. /Dyorwyf hael rwyf hwy CBM III 24 105 /Erlynasant glod er bod yn ben, /Ergrynynt eu ba_^r seirff saffar sen, /Ergyrwaywawr trais, traws yng GRh II 28 52 ur melyn, /No'th fa_^r, fawredd ga_^r ganlyn, /Ba_^r sy ar ddaear o ddyn. /Dyn wyd galon rwyd, golau - LlG VII 24 47 olosgi, /Argae gryd greidiawl wrhydri. /Arwr ba_^r taerfar yn torri - cadau, /Cadarnfrwydr ystofi; /A CBM IV 5 128 nnorth; /Oedd anwas gas cad eorth, /Oedd anwar ba_^r yn ei borth. /Tra rhwy y'm gofwy gofal - gogyweg / BF VII 52 3 eth i'w carchar, /Yn y mae trallawd berwbarawd ba_^r, /Yn y mae perfedd dygnedd daear, /Yn y mae mawrwa GM I 8 22 rchws glyw Fflandrys, a fflemychws i eu bre /A ba_^r ynddaw yn ddiolo, /A lithws llwytgun ar ffun ffo, BF VII 52 17 is Llech Ysgar; /Esgudfab Gruffudd, barawdrudd ba_^r, /Ysgwn y drylliwyd ysgwyd esgar, /Ysgor dygyfor, bara 1 CBM IV 16 107 adfeilawg ydd adfeila - pawb /O'r pobloedd ni bara. /Peris Ef, Peryf nef, noddfa, /Pe_^r addawd, parad Baraban 1 GYC VII 43 40 g tragwres y ta_^n a gormod boethfan /A wnaeth Baraban i benydiaw, /Er cythruddiaw cnawd, er dial pecha barabl 6 CBM IV 18 84 tad /Erbarch o gyfarch, o gyfaenad: /Fy nigabl barabl a rybarad, /Fy ngherdd i'th gyrbwyll, Cannwyll ca SB II 22 8 arwnad i'm rhwyf o'm rhwylwaith, /Cwbl ddigabl barabl, be_^r araith. /Mur Gwyndyd mad, gwynfyd gwyniai PB VII 3 19 ethiwed, /Rwyf llu tra fu ei fywyd, /Balchgryg barabl bolchgledd drud, /Ba_^r dwys anghynnwys yng nghad PM V 23 99 _^r a byrth fy rhwyf ym mhob Calan, /Er digabl barabl gan bawb o'i fan, /Digrifwch elwch, elyf egwan, / CBM IV 9 5 , /Dibechdoeth cyfoeth cyfundawd. /Ail ddigabl barabl parhaawd, /Pe_^r awen, parha_"us hyd Frawd, /Ar GM I 8 64 /Arddwyreaf innau fan, cynhorawr ffosawd, /Ar barabl perwawd, ar draethawd dras, /A'm cyhudd am udd ia barablau 1 MG VII 32 20 ol gampau, /A darogan proffwydi gla_^n, glaer barablau. /I leferydd wrth fugelydd, gwylwyr ffaldau, /E baradwys 4 EGM I 27 84 gan Dduw fry, gwedi gwydiau, /Gorfod gorffowys baradwys bau /Myn na bydd dyn na hy_^n na iau, /Men nas CBM III 3 153 , /Llan Bengwern, bennaf daearen, /Llan Bowys, baradwys burwen, /Llan Gamarch, llaw barch i berchen. /P GM I 7 139 wg /I Fadawg fad gynnwys /Gan lain yng ngla_^n Baradwys, /Gan engylion gloywon glwys MeiG I 31 20 . /Rhaid i minnau le lwrw meddiant, /Parha_"us baradwys yw fy chwant. /O eiriol milioedd a milcant - o' baran 8 CBM IV 16 151 r, gwerthfawr gwrthfyniaid - rhag Brawd, /Rhag baran barn beirniaid; /Pan farner tri nifer trwy naid, / CBM III 16 140 or; /Coch arfau aerfan, cochliw ei luman /Rhag baran beirdd fangor, /Coch rhodawg pedrydawg pedror /I a CBM IV 4 243 /Ar greulif, ar greulyd feirwion, /Ar greulan baran beri_"on; /Ar greulen, ar greuled Arfon, /Creulanw CBM IV 9 125 tref - rif /Ar hugaint cyfaddef, /Budd barawd, baran gwynt hydref, /Bugail byd, biw gymryd gymref. /Cor CBM IV 4 173 anaw anewig - ei fynw, /Ei fyned a'm dirmig, /Baran llanw ger llynges gerrig, /Blaidd aerflawdd, amnaw CBM IV 5 131 'm gofwy gofal - gogyweg /Am fab teg Tudawal; /Baran llew, Lloegrwys ofal, /Lledfegin gwin gwyrdd fual. PhB VI 11 13 (ei farn a welo) /Cedifor, cadeiriawg athro. /Baran llew yn llurig eurdo, /Brenin feirdd breiniawl a g CBM III 13 34 /Blawdd esgar, ysgor yn niffaith, /Balch eryr, baran Lly_^r Llediaith. /Brad eurgrwydr, gynfrwydr gynfr Baranres 1 CBM III 16 105 yn harddwawd hyddestl, /Yn hywestl, yn hywen, /Baranres aerflaidd, aerfen ei - waedlafn /A'i waedlan dd barau 13 CBM III 16 73 , ni syll a_^'i olwg /O olud ni roddwy, /Rhudd barau a bair yn adwy, /Rhudd bebyll, rhyn gestyll gystwy DB VI 30 47 /Cawsant o'r bobloedd bawb a erchis. /Nid dodi barau a beris - arnaf, /Alaf a enwaf im a enwis. /Nid he LlF1 II 3 37 gion, /Yng Ngharneddau tau Teon. /Neud tau o'r barau a berydd - i'm plaid, /I'm plygu heb ddefnydd, /Ai CBM III 21 58 awn mawr, gwawr gwrhydri, /Gwryd gwy_^r dehau, barau beri; /Am Gadwaladr hael, hawdd ei foli /Pan foled LlF1 II 1 136 rfaeth ehelaeth, wrth ei holi, /Arfau o Ddeau, barau beri; /Arwyn ei drwydded cyn no'i drengi - ydoedd CBM III 16 133 rf drwylwyn wiw, /Ei darian dryliw, droch, /Ei barau, ei arfau arfoloch, /Ei bebyll, ei byll, ei ball c DB VI 29 13 dd ei ddoniau, /Doniawg fab Gruffudd, beirfudd barau; /Gwelsam-ni fab Hywel yn rhyfelau, /Cynan y'i gel LlG VII 24 143 go_^r, wrth gerddau; /Hylathr ei ysgwyd, esgud barau - gwrdd, /Hylym yn cyhwrdd cyhoedd waetffrau. /Hyl CBM IV 9 167 ysgwn, as gwn ys gorau, /I gymryd ein cyd cyn barau: /I gymod ein dyfod ein dau. /Dy foli, filwr, hyd LlG VII 24 10 wysg frwysg fraisg o fraint a dewredd, /Rhudd barau o beri cochwedd; /Rhyw iddaw diriaw eraill diredd, CBM III 20 46 un gyngreddf gynneddf, gynefawd - orau, /Rhudd barau, rhodd barawd, /A da_^l aur ma_^l er molawd /Ac ni CBM IV 1 52 welais beleidr gwy_^r am fagwyr fain, /Gwelais barau rhudd rhag rhuthr Owain; /Gwelais ar Saeson trychi GYC VII 40 36 aflawen yn ei enau. /Ydd oedd yn berwi (wb o'r barau!) /Saith canmil peiraid o eneidau, /A glaweir ac o barawd 12 CBM III 3 169 aer o bellglod addawd, /Caer barchus barha_"us barawd /A berid i bererindawd. /Peniadur cerygl, ceresyd CBM III 20 46 gynneddf, gynefawd - orau, /Rhudd barau, rhodd barawd, /A da_^l aur ma_^l er molawd /Ac ni beirch pesgf CBM IV 8 8 , /Yn urddiant foliant fal yd glywer, /Yn awen barawd awdl burwawd be_^r; /Yn annwfn, yn nwfn, yn nyfnd CBM IV 9 125 deg cantref - rif /Ar hugaint cyfaddef, /Budd barawd, baran gwynt hydref, /Bugail byd, biw gymryd gymr ES I 19 12 baid hir haelon yn ei orllwydd, /Ysbyddawd oes barawd barthlwydd. /Ys bwyf yn oed dyn dengmlwydd - ar h CBM IV 9 54 graid worgrawd, /Brisg rhisg rhau, rhiau rhad barawd, /Brwysg rwysg ran gyman gymhendawd, /Brwydr eurg CBM III 29 25 rhudd wyar, /Rhaeadr ar baladr ar ba_^r. /Oedd barawd cleddyf cleudaer - ym marddrin, /Yn nydd trin ger PB VII 10 7 - Prydain, /Hil Owain, hawl fynnu, /Pob gwlad barawd gad gyrchu /A ddifarn a_^'i gadarnllu. /Yn llu y' GYC VII 43 14 na bei undydd (Dofydd a'n daw!), /Dyddbrawd yn barawd i'n diburiaw /A'r gwaed yn gired ar ddydd y'i cro EGM I 28 31 , brad bredychawd. /Gweddi_"wn, gwylwn, byddwn barawd /Parth a_^'r Gw_^r arwr a'n rhywarawd. /Pan ddoe D-2 I 2 35 ydd, rhychlud clodrydd rihydd adden; /Rheufedd barawd, rhyn wyn wasgawd, tra gwawd wobryn; /Rhyhaedd i BF VII 45 26 th y'n tragwnaeth trengi - mur ciwdawd, /Traul barawd, trin beri, /Traws fa_^r, gwenwynwar: gwae ni! /T barawdrudd 1 BF VII 52 17 as Llachau is Llech Ysgar; /Esgudfab Gruffudd, barawdrudd ba_^r, /Ysgwn y drylliwyd ysgwyd esgar, /Ysgo barch 15 DB VI 29 105 gan gweled, ei dy_^ gwelaf, /Gradd berchen, ei barch amdanaf! /Hiraeth ysy i'm dwyn am a gwynaf, /Hir y CBM III 24 24 id uch gwid gwenen, /Gw_^r a'n cyd barchai o'i barch amgen, /Gwy_^r y buam gyd am ged ordden, /Nid y_^m LlLl II 16 43 gorfod dihafarch, /A'r gw_^r a'r gwy_^r am ei barch, /A'r gwayw a'r gwa_^n anghyfarch? /Ysef yw hwnnw CBM IV 17 1 Dengradd Ben Berchen, barch Briodawr, /Dengradd Dy wenwlad mor fad, mor fawr, OC II 14 28 or mynny hoedl hyd un flwyddyn /Na ddiddawl ei barch canyd perthyn. /A dyddwg i Ruffudd wayrudd elyn /G GB II 26 74 mhlwyf Llanddewi, lle a folwyf, /Yd gaffwyf-i barch cyn nis archwyf, /Ac o blaid Dofydd diheufardd wyf CBM III 3 229 roddion, /A folaf, a folant feirddon! /Caraf-i barch ei Harchddiagon, /Caradawg freinawg, fraisg roddio CBM IV 3 11 f canys dichawn. /A ddyly Cymru a'i cymer drwy barch /Fal y'i cymerth March gwedi Meirchiawn. /A ddyry PM V 16 8 gorffen, /Gwander coll aerner eurnen, /Gwendud barch, Gwyndyd berchen. /Perchen fo Gruffudd, parch west CBM III 3 154 an Bowys, baradwys burwen, /Llan Gamarch, llaw barch i berchen. /Perchen co_^r, cerdd wosgor wasgawd, / DB VI 33 20 ir. /Gruffudd arfau rhudd, rhydebygir, /Graid barch, i Lywarch fab Elidir, /Ys dinam a was, ys dir - e GYC VII 36 95 f'enaid heb fanag arnaw, /Pen a fu berchen ar barch naw - canwlad /A naw canwledd iddaw; /Pen te_"yrn, CBM III 10 19 yr gwahanarch, /Neu'm cynnwys draig Bowys drwy barch, /Neu'm harwar, neu'm ca_^r, neu'm cyfarch. /Cyfar PM V 24 64 , /Llywelyn, llary rwyf, Rywoniawg - berchen, /Barch wledig Hiraethawg, /A'th folaf, filwr pedrydawg, / EW VI 2 21 d glyw, tra fo byw, Bowys. /Powys nen berchen, barch woddef - esbyd, /Ys bo Duw gydag ef! /Rhwym cad yn barchaf 2 DB VI 34 7 ddelw a gynhaliaf, /Llywarch a berchis, mal yd barchaf, /Llywelyn urddyn, urddas hynaf, /Llawenydd Cymr OC II 14 142 welud-di w_^yth gwaith Llidwm dir; /Y gwy_^r a barchaf, wynt a berchir. /Menestr, gwelud di galchdo_"ed barchai 1 CBM III 24 24 'n cyd berchid uch gwid gwenen, /Gw_^r a'n cyd barchai o'i barch amgen, /Gwy_^r y buam gyd am ged ordde barchus 1 CBM III 3 169 rawd, /Caer bellglaer o bellglod addawd, /Caer barchus barha_"us barawd /A berid i bererindawd. /Peniad barchusaf 1 LlG VII 27 52 wn ydd ymdde_^l: /Erbynied arbennig angel, /Yn barchusaf naf ar nef ydd e_^l barchwyr 1 PM V 10 62 rallwng Llewelyn, llen brid - i'w berchen /A'i barchwyr yng ngofid, /Och ar ni llas yn llid, /I'th gar bardd 24 GM I 7 115 ys /Am udd glew a glywid, a Lloegrwys. /Lliaws bardd a borthid ar ei fwys /Ar ei fedd o felged gwlad A CBM IV 10 16 ! /Gostegwyr llys, gostegwch! /Gosteg, beirdd: bardd a glywch! /Aswynaf nawdd hawdd haelon - Deheubarth LlF1 II 1 153 llestri, /Namyn hawdd amrawdd yn ymroddi - a_^ bardd /A gwy_^r hardd heb gardd, heb galedi, /Ac eurgraw CBM IV 8 10 yn nyfnder - yd farn, /Nid beirdd a'i dadfarn, bardd a'i dadfer. /Yn nharf, yn nherfysg, yn ffysg ffyrf CBM III 29 9 eiddfar Bleddynt Fardd. /Bardd hardd ehelaeth, bardd a'i meithfaeth - medd /A meuedd marchogaeth, /Ei a PM V 19 34 A'th ogyfarchaf, naf ni edfyn - beirdd, /Megis bardd ar dremyn: /Hawl greddfawl, cedawl, cadedwyn, /Hae CBM IV 16 115 ffrwythau terra. /Terwynawl Iechydawl, iacha, /Bardd a'th iawl, a'th fawl, a'th fawrha! /Mawr ddefnydd CBM IV 10 31 awch prifgerdd, /Awch prifglod a ddygaf, /Awch bardd, awch beirniad fyddaf, /Awch porth, perthyn yw ata CBM IV 5 57 cynran. /Cynran rhan gyfran, gyfrad wellyng - bardd, /Balch digardd, digyfyng, /Mor deg moli mor deily CBM IV 2 53 bedeiriaith dwfn, o bedeiror; /A'th gyfarwyre bardd, bre fronddor, /(Cynddelw a'i cynnelw yn y cynnor) CBM IV 4 76 yd gw_^ydd; /Ysef wyf wedi rhwyf rhoddrwydd, /Bardd difro, dyfryd heb arglwydd. /Arglwydd glew, aerlle CBM IV 3 17 wn, /A fo traethadur, traethed ei ddawn; /A fo bardd digardd, o myn digawn, /Cer bron bro lydan gocha_^ PhB VI 12 27 pylliawg edfynt - Rhys /I rwng Rhos ac Epynt, /Bardd fu_^m it, trimud dremynt, /A chedymddaith ganwaith ES I 16 10 id o bair awen. /Barochel uchel uch engylion, /Bardd fyddaf i Dduw hyd tra fwyf ddyn. /Archaf nawdd Mab CBM III 12 14 rawr. /Bu gelyn Brynaich, branes - gyfwyrain, /Bardd goelfain, beirdd gyfles, /Bleiddgrwydr brwydr bryd EW VI 2 10 roddi nag. /Dinag Loegr arag, eryres - amwyn, /Bardd gyflwyn, beirdd gyfles; /Dyn a'i mawl, llwyr ganma CBM III 29 9 iwahardd, /Blaengar bleiddfar Bleddynt Fardd. /Bardd hardd ehelaeth, bardd a'i meithfaeth - medd /A meu CBM III 26 112 blaengar, ba_^r dyar dyrwn, /Beirdd ganllaw, bardd iddaw oeddwn! /I'm pwyllad am braffgad bryffwn /Pr PM V 11 50 wg ardderchawg arddyrchafael - beirdd, /Llawer bardd llawn afael, /Aerawd gwawd gwedi'i allael, /Aerdal CBM III 5 125 pan wyf, /O'm rhiau, o'm rhwyf rhygystlynir: /Bardd Llywelyn hael hud ym gelwir, /Geleurudd, gelyn i b GB II 26 6 maint. /Ni ddyly corn medd, ceinon meddwaint, /Bardd ni wypo hwn, hynny dygaint. /Nid ef y canaf can dd CBM IV 13 34 grau ei arfau, arfaidd erlyn - Lloegr, /Lliaws bardd o'i gylchyn, /Dawn fu pan ddyfu yn ddyn, /Dydd lla PM V 30 2 wyreaf ddraig, ddragon nen - Prydain, /Llawer bardd prydfawr yn ei ohen, /Ardwyad cancad cyn ced o'i b CBM IV 9 151 Mi Gynddelw a gynnelw gennwch. /Beirdd wogawn, bardd urddawn urddwch, /Urddawl cerdd can edifarwch! /A Barddai 1 CBM IV 14 11 awr cynghreffin - ar bryf /O bryfed cyntefin, /Barddai ceir, beiddiai byddin, /Bangawr cyw, llyw lledfe Barddair 3 CBM III 24 155 - werin /O ben Taliesin, barddrin beirddring, /Barddair o'm cyfair ni bydd cyfing /I'm cyfeddau brau, b CBM IV 9 48 iad cad, cyrchiad cyrchynawd, /Budd beirddion, barddair o'm tafawd. /Briwgoch brig ongyr, brithawd - br CBM III 18 14 . /Ysid im arglwydd argledr anaw - beirdd /A'm barddair yn eiddiaw, /A'm cariad cadarn arnaw, /A'm cer barddged 1 CBM III 10 63 einydd fy nhynged /O'm gwawd ran, o'm ban, o'm barddged, /O walch falch, o Weilchiawn giwed. /Deuddegfe barddglwm 1 CBM III 7 31 Can daerawd, darfu gydymdaith! /Oedd beirddgar barddglwm dilediaith, /Oedd cadarn angor dyfnfor diffai barddoni 5 CBM III 21 48 gorf, am gerdd westi, /Amsathr cyrdd a byrdd a barddoni; /Amser y'm cerid gan lyw Ceri, /Caradwy wledig GB II 26 3 dde_^l pylgaint, /Awydd boed cyfrwydd cyfraith barddoni, /Cynnelw o Ddewi ei ddeugymaint. /Ni ddyly cor LlF1 II 1 151 eisioes eisau ynddi, /Namyn heirdd a beirdd a barddoni, /Namyn hedd, a medd i mewn llestri, /Namyn haw HOG II 10 11 garwy, yn fwy no hi. /Pei chwaerei ei budd er barddoni, /Nebawd noswaith y byddwn nesaf iddi PM V 25 2 e_^n cyfarchfawr awen, /Cyfrau Cyridfen, rwyf barddoni, /Yn null Taliesin yn nillwng Elffin, /Yn nylle barddrin 4 PM V 25 4 n null Taliesin yn nillwng Elffin, /Yn nyllest barddrin beirdd fanieri. /Cymhwyllaf fy naf, Cymry fodry CBM III 24 154 lef cerdd Cynferching - werin /O ben Taliesin, barddrin beirddring, /Barddair o'm cyfair ni bydd cyfing CBM III 11 62 eddf a warawd i werin - Argoed /(Nid argel o'm barddrin) /Nas gofwy gorddwy na gorddin /Gofal ta_^l tel PM V 25 13 urin ar fynogi. /Yn llys Aberffraw yn llochi - barddrin, /Yn Nghaer fawr Fyrddin fyrddioedd beri, /Yng barddwawd 1 DB VI 35 2 nhafawd trwy nerth y Drindawd /Traethwawd o'm barddwawd mor ddibarha; /Treiswr a'i cymer, trosed Eliff barf 2 SB II 24 19 tra glyw, a llyw tra llyw, trillu rhagddaw, /A barf ar farf, ac Eingl ar darf godwrf giliaw, /A thref t CBM III 16 243 yn llydan drefred, /Yd wanai wanar, yd waned: /Barf ar farf, a'i arf yn greuled, /Ta_^l tra tha_^l, tra bargoch 1 EG VI 18 134 n nydd brwydr yn yd brofer, /Dunoding berging, bargoch, hydrfer, /Dinas draig urddas eurddawn haelder, barn 3 CBM IV 16 151 rthfawr gwrthfyniaid - rhag Brawd, /Rhag baran barn beirniaid; /Pan farner tri nifer trwy naid, /Bernid GYC VII 41 15 w, pa bryd y daw eu dwyn wyntau, /Ac nad gwell barn eurgledd cadarn arglwydd cadau /No'r dyn gwannaf a CBM IV 4 266 awd oesber, /Post esbyd oesbarth Eliffer. /As barn nwy dadfarn a'i dadfer - yn iawn /Na wnaeth crawn c barnaf 2 LlF1 II 2 61 , ni'th omeddaf. /Mi a fu_^m gennwch, can awch barnaf, /Ar dir Deheubarth, diau byrth naf. /Mi a fu_^m DB VI 34 15 o a allo hyn a allaf: /Dedfryd gw_^r gorau y'i barnaf, /Dadfrawd gwawd gwedi a ganaf. /Neud adwen, i'm barnant 1 GYC VII 41 17 ddlaf yn y daddlau. /Drudion fyddant, drwg y'u barnant am eu barnau /Heb ddim nefawl o rwyf bydawl byd barnau 1 GYC VII 41 17 lau. /Drudion fyddant, drwg y'u barnant am eu barnau /Heb ddim nefawl o rwyf bydawl byd gyfreithau. /C Barnawd 1 CBM IV 16 70 Erbyn Brawd, braw fydd brawdwriaeth - Dofydd, /Barnawd rhydd a rhygaeth; /Yr amser y ffrwyner pob ffrae barnu 1 EGM I 27 77 edi gwy_^d plegyd y plygeiniau, /Gwedi amdaeru barnu brodiau, /Gwedi hir erlid gobrid gobrau, /Gwedi gw Barochel 1 ES I 16 9 wedi Myrddin, /Llethrid a berid o bair awen. /Barochel uchel uch engylion, /Bardd fyddaf i Dduw hyd tr barth 10 GM I 9 98 wl fy march, mawr ys profais /Cyfrwng Penwaedd barth a Phorth Gemais. /Can haelon hywydd hawdd y treidd BF VII 46 25 ur, erthyst laddiad. /Ys bydd gwawd berthwawd barth ag atad, - Rys, /O'm tafawd ysbys oesbell gariad; CBM IV 2 49 Ni'm goludd golud golychator, /Ni'm gomedd o'i barth berthfeirch efrifed, /Beirniaid am regydd, beirdd PB VII 14 6 ig, mawr annosbarth - llys /Colli Rhys Rhystud barth, /Colled rhwy i'm rhwyf diwarth, /Coll mawr ar waw MB I 3 56 an gerddau cyhoedd oedd ardderchawg /O Ysgewin barth hyd borth Efrawg. /Dybu brenin Lloegr yn lluyddawg PB VII 14 9 /Coll mawr ar wawr llawr Llannarth. /Gwalch o barth Llannarth, llawagor - ysgwn, /Oedd Samswn, cystlwn CBM III 26 75 d - ar brain, /Ar breiddin y'i magwyd. /Ef o'i barth nid gwarth gwaredwyd /Gwawd folawd fal y derllyddw CBM III 1 10 arddlef is nef nid anghyfan, /Fy marddair i'th barth nid gwarth, nid gwan. /Taer am aer, am gaer, am ga GM I 11 69 warae orau dy orwyrain, /Dy orofn ar bawb hyd barth Rhufain. /Dy-s-gweddwn! Gwelsant ar gant celain /A GM I 7 14 r wawr waredred, /Rhwysg heb warth, rhwydd o'i barth ymborthed. /Rhy-dost fy mhenyd, rhy-drwm fy nhrist barthlwydd 1 ES I 19 12 r haelon yn ei orllwydd, /Ysbyddawd oes barawd barthlwydd. /Ys bwyf yn oed dyn dengmlwydd - ar hugain / barthred 3 GYC VII 42 2 Gogoned, breiniawl Ei weithred, /Ni cheid o'i barthred na ffled na phla. /Pei na wnelai fegis y'i har PM V 24 72 n ddewis fuchedd rinwedd rannawg /Yn rhan i'th barthred, rwyf ced caerawg, /Caffael trugaredd trugarawg CBM III 27 19 yn - i'm bryd /Er brawdfaeth Llywelyn; /Trwm a barthred yd berthyn /Y dug Duw dewis ar ddyn. /Dewisws f barthwyd 2 CBM IV 18 30 eud beirdd yr eglwys egluraf, /Neud eu porth a barthwyd ataf. /Neud hyfryd fy llwrw, lle a gyrchaf, /Ne CBM IV 4 117 /Y'm rhodded rhifed anrhyfedd, /I'm haelwyd yd barthwyd berthedd, /Berth wartheg, anrheg anrhydedd. /As barha_"us 1 CBM III 3 169 aer bellglaer o bellglod addawd, /Caer barchus barha_"us barawd /A berid i bererindawd. /Peniadur ceryg bas 1 PM V 18 39 edyrn orefras, /Llyw bydoedd lled byd, dwfn a bas, /Llywelyn, Llywarch rhy-th-gafas basgaf 1 PC II 21 2 blwyddyn ydd wyf neu ddwy - i'th besgi, /Ni'th basgaf a fo mwy, /Dygi im y dygn ofwy, /Ni'm dygi hoed a bath 1 PM V 7 11 aint, - nid chwith /Er chwydad esgeraint. /Nid bath llath yn llaw ysgeraint, /Ni bydd byth bydawl ei gy bau 3 OC II 14 89 creulyd ferau. /Glew glyw Mochnannwys o Bowys bau /A glewyd gwnedd arnaddunt ddau, /Achubiaid pob rhai GM I 9 140 o'i wen addaf udd /Yn Arfonig gaer ger Hiriell bau. /Derllesid i'm llaw llad i'm goddau /Yng ngwaith Ma EGM I 27 84 fry, gwedi gwydiau, /Gorfod gorffowys baradwys bau /Myn na bydd dyn na hy_^n na iau, /Men nas trawdd tr bawb 23 DB VI 30 46 Dafydd, cynnydd cennis, /Cawsant o'r bobloedd bawb a erchis. /Nid dodi barau a beris - arnaf, /Alaf a GRh II 28 21 awdd, /Fy mryd nid hyfryd, nid hawdd. /Hawdd i bawb a_^ thi i'th wyneb - am fudd /Ymfeiddiaw am ateb; / PM V 29 10 /Diweddwyr eryr, ar Gymry - hu bych, /Hu bydd bawb a'i dyly, /Wrth Dduw ydd iolaf hynny, /Werthefin Fr LlG VII 25 78 wisg, wasgawdfeirdd ymdro, /Deddfau hael wrth bawb a'i holo; /Dilesg eurgrwydr brwydr, bryd ar gyffro PM V 5 34 mes /Yn esguraw hawl, hawdd adnes, /Yn esgar i bawb am beues, /Yn ysgwthr trydar yn ysgwn ddarpar, /Yn PM V 26 137 nwyf gorfod, /Mor huysgwr gw_^r yn gorfod - ar bawb, /Ar bobloedd anghydfod. /Caniad Duw, ys diau ei fo GRh II 28 33 id oes. /Nid oes im, Ddafydd, ddawn orfod - ar bawb, /Arbenigiawl, hebod, /Cadr rwyf, cadarn glwyf glyb CBM III 3 41 gynhaddledd, /Casa_"u caru creulonedd, /Cared bawb ceradwy ddiwedd, /Cerennydd cyn cerydd caredd. /Cer CBM IV 13 18 nt pan gyrchaist, gyrch union - sengi, /Sangai bawb ei alon; /Parthred gwy_^th mal Gwaith Faddon, /Por PM V 1 12 /Prif de_"yrn cedyrn, cydwedd rhad, /Preiddiai bawb, ei bob digarad; /Pendefig Ffraw Aber, ffrawdd cad. PM V 5 66 r, rhwym llawr, rhy-m-llofes, /A rhydd budd, i bawb ei gymes. /Caffaf, co_^r mawrnaf, mawrnerth aches - CBM IV 6 19 studd, /Gw_^r eisor, esillydd Gruffudd. /Gwybu bawb heb ge_^l gw_^yth gwrdd hwrdd Hywel /Yn rhyfel cyn GM I 11 69 fain. /Dy warae orau dy orwyrain, /Dy orofn ar bawb hyd barth Rhufain. /Dy-s-gweddwn! Gwelsant ar gant CBM III 3 199 grefydd /A gredws Duw, De_"ws Ddofydd, /Creded bawb i Bair lluosydd, /Lluosawg ei ddawn i ddedwydd; /Cr MeiG I 32 25 ynaf, /Cred argel ddirgel a ddirganaf. /Creded bawb i Dduw, Ddewrnaf - gogoned; /Cred yn eidduned a ei PM V 4 17 on - anghymwys, /Anghymes i'i feibion. /Rhan i bawb, i'i bobl eu haddon: /Rhai yn ddrud, eraill yn ddoe PM V 19 9 helyn. /Gair fy ngair o'r pair yn perthyn - ar bawb /O bobloedd dyffestin, /Mau aur rhudd i'm rhoddion CBM III 15 33 iaws o'i laith. /Owain arwyrain yr oroedd - ar bawb /O bybyr genheddloedd, /Mygr farchawg deifnawg da o MeiG I 32 7 /O'm bryd cyn gweryd y'i gwaredaf. /Caru Duw i bawb oedd bybyriaf /Mal y ca_^r y saint braint breinolaf PM V 23 99 fy rhwyf ym mhob Calan, /Er digabl barabl gan bawb o'i fan, /Digrifwch elwch, elyf egwan, /O'i ariant CBM IV 6 103 gwaedd nen, gw_^r yn gwisgaw - pen, /Gwasgarai bawb rhagddaw; /Gosgordd wrdd a orddyfn preiddiaw /Gosgr MB I 3 119 irch amliw a biw elfydd, /Gwern gwygid, gwanai bawb yn ei gilydd, /Gwaed gwy_^r goferai, gwyrai onwydd. D-5 VI 36 48 oledd! /Mal y dug o'i deg enrhydedd /Y dwg Duw bawb yn y diwedd. /Digarad a fydd digaredd - rhag llaw / bawed 1 GYC VII 41 19 byd gyfreithau. /Cyfraith hoced a chuhudded, (bawed beiau!) /Ac enwiredd heb drugaredd, a drygeirau /A Bawl 2 EGM I 27 99 lwch, sefwch yn eich swyddau! /Medr fy eiriawl Bawl ban dde_^l im angau, /Hael meidriawl ni'm deawl o'm EG VI 18 6 Mab Mair meidrawl /I brofi pob peth o bregeth Bawl, /I foli fy rhi, rhwyf angerddawl, /Rhyfel ddiochel bawr 1 MB I 3 60 gawg: /Ni yn Eryri yn rhei_"awg, /Ni thorres i bawr a fu breiddiawg. /Gruffudd grym cyhoedd (nid oedd g be 1 DB VI 25 34 nin - ag ef /I gyfair pob gorllin. /Mi i'm byw be byddwn ddewin /Ym marddair mawrddawn gysefin, /Adraw Beblig 1 CBM IV 4 159 fardd ei fwrdd Nadolig. /Oedd aelaw cer aelwyd Beblig /Pobl ar wledd yn hedd yn hirdrig, /Mygr ddragon bebyll 4 CBM III 16 134 yliw, droch, /Ei barau, ei arfau arfoloch, /Ei bebyll, ei byll, ei ball coch. /Cochwisg ei osgordd am b BF VII 50 22 rdd yn cyrchu llu lledeithaf, /Gw_^r gwyrddliw bebyll gwersyll gorsaf, /Gw_'reiddfab Gruffudd, digraffa D-4 VI 20 32 , /A'i bobloedd cyhoedd cydnaid, /A'i byll a'i bebyll ni baid. /Pebyll Llywelyn, llew cad, - a weled /Y CBM III 16 74 ni roddwy, /Rhudd barau a bair yn adwy, /Rhudd bebyll, rhyn gestyll gystwy. /Rhudd fydd gryd grym aer, bechaduriaid 1 CBM IV 16 130 afrdwyth afrddwl gywyddaid, /Rhag buchedd gan bechaduriaid, /Rhag traul hoen yn hirboen hwyrbaid /Yn h Bechanigen 1 HOG II 7 11 _^ydd, /Wrth gamu brwynen braidd na ddygwydd. /Bechanigen wen, wan ei gogwydd, /Bychan y mae hy_^n no d bechawd 10 DB VI 33 5 , /Wrth a fynno Duw, dim ni ellir. /Rhy fawr o bechawd a rybuchir, /Rhy fychan i Dduw a ddiwygir, /Rhy MB I 4 15 d ymborthes ei beichogi! /Baich rhygynullais o bechawd anofais, /Rhyddyergrynais o'i gymhelri. /Rhwyf p BF VII 46 30 rugaredd, yn rhad - y Drindawd, /Yn rhydd o'th bechawd ddefawd ddifrad! /Dewrddraig Deheubarth, warth w GYC VII 43 12 i parawd yn cythruddiaw - cnawd, /Ef ni wna_^i bechawd na'i rybuchaw; /Bei na bei undydd (Dofydd a'n da DB VI 24 8 iriaid i ddyn eiddunaw - o'i gnawd /Yrddygnawd bechawd na'i rybuchaw; /Mor deg y gelly gall arwyddaw /M ES I 23 3 ent, /Can ydym prysur i'i hoferedd. /Rhedais o bechawd nid bychodedd /O buchant trigiant i'm trugaredd. MB I 3 40 w o'i ddiweddawd /Nad e_^l yn rhygoll o'i holl bechawd. /O gyfranc brenhinedd brain foddawg, /Pan fai g EGM I 28 6 yn ei ddiwyrnawd /Pan fo yng ngharedd buchedd bechawd. /Pan dde_^l rhag Iesu trillu trallawd, /Pawb a GM I 14 46 borthes lles llin ei hennydd /Rhag llwyth wyth bechawd, priawd prifwydd. /Prynesid Mab Duw mad gerenny DB VI 30 17 ysgarlad; /Ni ddoto fy Rhe_^n, Fab Rhad, - ei bechawd /Yn erbyn fy mrawd, ddefawd ddifrad. /O amlder o Bechod 1 GYC VII 40 71 e ni charo y saint a'r santesau. /Dros y Saith Bechod, anghlod anghlau, /Saith Weddi'r Pader, arfer ora bechodau 3 GYC VII 41 26 gamau, /Ni bydd un fraich heb fwy no'i baich o bechodau. /Gwae hocedwr, gwae guhuddwr o'r gohodau, /A'r EGM I 29 11 wydd /Buchedd anfedredd o ynfydrwydd. /Baich o bechodau, nid bychodrwydd, /Bychdid dall angall anghyfar EGM I 27 64 Duw, Difiau, - nef uchod, /(Gormod yw bychod o bechodau) /Yn urdden Reen yn rhan deau, /Yn wrawl cedawl bechodawl 1 GYC VII 42 45 bren dioddef (eddyl traha), /Gwae ni mad aned, bechodawl weithred, /Tostedd fydd gweled golwg lwyrdra! bechu 1 CBM IV 18 26 r eithaf. /Neu'm dychryn meddwl a feddyliaf /O bechu a bechws Addaf. /Neud wyf alltud drud a dreigl Dy bechws 1 CBM IV 18 26 . /Neu'm dychryn meddwl a feddyliaf /O bechu a bechws Addaf. /Neud wyf alltud drud a dreigl Dy wendud / bedair 1 CBM III 16 90 aws drais dra Lly_^r Henfelen, /Mawrbar bair o bedair echen; /Marchawg meirch cannwelw, mau gennyd gynn bedeiriaith 1 CBM IV 2 52 /A'th folant feirddion, dderwyddon ddo_^r, /O bedeiriaith dwfn, o bedeiror; /A'th gyfarwyre bardd, bre bedeiroes 1 DB VI 24 24 elawd uffern, afflau fraw - einioes, /Ydd oedd bedeiroes yn ymdaraw /A llu o bryfed yn eu briwaw /A lli bedeiror 1 CBM IV 2 52 ion, dderwyddon ddo_^r, /O bedeiriaith dwfn, o bedeiror; /A'th gyfarwyre bardd, bre fronddor, /(Cynddel Bedr 4 LlF1 II 1 26 /Allawr Fair o'r Pair, hygrair hygred; /Allawr Bedr i'w fedr yd yr foled; /A'r drydedd allawr a anllofe PM V 15 9 /Creadur poethgur, pa'th greas. /Archaf arch i Bedr o berthynas - Crist /A ddug Grog yn urddas, /Trwy e D-2 I 2 20 idlan, man meidrolaeth; /Metrid mur io_^r(maws Bedr pedror) mawrgor gyfoeth; /Moes fraisg fre_"yr, moes MB I 4 25 d ar fy nhewi. /Mi, Feilyr Brydydd, berierin i Bedr, /Porthawr a gymedr gymes deithi, /Pryd y bo cyfnod bedror 1 CBM IV 2 3 ig, aerdorf angor, /Aer fawrwr fawrfar, aerbar bedror, /Aer fawrfudd fawrfalch, gwalch gweilch oror, /A bedrydan 1 LlF1 II 1 173 r a weryd benyd pob gwan, /Doniawg bedrydawg o bedrydan, /Doniau diamau deddfau Ieuan. /Tra fo ef yn ne bedrydannau 1 GM I 9 144 pgyr alaf, elyf ddoniau, /Dychlud clod Brydain bedrydannau. /Dywystlir iddaw o Ddin Alclud gogledd, /Dr bedrydawg 1 LlF1 II 1 173 byd, /Dewrwyr a weryd benyd pob gwan, /Doniawg bedrydawg o bedrydan, /Doniau diamau deddfau Ieuan. /Tra bedryfan 2 PM V 23 68 einidawg, caeawg gynran - drud, /Draig Prydain bedryfan, /Adod Lloegr lluosawg am ban, /Adaf hir yn her CBM IV 16 204 efydd nid gwan, /Gw_^r yng nghrog, yng nghroes bedryfan; /Gw_^r a wy_^s a frys i frawdlan, /Ef a ddaw ( bedwar 1 LlG VII 24 86 . /Ef difeiaf naf rywnaeth Dofydd /Yn y byd o bedwar defnydd; /Ef gorau rhiau rhegofydd - a wn, /Eryr Bedwyr 2 BF VII 55 19 arfeddyd, /Gw_^r bolch ei darian, dewr wryd - Bedwyr, /Gw_^r beilch ei filwyr, eryr aerfryd; /Gw_^r hy ES I 18 18 ni'm rhodded rhag rhysgyr - arfau /Arfod Cai a Bedwyr; /Yng ngorofn trai, trais fyfyr, /Yng ngwriawr ca bedydd 21 GB II 26 111 awr rhag lluosydd, /Pen argynnan coned cred a bedydd; /A bod o'i gylchyn, gylch ei feysydd, /Haelon a PM V 26 99 al ffrwyth coed llawn aeddfed: /Llywelyn, llyw Bedydd a Chred, /Fab Iorferth, fy nerth, fy nodded. /I t GYC VII 40 4 th i'n gwared; /Braint y saint ar eu seithfed /Bedydd a chrefydd a chred. /Dyw Llun, naf gwiwlun ni bai GM I 6 18 d oes gysteddlydd i hael hefelydd /O'r a byrth bedydd a ffydd a ffawd; /Nid ydyw yn fyw, ni ddaw, ni dd GM I 9 160 udd heb gywilydd /Ef ydoedd Owain hir, hywystl bedydd! /Ac a'm dawl o fun fenwawl ddefnydd /A ddyfnwys ES I 22 2 ir fydd in brofi, cyd boed breuawl - byd, /Ein bedydd anianawl. /Duw Dewin, Breienin breinawl, /Breinaw CBM IV 16 116 iawl, a'th fawl, a'th fawrha! /Mawr ddefnydd bedydd, bendigaid - Riau, /Rhwyf rheiddiau rhad foliaid, LlF1 II 1 38 wis edrydd - iddaw /Pan ddoeth o Lydaw ar lydw bedydd. /Bendigedig fab ni faeth cerydd; /Ys bendico Duw CBM IV 4 154 Gwynedd argynnan, aer gynnig - rebydd, /Gwystl bedydd, byd eilig; /Ym muchedd haelonedd Hilig, /Hil hae CBM III 13 3 n, /Llew llawen, llawr osbaith, /Llewenydd llu bedydd bydraith, /Llyw anaw, llafn eurllaw aerllaith, / MG VII 32 60 nos annhebyg i ddrygnosau, /Nos lewenydd i lu bedydd: byddwn ninnau! /Bendigedig yw'r Nadolig, deilwng GB II 26 211 Dewi mawr Mynyw, mad y'i gweled, /Pen argynnan bedydd, crefydd a chred. /Ni chronnes, rhoddes rhadau - PM V 27 26 lafan! /Cyflafan fuan fu ar ddreigiau - byd /A bedydd cyn bwyn tau; /Cadr Grist, rhag cadwen Angau, /Ca GM I 14 34 riws De_"ws ddefnydd /(Dirnad digymrad) gymryd bedydd; /Deliesid Ieuan ieuang dedwydd /Diau Fab Duw nef MB I 3 136 Mo_^n, mor ddigerydd, /Dybu o'i gyffred gwared bedydd. /Dewisais innau (nid gau ddefnydd) /Ar emys ei l DLlM II 18 34 welai darf ar dyrfa oswydd. /Ni weled o gred a bedydd - etwa /Ei gynna gysteddlydd. /Ni wnaeth Duw neb CBM IV 16 202 'n gw_^yr, a'n gwarawd o'u rhan /Pymoes byd er bedydd Ieuan. /Gw_^r yng nghred, yng nghrefydd nid gwan, MeiG I 31 9 asant. /Gan Dduw yn lleufer, llewychant, - llu bedydd, /Llewenydd a gaffant. /Rhag bron Mair, mwyaf ei PM V 20 11 - i feirdd, /A_^'i fyrddoedd lluosawg, /Rhwyf bedydd ni baid yrhawg, /Rhwym Lloegr, lliwed trahaawg. / SB II 22 12 irchiaid erchi gosymddaith, /Gwae feirdd byd a bedydd o'i laith. /Am borthloedd miloedd milcanwaith, /A LlF1 II 5 44 glwydd, ein Hargledrydd /A'n rhoddes-ni cred a bedydd. /Pumed dydd, elfydd aflwydd, /Rhyfel nid argel A bedyddiawl 4 BF VII 57 1 Erbyn fi, fy Rhi, Rhwyf bedyddiawl, /Erbarch uchelsaint braint brenhiniawl. /Erb ES I 20 12 Brynawdr breiniawl, /Erbyniaist, llywaist llu bedyddiawl. /Erbyn fi, fy Llyw, yn lle deddfawl - gwyrth PM V 1 151 , ffwyr tyweirch fforddawl; /Mur gwerin, gorau bedyddiawl, /Milfeirdd hynt mwyn mawrwynt meiriawl. /Mau ES I 22 5 nawg wyd, bro gadwyd gedawl. /Lleha fi gan llu bedyddiawl, /Na'm lleha yn lle engiriawl, /Na'm gosod o' bedysiawd 1 CBM IV 9 56 gyman gymhendawd, /Brwydr eurgrwydr, eurgrair bedysiawd. /Braisg rebydd, yn rhydd, yn rhwyddnawd /Y gw bedd 11 D-6 VII 35 9 can, cannwyll gorsedd, /Cynwrig ab Iddig neud bedd. /Bedd gwryd HF VII 23 30 Dduw ei ddodi - yng nghrogwedd /Gan fyned i'r bedd, bu bodd Celi, /Gan gredu Pen llu llwry cyfodi, /Ga HOG II 6 38 r Rheged rhwng nos a dydd. /Gorpwyf-i cyn bwyf bedd, buddai newydd, /Tir Tegeingl, tecaf yn ei helfydd. PB VII 5 29 fonedd, /Tey_"rnllew nid byw, neud bedd! /Neud bedd dewrwalch gwledd daear - dywarchen, /Ni'm gorchwy BF VII 49 12 w, /Gwawr gwaywddur ddolur ddilyw; /Gwael neud bedd: gwae fi nad byw! /Nid byw gwalch trawsfalch (trais D-6 VII 35 10 annwyll gorsedd, /Cynwrig ab Iddig neud bedd. /Bedd gwryd HOG II 6 1 Ton wen orewyn a orwlych bedd, /Gwyddfa Rufawn Bybr, ben tey_"rnedd. /Caraf, tra PB VII 5 28 glyw, gloyw fonedd, /Tey_"rnllew nid byw, neud bedd! /Neud bedd dewrwalch gwledd daear - dywarchen, /Ni ES I 18 1 Uwchben bedd newydd Ednyfed - y bu_^m, /Im bu deigr hyd arffed; CBM IV 11 5 gwaladr, /Pum dryll gwna_^i Byll o'i baladr. /Bedd Pyll pwyll enwir, enwawg - yn nhrydar, /Budd wasgar HOG II 6 27 aid, a Duw a'i medd. /Ton wen orewyn a orwlych bedd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd, /Gyfliw ag ari beddau 2 EGM I 27 16 o'm camweddau /Cyn bwyf rhawd beddrawd ymhlith beddau. /Cyn dyfod chwerw gyfnod chweddlau, /Cyn adfant CBM IV 6 176 pan braidd, pan brofir, /Pan wne_^l buddugawl beddau ir - fochfoch, /Byddyn droch a drychir. /Nid arll Beddrawd 5 PM V 12 13 dygn Deau a Gogledd /Clywed ei fyned i fedd. /Beddrawd a'n daerawd, pob deurudd - prydus, /Pryderwn ei CBM IV 9 59 ys rhieddawg o dlawd, /Braw Brynaich branar eu beddrawd, /Bro brengyl, brangoel ysbyddawd, /Bolch ei la EGM I 28 47 d pan e_^l o'm cnawd. /Boed ef y byddwyf gwedi beddrawd /Cyd a_^'r un Duw mawr yn Ei undawd GM I 7 124 Lliaws tech rhag trech tra briwwys /A byddin a beddrawd tu eglwys; /Lliaws gorwydd gwelw gwalchfrowys, EGM I 27 16 /Can orfod cymod o'm camweddau /Cyn bwyf rhawd beddrawd ymhlith beddau. /Cyn dyfod chwerw gyfnod chwedd beddyd 1 BF VII 55 16 oesgyd - byddinawr, /Ysgwn ysgwydawr, buddfawr beddyd; /Gw_^r balch yn eurgalch, aergwn waedlyd, /Gw_^r befr 3 D-4 VI 20 44 ; /Yng ngwendud Glud yd glywyd, /Yng Ngwenwaun befr bell o Glwyd. /Pebyllwys te_"yrn, tew arnad - i'w h CBM IV 5 136 osymud, /Medel draws a drais laddud, /Meurig befr bieuoeddud. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloyw ddaeraw LlF2 VI 7 17 rys, /Rhiau diamau diamebys. /Hand-yth-fagwyd, befr, yn ben erchwys, /Yn orau cenau, Cynon fegys. /Hand Bengwern 2 CBM III 3 152 orben, /Llan Llydaw, gan llydwedd wohen, /Llan Bengwern, bennaf daearen, /Llan Bowys, baradwys burwen, GB II 26 167 l ym medrawd mynwent Dewi /Nid a_^ yn uffern, bengwern boeni. /A Pheulin a pheunydd y'i gorelwi /I gei bei 5 DLlM II 18 46 s elfydd /Llanw o fo_^r a llif o fynydd, /A nu bei gallwn ymgerydd - a_^ Duw /Ydd oedd imi ddefnydd: /D GYC VII 43 9 'n Harglwydd /A thrwy waradwydd Ei wir adaw. /Bei meddyliai dyn a'i feddyliaw /A fu o ddolur ar Ei ddw GYC VII 43 13 - cnawd, /Ef ni wna_^i bechawd na'i rybuchaw; /Bei na bei undydd (Dofydd a'n daw!), /Dyddbrawd yn baraw D-1 I 1 26 . /Rhywisgwys llawr am ei fysawr aur amaerwy. /Bei na chaned ei dey_"rned anhyed rwy! /O'r sawl pennae GYC VII 43 13 , /Ef ni wna_^i bechawd na'i rybuchaw; /Bei na bei undydd (Dofydd a'n daw!), /Dyddbrawd yn barawd i'n d beiau 2 GYC VII 41 19 yfreithau. /Cyfraith hoced a chuhudded, (bawed beiau!) /Ac enwiredd heb drugaredd, a drygeirau /A gwyll PM V 8 45 m dlid /Bodd i Dduw a bod yng ngleindid. /Rhag beiau rhiau yn y rhennid - budd /Dy rybudd, Ruffudd, a r beichaw 1 MG VII 33 59 ria pan ystyrych /Griddfana, ocha fal ych - yn beichaw /Pan fo yn cwynaw gwae ei gyd-ych. /Iesu, deg Ie beichogi 1 MB I 4 14 Mair (merch ei Rhi!), /Mair, mad ymborthes ei beichogi! /Baich rhygynullais o bechawd anofais, /Rhyddy beiddai 2 CBM III 25 20 lediw, /Adladd Rhirid, rhwyf anaw, /A byth nis beiddai bai byw PC II 19 1 Tra fuam yn saith, trisaith - ni'n beiddai, /Ni'n ciliai cyn ein llaith, /Nid oes, ysywaeth beiddawd 1 CBM III 3 161 m feddfaith feddrawd. /Tremynt teg i'm terrwyn beiddawd, /A weles ni welir hyd Frawd, /Caer Rufain, ryf beiddiad 2 CBM III 16 69 Dehau, /Gwesti crau a chymwy, /Rhuddbres cad, beiddiad beirdd wantwy, /Rhuddbair ba_^r llachar ban lla CBM III 21 108 es, /Rhy-s-molaf o'm cerdd, o'm cain aches, /A beiddiad, bleiniad, a blaidd neges. /Beirdd gannelw gann beiddiai 1 CBM IV 14 11 n - ar bryf /O bryfed cyntefin, /Barddai ceir, beiddiai byddin, /Bangawr cyw, llyw lledfegin. /Lledfegi beiddwch 1 PM V 1 98 es, i faws gadarnwch: /Chwi i goed - i gad nwy beiddwch! /Ef i fryn, i freiniawg gyfrwch: /Chwi i bant, Beilch 9 EW VI 6 4 , hawl ys dir; /Bolchlafn lud am dud, am dir, /Beilch a'i geilw, balch y'i gelwir. /Rhy'i gelwir ar dir PB VII 1 19 ngudd, /Angerdd feibion Beli, /Mwynfawr weilch beilch balch westi /Mo_^n, eryron Eryri. /Eryr eurdreth EW VI 1 15 Mordaf, /Rhwysg mawrdon wrth garreg; /Gweilch beilch balchddawn rhwyddlawn reg, /Gwalch gw_'raidd, tey PB VII 18 21 ch ceneddlfalch cynnaddlfa. /Cynnaddl, lle bai beilch ddoethon /Yn ymarfoll, mawrweilch trin, /Ei lw ni BF VII 52 29 hyni, /Gw_^r balch yn holi seri sathar; /Gw_^r beilch ei aerweilch arwymp drydar, /Gw_^r bwlch nad ydyw GM I 11 49 ran ei rad i rodolion - byd, /Balch ei fynwin, beilch ei faon. /Ban bref biw yn rhiw rhag ei ddeon /Pan BF VII 55 20 r bolch ei darian, dewr wryd - Bedwyr, /Gw_^r beilch ei filwyr, eryr aerfryd; /Gw_^r hygyrch ei lys, e DB VI 25 22 , /Oedd balch gwalch golchiad ei la_"in, /Oedd beilch gweilch gweled ei werin, /Oedd clybod cleddyfau f LlG VII 25 71 a derfyno, /Balch eryr dewrwyr, dorf anosgo; /Beilch yw ei gadweilch, gadarnglo - Maelawr, /Breisglym beincau 1 GB II 26 262 edd drygweithredau: /Mynogi a pherchi a pharch beincau /Yn eglwys a chynnwys a_^ chanhwyllau. /Ysid gyf beinw 1 LlF1 II 4 24 dd, /Ac awch byd byth ar ddiwraidd /Mal y bydd beinw wedi baidd. /Wedi Cedifor cadfarchawg - a saif, /S beirch 1 CBM III 20 48 dd barawd, /A da_^l aur ma_^l er molawd /Ac ni beirch pesgfeirch pasgnawd. /Gnawd greddf ar ysgwyd ar y beirdd 56 LlF1 II 1 151 c nid oes eisioes eisau ynddi, /Namyn heirdd a beirdd a barddoni, /Namyn hedd, a medd i mewn llestri, / PM V 11 22 wawrdrosedd, gw_^r drud - am derfyn, /Am dyrfa beirdd a chnud, /Gwddant oll tey_"rngoll tud, /Gruffudd CBM III 12 39 au, /Cledr cadau cadwoddef, /Ni tholies budd, beirdd achref, /Ni tholir gwawd gwedi ef. /Ef oedd gadfa PM V 28 12 sbyd, /Trydar wasgar wisg ermyd, /Trydydd hael beirdd afael byd. /Bydoedd yng nghyhoedd, yng nghwyn - a CBM IV 5 68 benadur, /Blaidd blaengawr ba_^r dyrawr dur, /Beirdd afael hardd Aearddur. /Haeddasai wawr glyw, glod CBM III 27 30 . /Oedd digyfyng mynw, mynwent fyged - hael, /Beirdd afael, wael wared, /Milioedd amgyhoedd am ged, /M CBM IV 8 10 Yn annwfn, yn nwfn, yn nyfnder - yd farn, /Nid beirdd a'i dadfarn, bardd a'i dadfer. /Yn nharf, yn nher CBM IV 4 12 amgant /Amgrain bryd o bryder adfant, /Amdrist beirdd am drais diyrddant, /Amgen ffyrdd o'i gyrdd yd ge CBM IV 2 50 rth berthfeirch efrifed, /Beirniaid am regydd, beirdd am ragor. /A'th folant feirddion, dderwyddon ddo CBM III 18 13 , nyw goludd. /Ysid im arglwydd argledr anaw - beirdd /A'm barddair yn eiddiaw, /A'm cariad cadarn arna CBM IV 10 16 atregwch! /Gostegwyr llys, gostegwch! /Gosteg, beirdd: bardd a glywch! /Aswynaf nawdd hawdd haelon - De CBM IV 9 196 au, /Gwynfyd gwy_^r gwrawl ddefodau, /Gwynfyd beirdd, beirniad wyf finnau! /Gw_^r glewyd yn ergryd aer CBM IV 12 7 s, /Gwy_^r gwanar gwawr trydar trais; /Gwynfyd beirdd bod yn eu hoes /Gwendorf gwynde_"yrn Powys. /Ced CBM IV 4 71 n awydd, /Llawch Gwyndyd, gwendud ehangrwydd; /Beirdd borthiad, braint neirthiad nerthrwydd, /Braw Bryn CBM IV 9 211 glwydd brolwydd, bron Heilyn, /Braisg anlloedd beirdd borthloedd berthyn, /Brwysg brydau, brwydr ddechr EW VI 3 31 diawg - o fudd, /Ef a fydd gwasgarawg /Ar lles beirdd bwrdd diguddiawg, /Ar lled byd: boed hirhoedlawg! PB VII 6 11 lawr, /Eu harglwydd collasant, /Dwys i'm bryd (beirdd byd, ba wna_^nt?) /Disgyr gwy_^r am eu gwarant. / CBM III 21 132 fiai, /Gwallofiad anaw (anoeth adfai) /Oblegyd beirdd byd bieufyddai! /Am gylch Cyminawd cymynai - Saes CBM IV 4 113 /Ym mhen draig, dremynt oedd celain! /Celennig beirdd byd, buchedd - rheidusion, /Bugail Mo_^n, mall di LlF1 II 1 171 a llif a llef dylan. /Dewrwr a folaf a folant beirdd byd, /Dewrwyr a weryd benyd pob gwan, /Doniawg be PM V 6 8 fnaid, /Llew trylew trylef ei geiniaid: /Llwrw beirdd byd esbyd esborthiaid! /Llawr Rhodri, gwrdd ri gw PM V 17 44 eb dy gas, /Ba_^r llychwr, gw_^r yn oed gwas, /Beirdd byd i'th gyd rhygafas. /Cefaist, Lywelyn, o lywia PM V 11 42 n mwyn terrwyn tyrfa, ma_^n - a bras, /Bu brys beirdd cylch huan, /Mawr llawr, llwrw Prydain achla_^n, PM V 6 17 aid, /Yn addon meddwon medd cyntaid, /Yn ardwy beirdd dwfn, dyfnaid - ei alaf, /Ei elyf feirch cannaid, CBM IV 6 208 - hefelydd, /Twrch terydd i ar fwyd, /Caffawd beirdd eu budd yn ydd wyd, /Ceffid noeth nodded rhag ann CBM III 16 140 och arfau aerfan, cochliw ei luman /Rhag baran beirdd fangor, /Coch rhodawg pedrydawg pedror /I ar orwy PM V 25 4 liesin yn nillwng Elffin, /Yn nyllest barddrin beirdd fanieri. /Cymhwyllaf fy naf, Cymry fodrydaf, /Cym CBM III 26 112 'i canwn, /Blaidd blaengar, ba_^r dyar dyrwn, /Beirdd ganllaw, bardd iddaw oeddwn! /I'm pwyllad am bra CBM III 21 109 aches, /A beiddiad, bleiniad, a blaidd neges. /Beirdd gannelw gannerth, berth rhyborthes, /Yn amwyn Edn CBM III 12 14 Brynaich, branes - gyfwyrain, /Bardd goelfain, beirdd gyfles, /Bleiddgrwydr brwydr brydau aches, /Bryd EW VI 2 10 ag Loegr arag, eryres - amwyn, /Bardd gyflwyn, beirdd gyfles; /Dyn a'i mawl, llwyr ganmawl lles, /Dawn CBM III 16 18 gyrchiad, /Braisg ei dorf am gorf am geinrad, /Beirdd gynnull am drull, am dri llad. /Bodawg ei rodawg IRh VII 30 59 lwir yn wyrdd rif milfyrdd rydd. /Ys mwy gan y beirdd heirdd bob hirddydd /No phan gant Myrddin mawrddy SB II 22 48 g - i wan /I wared ei ddiffyg, /Oedd rhwyf eli beirdd heirdd hirddrig, /Oedd rhebydd coelrydd celennig, CBM III 25 7 ig - gwron /Ffroenwynion, ffriw ddyfrig, /Lles beirdd heirdd o'i hardd wenig, /Llys Celynyn celynnig. / LlG VII 24 61 r eofn yng nghyni. /Parawd fydd meddiant, medd beirdd, i'm rhi, /Pob cyman ddarogan derfi, /O Bwlffordd GRh II 28 26 /Neb ni orug Duw, wryd Benlli - Gawr, /Banllef beirdd i'th foli, /Trin elyn, tranc arglwyddi, /Traul me PM V 11 49 ell Mo_^n. /Mynawg ardderchawg arddyrchafael - beirdd, /Llawer bardd llawn afael, /Aerawd gwawd gwedi'i PB VII 6 31 - bron, /Pair rhoddion, pa_^r rhudded, /Penial beirdd, llawr, ceinwawr ced, /Peniadur, dewrfur Dyfed PM V 19 33 ganed urddyn. /A'th ogyfarchaf, naf ni edfyn - beirdd, /Megis bardd ar dremyn: /Hawl greddfawl, cedawl, CBM III 15 18 Madawg esillydd oes ellwng - aergawdd, /Eurged beirdd neud echwng, /Cedernyd blaidd aergryd blwng, /Ced PM V 11 30 ryr tey_"rnedd, tey_"rnwawr - Prydain, /Pryder beirdd neud rhyfawr /Myned udd, budd byddinawr, /Mynawg CBM III 3 49 chwedd, /Gw_^ydd fynwent, gwyddfa brenhinedd, /Beirdd neuedd, niferawg orsedd, /Braisg adorth, eorth eh CBM III 28 11 elyn - yng ngawr, /Gwrddlew llawr llaw gymyn, /Beirdd ofynag, ddinag ddyn, /Braint archafael hael Heily PM V 27 14 Ei Hun, o'i henaint - na ludd /Gw_^r ni lwydd beirdd o'i haint, /Rhwym galon, nid gelyn saint, /Rhwyf ES I 18 6 red Tegwared! Cyn ty_^ gweryd - llawr /Llawen beirdd o'i wynfyd; /Gnawd oedd ei wayw yn waedlyd; /O wa GG II 31 40 'm bu o'i angad mwyndyad medd, /Ni bu oesdlawd beirdd o'i ystlynedd. /Ysgerais a_^ gw_^r, nid gorfoledd CBM IV 12 24 _^n Cynddelw Fawr, cawr cyrdd, /Ohonu ni henyw beirdd. /Rhy-m-gelwir yn ffyrf yn ffysg - arab hwyl, /Yn CBM III 16 69 Gwesti crau a chymwy, /Rhuddbres cad, beiddiad beirdd wantwy, /Rhuddbair ba_^r llachar ban lladdwy; /Rh GM I 10 28 n mab Maredudd a thri meib Gruffudd /Biau budd beirdd weini; /Erddudd (urddas gymhelri) /Calon clywaf y CBM IV 11 6 wyll enwir, enwawg - yn nhrydar, /Budd wasgar, beirdd wisgawg, /Dan llen ddirgel oerfelawg, /Yn Llan, CBM IV 9 151 iaid, sefwch! /Mi Gynddelw a gynnelw gennwch. /Beirdd wogawn, bardd urddawn urddwch, /Urddawl cerdd can GB II 26 156 as anfedrawl a fedr roddi. /Rhwyf rhadau biau beirdd wy foli, /A lle_^n a llyfrau a'r llen bali. /Pan EW VI 1 2 Llywelyn gelyn, golofn plymnwyd - lew, /Ar les beirdd y'i magwyd; /Rhoi i wan yw ei annwyd, /A rhag pob PhB VI 15 4 gwaywrudd, gwawr tey_"rnedd, /Y gofeirdd a'r beirdd yn cywrysedd. /Er pan fu Elffin yng nghywrysedd - CBM IV 18 29 dreigl Dy wendud /A'th wendorf amdanaf; /Neud beirdd yr eglwys egluraf, /Neud eu porth a barthwyd ataf beirddgar 1 CBM III 7 31 i laith, /Can daerawd, darfu gydymdaith! /Oedd beirddgar barddglwm dilediaith, /Oedd cadarn angor dyfnf beirddion 3 CBM IV 9 48 awd, /Burthiad cad, cyrchiad cyrchynawd, /Budd beirddion, barddair o'm tafawd. /Briwgoch brig ongyr, br CBM III 21 172 byd i'w ysborthion) /Ym myw mynw aches, buches beirddion, /Ym muchedd gwledig gwlad orchorddon, /Gorddy DB VI 35 22 wosgorddon bryd gryd grym Lleon, /Branar ba_^r beirddion yn Sacsonia; /Llawfaeth gaeth giwed, llaith wa beirddring 1 CBM III 24 154 Cynferching - werin /O ben Taliesin, barddrin beirddring, /Barddair o'm cyfair ni bydd cyfing /I'm cyf beirfeddu 1 PB VII 10 5 pa_^r drylliawg, drilliw. /Yn lliw gwyar ba_^r beirfeddu - Prydain, /Hil Owain, hawl fynnu, /Pob gwlad beirfudd 1 DB VI 29 13 rain, prudd ei ddoniau, /Doniawg fab Gruffudd, beirfudd barau; /Gwelsam-ni fab Hywel yn rhyfelau, /Cyna beiriaid 1 GYC VII 40 78 r oedd yn berwi, wb o'r peiriau! /Saith ganmil beiriaid o eneidiau, /A berau hirddrwg a phob eiddorwg, beirniad 2 CBM IV 10 31 dd, /Awch prifglod a ddygaf, /Awch bardd, awch beirniad fyddaf, /Awch porth, perthyn yw ataf. /Ateb a g CBM IV 9 196 ynfyd gwy_^r gwrawl ddefodau, /Gwynfyd beirdd, beirniad wyf finnau! /Gw_^r glewyd yn ergryd aergrau, /G Beirniaid 3 CBM IV 2 50 , /Ni'm gomedd o'i barth berthfeirch efrifed, /Beirniaid am regydd, beirdd am ragor. /A'th folant feir CBM IV 9 153 , /Urddawl cerdd can edifarwch! /Angudd budd, beirniaid gyfradwch, /Ongyr urdd angerdd Fallolwch, /Ang CBM IV 16 151 wr gwrthfyniaid - rhag Brawd, /Rhag baran barn beirniaid; /Pan farner tri nifer trwy naid, /Bernid Duw beith 1 CBM III 16 31 iad, /Dilyw glyw, glewdraws gynifiad. /Diffwys beith oddwys, beithyniad - gludlwys, /Argoedwys argleidr beithawg 1 PM V 24 50 w gwy_^r aerfwrw arfawg, /A gwaedlen am ben yn beithawg, /A gwaed, a bwyd brain, a bra_^n ar gelain, /A beithiawg 2 LlG VII 28 11 wayw cyndyniawg, /A'r Dre-wen yn boeth gennyd, beithiawg - rwyf, /Ac ar Elsmer glwyf, glud fygedawg. / SB II 24 39 Llan Ystyffan, llyry byry boethfan, llwrw bwrw beithiawg. /Teulu rhyn Rhys, teulu taerwrys llys lliosaw beithyniad 1 CBM III 16 31 yw, glewdraws gynifiad. /Diffwys beith oddwys, beithyniad - gludlwys, /Argoedwys argleidrad, /Diachris beleidr 6 CBM IV 9 31 diwyrnawd; /Gwelais-i glod a rhod a rhawd - o beleidr /A rheeidr rhudd o gnawd; /Gwelais-i hael o hil PB VII 4 23 ud blymnwyd hydr, /Aerglais glwyf, rhwyf rhudd beleidr, /Arglwydd gwawd rwydd, gwaed raeadr. /Rhaeadr g CBM III 12 29 r rhuddgrau, /O beleidriad cad ciglau. /Ciglau beleidr briw, brith - o gyfergyr, /A gwaed gwy_^r i ar w CBM IV 1 51 r, /Gwelais eu hesgor, ysgar ddilain; /Gwelais beleidr gwy_^r am fagwyr fain, /Gwelais barau rhudd rhag CBM III 12 27 iau - ei ddifod, /Balch arfod, bwlch arfau; /O beleidr rheeidr rhuddgrau, /O beleidriad cad ciglau. /Ci PB VII 6 18 lnaf trosaf, wyf treistig - o'i goll, /Gallwys beleidr ysig, /Brain lithiaw, breiniawl leithig, /Mur gw beleidrad 2 GM I 7 83 deryw /Derwyddon weinifiad; /Diwreiddwys Powys beleidrad - rhyfel, /Rhyfarw udd gwlydd Ystrad. /Astrus BF VII 46 4 ddas iddaw boed mad, /Tey_"rndud, orddrud wrdd beleidrad! /Tey_"rnwawr trawsfawr tros Ystrad - Tywi, /T beleidriad 2 CBM III 12 28 bwlch arfau; /O beleidr rheeidr rhuddgrau, /O beleidriad cad ciglau. /Ciglau beleidr briw, brith - o g CBM III 16 8 brwydrdaer aer aerfrad, /Dybriw draig dragon beleidriad, /Dybrys alaf Deifr i drefad - Bowys, /I beue Beli 7 BF VII 54 29 iad rhudd a phali! /Gwaed raeadr baladr, o lin Beli, /Gwaywddur fal Arthur wrth Gaer Fenlli, /Gwawr aru HF VII 23 10 an rwyf Eryri, /Gw_^r, pai rhydd, fal Rhun fab Beli, /Gw_^r ni adai Loegr i losgi - ei derfyn. /Gw_^r o PM V 25 49 welyn o lin Rhodri. /Nis celaf, honnaf, hwn yw Beli - Hir, /Ni chelir na'i wir na'i wrhydri /Am bob tra LlG VII 24 39 eirioes aer ddyfysgi. /Cymro yw haelryw o hil Beli - Hir /Yn herwydd ei brofi. /Eurfudd ni oludd, olud PB VII 1 18 gorfuawch, gwrhydri - angudd, /Angerdd feibion Beli, /Mwynfawr weilch beilch balch westi /Mo_^n, eryron PM V 2 13 thywys, o'm gorthewi. /Nid addawaf, hael o hil Beli, /Na bwyf bwyll sarrug o bell sorri. /Gwn, yn y gwa EGM I 26 8 wenyg a wynofi - dir /I am derfyn mawr meibion Beli. /Oedd hydraidd wychyr lly_^r yn llenwi; /Oedd hydr belre 1 PM V 14 6 ar llwrw i'r lle, /Dosawg hyddolawg, hawdd ei belre, /Heb dymyr Tudyr, tud Elise, /Enwawg Gyfeiliawg, Belyn 1 OC II 14 37 awg arfau edwyn. /Taliasant eu medd mal gwy_^r Belyn - gynt; /Teg eu hydrefynt tra fo undyn. /Dywallaw- bell 19 LlF1 II 5 62 dydd Dofydd dybydd oll /Pobloedd plant Addaf o bell, /A mud a drud a drythyll, /Yn llwyr yn eu llawn dd PM V 2 28 hael rwyf, no rhifedi - meirch /Marchogwyr hyd bell ar dy deithi. /Gwell wyt, un edmyg treisyg, no'r Tr PhB VI 13 21 afael hael, hanbych gwell! /Hanbych gwell hyd bell, bellawg luchfrys - cad, /Cedernid enwerys, /Arfru LlG VII 28 1 Hanbych well hyd bell, bwyll ardderchawg, /O Dduw yn gyntaf naf niferawg; CBM III 5 19 on gwyry, gwirion oeddynt; /Amgall o bwyllad a bell bwyllynt, /Am Gynddelw Brydydd yd bryderynt! /Gorfy GYC VII 43 4 red pechadur ei ddifuriaw /Hyny e_^l i bwll i bell drigiaw, /Na phoeni gau galon dreulaw, /Na myned o GB II 26 274 , /Ni wnaeth na gwaeth na gwythlonedd /Namyn o bell dygymell gwell gwirionedd /A dygynnull saint yn ei EW VI 3 10 an se_^r ni bydd ac ni bu - un well, /Fawrglod bell ddiballu; /Oes ellwng budd, rhudd rannu, /Eisillydd DB VI 33 40 gardd, dygn yd gwynir, /Enwawg didwyll bwyll a bell gedwir, /Cedwis fi, ei fardd y'm gelwir. /Cedawl Dd MB I 3 166 rhewynt cyn no'i fyned, /Ergrynai fy mhwyll ei bell gerdded, /A dyfo mab Cynan (mawr amgyffred) /Can Gr D-1 I 1 28 s ynaeth arfaeth camrwy /Hydr y cymell Hywel o bell: gwell yw no hwy! /Dybryderant, dyysgarant rhag ei GRh II 27 8 ngobaith; /Anaw dreuliaw, drin wosbaith, /Enw bell, hanbych gwell ganwaith. /Ganwaith mal unwaith enw CBM IV 9 175 ebaf finnau. /Hir y'th ardrethir ardrethau - o bell, /Hil Cadell, cell cerddau, /Hil Coeling, perging p HOG II 6 35 /Arglwydd nef a llawr, Gwawr Gwyndodydd, /Mor bell o Geri Gaer Lliwelydd! /Esgynnais ar felyn o Faelie D-4 VI 20 44 ngwendud Glud yd glywyd, /Yng Ngwenwaun befr bell o Glwyd. /Pebyllwys te_"yrn, tew arnad - i'w henw, MB I 3 147 yw ystre lle ei gilydd; /Gwelant glyw Powys ei bell oesydd /A hawdd ei ergryd hyd lew dyfydd. /Cadwalad GRh II 27 9 bych gwell ganwaith. /Ganwaith mal unwaith enw bell - ohanawd, /Henefydd Bro Hiriell; /Hanbwyllais Gema GM I 9 109 ethais. /Cyf-ym-golwch bun ban ym dennairch o bell, /Pwyllid erof ar ni lefais! /A minnau o'm cof cefa PM V 2 14 awaf, hael o hil Beli, /Na bwyf bwyll sarrug o bell sorri. /Gwn, yn y gwanwyf, gwenwynig fi /Gw_^yth wa Bellach 7 PB VII 18 4 o feirdd; /Marwnad heb blyg, hirddrig, hardd /Bellach a allaf o'i gerdd. /Cerddorion cerddau difwlch / LlG VII 27 15 ywn mynwes llawr, mygrwawr myged. /Hir yw byth bellach (belled - bod hebddaw) /Hiraethlawn gymraw gymrw CBM III 8 45 sg y'n gwasgarwyd. /Nid adawo Duw dyn yn fyw - bellach, /Deubyllawg yr deryw, /Marw Madawg, mawr im eil GYC VII 36 22 au ei ganmawl heb dawl, heb daw, /Ys mau, fyth bellach, ei faith bwyllaw, /Ys mau, i'm dynoedl, amdanaw MG VII 32 6 rhyfeddwn rhyfeddodau! /Dim rhyfeddach ni bydd bellach, ni bwyll enau: /Duw a'n dyfu, dyn yn cre_"u cre LlG VII 27 46 fyned gw_^r gwrddlew rhyfel, /Och faith, byth bellach ni ddychwel; /Och pa wneir? Och Feir! Och Fihang DB VI 33 10 ais-i w_^r, a gw_^r a gwynir - yn faith, /Fyth bellach ni welir. /Gwelais-i ddau a dau, beth a dewir? / bellaf 1 BF VII 50 28 elaf - am draul /Hyd yr gerdda yr haul yr hwyl bellaf; /Gw_^r dig ei ddistryw, llyw llyseiddiaf, /Gw_^r bellawg 1 PhB VI 13 21 hael, hanbych gwell! /Hanbych gwell hyd bell, bellawg luchfrys - cad, /Cedernid enwerys, /Arfrudd, pru belled 1 LlG VII 27 15 s llawr, mygrwawr myged. /Hir yw byth bellach (belled - bod hebddaw) /Hiraethlawn gymraw gymrwyn godded bellenigion 1 DB VI 31 21 ieuanc, cyn tranc traul eirchion /Ni ballai i bellenigion, /Ne_^r, muner mynych ei roddion, /Neud ei h bellglaer 1 CBM III 3 168 wd, /Caer araul, caer ddidraul ddidrawd, /Caer bellglaer o bellglod addawd, /Caer barchus barha_"us bar bellglod 1 CBM III 3 168 aul, caer ddidraul ddidrawd, /Caer bellglaer o bellglod addawd, /Caer barchus barha_"us barawd /A berid bellglywid 1 IRh VII 29 18 yn a welais mor drybelid, /Mireingall o ball a bellglywid, /Mawreddus feinus fen yd fernid - crair, /Mo belli 1 GM I 14 16 well no gwall re_"i, /Rhybuched Trined, tra ni belli. /Pwyll a'm cyfeiryd o'r Creawdr, o'r cyd, /O'r Ma bellynt 1 PM V 24 20 m Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt bellynt bwyllawg. /Mynnaist gyfarfod yn gyfarfawg /A_^ G ben 52 HOG II 13 11 - ei laifn /A gwaedliw ar giwed /A gwaedlen am ben a banned /A gwaedlan a gran yn greuled DB VI 24 71 ddaw. /Gnawd Sais, nis cwynais, yn cwynaw - ei ben, /A gnawd odduch Tren trin ymwriaw. /Gnawd cleddyf g PB VII 5 12 /Arddelw Dyfed, ged gydfaeth, /Aerddraig oedd ben aig ban aeth. /Ban aeth gwawr gwinfaeth, gwenwyn - a LlF1 II 3 45 air, /Eryr ongyr, er Ungair. /Eryr arbennig ar ben aneirw - wyd, /Neu orwyd, neu w_^yr meirw; /Bydd lar GYC VII 36 86 oedd im, am fy nhwyllaw, /Gadael pen arnaf heb ben arnaw: /Pen pan las, ni bu gas gymraw, /Pen pan las, GB II 25 47 ordden, wrdd luestu, /Am hyfryd, cymryd Cymru ben baladr, /Am Aber Taradr yn tremynu, /Am Byrth Ysgewi PM V 10 57 yr gwy_^r llewyr Lleisiawn. /Lleisiawn berchen ben, ban fu ystwng - draig, /A dragon yn echwng, /Hydr w LlF1 II 1 176 . /Tra fo ef yn nef yn ei wengan - gadair, /Yn ben ban llefair, yn bair eirian, /Cadwedig fy ngwawd i'w CBM IV 17 119 , /Gan ein Duw fry freenhiniaeth! /Breenhinedd Ben, ban yth aned, - Hael, /Bro oedd ysgafael, ys gofune CBM IV 17 1 Dengradd Ben Berchen, barch Briodawr, /Dengradd Dy wenwlad mor fa CBM IV 17 16 u byd dyniawl ogawr - Nen, /Dyniaddon Berchen, Ben bob efawr; /Parthwys Rhwyf rhadlawn dawn diburawr, / OC II 14 149 d ym mharadwys y'n cynhwysir. /Cant tey_"rnedd Ben boed hir - ein trwydded, /Yn y mae gweled gwaradred PM V 24 45 s, /A lliaws dilaes aes asgethrawg, /A rhagod, ben clod claer ysgwydawg, /Esgudwan garthan is Garthynna CBM IV 12 12 ybyddai fau faith ragor, /Rhybyddwn bencerdd, ben-co_^r. /Am faes Trefgalw lys twrf emys - ein glyw /A CBM III 26 60 adannudd. /Dyfryd fyd fyddaf drwy gythrudd /Am ben cun ceneddl Faredudd, /Dyfrydedd i feirdd farw achlu CBM IV 12 20 /Rhybyddai fau fedd anhun, /Rhybyddwn bencerdd ben-cun. /Mi biau bod yn bencerdd /O iawnllin iawnllwyth DB VI 27 10 ydd, /Mawrbair cyniwair, cynnif hylwydd, /Mawr ben Cymru wen a'i chymhenrwydd, /Mawrbarch gogyfarch, go GYC VII 39 17 or, plaid ceinaid canon! /Nawdd Ieuan liw ban, ben diwydon, /A fendigawdd Crist croes arwyddon! /Nawdd CBM IV 13 21 on, /Porthathwy, myrdd ofwy Mo_^n. /Ym Mo_^n, ben-dragon, ban ddreigiau - Prydain, /Wyt prydfawr i'th CBM III 16 51 lan, /Gwawr creulan mal creulawn) /Gwayw drwy ben, drwy beri camawn, /Gwaed ar wallt rhag Allt Gadwall PM V 24 38 mal diawg, /Dy gynneddf dyfod yn orfodawg /Am ben dy gynnygn, cynnwrf gwychawg, /A gwasgaru clwyf a gw ES I 17 25 yrych pan dreisych dros ffin, /Ystwng pawb hyd ben ei ddeulin; /Bydd wrth wan gyfran gywrennin, /Bydd i LlG VII 27 28 . /Angau ni'n edau un nodded - rhagddaw: /Trwy ben ein treisiaw yw ein tristed. /Trist y'n gorug Crist LlF2 VI 7 17 au diamau diamebys. /Hand-yth-fagwyd, befr, yn ben erchwys, /Yn orau cenau, Cynon fegys. /Handym feirdd CBM III 24 104 fleiddiau cyfarfod, /Erlynasant glod er bod yn ben, /Ergrynynt eu ba_^r seirff saffar sen, /Ergyrwaywaw CBM III 24 100 lafn yn ei loflen, /Eurgledd cymynedd, cymynai ben: /Eurdorchogion dewr deyerin len, /Edlid i'm dilid y ES I 18 11 llu, /Llary Ednyfed Fychan; /Oedd ban gawr am ben garthan /Pan gafas aerwas eurwan. /Erwan im galar ga PM V 20 39 _^n, /A briwgoch dy ongyr, /Traw y tremynaist, ben gwy_^r, /Trwy Dyrn, dey_"rnaidd eryr. /Er pan 'u lly MB I 3 27 wd /Mal Urien urdden a'i amgyffrawd; /Gweled i ben llu, ni bu ddefawd, /Nur cadau, neuaddau o ystyllawd PM V 30 13 gwynt yng ngwden. /Neu wddam nad cam cymryd yn ben /Mab Llywelyn hael, hylwydd berchen, /Arwyneb Prydai CBM III 24 14 egys Gwyddien /O gwyddaw pob llawr cer llaw ei ben; /Mor nawd pob rhahawd na bydd rhyhen, /Mor wenwyn y PM V 30 10 i, fal cwlwm dolen, /Eu carchar anwar, amar am ben. /Ni bu haws uddudd, fal trabludd Tren, /Nog anhawdd CBM III 16 240 ion trychion (trachywedd eiddun) /Trachwyddynt ben o dra_"ed; /Yn Llidwm, yn llydan drefred, /Yd wanai GYC VII 38 33 eb nerth, /Heb gannerth, heb gnifer; /Llwyd ei ben, pan henyw ei falchder, /Llygad briw heb liw, heb le PM V 10 84 draig dragon berchen, /Ar bob hydr, hud wyd yn ben. /Pan ym gwnaeth fuledd na'th folwn, - fy rhwyf, /Ni D-1 I 1 39 gw_^r bangor braint, /Prydus berchen, priodawr ben, pen pob cynfaint, /Gorau brenin o'r gollewin hyd yn DB VI 30 40 . /Gwlad fal cynheiliad y'i cynhelis, /Gwledig ben, perchen gw_^r a'm perchis, /Gwyn esgar, neud gwa_^r CBM III 26 44 y'm perchis, parch dilludd - berchen, /Aerbair ben, preiddnen prudd, /Rhwysg aches a'm rhoddes rhwyddfu CBM IV 4 96 ergrain, /Urddws Duw diwyrnawd Owain, /Urddawl ben, priawdnen Prydain. /Mal Gwaith Arderydd, gw_^yth ar GM I 7 73 wyr drefad, /Llesgen deg, llysoedd cyfarad. /O ben Pumlumon hyd borth Caer Lleon, /Pair dragon, draig f PM V 1 171 dud io_^r, a'th go_^r a'th ganmawl, /Boed tau, ben rhiau, bodd nefawl - Ddofydd, /Balch Ddafydd, dda fy DB VI 29 42 yw byd bod yn ei faddau. /Gwirfab Duw, gan dug ben rhiau /Gwae fi i'm poeni rhag pum edau /Ucher rhag p MG VII 32 11 awd, awdur brodiau: /Iesu yw hwn a erbyniwn yn ben rhiau, /Isel uchel, Emanuel, me_^l meddyliau. /Ych a PM V 4 14 odion: /Marcwlff a Chadw gadr swyson /A Selyf, ben sywedyddion. /Rhannws Duw Dde_"ws ddonion - anghymwy CBM III 24 154 ! /Ni bu warthlef cerdd Cynferching - werin /O ben Taliesin, barddrin beirddring, /Barddair o'm cyfair HOG II 6 2 n orewyn a orwlych bedd, /Gwyddfa Rufawn Bybr, ben tey_"rnedd. /Caraf, trachas Lloegr, lleudir Gogledd GYC VII 38 16 pumffrwd, pumffrwyth nid ofer, /A'u bannau am ben y nifer, /Ac annheilwng lu gan Lusiffer, /Ac yn nha CBM IV 6 217 dwyr ddo_^r, amgor amgyrwyd, /Cadarn brain, yn ben ydd adwyd, /Ced ebrwydd cyfrwydd, cyfarwyd - a_^ lla CBM III 11 41 ei chwaer na chweir o Bowys. /Cynneddf i Bowys ben ymadrawdd - gwy_^r /Uch gwirawd eurgymlawdd, /Yn neb GYC VII 43 20 , /A'i goron yn ddrain ac Yntau'n gelain, /A'i ben yn anghrain wedy r'greiniaw, /Ac o_^l ffrowyllau ar PM V 24 50 waedlwrw gwy_^r aerfwrw arfawg, /A gwaedlen am ben yn beithawg, /A gwaed, a bwyd brain, a bra_^n ar gel PM V 30 3 ydfawr yn ei ohen, /Ardwyad cancad cyn ced o'i ben, /Ys cynt no rhywynt uch rhudd wybren /I'r cerddgar benadur 4 CBM IV 5 66 d wasgar, aesgar eisgur - gyfarfod, /Gyfarfawg benadur, /Blaidd blaengawr ba_^r dyrawr dur, /Beirdd afa BF VII 51 8 yd: /Llas Llywelyn llafngreulyd, /Llas Arthur, benadur byd. /Gwae'r byd rhag tristyd treistwyn gythrudd PB VII 9 6 Cymru, Faredudd, cymer! /Cymraisg walch, balch benadur, /Draig unbyn, aerfyn arwr, /Drud llaw esgud, ll GM I 6 4 ryw dra mesur, ysgawl pybl pobl ddur, /Present benadur, prysur ddurawd. /Prydain adanad, prydyddion bor benaethau 1 GYC VII 42 25 Merfyn /A Chymry derfyn yn ei dyrfa. /Gwelais benaethau Gwynedd a'r Deau, /Colofnau cadau cyd orseddfa bena_'ig 1 BF VII 56 19 Cyn rhyfawr ddrygyrferth, /Oedd cadarn ddraig, bena_'ig berth, /Oedd ced gynnydd, cad gannerth. /Cad ga bencerdd 4 CBM IV 12 12 ddo_^r, /Rhybyddai fau faith ragor, /Rhybyddwn bencerdd, ben-co_^r. /Am faes Trefgalw lys twrf emys - e CBM IV 12 20 borthun, /Rhybyddai fau fedd anhun, /Rhybyddwn bencerdd ben-cun. /Mi biau bod yn bencerdd /O iawnllin i DB VI 35 79 refred /Hyd waelawd Dyfed ydd eheda; /Mi yw ei bencerdd, mawr yw ei angerdd, /Mynegais ei gerdd ffordd CBM IV 12 21 , /Rhybyddwn bencerdd ben-cun. /Mi biau bod yn bencerdd /O iawnllin iawnllwyth Culfardd, /A hy_^n Cyndd bencnud 1 PM V 26 34 edd; /Gnawd eryr ebyr abar - gwedd bangaw /Yn bencnud wy gyfedd, /A chigfrain cyfwyrain cigwledd, /Cig bendefig 2 DB VI 26 33 no degerw os adygy; /Cymer a fynnych, Cymry - bendefig, /Arbennig wledig a wladychy. /Difanw so_^n Sae DB VI 25 8 in', /I foli gwyndawd Gwyndyd werin, /Gwynedd bendefig, ffynedig ffin, /Gwanas dey_"rnas deg, gywrenni bendico 1 LlF1 II 1 40 w bedydd. /Bendigedig fab ni faeth cerydd; /Ys bendico Duw ddwywawl weinydd. /Bendith naw radd nef yn e Bendigaid 2 LlF1 II 1 43 ei drefydd, /Bendigedig fro fraint gynhewydd. /Bendigaid a daith o'i gyweithydd /Pan ddoeth i'r cyfoeth CBM IV 16 116 a'th fawl, a'th fawrha! /Mawr ddefnydd bedydd, bendigaid - Riau, /Rhwyf rheiddiau rhad foliaid, /Molawd bendigas 1 MeiG I 33 90 Creawdr a'i rhygreas. /Credwn i'r Rheen rhy-n-bendigas, /Dwfn dyfu i Hwnnw, honnaid ei gas. /Galwaf i' Bendigaw 1 LlF1 II 1 112 ywn dillad. /Ef a warawd ball a gwall a gwad, /Bendigaw Gwynnyr a'i wy_^r a'i wlad. /Ef a wnaeth ei fae Bendigedig 3 LlF1 II 1 39 - iddaw /Pan ddoeth o Lydaw ar lydw bedydd. /Bendigedig fab ni faeth cerydd; /Ys bendico Duw ddwywawl LlF1 II 1 42 weinydd. /Bendith naw radd nef yn ei drefydd, /Bendigedig fro fraint gynhewydd. /Bendigaid a daith o'i MG VII 32 61 au, /Nos lewenydd i lu bedydd: byddwn ninnau! /Bendigedig yw'r Nadolig, deilwng wleddau, /Pan aned Mab, Bendigeidran 1 BF VII 51 5 , mawr lias /Duw nef, dyn mal ef ni las. /Llas Bendigeidran gydfryd - a_^ chymri, /A chymraw oedd hefyd Bendigws 1 ES I 15 7 yn rheolaeth - nef /I'th nodded frenhiniaeth. /Bendigws De_"ws dialaeth /(Diwolo Ei weledigaeth) /Y pum Bendith 2 CBM III 10 11 ch rhoddion - a'm ceidw, /Ced wallaw cadfaon, /Bendith Dduw gennwch, gynreinion! /Gnawd i fardd fendiga LlF1 II 1 41 eth cerydd; /Ys bendico Duw ddwywawl weinydd. /Bendith naw radd nef yn ei drefydd, /Bendigedig fro frai benfaddau 1 OC II 14 80 i mewn o'r medd gorau - oll /Gwirawd o ban, dy benfaddau!), /Ar llaw Foriddig, llochiad cerddau: /Cerdd Benfro 2 PhB VI 11 8 ir i'i w_^r dra safo, /Hydr ei drais i dreth o Benfro, /Gwalch gwylfalch, golud anghryno, /Gwawd fyfyr, PB VII 11 10 aeth draig hydrffraeth, hy /Er goddau goddaith Benfro, /Oedd aml am amlaen deulu /He_"yrn traws de_"yrn Beniadur 1 CBM IV 17 87 fydd dybydd disbur. /Gwerthefin Frenin, fraisg Beniadur - byd, /Gwrthladded o'm bryd pyd pechadur; /Gor benial 1 GM I 13 10 ar ne. /Gnaws edn adnabod bore, /Gnaws am ban benial ystre. /Gnawd o'm gwawd gwychran i falchlan febin Benlli 5 PM V 20 21 odiar, /Lloegr wales yn wores wa_^r. /Gwrhydri Benlli, ban llocher - ys gwlydd, /Ys gwledig cymynner, / GRh II 28 25 rfau ni'th arfaidd neb. /Neb ni orug Duw, wryd Benlli - Gawr, /Banllef beirdd i'th foli, /Trin elyn, tr CBM III 9 12 gawr, /Teulu Madawg mad anawr, /Mal teulu ban Benlli Gawr. /Godwrf a glywaf ar glawr llafur - rhai, / HF VII 23 12 sgi - ei derfyn. /Gw_^r o hil Merfyn, mawrfryd Benlli, /Gw_^r torfoedd, gw_^r gwisgoedd gwisgi, /Gw_^r PM V 2 56 , tey_"rnedd aergrain, /Tey_"rnas firain faran Benlli, /Na wna, eryr gwy_^r, gorddiogi /A_^'m daddl, u Benmon 1 CBM IV 4 257 hyd Eingl, hyd Aeron - ydd aeth /Ei bennaeth o Benmon! /Pennaf gw_^r, nid gorwag hoffter, /Pen rhiau, bennaeth 12 PM V 1 113 ug) /Hyd Bentir Gafran yd gyfrddug. /Alaeth ei bennaeth ar bob engiriawl /O hir wawl Hiraddug. /Ef wraw ES I 15 12 n deg, ei dogni a wnaeth, /Cyfri llu, llydan o bennaeth. /Cyfreithgar ni ga_^r negyfiaeth - cyfrau, /Cy PM V 20 15 _^r ni rif gybyddiaeth, /Duw mal ef, nef Ne_^r-Bennaeth, /Dyn cynna nis gwna, nis gwnaeth. /Gwnaethost, CBM IV 16 60 f, uch nef, uch nawtraeth - ysydd /Ni symud Ei bennaeth; /Ef ein Rhwyf yn rhwydd feidrolaeth, /Gwelling CBM III 16 112 lyw glewyd dialaeth, /Gorflwng arf, aerfeddawg bennaeth, /Gorchynnan gosgordd, gwasgawd calchdo_"ed, /G EW VI 4 7 yw calon can hiraeth; /Gwawr llawr, llwyddedig bennaeth, /Gwae ei fro a'i frodyr maeth. /Maeth Madawg m EGM I 25 18 rf drabludd angudd, angerdd Dinbyrn, /Arbennig bennaeth, mab maeth meddgyrn PB VII 2 4 he_"yrn, /Mur torf, aerdorf eurde_"yrn, /Mygr bennaeth, mab maeth meddgyrn. /Mab meddgyrn, te_"yrn taw CBM IV At 3 n, /Ni rylon rhy lawgaeth, /Sorres wrth sarrug bennaeth, /Ni sorres neb amser waeth CBM IV 4 257 Ystreingl, hyd Eingl, hyd Aeron - ydd aeth /Ei bennaeth o Benmon! /Pennaf gw_^r, nid gorwag hoffter, /P CBM IV 6 17 baith bwyth bu eiddudd, /Gwych ydd aeth traws bennaeth trostudd, /Gw_^r eisor, esillydd Gruffudd. /Gwy CBM III 14 37 irdd clodfan, /Pan fydd cyd cedwyr am ban. /Am bennaeth ydd y_^m, am bennaf - terrwyn /Tyrrant feirdd a bennaf 9 GYC VII 41 1 I Dduw'n gyntaf y cyfarchaf, bennaf biau /Nef a daear, a gwyllt a gwa_^r, Gwawr ysbry CBM III 3 152 an Llydaw, gan llydwedd wohen, /Llan Bengwern, bennaf daearen, /Llan Bowys, baradwys burwen, /Llan Gama MeiG I 32 33 ysgaid gan ynaid a naf, /Cred grefydd beunydd, bennaf - ei gogawn, /Credu i Dduw a'i ddawn, ys cyfiawna CBM III 24 36 n dwfn dyfnais-i afar, /Neud am ddraig Bennant bennaf galar! /Neud gwarfedd meuedd, mynwent franar, /Ne BF VII 50 35 dd, wisgoedd wasgarocaf, /Gw_^r oedd arbennig, bennaf - o filwyr /Hyd ym Mhorth Wygyr, eryr araf. /Y Gw GB II 26 250 ar ddyn urddawl urddynt seiniau. /A Dewi oedd bennaf o'r penaethau, /A Duw yn gwybod ei ddefodau, /Ac CBM III 14 37 cyd cedwyr am ban. /Am bennaeth ydd y_^m, am bennaf - terrwyn /Tyrrant feirdd am alaf, /Tey_"rnaidd h PM V 26 79 , dinamed - Addaf! /Neud athwyf a'th weled /Yn bennaf unbennaeth o'r Gred /O Gymro, o Gymru giwed; /O b GB II 26 288 a ei fuchedd, /I gymryd Dewi di gymrodedd /Yn bennaf, yn decaf o'r tey_"rnedd. /O'r digonsam-ni gam o bennaint 1 GB II 26 16 fud, heb ofyn amgen, /Heb ofal cynnen cylch ei bennaint /Onid blaidd a draidd drwy ei wythaint /Neu hy Bennant 1 CBM III 24 36 m ddragon dwfn dyfnais-i afar, /Neud am ddraig Bennant bennaf galar! /Neud gwarfedd meuedd, mynwent fra Bennardd 1 CBM III 29 6 wd digardd, digabl ei gwynaw, /Od is llaw llys Bennardd, /Blawdd glyw glewyd diwahardd, /Blaengar blei benrhaith 2 DLlM II 18 17 talarw cyfarwaith. /Drwg ei lliw y llaw, oedd benrhaith, /I luoedd cyhoedd canhymddaith. /Ni'm harwar CBM IV 18 32 yd fy llwrw, lle a gyrchaf, /Neud gobaith wrth Benrhaith, rhin a geisiaf. /Brenin pob gwerin, gwared ar Benrhyn 1 D-1 I 1 10 , Gwent, Gwlad Morgant, Dyffryn Mynwy, /Gw_"yr Benrhyn, Ystradwy fryn, Tywyn warwy, /Dyfed ddwygawn, Ce bentan 1 CBM III 11 36 rn /Gwyllioedd gynt ni gedwynt gedyrn, /Gwy_^l bentan am da_^n, am de_"yrn. /Cynneddf i aergun Argoedwy Bentir 1 PM V 1 112 dlug; /O Benwaedd Dyfnaint (dim nid ffug) /Hyd Bentir Gafran yd gyfrddug. /Alaeth ei bennaeth ar bob e Benwaedd 1 PM V 1 111 elgrug /Hyd Wynfryn Llundain, lle clodlug; /O Benwaedd Dyfnaint (dim nid ffug) /Hyd Bentir Gafran yd g Benweddig 2 OC II 15 17 ar wallt pig, /Dywed y down Benweddig. /Dos o Benweddig, boen Ofydd - gennad, /Gan ni'th wna cywilydd; OC II 15 16 g; /Dywan ar wyllt ar wallt pig, /Dywed y down Benweddig. /Dos o Benweddig, boen Ofydd - gennad, /Gan n benyd 6 ES I 20 6 Dad, rhag brad breuawl - gymhlegyd /Dygn enbyd benyd boen uffernawl. /Doniawg ddidrist Grist groes rinw CBM IV 17 36 fryd - Crist, /Cynghafawg, cyfrdrist, cyfrdost benyd; /Cam yw i ddyn ddifanw Ei fryd, /Cynghraiff Di_"a LlF2 VI 10 33 uw a ddifarner. /Ni mad gymyrth arf ni gymer - benyd /Can ni w_^yr ennyd pa hyd ater. /Ni mad erlyn dyn GYC VII 43 25 oedd yn aelaw, /Er dangos i'r byd Ei boen a'i benyd, /Er ei ddwyn i gyd o gidwm law. /Ac yna y dywaid, GYC VII 42 56 eu maddau dros eu camweddau /Yn uffern boenau, benyd guddfa, /A gweled myned i nef ogoned /Y sawl a ga LlF1 II 1 172 a folaf a folant beirdd byd, /Dewrwyr a weryd benyd pob gwan, /Doniawg bedrydawg o bedrydan, /Doniau d benydiaw 1 GYC VII 43 40 y ta_^n a gormod boethfan /A wnaeth Baraban i benydiaw, /Er cythruddiaw cnawd, er dial pechawd: /Perch be_^r 7 D-3 VI 19 31 gweinon, /Y naill ymyl ydd a_^ morfa Meirion - be_^r /A'r llall, ca_^r llawer, ger Caer Lleon. /A Duw, SB II 22 8 'm rhwyf o'm rhwylwaith, /Cwbl ddigabl barabl, be_^r araith. /Mur Gwyndyd mad, gwynfyd gwyniaith, /Mab PB VII 13 25 esgud /Yn ysgwyd dau hanner. /Oedd dau hanner be_^r, ba_^r gwythrudd - yn llaw, /Gw_^r fal llew digyth PM V 10 1 Duw Ddofydd dy-m-rhydd rheiddun awen - be_^r /Fal o bair Cyridfen, /Arwar udd gwrddfar, gordden CBM IV 16 123 Caraf-i dreth a draethant geiniaid, /Traethawd be_^r i buraw enaid. /Rhag oerferw uffern wern wonaid, / MeiG I 33 35 ddau. /Rhoddesid ein Duw yn ein dechrau /Rhodd be_^r paradwys (parha golau!). /Rhy-n-parasai Duw heb dd CBM IV 8 8 nt fal yd glywer, /Yn awen barawd awdl burwawd be_^r; /Yn annwfn, yn nwfn, yn nyfnder - yd farn, /Nid b berau 1 GYC VII 40 79 peiriau! /Saith ganmil beiriaid o eneidiau, /A berau hirddrwg a phob eiddorwg, /A phawb heb olwg ar ei berchen 16 CBM IV 6 191 Trylwyn yw a'm glyw a'm glewhir, /Trydar ba_^r berchen a berchir, /Trydydd Hualawg, huelir - yn nygn /E CBM III 26 43 ei amser! /Amser y'm perchis, parch dilludd - berchen, /Aerbair ben, preiddnen prudd, /Rhwysg aches a' PM V 10 61 Trallwng. /Trallwng Llewelyn, llen brid - i'w berchen /A'i barchwyr yng ngofid, /Och ar ni llas yn lli GYC VII 36 95 m daw, /Pen f'enaid heb fanag arnaw, /Pen a fu berchen ar barch naw - canwlad /A naw canwledd iddaw; /P PM V 10 83 o, /Ar Gymru ydd wyd nen, /Ar bob draig dragon berchen, /Ar bob hydr, hud wyd yn ben. /Pan ym gwnaeth f PM V 30 14 cam cymryd yn ben /Mab Llywelyn hael, hylwydd berchen, /Arwyneb Prydain, prif elfydden, /Eryr huysgwr CBM IV 17 1 Dengradd Ben Berchen, barch Briodawr, /Dengradd Dy wenwlad mor fad, m PM V 24 63 llurigawg, /Llywelyn, llary rwyf, Rywoniawg - berchen, /Barch wledig Hiraethawg, /A'th folaf, filwr pe EW VI 2 21 ys, /Rhwyd glyw, tra fo byw, Bowys. /Powys nen berchen, barch woddef - esbyd, /Ys bo Duw gydag ef! /Rhw PM V 10 57 awn, /Eryr gwy_^r llewyr Lleisiawn. /Lleisiawn berchen ben, ban fu ystwng - draig, /A dragon yn echwng, CBM IV 17 16 id doniau byd dyniawl ogawr - Nen, /Dyniaddon Berchen, Ben bob efawr; /Parthwys Rhwyf rhadlawn dawn di DB VI 29 105 af; /Grymus gan gweled, ei dy_^ gwelaf, /Gradd berchen, ei barch amdanaf! /Hiraeth ysy i'm dwyn am a gw CBM III 24 109 fedd y Drefwen /Ym muchedd gwledig, gwladoedd berchen, /Madawg mur cyhoedd, niferoedd nen, /Meidriad c CBM III 3 154 , baradwys burwen, /Llan Gamarch, llaw barch i berchen. /Perchen co_^r, cerdd wosgor wasgawd, /Ced wasg PM V 16 8 er coll aerner eurnen, /Gwendud barch, Gwyndyd berchen. /Perchen fo Gruffudd, parch westi, - ar nef, /A D-1 I 1 39 r, lluoedd angor, gw_^r bangor braint, /Prydus berchen, priodawr ben, pen pob cynfaint, /Gorau brenin o berchennawg 1 PM V 24 60 lfan Frychan Frecheiniawg - hefyd, /Bu Hirfryn berchennawg. /Rhag fy llyw, yn llu ddiofnawg, /Amherawdr berchi 3 LlG VII 24 67 b Duw didwyll gymodi, /Ys bo ei ddiwedd, ddawn berchi, - ar nef /Ar neillaw Crist Celi. /Llyw ysy'n, sy GB II 26 180 canwaith cyn no'i eni. /Danfoned iddaw (diddan berchi) /O nef, deg addef, addfwyn westi, /Allawr deg ni CBM III 21 63 d, blaen ddyfysgi; /Am ddraig Argoedwys, Bowys berchi, /Un perchen parchus ar ei deithi, /Am Fadawg myn berchid 1 CBM III 24 23 sedd, gwy_^r gwledd Gwlyddien; /Gwy_^r y'n cyd berchid uch gwid gwenen, /Gw_^r a'n cyd barchai o'i bar berchir 3 CBM III 3 86 raig Brydain a brydir, /O bryder berthfalch yd berchir. /Berth y mae Meifod a'i hamdir, /Berth elfydd OC II 14 142 gwaith Llidwm dir; /Y gwy_^r a barchaf, wynt a berchir. /Menestr, gwelud di galchdo_"ed - cyngrain /Yng CBM IV 6 191 a'm glyw a'm glewhir, /Trydar ba_^r berchen a berchir, /Trydydd Hualawg, huelir - yn nygn /Ei gynnygn berchis 1 DB VI 34 7 Arglwydd fal Cynddelw a gynhaliaf, /Llywarch a berchis, mal yd barchaf, /Llywelyn urddyn, urddas hynaf, bererindawd 1 CBM III 3 170 awd, /Caer barchus barha_"us barawd /A berid i bererindawd. /Peniadur cerygl, ceresyd /Ced a chred a ch berfedd 4 LlG VII 24 28 m ardal dyhedd, /Gnawd iddaw treiddiaw trwyddi berfedd! /Am ei wir bydd dir o'r diwedd, /Am gylch Dygan HOG II 6 70 wd /Am Nest deg debyg afallflawd, /Am Berweur, berfedd fy mhechawd. /Am Enerys wyry, ni warawd - im hoe GG II 31 2 oer yn ei llawnwedd, /A gennyw pob tra trwyddi berfedd, /O'i ganiad, o'i rad, o'i rinwedd - ein llawch, GG II 31 16 lwrw gweithlofedd, /Gair syberw a berw yn ei berfedd; /Wythfed yw lladd a_^ llafnau cochwedd /Celain Berfeddwlad 5 DB VI 35 76 /Ugeinfed, gan rad, hendref ei hendad, /Dug y Berfeddwlad ac nis gwada. /Tros yr ugeinfed o Alun drefr DB VI 30 10 bron, braidd ym mywad, /Urddyn Lywelyn, lyw y Berfeddwlad; /Ceintum hon Ruffudd, rudd ei ruad, /Ac ni PB VII 1 4 lwng walch yng nghalch yng nghad, /Gorfoledd y Berfeddwlad. /Gwledig gwychr, hydrig, gwychnaws - yw Owa PB VII 21 4 g [ ] fab Idnefed, /[ ] clau, [ ] clod, /[ ] y Berfeddwlad. /I wlad [ ], glod arddangos, /Gwelid [ ] /[ BF VII 46 22 yf ysgarad - pob dyn /Wrth hwn: Llywelyn, llyw Berfeddwlad, /Ysgor co_^r, Cymru ddiffreidiad, /Aesgur f berffaith 1 CBM IV 17 11 ydd achretawr. /O ffyrf ioli Tri o draethawd berffaith, /O egwydedd iaith, o egwyddawr, /Berthidau Rh berging 5 CBM III 24 56 r gwanar - yn ing: /Gw_^r o Ddunoding, gw_^r, berging ba_^r! /Parawd o'i adaf, cyn no'i adaw, /Parau p EG VI 18 134 /Dinidr yn nydd brwydr yn yd brofer, /Dunoding berging, bargoch, hydrfer, /Dinas draig urddas eurddawn CBM IV 1 34 ain, /Ar hil cadr Cadell, Hiriell hiriain, /Ar berging Coeling am eu coelfain. /Ergyrwayw cludlan, clod PhB VI 12 19 /Na'm gwrthod yn ddurfing, /Eryr llewyr, llaw berging, /Erhaeddiaist-ti eang o ing. /Ys ing in ystwng CBM III 24 167 m deiring, /Llew llawr llid enwair, llydw bair berging, /Llwrw trylew llawr, llew llurig deiling. /Ym m bergyng 1 CBM III 27 27 iad cad cyn echyng, /Cyrchws glyw ba_^r, glew bergyng, /Cyrch eofn yn ofn, yn yng. /Oedd digyfyng mynw beri 13 GB II 26 189 i fraich fraisg [ ] /A'i fryn gwyn uchaf uchel beri, /A llech deg dros waneg a thros weilgi /A'i dyddug CBM III 21 58 wr, gwawr gwrhydri, /Gwryd gwy_^r dehau, barau beri; /Am Gadwaladr hael, hawdd ei foli /Pan foled haelo GM I 8 43 re mil fanieri; /Ar lath lath lachar, ar ba_^r beri, /Ar ffwyr ffwyr ffyrfgawdd, ar fawdd foddi; /A Men LlF1 II 1 136 ehelaeth, wrth ei holi, /Arfau o Ddeau, barau beri; /Arwyn ei drwydded cyn no'i drengi - ydoedd /Yn ca CBM III 16 51 wr creulan mal creulawn) /Gwayw drwy ben, drwy beri camawn, /Gwaed ar wallt rhag Allt Gadwallawn: /Yn LlG VII 24 10 wysg fraisg o fraint a dewredd, /Rhudd barau o beri cochwedd; /Rhyw iddaw diriaw eraill diredd, /Rhwyd GB II 26 183 dyn ddisgwyl arni: /Ychwaneg cyfoeth crefydd beri. /Credwch a glywch, cedwch Ddewi - yn eich llaw /A EGM I 28 23 in gwedd-dawd; /Rhoddwn fwyd er Duw, a diawd - beri, /Crist Eli Celi, can ufylltawd. /Na chysbyddwn fod BF VII 54 11 Crist, croes oleuni, /Rhy drwm fu eu ba_^r am beri - lluoedd /I gynnal torfoedd terfyn Hoddni; /Gwy_^r LlG VII 24 37 ymro ei gymrodedd! /Cymrodedd fy llyw, lluoedd beri, /Nid oes, rhwyf eirioes aer ddyfysgi. /Cymro yw ha PM V 24 6 ywelyn, llary rwyf, rhwym cytiriawg, /Lluyddau beri, rhi rhuddfoawg, /Llyw Cymru derfyn diriawg - ei ha BF VII 45 26 aeth trengi - mur ciwdawd, /Traul barawd, trin beri, /Traws fa_^r, gwenwynwar: gwae ni! /Trais pobl, tr PM V 25 14 - barddrin, /Yn Nghaer fawr Fyrddin fyrddioedd beri, /Yng Nghaer Dygannwy, yn Aber Tawy, /Yn nghadarn d berid 4 CBM III 3 170 glod addawd, /Caer barchus barha_"us barawd /A berid i bererindawd. /Peniadur cerygl, ceresyd /Ced a ch PhB VI 14 19 ing ener, Wener wenid. /Cadair Faelgwn Hir, hu berid - i feirdd /Ac nid i'r gofeirdd yd gyferchid; /Ac ES I 16 8 athraid fy marddair wedi Myrddin, /Llethrid a berid o bair awen. /Barochel uchel uch engylion, /Bardd CBM III 24 68 aw; /Eryr glyw glewaf, neuaf na ddaw, /Erlid a berid o'i beriglaw, /Ernywed arnaf-i o fod arnaw /Ddeyer berierin 1 MB I 4 25 d fy nhafawd ar fy nhewi. /Mi, Feilyr Brydydd, berierin i Bedr, /Porthawr a gymedr gymes deithi, /Pryd beriglaw 1 CBM III 24 68 glyw glewaf, neuaf na ddaw, /Erlid a berid o'i beriglaw, /Ernywed arnaf-i o fod arnaw /Ddeyerin dderwin beriglawr 1 CBM IV 17 28 rhydd iolawr - heb daw /Rhag ein periglaw heb beriglawr; /Gwddam y'n gorllwg Gw_^r llwyrddwg llawr, /G beriglwyf 1 GM I 14 65 edd cyn mi trangwyf; /Ac a'm gwne_^l Peryf pan beriglwyf /Perffaith waith ofeg a deg dalwyf. /Teilyngda beri_"on 5 GM I 11 52 ddeon /Pan ortheol cad cedawl wron. /Ban baisg beri_"on a bwystgunion - coed /Cadr bonedd budd a bertho CBM IV 4 243 reulif, ar greulyd feirwion, /Ar greulan baran beri_"on; /Ar greulen, ar greuled Arfon, /Creulanw gwaed PM V 17 7 erddau, /Cyhyrddws a_^'m un ca_^r, /Pendragon, beri_"on ba_^r, /Pumwregys dewrwrys daear. /Dyorwyf hael CBM IV 4 35 , /Amdrychioedd, amdrychu nawcant: /Amdrychion beri_"on buant! /Amgoch bryn a phenrhyn a phant, /Aml ce CBM III 8 68 niawn /Heb wy_^r lladd gan llyw camawn, /Llith beri_"on lluyddion llawn. /Ym mywyd Madawg ni feiddiai u beris 5 LlF2 VI 9 14 ta Efa bu afar. /Iolaf-i Bair o bured arwar /A beris amad ac adar, /Bwyf gwastad gan Fab Rhad rheithgar DB VI 30 47 o'r bobloedd bawb a erchis. /Nid dodi barau a beris - arnaf, /Alaf a enwaf im a enwis. /Nid hebof ei a HF VII 23 22 /Gw_^r a beris lloer, llwry goleuni, /Gw_^r a beris haul, nid traul trengi, /I'r gwir Dduw ydd wyf yn HF VII 23 21 , /Gw_^r nid oedd lyfrach nog Elifri. /Gw_^r a beris lloer, llwry goleuni, /Gw_^r a beris haul, nid tra CBM IV 10 6 Deau. /Aswynaf, archaf arch fawr - i Beryf /A beris nef a llawr, /Nawdd rhag dy fa_^r, ca_^r cerddawr, berlawn 1 CBM IV 3 8 wn, /[] cynrain coelfain cyflawn, /A [] burlaw berlawn, /A ddylud cy[] ffrwythlawn, /A ddylif cynnif ca Berllan 1 CBM IV 6 271 ni fo cardd i'w rhan /Ni fo gwaeth no Gwaith y Berllan. /Am byrth Caer Fyrddin porthes gwy_^r gwaedlin Bernid 1 CBM IV 16 153 n beirniaid; /Pan farner tri nifer trwy naid, /Bernid Duw ein dwyn i wenblaid /Y nefoedd yn nefod ynaid bernych 1 MG VII 33 77 crastannau crych. /Nef, daear, uffern, pan eu bernych /Dod nod i'm hwyneb, a'm hadnepych, /Parth cledd berth 21 PM V 24 17 ddyn hyddfeirch gwisgawg, /Tey_"rnfab Iorwerth berth, byddinawg, /Fab Owain fur prain, preiddrwyf enwaw CBM III 3 90 fed enwir, /Berth ei llog wrth ei lleu babir, /Berth ei chlas a'i chyrn glas gloywhir. /Berth raddau Rh CBM III 3 89 d a'i hamdir, /Berth elfydd rhag Elfed enwir, /Berth ei llog wrth ei lleu babir, /Berth ei chlas a'i ch CBM III 3 88 yd berchir. /Berth y mae Meifod a'i hamdir, /Berth elfydd rhag Elfed enwir, /Berth ei llog wrth ei ll CBM III 3 159 ei folawd, /Arfoliant urddiant, urdden wawd; /Berth Feifod, ofirain logawd, /Llog fawrfaith am feddfai PM V 23 97 ran. /Ninnau feirdd Prydain, prydus, eirian, - berth, /Gwy_^r a byrth fy rhwyf ym mhob Calan, /Er digab CBM IV 17 19 rawr, /Porth i'm gwawd tafawd, Dy garcharawr. /Berth gyfoeth llwyrddoeth llewychawd beunydd /Am elyf fe DB VI 25 31 lin. /Llywelyn, ein llyw cyffredin, /Llywiawdr berth hyd Borth Ysgewin, /Ni ryfu gystal Gwstennin - ag CBM IV 4 175 gerrig, /Blaidd aerflawdd, amnawdd amnwythig; /Berth nerth ne_^r, haelder huenig, /Burthiad cad, cedeir CBM III 11 57 llaeth! /Cynneddf i'r dreigiau, fegis dragon - berth /Ni borthynt anneddfon, /Yn eu byw, ar eu rhyw ro BF VII 56 19 wr ddrygyrferth, /Oedd cadarn ddraig, bena_'ig berth, /Oedd ced gynnydd, cad gannerth. /Cad gannerth ma CBM IV 16 215 es tandde allan. /Gwedi celennig, wedi Calan - berth /Pan borther glyw am ban, /Wedi serch a seirch, me CBM IV 6 226 t gyngreinon, /Ymddifustlai lew ar lan Aeron - berth /Pan borthes eryron. /Rhydirwy dyrawr ei holion, / CBM III 3 91 bir, /Berth ei chlas a'i chyrn glas gloywhir. /Berth raddau Rhiau rhygredir, /A'u credwy, credwch na th CBM III 21 109 iad, a blaidd neges. /Beirdd gannelw gannerth, berth rhyborthes, /Yn amwyn Ednob, ednaint ar gnes; /Yn CBM IV 4 118 anrhyfedd, /I'm haelwyd yd barthwyd berthedd, /Berth wartheg, anrheg anrhydedd. /As dygaf (ys dygn atch CBM III 3 87 in a brydir, /O bryder berthfalch yd berchir. /Berth y mae Meifod a'i hamdir, /Berth elfydd rhag Elfed CBM III 2 10 athr yn llaw deon. /Deon unged yn ungoel, /Ys berth yd borthir yng ngw_^yl, /A glew ynial yn yniail /Y CBM III 12 35 a chain amser - gwin /A gwirawd wrth leufer, /Berth yd borthynt amnifer /Am Iorferth amnwyth, nerth ne LlF1 II 2 8 hrafferth, ar fy ne_^r fy nerth, /Ar orwyddawd berth ydd ymborthaf, /Ar borthloedd torfoedd achoedd uch PM V 28 19 as oedd ei werth, /Ysgwyd eurglud, balchddrud, berth, /Ysgemydd, tewdor Iorferth. /Iorferth gad ganner berthdud 2 CBM IV 1 62 eu berthladd berthlu yng nghrain /Yn yd byrth berthdud golud gwylain; /Gwelais dyrf dygen, gwelais ddy GRh II 28 6 Dy fyd wrth dy fryd, franes - oborthiant, /Wyd berthdud oddiwes; /Dawn cyflawn cywlad ormes, /Dafydd, D berthedd 2 CBM IV 4 117 ed rhifed anrhyfedd, /I'm haelwyd yd barthwyd berthedd, /Berth wartheg, anrheg anrhydedd. /As dygaf (y CBM III 3 31 wys, bu trwy enwiredd! /Llanfechan, fychod ei berthedd, /Llan ym mron ei challedd; /Dyniawl bobl ni bo berthfalch 1 CBM III 3 86 genir, /Canu draig Brydain a brydir, /O bryder berthfalch yd berchir. /Berth y mae Meifod a'i hamdir, / berthfan 1 DB VI 31 47 dywysogion, /Rhai difai yn difa galon, /Rhan berthfan a borthyn greon, /Pei yn fyw yd fyddynt ym Mo_^ berthfeirch 1 CBM IV 2 49 oludd golud golychator, /Ni'm gomedd o'i barth berthfeirch efrifed, /Beirniaid am regydd, beirdd am rag berthidau 2 MeiG I 33 38 waeth ein gweithredau. /Gwae a goddwy Duw dogn berthidau, /Duw a wna ddeubryd ffryd a ffrwythau. /Diffr CBM IV 17 13 wd berffaith, /O egwydedd iaith, o egwyddawr, /Berthidau Rhiau rhywasgarawr, /Ni mad borthes mam mab nw berthladd 1 CBM IV 1 61 ais rhag Pennardd pen ar ddigrain; /Gwelais eu berthladd berthlu yng nghrain /Yn yd byrth berthdud golu berthles 1 LlG VII 24 58 fain brain, Brynaich gyfogi, /Celennig branes, berthles borthi. /Ciliaw ni orug er caledi - gawr, /Gw_^ berthlu 1 CBM IV 1 61 ennardd pen ar ddigrain; /Gwelais eu berthladd berthlu yng nghrain /Yn yd byrth berthdud golud gwylain; berthnawn 1 CBM IV 3 2 l o hil Einiawn - Yrth, /[]chir ei byrth erbyn berthnawn, /A [ ]nid gwalchlid gweilchlawn, /A or[] yn n berthon 3 GM I 11 53 i_"on a bwystgunion - coed /Cadr bonedd budd a berthon; /Cyflafan taerdan rhag tey_"rnon, /Ceinffelaig CBM III 21 174 ig gwlad orchorddon, /Gorddyfnws uddudd budd a berthon, /Gorwyddawr tuthfawr tu hir gleision, /Gw_^r ai LlF1 II 1 106 uddedig fy ngherdd yng nghynrabad /Lluyddon a berthon parth ag atad. /Llawen Duw Ddofydd ddydd yd gaff berthwawd 1 BF VII 46 25 ur fal Arthur, erthyst laddiad. /Ys bydd gwawd berthwawd barth ag atad, - Rys, /O'm tafawd ysbys oesbe berthyn 4 BF VII 50 5 arddelw, /A borthes ei ddelw ddolur dycnaf. /A berthyn am ddyn a ddywedaf: /A bortho gofid, bid bwylloc CBM IV 9 211 ron Heilyn, /Braisg anlloedd beirdd borthloedd berthyn, /Brwysg brydau, brwydr ddechrau ddychryn, /Brad CBM III 5 108 inau fagwy. /Defawd a gadwaf can a'i catwy, /A berthyn rhag dyn nwy dilynwy, /Fy rhin a_^ rhiain nis rh CBM III 27 19 d /Er brawdfaeth Llywelyn; /Trwm a barthred yd berthyn /Y dug Duw dewis ar ddyn. /Dewisws fy ngherdd, d berthynas 1 PM V 15 9 r poethgur, pa'th greas. /Archaf arch i Bedr o berthynas - Crist /A ddug Grog yn urddas, /Trwy eiriawl berthynych 1 MG VII 33 28 rau perych - yn ei bron, /Gwirion borthorion a berthynych. /Tithau, yr enaid, paid! Na'm pytych, /Tro o berw 2 PM V 26 59 /Pobl fedydd rhwy ciglau; /Llys Hawrffordd, ei berw ffyrdd neud tau, /Llwyr llosged ei thydwed hithau; GG II 31 16 bwrw gw_^yth lwrw gweithlofedd, /Gair syberw a berw yn ei berfedd; /Wythfed yw lladd a_^ llafnau cochwe berwbarawd 1 BF VII 52 3 cethern caeth i'w carchar, /Yn y mae trallawd berwbarawd ba_^r, /Yn y mae perfedd dygnedd daear, /Yn y Berweur 1 HOG II 6 70 , ysy nawd /Am Nest deg debyg afallflawd, /Am Berweur, berfedd fy mhechawd. /Am Enerys wyry, ni warawd berwi 2 GYC VII 40 36 rau, /Y sarff aflawen yn ei enau. /Ydd oedd yn berwi (wb o'r barau!) /Saith canmil peiraid o eneidau, / GYC VII 40 77 au, /A'r sarff aflawen yn ei enau, /Yr oedd yn berwi, wb o'r peiriau! /Saith ganmil beiriaid o eneidiau berwid 1 PC II 19 17 arfaeth, /Buant briw ger eu brawd-faeth. /Yn y berwid brad Brython - anghristiawn /O Gristin a'i meibio berydd 1 LlF1 II 3 37 ng Ngharneddau tau Teon. /Neud tau o'r barau a berydd - i'm plaid, /I'm plygu heb ddefnydd, /Ai cardd a Beryf 5 CBM IV 10 5 d, wledig Deau. /Aswynaf, archaf arch fawr - i Beryf /A beris nef a llawr, /Nawdd rhag dy fa_^r, ca_^r CBM IV 6 1 Cadair bair beryf, caniad Duw gennyf /Cadr ddeisyf heb ddisudd /Dawn PhB VI 15 10 elai hwn o achenedd - geufeirdd /Anghyfrwys i beryf ei henrhydedd. /O gwnaeth Golydan gyflafan ddiriai LlF2 VI 10 60 ennyf, gennyt-ti bwyf gydymddaith, /A thithau, Beryf, gennyf ganwaith. /A minnau, bwyf tau, bwyf taith CBM III 3 209 wlydd /A'm peris o'r pedwar defnydd, /Credaf-i Beryf nef yn elfydd /A'm gwnaeth o burawr yn brydydd. /P beryfon 1 HF VII 23 37 ardd Lywelyn, llew tra gweilgi, /Dewr ddragon, beryfon borthi, /Draig arfau, pebyllau pali besgi 1 PC II 21 1 Es blwyddyn ydd wyf neu ddwy - i'th besgi, /Ni'th basgaf a fo mwy, /Dygi im y dygn ofwy, /Ni beth 15 DB VI 33 8 gir, /Rhy afnam o gam a gymerir, /Rhy annawd o beth a bregethir. /Gwelais-i w_^r, a gw_^r a gwynir - yn HOG II 8 10 eg. /Dewis gennyf-i di; beth yw gennyt-ti fi? /Beth a dewi di, deg ei gosteg? /Dewisais-i fun fal nad a DB VI 33 11 /Fyth bellach ni welir. /Gwelais-i ddau a dau, beth a dewir? /Gwelais-i dri a thri, ni thremygir. /Ni r GYC VII 42 36 ed tra fo, rhag poenau agro, /Ba beth a geiso, beth a gasa. /Ceised pob dedwydd y wledd ni dderfydd, / GYC VII 42 36 henna. /Ystyried tra fo, rhag poenau agro, /Ba beth a geiso, beth a gasa. /Ceised pob dedwydd y wledd n DB VI 29 121 w dan llaw, ban fo lleiaf. /Cyd ymguddio pawb, beth a gelaf? /Am farwnad Ruffudd nid ymguddiaf. /Nid a GYC VII 42 49 u a'i grau a'i grog a wna. /`Hyn a wneuthum i, beth a wnaethost ti?' /Medd Crist Celi Ri: rhaid oedd yn DB VI 30 81 iawn dey_"rnllin y brenhinedd. /Callaf yw inni beth amynedd: /Collais walch mawrfalch, mirain orsedd, / LlF1 II 4 7 u, /Un diau, diameth: /Hoedl bre_"yr breuawl a beth, /Bronwala i wahalieth. /Gwahalieth wosgedd, wasgaw DB VI 24 16 aw /A Mab Duw Ddyddbrawd a ddaw - i'w brofi, /Beth fo ei ynni am ei anaw. /Ni bydd a_^ Mab Duw diymada GM I 14 97 pechawd pall gynired, /Rhag ein twyllaw byth o beth hybred /I golli teithi tanc afneued. /Ac ysin-ni fe DB VI 29 51 u; /Cymerwn, iolwn o iawl seiniau /A syniwn ar beth o'r pregethau; /Am ei ddwyn, terrwyn torf amryfflau DB VI 26 26 /Arwar Udd Cesar, o'm ceisy - am bwyth, /Ys da beth y'm ceffy! /Traul caeroedd, cirieda imy /Trefad fy GYC VII 36 72 d atat Ti, Dduw, na ddaw - mo_^r tros dir! /Pa beth y'n gedir i ohiriaw? /Nid oes le y cyrcher rhag car HOG II 8 9 yfoeth dy goeth Gymra_"eg. /Dewis gennyf-i di; beth yw gennyt-ti fi? /Beth a dewi di, deg ei gosteg? /D beuder 1 CBM III 26 28 yfaenad na water, /Cwyddaw llary, ar llawfardd beuder: /Cwyn cydnaid ceiniaid a'i cymer, /Cof colli a r beues 6 CBM IV 2 8 r a wnaeth ar draeth a dreithitor /Rhwng Arfon beues a mynwes mor; /Aer rhag dinas Caer, cadr ddygi_"or PB VII 18 13 ai 'n ei foes, /Unben o unbyn Powys. /O Bowys, beues dihagr, /O ddwyn Gwe_^n, ddilawen ddeigr, /Cof a'm PM V 7 6 /O Wynedd yn hedd, yn harddfraint, /O Bowys, o beues Dyfnaint, /O Ynys Brydain, briawd fraint, /A'i Tha CBM III 16 10 driad, /Dybrys alaf Deifr i drefad - Bowys, /I beues ei hendad, /Dygostwng arthan (dygwystl dy wayw!) / D-4 VI 20 85 /A'u ceisiai fal y'u cawsam. /Cawsam ar Bowys, beues goeth, - gestyll, /Eu gostwng oedd anoeth, /Tri th PM V 5 34 esguraw hawl, hawdd adnes, /Yn esgar i bawb am beues, /Yn ysgwthr trydar yn ysgwn ddarpar, /Yn llachar beunoeth 3 LlF1 II 1 44 a daith o'i gyweithydd /Pan ddoeth i'r cyfoeth beunoeth beunydd, /Pan ddyfu chwant syllu ar esillydd - PM V 24 31 _^n mynawg, /Dy fyrddoedd cyhoedd cyhoeddawg - beunoeth, /Dy gerddawr bydd goeth, ddoeth dafodiawg, /Dy GC VI 21 3 gofyn chweddl i ddoeth! /Mawr Dduw! a ddycych beunoeth /Mor wael na welir drannoeth. /Trannoeth, o'r p beunydd 8 GYC VII 42 29 gwerin, a gwarwyfa. /Gwelais luosydd a chyfedd beunydd /A byd ar gynnydd, gynnif gwyrda. /Hynny aeth he CBM IV 17 19 charawr. /Berth gyfoeth llwyrddoeth llewychawd beunydd /Am elyf fedydd, am elfydd glawr, /Gwedi golo dy MeiG I 30 42 ein daddl dilys a'm dewiso, /Cerennydd Dofydd beunydd a'm bo MeiG I 32 33 /Cred ddysgaid gan ynaid a naf, /Cred grefydd beunydd, bennaf - ei gogawn, /Credu i Dduw a'i ddawn, ys LlF1 II 1 83 ei main marmor, /Ei gwyrthiau golau gwelator - beunydd, /Ei gwerthfawr edrydd edrychator, /Ei gorthir, IRh VII 30 3 neud lliaws dydd; /Hawl hyfawl ganmawl ganmwy beunydd, /Hawdd fu ei charu o'i chaer newydd. /Hwyl orne IRh VII 30 15 r, chwedl a'm deubydd, /A addawsai, hoed a hud beunydd, /O'm hoen drwy hirboen hwyrbell gynnydd; /A dy LlF1 II 1 44 'i gyweithydd /Pan ddoeth i'r cyfoeth beunoeth beunydd, /Pan ddyfu chwant syllu ar esillydd - Ymer /Abe biau 14 GB II 26 34 Ar Iwerddon wlad ys rhad rannawg, /A'r Deau ef biau a Phebidiawg; /A phobloedd Cymru a gymer ataw /Ac a GB II 26 89 elach, /Lle mae morach a mawr grefydd; /A Dewi biau bangeibr ysydd /Meiddrum le a'i mynwent i luosydd; GB II 26 87 sywedydd, /A Dewi Brefi ger y broydd, /A Dewi biau balch Langyfelach, /Lle mae morach a mawr grefydd; GB II 26 156 i urddas anfedrawl a fedr roddi. /Rhwyf rhadau biau beirdd wy foli, /A lle_^n a llyfrau a'r llen bali. CBM IV 12 21 u fedd anhun, /Rhybyddwn bencerdd ben-cun. /Mi biau bod yn bencerdd /O iawnllin iawnllwyth Culfardd, /A GM I 10 28 coddi. /Un mab Maredudd a thri meib Gruffudd /Biau budd beirdd weini; /Erddudd (urddas gymhelri) /Calo PM V 17 33 r yn eu gw_^ydd. /Gwrhydri Addaf gwrydferth - biau /Buddugawl fab Iorwerth; /Draig Brydain, ei bryd a' GB II 26 94 dd; /A Maenawrdeifi ddiorfynydd, /Ac Abergwili biau gwylwlydd, /A Henfynyw deg o du glennydd - Aeron, / PM V 26 51 od /Yn mudaw am reuedd! /Rheuedd tey_"rnedd ti biau - i drais /Ar drawsfalch gyfri_"au, /Rhysfa dygn du DB VI 29 68 yf a ganwyf a_^'m genau, /Llew biwyf, Llywelyn biau /Llyw Gwynedd, diwedd a dechrau. /Dechreuws De_"ws, GYC VII 41 1 I Dduw'n gyntaf y cyfarchaf, bennaf biau /Nef a daear, a gwyllt a gwa_^r, Gwawr ysbrydiau, / MG VII 32 62 eddau, /Pan aned Mab, Arglwydd pob pab, popeth biau, /O arglwyddes a wna ein lles, a'n lludd poenau, /A GB II 26 227 ddyl (aflwydd diau!) /Trydy budd Mynyw, mynawg biau. /Peusydwys, trefnwys diffwys drefnau /Yn amgant Ho PhB VI 15 25 fedd, /Gw_^r a fydd ei enw yn edrysedd, /Gw_^r biau trethau tra thuedd - Llundain, /Diffeithdir Prydain Biau'r 1 EG VI 18 48 Norddmain. /Llywelyn, terwyn torf anghyngain, /Biau'r gwy_^r a_^'u gorau bachau bychain, /Priodawr mwy Bibl 1 GYC VII 40 24 rifwyd pechawd yw pechodau - 'r bobl, /Mae'n y Bibl eu henwau; /Am saith brifwyd byd (nid gwy_^d na gau Bid 20 PhB VI 15 12 ydedd. /O gwnaeth Golydan gyflafan ddiriaid /(Bid ar ei enaid yr enwiredd!): /Taraw Cadwaladr, colofn BF VII 50 6 A berthyn am ddyn a ddywedaf: /A bortho gofid, bid bwyllocaf; /A fo gnaws achaws uchaf - ei feddiant, / PM V 13 6 /Gloywdid a rhydid gan eu rhad - boed tau, /A bid Duw yn ganiad, /Hywel, hoywal pob eirchiad, /Hil Cyn LlF1 II 3 48 _^yr meirw; /Bydd lary wrth Lannerch y Ceirw; /Bid dy lid wrth Lys Dinteirw. /Na lidia wrthyf wrth adra CBM IV 17 105 al gwydr hydr hudoliaeth; /I'r Tair Person byd bid eich arfaeth, /I'r Tri yn iawnwir iawn wrogaeth. /I' GM I 9 91 yr!) /Pan ddyfrig trawd blawd blaen efellgyr. /Bid ewynnawg ton tu Porth Wygyr, /Bid swysawg serchawg, GM I 11 22 lliwedoedd /Rhodri rhad gymryd y byd fydoedd! /Bid ged gynefawd gynefin - cynrain /Cyn twrf ddwyrain dd GM I 11 26 edd, uch gwin, /Bid lew yn neau yn eang ffin. /Bid gymri fy ngnaws yng ngnawd feithrin - ba_^r /Ac i'm PM V 8 9 o nebawd ei nid; /I hael glew ei glod fawr hu bid, /I gybydd ei gabl a'i ofid. /A thithau, arf cadau c EW VI 6 11 Mo_^n - llawrydd, /Hael Ddafydd hil ddoethon, /Bid lary, bid lawch cerddorion, /Bid lew a bid lyw drago EW VI 6 11 awrydd, /Hael Ddafydd hil ddoethon, /Bid lary, bid lawch cerddorion, /Bid lew a bid lyw dragon. /Dragon BF VII 50 8 o gnaws achaws uchaf - ei feddiant, /Ei feddwl bid leiaf. /Crist a ddoeth i'r byd rhag bod Addaf /A'i b EW VI 6 12 il ddoethon, /Bid lary, bid lawch cerddorion, /Bid lew a bid lyw dragon. /Dragon udd dremrudd, draig Em GM I 11 25 /Bid wych yng ngogledd uch gwledd, uch gwin, /Bid lew yn neau yn eang ffin. /Bid gymri fy ngnaws yng EW VI 6 12 n, /Bid lary, bid lawch cerddorion, /Bid lew a bid lyw dragon. /Dragon udd dremrudd, draig Emrais - fal GRh II 30 1 Pan welych llewych lliw gwawr, - bid odid /Y dodych droed ar llawr: /Gweilging was, gwana CBM III 14 48 ain, /Yn aergreu mawr, yn aergrain, /Ergyd byd bid rhag Owain GM I 9 92 n efellgyr. /Bid ewynnawg ton tu Porth Wygyr, /Bid swysawg serchawg, bannawg bre_"yr. /Breuddwydiaw er GM I 11 24 - cynrain /Cyn twrf ddwyrain ddwyre brwydrin. /Bid wych yng ngogledd uch gwledd, uch gwin, /Bid lew yn ES I 16 23 anghred yn ei gylchyn. /Tros elfydd y'n bydd (bid yn erwan) /Trais Ierusalem gan Syladin. /Ac ail ddir bieifu 1 CBM III 9 18 rf a glywaf ar glawr fagu - glyw, /Glew Fadawg bieifu, /Trinfa gyfa gynyddu, /Trydydd Tri Diwair Deulu. bieifydd 1 GB II 26 124 wd Dydd Brawd dybydd; /A Dewi a'i gorug, gw_^r bieifydd, /Magna fab yn fyw a'i farw ddeuddydd; /A Dewi bieu 1 CBM IV 16 57 s ynaeth /O uffern, crawnwern creulonaeth. /Ef bieu rhadau rhadlonaeth /Uch naw torf, naw tywysogaeth; bieufai 1 CBM IV 4 210 hynt wastad, gwestai - gwynfydig, /Gwyn ei fyd bieufai /Gwych ysgor tra mo_^r, tra Menai, /Gwlydd elfy bieufo 1 PM V 23 120 e_^l ei dorf ar dyno - a bryn /Udd breiniawg bieufo. /Llew a'u dug, a'u dwg pan fynno, /I'r Trallwng, bieufyddai 1 CBM III 21 132 ofiad anaw (anoeth adfai) /Oblegyd beirdd byd bieufyddai! /Am gylch Cyminawd cymynai - Saeson, /Ar Swy bieuoeddud 1 CBM IV 5 136 mud, /Medel draws a drais laddud, /Meurig befr bieuoeddud. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloyw ddaerawd - i big 2 MG VII 34 16 safn a'i sefnig /Dyrnawd, uthr bigawd, a_^'th big. /A_^'th big fawr yn awr yn y rhyfel - taer /Tor dda MG VII 34 17 nig /Dyrnawd, uthr bigawd, a_^'th big. /A_^'th big fawr yn awr yn y rhyfel - taer /Tor ddannedd rhwyf B bigaw 1 CBM IV 14 18 ch iddaw, cyn taw - teg ylfin, /Bo_^n egin i'w bigaw; /Pluor wasgar, ca_^r ciniaw, /Plygaint, dewaint d bigawd 1 MG VII 34 16 /Gwa_^n drwy ei safn a'i sefnig /Dyrnawd, uthr bigawd, a_^'th big. /A_^'th big fawr yn awr yn y rhyfel biner 1 GYC VII 38 44 a, o'i ddifer - ymdro, /Eithr ei amdo, amdlawd biner biw 5 CBM IV 4 278 rhoddes rhwyddles rhwyf nifer, /O'i alaf amliw biw breufer, /O'i breiddiawr, o'i fwynfawr funer, /O'i w MB I 3 118 wyreawr ei fawr feysydd, /Delid meirch amliw a biw elfydd, /Gwern gwygid, gwanai bawb yn ei gilydd, /Gw CBM III 20 14 . /Gwryd diogel diogan - ffysgiad /Yn ffysgiaw biw garthan, /Aerfa fawr aerwawr eurwan, /Eurwalch balch CBM IV 9 126 /Budd barawd, baran gwynt hydref, /Bugail byd, biw gymryd gymref. /Corf ceindorf, can dothwyf-i adref / GM I 11 50 d, /Balch ei fynwin, beilch ei faon. /Ban bref biw yn rhiw rhag ei ddeon /Pan ortheol cad cedawl wron. biwyf 1 DB VI 29 68 estau, /Llary rwyf a ganwyf a_^'m genau, /Llew biwyf, Llywelyn biau /Llyw Gwynedd, diwedd a dechrau. /D bla 5 D-4 VI 20 80 Ngharreghofa, /Yng Nghaerfyrddin, fyrddioedd bla. /Caeroedd ar gyhoedd, ar gytgam - cynnygn, /Eu cynn PB VII 6 13 yr gwy_^r am eu gwarant. /Gwarant Gymry blant, bla diochel, - mawr /Marw Cynan fab Hywel, /(Ceinwlad ne PB VII 8 15 teg, /Eurfro gadw gadarn dinag; /Armes Rhos, bla ddangos blyg, /Aerflaidd gw_'raidd a'i gorug. /Gorug PB VII 6 25 ddfan. /Griddfan farw Cynan, cynnydd seithug - bla, /Plygu Lloegr a orug, /Dragon gyrchiad, gad gaddug, PB VII 20 1 Marw Blegywryd, bla wrthod - galon /Wyf, galar anorfod, /Aerwalch balch, blaengar 9 CBM III 26 111 derwn - ei gerdd, /Pryderus y'i canwn, /Blaidd blaengar, ba_^r dyar dyrwn, /Beirdd ganllaw, bardd iddaw EW VI 4 31 is - nad byw, /Hael o'i ryw rygollais; /Blaidd blaengar blawdd trydar trais, /Trai hoeddl, ei hoed yr b CBM III 29 8 llys Bennardd, /Blawdd glyw glewyd diwahardd, /Blaengar bleiddfar Bleddynt Fardd. /Bardd hardd ehelaeth CBM III 16 103 , llew llawen, /Blaengar glew gletyual Urien; /Blaengar ei folawd, yn harddwawd hyddestl, /Yn hywestl, LlG VII 24 110 rwyth, ffraethlym eu mawrwaith, /Teilwng blwng blaengar fal goddaith; /Taleithawg arfawg aerbaith - Din BF VII 52 11 r, cedwyr cadr eu darpar: /Llywelyn a'i blant, blaengar - frodorion, /A'i haelion wyrion, oer eu galar. CBM III 16 168 draig rhag dragon Prydain, /Yn rhith blaidd, blaengar fu Owain. /Owain awyddfawr, argledr torf, twrf CBM III 16 102 yn angen, /Bangor torf taerlew, llew llawen, /Blaengar glew gletyual Urien; /Blaengar ei folawd, yn ha CBM III 13 20 abrwysg, abrwysgl anorraith, /Blaidd a blwng a blaengar gywaith. /Bro amnawdd, oesgawdd, oesgaith - ei blaengawr 1 CBM IV 5 67 eisgur - gyfarfod, /Gyfarfawg benadur, /Blaidd blaengawr ba_^r dyrawr dur, /Beirdd afael hardd Aearddur blaengwriaf 1 CBM III 11 7 /Dull cynnelw cynhaliaf; /O gerddau bleiddiau blaengwriaf, /O ganon cerddorion canaf. /Canaon Selyf, s blaen 10 GM I 9 25 ddiw /Wrth athreiddiaw tir tu Efyrnwy. /Gorwyn blaen afall blodau fagwy, /Balch caen coed, bryd pawb pa EW VI 3 16 was gwisg haearngaen /A draidd fal blaidd yn y blaen. /Bleiniad gad hwyliad, haelonaeth - a geidw /Heb CBM IV 5 19 f, unig - a gerais, /A garaf ei edmig, /Blawdd blaen, bleiniad gwyrennig, /Blaidd gawr Bleddynt fab Cyn CBM III 22 7 /Llef eilon yn eilwydd ferth, /Llef bo_^n corn blaen cad ehorth, /Llais garw, a llef tarw Talgarth CBM III 21 62 gormant, gormes Fenlli, /Gormeisiad, bleiniad, blaen ddyfysgi; /Am ddraig Argoedwys, Bowys berchi, /Un GM I 9 90 g gwen (gogwn pahyr!) /Pan ddyfrig trawd blawd blaen efellgyr. /Bid ewynnawg ton tu Porth Wygyr, /Bid s CBM III 14 43 ig y'th adwaen, /Gwawr glyw glew, difwng blwng blaen, /Gwalch yn eurgalch, yn eurgaen. /Eurgolofn arwr CBM III 6 4 ydawr, /Corn Llywelyn lluyddfawr, /Bo_^n eang, blaen hang, bloedd fawr. /Corn wedi lladd, corn llawen, LlLl II 16 4 was a wisg y lasgaen? /Pa walch yw y balch o'r blaen? /Lleisiawn wyrennig o rannedd - deall, /Nid arall PM V 23 24 /Difwlch udd, difalch ei esgar, /Difwng blwng, blaen ufel drwy fa_^r. /Dyfryd in, feirdd byd, bod daear blaeniaid 1 PM V 5 51 res /A_^'i alon o'i a_^l anghymes, /Cynifiaid, blaeniaid bleidiau armes - cad, /Bleiddiau coed a'u llew blaenwel 2 PM V 8 35 /Ga_^l ag ef ni borthid; /Nis lladd blaidd uch blaenwel gwyddfid: /Nis dwg lleidr fy llawrgerdd odid. / PM V 23 104 /Can edwyn ddychryn a ddechreuo - blaidd /Uch blaenwel yn oed llo, /Gnaws achaws yn ych cyn adfo, /Gna blaid 6 CBM III 3 67 lch ei llog rhag y llifeiriaint, /Annhebyg i'r blaid a blyg haint, /Afflau ffrau a phryfed llyffaint, / CBM IV 18 42 yfu waredd in, dyfu wared, /Dyfu Addaf blant o blaid anghred, /O anghyfraith faith, o gaethiwed; /Dyfu LlF1 II 1 164 nifiad fy na_^d am rad, am ran, /Gwenifaid o'i blaid ceiniaid Cadfan, /Cedwyr o du my_^r, o du morlan - GB II 26 75 yf, /Yd gaffwyf-i barch cyn nis archwyf, /Ac o blaid Dofydd diheufardd wyf, /Ac ar nawdd Dewi y dihangw CBM IV 6 120 rain. /Cred a ched a cherdd rhychyngain - i'th blaid, /I'th blegyd y dichwain, /Echel ddo_^r, Echdor go LlF2 VI 8 35 Mechain. /Rhybudd drud ar dud gwolud gwylain - blaid, /Mal ydd eid yn rhaid yn Rhyd Angain. /Rhybo Duw Blaidd 23 CBM III 13 20 ffaith, /Braisg, abrwysg, abrwysgl anorraith, /Blaidd a blwng a blaengar gywaith. /Bro amnawdd, oesgaw GB II 26 17 mgen, /Heb ofal cynnen cylch ei bennaint /Onid blaidd a draidd drwy ei wythaint /Neu hydd gorfynydd rew CBM III 29 17 , /Ai fflam, ai bleiddlam Bleddynt? /Bleddynt, blaidd adwy, yn addwyn yd las, /Yd lesid a fai fwy, /Mab CBM IV 4 174 a'm dirmig, /Baran llanw ger llynges gerrig, /Blaidd aerflawdd, amnawdd amnwythig; /Berth nerth ne_^r, CBM III 15 19 ergawdd, /Eurged beirdd neud echwng, /Cedernyd blaidd aergryd blwng, /Ced wallaw, cadoedd wollwng. /Neu CBM III 26 111 in, pryderwn - ei gerdd, /Pryderus y'i canwn, /Blaidd blaengar, ba_^r dyar dyrwn, /Beirdd ganllaw, bar EW VI 4 31 s cwynais - nad byw, /Hael o'i ryw rygollais; /Blaidd blaengar blawdd trydar trais, /Trai hoeddl, ei ho CBM III 16 168 /Yn rhith draig rhag dragon Prydain, /Yn rhith blaidd, blaengar fu Owain. /Owain awyddfawr, argledr tor CBM IV 5 67 aesgar eisgur - gyfarfod, /Gyfarfawg benadur, /Blaidd blaengawr ba_^r dyrawr dur, /Beirdd afael hardd A HF VII 22 20 on: /Digabl wawr gwriawr fal gwron, /Gw_'raidd blaidd bliant arwyddon: /Di-ludd fudd fal Nudd yn neddfo D-2 I 2 15 elfyddyd cant Calan cyd cynullyd graid. /Graid blaidd blyngawd, greddf deddf ddurawd, gnawd brawdwriae MB I 3 20 eu gwirawd. /Gw_^r a lywai lu cyn bu breuawd, /Blaidd byddin orthew yn nerw blyngawd! /Er perygl preidd CBM III 23 3 'm caffael - wrthaw /Yn wrtheb archafael, /Nid blaidd coed coll ei afael, /Namwyn blaidd maes moesawg h CBM III 21 168 gw_^r gwrdd ei weled, /Rhag ced ellwng blwng, blaidd cynired, /Rhag Cadwallawn llary, llaw egored. /Ag CBM IV 5 20 ei edmig, /Blawdd blaen, bleiniad gwyrennig, /Blaidd gawr Bleddynt fab Cynwrig. /Cynifiaid, cyrchiaid, CBM III 23 4 afael, /Nid blaidd coed coll ei afael, /Namwyn blaidd maes moesawg hael. /Cleddyf clod wasgar a wisgaf CBM III 21 108 erdd, o'm cain aches, /A beiddiad, bleiniad, a blaidd neges. /Beirdd gannelw gannerth, berth rhyborthes SB II 24 31 uffudd prudd, prifaerawg, /Rhag Tw_^r Gwallter blaidd traidd trymder tra niferawg. /Rhag pum ieirll tae PM V 8 35 d - galon, /Ga_^l ag ef ni borthid; /Nis lladd blaidd uch blaenwel gwyddfid: /Nis dwg lleidr fy llawrge PM V 23 103 i arian can. /Can edwyn ddychryn a ddechreuo - blaidd /Uch blaenwel yn oed llo, /Gnaws achaws yn ych cy BF VII 48 24 hawdd drostaw - ledgynt, /Hil edfynt Bleddynt, blaidd ymwriaw. /Hirgwyn ysy'm dwyn, frwyn freuddwydaw, CBM III 12 32 ar wlith, /A gwyach hylef, hylith, /A gwyddfa blaidd yn ei blith. /O blith gwyrdd a chyrdd a chain ams EW VI 3 16 n, /A braw gwas gwisg haearngaen /A draidd fal blaidd yn y blaen. /Bleiniad gad hwyliad, haelonaeth - a blannawd 1 CBM IV 9 22 clydwr, cludawd - ei eirchion /Ei eirchiaid ar blannawd; /I eryr eirioes moes Medrawd /Ni welaf, ni wel blant 13 PB VII 6 13 ) /Disgyr gwy_^r am eu gwarant. /Gwarant Gymry blant, bla diochel, - mawr /Marw Cynan fab Hywel, /(Cein BF VII 52 11 ech eryr, cedwyr cadr eu darpar: /Llywelyn a'i blant, blaengar - frodorion, /A'i haelion wyrion, oer eu D-1 I 1 41 undaint, /Haelaf, lariaf, lewaf, tecaf o Addaf blant, /Gwerling haeddon, gwawdd feiddiadon, Faddon fedd D-1 I 1 22 id y gwystlwy! /I'th argyfair, arbennig bair o blant Nefwy, /Gorwyr Edwin, gwrawl frenin, dilyfn ddenwy PM V 23 200 fy mwyniant, /Mal ym myw, Lleisiawn ryw, Rhun blant. /Nid gormodd fy ngair, wyt gormant - de_"yrn, /Wy CBM IV 18 42 aned /Dyfu waredd in, dyfu wared, /Dyfu Addaf blant o blaid anghred, /O anghyfraith faith, o gaethiwed ES I 24 33 /O garchar anghlaear anghlyd. /Aml syrthasant blant o'i blegyd, /Am Greawdr a'i grog yn waedlyd. /Wyth PB VII 19 4 archae, /O'i geneddl nid chweddl chwarae, /A'i blant, os gwddant, ys gwae. /Gwae fi o'i golli drwy etgy DB VI 31 34 weddlau, gorau gwy_^r er Jason, /Llywelyn a'i blant, pla gelynion, /Dafydd a Selyf ac Absalon. /Herwy MG VII 34 8 i yn drech no chwechant /O gethern blin uffern blant. /Plant Mihangel sant! Y sarff /Yn nrygwedd lliwen MB I 4 11 deyerin diwenynni. /Diau ddarogant i Addaf a'i blant /Y rydraethasant y proffwydi: /Bod Iesu ym mru Mai PM V 1 19 rad, /Heb ysgar ysgwyd ac angad, /Heb ysgarant blant yd blygiad - Cymry: /Oedd cymrwyn eu delwad. /Pan PC II 19 13 ch teulu nef. /Meibion Cedifor, cyd ehelaeth - blant, /Yn y pant uch Pentraeth, /Buant brwysgion, brais Blas 4 CBM IV 16 99 olochwyda. /O gadwent present y brysia - dial /Blas afal, blys Efa, /O amrawdd amraint diara, /O amryw CBM III 7 35 Oedd llafar gwyar o'i gyfarwaith; /Oedd buelin blas, gwanas gwaedraith, /Oedd eurllew o aerllin Gadiai LlG VII 24 71 ; /Llew deifniawg llidiawg, lledled fydd - ei blas, /Llwyrwaeth yw ei gas no'i gerennydd! /Llywelyn ge PB VII 5 36 ud Dinefwr, /Mwyth dorf derfyn ehachdwr /Maith blas yn was ac yn w_^r Blathaon 1 DB VI 31 12 dawch, ardwy rheidusion, /Llaith arfaith arfod Blathaon, /Llywelyn, llywiawdr gwleiddiadon, /Llary gyng blawd 1 GM I 9 90 hunawg gwen (gogwn pahyr!) /Pan ddyfrig trawd blawd blaen efellgyr. /Bid ewynnawg ton tu Porth Wygyr, Blawdd 4 CBM IV 5 19 , hynwyf, unig - a gerais, /A garaf ei edmig, /Blawdd blaen, bleiniad gwyrennig, /Blaidd gawr Bleddynt CBM III 13 33 ith, /Braw bronddor, ba_^r dyfnfor dyfnfaith, /Blawdd esgar, ysgor yn niffaith, /Balch eryr, baran Lly CBM III 29 7 digabl ei gwynaw, /Od is llaw llys Bennardd, /Blawdd glyw glewyd diwahardd, /Blaengar bleiddfar Bleddy EW VI 4 31 byw, /Hael o'i ryw rygollais; /Blaidd blaengar blawdd trydar trais, /Trai hoeddl, ei hoed yr borthais. blawr 1 CBM III 8 25 , /Ein rhif yn Rhiweirth afon. /Llawer gorwydd blawr yn Llanfawr - llogawd, /Llemenig yn Ionawr, /A lla Bleddynt 9 LlF1 II 4 29 lyw boed hirhoedlawg. /Hoedlfyrion haelion hil Bleddynt - a'm traul, /Trwm arnaf-i eu lletgynt: /Fal y CBM III 29 17 , pwy gynt, /Ai fflam, ai bleiddlam Bleddynt? /Bleddynt, blaidd adwy, yn addwyn yd las, /Yd lesid a fai BF VII 48 24 dd draws, hawdd drostaw - ledgynt, /Hil edfynt Bleddynt, blaidd ymwriaw. /Hirgwyn ysy'm dwyn, frwyn fre CBM III 29 16 unbyn Powys, pwy gynt, /Ai fflam, ai bleiddlam Bleddynt? /Bleddynt, blaidd adwy, yn addwyn yd las, /Yd GM I 7 79 i, /Arwystli arwystl rhad. /Aur hwysgynt w_^yr Bleddynt, bleiniad, /Aergorf torf, terfyn achubiad. /Och CBM IV 5 20 Blawdd blaen, bleiniad gwyrennig, /Blaidd gawr Bleddynt fab Cynwrig. /Cynifiaid, cyrchiaid, cerdd arial CBM III 29 8 wdd glyw glewyd diwahardd, /Blaengar bleiddfar Bleddynt Fardd. /Bardd hardd ehelaeth, bardd a'i meithfa PB VII 17 1 O ddwyn Bleddynt o Dduw nef, /O goll cywir arfoll cof, /Glud yw GM I 7 95 e, /Ail drais wael am hael am hynny. /Am orwyr Bleddynt y'm gorflawdd lletgynt, /Aml edfynt a'm dyle /A blegid 1 LlF1 II 5 6 r hyd aw_^yr. /Morudd, meidrawl ei ddefawd /O blegid Duw, a'i dywawd /Maint yr arwyddon a fydd /Pymthe blegyd 5 ES I 24 33 r anghlaear anghlyd. /Aml syrthasant blant o'i blegyd, /Am Greawdr a'i grog yn waedlyd. /Wyth brifwyd y GYC VII 43 43 a dde_^l ataw. /Archwn i'r Ysbryd, Celi, o'th blegyd, /Cyn pridd a gweryd, i'n gwarandaw /A chaffel a BF VII 55 9 alch ei ddedryd. /Gw_^r rhyfu Ddafydd, ddifefl blegyd, /Gwrawl ei ferroes, einioes ennyd, /Gw_^r hyfriw GM I 12 28 yd. /Eli Freienin, elwch ydwyd, /Nid e_^l i'th blegyd neu ryblygwyd. /Ac a'm bo, o'm budd ymweddwyd, /B CBM IV 6 121 ched a cherdd rhychyngain - i'th blaid, /I'th blegyd y dichwain, /Echel ddo_^r, Echdor go_^r goelfain, Blegywryd 4 PB VII 20 1 Marw Blegywryd, bla wrthod - galon /Wyf, galar anorfod, /Aerw PB VII 20 5 rfod, /Eurwawr hoeddl ddirfawr ddarfod. /Deryw Blegywryd, deurudd arwydd - hoyw, /Neu'm doeth hoed o'i PB VII 20 11 , neud mawrgur - gwyrda /Dwyn gwrda penadur, /Blegywryd, llew gryd llafnddur, /Lle oestrawd yn Ystrad PB VII 20 21 th dethol. /Neud dethol Balch nef, neud aeth - Blegywryd /O'i gywraint wasanaeth; /Llyw gwledd, gwin a bleidiau 1 PM V 5 51 alon o'i a_^l anghymes, /Cynifiaid, blaeniaid bleidiau armes - cad, /Bleiddiau coed a'u llewes. /Cynna Bleiddau 1 LlF2 VI 8 20 /W_^yr Gwenwynwyn rhyn a wna rhain - gorffau, /Bleiddau ei gogau am ei gigwain. /Ef Nudd ced ddiludd, c bleiddfar 1 CBM III 29 8 ardd, /Blawdd glyw glewyd diwahardd, /Blaengar bleiddfar Bleddynt Fardd. /Bardd hardd ehelaeth, bardd a Bleiddgrwydr 1 CBM III 12 15 - gyfwyrain, /Bardd goelfain, beirdd gyfles, /Bleiddgrwydr brwydr brydau aches, /Bryd yn arfod a ddode bleiddiau 3 CBM III 11 7 - arddelw, /Dull cynnelw cynhaliaf; /O gerddau bleiddiau blaengwriaf, /O ganon cerddorion canaf. /Canao PM V 5 52 , /Cynifiaid, blaeniaid bleidiau armes - cad, /Bleiddiau coed a'u llewes. /Cynna hwn, neus gwn nas gwel CBM III 10 27 - a'm peirch, /Ar fygr feirch, ar fygr fyng; /Bleiddiau torf terfysg diechyng, /Bleiniaid rhaid cuniai bleiddiawr 1 CBM IV 6 58 draig efnys. /Pan arfrwydr arfrys arlwy blys - bleiddiawr /A gwaywawr uch gwregys, /Pan ddinau gwyar gr bleiddlam 1 CBM III 29 16 lsynt, /A unbyn Powys, pwy gynt, /Ai fflam, ai bleiddlam Bleddynt? /Bleddynt, blaidd adwy, yn addwyn yd bleiniad 5 CBM III 21 108 -molaf o'm cerdd, o'm cain aches, /A beiddiad, bleiniad, a blaidd neges. /Beirdd gannelw gannerth, ber GM I 7 79 li arwystl rhad. /Aur hwysgynt w_^yr Bleddynt, bleiniad, /Aergorf torf, terfyn achubiad. /Och, Dduw, na CBM III 21 62 m Forgant gormant, gormes Fenlli, /Gormeisiad, bleiniad, blaen ddyfysgi; /Am ddraig Argoedwys, Bowys be EW VI 3 17 g haearngaen /A draidd fal blaidd yn y blaen. /Bleiniad gad hwyliad, haelonaeth - a geidw /Heb gydfod b CBM IV 5 19 - a gerais, /A garaf ei edmig, /Blawdd blaen, bleiniad gwyrennig, /Blaidd gawr Bleddynt fab Cynwrig. / Bleiniaid 1 CBM III 10 28 fygr fyng; /Bleiddiau torf terfysg diechyng, /Bleiniaid rhaid cuniaid Cadelling. /Trydedd welygordd tr bleinon 1 D-3 VI 19 23 sgrythur, llafur y llywodron: /Deugain mlynedd bleinon - dy wenwlad /Porthaist yn wastad, mad rad roddi bliant 1 HF VII 22 20 gabl wawr gwriawr fal gwron, /Gw_'raidd blaidd bliant arwyddon: /Di-ludd fudd fal Nudd yn neddfon - Mor blin 1 MG VII 34 8 bsant, /A thi yn drech no chwechant /O gethern blin uffern blant. /Plant Mihangel sant! Y sarff /Yn nry blith 6 CBM IV 14 5 n f'anwylnith, /Adnau cenau can hwch flith. /O blith ei bluyn bloedd fawr - a ddodai /A ddodwed yn Iona CBM III 12 33 lef, hylith, /A gwyddfa blaidd yn ei blith. /O blith gwyrdd a chyrdd a chain amser - gwin /A gwirawd wr MG VII 33 32 yn droed dy feddwl, tra feddych - dy bwyll, /O blith maglau twyll tywyll eurych. /Dyfodiad gwastad gwiw CBM III 12 32 gwyach hylef, hylith, /A gwyddfa blaidd yn ei blith. /O blith gwyrdd a chyrdd a chain amser - gwin /A LlF2 VI 10 74 /A warawd pymoes byd o geithiwed - uffern, /O blith y gethern gaeth efrifed, /Cyn bwyf gw_^r gweryd, p GYC VII 43 35 ?' /Canid eiddunt ffydd, ffo_"ynt rhagddaw /I blith y gethern, i waelawd uffern /Y lle mae mignwern gw blo 1 PM V 23 139 Fab Cadfan fab Iago, /Llary ysbar, ysbenydd ei blo, /Llwrw esbyd ysbaid anolo, /Llew prydfawr, llyw Pry blodau 1 GM I 9 25 threiddiaw tir tu Efyrnwy. /Gorwyn blaen afall blodau fagwy, /Balch caen coed, bryd pawb parth yd garwy bloedd 2 CBM IV 14 5 /Adnau cenau can hwch flith. /O blith ei bluyn bloedd fawr - a ddodai /A ddodwed yn Ionawr, /Edling Mud CBM III 6 4 Llywelyn lluyddfawr, /Bo_^n eang, blaen hang, bloedd fawr. /Corn wedi lladd, corn llawen, /Corn llugyn bluyn 1 CBM IV 14 5 nith, /Adnau cenau can hwch flith. /O blith ei bluyn bloedd fawr - a ddodai /A ddodwed yn Ionawr, /Edli blwng 8 CBM III 13 20 Braisg, abrwysg, abrwysgl anorraith, /Blaidd a blwng a blaengar gywaith. /Bro amnawdd, oesgawdd, oesgai LlG VII 24 110 yth ffrwyth, ffraethlym eu mawrwaith, /Teilwng blwng blaengar fal goddaith; /Taleithawg arfawg aerbaith CBM III 14 43 wrfrydig y'th adwaen, /Gwawr glyw glew, difwng blwng blaen, /Gwalch yn eurgalch, yn eurgaen. /Eurgolofn PM V 23 24 dwyar, /Difwlch udd, difalch ei esgar, /Difwng blwng, blaen ufel drwy fa_^r. /Dyfryd in, feirdd byd, bo CBM III 21 168 leithid gw_^r gwrdd ei weled, /Rhag ced ellwng blwng, blaidd cynired, /Rhag Cadwallawn llary, llaw egor CBM III 15 19 d beirdd neud echwng, /Cedernyd blaidd aergryd blwng, /Ced wallaw, cadoedd wollwng. /Neud cyngholled im BF VII 54 15 ri, /Gwy_^r cyrchiad yng nghad, yng nghaledi - blwng, /Ni edynt ystwng Ystrad Tywi. /Owain fab Gruffudd PB VII 7 11 i folchlafn /A'i falchlys yng Ngharawn, /Rhwyf blwng, rhwydd ystwng estrawn, /Rhodd ddigraff, rhoddion blwyddyn 4 IRh VII 30 65 m Ofydd. /Ys mi sy'n merwi mor anghelfydd /Ys blwyddyn am ne ysblennydd - gawad: /Cyd bwyf digarad, wy CBM IV 9 218 udoedd ar gylchyn /Arllwybr llawr, neud llawer blwyddyn, /Llew llysoedd llysaidd ei derfyn, /Llys eorth PC II 21 1 Es blwyddyn ydd wyf neu ddwy - i'th besgi, /Ni'th basgaf a DB VI 33 55 rred, /Am ddifa rhai da ryddigoned: /Ys llawer blwyddyn yn lliwed, - o'r gwy_^r /Pob gorau rygolled. /C blwyf 1 MG VII 34 5 /Balch dywysawg doniawg dyn. /Dyn can wyf o'th blwyf, ni oblygant - fi, /Fihangel, fy mabsant, /A thi y blyg 6 PB VII 8 15 ro gadw gadarn dinag; /Armes Rhos, bla ddangos blyg, /Aerflaidd gw_'raidd a'i gorug. /Gorug fy llyw, ll DB VI 24 4 wn a'm daw - i gennyd, /Mwynair o'm plegyd heb blyg arnaw. /Mur, Modur, Llywiadur, rhag llaw /Y mae i'm PM V 6 29 aid - aer, /Ei orfod ei ysbaid! /Ef dreisyg ni blyg ei blygiaid, /Ef dreisiad ac wyntau dreisiaid, /Ef CBM III 3 67 og rhag y llifeiriaint, /Annhebyg i'r blaid a blyg haint, /Afflau ffrau a phryfed llyffaint, /Affan po PB VII 18 3 dd, /O hiraeth, a faeth o feirdd; /Marwnad heb blyg, hirddrig, hardd /Bellach a allaf o'i gerdd. /Cerdd PB VII 14 2 (rhyfyg - ni ddaliwn), /Aeth Samswn, blyngrwn blyg, /Mur llafnddur lluoedd edmyg, /Mwyndud llawr, mab blygain 1 LlF2 VI 8 14 ym, cadoedd achwrain, /Urddud ni blygud yn awr blygain. /Wrth ofwy arlwy, eurlain - tey_"rnedd, /Eurgle blygiad 1 PM V 1 19 ysgar ysgwyd ac angad, /Heb ysgarant blant yd blygiad - Cymry: /Oedd cymrwyn eu delwad. /Pan ddofes pa blygiaid 1 PM V 6 29 r, /Ei orfod ei ysbaid! /Ef dreisyg ni blyg ei blygiaid, /Ef dreisiad ac wyntau dreisiaid, /Ef gyrchiad blygud 1 LlF2 VI 8 14 rym ced wychrym, cadoedd achwrain, /Urddud ni blygud yn awr blygain. /Wrth ofwy arlwy, eurlain - tey_" blyngawd 2 MB I 3 20 cyn bu breuawd, /Blaidd byddin orthew yn nerw blyngawd! /Er perygl preiddwyr peri ffosawd, /Pasgadur c D-2 I 2 15 d cant Calan cyd cynullyd graid. /Graid blaidd blyngawd, greddf deddf ddurawd, gnawd brawdwriaeth; /Gw blyngrwn 1 PB VII 14 2 fab Rhys (rhyfyg - ni ddaliwn), /Aeth Samswn, blyngrwn blyg, /Mur llafnddur lluoedd edmyg, /Mwyndud ll blymnwyd 2 CBM III 16 161 cyngan, cain; /Yn rhith rhyn ysgwyd rhag ysgwn blymnwyd /Ar ysgwydd yn arwain, /Yn rhith llew rhag llyw PB VII 4 22 /Briw rhagod rhagor anfedr, /Bradw ysgwyd, hud blymnwyd hydr, /Aerglais glwyf, rhwyf rhudd beleidr, /Ar blys 2 CBM IV 6 58 ragon, draig efnys. /Pan arfrwydr arfrys arlwy blys - bleiddiawr /A gwaywawr uch gwregys, /Pan ddinau g CBM IV 16 99 /O gadwent present y brysia - dial /Blas afal, blys Efa, /O amrawdd amraint diara, /O amryw amryfys fwy bo 44 MeiG I 30 42 ilys a'm dewiso, /Cerennydd Dofydd beunydd a'm bo EGM I 27 101 i'm deawl o'm Un diau. /Mi cyn bwyf araf, ni'm bo arau; /Mwyn crefydd a ffydd a ffawd radau. /Mynnid ym LlF1 II 2 13 efyd: /Hawdd ei fyd ei bryd a bryderaf, /Hawdd bo balch Gymro a gymrofaf, /Hawdd bwyf: heb fy rhwyf ni LlG VII 24 25 edd, /Llew Cemais, llym drais drachywedd; /Lle bo cad fragad friwgoch rysedd, /Llwyr orborth hyborth he PM V 20 13 ym Lloegr, lliwed trahaawg. /Traha yw i neb na bo caeth - i'm rhwyf, /Gw_^r ni rif gybyddiaeth, /Duw ma CBM III 11 52 erfyn diogel /Na bo tro tramwy gyfarchwel, /Na bo caeth, na bo carddychwel. /Cynneddf iwch, Bowys, ban CBM III 7 39 rn yn he_"yrn, haearn dalaith. /A'i ddiwedd ys bo, can bu ei laith, /I ddifwyn y cam cymaint ei affaith EG VI 18 29 gw_^yth Gwaith Canysgawl: /Ni rywelais neb na bo canmawl, /O'r ddau y gorau a fo gwrawl. /Mi a'th arwy CBM III 11 52 /Na bo tro tramwy gyfarchwel, /Na bo caeth, na bo carddychwel. /Cynneddf iwch, Bowys, ban wnaeth - awch CBM III 30 11 - boenedig, /Pan adug Dygynnelw; /Can Dduw ni bo cwyn ddielw /Cuddfedd, ceinddiwedd Cynddelw MB I 4 27 Bedr, /Porthawr a gymedr gymes deithi, /Pryd y bo cyfnod ein cyfodi, /Y sawl ysy 'medd, armaa fi. /As b GG II 31 47 dd /Nog y bu gyfyng gwlydd teilyng gwledd; /Ni bo cyfyng Duw i'm cyfedd /Yng nghyfawr synhwyrfawr sene EGM I 26 58 y noddi! /Ni bydd dda gan Dduw ei diddoli, /Ni bo diddawl Nest, nef boed eiddi MeiG I 30 2 A'm bo i gan Dduw, a'm bo - trugaredd, /Ni bo drwg neuedd a'm gorfeddo. /Bod ar iawn o'm dawn a'm d CBM IV 16 11 l bwyf ca_^r, /O'm caredd carwyf edifar. /'N y bo dull faddau ddall fyddar - o ddyn, /Duw a bry_^n yn b EW VI 2 22 /Powys nen berchen, barch woddef - esbyd, /Ys bo Duw gydag ef! /Rhwym cad yn cadw ei addef, /Rhwyf byd ES I 22 25 wl, /Erglywed Gwawr nyfed nefawl: /Tu y bwyf y bo Dy ganmawl, /Tud Ysbryd ein Tad ysbrydawl BF VII 46 27 , - Rys, /O'm tafawd ysbys oesbell gariad; /Ys bo dy orffen, gymen geimiad, /(Ys bych nefawl hawl hwyl PC II 19 19 on - anghristiawn /O Gristin a'i meibion, /Ni bo dyn ym myw ym Mo_^n /O'r Brochfaeliaid brychfoelion. LlG VII 27 23 aint braint Brenin Gogoned. /Ar ddehau Mab Duw bo ei dynged - ef /Drwy gaffael porth nef yn agored. /A LlG VII 24 67 ra heb drengi /Gan Fab Duw didwyll gymodi, /Ys bo ei ddiwedd, ddawn berchi, - ar nef /Ar neillaw Crist CBM IV 4 177 iad cad, cedeirn arddrusig. /Budd a'm bu, a'm bo ei edmig, /Bodd am rodd, am rwydd gelennig, /Buelin a ES I 24 41 - mab dyn /Gan Fab Duw o'i wynfyd. /Yn olau ys bo fy anwylyd /Ar nef, ar nawdd Duw a'i ddiffryd CBM IV 17 128 n ei weithred - cam, /Yng nghyweithas nam ni'm bo fyned; /Gwddam pob anwar daear dyred, /Goddef grwn ys PhB VI 11 3 gelyn yr allfro, /Hyfolawg, hael mynawg, hawdd bo, /Glod edmyg gymhengryg Gymro. /Dragon llyw lluoedd a LlF1 II 2 71 wnaf! /Hanpwyf gwell innau; ni'th amheuaf. /Ni bo gwaeth eu rhan y rhai eithaf - o'th lyw /No'r rhai a' PB VII 1 13 ynwalch Gymro, /Dygant i'th feddiant a'th fo. /Bo gwalch bro braint tey_"rnas /Drwy rad ei Rwyf, cad ni LlG VII 25 74 naf naws anghryno, /Ni bydd anghlodfan y ban y bo. /Gwiw yw clod hynod a honno - tafawd /I'r aerllew pa PM V 23 118 d heddwch heno, /Can fy rhwyf, nid rhyfedd cyd bo! /Hyd ydd e_^l ei dorf ar dyno - a bryn /Udd breiniaw MeiG I 30 1 A'm bo i gan Dduw, a'm bo - trugaredd, /Ni bo drwg neuedd a' GM I 7 56 osgar, /Llywelyn, llyw diarchar /A llawen cyni bo llafar. /Llawfrydedd frydau er Madawg ys mau, /Marth GM I 14 86 st ar gain dydwed - daear: /Cyn bwyf abar, a'm bo lludded. /Llwyddid fy nghywyd yng nghywir gred, /Yng LlF1 II 1 17 ddiddan, wahan weithred) /I wneuthur llafur ni bo lludded, /Myn na llefais trais trasglwy fyned, /Myn n MB I 3 3 fydd, rhydd Ei folawd, /Rex rhadau wrno, rhy-n-bo-ni gardawd, /Rheg rhy-d-eirifam yn rhan Drindawd. /Pa GM I 12 29 , /Nid e_^l i'th blegyd neu ryblygwyd. /Ac a'm bo, o'm budd ymweddwyd, /Bod Duw i'm diau gadwyd, /A cha CBM IV 13 3 undyn /O undawd plant Addaf, /Nis gwna pawb na bo pennaf, /Ni wnaeth Duw fwlch ar falch naf. /Naf ym mh EGM I 26 56 haddoedi. /Ni bu dyn mor gu gennyf a_^ hi, /Ni bo poen oddef, Pedr wy noddi! /Ni bydd dda gan Dduw ei d CBM IV 17 90 ; /Gorthywys nefoedd, nyfed eglur, /Gwrthyf ni bo trist Crist Creadur. /Creaduriau nef, nawdd dialaeth CBM III 11 51 owys ban e_^l - ar dremyn /I derfyn diogel /Na bo tro tramwy gyfarchwel, /Na bo caeth, na bo carddychwe MeiG I 30 1 A'm bo i gan Dduw, a'm bo - trugaredd, /Ni bo drwg neuedd a'm gorfeddo. /Bod ar GM I 6 16 esgar esgor dy gosbawd /No chaffael tywyn ni bo tywawd. /Nid oes gysteddlydd i hael hefelydd /O'r a b PM V 2 69 a mi, /Engyl tangnefedd tanc heb drengi. /A'm bo, udd cedawl, cydfod a_^ thi: /A'th fo hwyr haddledd a GM I 11 29 in, /Ac os mi a'i haedd herwydd twyllrin /Ni'm bo un cyfaith namyn Ca_"in. /Caraf Rodri draws drais gy CBM IV 9 9 rllwybr iawn, o'r ddawn y'm daerawd, /Delw y'm bo, yr bodd y Drindawd, /Trugaredd tros waredd tros wawd bob 48 LlF2 VI 10 76 weryd, poed Gw_^r Gwared /A'm gwares o boen, o bob aeled. /A wne_^l cyfarchwel, cyfarched - breswyl /I' GYC VII 40 56 i ddywaid fawr badreuau, /Gwae gybydd a gabler bob amserau, /Gwae lwth a lithier ar Wenerau, /Gwae ef w MG VII 33 47 a well ddofych, /Nid unwaith na dwy dolurych - bob awr, /Namyn yn rhyfawr a rhy fynych. /[ ]A wneych o PhB VI 15 2 nef a llawr, mawr a ryfedd /Fal y ceisir cam o bob camwedd, /Andaw, udd gwaywrudd, gwawr tey_"rnedd, /Y CBM IV 4 269 r; /As molaf mal ydd adrodder, /Mal i'm cant o bob cant cymer. /A'm hirwnaeth hiraeth hiramser, /Hil Ma GYC VII 40 92 yd a phawb mewn annwyd, /A phawb mewn clefyd o bob clwyfau, /A phawb yn ubain a phawb yn germain, /A ph PM V 23 186 g mam, wyt ddoeth, wyt ddinam, /Wyt ddiddawl o bob chwant /O borffor, o bryffwn fliant, /O bali ac aur GYC VII 40 121 /Llwyr obaith heb araith bo_^l, /Credu a charu bob chwy_^l /Crist brynawdr, amherawdr mil, /Mab Mair o' CBM IV 11 19 yn llysoedd - enwawg, /Mygedawg magadoedd, /O bob da defnyddadoedd, /O bob defnydd deifniawg oedd DB VI 26 54 Dduw ddyn fal tydy. /A ddaroganer a gymery, /O bob darogan dawn a geffy, /A ddarogenais a gynyddy, /A CBM IV 11 20 ygedawg magadoedd, /O bob da defnyddadoedd, /O bob defnydd deifniawg oedd PM V 17 39 , /A'th filwyr na ffowys, /Ca_^r cyrdd, cerdda bob diffwys, /Can cynnygn yn ddygn, ddwys. /Desyf llu el PM V 1 12 yrn cedyrn, cydwedd rhad, /Preiddiai bawb, ei bob digarad; /Pendefig Ffraw Aber, ffrawdd cad. /Prydain PM V 10 83 , fyd-ohen - Gymro, /Ar Gymru ydd wyd nen, /Ar bob draig dragon berchen, /Ar bob hydr, hud wyd yn ben. PB VII 7 26 y'm daw trais fraw tros ddifant - dragon, /Ar bob draig ys rhamant! /Erwan dolur mur milcant /Arfoll m GYC VII 40 15 nef! /(Pan ddoeth naf aur anrheg, /Gwnaeth Duw bob dwyfawl ofeg) /Y gwnaethpwyd brad y Tad teg. /Dyw Ia CBM IV 17 16 d dyniawl ogawr - Nen, /Dyniaddon Berchen, Ben bob efawr; /Parthwys Rhwyf rhadlawn dawn diburawr, /Por PM V 1 113 tir Gafran yd gyfrddug. /Alaeth ei bennaeth ar bob engiriawl /O hir wawl Hiraddug. /Ef wrawl, o'i orofn CBM III 5 126 ywelyn hael hud ym gelwir, /Geleurudd, gelyn i bob enwir; /Enwawg i'm ceinioes y'm ceinmygir, /Anwar fy PB VII 11 25 /Nis geill Sais na thrais na thranc. /Tranc ar bob Ffranc, frawddus gylch /Gwnaeth fy llyw, llew ysgwyd GYC VII 36 13 , balawg eurllaw: /Gwasgarawdd alaf, gwisgawdd bob gaeaf /Gwisgoedd amdanaf i amdanaw, /Bucheslawn argl CBM III 21 163 Yd giliai bob llwfr yny'i lladded, /Yd gyrchai bob glew mal yd glywed, /Yd gwyddynt pennawr pen o dra_" IRh VII 30 59 rif milfyrdd rydd. /Ys mwy gan y beirdd heirdd bob hirddydd /No phan gant Myrddin mawrddysg Gwenddydd, PM V 10 84 ydd wyd nen, /Ar bob draig dragon berchen, /Ar bob hydr, hud wyd yn ben. /Pan ym gwnaeth fuledd na'th f CBM III 21 162 ed, /Ydd oedd ymerbyn heb ymarbed: /Yd giliai bob llwfr yny'i lladded, /Yd gyrchai bob glew mal yd gly ES I 23 31 yf, Drindawd, Dy drugaredd! /Mesur a ddodir ar bob maswedd: /Moesen a'i dywawd, a Duw a'i medd PM V 18 29 Deddf gwystlaw, i'th law heb luddias, /Dygymer bob ne_^r, bob nwythas - de_"yrn, /Duw o nef rhy-th-swyn PM V 18 29 law, i'th law heb luddias, /Dygymer bob ne_^r, bob nwythas - de_"yrn, /Duw o nef rhy-th-swynas. /Wyt pr PM V 25 54 , /Am gynifer gwaed amdrychion am draed /Ac am bob paraed parawd-losgi /A'i gwbl weithredoedd ar ge_^l, MB I 3 44 g, /Atgoryn deyrnedd yn weinyddawg, /Pob pump, bob pedwar yn wa_^r weiniawg. /Gwylynt, golithrynt yn og GYC VII 40 50 chred awen lle_^n a'i llyfrau, /Gwae ni chred bob peth o'r pregethau, /Gwae ni ddilyd pryd prif weddi GYC VII 38 7 chred i Dduw, ddewin ffyddlonder, /Na chrynai bob pryd rhag pryder - cwympaw /I mywn cwymp Lusiffer, / MB I 3 51 erchawg, /Cyd galwed unig nid oedd ofnawg; /Ar bob rhai rheidiai yn eur-rodawg /Rhag byddin Emrais drai PM V 23 193 m anant, /Yn rhuddaur, yn rhwydd ardduniant /O bob rhif i'm rhwyf y'm doniant, /O bob rhyw y'm rhodded EW VI 4 43 - (y'm ce_^n) /Nid mau we_^n wedd honnaid; /I bob rhwyf rhwysg orddyfnaid, /Diwedd, nod rhuddfedd, neu PM V 23 194 dduniant /O bob rhif i'm rhwyf y'm doniant, /O bob rhyw y'm rhodded yn gant: /Cyd archwyf i'm llyw y ll GB II 26 203 thred. /A gwestfa i Ddewi gwestai rhodded, /Ar bob sant gormant geugant goned, /A Dewi a'u treiddiwys t PM V 25 52 m bob trais rhyddug ar bob tarw caddug, /Ac ar bob sarrug er eu sorri, /Am gynifer gwaed amdrychion am PM V 25 51 na'i wir na'i wrhydri /Am bob trais rhyddug ar bob tarw caddug, /Ac ar bob sarrug er eu sorri, /Am gyni PM V 17 19 yf yw rhywoli - cad, /Cad cedwyr tud Feli, /Ar bob terfyn torf am ri, /Ac ar bob terrwyn torri. /Mabddy PM V 17 20 yr tud Feli, /Ar bob terfyn torf am ri, /Ac ar bob terrwyn torri. /Mabddysg yw i'm llyw llu rhif se_^r PM V 26 81 nbennaeth o'r Gred /O Gymro, o Gymru giwed; /O bob tey_"rnas tey_"rnged - i'n rhwyf, /Nwy roddwy, gogel PM V 10 35 , yn llais - ddraig, /O ddragon tud Emrais, /O bob tir treth a'th welais, /Ac o bai ameth, treth trais. PM V 25 51 li - Hir, /Ni chelir na'i wir na'i wrhydri /Am bob trais rhyddug ar bob tarw caddug, /Ac ar bob sarrug GYC VII 40 40 A'n troses ar gyffes heb air gau, /A'n troso i bob trosedd gorau, /I foli'r Drindod drwy gardodau, /I g GG II 31 29 an diburaw og an camwedd. /Treiswr yw angau ar bob trosedd, /Tramaint, nid cywraint an cywrysedd. /O Ru BF VII 51 14 ch ceinfalch cyn ystynnu - llew /A_^ llafnau o bob tu, /Mawr gynnif rhif rhiallu; /Mawr gynnal Morgannw GYC VII 41 34 liau. /Yna y telir (angen ys direnwir enau) /I bob twyllwr ac ethrodwr eu gweithredau. /Pan wrthoter i bobl 6 PM V 4 17 mwys, /Anghymes i'i feibion. /Rhan i bawb, i'i bobl eu haddon: /Rhai yn ddrud, eraill yn ddoethion, /Rh GYC VII 40 23 ingau. /Saith brifwyd pechawd yw pechodau - 'r bobl, /Mae'n y Bibl eu henwau; /Am saith brifwyd byd (ni CBM III 3 33 berthedd, /Llan ym mron ei challedd; /Dyniawl bobl ni borthant iawnwedd, /Iawn i Dduw ddifanw eu rheue BF VII 56 13 la plyg. /Oedd plyg dwyn terrwyn yn y tyrrai - bobl /O bobman a'i cyrchai, /Oedd dilyfn aur a dalai, /O PM V 29 6 , gryd lofrudd, o lawfrydedd - dygn /Y dugost bobl Wynedd; /Gwawr gwanar, ei gwin a'i medd /A'i gwy_^r BF VII 50 10 f. /Crist a ddoeth i'r byd rhag bod Addaf /A'i bobl yn uffern, gethern gaethaf, /I amlenwi nef, amgylch bobledd 1 GYC VII 41 6 wys, Ef a'n prynwys, pry_^n goddeau, /A'r holl bobledd, ac nid rhyfedd, Rhwyf synhwyrau. /Iesu, Iesu, a bobloedd 5 PM V 26 138 d, /Mor huysgwr gw_^r yn gorfod - ar bawb, /Ar bobloedd anghydfod. /Caniad Duw, ys diau ei fod /I'th ga DB VI 30 46 Cyn angau Dafydd, cynnydd cennis, /Cawsant o'r bobloedd bawb a erchis. /Nid dodi barau a beris - arnaf, D-4 VI 20 31 u trychiaid - Lloegr /Llywelyn arhonnaid, /A'i bobloedd cyhoedd cydnaid, /A'i byll a'i bebyll ni baid. PM V 19 10 Gair fy ngair o'r pair yn perthyn - ar bawb /O bobloedd dyffestin, /Mau aur rhudd i'm rhoddion yngly_^n MeiG I 33 95 haddas. /A'm heiriolo Pedr pe_^r ei efras /A'r bobloedd gwirin gwanned tras. /A'm heirolwy Saint Esechi bobman 1 BF VII 56 14 /Oedd plyg dwyn terrwyn yn y tyrrai - bobl /O bobman a'i cyrchai, /Oedd dilyfn aur a dalai, /Oedd dilu Bochglug 1 PM V 1 119 dd gastell y Rhug. /Ef gwnaeth yn erthyst byst Bochglug /A glyw briw Branes dyorllug. /Ef a'i gwna (ni' bod 48 PM V 23 45 yng, oedd angau ein cymar, /Oedd amau i'r byd bod abar /Ohonam o henaint lleithiar; /Mawr gadau angau PM V 18 26 /Ac Ynys Brydain briodas - yn hir /Yn herwydd bod achas. /Dyystwng cedyrn cadarndras, /Deddf gwystlaw, BF VII 50 9 feddwl bid leiaf. /Crist a ddoeth i'r byd rhag bod Addaf /A'i bobl yn uffern, gethern gaethaf, /I amlen PhB VI 13 11 - ffwyr ffysgiad, /Ffysglew cad, ced wallaw, /Bod addef nef yn eiddiaw /A'r byd achla_^n i danaw. /Dan MeiG I 30 3 - trugaredd, /Ni bo drwg neuedd a'm gorfeddo. /Bod ar iawn o'm dawn a'm diheino; /Byd a wn i gyd, gryd CBM III 30 7 awr, /Arglwydd nef a'th weryd, /Dygen yw hebod bod byd, /Dygynnelw, a Duw gennyd! /Gw_^r a'i gwnaeth yn CBM IV 17 66 niaid ein rhaid, rhwydd echlysur, /A heb wybod bod byd mor amhur. /Rhybu erthyst in: rhybu Arthur - gyn GRh II 28 36 , cadarn glwyf glybod, /Can llonydd byw undydd bod. /Can fod yn wirion, wryd Hywlydd - Hir, /Y harchaf PM V 23 25 blaen ufel drwy fa_^r. /Dyfryd in, feirdd byd, bod daear - arnaw /Ac arnan ei alar. /Ef ein llyw cyn ll GM I 12 30 eu ryblygwyd. /Ac a'm bo, o'm budd ymweddwyd, /Bod Duw i'm diau gadwyd, /A chadw Dy gyfraith hyd ymgyfr MG VII 32 55 /A merthyri achaws eu Rhi, yn eu rhwymau, /Cyn bod etw aewyllys da, dial eisau, /Na gwneuthur da, na th GYC VII 36 42 fy rhwyf ysy'm rhwyfaw, /O glywed lludded llyw Bod Faeaw! /Cwbl a was a las o law - ysgeraint, /Cwbl fr SB II 22 19 , /Tranc ar ddraig, ar ddragon oddaith. /Gwedi bod fy naf yn nef, ym mhresent /Nid oes prysur affaith. DB VI 27 7 ngen am re_^n rhadlwydd, /Mor drist yw ein byw bod glasw_^ydd - derfyn /Ar rudd Llywelyn, llew ehangrwy GYC VII 42 51 ost ti?' /Medd Crist Celi Ri: rhaid oedd yna /Bod gleindid parawd yn erbyn Trindawd /Rhag trallawd pe PB VII 6 7 cwynfeddu - galar /(Gelyn Lloegr a ddarfu!) /Bod gw_^r arall yn gallu /Ymadolwyn a_^'i deulu. /Teuluo LlF1 II 4 21 i maon. /Maon Meirionnydd, mor ddihaidd - awch bod /Heb arfod, heb aerflaidd, /Ac awch byd byth ar ddiw LlG VII 27 9 ffordd /Am drefgordd drwy galed. /Gwag i'r byd bod heb ei hawddged, /Gwael dwyn hael hwylfawr ei weithr BF VII 56 9 yn gorfod, /Gwawr dragon; gwae Fo_^n o'i fod! /Bod heb walch ceinfalch! Cynhebyg - Drystan, /Aer gynwan LlG VII 27 15 mygrwawr myged. /Hir yw byth bellach (belled - bod hebddaw) /Hiraethlawn gymraw gymrwyn godded. /Hydorf BF VII 45 20 wdd, /Cas cabl, cwblddoeth ymadrawdd; /Ceisiaw bod hebddaw nid hawdd. /Nid hawdd, am ein cawdd, can ae BF VII 49 5 /Oer gymraw ar Gymru fawr. /Mawr a dristyd byd bod hir orchudd - oer /Ar Owain fab Gruffudd, /Nef neud LlG VII 26 12 l yn hwylaw - yng ngryd, /Gw_^r hyfryd i'r byd bod i danaw. /Nid anaml ei fudd heb orchuddiaw, /Nid edd DB VI 24 88 hawl i hwylaw - yng ngryd, /Ys digrif i'r byd bod i danaw. /Ystyriwys De_"ws ddawn iddaw, /Ystyried Ta DB VI 24 11 echwydd ac ucher daw, /Mawrfryd i ddyn byd, er bod iddaw - dda, /Na mawrair traha nid rhaid wrthaw: /Ma MB I 4 13 Addaf a'i blant /Y rydraethasant y proffwydi: /Bod Iesu ym mru Mair (merch ei Rhi!), /Mair, mad ymborth EGM I 29 17 nerthrwydd, /Cenhadau angau yn gyfarwydd, /Cyn bod im oergladd, boed im Arglwydd! /Rhydalwyf iawn yn rh DB VI 29 72 - dim, /Damwyniaw im gythrudd, /Dychryn mawr bod llawr ar llofrudd, /Llyw meidrawl, llew greddfawl, G PC II 21 43 a gre yn y gyfarthfa, /Ni ddarogan im ddim da /Bod mab brenin gwyn Gwynedd /Yn gorwedd yn yr aerfa GB II 26 112 uosydd, /Pen argynnan coned cred a bedydd; /A bod o'i gylchyn, gylch ei feysydd, /Haelon a thirion a GYC VII 36 92 naw, /Pen Llywelyn deg: dygn a fraw - i'r byd /Bod pawl haearn trwyddaw; /Pen f'arglwydd, poen dygngwy DB VI 31 36 fydd a Selyf ac Absalon. /Herwydd trymfryd byd bod tan Saeson /Wedi treisynt gynt ar y goron, /Trydydd PM V 8 44 id. /A minnau, magator o'm dlid /Bodd i Dduw a bod yng ngleindid. /Rhag beiau rhiau yn y rhennid - budd DB VI 35 90 s eurwas air a lwydda, /Can gaffael hirynt byd bod yma, /Can Dduw nef yn ei fawr noddfa /Ys caffo ef dr EW VI 4 39 cad, /Trin gyrchiad tra fu fudd; /Trymfryd byd bod yn achludd /Traws maws, Madawg fab Gruffudd. /Am fab CBM III 24 104 niaid, fleiddiau cyfarfod, /Erlynasant glod er bod yn ben, /Ergrynynt eu ba_^r seirff saffar sen, /Ergy CBM IV 12 21 anhun, /Rhybyddwn bencerdd ben-cun. /Mi biau bod yn bencerdd /O iawnllin iawnllwyth Culfardd, /A hy_^ PM V 14 31 lywy, lewych ystre; /Can ni ddaw i'm bodd, o'm bod yn dde /Am lun gwa_^r forwyn liw gwawr fore, /Clywaf GYC VII 42 15 i'th fedd, /O gwnaethost gamwedd, na ryfedda /Bod yn ddir talu ger bron yr Iesu: /Lle gwelo trillu, tr DB VI 29 41 /Gwael yw colli hael o hil Genau, /Gwag yw byd bod yn ei faddau. /Gwirfab Duw, gan dug ben rhiau /Gwae CBM IV 12 7 _^r gwanar gwawr trydar trais; /Gwynfyd beirdd bod yn eu hoes /Gwendorf gwynde_"yrn Powys. /Ced bai tau HOG II 8 6 feg; /A'm dewis gydran, gyhydreg - a_^ bun, /A bod yn gyfrin am rin, am reg. /Dewis yw gennyf-i harddli CBM III 10 3 /Awch rhoddes awch Rheen /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd awch braint o Feigen. /Aw CBM III 10 79 /Awch rhoddes awch Rheen, /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd, awch braint o Feigen EGM I 27 67 awl cedawl cyd a_^ seiniau. /Boed ef ein diben bod yn niblau /Heli yn Enlli hyd ein henllau. /Gwedi dyw GYC VII 38 9 paw /I mywn cwymp Lusiffer, /Yn ddiledfryd byd bod yn ofer? /Nid da na thraha na thrabalchder; /Nid dig MG VII 32 53 u mamau! /Ac nid gwae 'nt-hwy: gwyn eu byd hwy bod yn seiniau /A merthyri achaws eu Rhi, yn eu rhwymau, CBM III 21 52 raswn aestwn as dirperi, /Carasai a'm bodd a'm bod ynddi. /Gwedi gwalch cedwyr a'm cedwis gan iawn, /Ni Bodawg 2 CBM III 16 19 inrad, /Beirdd gynnull am drull, am dri llad. /Bodawg ei rodawg i rodiaw torfoedd, /Twrf cyhoedd cyhudd CBM IV 16 104 /O bu chweg, bu chwerw oddyna. /Chwerddid byd, bodawg ein difa, /Yn difanw yn nifant ydd a_^: /Yn chwe Bodd 23 CBM IV 4 178 irn arddrusig. /Budd a'm bu, a'm bo ei edmig, /Bodd am rodd, am rwydd gelennig, /Buelin am win, am weni CBM III 21 52 oddi, /Caraswn aestwn as dirperi, /Carasai a'm bodd a'm bod ynddi. /Gwedi gwalch cedwyr a'm cedwis gan GM I 9 55 /O esillydd Cynan, Coeling ddadannudd, /Ac er bodd a'm dennairch o du balchfre Freiddin /Nid athechaf CBM III 10 3 - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd awch braint o F CBM III 10 79 - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen, /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd, awch braint o LlN II 17 3 n, cynghrwn, - ceirw, /Cyd bai ef, ni roddwn; /Bodd bryd ar ei hyd yw hwn, /Fal y'i cefais y'i ceisiwn. GM I 11 2 addoles Duw dyfn bwylladoedd, /Dy-m-gwallofies bodd budd ar gyhoedd. /Dy-m-goluch gogledd gweglyd luoe LlLl II 16 60 /Poed hwyl i holi diwyd! /Poed ef enw dy rodd bodd byd! /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ff HF VII 23 30 ddodi - yng nghrogwedd /Gan fyned i'r bedd, bu bodd Celi, /Gan gredu Pen llu llwry cyfodi, /Gan holl dd LlF1 II 2 26 wn fyddaf. /Byddinawg farchawg feirch anaraf, /Bodd Duw a gaffwy a goffaaf. /Twrf torf traeth llychwr, MeiG I 30 5 wn a'm diheino; /Byd a wn i gyd, gryd a welo. /Bodd Duw a haeddwyf, Rhwyf a'm rhifo, /Boed yn addef nef PM V 15 20 i naw tey_"rnas. /A minnau, mynnaf gyweithas, /Bodd Duw im, a dianc o'i gas LlF1 II 1 120 r goleuad - rhagddudd, /Dau ddiludd eu budd er bodd eirchad, /Dau gefnderw oeddynt ni ferwynt frad: /Ca PM V 8 44 yn rhan eddewid. /A minnau, magator o'm dlid /Bodd i Dduw a bod yng ngleindid. /Rhag beiau rhiau yn y GM I 9 41 lles gwledig Mo_^n gwaint ym mhlymnwyd, /Ac er bodd llywy lliw eiry ar goed /Pan fu aer rhag Caer, cyfo PM V 1 171 a'th go_^r a'th ganmawl, /Boed tau, ben rhiau, bodd nefawl - Ddofydd, /Balch Ddafydd, dda fydawl: /Boed CBM III 14 11 w amfod - wrthyf, /I wrthyd na'm gwrthod, /O'm bodd ni byddwn hebod, /Nid ef oedd fy modd fy mod. /Gan PM V 14 31 /Caradwy lywy, lewych ystre; /Can ni ddaw i'm bodd, o'm bod yn dde /Am lun gwa_^r forwyn liw gwawr for PM V 1 122 i gwna (ni'm gwne_^l gorchyflug) /I wyddgwn eu bodd o'r Wyddgrug. /Ef gorau rhiau hyd y rhyddug haul /H CBM III 16 21 g i rodiaw torfoedd, /Twrf cyhoedd cyhuddiad, /Bodd rodd ran, gyman gymyniad, /Bolchlafn goch heb guchi D-2 I 2 38 lleddf ogrfen: /Rhag drwg drosodd rhyngyd bryd bodd rhodd Cuhelyn! /Cuhelyn ddoeth, Cymra_"eg coeth, cy PhB VI 14 21 rchid; /Ac am y gadair heddiw, bai'i haeddid - bodd saint, /Herwydd gwir a braint ydd ymbrofid. /Byddyn CBM IV 9 9 iawn, o'r ddawn y'm daerawd, /Delw y'm bo, yr bodd y Drindawd, /Trugaredd tros waredd tros wawd /I adr boddiant 1 HOG II 11 10 urddas - o foliant, /Ni'm gwna poen rwyddiant boddiant, pa dras! /Ton a galon hon, hoed a gafas /Er tw boddlawn 3 CBM IV 5 41 /Hirfraw a'm daw am Dudyr. /Tud achles buddles boddlawn - cerddorion, /Cerddesynt am ei nawn, /Breinru LlF1 II 2 24 f, ys daw ataf - ei ddawn, /Od wyf anfoddlawn, boddlawn fyddaf. /Byddinawg farchawg feirch anaraf, /Bo CBM III 24 126 gwyddfid estrawn! /Gwyddwn a'm rhoddes buddles boddlawn, /Gwyddfeirch eirch erchlyfn, erchliw, crychraw boed 50 GYC VII 36 104 Gwir freiniawl frenin Aberffraw, /Gwenwlad nef boed addef iddaw PM V 1 173 nefawl - Ddofydd, /Balch Ddafydd, dda fydawl: /Boed agored pyrth Pedr a Phawl /I'th erbyn, arbennig dyn GM I 12 3 awl annwyd /Mal y dysgws Dwy Dafydd Broffwyd. /Boed a'm dysgwy Dwy dwys ymgadwyd /Rhag cadair enwair yn GM I 12 1 Boed a'm dysgwy Dwy dwywawl annwyd /Mal y dysgws Dwy Daf ES I 23 10 (gwyry achaws gwirionedd) /Llwry gwyrdawd cyd (boed Brawd rinwedd!); /A'r ail yw priawd enw pruddedd /T ES I 22 1 Dir fydd in brofi, cyd boed breuawl - byd, /Ein bedydd anianawl. /Duw Dewin, Br LlF1 II 1 15 led, /Cadwent nerthnawd nerth a'm canherthed. /Boed canhorthwy Duw im ddyhudded - anian, /(Ennysg ddysg CBM IV 4 295 d gorflyngder, /Boed llewenydd, boed lleufer, /Boed cyfaddef nef i'm ne_^r GYC VII 42 21 y ddirpero, /Y rhwyf a gaffo nid ymgoffa! /Cyd boed cyfannedd bydawl gymyrredd /Gwledd enrhydedd, gw_'n GM I 6 6 urawd. /Prydain adanad, prydyddion borthiad, /Boed cyfoed dy rad a_^'th wlad a'th wawd. /Ethyw dy ergr DB VI 25 47 _"er hael am werthefin - nos, /A_^ nawdd saint boed cyfrin GB II 26 3 nt) /Awen gan awel pan dde_^l pylgaint, /Awydd boed cyfrwydd cyfraith barddoni, /Cynnelw o Ddewi ei dde GB II 26 271 'r seiniau; /Ac i foli Dewi dothwyf i'r Deau, /Boed doeth Fo_^n a'm clyw, a'm gwerendau. /Y Gw_^r a fol PM V 24 69 estroniawg /Na'th orsaif na moel na myngawg. /Boed dy wir ar dir, dormennawg - dyhedd, /Gan mlynedd yn PM V 9 31 Saeson, /Mur eryglon Mo_^n, mynestr greudde. /Boed ef ei orffen orffowysle, /Arffedawg eirchiaid arch EGM I 27 67 rhan deau, /Yn wrawl cedawl cyd a_^ seiniau. /Boed ef ein diben bod yn niblau /Heli yn Enlli hyd ein h EGM I 28 47 fawr, /Gwrthfyn fy enaid pan e_^l o'm cnawd. /Boed ef y byddwyf gwedi beddrawd /Cyd a_^'r un Duw mawr EGM I 27 31 echrau - ni bu: /Ni bwyf trist i'th ddaddlau. /Boed Ef y talwyf, hael Rwyf rhiau, /Ar lan Eurddonen er PB VII 6 15 - mawr /Marw Cynan fab Hywel, /(Ceinwlad nef, boed ef ydd e_^l!) /Can nos gwnaeth yn Rhos rhyfel. /Rhy MB I 3 91 uffudd Gwynedd gwyledd fodawg; /Yng ngwlad nef boed ef yn dreftadawg, /N'ad ei enaid hael yn waeleddawg EGM I 26 58 gan Dduw ei diddoli, /Ni bo diddawl Nest, nef boed eiddi EW VI 3 22 . /Ni maeth bygylaeth, bu gelyn - i Ffrainc, /Boed ffrawddus ei derfyn; /O haelon, haelaf mab dyn, /Ha PB VII 17 16 m mhresent, /Mab Duw o nef, drwy nerth saint, /Boed gwa_^r wrth flaengar Fleddynt CBM III 21 209 ir hepgor dewrddor deon, /De_"ws dominws, Duw, boed gwirion! /As deupo casnar, ca_^r cyngreinion, /Colo CBM IV 2 39 af, gwraf gwryd Echdor! /Arglwydd Dduw, heddiw boed hawddamor - llary, /Llid esbyd ysbar, ysbyddawd io OC II 14 149 mharadwys y'n cynhwysir. /Cant tey_"rnedd Ben boed hir - ein trwydded, /Yn y mae gweled gwaradred gwir EW VI 3 32 Ar lles beirdd bwrdd diguddiawg, /Ar lled byd: boed hirhoedlawg! /Hirhoedlawg fo'r gwas gwisg eurdudded LlF1 II 4 28 /Hirwalch balch, bwlch ei rodawg; /Hil Hoedlyw boed hirhoedlawg. /Hoedlfyrion haelion hil Bleddynt - a' EG VI 18 67 gorwedd gorddyfnesain, /Llywelyn, boed hy_^n, boed hwy dichwain /No Llywarch hybarch, hybar gigwain. / LlG VII 24 156 r frenin Cymru cymraisg ddoniau, /Gwrawl hawl, boed hwyl oddehau EG VI 18 67 n, /Calanedd gorwedd gorddyfnesain, /Llywelyn, boed hy_^n, boed hwy dichwain /No Llywarch hybarch, hyba PM V 13 36 angel, /Arbennig aerbynnag gwne_^l, /Arglwydd, boed hywydd Hywel DB VI 30 92 n a medd, /Bu_^m i gydag ef, yd gefais wledd: /Boed i gyda'i Dduw fo ei ddiwedd EGM I 29 17 adau angau yn gyfarwydd, /Cyn bod im oergladd, boed im Arglwydd! /Rhydalwyf iawn yn rhadlawn rwydd /Can CBM IV 4 294 ad, /Gorfloddiad gorflyngder, /Boed llewenydd, boed lleufer, /Boed cyfaddef nef i'm ne_^r CBM IV 4 294 g pryder - gorwlad, /Gorfloddiad gorflyngder, /Boed llewenydd, boed lleufer, /Boed cyfaddef nef i'm ne BF VII 46 3 y_"rnfudd, llawroddiad, /Tey_"rnas addas iddaw boed mad, /Tey_"rndud, orddrud wrdd beleidrad! /Tey_"rnw PM V 8 40 Mab Llywarch, ddihafarch ddyndid, /Mab Duw nef boed nerth wy rydid. /Ni mag na_^g neges arfollid, /Ni m EGM I 29 35 yrn yn ymorchwydd: /Addfwynach, cynach (cennyf boed rhwydd) /Ceinfoli Celi calonogrwydd EGM I 29 1 Addef nef Neirthiad, o'th rad (boed rhwydd) /Erglyw o'm gweddi, Celi Culwydd; /Argledr DB VI 27 45 _^r yn hywydd. /Rhydd fydd a ganwyf, i'm rhwyf boed rhwydd /Rhan o deg addef nef yn ebrwydd. /Ebrwyddws PM V 13 5 iaint gla_^n. /Gloywdid a rhydid gan eu rhad - boed tau, /A bid Duw yn ganiad, /Hywel, hoywal pob eirch PM V 1 171 awl, /Mau dud io_^r, a'th go_^r a'th ganmawl, /Boed tau, ben rhiau, bodd nefawl - Ddofydd, /Balch Ddafy CBM IV 9 180 westi gwystlferau, /Gwastad gryd, gwystlon byd boed tau! /Hil Gruffudd, rhwyf rhwyddfudd radau, /Rhwysg BF VII 52 38 gwir oddef gwa_^r, /Gwawr gwerthfawr, gwrthaw boed trugar MB I 3 89 yrwyf bwyf cynheilwawg. /Crist cyflawn annwyd, boed trugarawg /Wrth Ruffudd Gwynedd gwyledd fodawg; /Y PM V 14 10 . /Heb ferch Gynfelyn, gelyn gne - unbyn, /Cyd boed unbennes ys annebre; /Nest a ddywawd im, dim ni ddw OC II 14 148 folir. /Menestr, na'm diddawl, ni'm diddolir; /Boed ym mharadwys y'n cynhwysir. /Cant tey_"rnedd Ben bo MeiG I 30 6 welo. /Bodd Duw a haeddwyf, Rhwyf a'm rhifo, /Boed yn addef nef y'm goddefo. /Byddawd nef ddichlais i' PM V 26 145 yd, hardd gydfod, /Or bythwn, ni hebwn hebod, /Boed yn nef a'th hendref a'th hafod, - te_"yrn, /Tey_"rn boen 7 GYC VII 43 25 n ei elyn oedd yn aelaw, /Er dangos i'r byd Ei boen a'i benyd, /Er ei ddwyn i gyd o gidwm law. /Ac yna EGM I 27 39 ferau /Pym weli, Celi celfyddodau; /Porthwyf-i boen edrydd Mynydd Mynnau /Parthred a_^ myned myn y'th g CBM IV 18 48 fu ym mru Mair Mab dymuned; /Dyfu bumoed byd o boen galled, /O dwyll, o dywyll trydwyll trefred, /O ang LlF2 VI 10 76 gw_^r gweryd, poed Gw_^r Gwared /A'm gwares o boen, o bob aeled. /A wne_^l cyfarchwel, cyfarched - bre OC II 15 17 ig, /Dywed y down Benweddig. /Dos o Benweddig, boen Ofydd - gennad, /Gan ni'th wna cywilydd; /Dywan ar ES I 20 6 ag brad breuawl - gymhlegyd /Dygn enbyd benyd boen uffernawl. /Doniawg ddidrist Grist groes rinweddawl GYC VII 38 14 r, /A Christ ym mhren crog er creulonder /Yn y boen y bu duw Gwener, /A_^'r pumffrwd, pumffrwyth nid of boenau 3 GYC VII 40 39 d, a seirff a llewod, /A phawb heb annod yn ei boenau, /A'r cethri osglawg a'r cythraul cornawg /A'r cy GYC VII 42 56 /Gweled eu maddau dros eu camweddau /Yn uffern boenau, benyd guddfa, /A gweled myned i nef ogoned /Y sa GYC VII 41 39 a llau; /A'r cythreulaid eu herbyniaid oeron boenau: /Pob camweddawg, pawb ys ofnawg rhag eu safnau / boenedig 1 CBM III 30 9 gennyd! /Gw_^r a'i gwnaeth yn ddyn, yn ddelw - boenedig, /Pan adug Dygynnelw; /Can Dduw ni bo cwyn ddie boeni 1 GB II 26 167 rawd mynwent Dewi /Nid a_^ yn uffern, bengwern boeni. /A Pheulin a pheunydd y'i gorelwi /I geisiaw diff boenid 1 IRh VII 29 21 sgair uwch ei hesgid! /Yn arllwydd arwydd ar a boenid, /Yn eurllen, yn wen, yn wan obrid, /Yn orlliw ei boent 1 DB VI 31 70 wyry Air a'i gweryddon, /I'm tri arglwydd byd, boent cyfeillion /Mihangel angel a'r angylion boenych 1 MG VII 33 82 u (trallawd perych /I leaws yn draws) a drais-boenych, /I'th lu Di difri, difrych, - gwynolau /Ar y ll boeth 1 LlG VII 28 11 raig y Waun, wayw cyndyniawg, /A'r Dre-wen yn boeth gennyd, beithiawg - rwyf, /Ac ar Elsmer glwyf, glu boethdan 1 GYC VII 40 81 rwg, /A phawb heb olwg ar ei balau, /A cherwyn boethdan ac ennaint brwmstan, /A llech lashaearn lle gwe boethfan 3 GYC VII 43 39 an yn ymdaraw, /Rhag tragwres y ta_^n a gormod boethfan /A wnaeth Baraban i benydiaw, /Er cythruddiaw c DB VI 24 26 n ymdaraw /A llu o bryfed yn eu briwaw /A llid boethfan da_^n yn eu deifiaw /A llys afraid gwry_^s na g SB II 24 39 l braidd wasgarawg, /Llan Ystyffan, llyry byry boethfan, llwrw bwrw beithiawg. /Teulu rhyn Rhys, teulu Boia 1 GB II 26 230 au /Yn amgant Hoddnant ormant, orau. /O anfodd Boia bu diamau /Y doeth ef i Fynyw, syw synhwyrau. /Ceis bo_^l 1 GYC VII 40 120 llaswyrau yw'n sa_^l, /Llwyr obaith heb araith bo_^l, /Credu a charu bob chwy_^l /Crist brynawdr, amher bolch 6 BF VII 52 27 /Gw_^r gorddin nad byw, llyw lluosgar, /Gw_^r bolch ei darian, daerfar - yng nghyni, /Gw_^r balch yn h BF VII 55 19 , /Gw_^r bwlch ei eurgledd yn arfeddyd, /Gw_^r bolch ei darian, dewr wryd - Bedwyr, /Gw_^r beilch ei fi CBM III 20 16 , /Aerfa fawr aerwawr eurwan, /Eurwalch balch, bolch ei darian. /Tarianawg enwawg, enwair - anghynnwys, CBM IV 9 61 u beddrawd, /Bro brengyl, brangoel ysbyddawd, /Bolch ei lafn o lafur ffosawd, /Bwlch ei gledd, balch ei PM V 21 15 l, /A'i feddiant hyd Lundain, /Aerwalch balch, bolch ei laslain, /Eryr, arf prifwyr Prydain. /Prydain a CBM III 19 16 /Yn wawr glyw glew, diarswyd, /Yn walch balch bolch ei ysgwyd. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd - am olu bolchawg 1 PM V 24 35 nnygn digwydd, arwydd eurawg, /Dy gynna ni bu, bolchawg - dy darian, /Dy gynnif nid ma_^n, nid mal diaw bolchgledd 3 PB VII 20 3 - galon /Wyf, galar anorfod, /Aerwalch balch, bolchgledd arfod, /Eurwawr hoeddl ddirfawr ddarfod. /Der PB VII 3 19 , /Rwyf llu tra fu ei fywyd, /Balchgryg barabl bolchgledd drud, /Ba_^r dwys anghynnwys yng nghad. /Cad PB VII 8 11 , cadr eurdorf! /Cadoedd gyman, cad gynnwrf, /Bolchgledd yn newredd, yn eirf, /Balchglod ag arfod ac a bolchlafn 5 PB VII 13 9 p Tewdwr. /O dewdwr aeth gw_^r, gwrdd lawhir - bolchlafn, /Balchwlad ddraig, bu cywir; /Maredudd, men n CBM III 16 22 dd cyhuddiad, /Bodd rodd ran, gyman gymyniad, /Bolchlafn goch heb guchied o gad; /Brondor wrdd orddrud, LlG VII 25 69 urddo - fy ne_^r, /Ni chymer hyder a'i adawo! /Bolchlafn lud am dud a derfyno, /Balch eryr dewrwyr, dor EW VI 6 3 ir - yn ei ddydd, /Hael Ddafydd, hawl ys dir; /Bolchlafn lud am dud, am dir, /Beilch a'i geilw, balch y PB VII 9 27 dyrn gywrysedd /Y ceidw glew gwlad er anfodd; /Bolchlafn yn aer daer, derydd, /Balchgoeth, fawrddoeth F bo_^m 5 GYC VII 40 108 au /Na bo_^m golutgar, na bo_^m athrodgar, /Na bo_^m anhygar i hogi angau, /Na bo_^m hoedlwall o weithr GYC VII 40 107 cyfrgoll a'i archollau /Na bo_^m golutgar, na bo_^m athrodgar, /Na bo_^m anhygar i hogi angau, /Na bo GYC VII 40 107 fron oll, /Er y pum cyfrgoll a'i archollau /Na bo_^m golutgar, na bo_^m athrodgar, /Na bo_^m anhygar i GYC VII 40 109 athrodgar, /Na bo_^m anhygar i hogi angau, /Na bo_^m hoedlwall o weithred arall, /Na bo_^m rhy angall e GYC VII 40 110 au, /Na bo_^m hoedlwall o weithred arall, /Na bo_^m rhy angall erbyn angau. /Mihangel i'n rhaid a Mair bo_^n 3 CBM III 22 7 w eilyrth, /Llef eilon yn eilwydd ferth, /Llef bo_^n corn blaen cad ehorth, /Llais garw, a llef tarw Ta CBM III 6 4 ganer cyrn cydawr, /Corn Llywelyn lluyddfawr, /Bo_^n eang, blaen hang, bloedd fawr. /Corn wedi lladd, c CBM IV 14 18 ych. /Oedd mynych iddaw, cyn taw - teg ylfin, /Bo_^n egin i'w bigaw; /Pluor wasgar, ca_^r ciniaw, /Plyg bonedd 1 GM I 11 53 /Ban baisg beri_"on a bwystgunion - coed /Cadr bonedd budd a berthon; /Cyflafan taerdan rhag tey_"rnon, boptu 1 ES I 21 36 aws dywaws dywarchu - fy nghnawd, /Tywarchen o boptu, /Bwyf gwas Duw, cyn no'm gostegu /(Gwst angen ang bo_^r 1 CBM IV 12 9 nde_"yrn Powys. /Ced bai tau, wledig, hyd wlad bo_^r - Efrawg, /Aerfarchawg, ddeifniawg ddo_^r, /Rhyby bore 3 CBM IV 18 3 dd, rhadlawn, /Un Mab Mair a bair byrnhawn - a bore /Ac aberoedd ffrwythlawn, /A wnaeth coed a maes a m GM I 13 9 ydd, /A chur gnodydd ar ne. /Gnaws edn adnabod bore, /Gnaws am ban benial ystre. /Gnawd o'm gwawd gwych PM V 9 13 seirch serrigl gynwe, /Moladwy y rhydd rhodd y bore, /Moedydd eisillydd ni syll eurdde. /Molais-i rwyf boregwaith 1 DB VI 24 40 /I uffern bydwern heb adaw - ychwaith, /Yn un boregwaith i'w hanrheithiaw, /Achaws pymoes byd y bu yn borffor 3 CBM IV 2 34 hepgor, /Ar feirch pasg yng ngwasg, yng ngwisg borffor; /Arglwydd a'm porthes, porthle tewdor, /Porthlo PM V 23 187 eth, wyt ddinam, /Wyt ddiddawl o bob chwant /O borffor, o bryffwn fliant, /O bali ac aur ac ariant. /Dy CBM III 16 144 ei la_"in o drin, o drydar, /Coch ei ba_^r o borffor. /Porthes gw_^r gwrddfalch yng nghynnor /Gw_^yth borfforun 1 CBM III 16 214 wr glyw a glewyd ar-n-un, /Gw_^r osgeth o wisg borfforun; /Ysgodig rhag cardd, cerdd orun - de_"yrn, /C borth 14 CBM III 1 32 can caraf (can wyf gwaethlfan) /Canu cerdd am borth am byrth clodfan; /Cyfodwch, cenwch, cenyf o'm ban PhB VI 15 32 eddf yw cennyf-i, cyd erganedd, /Canu cerdd am borth, am byrth neufedd: /Hengerdd Delesin i dey_"rnedd CBM III 21 200 chyfred a_^ ched a cherddorion, /Tri eorth am borth am byrth Saeson, /Tri eofn diofn, dialforion, /Tri GM I 7 73 gen deg, llysoedd cyfarad. /O ben Pumlumon hyd borth Caer Lleon, /Pair dragon, draig furthiad, /O Fango OC II 14 133 n gobrwy gwerth eu henaid. /O'r gnifer anhun a borth cuniaid, /Nis gw_^yr namyn Duw ac a'i dywaid. /Gw GB II 26 151 ei wartheg; /Dothyw i Ddewi yn ddeheueg, /Gan borth Duw, porth dyn yn ddiatreg; /Dothyw i Ddewi, ddiff MB I 3 56 cyhoedd oedd ardderchawg /O Ysgewin barth hyd borth Efrawg. /Dybu brenin Lloegr yn lluyddawg, /Cyd doe EGM I 27 43 i_"au /Pan yth archollwyd o'th archollau. /Can borth engylion gwylion golau /Nid perthyn it, Tad mad, f PhB VI 12 41 oreuraw gair. /O dywedais-i air ar wecry - heb borth /Parth eurgolofn Cymru, /Diwygaf, honnaf hynny, /D CBM IV 5 128 anwas gas cad eorth, /Oedd anwar ba_^r yn ei borth. /Tra rhwy y'm gofwy gofal - gogyweg /Am fab teg T GB II 25 50 tremynu, /Am Byrth Ysgewin yn goresgynnu, /Am Borth Wygr ym Mo_^n yn menestru D-1 I 1 1 Duw yn gymorth, yn nerth, yn borth, yn ganhorthwy /I falch de_"yrn, dinas unbyn, deng DB VI 25 31 elyn, ein llyw cyffredin, /Llywiawdr berth hyd Borth Ysgewin, /Ni ryfu gystal Gwstennin - ag ef /I gyfa HOG II 6 50 ), /Pennaf oll yn y gollewin /O byrth Caer hyd Borth Ysgewin. /Un yw'r fun a fydd cysefin - foliant, /G borthaf 1 PhB VI 16 8 oyw orsaf - byddin, /Hoedl egin brenin, hoed a borthaf, /Gwenwynfar gwanar, cerddgar, cyrdd fyged, /Gwa borthais 1 EW VI 4 32 blawdd trydar trais, /Trai hoeddl, ei hoed yr borthais. /Porthais alar trwm, tramawr odrig - w_^yth, / borthant 2 D-1 I 1 47 eibaint: /Un fid fenwyd i ellysb byd, gelleist borthant. /Hoeddl hir a nef a chain addef trwy arddunian CBM III 3 33 , /Llan ym mron ei challedd; /Dyniawl bobl ni borthant iawnwedd, /Iawn i Dduw ddifanw eu rheuedd /Ar e borthawr 1 CBM IV 10 8 dy fa_^r, ca_^r cerddawr, /Ar dy byrth, ar dy borthawr. /Aswynaf, archaf (eirchiad - y'm gelwir) /Naw borther 1 CBM IV 16 216 llan. /Gwedi celennig, wedi Calan - berth /Pan borther glyw am ban, /Wedi serch a seirch, meirch meinga borthes 5 GM I 8 24 yn ddiolo, /A lithws llwytgun ar ffun ffo, /A borthes branes, Brynaich gyffro, /A gymhellws treth o Dw BF VII 50 4 Crist ddeddfawl gedawl, gadarnaf - arddelw, /A borthes ei ddelw ddolur dycnaf. /A berthyn am ddyn a ddy CBM IV 6 227 n, /Ymddifustlai lew ar lan Aeron - berth /Pan borthes eryron. /Rhydirwy dyrawr ei holion, /Rhydylawch GM I 14 45 yn chwaer i Dduw o ddwywawl ffydd, /Hi a hawdd borthes lles llin ei hennydd /Rhag llwyth wyth bechawd, CBM IV 17 14 yddawr, /Berthidau Rhiau rhywasgarawr, /Ni mad borthes mam mab nwy diddawr. /Porthid doniau byd dyniawl borthfor 1 PhB VI 14 15 i gwndid; /Diseirch meirch a seirch osethrid - borthfor, /Diachor ysgor ysgwyd durnid, /Cadr wychawg fa borthi 4 PM V 23 151 an ymdrechasant: /Cad y Coedanau, cadr anant - borthi, /Burthiaist wy_^r yn nifant. /Ail gad drom y'n t LlG VII 24 58 n, Brynaich gyfogi, /Celennig branes, berthles borthi. /Ciliaw ni orug er caledi - gawr, /Gw_^r eofn y HF VII 23 37 elyn, llew tra gweilgi, /Dewr ddragon, beryfon borthi, /Draig arfau, pebyllau pali SB II 22 14 laith. /Am borthloedd miloedd milcanwaith, /Am borthi galar nwy golaith. /Gwedi Owain Mo_^n mor ddiobai borthiad 8 CBM IV 9 118 Brwydr asgen, brwysg nen, braisg addef, /Brain borthiad, achreifiad achref, /Bradw ysgwyd bryd ysgain w GM I 6 5 r, prysur ddurawd. /Prydain adanad, prydyddion borthiad, /Boed cyfoed dy rad a_^'th wlad a'th wawd. /E BF VII 49 31 g, /Drwg achweddl ei arwain, /Eryr cad, braisg borthiad brain, /Aerwalch awyddfalch Owain PB VII 4 14 yth. /Angwyth lew, arglwydd gwythfar, /Owain, borthiad brain, bronddor, /Dragon a folaf-i, naf ne_^r, CBM IV 4 71 , /Llawch Gwyndyd, gwendud ehangrwydd; /Beirdd borthiad, braint neirthiad nerthrwydd, /Braw Brynaich, y PB VII 3 6 braint. /Breiniawg Rys, brenin cyfoeth, /Brain borthiad cad, canhymdaith, /Neud ethol walch, weilch hyd CBM III 13 39 th, /Braint ongyr, angerdd anghyflaith, /Brain borthiad, gweinifiad gwinfaith, /Gwin a medd a meddgyrn PhB VI 12 13 ion, gwared, Dduw, fi. /Mi a'th fu_^m borthwr, borthiad - rhiallu, /Ni ellir ei ddiwad, /Ban oedd, lyw borthid 2 GM I 7 115 dd glew a glywid, a Lloegrwys. /Lliaws bardd a borthid ar ei fwys /Ar ei fedd o felged gwlad Athrwys; / PM V 8 34 red hael, hawl dremid - galon, /Ga_^l ag ef ni borthid; /Nis lladd blaidd uch blaenwel gwyddfid: /Nis d borthir 1 CBM III 2 10 llaw deon. /Deon unged yn ungoel, /Ys berth yd borthir yng ngw_^yl, /A glew ynial yn yniail /Y glyw ym borthloedd 3 CBM IV 9 211 brolwydd, bron Heilyn, /Braisg anlloedd beirdd borthloedd berthyn, /Brwysg brydau, brwydr ddechrau ddy SB II 22 13 aith, /Gwae feirdd byd a bedydd o'i laith. /Am borthloedd miloedd milcanwaith, /Am borthi galar nwy gol LlF1 II 2 9 nerth, /Ar orwyddawd berth ydd ymborthaf, /Ar borthloedd torfoedd achoedd uchaf, /Ar byrth agored, trw bortho 1 BF VII 50 6 olur dycnaf. /A berthyn am ddyn a ddywedaf: /A bortho gofid, bid bwyllocaf; /A fo gnaws achaws uchaf - borthorion 1 MG VII 33 28 , /Caeadau parau perych - yn ei bron, /Gwirion borthorion a berthynych. /Tithau, yr enaid, paid! Na'm p borthwr 1 PhB VI 12 13 /Mal gwirion, gwared, Dduw, fi. /Mi a'th fu_^m borthwr, borthiad - rhiallu, /Ni ellir ei ddiwad, /Ban o borthyn 1 DB VI 31 47 n, /Rhai difai yn difa galon, /Rhan berthfan a borthyn greon, /Pei yn fyw yd fyddynt ym Mo_^n /Perynt h borthynt 2 CBM III 12 35 amser - gwin /A gwirawd wrth leufer, /Berth yd borthynt amnifer /Am Iorferth amnwyth, nerth ne_^r. /Ner CBM III 11 58 ynneddf i'r dreigiau, fegis dragon - berth /Ni borthynt anneddfon, /Yn eu byw, ar eu rhyw roddion /Na r bost 3 GM I 12 10 yd. /Er mawr gwymp Madawg, modur plymnwyd, /Am bost cad ced goeth, oeth y'm huthrwyd. /Ni'm hethremyg D CBM III 3 207 dd /Mad gynnull mawrddull merwerydd, /Credaf-i bost present preswylwlydd /A'm peris o'r pedwar defnydd, PM V 10 43 ongyr gorfuost; /Tw_^r cynrain, tw_^r Brydain bost, /Tad ced, cadoedd rhywnaethost. /Gwnaethost gesty Bowys 18 CBM III 10 13 igaw haelon. /Awch rhoddaf arawd, aerwosgryn - Bowys, /Argoedwys dwys dengyn, /Fy mawredd, fy mawrair a CBM III 20 18 ianawg enwawg, enwair - anghynnwys, /Argoedwys Bowys bair, /A dyr ongyr, angerdd Wair, /Ac ni dyr ei de CBM III 11 49 rfod, /Ac yn o_^l diweddwyr dyfod. /Cynneddf i Bowys ban e_^l - ar dremyn /I derfyn diogel /Na bo tro t CBM III 11 53 a bo caeth, na bo carddychwel. /Cynneddf iwch, Bowys, ban wnaeth - awch gorsaf, /Awch gorsedd na bai ga CBM III 3 153 wohen, /Llan Bengwern, bennaf daearen, /Llan Bowys, baradwys burwen, /Llan Gamarch, llaw barch i ber OC II 14 89 reulan creulyd ferau. /Glew glyw Mochnannwys o Bowys bau /A glewyd gwnedd arnaddunt ddau, /Achubiaid po CBM III 11 41 /Rhan ei chwaer na chweir o Bowys. /Cynneddf i Bowys ben ymadrawdd - gwy_^r /Uch gwirawd eurgymlawdd, / CBM III 21 63 leiniad, blaen ddyfysgi; /Am ddraig Argoedwys, Bowys berchi, /Un perchen parchus ar ei deithi, /Am Fada PB VII 18 13 ni fynnai 'n ei foes, /Unben o unbyn Powys. /O Bowys, beues dihagr, /O ddwyn Gwe_^n, ddilawen ddeigr, / D-4 VI 20 85 fflam /A'u ceisiai fal y'u cawsam. /Cawsam ar Bowys, beues goeth, - gestyll, /Eu gostwng oedd anoeth, PM V 10 24 /Pan ddelid rhag Lloegr llugfryd, /Delis draig Bowys bwys byd. /Pan ddoeth byd i gyd Goed engir - Ceiri CBM III 11 40 fraint a'i tywys, /Rhan ei chwaer na chweir o Bowys. /Cynneddf i Bowys ben ymadrawdd - gwy_^r /Uch gwi CBM III 11 45 /Nad ef daw ar eu llaw lletgawdd. /Cynneddf i Bowys cynosod - yn aer /Yn aros eu rhaclod, /Ym mlaen ca CBM III 10 19 /Ni'm gwehyr gwahanarch, /Neu'm cynnwys draig Bowys drwy barch, /Neu'm harwar, neu'm ca_^r, neu'm cyfa CBM III 16 9 agon beleidriad, /Dybrys alaf Deifr i drefad - Bowys, /I beues ei hendad, /Dygostwng arthan (dygwystl d CBM IV 5 112 are a_^ Lloegrwys, /Gwalch balch oedd bwlch ar Bowys. /Llas arglwydd Gwyddrun gwyrfriw - ei baladr, /Gw PM V 7 6 ifiaint. /O Wynedd yn hedd, yn harddfraint, /O Bowys, o beues Dyfnaint, /O Ynys Brydain, briawd fraint, EW VI 2 20 ceidw cad amddiffwys, /Rhwyd glyw, tra fo byw, Bowys. /Powys nen berchen, barch woddef - esbyd, /Ys bo brad 17 D-5 VI 36 2 wy tramwy trom ddiguedd - byd, /Gosymudid bryd brad anmynedd, /Gosach arllasach lles marannedd, /Gosymd CBM IV 17 41 ith cyn llaith lledfryd: /Cyfrddoeth rwy gogel brad annel bryd, /Cyfrdwyth cyfafrdwyth prifwyth prifwyd EGM I 28 30 n grefydd a ffydd a ffawd /Rhag angau lledrad, brad bredychawd. /Gweddi_"wn, gwylwn, byddwn barawd /Par ES I 20 5 wydd hylwydd, Hael buddugawl, /Difai Dad, rhag brad breuawl - gymhlegyd /Dygn enbyd benyd boen uffernaw PhB VI 13 3 de_"yrn, /Rhwym cedyrn, cad worsaf, /Eithriad brad, bron eiliasaf, /Eithr cennyd cynnelw ni wnaf. /Rhy CBM IV 9 213 yn, /Brwysg brydau, brwydr ddechrau ddychryn, /Brad Brynaich, branes a'i canlyn, /Braw dachwedd gymine PC II 19 17 , /Buant briw ger eu brawd-faeth. /Yn y berwid brad Brython - anghristiawn /O Gristin a'i meibion, /Ni ES I 24 9 /Dyrwest Duw bu deugeinpryd. /Am dduw Merchyr Brad dybu bryd - Iddas, /Bredychu ein Hysbryd, /A Difiau CBM III 13 35 iffaith, /Balch eryr, baran Lly_^r Llediaith. /Brad eurgrwydr, gynfrwydr gynfraith - ei darian /Yn aerw GYC VII 41 32 u, na syn droau, /Nac esgusaw na chuddiaw braw brad feddyliau. /Yna y telir (angen ys direnwir enau) /I MG VII 33 7 lw ymgelu pan ei gwelych, /Gwander gwir bryder brad fynych - gywyd, /Anghedernid bryd wrth a'i bredych. CBM IV 3 31 eirch tyweirch tir dawn, /Crynai flaen bragad, brad gad greulawn, /Rhag ba_^r braisg wledig, fal brig b CBM III 24 94 rai caraf gymen - gadw, /Cerrynt aesawr bradw, brad gynghallen, /Rhuthr aruthr eirthiaw Arthen unben, / CBM IV 17 107 ogaeth. /I'r un Duw, un Dyn, na fid hydraeth - brad, /I'r Mab rhad, i'r Tad teg hynafiaeth, /Can dug py CBM IV 13 7 odd Duw a'i ganiad, /Trosti nid traws twyll na brad, /Trais nyw llefais na lledrad. /Ni bu lledrad cad MG VII 32 50 eb golledau, /Rhyddun' a'u gwlad, rhag twyll a brad y brenin gau; /Rhwystrwyd Erod, greulawn arfod, ar GYC VII 40 16 /Gwnaeth Duw bob dwyfawl ofeg) /Y gwnaethpwyd brad y Tad teg. /Dyw Iau, mad da rad diwaradwydd - da_^l bradau 1 GYC VII 41 50 ahir gamau, /Ein hardymer gan Lusiffer, bryder bradau. /Oedd gwell myned yn lle caffed gweled golau /Gw bradawg 5 CBM IV 8 28 actwll ei gylchwy pan amgylcher - brwydr, /Nid bradawg arglwydd yn yd glywer, /Cynifwr cynnif ni ddiofe GYC VII 43 30 am guhuddwr, a cham usurwr, /A thwyllwr bradwr bradawg ddwylaw, /A lleidr annoniawg, a dyn deueiriawg, CBM III 3 35 /Iawn i Dduw ddifanw eu rheuedd /Ar eubryd eu bradawg fuchedd /A'u gweryd, ac Ef a'u gomedd. /Cedawl u MB I 3 84 ryd yn warweiddiawg: /Gwae a ymddired wrth fyd bradawg! /Ni w_^yr cychwilfeirdd cyhuseidiawg /Tymp pan CBM IV 4 187 odai, /Brwydr eurgrwydr, eurgrawn ni guddai; /Bradawg waith gwyniaith gwynygai, /Brys briwgad, brig br bradogion 1 DB VI 31 67 pennyn penguchogion, /Tri chlo ar eu bro rhag bradogion. /Trwy eirioledd Pedr, pen porthorion, /A Mair bradw 3 CBM III 24 94 a'm carai caraf gymen - gadw, /Cerrynt aesawr bradw, brad gynghallen, /Rhuthr aruthr eirthiaw Arthen u CBM IV 9 119 sg addef, /Brain borthiad, achreifiad achref, /Bradw ysgwyd bryd ysgain wrth lef, /Brydau ta_^n, treulw PB VII 4 22 rian fradw, friw. /Briw rhagod rhagor anfedr, /Bradw ysgwyd, hud blymnwyd hydr, /Aerglais glwyf, rhwyf Bradwen 1 CBM III 24 12 am frwydr anoddau /Braisg fab Gorgenau, brydau Bradwen, /Mor debyg fy mod megys Gwyddien /O gwyddaw pob bradwr 1 GYC VII 43 30 , /A cham guhuddwr, a cham usurwr, /A thwyllwr bradwr bradawg ddwylaw, /A lleidr annoniawg, a dyn deuei bradwriaeth 1 CBM IV 16 44 hoes y mae moes mawrwaeth, /Mawrddrygau brydau bradwriaeth. /O anghred anghristonogaeth /Anghrefydd ysy braff 2 CBM IV 7 3 /Mawrglod addas, mygrwas moel, /Ysgwn bryffwn, braff diwyl, /Ysgwyd lathraid honnaid hael. /Hael anwar PM V 26 134 iddiawr yn ddyrawr ddyfod, /A'th breiddin a'th braff ddyofod. /Mal ydd wyt ydd wyf i'th ganfod, /I'th g braffawr 1 CBM III 16 175 rdd, /Tarw tewdor, ddo_^r ddyrwn, /Ni phlyg ei braffawr ym mhryffwn, /Ni phyrth gwarth, gorthrum ei gys braffgad 1 CBM III 26 113 ganllaw, bardd iddaw oeddwn! /I'm pwyllad am braffgad bryffwn /Praff edlid ysid ysaffwn. /Dyfnaswn fr bragad 4 PM V 1 29 afn coch yn llaw gynifiad /A brwysgaw a briwaw bragad /A brwysgledd a breisgladd trwm iad /A byddinawr CBM IV 3 31 rf dihefeirch tyweirch tir dawn, /Crynai flaen bragad, brad gad greulawn, /Rhag ba_^r braisg wledig, fa CBM IV 4 188 waith gwyniaith gwynygai, /Brys briwgad, brig bragad briwai. /Brwysg lafnau yng nghrau, yng nghrai - c CBM IV 6 95 wy_^r gyrth am byrth yn burthiaw - gorwlad, /A bragad yn briwaw, /A brwydr a_^ braisg rwysg yn brwysgia bragawd 1 MB I 3 30 ynan i dan dywawd /Ceffid yn ei gyntedd fedd a bragawd. /O olo Gruffudd yn rhudd feddrawd /Cwynif-i ddr brangoel 1 CBM IV 9 60 raw Brynaich branar eu beddrawd, /Bro brengyl, brangoel ysbyddawd, /Bolch ei lafn o lafur ffosawd, /Bwl braidd 7 HOG II 7 10 nlleddf, wynlliw, cyw_^ydd, /Wrth gamu brwynen braidd na ddygwydd. /Bechanigen wen, wan ei gogwydd, /By CBM IV 6 175 n gychwyn arfau, pan gochir, /Pan arfaidd, pan braidd, pan brofir, /Pan wne_^l buddugawl beddau ir - fo SB II 24 38 gwareddawg. /Lliwgoch Trefal llid brid brenial braidd wasgarawg, /Llan Ystyffan, llyry byry boethfan, CBM III 24 143 wallawn, /Rhirid ni'm gochel a'm gochawn - o'i braidd /Wedi Rhirid Flaidd, flawdd haearnddawn: /Torf ae OC II 14 11 n yn llaw Rys yn llys llyw ced: /Llys Owain ar braidd yd ryborthed - eirioed, /Porth mil a glywy, pyrth DB VI 30 9 ynefin ar ganu marwnad. /Ceintum hon dra bron, braidd ym mywad, /Urddyn Lywelyn, lyw y Berfeddwlad; /Ce DB VI 27 52 yd. /Braw yw in, ddeon, ddiofryd - ein llyw, /Braidd yw in ein byw yng nghynnen byd, /Wedi brys haelde brain 26 PM V 24 51 gwaedlen am ben yn beithawg, /A gwaed, a bwyd brain, a bra_^n ar gelain, /A galon adfuddiawg, /A golo PM V 17 27 /I gymell ei wendud, /Llaith breisgwyr, llith brain a chnud, /Lladd rhyfu a rhannu golud. /Mebyd rhwyf BF VII 49 31 achweddl ei arwain, /Eryr cad, braisg borthiad brain, /Aerwalch awyddfalch Owain CBM III 26 73 awyd, /Rhuthr toredwynt gwrdd gorddyfnwyd - ar brain, /Ar breiddin y'i magwyd. /Ef o'i barth nid gwarth GG II 31 18 yw lladd a_^ llafnau cochwedd /Celain a chathl brain ar ei bronwedd; /Nawfed in rhyred (nid anrhyfedd!) CBM IV 5 143 llew, Lloegr ddilain, /Ar win, ar breiddin, ar brain, /Ar fedd o feddgyrn Owain CBM IV 9 118 wyn. /Brwydr asgen, brwysg nen, braisg addef, /Brain borthiad, achreifiad achref, /Bradw ysgwyd bryd ys PB VII 3 6 n a'i braint. /Breiniawg Rys, brenin cyfoeth, /Brain borthiad cad, canhymdaith, /Neud ethol walch, weil CBM III 13 39 hyfraith, /Braint ongyr, angerdd anghyflaith, /Brain borthiad, gweinifiad gwinfaith, /Gwin a medd a me CBM III 15 1 Llaith Owain llith brain breiddfrys - ei faran, /Afarwy Aedd fab Rhys; /Lla PB VII 4 14 wyth lew, arglwydd gwythfar, /Owain, borthiad brain, bronddor, /Dragon a folaf-i, naf ne_^r, /Draig dd LlG VII 26 18 rf torfoedd, terrwyn achubaw, /Arwydd coelfain brain, Brynaich dreisiaw; /Ar olau ys mau myfyriaw - ei LlG VII 24 57 westi - cyrdd, /Cerddorion gyflochi; /Coelfain brain, Brynaich gyfogi, /Celennig branes, berthles borth LlG VII 25 46 orfoedd terfyn heb warthrudd, /Aruthr goelfain brain, Brynaich gystudd. /Ofertun (gwawr gwychfawr dy go PB VII 1 6 chr, hydrig, gwychnaws - yw Owain, /Cledd lith brain, clod liaws, /O lyw glyw glewddrud gyngaws, /O lin GM I 11 61 y wyn, dy wynfyd; /Dygannan gennyd am bryd, am brain. /Dywasgar cynnygn dygn rhag dyrain, /Dywesgryn dr GM I 11 71 sant ar gant celain /Am draeth Edrywy adrywedd brain. /Erbynned erfai aur falchwawd Walchmai /Yn awr di MB I 3 41 ygoll o'i holl bechawd. /O gyfranc brenhinedd brain foddawg, /Pan fai gyfluydd o wy_^r gwychawg, /Atgo CBM III 9 4 adawg, mur Prydain, /Yn llwythiawg yn llithiaw brain. /Godwrf a glywaf ar glawr Ieithion - hir, /Hydr e PM V 23 37 n, /Llyw Alun a Thafar, /Myrdd bu lladd, llith brain gorddyar, /O'r milwyr a mil yng ngharchar. /Portha CBM IV 4 89 wyn braw ddilain /I gerddawr am breiddiawr, am brain, /I eilwion am eirchion archfain, /I flaidd, rhudd PB VII 6 19 f treistig - o'i goll, /Gallwys beleidr ysig, /Brain lithiaw, breiniawl leithig, /Mur gwladoedd, marw e CBM III 20 36 iddwalch Prydain, /Gawr fawr am breiddiawr, am brain. /Praidd wasgar anwar, anwas - y'i gelwir, /Enwir LlF2 VI 8 30 fwyrain, /Rhyn diorddin Brynaich, rhan orddawn brain. /Rhifir ei ddewrllwrw, rhyfel ddarllain - gledd, CBM IV 6 217 orwyd. /Cedwyr ddo_^r, amgor amgyrwyd, /Cadarn brain, yn ben ydd adwyd, /Ced ebrwydd cyfrwydd, cyfarwyd EG VI 18 36 llu ar lle Owain, /Ysgymod gorfod gwrfalch am brain, /Ysgymyn gwerlin, gwerlid gofiain, /Ysgymydd clod braint 35 EMRh VI 23 12 ennaeth rhwng - deufor, /Pen eurddor bronddor, braint a hebrwng. /Pannu a fydd dir rhag dewr gorflwng / D-4 VI 20 25 n Amwythig. /Amwythig wledig, wlad anhydr - ei braint /A_^'m hudd braisg ni chyhydr; /Uchuch ei ddydd h CBM III 28 12 awr llaw gymyn, /Beirdd ofynag, ddinag ddyn, /Braint archafael hael Heilyn. /Heilyn hawl ddechryn o dd CBM III 2 3 an urddas, /Bryn diormail, diormes, /Bre uchel braint arddangos, /Lle trydar, Llechysgar llys. /Ysid i' PB VII 3 4 r, gw_^r gwychblant, /Llew trin a'i brenin a'i braint. /Breiniawg Rys, brenin cyfoeth, /Brain borthiad MeiG I 32 8 Duw i bawb oedd bybyriaf /Mal y ca_^r y saint braint breinolaf, /Can ys caru Duw diadneiraf - gwaith, BF VII 57 2 fy Rhi, Rhwyf bedyddiawl, /Erbarch uchelsaint braint brenhiniawl. /Erbynnaist, cefaist cyfawl - eneida LlG VII 27 22 fyfed; /Arwydd teg am reg ban rifed /Gan saint braint Brenin Gogoned. /Ar ddehau Mab Duw bo ei dynged - D-4 VI 20 89 iawg, poeth. /Peth o'i ddylyed, gan ddyly_"u - braint, /Bro Feli a'i meddu; /Cafas, cyn lleas, can llu, ES I 17 8 nydd allwynin. /Hir aeth a'm rhywnaeth rhewin /Braint brodyr, gwellwyr gollewin: /Brodyrdde braw aele o CBM IV 4 254 wd rheidnawd reidusion; /Hyd Gaer Gaint i gadw braint Brython, /Hyd Gaer Lly_^r a hyd Gaer Lleon, /Hyd MeiG I 32 5 rymaf. /Cariad didwyll a gyrbwyllaf /[ ]Caredd braint camwedd, camaf - o gywyd, /O'm bryd cyn gweryd y' CBM III 8 60 en llawer unben, /Gwae yw y byd hyd y'i gwn /A braint, diffaith y weithon. /Canys bu marw tarw trydar / GB II 26 134 is-i archafael, caffaf-i osteg /O gyrchu Brefi braint ehedeg, /Dy-m-gordden yn llawen llawer gosteg, /I GB II 26 30 el gan westeifaint, /Dyrchafwys Dewi Brefi a'i braint. /Ei fraint wrth ei fryd i freiniawg - ysydd /A'i MeiG I 30 20 f a synio - cywraint, /Coelaf Dduw a'r saint a braint eu bro. /Cristawn wyf gan iawn (dawn digyffro) /C DB VI 35 74 eisiau o ugaint arwynawl ei maint: /Achwanegu braint geir Bro Asa; /Ugeinfed, gan rad, hendref ei hend MeiG I 30 11 'm synhwyro, /Breiniawl yw Ei hawl ar a holo! /Braint gwlad paradwys a'm cynhwyso, /Brenhiniaeth gywir HOG II 6 17 gafas ffaw ffyrf orfoledd. /Caraf ei brooedd, braint hyw_'redd, /A'i diffaith mawrfaith a'i marannedd. GB II 26 269 b llary uch allorau - Dewi, /Pum allawr Brefi, braint i'r seiniau; /Ac i foli Dewi dothwyf i'r Deau, /B CBM IV 4 71 Gwyndyd, gwendud ehangrwydd; /Beirdd borthiad, braint neirthiad nerthrwydd, /Braw Brynaich, ysgwyd fai CBM III 10 80 bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd, awch braint o Feigen CBM III 10 4 bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd awch braint o Feigen. /Awch rhoddaf arawd, arofun - a wnaf /A CBM III 13 38 aith, /Byrdd cyrdd gadw, anghadw anghyfraith, /Braint ongyr, angerdd anghyflaith, /Brain borthiad, gwei D-1 I 1 38 , /Llugyrn dewdor, lluoedd angor, gw_^r bangor braint, /Prydus berchen, priodawr ben, pen pob cynfaint, CBM IV 9 51 Brydiau Lly_^r, Lloegr ddifrawd, /Bri Brython, braint Saeson sangawd, /Bre fronddor, bron ddewrddor ddu PB VII 1 13 /Dygant i'th feddiant a'th fo. /Bo gwalch bro braint tey_"rnas /Drwy rad ei Rwyf, cad nid cas, /Cad dd DB VI 26 9 /Myfyr yw mai mwyfwy fyddy; /Dy faint, herwydd braint, ti a brofy, /Dy fantawl, nid hawl, nid hawdd hyn OC II 14 75 can anrhydedd yng nghyfeddau. /Hirlas buelyn, braint uchel - heno, /Ariant a'i gortho nid gorthenau. / GYC VII 40 3 gun y ganed - Mab Duw /Ac y doeth i'n gwared; /Braint y saint ar eu seithfed /Bedydd a chrefydd a chred GYC VII 40 43 dau, /I garu Mab Duw yn ei wiw gaerau, /I gadw braint y saint a'r santesau, /I weddi_"o Mair er ei mawr BF VII 51 33 , /Gwawr gorsedd, frenhinedd fraint. /Llywiadr braint y saint, synied wrthaw - Dduw, /Gan ei ddwyn hyd DB VI 35 15 , llyw a'u breinia; /Breiniwys Gw_^r a'i medd, braint y tey_"rnedd, /Breenin Gwynedd, canys gwedda. /Br PhB VI 14 22 w, bai'i haeddid - bodd saint, /Herwydd gwir a braint ydd ymbrofid. /Byddynt ddedwyddion prydyddion Pry PhB VI 14 31 i ddwywdid /Ar y llen falchwen ni fylchid - ei braint /Ydd ysgarawdd henaint ac ieuenctid. /Rhwng y pre braisg 24 CBM III 11 17 i daliant. /Ni thelir o wir, o w_'reiddrwydd - braisg /A brwysgaw yn rhodwydd, /Ebediw gw_^r briw, braw CBM III 13 19 ith, /Bryd yng ngryd, yng ngreidiawl affaith, /Braisg, abrwysg, abrwysgl anorraith, /Blaidd a blwng a b CBM III 3 50 brenhinedd, /Beirdd neuedd, niferawg orsedd, /Braisg adorth, eorth ehofnedd: /Breinawg log, leudir cyf CBM IV 9 117 fid, brawlid brwyn. /Brwydr asgen, brwysg nen, braisg addef, /Brain borthiad, achreifiad achref, /Bradw CBM IV 9 188 sg rwysg rwyf, brolwydd bro saithbau - Dyfed, /Braisg am ged, am gadau. /Praidd preiddwyr preiddwalch g CBM IV 9 211 i pryn, /Prif arglwydd brolwydd, bron Heilyn, /Braisg anlloedd beirdd borthloedd berthyn, /Brwysg bryda PC II 19 15 t, /Yn y pant uch Pentraeth, /Buant brwysgion, braisg arfaeth, /Buant briw ger eu brawd-faeth. /Yn y be BF VII 49 31 - draig, /Drwg achweddl ei arwain, /Eryr cad, braisg borthiad brain, /Aerwalch awyddfalch Owain PM V 29 13 uw ydd iolaf hynny, /Werthefin Freienin fry. /Braisg de_"yrn cedyrn, cad ognaw, - llawhir, /Can llewen PM V 1 145 ug wrawl - dey_"rnllin /Breienin bron gedawl: /Braisg Ddafydd, o ddefawd y'th iawl /Brenhinedd urdd fon CBM III 16 17 iad, - Owain, /Pair Prydain, praidd gyrchiad, /Braisg ei dorf am gorf am geinrad, /Beirdd gynnull am dr CBM III 24 12 en! /Mor wyf ddirrwyn frwyn am frwydr anoddau /Braisg fab Gorgenau, brydau Bradwen, /Mor debyg fy mod m LlF1 II 1 69 chaws uchel dymor. /Uchel log yw hon rhag bron braisg io_^r, /Uchel lan Gadfan ger glan glas fo_^r. /Ni CBM III 12 22 hydwyth, hud wasgar - o gad, /Brwysg luchiad, braisg lachar, /Ef oedd lew, oedd lyw trydar, /Ef oedd l CBM III 18 10 mer. /Ysid im arglwydd eurgleddyfrudd - gawr, /Braisg lafnawr, brwysg lofrudd, /Ni dawl wrth a'i mawl m CBM III 21 97 d aflwyr y'm gw_^yr i'm goddiwes. /Oedd brwysg braisg lafnawr can breiddiawr bres, /Oedd bwlch ei ysgwy CBM IV 6 278 yddin darw dey_"rn-naf, /Brwydr edrin breenin, braisg naf, /Brysws glew breswyl a honnaf /(Brwysg rwysg D-4 VI 20 26 ig wledig, wlad anhydr - ei braint /A_^'m hudd braisg ni chyhydr; /Uchuch ei ddydd herwydd hydr, /Isis CBM IV 9 57 ndawd, /Brwydr eurgrwydr, eurgrair bedysiawd. /Braisg rebydd, yn rhydd, yn rhwyddnawd /Y gwna Rhys rhie CBM IV 6 96 - gorwlad, /A bragad yn briwaw, /A brwydr a_^ braisg rwysg yn brwysgiaw, /A breuolion cwyn yn cwympiaw DB VI 25 19 brenin - Lloegr, /Yn llygru Swydd Erbin /Oedd braisg waisg gosgedd ei fyddin, /Oedd brwysg rhwysg rhag DB VI 35 21 ychafael, /I brifdeg gaffael, hael yd hwylia. /Braisg waisg wosgorddon bryd gryd grym Lleon, /Branar ba PM V 23 132 einym yno. /Edryched Powys pwy fo - breienin /Braisg werin, brwysg angdo /(A'i gwellycio, pwyll rhwy d CBM IV 3 32 i flaen bragad, brad gad greulawn, /Rhag ba_^r braisg wledig, fal brig briwgawn; /Crynai elorfeirch bre Bra_^n 5 PM V 20 37 ngudd. /Angudd fu dy gyrch, angerdd Lly_^r - a Bra_^n, /A briwgoch dy ongyr, /Traw y tremynaist, ben gw PC II 21 41 i, pan 'i harhoais: /Gwayw yn Hywel a welais. /Bra_^n a gre yn y gyfarthfa, /Ni ddarogan im ddim da /Bo PM V 24 51 am ben yn beithawg, /A gwaed, a bwyd brain, a bra_^n ar gelain, /A galon adfuddiawg, /A golo ger manro PM V 11 27 gwrdd, /Bu gorddwy ar allmyr, /Cadr wryd bryd Bra_^n fab Lly_^r, /Cedawl arwynawl eryr. /Eryr tey_"rne CBM III 7 17 wisgoedd Wesgw_^yn ganhymdaith; /Rhudd ongyr Bra_^n fab Lly_^r Llediaith, /Rhwydd ei glod o gludaw an Branar 4 DB VI 35 22 Braisg waisg wosgorddon bryd gryd grym Lleon, /Branar ba_^r beirddion yn Sacsonia; /Llawfaeth gaeth giw CBM IV 9 59 /Y gwna Rhys rhieddawg o dlawd, /Braw Brynaich branar eu beddrawd, /Bro brengyl, brangoel ysbyddawd, /B BF VII 52 22 t cynnar, /Gw_^r hardd-ddeddf dileddf ar da_^l branar, /Gw_^r a wnaeth a_^ gwayw gwyar - yn cochi /Uch PM V 23 50 odri, rhwyd esgar, - ym Mo_^n, /Mynwennoedd bu branar. /Llywelyn, cyd lladdwy drwy fa_^r, /Cyd llosgwy, branes 19 PB VII 10 9 'i gadarnllu. /Yn llu y'th weled yn llithiaw - branes /A Brynaich yn cwyddaw, /Llyw dragon, llafnau dre CBM IV 9 213 dau, brwydr ddechrau ddychryn, /Brad Brynaich, branes a'i canlyn, /Braw dachwedd gyminedd gymyn, /Gwry EMRh VI 23 15 a chad yn wng. /Penial pob arial, crau allwng- branes /Am gylch llyw didres, dwydraul gyfrwng. /Gnawd y LlG VII 24 58 i; /Coelfain brain, Brynaich gyfogi, /Celennig branes, berthles borthi. /Ciliaw ni orug er caledi - gaw CBM III 21 112 garant pan esgores, /Ni bu esgorfaich Brynaich branes! /Branes ymborthiad, nid amborthai - gabl, /Nid o GM I 8 24 lo, /A lithws llwytgun ar ffun ffo, /A borthes branes, Brynaich gyffro, /A gymhellws treth o Dw_^r Penf BF VII 48 16 fudd prudd yn preiddiaw - gormes, /Tey_"rnlles branes Brynaich syrthiaw. /Hil Gruffudd wayw rhudd, rho PB VII 2 17 na_^i. /Ys gwna_^i Rhys ar frys arlwy gwledd - branes /Cyn prynu tangnefedd, /Pa_^r tri dryll, gwersyll PM V 9 22 n lliaws maws mab Nwyfre, /Rhag gelyn Brynaich branes dychre. /Ni bydd arodrydd ar odre - Prydain, /Pry PM V 1 120 gwnaeth yn erthyst byst Bochglug /A glyw briw Branes dyorllug. /Ef a'i gwna (ni'm gwne_^l gorchyflug) PM V 14 17 hasgre. /Y ffordd yd gerddwyf, gwrdd yd gre - branes, /Gw_^r o farannwg yn eu harfle. /Llawer uchenaid CBM III 12 13 /Glewddrud golud gelorawr. /Bu gelyn Brynaich, branes - gyfwyrain, /Bardd goelfain, beirdd gyfles, /Ble CBM IV 4 7 ant, /Llydw amnawdd, oesgawdd ysgarant; /Llwrw branes llwyr ormes ormant, /Llyw llafnawr, llew llawr ll CBM IV 1 28 t ar feirw, ar fil frain, /Marchogion Brynaich branes Owain! /Celyrnedd dachwedd, calanedd crain, /Cele PB VII 4 27 w rhag fy llyw, llew ar iaen; /Rhwym Brynaich, branes terrwyn, /Rhwyf gawr, awyddfawr Owain PM V 5 42 och aruthr trachwres, /Tir Lle_"yn er llithiaw branes: /Tu goror hallfor holles - ysgwydawr /Ar ysgwydd CBM III 16 95 m hawen. /Brwydr gyngrwn gyngres, brysiws bwyd branes /Uch Cawres, caer amgen, /Balch ongyr, angerdd Ur EW VI 2 15 sgwr /A'i ysgyrion yng ngnif, /Rhwyd Brynaich, branes wrthgrif, /Rad o'i geniad i'i gynnif. /Yng nghynn CBM III 21 113 n esgores, /Ni bu esgorfaich Brynaich branes! /Branes ymborthiad, nid amborthai - gabl, /Nid oedd gabla bras 1 PM V 11 41 en aig. /Eigiawn mwyn terrwyn tyrfa, ma_^n - a bras, /Bu brys beirdd cylch huan, /Mawr llawr, llwrw Pry brasgeirch 1 PM V 1 126 rhydd yr hyn ni'm adug: /Meirch breisgir uwch brasgeirch haflug, /Mwth, myng-gan, hirllam, haerllug: - brau 4 CBM III 24 156 rddair o'm cyfair ni bydd cyfing /I'm cyfeddau brau, brwydr ddieding. /Handoedd eu hachoedd (cyn eu he CBM IV 4 134 efnys dyfrys, dyfrydedd - ys mau, /Braw gofiau brau gyfedd, /Porthi hoed Argoed argywedd, /Porthloedd, ES I 17 20 sin, /Edrych fi, mor wyf edde_"in! /Rhyddarfod brau gyfnod breiddin: /Rhyddywawd o'i farddwawd Ferddin. CBM IV 17 104 cadwent present, preswyliaeth - anhydr, /Canys brau mal gwydr hydr hudoliaeth; /I'r Tair Person byd bid braw 27 DB VI 25 16 ywelyn, orllin - tey_"rnedd, /Ar y brenhinedd braw a gorddin. /Pan fu'n ymbrofi, ef a_^ brenin - Lloeg ES I 17 9 /Braint brodyr, gwellwyr gollewin: /Brodyrdde braw aele o lin. /Dduw a Mair, a chwair in chwerthin /( GYC VII 41 32 n Iesu, na syn droau, /Nac esgusaw na chuddiaw braw brad feddyliau. /Yna y telir (angen ys direnwir ena LlF1 II 4 15 faeth - gofion /Edifion yd yr aeth, /Yn cwynaw braw breuoliaeth /Bre_"yr breienin a faeth. /Magysai erf CBM IV 16 67 a ddaw i ddangos a wnaeth. /Gwnawn erddaw cyn braw breuoliaeth /Ddiohep woseb wasanaeth; /Erbyn Brawd, CBM III 13 32 aearn ei dalaith. /Bre drydar arwar anolaith, /Braw bronddor, ba_^r dyfnfor dyfnfaith, /Blawdd esgar, y BF VII 51 1 Lladd llew Ffraw! Bu braw bryd addas - orchwyl /Erchwyniog tey_"rnas; /Eithr CBM IV 9 59 yn rhwyddnawd /Y gwna Rhys rhieddawg o dlawd, /Braw Brynaich branar eu beddrawd, /Bro brengyl, brangoel CBM IV 13 31 dain, /Pryder Lloegr a'u cythrudd, /A_^'i law, braw Brynaich gystudd, /Alun rhag hil Rhun bu rhudd. /Rh CBM IV 4 72 Beirdd borthiad, braint neirthiad nerthrwydd, /Braw Brynaich, ysgwyd faich ysgwydd. /Balch edlid ysid, CBM IV 17 122 gofuned, /Breenin pob ffin, pob ffaw dynged, /Braw cwyddam i gyd yng nghryd anghred: /Yn uffern gether CBM IV 9 214 ddychryn, /Brad Brynaich, branes a'i canlyn, /Braw dachwedd gyminedd gymyn, /Gwry_^s efnys dychrys, dy CBM IV 4 88 oeling nid coelfain - ei ddwyn, /Ys coel brwyn braw ddilain /I gerddawr am breiddiawr, am brain, /I eil CBM III 11 19 g /A brwysgaw yn rhodwydd, /Ebediw gw_^r briw, braw ddygwydd, /Yn nydd brwydr rhag bron ei arglwydd. /N LlF1 II 5 54 /Trydydd dydd, trwy drueni /Rhag arynaig Brawd braw fi, /Ar a gollo pawb o ga_^r /Ar wyneb daear dybi. CBM IV 16 69 liaeth /Ddiohep woseb wasanaeth; /Erbyn Brawd, braw fydd brawdwriaeth - Dofydd, /Barnawd rhydd a rhygae CBM IV 4 134 edd. /Clwyf efnys dyfrys, dyfrydedd - ys mau, /Braw gofiau brau gyfedd, /Porthi hoed Argoed argywedd, / EW VI 3 15 raen - ei ongyr, /Un angerdd a_^ Serlmaen, /A braw gwas gwisg haearngaen /A draidd fal blaidd yn y bla CBM IV 16 223 obaith o waith y winllan, /Ac yna daw brawt, braw gyman, /Ar ddeau fy Rhiau fy rhan GYC VII 36 73 i ohiriaw? /Nid oes le y cyrcher rhag carchar braw, /Nid oes le y trigier: och o'r trigiaw! /Nid oes n GYC VII 36 76 chlo nac egor, /Unffordd i esgor brwyn gyngor braw. /Pob teulu, teilwng oedd iddaw, /Pob cedwyr, cedwy CBM III 24 78 o'm gwarandaw, /Prydydd ni hepgyr (er bre_"yr braw) /Pryder am danfer: prydaf iddaw! /Prydais i rwyf t CBM III 16 99 erdd Urfo_"en, /Ball ar lyw am lannau Hafren! /Braw rhag ei wriawr, gwrddwawr a_^ gwrthwan /A_^ gwrddwa DB VI 25 26 lin, /Oedd briw rhiw yn nhrabludd edrin, /Oedd braw saw Saeson Clawdd y Cnwcin, /Oedd bwlch llafn yn ll GwB VI 17 18 r a ddug (nid ffug) ffwyr ddilyn - Brynaich, /Braw uddudd a dychryn, /Angau golau pob gelyn /Angad lei GM I 7 90 /Ail dilyw dilain draig erhy; /Ail Dydd Brawd braw ystawd ystle. /Ail llam a'm hedfyn yw lladd Llywely DB VI 27 51 o'i gyd, /Ebrwyddwalch ceinfalch, cymre_"yd. /Braw yw in, ddeon, ddiofryd - ein llyw, /Braidd yw in ei Brawd 17 HOG II 6 73 hi diweirdawd! /Am Hunydd, ddefnydd hyd Ddydd Brawd; /Am Hawis, fy newis ddefawd. /Cefais i fun dduun, MG VII 32 10 wynion ruddiau, /Cyfoethawg tlawd, a'n Tad a'n Brawd, awdur brodiau: /Iesu yw hwn a erbyniwn yn ben rhi LlF1 II 5 54 gyd. /Trydydd dydd, trwy drueni /Rhag arynaig Brawd braw fi, /Ar a gollo pawb o ga_^r /Ar wyneb daear CBM IV 16 69 w breuoliaeth /Ddiohep woseb wasanaeth; /Erbyn Brawd, braw fydd brawdwriaeth - Dofydd, /Barnawd rhydd a GM I 7 90 yffre, /Ail dilyw dilain draig erhy; /Ail Dydd Brawd braw ystawd ystle. /Ail llam a'm hedfyn yw lladd LlF1 II 5 40 tan; /Gwyrthau Duw a ddangosan; /Rhag arynaig Brawd briwan. /Arwyddon chwerw chweched dydd /Y daw gwae PM V 1 140 gwared Gw_^r deddfawl, /Crist yng nghnawd, ein brawd bu breiniawl, /Mab ein Tad, ein tud rwyf hollawl, GB II 26 123 ryd cerydd - pechawd, /Ym maes mae_"stawd Dydd Brawd dybydd; /A Dewi a'i gorug, gw_^r bieifydd, /Magna PC II 19 16 brwysgion, braisg arfaeth, /Buant briw ger eu brawd-faeth. /Yn y berwid brad Brython - anghristiawn /O HF VII 23 33 holl ddiffryd byd o'i bum weli, /Pam na faddau brawd i brofi - arall? /A fydd wrth ddeall guall gosbi? CBM IV 17 55 awb i fywyd. /O arwar daear down i gyd - Ddydd Brawd, /O arwain pechawd, lletawd lledfryd; /Ni rygar Tr MB I 3 6 n nydd pennawd, /Peryf, pa_^r wrthfyn yn erbyn Brawd /Pan gaffwyf-i gan lain la_^n gyflogawd, /Can dydd ES I 23 10 y achaws gwirionedd) /Llwry gwyrdawd cyd (boed Brawd rinwedd!); /A'r ail yw priawd enw pruddedd /Tros f CBM IV 16 150 /I'th gerddawr, gwerthfawr gwrthfyniaid - rhag Brawd, /Rhag baran barn beirniaid; /Pan farner tri nifer CBM III 3 77 n oed dewr deng mlwydd ar hugaint, /Pan dde_^l Brawd rhag bron uchelsaint, /A'm rhoddwy Creawdr cyreifa GM I 14 110 a'm gwrthoded: /A'm Duw a'm diwyd arbed /Erbyn brawd Trindawd Trined LlF1 II 5 8 t yr arwyddon a fydd /Pymthegfed dydd cyn Dydd Brawd. /Y pedwerydd dydd ar ddeg /Yd gyrch mo_^r mawr at brawdfaeth 2 HOG II 6 58 i a_^ llafnau deufin, /Rhy-m-gwalaeth-i gwraig brawdfaeth brenin. /A Gwladus weddus, w_^yl febin - fabw CBM III 27 18 /Trist yw ynof cof, cawdd erlyn - i'm bryd /Er brawdfaeth Llywelyn; /Trwm a barthred yd berthyn /Y dug brawdwriaeth 2 CBM IV 16 69 iohep woseb wasanaeth; /Erbyn Brawd, braw fydd brawdwriaeth - Dofydd, /Barnawd rhydd a rhygaeth; /Yr am D-2 I 2 15 d blaidd blyngawd, greddf deddf ddurawd, gnawd brawdwriaeth; /Gw_^r oedd Eiddol, gorwy reol, gorddethol brawlid 1 CBM IV 9 116 dd a'm dwg o'm dwyn - i wrthyd, /Lloegr erfid, brawlid brwyn. /Brwydr asgen, brwysg nen, braisg addef, brawt 1 CBM IV 16 223 /Rhwydd obaith o waith y winllan, /Ac yna daw brawt, braw gyman, /Ar ddeau fy Rhiau fy rhan bre 11 GM I 8 21 , /A gyrchws glyw Fflandrys, a fflemychws i eu bre /A ba_^r ynddaw yn ddiolo, /A lithws llwytgun ar ffu PM V 24 1 Mi a'th arwyre, udd bre breiniawg, /Breisglew afael, hael o hil Madawg, /Arw PM V 23 157 fynasant, /Ail agwrdd ymwrdd am hardd amgant - bre, /Bron-yr-erw y'i galwant; /Cynwan llu, mal llew y' CBM IV 3 33 wledig, fal brig briwgawn; /Crynai elorfeirch bre[] bryd nawn, /Crynai eleurudd rhag ei we[], /Crynai CBM III 13 31 n yd baith, /Dyrn he_"yrn, haearn ei dalaith. /Bre drydar arwar anolaith, /Braw bronddor, ba_^r dyfnfor CBM IV 9 52 ifrawd, /Bri Brython, braint Saeson sangawd, /Bre fronddor, bron ddewrddor ddurawd, /Bryd gryd gryn, g CBM IV 2 53 iaith dwfn, o bedeiror; /A'th gyfarwyre bardd, bre fronddor, /(Cynddelw a'i cynnelw yn y cynnor) /A'th PM V 1 147 wd y'th iawl /Brenhinedd urdd fonedd urddawl; /Bre ganre, geinrad ganhwynawl, /Bro gynnydd ar gynnygn b PM V 14 26 gan ei godre, /Dolydd Caerlli_"on ddail lliaws bre; /Neu'm dwg meirch mygrfawr, dyrawr, dyre, /Ar hwyl CBM III 2 3 'i ceidw can urddas, /Bryn diormail, diormes, /Bre uchel braint arddangos, /Lle trydar, Llechysgar llys MG VII 32 64 , a'n lludd poenau, /Ac a'n gwna lle yn nheca' bre, yng ngobrwyau bredych 1 MG VII 33 8 rad fynych - gywyd, /Anghedernid bryd wrth a'i bredych. /Bredychwr yw'r byd a'i gyd-gywrych /A'r Sathan bredychawd 1 EGM I 28 30 fydd a ffydd a ffawd /Rhag angau lledrad, brad bredychawd. /Gweddi_"wn, gwylwn, byddwn barawd /Parth a Bredychu 1 ES I 24 10 ryd. /Am dduw Merchyr Brad dybu bryd - Iddas, /Bredychu ein Hysbryd, /A Difiau y'n dyfu ledfryd, /Daly Bredychwr 1 MG VII 33 9 - gywyd, /Anghedernid bryd wrth a'i bredych. /Bredychwr yw'r byd a'i gyd-gywrych /A'r Sathan truan, hy Breenhinedd 2 CBM IV 17 119 swysau saeth, /Gan ein Duw fry freenhiniaeth! /Breenhinedd Ben, ban yth aned, - Hael, /Bro oedd ysgafae PM V 10 96 Ongyr gwy_^r gwyrynt yng ngwedd, /Onn ger bron breenhinedd. /Breenin mawrllin, mawrllyw gwlad - a gwy_^ breenin 9 CBM IV 6 278 garw, /Byddin darw dey_"rn-naf, /Brwydr edrin breenin, braisg naf, /Brysws glew breswyl a honnaf /(Brw PM V 10 40 in, /I rag cwys o Loegrwys lin, /I rag bron eu breenin. /Breenin Powys, pobl dost, - yn engir, /Yn ongy EW VI 5 12 fyrdd arf cyrdd cerddennin!) /Arfoll brwyngoll breenin. /Brenin tir, rhywir (rhyfedd - ydd eddyw!) /Nad DB VI 35 16 reiniwys Gw_^r a'i medd, braint y tey_"rnedd, /Breenin Gwynedd, canys gwedda. /Breiniawg Lywelyn, brenh DB VI 30 77 dd - adwy /Yn Aberconwy cyn ei gorwedd. /W_^yr breenin Lloegr, llu tey_"rnedd, /Mab brenin Cymru, cymra PM V 10 97 wyrynt yng ngwedd, /Onn ger bron breenhinedd. /Breenin mawrllin, mawrllyw gwlad - a gwy_^r, /Wyf gorwag CBM IV 17 121 aned, - Hael, /Bro oedd ysgafael, ys gofuned, /Breenin pob ffin, pob ffaw dynged, /Braw cwyddam i gyd y PM V 10 41 cwys o Loegrwys lin, /I rag bron eu breenin. /Breenin Powys, pobl dost, - yn engir, /Yn ongyr gorfuost EW VI 6 24 i'th lariedd, /Breinnawl hawl hylwydd orsedd, /Breenin trin, trugaredd. /Trugarawg Ddafydd, trigiawd - bref 1 GM I 11 50 - byd, /Balch ei fynwin, beilch ei faon. /Ban bref biw yn rhiw rhag ei ddeon /Pan ortheol cad cedawl w Brefi 5 GB II 26 30 ael, caffael gan westeifaint, /Dyrchafwys Dewi Brefi a'i braint. /Ei fraint wrth ei fryd i freiniawg - GB II 26 134 /Cefais-i archafael, caffaf-i osteg /O gyrchu Brefi braint ehedeg, /Dy-m-gordden yn llawen llawer gost GB II 26 269 id esgob llary uch allorau - Dewi, /Pum allawr Brefi, braint i'r seiniau; /Ac i foli Dewi dothwyf i'r D GB II 26 86 ofydd. /Dewi mawr Mynyw, syw sywedydd, /A Dewi Brefi ger y broydd, /A Dewi biau balch Langyfelach, /Lle GB II 26 131 /Ac iddaw y mae, mal i ddedwydd, /Ddedwyddion Brefi yn eu broydd. /O fedru canu coeth anrheg - i hael bregeth 3 EG VI 18 6 nghyfair Mab Mair meidrawl /I brofi pob peth o bregeth Bawl, /I foli fy rhi, rhwyf angerddawl, /Rhyfel GB II 26 244 geni ein rhi enrhyfeddau; /Pan bregethwys hael bregeth orau, /Fal corn yd glywid, gloyw ei eiriau. /Cyn DB VI 30 71 , /Dafydd fuddugawl, gedawl gyfedd. /Digawn o bregeth yw difa_"edd - hael /Heb fryd i'w gael hyd Frawd bregethir 1 DB VI 33 8 y afnam o gam a gymerir, /Rhy annawd o beth a bregethir. /Gwelais-i w_^r, a gw_^r a gwynir - yn faith, bregethwys 1 GB II 26 244 yw i Ddewi /Cyn geni ein rhi enrhyfeddau; /Pan bregethwys hael bregeth orau, /Fal corn yd glywid, gloyw brengyl 1 CBM IV 9 60 dlawd, /Braw Brynaich branar eu beddrawd, /Bro brengyl, brangoel ysbyddawd, /Bolch ei lafn o lafur ffos Breichfras 1 CBM IV 5 140 Llas Trawswalch, trais ei ddefawd, /Fal yd las Breichfras ei frawd. /Rhudd feddrawd a'u ceidw wedi cain breichrwy 1 CBM III 5 100 lliw amaerwy - ton /Ban llewych ei bron ger ei breichrwy: /Golwg dof, dewis, gan a'i syllwy, /Goleuliw breiddfrys 1 CBM III 15 1 Llaith Owain llith brain breiddfrys - ei faran, /Afarwy Aedd fab Rhys; /Llafur ll breiddgof 1 GM I 12 13 oseb, /Ni lluddiwn i neb newid breuddwyd. /Nid breiddgof gennyf, cyn bwyf llwyd, /Lleas Goronwy, gw_^r breiddiau 1 CBM III 8 11 /Marchogion meirch gwinau, /Hawlwyr hwylynt am breiddiau /Haelon cleddyfau rhuddion, clau. /Ym maes Tre breiddiaw 4 LlG VII 24 136 Deau; /Llwyrwys taer yn aer yn arfau, /Lloegr breiddiaw am brudd anrheithau. /Yn rhyfel, ffrwythlawn d CBM IV 6 39 , /Hud ymbyrth ei ysgwyd asgen, /Hyd ymbraw am breiddiaw breisgnen. /Hud ymbeirch dihefeirch a_^ diheub PB VII 3 11 udd llafnrudd, llew, /Aeth Rhys fab Rhys, Rhos breiddiaw, /I'w ddiwedd fanfedd Fynyw. /Ger Mynyw, llyw, PB VII 6 21 gwledig. /Gwledig mwynfawr cwyn Cynan - cyrch breiddiaw, /Preiddiad Lloegr a'i phoethfan, /Ein llyw ae breiddiawg 1 MB I 3 60 yn Eryri yn rhei_"awg, /Ni thorres i bawr a fu breiddiawg. /Gruffudd grym cyhoedd (nid oedd guddiawg) / breiddiawr 6 CBM IV 4 89 yn, /Ys coel brwyn braw ddilain /I gerddawr am breiddiawr, am brain, /I eilwion am eirchion archfain, / CBM III 20 36 falch rhag preiddwalch Prydain, /Gawr fawr am breiddiawr, am brain. /Praidd wasgar anwar, anwas - y'i CBM III 21 97 i'm goddiwes. /Oedd brwysg braisg lafnawr can breiddiawr bres, /Oedd bwlch ei ysgwyd, nid ysgoges, /Oe PM V 26 40 edd; /A'i breiddin a'i wlyddwin a'i wledd /A'i breiddiawr gorfawr gorhoffedd /A'i aur rhudd a'i fudd a' CBM IV 4 279 rhwyf nifer, /O'i alaf amliw biw breufer, /O'i breiddiawr, o'i fwynfawr funer, /O'i winllyn, o'i winlla PM V 26 133 ifychod - i'th lys, /A'th emys amgyrfod, /A'th breiddiawr yn ddyrawr ddyfod, /A'th breiddin a'th braff breiddin 6 PM V 26 39 awedd - o feirdd /Am ei fwrdd cyfannedd; /A'i breiddin a'i wlyddwin a'i wledd /A'i breiddiawr gorfawr CBM IV 5 143 ew /Arllwybr llew, Lloegr ddilain, /Ar win, ar breiddin, ar brain, /Ar fedd o feddgyrn Owain PM V 26 134 fod, /A'th breiddiawr yn ddyrawr ddyfod, /A'th breiddin a'th braff ddyofod. /Mal ydd wyt ydd wyf i'th g DB VI 35 14 nweilch cyffredin, cynifiaid werin, /Llawer ei breiddin, llyw a'u breinia; /Breiniwys Gw_^r a'i medd, b ES I 17 20 fi, mor wyf edde_"in! /Rhyddarfod brau gyfnod breiddin: /Rhyddywawd o'i farddwawd Ferddin. /Cysul a'th CBM III 26 74 r toredwynt gwrdd gorddyfnwyd - ar brain, /Ar breiddin y'i magwyd. /Ef o'i barth nid gwarth gwaredwyd breiddioedd 1 GM I 11 4 gledd gweglyd luoedd, /Dy-m-goddau deau dyhynt breiddioedd, /Dechrymynt fy nghlod yng nghlud fantoedd. breiddwyd 1 OC II 14 145 rain /Yng nghylchyn Owain, gylchwy enwir. /Pan breiddwyd Cawres, taerwres trwy ddir; /Praidd ostwng orf breienin 7 LlF1 II 4 16 yr aeth, /Yn cwynaw braw breuoliaeth /Bre_"yr breienin a faeth. /Magysai erfai ar ruddion - trydar; /T PM V 23 131 a dwy neud einym yno. /Edryched Powys pwy fo - breienin /Braisg werin, brwysg angdo /(A'i gwellycio, pw ES I 22 3 euawl - byd, /Ein bedydd anianawl. /Duw Dewin, Breienin breinawl, /Breinawg wyd, bro gadwyd gedawl. /Ll PM V 1 144 dwywawl, /Y Gw_^r a orug wrawl - dey_"rnllin /Breienin bron gedawl: /Braisg Ddafydd, o ddefawd y'th ia PM V 25 41 gwrthryn wrth ymbrofi. /Darogan Myrddin dyfod breienin /O Gymru werin o gamhwri; /Dywawd derwyddon dad PB VII 1 8 d liaws, /O lyw glyw glewddrud gyngaws, /O lin breienin trin traws. /Trawsfar yn nhrydar, yn nhro - dig CBM III 17 28 /Anrhydedd gwymp arwedd gwin, /Anrheg brifdeg breienin. /Udd ysym, eddyw a_^'r gair, /Nis arfaidd llew breinau 1 MG VII 32 36 rwydd diau /Fu gysefin gan dri brenin, fawr eu breinau. /Yna credant, yna cyrchant cyrch goddeau, /Ac e Breinawg 2 CBM III 3 51 erawg orsedd, /Braisg adorth, eorth ehofnedd: /Breinawg log, leudir cyfannedd, /Meifod wen, nid meiwyr ES I 22 4 dydd anianawl. /Duw Dewin, Breienin breinawl, /Breinawg wyd, bro gadwyd gedawl. /Lleha fi gan llu bedy breinawl 1 ES I 22 3 yd, /Ein bedydd anianawl. /Duw Dewin, Breienin breinawl, /Breinawg wyd, bro gadwyd gedawl. /Lleha fi ga breinia 1 DB VI 35 14 cynifiaid werin, /Llawer ei breiddin, llyw a'u breinia; /Breiniwys Gw_^r a'i medd, braint y tey_"rnedd, breiniau 1 CBM III 11 12 /Cynifiaid cynefawd orau, /Cynyddws brenhinedd breiniau. /Cynyddws Powys perfoliant - er pell, /Nid pa breiniawg 10 MeiG I 31 5 iant, /Duw nefoedd, fy noddfa yn geugant; /Duw breiniawg a brynwys Ei garant /O'r poenau a'r pechawd a PM V 23 120 o! /Hyd ydd e_^l ei dorf ar dyno - a bryn /Udd breiniawg bieufo. /Llew a'u dug, a'u dwg pan fynno, /I'r PM V 24 1 Mi a'th arwyre, udd bre breiniawg, /Breisglew afael, hael o hil Madawg, /Arwr yn LlG VII 24 54 i gosbi; /Llywelyn, Lloegrwys feistroli, /Llew breiniawg brenhinedd deithi. /Llary de_"yrn cedyrn yn ca PB VII 10 17 /Cynwalch nifer, ne_^r nerthawg. /I'm nerthawg breiniawg, brenin gwy_^r - torfoedd /(Terfysg Lloegr y'i PB VII 19 11 n gyngor - llu, /Llywelyn anhepgor, /Tafodiawg breiniawg, brondor, /Tafarn llwyth cadarn Cadfor. /Cadfa LlG VII 25 54 /Dewisaf arglwydd (didramgwydd dro!) /Dywysawg breiniawg bryn a thyno; /Da gw_^yr dewisaw, a'i dewiso - DB VI 35 17 y tey_"rnedd, /Breenin Gwynedd, canys gwedda. /Breiniawg Lywelyn, brenhinedd ei hy_^n, /Brynaich a drei PB VII 3 5 gwychblant, /Llew trin a'i brenin a'i braint. /Breiniawg Rys, brenin cyfoeth, /Brain borthiad cad, canh GB II 26 98 , Llanadnau, llannau llywydd, /Llangadawg, lle breiniawg, rhannawg rhiydd, /Nis arfaidd rhyfel Llanfaes breiniawl 13 PhB VI 11 14 o. /Baran llew yn llurig eurdo, /Brenin feirdd breiniawl a gano. /Gorwerdd ton tuedd Porth Gwyddno, /Ga BF VII 48 21 /Hil Owain Gwynedd, haelon gwynaw, /Hil gwrawl breiniawl brenin Manaw, /Hil Madawg fodawg, fyd eiddunaw BF VII 57 17 f gweddi_"awl. /Can gwnaethost feithrin Brenin breiniawl, /Can gwneir er dy air, Fair fuddugawl, /Gwna, GB II 26 27 sged, lluoedd llesaint, /Dyrchafwys bryn gwyn, breiniawl ei fraint, /Yng ngw_^ydd saith mil mawr a sai GYC VII 42 1 Brenin Gogoned, breiniawl Ei weithred, /Ni cheid o'i barthred na ffled n ES I 20 11 , rwym engiriawl. /Arbennig Lywiawdr, Brynawdr breiniawl, /Erbyniaist, llywaist llu bedyddiawl. /Erbyn GB II 26 63 dau niferawg, /Yd alwn bresen breswyl fodawg. /Breiniawl fyth fyddaf ban ddelwyf - yno, /Ny bydd yn eu PB VII 2 8 , /Mab mad mygr, lleiddiad llafnrudd, /Brwysg, breiniawl, greddfawl Gruffudd. /Mab Gruffudd, llafnrudd LlG VII 24 119 geneddl gw_^yn anghyfiaith; /Sefid Brenin nef breiniawl gyfraith /Gan eurwawr aerbair y tair talaith. PB VII 6 19 i goll, /Gallwys beleidr ysig, /Brain lithiaw, breiniawl leithig, /Mur gwladoedd, marw ein gwledig. /Gw PM V 1 140 _^r deddfawl, /Crist yng nghnawd, ein brawd bu breiniawl, /Mab ein Tad, ein tud rwyf hollawl, /Ac ein T EG VI 18 19 wanas, Gwanan a hawl. /Gwenwyn yn amwyn am dir breiniawl - Powys /A'i diffwys a'i glwys a glyw ei hawl. MeiG I 30 10 dd credo. /Brenin my_^r a sy_^r a'm synhwyro, /Breiniawl yw Ei hawl ar a holo! /Braint gwlad paradwys a Breiniwys 1 DB VI 35 15 werin, /Llawer ei breiddin, llyw a'u breinia; /Breiniwys Gw_^r a'i medd, braint y tey_"rnedd, /Breenin Breinnawl 1 EW VI 6 23 gledd - ardderchawg, /Archaf it i'th lariedd, /Breinnawl hawl hylwydd orsedd, /Breenin trin, trugaredd. breinolaf 1 MeiG I 32 8 bawb oedd bybyriaf /Mal y ca_^r y saint braint breinolaf, /Can ys caru Duw diadneiraf - gwaith, /Eilwai Breinrudd 2 CBM IV 5 43 oddlawn - cerddorion, /Cerddesynt am ei nawn, /Breinrudd brwydr, breisgfalch ei ddawn, /Bryd ar llwrw a PM V 20 34 myniad tra Mo_^r Udd - dy gas, /Dy gosgordd yn breinrudd, /Mau dy ged, gadwychawg Nudd, /Tau fy ngherdd breisgddawn 1 CBM III 26 62 rydedd i feirdd farw achludd - Einiawn, /Do_^r breisgddawn, brwysg lofrudd. /Llofrudd glyw, glewddor go breisgfalch 1 CBM IV 5 43 on, /Cerddesynt am ei nawn, /Breinrudd brwydr, breisgfalch ei ddawn, /Bryd ar llwrw ar llary Einiawn. / breisgir 1 PM V 1 126 thug. /Maith y rhydd yr hyn ni'm adug: /Meirch breisgir uwch brasgeirch haflug, /Mwth, myng-gan, hirlla breisgladd 1 PM V 1 30 ad /A brwysgaw a briwaw bragad /A brwysgledd a breisgladd trwm iad /A byddinawr gwrdd gorddyfniad - cyn Breisglew 2 PM V 24 2 Mi a'th arwyre, udd bre breiniawg, /Breisglew afael, hael o hil Madawg, /Arwr yn arfau, aerf LlG VII 24 93 - gyfred /Er pan fu weithred Waith Arderydd. /Breisglew Mo_^n mwynfawr Wyndodydd /(Bryn Derwin! Clo by Breisglym 1 LlG VII 25 72 /Beilch yw ei gadweilch, gadarnglo - Maelawr, /Breisglym orwyddawr, roddion ymo. /Clodforaf fy naf naws breisgnen 1 CBM IV 6 39 yrth ei ysgwyd asgen, /Hyd ymbraw am breiddiaw breisgnen. /Hud ymbeirch dihefeirch a_^ diheuben - glyw breisgudd 1 PB VII 1 10 nhrydar, yn nhro - digythrudd, /Mab Gruffudd, breisgudd bro, /Caer daer, terwynwalch Gymro, /Dygant i' breisgwyr 1 PM V 17 27 d - yw ei gymwyll /I gymell ei wendud, /Llaith breisgwyr, llith brain a chnud, /Lladd rhyfu a rhannu go breithgad 1 CBM IV 9 49 r o'm tafawd. /Briwgoch brig ongyr, brithawd - breithgad gwy_^r, /Brydiau Lly_^r, Lloegr ddifrawd, /Bri bren 1 GYC VII 42 44 , /Nad o'i gamwedd Ef ydd aeth Arglwydd nef /I bren dioddef (eddyl traha), /Gwae ni mad aned, bechodawl Brenhinaidd 1 MeiG I 30 8 Byddawd nef ddichlais i'r a'i ceiso, - rhydd, /Brenhinaidd gynnydd crefydd credo. /Brenin my_^r a sy_^r brenhinedd 11 CBM III 3 48 ywdde glew dachwedd, /Gw_^ydd fynwent, gwyddfa brenhinedd, /Beirdd neuedd, niferawg orsedd, /Braisg ado MB I 3 41 d e_^l yn rhygoll o'i holl bechawd. /O gyfranc brenhinedd brain foddawg, /Pan fai gyfluydd o wy_^r gwy DB VI 25 16 n; /Gorug Llywelyn, orllin - tey_"rnedd, /Ar y brenhinedd braw a gorddin. /Pan fu'n ymbrofi, ef a_^ bre CBM III 11 12 'u ciglau, /Cynifiaid cynefawd orau, /Cynyddws brenhinedd breiniau. /Cynyddws Powys perfoliant - er pe DB VI 30 80 edd, gorfoledd - gwerin, /O iawn dey_"rnllin y brenhinedd. /Callaf yw inni beth amynedd: /Collais walch LlG VII 24 54 Llywelyn, Lloegrwys feistroli, /Llew breiniawg brenhinedd deithi. /Llary de_"yrn cedyrn yn cadw gwesti DB VI 35 17 nin Gwynedd, canys gwedda. /Breiniawg Lywelyn, brenhinedd ei hy_^n, /Brynaich a dreisyn dros Glawdd Off PM V 26 26 wd ysgyn ac ysgwyd ar gledd /Yn ysgor bronddor brenhinedd; /Gnawd gwaywawr gwriawr gwythlonedd, /Gwa_^n D-5 VI 36 40 ch tlawd yn ei dlodedd /Mor fydd hoeddl egin y brenhinedd /Nad hwyrach y dwg Duw dey_"rnedd - rhagon /N MB I 3 106 Fynydd. /I ddau dywysawg (deifniawg ddedwydd) /Brenhinedd Powys a'u Gwenhwysydd, /Gorau gwaith gwyniai PM V 1 146 gedawl: /Braisg Ddafydd, o ddefawd y'th iawl /Brenhinedd urdd fonedd urddawl; /Bre ganre, geinrad ganh Brenhiniaeth 1 MeiG I 30 12 a holo! /Braint gwlad paradwys a'm cynhwyso, /Brenhiniaeth gywir hywir honno. /O briflwyr synnwyr y sy brenhiniawl 1 BF VII 57 2 , Rhwyf bedyddiawl, /Erbarch uchelsaint braint brenhiniawl. /Erbynnaist, cefaist cyfawl - eneidau /Er a brenial 2 SB II 24 38 ar oedd gwareddawg. /Lliwgoch Trefal llid brid brenial braidd wasgarawg, /Llan Ystyffan, llyry byry boe LlLl II 16 12 w, llew llid aerddywal, /A'i deily cyfrwng dwy brenial? /Ysgwyd Lywelyn, lyw cadeithi - bro, /Yw honno brenin 31 HOG II 6 58 au deufin, /Rhy-m-gwalaeth-i gwraig brawdfaeth brenin. /A Gwladus weddus, w_^yl febin - fabwraig, /Gofy PB VII 3 4 Llyw Dinefwr, gw_^r gwychblant, /Llew trin a'i brenin a'i braint. /Breiniawg Rys, brenin cyfoeth, /Brai BF VII 57 17 es, bwyf gweddi_"awl. /Can gwnaethost feithrin Brenin breiniawl, /Can gwneir er dy air, Fair fuddugawl, MB I 3 65 il farchawg; /Clywyd ei gyma hyd dra Bannawg! /Brenin brwydr efnys gwry_^s gwellyniawg, /Pen rhiau, par PB VII 3 5 ew trin a'i brenin a'i braint. /Breiniawg Rys, brenin cyfoeth, /Brain borthiad cad, canhymdaith, /Neud DB VI 30 78 . /W_^yr breenin Lloegr, llu tey_"rnedd, /Mab brenin Cymru, cymraisg fonedd, /Gw_^r oedd a hanoedd, go CBM III 11 64 gofwy gorddwy na gorddin /Gofal ta_^l teledig brenin. /Cynneddf i'r cedwyr ced ysgain - i feirdd, /Ced EW VI 6 1 Brenin cywrennin, cywir - yn ei ddydd, /Hael Ddafydd, ha MG VII 32 35 od no'r se_^r uchod uch eu pennau: /Geni yna y Brenin da, arwydd diau /Fu gysefin gan dri brenin, fawr GB II 26 162 eli /Pesychwys, dremwys drwy fodd Dewi. /Merch brenin dwyrain doeth i Frefi /A phryd a gweryd i gyd a_^ GRh II 28 31 glwydd, /Erglyw fi i'th gynnoes, /Hebawg bryn, brenin eirioes, /Hebu im hebod nid oes. /Nid oes im, Dda MG VII 32 36 a y Brenin da, arwydd diau /Fu gysefin gan dri brenin, fawr eu breinau. /Yna credant, yna cyrchant cyr PhB VI 11 14 adeiriawg athro. /Baran llew yn llurig eurdo, /Brenin feirdd breiniawl a gano. /Gorwerdd ton tuedd Por MG VII 32 50 edau, /Rhyddun' a'u gwlad, rhag twyll a brad y brenin gau; /Rhwystrwyd Erod, greulawn arfod, ar ei arfa LlG VII 27 22 /Arwydd teg am reg ban rifed /Gan saint braint Brenin Gogoned. /Ar ddehau Mab Duw bo ei dynged - ef /Dr GYC VII 42 1 Brenin Gogoned, breiniawl Ei weithred, /Ni cheid o'i bar PC II 21 43 y gyfarthfa, /Ni ddarogan im ddim da /Bod mab brenin gwyn Gwynedd /Yn gorwedd yn yr aerfa D-5 VI 36 44 i'm ceinwawd ddyfrydedd, /I'm cwyn brwyn dwyn brenin Gwynedd. /Gwae fi, Arglwydd Dduw, am eurgledd - PB VII 10 17 ifer, ne_^r nerthawg. /I'm nerthawg breiniawg, brenin gwy_^r - torfoedd /(Terfysg Lloegr y'i gelwir), / PhB VI 16 8 w llyw glyw, gloyw orsaf - byddin, /Hoedl egin brenin, hoed a borthaf, /Gwenwynfar gwanar, cerddgar, cy MB I 4 19 i, /A'th iolwyf, rhy-m-purwyf cyn no'm poeni. /Brenin holl riedd a'm gw_^yr, na'm gomedd /Am y drugare MB I 3 57 chawg /O Ysgewin barth hyd borth Efrawg. /Dybu brenin Lloegr yn lluyddawg, /Cyd doeth ef nid aeth yn wa DB VI 25 17 nedd braw a gorddin. /Pan fu'n ymbrofi, ef a_^ brenin - Lloegr, /Yn llygru Swydd Erbin /Oedd braisg wai BF VII 48 21 Gwynedd, haelon gwynaw, /Hil gwrawl breiniawl brenin Manaw, /Hil Madawg fodawg, fyd eiddunaw, /Hil Mar MeiG I 30 9 - rhydd, /Brenhinaidd gynnydd crefydd credo. /Brenin my_^r a sy_^r a'm synhwyro, /Breiniawl yw Ei hawl LlG VII 24 119 ag estrawn geneddl gw_^yn anghyfiaith; /Sefid Brenin nef breiniawl gyfraith /Gan eurwawr aerbair y tai D-1 I 1 40 erchen, priodawr ben, pen pob cynfaint, /Gorau brenin o'r gollewin hyd yn Llundaint, /Haelaf, lariaf, l CBM IV 18 33 /Neud gobaith wrth Benrhaith, rhin a geisiaf. /Brenin pob gwerin, gwared arnaf, /Gwedi treiglaw byd, bu PB VII 20 18 /Gwnaeth a_^'i law aerfraw afreol - Brynaich, /Brenin rhiw a heol, /Gwawr cadarn yn cadwyd o_^l, /Gw_^r EW VI 5 13 cyrdd cerddennin!) /Arfoll brwyngoll breenin. /Brenin tir, rhywir (rhyfedd - ydd eddyw!) /Nad eiddiaw o EW VI 4 15 - ei fod /I fad gynnal heddwch; /Gwalch bryn, brenin ynialwch, /Gwael nad byw, byd neud amdrwch. /Trw breon 1 SB II 24 5 daer ym mhedeiraer, ym mhedeiror. /Rhudd brudd breon Rhos dros drychon alon elor, /Rhygn ddygn ddisgyn, bres 2 PM V 5 3 wawd anghyfres, /Irdang na_^d plygiad plymnwyd bres, /Ardwyad gorwlad a gormes. /Arfle ysgwyd aur yn ar CBM III 21 97 es. /Oedd brwysg braisg lafnawr can breiddiawr bres, /Oedd bwlch ei ysgwyd, nid ysgoges, /Oedd balch ei bre_`s 1 GM I 8 32 ant, liant lestri, /Tair praff prif lynges wy bre_`s brofi. /Un o Iwerddon, arall arfogion /O'r Llychl bresen 3 CBM IV 17 4 ewrwir, pellir pwyllawr - o'n cynnen, /Dilen o bresen ban yn brysiawr. /Dau edrydd ysydd a synhwyriawr, GB II 26 62 unawg; /Ar Dduw a Dewi, dau niferawg, /Yd alwn bresen breswyl fodawg. /Breiniawl fyth fyddaf ban ddelwy GYC VII 41 4 rnedd, reidwedd radau, /A'r ffurfafen a'r holl bresen, brysur ddoniau, /A pharadwys, Ef a'n prynwys, pr breswyl 5 CBM IV 6 279 Brwydr edrin breenin, braisg naf, /Brysws glew breswyl a honnaf /(Brwysg rwysg rwyf trydar, bwrw lwrw l GB II 26 62 /Ar Dduw a Dewi, dau niferawg, /Yd alwn bresen breswyl fodawg. /Breiniawl fyth fyddaf ban ddelwyf - yno GM I 11 33 adin, /Ac ym mhob cyfaith yn gyfiewin /Hyd yd breswyl hwyl haul Fehefin! /Gollewin wledig, wlad deithi LlF2 VI 10 77 o bob aeled. /A wne_^l cyfarchwel, cyfarched - breswyl /I'r Arglwydd a wy_^l gan ei weled /Ac a'n clyw, LlF1 II 1 49 ys prydydd, /Uchelwlad Gadfan myn yd gydfydd - breswyl /Uchel efengyl ufyl ofydd, /A'r fagl ferth werth breuawd 1 MB I 3 19 rin, gwin eu gwirawd. /Gw_^r a lywai lu cyn bu breuawd, /Blaidd byddin orthew yn nerw blyngawd! /Er per breuawl 4 LlF1 II 4 7 eth - angau, /Un diau, diameth: /Hoedl bre_"yr breuawl a beth, /Bronwala i wahalieth. /Gwahalieth wosge ES I 22 1 Dir fydd in brofi, cyd boed breuawl - byd, /Ein bedydd anianawl. /Duw Dewin, Breieni ES I 20 5 hylwydd, Hael buddugawl, /Difai Dad, rhag brad breuawl - gymhlegyd /Dygn enbyd benyd boen uffernawl. /D PM V 1 148 e, geinrad ganhwynawl, /Bro gynnydd ar gynnygn breuawl; /Maith o'th rad, heb raid eu heiriawl, /Mythion Breuddwyd 2 HOG II 6 26 edd. /Ni ddaliaf, diau, yni dde_^l i'm plaid, /Breuddwyd a'i dywaid, a Duw a'i medd. /Ton wen orewyn a GM I 12 12 Duw a_^ digfryd oseb, /Ni lluddiwn i neb newid breuddwyd. /Nid breiddgof gennyf, cyn bwyf llwyd, /Lleas breuddwydawl 1 BF VII 57 13 nydd poen angerddawl. /Cyn myned o'r byd (bryd breuddwydawl) /Cain fynwent brofent, bro gorfforawl, /Cy Breuddwydiaw 1 GM I 9 93 ygyr, /Bid swysawg serchawg, bannawg bre_"yr. /Breuddwydiaw er bun balchliw arien ddos, /Ys odidawg nos breufer 1 CBM IV 4 278 es rhwyddles rhwyf nifer, /O'i alaf amliw biw breufer, /O'i breiddiawr, o'i fwynfawr funer, /O'i winll breuoledd 1 MG VII 33 68 'ad fi i wrthyt i wrthrych - maswedd, /Gwagedd breuoledd a ddiweddych; /Amherawdr Creawdr, cryf y'm gwn breuoliaeth 2 LlF1 II 4 15 - gofion /Edifion yd yr aeth, /Yn cwynaw braw breuoliaeth /Bre_"yr breienin a faeth. /Magysai erfai ar CBM IV 16 67 aw i ddangos a wnaeth. /Gwnawn erddaw cyn braw breuoliaeth /Ddiohep woseb wasanaeth; /Erbyn Brawd, braw breuolion 1 CBM IV 6 97 w, /A brwydr a_^ braisg rwysg yn brwysgiaw, /A breuolion cwyn yn cwympiaw. /Yn Aber Ystwyth yn ystrywia bre_"yr 4 CBM III 24 78 galwant, o'm gwarandaw, /Prydydd ni hepgyr (er bre_"yr braw) /Pryder am danfer: prydaf iddaw! /Prydais LlF1 II 4 16 ifion yd yr aeth, /Yn cwynaw braw breuoliaeth /Bre_"yr breienin a faeth. /Magysai erfai ar ruddion - tr LlF1 II 4 7 dyfaldreth - angau, /Un diau, diameth: /Hoedl bre_"yr breuawl a beth, /Bronwala i wahalieth. /Gwahalie GM I 9 92 tu Porth Wygyr, /Bid swysawg serchawg, bannawg bre_"yr. /Breuddwydiaw er bun balchliw arien ddos, /Ys o bri 2 MB I 4 31 achef aches wrthi, /Ac ysy didryf, didraul ei bri, /Ac am ei mynwent mynwes heli. /Ynys Fair firain, y CBM IV 9 51 gad gwy_^r, /Brydiau Lly_^r, Lloegr ddifrawd, /Bri Brython, braint Saeson sangawd, /Bre fronddor, bron briawd 4 GB II 26 217 ged i hyglau - gerddawr, /Gwyrthfawr briodawr, briawd ddeddfau. /O'r daw llynges drom, drwm ei geiriau, PM V 7 7 , /O Bowys, o beues Dyfnaint, /O Ynys Brydain, briawd fraint, /A'i Thair Rhagynys, rheg hoffaint. /Tey MB I 3 22 ddwyr peri ffosawd, /Pasgadur cynrain, Prydain briawd; /Handoedd gad gyffro o Anarawd, /Ac ail o Run Hi CBM IV 9 35 eles, gwelai ryfeddawd: /Mal cadarn yn cadw ei briawd, /Mal cadwr cadwai a ddywawd. /Cedwis cyngaws maw brid 5 PM V 8 15 rhag moch merierid. /Ac ystyr, brif unben, mor brid /Aur Afia os ef rhyerchid. /Nid ystyr llythwyr fy SB II 24 38 gwanar oedd gwareddawg. /Lliwgoch Trefal llid brid brenial braidd wasgarawg, /Llan Ystyffan, llyry byr CBM III 26 2 Cywrysedd Brydain ysy bryder - in, /Ysy brid i lawer, /Armes gw_^r gwythlawn ei ober, /Argleidri PM V 10 61 rallawd o'r Trallwng. /Trallwng Llewelyn, llen brid - i'w berchen /A'i barchwyr yng ngofid, /Och ar ni PhB VI 14 11 yddwn-i ermid. /Moladwy fleiddryw ni'm rhoddai brid; /Mawr ei afael hael, hawdd ei erlid. /Ni'ch traeth bridd 1 GYC VII 40 37 /Ar dafawd ag arawd a geiriau, /A'n creawdd o bridd a phrif sygnau, /A'n prynawdd er gwaed ei draed a' brif 5 CBM IV 17 116 wys Mawrwr mawr freuolaeth - gnif /Yn cynnif y brif briodoriaeth; /Cynyddwn ninnau, heb swysau saeth, / SB II 24 2 un Arlwy, erlid cyngor /Rhodd fodd fedru, rhif brif brydu, brydest ragor, /Rhwych w_^ych wenwawd, rheg EGM I 26 26 st! Golau ddireidi! /Golwg gwalch dwythfalch o brif deithi, /Gwenned gwawn a'i dawn o'i daioni, /Gwyne PB VII 16 19 dr, /A'i colles, colled anfedr, /Llary Fadawg, brif enwawg brwydr, /Llew gwrthgloch, burgoch baladr. /O PM V 8 15 fid /Mal he_"u rhag moch merierid. /Ac ystyr, brif unben, mor brid /Aur Afia os ef rhyerchid. /Nid yst brifardd 1 CBM IV 12 28 ffyrdd cyrdd cerdd-dafawdlysg, /Yn brydydd, yn brifardd dysg brifdeg 2 CBM III 17 28 eurin, /Anrhydedd gwymp arwedd gwin, /Anrheg brifdeg breienin. /Udd ysym, eddyw a_^'r gair, /Nis arfa DB VI 35 20 a; /Brooedd ysgafael, bryd ar ddrychafael, /I brifdeg gaffael, hael yd hwylia. /Braisg waisg wosgorddo brifgar 1 CBM IV 16 12 faddau ddall fyddar - o ddyn, /Duw a bry_^n yn brifgar, /Rhyferthir enwir yn anwar, /Yn Arglwydd uffern brifiaith 1 ES I 21 26 orau im o'm Rhe_^n rhagfeddu, /Rhwydd araith o brifiaith brydu; /Prydestawd o'r Drindawd draethu, /Trae briflwyr 1 MeiG I 30 13 cynhwyso, /Brenhiniaeth gywir hywir honno. /O briflwyr synnwyr y synio - fy mryd, /(Brudd gyd); celfy brifwyd 3 GYC VII 40 25 - 'r bobl, /Mae'n y Bibl eu henwau; /Am saith brifwyd byd (nid gwy_^d na gau), /Saith weddi'r Pader ar GYC VII 40 23 , - cynghorwr /Cynghorfynt a'i geingau. /Saith brifwyd pechawd yw pechodau - 'r bobl, /Mae'n y Bibl eu ES I 24 35 blegyd, /Am Greawdr a'i grog yn waedlyd. /Wyth brifwyd ysydd (ys enbyd) /O'r wyth gw_^yth, gwaethaf syb brig 4 CBM IV 4 188 adawg waith gwyniaith gwynygai, /Brys briwgad, brig bragad briwai. /Brwysg lafnau yng nghrau, yng nghra CBM IV 3 32 d gad greulawn, /Rhag ba_^r braisg wledig, fal brig briwgawn; /Crynai elorfeirch bre[] bryd nawn, /Cryn IRh VII 30 43 rain gwawr dwyrain ddydd, /Gwynlliw arien briw brig huenydd, /Gwynlluch eiry uchuch aches dolydd. /Gwyn CBM IV 9 49 Budd beirddion, barddair o'm tafawd. /Briwgoch brig ongyr, brithawd - breithgad gwy_^r, /Brydiau Lly_^r briodas 1 PM V 18 25 as /Dyweddi teithi tey_"rnas /Ac Ynys Brydain briodas - yn hir /Yn herwydd bod achas. /Dyystwng cedyrn briodawr 6 GB II 26 217 rthebed hyged i hyglau - gerddawr, /Gwyrthfawr briodawr, briawd ddeddfau. /O'r daw llynges drom, drwm e CBM IV 17 1 Dengradd Ben Berchen, barch Briodawr, /Dengradd Dy wenwlad mor fad, mor fawr, /Duw d LlF1 II 1 2 Gwerthefin Ddewin Dduw, im gwared, /Gwerthfawr Briodawr, Gwawr gwaredred. /Wrth ei fod im Rhwyf, a'm rh DB VI 30 57 ddewis, /Gwae ef a gyll nef er annilys. /Dilys briodawr gwynglawr Gwynedd, /Dolur yw nad byw llyw Arlle EG VI 18 112 amdanad! /Rhychyngain Prydain yn ddibryder /I briodawr llawr yn llawn nifer, /Llywelyn, gelyn yn y gal EW VI 6 32 iwyn dy fa_^r, lachar lawr, /Difefl udd, brudd briodawr. /Priodawr prydfawr Prydain adlam - gwr, /Wyt g briodoriaeth 2 CBM IV 17 116 awrwr mawr freuolaeth - gnif /Yn cynnif y brif briodoriaeth; /Cynyddwn ninnau, heb swysau saeth, /Gan e ES I 15 18 dd wyf, rodd nwyf, yn alaeth, /Gwae Brydain am briodoriaeth! /O golli Rhodri neud rhygaeth - eirchiaid, briodorion 1 DB VI 31 6 liesynt gynt hyd Gaerlli_"on, /O Owain Prydain briodorion, /Lleiddiaid, gadfleiniaid o flaen Arfon, /Ll Brisg 1 CBM IV 9 54 awd, /Bryd gryd gryn, granwyn graid worgrawd, /Brisg rhisg rhau, rhiau rhad barawd, /Brwysg rwysg ran g brith 1 CBM III 12 29 O beleidriad cad ciglau. /Ciglau beleidr briw, brith - o gyfergyr, /A gwaed gwy_^r i ar wlith, /A gwya brithawd 1 CBM IV 9 49 on, barddair o'm tafawd. /Briwgoch brig ongyr, brithawd - breithgad gwy_^r, /Brydiau Lly_^r, Lloegr ddi brithion 1 CBM IV 16 17 ir trydar, /Cynaddledd ceneddloedd amhar, /Llu brithion, brodorion brwydrgar, /Ail, gwythlu, gorddu gor briw 15 PM V 26 18 r adwedd; /Ac Abertawy, tref dyhedd, /Tyrioedd briw - a heddiw neud hedd! /A Saint Cle_^r a'r claer wyn PB VII 16 21 rwydr, /Llew gwrthgloch, burgoch baladr. /Oedd briw baladr cadr catgwn, /Oedd brwysg ei rhwysg rhwyd ge PM V 1 120 . /Ef gwnaeth yn erthyst byst Bochglug /A glyw briw Branes dyorllug. /Ef a'i gwna (ni'm gwne_^l gorchyf CBM III 11 19 braisg /A brwysgaw yn rhodwydd, /Ebediw gw_^r briw, braw ddygwydd, /Yn nydd brwydr rhag bron ei arglwy IRh VII 30 43 dadwyrain gwawr dwyrain ddydd, /Gwynlliw arien briw brig huenydd, /Gwynlluch eiry uchuch aches dolydd. CBM III 12 29 rau, /O beleidriad cad ciglau. /Ciglau beleidr briw, brith - o gyfergyr, /A gwaed gwy_^r i ar wlith, /A BF VII 52 30 ch arwymp drydar, /Gw_^r bwlch nad ydyw, gwayw briw brwydrgar, /Gw_^r a wnaeth adaw adar - ar gynrain / LlF1 II 5 47 aflwydd, /Rhyfel nid argel Arglwydd: /Pan fo briw brynnau, /Eglwysau diau ddygwydd. /Pedwerydd dydd, PB VII 16 4 thawg ne_^r; /A'i daryan a'i daerlew ba_^r /Bu briw ger bron ei eryr. /O'i eryr bu oer golled /Dwyn Mad PC II 19 16 aeth, /Buant brwysgion, braisg arfaeth, /Buant briw ger eu brawd-faeth. /Yn y berwid brad Brython - ang GYC VII 38 34 /Llwyd ei ben, pan henyw ei falchder, /Llygad briw heb liw, heb leufer, /Lle'r dannedd yn dwn pan geis PB VII 4 21 pob glew, /Terfyn gadw, tarian fradw, friw. /Briw rhagod rhagor anfedr, /Bradw ysgwyd, hud blymnwyd h DB VI 25 25 finfin, /Oedd clybod clwyf ym mhob elin, /Oedd briw rhiw yn nhrabludd edrin, /Oedd braw saw Saeson Claw EMRh VI 23 4 ddwng, /Arfod ysgymod, gorfod gorflwng, /Arfau briw trilliw, trillu gyhwng. /Eryr gwy_^r Gwynedd, gwn n LlLl II 16 27 aran - aerfle /A'i haerflaidd gyr ei ban? /Pwy briw uch browysfarch can? /Pwy ei henw, hynod gyfran? /Y briwai 1 CBM IV 4 188 gwyniaith gwynygai, /Brys briwgad, brig bragad briwai. /Brwysg lafnau yng nghrau, yng nghrai - calanedd briwan 1 LlF1 II 5 40 /Gwyrthau Duw a ddangosan; /Rhag arynaig Brawd briwan. /Arwyddon chwerw chweched dydd /Y daw gwaed o'r briwaw 3 CBM IV 6 95 am byrth yn burthiaw - gorwlad, /A bragad yn briwaw, /A brwydr a_^ braisg rwysg yn brwysgiaw, /A breu DB VI 24 25 edd bedeiroes yn ymdaraw /A llu o bryfed yn eu briwaw /A llid boethfan da_^n yn eu deifiaw /A llys afra PM V 1 29 d /A llafn coch yn llaw gynifiad /A brwysgaw a briwaw bragad /A brwysgledd a breisgladd trwm iad /A by briwgad 1 CBM IV 4 188 ddai; /Bradawg waith gwyniaith gwynygai, /Brys briwgad, brig bragad briwai. /Brwysg lafnau yng nghrau, Briwgalch 1 EW VI 4 25 dud, nad ydyw /Ysgor gadw ysgwyd fradw friw. /Briwgalch ei rodawg o ryw tymhestl - cad /Cyn oerwely di briwgawn 1 CBM IV 3 32 greulawn, /Rhag ba_^r braisg wledig, fal brig briwgawn; /Crynai elorfeirch bre[] bryd nawn, /Crynai el briwglau 1 CBM IV 6 21 hwrdd Hywel /Yn rhyfel cyn rhybudd, /Gwy_^dd briwglau a llafnau lledrudd, /Gwyddfid gwy_^r yng ngwery Briwgoch 2 CBM IV 9 49 ynawd, /Budd beirddion, barddair o'm tafawd. /Briwgoch brig ongyr, brithawd - breithgad gwy_^r, /Brydi PM V 20 38 udd fu dy gyrch, angerdd Lly_^r - a Bra_^n, /A briwgoch dy ongyr, /Traw y tremynaist, ben gwy_^r, /Trwy briwwys 1 GM I 7 123 wr daer drag Iwys; /Lliaws tech rhag trech tra briwwys /A byddin a beddrawd tu eglwys; /Lliaws gorwydd bro 27 GB II 26 64 fyth fyddaf ban ddelwyf - yno, /Ny bydd yn eu bro a bryderwyf. /Gwelaf-i effeiriaid, coethaid, cannwyf CBM III 13 21 norraith, /Blaidd a blwng a blaengar gywaith. /Bro amnawdd, oesgawdd, oesgaith - ei gynnygn, /Ei gynnal DB VI 35 74 aint arwynawl ei maint: /Achwanegu braint geir Bro Asa; /Ugeinfed, gan rad, hendref ei hendad, /Dug y B PB VII 1 13 mro, /Dygant i'th feddiant a'th fo. /Bo gwalch bro braint tey_"rnas /Drwy rad ei Rwyf, cad nid cas, /Ca CBM IV 9 60 g o dlawd, /Braw Brynaich branar eu beddrawd, /Bro brengyl, brangoel ysbyddawd, /Bolch ei lafn o lafur SB II 24 44 gyfeilyw gwaith Gyfeiliawg, /Gwenwlad Owain, a bro Brydain a Brycheiniawg D-4 VI 20 19 ddraig, /Aml ddragon pedrydant; /Gwy_^r gortho bro bryn a phant, /Gwir Cymry cymhellasant. /Pebylliwys PB VII 1 10 yn nhro - digythrudd, /Mab Gruffudd, breisgudd bro, /Caer daer, terwynwalch Gymro, /Dygant i'th feddian MeiG I 30 20 - cywraint, /Coelaf Dduw a'r saint a braint eu bro. /Cristawn wyf gan iawn (dawn digyffro) /Cristus, bw CBM III 21 178 leddyfal gwrial gwron, /Prif arglwydd brolwydd bro Din Eithon, /Priodawr clodfawr Clud ac Aeron. /Pan b EG VI 18 42 ar dynn ar du celain /A llinon rhag bron rhag bro eurgrain; /Tyrfa Clawdd Offa clod yn hoffiain /A tho D-4 VI 20 90 th. /Peth o'i ddylyed, gan ddyly_"u - braint, /Bro Feli a'i meddu; /Cafas, cyn lleas, can llu, /Ceisied PM V 12 36 dd, i feirdd ei feirch can, /Bron gedawl, uwch bro Gadfan. /Cadfan ne_^r-ener, anaw - cerddorion, /Cer ES I 22 4 /Duw Dewin, Breienin breinawl, /Breinawg wyd, bro gadwyd gedawl. /Lleha fi gan llu bedyddiawl, /Na'm PB VII 8 6 i thechai ne_^r ffe_^r, ffrawddus, /Mab Owain, bro goelfain brys, /Gwychr lym ddraig ail Maig Myngfras, BF VII 57 14 byd (bryd breuddwydawl) /Cain fynwent brofent, bro gorfforawl, /Cyn maenfedd ddiwedd, bwyf ddwywawl - g PM V 1 148 nedd urddawl; /Bre ganre, geinrad ganhwynawl, /Bro gynnydd ar gynnygn breuawl; /Maith o'th rad, heb rai PM V 12 35 ud Gynfan - a'i ceidw, /A'i cedwis pob Calan, /Bro heirdd, i feirdd ei feirch can, /Bron gedawl, uwch b GRh II 27 10 aith mal unwaith enw bell - ohanawd, /Henefydd Bro Hiriell; /Hanbwyllais Gemais gymell, /Hanbwyll hanaf D-4 VI 20 50 d. /Yn Ystrad Meuryg anystywell - lu /I am lyw bro Hiriell, /Ni safai rhagddun, rhwych pell, /Nac aer n CBM III 16 26 irw ar ystrad, /Bron hyged, hygawdd i gywlad, /Bro hygadw difradw a difrad. /Difrad, digymrad, digymrwy GB II 26 282 a Chaint a chynhaddledd, /Saint Brycheiniawg, bro hywredd, /A seiniau Maelenydd, elfydd fannedd, /A se CBM IV 3 18 ; /A fo bardd digardd, o myn digawn, /Cer bron bro lydan gocha_^n, gochawn. /I ddangos nad byw llary, CBM IV 17 120 aeth! /Breenhinedd Ben, ban yth aned, - Hael, /Bro oedd ysgafael, ys gofuned, /Breenin pob ffin, pob ff DB VI 31 67 chlo_"yn pennyn penguchogion, /Tri chlo ar eu bro rhag bradogion. /Trwy eirioledd Pedr, pen porthorion CBM IV 9 187 nag aur yn adnau, /Brwysg rwysg rwyf, brolwydd bro saithbau - Dyfed, /Braisg am ged, am gadau. /Praidd LlLl II 16 13 dwy brenial? /Ysgwyd Lywelyn, lyw cadeithi - bro, /Yw honno i'w honni, /Ysgwyd ac ysgwydd ynddi, /Ysg Brochfael 4 PC II 21 25 irid (a'm llid llif) /A lladd Iddon ac Addaf. /Brochfael ac Iddon, brodorion - Hywel, /A holynt gerddor CBM III 3 183 or, tewdor ddo_^r ddiffryd, /Diffyrth hael hil Brochfael broglyd, /Gradd ufel, greidiawl ei wryd! /Gwyr CBM III 3 19 g fawredd, /Maboliaeth arfoliaeth waredd, /Mab Brochfael bron hael hawl ornedd, /Gorpu nef yn Eifionydd PC II 21 21 ywal dwys?) /Plant Cedifor wyn Wennwys. /Lladd Brochfael wyn a gwynaf, /Lladd Aearddur (a'n cur cof) /A Brochfaeliaid 1 PC II 19 20 n a'i meibion, /Ni bo dyn ym myw ym Mo_^n /O'r Brochfaeliaid brychfoelion. /Er a dde_^l o dda o ddala t brodiau 2 EGM I 27 77 y_^d plegyd y plygeiniau, /Gwedi amdaeru barnu brodiau, /Gwedi hir erlid gobrid gobrau, /Gwedi gw_^yth MG VII 32 10 u, /Cyfoethawg tlawd, a'n Tad a'n Brawd, awdur brodiau: /Iesu yw hwn a erbyniwn yn ben rhiau, /Isel uch brodorion 3 CBM IV 16 17 /Cynaddledd ceneddloedd amhar, /Llu brithion, brodorion brwydrgar, /Ail, gwythlu, gorddu gorddyar, /Tr BF VII 54 8 glwyddi: /Triwyr a gollais, tri - dyledogion, /Brodorion haelon o hil Rhodri. /Rhy draws fuam oll cyn e PC II 21 25 /A lladd Iddon ac Addaf. /Brochfael ac Iddon, brodorion - Hywel, /A holynt gerddorion, /Rhy'u llas a_^ brodyr 1 ES I 17 8 wynin. /Hir aeth a'm rhywnaeth rhewin /Braint brodyr, gwellwyr gollewin: /Brodyrdde braw aele o lin. / Brodyrdde 1 ES I 17 9 eth rhewin /Braint brodyr, gwellwyr gollewin: /Brodyrdde braw aele o lin. /Dduw a Mair, a chwair in chw brofau 1 GYC VII 41 48 n byllau. /Y neb ni chred eu cyfrynted, bryfed brofau, /Weldi yna, perchen traha trahir gamau, /Ein har brofed 3 PM V 26 110 wn (gwyddgwn gogoned - achaws) /Ac Echdor, pan brofed; /Ac o'r pryd y profaf nad ffled /Na'th adws Iesu DB VI 24 59 diaw. /Gnawd fod cyfranc rhwydd rhagddaw - pan brofed, /A'i glywed ar lled hyd yn Llydaw. /Gnawd fod o CBM IV 2 22 wrdd am alaf am Alun drefred, /Oedd gw_^r, ban brofed, cyfred cyfor, /Graid goluch dyluch dilochitor, / brofent 1 BF VII 57 14 yned o'r byd (bryd breuddwydawl) /Cain fynwent brofent, bro gorfforawl, /Cyn maenfedd ddiwedd, bwyf ddw brofer 3 CBM III 26 31 a roddi rif se_^r. /Gwaethl edlid o'm bron pan brofer - cynrain, /Er cynran y'i doter: /Gwasgawd gwawd, EG VI 18 133 u yn ddau hanner. /Dinidr yn nydd brwydr yn yd brofer, /Dunoding berging, bargoch, hydrfer, /Dinas drai CBM III 21 180 Eithon, /Priodawr clodfawr Clud ac Aeron. /Pan brofer traethawd traethaduryon - call, /Nid colledig fy brofi 8 HF VII 23 33 ffryd byd o'i bum weli, /Pam na faddau brawd i brofi - arall? /A fydd wrth ddeall guall gosbi? /Ni fedd DB VI 24 15 g i ganthaw /A Mab Duw Ddyddbrawd a ddaw - i'w brofi, /Beth fo ei ynni am ei anaw. /Ni bydd a_^ Mab Duw ES I 22 1 Dir fydd in brofi, cyd boed breuawl - byd, /Ein bedydd anianawl. /Du LlG VII 24 40 mro yw haelryw o hil Beli - Hir /Yn herwydd ei brofi. /Eurfudd ni oludd, olud roddi, /Aerflaidd arwrai EG VI 18 6 arwawl) /A gair anghyfair Mab Mair meidrawl /I brofi pob peth o bregeth Bawl, /I foli fy rhi, rhwyf ang CBM III 7 3 d wobaith, /Cyfarchaf, cyferchais ganwaith, /I brofi prydu o'm prifiaith - eurgerdd /I'm harglwydd gedy IRh VII 31 1 Pei cawn o gyflwr gyfle brofi - rhin, /Cyd bai rho_^n fy nghrogi, /Fy neges oedd GM I 8 32 iant lestri, /Tair praff prif lynges wy bre_`s brofi. /Un o Iwerddon, arall arfogion /O'r Llychlynigion brofir 1 CBM IV 6 175 fau, pan gochir, /Pan arfaidd, pan braidd, pan brofir, /Pan wne_^l buddugawl beddau ir - fochfoch, /By brofy 1 DB VI 26 9 mwyfwy fyddy; /Dy faint, herwydd braint, ti a brofy, /Dy fantawl, nid hawl, nid hawdd hynny, /Dy fa_^r Broffwyd 1 GM I 12 2 wy Dwy dwywawl annwyd /Mal y dysgws Dwy Dafydd Broffwyd. /Boed a'm dysgwy Dwy dwys ymgadwyd /Rhag cadai broffwydi 1 BF VII 54 42 r, gadr ei gweddi, /I'r gwy_^r a wnaethpwyd yn broffwydi, /Ym mhlwyf mad gwastad, gwesti - cyreifaint, broglyd 1 CBM III 3 183 ddo_^r ddiffryd, /Diffyrth hael hil Brochfael broglyd, /Gradd ufel, greidiawl ei wryd! /Gwyrth a wnae bronged 1 ES I 21 3 - ym mhryd /Mapgwas Mair o Iesu. /Mad ganed Ei bronged o'i bru /O freinawl ganmawl gynyddu. /Ef yn llwy brolwydd 3 CBM III 21 178 /Gwrawl gleddyfal gwrial gwron, /Prif arglwydd brolwydd bro Din Eithon, /Priodawr clodfawr Clud ac Aero CBM IV 9 187 g ariant nag aur yn adnau, /Brwysg rwysg rwyf, brolwydd bro saithbau - Dyfed, /Braisg am ged, am gadau. CBM IV 9 210 Canaf wawd i'r priawd a'i pryn, /Prif arglwydd brolwydd, bron Heilyn, /Braisg anlloedd beirdd borthloe bron 34 PB VII 17 12 d neges; /Rhagor glod, rhugl y'i cedwis, /Rhag bron balch naf y'i cafas. /Can cafas cyfedd dichwant /Ga DB VI 30 9 ad, /Gynefin ar ganu marwnad. /Ceintum hon dra bron, braidd ym mywad, /Urddyn Lywelyn, lyw y Berfeddwla LlF1 II 1 69 aws achaws uchel dymor. /Uchel log yw hon rhag bron braisg io_^r, /Uchel lan Gadfan ger glan glas fo_^r PM V 10 96 dd, /Ongyr gwy_^r gwyrynt yng ngwedd, /Onn ger bron breenhinedd. /Breenin mawrllin, mawrllyw gwlad - a CBM IV 3 18 ddawn; /A fo bardd digardd, o myn digawn, /Cer bron bro lydan gocha_^n, gochawn. /I ddangos nad byw lla GYC VII 41 30 wir farner yng ngoleuder se_^r a sygnau /Geir bron Dofydd a Sywedydd, nid oes wadau; /Nid oes allu'n e GYC VII 41 54 d gwledd fawr enrhydedd, rhydid gerddau, /Geir bron Dofydd yn dragywydd gywir ddoniau CBM IV 9 52 Brython, braint Saeson sangawd, /Bre fronddor, bron ddewrddor ddurawd, /Bryd gryd gryn, granwyn graid w CBM III 11 20 w_^r briw, braw ddygwydd, /Yn nydd brwydr rhag bron ei arglwydd. /Ni'i ta_^l gwy_^r Powys, penrhaith - PB VII 16 4 r; /A'i daryan a'i daerlew ba_^r /Bu briw ger bron ei eryr. /O'i eryr bu oer golled /Dwyn Madawg, drai PhB VI 13 3 rn, /Rhwym cedyrn, cad worsaf, /Eithriad brad, bron eiliasaf, /Eithr cennyd cynnelw ni wnaf. /Rhygwneu PM V 10 40 eu gwerin, /I rag cwys o Loegrwys lin, /I rag bron eu breenin. /Breenin Powys, pobl dost, - yn engir, PhB VI 14 52 id /Rhag meuedd cyfedd cyfeddach cedyrn, /Rhag bron eurde_"yrn cyrn a genid. /Ban ced, ban rhodded pan PM V 1 144 /Y Gw_^r a orug wrawl - dey_"rnllin /Breienin bron gedawl: /Braisg Ddafydd, o ddefawd y'th iawl /Brenh PM V 12 36 b Calan, /Bro heirdd, i feirdd ei feirch can, /Bron gedawl, uwch bro Gadfan. /Cadfan ne_^r-ener, anaw - CBM III 5 100 y'm llif-i lliw amaerwy - ton /Ban llewych ei bron ger ei breichrwy: /Golwg dof, dewis, gan a'i syllwy MG VII 33 27 fal daear sych, /Caeadau parau perych - yn ei bron, /Gwirion borthorion a berthynych. /Tithau, yr enai CBM III 3 19 /Maboliaeth arfoliaeth waredd, /Mab Brochfael bron hael hawl ornedd, /Gorpu nef yn Eifionydd dudedd. / CBM IV 9 210 i'r priawd a'i pryn, /Prif arglwydd brolwydd, bron Heilyn, /Braisg anlloedd beirdd borthloedd berthyn, CBM III 16 25 yfniad - cnudoedd /Uch cnawd meirw ar ystrad, /Bron hyged, hygawdd i gywlad, /Bro hygadw difradw a difr CBM IV 16 157 nwy - gwasgawd /Cyn gwisgaw afarwy, /Afar mawr bron llawr ban llwythwy, /Mor fydd llwydd llonydd llawdd MeiG I 31 11 ant, - llu bedydd, /Llewenydd a gaffant. /Rhag bron Mair, mwyaf ei meddiant, /Gweryddon gwirion fydd ei CBM III 28 7 Amryliw oedd ei onn, /Ni threfyd brwynfryd o'm bron /Nac o'm cof nac o'm calon. /Calonflaidd w_'raidd w GB II 26 137 oli Dewi, da Gymra_"eg, - eofn, /O fodd bryd a bron, o brydest chweg, /O brydest ddyllest ddull ychwane PB VII 6 29 -ni a ddug. /Dug angau'r gorau, gorug codded - bron, /Pair rhoddion, pa_^r rhudded, /Penial beirdd, lla CBM III 26 31 of colli a roddi rif se_^r. /Gwaethl edlid o'm bron pan brofer - cynrain, /Er cynran y'i doter: /Gwasga CBM IV 18 88 , /Can wyd Cynhorawr, Gwawr gwoleuad, /Can wyd bron proffwyd, can wyd Ynad, /Can wyd Rhiau hael, can wy EG VI 18 42 A'r llinyn ar dynn ar du celain /A llinon rhag bron rhag bro eurgrain; /Tyrfa Clawdd Offa clod yn hoffi CBM IV 9 14 Mur mawrgor, treithitor traethawd, /Traeth o'm bron tra thon, tra thywawd, /Mur mawrdir, mawrdorf amgy CBM III 3 77 deng mlwydd ar hugaint, /Pan dde_^l Brawd rhag bron uchelsaint, /A'm rhoddwy Creawdr cyreifaint! /Cyn m MG VII 32 44 a anydoedd dan ei nodau, /A'i fam ar lawr, a'i bron werthfawr wrth ei enau. /Dyn a welant, Duw y'i cred CBM IV 6 275 l teilu, ta_^l im a ganaf! /Gwawd yw hon, o'm bron y brwydaf. /Brydau anaraf brythwch gaeaf - garw, /B PM V 23 158 nt, /Ail agwrdd ymwrdd am hardd amgant - bre, /Bron-yr-erw y'i galwant; /Cynwan llu, mal llew y'th wels GYC VII 42 15 ost gamwedd, na ryfedda /Bod yn ddir talu ger bron yr Iesu: /Lle gwelo trillu, trallawd a wna. /Gwae'r brondor 2 PB VII 19 11 llu, /Llywelyn anhepgor, /Tafodiawg breiniawg, brondor, /Tafarn llwyth cadarn Cadfor. /Cadfarchawg pyll CBM III 16 23 gymyniad, /Bolchlafn goch heb guchied o gad; /Brondor wrdd orddrud, orddyfniad - cnudoedd /Uch cnawd m bronddor 5 CBM III 13 32 ei dalaith. /Bre drydar arwar anolaith, /Braw bronddor, ba_^r dyfnfor dyfnfaith, /Blawdd esgar, ysgor EMRh VI 23 12 ruffudd, pennaeth rhwng - deufor, /Pen eurddor bronddor, braint a hebrwng. /Pannu a fydd dir rhag dewr PM V 26 26 edd. /Gnawd ysgyn ac ysgwyd ar gledd /Yn ysgor bronddor brenhinedd; /Gnawd gwaywawr gwriawr gwythlonedd PB VII 4 14 ew, arglwydd gwythfar, /Owain, borthiad brain, bronddor, /Dragon a folaf-i, naf ne_^r, /Draig ddiogel y LlF1 II 3 70 r hir esgar hwyr esgor - a fyn /Hebawg bryn a bronddor, /Ni hebaf-i gan ei hepgor, /Ny hepgyr gleisiad bronnydd 1 IRh VII 30 12 o'i hedrydd, /Llywyawg, law eurawg, liw eiry bronnydd. /Lleferis wrthyf lleferydd - didaer, /Llawengl Bronwala 1 LlF1 II 4 8 diau, diameth: /Hoedl bre_"yr breuawl a beth, /Bronwala i wahalieth. /Gwahalieth wosgedd, wasgawd - pry bronwedd 1 GG II 31 18 llafnau cochwedd /Celain a chathl brain ar ei bronwedd; /Nawfed in rhyred (nid anrhyfedd!) /Lleidr na brooedd 2 HOG II 6 17 , /Myn yd gafas ffaw ffyrf orfoledd. /Caraf ei brooedd, braint hyw_'redd, /A'i diffaith mawrfaith a'i m DB VI 35 19 hy_^n, /Brynaich a dreisyn dros Glawdd Offa; /Brooedd ysgafael, bryd ar ddrychafael, /I brifdeg gaffae browysfarch 1 LlLl II 16 27 rfle /A'i haerflaidd gyr ei ban? /Pwy briw uch browysfarch can? /Pwy ei henw, hynod gyfran? /Ysef y'i g broydd 2 GB II 26 86 mawr Mynyw, syw sywedydd, /A Dewi Brefi ger y broydd, /A Dewi biau balch Langyfelach, /Lle mae morach GB II 26 131 mae, mal i ddedwydd, /Ddedwyddion Brefi yn eu broydd. /O fedru canu coeth anrheg - i hael /Cefais-i ar bru 1 ES I 21 3 Mapgwas Mair o Iesu. /Mad ganed Ei bronged o'i bru /O freinawl ganmawl gynyddu. /Ef yn llwyr a'n gw_^yr brudd 5 LlG VII 24 136 wys taer yn aer yn arfau, /Lloegr breiddiaw am brudd anrheithau. /Yn rhyfel, ffrwythlawn dawn diamau, / CBM III 16 109 yw filwriaeth, /Gorpo tey_"rnfar tywysogaeth - brudd /Ar Brydain diriogaeth! /Gorfawr glyw glewyd diala SB II 24 5 d gleudaer ym mhedeiraer, ym mhedeiror. /Rhudd brudd breon Rhos dros drychon alon elor, /Rhygn ddygn dd EW VI 6 32 wr: /Diwyn dy fa_^r, lachar lawr, /Difefl udd, brudd briodawr. /Priodawr prydfawr Prydain adlam - gwr, MeiG I 30 14 onno. /O briflwyr synnwyr y synio - fy mryd, /(Brudd gyd); celfyddyd a'm celfyddo. /Celfydd ni ddygred brwmstan 1 GYC VII 40 81 wg ar ei balau, /A cherwyn boethdan ac ennaint brwmstan, /A llech lashaearn lle gweli Satan sutiwr ffyr brwnstan 1 GYC VII 43 37 rn gwedy r'fignaw, /A chynnau o da_^n, a defni brwnstan, /A phob marchdaran yn ymdaraw, /Rhag tragwres Brwyd 1 CBM III 16 94 en, /Brwysg rwysg rwyf, tewdor ddo_^r Ddygen, /Brwyd rwyd rhad, rhannawg o'm hawen. /Brwydr gyngrwn gy brwydaf 1 CBM IV 6 275 u, ta_^l im a ganaf! /Gwawd yw hon, o'm bron y brwydaf. /Brydau anaraf brythwch gaeaf - garw, /Byddin d Brwydr 23 CBM IV 6 14 lofrudd, /Brwysg a na_^d o gad oedd ganthudd, /Brwydr a chrwydr a chryd arnaddudd, /Brwyngwyn gyfamwyn CBM IV 6 96 yn burthiaw - gorwlad, /A bragad yn briwaw, /A brwydr a_^ braisg rwysg yn brwysgiaw, /A breuolion cwyn CBM IV 9 117 wyn - i wrthyd, /Lloegr erfid, brawlid brwyn. /Brwydr asgen, brwysg nen, braisg addef, /Brain borthiad, CBM IV 5 43 cerddorion, /Cerddesynt am ei nawn, /Breinrudd brwydr, breisgfalch ei ddawn, /Bryd ar llwrw ar llary Ei LlG VII 25 79 fau hael wrth bawb a'i holo; /Dilesg eurgrwydr brwydr, bryd ar gyffro - cad, /Diofal wlad a wledycho. / PB VII 11 19 edd, /Cedeirn wostwng, ruglflwng rydd, /Dyfrys brwydr, bryd ar ymladd, /Difraw ei law ar lafn rudd. /Ll CBM III 28 1 Cerddgar cyfarwar, cyfarwoloedd - brwydr, /Bryd uchel yng nghyhoedd, /Glewdraws, cyngaws c LlG VII 24 21 dd, /Llary wledig gwynfydig Gwynedd; /Llofrudd brwydr Brydain gywrysedd, /Llawhir walch, gw_'reiddfalch CBM III 12 15 /Bardd goelfain, beirdd gyfles, /Bleiddgrwydr brwydr brydau aches, /Bryd yn arfod a ddodes. /Ni ddodes CBM IV 9 212 edd beirdd borthloedd berthyn, /Brwysg brydau, brwydr ddechrau ddychryn, /Brad Brynaich, branes a'i can CBM IV 5 39 yr - yn aer, /Yn aros cyfergyr, /Hirgwyn brwyn brwydr ddiechyr, /Hirfraw a'm daw am Dudyr. /Tud achles CBM III 24 156 o'm cyfair ni bydd cyfing /I'm cyfeddau brau, brwydr ddieding. /Handoedd eu hachoedd (cyn eu heching / CBM IV 6 278 thwch gaeaf - garw, /Byddin darw dey_"rn-naf, /Brwydr edrin breenin, braisg naf, /Brysws glew breswyl a MB I 3 65 awg; /Clywyd ei gyma hyd dra Bannawg! /Brenin brwydr efnys gwry_^s gwellyniawg, /Pen rhiau, parau anol CBM IV 9 56 d barawd, /Brwysg rwysg ran gyman gymhendawd, /Brwydr eurgrwydr, eurgrair bedysiawd. /Braisg rebydd, yn CBM IV 4 186 gwaeddfai. /Bryd eirfgryd, arf grau a ddodai, /Brwydr eurgrwydr, eurgrawn ni guddai; /Bradawg waith gwy CBM III 16 95 Ddygen, /Brwyd rwyd rhad, rhannawg o'm hawen. /Brwydr gyngrwn gyngres, brysiws bwyd branes /Uch Cawres, PB VII 16 19 es, colled anfedr, /Llary Fadawg, brif enwawg brwydr, /Llew gwrthgloch, burgoch baladr. /Oedd briw bal CBM IV 8 27 rhacter. /Rhactwll ei gylchwy pan amgylcher - brwydr, /Nid bradawg arglwydd yn yd glywer, /Cynifwr cyn CBM IV 9 185 milcant addodau, /Hil Tewdwr, diweddwr Deau. /Brwydr orchwydd, ni orchudd tlysau /Nag ariant nag aur y CBM III 11 20 , /Ebediw gw_^r briw, braw ddygwydd, /Yn nydd brwydr rhag bron ei arglwydd. /Ni'i ta_^l gwy_^r Powys, OC II 14 47 teg adfan. /Teleirw 'y nghyngrain yn cyfran - brwydr, /Ta_^l ysgwyd eurgrwydr torrynt yn fuan. /Tryliw EG VI 18 133 Ei wayw a orau yn ddau hanner. /Dinidr yn nydd brwydr yn yd brofer, /Dunoding berging, bargoch, hydrfer brwydrdaer 1 CBM III 16 7 eu rhwyf, /Eu rhwyddfodd yn amhad; /Dybrydaich brwydrdaer aer aerfrad, /Dybriw draig dragon beleidriad, brwydrgar 2 CBM IV 16 17 dd ceneddloedd amhar, /Llu brithion, brodorion brwydrgar, /Ail, gwythlu, gorddu gorddyar, /Trydydd, llu BF VII 52 30 wymp drydar, /Gw_^r bwlch nad ydyw, gwayw briw brwydrgar, /Gw_^r a wnaeth adaw adar - ar gynrain /Fal c brwydrin 3 GM I 11 23 wd gynefin - cynrain /Cyn twrf ddwyrain ddwyre brwydrin. /Bid wych yng ngogledd uch gwledd, uch gwin, / MB I 3 33 if-i ddragon dwfn ddygn ddiwyrnawd. /Ergyrwayw brwydrin cyn rhewin rhawd, /Rhyn ruthrai dorfoedd oedd BF VII 46 13 dd ei ruad. /Arfaeth ehelaeth, hwyl gyrchiad - brwydrin, /Eryr Caerfyrddin, fyddin feiddiad, /Arfod Per brwyngoll 1 EW VI 5 12 in /(Aer fyrdd arf cyrdd cerddennin!) /Arfoll brwyngoll breenin. /Brenin tir, rhywir (rhyfedd - ydd e Brwyngwyn 1 CBM IV 6 15 anthudd, /Brwydr a chrwydr a chryd arnaddudd, /Brwyngwyn gyfamwyn gyfamrudd - afrdwyth, /Gw_^yth baith brwyn 6 CBM IV 4 88 agon Coeling nid coelfain - ei ddwyn, /Ys coel brwyn braw ddilain /I gerddawr am breiddiawr, am brain, CBM IV 9 116 wg o'm dwyn - i wrthyd, /Lloegr erfid, brawlid brwyn. /Brwydr asgen, brwysg nen, braisg addef, /Brain b CBM IV 5 39 ryd eryr - yn aer, /Yn aros cyfergyr, /Hirgwyn brwyn brwydr ddiechyr, /Hirfraw a'm daw am Dudyr. /Tud a PB VII 14 21 lfrau hydr a ddau a ddug. /O'i ddwyn, cynneddf brwyn, cwynasam - Samswn, /Llyw llafndwn, llew dinam, /C D-5 VI 36 44 /Y'm ce_^n i'm ceinwawd ddyfrydedd, /I'm cwyn brwyn dwyn brenin Gwynedd. /Gwae fi, Arglwydd Dduw, am e GYC VII 36 76 na chyngor na chlo nac egor, /Unffordd i esgor brwyn gyngor braw. /Pob teulu, teilwng oedd iddaw, /Pob Brwynawg 1 CBM III 8 53 /A wnaeth fy hiraeth fwyfwy! /Hawddamawr i Gwm Brwynawg /A'r tai a'r terfynau enwawg /A'r lle ni llysir brwynen 1 HOG II 7 10 llun, wenlleddf, wynlliw, cyw_^ydd, /Wrth gamu brwynen braidd na ddygwydd. /Bechanigen wen, wan ei gogw brwynfryd 1 CBM III 28 7 ylon - w_^r, /Amryliw oedd ei onn, /Ni threfyd brwynfryd o'm bron /Nac o'm cof nac o'm calon. /Calonfla Brwysg 16 CBM IV 6 13 Fflemisiaid, /Ffleimiaid graid gryd lofrudd, /Brwysg a na_^d o gad oedd ganthudd, /Brwydr a chrwydr a PM V 23 132 dryched Powys pwy fo - breienin /Braisg werin, brwysg angdo /(A'i gwellycio, pwyll rhwy dwyllo): /Ai gw CBM III 21 97 es, /Nid aflwyr y'm gw_^yr i'm goddiwes. /Oedd brwysg braisg lafnawr can breiddiawr bres, /Oedd bwlch e PB VII 2 8 orchudd, /Mab mad mygr, lleiddiad llafnrudd, /Brwysg, breiniawl, greddfawl Gruffudd. /Mab Gruffudd, ll CBM IV 9 212 , /Braisg anlloedd beirdd borthloedd berthyn, /Brwysg brydau, brwydr ddechrau ddychryn, /Brad Brynaich, PB VII 16 22 baladr. /Oedd briw baladr cadr catgwn, /Oedd brwysg ei rhwysg rhwyd gelyn, /Oedd gwrdd yng nghad trei CBM IV 4 189 gwynygai, /Brys briwgad, brig bragad briwai. /Brwysg lafnau yng nghrau, yng nghrai - calanedd, /Cymine CBM III 26 62 dd farw achludd - Einiawn, /Do_^r breisgddawn, brwysg lofrudd. /Llofrudd glyw, glewddor go_^r gadwyd, / CBM III 18 10 glwydd eurgleddyfrudd - gawr, /Braisg lafnawr, brwysg lofrudd, /Ni dawl wrth a'i mawl mawrfudd, /Ni gra CBM III 12 22 ! /Lleithiglwyth hydwyth, hud wasgar - o gad, /Brwysg luchiad, braisg lachar, /Ef oedd lew, oedd lyw tr CBM IV 9 117 , /Lloegr erfid, brawlid brwyn. /Brwydr asgen, brwysg nen, braisg addef, /Brain borthiad, achreifiad a CBM IV 9 55 rgrawd, /Brisg rhisg rhau, rhiau rhad barawd, /Brwysg rwysg ran gyman gymhendawd, /Brwydr eurgrwydr, eu CBM IV 9 187 orchudd tlysau /Nag ariant nag aur yn adnau, /Brwysg rwysg rwyf, brolwydd bro saithbau - Dyfed, /Brais CBM III 16 93 au gennyd gynnelw, /Mi Gynddelw gerdd ogrfen, /Brwysg rwysg rwyf, tewdor ddo_^r Ddygen, /Brwyd rwyd rha CBM IV 6 280 n, braisg naf, /Brysws glew breswyl a honnaf /(Brwysg rwysg rwyf trydar, bwrw lwrw lid anwar) /Bwyd ada DB VI 25 20 in /Oedd braisg waisg gosgedd ei fyddin, /Oedd brwysg rhwysg rhag y godorin, /Oedd balch gwalch golchia brwysgaw 2 PM V 1 29 n o'i angad /A llafn coch yn llaw gynifiad /A brwysgaw a briwaw bragad /A brwysgledd a breisgladd trwm CBM III 11 18 /Ni thelir o wir, o w_'reiddrwydd - braisg /A brwysgaw yn rhodwydd, /Ebediw gw_^r briw, braw ddygwydd, brwysgiaw 1 CBM IV 6 96 ragad yn briwaw, /A brwydr a_^ braisg rwysg yn brwysgiaw, /A breuolion cwyn yn cwympiaw. /Yn Aber Ystwy brwysgion 1 PC II 19 15 aeth - blant, /Yn y pant uch Pentraeth, /Buant brwysgion, braisg arfaeth, /Buant briw ger eu brawd-fae brwysgledd 1 PM V 1 30 n llaw gynifiad /A brwysgaw a briwaw bragad /A brwysgledd a breisgladd trwm iad /A byddinawr gwrdd gor Brycheinawg 1 D-1 I 1 7 dawg haul, mwyaf ei draul, uchel gylchwy. /Tir Brycheinawg dy iawn priawd: pawb a'i gwelwy. /Neu ryddad Brycheiniawg 2 SB II 24 44 Gyfeiliawg, /Gwenwlad Owain, a bro Brydain a Brycheiniawg GB II 26 282 Saint Dyfnaint a Chaint a chynhaddledd, /Saint Brycheiniawg, bro hywredd, /A seiniau Maelenydd, elfydd brychfoelion 1 PC II 19 20 /Ni bo dyn ym myw ym Mo_^n /O'r Brochfaeliaid brychfoelion. /Er a dde_^l o dda o ddala tir - present, brychwen 1 GYC VII 38 41 e_^r, /Na fid un lysenw a_^ Lusiffer. /Ni bydd brychwen llen llaw a nycher, /Ni bydd brychwyn dyn dydd brychwyn 1 GYC VII 38 42 /Ni bydd brychwen llen llaw a nycher, /Ni bydd brychwyn dyn dydd y'i cladder; /Nis canlyn o'i dda, o'i bryd 45 GB II 26 137 g, /I foli Dewi, da Gymra_"eg, - eofn, /O fodd bryd a bron, o brydest chweg, /O brydest ddyllest ddull LlF1 II 2 12 ais a gerais a garaf - hefyd: /Hawdd ei fyd ei bryd a bryderaf, /Hawdd bo balch Gymro a gymrofaf, /Haw BF VII 51 1 Lladd llew Ffraw! Bu braw bryd addas - orchwyl /Erchwyniog tey_"rnas; /Eithr Un Ma PM V 17 35 au /Buddugawl fab Iorwerth; /Draig Brydain, ei bryd a'i nerth /A'i deall, guall gannerth. /Cynhorthwy d GM I 11 61 gymryd dy wyn, dy wynfyd; /Dygannan gennyd am bryd, am brain. /Dywasgar cynnygn dygn rhag dyrain, /Dyw DLlM II 18 38 ab ei hefelydd. /Mi nid wyf lawen o lewenydd - bryd /Am bryder yr un dydd, /Am Owain, am ddwyrain ddyr GRh II 28 13 ar Ddafydd. /Nid gnawd it, Ddafydd, na dde_^l bryd - am fudd /Yn foddlawn i gennyd; /Gnawd it, ddraig DB VI 35 19 a dreisyn dros Glawdd Offa; /Brooedd ysgafael, bryd ar ddrychafael, /I brifdeg gaffael, hael yd hwylia. LlN II 17 3 nghrwn, - ceirw, /Cyd bai ef, ni roddwn; /Bodd bryd ar ei hyd yw hwn, /Fal y'i cefais y'i ceisiwn. /Go LlG VII 25 79 wrth bawb a'i holo; /Dilesg eurgrwydr brwydr, bryd ar gyffro - cad, /Diofal wlad a wledycho. /Dinag Lo GM I 14 61 adwyf /Yn urddas heb dras dros a brydwyf, /A'm bryd ar gymryd, gymrawd a_^'m nwyf /Cyfarws mynws men y' CBM IV 5 44 awn, /Breinrudd brwydr, breisgfalch ei ddawn, /Bryd ar llwrw ar llary Einiawn. /Llary Einiawn lluchddaw PB VII 11 19 deirn wostwng, ruglflwng rydd, /Dyfrys brwydr, bryd ar ymladd, /Difraw ei law ar lafn rudd. /Llafnrudd CBM III 10 80 /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd, awch braint o Feigen CBM III 10 4 /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd awch braint o Feigen. /Awch rhoddaf arawd, arofun - PB VII 6 11 heurglawr, /Eu harglwydd collasant, /Dwys i'm bryd (beirdd byd, ba wna_^nt?) /Disgyr gwy_^r am eu gwar D-2 I 2 38 rhag lleddf ogrfen: /Rhag drwg drosodd rhyngyd bryd bodd rhodd Cuhelyn! /Cuhelyn ddoeth, Cymra_"eg coe D-5 VI 36 2 Gosymwy tramwy trom ddiguedd - byd, /Gosymudid bryd brad anmynedd, /Gosach arllasach lles marannedd, /G PM V 11 27 - bu gwrdd, /Bu gorddwy ar allmyr, /Cadr wryd bryd Bra_^n fab Lly_^r, /Cedawl arwynawl eryr. /Eryr tey BF VII 57 13 e peunydd poen angerddawl. /Cyn myned o'r byd (bryd breuddwydawl) /Cain fynwent brofent, bro gorfforawl LlF1 II 1 131 adr ysgor arfor arfodd ynddi. /Arfeddyd yw i'm bryd brydu iti, /Arfaethwn, dyffwn ddyffrynt Dyfi. /Ar a CBM III 13 56 yf dlawd o'm gwawd, o'm gweifriaith /(Gweifryd bryd, brysiaw i ymdaith, /Heirdd feirdd fudd ar feirch CBM IV 17 41 ith lledfryd: /Cyfrddoeth rwy gogel brad annel bryd, /Cyfrdwyth cyfafrdwyth prifwyth prifwyd. /Cyfarfae MeiG I 32 6 ]Caredd braint camwedd, camaf - o gywyd, /O'm bryd cyn gweryd y'i gwaredaf. /Caru Duw i bawb oedd byby CBM IV 4 185 n gorfyddai, /Gw_^r yn aer yn aros gwaeddfai. /Bryd eirfgryd, arf grau a ddodai, /Brwydr eurgrwydr, eur PM V 4 5 frodorion, /Fu Ca_"in ac Afael wirion. /Ni bu bryd eisiau Absalon /Nac Alecsander na Iason. /Bu cedeir CBM III 27 17 ei daw. /Trist yw ynof cof, cawdd erlyn - i'm bryd /Er brawdfaeth Llywelyn; /Trwm a barthred yd berthy IRh VII 29 37 d /I'i prydfawr gwenwawr, llawr llewychid; /Am bryd ewyn gwyn, i'm gweindid - a'm gwy_^l, /Am brydest W DB VI 35 21 ael, hael yd hwylia. /Braisg waisg wosgorddon bryd gryd grym Lleon, /Branar ba_^r beirddion yn Sacsoni CBM IV 9 53 ngawd, /Bre fronddor, bron ddewrddor ddurawd, /Bryd gryd gryn, granwyn graid worgrawd, /Brisg rhisg rha ES I 24 9 Duw bu deugeinpryd. /Am dduw Merchyr Brad dybu bryd - Iddas, /Bredychu ein Hysbryd, /A Difiau y'n dyfu CBM IV 3 33 g, fal brig briwgawn; /Crynai elorfeirch bre[] bryd nawn, /Crynai eleurudd rhag ei we[], /Crynai gylch CBM IV 18 78 yobrynais. /Nid perthyn rhyfyg rhyfegais - i'm bryd, /Nid porthi penyd rhyfeddyliais; /Yn adawd Rheen CBM IV 4 11 ant; /O'm mhrydest ym Mhrydain amgant /Amgrain bryd o bryder adfant, /Amdrist beirdd am drais diyrddant ES I 17 11 Dduw a Mair, a chwair in chwerthin /(Chwerddyd bryd!) o bryder chwefrin? /Dothyw llew a_^ lluch yng ngo GM I 9 26 yn blaen afall blodau fagwy, /Balch caen coed, bryd pawb parth yd garwy. /Caraf gaerwys fun fenediw dei CBM IV 17 88 renin, fraisg Beniadur - byd, /Gwrthladded o'm bryd pyd pechadur; /Gorthywys nefoedd, nyfed eglur, /Gwr CBM IV 16 175 yhyd, yn rhwy. /Yn rhwy ydd amwg a ddamunwy - bryd, /Rhybenyd rybechwy, /Pechadur pechodau ddirprwy /A CBM III 28 2 Cerddgar cyfarwar, cyfarwoloedd - brwydr, /Bryd uchel yng nghyhoedd, /Glewdraws, cyngaws cenhedloe MG VII 33 8 gwir bryder brad fynych - gywyd, /Anghedernid bryd wrth a'i bredych. /Bredychwr yw'r byd a'i gyd-gywry GYC VII 41 14 rhag a glywant o glefydiau /Bryder ddiriaw, pa bryd y daw eu dwyn wyntau, /Ac nad gwell barn eurgledd c CBM III 13 18 llaith. /Brys yng ngwrys, yn efnys ofnwraith, /Bryd yng ngryd, yng ngreidiawl affaith, /Braisg, abrwysg CBM III 12 16 dd gyfles, /Bleiddgrwydr brwydr brydau aches, /Bryd yn arfod a ddodes. /Ni ddodes fy ngherdd yng nghyfr GM I 8 84 ysydd arnaf o gerydd /Cymydd a_^'th brydydd ni bryd yn fas. /Mab Gruffudd graid amddias, /Maith dy drei CBM IV 9 119 ain borthiad, achreifiad achref, /Bradw ysgwyd bryd ysgain wrth lef, /Brydau ta_^n, treulwan, trin wodd Brydain 13 SB II 24 44 ilyw gwaith Gyfeiliawg, /Gwenwlad Owain, a bro Brydain a Brycheiniawg CBM III 3 85 dd rwydd gallrwydd, gadr yd genir, /Canu draig Brydain a brydir, /O bryder berthfalch yd berchir. /Ber ES I 15 18 eth. /Hir ydd wyf, rodd nwyf, yn alaeth, /Gwae Brydain am briodoriaeth! /O golli Rhodri neud rhygaeth - GM I 9 144 u. /Dyhepgyr alaf, elyf ddoniau, /Dychlud clod Brydain bedrydannau. /Dywystlir iddaw o Ddin Alclud gogl PM V 10 43 ir, /Yn ongyr gorfuost; /Tw_^r cynrain, tw_^r Brydain bost, /Tad ced, cadoedd rhywnaethost. /Gwnaethos PM V 7 7 rddfraint, /O Bowys, o beues Dyfnaint, /O Ynys Brydain, briawd fraint, /A'i Thair Rhagynys, rheg hoffai PM V 18 25 rfawr addas /Dyweddi teithi tey_"rnas /Ac Ynys Brydain briodas - yn hir /Yn herwydd bod achas. /Dyystw CBM III 16 110 eth, /Gorpo tey_"rnfar tywysogaeth - brudd /Ar Brydain diriogaeth! /Gorfawr glyw glewyd dialaeth, /Gorf PM V 17 35 ydferth - biau /Buddugawl fab Iorwerth; /Draig Brydain, ei bryd a'i nerth /A'i deall, guall gannerth. / LlG VII 24 21 ary wledig gwynfydig Gwynedd; /Llofrudd brwydr Brydain gywrysedd, /Llawhir walch, gw_'reiddfalch gorse DB VI 30 65 n /I farchogaeth Mo_^n dirion diredd, /A llu o Brydain, llwrw dybrydedd, /A llu o Ffrainc, ffyrf ffraw PM V 23 92 /Llwrw dawn Cadawallawn fab Cadfan, /Y mae am Brydain yn gynnan. /Llary, ni dde_^l ei law ataw, atan, CBM III 26 1 Cywrysedd Brydain ysy bryder - in, /Ysy brid i lawer, /Armes gw_^r brydau 6 CBM III 12 15 goelfain, beirdd gyfles, /Bleiddgrwydr brwydr brydau aches, /Bryd yn arfod a ddodes. /Ni ddodes fy ngh CBM IV 6 276 m a ganaf! /Gwawd yw hon, o'm bron y brwydaf. /Brydau anaraf brythwch gaeaf - garw, /Byddin darw dey_"r CBM III 24 12 frwyn am frwydr anoddau /Braisg fab Gorgenau, brydau Bradwen, /Mor debyg fy mod megys Gwyddien /O gwy CBM IV 16 44 Yn ein hoes y mae moes mawrwaeth, /Mawrddrygau brydau bradwriaeth. /O anghred anghristonogaeth /Anghref CBM IV 9 212 sg anlloedd beirdd borthloedd berthyn, /Brwysg brydau, brwydr ddechrau ddychryn, /Brad Brynaich, branes CBM IV 9 120 d achref, /Bradw ysgwyd bryd ysgain wrth lef, /Brydau ta_^n, treulwan, trin woddef. /Ys arglwydd, ys ar bryder 10 DB VI 27 84 /Am dreiaw anaw, anwylyd - llawer, /Am dramawr bryder ac ni weryd, /Am drwm feddwl cost eurbost aerbyd, CBM IV 4 11 'm mhrydest ym Mhrydain amgant /Amgrain bryd o bryder adfant, /Amdrist beirdd am drais diyrddant, /Amge CBM III 3 86 adr yd genir, /Canu draig Brydain a brydir, /O bryder berthfalch yd berchir. /Berth y mae Meifod a'i ha MG VII 33 7 ): /Salw ymgelu pan ei gwelych, /Gwander gwir bryder brad fynych - gywyd, /Anghedernid bryd wrth a'i b GYC VII 41 50 raha trahir gamau, /Ein hardymer gan Lusiffer, bryder bradau. /Oedd gwell myned yn lle caffed gweled go ES I 17 11 ir, a chwair in chwerthin /(Chwerddyd bryd!) o bryder chwefrin? /Dothyw llew a_^ lluch yng ngorddin, /D GYC VII 41 14 u), /Ac na wddant, rhag a glywant o glefydiau /Bryder ddiriaw, pa bryd y daw eu dwyn wyntau, /Ac nad gw CBM III 26 1 Cywrysedd Brydain ysy bryder - in, /Ysy brid i lawer, /Armes gw_^r gwythlawn e PM V 27 29 cadwen Angau, /Cadw Fadawg fynawg yn fau! /Mau bryder llawer, llwrw clwyf - i'm deurudd, /I'm dewredd n DLlM II 18 39 elydd. /Mi nid wyf lawen o lewenydd - bryd /Am bryder yr un dydd, /Am Owain, am ddwyrain ddyrllydd, /Am bryderaf 1 LlF1 II 2 12 erais a garaf - hefyd: /Hawdd ei fyd ei bryd a bryderaf, /Hawdd bo balch Gymro a gymrofaf, /Hawdd bwyf: bryderau 1 DB VI 29 36 oer im aros y chwedlau: /Na bu_^m farw o fawr bryderau, /Ac yn farw fy arglwydd diau; /Na dyn, oni'm d bryderid 1 IRh VII 29 38 gweindid - a'm gwy_^l, /Am brydest Weirfyl yd bryderid bryderwyf 1 GB II 26 64 fyddaf ban ddelwyf - yno, /Ny bydd yn eu bro a bryderwyf. /Gwelaf-i effeiriaid, coethaid, cannwyf, /Can bryderynt 1 CBM III 5 20 yllad a bell bwyllynt, /Am Gynddelw Brydydd yd bryderynt! /Gorfynnawg drythyll, gorwyth iolwyf /Gorddaw brydest 6 PM V 1 162 wl! /Ti de_"yrn derrwyn buddugawl, /Mi brydydd brydest anianawl, /Ti wron orau eneidiawl, /Mi, ddigardd GB II 26 137 , da Gymra_"eg, - eofn, /O fodd bryd a bron, o brydest chweg, /O brydest ddyllest ddull ychwaneg, /I Fr GB II 26 138 eofn, /O fodd bryd a bron, o brydest chweg, /O brydest ddyllest ddull ychwaneg, /I Frefi a Dewi, doeth CBM IV 6 286 prydaf - yn gelfydd /O'r defnydd y dyfnaf, /O brydest, o ddyllest a ddulliaf, /O ddawn Duw can doddyw SB II 24 2 lid cyngor /Rhodd fodd fedru, rhif brif brydu, brydest ragor, /Rhwych w_^ych wenwawd, rheg deg draethaw IRh VII 29 38 bryd ewyn gwyn, i'm gweindid - a'm gwy_^l, /Am brydest Weirfyl yd bryderid brydestau 1 DB VI 29 66 dd, draul budd dreigiau, /Llwrw y gwn gwenwawd brydestau, /Llary rwyf a ganwyf a_^'m genau, /Llew biwyf brydferth 1 MeiG I 31 18 nt; /Yng ngheinffawd y Drindawd y trigiant /Yn brydferth gwerth prifgerdd a ganant. /Rhaid i minnau le Brydiau 1 CBM IV 9 50 goch brig ongyr, brithawd - breithgad gwy_^r, /Brydiau Lly_^r, Lloegr ddifrawd, /Bri Brython, braint Sa brydir 1 CBM III 3 85 allrwydd, gadr yd genir, /Canu draig Brydain a brydir, /O bryder berthfalch yd berchir. /Berth y mae Me brydu 4 SB II 24 2 lwy, erlid cyngor /Rhodd fodd fedru, rhif brif brydu, brydest ragor, /Rhwych w_^ych wenwawd, rheg deg d IRh VII 29 35 gymrwynlid /Yn cymryd cytgof am eu gofid, /Am brydu canu cerdd a drethid /I'i prydfawr gwenwawr, llawr LlF1 II 1 131 sgor arfor arfodd ynddi. /Arfeddyd yw i'm bryd brydu iti, /Arfaethwn, dyffwn ddyffrynt Dyfi. /Ar a fynn ES I 21 26 m Rhe_^n rhagfeddu, /Rhwydd araith o brifiaith brydu; /Prydestawd o'r Drindawd draethu, /Traeth folawd brydwyf 1 GM I 14 60 ffraeth ydd adwyf /Yn urddas heb dras dros a brydwyf, /A'm bryd ar gymryd, gymrawd a_^'m nwyf /Cyfarw Brydydd 6 MB I 4 25 , /Amdlawd fy nhafawd ar fy nhewi. /Mi, Feilyr Brydydd, berierin i Bedr, /Porthawr a gymedr gymes deith PM V 1 162 s hyganawl! /Ti de_"yrn derrwyn buddugawl, /Mi brydydd brydest anianawl, /Ti wron orau eneidiawl, /Mi, GM I 8 84 o'r maint ysydd arnaf o gerydd /Cymydd a_^'th brydydd ni bryd yn fas. /Mab Gruffudd graid amddias, /Ma CBM III 3 210 i Beryf nef yn elfydd /A'm gwnaeth o burawr yn brydydd. /Prydydd wyf rhag Prydain ddragon, /Priawd cer CBM III 5 20 Amgall o bwyllad a bell bwyllynt, /Am Gynddelw Brydydd yd bryderynt! /Gorfynnawg drythyll, gorwyth iolw CBM IV 12 28 erfysg, /Yn ffyrdd cyrdd cerdd-dafawdlysg, /Yn brydydd, yn brifardd dysg bryf 1 CBM IV 14 9 awr. /Cerddawr, cynghraffawr cynghreffin - ar bryf /O bryfed cyntefin, /Barddai ceir, beiddiai byddin, bryfed 3 GYC VII 41 48 wn crawn byllau. /Y neb ni chred eu cyfrynted, bryfed brofau, /Weldi yna, perchen traha trahir gamau, / CBM IV 14 10 erddawr, cynghraffawr cynghreffin - ar bryf /O bryfed cyntefin, /Barddai ceir, beiddiai byddin, /Bangaw DB VI 24 25 nioes, /Ydd oedd bedeiroes yn ymdaraw /A llu o bryfed yn eu briwaw /A llid boethfan da_^n yn eu deifiaw bryffwn 3 CBM IV 7 3 ormail, /Mawrglod addas, mygrwas moel, /Ysgwn bryffwn, braff diwyl, /Ysgwyd lathraid honnaid hael. /Ha PM V 23 187 inam, /Wyt ddiddawl o bob chwant /O borffor, o bryffwn fliant, /O bali ac aur ac ariant. /Dy emys gochw CBM III 26 113 , bardd iddaw oeddwn! /I'm pwyllad am braffgad bryffwn /Praff edlid ysid ysaffwn. /Dyfnaswn freisgddawn bryn 15 LlF1 II 3 70 /Os ba_^r hir esgar hwyr esgor - a fyn /Hebawg bryn a bronddor, /Ni hebaf-i gan ei hepgor, /Ny hepgyr g D-4 VI 20 19 ig, /Aml ddragon pedrydant; /Gwy_^r gortho bro bryn a phant, /Gwir Cymry cymhellasant. /Pebylliwys rhy CBM IV 4 36 u nawcant: /Amdrychion beri_"on buant! /Amgoch bryn a phenrhyn a phant, /Aml celain yng nghrain, yng ng PM V 23 148 ant, /Gorllwybr llu llenwis ewyngant /Gwarthaf bryn a phenrhyn a phant, /Gorlleinw gwaed am draed, am d LlG VII 25 54 rglwydd (didramgwydd dro!) /Dywysawg breiniawg bryn a thyno; /Da gw_^yr dewisaw, a'i dewiso - ef, /Gw_^ CBM III 8 1 Ym maes Bryn Actun cannun - neu rifais /A_^'m rhuddlafn ar fy ng GRh II 28 31 , - arglwydd, /Erglyw fi i'th gynnoes, /Hebawg bryn, brenin eirioes, /Hebu im hebod nid oes. /Nid oes i EW VI 4 15 elwch, - ei fod /I fad gynnal heddwch; /Gwalch bryn, brenin ynialwch, /Gwael nad byw, byd neud amdrwch. PM V 1 25 ad: /Pan'd rhagddaw bu ffaw, bu ffysgiad? /Pen Bryn Ceredig, nid cariad - a'i dug /Yn de_"yrn pymthengw LlG VII 24 94 rderydd. /Breisglew Mo_^n mwynfawr Wyndodydd /(Bryn Derwin! Clo byddin clodrydd!) /Ni bu edifar y dydd GB II 26 101 r llan yn Llywel gan neb lluydd. /Garthbryngi, bryn Dewi digywilydd, /A Thrallwng Cynfyn cer y dolydd, CBM III 2 2 Madawg a'i ceidw can urddas, /Bryn diormail, diormes, /Bre uchel braint arddangos, /Ll CBM IV 1 56 Gweithfuddig gwledig gwlad feibionain, /Gwaith Bryn Dygannwy, eu dyganrain; /Gwelais yn Rhuddlan yn rhu GB II 26 27 ni las llosged, lluoedd llesaint, /Dyrchafwys bryn gwyn, breiniawl ei fraint, /Yng ngw_^ydd saith mil PM V 23 119 fedd cyd bo! /Hyd ydd e_^l ei dorf ar dyno - a bryn /Udd breiniawg bieufo. /Llew a'u dug, a'u dwg pan f bry_^n 1 CBM IV 16 12 y bo dull faddau ddall fyddar - o ddyn, /Duw a bry_^n yn brifgar, /Rhyferthir enwir yn anwar, /Yn Arglw Brynaich 20 DB VI 35 18 dda. /Breiniawg Lywelyn, brenhinedd ei hy_^n, /Brynaich a dreisyn dros Glawdd Offa; /Brooedd ysgafael, CBM IV 9 59 wyddnawd /Y gwna Rhys rhieddawg o dlawd, /Braw Brynaich branar eu beddrawd, /Bro brengyl, brangoel ysby CBM IV 9 213 Brwysg brydau, brwydr ddechrau ddychryn, /Brad Brynaich, branes a'i canlyn, /Braw dachwedd gyminedd gym CBM III 21 112 lladd esgarant pan esgores, /Ni bu esgorfaich Brynaich branes! /Branes ymborthiad, nid amborthai - gab PM V 9 22 ag colofn lliaws maws mab Nwyfre, /Rhag gelyn Brynaich branes dychre. /Ni bydd arodrydd ar odre - Pryd CBM III 12 13 udd gawr, /Glewddrud golud gelorawr. /Bu gelyn Brynaich, branes - gyfwyrain, /Bardd goelfain, beirdd gy CBM IV 1 28 Marchogynt ar feirw, ar fil frain, /Marchogion Brynaich branes Owain! /Celyrnedd dachwedd, calanedd cra PB VII 4 27 rwyn, /Rhyw rhag fy llyw, llew ar iaen; /Rhwym Brynaich, branes terrwyn, /Rhwyf gawr, awyddfawr Owain EW VI 2 15 aedlif - ysgwr /A'i ysgyrion yng ngnif, /Rhwyd Brynaich, branes wrthgrif, /Rad o'i geniad i'i gynnif. / GwB VI 17 17 rawd! /Rhuthr a ddug (nid ffug) ffwyr ddilyn - Brynaich, /Braw uddudd a dychryn, /Angau golau pob gelyn PB VII 20 17 i gwnaeth. /Gwnaeth a_^'i law aerfraw afreol - Brynaich, /Brenin rhiw a heol, /Gwawr cadarn yn cadwyd o LlG VII 26 18 oedd, terrwyn achubaw, /Arwydd coelfain brain, Brynaich dreisiaw; /Ar olau ys mau myfyriaw - ei gerdd, LlG VII 24 57 cyrdd, /Cerddorion gyflochi; /Coelfain brain, Brynaich gyfogi, /Celennig branes, berthles borthi. /Cil GM I 8 24 ithws llwytgun ar ffun ffo, /A borthes branes, Brynaich gyffro, /A gymhellws treth o Dw_^r Penfro, /A e CBM IV 13 31 /Pryder Lloegr a'u cythrudd, /A_^'i law, braw Brynaich gystudd, /Alun rhag hil Rhun bu rhudd. /Rhuddgr LlG VII 25 46 terfyn heb warthrudd, /Aruthr goelfain brain, Brynaich gystudd. /Ofertun (gwawr gwychfawr dy gochrudd LlF2 VI 8 30 /Rhi rhuddbar cyfar cyfwyrain, /Rhyn diorddin Brynaich, rhan orddawn brain. /Rhifir ei ddewrllwrw, rhy BF VII 48 16 udd yn preiddiaw - gormes, /Tey_"rnlles branes Brynaich syrthiaw. /Hil Gruffudd wayw rhudd, rhoddfawr e PB VII 10 10 u. /Yn llu y'th weled yn llithiaw - branes /A Brynaich yn cwyddaw, /Llyw dragon, llafnau dreigliaw, / CBM IV 4 72 borthiad, braint neirthiad nerthrwydd, /Braw Brynaich, ysgwyd faich ysgwydd. /Balch edlid ysid, ys ar brynas 1 MeiG I 33 100 wgr yn llog Iddas. /Na'm gato Rheen rhy'n teg brynas /Yn rhewin Ca_"in can Sathanas. /Rhag pobloedd po brynawdr 2 GYC VII 40 122 raith bo_^l, /Credu a charu bob chwy_^l /Crist brynawdr, amherawdr mil, /Mab Mair o'r pum gair heb ge_^ ES I 20 11 nad, Rwyf, rwym engiriawl. /Arbennig Lywiawdr, Brynawdr breiniawl, /Erbyniaist, llywaist llu bedyddiawl brynnau 2 LlF1 II 5 47 wydd, /Rhyfel nid argel Arglwydd: /Pan fo briw brynnau, /Eglwysau diau ddygwydd. /Pedwerydd dydd, trwy MG VII 32 30 u, /Gwylwyr cywrain, gwy_^r y dwyrain ar da_^l brynnau, /Pawb olynol gwneynt trwy reol ran wylfaau /O n brynwys 1 MeiG I 31 5 efoedd, fy noddfa yn geugant; /Duw breiniawg a brynwys Ei garant /O'r poenau a'r pechawd a wnaethant. / brys 8 PM V 11 42 igiawn mwyn terrwyn tyrfa, ma_^n - a bras, /Bu brys beirdd cylch huan, /Mawr llawr, llwrw Prydain achla CBM IV 4 188 ni guddai; /Bradawg waith gwyniaith gwynygai, /Brys briwgad, brig bragad briwai. /Brwysg lafnau yng ngh CBM IV 12 16 gawr gorwyddawr gochwys /Fal twrf toredwynt am brys. /Ced bai tau, wledig, wlad Run - Amhaelgwn, /Maelg PB VII 8 6 r ffe_^r, ffrawddus, /Mab Owain, bro goelfain brys, /Gwychr lym ddraig ail Maig Myngfras, /Gwychwlad o DB VI 27 53 /Braidd yw in ein byw yng nghynnen byd, /Wedi brys haelder muner menwyd, /Mwyniant llu tra fu yn ei fy GM I 11 10 w yw Rhodri rhwydd aroloedd! /Ar wehelyth byth brys wy anlloedd /Anaw wy wallaw o well gedoedd! /Arllu CBM III 13 17 rwaith, /Glew difraw, glyw ganllaw gunllaith. /Brys yng ngwrys, yn efnys ofnwraith, /Bryd yng ngryd, y CBM III 8 16 rchogion meirch gochwys /Mal twrf toredwynt am brys. /Ym maes Mathrafal mathredig - tyweirch /Gan draed brysia 1 CBM IV 16 98 'm goludd i'm golochwyda. /O gadwent present y brysia - dial /Blas afal, blys Efa, /O amrawdd amraint d brysiaw 1 CBM III 13 56 wd o'm gwawd, o'm gweifriaith /(Gweifryd bryd, brysiaw i ymdaith, /Heirdd feirdd fudd ar feirch rhudd brysiawr 1 CBM IV 17 4 pwyllawr - o'n cynnen, /Dilen o bresen ban yn brysiawr. /Dau edrydd ysydd a synhwyriawr, /Dau erbyn a brysiws 1 CBM III 16 95 , rhannawg o'm hawen. /Brwydr gyngrwn gyngres, brysiws bwyd branes /Uch Cawres, caer amgen, /Balch ongy Brystau 1 SB II 24 34 rhag ein aerllyw, eurllaw roddawg; /Ail, Iarll Brystau rhag post cadau oedd cadwynawg; /Trydydd, Iarll brysur 1 GYC VII 41 4 eidwedd radau, /A'r ffurfafen a'r holl bresen, brysur ddoniau, /A pharadwys, Ef a'n prynwys, pry_^n go brysurder 1 LlF2 VI 10 36 erlyn dyn dim ehofnder /O gadwent present heb brysurder. /Ys edifar fyth tra fyther - ynddi, /Ys er ei Brysws 1 CBM IV 6 279 y_"rn-naf, /Brwydr edrin breenin, braisg naf, /Brysws glew breswyl a honnaf /(Brwysg rwysg rwyf trydar, Brython 6 PC II 19 17 ant briw ger eu brawd-faeth. /Yn y berwid brad Brython - anghristiawn /O Gristin a'i meibion, /Ni bo dy CBM IV 9 51 gwy_^r, /Brydiau Lly_^r, Lloegr ddifrawd, /Bri Brython, braint Saeson sangawd, /Bre fronddor, bron ddew CBM IV 9 145 igrifwch, /Alaf lyw luoedd amgelwch, /Amgeledd Brython, brythwch - Tey_"rnon, /Tey_"rnas ynialwch. /Tei D-2 I 2 17 rddethol ddoeth; /Gwyddbwyll ddragon, gosbarth Brython, gosgymon gw_^yth, /Gwawd dryganedd, gwawd gyhyd CBM IV 4 254 dnawd reidusion; /Hyd Gaer Gaint i gadw braint Brython, /Hyd Gaer Lly_^r a hyd Gaer Lleon, /Hyd Ystrei CBM III 21 211 , ca_^r cyngreinion, /Colofn Cadelling, Cadell Brython, /Yng ngoleuad gwlad Gwledig neifion, /Yng nghai brythwch 2 CBM IV 6 276 awd yw hon, o'm bron y brwydaf. /Brydau anaraf brythwch gaeaf - garw, /Byddin darw dey_"rn-naf, /Brwydr CBM IV 9 145 /Alaf lyw luoedd amgelwch, /Amgeledd Brython, brythwch - Tey_"rnon, /Tey_"rnas ynialwch. /Teilu Rhys, bu 135 CBM IV 8 42 r. /Pan gychwynnws gw_^r gwrdd yn nhrymder /Ni bu a_^ gwalltan i gwrt Gwallter, /Oedd ffysgiad ffleimia LlF2 VI 9 12 ed, chwerw chweiris y gyniar, /Chweg fwyta Efa bu afar. /Iolaf-i Bair o bured arwar /A beris amad ac ad CBM IV 17 77 dur - ffaw, /Rhybudd fu iddaw, ddylaw ddolur: /Bu Alecsander, byd lywadur, /Hyd sygnoedd nefoedd, ni bu CBM IV 4 177 g, /Burthiad cad, cedeirn arddrusig. /Budd a'm bu, a'm bo ei edmig, /Bodd am rodd, am rwydd gelennig, / PM V 22 3 Elwy, /Eiliwn wawd a_^ defawd, a dwy; /Neu'm bu arallddydd i'm rhydid rhwy /Cer moreb ceinwyneb Conwy BF VII 45 13 nas esbyd gyd-gyrchu; /Dinag, dinam fanag fu. /Bu aruthr gwythruthr yn nydd gweithred - trin /Trawshael PM V 1 136 fforawl; /O chwanta Efa, efnys hawl, /Ei asen, bu asw cythrawl. /O frys amryfys amryfawl /Ein hendad, h MG VII 34 19 y rhyfel - taer /Tor ddannedd rhwyf Babel, /Ni bu awr, rhag twyll cawr ce_^l, /Fwy ei hangen, Fihangel HF VII 23 30 ei ddodi - yng nghrogwedd /Gan fyned i'r bedd, bu bodd Celi, /Gan gredu Pen llu llwry cyfodi, /Gan holl PM V 24 35 y gynnygn digwydd, arwydd eurawg, /Dy gynna ni bu, bolchawg - dy darian, /Dy gynnif nid ma_^n, nid mal PM V 23 50 Rhodri, rhwyd esgar, - ym Mo_^n, /Mynwennoedd bu branar. /Llywelyn, cyd lladdwy drwy fa_^r, /Cyd llosg BF VII 51 1 Lladd llew Ffraw! Bu braw bryd addas - orchwyl /Erchwyniog tey_"rnas; /Ei PM V 1 140 Gw_^r deddfawl, /Crist yng nghnawd, ein brawd bu breiniawl, /Mab ein Tad, ein tud rwyf hollawl, /Ac ei MB I 3 19 werin, gwin eu gwirawd. /Gw_^r a lywai lu cyn bu breuawd, /Blaidd byddin orthew yn nerw blyngawd! /Er PB VII 16 4 nerthawg ne_^r; /A'i daryan a'i daerlew ba_^r /Bu briw ger bron ei eryr. /O'i eryr bu oer golled /Dwyn PM V 4 5 ent frodorion, /Fu Ca_"in ac Afael wirion. /Ni bu bryd eisiau Absalon /Nac Alecsander na Iason. /Bu ced PM V 11 42 /Eigiawn mwyn terrwyn tyrfa, ma_^n - a bras, /Bu brys beirdd cylch huan, /Mawr llawr, llwrw Prydain a BF VII 52 13 'i haelion wyrion, oer eu galar. /Diwethaf y'm bu (buddfawr wasgar) /Dafydd, glod dderllydd aerllwybr C PM V 4 7 bryd eisiau Absalon /Nac Alecsander na Iason. /Bu cedeirn o'r Tri Trinheion: /Traul Efrai, afrddwl Groe PM V 23 16 gyfarpar, /Yn erfid, yn arfod abar, /Yn arfau bu cenau Cuniar, /Yn ddengmlwydd, hylwydd, hylafar, /Yn CBM IV 5 55 gyfedd /Ni gyfyd o'i fablan; /Bu llw clodfawr, bu clodfan /Ei law i liaws cynran. /Cynran rhan gyfran, ES I 24 13 fryd, /Daly Iesu managu mwynglyd. /Duw Gwener, bu crai, bu creulyd /Crog ein Tad: ein trais i gyd. /Gwn EG VI 18 55 aerfyrddin fain; /Ni sefis na thw_^r na bw_^r (bu crain) /Nac argoed na choed na chadlys drain /A rhag CBM III 16 210 Ffordun, /Saeson sang ddyllest yng Ngwestun, /Bu creu eu calon eu cymun! /Gwrddlan ddihafarch gwrddnen ES I 24 13 ly Iesu managu mwynglyd. /Duw Gwener, bu crai, bu creulyd /Crog ein Tad: ein trais i gyd. /Gwnawn erdda PB VII 13 10 , gwrdd lawhir - bolchlafn, /Balchwlad ddraig, bu cywir; /Maredudd, men na welir /Mygrddrud, gwae ei du CBM IV 16 102 awdd amraint diara, /O amryw amryfys fwyta. /O bu chwant chwenychu traha, /O bu chweg, bu chwerw oddyna CBM IV 16 103 mryfys fwyta. /O bu chwant chwenychu traha, /O bu chweg, bu chwerw oddyna. /Chwerddid byd, bodawg ein d CBM IV 16 103 ta. /O bu chwant chwenychu traha, /O bu chweg, bu chwerw oddyna. /Chwerddid byd, bodawg ein difa, /Yn d CBM III 19 31 tey_"rnwais - ohen, /Tey_"rnwalch Din Emrais, /Bu da dethol a gefais, /Bu doeth mal y detholais CBM III 3 190 arall, gwerthfawr ei ddedfryd, /Gran yng ngre, bu de, bu dybryd, /Gre yng ngreddf yn lleddf yn llugfryd BF VII 48 4 llaw: /Ing draha Efa a fu fraw - i ddyn, /Afal bu dechryn dechrau arnaw; /Angau pob rhiau, diau y daw, ES I 18 2 Uwchben bedd newydd Ednyfed - y bu_^m, /Im bu deigr hyd arffed; /Cymraw Lloegr, cymrwyn lliwed, /Cy ES I 24 8 d. /Dirfawr fu, o feddwl, unpryd: /Dyrwest Duw bu deugeinpryd. /Am dduw Merchyr Brad dybu bryd - Iddas, GB II 26 230 n amgant Hoddnant ormant, orau. /O anfodd Boia bu diamau /Y doeth ef i Fynyw, syw synhwyrau. /Ceiswyd c PhB VI 14 1 Bu diofal, ni bu diofid /Gan golofn Cymru camp ddiodid / PhB VI 14 1 Bu diofal, ni bu diofid /Gan golofn Cymru camp ddiodid /Pan fu yn rhyf CBM III 19 32 _"rnwalch Din Emrais, /Bu da dethol a gefais, /Bu doeth mal y detholais LlG VII 24 103 iaw ger Drws Daufynydd. /Nis plygawdd mab dyn, bu doniawg ffydd, /Nis plyco Mab Duw yn dragywydd! /Terf GYC VII 38 14 rist ym mhren crog er creulonder /Yn y boen y bu duw Gwener, /A_^'r pumffrwd, pumffrwyth nid ofer, /A' CBM III 3 190 gwerthfawr ei ddedfryd, /Gran yng ngre, bu de, bu dybryd, /Gre yng ngreddf yn lleddf yn llugfryd /Yng PM V 22 1 Neu'm bu dydd cer elfydd Elwy, /Eiliwn wawd a_^ defawd, a dwy; EGM I 26 55 - a ddodaf, /A'm dodes nwyf i'm haddoedi. /Ni bu dyn mor gu gennyf a_^ hi, /Ni bo poen oddef, Pedr wy PM V 10 70 ddwynt llyw am fyw am falch Wythfryn - dw_^r, /Bu dyno wrth ein gwyn, /Pan ddoeth aes aesawr yng ngryn, SB II 23 13 weddl mwyfwy, garw dramwy drumain; /I Faig ni bu ddadwyrain, /Bychan budd i fedydd a fain, /Oer, gywas DB VI 30 22 d, /Ni bu gystal dyn i danad, - Ddofydd, /Ag y bu Ddafydd gyn ei ddyad. /Mor rhyfedd, rhag mor fu roddi MB I 3 27 n urdden a'i amgyffrawd; /Gweled i ben llu, ni bu ddefawd, /Nur cadau, neuaddau o ystyllawd! /Cyn myned LlF1 II 4 45 cawdd coddiant: /Nid oes neb yn y bu gant. /Ni bu ddi'i gyflu ddygyfludd - am rodd, /Am rwyddfodd, am r LlG VII 24 95 odydd /(Bryn Derwin! Clo byddin clodrydd!) /Ni bu edifar y dydd - y cyrchawdd /Cyrch eofn esillydd. /Gw ES I 24 28 [ ]Argleidriad, Fab rhad, rhyhyd - o garchar, /Bu Ef a gyrchwys Ei arfeddyd. /Dug Mab Duw o da_^n ac er CBM III 7 39 _"yrn, haearn dalaith. /A'i ddiwedd ys bo, can bu ei laith, /I ddifwyn y cam cymaint ei affaith, /Yng CBM IV 6 16 wyn gyfamrudd - afrdwyth, /Gw_^yth baith bwyth bu eiddudd, /Gwych ydd aeth traws bennaeth trostudd, /Gw LlF2 VI 10 29 oleuder, /Yng ngolau drefad a fad foler. /Mad bu ein llyw, yn llyther - folaid /A gaiff ei enaid ysbai DB VI 29 34 r dechrau /Byth yn lladd Llundain a'i thyrau, /Bu erwan yr awr y ciglau; /Bu oer im aros y chwedlau: /N CBM III 21 112 t ar gnes; /Yn lladd esgarant pan esgores, /Ni bu esgorfaich Brynaich branes! /Branes ymborthiad, nid a SB II 22 39 maint un mestig. /Ba_^r anwar wanar wenwynig, /Bu estrawn i Ystrad Meurig. /Gwae werin Addaf addoed mab PM V 17 16 fab Madawg gwrddfeirch arab, /Gwryd Pyr, byr y bu fab. /Mabolaeth fy rhwyf yw rhywoli - cad, /Cad cedwy CBM IV 5 12 or esgarant; /Ni bu fethl, ni bu fethiant, /Ni bu fagawd meirch Morgant. /Mor gynefin trin tra laddai - MB I 3 79 yn negesawg /Goleufer camawn, iawn dywysawg. /Bu fedd eurgylchwy yn fordwyawg, /Toresid gormes yn lly MB I 3 132 yn Iwerddon dirion drefydd, /Gan a'i canfu ni bu ferydd. /Cad rhag ta_^l Prydain, prenial Fechydd, /Gr CBM IV 5 11 ragor, /Rhag ysgor esgarant; /Ni bu fethl, ni bu fethiant, /Ni bu fagawd meirch Morgant. /Mor gynefin CBM IV 5 11 o Ddyfnant - ragor, /Rhag ysgor esgarant; /Ni bu fethl, ni bu fethiant, /Ni bu fagawd meirch Morgant. HOG II 6 31 nnydd. /Caraf y morfa ym Meirionnydd, /Men y'm bu fraich wen yn obennydd. /Caraf yr eaws ar wyriaws wy PM V 1 24 Po_^r eisor, aesawr weinifiad: /Pan'd rhagddaw bu ffaw, bu ffysgiad? /Pen Bryn Ceredig, nid cariad - a' PM V 23 115 as ei glas, y glwystai neud glo. /Llys Elsmer, bu ffe_^r, bu ffwyrno, /Llwyr llosged ei thydwed a'i tho PM V 23 115 y glwystai neud glo. /Llys Elsmer, bu ffe_^r, bu ffwyrno, /Llwyr llosged ei thydwed a'i tho, /Llwrw gw PM V 1 24 or, aesawr weinifiad: /Pan'd rhagddaw bu ffaw, bu ffysgiad? /Pen Bryn Ceredig, nid cariad - a'i dug /Yn LlG VII 24 91 n ymgerydd, /Am gyfoeth am Gefn Gelorwydd. /Ni bu gad hwyliad hefelydd - gyfred /Er pan fu weithred Wai LlF2 VI 10 70 wis ardaith - arnaw, /Wrth wy_^n ei ganllaw ni bu ganllaith: /Ca_"in yng nghyfrin ag anghyfraith, /Caee LlF1 II 4 44 s nawdd rhag cawdd coddiant: /Nid oes neb yn y bu gant. /Ni bu ddi'i gyflu ddygyfludd - am rodd, /Am rw GYC VII 36 87 dael pen arnaf heb ben arnaw: /Pen pan las, ni bu gas gymraw, /Pen pan las, oedd lesach peidiaw; /Pen m MB I 3 154 wriawr, o'i fawr feuydd /Ni'm diddoles (nu ni bu gelwydd!). /Yni fwyf gynefin a_^ derwin wy_^dd /Ni th CBM III 12 13 dd geleurudd gawr, /Glewddrud golud gelorawr. /Bu gelyn Brynaich, branes - gyfwyrain, /Bardd goelfain, DB VI 29 32 feddyliau, /Am lyw glyw a'i glod hyd Fynnau. /Bu gelyn dychryn o'r dechrau /Byth yn lladd Llundain a'i EW VI 3 21 yrn, meddgyrn a'i maeth. /Ni maeth bygylaeth, bu gelyn - i Ffrainc, /Boed ffrawddus ei derfyn; /O hael CBM IV 11 1 Tra fu fyw bu glyw, bu glewgadr - trydar, /Bu trydydd gwaed raeadr; /Perging CBM IV 11 1 Tra fu fyw bu glyw, bu glewgadr - trydar, /Bu trydydd gwaed raeadr; PM V 11 26 d. /Mynud wrth folud, wrth filwyr - bu gwrdd, /Bu gorddwy ar allmyr, /Cadr wryd bryd Bra_^n fab Lly_^r, EGM I 27 49 g pyd poenau. /Ymherawdr Greawdr, o'th grau - (bu gwaedlyd) /Godlawd ni byddaf o'th gyfreithau. /Gwyn e CBM III 12 50 Can deryw do_^r glyw, glod diogan - hael, /Can bu gwael ein gwahan, /Ni che_^l fy ngherdd fy nghwynfan, ES I 21 31 m nerthu. /Nerthoedd gw_^yth gweithredoedd a'm bu, /Gwaith dedwydd yw dadolychu! /Cyn cystwng clwyf cyf PB VII 18 19 magwyd o'i foli, /Gwawr destlfawr, distain tra bu, /Gwalch ceneddlfalch cynnaddlfa. /Cynnaddl, lle bai BF VII 45 16 shael fab Ednyfed, /Bu gwir buddgywir am ged, /Bu gwawr hygyrchlawr hyged. /Cedawl Oronwy, cad fo_^r-gy BF VII 45 15 nydd gweithred - trin /Trawshael fab Ednyfed, /Bu gwir buddgywir am ged, /Bu gwawr hygyrchlawr hyged. / PB VII 16 2 Madawg Mo_^n mal cynifiwr /Bu gwleddawg o'i nerthawg ne_^r; /A'i daryan a'i daerlew PM V 11 25 g, udd mynud. /Mynud wrth folud, wrth filwyr - bu gwrdd, /Bu gorddwy ar allmyr, /Cadr wryd bryd Bra_^n GG II 31 46 dd. /Ni bydd cyfoed pawb bumcan mlynedd /Nog y bu gyfyng gwlydd teilyng gwledd; /Ni bo cyfyng Duw i'm c DB VI 30 21 hir lleiddiad /Ac emys gochwys goachubiad, /Ni bu gystal dyn i danad, - Ddofydd, /Ag y bu Ddafydd gyn e PM V 10 46 ll twn tud gynnaddl - cynnygn, /Cynyddaist, ni bu haddl, /Ni wnaethost-ti nam i neb daddl, /Ni orug Duw PM V 30 11 lwm dolen, /Eu carchar anwar, amar am ben. /Ni bu haws uddudd, fal trabludd Tren, /Nog anhawdd gwahawdd PM V 24 60 awg, /Am eilfan Frychan Frecheiniawg - hefyd, /Bu Hirfryn berchennawg. /Rhag fy llyw, yn llu ddiofnawg, EW VI 5 25 , tristyd. /Tristyd a'm hergyd, mawrgerth - na bu hy_^n /Llywelyn llyw Arberth; /Mab difai difefl ei ne PB VII 11 15 n gwendud /Aeth mab Owain prain, prifglod; /Ni bu le ar lawr Dyfed /Ni bai sathr gan ei seithgad. /Cadr PM V 23 37 achar, - Llywelyn, /Llyw Alun a Thafar, /Myrdd bu lladd, llith brain gorddyar, /O'r milwyr a mil yng ng PM V 12 41 awdd dymyr Ffraw. /Ffraw-gyrchiad cant cad cyn bu llawr - ei dy_^, /A_^'i de_"yrn fyddinawr, /Rhy-i-gel CBM IV 13 9 ll na brad, /Trais nyw llefais na lledrad. /Ni bu lledrad cad cadr Aber - Conwy, /Cynnechrau fy udd ne CBM IV 5 55 ar, lluchfaran - gyfedd /Ni gyfyd o'i fablan; /Bu llw clodfawr, bu clodfan /Ei law i liaws cynran. /Cyn PM V 12 21 graid cynifiaid Cynan. /Dwyn meibion Cynan cyn bu llwyd - yr un, /Arwynawl ym mhlymnwyd, /Engyrdd gyrdd PM V 1 40 d. /Ei anaw a ddaw, a ddyfnad, /I anant ei eni bu mad, /Ei aur rhudd yn rhodd o'i geiniad /A'i emys a'i CBM III 8 61 y'i gwn /A braint, diffaith y weithon. /Canys bu marw tarw trydar /Ac nid byw fy llyw llawhir, /O thyr GwB VI 17 6 fy llyw, aeth tra lly_^r - ei glod, /Ei glybod bu myfyr, /Rhuthr gwy_^dd glyw gwythlawn ongyr, /Llyna r EGM I 27 29 careddau. /Diwedd ni bydd it, na dechrau - ni bu: /Ni bwyf trist i'th ddaddlau. /Boed Ef y talwyf, hae DB VI 30 88 /A_^ Dafydd dreisrydd drosedd - cyn golo, /Ni bu o Gymro ei gymrodedd. /Bu_^m i gyda hael, hwylglod ry GB II 26 179 lw Dewi. /A gwyrthau a orug gwyrthfawr Ddewi, /Bu obaith canwaith cyn no'i eni. /Danfoned iddaw (diddan PB VII 16 5 lew ba_^r /Bu briw ger bron ei eryr. /O'i eryr bu oer golled /Dwyn Madawg, draig fodawg, drud; /O'i dy DB VI 29 35 undain a'i thyrau, /Bu erwan yr awr y ciglau; /Bu oer im aros y chwedlau: /Na bu_^m farw o fawr brydera GG II 31 40 rnedd. /Neu'm bu o'i angad mwyndyad medd, /Ni bu oesdlawd beirdd o'i ystlynedd. /Ysgerais a_^ gw_^r, n GG II 31 39 ruchel, /O'r achwedd orau o dey_"rnedd. /Neu'm bu o'i angad mwyndyad medd, /Ni bu oesdlawd beirdd o'i y CBM III 21 41 m coddi, /Coddedig ydd wyf o ddiclloni) /Neu'm bu o'i angad, rad ragori, /Rhagorfudd heb gudd, heb gynh CBM III 21 7 /Mal pan gant Morfran marwnad Einiawn. /Neu'm bu, o'm caru can udd Carawn, /Cymyrredd a medd a meirch LlLl II 16 1 Gofynnwys nebun (ni bu raen - gan rai /Cyn rhuddaw haearngaen) /Pa was a wis ES I 18 27 dwg - o'i phlant, /A'i phlaoedd a'm gorllwg. /Bu rho_^n im am ddragon ddrwg, /Dreigioedd amlaen oedd a CBM IV 13 32 aw, braw Brynaich gystudd, /Alun rhag hil Rhun bu rhudd. /Rhuddgrau ei arfau, arfaidd erlyn - Lloegr, / PM V 4 41 rho_^n - ei gynna, /Ef cynnis tud forion. /Ef bu rhydd o'r rhwydd orchorddon /O amgant llys Dygant fab CBM IV 17 78 sander, byd lywadur, /Hyd sygnoedd nefoedd, ni bu segur. /Pani wy_^l pobloedd pawb yn nhostur - pla, /P EG VI 18 57 argoed na choed na chadlys drain /A rhag pyrth bu syrth Saeson yng nghrain, /Oedd trist maer, oedd clae GM I 8 38 /A draig Mo_^n mor ddrud ei eisylud yn aer, /A bu terfysg taer eu haer holi, /A rhagddaw rhewys dwys dy PM V 17 30 wyf gwryd, rhwydd - fu ei gynnif, /Wy gynnygn bu tramgwydd, /Pendragon, draig yn ddengmlwydd, /Pobl dw CBM III 10 54 wfed eu rhifed, rhuddwedd - yng nghyfranc /Cyn bu tranc eu trosedd, /Tyngyriawn tynged orfoledd, /Ni ch BF VII 45 6 walch rhwyddfalch rhy-n-doeth - trais galar, /Bu traws golofn cyfoeth, /Arwr dw_^r, eryr dewrddoeth, / CBM IV 6 273 Fyrddin porthes gwy_^r gwaedlin /A gwawr trin bu trechaf; /Gwa_^l teilu, ta_^l im a ganaf! /Gwawd yw h PM V 22 5 rhydid rhwy /Cer moreb ceinwyneb Conwy; /Neu'm bu tremynu tramwy - rhwng Lle_"yn, /Llewychedig aur ar f CBM III 3 30 aig enwawg, anwar ei throsedd, /A'i treiddwys, bu trwy enwiredd! /Llanfechan, fychod ei berthedd, /Llan CBM III 14 8 gyfadrawdd, /Ni bu trwy hunaw, trwy hawdd, /Ni bu trwy gysgu gasgawdd. /Gosgorddfawr cedfawr, cadw amfo CBM III 14 7 lawdd - tey_"rnedd, /Tey_"rnas gyfadrawdd, /Ni bu trwy hunaw, trwy hawdd, /Ni bu trwy gysgu gasgawdd. / CBM III 12 47 yw - yng nghreulan, /Hael am ran, am rwythyw, /Bu, trwy lewyd foes, gloes glyw, /Nid trwy lyfrder y der CBM IV 11 2 Tra fu fyw bu glyw, bu glewgadr - trydar, /Bu trydydd gwaed raeadr; /Perging pa_^r, gweilging gwala EW VI 3 9 if seithrif se_^r! /A dan se_^r ni bydd ac ni bu - un well, /Fawrglod bell ddiballu; /Oes ellwng budd, CBM III 24 153 awn, /Ni'm gorug dewrwr deurudd warthlawn! /Ni bu warthlef cerdd Cynferching - werin /O ben Taliesin, b CBM III 27 24 w ry-m-cedwis, /Bu wrth wrfyrdd cyrdd ceinis, /Bu wrth fryd gwy_^r y gweinis. /Gweinidawg rhodawg rhad CBM III 27 23 herdd, dewis - ei enw, /Ei anaw ry-m-cedwis, /Bu wrth wrfyrdd cyrdd ceinis, /Bu wrth fryd gwy_^r y gwe SB II 22 34 n aer, yn arfod gweilgi /Cilgwri, cil wellig; /Bu y gwy_^r cylch lly_^r yn llewyg /Gan eu lladd o'r lle OC II 14 54 wan, /Ac ymgynnull am drull am dramyfan /Fal y bu ym Mangor am ongyr da_^n /Pan wnaeth dau de_"yrn uch LlF1 II 3 33 eisawn llyw, /Had heb ledrad, heb ledryw. /Ni bu yn lledrad ar lledruddion - wy_^r /Yr orwyd ar Saeson DB VI 24 41 egwaith i'w hanrheithiaw, /Achaws pymoes byd y bu ynddaw, /Uchelwr mirain, byrddrain drwyddaw: /Uchelda bual 5 CBM III 11 28 edd terrwyn tey_"rnwal, /Aur hybarch, hebawg a bual. /Buant cyd yng ngryd, yng ngreddf - cyfarfod /Cyfa CBM IV 8 4 ner, /Ardeml ehangdorf am ehangder, /Am eurdal bual buarth hydrfer. /Hydr yd gerdd fy ngherdd yng nghyf CBM III 5 73 ced cyrddfawr, cerddawr cyfraith, /Gorddyfniad bual buarth meddfaith. /Gorau ar feinwen fyned eilwaith, CBM III 16 119 es draws, gwenwynfaws, gwinfaeth, /Gorddyfniad bual, buddugoliaeth - falch, /Ni fwlch dyn ei arfaeth. / CBM IV 9 42 th eurdro eurdrull gno gnythawd, /Gwrth eurdal bual bugunawd, /Buelin oreurin wirawd, /Buarth llad llon buam 2 PC II 19 5 r saith /Namyn tri trin ddiolaith. /Seithwyr y buam, dinam, - digythrudd, /Digyfludd eu cyflam, /Seithw CBM III 24 25 _^r a'n cyd barchai o'i barch amgen, /Gwy_^r y buam gyd am ged ordden, /Nid y_^m gyd am fudd, am feddu buant 5 CBM IV 4 35 ioedd, amdrychu nawcant: /Amdrychion beri_"on buant! /Amgoch bryn a phenrhyn a phant, /Aml celain yng DB VI 27 87 lafn creulyd, /Am dylwyth hydwyth, yr hyd - y buant /Amgylch gwawr Dygant yn deg hyfryd. /Ei deulu a d PC II 19 16 Pentraeth, /Buant brwysgion, braisg arfaeth, /Buant briw ger eu brawd-faeth. /Yn y berwid brad Brython PC II 19 15 d ehelaeth - blant, /Yn y pant uch Pentraeth, /Buant brwysgion, braisg arfaeth, /Buant briw ger eu braw CBM III 11 29 rwyn tey_"rnwal, /Aur hybarch, hebawg a bual. /Buant cyd yng ngryd, yng ngreddf - cyfarfod /Cyfarfogion Buarth 4 DB VI 30 90 mrodedd. /Bu_^m i gyda hael, hwylglod rysedd, /Buarth eryr gwy_^r, uch gwin a medd, /Bu_^m i gydag ef, CBM IV 8 4 /Ardeml ehangdorf am ehangder, /Am eurdal bual buarth hydrfer. /Hydr yd gerdd fy ngherdd yng nghyflawnd CBM IV 9 44 eurdal bual bugunawd, /Buelin oreurin wirawd, /Buarth llad llonydd o fragawd. /Buches cyrdd, cerddorion CBM III 5 73 yrddfawr, cerddawr cyfraith, /Gorddyfniad bual buarth meddfaith. /Gorau ar feinwen fyned eilwaith, /Na buchant 1 ES I 23 4 hoferedd. /Rhedais o bechawd nid bychodedd /O buchant trigiant i'm trugaredd. /Trindawd a'm dyco o'm d buchedd 10 GG II 31 9 ny-ni daear yn y diwedd. /Drwg yw in dryced an buchedd; /Ail ddrwg in cyflwg an cyflyedd; /Trydydd, twy EGM I 29 10 bechrwydd. /Bychod gofyged trwydded tramgwydd /Buchedd anfedredd o ynfydrwydd. /Baich o bechodau, nid b EGM I 28 6 l yw i ddyn ei ddiwyrnawd /Pan fo yng ngharedd buchedd bechawd. /Pan dde_^l rhag Iesu trillu trallawd, PM V 23 208 uw Rhe_^n, yn rhan westifiant /Can ddiwedd pob buchedd, bych sant D-5 VI 36 24 werin o enwiredd /A fradychwys Crist, Creawdr buchedd. /Cyfiawn a edau cyfannedd - ar dir; /Enwir, dif GYC VII 36 16 /Bucheslawn arglwydd (ni'n llwydd ein llaw), /Buchedd dragywydd a drig iddaw, /Ys mau llid wrth Sais a CBM IV 16 130 fraid, /Rhag afrdwyth afrddwl gywyddaid, /Rhag buchedd gan bechaduriaid, /Rhag traul hoen yn hirboen hw CBM IV 9 46 o fragawd. /Buches cyrdd, cerddorion wasgawd, /Buchedd glyw, gloyw ystryw aestrawd, /Burthiad cad, cyr ES I 23 28 m cymodlonedd - cwbl, /Cyn cablu o Dduw ar ein buchedd. /Pechu yr ddigonsam o gam garedd: /Amgyrwyf, Dr CBM IV 4 113 ig, dremynt oedd celain! /Celennig beirdd byd, buchedd - rheidusion, /Bugail Mo_^n, mall diredd; /O'i f buches 2 CBM III 21 172 d ei esbyd i'w ysborthion) /Ym myw mynw aches, buches beirddion, /Ym muchedd gwledig gwlad orchorddon, CBM IV 9 45 eurin wirawd, /Buarth llad llonydd o fragawd. /Buches cyrdd, cerddorion wasgawd, /Buchedd glyw, gloyw y Bucheslawn 1 GYC VII 36 15 gawdd bob gaeaf /Gwisgoedd amdanaf i amdanaw, /Bucheslawn arglwydd (ni'n llwydd ein llaw), /Buchedd dra buchiant 1 MeiG I 30 33 - hyd Frawd, /Defawd ddibechawd im a bucho. /O buchiant mawrfodd Ef a'm rhoddo, /Rhoddion didywyll a'm buchiaw 1 EGM I 29 8 . /Angau i'r enaid (afraid afrwydd) /A ddaw o buchiaw annibechrwydd. /Bychod gofyged trwydded tramgwy bucho 1 MeiG I 30 32 a'm llywo - hyd Frawd, /Defawd ddibechawd im a bucho. /O buchiant mawrfodd Ef a'm rhoddo, /Rhoddion did budd 29 GM I 11 53 isg beri_"on a bwystgunion - coed /Cadr bonedd budd a berthon; /Cyflafan taerdan rhag tey_"rnon, /Cein CBM III 21 174 gwledig gwlad orchorddon, /Gorddyfnws uddudd budd a berthon, /Gorwyddawr tuthfawr tu hir gleision, /G PM V 28 1 Ffysgiolin byddin, budd achref - cerddau, /Cerddwys hael yn nhangnef /Carno BF VII 51 13 ag gwarthrudd, /Naf llu, neud da fu o'i fudd. /Budd aerwalch ceinfalch cyn ystynnu - llew /A_^ llafnau CBM IV 4 177 der huenig, /Burthiad cad, cedeirn arddrusig. /Budd a'm bu, a'm bo ei edmig, /Bodd am rodd, am rwydd ge GM I 11 2 es Duw dyfn bwylladoedd, /Dy-m-gwallofies bodd budd ar gyhoedd. /Dy-m-goluch gogledd gweglyd luoedd, /D CBM IV 18 34 pob gwerin, gwared arnaf, /Gwedi treiglaw byd, budd arnaf. /O ganiad y Tad te_"yrneiddiaf /A'r Mab a'r CBM IV 9 125 orf a deg cantref - rif /Ar hugaint cyfaddef, /Budd barawd, baran gwynt hydref, /Bugail byd, biw gymryd CBM III 12 39 - cerddau, /Cledr cadau cadwoddef, /Ni tholies budd, beirdd achref, /Ni tholir gwawd gwedi ef. /Ef oedd GM I 10 28 i. /Un mab Maredudd a thri meib Gruffudd /Biau budd beirdd weini; /Erddudd (urddas gymhelri) /Calon cly CBM IV 9 48 aestrawd, /Burthiad cad, cyrchiad cyrchynawd, /Budd beirddion, barddair o'm tafawd. /Briwgoch brig ongy CBM IV 9 153 urddwch, /Urddawl cerdd can edifarwch! /Angudd budd, beirniaid gyfradwch, /Ongyr urdd angerdd Fallolwch PM V 11 31 ydain, /Pryder beirdd neud rhyfawr /Myned udd, budd byddinawr, /Mynawg llary, ym mynwes llawr. /Llawr R DB VI 29 65 deg gyfreithiau, /Llofrudd-dab Gruffudd, draul budd dreigiau, /Llwrw y gwn gwenwawd brydestau, /Llary r PM V 8 45 ng ngleindid. /Rhag beiau rhiau yn y rhennid - budd /Dy rybudd, Ruffudd, a rybuchid HOG II 10 11 b, a rwy garwy, yn fwy no hi. /Pei chwaerei ei budd er barddoni, /Nebawd noswaith y byddwn nesaf iddi LlF1 II 1 120 yrthau er goleuad - rhagddudd, /Dau ddiludd eu budd er bodd eirchad, /Dau gefnderw oeddynt ni ferwynt f LlN II 17 5 d yw hwn, /Fal y'i cefais y'i ceisiwn. /Goddau budd, gwyddiad fy lles, /Gwyddant negyf gant neges, /Ni PM V 5 66 odri Mawr, rhwym llawr, rhy-m-llofes, /A rhydd budd, i bawb ei gymes. /Caffaf, co_^r mawrnaf, mawrnerth SB II 23 14 mwy drumain; /I Faig ni bu ddadwyrain, /Bychan budd i fedydd a fain, /Oer, gywasg gywisg pridd a main / BF VII 56 16 yrchai, /Oedd dilyfn aur a dalai, /Oedd diludd budd myn y bai. /Myn y bai aerfab Iorferth - yn rhyfel, GB II 26 227 thau. /Trydy pla Wyddyl (aflwydd diau!) /Trydy budd Mynyw, mynawg biau. /Peusydwys, trefnwys diffwys dr CBM III 26 13 r! /Yng nghyflawndal cyrdd, yng nghyflawnder - budd, /Ni bwyad diaber, /Yn ei fyw ni fyddai ofer, /Yn e LlF1 II 1 168 Meirionnydd, elfydd Eilfan, /Duw ganddudd, eu budd parth ag atan! /Dewisais fy ngherdd yng nghynfaran CBM III 3 195 /Pobl argledr, arglwydd diergryd, /Porthloedd budd, porthes o'i febyd /Yn elfydd Pen Mynydd penyd. /Pe EW VI 3 11 un well, /Fawrglod bell ddiballu; /Oes ellwng budd, rhudd rannu, /Eisillydd wrth ei syllu. /Syller ei CBM IV 11 6 /Bedd Pyll pwyll enwir, enwawg - yn nhrydar, /Budd wasgar, beirdd wisgawg, /Dan llen ddirgel oerfelawg GM I 12 29 _^l i'th blegyd neu ryblygwyd. /Ac a'm bo, o'm budd ymweddwyd, /Bod Duw i'm diau gadwyd, /A chadw Dy gy CBM IV 6 208 , /Twrch terydd i ar fwyd, /Caffawd beirdd eu budd yn ydd wyd, /Ceffid noeth nodded rhag annwyd, /Ceff buddai 1 HOG II 6 38 ed rhwng nos a dydd. /Gorpwyf-i cyn bwyf bedd, buddai newydd, /Tir Tegeingl, tecaf yn ei helfydd. /Cyd buddfawr 2 BF VII 55 16 d esgud, oesgyd - byddinawr, /Ysgwn ysgwydawr, buddfawr beddyd; /Gw_^r balch yn eurgalch, aergwn waedly BF VII 52 13 aelion wyrion, oer eu galar. /Diwethaf y'm bu (buddfawr wasgar) /Dafydd, glod dderllydd aerllwybr Casna buddgywir 1 BF VII 45 15 ithred - trin /Trawshael fab Ednyfed, /Bu gwir buddgywir am ged, /Bu gwawr hygyrchlawr hyged. /Cedawl O buddles 2 CBM IV 5 41 iechyr, /Hirfraw a'm daw am Dudyr. /Tud achles buddles boddlawn - cerddorion, /Cerddesynt am ei nawn, / CBM III 24 126 wyddfa, gwyddfid estrawn! /Gwyddwn a'm rhoddes buddles boddlawn, /Gwyddfeirch eirch erchlyfn, erchliw, buddugawl 5 CBM IV 6 176 n arfaidd, pan braidd, pan brofir, /Pan wne_^l buddugawl beddau ir - fochfoch, /Byddyn droch a drychir. EW VI 6 43 rllin - llu, /Y llochir pob edde_"in, /Cedawl, buddugawl byddin, /Cadr rhyd, cadw i'th fryd, frenin ES I 20 4 Rhwyf ysbrydawl, /Dewr Arglwydd hylwydd, Hael buddugawl, /Difai Dad, rhag brad breuawl - gymhlegyd /Dy PM V 17 34 eu gw_^ydd. /Gwrhydri Addaf gwrydferth - biau /Buddugawl fab Iorwerth; /Draig Brydain, ei bryd a'i ner PM V 1 161 ag aur /Ac emys hyganawl! /Ti de_"yrn derrwyn buddugawl, /Mi brydydd brydest anianawl, /Ti wron orau e buddugfalch 1 ES I 17 13 thyw llew a_^ lluch yng ngorddin, /Detholwalch buddugfalch byddin; /Llywelyn, lleerw freienin, /Llary buddugoliaeth 1 CBM III 16 119 ws, gwenwynfaws, gwinfaeth, /Gorddyfniad bual, buddugoliaeth - falch, /Ni fwlch dyn ei arfaeth. /Arf to buddwaglaw 1 BF VII 55 1 Duw a ddug ataw (buddwaglaw byd), /Deddfawl Freienin, Dewin diwyd, /Dewr bueilgyrn 1 CBM III 1 20 Ermideddawg lyn erbyn eurban, /Eurgyrn buelin, bueilgyrn ban. /Eirioed y perthaist parth ag atan /Emys Buelin 5 CBM IV 4 179 o ei edmig, /Bodd am rodd, am rwydd gelennig, /Buelin am win, am wenig - o fedd /Feirdd worsedd wersyll CBM III 7 35 ygar, /Oedd llafar gwyar o'i gyfarwaith; /Oedd buelin blas, gwanas gwaedraith, /Oedd eurllew o aerllin CBM III 1 20 gyman, /Ermideddawg lyn erbyn eurban, /Eurgyrn buelin, bueilgyrn ban. /Eirioed y perthaist parth ag ata ES I 17 2 awd yr yfawd glyw gloyw-win - o fual /O fuarth buelin; /Gnawd cathlau cogau cyntefin; /Gnawd y tyf tywy CBM IV 9 43 ll gno gnythawd, /Gwrth eurdal bual bugunawd, /Buelin oreurin wirawd, /Buarth llad llonydd o fragawd. / buelyn 2 OC II 14 131 /I ergyrwayw gwry_^s gochwys yn rhaid /O gyrn buelyn balch oreuraid. /Er gobryn gobrwy gwerth eu henai OC II 14 75 ), /Corn can anrhydedd yng nghyfeddau. /Hirlas buelyn, braint uchel - heno, /Ariant a'i gortho nid gor Buell 1 D-1 I 1 19 ryn Hafren, Ceri, Dygen, cywen fenwy, /Elfael, Buell, Maelenydd gwell (pell y treithwy) /Tair Rhagynys Bugail 2 CBM IV 9 126 t cyfaddef, /Budd barawd, baran gwynt hydref, /Bugail byd, biw gymryd gymref. /Corf ceindorf, can dothw CBM IV 4 114 ! /Celennig beirdd byd, buchedd - rheidusion, /Bugail Mo_^n, mall diredd; /O'i fawrwlad (forad faranne Bugelydd 1 OC II 14 23 /Gwy_^r yng ngawr gwerthfawr, gwrdd ymwared. /Bugelydd Hafren, balch eu clywed /Bugunad cyrn medd mawr Bugunad 1 OC II 14 24 dd ymwared. /Bugelydd Hafren, balch eu clywed /Bugunad cyrn medd mawr afneued. /Dywallaw di'r corn ar G bugunawd 1 CBM IV 9 42 rdro eurdrull gno gnythawd, /Gwrth eurdal bual bugunawd, /Buelin oreurin wirawd, /Buarth llad llonydd o bum 1 HF VII 23 32 n llu llwry cyfodi, /Gan holl ddiffryd byd o'i bum weli, /Pam na faddau brawd i brofi - arall? /A fydd bu_^m 6 DB VI 29 36 awr y ciglau; /Bu oer im aros y chwedlau: /Na bu_^m farw o fawr bryderau, /Ac yn farw fy arglwydd diau DB VI 30 89 sedd - cyn golo, /Ni bu o Gymro ei gymrodedd. /Bu_^m i gyda hael, hwylglod rysedd, /Buarth eryr gwy_^r, DB VI 30 91 rysedd, /Buarth eryr gwy_^r, uch gwin a medd, /Bu_^m i gydag ef, yd gefais wledd: /Boed i gyda'i Dduw f ES I 18 1 Uwchben bedd newydd Ednyfed - y bu_^m, /Im bu deigr hyd arffed; /Cymraw Lloegr, cymrwyn MB I 3 76 iniawg; /Yn llys Aberffraw, er ffaw ffodiawg, /Bu_^m o du gwledig yn lleithigawg. /Eilwaith ydd eithum IRh VII 30 63 yn gorllwyn gorllewenydd: /Ys mawr fy angof na bu_^m Ofydd. /Ys mi sy'n merwi mor anghelfydd /Ys blwydd bumcan 1 GG II 31 45 gafn a w_^r ei freuoledd. /Ni bydd cyfoed pawb bumcan mlynedd /Nog y bu gyfyng gwlydd teilyng gwledd; / bumdryll 1 PB VII 1 26 cyfranc, cyfrwysgar - gwersyll, /Rhwym pebyll, bumdryll ba_^r, /Cad aerflawdd, fo_^r-gymlawdd fa_^r, /C bumoed 1 CBM IV 18 48 d prifed, /Dyfu ym mru Mair Mab dymuned; /Dyfu bumoed byd o boen galled, /O dwyll, o dywyll trydwyll tr bump 1 MG VII 33 25 thrainc eu hoernyth nac eu hirnych. /Corff a'i bump synnwyr, llwyr y'i llywych, /Caer frau ei dorau fal bun 5 HOG II 8 5 aidd wofeg; /A'm dewis gydran, gyhydreg - a_^ bun, /A bod yn gyfrin am rin, am reg. /Dewis yw gennyf-i EGM I 26 13 , /Hallt oedd y dagrau, digrawn heli. /Ar helw bun araf, uch banieri, - ton /Tynhegl a gerddais-i, gor GM I 9 93 wg serchawg, bannawg bre_"yr. /Breuddwydiaw er bun balchliw arien ddos, /Ys odidawg nos neu ym hepgyr. GM I 9 109 l fodawg coed, cadr ei ethais. /Cyf-ym-golwch bun ban ym dennairch o bell, /Pwyllid erof ar ni lefais! PM V 22 30 donwy. /Ceraist o'th febyd, gwryd Garwy, /Caru bun weddaidd, luniaidd lywy, /Aur didawl meidrawl ei mod buost 2 PM V 18 11 Drud cadau, draig cenau Cynlas; /A gwedi hynny buost gwas /Cledd eurin, clo byddin clodfras; /Neud wyt PM V 18 9 wyr ddias - galon, /Gw_^yl hydwf fal Pallas, /Buost mab, arab arfau dras, /Drud cadau, draig cenau Cyn bur 1 D-3 VI 19 21 awn dyneddon; /A hyn a ddywaid ceinaid canon - bur /Ysgrythur, llafur y llywodron: /Deugain mlynedd ble buraw 1 CBM IV 16 123 dreth a draethant geiniaid, /Traethawd be_^r i buraw enaid. /Rhag oerferw uffern wern wonaid, /Rhag oer burawr 1 CBM III 3 210 , /Credaf-i Beryf nef yn elfydd /A'm gwnaeth o burawr yn brydydd. /Prydydd wyf rhag Prydain ddragon, /P bured 1 LlF2 VI 9 13 iar, /Chweg fwyta Efa bu afar. /Iolaf-i Bair o bured arwar /A beris amad ac adar, /Bwyf gwastad gan Fab burgoch 1 PB VII 16 20 Fadawg, brif enwawg brwydr, /Llew gwrthgloch, burgoch baladr. /Oedd briw baladr cadr catgwn, /Oedd brw burlaw 1 CBM IV 3 8 redigiawn, /[] cynrain coelfain cyflawn, /A [] burlaw berlawn, /A ddylud cy[] ffrwythlawn, /A ddylif cy Burthiad 2 CBM IV 4 176 mnwythig; /Berth nerth ne_^r, haelder huenig, /Burthiad cad, cedeirn arddrusig. /Budd a'm bu, a'm bo ei CBM IV 9 47 asgawd, /Buchedd glyw, gloyw ystryw aestrawd, /Burthiad cad, cyrchiad cyrchynawd, /Budd beirddion, bar Burthiaist 1 PM V 23 152 asant: /Cad y Coedanau, cadr anant - borthi, /Burthiaist wy_^r yn nifant. /Ail gad drom y'n tremynasan burthiaw 1 CBM IV 6 94 ac ongyr yn llaw, /A gwy_^r gyrth am byrth yn burthiaw - gorwlad, /A bragad yn briwaw, /A brwydr a_^ b burwawd 1 CBM IV 8 8 nt foliant fal yd glywer, /Yn awen barawd awdl burwawd be_^r; /Yn annwfn, yn nwfn, yn nyfnder - yd farn burwen 1 CBM III 3 153 engwern, bennaf daearen, /Llan Bowys, baradwys burwen, /Llan Gamarch, llaw barch i berchen. /Perchen co bwng 1 EMRh VI 23 17 ul gyfrwng. /Gnawd yd gyrch cynnygn o'i gynnif bwng /Mal pan gyrch fflamdan fflamdo ysbwng. /Gnawd yd g bwlch 20 CBM IV 5 112 _^r yn gware a_^ Lloegrwys, /Gwalch balch oedd bwlch ar Bowys. /Llas arglwydd Gwyddrun gwyrfriw - ei ba CBM III 12 26 llawn eisior eisiau - ei ddifod, /Balch arfod, bwlch arfau; /O beleidr rheeidr rhuddgrau, /O beleidriad GYC VII 36 98 _"yrn he_"id o'i law, /Pen tey_"rnwalch balch, bwlch edeifnaw, /Pen tey_"rnaidd, flaidd flaengar, ganth CBM III 14 31 horf, /Yn nherfysg byddinawr, /Marchawg balch, bwlch ei aesawr, /Meirch anfonawg mynawg mawr. /Mawrged CBM III 12 55 Clodfan rwyf rhwyddged ferth, /Aerwalch balch, bwlch ei ddarmerth, /Arf tarf, torf angor, Iorferth CBM IV 4 140 awl hawl, haelonaeth gorsedd, /Gwrfalch balch, bwlch ei ddifa_"edd, /Gw_^r efrais yn nhrais, yn nhrose CBM III 28 16 eddad fleiniad, flaidd cadau, /Haelwalch balch bwlch ei eisiau. /Eisiau ysy fau, ysy fawrddrwg - im, /N BF VII 55 18 w_^r balch yn eurgalch, aergwn waedlyd, /Gw_^r bwlch ei eurgledd yn arfeddyd, /Gw_^r bolch ei darian, d CBM IV 9 62 el ysbyddawd, /Bolch ei lafn o lafur ffosawd, /Bwlch ei gledd, balch ei gleddyfawd. /Cleddyfrudd gwrfu CBM IV 5 120 gw_^r gwrawl ei weithred, /Oedd gwalch balch bwlch ei golled. /Yn y llas Ardderch yn arddiffryd - llu CBM III 16 143 edror /I ar orwydd pedrongl pedreinddor, /Coch bwlch ei la_"in o drin, o drydar, /Coch ei ba_^r o borff CBM IV 5 91 yng, /Hil Cyfyng cadfarchawg, /Gwrwalch balch, bwlch ei rodawg, /Gwrfaint gwrddfraint Garannawg. /Llas LlF1 II 4 27 saif, /Sefid Duw gan Fadawg. /Hirwalch balch, bwlch ei rodawg; /Hil Hoedlyw boed hirhoedlawg. /Hoedlfy CBM III 21 98 wysg braisg lafnawr can breiddiawr bres, /Oedd bwlch ei ysgwyd, nid ysgoges, /Oedd balch ei ragor cyn n CBM IV 5 80 , /Eisiau glyw i'n byw a'n bydd, /Eisor balch, bwlch esillydd. /Esillydd Merwydd, mawr a letgynt - yw / CBM III 8 43 - Gadfor /Ein cyngor cynigiwyd, /Cedwyr balch bwlch eu hysgwyd, /Hyd y pasg y'n gwasgarwyd. /Nid adawo PM V 6 45 Mal medru modrydaf ar haid! /Yn fwyaf, balchaf bwlch lifaid - lafnawr, /Yn wriawr orddyfnaid, /Yn gymyn DB VI 25 27 , /Oedd braw saw Saeson Clawdd y Cnwcin, /Oedd bwlch llafn yn llaw gynefin, /Oedd gwaedlyd pennau, gwed BF VII 52 30 w_^r beilch ei aerweilch arwymp drydar, /Gw_^r bwlch nad ydyw, gwayw briw brwydrgar, /Gw_^r a wnaeth ad CBM IV 7 10 nben. /Unben dawn amgen ni ddiw, /Unbyn balch, bwlch ynn heddiw, /Rhuddai, pan lladdai rhag llew, /Rhu Bwlffordd 1 LlG VII 24 63 beirdd, i'm rhi, /Pob cyman ddarogan derfi, /O Bwlffordd osgordd ysgwyd gochi - hydr /Hyd eithaf Cydwel bwll 1 GYC VII 43 4 , /Na chred pechadur ei ddifuriaw /Hyny e_^l i bwll i bell drigiaw, /Na phoeni gau galon dreulaw, /Na m bwn 1 CBM IV 17 64 drwydd awydd ewyg lafur - twn, /Anfedr y carwn bwn peniadur /Heb syniaid ein rhaid, rhwydd echlysur, /A bw_^r 1 EG VI 18 55 werin Caerfyrddin fain; /Ni sefis na thw_^r na bw_^r (bu crain) /Nac argoed na choed na chadlys drain / bwrdd 1 EW VI 3 31 o fudd, /Ef a fydd gwasgarawg /Ar lles beirdd bwrdd diguddiawg, /Ar lled byd: boed hirhoedlawg! /Hirho bwrw 3 SB II 24 39 wg, /Llan Ystyffan, llyry byry boethfan, llwrw bwrw beithiawg. /Teulu rhyn Rhys, teulu taerwrys llys ll GG II 31 15 aur /A mireinwch byd a'i anrhydedd; /Seithfed, bwrw gw_^yth lwrw gweithlofedd, /Gair syberw a berw yn e CBM IV 6 280 w breswyl a honnaf /(Brwysg rwysg rwyf trydar, bwrw lwrw lid anwar) /Bwyd adar o'i adaf. /O foli pair d bwy 1 GYC VII 39 30 el wirion! /Cyn goddau angau engyrtholion /A'm bwy gan ddeuhael cael cyfeillon, /Mihangel, Gabriel, gob bwyad 2 CBM III 26 14 hyflawndal cyrdd, yng nghyflawnder - budd, /Ni bwyad diaber, /Yn ei fyw ni fyddai ofer, /Yn ei farw ei MeiG I 33 41 Diffrwythwyd daear drwy gareddau - dyn; /Dinam bwyad, Duw a'i gorau. /Gorau gwaradred goredwyn ffaw, /G bwyd 5 GM I 12 24 eawdr mad y'i crewyd /I waddawl er Duw diawd a bwyd, /A dillad i noeth, nawdd rhag annwyd, /A gwely a CBM IV 6 281 rwysg rwysg rwyf trydar, bwrw lwrw lid anwar) /Bwyd adar o'i adaf. /O foli pair deon pyr dawaf? /O ddo PM V 24 51 g, /A gwaedlen am ben yn beithawg, /A gwaed, a bwyd brain, a bra_^n ar gelain, /A galon adfuddiawg, /A CBM III 16 95 wg o'm hawen. /Brwydr gyngrwn gyngres, brysiws bwyd branes /Uch Cawres, caer amgen, /Balch ongyr, anger PM V 11 37 thwyd, /Heb aur seirch, heb feirch, heb fwyd. /Bwyd i gnud a drud a draig - fu Ruffudd, /Udd angudd ang bwyf 51 GM I 14 86 dd ymddaeth Crist ar gain dydwed - daear: /Cyn bwyf abar, a'm bo lludded. /Llwyddid fy nghywyd yng nghy CBM IV 16 22 dig a ga_^r. /Yn huenydd nawdd, yn huanaw nef /Bwyf addef addfwyngar; /Cyn bwyf gwan esgus gwyn esgar, CBM IV 16 25 wyn esgar, /Bwyf gwas Duw, gwesti dialar; /Cyn bwyf anghenawg anghenwar, /Hoeddl hoedran hoen eban abar GYC VII 40 75 au, /Ni bwyf gyhuddgar, ni bwyf ymladdgar, /Ni bwyf anhygar, yn hogi gau, /Ni bwyf hoeddl gywall o wei EGM I 27 101 Hael meidriawl ni'm deawl o'm Un diau. /Mi cyn bwyf araf, ni'm bo arau; /Mwyn crefydd a ffydd a ffawd r ES I 20 10 l. /Diwyd lwyd arwydd, eiriawl - ydd ydwyf /Na bwyf arnad, Rwyf, rwym engiriawl. /Arbennig Lywiawdr, Br HOG II 6 38 n nhir Rheged rhwng nos a dydd. /Gorpwyf-i cyn bwyf bedd, buddai newydd, /Tir Tegeingl, tecaf yn ei hel PM V 2 14 m gorthewi. /Nid addawaf, hael o hil Beli, /Na bwyf bwyll sarrug o bell sorri. /Gwn, yn y gwanwyf, gwen CBM IV 16 9 af we_^n o weddi glaear. /I'm Peryf cyn perigl bwyf ca_^r, /O'm caredd carwyf edifar. /'N y bo dull fa PM V 23 3 r - a nef, /A'm noddwy rhag afar. /Crist Celi, bwyf celfydd a gwa_^r /Cyn diwedd gyfyngwedd gyfar. /Cri MB I 3 88 f, ni byddif ddiebreidiawg, /Delw ydd amgyrwyf bwyf cynheilwawg. /Crist cyflawn annwyd, boed trugarawg MeiG I 30 22 ristawn wyf gan iawn (dawn digyffro) /Cristus, bwyf dawnus yn y donio! /Cristonogaeth faeth a'm digaeth MB I 4 10 ei weini. /Gweinifif, hagen, i'm Rheen Ri /Cyn bwyf deyerin diwenynni. /Diau ddarogant i Addaf a'i blan IRh VII 30 66 dd /Ys blwyddyn am ne ysblennydd - gawad: /Cyd bwyf digarad, wyf digerydd IRh VII 30 1 Neud wyf ddigarad, cyd bwyf digerydd /O garu nwyf llu neud lliaws dydd; /Hawl h EGM I 27 12 n ddiamau /Cyn mablan wythran weithredau; /Cyd bwyf drwg, bydd drugar dithau. /Herwydd da grefydd, dagr CBM III 24 1 I'm Peryf digardd bwyf dygen - geiniad, /I'r Mab, i'r Mawrdad, roddiad Ree BF VII 57 15 rofent, bro gorfforawl, /Cyn maenfedd ddiwedd, bwyf ddwywawl - gyffes, /Cyn no'm goddiwes, bwyf gweddi CBM IV 16 23 dd, yn huanaw nef /Bwyf addef addfwyngar; /Cyn bwyf gwan esgus gwyn esgar, /Bwyf gwas Duw, gwesti diala LlF2 VI 9 16 c adar, /Bwyf gwastad gan Fab Rhad rheithgar, /Bwyf gwas Duw cyn gwesti daear ES I 21 37 ws dywarchu - fy nghnawd, /Tywarchen o boptu, /Bwyf gwas Duw, cyn no'm gostegu /(Gwst angen angau rhia CBM IV 16 24 addfwyngar; /Cyn bwyf gwan esgus gwyn esgar, /Bwyf gwas Duw, gwesti dialar; /Cyn bwyf anghenawg anghen LlF2 VI 9 15 f-i Bair o bured arwar /A beris amad ac adar, /Bwyf gwastad gan Fab Rhad rheithgar, /Bwyf gwas Duw cyn BF VII 57 16 , bwyf ddwywawl - gyffes, /Cyn no'm goddiwes, bwyf gweddi_"awl. /Can gwnaethost feithrin Brenin breini LlF2 VI 10 75 uffern, /O blith y gethern gaeth efrifed, /Cyn bwyf gw_^r gweryd, poed Gw_^r Gwared /A'm gwares o boen, LlF2 VI 10 59 Israel, dewis gyfaith: /Duw gennyf, gennyt-ti bwyf gydymddaith, /A thithau, Beryf, gennyf ganwaith. /A GYC VII 40 74 nawg, /Ni bwyf weithredawg cam weithredau, /Ni bwyf gyhuddgar, ni bwyf ymladdgar, /Ni bwyf anhygar, yn CBM III 3 79 oddwy Creawdr cyreifaint! /Cyn minnau, cyn ni bwyf gywraint, /Cynddelw wyf, cynhelwaf o fraint: /Cerdd LlF1 II 2 14 eraf, /Hawdd bo balch Gymro a gymrofaf, /Hawdd bwyf: heb fy rhwyf ni rybyddaf. /Ysid im eniwed a eniwaf GM I 14 30 Trugarawg Ddofydd, treiha fy ngherydd, /Hyd na bwyf herwydd crefydd cerdd-dwyll. /Credaf Grist nefoedd GYC VII 40 76 ymladdgar, /Ni bwyf anhygar, yn hogi gau, /Ni bwyf hoeddl gywall o weithred arall, /Ni bwyf w_^r anga HOG II 6 40 wydd, /Tir Tegeingl, tecaf yn ei helfydd. /Cyd bwyf-i cariadawg cerdded Ofydd, /Gobwylled fy Nuw-i fy n GYC VII 40 72 e_^n, yr hy_^n gorau. /Ni bwyf lwth ddiawg, ni bwyf lesg ofnawg, /Ni bwyf weithredawg cam weithredau, / GYC VII 40 72 ', /A chymod a_^'m Rhe_^n, yr hy_^n gorau. /Ni bwyf lwth ddiawg, ni bwyf lesg ofnawg, /Ni bwyf weithred GM I 12 13 eb newid breuddwyd. /Nid breiddgof gennyf, cyn bwyf llwyd, /Lleas Goronwy, gw_^r yn ysgwyd; /Nid gau o' MeiG I 33 84 wledd yn hedd yn hyd. /Yn hyd yn heddwch hawdd bwyf o'i glas, /Gla_^n Mechde_"yrn glain gloyw dey_"rnas DB VI 30 7 ddaf o'm naf, o'm neirthiad; /Nid rhyfedd, cyd bwyf, o'm rhifiad, /Gynefin ar ganu marwnad. /Ceintum ho SB II 22 4 erthfawr, Gwerthefin gwyniaith, /Duw Drindawd, bwyf priawd prifiaith /I edmyg dinag, dinas mawrfaith - EGM I 27 16 ngruddiau /Can orfod cymod o'm camweddau /Cyn bwyf rhawd beddrawd ymhlith beddau. /Cyn dyfod chwerw gy LlF2 VI 10 61 , Beryf, gennyf ganwaith. /A minnau, bwyf tau, bwyf taith - ddiarswyd, /Yn nwyawl annwyd profwyd prifia LlF2 VI 10 61 /A thithau, Beryf, gennyf ganwaith. /A minnau, bwyf tau, bwyf taith - ddiarswyd, /Yn nwyawl annwyd prof EGM I 27 30 u. /Diwedd ni bydd it, na dechrau - ni bu: /Ni bwyf trist i'th ddaddlau. /Boed Ef y talwyf, hael Rwyf LlF2 VI 10 12 rch anghyfamser. /Mair a Mihangel pan ddeler, /Bwyf trwyaddl cynnaddl cyn nog ucher, /Men nad iawn tro GRh II 28 1 Dafydd fab Owain, bwyf un fryd - a_^ thi /I'th ddewrfawr anwylyd, /Cas car ES I 21 39 cyn no'm gostegu /(Gwst angen angau rhiallu) /Bwyf unfod wosod wasa_"u /O weison i'i wasanaethu. /A'm GYC VII 40 73 /Ni bwyf lwth ddiawg, ni bwyf lesg ofnawg, /Ni bwyf weithredawg cam weithredau, /Ni bwyf gyhuddgar, ni GYC VII 40 77 , /Ni bwyf hoeddl gywall o weithred arall, /Ni bwyf w_^r angall erbyn angau ES I 22 25 anhwynawl, /Erglywed Gwawr nyfed nefawl: /Tu y bwyf y bo Dy ganmawl, /Tud Ysbryd ein Tad ysbrydawl GYC VII 40 74 redawg cam weithredau, /Ni bwyf gyhuddgar, ni bwyf ymladdgar, /Ni bwyf anhygar, yn hogi gau, /Ni bwyf MB I 4 29 d ein cyfodi, /Y sawl ysy 'medd, armaa fi. /As bwyf yn addef yn aros y llef, /Y llog a achef aches wrth ES I 19 13 rllwydd, /Ysbyddawd oes barawd barthlwydd. /Ys bwyf yn oed dyn dengmlwydd - ar hugain /Rhag deulin fy A bwyll 6 DB VI 33 40 hardd digardd, dygn yd gwynir, /Enwawg didwyll bwyll a bell gedwir, /Cedwis fi, ei fardd y'm gelwir. /C MeiG I 30 28 o. /Diwallus De_"us ni'm difanwo, /Didwyll ei bwyll, a'i cyrbwyllo! /Difrad Ei gariad yn yd garo, /Din LlG VII 28 1 Hanbych well hyd bell, bwyll ardderchawg, /O Dduw yn gyntaf naf niferawg; /Hene MG VII 32 6 yfeddodau! /Dim rhyfeddach ni bydd bellach, ni bwyll enau: /Duw a'n dyfu, dyn yn cre_"u creaduriau, /Yn MG VII 33 31 effych, /Tyn droed dy feddwl, tra feddych - dy bwyll, /O blith maglau twyll tywyll eurych. /Dyfodiad gw PM V 2 14 thewi. /Nid addawaf, hael o hil Beli, /Na bwyf bwyll sarrug o bell sorri. /Gwn, yn y gwanwyf, gwenwynig bwyllad 3 CBM III 5 19 Llawforynion gwyry, gwirion oeddynt; /Amgall o bwyllad a bell bwyllynt, /Am Gynddelw Brydydd yd brydery LlF1 II 1 91 coffawys pan rhannwys rhad. /Coffa_"u Iesu ysy bwyllad - i'm ban /A moli Cadfan gan ei ganiad. /Molawd PM V 1 54 orau a fu o fab tad /A mab gwraig: gwrygwys ei bwyllad. /Pwyllaf a ganaf, a genwch, - feirddion: /Ei fa bwylladau 1 EGM I 27 6 awn ysym yn iawn yn ddyn ethrylith /A thrylwyn bwylladau. /Dyn wyf gla_^n affan offerennau, /Duw Dofydd bwylladoedd 1 GM I 11 1 Dy-m-gwaddoles Duw dyfn bwylladoedd, /Dy-m-gwallofies bodd budd ar gyhoedd. /Dy- bwyllaw 2 DB VI 24 1 Mab Duw, dylyaf dy bwyllaw, /Mawr, gwyrthfawr, gwrthyf gwarandaw. /Mor iawn GYC VII 36 22 dawl, heb daw, /Ys mau, fyth bellach, ei faith bwyllaw, /Ys mau, i'm dynoedl, amdanaw - afar, /Can ys m bwyllawg 1 PM V 24 20 wg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt bellynt bwyllawg. /Mynnaist gyfarfod yn gyfarfawg /A_^ Gwenwynwy bwylliad 1 MeiG I 30 40 caro. /Caru im y dim, a'm digaplo, /Cariad a'i bwylliad im ni ballo. /Ca_^r ein daddl dilys a'm dewiso, bwyllocaf 1 BF VII 50 6 rthyn am ddyn a ddywedaf: /A bortho gofid, bid bwyllocaf; /A fo gnaws achaws uchaf - ei feddiant, /Ei f bwyllynt 1 CBM III 5 19 yry, gwirion oeddynt; /Amgall o bwyllad a bell bwyllynt, /Am Gynddelw Brydydd yd bryderynt! /Gorfynnawg bwyn 1 PM V 27 26 lafan fuan fu ar ddreigiau - byd /A bedydd cyn bwyn tau; /Cadr Grist, rhag cadwen Angau, /Cadw Fadawg f bwynt 1 PM V 1 127 flug, /Mwth, myng-gan, hirllam, haerllug: - na bwynt gynt /No rhywynt uch Rhyd Nug! /Mab Ywain gyfwyrai bwys 1 PM V 10 24 elid rhag Lloegr llugfryd, /Delis draig Bowys bwys byd. /Pan ddoeth byd i gyd Goed engir - Ceiriawg, / bwystgunion 1 GM I 11 52 ortheol cad cedawl wron. /Ban baisg beri_"on a bwystgunion - coed /Cadr bonedd budd a berthon; /Cyflafa bwysti 1 DB VI 24 31 /A lleng gythreulaid yn ei threulaw /A llawer bwysti heb ystyriaw - ced /A llawer syched trwydded trwy bwyth 2 CBM IV 6 16 gyfamwyn gyfamrudd - afrdwyth, /Gw_^yth baith bwyth bu eiddudd, /Gwych ydd aeth traws bennaeth trostu DB VI 26 25 u fy ngwely: /Arwar Udd Cesar, o'm ceisy - am bwyth, /Ys da beth y'm ceffy! /Traul caeroedd, cirieda i by 1 EW VI 2 7 fag - cyrdd, /Cerddorion ofanag, /Rhwyf ne_^r, by archer bynnag, /Nid rhyw i'm ne_^r roddi nag. /Dinag bybl 1 GM I 9 100 haelon hywydd hawdd y treiddiais /[ ] Cheredig bybl ba hyd dulliais? /[ ] Owain a unis fy mryd /[ ]ew h Bybr 1 HOG II 6 2 Ton wen orewyn a orwlych bedd, /Gwyddfa Rufawn Bybr, ben tey_"rnedd. /Caraf, trachas Lloegr, lleudir Go bybyr 2 LlF2 VI 8 9 awr, /Arwr wawr prydfawr, warant Prydain. /Aer bybyr eryr dewrwyr dwyrain, /Eurgyfrwy gyfrwydd orwydd a CBM III 15 34 laith. /Owain arwyrain yr oroedd - ar bawb /O bybyr genheddloedd, /Mygr farchawg deifnawg da oedd, /My bybyriaf 1 MeiG I 32 7 cyn gweryd y'i gwaredaf. /Caru Duw i bawb oedd bybyriaf /Mal y ca_^r y saint braint breinolaf, /Can ys bych 7 PM V 7 16 /A'th lwyddo mawrfro a mawrfraint, /Athro ced, bych cydfrawd a_^ saint PM V 23 205 folawd a_^ thafawd a thant, /Cain de_"yrn, cyn bych ddigreifiant /Can ddifwyn oesgwyn ysgarant, /Can Dd PM V 1 175 Pedr a Phawl /I'th erbyn, arbennig dyniawl; /Bych gw_^r hedd yn hawddfryd a_^'r sawl /A gaiff tud ein PM V 29 9 ych o'r diwedd. /Diweddwyr eryr, ar Gymry - hu bych, /Hu bydd bawb a'i dyly, /Wrth Dduw ydd iolaf hynny PM V 19 20 wyd wy derfyn /Pymthengwaith, pymthengmlwydd: bych hy_^n! /Mabddysg it treuliaw treth enfyn - i feirdd BF VII 46 28 gariad; /Ys bo dy orffen, gymen geimiad, /(Ys bych nefawl hawl hwyl oleuad) /Yn rhan drugaredd, yn rha PM V 23 208 , yn rhan westifiant /Can ddiwedd pob buchedd, bych sant bychain 2 OC II 15 54 chyngor na chyngain - ein torf /Fal teiluoedd bychain; /Dywan, dwg rybudd hyddwain, /Dywed ein dyfod F EG VI 18 48 anghyngain, /Biau'r gwy_^r a_^'u gorau bachau bychain, /Priodawr mwynglawr Mo_^n glod ysgain, /Traul g Bychan 4 SB II 23 14 arw dramwy drumain; /I Faig ni bu ddadwyrain, /Bychan budd i fedydd a fain, /Oer, gywasg gywisg pridd a MG VII 32 9 yn, a'r Duw yn ddyn yn un ddoniau. /Cawr mawr bychan, Cryf cadarn gwan, gwynion ruddiau, /Cyfoethawg t GYC VII 36 85 dwed o'i law, /Pob mab yn ei grud ysy'n udaw. /Bychan lles oedd im, am fy nhwyllaw, /Gadael pen arnaf h HOG II 7 12 na ddygwydd. /Bechanigen wen, wan ei gogwydd, /Bychan y mae hy_^n no dyn dengmlwydd. /Mabinaidd, luniai Bychdid 1 EGM I 29 12 fydrwydd. /Baich o bechodau, nid bychodrwydd, /Bychdid dall angall anghyfarwydd! /Cyn glasu fy ngwedd, Bychod 2 EGM I 29 9 aid afrwydd) /A ddaw o buchiaw annibechrwydd. /Bychod gofyged trwydded tramgwydd /Buchedd anfedredd o y EGM I 27 64 nnws Mab Duw, Difiau, - nef uchod, /(Gormod yw bychod o bechodau) /Yn urdden Reen yn rhan deau, /Yn wra bychodedd 1 ES I 23 3 ym prysur i'i hoferedd. /Rhedais o bechawd nid bychodedd /O buchant trigiant i'm trugaredd. /Trindawd a bychodrwydd 1 EGM I 29 11 anfedredd o ynfydrwydd. /Baich o bechodau, nid bychodrwydd, /Bychdid dall angall anghyfarwydd! /Cyn gla byd 125 CBM III 8 72 id meddwl meddu hefyd, /Namyn o Dduw, ddim o'r byd PM V 27 25 anghyflafan! /Cyflafan fuan fu ar ddreigiau - byd /A bedydd cyn bwyn tau; /Cadr Grist, rhag cadwen Ang SB II 22 12 Gwae eirchiaid erchi gosymddaith, /Gwae feirdd byd a bedydd o'i laith. /Am borthloedd miloedd milcanwai ES I 21 11 ddu; /Ef gwnaeth trai a llanw, a llwyr feddu - byd, /A bydoedd wledychu. /Mor gyfiawn Ei ddawn ddarparu CBM III 8 21 ydd wledig. /Nis gw_^yr namyn Duw a dewinion - byd /A diwyd dderwyddon, /O eurdorf eurdorchogion, /Ein GB II 26 252 ei ddefodau, /Ac ef oedd uchaf er yn nechrau - byd, /A hefyd cerddynt i gyd a_^ ninnau. /Dewi differwys PM V 22 36 n fwyfwy, /Doeth ateb, Duw a'th atwy /Tair oes byd a hefyd yn hwy CBM IV 16 170 ), /Pymhoed pobl rhag pobiant orddwy, /Pymhoes byd a hefyd yn hwy. /Gwae fab dyn dilid ei gamddwy /Yng MeiG I 30 4 gorfeddo. /Bod ar iawn o'm dawn a'm diheino; /Byd a wn i gyd, gryd a welo. /Bodd Duw a haeddwyf, Rhwyf EW VI 5 23 s einym oll i gyd. /Trais Duw, dwyn hael o ein byd, /Ac wedi trais Duw, tristyd. /Tristyd a'm hergyd, m PhB VI 13 12 ad, ced wallaw, /Bod addef nef yn eiddiaw /A'r byd achla_^n i danaw. /Dan Rys, fab greiffwrys Gruffudd LlF2 VI 9 2 Edifar gennyf, edifar /Caru byd anghlyd, anghlaear. /Ail eilyw ydyw edifar /Difa dyn GG II 31 14 weched, amgaled amgeledd - am aur /A mireinwch byd a'i anrhydedd; /Seithfed, bwrw gw_^yth lwrw gweithlo MG VII 33 9 edernid bryd wrth a'i bredych. /Bredychwr yw'r byd a'i gyd-gywrych /A'r Sathan truan, hyd tra etych, /A MG VII 33 17 g ebrwydd, cyfrwydd, a'm cyfrennych. /Ffalster byd a'i wy_^d a weherddych, /Ffoaf, os gallaf, ei asgell CBM IV 11 12 wayw ddiau ddeuddryll, /Gwaedryd, gwae feirdd byd am Byll! /Truniaw trugarawg olwg, /Tey_"rnaidd i'th GYC VII 42 30 warwyfa. /Gwelais luosydd a chyfedd beunydd /A byd ar gynnydd, gynnif gwyrda. /Hynny aeth heibaw fal ym GM I 6 7 wlad a'th wawd. /Ethyw dy ergryd yn eithafoedd byd, /Arthur gedernyd, menwyd Medrawd; /Madawg maws odru CBM IV 6 298 fynud /A'th olud amdanaf, /A'th folant feirdd byd, a'th folaf, /A'th fo, hael hil Rhun, a unaf, /A'th PB VII 6 11 Eu harglwydd collasant, /Dwys i'm bryd (beirdd byd, ba wna_^nt?) /Disgyr gwy_^r am eu gwarant. /Gwarant GM I 11 48 n ardderchawg. /Ban yd ran ei rad i rodolion - byd, /Balch ei fynwin, beilch ei faon. /Ban bref biw yn CBM IV 17 105 au mal gwydr hydr hudoliaeth; /I'r Tair Person byd bid eich arfaeth, /I'r Tri yn iawnwir iawn wrogaeth. CBM III 14 48 fwyrain, /Yn aergreu mawr, yn aergrain, /Ergyd byd bid rhag Owain CBM III 21 132 Gwallofiad anaw (anoeth adfai) /Oblegyd beirdd byd bieufyddai! /Am gylch Cyminawd cymynai - Saeson, /Ar CBM IV 9 126 ef, /Budd barawd, baran gwynt hydref, /Bugail byd, biw gymryd gymref. /Corf ceindorf, can dothwyf-i ad PM V 23 45 Oedd yng, oedd angau ein cymar, /Oedd amau i'r byd bod abar /Ohonam o henaint lleithiar; /Mawr gadau a PM V 23 25 wng, blaen ufel drwy fa_^r. /Dyfryd in, feirdd byd, bod daear - arnaw /Ac arnan ei alar. /Ef ein llyw c LlG VII 27 9 d - ffordd /Am drefgordd drwy galed. /Gwag i'r byd bod heb ei hawddged, /Gwael dwyn hael hwylfawr ei we BF VII 49 5 wr, /Oer gymraw ar Gymru fawr. /Mawr a dristyd byd bod hir orchudd - oer /Ar Owain fab Gruffudd, /Nef n LlG VII 26 12 hawl yn hwylaw - yng ngryd, /Gw_^r hyfryd i'r byd bod i danaw. /Nid anaml ei fudd heb orchuddiaw, /Nid DB VI 24 88 l ei hawl i hwylaw - yng ngryd, /Ys digrif i'r byd bod i danaw. /Ystyriwys De_"ws ddawn iddaw, /Ystyrie GYC VII 36 91 dd arnaw, /Pen Llywelyn deg: dygn a fraw - i'r byd /Bod pawl haearn trwyddaw; /Pen f'arglwydd, poen dyg DB VI 31 36 /Dafydd a Selyf ac Absalon. /Herwydd trymfryd byd bod tan Saeson /Wedi treisynt gynt ar y goron, /Tryd DB VI 35 90 cafas eurwas air a lwydda, /Can gaffael hirynt byd bod yma, /Can Dduw nef yn ei fawr noddfa /Ys caffo e EW VI 4 39 - cad, /Trin gyrchiad tra fu fudd; /Trymfryd byd bod yn achludd /Traws maws, Madawg fab Gruffudd. /Am DB VI 29 41 au. /Gwael yw colli hael o hil Genau, /Gwag yw byd bod yn ei faddau. /Gwirfab Duw, gan dug ben rhiau /G GYC VII 38 9 cwympaw /I mywn cwymp Lusiffer, /Yn ddiledfryd byd bod yn ofer? /Nid da na thraha na thrabalchder; /Nid CBM IV 16 104 aha, /O bu chweg, bu chwerw oddyna. /Chwerddid byd, bodawg ein difa, /Yn difanw yn nifant ydd a_^: /Yn EW VI 3 32 awg /Ar lles beirdd bwrdd diguddiawg, /Ar lled byd: boed hirhoedlawg! /Hirhoedlawg fo'r gwas gwisg eurd CBM IV 9 180 i, gwesti gwystlferau, /Gwastad gryd, gwystlon byd boed tau! /Hil Gruffudd, rhwyf rhwyddfudd radau, /Rh DB VI 31 70 o'i gwyry Air a'i gweryddon, /I'm tri arglwydd byd, boent cyfeillion /Mihangel angel a'r angylion BF VII 57 13 y mae peunydd poen angerddawl. /Cyn myned o'r byd (bryd breuddwydawl) /Cain fynwent brofent, bro gorff CBM IV 4 113 n draig, dremynt oedd celain! /Celennig beirdd byd, buchedd - rheidusion, /Bugail Mo_^n, mall diredd; / CBM IV 18 34 enin pob gwerin, gwared arnaf, /Gwedi treiglaw byd, budd arnaf. /O ganiad y Tad te_"yrneiddiaf /A'r Mab CBM IV 5 48 d, llew yng nglewyd, /Llaffethair i ffo ffordd byd. /Byd trist wyf o glwyf am glaer ddychryn - traul /C PM V 28 12 wasgar wisg ermyd, /Trydydd hael beirdd afael byd. /Bydoedd yng nghyhoedd, yng nghwyn - a ethyw, /O'i LlF1 II 4 23 - awch bod /Heb arfod, heb aerflaidd, /Ac awch byd byth ar ddiwraidd /Mal y bydd beinw wedi baidd. /Wed BF VII 55 1 Duw a ddug ataw (buddwaglaw byd), /Deddfawl Freienin, Dewin diwyd, /Dewrddraig Edeir LlF1 II 1 171 a llef dylan. /Dewrwr a folaf a folant beirdd byd, /Dewrwyr a weryd benyd pob gwan, /Doniawg bedrydawg BF VII 51 23 d cyffro - mawr /Am ymherodr Cymro; /Ys terfyn byd, drymfryd dro, /Ys diriaid nid ystyrio. /Ystyried, O PM V 18 39 choed, /A chedyrn orefras, /Llyw bydoedd lled byd, dwfn a bas, /Llywelyn, Llywarch rhy-th-gafas GRh II 28 4 cerddorion fenwyd, /Ca_^r trydar, trydydd Hael byd. /Dy fyd wrth dy fryd, franes - oborthiant, /Wyd ber EGM I 28 9 b a ddaw ataw, pobl fraw, i'r Frawd; /Pobloedd byd dyfryd, eu difrawd - a wneir, /Ar ni wne_^l Ei garda CBM III 30 7 /Arglwydd nef a'th weryd, /Dygen yw hebod bod byd, /Dygynnelw, a Duw gennyd! /Gw_^r a'i gwnaeth yn ddy CBM IV 17 15 d borthes mam mab nwy diddawr. /Porthid doniau byd dyniawl ogawr - Nen, /Dyniaddon Berchen, Ben bob efa DB VI 27 99 i'm hennyd; /I'm rhwyf y rhodded rhan fawr o'r byd, /Ef rhoddai i Dduw ei ddihewyd, /Ys rhoddo fy Rhe_^ GYC VII 43 25 n /I gan ei elyn oedd yn aelaw, /Er dangos i'r byd Ei boen a'i benyd, /Er ei ddwyn i gyd o gidwm law. / CBM IV 4 154 argynnan, aer gynnig - rebydd, /Gwystl bedydd, byd eilig; /Ym muchedd haelonedd Hilig, /Hil haelon, Hei ES I 22 1 Dir fydd in brofi, cyd boed breuawl - byd, /Ein bedydd anianawl. /Duw Dewin, Breienin breinawl CBM III 21 170 y, llaw egored. /Agored ei lys i les eilwyon - byd, /(Eithid ei esbyd i'w ysborthion) /Ym myw mynw ache CBM IV 16 202 Gw_^r a'n gw_^yr, a'n gwarawd o'u rhan /Pymoes byd er bedydd Ieuan. /Gw_^r yng nghred, yng nghrefydd ni DB VI 24 11 rwerydd echwydd ac ucher daw, /Mawrfryd i ddyn byd, er bod iddaw - dda, /Na mawrair traha nid rhaid wr PM V 6 8 /Llew trylew trylef ei geiniaid: /Llwrw beirdd byd esbyd esborthiaid! /Llawr Rhodri, gwrdd ri gwrth amy CBM IV 4 230 lwion - ar dir /Ar derfyn Caer Lleon. /Eurllew byd, esbyd esborthion, /Eurllyw llwyth, lleithig prydydd EGM I 26 34 au angau anghyfnerthi, /Nid ymglyw dyn byw o'r byd fal mi. /Ni chyfairch angen iawlwen ioli /I'r neb ry GM I 11 21 ri_"awg Rhwyf lliwedoedd /Rhodri rhad gymryd y byd fydoedd! /Bid ged gynefawd gynefin - cynrain /Cyn tw EGM I 27 51 ) /Godlawd ni byddaf o'th gyfreithau. /Gwyn eu byd fynaich fywn eglwysau, /Eglwysgar, hygar, hygadw glo ES I 24 5 pla a thristyd. /Gw_^r darpar i'u dirprwy, llu byd, /Garawys cymerth pwys penyd. /Dirfawr fu, o feddwl, D-1 I 1 47 Lleon, galon reibaint: /Un fid fenwyd i ellysb byd, gelleist borthant. /Hoeddl hir a nef a chain addef EW VI 1 12 w? /Hardd i fardd fod i'th arddelw, /Hawdd i'r byd gennyd gynnelw. /Hawdd cynnelw fy rhwyf rhwydd ofeg MeiG I 33 81 en, reol ddiffryd, /Goludawg Arglwydd, goleuad byd, /Gorpwyf, Greawdr nef, nerth i gennyd, /Gobrydd gwe D-5 VI 36 1 Gosymwy tramwy trom ddiguedd - byd, /Gosymudid bryd brad anmynedd, /Gosach arllasach ll BF VII 51 8 s Llywelyn llafngreulyd, /Llas Arthur, benadur byd. /Gwae'r byd rhag tristyd treistwyn gythrudd - llew: EGM I 27 75 eneidiau, /Gwedi carddu rhwy, gwedi cerddau - byd, /Gwedi gwy_^d plegyd y plygeiniau, /Gwedi amdaeru b D-5 VI 36 21 edd, /Gweithfernid gwythlid, gwythlonedd - i'r byd, /Gwrthfyd fu gywyd ei argywedd /Can rhyfu i'r werin CBM IV 17 87 disbur. /Gwerthefin Frenin, fraisg Beniadur - byd, /Gwrthladded o'm bryd pyd pechadur; /Gorthywys nefo DB VI 25 38 in - ni allwn, /Ni allai Daliesin. /Cyn adaw y byd gyd gyfrin, /Can hoeddl hir ar dir deyerin, /Cyn dyf GYC VII 41 18 nt am eu barnau /Heb ddim nefawl o rwyf bydawl byd gyfreithau. /Cyfraith hoced a chuhudded, (bawed beia MG VII 32 53 : gwae eu mamau! /Ac nid gwae 'nt-hwy: gwyn eu byd hwy bod yn seiniau /A merthyri achaws eu Rhi, yn eu D-5 VI 36 38 alied ddiau ddwy flynedd - ynghyd /Ei fod yn y byd hyd hirhoeddledd. /Paham nad edrych tlawd yn ei dlod D-1 I 1 32 efyd cryd a chymwy. /Ni ddaw meddyg hyd orffen byd hyd y notwy. /Hywel haelaf, fawr eilasaf, goresgynnw CBM III 8 59 adawg wyn /Nid llawen llawer unben, /Gwae yw y byd hyd y'i gwn /A braint, diffaith y weithon. /Canys bu GB II 26 185 a glywch, cedwch Ddewi - yn eich llaw /A llu y byd i gyd a_^ chwi, /A'r fagl aur ei phen, ffo_"wch rheg PM V 10 25 fryd, /Delis draig Bowys bwys byd. /Pan ddoeth byd i gyd Goed engir - Ceiriawg, /Cyrch Gruffudd rhyhonn PB VII 5 15 a golled /A gollais o'i adwyn, /Doeth i feirdd byd i gyd gw_^yn /Difa gwalch tyrfa terrwyn. /Oedd terrw MG VII 32 28 loria, pax in terra i'n terfynau, /Heddwch i'r byd, iechyd i gyd gwedi angau'. /Gwylynt wy_^r gynt o go PM V 17 44 as, /Ba_^r llychwr, gw_^r yn oed gwas, /Beirdd byd i'th gyd rhygafas. /Cefaist, Lywelyn, o lywiaw - gwe CBM IV 17 77 ybudd fu iddaw, ddylaw ddolur: /Bu Alecsander, byd lywadur, /Hyd sygnoedd nefoedd, ni bu segur. /Pani w CBM IV 17 66 d ein rhaid, rhwydd echlysur, /A heb wybod bod byd mor amhur. /Rhybu erthyst in: rhybu Arthur - gynt, / DB VI 33 18 r ddihaidd hynny, mor ddyhir - druain, /Dra fo byd na cheffir. /Gruffudd arfau rhudd, rhydebygir, /Grai EW VI 4 16 /Gwalch bryn, brenin ynialwch, /Gwael nad byw, byd neud amdrwch. /Trwch yw'r gw_^r arwr, ardwyad - gwer CBM IV 17 61 ygn gynddiebryd; /Ni rygollwyf Dduw o ddewredd byd, /Ni rygolles nef ni fo ynfyd. /Ynfydrwydd awydd ewy GYC VII 40 25 bl, /Mae'n y Bibl eu henwau; /Am saith brifwyd byd (nid gwy_^d na gau), /Saith weddi'r Pader arfer orau LlG VII 24 86 helfydd. /Ef difeiaf naf rywnaeth Dofydd /Yn y byd o bedwar defnydd; /Ef gorau rhiau rhegofydd - a wn, CBM IV 18 48 d, /Dyfu ym mru Mair Mab dymuned; /Dyfu bumoed byd o boen galled, /O dwyll, o dywyll trydwyll trefred, DB VI 29 111 llwyr ca_^r-gw_^yn am a garaf. /Cyd a_^ dragon byd o byddaf, /Trugar hael, pa hwyl a ddygaf? /Am ddwyn LlLl II 16 60 d hwyl i holi diwyd! /Poed ef enw dy rodd bodd byd! /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr l LlF2 VI 10 73 edig uffern ar gethern gaith. /A warawd pymoes byd o geithiwed - uffern, /O blith y gethern gaeth efrif CBM III 3 186 ir hir ennyd, /Ni wnaethpwyd eirioed er yn oes byd: /O'i adaf etewyn tanllyd /Y dyfu, a dail ar ei hyd; HF VII 23 32 gredu Pen llu llwry cyfodi, /Gan holl ddiffryd byd o'i bum weli, /Pam na faddau brawd i brofi - arall? PM V 17 48 Aberffraw, /Cadarn gad drusiad dreisiaw, /Ced byd, o'th lewyd, i'th law. /Llwyddid it Gymry, Llywarch PM V 10 24 rhag Lloegr llugfryd, /Delis draig Bowys bwys byd. /Pan ddoeth byd i gyd Goed engir - Ceiriawg, /Cyrch ES I 21 18 ! /Rhy'i gellynt, gallem anghredu, /Yng nghryd byd ryhyd ryfeddu. /Gwnaetham nam, a rhygam ryfu; /Rhyfo BF VII 50 9 ant, /Ei feddwl bid leiaf. /Crist a ddoeth i'r byd rhag bod Addaf /A'i bobl yn uffern, gethern gaethaf, EGM I 27 48 wyddin, frenin freiniau, /Diffyrth chwech oes byd rhag pyd poenau. /Ymherawdr Greawdr, o'th grau - (bu BF VII 51 9 afngreulyd, /Llas Arthur, benadur byd. /Gwae'r byd rhag tristyd treistwyn gythrudd - llew: /Llywelyn ap PM V 10 16 th arddelw; /Rhwng dwn y gwelwn a gwelw: /Rwyf byd, rhwydd gennyd gynnelw! /Cynheilwad Prydain, wyd pri GYC VII 40 33 rhag cawdd cur, /Duw i holl ddynion daear, /A byd teg a bywyd hir /A gawn o charwn y Gw_^r. /Y Gw_^r a LlF2 VI 10 45 pan ddifa_"er. /Trymaf a glywaf ar eglycter - byd /Traserch syberwyd, penyd pynner. /Trasegur amhrudd CBM IV 5 49 w yng nglewyd, /Llaffethair i ffo ffordd byd. /Byd trist wyf o glwyf am glaer ddychryn - traul /Can tre DB VI 27 52 - ein llyw, /Braidd yw in ein byw yng nghynnen byd, /Wedi brys haelder muner menwyd, /Mwyniant llu tra GYC VII 36 70 i Dduw, ddyniaddon ynfyd? /Pani welwch chwi'r byd wedi r'bydiaw? /Och hyd atat Ti, Dduw, na ddaw - mo D-5 VI 36 46 rglwydd Dduw, am eurgledd - ddidaich! /Gwyn eu byd-wy, Frynaich, o'i freuoledd! /Mal y dug o'i deg enrh DB VI 24 41 un boregwaith i'w hanrheithiaw, /Achaws pymoes byd y bu ynddaw, /Uchelwr mirain, byrddrain drwyddaw: /U LlF1 II 5 50 werydd dydd, trwy dristyd, /Ar naid anifeilaid byd /Yng ngwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gwddant nad a DB VI 24 18 naw. /Ni bydd a_^ Mab Duw diymadaw /A fo mynws byd yn ei bydiaw. /Mab Duw dewisaid dewisaw - a wnaf, /E CBM III 3 99 ir. /Present fradw, fradawg y'i gelwir, /Pobl byd yn ein gwy_^d y'n gelwir, /Pawb ohonam am ein cam y' DB VI 27 12 rch gogyfarch, gogyfrwydd - wryd, /Mae ysbyd y byd yn enbydrwydd. /Cam y gorug Duw o dybygrwydd, /Cyn b GYC VII 40 31 g /A gant Crist a_^'i enau. /Ystyrient pum oes byd yn fodfaddau, /Pan aeth un Mab Duw, y dydd gorau, /I EGM I 28 34 eth Iesu fry o'i frenhindawd /Ydd oedd pym oes byd yn gyd gaethnawd /Yng ngafael, yng ngwael, yng ngwae PM V 11 17 rud, termud, tyner. /Tyner wrth lawer, wrth lu byd - yn llwyr /Yn llwry ysb a menwyd, /Echel fa_^r fu e CBM IV 5 124 fysg, ffysg fflamgryd, /Co_^r eisor eisiau i'r byd. /Yn y llas Madawg, mur dygyforth - fa_^r, /Meu afar DB VI 33 14 . /Ni ryweles dyn ddim mor engir /A_^ gweled y byd ynfyd enwir. /Y gw_^r a'i meddai, oll y'i meddir; /C EW VI 2 24 gydag ef! /Rhwym cad yn cadw ei addef, /Rhwyf byd, ys hyfryd, ys ef BF VII 49 29 ch fawrfryd, /Trymaf treisfwyaf tros fyd. /I'r byd, ys tristyd treistwyn ddamwain - draig, /Drwg achwe bydawl 3 GYC VII 41 18 u barnant am eu barnau /Heb ddim nefawl o rwyf bydawl byd gyfreithau. /Cyfraith hoced a chuhudded, (baw PM V 7 12 id bath llath yn llaw ysgeraint, /Ni bydd byth bydawl ei gymaint, /Athrugar, cerddgar, cad wythaint, /A GYC VII 42 21 rhwyf a gaffo nid ymgoffa! /Cyd boed cyfannedd bydawl gymyrredd /Gwledd enrhydedd, gw_'nedd a wna. /Gwe bydiaw 1 DB VI 24 18 ydd a_^ Mab Duw diymadaw /A fo mynws byd yn ei bydiaw. /Mab Duw dewisaid dewisaw - a wnaf, /Ef dewisaf bydoedd 3 PM V 18 39 trwy gras - a choed, /A chedyrn orefras, /Llyw bydoedd lled byd, dwfn a bas, /Llywelyn, Llywarch rhy-th ES I 21 12 gwnaeth trai a llanw, a llwyr feddu - byd, /A bydoedd wledychu. /Mor gyfiawn Ei ddawn ddarparu, /Mor PM V 28 13 r wisg ermyd, /Trydydd hael beirdd afael byd. /Bydoedd yng nghyhoedd, yng nghwyn - a ethyw, /O'i athaw bydraith 1 CBM III 13 3 w llawen, llawr osbaith, /Llewenydd llu bedydd bydraith, /Llyw anaw, llafn eurllaw aerllaith, /Llary Ow bydwern 1 DB VI 24 39 'r porth, ein damorth, a dawn arnaw, /I uffern bydwern heb adaw - ychwaith, /Yn un boregwaith i'w hanrh bydd 45 DB VI 24 17 - i'w brofi, /Beth fo ei ynni am ei anaw. /Ni bydd a_^ Mab Duw diymadaw /A fo mynws byd yn ei bydiaw. EW VI 3 9 u cymaint rhif seithrif se_^r! /A dan se_^r ni bydd ac ni bu - un well, /Fawrglod bell ddiballu; /Oes e LlG VII 25 74 ion ymo. /Clodforaf fy naf naws anghryno, /Ni bydd anghlodfan y ban y bo. /Gwiw yw clod hynod a honno PhB VI 15 19 wedi: /Penceirddeth Cymru yng nghamrysedd. /O bydd arglwydd gwir Gwynedd - dywysawg, /Esillydd Madawg, PM V 9 23 wyfre, /Rhag gelyn Brynaich branes dychre. /Ni bydd arodrydd ar odre - Prydain, /Prydyddion arwyre, /Ef PM V 29 10 wedd. /Diweddwyr eryr, ar Gymry - hu bych, /Hu bydd bawb a'i dyly, /Wrth Dduw ydd iolaf hynny, /Werthef LlF1 II 4 24 rflaidd, /Ac awch byd byth ar ddiwraidd /Mal y bydd beinw wedi baidd. /Wedi Cedifor cadfarchawg - a sai MG VII 32 6 wn a rhyfeddwn rhyfeddodau! /Dim rhyfeddach ni bydd bellach, ni bwyll enau: /Duw a'n dyfu, dyn yn cre_" ES I 16 23 hraiff anghred yn ei gylchyn. /Tros elfydd y'n bydd (bid yn erwan) /Trais Ierusalem gan Syladin. /Ac ai GYC VII 38 41 n y se_^r, /Na fid un lysenw a_^ Lusiffer. /Ni bydd brychwen llen llaw a nycher, /Ni bydd brychwyn dyn GYC VII 38 42 er. /Ni bydd brychwen llen llaw a nycher, /Ni bydd brychwyn dyn dydd y'i cladder; /Nis canlyn o'i dda, PM V 7 12 eraint. /Nid bath llath yn llaw ysgeraint, /Ni bydd byth bydawl ei gymaint, /Athrugar, cerddgar, cad wy GM I 7 10 hyged. /A heddiw ni hawdd wyf o'i fyned; /Ni'm bydd byw, ni'm baidd dyn dyhudded. /Dyhedd dy-m-goryw, d PM V 2 53 l i'm hynni, /A chyngor angor i'm hangori, /Ni bydd celadwy fod caledi /Y men y'm chwerwer er chwant cr CBM III 24 155 , barddrin beirddring, /Barddair o'm cyfair ni bydd cyfing /I'm cyfeddau brau, brwydr ddieding. /Handoe GG II 31 45 dd - ysgar, /Anysgafn a w_^r ei freuoledd. /Ni bydd cyfoed pawb bumcan mlynedd /Nog y bu gyfyng gwlydd GG II 32 20 m, /Marw fydd Einawn, ddawn ddinam, /Oddyna ni bydd da dim ES I 24 39 annaf gennyt: /Rhygelwir difro pob dyfryd. /Ny bydd dadwoddau dedwyddyd - mab dyn /Gan Fab Duw o'i wynf GYC VII 41 23 yn gamlyrius, lwyr ofudiau: /Y dydd a ddaw, ni bydd difraw gwyraw geirau /Ar wan Gristawn yn anghyfiawn LlG VII 24 29 wd iddaw treiddiaw trwyddi berfedd! /Am ei wir bydd dir o'r diwedd, /Am gylch Dygannwy mwyfwy y medd, / EGM I 27 12 Cyn mablan wythran weithredau; /Cyd bwyf drwg, bydd drugar dithau. /Herwydd da grefydd, dagrau - dadolw EGM I 27 85 wydiau, /Gorfod gorffowys baradwys bau /Myn na bydd dyn na hy_^n na iau, /Men nas trawdd trallawd trall EGM I 26 57 a_^ hi, /Ni bo poen oddef, Pedr wy noddi! /Ni bydd dda gan Dduw ei diddoli, /Ni bo diddawl Nest, nef b CBM IV 5 79 /Hil Cedwyn cadofydd, /Eisiau glyw i'n byw a'n bydd, /Eisor balch, bwlch esillydd. /Esillydd Merwydd, m OC II 15 38 /Dos, was, i gennyf ac nac annerch - neb /Oni bydd fy ngordderch; /Dywan ar fuan feinerch, /Dywed ein PM V 24 32 dd cyhoedd cyhoeddawg - beunoeth, /Dy gerddawr bydd goeth, ddoeth dafodiawg, /Dy gerdd dyganaf, naf nif IRh VII 30 23 n fy nihenydd. /Calan Gorffennaf gorffwyll a'm bydd, /Gorffwyf gwedi nwyf rhwyf gan rihydd. /Gorffennai IRh VII 30 38 wydd - can. /Gorffowys a_^'m gran o'i ban ni'm bydd. /Gorffwyllaf, molaf mal awenydd /Gorffwyllawg enwa BF VII 46 25 diad, /Aesgur fal Arthur, erthyst laddiad. /Ys bydd gwawd berthwawd barth ag atad, - Rys, /O'm tafawd y LlF1 II 3 65 wdd llew ac nyw llawch! /Llochiad gwlad hygad, bydd hygar - wrthyf; /Na'm gwrtheb yn anwar; /A'm rhodd HOG II 7 17 i phen anghymhenrwydd. /Peddestrig iolydd, a'm bydd-i eilwydd? /Pa hyd y'th iolaf? Saf rhag dy swydd. / ES I 17 27 ei ddeulin; /Bydd wrth wan gyfran gywrennin, /Bydd iawnllary wrth gerddau iawnllin, /Bydd wrdd-ddrud, LlG VII 28 5 ba_^r, /Anesgor dy fa_^r, fur tormennawg. /Ys bydd it, arglwydd rhwydd rhuddfoawg, /Llywelyn, lluyddfe EGM I 27 29 ryddau /Dydd y cerydder y careddau. /Diwedd ni bydd it, na dechrau - ni bu: /Ni bwyf trist i'th ddaddla LlF1 II 3 47 en aneirw - wyd, /Neu orwyd, neu w_^yr meirw; /Bydd lary wrth Lannerch y Ceirw; /Bid dy lid wrth Lys Di DB VI 27 79 i febyd) /Am drengi fy rhi rhwy lledfryd - a'm bydd, /Ni edych, Ddofydd, ef i gennyd. /Am drais Duw, ni LlF1 II 4 36 a'ch dwg, ywch digerydd: /Haid heb fodrydaf hu bydd. /Ni hu wyf lawen o lawer - achaws /O achwyson pryd LlF2 VI 10 8 nawdd ni wader - ydd af /Ar ddau hynaf Naf, ni bydd ofer. /Erchi porth Dewi parth ydd eler /Nid arch a CBM III 24 15 awr cer llaw ei ben; /Mor nawd pob rhahawd na bydd rhyhen, /Mor wenwyn y'm cwyn am yd ym ce_^n, /Mor w PM V 2 50 aioni. /Gogwybydd, Dafydd, ddeddf Elifri, /Na bydd rhyweilydd fy rhwyoli. /O chyngain, hael udd, hwyl GYC VII 41 26 eb a'u gwne_^l, gormod ryfel ryfawr gamau, /Ni bydd un fraich heb fwy no'i baich o bechodau. /Gwae hoce ES I 17 28 ennin, /Bydd iawnllary wrth gerddau iawnllin, /Bydd wrdd-ddrud, aer ddylud ddilin, /Dilain Lloegr a llw ES I 17 26 dros ffin, /Ystwng pawb hyd ben ei ddeulin; /Bydd wrth wan gyfran gywrennin, /Bydd iawnllary wrth ger OC II 14 135 uw ac a'i dywaid. /Gw_^r ni dwng, ni da_^l, ni bydd wrth wir, /Daniel, draig cannerth, mor ferth hywir. GB II 26 64 /Breiniawl fyth fyddaf ban ddelwyf - yno, /Ny bydd yn eu bro a bryderwyf. /Gwelaf-i effeiriaid, coetha byddaf 3 CBM III 21 56 chrynho_"i, /Rhy hir y tawaf, tawel wyf i, /Ni byddaf dawel, nid mau tewi /Am Gadwallawn mawr, gwawr gw EGM I 27 50 Greawdr, o'th grau - (bu gwaedlyd) /Godlawd ni byddaf o'th gyfreithau. /Gwyn eu byd fynaich fywn eglwys DB VI 29 111 ca_^r-gw_^yn am a garaf. /Cyd a_^ dragon byd o byddaf, /Trugar hael, pa hwyl a ddygaf? /Am ddwyn draig byddai 3 PM V 20 5 d, rhod ryly, /Yn ged gyhydr, gad hydr hy. /Hy byddai Arthur, eirthiaw hyn - a_^'i lu, /Eilyw oedd o'i MB I 3 102 d, ysgor orwydd. /Yni fu weryd ei obennydd /Ni byddai ddiwyth i lwyth oswydd; /Amug a_^'u dragon, udd M DB VI 33 63 f, nid gofyged, /Gwaha_^n hir a hwyr ymweled, /Byddai praff heddiw y pryned - o fedd /Pei yn fyw y'i ca byddant 1 LlF1 II 5 60 ng gwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gwddant na byddant fyw. /Undydd Dofydd dybydd oll /Pobloedd plant A Byddawd 1 MeiG I 30 7 yf a'm rhifo, /Boed yn addef nef y'm goddefo. /Byddawd nef ddichlais i'r a'i ceiso, - rhydd, /Brenhinai byddif 1 MB I 3 87 dreing terwyn torf ddiffreidiawg: /Cwynif, ni byddif ddiebreidiawg, /Delw ydd amgyrwyf bwyf cynheilwaw byddin 16 GM I 7 124 g Iwys; /Lliaws tech rhag trech tra briwwys /A byddin a beddrawd tu eglwys; /Lliaws gorwydd gwelw gwal CBM IV 14 11 yf /O bryfed cyntefin, /Barddai ceir, beiddiai byddin, /Bangawr cyw, llyw lledfegin. /Lledfegin eisin a PM V 28 1 Ffysgiolin byddin, budd achref - cerddau, /Cerddwys hael yn nhangne EW VI 6 43 u, /Y llochir pob edde_"in, /Cedawl, buddugawl byddin, /Cadr rhyd, cadw i'th fryd, frenin PM V 18 12 s; /A gwedi hynny buost gwas /Cledd eurin, clo byddin clodfras; /Neud wyt w_^r, aerdwr ardwy efras - ca LlG VII 24 94 ew Mo_^n mwynfawr Wyndodydd /(Bryn Derwin! Clo byddin clodrydd!) /Ni bu edifar y dydd - y cyrchawdd /Cy CBM IV 6 277 rwydaf. /Brydau anaraf brythwch gaeaf - garw, /Byddin darw dey_"rn-naf, /Brwydr edrin breenin, braisg n CBM IV 6 85 anaw; /Tarf taerfar trydar fawr ynddaw, /Tarw byddin ddilyn ddyludaw, /Tarf ar ysgwydaw, terwyniaw - a MB I 3 52 awg; /Ar bob rhai rheidiai yn eur-rodawg /Rhag byddin Emrais drais drahaawg. /Cadau ddidudydd, cleddyf PB VII 2 12 oroedd, /Gwrdd am derfyn, aml dorfoedd, /Gw_^r byddin, gwawr byddinoedd. /Byddinoedd hardd oedd dydd y PC II 20 2 Caradawg fab Cedifor, /Gwalch byddin gwerin goror, /Hebawg teulu cu, ceinmyn, /Anhawdd PhB VI 16 7 a welaf. /Neud ethyw llyw glyw, gloyw orsaf - byddin, /Hoedl egin brenin, hoed a borthaf, /Gwenwynfar ES I 17 13 lluch yng ngorddin, /Detholwalch buddugfalch byddin; /Llywelyn, lleerw freienin, /Llary ddefawd llyw CBM III 30 1 Yng nghynosod clod, claer ddylaith - byddin, /Ni byddud wrth gyfraith; /Oedd anawdd, llafn ad PM V 10 51 ithiawg, poeth, ethrin; /O'th gynnygn, gynnogn byddin, /Nid uch wyneb neb no'i lin. /Glyned Duw Trined MB I 3 20 awd. /Gw_^r a lywai lu cyn bu breuawd, /Blaidd byddin orthew yn nerw blyngawd! /Er perygl preiddwyr per byddinau 1 CBM IV 9 165 rpar /Yn aerfar yn arfau, /Llydw ysgor, ysgwyd byddinau, /Llid ysgwn, as gwn ys gorau, /I gymryd ein cy byddinawg 2 PM V 24 17 ddfeirch gwisgawg, /Tey_"rnfab Iorwerth berth, byddinawg, /Fab Owain fur prain, preiddrwyf enwawg. /Gor LlF1 II 2 25 i ddawn, /Od wyf anfoddlawn, boddlawn fyddaf. /Byddinawg farchawg feirch anaraf, /Bodd Duw a gaffwy a g byddinawr 7 CBM III 20 30 eithi_"awg, twythfawr - yn arfau, /Yn arfrwydr byddinawr, /Argae torf rhag twrf aesawr, /Argleidriad, f PM V 1 31 bragad /A brwysgledd a breisgladd trwm iad /A byddinawr gwrdd gorddyfniad - cynnygn /Yn cynnif ar Ystr CBM III 14 30 ddi gynnwrf gynhorawr - yn nhorf, /Yn nherfysg byddinawr, /Marchawg balch, bwlch ei aesawr, /Meirch anf PM V 11 31 , /Pryder beirdd neud rhyfawr /Myned udd, budd byddinawr, /Mynawg llary, ym mynwes llawr. /Llawr Ruffu PM V 10 18 lwad Prydain, wyd priodawr - clod, /Ac wyd clo byddinawr; /Wyd ysgryd gryd, graid gwriawr, /Ac wyd ysgw PM V 28 27 /Ni wrthid yn nydd gawr, /Mab Rhotbert, rhwyf byddinawr, /W_^yr arfrudd Maredudd mawr. /Mawr a gw_^yn BF VII 55 15 ddyn ei ddiofryd, /Gw_^r golud esgud, oesgyd - byddinawr, /Ysgwn ysgwydawr, buddfawr beddyd; /Gw_^r bal byddinoedd 2 PB VII 2 12 am derfyn, aml dorfoedd, /Gw_^r byddin, gwawr byddinoedd. /Byddinoedd hardd oedd dydd y hyrddai - Rhys PB VII 2 13 ml dorfoedd, /Gw_^r byddin, gwawr byddinoedd. /Byddinoedd hardd oedd dydd y hyrddai - Rhys /Ciwdawd Rho byddud 2 CBM III 30 2 nghynosod clod, claer ddylaith - byddin, /Ni byddud wrth gyfraith; /Oedd anawdd, llafn adrawdd llaith PM V 26 103 Clod, w_^r llary, o'm llwry i'th drwydded. /Ni byddud wrthudd, fudd fyged, /I'th eisor, i'th oes o hael byddwn 11 EW VI 1 10 Eryr mawr ddewrwyr, mae y ddelw - y gallwn /Na byddwn ar dy helw? /Hardd i fardd fod i'th arddelw, /Haw EGM I 28 31 lledrad, brad bredychawd. /Gweddi_"wn, gwylwn, byddwn barawd /Parth a_^'r Gw_^r arwr a'n rhywarawd. /Pa DLlM II 18 24 yd lysg gwynnawn gan oddaith. /Ni tha_"wn, pei byddwn celfydd, /O foli Mab Duw diwenydd. /Cyn 'yn nwyn EGM I 27 10 rheithlau; /Drygfab wyf id, Rwyf ry-m-gorau. /Byddwn dda, byddwn ddiamau /Cyn mablan wythran weithreda DB VI 25 34 - ag ef /I gyfair pob gorllin. /Mi i'm byw be byddwn ddewin /Ym marddair mawrddawn gysefin, /Adrawdd e EGM I 27 10 /Drygfab wyf id, Rwyf ry-m-gorau. /Byddwn dda, byddwn ddiamau /Cyn mablan wythran weithredau; /Cyd bwyf CBM III 14 11 - wrthyf, /I wrthyd na'm gwrthod, /O'm bodd ni byddwn hebod, /Nid ef oedd fy modd fy mod. /Gan fod yn u PhB VI 14 10 wd y dylifed ffosawd /Dyrllyddiwn-i wirawd cyn byddwn-i ermid. /Moladwy fleiddryw ni'm rhoddai brid; /M HOG II 10 12 waerei ei budd er barddoni, /Nebawd noswaith y byddwn nesaf iddi MG VII 32 60 hebyg i ddrygnosau, /Nos lewenydd i lu bedydd: byddwn ninnau! /Bendigedig yw'r Nadolig, deilwng wleddau CBM III 26 123 da, ei ddedfryd a wn. /Nid oedd nawd nebawd na byddwn /Yn y bai am feirch mai meinddwn, /Nid oedd ni ga byddwyf 1 EGM I 28 47 rthfyn fy enaid pan e_^l o'm cnawd. /Boed ef y byddwyf gwedi beddrawd /Cyd a_^'r un Duw mawr yn Ei unda byddym 1 GYC VII 37 4 ch, falch filwr, /Ni laddai gad goed Aber, /Ni byddym gaith na gweithwyr Byddyn 3 CBM IV 6 177 , /Pan wne_^l buddugawl beddau ir - fochfoch, /Byddyn droch a drychir. /Nid arlluddiaw rhi rhyellir, /N DB VI 27 94 i wasanaeth i gyd, /I'i feirdd (byddyn heirdd, byddyn harddglyd), /I'i fyrddoedd cyhoedd cyhyd - edgyll DB VI 27 94 /I'i weision o'i wasanaeth i gyd, /I'i feirdd (byddyn heirdd, byddyn harddglyd), /I'i fyrddoedd cyhoedd Byddynt 1 PhB VI 14 23 saint, /Herwydd gwir a braint ydd ymbrofid. /Byddynt ddedwyddion prydyddion Prydain /Nes gwayw yn ada bygylaeth 2 EW VI 3 18 gad hwyliad, haelonaeth - a geidw /Heb gydfod bygylaeth; /Ardwy llu llaw ehelaeth, /Eurde_"yrn, meddgy EW VI 3 21 th, /Eurde_"yrn, meddgyrn a'i maeth. /Ni maeth bygylaeth, bu gelyn - i Ffrainc, /Boed ffrawddus ei derf bylcha 1 HOG II 10 2 Caraf-i gaer falchwaith o'r Gyfylchi, /Yn y bylcha balchlun fy hun ynddi. /Enwawg drafferthawg a dra bylchlafn 1 LlG VII 24 114 Telediw, gad gywiw gyfiaith, /Telaid balch a_^ bylchlafn eurwaith; /Taleithawg Mathrafal, maith - yw dy bylchu 2 DB VI 26 24 mry! /Erwan yw inni, o mynny, /Aerwalch balch, bylchu fy ngwely: /Arwar Udd Cesar, o'm ceisy - am bwyth CBM IV 6 11 er ehangdud Faredudd: /Pan wnaeth balch odrudd bylchu Fflemisiaid, /Ffleimiaid graid gryd lofrudd, /Brw bylgaint 1 CBM III 3 82 ewydd i'm rhebydd rygaint, /Cain awen gan awel bylgaint. /Pylgeinnau raddau a'm rhoddir, /Rhodd rwydd g byll 4 D-4 VI 20 32 arhonnaid, /A'i bobloedd cyhoedd cydnaid, /A'i byll a'i bebyll ni baid. /Pebyll Llywelyn, llew cad, - a CBM III 16 134 , /Ei barau, ei arfau arfoloch, /Ei bebyll, ei byll, ei ball coch. /Cochwisg ei osgordd am byrth marmor CBM IV 11 4 pa_^r, gweilging gwaladr, /Pum dryll gwna_^i Byll o'i baladr. /Bedd Pyll pwyll enwir, enwawg - yn nhr CBM IV 11 12 iau ddeuddryll, /Gwaedryd, gwae feirdd byd am Byll! /Truniaw trugarawg olwg, /Tey_"rnaidd i'th lathrai byllau 1 GYC VII 41 47 nau, /A gwaeth hefyd oedd oddef crydmywn crawn byllau. /Y neb ni chred eu cyfrynted, bryfed brofau, /We bymoes 1 BF VII 50 38 . /Y Gw_^r a gymyrth engyrth ingaf /Angau dros bymoes (drymloes dromaf) /A gymero rhwyf rhywiocaf - fon bymp 1 HOG II 6 78 /Cefais i dair a phedair a_^ ffawd, /Cefais-i bymp o rai gwymp eu gwyngnawd, /Cefais i chwech heb ode bymtheg 2 DB VI 35 69 aesneg /Pan aeth ar osteg i dir Panna. /Dwy ar bymtheg, drwg a wnaeth yn amlwg /Pan gerddwys ei fwg am DB VI 35 67 /Pennaeth ni wystlwys, ef a wystla; /Unfed ar bymtheg o Faelawr Saesneg /Pan aeth ar osteg i dir Panna bynier 1 CBM III 26 5 ad, flaidd nifer, /Aerfur fa_^r, aerbair ba_^r bynier, /Arfod fygyr a fagai haelder. /Digones pen glyw bynnag 1 EW VI 2 7 , /Cerddorion ofanag, /Rhwyf ne_^r, by archer bynnag, /Nid rhyw i'm ne_^r roddi nag. /Dinag Loegr arag bynt 1 LlG VII 28 9 ysgynt hynt hirlidiawg. /A rhechdyr a'i wy_^r, bynt wareddawg /It, ddraig y Waun, wayw cyndyniawg, /A'r byr 2 HF VII 23 25 rchi, /Er gwy_^r nef o'm nefawl weddi, /Ar oed byr, os tyr, torri - glas efyn /Gan fodd Llywelyn, llyw PM V 17 16 , /Gwrfab Madawg gwrddfeirch arab, /Gwryd Pyr, byr y bu fab. /Mabolaeth fy rhwyf yw rhywoli - cad, /Cad byrdd 2 CBM III 21 48 torf am gorf, am gerdd westi, /Amsathr cyrdd a byrdd a barddoni; /Amser y'm cerid gan lyw Ceri, /Caradw CBM III 13 37 ynfraith - ei darian /Yn aerwan, yn eurwaith, /Byrdd cyrdd gadw, anghadw anghyfraith, /Braint ongyr, a byrddrain 1 DB VI 24 42 chaws pymoes byd y bu ynddaw, /Uchelwr mirain, byrddrain drwyddaw: /Ucheldad Fab Rhad, rhag rhwydaw - e byrnhawn 1 CBM IV 18 3 i fy Rhi rhwydd, rhadlawn, /Un Mab Mair a bair byrnhawn - a bore /Ac aberoedd ffrwythlawn, /A wnaeth co byrth 16 LlF1 II 2 10 af, /Ar borthloedd torfoedd achoedd uchaf, /Ar byrth agored, trwydded treiddaf. /Treiddais a gerais a g CBM IV 10 8 , /Nawdd rhag dy fa_^r, ca_^r cerddawr, /Ar dy byrth, ar dy borthawr. /Aswynaf, archaf (eirchiad - y'm GM I 6 18 d. /Nid oes gysteddlydd i hael hefelydd /O'r a byrth bedydd a ffydd a ffawd; /Nid ydyw yn fyw, ni ddaw, CBM IV 1 62 welais eu berthladd berthlu yng nghrain /Yn yd byrth berthdud golud gwylain; /Gwelais dyrf dygen, gwela CBM IV 6 272 'w rhan /Ni fo gwaeth no Gwaith y Berllan. /Am byrth Caer Fyrddin porthes gwy_^r gwaedlin /A gwawr trin HOG II 6 50 g y_^nt am rin!), /Pennaf oll yn y gollewin /O byrth Caer hyd Borth Ysgewin. /Un yw'r fun a fydd cysefi PhB VI 14 47 wr, /Nos Galan Ionawr mwynwawr meddwid, /Ac am byrth clod wasgar, llyry daear difrisg, /Llawer march a CBM III 1 32 f (can wyf gwaethlfan) /Canu cerdd am borth am byrth clodfan; /Cyfodwch, cenwch, cenyf o'm ban, /A mi, CBM IV 3 2 ddwyreaf hael o hil Einiawn - Yrth, /[]chir ei byrth erbyn berthnawn, /A [ ]nid gwalchlid gweilchlawn, PM V 23 98 dd Prydain, prydus, eirian, - berth, /Gwy_^r a byrth fy rhwyf ym mhob Calan, /Er digabl barabl gan bawb CBM III 16 135 ei byll, ei ball coch. /Cochwisg ei osgordd am byrth marmor - mawr, /Mab Gruffudd, graid oror, /Coch ei LlF1 II 2 62 wch, can awch barnaf, /Ar dir Deheubarth, diau byrth naf. /Mi a fu_^m gennwch, ni haeddech heddwch, /Yn PhB VI 15 32 nnyf-i, cyd erganedd, /Canu cerdd am borth, am byrth neufedd: /Hengerdd Delesin i dey_"rnedd - elfydd, CBM III 21 200 a_^ ched a cherddorion, /Tri eorth am borth am byrth Saeson, /Tri eofn diofn, dialforion, /Tri chyfarf CBM IV 6 94 angerdd, ac ongyr yn llaw, /A gwy_^r gyrth am byrth yn burthiaw - gorwlad, /A bragad yn briwaw, /A brw GB II 25 49 ru ben baladr, /Am Aber Taradr yn tremynu, /Am Byrth Ysgewin yn goresgynnu, /Am Borth Wygr ym Mo_^n yn byry 1 SB II 24 39 renial braidd wasgarawg, /Llan Ystyffan, llyry byry boethfan, llwrw bwrw beithiawg. /Teulu rhyn Rhys, t bysedd 1 D-5 VI 36 7 ofud gofwy Nasredd. /Gofynnwn, treulwn traed a bysedd, /Tref ydd aeth Duw nef o'i dangnefedd /Ym mru mo byst 1 PM V 1 119 y gwrdd gastell y Rhug. /Ef gwnaeth yn erthyst byst Bochglug /A glyw briw Branes dyorllug. /Ef a'i gwna Byth 10 BF VII 45 5 r llin wehelyth, /Llawir, ni ddorfyddir fyth. /Byth am walch rhwyddfalch rhy-n-doeth - trais galar, /Bu LlF1 II 4 23 ch bod /Heb arfod, heb aerflaidd, /Ac awch byd byth ar ddiwraidd /Mal y bydd beinw wedi baidd. /Wedi Ce LlG VII 27 15 /I mywn mynwes llawr, mygrwawr myged. /Hir yw byth bellach (belled - bod hebddaw) /Hiraethlawn gymraw LlG VII 27 46 ch yr fyned gw_^r gwrddlew rhyfel, /Och faith, byth bellach ni ddychwel; /Och pa wneir? Och Feir! Och F GM I 11 10 /Hwnnw yw Rhodri rhwydd aroloedd! /Ar wehelyth byth brys wy anlloedd /Anaw wy wallaw o well gedoedd! /A PM V 7 12 t. /Nid bath llath yn llaw ysgeraint, /Ni bydd byth bydawl ei gymaint, /Athrugar, cerddgar, cad wythain CBM III 25 20 fan annhelediw, /Adladd Rhirid, rhwyf anaw, /A byth nis beiddai bai byw GM I 14 97 ygnawd pechawd pall gynired, /Rhag ein twyllaw byth o beth hybred /I golli teithi tanc afneued. /Ac ysi GB II 26 194 mwg yn amlwg o'i hamlenwi. /A fyn Duw, dybydd byth wy foli; /A fynno nodded, cyrched Ddewi. /Duw a fol DB VI 29 33 lod hyd Fynnau. /Bu gelyn dychryn o'r dechrau /Byth yn lladd Llundain a'i thyrau, /Bu erwan yr awr y ci bythwn 1 PM V 26 144 agod! /Pan futych o'th fyd, hardd gydfod, /Or bythwn, ni hebwn hebod, /Boed yn nef a'th hendref a'th h byw 29 CBM III 25 20 dd Rhirid, rhwyf anaw, /A byth nis beiddai bai byw GG II 31 42 dd. /Ysgerais a_^ gw_^r, nid gorfoledd, /Ysgar byw a marw garw argywedd. /Am arglwydd diwyd, am ddiwedd CBM III 27 13 glew glas. /Glasfedd ei ortho, ei orthaw - i'm byw /A'm ernyw er na ddaw, /Trwm ynof cof ced wallaw, /T CBM IV 5 79 arw in, /Hil Cedwyn cadofydd, /Eisiau glyw i'n byw a'n bydd, /Eisor balch, bwlch esillydd. /Esillydd Me CBM III 11 59 dragon - berth /Ni borthynt anneddfon, /Yn eu byw, ar eu rhyw roddion /Na rennid rhannau cynyddon. /Cy BF VII 50 15 fn esgud, gloywddrud glewaf, /Gw_'reiddlyw nid byw: ba wnaf - o'i golled, /Gw_'reiddlew hyged, roddged BF VII 49 20 /Glew lew o lin Gadwallawn, /Glyw lyw gan nid byw, ba wnawn? /Na_^g a wnaeth angau anghyffred - afael DB VI 25 34 stennin - ag ef /I gyfair pob gorllin. /Mi i'm byw be byddwn ddewin /Ym marddair mawrddawn gysefin, /Ad DB VI 27 7 wr angen am re_^n rhadlwydd, /Mor drist yw ein byw bod glasw_^ydd - derfyn /Ar rudd Llywelyn, llew eha EW VI 2 20 dd y ceidw cad amddiffwys, /Rhwyd glyw, tra fo byw, Bowys. /Powys nen berchen, barch woddef - esbyd, /Y EW VI 4 16 wch; /Gwalch bryn, brenin ynialwch, /Gwael nad byw, byd neud amdrwch. /Trwch yw'r gw_^r arwr, ardwyad - CBM III 15 31 cyrdd, /Cerddorion neud y_^nt gaith, /Och nad byw ceinllyw Cynllaith, /Achaws fu liaws o'i laith. /Owa CBM IV 16 81 a - fy mryd /I'th wynfyd, i'th wynfa, /Mab Duw byw, fy Llyw a'm lleha /O'm lle drwg, a'm dyddwg i'm da. CBM III 8 62 y weithon. /Canys bu marw tarw trydar /Ac nid byw fy llyw llawhir, /O thyr calon rhag galar /Y fau a f GYC VII 37 1 Pai byw fy llyw, llew fflamddur, /Ysgwyd friwgalch, falch fi BF VII 49 13 ilyw; /Gwael neud bedd: gwae fi nad byw! /Nid byw gwalch trawsfalch (trais anoddef - rhwy) /Rhy-ddug D EW VI 4 29 n Egwestl. /Diwestl ei ysgor, ys cwynais - nad byw, /Hael o'i ryw rygollais; /Blaidd blaengar blawdd tr CBM III 8 65 alon rhag galar /Y fau a fydd dau hanner. /Pei byw llary Lleisiawn ni luestai Wynedd /Ym mherfedd Edeir CBM IV 3 19 on bro lydan gocha_^n, gochawn. /I ddangos nad byw llary, llyw Lleisiawn, /I geisiaw mynawg, myned a wn DB VI 30 58 ilys briodawr gwynglawr Gwynedd, /Dolur yw nad byw llyw Arllechwedd. /Dygn yw i Gymry dygnedd - ei dyng BF VII 52 26 dd yn ymwrdd emys lluchfar, /Gw_^r gorddin nad byw, llyw lluosgar, /Gw_^r bolch ei darian, daerfar - y BF VII 51 26 ried, O Dduw, ddamwain dychryn - cun, /Can nid byw Llywelyn, /Athrist hiraeth gaeth golyn; /Eithr o Ddu PB VII 5 28 y_"rnllyw glyw, gloyw fonedd, /Tey_"rnllew nid byw, neud bedd! /Neud bedd dewrwalch gwledd daear - dywa BF VII 49 12 r ddolur ddilyw; /Gwael neud bedd: gwae fi nad byw! /Nid byw gwalch trawsfalch (trais anoddef - rhwy) / GM I 7 10 . /A heddiw ni hawdd wyf o'i fyned; /Ni'm bydd byw, ni'm baidd dyn dyhudded. /Dyhedd dy-m-goryw, diwedd EGM I 26 34 eu'm gorau angau anghyfnerthi, /Nid ymglyw dyn byw o'r byd fal mi. /Ni chyfairch angen iawlwen ioli /I' CBM IV 4 42 awdd edrywant: /Edewid arnan ernywiant /Er nad byw rhy_"wr rhyw Runblant, /(Cardd angardd angen a'm pei GRh II 28 36 /Cadr rwyf, cadarn glwyf glybod, /Can llonydd byw undydd bod. /Can fod yn wirion, wryd Hywlydd - Hir, DB VI 27 52 ddeon, ddiofryd - ein llyw, /Braidd yw in ein byw yng nghynnen byd, /Wedi brys haelder muner menwyd, / bywyd 2 MeiG I 32 1 Rheitaf oedd imi, rheitaf - i'm bywyd /Caru cymhlegyd y gryd grymaf. /Cariad didwyll a g GYC VII 40 33 cur, /Duw i holl ddynion daear, /A byd teg a bywyd hir /A gawn o charwn y Gw_^r. /Y Gw_^r a rannawdd c 1 PB VII 21 10 ys. /O [] Rhys, rhwyf ufeliar, /Ducpwyd gwalch c[ ]d orywir, /Doeth nen, llawen llawagor, /[] detholwyr cabl 4 LlF1 II 3 40 heb ddefnydd, /Ai cardd ai cerdd o newydd, /Ai cabl ai cwbl gerennydd. /Cerennydd y dydd y doeth Mair - PM V 1 61 folwch, /Ca_^r dreigiau, dragon amddistrwch, /Cabl arnaw, udd Ffraw, a phrofwch, - nid oes: /Nid asw y BF VII 45 19 - hardd, /Cardd wahardd, cerdd wahawdd, /Cas cabl, cwblddoeth ymadrawdd; /Ceisiaw bod hebddaw nid haw PM V 8 24 llamwyr, i'm llid. /A hwde ddewis o'r rhydid, /Cabl neu glod o'm dyfod dybid. /Dy-m-doddyw edliw ac edl cablawd 2 CBM IV 9 19 is mawrdraws gynefawd: /I'th gyfair un cwblair cablawd /Nis cenais, cenif dy folawd. /Molaf w_^r clydwr CBM III 12 3 horthwy - cyrdd, /Nid cerddawr nyw molwy, /Nid cablawd, ys molawd mwy /Moli hael mal y haeddwy. /Haeddw cablu 1 ES I 23 28 . /Cymryd oedd einym cymodlonedd - cwbl, /Cyn cablu o Dduw ar ein buchedd. /Pechu yr ddigonsam o gam g cad 141 GB II 25 22 ychu, /Naw cad a naw cant, gormant gorfu, /Deg cad a deg cant tecaf a fu. /Ysgafn nifer Rhys yn llys Di MB I 5 9 l, diefyl duon, /Ysgodogion, dynion lletffer. /Cad a fydd ym Mynydd Carn /A Thrahaearn a ladder /A mab GB II 25 21 - taer, /Canaer am cancaer cyn heddychu, /Naw cad a naw cant, gormant gorfu, /Deg cad a deg cant tecaf GB II 25 18 /Seithwyr se_^r gyfnifer am ne_^r a fu, /Saith cad a saith cant, saith rhiallu, /Wyth cad ac wyth cant CBM III 18 17 a'm cynnelw ohonaw. /Ysid im arglwydd argledr cad - a tharf /A therfyn ar gywlad, /Clodfawr llawr llaw D-4 VI 20 33 yll a'i bebyll ni baid. /Pebyll Llywelyn, llew cad, - a weled /Yn olau archafad, /Yn lludwaw Llidwm yn LlG VII 24 89 gofydd - a wn, /Eryr Snawdwn, aer gyfludwydd. /Cad a wnaeth, cadarn ymgerydd, /Am gyfoeth am Gefn Gelor GM I 8 17 d guall, /Cad mal bad aball a phellt ar rudd, /Cad a_^ chedwyr Lloegr, a llwgr uddudd, /A gorfod i fod EW VI 4 19 /A gorau o fab tad; /Ef oedd aerllew, arllwybr cad, /Ac oedd arlleng pymthengwlad. /Gwladoedd ni debyg GB II 25 19 /Saith cad a saith cant, saith rhiallu, /Wyth cad ac wyth cant ac wyth teulu - taer, /Canaer am cancae PB VII 9 23 dy falchgorn /Ar dir ynial Dywalwern! /Eurbost cad aerbyst cedyrn, /Eryr cadr dewrwyr cadarn. /Cadarn c PB VII 1 27 ar - gwersyll, /Rhwym pebyll, bumdryll ba_^r, /Cad aerflawdd, fo_^r-gymlawdd fa_^r, /Cadarn ddilesg wr EW VI 2 19 dorf /A'i daerfar ar Loegrwys; /Rhwydd y ceidw cad amddiffwys, /Rhwyd glyw, tra fo byw, Bowys. /Powys n GM I 7 68 edraidd cad. /Ced eglur cedeirn gur gyrchiad, /Cad amlwg crai cyflwg cywlad. /Cywleidiaddon gawdd cyhoe CBM IV 13 24 rydfawr i'th arfau, /Cefaist a dofaist yn dau /Cad anhawdd y Coedanau. /Cedwaist, cad orfod caen orferw LlLl II 16 55 a'th ddyad! /Cyrch, farch, er Llywarch, llew cad, /Ar Llywelyn llawroddiad! /Dos, a Duw gennyd, yn hy BF VII 46 16 mgur dromgad, /Arfawg ab Efrawg, cadr farchawg cad. /Arf Prydain ysgain, ysgarlad - wasgar, /Ysgwyd dan GM I 11 79 er na ffe_^r na ffynedig, /Nis difeirn cedeirn cad arglodig. /Nid yn wyry yn wa_^r yd wesgryn esgar, /Y GM I 8 15 rai achludd, /Cnud a chnud a fud ymdanaddudd. /Cad argrad arall, cad gawad guall, /Cad mal bad aball a PM V 6 5 naid, /Ei gynnif ar gynnygn drechiaid, /Ardwy cad, argrad eurgraid - dey_"rnedd, /Tey_"rngerdd orddyfn CBM IV 6 78 edyrn caen he_"yrn heidiaw, /Caerau ddifuriaw, cad arllaw - aerllew, /Arlleng glyw, glew difraw, /Cardd PM V 1 72 f gorug am Gerrig Morllwch, /Am Fuarth Cadfan, cad arrwch; /Ef gwnaeth tu Pentraeth pen trwch - calane CBM III 21 35 , Rodri - esillydd, /Cadau ysgymydd ysgymodi, /Cad asgen, ysgwn ysgwyd Feli, /Ced ysgain gwyniain, gwn CBM III 16 69 ystyl Dehau, /Gwesti crau a chymwy, /Rhuddbres cad, beiddiad beirdd wantwy, /Rhuddbair ba_^r llachar ba PM V 5 51 hymes, /Cynifiaid, blaeniaid bleidiau armes - cad, /Bleiddiau coed a'u llewes. /Cynna hwn, neus gwn na BF VII 49 31 mwain - draig, /Drwg achweddl ei arwain, /Eryr cad, braisg borthiad brain, /Aerwalch awyddfalch Owain PM V 17 17 byr y bu fab. /Mabolaeth fy rhwyf yw rhywoli - cad, /Cad cedwyr tud Feli, /Ar bob terfyn torf am ri, /A LlG VII 28 14 ugl eryr ongyr, angerdd freiniawg, /Rhagflaen cad, cadarn dywysawg, /Rhagod, gynosod, gyhoeddawg - gol LlG VII 25 14 udded! /Ciliaw ni fynni er neb caled, /Colofn cad, cadarnflaidd lliwed; /Celennig ffrwythig, ffrwythla PM V 26 10 , /Cyrchaf Rys fab Rhys o'm rhysedd, /Cyrchiad cad, Cadell edifedd; /Cyrchynfeirdd cyrchant wy orsedd, CBM IV 4 126 rnedd. /Pan amug Tegeingl, teg rysedd, /Rhysfa cad Cadelling fonedd, /Oedd tramawr trameirw yn nyedd, / CBM IV 9 72 . /Gw_^r creulawn, creulan a'i cyffry, /Cyffro cad Cadelling wely. /Gw_^r a w_^yr yn nydd ffwyr na ffy, CBM IV 13 9 /Trais nyw llefais na lledrad. /Ni bu lledrad cad cadr Aber - Conwy, /Cynnechrau fy udd ne_^r; /Cynnyg PM V 17 13 n a'i medd. /Meddfaeth dialaeth, diwyl hydab - cad, /Cadr ddragon gyfundab, /Gwrfab Madawg gwrddfeirch CBM III 24 111 /Madawg mur cyhoedd, niferoedd nen, /Meidriad cad cadrddor, ca_^r co_^r cyfrben, /Medrais fodd fy rhwy CBM IV 13 16 t fy llyw nid lledrad, /Cwr gogof cyrraidd cof cad. /Cadwent pan gyrchaist, gyrch union - sengi, /Sanga CBM III 20 24 hyfarf tarf torf amnad, /Yng nghyfarfod cyfnod cad. /Cadwyn cyfri_"au, cyfrwydd - yn rhoddi /Ced westi PM V 10 80 Can cad teg torraist, ddraig aer, /A gwedi can cad, can caer. /Carws Duw dy fod, fyd-ohen - Gymro, /Ar CBM IV 8 19 rhuddfer. /Peunoeth oedd pennaf gwedi pynner - cad /Can llary llawroddiad llad a llwyrder; /Llonydd yw PB VII 3 6 Breiniawg Rys, brenin cyfoeth, /Brain borthiad cad, canhymdaith, /Neud ethol walch, weilch hydwyth, /Ne CBM IV 9 86 ymry ddiffreidiad, cymrwyn - ei gywlad, /Cymwy cad, cas wenwyn, /Cyrdd waddawl, cerdd ganmawl ganmwyn, PhB VI 12 38 wy y credaf no chrair, - ced neirthiad, /Echel cad, ced adnair, /Gwr ysy i'm cadw i'm cadair, /Gwn idda PB VII 4 18 Gelwir hwn: llu gystlwn llyw, /Lloegr gyrchiad cad, ced aelaw, /Terfysg Eingl, engyrth pob glew, /Terfy GM I 7 66 udd, haelfab Maredudd, /Hawl odrudd gwaedraidd cad. /Ced eglur cedeirn gur gyrchiad, /Cad amlwg crai cy GM I 12 10 Er mawr gwymp Madawg, modur plymnwyd, /Am bost cad ced goeth, oeth y'm huthrwyd. /Ni'm hethremyg Duw a PhB VI 13 10 igwawr ffawr ffaw, - ffwyr ffysgiad, /Ffysglew cad, ced wallaw, /Bod addef nef yn eiddiaw /A'r byd achl CBM III 17 7 gan rebydd /A'm rhybuch o'i wenllaw, /Peniadur cad ced wallaw, /Pen co_^r, pencerdd wyf iddaw. /Gwirawd PM V 2 21 oni. /Gw_^yl, Ddafydd lawrydd, lawr orthorri - cad, /Cedawl, ar ogel fy ysberi. /Gwyllon Tey_"rnon dud PM V 13 8 l, hoywal pob eirchiad, /Hil Cynan hwyl cynwan cad. /Cedawl, arwynawl arwyneb - Prydain, /Prydyddion dd GM I 11 51 an bref biw yn rhiw rhag ei ddeon /Pan ortheol cad cedawl wron. /Ban baisg beri_"on a bwystgunion - coe CBM IV 4 176 /Berth nerth ne_^r, haelder huenig, /Burthiad cad, cedeirn arddrusig. /Budd a'm bu, a'm bo ei edmig, / HF VII 22 23 on - Mordaf, /Pryd Addaf, prif haelon: /Di-ofn cad cedeirn ei dorfogion, /Difefl ne_^r, ffyrfder Ffarao LlG VII 26 34 llaw. /Dinam ddraig, ddragon eiddunaw, /Diriad cad, cedeirn orddwyaw, /Dawn ysydd yn sefyll ganthaw, /D PM V 18 13 clodfras; /Neud wyt w_^r, aerdwr ardwy efras - cad, /Cedernid Eneas. /Dy gywlad nid lledrad y'i llas, / PhB VI 13 21 ! /Hanbych gwell hyd bell, bellawg luchfrys - cad, /Cedernid enwerys, /Arfrudd, prudd Prydain Ynys, /E EW VI 3 27 chiaid, /Erchwyn graid, grym tyrfa; /Wyd rhwyf cad, cedwyr ddifa, /Wyd rhoddiad rhuddaur Afia. /A gaffo PM V 17 18 bu fab. /Mabolaeth fy rhwyf yw rhywoli - cad, /Cad cedwyr tud Feli, /Ar bob terfyn torf am ri, /Ac ar b CBM III 16 41 ogawn, /Lleithgar llym, grym gryd, lleiddiad cad cerddglyd, /Cedernid Caswallawn, /Pasgen wry_^s, pas CBM III 12 28 u; /O beleidr rheeidr rhuddgrau, /O beleidriad cad ciglau. /Ciglau beleidr briw, brith - o gyfergyr, /A BF VII 47 31 au - a'i dug, /Dig a'm gwnaeth ac eisau; /Hwyl cad, cleddyf gyrchiad clau, /Hael gwrawl o'r hil gorau CBM IV 1 46 lais eu trychni trychant celain, /Gwelais wedi cad coludd ar ddrain; /Gwelais rhag terfysg twrf adfirai CBM III 24 131 r, ffraethlawr ffrwythlawn. /Can Rhirid, rhwyf cad, cuniad creulawn, /Calon oedd anghraff, cedoedd angh PC II 19 9 merynt gam. /Can eddyw Hywel, hwyl ddi-oddef - cad /(Cydfuam gyd ag ef), /Handym oll goll gyfaddef, /Ha OC II 14 33 l Cynfyn, /Dragon a'i dechrau ac niw dychryn - cad, /Cyflafan argrad, cymwy erlyn. /Cydwyr ydd aethant PM V 12 41 y_^r ffrawdd dymyr Ffraw. /Ffraw-gyrchiad cant cad cyn bu llawr - ei dy_^, /A_^'i de_"yrn fyddinawr, / CBM III 27 26 dawg rhodawg rhad wellyng - ceiniad, /Cyrchiad cad cyn echyng, /Cyrchws glyw ba_^r, glew bergyng, /Cyr EW VI 4 25 dw friw. /Briwgalch ei rodawg o ryw tymhestl - cad /Cyn oerwely diddestl; /Gw_^r a wneir fal Gweir fab DB VI 35 53 digiawn y'i dug yna. /Nawfed Frycheiniawg, naw cad cyndyniawg, /Fal Rhun Rhuddfoawg fu ei drofa; /Degfe CBM IV 9 47 Buchedd glyw, gloyw ystryw aestrawd, /Burthiad cad, cyrchiad cyrchynawd, /Budd beirddion, barddair o'm CBM III 17 12 llys lles glyw, llyw Lleisiawn, /Yn llaw llew cad, cyrn llad llawn. /Gwirawd Owain llary, llawen - yd LlG VII 25 79 lo; /Dilesg eurgrwydr brwydr, bryd ar gyffro - cad, /Diofal wlad a wledycho. /Dinag Loegr arag, wrawl PhB VI 14 49 frisg, /Llawer march a gwisg a wesgerid. /Wedi cad dramawr a gawr dremid /A chyfarfod pybl pen yn erfid CBM III 16 192 der, /Dyglud glod mal y clyw llawer, /Dychyrch cad, dyran rhad rhif se_^r! /Dychymell Prydain o'r pryde PB VII 1 15 int tey_"rnas /Drwy rad ei Rwyf, cad nid cas, /Cad ddiofn eofn ehangblas - arglwydd, /O'i eurgledd y'i LlG VII 27 44 wydd rhuddfedel - utgyrn, /Och am wawr cedyrn, cad ddiogel; /Och yr fyned gw_^r gwrddlew rhyfel, /Och f MG VII 33 15 l gyd eu cyngyd a'u cain gywrych, /Rhag eu llu cad-ddu y'm cetwych - Arglwydd, /Rhag ebrwydd, cyfrwydd, GB II 26 60 arnam-ni rhybyddwn ofnawg /Rhag gormes cedyrn Cad Ddybrunawg; /Ar Dduw a Dewi, dau niferawg, /Yd alwn CBM III 22 7 eilon yn eilwydd ferth, /Llef bo_^n corn blaen cad ehorth, /Llais garw, a llef tarw Talgarth CBM III 16 216 ag cardd, cerdd orun - de_"yrn, /Cledr cedyrn, cad eiddun, /Ysgryd gryd rhag graid Eborthun, /Ysgrud wl CBM III 28 23 frwydr efnys - yn nhrin, /Yn nhrydar anfelys, /Cad enwiredd enwerys /Ceidwaid graid Grugunan lys. /Grug CBM IV 5 127 _^r, /Meu afar ca_^r cynnorth; /Oedd anwas gas cad eorth, /Oedd anwar ba_^r yn ei borth. /Tra rhwy y'm OC II 14 65 au arial dywal dau fab Ynyr, /Dau rydd yn nydd cad eu cyfergyr, /Cyfargor ddiachor, camp ddiechyr, /Arf CBM IV 7 20 r gychweddl gychwyn, /Cyd ragor a ddug rhagon /Cad fab Gruffudd yn Rhuddlan. /Yn Rhuddlan rhwng dau nif GM I 8 11 wygad ddigudd /Yn un dydd herwydd herwyr [ ] /Cad fawr Faes Carnedd, cad Ystrad Astrwedd: /Cadarn gywr PB VII 6 3 an, /Marw Cynan, cynwan cawdd, /Dawn dengwlad, cad fleiniad flawdd, /Dwyn ein llyw, Duw ry-n-lladdawdd. BF VII 45 17 , /Bu gwawr hygyrchlawr hyged. /Cedawl Oronwy, cad fo_^r-gymlawdd - hardd, /Cardd wahardd, cerdd wahaw LlG VII 24 25 , /Llew Cemais, llym drais drachywedd; /Lle bo cad fragad friwgoch rysedd, /Llwyr orborth hyborth heb g DB VI 27 35 /Och Dduw o ddyfod ein harglwydd. /Wedi achadw cad fragad friwgwydd, /Wedi echwng teg heb atregrwydd, / CBM IV 13 28 rw, /Cyd ta_^n trwy wa_^n, trwy agerw, /Ced hy cad fry Fron-yr-erw. /Erwan tey_"rnedd, te_"yrn udd - Pr CBM III 5 65 idd preiddwyr preiddwr yng nghynired, /Pargoch cad gadarn rhag calchdo_"ed, /Perging Cynferching cyn no BF VII 56 20 arn ddraig, bena_'ig berth, /Oedd ced gynnydd, cad gannerth. /Cad gannerth mawrwerth, mor wae - y'm dig BF VII 56 21 a_'ig berth, /Oedd ced gynnydd, cad gannerth. /Cad gannerth mawrwerth, mor wae - y'm digiwyd! /Ni'm gad GM I 8 15 a chnud a fud ymdanaddudd. /Cad argrad arall, cad gawad guall, /Cad mal bad aball a phellt ar rudd, /C MB I 3 129 ! /Yng ngwaith y Waederw, chwerw chwelidydd. /Cad Geredigiawn, gyfiawn gywydd, /Crynynt wragedd gweddw CBM III 16 229 chafael - co_^r, /Cyfecheifaint caffael: /Eryr cad, gwrthodiad gwarthwael, /Erchwyn graid, eirchiaid ar GwB VI 17 12 u er Dilyw), /Rhuthr cadarn cedeirn ddistryw, /Cad gyfamrudd ledrudd lyw. /Rhuthr a ddug (nid ffug) er GM I 7 20 mad aned! /Canawon cadudd cadrfeib Maredudd, /Cad gyhudd gynired /Cyn arfod ein hoesfod fyged /Mor res PB VII 8 10 /Cadw, Faredudd, cadr eurdorf! /Cadoedd gyman, cad gynnwrf, /Bolchgledd yn newredd, yn eirf, /Balchglod PB VII 3 21 gledd drud, /Ba_^r dwys anghynnwys yng nghad. /Cad gyrchiad, llafn drochiad, llew /Fu Rys ruglfar, rudd LlF1 II 1 93 n gan ei ganiad. /Molawd a ddyrllydd cedwidydd cad, /Iawn yw moli rhi a fo rhoddiad. /Moladwy un Duw, u EW VI 1 28 dyn; /Llawch cerdd mawr angerdd Merfyn, /Llyw cad leiddiad Lywelyn LlG VII 25 39 rais dros drais drabludd; /Gwrawl hael cedawl, cad lofrudd - arglwydd, /Un eurglod wyd a_^ Nudd. /Eryr CBM IV 5 104 awn w_^yl olud roddiad, /Einiawn ddiwyl ddiofn cad. /Llas mab gwyrengyn gwyrfriw - ei baladr, /Gw_^r oe GM I 8 16 anaddudd. /Cad argrad arall, cad gawad guall, /Cad mal bad aball a phellt ar rudd, /Cad a_^ chedwyr Llo CBM IV 8 25 gedawl, Gadell ener, /Cadarn flaidd fleiniad, cad neirthiad ne_^r, /Cadr ydd ymddengys Rhys yn rhacter PB VII 1 14 gwalch bro braint tey_"rnas /Drwy rad ei Rwyf, cad nid cas, /Cad ddiofn eofn ehangblas - arglwydd, /O'i BF VII 44 9 i ddydd. /Tra fu ddydd Dafydd, difefl ddylif - cad, /Oedd cadarn ei gynnif, /Oedd cedawl, oedd cadr yng PM V 11 39 ffudd, /Udd angudd angerdd Faig, /Angor co_^r, cad offelaig, /Ac o'r penaethau, pen aig. /Eigiawn mwyn PM V 29 13 erthefin Freienin fry. /Braisg de_"yrn cedyrn, cad ognaw, - llawhir, /Can llewenydd wrthaw! /Meddwl paw CBM IV 5 30 hoed hir. /Hir y cedwir cof cedfawr - Oronwy, /Cad orddwy, orddawn fawr, /Gwrdd ei law ar ei lafnawr, / CBM III 21 89 nnes, /Anghymesur cardd cerddau achles: /Angau cad orddwy rhwy rhy-m-coddes, /Angen a'm lludd gwe_^n, g CBM IV 13 25 ist yn dau /Cad anhawdd y Coedanau. /Cedwaist, cad orfod caen orferw - gwaedlin /A gwaedlaif yn ymherw, CBM III 11 78 ym cyfarcher. /Gwy_^r Powys, pobl ddisgywen, /Cad orllawes orllawen, /Pedair cynneddf, cadw cadr urdde CBM IV 7 1 Mab Cedifor, cad ormail, /Mawrglod addas, mygrwas moel, /Ysgwn bryffw EGM I 29 33 wydd, /Addfwyn gwy_^r terwyn taer gyfannwydd - cad /Pan fydd cedyrn yn ymorchwydd: /Addfwynach, cynach PM V 1 13 ei bob digarad; /Pendefig Ffraw Aber, ffrawdd cad. /Prydain hydr, hud oedd ymddifad /Heb raith, heb gy MB I 3 135 Fechydd, /Gruffudd a orfu rhag llu gwythrydd; /Cad rhag castell Mo_^n, mor ddigerydd, /Dybu o'i gyffred MB I 3 123 u hedrydd /A ddug o'i gadau chweddlau newydd! /Cad rhag Castellmarch, mawr ei dyfydd, /A chadau Cynwrig CBM III 10 60 /Torf ysgwn ys gnawd yng nghamawn, /Tarf rhag cad, rhag Cwcwllfyriawn. /Undegfed awen, undegfed - awy MB I 3 133 dirion drefydd, /Gan a'i canfu ni bu ferydd. /Cad rhag ta_^l Prydain, prenial Fechydd, /Gruffudd a orf PM V 10 79 , - yn rhwydd /A'm rhoddaist, udd didaer; /Can cad teg torraist, ddraig aer, /A gwedi can cad, can caer EW VI 4 37 urddedig. /Urddas tey_"rnas, te_"yrn arfrudd - cad, /Trin gyrchiad tra fu fudd; /Trymfryd byd bod yn a PB VII 12 2 Cyrch a ddug fy llyw, llew gw_^yth, /Cad udd Faredudd falch daith, /Oedd aerddraig pennaig pa DB VI 27 43 A ddeuynt ataw wrth ei awydd. /Ni ri cedwesti, cad wastadrwydd, /'N ei raid a warawd wy_^r yn hywydd. / HF VII 23 14 _^r gwisgoedd gwisgi, /Gw_^r gwasgawd ciwdawd, cad weini, /Gw_^r cadarn cadoed rheoli, /Gw_^r cadwent, PhB VI 13 2 l, rhwyf naf, - rhwydd de_"yrn, /Rhwym cedyrn, cad worsaf, /Eithriad brad, bron eiliasaf, /Eithr cennyd EW VI 3 36 fyged; /Ni llefair gair gorchaled /Ac ni lludd cad wosudd ced CBM III 20 10 d. /Cyrchais eryr trais trin oheb - heb gudd, /Cad wosudd, ced woseb, /Ar w_^r, ar wir ei wyneb, /Ar wy CBM III 24 165 orion, /O Arfon, o Fo_^n, o Faelgyning; /Wedi cad wosudd, mawr mygrfudd ming, /Wedi ced woseb, neb ni' CBM III 21 31 y fydd cerdd olwch, oestrwch estrawn? /Py fydd cad wriaf rhag Cadwriawn? /Py fydd ced wallaw fal Cadwa CBM III 15 4 Rhys; /Llafur llafn dolur dilys, /Llid carant cad wrygiant wry_^s. /Gwry_^s aerfrau ddechrau unddechry PM V 1 35 wis heb wad, /Cadr heddwch hyddyn am winllad, /Cad wyllion Dafydd, da gyrchiad, /Ced wallaw, Cadwallawn PM V 7 13 byth bydawl ei gymaint, /Athrugar, cerddgar, cad wythaint, /A'th roddo Creawdr cyreifiaint, /A'th lwy PM V 23 151 ed, am drychant /Amdrychion pan ymdrechasant: /Cad y Coedanau, cadr anant - borthi, /Burthiaist wy_^r y PM V 13 29 /Huysgwr gw_^r yn oed gwas. /Gwastad yng nghan cad, yng nghyngwydd - galon, /Galofydd yn rhodwydd, /Gwo PhB VI 12 15 i ellir ei ddiwad, /Ban oedd, lyw cyhoedd, lew cad, /Ym mhob rhiw rhyfel arnad. /Ar dy fawlfar, pa_^r p OC II 14 108 i gant. /Cedwyr cyfarfaeth ydd ymwnaethant, /Cad ymerbyniaid enaid ddichwant. /Cyfarfu ysgwn ag ysgar CBM IV 4 97 in. /Mal Gwaith Arderydd, gw_^yth ar dyrfain - cad /Yn argrad, yn aergrain, /Uch myrddwyr, uch Myrddin EW VI 2 23 ch woddef - esbyd, /Ys bo Duw gydag ef! /Rhwym cad yn cadw ei addef, /Rhwyf byd, ys hyfryd, ys ef MB I 3 131 gywydd, /Crynynt wragedd gweddw goddiwedydd; /Cad yn Iwerddon dirion drefydd, /Gan a'i canfu ni bu fer GM I 8 11 ydd herwydd herwyr [ ] /Cad fawr Faes Carnedd, cad Ystrad Astrwedd: /Cadarn gywrysedd cedeirn osudd! /C Cadair 13 MeiG I 33 61 nrhydedd rhag llu anwair /Yn lle ernywed a wna Cadair. /A gaiff a gaffer yn ddiadnair /O gywyd a gwaith GYC VII 36 46 aw, /Cannwyll tey_"rnedd, cadarnllew Gwynedd, /Cadair anrhydedd: rhaid oedd wrthaw. /O laith Prydain fa CBM IV 6 1 Cadair bair beryf, caniad Duw gennyf /Cadr ddeisyf heb GB II 25 3 y nerth a'm cannerth i'm cynyddu, /Cynnair o'm cadair, cadarn ganu - Rhys: /Cymry wry_^s ysbys, ysbyd w CBM IV 4 223 ion /I foli teithi Tey_"rnon: /Gwladoedd bair, cadair cadfaon /Yn nherfysg yn nherfyn Saeson, /Yn nhorf CBM IV 9 89 anmawl ganmwyn, /Ced gyfred gyfri_"au gadwyn, /Cadair co_^r, cadau ddo_^r ddirrwyn, /Ca_^r cerddau, cer CBM III 3 38 c Ef a'u gomedd. /Cedawl udd, Cadell etifedd, /Cadair co_^r yn cadw haelonedd: /Cedwis draig dragon gyn D-2 I 2 41 w_^yr Aeddan, cyflafan lew, /Cerdd gyflawnder, cadair ddirper, cadr wober yw; /Canoligion, caffawd eilo GM I 12 4 wyd. /Boed a'm dysgwy Dwy dwys ymgadwyd /Rhag cadair enwair yn weithen rwyd. /Rhy-m-llyw_^y Dwy yn ddi PhB VI 14 19 mynawg mwynlid, /Cadelling ener, Wener wenid. /Cadair Faelgwn Hir, hu berid - i feirdd /Ac nid i'r gofe PhB VI 12 39 /Echel cad, ced adnair, /Gwr ysy i'm cadw i'm cadair, /Gwn iddaw goreuraw gair. /O dywedais-i air ar w MG VII 32 14 wydd presen, preseb piau, /A sopen wair yn lle cadair i'n Llyw cadau; /Pali ny myn, nid uriael gwyn ei CBM III 3 212 ydydd wyf rhag Prydain ddragon, /Priawd cerdd, cadair prydyddion, /Glyw a'm rhydd rhagorfeirch gleision cadarn 35 CBM III 7 32 ! /Oedd beirddgar barddglwm dilediaith, /Oedd cadarn angor dyfnfor diffaith, /Oedd hir ei drwydded, oe PB VII 14 13 eurfalch ragor, /Hydwyth cadarnllwyth Cadfor. /Cadarn a'n difarn cyd a_^ maddau - Rhys, /Cadwalch llys, GYC VII 41 15 aw eu dwyn wyntau, /Ac nad gwell barn eurgledd cadarn arglwydd cadau /No'r dyn gwannaf a distaddlaf yn CBM III 18 15 - beirdd /A'm barddair yn eiddiaw, /A'm cariad cadarn arnaw, /A'm cerdd a'm cynnelw ohonaw. /Ysid im ar CBM IV 6 217 rf dysgorwyd. /Cedwyr ddo_^r, amgor amgyrwyd, /Cadarn brain, yn ben ydd adwyd, /Ced ebrwydd cyfrwydd, c PB VII 9 24 Eurbost cad aerbyst cedyrn, /Eryr cadr dewrwyr cadarn. /Cadarn cedyrn gywrysedd /Y ceidw glew gwlad er PB VII 19 12 /Tafodiawg breiniawg, brondor, /Tafarn llwyth cadarn Cadfor. /Cadfarchawg pyllawg, pwyll anghlaear, - HF VII 23 15 gi, /Gw_^r gwasgawd ciwdawd, cad weini, /Gw_^r cadarn cadoed rheoli, /Gw_^r cadwent, cedwis haeloni, /G GYC VII 36 83 yth, pob llwyth ysy'n llithraw, /Pob gwan, pob cadarn cadwed o'i law, /Pob mab yn ei grud ysy'n udaw. / EW VI 1 4 magwyd; /Rhoi i wan yw ei annwyd, /A rhag pob cadarn, cadwyd. /Cadw, Dduw, Lywelyn lyw ongyr - aelaw, CBM III 24 115 l gwy_^r gwaedfur, oesgur asgen, /Maws, masarn cadarn, callon ia_"en, /Moes ysbwys ysbys echrys Ochren, GwB VI 17 11 yw - o'r gwy_^r /No'r gorau er Dilyw), /Rhuthr cadarn cedeirn ddistryw, /Cad gyfamrudd ledrudd lyw. /Rh PB VII 9 25 ad aerbyst cedyrn, /Eryr cadr dewrwyr cadarn. /Cadarn cedyrn gywrysedd /Y ceidw glew gwlad er anfodd; / CBM IV 6 73 clau, cerddau caw. /Carwedros cafas i ganthaw /Cadarn da_^n, gwa_^n trywan trwyddaw, /Camp rhagod arfod LlG VII 28 14 eryr ongyr, angerdd freiniawg, /Rhagflaen cad, cadarn dywysawg, /Rhagod, gynosod, gyhoeddawg - golofn, PB VII 1 28 ba_^r, /Cad aerflawdd, fo_^r-gymlawdd fa_^r, /Cadarn ddilesg wrth esgar. /Hyddysg i esgar esgudfryd - BF VII 56 19 - yn rhyfel, /Cyn rhyfawr ddrygyrferth, /Oedd cadarn ddraig, bena_'ig berth, /Oedd ced gynnydd, cad ga BF VII 44 10 ra fu ddydd Dafydd, difefl ddylif - cad, /Oedd cadarn ei gynnif, /Oedd cedawl, oedd cadr yng ngnif, /Oe PM V 18 34 chwyrn, wyt te_"yrn, wyt eirias - cadau, /Wyt cadarn fal dinas, /Wyt gorau un gwron o'r fas /A wnaeth CBM IV 4 45 peidiant) /Ca_^r cerddau, cerddorion ramant, /Cadarn farn feirniaid westifiant, /Cyrdd forach, cyfedda CBM IV 8 25 ch nifer, /Cerdd weddawl gedawl, Gadell ener, /Cadarn flaidd fleiniad, cad neirthiad ne_^r, /Cadr ydd y PM V 17 47 o lywiaw - gwendorf, /Gwynde_"yrn Aberffraw, /Cadarn gad drusiad dreisiaw, /Ced byd, o'th lewyd, i'th GB II 25 3 a'm cannerth i'm cynyddu, /Cynnair o'm cadair, cadarn ganu - Rhys: /Cymry wry_^s ysbys, ysbyd weddu, /C GRh II 28 35 od - ar bawb, /Arbenigiawl, hebod, /Cadr rwyf, cadarn glwyf glybod, /Can llonydd byw undydd bod. /Can f MG VII 32 9 yn ddyn yn un ddoniau. /Cawr mawr bychan, Cryf cadarn gwan, gwynion ruddiau, /Cyfoethawg tlawd, a'n Tad CBM IV 2 10 es mor; /Aer rhag dinas Caer, cadr ddygi_"or, /Cadarn gyfarfod gwrthod gwarthfor: /Oedd dygyngwydd Eing GM I 8 12 /Cad fawr Faes Carnedd, cad Ystrad Astrwedd: /Cadarn gywrysedd cedeirn osudd! /Cant a dau yng nghrau, PB VII 15 22 Prudd alar Rhys ni'm rhoes-i hoen, /Prif walch cadarn haearngaen; /Chweddl oer i eurfab Owain /A'i gyfo BF VII 46 20 ayw, waith Rho_^n Ofyniad, /Ysgwn baladr cadr, cadarn leiddiad. /Ysgafn oedd gennyf ysgarad - pob dyn / PhB VI 15 23 mygir ei atchweddledd. /Gw_^r ni farn camfarn, cadarn yd fedd, /Gw_^r a fydd ei enw yn edrysedd, /Gw_^r PB VII 16 13 if /Ar lles pob neges o'i naf. /Cyd a_^'i naf, cadarn yng ngrym /Madawg, laif aerdduriawg lem, /Oedd pa LlG VII 24 89 /Eryr Snawdwn, aer gyfludwydd. /Cad a wnaeth, cadarn ymgerydd, /Am gyfoeth am Gefn Gelorwydd. /Ni bu g CBM IV 9 35 l Anarawd, /A'i gweles, gwelai ryfeddawd: /Mal cadarn yn cadw ei briawd, /Mal cadwr cadwai a ddywawd. / DB VI 29 123 /Am farwnad Ruffudd nid ymguddiaf. /Nid a eill cadarn yn cadw eithaf /A all gwan truan: trist a allaf. PB VII 20 19 afreol - Brynaich, /Brenin rhiw a heol, /Gwawr cadarn yn cadwyd o_^l, /Gw_^r coeth, gweryd doeth dethol cadarndras 1 PM V 18 27 yn hir /Yn herwydd bod achas. /Dyystwng cedyrn cadarndras, /Deddf gwystlaw, i'th law heb luddias, /Dygy cadarnfalch 1 CBM III 21 72 _^r a wnaeth argel ar galedi, /Argae cedernid, cadarnfalch ri, /Gw_^r a wnaeth Cymru mal nad cymri, /Gw cadarnflaidd 1 LlG VII 25 14 d! /Ciliaw ni fynni er neb caled, /Colofn cad, cadarnflaidd lliwed; /Celennig ffrwythig, ffrwythlawn go Cadarnfrwydr 1 LlG VII 24 48 rhydri. /Arwr ba_^r taerfar yn torri - cadau, /Cadarnfrwydr ystofi; /Aer dalmithr hylithr haeloni, /Arf cadarnffer 1 PM V 11 14 filioedd naf, nifer - eurde_"yrn, /Mur cedyrn cadarnffer, /Caeth, ffaeth i feirdd maeth mwth ne_^r, /C cadarnhao 1 LlG VII 24 79 wyf dedwydd /Ar Wynedd arwynawl drefydd, /A'i cadarnhao, ced hywlydd, - yn hir /Yn amddiffyn tir rhag Cadarnloes 1 EW VI 1 8 on niw hesgyr; /Cedyrn llu cadarnllaw gwy_^r, /Cadarnloes eirioes eryr. /Eryr mawr ddewrwyr, mae y ddel cadarnllaw 1 EW VI 1 7 ngyr - aelaw, /Ei alon niw hesgyr; /Cedyrn llu cadarnllaw gwy_^r, /Cadarnloes eirioes eryr. /Eryr mawr cadarnllew 1 GYC VII 36 45 ei hynaint oedd ohonaw, /Cannwyll tey_"rnedd, cadarnllew Gwynedd, /Cadair anrhydedd: rhaid oedd wrthaw cadarnllwyth 1 PB VII 14 12 r, /A gwalch rhwydd, eurfalch ragor, /Hydwyth cadarnllwyth Cadfor. /Cadarn a'n difarn cyd a_^ maddau - cadarnllyw 1 PB VII 4 11 n, udd gwaywdwn, gwawdfaith, /Lloegr ddistryw, cadarnllyw coeth, /Llid anwar, llew gwrddfar, gw_^yth. / cadau 27 LlG VII 24 47 idiawl wrhydri. /Arwr ba_^r taerfar yn torri - cadau, /Cadarnfrwydr ystofi; /Aer dalmithr hylithr haelo LlF1 II 2 3 af, /Ardyml, gwy_^r eryr y'th farnaf. /Ardwyad cadau, cadr y'th welaf - heno, /Arwraidd Gymro, gymradw DB VI 29 10 oddawg rhuddgrau; /Gwelsam-ni Faelgwn, fawrfur cadau, /Cadrfab Rhys, yn Rhos a_^'i ffaglau; /Gwelsam-ni CBM III 11 47 ynosod - yn aer /Yn aros eu rhaclod, /Ym mlaen cadau cadw arfod, /Ac yn o_^l diweddwyr dyfod. /Cynneddf CBM III 12 38 rflawdd gyfadrawdd, cyfadref - cerddau, /Cledr cadau cadwoddef, /Ni tholies budd, beirdd achref, /Ni th PM V 28 15 nghwyn - a ethyw, /O'i athaw yn amwyn, /Post cadau cedawldud frwyn, /Powys dir, peues derrwyn. /Derrw CBM IV 3 6 nhrais wythlawn, /A orfu ar ll[]rawn, /A orau cadau Ceredigiawn, /[] cynrain coelfain cyflawn, /A [] b PM V 1 88 wch! /Rhag talu ei angau, telwch! /Rhag talarw cadau, cwdd fyddwch? /Rhag difai de_"yrn, difennwch! /Rh GYC VII 42 26 /Gwelais benaethau Gwynedd a'r Deau, /Colofnau cadau cyd orseddfa. /Gwelais wy_^r yn nhrin a meirch mys PM V 8 11 d, /I gybydd ei gabl a'i ofid. /A thithau, arf cadau cydlid, /Athrugar, cerddgar, cyfrdelid, /It he_"u PM V 18 10 fal Pallas, /Buost mab, arab arfau dras, /Drud cadau, draig cenau Cynlas; /A gwedi hynny buost gwas /Cl MB I 3 53 ur-rodawg /Rhag byddin Emrais drais drahaawg. /Cadau ddidudydd, cleddyf ddurawg, /Cw_^l clywed cystudd CBM III 20 8 dromgad, /Cas draws drablawdd, cawdd cywlad, /Cadau ddo_^r, ca_^r co_^r gyrchiad. /Cyrchais eryr trais EW VI 6 27 iawd - o'm mawrddawn /Fy marddair o'm tafawd; /Cadau ddo_^r, co_^r cymhendawd, /Cedawl, cadw fi i'th gy CBM IV 9 89 , /Ced gyfred gyfri_"au gadwyn, /Cadair co_^r, cadau ddo_^r ddirrwyn, /Ca_^r cerddau, cerddorion worllw CBM III 26 46 , /Rhwysg aches a'm rhoddes rhwyddfudd /(Rhwyf cadau) er cadw ei ddeurudd, /Ni tholies fy lles, llyw rh EGM I 27 71 fyd gwy_^d gordderchau, /Gwedi cysyniaw cydiaw cadau, /Gwedi dwyn gorfynt wrth y gorau, /Gwedi gwydn ga CBM III 28 15 /Ei hoedran ysy fau, /Haeddad fleiniad, flaidd cadau, /Haelwalch balch bwlch ei eisiau. /Eisiau ysy fau LlG VII 24 128 fnau - yng ngnif, /Cyfoethawg cynnif, cynflaen cadau. /Llywelyn, nid llesg defodau, /Llwybr eang eofn f CBM III 11 9 ganon cerddorion canaf. /Canaon Selyf, seirff cadau - Meigien, /Nid meigoll y'u ciglau, /Cynifiaid cyn MB I 3 28 ffrawd; /Gweled i ben llu, ni bu ddefawd, /Nur cadau, neuaddau o ystyllawd! /Cyn myned mab Cynan i dan GYC VII 41 15 u, /Ac nad gwell barn eurgledd cadarn arglwydd cadau /No'r dyn gwannaf a distaddlaf yn y daddlau. /Drud SB II 24 34 eurllaw roddawg; /Ail, Iarll Brystau rhag post cadau oedd cadwynawg; /Trydydd, Iarll Gwent, trydydd tor MG VII 32 14 seb piau, /A sopen wair yn lle cadair i'n Llyw cadau; /Pali ny myn, nid uriael gwyn ei ginhynnau, /Yn PM V 18 33 rnfras, /Wyt chwyrn, wyt te_"yrn, wyt eirias - cadau, /Wyt cadarn fal dinas, /Wyt gorau un gwron o'r fa CBM IV 12 5 /Marchogion meirch gweilwon gweilch. /Gweilch cadau yn cadwyd maes, /Gwy_^r gwanar gwawr trydar trais; CBM III 21 34 llawn? /Cadwallawn radlawn, Rodri - esillydd, /Cadau ysgymydd ysgymodi, /Cad asgen, ysgwn ysgwyd Feli, Cadawallawn 1 PM V 23 91 /Llwybr yn wybr yn ebrwydd allan, /Llwrw dawn Cadawallawn fab Cadfan, /Y mae am Brydain yn gynnan. /Ll cadedwyn 1 PM V 19 35 egis bardd ar dremyn: /Hawl greddfawl, cedawl, cadedwyn, /Hael, hywlydd, lawrydd Lywelyn, /Hanbwyf well cadeiriawg 3 PhB VI 11 12 rtho. /Enw ei fardd (ei farn a welo) /Cedifor, cadeiriawg athro. /Baran llew yn llurig eurdo, /Brenin f LlG VII 28 22 mi mal athro ethrylithawg, /Myfyr yw ynof cof cadeiriawg; /Prydaf yn ddyfnaf it, ddeifniawg - Powys, / PM V 24 66 olaf, filwr pedrydawg, /A'th folant pymthecant cadeiriawg, /Rhy-th-fawl ar ysydd estroniawg /Na'th orsa cadeithi 3 PM V 25 58 Dduw, ddifwyn ynni - dyn, /Cymer Lywelyn, lyw cadeithi; /Archaf it, Arglwydd yr arglwyddi, /I eryr cem LlLl II 16 13 eily cyfrwng dwy brenial? /Ysgwyd Lywelyn, lyw cadeithi - bro, /Yw honno i'w honni, /Ysgwyd ac ysgwydd PM V 2 11 i angerdd engyr a_^ hi. /Anmyneddus fu_^m, fur cadeithi, /Enwawg orthywys, o'm gorthewi. /Nid addawaf, Cadell 5 CBM III 21 211 casnar, ca_^r cyngreinion, /Colofn Cadelling, Cadell Brython, /Yng ngoleuad gwlad Gwledig neifion, /Y CBM IV 9 176 . /Hir y'th ardrethir ardrethau - o bell, /Hil Cadell, cell cerddau, /Hil Coeling, perging penaethau, / PM V 26 10 rchaf Rys fab Rhys o'm rhysedd, /Cyrchiad cad, Cadell edifedd; /Cyrchynfeirdd cyrchant wy orsedd, /Cyr CBM III 3 37 dd /A'u gweryd, ac Ef a'u gomedd. /Cedawl udd, Cadell etifedd, /Cadair co_^r yn cadw haelonedd: /Cedwis CBM IV 1 33 /Cerddorion amryw am rodd Owain, /Ar hil cadr Cadell, Hiriell hiriain, /Ar berging Coeling am eu coelf Cadelling 6 CBM III 21 211 ! /As deupo casnar, ca_^r cyngreinion, /Colofn Cadelling, Cadell Brython, /Yng ngoleuad gwlad Gwledig n PhB VI 14 18 rnid, /Cadr wychawg farchawg, mynawg mwynlid, /Cadelling ener, Wener wenid. /Cadair Faelgwn Hir, hu ber CBM IV 4 126 . /Pan amug Tegeingl, teg rysedd, /Rhysfa cad Cadelling fonedd, /Oedd tramawr trameirw yn nyedd, /Oedd CBM III 10 28 orf terfysg diechyng, /Bleiniaid rhaid cuniaid Cadelling. /Trydedd welygordd trydar - orddifwng, /Trais CBM IV 9 72 w_^r creulawn, creulan a'i cyffry, /Cyffro cad Cadelling wely. /Gw_^r a w_^yr yn nydd ffwyr na ffy, /Gw CBM III 8 32 , /A llawer gw_^r gwrdd yn ing /Gan hael o hil Cadelling. /Yn Ystrad Langwm ystyriais - ein glyw, /Ysty Cadfan 14 LlF1 II 1 178 i'w logawd lan: /Cedwid Duw dewrddoeth gyfoeth Cadfan LlF1 II 1 107 ag atad. /Llawen Duw Ddofydd ddydd yd gaffad - Cadfan, /Agored i wan ei wen angad. /Ef gorau gwyrthau w PM V 1 72 wwch. /Ef gorug am Gerrig Morllwch, /Am Fuarth Cadfan, cad arrwch; /Ef gwnaeth tu Pentraeth pen trwch - LlF1 II 1 8 ydd Dofydd dogn foddha_"ed - i'm rhan /I foli Cadfan, cedwyr nodded. /Cedwis gwir ei dir a'i dey_"rnge LlF1 II 1 164 am rad, am ran, /Gwenifaid o'i blaid ceiniaid Cadfan, /Cedwyr o du my_^r, o du morlan - uchel, /Yn cad PhB VI 11 24 dro, /Hael hir lew, hir llew, hir llwyddo /Hil Cadfan cynnan fab Iago PM V 23 138 /Llwyr y dyd ei fryd ar fro - Gadwallawn /Fab Cadfan fab Iago, /Llary ysbar, ysbenydd ei blo, /Llwrw e LlF1 II 1 92 . /Coffa_"u Iesu ysy bwyllad - i'm ban /A moli Cadfan gan ei ganiad. /Molawd a ddyrllydd cedwidydd cad, LlF1 II 1 123 dfan i gadw llan, ef a Lleuddad. /Cadr y ceidw Cadfan glan glas weilgi, /Cadr fab Eneas, gwanas gweddi. LlF1 II 1 122 rchad, /Dau gefnderw oeddynt ni ferwynt frad: /Cadfan i gadw llan, ef a Lleuddad. /Cadr y ceidw Cadfan EGM I 26 19 ddi /Caniad ei marwnad, mawr drueni. /Cannwyll Cadfan lan, o len bali, /Cannaid ei syniaid ger Dysynni; PM V 12 37 ei feirch can, /Bron gedawl, uwch bro Gadfan. /Cadfan ne_^r-ener, anaw - cerddorion, /Cerddasant a_^'r CBM III 1 5 glawdd glan. /Pargoch glyw glewdraws, maws mab Cadfan, /Pell yd wledych wy_^r wledig arnan. /Perging cy PM V 23 91 yn ebrwydd allan, /Llwrw dawn Cadawallawn fab Cadfan, /Y mae am Brydain yn gynnan. /Llary, ni dde_^l e cadfaon 3 CBM III 10 10 arawd, awch rhoddion - a'm ceidw, /Ced wallaw cadfaon, /Bendith Dduw gennwch, gynreinion! /Gnawd i far CBM IV 6 233 /Rhydyly dilain gwleidiadon, /Rhydylif cynnif cadfaon. /Rhy-d-erfyll rhwyf ddraig rhodolion - eirchiai CBM IV 4 223 foli teithi Tey_"rnon: /Gwladoedd bair, cadair cadfaon /Yn nherfysg yn nherfyn Saeson, /Yn nhorfoedd cy cadfarch 1 LlLl II 16 41 awr trabludd, /Mab Madog fab Maredudd. /Piau y cadfarch cadflaen a'i gorfaidd, /A'r gorfod dihafarch, / cadfarchawg 3 LlF1 II 4 25 dd /Mal y bydd beinw wedi baidd. /Wedi Cedifor cadfarchawg - a saif, /Sefid Duw gan Fadawg. /Hirwalch b CBM IV 5 90 onw hael, hwyl feiddiawg - yn yng, /Hil Cyfyng cadfarchawg, /Gwrwalch balch, bwlch ei rodawg, /Gwrfaint PB VII 19 13 niawg, brondor, /Tafarn llwyth cadarn Cadfor. /Cadfarchawg pyllawg, pwyll anghlaear, - gwrdd /Yn gorddw cadfawr 1 CBM IV 4 216 Gwynedd wen (Gwyndyd len letbai), /Gwedi gwawr cadfawr a'i cadwai /Pa wladwr, arwr ar wyndai, /Pa wledi cadflaen 1 LlLl II 16 41 udd, /Mab Madog fab Maredudd. /Piau y cadfarch cadflaen a'i gorfaidd, /A'r gorfod dihafarch, /A'r gw_^r cadflawdd 3 CBM IV 4 203 ollai, /Corf eurdorf, eurdal a'm rhoddai; /Cof cadflawdd (a'm cawdd a'm carai) /Ca_^r cerddawr, cerddau CBM III 26 101 uddion, /Un a fu, a ddyfu ddeon, /Un catgawdd, cadflawdd flaidd galon, /Un catgun fal catgi Aeron, /Un EW VI 5 55 drallawd /O drilliw ysgwydawr, /Pan gwyddawdd cadflawdd flaidd gawr, /Pan golles gwy_^r Mo_^n gw_^r ma Cadfor 2 PB VII 14 12 rhwydd, eurfalch ragor, /Hydwyth cadarnllwyth Cadfor. /Cadarn a'n difarn cyd a_^ maddau - Rhys, /Cadwa PB VII 19 12 iawg breiniawg, brondor, /Tafarn llwyth cadarn Cadfor. /Cadfarchawg pyllawg, pwyll anghlaear, - gwrdd / cadffyrdd 1 CBM IV 9 122 in woddef. /Ys arglwydd, ys arwydd, ys ef, /Ys cadffyrdd, ys ca_^r cyrdd cyflef, /Gwledig deg cantorf a cadlan 2 CBM IV 3 35 , /Crynai eleurudd rhag ei we[], /Crynai gylch cadlan, cadle estrawn, /Crynai galch llasar, llas Eithin CBM IV 8 45 naid awyr, yn seithwyr se_^r. /Pan aeth sarff cadlan Saint clodfan Cle_^r /Cleddyfau cochion cochyn fr cadle 1 CBM IV 3 35 i eleurudd rhag ei we[], /Crynai gylch cadlan, cadle estrawn, /Crynai galch llasar, llas Eithiniawn! /C cadoed 1 HF VII 23 15 _^r gwasgawd ciwdawd, cad weini, /Gw_^r cadarn cadoed rheoli, /Gw_^r cadwent, cedwis haeloni, /Gw_^r eu cadoedd 6 LlF2 VI 8 13 gant cwbl foliant cain. /Erddrym ced wychrym, cadoedd achwrain, /Urddud ni blygud yn awr blygain. /Wr EW VI 4 2 d rhaid am Fadawg trengi - ciwdodoedd! /Gwalch cadoedd, cadrfalch ri; /Neud trai calon don (dug fi) /Ac EW VI 6 16 Neirthiad Ne_^r, nen llednais, /Ac o nerthoedd cadoedd, cais! /Na chais fy ystwng, o'm hestyngydd, - w PB VII 8 10 gad a gedwis. /Cadw, Faredudd, cadr eurdorf! /Cadoedd gyman, cad gynnwrf, /Bolchgledd yn newredd, yn e PM V 10 44 /Tw_^r cynrain, tw_^r Brydain bost, /Tad ced, cadoedd rhywnaethost. /Gwnaethost gestyll twn tud gynna CBM III 15 20 , /Cedernyd blaidd aergryd blwng, /Ced wallaw, cadoedd wollwng. /Neud cyngholled im colli rhwyf - Mecha cadofydd 1 CBM IV 5 78 n Eifionydd hil Merwydd - marw in, /Hil Cedwyn cadofydd, /Eisiau glyw i'n byw a'n bydd, /Eisor balch, b cadomyn 1 PM V 19 13 Lywarch, tithau Lywelyn! /Mechde_"yrn cedyrn, cadomyn - arfrudd, /Aur ddiludd, aer ddylyn. /Aml i'th g cadosgo 1 PM V 23 143 elyn, lliaws ei Franfro, /Llary de_"yrn cedyrn cadosgo - yng nghur, /Ys 'yng ngha_^r a orfo. /Gorfydd u cadr 39 CBM IV 13 9 ais nyw llefais na lledrad. /Ni bu lledrad cad cadr Aber - Conwy, /Cynnechrau fy udd ne_^r; /Cynnygn fy LlF1 II 1 126 . /Cadr fryn yw Tywyn, nid iawn tewi - ag ef, /Cadr addef nef ail ei athrefi. /Cadr yd y cedwis, ger Di CBM III 5 31 n am rwyf, /Rhwy gennyf gennyd, er nad ydwyf, /Cadr amnaid gannaid, ged ath iolwyf. /Can ni wnei-di ero PM V 23 151 /Amdrychion pan ymdrechasant: /Cad y Coedanau, cadr anant - borthi, /Burthiaist wy_^r yn nifant. /Ail g GM I 11 53 ron. /Ban baisg beri_"on a bwystgunion - coed /Cadr bonedd budd a berthon; /Cyflafan taerdan rhag tey_" BF VII 46 20 sgud wayw, waith Rho_^n Ofyniad, /Ysgwn baladr cadr, cadarn leiddiad. /Ysgafn oedd gennyf ysgarad - pob CBM IV 1 33 glyw, /Cerddorion amryw am rodd Owain, /Ar hil cadr Cadell, Hiriell hiriain, /Ar berging Coeling am eu PB VII 16 21 gwrthgloch, burgoch baladr. /Oedd briw baladr cadr catgwn, /Oedd brwysg ei rhwysg rhwyd gelyn, /Oedd g PB VII 9 24 Dywalwern! /Eurbost cad aerbyst cedyrn, /Eryr cadr dewrwyr cadarn. /Cadarn cedyrn gywrysedd /Y ceidw g CBM IV 6 2 Cadair bair beryf, caniad Duw gennyf /Cadr ddeisyf heb ddisudd /Dawn cyflawn, digawn, digyflu PM V 17 14 medd. /Meddfaeth dialaeth, diwyl hydab - cad, /Cadr ddragon gyfundab, /Gwrfab Madawg gwrddfeirch arab, CBM IV 2 9 rfon beues a mynwes mor; /Aer rhag dinas Caer, cadr ddygi_"or, /Cadarn gyfarfod gwrthod gwarthfor: /Oe GM I 9 108 i yr ednan a llarian llais /Cathl fodawg coed, cadr ei ethais. /Cyf-ym-golwch bun ban ym dennairch o be GM I 9 136 didryf pan dyf diau, /Addwyn balch caen coed, cadr ei flodau. /Addwyn yfais-i fedd a'i fenestri o aur PM V 23 160 galwant; /Cynwan llu, mal llew y'th welsant, /Cadr eryr, i'th wy_^r yn warant, /Can hynny cynhennu ni BF VII 52 10 ch te_"yrn cedyrn cydfar, /Chwech eryr, cedwyr cadr eu darpar: /Llywelyn a'i blant, blaengar - frodorio CBM III 3 141 rnas ddinas ddiasgen, /Tey_"rnfardd a'i ca_^n, cadr eurben, /Tey_"rnwawd tey_"rnwyr Cyngen! /Cynyddwys PB VII 8 9 s, /Gwychwlad o gad a gedwis. /Cadw, Faredudd, cadr eurdorf! /Cadoedd gyman, cad gynnwrf, /Bolchgledd y PC II 21 32 dda_^r ddiffwys, /Ciliai rhag ei lu Loegrwys, /Cadr fab Cedifor Wennwys. /Am fyned Hywel, hawl ddiachor LlF1 II 1 124 uddad. /Cadr y ceidw Cadfan glan glas weilgi, /Cadr fab Eneas, gwanas gweddi. /Cadr fryn yw Tywyn, nid BF VII 46 16 d Peredur, drymgur dromgad, /Arfawg ab Efrawg, cadr farchawg cad. /Arf Prydain ysgain, ysgarlad - wasga LlF1 II 1 125 glas weilgi, /Cadr fab Eneas, gwanas gweddi. /Cadr fryn yw Tywyn, nid iawn tewi - ag ef, /Cadr addef n PM V 27 27 fu ar ddreigiau - byd /A bedydd cyn bwyn tau; /Cadr Grist, rhag cadwen Angau, /Cadw Fadawg fynawg yn fa PM V 1 34 f ar Ystrad. /Cedwid Duw, a'n cedwis heb wad, /Cadr heddwch hyddyn am winllad, /Cad wyllion Dafydd, da LlF1 II 1 129 r Disynni, /Cadredd a llariedd a llary roddi. /Cadr hwysgynt orfynt orfyrthi - tewdor, /Cadr ysgor arfo GRh II 28 35 , ddawn orfod - ar bawb, /Arbenigiawl, hebod, /Cadr rwyf, cadarn glwyf glybod, /Can llonydd byw undydd EW VI 6 44 chir pob edde_"in, /Cedawl, buddugawl byddin, /Cadr rhyd, cadw i'th fryd, frenin CBM III 11 79 /Cad orllawes orllawen, /Pedair cynneddf, cadw cadr urdden, - ar ddeg /Yr ddugant o Feigen D-2 I 2 41 flafan lew, /Cerdd gyflawnder, cadair ddirper, cadr wober yw; /Canoligion, caffawd eilonceinon wrthaw; PM V 11 27 rth filwyr - bu gwrdd, /Bu gorddwy ar allmyr, /Cadr wryd bryd Bra_^n fab Lly_^r, /Cedawl arwynawl eryr. PhB VI 14 17 rid - borthfor, /Diachor ysgor ysgwyd durnid, /Cadr wychawg farchawg, mynawg mwynlid, /Cadelling ener, LlF1 II 1 123 ynt frad: /Cadfan i gadw llan, ef a Lleuddad. /Cadr y ceidw Cadfan glan glas weilgi, /Cadr fab Eneas, g CBM IV 5 25 al /Cain awen canawon Ia_^l. /Canaon ceidrion, cadr yd folir - glyw, /Glew ddragon a gwynir, /Dau Fadaw LlF1 II 1 127 tewi - ag ef, /Cadr addef nef ail ei athrefi. /Cadr yd y cedwis, ger Disynni, /Cadredd a llariedd a lla CBM IV 8 26 /Cadarn flaidd fleiniad, cad neirthiad ne_^r, /Cadr ydd ymddengys Rhys yn rhacter. /Rhactwll ei gylchwy BF VII 44 11 ad, /Oedd cadarn ei gynnif, /Oedd cedawl, oedd cadr yng ngnif, /Oedd coeth, digrawnddoeth, digrif. /Tro CBM IV 5 114 glwydd Gwyddrun gwyrfriw - ei baladr, /Gwaladr cadr yn cadw rhiw, /Gwa_^n garthan, gyrth yn ymliw, /Gwa LlF1 II 1 130 ddi. /Cadr hwysgynt orfynt orfyrthi - tewdor, /Cadr ysgor arfor arfodd ynddi. /Arfeddyd yw i'm bryd bry LlF1 II 2 3 dyml, gwy_^r eryr y'th farnaf. /Ardwyad cadau, cadr y'th welaf - heno, /Arwraidd Gymro, gymradw Mordaf. cadrddor 1 CBM III 24 111 dawg mur cyhoedd, niferoedd nen, /Meidriad cad cadrddor, ca_^r co_^r cyfrben, /Medrais fodd fy rhwyf ar Cadredd 1 LlF1 II 1 128 l ei athrefi. /Cadr yd y cedwis, ger Disynni, /Cadredd a llariedd a llary roddi. /Cadr hwysgynt orfynt Cadrfab 2 PB VII 11 17 ar lawr Dyfed /Ni bai sathr gan ei seithgad. /Cadrfab Owain, cadrfalch gwledd, /Cedeirn wostwng, ruglf DB VI 29 11 uddgrau; /Gwelsam-ni Faelgwn, fawrfur cadau, /Cadrfab Rhys, yn Rhos a_^'i ffaglau; /Gwelsam-ni Owain p cadrfalch 2 PB VII 11 17 /Ni bai sathr gan ei seithgad. /Cadrfab Owain, cadrfalch gwledd, /Cedeirn wostwng, ruglflwng rydd, /Dyf EW VI 4 2 m Fadawg trengi - ciwdodoedd! /Gwalch cadoedd, cadrfalch ri; /Neud trai calon don (dug fi) /Ac neud trw cadrfeib 1 GM I 7 19 fai farw cyn Madawg, mad aned! /Canawon cadudd cadrfeib Maredudd, /Cad gyhudd gynired /Cyn arfod ein ho cadrwalch 1 CBM III 26 56 eiddiaw eu cerdd, oedd eiddudd - eu cadw /O'r cadrwalch nwy dihudd, /Difrad hael oedd haelach no Nudd, cadrwch 1 PM V 1 65 yre dewrfeirdd fireinwch, /Ef dyran dydd Calan cadrwch, /Ced eirchion i'r cedawl erchwch, /Ef dyrydd ha cadrwehyn 1 CBM III 3 132 yfel yn rhyfawr ddisgyn, /Wrth ddisgyr cedwyr cadrwehyn, /Yng nghynnif sarff unbyn: /Sefis ef, sefid D cadudd 1 GM I 7 19 d, /Rhyfai farw cyn Madawg, mad aned! /Canawon cadudd cadrfeib Maredudd, /Cad gyhudd gynired /Cyn arfod cadw 22 CBM III 14 9 bu trwy gysgu gasgawdd. /Gosgorddfawr cedfawr, cadw amfod - wrthyf, /I wrthyd na'm gwrthod, /O'm bodd n CBM IV 18 24 oedd fwy no rhaid rhad mwyaf /Rhwyf cedyrn yn cadw ar eithaf. /Neu'm dychryn meddwl a feddyliaf /O be CBM III 11 47 - yn aer /Yn aros eu rhaclod, /Ym mlaen cadau cadw arfod, /Ac yn o_^l diweddwyr dyfod. /Cynneddf i Bow CBM III 11 79 wen, /Cad orllawes orllawen, /Pedair cynneddf, cadw cadr urdden, - ar ddeg /Yr ddugant o Feigen EW VI 1 5 wan yw ei annwyd, /A rhag pob cadarn, cadwyd. /Cadw, Dduw, Lywelyn lyw ongyr - aelaw, /Ei alon niw hesg EW VI 2 23 ef - esbyd, /Ys bo Duw gydag ef! /Rhwym cad yn cadw ei addef, /Rhwyf byd, ys hyfryd, ys ef CBM IV 6 147 neual. /Cysyniws cysefin ddial /Ar dir Caer er cadw ei arial; /Cleddyfau goruthr, cleddyfal - ar wy_^r CBM IV 9 35 /A'i gweles, gwelai ryfeddawd: /Mal cadarn yn cadw ei briawd, /Mal cadwr cadwai a ddywawd. /Cedwis cy CBM III 26 46 aches a'm rhoddes rhwyddfudd /(Rhwyf cadau) er cadw ei ddeurudd, /Ni tholies fy lles, llyw rhybudd, /Ni DB VI 29 123 d Ruffudd nid ymguddiaf. /Nid a eill cadarn yn cadw eithaf /A all gwan truan: trist a allaf. /O orchraw LlF1 II 1 166 , /Cedwyr o du my_^r, o du morlan - uchel, /Yn cadw eu rhyfel nid ymgelan: /Deon Meirionnydd, elfydd Ei PM V 27 28 cyn bwyn tau; /Cadr Grist, rhag cadwen Angau, /Cadw Fadawg fynawg yn fau! /Mau bryder llawer, llwrw clw PB VII 8 9 ail Maig Myngfras, /Gwychwlad o gad a gedwis. /Cadw, Faredudd, cadr eurdorf! /Cadoedd gyman, cad gynnwr EW VI 6 28 awd; /Cadau ddo_^r, co_^r cymhendawd, /Cedawl, cadw fi i'th gysgawd. /O gysgawd tafawd, da yr awr - y m LlG VII 24 55 wg brenhinedd deithi. /Llary de_"yrn cedyrn yn cadw gwesti - cyrdd, /Cerddorion gyflochi; /Coelfain bra CBM III 3 38 /Cedawl udd, Cadell etifedd, /Cadair co_^r yn cadw haelonedd: /Cedwis draig dragon gynhaddledd, /Casa PhB VI 12 39 eirthiad, /Echel cad, ced adnair, /Gwr ysy i'm cadw i'm cadair, /Gwn iddaw goreuraw gair. /O dywedais-i EW VI 6 44 e_"in, /Cedawl, buddugawl byddin, /Cadr rhyd, cadw i'th fryd, frenin GB II 26 117 Llwyth Daniel aruchel, eu hefelydd /Nid oes yn cadw oes a moes a mynudydd; /Llwyth mariedd, mawreddus e CBM III 26 55 udd, /Oedd eiddiaw eu cerdd, oedd eiddudd - eu cadw /O'r cadrwalch nwy dihudd, /Difrad hael oedd haela LlF1 II 1 138 Arwyn ei drwydded cyn no'i drengi - ydoedd /Yn cadw rhag cyhoedd anlloedd Enlli. /Un llogawd ysydd herw CBM IV 5 114 wyddrun gwyrfriw - ei baladr, /Gwaladr cadr yn cadw rhiw, /Gwa_^n garthan, gyrth yn ymliw, /Gwa_^n wrth cadwai 3 CBM IV 9 36 awd: /Mal cadarn yn cadw ei briawd, /Mal cadwr cadwai a ddywawd. /Cedwis cyngaws maws maeystawd - Deau, PM V 13 14 b. /Naf-eryr, te_"yrn rhag tymestl - cedeirn, /Cadwai dud i dan ddestl, /Ne_^r trymder tromgad ddiwestl CBM IV 4 216 (Gwyndyd len letbai), /Gwedi gwawr cadfawr a'i cadwai /Pa wladwr, arwr ar wyndai, /Pa wledig a wledych Cadwaladr 4 GM I 10 23 ei golli, /Nid oedd a_^ lludw y llawddai fi. /Cadwaladr cerddgar, cerddau cyfarwar, /Cyfarf fu a'm per PhB VI 15 13 iriaid /(Bid ar ei enaid yr enwiredd!): /Taraw Cadwaladr, colofn elyflu, /Gw_^r oedd yn gallu ei ddifa MB I 3 149 ell oesydd /A hawdd ei ergryd hyd lew dyfydd. /Cadwaladr gedawl o gynfedydd, /Cynte_"ig ar gan, Calan w GYC VII 36 11 /Gwae fi o'r clywed fod clwyf arnaw! /Gwersyll Cadwaladr, gwaesaf llif daradr, /Gwas rhudd ei baladr, b Cadwalch 2 PB VII 14 14 or. /Cadarn a'n difarn cyd a_^ maddau - Rhys, /Cadwalch llys, lles cerddau; /Cwyn dwyn deifniawg o'i dd CBM IV 8 23 , hael udd hawl ddiaber. /Cardd wahan cadwan, cadwalch nifer, /Cerdd weddawl gedawl, Gadell ener, /Cad Cadwallawn 9 CBM III 10 41 awn rhag creulan. /Chweched athrugar athraon - Cadwallawn, /Ail Lluddiawn llafn ruddion, /Cyfnewid erfi PM V 1 36 /Cad wyllion Dafydd, da gyrchiad, /Ced wallaw, Cadwallawn amhad, /Cerdd orllwydd arglwydd, argleidrad - CBM III 21 32 wriaf rhag Cadwriawn? /Py fydd ced wallaw fal Cadwallawn? /Cadwallawn radlawn, Rodri - esillydd, /Cada GM I 10 21 ngerddawl anaw anfedrawl, /Aer wrawl wrhydri; /Cadwallawn, cyn ei golli, /Nid oedd a_^ lludw y llawddai BF VII 52 33 /Fal cigfrain Owain, awydd ddaffar; /Gw_^r fal Cadwallawn, dawn diarchar, /Llawhir oedd Ddafydd, lluoe CBM III 21 169 /Rhag ced ellwng blwng, blaidd cynired, /Rhag Cadwallawn llary, llaw egored. /Agored ei lys i les eilw D-4 VI 20 72 n Degannwy, /Cam i'r Cymro niw hoffwy, /Cynnif Cadwallawn, myd mwy. /Pebyllwys fy llyw yn Llysyn - dref CBM III 21 33 adwriawn? /Py fydd ced wallaw fal Cadwallawn? /Cadwallawn radlawn, Rodri - esillydd, /Cadau ysgymydd ys CBM III 21 188 n, /As gwddant ein dysg ein disgyblon! /Gwedi Cadwallawn rhwydd iawn roddion /(Rhoddfawr gwawr Gwendyd cadwan 1 CBM IV 8 23 Gruffudd, hael udd hawl ddiaber. /Cardd wahan cadwan, cadwalch nifer, /Cerdd weddawl gedawl, Gadell en cadwawr 1 ES I 18 20 /Yng ngorofn trai, trais fyfyr, /Yng ngwriawr cadwawr, cedwyr. /O'm cedwyr Lary, ni law-wag - daear, / cadwed 1 GYC VII 36 83 b llwyth ysy'n llithraw, /Pob gwan, pob cadarn cadwed o'i law, /Pob mab yn ei grud ysy'n udaw. /Bychan Cadwedig 2 LlF1 II 1 177 gadair, /Yn ben ban llefair, yn bair eirian, /Cadwedig fy ngwawd i'w logawd lan: /Cedwid Duw dewrddoe CBM IV 4 1 Cadwedig i'm cof coddiant - o'm harglwydd, /Co_^r ddygwy cadwen 1 PM V 27 27 byd /A bedydd cyn bwyn tau; /Cadr Grist, rhag cadwen Angau, /Cadw Fadawg fynawg yn fau! /Mau bryder ll cadwennoedd 1 GM I 11 19 odri Hir, huysgwr de_"yrn, /Huysgwthr cedyrn y cadwennoedd, /Ac o rodri_"awg Rhwyf lliwedoedd /Rhodri cadwent 5 CBM IV 6 105 Gosgordd wrdd a orddyfn preiddiaw /Gosgrynwent cadwent ced wallaw. /Gwallofiad alaf, gollewin eryr, /Ar HF VII 23 16 cad weini, /Gw_^r cadarn cadoed rheoli, /Gw_^r cadwent, cedwis haeloni, /Gw_^r eurfudd diludd, heb doli LlF1 II 1 14 as fyged. /Cedwir nen, fab Gwen, a fad weled, /Cadwent nerthnawd nerth a'm canherthed. /Boed canhorthwy CBM IV 13 17 yw nid lledrad, /Cwr gogof cyrraidd cof cad. /Cadwent pan gyrchaist, gyrch union - sengi, /Sangai bawb CBM IV 17 103 ywiawdr, Creawdr, credwn rhy'i gwnaeth. /Cawdd cadwent present, preswyliaeth - anhydr, /Canys brau mal Cadwgawn 2 PM V 8 38 odid. /Neud llai dyofod, neud dyofid - ced, /Cadwgawn rhyddelid, /Mab Llywarch, ddihafarch ddyndid, / CBM III 21 21 raethlawr ffrwythlawn) /Pwy ceidw o haelon hil Cadwgawn /Tewdor am ysgor, am isgell grawn? /Py frys cyf Cadwn 1 EGM I 28 39 awd /A wnaf, Arglwydd Naf, nerth pob ciwdawd. /Cadwn fraint dewaint, can ys defawd; /Duw Ne_^r ni gymer cadwo 1 DB VI 33 44 iolir, /Ceidwad nef, Ei nawdd ni thorrir, /A'i cadwo, cydymdaith cywir. /Cywir frenin fry gogoned, /Cyf cadwoddef 1 CBM III 12 38 gyfadrawdd, cyfadref - cerddau, /Cledr cadau cadwoddef, /Ni tholies budd, beirdd achref, /Ni tholir g cadwr 1 CBM IV 9 36 ryfeddawd: /Mal cadarn yn cadw ei briawd, /Mal cadwr cadwai a ddywawd. /Cedwis cyngaws maws maeystawd - cadwrfa 1 PhB VI 12 22 s ing in ystwng ystig fara - Rhys, /Rhuddfoawg cadwrfa, /Ys annilys im ddim da /Os a'm carwys a'm casa. Cadwriawn 1 CBM III 21 31 wch, oestrwch estrawn? /Py fydd cad wriaf rhag Cadwriawn? /Py fydd ced wallaw fal Cadwallawn? /Cadwalla cadwyd 3 EW VI 1 4 /Rhoi i wan yw ei annwyd, /A rhag pob cadarn, cadwyd. /Cadw, Dduw, Lywelyn lyw ongyr - aelaw, /Ei alon CBM IV 12 5 ion meirch gweilwon gweilch. /Gweilch cadau yn cadwyd maes, /Gwy_^r gwanar gwawr trydar trais; /Gwynfyd PB VII 20 19 rynaich, /Brenin rhiw a heol, /Gwawr cadarn yn cadwyd o_^l, /Gw_^r coeth, gweryd doeth dethol. /Neud de Cadwyn 1 CBM III 20 25 tarf torf amnad, /Yng nghyfarfod cyfnod cad. /Cadwyn cyfri_"au, cyfrwydd - yn rhoddi /Ced westi wastad cadwynawg 1 SB II 24 34 awg; /Ail, Iarll Brystau rhag post cadau oedd cadwynawg; /Trydydd, Iarll Gwent, trydydd torment, torf caddug 2 PM V 25 51 na'i wrhydri /Am bob trais rhyddug ar bob tarw caddug, /Ac ar bob sarrug er eu sorri, /Am gynifer gwaed PM V 1 107 : niw cyhudd dadolwch! /Dadolwch te_"yrn, tarw caddug - prydfawr, /Gwy_^r Prydain rhwy gorug /O fro Ech Caeadau 1 MG VII 33 27 llywych, /Caer frau ei dorau fal daear sych, /Caeadau parau perych - yn ei bron, /Gwirion borthorion a Caeaw 1 GM I 9 119 gwrthred hoddiaw. /Angerddawl fy march ym maes Caeaw /Ar lles ne_^r Cynan cynweddiawn ffaw. /`Arglodig caeawg 1 PM V 23 67 Cant a chant a chynt nog adar. /Adarweinidawg, caeawg gynran - drud, /Draig Prydain bedryfan, /Adod Llo Caeedig 1 LlF2 VI 10 72 nllaith: /Ca_"in yng nghyfrin ag anghyfraith, /Caeedig uffern ar gethern gaith. /A warawd pymoes byd o cael 1 GYC VII 39 30 oddau angau engyrtholion /A'm bwy gan ddeuhael cael cyfeillon, /Mihangel, Gabriel, gobrwyon - ganmawl, caen 5 PM V 21 11 thryn - Lloegr, /Llywelyn ar gychwyn /Ym mlaen caen cawad unbyn, /Ym mliant gwyrdd ac un gwyn. /Arwyn y GM I 9 26 rnwy. /Gorwyn blaen afall blodau fagwy, /Balch caen coed, bryd pawb parth yd garwy. /Caraf gaerwys fun GM I 9 136 wyn gwellt didryf pan dyf diau, /Addwyn balch caen coed, cadr ei flodau. /Addwyn yfais-i fedd a'i fene CBM IV 6 77 /Cas trymdras trymdrais ardwyaw, /Ca_^r cedyrn caen he_"yrn heidiaw, /Caerau ddifuriaw, cad arllaw - ae CBM IV 13 25 /Cad anhawdd y Coedanau. /Cedwaist, cad orfod caen orferw - gwaedlin /A gwaedlaif yn ymherw, /Cyd ta_^ Caer 29 GYC VII 40 103 ythraul er ei gethrau. /Er cur Ei ddwyfron, er Caer Absalon, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwiau, /Er E CBM III 16 96 rwn gyngres, brysiws bwyd branes /Uch Cawres, caer amgen, /Balch ongyr, angerdd Urfo_"en, /Ball ar lyw CBM III 3 167 chiwdawd, /Ni chyfred ei phobl a_^ phechawd, /Caer araul, caer ddidraul ddidrawd, /Caer bellglaer o be CBM III 3 169 ddidrawd, /Caer bellglaer o bellglod addawd, /Caer barchus barha_"us barawd /A berid i bererindawd. /P CBM III 3 168 echawd, /Caer araul, caer ddidraul ddidrawd, /Caer bellglaer o bellglod addawd, /Caer barchus barha_"u CBM IV 2 9 wng Arfon beues a mynwes mor; /Aer rhag dinas Caer, cadr ddygi_"or, /Cadarn gyfarfod gwrthod gwarthfor PM V 10 80 eg torraist, ddraig aer, /A gwedi can cad, can caer. /Carws Duw dy fod, fyd-ohen - Gymro, /Ar Gymru ydd GM I 9 42 bodd llywy lliw eiry ar goed /Pan fu aer rhag Caer, cyforiais waed. /Gwaedraidd fy nghleddyf a godrudd PB VII 1 11 o - digythrudd, /Mab Gruffudd, breisgudd bro, /Caer daer, terwynwalch Gymro, /Dygant i'th feddiant a'th CBM IV 4 31 sant - wy_^r /Am du lly_^r a lliant: /Am ardal Caer Dathal doethant, /Glyw amdrai, amdrwch ydd aethant. CBM III 3 167 Ni chyfred ei phobl a_^ phechawd, /Caer araul, caer ddidraul ddidrawd, /Caer bellglaer o bellglod addaw CBM IV 4 2 cof coddiant - o'm harglwydd, /Co_^r ddygwydd caer Ddygant, /Aros marw mawrgoel darogant, /Armes draig CBM III 3 165 ryfedd olygawd, /Caer uchel, uchaf ei defawd, /Caer eang, eofn ei chiwdawd, /Ni chyfred ei phobl a_^ ph DB VI 35 62 yddeg dogni taerwalch Eryri /Arwystli Ceri ger Caer Efa; /Pedwaredd ar ddeg, pan ddug achwaneg, /Dwyn C CBM IV 6 147 frys Dyfneual. /Cysyniws cysefin ddial /Ar dir Caer er cadw ei arial; /Cleddyfau goruthr, cleddyfal - a MG VII 33 26 . /Corff a'i bump synnwyr, llwyr y'i llywych, /Caer frau ei dorau fal daear sych, /Caeadau parau perych CBM IV 6 272 n /Ni fo gwaeth no Gwaith y Berllan. /Am byrth Caer Fyrddin porthes gwy_^r gwaedlin /A gwawr trin bu tr OC II 14 110 u ysgwn ag ysgarant - aer: /Llas maer, llosged caer geir mo_^r-lliant. /Mwynfawr a garcharawr a gyrchas HOG II 6 50 t am rin!), /Pennaf oll yn y gollewin /O byrth Caer hyd Borth Ysgewin. /Un yw'r fun a fydd cysefin - fo D-3 VI 19 32 Meirion - be_^r /A'r llall, ca_^r llawer, ger Caer Lleon. /A Duw, 'n ein diwedd-ni, gwaredd gwirion, / CBM IV 4 229 ynt, cerddynt carnweilwion - ar dir /Ar derfyn Caer Lleon. /Eurllew byd, esbyd esborthion, /Eurllyw llw GM I 7 73 g, llysoedd cyfarad. /O ben Pumlumon hyd borth Caer Lleon, /Pair dragon, draig furthiad, /O Fangor fang CBM III 29 26 eudaer - ym marddrin, /Yn nydd trin ger traeth Caer, /Llid ysgwn, ysgwyd canaer, /Llew ceinllew, cynllo PM V 28 4 f /Carno fro, freiniawl addef, /A gwedi Carno, caer nef. /Nef i'r gw_^r, arwr aur oseb - cerddau, /Ni CBM III 3 163 errwyn beiddawd, /A weles ni welir hyd Frawd, /Caer Rufain, ryfedd olygawd, /Caer uchel, uchaf ei defaw DB VI 26 50 ythlonder, ne_^r, nerth a gedwy, /O eithaf pob caer, taer y torry, /Neu ryorw_^yd, hael yd hwyly, /Ni r CBM IV 1 66 darf ar gyfarf, ar gyfaniain, /Gwelais aer uch Caer, uch Coed Llwyfain. /Nid oeddynt Wynedd wryd fychai CBM III 3 164 elir hyd Frawd, /Caer Rufain, ryfedd olygawd, /Caer uchel, uchaf ei defawd, /Caer eang, eofn ei chiwdaw SB II 22 32 ofn clwyf, nid oedd clod fenffyg! /Rhag traeth Caer yn aer, yn arfod gweilgi /Cilgwri, cil wellig; /Bu Caerau 2 CBM IV 6 78 ardwyaw, /Ca_^r cedyrn caen he_"yrn heidiaw, /Caerau ddifuriaw, cad arllaw - aerllew, /Arlleng glyw, g EGM I 27 19 puchiant pechodau, /Duw a'm gad cariad i mywn caerau - nef; /Duw a glyw fy llef i'm llugfrydiau. /Duw caerawg 1 PM V 24 72 nwedd rannawg /Yn rhan i'th barthred, rwyf ced caerawg, /Caffael trugaredd trugarawg - Arglwydd, /Truga Caereinion 1 CBM III 10 44 , /Cyfnewid erfid arfogion, /Cynifiaid cuniaid Caereinion. /Seithfed welygordd, oleugor - tros wawd, /E caerfa 1 GM I 14 72 /Duw a'm dwg yno, anaw dremyn, /Tramwy caradwy caerfa urddyn. /Dewisach gennyf, can ys perthyn, /Dyfnu Caerfyrddin 4 DB VI 29 19 welsam Rys Fychan, darian daerglau, /Ym mhyrth Caerfyrddin a_^'i fyddinau; /Gwelsam wy_^r dinam yn ddia EG VI 18 54 w (cyfwyrain - a thrin) /A_^ thrychiaid gwerin Caerfyrddin fain; /Ni sefis na thw_^r na bw_^r (bu crain BF VII 46 14 aeth ehelaeth, hwyl gyrchiad - brwydrin, /Eryr Caerfyrddin, fyddin feiddiad, /Arfod Peredur, drymgur dr GM I 9 83 gyr: /Tewi gan llyw a wy_^r o anystyr. /Torred Caerfyrddin yng ngwrthrin gwy_^r, /Gorddyar ei drais, Em Caerlleon 1 PM V 23 107 ch cyn adfo, /Gnawd ei ladd, ni lwydd ei abo; /Caerlleon, llyw Mo_^n mwyn Pabo - a'th ddug, /Ef a'th dd Caerlli_"on 1 PM V 14 26 Neur ddug Wysg, gantwysg gan ei godre, /Dolydd Caerlli_"on ddail lliaws bre; /Neu'm dwg meirch mygrfawr Caeroedd 6 D-4 VI 20 81 rreghofa, /Yng Nghaerfyrddin, fyrddioedd bla. /Caeroedd ar gyhoedd, ar gytgam - cynnygn, /Eu cynnif ryw D-4 VI 20 56 lwyfuswydd, nid plydd, neud plyg /Clod gyhoedd caeroedd cerrig. /Cerrynt a ddugam ni ddygerdd - eraill DB VI 26 27 eisy - am bwyth, /Ys da beth y'm ceffy! /Traul caeroedd, cirieda imy /Trefad fy hendad a'i hundy; /Trai PM V 22 11 Eisyddyn gwylain, rhiain, yn rhwy; /Calchaid y caeroedd cylchwy - Maelgyning, /Milgi_"aidd eu gwy_^r ym PM V 14 29 r, dyre, /Ar hwyl ganmawl hawl, ar haul orne. /Caeroedd Gwenlli_"ant Gwynlly_"wg se, /Caradwy lywy, lew MeiG I 33 12 ri. /Ysym arswyd mawr myned iddi; /Mechde_"yrn caeroedd na cherydd fi /Can ni wn na'm ffordd na'm ffurf Caerusalem 1 MG VII 32 39 u, /Ac eu manag seren o'u rhag yn rhoi golau; /Caerusalem a chaer Fethlem (nid er methlau) /Doethan' yn caerwys 1 GM I 9 12 ynnig fy nghof yng nghyntefin /Yn ethryb caru caerwys febin. /Pell o Fo_^n fain yd fydd twythwal werin Caeth 4 PM V 11 15 , nifer - eurde_"yrn, /Mur cedyrn cadarnffer, /Caeth, ffaeth i feirdd maeth mwth ne_^r, /Coeth, doeth, PM V 20 13 Lloegr, lliwed trahaawg. /Traha yw i neb na bo caeth - i'm rhwyf, /Gw_^r ni rif gybyddiaeth, /Duw mal e BF VII 52 2 g tawdd tanllachar - uffern, /Yn y mae cethern caeth i'w carchar, /Yn y mae trallawd berwbarawd ba_^r, CBM III 11 52 yn diogel /Na bo tro tramwy gyfarchwel, /Na bo caeth, na bo carddychwel. /Cynneddf iwch, Bowys, ban wna cafas 10 PB VII 17 12 od, rhugl y'i cedwis, /Rhag bron balch naf y'i cafas. /Can cafas cyfedd dichwant /Gan fab dyn ddawn ym PB VII 1 16 n eofn ehangblas - arglwydd, /O'i eurgledd y'i cafas. /Cawsawch, gorfuawch, gwrhydri - angudd, /Angerdd PB VII 17 13 i cedwis, /Rhag bron balch naf y'i cafas. /Can cafas cyfedd dichwant /Gan fab dyn ddawn ym mhresent, /M D-4 VI 20 91 , gan ddyly_"u - braint, /Bro Feli a'i meddu; /Cafas, cyn lleas, can llu, /Ceisied pen tydwed pob tu. / PM V 13 25 wr echen, gwryd Echel. /Echyng ynof cof, neu'm cafas - edlid /Am edling tey_"rnas, /Hydr udd cleddyfru DB VI 35 89 air, /Can eiriawl diwair Fair ferch Anna: /Can cafas eurwas air a lwydda, /Can gaffael hirynt byd bod y CBM IV 6 72 wawdau, /Cathlau clau, cerddau caw. /Carwedros cafas i ganthaw /Cadarn da_^n, gwa_^n trywan trwyddaw, / LlLl II 16 20 ir, dir, diamau? /Clodfawr, clywitor nad gau, /Cafas lladd a_^'r llaw ddeau. /Ysef a'i trefyd, trefad - PM V 15 16 eura, pan llas /Llaith Madog, nad o'm llaw y'i cafas, /Nog a'i caiff Ca_"in a'i glas /Ran o nef a'i naw LlG VII 26 25 os fylchau yn falch arnaw. /Rhwyl Carreg Hofa! Cafas ynddaw /Rhawd Saeson lladron i eu lludwaw! /Ys dir caffael 7 CBM III 16 228 fygrddor, cyfachafael - co_^r, /Cyfecheifaint caffael: /Eryr cad, gwrthodiad gwarthwael, /Erchwyn grai GB II 26 29 ydd saith mil mawr a saith ugaint, /Archafael, caffael gan westeifaint, /Dyrchafwys Dewi Brefi a'i brai DB VI 33 59 fyned /Gan Ruffudd o'i fudd, o'i foddha_"ed; /Caffael iddaw nef o'i nodded - rhag drwg, /Dragywydd dda PM V 2 66 oddyw y dydd, Dafydd dyfnfri, /Deddf hael, i'm caffael neu i'm colli. /Dydde_^l, cyn rhyfel i rot a mi, PM V 24 73 awg /Yn rhan i'th barthred, rwyf ced caerawg, /Caffael trugaredd trugarawg - Arglwydd, /Trugar Dduw hyw CBM III 23 1 Mae im flaidd a'm ca_^r o'm caffael - wrthaw /Yn wrtheb archafael, /Nid blaidd coed CBM IV 17 142 yweitha_"ed, /Caffwyf o ioli Crist Celi, ced, /Caffael yn addef naw nef nodded Caffaf 3 PM V 5 67 rhy-m-llofes, /A rhydd budd, i bawb ei gymes. /Caffaf, co_^r mawrnaf, mawrnerth aches - llydw: /Handid GB II 26 133 anu coeth anrheg - i hael /Cefais-i archafael, caffaf-i osteg /O gyrchu Brefi braint ehedeg, /Dy-m-gor GM I 10 38 erchi; /Archaf arch i Grist Celi, /O'i gaffael caffaf re_"i. /Canhysgaeth Dofydd i gynnif Dafydd /I gyn Caffant 2 PM V 5 69 rnerth aches - llydw: /Handid lled fy muches! /Caffant fyrdd o feirddion eu lles /O foli Rhodri ryodres PM V 23 190 chwys gochanant - dy feirdd, /Yn fyrddoedd y'u caffant. /Minnau, o'm rhadau, rym anant, /Yn rhuddaur, y Caffawd 4 CBM IV 6 208 am Drwyd - hefelydd, /Twrch terydd i ar fwyd, /Caffawd beirdd eu budd yn ydd wyd, /Ceffid noeth nodded D-2 I 2 42 r, cadair ddirper, cadr wober yw; /Canoligion, caffawd eilonceinon wrthaw; /Caw tey_"rnedd, cathl gyhyd CBM IV 6 70 rawdd fodd udd, heb luddiaw; /Caffwn ei radau, caffawd ein gwawdau, /Cathlau clau, cerddau caw. /Carwed D-1 I 1 34 wy. /Hywel haelaf, fawr eilasaf, goresgynnwy. /Caffawd Hywel wrth ei hoywedd fy rhybuchwy. /Fy rhybuche caffed 2 DB VI 33 64 praff heddiw y pryned - o fedd /Pei yn fyw y'i caffed. /Enwawg w_^r arwr, aur ei dudded, /Anwar ei alar GYC VII 41 51 iffer, bryder bradau. /Oedd gwell myned yn lle caffed gweled golau /Gw_^yl fawr Frenin y gorllewin, lle caffel 1 GYC VII 40 68 d, /[] medd-dawd, [] nid mau, /Poenedu cynnes, caffel gorddiwes /Cymun a chyffes a lles llyfrau, /Olew caffo 1 DB VI 35 92 d bod yma, /Can Dduw nef yn ei fawr noddfa /Ys caffo ef drugaredd a diwedd da. Amen Caffwn 1 CBM IV 6 70 awr a'm daw /O ffrawdd fodd udd, heb luddiaw; /Caffwn ei radau, caffawd ein gwawdau, /Cathlau clau, cer caffwyf 2 GM I 14 62 ryd, gymrawd a_^'m nwyf /Cyfarws mynws men y'i caffwyf. /Ac ysym-i Dduw a ddiwycwyf - o'm drwg /O'i dru CBM IV 17 141 aith, /Cyn llaith, rhag hyfaith gyweitha_"ed, /Caffwyf o ioli Crist Celi, ced, /Caffael yn addef naw ne Cai 1 ES I 18 18 odded ni'm rhodded rhag rhysgyr - arfau /Arfod Cai a Bedwyr; /Yng ngorofn trai, trais fyfyr, /Yng ngwri caiff 2 PM V 15 17 Llaith Madog, nad o'm llaw y'i cafas, /Nog a'i caiff Ca_"in a'i glas /Ran o nef a'i naw tey_"rnas. /A m GM I 14 80 ychryn. /Edifeiriawg da, Duw a'i ceinmyn, /Ef caiff cerennydd o'i ffydd ffechyn. /Er-yth-iolaf, Re_^n, cain 41 CBM III 21 107 ir, mal ydd adnes, /Rhy-s-molaf o'm cerdd, o'm cain aches, /A beiddiad, bleiniad, a blaidd neges. /Beir PB VII 14 24 , /Collysant oll, coll cyflam /Ceneddloedd, eu cain adlam. /Adlam gweilch dinam, gwychlys - cyn Ystwyll GM I 6 21 chlyw, ni chlud molawd /Hyd pan dde_^l Cynan (cain addfwyndawd) /A Chadwaladr mawr, mur pob ciwdawd PB VII 7 24 rnedd, /Gwawr llawr, lluosawg fonedd, /Gwalch cain, aerfalch cyn oerfedd. /Oer y'm daw trais fraw tros PM V 24 57 etffrau, /A gwaetffriw redegawg. /Am Fochnant, cain amgant coedawg, /Am Fechain, yn fochddwyreawg, /Am LlF1 II 3 54 yn awch cylch, calchdo_"ed - Owain, /Eirchion cain awch canrhed; /Erchwch i'm pair, can air, ced; /Ar CBM IV 5 24 eofn cleddyfal; /Nid cardd, nid cerdd anwadal /Cain awen canawon Ia_^l. /Canaon ceidrion, cadr yd folir CBM III 3 82 o fraint: /Cerdd newydd i'm rhebydd rygaint, /Cain awen gan awel bylgaint. /Pylgeinnau raddau a'm rho EW VI 5 47 ei derfyn) /Gan Lywelyn ganwaith /Ei gigfrain (cain canymddaith!) /A'i lu o led ei anrhaith. /Anrheithw CBM IV 2 32 /Arwredd Gwynedd gweinidator, /Arwyrain Owain cain cenitor. /Arglwydd a'm cynfaeth, cyn fy hepgor, /Ar CBM IV 14 8 onawr, /Edling Muding Mudigfawr, /Edn canadain cain cerddawr. /Cerddawr, cynghraffawr cynghreffin - ar IRh VII 29 2 is, meddwid - fy nghofain, /Am dwf mirain main cain cyfrdelid. /Meddiant pob nwyfiant, naw gofid - a'm GM I 13 1 Calan Hyddfre! Cain cyfwyre, /Cyfarwydd dwfr yn y dyfrlle. /Cyfar warag MeiG I 33 74 enyd. /Gwae a e_^l yng ngham yng nghymhlegyd - Cain /Cyn rhyfel log lygriant enbyd; /Gwae a fo yno, dif IRh VII 30 61 t Myrddin mawrddysg Gwenddydd, /Maith arwyrain cain cynedwydd - forwyn. /Main wyf yn gorllwyn gorllewen PM V 23 205 d yn rhamant /Can folawd a_^ thafawd a thant, /Cain de_"yrn, cyn bych ddigreifiant /Can ddifwyn oesgwyn PM V 23 19 ddidanc ei gyfranc a_^'i ga_^r. /Yn Aberconwy cain ddaffar - fy llyw, /Llywelyn athrugar, /A Dafydd de CBM III 1 23 mhir a dan lluman, /Erchlyfn archlun ceirw uch cain ebran, /Eiliw pysgawd glas, gleisiaid dylan. /Ermid LlF2 VI 8 12 - feddiant, /Arddelwawg hyddgant cwbl foliant cain. /Erddrym ced wychrym, cadoedd achwrain, /Urddud ni GM I 14 32 wyll. /Credaf Grist nefoedd (neuedd gannwyll) /Cain fedydd fy Nuw yn niw Ystwyll. /Ystwyll ystyriws De PM V 23 64 Mwth y rhydd arwydd yng ngwasgar, /Mal Arthur, cain fodur Cibddar, /Can a chan a cheinwyll a gwa_^r, /C BF VII 57 14 ddawl. /Cyn myned o'r byd (bryd breuddwydawl) /Cain fynwent brofent, bro gorfforawl, /Cyn maenfedd ddiw IRh VII 30 41 ddefnydd. /Gorphell y'm cymell camre iolydd - cain: /Gorffysg dadwyrain gwawr dwyrain ddydd, /Gwynlliw MG VII 33 14 yn, Duw, a'm noddych, /Rhugl gyd eu cyngyd a'u cain gywrych, /Rhag eu llu cad-ddu y'm cetwych - Arglwy GM I 9 147 yw yn nyhedd draw yn neau. /Addfwyn cyntefin, cain hin dydd, /Araf y rhiw haf hyfryd, dedwydd. /Addfwy CBM IV 17 139 n dalu i Dduw Ei ddylyed. /Can lleng engylion, cain lliwed - obaith, /Cyn llaith, rhag hyfaith gyweitha EGM I 29 28 a gwledd gwledig hylwydd, /Addfwyn haf hirwyn, cain llwyn can llwydd, /Addfwyn march pennill Ebrill ebr CBM IV 17 102 raeth, /Can clyw, can cennyw cymwyllwriaeth, /Cain Llywiawdr, Creawdr, credwn rhy'i gwnaeth. /Cawdd ca D-2 I 2 28 ad fron, meddw don dros draeth; /Me_^r cerddau cain, myfyr cofain, mirain anoeth; /Menestr fyddud, meuf GM I 8 60 reaf decaf o dey_"rnedd Prydain /A they_"rnaf, cain Owain eurwas. /Arddwyrews fy nhad ei fraisg frenhin PM V 1 57 ion: /Ei fawrddawn a geffwch! /Cerdd Ddafydd, cain rebydd, cenwch, /Co_^r eisor cyfor cyfeddwch; /Car PB VII 1 1 Gwynedd, cain refedd can rad, - ni'th arlludd, /Mab Gruffudd mawr PB VII 16 10 /Oedd clodfawr cludfeirdd oddef, /Madawg Mo_^n cain roddion cof, /Oedd tafawd coeth doeth digrif /Ar ll CBM III 9 2 or drain - waywawr, /Gwae wy_^r Lloegr yn nydd cain! /Teulu Madawg, mur Prydain, /Yn llwythiawg yn lli CBM IV 1 57 u dyganrain; /Gwelais yn Rhuddlan yn rhuddlanw cain /Torf arwr am w_^r am orwyrain; /Gwelais rhag Penfr CBM IV 4 99 , yn aergrain, /Uch myrddwyr, uch Myrddin oedd cain, /Uch gwalchlan yn gwalchladd pennain, /Uch gwayw BF VII 48 19 welyn, llyw Aberffraw, /Hil Iorferth cannerth, cain wallaw - rheufedd, /Hil Owain Gwynedd, haelon gwyna CBM IV 5 141 fras ei frawd. /Rhudd feddrawd a'u ceidw wedi cain - woddew /Arllwybr llew, Lloegr ddilain, /Ar win, a CBM III 16 160 faith goelfain - ran /Meirch mygrfan, cyngan, cain; /Yn rhith rhyn ysgwyd rhag ysgwn blymnwyd /Ar ysgw MB I 4 34 , ynys gla_^n y glain, /Gwrthrych dadwyrain ys cain ynddi. /Crist croesddarogan a'm gw_^yr, a'm gwarcha IRh VII 30 57 ireythydd, /Ys gwn na aned ei chystedlydd. /Ys cain, ys cyhoedd ar ysgwydydd - cyrdd, /Ys gelwir yn wyr Ca_"in 7 PM V 4 4 yniaddon. /Amryw fryd, cy-baent frodorion, /Fu Ca_"in ac Afael wirion. /Ni bu bryd eisiau Absalon /Nac PM V 15 17 Madog, nad o'm llaw y'i cafas, /Nog a'i caiff Ca_"in a'i glas /Ran o nef a'i naw tey_"rnas. /A minnau, CBM IV 17 127 anffurwydd lle ni llwydd cerdded. /Yn ydd aeth Ca_"in can ei weithred - cam, /Yng nghyweithas nam ni'm MeiG I 33 101 . /Na'm gato Rheen rhy'n teg brynas /Yn rhewin Ca_"in can Sathanas. /Rhag pobloedd poen eu cyweithas /P GM I 11 29 edd herwydd twyllrin /Ni'm bo un cyfaith namyn Ca_"in. /Caraf Rodri draws drais gyffredin, /Ei enw yn E DB VI 24 35 u rhwydaw, /A lle ydd oedd druan, drwy addaw - Ca_"in, /I werin wirin ei warandaw. /Pan ddyfu y Mab Rha LlF2 VI 10 71 rnaw, /Wrth wy_^n ei ganllaw ni bu ganllaith: /Ca_"in yng nghyfrin ag anghyfraith, /Caeedig uffern ar g cais 3 EW VI 6 16 Ne_^r, nen llednais, /Ac o nerthoedd cadoedd, cais! /Na chais fy ystwng, o'm hestyngydd, - w_^r, /Yn w MG VII 33 45 ngau Dofydd, Duw a folych. /Cydsyniaist, gwedi cais nas gwetych, /A_^'r cnawd (wall ddefawd) a well ddo CBM IV 18 75 rhyhanddenais, /Nid ef rhoddir nef i'r neb nyw cais; /Nid rhwy o awydd a weinyddais, /Nid rhwy o obrwy Caith 1 MB I 3 115 iolydd /Tyrfai rhag llafnau pennau peithwydd, /Caith cwynynt, cerddynt gan elfydd, /Cnoynt frain friwgi Calaf 1 PM V 2 2 Calan hyddfref, tymp dydd yn edwi, /Calaf gan, lloer fan llwrw fynegi, /Cynnwrf yn ebyr, lly Calan 16 PM V 23 70 d Lloegr lluosawg am ban, /Adaf hir yn herwydd Calan, /Adwedd tey_"rnedd, tir nis rhan /A dan se_^r, ys CBM IV 16 215 y_^s gwres tandde allan. /Gwedi celennig, wedi Calan - berth /Pan borther glyw am ban, /Wedi serch a se PM V 12 34 _"yrn, tud Gynfan - a'i ceidw, /A'i cedwis pob Calan, /Bro heirdd, i feirdd ei feirch can, /Bron gedawl PM V 1 65 /Ef dwyre dewrfeirdd fireinwch, /Ef dyran dydd Calan cadrwch, /Ced eirchion i'r cedawl erchwch, /Ef dyr D-2 I 2 14 ennydd nod, clod achubiad; /Clo celfyddyd cant Calan cyd cynullyd graid. /Graid blaidd blyngawd, greddf PM V 23 98 ian, - berth, /Gwy_^r a byrth fy rhwyf ym mhob Calan, /Er digabl barabl gan bawb o'i fan, /Digrifwch el IRh VII 30 23 - hawdd we_^n /Yni wne_^l orffen fy nihenydd. /Calan Gorffennaf gorffwyll a'm bydd, /Gorffwyf gwedi nwy EG VI 18 70 wain. /Nid celadwy draig, dragon gyngain, /Nid Calan gyman gw_^r ei gymain, /Hydwf yng ngnif a_^'i lif CBM IV 4 52 lwydd; /Traul gorddrud golud goleurwydd, /Coel Calan, gyman gymhenrwydd, /Glew glewrad, gloyw gyngad gy GM I 13 1 Calan Hyddfre! Cain cyfwyre, /Cyfarwydd dwfr yn y dyfrll PM V 2 1 Calan hyddfref, tymp dydd yn edwi, /Calaf gan, lloer fan OC II 15 47 eu hoywedd? /Hirfelyn eu gwaywawr; /Dywan diw Calan Ionawr, /Dywed ein dyfod Faelawr. /Dos, was, na ol PhB VI 12 35 nnawg, /Cerennydd i'th gerddawr, /Rhysfa cyrdd Calan Ionawr, /Rhys rhuddbar, rhwysg morfar mawr. /Mawr DB VI 33 23 r - ei hepgor, /Ym mynwent Fangor a hepgorir. /Calan Mai, calon a dorrir /(Cof anwar galar, pa gelir?) SB II 22 53 rfyn cardd, oedd ca_^r deuddyblyg, /Oedd calon Calan Nadolig MB I 3 150 dwaladr gedawl o gynfedydd, /Cynte_"ig ar gan, Calan weinydd. /Gnawd gwarchan a ga_^n eu hawenydd, /Yn calanedd 9 CBM IV 9 69 gwan gwecry. /Gw_^r golud gwaetgnud gwaetgny - calanedd, /Celennig a ddyry. /Gw_^r creulawn, creulan a' EGM I 25 15 _"yrn, /Neud ef yn ardwy adwy edyrn. /Cochwedd calanedd celyrn - yng nghynnor /Cyfeisor Echdor, aerddor CBM IV 1 29 on Brynaich branes Owain! /Celyrnedd dachwedd, calanedd crain, /Celennig uddudd coludd celain. /Cyrdd y CBM IV 4 189 riwai. /Brwysg lafnau yng nghrau, yng nghrai - calanedd, /Cyminedd cymynai, /Gwyrdd heli Teifi tewychai PM V 1 73 d arrwch; /Ef gwnaeth tu Pentraeth pen trwch - calanedd /(Ga_^l ag ef na cherwch!) /Gwy_^r yn nygn, yn EG VI 18 66 n. /Oedd tew peleidr crau, cre_"ynt cigfrain, /Calanedd gorwedd gorddyfnesain, /Llywelyn, boed hy_^n, b D-5 VI 36 34 ddifro_"edd - arnaw, /Na fynned a_^'i law ladd calanedd. /O myn o amwyll cymwyll camwedd /Mynned ymware CBM IV 4 129 le gweithle gwythlonedd, /Oedd tromlan coelwan calanedd, /Oedd tramawr tremynai tachwedd, /Oedd tremid PM V 26 36 igfrain cyfwyrain cigwledd, /Cigyddion coelion calanedd. /Trydydd, gnawd canrhawd cynrhawedd - o feirdd Calanmai 1 CBM IV 6 119 uch cnofain, /Rhygnasant rif nawcant celain: /Calanmai, celennig i frain. /Cred a ched a cherdd rhychy calch 1 CBM IV 6 29 esgen - dir, /Hu molir maint ei len; /Hud friw calch am falch elfydden, /Hud wyf fardd i feirdd gyngha Calchaid 1 PM V 22 11 Dinsylwy, /Eisyddyn gwylain, rhiain, yn rhwy; /Calchaid y caeroedd cylchwy - Maelgyning, /Milgi_"aidd e calchdo_"ed 6 CBM III 16 238 l dywal, dyfal, diarbed, /Gwawr ofrwy, cylchwy calchdo_"ed. /Granwynion trychion (trachywedd eiddun) /T CBM III 16 113 ddawg bennaeth, /Gorchynnan gosgordd, gwasgawd calchdo_"ed, /Gwasgargerdd wisgogaeth. /Gorwyddawd pen c LlF1 II 3 53 od arnaf naf nawdd. /Nawdd Duw yn awch cylch, calchdo_"ed - Owain, /Eirchion cain awch canrhed; /Erchw CBM III 5 65 eiddwr yng nghynired, /Pargoch cad gadarn rhag calchdo_"ed, /Perging Cynferching cyn no'i fyned: /Gwedy D-4 VI 20 15 canmil gwy_^r - ysgwn, /Hawdd esgyn eu heryr, /Calchdo_"ed saith rhifed sy_^r /Cylch fy rhwyf yn ei re MB I 3 112 fydd, /Taer terddyn asau talau trefydd, /Torri calchdo_"ed tiredd Trenydd. /Am drefan Dryffwn rhag eiri caled 3 CBM IV 3 22 cheisiaf drostaw meddyliaw myned, /Nid ceisiaw caled ced Caswallawn: /Nis lludd llu cyngreddf deddf Ddy LlG VII 25 13 y esgar esgor lludded! /Ciliaw ni fynni er neb caled, /Colofn cad, cadarnflaidd lliwed; /Celennig ffrwy OC II 14 21 dr eu gweithred, /Gwy_^r a obryn ta_^l ym mhob caled, /Gwy_^r yng ngawr gwerthfawr, gwrdd ymwared. /Bug caledi 2 LlG VII 24 59 ig branes, berthles borthi. /Ciliaw ni orug er caledi - gawr, /Gw_^r eofn yng nghyni. /Parawd fydd medd PM V 2 53 yngor angor i'm hangori, /Ni bydd celadwy fod caledi /Y men y'm chwerwer er chwant cronni. /Tey_"rnfab calon 14 DB VI 33 23 or, /Ym mynwent Fangor a hepgorir. /Calan Mai, calon a dorrir /(Cof anwar galar, pa gelir?) /Pan ddango SB II 22 53 edd terfyn cardd, oedd ca_^r deuddyblyg, /Oedd calon Calan Nadolig CBM III 28 8 refyd brwynfryd o'm bron /Nac o'm cof nac o'm calon. /Calonflaidd w_'raidd wrdd elyn - yng ngawr, /Gwr EW VI 4 6 i. /O golli Madawg, etgyllaeth - cofion, /Gwyw calon can hiraeth; /Gwawr llawr, llwyddedig bennaeth, /G GM I 10 30 budd beirdd weini; /Erddudd (urddas gymhelri) /Calon clywaf yn llosgi. /Lleas tey_"rnedd! Lliaws dyfryd GYC VII 36 61 O laith Llywelyn, cof dyn ni'm daw. /Oerfelawg calon dan fron o fraw, /Rhewydd fal crinwydd ysy'n crina EW VI 4 3 edd! /Gwalch cadoedd, cadrfalch ri; /Neud trai calon don (dug fi) /Ac neud trwydoll o'i golli. /O golli OC II 14 60 f ddiarswyd, orsaf Gwygyr, /Gogeled a'i cawdd, calon eryr, /Ac un mab Madawg, enwawg Dudyr - hael, /Haw CBM III 16 210 Saeson sang ddyllest yng Ngwestun, /Bu creu eu calon eu cymun! /Gwrddlan ddihafarch gwrddnen, perchen p CBM III 24 132 awn. /Can Rhirid, rhwyf cad, cuniad creulawn, /Calon oedd anghraff, cedoedd anghrawn. /O roddion gwron CBM III 8 63 rw trydar /Ac nid byw fy llyw llawhir, /O thyr calon rhag galar /Y fau a fydd dau hanner. /Pei byw llar DLlM II 18 52 ydd - galar /Yn afar, yn ofydd, /Cof Owain i'm calon yd fydd, /Difuner ucher ac echwydd PM V 11 8 mru oll, /Can eu hoed, hud y_^nt arfoll, /Cant calon yn don, yn doll. /Tyllon ei alon, ei a_^l - a gedw CBM III 4 7 rhiain, gannwyll rhyfig, /Mel ydd wyf yn celu calon ysig: /Ni mad gyrchawdd gwen gwely Eiddig Calonflaidd 1 CBM III 28 9 rwynfryd o'm bron /Nac o'm cof nac o'm calon. /Calonflaidd w_'raidd wrdd elyn - yng ngawr, /Gwrddlew ll calonnych 1 MG VII 33 65 i gas a gese_"ych! /Tro fi, fy Rhwyf Celi, a'm calonnych, /Atat y troaf, ataf tro_"ych, /N'ad fi i wrth calonogrwydd 1 EGM I 29 36 ch, cynach (cennyf boed rhwydd) /Ceinfoli Celi calonogrwydd call 4 CBM III 15 11 /Gw_^r o'i fa_^r y'm peidiant, /Coll arglwydd, call argledr cant, /Eurgledd ym muchedd Mochnant. /Mochn LlLl II 16 53 wesan. /Dygychwyn, gennad, ar fraint ceiniad - call /A'th ddeall a'th ddyad! /Cyrch, farch, er Llywarch CBM III 21 180 c Aeron. /Pan brofer traethawd traethaduryon - call, /Nid colledig fy nghyfeillion: /Cynddelw wyf, hyd CBM IV 4 201 modd, /Fy meddiant a gaffai, /Collais arglwydd call ni'm collai, /Corf eurdorf, eurdal a'm rhoddai; /Co Callaf 1 DB VI 30 81 - gwerin, /O iawn dey_"rnllin y brenhinedd. /Callaf yw inni beth amynedd: /Collais walch mawrfalch, m called 1 CBM III 5 23 ddawg pall eurawg pell nas gwelwyf. /Gorfelyn, called, colledig wyf, /Collais gall ateb y neb a'm nwyf. calledd 2 HOG II 6 4 dir Gogledd - heddiw /Ac yn amgant Lliw lliaws calledd. /Caraf a'm rhoddes rhybuched medd /Myn y dyhae PM V 26 32 i'w luydd ladd eu tachwedd /I lwydion, canaon calledd; /Gnawd eryr ebyr abar - gwedd bangaw /Yn bencnu callestrigiawl 1 PM V 1 133 gw_^yr a Duw nis gorug. /Mam w_^yr a'i colles callestrigiawl - wisg /A'i osgeth gorfforawl; /O chwanta callon 1 CBM III 24 115 gwaedfur, oesgur asgen, /Maws, masarn cadarn, callon ia_"en, /Moes ysbwys ysbys echrys Ochren, /Mygeda callter 1 GYC VII 38 4 wy_^l dyn dyfod ei amser, /Na welydd cywilydd callter, /Na chryn llaw yn lluniaw salwder, /Na chred i cam 19 CBM IV 16 88 th coffa, /Og ein treigl atregwch yma, /Og ein cam a'n cymer etwa. /Trugarawg Arglwydd, trugarha - wrth EW VI 6 37 i maith gytgam /Ac na chred guhudded gam. /Nid cam canmawl hawl hwyl gynnydd - eirchiad /I erchi cerenn PB VII 16 17 drom, /Oedd glew lew o lwyth y Cam. /Llwyth y Cam, ceimiaid dinidr, /A'i colles, colled anfedr, /Llary CBM III 11 69 gormail, gormesgylch rhiain. /Gwrthodwch awch cam, cenheddloedd - Powys, /Peues cyrdd a chyhoedd, /Gly CBM III 7 40 i ddiwedd ys bo, can bu ei laith, /I ddifwyn y cam cymaint ei affaith, /Yng ngoleuder saint, yng ngoleu PM V 30 13 awdd gwahawdd gwynt yng ngwden. /Neu wddam nad cam cymryd yn ben /Mab Llywelyn hael, hylwydd berchen, / MeiG I 33 25 diffawd gyfrau, /Diphara ei dda, ei ddefodau, /Cam gymydawg cas cysgeneddl frau, /Cyntaf a'i gestwng, g LlF1 II 2 36 thr Gwynedd, a rhyfeddaf - paham, /Heb ddigoni cam, heb nam arnaf. /Dygyrchais-i Powys, peues tecaf, /A D-4 VI 20 71 Leisawn ac Alaswy - dir /I de_"yrn Degannwy, /Cam i'r Cymro niw hoffwy, /Cynnif Cadwallawn, myd mwy. / PB VII 16 16 yn aes droch, drom, /Oedd glew lew o lwyth y Cam. /Llwyth y Cam, ceimiaid dinidr, /A'i colles, colled CBM III 18 8 ifer, /Ni olaith llaith er llyfrder, /Ni oddef cam, nyw cymer. /Ysid im arglwydd eurgleddyfrudd - gawr, PhB VI 15 2 lwydd nef a llawr, mawr a ryfedd /Fal y ceisir cam o bob camwedd, /Andaw, udd gwaywrudd, gwawr tey_"rne DB VI 28 8 dd Ffrangeg; /Pan geisiais-i esill o Enilleg, /Cam oedd, neud ydoedd yn Wyndodeg! /A'm rhoddwy Fab Duw GYC VII 40 73 awg, ni bwyf lesg ofnawg, /Ni bwyf weithredawg cam weithredau, /Ni bwyf gyhuddgar, ni bwyf ymladdgar, / LlF2 VI 10 40 eiglaw ein traglewder, /Treiclyd ein cywyd ein cam wober. /Tra mawr ydd ym dawr a'm donier - o dda, /Tr DB VI 27 13 rwydd - wryd, /Mae ysbyd y byd yn enbydrwydd. /Cam y gorug Duw o dybygrwydd, /Cyn bai trwch, na bai try CBM IV 17 127 cerdded. /Yn ydd aeth Ca_"in can ei weithred - cam, /Yng nghyweithas nam ni'm bo fyned; /Gwddam pob anw CBM III 3 100 yn ein gwy_^d y'n gelwir, /Pawb ohonam am ein cam y'n cosbir: /A wne_^l iawn, rhadlawn rhy'i molir, /A CBM IV 17 37 rist, /Cynghafawg, cyfrdrist, cyfrdost benyd; /Cam yw i ddyn ddifanw Ei fryd, /Cynghraiff Di_"a_"wl cy camaf 1 MeiG I 32 5 idwyll a gyrbwyllaf /[ ]Caredd braint camwedd, camaf - o gywyd, /O'm bryd cyn gweryd y'i gwaredaf. /Car camau 1 PM V 26 70 y galwant golofn pau: /Nid Rhys gryg yn cynnig camau! /Rhys nis cil na deng mil na dau /Pan e_^l Rhys y camawn 10 CBM IV 6 167 /Pan wasgar he_"yrn, pan he_"ir, /Pan wesgryn camawn, camp engir, /Pan lladd yn lluchiad, pan llochir PM V 6 26 , /Ef gogel gogan gymhwyllaid, /Ef gogawn glyw camawn ceimiaid, /Ef gogwydd galon geleuruddiaid - aer, CBM IV 9 114 /Llyw Cemais, o'th goddais i'th gw_^yn, /Llew camawn, cymer ei ddifwyn. /Llawfrydedd a'm dwg o'm dwyn CBM III 14 19 rhydd rhudd eurddawn, /Arlleng torf rhag twrf camawn /Fal twrf ebyr yn lly_^r llawn. /Llawn am lyw est CBM III 16 51 eulan mal creulawn) /Gwayw drwy ben, drwy beri camawn, /Gwaed ar wallt rhag Allt Gadwallawn: /Yn Llanne MB I 3 78 wg. /Eilwaith ydd eithum yn negesawg /Goleufer camawn, iawn dywysawg. /Bu fedd eurgylchwy yn fordwyawg, CBM III 8 67 mherfedd Edeirniawn /Heb wy_^r lladd gan llyw camawn, /Llith beri_"on lluyddion llawn. /Ym mywyd Madaw SB II 22 36 ew gosgeiddig; /Rhif trychan celain o drychion camawn /Oedd cymaint un mestig. /Ba_^r anwar wanar wenwy CBM III 21 26 llafn greulawn? /Py fydd glyw aerllyw ar llwrw camawn? /Py fydd llary llysaidd llysoedd hylawn, /Hylaw CBM III 19 3 wyddfalch am ei ddawn, /Yn hawl wrdd, orddyfn camawn, /Yn hael ddigraff, yn ddigrawn. /Detholais fy rh camddull 1 CBM III 16 181 a myngdwn. /Ni ddodaf fy ngherdd yng nghynnelw camddull /O'm cynnull, canys gwn /Nis lludd llew llafnfr camfarn 1 PhB VI 15 23 ll ydd edmygir ei atchweddledd. /Gw_^r ni farn camfarn, cadarn yd fedd, /Gw_^r a fydd ei enw yn edryse camfeddylion 1 GYC VII 42 54 a. /Gwae wynt gebyddion a'r hoced ddynion /A'r camfeddylion nid addola /Gweled eu maddau dros eu camwe camgyfraith 1 MeiG I 32 31 /Crist Arglwydd Culwydd, ac nis celaf. /Credu camgyfraith, ys dichweithaf: /Cred ddysgaid gan ynaid a Camlan 1 PM V 23 80 , elfydd can, - a_^ Ffrainc, /Yn ffrawddus fal Camlan, /A'r ail, yn Arfon, arfor fan, /Yn undydd, ein H camlyau 1 GYC VII 40 9 ern /Ac affaith pechodau. /Gwae ddyn a ddilyd camlyau, /Gwae leidr a_^'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae camp 6 SB II 24 29 niawg, /Na thwyll na thrais rhag rhwyf Cemais, camp ardderchawg. /Cawsant warthrudd gan fab Gruffudd pr OC II 14 66 yn nydd cad eu cyfergyr, /Cyfargor ddiachor, camp ddiechyr, /Arfod llewod gwrdd, gwrddwan gedwyr, /Ae PhB VI 14 2 Bu diofal, ni bu diofid /Gan golofn Cymru camp ddiodid /Pan fu yn rhyfel gad chwe_^l chwerwlid /My CBM IV 6 167 sgar he_"yrn, pan he_"ir, /Pan wesgryn camawn, camp engir, /Pan lladd yn lluchiad, pan llochir - yn lly MeiG I 33 57 ystyriaid, ysbaid, eisoes, /O gadarn gadwent, camp present oes: /A fu oedawg ddoe, heddiw nid oes, /Hi CBM IV 6 74 anthaw /Cadarn da_^n, gwa_^n trywan trwyddaw, /Camp rhagod arfod, arfeiddiaw - ag arf /Ac aros heb gili Campus 1 D-2 I 2 44 Caw tey_"rnedd, cathl gyhydedd cyfrysedd fyw; /Campus ei feirch, cannyn a'i peirch, cyfrenneirch glyw; camre 2 IRh VII 30 41 wawg ddeifniawg ddefnydd. /Gorphell y'm cymell camre iolydd - cain: /Gorffysg dadwyrain gwawr dwyrain PM V 9 15 isillydd ni syll eurdde. /Molais-i rwyf Cemais camre - ysgaelan, /Yn amwyn garthan gyrth ei dandde. /Mo camrwy 1 D-1 I 1 27 rwy! /O'r sawl pennaeth a gais ynaeth arfaeth camrwy /Hydr y cymell Hywel o bell: gwell yw no hwy! /Dy camwedd 8 GYC VII 42 17 llu, trallawd a wna. /Gwae'r sawl a gredan, os camwedd a wna_^n; /I'r twyllfyd, truan a ddifflanna, /Ac PhB VI 15 2 a llawr, mawr a ryfedd /Fal y ceisir cam o bob camwedd, /Andaw, udd gwaywrudd, gwawr tey_"rnedd, /Y gof MeiG I 32 5 /Cariad didwyll a gyrbwyllaf /[ ]Caredd braint camwedd, camaf - o gywyd, /O'm bryd cyn gweryd y'i gware LlF2 VI 10 54 Dyddeuant ataw a ddoter - ym medd; /Dybwyf o'm camwedd, Duw a'm cymer, /Dybo i'm diffryd cyn pryd pryde CBM III 3 2 nas tangnefedd, /Duw, dy nawdd, na'm cawdd i'm camwedd! /Duw doeth i deithi tey_"rnedd, /Tey_"rnas wenw D-5 VI 36 35 'i law ladd calanedd. /O myn o amwyll cymwyll camwedd /Mynned ymwared o iawn waredd, /Na ddalied ddiau GG II 31 11 g an cyflyedd; /Trydydd, twyll herwydd cymwyll camwedd; /Pedwerydd, rhewydd; pumed, rhyfedd; /Chweched, GG II 31 28 fain, o fedd - a'n dybydd /I an diburaw og an camwedd. /Treiswr yw angau ar bob trosedd, /Tramaint, ni camweddau 3 GYC VII 40 116 a pherffaith ddiwedd, /A chwbl drugaredd o'n camweddau, /A chael goddiwes, cyffredin hanes, /Cymun a EGM I 27 15 yn hydr hyd fy ngruddiau /Can orfod cymod o'm camweddau /Cyn bwyf rhawd beddrawd ymhlith beddau. /Cyn GYC VII 42 55 feddylion nid addola /Gweled eu maddau dros eu camweddau /Yn uffern boenau, benyd guddfa, /A gweled myn camweddawg 1 GYC VII 41 40 r cythreulaid eu herbyniaid oeron boenau: /Pob camweddawg, pawb ys ofnawg rhag eu safnau /Yn disgyrnu d Can 181 PM V 23 65 ng ngwasgar, /Mal Arthur, cain fodur Cibddar, /Can a chan a cheinwyll a gwa_^r, /Cant a chant a chynt n PM V 23 79 awr dwygad fawr faran, /Un am Fro Alun, elfydd can, - a_^ Ffrainc, /Yn ffrawddus fal Camlan, /A'r ail, BF VII 45 21 d hebddaw nid hawdd. /Nid hawdd, am ein cawdd, can aeth - o'i dymyr, /No'n damwain, ysywaeth, /Hyd Fraw CBM III 5 107 uch wyneb gwyn, gwinau fagwy. /Defawd a gadwaf can a'i catwy, /A berthyn rhag dyn nwy dilynwy, /Fy rhin LlF1 II 3 55 Eirchion cain awch canrhed; /Erchwch i'm pair, can air, ced; /Archaf i udd naf, nodded. /Archaf i'r gor LlF1 II 1 90 a_^d, /Can rhoddes im rhan feirch can cynwad, /Can am coffawys pan rhannwys rhad. /Coffa_"u Iesu ysy bw CBM IV 6 138 mrodial - cynnelw, /Neud Cynddelw a'u cynnal; /Can am daw anaw anwadal /Anhyed, cyfred, cyfartal, /Eurd LlF1 II 1 6 n, amgen ymgred. /Amgyrwyf garu canu canrhed, /Can am rhoddes fy Rhe_^n rheg eidduned, /Can am rhydd Do LlF1 II 1 7 ed, /Can am rhoddes fy Rhe_^n rheg eidduned, /Can am rhydd Dofydd dogn foddha_"ed - i'm rhan /I foli C OC II 14 74 . /Dywallaw-di, fenestr (na fyn angau!), /Corn can anrhydedd yng nghyfeddau. /Hirlas buelyn, braint uch OC II 14 104 w-di, fenestr, o lestr ariant, /Celennig edmig can ardduniant. /Ar llawr Gwestwn Fawr gwelais irddant: LlF1 II 2 61 r ddyhedd, ni'th omeddaf. /Mi a fu_^m gennwch, can awch barnaf, /Ar dir Deheubarth, diau byrth naf. /Mi EGM I 27 43 weli_"au /Pan yth archollwyd o'th archollau. /Can borth engylion gwylion golau /Nid perthyn it, Tad ma CBM III 21 97 _^yr i'm goddiwes. /Oedd brwysg braisg lafnawr can breiddiawr bres, /Oedd bwlch ei ysgwyd, nid ysgoges, PM V 12 35 wis pob Calan, /Bro heirdd, i feirdd ei feirch can, /Bron gedawl, uwch bro Gadfan. /Cadfan ne_^r-ener, CBM III 7 39 n he_"yrn, haearn dalaith. /A'i ddiwedd ys bo, can bu ei laith, /I ddifwyn y cam cymaint ei affaith, /Y CBM III 12 50 w. /Can deryw do_^r glyw, glod diogan - hael, /Can bu gwael ein gwahan, /Ni che_^l fy ngherdd fy nghwyn PM V 10 80 r; /Can cad teg torraist, ddraig aer, /A gwedi can cad, can caer. /Carws Duw dy fod, fyd-ohen - Gymro, PM V 10 79 laer, - yn rhwydd /A'm rhoddaist, udd didaer; /Can cad teg torraist, ddraig aer, /A gwedi can cad, can PM V 10 80 ad teg torraist, ddraig aer, /A gwedi can cad, can caer. /Carws Duw dy fod, fyd-ohen - Gymro, /Ar Gymru PB VII 17 13 l y'i cedwis, /Rhag bron balch naf y'i cafas. /Can cafas cyfedd dichwant /Gan fab dyn ddawn ym mhresent DB VI 35 89 'n gair, /Can eiriawl diwair Fair ferch Anna: /Can cafas eurwas air a lwydda, /Can gaffael hirynt byd b PM V 23 102 nt gorym ddrudran, /O'i alaf a'i aur a'i arian can. /Can edwyn ddychryn a ddechreuo - blaidd /Uch blaen D-6 VII 35 8 rwedd - aergwn, /Ergyrwayw tey_"rnedd, /Cynran can, cannwyll gorsedd, /Cynwrig ab Iddig neud bedd. /Be CBM III 1 31 Canwyf - py ganwyf? - catglwyf cludfan: /Canaf can caraf (can wyf gwaethlfan) /Canu cerdd am borth am b PM V 10 77 yn nifant, /Hud e_^l rhag Gruffudd cudd cant. /Can ced rhydd peunydd, prif eurglaer, - yn rhwydd /A'm CBM IV 17 101 Rhwyf, Hydrner, a ffe_^r a ffraeth, /Can clyw, can cennyw cymwyllwriaeth, /Cain Llywiawdr, Creawdr, cre CBM IV 17 101 Can rhwym Rhwyf, Hydrner, a ffe_^r a ffraeth, /Can clyw, can cennyw cymwyllwriaeth, /Cain Llywiawdr, Cr CBM III 26 138 Dihafarch gynran, a ddug i gadlan /Ar gadfarch can crychrawn, /Dinag ddraig o ddragon creulawn, /Dinas CBM III 16 126 och: /Ei orddawn a orddyfn drosoch, /Ei feirch can, cyfran cyfryngoch; /Ei ysgwn gynnif, ei ysgwyd yng PM V 25 57 r gyhoedd, /Ar gadarn gadoedd dyrioedd dorri. /Can cymeri, Dduw, ddifwyn ynni - dyn, /Cymer Lywelyn, ly PM V 17 40 na ffowys, /Ca_^r cyrdd, cerdda bob diffwys, /Can cynnygn yn ddygn, ddwys. /Desyf llu elyf, llew tey_" LlF1 II 1 89 o'm newydd na_^d, /Can rhoddes im rhan feirch can cynwad, /Can am coffawys pan rhannwys rhad. /Coffa_" CBM IV 16 167 a drangwy - ar hwyl /Ar Haelfron tra gyrchwy, /Can cyrchws De_"ws diardwy /(Cyrch clodfawr am ddyrawr CBM III 7 30 der anhywaith. /Can deryw, darfuam o'i laith, /Can daerawd, darfu gydymdaith! /Oedd beirddgar barddglwm CBM IV 17 138 anghyffred, /Cyn dylaw gychwyn tyddyn tydwed, /Can dalu i Dduw Ei ddylyed. /Can lleng engylion, cain ll CBM III 3 238 d frodorion, /Can drugar, can wa_^r weryddon, /Can derrwyn, can dorf engylion, /Can dorfoedd, niferoedd CBM III 7 29 yrn henwaith, /Hael Fadawg, feuder anhywaith. /Can deryw, darfuam o'i laith, /Can daerawd, darfu gydymd GM I 7 81 fyn achubiad. /Och, Dduw, na ddoddyw Dyddbrawd can deryw /Derwyddon weinifiad; /Diwreiddwys Powys belei CBM III 12 49 foes, gloes glyw, /Nid trwy lyfrder y deryw. /Can deryw do_^r glyw, glod diogan - hael, /Can bu gwael CBM IV 16 185 r a'i cretwy, /Can gwarawd gwerinfalch Nefwy, /Can diffyrth Trindawd tri macwy - o da_^n, /Trimaib gla CBM IV 16 195 wed fwyfwy /Can Gynddelw, cynnelw ganhorthwy. /Can digones Duw ein diflan - ferroes /Yn eirioes yn eiri MeiG I 33 29 angau. /Rex ry-s-gollychwyf, Rhwyf rhyfeddau, /Can digones Duw o'i ddefnyddiau /(Duw a ddigones) lles CBM IV 9 157 reddf Unhwch, /Dywal a'm dywed, `Llonyddwch!' /Can doddwyf a_^ digeryddwch, /Na ddala fa_^r, Casnar, ca CBM IV 6 287 O brydest, o ddyllest a ddulliaf, /O ddawn Duw can doddyw ataf. /O'r mo_^r pwy gilydd py gelaf - fy nga CBM IV 4 283 ys []er /O'i wenllaw anaw anober - ni'm doeth /Can doeth im a_^ llawer! /O gynnif o gynnal iawnder /O g HOG II 9 6 ch fy chwaer chwerthin egwan, /I adrawdd caru, can doeth i'm rhan, /I edryd fy lledfryd-i, a'i lled ofr CBM III 3 238 /Can drugar, can wa_^r weryddon, /Can derrwyn, can dorf engylion, /Can dorfoedd, niferoedd neifion, /Ca CBM III 3 239 r weryddon, /Can derrwyn, can dorf engylion, /Can dorfoedd, niferoedd neifion, /Can fodd Duw can fod y CBM IV 9 127 Bugail byd, biw gymryd gymref. /Corf ceindorf, can dothwyf-i adref /I'th edrydd i'th adrawdd is nef, /P CBM IV 10 34 teb a ganaf, arganwyf - f'arglwydd, /Erglyw fi can dothwyf! /Lleisiawn llyw, llew glyw, glewrwyf, /Llae BF VII 56 5 ffudd hil Maredudd hael. /Ar hael Ruffudd cudd can drafod - angau, /Ing achweddl ei glybod, /Gwayw gwr CBM III 3 237 traul wleddolion, /Yn undawd Undad frodorion, /Can drugar, can wa_^r weryddon, /Can derrwyn, can dorf e CBM IV 17 109 brad, /I'r Mab rhad, i'r Tad teg hynafiaeth, /Can dug pymwan Crist pymoes o gaeth, /O yng, o gyfyng gy MB I 3 8 rawd /Pan gaffwyf-i gan lain la_^n gyflogawd, /Can dyddaw angau angen drallawd. /Ac ail dra drymaf tre GM I 7 6 irioes eurfyged. /Caru dyn, nid dilys ogoned, /Can dyddaw i fraw frwyn dynged. /Cerais udd Powys, ceri PM V 23 206 a thant, /Cain de_"yrn, cyn bych ddigreifiant /Can ddifwyn oesgwyn ysgarant, /Can Dduw Rhe_^n, yn rhan GB II 26 7 dd ni wypo hwn, hynny dygaint. /Nid ef y canaf can ddigiofaint - fy mryd, /Namwyn mi a'i pryd cywyd cyw PM V 23 208 sgarant, /Can Dduw Rhe_^n, yn rhan westifiant /Can ddiwedd pob buchedd, bych sant DB VI 35 91 ir a lwydda, /Can gaffael hirynt byd bod yma, /Can Dduw nef yn ei fawr noddfa /Ys caffo ef drugaredd a CBM III 30 11 yn, yn ddelw - boenedig, /Pan adug Dygynnelw; /Can Dduw ni bo cwyn ddielw /Cuddfedd, ceinddiwedd Cyndde PM V 23 207 ddigreifiant /Can ddifwyn oesgwyn ysgarant, /Can Dduw Rhe_^n, yn rhan westifiant /Can ddiwedd pob bu CBM IV 9 152 wogawn, bardd urddawn urddwch, /Urddawl cerdd can edifarwch! /Angudd budd, beirniaid gyfradwch, /Ongyr EGM I 29 19 m Arglwydd! /Rhydalwyf iawn yn rhadlawn rwydd /Can edifarwch cyfrwydd - i'm Iesu, /Wedi cymynnu im cymh PM V 12 26 wyd! /Angau a'n gorau, gormail - cenhedloedd, /Can edlid yn adfail; /Nid hawdd, ni nawdd neb yniail, /N PM V 23 103 ym ddrudran, /O'i alaf a'i aur a'i arian can. /Can edwyn ddychryn a ddechreuo - blaidd /Uch blaenwel yn PC II 21 29 afnau rhuddion /Ar lles draig yn llys dragon. /Can eddyw Aerddur yn arddyfrwys - fa_^r /Yn nhrydar, dda CBM III 21 206 weision - o gad, /Gwastad gymynad gymynogion! /Can eddyw ein llyw, llew tey_"rnon, /Tey_"rnedd ohen ddr PC II 19 9 rf ffo ddiadlam, /Saith gynt ni gymerynt gam. /Can eddyw Hywel, hwyl ddi-oddef - cad /(Cydfuam gyd ag e CBM IV 17 127 ydd lle ni llwydd cerdded. /Yn ydd aeth Ca_"in can ei weithred - cam, /Yng nghyweithas nam ni'm bo fyne GM I 13 5 ag wyf at gywir garu /Ac afar gyfwyre. /Cennyn can ein Duw, neud de, /Cyfryw atreg cof atre. /Cyfdaeran DB VI 35 88 /Yr Un Gw_^r a'n pair a'n gweithred a'n gair, /Can eiriawl diwair Fair ferch Anna: /Can cafas eurwas ai CBM IV 4 69 wydd - cerdded, /Cerdd am ged, am gerthrwydd, /Can ethyw llawr, llyw llawn awydd, /Llawch Gwyndyd, gwen PM V 11 7 awddgoll - te_"yrn, /Tey_"rnfeirdd Cymru oll, /Can eu hoed, hud y_^nt arfoll, /Cant calon yn don, yn do CBM IV 14 3 - ei adain, /A'i adel a fu chwith, /Adaw cyw can f'anwylnith, /Adnau cenau can hwch flith. /O blith e EGM I 26 17 engi, /Cant cant ei moliant mal Elifri; /Canaf can feddwl afrddwl erddi /Caniad ei marwnad, mawr drueni CBM III 3 240 Can dorfoedd, niferoedd neifion, /Can fodd Duw can fod yn wirion: /A'm rhoddwy Gwledig gwleidiaddon /Dr GRh II 28 37 rn glwyf glybod, /Can llonydd byw undydd bod. /Can fod yn wirion, wryd Hywlydd - Hir, /Y harchaf it, Dd LlF1 II 1 59 n rhyddyran o'i lan luosydd, /Rhyddylif cynnif can fodd Dofydd, /Rhodd gynnan Forfran, rhwysg diddan dy CBM III 3 240 f engylion, /Can dorfoedd, niferoedd neifion, /Can fodd Duw can fod yn wirion: /A'm rhoddwy Gwledig gwl CBM III 3 135 nif sarff unbyn: /Sefis ef, sefid Duw gennyn! /Can fodd Duw yd fu'n ei ddilen, /Tud wledig, elwig elfy PM V 23 204 yg Eli_'ffant. /Can orfod pob rhod yn rhamant /Can folawd a_^ thafawd a thant, /Cain de_"yrn, cyn bych GM I 9 142 llaw llad i'm goddau /Yng ngwaith Maes Carnedd can frehyrau. /Dyhepgyr alaf, elyf ddoniau, /Dychlud clo CBM IV 5 122 y llas Ardderch yn arddiffryd - llu /Y llas cu can fy mryd; /Corf torf terfysg, ffysg fflamgryd, /Co_^r PM V 23 118 ed a'i tho, /Llwrw gwelwch neud heddwch heno, /Can fy rhwyf, nid rhyfedd cyd bo! /Hyd ydd e_^l ei dorf DB VI 35 90 r ferch Anna: /Can cafas eurwas air a lwydda, /Can gaffael hirynt byd bod yma, /Can Dduw nef yn ei fawr LlG VII 24 65 ordd ysgwyd gochi - hydr /Hyd eithaf Cydweli. /Can gaffael yn dda dra heb drengi /Gan Fab Duw didwyll g ES I 24 37 gw_^yth, gwaethaf syberwyd. /Galwaf, fy Naf, can gannaf gennyt: /Rhygelwir difro pob dyfryd. /Ny bydd MB I 3 55 urawg, /Cw_^l clywed cystudd ar rudd mynawg; /Can gerddau cyhoedd oedd ardderchawg /O Ysgewin barth hy CBM IV 16 181 lwn cystwy, /Ceisaw nef, gwa_^r addef gwarwy. /Can gorau ein Duw ein datbrwy /Trwy gethrau a chrau a ch IRh VII 30 37 wennydd. /Gorfflemych llewych llen afallwydd - can. /Gorffowys a_^'m gran o'i ban ni'm bydd. /Gorffwyll MB I 3 168 gerdded, /A dyfo mab Cynan (mawr amgyffred) /Can Grist geinforawd gwlad ogoned, /Pan gaffo pen gwy_^r EGM I 27 33 Rwyf rhiau, /Ar lan Eurddonen er Ei ddoniau, /Can gur a dolur ar da_^l gliniau, /Can gymryd penyd pene CBM IV 16 184 rau a chymwy, /Can gweryd Creawdr a'i cretwy, /Can gwarawd gwerinfalch Nefwy, /Can diffyrth Trindawd tr LlF1 II 5 60 a'u cennyw, /Yng gwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gwddant na byddant fyw. /Undydd Dofydd dybydd oll /P LlF1 II 5 52 feilaid byd /Yng ngwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gwddant nad a_^nt i gyd. /Trydydd dydd, trwy drueni CBM IV 16 183 w ein datbrwy /Trwy gethrau a chrau a chymwy, /Can gweryd Creawdr a'i cretwy, /Can gwarawd gwerinfalch CBM IV 16 191 caradwy, /Canrhed cred, crefydd a'm rhoddwy! /Can gwledych Gwledig aur gylchwy /Cylch huan cynnan niw BF VII 57 17 gyffes, /Cyn no'm goddiwes, bwyf gweddi_"awl. /Can gwnaethost feithrin Brenin breiniawl, /Can gwneir er DB VI 26 47 gaint: /Ystyr faint dy fraint, frenin Cymry! /Can gwnaf dy foliant, fal y'i heddy, /O gwnei iawn o'm d BF VII 57 18 l. /Can gwnaethost feithrin Brenin breiniawl, /Can gwneir er dy air, Fair fuddugawl, /Gwna, dan gof ero EGM I 27 34 i ddoniau, /Can gur a dolur ar da_^l gliniau, /Can gymryd penyd penelinau /Ym muchedd gorwag er geiriau CBM IV 16 194 nnan niw cannwy, /Cynheilwad cynhelwed fwyfwy /Can Gynddelw, cynnelw ganhorthwy. /Can digones Duw ein d GM I 9 99 fais /Cyfrwng Penwaedd barth a Phorth Gemais. /Can haelon hywydd hawdd y treiddiais /[ ] Cheredig bybl EW VI 4 6 golli Madawg, etgyllaeth - cofion, /Gwyw calon can hiraeth; /Gwawr llawr, llwyddedig bennaeth, /Gwae ei DB VI 25 39 i allai Daliesin. /Cyn adaw y byd gyd gyfrin, /Can hoeddl hir ar dir deyerin, /Cyn dyfnfedd ysgyrwedd y CBM IV 14 4 with, /Adaw cyw can f'anwylnith, /Adnau cenau can hwch flith. /O blith ei bluyn bloedd fawr - a ddodai PM V 23 161 th welsant, /Cadr eryr, i'th wy_^r yn warant, /Can hynny cynhennu ni wna_^nt: /Can wyllon Celyddon cer CBM III 26 141 gawr, garwlym ei waywddawn; /Diwethaf y canaf can iawn /Diweddgof diweddgoll Einiawn PM V 10 55 /O fawrnen Merfyniawn, /Arf myrdd, aradr cyrdd can iawn, /Eryr gwy_^r llewyr Lleisiawn. /Lleisiawn ber CBM IV 8 20 fer. /Peunoeth oedd pennaf gwedi pynner - cad /Can llary llawroddiad llad a llwyrder; /Llonydd yw ganth CBM III 21 140 wai! /I Loegrwys hwysgynt, lletgynt neud llai /Can llas llid aerlew, llew nwy llochai: /Neud eddiw milw CBM IV 17 139 n tyddyn tydwed, /Can dalu i Dduw Ei ddylyed. /Can lleng engylion, cain lliwed - obaith, /Cyn llaith, PM V 29 14 /Braisg de_"yrn cedyrn, cad ognaw, - llawhir, /Can llewenydd wrthaw! /Meddwl pawb porth fydd iddaw, /Me GRh II 28 36 iawl, hebod, /Cadr rwyf, cadarn glwyf glybod, /Can llonydd byw undydd bod. /Can fod yn wirion, wryd Hyw D-4 VI 20 91 raint, /Bro Feli a'i meddu; /Cafas, cyn lleas, can llu, /Ceisied pen tydwed pob tu. /Tuedd a thiredd a EGM I 29 28 ledig hylwydd, /Addfwyn haf hirwyn, cain llwyn can llwydd, /Addfwyn march pennill Ebrill ebrwydd, /Addf DB VI 29 118 af. /O mynnwch, chwerddwch, mi ni chwarddaf, /Can mynnwn fy marw ni mawr fyddaf. /Cyd ymguddioch-chwi D-5 VI 36 33 n rhysedd) /I mewn Eurddonen hyd ei ddannedd, /Can mynnwys er Duw ddifro_"edd - arnaw, /Na fynned a_^'i GM I 12 22 aws aur, awr y'i ducpwyd, /Cw_^l oedd fy ngadu can ni adwyd. /A adwy Creawdr mad y'i crewyd /I waddawl GB II 26 197 cyrched Ddewi. /Duw a folaf er eirioled - im, /Can ni allaf-i ddim heb Dduw Trined. /Dewi yn eang, yn PM V 14 31 Gwynlly_"wg se, /Caradwy lywy, lewych ystre; /Can ni ddaw i'm bodd, o'm bod yn dde /Am lun gwa_^r forw GYC VII 42 40 d hoced, trwy gam guhudded, /Nef yn ei theced, can ni thycia. /Pan lwyr feddylier, penyd pryd pryder /P MeiG I 33 13 ned iddi; /Mechde_"yrn caeroedd na cherydd fi /Can ni wn na'm ffordd na'm ffurf erni. /Ernywiant i ddyn CBM III 5 32 ydwyf, /Cadr amnaid gannaid, ged ath iolwyf. /Can ni wnei-di erof, er a ganwyf, /Na wna fi, feinwen, f MeiG I 33 55 istionig groes, /Anwogawn woglyd o aneirioes, /Can ni w_^yr ein pwyll pelled ein hoes. /Anrhaid ystyria LlF2 VI 10 34 ifarner. /Ni mad gymyrth arf ni gymer - benyd /Can ni w_^yr ennyd pa hyd ater. /Ni mad erlyn dyn dim eh BF VII 51 26 o. /Ystyried, O Dduw, ddamwain dychryn - cun, /Can nid byw Llywelyn, /Athrist hiraeth gaeth golyn; /Ei EGM I 28 42 gam esgusawd. /Na chysgwn, canwn canon arawd, /Can nid o gysgu y daw gwasgawd. /Ar Dduw addef nef fy ll PM V 26 141 au ei fod /I'th gannerth cyn darmerth darfod. /Can-nid oes yma amfod - i drigiaw, /Draig Prydain, syll DB VI 26 18 id chwant, a chwenychy, /Dy feddwl, nid cw_^l, can nis cely, /Dy fodd, falch ei rodd, ryfeddyly, /Dy fo PB VII 6 16 fab Hywel, /(Ceinwlad nef, boed ef ydd e_^l!) /Can nos gwnaeth yn Rhos rhyfel. /Rhyfelnaf trosaf, wyf t EGM I 27 15 dadolwch /Dyddelwynt yn hydr hyd fy ngruddiau /Can orfod cymod o'm camweddau /Cyn bwyf rhawd beddrawd y PM V 23 203 wyt gormant - de_"yrn, /Wyf tebyg Eli_'ffant. /Can orfod pob rhod yn rhamant /Can folawd a_^ thafawd a EGM I 27 45 on golau /Nid perthyn it, Tad mad, fy maddau. /Can peraist, Ddofydd, ddydd yn fau /Na'm gad i gythraul CBM IV 10 14 /Aswynaf awch nawdd, na chelwch - awch porth /Can perthyn atregwch! /Gostegwyr llys, gostegwch! /Goste LlLl II 16 27 erflaidd gyr ei ban? /Pwy briw uch browysfarch can? /Pwy ei henw, hynod gyfran? /Ysef y'i gelwir, llawi PB VII 1 1 Gwynedd, cain refedd can rad, - ni'th arlludd, /Mab Gruffudd mawrfudd mad, /G PM V 6 21 roenfawr, ffriw euraid, /Ym mhob lliw ceinwiw can ryfygaid - ddyn, /Yn felyn, yn folaid: /Ef a'u rhydd GM I 7 135 du a dwn a myngdwn melyn /A milwyr dragonwys. /Can rygallas Duw draig Powys, /Crai ddychryn, ddechrau G CBM IV 17 98 aaeth, /Can rhydd Duw Ddofydd ddawn ehelaeth, /Can rhan rhad golau, dewr ffrwythau ffraeth. /Can rhygo CBM III 24 131 swyr ffwyr ffaglawr, ffraethlawr ffrwythlawn. /Can Rhirid, rhwyf cad, cuniad creulawn, /Calon oedd angh LlF1 II 1 89 - dedwydd /Goffa_"u dofydd o'm newydd na_^d, /Can rhoddes im rhan feirch can cynwad, /Can am coffawys CBM IV 17 100 . /Can rhygollwng pawb, Pennaeth - gymynner, /Can rhwym Rhwyf, Hydrner, a ffe_^r a ffraeth, /Can clyw, CBM IV 17 97 aeth - ced, /Canrhed a'm gwared er gwrdaaeth, /Can rhydd Duw Ddofydd ddawn ehelaeth, /Can rhan rhad gol D-5 VI 36 23 edd - i'r byd, /Gwrthfyd fu gywyd ei argywedd /Can rhyfu i'r werin o enwiredd /A fradychwys Crist, Crea CBM IV 17 99 /Can rhan rhad golau, dewr ffrwythau ffraeth. /Can rhygollwng pawb, Pennaeth - gymynner, /Can rhwym Rhw MeiG I 33 101 gato Rheen rhy'n teg brynas /Yn rhewin Ca_"in can Sathanas. /Rhag pobloedd poen eu cyweithas /Poed Ef, CBM IV 5 50 d trist wyf o glwyf am glaer ddychryn - traul /Can trengis llid edwyn, /Lloegrflawdd gadrgawdd gyngelyn CBM III 21 7 t Morfran marwnad Einiawn. /Neu'm bu, o'm caru can udd Carawn, /Cymyrredd a medd a meirch crychrawn, /N EGM I 28 24 fwyd er Duw, a diawd - beri, /Crist Eli Celi, can ufylltawd. /Na chysbyddwn fod heb ysbyddawd /Gwenwla CBM III 2 1 Madawg a'i ceidw can urddas, /Bryn diormail, diormes, /Bre uchel braint a CBM III 3 237 lion, /Yn undawd Undad frodorion, /Can drugar, can wa_^r weryddon, /Can derrwyn, can dorf engylion, /Ca CBM IV 18 90 Ynad, /Can wyd Rhiau hael, can wyd Rhoddiad, /Can wyd Athro im na'm hethryad - o'th fan, /O'th faran, CBM IV 18 88 d - mawr, /Can wyd Cynhorawr, Gwawr gwoleuad, /Can wyd bron proffwyd, can wyd Ynad, /Can wyd Rhiau hael CBM IV 18 87 . /Can wyd Priodawr, can wyd Meidriad - mawr, /Can wyd Cynhorawr, Gwawr gwoleuad, /Can wyd bron proffwy ES I 16 34 ydd Frenin; /Can wyd Tri, nid rhaid it amgen, /Can wyd Dau (pell goddau) ac Un CBM IV 18 86 gyrbwyll, Cannwyll canwlad. /Can wyd Priodawr, can wyd Meidriad - mawr, /Can wyd Cynhorawr, Gwawr gwole CBM IV 18 86 /Fy ngherdd i'th gyrbwyll, Cannwyll canwlad. /Can wyd Priodawr, can wyd Meidriad - mawr, /Can wyd Cynh CBM IV 18 89 oleuad, /Can wyd bron proffwyd, can wyd Ynad, /Can wyd Rhiau hael, can wyd Rhoddiad, /Can wyd Athro im CBM IV 18 89 n proffwyd, can wyd Ynad, /Can wyd Rhiau hael, can wyd Rhoddiad, /Can wyd Athro im na'm hethryad - o'th ES I 16 33 urdden, /Gelli it pob defnydd, froydd Frenin; /Can wyd Tri, nid rhaid it amgen, /Can wyd Dau (pell godd CBM IV 18 88 orawr, Gwawr gwoleuad, /Can wyd bron proffwyd, can wyd Ynad, /Can wyd Rhiau hael, can wyd Rhoddiad, /Ca CBM III 1 31 ganwyf? - catglwyf cludfan: /Canaf can caraf (can wyf gwaethlfan) /Canu cerdd am borth am byrth clodfa MG VII 34 5 ys perthyn, /Balch dywysawg doniawg dyn. /Dyn can wyf o'th blwyf, ni oblygant - fi, /Fihangel, fy mabs PM V 23 162 r yn warant, /Can hynny cynhennu ni wna_^nt: /Can wyllon Celyddon cerddant! /Dugost y Wyddgrug a Dygan PM V 26 128 gad ei ganfod. /Canhorthwy gorddwy gorddirod /Can wy_^r Lloegr ys llwyr adnabod. /Dy ysgwyd rhwygwyd PM V 17 23 w gylch /O'i galchdo_"ed nifer, /Tarf cynnygn, can yd weler, /Torri heb noddi neb ne_^r. /Mabinogi drai MeiG I 33 64 iadnair /O gywyd a gwaith a gw_^yth gellwair. /Can ydoedd angau yn ein cyfair, /Pawb presennawl lwyth, ES I 23 2 Rhaid yw in ddillwng tyllyedd - present, /Can ydym prysur i'i hoferedd. /Rhedais o bechawd nid by OC II 14 97 Moriddig mawr ei eisiau. /Dywallaw di'r corn, can ym puchant, /Hirlas yn llawen yn llaw Forgant, /Gw_^ ES I 16 3 sbryd gloywfryd Gla_^n. /Nid trawdd i'n cofiau can y_^m cyfun, /Nid rhaid in amau llyfrau lleen. /I Gri MeiG I 32 9 byriaf /Mal y ca_^r y saint braint breinolaf, /Can ys caru Duw diadneiraf - gwaith, /Eilwaith rhag cyfr EGM I 28 39 Naf, nerth pob ciwdawd. /Cadwn fraint dewaint, can ys defawd; /Duw Ne_^r ni gymer gam esgusawd. /Na chy CBM IV 18 11 eisiwedig ac yn ddicllawn. /Archaf i Fab Duw, can ys digawn, /Cymod o'n pechod (pechu nid iawn) /A chy MeiG I 33 5 wd deithi /I'm trugar Arglwydd, Culwydd celi, /Can ys Ef ein da, ein doeth weini. /Duw gw_^yl goludawg, SB II 23 11 nid coelfain - ei ddwyn /Oddyman hyd Rufain, /Can ys marw io_^r co_^r cywrain, /Chweddl mwyfwy, garw d GYC VII 36 24 wyllaw, /Ys mau, i'm dynoedl, amdanaw - afar, /Can ys mau alar, ys mau wylaw. /Arglwydd a gollais, gall MG VII 34 3 - mawr! /Mae y sarff i'm dilyn, /Dod im nerth, can ys perthyn, /Balch dywysawg doniawg dyn. /Dyn can wy GM I 14 73 ramwy caradwy caerfa urddyn. /Dewisach gennyf, can ys perthyn, /Dyfnu difro_"edd no medd melyn. /Melys PB VII 14 26 /Adlam gweilch dinam, gwychlys - cyn Ystwyll /Can ystyn meirch dilys, /Anwar yn aer frwydrdaer frys, / ca_^n 2 CBM III 3 141 /Tey_"rnas ddinas ddiasgen, /Tey_"rnfardd a'i ca_^n, cadr eurben, /Tey_"rnwawd tey_"rnwyr Cyngen! /Cyn CBM III 6 7 r, Llywelyn, /Corn gwy_^d gwydr, cawr hydr a'i ca_^n, /Corn meinell yn o_^l gellgwn canadain 1 CBM IV 14 8 dwed yn Ionawr, /Edling Muding Mudigfawr, /Edn canadain cain cerddawr. /Cerddawr, cynghraffawr cynghre Canaer 2 GB II 25 20 /Wyth cad ac wyth cant ac wyth teulu - taer, /Canaer am cancaer cyn heddychu, /Naw cad a naw cant, gor CBM III 29 27 nydd trin ger traeth Caer, /Llid ysgwn, ysgwyd canaer, /Llew ceinllew, cynllofrudd aer. /Nid er da i Hw canaf 13 ES I 16 5 , /Nid rhaid in amau llyfrau lleen. /I Grist y canaf, ar fraint canon, /Ceinwawd o'm tafawd ar draethaw CBM III 1 31 wyf, /Canwyf - py ganwyf? - catglwyf cludfan: /Canaf can caraf (can wyf gwaethlfan) /Canu cerdd am bor GB II 26 7 , /Bardd ni wypo hwn, hynny dygaint. /Nid ef y canaf can ddigiofaint - fy mryd, /Namwyn mi a'i pryd cyw EGM I 26 17 'i threngi, /Cant cant ei moliant mal Elifri; /Canaf can feddwl afrddwl erddi /Caniad ei marwnad, mawr CBM III 26 141 /Dinas gawr, garwlym ei waywddawn; /Diwethaf y canaf can iawn /Diweddgof diweddgoll Einiawn CBM III 11 8 au bleiddiau blaengwriaf, /O ganon cerddorion canaf. /Canaon Selyf, seirff cadau - Meigien, /Nid meigo GB II 26 9 /Namwyn mi a'i pryd cywyd cywraint; /Ys mwy y canaf cyn no henaint, /Canu Dewi mawr a moli saint. /Mab GB II 26 66 wyf. /Gwelaf-i effeiriaid, coethaid, cannwyf, /Canaf eu moliant men y delwyf. /Gwelaf-i wir yn llwyr a DB VI 30 13 udd ei ruad, /Ac ni rygant dyn ddim mor irad; /Canaf hon Ddafydd, cynifiad - ryfu, /Ni wnaethpwyd gwawr CBM IV 6 268 ddiflan /Fal ymosgryn mawr Gawr Gamlan; /Gnawd canaf-i foliant fal Afan - Ferddig /Neu farddwawd Arofan DB VI 27 71 d /I'm harglwydd gwladlwydd, gwladoedd oglyd; /Canaf i'm harglwydd, cof enbyd - ys mau. /Ry-m-gorug ang CBM IV 9 209 n falch fyddyn, /Dragonawl dra ganwyf o ddyn. /Canaf wawd i'r priawd a'i pryn, /Prif arglwydd brolwydd, CBM III 21 186 amryson /Mal pan orfydd Lleu yn llyfr canon; /Canaf yn esgud, ys gwn pa ho_^n, /As gwddant ein dysg ei canaon 4 PM V 26 32 /Gnawd i'w luydd ladd eu tachwedd /I lwydion, canaon calledd; /Gnawd eryr ebyr abar - gwedd bangaw /Yn CBM IV 5 25 , nid cerdd anwadal /Cain awen canawon Ia_^l. /Canaon ceidrion, cadr yd folir - glyw, /Glew ddragon a g CBM IV 6 230 eirchiad ag eirchion, /Rhydyladd yn ddrud rhan canaon - cnud, /Rhydylud alltudion, /Rhydyly dilain gwle CBM III 11 9 ddiau blaengwriaf, /O ganon cerddorion canaf. /Canaon Selyf, seirff cadau - Meigien, /Nid meigoll y'u c Canawon 6 GM I 7 19 r efrifed, /Rhyfai farw cyn Madawg, mad aned! /Canawon cadudd cadrfeib Maredudd, /Cad gyhudd gynired /C DB VI 35 11 wyd o'i ddeutu, /Lluoedd a'u dyfu er eu difa; /Canawon Cymru, cuniaid a'u deffry, /Ceneddl a'u dyly nid OC II 14 19 orgred /Ar llaw Wgawn draws dros ei weithred. /Canawon Goronwy, gwrdd gynired - gw_^yth, /Canawon hydwy OC II 14 20 d. /Canawon Goronwy, gwrdd gynired - gw_^yth, /Canawon hydwyth, hydr eu gweithred, /Gwy_^r a obryn ta_^ CBM IV 5 24 yfal; /Nid cardd, nid cerdd anwadal /Cain awen canawon Ia_^l. /Canaon ceidrion, cadr yd folir - glyw, / MB I 3 144 'r do ysydd; /Edewis eurwas, clas gymre_"ydd, /Canawon mordai, mynogi rhydd. /Dyddwyreo Owain, Eingl dd cancad 1 PM V 30 3 n, /Llawer bardd prydfawr yn ei ohen, /Ardwyad cancad cyn ced o'i ben, /Ys cynt no rhywynt uch rhudd wy cancaer 1 GB II 25 20 ac wyth cant ac wyth teulu - taer, /Canaer am cancaer cyn heddychu, /Naw cad a naw cant, gormant gorfu canclawdd 1 GB II 25 8 cyngaws, cyngreddf mo_^r-gymlawdd, /Cymhendawd canclawdd, fa_^r flawdd flaenu, /Cymhenddraig, pen-aig y canfod 1 GYC VII 41 9 eddiant mawr ogoniant, Gwarant gorau, /Y mae'n canfod ac yn gwybod holl wybodau. /Nid oes, Frenin, De_" Canfryn 1 CBM III 3 130 /Yn aele ofal amofyn, /Oedd aelaw coel cwynaw Canfryn, /Yn rhyfel yn rhyfawr ddisgyn, /Wrth ddisgyr ce canfu 2 ES I 21 8 wnaeth daear cyn dyfu - i fron, /Fry o nef y'n canfu. /Ef gwnaeth haul hwylfawr lewychu, /Ef gwnaeth ll MB I 3 132 ydd; /Cad yn Iwerddon dirion drefydd, /Gan a'i canfu ni bu ferydd. /Cad rhag ta_^l Prydain, prenial Fe canhadlwydd 1 GYC VII 36 33 ydd, /Arglwydd aflonydd ei afluniaw, /Arglwydd canhadlwydd, cyn adaw - Emrais /Ni lyfasai Sais ei oglei canherthed 1 LlF1 II 1 14 wen, a fad weled, /Cadwent nerthnawd nerth a'm canherthed. /Boed canhorthwy Duw im ddyhudded - anian, / canhorthwy 2 LlF1 II 1 15 /Cadwent nerthnawd nerth a'm canherthed. /Boed canhorthwy Duw im ddyhudded - anian, /(Ennysg ddysg ddi PM V 26 127 ech awydd uchod, /Ys argrad i gad ei ganfod. /Canhorthwy gorddwy gorddirod /Can wy_^r Lloegr ys llwyr canhwynawl 2 ES I 22 23 naint /Ac adnau daearawl, /Erglyw fi, Arglwydd canhwynawl, /Erglywed Gwawr nyfed nefawl: /Tu y bwyf y b PM V 1 154 naig, draig dragonawl - Prydain, /Prif de_"yrn canhwynawl, /Wrth fy Nuw, na fyn fy niddawl, /Ac wrthyd, canhymdaith 2 CBM III 5 88 ei chyfariaith, /Gwan ddeddf ddof i'm cof, i'm canhymdaith. /Gwyry fanon fanwl, gwa_^r feddwl faith, /G PB VII 3 6 iawg Rys, brenin cyfoeth, /Brain borthiad cad, canhymdaith, /Neud ethol walch, weilch hydwyth, /Neud e canhymddaith 1 DLlM II 18 18 lliw y llaw, oedd benrhaith, /I luoedd cyhoedd canhymddaith. /Ni'm harwar na cha_^r na chywaith, /Ni'm Canhysgaeth 1 GM I 10 39 arch i Grist Celi, /O'i gaffael caffaf re_"i. /Canhysgaeth Dofydd i gynnif Dafydd /I gynnal ei deithi / caniad 3 CBM IV 6 1 Cadair bair beryf, caniad Duw gennyf /Cadr ddeisyf heb ddisudd /Dawn cyflaw PM V 26 139 yn gorfod - ar bawb, /Ar bobloedd anghydfod. /Caniad Duw, ys diau ei fod /I'th gannerth cyn darmerth d EGM I 26 18 t mal Elifri; /Canaf can feddwl afrddwl erddi /Caniad ei marwnad, mawr drueni. /Cannwyll Cadfan lan, o Canid 1 GYC VII 43 34 ymraw, /A god a_^ chelwydd a geuawg grefydd?' /Canid eiddunt ffydd, ffo_"ynt rhagddaw /I blith y gether canlyn 3 CBM IV 9 213 ddechrau ddychryn, /Brad Brynaich, branes a'i canlyn, /Braw dachwedd gyminedd gymyn, /Gwry_^s efnys dy GM I 14 77 enaid yn ydd edfyn. /Edifedd maswedd moes a'm canlyn, /Edifar afar efnys ddychryn. /Edifeiriawg da, Du GYC VII 38 43 , /Ni bydd brychwyn dyn dydd y'i cladder; /Nis canlyn o'i dda, o'i ddifer - ymdro, /Eithr ei amdo, amdl canlyno 1 LlG VII 25 62 cyrdd a'i cyrcho, /Gorfynt chweddl ceneddl a'i canlyno; /Gw_^r a obryn ffaw heb ffo - un troedfedd, /Ni canllaw 1 GYC VII 36 47 edd wrthaw. /O laith Prydain faith, cwynllaith canllaw, /O ladd llew Nancoel, llurig Nancaw, /Llawer de Canlles 1 CBM III 24 88 naw, /Delw ydd oeddwn fardd i feirdd ganllaw, /Canlles a'm rhoddes rhuddaur wallaw; /Delw yd orau Duw e canllu 1 MeiG I 31 14 ant, /A Mihangel deg, dygant - yn ganllaw /I'r canllu o'r difant. /Crefyddwyr, credu rywnaethant, /I'r canmawl 4 BF VII 57 11 e mawrwall enaid marwawl, /Yn y mae cynnygn yn canmawl - celwydd, /Yn y mae peunydd poen angerddawl. /C EW VI 6 37 ith gytgam /Ac na chred guhudded gam. /Nid cam canmawl hawl hwyl gynnydd - eirchiad /I erchi cerennydd; GYC VII 39 23 , /Nawdd yr holl seinau, senedd wirion, /Nawdd canmawl hollawl holl engylion - nef /A gwir addef y gwer EG VI 18 29 _^yth Gwaith Canysgawl: /Ni rywelais neb na bo canmawl, /O'r ddau y gorau a fo gwrawl. /Mi a'th arwyre Canmil 3 D-4 VI 20 76 drefred Wenwynwyn, /Clawr Powys, peues unbyn, /Canmil canmoles Duw hyn. /Pebyll Llywelyn, pawb etwa - a D-4 VI 20 13 trais drylon, tros draeth. /Traethaf, canmolaf canmil gwy_^r - ysgwn, /Hawdd esgyn eu heryr, /Calchdo_" GYC VII 40 37 nau. /Ydd oedd yn berwi (wb o'r barau!) /Saith canmil peiraid o eneidau, /A glaweir ac o_^d, a seirff a canmiw 1 CBM III 16 183 m cynnull, canys gwn /Nis lludd llew llafnfriw canmiw crwn: /Ni doddwyf ar hael hyd ar hwn! /Honitor ei canmlwydd 3 EW VI 4 12 ; /Arf tarf terfyn ehangrwydd, /Aerwr orau pei canmlwydd. /Canmlwydd ydd oedd rhaid, rhudd elwch, - ei CBM IV 4 62 wedi gw_^r, arwr ar orwydd, /Aer orug orau bai canmlwydd, /Ni thwyll pwyll pellfod heb arglwydd, /Ni th EW VI 4 13 terfyn ehangrwydd, /Aerwr orau pei canmlwydd. /Canmlwydd ydd oedd rhaid, rhudd elwch, - ei fod /I fad g canmolaf 1 D-4 VI 20 13 Mal ton, trais drylon, tros draeth. /Traethaf, canmolaf canmil gwy_^r - ysgwn, /Hawdd esgyn eu heryr, / canmoles 1 D-4 VI 20 76 Wenwynwyn, /Clawr Powys, peues unbyn, /Canmil canmoles Duw hyn. /Pebyll Llywelyn, pawb etwa - a'i gw_^ Cannaid 2 EGM I 26 20 awr drueni. /Cannwyll Cadfan lan, o len bali, /Cannaid ei syniaid ger Dysynni; /Gwan wargan wyry gall PM V 6 18 eirdd dwfn, dyfnaid - ei alaf, /Ei elyf feirch cannaid, /Yn erchlyfn, yn erchliw gleisiaid, /Yn erfawr, cannerth 4 PM V 23 11 ew a glew a glyw gyfarwar, /Fab Iorwerth, ein cannerth a'n ca_^r, /Fab Ywain, ffrawddgain ffrwyth cynn BF VII 48 19 el fab Llywelyn, llyw Aberffraw, /Hil Iorferth cannerth, cain wallaw - rheufedd, /Hil Owain Gwynedd, ha GB II 25 2 uw, fy neirthiad, fad rad rannu, /Fy nerth a'm cannerth i'm cynyddu, /Cynnair o'm cadair, cadarn ganu - OC II 14 136 ng, ni da_^l, ni bydd wrth wir, /Daniel, draig cannerth, mor ferth hywir. /Menestr, mawr a waith ydd ol cannun 1 CBM III 8 1 Ym maes Bryn Actun cannun - neu rifais /A_^'m rhuddlafn ar fy nghlun, /Ar u cannwelw 1 CBM III 16 91 /Mawrbar bair o bedair echen; /Marchawg meirch cannwelw, mau gennyd gynnelw, /Mi Gynddelw gerdd ogrfen, cannwy 1 CBM IV 16 192 ych Gwledig aur gylchwy /Cylch huan cynnan niw cannwy, /Cynheilwad cynhelwed fwyfwy /Can Gynddelw, cynn cannwyf 1 GB II 26 65 o a bryderwyf. /Gwelaf-i effeiriaid, coethaid, cannwyf, /Canaf eu moliant men y delwyf. /Gwelaf-i wir y Cannwyll 5 EGM I 26 19 frddwl erddi /Caniad ei marwnad, mawr drueni. /Cannwyll Cadfan lan, o len bali, /Cannaid ei syniaid ger CBM IV 18 85 l barabl a rybarad, /Fy ngherdd i'th gyrbwyll, Cannwyll canwlad. /Can wyd Priodawr, can wyd Meidriad - D-6 VII 35 8 - aergwn, /Ergyrwayw tey_"rnedd, /Cynran can, cannwyll gorsedd, /Cynwrig ab Iddig neud bedd. /Bedd gwr DB VI 31 17 eon. /Ail coll in colled anhyrron, /Ef cynnif, cannwyll marchogion, /Hu dyfrys dyfryd cynfreinion, /Hoe GYC VII 36 45 geraint, /Cwbl fraint ei hynaint oedd ohonaw, /Cannwyll tey_"rnedd, cadarnllew Gwynedd, /Cadair anrhyde cannyn 1 D-2 I 2 44 thl gyhydedd cyfrysedd fyw; /Campus ei feirch, cannyn a'i peirch, cyfrenneirch glyw; /Co_^r waradred, c Canoligion 1 D-2 I 2 42 dd gyflawnder, cadair ddirper, cadr wober yw; /Canoligion, caffawd eilonceinon wrthaw; /Caw tey_"rnedd, canon 6 EGM I 28 41 e_^r ni gymer gam esgusawd. /Na chysgwn, canwn canon arawd, /Can nid o gysgu y daw gwasgawd. /Ar Dduw a D-3 VI 19 21 igawn, dawn dyneddon; /A hyn a ddywaid ceinaid canon - bur /Ysgrythur, llafur y llywodron: /Deugain mly CBM III 21 185 orfod yn amryson /Mal pan orfydd Lleu yn llyfr canon; /Canaf yn esgud, ys gwn pa ho_^n, /As gwddant ein ES I 16 5 mau llyfrau lleen. /I Grist y canaf, ar fraint canon, /Ceinwawd o'm tafawd ar draethawd drw_^n. /Llathr GYC VII 39 16 weryddon - wyryaid, /Angelystor, plaid ceinaid canon! /Nawdd Ieuan liw ban, ben diwydon, /A fendigawdd PM V 4 11 arn, gad wyllon. /Doeth fu, o'r Trioeth traidd canon, /Tair colofn y celfyddodion: /Marcwlff a Chadw ga canrhawd 1 PM V 26 37 , /Cigyddion coelion calanedd. /Trydydd, gnawd canrhawd cynrhawedd - o feirdd /Am ei fwrdd cyfannedd; / Canrhed 4 CBM IV 17 96 th. /Caraf, iolaf Dri drwy ddrudanaeth - ced, /Canrhed a'm gwared er gwrdaaeth, /Can rhydd Duw Ddofydd LlF1 II 1 5 dynghedfen, amgen ymgred. /Amgyrwyf garu canu canrhed, /Can am rhoddes fy Rhe_^n rheg eidduned, /Can a CBM IV 16 190 mynnaf a garwy; /Ceridor ca_^r co_^r caradwy, /Canrhed cred, crefydd a'm rhoddwy! /Can gwledych Gwledig LlF1 II 3 54 ylch, calchdo_"ed - Owain, /Eirchion cain awch canrhed; /Erchwch i'm pair, can air, ced; /Archaf i udd Cant 23 PM V 23 66 ur Cibddar, /Can a chan a cheinwyll a gwa_^r, /Cant a chant a chynt nog adar. /Adarweinidawg, caeawg gy GM I 8 13 ad Astrwedd: /Cadarn gywrysedd cedeirn osudd! /Cant a dau yng nghrau, yng nghrai achludd, /Cnud a chnud GB II 25 19 a saith cant, saith rhiallu, /Wyth cad ac wyth cant ac wyth teulu - taer, /Canaer am cancaer cyn heddy PM V 12 41 yr gwy_^r ffrawdd dymyr Ffraw. /Ffraw-gyrchiad cant cad cyn bu llawr - ei dy_^, /A_^'i de_"yrn fyddinaw D-2 I 2 14 , cerennydd nod, clod achubiad; /Clo celfyddyd cant Calan cyd cynullyd graid. /Graid blaidd blyngawd, g PM V 11 8 dd Cymru oll, /Can eu hoed, hud y_^nt arfoll, /Cant calon yn don, yn doll. /Tyllon ei alon, ei a_^l - a PM V 10 76 eu naf yn nifant, /Hud e_^l rhag Gruffudd cudd cant. /Can ced rhydd peunydd, prif eurglaer, - yn rhwydd EGM I 26 16 Dyfi. /Ceintum gerdd i Nest cyn no'i threngi, /Cant cant ei moliant mal Elifri; /Canaf can feddwl afrdd CBM III 28 36 /A'th gwynaf, er-yth-gwynawr, /Er-yth-gwynant cant cerddawr MB I 3 109 dwis ei wyneb heb gywilydd. /Cuddynt cyfnofant cant cyfoedydd, /Cyngen gymynid gwyddfid gwrfydd, /Taer CBM IV 4 269 As molaf mal ydd adrodder, /Mal i'm cant o bob cant cymer. /A'm hirwnaeth hiraeth hiramser, /Hil Maelgw MG VII 33 51 ych. /[ ]A wneych o ddiwg, na ddiogych: /Gwedi cant cymod cymyddych - unwaith /Herwydd cariad maith hyd EGM I 26 16 /Ceintum gerdd i Nest cyn no'i threngi, /Cant cant ei moliant mal Elifri; /Canaf can feddwl afrddwl er CBM III 15 11 _^r y'm peidiant, /Coll arglwydd, call argledr cant, /Eurgledd ym muchedd Mochnant. /Mochnant ddiheuchw GB II 25 21 Canaer am cancaer cyn heddychu, /Naw cad a naw cant, gormant gorfu, /Deg cad a deg cant tecaf a fu. /Ys PB VII 7 1 Morgant, achwre cant, mor echrys - myned /Llyw llwyddged llwrw na wy_^s; PM V 23 198 lletawd dy foliant, /Llywelyn, a Llywarch a'i cant. /Munerawd ym marw fy mwyniant, /Mal ym myw, Lleisi HOG II 6 46 /Cysylltu canu cysefin, /Cerdd foliant, fal y cant Myrddin, /I'r gwragedd a'i medd fy marddrin /(Mor h CBM IV 4 269 crynoder; /As molaf mal ydd adrodder, /Mal i'm cant o bob cant cymer. /A'm hirwnaeth hiraeth hiramser, DB VI 25 6 in /I ganu moliant mal Aneirin - gynt /Dydd y cant `Ododdin', /I foli gwyndawd Gwyndyd werin, /Gwynedd GB II 25 18 _^r gyfnifer am ne_^r a fu, /Saith cad a saith cant, saith rhiallu, /Wyth cad ac wyth cant ac wyth teul GB II 25 22 cad a naw cant, gormant gorfu, /Deg cad a deg cant tecaf a fu. /Ysgafn nifer Rhys yn llys Dinefwr, /Ff OC II 14 149 m diddolir; /Boed ym mharadwys y'n cynhwysir. /Cant tey_"rnedd Ben boed hir - ein trwydded, /Yn y mae g cantorf 1 CBM IV 9 123 cadffyrdd, ys ca_^r cyrdd cyflef, /Gwledig deg cantorf a deg cantref - rif /Ar hugaint cyfaddef, /Budd cantref 2 GYC VII 36 81 law, /Pob gwledig, pob gwlad oedd eiddaw, /Pob cantref, pob tref yn eu treiddiaw, /Pob tylwyth, pob llw CBM IV 9 123 ca_^r cyrdd cyflef, /Gwledig deg cantorf a deg cantref - rif /Ar hugaint cyfaddef, /Budd barawd, baran canthudd 1 SB II 23 8 aw-wag cyrdd gwedi ca_^r ddilain, /Llawer cof canthudd a ddichwain. /Ar o_^l erbylu cyrdd, nid coelfai canu 9 LlF1 II 1 5 l deg dynghedfen, amgen ymgred. /Amgyrwyf garu canu canrhed, /Can am rhoddes fy Rhe_^n rheg eidduned, / LlG VII 24 3 edd, /Cynechrau doniau dinam fawredd, /Cynyddu canu, canyd rhyfedd - dreth /O draethawd gyfannedd /I fo IRh VII 29 35 ynlid /Yn cymryd cytgof am eu gofid, /Am brydu canu cerdd a drethid /I'i prydfawr gwenwawr, llawr llewy CBM III 1 32 ludfan: /Canaf can caraf (can wyf gwaethlfan) /Canu cerdd am borth am byrth clodfan; /Cyfodwch, cenwch, PhB VI 15 32 radredd. /Cynneddf yw cennyf-i, cyd erganedd, /Canu cerdd am borth, am byrth neufedd: /Hengerdd Delesin GB II 26 132 ydd, /Ddedwyddion Brefi yn eu broydd. /O fedru canu coeth anrheg - i hael /Cefais-i archafael, caffaf-i HOG II 6 45 gwyrthfawr, /Gwrth ei fod yn Frenin, /Cysylltu canu cysefin, /Cerdd foliant, fal y cant Myrddin, /I'r g GB II 26 10 wyd cywraint; /Ys mwy y canaf cyn no henaint, /Canu Dewi mawr a moli saint. /Mab Sant syw gormant, gorm CBM III 3 85 oddir, /Rhodd rwydd gallrwydd, gadr yd genir, /Canu draig Brydain a brydir, /O bryder berthfalch yd ber canwaith 1 GB II 26 179 A gwyrthau a orug gwyrthfawr Ddewi, /Bu obaith canwaith cyn no'i eni. /Danfoned iddaw (diddan berchi) / canwayw 1 LlLl II 16 10 nedd. /Piau yr ysgwyd esgudwal - cynwan /A_^'r canwayw am ei tha_^l? /Pwy'r glew, llew llid aerddywal, canwlad 2 GYC VII 36 95 fanag arnaw, /Pen a fu berchen ar barch naw - canwlad /A naw canwledd iddaw; /Pen te_"yrn, he_"yrn he CBM IV 18 85 a rybarad, /Fy ngherdd i'th gyrbwyll, Cannwyll canwlad. /Can wyd Priodawr, can wyd Meidriad - mawr, /Ca canwledd 1 GYC VII 36 96 Pen a fu berchen ar barch naw - canwlad /A naw canwledd iddaw; /Pen te_"yrn, he_"yrn he_"id o'i law, /P canwn 2 CBM III 26 110 dd Prydain, pryderwn - ei gerdd, /Pryderus y'i canwn, /Blaidd blaengar, ba_^r dyar dyrwn, /Beirdd ganll EGM I 28 41 /Duw Ne_^r ni gymer gam esgusawd. /Na chysgwn, canwn canon arawd, /Can nid o gysgu y daw gwasgawd. /Ar canwraith 1 CBM III 13 24 alch osgaith, /Dremrudd prudd preiddiawr, rhwy canwraith; /Do_^r dewdor, deon orwyraith, /Doeth dewrgoe canwyf 2 CBM III 24 29 of angen, /Angau Rhirid wyn wedi Arthen: /Cyn canwyf o ddwfn, o ddofn awen, /Awydd neud aflwydd, neud CBM III 1 30 . /Arwar fy ngwrddfar ar fy ngwrddfan - rwyf, /Canwyf - py ganwyf? - catglwyf cludfan: /Canaf can caraf Canyd 3 LlG VII 26 10 d gyflwyddaw. /Gorau cyrchlam im cyrchu ataw, /Canyd hardd i fardd fod i wrthaw! /Gwrawl yw ei hawl yn OC II 14 28 ny hoedl hyd un flwyddyn /Na ddiddawl ei barch canyd perthyn. /A dyddwg i Ruffudd wayrudd elyn /Gwin a LlG VII 24 3 Cynechrau doniau dinam fawredd, /Cynyddu canu, canyd rhyfedd - dreth /O draethawd gyfannedd /I foli fy canymddaith 1 EW VI 5 47 rfyn) /Gan Lywelyn ganwaith /Ei gigfrain (cain canymddaith!) /A'i lu o led ei anrhaith. /Anrheithwys Ma canys 16 OC II 14 39 u hydrefynt tra fo undyn. /Dywallaw-di'r corn, canys amcan - cennyf /Ydd ymgyryw glyw gloyw ymddiddan, CBM IV 17 104 Cawdd cadwent present, preswyliaeth - anhydr, /Canys brau mal gwydr hydr hudoliaeth; /I'r Tair Person b CBM III 8 61 yd hyd y'i gwn /A braint, diffaith y weithon. /Canys bu marw tarw trydar /Ac nid byw fy llyw llawhir, / CBM IV 3 10 , /A ddylud cy[] ffrwythlawn, /A ddylif cynnif canys dichawn. /A ddyly Cymru a'i cymer drwy barch /Fal GB II 26 79 gynghlwyf - difri, /I Dduw a Dewi y diwycwyf, /Canys dichawn Dewi nis dichonwyf, /Gwnaed eiryoled im am CBM III 21 208 y_"rnon, /Tey_"rnedd ohen ddraig, nen dragon, /Canys dir hepgor dewrddor deon, /De_"ws dominws, Duw, bo CBM IV 16 187 macwy - o da_^n, /Trimaib gla_^n glain ofwy, /Canys Ef a fedd a fynnwy, /Canys myn, mynnaf a garwy; /C MeiG I 33 79 dygngur gymryd. /Cymerawd ein Duw ein dihewyd /Canys Ef a'n gorug ac a'n gweryd. /Goruchel Reen, reol ES I 24 3 yn, ddiw Ynyd, - peri /Periglawr i'i gymryd, /Canys gorau Duw diwyd /Gwared plant rhag pla a thristyd. DB VI 35 16 i medd, braint y tey_"rnedd, /Breenin Gwynedd, canys gwedda. /Breiniawg Lywelyn, brenhinedd ei hy_^n, / CBM III 16 182 y ngherdd yng nghynnelw camddull /O'm cynnull, canys gwn /Nis lludd llew llafnfriw canmiw crwn: /Ni do CBM III 10 58 w a'm clyw o'm clud eurddawn - cerdd, /Cenitor canys iawn, /Torf ysgwn ys gnawd yng nghamawn, /Tarf rha GG II 32 17 dd werthfawr wedd wrthaw /Ac Edenawg i danaw. /Canys marw mawredd a grym /Griffri, ei drengi oedd drwm, OC II 14 57 gyfeddach forach Forfran. /Dywallaw-di'r corn, canys myfyr - gennyf /Men ydd amygant medd ein tymyr. /S CBM IV 16 188 gla_^n glain ofwy, /Canys Ef a fedd a fynnwy, /Canys myn, mynnaf a garwy; /Ceridor ca_^r co_^r caradwy, CBM IV 6 81 glew difraw, /Cardd wrthryn i wrth Aberffraw /Canys teg tey_"rnas iddaw. /Tey_"rnedd yn daw, yn dew dd Canysgawl 1 EG VI 18 28 edd engiriawl, /Talu pwyth dydd gw_^yth Gwaith Canysgawl: /Ni rywelais neb na bo canmawl, /O'r ddau y g ca_^r 52 GYC VII 40 62 choll, /Er Ei arch friwdoll a'i archollau, /Er ca_^r Absalon, er cur Ei ddwyfron, /Er gwaed Ei galon a' DB VI 30 49 /Alaf a enwaf im a enwis. /Nid hebof ei alar, ca_^r a'm cedwis, /Nid heb meirch meithdew y'm hedewis. GM I 7 3 ymddired, /Cyrchaf Ca_^r cerennydd afneued. /Ca_^r a'm hoedd ni'm hoes, corawg fynawg foes, /Corf eir CBM IV 16 55 Ym mhren crog, ein Creawdr ni a aeth. /Ef, ein ca_^r, a'n cyrchws ynaeth /O uffern, crawnwern creulonae BF VII 55 22 gyrch ei lys, esbys ysbyd, /Gw_^r hyged hygar, ca_^r cardd oglyd, /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hirhyd - y ES I 16 26 ais trais traw a_^ Dygen /I'm digawn galar o'm ca_^r catgwn, /Dwyn Dafydd o'i dud ac o'i dirion, /Dyfry CBM IV 6 77 heb giliaw. /Cas trymdras trymdrais ardwyaw, /Ca_^r cedyrn caen he_"yrn heidiaw, /Caerau ddifuriaw, ca CBM IV 16 76 yd ga_^r Gwawr gwy_^r gwrdaaeth /Nog yd ga_^r ca_^r cerdd cybyddiaeth; /Llai yd ga_^r llafar no llawfa PhB VI 12 11 torfoedd, /Tarian Ystrad Tywi, /Rhag dy fa_^r, ca_^r cerdd lochi, /Mal gwirion, gwared, Dduw, fi. /Mi a CBM IV 4 44 Runblant, /(Cardd angardd angen a'm peidiant) /Ca_^r cerddau, cerddorion ramant, /Cadarn farn feirniaid CBM IV 9 90 gadwyn, /Cadair co_^r, cadau ddo_^r ddirrwyn, /Ca_^r cerddau, cerddorion worllwyn, /Gwrllyw glyw glewdr CBM IV 10 7 yf /A beris nef a llawr, /Nawdd rhag dy fa_^r, ca_^r cerddawr, /Ar dy byrth, ar dy borthawr. /Aswynaf, CBM IV 4 204 rhoddai; /Cof cadflawdd (a'm cawdd a'm carai) /Ca_^r cerddawr, cerddau a'i cyrchai. /Gryd wasgar lluchf D-3 VI 19 25 stad, mad rad roddion. /Ysym-i gyfaill gwa_^r, ca_^r cerddorion, /Llawhir, llary mynud draig mwyndud Mo GM I 7 2 Caru Duw, diwelling ymddired, /Cyrchaf Ca_^r cerennydd afneued. /Ca_^r a'm hoedd ni'm hoes, cor CBM IV 14 19 g ylfin, /Bo_^n egin i'w bigaw; /Pluor wasgar, ca_^r ciniaw, /Plygaint, dewaint dyhunaw. /Dyhunaw a de BF VII 44 19 afael - yn rhaid, /Llardelaid, honnaid, hael, /Ca_^r coeth, doeth, dygn ei allael, /Cywir nas gwelir; y BF VII 44 5 awr, poen dramawr, pob dri. /Oedd tringar ein ca_^r, cof newydd - a'n pair /Perygl hiraeth peunydd, /O CBM IV 16 189 a fynnwy, /Canys myn, mynnaf a garwy; /Ceridor ca_^r co_^r caradwy, /Canrhed cred, crefydd a'm rhoddwy! CBM III 24 111 yhoedd, niferoedd nen, /Meidriad cad cadrddor, ca_^r co_^r cyfrben, /Medrais fodd fy rhwyf ar fy rhwych CBM III 20 8 draws drablawdd, cawdd cywlad, /Cadau ddo_^r, ca_^r co_^r gyrchiad. /Cyrchais eryr trais trin oheb - h GM I 11 27 s yng ngnawd feithrin - ba_^r /Ac i'm cyfaillt ca_^r, corf ffysgiolin, /Ac os mi a'i haedd herwydd twy PM V 11 19 yr /Yn llwry ysb a menwyd, /Echel fa_^r fu ein ca_^r cyd, /Uchelgorf gwendorf Gwyndyd. /Gwynedd gwawrdr CBM III 21 210 dominws, Duw, boed gwirion! /As deupo casnar, ca_^r cyngreinion, /Colofn Cadelling, Cadell Brython, /Y BF VII 46 18 ysgain, ysgarlad - wasgar, /Ysgwyd danllachar, ca_^r cynifiad, /Esgud wayw, waith Rho_^n Ofyniad, /Ysgw CBM IV 5 126 llas Madawg, mur dygyforth - fa_^r, /Meu afar ca_^r cynnorth; /Oedd anwas gas cad eorth, /Oedd anwar b PM V 17 39 raig hirlwys - filwr, /A'th filwyr na ffowys, /Ca_^r cyrdd, cerdda bob diffwys, /Can cynnygn yn ddygn, CBM IV 9 122 arglwydd, ys arwydd, ys ef, /Ys cadffyrdd, ys ca_^r cyrdd cyflef, /Gwledig deg cantorf a deg cantref - BF VII 50 30 istryw, llyw llyseiddiaf, /Gw_^r dygn ei alar, ca_^r cywiraf, /Gw_^r cywirgoeth doeth, detholaf - o Fo CBM IV 14 14 fegin eisin asgellwrych - hygar, /Cerdd anwar, ca_^r cywrych, /Cyfnod ddail oni ddelych, /Cethlydd llan SB II 22 52 lofn yn ofn annyfnig, /Oedd terfyn cardd, oedd ca_^r deuddyblyg, /Oedd calon Calan Nadolig PM V 1 60 for cyfeddwch; /Cardd wahardd a wahan folwch, /Ca_^r dreigiau, dragon amddistrwch, /Cabl arnaw, udd Ffr SB II 23 7 rmodd, yn armes Prydain. /Llaw-wag cyrdd gwedi ca_^r ddilain, /Llawer cof canthudd a ddichwain. /Ar o_^ MeiG I 30 41 'm digaplo, /Cariad a'i bwylliad im ni ballo. /Ca_^r ein daddl dilys a'm dewiso, /Cerennydd Dofydd beun PM V 23 11 glyw gyfarwar, /Fab Iorwerth, ein cannerth a'n ca_^r, /Fab Ywain, ffrawddgain ffrwyth cynnar. /Ef dyfu MB I 3 156 yf gynefin a_^ derwin wy_^dd /Ni thorraf a_^'m ca_^r fy ngherennydd. /Cerennydd ysydd herwydd Trined, / HF VII 22 8 rwythws daear o'i fod yng ngharchar, /Aed a'i ca_^r gan wyllon, /Dilwfr, gw_^yth, gweithfuddig ddragon PM V 23 57 wrllwyth i'r ddaear, /Gwisgi aur ac arian, nis ca_^r, /Gwasgwynfeirch goseirch, gosathar, /Ysginawr gor DB VI 29 110 r llwyr y lladdawdd Llundain arnaf, /Mor llwyr ca_^r-gw_^yn am a garaf. /Cyd a_^ dragon byd o byddaf, / SB II 24 10 f gyfarfod, rhod glod gludaw, /Cerdd gyfarwar, ca_^r gyfarbar gyferbyniaw. /Gwanai drwy wry_^s, gwanai PB VII 9 9 byn, aerfyn arwr, /Drud llaw esgud, lluosgar. /Ca_^r gymell, treiddbell trethoedd, /Mab Owain, mawrdwrf D-3 VI 19 32 ymyl ydd a_^ morfa Meirion - be_^r /A'r llall, ca_^r llawer, ger Caer Lleon. /A Duw, 'n ein diwedd-ni, CBM IV 3 26 n. /Nis cardd cyrdd amnad angad anghrawn, /Nis ca_^r llid fyged lledfegin grawn, /Nid llech gan lluchfa CBM IV 16 96 hydr, hydraidd a'i treidda. /Treul trydar a'm ca_^r, na'm casa, /Na'm goludd i'm golochwyda. /O gadwen CBM III 10 20 s draig Bowys drwy barch, /Neu'm harwar, neu'm ca_^r, neu'm cyfarch. /Cyfarchaf i Dduw cyfarchddawn - f CBM III 23 1 Mae im flaidd a'm ca_^r o'm caffael - wrthaw /Yn wrtheb archafael, /Nid bl CBM IV 16 9 _^n o weddi glaear. /I'm Peryf cyn perigl bwyf ca_^r, /O'm caredd carwyf edifar. /'N y bo dull faddau PM V 17 6 awn, lles arwar - cerddau, /Cyhyrddws a_^'m un ca_^r, /Pendragon, beri_"on ba_^r, /Pumwregys dewrwrys d GRh II 28 4 rfawr anwylyd, /Cas cardd, cerddorion fenwyd, /Ca_^r trydar, trydydd Hael byd. /Dy fyd wrth dy fryd, fr MeiG I 32 8 waredaf. /Caru Duw i bawb oedd bybyriaf /Mal y ca_^r y saint braint breinolaf, /Can ys caru Duw diadnei PM V 26 5 synnwyr /Cyn syniaw enwiredd; /Carannawg Iesu, ca_^r ymwedd, /Ceirionnydd, cyrchaist fy muchedd. /Cyrch LlF2 VI 10 81 Ac a'n gw_^yr yn llwyr yn llwrw tynged /Ac a'n ca_^r yn wa_^r ac a'n harbed - etwa /Ac ni ga_^r draha, caradawg 3 GB II 26 42 ro Dewi, da diffreidiawg, /A gaho a'e caro fal caradawg. /A garo Dewi fal deueiriawg - na fid, /Na char PC II 20 1 Caradawg fab Cedifor, /Gwalch byddin gwerin goror, /Heba CBM III 3 230 ant feirddon! /Caraf-i barch ei Harchddiagon, /Caradawg freinawg, fraisg roddion, /Cardd olaith olud es caradwy 4 GM I 14 72 ni dyn: /Duw a'm dwg yno, anaw dremyn, /Tramwy caradwy caerfa urddyn. /Dewisach gennyf, can ys perthyn, CBM IV 16 189 anys myn, mynnaf a garwy; /Ceridor ca_^r co_^r caradwy, /Canrhed cred, crefydd a'm rhoddwy! /Can gwledy PM V 14 30 orne. /Caeroedd Gwenlli_"ant Gwynlly_"wg se, /Caradwy lywy, lewych ystre; /Can ni ddaw i'm bodd, o'm b CBM III 21 50 dd a barddoni; /Amser y'm cerid gan lyw Ceri, /Caradwy wledig, wladoedd noddi, /Caraswn aestwn as dirpe Caraf 24 HOG II 6 5 - heddiw /Ac yn amgant Lliw lliaws calledd. /Caraf a'm rhoddes rhybuched medd /Myn y dyhaedd my_^r ma CBM III 1 31 yf - py ganwyf? - catglwyf cludfan: /Canaf can caraf (can wyf gwaethlfan) /Canu cerdd am borth am byrth HOG II 6 17 ion anaw, /Myn yd gafas ffaw ffyrf orfoledd. /Caraf ei brooedd, braint hyw_'redd, /A'i diffaith mawrfa HOG II 6 15 ywedd, /A'i choed a'i chedyrn a'i chyfannedd. /Caraf ei meysydd a'i ma_^n feillion anaw, /Myn yd gafas HOG II 6 13 nedd, /A'i gwylain gwynion a'i gwymp wragedd. /Caraf ei milwyr a'i meirch hywedd, /A'i choed a'i chedyr HOG II 6 9 - ynddi, /Ac wrth fodd ei rhi rhwyfaw dyhedd. /Caraf ei morfa a'i mynyddedd, /A'i chaer ger ei choed a' HOG II 6 7 ed medd /Myn y dyhaedd my_^r maith gywrysedd. /Caraf ei theulu a'i thew annedd - ynddi, /Ac wrth fodd e GM I 9 59 orehun ludd /A golygon hwyr, hirwyn ei grudd. /Caraf eilon mygr, maith arnaddudd /Eilywedd aserw a_^ se GM I 9 27 , /Balch caen coed, bryd pawb parth yd garwy. /Caraf gaerwys fun fenediw deithi, /Cas gennyf genthi ni CBM III 24 93 wrthyf-i, ydd wyf wrthaw. /Wrth ar a'm carai caraf gymen - gadw, /Cerrynt aesawr bradw, brad gynghall HOG II 7 1 Caraf-i, amser haf, amsathr gorw_^ydd, /Gorawenus glyw CBM III 3 229 , gloyw roddion, /A folaf, a folant feirddon! /Caraf-i barch ei Harchddiagon, /Caradawg freinawg, frais CBM IV 16 122 am obrid fy rhaid, /Am Iesu caru cyrbwyllaid. /Caraf-i dreth a draethant geiniaid, /Traethawd be_^r i b GM I 9 57 Freiddin /Nid athechaf drin drwy ymgythrudd. /Caraf-i eos Fai forehun ludd /A golygon hwyr, hirwyn ei HOG II 10 1 Caraf-i gaer falchwaith o'r Gyfylchi, /Yn y bylcha balch HOG II 9 1 Caraf-i gaer wenglaer o du gwenlan, /Myn yd ga_^r gwylde CBM III 3 45 hyntedd /Yn yd ga_^r gwy_^r gwanar gwinwledd, /Caraf-i lan a'r lle_^n gan gadredd /Ger y mae Gwyddfarch LlF1 II 3 13 wdd baid heddwch; /Dedwydd a ga_^r ddadolwch. /Caraf-i neirthiad naf a nertho - fy null /Im ddillwng ar GM I 9 107 cynnif /Cyn lladd ar Lloegr llew Din Emrais. /Caraf-i yr ednan a llarian llais /Cathl fodawg coed, cad CBM IV 17 95 eud mi a'i maeth, /Caru a mynnu fy mabolaeth. /Caraf, iolaf Dri drwy ddrudanaeth - ced, /Canrhed a'm gw GM I 11 30 dd twyllrin /Ni'm bo un cyfaith namyn Ca_"in. /Caraf Rodri draws drais gyffredin, /Ei enw yn Efrai ac y HOG II 6 3 bedd, /Gwyddfa Rufawn Bybr, ben tey_"rnedd. /Caraf, trachas Lloegr, lleudir Gogledd - heddiw /Ac yn a HOG II 6 30 th drefydd, /Gyfliw ag arien, awr yd gynnydd. /Caraf y morfa ym Meirionnydd, /Men y'm bu fraich wen yn HOG II 6 32 rionnydd, /Men y'm bu fraich wen yn obennydd. /Caraf yr eaws ar wyriaws wy_^dd, /Yng Nghymer Deuddyfr, carai 2 CBM IV 4 203 dal a'm rhoddai; /Cof cadflawdd (a'm cawdd a'm carai) /Ca_^r cerddawr, cerddau a'i cyrchai. /Gryd wasga CBM III 24 93 dd oedd wrthyf-i, ydd wyf wrthaw. /Wrth ar a'm carai caraf gymen - gadw, /Cerrynt aesawr bradw, brad gy Caranfael 1 LlF1 II 3 59 orau ungwr (nid ofer) /Cyfrwng nef ac elfydd, /Caranfael hael hefelydd, /Carannawg walch, cerennydd. /C carannaid 1 GYC VII 38 19 ob sant ei galander, /Ac engylion nef, nifer - carannaid, /Yn crynu rhag pryder. /Deallwn, syniwn trwy carannawg 4 PhB VI 12 33 aw mil o saint. /Synia di roddi, rwyf, gwawr - carannawg, /Cerennydd i'th gerddawr, /Rhysfa cyrdd Calan PM V 26 5 ir pur fonedd - synnwyr /Cyn syniaw enwiredd; /Carannawg Iesu, ca_^r ymwedd, /Ceirionnydd, cyrchaist fy LlF1 II 3 60 rwng nef ac elfydd, /Caranfael hael hefelydd, /Carannawg walch, cerennydd. /Cerennydd fy rhwy, nid rhaw PB VII 19 17 /Llew traws, ni wneid trais a_^'i ga_^r. /Oedd carannawg walch, weilch gylchyn - yn llu /Yn lliw coch a carant 2 CBM III 15 4 edd fab Rhys; /Llafur llafn dolur dilys, /Llid carant cad wrygiant wry_^s. /Gwry_^s aerfrau ddechrau un CBM IV 4 46 feirniaid westifiant, /Cyrdd forach, cyfeddach carant. /Cerddgar cyfarwar (cyfarwydd - yw Duw), /Diwedd Carasai 1 CBM III 21 52 , wladoedd noddi, /Caraswn aestwn as dirperi, /Carasai a'm bodd a'm bod ynddi. /Gwedi gwalch cedwyr a'm Caraswn 1 CBM III 21 51 an lyw Ceri, /Caradwy wledig, wladoedd noddi, /Caraswn aestwn as dirperi, /Carasai a'm bodd a'm bod yn Carawn 1 CBM III 21 7 n marwnad Einiawn. /Neu'm bu, o'm caru can udd Carawn, /Cymyrredd a medd a meirch crychrawn, /Neud mau carchar 4 GM I 8 79 r gan a glas. /Gloes eisioes esgar a'm cur mal carchar, /Ac angerdd anwar gnaws da_^r dan ias. /Ac yn o PM V 30 10 ia_"en. /Dillyngws Celi, fal cwlwm dolen, /Eu carchar anwar, amar am ben. /Ni bu haws uddudd, fal trab GYC VII 36 73 'n gedir i ohiriaw? /Nid oes le y cyrcher rhag carchar braw, /Nid oes le y trigier: och o'r trigiaw! /N BF VII 52 2 nllachar - uffern, /Yn y mae cethern caeth i'w carchar, /Yn y mae trallawd berwbarawd ba_^r, /Yn y mae carcharawr 1 OC II 14 128 th 'y nghydwyr yng nghaled - Faelawr, /Dillwng carcharawr dyllest folaid. /Dywallaw-di, fenestr, fedd h carcharfeirch 1 CBM III 25 15 y weithon /O'r deon dihefeirch, /Yn y cyrchem carcharfeirch, /Carcharorion ceidron ceirch. /Gwnaeth Go Carcharorion 2 CBM III 25 16 deon dihefeirch, /Yn y cyrchem carcharfeirch, /Carcharorion ceidron ceirch. /Gwnaeth Goronw, gw_^r anle D-3 VI 19 9 wyr, gwy_^r a gweison, /Dillyngaist, cyrchaist carcharorion, /Gwnaethost gaith yn rhan obaith rhyddion; Cardd 26 CBM IV 4 43 ernywiant /Er nad byw rhy_"wr rhyw Runblant, /(Cardd angardd angen a'm peidiant) /Ca_^r cerddau, cerddo LlF1 II 3 39 rydd - i'm plaid, /I'm plygu heb ddefnydd, /Ai cardd ai cerdd o newydd, /Ai cabl ai cwbl gerennydd. /Ce CBM III 14 26 rhad. /Rhad wallaw anaw yn oed awydd - cyrdd, /Cardd arnaw ni gyflwydd, /Pryder dragon rhoddion rwydd, PM V 5 55 wn nas gweles /Dyn ym myw o'r maint rhyganes. /Cardd arnaw, udd Ffraw, ffrawdd oddiwes - clod, /Bai'i c CBM III 16 215 /Gw_^r osgeth o wisg borfforun; /Ysgodig rhag cardd, cerdd orun - de_"yrn, /Cledr cedyrn, cad eiddun, CBM III 21 88 Arfawg, tormennawg torf anghynnes, /Anghymesur cardd cerddau achles: /Angau cad orddwy rhwy rhy-m-codde GRh II 28 3 n fryd - a_^ thi /I'th ddewrfawr anwylyd, /Cas cardd, cerddorion fenwyd, /Ca_^r trydar, trydydd Hael by CBM IV 9 136 arafwch, /Nid achludd eurgudd argelwch, /Argel cardd, cerddorion wolwch, /Do_^r ysgor ysgwydau amdrwch, CBM IV 3 25 fnwallawn, /Dyfnwallaw anaw anewig ddawn. /Nis cardd cyrdd amnad angad anghrawn, /Nis ca_^r llid fyged GG II 31 36 adawg hydr fynawg fonedd, /Mwyniant cerdd, nid cardd ei ddiwedd, /Cyfeddach forach, fawredd- oruchel, / PM V 28 6 f i'r gw_^r, arwr aur oseb - cerddau, /Ni ddug cardd ei wyneb, /Ni wn o wawd ei woheb, /Ni wybu naca_"u LlF2 VI 7 13 llaw yn eu llewys. /Handoedd im o'm cerdd nid cardd fegys, /Nid dawn anghyflawn nac anghyflys. /Handwy PM V 8 18 r llythwyr fy llethrid - i'm cerdd, /Gyr di er cardd i wrthyd! /Ac onis gyrri-di, gyrraf wrid /I'th dde CBM IV 6 270 erddig /Neu farddwawd Arofan /A fo cerdd ni fo cardd i'w rhan /Ni fo gwaeth no Gwaith y Berllan. /Am by CBM IV 5 23 arial - ddrudion, /Clwyf eofn cleddyfal; /Nid cardd, nid cerdd anwadal /Cain awen canawon Ia_^l. /Cana CBM IV 9 2 yf nef rhwysg awdurdawd - cerdd /(Ni'm gwne_^l cardd o nebawd) /I foli Mab Duw dibechawd, /Dibechdoeth SB II 22 52 yg, /Oedd colofn yn ofn annyfnig, /Oedd terfyn cardd, oedd ca_^r deuddyblyg, /Oedd calon Calan Nadolig BF VII 55 22 ei lys, esbys ysbyd, /Gw_^r hyged hygar, ca_^r cardd oglyd, /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hirhyd - ys rhyn CBM III 21 29 , /Hylawch prydyddion, Prydain ogawn? /Py fydd cardd olaith, olud anghrawn? /Py fydd cerdd olwch, oestr CBM III 3 231 ddiagon, /Caradawg freinawg, fraisg roddion, /Cardd olaith olud esborthion, /Periglawr porthfawr Powys CBM IV 8 23 aelder, /Hil Gruffudd, hael udd hawl ddiaber. /Cardd wahan cadwan, cadwalch nifer, /Cerdd weddawl gedaw PM V 1 59 rebydd, cenwch, /Co_^r eisor cyfor cyfeddwch; /Cardd wahardd a wahan folwch, /Ca_^r dreigiau, dragon am BF VII 45 18 . /Cedawl Oronwy, cad fo_^r-gymlawdd - hardd, /Cardd wahardd, cerdd wahawdd, /Cas cabl, cwblddoeth ymad PhB VI 13 14 iffwrys Gruffudd - ysgwydwyrdd, /Oesged cyrdd, cardd wosgudd, /Llwrw llwyrglod, wawdrod wodrudd, /Llyry CBM IV 6 80 arllaw - aerllew, /Arlleng glyw, glew difraw, /Cardd wrthryn i wrth Aberffraw /Canys teg tey_"rnas idda CBM IV 9 66 iad, cyrchwn ei fawrdy, /Mawrda_^l cerdd, nid cardd yfelly. /Gw_^r gwaedrwyf gwlad un rhwyf, un rhy, / carddgas 1 CBM III 19 27 ugyrn gyrn gyfaddas, /Yn ddoethgar, cerddgar, carddgas, /Yn ddo_^r co_^r, Coeling ddinas. /Dinas tey_" carddgoll 2 CBM III 24 47 fu o feib Gleisiar; /Gw_^r oedd feirdd arfoll, carddgoll, cerddgar, /Gw_^r oedd flaidd llysaidd, llysid GG II 32 7 Duw yng nghyfrgoll; /Marw myrdd, mawredd cyrdd carddgoll; /Marw Merwydd, meirw fyddwn oll. /Pell yw o P carddu 1 EGM I 27 75 a_^ llyau /A lliaws achaws ucheneidiau, /Gwedi carddu rhwy, gwedi cerddau - byd, /Gwedi gwy_^d plegyd y carddwawd 1 PM V 5 2 Arddwyreaf hael o hwyl aches - cyrdd, /Nid carddwawd anghyfres, /Irdang na_^d plygiad plymnwyd bres carddwys 1 CBM III 16 33 d - gludlwys, /Argoedwys argleidrad, /Diachris carddwys cerdd forad, /Diechrys llwry llwyrwrys llwyprad carddychwel 1 CBM III 11 52 bo tro tramwy gyfarchwel, /Na bo caeth, na bo carddychwel. /Cynneddf iwch, Bowys, ban wnaeth - awch go Cared 4 CBM III 3 41 dragon gynhaddledd, /Casa_"u caru creulonedd, /Cared bawb ceradwy ddiwedd, /Cerennydd cyn cerydd caredd GB II 26 46 d na lleidr difiawg; /A garo Dewi diofredawg, /Cared efferen le_^n lawerawg; /A garo Dewi, da gymydawg, GB II 26 48 en le_^n lawerawg; /A garo Dewi, da gymydawg, /Cared ymwared ag ynghenawg; /A garo Dewi fal difuddiawg HOG II 9 3 yldeg gweled gwylan. /Yd garwn-i fyned (cyni'm cared yn rhwy) /Rhy eiddun ofwy i ar feingan /I edrych f Caredd 7 MeiG I 32 5 gryd grymaf. /Cariad didwyll a gyrbwyllaf /[ ]Caredd braint camwedd, camaf - o gywyd, /O'm bryd cyn gw GM I 14 84 /Gorfyn o'i dremyn dra my_^r drefred /I dreiaw caredd, caru myned /Myn ydd ymddaeth Crist ar gain dydwe CBM IV 16 10 glaear. /I'm Peryf cyn perigl bwyf ca_^r, /O'm caredd carwyf edifar. /'N y bo dull faddau ddall fyddar CBM III 3 42 ed bawb ceradwy ddiwedd, /Cerennydd cyn cerydd caredd. /Ceritor fy ngherdd yng nghyntedd /Yn yd ga_^r g GYC VII 39 4 fion, /Nawdd y Iesu caru, coron - tangnefedd, /Caredd ddisgybledd a'i ddisgyblon! /Nawdd y grog ddeau, CBM IV 16 173 nghamlid eithr gobrid gobrwy, /Ys cerydd, ys caredd fwyfwy /Caru gwy_^d yn rhyhyd, yn rhwy. /Yn rhwy CBM IV 17 93 - saint, /Cyreifiaint gymaint gymedrolaeth, /Caredd i'm hynni, neud mi a'i maeth, /Caru a mynnu fy ma careddau 1 EGM I 27 28 ni'm ceryddych o'm ceryddau /Dydd y cerydder y careddau. /Diwedd ni bydd it, na dechrau - ni bu: /Ni bw Cariad 10 MeiG I 30 40 r wrth a'i caro. /Caru im y dim, a'm digaplo, /Cariad a'i bwylliad im ni ballo. /Ca_^r ein daddl dilys PM V 1 25 w bu ffaw, bu ffysgiad? /Pen Bryn Ceredig, nid cariad - a'i dug /Yn de_"yrn pymthengwlad /Namyn gwayw y CBM III 18 15 r anaw - beirdd /A'm barddair yn eiddiaw, /A'm cariad cadarn arnaw, /A'm cerdd a'm cynnelw ohonaw. /Ysi EGM I 27 90 uddias i'm haddas, i'r mau, /I'm treftad, i'm cariad cerau. /Mihangel a'm de_^l i'm dwyn adnau /Mal y DB VI 30 29 haelach yd gaffad. /Truan y gwnaeth Duw ddwyn cariad - Cymry /Ym mhlith priddwely heb oleuad. /Etifedd MeiG I 32 3 af - i'm bywyd /Caru cymhlegyd y gryd grymaf. /Cariad didwyll a gyrbwyllaf /[ ]Caredd braint camwedd, c EGM I 27 19 u, /Cyn adfant puchiant pechodau, /Duw a'm gad cariad i mywn caerau - nef; /Duw a glyw fy llef i'm llug MG VII 33 52 /Gwedi cant cymod cymyddych - unwaith /Herwydd cariad maith hyd na methlych. /[ ][ ]Disgwyliaw yr awr y IRh VII 29 24 w eiry rhiw, rhetid - 'ym mhwyllad, /Yn orllad cariad men y'i cerid. /Yn arllafar wa_^r wawr ddiodid, / GYC VII 39 9 , /A'i chreulawn ddigawn ddigasogion! /Nawdd y cariad rhad rhof a'm galon, /Nawdd y my_^r a Mair a'i mo cariadawg 1 HOG II 6 40 Tir Tegeingl, tecaf yn ei helfydd. /Cyd bwyf-i cariadawg cerdded Ofydd, /Gobwylled fy Nuw-i fy nihenydd Carn 2 MB I 5 9 dogion, dynion lletffer. /Cad a fydd ym Mynydd Carn /A Thrahaearn a ladder /A mab Rhiwallawn, rhwyf my GYC VII 40 42 ei sodlau, /A'r llygod pengarn a_^'r gylfinau carn, /A'r llech las haearn a'r sarn saethau, /A'r ffair Carnedd 4 GM I 8 11 /Yn un dydd herwydd herwyr [ ] /Cad fawr Faes Carnedd, cad Ystrad Astrwedd: /Cadarn gywrysedd cedeirn GM I 9 142 sid i'm llaw llad i'm goddau /Yng ngwaith Maes Carnedd can frehyrau. /Dyhepgyr alaf, elyf ddoniau, /Dy CBM IV 4 124 anfadran anfedredd - ar wy_^r /Ar weryd Maes Carnedd. /Pan amug Tegeingl, teg rysedd, /Rhysfa cad Cad CBM IV 3 29 d lle gan haelder crynoder crawn. /Crynai Faes Carnedd rhag carnial ei feirch, /Rhag tarf dihefeirch ty carnial 2 CBM IV 3 29 lder crynoder crawn. /Crynai Faes Carnedd rhag carnial ei feirch, /Rhag tarf dihefeirch tyweirch tir da CBM IV 6 144 ffwysgad ardal, /Ffyrf de_"yrn rhag cyrn, rhag carnial - emys /Ffwyr dyfnfrys Dyfneual. /Cysyniws cysef Carno 2 PM V 28 4 nhangnef /Carno fro, freiniawl addef, /A gwedi Carno, caer nef. /Nef i'r gw_^r, arwr aur oseb - cerddau PM V 28 3 achref - cerddau, /Cerddwys hael yn nhangnef /Carno fro, freiniawl addef, /A gwedi Carno, caer nef. /N carnweilwion 1 CBM IV 4 228 f llu a llef ysglyfion. /Cyrn cenynt, cerddynt carnweilwion - ar dir /Ar derfyn Caer Lleon. /Eurllew by caro 3 MeiG I 30 38 mynno - gwa_^r, /Cynghorfynt ni ga_^r wrth a'i caro. /Caru im y dim, a'm digaplo, /Cariad a'i bwylliad GB II 26 42 wg. /A garo Dewi, da diffreidiawg, /A gaho a'e caro fal caradawg. /A garo Dewi fal deueiriawg - na fid, CBM III 5 61 _^r air i'm cyfair ni'm cyfaered; /A chen ni'm caro, na'm cerydded - fyth: /O'm ceryddawdd, nawdd na'm carpau 1 MG VII 32 16 ynnau, /Yn lle syndal ynghylch ei wa_^l gwelid carpau. /Eisoes mai Ef, dangos o nef a wnaeth gwyrthau, Carreg 1 LlG VII 26 25 /A gwy_^r dros fylchau yn falch arnaw. /Rhwyl Carreg Hofa! Cafas ynddaw /Rhawd Saeson lladron i eu llu Caru 18 CBM IV 17 94 olaeth, /Caredd i'm hynni, neud mi a'i maeth, /Caru a mynnu fy mabolaeth. /Caraf, iolaf Dri drwy ddruda PM V 22 30 Dyfrdonwy. /Ceraist o'th febyd, gwryd Garwy, /Caru bun weddaidd, luniaidd lywy, /Aur didawl meidrawl e LlF2 VI 9 2 Edifar gennyf, edifar /Caru byd anghlyd, anghlaear. /Ail eilyw ydyw edifar /Dif GM I 9 12 /Pellynnig fy nghof yng nghyntefin /Yn ethryb caru caerwys febin. /Pell o Fo_^n fain yd fydd twythwal HOG II 9 6 I edrych fy chwaer chwerthin egwan, /I adrawdd caru, can doeth i'm rhan, /I edryd fy lledfryd-i, a'i ll CBM III 21 7 n gant Morfran marwnad Einiawn. /Neu'm bu, o'm caru can udd Carawn, /Cymyrredd a medd a meirch crychraw GYC VII 39 3 dd y Gla_^n Ysbryd cywyd cofion, /Nawdd y Iesu caru, coron - tangnefedd, /Caredd ddisgybledd a'i ddisgy CBM III 3 40 dd: /Cedwis draig dragon gynhaddledd, /Casa_"u caru creulonedd, /Cared bawb ceradwy ddiwedd, /Cerennydd MeiG I 32 2 Rheitaf oedd imi, rheitaf - i'm bywyd /Caru cymhlegyd y gryd grymaf. /Cariad didwyll a gyrbwyll CBM IV 16 121 phaid; /Am obrwy, am obrid fy rhaid, /Am Iesu caru cyrbwyllaid. /Caraf-i dreth a draethant geiniaid, / MeiG I 32 9 /Mal y ca_^r y saint braint breinolaf, /Can ys caru Duw diadneiraf - gwaith, /Eilwaith rhag cyfraith y' GM I 7 1 Caru Duw, diwelling ymddired, /Cyrchaf Ca_^r cerennydd a MeiG I 32 7 - o gywyd, /O'm bryd cyn gweryd y'i gwaredaf. /Caru Duw i bawb oedd bybyriaf /Mal y ca_^r y saint brain GM I 7 5 , corawg fynawg foes, /Corf eirioes eurfyged. /Caru dyn, nid dilys ogoned, /Can dyddaw i fraw frwyn dy CBM IV 16 174 r gobrid gobrwy, /Ys cerydd, ys caredd fwyfwy /Caru gwy_^d yn rhyhyd, yn rhwy. /Yn rhwy ydd amwg a ddam MeiG I 30 39 gwa_^r, /Cynghorfynt ni ga_^r wrth a'i caro. /Caru im y dim, a'm digaplo, /Cariad a'i bwylliad im ni b GM I 14 84 o'i dremyn dra my_^r drefred /I dreiaw caredd, caru myned /Myn ydd ymddaeth Crist ar gain dydwed - daea HOG II 7 19 dy swydd. /Adwyf-i yn anfedredd o ynfydrwydd - caru, /Ni'm cerydd Iesu, y Cyfarwydd carueiddfawr 1 BF VII 45 8 foeth, /Arwr dw_^r, eryr dewrddoeth, /Eurwawr, carueiddfawr coeth. /Dewrgoeth wawr llwyddfawr yn llu - Carwedros 1 CBM IV 6 72 awd ein gwawdau, /Cathlau clau, cerddau caw. /Carwedros cafas i ganthaw /Cadarn da_^n, gwa_^n trywan t carwn 3 CBM IV 17 64 /Ynfydrwydd awydd ewyg lafur - twn, /Anfedr y carwn bwn peniadur /Heb syniaid ein rhaid, rhwydd echlys GM I 10 7 dd nefoedd rhegoedd roddi. /Amser y'm ceri, ef carwn Ddafydd, /Ei ddefawd a'm llochi; /Ni llwydd fy lle CBM III 5 17 af, /Traul ateb ataf a ddanfonynt. /Llawen y'u carwn-i ceni'm cerynt, /Llawforynion gwyry, gwirion oedd Carws 2 PM V 10 81 aist, ddraig aer, /A gwedi can cad, can caer. /Carws Duw dy fod, fyd-ohen - Gymro, /Ar Gymru ydd wyd ne GM I 8 71 nas, /Cymhwyllais Gemais, Gymry ddinas. /Neu'm carws Owain cerddaw yn was: /Gnawd wedy rhyserch rhyseil carwy 1 CBM III 5 96 aeth, feddfaeth facwy, /Am a rygaraf-i, ceni'm carwy, /Neud lluddedig glan rhag glas fordwy, /Neud llaw carwyf 1 CBM IV 16 10 /I'm Peryf cyn perigl bwyf ca_^r, /O'm caredd carwyf edifar. /'N y bo dull faddau ddall fyddar - o ddy carwys 1 PhB VI 12 24 foawg cadwrfa, /Ys annilys im ddim da /Os a'm carwys a'm casa. /Na'm casa, pwylla, pylliawg edfynt - cas 19 MB I 3 49 eriawg, /Ni ludd ei erlid yn odidawg. /Ceimiad cas agarw, syberw serchawg, /Cyd galwed unig nid oedd of PhB VI 11 21 lwng in talu a'n rhoddo. /Ysym-i udd cwysrudd, cas agro, /Ffoddi_"awg, ffodiawg ei ymdro, /Hael hir lew D-2 I 2 6 dd cydarddodiad, /Cerdd gymwynas, ced gyfaddas cas amddifaid. /Cathl gyfystrawd, cyfan folawd clutawd a BF VII 45 19 lawdd - hardd, /Cardd wahardd, cerdd wahawdd, /Cas cabl, cwblddoeth ymadrawdd; /Ceisiaw bod hebddaw nid PB VII 1 14 ro braint tey_"rnas /Drwy rad ei Rwyf, cad nid cas, /Cad ddiofn eofn ehangblas - arglwydd, /O'i eurgle GRh II 28 3 yf un fryd - a_^ thi /I'th ddewrfawr anwylyd, /Cas cardd, cerddorion fenwyd, /Ca_^r trydar, trydydd Hae PM V 17 3 - huanaidd, /Huanaw i'm gogawn /Arwr, arwrwas, cas crawn, /Eryr mawrwyr Merfyniawn. /Merfyniawn, Lleisi MeiG I 33 25 u, /Diphara ei dda, ei ddefodau, /Cam gymydawg cas cysgeneddl frau, /Cyntaf a'i gestwng, gystudd angau CBM III 20 7 gynifiad - arglwydd, /Didramgwydd o dromgad, /Cas draws drablawdd, cawdd cywlad, /Cadau ddo_^r, ca_^r PM V 15 6 nyg dy wir yn wynias, /Dy wynfyd i'm cywyd nid cas. /Edrych, pan fernych faint fy nhras, /Creadur poeth GM I 9 28 yd garwy. /Caraf gaerwys fun fenediw deithi, /Cas gennyf genthi ni gynhelwy. /Genilles a'm llif, cyd a CBM IV 9 158 wyf a_^ digeryddwch, /Na ddala fa_^r, Casnar, cas heddwch! /Na'm gwrthrawd o'm gwawd, o'm gwarwch, /Na CBM III 3 156 chen co_^r, cerdd wosgor wasgawd, /Ced wasgar, cas llachar lluchnawd, /Lluch faran, lluchfan ei folawd, GM I 8 72 erddaw yn was: /Gnawd wedy rhyserch rhyseiliaw cas. /Neu'm rhoddes o'i fudd heb oluddias /Gorwyddawd ff CBM IV 6 76 fod, arfeiddiaw - ag arf /Ac aros heb giliaw. /Cas trymdras trymdrais ardwyaw, /Ca_^r cedyrn caen he_"y CBM IV 9 86 ddiffreidiad, cymrwyn - ei gywlad, /Cymwy cad, cas wenwyn, /Cyrdd waddawl, cerdd ganmawl ganmwyn, /Ced D-2 I 2 23 gywyd, mad gathl gyfyd, moi_"dydd iaith; /Mas cas wognaw, minnau (neu ffraw) molaf law ffraeth; /Muner MG VII 33 22 fresych. /Ceisaid gythreulaid a gythruddych, /Cas wybraid grwydraid, rhwystraid rhwystrych, /Cawsant g PhB VI 12 30 achubaf Echel fraint - rhag ba_^r /Hil Casnar, cas wythaint, /Nawdd Duw mawr, deg wawr dewaint /Gyd a_^ casa 3 PhB VI 12 24 rfa, /Ys annilys im ddim da /Os a'm carwys a'm casa. /Na'm casa, pwylla, pylliawg edfynt - Rhys /I rwng CBM IV 16 96 idd a'i treidda. /Treul trydar a'm ca_^r, na'm casa, /Na'm goludd i'm golochwyda. /O gadwent present y PhB VI 12 25 ilys im ddim da /Os a'm carwys a'm casa. /Na'm casa, pwylla, pylliawg edfynt - Rhys /I rwng Rhos ac Epy Casa_"u 1 CBM III 3 40 haelonedd: /Cedwis draig dragon gynhaddledd, /Casa_"u caru creulonedd, /Cared bawb ceradwy ddiwedd, /C casflawdd 1 OC II 14 126 Fynyddawg am eu cysgaid /Cawsant eu hadrawdd, casflawdd flaeniaid. /Ni waeth wnaeth 'y nghydwyr yng ng casgerdd 1 CBM III 11 4 dwyllaw, /Cerdd uchel, annhawel, annhaw, /Nid casgerdd cosgordd Dysiliaw. /O ddawn mawr mab Duw dylyaf casnar 6 CBM III 21 210 /De_"ws dominws, Duw, boed gwirion! /As deupo casnar, ca_^r cyngreinion, /Colofn Cadelling, Cadell Bry CBM IV 9 158 /Can doddwyf a_^ digeryddwch, /Na ddala fa_^r, Casnar, cas heddwch! /Na'm gwrthrawd o'm gwawd, o'm gwar PhB VI 12 30 /Cyntaf achubaf Echel fraint - rhag ba_^r /Hil Casnar, cas wythaint, /Nawdd Duw mawr, deg wawr dewaint BF VII 52 14 fawr wasgar) /Dafydd, glod dderllydd aerllwybr Casnar, /Dewr a was ban llas, yn llasar - arfau, /Fal y LlF2 VI 7 22 /Handwyt, Lywelyn, lwrw ddiechrys, /O Lary fab Casnar, llachar lluchfrys SB II 22 44 nmyg /Dygant graig, aerddraig arddrusig. /Oedd Casnar, post trydar treisblyg, /Oedd castell Hiriell, hw Castell 5 PM V 26 63 cwbl yn eu pobed, /Pob cenfaint yn ei chrau; /Castell Gwis cystyngaist yn glau, /Ac Arberth, gosymerth SB II 22 45 ig. /Oedd Casnar, post trydar treisblyg, /Oedd castell Hiriell, hwyr wellig, /Oedd meidrawl meddwl, oe PM V 10 49 ti nam i neb daddl, /Ni orug Duw dy gystaddl. /Castell Mathrafal mwyth werin - wythawg, /Du, peithiawg, MB I 3 135 /Gruffudd a orfu rhag llu gwythrydd; /Cad rhag castell Mo_^n, mor ddigerydd, /Dybu o'i gyffred gwared b D-4 VI 20 53 pell, /Nac aer na chaer na chastell. /Pedwar castell poeth, paith rhyfyg - ystwng, /I am Ystrad Meury Castellmarch 1 MB I 3 123 /A ddug o'i gadau chweddlau newydd! /Cad rhag Castellmarch, mawr ei dyfydd, /A chadau Cynwrig wyrennig Caswallawn 4 CBM III 12 25 oedd lyw trydar, /Ef oedd lary o lin Gasnar. /Caswallawn eisior eisiau - ei ddifod, /Balch arfod, bwl CBM III 24 134 orun eigiawn - mo_^r, /Madawg mur tewdor co_^r Caswallawn, /Gogyman cludfan, cludfeirdd wogawn, /Cludai CBM IV 3 22 rostaw meddyliaw myned, /Nid ceisiaw caled ced Caswallawn: /Nis lludd llu cyngreddf deddf Ddyfnwallawn, CBM III 16 42 grym gryd, lleiddiad cad cerddglyd, /Cedernid Caswallawn, /Pasgen wry_^s, pasgfeirch frys freisgddawn, catgawdd 1 CBM III 26 101 r cleddyfruddion, /Un a fu, a ddyfu ddeon, /Un catgawdd, cadflawdd flaidd galon, /Un catgun fal catgi A catgi 1 CBM III 26 102 tgawdd, cadflawdd flaidd galon, /Un catgun fal catgi Aeron, /Un a fu haelaf o haelon - Cymru, /Un cymra catglwyf 1 CBM III 1 30 ar fy ngwrddfan - rwyf, /Canwyf - py ganwyf? - catglwyf cludfan: /Canaf can caraf (can wyf gwaethlfan) catgun 3 GM I 8 56 llawr fab Einiawn Yrth, /O Arth Orben, aerbost catgun. /Arddwyreaf hael o hil Eneas, /Arddwyreaf lew, CBM III 26 102 eon, /Un catgawdd, cadflawdd flaidd galon, /Un catgun fal catgi Aeron, /Un a fu haelaf o haelon - Cymru CBM III 8 3 'm rhuddlafn ar fy nghlun, /Ar un trai trychan catgun, /Ys elont i nef ar-n-un! /Ym maes Didlystun oedd catgwn 2 ES I 16 26 ais traw a_^ Dygen /I'm digawn galar o'm ca_^r catgwn, /Dwyn Dafydd o'i dud ac o'i dirion, /Dyfrydedd d PB VII 16 21 gloch, burgoch baladr. /Oedd briw baladr cadr catgwn, /Oedd brwysg ei rhwysg rhwyd gelyn, /Oedd gwrdd Catraeth 1 ES I 15 22 rhy-m-gallad mawrwaeth, /Rhyallas drais diredd Catraeth. /Rhoddiad mad i'm pryd oedd pan aeth, /Rhoddi catwy 1 CBM III 5 107 b gwyn, gwinau fagwy. /Defawd a gadwaf can a'i catwy, /A berthyn rhag dyn nwy dilynwy, /Fy rhin a_^ rhi cathl 5 CBM IV 14 16 ych, /Cyfnod ddail oni ddelych, /Cethlydd llan cathl fan fynych. /Oedd mynych iddaw, cyn taw - teg ylfi GM I 9 108 Din Emrais. /Caraf-i yr ednan a llarian llais /Cathl fodawg coed, cadr ei ethais. /Cyf-ym-golwch bun ba D-2 I 2 7 /Cerdd gymwynas, ced gyfaddas cas amddifaid. /Cathl gyfystrawd, cyfan folawd clutawd atad, /Cyfrgain g D-2 I 2 43 , caffawd eilonceinon wrthaw; /Caw tey_"rnedd, cathl gyhydedd cyfrysedd fyw; /Campus ei feirch, cannyn GM I 9 22 ylchwy. /Cyfun-westlawg dyfr, dydd neud gawy, /Cathl oar adar awdl osymwy. /Gorfynnig fy mhwyll ym mhe Cathlau 2 CBM IV 6 71 ddiaw; /Caffwn ei radau, caffawd ein gwawdau, /Cathlau clau, cerddau caw. /Carwedros cafas i ganthaw /C ES I 17 3 yw gloyw-win - o fual /O fuarth buelin; /Gnawd cathlau cogau cyntefin; /Gnawd y tyf tywys o egin; /Gnaw caw 2 CBM IV 6 71 u, caffawd ein gwawdau, /Cathlau clau, cerddau caw. /Carwedros cafas i ganthaw /Cadarn da_^n, gwa_^n tr D-2 I 2 43 yw; /Canoligion, caffawd eilonceinon wrthaw; /Caw tey_"rnedd, cathl gyhydedd cyfrysedd fyw; /Campus ei cawad 1 PM V 21 11 - Lloegr, /Llywelyn ar gychwyn /Ym mlaen caen cawad unbyn, /Ym mliant gwyrdd ac un gwyn. /Arwyn yw gen cawdd 15 CBM IV 4 203 rdorf, eurdal a'm rhoddai; /Cof cadflawdd (a'm cawdd a'm carai) /Ca_^r cerddawr, cerddau a'i cyrchai. / BF VII 55 24 irhyd - ys rhynnawdd, /Gw_^r hawdd ei adrawdd, cawdd a'm cyfyd. /I Dduw ydd archaf (Naf ni'm ennyd) /Ll CBM III 27 6 w y'm cyfliw, ydd ym cyfludd - gwe_^n, /Gwyn y cawdd ar fy ngrudd /Hoen amdrai am draws lofrudd, /Hoed CBM IV 17 103 ain Llywiawdr, Creawdr, credwn rhy'i gwnaeth. /Cawdd cadwent present, preswyliaeth - anhydr, /Canys bra OC II 14 60 . /Selyf ddiarswyd, orsaf Gwygyr, /Gogeled a'i cawdd, calon eryr, /Ac un mab Madawg, enwawg Dudyr - hae BF VII 45 21 siaw bod hebddaw nid hawdd. /Nid hawdd, am ein cawdd, can aeth - o'i dymyr, /No'n damwain, ysywaeth, /H LlF1 II 4 43 taf /A'i ateb ardduniant; /Ni'm oes nawdd rhag cawdd coddiant: /Nid oes neb yn y bu gant. /Ni bu ddi'i GYC VII 40 31 uwchlaw'r haul a'r se_^r, /A ddarparawdd, rhag cawdd cur, /Duw i holl ddynion daear, /A byd teg a bywyd PB VII 6 5 llyw, Duw ry-n-lladdawdd. /Llwyr y'n lladdawdd cawdd cwynfeddu - galar /(Gelyn Lloegr a ddarfu!) /Bod g CBM III 20 7 /Didramgwydd o dromgad, /Cas draws drablawdd, cawdd cywlad, /Cadau ddo_^r, ca_^r co_^r gyrchiad. /Cyr PB VII 6 2 , gwryd ffrawdd - cyfrdan, /Marw Cynan, cynwan cawdd, /Dawn dengwlad, cad fleiniad flawdd, /Dwyn ein ll CBM III 27 17 istfardd fyddaf am ei daw. /Trist yw ynof cof, cawdd erlyn - i'm bryd /Er brawdfaeth Llywelyn; /Trwm a D-2 I 2 36 yn; /Rhyhaedd iddawdd, rhycheidw ei nawdd rhag cawdd gelyn; /Rhychedwis ddeddf, rhychynnis greddf rhag CBM III 3 2 dinag, dinas tangnefedd, /Duw, dy nawdd, na'm cawdd i'm camwedd! /Duw doeth i deithi tey_"rnedd, /Tey PM V 1 106 Gwayw a llafn yn lladd yn ddeudrwch, /Gwae a'i cawdd: niw cyhudd dadolwch! /Dadolwch te_"yrn, tarw cadd cawddfryd 1 CBM III 21 124 edd am Galan ydd ymgelai - hael, /Nid hawddfyd cawddfryd i'r a'i coddai! /Gwalch hyder, glewder glewdra cawn 2 GYC VII 40 25 d gla_^n, /Dihenydd Duw ei hunan. /Dyw Sadwrn, cawn dwrn cyndey_"rnedd - hael /A helaeth drugaredd, /A IRh VII 31 1 Pei cawn o gyflwr gyfle brofi - rhin, /Cyd bai rho_^n fy ngh cawr 4 MG VII 34 19 r ddannedd rhwyf Babel, /Ni bu awr, rhag twyll cawr ce_^l, /Fwy ei hangen, Fihangel CBM IV 12 23 n iawnllwyth Culfardd, /A hy_^n Cynddelw Fawr, cawr cyrdd, /Ohonu ni henyw beirdd. /Rhy-m-gelwir yn ffy CBM III 6 7 /Corn llugynnor, Llywelyn, /Corn gwy_^d gwydr, cawr hydr a'i ca_^n, /Corn meinell yn o_^l gellgwn MG VII 32 9 Dduw, yn ddyn, a'r Duw yn ddyn yn un ddoniau. /Cawr mawr bychan, Cryf cadarn gwan, gwynion ruddiau, /Cy Cawres 2 CBM III 16 96 wydr gyngrwn gyngres, brysiws bwyd branes /Uch Cawres, caer amgen, /Balch ongyr, angerdd Urfo_"en, /Ba OC II 14 145 nghylchyn Owain, gylchwy enwir. /Pan breiddwyd Cawres, taerwres trwy ddir; /Praidd ostwng orflwng a orf Cawsam 3 D-4 VI 20 85 yr luchynt fflam /A'u ceisiai fal y'u cawsam. /Cawsam ar Bowys, beues goeth, - gestyll, /Eu gostwng oe D-4 VI 20 84 gynt ffwyr luchynt fflam /A'u ceisiai fal y'u cawsam. /Cawsam ar Bowys, beues goeth, - gestyll, /Eu go LlG VII 25 8 d; /Pendefig, gwledig, gwlad amgyffred - naf, /Cawsam-ni udd pennaf pan yth aned! /Pan fai frwydr, eurg cawsant 5 LlF1 II 2 68 awl y doethant, saith a seithcant /Syrthasant, cawsant anant anaf. /Hanpych gwell, anaw: pell wellwell OC II 14 126 au lliwaid. /Gosgordd Fynyddawg am eu cysgaid /Cawsant eu hadrawdd, casflawdd flaeniaid. /Ni waeth wnae MG VII 33 23 Cas wybraid grwydraid, rhwystraid rhwystrych, /Cawsant gennyt farn nid atfernych - fyth /Na thrainc eu DB VI 30 46 coffe_"is. /Cyn angau Dafydd, cynnydd cennis, /Cawsant o'r bobloedd bawb a erchis. /Nid dodi barau a be SB II 24 30 a thrais rhag rhwyf Cemais, camp ardderchawg. /Cawsant warthrudd gan fab Gruffudd prudd, prifaerawg, / Cawsawch 1 PB VII 1 17 hangblas - arglwydd, /O'i eurgledd y'i cafas. /Cawsawch, gorfuawch, gwrhydri - angudd, /Angerdd feibion ceblynt 1 PM V 4 34 dragon; /Hwynt cenynt nas ce_"ynt: pa ho_^n /Y ceblynt o'r cwbl anddeddfon? /Ef yn fawr, yn llawr yn ll ced 71 EW VI 3 36 llefair gair gorchaled /Ac ni lludd cad wosudd ced CBM III 3 172 erid i bererindawd. /Peniadur cerygl, ceresyd /Ced a chred a chrefydd i gyd, /Periglawr periglus Wyndyd DB VI 24 31 yn ei threulaw /A llawer bwysti heb ystyriaw - ced /A llawer syched trwydded trwyddaw /A lluoedd pobloe CBM III 5 52 ywed yno eniwed - ohanaf /A dywan ataf ag ateb ced, /Ac erof na che_^l fy rhyweled, /Ac erddi ydd wyf o PhB VI 12 38 credaf no chrair, - ced neirthiad, /Echel cad, ced adnair, /Gwr ysy i'm cadw i'm cadair, /Gwn iddaw gor PB VII 4 18 r hwn: llu gystlwn llyw, /Lloegr gyrchiad cad, ced aelaw, /Terfysg Eingl, engyrth pob glew, /Terfyn gad CBM III 5 8 woleddf, wolau ddremynt, /Rhiain ni'm rhifai-i ced am rhifynt. /Rhianedd iddi a ddywedynt, /`Rhieinger PB VII 2 23 i feirdd o'i fyned /(Am ysgwydd gawr, fawr fur ced, /Am ysgwyd friwdoll), golled LlF1 II 3 55 cain awch canrhed; /Erchwch i'm pair, can air, ced; /Archaf i udd naf, nodded. /Archaf i'r gorau ungwr CBM IV 12 9 bod yn eu hoes /Gwendorf gwynde_"yrn Powys. /Ced bai tau, wledig, hyd wlad bo_^r - Efrawg, /Aerfarcha CBM IV 12 17 rwyddawr gochwys /Fal twrf toredwynt am brys. /Ced bai tau, wledig, wlad Run - Amhaelgwn, /Maelgyning a PhB VI 14 53 dyrn, /Rhag bron eurde_"yrn cyrn a genid. /Ban ced, ban rhodded pan rhoddid - aur coeth, /Pan fai parab PM V 7 16 int, /A'th lwyddo mawrfro a mawrfraint, /Athro ced, bych cydfrawd a_^ saint PM V 17 48 yrn Aberffraw, /Cadarn gad drusiad dreisiaw, /Ced byd, o'th lewyd, i'th law. /Llwyddid it Gymry, Llywa PM V 10 44 uost; /Tw_^r cynrain, tw_^r Brydain bost, /Tad ced, cadoedd rhywnaethost. /Gwnaethost gestyll twn tud g PM V 8 37 wrgerdd odid. /Neud llai dyofod, neud dyofid - ced, /Cadwgawn rhyddelid, /Mab Llywarch, ddihafarch ddyn PM V 24 72 rinwedd rannawg /Yn rhan i'th barthred, rwyf ced caerawg, /Caffael trugaredd trugarawg - Arglwydd, /T CBM IV 17 141 aith gyweitha_"ed, /Caffwyf o ioli Crist Celi, ced, /Caffael yn addef naw nef nodded CBM IV 17 95 abolaeth. /Caraf, iolaf Dri drwy ddrudanaeth - ced, /Canrhed a'm gwared er gwrdaaeth, /Can rhydd Duw Dd CBM IV 3 22 af drostaw meddyliaw myned, /Nid ceisiaw caled ced Caswallawn: /Nis lludd llu cyngreddf deddf Ddyfnwall CBM III 16 65 rad ragor, /Gwawr tewdor, torf arlwy, /Gwesti ced cedernid fwyfwy, /Gwesti cyrdd ceiriadawg ow_^y. /Gw D-1 I 1 35 i hoywedd fy rhybuchwy. /Fy rhybuched i golofn ced, clod pedrydant, /Rhyfel ddywal, Urien hafal, arial CBM III 21 160 greulawn, elfydd greuled, /Nid oedd ymerbarch, ced cyfarched, /Ydd oedd ymerbyn heb ymarbed: /Yd giliai CBM III 5 72 nnawg drythyll, gorddyfn-di gywaith, /Gorddawn ced cyrddfawr, cerddawr cyfraith, /Gorddyfniad bual buar LlF2 VI 8 21 au, /Bleiddau ei gogau am ei gigwain. /Ef Nudd ced ddiludd, cedyrn ddilain, /Eurfreenin cywrennin, cywr CBM IV 6 218 or amgyrwyd, /Cadarn brain, yn ben ydd adwyd, /Ced ebrwydd cyfrwydd, cyfarwyd - a_^ lladd /A_^ llafnau GM I 7 67 aelfab Maredudd, /Hawl odrudd gwaedraidd cad. /Ced eglur cedeirn gur gyrchiad, /Cad amlwg crai cyflwg c PM V 1 66 irdd fireinwch, /Ef dyran dydd Calan cadrwch, /Ced eirchion i'r cedawl erchwch, /Ef dyrydd haeddydd (a CBM III 21 168 yned, /Yd oleithid gw_^r gwrdd ei weled, /Rhag ced ellwng blwng, blaidd cynired, /Rhag Cadwallawn llary CBM III 16 179 glewyd, /Nis trefyd, nis traethwn; /Nis crawn ced esgud rhag ysgwn /Na thaeawg myngawg na myngdwn. /Ni SB II 22 10 Gwyndyd mad, gwynfyd gwyniaith, /Mab Gruffudd, ced fawrfudd, fawrfaith, /Gwae eirchiaid erchi gosymddai LlF1 II 2 29 y'th rygefais, yd yth geisaf. /Na chreded pen ced gadarn gyhudded; /Creded ei deced y dywedaf. /Credad GM I 12 10 awr gwymp Madawg, modur plymnwyd, /Am bost cad ced goeth, oeth y'm huthrwyd. /Ni'm hethremyg Duw a_^ di CBM IV 17 25 ear, /Gw_^yl Drugar, Dy ga_^r fo Dy gerddawr; /Ced gwypwyf heddiw hawddfod uch llawr, /Ni wn er hynny a D-2 I 2 6 Cymra_"eg hardd cydarddodiad, /Cerdd gymwynas, ced gyfaddas cas amddifaid. /Cathl gyfystrawd, cyfan fol GM I 8 68 Gadwallawn gan gedwellin lliwed /A'i coffa_"ed ced gyfaddas. /Cynhelwais o ddraig ddragon wanas, /Cymhw D-2 I 2 45 nneirch glyw; /Co_^r waradred, ceneddl nodded, ced gyfeddliw; /Lliwed a hun, llysaidd, eiddun, llun fen CBM IV 9 88 enwyn, /Cyrdd waddawl, cerdd ganmawl ganmwyn, /Ced gyfred gyfri_"au gadwyn, /Cadair co_^r, cadau ddo_^r BF VII 56 20 th, /Oedd cadarn ddraig, bena_'ig berth, /Oedd ced gynnydd, cad gannerth. /Cad gannerth mawrwerth, mor DB VI 33 29 a, nid edewir: /Nog a adwys Duw, yn y dognir - ced /Haelfab Ednyfed, neb ni edir. /Neud rhygwyn terrwyn CBM IV 13 28 yn ymherw, /Cyd ta_^n trwy wa_^n, trwy agerw, /Ced hy cad fry Fron-yr-erw. /Erwan tey_"rnedd, te_"yrn u SB II 22 30 gynnig, /Gwasgarai gweisgfeirch mai mawrthig, /Ced hyrwydd ffriwlwydd, ffrwyn ddyfrig, /Colofn clwyf, n LlG VII 24 79 /Ar Wynedd arwynawl drefydd, /A'i cadarnhao, ced hywlydd, - yn hir /Yn amddiffyn tir rhag torf oswydd OC II 14 10 an foddha_"ed /Y corn yn llaw Rys yn llys llyw ced: /Llys Owain ar braidd yd ryborthed - eirioed, /Por CBM IV 18 69 sau fy ngherdd yng nghain efrais, /Nid eisiwed ced man y'i cefais. /Nid ef ym cre_"ws De_"ws difflais / PhB VI 12 37 g morfar mawr. /Mawr fwy y credaf no chrair, - ced neirthiad, /Echel cad, ced adnair, /Gwr ysy i'm cadw CBM III 21 93 gwawr trydar, trin orllawes, /Er pan llas llyw ced neud neued nes, /Neuaf nas gwelaf fal y'm gweles, /E GM I 10 2 Araf haf, hear gweilgi, /Eirioes ced oergled celli. /Allwynin ysid o symud arglwydd, /Erg PM V 30 3 bardd prydfawr yn ei ohen, /Ardwyad cancad cyn ced o'i ben, /Ys cynt no rhywynt uch rhudd wybren /I'r c PB VII 6 31 pa_^r rhudded, /Penial beirdd, llawr, ceinwawr ced, /Peniadur, dewrfur Dyfed PB VII 4 8 n, /Trethoedd tros foroedd, fa_^r dwfn, /Traul ced, rhwyf Dyfed, rhag d'ofn. /Diofnawg farchawg, feirch PM V 10 77 ifant, /Hud e_^l rhag Gruffudd cudd cant. /Can ced rhydd peunydd, prif eurglaer, - yn rhwydd /A'm rhodd CBM III 5 26 d newid, neud ydwyf - am fun /Yn anhun anhedd, ced rhys porthwyf. /Gorthewis-hi wrthyf-i gwerth fy hirg PhB VI 13 10 r ffawr ffaw, - ffwyr ffysgiad, /Ffysglew cad, ced wallaw, /Bod addef nef yn eiddiaw /A'r byd achla_^n CBM III 10 10 wch rhoddaf arawd, awch rhoddion - a'm ceidw, /Ced wallaw cadfaon, /Bendith Dduw gennwch, gynreinion! / CBM III 15 20 neud echwng, /Cedernyd blaidd aergryd blwng, /Ced wallaw, cadoedd wollwng. /Neud cyngholled im colli PM V 1 36 am winllad, /Cad wyllion Dafydd, da gyrchiad, /Ced wallaw, Cadwallawn amhad, /Cerdd orllwydd arglwydd, CBM III 21 32 n? /Py fydd cad wriaf rhag Cadwriawn? /Py fydd ced wallaw fal Cadwallawn? /Cadwallawn radlawn, Rodri - CBM IV 6 105 wrdd a orddyfn preiddiaw /Gosgrynwent cadwent ced wallaw. /Gwallofiad alaf, gollewin eryr, /Arf dewrwy CBM IV 18 22 gredaf; /Neud cennyd, Cerddglyd, cynhelwaf, /Ced wallaw, na ad wall arnaf! /Neud oedd fwy no rhaid rh CBM III 17 7 rebydd /A'm rhybuch o'i wenllaw, /Peniadur cad ced wallaw, /Pen co_^r, pencerdd wyf iddaw. /Gwirawd a CBM III 27 15 i'm byw /A'm ernyw er na ddaw, /Trwm ynof cof ced wallaw, /Tristfardd fyddaf am ei daw. /Trist yw ynof CBM III 3 156 erchen. /Perchen co_^r, cerdd wosgor wasgawd, /Ced wasgar, cas llachar lluchnawd, /Lluch faran, lluchfa CBM IV 16 35 /Iudex Rex, Rhegofydd hygar, /Iechydawl cedawl ced wasgar /Eirchiad, Llawroddiad llachar, /Iawn o'm daw CBM III 20 26 cad. /Cadwyn cyfri_"au, cyfrwydd - yn rhoddi /Ced westi wastadrwydd, /Gryd worllwyn a graid worllwydd, CBM III 20 10 eryr trais trin oheb - heb gudd, /Cad wosudd, ced woseb, /Ar w_^r, ar wir ei wyneb, /Ar wy_^r wawr, w CBM III 24 166 ; /Wedi cad wosudd, mawr mygrfudd ming, /Wedi ced woseb, neb ni'm deiring, /Llew llawr llid enwair, ll LlF2 VI 8 13 rddelwawg hyddgant cwbl foliant cain. /Erddrym ced wychrym, cadoedd achwrain, /Urddud ni blygud yn awr MB I 3 71 rth Rhodri, rhe_"i rywasgarawg; /Cyn myned mur ced yn dawedawg /Dy-m-gug, neu'm gorug yn oludawg. /Yfai CBM III 21 36 mydd ysgymodi, /Cad asgen, ysgwn ysgwyd Feli, /Ced ysgain gwyniain, gwn ei golli. /Neu chollais-i arglw CBM III 11 65 fal ta_^l teledig brenin. /Cynneddf i'r cedwyr ced ysgain - i feirdd, /Cedweilch heirdd, hardd yd fain, Cedawl 18 PM V 2 22 Gw_^yl, Ddafydd lawrydd, lawr orthorri - cad, /Cedawl, ar ogel fy ysberi. /Gwyllon Tey_"rnon dud amnodd PM V 13 9 wal pob eirchiad, /Hil Cynan hwyl cynwan cad. /Cedawl, arwynawl arwyneb - Prydain, /Prydyddion ddioheb, PM V 11 28 ar allmyr, /Cadr wryd bryd Bra_^n fab Lly_^r, /Cedawl arwynawl eryr. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnwawr - Pr EW VI 6 43 gledr gorllin - llu, /Y llochir pob edde_"in, /Cedawl, buddugawl byddin, /Cadr rhyd, cadw i'th fryd, fr LlG VII 25 39 rwydd Emrais dros drais drabludd; /Gwrawl hael cedawl, cad lofrudd - arglwydd, /Un eurglod wyd a_^ Nudd PM V 19 35 irdd, /Megis bardd ar dremyn: /Hawl greddfawl, cedawl, cadedwyn, /Hael, hywlydd, lawrydd Lywelyn, /Hanb EW VI 6 28 o'm tafawd; /Cadau ddo_^r, co_^r cymhendawd, /Cedawl, cadw fi i'th gysgawd. /O gysgawd tafawd, da yr a CBM IV 16 35 goar, /Iudex Rex, Rhegofydd hygar, /Iechydawl cedawl ced wasgar /Eirchiad, Llawroddiad llachar, /Iawn EGM I 27 66 odau) /Yn urdden Reen yn rhan deau, /Yn wrawl cedawl cyd a_^ seiniau. /Boed ef ein diben bod yn niblau PM V 2 69 Engyl tangnefedd tanc heb drengi. /A'm bo, udd cedawl, cydfod a_^ thi: /A'th fo hwyr haddledd a hir hoe DB VI 33 42 bell gedwir, /Cedwis fi, ei fardd y'm gelwir. /Cedawl Dduw, Ei ddawn a iolir, /Ceidwad nef, Ei nawdd ni PM V 1 66 Ef dyran dydd Calan cadrwch, /Ced eirchion i'r cedawl erchwch, /Ef dyrydd haeddydd (a haeddwch - anaw), CBM III 24 159 dderw ddirfedd, fuchedd feching) /O'r cedeirn cedawl hawl hirddifing, /O Gadell ener, o Gadelling, /O' CBM III 26 66 mwyd, /Neu'm hirdraidd hirdraul na adwyd /Hael cedawl, hoeddlfreuawl freuddwyd. /Neu'm dothyw anaw o an BF VII 44 11 fl ddylif - cad, /Oedd cadarn ei gynnif, /Oedd cedawl, oedd cadr yng ngnif, /Oedd coeth, digrawnddoeth, BF VII 45 17 uddgywir am ged, /Bu gwawr hygyrchlawr hyged. /Cedawl Oronwy, cad fo_^r-gymlawdd - hardd, /Cardd wahar CBM III 3 37 radawg fuchedd /A'u gweryd, ac Ef a'u gomedd. /Cedawl udd, Cadell etifedd, /Cadair co_^r yn cadw haelon GM I 11 51 ref biw yn rhiw rhag ei ddeon /Pan ortheol cad cedawl wron. /Ban baisg beri_"on a bwystgunion - coed /C cedawldud 1 PM V 28 15 yn - a ethyw, /O'i athaw yn amwyn, /Post cadau cedawldud frwyn, /Powys dir, peues derrwyn. /Derrwyn yn cedeirn 11 CBM IV 4 176 th nerth ne_^r, haelder huenig, /Burthiad cad, cedeirn arddrusig. /Budd a'm bu, a'm bo ei edmig, /Bodd GM I 11 79 /Nis muner na ffe_^r na ffynedig, /Nis difeirn cedeirn cad arglodig. /Nid yn wyry yn wa_^r yd wesgryn e PM V 13 13 faeth i neb. /Naf-eryr, te_"yrn rhag tymestl - cedeirn, /Cadwai dud i dan ddestl, /Ne_^r trymder tromga CBM III 24 159 /Ym merw dderw ddirfedd, fuchedd feching) /O'r cedeirn cedawl hawl hirddifing, /O Gadell ener, o Gadell GwB VI 17 11 r gwy_^r /No'r gorau er Dilyw), /Rhuthr cadarn cedeirn ddistryw, /Cad gyfamrudd ledrudd lyw. /Rhuthr a HF VII 22 23 Mordaf, /Pryd Addaf, prif haelon: /Di-ofn cad cedeirn ei dorfogion, /Difefl ne_^r, ffyrfder Ffaraon, / GM I 7 67 edudd, /Hawl odrudd gwaedraidd cad. /Ced eglur cedeirn gur gyrchiad, /Cad amlwg crai cyflwg cywlad. /Cy PM V 4 7 d eisiau Absalon /Nac Alecsander na Iason. /Bu cedeirn o'r Tri Trinheion: /Traul Efrai, afrddwl Groe_"g LlG VII 26 34 /Dinam ddraig, ddragon eiddunaw, /Diriad cad, cedeirn orddwyaw, /Dawn ysydd yn sefyll ganthaw, /Duw o GM I 8 12 arnedd, cad Ystrad Astrwedd: /Cadarn gywrysedd cedeirn osudd! /Cant a dau yng nghrau, yng nghrai achlu PB VII 11 18 i seithgad. /Cadrfab Owain, cadrfalch gwledd, /Cedeirn wostwng, ruglflwng rydd, /Dyfrys brwydr, bryd ar cedernid 7 CBM III 21 72 hyni, /Gw_^r a wnaeth argel ar galedi, /Argae cedernid, cadarnfalch ri, /Gw_^r a wnaeth Cymru mal nad CBM III 16 42 gar llym, grym gryd, lleiddiad cad cerddglyd, /Cedernid Caswallawn, /Pasgen wry_^s, pasgfeirch frys fre CBM IV 6 45 , /Huan wry_^s hawl echrys Ochren, /Hual gryd, cedernid Cyngen. /Cyngen gywrysedd am gywrys - Deau, /Ll PM V 18 14 as; /Neud wyt w_^r, aerdwr ardwy efras - cad, /Cedernid Eneas. /Dy gywlad nid lledrad y'i llas, /Dy gyn PhB VI 13 22 nbych gwell hyd bell, bellawg luchfrys - cad, /Cedernid enwerys, /Arfrudd, prudd Prydain Ynys, /Eryr ae CBM III 16 65 ragor, /Gwawr tewdor, torf arlwy, /Gwesti ced cedernid fwyfwy, /Gwesti cyrdd ceiriadawg ow_^y. /Gwesti MB I 3 165 ddiabred) /Marwnad mur tewdor fo_^r ddylyed. /Cedernid rhewynt cyn no'i fyned, /Ergrynai fy mhwyll ei Cedernyd 3 CBM III 15 19 llwng - aergawdd, /Eurged beirdd neud echwng, /Cedernyd blaidd aergryd blwng, /Ced wallaw, cadoedd woll CBM IV 8 2 rddwyreaf ddraig ffwyr, ffelaig ffe_^r, /Ardwy cedernyd fenwyd funer, /Ardeml ehangdorf am ehangder, /A CBM III 3 193 archar yn naear, yn y_^d. /Post Powys, perging cedernyd, /Pobl argledr, arglwydd diergryd, /Porthloedd Cedewyng 1 DB VI 35 64 ; /Pedwaredd ar ddeg, pan ddug achwaneg, /Dwyn Cedewyng deg, Duw a'i nertha! /Pymthegfed Powys, pan 'i cedfawr 2 CBM III 14 9 wdd, /Ni bu trwy gysgu gasgawdd. /Gosgorddfawr cedfawr, cadw amfod - wrthyf, /I wrthyd na'm gwrthod, /O CBM IV 5 29 /Dau gyfedd gyfoed hoed hir. /Hir y cedwir cof cedfawr - Oronwy, /Cad orddwy, orddawn fawr, /Gwrdd ei l cedfuddig 1 CBM III 8 19 Gan draed meirch mawryddig; /Ar ddadl, cynnadl cedfuddig, /Arwydd iawn wladlwydd wledig. /Nis gw_^yr na Cedifor 12 LlF1 II 4 52 eud gwyddfedd gwedi gwyddfor; /Neud gweryd cyd Cedifor CBM IV 7 24 addawdd a_^ hi, llith adar, /Llafn grau, cenau Cedifor CBM IV 7 1 Mab Cedifor, cad ormail, /Mawrglod addas, mygrwas moel, /Ysg PhB VI 11 12 w_"yr, gortho. /Enw ei fardd (ei farn a welo) /Cedifor, cadeiriawg athro. /Baran llew yn llurig eurdo, LlF1 II 4 25 ddiwraidd /Mal y bydd beinw wedi baidd. /Wedi Cedifor cadfarchawg - a saif, /Sefid Duw gan Fadawg. /Hi PC II 19 13 gyfaddef, /Handid tegach teulu nef. /Meibion Cedifor, cyd ehelaeth - blant, /Yn y pant uch Pentraeth, LlF1 II 4 1 Cedifor, eurgorf o Argoed - pan oedd, /Arf cyhoedd cyn a PC II 21 36 ngor), /Yn naear franar Fangor /Doe, a dau fab Cedifor. /Fy nghalon a gryn rhag erchlais - y fra_^n, /D PC II 20 1 Caradawg fab Cedifor, /Gwalch byddin gwerin goror, /Hebawg teulu cu, CBM IV 2 25 Ercwl ergrynitor. /Tey_"rnas fy rhwyf, rhwysg Cedifor, /Tey_"rnfoes eirioes eiriachator; /Tey_"rnedd a PC II 21 32 iffwys, /Ciliai rhag ei lu Loegrwys, /Cadr fab Cedifor Wennwys. /Am fyned Hywel, hawl ddiachor - traws, PC II 21 20 aul diffwys, /(Ple do dial dywal dwys?) /Plant Cedifor wyn Wennwys. /Lladd Brochfael wyn a gwynaf, /Lla cedoedd 1 CBM III 24 132 yf cad, cuniad creulawn, /Calon oedd anghraff, cedoedd anghrawn. /O roddion gwron gorun eigiawn - mo_^r Cedwaist 1 CBM IV 13 25 ist a dofaist yn dau /Cad anhawdd y Coedanau. /Cedwaist, cad orfod caen orferw - gwaedlin /A gwaedlaif cedwch 1 GB II 26 184 waneg cyfoeth crefydd beri. /Credwch a glywch, cedwch Ddewi - yn eich llaw /A llu y byd i gyd a_^ chwi, Cedweilch 1 CBM III 11 66 . /Cynneddf i'r cedwyr ced ysgain - i feirdd, /Cedweilch heirdd, hardd yd fain, /Eilwaith gwarth gwrtho cedwesti 2 DB VI 27 43 - iddaw /A ddeuynt ataw wrth ei awydd. /Ni ri cedwesti, cad wastadrwydd, /'N ei raid a warawd wy_^r yn PM V 1 4 heb afrad /I filwr arwr, arwain na_^d /I foli cedwesti wastad, /I filwyr eryr, arf gwenwlad - a gwaedd Cedwid 4 PM V 1 33 gorddyfniad - cynnygn /Yn cynnif ar Ystrad. /Cedwid Duw, a'n cedwis heb wad, /Cadr heddwch hyddyn am LlF1 II 1 178 r eirian, /Cadwedig fy ngwawd i'w logawd lan: /Cedwid Duw dewrddoeth gyfoeth Cadfan CBM IV 3 48 r am nawn, /Am eryr cedwyr a'm ceidw yn iawn: /Cedwid Duw o nef nerth Merfyniawn DB VI 35 33 lwydd gwynfydig, /Arbennig wledig a wledycha. /Cedwid un Mab Mair cenau cyniwair, /Cedwis ei gadair gyd cedwidydd 1 LlF1 II 1 93 moli Cadfan gan ei ganiad. /Molawd a ddyrllydd cedwidydd cad, /Iawn yw moli rhi a fo rhoddiad. /Moladwy cedwir 2 CBM IV 5 29 wg, enwir, /Dau gyfedd gyfoed hoed hir. /Hir y cedwir cof cedfawr - Oronwy, /Cad orddwy, orddawn fawr, LlF1 II 1 13 n w_^r ac yn was, /I fab Eneas, eurwas fyged. /Cedwir nen, fab Gwen, a fad weled, /Cadwent nerthnawd ne cedwis 16 CBM III 27 22 isws fy ngherdd, dewis - ei enw, /Ei anaw ry-m-cedwis, /Bu wrth wrfyrdd cyrdd ceinis, /Bu wrth fryd gwy CBM IV 9 37 cadw ei briawd, /Mal cadwr cadwai a ddywawd. /Cedwis cyngaws maws maeystawd - Deau, /Duw o'r nef a'i g CBM III 3 39 ell etifedd, /Cadair co_^r yn cadw haelonedd: /Cedwis draig dragon gynhaddledd, /Casa_"u caru creulone LlF1 II 1 11 ey_"rnged, /Cedwis gw_^r arwr arwymp drefred, /Cedwis Duw urddas, yn w_^r ac yn was, /I fab Eneas, eurw DB VI 35 34 wledycha. /Cedwid un Mab Mair cenau cyniwair, /Cedwis ei gadair gyd a_^ gwena; /Y gw_^r gwrdd uchel, a' DB VI 33 41 gwynir, /Enwawg didwyll bwyll a bell gedwir, /Cedwis fi, ei fardd y'm gelwir. /Cedawl Dduw, Ei ddawn a CBM III 21 53 m bodd a'm bod ynddi. /Gwedi gwalch cedwyr a'm cedwis gan iawn, /Ni gadwai na chrawn na chrynho_"i, /Rh LlF1 II 1 127 ef, /Cadr addef nef ail ei athrefi. /Cadr yd y cedwis, ger Disynni, /Cadredd a llariedd a llary roddi. LlF1 II 1 9 ed - i'm rhan /I foli Cadfan, cedwyr nodded. /Cedwis gwir ei dir a'i dey_"rnged, /Cedwis gw_^r arwr ar LlF1 II 1 10 r nodded. /Cedwis gwir ei dir a'i dey_"rnged, /Cedwis gw_^r arwr arwymp drefred, /Cedwis Duw urddas, yn HF VII 23 16 , /Gw_^r cadarn cadoed rheoli, /Gw_^r cadwent, cedwis haeloni, /Gw_^r eurfudd diludd, heb doli, /Gw_^r PM V 1 33 cynnygn /Yn cynnif ar Ystrad. /Cedwid Duw, a'n cedwis heb wad, /Cadr heddwch hyddyn am winllad, /Cad wy PM V 10 21 sgwyd rwyd, rwyf llawr. /Llawr de_"yrn cedyrn, cedwis mawrfryd - ne_^r /Nerth Cymru a'u gwryd; /Pan dde DB VI 30 49 nwaf im a enwis. /Nid hebof ei alar, ca_^r a'm cedwis, /Nid heb meirch meithdew y'm hedewis. /O eisiau PM V 12 34 welyddyn te_"yrn, tud Gynfan - a'i ceidw, /A'i cedwis pob Calan, /Bro heirdd, i feirdd ei feirch can, / PB VII 17 11 yn, flyngddrud neges; /Rhagor glod, rhugl y'i cedwis, /Rhag bron balch naf y'i cafas. /Can cafas cyfe Cedwli 1 HF VII 23 26 yr, torri - glas efyn /Gan fodd Llywelyn, llyw Cedwli. /Gan fod hir gymod heb gam inni /Gan ddidwyll gy Cedwyn 1 CBM IV 5 78 /Haelon Eifionydd hil Merwydd - marw in, /Hil Cedwyn cadofydd, /Eisiau glyw i'n byw a'n bydd, /Eisor b cedwynt 1 GYC VII 36 78 . /Pob teulu, teilwng oedd iddaw, /Pob cedwyr, cedwynt adanaw, /Pob dengyn a dyngynt o'i law, /Pob gwle cedwyr 19 CBM III 14 36 Pan ddygyrch cludfeirdd clodfan, /Pan fydd cyd cedwyr am ban. /Am bennaeth ydd y_^m, am bennaf - terrwy CBM III 21 53 /Carasai a'm bodd a'm bod ynddi. /Gwedi gwalch cedwyr a'm cedwis gan iawn, /Ni gadwai na chrawn na chry CBM IV 3 47 , /Torfoedd amnifer am ne_^r am nawn, /Am eryr cedwyr a'm ceidw yn iawn: /Cedwid Duw o nef nerth Merfyn OC II 14 85 fryd uchel ddau, /Diarchar arial a dan dalau. /Cedwyr a'm gorug gwasanaethau: /Nid y_^nt hyll dihyll na GG II 32 5 hy_^n oes dyn nog oes drych. /Ystyriwn, cwynwn cedwyr arfoll - naf /Ni ad Duw yng nghyfrgoll; /Marw myr CBM III 8 43 nwyd i Gynwyd - Gadfor /Ein cyngor cynigiwyd, /Cedwyr balch bwlch eu hysgwyd, /Hyd y pasg y'n gwasgarwy BF VII 52 10 is chwech te_"yrn cedyrn cydfar, /Chwech eryr, cedwyr cadr eu darpar: /Llywelyn a'i blant, blaengar - f CBM III 3 132 , /Yn rhyfel yn rhyfawr ddisgyn, /Wrth ddisgyr cedwyr cadrwehyn, /Yng nghynnif sarff unbyn: /Sefis ef, CBM III 11 65 in /Gofal ta_^l teledig brenin. /Cynneddf i'r cedwyr ced ysgain - i feirdd, /Cedweilch heirdd, hardd y GYC VII 36 78 or braw. /Pob teulu, teilwng oedd iddaw, /Pob cedwyr, cedwynt adanaw, /Pob dengyn a dyngynt o'i law, / BF VII 48 11 m aerwalch haelfalch, hawdd yw wylaw, /Am eryr cedwyr cydfraw - Merfyniawn /Mor ddicllawn digrawn deigr OC II 14 107 s irddant: /Ardwy Goronwy oedd gwaith i gant. /Cedwyr cyfarfaeth ydd ymwnaethant, /Cad ymerbyniaid enai EW VI 3 27 d, /Erchwyn graid, grym tyrfa; /Wyd rhwyf cad, cedwyr ddifa, /Wyd rhoddiad rhuddaur Afia. /A gaffo fy CBM IV 6 216 ceimiaid glew dew dorf /Am dy gorf dysgorwyd. /Cedwyr ddo_^r, amgor amgyrwyd, /Cadarn brain, yn ben ydd ES I 18 21 ais fyfyr, /Yng ngwriawr cadwawr, cedwyr. /O'm cedwyr Lary, ni law-wag - daear, /Duw a w_^yr eu manag; LlF1 II 1 8 ydd dogn foddha_"ed - i'm rhan /I foli Cadfan, cedwyr nodded. /Cedwis gwir ei dir a'i dey_"rnged, /Cedw LlF1 II 1 165 am ran, /Gwenifaid o'i blaid ceiniaid Cadfan, /Cedwyr o du my_^r, o du morlan - uchel, /Yn cadw eu rhyf ES I 18 20 rofn trai, trais fyfyr, /Yng ngwriawr cadwawr, cedwyr. /O'm cedwyr Lary, ni law-wag - daear, /Duw a w_^ PM V 17 18 ab. /Mabolaeth fy rhwyf yw rhywoli - cad, /Cad cedwyr tud Feli, /Ar bob terfyn torf am ri, /Ac ar bob t cedyrn 24 LlG VII 27 44 lwydd rhwydd rhuddfedel - utgyrn, /Och am wawr cedyrn, cad ddiogel; /Och yr fyned gw_^r gwrddlew rhyfel GB II 26 60 l gofyn arnam-ni rhybyddwn ofnawg /Rhag gormes cedyrn Cad Ddybrunawg; /Ar Dduw a Dewi, dau niferawg, /Y CBM III 16 216 godig rhag cardd, cerdd orun - de_"yrn, /Cledr cedyrn, cad eiddun, /Ysgryd gryd rhag graid Eborthun, /Y PM V 29 13 ynny, /Werthefin Freienin fry. /Braisg de_"yrn cedyrn, cad ognaw, - llawhir, /Can llewenydd wrthaw! /Me PhB VI 13 2 _^l ryfel, rhwyf naf, - rhwydd de_"yrn, /Rhwym cedyrn, cad worsaf, /Eithriad brad, bron eiliasaf, /Eith PM V 18 27 odas - yn hir /Yn herwydd bod achas. /Dyystwng cedyrn cadarndras, /Deddf gwystlaw, i'th law heb luddias PM V 11 14 /Molaf filioedd naf, nifer - eurde_"yrn, /Mur cedyrn cadarnffer, /Caeth, ffaeth i feirdd maeth mwth ne PM V 19 13 _^n, /Mi Lywarch, tithau Lywelyn! /Mechde_"yrn cedyrn, cadomyn - arfrudd, /Aur ddiludd, aer ddylyn. /Am PM V 23 143 , /Llywelyn, lliaws ei Franfro, /Llary de_"yrn cedyrn cadosgo - yng nghur, /Ys 'yng ngha_^r a orfo. /Go CBM IV 6 77 iliaw. /Cas trymdras trymdrais ardwyaw, /Ca_^r cedyrn caen he_"yrn heidiaw, /Caerau ddifuriaw, cad arll PM V 10 21 Ac wyd ysgwyd rwyd, rwyf llawr. /Llawr de_"yrn cedyrn, cedwis mawrfryd - ne_^r /Nerth Cymru a'u gwryd; BF VII 52 9 gwydd, trymgwyn anwar! /Collais chwech te_"yrn cedyrn cydfar, /Chwech eryr, cedwyr cadr eu darpar: /Lly PM V 12 45 y-i-gelwir rhan farw rhan fawr. /Mawr de_"yrn cedyrn cydgyfrannu - aur /Ac ariant ym mhob tu, /Milwr m PM V 1 11 dd ne_^r /O nerth Duw y'i cread! /Prif de_"yrn cedyrn, cydwedd rhad, /Preiddiai bawb, ei bob digarad; / LlF2 VI 8 21 ei gogau am ei gigwain. /Ef Nudd ced ddiludd, cedyrn ddilain, /Eurfreenin cywrennin, cywrain. /Ef dedd PB VII 9 23 /Ar dir ynial Dywalwern! /Eurbost cad aerbyst cedyrn, /Eryr cadr dewrwyr cadarn. /Cadarn cedyrn gywrys PB VII 9 25 yst cedyrn, /Eryr cadr dewrwyr cadarn. /Cadarn cedyrn gywrysedd /Y ceidw glew gwlad er anfodd; /Bolchla EW VI 1 7 welyn lyw ongyr - aelaw, /Ei alon niw hesgyr; /Cedyrn llu cadarnllaw gwy_^r, /Cadarnloes eirioes eryr. PhB VI 14 51 ybl pen yn erfid /Rhag meuedd cyfedd cyfeddach cedyrn, /Rhag bron eurde_"yrn cyrn a genid. /Ban ced, ba GM I 11 19 Ys ef, Rhodri Hir, huysgwr de_"yrn, /Huysgwthr cedyrn y cadwennoedd, /Ac o rodri_"awg Rhwyf lliwedoedd CBM IV 18 24 naf! /Neud oedd fwy no rhaid rhad mwyaf /Rhwyf cedyrn yn cadw ar eithaf. /Neu'm dychryn meddwl a feddyl LlG VII 24 55 ew breiniawg brenhinedd deithi. /Llary de_"yrn cedyrn yn cadw gwesti - cyrdd, /Cerddorion gyflochi; /Co EGM I 29 34 gwy_^r terwyn taer gyfannwydd - cad /Pan fydd cedyrn yn ymorchwydd: /Addfwynach, cynach (cennyf boed EGM I 25 1 Ysym udd arfrudd, cystudd cedyrn, /Ystyngiad cywlad, cyflawn de_"yrn, /Ysgor ddiff Cefais 16 DB VI 33 57 yn lliwed, - o'r gwy_^r /Pob gorau rygolled. /Cefais a fynnais cyn ei fyned /Gan Ruffudd o'i fudd, o'i GM I 9 111 /Pwyllid erof ar ni lefais! /A minnau o'm cof cefais (dyfnais /Ddefawd o'i haddawd) oeth - ys difflais CBM III 22 3 es Hywel, /Rheiddiawg, feiniawg, fannawg fil, /Cefais gan dreth orddethol /Tarw teg Talgarth yng ngwar GB II 26 133 u broydd. /O fedru canu coeth anrheg - i hael /Cefais-i archafael, caffaf-i osteg /O gyrchu Brefi brain HOG II 6 78 u molawd, /Cefais i dair a phedair a_^ ffawd, /Cefais-i bymp o rai gwymp eu gwyngnawd, /Cefais i chwech HOG II 6 79 awd, /Cefais-i bymp o rai gwymp eu gwyngnawd, /Cefais i chwech heb odech pechawd /(Gwenglaer uch gwenga HOG II 6 77 yrnawd, /Cefais-i ddwy, handid mwy eu molawd, /Cefais i dair a phedair a_^ ffawd, /Cefais-i bymp o rai HOG II 6 76 wis ddefawd. /Cefais i fun dduun, ddiwyrnawd, /Cefais-i ddwy, handid mwy eu molawd, /Cefais i dair a ph HOG II 6 75 hyd Ddydd Brawd; /Am Hawis, fy newis ddefawd. /Cefais i fun dduun, ddiwyrnawd, /Cefais-i ddwy, handid m MB I 4 21 yr, na'm gomedd /Am y drugaredd o'm drygioni. /Cefais-i liaws awr aur a phali /Gan freuawl riau er eu h HOG II 6 81 awd /(Gwenglaer uch gwengaer ydd ym daerawd), /Cefais-i saith, ac ef gwaith gorddygnawd, /Cefais-i wyth HOG II 6 82 ), /Cefais-i saith, ac ef gwaith gorddygnawd, /Cefais-i wyth yn nha_^l pwyth peth o'r wawd - yr gaint; PB VII 9 2 Maredudd, udd prudd prafflu, /Cefais nid cyfyng dy fro, /Gwledig doeth cyfoeth cyfa, / CBM IV 18 69 dd yng nghain efrais, /Nid eisiwed ced man y'i cefais. /Nid ef ym cre_"ws De_"ws difflais /Er gwneuthur LlN II 17 4 roddwn; /Bodd bryd ar ei hyd yw hwn, /Fal y'i cefais y'i ceisiwn. /Goddau budd, gwyddiad fy lles, /Gwy GM I 9 102 ? /[ ] Owain a unis fy mryd /[ ]ew hydr hyd ys cefais. /Yn Ystrad Meurig mygr y gwelais /Owain huysgwr, Cefaist 4 CBM IV 13 23 reigiau - Prydain, /Wyt prydfawr i'th arfau, /Cefaist a dofaist yn dau /Cad anhawdd y Coedanau. /Cedwa BF VII 57 3 ch uchelsaint braint brenhiniawl. /Erbynnaist, cefaist cyfawl - eneidau /Er angau gethrau i gan gythraw PM V 24 27 wg, /Freenin gwrdd drin, gwy_^r draul fodawg. /Cefaist elfydden Alaawg - ynial /O'th glau gleddyfal, go PM V 17 45 r yn oed gwas, /Beirdd byd i'th gyd rhygafas. /Cefaist, Lywelyn, o lywiaw - gwendorf, /Gwynde_"yrn Aber Cefn 1 EW VI 6 14 mrudd, draig Emrais - fal prudd, /Prif gynnydd Cefn yr Ais; /O Neirthiad Ne_^r, nen llednais, /Ac o ner Ceffid 3 CBM IV 6 204 dryfrwyd /Cerdd gan gyrdd am gylch ei aelwyd. /Ceffid eu ceinllith cw_^n cunllwyd, /Ceffynt feri_"on fo CBM IV 6 209 ar fwyd, /Caffawd beirdd eu budd yn ydd wyd, /Ceffid noeth nodded rhag annwyd, /Ceffitor 'y mhraffnad, MB I 3 30 ystyllawd! /Cyn myned mab Cynan i dan dywawd /Ceffid yn ei gyntedd fedd a bragawd. /O olo Gruffudd yn Ceffitor 2 CBM IV 6 210 yn ydd wyd, /Ceffid noeth nodded rhag annwyd, /Ceffitor 'y mhraffnad, 'y mhroffwyd - araith /Ym mhryffw CBM IV 6 206 cw_^n cunllwyd, /Ceffynt feri_"on forefwyd, /Ceffitor ymdwr am Drwyd - hefelydd, /Twrch terydd i ar f ceffy 1 DB VI 26 26 Cesar, o'm ceisy - am bwyth, /Ys da beth y'm ceffy! /Traul caeroedd, cirieda imy /Trefad fy hendad a' ceffych 2 MG VII 33 30 id! Na'm pytych, /Tro o ffyrdd didro hyd tra'i ceffych, /Tyn droed dy feddwl, tra feddych - dy bwyll, / LlG VII 28 25 s, /Prydferth dy gynnwys gennyf, nerthawg. /Ys ceffych (ys cyffurf enwawg) /Wrth dy fodd fod yn gyfoeth Ceffynt 1 CBM IV 6 205 aelwyd. /Ceffid eu ceinllith cw_^n cunllwyd, /Ceffynt feri_"on forefwyd, /Ceffitor ymdwr am Drwyd - he Cegiden 1 HOG II 7 7 ydd - i drais; /Cerais ni gefais gyfai awydd, /Cegiden hirwen, hwyrwan ogwydd, /Cyfeiliw gwen wawr yn a cehy 1 DB VI 26 21 od mal y'i clywy, /Dy fyrddoedd cyhoedd ti a'u cehy, /Dy fyd wrth dy fryd, frenin Cymry! /Erwan yw inni ceidrion 1 CBM IV 5 25 erdd anwadal /Cain awen canawon Ia_^l. /Canaon ceidrion, cadr yd folir - glyw, /Glew ddragon a gwynir, ceidron 1 CBM III 25 16 ch, /Yn y cyrchem carcharfeirch, /Carcharorion ceidron ceirch. /Gwnaeth Goronw, gw_^r anlew, /Gyflafan ceidw 10 PM V 12 33 les wely. /Gwelyddyn te_"yrn, tud Gynfan - a'i ceidw, /A'i cedwis pob Calan, /Bro heirdd, i feirdd ei f EW VI 2 19 - ei dorf /A'i daerfar ar Loegrwys; /Rhwydd y ceidw cad amddiffwys, /Rhwyd glyw, tra fo byw, Bowys. /P LlF1 II 1 123 d: /Cadfan i gadw llan, ef a Lleuddad. /Cadr y ceidw Cadfan glan glas weilgi, /Cadr fab Eneas, gwanas g CBM III 2 1 Madawg a'i ceidw can urddas, /Bryn diormail, diormes, /Bre uchel br CBM III 10 9 gun. /Awch rhoddaf arawd, awch rhoddion - a'm ceidw, /Ced wallaw cadfaon, /Bendith Dduw gennwch, gynre PB VII 9 26 dr dewrwyr cadarn. /Cadarn cedyrn gywrysedd /Y ceidw glew gwlad er anfodd; /Bolchlafn yn aer daer, dery PM V 22 15 idw y gorddwfr rhag pob gorddwy: /Llewelyn a'i ceidw, llew yn adwy, /Llyw Gwynedd a'i medd hyd ym Mawdd CBM III 21 21 wysg, rwyf gawr, ffraethlawr ffrwythlawn) /Pwy ceidw o haelon hil Cadwgawn /Tewdor am ysgor, am isgell CBM IV 5 141 d las Breichfras ei frawd. /Rhudd feddrawd a'u ceidw wedi cain - woddew /Arllwybr llew, Lloegr ddilain, CBM IV 3 47 amnifer am ne_^r am nawn, /Am eryr cedwyr a'm ceidw yn iawn: /Cedwid Duw o nef nerth Merfyniawn Ceidwad 1 DB VI 33 43 y'm gelwir. /Cedawl Dduw, Ei ddawn a iolir, /Ceidwad nef, Ei nawdd ni thorrir, /A'i cadwo, cydymdaith Ceidwaid 1 CBM III 28 24 n, /Yn nhrydar anfelys, /Cad enwiredd enwerys /Ceidwaid graid Grugunan lys. /Grugunawg eryr Grugunan - Ceimiad 2 MB I 3 49 law ddiferiawg, /Ni ludd ei erlid yn odidawg. /Ceimiad cas agarw, syberw serchawg, /Cyd galwed unig nid CBM IV 6 214 adwyd, /Ceinwalch gyrth, wrth raid y doddwyd, /Ceimiad gryd grym llew, ceimiaid glew dew dorf /Am dy go ceimiaid 3 PB VII 16 17 , /Oedd glew lew o lwyth y Cam. /Llwyth y Cam, ceimiaid dinidr, /A'i colles, colled anfedr, /Llary Fada PM V 6 26 ogel gogan gymhwyllaid, /Ef gogawn glyw camawn ceimiaid, /Ef gogwydd galon geleuruddiaid - aer, /Ei orf CBM IV 6 214 wrth raid y doddwyd, /Ceimiad gryd grym llew, ceimiaid glew dew dorf /Am dy gorf dysgorwyd. /Cedwyr dd ceinaid 2 D-3 VI 19 21 traeth eigawn, dawn dyneddon; /A hyn a ddywaid ceinaid canon - bur /Ysgrythur, llafur y llywodron: /Deu GYC VII 39 16 wa_^r, gweryddon - wyryaid, /Angelystor, plaid ceinaid canon! /Nawdd Ieuan liw ban, ben diwydon, /A fen ceindorf 1 CBM IV 9 127 hydref, /Bugail byd, biw gymryd gymref. /Corf ceindorf, can dothwyf-i adref /I'th edrydd i'th adrawdd ceinddiwedd 1 CBM III 30 12 ynnelw; /Can Dduw ni bo cwyn ddielw /Cuddfedd, ceinddiwedd Cynddelw ceinfalch 5 CBM III 13 53 /Wyf diludd ym mhob iaith, /Rhy-m-ceinfyg o'm ceinfalch araith, /Aros gwarth er gwrthod afiaith. /Nid DB VI 27 50 brwyddynt ebrwyddweilch o'i gyd, /Ebrwyddwalch ceinfalch, cymre_"yd. /Braw yw in, ddeon, ddiofryd - ein BF VII 51 13 /Naf llu, neud da fu o'i fudd. /Budd aerwalch ceinfalch cyn ystynnu - llew /A_^ llafnau o bob tu, /Maw BF VII 56 9 awr dragon; gwae Fo_^n o'i fod! /Bod heb walch ceinfalch! Cynhebyg - Drystan, /Aer gynwan, aur gynnyg, DB VI 25 10 Gwanas dey_"rnas deg, gywrennin, /Gorau gwalch ceinfalch, cynnif Elffin, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, taer ceinfawr 1 DB VI 35 30 Cymry fawr arglwyddi clodfawr, /Arglwyddwalch ceinfawr a'u cynifia; /Argledr gweithfuddig, arglwydd gw Ceinfod 1 GM I 9 168 dybwyf rydd!) /Ac os Duw o nef neu ym cynnydd /Ceinfod gan lywy imi, lawr, i'm hunydd ceinfolawd 1 CBM IV 18 15 yned a wnawn! /Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchaf, - ceinfolawd /Ar draethawd a draethaf; /Neud milioedd a'th Ceinfoli 1 EGM I 29 36 ydd: /Addfwynach, cynach (cennyf boed rhwydd) /Ceinfoli Celi calonogrwydd ceinfyg 1 CBM III 13 53 - ar gerdd, /Wyf diludd ym mhob iaith, /Rhy-m-ceinfyg o'm ceinfalch araith, /Aros gwarth er gwrthod af Ceinfyged 1 CBM IV 6 202 arw gymwyd - cywlad /Yn cyfladd ym mhlymnwyd; /Ceinfyged am drefred dryfrwyd /Cerdd gan gyrdd am gylch ceinfygydd 1 IRh VII 30 29 wawd gan ei phrydydd. /Gorpherygl i'm cof na'm ceinfygydd - hon, /Gorffurfrwydd gwendon gwyndir Mechydd Ceinffelaig 1 GM I 11 55 a berthon; /Cyflafan taerdan rhag tey_"rnon, /Ceinffelaig pen draig a phen dragon. /Dragonawl feidriaw ceinffyrdd 2 CBM IV 9 194 au, /Gwynfydig wrfrydig frydau, /Gwynfyd cyrdd ceinffyrdd cyfeddau, /Gwynfyd gwy_^r gwrawl ddefodau, /G BF VII 49 15 ef - rhwy) /Rhy-ddug Duw o'i gartref, /Arddelw ceinffyrdd cyrdd cyflef: /Urddedig Wledig wlad nef. /Gwl ceiniad 3 LlLl II 16 53 gware llawesan. /Dygychwyn, gennad, ar fraint ceiniad - call /A'th ddeall a'th ddyad! /Cyrch, farch, e CBM III 27 25 y gweinis. /Gweinidawg rhodawg rhad wellyng - ceiniad, /Cyrchiad cad cyn echyng, /Cyrchws glyw ba_^r, MB I 3 14 adfarn cerddau! Nid gau daerawd! /Ni ddug neb ceiniad na_^g ohonawd. /Yn awen gyfrif cenif draethwawd ceiniaid 3 CBM III 26 29 ddaw llary, ar llawfardd beuder: /Cwyn cydnaid ceiniaid a'i cymer, /Cof colli a roddi rif se_^r. /Gwae LlF1 II 1 164 fy na_^d am rad, am ran, /Gwenifaid o'i blaid ceiniaid Cadfan, /Cedwyr o du my_^r, o du morlan - uchel CBM III 16 5 d, /Cydfoliant gormant gormeisiad, /Dysgwe_"yd ceiniaid cyfaenad - eu rhwyf, /Eu rhwyddfodd yn amhad; / ceinioes 1 CBM III 5 127 ir, /Geleurudd, gelyn i bob enwir; /Enwawg i'm ceinioes y'm ceinmygir, /Anwar fy lluchfar oni'm llochir ceinion 1 CBM IV 6 141 /Eurdorchawg a rydd eurdal - im er cerdd, /A'm ceinion o fual, /Ffrawdd ystryw, estronion hual /Ffysg d ceinis 1 CBM III 27 23 , /Ei anaw ry-m-cedwis, /Bu wrth wrfyrdd cyrdd ceinis, /Bu wrth fryd gwy_^r y gweinis. /Gweinidawg rhod ceinllew 1 CBM III 29 28 traeth Caer, /Llid ysgwn, ysgwyd canaer, /Llew ceinllew, cynllofrudd aer. /Nid er da i Hwfa Hen /Namyn ceinllith 1 CBM IV 6 204 Cerdd gan gyrdd am gylch ei aelwyd. /Ceffid eu ceinllith cw_^n cunllwyd, /Ceffynt feri_"on forefwyd, /C ceinlliw 1 EGM I 26 2 dd, neud rhydd rhoddi, /Neud coed nad ceithiw, ceinlliw celli. /Neud llafar adar, neud gwa_^r gweilgi, ceinllyw 1 CBM III 15 31 dd, /Cerddorion neud y_^nt gaith, /Och nad byw ceinllyw Cynllaith, /Achaws fu liaws o'i laith. /Owain a ceinmig 1 CBM III 4 2 yn fwyn, fawrhydig, /Golwg diserchawg, syberw, ceinmig, /Lliw golau tonnau, taenferw gwenig, /Llanw eby ceinmyg 1 SB II 22 42 eleurudd, galarddig, /Dwyn Owain fry, coelfain ceinmyg /Dygant graig, aerddraig arddrusig. /Oedd Casnar ceinmygir 1 CBM III 5 127 , gelyn i bob enwir; /Enwawg i'm ceinioes y'm ceinmygir, /Anwar fy lluchfar oni'm llochir; /Pall gwylf ceinmyn 3 PC II 20 3 /Gwalch byddin gwerin goror, /Hebawg teulu cu, ceinmyn, /Anhawdd gennym dy hepgor GM I 14 79 afar efnys ddychryn. /Edifeiriawg da, Duw a'i ceinmyn, /Ef caiff cerennydd o'i ffydd ffechyn. /Er-yth- CBM IV 9 223 wosgordd ddiergryn, /Gwyrdd wasgar o wisgoedd ceinmyn, /Gwrdd osod, gw_^r gorfod gorfyn. /Gwedi myddw ceinon 1 GB II 26 5 w o Ddewi ei ddeugymaint. /Ni ddyly corn medd, ceinon meddwaint, /Bardd ni wypo hwn, hynny dygaint. /Ni Ceintum 3 EGM I 26 15 , - ton /Tynhegl a gerddais-i, gorddwfr Dyfi. /Ceintum gerdd i Nest cyn no'i threngi, /Cant cant ei mol DB VI 30 9 bwyf, o'm rhifiad, /Gynefin ar ganu marwnad. /Ceintum hon dra bron, braidd ym mywad, /Urddyn Lywelyn, DB VI 30 11 ym mywad, /Urddyn Lywelyn, lyw y Berfeddwlad; /Ceintum hon Ruffudd, rudd ei ruad, /Ac ni rygant dyn ddi Ceinwalch 1 CBM IV 6 213 wn a waedwyd. /Cenir it, cenheddloedd gadwyd, /Ceinwalch gyrth, wrth raid y doddwyd, /Ceimiad gryd grym ceinwawd 2 D-5 VI 36 43 meibon eillion ni eill trosedd? /Y'm ce_^n i'm ceinwawd ddyfrydedd, /I'm cwyn brwyn dwyn brenin Gwynedd ES I 16 6 rau lleen. /I Grist y canaf, ar fraint canon, /Ceinwawd o'm tafawd ar draethawd drw_^n. /Llathraid fy m ceinwawr 1 PB VII 6 31 oddion, pa_^r rhudded, /Penial beirdd, llawr, ceinwawr ced, /Peniadur, dewrfur Dyfed Ceinweilch 1 DB VI 35 13 id a'u deffry, /Ceneddl a'u dyly nid ymdolia. /Ceinweilch cyffredin, cynifiaid werin, /Llawer ei breidd ceinwiw 2 PM V 6 21 rfawr, ffroenfawr, ffriw euraid, /Ym mhob lliw ceinwiw can ryfygaid - ddyn, /Yn felyn, yn folaid: /Ef a GM I 7 131 erfai, /Lliaws grai grym diffwys; /Lliaws coch ceinwiw, cynffun ffordd ffawliw, /Ffelaig rhiw redegddwy Ceinwlad 1 PB VII 6 15 , bla diochel, - mawr /Marw Cynan fab Hywel, /(Ceinwlad nef, boed ef ydd e_^l!) /Can nos gwnaeth yn Rho ceinwyneb 1 PM V 22 4 Neu'm bu arallddydd i'm rhydid rhwy /Cer moreb ceinwyneb Conwy; /Neu'm bu tremynu tramwy - rhwng Lle_"y ceir 1 CBM IV 14 11 hreffin - ar bryf /O bryfed cyntefin, /Barddai ceir, beiddiai byddin, /Bangawr cyw, llyw lledfegin. /Ll ceirch 2 CBM IV 4 54 gloyw gyngad gyngwydd, /Cyngan feirch odd uch ceirch cynnwydd, /Cynwan torf, terfysg ymorchwydd, /Cynw CBM III 25 16 y cyrchem carcharfeirch, /Carcharorion ceidron ceirch. /Gwnaeth Goronw, gw_^r anlew, /Gyflafan annheled ceiriadawg 1 CBM III 16 66 wy, /Gwesti ced cedernid fwyfwy, /Gwesti cyrdd ceiriadawg ow_^y. /Gwesti gwystyl grau a gwystyl Dehau, Ceiriawg 2 PM V 10 73 n ddyfu pen llu Penllyn. /Pen llysoedd cyhoedd Ceiriawg amgant - glaer /A glywir dra lliant; /Hud aeth PM V 10 25 s bwys byd. /Pan ddoeth byd i gyd Goed engir - Ceiriawg, /Cyrch Gruffudd rhyhonnir, /He_"ynt Loegr, liw Ceiriog 1 PM V 10 92 ch /Pan fu lew Loegrwys foloch, /Pan oedd llif Ceiriog lliw coch. /Cochfryn Ceredig cyrchaist, rysedd - Ceirionnydd 1 PM V 26 6 niaw enwiredd; /Carannawg Iesu, ca_^r ymwedd, /Ceirionnydd, cyrchaist fy muchedd. /Cyrchaf yn gyntaf gy Ceirw 4 LlF1 II 3 47 d, neu w_^yr meirw; /Bydd lary wrth Lannerch y Ceirw; /Bid dy lid wrth Lys Dinteirw. /Na lidia wrthyf w LlN II 17 1 Neud mau melynddwn, archfain, cynghrwn, - ceirw, /Cyd bai ef, ni roddwn; /Bodd bryd ar ei hyd yw h CBM III 16 115 ed, /Gwasgargerdd wisgogaeth. /Gorwyddawd pen ceirw, pennillfaeth, - a'n rhydd, /(Anrhydedd farchogae CBM III 1 23 s llaw llamhir a dan lluman, /Erchlyfn archlun ceirw uch cain ebran, /Eiliw pysgawd glas, gleisiaid dyl Ceisaid 1 MG VII 33 21 - fyned, /Un fyged gerdded a_^ gardd fresych. /Ceisaid gythreulaid a gythruddych, /Cas wybraid grwydrai Ceisaw 2 CBM IV 16 180 der prif arlwy. /Arlwywn, cyn cystlwn cystwy, /Ceisaw nef, gwa_^r addef gwarwy. /Can gorau ein Duw ein ES I 21 21 a rhygam ryfu; /Rhyfodd oedd, rhyfedd ei adu: /Ceisaw rhag Culwydd celu, - plant Addaf, /Rhag addef y p Ceised 1 GYC VII 42 37 g poenau agro, /Ba beth a geiso, beth a gasa. /Ceised pob dedwydd y wledd ni dderfydd, /Llewenydd llony ceisiai 1 D-4 VI 20 84 naetham, /Arthur gynt ffwyr luchynt fflam /A'u ceisiai fal y'u cawsam. /Cawsam ar Bowys, beues goeth, - ceisiasai 1 CBM IV 17 69 rawd gwynt, gwa_^n tra mesur; /Rhybu Ul Cesar, ceisiasai Fflur /I gan udd Prydain, prid ei hesgur. /Rhy Ceisiaw 4 BF VII 45 20 rdd wahawdd, /Cas cabl, cwblddoeth ymadrawdd; /Ceisiaw bod hebddaw nid hawdd. /Nid hawdd, am ein cawdd, CBM IV 3 22 wn. /Ni cheisiaf drostaw meddyliaw myned, /Nid ceisiaw caled ced Caswallawn: /Nis lludd llu cyngreddf d CBM III 24 83 el hebof-i, athwyf hebddaw, /Nid eddyw o'm cof ceisiaw - fy nghyfedd, /Cyfoed, oferedd ei feddyliaw. /Y CBM III 5 38 wr, ferch pennaeth, pryd na'th welwyf, /Nid er ceisiaw ta_^l tros a ganwyf. /Gorfynnawg drythyll, gordd Ceisied 1 D-4 VI 20 92 o Feli a'i meddu; /Cafas, cyn lleas, can llu, /Ceisied pen tydwed pob tu. /Tuedd a thiredd a_^ thi - ne ceisir 1 PhB VI 15 2 Arglwydd nef a llawr, mawr a ryfedd /Fal y ceisir cam o bob camwedd, /Andaw, udd gwaywrudd, gwawr t ceisiwn 1 LlN II 17 4 odd bryd ar ei hyd yw hwn, /Fal y'i cefais y'i ceisiwn. /Goddau budd, gwyddiad fy lles, /Gwyddant negyf ceiso 1 MeiG I 30 7 ef y'm goddefo. /Byddawd nef ddichlais i'r a'i ceiso, - rhydd, /Brenhinaidd gynnydd crefydd credo. /Bre Ceiswyd 1 GB II 26 232 bu diamau /Y doeth ef i Fynyw, syw synhwyrau. /Ceiswyd cythreulaeth gwaeth gweithredau, /Ni allwyd a fy ceisy 1 DB VI 26 25 balch, bylchu fy ngwely: /Arwar Udd Cesar, o'm ceisy - am bwyth, /Ys da beth y'm ceffy! /Traul caeroedd ceithiw 1 EGM I 26 2 maith dydd, neud rhydd rhoddi, /Neud coed nad ceithiw, ceinlliw celli. /Neud llafar adar, neud gwa_^r ce_^l 1 MG VII 34 19 nnedd rhwyf Babel, /Ni bu awr, rhag twyll cawr ce_^l, /Fwy ei hangen, Fihangel celadwy 3 EG VI 18 69 wain /No Llywarch hybarch, hybar gigwain. /Nid celadwy draig, dragon gyngain, /Nid Calan gyman gw_^r ei PM V 2 53 hynni, /A chyngor angor i'm hangori, /Ni bydd celadwy fod caledi /Y men y'm chwerwer er chwant cronni. CBM III 5 29 hirglwyf, /Nid gorthaw a wnaf wrth a garwyf. /Celadwy lywy, liw ton am rwyf, /Rhwy gennyf gennyd, er n celaf 2 MeiG I 32 30 w drawsglwydd, /Crist Arglwydd Culwydd, ac nis celaf. /Credu camgyfraith, ys dichweithaf: /Cred ddysgai PM V 25 49 ei hy_^n, /Yn llary Lywelyn o lin Rhodri. /Nis celaf, honnaf, hwn yw Beli - Hir, /Ni chelir na'i wir na Celain 11 GG II 31 18 rfedd; /Wythfed yw lladd a_^ llafnau cochwedd /Celain a chathl brain ar ei bronwedd; /Nawfed in rhyred EG VI 18 41 isgoedd yn ymosgrain /A'r llinyn ar dynn ar du celain /A llinon rhag bron rhag bro eurgrain; /Tyrfa Cla GM I 11 70 barth Rhufain. /Dy-s-gweddwn! Gwelsant ar gant celain /Am draeth Edrywy adrywedd brain. /Erbynned erfai CBM IV 6 118 w_^n cnud uch cnofain, /Rhygnasant rif nawcant celain: /Calanmai, celennig i frain. /Cred a ched a cher CBM IV 4 112 Argoed Llwyfain, /Ym mhen draig, dremynt oedd celain! /Celennig beirdd byd, buchedd - rheidusion, /Bug SB II 24 16 yn aerfrwydr, gweilch yn aerfraw, /Coel cwydd celain, coelfain i frain yn fraith adaw. /Yn llawn llunw CBM IV 1 30 wedd, calanedd crain, /Celennig uddudd coludd celain. /Cyrdd ydd awn am ddawn, am ddadwyrain - glyw, / CBM IV 1 45 r gwanar, gwain; /Gwelais eu trychni trychant celain, /Gwelais wedi cad coludd ar ddrain; /Gwelais rha SB II 22 36 an eu lladd o'r llew gosgeiddig; /Rhif trychan celain o drychion camawn /Oedd cymaint un mestig. /Ba_^r LlF2 VI 8 26 en march archfain, /Rhysedd balch, cyflymwalch celain. /Rhwysg eurgor cyngor yn y cyngain - dawn, /Rhyd CBM IV 4 37 n buant! /Amgoch bryn a phenrhyn a phant, /Aml celain yng nghrain, yng nghreunant, /Yng nghrau, yng ngh Celedig 1 CBM III 5 111 rhybuchwy, /Nis gwybydd rhewydd nis rhygelwy! /Celedig fy hun yn hir ofwy - lle, /Yn lledrad fore gan a Celefrad 1 PM V 1 16 heb gyfraith, heb gyfrad - a_^ gwan /Na gweini Celefrad, /Heb ysgor hygor hygarad, /Heb ysgar ysgwyd ac Celennig 10 CBM IV 9 70 . /Gw_^r golud gwaetgnud gwaetgny - calanedd, /Celennig a ddyry. /Gw_^r creulawn, creulan a'i cyffry, / CBM IV 4 113 wyfain, /Ym mhen draig, dremynt oedd celain! /Celennig beirdd byd, buchedd - rheidusion, /Bugail Mo_^n LlG VII 24 58 n gyflochi; /Coelfain brain, Brynaich gyfogi, /Celennig branes, berthles borthi. /Ciliaw ni orug er cal OC II 14 104 mgant. /Dywallaw-di, fenestr, o lestr ariant, /Celennig edmig can ardduniant. /Ar llawr Gwestwn Fawr gw LlG VII 25 15 neb caled, /Colofn cad, cadarnflaidd lliwed; /Celennig ffrwythig, ffrwythlawn gored - cyrdd, /Cerddori CBM IV 6 119 in, /Rhygnasant rif nawcant celain: /Calanmai, celennig i frain. /Cred a ched a cherdd rhychyngain - i' SB II 22 49 beirdd heirdd hirddrig, /Oedd rhebydd coelrydd celennig, /Oedd cwyn tranc pob tra a diffyg, /Oedd colof CBM III 25 9 irdd o'i hardd wenig, /Llys Celynyn celynnig. /Celennig rhuddaur a'm rhoddai - Rhirid, /Ni'm rhoddes a CBM IV 1 30 s Owain! /Celyrnedd dachwedd, calanedd crain, /Celennig uddudd coludd celain. /Cyrdd ydd awn am ddawn, CBM IV 16 215 n, /Dychrys gwry_^s gwres tandde allan. /Gwedi celennig, wedi Calan - berth /Pan borther glyw am ban, / celfydd 9 PM V 23 3 nef, /A'm noddwy rhag afar. /Crist Celi, bwyf celfydd a gwa_^r /Cyn diwedd gyfyngwedd gyfar. /Crist fa MeiG I 30 18 raetho. /Coelaf i Grist, diathrist athro, /Nid celfydd coelydd, ar niw coelo. /Coelwyf a synnwyf a syni D-4 VI 20 4 reawdr, Llywiawdr, llwrw saint, /Cred crefydd, celfydd cywraint. /Nid cywraint i neb cywrysedd - a_^'m GB II 26 177 e_^l rhyfel a rhwysg Ffichti /Ros elfydd, pob celfydd geilw Dewi. /A gwyrthau a orug gwyrthfawr Ddewi, EG VI 18 3 dd, /Crist, Celi, Culwydd, cw_^l Ei ddiddawl, /Celfydd leferydd o le gweddawl /(Celfyddodau mau ni fo m MeiG I 30 15 y mryd, /(Brudd gyd); celfyddyd a'm celfyddo. /Celfydd ni ddygred a ddyweto /Celwyddawg air ffraeth, er LlG VII 24 74 yn gelyn, galofydd, /Llwyddgyrch darogan cyman celfydd. /Ni thycia rhybudd, hael rebydd, - rhagddaw, / DLlM II 18 24 gwynnawn gan oddaith. /Ni tha_"wn, pei byddwn celfydd, /O foli Mab Duw diwenydd. /Cyn 'yn nwyn yn herw D-2 I 2 40 lyn ddoeth, Cymra_"eg coeth, cyfoeth afrllaw: /Celfydd yd ga_^n clwyr w_^yr Aeddan, cyflafan lew, /Cer celfyddaf 2 MeiG I 32 35 i ddawn, ys cyfiawnaf. /Credych Di fi, yr Celi celfyddaf, /Credwyf Di, fy Rhi, pan fo rheitaf PM V 25 6 ri. /Cymhwyllaf fy naf, Cymry fodrydaf, /Cymro celfyddaf rhywnaeth Celi, /Cymraisg Lywelyn, nis cymraw celfyddiaid 1 PM V 6 37 [] /Hwy gwrthaw gwrthrychiaid. /Pan orug Celi celfyddiaid - daear, /Dyniaddon edeifniaid, /Ef gorau un celfyddo 1 MeiG I 30 14 y synio - fy mryd, /(Brudd gyd); celfyddyd a'm celfyddo. /Celfydd ni ddygred a ddyweto /Celwyddawg air Celfyddodau 3 EG VI 18 4 Ei ddiddawl, /Celfydd leferydd o le gweddawl /(Celfyddodau mau ni fo marwawl) /A gair anghyfair Mab Mai EGM I 27 38 st er pym oes gloes glas ferau /Pym weli, Celi celfyddodau; /Porthwyf-i boen edrydd Mynydd Mynnau /Par PM V 2 5 r yn llenwi, /Cyngyd gaeafawr hwylfawr heli. /Celfyddodau Rhe_^n rhannwyd a_^ mi /Megis na rannwyd a_^ celfyddodion 1 PM V 4 12 fu, o'r Trioeth traidd canon, /Tair colofn y celfyddodion: /Marcwlff a Chadw gadr swyson /A Selyf, be celfyddyd 7 MeiG I 30 14 flwyr synnwyr y synio - fy mryd, /(Brudd gyd); celfyddyd a'm celfyddo. /Celfydd ni ddygred a ddyweto /C D-2 I 2 14 ydd fychod, cerennydd nod, clod achubiad; /Clo celfyddyd cant Calan cyd cynullyd graid. /Graid blaidd b ES I 24 24 deffry, neud ef deffryd /Deffro Crist Celi ein celfyddyd. /Culwydd a'n gorau-ni ac a'n gweryd /[ ]Argle PM V 1 2 Cyfarchaf, Dduw Naf, nefawl Dad - celi, /Celfyddyd heb afrad /I filwr arwr, arwain na_^d /I foli DB VI 27 67 oedd ei hawl wrth ei hwylfryd. /Gwaredid Celi celfyddyd - olau /I wrth ei afflau, poenau penyd. /Cenai ES I 15 2 Da y'm gorau Mair fal y'n maeth - Culwydd /Celfyddyd wasanaeth; /Colofn nef, festig feidrolaeth, /M DB VI 34 3 erth a archaf, /Celi hael, i'r hwyl a ddygaf; /Celfyddyd ym myd ry'i medraf, /Cyflawn dawn danfoned ata Celi 30 PM V 16 10 dd, parch westi, - ar nef, /Ar neill-law Grist Celi; /Am lyw mawr, gwawr gwrhydri, /Am luchfar gwanar, MG VII 33 65 wae neb o'i gas a gese_"ych! /Tro fi, fy Rhwyf Celi, a'm calonnych, /Atat y troaf, ataf tro_"ych, /N'ad PM V 23 3 u daear - a nef, /A'm noddwy rhag afar. /Crist Celi, bwyf celfydd a gwa_^r /Cyn diwedd gyfyngwedd gyfar EGM I 29 36 fwynach, cynach (cennyf boed rhwydd) /Ceinfoli Celi calonogrwydd EGM I 28 24 oddwn fwyd er Duw, a diawd - beri, /Crist Eli Celi, can ufylltawd. /Na chysbyddwn fod heb ysbyddawd /G MeiG I 33 4 draethawd deithi /I'm trugar Arglwydd, Culwydd celi, /Can ys Ef ein da, ein doeth weini. /Duw gw_^yl go CBM IV 17 141 ag hyfaith gyweitha_"ed, /Caffwyf o ioli Crist Celi, ced, /Caffael yn addef naw nef nodded MeiG I 32 35 uw a'i ddawn, ys cyfiawnaf. /Credych Di fi, yr Celi celfyddaf, /Credwyf Di, fy Rhi, pan fo rheitaf PM V 6 37 riawd [] /Hwy gwrthaw gwrthrychiaid. /Pan orug Celi celfyddiaid - daear, /Dyniaddon edeifniaid, /Ef gor EGM I 27 38 rthaist er pym oes gloes glas ferau /Pym weli, Celi celfyddodau; /Porthwyf-i boen edrydd Mynydd Mynnau PM V 1 1 Cyfarchaf, Dduw Naf, nefawl Dad - celi, /Celfyddyd heb afrad /I filwr arwr, arwain na_^d / DB VI 27 67 wrawl oedd ei hawl wrth ei hwylfryd. /Gwaredid Celi celfyddyd - olau /I wrth ei afflau, poenau penyd. / PM V 26 2 Crist Creawdr, Ymherawdr a'n medd, /Crist Celi, colofn tangnefedd, /Crist fab Mair a'm pair pur fo EGM I 29 2 ad, o'th rad (boed rhwydd) /Erglyw o'm gweddi, Celi Culwydd; /Argledr ohonaf, Naf nawdd hywydd, /Arglei EG VI 18 2 archaf o'm Naf, o'm nefawl - Arglwydd, /Crist, Celi, Culwydd, cw_^l Ei ddiddawl, /Celfydd leferydd o le DB VI 27 1 Mau foli Crist celi, Culwydd, /Mawr folawd, didrawd, didramgwydd; /Mai GYC VII 39 20 addfwyn cyswyn, cyson - eu gweddi, /Proffwydi Celi culwyddogion! /Nawdd Undawd Trindawd y Tri Pherson, PM V 25 6 af, Cymry fodrydaf, /Cymro celfyddaf rhywnaeth Celi, /Cymraisg Lywelyn, nis cymrawdd neb dyn, /Cymru ei CBM IV 17 23 /Gwedi golwg frad gwoleuad gwawr. /Gwrth ioli Celi cyn neithiawr - daear, /Gw_^yl Drugar, Dy ga_^r fo ES I 24 24 mawr a'n deffry, neud ef deffryd /Deffro Crist Celi ein celfyddyd. /Culwydd a'n gorau-ni ac a'n gweryd PM V 30 9 rth herwddydd oswydd, oes o ia_"en. /Dillyngws Celi, fal cwlwm dolen, /Eu carchar anwar, amar am ben. / MeiG I 30 24 nio! /Cristonogaeth faeth a'm digaetho, /Crist Celi, fy Rhi, a'm rhyddhao, /Ac Ef, Frenin nef, a'm nodd HF VII 23 30 - yng nghrogwedd /Gan fyned i'r bedd, bu bodd Celi, /Gan gredu Pen llu llwry cyfodi, /Gan holl ddiffry DB VI 34 2 Colofn nef, dy nerth a archaf, /Celi hael, i'r hwyl a ddygaf; /Celfyddyd ym myd ry'i med LlG VII 24 68 wedd, ddawn berchi, - ar nef /Ar neillaw Crist Celi. /Llyw ysy'n, synhwyrfawr riydd, /Lliwgoch ei lafna EGM I 26 43 arien ar Eryri. /Archaf i'm Harglwydd, Culwydd Celi, /(Nid ef a archaf arch egregi) /Arch ydd wyf yn ar GM I 10 37 af, /I Dduw uchaf erchi; /Archaf arch i Grist Celi, /O'i gaffael caffaf re_"i. /Canhysgaeth Dofydd i g GYC VII 43 43 drygddefawd a dde_^l ataw. /Archwn i'r Ysbryd, Celi, o'th blegyd, /Cyn pridd a gweryd, i'n gwarandaw /A D-4 VI 20 1 Crist Celi, poed mi, o'm meithfaint - synnwyr, /A'i syniwy cyn GYC VII 42 50 wneuthum i, beth a wnaethost ti?' /Medd Crist Celi Ri: rhaid oedd yna /Bod gleindid parawd yn erbyn Tr celu 2 CBM III 4 7 rof a rhiain, gannwyll rhyfig, /Mel ydd wyf yn celu calon ysig: /Ni mad gyrchawdd gwen gwely Eiddig ES I 21 21 odd oedd, rhyfedd ei adu: /Ceisaw rhag Culwydd celu, - plant Addaf, /Rhag addef y pechu; /Ac Efa ac ef celwydd 2 PhB VI 15 39 fo lloer a haul ar eu rhodwedd; /Ac onid trech celwydd no gwirionedd /Neu ddarfod dawn Duw yn y diwedd, BF VII 57 11 enaid marwawl, /Yn y mae cynnygn yn canmawl - celwydd, /Yn y mae peunydd poen angerddawl. /Cyn myned o Celwyddawg 1 MeiG I 30 16 d a'm celfyddo. /Celfydd ni ddygred a ddyweto /Celwyddawg air ffraeth, er a'i traetho. /Coelaf i Grist, cely 1 DB VI 26 18 t, a chwenychy, /Dy feddwl, nid cw_^l, can nis cely, /Dy fodd, falch ei rodd, ryfeddyly, /Dy fod herwy Celyddon 1 PM V 23 162 t, /Can hynny cynhennu ni wna_^nt: /Can wyllon Celyddon cerddant! /Dugost y Wyddgrug a Dygant - i drais celynnig 1 CBM III 25 8 s beirdd heirdd o'i hardd wenig, /Llys Celynyn celynnig. /Celennig rhuddaur a'm rhoddai - Rhirid, /Ni'm Celynyn 1 CBM III 25 8 ig, /Lles beirdd heirdd o'i hardd wenig, /Llys Celynyn celynnig. /Celennig rhuddaur a'm rhoddai - Rhiri celyrn 1 EGM I 25 15 eud ef yn ardwy adwy edyrn. /Cochwedd calanedd celyrn - yng nghynnor /Cyfeisor Echdor, aerddor eurddyrn Celyrnedd 1 CBM IV 1 29 fil frain, /Marchogion Brynaich branes Owain! /Celyrnedd dachwedd, calanedd crain, /Celennig uddudd col cell 1 CBM IV 9 176 'th ardrethir ardrethau - o bell, /Hil Cadell, cell cerddau, /Hil Coeling, perging penaethau, /Hydr am celli 2 GM I 10 2 Araf haf, hear gweilgi, /Eirioes ced oergled celli. /Allwynin ysid o symud arglwydd, /Erglyw, Dduw, f EGM I 26 2 rhydd rhoddi, /Neud coed nad ceithiw, ceinlliw celli. /Neud llafar adar, neud gwa_^r gweilgi, /Neud gwa Celliwig 1 CBM IV 4 167 rlleng tres treisig. /Cyrdd cerddynt, mal cynt Celliwig, /Ar wy_^r wawr ar feirch mawr mawrthig, /Ffrae cellwair 1 CBM IV 17 136 tranc trwy eirioled - Mair, /Hyd na'm gwne_^l cellwair coll anghyffred, /Cyn dylaw gychwyn tyddyn tydw Cemais 6 SB II 24 29 _^r Anhuniawg, /Na thwyll na thrais rhag rhwyf Cemais, camp ardderchawg. /Cawsant warthrudd gan fab Gru PM V 9 15 edydd eisillydd ni syll eurdde. /Molais-i rwyf Cemais camre - ysgaelan, /Yn amwyn garthan gyrth ei dan EW VI 5 42 ei nifer, naf llednais - ei hil, /Hael freenin Cemais; /Gwayw dur yn yd draul gur trais, /Gwae niw gw_^ LlG VII 24 24 . /Llwry hylwydd hael arglwydd eurgledd, /Llew Cemais, llym drais drachywedd; /Lle bo cad fragad friwgo CBM IV 9 113 , /Llwybr moliant, meddiant medd ancwyn. /Llyw Cemais, o'th goddais i'th gw_^yn, /Llew camawn, cymer ei GRh II 28 42 , herwydd or na haeddais - fa_^r /Ar freienin Cemais, /Y harchaf, llary naf llednais, /Llyw gwriaf tri cemwyr 1 PM V 25 60 i; /Archaf it, Arglwydd yr arglwyddi, /I eryr cemwyr cymod a_^ Thi cen 1 MG VII 34 10 ant Mihangel sant! Y sarff /Yn nrygwedd lliwen cen cyrff, /Hagr a llawn yw llun ei gorff /A hwy a mwy n ce_^n 6 GG II 31 31 rysedd. /O Ruffudd, gwaywrudd gorfoledd, - y'm ce_^n, /A'm cynigiws aur a meirch hywedd. /Hil Cynan erw D-5 VI 36 43 agon /No meibon eillion ni eill trosedd? /Y'm ce_^n i'm ceinwawd ddyfrydedd, /I'm cwyn brwyn dwyn bren MG VII 32 18 aeth gwyrthau, /Oedd Fab Duw Rhe_^n, o'r hwn y ce_^n lle_^n a llyfrau /A dewinion synnwyrddoethon, dde CBM III 24 16 na bydd rhyhen, /Mor wenwyn y'm cwyn am yd ym ce_^n, /Mor wyf goddedig, dig disgywen, /Mor fynych, mor EW VI 4 41 udd. /Am fab Gruffudd lary, lawch ynaid - (y'm ce_^n) /Nid mau we_^n wedd honnaid; /I bob rhwyf rhwysg D-3 VI 19 5 n - y nef, /Ysy gain addef addwyn dirion. /Y'm ce_^n o'r lluoedd ar erllyrion /A ddugost yn ffyrf rhag cenais 3 CBM IV 9 20 gynefawd: /I'th gyfair un cwblair cablawd /Nis cenais, cenif dy folawd. /Molaf w_^r clydwr, cludawd - e PM V 2 43 egrygi, /Ga_^l flawdd, yn adrawdd dy wrhydri: /Cenais dy foliant mal nas ryganant, /Milwr pedrydant, pe DB VI 27 69 yddyd - olau /I wrth ei afflau, poenau penyd. /Cenais wawd ufudd-dawd yn ei fywyd /I'm harglwydd gwladl cenau 7 CBM IV 14 4 a fu chwith, /Adaw cyw can f'anwylnith, /Adnau cenau can hwch flith. /O blith ei bluyn bloedd fawr - a CBM IV 7 24 r, /Lladdawdd a_^ hi, llith adar, /Llafn grau, cenau Cedifor PM V 23 16 farpar, /Yn erfid, yn arfod abar, /Yn arfau bu cenau Cuniar, /Yn ddengmlwydd, hylwydd, hylafar, /Yn ddi DB VI 35 33 rbennig wledig a wledycha. /Cedwid un Mab Mair cenau cyniwair, /Cedwis ei gadair gyd a_^ gwena; /Y gw_^ PM V 18 10 Buost mab, arab arfau dras, /Drud cadau, draig cenau Cynlas; /A gwedi hynny buost gwas /Cledd eurin, cl LlF2 VI 7 18 and-yth-fagwyd, befr, yn ben erchwys, /Yn orau cenau, Cynon fegys. /Handym feirdd heirddion, haelon hwy EGM I 27 94 lfod elfydd Gelau, /Mal crefydd hywydd cynnydd Cenau. /Mair a Sain Silin, Marthin, Mathau, /Marcus a Lu cenedl 1 ES I 17 54 dy fa_^r, /O'th fawr eang derfyn; /Glew llawr cenedl fawr Ferfyn, /Glyw Liwelydd Lywelyn ceneddl 7 LlG VII 25 62 edd i fyrdd cyrdd a'i cyrcho, /Gorfynt chweddl ceneddl a'i canlyno; /Gw_^r a obryn ffaw heb ffo - un tr DB VI 35 12 eu difa; /Canawon Cymru, cuniaid a'u deffry, /Ceneddl a'u dyly nid ymdolia. /Ceinweilch cyffredin, cyn LlF2 VI 8 23 rennin, cywrain. /Ef deddfau gorau, goradain - ceneddl, /Er pan ddoeth cychweddl am lwyth Cichwain. /Rh CBM III 26 60 . /Dyfryd fyd fyddaf drwy gythrudd /Am ben cun ceneddl Faredudd, /Dyfrydedd i feirdd farw achludd - Ein DB VI 31 55 I abar feddau rheiddiau rhuddion, /I Aberconwy ceneddl forion, /Tri gorau dreigiau sy o'r dragon, /Tri D-2 I 2 45 'i peirch, cyfrenneirch glyw; /Co_^r waradred, ceneddl nodded, ced gyfeddliw; /Lliwed a hun, llysaidd, D-2 I 2 10 Cyfrgyrn cyfle, cyflawn fflamdde cyfwyre fad; /Ceneddl woror, cywrisg wosgor, cyngor hygnaid; /[ ]Cywol ceneddlfalch 1 PB VII 18 20 oli, /Gwawr destlfawr, distain tra bu, /Gwalch ceneddlfalch cynnaddlfa. /Cynnaddl, lle bai beilch ddoe ceneddloedd 2 CBM IV 16 16 Rhychyrchant un Pair, tair trydar, /Cynaddledd ceneddloedd amhar, /Llu brithion, brodorion brwydrgar, / PB VII 14 24 ndwn, llew dinam, /Collysant oll, coll cyflam /Ceneddloedd, eu cain adlam. /Adlam gweilch dinam, gwychl cenfaint 2 MB I 3 99 chydd, /Marchogai esgar ar elorwydd! /Arbennig cenfaint, ceraint weinydd, /Cynreinion ysgwyd, ysgor orw PM V 26 62 au; /Lluddwyd, cymynwyd cwbl yn eu pobed, /Pob cenfaint yn ei chrau; /Castell Gwis cystyngaist yn glau, Cenhadau 2 EGM I 29 16 wogwydd, /Cyn dyfod cyfnod ein cyfnerthrwydd, /Cenhadau angau yn gyfarwydd, /Cyn bod im oergladd, boed CBM IV 9 178 , perging penaethau, /Hydr am ddaddl, cynnaddl cenhadau, /Hil Rhodri, gwesti gwystlferau, /Gwastad gryd cenhedloedd 2 PM V 12 25 , anghyfartal wyd! /Angau a'n gorau, gormail - cenhedloedd, /Can edlid yn adfail; /Nid hawdd, ni nawdd CBM III 28 3 /Bryd uchel yng nghyhoedd, /Glewdraws, cyngaws cenhedloedd, /Glyw dinag, fal dinas oedd. /Nid oedd amry cenheddloedd 3 CBM IV 6 212 yd - araith /Ym mhryffwn a waedwyd. /Cenir it, cenheddloedd gadwyd, /Ceinwalch gyrth, wrth raid y doddw CBM III 11 69 ail, gormesgylch rhiain. /Gwrthodwch awch cam, cenheddloedd - Powys, /Peues cyrdd a chyhoedd, /Glyw cyr GM I 11 17 Mawr, mur ciwdodoedd, /Fwy pen cynhaddledd pob cenheddloedd. /Ys ef, Rhodri Hir, huysgwr de_"yrn, /Huys ceniad 1 LlF1 II 1 115 ef dros dref ei dad. /Dau w_^r a folaf fal y'm ceniad - Dofydd, /Dau deg, dau ddedwydd, dau rydd roddia cenif 3 MB I 3 15 ug neb ceiniad na_^g ohonawd. /Yn awen gyfrif cenif draethwawd /I ri a roai heb esgusawd. /Gruffudd gl CBM IV 9 20 : /I'th gyfair un cwblair cablawd /Nis cenais, cenif dy folawd. /Molaf w_^r clydwr, cludawd - ei eirchi MB I 3 163 eilywed, /Pedrydawg de_"yrn uch cyrn coned, /Cenif (nis dygif yn ddiabred) /Marwnad mur tewdor fo_^r ceni'm 2 CBM III 5 96 eth hiraeth, feddfaeth facwy, /Am a rygaraf-i, ceni'm carwy, /Neud lluddedig glan rhag glas fordwy, /Ne CBM III 5 17 ul ateb ataf a ddanfonynt. /Llawen y'u carwn-i ceni'm cerynt, /Llawforynion gwyry, gwirion oeddynt; /Am Cenir 1 CBM IV 6 212 'y mhroffwyd - araith /Ym mhryffwn a waedwyd. /Cenir it, cenheddloedd gadwyd, /Ceinwalch gyrth, wrth ra cenitor 2 CBM IV 2 32 redd Gwynedd gweinidator, /Arwyrain Owain cain cenitor. /Arglwydd a'm cynfaeth, cyn fy hepgor, /Ar feir CBM III 10 58 Degfed yw a'm clyw o'm clud eurddawn - cerdd, /Cenitor canys iawn, /Torf ysgwn ys gnawd yng nghamawn, / cennis 2 DB VI 30 45 aaf a'm coffe_"is. /Cyn angau Dafydd, cynnydd cennis, /Cawsant o'r bobloedd bawb a erchis. /Nid dodi b GM I 10 34 ys eu trengi; /Trangaf truaf trueni /Tranc a'u cennis cyn no mi! /Meddyg a iolaf, Meddydd plant Addaf, cennyd 2 CBM IV 18 21 - o'th ganiad, /O'th gariad y'th gredaf; /Neud cennyd, Cerddglyd, cynhelwaf, /Ced wallaw, na ad wall ar PhB VI 13 4 worsaf, /Eithriad brad, bron eiliasaf, /Eithr cennyd cynnelw ni wnaf. /Rhygwneuthum it glod glud, rhwy cennyf 4 EGM I 29 35 ydd cedyrn yn ymorchwydd: /Addfwynach, cynach (cennyf boed rhwydd) /Ceinfoli Celi calonogrwydd PhB VI 15 31 th Tewdwr mawr, gwawr gwaradredd. /Cynneddf yw cennyf-i, cyd erganedd, /Canu cerdd am borth, am byrth n IRh VII 30 55 ydd, /Ysgwn am eilwydd, moliant dderllydd: /Ys cennyf y mae mawr hireythydd, /Ys gwn na aned ei chysted OC II 14 39 a fo undyn. /Dywallaw-di'r corn, canys amcan - cennyf /Ydd ymgyryw glyw gloyw ymddiddan, /Ar llaw Ddehe Cennyn 1 GM I 13 5 far warag wyf at gywir garu /Ac afar gyfwyre. /Cennyn can ein Duw, neud de, /Cyfryw atreg cof atre. /Cy cennyw 2 CBM IV 17 101 f, Hydrner, a ffe_^r a ffraeth, /Can clyw, can cennyw cymwyllwriaeth, /Cain Llywiawdr, Creawdr, credwn LlF1 II 5 58 cyn no dydd dilyw, /Pobloedd trist, Crist a'u cennyw, /Yng gwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gwddant na cenwch 2 CBM III 1 33 nu cerdd am borth am byrth clodfan; /Cyfodwch, cenwch, cenyf o'm ban, /A mi, feirdd, i mewn a chwi alla PM V 1 57 rddawn a geffwch! /Cerdd Ddafydd, cain rebydd, cenwch, /Co_^r eisor cyfor cyfeddwch; /Cardd wahardd a w cenyf 1 CBM III 1 33 am borth am byrth clodfan; /Cyfodwch, cenwch, cenyf o'm ban, /A mi, feirdd, i mewn a chwi allan cenynt 3 CBM IV 4 228 s gwron, /Yn nhwrf llu a llef ysglyfion. /Cyrn cenynt, cerddynt carnweilwion - ar dir /Ar derfyn Caer GM I 7 109 /Ac eu treth 'n ei ogawn. /Gwelais gynt, hwy cenynt `cwd awn?' /Rhag Madawg mechde_"yrn Lleisiawn. / PM V 4 33 yn oson /Yn moli Rhodri, rhwyf dragon; /Hwynt cenynt nas ce_"ynt: pa ho_^n /Y ceblynt o'r cwbl anddedd cer 10 CBM IV 4 159 , /Hardd i fardd ei fwrdd Nadolig. /Oedd aelaw cer aelwyd Beblig /Pobl ar wledd yn hedd yn hirdrig, /My D-3 VI 19 7 yn ffyrf rhag Ffaraon /Pan ddaeth pobl Israel cer anhyrron - dir, /Chwechan mil meiwyr, gwy_^r a gweis CBM IV 3 18 ei ddawn; /A fo bardd digardd, o myn digawn, /Cer bron bro lydan gocha_^n, gochawn. /I ddangos nad byw PM V 22 9 dwfn hoywal, am da_^l deufwy. /Cerais a selais cer Dinsylwy, /Eisyddyn gwylain, rhiain, yn rhwy; /Calch PM V 22 1 Neu'm bu dydd cer elfydd Elwy, /Eiliwn wawd a_^ defawd, a dwy; /Neu'm IRh VII 30 25 di nwyf rhwyf gan rihydd. /Gorffennais, cerais cer elfydd - Ffyddion, /Ar gefn Rhuthreon rhuthrais-i dr CBM III 24 14 byg fy mod megys Gwyddien /O gwyddaw pob llawr cer llaw ei ben; /Mor nawd pob rhahawd na bydd rhyhen, / PM V 22 4 , a dwy; /Neu'm bu arallddydd i'm rhydid rhwy /Cer moreb ceinwyneb Conwy; /Neu'm bu tremynu tramwy - rh LlG VII 26 21 /Arwraidd angerdd, ongyr friwaw. /Rhwyf cywir cer tir Tysiliaw, /Rhwyddha_"ws De_"ws diofn rhagddaw; / GB II 26 102 ngi, bryn Dewi digywilydd, /A Thrallwng Cynfyn cer y dolydd, /A Llanddewi y Crwys, llogawd newydd, /A G ceradwy 1 CBM III 3 41 addledd, /Casa_"u caru creulonedd, /Cared bawb ceradwy ddiwedd, /Cerennydd cyn cerydd caredd. /Ceritor ceraint 1 MB I 3 99 rchogai esgar ar elorwydd! /Arbennig cenfaint, ceraint weinydd, /Cynreinion ysgwyd, ysgor orwydd. /Yni Cerais 4 PM V 22 9 Ardudwy, /Ardal dwfn hoywal, am da_^l deufwy. /Cerais a selais cer Dinsylwy, /Eisyddyn gwylain, rhiain, IRh VII 30 25 wyf gwedi nwyf rhwyf gan rihydd. /Gorffennais, cerais cer elfydd - Ffyddion, /Ar gefn Rhuthreon rhuthra HOG II 7 6 . /Gorwen fy ysgwyd ar fy ysgwydd - i drais; /Cerais ni gefais gyfai awydd, /Cegiden hirwen, hwyrwan o GM I 7 7 ilys ogoned, /Can dyddaw i fraw frwyn dynged. /Cerais udd Powys, ceri fi for ddwys, /Cosb Lloegrwys, ll Ceraist 1 PM V 22 29 n arlwy; /Nid cywiw a_^ llwfr dwfr Dyfrdonwy. /Ceraist o'th febyd, gwryd Garwy, /Caru bun weddaidd, lun cerau 1 EGM I 27 90 i'm haddas, i'r mau, /I'm treftad, i'm cariad cerau. /Mihangel a'm de_^l i'm dwyn adnau /Mal y dug Cwy cerdd 58 IRh VII 29 35 /Yn cymryd cytgof am eu gofid, /Am brydu canu cerdd a drethid /I'i prydfawr gwenwawr, llawr llewychid; CBM III 16 234 yrn wa_^l, gleddyfal glywael, /Etifedd Cynfyn, cerdd afael. /Gafael glew yng nghad, gafaeled - ei wlad, CBM III 1 32 n: /Canaf can caraf (can wyf gwaethlfan) /Canu cerdd am borth am byrth clodfan; /Cyfodwch, cenwch, ceny PhB VI 15 32 dd. /Cynneddf yw cennyf-i, cyd erganedd, /Canu cerdd am borth, am byrth neufedd: /Hengerdd Delesin i de CBM IV 4 68 Neud efrydd cerddawr, neud afrwydd - cerdded, /Cerdd am ged, am gerthrwydd, /Can ethyw llawr, llyw llaw CBM IV 6 140 , cyfartal, /Eurdorchawg a rydd eurdal - im er cerdd, /A'm ceinion o fual, /Ffrawdd ystryw, estronion h PM V 2 40 /Gwynygawd dy glod hynod honni /O angerdd a'm cerdd a'm cymelri. /Gwelais feirdd yn gryg, nid egrygi, CBM III 18 16 air yn eiddiaw, /A'm cariad cadarn arnaw, /A'm cerdd a'm cynnelw ohonaw. /Ysid im arglwydd argledr cad CBM IV 6 31 en. /Hud af yng nghynnorf yng nghynnen - a_^'m cerdd /A'm cynnelw o'm perchen, /Hud arfoll archoll yn a CBM IV 5 23 rudion, /Clwyf eofn cleddyfal; /Nid cardd, nid cerdd anwadal /Cain awen canawon Ia_^l. /Canaon ceidrion CBM IV 14 14 dfegin. /Lledfegin eisin asgellwrych - hygar, /Cerdd anwar, ca_^r cywrych, /Cyfnod ddail oni ddelych, / CBM IV 5 21 r Bleddynt fab Cynwrig. /Cynifiaid, cyrchiaid, cerdd arial - ddrudion, /Clwyf eofn cleddyfal; /Nid car CBM III 3 212 dd. /Prydydd wyf rhag Prydain ddragon, /Priawd cerdd, cadair prydyddion, /Glyw a'm rhydd rhagorfeirch g CBM IV 9 152 Beirdd wogawn, bardd urddawn urddwch, /Urddawl cerdd can edifarwch! /Angudd budd, beirniaid gyfradwch, CBM III 10 57 efedd. /Degfed yw a'm clyw o'm clud eurddawn - cerdd, /Cenitor canys iawn, /Torf ysgwn ys gnawd yng ngh CBM III 3 145 , /Cynnwys glain cyn glas dywarchen: /Cynnaddl cerdd, cerennydd gymen, /Gain wenwas heb gas, heb gynnen CBM III 10 37 wg esillydd. /Pymhed welygordd pymhedran - o'm cerdd, /Ceritor yn eu ban, /Aerwyr gawr arfod fawr faran CBM IV 16 76 _^r Gwawr gwy_^r gwrdaaeth /Nog yd ga_^r ca_^r cerdd cybyddiaeth; /Llai yd ga_^r llafar no llawfaeth, / CBM III 24 153 orug dewrwr deurudd warthlawn! /Ni bu warthlef cerdd Cynferching - werin /O ben Taliesin, barddrin beir LlF1 II 3 27 yfedd /Ai rhyfel a_^'m peiriant, /Haeddaf o'm cerdd cyreifiant; /Gnawd i hael haeddu moliant. /Moliant CBM IV 12 27 hwyl, /Yn arab-hawl derfysg, /Yn ffyrdd cyrdd cerdd-dafawdlysg, /Yn brydydd, yn brifardd dysg GM I 14 30 eiha fy ngherydd, /Hyd na bwyf herwydd crefydd cerdd-dwyll. /Credaf Grist nefoedd (neuedd gannwyll) /Ca PM V 1 57 genwch, - feirddion: /Ei fawrddawn a geffwch! /Cerdd Ddafydd, cain rebydd, cenwch, /Co_^r eisor cyfor c GB II 25 44 awd Medrawd, Myrddin ddarogan, /Am orwyr Cynan cerdd echlysu, /Am Ddyfrdwy, am orddwy, wrdd ddisgynnu, SB II 22 7 s mawrfaith - clod, /Cleddyfrudd yn anrhaith, /Cerdd farwnad i'm rhwyf o'm rhwylwaith, /Cwbl ddigabl ba CBM IV 5 46 n lluchddawn llochesyd - feirddion, /Fab Cynon cerdd fenwyd, /Llawroddiad, llew yng nglewyd, /Llaffetha HOG II 6 46 rth ei fod yn Frenin, /Cysylltu canu cysefin, /Cerdd foliant, fal y cant Myrddin, /I'r gwragedd a'i me CBM III 16 33 wys, /Argoedwys argleidrad, /Diachris carddwys cerdd forad, /Diechrys llwry llwyrwrys llwyprad, /Diechi CBM IV 6 203 ym mhlymnwyd; /Ceinfyged am drefred dryfrwyd /Cerdd gan gyrdd am gylch ei aelwyd. /Ceffid eu ceinllith CBM IV 9 87 ywlad, /Cymwy cad, cas wenwyn, /Cyrdd waddawl, cerdd ganmawl ganmwyn, /Ced gyfred gyfri_"au gadwyn, /Ca SB II 24 10 od gyfragod, corf gyfarfod, rhod glod gludaw, /Cerdd gyfarwar, ca_^r gyfarbar gyferbyniaw. /Gwanai drwy D-2 I 2 41 dd yd ga_^n clwyr w_^yr Aeddan, cyflafan lew, /Cerdd gyflawnder, cadair ddirper, cadr wober yw; /Canoli D-2 I 2 6 /Cuhelyn Fardd, Cymra_"eg hardd cydarddodiad, /Cerdd gymwynas, ced gyfaddas cas amddifaid. /Cathl gyfys PM V 8 17 yerchid. /Nid ystyr llythwyr fy llethrid - i'm cerdd, /Gyr di er cardd i wrthyd! /Ac onis gyrri-di, gyr CBM III 11 2 Cerddawr huenydd huanaw - awch mawl, /Cerdd heb dawl, heb dwyllaw, /Cerdd uchel, annhawel, ann LlF1 II 3 9 ulu Owain. /Teulu Owain, lain llonyddwch - i'm cerdd, /I'm cynnelw yd fyddwch: /Diriaid ni hawdd baid h PhB VI 12 11 dd, /Tarian Ystrad Tywi, /Rhag dy fa_^r, ca_^r cerdd lochi, /Mal gwirion, gwared, Dduw, fi. /Mi a'th fu EW VI 1 27 rfyn - fal gw_^r, /Ef gorau o fab dyn; /Llawch cerdd mawr angerdd Merfyn, /Llyw cad leiddiad Lywelyn CBM III 3 81 gywraint, /Cynddelw wyf, cynhelwaf o fraint: /Cerdd newydd i'm rhebydd rygaint, /Cain awen gan awel by CBM IV 6 270 fal Afan - Ferddig /Neu farddwawd Arofan /A fo cerdd ni fo cardd i'w rhan /Ni fo gwaeth no Gwaith y Ber GG II 31 36 edd, /Hil Madawg hydr fynawg fonedd, /Mwyniant cerdd, nid cardd ei ddiwedd, /Cyfeddach forach, fawredd- LlF2 VI 7 13 farwydd fy llaw yn eu llewys. /Handoedd im o'm cerdd nid cardd fegys, /Nid dawn anghyflawn nac anghyfly CBM IV 9 66 /Gw_^r cyrchiad, cyrchwn ei fawrdy, /Mawrda_^l cerdd, nid cardd yfelly. /Gw_^r gwaedrwyf gwlad un rhwyf CBM IV 9 1 A'm rhoddwy rhwyf nef rhwysg awdurdawd - cerdd /(Ni'm gwne_^l cardd o nebawd) /I foli Mab Duw dib LlF1 II 3 39 m plaid, /I'm plygu heb ddefnydd, /Ai cardd ai cerdd o newydd, /Ai cabl ai cwbl gerennydd. /Cerennydd y ES I 19 6 ydd. /Neud oerfedd haelonedd hylwydd, /Hylawch cerdd oedd ef yng ngherthrwydd. /Neud araf hywyl, pair p CBM III 26 55 n cynran cyfran cyfryngthudd, /Oedd eiddiaw eu cerdd, oedd eiddudd - eu cadw /O'r cadrwalch nwy dihudd, CBM III 21 30 /Py fydd cardd olaith, olud anghrawn? /Py fydd cerdd olwch, oestrwch estrawn? /Py fydd cad wriaf rhag C CBM III 21 107 olaith adnair, mal ydd adnes, /Rhy-s-molaf o'm cerdd, o'm cain aches, /A beiddiad, bleiniad, a blaidd n PM V 1 37 , da gyrchiad, /Ced wallaw, Cadwallawn amhad, /Cerdd orllwydd arglwydd, argleidrad - Cymru, /Cymreisglo CBM III 16 215 osgeth o wisg borfforun; /Ysgodig rhag cardd, cerdd orun - de_"yrn, /Cledr cedyrn, cad eiddun, /Ysgryd D-4 VI 20 59 /Ar allt mo_^r a'i ogerdd, /Pebyllfa pair cyfa cerdd, /Pennal dir engir angerdd. /Engiriawl rybuch am r MG VII 32 48 a rhagorau: /Myrr ac ystor, ardduniant co_^r, cerdd rinweddau. /Trwy ffordd arall troant yn gall, heb CBM III 11 3 aw - awch mawl, /Cerdd heb dawl, heb dwyllaw, /Cerdd uchel, annhawel, annhaw, /Nid casgerdd cosgordd Dy CBM IV 10 38 mo_^r-gymlawdd - gwyrdd, /Rhwysg ffyrdd cyrdd cerdd wahawdd, /Aswyn aserw herw hirflawdd, /Aswynaf ar BF VII 45 18 y, cad fo_^r-gymlawdd - hardd, /Cardd wahardd, cerdd wahawdd, /Cas cabl, cwblddoeth ymadrawdd; /Ceisiaw CBM IV 8 24 ddiaber. /Cardd wahan cadwan, cadwalch nifer, /Cerdd weddawl gedawl, Gadell ener, /Cadarn flaidd fleini CBM III 3 155 Gamarch, llaw barch i berchen. /Perchen co_^r, cerdd wosgor wasgawd, /Ced wasgar, cas llachar lluchnawd cerdda 1 PM V 17 39 - filwr, /A'th filwyr na ffowys, /Ca_^r cyrdd, cerdda bob diffwys, /Can cynnygn yn ddygn, ddwys. /Desyf cerddant 3 LlF1 II 5 59 ist, Crist a'u cennyw, /Yng gwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gwddant na byddant fyw. /Undydd Dofydd dyb LlF1 II 5 51 r naid anifeilaid byd /Yng ngwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gwddant nad a_^nt i gyd. /Trydydd dydd, tr PM V 23 162 ynny cynhennu ni wna_^nt: /Can wyllon Celyddon cerddant! /Dugost y Wyddgrug a Dygant - i drais, /Adryse cerddasan 1 CBM III 26 51 w, /Na'm gorthaw, na'm gwarthrudd; /Cerddorion cerddasan rhagddudd /Ar llary fron, ar Frynaich gystudd, Cerddasant 2 PM V 12 38 adfan. /Cadfan ne_^r-ener, anaw - cerddorion, /Cerddasant a_^'r eiddiaw, /Arwar trydar, trin ognaw, /Er GB II 26 237 u, /Yng ngwerth eu gwrthwarae, gwyrth a orau: /Cerddasant gan wynt ar hynt angau. /Edewis Padrig drwy cerddau 21 GB II 25 27 /Ffordd aergun wodorun, wodwrf teulu. /Ffyrdd cerddau a threthau a thraethu - molawd, /Milioedd wawr w CBM III 21 88 , tormennawg torf anghynnes, /Anghymesur cardd cerddau achles: /Angau cad orddwy rhwy rhy-m-coddes, /A CBM IV 4 204 dflawdd (a'm cawdd a'm carai) /Ca_^r cerddawr, cerddau a'i cyrchai. /Gryd wasgar lluchfar a'm llochai, EGM I 27 75 achaws ucheneidiau, /Gwedi carddu rhwy, gwedi cerddau - byd, /Gwedi gwy_^d plegyd y plygeiniau, /Gwedi D-2 I 2 28 ] mynwinad fron, meddw don dros draeth; /Me_^r cerddau cain, myfyr cofain, mirain anoeth; /Menestr fydd CBM IV 6 71 ei radau, caffawd ein gwawdau, /Cathlau clau, cerddau caw. /Carwedros cafas i ganthaw /Cadarn da_^n, g CBM IV 4 44 nt, /(Cardd angardd angen a'm peidiant) /Ca_^r cerddau, cerddorion ramant, /Cadarn farn feirniaid westi CBM IV 9 90 , /Cadair co_^r, cadau ddo_^r ddirrwyn, /Ca_^r cerddau, cerddorion worllwyn, /Gwrllyw glyw glewdraws, m PM V 28 1 Ffysgiolin byddin, budd achref - cerddau, /Cerddwys hael yn nhangnef /Carno fro, freiniaw OC II 14 81 n, dy benfaddau!), /Ar llaw Foriddig, llochiad cerddau: /Cerddyn hyn ei glod cyn oer adnau. /Dierchyr f CBM III 12 37 nerth ne_^r. /Nerflawdd gyfadrawdd, cyfadref - cerddau, /Cledr cadau cadwoddef, /Ni tholies budd, beir PB VII 14 14 rn cyd a_^ maddau - Rhys, /Cadwalch llys, lles cerddau; /Cwyn dwyn deifniawg o'i ddechrau /Cof maith a GM I 10 23 a_^ lludw y llawddai fi. /Cadwaladr cerddgar, cerddau cyfarwar, /Cyfarf fu a'm perchi; /Madawg, madioe PM V 17 5 rfyniawn. /Merfyniawn, Lleisiawn, lles arwar - cerddau, /Cyhyrddws a_^'m un ca_^r, /Pendragon, beri_"on PB VII 18 5 hardd /Bellach a allaf o'i gerdd. /Cerddorion cerddau difwlch /Gwe_^n, lawen lyw, ysgwyd folch, /Oedd CBM III 26 53 agddudd /Ar llary fron, ar Frynaich gystudd, /Cerddau dwfn deifniawg ysy uddudd, /Cwyn cynran cyfran c CBM IV 9 176 rdrethir ardrethau - o bell, /Hil Cadell, cell cerddau, /Hil Coeling, perging penaethau, /Hydr am ddadd PM V 28 5 rno, caer nef. /Nef i'r gw_^r, arwr aur oseb - cerddau, /Ni ddug cardd ei wyneb, /Ni wn o wawd ei woheb MB I 3 13 wd /I edwyn terwyn torf ei forawd? /Nid adfarn cerddau! Nid gau daerawd! /Ni ddug neb ceiniad na_^g oho ES I 17 18 rhwyf, /Ni rhybu_^m gerddennin. /Edrych cyrdd cerddau Taliesin, /Edrych fi, mor wyf edde_"in! /Rhyddar MG VII 33 76 I'th foliant soniant so_^n clych - a llyfrau, /Cerddau, telynau, crastannau crych. /Nef, daear, uffern, cerddaw 1 GM I 8 71 llais Gemais, Gymry ddinas. /Neu'm carws Owain cerddaw yn was: /Gnawd wedy rhyserch rhyseiliaw cas. /Ne cerddawr 14 CBM III 28 36 gwynaf, er-yth-gwynawr, /Er-yth-gwynant cant cerddawr CBM IV 10 7 beris nef a llawr, /Nawdd rhag dy fa_^r, ca_^r cerddawr, /Ar dy byrth, ar dy borthawr. /Aswynaf, archaf CBM IV 4 204 i; /Cof cadflawdd (a'm cawdd a'm carai) /Ca_^r cerddawr, cerddau a'i cyrchai. /Gryd wasgar lluchfar a'm CBM IV 14 8 , /Edling Muding Mudigfawr, /Edn canadain cain cerddawr. /Cerddawr, cynghraffawr cynghreffin - ar bryf CBM III 5 72 gorddyfn-di gywaith, /Gorddawn ced cyrddfawr, cerddawr cyfraith, /Gorddyfniad bual buarth meddfaith. / CBM IV 2 55 nddelw a'i cynnelw yn y cynnor) /A'th gyfeirch cerddawr cyfurddator, /A'th gyfarchaf well, pell pwyllit CBM IV 14 9 uding Mudigfawr, /Edn canadain cain cerddawr. /Cerddawr, cynghraffawr cynghreffin - ar bryf /O bryfed c PB VII 15 7 /Rhys rhuglfrys, freisgfawr dylwyth, /Llawer cerddawr, gwawr gwawdfaith, /Ar fa_^r am dy farwoliaeth. CBM III 11 1 Cerddawr huenydd huanaw - awch mawl, /Cerdd heb dawl, he CBM IV 10 37 glewrwyf, /Llaesa dy fa_^r, dy fardd wyf! /Wyf cerddawr i'm rhwyf rhwysg mo_^r-gymlawdd - gwyrdd, /Rhwy CBM III 8 28 awer gw_^r gwrdd yng ngawr /Gan Llywelyn, lles cerddawr. /Llawer gw_^r a march ym Maesing - heddiw, /He CBM IV 5 94 r, llasar wawr - wanar, /Llary llachar, llawch cerddawr, /Mab i Owain prain preiddiawr, /W_^yr i Owain CBM IV 4 67 dd, /Nid efrais Emrais amrygwydd. /Neud efrydd cerddawr, neud afrwydd - cerdded, /Cerdd am ged, am ger CBM III 12 2 rth aer gannerth, aur ganhorthwy - cyrdd, /Nid cerddawr nyw molwy, /Nid cablawd, ys molawd mwy /Moli ha cerdded 5 CBM IV 4 67 rygwydd. /Neud efrydd cerddawr, neud afrwydd - cerdded, /Cerdd am ged, am gerthrwydd, /Can ethyw llawr, PB VII 13 3 eddl, gwawr gogoned! /Doeth o'i gyfoeth coeth (cerdded - gwenyndro) /Gwenwyndrwm a golled. /Colled llyw HOG II 6 40 l, tecaf yn ei helfydd. /Cyd bwyf-i cariadawg cerdded Ofydd, /Gobwylled fy Nuw-i fy nihenydd. /Ton wen PM V 10 14 f se_^r, yn haelder, yn helw, - cerddorion /Yn cerdded o'th arddelw; /Rhwng dwn y gwelwn a gwelw: /Rwyf CBM IV 17 126 ta_^n amgyffred, /Yn anffurwydd lle ni llwydd cerdded. /Yn ydd aeth Ca_"in can ei weithred - cam, /Yng cerddennin 1 EW VI 5 11 /Nid heddwch tragorllin /(Aer fyrdd arf cyrdd cerddennin!) /Arfoll brwyngoll breenin. /Brenin tir, rhy Cerddesynt 1 CBM IV 5 42 r. /Tud achles buddles boddlawn - cerddorion, /Cerddesynt am ei nawn, /Breinrudd brwydr, breisgfalch ei cerddgar 9 PM V 7 13 t, /Ni bydd byth bydawl ei gymaint, /Athrugar, cerddgar, cad wythaint, /A'th roddo Creawdr cyreifiaint, CBM III 19 27 e_"yrn, /Llugyrn gyrn gyfaddas, /Yn ddoethgar, cerddgar, carddgas, /Yn ddo_^r co_^r, Coeling ddinas. /D GM I 10 23 /Nid oedd a_^ lludw y llawddai fi. /Cadwaladr cerddgar, cerddau cyfarwar, /Cyfarf fu a'm perchi; /Mada CBM III 28 1 Cerddgar cyfarwar, cyfarwoloedd - brwydr, /Bryd uchel y CBM IV 4 47 westifiant, /Cyrdd forach, cyfeddach carant. /Cerddgar cyfarwar (cyfarwydd - yw Duw), /Diweddwr cyn tr PM V 8 12 ofid. /A thithau, arf cadau cydlid, /Athrugar, cerddgar, cyfrdelid, /It he_"u fy ngherdd nac ef fid /Ma PhB VI 16 9 in brenin, hoed a borthaf, /Gwenwynfar gwanar, cerddgar, cyrdd fyged, /Gwae fi o'i fyned fyn nas gwelaf CBM III 24 47 leisiar; /Gw_^r oedd feirdd arfoll, carddgoll, cerddgar, /Gw_^r oedd flaidd llysaidd, llysid ei fa_^r, PM V 30 5 ben, /Ys cynt no rhywynt uch rhudd wybren /I'r cerddgar ysgar ysgarlad len; /Ys gw_^yr gw_^yr fwrw i'r cerddglyd 2 CBM III 16 41 awn, /Lleithgar llym, grym gryd, lleiddiad cad cerddglyd, /Cedernid Caswallawn, /Pasgen wry_^s, pasgfei CBM IV 18 21 aniad, /O'th gariad y'th gredaf; /Neud cennyd, Cerddglyd, cynhelwaf, /Ced wallaw, na ad wall arnaf! /Ne cerddorion 27 HF VII 22 26 Dinam hael, o hil eryron, /Dinag ddraig, dinas cerddorion CBM III 16 186 r hwn! /Honitor ei glod o gyflawnder - cyrdd, /Cerddorion a'i dadfer: /Dychyfyd glewyd, glew hyder, /Dy CBM IV 1 32 Cyrdd ydd awn am ddawn, am ddadwyrain - glyw, /Cerddorion amryw am rodd Owain, /Ar hil cadr Cadell, Hir CBM IV 10 18 f nawdd hawdd haelon - Deheubarth, /Diheuborth cerddorion, /A'th dwrf o'th darianogion, /A'th dorf o'th EW VI 6 11 ael Ddafydd hil ddoethon, /Bid lary, bid lawch cerddorion, /Bid lew a bid lyw dragon. /Dragon udd dremr CBM III 11 8 af; /O gerddau bleiddiau blaengwriaf, /O ganon cerddorion canaf. /Canaon Selyf, seirff cadau - Meigien, CBM III 26 51 dd - am anaw, /Na'm gorthaw, na'm gwarthrudd; /Cerddorion cerddasan rhagddudd /Ar llary fron, ar Frynai PM V 12 37 l, uwch bro Gadfan. /Cadfan ne_^r-ener, anaw - cerddorion, /Cerddasant a_^'r eiddiaw, /Arwar trydar, tr PB VII 18 5 , hirddrig, hardd /Bellach a allaf o'i gerdd. /Cerddorion cerddau difwlch /Gwe_^n, lawen lyw, ysgwyd fo CBM IV 5 41 m daw am Dudyr. /Tud achles buddles boddlawn - cerddorion, /Cerddesynt am ei nawn, /Breinrudd brwydr, b LlG VII 25 42 r tey_"rnedd, tey_"rnaidd udd /Ar fyrdd cyrdd, cerddorion dduhudd. /Aer yrdang cyfrang, cyfranfudd - gw LlG VII 25 16 elennig ffrwythig, ffrwythlawn gored - cyrdd, /Cerddorion eidduned. /Ti gorau rhiau rhuddwisg ar lled / CBM IV 4 234 anrheg rhedeg rodolion, /Eurgor ddo_^r, ddinas cerddorion, /Eurgorf torf tey_"rnas Nwython. /Eurddraig GRh II 28 3 - a_^ thi /I'th ddewrfawr anwylyd, /Cas cardd, cerddorion fenwyd, /Ca_^r trydar, trydydd Hael byd. /Dy LlG VII 24 56 /Llary de_"yrn cedyrn yn cadw gwesti - cyrdd, /Cerddorion gyflochi; /Coelfain brain, Brynaich gyfogi, / D-3 VI 19 25 mad rad roddion. /Ysym-i gyfaill gwa_^r, ca_^r cerddorion, /Llawhir, llary mynud draig mwyndud Mo_^n, / SB II 22 16 th. /Gwedi Owain Mo_^n mor ddiobaith - cyrdd, /Cerddorion mor y_^nt gaith! /Tw_^r dygn, dyganwn o'i ang CBM III 15 30 . /Nid hawdd im wybod, neud anobaith - cyrdd, /Cerddorion neud y_^nt gaith, /Och nad byw ceinllyw Cynll CBM III 24 163 ni da_^l ni ding, /O fonedd Coeling, coelfudd cerddorion, /O Arfon, o Fo_^n, o Faelgyning; /Wedi cad w EW VI 2 6 ! /Iddaw, lu ganllaw, geinllyw hyfag - cyrdd, /Cerddorion ofanag, /Rhwyf ne_^r, by archer bynnag, /Nid CBM IV 4 44 dd angardd angen a'm peidiant) /Ca_^r cerddau, cerddorion ramant, /Cadarn farn feirniaid westifiant, /C CBM III 26 106 ry mawrllwrw cynreinon, /Un mawrllew, mawrllyw cerddorion, /Un mawrwalch mawrfalch, mur dragon, /Un mab CBM IV 9 45 /Buarth llad llonydd o fragawd. /Buches cyrdd, cerddorion wasgawd, /Buchedd glyw, gloyw ystryw aestrawd CBM III 7 11 esgar, ysgwyd yn nylaith. /Rhwyf myrdd cyrdd, cerddorion wobaith, /Rhudd, diludd, dileddf gedymdaith. CBM IV 9 136 , /Nid achludd eurgudd argelwch, /Argel cardd, cerddorion wolwch, /Do_^r ysgor ysgwydau amdrwch, /Doeth CBM IV 9 90 co_^r, cadau ddo_^r ddirrwyn, /Ca_^r cerddau, cerddorion worllwyn, /Gwrllyw glyw glewdraws, maws meddg PM V 10 13 l a sy_^r. /Rhif se_^r, yn haelder, yn helw, - cerddorion /Yn cerdded o'th arddelw; /Rhwng dwn y gwelwn cerddwys 2 PB VII 19 15 , - gwrdd /Yn gorddwy ei esgar, /Llawch cyrdd, cerddwys ei alar, /Llew traws, ni wneid trais a_^'i ga_^ PM V 28 2 Ffysgiolin byddin, budd achref - cerddau, /Cerddwys hael yn nhangnef /Carno fro, freiniawl addef, / Cerddyn 1 OC II 14 82 addau!), /Ar llaw Foriddig, llochiad cerddau: /Cerddyn hyn ei glod cyn oer adnau. /Dierchyr frodyr, fry cerddynt 4 CBM IV 4 228 /Yn nhwrf llu a llef ysglyfion. /Cyrn cenynt, cerddynt carnweilwion - ar dir /Ar derfyn Caer Lleon. /E MB I 3 115 rhag llafnau pennau peithwydd, /Caith cwynynt, cerddynt gan elfydd, /Cnoynt frain friwgig o lid llawry GB II 26 253 Ac ef oedd uchaf er yn nechrau - byd, /A hefyd cerddynt i gyd a_^ ninnau. /Dewi differwys ei eglwysau, CBM IV 4 167 ig, /Arllaw lles, arlleng tres treisig. /Cyrdd cerddynt, mal cynt Celliwig, /Ar wy_^r wawr ar feirch ma Ceredig 3 PM V 10 93 , /Pan oedd llif Ceiriog lliw coch. /Cochfryn Ceredig cyrchaist, rysedd - gwrdd, /Er gorddwy tey_"rne OC II 15 14 gychwyn, gennad, gan fawrydig - dorf /I derfyn Ceredig; /Dywan ar wyllt ar wallt pig, /Dywed y down Ben PM V 1 25 Pan'd rhagddaw bu ffaw, bu ffysgiad? /Pen Bryn Ceredig, nid cariad - a'i dug /Yn de_"yrn pymthengwlad / Ceredigiawn 2 D-1 I 1 11 , Ystradwy fryn, Tywyn warwy, /Dyfed ddwygawn, Ceredigiawn, cyflawn ofwy, /A Meironnydd ac Efionydd ac CBM IV 3 6 s wythlawn, /A orfu ar ll[]rawn, /A orau cadau Ceredigiawn, /[] cynrain coelfain cyflawn, /A [] burlaw cerennydd 14 GM I 7 2 Caru Duw, diwelling ymddired, /Cyrchaf Ca_^r cerennydd afneued. /Ca_^r a'm hoedd ni'm hoes, corawg fy LlF1 II 3 60 , /Caranfael hael hefelydd, /Carannawg walch, cerennydd. /Cerennydd fy rhwy, nid rhawch - ei erchi: /G CBM III 3 42 caru creulonedd, /Cared bawb ceradwy ddiwedd, /Cerennydd cyn cerydd caredd. /Ceritor fy ngherdd yng ngh MeiG I 30 42 ni ballo. /Ca_^r ein daddl dilys a'm dewiso, /Cerennydd Dofydd beunydd a'm bo GM I 10 10 wd a'm llochi; /Ni llwydd fy llechfod hebddi, /Cerennydd Ddafydd ddyfnfri. /Ni'm rhwyddgeidw Rhodri, ni LlF1 II 3 61 l hael hefelydd, /Carannawg walch, cerennydd. /Cerennydd fy rhwy, nid rhawch - ei erchi: /Gnawd gan ri CBM III 3 145 wys glain cyn glas dywarchen: /Cynnaddl cerdd, cerennydd gymen, /Gain wenwas heb gas, heb gynnen. /Llan GRh II 28 41 awen llawrydd, /Dygant ddraig, dy gerennydd. /Cerennydd, herwydd or na haeddais - fa_^r /Ar freienin C PhB VI 12 34 nt. /Synia di roddi, rwyf, gwawr - carannawg, /Cerennydd i'th gerddawr, /Rhysfa cyrdd Calan Ionawr, /Rh D-2 I 2 13 farws mawr cerllaw'r eirchaid; /Cerydd fychod, cerennydd nod, clod achubiad; /Clo celfyddyd cant Calan GM I 14 80 n. /Edifeiriawg da, Duw a'i ceinmyn, /Ef caiff cerennydd o'i ffydd ffechyn. /Er-yth-iolaf, Re_^n, Reby EW VI 6 38 canmawl hawl hwyl gynnydd - eirchiad /I erchi cerennydd; /Tormennawg ddeifnawg Ddafydd, /Tau glod o'm LlF1 II 3 41 i cerdd o newydd, /Ai cabl ai cwbl gerennydd. /Cerennydd y dydd y doeth Mair - yn wyry /I wared am ein MB I 3 157 y_^dd /Ni thorraf a_^'m ca_^r fy ngherennydd. /Cerennydd ysydd herwydd Trined, /I Gristiawn ys iawn ei ceresyd 1 CBM III 3 171 rawd /A berid i bererindawd. /Peniadur cerygl, ceresyd /Ced a chred a chrefydd i gyd, /Periglawr perigl Ceri 5 CBM III 21 49 a byrdd a barddoni; /Amser y'm cerid gan lyw Ceri, /Caradwy wledig, wladoedd noddi, /Caraswn aestwn a D-1 I 1 18 awg a Chyfeilawg ac a fo mwy: /Dyffryn Hafren, Ceri, Dygen, cywen fenwy, /Elfael, Buell, Maelenydd gwe GM I 10 7 ioli /Udd nefoedd rhegoedd roddi. /Amser y'm ceri, ef carwn Ddafydd, /Ei ddefawd a'm llochi; /Ni llwy GM I 7 7 dyddaw i fraw frwyn dynged. /Cerais udd Powys, ceri fi for ddwys, /Cosb Lloegrwys, llaw hyged. /A heddi DB VI 35 62 wa. /Trydyddeg dogni taerwalch Eryri /Arwystli Ceri ger Caer Efa; /Pedwaredd ar ddeg, pan ddug achwaneg cerid 2 CBM III 21 49 /Amsathr cyrdd a byrdd a barddoni; /Amser y'm cerid gan lyw Ceri, /Caradwy wledig, wladoedd noddi, /Ca IRh VII 29 24 etid - 'ym mhwyllad, /Yn orllad cariad men y'i cerid. /Yn arllafar wa_^r wawr ddiodid, /Yn orllawen wen Ceridor 1 CBM IV 16 189 a fedd a fynnwy, /Canys myn, mynnaf a garwy; /Ceridor ca_^r co_^r caradwy, /Canrhed cred, crefydd a'm Ceritor 2 CBM III 3 43 eradwy ddiwedd, /Cerennydd cyn cerydd caredd. /Ceritor fy ngherdd yng nghyntedd /Yn yd ga_^r gwy_^r gwa CBM III 10 38 ydd. /Pymhed welygordd pymhedran - o'm cerdd, /Ceritor yn eu ban, /Aerwyr gawr arfod fawr faran, /Arodi cerllaw'r 1 D-2 I 2 12 cyngor hygnaid; /[ ]Cywolu wawr, cyfarws mawr cerllaw'r eirchaid; /Cerydd fychod, cerennydd nod, clod Cernyw 1 SB II 24 33 er oedd ef yn gaer, yn gadfarchawg: /Un, Iarll Cernyw rhag ein aerllyw, eurllaw roddawg; /Ail, Iarll Br cerrig 1 D-4 VI 20 56 , nid plydd, neud plyg /Clod gyhoedd caeroedd cerrig. /Cerrynt a ddugam ni ddygerdd - eraill /Ar allt Cerrynt 3 D-4 VI 20 57 ydd, neud plyg /Clod gyhoedd caeroedd cerrig. /Cerrynt a ddugam ni ddygerdd - eraill /Ar allt mo_^r a'i CBM III 24 94 rthaw. /Wrth ar a'm carai caraf gymen - gadw, /Cerrynt aesawr bradw, brad gynghallen, /Rhuthr aruthr ei CBM IV 13 15 cigwledd rad - i frain /O freisgwyr ardwyad, /Cerrynt fy llyw nid lledrad, /Cwr gogof cyrraidd cof cad certh 1 LlF1 II 5 21 odeb /Hyd ar wyneb yr eigawn. /Undegfed dydd, certh ceugant, /Creaduriau yd grynant /Rhag ofn dilyw di Cerydd 7 LlF1 II 2 19 y ni gyffroaf; /Nis ceryddo Duw nis ceryddaf. /Cerydd a ryfydd, ni ryfeddaf - ei fod, /O gyfannod clod CBM III 3 42 , /Cared bawb ceradwy ddiwedd, /Cerennydd cyn cerydd caredd. /Ceritor fy ngherdd yng nghyntedd /Yn yd D-2 I 2 13 Cywolu wawr, cyfarws mawr cerllaw'r eirchaid; /Cerydd fychod, cerennydd nod, clod achubiad; /Clo celfy HOG II 7 20 dwyf-i yn anfedredd o ynfydrwydd - caru, /Ni'm cerydd Iesu, y Cyfarwydd GB II 26 122 rhag pob diffydd; /A Dewi a'n gweryd rhag cryd cerydd - pechawd, /Ym maes mae_"stawd Dydd Brawd dybydd; LlF1 II 1 39 Lydaw ar lydw bedydd. /Bendigedig fab ni faeth cerydd; /Ys bendico Duw ddwywawl weinydd. /Bendith naw r CBM IV 16 173 gamddwy /Yng nghamlid eithr gobrid gobrwy, /Ys cerydd, ys caredd fwyfwy /Caru gwy_^d yn rhyhyd, yn rhwy ceryddaf 1 LlF1 II 2 18 A heno hynny ni gyffroaf; /Nis ceryddo Duw nis ceryddaf. /Cerydd a ryfydd, ni ryfeddaf - ei fod, /O gyf ceryddau 1 EGM I 27 27 atad, y Mawrdad mau! /Duw, ni'm ceryddych o'm ceryddau /Dydd y cerydder y careddau. /Diwedd ni bydd it ceryddawdd 1 CBM III 5 62 /A chen ni'm caro, na'm cerydded - fyth: /O'm ceryddawdd, nawdd na'm diddoled. /Pell y'm traidd treidd cerydded 1 CBM III 5 61 cyfair ni'm cyfaered; /A chen ni'm caro, na'm cerydded - fyth: /O'm ceryddawdd, nawdd na'm diddoled. / cerydder 1 EGM I 27 28 mau! /Duw, ni'm ceryddych o'm ceryddau /Dydd y cerydder y careddau. /Diwedd ni bydd it, na dechrau - ni ceryddo 1 LlF1 II 2 18 rhy-s-lafasaf, /A heno hynny ni gyffroaf; /Nis ceryddo Duw nis ceryddaf. /Cerydd a ryfydd, ni ryfeddaf ceryddych 1 EGM I 27 27 , /Duw, dwg fi atad, y Mawrdad mau! /Duw, ni'm ceryddych o'm ceryddau /Dydd y cerydder y careddau. /Diw cerygl 1 CBM III 3 171 a_"us barawd /A berid i bererindawd. /Peniadur cerygl, ceresyd /Ced a chred a chrefydd i gyd, /Periglaw cerynt 1 CBM III 5 17 ataf a ddanfonynt. /Llawen y'u carwn-i ceni'm cerynt, /Llawforynion gwyry, gwirion oeddynt; /Amgall o Cesar 5 ES I 17 33 , hyddyn, haedd amar - cywlad, /Cyfluddion Udd Cesar, /A'm rhoddud, rhwysg ufeliar, /Da rodd dy fodd he CBM IV 17 69 amgyffrawd gwynt, gwa_^n tra mesur; /Rhybu Ul Cesar, ceisiasai Fflur /I gan udd Prydain, prid ei hesgu PM V 23 21 llyw, /Llywelyn athrugar, /A Dafydd defawd Udd Cesar, /Difai ddraig ddragon adwyar, /Difwlch udd, difal DB VI 26 25 /Aerwalch balch, bylchu fy ngwely: /Arwar Udd Cesar, o'm ceisy - am bwyth, /Ys da beth y'm ceffy! /Tra LlG VII 24 7 Rhuddfoawg freiniawg o frenhinedd. /Rhyfyg Udd Cesar, treisfar trosedd, /Rhuthrlym grym Gruffudd etife cetwych 2 MG VII 33 41 ddelw yr arddelwych. /Arfollaist ynof (cof y'i cetwych) /Anffawd a phechawd cyn ni phechych, /Achaws [] MG VII 33 15 yd a'u cain gywrych, /Rhag eu llu cad-ddu y'm cetwych - Arglwydd, /Rhag ebrwydd, cyfrwydd, a'm cyfrenn cethern 1 BF VII 52 2 awdd rhag tawdd tanllachar - uffern, /Yn y mae cethern caeth i'w carchar, /Yn y mae trallawd berwbarawd Cethlydd 1 CBM IV 14 16 ar, ca_^r cywrych, /Cyfnod ddail oni ddelych, /Cethlydd llan cathl fan fynych. /Oedd mynych iddaw, cyn cethri 2 GYC VII 40 40 llewod, /A phawb heb annod yn ei boenau, /A'r cethri osglawg a'r cythraul cornawg /A'r cyrn llymsodlaw GM I 14 69 r derfyn, /Tir rygymyrth Crist o groes edwyn - cethri /Trwy amrygolli daioni dyn: /Duw a'm dwg yno, ana ceudawd 3 EGM I 26 39 i, /Ydd wyf pryderus fal Pryderi. /Pryder nawd ceudawd, cyfnerthi - ni wn, /Nid parabl yw hwn ni fo per CBM IV 17 45 ngau gymwyll) a'm pwyll i'm pyd; /Cyfrnawd i'm ceudawd defawd hefyd /Cyfredeg a_^ chweg, chwerw hir enn GYC VII 40 52 lladd angau. /Nis adrawdd tafawd, nis traetha ceudawd, /Onid y Drindawd, Undawd orau, /Poenedig gether ceugant 1 LlF1 II 5 21 /Hyd ar wyneb yr eigawn. /Undegfed dydd, certh ceugant, /Creaduriau yd grynant /Rhag ofn dilyw diarchar ce_"ynt 1 PM V 4 33 n moli Rhodri, rhwyf dragon; /Hwynt cenynt nas ce_"ynt: pa ho_^n /Y ceblynt o'r cwbl anddeddfon? /Ef yn cibau 1 DB VI 29 56 st creaduriau. /Gw_^r a wnaeth yn llawn llenwi cibau /O'r dwfr deyerin yn win gwinau, /A wne_^l gorffow Cibddar 1 PM V 23 64 arwydd yng ngwasgar, /Mal Arthur, cain fodur Cibddar, /Can a chan a cheinwyll a gwa_^r, /Cant a chant Cichwain 1 LlF2 VI 8 24 n - ceneddl, /Er pan ddoeth cychweddl am lwyth Cichwain. /Rhyswr parch, perchen march archfain, /Rhyse cig 2 GYC VII 40 87 ydlog ar ei sodlau, /A phob dychymyg i drywanu cig, /A phob cog ffyrnig o'r coeg ffyrnau, /A phob rhyw LlF2 VI 9 10 ylawn, rhylafar. /Pumed poen pan fo cyfysgar: /Cig amhryd, amriaint gymar. /Chweched, chwerw chweiris y cigfrain 3 DB VI 24 75 ymguraw, /Ac ar llwyth oswydd gnawd llithiaw - cigfrain /A chaer dew firain yn difuriaw. /Gnawd gwayw a EG VI 18 65 chus gynrain. /Oedd tew peleidr crau, cre_"ynt cigfrain, /Calanedd gorwedd gorddyfnesain, /Llywelyn, bo BF VII 52 32 r, /Gw_^r a wnaeth adaw adar - ar gynrain /Fal cigfrain Owain, awydd ddaffar; /Gw_^r fal Cadwallawn, da ciglau 9 CBM IV 1 24 Arwyar ar wy_^r, ar wy_^r gnofain, /Ar gnawd y ciglau adnau ednain; /Ar edrywan gwa_^n gwayw yn adain, OC II 14 123 sg ddysgaid, /Trinheion faon, traws ardwyaid. /Ciglau am da_^l medd myned plaid - Gatraeth, /Cywir eu h CBM III 12 29 rheeidr rhuddgrau, /O beleidriad cad ciglau. /Ciglau beleidr briw, brith - o gyfergyr, /A gwaed gwy_^r DB VI 29 34 lladd Llundain a'i thyrau, /Bu erwan yr awr y ciglau; /Bu oer im aros y chwedlau: /Na bu_^m farw o faw CBM III 12 28 O beleidr rheeidr rhuddgrau, /O beleidriad cad ciglau. /Ciglau beleidr briw, brith - o gyfergyr, /A gwa CBM III 11 10 elyf, seirff cadau - Meigien, /Nid meigoll y'u ciglau, /Cynifiaid cynefawd orau, /Cynyddws brenhinedd b PhB VI 14 45 hyfrdelid? /Ai gwaeth mynag nag nog eddewid? /Ciglau-i dorf a thorf a thwrf ysgwydawr, /Nos Galan Iona PM V 26 58 o, Penfro pen faddau - pybl, /Pobl fedydd rhwy ciglau; /Llys Hawrffordd, ei berw ffyrdd neud tau, /Llwy OC II 14 51 edi penwan, /Trylwyn yn amwyn am fiw garthan. /Ciglau ym Maelawr gawr fawr fuan /A garw ddisgyr gwy_^r cigleu 1 CBM IV 13 13 nt yng ngnif seithrif se_^r. /Rhif se_^r, rhwy cigleu, cigwledd rad - i frain /O freisgwyr ardwyad, /Ce cigweinau 2 GYC VII 40 49 wd er doluriaw cnawd, /A phob cigweinawd a_^'r cigweinau, /A phawb yn ubain, a phawb yn germain, /A pha GYC VII 41 42 liwau, /Llidiawg fyddant, llym y gwanant a_^'r cigweinau, /Gwenwyn adnair, gwedd anghywair mywn pair po cigweinawd 1 GYC VII 40 49 A phob rhyw ddefawd er doluriaw cnawd, /A phob cigweinawd a_^'r cigweinau, /A phawb yn ubain, a phawb y cigweiniau 1 GYC VII 40 90 d i ddoluriaw cnawd, /A phob cigweiniawd a_^'u cigweiniau, /A phawb mewn deincryd a phawb mewn annwyd, cigweiniawd 1 GYC VII 40 90 A phob rhyw ddefawd i ddoluriaw cnawd, /A phob cigweiniawd a_^'u cigweiniau, /A phawb mewn deincryd a cigwledd 2 PM V 26 35 /Yn bencnud wy gyfedd, /A chigfrain cyfwyrain cigwledd, /Cigyddion coelion calanedd. /Trydydd, gnawd c CBM IV 13 13 nif seithrif se_^r. /Rhif se_^r, rhwy cigleu, cigwledd rad - i frain /O freisgwyr ardwyad, /Cerrynt fy Cigyddion 1 PM V 26 36 d wy gyfedd, /A chigfrain cyfwyrain cigwledd, /Cigyddion coelion calanedd. /Trydydd, gnawd canrhawd cyn cil 2 PM V 26 71 pau: /Nid Rhys gryg yn cynnig camau! /Rhys nis cil na deng mil na dau /Pan e_^l Rhys yn rhwysg ei arfau SB II 22 33 traeth Caer yn aer, yn arfod gweilgi /Cilgwri, cil wellig; /Bu y gwy_^r cylch lly_^r yn llewyg /Gan eu Cilgerran 1 EG VI 18 61 ar digrain /A chan llaw lludwaw Llanhuadain, /Cilgerran achla_^n a chlod goelfain /A chlwyr ar ddyhedd Cilgwri 1 SB II 22 33 g! /Rhag traeth Caer yn aer, yn arfod gweilgi /Cilgwri, cil wellig; /Bu y gwy_^r cylch lly_^r yn llewyg ciliai 3 HOG II 12 11 ong /Yn y llynges fordai, /A decant cynran a'i ciliai, /Cyfarf heb un farf ar Fenai PC II 19 2 fuam yn saith, trisaith - ni'n beiddai, /Ni'n ciliai cyn ein llaith, /Nid oes, ysywaeth, o'r saith /Na PC II 21 31 yfrwys - fa_^r /Yn nhrydar, dda_^r ddiffwys, /Ciliai rhag ei lu Loegrwys, /Cadr fab Cedifor Wennwys. / Ciliaw 2 LlG VII 25 13 dy ba_^r, /Ni cha_^i dy esgar esgor lludded! /Ciliaw ni fynni er neb caled, /Colofn cad, cadarnflaidd LlG VII 24 59 ch gyfogi, /Celennig branes, berthles borthi. /Ciliaw ni orug er caledi - gawr, /Gw_^r eofn yng nghyni. ciliwch 1 PM V 1 90 de_"yrn, difennwch! /Rhag Dafydd, awch cilydd, ciliwch! /Ef fawr llyw mawrllid Mallolwch. /Chwi, fawr w cilydd 1 PM V 1 90 g difai de_"yrn, difennwch! /Rhag Dafydd, awch cilydd, ciliwch! /Ef fawr llyw mawrllid Mallolwch. /Chwi ciniaw 1 CBM IV 14 19 n, /Bo_^n egin i'w bigaw; /Pluor wasgar, ca_^r ciniaw, /Plygaint, dewaint dyhunaw. /Dyhunaw a deffraw e cirieda 1 DB VI 26 27 bwyth, /Ys da beth y'm ceffy! /Traul caeroedd, cirieda imy /Trefad fy hendad a'i hundy; /Trais arnaf, f ciwdawd 5 GM I 6 22 (cain addfwyndawd) /A Chadwaladr mawr, mur pob ciwdawd HF VII 23 14 foedd, gw_^r gwisgoedd gwisgi, /Gw_^r gwasgawd ciwdawd, cad weini, /Gw_^r cadarn cadoed rheoli, /Gw_^r EGM I 28 38 ddelw ohonawd /A wnaf, Arglwydd Naf, nerth pob ciwdawd. /Cadwn fraint dewaint, can ys defawd; /Duw Ne_^ PB VII 2 14 /Byddinoedd hardd oedd dydd y hyrddai - Rhys /Ciwdawd Rhos ohanai, /Llaith cynnygn, cynneddf Gwalchmai BF VII 45 25 aeth. /Gwaethwaeth y'n tragwnaeth trengi - mur ciwdawd, /Traul barawd, trin beri, /Traws fa_^r, gwenwyn ciwdodoedd 2 GM I 11 16 ydd a'i chartrefoedd. /Nid ef Rhodri Mawr, mur ciwdodoedd, /Fwy pen cynhaddledd pob cenheddloedd. /Ys e EW VI 4 1 Neud rhaid am Fadawg trengi - ciwdodoedd! /Gwalch cadoedd, cadrfalch ri; /Neud trai ca cladder 1 GYC VII 38 42 llaw a nycher, /Ni bydd brychwyn dyn dydd y'i cladder; /Nis canlyn o'i dda, o'i ddifer - ymdro, /Eithr claear 1 PM V 23 54 uch cyrn cyfarwar, /Llwrw cydfod, er clod, ys claear. /Rhyllofes rhwyf tres tros faniar - i feirdd, /O claearwres 1 PM V 5 39 gyflwng gyfaeres /A_^'r hon Rodri Mo_^n, mwyn claearwres - haul, /Hael Ddafydd a'i rhoddes. /Dug ail r claer 10 GM I 7 121 i helw a hwylynt tra Llynnwys; /Lliaws cleddyf claer a glaif rhuddraidd aer /A gawr daer drag Iwys; /Ll CBM III 27 1 Ednyfed, aerllew a dan eurlliw - claer /A_^'r darian daer dalfriw, /Amdanaw ni ddaw, ni EG VI 18 58 rth Saeson yng nghrain, /Oedd trist maer, oedd claer cleddyf heb wain /A chan llu pannu pen ar digrain CBM IV 1 17 llewin, well ei dichwain. /Oedd cleudaer, oedd claer cleddyf uch gwain /A llinon yng ngnif a llif rhag CBM III 16 165 llafn anwar, llachar llain, /Yn rhith cleddyf claer, clod ysgain - yn aer, /Yn aroloedd cyngrain, /Yn CBM III 30 1 Yng nghynosod clod, claer ddylaith - byddin, /Ni byddud wrth gyfraith; /Oedd D-2 I 2 22 re_"yr, moes wyrth fehyr, milwyr orwyth; /Maer claer gywyd, mad gathl gyfyd, moi_"dydd iaith; /Mas cas HOG II 7 9 ogwydd, /Cyfeiliw gwen wawr yn awr echw_^ydd, /Claer wanllun, wenlleddf, wynlliw, cyw_^ydd, /Wrth gamu PM V 26 19 briw - a heddiw neud hedd! /A Saint Cle_^r a'r claer wyndiredd, /Nid Saeson y maon a'i medd; /Yn Aberta PM V 24 45 aws dilaes aes asgethrawg, /A rhagod, ben clod claer ysgwydawg, /Esgudwan garthan is Garthynnawg, /Gwae clais 3 LlF1 II 3 25 dding Fair, fal y'i haeddais! /O haeddais-i ai clais ai clwyfiant - rhyfedd /Ai rhyfel a_^'m peiriant, CBM IV 18 73 eto Dofydd, /Nid ef a'i cydfydd clwyf ddefnydd clais. /Nid ef dihunaw rhyhanddenais, /Nid ef rhoddir ne CBM IV 6 199 n yd gludir. /Cludfan glod yn gledrwy ysgwyd, /Clais odrais odraws ei annwyd, /Creulawr gawr gyrchiad, Cla_^r 1 SB II 24 37 dd Iarll Padrig rhag pedryddawg; /Pumed, Iarll Cla_^r rhag gwalch gwanar oedd gwareddawg. /Lliwgoch Tre clas 1 MB I 3 143 dd /Pwy a enillo o'r do ysydd; /Edewis eurwas, clas gymre_"ydd, /Canawon mordai, mynogi rhydd. /Dyddwyr clau 12 LlLl II 16 17 i, /Ysgwyd ac ysgryd rhegddi. /Piau y cleddyf clau - a drafodir, /Clwyfir, dir, diamau? /Clodfawr, cly CBM IV 6 71 Caffwn ei radau, caffawd ein gwawdau, /Cathlau clau, cerddau caw. /Carwedros cafas i ganthaw /Cadarn da PB VII 21 3 nw, mur Gwyndyd, /[ ]fyg [ ] fab Idnefed, /[ ] clau, [ ] clod, /[ ] y Berfeddwlad. /I wlad [ ], glod ar CBM IV 2 20 iw gelau, oedd aml gelor, /Oedd amddinau crau, clau clywitor. /Oedd gwrdd am alaf am Alun drefred, /Oe CBM IV 4 132 dd, /Oedd tremid cyfnewid cochwedd, /Cleddyfal clau, dywal ddiwedd. /Clwyf efnys dyfrys, dyfrydedd - ys PB VII 13 22 wain deg. /Oedd teg rwyf, rwysg Oliffer, /Oedd clau ddarpar, clod ddirper, /Oedd glew Maredudd, oedd gl LlF2 VI 8 4 . /Clwyf iddaw ni ddaw, ni ddamwain - gorofn, /Clau eofn golofn, aur ei goelfain. /Clud Gamlan, cynran PB VII 7 14 dagrau - am Forgant, /Neu'm cynwant clwyfiant clau, /Hael enwawg, hoeddl fradawg frau, /Hydr nen cyn a BF VII 47 31 gwnaeth ac eisau; /Hwyl cad, cleddyf gyrchiad clau, /Hael gwrawl o'r hil gorau LlG VII 24 153 i feddgyrn wirodau. /Iddaw i gynnal (cleddyfal clau) /Mal Arthur wayw dur ei derfynau, /Gwir frenin Cym OC II 14 72 fu gwynt gwaedd fan uch glan glasfyr, /Gorddwy clau tonnau Talgarth ystyr. /Dywallaw-di, fenestr (na fy CBM III 8 12 ylynt am breiddiau /Haelon cleddyfau rhuddion, clau. /Ym maes Trefgalw lys torf emys - ein glyw /A glyw Clawdd 2 EG VI 18 43 /A llinon rhag bron rhag bro eurgrain; /Tyrfa Clawdd Offa clod yn hoffiain /A thorfoedd Gwynedd a gwy DB VI 25 26 rhiw yn nhrabludd edrin, /Oedd braw saw Saeson Clawdd y Cnwcin, /Oedd bwlch llafn yn llaw gynefin, /Oe Clawr 1 D-4 VI 20 75 yw yn Llysyn - drefad /Am drefred Wenwynwyn, /Clawr Powys, peues unbyn, /Canmil canmoles Duw hyn. /Peb Cledr 2 CBM III 12 38 r. /Nerflawdd gyfadrawdd, cyfadref - cerddau, /Cledr cadau cadwoddef, /Ni tholies budd, beirdd achref, CBM III 16 216 n; /Ysgodig rhag cardd, cerdd orun - de_"yrn, /Cledr cedyrn, cad eiddun, /Ysgryd gryd rhag graid Eborth Cledd 4 PM V 18 12 draig cenau Cynlas; /A gwedi hynny buost gwas /Cledd eurin, clo byddin clodfras; /Neud wyt w_^r, aerdwr MG VII 33 79 ych /Dod nod i'm hwyneb, a'm hadnepych, /Parth cledd i minnau ni mynnych - fy mod, /Parth yr Oen gorfod PB VII 1 6 Gwledig gwychr, hydrig, gwychnaws - yw Owain, /Cledd lith brain, clod liaws, /O lyw glyw glewddrud gyng LlF2 VI 8 7 ynrain, /Mal Clydno Eidyn, prif gyfrin prain. /Cledd ysgwn llafndwn, orofn Llundain - lawr, /Arwr wawr cleddyf 15 GM I 7 121 ys /Ar ei helw a hwylynt tra Llynnwys; /Lliaws cleddyf claer a glaif rhuddraidd aer /A gawr daer drag I CBM III 16 165 Yn rhith llafn anwar, llachar llain, /Yn rhith cleddyf claer, clod ysgain - yn aer, /Yn aroloedd cyngra LlLl II 16 17 wydd ynddi, /Ysgwyd ac ysgryd rhegddi. /Piau y cleddyf clau - a drafodir, /Clwyfir, dir, diamau? /Clodf CBM III 29 25 yar, /Rhaeadr ar baladr ar ba_^r. /Oedd barawd cleddyf cleudaer - ym marddrin, /Yn nydd trin ger traeth CBM III 23 5 ei afael, /Namwyn blaidd maes moesawg hael. /Cleddyf clod wasgar a wisgaf ar glun, /Rhwng fy llun a'm CBM III 23 7 a wisgaf ar glun, /Rhwng fy llun a'm llasar, /Cleddyf cloy_"nnau hygar, /Cleddyf Rhirid Flaidd flaenga GM I 8 51 i, /Ac eu dygyfwrw yn astrusi, /A dygyfod clod cleddyf difri /Yn saith ugain iaith wy faith foli. /Ardd MB I 3 53 yddin Emrais drais drahaawg. /Cadau ddidudydd, cleddyf ddurawg, /Cw_^l clywed cystudd ar rudd mynawg; / DB VI 24 73 ben, /A gnawd odduch Tren trin ymwriaw. /Gnawd cleddyf gilydd yn ymgiliaw, /Cuall ac arall yn ymguraw, BF VII 47 31 a'i dug, /Dig a'm gwnaeth ac eisau; /Hwyl cad, cleddyf gyrchiad clau, /Hael gwrawl o'r hil gorau EG VI 18 58 eson yng nghrain, /Oedd trist maer, oedd claer cleddyf heb wain /A chan llu pannu pen ar digrain /A cha GRh II 27 5 afael, /Ac o ddyn, hawl erwyn hael. /Hael udd cleddyf rudd, clod faith, - na'm gwrthod, /Mawr wrthyd f CBM III 23 8 y llun a'm llasar, /Cleddyf cloy_"nnau hygar, /Cleddyf Rhirid Flaidd flaengar. /Priodawr Pennant, penna CBM IV 1 17 , well ei dichwain. /Oedd cleudaer, oedd claer cleddyf uch gwain /A llinon yng ngnif a llif rhag llain; PhB VI 14 14 Ni'ch traethaf-i gelwydd, nid ef gelwid - hwn /Cleddyf ysgwn twn, twyll ei gwndid; /Diseirch meirch a s cleddyfal 5 CBM IV 9 96 /Ef gorau fal gw_^r yn addwyn /Yn Saint Cle_^r cleddyfal ar drwyn. /Llathrai lafn uch afn, uch afwyn, / CBM IV 6 148 dir Caer er cadw ei arial; /Cleddyfau goruthr, cleddyfal - ar wy_^r /A orug yn ddyfal, /Hywel hael, hef CBM IV 4 132 nai tachwedd, /Oedd tremid cyfnewid cochwedd, /Cleddyfal clau, dywal ddiwedd. /Clwyf efnys dyfrys, dyfr LlG VII 24 153 i fudd /A'i feddgyrn wirodau. /Iddaw i gynnal (cleddyfal clau) /Mal Arthur wayw dur ei derfynau, /Gwir CBM IV 5 22 cyrchiaid, cerdd arial - ddrudion, /Clwyf eofn cleddyfal; /Nid cardd, nid cerdd anwadal /Cain awen cana Cleddyfau 4 CBM IV 8 46 . /Pan aeth sarff cadlan Saint clodfan Cle_^r /Cleddyfau cochion cochyn friger, /Ysgor ymddiffyn, pan y DB VI 25 23 beilch gweilch gweled ei werin, /Oedd clybod cleddyfau finfin, /Oedd clybod clwyf ym mhob elin, /Oedd CBM IV 6 148 cysefin ddial /Ar dir Caer er cadw ei arial; /Cleddyfau goruthr, cleddyfal - ar wy_^r /A orug yn ddyfa CBM III 8 12 gwinau, /Hawlwyr hwylynt am breiddiau /Haelon cleddyfau rhuddion, clau. /Ym maes Trefgalw lys torf emy cleddyfgoch 1 BF VII 47 16 /Llyw glyw, glaif anesgymod, /Llew llafngroch, cleddyfgoch, clod. /Arwymp glod orfod, arf cyhoedd - hyw cleddyfir 1 PhB VI 15 21 wiawg reufedd, /Llewelyn, llew gwawr, clodfawr cleddyfir, /Pell ydd edmygir ei atchweddledd. /Gw_^r ni cleddyfrudd 7 PM V 13 27 cafas - edlid /Am edling tey_"rnas, /Hydr udd cleddyfrudd, clodfras, /Huysgwr gw_^r yn oed gwas. /Gwas CBM IV 4 273 awrddraig (mawrddrwg ei dadfer) /Mab Gruffudd, cleddyfrudd, clotffer. /Maws meddgyrn, te_"yrn tyner - a CBM IV 9 63 osawd, /Bwlch ei gledd, balch ei gleddyfawd. /Cleddyfrudd gwrfudd, gw_^r a ddeffry - clod, /Gwrawl rod LlG VII 27 34 chel. /Neud ydyw ynof-i cof cyfarchwel /Am lyw cleddyfrudd heb gudd, heb ge_^l. /Neud mau ei eisiau, ne CBM III 12 42 /Ef oedd gadfarchawg gedferchyr - a'm clwyf, /Cleddyfrudd nid etgyr, /Gweilchlyw glyw, glewdraws eryr, CBM III 21 144 ai. /Arnaf, ernywaf, ernywed - a'm clwyf, /O'm cleddyfrudd rwyf y'm rhygodded, /Coddiant, eilywiant rha SB II 22 6 iaith /I edmyg dinag, dinas mawrfaith - clod, /Cleddyfrudd yn anrhaith, /Cerdd farwnad i'm rhwyf o'm rh cleddyfruddion 1 CBM III 26 99 feisiau /Cyfeddau cyfoedion, /Un a'm clwyf o'r cleddyfruddion, /Un a fu, a ddyfu ddeon, /Un catgawdd, c clefyd 3 D-1 I 1 31 d, cystudd a chur cystwy, /Gwerin weryd, gwedy clefyd cryd a chymwy. /Ni ddaw meddyg hyd orffen byd hyd GYC VII 40 92 wn deincryd a phawb mewn annwyd, /A phawb mewn clefyd o bob clwyfau, /A phawb yn ubain a phawb yn germa GB II 26 159 ddaeth o Ffrainc Ffranc o'i erchi /Iechyd rhag clefyd, rhag clwyf delli, /Wynepglawr diddawr dim ni wel Cle_^r 4 PM V 26 19 /Tyrioedd briw - a heddiw neud hedd! /A Saint Cle_^r a'r claer wyndiredd, /Nid Saeson y maon a'i medd; CBM IV 9 96 enwyn, /Ef gorau fal gw_^r yn addwyn /Yn Saint Cle_^r cleddyfal ar drwyn. /Llathrai lafn uch afn, uch a CBM IV 8 45 yr se_^r. /Pan aeth sarff cadlan Saint clodfan Cle_^r /Cleddyfau cochion cochyn friger, /Ysgor ymddiffy PM V 25 21 eifi, /Yn llys ffe_^r Elsmer, yn Saint clodfan Cle_^r, /Yn llysaidd Aber hydrfer Hoddni, /Yng Nghastell cleudaer 2 CBM IV 1 17 , /Draig wen wollewin, well ei dichwain. /Oedd cleudaer, oedd claer cleddyf uch gwain /A llinon yng ngn CBM III 29 25 aeadr ar baladr ar ba_^r. /Oedd barawd cleddyf cleudaer - ym marddrin, /Yn nydd trin ger traeth Caer, / clo 4 PM V 18 12 ynlas; /A gwedi hynny buost gwas /Cledd eurin, clo byddin clodfras; /Neud wyt w_^r, aerdwr ardwy efras LlG VII 24 94 isglew Mo_^n mwynfawr Wyndodydd /(Bryn Derwin! Clo byddin clodrydd!) /Ni bu edifar y dydd - y cyrchawdd PM V 10 18 nheilwad Prydain, wyd priodawr - clod, /Ac wyd clo byddinawr; /Wyd ysgryd gryd, graid gwriawr, /Ac wyd D-2 I 2 14 /Cerydd fychod, cerennydd nod, clod achubiad; /Clo celfyddyd cant Calan cyd cynullyd graid. /Graid blai clod 46 PM V 10 17 d gynnelw! /Cynheilwad Prydain, wyd priodawr - clod, /Ac wyd clo byddinawr; /Wyd ysgryd gryd, graid gwr D-2 I 2 13 aw'r eirchaid; /Cerydd fychod, cerennydd nod, clod achubiad; /Clo celfyddyd cant Calan cyd cynullyd gr CBM III 16 172 r geirch meirch myngdwn, /Ni hwyrgyrch cludlan clod adwn! /Ni ffy rhag terfysg, rhag tarf yng ngosgordd BF VII 53 1 Fy arglwydd cludlwydd, clod addas - uchel: /Och Fab Duw dy leas! /Am eurddawn, PB VII 15 11 raeth dristyd, /(Rhwysg gydymddaith, cludfaith clod) /Am arglwydd mawrglwyf golled. /Collais-i Rys, co D-6 VII 35 6 wawr Dyffryn clodfawr Clwyd. /Clwyf im ei olo, clod arwedd - aergwn, /Ergyrwayw tey_"rnedd, /Cynran can BF VII 47 16 laif anesgymod, /Llew llafngroch, cleddyfgoch, clod. /Arwymp glod orfod, arf cyhoedd - hywerth /Fu Hywe PM V 5 55 es. /Cardd arnaw, udd Ffraw, ffrawdd oddiwes - clod, /Bai'i clywed oedd eres! /Mor wrawl ei hawl pan ho GM I 9 144 ehyrau. /Dyhepgyr alaf, elyf ddoniau, /Dychlud clod Brydain bedrydannau. /Dywystlir iddaw o Ddin Alclud CBM III 30 1 Yng nghynosod clod, claer ddylaith - byddin, /Ni byddud wrth gyfraith; PM V 24 45 A lliaws dilaes aes asgethrawg, /A rhagod, ben clod claer ysgwydawg, /Esgudwan garthan is Garthynnawg, GM I 8 51 a_^ hi, /Ac eu dygyfwrw yn astrusi, /A dygyfod clod cleddyf difri /Yn saith ugain iaith wy faith foli. SB II 22 5 wd prifiaith /I edmyg dinag, dinas mawrfaith - clod, /Cleddyfrudd yn anrhaith, /Cerdd farwnad i'm rhwyf PM V 9 33 edawg eirchiaid arch dyunlle, /Yng nghyfarfod clod cludfeirdd dyle, /Yng nghyfrwys gynnwys gan Wawr i' PB VII 2 20 fedd, /Pa_^r tri dryll, gwersyll gorsedd, /Pen clod cyn no'i fod i'i fedd. /Ym medd aergyfedd (nid gofy LlG VII 27 36 neud isel - fy mryd, /I'w feirddion oedd clyd clod ddiargel. /Neud aelaw cwynaw (neud cynhawel) /O Fer PB VII 13 22 teg rwyf, rwysg Oliffer, /Oedd clau ddarpar, clod ddirper, /Oedd glew Maredudd, oedd gloywner - esgud LlF2 VI 7 15 nghyflawn nac anghyflys. /Handwyt, eryr Clwyd, clod enwerys, /Rhiau diamau diamebys. /Hand-yth-fagwyd, LlF1 II 2 20 dd a ryfydd, ni ryfeddaf - ei fod, /O gyfannod clod er clud alaf. /O gofynnir pwy, py rydd fwyaf, /O sa GRh II 27 5 ddyn, hawl erwyn hael. /Hael udd cleddyf rudd, clod faith, - na'm gwrthod, /Mawr wrthyd fy ngobaith; /A SB II 22 31 lwydd, ffrwyn ddyfrig, /Colofn clwyf, nid oedd clod fenffyg! /Rhag traeth Caer yn aer, yn arfod gweilgi CBM III 5 50 ebyced! /Ni rhifaf-i ar fun fod yn galed: /Nid clod fy ngwrthod gwrth fy na_"ed! /A dywed yno eniwed - CBM IV 9 63 yfawd. /Cleddyfrudd gwrfudd, gw_^r a ddeffry - clod, /Gwrawl rod, rodawg hy, /Gw_^r cyrchiad, cyrchwn e SB II 24 9 haid hygar, grym lym lachar, gwrddfar gynnor. /Clod gyfragod, corf gyfarfod, rhod glod gludaw, /Cerdd g D-4 VI 20 56 ad Meuryg; /Clwyfuswydd, nid plydd, neud plyg /Clod gyhoedd caeroedd cerrig. /Cerrynt a ddugam ni ddyge CBM IV 1 35 ng Coeling am eu coelfain. /Ergyrwayw cludlan, clod huysgain, /Eryr huysgwr ysgwyd arwain, /Erchwyniawg LlG VII 25 75 ryno, /Ni bydd anghlodfan y ban y bo. /Gwiw yw clod hynod a honno - tafawd /I'r aerllew parawd a'i dirp CBM III 21 100 ysgoges, /Oedd balch ei ragor cyn no'i reges, /Clod iddaw! rhagddaw y rhagores. /Ugeinpunt o'i fodd a'm PB VII 1 6 drig, gwychnaws - yw Owain, /Cledd lith brain, clod liaws, /O lyw glyw glewddrud gyngaws, /O lin breien DB VI 26 20 odd, falch ei rodd, ryfeddyly, /Dy fod herwydd clod mal y'i clywy, /Dy fyrddoedd cyhoedd ti a'u cehy, / OC II 14 35 an argrad, cymwy erlyn. /Cydwyr ydd aethant er clod obryn, /Cyfoedon arfawg arfau edwyn. /Taliasant eu D-1 I 1 35 wedd fy rhybuchwy. /Fy rhybuched i golofn ced, clod pedrydant, /Rhyfel ddywal, Urien hafal, arial wytha PM V 10 11 - Prydain, /Priodawr tud allmyr, /Hyd ydd a_^ clod rhod rhywyr, /Hyd ydd aeth hwyl haul a sy_^r. /Rhif CBM III 23 5 el, /Namwyn blaidd maes moesawg hael. /Cleddyf clod wasgar a wisgaf ar glun, /Rhwng fy llun a'm llasar, CBM IV 5 65 wy hynod, /Angerdd flawdd anghlawdd anghlod. /Clod wasgar, aesgar eisgur - gyfarfod, /Gyfarfawg benadu PhB VI 14 47 os Galan Ionawr mwynwawr meddwid, /Ac am byrth clod wasgar, llyry daear difrisg, /Llawer march a gwisg PM V 26 102 nerth, fy nodded. /I tithau, udd Deau, dyred /Clod, w_^r llary, o'm llwry i'th drwydded. /Ni byddud wr PB VII 21 3 yndyd, /[ ]fyg [ ] fab Idnefed, /[ ] clau, [ ] clod, /[ ] y Berfeddwlad. /I wlad [ ], glod arddangos, / CBM IV 8 14 nghyfragor glyw am eu glewder, /Yng nghyfragod clod y clyw llawer. /Yn anghyflwyth gw_^yth Gwaith Nanhy PM V 4 49 helw rhodolion, /Yn eryr prifwyr, priodorion - clod, /Yn cludaw anoethion, /Yn eurdud derwynddrud tirio EG VI 18 43 ag bron rhag bro eurgrain; /Tyrfa Clawdd Offa clod yn hoffiain /A thorfoedd Gwynedd a gwy_^r Llundain, PM V 23 54 y de_"yrn uch cyrn cyfarwar, /Llwrw cydfod, er clod, ys claear. /Rhyllofes rhwyf tres tros faniar - i f LlF2 VI 8 40 ni roddi, rif Main, - ei annwyd, /Clwyd ysgwyd clod ysgain LlF2 VI 8 1 Clod ysgain Owain, clod ysgain /Ysgwyd ddrud ddylud Ddyl CBM III 16 165 anwar, llachar llain, /Yn rhith cleddyf claer, clod ysgain - yn aer, /Yn aroloedd cyngrain, /Yn rhith d LlF2 VI 8 1 Clod ysgain Owain, clod ysgain /Ysgwyd ddrud ddylud Ddyliffain. /Clwyf idda clodfan 8 CBM IV 8 45 n seithwyr se_^r. /Pan aeth sarff cadlan Saint clodfan Cle_^r /Cleddyfau cochion cochyn friger, /Ysgor PM V 25 21 tyner Teifi, /Yn llys ffe_^r Elsmer, yn Saint clodfan Cle_^r, /Yn llysaidd Aber hydrfer Hoddni, /Yng CBM III 1 32 wyf gwaethlfan) /Canu cerdd am borth am byrth clodfan; /Cyfodwch, cenwch, cenyf o'm ban, /A mi, feirdd CBM IV 5 55 edd /Ni gyfyd o'i fablan; /Bu llw clodfawr, bu clodfan /Ei law i liaws cynran. /Cynran rhan gyfran, gyf CBM IV 16 199 cyn meuedd mablan. /Gw_^r a'n pair, ein Peryf clodfan, /Gw_^r gwychddoeth, gwych gyfoeth gyfan, /Gw_^r GB II 26 92 /A Bangor esgor a bangeibr Henllan /Ysydd i'r clodfan, i'r clyd ei wy_^dd; /A Maenawrdeifi ddiorfynydd CBM III 14 35 yw llawr llaw gyfran /Pan ddygyrch cludfeirdd clodfan, /Pan fydd cyd cedwyr am ban. /Am bennaeth ydd y CBM III 12 54 /Griddfan, darogan drygyrferth, - a'm clwyf, /Clodfan rwyf rhwyddged ferth, /Aerwalch balch, bwlch ei clodfawr 10 CBM IV 16 168 a gyrchwy, /Can cyrchws De_"ws diardwy /(Cyrch clodfawr am ddyrawr ddirwy), /Pymhoed pobl rhag pobiant DB VI 35 29 udd y preiddia. /Eurglawr Cymry fawr arglwyddi clodfawr, /Arglwyddwalch ceinfawr a'u cynifia; /Argledr CBM IV 5 55 chfaran - gyfedd /Ni gyfyd o'i fablan; /Bu llw clodfawr, bu clodfan /Ei law i liaws cynran. /Cynran rha PhB VI 15 21 adawg, rywiawg reufedd, /Llewelyn, llew gwawr, clodfawr cleddyfir, /Pell ydd edmygir ei atchweddledd. / CBM III 21 179 if arglwydd brolwydd bro Din Eithon, /Priodawr clodfawr Clud ac Aeron. /Pan brofer traethawd traethadur PB VII 16 9 yfryd, /O'i wayw nid oedd waeth ei glod. /Oedd clodfawr cludfeirdd oddef, /Madawg Mo_^n cain roddion co D-6 VII 35 5 yd) /Am wy_^r eryr eurysgwyd, /Am wawr Dyffryn clodfawr Clwyd. /Clwyf im ei olo, clod arwedd - aergwn, LlLl II 16 19 yf clau - a drafodir, /Clwyfir, dir, diamau? /Clodfawr, clywitor nad gau, /Cafas lladd a_^'r llaw ddea LlG VII 25 2 nbych well, Ruffudd, feirdd fudd fytged, /Hael clodfawr, eurwawr arwymp gerdded; /Hynefydd Powys, peues CBM III 18 19 argledr cad - a tharf /A therfyn ar gywlad, /Clodfawr llawr llaw anghaead, /Corf torf, terfysg o'i a Clodforaf 1 LlG VII 25 73 - Maelawr, /Breisglym orwyddawr, roddion ymo. /Clodforaf fy naf naws anghryno, /Ni bydd anghlodfan y ba Clodfori 1 LlG VII 24 123 Dduw o ddechrau - moliant /Mal y gallwyf orau /Clodfori, o'r gwy_^r, a_^ geiriau /I'm pen, y pennaf a g clodfras 2 PM V 13 27 d /Am edling tey_"rnas, /Hydr udd cleddyfrudd, clodfras, /Huysgwr gw_^r yn oed gwas. /Gwastad yng nghan PM V 18 12 wedi hynny buost gwas /Cledd eurin, clo byddin clodfras; /Neud wyt w_^r, aerdwr ardwy efras - cad, /Ced clodlug 1 PM V 1 110 eifiaint uchelgrug /Hyd Wynfryn Llundain, lle clodlug; /O Benwaedd Dyfnaint (dim nid ffug) /Hyd Bentir clodrydd 3 EG VI 18 38 , /Ysgymyn gwerlin, gwerlid gofiain, /Ysgymydd clodrydd Clwyd a Llwyfain. /Lluddedig edmig meirch mawr LlG VII 24 94 n mwynfawr Wyndodydd /(Bryn Derwin! Clo byddin clodrydd!) /Ni bu edifar y dydd - y cyrchawdd /Cyrch eof D-2 I 2 34 fel rhyfel febyn; /Rhuddaur dyrllydd, rhychlud clodrydd rihydd adden; /Rheufedd barawd, rhyn wyn wasgaw clotffer 1 CBM IV 4 273 wrddrwg ei dadfer) /Mab Gruffudd, cleddyfrudd, clotffer. /Maws meddgyrn, te_"yrn tyner - a'm rhoddai /N cloy_"nnau 1 CBM III 23 7 f ar glun, /Rhwng fy llun a'm llasar, /Cleddyf cloy_"nnau hygar, /Cleddyf Rhirid Flaidd flaengar. /Prio Clud 4 CBM III 21 179 dd brolwydd bro Din Eithon, /Priodawr clodfawr Clud ac Aeron. /Pan brofer traethawd traethaduryon - ca LlF1 II 2 20 ydd, ni ryfeddaf - ei fod, /O gyfannod clod er clud alaf. /O gofynnir pwy, py rydd fwyaf, /O saffwn as CBM III 10 57 rws Tyngyr tangnefedd. /Degfed yw a'm clyw o'm clud eurddawn - cerdd, /Cenitor canys iawn, /Torf ysgwn LlF2 VI 8 5 - gorofn, /Clau eofn golofn, aur ei goelfain. /Clud Gamlan, cynran o hil cynrain, /Mal Clydno Eidyn, pr Cludais 1 CBM III 24 136 wallawn, /Gogyman cludfan, cludfeirdd wogawn, /Cludais-i alafoedd llysoedd Lleisiawn. /Gwedi pargoch gr cludaw 1 PM V 4 50 lion, /Yn eryr prifwyr, priodorion - clod, /Yn cludaw anoethion, /Yn eurdud derwynddrud tirion, /Yn eur cludawd 1 CBM IV 9 21 s cenais, cenif dy folawd. /Molaf w_^r clydwr, cludawd - ei eirchion /Ei eirchiaid ar blannawd; /I eryr cludfaith 1 PB VII 15 11 , drwy hiraeth dristyd, /(Rhwysg gydymddaith, cludfaith clod) /Am arglwydd mawrglwyf golled. /Collais- cludfan 3 CBM III 1 30 rddfan - rwyf, /Canwyf - py ganwyf? - catglwyf cludfan: /Canaf can caraf (can wyf gwaethlfan) /Canu cer CBM III 24 135 /Madawg mur tewdor co_^r Caswallawn, /Gogyman cludfan, cludfeirdd wogawn, /Cludais-i alafoedd llysoedd CBM IV 6 198 ran cyn gorun gwaedlan, /I glodfan yd gludir. /Cludfan glod yn gledrwy ysgwyd, /Clais odrais odraws ei cludfeirdd 4 CBM III 14 35 nawr /Mawrllyw llawr llaw gyfran /Pan ddygyrch cludfeirdd clodfan, /Pan fydd cyd cedwyr am ban. /Am ben PM V 9 33 g eirchiaid arch dyunlle, /Yng nghyfarfod clod cludfeirdd dyle, /Yng nghyfrwys gynnwys gan Wawr i'i le PB VII 16 9 'i wayw nid oedd waeth ei glod. /Oedd clodfawr cludfeirdd oddef, /Madawg Mo_^n cain roddion cof, /Oedd CBM III 24 135 mur tewdor co_^r Caswallawn, /Gogyman cludfan, cludfeirdd wogawn, /Cludais-i alafoedd llysoedd Lleisiaw cludlan 2 CBM III 16 172 rgeidw ar geirch meirch myngdwn, /Ni hwyrgyrch cludlan clod adwn! /Ni ffy rhag terfysg, rhag tarf yng CBM IV 1 35 /Ar berging Coeling am eu coelfain. /Ergyrwayw cludlan, clod huysgain, /Eryr huysgwr ysgwyd arwain, /Er cludlwydd 1 BF VII 53 1 Fy arglwydd cludlwydd, clod addas - uchel: /Och Fab Duw dy leas! /Am clutawd 1 D-2 I 2 7 cas amddifaid. /Cathl gyfystrawd, cyfan folawd clutawd atad, /Cyfrgain gennyd go_^r a chywyd cyhyd, cyd Clwyd 4 EG VI 18 38 n gwerlin, gwerlid gofiain, /Ysgymydd clodrydd Clwyd a Llwyfain. /Lluddedig edmig meirch mawrthig main LlF2 VI 7 15 dawn anghyflawn nac anghyflys. /Handwyt, eryr Clwyd, clod enwerys, /Rhiau diamau diamebys. /Hand-yth-f D-6 VII 35 5 y_^r eryr eurysgwyd, /Am wawr Dyffryn clodfawr Clwyd. /Clwyf im ei olo, clod arwedd - aergwn, /Ergyrway LlF2 VI 8 40 n. /Rhwydd inni roddi, rif Main, - ei annwyd, /Clwyd ysgwyd clod ysgain Clwydd 1 D-1 I 1 16 Ia_^l, arial arlwy /Rhyfel ebrwydd, a Dyffryn Clwydd a Nant Conwy, /Powys enwawg a Chyfeilawg ac a fo clwyf 18 PM V 24 39 ben dy gynnygn, cynnwrf gwychawg, /A gwasgaru clwyf a gwasgarawg - glod, /A gwisgoedd a rhodd yn fyd f GYC VII 36 10 d! Gwae fi o'r dynged! /Gwae fi o'r clywed fod clwyf arnaw! /Gwersyll Cadwaladr, gwaesaf llif daradr, / CBM III 12 41 wedi ef. /Ef oedd gadfarchawg gedferchyr - a'm clwyf, /Cleddyfrudd nid etgyr, /Gweilchlyw glyw, glewdra CBM III 12 53 riddfan. /Griddfan, darogan drygyrferth, - a'm clwyf, /Clodfan rwyf rhwyddged ferth, /Aerwalch balch, b ES I 21 33 bu, /Gwaith dedwydd yw dadolychu! /Cyn cystwng clwyf cyfyng gladdu, /Cyn gweryd (gorober digu) /Cyn anw GB II 26 159 inc Ffranc o'i erchi /Iechyd rhag clefyd, rhag clwyf delli, /Wynepglawr diddawr dim ni weli /Pesychwys, PM V 12 11 wl arwynebedd - glyw, /Gloyw eryr tey_"rnedd, /Clwyf dygn Deau a Gogledd /Clywed ei fyned i fedd. /Bedd CBM IV 18 73 digrefydd a greto Dofydd, /Nid ef a'i cydfydd clwyf ddefnydd clais. /Nid ef dihunaw rhyhanddenais, /Ni CBM IV 4 133 wid cochwedd, /Cleddyfal clau, dywal ddiwedd. /Clwyf efnys dyfrys, dyfrydedd - ys mau, /Braw gofiau bra CBM IV 5 22 Cynifiaid, cyrchiaid, cerdd arial - ddrudion, /Clwyf eofn cleddyfal; /Nid cardd, nid cerdd anwadal /Cai GB II 26 68 a llewenydd mawr /A lle_^n uch allawr heb allu clwyf; /Gweleis-i am ucher, uchel eu rhwyf, /Gwragedd, LlF2 VI 8 3 clod ysgain /Ysgwyd ddrud ddylud Ddyliffain. /Clwyf iddaw ni ddaw, ni ddamwain - gorofn, /Clau eofn go D-6 VII 35 6 r eurysgwyd, /Am wawr Dyffryn clodfawr Clwyd. /Clwyf im ei olo, clod arwedd - aergwn, /Ergyrwayw tey_"r PM V 27 29 adawg fynawg yn fau! /Mau bryder llawer, llwrw clwyf - i'm deurudd, /I'm dewredd nid ydwyf, /Am SB II 22 31 ed hyrwydd ffriwlwydd, ffrwyn ddyfrig, /Colofn clwyf, nid oedd clod fenffyg! /Rhag traeth Caer yn aer, CBM III 21 143 heddwch arnai. /Arnaf, ernywaf, ernywed - a'm clwyf, /O'm cleddyfrudd rwyf y'm rhygodded, /Coddiant, e CBM III 26 99 ofion - cyfeisiau /Cyfeddau cyfoedion, /Un a'm clwyf o'r cleddyfruddion, /Un a fu, a ddyfu ddeon, /Un c DB VI 25 24 n, /Oedd clybod cleddyfau finfin, /Oedd clybod clwyf ym mhob elin, /Oedd briw rhiw yn nhrabludd edrin, clwyfau 1 GYC VII 40 92 phawb mewn annwyd, /A phawb mewn clefyd o bob clwyfau, /A phawb yn ubain a phawb yn germain, /A phawb clwyfiant 2 PB VII 7 14 fy ngrudd dagrau - am Forgant, /Neu'm cynwant clwyfiant clau, /Hael enwawg, hoeddl fradawg frau, /Hydr LlF1 II 3 25 r, fal y'i haeddais! /O haeddais-i ai clais ai clwyfiant - rhyfedd /Ai rhyfel a_^'m peiriant, /Haeddaf Clwyfir 1 LlLl II 16 18 d rhegddi. /Piau y cleddyf clau - a drafodir, /Clwyfir, dir, diamau? /Clodfawr, clywitor nad gau, /Cafa Clwyfuswydd 1 D-4 VI 20 55 , paith rhyfyg - ystwng, /I am Ystrad Meuryg; /Clwyfuswydd, nid plydd, neud plyg /Clod gyhoedd caeroedd clwyr 1 D-2 I 2 40 _"eg coeth, cyfoeth afrllaw: /Celfydd yd ga_^n clwyr w_^yr Aeddan, cyflafan lew, /Cerdd gyflawnder, cad clybod 3 DB VI 25 23 n, /Oedd beilch gweilch gweled ei werin, /Oedd clybod cleddyfau finfin, /Oedd clybod clwyf ym mhob elin DB VI 25 24 ei werin, /Oedd clybod cleddyfau finfin, /Oedd clybod clwyf ym mhob elin, /Oedd briw rhiw yn nhrabludd BF VII 53 19 helfydd - oedd im /(Eryr llym lluosydd) /Aros clybod dyfod dydd /Aur golofn ddiofn Ddafydd. /Cyn no ll clych 1 MG VII 33 75 sawl a ry-seilych? /I'th foliant soniant so_^n clych - a llyfrau, /Cerddau, telynau, crastannau crych. clyd 2 LlG VII 27 36 siau, neud isel - fy mryd, /I'w feirddion oedd clyd clod ddiargel. /Neud aelaw cwynaw (neud cynhawel) / GB II 26 92 gor a bangeibr Henllan /Ysydd i'r clodfan, i'r clyd ei wy_^dd; /A Maenawrdeifi ddiorfynydd, /Ac Abergwi Clydno 1 LlF2 VI 8 6 fain. /Clud Gamlan, cynran o hil cynrain, /Mal Clydno Eidyn, prif gyfrin prain. /Cledd ysgwn llafndwn, clydwr 1 CBM IV 9 21 lawd /Nis cenais, cenif dy folawd. /Molaf w_^r clydwr, cludawd - ei eirchion /Ei eirchiaid ar blannawd; clyw 6 LlF2 VI 10 79 wyl /I'r Arglwydd a wy_^l gan ei weled /Ac a'n clyw, a ni'n ei glywed, /Ac a'n gw_^yr yn llwyr yn llwrw GB II 26 271 i Dewi dothwyf i'r Deau, /Boed doeth Fo_^n a'm clyw, a'm gwerendau. /Y Gw_^r a folaf, gwir ogonedd, /Ni CBM IV 17 101 rhwym Rhwyf, Hydrner, a ffe_^r a ffraeth, /Can clyw, can cennyw cymwyllwriaeth, /Cain Llywiawdr, Creawd CBM III 16 191 phlant Eingl yng ngwander, /Dyglud glod mal y clyw llawer, /Dychyrch cad, dyran rhad rhif se_^r! /Dych CBM IV 8 14 gor glyw am eu glewder, /Yng nghyfragod clod y clyw llawer. /Yn anghyflwyth gw_^yth Gwaith Nanhyfer, /Y CBM III 10 57 , /Ni charws Tyngyr tangnefedd. /Degfed yw a'm clyw o'm clud eurddawn - cerdd, /Cenitor canys iawn, /To Clywaf 2 PM V 14 33 yn dde /Am lun gwa_^r forwyn liw gwawr fore, /Clywaf fy nghalon don fal tandde /Yn llosgi erddi ar dde GM I 10 30 eirdd weini; /Erddudd (urddas gymhelri) /Calon clywaf yn llosgi. /Lleas tey_"rnedd! Lliaws dyfrydedd /A clywed 6 OC II 14 23 awr, gwrdd ymwared. /Bugelydd Hafren, balch eu clywed /Bugunad cyrn medd mawr afneued. /Dywallaw di'r c MB I 3 54 awg. /Cadau ddidudydd, cleddyf ddurawg, /Cw_^l clywed cystudd ar rudd mynawg; /Can gerddau cyhoedd oedd PM V 12 12 w eryr tey_"rnedd, /Clwyf dygn Deau a Gogledd /Clywed ei fyned i fedd. /Beddrawd a'n daerawd, pob deuru DB VI 30 60 chwedd. /Dygn yw i Gymry dygnedd - ei dynged, /Clywed ei fyned yn ei faenfedd. /Dafydd hael, ei hawl gy GYC VII 36 10 i o'r golled! Gwae fi o'r dynged! /Gwae fi o'r clywed fod clwyf arnaw! /Gwersyll Cadwaladr, gwaesaf lli PM V 5 56 naw, udd Ffraw, ffrawdd oddiwes - clod, /Bai'i clywed oedd eres! /Mor wrawl ei hawl pan holes, /Mor gad clywitor 2 LlLl II 16 19 a drafodir, /Clwyfir, dir, diamau? /Clodfawr, clywitor nad gau, /Cafas lladd a_^'r llaw ddeau. /Ysef a CBM IV 2 20 lau, oedd aml gelor, /Oedd amddinau crau, clau clywitor. /Oedd gwrdd am alaf am Alun drefred, /Oedd gw clywwch 1 PM V 1 70 Ef gorau aerau arafwch, /Ef gorfu: gorfawr y'i clywwch. /Ef gorug am Gerrig Morllwch, /Am Fuarth Cadfan clywy 1 DB VI 26 20 rodd, ryfeddyly, /Dy fod herwydd clod mal y'i clywy, /Dy fyrddoedd cyhoedd ti a'u cehy, /Dy fyd wrth d Clywyd 2 MB I 3 64 orwythawg; /Cyfamug ei wir a_^ mil farchawg; /Clywyd ei gyma hyd dra Bannawg! /Brenin brwydr efnys gwr GwB VI 17 2 y llyw, llew diarswyd - traws, /Tros Gymru y'i clywyd, /Fal rhuthr eryr eurysgwyd, /Cynon fab Culfanawy cnawd 11 GYC VII 40 48 r hen ddorau, /A phob rhyw ddefawd er doluriaw cnawd, /A phob cigweinawd a_^'r cigweinau, /A phawb yn u GYC VII 40 89 coeg ffyrnau, /A phob rhyw ddefawd i ddoluriaw cnawd, /A phob cigweiniawd a_^'u cigweiniau, /A phawb me EGM I 28 46 - gwerthfawr, /Gwrthfyn fy enaid pan e_^l o'm cnawd. /Boed ef y byddwyf gwedi beddrawd /Cyd a_^'r un D CBM IV 9 217 - ei ongyr, /Ei angerdd nid edfyn. /Gnawd uch cnawd cnudoedd ar gylchyn /Arllwybr llawr, neud llawer b MG VII 33 11 ych /A'r Sathan truan, hyd tra etych, /A wy_^l cnawd chwannawg a chwennych - yn hawdd, /Mawrgawdd diadr GYC VII 43 11 Ei ddwylaw /Gan gethri parawd yn cythruddiaw - cnawd, /Ef ni wna_^i bechawd na'i rybuchaw; /Bei na bei GYC VII 43 41 /A wnaeth Baraban i benydiaw, /Er cythruddiaw cnawd, er dial pechawd: /Perchen drygddefawd a dde_^l at CBM III 16 24 ondor wrdd orddrud, orddyfniad - cnudoedd /Uch cnawd meirw ar ystrad, /Bron hyged, hygawdd i gywlad, /B MG VII 33 55 lych. /[ ][ ]Disgwyliaw yr awr ydd elych - o'r cnawd: /Na fydd amharawd pan amherych. /Gwaed Iesu a fu, MG VII 33 46 . /Cydsyniaist, gwedi cais nas gwetych, /A_^'r cnawd (wall ddefawd) a well ddofych, /Nid unwaith na dwy GG II 31 7 rugaredd. /Edrywant trachwant trachywedd - ein cnawd, /Ydd yn cny-ni daear yn y diwedd. /Drwg yw in dry cnofain 1 CBM IV 6 117 yn, tyrrynt prain - yn ddrud /I gw_^n cnud uch cnofain, /Rhygnasant rif nawcant celain: /Calanmai, cele Cnoynt 1 MB I 3 116 ithwydd, /Caith cwynynt, cerddynt gan elfydd, /Cnoynt frain friwgig o lid llawrydd. /Llenwid ddwyreawr Cnud 3 GM I 8 14 ! /Cant a dau yng nghrau, yng nghrai achludd, /Cnud a chnud a fud ymdanaddudd. /Cad argrad arall, cad g CBM IV 6 230 ag eirchion, /Rhydyladd yn ddrud rhan canaon - cnud, /Rhydylud alltudion, /Rhydyly dilain gwleidiadon, CBM IV 6 117 lyw terrwyn, tyrrynt prain - yn ddrud /I gw_^n cnud uch cnofain, /Rhygnasant rif nawcant celain: /Calan cnudoedd 2 CBM IV 9 217 ongyr, /Ei angerdd nid edfyn. /Gnawd uch cnawd cnudoedd ar gylchyn /Arllwybr llawr, neud llawer blwyddy CBM III 16 23 ied o gad; /Brondor wrdd orddrud, orddyfniad - cnudoedd /Uch cnawd meirw ar ystrad, /Bron hyged, hygaw Cnwcin 1 DB VI 25 26 hrabludd edrin, /Oedd braw saw Saeson Clawdd y Cnwcin, /Oedd bwlch llafn yn llaw gynefin, /Oedd gwaedly cny 2 DB VI 26 39 t lesaf o'm dilysy. /A ganwyf, dy geiniaid a'i cny, /A genais a genir wedy. /Aerddrud tud, o'r tu pan g GG II 31 8 want trachwant trachywedd - ein cnawd, /Ydd yn cny-ni daear yn y diwedd. /Drwg yw in dryced an buchedd; coch 11 PB VII 19 18 annawg walch, weilch gylchyn - yn llu /Yn lliw coch a melyn, /Hwylnawd, gludnawd, glodobryn, /Haelwlydd CBM III 16 139 ladd yn rhagor, /Yn rhaglam yn rhaglym eisor; /Coch arfau aerfan, cochliw ei luman /Rhag baran beirdd f CBM III 16 143 awg pedror /I ar orwydd pedrongl pedreinddor, /Coch bwlch ei la_"in o drin, o drydar, /Coch ei ba_^r o GM I 7 131 erch erfai, /Lliaws grai grym diffwys; /Lliaws coch ceinwiw, cynffun ffordd ffawliw, /Ffelaig rhiw rede PM V 10 92 w Loegrwys foloch, /Pan oedd llif Ceiriog lliw coch. /Cochfryn Ceredig cyrchaist, rysedd - gwrdd, /Er g CBM III 16 134 i arfau arfoloch, /Ei bebyll, ei byll, ei ball coch. /Cochwisg ei osgordd am byrth marmor - mawr, /Mab CBM III 16 144 ddor, /Coch bwlch ei la_"in o drin, o drydar, /Coch ei ba_^r o borffor. /Porthes gw_^r gwrddfalch yng CBM III 16 137 rth marmor - mawr, /Mab Gruffudd, graid oror, /Coch ei lafn o ladd yn rhagor, /Yn rhaglam yn rhaglym ei OC II 14 68 gwrdd, gwrddwan gedwyr, /Aerguniaid, cyrchaid coch eu hongyr, /Trais erwyr yn ffwyr, ffaw ehegyr, /Tra CBM III 16 141 , cochliw ei luman /Rhag baran beirdd fangor, /Coch rhodawg pedrydawg pedror /I ar orwydd pedrongl pedr PM V 1 28 wlad /Namyn gwayw yn gwa_^n o'i angad /A llafn coch yn llaw gynifiad /A brwysgaw a briwaw bragad /A brw coches 1 CBM III 21 86 rhag ei drachwres, /Arfau pendrychion cochion coches, /Arfawg, tormennawg torf anghynnes, /Anghymesur Cochfryn 1 PM V 10 93 wys foloch, /Pan oedd llif Ceiriog lliw coch. /Cochfryn Ceredig cyrchaist, rysedd - gwrdd, /Er gorddwy cochi 1 BF VII 52 23 l branar, /Gw_^r a wnaeth a_^ gwayw gwyar - yn cochi /Uch Aber Teifi, rhi rhyfelgar; /Gw_^r gwrdd yn ym cochion 2 CBM III 21 86 drychid rhag ei drachwres, /Arfau pendrychion cochion coches, /Arfawg, tormennawg torf anghynnes, /Ang CBM IV 8 46 sarff cadlan Saint clodfan Cle_^r /Cleddyfau cochion cochyn friger, /Ysgor ymddiffyn, pan ymddiffer - cochliw 1 CBM III 16 139 rhaglam yn rhaglym eisor; /Coch arfau aerfan, cochliw ei luman /Rhag baran beirdd fangor, /Coch rhodaw Cochwedd 5 EGM I 25 15 llwyth he_"yrn, /Neud ef yn ardwy adwy edyrn. /Cochwedd calanedd celyrn - yng nghynnor /Cyfeisor Echdor GG II 31 17 w yn ei berfedd; /Wythfed yw lladd a_^ llafnau cochwedd /Celain a chathl brain ar ei bronwedd; /Nawfed CBM IV 4 131 amawr tremynai tachwedd, /Oedd tremid cyfnewid cochwedd, /Cleddyfal clau, dywal ddiwedd. /Clwyf efnys d PM V 26 29 trwyddyn' gythrymedd; /Gnawd o'i law ei lafur cochwedd /I gychwyn allmyn alltudedd. /Gnawd i'w luydd l LlG VII 24 10 fraisg o fraint a dewredd, /Rhudd barau o beri cochwedd; /Rhyw iddaw diriaw eraill diredd, /Rhwyd galon Cochwisg 1 CBM III 16 135 arfoloch, /Ei bebyll, ei byll, ei ball coch. /Cochwisg ei osgordd am byrth marmor - mawr, /Mab Gruffu cochyn 1 CBM IV 8 46 cadlan Saint clodfan Cle_^r /Cleddyfau cochion cochyn friger, /Ysgor ymddiffyn, pan ymddiffer - gwlad / codes 1 GYC VII 40 7 gelu - lles, /Llys uffern ni orfu: /O'r dydd y codes Iesu /O farw yn fyw, da farn fu. /Dyw Mawrth, coe coddai 1 CBM III 21 124 mgelai - hael, /Nid hawddfyd cawddfryd i'r a'i coddai! /Gwalch hyder, glewder glewdraws difai, /Gwayw h codded 2 PB VII 6 29 ein draig-ni a ddug. /Dug angau'r gorau, gorug codded - bron, /Pair rhoddion, pa_^r rhudded, /Penial be OC II 14 8 led - rhagddaw; /Gnawd yw o'i ddygnaw ddefnydd codded. /Dywallaw-di, fenestr, gan foddha_"ed /Y corn yn Coddedig 1 CBM III 21 40 udd a phali, /(Neu chyfyd ynof cof i'm coddi, /Coddedig ydd wyf o ddiclloni) /Neu'm bu o'i angad, rad r coddes 3 CBM III 21 89 cerddau achles: /Angau cad orddwy rhwy rhy-m-coddes, /Angen a'm lludd gwe_^n, gwae rwy golles! /Neus CBM III 24 32 d aflawen wyf, neud aflafar - drist, /Neu ry-m-coddes Crist, Creawdr trugar, /Neud amrygwyn im, neud am PM V 5 16 if cynnif cyfynnes, /Ni wddant cwdd a_^nt rhwy coddes, /Yn dyrllid moliant mal ydd es /Yn moli milwr fa coddi 2 CBM III 21 39 Rhun rhudd a phali, /(Neu chyfyd ynof cof i'm coddi, /Coddedig ydd wyf o ddiclloni) /Neu'm bu o'i anga GM I 10 26 g, madioedd goddoli, /Mwy gwnaeth fy modd no'm coddi. /Un mab Maredudd a thri meib Gruffudd /Biau budd coddiant 4 CBM IV 4 64 pwyll pellfod heb arglwydd, /Ni thyf cof rhag coddiant ebrwydd: /Nid efras rhiau, neud afrwydd, /Nid e CBM III 21 145 m clwyf, /O'm cleddyfrudd rwyf y'm rhygodded, /Coddiant, eilywiant rhag eilywed, /Eilyw a'm doddyw, Duw LlF1 II 4 43 'i ateb ardduniant; /Ni'm oes nawdd rhag cawdd coddiant: /Nid oes neb yn y bu gant. /Ni bu ddi'i gyflu CBM IV 4 1 Cadwedig i'm cof coddiant - o'm harglwydd, /Co_^r ddygwydd caer Ddygant, coddid 1 HOG II 9 11 eiry llathr oerfel ar uchel fan, /Rhag fal y'm coddid-i yn llys Ogrfan, /Chweris o'i haddawd-hi addoed coed 12 CBM IV 18 5 n - a bore /Ac aberoedd ffrwythlawn, /A wnaeth coed a maes a mesur iawn, /A ffrwythau a doniau, Duw ry PM V 5 52 id, blaeniaid bleidiau armes - cad, /Bleiddiau coed a'u llewes. /Cynna hwn, neus gwn nas gweles /Dyn ym GM I 9 26 /Gorwyn blaen afall blodau fagwy, /Balch caen coed, bryd pawb parth yd garwy. /Caraf gaerwys fun fened GM I 11 52 dawl wron. /Ban baisg beri_"on a bwystgunion - coed /Cadr bonedd budd a berthon; /Cyflafan taerdan rhag GM I 9 108 Caraf-i yr ednan a llarian llais /Cathl fodawg coed, cadr ei ethais. /Cyf-ym-golwch bun ban ym dennair GM I 9 136 gwellt didryf pan dyf diau, /Addwyn balch caen coed, cadr ei flodau. /Addwyn yfais-i fedd a'i fenestri CBM III 23 3 ael - wrthaw /Yn wrtheb archafael, /Nid blaidd coed coll ei afael, /Namwyn blaidd maes moesawg hael. /C CBM IV 4 198 fid Eingl: yng nghladd a'i trychai, /Gwyddgwn coed: colled a'u porthai! /Gwyddwal Ddyfneual ddyfnasai PM V 26 98 ei aur yn arffed - ffrawdd feirdd /Fal ffrwyth coed llawn aeddfed: /Llywelyn, llyw Bedydd a Chred, /Fab CBM IV 1 66 farf, ar gyfaniain, /Gwelais aer uch Caer, uch Coed Llwyfain. /Nid oeddynt Wynedd wryd fychain, /Nid oe EGM I 26 2 mser Mai, maith dydd, neud rhydd rhoddi, /Neud coed nad ceithiw, ceinlliw celli. /Neud llafar adar, neu PM V 14 23 nddail gwyail gwedd adarre, /Neud adnau cogau, coed neud atre, /Neud adwen ar ddyn rhy-ddwyn fy ngne. / Coedanau 2 PM V 23 151 drychant /Amdrychion pan ymdrechasant: /Cad y Coedanau, cadr anant - borthi, /Burthiaist wy_^r yn nifa CBM IV 13 24 rfau, /Cefaist a dofaist yn dau /Cad anhawdd y Coedanau. /Cedwaist, cad orfod caen orferw - gwaedlin /A coedawg 1 PM V 24 57 gwaetffriw redegawg. /Am Fochnant, cain amgant coedawg, /Am Fechain, yn fochddwyreawg, /Am eilfan Frych coeg 1 GYC VII 40 88 ychymyg i drywanu cig, /A phob cog ffyrnig o'r coeg ffyrnau, /A phob rhyw ddefawd i ddoluriaw cnawd, /A coel 4 CBM IV 4 88 I ddragon Coeling nid coelfain - ei ddwyn, /Ys coel brwyn braw ddilain /I gerddawr am breiddiawr, am br CBM IV 4 52 dd hylwydd; /Traul gorddrud golud goleurwydd, /Coel Calan, gyman gymhenrwydd, /Glew glewrad, gloyw gyng SB II 24 16 dr, gweilch yn aerfrwydr, gweilch yn aerfraw, /Coel cwydd celain, coelfain i frain yn fraith adaw. /Yn CBM III 3 130 Oswy Aelwyn, /Yn aele ofal amofyn, /Oedd aelaw coel cwynaw Canfryn, /Yn rhyfel yn rhyfawr ddisgyn, /Wr Coelaf 2 MeiG I 30 20 coelo. /Coelwyf a synnwyf a synio - cywraint, /Coelaf Dduw a'r saint a braint eu bro. /Cristawn wyf gan MeiG I 30 17 weto /Celwyddawg air ffraeth, er a'i traetho. /Coelaf i Grist, diathrist athro, /Nid celfydd coelydd, a coelfain 11 LlG VII 26 18 iddaw! /Arf torfoedd, terrwyn achubaw, /Arwydd coelfain brain, Brynaich dreisiaw; /Ar olau ys mau myfyr LlG VII 24 57 yn cadw gwesti - cyrdd, /Cerddorion gyflochi; /Coelfain brain, Brynaich gyfogi, /Celennig branes, berth SB II 22 42 ffudd, /Geleurudd, galarddig, /Dwyn Owain fry, coelfain ceinmyg /Dygant graig, aerddraig arddrusig. /Oe LlF1 II 3 22 lwaf-i Dduw Arglwydd am arglais - Owain, /Llyw coelfain, Coeling drais: /Heddwch im am a genais, /Haedd GRh II 28 47 ysing - ofal, /Ofynaig Maelgyning, /Mab Owain, coelfain Coeling, /Mawr-rad gwallofiad gwelling. /Gwell CBM IV 3 7 []rawn, /A orau cadau Ceredigiawn, /[] cynrain coelfain cyflawn, /A [] burlaw berlawn, /A ddylud cy[] MG VII 32 23 dd dyfu yn olau; /Yna y traethwyd ac y coelwyd coelfain chwedlau: /Geni Dofydd yng nghaer Ddafydd yn dd SB II 23 9 nthudd a ddichwain. /Ar o_^l erbylu cyrdd, nid coelfain - ei ddwyn /Oddyman hyd Rufain, /Can ys marw io CBM IV 4 87 un rhudd weryd a main. /I ddragon Coeling nid coelfain - ei ddwyn, /Ys coel brwyn braw ddilain /I ger CBM IV 1 34 ll, Hiriell hiriain, /Ar berging Coeling am eu coelfain. /Ergyrwayw cludlan, clod huysgain, /Eryr huysg SB II 24 16 rwydr, gweilch yn aerfraw, /Coel cwydd celain, coelfain i frain yn fraith adaw. /Yn llawn llunwerth yn coelferth 1 SB II 24 17 ain yn fraith adaw. /Yn llawn llunwerth yn lle coelferth, Lloegr ddyludaw. /A glyw tra glyw, a llyw tra coelfudd 1 CBM III 24 163 lew dywal ni da_^l ni ding, /O fonedd Coeling, coelfudd cerddorion, /O Arfon, o Fo_^n, o Faelgyning; /W Coeling 9 CBM IV 1 34 hil cadr Cadell, Hiriell hiriain, /Ar berging Coeling am eu coelfain. /Ergyrwayw cludlan, clod huysgai CBM III 24 163 'r glyw glew dywal ni da_^l ni ding, /O fonedd Coeling, coelfudd cerddorion, /O Arfon, o Fo_^n, o Faelg CBM IV 6 283 . /O foli pair deon pyr dawaf? /O ddo_^r co_^r Coeling cynnelwaf. /O golofn Prydain y prydaf - yn gelfy LlF1 II 3 22 w Arglwydd am arglais - Owain, /Llyw coelfain, Coeling drais: /Heddwch im am a genais, /Haedding Fair, GM I 9 54 dystion a'm testun ganthudd /O esillydd Cynan, Coeling ddadannudd, /Ac er bodd a'm dennairch o du balch CBM III 19 28 oethgar, cerddgar, carddgas, /Yn ddo_^r co_^r, Coeling ddinas. /Dinas tey_"rnas, tey_"rnwais - ohen, /T GRh II 28 47 fal, /Ofynaig Maelgyning, /Mab Owain, coelfain Coeling, /Mawr-rad gwallofiad gwelling. /Gwell gennyf ar CBM IV 4 87 n, /Ar hil Rhun rhudd weryd a main. /I ddragon Coeling nid coelfain - ei ddwyn, /Ys coel brwyn braw ddi CBM IV 9 177 thau - o bell, /Hil Cadell, cell cerddau, /Hil Coeling, perging penaethau, /Hydr am ddaddl, cynnaddl ce coelion 1 PM V 26 36 , /A chigfrain cyfwyrain cigwledd, /Cigyddion coelion calanedd. /Trydydd, gnawd canrhawd cynrhawedd - coelo 1 MeiG I 30 18 diathrist athro, /Nid celfydd coelydd, ar niw coelo. /Coelwyf a synnwyf a synio - cywraint, /Coelaf Dd coelrydd 1 SB II 22 49 wyf eli beirdd heirdd hirddrig, /Oedd rhebydd coelrydd celennig, /Oedd cwyn tranc pob tra a diffyg, /O coelwan 1 CBM IV 4 129 edd trymle gweithle gwythlonedd, /Oedd tromlan coelwan calanedd, /Oedd tramawr tremynai tachwedd, /Oedd coelwyd 1 MG VII 32 23 s fel dydd dyfu yn olau; /Yna y traethwyd ac y coelwyd coelfain chwedlau: /Geni Dofydd yng nghaer Ddafy Coelwyf 1 MeiG I 30 19 st athro, /Nid celfydd coelydd, ar niw coelo. /Coelwyf a synnwyf a synio - cywraint, /Coelaf Dduw a'r s coelydd 1 MeiG I 30 18 /Coelaf i Grist, diathrist athro, /Nid celfydd coelydd, ar niw coelo. /Coelwyf a synnwyf a synio - cywr coeth 17 GB II 26 132 /Ddedwyddion Brefi yn eu broydd. /O fedru canu coeth anrheg - i hael /Cefais-i archafael, caffaf-i oste PB VII 13 3 ei geneddl, gwawr gogoned! /Doeth o'i gyfoeth coeth (cerdded - gwenyndro) /Gwenwyndrwm a golled. /Coll D-2 I 2 39 bodd rhodd Cuhelyn! /Cuhelyn ddoeth, Cymra_"eg coeth, cyfoeth afrllaw: /Celfydd yd ga_^n clwyr w_^yr Ae DB VI 35 5 a'i mwynhaa. /Llyw glyw a glywir, llew doeth, coeth, cywir, /Llawhir ni welir ei gywala; /Llym yng ngr EG VI 18 138 ner. /Dyn yw Llywelyn, llywiadr tyner, /Doeth, coeth, cywrennin gwin a Gwener; /A'r Gw_^r a'n rhoddes-n BF VII 45 8 dw_^r, eryr dewrddoeth, /Eurwawr, carueiddfawr coeth. /Dewrgoeth wawr llwyddfawr yn llu - arallwlad, /D BF VII 44 12 nnif, /Oedd cedawl, oedd cadr yng ngnif, /Oedd coeth, digrawnddoeth, digrif. /Tros nad digrif im am was PB VII 16 11 , /Madawg Mo_^n cain roddion cof, /Oedd tafawd coeth doeth digrif /Ar lles pob neges o'i naf. /Cyd a_^' PM V 11 16 er, /Caeth, ffaeth i feirdd maeth mwth ne_^r, /Coeth, doeth, drud, termud, tyner. /Tyner wrth lawer, wr BF VII 44 19 - yn rhaid, /Llardelaid, honnaid, hael, /Ca_^r coeth, doeth, dygn ei allael, /Cywir nas gwelir; ys gwae PB VII 20 20 w a heol, /Gwawr cadarn yn cadwyd o_^l, /Gw_^r coeth, gweryd doeth dethol. /Neud dethol Balch nef, neud BF VII 44 8 peunydd, /Oedd cwyn dwyn difefl Ddafydd, /Oedd coeth gw_^r a ddoeth ei ddydd. /Tra fu ddydd Dafydd, dif PB VII 19 22 yn. /Llywelyn, llyw pob neges, /[]wyhyrd doeth coeth [] /Hywydd [] gyflwydd gyfles - fu [] /Gwae gantre PB VII 4 11 wdwn, gwawdfaith, /Lloegr ddistryw, cadarnllyw coeth, /Llid anwar, llew gwrddfar, gw_^yth. /Angwyth lew PhB VI 14 53 genid. /Ban ced, ban rhodded pan rhoddid - aur coeth, /Pan fai parabl ddoeth a ddywedid, /Pan fai ancwy PB VII 15 5 n, Grist, Frenin fry. /Wrth Dduw fry, Freienin coeth /Rhys rhuglfrys, freisgfawr dylwyth, /Llawer cerdd GYC VII 40 9 Iesu /O farw yn fyw, da farn fu. /Dyw Mawrth, coeth y doeth w_^r diwael - yng ngwawdd /Yng ngw_^ydd po coethaid 1 GB II 26 65 yn eu bro a bryderwyf. /Gwelaf-i effeiriaid, coethaid, cannwyf, /Canaf eu moliant men y delwyf. /Gwel coethiaid 1 CBM IV 16 142 ll cynheilwaid, /Ym mhrid-ddoeth gathl cyfoeth coethiaid, /Ym mhrysur llafur llyfrddonaid, /Ym mhresent cof 35 PC II 21 22 ochfael wyn a gwynaf, /Lladd Aearddur (a'n cur cof) /A lladd Rhirid (a'm llid llif) /A lladd Iddon ac A PM V 14 8 dymyr Tudyr, tud Elise, /Enwawg Gyfeiliawg, ys cof aele. /Heb ferch Gynfelyn, gelyn gne - unbyn, /Cyd b PB VII 18 15 ues dihagr, /O ddwyn Gwe_^n, ddilawen ddeigr, /Cof a'm daw, a'm llaw a'm llwgr, /Am goll gawr, am wawr DB VI 33 24 angor a hepgorir. /Calan Mai, calon a dorrir /(Cof anwar galar, pa gelir?) /Pan ddangoser gwy_^r eryr e GM I 13 6 e. /Cennyn can ein Duw, neud de, /Cyfryw atreg cof atre. /Cyfdaerant i ro_^n, a rhin a cherydd, /A chur ES I 24 21 wir Fab Duw, dangos Ei fywyd. /Duw Sul (dwysaf cof) awr y cyfyd - haul, /Cyfodes o'i weryd. /Chweddl ma CBM IV 13 16 rrynt fy llyw nid lledrad, /Cwr gogof cyrraidd cof cad. /Cadwent pan gyrchaist, gyrch union - sengi, /S LlG VII 28 22 . /A mi mal athro ethrylithawg, /Myfyr yw ynof cof cadeiriawg; /Prydaf yn ddyfnaf it, ddeifniawg - Powy CBM IV 4 203 'm collai, /Corf eurdorf, eurdal a'm rhoddai; /Cof cadflawdd (a'm cawdd a'm carai) /Ca_^r cerddawr, cer SB II 23 8 . /Llaw-wag cyrdd gwedi ca_^r ddilain, /Llawer cof canthudd a ddichwain. /Ar o_^l erbylu cyrdd, nid coe CBM III 27 17 , /Tristfardd fyddaf am ei daw. /Trist yw ynof cof, cawdd erlyn - i'm bryd /Er brawdfaeth Llywelyn; /Tr CBM III 27 15 aw - i'm byw /A'm ernyw er na ddaw, /Trwm ynof cof ced wallaw, /Tristfardd fyddaf am ei daw. /Trist yw CBM IV 5 29 ir, /Dau gyfedd gyfoed hoed hir. /Hir y cedwir cof cedfawr - Oronwy, /Cad orddwy, orddawn fawr, /Gwrdd GM I 9 111 ell, /Pwyllid erof ar ni lefais! /A minnau o'm cof cefais (dyfnais /Ddefawd o'i haddawd) oeth - ys diff CBM III 24 83 w hael hebof-i, athwyf hebddaw, /Nid eddyw o'm cof ceisiaw - fy nghyfedd, /Cyfoed, oferedd ei feddyliaw CBM IV 4 1 Cadwedig i'm cof coddiant - o'm harglwydd, /Co_^r ddygwydd caer Ddyga CBM III 26 30 rdd beuder: /Cwyn cydnaid ceiniaid a'i cymer, /Cof colli a roddi rif se_^r. /Gwaethl edlid o'm bron pan LlG VII 27 33 rhyfedd ochi yn iawn uchel. /Neud ydyw ynof-i cof cyfarchwel /Am lyw cleddyfrudd heb gudd, heb ge_^l. MB I 4 5 wrda, gwna gymod gryngod a mi! /Adfrau, adfant cof Dy rygoddi /Erof, ac edifar ei ddigoni; /Digonais ge GYC VII 36 60 eas gwanas, gwanar eurllaw, /O laith Llywelyn, cof dyn ni'm daw. /Oerfelawg calon dan fron o fraw, /Rhe DB VI 27 71 dlwydd, gwladoedd oglyd; /Canaf i'm harglwydd, cof enbyd - ys mau. /Ry-m-gorug angau dristyd. /Am dreis D-6 VII 35 2 trais tros gof. /I'm cof gan achaws echyngwyd - galar /(Geleurudd na adwyd) / PB VII 17 2 wyn Bleddynt o Dduw nef, /O goll cywir arfoll cof, /Glud yw herw hiraeth arnaf, /Gloyw deigr am w_^r g CBM III 5 88 g, dawel ei chyfariaith, /Gwan ddeddf ddof i'm cof, i'm canhymdaith. /Gwyry fanon fanwl, gwa_^r feddwl CBM III 21 39 es-i hil Rhun rhudd a phali, /(Neu chyfyd ynof cof i'm coddi, /Coddedig ydd wyf o ddiclloni) /Neu'm bu PB VII 14 16 es cerddau; /Cwyn dwyn deifniawg o'i ddechrau /Cof maith anghyfraith angau. /Angau rhy ddiau (engyrth s CBM III 28 8 i onn, /Ni threfyd brwynfryd o'm bron /Nac o'm cof nac o'm calon. /Calonflaidd w_'raidd wrdd elyn - yng IRh VII 30 29 ei phrifwawd gan ei phrydydd. /Gorpherygl i'm cof na'm ceinfygydd - hon, /Gorffurfrwydd gwendon gwyndi PM V 13 25 dde_^l /Gwawr echen, gwryd Echel. /Echyng ynof cof, neu'm cafas - edlid /Am edling tey_"rnas, /Hydr udd BF VII 44 5 oen dramawr, pob dri. /Oedd tringar ein ca_^r, cof newydd - a'n pair /Perygl hiraeth peunydd, /Oedd cwy PB VII 16 10 r cludfeirdd oddef, /Madawg Mo_^n cain roddion cof, /Oedd tafawd coeth doeth digrif /Ar lles pob neges DLlM II 18 52 hynwyf, hynefydd - galar /Yn afar, yn ofydd, /Cof Owain i'm calon yd fydd, /Difuner ucher ac echwydd CBM IV 4 64 Ni thwyll pwyll pellfod heb arglwydd, /Ni thyf cof rhag coddiant ebrwydd: /Nid efras rhiau, neud afrwy DB VI 33 49 ad, rhifed - Ei wyrthau, /Ni wyrthia ryaned. /Cof 'y ngha_^r neud gwa_^r, neud gwaredred, /Cyferyw a_^ MG VII 33 41 deg wirddelw yr arddelwych. /Arfollaist ynof (cof y'i cetwych) /Anffawd a phechawd cyn ni phechych, /A cofain 1 D-2 I 2 28 w don dros draeth; /Me_^r cerddau cain, myfyr cofain, mirain anoeth; /Menestr fyddud, meufedd feddud, cofiau 1 ES I 16 3 b a'r Ysbryd gloywfryd Gla_^n. /Nid trawdd i'n cofiau can y_^m cyfun, /Nid rhaid in amau llyfrau lleen. cofion 4 CBM III 26 97 d hoeddlfyr gyfeillion; /Treuliws fy ngruddiau cofion - cyfeisiau /Cyfeddau cyfoedion, /Un a'm clwyf o' BF VII 53 25 'm doddoedd dawn. /Arwymp ddawn cyfiawn: oeraf cofion - fydd /Lladd Dafydd, llyw deon, /Aur diserch Rhy EW VI 4 5 ydoll o'i golli. /O golli Madawg, etgyllaeth - cofion, /Gwyw calon can hiraeth; /Gwawr llawr, llwyddedi GYC VII 39 2 d rhof a'm galon, /Nawdd y Gla_^n Ysbryd cywyd cofion, /Nawdd y Iesu caru, coron - tangnefedd, /Caredd coffa 1 CBM IV 16 86 iau rhad gyfa, /Rhadlawn, doeth, Rhwyf cyfoeth coffa, /Og ein treigl atregwch yma, /Og ein cam a'n cyme coffaaf 1 DB VI 30 44 awer iawn o'i ddawn a ddefnis - ataf, /Llwyr y coffaaf a'm coffe_"is. /Cyn angau Dafydd, cynnydd cennis coffa_"ed 1 GM I 8 68 c yn llys Gadwallawn gan gedwellin lliwed /A'i coffa_"ed ced gyfaddas. /Cynhelwais o ddraig ddragon wan Coffa_"u 1 LlF1 II 1 91 n cynwad, /Can am coffawys pan rhannwys rhad. /Coffa_"u Iesu ysy bwyllad - i'm ban /A moli Cadfan gan e coffawys 1 LlF1 II 1 90 Can rhoddes im rhan feirch can cynwad, /Can am coffawys pan rhannwys rhad. /Coffa_"u Iesu ysy bwyllad - coffe_"is 1 DB VI 30 44 i ddawn a ddefnis - ataf, /Llwyr y coffaaf a'm coffe_"is. /Cyn angau Dafydd, cynnydd cennis, /Cawsant o cog 1 GYC VII 40 88 odlau, /A phob dychymyg i drywanu cig, /A phob cog ffyrnig o'r coeg ffyrnau, /A phob rhyw ddefawd i ddo cogau 2 PM V 14 23 isg gwynddail gwyail gwedd adarre, /Neud adnau cogau, coed neud atre, /Neud adwen ar ddyn rhy-ddwyn fy ES I 17 3 -win - o fual /O fuarth buelin; /Gnawd cathlau cogau cyntefin; /Gnawd y tyf tywys o egin; /Gnawd i ddoe Colofn 13 LlG VII 25 14 esgor lludded! /Ciliaw ni fynni er neb caled, /Colofn cad, cadarnflaidd lliwed; /Celennig ffrwythig, ff CBM III 21 211 gwirion! /As deupo casnar, ca_^r cyngreinion, /Colofn Cadelling, Cadell Brython, /Yng ngoleuad gwlad Gw SB II 22 31 ig, /Ced hyrwydd ffriwlwydd, ffrwyn ddyfrig, /Colofn clwyf, nid oedd clod fenffyg! /Rhag traeth Caer y CBM III 16 157 d wy_^s, /Tros y llys yn Llundain, /Mynw eofn, colofn cyfwyrain, /Mur meddgyrn, mechde_"yrn Mechain. /M PB VII 9 4 Gwledig doeth cyfoeth cyfa, /Gwlad rhog diofn, colofn Cymru. /Cymru, Faredudd, cymer! /Cymraisg walch, PhB VI 15 13 d ar ei enaid yr enwiredd!): /Taraw Cadwaladr, colofn elyflu, /Gw_^r oedd yn gallu ei ddifa_"edd /(Ac e PM V 9 21 ros fre ei dreision, /Ysgylfion ysgylfe, /Rhag colofn lliaws maws mab Nwyfre, /Rhag gelyn Brynaich bran D-1 I 1 37 wythaint, /Gwry_^s gweilgi ddofn, cywyd eofn, colofn milcant, /Llugyrn dewdor, lluoedd angor, gw_^r ba DB VI 34 1 Colofn nef, dy nerth a archaf, /Celi hael, i'r hwyl a dd ES I 15 3 fal y'n maeth - Culwydd /Celfyddyd wasanaeth; /Colofn nef, festig feidrolaeth, /Meidradur llafur pob ll PM V 26 2 rist Creawdr, Ymherawdr a'n medd, /Crist Celi, colofn tangnefedd, /Crist fab Mair a'm pair pur fonedd - PM V 4 12 on. /Doeth fu, o'r Trioeth traidd canon, /Tair colofn y celfyddodion: /Marcwlff a Chadw gadr swyson /A SB II 22 51 nnig, /Oedd cwyn tranc pob tra a diffyg, /Oedd colofn yn ofn annyfnig, /Oedd terfyn cardd, oedd ca_^r d Colofnau 1 GYC VII 42 26 i dyrfa. /Gwelais benaethau Gwynedd a'r Deau, /Colofnau cadau cyd orseddfa. /Gwelais wy_^r yn nhrin a m coludd 2 CBM IV 1 46 eu trychni trychant celain, /Gwelais wedi cad coludd ar ddrain; /Gwelais rhag terfysg twrf adfirain, / CBM IV 1 30 edd dachwedd, calanedd crain, /Celennig uddudd coludd celain. /Cyrdd ydd awn am ddawn, am ddadwyrain - coll 8 PM V 16 7 walch, /Pridd fydd pawb o'r gorffen, /Gwander coll aerner eurnen, /Gwendud barch, Gwyndyd berchen. /Pe CBM IV 17 136 wy eirioled - Mair, /Hyd na'm gwne_^l cellwair coll anghyffred, /Cyn dylaw gychwyn tyddyn tydwed, /Can PM V 23 172 er-yn-Arfon, a charant - yng ngnif /Yng ngnaws coll a'm peidiant. /Neu orfydd dy orofn nad a_^nt /I'th CBM III 15 11 nt - o'i farw, /Gw_^r o'i fa_^r y'm peidiant, /Coll arglwydd, call argledr cant, /Eurgledd ym muchedd M PB VII 14 23 n, /Llyw llafndwn, llew dinam, /Collysant oll, coll cyflam /Ceneddloedd, eu cain adlam. /Adlam gweilch CBM III 23 3 wrthaw /Yn wrtheb archafael, /Nid blaidd coed coll ei afael, /Namwyn blaidd maes moesawg hael. /Cleddy DB VI 31 16 r doethion, /O Fynyw hyd faen-Gaer Lleon. /Ail coll in colled anhyrron, /Ef cynnif, cannwyll marchogion PB VII 14 8 ystud barth, /Colled rhwy i'm rhwyf diwarth, /Coll mawr ar wawr llawr Llannarth. /Gwalch o barth Llann collai 1 CBM IV 4 201 meddiant a gaffai, /Collais arglwydd call ni'm collai, /Corf eurdorf, eurdal a'm rhoddai; /Cof cadflaw Collais 6 BF VII 52 7 r - cyllestrig, /Yn y mae godrig dig dilafar! /Collais a gerais o ga_^r - ac arglwydd, /Erglyw eu tramg CBM IV 4 201 l ddyfnasai - fy modd, /Fy meddiant a gaffai, /Collais arglwydd call ni'm collai, /Corf eurdorf, eurdal BF VII 52 9 glwydd, /Erglyw eu tramgwydd, trymgwyn anwar! /Collais chwech te_"yrn cedyrn cydfar, /Chwech eryr, cedw CBM III 5 24 nas gwelwyf. /Gorfelyn, called, colledig wyf, /Collais gall ateb y neb a'm nwyf. /Ym mhwyllad newid, ne PB VII 15 13 ludfaith clod) /Am arglwydd mawrglwyf golled. /Collais-i Rys, colled ni'm paisg, /Fab Llywelyn, llew ae DB VI 30 82 n y brenhinedd. /Callaf yw inni beth amynedd: /Collais walch mawrfalch, mirain orsedd, /Neu rygolles dy Collant 1 GB II 26 222 droau /A fydd ar eu llu-hwy lliw dydd golau, /Collant a'r llygaid a'r eneidiau; /Ny welant na lliant n collasant 1 PB VII 6 10 yhoedd, cwyniant - eu heurglawr, /Eu harglwydd collasant, /Dwys i'm bryd (beirdd byd, ba wna_^nt?) /Dis colled 8 PB VII 16 18 . /Llwyth y Cam, ceimiaid dinidr, /A'i colles, colled anfedr, /Llary Fadawg, brif enwawg brwydr, /Llew DB VI 31 16 on, /O Fynyw hyd faen-Gaer Lleon. /Ail coll in colled anhyrron, /Ef cynnif, cannwyll marchogion, /Hu dy CBM IV 4 198 ingl: yng nghladd a'i trychai, /Gwyddgwn coed: colled a'u porthai! /Gwyddwal Ddyfneual ddyfnasai - fy m PB VII 2 1 Colled gw_^r arwr arfawg, chwyrn - yng nghad /Yng nghada CBM III 15 27 ddiletgawdd - hael /O hil Iorferth Hirflawdd, /Colled gw_^r eurged aergawdd, /O'i golli, tewi nid hawdd PB VII 13 5 (cerdded - gwenyndro) /Gwenwyndrwm a golled. /Colled llyw, llew huysgwr, /Maredudd, mur Dinefwr, /Duna PB VII 15 13 /Am arglwydd mawrglwyf golled. /Collais-i Rys, colled ni'm paisg, /Fab Llywelyn, llew aerffysg, /Gw_^r PB VII 14 7 annosbarth - llys /Colli Rhys Rhystud barth, /Colled rhwy i'm rhwyf diwarth, /Coll mawr ar wawr llawr colledig 2 CBM III 21 181 an brofer traethawd traethaduryon - call, /Nid colledig fy nghyfeillion: /Cynddelw wyf, hyd tra fwyf tr CBM III 5 23 ll eurawg pell nas gwelwyf. /Gorfelyn, called, colledig wyf, /Collais gall ateb y neb a'm nwyf. /Ym mhw colles 4 PB VII 19 24 [] gyflwydd gyfles - fu [] /Gwae gantref a'i colles PM V 1 133 Dyn nis gw_^yr a Duw nis gorug. /Mam w_^yr a'i colles callestrigiawl - wisg /A'i osgeth gorfforawl; /O PB VII 16 18 th y Cam. /Llwyth y Cam, ceimiaid dinidr, /A'i colles, colled anfedr, /Llary Fadawg, brif enwawg brwydr BF VII 50 13 ch Naf - uchel, /A golles angel anghelfyddaf. /Colles Cymru fawr gwawr gw_'reiddaf, /Gw_'reiddlafn esgu colli 12 CBM III 26 30 beuder: /Cwyn cydnaid ceiniaid a'i cymer, /Cof colli a roddi rif se_^r. /Gwaethl edlid o'm bron pan bro PM V 2 66 fydd dyfnfri, /Deddf hael, i'm caffael neu i'm colli. /Dydde_^l, cyn rhyfel i rot a mi, /Engyl tangnefe BF VII 45 1 Colli Goronw! Gw_^r diemyth - fu, /Gorofn llu llafn dily DB VI 30 55 s, /Nid llawrydd Ddafydd a ddiengis. /Gwael yw colli hael, ddiwael ddewis, /Gwae ef a gyll nef er annil DB VI 29 40 u, /Am Ruffudd, ni'm dyhudd, na dau. /Gwael yw colli hael o hil Genau, /Gwag yw byd bod yn ei faddau. / PB VII 19 1 Colli Llywelyn, llew, argae - mwynfawr, /Maenfedd trwm a BF VII 44 3 ) /Ysywaeth yn trengi /Pob ddau, pobl ddygn eu colli, /Pob awr, poen dramawr, pob dri. /Oedd tringar ei CBM III 15 21 d wallaw, cadoedd wollwng. /Neud cyngholled im colli rhwyf - Mechain /Rhwym achaws o'i gynghlwyf, /A_^' BF VII 53 29 arf mawrwyr Mo_^n. /Gwae Fo_^n ac Arfon gorfod colli - rhwyf, /Rhwysg angerdd Elifri, /Gwayw gwaed ffys BF VII 54 9 aelon o hil Rhodri. /Rhy draws fuam oll cyn eu colli, /Rhy drist y'n gwnaeth Crist, croes oleuni, /Rhy PB VII 14 6 /Cyn plyg mab Meurig, mawr annosbarth - llys /Colli Rhys Rhystud barth, /Colled rhwy i'm rhwyf diwarth GB II 26 174 neb namwyn Dewi, /Ac ef a'u dyddug oll heb eu colli /Yn un ysgubawr fawr a'r llawr llenwi. /Pan dde_^l colly 1 DB VI 26 43 ys teilwng os tely. /Ystyria wrthyf, wrth, o'm colly, /Ystawd fy nullwawd, na'm henilly. /Ystyriws De_" Collysant 1 PB VII 14 23 wynasam - Samswn, /Llyw llafndwn, llew dinam, /Collysant oll, coll cyflam /Ceneddloedd, eu cain adlam. coned 2 MB I 3 162 awd pell eilywed, /Pedrydawg de_"yrn uch cyrn coned, /Cenif (nis dygif yn ddiabred) /Marwnad mur tewdo GB II 26 111 or mawr uch llawr rhag lluosydd, /Pen argynnan coned cred a bedydd; /A bod o'i gylchyn, gylch ei feysy Conwy 4 DB VI 35 72 dawn oedd fwy, dug ei harfordwy, /Gwynedd Uch Conwy a'i cynydda. /Un eisiau o ugaint arwynawl ei maint CBM IV 13 9 ais na lledrad. /Ni bu lledrad cad cadr Aber - Conwy, /Cynnechrau fy udd ne_^r; /Cynnygn fy llyw oedd PM V 22 4 rallddydd i'm rhydid rhwy /Cer moreb ceinwyneb Conwy; /Neu'm bu tremynu tramwy - rhwng Lle_"yn, /Llewy D-1 I 1 16 arlwy /Rhyfel ebrwydd, a Dyffryn Clwydd a Nant Conwy, /Powys enwawg a Chyfeilawg ac a fo mwy: /Dyffryn co_^r 26 PB VII 14 10 narth, llawagor - ysgwn, /Oedd Samswn, cystlwn co_^r, /A gwalch rhwydd, eurfalch ragor, /Hydwyth cadarn CBM IV 12 12 ddai fau faith ragor, /Rhybyddwn bencerdd, ben-co_^r. /Am faes Trefgalw lys twrf emys - ein glyw /A gly PM V 11 39 - fu Ruffudd, /Udd angudd angerdd Faig, /Angor co_^r, cad offelaig, /Ac o'r penaethau, pen aig. /Eigiaw CBM IV 9 89 ganmwyn, /Ced gyfred gyfri_"au gadwyn, /Cadair co_^r, cadau ddo_^r ddirrwyn, /Ca_^r cerddau, cerddorion CBM IV 16 189 wy, /Canys myn, mynnaf a garwy; /Ceridor ca_^r co_^r caradwy, /Canrhed cred, crefydd a'm rhoddwy! /Can CBM III 24 134 wron gorun eigiawn - mo_^r, /Madawg mur tewdor co_^r Caswallawn, /Gogyman cludfan, cludfeirdd wogawn, / MG VII 32 48 rhegant a rhagorau: /Myrr ac ystor, ardduniant co_^r, cerdd rinweddau. /Trwy ffordd arall troant yn ga CBM III 3 155 /Llan Gamarch, llaw barch i berchen. /Perchen co_^r, cerdd wosgor wasgawd, /Ced wasgar, cas llachar ll CBM IV 6 283 i adaf. /O foli pair deon pyr dawaf? /O ddo_^r co_^r Coeling cynnelwaf. /O golofn Prydain y prydaf - yn CBM III 19 28 /Yn ddoethgar, cerddgar, carddgas, /Yn ddo_^r co_^r, Coeling ddinas. /Dinas tey_"rnas, tey_"rnwais - o GM I 6 2 Arddwyreaf de_"yrn eurgyrn addawd, /Eisor Co_^r cwblddawn, estrawn drallawd; /Ystryw dra mesur, ys CBM III 16 227 yfael, /Cynwalch falch fygrddor, cyfachafael - co_^r, /Cyfecheifaint caffael: /Eryr cad, gwrthodiad gwa CBM III 24 111 , niferoedd nen, /Meidriad cad cadrddor, ca_^r co_^r cyfrben, /Medrais fodd fy rhwyf ar fy rhwychren; / EW VI 6 27 rddawn /Fy marddair o'm tafawd; /Cadau ddo_^r, co_^r cymhendawd, /Cedawl, cadw fi i'th gysgawd. /O gysg BF VII 46 23 /Wrth hwn: Llywelyn, llyw Berfeddwlad, /Ysgor co_^r, Cymru ddiffreidiad, /Aesgur fal Arthur, erthyst l SB II 23 11 ddwyn /Oddyman hyd Rufain, /Can ys marw io_^r co_^r cywrain, /Chweddl mwyfwy, garw dramwy drumain; /I PM V 9 9 rn dyhe, /Gruffudd, tey_"rnudd tud Elise. /Mab co_^r ddo_^r dewredd, ef dwyre - prifgad /Megis ei henda CBM IV 4 2 Cadwedig i'm cof coddiant - o'm harglwydd, /Co_^r ddygwydd caer Ddygant, /Aros marw mawrgoel darogan PM V 1 58 geffwch! /Cerdd Ddafydd, cain rebydd, cenwch, /Co_^r eisor cyfor cyfeddwch; /Cardd wahardd a wahan folw CBM IV 5 124 fy mryd; /Corf torf terfysg, ffysg fflamgryd, /Co_^r eisor eisiau i'r byd. /Yn y llas Madawg, mur dygyf CBM III 20 8 drablawdd, cawdd cywlad, /Cadau ddo_^r, ca_^r co_^r gyrchiad. /Cyrchais eryr trais trin oheb - heb gu PM V 5 67 ofes, /A rhydd budd, i bawb ei gymes. /Caffaf, co_^r mawrnaf, mawrnerth aches - llydw: /Handid lled fy CBM III 17 8 ch o'i wenllaw, /Peniadur cad ced wallaw, /Pen co_^r, pencerdd wyf iddaw. /Gwirawd a ddygir o ddigawn - CBM III 16 148 ag ysgor - Dinteirw, /A gwy_^r meirw rhag mur co_^r: /Tres rhag llew, rhag llyw pedeiror, /Trais ar Ll D-2 I 2 45 feirch, cannyn a'i peirch, cyfrenneirch glyw; /Co_^r waradred, ceneddl nodded, ced gyfeddliw; /Lliwed a CBM III 3 38 u gomedd. /Cedawl udd, Cadell etifedd, /Cadair co_^r yn cadw haelonedd: /Cedwis draig dragon gynhaddle corawg 1 GM I 7 3 cerennydd afneued. /Ca_^r a'm hoedd ni'm hoes, corawg fynawg foes, /Corf eirioes eurfyged. /Caru dyn, n Corf 11 CBM IV 9 127 gwynt hydref, /Bugail byd, biw gymryd gymref. /Corf ceindorf, can dothwyf-i adref /I'th edrydd i'th adr CBM III 12 19 d, /Draig Argoed hoed hirfaith, /Hirwawr torf, corf cyfarwaith, /Hirfalch gwalch, gwae fi o'i laith! / CBM III 13 49 feirdd o'm prifiaith, /Delw ydd wyt wawr torf, corf cyfraith, /Ydd wyf dan ddedfryd wy_^d wolaith. /Nid CBM IV 10 23 worsaf, /Ni'th orsaif tey_"rnedd, /Ar dy dorf, corf cywrysedd, /Ar dy deilu teilwng medd. /Meddgwyn eu GM I 7 4 a_^r a'm hoedd ni'm hoes, corawg fynawg foes, /Corf eirioes eurfyged. /Caru dyn, nid dilys ogoned, /Can CBM IV 4 202 a gaffai, /Collais arglwydd call ni'm collai, /Corf eurdorf, eurdal a'm rhoddai; /Cof cadflawdd (a'm ca GM I 11 27 nawd feithrin - ba_^r /Ac i'm cyfaillt ca_^r, corf ffysgiolin, /Ac os mi a'i haedd herwydd twyllrin /N SB II 24 9 m lym lachar, gwrddfar gynnor. /Clod gyfragod, corf gyfarfod, rhod glod gludaw, /Cerdd gyfarwar, ca_^r GB II 25 5 ys: /Cymry wry_^s ysbys, ysbyd weddu, /Cynwan corf rhag torf, twrf elyflu, /Cynrabad cyngad, wlad wled CBM IV 5 123 yn arddiffryd - llu /Y llas cu can fy mryd; /Corf torf terfysg, ffysg fflamgryd, /Co_^r eisor eisiau CBM III 18 20 fyn ar gywlad, /Clodfawr llawr llaw anghaead, /Corf torf, terfysg o'i angad. /Ysid im wledig wlad amddi Corff 2 MG VII 33 25 fyth /Na thrainc eu hoernyth nac eu hirnych. /Corff a'i bump synnwyr, llwyr y'i llywych, /Caer frau ei DB VI 31 29 on. /Duw a'm gwnaeth hiraeth hir ofalon /Dyfod corff Gruffudd, mwynfudd maon; /Diafrddwl feddwl fyddwn corfforawl 1 ES I 22 16 a ddaw eneidiawl - yng ngwasg /Yng ngwisgoedd corfforawl. /Mau dyddwyn Morwyn i'm heiriawl, /Mair a Ph corn 17 OC II 14 25 Bugunad cyrn medd mawr afneued. /Dywallaw di'r corn ar Gynfelyn /Anrhydeddus feddw o fedd gorewyn, /Ac CBM III 22 7 rth, /Llef eilon yn eilwydd ferth, /Llef bo_^n corn blaen cad ehorth, /Llais garw, a llef tarw Talgarth OC II 14 74 ystyr. /Dywallaw-di, fenestr (na fyn angau!), /Corn can anrhydedd yng nghyfeddau. /Hirlas buelyn, brain OC II 14 97 O goll Moriddig mawr ei eisiau. /Dywallaw di'r corn, can ym puchant, /Hirlas yn llawen yn llaw Forgant, OC II 14 39 /Teg eu hydrefynt tra fo undyn. /Dywallaw-di'r corn, canys amcan - cennyf /Ydd ymgyryw glyw gloyw ymddi OC II 14 57 an fu gyfeddach forach Forfran. /Dywallaw-di'r corn, canys myfyr - gennyf /Men ydd amygant medd ein tym OC II 14 14 /Menestr, a'm gorthaw na'm hadawed: /As deuy y corn er cydyfed /Hiraethlawn a_^'m llyw, lliw ton nawfed CBM III 6 7 add, corn llawen, /Corn llugynnor, Llywelyn, /Corn gwy_^d gwydr, cawr hydr a'i ca_^n, /Corn meinell yn OC II 14 115 dd lawn o haul Hirfryn a phant. /Dywallaw di'r corn i'r cynifiaid, /Cynawon Owain, cyngrain cydnaid. /W CBM III 6 5 ng, blaen hang, bloedd fawr. /Corn wedi lladd, corn llawen, /Corn llugynnor, Llywelyn, /Corn gwy_^d gwy CBM III 6 6 , bloedd fawr. /Corn wedi lladd, corn llawen, /Corn llugynnor, Llywelyn, /Corn gwy_^d gwydr, cawr hydr CBM III 6 3 ban lefawr - ei lef, /Pan ganer cyrn cydawr, /Corn Llywelyn lluyddfawr, /Bo_^n eang, blaen hang, bloe GB II 26 5 ni, /Cynnelw o Ddewi ei ddeugymaint. /Ni ddyly corn medd, ceinon meddwaint, /Bardd ni wypo hwn, hynny d CBM III 6 8 lyn, /Corn gwy_^d gwydr, cawr hydr a'i ca_^n, /Corn meinell yn o_^l gellgwn CBM III 6 5 ddfawr, /Bo_^n eang, blaen hang, bloedd fawr. /Corn wedi lladd, corn llawen, /Corn llugynnor, Llywelyn, GB II 26 245 eddau; /Pan bregethwys hael bregeth orau, /Fal corn yd glywid, gloyw ei eiriau. /Cyn syrthai frwynen ar OC II 14 10 dded. /Dywallaw-di, fenestr, gan foddha_"ed /Y corn yn llaw Rys yn llys llyw ced: /Llys Owain ar braidd cornawg 1 GYC VII 40 40 yn ei boenau, /A'r cethri osglawg a'r cythraul cornawg /A'r cyrn llymsodlawg ar ei sodlau, /A'r llygod corniog 1 GYC VII 40 85 /A nadroedd cribog oer eu cribau, /A chythraul corniog a chethrau osglog, /A chyrn sefydlog ar ei sodla coron 1 GYC VII 39 3 la_^n Ysbryd cywyd cofion, /Nawdd y Iesu caru, coron - tangnefedd, /Caredd ddisgybledd a'i ddisgyblon! Cosb 1 GM I 7 8 dynged. /Cerais udd Powys, ceri fi for ddwys, /Cosb Lloegrwys, llaw hyged. /A heddiw ni hawdd wyf o'i f cosbawd 1 EGM I 28 19 (a Dofydd inni a'i dywawd) /Y cosbir enwir, y cosbawd /Aergyd ar geneddl fedysiawd. /Ac eisioes, cyn g cosbir 2 CBM III 3 100 gwy_^d y'n gelwir, /Pawb ohonam am ein cam y'n cosbir: /A wne_^l iawn, rhadlawn rhy'i molir, /A fydd rh EGM I 28 19 anffawd /Un dydd (a Dofydd inni a'i dywawd) /Y cosbir enwir, y cosbawd /Aergyd ar geneddl fedysiawd. /A cosgordd 1 CBM III 11 4 /Cerdd uchel, annhawel, annhaw, /Nid casgerdd cosgordd Dysiliaw. /O ddawn mawr mab Duw dylyaf - arddel cost 1 DB VI 27 85 Am dramawr bryder ac ni weryd, /Am drwm feddwl cost eurbost aerbyd, /Am drinwychydd rydd, ruddlafn creu cothwy 1 D-1 I 1 5 /Godrudd ei fa_^r, gwrdd yn nhrydar: gwae ry'i cothwy! /Pedrydawg haul, mwyaf ei draul, uchel gylchwy. Cr 1 GM I 9 73 nnwys Owain yn arg [ ] /[ ]liais o'r gyfergyr /Cr[ ] yn ehegyr, /Cymynid ar dres droch lynges ly_^r. / crai 3 ES I 24 13 d, /Daly Iesu managu mwynglyd. /Duw Gwener, bu crai, bu creulyd /Crog ein Tad: ein trais i gyd. /Gwnawn GM I 7 68 d. /Ced eglur cedeirn gur gyrchiad, /Cad amlwg crai cyflwg cywlad. /Cywleidiaddon gawdd cyhoedd nerthoe GM I 7 136 wyr dragonwys. /Can rygallas Duw draig Powys, /Crai ddychryn, ddechrau Garawys, /As rhoddwy fy Rhe_^n Craig 2 GB II 26 106 ynydd, /Gwyddelfod aruchel, nawdd ni echwydd, /Craig Furuna deg yma, teg ei mynydd, /Ac Ystrad Nynnid a GM I 9 77 aw lladd nis gwehyr. /Gwelais angerdd rhi rhag Craig Gwyddyr /Pan amwyth udd Mo_^n maws o'i dymyr. /Gwe crain 3 CBM IV 1 29 ch branes Owain! /Celyrnedd dachwedd, calanedd crain, /Celennig uddudd coludd celain. /Cyrdd ydd awn am CBM IV 1 49 oedd ymosgryn, tarf ymysgrain; /Gwelais drydar crain i ar ddrumain - mo_^r, /Gwelais eu hesgor, ysgar EG VI 18 55 fyrddin fain; /Ni sefis na thw_^r na bw_^r (bu crain) /Nac argoed na choed na chadlys drain /A rhag pyr crair 6 PB VII 11 8 ei ba_^r, draig anwar, drud, /Didwn ei air fal crair cred. /Cred ban aeth draig hydrffraeth, hy /Er go ES I 16 11 uw hyd tra fwyf ddyn. /Archaf nawdd Mab Mair, crair credadun, /Creawdr, Amherawdr, Llywiawdr llawen, / PB VII 18 24 trin, /Ei lw ni lithid ar We_^n, /Ei air oedd crair crededun. /A gretai We_^n, walch syberw, /Creded e IRh VII 29 19 bellglywid, /Mawreddus feinus fen yd fernid - crair, /Mor wen ei hesgair uwch ei hesgid! /Yn arllwydd PB VII 7 9 dd lw 'mhob cyfair /Fal cyfun grededun grair. /Crair nid amharchai creulawn - ei folchlafn /A'i falchly PB VII 3 24 ruddbar riw, /Cryg de_"yrn, loyw eurgyrn lew, /Crair oedd i luoedd ei law crastannau 1 MG VII 33 76 nt so_^n clych - a llyfrau, /Cerddau, telynau, crastannau crych. /Nef, daear, uffern, pan eu bernych /D crau 8 CBM III 16 68 /Gwesti gwystyl grau a gwystyl Dehau, /Gwesti crau a chymwy, /Rhuddbres cad, beiddiad beirdd wantwy, / PM V 24 55 einiawg /Gelynion, Saeson sidanawg, /A gelorau crau, a gwa_^n, a gwaetffrau, /A gwaetffriw redegawg. /A CBM IV 9 98 yn. /Llathrai lafn uch afn, uch afwyn, /A llif crau a lliw ffrau ar ffrwyn. /Lladdai ddraig ar ddragon CBM IV 1 22 /Ac eryfoedd trwm rhag tremid angau /Ac eryfed crau ac eryfain; /Arwyar ar wy_^r, ar wy_^r gnofain, /Ar LlG VII 24 31 yfwy y medd, /A chiliaw rhagddaw a chalanedd - crau, /Ac odduch gwadnau gwaed ar ddarwedd. /Draig Arfon EMRh VI 23 15 dydd gorwlad a chad yn wng. /Penial pob arial, crau allwng- branes /Am gylch llyw didres, dwydraul gyfr CBM IV 2 20 dd amliw gelau, oedd aml gelor, /Oedd amddinau crau, clau clywitor. /Oedd gwrdd am alaf am Alun drefred EG VI 18 65 edd perchen parchus gynrain. /Oedd tew peleidr crau, cre_"ynt cigfrain, /Calanedd gorwedd gorddyfnesain crawn 5 GYC VII 41 47 aw ddinau, /A gwaeth hefyd oedd oddef crydmywn crawn byllau. /Y neb ni chred eu cyfrynted, bryfed brofa CBM III 16 179 rthrwm glewyd, /Nis trefyd, nis traethwn; /Nis crawn ced esgud rhag ysgwn /Na thaeawg myngawg na myngdw CBM IV 3 28 feirch erchrawn, /Nid lle gan haelder crynoder crawn. /Crynai Faes Carnedd rhag carnial ei feirch, /Rha CBM IV 4 267 rn nwy dadfarn a'i dadfer - yn iawn /Na wnaeth crawn crynoder; /As molaf mal ydd adrodder, /Mal i'm can PM V 17 3 anaidd, /Huanaw i'm gogawn /Arwr, arwrwas, cas crawn, /Eryr mawrwyr Merfyniawn. /Merfyniawn, Lleisiawn, crawnwern 1 CBM IV 16 56 /Ef, ein ca_^r, a'n cyrchws ynaeth /O uffern, crawnwern creulonaeth. /Ef bieu rhadau rhadlonaeth /Uch cread 1 PM V 1 10 waedd: pan gaffad - udd ne_^r /O nerth Duw y'i cread! /Prif de_"yrn cedyrn, cydwedd rhad, /Preiddiai ba Creadur 2 CBM IV 17 90 foedd, nyfed eglur, /Gwrthyf ni bo trist Crist Creadur. /Creaduriau nef, nawdd dialaeth - saint, /Cyrei PM V 15 8 nid cas. /Edrych, pan fernych faint fy nhras, /Creadur poethgur, pa'th greas. /Archaf arch i Bedr o ber creaduriau 4 DB VI 29 55 nt, hynt hirddiau, /Rhydrist y'n gwnaeth Crist creaduriau. /Gw_^r a wnaeth yn llawn llenwi cibau /O'r d CBM IV 17 91 ed eglur, /Gwrthyf ni bo trist Crist Creadur. /Creaduriau nef, nawdd dialaeth - saint, /Cyreifiaint gym LlF1 II 5 22 neb yr eigawn. /Undegfed dydd, certh ceugant, /Creaduriau yd grynant /Rhag ofn dilyw diarchar; /Adar da MG VII 32 7 , ni bwyll enau: /Duw a'n dyfu, dyn yn cre_"u creaduriau, /Yn Dduw, yn ddyn, a'r Duw yn ddyn yn un ddo creas 2 GM I 8 81 gnaws da_^r dan ias. /Ac yn orau dyn Duw rhy'i creas; /Cyn ei fa_^r arnaf neuaf na'm llas. /Ac o'r main PM V 18 36 orau un gwron o'r fas /A wnaeth Duw y dydd y'n creas. /Llym anian trathan trwy gras - a choed, /A chedy Creawdr 23 GM I 14 7 yffro_"i) /Cyffred a_^ lludded a llawdd ioli - Creawdr, /A llwyr grefydd i grynho_"i, /A llafur a chur CBM IV 16 183 wy /Trwy gethrau a chrau a chymwy, /Can gweryd Creawdr a'i cretwy, /Can gwarawd gwerinfalch Nefwy, /Can MeiG I 33 89 Gwae ni wna cynnif cyn no'i leas, /Cymod a_^'r Creawdr a'i rhygreas. /Credwn i'r Rheen rhy-n-bendigas, MB I 4 37 a'm gwarchan /Rhag uffern affan, wahan westi: /Creawdr a'm crewys a'm cynnwys i /Ymhlith plwyf gwirin g ES I 16 12 ddyn. /Archaf nawdd Mab Mair, crair credadun, /Creawdr, Amherawdr, Llywiawdr llawen, /Rhag oerwern geth MeiG I 31 16 r difant. /Crefyddwyr, credu rywnaethant, /I'r Creawdr a'u crewys y credant; /Yng ngheinffawd y Drindaw D-5 VI 36 24 yfu i'r werin o enwiredd /A fradychwys Crist, Creawdr buchedd. /Cyfiawn a edau cyfannedd - ar dir; /En CBM III 3 204 /Credaf fi fy Rhi, fy Rhebydd, /Fy Llywiawdr, Creawdr, Credofydd, /Credaf i we_^n, a'm Rhe_^n a'm rhy CBM IV 17 102 w, can cennyw cymwyllwriaeth, /Cain Llywiawdr, Creawdr, credwn rhy'i gwnaeth. /Cawdd cadwent present, p MG VII 33 69 , /Gwagedd breuoledd a ddiweddych; /Amherawdr Creawdr, cryf y'm gwnelych, /I'm ffydd a'm crefydd y'm c CBM III 3 78 e_^l Brawd rhag bron uchelsaint, /A'm rhoddwy Creawdr cyreifaint! /Cyn minnau, cyn ni bwyf gywraint, / PM V 7 14 /Athrugar, cerddgar, cad wythaint, /A'th roddo Creawdr cyreifiaint, /A'th lwyddo mawrfro a mawrfraint, MeiG I 30 31 yn yd garo, /Dinam ogoned i'r a'i creto. /Duw Creawdr, Llywiawdr a'm llywo - hyd Frawd, /Defawd ddibe PM V 23 1 Crist Creawdr, Llywiawdr llu daear - a nef, /A'm noddwy rhag a D-4 VI 20 3 int - synnwyr, /A'i syniwy cyn henaint, /Crist Creawdr, Llywiawdr, llwrw saint, /Cred crefydd, celfydd GM I 12 23 yd, /Cw_^l oedd fy ngadu can ni adwyd. /A adwy Creawdr mad y'i crewyd /I waddawl er Duw diawd a bwyd, / PM V 15 1 Creawdr nef, crededun i'i was, /Credwn i hwn fal y credw ES I 16 21 Gorfawr Dduw gorfod, o Iddewon /Am fedd Crist: Creawdr nef, ys angen! /Ys anghraiff anghred yn ei gylch CBM IV 16 54 gymerth Mawrwr marwoliaeth /Ym mhren crog, ein Creawdr ni a aeth. /Ef, ein ca_^r, a'n cyrchws ynaeth /O GM I 14 17 Trined, tra ni belli. /Pwyll a'm cyfeiryd o'r Creawdr, o'r cyd, /O'r Mab, o'r Ysbryd, o'r iawnfryd fri CBM III 24 32 neud aflafar - drist, /Neu ry-m-coddes Crist, Creawdr trugar, /Neud amrygwyn im, neud am rygar, /Neud MB I 3 159 /I Gristiawn ys iawn ei gyrhaedded: /Crefydd y Creawdr yng nghyfrifed /I Ruffudd, gloywudd a'i cudd tud PM V 26 1 Crist Creawdr, Ymherawdr a'n medd, /Crist Celi, colofn tangnef creawdd 2 MG VII 33 38 no'r aur y'th wnaeth Eurych, /A'th luniawdd, creawdd (hawdd y'i cretych) /Ei eilun Ei hun: honnych - GYC VII 40 37 nni riniau /Ar dafawd ag arawd a geiriau, /A'n creawdd o bridd a phrif sygnau, /A'n prynawdd er gwaed e cred 19 GB II 26 111 r uch llawr rhag lluosydd, /Pen argynnan coned cred a bedydd; /A bod o'i gylchyn, gylch ei feysydd, /Ha LlF1 II 5 44 Ein Harglwydd, ein Hargledrydd /A'n rhoddes-ni cred a bedydd. /Pumed dydd, elfydd aflwydd, /Rhyfel nid CBM IV 6 120 nawcant celain: /Calanmai, celennig i frain. /Cred a ched a cherdd rhychyngain - i'th blaid, /I'th ble LlG VII 25 19 amws ar ei ganfed; /Ti freisgaf mab dyn o dir Cred - a wn, /Ym mhrifgyrch, pryffwn praff ddylyed. /Gna CBM III 5 54 l fy rhyweled, /Ac erddi ydd wyf o nwyf, ni'm cred, /Ac erod tithau, na'm hamheued! /Ac er Peryf nef, MeiG I 32 24 rhyfeddaf) /Ef a gred Ei gred, gred addwynaf, /Cred argel ddirgel a ddirganaf. /Creded bawb i Dduw, Dde PB VII 11 9 ig anwar, drud, /Didwn ei air fal crair cred. /Cred ban aeth draig hydrffraeth, hy /Er goddau goddaith PB VII 11 8 r, draig anwar, drud, /Didwn ei air fal crair cred. /Cred ban aeth draig hydrffraeth, hy /Er goddau go CBM IV 16 190 garwy; /Ceridor ca_^r co_^r caradwy, /Canrhed cred, crefydd a'm rhoddwy! /Can gwledych Gwledig aur gyl D-4 VI 20 4 aint, /Crist Creawdr, Llywiawdr, llwrw saint, /Cred crefydd, celfydd cywraint. /Nid cywraint i neb cywr MeiG I 32 32 is celaf. /Credu camgyfraith, ys dichweithaf: /Cred ddysgaid gan ynaid a naf, /Cred grefydd beunydd, be EGM I 27 41 nnau /Parthred a_^ myned myn y'th giglau. /Pen cred fu weled Dy weli_"au /Pan yth archollwyd o'th archo LlF1 II 2 32 deced y dywedaf. /Credadun gatgun orun wraf, /Cred fy ngair o'm pair; perid ataf. /Parawd fy nhraethaw MeiG I 32 27 rnaf - gogoned; /Cred yn eidduned a eiddunaf. /Cred fyfyr ystyr a ystyriaf, /Cred yw heb ymgel, diogela MeiG I 32 33 dichweithaf: /Cred ddysgaid gan ynaid a naf, /Cred grefydd beunydd, bennaf - ei gogawn, /Credu i Dduw LlG VII 27 29 eisiaw yw ein tristed. /Trist y'n gorug Crist (cred nid ymchwel) /Trais dirgwyn ac nid trais dirgel. /A EGM I 28 17 trawd, /O'r Gw_^r a'n gorau maddau medd-dawd: /Cred ti y daw rhag llaw yn llwrw anffawd /Un dydd (a Dof MeiG I 32 26 naf. /Creded bawb i Dduw, Ddewrnaf - gogoned; /Cred yn eidduned a eiddunaf. /Cred fyfyr ystyr a ystyria MeiG I 32 28 ned a eiddunaf. /Cred fyfyr ystyr a ystyriaf, /Cred yw heb ymgel, diogelaf. /Credadun yw Ef, credaf - i credadun 3 ES I 16 11 d tra fwyf ddyn. /Archaf nawdd Mab Mair, crair credadun, /Creawdr, Amherawdr, Llywiawdr llawen, /Rhag o LlF1 II 2 31 gadarn gyhudded; /Creded ei deced y dywedaf. /Credadun gatgun orun wraf, /Cred fy ngair o'm pair; peri MeiG I 32 29 tyr a ystyriaf, /Cred yw heb ymgel, diogelaf. /Credadun yw Ef, credaf - i'w drawsglwydd, /Crist Arglwy Credaf 8 CBM III 3 201 Bair lluosydd, /Lluosawg ei ddawn i ddedwydd; /Credaf dda ni ddifa, ni ddifydd, /Ni ddiffyg onyd i ddi- CBM III 3 203 fa, ni ddifydd, /Ni ddiffyg onyd i ddi-ffydd, /Credaf fi fy Rhi, fy Rhebydd, /Fy Llywiawdr, Creawdr, Cr GM I 14 31 dd, /Hyd na bwyf herwydd crefydd cerdd-dwyll. /Credaf Grist nefoedd (neuedd gannwyll) /Cain fedydd fy N CBM III 3 209 t preswylwlydd /A'm peris o'r pedwar defnydd, /Credaf-i Beryf nef yn elfydd /A'm gwnaeth o burawr yn br CBM III 3 207 n a'm rhydd /Mad gynnull mawrddull merwerydd, /Credaf-i bost present preswylwlydd /A'm peris o'r pedwar CBM III 3 205 y Rhebydd, /Fy Llywiawdr, Creawdr, Credofydd, /Credaf i we_^n, a'm Rhe_^n a'm rhydd /Mad gynnull mawrdd MeiG I 32 29 /Cred yw heb ymgel, diogelaf. /Credadun yw Ef, credaf - i'w drawsglwydd, /Crist Arglwydd Culwydd, ac ni PhB VI 12 37 Rhys rhuddbar, rhwysg morfar mawr. /Mawr fwy y credaf no chrair, - ced neirthiad, /Echel cad, ced adnai credant 3 MG VII 32 45 werthfawr wrth ei enau. /Dyn a welant, Duw y'i credant, da eu credau, /Ef addolant (ni ohiriant) ar hei MeiG I 31 16 , credu rywnaethant, /I'r Creawdr a'u crewys y credant; /Yng ngheinffawd y Drindawd y trigiant /Yn bryd MG VII 32 37 gysefin gan dri brenin, fawr eu breinau. /Yna credant, yna cyrchant cyrch goddeau, /Ac eu manag seren Credasant 1 GM I 14 51 fod Dofydd /A dafnau o'i grau ar Ei grogwydd. /Credasant o'i ddawn yn ddiwenydd /Deuddeg ebostol dethol credau 1 MG VII 32 45 ei enau. /Dyn a welant, Duw y'i credant, da eu credau, /Ef addolant (ni ohiriant) ar heirdd liniau, /Sw Creded 4 CBM III 3 199 naf ei grefydd /A gredws Duw, De_"ws Ddofydd, /Creded bawb i Bair lluosydd, /Lluosawg ei ddawn i ddedwy MeiG I 32 25 ed addwynaf, /Cred argel ddirgel a ddirganaf. /Creded bawb i Dduw, Ddewrnaf - gogoned; /Cred yn eiddune LlF1 II 2 30 geisaf. /Na chreded pen ced gadarn gyhudded; /Creded ei deced y dywedaf. /Credadun gatgun orun wraf, / PB VII 18 26 rair crededun. /A gretai We_^n, walch syberw, /Creded ei fyned i feirw! /Erwan ei ddwyn, gw_^yn gynnwrf crededun 2 PB VII 18 24 /Ei lw ni lithid ar We_^n, /Ei air oedd crair crededun. /A gretai We_^n, walch syberw, /Creded ei fyne PM V 15 1 Creawdr nef, crededun i'i was, /Credwn i hwn fal y credwn i Ionas. /D credo 1 MeiG I 30 8 i ceiso, - rhydd, /Brenhinaidd gynnydd crefydd credo. /Brenin my_^r a sy_^r a'm synhwyro, /Breiniawl yw Credofydd 1 CBM III 3 204 fi fy Rhi, fy Rhebydd, /Fy Llywiawdr, Creawdr, Credofydd, /Credaf i we_^n, a'm Rhe_^n a'm rhydd /Mad gy Credu 4 GYC VII 40 121 u yw'n sa_^l, /Llwyr obaith heb araith bo_^l, /Credu a charu bob chwy_^l /Crist brynawdr, amherawdr mil MeiG I 32 31 lwydd, /Crist Arglwydd Culwydd, ac nis celaf. /Credu camgyfraith, ys dichweithaf: /Cred ddysgaid gan yn MeiG I 32 34 f, /Cred grefydd beunydd, bennaf - ei gogawn, /Credu i Dduw a'i ddawn, ys cyfiawnaf. /Credych Di fi, yr MeiG I 31 15 n ganllaw /I'r canllu o'r difant. /Crefyddwyr, credu rywnaethant, /I'r Creawdr a'u crewys y credant; /Y Credwch 2 GB II 26 184 isgwyl arni: /Ychwaneg cyfoeth crefydd beri. /Credwch a glywch, cedwch Ddewi - yn eich llaw /A llu y b CBM III 3 92 r. /Berth raddau Rhiau rhygredir, /A'u credwy, credwch na thwyllir, /Tranc ar Dduw, traethaf na ellir! Credwn 5 GM I 14 53 ddiwenydd /Deuddeg ebostol dethol doethwlydd: /Credwn eu cydfod, ac nid adfydd, /Yn undawd Drindawd yn PM V 15 2 Creawdr nef, crededun i'i was, /Credwn i hwn fal y credwn i Ionas. /Dur ynad deddf rad PM V 15 2 wdr nef, crededun i'i was, /Credwn i hwn fal y credwn i Ionas. /Dur ynad deddf rad rhyswynas - Dofydd, MeiG I 33 90 no'i leas, /Cymod a_^'r Creawdr a'i rhygreas. /Credwn i'r Rheen rhy-n-bendigas, /Dwfn dyfu i Hwnnw, hon CBM IV 17 102 nnyw cymwyllwriaeth, /Cain Llywiawdr, Creawdr, credwn rhy'i gwnaeth. /Cawdd cadwent present, preswyliae credwy 1 CBM III 3 92 gloywhir. /Berth raddau Rhiau rhygredir, /A'u credwy, credwch na thwyllir, /Tranc ar Dduw, traethaf na Credwyf 1 MeiG I 32 36 cyfiawnaf. /Credych Di fi, yr Celi celfyddaf, /Credwyf Di, fy Rhi, pan fo rheitaf Credych 1 MeiG I 32 35 ogawn, /Credu i Dduw a'i ddawn, ys cyfiawnaf. /Credych Di fi, yr Celi celfyddaf, /Credwyf Di, fy Rhi, p crefydd 11 GB II 26 211 r Mynyw, mad y'i gweled, /Pen argynnan bedydd, crefydd a chred. /Ni chronnes, rhoddes rhadau - wallofia EGM I 27 102 n diau. /Mi cyn bwyf araf, ni'm bo arau; /Mwyn crefydd a ffydd a ffawd radau. /Mynnid ymeiriawl greddfa CBM IV 16 190 ; /Ceridor ca_^r co_^r caradwy, /Canrhed cred, crefydd a'm rhoddwy! /Can gwledych Gwledig aur gylchwy / GB II 26 183 g ni eill dyn ddisgwyl arni: /Ychwaneg cyfoeth crefydd beri. /Credwch a glywch, cedwch Ddewi - yn eich D-4 VI 20 4 /Crist Creawdr, Llywiawdr, llwrw saint, /Cred crefydd, celfydd cywraint. /Nid cywraint i neb cywrysedd GM I 14 30 fydd, treiha fy ngherydd, /Hyd na bwyf herwydd crefydd cerdd-dwyll. /Credaf Grist nefoedd (neuedd gannw MeiG I 30 8 s i'r a'i ceiso, - rhydd, /Brenhinaidd gynnydd crefydd credo. /Brenin my_^r a sy_^r a'm synhwyro, /Brei MeiG I 33 53 /Eidduniant i ddyn ei ddwyn ar foes /I gymryd crefydd Cristionig groes, /Anwogawn woglyd o aneirioes, EGM I 27 94 a llyfrau, /Mal dyfod Elfod elfydd Gelau, /Mal crefydd hywydd cynnydd Cenau. /Mair a Sain Silin, Marthi MB I 3 159 Trined, /I Gristiawn ys iawn ei gyrhaedded: /Crefydd y Creawdr yng nghyfrifed /I Ruffudd, gloywudd a' MG VII 33 70 wdr Creawdr, cryf y'm gwnelych, /I'm ffydd a'm crefydd y'm cryfhe_"ych, /Dal fy llaw i'th law a lywych Crefyddwyr 1 MeiG I 31 15 , dygant - yn ganllaw /I'r canllu o'r difant. /Crefyddwyr, credu rywnaethant, /I'r Creawdr a'u crewys y creiriau 2 GB II 26 142 eb a'i cyrcho, /Diogan ei fro ddiogyweg /(Rhag creiriau Dewi yd gryn Gro_"eg /Ac Iwerddon dirion, dir G EGM I 27 107 al gweddi_"au; /Mynnid im gyreifiaint mwyniant creiriau - Duw /A diofryd arfau. /Arfod perffaith gwaith creto 1 MeiG I 30 30 ad Ei gariad yn yd garo, /Dinam ogoned i'r a'i creto. /Duw Creawdr, Llywiawdr a'm llywo - hyd Frawd, /D cretwy 1 CBM IV 16 183 rau a chrau a chymwy, /Can gweryd Creawdr a'i cretwy, /Can gwarawd gwerinfalch Nefwy, /Can diffyrth Tr cretych 1 MG VII 33 38 eth Eurych, /A'th luniawdd, creawdd (hawdd y'i cretych) /Ei eilun Ei hun: honnych - Ei arddelw /Ac o'i creu 1 CBM III 16 210 ordun, /Saeson sang ddyllest yng Ngwestun, /Bu creu eu calon eu cymun! /Gwrddlan ddihafarch gwrddnen, p cre_"u 1 MG VII 32 7 bellach, ni bwyll enau: /Duw a'n dyfu, dyn yn cre_"u creaduriau, /Yn Dduw, yn ddyn, a'r Duw yn ddyn yn creugar 2 PhB VI 12 1 Pa gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adla PhB VI 12 45 a gymer Duw fry. /Pa gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adla creulan 4 CBM IV 9 71 calanedd, /Celennig a ddyry. /Gw_^r creulawn, creulan a'i cyffry, /Cyffro cad Cadelling wely. /Gw_^r a OC II 14 88 ifiaid, gyrthaid flaeniaid fleiddau, /Cynfaran creulan creulyd ferau. /Glew glyw Mochnannwys o Bowys ba CBM III 10 40 gawr arfod fawr faran, /Arodiawn creulawn rhag creulan. /Chweched athrugar athraon - Cadwallawn, /Ail CBM III 16 50 _^r gwryd fan (gwrfalch yng ngwalchlan, /Gwawr creulan mal creulawn) /Gwayw drwy ben, drwy beri camawn, Creulanw 1 CBM IV 4 245 aran beri_"on; /Ar greulen, ar greuled Arfon, /Creulanw gwaed am draed amdrychion, /Amdrychid erfid arf creulanwyd 1 CBM III 26 91 is yn ais, yn ysgwyd, /Gwayw Einiawn creulawn, creulanwyd /O lid, a lithiai ganaw llwyd. /Llwyddesid ei creulawn 8 CBM III 24 131 wr ffrwythlawn. /Can Rhirid, rhwyf cad, cuniad creulawn, /Calon oedd anghraff, cedoedd anghrawn. /O ro CBM IV 9 71 gwaetgny - calanedd, /Celennig a ddyry. /Gw_^r creulawn, creulan a'i cyffry, /Cyffro cad Cadelling wely CBM III 26 91 wayw i drais yn ais, yn ysgwyd, /Gwayw Einiawn creulawn, creulanwyd /O lid, a lithiai ganaw llwyd. /Llw CBM III 26 139 adfarch can crychrawn, /Dinag ddraig o ddragon creulawn, /Dinas gawr, garwlym ei waywddawn; /Diwethaf y CBM IV 9 26 i'm gwarthrudd gwrthrawd, /Gwrth frwydr crwydr creulawn dybyddawd; /Gwelais-i wledig dig, diofnawd, /Of PB VII 7 9 Fal cyfun grededun grair. /Crair nid amharchai creulawn - ei folchlafn /A'i falchlys yng Ngharawn, /Rhw CBM III 16 50 n (gwrfalch yng ngwalchlan, /Gwawr creulan mal creulawn) /Gwayw drwy ben, drwy beri camawn, /Gwaed ar w CBM III 10 40 ban, /Aerwyr gawr arfod fawr faran, /Arodiawn creulawn rhag creulan. /Chweched athrugar athraon - Cadw Creulawr 1 CBM IV 6 200 edrwy ysgwyd, /Clais odrais odraws ei annwyd, /Creulawr gawr gyrchiad, garw gymwyd - cywlad /Yn cyfladd creulon 1 GYC VII 40 54 /Gwae genfigennus rhag petrusau, /Gwae lidiog creulon o'i annoniau, /Gwae ddiog ni ddywaid fawr badreu creulonaeth 1 CBM IV 16 56 ca_^r, a'n cyrchws ynaeth /O uffern, crawnwern creulonaeth. /Ef bieu rhadau rhadlonaeth /Uch naw torf, creulonder 1 GYC VII 38 13 awd fal y'i pecher, /A Christ ym mhren crog er creulonder /Yn y boen y bu duw Gwener, /A_^'r pumffrwd, creulonedd 2 CBM III 3 40 Cedwis draig dragon gynhaddledd, /Casa_"u caru creulonedd, /Cared bawb ceradwy ddiwedd, /Cerennydd cyn ES I 21 16 wl fynnu! /Mynesynt fradwyr fredychu - Crist, /Creulonedd heb allu! /Rhy'i gellynt, gallem anghredu, /Y creulyd 4 DB VI 27 86 eurbost aerbyd, /Am drinwychydd rydd, ruddlafn creulyd, /Am dylwyth hydwyth, yr hyd - y buant /Amgylch ES I 24 13 Iesu managu mwynglyd. /Duw Gwener, bu crai, bu creulyd /Crog ein Tad: ein trais i gyd. /Gwnawn erddaw a OC II 14 88 gyrthaid flaeniaid fleiddau, /Cynfaran creulan creulyd ferau. /Glew glyw Mochnannwys o Bowys bau /A gle DB VI 27 65 , llywiawdr Gwyndyd. /Gwarafun ni wnaf yn nydd creulyd. /Gwrawl oedd ei hawl wrth ei hwylfryd. /Gwaredi cre_"ws 1 CBM IV 18 70 s, /Nid eisiwed ced man y'i cefais. /Nid ef ym cre_"ws De_"ws difflais /Er gwneuthur amhwyll, na thwyll crewyd 1 GM I 12 23 fy ngadu can ni adwyd. /A adwy Creawdr mad y'i crewyd /I waddawl er Duw diawd a bwyd, /A dillad i noeth crewys 2 MB I 4 37 /Rhag uffern affan, wahan westi: /Creawdr a'm crewys a'm cynnwys i /Ymhlith plwyf gwirin gwerin Enlli MeiG I 31 16 refyddwyr, credu rywnaethant, /I'r Creawdr a'u crewys y credant; /Yng ngheinffawd y Drindawd y trigiant cre_"ynt 1 EG VI 18 65 rchen parchus gynrain. /Oedd tew peleidr crau, cre_"ynt cigfrain, /Calanedd gorwedd gorddyfnesain, /Lly cribau 1 GYC VII 40 84 og o'r tir oerfelog, /A nadroedd cribog oer eu cribau, /A chythraul corniog a chethrau osglog, /A chyrn cribog 1 GYC VII 40 84 yffaint llidiog o'r tir oerfelog, /A nadroedd cribog oer eu cribau, /A chythraul corniog a chethrau os crinaw 1 GYC VII 36 62 n dan fron o fraw, /Rhewydd fal crinwydd ysy'n crinaw: /Poni welwch chwi hynt y gwynt a'r glaw? /Poni w crinfrych 1 GYC VII 38 37 y grudd, yn grin pan deimler, /Llwm ei groen, crinfrych, ysgeler, /Lle rhyfedd rhyfyg a balchder! /Na crinwydd 1 GYC VII 36 62 /Oerfelawg calon dan fron o fraw, /Rhewydd fal crinwydd ysy'n crinaw: /Poni welwch chwi hynt y gwynt a' Crist 50 ES I 22 9 m goseb fydawl /Yng ngoson dyniaddon dyniawl. /Crist a ddaw yn wa_^r, yn wrawl, - Dyddbrawd, /Er dirprw BF VII 50 9 ws uchaf - ei feddiant, /Ei feddwl bid leiaf. /Crist a ddoeth i'r byd rhag bod Addaf /A'i bobl yn uffer PM V 15 9 pa'th greas. /Archaf arch i Bedr o berthynas - Crist /A ddug Grog yn urddas, /Trwy eiriawl teg ymiawl T DB VI 29 115 n nas gwelaf /Drwg, Fab Duw, y daethost ataf. /Crist a w_^yr, yn llwrw a ganaf, /Na wn am fy rhwyf cwdd GYC VII 40 30 rs cyman gla_^n cyn gloes angau - crog /A gant Crist a_^'i enau. /Ystyrient pum oes byd yn fodfaddau, / EGM I 29 6 odau puchswn arwydd - crog, /Ymddwyn croes er Crist ar fy ysgwydd. /Angau i'r enaid (afraid afrwydd) / GM I 14 85 /I dreiaw caredd, caru myned /Myn ydd ymddaeth Crist ar gain dydwed - daear: /Cyn bwyf abar, a'm bo llu MeiG I 32 30 f. /Credadun yw Ef, credaf - i'w drawsglwydd, /Crist Arglwydd Culwydd, ac nis celaf. /Credu camgyfraith LlF1 II 5 58 /Ail ddydd cyn no dydd dilyw, /Pobloedd trist, Crist a'u cennyw, /Yng gwylltoedd cyhoedd cerddant /Can GYC VII 40 122 heb araith bo_^l, /Credu a charu bob chwy_^l /Crist brynawdr, amherawdr mil, /Mab Mair o'r pum gair he PM V 23 3 wdr llu daear - a nef, /A'm noddwy rhag afar. /Crist Celi, bwyf celfydd a gwa_^r /Cyn diwedd gyfyngwedd CBM IV 17 141 th, rhag hyfaith gyweitha_"ed, /Caffwyf o ioli Crist Celi, ced, /Caffael yn addef naw nef nodded PM V 26 2 Crist Creawdr, Ymherawdr a'n medd, /Crist Celi, colofn tangnefedd, /Crist fab Mair a'm pair EG VI 18 2 Cyfarchaf o'm Naf, o'm nefawl - Arglwydd, /Crist, Celi, Culwydd, cw_^l Ei ddiddawl, /Celfydd lefery DB VI 27 1 Mau foli Crist celi, Culwydd, /Mawr folawd, didrawd, didramgwydd; ES I 24 24 weddl mawr a'n deffry, neud ef deffryd /Deffro Crist Celi ein celfyddyd. /Culwydd a'n gorau-ni ac a'n g MeiG I 30 24 n y donio! /Cristonogaeth faeth a'm digaetho, /Crist Celi, fy Rhi, a'm rhyddhao, /Ac Ef, Frenin nef, a' LlG VII 24 68 ei ddiwedd, ddawn berchi, - ar nef /Ar neillaw Crist Celi. /Llyw ysy'n, synhwyrfawr riydd, /Lliwgoch ei D-4 VI 20 1 Crist Celi, poed mi, o'm meithfaint - synnwyr, /A'i syni GYC VII 42 50 `Hyn a wneuthum i, beth a wnaethost ti?' /Medd Crist Celi Ri: rhaid oedd yna /Bod gleindid parawd yn er CBM IV 17 90 wys nefoedd, nyfed eglur, /Gwrthyf ni bo trist Crist Creadur. /Creaduriau nef, nawdd dialaeth - saint, DB VI 29 55 uam gynt, hynt hirddiau, /Rhydrist y'n gwnaeth Crist creaduriau. /Gw_^r a wnaeth yn llawn llenwi cibau D-5 VI 36 24 /Can rhyfu i'r werin o enwiredd /A fradychwys Crist, Creawdr buchedd. /Cyfiawn a edau cyfannedd - ar d PM V 23 1 Crist Creawdr, Llywiawdr llu daear - a nef, /A'm noddwy D-4 VI 20 3 eithfaint - synnwyr, /A'i syniwy cyn henaint, /Crist Creawdr, Llywiawdr, llwrw saint, /Cred crefydd, ce ES I 16 21 afun) /Gorfawr Dduw gorfod, o Iddewon /Am fedd Crist: Creawdr nef, ys angen! /Ys anghraiff anghred yn e CBM III 24 32 en wyf, neud aflafar - drist, /Neu ry-m-coddes Crist, Creawdr trugar, /Neud amrygwyn im, neud am rygar, PM V 26 1 Crist Creawdr, Ymherawdr a'n medd, /Crist Celi, colofn t LlG VII 27 29 ein treisiaw yw ein tristed. /Trist y'n gorug Crist (cred nid ymchwel) /Trais dirgwyn ac nid trais dir ES I 21 15 Ei feddwl fynnu! /Mynesynt fradwyr fredychu - Crist, /Creulonedd heb allu! /Rhy'i gellynt, gallem angh GYC VII 39 18 awdd Ieuan liw ban, ben diwydon, /A fendigawdd Crist croes arwyddon! /Nawdd addfwyn cyswyn, cyson - eu GYC VII 40 17 feddyliau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau - Crist /Croes dolur archollau, /Gwae a goddo mam o gam (n BF VII 54 10 fuam oll cyn eu colli, /Rhy drist y'n gwnaeth Crist, croes oleuni, /Rhy drwm fu eu ba_^r am beri - llu MB I 4 35 y glain, /Gwrthrych dadwyrain ys cain ynddi. /Crist croesddarogan a'm gw_^yr, a'm gwarchan /Rhag uffer DB VI 24 22 l oedd eu lle llu wrth sylliaw /Dydd y cymerth Crist crog yn eiddaw: /Yng ngwaelawd uffern, afflau fraw CBM IV 16 161 weg pan chwerwy, /Mor addfwyn difwyn digonwy. /Crist Culwydd, poed rhwydd y'm rhangwy, /O'm rhang lles, MB I 3 89 eidiawg, /Delw ydd amgyrwyf bwyf cynheilwawg. /Crist cyflawn annwyd, boed trugarawg /Wrth Ruffudd Gwyne CBM IV 17 35 rffen orffryd. /Cyngeuddon a ddaw o ddiofryd - Crist, /Cynghafawg, cyfrdrist, cyfrdost benyd; /Cam yw i BF VII 50 3 chaf, /Crist Fab Duw didwyll, hanbwyll honaf! /Crist ddeddfawl gedawl, gadarnaf - arddelw, /A borthes e EGM I 28 24 -dawd; /Rhoddwn fwyd er Duw, a diawd - beri, /Crist Eli Celi, can ufylltawd. /Na chysbyddwn fod heb ys BF VII 50 2 Crist, fawr Arglwydd rhwydd, rhad a archaf, /Crist Fab Duw didwyll, hanbwyll honaf! /Crist ddeddfawl PM V 23 7 ir o'm pedwar - defnydd /Dofn awen ddiarchar. /Crist fab Duw dy-m-rhydd arllafar /I foli fy rhi rhwysg PM V 23 5 elfydd a gwa_^r /Cyn diwedd gyfyngwedd gyfar. /Crist fab Mair a'm pair o'm pedwar - defnydd /Dofn awen PM V 26 3 wdr a'n medd, /Crist Celi, colofn tangnefedd, /Crist fab Mair a'm pair pur fonedd - synnwyr /Cyn syniaw BF VII 50 1 Crist, fawr Arglwydd rhwydd, rhad a archaf, /Crist Fab D GM I 14 69 tor tra mo_^r, tra mawr derfyn, /Tir rygymyrth Crist o groes edwyn - cethri /Trwy amrygolli daioni dyn: CBM IV 17 109 rhad, i'r Tad teg hynafiaeth, /Can dug pymwan Crist pymoes o gaeth, /O yng, o gyfyng gymodogaeth. /O a ES I 23 23 perthir eraill y parth argledd. /Cynaddl a wna Crist wedi crocwedd, /Cynaddloedd pobloedd, pawb i'w ors PM V 1 140 ym angheuawl. /Dybu er gwared Gw_^r deddfawl, /Crist yng nghnawd, ein brawd bu breiniawl, /Mab ein Tad, GG II 31 20 rhyred (nid anrhyfedd!) /Lleidr na eill edrych Crist yn ei grocwedd; /Degfed anwared yw anwaredd - anwa Cristawn 1 MeiG I 30 21 aint, /Coelaf Dduw a'r saint a braint eu bro. /Cristawn wyf gan iawn (dawn digyffro) /Cristus, bwyf daw Cristionig 1 MeiG I 33 53 iant i ddyn ei ddwyn ar foes /I gymryd crefydd Cristionig groes, /Anwogawn woglyd o aneirioes, /Can ni Cristonogaeth 1 MeiG I 30 23 n digyffro) /Cristus, bwyf dawnus yn y donio! /Cristonogaeth faeth a'm digaetho, /Crist Celi, fy Rhi, a Cristus 1 MeiG I 30 22 u bro. /Cristawn wyf gan iawn (dawn digyffro) /Cristus, bwyf dawnus yn y donio! /Cristonogaeth faeth a' crocwedd 1 ES I 23 23 ill y parth argledd. /Cynaddl a wna Crist wedi crocwedd, /Cynaddloedd pobloedd, pawb i'w orsedd. /Cymhe croes 4 GYC VII 39 18 euan liw ban, ben diwydon, /A fendigawdd Crist croes arwyddon! /Nawdd addfwyn cyswyn, cyson - eu gweddi GYC VII 40 18 au, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau - Crist /Croes dolur archollau, /Gwae a goddo mam o gam (nid gau) EGM I 29 6 Ar au pechodau puchswn arwydd - crog, /Ymddwyn croes er Crist ar fy ysgwydd. /Angau i'r enaid (afraid a BF VII 54 10 ll cyn eu colli, /Rhy drist y'n gwnaeth Crist, croes oleuni, /Rhy drwm fu eu ba_^r am beri - lluoedd /I croesasam 1 CBM III 8 9 llew a_^ llafn glew ar glun. /Ym Maesycroesau croesasam ddeon, /Marchogion meirch gwinau, /Hawlwyr hwy croesau 1 DB VI 29 49 i ni, oedd gorau, /Gwedi gwawr Cymru, cymryd croesau; /Cymerwn, iolwn o iawl seiniau /A syniwn ar be croesddarogan 1 MB I 4 35 in, /Gwrthrych dadwyrain ys cain ynddi. /Crist croesddarogan a'm gw_^yr, a'm gwarchan /Rhag uffern affa Croeseswallt 1 D-4 VI 20 17 sy_^r /Cylch fy rhwyf yn ei rechdyr. /Rhechdyr Croeseswallt crysiasant - am ddraig, /Aml ddragon pedryd crog 7 LlF1 II 1 65 ydd /Dyffrynt diletgynt, diletgrefydd, /Achadw crog a ched a choedydd - a cho_^r /A mo_^r ac arfor a go GYC VII 40 29 au, /Saith wers cyman gla_^n cyn gloes angau - crog /A gant Crist a_^'i enau. /Ystyrient pum oes byd yn CBM IV 16 54 eth; /Pan gymerth Mawrwr marwoliaeth /Ym mhren crog, ein Creawdr ni a aeth. /Ef, ein ca_^r, a'n cyrchws ES I 24 14 gu mwynglyd. /Duw Gwener, bu crai, bu creulyd /Crog ein Tad: ein trais i gyd. /Gwnawn erddaw arddelw an GYC VII 38 13 pob pechawd fal y'i pecher, /A Christ ym mhren crog er creulonder /Yn y boen y bu duw Gwener, /A_^'r pu EGM I 29 5 r o'm hawydd. /Ar au pechodau puchswn arwydd - crog, /Ymddwyn croes er Crist ar fy ysgwydd. /Angau i'r DB VI 24 22 eu lle llu wrth sylliaw /Dydd y cymerth Crist crog yn eiddaw: /Yng ngwaelawd uffern, afflau fraw - ein croged 1 GYC VII 43 15 i'n diburiaw /A'r gwaed yn gired ar ddydd y'i croged, /A'i ddwylaw ar lled wedy r'llidiaw, /A'r gwaed cronni 2 GYC VII 41 44 nair, gwedd anghywair mywn pair poenau, /Ac eu cronni i'u hir goethi, gwaeth nog angau, /Ac oddyno, wel PM V 2 54 ladwy fod caledi /Y men y'm chwerwer er chwant cronni. /Tey_"rnfab Ywain, tey_"rnedd aergrain, /Tey_"rn Croywgoch 2 PhB VI 12 2 Pa gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd PhB VI 12 46 w fry. /Pa gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd Cruciaith 1 EMRh VI 23 9 ng. /Ar ei estronion ys drud echwng. /Pendefig Cruciaith maith, mygr ddifwng, /Peniadur Prydain, prydes crwm 1 CBM III 17 31 'r gair, /Nis arfaidd llew a dan lloer, /Gwayw crwm yn nydd trwm trwy ffwyr, /Gwa_^n ffysg yn eurwrysg, crwn 1 CBM III 16 183 ll, canys gwn /Nis lludd llew llafnfriw canmiw crwn: /Ni doddwyf ar hael hyd ar hwn! /Honitor ei glod o crwydr 1 CBM IV 9 26 udd, ni'm gwarthrudd gwrthrawd, /Gwrth frwydr crwydr creulawn dybyddawd; /Gwelais-i wledig dig, diofna Crwys 1 GB II 26 103 Thrallwng Cynfyn cer y dolydd, /A Llanddewi y Crwys, llogawd newydd, /A Glasgwm a'i eglwys ger glas fy crybwyllaid 1 GM I 9 36 'm gwelsant ermoed /O rianedd Gwent gwyllt i'm crybwyllaid. /Gwelais rhag Owain Eingl yn addoed, /Ac o crych 1 MG VII 33 76 ych - a llyfrau, /Cerddau, telynau, crastannau crych. /Nef, daear, uffern, pan eu bernych /Dod nod i'm crychrawn 3 CBM III 26 138 farch gynran, a ddug i gadlan /Ar gadfarch can crychrawn, /Dinag ddraig o ddragon creulawn, /Dinas gawr CBM III 24 127 oddlawn, /Gwyddfeirch eirch erchlyfn, erchliw, crychrawn, /Gwyddfiled gyfred, graddfyged grawn, /Ym mu CBM III 21 8 aru can udd Carawn, /Cymyrredd a medd a meirch crychrawn, /Neud mau o'i angau dagrau digrawn, /Digrifw cryd 3 D-1 I 1 31 udd a chur cystwy, /Gwerin weryd, gwedy clefyd cryd a chymwy. /Ni ddaw meddyg hyd orffen byd hyd y notw GB II 26 122 yrth rhag pob diffydd; /A Dewi a'n gweryd rhag cryd cerydd - pechawd, /Ym maes mae_"stawd Dydd Brawd dy CBM IV 17 33 oheb o'i gynfebyd; /Cynhorawr ysydd, ys Ef a'n cryd, /Cynghallen ddilen orffen orffryd. /Cyngeuddon a crydmywn 1 GYC VII 41 47 glew a glaw ddinau, /A gwaeth hefyd oedd oddef crydmywn crawn byllau. /Y neb ni chred eu cyfrynted, bry Cryf 2 MG VII 32 9 Duw yn ddyn yn un ddoniau. /Cawr mawr bychan, Cryf cadarn gwan, gwynion ruddiau, /Cyfoethawg tlawd, a' MG VII 33 69 dd breuoledd a ddiweddych; /Amherawdr Creawdr, cryf y'm gwnelych, /I'm ffydd a'm crefydd y'm cryfhe_"y cryfhe_"ych 1 MG VII 33 70 cryf y'm gwnelych, /I'm ffydd a'm crefydd y'm cryfhe_"ych, /Dal fy llaw i'th law a lywych - yn iawn, / Cryg 1 PB VII 3 23 drochiad, llew /Fu Rys ruglfar, ruddbar riw, /Cryg de_"yrn, loyw eurgyrn lew, /Crair oedd i luoedd ei Crynai 8 CBM IV 3 34 briwgawn; /Crynai elorfeirch bre[] bryd nawn, /Crynai eleurudd rhag ei we[], /Crynai gylch cadlan, cadl CBM IV 3 33 /Rhag ba_^r braisg wledig, fal brig briwgawn; /Crynai elorfeirch bre[] bryd nawn, /Crynai eleurudd rhag CBM IV 3 29 rchrawn, /Nid lle gan haelder crynoder crawn. /Crynai Faes Carnedd rhag carnial ei feirch, /Rhag tarf d CBM IV 3 31 rch, /Rhag tarf dihefeirch tyweirch tir dawn, /Crynai flaen bragad, brad gad greulawn, /Rhag ba_^r brai CBM IV 3 36 ei we[], /Crynai gylch cadlan, cadle estrawn, /Crynai galch llasar, llas Eithiniawn! /Crynai []yf a chw CBM IV 3 35 e[] bryd nawn, /Crynai eleurudd rhag ei we[], /Crynai gylch cadlan, cadle estrawn, /Crynai galch llasar CBM IV 3 37 trawn, /Crynai galch llasar, llas Eithiniawn! /Crynai []yf a chwr ysgwydawr /Pan dorres []wr Mebwyniawn CBM IV 3 39 a chwr ysgwydawr /Pan dorres []wr Mebwyniawn, /Crynai ys[]n is Gwenffynnawn, /Meu nad [] gwaywddawn, /T crynoder 3 CBM IV 4 267 dadfarn a'i dadfer - yn iawn /Na wnaeth crawn crynoder; /As molaf mal ydd adrodder, /Mal i'm cant o bo CBM IV 3 28 far lluchfeirch erchrawn, /Nid lle gan haelder crynoder crawn. /Crynai Faes Carnedd rhag carnial ei fei CBM IV 6 184 nhorf, yn nherfysg am dir, /Trwm ydd ergryner crynoder ei fa_^r, /Ei faniar a folir. /Tryfrwyd wawd i' crynu 1 GYC VII 38 20 nder, /Ac engylion nef, nifer - carannaid, /Yn crynu rhag pryder. /Deallwn, syniwn trwy synnwyr Ne_^r / Crynynt 1 MB I 3 130 chwelidydd. /Cad Geredigiawn, gyfiawn gywydd, /Crynynt wragedd gweddw goddiwedydd; /Cad yn Iwerddon dir crysiasant 1 D-4 VI 20 17 fy rhwyf yn ei rechdyr. /Rhechdyr Croeseswallt crysiasant - am ddraig, /Aml ddragon pedrydant; /Gwy_^r cu 3 CBM IV 5 122 Yn y llas Ardderch yn arddiffryd - llu /Y llas cu can fy mryd; /Corf torf terfysg, ffysg fflamgryd, /Co PC II 20 3 or, /Gwalch byddin gwerin goror, /Hebawg teulu cu, ceinmyn, /Anhawdd gennym dy hepgor MG VII 33 57 amharawd pan amherych. /Gwaed Iesu a fu, gwaed cu cwynych, /Gwirdda ystoria pan ystyrych /Griddfana, o Cuall 1 DB VI 24 74 n ymwriaw. /Gnawd cleddyf gilydd yn ymgiliaw, /Cuall ac arall yn ymguraw, /Ac ar llwyth oswydd gnawd ll cudd 4 BF VII 56 5 /Gruffudd hil Maredudd hael. /Ar hael Ruffudd cudd can drafod - angau, /Ing achweddl ei glybod, /Gwayw PM V 10 76 aeth eu naf yn nifant, /Hud e_^l rhag Gruffudd cudd cant. /Can ced rhydd peunydd, prif eurglaer, - yn PM V 12 15 s, /Pryderwn ein hachludd; /Daear un cyfar a'n cudd, /Ddeon, dderw marw Maredudd. /Maredudd, Gruffudd, MB I 3 160 reawdr yng nghyfrifed /I Ruffudd, gloywudd a'i cudd tudwed. /Hyd nas gwne_^l pechawd pell eilywed, /Ped Cuddfedd 1 CBM III 30 12 n adug Dygynnelw; /Can Dduw ni bo cwyn ddielw /Cuddfedd, ceinddiwedd Cynddelw cuddiaw 2 CBM III 24 70 arnaf-i o fod arnaw /Ddeyerin dderwin: dir eu cuddiaw! /Er pan yw tawel rhyfel rwyfaw, /Rhwyfan ta_^n BF VII 48 30 laeth gweled arnaw /Hirhebrwng echwng; och o'r cuddiaw! /Hir ddarpar galar heb giliaw - ysydd, /Hir dde Cuddynt 1 MB I 3 109 gyweithydd /Pan gedwis ei wyneb heb gywilydd. /Cuddynt cyfnofant cant cyfoedydd, /Cyngen gymynid gwyddf cuelli 1 PM V 2 34 rad, Rodri - esillydd, /A syll di fy mod-i i'm cuelli. /Na'm gyr i wrthyd, na'm gwrthod fi, /Na'm gad a Cuhelyn 3 D-2 I 2 38 en: /Rhag drwg drosodd rhyngyd bryd bodd rhodd Cuhelyn! /Cuhelyn ddoeth, Cymra_"eg coeth, cyfoeth afrll D-2 I 2 39 drwg drosodd rhyngyd bryd bodd rhodd Cuhelyn! /Cuhelyn ddoeth, Cymra_"eg coeth, cyfoeth afrllaw: /Celfy D-2 I 2 5 ad, /Amhad anaw, araith afrllaw i gaw geinaid /Cuhelyn Fardd, Cymra_"eg hardd cydarddodiad, /Cerdd gymw Cul 1 CBM III 26 72 thr cynwan Cynan fab Cynwyd, /Rhuthr Cynon fab Cul Fanawyd, /Rhuthr toredwynt gwrdd gorddyfnwyd - ar br Culfanawyd 1 GwB VI 17 4 clywyd, /Fal rhuthr eryr eurysgwyd, /Cynon fab Culfanawyd. /Rhuthr a ddug fy llyw, aeth tra lly_^r - ei Culfardd 1 CBM IV 12 22 Mi biau bod yn bencerdd /O iawnllin iawnllwyth Culfardd, /A hy_^n Cynddelw Fawr, cawr cyrdd, /Ohonu ni Culwydd 11 MeiG I 32 30 Ef, credaf - i'w drawsglwydd, /Crist Arglwydd Culwydd, ac nis celaf. /Credu camgyfraith, ys dichweitha ES I 24 25 ef deffryd /Deffro Crist Celi ein celfyddyd. /Culwydd a'n gorau-ni ac a'n gweryd /[ ]Argleidriad, Fab EGM I 29 2 'th rad (boed rhwydd) /Erglyw o'm gweddi, Celi Culwydd; /Argledr ohonaf, Naf nawdd hywydd, /Argleidriad ES I 15 1 Da y'm gorau Mair fal y'n maeth - Culwydd /Celfyddyd wasanaeth; /Colofn nef, festig feidro MeiG I 33 4 n arawd draethawd deithi /I'm trugar Arglwydd, Culwydd celi, /Can ys Ef ein da, ein doeth weini. /Duw g EGM I 26 43 en lliw arien ar Eryri. /Archaf i'm Harglwydd, Culwydd Celi, /(Nid ef a archaf arch egregi) /Arch ydd w ES I 21 21 u; /Rhyfodd oedd, rhyfedd ei adu: /Ceisaw rhag Culwydd celu, - plant Addaf, /Rhag addef y pechu; /Ac Ef EG VI 18 2 o'm Naf, o'm nefawl - Arglwydd, /Crist, Celi, Culwydd, cw_^l Ei ddiddawl, /Celfydd leferydd o le gwedd DB VI 27 1 Mau foli Crist celi, Culwydd, /Mawr folawd, didrawd, didramgwydd; /Maith y'm CBM IV 16 161 n chwerwy, /Mor addfwyn difwyn digonwy. /Crist Culwydd, poed rhwydd y'm rhangwy, /O'm rhang lles, neges DB VI 33 46 cywir. /Cywir frenin fry gogoned, /Cyfarwydd Culwydd, rhaglwydd rhed, /Cywirdad Fab Rhad, rhifed - Ei culwyddogion 1 GYC VII 39 20 wyn cyswyn, cyson - eu gweddi, /Proffwydi Celi culwyddogion! /Nawdd Undawd Trindawd y Tri Pherson, /Naw cun 6 CBM III 16 220 ag Owain ysgafael i frain, /Ysgafaeth i faidd cun /Ar ysgwyd rwyd rhodwydd fal Rhun, /Ysgawl torf rhag BF VII 51 25 ystyrio. /Ystyried, O Dduw, ddamwain dychryn - cun, /Can nid byw Llywelyn, /Athrist hiraeth gaeth golyn CBM III 26 60 nudd. /Dyfryd fyd fyddaf drwy gythrudd /Am ben cun ceneddl Faredudd, /Dyfrydedd i feirdd farw achludd - CBM III 16 45 awn, /Pasgadur torfoedd, twrf eigiawn; /Pasgle cun cyflawn, cyflafan goddaith, /Gw_^yth gwyniaith wrth GM I 7 70 /Cywleidiaddon gawdd cyhoedd nerthoedd nawdd, /Cun gynnawdd gynifiad. /Cynyddesid llawr llwyr drefad, / CBM IV 12 20 byddai fau fedd anhun, /Rhybyddwn bencerdd ben-cun. /Mi biau bod yn bencerdd /O iawnllin iawnllwyth Cul cuniad 1 CBM III 24 131 raethlawr ffrwythlawn. /Can Rhirid, rhwyf cad, cuniad creulawn, /Calon oedd anghraff, cedoedd anghrawn. cuniaid 4 DB VI 35 11 /Lluoedd a'u dyfu er eu difa; /Canawon Cymru, cuniaid a'u deffry, /Ceneddl a'u dyly nid ymdolia. /Cein CBM III 10 28 iddiau torf terfysg diechyng, /Bleiniaid rhaid cuniaid Cadelling. /Trydedd welygordd trydar - orddifwng CBM III 10 44 ruddion, /Cyfnewid erfid arfogion, /Cynifiaid cuniaid Caereinion. /Seithfed welygordd, oleugor - tros OC II 14 133 wy gwerth eu henaid. /O'r gnifer anhun a borth cuniaid, /Nis gw_^yr namyn Duw ac a'i dywaid. /Gw_^r ni Cuniar 1 PM V 23 16 , /Yn erfid, yn arfod abar, /Yn arfau bu cenau Cuniar, /Yn ddengmlwydd, hylwydd, hylafar, /Yn ddidanc e cuning 1 CBM III 24 171 welling, /Rhoddynt rhudd a gwyrdd, rhwyf cyrdd cuning, /Rhodded ardduniant ar Ddunoding cunllwyd 1 CBM IV 6 204 am gylch ei aelwyd. /Ceffid eu ceinllith cw_^n cunllwyd, /Ceffynt feri_"on forefwyd, /Ceffitor ymdwr am cur 7 PC II 21 22 Brochfael wyn a gwynaf, /Lladd Aearddur (a'n cur cof) /A lladd Rhirid (a'm llid llif) /A lladd Iddon BF VII 56 27 am, /Deddf Dunawd ap Pabo, /Llafn llidiawgddur cur cyffro, /Llew prudd neud llawr pridd a gro BF VII 53 13 , /Och Fair am y mawrair mau! /Mau, rhag dolur cur cyr fy mron, - rhag dig, /Dygn adnabod weithion; /Y GYC VII 40 31 w'r haul a'r se_^r, /A ddarparawdd, rhag cawdd cur, /Duw i holl ddynion daear, /A byd teg a bywyd hir / GYC VII 40 103 araul /Na'm gato i gythraul er ei gethrau. /Er cur Ei ddwyfron, er Caer Absalon, /Er gwaed Ei galon a'i GYC VII 40 62 friwdoll a'i archollau, /Er ca_^r Absalon, er cur Ei ddwyfron, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwgrau. / GM I 8 79 faran ar gan a glas. /Gloes eisioes esgar a'm cur mal carchar, /Ac angerdd anwar gnaws da_^r dan ias. Cw 2 GC VI 21 1 Cw ddeuynt, lletgynt, llid anoeth - gofal? /Gnawd gofyn GC VI 21 12 yma, /Hawl ddidawl ddidwyll Wrda, /Hael Iesu, cw gudd, cwdd a_^ Cwbl 8 GYC VII 36 43 'm rhwyfaw, /O glywed lludded llyw Bod Faeaw! /Cwbl a was a las o law - ysgeraint, /Cwbl fraint ei hyna PM V 4 34 nt cenynt nas ce_"ynt: pa ho_^n /Y ceblynt o'r cwbl anddeddfon? /Ef yn fawr, yn llawr yn llyrion - ange ES I 23 27 mud ym medd. /Cymryd oedd einym cymodlonedd - cwbl, /Cyn cablu o Dduw ar ein buchedd. /Pechu yr ddigon SB II 22 8 ith, /Cerdd farwnad i'm rhwyf o'm rhwylwaith, /Cwbl ddigabl barabl, be_^r araith. /Mur Gwyndyd mad, gwy LlF2 VI 8 12 lwir yn elain - feddiant, /Arddelwawg hyddgant cwbl foliant cain. /Erddrym ced wychrym, cadoedd achwrai GYC VII 36 44 d Faeaw! /Cwbl a was a las o law - ysgeraint, /Cwbl fraint ei hynaint oedd ohonaw, /Cannwyll tey_"rnedd LlF1 II 3 40 nydd, /Ai cardd ai cerdd o newydd, /Ai cabl ai cwbl gerennydd. /Cerennydd y dydd y doeth Mair - yn wyry PM V 26 61 llosged ei thydwed hithau; /Lluddwyd, cymynwyd cwbl yn eu pobed, /Pob cenfaint yn ei chrau; /Castell Gw cwblair 1 CBM IV 9 19 mawrdrais mawrdraws gynefawd: /I'th gyfair un cwblair cablawd /Nis cenais, cenif dy folawd. /Molaf w_^ cwblddawn 1 GM I 6 2 rddwyreaf de_"yrn eurgyrn addawd, /Eisor Co_^r cwblddawn, estrawn drallawd; /Ystryw dra mesur, ysgawl p cwblddoeth 1 BF VII 45 19 rdd, /Cardd wahardd, cerdd wahawdd, /Cas cabl, cwblddoeth ymadrawdd; /Ceisiaw bod hebddaw nid hawdd. /N Cwcwllfyriawn 1 CBM III 10 60 wn ys gnawd yng nghamawn, /Tarf rhag cad, rhag Cwcwllfyriawn. /Undegfed awen, undegfed - awydd /A weiny cwd 1 GM I 7 109 treth 'n ei ogawn. /Gwelais gynt, hwy cenynt `cwd awn?' /Rhag Madawg mechde_"yrn Lleisiawn. /Lliaws tw cwdd 8 GC VI 21 12 wl ddidawl ddidwyll Wrda, /Hael Iesu, cw gudd, cwdd a_^ LlF1 II 2 42 ddurddor ddiachoraf: /Ys gwn cwdd eddyw; ni wn cwdd af. /Dothwyf atad, fad a gadwaf, /I gyrchu cyngor g DB VI 29 116 yn llwrw a ganaf, /Na wn am fy rhwyf cwdd wyf, cwdd af. /O mynnwch, chwerddwch, mi ni chwarddaf, /Can m PM V 23 183 fyn Mechain a Mochnant; /Dy gynnygn ni gennynt cwdd a_^nt, /Ni chaiff hoen na hun ar amrant. /Mad y'th PM V 5 16 fles. /Nid ef rhif cynnif cyfynnes, /Ni wddant cwdd a_^nt rhwy coddes, /Yn dyrllid moliant mal ydd es / LlF1 II 2 42 f. /Ysgor ddo_^r, ddurddor ddiachoraf: /Ys gwn cwdd eddyw; ni wn cwdd af. /Dothwyf atad, fad a gadwaf, PM V 1 88 ag talu ei angau, telwch! /Rhag talarw cadau, cwdd fyddwch? /Rhag difai de_"yrn, difennwch! /Rhag Dafy DB VI 29 116 a w_^yr, yn llwrw a ganaf, /Na wn am fy rhwyf cwdd wyf, cwdd af. /O mynnwch, chwerddwch, mi ni chwardd cw_^l 4 DB VI 26 18 iant, nid chwant, a chwenychy, /Dy feddwl, nid cw_^l, can nis cely, /Dy fodd, falch ei rodd, ryfeddyly, MB I 3 54 drahaawg. /Cadau ddidudydd, cleddyf ddurawg, /Cw_^l clywed cystudd ar rudd mynawg; /Can gerddau cyhoe EG VI 18 2 o'm nefawl - Arglwydd, /Crist, Celi, Culwydd, cw_^l Ei ddiddawl, /Celfydd leferydd o le gweddawl /(Cel GM I 12 22 eulwyd. /Genilles gnaws aur, awr y'i ducpwyd, /Cw_^l oedd fy ngadu can ni adwyd. /A adwy Creawdr mad y' cwlwm 1 PM V 30 9 ydd oswydd, oes o ia_"en. /Dillyngws Celi, fal cwlwm dolen, /Eu carchar anwar, amar am ben. /Ni bu haws cw_^n 1 CBM IV 6 204 gyrdd am gylch ei aelwyd. /Ceffid eu ceinllith cw_^n cunllwyd, /Ceffynt feri_"on forefwyd, /Ceffitor ym Cwr 1 CBM IV 13 16 isgwyr ardwyad, /Cerrynt fy llyw nid lledrad, /Cwr gogof cyrraidd cof cad. /Cadwent pan gyrchaist, gyr cwydd 1 SB II 24 16 weilch yn aerfrwydr, gweilch yn aerfraw, /Coel cwydd celain, coelfain i frain yn fraith adaw. /Yn llawn cwyddam 1 CBM IV 17 122 ned, /Breenin pob ffin, pob ffaw dynged, /Braw cwyddam i gyd yng nghryd anghred: /Yn uffern gethern, ga cwyddaw 3 CBM IV 6 91 hael, trwm oedd ei glywael, /Tw_^r Cynfael yn cwyddaw; /A fflamau o drum yn edrinaw, /Ac angerdd, ac o CBM III 26 28 hoed a gwyner, /Cwyn cyrdd cyfaenad na water, /Cwyddaw llary, ar llawfardd beuder: /Cwyn cydnaid ceinia PB VII 10 10 y'th weled yn llithiaw - branes /A Brynaich yn cwyddaw, /Llyw dragon, llafnau dreigliaw, /Llew ehwybr, Cwyddynt 1 CBM IV 13 12 u fy udd ne_^r; /Cynnygn fy llyw oedd llawer, /Cwyddynt yng ngnif seithrif se_^r. /Rhif se_^r, rhwy cig Cwyfien 1 EGM I 27 92 /Mihangel a'm de_^l i'm dwyn adnau /Mal y dug Cwyfien lle_^n a llyfrau, /Mal dyfod Elfod elfydd Gelau, cwymp 1 GYC VII 38 8 chrynai bob pryd rhag pryder - cwympaw /I mywn cwymp Lusiffer, /Yn ddiledfryd byd bod yn ofer? /Nid da cwympaw 1 GYC VII 38 7 yddlonder, /Na chrynai bob pryd rhag pryder - cwympaw /I mywn cwymp Lusiffer, /Yn ddiledfryd byd bod y cwympiaw 1 CBM IV 6 97 raisg rwysg yn brwysgiaw, /A breuolion cwyn yn cwympiaw. /Yn Aber Ystwyth yn ystrywiaw - gw_^yth, /Gwai cwyn 13 CBM III 24 16 wd pob rhahawd na bydd rhyhen, /Mor wenwyn y'm cwyn am yd ym ce_^n, /Mor wyf goddedig, dig disgywen, /M DB VI 29 15 m-ni fab Hywel yn rhyfelau, /Cynan y'i gelwid, cwyn a'n goddau; /Gwelsam Rys Falchgryg, rhyfyg rheithla EW VI 5 6 on. /Dyniaddon deon dyly, - am ei ddwyn /Dolur cwyn a'u cyffry; /Gw_^r gwrddblant hydr foliant hy, /Gwy D-5 VI 36 44 sedd? /Y'm ce_^n i'm ceinwawd ddyfrydedd, /I'm cwyn brwyn dwyn brenin Gwynedd. /Gwae fi, Arglwydd Dduw, CBM III 26 29 a water, /Cwyddaw llary, ar llawfardd beuder: /Cwyn cydnaid ceiniaid a'i cymer, /Cof colli a roddi rif PB VII 6 21 gwladoedd, marw ein gwledig. /Gwledig mwynfawr cwyn Cynan - cyrch breiddiaw, /Preiddiad Lloegr a'i phoe CBM III 26 54 gystudd, /Cerddau dwfn deifniawg ysy uddudd, /Cwyn cynran cyfran cyfryngthudd, /Oedd eiddiaw eu cerdd, CBM III 26 27 ad anfer - ei hoeddl, /Neud ei hoed a gwyner, /Cwyn cyrdd cyfaenad na water, /Cwyddaw llary, ar llawfar PB VII 14 15 maddau - Rhys, /Cadwalch llys, lles cerddau; /Cwyn dwyn deifniawg o'i ddechrau /Cof maith anghyfraith BF VII 44 7 wydd - a'n pair /Perygl hiraeth peunydd, /Oedd cwyn dwyn difefl Ddafydd, /Oedd coeth gw_^r a ddoeth ei CBM III 30 11 boenedig, /Pan adug Dygynnelw; /Can Dduw ni bo cwyn ddielw /Cuddfedd, ceinddiwedd Cynddelw SB II 22 50 rddrig, /Oedd rhebydd coelrydd celennig, /Oedd cwyn tranc pob tra a diffyg, /Oedd colofn yn ofn annyfni CBM IV 6 97 dr a_^ braisg rwysg yn brwysgiaw, /A breuolion cwyn yn cwympiaw. /Yn Aber Ystwyth yn ystrywiaw - gw_^y cw_^yn 1 CBM III 24 63 -i gwynaw, /Cwynaf im ermoed hoed ohonaw. /Ail cw_^yn a'm tremyn, tremid erddaw, /Ail gw_^r gwrdd gordd Cwynaf 3 PM V 16 21 unboen o'i ddwyn, /Enbyd y'm ergyd mawrgwyn. /Cwynaf flaidd gwriaf flawdd gwriawr - cyfnod /Cyfnewid g CBM III 24 62 anaw: /Pedrydawg deifniawg, dyfnais-i gwynaw, /Cwynaf im ermoed hoed ohonaw. /Ail cw_^yn a'm tremyn, tr GYC VII 36 28 glwydd cywir gwir, gwarandaw - arnaf, /Uched y cwynaf, och o'r cwynaw! /Arglwydd llwydd cyn lladd y deu cwynais 2 EW VI 4 29 r yn llawr Llyn Egwestl. /Diwestl ei ysgor, ys cwynais - nad byw, /Hael o'i ryw rygollais; /Blaidd blae DB VI 24 71 eleidr rheeidr wedi rhuddaw. /Gnawd Sais, nis cwynais, yn cwynaw - ei ben, /A gnawd odduch Tren trin y cwynant 1 DB VI 33 70 . /Enaid hir cywir cyfuch weithred, /Anant a'i cwynant, fwynant fyned, /Anaw o'i wenllaw rywallofied, / cwynasam 1 PB VII 14 21 ydr a ddau a ddug. /O'i ddwyn, cynneddf brwyn, cwynasam - Samswn, /Llyw llafndwn, llew dinam, /Collysan cwynaw 6 GYC VII 36 28 r, gwarandaw - arnaf, /Uched y cwynaf, och o'r cwynaw! /Arglwydd llwydd cyn lladd y deunaw, /Arglwydd LlF1 II 4 15 yfu dyofaeth - gofion /Edifion yd yr aeth, /Yn cwynaw braw breuoliaeth /Bre_"yr breienin a faeth. /Magy CBM III 3 130 Aelwyn, /Yn aele ofal amofyn, /Oedd aelaw coel cwynaw Canfryn, /Yn rhyfel yn rhyfawr ddisgyn, /Wrth ddi DB VI 24 71 idr wedi rhuddaw. /Gnawd Sais, nis cwynais, yn cwynaw - ei ben, /A gnawd odduch Tren trin ymwriaw. /Gna MG VII 33 60 riddfana, ocha fal ych - yn beichaw /Pan fo yn cwynaw gwae ei gyd-ych. /Iesu, deg Iesu, im dangosych /D LlG VII 27 37 feirddion oedd clyd clod ddiargel. /Neud aelaw cwynaw (neud cynhawel) /O Ferwyn hyd fawr Hirddywel /Am cwyner 1 CBM III 26 12 nhrais, yn nhrymder, /Yn nhromgad, yn nhramwy, cwyner! /Yng nghyflawndal cyrdd, yng nghyflawnder - budd cwynfan 2 CBM III 24 60 , /Pedryliw ei lafn i ladd rhagddaw, /Pedrylef cwynfan cyrdd amdanaw: /Pedrydawg deifniawg, dyfnais-i g CBM IV 16 126 l uchenaid, /Rhag torf anghysgog, anghysgaid - cwynfan, /Rhag twrf ta_^n taer ei naid, /Rhag awydd afrw cwynfeddu 1 PB VII 6 5 Duw ry-n-lladdawdd. /Llwyr y'n lladdawdd cawdd cwynfeddu - galar /(Gelyn Lloegr a ddarfu!) /Bod gw_^r a cwyniant 1 PB VII 6 9 u /Ymadolwyn a_^'i deulu. /Teuluoedd cyhoedd, cwyniant - eu heurglawr, /Eu harglwydd collasant, /Dwys Cwynif 2 MB I 3 32 a bragawd. /O olo Gruffudd yn rhudd feddrawd /Cwynif-i ddragon dwfn ddygn ddiwyrnawd. /Ergyrwayw brwyd MB I 3 87 g /Tymp pan dreing terwyn torf ddiffreidiawg: /Cwynif, ni byddif ddiebreidiawg, /Delw ydd amgyrwyf bwyf cwynllaith 1 GYC VII 36 47 dd: rhaid oedd wrthaw. /O laith Prydain faith, cwynllaith canllaw, /O ladd llew Nancoel, llurig Nancaw, cwynwn 2 GG II 32 5 , /Nid hy_^n oes dyn nog oes drych. /Ystyriwn, cwynwn cedwyr arfoll - naf /Ni ad Duw yng nghyfrgoll; /M CBM III 26 120 or llary, mor lluadwn - hynt, /Handid cynt y'i cwynwn, /Nid oedd ddrwg ar ddraig falch gystlwn, /Adoedd Cwynwyf 1 CBM III 28 33 as, gwas gwenwyn, /Gwawr gwanar hygar hygwyn. /Cwynwyf o ddyrwyf, o ddyrawr - anian, /Am erwan, am eurw cwynych 1 MG VII 33 57 arawd pan amherych. /Gwaed Iesu a fu, gwaed cu cwynych, /Gwirdda ystoria pan ystyrych /Griddfana, ocha cwynynt 1 MB I 3 115 /Tyrfai rhag llafnau pennau peithwydd, /Caith cwynynt, cerddynt gan elfydd, /Cnoynt frain friwgig o li cwys 2 PM V 6 31 aid, /Ef gyrchiad rhagor, hwy gyrchiaid - rhag cwys, /Hwy Loegrwys lofruddiaid, /Ef ysgydw am ysgor ei PM V 10 39 rin, - rhyddug, /Rhyddigiwys eu gwerin, /I rag cwys o Loegrwys lin, /I rag bron eu breenin. /Breenin Po cwysrudd 1 PhB VI 11 21 ddno, /Teilwng in talu a'n rhoddo. /Ysym-i udd cwysrudd, cas agro, /Ffoddi_"awg, ffodiawg ei ymdro, /Ha cy 2 PM V 4 3 on; /Ampryfflau doniau dyniaddon. /Amryw fryd, cy-baent frodorion, /Fu Ca_"in ac Afael wirion. /Ni bu b CBM IV 3 9 lfain cyflawn, /A [] burlaw berlawn, /A ddylud cy[] ffrwythlawn, /A ddylif cynnif canys dichawn. /A ddy cybyddiaeth 1 CBM IV 16 76 awr gwy_^r gwrdaaeth /Nog yd ga_^r ca_^r cerdd cybyddiaeth; /Llai yd ga_^r llafar no llawfaeth, /Mwy yd cybyddion 1 PM V 4 22 gardd, yn hardd, yn haelon, /Mwy no rhwy o rai cybyddion! /Im o'm dawn y'm daw cyflawddon /Am olud term cychweddl 2 LlF2 VI 8 24 fau gorau, goradain - ceneddl, /Er pan ddoeth cychweddl am lwyth Cichwain. /Rhyswr parch, perchen mar PM V 2 7 annwyd a_^ mi /Megis na rannwyd a_^'m rhieni. /Cychweddl a'm dothyw am dwythfalch ri - /Cywychiawn a_^' cychwilfeirdd 1 MB I 3 85 : /Gwae a ymddired wrth fyd bradawg! /Ni w_^yr cychwilfeirdd cyhuseidiawg /Tymp pan dreing terwyn torf cychwyn 2 CBM III 10 16 , fy mawrair a'i myn, /Fy marau, fy ma_^r a'm cychwyn. /Awch rhoddaf arawd, aer ddihafarch - wy_^r /Ni OC II 15 45 /A dywan Dynobydwal /A dywed ein dyfod Ia_^l. /Cychwyn i'w therfyn. Pathawr - eu hoywedd? /Hirfelyn eu Cyd 47 DB VI 29 111 in arnaf, /Mor llwyr ca_^r-gw_^yn am a garaf. /Cyd a_^ dragon byd o byddaf, /Trugar hael, pa hwyl a ddy PB VII 14 13 ydwyth cadarnllwyth Cadfor. /Cadarn a'n difarn cyd a_^ maddau - Rhys, /Cadwalch llys, lles cerddau; /Cw EGM I 27 66 /Yn urdden Reen yn rhan deau, /Yn wrawl cedawl cyd a_^ seiniau. /Boed ef ein diben bod yn niblau /Heli PB VII 16 13 oeth doeth digrif /Ar lles pob neges o'i naf. /Cyd a_^'i naf, cadarn yng ngrym /Madawg, laif aerdduriaw GM I 9 29 gennyf genthi ni gynhelwy. /Genilles a'm llif, cyd am lladdwy - ar air, /Ei muner (nid mawr imi fy ngof EGM I 28 48 o'm cnawd. /Boed ef y byddwyf gwedi beddrawd /Cyd a_^'r un Duw mawr yn Ei undawd PM V 23 195 y'm doniant, /O bob rhyw y'm rhodded yn gant: /Cyd archwyf i'm llyw y lloergant - yn rhodd, /Ef a'm rhy MeiG I 33 48 ifuriaw /O ddyllest present a phreswyl fraw, /Cyd ath fo-di golud (golau anaw) /Na'th dynnid edlid er LlN II 17 2 d mau melynddwn, archfain, cynghrwn, - ceirw, /Cyd bai ef, ni roddwn; /Bodd bryd ar ei hyd yw hwn, /Fal IRh VII 31 2 Pei cawn o gyflwr gyfle brofi - rhin, /Cyd bai rho_^n fy nghrogi, /Fy neges oedd fynegi /Fy ngo CBM III 24 24 r y'n cyd berchid uch gwid gwenen, /Gw_^r a'n cyd barchai o'i barch amgen, /Gwy_^r y buam gyd am ged o CBM III 24 23 ywrysedd, gwy_^r gwledd Gwlyddien; /Gwy_^r y'n cyd berchid uch gwid gwenen, /Gw_^r a'n cyd barchai o'i PM V 23 118 neud heddwch heno, /Can fy rhwyf, nid rhyfedd cyd bo! /Hyd ydd e_^l ei dorf ar dyno - a bryn /Udd brei ES I 23 10 chaf (gwyry achaws gwirionedd) /Llwry gwyrdawd cyd (boed Brawd rinwedd!); /A'r ail yw priawd enw prudde ES I 22 1 Dir fydd in brofi, cyd boed breuawl - byd, /Ein bedydd anianawl. /Duw Dewin GYC VII 42 21 a rwy ddirpero, /Y rhwyf a gaffo nid ymgoffa! /Cyd boed cyfannedd bydawl gymyrredd /Gwledd enrhydedd, g PM V 14 10 aele. /Heb ferch Gynfelyn, gelyn gne - unbyn, /Cyd boed unbennes ys annebre; /Nest a ddywawd im, dim ni IRh VII 30 66 elfydd /Ys blwyddyn am ne ysblennydd - gawad: /Cyd bwyf digarad, wyf digerydd IRh VII 30 1 Neud wyf ddigarad, cyd bwyf digerydd /O garu nwyf llu neud lliaws dydd; /Ha EGM I 27 12 yddwn ddiamau /Cyn mablan wythran weithredau; /Cyd bwyf drwg, bydd drugar dithau. /Herwydd da grefydd, HOG II 6 40 i newydd, /Tir Tegeingl, tecaf yn ei helfydd. /Cyd bwyf-i cariadawg cerdded Ofydd, /Gobwylled fy Nuw-i DB VI 30 7 yfeddaf o'm naf, o'm neirthiad; /Nid rhyfedd, cyd bwyf, o'm rhifiad, /Gynefin ar ganu marwnad. /Ceintu LlF1 II 4 52 . /Neud gwyddfedd gwedi gwyddfor; /Neud gweryd cyd Cedifor CBM III 14 36 an /Pan ddygyrch cludfeirdd clodfan, /Pan fydd cyd cedwyr am ban. /Am bennaeth ydd y_^m, am bennaf - te CBM IV 9 167 u, /Llid ysgwn, as gwn ys gorau, /I gymryd ein cyd cyn barau: /I gymod ein dyfod ein dau. /Dy foli, fil D-2 I 2 14 nod, clod achubiad; /Clo celfyddyd cant Calan cyd cynullyd graid. /Graid blaidd blyngawd, greddf deddf EW VI 3 1 Cyd de_^l i Ruffudd, fudd gynnan, - o dda /A ddyglud mo MB I 3 58 rth Efrawg. /Dybu brenin Lloegr yn lluyddawg, /Cyd doeth ef nid aeth yn warthegawg: /Ni yn Eryri yn rhe CBM III 10 6 /Awch rhoddaf arawd, arofun - a wnaf /Arfogion cyd-ddyun /Yng ngwythlid, yng ngwythlawn orun, /Yng ngwa EMRh VI 23 6 gyhwng. /Eryr gwy_^r Gwynedd, gwn nad echwng, /Cyd ef ddigoner ni chymer flwng. /Er yn fab i'm rhwyf-i PC II 19 13 f, /Handid tegach teulu nef. /Meibion Cedifor, cyd ehelaeth - blant, /Yn y pant uch Pentraeth, /Buant b PhB VI 15 31 mawr, gwawr gwaradredd. /Cynneddf yw cennyf-i, cyd erganedd, /Canu cerdd am borth, am byrth neufedd: /H MB I 3 50 odidawg. /Ceimiad cas agarw, syberw serchawg, /Cyd galwed unig nid oedd ofnawg; /Ar bob rhai rheidiai y HOG II 11 9 nghyweithas, /Hoed erddi, a mi genddi yn gas! /Cyd gwnelwyf ar ddyn urddas - o foliant, /Ni'm gwna poen PM V 23 51 - ym Mo_^n, /Mynwennoedd bu branar. /Llywelyn, cyd lladdwy drwy fa_^r, /Cyd llosgwy, nid llesg ufeliar, PM V 23 52 bu branar. /Llywelyn, cyd lladdwy drwy fa_^r, /Cyd llosgwy, nid llesg ufeliar, /Llary de_"yrn uch cyrn PM V 26 85 /A'i aur rhudd a'i fudd a'i fynwed, /A minnau, cyd mynnwyf fyned /Am radau, rhiau rhy-m-daered. /Ysym a GM I 14 17 ni belli. /Pwyll a'm cyfeiryd o'r Creawdr, o'r cyd, /O'r Mab, o'r Ysbryd, o'r iawnfryd fri, /O'r Drinda GYC VII 42 26 is benaethau Gwynedd a'r Deau, /Colofnau cadau cyd orseddfa. /Gwelais wy_^r yn nhrin a meirch mysterin CBM IV 7 19 llaith unben, /Mawrgof ar gychweddl gychwyn, /Cyd ragor a ddug rhagon /Cad fab Gruffudd yn Rhuddlan. / CBM IV 13 27 aen orferw - gwaedlin /A gwaedlaif yn ymherw, /Cyd ta_^n trwy wa_^n, trwy agerw, /Ced hy cad fry Fron-y PM V 23 135 Ffranc no ffrawddus Gymro? /Llyw ysin, syniwch cyd tawo, /Lloegr gychwyn, a fyn a fynno. /Llwyr y dyd e PM V 11 19 llwry ysb a menwyd, /Echel fa_^r fu ein ca_^r cyd, /Uchelgorf gwendorf Gwyndyd. /Gwynedd gwawrdrosedd, CBM III 11 29 ey_"rnwal, /Aur hybarch, hebawg a bual. /Buant cyd yng ngryd, yng ngreddf - cyfarfod /Cyfarfogion dile CBM III 24 34 mrygwyn im, neud am rygar, /Neud amrygyr cyrdd cyd ymarwar; /Neud am ddragon dwfn dyfnais-i afar, /Neud DB VI 29 121 ni allaf /Ymguddiaw dan llaw, ban fo lleiaf. /Cyd ymguddio pawb, beth a gelaf? /Am farwnad Ruffudd nid DB VI 29 119 warddaf, /Can mynnwn fy marw ni mawr fyddaf. /Cyd ymguddioch-chwi oll, mi ni allaf /Ymguddiaw dan llaw cydarddodiad 1 D-2 I 2 5 i gaw geinaid /Cuhelyn Fardd, Cymra_"eg hardd cydarddodiad, /Cerdd gymwynas, ced gyfaddas cas amddifai cydawr 1 CBM III 6 2 fugunawr ban lefawr - ei lef, /Pan ganer cyrn cydawr, /Corn Llywelyn lluyddfawr, /Bo_^n eang, blaen ha cydfar 1 BF VII 52 9 trymgwyn anwar! /Collais chwech te_"yrn cedyrn cydfar, /Chwech eryr, cedwyr cadr eu darpar: /Llywelyn a cydfod 3 PM V 2 69 ngnefedd tanc heb drengi. /A'm bo, udd cedawl, cydfod a_^ thi: /A'th fo hwyr haddledd a hir hoeddli GM I 14 53 /Deuddeg ebostol dethol doethwlydd: /Credwn eu cydfod, ac nid adfydd, /Yn undawd Drindawd yn dragywydd. PM V 23 54 liar, /Llary de_"yrn uch cyrn cyfarwar, /Llwrw cydfod, er clod, ys claear. /Rhyllofes rhwyf tres tros f Cydfoliant 1 CBM III 16 4 weinifiad, /Dysgweinid cyrdd cydnaid, cydnad, /Cydfoliant gormant gormeisiad, /Dysgwe_"yd ceiniaid cyfa cydfraw 1 BF VII 48 11 lch haelfalch, hawdd yw wylaw, /Am eryr cedwyr cydfraw - Merfyniawn /Mor ddicllawn digrawn deigr yn syr cydfrawd 2 PM V 7 16 lwyddo mawrfro a mawrfraint, /Athro ced, bych cydfrawd a_^ saint CBM IV 9 24 eryr eirioes moes Medrawd /Ni welaf, ni welir cydfrawd. /Gwelais-i udd, ni'm gwarthrudd gwrthrawd, /Gw Cydfuam 1 PC II 19 10 gam. /Can eddyw Hywel, hwyl ddi-oddef - cad /(Cydfuam gyd ag ef), /Handym oll goll gyfaddef, /Handid t cydfydd 1 CBM IV 18 73 /Nid ef digrefydd a greto Dofydd, /Nid ef a'i cydfydd clwyf ddefnydd clais. /Nid ef dihunaw rhyhandden Cydgaffael 1 EG VI 18 96 alaf eiliad; /Ysym-i Run, gatgun gytgam rad, /Cydgaffael a hael a hwyliad. /Ef i mi y meddwl difrad, / cydgyfrannu 1 PM V 12 45 lwir rhan farw rhan fawr. /Mawr de_"yrn cedyrn cydgyfrannu - aur /Ac ariant ym mhob tu, /Milwr milwyr g cydiaw 1 EGM I 27 71 wedi hefyd gwy_^d gordderchau, /Gwedi cysyniaw cydiaw cadau, /Gwedi dwyn gorfynt wrth y gorau, /Gwedi g cydlid 1 PM V 8 11 gybydd ei gabl a'i ofid. /A thithau, arf cadau cydlid, /Athrugar, cerddgar, cyfrdelid, /It he_"u fy ngh cydnad 1 CBM III 16 3 I ysgwyd weinifiad, /Dysgweinid cyrdd cydnaid, cydnad, /Cydfoliant gormant gormeisiad, /Dysgwe_"yd cein cydnaid 6 D-4 VI 20 31 egr /Llywelyn arhonnaid, /A'i bobloedd cyhoedd cydnaid, /A'i byll a'i bebyll ni baid. /Pebyll Llywelyn, CBM III 26 29 er, /Cwyddaw llary, ar llawfardd beuder: /Cwyn cydnaid ceiniaid a'i cymer, /Cof colli a roddi rif se_^r CBM III 16 3 i esgar /I ysgwyd weinifiad, /Dysgweinid cyrdd cydnaid, cydnad, /Cydfoliant gormant gormeisiad, /Dysgwe D-2 I 2 8 d atad, /Cyfrgain gennyd go_^r a chywyd cyhyd, cydnaid, /Cyfrgyrn cyfle, cyflawn fflamdde cyfwyre fad; CBM III 20 5 reiniad rhaid, /Hael wael wared ged gydnaid. /Cydnaid gynifiaid gynifiad - arglwydd, /Didramgwydd o dr OC II 14 116 r corn i'r cynifiaid, /Cynawon Owain, cyngrain cydnaid. /Wynt a ddyrllyddant yn lle honnaid: /Glud men cydroddir 1 OC II 14 139 llaith oni llochir. /Menestr, medd ancwyn a'm cydroddir, /Gwrdd-dan gloyw golau, gwrddlew babir. /Mene Cydsyniaist 1 MG VII 33 45 fedydd, /Ffrwyth angau Dofydd, Duw a folych. /Cydsyniaist, gwedi cais nas gwetych, /A_^'r cnawd (wall cydwedd 1 PM V 1 11 /O nerth Duw y'i cread! /Prif de_"yrn cedyrn, cydwedd rhad, /Preiddiai bawb, ei bob digarad; /Pendefig Cydweli 1 LlG VII 24 64 ffordd osgordd ysgwyd gochi - hydr /Hyd eithaf Cydweli. /Can gaffael yn dda dra heb drengi /Gan Fab Duw Cydwyr 1 OC II 14 35 dychryn - cad, /Cyflafan argrad, cymwy erlyn. /Cydwyr ydd aethant er clod obryn, /Cyfoedon arfawg arfau cydyfed 1 OC II 14 14 , a'm gorthaw na'm hadawed: /As deuy y corn er cydyfed /Hiraethlawn a_^'m llyw, lliw ton nawfed, /Hirla cydymdaith 1 DB VI 33 44 /Ceidwad nef, Ei nawdd ni thorrir, /A'i cadwo, cydymdaith cywir. /Cywir frenin fry gogoned, /Cyfarwydd cyf 3 CBM III 21 152 s Emrais, amryw dudded; /Cyf-ym-doeth cyfoeth, cyf-ym-daered /Cyfliwion gweilwyon gweilch ogyfred, /Cyf CBM III 21 152 rhodded, /Gan fawrdrais Emrais, amryw dudded; /Cyf-ym-doeth cyfoeth, cyf-ym-daered /Cyfliwion gweilwyon GM I 9 109 ian llais /Cathl fodawg coed, cadr ei ethais. /Cyf-ym-golwch bun ban ym dennairch o bell, /Pwyllid erof cyfa 3 D-4 VI 20 59 aill /Ar allt mo_^r a'i ogerdd, /Pebyllfa pair cyfa cerdd, /Pennal dir engir angerdd. /Engiriawl rybuch CBM III 3 179 y'n cyfyd, /Cyfoeth Duw a'n dug yng ngwynfyd: /Cyfa fydd i'r prydydd a'i pryd /Prydest loyw pryder dihe PB VII 9 3 fais nid cyfyng dy fro, /Gwledig doeth cyfoeth cyfa, /Gwlad rhog diofn, colofn Cymru. /Cymru, Faredudd, cyfachafael 1 CBM III 16 227 torf gyfiaw gyfael, /Cynwalch falch fygrddor, cyfachafael - co_^r, /Cyfecheifaint caffael: /Eryr cad, cyfadref 1 CBM III 12 37 amnwyth, nerth ne_^r. /Nerflawdd gyfadrawdd, cyfadref - cerddau, /Cledr cadau cadwoddef, /Ni tholies cyfaddef 2 CBM IV 9 124 ig deg cantorf a deg cantref - rif /Ar hugaint cyfaddef, /Budd barawd, baran gwynt hydref, /Bugail byd, CBM IV 4 295 flyngder, /Boed llewenydd, boed lleufer, /Boed cyfaddef nef i'm ne_^r cyfaenad 2 CBM III 16 5 liant gormant gormeisiad, /Dysgwe_"yd ceiniaid cyfaenad - eu rhwyf, /Eu rhwyddfodd yn amhad; /Dybrydai CBM III 26 27 ei hoeddl, /Neud ei hoed a gwyner, /Cwyn cyrdd cyfaenad na water, /Cwyddaw llary, ar llawfardd beuder: cyfaered 1 CBM III 5 60 yf iddi o ddylyed, /Gwa_^r air i'm cyfair ni'm cyfaered; /A chen ni'm caro, na'm cerydded - fyth: /O'm cyfaeres 1 PM V 5 22 filwr ar filwyr didres /A_^'i filioedd cyhoedd cyfaeres. /Ger Aberconwy cynognes - dwy ddraig, /Dau ddr cyfafrdwyth 1 CBM IV 17 42 frddoeth rwy gogel brad annel bryd, /Cyfrdwyth cyfafrdwyth prifwyth prifwyd. /Cyfarfaeth am aeth am arf cyfaillt 3 GM I 11 27 fy ngnaws yng ngnawd feithrin - ba_^r /Ac i'm cyfaillt ca_^r, corf ffysgiolin, /Ac os mi a'i haedd her LlG VII 24 132 aed garnau - ei feirch! /Lliaws a'i cyfairch, cyfaillt nid gau. /Llew Gwynedd gwynfaith ardalau, /Llyw D-3 VI 19 27 ir, llary mynud draig mwyndud Mo_^n, /Gorau un cyfaillt o'r cyfeillon - mau, /Grym llew ar arfau yw lly cyfair 4 PB VII 7 7 Dug angau (dygn a air!) /A'i law oedd lw 'mhob cyfair /Fal cyfun grededun grair. /Crair nid amharchai c CBM III 24 155 n Taliesin, barddrin beirddring, /Barddair o'm cyfair ni bydd cyfing /I'm cyfeddau brau, brwydr ddiedi CBM III 5 60 /Gwarfardd wyf iddi o ddylyed, /Gwa_^r air i'm cyfair ni'm cyfaered; /A chen ni'm caro, na'm cerydded - MeiG I 33 64 a gw_^yth gellwair. /Can ydoedd angau yn ein cyfair, /Pawb presennawl lwyth, laith anghywair, /Namyn cyfairch 2 LlG VII 24 132 hyd Gernyw aed garnau - ei feirch! /Lliaws a'i cyfairch, cyfaillt nid gau. /Llew Gwynedd gwynfaith arda GM I 11 6 echrymynt fy nghlod yng nghlud fantoedd. /Dy-m-cyfairch pawb ym mhob lleoedd /Pwy gorau gwledig yn y gw cyfaith 2 GM I 11 29 c os mi a'i haedd herwydd twyllrin /Ni'm bo un cyfaith namyn Ca_"in. /Caraf Rodri draws drais gyffredin GM I 11 32 in, /Ei enw yn Efrai ac yn Lladin, /Ac ym mhob cyfaith yn gyfiewin /Hyd yd breswyl hwyl haul Fehefin! / Cyfamug 1 MB I 3 63 guddiawg) /A ddiffyrth ei wy_^r yn orwythawg; /Cyfamug ei wir a_^ mil farchawg; /Clywyd ei gyma hyd dra cyfan 2 D-4 VI 20 87 estyll, /Eu gostwng oedd anoeth, /Tri thryfan, cyfan, cyfoeth, /Pedwar enwawg, peithiawg, poeth. /Peth D-2 I 2 7 ced gyfaddas cas amddifaid. /Cathl gyfystrawd, cyfan folawd clutawd atad, /Cyfrgain gennyd go_^r a chyw cyfannedd 5 PM V 26 38 wd canrhawd cynrhawedd - o feirdd /Am ei fwrdd cyfannedd; /A'i breiddin a'i wlyddwin a'i wledd /A'i bre D-5 VI 36 25 ychwys Crist, Creawdr buchedd. /Cyfiawn a edau cyfannedd - ar dir; /Enwir, difenwir ei etifedd. /Archaf GYC VII 42 21 rpero, /Y rhwyf a gaffo nid ymgoffa! /Cyd boed cyfannedd bydawl gymyrredd /Gwledd enrhydedd, gw_'nedd a CBM III 3 51 adorth, eorth ehofnedd: /Breinawg log, leudir cyfannedd, /Meifod wen, nid meiwyr a'i medd! /Nis medd t PB VII 9 21 d (gad gynnydd, /Dewr gynran) a'i chyfannedd. /Cyfannedd, walch, dy falchgorn /Ar dir ynial Dywalwern! Cyfar 4 DB VI 33 51 neud gwaredred, /Cyferyw a_^ mi mawr eisiwed, /Cyfar a_^ daear dygned - ei achludd, /Am Ruffudd, digudd PM V 12 15 dd - prydus, /Pryderwn ein hachludd; /Daear un cyfar a'n cudd, /Ddeon, dderw marw Maredudd. /Maredudd, LlF2 VI 8 29 Rhyd alaf digrawn, alon digrain. /Rhi rhuddbar cyfar cyfwyrain, /Rhyn diorddin Brynaich, rhan orddawn b GM I 13 3 ! Cain cyfwyre, /Cyfarwydd dwfr yn y dyfrlle. /Cyfar warag wyf at gywir garu /Ac afar gyfwyre. /Cennyn cyfarad 1 GM I 7 72 sid llawr llwyr drefad, /Llesgen deg, llysoedd cyfarad. /O ben Pumlumon hyd borth Caer Lleon, /Pair dra cyfarch 1 CBM III 10 20 drwy barch, /Neu'm harwar, neu'm ca_^r, neu'm cyfarch. /Cyfarchaf i Dduw cyfarchddawn - foliant /I fil cyfarchaf 16 GYC VII 41 1 I Dduw'n gyntaf y cyfarchaf, bennaf biau /Nef a daear, a gwyllt a gwa_^r, CBM IV 18 15 d eidduned, myned a wnawn! /Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchaf, - ceinfolawd /Ar draethawd a draethaf; /Neud CBM III 7 2 Cyfarchaf i'm Rhi rhad wobaith, /Cyfarchaf, cyferchais ganwaith, /I brofi prydu o'm prifi PM V 1 1 Cyfarchaf, Dduw Naf, nefawl Dad - celi, /Celfyddyd heb a CBM IV 18 15 arnodded: /I'r wlad eidduned, myned a wnawn! /Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchaf, - ceinfolawd /Ar draethawd CBM III 10 21 , /Neu'm harwar, neu'm ca_^r, neu'm cyfarch. /Cyfarchaf i Dduw cyfarchddawn - foliant /I filioedd enwo CBM IV 18 1 Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchwel iawn /I foli fy Rhi rhwydd LlG VII 24 1 Cyfarchaf i Dduw ddawn orfoledd, /Cynechrau doniau dinam GM I 14 1 Cyfarchaf i Dduw, ddwywawl weini, /Cyfarchwel a dde_^l i LlG VII 24 121 gyfraith /Gan eurwawr aerbair y tair talaith. /Cyfarchaf i Dduw o ddechrau - moliant /Mal y gallwyf ora PM V 17 1 Cyfarchaf i Dduw, o'i ddawn - huanaidd, /Huanaw i'm goga PM V 25 1 Cyfarchaf i'm Rhe_^n cyfarchfawr awen, /Cyfrau Cyridfen, CBM III 7 1 Cyfarchaf i'm Rhi rhad wobaith, /Cyfarchaf, cyferchais g HOG II 6 43 nihenydd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd. /Cyfarchaf i'r Dewin gwerthefin, - gwyrthfawr, /Gwrth ei EG VI 18 1 Cyfarchaf o'm Naf, o'm nefawl - Arglwydd, /Crist, Celi, ES I 16 1 I'r Tad cyfarchaf (rhwyddaf fy Rhe_^n) /Ac i'r Mab a'r Ysbryd gl cyfarchddawn 1 CBM III 10 21 neu'm ca_^r, neu'm cyfarch. /Cyfarchaf i Dduw cyfarchddawn - foliant /I filioedd enwogawn; /Eurdorchaw cyfarched 2 LlF2 VI 10 77 res o boen, o bob aeled. /A wne_^l cyfarchwel, cyfarched - breswyl /I'r Arglwydd a wy_^l gan ei weled / CBM III 21 160 lawn, elfydd greuled, /Nid oedd ymerbarch, ced cyfarched, /Ydd oedd ymerbyn heb ymarbed: /Yd giliai bob cyfarcher 1 CBM III 11 76 reiglfeirdd un amser, /Ni'm twyll pwyll pan ym cyfarcher. /Gwy_^r Powys, pobl ddisgywen, /Cad orllawes cyfarchfawr 1 PM V 25 1 Cyfarchaf i'm Rhe_^n cyfarchfawr awen, /Cyfrau Cyridfen, rwyf barddoni, /Yn n Cyfarchwel 4 GM I 14 2 Cyfarchaf i Dduw, ddwywawl weini, /Cyfarchwel a dde_^l i ddaioni, /Cyferiw cyfrwydd cyfred LlG VII 27 33 fedd ochi yn iawn uchel. /Neud ydyw ynof-i cof cyfarchwel /Am lyw cleddyfrudd heb gudd, heb ge_^l. /Neu LlF2 VI 10 77 red /A'm gwares o boen, o bob aeled. /A wne_^l cyfarchwel, cyfarched - breswyl /I'r Arglwydd a wy_^l ga CBM IV 18 1 Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchwel iawn /I foli fy Rhi rhwydd, rhadlawn, /Un Mab Cyfarf 4 GM I 10 24 ai fi. /Cadwaladr cerddgar, cerddau cyfarwar, /Cyfarf fu a'm perchi; /Madawg, madioedd goddoli, /Mwy gw HOG II 12 12 llynges fordai, /A decant cynran a'i ciliai, /Cyfarf heb un farf ar Fenai CBM III 16 86 n glwyf, glod urdden, /Cyfarfod orfod orawen, /Cyfarf tarf, twrf llu yn nyrwen; /Cyfle niferoedd, cyfla LlG VII 24 127 uch faran Llachau, /Cyfnewid newyddlas ferau. /Cyfarf wyf o rwyf rhudd lafnau - yng ngnif, /Cyfoethawg Cyfarfaeth 2 CBM IV 17 43 ryd, /Cyfrdwyth cyfafrdwyth prifwyth prifwyd. /Cyfarfaeth am aeth am arfeddyd - twyll /(Cyfrangau gymwy OC II 14 107 nt: /Ardwy Goronwy oedd gwaith i gant. /Cedwyr cyfarfaeth ydd ymwnaethant, /Cad ymerbyniaid enaid ddich cyfarfod 3 CBM III 11 29 wg a bual. /Buant cyd yng ngryd, yng ngreddf - cyfarfod /Cyfarfogion dileddf, /I wrthod annod ac annedd CBM III 24 103 eu dilen! /Aerfleiddiaid, fleiniaid, fleiddiau cyfarfod, /Erlynasant glod er bod yn ben, /Ergrynynt eu CBM III 16 85 ordden - rwyf, /Cynnygn glwyf, glod urdden, /Cyfarfod orfod orawen, /Cyfarf tarf, twrf llu yn nyrwen; Cyfarfogion 1 CBM III 11 30 /Buant cyd yng ngryd, yng ngreddf - cyfarfod /Cyfarfogion dileddf, /I wrthod annod ac anneddf /O greul Cyfarfu 3 CBM IV 1 11 ydd yd fain, /Yn ail air moliant, moli Owain. /Cyfarfu ag Eingl am Degeingl diredd, /Gwaedlaw ar ddarwe CBM IV 1 13 dd, /Gwaedlaw ar ddarwedd, gwaed ar ddarwain, /Cyfarfu ddreigiau, rhiau Rhufain, /Ac esillydd Rhun rhu OC II 14 109 mwnaethant, /Cad ymerbyniaid enaid ddichwant. /Cyfarfu ysgwn ag ysgarant - aer: /Llas maer, llosged cae Cyfargor 1 OC II 14 66 fab Ynyr, /Dau rydd yn nydd cad eu cyfergyr, /Cyfargor ddiachor, camp ddiechyr, /Arfod llewod gwrdd, g cyfarosau 1 MG VII 32 32 reol ran wylfaau /O nos i nos, fal chwant aros cyfarosau. /Gwelsont seren o liw amgen ac amgylchau /Ac cyfartal 2 CBM III 11 26 /O anrhaith y dyfu diofal - anrheg, /Anrhydedd cyfartal, /Ermidedd terrwyn tey_"rnwal, /Aur hybarch, he CBM IV 6 139 nal; /Can am daw anaw anwadal /Anhyed, cyfred, cyfartal, /Eurdorchawg a rydd eurdal - im er cerdd, /A'm cyfarwaith 2 DLlM II 18 16 wn, oedd twn talaith - ei darian, /Oedd talarw cyfarwaith. /Drwg ei lliw y llaw, oedd benrhaith, /I luo CBM III 12 19 raig Argoed hoed hirfaith, /Hirwawr torf, corf cyfarwaith, /Hirfalch gwalch, gwae fi o'i laith! /Lleith cyfarwar 5 GM I 10 23 dw y llawddai fi. /Cadwaladr cerddgar, cerddau cyfarwar, /Cyfarf fu a'm perchi; /Madawg, madioedd goddo CBM III 28 1 Cerddgar cyfarwar, cyfarwoloedd - brwydr, /Bryd uchel yng nghyhoe CBM IV 4 47 nt, /Cyrdd forach, cyfeddach carant. /Cerddgar cyfarwar (cyfarwydd - yw Duw), /Diweddwr cyn trychwydd / CBM IV 16 19 thlu, gorddu gorddyar, /Trydydd, llu nyw lludd cyfarwar, /Llu gwynion, gwynfydig a ga_^r. /Yn huenydd n PM V 23 53 wy, nid llesg ufeliar, /Llary de_"yrn uch cyrn cyfarwar, /Llwrw cydfod, er clod, ys claear. /Rhyllofes cyfarwoloedd 1 CBM III 28 1 Cerddgar cyfarwar, cyfarwoloedd - brwydr, /Bryd uchel yng nghyhoedd, /Glewd cyfarws 2 D-2 I 2 12 wrisg wosgor, cyngor hygnaid; /[ ]Cywolu wawr, cyfarws mawr cerllaw'r eirchaid; /Cerydd fychod, cerenny GM I 14 62 dwyf, /A'm bryd ar gymryd, gymrawd a_^'m nwyf /Cyfarws mynws men y'i caffwyf. /Ac ysym-i Dduw a ddiwycw cyfarwyd 1 CBM IV 6 218 rain, yn ben ydd adwyd, /Ced ebrwydd cyfrwydd, cyfarwyd - a_^ lladd /A_^ llafnau trwy forddwyd. /Mo_^r Cyfarwydd 8 HOG II 7 20 redd o ynfydrwydd - caru, /Ni'm cerydd Iesu, y Cyfarwydd DB VI 33 46 cydymdaith cywir. /Cywir frenin fry gogoned, /Cyfarwydd Culwydd, rhaglwydd rhed, /Cywirdad Fab Rhad, GM I 13 2 Calan Hyddfre! Cain cyfwyre, /Cyfarwydd dwfr yn y dyfrlle. /Cyfar warag wyf at gywir g GM I 12 19 rydd hun a hoen ha_^n pan ddoddwyd. /Dychyrch cyfarwydd dychyfarwyd - a_^ mi, /O drechryni y tri ydd y LlF2 VI 7 12 wy_^s. /Handoeddit o'r llin a_^'r llyfn emys; /Cyfarwydd fy llaw yn eu llewys. /Handoedd im o'm cerdd n GM I 14 4 oni, /Cyferiw cyfrwydd cyfred a_^'m haw_^ydd, /Cyfarwydd i'm llwydd i'm llwyr deithi. /Traethaf, armaaf ES I 19 1 Hoed a'n cyferyw, cyfarwydd /Yw Duw am ein diheurwydd. /Hoeddl dewrwr! Cyn CBM IV 4 47 forach, cyfeddach carant. /Cerddgar cyfarwar (cyfarwydd - yw Duw), /Diweddwr cyn trychwydd /A'm rhodde cyfawl 1 BF VII 57 3 saint braint brenhiniawl. /Erbynnaist, cefaist cyfawl - eneidau /Er angau gethrau i gan gythrawl. /Erby cyfawr 1 CBM IV 17 52 n gw_^yr hyd yng ngweryd - llawr, /Yn llwrw un cyfawr ydd yn cyfyd /(O arau angau, aerau ergryd, /O oer Cyfdaerant 1 GM I 13 7 can ein Duw, neud de, /Cyfryw atreg cof atre. /Cyfdaerant i ro_^n, a rhin a cherydd, /A chur gnodydd ar Cyfecheifaint 1 CBM III 16 228 Cynwalch falch fygrddor, cyfachafael - co_^r, /Cyfecheifaint caffael: /Eryr cad, gwrthodiad gwarthwael, Cyfedmig 1 GM I 7 33 arch iawn, /Awdl ffrwythlawn ffrwyth gymwyn; /Cyfedmig geilig ga_^l wenwyn, /Cyfeisor Echdor, ach dryl cyfedd 4 PhB VI 14 51 id /A chyfarfod pybl pen yn erfid /Rhag meuedd cyfedd cyfeddach cedyrn, /Rhag bron eurde_"yrn cyrn a ge PB VII 17 13 is, /Rhag bron balch naf y'i cafas. /Can cafas cyfedd dichwant /Gan fab dyn ddawn ym mhresent, /Mab Duw CBM IV 12 2 Im hyfryd yw cymryd cylch /Gan llyw cyfedd, llew cyfwlch; /Marchogwn-i marchogaeth falch /Ma GG II 31 47 gwlydd teilyng gwledd; /Ni bo cyfyng Duw i'm cyfedd /Yng nghyfawr synhwyrfawr senedd cyfeddach 4 CBM IV 4 46 darn farn feirniaid westifiant, /Cyrdd forach, cyfeddach carant. /Cerddgar cyfarwar (cyfarwydd - yw Duw PhB VI 14 51 yfarfod pybl pen yn erfid /Rhag meuedd cyfedd cyfeddach cedyrn, /Rhag bron eurde_"yrn cyrn a genid. /B GG II 31 37 onedd, /Mwyniant cerdd, nid cardd ei ddiwedd, /Cyfeddach forach, fawredd- oruchel, /O'r achwedd orau o CBM IV 9 141 gadarnwch, /Torf eurgorf, eurgwyn gyfeddwch, /Cyfeddach forach fireinwch, /Cyfeddwalch cyfeddweilch el cyfeddau 4 CBM III 24 156 ring, /Barddair o'm cyfair ni bydd cyfing /I'm cyfeddau brau, brwydr ddieding. /Handoedd eu hachoedd (c CBM III 26 98 on; /Treuliws fy ngruddiau cofion - cyfeisiau /Cyfeddau cyfoedion, /Un a'm clwyf o'r cleddyfruddion, /U OC II 15 3 hun - trais /Yn eu traws arofun: /Ffyrdd cyrdd cyfeddau dduun, /Pa ffordd ydd awn-ni o Ffordun? /Dos, w CBM IV 9 194 dig wrfrydig frydau, /Gwynfyd cyrdd ceinffyrdd cyfeddau, /Gwynfyd gwy_^r gwrawl ddefodau, /Gwynfyd beir Cyfeddwalch 1 CBM IV 9 142 rgwyn gyfeddwch, /Cyfeddach forach fireinwch, /Cyfeddwalch cyfeddweilch elwch, /Elyf ddraig ddragon ddi cyfeddwch 2 PM V 1 58 afydd, cain rebydd, cenwch, /Co_^r eisor cyfor cyfeddwch; /Cardd wahardd a wahan folwch, /Ca_^r dreigia PM V 1 77 rin ne_^r yn aerdawelwch, /Gwa_^r Hywel hoywal cyfeddwch, /Gwrdd yn lladd a_^ llafn dauafwch /Gwy_^r ho cyfeddweilch 1 CBM IV 9 142 wch, /Cyfeddach forach fireinwch, /Cyfeddwalch cyfeddweilch elwch, /Elyf ddraig ddragon ddigrifwch, /Al Cyfeiliw 1 HOG II 7 8 gyfai awydd, /Cegiden hirwen, hwyrwan ogwydd, /Cyfeiliw gwen wawr yn awr echw_^ydd, /Claer wanllun, wen cyfeillion 1 DB VI 31 70 ir a'i gweryddon, /I'm tri arglwydd byd, boent cyfeillion /Mihangel angel a'r angylion cyfeillon 2 D-3 VI 19 27 ud draig mwyndud Mo_^n, /Gorau un cyfaillt o'r cyfeillon - mau, /Grym llew ar arfau yw llyw Arfon. /Lle GYC VII 39 30 angau engyrtholion /A'm bwy gan ddeuhael cael cyfeillon, /Mihangel, Gabriel, gobrwyon - ganmawl, /Ysbr cyfeirch 1 CBM III 5 123 rhydd, ni'm rhybuchir! /Handid o'm cyfoeth o'm cyfeirch pan wyf, /O'm rhiau, o'm rhwyf rhygystlynir: /B cyfeiryd 2 DB VI 27 90 /Ei deulu a delynt yng ngryd /Delwau aur ar eu cyfeiryd; /Ei wyrda oedd dda, oedd ddiwyd - pob un, /Oe GM I 14 17 i, /Rhybuched Trined, tra ni belli. /Pwyll a'm cyfeiryd o'r Creawdr, o'r cyd, /O'r Mab, o'r Ysbryd, o'r cyfeisiau 1 CBM III 26 97 yr gyfeillion; /Treuliws fy ngruddiau cofion - cyfeisiau /Cyfeddau cyfoedion, /Un a'm clwyf o'r cleddyf Cyfeisor 2 GM I 7 34 rwyth gymwyn; /Cyfedmig geilig ga_^l wenwyn, /Cyfeisor Echdor, ach drylwyn. /Trilliw ei lafnawr, treul EGM I 25 16 yrn. /Cochwedd calanedd celyrn - yng nghynnor /Cyfeisor Echdor, aerddor eurddyrn; /Eirf drabludd angudd cyferchais 1 CBM III 7 2 Cyfarchaf i'm Rhi rhad wobaith, /Cyfarchaf, cyferchais ganwaith, /I brofi prydu o'm prifiaith - eurg cyferchynt 1 GM I 9 157 Neu dremyrth Efrawg Gaer ar derydd, /Ac wrthyf cyferchynt, `O deyrnedd Prydain /Pa wron heilin haelaf y cyfergyr 2 OC II 14 65 l dywal dau fab Ynyr, /Dau rydd yn nydd cad eu cyfergyr, /Cyfargor ddiachor, camp ddiechyr, /Arfod llew CBM IV 5 38 el hyglau frydau, fryd eryr - yn aer, /Yn aros cyfergyr, /Hirgwyn brwyn brwydr ddiechyr, /Hirfraw a'm d Cyferiw 1 GM I 14 3 wywawl weini, /Cyfarchwel a dde_^l i ddaioni, /Cyferiw cyfrwydd cyfred a_^'m haw_^ydd, /Cyfarwydd i'm Cyferyw 3 DB VI 33 50 /Cof 'y ngha_^r neud gwa_^r, neud gwaredred, /Cyferyw a_^ mi mawr eisiwed, /Cyfar a_^ daear dygned - e ES I 19 1 Hoed a'n cyferyw, cyfarwydd /Yw Duw am ein diheurwydd. /Hoeddl de EG VI 18 53 wenwyn a gwanar ei ddau ga_^r gain. /A_^'i lyw cyferyw (cyfwyrain - a thrin) /A_^ thrychiaid gwerin Cae Cyfiaith 1 SB II 22 27 ydd gobaith, /Neud Cymru cymriw ei chyfiaith. /Cyfiaith ga_^r llachar, lluch ryfyg - Arthur, /Gosgordd Cyfiawn 4 D-5 VI 36 25 nwiredd /A fradychwys Crist, Creawdr buchedd. /Cyfiawn a edau cyfannedd - ar dir; /Enwir, difenwir ei e CBM IV 3 15 an, ataw ydd awn! /A fo balch ddulliaw o ddull cyfiawn, /A fo traethadur, traethed ei ddawn; /A fo bar PM V 18 2 w Rheen dy-m-rhydd gymwynas, /Deddf ddyfnddawn cyfiawn, cyweithas, /Dedfryd dydd gwynfyd gwyn wanas - d BF VII 53 25 /A'i wisgoedd y'm doddoedd dawn. /Arwymp ddawn cyfiawn: oeraf cofion - fydd /Lladd Dafydd, llyw deon, / cyfiawnaf 1 MeiG I 32 34 ennaf - ei gogawn, /Credu i Dduw a'i ddawn, ys cyfiawnaf. /Credych Di fi, yr Celi celfyddaf, /Credwyf D cyfiewin 1 ES I 17 5 wd y tyf tywys o egin; /Gnawd i ddoeth cyfoeth cyfiewin: /Ni nawd, nid llonydd allwynin. /Hir aeth a'm cyfing 1 CBM III 24 155 ddrin beirddring, /Barddair o'm cyfair ni bydd cyfing /I'm cyfeddau brau, brwydr ddieding. /Handoedd eu cyfladd 1 CBM IV 6 201 eulawr gawr gyrchiad, garw gymwyd - cywlad /Yn cyfladd ym mhlymnwyd; /Ceinfyged am drefred dryfrwyd /Ce Cyflafan 7 OC II 14 34 yn, /Dragon a'i dechrau ac niw dychryn - cad, /Cyflafan argrad, cymwy erlyn. /Cydwyr ydd aethant er clo PM V 27 25 taer rybudd ta_^n: /Tau, Angau, anghyflafan! /Cyflafan fuan fu ar ddreigiau - byd /A bedydd cyn bwyn t CBM III 16 45 r torfoedd, twrf eigiawn; /Pasgle cun cyflawn, cyflafan goddaith, /Gw_^yth gwyniaith wrth wynnawn, /Pa D-2 I 2 40 afrllaw: /Celfydd yd ga_^n clwyr w_^yr Aeddan, cyflafan lew, /Cerdd gyflawnder, cadair ddirper, cadr wo GM I 11 54 ystgunion - coed /Cadr bonedd budd a berthon; /Cyflafan taerdan rhag tey_"rnon, /Ceinffelaig pen draig CBM III 28 29 char taerfar ta_^n, /Grym gyflym am gyflafan. /Cyflafan trathan, tratherwyn - ei hawl, /Traws gedawl ga CBM III 21 23 wn /Tewdor am ysgor, am isgell grawn? /Py frys cyflafan yn gwa_^n gwaywddawn? /Py friw lliw llasar o li cyflam 3 PB VII 14 23 yw llafndwn, llew dinam, /Collysant oll, coll cyflam /Ceneddloedd, eu cain adlam. /Adlam gweilch dinam OC II 15 59 lad nef ein hadlam. /Cyrch cyfrwydd, cyflwydd, cyflam, /Cylch Cymru cymerasam PC II 19 6 wyr y buam, dinam, - digythrudd, /Digyfludd eu cyflam, /Seithwyr ffyrf ffo ddiadlam, /Saith gynt ni gym cyflawddon 1 PM V 4 23 no rhwy o rai cybyddion! /Im o'm dawn y'm daw cyflawddon /Am olud termud Dey_"rnon; /Fy nhafawd yn fra cyflawn 12 CBM IV 3 7 A orau cadau Ceredigiawn, /[] cynrain coelfain cyflawn, /A [] burlaw berlawn, /A ddylud cy[] ffrwythlaw MB I 3 89 g, /Delw ydd amgyrwyf bwyf cynheilwawg. /Crist cyflawn annwyd, boed trugarawg /Wrth Ruffudd Gwynedd gwy CBM III 16 45 /Pasgadur torfoedd, twrf eigiawn; /Pasgle cun cyflawn, cyflafan goddaith, /Gw_^yth gwyniaith wrth wynn CBM III 3 22 dedd. /Mad gyrchawdd garchar alltudedd, /Cyrch cyflawn cyfle difro_"edd, /Mad gymerth arnaw praw prudde GRh II 28 7 nes - oborthiant, /Wyd berthdud oddiwes; /Dawn cyflawn cywlad ormes, /Dafydd, Duw it a'i rhoddes. /Rho DB VI 34 4 hwyl a ddygaf; /Celfyddyd ym myd ry'i medraf, /Cyflawn dawn danfoned ataf; /Ar ddull llawn Llefoed y dy EGM I 25 2 dd arfrudd, cystudd cedyrn, /Ystyngiad cywlad, cyflawn de_"yrn, /Ysgor ddiffreidiad (mad mychde_"yrn!) CBM IV 6 3 iad Duw gennyf /Cadr ddeisyf heb ddisudd /Dawn cyflawn, digawn, digyfludd, /Digardd gerdd i ged ddiorch CBM III 16 87 rf tarf, twrf llu yn nyrwen; /Cyfle niferoedd, cyflawn ei eirioes, /Cywlad loes, moes Macsen, /Mawrdraw D-2 I 2 9 o_^r a chywyd cyhyd, cydnaid, /Cyfrgyrn cyfle, cyflawn fflamdde cyfwyre fad; /Ceneddl woror, cywrisg wo DB VI 25 4 in, /A'm gwne_^l, radd uchel rwyf cyflychwin, /Cyflawn o awen awydd Fyrddin /I ganu moliant mal Aneirin D-1 I 1 11 yn, Tywyn warwy, /Dyfed ddwygawn, Ceredigiawn, cyflawn ofwy, /A Meironnydd ac Efionydd ac Ardudwy /A Ll cyfle 3 D-2 I 2 9 ennyd go_^r a chywyd cyhyd, cydnaid, /Cyfrgyrn cyfle, cyflawn fflamdde cyfwyre fad; /Ceneddl woror, cyw CBM III 3 22 ad gyrchawdd garchar alltudedd, /Cyrch cyflawn cyfle difro_"edd, /Mad gymerth arnaw praw pruddedd, /Pri CBM III 16 87 fod orawen, /Cyfarf tarf, twrf llu yn nyrwen; /Cyfle niferoedd, cyflawn ei eirioes, /Cywlad loes, moes cyflechwyf 1 GRh II 28 18 dd (eithr Gwynedd, gwenwyngawdd - cywlad, /Cyn cyflechwyf rynnawdd) /Fy myw am fy llyw ni'm llawdd, /Fy cyflef 2 CBM IV 9 122 s arwydd, ys ef, /Ys cadffyrdd, ys ca_^r cyrdd cyflef, /Gwledig deg cantorf a deg cantref - rif /Ar hug BF VII 49 15 ug Duw o'i gartref, /Arddelw ceinffyrdd cyrdd cyflef: /Urddedig Wledig wlad nef. /Gwlad nef, o'i addef Cyfleuer 1 CBM III 5 5 riw gwynt, /Cymra_"eg laesdeg o lys dyffrynt; /Cyfleuer gwawr ddydd pan ddwyre hynt, /Cyfliw eiry gorwy cyfliw 3 GB II 26 127 rw ddeuddydd; /A Dewi ryweled yn ei riydd /Fal cyfliw a_^ haul hwyl ysblennydd. /Ysid i Ddewi dda gywei CBM III 5 6 rynt; /Cyfleuer gwawr ddydd pan ddwyre hynt, /Cyfliw eiry gorwyn gorwydd Epynt; /Rhin wolaith woleddf, CBM III 27 5 iw, /Ni'm gad addoed hoed heddiw. /Heddiw y'm cyfliw, ydd ym cyfludd - gwe_^n, /Gwyn y cawdd ar fy ngr Cyfliwion 1 CBM III 21 153 dudded; /Cyf-ym-doeth cyfoeth, cyf-ym-daered /Cyfliwion gweilwyon gweilch ogyfred, /Cyfystrawd eurgal cyfludd 1 CBM III 27 5 addoed hoed heddiw. /Heddiw y'm cyfliw, ydd ym cyfludd - gwe_^n, /Gwyn y cawdd ar fy ngrudd /Hoen amdra Cyfluddion 1 ES I 17 33 ewin! /Llywelyn, hyddyn, haedd amar - cywlad, /Cyfluddion Udd Cesar, /A'm rhoddud, rhwysg ufeliar, /Da cyflwg 2 GG II 31 10 . /Drwg yw in dryced an buchedd; /Ail ddrwg in cyflwg an cyflyedd; /Trydydd, twyll herwydd cymwyll camw GM I 7 68 ed eglur cedeirn gur gyrchiad, /Cad amlwg crai cyflwg cywlad. /Cywleidiaddon gawdd cyhoedd nerthoedd na cyflwydd 1 OC II 15 59 : /Poed gwlad nef ein hadlam. /Cyrch cyfrwydd, cyflwydd, cyflam, /Cylch Cymru cymerasam cyflychwin 1 DB VI 25 3 r, haddef iesin, /A'm gwne_^l, radd uchel rwyf cyflychwin, /Cyflawn o awen awydd Fyrddin /I ganu molian cyflyedd 1 GG II 31 10 in dryced an buchedd; /Ail ddrwg in cyflwg an cyflyedd; /Trydydd, twyll herwydd cymwyll camwedd; /Pedw cyflymwalch 1 LlF2 VI 8 26 parch, perchen march archfain, /Rhysedd balch, cyflymwalch celain. /Rhwysg eurgor cyngor yn y cyngain - cyfnerthi 1 EGM I 26 39 yf pryderus fal Pryderi. /Pryder nawd ceudawd, cyfnerthi - ni wn, /Nid parabl yw hwn ni fo peri. /Llen cyfnerthrwydd 1 EGM I 29 15 n deyerin werin wogwydd, /Cyn dyfod cyfnod ein cyfnerthrwydd, /Cenhadau angau yn gyfarwydd, /Cyn bod im cyfnewid 4 CBM IV 4 131 /Oedd tramawr tremynai tachwedd, /Oedd tremid cyfnewid cochwedd, /Cleddyfal clau, dywal ddiwedd. /Clwy CBM III 10 43 n - Cadwallawn, /Ail Lluddiawn llafn ruddion, /Cyfnewid erfid arfogion, /Cynifiaid cuniaid Caereinion. PM V 16 22 /Cwynaf flaidd gwriaf flawdd gwriawr - cyfnod /Cyfnewid glas waywawr, /Einioes dranc llew gyfranc, llaw LlG VII 24 126 giglau; /Cynnwrf ta_^n, lluch faran Llachau, /Cyfnewid newyddlas ferau. /Cyfarf wyf o rwyf rhudd lafna cyfnod 5 CBM III 20 24 /Yng nghyfarf tarf torf amnad, /Yng nghyfarfod cyfnod cad. /Cadwyn cyfri_"au, cyfrwydd - yn rhoddi /Ced PM V 16 21 wrgwyn. /Cwynaf flaidd gwriaf flawdd gwriawr - cyfnod /Cyfnewid glas waywawr, /Einioes dranc llew gyfra CBM IV 14 15 llwrych - hygar, /Cerdd anwar, ca_^r cywrych, /Cyfnod ddail oni ddelych, /Cethlydd llan cathl fan fyny EGM I 29 15 ydd, /Glesin deyerin werin wogwydd, /Cyn dyfod cyfnod ein cyfnerthrwydd, /Cenhadau angau yn gyfarwydd, MB I 4 27 r, /Porthawr a gymedr gymes deithi, /Pryd y bo cyfnod ein cyfodi, /Y sawl ysy 'medd, armaa fi. /As bwyf cyfnofant 2 PM V 23 164 ugost y Wyddgrug a Dygant - i drais, /Adrysedd cyfnofant, /A Rhuddlan yn rhuddlanw amgant, /Rhun gancla MB I 3 109 dd /Pan gedwis ei wyneb heb gywilydd. /Cuddynt cyfnofant cant cyfoedydd, /Cyngen gymynid gwyddfid gwrfy Cyfod 1 PhB VI 14 39 ey_"rnas nef, /Gw_^r ysy'n goddef y goreilid. /Cyfod-di, was, a saf a syll erfid - fawr lawr, /Gnawd o Cyfodes 1 ES I 24 22 yd. /Duw Sul (dwysaf cof) awr y cyfyd - haul, /Cyfodes o'i weryd. /Chweddl mawr a'n deffry, neud ef de cyfodi 2 HF VII 23 31 r bedd, bu bodd Celi, /Gan gredu Pen llu llwry cyfodi, /Gan holl ddiffryd byd o'i bum weli, /Pam na fa MB I 4 27 r a gymedr gymes deithi, /Pryd y bo cyfnod ein cyfodi, /Y sawl ysy 'medd, armaa fi. /As bwyf yn addef y Cyfodwch 1 CBM III 1 33 lfan) /Canu cerdd am borth am byrth clodfan; /Cyfodwch, cenwch, cenyf o'm ban, /A mi, feirdd, i mewn a Cyfodwn 1 GB II 26 290 r tey_"rnedd. /O'r digonsam-ni gam o gymaredd /Cyfodwn, archwn arch ddiomedd /Drwy eirioled Dewi, a Duw cyfoed 3 GM I 6 6 d. /Prydain adanad, prydyddion borthiad, /Boed cyfoed dy rad a_^'th wlad a'th wawd. /Ethyw dy ergryd yn CBM III 24 84 aw, /Nid eddyw o'm cof ceisiaw - fy nghyfedd, /Cyfoed, oferedd ei feddyliaw. /Ym mywyd Rhirid, wryd wog GG II 31 45 ysgar, /Anysgafn a w_^r ei freuoledd. /Ni bydd cyfoed pawb bumcan mlynedd /Nog y bu gyfyng gwlydd teily cyfoedion 1 CBM III 26 98 liws fy ngruddiau cofion - cyfeisiau /Cyfeddau cyfoedion, /Un a'm clwyf o'r cleddyfruddion, /Un a fu, a Cyfoedon 1 OC II 14 36 mwy erlyn. /Cydwyr ydd aethant er clod obryn, /Cyfoedon arfawg arfau edwyn. /Taliasant eu medd mal gwy cyfoedydd 1 MB I 3 109 ei wyneb heb gywilydd. /Cuddynt cyfnofant cant cyfoedydd, /Cyngen gymynid gwyddfid gwrfydd, /Taer terdd cyfoeth 14 D-2 I 2 39 odd Cuhelyn! /Cuhelyn ddoeth, Cymra_"eg coeth, cyfoeth afrllaw: /Celfydd yd ga_^n clwyr w_^yr Aeddan, c BF VII 45 6 ch rhy-n-doeth - trais galar, /Bu traws golofn cyfoeth, /Arwr dw_^r, eryr dewrddoeth, /Eurwawr, caruei LlF1 II 1 44 ndigaid a daith o'i gyweithydd /Pan ddoeth i'r cyfoeth beunoeth beunydd, /Pan ddyfu chwant syllu ar esi PB VII 3 5 a'i brenin a'i braint. /Breiniawg Rys, brenin cyfoeth, /Brain borthiad cad, canhymdaith, /Neud ethol w CBM IV 16 142 ll cynnull cynheilwaid, /Ym mhrid-ddoeth gathl cyfoeth coethiaid, /Ym mhrysur llafur llyfrddonaid, /Ym CBM IV 16 86 lau, Rhiau rhad gyfa, /Rhadlawn, doeth, Rhwyf cyfoeth coffa, /Og ein treigl atregwch yma, /Og ein cam GB II 26 183 llawr deg ni eill dyn ddisgwyl arni: /Ychwaneg cyfoeth crefydd beri. /Credwch a glywch, cedwch Ddewi - CBM III 21 152 fawrdrais Emrais, amryw dudded; /Cyf-ym-doeth cyfoeth, cyf-ym-daered /Cyfliwion gweilwyon gweilch ogyf PB VII 9 3 lu, /Cefais nid cyfyng dy fro, /Gwledig doeth cyfoeth cyfa, /Gwlad rhog diofn, colofn Cymru. /Cymru, F ES I 17 5 in; /Gnawd y tyf tywys o egin; /Gnawd i ddoeth cyfoeth cyfiewin: /Ni nawd, nid llonydd allwynin. /Hir a CBM IV 9 4 ebawd) /I foli Mab Duw dibechawd, /Dibechdoeth cyfoeth cyfundawd. /Ail ddigabl barabl parhaawd, /Pe_^r CBM III 3 178 nt esbyd, /Pair cyfraith, cyfrwydd y'n cyfyd, /Cyfoeth Duw a'n dug yng ngwynfyd: /Cyfa fydd i'r prydydd CBM III 5 123 d amgen y'm rhydd, ni'm rhybuchir! /Handid o'm cyfoeth o'm cyfeirch pan wyf, /O'm rhiau, o'm rhwyf rhyg D-4 VI 20 87 /Eu gostwng oedd anoeth, /Tri thryfan, cyfan, cyfoeth, /Pedwar enwawg, peithiawg, poeth. /Peth o'i ddy Cyfoethau 1 ES I 15 15 - cyfrau, /Cyfryw saint yn ei lywedyddiaeth. /Cyfoethau fy rhe_^n nis rhydraeth - tafawd /Tan awyr 'n Cyfoethawg 3 LlG VII 24 128 /Cyfarf wyf o rwyf rhudd lafnau - yng ngnif, /Cyfoethawg cynnif, cynflaen cadau. /Llywelyn, nid llesg GYC VII 42 33 law, /Mae pawb yn adaw oed dibara. /Ni chaiff cyfoethawg fod yn hirhoeddlawg /Fwy no chynhinnawg na ch MG VII 32 10 wr bychan, Cryf cadarn gwan, gwynion ruddiau, /Cyfoethawg tlawd, a'n Tad a'n Brawd, awdur brodiau: /Ies cyfolwch 1 PM V 1 68 dyrydd haeddydd (a haeddwch - anaw), /Ef anant cyfolwch. /Ef gorau aerau arafwch, /Ef gorfu: gorfawr y' cyfor 2 PM V 1 58 rdd Ddafydd, cain rebydd, cenwch, /Co_^r eisor cyfor cyfeddwch; /Cardd wahardd a wahan folwch, /Ca_^r d CBM IV 2 22 Alun drefred, /Oedd gw_^r, ban brofed, cyfred cyfor, /Graid goluch dyluch dilochitor, /Grym afrddwl Er cyforiais 1 GM I 9 42 llywy lliw eiry ar goed /Pan fu aer rhag Caer, cyforiais waed. /Gwaedraidd fy nghleddyf a godrudd - yng Cyfragod 1 CBM IV 17 48 /Cyfraid oedd i'm plaid oedd i'm plegyd - fod /Cyfragod dyfod tu fy ngweryd; /Yn llwrw llwyth elfydd Do cyfrang 1 LlG VII 25 43 r fyrdd cyrdd, cerddorion dduhudd. /Aer yrdang cyfrang, cyfranfudd - gwriaf, /Gorofn Lloegr a'i chythru Cyfrangau 1 CBM IV 17 44 wyd. /Cyfarfaeth am aeth am arfeddyd - twyll /(Cyfrangau gymwyll) a'm pwyll i'm pyd; /Cyfrnawd i'm ceud cyfraid 3 EGM I 27 97 Marcus a Lucas, Ionas enau, /Ar Dduw fy enaid, cyfraid cyfrau, /Eiriolwch, sefwch yn eich swyddau! /Med GM I 14 6 /Traethaf, armaaf o'r maint ynni /(Afraid i'm cyfraid i'm cyffro_"i) /Cyffred a_^ lludded a llawdd iol CBM IV 17 47 hefyd /Cyfredeg a_^ chweg, chwerw hir ennyd. /Cyfraid oedd i'm plaid oedd i'm plegyd - fod /Cyfragod d cyfraith 8 GB II 26 3 awel pan dde_^l pylgaint, /Awydd boed cyfrwydd cyfraith barddoni, /Cynnelw o Ddewi ei ddeugymaint. /Ni CBM III 3 177 e_"yd, /Pe_^r foliant esborthant esbyd, /Pair cyfraith, cyfrwydd y'n cyfyd, /Cyfoeth Duw a'n dug yng CBM IV 17 40 /Cyngaws a fydd traws a fedd tristyd - maith, /Cyfraith ddiolaith cyn llaith lledfryd: /Cyfrddoeth rwy CBM III 5 72 -di gywaith, /Gorddawn ced cyrddfawr, cerddawr cyfraith, /Gorddyfniad bual buarth meddfaith. /Gorau ar GYC VII 41 19 Heb ddim nefawl o rwyf bydawl byd gyfreithau. /Cyfraith hoced a chuhudded, (bawed beiau!) /Ac enwiredd CBM III 16 83 falch, eurgalch ei gylchwy. /Cylchwy cyfryfel, cyfraith ordden - rwyf, /Cynnygn glwyf, glod urdden, /Cy CBM III 13 49 o'm prifiaith, /Delw ydd wyt wawr torf, corf cyfraith, /Ydd wyf dan ddedfryd wy_^d wolaith. /Nid wyf MeiG I 32 10 s caru Duw diadneiraf - gwaith, /Eilwaith rhag cyfraith y'i cyfrifaf. /Ef yn ddiwael hael, hawl gymhenn cyfran 6 OC II 14 47 dwynt uch teg adfan. /Teleirw 'y nghyngrain yn cyfran - brwydr, /Ta_^l ysgwyd eurgrwydr torrynt yn fuan CBM IV 9 201 u, /Gw_^r gorddrud, golud gelorau, /Gwrddfaran cyfran cyfreidiau, /Gwrddfaniar gwrddfar Gwynddolau, /Gw CBM III 16 126 /Ei orddawn a orddyfn drosoch, /Ei feirch can, cyfran cyfryngoch; /Ei ysgwn gynnif, ei ysgwyd yng ngnif CBM III 26 54 erddau dwfn deifniawg ysy uddudd, /Cwyn cynran cyfran cyfryngthudd, /Oedd eiddiaw eu cerdd, oedd eiddu ES I 15 11 g, pasgaduriaeth - gwy_^r, /Gorober ehelaeth. /Cyfran deg, ei dogni a wnaeth, /Cyfri llu, llydan o benn EG VI 18 45 iain /A thorfoedd Gwynedd a gwy_^r Llundain, /Cyfran ton a glan glastir gwylain, /Golud mo_^r ysgrud, cyfranc 3 PB VII 1 25 raw, drwg ar lles Ffranc. /Ffranc ni'th faidd cyfranc, cyfrwysgar - gwersyll, /Rhwym pebyll, bumdryll DB VI 31 53 rhagon /Yn y cyfred plyg gwenyg gwynion, /Yn y cyfranc mo_^r a mawr afon. /I abar feddau rheiddiau rhu DB VI 24 59 ew gwaywdwn, ysgwn ysgwyd Geidiaw. /Gnawd fod cyfranc rhwydd rhagddaw - pan brofed, /A'i glywed ar lle cyfranfudd 1 LlG VII 25 43 yrdd, cerddorion dduhudd. /Aer yrdang cyfrang, cyfranfudd - gwriaf, /Gorofn Lloegr a'i chythrudd; /Arf cyfrau 3 ES I 15 13 o bennaeth. /Cyfreithgar ni ga_^r negyfiaeth - cyfrau, /Cyfryw saint yn ei lywedyddiaeth. /Cyfoethau fy PM V 25 2 Cyfarchaf i'm Rhe_^n cyfarchfawr awen, /Cyfrau Cyridfen, rwyf barddoni, /Yn null Taliesin yn ni EGM I 27 97 Lucas, Ionas enau, /Ar Dduw fy enaid, cyfraid cyfrau, /Eiriolwch, sefwch yn eich swyddau! /Medr fy eir cyfrben 1 CBM III 24 111 roedd nen, /Meidriad cad cadrddor, ca_^r co_^r cyfrben, /Medrais fodd fy rhwyf ar fy rhwychren; /Mechde cyfrbyn 1 CBM III 3 125 le gwyach gwyarllyn, /Yng nghyfrgain gyfwyrain cyfrbyn, /Yng nghyfrgoll tewdor ddo_^r ddichlyn, /Yng ng cyfrdan 2 PB VII 6 1 Dyfed, llwyr y'i gw_^yr, gwryd ffrawdd - cyfrdan, /Marw Cynan, cynwan cawdd, /Dawn dengwlad, cad OC II 14 55 m ongyr da_^n /Pan wnaeth dau de_"yrn uch cyrn cyfrdan /Pan fu gyfeddach forach Forfran. /Dywallaw-di'r cyfrdelid 3 PM V 8 12 ithau, arf cadau cydlid, /Athrugar, cerddgar, cyfrdelid, /It he_"u fy ngherdd nac ef fid /Mal he_"u rh IRh VII 29 2 eddwid - fy nghofain, /Am dwf mirain main cain cyfrdelid. /Meddiant pob nwyfiant, naw gofid - a'm traul GM I 9 65 weilging porffor pwyllad [ ] /Ni ddirmygaf gof cyfrdelid y[ ] /Ni'm rhoddwy rhwydd eirioes f[ ] /[ ]ach cyfrdost 1 CBM IV 17 36 aw o ddiofryd - Crist, /Cynghafawg, cyfrdrist, cyfrdost benyd; /Cam yw i ddyn ddifanw Ei fryd, /Cynghra cyfrdrist 1 CBM IV 17 36 euddon a ddaw o ddiofryd - Crist, /Cynghafawg, cyfrdrist, cyfrdost benyd; /Cam yw i ddyn ddifanw Ei fry Cyfrdwyth 1 CBM IV 17 42 dfryd: /Cyfrddoeth rwy gogel brad annel bryd, /Cyfrdwyth cyfafrdwyth prifwyth prifwyd. /Cyfarfaeth am a Cyfrddoeth 1 CBM IV 17 41 ith, /Cyfraith ddiolaith cyn llaith lledfryd: /Cyfrddoeth rwy gogel brad annel bryd, /Cyfrdwyth cyfafrd cyfred 4 GM I 14 3 farchwel a dde_^l i ddaioni, /Cyferiw cyfrwydd cyfred a_^'m haw_^ydd, /Cyfarwydd i'm llwydd i'm llwyr d CBM IV 6 139 a'u cynnal; /Can am daw anaw anwadal /Anhyed, cyfred, cyfartal, /Eurdorchawg a rydd eurdal - im er cer CBM IV 2 22 alaf am Alun drefred, /Oedd gw_^r, ban brofed, cyfred cyfor, /Graid goluch dyluch dilochitor, /Grym afr DB VI 31 52 di eryron, /Peris Duw eu dygngudd rhagon /Yn y cyfred plyg gwenyg gwynion, /Yn y cyfranc mo_^r a mawr a Cyfredeg 1 CBM IV 17 46 i'm pyd; /Cyfrnawd i'm ceudawd defawd hefyd /Cyfredeg a_^ chweg, chwerw hir ennyd. /Cyfraid oedd i'm cyfreidiau 1 CBM IV 9 201 r gorddrud, golud gelorau, /Gwrddfaran cyfran cyfreidiau, /Gwrddfaniar gwrddfar Gwynddolau, /Gw_^r a Cyfreithgar 2 ES I 15 13 ogni a wnaeth, /Cyfri llu, llydan o bennaeth. /Cyfreithgar ni ga_^r negyfiaeth - cyfrau, /Cyfryw saint CBM IV 16 1 Un Arglwydd cyfrwydd, cyfreithgar - Wledig /A wledych heb afar, /Un Mab Duw di cyfrenneirch 1 D-2 I 2 44 edd fyw; /Campus ei feirch, cannyn a'i peirch, cyfrenneirch glyw; /Co_^r waradred, ceneddl nodded, ced cyfrennych 1 MG VII 33 16 twych - Arglwydd, /Rhag ebrwydd, cyfrwydd, a'm cyfrennych. /Ffalster byd a'i wy_^d a weherddych, /Ffoaf cyfrgain 4 CBM IV 16 145 ym mhreswyl enaid. /Yn adorth eorth ehofnaid - cyfrgain, /Cyfwyrain glain, gloywhaid, /Duw a'm rhodd Rh D-2 I 2 8 /Cathl gyfystrawd, cyfan folawd clutawd atad, /Cyfrgain gennyd go_^r a chywyd cyhyd, cydnaid, /Cyfrgyrn CBM III 17 3 igoll - Fynydd, /Mor fynych ei harfoll, /O win cyfrgain nid cyfrgoll, /O fedd o fuelin oll. /Gwirawd a' CBM IV 4 107 ebrwydd gyfarwain, /Yng ngwrfoes, yng ngorfaes cyfrgain, /Yng ngorfawr wriawr goradain, /Yng ngwrial y cyfrgoll 2 GYC VII 40 106 Er Ei wir arfoll a chur Ei fron oll, /Er y pum cyfrgoll a'i archollau /Na bo_^m golutgar, na bo_^m athr CBM III 17 3 , /Mor fynych ei harfoll, /O win cyfrgain nid cyfrgoll, /O fedd o fuelin oll. /Gwirawd a'm daerawd, a' Cyfrgyrn 1 D-2 I 2 9 yfrgain gennyd go_^r a chywyd cyhyd, cydnaid, /Cyfrgyrn cyfle, cyflawn fflamdde cyfwyre fad; /Ceneddl w Cyfri 1 ES I 15 12 ber ehelaeth. /Cyfran deg, ei dogni a wnaeth, /Cyfri llu, llydan o bennaeth. /Cyfreithgar ni ga_^r negy cyfri_"au 3 CBM IV 4 19 ariant, /Meddgyrn ddyrn ddyrniad []ant; /Medel cyfri_"au cyfrifant, /Hael[] fwyr ffyrfder, ffe_^r ffyni CBM III 20 25 orf amnad, /Yng nghyfarfod cyfnod cad. /Cadwyn cyfri_"au, cyfrwydd - yn rhoddi /Ced westi wastadrwydd, PM V 1 49 iad, /Ef yn daer, yn aer yn anllad, /Ef flawdd cyfri_"au, ef fleiddiad - yn nygn, /Ef gynnygn gymynad, cyfrifaf 1 MeiG I 32 10 adneiraf - gwaith, /Eilwaith rhag cyfraith y'i cyfrifaf. /Ef yn ddiwael hael, hawl gymhennaf, /Ef yn dd cyfrifant 1 CBM IV 4 19 eddgyrn ddyrn ddyrniad []ant; /Medel cyfri_"au cyfrifant, /Hael[] fwyr ffyrfder, ffe_^r ffyniant, /Yn [ cyfrin 1 DB VI 25 47 hael am werthefin - nos, /A_^ nawdd saint boed cyfrin cyfri_"wg 1 GYC VII 40 46 lwg ar ei balfau, /A phob rhyw hirddrwg a phob cyfri_"wg, /A phob eiddorwg ar hen ddorau, /A phob rhyw Cyfrnawd 1 CBM IV 17 45 twyll /(Cyfrangau gymwyll) a'm pwyll i'm pyd; /Cyfrnawd i'm ceudawd defawd hefyd /Cyfredeg a_^ chweg, cyfrwng 4 LlLl II 16 12 ? /Pwy'r glew, llew llid aerddywal, /A'i deily cyfrwng dwy brenial? /Ysgwyd Lywelyn, lyw cadeithi - bro GM I 7 102 ig Edeirniawn. /Gwelais frad a chad a chamawn /Cyfrwng llew a llyw Merfyniawn. /Gwelais Loegr yng ngrwn LlF1 II 3 58 f, nodded. /Archaf i'r gorau ungwr (nid ofer) /Cyfrwng nef ac elfydd, /Caranfael hael hefelydd, /Carann GM I 9 98 ongyr. /Angerddawl fy march, mawr ys profais /Cyfrwng Penwaedd barth a Phorth Gemais. /Can haelon hywy cyfrwydd 10 MG VII 33 16 cad-ddu y'm cetwych - Arglwydd, /Rhag ebrwydd, cyfrwydd, a'm cyfrennych. /Ffalster byd a'i wy_^d a wehe CBM IV 6 218 /Cadarn brain, yn ben ydd adwyd, /Ced ebrwydd cyfrwydd, cyfarwyd - a_^ lladd /A_^ llafnau trwy forddwy OC II 15 59 - wladoedd: /Poed gwlad nef ein hadlam. /Cyrch cyfrwydd, cyflwydd, cyflam, /Cylch Cymru cymerasam GB II 26 3 Awen gan awel pan dde_^l pylgaint, /Awydd boed cyfrwydd cyfraith barddoni, /Cynnelw o Ddewi ei ddeugyma GM I 14 3 eini, /Cyfarchwel a dde_^l i ddaioni, /Cyferiw cyfrwydd cyfred a_^'m haw_^ydd, /Cyfarwydd i'm llwydd i' CBM IV 16 1 Un Arglwydd cyfrwydd, cyfreithgar - Wledig /A wledych heb afar, /Un LlF2 VI 7 5 Ymarwar Lludd a Llefelys. /Handid fy arglwydd cyfrwydd cyfrwys /O ryw diamryw diamryfys. /Handwyf, mor EGM I 29 19 ydalwyf iawn yn rhadlawn rwydd /Can edifarwch cyfrwydd - i'm Iesu, /Wedi cymynnu im cymhenrwydd. /Cyn CBM III 20 25 /Yng nghyfarfod cyfnod cad. /Cadwyn cyfri_"au, cyfrwydd - yn rhoddi /Ced westi wastadrwydd, /Gryd worll CBM III 3 177 e_^r foliant esborthant esbyd, /Pair cyfraith, cyfrwydd y'n cyfyd, /Cyfoeth Duw a'n dug yng ngwynfyd: / cyfrwys 1 LlF2 VI 7 5 Lludd a Llefelys. /Handid fy arglwydd cyfrwydd cyfrwys /O ryw diamryw diamryfys. /Handwyf, mor eofn ddi cyfrwysgar 1 PB VII 1 25 g ar lles Ffranc. /Ffranc ni'th faidd cyfranc, cyfrwysgar - gwersyll, /Rhwym pebyll, bumdryll ba_^r, /C cyfryfel 1 CBM III 16 83 uthr uthrfalch, eurgalch ei gylchwy. /Cylchwy cyfryfel, cyfraith ordden - rwyf, /Cynnygn glwyf, glod u cyfryngoch 1 CBM III 16 126 awn a orddyfn drosoch, /Ei feirch can, cyfran cyfryngoch; /Ei ysgwn gynnif, ei ysgwyd yng ngnif, /Ei y cyfryngthudd 1 CBM III 26 54 dwfn deifniawg ysy uddudd, /Cwyn cynran cyfran cyfryngthudd, /Oedd eiddiaw eu cerdd, oedd eiddudd - eu cyfrynted 1 GYC VII 41 48 ddef crydmywn crawn byllau. /Y neb ni chred eu cyfrynted, bryfed brofau, /Weldi yna, perchen traha trah cyfrysedd 1 D-2 I 2 43 ceinon wrthaw; /Caw tey_"rnedd, cathl gyhydedd cyfrysedd fyw; /Campus ei feirch, cannyn a'i peirch, cyf Cyfryw 2 GM I 13 6 c afar gyfwyre. /Cennyn can ein Duw, neud de, /Cyfryw atreg cof atre. /Cyfdaerant i ro_^n, a rhin a che ES I 15 14 . /Cyfreithgar ni ga_^r negyfiaeth - cyfrau, /Cyfryw saint yn ei lywedyddiaeth. /Cyfoethau fy rhe_^n n cyfuch 1 DB VI 33 69 y'i gallas pan rhy'i golled. /Enaid hir cywir cyfuch weithred, /Anant a'i cwynant, fwynant fyned, /Ana cyfun 4 PB VII 7 8 ygn a air!) /A'i law oedd lw 'mhob cyfair /Fal cyfun grededun grair. /Crair nid amharchai creulawn - ei DB VI 28 11 n og eu plith yn olithreg /I wladoedd cyhoedd, cyfun, hardd-deg, /Ar wledig lleithig, llwythfawr, eurdd ES I 16 3 ywfryd Gla_^n. /Nid trawdd i'n cofiau can y_^m cyfun, /Nid rhaid in amau llyfrau lleen. /I Grist y cana GM I 9 21 dwy - glew, /Llewychedig aur ar fy nghylchwy. /Cyfun-westlawg dyfr, dydd neud gawy, /Cathl oar adar awd cyfundawd 1 CBM IV 9 4 I foli Mab Duw dibechawd, /Dibechdoeth cyfoeth cyfundawd. /Ail ddigabl barabl parhaawd, /Pe_^r awen, pa cyfurddator 1 CBM IV 2 55 i cynnelw yn y cynnor) /A'th gyfeirch cerddawr cyfurddator, /A'th gyfarchaf well, pell pwyllitor. /Hanp cyfwlch 1 CBM IV 12 2 hyfryd yw cymryd cylch /Gan llyw cyfedd, llew cyfwlch; /Marchogwn-i marchogaeth falch /Marchogion meir cyfwyrain 6 EG VI 18 53 gwanar ei ddau ga_^r gain. /A_^'i lyw cyferyw (cyfwyrain - a thrin) /A_^ thrychiaid gwerin Caerfyrddin PM V 26 35 edd bangaw /Yn bencnud wy gyfedd, /A chigfrain cyfwyrain cigwledd, /Cigyddion coelion calanedd. /Trydy CBM IV 16 146 enaid. /Yn adorth eorth ehofnaid - cyfrgain, /Cyfwyrain glain, gloywhaid, /Duw a'm rhodd Rhwyf fodd fe CBM III 16 157 , /Tros y llys yn Llundain, /Mynw eofn, colofn cyfwyrain, /Mur meddgyrn, mechde_"yrn Mechain. /Mwynofy LlF2 VI 8 29 laf digrawn, alon digrain. /Rhi rhuddbar cyfar cyfwyrain, /Rhyn diorddin Brynaich, rhan orddawn brain. CBM IV 1 2 - yng nghad, /Hwrdd fleiniad feiddiad, flaidd cyfwyrain, /Yn ail arwar mawr myn yd gyngain, /Yn ail aw cyfwyre 2 GM I 13 1 Calan Hyddfre! Cain cyfwyre, /Cyfarwydd dwfr yn y dyfrlle. /Cyfar warag wyf D-2 I 2 9 yd, cydnaid, /Cyfrgyrn cyfle, cyflawn fflamdde cyfwyre fad; /Ceneddl woror, cywrisg wosgor, cyngor hygn cyfyd 6 CBM III 3 177 esborthant esbyd, /Pair cyfraith, cyfrwydd y'n cyfyd, /Cyfoeth Duw a'n dug yng ngwynfyd: /Cyfa fydd i'r ES I 24 21 , dangos Ei fywyd. /Duw Sul (dwysaf cof) awr y cyfyd - haul, /Cyfodes o'i weryd. /Chweddl mawr a'n deff GYC VII 40 101 dair, /Er a orug Mair o'i mawr radau. /O'r lle cyfyd haul hyd lle try araul /Na'm gato i gythraul er ei GYC VII 40 58 af heb Ei wyrthau) /O'r llethri araul, o'r lle cyfyd haul, /Na'm rhoddo i gythraul, er Ei gethrau, /Er BF VII 55 24 rhynnawdd, /Gw_^r hawdd ei adrawdd, cawdd a'm cyfyd. /I Dduw ydd archaf (Naf ni'm ennyd) /Lleha_"u Daf CBM IV 17 52 ng ngweryd - llawr, /Yn llwrw un cyfawr ydd yn cyfyd /(O arau angau, aerau ergryd, /O oerfedd poenwedd) cyfyfed 1 LlG VII 27 20 ei lys, les trwydded, - ei fudd /A'i feddgyrn cyfyfed; /Arwydd teg am reg ban rifed /Gan saint braint Cyfyng 4 CBM IV 5 90 as Goronw hael, hwyl feiddiawg - yn yng, /Hil Cyfyng cadfarchawg, /Gwrwalch balch, bwlch ei rodawg, /G GG II 31 47 /Nog y bu gyfyng gwlydd teilyng gwledd; /Ni bo cyfyng Duw i'm cyfedd /Yng nghyfawr synhwyrfawr senedd PB VII 9 2 Maredudd, udd prudd prafflu, /Cefais nid cyfyng dy fro, /Gwledig doeth cyfoeth cyfa, /Gwlad rhog ES I 21 33 waith dedwydd yw dadolychu! /Cyn cystwng clwyf cyfyng gladdu, /Cyn gweryd (gorober digu) /Cyn anwaws dy cyfynnes 1 PM V 5 15 lid, /Ei lochi nid afles. /Nid ef rhif cynnif cyfynnes, /Ni wddant cwdd a_^nt rhwy coddes, /Yn dyrllid cyfysgar 1 LlF2 VI 9 9 eddgrawn rhylawn, rhylafar. /Pumed poen pan fo cyfysgar: /Cig amhryd, amriaint gymar. /Chweched, chwerw Cyfystrawd 1 CBM III 21 154 -daered /Cyfliwion gweilwyon gweilch ogyfred, /Cyfystrawd eurgalch, mygrfalch, myged, /Mygedawg farchaw cyffes 1 PM V 5 62 nt moliant rhwy moles /Mal Merddin ym marddair cyffes. /Milfeirdd mawrfrydig, rhyddanfones - Duw /Dyn y Cyffred 1 GM I 14 7 aint ynni /(Afraid i'm cyfraid i'm cyffro_"i) /Cyffred a_^ lludded a llawdd ioli - Creawdr, /A llwyr gr cyffredin 3 DB VI 35 13 ry, /Ceneddl a'u dyly nid ymdolia. /Ceinweilch cyffredin, cynifiaid werin, /Llawer ei breiddin, llyw a' GYC VII 40 117 bl drugaredd o'n camweddau, /A chael goddiwes, cyffredin hanes, /Cymun a chyffes a lles llyfrau. /Llyfr DB VI 25 30 wy /Yn rhedeg am ddeulin. /Llywelyn, ein llyw cyffredin, /Llywiawdr berth hyd Borth Ysgewin, /Ni ryfu Cyffro 3 CBM IV 9 72 a ddyry. /Gw_^r creulawn, creulan a'i cyffry, /Cyffro cad Cadelling wely. /Gw_^r a w_^yr yn nydd ffwyr BF VII 56 27 /Deddf Dunawd ap Pabo, /Llafn llidiawgddur cur cyffro, /Llew prudd neud llawr pridd a gro BF VII 51 21 tgun eiddun oedd. /Oedd rhaid ystyriaid darfod cyffro - mawr /Am ymherodr Cymro; /Ys terfyn byd, drymfr cyffro_"i 1 GM I 14 6 armaaf o'r maint ynni /(Afraid i'm cyfraid i'm cyffro_"i) /Cyffred a_^ lludded a llawdd ioli - Creawdr, cyffry 2 CBM IV 9 71 Celennig a ddyry. /Gw_^r creulawn, creulan a'i cyffry, /Cyffro cad Cadelling wely. /Gw_^r a w_^yr yn ny EW VI 5 6 addon deon dyly, - am ei ddwyn /Dolur cwyn a'u cyffry; /Gw_^r gwrddblant hydr foliant hy, /Gwy_^r fraw, cyffurf 1 LlG VII 28 25 dy gynnwys gennyf, nerthawg. /Ys ceffych (ys cyffurf enwawg) /Wrth dy fodd fod yn gyfoethawg, /Ac yn cyngad 2 CBM III 1 27 lan, /Eryr ar gynrain er yn gynran, /Ergyrwayw cyngad ar feirch cyngan, /Erlyniad, fleiniad, flaidd cyn GB II 25 6 /Cynwan corf rhag torf, twrf elyflu, /Cynrabad cyngad, wlad wledychu; /Cymhendraws cyngaws, cyngreddf m cyngain 1 LlF2 VI 8 27 cyflymwalch celain. /Rhwysg eurgor cyngor yn y cyngain - dawn, /Rhyd alaf digrawn, alon digrain. /Rhi Cyngall 1 CBM IV 17 32 awr. /Cyngholli Mawrdduw mor ddybryd - i neb, /Cyngall nwy goheb o'i gynfebyd; /Cynhorawr ysydd, ys Ef cyngan 3 CBM III 16 160 irdd, ei faith goelfain - ran /Meirch mygrfan, cyngan, cain; /Yn rhith rhyn ysgwyd rhag ysgwn blymnwyd CBM III 1 27 rain er yn gynran, /Ergyrwayw cyngad ar feirch cyngan, /Erlyniad, fleiniad, flaidd cynfaran. /Arwar fy CBM IV 4 54 nrwydd, /Glew glewrad, gloyw gyngad gyngwydd, /Cyngan feirch odd uch ceirch cynnwydd, /Cynwan torf, ter Cyngaws 4 CBM IV 17 39 Ei fryd, /Cynghraiff Di_"a_"wl cyngwl cywyd. /Cyngaws a fydd traws a fedd tristyd - maith, /Cyfraith CBM III 28 3 brwydr, /Bryd uchel yng nghyhoedd, /Glewdraws, cyngaws cenhedloedd, /Glyw dinag, fal dinas oedd. /Nid o GB II 25 7 /Cynrabad cyngad, wlad wledychu; /Cymhendraws cyngaws, cyngreddf mo_^r-gymlawdd, /Cymhendawd canclawdd CBM IV 9 37 i briawd, /Mal cadwr cadwai a ddywawd. /Cedwis cyngaws maws maeystawd - Deau, /Duw o'r nef a'i gwarawd, Cyngen 4 CBM IV 6 45 ry_^s hawl echrys Ochren, /Hual gryd, cedernid Cyngen. /Cyngen gywrysedd am gywrys - Deau, /Llary Llach CBM III 3 142 'i ca_^n, cadr eurben, /Tey_"rnwawd tey_"rnwyr Cyngen! /Cynyddwys cynnif cyngorffen, /Cynnwys glain cyn MB I 3 110 gywilydd. /Cuddynt cyfnofant cant cyfoedydd, /Cyngen gymynid gwyddfid gwrfydd, /Taer terddyn asau tala CBM IV 6 46 l echrys Ochren, /Hual gryd, cedernid Cyngen. /Cyngen gywrysedd am gywrys - Deau, /Llary Llachau hefely Cyngeuddon 1 CBM IV 17 35 a'n cryd, /Cynghallen ddilen orffen orffryd. /Cyngeuddon a ddaw o ddiofryd - Crist, /Cynghafawg, cyfrd Cynghafawg 2 CBM IV 17 36 ffryd. /Cyngeuddon a ddaw o ddiofryd - Crist, /Cynghafawg, cyfrdrist, cyfrdost benyd; /Cam yw i ddyn dd EGM I 27 81 swynau, /Gwedi gwasanaeth y penaethau, /Gwedi cynghafawg geingiau - y ddyndid, /Gwedi llid ymlid yn ym Cynghallen 1 CBM IV 17 34 i gynfebyd; /Cynhorawr ysydd, ys Ef a'n cryd, /Cynghallen ddilen orffen orffryd. /Cyngeuddon a ddaw o cyngholled 1 CBM III 15 21 ryd blwng, /Ced wallaw, cadoedd wollwng. /Neud cyngholled im colli rhwyf - Mechain /Rhwym achaws o'i gy Cyngholli 1 CBM IV 17 31 awr, /Gw_^r hydrfau angau yng nghynghellawr. /Cyngholli Mawrdduw mor ddybryd - i neb, /Cyngall nwy goh cynghorau 1 MeiG I 30 36 wyllo; /Deddfau digamwedd a'm diweddo, /Doniau cynghorau a'm cynghoro. /Cynghorwr arwr, i'r a'i mynno - Cynghorfynt 2 GYC VII 40 22 d Rhiau), /Gwae ef ei eni, yn au, - cynghorwr /Cynghorfynt a'i geingau. /Saith brifwyd pechawd yw pecho MeiG I 30 38 oro. /Cynghorwr arwr, i'r a'i mynno - gwa_^r, /Cynghorfynt ni ga_^r wrth a'i caro. /Caru im y dim, a'm cynghoro 1 MeiG I 30 36 u digamwedd a'm diweddo, /Doniau cynghorau a'm cynghoro. /Cynghorwr arwr, i'r a'i mynno - gwa_^r, /Cyng Cynghorwr 2 MeiG I 30 37 a'm diweddo, /Doniau cynghorau a'm cynghoro. /Cynghorwr arwr, i'r a'i mynno - gwa_^r, /Cynghorfynt ni GYC VII 40 21 ad (nid rhad Rhiau), /Gwae ef ei eni, yn au, - cynghorwr /Cynghorfynt a'i geingau. /Saith brifwyd pecha cynghraffawr 1 CBM IV 14 9 gfawr, /Edn canadain cain cerddawr. /Cerddawr, cynghraffawr cynghreffin - ar bryf /O bryfed cyntefin, / Cynghraiff 1 CBM IV 17 38 frdost benyd; /Cam yw i ddyn ddifanw Ei fryd, /Cynghraiff Di_"a_"wl cyngwl cywyd. /Cyngaws a fydd traws cynghreffin 1 CBM IV 14 9 anadain cain cerddawr. /Cerddawr, cynghraffawr cynghreffin - ar bryf /O bryfed cyntefin, /Barddai ceir, cynghrwn 1 LlN II 17 1 Neud mau melynddwn, archfain, cynghrwn, - ceirw, /Cyd bai ef, ni roddwn; /Bodd bryd ar cynghywair 1 LlG VII 28 19 /Mawrddrud afael hael o hil Madawg; /Mawr bair cynghywair, cynfarchawg - yng nghad, /Mawreddus dy wlad, Cyngor 10 EW VI 6 9 de_"yrn dud io_^r, /Yn hael ehelaeth gyngor. /Cyngor a roddaf i rwyf Mo_^n - llawrydd, /Hael Ddafydd h D-1 I 1 3 yn, dengyn adwy: /Hywel fal mo_^r, Cymru oror, cyngor Arwy, /Terrwyn drochiad, torfoedd feiddad, fab Go EG VI 18 77 /Argledr tir a gwir a gwenwlad; /Ysym-i io_^r cyngor cyngwastad, /Cywesti peri peleidrad; /Ysym-i ri r CBM III 8 42 fre. /Ban ein dyfynnwyd i Gynwyd - Gadfor /Ein cyngor cynigiwyd, /Cedwyr balch bwlch eu hysgwyd, /Hyd y LlF1 II 2 44 wdd af. /Dothwyf atad, fad a gadwaf, /I gyrchu cyngor goror gwraf: /Py arglwydd gwladlwydd y gwledychaf D-2 I 2 10 e cyfwyre fad; /Ceneddl woror, cywrisg wosgor, cyngor hygnaid; /[ ]Cywolu wawr, cyfarws mawr cerllaw'r DB VI 33 16 d enwir. /Y gw_^r a'i meddai, oll y'i meddir; /Cyngor llyw mal Aergwl Llawhir, /Mor ddihaidd hynny, mor SB II 24 1 Duw ry-m-rhoddwy, rheiddun Arlwy, erlid cyngor /Rhodd fodd fedru, rhif brif brydu, brydest ragor PC II 21 34 el, hawl ddiachor - traws, /(Daeth tristyd i'm cyngor), /Yn naear franar Fangor /Doe, a dau fab Cedifor LlF2 VI 8 27 sedd balch, cyflymwalch celain. /Rhwysg eurgor cyngor yn y cyngain - dawn, /Rhyd alaf digrawn, alon dig cyngorffen 1 CBM III 3 143 y_"rnwawd tey_"rnwyr Cyngen! /Cynyddwys cynnif cyngorffen, /Cynnwys glain cyn glas dywarchen: /Cynnaddl cyngrain 5 OC II 14 116 allaw di'r corn i'r cynifiaid, /Cynawon Owain, cyngrain cydnaid. /Wynt a ddyrllyddant yn lle honnaid: / CBM IV 6 127 y, grym fwyfwy firain, /Glyw lywiaw, llewenydd cyngrain: /Glew oddef gloeslef a glaslain /Ar glun a gly CBM IV 1 54 n trychion, truain, /Tru ddydd difedydd, fedel cyngrain; /Gweithfuddig gwledig gwlad feibionain, /Gwai OC II 14 143 t a berchir. /Menestr, gwelud di galchdo_"ed - cyngrain /Yng nghylchyn Owain, gylchwy enwir. /Pan brei CBM III 16 166 ddyf claer, clod ysgain - yn aer, /Yn aroloedd cyngrain, /Yn rhith draig rhag dragon Prydain, /Yn rhith cyngreddf 2 CBM IV 3 23 d ceisiaw caled ced Caswallawn: /Nis lludd llu cyngreddf deddf Ddyfnwallawn, /Dyfnwallaw anaw anewig dd GB II 25 7 d cyngad, wlad wledychu; /Cymhendraws cyngaws, cyngreddf mo_^r-gymlawdd, /Cymhendawd canclawdd, fa_^r f cyngreinion 1 CBM III 21 210 ws, Duw, boed gwirion! /As deupo casnar, ca_^r cyngreinion, /Colofn Cadelling, Cadell Brython, /Yng ngo cyngreinon 1 CBM IV 4 225 rfysg yn nherfyn Saeson, /Yn nhorfoedd cyhoedd cyngreinon /Yn nharf enwerys gwry_^s gwron, /Yn nhwrf ll Cyngwastad 2 CBM IV 10 10 f, archaf (eirchiad - y'm gelwir) /Nawdd Cywir Cyngwastad /Ar dy ddrysau, aer ddrusiad, /Ar dy ddrysawr EG VI 18 77 dr tir a gwir a gwenwlad; /Ysym-i io_^r cyngor cyngwastad, /Cywesti peri peleidrad; /Ysym-i ri ryfel dd cyngweiniant 1 MeiG I 31 2 dd, erglyw Dy foliant, /Duw Rhoddiad a'm rhydd cyngweiniant; /Duw terwyn torfoedd gogoniant, /Duw nefoe cyngwl 1 CBM IV 17 38 i ddyn ddifanw Ei fryd, /Cynghraiff Di_"a_"wl cyngwl cywyd. /Cyngaws a fydd traws a fedd tristyd - mai cyngyd 2 MG VII 33 14 tri gelyn dyn, Duw, a'm noddych, /Rhugl gyd eu cyngyd a'u cain gywrych, /Rhag eu llu cad-ddu y'm cetwy PM V 2 4 w fynegi, /Cynnwrf yn ebyr, lly_^r yn llenwi, /Cyngyd gaeafawr hwylfawr heli. /Celfyddodau Rhe_^n rhann cyngyr 1 OC II 14 63 d, lluch ar ysgyr. /Dau arfaidd, dau lew yn eu cyngyr, /Dau arial dywal dau fab Ynyr, /Dau rydd yn nydd cyhafal 2 PB VII 11 27 ylch /Gwnaeth fy llyw, llew ysgwydfwlch; /Maig cyhafal, arial aerweilch, /Mur mwynfudd, mygr, gwaywrudd CBM IV 6 132 ddion gadair gadr ynial, /Prydferthle cyhoedd, cyhafal - Merfyn, /Hawl edwyn hil Idwal, /Prysur ddewr cyhefelydd 1 IRh VII 30 35 irch morwyn, mor wyf ufydd! /Gorfflamliw cywiw cyhefelydd /Gorphlyg rawd wenyg rhyd Dderwennydd. /Gorff cyhoedd 25 LlF1 II 1 138 rwydded cyn no'i drengi - ydoedd /Yn cadw rhag cyhoedd anlloedd Enlli. /Un llogawd ysydd herwydd heli, IRh VII 30 57 , /Ys gwn na aned ei chystedlydd. /Ys cain, ys cyhoedd ar ysgwydydd - cyrdd, /Ys gelwir yn wyrdd rif mi DLlM II 18 18 Drwg ei lliw y llaw, oedd benrhaith, /I luoedd cyhoedd canhymddaith. /Ni'm harwar na cha_^r na chywaith PM V 10 73 ryn, /Pan ddyfu pen llu Penllyn. /Pen llysoedd cyhoedd Ceiriawg amgant - glaer /A glywir dra lliant; /H LlF1 II 5 59 loedd trist, Crist a'u cennyw, /Yng gwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gwddant na byddant fyw. /Undydd Do LlF1 II 5 51 styd, /Ar naid anifeilaid byd /Yng ngwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gwddant nad a_^nt i gyd. /Trydydd PB VII 6 9 ll yn gallu /Ymadolwyn a_^'i deulu. /Teuluoedd cyhoedd, cwyniant - eu heurglawr, /Eu harglwydd collasan D-4 VI 20 31 id - Lloegr /Llywelyn arhonnaid, /A'i bobloedd cyhoedd cydnaid, /A'i byll a'i bebyll ni baid. /Pebyll PM V 5 22 es. /Ef filwr ar filwyr didres /A_^'i filioedd cyhoedd cyfaeres. /Ger Aberconwy cynognes - dwy ddraig, DB VI 28 11 /I'm dwyn og eu plith yn olithreg /I wladoedd cyhoedd, cyfun, hardd-deg, /Ar wledig lleithig, llwythfa CBM IV 4 225 /Yn nherfysg yn nherfyn Saeson, /Yn nhorfoedd cyhoedd cyngreinon /Yn nharf enwerys gwry_^s gwron, /Yn CBM IV 6 132 l, /Prydyddion gadair gadr ynial, /Prydferthle cyhoedd, cyhafal - Merfyn, /Hawl edwyn hil Idwal, /Prysu PM V 24 31 nt heirddion, udd Mo_^n mynawg, /Dy fyrddoedd cyhoedd cyhoeddawg - beunoeth, /Dy gerddawr bydd goeth, CBM III 16 20 ad. /Bodawg ei rodawg i rodiaw torfoedd, /Twrf cyhoedd cyhuddiad, /Bodd rodd ran, gyman gymyniad, /Bol DB VI 27 95 ddyn heirdd, byddyn harddglyd), /I'i fyrddoedd cyhoedd cyhyd - edgyllaeth, /Am ei freuolaeth, hiraeth o LlF1 II 4 2 Cedifor, eurgorf o Argoed - pan oedd, /Arf cyhoedd cyn addoed; /'Yng nghydwedd gyfedd gyfoed, /'Yng BF VII 47 17 ch, cleddyfgoch, clod. /Arwymp glod orfod, arf cyhoedd - hywerth /Fu Hywel o'r pobloedd, /Eryr tirfawr, PhB VI 12 15 - rhiallu, /Ni ellir ei ddiwad, /Ban oedd, lyw cyhoedd, lew cad, /Ym mhob rhiw rhyfel arnad. /Ar dy faw GM I 7 69 amlwg crai cyflwg cywlad. /Cywleidiaddon gawdd cyhoedd nerthoedd nawdd, /Cun gynnawdd gynifiad. /Cynydd MB I 3 61 thorres i bawr a fu breiddiawg. /Gruffudd grym cyhoedd (nid oedd guddiawg) /A ddiffyrth ei wy_^r yn orw CBM III 24 110 uchedd gwledig, gwladoedd berchen, /Madawg mur cyhoedd, niferoedd nen, /Meidriad cad cadrddor, ca_^r co MB I 3 55 l clywed cystudd ar rudd mynawg; /Can gerddau cyhoedd oedd ardderchawg /O Ysgewin barth hyd borth Efra DB VI 26 21 fod herwydd clod mal y'i clywy, /Dy fyrddoedd cyhoedd ti a'u cehy, /Dy fyd wrth dy fryd, frenin Cymry! LlG VII 24 144 ysgwyd, esgud barau - gwrdd, /Hylym yn cyhwrdd cyhoedd waetffrau. /Hylwry fwry, fa_^r gymell trethau, / BF VII 50 34 ecaf; /Gw_^r fu Lywelyn ger terfyn Taf, /Gwawr cyhoedd, wisgoedd wasgarocaf, /Gw_^r oedd arbennig, benn cyhoeddawg 1 PM V 24 31 ddion, udd Mo_^n mynawg, /Dy fyrddoedd cyhoedd cyhoeddawg - beunoeth, /Dy gerddawr bydd goeth, ddoeth d cyhudd 4 GM I 8 65 d, /Ar barabl perwawd, ar draethawd dras, /A'm cyhudd am udd iawn esillydd Idwal /Nid e_^l heb ddial ma PM V 1 106 fn yn lladd yn ddeudrwch, /Gwae a'i cawdd: niw cyhudd dadolwch! /Dadolwch te_"yrn, tarw caddug - prydfa GM I 9 159 n /Pa wron heilin haelaf ysydd?' /A minnau a'm cyhudd heb gywilydd /Ef ydoedd Owain hir, hywystl bedydd ES I 17 43 rflawdd Lloegr, lluoedd a erfyll, /Arfrudd, er cyhudd, ni'm cyll. /No cholled alaf elw freuner - o'm ta cyhuddiad 1 CBM III 16 20 awg ei rodawg i rodiaw torfoedd, /Twrf cyhoedd cyhuddiad, /Bodd rodd ran, gyman gymyniad, /Bolchlafn go cyhuseidiawg 1 MB I 3 85 ired wrth fyd bradawg! /Ni w_^yr cychwilfeirdd cyhuseidiawg /Tymp pan dreing terwyn torf ddiffreidiawg: cyhwrdd 1 LlG VII 24 144 athr ei ysgwyd, esgud barau - gwrdd, /Hylym yn cyhwrdd cyhoedd waetffrau. /Hylwry fwry, fa_^r gymell tr cyhyd 2 D-2 I 2 8 clutawd atad, /Cyfrgain gennyd go_^r a chywyd cyhyd, cydnaid, /Cyfrgyrn cyfle, cyflawn fflamdde cyfwyr DB VI 27 95 rdd, byddyn harddglyd), /I'i fyrddoedd cyhoedd cyhyd - edgyllaeth, /Am ei freuolaeth, hiraeth o hyd. /I Cyhyrddws 1 PM V 17 6 /Merfyniawn, Lleisiawn, lles arwar - cerddau, /Cyhyrddws a_^'m un ca_^r, /Pendragon, beri_"on ba_^r, /P cylch 10 LlF1 II 3 53 /Na wrthod arnaf naf nawdd. /Nawdd Duw yn awch cylch, calchdo_"ed - Owain, /Eirchion cain awch canrhed; OC II 15 60 in hadlam. /Cyrch cyfrwydd, cyflwydd, cyflam, /Cylch Cymru cymerasam GB II 26 16 did heb ofud, heb ofyn amgen, /Heb ofal cynnen cylch ei bennaint /Onid blaidd a draidd drwy ei wythaint LlG VII 27 17 w) /Hiraethlawn gymraw gymrwyn godded. /Hydorf cylch ei gorf, gwrmseirch ar lled, /Hydr glodrydd gynny D-4 VI 20 16 gyn eu heryr, /Calchdo_"ed saith rhifed sy_^r /Cylch fy rhwyf yn ei rechdyr. /Rhechdyr Croeseswallt cry CBM IV 12 1 Im hyfryd yw cymryd cylch /Gan llyw cyfedd, llew cyfwlch; /Marchogwn-i march ES I 18 30 aerlladd cyn oerllen - gwyddfedd /Fal gwyddfid cylch gwrysgen. /Glyw parchfawr am eu Perchen, /A'u peir CBM IV 16 192 'm rhoddwy! /Can gwledych Gwledig aur gylchwy /Cylch huan cynnan niw cannwy, /Cynheilwad cynhelwed fwyf PM V 11 42 terrwyn tyrfa, ma_^n - a bras, /Bu brys beirdd cylch huan, /Mawr llawr, llwrw Prydain achla_^n, /Mab ma SB II 22 34 fod gweilgi /Cilgwri, cil wellig; /Bu y gwy_^r cylch lly_^r yn llewyg /Gan eu lladd o'r llew gosgeiddig cylchwy 3 CBM III 16 238 d, /Ga_^l dywal, dyfal, diarbed, /Gwawr ofrwy, cylchwy calchdo_"ed. /Granwynion trychion (trachywedd ei CBM III 16 83 thwy, /Rhuthr uthrfalch, eurgalch ei gylchwy. /Cylchwy cyfryfel, cyfraith ordden - rwyf, /Cynnygn glwyf PM V 22 11 gwylain, rhiain, yn rhwy; /Calchaid y caeroedd cylchwy - Maelgyning, /Milgi_"aidd eu gwy_^r ym mhob tra cylchynfeirch 1 CBM III 11 71 wys, /Peues cyrdd a chyhoedd, /Glyw cyrchfawr, cylchynfeirch nid oedd, /Gw_^yl hebawg heboch neud addoe cyll 1 ES I 17 43 r, lluoedd a erfyll, /Arfrudd, er cyhudd, ni'm cyll. /No cholled alaf elw freuner - o'm ta_^l, /Tebyca cyllestrig 1 BF VII 52 5 fedd dygnedd daear, /Yn y mae mawrwae marwar - cyllestrig, /Yn y mae godrig dig dilafar! /Collais a ger cymaint 5 CBM III 7 40 iwedd ys bo, can bu ei laith, /I ddifwyn y cam cymaint ei affaith, /Yng ngoleuder saint, yng ngoleudai PM V 25 39 ylwyn i dra gweilgi, /Ni chawsan' gennyn gymod cymaint hyn, /Eithr gwarth a gwrthryn wrth ymbrofi. /Dar EW VI 3 8 i'm naf ne_^r; /Dyn cymen wyf a'i cymer, /Dau cymaint rhif seithrif se_^r! /A dan se_^r ni bydd ac ni EGM I 26 48 meni /Trwy ddiwyd eiriawl deddfawl Dewi /A deg cymaint saint senedd Frefi. /Am fun a fudydd ei hamnoddi SB II 22 37 ; /Rhif trychan celain o drychion camawn /Oedd cymaint un mestig. /Ba_^r anwar wanar wenwynig, /Bu estr cyman 4 LlG VII 24 74 Llywelyn gelyn, galofydd, /Llwyddgyrch darogan cyman celfydd. /Ni thycia rhybudd, hael rebydd, - rhagdd LlG VII 24 62 rawd fydd meddiant, medd beirdd, i'm rhi, /Pob cyman ddarogan derfi, /O Bwlffordd osgordd ysgwyd gochi ES I 18 4 r hyd arffed; /Cymraw Lloegr, cymrwyn lliwed, /Cyman ged wythran weithred. /Gweithred Tegwared! Cyn ty GYC VII 40 29 u, /Saith leufer, enwer eu henwau, /Saith wers cyman gla_^n cyn gloes angau - crog /A gant Crist a_^'i cymar 1 PM V 23 44 in hynt, oedd angar, /Oedd yng, oedd angau ein cymar, /Oedd amau i'r byd bod abar /Ohonam o henaint lle cymelri 1 PM V 2 40 d dy glod hynod honni /O angerdd a'm cerdd a'm cymelri. /Gwelais feirdd yn gryg, nid egrygi, /Ga_^l fla cymell 3 IRh VII 30 41 awg enwawg ddeifniawg ddefnydd. /Gorphell y'm cymell camre iolydd - cain: /Gorffysg dadwyrain gwawr dw MeiG I 33 10 ti. /Mad mynycha dyn dwywawl weddi, /Neges y'm cymell Cymrodeddri. /Ysym arswyd mawr myned iddi; /Mechd D-1 I 1 28 pennaeth a gais ynaeth arfaeth camrwy /Hydr y cymell Hywel o bell: gwell yw no hwy! /Dybryderant, dyys Cymen 2 DB VI 35 83 ruffudd, /Mae yn ei ddeurudd ddawn ni chilia: /Cymen Llywelyn, cymerth ei derfyn, /Cymru o gylchyn a gy EW VI 3 7 wer - a archaf, /A gaffaf, i'm naf ne_^r; /Dyn cymen wyf a'i cymer, /Dau cymaint rhif seithrif se_^r! / Cymer 15 DB VI 26 33 wr, o'm rhodd y, /Nid mwy no degerw os adygy; /Cymer a fynnych, Cymry - bendefig, /Arbennig wledig a wl CBM IV 4 269 laf mal ydd adrodder, /Mal i'm cant o bob cant cymer. /A'm hirwnaeth hiraeth hiramser, /Hil Maelgwn, Ma CBM III 26 29 r llawfardd beuder: /Cwyn cydnaid ceiniaid a'i cymer, /Cof colli a roddi rif se_^r. /Gwaethl edlid o'm CBM IV 8 38 dfalch gwedi pryder, /Tey_"rnged Cymry, ef a'i cymer. /Cymeraf udd naf, na fid ofer - im, /Na fid ofid PB VII 9 5 ad rhog diofn, colofn Cymru. /Cymru, Faredudd, cymer! /Cymraisg walch, balch benadur, /Draig unbyn, aer EW VI 3 7 , /A gaffaf, i'm naf ne_^r; /Dyn cymen wyf a'i cymer, /Dau cymaint rhif seithrif se_^r! /A dan se_^r ni CBM IV 3 11 ylif cynnif canys dichawn. /A ddyly Cymru a'i cymer drwy barch /Fal y'i cymerth March gwedi Meirchiawn LlF2 VI 10 54 ddoter - ym medd; /Dybwyf o'm camwedd, Duw a'm cymer, /Dybo i'm diffryd cyn pryd pryder, /Gw_^r a ddiff CBM IV 9 114 emais, o'th goddais i'th gw_^yn, /Llew camawn, cymer ei ddifwyn. /Llawfrydedd a'm dwg o'm dwyn - i wrth CBM IV 16 88 , /Og ein treigl atregwch yma, /Og ein cam a'n cymer etwa. /Trugarawg Arglwydd, trugarha - wrthyf, /I w PM V 9 27 iant dibelre, /Ef a'i dwg o'i deg werydre; /Ef cymer hyder hyd Fuddugre - lys, /Ef dengys emys aml eu g PM V 25 58 dorri. /Can cymeri, Dduw, ddifwyn ynni - dyn, /Cymer Lywelyn, lyw cadeithi; /Archaf it, Arglwydd yr arg EG VI 18 125 u golau fal y gweler. /Rhy'i molant anant anaw Cymer, /Rhy'i molir ei wir, ei orober, /Ei wryd yn rhyd DB VI 35 3 wawd o'm barddwawd mor ddibarha; /Treiswr a'i cymer, trosed Eliffer, /Trawswalch, ne_^r muner, a'i mwy CBM III 18 8 olaith llaith er llyfrder, /Ni oddef cam, nyw cymer. /Ysid im arglwydd eurgleddyfrudd - gawr, /Braisg cymeraf 2 PhB VI 12 5 flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf? /Arnaf cymeraf cymhenfrys - ateb /Hyd ataw yn ei lys, /Myned, d CBM IV 8 39 wedi pryder, /Tey_"rnged Cymry, ef a'i cymer. /Cymeraf udd naf, na fid ofer - im, /Na fid ofid yng ngwe Cymerais 1 LlF1 II 4 41 ng nghwyn ofer /Am 'yng nghymwyd yng Nghymer. /Cymerais ei aur a'i ariant - ataf /A'i ateb ardduniant; cymerasam 1 OC II 15 60 Cyrch cyfrwydd, cyflwydd, cyflam, /Cylch Cymru cymerasam cymerawd 2 EGM I 28 11 ni wne_^l Ei gardawd. /Edifeiriawg da, Duw a'u cymerawd, /A dynion gwirion yn eu gwyrdawd. /Gwerin ddiw MeiG I 33 78 o difryd, /Dy-s-daaedd dolur, dygngur gymryd. /Cymerawd ein Duw ein dihewyd /Canys Ef a'n gorug ac a'n cymeri 1 PM V 25 57 hoedd, /Ar gadarn gadoedd dyrioedd dorri. /Can cymeri, Dduw, ddifwyn ynni - dyn, /Cymer Lywelyn, lyw ca cymerth 5 DB VI 24 22 /Diddestl oedd eu lle llu wrth sylliaw /Dydd y cymerth Crist crog yn eiddaw: /Yng ngwaelawd uffern, aff DB VI 35 83 ei ddeurudd ddawn ni chilia: /Cymen Llywelyn, cymerth ei derfyn, /Cymru o gylchyn a gylchyna; /Gwystlw GB II 26 19 thaint /Neu hydd gorfynydd rewydd redaint. /Ef cymerth er Duw ddioddeifiaint - yn deg /Ar don a charreg CBM IV 3 12 . /A ddyly Cymru a'i cymer drwy barch /Fal y'i cymerth March gwedi Meirchiawn. /A ddyrydd ei fudd i fei ES I 24 6 . /Gw_^r darpar i'u dirprwy, llu byd, /Garawys cymerth pwys penyd. /Dirfawr fu, o feddwl, unpryd: /Dyrw Cymerwn 1 DB VI 29 50 dd gorau, /Gwedi gwawr Cymru, cymryd croesau; /Cymerwn, iolwn o iawl seiniau /A syniwn ar beth o'r preg cymhellasant 1 D-4 VI 20 20 ; /Gwy_^r gortho bro bryn a phant, /Gwir Cymry cymhellasant. /Pebylliwys rhy_"wr, rhywoddig - lluoedd, Cymhendawd 2 GB II 25 8 ymhendraws cyngaws, cyngreddf mo_^r-gymlawdd, /Cymhendawd canclawdd, fa_^r flawdd flaenu, /Cymhenddraig EW VI 6 27 /Fy marddair o'm tafawd; /Cadau ddo_^r, co_^r cymhendawd, /Cedawl, cadw fi i'th gysgawd. /O gysgawd ta Cymhendraws 1 GB II 25 7 twrf elyflu, /Cynrabad cyngad, wlad wledychu; /Cymhendraws cyngaws, cyngreddf mo_^r-gymlawdd, /Cymhenda Cymhenddoeth 1 GB II 25 11 penaethu, /Cymhennaf pennaeth yr wnaeth Iesu. /Cymhenddoeth a choeth a chaeth i'r moliant, /Pebrddor pe Cymhenddraig 1 GB II 25 9 , /Cymhendawd canclawdd, fa_^r flawdd flaenu, /Cymhenddraig, pen-aig yn penaethu, /Cymhennaf pennaeth y Cymhenfrwydr 1 GB II 25 15 aeddu, /Cymhenraith gyfraith, gobaith pob tu. /Cymhenfrwydr am finwydr pan eurgrwydr wasgar, /Seri gyfa cymhenfrys 1 PhB VI 12 5 af? /Pa gam a gefaist-ti arnaf? /Arnaf cymeraf cymhenfrys - ateb /Hyd ataw yn ei lys, /Myned, dylyed di Cymhennaf 3 ES I 23 25 wedd, /Cynaddloedd pobloedd, pawb i'w orsedd. /Cymhennaf i ddyn cyn ei ddiwedd /Cymodi a_^ Duw cyn mud GB II 25 10 flaenu, /Cymhenddraig, pen-aig yn penaethu, /Cymhennaf pennaeth yr wnaeth Iesu. /Cymhenddoeth a choe ES I 21 29 awd draethu, /Traeth folawd teilyngdawd dalu. /Cymhennaf yw in cymhennu - a_^ Duw, /Diwyd W_^r i'm ner cymhennu 1 ES I 21 29 aeth folawd teilyngdawd dalu. /Cymhennaf yw in cymhennu - a_^ Duw, /Diwyd W_^r i'm nerthu. /Nerthoedd g Cymhenraith 1 GB II 25 14 u; /Cymhenrwydd gyfrwydd, gyfrwystra haeddu, /Cymhenraith gyfraith, gobaith pob tu. /Cymhenfrwydr am f cymhenrwydd 2 EGM I 29 20 difarwch cyfrwydd - i'm Iesu, /Wedi cymynnu im cymhenrwydd. /Cyn de_^l ar ruddiau ddagrau ddygwydd, /Cy GB II 25 13 moliant, /Pebrddor pedrydant, pedror gylchu; /Cymhenrwydd gyfrwydd, gyfrwystra haeddu, /Cymhenraith gy cymhlegyd 1 MeiG I 32 2 Rheitaf oedd imi, rheitaf - i'm bywyd /Caru cymhlegyd y gryd grymaf. /Cariad didwyll a gyrbwyllaf /[ Cymhwyllaf 1 PM V 25 5 Elffin, /Yn nyllest barddrin beirdd fanieri. /Cymhwyllaf fy naf, Cymry fodrydaf, /Cymro celfyddaf rhyw Cymhwyllais 1 GM I 8 70 gyfaddas. /Cynhelwais o ddraig ddragon wanas, /Cymhwyllais Gemais, Gymry ddinas. /Neu'm carws Owain cer Cyminawd 1 CBM III 21 133 fai) /Oblegyd beirdd byd bieufyddai! /Am gylch Cyminawd cymynai - Saeson, /Ar Swydd Wynogion yd wynygai Cyminedd 1 CBM IV 4 190 ysg lafnau yng nghrau, yng nghrai - calanedd, /Cyminedd cymynai, /Gwyrdd heli Teifi tewychai, /Gwaedlan cymod 5 PM V 25 60 chaf it, Arglwydd yr arglwyddi, /I eryr cemwyr cymod a_^ Thi MeiG I 33 89 wyn Wanas. /Gwae ni wna cynnif cyn no'i leas, /Cymod a_^'r Creawdr a'i rhygreas. /Credwn i'r Rheen rhy- MG VII 33 51 /[ ]A wneych o ddiwg, na ddiogych: /Gwedi cant cymod cymyddych - unwaith /Herwydd cariad maith hyd na m EGM I 27 15 Dyddelwynt yn hydr hyd fy ngruddiau /Can orfod cymod o'm camweddau /Cyn bwyf rhawd beddrawd ymhlith be CBM IV 18 12 ddicllawn. /Archaf i Fab Duw, can ys digawn, /Cymod o'n pechod (pechu nid iawn) /A chynnwys yn nef in Cymodi 1 ES I 23 26 i'w orsedd. /Cymhennaf i ddyn cyn ei ddiwedd /Cymodi a_^ Duw cyn mud ym medd. /Cymryd oedd einym cymod cymodlonedd 1 ES I 23 27 di a_^ Duw cyn mud ym medd. /Cymryd oedd einym cymodlonedd - cwbl, /Cyn cablu o Dduw ar ein buchedd. /P cymorth 1 LlF2 VI 10 89 dd na'm digared: /Yr awr y safwyf, safed - i'm cymorth, /I'm dyddwyn i'r porth parth a_^ Thrined. /Gwyr cymradw 1 MeiG I 33 18 , /Afflau dihedd dihun gymri. /Cymrodawg awydd cymradw ei fri /Cymrodedd pan fo pont Dewi. /Dwyre_"id t Cymra_"eg 3 D-2 I 2 39 ngyd bryd bodd rhodd Cuhelyn! /Cuhelyn ddoeth, Cymra_"eg coeth, cyfoeth afrllaw: /Celfydd yd ga_^n clwy D-2 I 2 5 , araith afrllaw i gaw geinaid /Cuhelyn Fardd, Cymra_"eg hardd cydarddodiad, /Cerdd gymwynas, ced gyfa CBM III 5 4 -i gynt, /Cymrawd ewyn dwfr a'i dyfriw gwynt, /Cymra_"eg laesdeg o lys dyffrynt; /Cyfleuer gwawr ddydd cymraisg 8 LlG VII 24 155 rthur wayw dur ei derfynau, /Gwir frenin Cymru cymraisg ddoniau, /Gwrawl hawl, boed hwyl oddehau CBM III 26 104 i Aeron, /Un a fu haelaf o haelon - Cymru, /Un cymraisg ei roddion, /Un mawrllary mawrllwrw cynreinon, DB VI 30 78 nin Lloegr, llu tey_"rnedd, /Mab brenin Cymru, cymraisg fonedd, /Gw_^r oedd a hanoedd, gorfoledd - gwer CBM III 21 19 fy rhwyf) yn rhydristlawn! /Gwedi gwawr Cymru, cymraisg gwrth nawn, /(Cymrwysg rwysg, rwyf gawr, ffrae PM V 25 7 ry fodrydaf, /Cymro celfyddaf rhywnaeth Celi, /Cymraisg Lywelyn, nis cymrawdd neb dyn, /Cymru ei derfyn DLlM II 18 14 dd gw_^r hael rhag gwael, rhag gwyniaith /Oedd cymraisg, oedd Cymry ddylaith, /Oedd ysgwn, oedd twn tal PB VII 9 6 diofn, colofn Cymru. /Cymru, Faredudd, cymer! /Cymraisg walch, balch benadur, /Draig unbyn, aerfyn arwr PB VII 10 19 y_^r - torfoedd /(Terfysg Lloegr y'i gelwir), /Cymraisg wystlon a wystlir; /Cymry a'u dyry rhog dir. / cymraw 6 GYC VII 43 32 iawg, a dyn deueiriawg, /A glwth, a diawg dial cymraw, /A god a_^ chelwydd a geuawg grefydd?' /Canid ei BF VII 53 6 as. /Am urddas addas eiddunfryd - Cymru /Doeth cymraw a thristyd, /Am Ddafydd (dydd dihyfryd) /Ab Gruff GB II 26 219 daw llynges drom, drwm ei geiriau, /I geisiaw cymraw, cymryd preiddiau /Rhwng Mynyw a'r mo_^r, mawr a CBM IV 5 118 as Gwas Sanffraid, ffrawddged - i Gymry, /Oedd cymraw ei glywed; /Oedd gw_^r gwrawl ei weithred, /Oedd ES I 18 3 Ednyfed - y bu_^m, /Im bu deigr hyd arffed; /Cymraw Lloegr, cymrwyn lliwed, /Cyman ged wythran weithr PhB VI 14 41 lawr, /Gnawd o synhwyrfawr farn drybelid. /Ai cymraw treiddaw tra mynydd Gwidawl /Myn y rhed Rhediawl cymrawd 2 PM V 28 29 Maredudd mawr. /Mawr a gw_^yn cymrwyn er dwyn cymrawd - draig /Drwy ganiad y Drindawd, /Ba_^r anwar ll CBM III 5 3 - a ddygaf /Wrth ar a folaf, a folais-i gynt, /Cymrawd ewyn dwfr a'i dyfriw gwynt, /Cymra_"eg laesdeg o cymrawdd 1 PM V 25 7 lfyddaf rhywnaeth Celi, /Cymraisg Lywelyn, nis cymrawdd neb dyn, /Cymru ei derfyn a'i dorf drosti. /Ery Cymreisglod 1 PM V 1 38 /Cerdd orllwydd arglwydd, argleidrad - Cymru, /Cymreisglod dyrchafad. /Ei anaw a ddaw, a ddyfnad, /I an cymre_"yd 1 DB VI 27 50 brwyddweilch o'i gyd, /Ebrwyddwalch ceinfalch, cymre_"yd. /Braw yw in, ddeon, ddiofryd - ein llyw, /Bra Cymre_"ydd 1 CBM IV 5 2 Owain arwyrain, aur wron - Cymry, /Cymre_"ydd orchorddion, /Mur meddgyrn mechde_"yrn Mo_^n, cymri 2 GM I 8 40 ewys dwys dyfysgi, /A rhewin a thrin a thranc cymri. /Ar gad gad greudde, ar gryd gryd graendde, /Ac a CBM III 21 73 cadarnfalch ri, /Gw_^r a wnaeth Cymru mal nad cymri, /Gw_^r a wnaeth cymryd gwryd gwrthi, /Gw_^r a wna cymriw 1 SB II 22 26 Neud afrwydd, neud efrydd gobaith, /Neud Cymru cymriw ei chyfiaith. /Cyfiaith ga_^r llachar, lluch ryfy Cymriwai 1 PM V 10 90 ?) /Hwn a ddug rhagor rhagoch, - wy_^r Cymru, /Cymriwai ddur fochfoch /Pan fu lew Loegrwys foloch, /Pan Cymro 5 GM I 8 26 llws treth o Dw_^r Penfro, /A elwir o wir orau Cymro. /Arddwyreaf hael o hil Rhodri, /Ardwyad gorwlad, PM V 25 6 fanieri. /Cymhwyllaf fy naf, Cymry fodrydaf, /Cymro celfyddaf rhywnaeth Celi, /Cymraisg Lywelyn, nis c D-4 VI 20 71 ac Alaswy - dir /I de_"yrn Degannwy, /Cam i'r Cymro niw hoffwy, /Cynnif Cadwallawn, myd mwy. /Pebyllwy BF VII 51 22 id ystyriaid darfod cyffro - mawr /Am ymherodr Cymro; /Ys terfyn byd, drymfryd dro, /Ys diriaid nid yst LlG VII 24 39 beri, /Nid oes, rhwyf eirioes aer ddyfysgi. /Cymro yw haelryw o hil Beli - Hir /Yn herwydd ei brofi. Cymrodawg 1 MeiG I 33 18 ymhelri - uffern, /Afflau dihedd dihun gymri. /Cymrodawg awydd cymradw ei fri /Cymrodedd pan fo pont De Cymrodedd 2 LlG VII 24 37 edd - o'i fro! /Nis oes o Gymro ei gymrodedd! /Cymrodedd fy llyw, lluoedd beri, /Nid oes, rhwyf eirioes MeiG I 33 19 dihun gymri. /Cymrodawg awydd cymradw ei fri /Cymrodedd pan fo pont Dewi. /Dwyre_"id tristid, wedi tre cymrodeddaf 1 DB VI 34 9 ywelyn urddyn, urddas hynaf, /Llawenydd Cymru cymrodeddaf. /Llywelyn, guall arall wraf, /Gwedi y Tri, Cymrodeddri 1 MeiG I 33 10 d mynycha dyn dwywawl weddi, /Neges y'm cymell Cymrodeddri. /Ysym arswyd mawr myned iddi; /Mechde_"yrn cymrodial 1 CBM IV 6 136 wn gawr, priodawr preiddwal. /Prydestau Cymru, cymrodial - cynnelw, /Neud Cynddelw a'u cynnal; /Can am Cymru 37 GM I 7 27 od tydwed. /Tydwed doydd fedd! rhith fyth fydd Cymru /A chymri a chymrwyn, /A chymradw a hirgadw hirgwy GB II 26 35 , /A'r Deau ef biau a Phebidiawg; /A phobloedd Cymru a gymer ataw /Ac a rydd yn llaw llwyr deithi_"awg CBM IV 3 11 lawn, /A ddylif cynnif canys dichawn. /A ddyly Cymru a'i cymer drwy barch /Fal y'i cymerth March gwedi PM V 10 22 de_"yrn cedyrn, cedwis mawrfryd - ne_^r /Nerth Cymru a'u gwryd; /Pan ddelid rhag Lloegr llugfryd, /Deli GB II 25 47 en, am ordden, wrdd luestu, /Am hyfryd, cymryd Cymru ben baladr, /Am Aber Taradr yn tremynu, /Am Byrth PhB VI 14 2 Bu diofal, ni bu diofid /Gan golofn Cymru camp ddiodid /Pan fu yn rhyfel gad chwe_^l chwerwl DB VI 35 11 ddeutu, /Lluoedd a'u dyfu er eu difa; /Canawon Cymru, cuniaid a'u deffry, /Ceneddl a'u dyly nid ymdolia OC II 15 60 lam. /Cyrch cyfrwydd, cyflwydd, cyflam, /Cylch Cymru cymerasam LlG VII 24 155 /Mal Arthur wayw dur ei derfynau, /Gwir frenin Cymru cymraisg ddoniau, /Gwrawl hawl, boed hwyl oddehau DB VI 30 78 yr breenin Lloegr, llu tey_"rnedd, /Mab brenin Cymru, cymraisg fonedd, /Gw_^r oedd a hanoedd, gorfoledd CBM III 21 19 ddifa fy rhwyf) yn rhydristlawn! /Gwedi gwawr Cymru, cymraisg gwrth nawn, /(Cymrwysg rwysg, rwyf gawr, PM V 1 37 amhad, /Cerdd orllwydd arglwydd, argleidrad - Cymru, /Cymreisglod dyrchafad. /Ei anaw a ddaw, a ddyfna SB II 22 26 ith, /Neud afrwydd, neud efrydd gobaith, /Neud Cymru cymriw ei chyfiaith. /Cyfiaith ga_^r llachar, llu PM V 10 89 hyd hwn?) /Hwn a ddug rhagor rhagoch, - wy_^r Cymru, /Cymriwai ddur fochfoch /Pan fu lew Loegrwys folo DB VI 34 9 af, /Llywelyn urddyn, urddas hynaf, /Llawenydd Cymru cymrodeddaf. /Llywelyn, guall arall wraf, /Gwedi y CBM IV 6 136 /Pryffwn gawr, priodawr preiddwal. /Prydestau Cymru, cymrodial - cynnelw, /Neud Cynddelw a'u cynnal; / PB VII 9 4 doeth cyfoeth cyfa, /Gwlad rhog diofn, colofn Cymru. /Cymru, Faredudd, cymer! /Cymraisg walch, balch b EW VI 5 8 ant hydr foliant hy, /Gwy_^r fraw, gwir frenin Cymru. /Cymru wawr warant! I'r werin - nid hawdd, /Nid h DB VI 29 49 u! /Cyn y gwedd i ni, oedd gorau, /Gwedi gwawr Cymru, cymryd croesau; /Cymerwn, iolwn o iawl seiniau /A PM V 24 7 tiriawg, /Lluyddau beri, rhi rhuddfoawg, /Llyw Cymru derfyn diriawg - ei harglwydd, /Llwyr ddirfawr ddi PhB VI 12 42 is-i air ar wecry - heb borth /Parth eurgolofn Cymru, /Diwygaf, honnaf hynny, /Difwyn a gymer Duw fry. BF VII 53 5 teg, am urddas. /Am urddas addas eiddunfryd - Cymru /Doeth cymraw a thristyd, /Am Ddafydd (dydd dihyfr BF VII 46 23 hwn: Llywelyn, llyw Berfeddwlad, /Ysgor co_^r, Cymru ddiffreidiad, /Aesgur fal Arthur, erthyst laddiad. PM V 25 8 eli, /Cymraisg Lywelyn, nis cymrawdd neb dyn, /Cymru ei derfyn a'i dorf drosti. /Eryr tey_"rnedd, eryfa PB VII 9 5 yfoeth cyfa, /Gwlad rhog diofn, colofn Cymru. /Cymru, Faredudd, cymer! /Cymraisg walch, balch benadur, PM V 6 40 ddon edeifniaid, /Ef gorau un gwron ym mhlaid /Cymru Fawr cymrwy gynhyrchaid: /Ef mwyaf ym medd adroddi BF VII 50 13 - uchel, /A golles angel anghelfyddaf. /Colles Cymru fawr gwawr gw_'reiddaf, /Gw_'reiddlafn esgud, gloy CBM IV 5 72 edd in; /Gwae fi am fab Genillyn, /Gwae feirdd Cymru gwedi Gwyn! /Gwyn, gwaednawdd, aerflawdd, aerflai CBM III 21 73 rgae cedernid, cadarnfalch ri, /Gw_^r a wnaeth Cymru mal nad cymri, /Gw_^r a wnaeth cymryd gwryd gwrthi DB VI 35 84 i chilia: /Cymen Llywelyn, cymerth ei derfyn, /Cymru o gylchyn a gylchyna; /Gwystlwys ei dragon hyd yng PM V 11 6 nt anant anhawddgoll - te_"yrn, /Tey_"rnfeirdd Cymru oll, /Can eu hoed, hud y_^nt arfoll, /Cant calon y D-1 I 1 3 n, dinas unbyn, dengyn adwy: /Hywel fal mo_^r, Cymru oror, cyngor Arwy, /Terrwyn drochiad, torfoedd fei CBM III 26 103 un fal catgi Aeron, /Un a fu haelaf o haelon - Cymru, /Un cymraisg ei roddion, /Un mawrllary mawrllwrw EW VI 5 9 foliant hy, /Gwy_^r fraw, gwir frenin Cymru. /Cymru wawr warant! I'r werin - nid hawdd, /Nid heddwch t DB VI 27 10 /Mawrbair cyniwair, cynnif hylwydd, /Mawr ben Cymru wen a'i chymhenrwydd, /Mawrbarch gogyfarch, gogyfr PhB VI 15 18 igawn y mae digymrodedd - wedi: /Penceirddeth Cymru yng nghamrysedd. /O bydd arglwydd gwir Gwynedd - d DB VI 29 4 u. /Gwelsam-ni gynt, a'i wynt yn orau, /Gwalch Cymru yn cymryd arfau /Yn Lloegr, yn llosgi ei thyrau: / cymrwy 1 PM V 6 40 iaid, /Ef gorau un gwron ym mhlaid /Cymru Fawr cymrwy gynhyrchaid: /Ef mwyaf ym medd adroddiaid, /Ef ha cymrwyn 6 PB VII 5 1 Gw_^r cymrwyn ei ddwyn, gwawr Cymry - neud marw, /Mawr a chwe CBM IV 9 85 fyged, glew fugail Cymry. /Cymry ddiffreidiad, cymrwyn - ei gywlad, /Cymwy cad, cas wenwyn, /Cyrdd wadd PM V 28 29 , /W_^yr arfrudd Maredudd mawr. /Mawr a gw_^yn cymrwyn er dwyn cymrawd - draig /Drwy ganiad y Drindawd, DB VI 27 60 y dug Duw ein diebryd - fry, /Am frenin Cymry cymrwyn ergryd. /Gwir yw marw gw_^r garw am Gaer Dutglyd PM V 1 20 /Heb ysgarant blant yd blygiad - Cymry: /Oedd cymrwyn eu delwad. /Pan ddofes pair trachwres trochiad / ES I 18 3 u_^m, /Im bu deigr hyd arffed; /Cymraw Lloegr, cymrwyn lliwed, /Cyman ged wythran weithred. /Gweithred Cymrwysg 1 CBM III 21 20 wn! /Gwedi gwawr Cymru, cymraisg gwrth nawn, /(Cymrwysg rwysg, rwyf gawr, ffraethlawr ffrwythlawn) /Pwy Cymry 21 PB VII 10 20 egr y'i gelwir), /Cymraisg wystlon a wystlir; /Cymry a'u dyry rhog dir. /Rhog dir y rhoddir, rhwyf gofy DB VI 26 33 /Nid mwy no degerw os adygy; /Cymer a fynnych, Cymry - bendefig, /Arbennig wledig a wladychy. /Difanw s DB VI 26 46 ity - er gaint: /Ystyr faint dy fraint, frenin Cymry! /Can gwnaf dy foliant, fal y'i heddy, /O gwnei ia D-4 VI 20 20 rydant; /Gwy_^r gortho bro bryn a phant, /Gwir Cymry cymhellasant. /Pebylliwys rhy_"wr, rhywoddig - llu CBM IV 5 1 Owain arwyrain, aur wron - Cymry, /Cymre_"ydd orchorddion, /Mur meddgyrn mechde_"yr DB VI 27 60 /Golau y dug Duw ein diebryd - fry, /Am frenin Cymry cymrwyn ergryd. /Gwir yw marw gw_^r garw am Gaer D CBM IV 9 84 , aerddraig a'i dyly, /Glyw fyged, glew fugail Cymry. /Cymry ddiffreidiad, cymrwyn - ei gywlad, /Cymwy CBM IV 9 85 aig a'i dyly, /Glyw fyged, glew fugail Cymry. /Cymry ddiffreidiad, cymrwyn - ei gywlad, /Cymwy cad, cas DLlM II 18 14 ag gwael, rhag gwyniaith /Oedd cymraisg, oedd Cymry ddylaith, /Oedd ysgwn, oedd twn talaith - ei daria CBM IV 8 38 y_"rnwalch prydfalch gwedi pryder, /Tey_"rnged Cymry, ef a'i cymer. /Cymeraf udd naf, na fid ofer - im, DB VI 26 22 oedd ti a'u cehy, /Dy fyd wrth dy fryd, frenin Cymry! /Erwan yw inni, o mynny, /Aerwalch balch, bylchu MB I 3 68 /Perchen pefr ystre o'r re fyngawg, /Modrydaf Cymry, erhy farchawg. /Arwyneb neuadd yn amniferawg, /Ne DB VI 35 29 ey_"rnas ddatgudd, prudd y preiddia. /Eurglawr Cymry fawr arglwyddi clodfawr, /Arglwyddwalch ceinfawr a PM V 25 5 t barddrin beirdd fanieri. /Cymhwyllaf fy naf, Cymry fodrydaf, /Cymro celfyddaf rhywnaeth Celi, /Cymrai BF VII 54 22 Llas gw_^r ge[]nt hynt haeloni, /Llywiawdr llu Cymry, hy ei henwi: /Llywelyn, terfyn torf gymelri - fal PM V 12 30 dyffrynt a'm deffry - hiraeth /O hirfod draig Cymry /I'th weryd, hydr wryd hy, /I'th achles, wales wel PB VII 5 1 Gw_^r cymrwyn ei ddwyn, gwawr Cymry - neud marw, /Mawr a chweddl a'm deffry, /Owain pr PM V 1 19 wyd ac angad, /Heb ysgarant blant yd blygiad - Cymry: /Oedd cymrwyn eu delwad. /Pan ddofes pair trachwr GYC VII 36 35 ei ogleisiaw: /Arglwydd neud maendo, ymandaw - Cymry, /O'r llin a ddyly ddal Aberffraw. /Arglwydd Grist GB II 25 4 ddu, /Cynnair o'm cadair, cadarn ganu - Rhys: /Cymry wry_^s ysbys, ysbyd weddu, /Cynwan corf rhag torf, DB VI 30 29 yd gaffad. /Truan y gwnaeth Duw ddwyn cariad - Cymry /Ym mhlith priddwely heb oleuad. /Etifedd Gwynedd, cymryd 9 DB VI 29 4 am-ni gynt, a'i wynt yn orau, /Gwalch Cymru yn cymryd arfau /Yn Lloegr, yn llosgi ei thyrau: /A'i gwela DB VI 29 49 y gwedd i ni, oedd gorau, /Gwedi gwawr Cymru, cymryd croesau; /Cymerwn, iolwn o iawl seiniau /A syniwn CBM IV 12 1 Im hyfryd yw cymryd cylch /Gan llyw cyfedd, llew cyfwlch; /Marchogwn- GB II 25 47 Am Hafren, am ordden, wrdd luestu, /Am hyfryd, cymryd Cymru ben baladr, /Am Aber Taradr yn tremynu, /Am IRh VII 29 34 in merierid. /Pan fu Gymry lu o gymrwynlid /Yn cymryd cytgof am eu gofid, /Am brydu canu cerdd a drethi CBM III 21 74 a wnaeth Cymru mal nad cymri, /Gw_^r a wnaeth cymryd gwryd gwrthi, /Gw_^r a wnaeth gwrthod gwrthfodd D ES I 23 27 n ei ddiwedd /Cymodi a_^ Duw cyn mud ym medd. /Cymryd oedd einym cymodlonedd - cwbl, /Cyn cablu o Dduw GB II 26 219 nges drom, drwm ei geiriau, /I geisiaw cymraw, cymryd preiddiau /Rhwng Mynyw a'r mo_^r, mawr a droau /A PM V 30 13 gwahawdd gwynt yng ngwden. /Neu wddam nad cam cymryd yn ben /Mab Llywelyn hael, hylwydd berchen, /Arwy Cymun 3 GYC VII 40 69 [] nid mau, /Poenedu cynnes, caffel gorddiwes /Cymun a chyffes a lles llyfrau, /Olew ac angen a chymwy GYC VII 40 118 amweddau, /A chael goddiwes, cyffredin hanes, /Cymun a chyffes a lles llyfrau. /Llyfrau llaswyrau yw'n CBM III 16 210 ng ddyllest yng Ngwestun, /Bu creu eu calon eu cymun! /Gwrddlan ddihafarch gwrddnen, perchen parch, /I Cymwy 2 CBM IV 9 86 ry. /Cymry ddiffreidiad, cymrwyn - ei gywlad, /Cymwy cad, cas wenwyn, /Cyrdd waddawl, cerdd ganmawl gan OC II 14 34 echrau ac niw dychryn - cad, /Cyflafan argrad, cymwy erlyn. /Cydwyr ydd aethant er clod obryn, /Cyfoedo cymwyll 2 D-5 VI 36 35 ynned a_^'i law ladd calanedd. /O myn o amwyll cymwyll camwedd /Mynned ymwared o iawn waredd, /Na ddali GG II 31 11 in cyflwg an cyflyedd; /Trydydd, twyll herwydd cymwyll camwedd; /Pedwerydd, rhewydd; pumed, rhyfedd; / cymwyllwriaeth 1 CBM IV 17 101 ner, a ffe_^r a ffraeth, /Can clyw, can cennyw cymwyllwriaeth, /Cain Llywiawdr, Creawdr, credwn rhy'i g Cymydd 1 GM I 8 84 na'm llas. /Ac o'r maint ysydd arnaf o gerydd /Cymydd a_^'th brydydd ni bryd yn fas. /Mab Gruffudd grai cymyddych 1 MG VII 33 51 wneych o ddiwg, na ddiogych: /Gwedi cant cymod cymyddych - unwaith /Herwydd cariad maith hyd na methly cymynai 3 CBM III 24 100 oedd ei lafn yn ei loflen, /Eurgledd cymynedd, cymynai ben: /Eurdorchogion dewr deyerin len, /Edlid i'm CBM IV 4 190 u yng nghrau, yng nghrai - calanedd, /Cyminedd cymynai, /Gwyrdd heli Teifi tewychai, /Gwaedlan gwy_^r, CBM III 21 133 egyd beirdd byd bieufyddai! /Am gylch Cyminawd cymynai - Saeson, /Ar Swydd Wynogion yd wynygai, /Ac oe cymynawg 1 PM V 26 73 dau /Pan e_^l Rhys yn rhwysg ei arfau! /Arfawg cymynawg, cymyned - oswydd! /Oes uddudd nid tynged, /Aer cymyned 1 PM V 26 73 _^l Rhys yn rhwysg ei arfau! /Arfawg cymynawg, cymyned - oswydd! /Oes uddudd nid tynged, /Aerwyr sy_^r, cymynedd 1 CBM III 24 100 /Eurddwrn oedd ei lafn yn ei loflen, /Eurgledd cymynedd, cymynai ben: /Eurdorchogion dewr deyerin len, Cymynid 1 GM I 9 74 [ ] /[ ]liais o'r gyfergyr /Cr[ ] yn ehegyr, /Cymynid ar dres droch lynges ly_^r. /Lluch fy nghleddyf, cymynner 1 PM V 20 22 i Benlli, ban llocher - ys gwlydd, /Ys gwledig cymynner, /Ys gwrdd yni'i gorddiner, /Ys gorddrud, ffwyr cymynnu 1 EGM I 29 20 wydd /Can edifarwch cyfrwydd - i'm Iesu, /Wedi cymynnu im cymhenrwydd. /Cyn de_^l ar ruddiau ddagrau dd cymynwyd 1 PM V 26 61 , /Llwyr llosged ei thydwed hithau; /Lluddwyd, cymynwyd cwbl yn eu pobed, /Pob cenfaint yn ei chrau; /C Cymyrredd 1 CBM III 21 8 Einiawn. /Neu'm bu, o'm caru can udd Carawn, /Cymyrredd a medd a meirch crychrawn, /Neud mau o'i angau Cymyrres 1 DB VI 27 15 grwydd, /Cyn bai trwch, na bai trychanmlwydd. /Cymyrres angau anghyfrwydd - ataw /A ddygynt o'i law lia Cymyrrws 1 CBM III 26 9 hyd Frawd, /Ffair ffosawd, ffwyrnawd, ffe_^r, /Cymyrrws ei hoedl ei hyder /Yng ngorwydd glasfre rhag gl Cymysgai 1 CBM III 21 79 i, /Gw_^r a wnaeth gwaedlanw gwaedlan Deifi; /Cymysgai grau gwy_^r a gwyrdd heli - mo_^r: /Mawr ddiwyr cyn 183 GYC VII 36 33 aflonydd ei afluniaw, /Arglwydd canhadlwydd, cyn adaw - Emrais /Ni lyfasai Sais ei ogleisiaw: /Arglwy DB VI 25 38 a_"ed aerdrin - ni allwn, /Ni allai Daliesin. /Cyn adaw y byd gyd gyfrin, /Can hoeddl hir ar dir deyeri EGM I 27 18 beddau. /Cyn dyfod chwerw gyfnod chweddlau, /Cyn adfant puchiant pechodau, /Duw a'm gad cariad i mywn PM V 23 105 /Uch blaenwel yn oed llo, /Gnaws achaws yn ych cyn adfo, /Gnawd ei ladd, ni lwydd ei abo; /Caerlleon, HOG II 11 16 erthynas. /Oi a un Mab Duw o dey_"rnas - nef, /Cyn addef goddef, gwae fi na'm llas LlF1 II 4 2 for, eurgorf o Argoed - pan oedd, /Arf cyhoedd cyn addoed; /'Yng nghydwedd gyfedd gyfoed, /'Yng nghydfo DB VI 30 45 efnis - ataf, /Llwyr y coffaaf a'm coffe_"is. /Cyn angau Dafydd, cynnydd cennis, /Cawsant o'r bobloedd CBM IV 16 27 wg anghenwar, /Hoeddl hoedran hoen eban abar, /Cyn angen angau athrugar, /Argywedd gloes glaswedd glasa PB VII 7 16 , /Hael enwawg, hoeddl fradawg frau, /Hydr nen cyn angen angau. /Dug angau riau, rwyf, ehangdwr - llu, PhB VI 15 36 ; /Ac oni'm dwg-i angau i anghenfedd - daear /Cyn anwar gyfar gyflafaredd, /Ni dderfydd awen i ar ddar ES I 21 35 wyf cyfyng gladdu, /Cyn gweryd (gorober digu) /Cyn anwaws dywaws dywarchu - fy nghnawd, /Tywarchen o bo GM I 7 21 cadudd cadrfeib Maredudd, /Cad gyhudd gynired /Cyn arfod ein hoesfod fyged /Mor resyn, Frenin Gwyn Gogo CBM III 3 71 fiaint, /Uffern wern ffurf, ffyrf ei henaint! /Cyn arnaf ernywed wyth haint, /Wyth prifwyd, wyth prifwy D-5 VI 36 15 wedd - pan aned /A ddoeth i wared i laweredd. /Cyn bai Mab i'n Tad, rhad rhwy danwedd, /I Re_^n a'r Ysb DB VI 27 14 yn enbydrwydd. /Cam y gorug Duw o dybygrwydd, /Cyn bai trwch, na bai trychanmlwydd. /Cymyrres angau ang CBM IV 9 167 Llid ysgwn, as gwn ys gorau, /I gymryd ein cyd cyn barau: /I gymod ein dyfod ein dau. /Dy foli, filwr, MG VII 32 55 iau /A merthyri achaws eu Rhi, yn eu rhwymau, /Cyn bod etw aewyllys da, dial eisau, /Na gwneuthur da, n EGM I 29 17 cyfnerthrwydd, /Cenhadau angau yn gyfarwydd, /Cyn bod im oergladd, boed im Arglwydd! /Rhydalwyf iawn y CBM IV 16 67 /Ef a ddaw i ddangos a wnaeth. /Gwnawn erddaw cyn braw breuoliaeth /Ddiohep woseb wasanaeth; /Erbyn Br MB I 3 19 e ei werin, gwin eu gwirawd. /Gw_^r a lywai lu cyn bu breuawd, /Blaidd byddin orthew yn nerw blyngawd! PM V 12 41 ffrawdd dymyr Ffraw. /Ffraw-gyrchiad cant cad cyn bu llawr - ei dy_^, /A_^'i de_"yrn fyddinawr, /Rhy-i PM V 12 21 Mur graid cynifiaid Cynan. /Dwyn meibion Cynan cyn bu llwyd - yr un, /Arwynawl ym mhlymnwyd, /Engyrdd g CBM III 10 54 /Nawfed eu rhifed, rhuddwedd - yng nghyfranc /Cyn bu tranc eu trosedd, /Tyngyriawn tynged orfoledd, /N GM I 14 86 yn ydd ymddaeth Crist ar gain dydwed - daear: /Cyn bwyf abar, a'm bo lludded. /Llwyddid fy nghywyd yng CBM IV 16 25 us gwyn esgar, /Bwyf gwas Duw, gwesti dialar; /Cyn bwyf anghenawg anghenwar, /Hoeddl hoedran hoen eban EGM I 27 101 u, /Hael meidriawl ni'm deawl o'm Un diau. /Mi cyn bwyf araf, ni'm bo arau; /Mwyn crefydd a ffydd a ffa HOG II 6 38 yd yn nhir Rheged rhwng nos a dydd. /Gorpwyf-i cyn bwyf bedd, buddai newydd, /Tir Tegeingl, tecaf yn ei MB I 4 10 heb ei weini. /Gweinifif, hagen, i'm Rheen Ri /Cyn bwyf deyerin diwenynni. /Diau ddarogant i Addaf a'i CBM IV 16 23 nawdd, yn huanaw nef /Bwyf addef addfwyngar; /Cyn bwyf gwan esgus gwyn esgar, /Bwyf gwas Duw, gwesti d LlF2 VI 10 75 d - uffern, /O blith y gethern gaeth efrifed, /Cyn bwyf gw_^r gweryd, poed Gw_^r Gwared /A'm gwares o b GM I 12 13 i neb newid breuddwyd. /Nid breiddgof gennyf, cyn bwyf llwyd, /Lleas Goronwy, gw_^r yn ysgwyd; /Nid ga EGM I 27 16 d fy ngruddiau /Can orfod cymod o'm camweddau /Cyn bwyf rhawd beddrawd ymhlith beddau. /Cyn dyfod chwer PM V 27 26 /Cyflafan fuan fu ar ddreigiau - byd /A bedydd cyn bwyn tau; /Cadr Grist, rhag cadwen Angau, /Cadw Fada PM V 23 205 Can folawd a_^ thafawd a thant, /Cain de_"yrn, cyn bych ddigreifiant /Can ddifwyn oesgwyn ysgarant, /Ca PhB VI 14 10 folawd y dylifed ffosawd /Dyrllyddiwn-i wirawd cyn byddwn-i ermid. /Moladwy fleiddryw ni'm rhoddai brid ES I 23 28 medd. /Cymryd oedd einym cymodlonedd - cwbl, /Cyn cablu o Dduw ar ein buchedd. /Pechu yr ddigonsam o g CBM III 24 29 f angof angen, /Angau Rhirid wyn wedi Arthen: /Cyn canwyf o ddwfn, o ddofn awen, /Awydd neud aflwydd, n PM V 30 3 wer bardd prydfawr yn ei ohen, /Ardwyad cancad cyn ced o'i ben, /Ys cynt no rhywynt uch rhudd wybren /I CBM III 3 42 onedd, /Cared bawb ceradwy ddiwedd, /Cerennydd cyn cerydd caredd. /Ceritor fy ngherdd yng nghyntedd /Yn GRh II 28 18 yfedd (eithr Gwynedd, gwenwyngawdd - cywlad, /Cyn cyflechwyf rynnawdd) /Fy myw am fy llyw ni'm llawdd, CBM IV 16 179 irprwy /A ddirper pryder prif arlwy. /Arlwywn, cyn cystlwn cystwy, /Ceisaw nef, gwa_^r addef gwarwy. /C ES I 21 33 redoedd a'm bu, /Gwaith dedwydd yw dadolychu! /Cyn cystwng clwyf cyfyng gladdu, /Cyn gweryd (gorober di DB VI 25 41 dir deyerin, /Cyn dyfnfedd ysgyrwedd ysgrin, /Cyn daear ddyfnlasar lesin, /Gw_^r a wnaeth o'r dwfr y g PM V 26 140 od. /Caniad Duw, ys diau ei fod /I'th gannerth cyn darmerth darfod. /Can-nid oes yma amfod - i drigiaw, EGM I 29 21 ydd - i'm Iesu, /Wedi cymynnu im cymhenrwydd. /Cyn de_^l ar ruddiau ddagrau ddygwydd, /Cyn gwerydre lan PM V 16 4 /Ni'm aele, gne gnaws Echel, /Ni'm eilyw dilyw cyn de_^l. /Doddyw im ddilyw am ddilen - preiddwalch, /P DLlM II 18 44 danaf: /Neud nad ef a'u dyrydd! /Mi ni'm dawr cyn de_^l dros elfydd /Llanw o fo_^r a llif o fynydd, /A LlG VII 27 42 eurgledd Echel, /Och am ddilyw mawr, ni'm dawr cyn de_^l; /Och am arglwydd rhwydd rhuddfedel - utgyrn, ES I 19 3 ydd /Yw Duw am ein diheurwydd. /Hoeddl dewrwr! Cyn deryw i'm gw_^ydd, /Hydr ei wir am ei waradwydd. /Ne CBM IV 16 29 au athrugar, /Argywedd gloes glaswedd glasar, /Cyn dirfawr gyfawr gyfysgar, /Cyn no'm dwyn i'm diwedd g PM V 23 4 rhag afar. /Crist Celi, bwyf celfydd a gwa_^r /Cyn diwedd gyfyngwedd gyfar. /Crist fab Mair a'm pair o' MB I 3 96 ofynaig, draig Gwyndodydd, /Gw_^r a roddai gad cyn dybu ei ddydd. /Gruffudd grym angor, eisor Mechydd, LlF1 II 5 8 awd /Maint yr arwyddon a fydd /Pymthegfed dydd cyn Dydd Brawd. /Y pedwerydd dydd ar ddeg /Yd gyrch mo_^ DB VI 25 40 d gyd gyfrin, /Can hoeddl hir ar dir deyerin, /Cyn dyfnfedd ysgyrwedd ysgrin, /Cyn daear ddyfnlasar les EGM I 29 15 sfedd gw_^ydd, /Glesin deyerin werin wogwydd, /Cyn dyfod cyfnod ein cyfnerthrwydd, /Cenhadau angau yn g EGM I 27 17 ddau /Cyn bwyf rhawd beddrawd ymhlith beddau. /Cyn dyfod chwerw gyfnod chweddlau, /Cyn adfant puchiant ES I 21 7 , /Ef gorau gorwyrain a fu; /Ef a wnaeth daear cyn dyfu - i fron, /Fry o nef y'n canfu. /Ef gwnaeth hau CBM IV 17 137 , /Hyd na'm gwne_^l cellwair coll anghyffred, /Cyn dylaw gychwyn tyddyn tydwed, /Can dalu i Dduw Ei ddy CBM III 27 26 rhodawg rhad wellyng - ceiniad, /Cyrchiad cad cyn echyng, /Cyrchws glyw ba_^r, glew bergyng, /Cyrch eo ES I 23 25 pobloedd, pawb i'w orsedd. /Cymhennaf i ddyn cyn ei ddiwedd /Cymodi a_^ Duw cyn mud ym medd. /Cymryd GM I 8 82 _^r dan ias. /Ac yn orau dyn Duw rhy'i creas; /Cyn ei fa_^r arnaf neuaf na'm llas. /Ac o'r maint ysydd DB VI 33 57 gwy_^r /Pob gorau rygolled. /Cefais a fynnais cyn ei fyned /Gan Ruffudd o'i fudd, o'i foddha_"ed; /Ca GM I 10 21 aw anfedrawl, /Aer wrawl wrhydri; /Cadwallawn, cyn ei golli, /Nid oedd a_^ lludw y llawddai fi. /Cadwal DB VI 30 76 Y llaw a gedwis erllynedd - adwy /Yn Aberconwy cyn ei gorwedd. /W_^yr breenin Lloegr, llu tey_"rnedd, / PC II 19 2 n saith, trisaith - ni'n beiddai, /Ni'n ciliai cyn ein llaith, /Nid oes, ysywaeth, o'r saith /Namyn tri CBM III 3 73 haint, /Wyth prifwyd, wyth prifwyth gymaint, /Cyn ergryd penyd poenofaint, /Porthwyr Duw, poed wynt fy BF VII 54 9 orion haelon o hil Rhodri. /Rhy draws fuam oll cyn eu colli, /Rhy drist y'n gwnaeth Crist, croes oleuni CBM III 24 157 brau, brwydr ddieding. /Handoedd eu hachoedd (cyn eu heching /Ym merw dderw ddirfedd, fuchedd feching) CBM IV 2 33 in Owain cain cenitor. /Arglwydd a'm cynfaeth, cyn fy hepgor, /Ar feirch pasg yng ngwasg, yng ngwisg bo GB II 26 243 ra thonnau. /A Duw a'i mynnwys, Mynyw i Ddewi /Cyn geni ein rhi enrhyfeddau; /Pan bregethwys hael brege CBM III 3 144 ! /Cynyddwys cynnif cyngorffen, /Cynnwys glain cyn glas dywarchen: /Cynnaddl cerdd, cerennydd gymen, /G CBM IV 16 220 uch ebran, /Gwedi treth mal traethawd Ieuan, /Cyn glasfedd, cyn glasu fy ngran, /Duw a'm rhydd, o'm rh EGM I 29 13 all angall anghyfarwydd! /Cyn glasu fy ngwedd, cyn glasfedd gw_^ydd, /Glesin deyerin werin wogwydd, /Cy CBM IV 16 220 wedi treth mal traethawd Ieuan, /Cyn glasfedd, cyn glasu fy ngran, /Duw a'm rhydd, o'm rheiddun ofan, / EGM I 29 13 chodrwydd, /Bychdid dall angall anghyfarwydd! /Cyn glasu fy ngwedd, cyn glasfedd gw_^ydd, /Glesin deyer GYC VII 40 29 fer, enwer eu henwau, /Saith wers cyman gla_^n cyn gloes angau - crog /A gant Crist a_^'i enau. /Ystyri EGM I 28 21 awd /Aergyd ar geneddl fedysiawd. /Ac eisioes, cyn gloes glasfedd tywawd, /Penydiwn, gweddwn yn ein gwe GYC VII 39 29 - dragywydd, /Nawdd ysydd ufydd, Afel wirion! /Cyn goddau angau engyrtholion /A'm bwy gan ddeuhael cael DB VI 30 87 rwy dalarwedd; /A_^ Dafydd dreisrydd drosedd - cyn golo, /Ni bu o Gymro ei gymrodedd. /Bu_^m i gyda hae CBM IV 16 49 edwaeth /Heb henaint, heb haint, heb hiraeth, /Cyn gortho gwarther farchogaeth, /Cyn gwarthrudd cythru CBM IV 6 196 orddwy yd wrdd gymhellir, /Ar ddigardd gyngran cyn gorun gwaedlan, /I glodfan yd gludir. /Cludfan glod EGM I 27 110 diofryd arfau. /Arfod perffaith gwaith gorau, /Cyn gorwedd ym medd, poed mau CBM IV 16 50 eb hiraeth, /Cyn gortho gwarther farchogaeth, /Cyn gwarthrudd cythrudd cythreulaeth. /Nid gwallawg frad ES I 21 34 dadolychu! /Cyn cystwng clwyf cyfyng gladdu, /Cyn gweryd (gorober digu) /Cyn anwaws dywaws dywarchu - MeiG I 32 6 edd braint camwedd, camaf - o gywyd, /O'm bryd cyn gweryd y'i gwaredaf. /Caru Duw i bawb oedd bybyriaf EGM I 29 22 wydd. /Cyn de_^l ar ruddiau ddagrau ddygwydd, /Cyn gwerydre lan, nid gwaradrwydd! /Edwyn fydd traul dyn LlF2 VI 9 16 gwastad gan Fab Rhad rheithgar, /Bwyf gwas Duw cyn gwesti daear CBM IV 16 156 aid. /Nid ynad neb drud ni drefnwy - gwasgawd /Cyn gwisgaw afarwy, /Afar mawr bron llawr ban llwythwy, LlF2 VI 10 3 , /I iawn obeithaw a wybyther, /I gymryd penyd cyn gwy_^d gwander, /I gywyddaid, la_^n ddiddan ddyfnder EW VI 4 22 dd ni debyg (glud edliw - ym myd) /Madawg oedd cyn heddiw, /Esgor o'i dud, nad ydyw /Ysgor gadw ysgwyd GB II 25 20 cant ac wyth teulu - taer, /Canaer am cancaer cyn heddychu, /Naw cad a naw cant, gormant gorfu, /Deg c D-4 VI 20 2 poed mi, o'm meithfaint - synnwyr, /A'i syniwy cyn henaint, /Crist Creawdr, Llywiawdr, llwrw saint, /Cr GYC VII 40 66 Mab Rhad /Ran o'i wir gariad, fal y'm gorau. /Cyn isgell meddrawd, ysgar a_^'m pechawd, /[] medd-dawd, GM I 9 106 gwrdd ei efrais. /Gwaith [ ] ystofysid cynnif /Cyn lladd ar Lloegr llew Din Emrais. /Caraf-i yr ednan a CBM III 24 44 oedd hygawdd a oedd hygar, /Hygyrch ei neuadd cyn lladd llachar, /Gw_^r oedd gyhafal (dial dyar) /A_^' CBM IV 6 100 , /Gwaith Faddon ymddulliaw, /Gosgordd llawr, cyn lladd ohonaw /Gwisgwys llary llurig amdanaw; /Gwasga GYC VII 36 29 ed y cwynaf, och o'r cwynaw! /Arglwydd llwydd cyn lladd y deunaw, /Arglwydd llary, neud llawr ysy daw, LlF2 VI 10 63 annwyd profwyd prifiaith. /Gwae ef draethadur, cyn llafur llaith, /Ni draetho honawd arawd araith. /Gwa HOG II 11 3 w arnat geinwlad Gynlas, /I haeddu daddl faith cyn llaith lleas, /Gan hun arlluddiaw, hoen arlluddias. CBM IV 17 40 ws a fedd tristyd - maith, /Cyfraith ddiolaith cyn llaith lledfryd: /Cyfrddoeth rwy gogel brad annel br CBM IV 17 140 d. /Can lleng engylion, cain lliwed - obaith, /Cyn llaith, rhag hyfaith gyweitha_"ed, /Caffwyf o ioli C D-4 VI 20 91 yly_"u - braint, /Bro Feli a'i meddu; /Cafas, cyn lleas, can llu, /Ceisied pen tydwed pob tu. /Tuedd a CBM III 27 10 fa_^r anwar, anwas - ysgwydwyrdd, /Arwar cyrdd cyn lleas, /Gwisgais glwyf am glod wanas, /Gwisgws llid CBM IV 11 17 u ddinag, /Llachau a llachar Gynfrig. /Eurwas, cyn lleas, yn llysoedd - enwawg, /Mygedawg magadoedd, /O BF VII 47 23 edd hwylfawr glod uchel, /Oedd glew, oedd llew cyn llen ge_^l, /Oedd glwys digardd hardd Hywel. /Gwa_^r PM V 23 27 daear - arnaw /Ac arnan ei alar. /Ef ein llyw cyn llid gyfysgar, /Ysglyfion ysglyfynt llwrw ba_^r. /Oe EGM I 27 11 Rwyf ry-m-gorau. /Byddwn dda, byddwn ddiamau /Cyn mablan wythran weithredau; /Cyd bwyf drwg, bydd drug GM I 7 18 d; /Rhag galar garw afar efrifed, /Rhyfai farw cyn Madawg, mad aned! /Canawon cadudd cadrfeib Maredudd, BF VII 57 15 ydawl) /Cain fynwent brofent, bro gorfforawl, /Cyn maenfedd ddiwedd, bwyf ddwywawl - gyffes, /Cyn no'm PB VII 2 6 /Mab meddgyrn, te_"yrn tawel, udd - mwynfawr /Cyn maenfedd ei orchudd, /Mab mad mygr, lleiddiad llafnr IRh VII 30 17 hoen drwy hirboen hwyrbell gynnydd; /A dyngai cyn Mai merwerydd - gyfliw, /Gne gwyn gyllestr rhiw, rin CBM IV 16 198 r a'n gwnaeth, a'i gwne_^l amdanan /Trugaredd cyn meuedd mablan. /Gw_^r a'n pair, ein Peryf clodfan, / GM I 14 64 m-i Dduw a ddiwycwyf - o'm drwg /O'i drugaredd cyn mi trangwyf; /Ac a'm gwne_^l Peryf pan beriglwyf /Pe CBM III 3 79 uchelsaint, /A'm rhoddwy Creawdr cyreifaint! /Cyn minnau, cyn ni bwyf gywraint, /Cynddelw wyf, cynhelw ES I 23 26 ymhennaf i ddyn cyn ei ddiwedd /Cymodi a_^ Duw cyn mud ym medd. /Cymryd oedd einym cymodlonedd - cwbl, GYC VII 42 13 ir drugaredd, fal y gwedda. /Edrych dy fuchedd cyn myned i'th fedd, /O gwnaethost gamwedd, na ryfedda / MB I 3 29 bu ddefawd, /Nur cadau, neuaddau o ystyllawd! /Cyn myned mab Cynan i dan dywawd /Ceffid yn ei gyntedd f MB I 3 71 mniferawg, /Nerth Rhodri, rhe_"i rywasgarawg; /Cyn myned mur ced yn dawedawg /Dy-m-gug, neu'm gorug yn BF VII 57 13 - celwydd, /Yn y mae peunydd poen angerddawl. /Cyn myned o'r byd (bryd breuddwydawl) /Cain fynwent brof CBM IV 17 23 di golwg frad gwoleuad gwawr. /Gwrth ioli Celi cyn neithiawr - daear, /Gw_^yl Drugar, Dy ga_^r fo Dy ge CBM IV 15 1 Cyn ni bai amod dyfod - i'm herbyn /A Duw gwyn yn gwybod CBM III 3 79 /A'm rhoddwy Creawdr cyreifaint! /Cyn minnau, cyn ni bwyf gywraint, /Cynddelw wyf, cynhelwaf o fraint: MG VII 33 42 ist ynof (cof y'i cetwych) /Anffawd a phechawd cyn ni phechych, /Achaws [] rheidwlych - fu fedydd, /Ffr GB II 26 74 f Llanddewi, lle a folwyf, /Yd gaffwyf-i barch cyn nis archwyf, /Ac o blaid Dofydd diheufardd wyf, /Ac LlF1 II 5 57 pawb o ga_^r /Ar wyneb daear dybi. /Ail ddydd cyn no dydd dilyw, /Pobloedd trist, Crist a'u cennyw, /Y GB II 26 9 yn mi a'i pryd cywyd cywraint; /Ys mwy y canaf cyn no henaint, /Canu Dewi mawr a moli saint. /Mab Sant BF VII 53 21 clybod dyfod dydd /Aur golofn ddiofn Ddafydd. /Cyn no lladd Dafydd (defawd Einawn - Yrth, /Nerthawglym GM I 10 34 rengi; /Trangaf truaf trueni /Tranc a'u cennis cyn no mi! /Meddyg a iolaf, Meddydd plant Addaf, /I Dduw LlF2 VI 10 12 a Mihangel pan ddeler, /Bwyf trwyaddl cynnaddl cyn nog ucher, /Men nad iawn tro_"i trwy anghallter /Na CBM III 24 57 oding, gw_^r, berging ba_^r! /Parawd o'i adaf, cyn no'i adaw, /Parau post enwair, pair pedrylaw, /Pedry LlF1 II 1 137 /Arfau o Ddeau, barau beri; /Arwyn ei drwydded cyn no'i drengi - ydoedd /Yn cadw rhag cyhoedd anlloedd GB II 26 179 u a orug gwyrthfawr Ddewi, /Bu obaith canwaith cyn no'i eni. /Danfoned iddaw (diddan berchi) /O nef, de PM V 1 80 hoeddlwydr, gw_^r hydr yn ei hwch - a'i fa_^r /Cyn no'i fawr atregwch. /Tey_"rnedd Prydain, pryderwch! PB VII 2 20 /Pa_^r tri dryll, gwersyll gorsedd, /Pen clod cyn no'i fod i'i fedd. /Ym medd aergyfedd (nid gofyged - MB I 3 165 ad mur tewdor fo_^r ddylyed. /Cedernid rhewynt cyn no'i fyned, /Ergrynai fy mhwyll ei bell gerdded, /A CBM III 5 66 gadarn rhag calchdo_"ed, /Perging Cynferching cyn no'i fyned: /Gwedy hael Owain, hawl orddifed, /Hwyl CBM III 24 76 pruddwawr preiddiaw, /Preiddin oedd ei gw_^yn cyn no'i gwyddaw! /Prydain a'm galwant, o'm gwarandaw, / CBM III 7 13 diludd, dileddf gedymdaith. /Rhygelwid Madawg cyn no'i laith /Rhwyd galon, difogion diffaith! /Rhwydd MeiG I 33 88 wydd llawer, llewyn Wanas. /Gwae ni wna cynnif cyn no'i leas, /Cymod a_^'r Creawdr a'i rhygreas. /Credw CBM III 21 99 ei ysgwyd, nid ysgoges, /Oedd balch ei ragor cyn no'i reges, /Clod iddaw! rhagddaw y rhagores. /Ugein EGM I 26 15 rddais-i, gorddwfr Dyfi. /Ceintum gerdd i Nest cyn no'i threngi, /Cant cant ei moliant mal Elifri; /Can CBM IV 16 30 laswedd glasar, /Cyn dirfawr gyfawr gyfysgar, /Cyn no'm dwyn i'm diwedd garchar, /Cyn oergawdd anghlaw BF VII 57 16 Cyn maenfedd ddiwedd, bwyf ddwywawl - gyffes, /Cyn no'm goddiwes, bwyf gweddi_"awl. /Can gwnaethost fei ES I 21 37 y nghnawd, /Tywarchen o boptu, /Bwyf gwas Duw, cyn no'm gostegu /(Gwst angen angau rhiallu) /Bwyf unfod CBM III 5 57 er Peryf nef, na'm difanwed! /Difanw a'm gorau cyn no'm gwared, /Ei gwaredd oedd rhaid pei rhybuched; / MB I 4 18 t dda wrth Dy ioli, /A'th iolwyf, rhy-m-purwyf cyn no'm poeni. /Brenin holl riedd a'm gw_^yr, na'm gome GYC VII 43 46 ngen ag olew, a Lle_^n, /A chymod a_^'n Rhe_^n cyn no'n rheiniaw, /A nefawl orsedd, a rhan drugaredd, / OC II 14 82 riddig, llochiad cerddau: /Cerddyn hyn ei glod cyn oer adnau. /Dierchyr frodyr, fryd uchel ddau, /Diar PB VII 5 18 yn. /Oedd terrwyn Owain, tyrfa reg - eurfudd, /Cyn oerfedd gyhydreg, /Oedd aml (oedd amlwg gosteg) /Me PB VII 7 24 llawr, lluosawg fonedd, /Gwalch cain, aerfalch cyn oerfedd. /Oer y'm daw trais fraw tros ddifant - drag CBM IV 16 31 gyfysgar, /Cyn no'm dwyn i'm diwedd garchar, /Cyn oergawdd anghlawdd anghlaear - yng ngwasg /Yng ngwis ES I 18 29 gioedd amlaen oedd amlwg. /Oedd amlwg aerlladd cyn oerllen - gwyddfedd /Fal gwyddfid cylch gwrysgen. /G EW VI 4 26 iw. /Briwgalch ei rodawg o ryw tymhestl - cad /Cyn oerwely diddestl; /Gw_^r a wneir fal Gweir fab Gwest CBM IV 16 9 affar, /Unaf we_^n o weddi glaear. /I'm Peryf cyn perigl bwyf ca_^r, /O'm caredd carwyf edifar. /'N y PB VII 14 5 uoedd edmyg, /Mwyndud llawr, mab mawr Meurig. /Cyn plyg mab Meurig, mawr annosbarth - llys /Colli Rhys PM V 23 49 ngau anghlaear, /Meirw sengi mal seri sathar. /Cyn plygu Rhodri, rhwyd esgar, - ym Mo_^n, /Mynwennoedd GYC VII 43 44 ataw. /Archwn i'r Ysbryd, Celi, o'th blegyd, /Cyn pridd a gweryd, i'n gwarandaw /A chaffel angen ag ol LlF2 VI 10 55 o'm camwedd, Duw a'm cymer, /Dybo i'm diffryd cyn pryd pryder, /Gw_^r a ddiffyrth Pawl pawb a ddiffer. PB VII 2 18 Ys gwna_^i Rhys ar frys arlwy gwledd - branes /Cyn prynu tangnefedd, /Pa_^r tri dryll, gwersyll gorsedd MB I 3 33 gon dwfn ddygn ddiwyrnawd. /Ergyrwayw brwydrin cyn rhewin rhawd, /Rhyn ruthrai dorfoedd oedd rhybarawd; LlLl II 16 2 Gofynnwys nebun (ni bu raen - gan rai /Cyn rhuddaw haearngaen) /Pa was a wisg y lasgaen? /Pa wa CBM IV 6 20 heb ge_^l gw_^yth gwrdd hwrdd Hywel /Yn rhyfel cyn rhybudd, /Gwy_^dd briwglau a llafnau lledrudd, /Gwy BF VII 56 18 bai. /Myn y bai aerfab Iorferth - yn rhyfel, /Cyn rhyfawr ddrygyrferth, /Oedd cadarn ddraig, bena_'ig PM V 2 67 f hael, i'm caffael neu i'm colli. /Dydde_^l, cyn rhyfel i rot a mi, /Engyl tangnefedd tanc heb drengi MeiG I 33 75 /Gwae a e_^l yng ngham yng nghymhlegyd - Cain /Cyn rhyfel log lygriant enbyd; /Gwae a fo yno, difro dif LlF2 VI 10 67 lefair o Fab Mair maith. /Gwae ni gred Trined cyn rhyred rhaith: /Gnawd aelwyd ddiffydd a fo diffaith! PM V 26 4 /Crist fab Mair a'm pair pur fonedd - synnwyr /Cyn syniaw enwiredd; /Carannawg Iesu, ca_^r ymwedd, /Cei GB II 26 246 orau, /Fal corn yd glywid, gloyw ei eiriau. /Cyn syrthai frwynen ar frynnau - o nef, /Nefoedd i gadau LlF1 II 1 146 Dduw uchaf, archaf weddi - iddaw: /Athreiddaw cyn taw a chyn tewi /Athreiddlan Gadfan, gadr athrefi, / CBM IV 14 17 ydd llan cathl fan fynych. /Oedd mynych iddaw, cyn taw - teg ylfin, /Bo_^n egin i'w bigaw; /Pluor wasga ES I 19 9 air parodrwydd, /Pur wohen diben dibechrwydd. /Cyn tewi rhwyf tywarch glasw_^ydd, /Gloes angau, nid ang DB VI 31 20 /Hoeddl Dafydd megis dydd dyddon; /Naf ieuanc, cyn tranc traul eirchion /Ni ballai i bellenigion, /Ne_^ CBM IV 17 135 heued /Yn afrifaw Duw yn efrifed. /Archaf danc cyn tranc trwy eirioled - Mair, /Hyd na'm gwne_^l cellwa CBM III 24 80 am danfer: prydaf iddaw! /Prydais i rwyf trais cyn traul athaw, /Athal aur fual a fu eiddiaw, /Ethiw ha CBM IV 4 48 ddgar cyfarwar (cyfarwydd - yw Duw), /Diweddwr cyn trychwydd /A'm rhoddes (nid rhodd gwaradwydd) /Treth GM I 11 23 fydoedd! /Bid ged gynefawd gynefin - cynrain /Cyn twrf ddwyrain ddwyre brwydrin. /Bid wych yng ngogle ES I 18 5 man ged wythran weithred. /Gweithred Tegwared! Cyn ty_^ gweryd - llawr /Llawen beirdd o'i wynfyd; /Gnaw GG II 31 22 Degfed anwared yw anwaredd - anwar /Dallfyddar cyn tyllfedd /(Draig anhuenydd herwydd haeredd /Hirfod h DB VI 29 48 f nid mau, /Wych ragor, och rhagod ti, Angau! /Cyn y gwedd i ni, oedd gorau, /Gwedi gwawr Cymru, cymryd DLlM II 18 26 pei byddwn celfydd, /O foli Mab Duw diwenydd. /Cyn 'yn nwyn yn herw yn herwydd - daear /Yn herwr ar Ddo PM V 5 49 wyn torres - ba_^r dygrwn /Pan ysgwn esgores. /Cyn ysgar llew llachar lluchwres /A_^'i alon o'i a_^l a PB VII 14 25 u cain adlam. /Adlam gweilch dinam, gwychlys - cyn Ystwyll /Can ystyn meirch dilys, /Anwar yn aer frwyd BF VII 51 13 neud da fu o'i fudd. /Budd aerwalch ceinfalch cyn ystynnu - llew /A_^ llafnau o bob tu, /Mawr gynnif cynach 1 EGM I 29 35 d /Pan fydd cedyrn yn ymorchwydd: /Addfwynach, cynach (cennyf boed rhwydd) /Ceinfoli Celi calonogrwydd Cynaddl 1 ES I 23 23 agyrwedd, /Y perthir eraill y parth argledd. /Cynaddl a wna Crist wedi crocwedd, /Cynaddloedd pobloedd Cynaddledd 1 CBM IV 16 16 rn Wanar. /Rhychyrchant un Pair, tair trydar, /Cynaddledd ceneddloedd amhar, /Llu brithion, brodorion b Cynaddloedd 1 ES I 23 24 argledd. /Cynaddl a wna Crist wedi crocwedd, /Cynaddloedd pobloedd, pawb i'w orsedd. /Cymhennaf i ddyn Cynan 20 GM I 6 21 nan, ni chlyw, ni chlud molawd /Hyd pan dde_^l Cynan (cain addfwyndawd) /A Chadwaladr mawr, mur pob ciw GB II 25 44 gydfrawd Medrawd, Myrddin ddarogan, /Am orwyr Cynan cerdd echlysu, /Am Ddyfrdwy, am orddwy, wrdd ddisg GM I 9 54 ysymy dystion a'm testun ganthudd /O esillydd Cynan, Coeling ddadannudd, /Ac er bodd a'm dennairch o d PM V 12 21 _^n; /Mur graid cynifiaid Cynan. /Dwyn meibion Cynan cyn bu llwyd - yr un, /Arwynawl ym mhlymnwyd, /Eng PM V 11 44 r, llwrw Prydain achla_^n, /Mab mad, cynifiad, Cynan. /Cynan, darogan derwyddon, - dyddaw; /Ef doddyw o PB VII 6 25 Llew greddfawl llawer griddfan. /Griddfan farw Cynan, cynnydd seithug - bla, /Plygu Lloegr a orug, /Dra PB VII 6 2 wyr y'i gw_^yr, gwryd ffrawdd - cyfrdan, /Marw Cynan, cynwan cawdd, /Dawn dengwlad, cad fleiniad flawdd GM I 9 120 erddawl fy march ym maes Caeaw /Ar lles ne_^r Cynan cynweddiawn ffaw. /`Arglodig Gwyndyd gwyn ysym', m GM I 8 2 Arddwyreaf-i hael o hil Gruffudd, /O adian Cynan, Cynwydiawn udd. /Owain yd elwir arglwydd hywydd h PB VII 6 21 oedd, marw ein gwledig. /Gwledig mwynfawr cwyn Cynan - cyrch breiddiaw, /Preiddiad Lloegr a'i phoethfan PM V 11 45 Prydain achla_^n, /Mab mad, cynifiad, Cynan. /Cynan, darogan derwyddon, - dyddaw; /Ef doddyw o Frython PM V 12 20 on dewr, derynt ychla_^n; /Mur graid cynifiaid Cynan. /Dwyn meibion Cynan cyn bu llwyd - yr un, /Arwyna GG II 31 33 ce_^n, /A'm cynigiws aur a meirch hywedd. /Hil Cynan erwan erwydedd, /Hael i wan, hil Ywain Gwynedd, /H CBM III 26 71 /Rhuthr aruthr eryr dihyw_^yd, /Rhuthr cynwan Cynan fab Cynwyd, /Rhuthr Cynon fab Cul Fanawyd, /Rhuthr PB VII 6 14 Gwarant Gymry blant, bla diochel, - mawr /Marw Cynan fab Hywel, /(Ceinwlad nef, boed ef ydd e_^l!) /Can PM V 13 8 w yn ganiad, /Hywel, hoywal pob eirchiad, /Hil Cynan hwyl cynwan cad. /Cedawl, arwynawl arwyneb - Pryda MB I 3 29 ur cadau, neuaddau o ystyllawd! /Cyn myned mab Cynan i dan dywawd /Ceffid yn ei gyntedd fedd a bragawd. MB I 3 167 rgrynai fy mhwyll ei bell gerdded, /A dyfo mab Cynan (mawr amgyffred) /Can Grist geinforawd gwlad ogone MB I 3 46 g. /Gwylynt, golithrynt yn ogelawg /Rhag unmab Cynan, y cyndyniawg. /Yr arynaig lew law ddiferiawg, /Ni DB VI 29 15 udd barau; /Gwelsam-ni fab Hywel yn rhyfelau, /Cynan y'i gelwid, cwyn a'n goddau; /Gwelsam Rys Falchgry Cynawg 1 GB II 26 52 i, dau odidawg, /Dodyssant-hwy eu gwar dan gar Cynawg; /Dau ychen Dewi, ardderchawg - oeddynt, /Dau ga Cynawon 1 OC II 14 116 n a phant. /Dywallaw di'r corn i'r cynifiaid, /Cynawon Owain, cyngrain cydnaid. /Wynt a ddyrllyddant yn cyndey_"rnedd 1 GYC VII 40 25 /Dihenydd Duw ei hunan. /Dyw Sadwrn, cawn dwrn cyndey_"rnedd - hael /A helaeth drugaredd, /A dywod yn y Cyndrwynin 1 CBM III 10 76 Arddunwawd diatreg, /Cynifiaid cynnygn ogyweg /Cyndrwynin, Cynddelw a'u hanrheg. /Awch rhoddaf arawd or cyndyniawg 3 LlG VII 28 10 wy_^r, bynt wareddawg /It, ddraig y Waun, wayw cyndyniawg, /A'r Dre-wen yn boeth gennyd, beithiawg - rw DB VI 35 53 awn y'i dug yna. /Nawfed Frycheiniawg, naw cad cyndyniawg, /Fal Rhun Rhuddfoawg fu ei drofa; /Degfed di MB I 3 46 nt, golithrynt yn ogelawg /Rhag unmab Cynan, y cyndyniawg. /Yr arynaig lew law ddiferiawg, /Ni ludd ei Cynddelw 8 CBM III 30 12 Dduw ni bo cwyn ddielw /Cuddfedd, ceinddiwedd Cynddelw DB VI 34 6 r ddull llawn Llefoed y dywedaf, /Arglwydd fal Cynddelw a gynhaliaf, /Llywarch a berchis, mal yd barcha CBM IV 2 54 deiror; /A'th gyfarwyre bardd, bre fronddor, /(Cynddelw a'i cynnelw yn y cynnor) /A'th gyfeirch cerddaw CBM IV 6 137 . /Prydestau Cymru, cymrodial - cynnelw, /Neud Cynddelw a'u cynnal; /Can am daw anaw anwadal /Anhyed, c CBM III 10 76 iatreg, /Cynifiaid cynnygn ogyweg /Cyndrwynin, Cynddelw a'u hanrheg. /Awch rhoddaf arawd orawen - gyffe CBM IV 12 23 erdd /O iawnllin iawnllwyth Culfardd, /A hy_^n Cynddelw Fawr, cawr cyrdd, /Ohonu ni henyw beirdd. /Rhy- CBM III 3 80 yreifaint! /Cyn minnau, cyn ni bwyf gywraint, /Cynddelw wyf, cynhelwaf o fraint: /Cerdd newydd i'm rheb CBM III 21 182 duryon - call, /Nid colledig fy nghyfeillion: /Cynddelw wyf, hyd tra fwyf traethawd gyson /Traethitor ' Cynechrau 1 LlG VII 24 2 Cyfarchaf i Dduw ddawn orfoledd, /Cynechrau doniau dinam fawredd, /Cynyddu canu, canyd rhy cynedwydd 1 IRh VII 30 61 ddin mawrddysg Gwenddydd, /Maith arwyrain cain cynedwydd - forwyn. /Main wyf yn gorllwyn gorllewenydd: cyneddfau 1 DB VI 29 45 pryd y'm goddau. /Achaws gwalch mawrfalch, mur cyneddfau, /Uchel y dodaf am naf nid mau, /Wych ragor, o cynefawd 1 CBM III 11 11 - Meigien, /Nid meigoll y'u ciglau, /Cynifiaid cynefawd orau, /Cynyddws brenhinedd breiniau. /Cynyddws Cynfael 1 CBM IV 6 91 n, torchawg hael, trwm oedd ei glywael, /Tw_^r Cynfael yn cwyddaw; /A fflamau o drum yn edrinaw, /Ac a cynfaeth 1 CBM IV 2 33 r, /Arwyrain Owain cain cenitor. /Arglwydd a'm cynfaeth, cyn fy hepgor, /Ar feirch pasg yng ngwasg, yng cynfaint 1 D-1 I 1 39 braint, /Prydus berchen, priodawr ben, pen pob cynfaint, /Gorau brenin o'r gollewin hyd yn Llundaint, / cynfaran 2 CBM III 1 28 ar feirch cyngan, /Erlyniad, fleiniad, flaidd cynfaran. /Arwar fy ngwrddfar ar fy ngwrddfan - rwyf, /C OC II 14 88 hau. /Cynifiaid, gyrthaid flaeniaid fleiddau, /Cynfaran creulan creulyd ferau. /Glew glyw Mochnannwys o cynfarchawg 1 LlG VII 28 19 fael hael o hil Madawg; /Mawr bair cynghywair, cynfarchawg - yng nghad, /Mawreddus dy wlad, rad redegaw Cynfelyn 1 PM V 19 4 f eryr gwy_^r llewyr llewyn, /Aergymid gyndlid Cynfelyn, /Arial gorddywal gwrddifyn - pennawr, /Pen Pry Cynferching 2 CBM III 5 66 /Pargoch cad gadarn rhag calchdo_"ed, /Perging Cynferching cyn no'i fyned: /Gwedy hael Owain, hawl ordd CBM III 24 153 ewrwr deurudd warthlawn! /Ni bu warthlef cerdd Cynferching - werin /O ben Taliesin, barddrin beirddring cynflaen 2 LlG VII 24 128 rhudd lafnau - yng ngnif, /Cyfoethawg cynnif, cynflaen cadau. /Llywelyn, nid llesg defodau, /Llwybr ea CBM III 26 82 ynlladd ei annwyd, /Gwayw cynflawdd cynflaidd, cynflaen rwyd, /Gwayw ysgwn esgud ym mhlymnwyd, /Gwayw g cynflaidd 1 CBM III 26 82 cynllew, cynlladd ei annwyd, /Gwayw cynflawdd cynflaidd, cynflaen rwyd, /Gwayw ysgwn esgud ym mhlymnwy cynflawdd 1 CBM III 26 82 yd: /Gwayw cynllew, cynlladd ei annwyd, /Gwayw cynflawdd cynflaidd, cynflaen rwyd, /Gwayw ysgwn esgud y cynfreinion 1 DB VI 31 18 cynnif, cannwyll marchogion, /Hu dyfrys dyfryd cynfreinion, /Hoeddl Dafydd megis dydd dyddon; /Naf ieua Cynfyn 4 PM V 19 2 y Dwy De_"yrn, werlyn - hael /Hil Fleddynt fab Cynfyn, /Arf eryr gwy_^r llewyr llewyn, /Aergymid gyndli GB II 26 102 arthbryngi, bryn Dewi digywilydd, /A Thrallwng Cynfyn cer y dolydd, /A Llanddewi y Crwys, llogawd newy CBM III 16 234 , /Eurddyrn wa_^l, gleddyfal glywael, /Etifedd Cynfyn, cerdd afael. /Gafael glew yng nghad, gafaeled - OC II 14 32 stli, arwystl terfyn, /Dragon Owain hael o hil Cynfyn, /Dragon a'i dechrau ac niw dychryn - cad, /Cyfla cynffun 1 GM I 7 131 iaws grai grym diffwys; /Lliaws coch ceinwiw, cynffun ffordd ffawliw, /Ffelaig rhiw redegddwys; /Lliaw cynhaddledd 1 GM I 11 17 /Nid ef Rhodri Mawr, mur ciwdodoedd, /Fwy pen cynhaddledd pob cenheddloedd. /Ys ef, Rhodri Hir, huysgw cynhaliaf 1 CBM III 11 6 n mawr mab Duw dylyaf - arddelw, /Dull cynnelw cynhaliaf; /O gerddau bleiddiau blaengwriaf, /O ganon ce cynhawel 1 LlG VII 27 37 clyd clod ddiargel. /Neud aelaw cwynaw (neud cynhawel) /O Ferwyn hyd fawr Hirddywel /Am yr ddwyn terr cynhebycer 1 EG VI 18 117 , amherawdr mo_^r a lleufer: /Ei ddylif cynnif cynhebycer /I ddylan am lan, am leisiaid fe_^r; /Terfysg Cynhebyg 1 BF VII 56 9 gwae Fo_^n o'i fod! /Bod heb walch ceinfalch! Cynhebyg - Drystan, /Aer gynwan, aur gynnyg, /Detholew g cynhebygion 1 DB VI 31 32 fyw y delai i Dalybolion. /Chwegwyr, cynifwyr cynhebygion /Eu chweddlau, gorau gwy_^r er Jason, /Llywe cynheiliad 1 DB VI 30 39 d /Yn y wenwledd, fry yn y wenwlad. /Gwlad fal cynheiliad y'i cynhelis, /Gwledig ben, perchen gw_^r a'm Cynheilwad 2 CBM IV 16 193 ig aur gylchwy /Cylch huan cynnan niw cannwy, /Cynheilwad cynhelwed fwyfwy /Can Gynddelw, cynnelw ganho PM V 10 17 wn a gwelw: /Rwyf byd, rhwydd gennyd gynnelw! /Cynheilwad Prydain, wyd priodawr - clod, /Ac wyd clo by cynheilwaid 1 CBM IV 16 141 hwyrdawl, hirdoddaid, /Ym mhrid-ddull cynnull cynheilwaid, /Ym mhrid-ddoeth gathl cyfoeth coethiaid, / cynheilwawg 1 MB I 3 88 byddif ddiebreidiawg, /Delw ydd amgyrwyf bwyf cynheilwawg. /Crist cyflawn annwyd, boed trugarawg /Wrth cynheirf 1 CBM IV 6 257 n; /Gnawd rhodawg rhag marchawg midlan; /Gnawd cynheirf cynnwrf i arnan; /Gnawd yn ei gyman gymyrredd a cynhelis 1 DB VI 30 39 , fry yn y wenwlad. /Gwlad fal cynheiliad y'i cynhelis, /Gwledig ben, perchen gw_^r a'm perchis, /Gwyn cynhelwaf 2 CBM IV 18 21 gariad y'th gredaf; /Neud cennyd, Cerddglyd, cynhelwaf, /Ced wallaw, na ad wall arnaf! /Neud oedd fwy CBM III 3 80 n minnau, cyn ni bwyf gywraint, /Cynddelw wyf, cynhelwaf o fraint: /Cerdd newydd i'm rhebydd rygaint, / Cynhelwais 1 GM I 8 69 gedwellin lliwed /A'i coffa_"ed ced gyfaddas. /Cynhelwais o ddraig ddragon wanas, /Cymhwyllais Gemais, cynhelwed 1 CBM IV 16 193 wy /Cylch huan cynnan niw cannwy, /Cynheilwad cynhelwed fwyfwy /Can Gynddelw, cynnelw ganhorthwy. /Can cynhennu 1 PM V 23 161 , /Cadr eryr, i'th wy_^r yn warant, /Can hynny cynhennu ni wna_^nt: /Can wyllon Celyddon cerddant! /Dug cynhorawr 3 GM I 8 63 amnad ei rad rhagfras; /Arddwyreaf innau fan, cynhorawr ffosawd, /Ar barabl perwawd, ar draethawd dras CBM IV 18 87 yd Priodawr, can wyd Meidriad - mawr, /Can wyd Cynhorawr, Gwawr gwoleuad, /Can wyd bron proffwyd, can w CBM IV 17 33 ryd - i neb, /Cyngall nwy goheb o'i gynfebyd; /Cynhorawr ysydd, ys Ef a'n cryd, /Cynghallen ddilen orff Cynhorthwy 1 PM V 17 37 ei bryd a'i nerth /A'i deall, guall gannerth. /Cynhorthwy dragon, draig hirlwys - filwr, /A'th filwyr n cynhwysir 1 OC II 14 148 diddawl, ni'm diddolir; /Boed ym mharadwys y'n cynhwysir. /Cant tey_"rnedd Ben boed hir - ein trwydded, cynhwyso 1 MeiG I 30 11 Ei hawl ar a holo! /Braint gwlad paradwys a'm cynhwyso, /Brenhiniaeth gywir hywir honno. /O briflwyr s cyni 3 GM I 7 56 , lluosgar, /Llywelyn, llyw diarchar /A llawen cyni bo llafar. /Llawfrydedd frydau er Madawg ys mau, /M PhB VI 15 9 gedd, /Llawer chweddl anoeth a ddoeth Wynedd. /Cyni ddelai hwn o achenedd - geufeirdd /Anghyfrwys i ber MeiG I 33 7 ludawg, golychwn Di /Nad elom i'n llog, yn lle cyni /Yn llwgr llu malaen maledicti. /Mad mynycha dyn dw cynienid 1 IRh VII 29 31 rllaw anaw yn y'i rhennid, /Yn erllydd cynnydd cynienid - rhiain, /Yn arllwybr arwain main merierid. /P cynifia 1 DB VI 35 30 rglwyddi clodfawr, /Arglwyddwalch ceinfawr a'u cynifia; /Argledr gweithfuddig, arglwydd gwynfydig, /Arb cynifiad 4 PM V 11 44 /Mawr llawr, llwrw Prydain achla_^n, /Mab mad, cynifiad, Cynan. /Cynan, darogan derwyddon, - dyddaw; /E CBM IV 8 30 ydd yn yd glywer, /Cynifwr cynnif ni ddiofer, /Cynifiad cynneddf Alecsander. /Tey_"rnas ddinas, dyn a g BF VII 46 18 , ysgarlad - wasgar, /Ysgwyd danllachar, ca_^r cynifiad, /Esgud wayw, waith Rho_^n Ofyniad, /Ysgwn bala DB VI 30 13 rygant dyn ddim mor irad; /Canaf hon Ddafydd, cynifiad - ryfu, /Ni wnaethpwyd gwawr llu yn llawgaead: cynifiaid 10 PM V 6 2 f naf, udd neirthiaid - Prydain, /Prif de_"yrn cynifiaid, /Aerdorf gorf gwrdd, derrwyn ei naid, /Ei gyn PM V 5 51 char lluchwres /A_^'i alon o'i a_^l anghymes, /Cynifiaid, blaeniaid bleidiau armes - cad, /Bleiddiau co CBM III 10 44 iawn llafn ruddion, /Cyfnewid erfid arfogion, /Cynifiaid cuniaid Caereinion. /Seithfed welygordd, oleug PM V 12 20 an, /Meibion dewr, derynt ychla_^n; /Mur graid cynifiaid Cynan. /Dwyn meibion Cynan cyn bu llwyd - yr u OC II 14 115 haul Hirfryn a phant. /Dywallaw di'r corn i'r cynifiaid, /Cynawon Owain, cyngrain cydnaid. /Wynt a ddy CBM III 11 11 rff cadau - Meigien, /Nid meigoll y'u ciglau, /Cynifiaid cynefawd orau, /Cynyddws brenhinedd breiniau. CBM III 10 75 eg, ardduniant a gaiff, /Arddunwawd diatreg, /Cynifiaid cynnygn ogyweg /Cyndrwynin, Cynddelw a'u hanrh CBM IV 5 21 gwyrennig, /Blaidd gawr Bleddynt fab Cynwrig. /Cynifiaid, cyrchiaid, cerdd arial - ddrudion, /Clwyf eof OC II 14 87 naethau: /Nid y_^nt hyll dihyll na hau dihau. /Cynifiaid, gyrthaid flaeniaid fleiddau, /Cynfaran creula DB VI 35 13 l a'u dyly nid ymdolia. /Ceinweilch cyffredin, cynifiaid werin, /Llawer ei breiddin, llyw a'u breinia; cynifiwr 1 PB VII 16 1 Madawg Mo_^n mal cynifiwr /Bu gwleddawg o'i nerthawg ne_^r; /A'i daryan a Cynifwr 1 CBM IV 8 29 - brwydr, /Nid bradawg arglwydd yn yd glywer, /Cynifwr cynnif ni ddiofer, /Cynifiad cynneddf Alecsander cynifwyr 1 DB VI 31 32 n /Pei yn fyw y delai i Dalybolion. /Chwegwyr, cynifwyr cynhebygion /Eu chweddlau, gorau gwy_^r er Jaso cynigiws 1 GG II 31 32 uffudd, gwaywrudd gorfoledd, - y'm ce_^n, /A'm cynigiws aur a meirch hywedd. /Hil Cynan erwan erwydedd, cynigiwyd 1 CBM III 8 42 an ein dyfynnwyd i Gynwyd - Gadfor /Ein cyngor cynigiwyd, /Cedwyr balch bwlch eu hysgwyd, /Hyd y pasg y cyni'm 1 HOG II 9 3 a_^r gwyldeg gweled gwylan. /Yd garwn-i fyned (cyni'm cared yn rhwy) /Rhy eiddun ofwy i ar feingan /I e cynired 1 CBM III 21 168 gwrdd ei weled, /Rhag ced ellwng blwng, blaidd cynired, /Rhag Cadwallawn llary, llaw egored. /Agored ei cyniwair 3 DB VI 35 33 g wledig a wledycha. /Cedwid un Mab Mair cenau cyniwair, /Cedwis ei gadair gyd a_^ gwena; /Y gw_^r gwr DB VI 27 9 /Ar rudd Llywelyn, llew ehangrwydd, /Mawrbair cyniwair, cynnif hylwydd, /Mawr ben Cymru wen a'i chymhe CBM III 1 7 /Pell yd wledych wy_^r wledig arnan. /Perging cyniwair, pair pedrydan, /Pedrydawg Fadawg, farchawg mid Cynlas 1 PM V 18 10 mab, arab arfau dras, /Drud cadau, draig cenau Cynlas; /A gwedi hynny buost gwas /Cledd eurin, clo bydd cynlladd 1 CBM III 26 81 frain /O Frynaich, tra adwyd: /Gwayw cynllew, cynlladd ei annwyd, /Gwayw cynflawdd cynflaidd, cynflaen Cynllaith 1 CBM III 15 31 orion neud y_^nt gaith, /Och nad byw ceinllyw Cynllaith, /Achaws fu liaws o'i laith. /Owain arwyrain y cynllew 1 CBM III 26 81 abwyd - i frain /O Frynaich, tra adwyd: /Gwayw cynllew, cynlladd ei annwyd, /Gwayw cynflawdd cynflaidd, cynllofrudd 1 CBM III 29 28 r, /Llid ysgwn, ysgwyd canaer, /Llew ceinllew, cynllofrudd aer. /Nid er da i Hwfa Hen /Namyn er maws im Cynna 3 PM V 5 53 diau armes - cad, /Bleiddiau coed a'u llewes. /Cynna hwn, neus gwn nas gweles /Dyn ym myw o'r maint rhy PM V 5 11 sgoges - glew, /Glyw Prydain rhwy profes. /Nid cynna iddaw Eiddol, nes /Nog Arthur, eirth ddragon wales PM V 20 16 ddiaeth, /Duw mal ef, nef Ne_^r-Bennaeth, /Dyn cynna nis gwna, nis gwnaeth. /Gwnaethost, gad aerbost, g cynnadl 1 CBM III 8 19 weirch /Gan draed meirch mawryddig; /Ar ddadl, cynnadl cedfuddig, /Arwydd iawn wladlwydd wledig. /Nis g cynnaddl 4 CBM IV 9 178 l Coeling, perging penaethau, /Hydr am ddaddl, cynnaddl cenhadau, /Hil Rhodri, gwesti gwystlferau, /Gwa CBM III 3 145 yngorffen, /Cynnwys glain cyn glas dywarchen: /Cynnaddl cerdd, cerennydd gymen, /Gain wenwas heb gas, h LlF2 VI 10 12 r. /Mair a Mihangel pan ddeler, /Bwyf trwyaddl cynnaddl cyn nog ucher, /Men nad iawn tro_"i trwy angha PB VII 18 21 tain tra bu, /Gwalch ceneddlfalch cynnaddlfa. /Cynnaddl, lle bai beilch ddoethon /Yn ymarfoll, mawrweil cynnaddlfa 1 PB VII 18 20 estlfawr, distain tra bu, /Gwalch ceneddlfalch cynnaddlfa. /Cynnaddl, lle bai beilch ddoethon /Yn ymarf Cynnair 1 GB II 25 3 ad rannu, /Fy nerth a'm cannerth i'm cynyddu, /Cynnair o'm cadair, cadarn ganu - Rhys: /Cymry wry_^s ys cynnal 1 CBM IV 6 137 Cymru, cymrodial - cynnelw, /Neud Cynddelw a'u cynnal; /Can am daw anaw anwadal /Anhyed, cyfred, cyfart cynnan 2 PhB VI 11 24 ael hir lew, hir llew, hir llwyddo /Hil Cadfan cynnan fab Iago CBM IV 16 192 /Can gwledych Gwledig aur gylchwy /Cylch huan cynnan niw cannwy, /Cynheilwad cynhelwed fwyfwy /Can Gyn cynnar 2 PM V 23 12 rth a'n ca_^r, /Fab Ywain, ffrawddgain ffrwyth cynnar. /Ef dyfu draig llu yn llasar - ddillad /Yn ddill BF VII 52 21 ythlongar. /Gw_^r heirdd ei filfeirdd, foliant cynnar, /Gw_^r hardd-ddeddf dileddf ar da_^l branar, /Gw cynne 1 PM V 14 34 alon don fal tandde /Yn llosgi erddi ar ddeddf cynne. /Diameth wosgeth o wisg eurdde, /Diamau anfon gra Cynnechrau 1 CBM IV 13 10 edrad. /Ni bu lledrad cad cadr Aber - Conwy, /Cynnechrau fy udd ne_^r; /Cynnygn fy llyw oedd llawer, / Cynneddf 15 CBM III 11 61 eu rhyw roddion /Na rennid rhannau cynyddon. /Cynneddf a warawd i werin - Argoed /(Nid argel o'm bardd CBM IV 8 30 glywer, /Cynifwr cynnif ni ddiofer, /Cynifiad cynneddf Alecsander. /Tey_"rnas ddinas, dyn a gymer, /Ym EW VI 5 33 awr ar llyw mawr Mo_^n. /Monwysion maon, mawr cynneddf - awch llyw /A'wch llywiawdd rhag anneddf; /Mod PB VII 14 21 g, /Hoeddlfrau hydr a ddau a ddug. /O'i ddwyn, cynneddf brwyn, cwynasam - Samswn, /Llyw llafndwn, llew CBM III 11 79 obl ddisgywen, /Cad orllawes orllawen, /Pedair cynneddf, cadw cadr urdden, - ar ddeg /Yr ddugant o Feig PB VII 2 15 - Rhys /Ciwdawd Rhos ohanai, /Llaith cynnygn, cynneddf Gwalchmai, /Llew gawr ysgwydfawr, ys gwna_^i. / CBM III 11 33 ac anneddf /O greulafn, o greulawn gynneddf. /Cynneddf gwy_^r meddfaeth, meddgyrn - orddyfnaid, /Meddg CBM III 11 37 gedyrn, /Gwy_^l bentan am da_^n, am de_"yrn. /Cynneddf i aergun Argoedwys - werin /A warawd rhag Lloeg CBM III 11 49 adau cadw arfod, /Ac yn o_^l diweddwyr dyfod. /Cynneddf i Bowys ban e_^l - ar dremyn /I derfyn diogel / CBM III 11 41 a'i tywys, /Rhan ei chwaer na chweir o Bowys. /Cynneddf i Bowys ben ymadrawdd - gwy_^r /Uch gwirawd eur CBM III 11 45 lle anhawdd /Nad ef daw ar eu llaw lletgawdd. /Cynneddf i Bowys cynosod - yn aer /Yn aros eu rhaclod, / CBM III 11 65 rddwy na gorddin /Gofal ta_^l teledig brenin. /Cynneddf i'r cedwyr ced ysgain - i feirdd, /Cedweilch he CBM III 11 57 wi etwaeth, /Gwrthodes rhywyr, rhingyllaeth! /Cynneddf i'r dreigiau, fegis dragon - berth /Ni borthynt CBM III 11 53 gyfarchwel, /Na bo caeth, na bo carddychwel. /Cynneddf iwch, Bowys, ban wnaeth - awch gorsaf, /Awch go PhB VI 15 31 , /Llyw llwyth Tewdwr mawr, gwawr gwaradredd. /Cynneddf yw cennyf-i, cyd erganedd, /Canu cerdd am borth cynnelw 10 CBM III 11 6 /O ddawn mawr mab Duw dylyaf - arddelw, /Dull cynnelw cynhaliaf; /O gerddau bleiddiau blaengwriaf, /O EW VI 1 13 arddelw, /Hawdd i'r byd gennyd gynnelw. /Hawdd cynnelw fy rhwyf rhwydd ofeg - Mordaf, /Rhwysg mawrdon w CBM IV 16 194 y, /Cynheilwad cynhelwed fwyfwy /Can Gynddelw, cynnelw ganhorthwy. /Can digones Duw ein diflan - ferroe CBM IV 6 136 odawr preiddwal. /Prydestau Cymru, cymrodial - cynnelw, /Neud Cynddelw a'u cynnal; /Can am daw anaw anw PhB VI 13 4 , /Eithriad brad, bron eiliasaf, /Eithr cennyd cynnelw ni wnaf. /Rhygwneuthum it glod glud, rhwyf gawr GB II 26 4 aint, /Awydd boed cyfrwydd cyfraith barddoni, /Cynnelw o Ddewi ei ddeugymaint. /Ni ddyly corn medd, cei CBM III 18 16 iaw, /A'm cariad cadarn arnaw, /A'm cerdd a'm cynnelw ohonaw. /Ysid im arglwydd argledr cad - a tharf CBM IV 6 32 yng nghynnorf yng nghynnen - a_^'m cerdd /A'm cynnelw o'm perchen, /Hud arfoll archoll yn archlen, /Hu LlF1 II 3 10 Teulu Owain, lain llonyddwch - i'm cerdd, /I'm cynnelw yd fyddwch: /Diriaid ni hawdd baid heddwch; /Ded CBM IV 2 54 gyfarwyre bardd, bre fronddor, /(Cynddelw a'i cynnelw yn y cynnor) /A'th gyfeirch cerddawr cyfurddator cynnelwaf 1 CBM IV 6 283 i pair deon pyr dawaf? /O ddo_^r co_^r Coeling cynnelwaf. /O golofn Prydain y prydaf - yn gelfydd /O'r cynnen 2 GB II 26 16 /A rhydid heb ofud, heb ofyn amgen, /Heb ofal cynnen cylch ei bennaint /Onid blaidd a draidd drwy ei w CBM IV 17 3 mor fawr, /Duw dewrwir, pellir pwyllawr - o'n cynnen, /Dilen o bresen ban yn brysiawr. /Dau edrydd ysy cynnes 2 GYC VII 40 68 m pechawd, /[] medd-dawd, [] nid mau, /Poenedu cynnes, caffel gorddiwes /Cymun a chyffes a lles llyfrau PM V 5 13 , eirth ddragon wales. /Nid cynnwys ei lu, nid cynnes - ei lid, /Ei lochi nid afles. /Nid ef rhif cynni cynnif 19 PM V 1 32 d /A byddinawr gwrdd gorddyfniad - cynnygn /Yn cynnif ar Ystrad. /Cedwid Duw, a'n cedwis heb wad, /Cadr CBM IV 6 233 tudion, /Rhydyly dilain gwleidiadon, /Rhydylif cynnif cadfaon. /Rhy-d-erfyll rhwyf ddraig rhodolion - e D-4 VI 20 72 de_"yrn Degannwy, /Cam i'r Cymro niw hoffwy, /Cynnif Cadwallawn, myd mwy. /Pebyllwys fy llyw yn Llysyn LlF1 II 1 59 ; /Atan rhyddyran o'i lan luosydd, /Rhyddylif cynnif can fodd Dofydd, /Rhodd gynnan Forfran, rhwysg di DB VI 31 17 -Gaer Lleon. /Ail coll in colled anhyrron, /Ef cynnif, cannwyll marchogion, /Hu dyfrys dyfryd cynfreini CBM IV 3 10 berlawn, /A ddylud cy[] ffrwythlawn, /A ddylif cynnif canys dichawn. /A ddyly Cymru a'i cymer drwy bar PM V 5 15 es - ei lid, /Ei lochi nid afles. /Nid ef rhif cynnif cyfynnes, /Ni wddant cwdd a_^nt rhwy coddes, /Yn CBM III 3 143 en, /Tey_"rnwawd tey_"rnwyr Cyngen! /Cynyddwys cynnif cyngorffen, /Cynnwys glain cyn glas dywarchen: /C GM I 9 105 uysgwr, gwrdd ei efrais. /Gwaith [ ] ystofysid cynnif /Cyn lladd ar Lloegr llew Din Emrais. /Caraf-i yr MeiG I 33 88 ry Arglwydd llawer, llewyn Wanas. /Gwae ni wna cynnif cyn no'i leas, /Cymod a_^'r Creawdr a'i rhygreas. LlG VII 24 128 f o rwyf rhudd lafnau - yng ngnif, /Cyfoethawg cynnif, cynflaen cadau. /Llywelyn, nid llesg defodau, / EG VI 18 117 ywiawdr, amherawdr mo_^r a lleufer: /Ei ddylif cynnif cynhebycer /I ddylan am lan, am leisiaid fe_^r; / CBM III 14 4 Ac o du gwaedlafn gwaedlif, /Ac ar dir cynnygn cynnif. /Cynyddws aerflaidd, aerflawdd - tey_"rnedd, /Te DB VI 25 10 rnas deg, gywrennin, /Gorau gwalch ceinfalch, cynnif Elffin, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, taer ym mrwydrin DB VI 27 9 Llywelyn, llew ehangrwydd, /Mawrbair cyniwair, cynnif hylwydd, /Mawr ben Cymru wen a'i chymhenrwydd, /M CBM IV 8 29 , /Nid bradawg arglwydd yn yd glywer, /Cynifwr cynnif ni ddiofer, /Cynifiad cynneddf Alecsander. /Tey_" LlF1 II 1 169 ag atan! /Dewisais fy ngherdd yng nghynfaran - cynnif /O du llanw a llif a llef dylan. /Dewrwr a folaf D-4 VI 20 82 /Caeroedd ar gyhoedd, ar gytgam - cynnygn, /Eu cynnif rywnaetham, /Arthur gynt ffwyr luchynt fflam /A'u CBM IV 17 116 . /Cynyddwys Mawrwr mawr freuolaeth - gnif /Yn cynnif y brif briodoriaeth; /Cynyddwn ninnau, heb swysau cynnig 1 PM V 26 70 s Gryg y galwant golofn pau: /Nid Rhys gryg yn cynnig camau! /Rhys nis cil na deng mil na dau /Pan e_^l cynnis 1 PM V 4 40 on, /Ef orau rhiau, nid rho_^n - ei gynna, /Ef cynnis tud forion. /Ef bu rhydd o'r rhwydd orchorddon /O cynnogn 1 PM V 3 20 afydd, /O ddefawd angerddawl; /Rhwym cynnygn, cynnogn ddiddawl: /Rhwyf Prydain, prydydd a'th fawl cynnor 2 CBM IV 2 54 rdd, bre fronddor, /(Cynddelw a'i cynnelw yn y cynnor) /A'th gyfeirch cerddawr cyfurddator, /A'th gyfar GM I 9 62 llaw-wyr 'n eu llawr gythrudd /[ ]chan gynnif cynnor gw_^yth gwnedd [ ]hudd /Ni hu y_^nt, a mi mor wyf cynnorf 1 PM V 4 53 irion, /Yn eurdwr ar eurdorchogion /Yn eurdorf cynnorf cynreinon, /Yn eurgorf yn nhorf anhyrron: /Anhyr cynnorth 1 CBM IV 5 126 Madawg, mur dygyforth - fa_^r, /Meu afar ca_^r cynnorth; /Oedd anwas gas cad eorth, /Oedd anwar ba_^r y cynnull 2 CBM III 16 182 ddodaf fy ngherdd yng nghynnelw camddull /O'm cynnull, canys gwn /Nis lludd llew llafnfriw canmiw crwn CBM IV 16 141 wyddhawl hwyrdawl, hirdoddaid, /Ym mhrid-ddull cynnull cynheilwaid, /Ym mhrid-ddoeth gathl cyfoeth coe cynnwrf 4 PM V 24 38 gynneddf dyfod yn orfodawg /Am ben dy gynnygn, cynnwrf gwychawg, /A gwasgaru clwyf a gwasgarawg - glod, CBM IV 6 257 rhodawg rhag marchawg midlan; /Gnawd cynheirf cynnwrf i arnan; /Gnawd yn ei gyman gymyrredd am heirdd LlG VII 24 125 _^r, a_^ geiriau /I'm pen, y pennaf a giglau; /Cynnwrf ta_^n, lluch faran Llachau, /Cyfnewid newyddlas PM V 2 3 yn edwi, /Calaf gan, lloer fan llwrw fynegi, /Cynnwrf yn ebyr, lly_^r yn llenwi, /Cyngyd gaeafawr hwyl cynnwydd 1 CBM IV 4 54 gyngad gyngwydd, /Cyngan feirch odd uch ceirch cynnwydd, /Cynwan torf, terfysg ymorchwydd, /Cynwayw gw cynnwyn 1 PM V 18 18 /Dy gludfawr waywawr goch leas - cynnygn, /Yn cynnwyn galanas; /Dy gludfeirdd y_^nt heirdd i'th harddg cynnwys 4 CBM III 10 19 afarch - wy_^r /Ni'm gwehyr gwahanarch, /Neu'm cynnwys draig Bowys drwy barch, /Neu'm harwar, neu'm ca PM V 5 13 ol, nes /Nog Arthur, eirth ddragon wales. /Nid cynnwys ei lu, nid cynnes - ei lid, /Ei lochi nid afles. CBM III 3 144 _"rnwyr Cyngen! /Cynyddwys cynnif cyngorffen, /Cynnwys glain cyn glas dywarchen: /Cynnaddl cerdd, ceren MB I 4 37 rn affan, wahan westi: /Creawdr a'm crewys a'm cynnwys i /Ymhlith plwyf gwirin gwerin Enlli cynnydd 6 GM I 9 167 byddaf o dybwyf rydd!) /Ac os Duw o nef neu ym cynnydd /Ceinfod gan lywy imi, lawr, i'm hunydd EGM I 27 94 dyfod Elfod elfydd Gelau, /Mal crefydd hywydd cynnydd Cenau. /Mair a Sain Silin, Marthin, Mathau, /Mar DB VI 30 45 yr y coffaaf a'm coffe_"is. /Cyn angau Dafydd, cynnydd cennis, /Cawsant o'r bobloedd bawb a erchis. /Ni IRh VII 29 31 d, /Yn arllaw anaw yn y'i rhennid, /Yn erllydd cynnydd cynienid - rhiain, /Yn arllwybr arwain main meri PB VII 6 25 eddfawl llawer griddfan. /Griddfan farw Cynan, cynnydd seithug - bla, /Plygu Lloegr a orug, /Dragon gyr DB VI 30 25 yw y lleuad! /Mor rhawch im ardawch ardwyad - cynnydd /Tra fwy' o Ddafydd yn ymddifad. /Tra fu w_^r ar cynnygn 17 PM V 17 23 e_^r - i'w gylch /O'i galchdo_"ed nifer, /Tarf cynnygn, can yd weler, /Torri heb noddi neb ne_^r. /Mabi PB VII 2 15 y hyrddai - Rhys /Ciwdawd Rhos ohanai, /Llaith cynnygn, cynneddf Gwalchmai, /Llew gawr ysgwydfawr, ys g CBM III 14 4 b rif, /Ac o du gwaedlafn gwaedlif, /Ac ar dir cynnygn cynnif. /Cynyddws aerflaidd, aerflawdd - tey_"rn PM V 3 20 edawl - Ddafydd, /O ddefawd angerddawl; /Rhwym cynnygn, cynnogn ddiddawl: /Rhwyf Prydain, prydydd a'th PM V 10 45 ethost. /Gwnaethost gestyll twn tud gynnaddl - cynnygn, /Cynyddaist, ni bu haddl, /Ni wnaethost-ti nam GM I 11 62 /Dygannan gennyd am bryd, am brain. /Dywasgar cynnygn dygn rhag dyrain, /Dywesgryn drudwyn drudwyr Llu D-4 VI 20 81 ddioedd bla. /Caeroedd ar gyhoedd, ar gytgam - cynnygn, /Eu cynnif rywnaetham, /Arthur gynt ffwyr luchy CBM IV 13 11 cadr Aber - Conwy, /Cynnechrau fy udd ne_^r; /Cynnygn fy llyw oedd llawer, /Cwyddynt yng ngnif seithri CBM III 16 84 y. /Cylchwy cyfryfel, cyfraith ordden - rwyf, /Cynnygn glwyf, glod urdden, /Cyfarfod orfod orawen, /Cyf CBM III 10 75 niant a gaiff, /Arddunwawd diatreg, /Cynifiaid cynnygn ogyweg /Cyndrwynin, Cynddelw a'u hanrheg. /Awch EMRh VI 23 17 llyw didres, dwydraul gyfrwng. /Gnawd yd gyrch cynnygn o'i gynnif bwng /Mal pan gyrch fflamdan fflamdo ES I 15 27 ef etwaeth /I ystwng treiswyr, treiswriaeth - cynnygn /Yng nghynnif prysuriaeth. /Dyn yn fyw ni fedd o PM V 5 5 gorwlad a gormes. /Arfle ysgwyd aur yn armes - cynnygn /Yng nghynnif rhyddodes /Ar ysgwydd ddidramgwydd BF VII 57 11 l, /Yn y mae mawrwall enaid marwawl, /Yn y mae cynnygn yn canmawl - celwydd, /Yn y mae peunydd poen ang PM V 1 31 ladd trwm iad /A byddinawr gwrdd gorddyfniad - cynnygn /Yn cynnif ar Ystrad. /Cedwid Duw, a'n cedwis he PM V 18 17 nheily dywas. /Dy gludfawr waywawr goch leas - cynnygn, /Yn cynnwyn galanas; /Dy gludfeirdd y_^nt heir PM V 17 40 ffowys, /Ca_^r cyrdd, cerdda bob diffwys, /Can cynnygn yn ddygn, ddwys. /Desyf llu elyf, llew tey_"rnas cynognes 1 PM V 5 23 _^'i filioedd cyhoedd cyfaeres. /Ger Aberconwy cynognes - dwy ddraig, /Dau ddragon yn yngres, /Dau drem Cynon 6 CBM IV 5 46 Einiawn lluchddawn llochesyd - feirddion, /Fab Cynon cerdd fenwyd, /Llawroddiad, llew yng nglewyd, /Lla CBM III 26 72 _^yd, /Rhuthr cynwan Cynan fab Cynwyd, /Rhuthr Cynon fab Cul Fanawyd, /Rhuthr toredwynt gwrdd gorddyfnw GwB VI 17 4 Gymru y'i clywyd, /Fal rhuthr eryr eurysgwyd, /Cynon fab Culfanawyd. /Rhuthr a ddug fy llyw, aeth tra LlF2 VI 7 18 -fagwyd, befr, yn ben erchwys, /Yn orau cenau, Cynon fegys. /Handym feirdd heirddion, haelon hwylfrys, CBM III 9 8 eulu Madawg, mur dragon, /Mal twrf tormennoedd Cynon. /Godwrf a glywaf ar glawr - Maelenydd, /Mur elfy DB VI 31 64 ac yn weision /(Tri chlwyf nad ydynt fal cynt Cynon!), /Tri chlau eu parau fal Peryddon, /Tri chlo_"yn cynosod 1 CBM III 11 45 ef daw ar eu llaw lletgawdd. /Cynneddf i Bowys cynosod - yn aer /Yn aros eu rhaclod, /Ym mlaen cadau ca Cynrabad 1 GB II 25 6 d weddu, /Cynwan corf rhag torf, twrf elyflu, /Cynrabad cyngad, wlad wledychu; /Cymhendraws cyngaws, cy cynrain 7 CBM III 11 67 rdd, hardd yd fain, /Eilwaith gwarth gwrthodes cynrain, /Ail gormail, gormesgylch rhiain. /Gwrthodwch a CBM IV 3 7 fu ar ll[]rawn, /A orau cadau Ceredigiawn, /[] cynrain coelfain cyflawn, /A [] burlaw berlawn, /A ddylu GM I 11 22 ryd y byd fydoedd! /Bid ged gynefawd gynefin - cynrain /Cyn twrf ddwyrain ddwyre brwydrin. /Bid wych y CBM III 26 31 if se_^r. /Gwaethl edlid o'm bron pan brofer - cynrain, /Er cynran y'i doter: /Gwasgawd gwawd, gwisgoe LlF2 VI 8 5 n, aur ei goelfain. /Clud Gamlan, cynran o hil cynrain, /Mal Clydno Eidyn, prif gyfrin prain. /Cledd ys MB I 3 22 ! /Er perygl preiddwyr peri ffosawd, /Pasgadur cynrain, Prydain briawd; /Handoedd gad gyffro o Anarawd, PM V 10 43 l dost, - yn engir, /Yn ongyr gorfuost; /Tw_^r cynrain, tw_^r Brydain bost, /Tad ced, cadoedd rhywnaeth cynran 10 HOG II 12 11 - trychanllong /Yn y llynges fordai, /A decant cynran a'i ciliai, /Cyfarf heb un farf ar Fenai CBM III 8 55 A'r tai a'r terfynau enwawg /A'r lle ni llysir cynran /A'r llan odd uch llys Fadawg! /Er pan yw marw Ma D-6 VII 35 8 clod arwedd - aergwn, /Ergyrwayw tey_"rnedd, /Cynran can, cannwyll gorsedd, /Cynwrig ab Iddig neud be CBM III 26 54 udd, /Cerddau dwfn deifniawg ysy uddudd, /Cwyn cynran cyfran cyfryngthudd, /Oedd eiddiaw eu cerdd, oedd CBM IV 5 56 ; /Bu llw clodfawr, bu clodfan /Ei law i liaws cynran. /Cynran rhan gyfran, gyfrad wellyng - bardd, /Ba PM V 28 21 Iorferth. /Iorferth gad gannerth gyd gynnor, - cynran, /Cynrhaul aur a phorffor, /Ef oedd lew, llew llu HOG II 9 12 yn llys Ogrfan, /Chweris o'i haddawd-hi addoed cynran, /Ethiw a_^'m henaid-i, athwyf yn wan; /Neud athw LlF2 VI 8 5 au eofn golofn, aur ei goelfain. /Clud Gamlan, cynran o hil cynrain, /Mal Clydno Eidyn, prif gyfrin pra CBM IV 5 57 clodfawr, bu clodfan /Ei law i liaws cynran. /Cynran rhan gyfran, gyfrad wellyng - bardd, /Balch digar CBM III 26 32 aethl edlid o'm bron pan brofer - cynrain, /Er cynran y'i doter: /Gwasgawd gwawd, gwisgoedd ddiofer, /G Cynreinion 1 MB I 3 100 lorwydd! /Arbennig cenfaint, ceraint weinydd, /Cynreinion ysgwyd, ysgor orwydd. /Yni fu weryd ei obenny cynreinon 3 HF VII 22 14 wyf heb rwyf, heb roddion, /Heb Owain, hebawg cynreinon, /Diarswyd ysgwyd, ysgyrion - yng ngnif, /Ysgw CBM III 26 105 n cymraisg ei roddion, /Un mawrllary mawrllwrw cynreinon, /Un mawrllew, mawrllyw cerddorion, /Un mawrwa PM V 4 53 Yn eurdwr ar eurdorchogion /Yn eurdorf cynnorf cynreinon, /Yn eurgorf yn nhorf anhyrron: /Anhyrron ddae Cynrhaul 1 PM V 28 22 /Iorferth gad gannerth gyd gynnor, - cynran, /Cynrhaul aur a phorffor, /Ef oedd lew, llew llu angor, / cynrhawedd 1 PM V 26 37 ion coelion calanedd. /Trydydd, gnawd canrhawd cynrhawedd - o feirdd /Am ei fwrdd cyfannedd; /A'i brei cynt 5 DB VI 35 39 _^ llu ni chymu yn Rhyd Chwima; /A'r erlid fal cynt ar ael y dyffrynt /Ar ail hynt gerrynt Garreg Hofa. CBM IV 4 167 es, arlleng tres treisig. /Cyrdd cerddynt, mal cynt Celliwig, /Ar wy_^r wawr ar feirch mawr mawrthig, / DB VI 31 64 wy_^r ac yn weision /(Tri chlwyf nad ydynt fal cynt Cynon!), /Tri chlau eu parau fal Peryddon, /Tri chl PM V 30 4 ei ohen, /Ardwyad cancad cyn ced o'i ben, /Ys cynt no rhywynt uch rhudd wybren /I'r cerddgar ysgar ysg CBM III 26 120 dd lary mor llary, mor lluadwn - hynt, /Handid cynt y'i cwynwn, /Nid oedd ddrwg ar ddraig falch gystlwn Cyntaf 2 PhB VI 12 29 rimud dremynt, /A chedymddaith ganwaith gynt. /Cyntaf achubaf Echel fraint - rhag ba_^r /Hil Casnar, ca MeiG I 33 26 ddefodau, /Cam gymydawg cas cysgeneddl frau, /Cyntaf a'i gestwng, gystudd angau /(Anghyfoeth angen) y cyntaid 1 PM V 6 16 r ar lawrwyr leiddiaid, /Yn addon meddwon medd cyntaid, /Yn ardwy beirdd dwfn, dyfnaid - ei alaf, /Ei e cyntefin 3 CBM IV 14 10 , cynghraffawr cynghreffin - ar bryf /O bryfed cyntefin, /Barddai ceir, beiddiai byddin, /Bangawr cyw, GM I 9 147 dd, /Draig yw yn nyhedd draw yn neau. /Addfwyn cyntefin, cain hin dydd, /Araf y rhiw haf hyfryd, dedwy ES I 17 3 o fual /O fuarth buelin; /Gnawd cathlau cogau cyntefin; /Gnawd y tyf tywys o egin; /Gnawd i ddoeth cyf Cynte_"ig 1 MB I 3 150 yd lew dyfydd. /Cadwaladr gedawl o gynfedydd, /Cynte_"ig ar gan, Calan weinydd. /Gnawd gwarchan a ga_^n cynullyd 1 D-2 I 2 14 , clod achubiad; /Clo celfyddyd cant Calan cyd cynullyd graid. /Graid blaidd blyngawd, greddf deddf ddu cynwad 1 LlF1 II 1 89 newydd na_^d, /Can rhoddes im rhan feirch can cynwad, /Can am coffawys pan rhannwys rhad. /Coffa_"u Ie Cynwalch 2 CBM III 16 227 r ddiwael, /Tarf luddiaw, torf gyfiaw gyfael, /Cynwalch falch fygrddor, cyfachafael - co_^r, /Cyfecheif PB VII 10 16 yddfudd, ruddfoawg, /Cynyddblas dy ddigasawg, /Cynwalch nifer, ne_^r nerthawg. /I'm nerthawg breiniawg, cynwan 7 LlLl II 16 9 lyn, gelyn Gwynedd. /Piau yr ysgwyd esgudwal - cynwan /A_^'r canwayw am ei tha_^l? /Pwy'r glew, llew ll PM V 13 8 , /Hywel, hoywal pob eirchiad, /Hil Cynan hwyl cynwan cad. /Cedawl, arwynawl arwyneb - Prydain, /Prydy PB VII 6 2 gw_^yr, gwryd ffrawdd - cyfrdan, /Marw Cynan, cynwan cawdd, /Dawn dengwlad, cad fleiniad flawdd, /Dwyn GB II 25 5 anu - Rhys: /Cymry wry_^s ysbys, ysbyd weddu, /Cynwan corf rhag torf, twrf elyflu, /Cynrabad cyngad, wl CBM III 26 71 ydwyd) /Rhuthr aruthr eryr dihyw_^yd, /Rhuthr cynwan Cynan fab Cynwyd, /Rhuthr Cynon fab Cul Fanawyd, PM V 23 159 hardd amgant - bre, /Bron-yr-erw y'i galwant; /Cynwan llu, mal llew y'th welsant, /Cadr eryr, i'th wy_^ CBM IV 4 55 wydd, /Cyngan feirch odd uch ceirch cynnwydd, /Cynwan torf, terfysg ymorchwydd, /Cynwayw gw_^yth, gwei cynwant 1 PB VII 7 14 grawn ar fy ngrudd dagrau - am Forgant, /Neu'm cynwant clwyfiant clau, /Hael enwawg, hoeddl fradawg fra Cynwayw 1 CBM IV 4 56 cynnwydd, /Cynwan torf, terfysg ymorchwydd, /Cynwayw gw_^yth, gweithfuddig arglwydd. /Gwedi gwalch gw cynweddiawn 1 GM I 9 120 wl fy march ym maes Caeaw /Ar lles ne_^r Cynan cynweddiawn ffaw. /`Arglodig Gwyndyd gwyn ysym', medd pa Cynwrig 3 D-6 VII 35 9 yw tey_"rnedd, /Cynran can, cannwyll gorsedd, /Cynwrig ab Iddig neud bedd. /Bedd gwryd CBM IV 5 20 bleiniad gwyrennig, /Blaidd gawr Bleddynt fab Cynwrig. /Cynifiaid, cyrchiaid, cerdd arial - ddrudion, MB I 3 124 d rhag Castellmarch, mawr ei dyfydd, /A chadau Cynwrig wyrennig wlydd. /I gad gynghywair ym Meirionnydd Cynwyd 1 CBM III 26 71 ruthr eryr dihyw_^yd, /Rhuthr cynwan Cynan fab Cynwyd, /Rhuthr Cynon fab Cul Fanawyd, /Rhuthr toredwynt Cynwydiawn 1 GM I 8 2 wyreaf-i hael o hil Gruffudd, /O adian Cynan, Cynwydiawn udd. /Owain yd elwir arglwydd hywydd hir, /Ef cynydda 1 DB VI 35 72 fwy, dug ei harfordwy, /Gwynedd Uch Conwy a'i cynydda. /Un eisiau o ugaint arwynawl ei maint: /Achwane Cynyddaist 1 PM V 10 46 wnaethost gestyll twn tud gynnaddl - cynnygn, /Cynyddaist, ni bu haddl, /Ni wnaethost-ti nam i neb dadd Cynyddblas 1 PB VII 10 15 wawg - Faredudd, /Draig rwyddfudd, ruddfoawg, /Cynyddblas dy ddigasawg, /Cynwalch nifer, ne_^r nerthawg Cynyddesid 1 GM I 7 71 oedd nerthoedd nawdd, /Cun gynnawdd gynifiad. /Cynyddesid llawr llwyr drefad, /Llesgen deg, llysoedd cy cynyddon 1 CBM III 11 60 eu byw, ar eu rhyw roddion /Na rennid rhannau cynyddon. /Cynneddf a warawd i werin - Argoed /(Nid arge Cynyddu 2 LlG VII 24 3 wn orfoledd, /Cynechrau doniau dinam fawredd, /Cynyddu canu, canyd rhyfedd - dreth /O draethawd gyfanne GB II 25 2 iad, fad rad rannu, /Fy nerth a'm cannerth i'm cynyddu, /Cynnair o'm cadair, cadarn ganu - Rhys: /Cymry Cynyddwn 1 CBM IV 17 117 olaeth - gnif /Yn cynnif y brif briodoriaeth; /Cynyddwn ninnau, heb swysau saeth, /Gan ein Duw fry free Cynyddws 3 CBM III 14 5 waedlafn gwaedlif, /Ac ar dir cynnygn cynnif. /Cynyddws aerflaidd, aerflawdd - tey_"rnedd, /Tey_"rnas g CBM III 11 12 meigoll y'u ciglau, /Cynifiaid cynefawd orau, /Cynyddws brenhinedd breiniau. /Cynyddws Powys perfoliant CBM III 11 13 cynefawd orau, /Cynyddws brenhinedd breiniau. /Cynyddws Powys perfoliant - er pell, /Nid pallu yr ddigo Cynyddwys 3 CBM III 3 143 cadr eurben, /Tey_"rnwawd tey_"rnwyr Cyngen! /Cynyddwys cynnif cyngorffen, /Cynnwys glain cyn glas dyw CBM IV 17 115 eth, /Yn nolur, yng nghur, yng nghorffolaeth. /Cynyddwys Mawrwr mawr freuolaeth - gnif /Yn cynnif y bri DB VI 35 65 deg, Duw a'i nertha! /Pymthegfed Powys, pan 'i cynyddwys, /Pennaeth ni wystlwys, ef a wystla; /Unfed ar cyr 1 BF VII 53 13 ch Fair am y mawrair mau! /Mau, rhag dolur cur cyr fy mron, - rhag dig, /Dygn adnabod weithion; /Ydd hy cyrbwyllaid 1 CBM IV 16 121 d; /Am obrwy, am obrid fy rhaid, /Am Iesu caru cyrbwyllaid. /Caraf-i dreth a draethant geiniaid, /Trae cyrbwyllo 1 MeiG I 30 28 us De_"us ni'm difanwo, /Didwyll ei bwyll, a'i cyrbwyllo! /Difrad Ei gariad yn yd garo, /Dinam ogoned i Cyrch 12 PB VII 12 1 Cyrch a ddug fy llyw, llew gw_^yth, /Cad udd Faredudd fa PB VII 6 21 rw ein gwledig. /Gwledig mwynfawr cwyn Cynan - cyrch breiddiaw, /Preiddiad Lloegr a'i phoethfan, /Ein CBM IV 16 168 ron tra gyrchwy, /Can cyrchws De_"ws diardwy /(Cyrch clodfawr am ddyrawr ddirwy), /Pymhoed pobl rhag po CBM III 3 22 ydd dudedd. /Mad gyrchawdd garchar alltudedd, /Cyrch cyflawn cyfle difro_"edd, /Mad gymerth arnaw praw OC II 15 59 rasam - wladoedd: /Poed gwlad nef ein hadlam. /Cyrch cyfrwydd, cyflwydd, cyflam, /Cylch Cymru cymerasam PB VII 13 17 sbys) /Ysbaddaden Ddinbych. /Dinbych y cyrchws cyrch diatreg - prudd, /Gwalch gwawdfudd, rwyddfudd reg, LlG VII 24 96 clodrydd!) /Ni bu edifar y dydd - y cyrchawdd /Cyrch eofn esillydd. /Gwelai wawr ar wy_^r lluosydd /Fal CBM III 27 28 yn echyng, /Cyrchws glyw ba_^r, glew bergyng, /Cyrch eofn yn ofn, yn yng. /Oedd digyfyng mynw, mynwent LlLl II 16 55 raint ceiniad - call /A'th ddeall a'th ddyad! /Cyrch, farch, er Llywarch, llew cad, /Ar Llywelyn llawro MG VII 32 37 n, fawr eu breinau. /Yna credant, yna cyrchant cyrch goddeau, /Ac eu manag seren o'u rhag yn rhoi golau PM V 10 26 /Pan ddoeth byd i gyd Goed engir - Ceiriawg, /Cyrch Gruffudd rhyhonnir, /He_"ynt Loegr, liwed enwir, / PM V 1 101 i i bant, difant dyfrydwch. /Ef aerdyrch: awch cyrch nis cyrchwch - hyd Frawd, /Chwi o'i ffawd yd ffo_" Cyrchaf 3 GM I 7 2 Caru Duw, diwelling ymddired, /Cyrchaf Ca_^r cerennydd afneued. /Ca_^r a'm hoedd ni'm h PM V 26 9 af gyntedd - Deheubarth /Diheuben tey_"rnedd, /Cyrchaf Rys fab Rhys o'm rhysedd, /Cyrchiad cad, Cadell PM V 26 7 r ymwedd, /Ceirionnydd, cyrchaist fy muchedd. /Cyrchaf yn gyntaf gyntedd - Deheubarth /Diheuben tey_"rn cyrchai 3 CBM IV 4 204 cawdd a'm carai) /Ca_^r cerddawr, cerddau a'i cyrchai. /Gryd wasgar lluchfar a'm llochai, /Grym dillu CBM III 21 117 a gronnai, /Nid oedd amdlawd ffyrdd cyrdd a'i cyrchai, /Nid oedd ni geffyn o'r a gaffai, /Nid oedd ang BF VII 56 14 dwyn terrwyn yn y tyrrai - bobl /O bobman a'i cyrchai, /Oedd dilyfn aur a dalai, /Oedd diludd budd myn cyrchaid 1 OC II 14 68 od llewod gwrdd, gwrddwan gedwyr, /Aerguniaid, cyrchaid coch eu hongyr, /Trais erwyr yn ffwyr, ffaw ehe Cyrchais 1 CBM III 20 9 cywlad, /Cadau ddo_^r, ca_^r co_^r gyrchiad. /Cyrchais eryr trais trin oheb - heb gudd, /Cad wosudd, c cyrchaist 4 D-3 VI 19 9 an mil meiwyr, gwy_^r a gweison, /Dillyngaist, cyrchaist carcharorion, /Gwnaethost gaith yn rhan obaith PM V 26 6 ; /Carannawg Iesu, ca_^r ymwedd, /Ceirionnydd, cyrchaist fy muchedd. /Cyrchaf yn gyntaf gyntedd - Deheu PM V 26 13 orsedd, /Cyrchfawr llawr, ys cyrchu llariedd; /Cyrchaist Ros ddiddos ddifa_"edd, /A Phenfro a_^ phen go PM V 10 93 oedd llif Ceiriog lliw coch. /Cochfryn Ceredig cyrchaist, rysedd - gwrdd, /Er gorddwy tey_"rnedd, /Ongy cyrchant 2 MG VII 32 37 dri brenin, fawr eu breinau. /Yna credant, yna cyrchant cyrch goddeau, /Ac eu manag seren o'u rhag yn PM V 26 11 /Cyrchiad cad, Cadell edifedd; /Cyrchynfeirdd cyrchant wy orsedd, /Cyrchfawr llawr, ys cyrchu llariedd cyrchawdd 1 LlG VII 24 95 Clo byddin clodrydd!) /Ni bu edifar y dydd - y cyrchawdd /Cyrch eofn esillydd. /Gwelai wawr ar wy_^r ll cyrched 1 GB II 26 195 fyn Duw, dybydd byth wy foli; /A fynno nodded, cyrched Ddewi. /Duw a folaf er eirioled - im, /Can ni a cyrchem 1 CBM III 25 15 peirch - y weithon /O'r deon dihefeirch, /Yn y cyrchem carcharfeirch, /Carcharorion ceidron ceirch. /Gw cyrcher 1 GYC VII 36 73 r! /Pa beth y'n gedir i ohiriaw? /Nid oes le y cyrcher rhag carchar braw, /Nid oes le y trigier: och o' cyrchfawr 2 CBM III 11 71 loedd - Powys, /Peues cyrdd a chyhoedd, /Glyw cyrchfawr, cylchynfeirch nid oedd, /Gw_^yl hebawg heboch PM V 26 12 edifedd; /Cyrchynfeirdd cyrchant wy orsedd, /Cyrchfawr llawr, ys cyrchu llariedd; /Cyrchaist Ros ddi Cyrchiad 6 PM V 26 10 ey_"rnedd, /Cyrchaf Rys fab Rhys o'm rhysedd, /Cyrchiad cad, Cadell edifedd; /Cyrchynfeirdd cyrchant wy CBM III 27 26 . /Gweinidawg rhodawg rhad wellyng - ceiniad, /Cyrchiad cad cyn echyng, /Cyrchws glyw ba_^r, glew bergy CBM IV 9 65 ddeffry - clod, /Gwrawl rod, rodawg hy, /Gw_^r cyrchiad, cyrchwn ei fawrdy, /Mawrda_^l cerdd, nid cardd CBM IV 9 47 dd glyw, gloyw ystryw aestrawd, /Burthiad cad, cyrchiad cyrchynawd, /Budd beirddion, barddair o'm tafaw PM V 20 33 d Neintyrch, /Moes terrwyn, Maes Twr a gyrch. /Cyrchiad, tremyniad tra Mo_^r Udd - dy gas, /Dy gosgordd BF VII 54 15 Gwy_^r hydraidd gw_'raidd am fro Geri, /Gwy_^r cyrchiad yng nghad, yng nghaledi - blwng, /Ni edynt ystw cyrchiaid 1 CBM IV 5 21 /Blaidd gawr Bleddynt fab Cynwrig. /Cynifiaid, cyrchiaid, cerdd arial - ddrudion, /Clwyf eofn cleddyfal cyrchlam 1 LlG VII 26 9 /Gwawr Maelawr drefred, ged gyflwyddaw. /Gorau cyrchlam im cyrchu ataw, /Canyd hardd i fardd fod i wrth cyrcho 3 PM V 23 124 nys afneued tra fo, /Lles i fyrdd o feirdd a'i cyrcho. /A ddug y Wyddgrug a'i dyco, - gwyliwch! /Gwelat GB II 26 140 doeth Gymra_"eg. /Diogel ei nawdd i'r neb a'i cyrcho, /Diogan ei fro ddiogyweg /(Rhag creiriau Dewi yd LlG VII 25 61 s frowys Franfro. /Gorfoledd i fyrdd cyrdd a'i cyrcho, /Gorfynt chweddl ceneddl a'i canlyno; /Gw_^r a o cyrchu 4 LlG VII 26 9 wr drefred, ged gyflwyddaw. /Gorau cyrchlam im cyrchu ataw, /Canyd hardd i fardd fod i wrthaw! /Gwrawl PM V 26 12 eirdd cyrchant wy orsedd, /Cyrchfawr llawr, ys cyrchu llariedd; /Cyrchaist Ros ddiddos ddifa_"edd, /A BF VII 50 21 ni garai ffo i'r ffordd nesaf. /Gw_^r gwrdd yn cyrchu llu lledeithaf, /Gw_^r gwyrddliw bebyll gwersyll BF VII 47 7 hob gwlad y rhyfu, /Rhuddfeirch (rhyddwaith eu cyrchu); /Rhwydd fal Nudd, rhoddfawr fudd fu. /Hylithr f cyrchwch 1 PM V 1 101 difant dyfrydwch. /Ef aerdyrch: awch cyrch nis cyrchwch - hyd Frawd, /Chwi o'i ffawd yd ffo_"wch. /Gnaw cyrchwn 2 CBM IV 9 65 clod, /Gwrawl rod, rodawg hy, /Gw_^r cyrchiad, cyrchwn ei fawrdy, /Mawrda_^l cerdd, nid cardd yfelly. / CBM III 24 138 iawn. /Gwedi pargoch grym, parllym peirllawn, /Cyrchwn hael Dinmael, Dinmawr nid awn! /Duw damnawdd eir cyrchws 4 PB VII 13 17 wych - ysbys) /Ysbaddaden Ddinbych. /Dinbych y cyrchws cyrch diatreg - prudd, /Gwalch gwawdfudd, rwyddf CBM IV 16 167 angwy - ar hwyl /Ar Haelfron tra gyrchwy, /Can cyrchws De_"ws diardwy /(Cyrch clodfawr am ddyrawr ddirw CBM III 27 27 wellyng - ceiniad, /Cyrchiad cad cyn echyng, /Cyrchws glyw ba_^r, glew bergyng, /Cyrch eofn yn ofn, yn CBM IV 16 55 og, ein Creawdr ni a aeth. /Ef, ein ca_^r, a'n cyrchws ynaeth /O uffern, crawnwern creulonaeth. /Ef bie cyrchynawd 1 CBM IV 9 47 gloyw ystryw aestrawd, /Burthiad cad, cyrchiad cyrchynawd, /Budd beirddion, barddair o'm tafawd. /Briwg Cyrchynfeirdd 1 PM V 26 11 s o'm rhysedd, /Cyrchiad cad, Cadell edifedd; /Cyrchynfeirdd cyrchant wy orsedd, /Cyrchfawr llawr, ys c cyrdd 52 CBM III 21 48 /Ymsang torf am gorf, am gerdd westi, /Amsathr cyrdd a byrdd a barddoni; /Amser y'm cerid gan lyw Ceri, CBM III 11 70 thodwch awch cam, cenheddloedd - Powys, /Peues cyrdd a chyhoedd, /Glyw cyrchfawr, cylchynfeirch nid oe CBM III 21 117 roniad fal a gronnai, /Nid oedd amdlawd ffyrdd cyrdd a'i cyrchai, /Nid oedd ni geffyn o'r a gaffai, /Ni LlG VII 25 61 r a gynnwys frowys Franfro. /Gorfoledd i fyrdd cyrdd a'i cyrcho, /Gorfynt chweddl ceneddl a'i canlyno; CBM III 24 60 liw ei lafn i ladd rhagddaw, /Pedrylef cwynfan cyrdd amdanaw: /Pedrydawg deifniawg, dyfnais-i gwynaw, / CBM IV 3 25 awn, /Dyfnwallaw anaw anewig ddawn. /Nis cardd cyrdd amnad angad anghrawn, /Nis ca_^r llid fyged lledfe PhB VI 12 35 - carannawg, /Cerennydd i'th gerddawr, /Rhysfa cyrdd Calan Ionawr, /Rhys rhuddbar, rhwysg morfar mawr. PM V 10 55 - fi /O fawrnen Merfyniawn, /Arf myrdd, aradr cyrdd can iawn, /Eryr gwy_^r llewyr Lleisiawn. /Lleisiaw CBM III 14 25 uddion rhad. /Rhad wallaw anaw yn oed awydd - cyrdd, /Cardd arnaw ni gyflwydd, /Pryder dragon rhoddion PhB VI 13 14 fab greiffwrys Gruffudd - ysgwydwyrdd, /Oesged cyrdd, cardd wosgudd, /Llwrw llwyrglod, wawdrod wodrudd, GG II 32 7 Ni ad Duw yng nghyfrgoll; /Marw myrdd, mawredd cyrdd carddgoll; /Marw Merwydd, meirw fyddwn oll. /Pell CBM IV 9 194 gwinau, /Gwynfydig wrfrydig frydau, /Gwynfyd cyrdd ceinffyrdd cyfeddau, /Gwynfyd gwy_^r gwrawl ddefod CBM III 27 23 ei enw, /Ei anaw ry-m-cedwis, /Bu wrth wrfyrdd cyrdd ceinis, /Bu wrth fryd gwy_^r y gweinis. /Gweinidaw CBM III 16 66 rf arlwy, /Gwesti ced cedernid fwyfwy, /Gwesti cyrdd ceiriadawg ow_^y. /Gwesti gwystyl grau a gwystyl D CBM IV 12 27 - arab hwyl, /Yn arab-hawl derfysg, /Yn ffyrdd cyrdd cerdd-dafawdlysg, /Yn brydydd, yn brifardd dysg CBM IV 10 38 rhwysg mo_^r-gymlawdd - gwyrdd, /Rhwysg ffyrdd cyrdd cerdd wahawdd, /Aswyn aserw herw hirflawdd, /Aswyn PM V 17 39 irlwys - filwr, /A'th filwyr na ffowys, /Ca_^r cyrdd, cerdda bob diffwys, /Can cynnygn yn ddygn, ddwys. ES I 17 18 a_^'m rhwyf, /Ni rhybu_^m gerddennin. /Edrych cyrdd cerddau Taliesin, /Edrych fi, mor wyf edde_"in! / EW VI 5 11 hawdd, /Nid heddwch tragorllin /(Aer fyrdd arf cyrdd cerddennin!) /Arfoll brwyngoll breenin. /Brenin ti CBM III 16 185 el hyd ar hwn! /Honitor ei glod o gyflawnder - cyrdd, /Cerddorion a'i dadfer: /Dychyfyd glewyd, glew hy LlG VII 25 42 . /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnaidd udd /Ar fyrdd cyrdd, cerddorion dduhudd. /Aer yrdang cyfrang, cyfranfu LlG VII 25 15 iwed; /Celennig ffrwythig, ffrwythlawn gored - cyrdd, /Cerddorion eidduned. /Ti gorau rhiau rhuddwisg a LlG VII 24 55 deithi. /Llary de_"yrn cedyrn yn cadw gwesti - cyrdd, /Cerddorion gyflochi; /Coelfain brain, Brynaich g SB II 22 15 wy golaith. /Gwedi Owain Mo_^n mor ddiobaith - cyrdd, /Cerddorion mor y_^nt gaith! /Tw_^r dygn, dyganwn CBM III 15 29 id hawdd. /Nid hawdd im wybod, neud anobaith - cyrdd, /Cerddorion neud y_^nt gaith, /Och nad byw ceinll EW VI 2 5 as iddaw! /Iddaw, lu ganllaw, geinllyw hyfag - cyrdd, /Cerddorion ofanag, /Rhwyf ne_^r, by archer bynna CBM IV 9 45 irawd, /Buarth llad llonydd o fragawd. /Buches cyrdd, cerddorion wasgawd, /Buchedd glyw, gloyw ystryw a CBM III 7 11 , /Tarf esgar, ysgwyd yn nylaith. /Rhwyf myrdd cyrdd, cerddorion wobaith, /Rhudd, diludd, dileddf gedym PB VII 19 15 hlaear, - gwrdd /Yn gorddwy ei esgar, /Llawch cyrdd, cerddwys ei alar, /Llew traws, ni wneid trais a_^ CBM IV 4 167 riwennig, /Arllaw lles, arlleng tres treisig. /Cyrdd cerddynt, mal cynt Celliwig, /Ar wy_^r wawr ar fei CBM III 24 171 ddaur welling, /Rhoddynt rhudd a gwyrdd, rhwyf cyrdd cuning, /Rhodded ardduniant ar Ddunoding CBM III 24 34 Neud amrygwyn im, neud am rygar, /Neud amrygyr cyrdd cyd ymarwar; /Neud am ddragon dwfn dyfnais-i afar, CBM III 16 3 ad - ei esgar /I ysgwyd weinifiad, /Dysgweinid cyrdd cydnaid, cydnad, /Cydfoliant gormant gormeisiad, / CBM III 26 27 fer - ei hoeddl, /Neud ei hoed a gwyner, /Cwyn cyrdd cyfaenad na water, /Cwyddaw llary, ar llawfardd be OC II 15 3 edd anhun - trais /Yn eu traws arofun: /Ffyrdd cyrdd cyfeddau dduun, /Pa ffordd ydd awn-ni o Ffordun? / CBM IV 9 122 ydd, ys arwydd, ys ef, /Ys cadffyrdd, ys ca_^r cyrdd cyflef, /Gwledig deg cantorf a deg cantref - rif / BF VII 49 15 /Rhy-ddug Duw o'i gartref, /Arddelw ceinffyrdd cyrdd cyflef: /Urddedig Wledig wlad nef. /Gwlad nef, o'i CBM III 27 10 drudd fa_^r anwar, anwas - ysgwydwyrdd, /Arwar cyrdd cyn lleas, /Gwisgais glwyf am glod wanas, /Gwisgws CBM III 24 8 frwys, nid wyf gyfrwen, /Mor wyf gyfrin ffyrdd cyrdd Cyridfen; /Mor eisiau eu dwyn yn eu dyrwen, /Aesaw CBM IV 4 46 on ramant, /Cadarn farn feirniaid westifiant, /Cyrdd forach, cyfeddach carant. /Cerddgar cyfarwar (cyfa PhB VI 16 9 hoed a borthaf, /Gwenwynfar gwanar, cerddgar, cyrdd fyged, /Gwae fi o'i fyned fyn nas gwelaf. /Gwedi m CBM III 13 37 th - ei darian /Yn aerwan, yn eurwaith, /Byrdd cyrdd gadw, anghadw anghyfraith, /Braint ongyr, angerdd SB II 23 7 yrain, /Yn ormodd, yn armes Prydain. /Llaw-wag cyrdd gwedi ca_^r ddilain, /Llawer cof canthudd a ddichw PM V 5 1 Arddwyreaf hael o hwyl aches - cyrdd, /Nid carddwawd anghyfres, /Irdang na_^d plygiad p CBM III 12 1 Iorferth aer gannerth, aur ganhorthwy - cyrdd, /Nid cerddawr nyw molwy, /Nid cablawd, ys molawd SB II 23 9 awer cof canthudd a ddichwain. /Ar o_^l erbylu cyrdd, nid coelfain - ei ddwyn /Oddyman hyd Rufain, /Can PB VII 18 1 Marw am We_^n, lawen lawch cyrdd, /O hiraeth, a faeth o feirdd; /Marwnad heb blyg, CBM IV 12 23 nllwyth Culfardd, /A hy_^n Cynddelw Fawr, cawr cyrdd, /Ohonu ni henyw beirdd. /Rhy-m-gelwir yn ffyrf yn CBM IV 9 87 cymrwyn - ei gywlad, /Cymwy cad, cas wenwyn, /Cyrdd waddawl, cerdd ganmawl ganmwyn, /Ced gyfred gyfri CBM IV 1 31 lanedd crain, /Celennig uddudd coludd celain. /Cyrdd ydd awn am ddawn, am ddadwyrain - glyw, /Cerddorio CBM III 26 13 hromgad, yn nhramwy, cwyner! /Yng nghyflawndal cyrdd, yng nghyflawnder - budd, /Ni bwyad diaber, /Yn ei IRh VII 30 57 ystedlydd. /Ys cain, ys cyhoedd ar ysgwydydd - cyrdd, /Ys gelwir yn wyrdd rif milfyrdd rydd. /Ys mwy ga cyrddfawr 1 CBM III 5 72 g drythyll, gorddyfn-di gywaith, /Gorddawn ced cyrddfawr, cerddawr cyfraith, /Gorddyfniad bual buarth m cyreifaint 2 CBM III 3 78 awd rhag bron uchelsaint, /A'm rhoddwy Creawdr cyreifaint! /Cyn minnau, cyn ni bwyf gywraint, /Cynddelw BF VII 54 43 yn broffwydi, /Ym mhlwyf mad gwastad, gwesti - cyreifaint, /Ymhlith harddfraint saint Senedd Frefi cyreifiaint 3 PM V 7 14 r, cerddgar, cad wythaint, /A'th roddo Creawdr cyreifiaint, /A'th lwyddo mawrfro a mawrfraint, /Athro c CBM IV 17 92 dur. /Creaduriau nef, nawdd dialaeth - saint, /Cyreifiaint gymaint gymedrolaeth, /Caredd i'm hynni, neu GM I 14 105 ned - wyf i, /Ac ys mau erchi arch geinmyged, /Cyreifiaint o'r maint maith gyhused /Ry'i gwneuthum o dd cyreifiant 1 LlF1 II 3 27 /Ai rhyfel a_^'m peiriant, /Haeddaf o'm cerdd cyreifiant; /Gnawd i hael haeddu moliant. /Moliant a ddy cyrff 1 MG VII 34 10 Mihangel sant! Y sarff /Yn nrygwedd lliwen cen cyrff, /Hagr a llawn yw llun ei gorff /A hwy a mwy no ma Cyridfen 4 PM V 10 2 dy-m-rhydd rheiddun awen - be_^r /Fal o bair Cyridfen, /Arwar udd gwrddfar, gordden, /Eryr gwythyr gw CBM III 24 8 nid wyf gyfrwen, /Mor wyf gyfrin ffyrdd cyrdd Cyridfen; /Mor eisiau eu dwyn yn eu dyrwen, /Aesawr anni D-2 I 2 3 aethawd, trybestawd haid /Herwydd urdden awddl Cyridfen, ogrfen amhad, /Amhad anaw, araith afrllaw i ga PM V 25 2 Cyfarchaf i'm Rhe_^n cyfarchfawr awen, /Cyfrau Cyridfen, rwyf barddoni, /Yn null Taliesin yn nillwng El cyrn 11 PhB VI 14 52 cyfedd cyfeddach cedyrn, /Rhag bron eurde_"yrn cyrn a genid. /Ban ced, ban rhodded pan rhoddid - aur co CBM IV 4 228 wry_^s gwron, /Yn nhwrf llu a llef ysglyfion. /Cyrn cenynt, cerddynt carnweilwion - ar dir /Ar derfyn C MB I 3 162 l pechawd pell eilywed, /Pedrydawg de_"yrn uch cyrn coned, /Cenif (nis dygif yn ddiabred) /Marwnad mur CBM III 6 2 ch ei fugunawr ban lefawr - ei lef, /Pan ganer cyrn cydawr, /Corn Llywelyn lluyddfawr, /Bo_^n eang, bla PM V 23 53 llosgwy, nid llesg ufeliar, /Llary de_"yrn uch cyrn cyfarwar, /Llwrw cydfod, er clod, ys claear. /Rhyll OC II 14 55 or am ongyr da_^n /Pan wnaeth dau de_"yrn uch cyrn cyfrdan /Pan fu gyfeddach forach Forfran. /Dywallaw CBM III 17 12 lles glyw, llyw Lleisiawn, /Yn llaw llew cad, cyrn llad llawn. /Gwirawd Owain llary, llawen - yd roddi GYC VII 40 41 /A'r cethri osglawg a'r cythraul cornawg /A'r cyrn llymsodlawg ar ei sodlau, /A'r llygod pengarn a_^'r OC II 14 24 ed. /Bugelydd Hafren, balch eu clywed /Bugunad cyrn medd mawr afneued. /Dywallaw di'r corn ar Gynfelyn CBM IV 6 144 dyffysg diffwysgad ardal, /Ffyrf de_"yrn rhag cyrn, rhag carnial - emys /Ffwyr dyfnfrys Dyfneual. /Cys CBM IV 6 64 awr, /Angerdd llawr, Lloegr echrys, /Anlloedd cyrn, te_"yrn tair ynys, /Annhawel Hywel hawl gyfrwys, / cyrraedd 1 LlF1 II 5 12 mawr atreg /Yn nyfnder daear dremynt /Fal nas cyrraedd gwynt gwaneg. /Trydydd ar ddeg, trwy deithi, /M cyrraidd 1 CBM IV 13 16 wyad, /Cerrynt fy llyw nid lledrad, /Cwr gogof cyrraidd cof cad. /Cadwent pan gyrchaist, gyrch union - cysefin 3 HOG II 6 45 fawr, /Gwrth ei fod yn Frenin, /Cysylltu canu cysefin, /Cerdd foliant, fal y cant Myrddin, /I'r gwrage CBM IV 6 146 ial - emys /Ffwyr dyfnfrys Dyfneual. /Cysyniws cysefin ddial /Ar dir Caer er cadw ei arial; /Cleddyfau HOG II 6 51 th Caer hyd Borth Ysgewin. /Un yw'r fun a fydd cysefin - foliant, /Gwenlli_"ant lliw hafin. /Ail yw'r cysgaid 1 OC II 14 125 aeth, arfau lliwaid. /Gosgordd Fynyddawg am eu cysgaid /Cawsant eu hadrawdd, casflawdd flaeniaid. /Ni w cysgeneddl 1 MeiG I 33 25 Diphara ei dda, ei ddefodau, /Cam gymydawg cas cysgeneddl frau, /Cyntaf a'i gestwng, gystudd angau /(A cyson 1 GYC VII 39 19 Crist croes arwyddon! /Nawdd addfwyn cyswyn, cyson - eu gweddi, /Proffwydi Celi culwyddogion! /Nawdd cystlwn 2 PB VII 14 10 rth Llannarth, llawagor - ysgwn, /Oedd Samswn, cystlwn co_^r, /A gwalch rhwydd, eurfalch ragor, /Hydwy CBM IV 16 179 wy /A ddirper pryder prif arlwy. /Arlwywn, cyn cystlwn cystwy, /Ceisaw nef, gwa_^r addef gwarwy. /Can g cystudd 5 D-1 I 1 30 sgarant rhag ei ddibwy. /Diau uddudd trallawd, cystudd a chur cystwy, /Gwerin weryd, gwedy clefyd cryd DB VI 29 27 au, /Am rwyf y darwyf, im neud arau, /Amlwg yw cystudd ar fy ngruddiau. /Aml y'm gwnaeth hiraeth hir an MB I 3 54 adau ddidudydd, cleddyf ddurawg, /Cw_^l clywed cystudd ar rudd mynawg; /Can gerddau cyhoedd oedd ardder EGM I 25 1 Ysym udd arfrudd, cystudd cedyrn, /Ystyngiad cywlad, cyflawn de_"yrn, /Ysg GM I 9 60 gr, maith arnaddudd /Eilywedd aserw a_^ seirch cystudd. /Ni charif llaw-wyr 'n eu llawr gythrudd /[ ]ch cystwng 1 ES I 21 33 edd a'm bu, /Gwaith dedwydd yw dadolychu! /Cyn cystwng clwyf cyfyng gladdu, /Cyn gweryd (gorober digu) cystwy 2 CBM IV 16 179 irper pryder prif arlwy. /Arlwywn, cyn cystlwn cystwy, /Ceisaw nef, gwa_^r addef gwarwy. /Can gorau ein D-1 I 1 30 ddibwy. /Diau uddudd trallawd, cystudd a chur cystwy, /Gwerin weryd, gwedy clefyd cryd a chymwy. /Ni cystyngaist 1 PM V 26 63 obed, /Pob cenfaint yn ei chrau; /Castell Gwis cystyngaist yn glau, /Ac Arberth, gosymerth golau; /Ange Cysul 1 ES I 17 22 breiddin: /Rhyddywawd o'i farddwawd Ferddin. /Cysul a'th roddaf (o'th rin - wyd gorau, /Wyd gorofn tra cyswyn 1 GYC VII 39 19 endigawdd Crist croes arwyddon! /Nawdd addfwyn cyswyn, cyson - eu gweddi, /Proffwydi Celi culwyddogion! Cysylltu 1 HOG II 6 45 efin, - gwyrthfawr, /Gwrth ei fod yn Frenin, /Cysylltu canu cysefin, /Cerdd foliant, fal y cant Myrddi cysyniaw 1 EGM I 27 71 gau, /A gwedi hefyd gwy_^d gordderchau, /Gwedi cysyniaw cydiaw cadau, /Gwedi dwyn gorfynt wrth y gorau, Cysyniws 1 CBM IV 6 146 rhag carnial - emys /Ffwyr dyfnfrys Dyfneual. /Cysyniws cysefin ddial /Ar dir Caer er cadw ei arial; /C cytgof 1 IRh VII 29 34 erid. /Pan fu Gymry lu o gymrwynlid /Yn cymryd cytgof am eu gofid, /Am brydu canu cerdd a drethid /I'i cytiriawg 1 PM V 24 5 eurged farchawg, /Llywelyn, llary rwyf, rhwym cytiriawg, /Lluyddau beri, rhi rhuddfoawg, /Llyw Cymru d cythraul 2 GYC VII 40 40 eb annod yn ei boenau, /A'r cethri osglawg a'r cythraul cornawg /A'r cyrn llymsodlawg ar ei sodlau, /A' DB VI 24 46 Mihangel, pan dde_^l i ddaly drostaw /Yn erbyn cythraul, cythrudd seiniaw, /Ac ymliw ag ef am ryluniaw cythrawl 1 PM V 1 136 ; /O chwanta Efa, efnys hawl, /Ei asen, bu asw cythrawl. /O frys amryfys amryfawl /Ein hendad, handym a cythreulaeth 2 GB II 26 232 u /Y doeth ef i Fynyw, syw synhwyrau. /Ceiswyd cythreulaeth gwaeth gweithredau, /Ni allwyd a fynnwyd, m CBM IV 16 50 gwarther farchogaeth, /Cyn gwarthrudd cythrudd cythreulaeth. /Nid gwallawg fradawg fradwriaeth - Mab Du cythreulaid 2 CBM IV 16 133 gwenwyn gweinifiaid, /Rhag gorthrudd cythrudd cythreulaid, /Cythreulglas gwrthgas gwrthgrifiaid, /Rhag GYC VII 41 39 mae tristwch a thywyllwch a llwch a llau; /A'r cythreulaid eu herbyniaid oeron boenau: /Pob camweddawg, Cythreulglas 1 CBM IV 16 134 ifiaid, /Rhag gorthrudd cythrudd cythreulaid, /Cythreulglas gwrthgas gwrthgrifiaid, /Rhag gormail ysbai cythrudd 4 CBM IV 13 30 edd, te_"yrn udd - Prydain, /Pryder Lloegr a'u cythrudd, /A_^'i law, braw Brynaich gystudd, /Alun rhag CBM IV 16 50 n gortho gwarther farchogaeth, /Cyn gwarthrudd cythrudd cythreulaeth. /Nid gwallawg fradawg fradwriaeth CBM IV 16 133 n hirgwyn gwenwyn gweinifiaid, /Rhag gorthrudd cythrudd cythreulaid, /Cythreulglas gwrthgas gwrthgrifia DB VI 24 46 pan dde_^l i ddaly drostaw /Yn erbyn cythraul, cythrudd seiniaw, /Ac ymliw ag ef am ryluniaw - gau, /Ac cythruddiaw 2 GYC VII 43 11 u o ddolur ar Ei ddwylaw /Gan gethri parawd yn cythruddiaw - cnawd, /Ef ni wna_^i bechawd na'i rybuchaw GYC VII 43 41 mod boethfan /A wnaeth Baraban i benydiaw, /Er cythruddiaw cnawd, er dial pechawd: /Perchen drygddefawd cyw 2 CBM IV 14 3 rhith - ei adain, /A'i adel a fu chwith, /Adaw cyw can f'anwylnith, /Adnau cenau can hwch flith. /O bli CBM IV 14 12 efin, /Barddai ceir, beiddiai byddin, /Bangawr cyw, llyw lledfegin. /Lledfegin eisin asgellwrych - hyga cywaethlaw 1 DB VI 24 85 gen llawen yn eu llywiaw. /Llywelyn, neud llew cywaethlaw, /Llyw anaw llywenydd dreulaw, /Ystyriawl ei cywair 1 LlF1 II 1 156 di, /Ac eurgrawn a dawn a daioni, /Ac eurgrair cywair cywiw a_^ hi, /Ac angerdd a cherdd a cheiniedi - cyweithas 2 PM V 18 2 y-m-rhydd gymwynas, /Deddf ddyfnddawn cyfiawn, cyweithas, /Dedfryd dydd gwynfyd gwyn wanas - dragon, /D MeiG I 33 102 in Ca_"in can Sathanas. /Rhag pobloedd poen eu cyweithas /Poed Ef, fy Nuw nef, fo fy ninas cyweithydd 1 DLlM II 18 49 rhwyf a dwyn fy rhiydd, /Dwyn fy ne_^r, fy nen cyweithydd. /Yni fwyf hynwyf, hynefydd - galar /Yn afar, cywen 1 D-1 I 1 18 awg ac a fo mwy: /Dyffryn Hafren, Ceri, Dygen, cywen fenwy, /Elfael, Buell, Maelenydd gwell (pell y tre Cywesti 1 EG VI 18 78 a gwenwlad; /Ysym-i io_^r cyngor cyngwastad, /Cywesti peri peleidrad; /Ysym-i ri ryfel ddiffreidad, /D cywilydd 3 LlG VII 24 98 wawr ar wy_^r lluosydd /Fal gw_^r yn gwrthladd cywilydd, /A welai Lewelyn, lewenydd - dragon, /Yng nghy GYC VII 38 4 ifer, /Na wy_^l dyn dyfod ei amser, /Na welydd cywilydd callter, /Na chryn llaw yn lluniaw salwder, /Na OC II 15 18 Benweddig, boen Ofydd - gennad, /Gan ni'th wna cywilydd; /Dywan ar gynnan gynnydd, /Dywed y down Feirio cywir 15 DB VI 33 2 a geidw ei wir, /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo cywir, /A ryfynno dyn, rhydderperir, /Wrth a fynno Duw, PB VII 17 2 O ddwyn Bleddynt o Dduw nef, /O goll cywir arfoll cof, /Glud yw herw hiraeth arnaf, /Gloyw de LlG VII 26 21 gerdd, /Arwraidd angerdd, ongyr friwaw. /Rhwyf cywir cer tir Tysiliaw, /Rhwyddha_"ws De_"ws diofn rhag DB VI 33 69 nwas rhy'i gallas pan rhy'i golled. /Enaid hir cywir cyfuch weithred, /Anant a'i cwynant, fwynant fyned CBM IV 10 10 Aswynaf, archaf (eirchiad - y'm gelwir) /Nawdd Cywir Cyngwastad /Ar dy ddrysau, aer ddrusiad, /Ar dy dd DB VI 33 44 f, Ei nawdd ni thorrir, /A'i cadwo, cydymdaith cywir. /Cywir frenin fry gogoned, /Cyfarwydd Culwydd, rh PB VII 17 7 aed), /Fleddynt Flaidd, trais tra adwyd, /Oedd cywir ei air eirioed, /Oedd hael twym-ddiwael telaid. /T OC II 14 124 /Ciglau am da_^l medd myned plaid - Gatraeth, /Cywir eu harfaeth, arfau lliwaid. /Gosgordd Fynyddawg am DB VI 33 45 wdd ni thorrir, /A'i cadwo, cydymdaith cywir. /Cywir frenin fry gogoned, /Cyfarwydd Culwydd, rhaglwydd GYC VII 36 27 , /Arglwydd tey_"rnblas a las o law: /Arglwydd cywir gwir, gwarandaw - arnaf, /Uched y cwynaf, och o'r DB VI 35 5 ynhaa. /Llyw glyw a glywir, llew doeth, coeth, cywir, /Llawhir ni welir ei gywala; /Llym yng ngrym yng PB VII 13 10 wrdd lawhir - bolchlafn, /Balchwlad ddraig, bu cywir; /Maredudd, men na welir /Mygrddrud, gwae ei dud a BF VII 44 20 d, hael, /Ca_^r coeth, doeth, dygn ei allael, /Cywir nas gwelir; ys gwael. /Mor wael myned hael (hwyl g D-1 I 1 44 ig, gwryd gormant, /Terrwyn am dir, rhi rhaith cywir o hil Morgant, /O Forgannwg, o Rieinwg, rhadau rhw EW VI 6 1 Brenin cywrennin, cywir - yn ei ddydd, /Hael Ddafydd, hawl ys dir; /Bolchl cywira 1 GYC VII 42 10 , herwydd a draethir, /Gan Dduw ni cheffir dim cywira, /Eithr gwirionedd a gwa_^r dangnefedd /A gwir dr cywiraf 1 BF VII 50 30 , llyw llyseiddiaf, /Gw_^r dygn ei alar, ca_^r cywiraf, /Gw_^r cywirgoeth doeth, detholaf - o Fo_^n /Hy Cywirdad 1 DB VI 33 47 gogoned, /Cyfarwydd Culwydd, rhaglwydd rhed, /Cywirdad Fab Rhad, rhifed - Ei wyrthau, /Ni wyrthia ryan cywirgoeth 1 BF VII 50 31 af, /Gw_^r dygn ei alar, ca_^r cywiraf, /Gw_^r cywirgoeth doeth, detholaf - o Fo_^n /Hyd yng Nghaer Lli cywiw 3 LlF1 II 1 156 eurgrawn a dawn a daioni, /Ac eurgrair cywair cywiw a_^ hi, /Ac angerdd a cherdd a cheiniedi - llawen, PM V 22 28 fyrnwy, /Gwychrfalch Lewelyn erlyn arlwy; /Nid cywiw a_^ llwfr dwfr Dyfrdonwy. /Ceraist o'th febyd, gwr IRh VII 30 35 gorpheirch morwyn, mor wyf ufydd! /Gorfflamliw cywiw cyhefelydd /Gorphlyg rawd wenyg rhyd Dderwennydd. cywlad 8 CBM III 20 7 amgwydd o dromgad, /Cas draws drablawdd, cawdd cywlad, /Cadau ddo_^r, ca_^r co_^r gyrchiad. /Cyrchais e EGM I 25 2 Ysym udd arfrudd, cystudd cedyrn, /Ystyngiad cywlad, cyflawn de_"yrn, /Ysgor ddiffreidiad (mad mychde ES I 17 32 ru Duw Ddewin! /Llywelyn, hyddyn, haedd amar - cywlad, /Cyfluddion Udd Cesar, /A'm rhoddud, rhwysg ufel GRh II 28 17 rhyd. /Rhyfedd (eithr Gwynedd, gwenwyngawdd - cywlad, /Cyn cyflechwyf rynnawdd) /Fy myw am fy llyw ni' GM I 7 68 r cedeirn gur gyrchiad, /Cad amlwg crai cyflwg cywlad. /Cywleidiaddon gawdd cyhoedd nerthoedd nawdd, /C CBM III 16 88 nyrwen; /Cyfle niferoedd, cyflawn ei eirioes, /Cywlad loes, moes Macsen, /Mawrdraws drais dra Lly_^r He GRh II 28 7 orthiant, /Wyd berthdud oddiwes; /Dawn cyflawn cywlad ormes, /Dafydd, Duw it a'i rhoddes. /Rhoddes Duw CBM IV 6 200 annwyd, /Creulawr gawr gyrchiad, garw gymwyd - cywlad /Yn cyfladd ym mhlymnwyd; /Ceinfyged am drefred d Cywleidiaddon 1 GM I 7 69 gur gyrchiad, /Cad amlwg crai cyflwg cywlad. /Cywleidiaddon gawdd cyhoedd nerthoedd nawdd, /Cun gynnaw Cywolu 1 D-2 I 2 12 ddl woror, cywrisg wosgor, cyngor hygnaid; /[ ]Cywolu wawr, cyfarws mawr cerllaw'r eirchaid; /Cerydd fy cywrain 3 SB II 23 11 /Oddyman hyd Rufain, /Can ys marw io_^r co_^r cywrain, /Chweddl mwyfwy, garw dramwy drumain; /I Faig n LlF2 VI 8 22 iludd, cedyrn ddilain, /Eurfreenin cywrennin, cywrain. /Ef deddfau gorau, goradain - ceneddl, /Er pan MG VII 32 30 _^r gynt o gof hirynt, herwydd tadau, /Gwylwyr cywrain, gwy_^r y dwyrain ar da_^l brynnau, /Pawb olynol cywraint 5 GG II 31 30 reiswr yw angau ar bob trosedd, /Tramaint, nid cywraint an cywrysedd. /O Ruffudd, gwaywrudd gorfoledd, MeiG I 30 19 dd, ar niw coelo. /Coelwyf a synnwyf a synio - cywraint, /Coelaf Dduw a'r saint a braint eu bro. /Crist D-4 VI 20 5 w saint, /Cred crefydd, celfydd cywraint. /Nid cywraint i neb cywrysedd - a_^'m rhwyf /Yn rhyfyg gwythl D-4 VI 20 4 Llywiawdr, llwrw saint, /Cred crefydd, celfydd cywraint. /Nid cywraint i neb cywrysedd - a_^'m rhwyf /Y GB II 26 8 igiofaint - fy mryd, /Namwyn mi a'i pryd cywyd cywraint; /Ys mwy y canaf cyn no henaint, /Canu Dewi maw cywrennin 3 EW VI 6 1 Brenin cywrennin, cywir - yn ei ddydd, /Hael Ddafydd, hawl ys d LlF2 VI 8 22 Nudd ced ddiludd, cedyrn ddilain, /Eurfreenin cywrennin, cywrain. /Ef deddfau gorau, goradain - cenedd EG VI 18 138 yn yw Llywelyn, llywiadr tyner, /Doeth, coeth, cywrennin gwin a Gwener; /A'r Gw_^r a'n rhoddes-ni ran o cywrisg 1 D-2 I 2 10 cyflawn fflamdde cyfwyre fad; /Ceneddl woror, cywrisg wosgor, cyngor hygnaid; /[ ]Cywolu wawr, cyfarws cywrych 1 CBM IV 14 14 eisin asgellwrych - hygar, /Cerdd anwar, ca_^r cywrych, /Cyfnod ddail oni ddelych, /Cethlydd llan cathl cywryd 1 D-1 I 1 46 g, o Rieinwg, rhadau rhwyddaint, /O Dey_"rnon, cywryd Lleon, galon reibaint: /Un fid fenwyd i ellysb by cywrysedd 6 D-4 VI 20 5 crefydd, celfydd cywraint. /Nid cywraint i neb cywrysedd - a_^'m rhwyf /Yn rhyfyg gwythlonedd, /Tud gly CBM IV 10 23 f, /Ni'th orsaif tey_"rnedd, /Ar dy dorf, corf cywrysedd, /Ar dy deilu teilwng medd. /Meddgwyn eu gwira CBM III 26 1 Cywrysedd Brydain ysy bryder - in, /Ysy brid i lawer, /A PhB VI 15 4 , gwawr tey_"rnedd, /Y gofeirdd a'r beirdd yn cywrysedd. /Er pan fu Elffin yng nghywrysedd - Faelgwn / CBM IV 4 148 l ei fawredd, /Chwerw wrth chwerw wrth chwant cywrysedd, /Gwrdd wrth wrdd wrth orddrud gwnedd, /Glew w GG II 31 30 au ar bob trosedd, /Tramaint, nid cywraint an cywrysedd. /O Ruffudd, gwaywrudd gorfoledd, - y'm ce_^n, Cywychiawn 1 PM V 2 8 eni. /Cychweddl a'm dothyw am dwythfalch ri - /Cywychiawn a_^'m dawn - o'm dielwi. /Agwrdd fydd adwyn a cywyd 6 GYC VII 39 2 ab Rhad rhof a'm galon, /Nawdd y Gla_^n Ysbryd cywyd cofion, /Nawdd y Iesu caru, coron - tangnefedd, /C CBM IV 17 38 ddifanw Ei fryd, /Cynghraiff Di_"a_"wl cyngwl cywyd. /Cyngaws a fydd traws a fedd tristyd - maith, /Cy GB II 26 8 can ddigiofaint - fy mryd, /Namwyn mi a'i pryd cywyd cywraint; /Ys mwy y canaf cyn no henaint, /Canu De LlF2 VI 10 40 er ein treiglaw ein traglewder, /Treiclyd ein cywyd ein cam wober. /Tra mawr ydd ym dawr a'm donier - D-1 I 1 37 hafal, arial wythaint, /Gwry_^s gweilgi ddofn, cywyd eofn, colofn milcant, /Llugyrn dewdor, lluoedd ang PM V 15 6 as. /Dywynnyg dy wir yn wynias, /Dy wynfyd i'm cywyd nid cas. /Edrych, pan fernych faint fy nhras, /Cre cyw_^ydd 1 HOG II 7 9 echw_^ydd, /Claer wanllun, wenlleddf, wynlliw, cyw_^ydd, /Wrth gamu brwynen braidd na ddygwydd. /Bechan chablaf 1 LlF1 II 1 79 dor. /Ni chablwyd ysgwyd ar ysgwydd io_^r, /Ni chablaf fy naf yn ei achor - faran. /Bangeibr gadw Gadfa chablwyd 1 LlF1 II 1 78 un eisior /Na cham leferydd ar lid Echdor. /Ni chablwyd ysgwyd ar ysgwydd io_^r, /Ni chablaf fy naf yn chad 3 GM I 7 101 m w_^r, /Am wledig Edeirniawn. /Gwelais frad a chad a chamawn /Cyfrwng llew a llyw Merfyniawn. /Gwelais DB VI 35 47 o ddrwg, nis diwyga; /Chweched i dramwy, chwe chad yn adwy, /Yn Abertawy, teg ysgorfa. /Seithfed Gedwe EMRh VI 23 14 dir rhag dewr gorflwng /Pan fo dydd gorwlad a chad yn wng. /Penial pob arial, crau allwng- branes /Am chadarn 1 GB II 26 129 nydd. /Ysid i Ddewi dda gyweithydd /Wrth wan a chadarn achadw y prydydd, /Ac iddaw y mae, mal i ddedwy chadau 1 MB I 3 124 dd! /Cad rhag Castellmarch, mawr ei dyfydd, /A chadau Cynwrig wyrennig wlydd. /I gad gynghywair ym Meir Chadfan 1 LlF1 II 1 140 i. /Un llogawd ysydd herwydd heli, /Lleuddad a Chadfan yn ei chedwi, /Llyre werhydre wrhydri - lliaws, chadlys 1 EG VI 18 56 r na bw_^r (bu crain) /Nac argoed na choed na chadlys drain /A rhag pyrth bu syrth Saeson yng nghrain, chadw 3 GM I 12 31 m budd ymweddwyd, /Bod Duw i'm diau gadwyd, /A chadw Dy gyfraith hyd ymgyfrang a_^'m llaith /A'm llwydd GB II 26 20 w ddioddeifiaint - yn deg /Ar don a charreg, a chadw ei fraint, /A chyrchu Rhufain, rhan gyreifiaint, / PM V 4 13 anon, /Tair colofn y celfyddodion: /Marcwlff a Chadw gadr swyson /A Selyf, ben sywedyddion. /Rhannws Du Chadwaladr 1 GM I 6 22 wd /Hyd pan dde_^l Cynan (cain addfwyndawd) /A Chadwaladr mawr, mur pob ciwdawd chael 1 GYC VII 40 117 ddiwedd, /A chwbl drugaredd o'n camweddau, /A chael goddiwes, cyffredin hanes, /Cymun a chyffes a lles chaer 6 DB VI 24 76 ar llwyth oswydd gnawd llithiaw - cigfrain /A chaer dew firain yn difuriaw. /Gnawd gwayw ac arwydd gwe MG VII 32 39 ag seren o'u rhag yn rhoi golau; /Caerusalem a chaer Fethlem (nid er methlau) /Doethan' yn rhwydd ar fe HOG II 6 10 aw dyhedd. /Caraf ei morfa a'i mynyddedd, /A'i chaer ger ei choed a'i chain diredd, /A dolydd ei dwfr a D-4 VI 20 52 , /Ni safai rhagddun, rhwych pell, /Nac aer na chaer na chastell. /Pedwar castell poeth, paith rhyfyg - IRh VII 30 4 ganmawl ganmwy beunydd, /Hawdd fu ei charu o'i chaer newydd. /Hwyl orne heulfre ar froydd - glasfor /Pa PM V 23 171 mrais amrygant, /Amrygyr Nefennyr Naw Nant, /A Chaer-yn-Arfon, a charant - yng ngnif /Yng ngnaws coll a chaeth 1 GB II 25 11 naeth yr wnaeth Iesu. /Cymhenddoeth a choeth a chaeth i'r moliant, /Pebrddor pedrydant, pedror gylchu; chaffad 1 GB II 26 215 idau. /Ni cheffid gan naf na_^g o'i enau, /Ni chaffad gwrtheb namwyn gwyrthau. /Gwrthebed hyged i hygl chaffael 1 GM I 6 16 awd. /Nid haws i'th esgar esgor dy gosbawd /No chaffael tywyn ni bo tywawd. /Nid oes gysteddlydd i hael chaffaf 1 LlF1 II 2 47 af - iddaw? /Pa law dros anaw ydd aswynaf? /O chaffaf ddewis hyd y gwasa_^f, /A ddewisais gynt a ddewi chaffel 1 GYC VII 43 45 blegyd, /Cyn pridd a gweryd, i'n gwarandaw /A chaffel angen ag olew, a Lle_^n, /A chymod a_^'n Rhe_^n Chai 1 CBM IV 4 207 Dullus fab Efrai, /Greddf Greidwyr a Chynyr a Chai, /Glew ddefawd, glyw oestrawd aestrai. /Ystre hynt cha_^i 1 LlG VII 25 12 thithau yn gwychaw pan goched - dy ba_^r, /Ni cha_^i dy esgar esgor lludded! /Ciliaw ni fynni er neb c chaiff 3 GYC VII 42 33 oel dy law, /Mae pawb yn adaw oed dibara. /Ni chaiff cyfoethawg fod yn hirhoeddlawg /Fwy no chynhinnaw PM V 23 184 chnant; /Dy gynnygn ni gennynt cwdd a_^nt, /Ni chaiff hoen na hun ar amrant. /Mad y'th ymddug mam, wyt LlG VII 24 35 /Dragon dihefeirch, heirddfeirch harddedd, /Ni chaiff Sais i drais ei droedfedd - o'i fro! /Nis oes o G chain 3 D-1 I 1 48 sb byd, gelleist borthant. /Hoeddl hir a nef a chain addef trwy ardduniant. /Urdden arnaw, rhad ac anaw CBM III 12 33 blaidd yn ei blith. /O blith gwyrdd a chyrdd a chain amser - gwin /A gwirawd wrth leufer, /Berth yd bor HOG II 6 10 rfa a'i mynyddedd, /A'i chaer ger ei choed a'i chain diredd, /A dolydd ei dwfr a'i dyffrynnedd, /A'i gw Chaint 1 GB II 26 281 on a Mo_^n a saint Gwynedd, /Saint Dyfnaint a Chaint a chynhaddledd, /Saint Brycheiniawg, bro hywredd, chais 1 EW VI 6 17 n llednais, /Ac o nerthoedd cadoedd, cais! /Na chais fy ystwng, o'm hestyngydd, - w_^r, /Yn wirion y'm chalanedd 2 LlG VII 24 31 Dygannwy mwyfwy y medd, /A chiliaw rhagddaw a chalanedd - crau, /Ac odduch gwadnau gwaed ar ddarwedd. GM I 9 80 /Gwelais yn Rhuddlan ruthr fflam rhag Owain /A chalanedd rhain a rhudd fehyr; /Gwelais yno ym mro yn am chaled 1 CBM III 16 244 arf yn greuled, /Ta_^l tra tha_^l, tranial tra chaled! /Yn llys Owain hael, huanred - ei wir, /Hydr ei challedd 1 CBM III 3 32 anfechan, fychod ei berthedd, /Llan ym mron ei challedd; /Dyniawl bobl ni borthant iawnwedd, /Iawn i Dd cham 3 GYC VII 43 29 uchenaid: /`Mae ef y diriaid o'i eneidiaw, /A cham guhuddwr, a cham usurwr, /A thwyllwr bradwr bradawg LlF1 II 1 77 ng ngawr, /Ni chymyrth aesawr yr un eisior /Na cham leferydd ar lid Echdor. /Ni chablwyd ysgwyd ar ysgw GYC VII 43 29 ef y diriaid o'i eneidiaw, /A cham guhuddwr, a cham usurwr, /A thwyllwr bradwr bradawg ddwylaw, /A llei chamawn 1 GM I 7 101 /Am wledig Edeirniawn. /Gwelais frad a chad a chamawn /Cyfrwng llew a llyw Merfyniawn. /Gwelais Loegr chan 4 PM V 23 65 asgar, /Mal Arthur, cain fodur Cibddar, /Can a chan a cheinwyll a gwa_^r, /Cant a chant a chynt nog ada GM I 9 62 . /Ni charif llaw-wyr 'n eu llawr gythrudd /[ ]chan gynnif cynnor gw_^yth gwnedd [ ]hudd /Ni hu y_^nt, EG VI 18 60 f heb wain /A chan llu pannu pen ar digrain /A chan llaw lludwaw Llanhuadain, /Cilgerran achla_^n a chl EG VI 18 59 edd trist maer, oedd claer cleddyf heb wain /A chan llu pannu pen ar digrain /A chan llaw lludwaw Llanh chanawl 1 ES I 22 14 rdan affan uffernawl /Uffern ddofn, ddyfnaf ei chanawl. /Llawer un a ddaw eneidiawl - yng ngwasg /Yng chaned 1 D-1 I 1 26 isgwys llawr am ei fysawr aur amaerwy. /Bei na chaned ei dey_"rned anhyed rwy! /O'r sawl pennaeth a gai chanhwyllau 1 GB II 26 263 chi a pharch beincau /Yn eglwys a chynnwys a_^ chanhwyllau. /Ysid gyfeddach gan gyfeddau /A charu Duw y chanlyn 1 DB VI 32 6 fawr daear awr derfyn, - a garaf, /A gerais ei chanlyn; /Neud eddwyf yn oer dyddyn, /Nid oes dim einoes chant 1 PM V 23 66 ar, /Can a chan a cheinwyll a gwa_^r, /Cant a chant a chynt nog adar. /Adarweinidawg, caeawg gynran - chantrefydd 1 GM I 11 15 /Nid gw_^r gwyry amug aml gnud gynfedydd /A'i chantrefydd a'i chartrefoedd. /Nid ef Rhodri Mawr, mur c cha_^r 7 EW VI 6 35 Prydain adlam - gwr, /Wyt gorau o fab mam; /Na cha_^r a_^ mi maith gytgam /Ac na chred guhudded gam. /N ES I 23 16 edd. /Gomeddwys Efa, afal ddiwedd; /Afar fu wy cha_^r ei chywrysedd. /O Ddofydd y traeth trwy gyhydedd, PM V 26 23 dd - Lloegr, /Neud llwyr weddw y gwragedd. /Ni cha_^r eryr gwy_^r gworwedd - na chysgu, /Na chosgordd h CBM IV At 1 Ni chelaf a wnaeth, ni cha_^r - fy nghalon, /Ni rylon rhy lawgaeth, /Sorres wr DB VI 24 49 w - gau, /Ac angau ddiau ddyfod iddaw: /Pam na cha_^r mab dyn Dduw a'i geisiaw? /Pam na chynnydd ef nef DLlM II 18 19 I luoedd cyhoedd canhymddaith. /Ni'm harwar na cha_^r na chywaith, /Ni'm harha aros anghyfiaith. /Am re PM V 8 27 nid. /Llas Iorferth, aernerth, aur newid - a_^ cha_^r, /Och erddaw nid odid, /Mab Madawg, llawddeawg ll charant 1 PM V 23 171 mrygyr Nefennyr Naw Nant, /A Chaer-yn-Arfon, a charant - yng ngnif /Yng ngnaws coll a'm peidiant. /Neu chared 1 GB II 26 44 awg. /A garo Dewi fal deueiriawg - na fid, /Na chared na llid na lleidr difiawg; /A garo Dewi diofredaw charif 1 GM I 9 61 addudd /Eilywedd aserw a_^ seirch cystudd. /Ni charif llaw-wyr 'n eu llawr gythrudd /[ ]chan gynnif cyn charo 1 GYC VII 40 70 u, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau, /Gwae ni charo y saint a'r santesau. /Dros y Saith Bechod, anghlo charreg 2 GB II 26 20 merth er Duw ddioddeifiaint - yn deg /Ar don a charreg, a chadw ei fraint, /A chyrchu Rhufain, rhan gyr GB II 26 147 u llid gyhydreg, /Hyd ar Dwrch, terfyn tir a_^ charreg. /Dothyw i Ddewi Deheubartheg - bair /I ddial fa chartrefoedd 1 GM I 11 15 y amug aml gnud gynfedydd /A'i chantrefydd a'i chartrefoedd. /Nid ef Rhodri Mawr, mur ciwdodoedd, /Fwy charu 4 GYC VII 40 121 a_^l, /Llwyr obaith heb araith bo_^l, /Credu a charu bob chwy_^l /Crist brynawdr, amherawdr mil, /Mab M GB II 26 265 chanhwyllau. /Ysid gyfeddach gan gyfeddau /A charu Duw yn drech no phenaethau; /Ysid gan unbyn unbar IRh VII 30 4 wl hyfawl ganmawl ganmwy beunydd, /Hawdd fu ei charu o'i chaer newydd. /Hwyl orne heulfre ar froydd - g GM I 14 26 a diau dri. /Truan a anian inni o amwyll /Tra charu present pre_`s gynhywyll: /Tra'm oedd o'm dawn Duw charwn 1 GYC VII 40 34 ynion daear, /A byd teg a bywyd hir /A gawn o charwn y Gw_^r. /Y Gw_^r a rannawdd inni riniau /Ar dafa charws 1 CBM III 10 56 c eu trosedd, /Tyngyriawn tynged orfoledd, /Ni charws Tyngyr tangnefedd. /Degfed yw a'm clyw o'm clud e chas 1 GM I 8 20 udd! /Arddwyreaf hael o hil Iago /A gennis dra chas dra Chors Fochno, /A gyrchws glyw Fflandrys, a ffle chasa 2 EW VI 6 19 estyngydd, - w_^r, /Yn wirion y'm plygydd; /Na chasa fi, fawr Ddafydd, /Ni chasa Mab Duw dedwydd. /Dedw EW VI 6 20 n y'm plygydd; /Na chasa fi, fawr Ddafydd, /Ni chasa Mab Duw dedwydd. /Dedwydd rwyf aerglwyf, eurgledd chastell 1 D-4 VI 20 52 ai rhagddun, rhwych pell, /Nac aer na chaer na chastell. /Pedwar castell poeth, paith rhyfyg - ystwng, chathl 1 GG II 31 18 ythfed yw lladd a_^ llafnau cochwedd /Celain a chathl brain ar ei bronwedd; /Nawfed in rhyred (nid anrh chawdd 1 GB II 25 30 r dra Lloegr fethlu, /Ffrawdd dra ffrawdd, dra chawdd, dra chynhennu, /Ffrwst dra ffrwst, dra thrwst tr chawsan' 1 PM V 25 39 wenwyn /A'i lluoedd trylwyn i dra gweilgi, /Ni chawsan' gennyn gymod cymaint hyn, /Eithr gwarth a gwrth chawsom 1 PM V 25 33 y_^s, /Ym Mhrydain Ynys gwy_^s ein gwesti. /Ni chawsom droedfedd heb wa_^n, heb wnedd, /O derfyn Gwyne ched 4 CBM IV 6 120 t celain: /Calanmai, celennig i frain. /Cred a ched a cherdd rhychyngain - i'th blaid, /I'th blegyd y d CBM III 21 199 n a_^ thrin ac a_^ thrychion, /Tri chyfred a_^ ched a cherddorion, /Tri eorth am borth am byrth Saeson, LlF1 II 1 65 ffrynt diletgynt, diletgrefydd, /Achadw crog a ched a choedydd - a cho_^r /A mo_^r ac arfor a gorfynydd CBM IV 5 84 s gynt, /Llas llary frodyr, gwy_^r gorfynt, /A ched lladded, lladdesynt. /Llas Aser, aerllew, aerllid - chedwi 1 LlF1 II 1 140 ysydd herwydd heli, /Lleuddad a Chadfan yn ei chedwi, /Llyre werhydre wrhydri - lliaws, /Hydraws hydra chedwyr 2 LlF1 II 1 98 olitor ei cho_^r a'i chelyfrad /A'i cherdd a'i chedwyr a'i lly_^r a'i llad /A'i llan ger dylan, ger gla GM I 8 17 /Cad mal bad aball a phellt ar rudd, /Cad a_^ chedwyr Lloegr, a llwgr uddudd, /A gorfod i fod i fab Gr chedymddaith 1 PhB VI 12 28 ac Epynt, /Bardd fu_^m it, trimud dremynt, /A chedymddaith ganwaith gynt. /Cyntaf achubaf Echel fraint chedyrn 3 CBM III 2 6 ar, Llechysgar llys. /Ysid i'th lys liaws dyn /chedyrn a chyrn amgen /A gwawd gwedi gwirawd gwin /Ac au HOG II 6 14 af ei milwyr a'i meirch hywedd, /A'i choed a'i chedyrn a'i chyfannedd. /Caraf ei meysydd a'i ma_^n fei PM V 18 38 s. /Llym anian trathan trwy gras - a choed, /A chedyrn orefras, /Llyw bydoedd lled byd, dwfn a bas, /Ll cheffid 1 GB II 26 214 llofiad /Rhuddaur a dillad, fad ferthidau. /Ni cheffid gan naf na_^g o'i enau, /Ni chaffad gwrtheb namw cheffir 2 GYC VII 42 10 yr di, enwir, herwydd a draethir, /Gan Dduw ni cheffir dim cywira, /Eithr gwirionedd a gwa_^r dangnefe DB VI 33 18 idd hynny, mor ddyhir - druain, /Dra fo byd na cheffir. /Gruffudd arfau rhudd, rhydebygir, /Graid barch Chegin 1 GM I 9 150 dyfr (dychwardd gwyrdd wrth echwydd) /Ogfanw a Chegin a Chlawedawg drydydd. /Dy-m-hunis ton mo_^r ym me cheid 1 GYC VII 42 2 Brenin Gogoned, breiniawl Ei weithred, /Ni cheid o'i barthred na ffled na phla. /Pei na wnelai fegi cheiniedi 1 LlF1 II 1 157 ir cywair cywiw a_^ hi, /Ac angerdd a cherdd a cheiniedi - llawen, /Ac amgen yw ein llen a_^ Llanddewi, cheinwyll 1 PM V 23 65 /Mal Arthur, cain fodur Cibddar, /Can a chan a cheinwyll a gwa_^r, /Cant a chant a chynt nog adar. /Ada cheised 1 GYC VII 42 39 erfydd, /Llewenydd llonydd ffydd a ffynna. /Na cheised hoced, trwy gam guhudded, /Nef yn ei theced, can cheisiaf 1 CBM IV 3 21 eisiawn, /I geisiaw mynawg, myned a wnawn. /Ni cheisiaf drostaw meddyliaw myned, /Nid ceisiaw caled ced cheisiaw 1 LlF2 VI 10 14 cher, /Men nad iawn tro_"i trwy anghallter /Na cheisiaw tramdaw yn y trymder. /Nid ef a'n diffyn nac a' che_^l 2 CBM III 12 51 d diogan - hael, /Can bu gwael ein gwahan, /Ni che_^l fy ngherdd fy nghwynfan, /Ni chudd fy ngrudd fy CBM III 5 53 ohanaf /A dywan ataf ag ateb ced, /Ac erof na che_^l fy rhyweled, /Ac erddi ydd wyf o nwyf, ni'm cred, chelaf 1 CBM IV At 1 Ni chelaf a wnaeth, ni cha_^r - fy nghalon, /Ni rylon rhy l chelir 1 PM V 25 50 ri. /Nis celaf, honnaf, hwn yw Beli - Hir, /Ni chelir na'i wir na'i wrhydri /Am bob trais rhyddug ar bo chelwch 1 CBM IV 10 13 ysawr, gwawr gwenwlad. /Aswynaf awch nawdd, na chelwch - awch porth /Can perthyn atregwch! /Gostegwyr chelwydd 1 GYC VII 43 33 awg, /A glwth, a diawg dial cymraw, /A god a_^ chelwydd a geuawg grefydd?' /Canid eiddunt ffydd, ffo_"y chelyfrad 1 LlF1 II 1 97 rhydd rodd gyngwastad. /Molitor ei cho_^r a'i chelyfrad /A'i cherdd a'i chedwyr a'i lly_^r a'i llad /A chen 1 CBM III 5 61 lyed, /Gwa_^r air i'm cyfair ni'm cyfaered; /A chen ni'm caro, na'm cerydded - fyth: /O'm ceryddawdd, n chenhadau 1 GB II 26 224 iant nac eu llongau, /A chyngor a wna_^nt a_^ chenhadau /I hebrwng iddaw ebrwydd drethau. /Trydy pla W cherdd 4 LlF1 II 1 157 Ac eurgrair cywair cywiw a_^ hi, /Ac angerdd a cherdd a cheiniedi - llawen, /Ac amgen yw ein llen a_^ LlF1 II 1 98 wastad. /Molitor ei cho_^r a'i chelyfrad /A'i cherdd a'i chedwyr a'i lly_^r a'i llad /A'i llan ger dyl LlF1 II 1 82 angor, /Ei chreiriau banglau ban glywitor, /Ei cherdd, ei chynrain, ei main marmor, /Ei gwyrthiau golau CBM IV 6 120 n: /Calanmai, celennig i frain. /Cred a ched a cherdd rhychyngain - i'th blaid, /I'th blegyd y dichwain cherddorion 1 CBM III 21 199 rin ac a_^ thrychion, /Tri chyfred a_^ ched a cherddorion, /Tri eorth am borth am byrth Saeson, /Tri e Cheredig 1 GM I 9 100 is. /Can haelon hywydd hawdd y treiddiais /[ ] Cheredig bybl ba hyd dulliais? /[ ] Owain a unis fy mryd cherir 1 GM I 14 40 wenydd, /Llawen fydd Rheen yn Ei riydd; /Rhy'i cherir yn hir yn ei herwydd. /Hi yn fam wy Thad, hi yn w cherwch 1 PM V 1 74 entraeth pen trwch - calanedd /(Ga_^l ag ef na cherwch!) /Gwy_^r yn nygn, yn nigyrydwch, /Gwerin ne_^r cherwyn 1 GYC VII 40 81 ob eiddorwg, /A phawb heb olwg ar ei balau, /A cherwyn boethdan ac ennaint brwmstan, /A llech lashaearn cherydd 3 GM I 13 7 atreg cof atre. /Cyfdaerant i ro_^n, a rhin a cherydd, /A chur gnodydd ar ne. /Gnaws edn adnabod bore, MeiG I 33 12 swyd mawr myned iddi; /Mechde_"yrn caeroedd na cherydd fi /Can ni wn na'm ffordd na'm ffurf erni. /Erny MeiG I 33 51 adaw /Na mwy trachwerw ferw afar rhagddaw; /Na cherydd i Dduw ddwyn yr Eiddaw! /Eidduniant i ddyn ei dd chethrau 1 GYC VII 40 85 cribog oer eu cribau, /A chythraul corniog a chethrau osglog, /A chyrn sefydlog ar ei sodlau, /A phob chi 1 CBM III 5 119 /Ardduniant moliant, mal yd glywir. /A glywch chi, ddeon, a ddywedir? /A ddywaid rhiain, ni rhygeblir. chigfrain 1 PM V 26 35 abar - gwedd bangaw /Yn bencnud wy gyfedd, /A chigfrain cyfwyrain cigwledd, /Cigyddion coelion calane chilia 1 DB VI 35 82 reinfab Gruffudd, /Mae yn ei ddeurudd ddawn ni chilia: /Cymen Llywelyn, cymerth ei derfyn, /Cymru o gyl chiliaw 1 LlG VII 24 31 r diwedd, /Am gylch Dygannwy mwyfwy y medd, /A chiliaw rhagddaw a chalanedd - crau, /Ac odduch gwadnau chir 1 CBM IV 3 2 Arddwyreaf hael o hil Einiawn - Yrth, /[]chir ei byrth erbyn berthnawn, /A [ ]nid gwalchlid gweil chiwdawd 1 CBM III 3 165 er uchel, uchaf ei defawd, /Caer eang, eofn ei chiwdawd, /Ni chyfred ei phobl a_^ phechawd, /Caer araul chlas 3 CBM III 3 90 , /Berth ei llog wrth ei lleu babir, /Berth ei chlas a'i chyrn glas gloywhir. /Berth raddau Rhiau rhygr LlF1 II 1 159 llen a_^ Llanddewi, /Ac am gylch ei chlawdd ei chlas gofri, /Ac amgyrn o ddyrn, addurn westi, /Ac amgan PM V 18 31 nef rhy-th-swynas. /Wyt priawd tir Prydain a'i chlas, /Wyt prifwyr eryr arddyrnfras, /Wyt chwyrn, wyt t chlau 1 DB VI 31 65 /(Tri chlwyf nad ydynt fal cynt Cynon!), /Tri chlau eu parau fal Peryddon, /Tri chlo_"yn pennyn pengu chlawdd 1 LlF1 II 1 159 gen yw ein llen a_^ Llanddewi, /Ac am gylch ei chlawdd ei chlas gofri, /Ac amgyrn o ddyrn, addurn westi Chlawedawg 1 GM I 9 150 wardd gwyrdd wrth echwydd) /Ogfanw a Chegin a Chlawedawg drydydd. /Dy-m-hunis ton mo_^r ym merwerydd, chledd 1 DB VI 24 62 ydaw. /Gnawd fod ongyr gwy_^r gwedi gwyraw, /A chledd gwawr Gwynedd a gwaed arnaw. /Gnawd yn uthr fod chleddyf 1 PM V 23 179 mad y'th want - arall /Yn arfoll ysgarant, /A chleddyf, a chlodfawr y'th wna_^nt, /Ac ysgwyd ar ysgwy chlo 3 DB VI 31 67 yddon, /Tri chlo_"yn pennyn penguchogion, /Tri chlo ar eu bro rhag bradogion. /Trwy eirioledd Pedr, pen PM V 23 141 ysbaid anolo, /Llew prydfawr, llyw Prydain a'i chlo, /Llywelyn, lliaws ei Franfro, /Llary de_"yrn cedyr GYC VII 36 75 igier: och o'r trigiaw! /Nid oes na chyngor na chlo nac egor, /Unffordd i esgor brwyn gyngor braw. /Pob chlod 5 LlG VII 28 7 rhuddfoawg, /Llywelyn, lluyddfeirch arfawg, /A chlod a gorfod am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hw PM V 14 37 u anfon granwynion gre, /A chludaw ei hawl, ei chlod a he /Hyd y daerawd haul, hyd y dwyre LlF1 II 1 86 ychator, /Ei gorthir, ei gwir yn ei goror, /Ei chlod, ei harfod yn ei harfor. /Mor iawn im o'm dawn ac EG VI 18 61 aw lludwaw Llanhuadain, /Cilgerran achla_^n a chlod goelfain /A chlwyr ar ddyhedd, mawredd mirain; /Yn DB VI 24 78 yw ac arwydd gwedi gwyraw /A gw_^r yn gorfod a chlod iddaw. /Gnawd seithgad o Eingl yn syrthiaw - ergyr chlodfan 1 CBM III 21 203 /Tri chyfarf rhag tarf, rhag torf haelon, /Tri chlodfan gwalchlan, gweilch frodorion: /Golchynt eu deur chlodfawr 1 PM V 23 179 nt - arall /Yn arfoll ysgarant, /A chleddyf, a chlodfawr y'th wna_^nt, /Ac ysgwyd ar ysgwydd anchwant. chlo_"yn 1 DB VI 31 66 ynon!), /Tri chlau eu parau fal Peryddon, /Tri chlo_"yn pennyn penguchogion, /Tri chlo ar eu bro rhag b chlud 1 GM I 6 20 ni ddaw, ni ddoddyw, /Ni chynnan, ni chlyw, ni chlud molawd /Hyd pan dde_^l Cynan (cain addfwyndawd) /A chludaw 1 PM V 14 37 wisg eurdde, /Diamau anfon granwynion gre, /A chludaw ei hawl, ei chlod a he /Hyd y daerawd haul, hyd chlwyf 1 DB VI 31 64 ogion, /Tri eryr yn wy_^r ac yn weision /(Tri chlwyf nad ydynt fal cynt Cynon!), /Tri chlau eu parau f chlwyr 1 EG VI 18 62 adain, /Cilgerran achla_^n a chlod goelfain /A chlwyr ar ddyhedd, mawredd mirain; /Yn Aberteifi tew oe chlyw 1 GM I 6 20 w yn fyw, ni ddaw, ni ddoddyw, /Ni chynnan, ni chlyw, ni chlud molawd /Hyd pan dde_^l Cynan (cain addfw chnud 3 GM I 8 14 a dau yng nghrau, yng nghrai achludd, /Cnud a chnud a fud ymdanaddudd. /Cad argrad arall, cad gawad gu PM V 11 22 dd, gw_^r drud - am derfyn, /Am dyrfa beirdd a chnud, /Gwddant oll tey_"rngoll tud, /Gruffudd mynawg, u PM V 17 27 ll ei wendud, /Llaith breisgwyr, llith brain a chnud, /Lladd rhyfu a rhannu golud. /Mebyd rhwyf gwryd, choed 4 PM V 18 37 y'n creas. /Llym anian trathan trwy gras - a choed, /A chedyrn orefras, /Llyw bydoedd lled byd, dwfn HOG II 6 10 araf ei morfa a'i mynyddedd, /A'i chaer ger ei choed a'i chain diredd, /A dolydd ei dwfr a'i dyffrynne HOG II 6 14 gedd. /Caraf ei milwyr a'i meirch hywedd, /A'i choed a'i chedyrn a'i chyfannedd. /Caraf ei meysydd a'i EG VI 18 56 s na thw_^r na bw_^r (bu crain) /Nac argoed na choed na chadlys drain /A rhag pyrth bu syrth Saeson yng choedydd 1 LlF1 II 1 65 diletgynt, diletgrefydd, /Achadw crog a ched a choedydd - a cho_^r /A mo_^r ac arfor a gorfynydd. /Mor choeth 2 GB II 25 11 ennaf pennaeth yr wnaeth Iesu. /Cymhenddoeth a choeth a chaeth i'r moliant, /Pebrddor pedrydant, pedror LlG VII 26 30 iaw. /Drud a glud, gwladoedd ymandaw, /Doeth a choeth, gyfoeth gyfunaw; /Dwys aergwys, Powys poed eiddi chof 1 EGM I 27 62 yned mynwawl ddeddfau /Gw_^yl Gyfachafael - na chof amau! /Goresgynnws Mab Duw, Difiau, - nef uchod, /( chollais 1 CBM III 21 37 Feli, /Ced ysgain gwyniain, gwn ei golli. /Neu chollais-i arglwydd rhwydd yn rhoddi, /Neu'm rhoddes-i h cholled 1 ES I 17 44 a erfyll, /Arfrudd, er cyhudd, ni'm cyll. /No cholled alaf elw freuner - o'm ta_^l, /Tebycach im lawer chollir 1 LlF1 II 1 71 r, /Uchel lan Gadfan ger glan glas fo_^r. /Ni chollir o'i thir nac o'i thewdor - annedd /Troedfedd er cho_^r 2 LlF1 II 1 65 letgrefydd, /Achadw crog a ched a choedydd - a cho_^r /A mo_^r ac arfor a gorfynydd. /Mor elw fy nghynn LlF1 II 1 97 Meirionnydd rhydd rodd gyngwastad. /Molitor ei cho_^r a'i chelyfrad /A'i cherdd a'i chedwyr a'i lly_^r chorff 1 GM I 14 9 llwyr grefydd i grynho_"i, /A llafur a chur a chorff dorri, /A chyfiaw hoddiaw hwyliaw heli, /A chymry Chors 1 GM I 8 20 wyreaf hael o hil Iago /A gennis dra chas dra Chors Fochno, /A gyrchws glyw Fflandrys, a fflemychws i chosgordd 1 PM V 26 24 i cha_^r eryr gwy_^r gworwedd - na chysgu, /Na chosgordd heb wnedd. /Gnawd ysgyn ac ysgwyd ar gledd /Yn chrair 1 PhB VI 12 37 bar, rhwysg morfar mawr. /Mawr fwy y credaf no chrair, - ced neirthiad, /Echel cad, ced adnair, /Gwr ys chrau 2 CBM IV 16 182 /Can gorau ein Duw ein datbrwy /Trwy gethrau a chrau a chymwy, /Can gweryd Creawdr a'i cretwy, /Can gwa PM V 26 62 cymynwyd cwbl yn eu pobed, /Pob cenfaint yn ei chrau; /Castell Gwis cystyngaist yn glau, /Ac Arberth, g chrawn 1 CBM III 21 54 alch cedwyr a'm cedwis gan iawn, /Ni gadwai na chrawn na chrynho_"i, /Rhy hir y tawaf, tawel wyf i, /Ni chred 12 LlF2 VI 10 96 af i Duw ddwy uned: /Un ffydd a_^ chrefydd, a chred CBM III 3 172 bererindawd. /Peniadur cerygl, ceresyd /Ced a chred a chrefydd i gyd, /Periglawr periglus Wyndyd, /Gwy LlF1 II 1 35 , falch wynha_"ed, /Eglwys ffydd a chrefydd a chred - a chymun, /Fal wrth Dduw ei hun yd yr lunied. / GYC VII 40 49 lyfau, /Gwae ddiflas a gasa eglwysau, /Gwae ni chred awen lle_^n a'i llyfrau, /Gwae ni chred bob peth o GYC VII 40 50 wae ni chred awen lle_^n a'i llyfrau, /Gwae ni chred bob peth o'r pregethau, /Gwae ni ddilyd pryd prif GYC VII 40 4 nt y saint ar eu seithfed /Bedydd a chrefydd a chred. /Dyw Llun, naf gwiwlun ni bair gelu - lles, /Llys GYC VII 41 48 yd oedd oddef crydmywn crawn byllau. /Y neb ni chred eu cyfrynted, bryfed brofau, /Weldi yna, perchen t PM V 26 99 coed llawn aeddfed: /Llywelyn, llyw Bedydd a Chred, /Fab Iorferth, fy nerth, fy nodded. /I tithau, u EW VI 6 36 fab mam; /Na cha_^r a_^ mi maith gytgam /Ac na chred guhudded gam. /Nid cam canmawl hawl hwyl gynnydd - GYC VII 38 6 allter, /Na chryn llaw yn lluniaw salwder, /Na chred i Dduw, ddewin ffyddlonder, /Na chrynai bob pryd GB II 26 211 ad y'i gweled, /Pen argynnan bedydd, crefydd a chred. /Ni chronnes, rhoddes rhadau - wallofiad /Rhuddau GYC VII 43 3 ucheldaw, /Haeldad, goleuad llygad a llaw, /Na chred pechadur ei ddifuriaw /Hyny e_^l i bwll i bell dri chreded 1 LlF1 II 2 29 molaf; /Mal y'th rygefais, yd yth geisaf. /Na chreded pen ced gadarn gyhudded; /Creded ei deced y dywe chredir 1 PM V 19 23 /Yn fyrddioedd i'th gylchyn. /Dy law hir, neu chredir na chryn, /Yn rhoddi aur rhudd a melyn. /Dewr y' chredwch 1 GYC VII 36 69 oni welwch chwi'r sy_^r wedi r'syrthiaw? /Pani chredwch chwi i Dduw, ddyniaddon ynfyd? /Pani welwch chw chrefydd 6 LlF2 VI 10 96 glywed. /Archaf i Duw ddwy uned: /Un ffydd a_^ chrefydd, a chred LlF1 II 1 35 wen wyngalch, falch wynha_"ed, /Eglwys ffydd a chrefydd a chred - a chymun, /Fal wrth Dduw ei hun yd yr GYC VII 40 4 ared; /Braint y saint ar eu seithfed /Bedydd a chrefydd a chred. /Dyw Llun, naf gwiwlun ni bair gelu - LlF1 II 1 149 threfi, /Athreiddle haelon haelach no Thri, /A chrefydd herwydd, herwyr wrthi - nid moes, /Ac nid oes e CBM III 3 172 dawd. /Peniadur cerygl, ceresyd /Ced a chred a chrefydd i gyd, /Periglawr periglus Wyndyd, /Gwyndawd gw CBM IV 17 10 wr, /Ofer, difuner, llyther lleawr, /O ffydd a chrefydd ydd achretawr. /O ffyrf ioli Tri o draethawd be chreiriau 1 LlF1 II 1 81 faran. /Bangeibr gadw Gadfan fegis Bangor, /Ei chreiriau banglau ban glywitor, /Ei cherdd, ei chynrain, chreu 1 EMRh VI 23 24 rainc ffrawdd annheilwng /Ac ergryd a chryd a chreu ddillwng. /Gwnaeth drallif gwyar uch Trallwng - El chreulawn 1 GYC VII 39 8 ag uffern gethern geithon - anffyddlawn, /A'i chreulawn ddigawn ddigasogion! /Nawdd y cariad rhad rhof Christ 2 GYC VII 43 48 einiaw, /A nefawl orsedd, a rhan drugaredd, /A Christ o'r diwedd i'n dwyn ataw GYC VII 38 13 brawd /Darllain pob pechawd fal y'i pecher, /A Christ ym mhren crog er creulonder /Yn y boen y bu duw G chronnai 1 MB I 3 94 aeleddawg! /Hael a ri a renni yn ei riydd, /Ni chronnai na seirch na meirch gweilydd, /Gwladoedd ofynai chronnes 1 GB II 26 212 ed, /Pen argynnan bedydd, crefydd a chred. /Ni chronnes, rhoddes rhadau - wallofiad /Rhuddaur a dillad, chrwydr 1 CBM IV 6 14 /Brwysg a na_^d o gad oedd ganthudd, /Brwydr a chrwydr a chryd arnaddudd, /Brwyngwyn gyfamwyn gyfamrudd chryd 2 EMRh VI 23 24 inc ar Ffrainc ffrawdd annheilwng /Ac ergryd a chryd a chreu ddillwng. /Gwnaeth drallif gwyar uch Trall CBM IV 6 14 na_^d o gad oedd ganthudd, /Brwydr a chrwydr a chryd arnaddudd, /Brwyngwyn gyfamwyn gyfamrudd - afrdwy chryn 2 GYC VII 38 5 fod ei amser, /Na welydd cywilydd callter, /Na chryn llaw yn lluniaw salwder, /Na chred i Dduw, ddewin PM V 19 23 oedd i'th gylchyn. /Dy law hir, neu chredir na chryn, /Yn rhoddi aur rhudd a melyn. /Dewr y'th wnaeth U chrynai 1 GYC VII 38 7 der, /Na chred i Dduw, ddewin ffyddlonder, /Na chrynai bob pryd rhag pryder - cwympaw /I mywn cwymp Lus chrynho_"i 1 CBM III 21 54 r a'm cedwis gan iawn, /Ni gadwai na chrawn na chrynho_"i, /Rhy hir y tawaf, tawel wyf i, /Ni byddaf da chudd 2 MG VII 33 63 im dangosych /Dy wyneb, ni heb a ohebych, /Na chudd Dy ddeurudd, diddorych - o'th was, /Gwae neb o'i g CBM III 12 52 wahan, /Ni che_^l fy ngherdd fy nghwynfan, /Ni chudd fy ngrudd fy ngriddfan. /Griddfan, darogan drygyrf chuddiaw 1 GYC VII 41 32 u'n erbyn Iesu, na syn droau, /Nac esgusaw na chuddiaw braw brad feddyliau. /Yna y telir (angen ys dir chuhudded 1 GYC VII 41 19 rwyf bydawl byd gyfreithau. /Cyfraith hoced a chuhudded, (bawed beiau!) /Ac enwiredd heb drugaredd, a chur 4 GM I 14 9 wdr, /A llwyr grefydd i grynho_"i, /A llafur a chur a chorff dorri, /A chyfiaw hoddiaw hwyliaw heli, /A D-1 I 1 30 ag ei ddibwy. /Diau uddudd trallawd, cystudd a chur cystwy, /Gwerin weryd, gwedy clefyd cryd a chymwy. GYC VII 40 105 Ei galon a'i fron friwiau, /Er Ei wir arfoll a chur Ei fron oll, /Er y pum cyfrgoll a'i archollau /Na b GM I 13 8 tre. /Cyfdaerant i ro_^n, a rhin a cherydd, /A chur gnodydd ar ne. /Gnaws edn adnabod bore, /Gnaws am b chwaer 5 IRh VII 30 14 ris wrthyf lleferydd - didaer, /Llawenglaer fy chwaer, chwedl a'm deubydd, /A addawsai, hoed a hud beun HOG II 9 5 wy) /Rhy eiddun ofwy i ar feingan /I edrych fy chwaer chwerthin egwan, /I adrawdd caru, can doeth i'm GM I 14 44 fydd, /Hi yn ferch wy Mab y modd ysydd, /Hi yn chwaer i Dduw o ddwywawl ffydd, /Hi a hawdd borthes lles CBM III 11 40 /Rhan ei frawd, ei fraint a'i tywys, /Rhan ei chwaer na chweir o Bowys. /Cynneddf i Bowys ben ymadraw HOG II 6 65 aw /Ac i'm llaw fy lla_"in, /Lleucu glaer, fy chwaer, yn chwerthin, /Ac ni chwardd ei gw_^r hi rhag go chwaerei 1 HOG II 10 11 ll pali, /Neb, a rwy garwy, yn fwy no hi. /Pei chwaerei ei budd er barddoni, /Nebawd noswaith y byddwn chwair 1 ES I 17 10 n: /Brodyrdde braw aele o lin. /Dduw a Mair, a chwair in chwerthin /(Chwerddyd bryd!) o bryder chwefrin chwannawg 2 MG VII 33 11 'r Sathan truan, hyd tra etych, /A wy_^l cnawd chwannawg a chwennych - yn hawdd, /Mawrgawdd diadrawdd d PM V 24 41 yn fyd fodawg, /Ac aur ac ariant wrth chwant chwannawg, /A meirch mai, meingrwn, dwn a dosawg, /A llu chwant 10 DB VI 26 17 addau nid tau, teg y rhoddy, /Dy feddiant, nid chwant, a chwenychy, /Dy feddwl, nid cw_^l, can nis cely GM I 14 13 ifro ddifrad weddi, /Diwraidd a newid 'ny bai chwant a llid, /Difanw present ddlid preswyl gyni, /A ch MG VII 32 32 wneynt trwy reol ran wylfaau /O nos i nos, fal chwant aros cyfarosau. /Gwelsont seren o liw amgen ac am PM V 2 54 bydd celadwy fod caledi /Y men y'm chwerwer er chwant cronni. /Tey_"rnfab Ywain, tey_"rnedd aergrain, / CBM IV 4 148 chweddl ei fawredd, /Chwerw wrth chwerw wrth chwant cywrysedd, /Gwrdd wrth wrdd wrth orddrud gwnedd, PM V 24 41 a rhodd yn fyd fodawg, /Ac aur ac ariant wrth chwant chwannawg, /A meirch mai, meingrwn, dwn a dosawg, CBM IV 16 102 amraint diara, /O amryw amryfys fwyta. /O bu chwant chwenychu traha, /O bu chweg, bu chwerw oddyna. / PM V 23 186 m, wyt ddoeth, wyt ddinam, /Wyt ddiddawl o bob chwant /O borffor, o bryffwn fliant, /O bali ac aur ac a MeiG I 31 20 au le lwrw meddiant, /Parha_"us baradwys yw fy chwant. /O eiriol milioedd a milcant - o'r teulu, /Parth LlF1 II 1 45 oeth i'r cyfoeth beunoeth beunydd, /Pan ddyfu chwant syllu ar esillydd - Ymer /Aber Menwenfer ucher e chwanta 1 PM V 1 135 llestrigiawl - wisg /A'i osgeth gorfforawl; /O chwanta Efa, efnys hawl, /Ei asen, bu asw cythrawl. /O f chwarae 1 PB VII 19 3 dd trwm a'i gwarchae, /O'i geneddl nid chweddl chwarae, /A'i blant, os gwddant, ys gwae. /Gwae fi o'i g chwardd 1 HOG II 6 66 /Lleucu glaer, fy chwaer, yn chwerthin, /Ac ni chwardd ei gw_^r hi rhag gorddin. /Gorddin mawr a'm dawr chwarddaf 1 DB VI 29 117 dd wyf, cwdd af. /O mynnwch, chwerddwch, mi ni chwarddaf, /Can mynnwn fy marw ni mawr fyddaf. /Cyd ymgu chwbl 1 GYC VII 40 116 u, /A phurlan fuchedd a pherffaith ddiwedd, /A chwbl drugaredd o'n camweddau, /A chael goddiwes, cyffre chwe 1 DB VI 35 47 ne_^l o ddrwg, nis diwyga; /Chweched i dramwy, chwe chad yn adwy, /Yn Abertawy, teg ysgorfa. /Seithfed Chwech 4 BF VII 52 10 anwar! /Collais chwech te_"yrn cedyrn cydfar, /Chwech eryr, cedwyr cadr eu darpar: /Llywelyn a'i blant, HOG II 6 79 ais-i bymp o rai gwymp eu gwyngnawd, /Cefais i chwech heb odech pechawd /(Gwenglaer uch gwengaer ydd ym EGM I 27 48 Grog groes wyddin, frenin freiniau, /Diffyrth chwech oes byd rhag pyd poenau. /Ymherawdr Greawdr, o'th BF VII 52 9 /Erglyw eu tramgwydd, trymgwyn anwar! /Collais chwech te_"yrn cedyrn cydfar, /Chwech eryr, cedwyr cadr Chwechan 1 D-3 VI 19 8 n /Pan ddaeth pobl Israel cer anhyrron - dir, /Chwechan mil meiwyr, gwy_^r a gweison, /Dillyngaist, cyr chwechant 1 MG VII 34 7 fi, /Fihangel, fy mabsant, /A thi yn drech no chwechant /O gethern blin uffern blant. /Plant Mihangel Chweched 5 GG II 31 13 camwedd; /Pedwerydd, rhewydd; pumed, rhyfedd; /Chweched, amgaled amgeledd - am aur /A mireinwch byd a'i CBM III 10 41 fawr faran, /Arodiawn creulawn rhag creulan. /Chweched athrugar athraon - Cadwallawn, /Ail Lluddiawn LlF2 VI 9 11 pan fo cyfysgar: /Cig amhryd, amriaint gymar. /Chweched, chwerw chweiris y gyniar, /Chweg fwyta Efa bu LlF1 II 5 41 ; /Rhag arynaig Brawd briwan. /Arwyddon chwerw chweched dydd /Y daw gwaed o'r gwellt a'r gwy_^dd; /Ein DB VI 35 47 _"us ei wg, /Er a wne_^l o ddrwg, nis diwyga; /Chweched i dramwy, chwe chad yn adwy, /Yn Abertawy, teg chwedl 1 IRh VII 30 14 yf lleferydd - didaer, /Llawenglaer fy chwaer, chwedl a'm deubydd, /A addawsai, hoed a hud beunydd, /O' chwedlau 2 MG VII 32 23 n olau; /Yna y traethwyd ac y coelwyd coelfain chwedlau: /Geni Dofydd yng nghaer Ddafydd yn ddiamau. /S DB VI 29 35 , /Bu erwan yr awr y ciglau; /Bu oer im aros y chwedlau: /Na bu_^m farw o fawr bryderau, /Ac yn farw fy chweddl 18 CBM IV 16 106 wg ein difa, /Yn difanw yn nifant ydd a_^: /Yn chweddl adfeilawg ydd adfeila - pawb /O'r pobloedd ni ba SB II 23 4 frwynain, /Chweddl rhyhir, rhyhydr ei ysgain, /Chweddl agarw marw mawrfab Owain /O newydd yn Nehau a Dw SB II 23 1 Chweddl a'm daw, dolur ei gofiain, /Chweddl dirfawr, dir PB VII 5 2 wyn ei ddwyn, gwawr Cymry - neud marw, /Mawr a chweddl a'm deffry, /Owain prain neud pridd wely, /Arfod CBM III 5 35 /Ni'th wnaf ernywed er na'th gaffwyf. /Nid er chweddl amgen ydd amgyrwyf, /Namyn am garu ni geryddwyf; PhB VI 15 8 dd: /Llafar meriniau gwyniau gwragedd, /Llawer chweddl anoeth a ddoeth Wynedd. /Cyni ddelai hwn o achen LlG VII 25 62 /Gorfoledd i fyrdd cyrdd a'i cyrcho, /Gorfynt chweddl ceneddl a'i canlyno; /Gw_^r a obryn ffaw heb ffo PB VII 19 3 /Maenfedd trwm a'i gwarchae, /O'i geneddl nid chweddl chwarae, /A'i blant, os gwddant, ys gwae. /Gwae PM V 16 1 Chwefrawr mis chweiris chweddl diargel, - mawr, /Marw Gruffudd fab Howel, /Ni'm SB II 23 2 Chweddl a'm daw, dolur ei gofiain, /Chweddl dirfawr, dirfarth gyfrwynain, /Chweddl rhyhir, CBM IV 4 147 arw wrth awr gyminedd, /Chweg wrth chweg wrth chweddl ei fawredd, /Chwerw wrth chwerw wrth chwant cywr BF VII 44 26 o Dewdwr gw_^r gwrdd yn argae - trin, /Trist a chweddl heb warae, /Uthr gwynfan chwerw, herw hirwae: /E GC VI 21 2 t, lletgynt, llid anoeth - gofal? /Gnawd gofyn chweddl i ddoeth! /Mawr Dduw! a ddycych beunoeth /Mor wa ES I 24 23 cof) awr y cyfyd - haul, /Cyfodes o'i weryd. /Chweddl mawr a'n deffry, neud ef deffryd /Deffro Crist C SB II 23 12 hyd Rufain, /Can ys marw io_^r co_^r cywrain, /Chweddl mwyfwy, garw dramwy drumain; /I Faig ni bu ddadw PB VII 15 23 rhoes-i hoen, /Prif walch cadarn haearngaen; /Chweddl oer i eurfab Owain /A'i gyfoeth a ddaeth o'i ddw GM I 7 85 - rhyfel, /Rhyfarw udd gwlydd Ystrad. /Astrus chweddl rychweiris i Gymry, /Ystryw chwerw, nid chwerian SB II 23 3 fiain, /Chweddl dirfawr, dirfarth gyfrwynain, /Chweddl rhyhir, rhyhydr ei ysgain, /Chweddl agarw marw m chweddlau 4 EGM I 27 17 rawd ymhlith beddau. /Cyn dyfod chwerw gyfnod chweddlau, /Cyn adfant puchiant pechodau, /Duw a'm gad c DB VI 31 33 alybolion. /Chwegwyr, cynifwyr cynhebygion /Eu chweddlau, gorau gwy_^r er Jason, /Llywelyn a'i blant, p DB VI 28 4 s gwae fi am iaith gawddfaith gofeg /Er goddau chweddlau i mi a fai chweg. /Ni wybu_^m erioed fedru Sae MB I 3 122 maint a ddyfu ar eu hedrydd /A ddug o'i gadau chweddlau newydd! /Cad rhag Castellmarch, mawr ei dyfydd Chwefrawr 3 PM V 16 24 ranc llew gyfranc, llawr /Anian chwefrin da_^n Chwefrawr EGM I 25 9 yg, llosg ei thefyrn; /Twrf toredwynt mawr mis Chwefrawr chwyrn, /Tud amwyn terrwyn, tir eurde_"yrn, /A PM V 16 1 Chwefrawr mis chweiris chweddl diargel, - mawr, /Marw Gr chwefrin 2 PM V 16 24 awr, /Einioes dranc llew gyfranc, llawr /Anian chwefrin da_^n Chwefrawr ES I 17 11 wair in chwerthin /(Chwerddyd bryd!) o bryder chwefrin? /Dothyw llew a_^ lluch yng ngorddin, /Detholwa chweg 8 CBM IV 16 103 fys fwyta. /O bu chwant chwenychu traha, /O bu chweg, bu chwerw oddyna. /Chwerddid byd, bodawg ein difa CBM IV 17 46 yfrnawd i'm ceudawd defawd hefyd /Cyfredeg a_^ chweg, chwerw hir ennyd. /Cyfraid oedd i'm plaid oedd i' LlF2 VI 9 12 t gymar. /Chweched, chwerw chweiris y gyniar, /Chweg fwyta Efa bu afar. /Iolaf-i Bair o bured arwar /A DB VI 28 4 wddfaith gofeg /Er goddau chweddlau i mi a fai chweg. /Ni wybu_^m erioed fedru Saesneg, /Ni wn ymadraw GB II 26 137 ra_"eg, - eofn, /O fodd bryd a bron, o brydest chweg, /O brydest ddyllest ddull ychwaneg, /I Frefi a De CBM IV 16 159 fydd llwydd llonydd llawddadwy; /Mor atreg pob chweg pan chwerwy, /Mor addfwyn difwyn digonwy. /Crist C CBM IV 4 147 /Garw wrth arw wrth awr gyminedd, /Chweg wrth chweg wrth chweddl ei fawredd, /Chwerw wrth chwerw wrth CBM IV 4 147 gyfannedd, /Garw wrth arw wrth awr gyminedd, /Chweg wrth chweg wrth chweddl ei fawredd, /Chwerw wrth Chwegwyr 1 DB VI 31 32 wn ym Mo_^n /Pei yn fyw y delai i Dalybolion. /Chwegwyr, cynifwyr cynhebygion /Eu chweddlau, gorau gwy chweir 1 CBM III 11 40 frawd, ei fraint a'i tywys, /Rhan ei chwaer na chweir o Bowys. /Cynneddf i Bowys ben ymadrawdd - gwy_^r chweiris 2 PM V 16 1 Chwefrawr mis chweiris chweddl diargel, - mawr, /Marw Gruffudd fab How LlF2 VI 9 11 /Cig amhryd, amriaint gymar. /Chweched, chwerw chweiris y gyniar, /Chweg fwyta Efa bu afar. /Iolaf-i Ba chwe_^l 2 PhB VI 14 3 olofn Cymru camp ddiodid /Pan fu yn rhyfel gad chwe_^l chwerwlid /Myn nad eingai neb ar y newid. /Peuny PhB VI 13 1 Rhys, rhwysg chwe_^l ryfel, rhwyf naf, - rhwydd de_"yrn, /Rhwym cedyr chwelidydd 1 MB I 3 128 eu merwerydd! /Yng ngwaith y Waederw, chwerw chwelidydd. /Cad Geredigiawn, gyfiawn gywydd, /Crynynt w chwennych 1 MG VII 33 11 uan, hyd tra etych, /A wy_^l cnawd chwannawg a chwennych - yn hawdd, /Mawrgawdd diadrawdd daw o'i edry chwenychu 2 GB II 25 24 llys Dinefwr, /Ffyrdd myrdd gyrth glydwr glod chwenychu. /Ffordd wosgordd ddiwosgordd ddiwasgaru, /Ffo CBM IV 16 102 nt diara, /O amryw amryfys fwyta. /O bu chwant chwenychu traha, /O bu chweg, bu chwerw oddyna. /Chwerdd chwenychy 1 DB VI 26 17 tau, teg y rhoddy, /Dy feddiant, nid chwant, a chwenychy, /Dy feddwl, nid cw_^l, can nis cely, /Dy fodd Chwerddid 1 CBM IV 16 104 wenychu traha, /O bu chweg, bu chwerw oddyna. /Chwerddid byd, bodawg ein difa, /Yn difanw yn nifant ydd chwerddwch 1 DB VI 29 117 wn am fy rhwyf cwdd wyf, cwdd af. /O mynnwch, chwerddwch, mi ni chwarddaf, /Can mynnwn fy marw ni mawr Chwerddyd 1 ES I 17 11 e o lin. /Dduw a Mair, a chwair in chwerthin /(Chwerddyd bryd!) o bryder chwefrin? /Dothyw llew a_^ llu chwerian 1 GM I 7 86 weddl rychweiris i Gymry, /Ystryw chwerw, nid chwerian ei rhyle: /Ail marth mawr mor dde, ail yrth, ai Chweris 1 HOG II 9 12 l fan, /Rhag fal y'm coddid-i yn llys Ogrfan, /Chweris o'i haddawd-hi addoed cynran, /Ethiw a_^'m henai chwerthin 3 HOG II 6 65 llaw fy lla_"in, /Lleucu glaer, fy chwaer, yn chwerthin, /Ac ni chwardd ei gw_^r hi rhag gorddin. /Gor ES I 17 10 dde braw aele o lin. /Dduw a Mair, a chwair in chwerthin /(Chwerddyd bryd!) o bryder chwefrin? /Dothyw HOG II 9 5 y eiddun ofwy i ar feingan /I edrych fy chwaer chwerthin egwan, /I adrawdd caru, can doeth i'm rhan, /I chwerw 10 LlF1 II 5 41 angosan; /Rhag arynaig Brawd briwan. /Arwyddon chwerw chweched dydd /Y daw gwaed o'r gwellt a'r gwy_^dd LlF2 VI 9 11 ysgar: /Cig amhryd, amriaint gymar. /Chweched, chwerw chweiris y gyniar, /Chweg fwyta Efa bu afar. /Iol MB I 3 128 mawredd eu merwerydd! /Yng ngwaith y Waederw, chwerw chwelidydd. /Cad Geredigiawn, gyfiawn gywydd, /Cr EGM I 27 17 bwyf rhawd beddrawd ymhlith beddau. /Cyn dyfod chwerw gyfnod chweddlau, /Cyn adfant puchiant pechodau, BF VII 44 27 rin, /Trist a chweddl heb warae, /Uthr gwynfan chwerw, herw hirwae: /Eithr Gwynedd, ym medd, y mae CBM IV 17 46 i'm ceudawd defawd hefyd /Cyfredeg a_^ chweg, chwerw hir ennyd. /Cyfraid oedd i'm plaid oedd i'm plegy GM I 7 86 d. /Astrus chweddl rychweiris i Gymry, /Ystryw chwerw, nid chwerian ei rhyle: /Ail marth mawr mor dde, CBM IV 16 103 /O bu chwant chwenychu traha, /O bu chweg, bu chwerw oddyna. /Chwerddid byd, bodawg ein difa, /Yn difa CBM IV 4 148 th chweg wrth chweddl ei fawredd, /Chwerw wrth chwerw wrth chwant cywrysedd, /Gwrdd wrth wrdd wrth ordd CBM IV 4 148 , /Chweg wrth chweg wrth chweddl ei fawredd, /Chwerw wrth chwerw wrth chwant cywrysedd, /Gwrdd wrth wr chwerwer 1 PM V 2 54 angori, /Ni bydd celadwy fod caledi /Y men y'm chwerwer er chwant cronni. /Tey_"rnfab Ywain, tey_"rnedd chwerwlid 1 PhB VI 14 3 mru camp ddiodid /Pan fu yn rhyfel gad chwe_^l chwerwlid /Myn nad eingai neb ar y newid. /Peunydd yn rh chwerwy 1 CBM IV 16 159 llonydd llawddadwy; /Mor atreg pob chweg pan chwerwy, /Mor addfwyn difwyn digonwy. /Crist Culwydd, po chwi 13 CBM III 1 34 cenwch, cenyf o'm ban, /A mi, feirdd, i mewn a chwi allan GB II 26 185 ch Ddewi - yn eich llaw /A llu y byd i gyd a_^ chwi, /A'r fagl aur ei phen, ffo_"wch rhegddi /Fal rhag CBM III 11 55 edd na bai gaeth, /Glyw gwyrthfawr, gwrthodwch-chwi etwaeth, /Gwrthodes rhywyr, rhingyllaeth! /Cynneddf PM V 1 92 , ciliwch! /Ef fawr llyw mawrllid Mallolwch. /Chwi, fawr wy_^r, i fawr w_^r gwystlwch! /Ef a ddaw i dd CBM IV 9 149 wrysiwch! /Gwry_^s arloes eirioes, eiriolwch! /Chwi gennyf, gynifiaid, sefwch! /Mi Gynddelw a gynnelw g GYC VII 36 63 ewydd fal crinwydd ysy'n crinaw: /Poni welwch chwi hynt y gwynt a'r glaw? /Poni welwch chwi'r deri yn PM V 1 100 wy beiddwch! /Ef i fryn, i freiniawg gyfrwch: /Chwi i bant, difant dyfrydwch. /Ef aerdyrch: awch cyrch GYC VII 36 69 chwi'r sy_^r wedi r'syrthiaw? /Pani chredwch chwi i Dduw, ddyniaddon ynfyd? /Pani welwch chwi'r byd w PM V 1 98 ddewr ynialwch. /Ef i faes, i faws gadarnwch: /Chwi i goed - i gad nwy beiddwch! /Ef i fryn, i freiniaw PM V 1 102 erdyrch: awch cyrch nis cyrchwch - hyd Frawd, /Chwi o'i ffawd yd ffo_"wch. /Gnawd o'i law lawrfeirdd gy DB VI 29 119 mynnwn fy marw ni mawr fyddaf. /Cyd ymguddioch-chwi oll, mi ni allaf /Ymguddiaw dan llaw, ban fo lleiaf PM V 1 95 ddwyn yr einwch. /Ef a'i dwg ac niw diolwch. /Chwi rhagddaw i gyd ni gedwch /Na rhwydd na rhyddewr yni D-4 VI 20 78 lyn, pawb etwa - a'i gw_^yl /Fal y'i gwelsawch-chwi yma; /Yng Nghaer, yng Ngharreghofa, /Yng Nghaerfyr Chwima 1 DB VI 35 38 u, llafur gur gynnu, /A_^ llu ni chymu yn Rhyd Chwima; /A'r erlid fal cynt ar ael y dyffrynt /Ar ail hy chwi'r 6 GYC VII 36 70 ch chwi i Dduw, ddyniaddon ynfyd? /Pani welwch chwi'r byd wedi r'bydiaw? /Och hyd atat Ti, Dduw, na dda GYC VII 36 64 elwch chwi hynt y gwynt a'r glaw? /Poni welwch chwi'r deri yn ymdaraw? /Poni welwch chwi'r mo_^r yn mer GYC VII 36 66 wi'r mo_^r yn merwinaw - 'r tir? /Poni welwch chwi'r Gwir yn ymgyweiraw? /Poni welwch chwi'r haul yn h GYC VII 36 67 welwch chwi'r Gwir yn ymgyweiraw? /Poni welwch chwi'r haul yn hwylaw - 'r awyr? /Poni welwch chwi'r sy GYC VII 36 65 ni welwch chwi'r deri yn ymdaraw? /Poni welwch chwi'r mo_^r yn merwinaw - 'r tir? /Poni welwch chwi'r G GYC VII 36 68 chwi'r haul yn hwylaw - 'r awyr? /Poni welwch chwi'r sy_^r wedi r'syrthiaw? /Pani chredwch chwi i Dduw chwith 2 CBM IV 14 2 oedd fau, fanrhith - ei adain, /A'i adel a fu chwith, /Adaw cyw can f'anwylnith, /Adnau cenau can hwch PM V 7 9 aint. /Tey_"rnas i'th law, lid Geraint, - nid chwith /Er chwydad esgeraint. /Nid bath llath yn llaw ys chwr 1 CBM IV 3 37 galch llasar, llas Eithiniawn! /Crynai []yf a chwr ysgwydawr /Pan dorres []wr Mebwyniawn, /Crynai ys[] chwsg 1 PM V 5 9 dd ddidres: /Arial hy, ni ffy, ni ffo_"es. /Ni chwsg ei gywlad, ni chysgoges - glew, /Glyw Prydain rhwy chwydad 1 PM V 7 10 _"rnas i'th law, lid Geraint, - nid chwith /Er chwydad esgeraint. /Nid bath llath yn llaw ysgeraint, /N chwyddaw 1 DLlM II 18 11 llwyr anrhaith /A dwyn ei dynion yn gaith, /A chwyddaw rhagddaw rhif saith - rhiallu, /Ni ellid ei ola chwy_^l 1 GYC VII 40 121 yr obaith heb araith bo_^l, /Credu a charu bob chwy_^l /Crist brynawdr, amherawdr mil, /Mab Mair o'r pu chwyrn 5 EW VI 6 7 Prydain, /Gw_^r urddain gwryd Po_^r, /Yn hawl chwyrn de_"yrn dud io_^r, /Yn hael ehelaeth gyngor. /Cy DB VI 31 24 d ei hoed ar ei gyfoedion. /Doeth esgyrn gw_^r chwyrn ei ymchwelion, /Ymchweiliad tromgad, trwm ei gofi EGM I 25 9 ei thefyrn; /Twrf toredwynt mawr mis Chwefrawr chwyrn, /Tud amwyn terrwyn, tir eurde_"yrn, /A_^ llafnaw PM V 18 33 a'i chlas, /Wyt prifwyr eryr arddyrnfras, /Wyt chwyrn, wyt te_"yrn, wyt eirias - cadau, /Wyt cadarn fal PB VII 2 1 Colled gw_^r arwr arfawg, chwyrn - yng nghad /Yng nghadarnwisg he_"yrn, /Mur torf, chyfairch 1 EGM I 26 35 erthi, /Nid ymglyw dyn byw o'r byd fal mi. /Ni chyfairch angen iawlwen ioli /I'r neb rybarther ei rybor chyfannedd 3 HOG II 6 14 a'i meirch hywedd, /A'i choed a'i chedyrn a'i chyfannedd. /Caraf ei meysydd a'i ma_^n feillion anaw, / PB VII 9 20 aith pob gwlad (gad gynnydd, /Dewr gynran) a'i chyfannedd. /Cyfannedd, walch, dy falchgorn /Ar dir ynia PhB VI 15 26 ra thuedd - Llundain, /Diffeithdir Prydain a'i chyfannedd, /Gw_^r a w_^yr yn llwyr synnwyr senedd - sai chyfarf 1 CBM III 21 202 yrth Saeson, /Tri eofn diofn, dialforion, /Tri chyfarf rhag tarf, rhag torf haelon, /Tri chlodfan gwal chyfarfod 1 PhB VI 14 50 a wesgerid. /Wedi cad dramawr a gawr dremid /A chyfarfod pybl pen yn erfid /Rhag meuedd cyfedd cyfedda chyfariaith 1 CBM III 5 87 llys i'w llaes ymdaith: /Gwirion deg, dawel ei chyfariaith, /Gwan ddeddf ddof i'm cof, i'm canhymdaith. chyfedd 1 GYC VII 42 29 gwin a gwerin, a gwarwyfa. /Gwelais luosydd a chyfedd beunydd /A byd ar gynnydd, gynnif gwyrda. /Hynny Chyfeilawg 1 D-1 I 1 17 a Dyffryn Clwydd a Nant Conwy, /Powys enwawg a Chyfeilawg ac a fo mwy: /Dyffryn Hafren, Ceri, Dygen, cy chyfiaith 1 SB II 22 26 dd, neud efrydd gobaith, /Neud Cymru cymriw ei chyfiaith. /Cyfiaith ga_^r llachar, lluch ryfyg - Arthur chyfiaw 1 GM I 14 10 grynho_"i, /A llafur a chur a chorff dorri, /A chyfiaw hoddiaw hwyliaw heli, /A chymryd i gan Dduw ddiw chyfoeth 1 HOG II 9 9 , /I edryd llywy lliw ton dylan /(Llifiant o'i chyfoeth a ddoeth atan), /Lliw eiry llathr oerfel ar uch chyfred 2 CBM III 21 199 /Tri chyfrin a_^ thrin ac a_^ thrychion, /Tri chyfred a_^ ched a cherddorion, /Tri eorth am borth am b CBM III 3 166 f ei defawd, /Caer eang, eofn ei chiwdawd, /Ni chyfred ei phobl a_^ phechawd, /Caer araul, caer ddidrau chyfrin 1 CBM III 21 198 lew ganaon, /Tri eryr ongyr angerddolion, /Tri chyfrin a_^ thrin ac a_^ thrychion, /Tri chyfred a_^ che chyfyd 1 CBM III 21 39 /Neu'm rhoddes-i hil Rhun rhudd a phali, /(Neu chyfyd ynof cof i'm coddi, /Coddedig ydd wyf o ddiclloni chyffes 2 GYC VII 40 118 , /A chael goddiwes, cyffredin hanes, /Cymun a chyffes a lles llyfrau. /Llyfrau llaswyrau yw'n sa_^l, / GYC VII 40 69 au, /Poenedu cynnes, caffel gorddiwes /Cymun a chyffes a lles llyfrau, /Olew ac angen a chymwyll `Amen' chyngain 2 OC II 15 53 d ein dyfod Gynllaith. /Dos, was, a chyngor na chyngain - ein torf /Fal teiluoedd bychain; /Dywan, dwg PM V 2 51 ddf Elifri, /Na bydd rhyweilydd fy rhwyoli. /O chyngain, hael udd, hwyl i'm hynni, /A chyngor angor i'm chyngor 4 GB II 26 224 idiau; /Ny welant na lliant nac eu llongau, /A chyngor a wna_^nt a_^ chenhadau /I hebrwng iddaw ebrwydd PM V 2 52 oli. /O chyngain, hael udd, hwyl i'm hynni, /A chyngor angor i'm hangori, /Ni bydd celadwy fod caledi / GYC VII 36 75 oes le y trigier: och o'r trigiaw! /Nid oes na chyngor na chlo nac egor, /Unffordd i esgor brwyn gyngor OC II 15 53 aith, /Dywed ein dyfod Gynllaith. /Dos, was, a chyngor na chyngain - ein torf /Fal teiluoedd bychain; / chyhoedd 1 CBM III 11 70 awch cam, cenheddloedd - Powys, /Peues cyrdd a chyhoedd, /Glyw cyrchfawr, cylchynfeirch nid oedd, /Gw_^ chyhydr 1 D-4 VI 20 26 wlad anhydr - ei braint /A_^'m hudd braisg ni chyhydr; /Uchuch ei ddydd herwydd hydr, /Isis dydd oswy chymer 3 EMRh VI 23 6 r Gwynedd, gwn nad echwng, /Cyd ef ddigoner ni chymer flwng. /Er yn fab i'm rhwyf-i rhywnaeth ystwng. / LlG VII 25 68 ato. /Rhybydd urddedig a urddo - fy ne_^r, /Ni chymer hyder a'i adawo! /Bolchlafn lud am dud a derfyno, CBM III 5 76 eilwaith, /Na chymydd a_^ hi o hir obaith, /Na chymer wrtheb a dan wrthiaith. /Nid af-i ar hirdwf ni da chymhenrwydd 1 DB VI 27 10 iwair, cynnif hylwydd, /Mawr ben Cymru wen a'i chymhenrwydd, /Mawrbarch gogyfarch, gogyfrwydd - wryd, / chymod 2 GYC VII 40 71 llyfrau, /Olew ac angen a chymwyll `Amen', /A chymod a_^'m Rhe_^n, yr hy_^n gorau. /Ni bwyf lwth ddiaw GYC VII 43 46 arandaw /A chaffel angen ag olew, a Lle_^n, /A chymod a_^'n Rhe_^n cyn no'n rheiniaw, /A nefawl orsedd, chymradw 1 GM I 7 29 rhith fyth fydd Cymru /A chymri a chymrwyn, /A chymradw a hirgadw hirgwyn /A hirgur o ddolur ei ddwyn. chymraw 1 BF VII 51 6 s. /Llas Bendigeidran gydfryd - a_^ chymri, /A chymraw oedd hefyd: /Llas Llywelyn llafngreulyd, /Llas A chymri 2 BF VII 51 5 al ef ni las. /Llas Bendigeidran gydfryd - a_^ chymri, /A chymraw oedd hefyd: /Llas Llywelyn llafngreul GM I 7 28 . /Tydwed doydd fedd! rhith fyth fydd Cymru /A chymri a chymrwyn, /A chymradw a hirgadw hirgwyn /A hirg Chymro 1 GM I 14 12 yliaw heli, /A chymryd i gan Dduw ddiwynni, /A Chymro ddifro ddifrad weddi, /Diwraidd a newid 'ny bai chymrwyn 1 GM I 7 28 doydd fedd! rhith fyth fydd Cymru /A chymri a chymrwyn, /A chymradw a hirgadw hirgwyn /A hirgur o ddol Chymry 1 GYC VII 42 24 a wna. /Gwelais Lywelyn luoedd ail Merfyn /A Chymry derfyn yn ei dyrfa. /Gwelais benaethau Gwynedd a' chymryd 1 GM I 14 11 rff dorri, /A chyfiaw hoddiaw hwyliaw heli, /A chymryd i gan Dduw ddiwynni, /A Chymro ddifro ddifrad we chymu 2 LlF1 II 1 75 or, /Ni chymwyll neb dwyll dyllu ei do_^r. /Ni chymu rhwyf llu a_^ llawgyngor - yng ngawr, /Ni chymyrth DB VI 35 38 iad gad gyrchu, llafur gur gynnu, /A_^ llu ni chymu yn Rhyd Chwima; /A'r erlid fal cynt ar ael y dyffr chymun 1 LlF1 II 1 35 ynha_"ed, /Eglwys ffydd a chrefydd a chred - a chymun, /Fal wrth Dduw ei hun yd yr lunied. /Lluniwys y chymwy 3 CBM IV 16 182 au ein Duw ein datbrwy /Trwy gethrau a chrau a chymwy, /Can gweryd Creawdr a'i cretwy, /Can gwarawd gwe D-1 I 1 31 ur cystwy, /Gwerin weryd, gwedy clefyd cryd a chymwy. /Ni ddaw meddyg hyd orffen byd hyd y notwy. /Hyw CBM III 16 68 i gwystyl grau a gwystyl Dehau, /Gwesti crau a chymwy, /Rhuddbres cad, beiddiad beirdd wantwy, /Rhuddba chymwyll 2 GYC VII 40 70 mun a chyffes a lles llyfrau, /Olew ac angen a chymwyll `Amen', /A chymod a_^'m Rhe_^n, yr hy_^n gorau. LlF1 II 1 74 gor. /Ni llefais neb drais dros ei hysgor, /Ni chymwyll neb dwyll dyllu ei do_^r. /Ni chymu rhwyf llu a chymydd 1 CBM III 5 75 ddfaith. /Gorau ar feinwen fyned eilwaith, /Na chymydd a_^ hi o hir obaith, /Na chymer wrtheb a dan wr chymyrth 1 LlF1 II 1 76 ymu rhwyf llu a_^ llawgyngor - yng ngawr, /Ni chymyrth aesawr yr un eisior /Na cham leferydd ar lid E chyn 2 IRh VII 30 19 iw, /Gne gwyn gyllestr rhiw, rin ddiednydd; /A chyn Mehefin hywyn glodrydd, /Hi dyngawdd yn hawdd heddi LlF1 II 1 146 f, archaf weddi - iddaw: /Athreiddaw cyn taw a chyn tewi /Athreiddlan Gadfan, gadr athrefi, /Athreiddle chynhaddledd 1 GB II 26 281 n a saint Gwynedd, /Saint Dyfnaint a Chaint a chynhaddledd, /Saint Brycheiniawg, bro hywredd, /A seini chynhenna 1 GYC VII 42 34 awg fod yn hirhoeddlawg /Fwy no chynhinnawg na chynhenna. /Ystyried tra fo, rhag poenau agro, /Ba beth chynhennu 1 GB II 25 30 fethlu, /Ffrawdd dra ffrawdd, dra chawdd, dra chynhennu, /Ffrwst dra ffrwst, dra thrwst trethau o Lund chynhinnawg 1 GYC VII 42 34 chaiff cyfoethawg fod yn hirhoeddlawg /Fwy no chynhinnawg na chynhenna. /Ystyried tra fo, rhag poenau chynnal 1 GYC VII 42 5 i /[] rhai, rhyfawr draha. /Torri gwaharddon a chynnal lladron /A threisaw gweinon, gwn na'th dycia. /D chynnan 1 GM I 6 20 wd; /Nid ydyw yn fyw, ni ddaw, ni ddoddyw, /Ni chynnan, ni chlyw, ni chlud molawd /Hyd pan dde_^l Cynan chynnau 1 GYC VII 43 37 uffern /Y lle mae mignwern gwedy r'fignaw, /A chynnau o da_^n, a defni brwnstan, /A phob marchdaran yn chynnif 1 GM I 14 15 a llid, /Difanw present ddlid preswyl gyni, /A chynnif oedd well no gwall re_"i, /Rhybuched Trined, tra chynnwys 2 GB II 26 263 Mynogi a pherchi a pharch beincau /Yn eglwys a chynnwys a_^ chanhwyllau. /Ysid gyfeddach gan gyfeddau / CBM IV 18 13 digawn, /Cymod o'n pechod (pechu nid iawn) /A chynnwys yn nef in arnodded: /I'r wlad eidduned, myned a chynnydd 1 DB VI 24 50 am na cha_^r mab dyn Dduw a'i geisiaw? /Pam na chynnydd ef nef yn ei eiddiaw? /Od a_^, ni wyrthia wrtha chynrain 1 LlF1 II 1 82 chreiriau banglau ban glywitor, /Ei cherdd, ei chynrain, ei main marmor, /Ei gwyrthiau golau gwelator - chynt 1 PM V 23 66 n a chan a cheinwyll a gwa_^r, /Cant a chant a chynt nog adar. /Adarweinidawg, caeawg gynran - drud, /D Chynyr 1 CBM IV 4 207 m dilludd Dullus fab Efrai, /Greddf Greidwyr a Chynyr a Chai, /Glew ddefawd, glyw oestrawd aestrai. /Ys chyrcho 2 GYC VII 40 17 , /Gwae fradwr o'i frydion feddyliau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau - Crist /Croes dolur archollau, GYC VII 40 69 u, /Gwae a goddo'i fam ar gam gwynau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau, /Gwae ni charo y saint a'r san chyrchu 1 GB II 26 21 n deg /Ar don a charreg, a chadw ei fraint, /A chyrchu Rhufain, rhan gyreifiaint, /A gwest yn Efrai, gw chyrdd 1 CBM III 12 33 gwyddfa blaidd yn ei blith. /O blith gwyrdd a chyrdd a chain amser - gwin /A gwirawd wrth leufer, /Ber chyrn 3 CBM III 2 6 sgar llys. /Ysid i'th lys liaws dyn /chedyrn a chyrn amgen /A gwawd gwedi gwirawd gwin /Ac aur llathr y CBM III 3 90 i llog wrth ei lleu babir, /Berth ei chlas a'i chyrn glas gloywhir. /Berth raddau Rhiau rhygredir, /A'u GYC VII 40 86 au, /A chythraul corniog a chethrau osglog, /A chyrn sefydlog ar ei sodlau, /A phob dychymyg i drywanu chysbyddwn 1 EGM I 28 25 wd - beri, /Crist Eli Celi, can ufylltawd. /Na chysbyddwn fod heb ysbyddawd /Gwenwlad nef addef yn addf chysgoges 1 PM V 5 9 y, ni ffy, ni ffo_"es. /Ni chwsg ei gywlad, ni chysgoges - glew, /Glyw Prydain rhwy profes. /Nid cynna chysgu 1 PM V 26 23 gwragedd. /Ni cha_^r eryr gwy_^r gworwedd - na chysgu, /Na chosgordd heb wnedd. /Gnawd ysgyn ac ysgwyd chysgwn 1 EGM I 28 41 defawd; /Duw Ne_^r ni gymer gam esgusawd. /Na chysgwn, canwn canon arawd, /Can nid o gysgu y daw gwasg chystedlydd 1 IRh VII 30 56 nnyf y mae mawr hireythydd, /Ys gwn na aned ei chystedlydd. /Ys cain, ys cyhoedd ar ysgwydydd - cyrdd, chythraul 1 GYC VII 40 85 oerfelog, /A nadroedd cribog oer eu cribau, /A chythraul corniog a chethrau osglog, /A chyrn sefydlog a chythrudd 2 LlG VII 25 44 frang, cyfranfudd - gwriaf, /Gorofn Lloegr a'i chythrudd; /Arf torfoedd terfyn heb warthrudd, /Aruthr g CBM IV 6 23 d achludd, /Gwy_^r yng nglyw trychion rhag tra chythrudd - gwayw /A gwaedlin ar eu grudd. /Grudd fuddig chywaith 1 DLlM II 18 19 yhoedd canhymddaith. /Ni'm harwar na cha_^r na chywaith, /Ni'm harha aros anghyfiaith. /Am reddf angor chywrysedd 1 ES I 23 16 ddwys Efa, afal ddiwedd; /Afar fu wy cha_^r ei chywrysedd. /O Ddofydd y traeth trwy gyhydedd, /O Iesu y chywyd 1 D-2 I 2 8 folawd clutawd atad, /Cyfrgain gennyd go_^r a chywyd cyhyd, cydnaid, /Cyfrgyrn cyfle, cyflawn fflamdde d 4 CBM IV 18 80 orthi penyd rhyfeddyliais; /Yn adawd Rheen rhy-d-eiddunais /Rhydid i'm henaid, rhaid rhyiolais. /Gwledi MB I 3 4 ex rhadau wrno, rhy-n-bo-ni gardawd, /Rheg rhy-d-eirifam yn rhan Drindawd. /Pan ddyfo Dofydd yn nydd pe CBM IV 6 234 in gwleidiadon, /Rhydylif cynnif cadfaon. /Rhy-d-erfyll rhwyf ddraig rhodolion - eirchiaid /Rhydalant e PB VII 21 10 /O [] Rhys, rhwyf ufeliar, /Ducpwyd gwalch c[ ]d orywir, /Doeth nen, llawen llawagor, /[] detholwyr. /O da 49 DB VI 35 92 ei fawr noddfa /Ys caffo ef drugaredd a diwedd da. Amen MG VII 32 56 da, dial eisau, /Na gwneuthur da, na thraethu da ar dafodau. /Hynny a wnaeth ganedigaeth deg wyneithau MG VII 32 35 se_^r uchod uch eu pennau: /Geni yna y Brenin da, arwydd diau /Fu gysefin gan dri brenin, fawr eu brei DB VI 26 26 y: /Arwar Udd Cesar, o'm ceisy - am bwyth, /Ys da beth y'm ceffy! /Traul caeroedd, cirieda imy /Trefad PC II 21 42 _^n a gre yn y gyfarthfa, /Ni ddarogan im ddim da /Bod mab brenin gwyn Gwynedd /Yn gorwedd yn yr aerfa HOG II 6 83 yn nha_^l pwyth peth o'r wawd - yr gaint; /Ys da daint rhag tafawd CBM IV 16 82 y Llyw a'm lleha /O'm lle drwg, a'm dyddwg i'm da. /Daioni fy Rhi a'm rhyddha: /Rhydd rybwyf gan fy Rhw CBM IV 11 19 llysoedd - enwawg, /Mygedawg magadoedd, /O bob da defnyddadoedd, /O bob defnydd deifniawg oedd CBM III 19 31 _"rnwais - ohen, /Tey_"rnwalch Din Emrais, /Bu da dethol a gefais, /Bu doeth mal y detholais MG VII 32 55 s eu Rhi, yn eu rhwymau, /Cyn bod etw aewyllys da, dial eisau, /Na gwneuthur da, na thraethu da ar dafo GB II 26 41 /Ar drugaredd Duw, ar Drugarawg. /A garo Dewi, da diffreidiawg, /A gaho a'e caro fal caradawg. /A garo GG II 32 20 arw fydd Einawn, ddawn ddinam, /Oddyna ni bydd da dim CBM IV 9 171 au, /Dy folawd, ys tanwawd, ys tau, /Dy fardd da dothyw i'th oddau, /Dy fa_^r gwrdd, gorddyfn ei fadda GM I 14 79 lyn, /Edifar afar efnys ddychryn. /Edifeiriawg da, Duw a'i ceinmyn, /Ef caiff cerennydd o'i ffydd ffech EGM I 28 11 wneir, /Ar ni wne_^l Ei gardawd. /Edifeiriawg da, Duw a'u cymerawd, /A dynion gwirion yn eu gwyrdawd. ES I 23 14 ida a'n gorau) trydedd - yw adaw: /Edifeiriawg da, Duw nwy gomedd. /Gomeddwys Efa, afal ddiwedd; /Afar CBM III 28 20 wg, /Dygn gofion deon a'm dwg, /Difa dewrblant da Dwywg. /Difeflwyr frodyr, frwydr efnys - yn nhrin, /Y CBM III 26 116 . /Dyfnaswn freisgddawn o freisgrodd Einiawn, /Da ddigawn a ddygwn, /Nid oedd neb a gynhebycwn /A_^ lle PM V 27 20 au y'u hamwg) /A edau rhiau rhyddrwg, /Ac a fo da, ef a'u dwg. /Dug Ywain wynfain, ni wn ha_^n - a_^'i ES I 22 11 wl, - Dyddbrawd, /Er dirprwy presennawl; /A fo da, ef gelwir dwyawl, /A fo drwg a drig yn ddihawl /Yn n CBM III 26 122 id oedd ddrwg ar ddraig falch gystlwn, /Adoedd da, ei ddedfryd a wn. /Nid oedd nawd nebawd na byddwn /Y LlG VII 26 3 aw, /Ys hawdd ei gynnelw, arddelw urddaw; /Ys da ei gampau heb gwympaw - yn afrddwl, /Ys iawn ddifygwl MeiG I 33 5 trugar Arglwydd, Culwydd celi, /Can ys Ef ein da, ein doeth weini. /Duw gw_^yl goludawg, golychwn Di / MG VII 32 45 wrth ei enau. /Dyn a welant, Duw y'i credant, da eu credau, /Ef addolant (ni ohiriant) ar heirdd linia GYC VII 40 8 i orfu: /O'r dydd y codes Iesu /O farw yn fyw, da farn fu. /Dyw Mawrth, coeth y doeth w_^r diwael - yng BF VII 51 12 wdd Deheubarth rhag gwarthrudd, /Naf llu, neud da fu o'i fudd. /Budd aerwalch ceinfalch cyn ystynnu - PM V 21 3 /(Ef rhoddes wyllt a dof) /Ei winllyn (dengyn, da gof!) /O'i wenllaw heibiaw hebof. /Hebof nid angof a EGM I 27 13 ; /Cyd bwyf drwg, bydd drugar dithau. /Herwydd da grefydd, dagrau - dadolwch /Dyddelwynt yn hydr hyd fy LlG VII 25 55 gwydd dro!) /Dywysawg breiniawg bryn a thyno; /Da gw_^yr dewisaw, a'i dewiso - ef, /Gw_^r a gynnail nef GB II 26 136 gordden yn llawen llawer gosteg, /I foli Dewi, da Gymra_"eg, - eofn, /O fodd bryd a bron, o brydest chw GB II 26 47 , /Cared efferen le_^n lawerawg; /A garo Dewi, da gymydawg, /Cared ymwared ag ynghenawg; /A garo Dewi f PM V 1 35 eddwch hyddyn am winllad, /Cad wyllion Dafydd, da gyrchiad, /Ced wallaw, Cadwallawn amhad, /Cerdd orllw PM V 15 15 aw, llafn wynlas, /O affaith golaith galanas, /Da haearn, diheura, pan llas /Llaith Madog, nad o'm llaw GYC VII 42 58 myned i nef ogoned /Y sawl a gaffed ar gyffurf da, /I gan lewenydd y wledd ni dderfydd /Yn nhragywydd r CBM III 29 29 naer, /Llew ceinllew, cynllofrudd aer. /Nid er da i Hwfa Hen /Namyn er maws im 'y hun /Y molaf-i Fleddy OC II 15 5 ordun? /Dos, was, yn ebrwydd heb roddi - gair da /I'r gwrda ysy ynddi; /Dywan wa_^n trywan trwyddi, /D MG VII 32 56 bod etw aewyllys da, dial eisau, /Na gwneuthur da, na thraethu da ar dafodau. /Hynny a wnaeth ganedigae GYC VII 38 10 Lusiffer, /Yn ddiledfryd byd bod yn ofer? /Nid da na thraha na thrabalchder; /Nid digywilydd pan weler DB VI 33 28 osir. /A ryfo gorau, gwir y'i dygir, /Ac a fo da, nid edewir: /Nog a adwys Duw, yn y dognir - ced /Hae CBM III 15 35 /O bybyr genheddloedd, /Mygr farchawg deifnawg da oedd, /Mygedwys y'i magadoedd PhB VI 12 23 Rhys, /Rhuddfoawg cadwrfa, /Ys annilys im ddim da /Os a'm carwys a'm casa. /Na'm casa, pwylla, pylliawg GYC VII 40 17 ) /Y gwnaethpwyd brad y Tad teg. /Dyw Iau, mad da rad diwaradwydd - da_^l /Y daliwyd yn ebrwydd /Gwir w ES I 17 35 ion Udd Cesar, /A'm rhoddud, rhwysg ufeliar, /Da rodd dy fodd heb dy fa_^r. /Dy fa_^r, Lywelyn, a fu f DB VI 33 54 n gweilch terrwyn gwedi tyrred, /Am ddifa rhai da ryddigoned: /Ys llawer blwyddyn yn lliwed, - o'r gwy PB VII 20 8 udwalch, hylwybr falch hylwydd, /Dewr argledr, da w_^r arglwydd. /Arglwydd naid mawrgudd, neud mawrgur PB VII 15 3 rys o'i fro, /Dig im o'i ddwyn, gw_^yn gyfle; /Da y dewisaist-ti hwnnw /I'th fyddin, Grist, Frenin fry. ES I 15 1 Da y'm gorau Mair fal y'n maeth - Culwydd /Celfyddyd was EW VI 6 29 dawl, cadw fi i'th gysgawd. /O gysgawd tafawd, da yr awr - y medrais /Ymadrawdd o Dduw mawr: /Diwyn dy GYC VII 42 8 dy gamwedd /Drwy falchder rheufedd, rhyfyg nid da. /Ystyr di, enwir, herwydd a draethir, /Gan Dduw ni daaedd 1 MeiG I 33 77 ant enbyd; /Gwae a fo yno, difro difryd, /Dy-s-daaedd dolur, dygngur gymryd. /Cymerawd ein Duw ein dihe dab 1 DB VI 29 65 Gwedi llarydad, Duw deg gyfreithiau, /Llofrudd-dab Gruffudd, draul budd dreigiau, /Llwrw y gwn gwenwawd dachwedd 5 CBM IV 1 29 /Marchogion Brynaich branes Owain! /Celyrnedd dachwedd, calanedd crain, /Celennig uddudd coludd celain CBM III 3 47 yddfarch uch Gwynedd: /Gwyddfidle glywdde glew dachwedd, /Gw_^ydd fynwent, gwyddfa brenhinedd, /Beirdd CBM III 26 64 /Llofrudd glyw, glewddor go_^r gadwyd, /Lloegr dachwedd, gyminedd gymwyd, /Neu'm hirdraidd hirdraul na CBM IV 9 214 ryn, /Brad Brynaich, branes a'i canlyn, /Braw dachwedd gyminedd gymyn, /Gwry_^s efnys dychrys, dychryn LlG VII 24 19 ddifa o ddifefl fonedd; /Llewelyn gelyn, galon dachwedd, /Llary wledig gwynfydig Gwynedd; /Llofrudd brw Dad 14 PM V 10 100 araf - wyf digarad; /A'th garo, ddewr, Dduw dy Dad BF VII 48 36 , fa_^r luchiaw - yng nghad, /Haelfab rhad, ei Dad a'i dug ataw DB VI 26 7 ywelyn, llwyddid it hynny! /Mawr y'th orug Duw Dad, Arglwydd fry, /Myfyr yw mai mwyfwy fyddy; /Dy faint PM V 1 1 Cyfarchaf, Dduw Naf, nefawl Dad - celi, /Celfyddyd heb afrad /I filwr arwr, arwain n PM V 19 27 - haelaf /Hyd aeth haul o'i gylchyn. /Deddf dy dad, daioni a'th ly_^n, /Dadeni haeloni Heilyn. /W_^yr Y LlF1 II 1 114 ygnad - addef, /Ef a gymerth nef dros dref ei dad. /Dau w_^r a folaf fal y'm ceniad - Dofydd, /Dau deg GYC VII 36 54 awer meddwl trwm yn tramwyaw, /Llawer mab heb dad gwedi ei adaw, /Llawer hendref fraith gwedi llwybr g MG VII 32 4 grefydd addfwyn, aeddfed eirau, /Heb gnawdawl dad, hwn yw'r Mab rhad, rhoddiad rhadau. /Doeth ystyriwn LlF1 II 4 50 /Maredudd garddgudd, gerddgor - gynifiad /A fu dad i dud io_^r. /Neud gwyddfedd gwedi gwyddfor; /Neud g EG VI 18 100 Ni henyw o afryw afrad, /Mi henwyf o henwyr ei dad. /Llachar fa_^r, aerfar erfyniad, /Llachar fron o fr BF VII 57 7 /Arbennig Wledig, wlad Gyfreithiawl, /Arglwydd Dad, na'm gad gyllestrigawl - da_^n /Yn y mae poethfan, GYC VII 40 67 /Oni saif yn y swydd sy orau, /Gwae a goddo'i dad, nid rhad Rhiau, /Gwae a goddo'i fam ar gam gwynau, ES I 20 5 /Dewr Arglwydd hylwydd, Hael buddugawl, /Difai Dad, rhag brad breuawl - gymhlegyd /Dygn enbyd benyd boe SB II 24 25 gwaith daith derfyniaw. /Rhyn wyn wenwyn, rhad dad terwyn, torf ymandaw /Rhod fod falchrydd rhad fad fe Dadannudd 2 GM I 11 65 gorllwydd arglwydd argrain, - w_^yr Gruffudd, /Dadannudd angudd angerdd Owain. /Dychyrchws fy llyw, lle LlG VII 25 51 wawg w_^yr Madawg fab Maredudd; /Ohonawd henyw dadannudd, /Ohonaf, hanpych well, Ruffudd! /Dewisaf argl dadeni 2 PM V 25 43 in /O Gymru werin o gamhwri; /Dywawd derwyddon dadeni haelon /O hil eryron o Eryri. /O wyron Ywain, arw PM V 19 28 'i gylchyn. /Deddf dy dad, daioni a'th ly_^n, /Dadeni haeloni Heilyn. /W_^yr Ywain Prydain, praff ddych dadfarn 2 CBM IV 4 266 er, /Post esbyd oesbarth Eliffer. /As barn nwy dadfarn a'i dadfer - yn iawn /Na wnaeth crawn crynoder; CBM IV 8 10 yn nwfn, yn nyfnder - yd farn, /Nid beirdd a'i dadfarn, bardd a'i dadfer. /Yn nharf, yn nherfysg, yn ff dadfer 5 CBM III 16 186 ei glod o gyflawnder - cyrdd, /Cerddorion a'i dadfer: /Dychyfyd glewyd, glew hyder, /Dychyffry ffosawd CBM IV 4 272 aelgyning ener, /Marw mawrddraig (mawrddrwg ei dadfer) /Mab Gruffudd, cleddyfrudd, clotffer. /Maws medd CBM III 26 16 i fyw ni fyddai ofer, /Yn ei farw ei fardd a'i dadfer: /Teilwng i'm talu a'm rhodder /Treth folawd, tra CBM IV 4 266 byd oesbarth Eliffer. /As barn nwy dadfarn a'i dadfer - yn iawn /Na wnaeth crawn crynoder; /As molaf ma CBM IV 8 10 - yd farn, /Nid beirdd a'i dadfarn, bardd a'i dadfer. /Yn nharf, yn nherfysg, yn ffysg ffyrfder, /Yn n dadferaf 1 DB VI 34 18 adwen, i'm prifnen prydaf, /Neud i Dduw mal y dadferaf: /Doethineb Selyf selwyd i'm naf /A theced eidd Dadfrawd 1 DB VI 34 16 hyn a allaf: /Dedfryd gw_^r gorau y'i barnaf, /Dadfrawd gwawd gwedi a ganaf. /Neud adwen, i'm prifnen p dadiain 2 LlF2 VI 8 17 gywedd, gwyar gywain. /Mab Gruffudd didyb, udd dadiain, /Myfyr nad didraul molawd didrain. /W_^yr Gwenw EG VI 18 33 yr prifwyr Prydain, /Prydfawr Lywelyn pryd dyn dadiain, /Prydus ddiesgus esgar ddilain, /Esgynnu ar llu dadolwch 5 CBM IV 9 162 thod, eirf drafod arfdrwch, /Ni wrthyd Mab Duw dadolwch! /Dadolwch llachar Llachau - gyfarpar /Yn aerfa PM V 1 106 add yn ddeudrwch, /Gwae a'i cawdd: niw cyhudd dadolwch! /Dadolwch te_"yrn, tarw caddug - prydfawr, /Gw EGM I 27 13 drugar dithau. /Herwydd da grefydd, dagrau - dadolwch /Dyddelwynt yn hydr hyd fy ngruddiau /Can orfod CBM IV 9 163 drafod arfdrwch, /Ni wrthyd Mab Duw dadolwch! /Dadolwch llachar Llachau - gyfarpar /Yn aerfar yn arfau, PM V 1 107 udrwch, /Gwae a'i cawdd: niw cyhudd dadolwch! /Dadolwch te_"yrn, tarw caddug - prydfawr, /Gwy_^r Prydai dadolychu 1 ES I 21 32 _^yth gweithredoedd a'm bu, /Gwaith dedwydd yw dadolychu! /Cyn cystwng clwyf cyfyng gladdu, /Cyn gweryd dadwoddau 1 ES I 24 39 gennyt: /Rhygelwir difro pob dyfryd. /Ny bydd dadwoddau dedwyddyd - mab dyn /Gan Fab Duw o'i wynfyd. / dadwyrain 3 IRh VII 30 42 ell y'm cymell camre iolydd - cain: /Gorffysg dadwyrain gwawr dwyrain ddydd, /Gwynlliw arien briw brig GG II 31 27 d i'w orsedd /Hydr a llaw, nid lle i'w omedd. /Dadwyrain o fain, o fedd - a'n dybydd /I an diburaw og a MB I 4 34 s Fair firain, ynys gla_^n y glain, /Gwrthrych dadwyrain ys cain ynddi. /Crist croesddarogan a'm gw_^yr daddl 4 MeiG I 30 41 , /Cariad a'i bwylliad im ni ballo. /Ca_^r ein daddl dilys a'm dewiso, /Cerennydd Dofydd beunydd a'm bo HOG II 11 3 /Athreiddiaw arnat geinwlad Gynlas, /I haeddu daddl faith cyn llaith lleas, /Gan hun arlluddiaw, hoen PM V 10 47 aist, ni bu haddl, /Ni wnaethost-ti nam i neb daddl, /Ni orug Duw dy gystaddl. /Castell Mathrafal mwy PM V 2 58 Benlli, /Na wna, eryr gwy_^r, gorddiogi /A_^'m daddl, udd trwyaddl yn neddf tro_"i. /Na orsang dy len, daddlau 1 GYC VII 41 16 wydd cadau /No'r dyn gwannaf a distaddlaf yn y daddlau. /Drudion fyddant, drwg y'u barnant am eu barnau daear 46 LlF2 VI 9 16 Fab Rhad rheithgar, /Bwyf gwas Duw cyn gwesti daear GYC VII 40 32 arparawdd, rhag cawdd cur, /Duw i holl ddynion daear, /A byd teg a bywyd hir /A gawn o charwn y Gw_^r. GYC VII 41 2 Dduw'n gyntaf y cyfarchaf, bennaf biau /Nef a daear, a gwyllt a gwa_^r, Gwawr ysbrydiau, /Mo_^r a dyfr PM V 23 1 Crist Creawdr, Llywiawdr llu daear - a nef, /A'm noddwy rhag afar. /Crist Celi, bwyf PM V 4 1 Anhyrron daear, anhyrron; /Ampryfflau doniau dyniaddon. /Amryw fr PM V 23 25 n ufel drwy fa_^r. /Dyfryd in, feirdd byd, bod daear - arnaw /Ac arnan ei alar. /Ef ein llyw cyn llid g DB VI 32 11 eiddaw - angau, /Anghyfeillwr iddaw: /I feddu daear arnaw /I fedd o'r diwedd y daw PM V 5 28 /Dau de_"yrn derrwyn didorres - yn llid, /Llu daear a'u hoffes, /Un ar dir, ar dorfoedd 'n ei dres, /Y DB VI 32 5 trang, /Yn unawr y llawr a'i llwng. /Llyngfawr daear awr derfyn, - a garaf, /A gerais ei chanlyn; /Neud PhB VI 15 35 mlynedd; /Ac oni'm dwg-i angau i anghenfedd - daear /Cyn anwar gyfar gyflafaredd, /Ni dderfydd awen i GM I 14 85 myned /Myn ydd ymddaeth Crist ar gain dydwed - daear: /Cyn bwyf abar, a'm bo lludded. /Llwyddid fy nghy ES I 21 7 gorfu, /Ef gorau gorwyrain a fu; /Ef a wnaeth daear cyn dyfu - i fron, /Fry o nef y'n canfu. /Ef gwnae PhB VI 14 47 nwawr meddwid, /Ac am byrth clod wasgar, llyry daear difrisg, /Llawer march a gwisg a wesgerid. /Wedi c LlF1 II 5 24 iau yd grynant /Rhag ofn dilyw diarchar; /Adar daear dirwestant. /Degfed dydd, herwydd anian, /Ni eill CBM IV 17 55 d, /O oerfedd poenwedd) pawb i fywyd. /O arwar daear down i gyd - Ddydd Brawd, /O arwain pechawd, lleta LlF1 II 5 11 ar ddeg /Yd gyrch mo_^r mawr atreg /Yn nyfnder daear dremynt /Fal nas cyrraedd gwynt gwaneg. /Trydydd a MeiG I 33 40 wna ddeubryd ffryd a ffrwythau. /Diffrwythwyd daear drwy gareddau - dyn; /Dinam bwyad, Duw a'i gorau. GM I 14 94 oes gochel gochwerw drwydded /Gwely anghlaear daear dudded. /A gwae ni o'r naid y'n rhyddoded /Yn rhyg LlG VII 27 12 w gennyf-i gweled - ar lachar /Golwg anghlaear daear dudded. /Hywel Amhadawg! Ni mad ddoded /I mywn myn ES I 18 21 adwawr, cedwyr. /O'm cedwyr Lary, ni law-wag - daear, /Duw a w_^yr eu manag; /Gorsin pybl, pobl ofynag, LlF1 II 5 56 wd braw fi, /Ar a gollo pawb o ga_^r /Ar wyneb daear dybi. /Ail ddydd cyn no dydd dilyw, /Pobloedd tris DB VI 33 51 dred, /Cyferyw a_^ mi mawr eisiwed, /Cyfar a_^ daear dygned - ei achludd, /Am Ruffudd, digudd deigr hyd PM V 6 37 aw gwrthrychiaid. /Pan orug Celi celfyddiaid - daear, /Dyniaddon edeifniaid, /Ef gorau un gwron ym mhla PM V 17 8 Pendragon, beri_"on ba_^r, /Pumwregys dewrwrys daear. /Dyorwyf hael rwyf hwyl reufedd - Prydain, /Hil p CBM IV 17 129 hyweithas nam ni'm bo fyned; /Gwddam pob anwar daear dyred, /Goddef grwn ysgwn, anysgoged. /Goddefwn, g PB VII 5 29 id byw, neud bedd! /Neud bedd dewrwalch gwledd daear - dywarchen, /Ni'm gorchwy rhwy trugar, /Nid a'm DB VI 25 41 deyerin, /Cyn dyfnfedd ysgyrwedd ysgrin, /Cyn daear ddyfnlasar lesin, /Gw_^r a wnaeth o'r dwfr y gwin, DB VI 34 13 f! /Nid oes is daear, od ystyriaf, /Nac odduch daear, ddyn, o mynnaf, /Heno a allo hyn a allaf: /Dedfry SB II 24 42 r fflamliw rhiw rhuddfoawg. /Gweli gwyar gwely daear gwa_^r gorweiddiawg, /Gwerin aerlyw gwaith gyfeily CBM III 26 37 Eliffer. /Gwae ni, feirdd, fyned yn nyfnder - daear /Gwawr trydar traws lewder, /Gwarth wrthryn, gwayw CBM III 24 54 hir ysgar - ag ef /Yny dde_^l llu nef ar llu daear, /Gw_^r gweiniad yng nghad, gw_^r gwanar - yn ing: CBM IV 17 23 oleuad gwawr. /Gwrth ioli Celi cyn neithiawr - daear, /Gw_^yl Drugar, Dy ga_^r fo Dy gerddawr; /Ced gwy ES I 18 25 fynag, /Gwers y ma_^l, arall y mag. /O'r a fag daear, hi a'i dwg - o'i phlant, /A'i phlaoedd a'm gorllw CBM III 21 91 rwy golles! /Neus gwarchae mynwent ym mynwes - daear, /Neud gwa_^r gwawr trydar, trin orllawes, /Er pan ES I 24 31 ryd, /O oerwern uffern, wern weglyd, /O gyffro daear, o gyffryd, /O garchar anghlaear anghlyd. /Aml syr DB VI 34 12 af, /Gwedi y Tri, trydydd a enwaf! /Nid oes is daear, od ystyriaf, /Nac odduch daear, ddyn, o mynnaf, / HF VII 22 7 ion, /Digaled am ged, am geinion. /Diffrwythws daear o'i fod yng ngharchar, /Aed a'i ca_^r gan wyllon, ES I 16 17 /(Llawer a wna Duw er dyniaddon) /Rhwyf nef a daear, rhag taerfar ta_^n, /I rwng Dy ddwylaw rhag Dy dd LlF1 II 5 36 /Dygn ddangos aros erfyn, /Fal yd gry_^n dyn a daear. /Seithfed dydd, dydd darogan: /Main mwyaf oll a h MG VII 33 26 yr, llwyr y'i llywych, /Caer frau ei dorau fal daear sych, /Caeadau parau perych - yn ei bron, /Gwirion MG VII 33 77 au, /Cerddau, telynau, crastannau crych. /Nef, daear, uffern, pan eu bernych /Dod nod i'm hwyneb, a'm h PM V 12 15 pob deurudd - prydus, /Pryderwn ein hachludd; /Daear un cyfar a'n cudd, /Ddeon, dderw marw Maredudd. /M CBM IV 16 6 fydd tragywydd, trugar, /Un Rhiau, Rhwyf nef a daear, /Un Gwron gwrawl Ei ddaffar, /Unaf we_^n o weddi DLlM II 18 26 w diwenydd. /Cyn 'yn nwyn yn herw yn herwydd - daear /Yn herwr ar Ddofydd, /Moch gwnelwyf, mal y gwna d GG II 31 8 achwant trachywedd - ein cnawd, /Ydd yn cny-ni daear yn y diwedd. /Drwg yw in dryced an buchedd; /Ail BF VII 52 4 wd berwbarawd ba_^r, /Yn y mae perfedd dygnedd daear, /Yn y mae mawrwae marwar - cyllestrig, /Yn y mae daearawl 1 ES I 22 22 . /Y Gw_^r a orau awyriawl - ednaint /Ac adnau daearawl, /Erglyw fi, Arglwydd canhwynawl, /Erglywed Gwa daearen 1 CBM III 3 152 aw, gan llydwedd wohen, /Llan Bengwern, bennaf daearen, /Llan Bowys, baradwys burwen, /Llan Gamarch, ll da_"ed 1 GB II 26 164 fi /A phryd a gweryd i gyd a_^ hi /Wrth glywed da_"ed tynged Dewi /A'i fuchedd wirionedd, wirion ynni. daer 5 CBM III 27 2 d, aerllew a dan eurlliw - claer /A_^'r darian daer dalfriw, /Amdanaw ni ddaw, ni ddiw, /Ni'm gad addoe PB VII 9 27 ceidw glew gwlad er anfodd; /Bolchlafn yn aer daer, derydd, /Balchgoeth, fawrddoeth Faredudd GM I 7 122 s cleddyf claer a glaif rhuddraidd aer /A gawr daer drag Iwys; /Lliaws tech rhag trech tra briwwys /A b PB VII 1 11 igythrudd, /Mab Gruffudd, breisgudd bro, /Caer daer, terwynwalch Gymro, /Dygant i'th feddiant a'th fo. PM V 1 48 reisiad. /Ef yn w_^yl, yn olud roddiad, /Ef yn daer, yn aer yn anllad, /Ef flawdd cyfri_"au, ef fleiddi daerawd 9 HOG II 6 67 r hi rhag gorddin. /Gorddin mawr a'm dawr, a'm daerawd, /A hiraeth, ysywaeth, ysy nawd /Am Nest deg deb CBM III 17 5 d cyfrgoll, /O fedd o fuelin oll. /Gwirawd a'm daerawd, a'm daw - gan rebydd /A'm rhybuch o'i wenllaw, HOG II 6 80 odech pechawd /(Gwenglaer uch gwengaer ydd ym daerawd), /Cefais-i saith, ac ef gwaith gorddygnawd, /Ce CBM III 7 30 anhywaith. /Can deryw, darfuam o'i laith, /Can daerawd, darfu gydymdaith! /Oedd beirddgar barddglwm dil CBM IV 9 8 fnawr llwyprawd, /Arllwybr iawn, o'r ddawn y'm daerawd, /Delw y'm bo, yr bodd y Drindawd, /Trugaredd tr PM V 14 38 gre, /A chludaw ei hawl, ei chlod a he /Hyd y daerawd haul, hyd y dwyre GM I 9 163 dd /A ddyfnwys a_^ mi maith gerennydd, /Ac y'm daerawd i draul o dra newydd /Ag amrant hirwrm a grudd h MB I 3 13 n torf ei forawd? /Nid adfarn cerddau! Nid gau daerawd! /Ni ddug neb ceiniad na_^g ohonawd. /Yn awen gy PM V 12 13 Gogledd /Clywed ei fyned i fedd. /Beddrawd a'n daerawd, pob deurudd - prydus, /Pryderwn ein hachludd; / daered 5 CBM III 21 152 s, amryw dudded; /Cyf-ym-doeth cyfoeth, cyf-ym-daered /Cyfliwion gweilwyon gweilch ogyfred, /Cyfystrawd CBM IV 18 56 gyfrgoll pan archolled; /Ac Ef dwyre in, ac ef daered - Ei fudd, /Ac Ef, Udd, ni'n lludd ein llesa_"ed, LlF1 II 1 21 as dylan, o'i dylyed, /Men na llefesir dir o'i daered, /Men y llafasaf oes ddarymred. /Tair allawr gwyr CBM III 3 54 ! /Nis medd trais, nis traidd ysgeraint, /Nis daered trefred y trisaint, /Mwy ynddi gwesti gwesteifiai PM V 26 86 nnau, cyd mynnwyf fyned /Am radau, rhiau rhy-m-daered. /Ysym aur ac ariant, nid ffled, /Ac emys grawthf daerfar 2 EW VI 2 18 /Yng nghynnif Madawg anghynnwys - ei dorf /A'i daerfar ar Loegrwys; /Rhwydd y ceidw cad amddiffwys, /Rh BF VII 52 27 ad byw, llyw lluosgar, /Gw_^r bolch ei darian, daerfar - yng nghyni, /Gw_^r balch yn holi seri sathar; daerglau 1 DB VI 29 18 aruthr ar y Deau; /Gwelsam Rys Fychan, darian daerglau, /Ym mhyrth Caerfyrddin a_^'i fyddinau; /Gwelsa daerlew 1 PB VII 16 3 gwleddawg o'i nerthawg ne_^r; /A'i daryan a'i daerlew ba_^r /Bu briw ger bron ei eryr. /O'i eryr bu oe daerwawr 1 LlF2 VI 8 38 ain. /Rhybo Duw rhebydd ddadwyrain; /Rhygarawr daerwawr Darowain. /Rhwydd inni roddi, rif Main, - ei an daeth 2 PB VII 20 14 olur dilen saeth, - dedwydd /O'i dydwedd olo y daeth; /Dwyn gwawr trylwyn, trwy hiraeth, /Duw fry, dewr PC II 21 34 wys. /Am fyned Hywel, hawl ddiachor - traws, /(Daeth tristyd i'm cyngor), /Yn naear franar Fangor /Doe, daethost 1 DB VI 29 114 wyn draig dragon nas gwelaf /Drwg, Fab Duw, y daethost ataf. /Crist a w_^yr, yn llwrw a ganaf, /Na wn dafawd 2 GYC VII 40 1 Y Gw_^r a'n rhoddes rhiniau - ar dafawd /Ac arawd a geirau, /A'm troses i gyffes nid gau, GYC VII 40 36 n y Gw_^r. /Y Gw_^r a rannawdd inni riniau /Ar dafawd ag arawd a geiriau, /A'n creawdd o bridd a phrif dafawdlysg 1 CBM IV 12 27 /Yn arab-hawl derfysg, /Yn ffyrdd cyrdd cerdd-dafawdlysg, /Yn brydydd, yn brifardd dysg dafnau 1 GM I 14 50 brwy gobrydd. /Pryderwn gyfnod dyfod Dofydd /A dafnau o'i grau ar Ei grogwydd. /Credasant o'i ddawn yn dafodau 1 MG VII 32 56 ial eisau, /Na gwneuthur da, na thraethu da ar dafodau. /Hynny a wnaeth ganedigaeth deg wyneithau /Un M dafodiawg 1 PM V 24 32 wg - beunoeth, /Dy gerddawr bydd goeth, ddoeth dafodiawg, /Dy gerdd dyganaf, naf niferawg, /Dy gynnygn Dafydd 27 DB VI 31 35 er Jason, /Llywelyn a'i blant, pla gelynion, /Dafydd a Selyf ac Absalon. /Herwydd trymfryd byd bod tan BF VII 55 5 lawn, /Doethwalch o Leisiawn, dawn diledfryd: /Dafydd ab Gruffudd, grym gythrudd gryd, /Fab Owain firai PM V 1 90 fyddwch? /Rhag difai de_"yrn, difennwch! /Rhag Dafydd, awch cilydd, ciliwch! /Ef fawr llyw mawrllid Ma GM I 12 2 'm dysgwy Dwy dwywawl annwyd /Mal y dysgws Dwy Dafydd Broffwyd. /Boed a'm dysgwy Dwy dwys ymgadwyd /Rha DB VI 30 45 af, /Llwyr y coffaaf a'm coffe_"is. /Cyn angau Dafydd, cynnydd cennis, /Cawsant o'r bobloedd bawb a er PM V 1 35 /Cadr heddwch hyddyn am winllad, /Cad wyllion Dafydd, da gyrchiad, /Ced wallaw, Cadwallawn amhad, /Cer BF VII 53 21 dydd /Aur golofn ddiofn Ddafydd. /Cyn no lladd Dafydd (defawd Einawn - Yrth, /Nerthawglym Merfyniawn), PM V 23 21 cain ddaffar - fy llyw, /Llywelyn athrugar, /A Dafydd defawd Udd Cesar, /Difai ddraig ddragon adwyar, / BF VII 44 9 coeth gw_^r a ddoeth ei ddydd. /Tra fu ddydd Dafydd, difefl ddylif - cad, /Oedd cadarn ei gynnif, /Oe DB VI 30 87 y mysedd, /Nid ef a delid drwy dalarwedd; /A_^ Dafydd dreisrydd drosedd - cyn golo, /Ni bu o Gymro ei g GRh II 28 8 berthdud oddiwes; /Dawn cyflawn cywlad ormes, /Dafydd, Duw it a'i rhoddes. /Rhoddes Duw dri dawn i drin PM V 2 65 egis y dewrwr i'i ddyweddi. /Dyddoddyw y dydd, Dafydd dyfnfri, /Deddf hael, i'm caffael neu i'm colli. DB VI 31 45 /Llywelyn hyddyn, terwyn, tirion, /Gruffudd a Dafydd dywysogion, /Rhai difai yn difa galon, /Rhan ber PM V 2 49 i, /Nad adwg o'i ddawn ei ddaioni. /Gogwybydd, Dafydd, ddeddf Elifri, /Na bydd rhyweilydd fy rhwyoli. / GRh II 28 1 Dafydd fab Owain, bwyf un fryd - a_^ thi /I'th ddewrfawr DB VI 30 70 o Wynedd! /Duw a'i dug rhagon, ddeon ddiwedd, /Dafydd fuddugawl, gedawl gyfedd. /Digawn o bregeth yw di BF VII 52 14 eu galar. /Diwethaf y'm bu (buddfawr wasgar) /Dafydd, glod dderllydd aerllwybr Casnar, /Dewr a was ban BF VII 54 25 Llafngoch walch yng nghalch yng Nghaer Ffili. /Dafydd glod gynnydd gyn ei drengi, /Defodau Drystan, dar PM V 1 131 ain gaddug: /Mad ganed, mawr fam a'i hymddug; /Dafydd hael, ei hafal (nid ffug) /Dyn nis gw_^yr a Duw n DB VI 30 61 - ei dynged, /Clywed ei fyned yn ei faenfedd. /Dafydd hael, ei hawl gywrysedd /Deau a giglau a gogledd. GM I 10 39 ael caffaf re_"i. /Canhysgaeth Dofydd i gynnif Dafydd /I gynnal ei deithi /Gan glod a gorfod gofri, /Gw BF VII 53 26 wymp ddawn cyfiawn: oeraf cofion - fydd /Lladd Dafydd, llyw deon, /Aur diserch Rhydderch rhoddion, /Arf DB VI 31 19 ogion, /Hu dyfrys dyfryd cynfreinion, /Hoeddl Dafydd megis dydd dyddon; /Naf ieuanc, cyn tranc traul e DB VI 30 51 Nid heb meirch meithdew y'm hedewis. /O eisiau Dafydd, neud is - yw meddwl /Ac neud afyrddwl o'i orddew ES I 16 27 ygen /I'm digawn galar o'm ca_^r catgwn, /Dwyn Dafydd o'i dud ac o'i dirion, /Dyfrydedd dyrawr hil mawr DB VI 28 14 eg, /I loywdir llawhir, llyw Dinorweg, /I wlad Dafydd rydd, rwydd Gymra_"eg BF VII 55 26 /I Dduw ydd archaf (Naf ni'm ennyd) /Lleha_"u Dafydd yn lle diwyd, /Lle mae'r Un a'r Tri trwy anwylyd daffarau 1 EGM I 27 25 _^l goglyd selwyd Suliau. /Duw a'm differo o'm daffarau, /Duw, dwg fi atad, y Mawrdad mau! /Duw, ni'm c dagrau 7 PB VII 7 13 raff, rhoddion ddigrawn. /Digrawn ar fy ngrudd dagrau - am Forgant, /Neu'm cynwant clwyfiant clau, /Hae EGM I 27 13 drwg, bydd drugar dithau. /Herwydd da grefydd, dagrau - dadolwch /Dyddelwynt yn hydr hyd fy ngruddiau / CBM III 21 9 a medd a meirch crychrawn, /Neud mau o'i angau dagrau digrawn, /Digrifwch dragon, draig Iorfeirthiawn: EGM I 26 12 dd ei deddf-hi, hwyr-reddf holi, /Hallt oedd y dagrau, digrawn heli. /Ar helw bun araf, uch banieri, - GG II 32 1 Marw Merwydd hirwlydd, a'm hirwlych - dagrau, /Digrawn y_^nt a mynych; /Nid henaint gw_^r a'i PhB VI 16 5 Rhys angen arnaf. /Gorwlychawd fy ngruddau o'm dagrau mynych, /Neud fal drych gwrthrych gwrth a welaf. BF VII 53 9 grym gythrudd gryd. /Och am ryd esbyd! Oesboen dagrau - rhwy /Rhy-ddug lliw fy ngruddiau; /Och faith, o dangnef 2 MeiG I 32 13 i fardd fyddaf, /Ef difradw achadw, uchaf - Ei dangnef, /Ef a orug nef, addef Addaf. /Ef yn un Duw gwir BF VII 57 19 r fuddugawl, /Gwna, dan gof erof, eiriawl - im dangnef /Yn nhey_"rnas nef Naf ysbrydawl dangnefedd 6 CBM IV 4 121 rglod hyd Fawrglwyd rosedd; /As duch Duw yn ei dangnefedd /A ddug trais tros Erch a Heledd, /A wnaeth a GYC VII 42 11 cheffir dim cywira, /Eithr gwirionedd a gwa_^r dangnefedd /A gwir drugaredd, fal y gwedda. /Edrych dy f ES I 23 20 , amduddedd - yr Israel, /Oesran y delwyf i'i dangnefedd /Dydd y parther rhai yn rhagyrwedd, /Y perthi D-2 I 2 50 _^yr, llwyr yd woryw: /Gorpo gw_^r gwledd drwy dangnefedd hedd o heddiw LlG VII 24 16 i newidaf naf un awrfedd - a_^ neb, /Anebrwydd dangnefedd! /Llyw ysy'm, ys aml anrhydedd, /Lloegr ddifa D-5 VI 36 8 lwn traed a bysedd, /Tref ydd aeth Duw nef o'i dangnefedd /Ym mru morwyn fwyn o fonedd - Anna /Duw Gw_^ dangos 5 CBM IV 16 207 /Ef a ddaw (nid ataw) Ef atan. /Pan wne_^l Duw dangos Ei faran, /Dyddwyre, dyddaered arnan, /Dychry_^n ES I 24 20 . /Trannoeth y gorau ail gwryd, /Gwir Fab Duw, dangos Ei fywyd. /Duw Sul (dwysaf cof) awr y cyfyd - hau GYC VII 42 47 weithred, /Tostedd fydd gweled golwg lwyrdra! /Dangos ffrowyllau a'i holl archollau /A'i gethrau a'i gr GYC VII 43 25 ta_^n ufelyn /I gan ei elyn oedd yn aelaw, /Er dangos i'r byd Ei boen a'i benyd, /Er ei ddwyn i gyd o g MG VII 32 17 hylch ei wa_^l gwelid carpau. /Eisoes mai Ef, dangos o nef a wnaeth gwyrthau, /Oedd Fab Duw Rhe_^n, o' Dangosed 1 CBM IV 4 238 ryri, eryron - fyhyr, /Eryr gwy_^r golluchon; /Dangosed gweithred Gwaith Faddon, /Yn nydd gwy_^th gwei dangosych 1 MG VII 33 61 yn cwynaw gwae ei gyd-ych. /Iesu, deg Iesu, im dangosych /Dy wyneb, ni heb a ohebych, /Na chudd Dy ddeu daid 1 PM V 6 33 y Loegrwys lofruddiaid, /Ef ysgydw am ysgor ei daid /Ysgwydawr llethridfawr llathraid, /Ef eryr Prydain dail 2 CBM III 3 188 n oes byd: /O'i adaf etewyn tanllyd /Y dyfu, a dail ar ei hyd; /Gwyrth arall, gwerthfawr ei ddedfryd, / PM V 12 28 i nawdd neb yniail, /Nid hy_^n oes dyn nog oes dail. /Deiliadon dyffrynt a'm deffry - hiraeth /O hirfod daint 2 GB II 26 24 awd tramaint, /I gan forwyn ddifwyn, ddiwyl ei daint. /Dialwys peirglwys perging Dyfnaint, /Ar ni las HOG II 6 83 nha_^l pwyth peth o'r wawd - yr gaint; /Ys da daint rhag tafawd daioni 5 LlF1 II 1 155 heb gardd, heb galedi, /Ac eurgrawn a dawn a daioni, /Ac eurgrair cywair cywiw a_^ hi, /Ac angerdd a PM V 19 27 laf /Hyd aeth haul o'i gylchyn. /Deddf dy dad, daioni a'th ly_^n, /Dadeni haeloni Heilyn. /W_^yr Ywain GM I 14 70 Crist o groes edwyn - cethri /Trwy amrygolli daioni dyn: /Duw a'm dwg yno, anaw dremyn, /Tramwy carad CBM IV 16 83 w a'm lleha /O'm lle drwg, a'm dyddwg i'm da. /Daioni fy Rhi a'm rhyddha: /Rhydd rybwyf gan fy Rhwyf rw EGM I 26 27 lch o brif deithi, /Gwenned gwawn a'i dawn o'i daioni, /Gwynedd anrhydedd, oedd rhaid wrthi! /Nid oedd dair 2 HOG II 6 77 Cefais-i ddwy, handid mwy eu molawd, /Cefais i dair a phedair a_^ ffawd, /Cefais-i bymp o rai gwymp eu GM I 14 21 _^ mi: /Un dra drugaredd, unwedd ofri. /Un deg dair person uch archengylion, /Un ddonion neifion, nerth daith 4 SB II 24 24 w, /A gw_^yth tra gw_^yth, a gwaith tra gwaith daith derfyniaw. /Rhyn wyn wenwyn, rhad dad terwyn, torf PB VII 12 2 fy llyw, llew gw_^yth, /Cad udd Faredudd falch daith, /Oedd aerddraig pennaig pan aeth, /Oedd agro Penf LlF1 II 1 43 /Bendigedig fro fraint gynhewydd. /Bendigaid a daith o'i gyweithydd /Pan ddoeth i'r cyfoeth beunoeth be LlG VII 24 117 yn, lyw pedeiriaith. /Sefis yn rhyfel (diymgel daith) /Rhag estrawn geneddl gw_^yn anghyfiaith; /Sefid Dal 1 MG VII 33 71 lych, /I'm ffydd a'm crefydd y'm cryfhe_"ych, /Dal fy llaw i'th law a lywych - yn iawn, /Ar hyd ffyrdd da_^l 13 EGM I 26 30 d oedd ffawd rygnawd rin i genthi: /Gnawd oedd da_^l aur ma_^l er ei moli. /Ni ryfu ddognach i ryddogni CBM III 20 47 ynefawd - orau, /Rhudd barau, rhodd barawd, /A da_^l aur ma_^l er molawd /Ac ni beirch pesgfeirch pasgn BF VII 52 22 foliant cynnar, /Gw_^r hardd-ddeddf dileddf ar da_^l branar, /Gw_^r a wnaeth a_^ gwayw gwyar - yn cochi MG VII 32 30 tadau, /Gwylwyr cywrain, gwy_^r y dwyrain ar da_^l brynnau, /Pawb olynol gwneynt trwy reol ran wylfaa PM V 22 8 urawg Arfon ac Ardudwy, /Ardal dwfn hoywal, am da_^l deufwy. /Cerais a selais cer Dinsylwy, /Eisyddyn g EGM I 27 33 n Eurddonen er Ei ddoniau, /Can gur a dolur ar da_^l gliniau, /Can gymryd penyd penelinau /Ym muchedd g CBM III 5 77 wrtheb a dan wrthiaith. /Nid af-i ar hirdwf ni da_^l hirdaith /I ar draed awel y drydewaith! /Ni thewai OC II 14 123 d, /Trinheion faon, traws ardwyaid. /Ciglau am da_^l medd myned plaid - Gatraeth, /Cywir eu harfaeth, a GM I 8 42 gad gad greudde, ar gryd gryd graendde, /Ac am Da_^l Moelfre mil fanieri; /Ar lath lath lachar, ar ba_^ OC II 14 135 yr namyn Duw ac a'i dywaid. /Gw_^r ni dwng, ni da_^l, ni bydd wrth wir, /Daniel, draig cannerth, mor fe CBM III 24 162 llydd, gloyw esilling, /O'r glyw glew dywal ni da_^l ni ding, /O fonedd Coeling, coelfudd cerddorion, / CBM III 18 4 iwraidd, gwrddflaidd gorflwng, /Glew ddywal ni da_^l ni dwng. /Ysid im arglwydd, aerglwyf ne_^r - nerth GYC VII 40 17 y Tad teg. /Dyw Iau, mad da rad diwaradwydd - da_^l /Y daliwyd yn ebrwydd /Gwir wared io_^r rhyged rhw dalai 1 BF VII 56 15 bobl /O bobman a'i cyrchai, /Oedd dilyfn aur a dalai, /Oedd diludd budd myn y bai. /Myn y bai aerfab Io dalaith 3 CBM III 7 38 ymdaith - unbyn, /Oedd dyrn yn he_"yrn, haearn dalaith. /A'i ddiwedd ys bo, can bu ei laith, /I ddifwyn CBM III 13 30 dra dengyn yd baith, /Dyrn he_"yrn, haearn ei dalaith. /Bre drydar arwar anolaith, /Braw bronddor, ba GYC VII 36 4 r Aberffraw, /Aur dilyfn a delid o'i law, /Aur dalaith oedd deilwng iddaw, /Eurgyrn eurde_"yrn, ni'm da dalarwedd 1 DB VI 30 86 m talai aur ar fy mysedd, /Nid ef a delid drwy dalarwedd; /A_^ Dafydd dreisrydd drosedd - cyn golo, /Ni dalau 1 OC II 14 84 frodyr, fryd uchel ddau, /Diarchar arial a dan dalau. /Cedwyr a'm gorug gwasanaethau: /Nid y_^nt hyll d daler 1 CBM IV 4 275 , te_"yrn tyner - a'm rhoddai /Nid rhoddion ni daler, /Nid a_^ gwad, a_^ rhad y'm rhodder: /A'm rhoddes dalfriw 1 CBM III 27 2 rllew a dan eurlliw - claer /A_^'r darian daer dalfriw, /Amdanaw ni ddaw, ni ddiw, /Ni'm gad addoed hoe daliant 1 CBM III 11 16 n, defawd a gadwant, /Dreigiau dewr deuprid ni daliant. /Ni thelir o wir, o w_'reiddrwydd - braisg /A b Daliesin 1 DB VI 25 37 rawdd ei dda_"ed aerdrin - ni allwn, /Ni allai Daliesin. /Cyn adaw y byd gyd gyfrin, /Can hoeddl hir ar daliwyd 1 GYC VII 40 18 g. /Dyw Iau, mad da rad diwaradwydd - da_^l /Y daliwyd yn ebrwydd /Gwir wared io_^r rhyged rhwydd, /Gwa dalmithr 1 LlG VII 24 49 r yn torri - cadau, /Cadarnfrwydr ystofi; /Aer dalmithr hylithr haeloni, /Arf lluoedd, eurwisgoedd wisg dalu 2 ES I 21 28 r Drindawd draethu, /Traeth folawd teilyngdawd dalu. /Cymhennaf yw in cymhennu - a_^ Duw, /Diwyd W_^r i CBM IV 17 138 yffred, /Cyn dylaw gychwyn tyddyn tydwed, /Can dalu i Dduw Ei ddylyed. /Can lleng engylion, cain lliwed dalwyf 1 GM I 14 66 eryf pan beriglwyf /Perffaith waith ofeg a deg dalwyf. /Teilyngdawd addawd, addef gwiryn, /Traethitor t Daly 2 ES I 24 12 ychu ein Hysbryd, /A Difiau y'n dyfu ledfryd, /Daly Iesu managu mwynglyd. /Duw Gwener, bu crai, bu creu LlF1 II 3 7 fain - y gwy_^s, /(Gorau gwas ym Mhrydain) /Na daly nad elwyf Fechain /Er delw aur, deulu Owain. /Teulu Dalybolion 1 DB VI 31 31 l feddwl fyddwn ym Mo_^n /Pei yn fyw y delai i Dalybolion. /Chwegwyr, cynifwyr cynhebygion /Eu chweddla dall 1 EGM I 29 12 . /Baich o bechodau, nid bychodrwydd, /Bychdid dall angall anghyfarwydd! /Cyn glasu fy ngwedd, cyn glas Dallfyddar 1 GG II 31 22 grocwedd; /Degfed anwared yw anwaredd - anwar /Dallfyddar cyn tyllfedd /(Draig anhuenydd herwydd haere damnawdd 1 CBM III 24 139 , /Cyrchwn hael Dinmael, Dinmawr nid awn! /Duw damnawdd eirioes einioes Einiawn /Mawrfab Ednyfed, mawrg damorth 1 DB VI 24 38 y Mab Rhad, oedd rhaid wrthaw, /I'r porth, ein damorth, a dawn arnaw, /I uffern bydwern heb adaw - ychw damwain 1 BF VII 45 22 wdd, am ein cawdd, can aeth - o'i dymyr, /No'n damwain, ysywaeth, /Hyd Frawd (herw ddefawd hiraeth /Hoe damweiniaw 1 BF VII 45 24 , /Hyd Frawd (herw ddefawd hiraeth /Hoed fraw) damweiniaw dim waeth. /Gwaethwaeth y'n tragwnaeth trengi Damwyniaw 1 DB VI 29 71 au. /Dechreuws De_"ws, hyd na'm dyhudd - dim, /Damwyniaw im gythrudd, /Dychryn mawr bod llawr ar llofru dan 34 OC II 14 84 yr frodyr, fryd uchel ddau, /Diarchar arial a dan dalau. /Cedwyr a'm gorug gwasanaethau: /Nid y_^nt hy CBM IV 1 44 hargyfrain; /Gwelais eu hadaw heb eu hadain /I dan draed adar, gwy_^r gwanar, gwain; /Gwelais eu trychn MB I 3 29 , neuaddau o ystyllawd! /Cyn myned mab Cynan i dan dywawd /Ceffid yn ei gyntedd fedd a bragawd. /O olo CBM III 13 50 elw ydd wyt wawr torf, corf cyfraith, /Ydd wyf dan ddedfryd wy_^d wolaith. /Nid wyf fardd dylaw, wyf dy PM V 13 14 te_"yrn rhag tymestl - cedeirn, /Cadwai dud i dan ddestl, /Ne_^r trymder tromgad ddiwestl, /Neu'n gwne DB VI 27 4 eth alaeth a'i arwydd - arnaf, /Mi ni rydynnaf dan ei aflwydd. /Mor draws fu Iesu am aesdrygwydd, /Mor MG VII 32 1 Mab a'n rhodded, Mab mad aned dan ei freinau, /Mab gogoned, Mab i'n gwared, y Mab gora MG VII 32 43 nt, gwynnawg ddrysau; /Y Mab ydoedd a anydoedd dan ei nodau, /A'i fam ar lawr, a'i bron werthfawr wrth CBM IV 4 77 dyfryd heb arglwydd. /Arglwydd glew, aerllew i dan eurllain - gledd, /Gleddyfal gyfwyrain, /Arglwydd rh CBM III 27 1 Ednyfed, aerllew a dan eurlliw - claer /A_^'r darian daer dalfriw, /Amdanaw GYC VII 36 1 Oer galon dan fron o fraw - allwynin /Am frenin, dderwin ddo_^r Ab GYC VII 36 61 Llywelyn, cof dyn ni'm daw. /Oerfelawg calon dan fron o fraw, /Rhewydd fal crinwydd ysy'n crinaw: /Po CBM III 16 189 osawd ffwyrnawd ffe_^r; /Dychynne fflamdrais i dan fflamdai Lloegr, /A phlant Eingl yng ngwander, /Dygl GB II 26 52 chen Dewi, dau odidawg, /Dodyssant-hwy eu gwar dan gar Cynawg; /Dau ychen Dewi, ardderchawg - oeddynt, LlF1 II 1 63 id hynaid, hynaws ysydd: /Ni ddeffryd ei fod a dan glodrydd /Dyffrynt diletgynt, diletgrefydd, /Achadw OC II 14 140 r. /Menestr, medd ancwyn a'm cydroddir, /Gwrdd-dan gloyw golau, gwrddlew babir. /Menestr, gwelud-di w_^ BF VII 57 19 /Can gwneir er dy air, Fair fuddugawl, /Gwna, dan gof erof, eiriawl - im dangnef /Yn nhey_"rnas nef Na LlG VII 25 36 dd dy feirdd; dy fudd - neud adwen /Nad ydyw i dan gudd. /Gorawenus ddraig ar ddragon prudd, /Gw_'reidd DB VI 29 87 a_^r, yn ddyfnbrudd, /Gwas oedd gas ei geisiaw dan gudd, /Gwalch oedd falch ei folchlafn uch grudd, /Gw GM I 8 80 cur mal carchar, /Ac angerdd anwar gnaws da_^r dan ias. /Ac yn orau dyn Duw rhy'i creas; /Cyn ei fa_^r CBM III 29 3 yn aerdew - aerdorf /Yn ardwy rhag trylew, /I dan llafnawr llaith woddew, /I dan llasar glas llas llew CBM III 29 4 rhag trylew, /I dan llafnawr llaith woddew, /I dan llasar glas llas llew. /Llas gwas gwawd digardd, dig DB VI 29 120 yd ymguddioch-chwi oll, mi ni allaf /Ymguddiaw dan llaw, ban fo lleiaf. /Cyd ymguddio pawb, beth a gela CBM IV 11 7 g - yn nhrydar, /Budd wasgar, beirdd wisgawg, /Dan llen ddirgel oerfelawg, /Yn Llan, ddifradw gadw, Gad CBM III 17 30 dd ysym, eddyw a_^'r gair, /Nis arfaidd llew a dan lloer, /Gwayw crwm yn nydd trwm trwy ffwyr, /Gwa_^n CBM III 1 22 y perthaist parth ag atan /Emys llaw llamhir a dan lluman, /Erchlyfn archlun ceirw uch cain ebran, /Eil CBM III 5 105 gylchwy /(Ni rhyweles teg nwy rhywelwy!) /Ac a dan ruddem, ruddaur fodrwy, /Ac uch wyneb gwyn, gwinau f PhB VI 13 13 ef nef yn eiddiaw /A'r byd achla_^n i danaw. /Dan Rys, fab greiffwrys Gruffudd - ysgwydwyrdd, /Oesged EW VI 3 9 'i cymer, /Dau cymaint rhif seithrif se_^r! /A dan se_^r ni bydd ac ni bu - un well, /Fawrglod bell ddi PM V 23 72 ydd Calan, /Adwedd tey_"rnedd, tir nis rhan /A dan se_^r, ysef ei amcan: /Adnes i franes, i frain ban - CBM III 5 76 ymydd a_^ hi o hir obaith, /Na chymer wrtheb a dan wrthiaith. /Nid af-i ar hirdwf ni da_^l hirdaith /I GYC VII 38 39 fedd rhyfyg a balchder! /Na fid rhyfalch dyn i dan y se_^r, /Na fid un lysenw a_^ Lusiffer. /Ni bydd br CBM III 7 23 , /Llafn gwyar a ga_^r o gydwaith, /Llaw esgud dan ysgwyd galchfraith, /Llyw Powys, peues ddiobaith; /H OC II 14 42 n, /Ar llaw Ddehewain, llew gyflafan, /Lluch i dan ysgwyd ysgawn lydan; /Ar llaw Ednyfed, llawr diogan da_^n 10 GYC VII 43 37 lle mae mignwern gwedy r'fignaw, /A chynnau o da_^n, a defni brwnstan, /A phob marchdaran yn ymdaraw, ES I 24 29 /Bu Ef a gyrchwys Ei arfeddyd. /Dug Mab Duw o da_^n ac ergryd, /O oerwern uffern, wern weglyd, /O gyff CBM III 11 36 oedd gynt ni gedwynt gedyrn, /Gwy_^l bentan am da_^n, am de_"yrn. /Cynneddf i aergun Argoedwys - werin PM V 16 24 ioes dranc llew gyfranc, llawr /Anian chwefrin da_^n Chwefrawr CBM IV 6 73 erddau caw. /Carwedros cafas i ganthaw /Cadarn da_^n, gwa_^n trywan trwyddaw, /Camp rhagod arfod, arfei PM V 6 52 wfr ac awyr ac enaid - a phridd, /A ffrawddus da_^n ni phaid OC II 14 54 drull am dramyfan /Fal y bu ym Mangor am ongyr da_^n /Pan wnaeth dau de_"yrn uch cyrn cyfrdan /Pan fu g CBM IV 16 185 ch Nefwy, /Can diffyrth Trindawd tri macwy - o da_^n, /Trimaib gla_^n glain ofwy, /Canys Ef a fedd a fy DB VI 24 26 /A llu o bryfed yn eu briwaw /A llid boethfan da_^n yn eu deifiaw /A llys afraid gwry_^s na gwrysiaw - BF VII 57 7 iawl, /Arglwydd Dad, na'm gad gyllestrigawl - da_^n /Yn y mae poethfan, peth uffernawl, /Yn y mae mawr danad 1 DB VI 30 21 c emys gochwys goachubiad, /Ni bu gystal dyn i danad, - Ddofydd, /Ag y bu Ddafydd gyn ei ddyad. /Mor rh danaf 1 DLlM II 18 42 yrn gydfydd. /A'm rhoddes meirch re rewydd - a danaf: /Neud nad ef a'u dyrydd! /Mi ni'm dawr cyn de_^l danai 1 CBM IV 5 14 gynefin trin tra laddai - ysgwyd /Ag ysgwydd a danai, /Gorddifanw anwaws traws drai, /Goronw falch fab danan 1 CBM IV 6 261 ddon iddaw a rhuddaur o'i law /A rhuddfeirch i danan; /Gnawd i'm rhi rhuddfeirdd o faran /A rhoddi rhu danaw 4 GG II 32 16 /Ruddfedd werthfawr wedd wrthaw /Ac Edenawg i danaw. /Canys marw mawredd a grym /Griffri, ei drengi oe PhB VI 13 12 /Bod addef nef yn eiddiaw /A'r byd achla_^n i danaw. /Dan Rys, fab greiffwrys Gruffudd - ysgwydwyrdd, LlG VII 26 12 wylaw - yng ngryd, /Gw_^r hyfryd i'r byd bod i danaw. /Nid anaml ei fudd heb orchuddiaw, /Nid eddyw heb DB VI 24 88 i hwylaw - yng ngryd, /Ys digrif i'r byd bod i danaw. /Ystyriwys De_"ws ddawn iddaw, /Ystyried Tad llwy danc 2 CBM IV 17 135 yn gyheued /Yn afrifaw Duw yn efrifed. /Archaf danc cyn tranc trwy eirioled - Mair, /Hyd na'm gwne_^l c GM I 14 23 on, /Un ddonion neifion, nerth heb drengi, /Un danc fwynt wrthyf wrth eu moli; /Un Duw y_^nt wyntau a d dandde 3 GM I 13 24 gyfwrw enwir yn enwerys goll /Yng nghyllestrig dandde PM V 9 16 s camre - ysgaelan, /Yn amwyn garthan gyrth ei dandde. /Moli haelder ne_^r nid anghyfle, /Anghyflym fun EG VI 18 22 . /Ef dyniad yng nghad Eingl frad freuawl, /Ef dandde rhuddle Rhuddlan is Gwawl. /Gwelais Lywelyn, eur danfer 1 CBM III 24 79 Prydydd ni hepgyr (er bre_"yr braw) /Pryder am danfer: prydaf iddaw! /Prydais i rwyf trais cyn traul a danfoned 2 DB VI 34 4 ; /Celfyddyd ym myd ry'i medraf, /Cyflawn dawn danfoned ataf; /Ar ddull llawn Llefoed y dywedaf, /Arglw GB II 26 180 fawr Ddewi, /Bu obaith canwaith cyn no'i eni. /Danfoned iddaw (diddan berchi) /O nef, deg addef, addfwy Daniel 2 GB II 26 116 ydd /A gorfod a gwared lliwed llonydd. /Llwyth Daniel aruchel, eu hefelydd /Nid oes yn cadw oes a moes OC II 14 136 . /Gw_^r ni dwng, ni da_^l, ni bydd wrth wir, /Daniel, draig cannerth, mor ferth hywir. /Menestr, mawr danllachar 1 BF VII 46 18 Arf Prydain ysgain, ysgarlad - wasgar, /Ysgwyd danllachar, ca_^r cynifiad, /Esgud wayw, waith Rho_^n Of dannedd 2 GYC VII 41 41 wg, pawb ys ofnawg rhag eu safnau /Yn disgyrnu dannedd arnu, orn ymliwau, /Llidiawg fyddant, llym y gwa GYC VII 38 35 der, /Llygad briw heb liw, heb leufer, /Lle'r dannedd yn dwn pan geiser, /Lledr y grudd, yn grin pan d danwedd 1 D-5 VI 36 15 ed i laweredd. /Cyn bai Mab i'n Tad, rhad rhwy danwedd, /I Re_^n a'r Ysbryd gydamgeledd, /Drwg ydd aeth da_^r 1 GM I 8 80 r a'm cur mal carchar, /Ac angerdd anwar gnaws da_^r dan ias. /Ac yn orau dyn Duw rhy'i creas; /Cyn ei daradr 1 GYC VII 36 11 clwyf arnaw! /Gwersyll Cadwaladr, gwaesaf llif daradr, /Gwas rhudd ei baladr, balawg eurllaw: /Gwasgara darf 4 DLlM II 18 33 efydd, /Gwelai dorf ar dorf ei gilydd, /Gwelai darf ar dyrfa oswydd. /Ni weled o gred a bedydd - etwa / CBM IV 1 65 Gwelais ddyrawr awr, arwydd ddatsain; /Gwelais darf ar gyfarf, ar gyfaniain, /Gwelais aer uch Caer, uch SB II 24 19 trillu rhagddaw, /A barf ar farf, ac Eingl ar darf godwrf giliaw, /A thref tra thref, a llef tra llef, CBM III 10 35 - molawd, /Molaf-i lyw a'i dyrllydd, /Mawrdorf darf gyfarf gyweithydd, /Madogion Madawg esillydd. /Pymh darfod 2 PM V 26 140 uw, ys diau ei fod /I'th gannerth cyn darmerth darfod. /Can-nid oes yma amfod - i drigiaw, /Draig Pryda BF VII 51 21 goch gatgun eiddun oedd. /Oedd rhaid ystyriaid darfod cyffro - mawr /Am ymherodr Cymro; /Ys terfyn byd, darfu 1 CBM III 7 30 . /Can deryw, darfuam o'i laith, /Can daerawd, darfu gydymdaith! /Oedd beirddgar barddglwm dilediaith, darfuam 1 CBM III 7 29 , /Hael Fadawg, feuder anhywaith. /Can deryw, darfuam o'i laith, /Can daerawd, darfu gydymdaith! /Oedd darian 11 CBM III 27 2 Ednyfed, aerllew a dan eurlliw - claer /A_^'r darian daer dalfriw, /Amdanaw ni ddaw, ni ddiw, /Ni'm ga BF VII 52 27 orddin nad byw, llyw lluosgar, /Gw_^r bolch ei darian, daerfar - yng nghyni, /Gw_^r balch yn holi seri DB VI 29 18 rhuthr aruthr ar y Deau; /Gwelsam Rys Fychan, darian daerglau, /Ym mhyrth Caerfyrddin a_^'i fyddinau; BF VII 55 19 bwlch ei eurgledd yn arfeddyd, /Gw_^r bolch ei darian, dewr wryd - Bedwyr, /Gw_^r beilch ei filwyr, ery BF VII 54 26 glod gynnydd gyn ei drengi, /Defodau Drystan, darian dorri, /Dyfrydedd Gwynedd, gwae ni: - rhy allad, CBM III 16 132 ; /I drylew yn rhiw ei dorf drwylwyn wiw, /Ei darian dryliw, droch, /Ei barau, ei arfau arfoloch, /Ei PM V 24 35 arwydd eurawg, /Dy gynna ni bu, bolchawg - dy darian, /Dy gynnif nid ma_^n, nid mal diawg, /Dy gynnedd DLlM II 18 15 y ddylaith, /Oedd ysgwn, oedd twn talaith - ei darian, /Oedd talarw cyfarwaith. /Drwg ei lliw y llaw, o CBM III 20 16 fawr aerwawr eurwan, /Eurwalch balch, bolch ei darian. /Tarianawg enwawg, enwair - anghynnwys, /Argoedw OC II 14 44 llawr diogan - lew, /Ergyrwayw trylew, trai ei darian. /Terfysg ddyffysg ddau ddiofn anian, /Torrynt to CBM III 13 35 ith. /Brad eurgrwydr, gynfrwydr gynfraith - ei darian /Yn aerwan, yn eurwaith, /Byrdd cyrdd gadw, angha darianogion 1 CBM IV 10 19 barth, /Diheuborth cerddorion, /A'th dwrf o'th darianogion, /A'th dorf o'th de_"yrn feibion. /Aswynaf n Darllain 1 GYC VII 38 12 lchder; /Nid digywilydd pan weler - Dyddbrawd /Darllain pob pechawd fal y'i pecher, /A Christ ym mhren darmerth 1 PM V 26 140 /Caniad Duw, ys diau ei fod /I'th gannerth cyn darmerth darfod. /Can-nid oes yma amfod - i drigiaw, /Dr darogan 7 LlG VII 24 74 nnydd! /Llywelyn gelyn, galofydd, /Llwyddgyrch darogan cyman celfydd. /Ni thycia rhybudd, hael rebydd, DB VI 26 54 ddyn fal tydy. /A ddaroganer a gymery, /O bob darogan dawn a geffy, /A ddarogenais a gynyddy, /A ddaro PM V 11 45 n achla_^n, /Mab mad, cynifiad, Cynan. /Cynan, darogan derwyddon, - dyddaw; /Ef doddyw o Frython, /Anaw CBM III 12 53 , /Ni chudd fy ngrudd fy ngriddfan. /Griddfan, darogan drygyrferth, - a'm clwyf, /Clodfan rwyf rhwyddge LlF1 II 5 37 al yd gry_^n dyn a daear. /Seithfed dydd, dydd darogan: /Main mwyaf oll a holltan; /Gwyrthau Duw a dda PM V 25 41 t hyn, /Eithr gwarth a gwrthryn wrth ymbrofi. /Darogan Myrddin dyfod breienin /O Gymru werin o gamhwri; MG VII 32 20 A dewinion synnwyrddoethon, ddethol gampau, /A darogan proffwydi gla_^n, glaer barablau. /I leferydd wr darogant 2 CBM IV 4 3 _^r ddygwydd caer Ddygant, /Aros marw mawrgoel darogant, /Armes draig dragon pedrydant; /Llid ergryd, e OC II 14 112 arawr a gyrchasant: /Meurig fab Gruffudd, grym darogant. /Neud oedd gochwys pawb pan atgorsant; /Neud o Darowain 1 LlF2 VI 8 38 bo Duw rhebydd ddadwyrain; /Rhygarawr daerwawr Darowain. /Rhwydd inni roddi, rif Main, - ei annwyd, /Cl darpar 2 ES I 24 5 iwyd /Gwared plant rhag pla a thristyd. /Gw_^r darpar i'u dirprwy, llu byd, /Garawys cymerth pwys penyd BF VII 52 10 rn cedyrn cydfar, /Chwech eryr, cedwyr cadr eu darpar: /Llywelyn a'i blant, blaengar - frodorion, /A'i darw 1 CBM IV 6 277 /Brydau anaraf brythwch gaeaf - garw, /Byddin darw dey_"rn-naf, /Brwydr edrin breenin, braisg naf, /Br darwyf 1 DB VI 29 26 au, /Am rym llym y lleim fy nagrau, /Am rwyf y darwyf, im neud arau, /Amlwg yw cystudd ar fy ngruddiau. daryan 1 PB VII 16 3 ynifiwr /Bu gwleddawg o'i nerthawg ne_^r; /A'i daryan a'i daerlew ba_^r /Bu briw ger bron ei eryr. /O'i darymred 1 CBM III 5 41 s Leisiawn ei hystlyned!) /Llys y daw deon i'w darymred: /Llys Efa i feirdd y'i digoned. /Llysaidd ei h datbrwy 1 CBM IV 16 181 f, gwa_^r addef gwarwy. /Can gorau ein Duw ein datbrwy /Trwy gethrau a chrau a chymwy, /Can gweryd Crea Dathal 1 CBM IV 4 31 - wy_^r /Am du lly_^r a lliant: /Am ardal Caer Dathal doethant, /Glyw amdrai, amdrwch ydd aethant. /Amd Dau 50 LlF1 II 1 119 yfaenad, /Dau gu, dau gyfaith, dau wyneithad, /Dau a wna gwyrthau er goleuad - rhagddudd, /Dau ddiludd OC II 14 63 el, /Hawl fleiddiad leiddiad, lluch ar ysgyr. /Dau arfaidd, dau lew yn eu cyngyr, /Dau arial dywal dau OC II 14 64 ar ysgyr. /Dau arfaidd, dau lew yn eu cyngyr, /Dau arial dywal dau fab Ynyr, /Dau rydd yn nydd cad eu c DB VI 33 11 ith, /Fyth bellach ni welir. /Gwelais-i ddau a dau, beth a dewir? /Gwelais-i dri a thri, ni thremygir. CBM IV 13 23 Wyt prydfawr i'th arfau, /Cefaist a dofaist yn dau /Cad anhawdd y Coedanau. /Cedwaist, cad orfod caen o EW VI 3 8 af, i'm naf ne_^r; /Dyn cymen wyf a'i cymer, /Dau cymaint rhif seithrif se_^r! /A dan se_^r ni bydd ac LlF1 II 1 116 d. /Dau w_^r a folaf fal y'm ceniad - Dofydd, /Dau deg, dau ddedwydd, dau rydd roddiad, /Dau ddoeth yng PM V 5 27 m dud a'u dodes: /Dwy fyddin orllin orllawes, /Dau de_"yrn derrwyn didorres - yn llid, /Llu daear a'u h OC II 14 55 /Fal y bu ym Mangor am ongyr da_^n /Pan wnaeth dau de_"yrn uch cyrn cyfrdan /Pan fu gyfeddach forach Fo PM V 5 25 ynognes - dwy ddraig, /Dau ddragon yn yngres, /Dau dremud am dud a'u dodes: /Dwy fyddin orllin orllawes CBM IV 9 168 mryd ein cyd cyn barau: /I gymod ein dyfod ein dau. /Dy foli, filwr, hyd angau, /Dy folawd, ys tanwawd, GM I 9 131 fro Dysiliaw. /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aber Dau, /Dychyrch glan glaswyn, glwys ei ffrydau. /Diesig y LlF1 II 1 116 _^r a folaf fal y'm ceniad - Dofydd, /Dau deg, dau ddedwydd, dau rydd roddiad, /Dau ddoeth yng nghyfoe LlF1 II 1 120 , /Dau a wna gwyrthau er goleuad - rhagddudd, /Dau ddiludd eu budd er bodd eirchad, /Dau gefnderw oeddy LlF1 II 1 117 dd, /Dau deg, dau ddedwydd, dau rydd roddiad, /Dau ddoeth yng nghyfoeth, yng nghyfaenad, /Dau gu, dau g PM V 5 24 faeres. /Ger Aberconwy cynognes - dwy ddraig, /Dau ddragon yn yngres, /Dau dremud am dud a'u dodes: /Dw CBM IV 17 5 o'n cynnen, /Dilen o bresen ban yn brysiawr. /Dau edrydd ysydd a synhwyriawr, /Dau erbyn angau anghych CBM IV 17 6 yn brysiawr. /Dau edrydd ysydd a synhwyriawr, /Dau erbyn angau anghychwi_"awr: /Doethwlad nef addef, A PC II 21 36 d i'm cyngor), /Yn naear franar Fangor /Doe, a dau fab Cedifor. /Fy nghalon a gryn rhag erchlais - y fr OC II 14 64 rfaidd, dau lew yn eu cyngyr, /Dau arial dywal dau fab Ynyr, /Dau rydd yn nydd cad eu cyfergyr, /Cyfarg CBM IV 5 27 cadr yd folir - glyw, /Glew ddragon a gwynir, /Dau Fadawg enwawg, enwir, /Dau gyfedd gyfoed hoed hir. / GB II 26 54 nawg; /Dau ychen Dewi, ardderchawg - oeddynt, /Dau ga_^r a gerddynt yn gydbreiniawg /I hebrwng anrheg y LlF1 II 1 121 gddudd, /Dau ddiludd eu budd er bodd eirchad, /Dau gefnderw oeddynt ni ferwynt frad: /Cadfan i gadw lla LlF1 II 1 118 d, /Dau ddoeth yng nghyfoeth, yng nghyfaenad, /Dau gu, dau gyfaith, dau wyneithad, /Dau a wna gwyrthau DB VI 29 39 'm dug anghofiau, /Am Ruffudd, ni'm dyhudd, na dau. /Gwael yw colli hael o hil Genau, /Gwag yw byd bod LlF1 II 1 118 ddoeth yng nghyfoeth, yng nghyfaenad, /Dau gu, dau gyfaith, dau wyneithad, /Dau a wna gwyrthau er goleu CBM IV 5 28 ddragon a gwynir, /Dau Fadawg enwawg, enwir, /Dau gyfedd gyfoed hoed hir. /Hir y cedwir cof cedfawr - CBM IV 5 101 Rhwyd frwyd frwydrglwyf rhwyf rhwyddged. /Llas dau gymynawg am gymynad - Eingl /Am Degeingl deg ystrad: PB VII 13 25 gloywner - esgud /Yn ysgwyd dau hanner. /Oedd dau hanner be_^r, ba_^r gwythrudd - yn llaw, /Gw_^r fal CBM III 16 195 /Prif de_"yrn a'i differ, /Drud ysgwn, ysgwyd dau hanner, /Drud afrdwyth, amnwyth amnifer, /(Drudion a PB VII 13 24 lew Maredudd, oedd gloywner - esgud /Yn ysgwyd dau hanner. /Oedd dau hanner be_^r, ba_^r gwythrudd - yn CBM III 8 64 awhir, /O thyr calon rhag galar /Y fau a fydd dau hanner. /Pei byw llary Lleisiawn ni luestai Wynedd / CBM III 26 24 gadw ni gedwis llyfrder, /Ysgwn walch, ysgwyd dau hanner. /Ysgawl gw_^yth gwaethaf nad anfer - ei hoe GYC VII 40 23 egwan - sawdwyr, /Gwnaeth Siwdas a_^'i gusan /Dau henw, ei enaid nid gla_^n, /Dihenydd Duw ei hunan. / PM V 23 84 ran, /A_^ dwy ddraig ffelaig, ffaw gyman, /Fal dau lew ni'n dylochasan, /Ac un traws gatgun, trais fara OC II 14 63 iddiad leiddiad, lluch ar ysgyr. /Dau arfaidd, dau lew yn eu cyngyr, /Dau arial dywal dau fab Ynyr, /Da CBM IV 7 21 d fab Gruffudd yn Rhuddlan. /Yn Rhuddlan rhwng dau nifer /Pan gyfrang gwaywawr a gwy_^r, /Lladdawdd a_^ GB II 26 61 gormes cedyrn Cad Ddybrunawg; /Ar Dduw a Dewi, dau niferawg, /Yd alwn bresen breswyl fodawg. /Breiniawl GB II 26 51 r ef yn goeth, yn gyfoethawg. /Dau ychen Dewi, dau odidawg, /Dodyssant-hwy eu gwar dan gar Cynawg; /Dau PM V 26 71 yn cynnig camau! /Rhys nis cil na deng mil na dau /Pan e_^l Rhys yn rhwysg ei arfau! /Arfawg cymynawg, ES I 16 34 in; /Can wyd Tri, nid rhaid it amgen, /Can wyd Dau (pell goddau) ac Un LlF1 II 1 116 l y'm ceniad - Dofydd, /Dau deg, dau ddedwydd, dau rydd roddiad, /Dau ddoeth yng nghyfoeth, yng nghyfae OC II 14 65 yn eu cyngyr, /Dau arial dywal dau fab Ynyr, /Dau rydd yn nydd cad eu cyfergyr, /Cyfargor ddiachor, ca LlF1 II 1 115 - addef, /Ef a gymerth nef dros dref ei dad. /Dau w_^r a folaf fal y'm ceniad - Dofydd, /Dau deg, dau CBM IV 4 15 ant, /Am Owain Gwynedd yd gwynant! /Mur moreb dau wyneb Dyfnant, /Dyfnais rodd o'i fodd o'i feddiant, LlF1 II 1 118 hyfoeth, yng nghyfaenad, /Dau gu, dau gyfaith, dau wyneithad, /Dau a wna gwyrthau er goleuad - rhagddu GB II 26 53 idawg, /Dodyssant-hwy eu gwar dan gar Cynawg; /Dau ychen Dewi, ardderchawg - oeddynt, /Dau ga_^r a ger GB II 26 51 th, /Rhy'i gelwir ef yn goeth, yn gyfoethawg. /Dau ychen Dewi, dau odidawg, /Dodyssant-hwy eu gwar dan GM I 8 13 wedd: /Cadarn gywrysedd cedeirn osudd! /Cant a dau yng nghrau, yng nghrai achludd, /Cnud a chnud a fud GB II 26 259 ch a'i o_^l yntau /Ys adwen y maen y maent ill dau. /Ysid hyn ar ei fryn gwyn golau - uchel, /Gan ochel dauafwch 1 PM V 1 78 el hoywal cyfeddwch, /Gwrdd yn lladd a_^ llafn dauafwch /Gwy_^r hoeddlwydr, gw_^r hydr yn ei hwch - a'i Daucan 1 PM V 5 47 b parth ef porthes, /Deg am un ef dygyfories, /Daucan wayw terrwyn torres - ba_^r dygrwn /Pan ysgwn esg Daufynydd 1 LlG VII 24 102 , llew aerflawdd lluydd, /Ei dreisiaw ger Drws Daufynydd. /Nis plygawdd mab dyn, bu doniawg ffydd, /Nis daw 39 DB VI 32 12 aw: /I feddu daear arnaw /I fedd o'r diwedd y daw CBM III 17 16 u Hafren, /A thraul hygar yw hagen, /A thraw y daw a_^ Dygen. /Gwirawd Owain llary (llachar - ei derfys GYC VII 41 12 n swyddau, /Nad a_^n dros gof (i wyllt a dof y daw angau), /Ac na wddant, rhag a glywant o glefydiau /B CBM IV 5 40 , /Hirgwyn brwyn brwydr ddiechyr, /Hirfraw a'm daw am Dudyr. /Tud achles buddles boddlawn - cerddorion, PB VII 18 15 gr, /O ddwyn Gwe_^n, ddilawen ddeigr, /Cof a'm daw, a'm llaw a'm llwgr, /Am goll gawr, am wawr mawr, my PM V 26 44 . /A minnau, o'm doniau, dy-m-hedd; /Gnawd y'm daw anaw anfedredd /O'r Deau, irdanc haelonedd, /Ardal h CBM IV 6 138 - cynnelw, /Neud Cynddelw a'u cynnal; /Can am daw anaw anwadal /Anhyed, cyfred, cyfartal, /Eurdorchawg CBM III 11 44 awdd, /Yn neb llys, yn neb lle anhawdd /Nad ef daw ar eu llaw lletgawdd. /Cynneddf i Bowys cynosod - yn GYC VII 36 30 add y deunaw, /Arglwydd llary, neud llawr ysy daw, /Arglwydd glew fal llew yn llywiaw - elfydd, /Arglw LlF1 II 2 23 O saffwn as gwn nas gwaeddaf. /Saffed ataf, ys daw ataf - ei ddawn, /Od wyf anfoddlawn, boddlawn fyddaf CBM IV 16 223 fan, /Rhwydd obaith o waith y winllan, /Ac yna daw brawt, braw gyman, /Ar ddeau fy Rhiau fy rhan PM V 4 23 /Mwy no rhwy o rai cybyddion! /Im o'm dawn y'm daw cyflawddon /Am olud termud Dey_"rnon; /Fy nhafawd yn CBM III 5 41 (Gorthrych lys Leisiawn ei hystlyned!) /Llys y daw deon i'w darymred: /Llys Efa i feirdd y'i digoned. / SB II 23 1 Chweddl a'm daw, dolur ei gofiain, /Chweddl dirfawr, dirfarth gyfrwy LlF1 II 5 29 ffrawdd, ffrydiau ta_^n. /Nawfed gwedi degfed daw, /Duw ei hun yn ei luniaw: /Ufeliar ta_^n trwy ysgyr GYC VII 43 13 na'i rybuchaw; /Bei na bei undydd (Dofydd a'n daw!), /Dyddbrawd yn barawd i'n diburiaw /A'r gwaed yn g CBM III 21 156 gedawg farchawg, feirch yn ehed! /A heddiw y'm daw dywrthred - o'i ddwyn, /Handwyf dirrwyn frwyn o'i fr BF VII 48 5 echryn dechrau arnaw; /Angau pob rhiau, diau y daw, /Engyrth rhygymyrth ei gam rhagddaw, /Angof gw_^r h GYC VII 41 14 glywant o glefydiau /Bryder ddiriaw, pa bryd y daw eu dwyn wyntau, /Ac nad gwell barn eurgledd cadarn a CBM III 17 5 O fedd o fuelin oll. /Gwirawd a'm daerawd, a'm daw - gan rebydd /A'm rhybuch o'i wenllaw, /Peniadur cad LlF1 II 5 42 rawd briwan. /Arwyddon chwerw chweched dydd /Y daw gwaed o'r gwellt a'r gwy_^dd; /Ein Harglwydd, ein Ha EGM I 28 42 chysgwn, canwn canon arawd, /Can nid o gysgu y daw gwasgawd. /Ar Dduw addef nef fy llef llwyprawd /Yn e DB VI 24 3 , gwrthyf gwarandaw. /Mor iawn im o'r dawn a'm daw - i gennyd, /Mwynair o'm plegyd heb blyg arnaw. /Mur GYC VII 36 5 oedd deilwng iddaw, /Eurgyrn eurde_"yrn, ni'm daw - llewenydd: /Llywelyn nid rhydd i'm rhwydd wisgaw. GB II 26 218 r, /Gwyrthfawr briodawr, briawd ddeddfau. /O'r daw llynges drom, drwm ei geiriau, /I geisiaw cymraw, cy DB VI 24 10 elly gall arwyddaw /Merwerydd echwydd ac ucher daw, /Mawrfryd i ddyn byd, er bod iddaw - dda, /Na mawra CBM IV 6 68 chant ei emys. /Emys ffraeth yn ffrwynfawr a'm daw /O ffrawdd fodd udd, heb luddiaw; /Caffwn ei radau, GYC VII 36 60 wanar eurllaw, /O laith Llywelyn, cof dyn ni'm daw. /Oerfelawg calon dan fron o fraw, /Rhewydd fal crin MG VII 33 12 g a chwennych - yn hawdd, /Mawrgawdd diadrawdd daw o'i edrych; /Rhag tri gelyn dyn, Duw, a'm noddych, / CBM III 13 45 /Mynw eilon, mal gwyllon gwellfaith, /Delw y'm daw o'i law lawer gwaith, /Prif ragor, plu porffor perff GYC VII 36 93 trwyddaw; /Pen f'arglwydd, poen dygngwydd a'm daw, /Pen f'enaid heb fanag arnaw, /Pen a fu berchen ar LlF1 II 5 19 , Duw ddigawn /Anifeilaid mo_^r mawrddawn: /Y daw pob pysg o'i odeb /Hyd ar wyneb yr eigawn. /Undegfed CBM IV 17 27 r. /Gw_^yr Rheen ein rhaid, rhydd iolawr - heb daw /Rhag ein periglaw heb beriglawr; /Gwddam y'n gorllw EGM I 28 17 r Gw_^r a'n gorau maddau medd-dawd: /Cred ti y daw rhag llaw yn llwrw anffawd /Un dydd (a Dofydd inni a PB VII 7 25 , /Gwalch cain, aerfalch cyn oerfedd. /Oer y'm daw trais fraw tros ddifant - dragon, /Ar bob draig ys CBM III 27 16 ynof cof ced wallaw, /Tristfardd fyddaf am ei daw. /Trist yw ynof cof, cawdd erlyn - i'm bryd /Er braw CBM IV 6 82 raw /Canys teg tey_"rnas iddaw. /Tey_"rnedd yn daw, yn dew ddaearglas /Rhyallas rhwyf anaw; /Tarf taerf CBM III 17 19 ar - ei derfysg /Ar derfyn ei esgar) /Balch y daw yn llaw lluchfar, /Meddw ei thorf, medd ei thoniar. GYC VII 36 21 ewis hebddaw; /Ys mau ei ganmawl heb dawl, heb daw, /Ys mau, fyth bellach, ei faith bwyllaw, /Ys mau, i dawaf 1 CBM IV 6 282 ar) /Bwyd adar o'i adaf. /O foli pair deon pyr dawaf? /O ddo_^r co_^r Coeling cynnelwaf. /O golofn Pryd dawant 1 MB I 3 11 d, /Llys lleufer ynys, gwry_^s gorfyndawd: /Py dawant anant, na phrydant wawd /I edwyn terwyn torf ei f dawd 4 EGM I 28 16 truan trawd, /O'r Gw_^r a'n gorau maddau medd-dawd: /Cred ti y daw rhag llaw yn llwrw anffawd /Un dydd GYC VII 40 67 isgell meddrawd, ysgar a_^'m pechawd, /[] medd-dawd, [] nid mau, /Poenedu cynnes, caffel gorddiwes /Cym EGM I 28 22 asfedd tywawd, /Penydiwn, gweddwn yn ein gwedd-dawd; /Rhoddwn fwyd er Duw, a diawd - beri, /Crist Eli C DB VI 27 69 th ei afflau, poenau penyd. /Cenais wawd ufudd-dawd yn ei fywyd /I'm harglwydd gwladlwydd, gwladoedd og dawedawg 2 IRh VII 29 13 neb, /Lliw ar fy wyneb ni llwyr edid. /Mynawg dawedawg deg gyfnewid, /Meingan weddeiddwan huan hoywnid MB I 3 71 dri, rhe_"i rywasgarawg; /Cyn myned mur ced yn dawedawg /Dy-m-gug, neu'm gorug yn oludawg. /Yfais gan d dawel 3 CBM III 5 87 frys o'i llys i'w llaes ymdaith: /Gwirion deg, dawel ei chyfariaith, /Gwan ddeddf ddof i'm cof, i'm can EGM I 26 6 /Neud erfai ddoniau goddau gweddi, /Neud argel dawel, nid mau dewi. /Endewais-i wenyg a wynofi - dir /I CBM III 21 56 _"i, /Rhy hir y tawaf, tawel wyf i, /Ni byddaf dawel, nid mau tewi /Am Gadwallawn mawr, gwawr gwrhydri, dawl 6 GYC VII 36 21 uw /A'm edewis hebddaw; /Ys mau ei ganmawl heb dawl, heb daw, /Ys mau, fyth bellach, ei faith bwyllaw, CBM IV 16 38 ar, /Iawn o'm dawn doeth, arllafar, /Iawl heb dawl, heb doli arwar; /Iolydd wyf o nwyf yn afar, /Iolaf CBM III 11 2 erddawr huenydd huanaw - awch mawl, /Cerdd heb dawl, heb dwyllaw, /Cerdd uchel, annhawel, annhaw, /Nid GM I 9 161 /Ef ydoedd Owain hir, hywystl bedydd! /Ac a'm dawl o fun fenwawl ddefnydd /A ddyfnwys a_^ mi maith ger PM V 1 157 orthywys greidiawl. /Fy Rheen a'm rhoddes heb dawl, /Rhwyf myrddoedd, mawrddawn ysbrydawl; /Na'm dod, CBM III 18 11 - gawr, /Braisg lafnawr, brwysg lofrudd, /Ni dawl wrth a'i mawl mawrfudd, /Ni grawn golud, nyw goludd dawn 47 LlF1 II 1 155 r hardd heb gardd, heb galedi, /Ac eurgrawn a dawn a daioni, /Ac eurgrair cywair cywiw a_^ hi, /Ac ang DB VI 26 54 l tydy. /A ddaroganer a gymery, /O bob darogan dawn a geffy, /A ddarogenais a gynyddy, /A ddaroganwyf a LlG VII 25 84 wg yw fy llyw, llafngoch Gymro: /Ni ddwg Duw y dawn a roddo LlF1 II 1 87 lod, ei harfod yn ei harfor. /Mor iawn im o'm dawn ac o'm dirnad - dedwydd /Goffa_"u dofydd o'm newydd BF VII 46 32 rad! /Dewrddraig Deheubarth, warth wrthodiad, /Dawn adlam dinam Duw amdanad LlF2 VI 7 14 . /Handoedd im o'm cerdd nid cardd fegys, /Nid dawn anghyflawn nac anghyflys. /Handwyt, eryr Clwyd, clo DB VI 24 3 wyrthfawr, gwrthyf gwarandaw. /Mor iawn im o'r dawn a'm daw - i gennyd, /Mwynair o'm plegyd heb blyg ar MeiG I 30 3 bo drwg neuedd a'm gorfeddo. /Bod ar iawn o'm dawn a'm diheino; /Byd a wn i gyd, gryd a welo. /Bodd Du CBM IV 7 9 chus lumyn, /Pair glyw, periglus unben. /Unben dawn amgen ni ddiw, /Unbyn balch, bwlch ynn heddiw, /Rhu GM I 11 47 f ohonaw, honnaid farchawg, /Tra ym donnwy Duw dawn ardderchawg. /Ban yd ran ei rad i rodolion - byd, / DB VI 24 38 oedd rhaid wrthaw, /I'r porth, ein damorth, a dawn arnaw, /I uffern bydwern heb adaw - ychwaith, /Yn u DB VI 28 9 neud ydoedd yn Wyndodeg! /A'm rhoddwy Fab Duw dawn arwaneg, /I'm dwyn og eu plith yn olithreg /I wlado BF VII 53 24 ffraeth ffrwythlawn /A'i wisgoedd y'm doddoedd dawn. /Arwymp ddawn cyfiawn: oeraf cofion - fydd /Lladd MB I 4 23 phali /Gan freuawl riau er eu hoffi, /Ac wedy dawn awen, amgen ynni, /Amdlawd fy nhafawd ar fy nhewi. PM V 23 91 uman, /Llwybr yn wybr yn ebrwydd allan, /Llwrw dawn Cadawallawn fab Cadfan, /Y mae am Brydain yn gynnan CBM IV 3 30 ei feirch, /Rhag tarf dihefeirch tyweirch tir dawn, /Crynai flaen bragad, brad gad greulawn, /Rhag ba GRh II 28 7 , franes - oborthiant, /Wyd berthdud oddiwes; /Dawn cyflawn cywlad ormes, /Dafydd, Duw it a'i rhoddes. CBM IV 6 3 , caniad Duw gennyf /Cadr ddeisyf heb ddisudd /Dawn cyflawn, digawn, digyfludd, /Digardd gerdd i ged dd DB VI 34 4 ygaf; /Celfyddyd ym myd ry'i medraf, /Cyflawn dawn danfoned ataf; /Ar ddull llawn Llefoed y dywedaf, / PB VII 6 3 ffrawdd - cyfrdan, /Marw Cynan, cynwan cawdd, /Dawn dengwlad, cad fleiniad flawdd, /Dwyn ein llyw, Duw LlG VII 24 137 w am brudd anrheithau. /Yn rhyfel, ffrwythlawn dawn diamau, /Yn lladd, yn llosgi, yn torri tyrau; /Yn BF VII 52 33 n Owain, awydd ddaffar; /Gw_^r fal Cadwallawn, dawn diarchar, /Llawhir oedd Ddafydd, lluoedd afar, /Gw CBM IV 17 17 rchen, Ben bob efawr; /Parthwys Rhwyf rhadlawn dawn diburawr, /Porth i'm gwawd tafawd, Dy garcharawr. / MeiG I 32 16 Addaf. /Ef yn un Duw gwir, yn gywiraf, /Undeb dawn digrawn, digreulonaf, /Ef yn Dri, a mi, ni mynnaf - MeiG I 30 21 saint a braint eu bro. /Cristawn wyf gan iawn (dawn digyffro) /Cristus, bwyf dawnus yn y donio! /Cristo BF VII 55 4 edernid - ffrwythlawn, /Doethwalch o Leisiawn, dawn diledfryd: /Dafydd ab Gruffudd, grym gythrudd gryd, CBM IV 16 37 sgar /Eirchiad, Llawroddiad llachar, /Iawn o'm dawn doeth, arllafar, /Iawl heb dawl, heb doli arwar; /I GM I 14 27 aru present pre_`s gynhywyll: /Tra'm oedd o'm dawn Duw i'i gymwyll /Tremynid fy mryd ym mrad a thwyll. PhB VI 15 16 dd /(Ac eisoes, eisoes yn y dygnedd /Difreinaw dawn Duw, nid dyn a'i medd). /Mor ddigawn y mae digymrod PhB VI 15 40 onid trech celwydd no gwirionedd /Neu ddarfod dawn Duw yn y diwedd, /Ys mi a feflawr o'r gyngheusedd: D-3 VI 19 20 f so_^n - ddigawn, /Treiaist-ti traeth eigawn, dawn dyneddon; /A hyn a ddywaid ceinaid canon - bur /Ysg CBM IV 13 35 dd erlyn - Lloegr, /Lliaws bardd o'i gylchyn, /Dawn fu pan ddyfu yn ddyn, /Dydd llawenydd Llywelyn GRh II 28 9 /Dafydd, Duw it a'i rhoddes. /Rhoddes Duw dri dawn i drinwychydd - naf: /Nerth Ercwlff yw'r trydydd, / DB VI 27 47 o deg addef nef yn ebrwydd. /Ebrwyddws De_"ws dawn i'm plegyd, - gw_^r /Goreang ei wryd. /Ebrwyddynt e EW VI 2 12 dd gyfles; /Dyn a'i mawl, llwyr ganmawl lles, /Dawn i'm rhwyf, Duw a'i rhoddes. /Rhoddes Duw i'm llyw DB VI 26 45 wd fy nullwawd, na'm henilly. /Ystyriws De_"ws dawn ity - er gaint: /Ystyr faint dy fraint, frenin Cymr DB VI 26 48 f dy foliant, fal y'i heddy, /O gwnei iawn o'm dawn ni'm diawy. /O wythlonder, ne_^r, nerth a gedwy, /O CBM III 24 151 a'm bai ddigawn, /Ni'm diddolai-i lary o lawer dawn, /Ni'm gorug dewrwr deurudd warthlawn! /Ni bu warth DB VI 35 71 lwg /Pan gerddwys ei fwg am Allt Faga; /Deunaw dawn oedd fwy, dug ei harfordwy, /Gwynedd Uch Conwy a'i EGM I 26 27 dwythfalch o brif deithi, /Gwenned gwawn a'i dawn o'i daioni, /Gwynedd anrhydedd, oedd rhaid wrthi! / PM V 2 8 'm dothyw am dwythfalch ri - /Cywychiawn a_^'m dawn - o'm dielwi. /Agwrdd fydd adwyn agweddi - fy ngher LlF2 VI 8 27 celain. /Rhwysg eurgor cyngor yn y cyngain - dawn, /Rhyd alaf digrawn, alon digrain. /Rhi rhuddbar cy GM I 14 57 gynanwyf /Traethawd ohonawd a handdenwyf; /O'r dawn rhylofaist rhylafarwyf /Yn afflau y gau a gywyddwyf PM V 4 23 haelon, /Mwy no rhwy o rai cybyddion! /Im o'm dawn y'm daw cyflawddon /Am olud termud Dey_"rnon; /Fy n DB VI 31 26 welion, /Ymchweiliad tromgad, trwm ei gofion: /Dawn yr abad, gwirdad gwirion, /A'i dug o'i olo i fro Fr LlG VII 26 35 agon eiddunaw, /Diriad cad, cedeirn orddwyaw, /Dawn ysydd yn sefyll ganthaw, /Duw o nef a fo nerth idda EGM I 27 5 i'th oddau, /Dyniawl ddyn doniawg wyf finnau. /Dawn ysym yn iawn yn ddyn ethrylith /A thrylwyn bwyllada dawnus 1 MeiG I 30 22 wn wyf gan iawn (dawn digyffro) /Cristus, bwyf dawnus yn y donio! /Cristonogaeth faeth a'm digaetho, /C dawr 6 HOG II 6 67 dd ei gw_^r hi rhag gorddin. /Gorddin mawr a'm dawr, a'm daerawd, /A hiraeth, ysywaeth, ysy nawd /Am Ne LlF2 VI 10 41 clyd ein cywyd ein cam wober. /Tra mawr ydd ym dawr a'm donier - o dda, /Trancedig ydd a_^, dywasgarer. DLlM II 18 44 - a danaf: /Neud nad ef a'u dyrydd! /Mi ni'm dawr cyn de_^l dros elfydd /Llanw o fo_^r a llif o fyny LlG VII 27 42 wyf, eurgledd Echel, /Och am ddilyw mawr, ni'm dawr cyn de_^l; /Och am arglwydd rhwydd rhuddfedel - utg CBM III 28 18 au. /Eisiau ysy fau, ysy fawrddrwg - im, /Ni'm dawr dim, ni'm diwg, /Dygn gofion deon a'm dwg, /Difa de CBM III 5 37 amgyrwyf, /Namyn am garu ni geryddwyf; /Ni'm dawr, ferch pennaeth, pryd na'th welwyf, /Nid er ceisiaw de 4 GG II 32 13 el /Gwely rhudd Gwilym Rhyfel. /Gwelais le a'm de amdanaw - heddiw, /Hawdd y gallaf wylaw, /Ruddfedd we CBM III 3 190 ll, gwerthfawr ei ddedfryd, /Gran yng ngre, bu de, bu dybryd, /Gre yng ngreddf yn lleddf yn llugfryd /Y GM I 13 5 ru /Ac afar gyfwyre. /Cennyn can ein Duw, neud de, /Cyfryw atreg cof atre. /Cyfdaerant i ro_^n, a rhin CBM IV 3 42 ] gwaywddawn, /Trydar flawdd []awn, /Trylew [] de[ ], /Tryliw eu peleidr pan fo [], /Trylwyn am feddgwy deall 2 PM V 17 36 rwerth; /Draig Brydain, ei bryd a'i nerth /A'i deall, guall gannerth. /Cynhorthwy dragon, draig hirlwys LlLl II 16 5 lch o'r blaen? /Lleisiawn wyrennig o rannedd - deall, /Nid arall a'i harwedd; /Llyw glyw, glew annhangn Deallwn 1 GYC VII 38 21 ef, nifer - carannaid, /Yn crynu rhag pryder. /Deallwn, syniwn trwy synnwyr Ne_^r /Dielwed fydd dyn dy Deau 17 DB VI 30 62 ei faenfedd. /Dafydd hael, ei hawl gywrysedd /Deau a giglau a gogledd. /Dyfod hyd ataw dyhedd - Iwerdd PM V 12 11 dd - glyw, /Gloyw eryr tey_"rnedd, /Clwyf dygn Deau a Gogledd /Clywed ei fyned i fedd. /Beddrawd a'n da CBM IV 10 4 /Ar dy wy_^r, eryr aerau, /Ar dy wlad, wledig Deau. /Aswynaf, archaf arch fawr - i Beryf /A beris nef GB II 26 270 raint i'r seiniau; /Ac i foli Dewi dothwyf i'r Deau, /Boed doeth Fo_^n a'm clyw, a'm gwerendau. /Y Gw_^ CBM IV 9 184 Maelgwn milcant addodau, /Hil Tewdwr, diweddwr Deau. /Brwydr orchwydd, ni orchudd tlysau /Nag ariant na GYC VII 42 25 yn yn ei dyrfa. /Gwelais benaethau Gwynedd a'r Deau, /Colofnau cadau cyd orseddfa. /Gwelais wy_^r yn nh CBM IV 9 37 ai a ddywawd. /Cedwis cyngaws maws maeystawd - Deau, /Duw o'r nef a'i gwarawd, /Gw_^r gwrthaw gwrthrych GM I 11 4 -m-goluch gogledd gweglyd luoedd, /Dy-m-goddau deau dyhynt breiddioedd, /Dechrymynt fy nghlod yng nghlu PM V 26 101 Iorferth, fy nerth, fy nodded. /I tithau, udd Deau, dyred /Clod, w_^r llary, o'm llwry i'th drwydded. GB II 26 34 ddawg; /Ar Iwerddon wlad ys rhad rannawg, /A'r Deau ef biau a Phebidiawg; /A phobloedd Cymru a gymer at EG VI 18 51 , /Traul golud pentud, pentir gwythain, /Gwawr Deau gorau gwy_^r yn dyrain, /Gwenwyn a gwanar ei ddau g DB VI 29 17 gryg, rhyfyg rheithlau, /Yn rhuthr aruthr ar y Deau; /Gwelsam Rys Fychan, darian daerglau, /Ym mhyrth C PM V 26 45 dy-m-hedd; /Gnawd y'm daw anaw anfedredd /O'r Deau, irdanc haelonedd, /Ardal hardd i fardd am ferthedd CBM IV 6 46 cedernid Cyngen. /Cyngen gywrysedd am gywrys - Deau, /Llary Llachau hefelys; /Llathrai lafn o'i law ar LlG VII 24 134 dd gwynfaith ardalau, /Llywiadr pobl Powys a'r Deau; /Llwyrwys taer yn aer yn arfau, /Lloegr breiddiaw PM V 25 29 g, /Llawer ein goddug yn ymgoddi, /Yn llysoedd Deau, yn Lloegr addodau, /Lliaws tw_^r golau yn golosgi, EGM I 27 65 yw bychod o bechodau) /Yn urdden Reen yn rhan deau, /Yn wrawl cedawl cyd a_^ seiniau. /Boed ef ein dib deawl 1 EGM I 27 100 Bawl ban dde_^l im angau, /Hael meidriawl ni'm deawl o'm Un diau. /Mi cyn bwyf araf, ni'm bo arau; /Mwy debre 1 GM I 13 20 g gwell genthi a fo gwaeth iddi: /Fy addas nid debre. /Dilyw a ddyfu, Dyddbrawd a ddyfi /I ddygyfor ei debyg 4 HOG II 6 69 d, /A hiraeth, ysywaeth, ysy nawd /Am Nest deg debyg afallflawd, /Am Berweur, berfedd fy mhechawd. /Am CBM III 24 13 au /Braisg fab Gorgenau, brydau Bradwen, /Mor debyg fy mod megys Gwyddien /O gwyddaw pob llawr cer lla EW VI 4 21 , /Ac oedd arlleng pymthengwlad. /Gwladoedd ni debyg (glud edliw - ym myd) /Madawg oedd cyn heddiw, /Es HOG II 11 6 im bai arwydd er yn was - edmyg: /Ei lliw oedd debyg gwenyg gwynlas. /Hiraethawg fy nghof yng nghyweith decaf 2 GM I 8 59 /Arddwyreaf lew, llew lluch efras, /Arddwyreaf decaf o dey_"rnedd Prydain /A they_"rnaf, cain Owain eur GB II 26 288 dd, /I gymryd Dewi di gymrodedd /Yn bennaf, yn decaf o'r tey_"rnedd. /O'r digonsam-ni gam o gymaredd /C decant 1 HOG II 12 11 o Fai - trychanllong /Yn y llynges fordai, /A decant cynran a'i ciliai, /Cyfarf heb un farf ar Fenai deced 2 CBM III 5 44 'i heurdudded, /Llaes wengall, wengan, wengaen deced; /Llif dragon fanon falch ei thynged, /Lliw ewynfr LlF1 II 2 30 Na chreded pen ced gadarn gyhudded; /Creded ei deced y dywedaf. /Credadun gatgun orun wraf, /Cred fy ng dechrau 10 OC II 14 33 , /Dragon Owain hael o hil Cynfyn, /Dragon a'i dechrau ac niw dychryn - cad, /Cyflafan argrad, cymwy er BF VII 48 4 draha Efa a fu fraw - i ddyn, /Afal bu dechryn dechrau arnaw; /Angau pob rhiau, diau y daw, /Engyrth rh DB VI 29 32 lyw a'i glod hyd Fynnau. /Bu gelyn dychryn o'r dechrau /Byth yn lladd Llundain a'i thyrau, /Bu erwan yr DB VI 29 69 w biwyf, Llywelyn biau /Llyw Gwynedd, diwedd a dechrau. /Dechreuws De_"ws, hyd na'm dyhudd - dim, /Damw GM I 14 91 O gadwent present pre_`s efrifed. /Efrydd fydd dechrau dyn dewredd gyfrau, /A'i ddiwedd diau angau ynge PC II 21 38 /Fy nghalon a gryn rhag erchlais - y fra_^n, /Dechrau gwa_^n, dychrynais, /Gwae fi, pan 'i harhoais: / EGM I 27 29 y cerydder y careddau. /Diwedd ni bydd it, na dechrau - ni bu: /Ni bwyf trist i'th ddaddlau. /Boed Ef MG VII 32 58 g wyneithau /Un Mab Duw gwir, od edrychir ar y dechrau; /Nos Nadolig: nos annhebyg i ddrygnosau, /Nos l MeiG I 33 34 Rheen yn rhanfaddau. /Rhoddesid ein Duw yn ein dechrau /Rhodd be_^r paradwys (parha golau!). /Rhy-n-par LlLl II 16 36 Pwy w_^r, penaethaidd genau, /Rhag pawb piau y dechrau? /Ysef yw hwnnw honnaid fudd - o'r glyw, /Ef yw Dechreuws 1 DB VI 29 70 ywelyn biau /Llyw Gwynedd, diwedd a dechrau. /Dechreuws De_"ws, hyd na'm dyhudd - dim, /Damwyniaw im g Dechrymynt 1 GM I 11 5 luoedd, /Dy-m-goddau deau dyhynt breiddioedd, /Dechrymynt fy nghlod yng nghlud fantoedd. /Dy-m-cyfairch dechryn 1 BF VII 48 4 w: /Ing draha Efa a fu fraw - i ddyn, /Afal bu dechryn dechrau arnaw; /Angau pob rhiau, diau y daw, /E Dedfryd 5 PM V 18 3 mwynas, /Deddf ddyfnddawn cyfiawn, cyweithas, /Dedfryd dydd gwynfyd gwyn wanas - dragon, /Draig Prydain DB VI 27 57 rhwyf yn rhwym gweryd. /Golo hael, galar yw y dedfryd, /Goludd ei achludd, gwayw rhudd yn rhyd. /Golau DB VI 34 15 ar, ddyn, o mynnaf, /Heno a allo hyn a allaf: /Dedfryd gw_^r gorau y'i barnaf, /Dadfrawd gwawd gwedi a CBM IV 18 8 gwy_^dd a grug ym mynydd, /A wnaeth dedwydd er dedfryd iawn /Ac arall ar wall ar wellyg ddawn /Yn eisiw CBM III 3 215 leision /Gleisiaid liw, glas ganoligion, /(Mau dedfryd maint gwryd gwron) /Mal y gwnaeth mechde_"yrn ha dedlis 1 DB VI 30 53 afyrddwl o'i orddewis. /Nid llew a ddyred yn y dedlis, /Nid llawrydd Ddafydd a ddiengis. /Gwael yw coll Dedwydd 16 LlF1 II 3 12 w yd fyddwch: /Diriaid ni hawdd baid heddwch; /Dedwydd a ga_^r ddadolwch. /Caraf-i neirthiad naf a ner GM I 9 148 tefin, cain hin dydd, /Araf y rhiw haf hyfryd, dedwydd. /Addfwyn dyddaw dyfr (dychwardd gwyrdd wrth ech LlG VII 24 77 aw drin wychydd. /Y Gw_^r a'i rhoddes yn rhwyf dedwydd /Ar Wynedd arwynawl drefydd, /A'i cadarnhao, ced EW VI 6 20 /Na chasa fi, fawr Ddafydd, /Ni chasa Mab Duw dedwydd. /Dedwydd rwyf aerglwyf, eurgledd - ardderchawg, GB II 26 1 A'm rhoddo Dofydd (dedwydd dewaint) /Awen gan awel pan dde_^l pylgaint, /Aw GM I 14 35 igymrad) gymryd bedydd; /Deliesid Ieuan ieuang dedwydd /Diau Fab Duw nef yn nwfr echwydd. /Achaws y dyf GB II 26 205 iwys tros tydwed - elfydd, /Ar saint sywedydd dedwydd dynged. /Ac i Fynyw ethwyf, eithaf Dyfed, /A the CBM IV 18 8 gwellt a gwy_^dd a grug ym mynydd, /A wnaeth dedwydd er dedfryd iawn /Ac arall ar wall ar wellyg ddaw CBM IV 18 37 Ysbryd, glendyd gloywaf, /Yng ngoleuder deddf, dedwydd fyddaf; /Yng ngwas engylion gwirion, gwaraf, /Y LlF1 II 1 87 harfor. /Mor iawn im o'm dawn ac o'm dirnad - dedwydd /Goffa_"u dofydd o'm newydd na_^d, /Can rhoddes DLlM II 18 28 n herwr ar Ddofydd, /Moch gwnelwyf, mal y gwna dedwydd, /Mi a_^ Duw diau gerennydd. /A welai Owain yn LlG VII 28 3 awg, /O Dduw yn gyntaf naf niferawg; /Henefydd dedwydd, odidawg - dy ba_^r, /Anesgor dy fa_^r, fur torm PB VII 20 13 rad Fflur! /Ger Fflur, er dolur dilen saeth, - dedwydd /O'i dydwedd olo y daeth; /Dwyn gwawr trylwyn, t EW VI 6 21 fi, fawr Ddafydd, /Ni chasa Mab Duw dedwydd. /Dedwydd rwyf aerglwyf, eurgledd - ardderchawg, /Archaf i GYC VII 42 37 ro, /Ba beth a geiso, beth a gasa. /Ceised pob dedwydd y wledd ni dderfydd, /Llewenydd llonydd ffydd a ES I 21 32 erthoedd gw_^yth gweithredoedd a'm bu, /Gwaith dedwydd yw dadolychu! /Cyn cystwng clwyf cyfyng gladdu, dedwyddion 2 GB II 26 72 ais-i glas ac urddas urddedig haelon, /Ymhlith dedwyddion doethon dothwyf. /Ym mhlwyf Llanddewi, lle a GYC VII 39 25 gwir addef y gweryddon! /Nawdd arnaf-i dodaf y dedwyddion, /Nodded o'u parthed a'm perthynon, /Nawdd me dedwyddyd 1 ES I 24 39 Rhygelwir difro pob dyfryd. /Ny bydd dadwoddau dedwyddyd - mab dyn /Gan Fab Duw o'i wynfyd. /Yn olau ys deddf 14 CBM IV 18 37 ab a'r Ysbryd, glendyd gloywaf, /Yng ngoleuder deddf, dedwydd fyddaf; /Yng ngwas engylion gwirion, gwar BF VII 56 26 udd y mae. /Lle y mae argae ar Gymro - dinam, /Deddf Dunawd ap Pabo, /Llafn llidiawgddur cur cyffro, / PM V 19 27 yn undyn - haelaf /Hyd aeth haul o'i gylchyn. /Deddf dy dad, daioni a'th ly_^n, /Dadeni haeloni Heilyn. D-2 I 2 15 cynullyd graid. /Graid blaidd blyngawd, greddf deddf ddurawd, gnawd brawdwriaeth; /Gw_^r oedd Eiddol, g PM V 18 2 Duw Rheen dy-m-rhydd gymwynas, /Deddf ddyfnddawn cyfiawn, cyweithas, /Dedfryd dydd gwynf CBM IV 3 23 caled ced Caswallawn: /Nis lludd llu cyngreddf deddf Ddyfnwallawn, /Dyfnwallaw anaw anewig ddawn. /Nis CBM III 10 49 d diachor. /Wythfed lwyth gynnwyth gynwan - eu deddf, /Eu dewis gyflafan, /Llawen dorf am gorf, am gyfr PM V 18 5 n wanas - dragon, /Draig Prydain a'i hurddas. /Deddf fy rhwyf rhyn wryd Olias, /Dewr egin dwyreawd yn PM V 18 28 rwydd bod achas. /Dyystwng cedyrn cadarndras, /Deddf gwystlaw, i'th law heb luddias, /Dygymer bob ne_^r PM V 2 66 ddyweddi. /Dyddoddyw y dydd, Dafydd dyfnfri, /Deddf hael, i'm caffael neu i'm colli. /Dydde_^l, cyn rh CBM III 15 16 el Ysgithrawg, /Dyfnfedd a orchudd deifniawg /(Deddf hael, mad afael) Madawg. /Madawg esillydd oes ellw EGM I 26 11 dr am ddylan gwynfan genthi. /Hyll nid oedd ei deddf-hi, hwyr-reddf holi, /Hallt oedd y dagrau, digrawn PM V 15 3 /Credwn i hwn fal y credwn i Ionas. /Dur ynad deddf rad rhyswynas - Dofydd, /Dof wyf it yn wanas. /Dyw PM V 4 27 ython /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon. /Mi i'm deddf wyf diamryson /O'r prif feirdd, 'ym mhrif gyfeilli Deddfau 6 LlF1 II 5 34 y_^r yn syrthiaw. /Wythfed dydd dybydd dyar - /Deddfau diau diarchar - /Dygn ddangos aros erfyn, /Fal y MeiG I 30 35 a'm rhoddo, /Rhoddion didywyll a'm didwyllo; /Deddfau digamwedd a'm diweddo, /Doniau cynghorau a'm cy LlF2 VI 8 23 n ddilain, /Eurfreenin cywrennin, cywrain. /Ef deddfau gorau, goradain - ceneddl, /Er pan ddoeth cychwe LlG VII 25 78 dirpero. /Diflisg wisg, wasgawdfeirdd ymdro, /Deddfau hael wrth bawb a'i holo; /Dilesg eurgrwydr brwyd LlF1 II 1 174 /Doniawg bedrydawg o bedrydan, /Doniau diamau deddfau Ieuan. /Tra fo ef yn nef yn ei wengan - gadair, LlG VII 26 32 gyfunaw; /Dwys aergwys, Powys poed eiddiaw, /Deddfau teg, tyngu o'i eurllaw. /Dinam ddraig, ddragon e deddfawl 5 PM V 1 139 endad, handym angheuawl. /Dybu er gwared Gw_^r deddfawl, /Crist yng nghnawd, ein brawd bu breiniawl, /M EGM I 26 47 fain riain: rhaid ei meni /Trwy ddiwyd eiriawl deddfawl Dewi /A deg cymaint saint senedd Frefi. /Am fun BF VII 55 2 Duw a ddug ataw (buddwaglaw byd), /Deddfawl Freienin, Dewin diwyd, /Dewrddraig Edeirniawn, ES I 20 13 ist llu bedyddiawl. /Erbyn fi, fy Llyw, yn lle deddfawl - gwyrthau /Er Dy dost gethrau a'th dyst gethra DB VI 24 44 Fab Rhad, rhag rhwydaw - ei hawl, /Gwae ni fo deddfawl y dydd a ddaw! /Mihangel, pan dde_^l i ddaly dr deddfon 1 DB VI 31 59 trachwres trychion, /Tri eraill ni eill oll eu deddfon, /Tri araf, pennaf penadurion, /Tri arwydd, hylw deddyw 1 EW VI 5 1 Mawr ddilyw deddyw am dirion - urddyn, /Llywelyn llyw dragon; /Gosgy defawd 13 PM V 22 2 eu'm bu dydd cer elfydd Elwy, /Eiliwn wawd a_^ defawd, a dwy; /Neu'm bu arallddydd i'm rhydid rhwy /Cer CBM III 5 107 aur fodrwy, /Ac uch wyneb gwyn, gwinau fagwy. /Defawd a gadwaf can a'i catwy, /A berthyn rhag dyn nwy d CBM III 11 15 pell, /Nid pallu yr ddigonsant, /Dragon dwfn, defawd a gadwant, /Dreigiau dewr deuprid ni daliant. /Ni CBM III 3 164 Rufain, ryfedd olygawd, /Caer uchel, uchaf ei defawd, /Caer eang, eofn ei chiwdawd, /Ni chyfred ei pho CBM IV 6 163 s hwylfrys haelfron a honnir, /Gwy_^r gwasgawd defawd difo_"ir. /Pan wesgir ar Lloegr, pan gosbir - tew EGM I 28 39 rth pob ciwdawd. /Cadwn fraint dewaint, can ys defawd; /Duw Ne_^r ni gymer gam esgusawd. /Na chysgwn, c MeiG I 30 32 Duw Creawdr, Llywiawdr a'm llywo - hyd Frawd, /Defawd ddibechawd im a bucho. /O buchiant mawrfodd Ef a' EGM I 28 27 ef addef yn addfwyndawd. /Gwymp edrydd Dofydd, defawd - ei rhadau /Ni rydraeth neb tafawd. /Rhagorwn gr BF VII 53 21 r golofn ddiofn Ddafydd. /Cyn no lladd Dafydd (defawd Einawn - Yrth, /Nerthawglym Merfyniawn), /O'i fre LlF1 II 4 10 wosgedd, wasgawd - prydyddion: /Pryderus yw'n defawd; /Fy ngherdd yn o_^l fy ngheudawd, /Fy nghaniad m CBM IV 9 39 r nef a'i gwarawd, /Gw_^r gwrthaw gwrthrych ys defawd, /Gwrth uchyr gwrthrychiaid ys gnawd, /Gwrth eurd CBM IV 17 45 wyll) a'm pwyll i'm pyd; /Cyfrnawd i'm ceudawd defawd hefyd /Cyfredeg a_^ chweg, chwerw hir ennyd. /Cyf PM V 23 21 affar - fy llyw, /Llywelyn athrugar, /A Dafydd defawd Udd Cesar, /Difai ddraig ddragon adwyar, /Difwlch defni 1 GYC VII 43 37 mignwern gwedy r'fignaw, /A chynnau o da_^n, a defni brwnstan, /A phob marchdaran yn ymdaraw, /Rhag tra defnydd 10 CBM III 3 208 ost present preswylwlydd /A'm peris o'r pedwar defnydd, /Credaf-i Beryf nef yn elfydd /A'm gwnaeth o bu CBM IV 11 20 awg magadoedd, /O bob da defnyddadoedd, /O bob defnydd deifniawg oedd OC II 14 101 /Gwenwyn ei adwyn, gwa_^n edrywant. /Areglydd defnydd dioddeifiant - llafn, /Llyfn ei deutu, llym ei h PM V 23 5 gyfar. /Crist fab Mair a'm pair o'm pedwar - defnydd /Dofn awen ddiarchar. /Crist fab Duw dy-m-rhydd CBM III 21 11 wch dragon, draig Iorfeirthiawn: /Neu'm doddyw defnydd, dydd dyfyddlawn, /Dyfod ei gyfnod i Gadwallawn. LlG VII 24 86 difeiaf naf rywnaeth Dofydd /Yn y byd o bedwar defnydd; /Ef gorau rhiau rhegofydd - a wn, /Eryr Snawdwn ES I 16 32 af y'th garaf i'th gaer urdden, /Gelli it pob defnydd, froydd Frenin; /Can wyd Tri, nid rhaid it amgen CBM III 12 5 Moli hael mal y haeddwy. /Haeddws deifniawg ri defnydd - fy marddawr, /Llwrw llafnawr llawr llawrydd, / GB II 26 108 d Nynnid a'i rydid rhydd. /Rhoddes Duw Dofydd, defnydd - o'i foli, /Dewi ar Frefi, fryn llewenydd, /Rha CBM IV 6 285 . /O golofn Prydain y prydaf - yn gelfydd /O'r defnydd y dyfnaf, /O brydest, o ddyllest a ddulliaf, /O defnyddadoedd 1 CBM IV 11 19 soedd - enwawg, /Mygedawg magadoedd, /O bob da defnyddadoedd, /O bob defnydd deifniawg oedd defnyddiaist 1 EGM I 27 3 au, /Dywallaw atan ran o'th radau. /Dyniaddon defnyddiaist i'th oddau, /Dyniawl ddyn doniawg wyf finna Defodau 2 BF VII 54 26 er Ffili. /Dafydd glod gynnydd gyn ei drengi, /Defodau Drystan, darian dorri, /Dyfrydedd Gwynedd, gwae LlG VII 24 129 g cynnif, cynflaen cadau. /Llywelyn, nid llesg defodau, /Llwybr eang eofn fyddinau; /Llyw yw, hyd Gerny deffraw 1 CBM IV 14 21 ciniaw, /Plygaint, dewaint dyhunaw. /Dyhunaw a deffraw efo - a fu /Fal ydd aeth oddyno, /Dig y'm gwnae Deffro 2 ES I 24 24 yd. /Chweddl mawr a'n deffry, neud ef deffryd /Deffro Crist Celi ein celfyddyd. /Culwydd a'n gorau-ni a LlG VII 25 57 l nef a'i nerthao. /Grym erddrym, aerddraig yn deffro, /Greddfawl hawl, hwyl gynnydd Pabo; /Gruffudd ge deffry 5 GM I 7 92 a'm hedfyn yw lladd Llywelyn, /Ail dychryn a'm deffry; /Ail dewr udd a'i trymgudd trymdde, /Ail drais w DB VI 35 11 u dyfu er eu difa; /Canawon Cymru, cuniaid a'u deffry, /Ceneddl a'u dyly nid ymdolia. /Ceinweilch cyffr PM V 12 29 oes dyn nog oes dail. /Deiliadon dyffrynt a'm deffry - hiraeth /O hirfod draig Cymry /I'th weryd, hydr ES I 24 23 - haul, /Cyfodes o'i weryd. /Chweddl mawr a'n deffry, neud ef deffryd /Deffro Crist Celi ein celfyddyd PB VII 5 2 , gwawr Cymry - neud marw, /Mawr a chweddl a'm deffry, /Owain prain neud pridd wely, /Arfod fygr, aerwa deffryd 1 ES I 24 23 s o'i weryd. /Chweddl mawr a'n deffry, neud ef deffryd /Deffro Crist Celi ein celfyddyd. /Culwydd a'n g deg 47 HOG II 8 12 nad atreg - gennyf; /Iawn yw dewisaw dewisdyn deg GB II 26 81 wnaed eiryoled im am a archwyf. /Archaf reg yn deg, a digerydd - wyf, /I erchi i'm Rhwyf rhwydd gerenny PB VII 21 15 dmyg, /Goronw, gwawr diorwag, /Gobaith []faith deg /Ac ymgynnal Morgannwg GB II 26 181 i eni. /Danfoned iddaw (diddan berchi) /O nef, deg addef, addfwyn westi, /Allawr deg ni eill dyn ddisgw DB VI 27 46 fydd a ganwyf, i'm rhwyf boed rhwydd /Rhan o deg addef nef yn ebrwydd. /Ebrwyddws De_"ws dawn i'm ple PM V 5 46 au gwyngnes. /Dygyfarth pob parth ef porthes, /Deg am un ef dygyfories, /Daucan wayw terrwyn torres - b GB II 26 19 edaint. /Ef cymerth er Duw ddioddeifiaint - yn deg /Ar don a charreg, a chadw ei fraint, /A chyrchu Rhu DB VI 28 11 yn olithreg /I wladoedd cyhoedd, cyfun, hardd-deg, /Ar wledig lleithig, llwythfawr, eurddreg, /I loywd PM V 25 26 n Deifi - drachas Eingl, /Yn Rhuddlan Degeingl deg athrefi, /Yn llys y Wyddgrug a Lloegr yng nghaddug, GB II 25 22 heddychu, /Naw cad a naw cant, gormant gorfu, /Deg cad a deg cant tecaf a fu. /Ysgafn nifer Rhys yn lly GB II 25 22 /Naw cad a naw cant, gormant gorfu, /Deg cad a deg cant tecaf a fu. /Ysgafn nifer Rhys yn llys Dinefwr, CBM IV 9 123 /Ys cadffyrdd, ys ca_^r cyrdd cyflef, /Gwledig deg cantorf a deg cantref - rif /Ar hugaint cyfaddef, /B CBM IV 9 123 ys ca_^r cyrdd cyflef, /Gwledig deg cantorf a deg cantref - rif /Ar hugaint cyfaddef, /Budd barawd, ba EGM I 26 48 ei meni /Trwy ddiwyd eiriawl deddfawl Dewi /A deg cymaint saint senedd Frefi. /Am fun a fudydd ei hamn GM I 14 21 as a_^ mi: /Un dra drugaredd, unwedd ofri. /Un deg dair person uch archengylion, /Un ddonion neifion, n GM I 14 66 l Peryf pan beriglwyf /Perffaith waith ofeg a deg dalwyf. /Teilyngdawd addawd, addef gwiryn, /Traethit LlF1 II 1 116 Dau w_^r a folaf fal y'm ceniad - Dofydd, /Dau deg, dau ddedwydd, dau rydd roddiad, /Dau ddoeth yng ngh CBM III 5 87 m hu frys o'i llys i'w llaes ymdaith: /Gwirion deg, dawel ei chyfariaith, /Gwan ddeddf ddof i'm cof, i' HOG II 6 69 erawd, /A hiraeth, ysywaeth, ysy nawd /Am Nest deg debyg afallflawd, /Am Berweur, berfedd fy mhechawd. SB II 24 3 u, brydest ragor, /Rhwych w_^ych wenwawd, rheg deg draethawd a draethitor, /Rhod glod gleudaer ym mhede GB II 26 190 [ ] /A'i fryn gwyn uchaf uchel beri, /A llech deg dros waneg a thros weilgi /A'i dyddug, dybu Duw wrth DB VI 35 64 edd ar ddeg, pan ddug achwaneg, /Dwyn Cedewyng deg, Duw a'i nertha! /Pymthegfed Powys, pan 'i cynyddwys MeiG I 31 13 weryddon gwirion fydd ein gwarant, /A Mihangel deg, dygant - yn ganllaw /I'r canllu o'r difant. /Crefy GYC VII 36 91 en dragon, pen draig oedd arnaw, /Pen Llywelyn deg: dygn a fraw - i'r byd /Bod pawl haearn trwyddaw; /P LlF1 II 1 4 rth ei fod im Rhwyf, a'm rhodded - awen, /Awdl deg dynghedfen, amgen ymgred. /Amgyrwyf garu canu canrhe ES I 15 11 aduriaeth - gwy_^r, /Gorober ehelaeth. /Cyfran deg, ei dogni a wnaeth, /Cyfri llu, llydan o bennaeth. / HOG II 8 10 f-i di; beth yw gennyt-ti fi? /Beth a dewi di, deg ei gosteg? /Dewisais-i fun fal nad atreg - gennyf; / D-5 VI 36 47 yd-wy, Frynaich, o'i freuoledd! /Mal y dug o'i deg enrhydedd /Y dwg Duw bawb yn y diwedd. /Digarad a fy HOG II 6 55 y min /I wrthi, i am orthorch eurin: /Gweirfyl deg, fy rheg, fy rhin, - ni gefais, /Ni gafas neb o'm ll IRh VII 29 13 iw ar fy wyneb ni llwyr edid. /Mynawg dawedawg deg gyfnewid, /Meingan weddeiddwan huan hoywnid. /Mynygl DB VI 29 64 pum archoll o archollau. /Gwedi llarydad, Duw deg gyfreithiau, /Llofrudd-dab Gruffudd, draul budd drei DB VI 25 9 edd bendefig, ffynedig ffin, /Gwanas dey_"rnas deg, gywrennin, /Gorau gwalch ceinfalch, cynnif Elffin, DB VI 27 88 yth, yr hyd - y buant /Amgylch gwawr Dygant yn deg hyfryd. /Ei deulu a delynt yng ngryd /Delwau aur ar MG VII 33 61 chaw /Pan fo yn cwynaw gwae ei gyd-ych. /Iesu, deg Iesu, im dangosych /Dy wyneb, ni heb a ohebych, /Na GM I 7 72 fiad. /Cynyddesid llawr llwyr drefad, /Llesgen deg, llysoedd cyfarad. /O ben Pumlumon hyd borth Caer Ll CBM IV 5 59 ellyng - bardd, /Balch digardd, digyfyng, /Mor deg moli mor deilyng, /Milwr mawr mal Maelogyng. /Maelog GB II 26 182 chi) /O nef, deg addef, addfwyn westi, /Allawr deg ni eill dyn ddisgwyl arni: /Ychwaneg cyfoeth crefydd GB II 26 95 ydd, /Ac Abergwili biau gwylwlydd, /A Henfynyw deg o du glennydd - Aeron, /Hyfaes ei meillion, hyfes go PB VII 13 20 diwyl dyfndref Saesneg, /Hael awydd hil Owain deg. /Oedd teg rwyf, rwysg Oliffer, /Oedd clau ddarpar, PB VII 4 3 ain, gad ddiysgog, /Tey_"rnedd laith, dudfaith deg, /Tey_"rnas ddinas ddinag. /Dinag Owain, ruddlain la PhB VI 12 31 r /Hil Casnar, cas wythaint, /Nawdd Duw mawr, deg wawr dewaint /Gyd a_^ nawdd naw mil o saint. /Synia PM V 9 26 /Ef i'w phen ffyniant dibelre, /Ef a'i dwg o'i deg werydre; /Ef cymer hyder hyd Fuddugre - lys, /Ef de MG VII 33 40 /Ei eilun Ei hun: honnych - Ei arddelw /Ac o'i deg wirddelw yr arddelwych. /Arfollaist ynof (cof y'i ce MG VII 32 57 thu da ar dafodau. /Hynny a wnaeth ganedigaeth deg wyneithau /Un Mab Duw gwir, od edrychir ar y dechrau DB VI 24 9 gnawd /Yrddygnawd bechawd na'i rybuchaw; /Mor deg y gelly gall arwyddaw /Merwerydd echwydd ac ucher da GB II 26 106 elfod aruchel, nawdd ni echwydd, /Craig Furuna deg yma, teg ei mynydd, /Ac Ystrad Nynnid a'i rydid rhy CBM IV 5 102 s dau gymynawg am gymynad - Eingl /Am Degeingl deg ystrad: /Einiawn w_^yl olud roddiad, /Einiawn ddiwyl Degannwy 1 D-4 VI 20 70 /Tey_"rndud Leisawn ac Alaswy - dir /I de_"yrn Degannwy, /Cam i'r Cymro niw hoffwy, /Cynnif Cadwallawn, Degeigl 1 GB II 25 42 llu. /Am de_"yrn, am gedyrn he_"yrn ha_"u, /Am Degeigl, am dir Eingl yn ymdyrru, /Am gydfrawd Medrawd, Degeingl 3 PM V 25 26 lan degfan Deifi - drachas Eingl, /Yn Rhuddlan Degeingl deg athrefi, /Yn llys y Wyddgrug a Lloegr yng CBM IV 5 102 ged. /Llas dau gymynawg am gymynad - Eingl /Am Degeingl deg ystrad: /Einiawn w_^yl olud roddiad, /Einia CBM IV 1 11 air moliant, moli Owain. /Cyfarfu ag Eingl am Degeingl diredd, /Gwaedlaw ar ddarwedd, gwaed ar ddarwai degerw 1 DB VI 26 32 mawr udd rhwyddfawr, o'm rhodd y, /Nid mwy no degerw os adygy; /Cymer a fynnych, Cymry - bendefig, /Ar degfan 1 PM V 25 25 awrffordd drefgordd dref dyfysgi, /Yn Rhuddlan degfan Deifi - drachas Eingl, /Yn Rhuddlan Degeingl deg Degfed 5 GG II 31 21 /Lleidr na eill edrych Crist yn ei grocwedd; /Degfed anwared yw anwaredd - anwar /Dallfyddar cyn tyllf LlF1 II 5 29 aint eu ffrawdd, ffrydiau ta_^n. /Nawfed gwedi degfed daw, /Duw ei hun yn ei luniaw: /Ufeliar ta_^n trw DB VI 35 55 cyndyniawg, /Fal Rhun Rhuddfoawg fu ei drofa; /Degfed digysellt, dug ataw Fuellt, /Dibellt a_^'i fflamw LlF1 II 5 25 g ofn dilyw diarchar; /Adar daear dirwestant. /Degfed dydd, herwydd anian, /Ni eill dyniaddon ddiddan; CBM III 10 57 ynged orfoledd, /Ni charws Tyngyr tangnefedd. /Degfed yw a'm clyw o'm clud eurddawn - cerdd, /Cenitor c degwch 2 CBM IV 6 292 Athwyd fyth a_^'th enw yn fwyaf /A'th dir a'th degwch a'th elyf a'th elwch /A'th wolwch a'th alaf /A'th CBM IV 9 138 gor ysgwydau amdrwch, /Doeth a drud am dud, am degwch, /Tarf aergawdd Aergwl gadarnwch, /Torf eurgorf, deng 2 PM V 26 71 id Rhys gryg yn cynnig camau! /Rhys nis cil na deng mil na dau /Pan e_^l Rhys yn rhwysg ei arfau! /Arfa CBM III 3 76 an fo pawb, pan fwyf heb henaint, /Yn oed dewr deng mlwydd ar hugaint, /Pan dde_^l Brawd rhag bron uche dengmain 1 GYC VII 40 97 a' /Na'm rhyddiwarth er Ei wyrthiau, /Er myfyr dengmain, er Ei gwynofain, /Er Ei goron ddrain a'i wir dengmlwydd 2 ES I 19 13 awd oes barawd barthlwydd. /Ys bwyf yn oed dyn dengmlwydd - ar hugain /Rhag deulin fy Arglwydd HOG II 7 12 en, wan ei gogwydd, /Bychan y mae hy_^n no dyn dengmlwydd. /Mabinaidd, luniaidd, lawn gweddeiddrwydd, / Dengradd 2 CBM IV 17 1 Dengradd Ben Berchen, barch Briodawr, /Dengradd Dy wenwl CBM IV 17 2 Dengradd Ben Berchen, barch Briodawr, /Dengradd Dy wenwlad mor fad, mor fawr, /Duw dewrwir, pe dengwlad 2 PB VII 6 3 dd - cyfrdan, /Marw Cynan, cynwan cawdd, /Dawn dengwlad, cad fleiniad flawdd, /Dwyn ein llyw, Duw ry-n- DB VI 24 82 ysgwyd frwyd, friwdoll arnaw /Ac unbyn dengyn dengwlad iddaw /A digawn o ddawn i eiddunaw - rhe_^n /A dengyn 7 GYC VII 36 79 oedd iddaw, /Pob cedwyr, cedwynt adanaw, /Pob dengyn a dyngynt o'i law, /Pob gwledig, pob gwlad oedd e D-1 I 1 2 , yn ganhorthwy /I falch de_"yrn, dinas unbyn, dengyn adwy: /Hywel fal mo_^r, Cymru oror, cyngor Arwy, PM V 21 3 rhoddai /(Ef rhoddes wyllt a dof) /Ei winllyn (dengyn, da gof!) /O'i wenllaw heibiaw hebof. /Hebof nid DB VI 24 82 awd fod ysgwyd frwyd, friwdoll arnaw /Ac unbyn dengyn dengwlad iddaw /A digawn o ddawn i eiddunaw - rhe CBM III 10 14 af arawd, aerwosgryn - Bowys, /Argoedwys dwys dengyn, /Fy mawredd, fy mawrair a'i myn, /Fy marau, fy m CBM III 13 29 ergwys, aergun gedymdaith, /Dwrn dra dwrn, dra dengyn yd baith, /Dyrn he_"yrn, haearn ei dalaith. /Bre CBM III 19 23 llawr llaw ddetchwyn, /Yn eurllyw glyw, glew, dengyn, /Yn eryr gwy_^r, Gwenwynwyn. /Detholais rwyf llu dengys 3 CBM IV 6 61 nau gwyar grau ar grys, /Arfau gw_^r gwron a'i dengys. /Arfod anwaredd enwerys - yng ngawr, /Angerdd ll PM V 9 28 rydre; /Ef cymer hyder hyd Fuddugre - lys, /Ef dengys emys aml eu gorne; /Ef yn ffrau terau, tarole - S LlF2 VI 7 20 , haelon hwylfrys, /Am hil Owain mawr, mae a'i dengys? /Handwyt, Lywelyn, lwrw ddiechrys, /O Lary fab C dehau 3 CBM III 21 58 Gadwallawn mawr, gwawr gwrhydri, /Gwryd gwy_^r dehau, barau beri; /Am Gadwaladr hael, hawdd ei foli /Pa CBM III 16 67 iriadawg ow_^y. /Gwesti gwystyl grau a gwystyl Dehau, /Gwesti crau a chymwy, /Rhuddbres cad, beiddiad b PM V 24 25 , /Gafaelus ddraig Ffraw, Ffrainc gymynawg. /Y Dehau neud tau fal teithi_"awg, /Freenin gwrdd drin, gwy Deheubarth 6 LlF1 II 2 62 /Mi a fu_^m gennwch, can awch barnaf, /Ar dir Deheubarth, diau byrth naf. /Mi a fu_^m gennwch, ni hae PM V 26 7 aist fy muchedd. /Cyrchaf yn gyntaf gyntedd - Deheubarth /Diheuben tey_"rnedd, /Cyrchaf Rys fab Rhys o CBM IV 10 17 bardd a glywch! /Aswynaf nawdd hawdd haelon - Deheubarth, /Diheuborth cerddorion, /A'th dwrf o'th dari CBM IV 6 41 /Hud ymbeirch dihefeirch a_^ diheuben - glyw /Deheubarth o Gollen, /Hud amnawdd hirflawdd, hirwen - ei BF VII 51 11 gythrudd - llew: /Llywelyn ap Gruffudd! /Nawdd Deheubarth rhag gwarthrudd, /Naf llu, neud da fu o'i fu BF VII 46 31 ydd o'th bechawd ddefawd ddifrad! /Dewrddraig Deheubarth, warth wrthodiad, /Dawn adlam dinam Duw amdan Deheubartheg 1 GB II 26 148 Dwrch, terfyn tir a_^ charreg. /Dothyw i Ddewi Deheubartheg - bair /I ddial fal diwair ddwyn ei wartheg Deifi 3 CBM IV 2 14 or; /Oedd anystwyth gw_^yth gwaith anesgor /Am Deifi, am dw_^r, am dwrf angor; /Oedd amdroch llynges, a CBM III 21 78 lafn gochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedlanw gwaedlan Deifi; /Cymysgai grau gwy_^r a gwyrdd heli - mo_^r: /Maw PM V 25 25 dd drefgordd dref dyfysgi, /Yn Rhuddlan degfan Deifi - drachas Eingl, /Yn Rhuddlan Degeingl deg athrefi deifiaw 1 DB VI 24 26 yfed yn eu briwaw /A llid boethfan da_^n yn eu deifiaw /A llys afraid gwry_^s na gwrysiaw - o'i phlaid deifnawg 3 CBM III 15 35 ar bawb /O bybyr genheddloedd, /Mygr farchawg deifnawg da oedd, /Mygedwys y'i magadoedd LlG VII 24 107 toredwynt mawr uch mo_^r diffaith; /Taleithawg deifnawg dyfniaith - Aberffraw, /Terrwyn anrheithiaw, rh CBM IV 16 42 /Rhag ba_^r ein Peryf, Pen haelonaeth - dwfn, /Deifnawg fydd ei alaeth, /Yn ein hoes y mae moes mawrwae deifniawg 9 PM V 6 49 aid, /Yn gymen, yn gyman ygnaid /Y gwnaeth Duw deifniawg ar honnaid, /Rhodri hael, a'i hafal ni wnaid / CBM III 15 15 wlad Frochfael Ysgithrawg, /Dyfnfedd a orchudd deifniawg /(Deddf hael, mad afael) Madawg. /Madawg esill CBM III 24 61 w, /Pedrylef cwynfan cyrdd amdanaw: /Pedrydawg deifniawg, dyfnais-i gwynaw, /Cwynaf im ermoed hoed ohon MB I 3 105 Trahaearn yng Ngharn Fynydd. /I ddau dywysawg (deifniawg ddedwydd) /Brenhinedd Powys a'u Gwenhwysydd, / LlG VII 24 71 dd, /Lliwgoch ei lafnawr, aesawr uswydd; /Llew deifniawg llidiawg, lledled fydd - ei blas, /Llwyrwaeth CBM IV 11 20 doedd, /O bob da defnyddadoedd, /O bob defnydd deifniawg oedd PB VII 14 15 Rhys, /Cadwalch llys, lles cerddau; /Cwyn dwyn deifniawg o'i ddechrau /Cof maith anghyfraith angau. /A CBM III 12 5 molawd mwy /Moli hael mal y haeddwy. /Haeddws deifniawg ri defnydd - fy marddawr, /Llwrw llafnawr llaw CBM III 26 53 llary fron, ar Frynaich gystudd, /Cerddau dwfn deifniawg ysy uddudd, /Cwyn cynran cyfran cyfryngthudd, Deifr 4 CBM III 29 14 wnaeth ei angerdd engyhynt - i'w glod, /A glyw Deifr a'i gwelsynt, /A unbyn Powys, pwy gynt, /Ai fflam, GB II 25 39 ynu, /Am derfysg am derfyn am derfynu. /Am fiw Deifr dewr esgor yd ysgymu - hael, /Ac am dreth Ddinmael LlF1 II 3 3 roddiad, /Arfaeth yw gennyf, arfau gyrchiad - Deifr, /Dodi dwfr i'th farwnad. /Ni hepgoraf-i rwyf, hyd CBM III 16 9 /Dybriw draig dragon beleidriad, /Dybrys alaf Deifr i drefad - Bowys, /I beues ei hendad, /Dygostwng a deigr 14 PB VII 17 4 rfoll cof, /Glud yw herw hiraeth arnaf, /Gloyw deigr am w_^r glew, digrif. /Digrif a ga_^r (gwaywbar gw PB VII 14 19 yrth seithug - pla) /Plant Adaf ryamug, /Hiddl deigr, difryd y'm gorug, /Hoeddlfrau hydr a ddau a ddug. GYC VII 36 58 /Llawer llef druan, fal ban fu Gamlan, /Llawer deigr dros ran gwedi r'greiniaw; /O leas gwanas, gwanar CBM III 26 132 y ngrudd am feirddfudd falchddawn /Neud difwng deigr ddillwng dicllawn! /Neud mau hoed am hoeddl anwoga DB VI 33 52 daear dygned - ei achludd, /Am Ruffudd, digudd deigr hyd arffed, /Am ddwyn gweilch terrwyn gwedi tyrred ES I 18 2 Uwchben bedd newydd Ednyfed - y bu_^m, /Im bu deigr hyd arffed; /Cymraw Lloegr, cymrwyn lliwed, /Cyman BF VII 49 2 Owain doethwawr, - o'i golled, /(Gnawd gollwng deigr hyd lawr) /Aer gymhrudd, fudd fyddinawr, /Oer gymr PB VII 3 1 Llawer deigr hydrfer ar hynt /Hiddl am Rys, rysfa mynwent, /Lly GYC VII 36 49 , /O ladd llew Nancoel, llurig Nancaw, /Llawer deigr hylithr yn hwylaw - ar rudd, /Llawer ystlys rhudd BF VII 56 22 th mawrwerth, mor wae - y'm digiwyd! /Ni'm gad deigr i warae; /Gryd esbyd oesbell warchae: /Gruffudd ym DB VI 29 125 /A all gwan truan: trist a allaf. /O orchrawn deigr llawn a ollyngaf /O orchudd Gruffudd, ail Nudd, fy PB VII 19 6 o'i golli drwy etgyllaeth - hydr! /Hiddl fydd deigr o hiraeth, /Aerwalch arfod falch arfaeth, /Eurwawr PB VII 5 10 faenfedd, fwynfawr arfaeth - hydr, /Hidl fydd deigr o hiraeth; /Arddelw Dyfed, ged gydfaeth, /Aerddrai BF VII 48 12 yr cydfraw - Merfyniawn /Mor ddicllawn digrawn deigr yn syrthiaw! /Am de_"yrn eurgyrn aergwn lithiaw, / Deiliadon 1 PM V 12 29 neb yniail, /Nid hy_^n oes dyn nog oes dail. /Deiliadon dyffrynt a'm deffry - hiraeth /O hirfod draig deiling 1 CBM III 24 168 bair berging, /Llwrw trylew llawr, llew llurig deiling. /Ym muchedd Arthen, arthfar yn ing, /Ym mywyd deilu 1 CBM IV 10 24 ey_"rnedd, /Ar dy dorf, corf cywrysedd, /Ar dy deilu teilwng medd. /Meddgwyn eu gwirawd, meddgyrn - a'i deilwng 4 GYC VII 36 4 /Aur dilyfn a delid o'i law, /Aur dalaith oedd deilwng iddaw, /Eurgyrn eurde_"yrn, ni'm daw - llewenydd EMRh VI 23 10 aith, mygr ddifwng, /Peniadur Prydain, prydest deilwng. /Pennaf yw Gruffudd, pennaeth rhwng - deufor, / MG VII 32 61 dydd: byddwn ninnau! /Bendigedig yw'r Nadolig, deilwng wleddau, /Pan aned Mab, Arglwydd pob pab, popeth EMRh VI 23 28 ddi-fefl hebrwng, /Yni fo ei orffen ar ffordd deilwng, /Yn nhygiant trigiant, ddraig ddiystwng, /Yn nh deily 1 LlLl II 16 12 tha_^l? /Pwy'r glew, llew llid aerddywal, /A'i deily cyfrwng dwy brenial? /Ysgwyd Lywelyn, lyw cadeithi deilyng 1 CBM IV 5 59 , /Balch digardd, digyfyng, /Mor deg moli mor deilyng, /Milwr mawr mal Maelogyng. /Maelogyng mwynfawr deimler 1 GYC VII 38 36 yn dwn pan geiser, /Lledr y grudd, yn grin pan deimler, /Llwm ei groen, crinfrych, ysgeler, /Lle rhyfe deincryd 1 GYC VII 40 91 ob cigweiniawd a_^'u cigweiniau, /A phawb mewn deincryd a phawb mewn annwyd, /A phawb mewn clefyd o bob deiring 1 CBM III 24 166 mawr mygrfudd ming, /Wedi ced woseb, neb ni'm deiring, /Llew llawr llid enwair, llydw bair berging, / deiror 1 EW VI 6 5 lw, balch y'i gelwir. /Rhy'i gelwir ar dir, ar deiror - Prydain, /Gw_^r urddain gwryd Po_^r, /Yn hawl deithi 14 CBM III 21 64 edwys, Bowys berchi, /Un perchen parchus ar ei deithi, /Am Fadawg mynawg, mynw haeloni, /Medel glyw gle GM I 7 77 nydd, meidriad. /Medresid mawr ri mawr ran gan deithi, /Arwystli arwystl rhad. /Aur hwysgynt w_^yr Ble GM I 9 27 awb parth yd garwy. /Caraf gaerwys fun fenediw deithi, /Cas gennyf genthi ni gynhelwy. /Genilles a'm ll GM I 10 40 anhysgaeth Dofydd i gynnif Dafydd /I gynnal ei deithi /Gan glod a gorfod gofri, /Gwy_^r a thir a hir ho PM V 2 28 no rhifedi - meirch /Marchogwyr hyd bell ar dy deithi. /Gwell wyt, un edmyg treisyg, no'r Tri - /Mordaf EGM I 26 26 olau ddireidi! /Golwg gwalch dwythfalch o brif deithi, /Gwenned gwawn a'i dawn o'i daioni, /Gwynedd an MeiG I 33 3 rwyddfodd foli, /Rhan eirian arawd draethawd deithi /I'm trugar Arglwydd, Culwydd celi, /Can ys Ef ei LlG VII 24 54 oegrwys feistroli, /Llew breiniawg brenhinedd deithi. /Llary de_"yrn cedyrn yn cadw gwesti - cyrdd, /C LlF1 II 5 13 cyrraedd gwynt gwaneg. /Trydydd ar ddeg, trwy deithi, /Mawr uthred gweled gweilgi, /Pryd pan eler i'w MB I 4 26 ydd, berierin i Bedr, /Porthawr a gymedr gymes deithi, /Pryd y bo cyfnod ein cyfodi, /Y sawl ysy 'medd, PM V 10 30 Tir fy naf traethaf, treth Wynedd - dydoeth /O deithi tey_"rnedd, /A threth Gaer Genfyn ar hedd, /A dwy CBM III 3 3 dy nawdd, na'm cawdd i'm camwedd! /Duw doeth i deithi tey_"rnedd, /Tey_"rnas wenwas wirionedd; /Duw a'm GM I 14 4 _^'m haw_^ydd, /Cyfarwydd i'm llwydd i'm llwyr deithi. /Traethaf, armaaf o'r maint ynni /(Afraid i'm cy PM V 25 46 arwyneb Prydain, /Un urddiain Lundain o la_^n deithi, /Yn llew Lloegr gymyn, yn Iorwerth ei hy_^n, /Yn deithi_"awg 2 GM I 11 34 swyl hwyl haul Fehefin! /Gollewin wledig, wlad deithi_"awg - hael, /Gwy_^r ail gyfael gwrawl gofawg. /G GB II 26 36 dd Cymru a gymer ataw /Ac a rydd yn llaw llwyr deithi_"awg /Tra e_^l yn erbyn, er parch fodawg, /Padrig de_^l 7 EGM I 29 21 - i'm Iesu, /Wedi cymynnu im cymhenrwydd. /Cyn de_^l ar ruddiau ddagrau ddygwydd, /Cyn gwerydre lan, ni PM V 16 4 m aele, gne gnaws Echel, /Ni'm eilyw dilyw cyn de_^l. /Doddyw im ddilyw am ddilen - preiddwalch, /Pridd DLlM II 18 44 af: /Neud nad ef a'u dyrydd! /Mi ni'm dawr cyn de_^l dros elfydd /Llanw o fo_^r a llif o fynydd, /A nu EW VI 3 1 Cyd de_^l i Ruffudd, fudd gynnan, - o dda /A ddyglud mo_^r i EGM I 27 91 /I'm treftad, i'm cariad cerau. /Mihangel a'm de_^l i'm dwyn adnau /Mal y dug Cwyfien lle_^n a llyfrau GM I 11 12 o well gedoedd! /Arlluddia Rhodri y rhodwydd y de_^l, /Nid gochel rhyfel rialluoedd. /Nid gw_^r gwyry a LlG VII 27 42 ledd Echel, /Och am ddilyw mawr, ni'm dawr cyn de_^l; /Och am arglwydd rhwydd rhuddfedel - utgyrn, /Och delai 1 DB VI 31 31 Diafrddwl feddwl fyddwn ym Mo_^n /Pei yn fyw y delai i Dalybolion. /Chwegwyr, cynifwyr cynhebygion /Eu Delesin 1 PhB VI 15 33 nu cerdd am borth, am byrth neufedd: /Hengerdd Delesin i dey_"rnedd - elfydd, /Hi a fu newydd naw saith delid 4 PM V 10 64 , /Och ar ni llas yn llid, /I'th garchar dolur delid. /Delis Gruffudd mawr a maon - Prydain /(Nid prydf DB VI 30 86 edd. /Ef a'm talai aur ar fy mysedd, /Nid ef a delid drwy dalarwedd; /A_^ Dafydd dreisrydd drosedd - cy MB I 3 118 llawrydd. /Llenwid ddwyreawr ei fawr feysydd, /Delid meirch amliw a biw elfydd, /Gwern gwygid, gwanai b GYC VII 36 3 renin, dderwin ddo_^r Aberffraw, /Aur dilyfn a delid o'i law, /Aur dalaith oedd deilwng iddaw, /Eurgyrn Deliesid 1 GM I 14 35 ws ddefnydd /(Dirnad digymrad) gymryd bedydd; /Deliesid Ieuan ieuang dedwydd /Diau Fab Duw nef yn nwfr Delis 3 PM V 10 24 a'u gwryd; /Pan ddelid rhag Lloegr llugfryd, /Delis draig Bowys bwys byd. /Pan ddoeth byd i gyd Goed e PM V 10 65 r ni llas yn llid, /I'th garchar dolur delid. /Delis Gruffudd mawr a maon - Prydain /(Nid prydferth i'w PM V 20 2 Aele Nodolig i'r a'i dyly - Lloegr, /Delis llew o Gymry, /Yn gerdd gydfod, rhod ryly, /Yn ged delw 13 LlF1 II 3 8 as ym Mhrydain) /Na daly nad elwyf Fechain /Er delw aur, deulu Owain. /Teulu Owain, lain llonyddwch - i CBM III 24 91 ei ddewisaw, /Dewised ei Dduw ei ddwyn ataw, /Delw y doeth ataf alaf o'i law, /Delw ydd oedd wrthyf-i, CBM III 24 89 anllaw, /Canlles a'm rhoddes rhuddaur wallaw; /Delw yd orau Duw ei ddewisaw, /Dewised ei Dduw ei ddwyn MB I 3 88 ffreidiawg: /Cwynif, ni byddif ddiebreidiawg, /Delw ydd amgyrwyf bwyf cynheilwawg. /Crist cyflawn annwy CBM III 24 92 ddwyn ataw, /Delw y doeth ataf alaf o'i law, /Delw ydd oedd wrthyf-i, ydd wyf wrthaw. /Wrth ar a'm car CBM III 24 87 gnaw, /Delw y'm doeth anoeth, y'm doeth anaw, /Delw ydd oeddwn fardd i feirdd ganllaw, /Canlles a'm rho CBM III 13 47 r gwaith, /Prif ragor, plu porffor perffaith, /Delw ydd wyt pen rhiau, pen rhaith, /Ydd wyf pen prifeir CBM III 13 49 rhaith, /Ydd wyf pen prifeirdd o'm prifiaith, /Delw ydd wyt wawr torf, corf cyfraith, /Ydd wyf dan dded CBM III 3 233 ud esborthion, /Periglawr porthfawr Powysion. /Delw ydd y_^m yn ddiamryson /Am lugyrn, am gyrn, am gein CBM IV 9 9 prawd, /Arllwybr iawn, o'r ddawn y'm daerawd, /Delw y'm bo, yr bodd y Drindawd, /Trugaredd tros waredd CBM III 13 45 hydaith, /Mynw eilon, mal gwyllon gwellfaith, /Delw y'm daw o'i law lawer gwaith, /Prif ragor, plu por CBM III 24 86 ei feddyliaw. /Ym mywyd Rhirid, wryd wognaw, /Delw y'm doeth anoeth, y'm doeth anaw, /Delw ydd oeddwn CBM III 13 43 wylwaith - molawd, /Nid moliant o friwiaith: /Delw y'm peirch a_^ meirch mygr hydaith, /Mynw eilon, ma delwad 1 PM V 1 20 ant blant yd blygiad - Cymry: /Oedd cymrwyn eu delwad. /Pan ddofes pair trachwres trochiad /Pa_^r trwy Delwau 1 DB VI 27 90 t yn deg hyfryd. /Ei deulu a delynt yng ngryd /Delwau aur ar eu cyfeiryd; /Ei wyrda oedd dda, oedd ddiw delwyf 2 GB II 26 66 id, coethaid, cannwyf, /Canaf eu moliant men y delwyf. /Gwelaf-i wir yn llwyr a llewenydd mawr /A lle_^ ES I 23 20 dodwy Dofydd, amduddedd - yr Israel, /Oesran y delwyf i'i dangnefedd /Dydd y parther rhai yn rhagyrwedd delynt 1 DB VI 27 89 mgylch gwawr Dygant yn deg hyfryd. /Ei deulu a delynt yng ngryd /Delwau aur ar eu cyfeiryd; /Ei wyrda o delli 1 GB II 26 159 ranc o'i erchi /Iechyd rhag clefyd, rhag clwyf delli, /Wynepglawr diddawr dim ni weli /Pesychwys, dremw dennairch 2 GM I 9 109 oed, cadr ei ethais. /Cyf-ym-golwch bun ban ym dennairch o bell, /Pwyllid erof ar ni lefais! /A minnau GM I 9 55 ydd Cynan, Coeling ddadannudd, /Ac er bodd a'm dennairch o du balchfre Freiddin /Nid athechaf drin drwy Deon 16 OC II 14 5 ed - trwm: /Tremid gofwy mur Maelawr drefred. /Deon a yrrais ddygyhused, /Diarswyd ar frwydr, arfau go CBM III 28 19 - im, /Ni'm dawr dim, ni'm diwg, /Dygn gofion deon a'm dwg, /Difa dewrblant da Dwywg. /Difeflwyr frody BF VII 53 26 fiawn: oeraf cofion - fydd /Lladd Dafydd, llyw deon, /Aur diserch Rhydderch rhoddion, /Arfaeth Lly_^r, CBM III 2 8 wawd gwedi gwirawd gwin /Ac aur llathr yn llaw deon. /Deon unged yn ungoel, /Ys berth yd borthir yng ng CBM III 21 208 ddraig, nen dragon, /Canys dir hepgor dewrddor deon, /De_"ws dominws, Duw, boed gwirion! /As deupo casn BF VII 51 29 lyn; /Eithr o Dduw, aruthr i ddyn. /Dyniaddon, deon, digofaint - ein llyw /A'n gwna llwyr ofeiliaint, / CBM III 25 14 Nid ar a'n perchis a'n peirch - y weithon /O'r deon dihefeirch, /Yn y cyrchem carcharfeirch, /Carcharor HF VII 22 4 uruddliw ffion, /Durgoch ba_^r llachar, llawch deon. /Dinegyf neges rhodolion, /Digaled am ged, am gein GYC VII 39 27 'u parthed a'm perthynon, /Nawdd merthyri Duw, deon - dragywydd, /Nawdd ysydd ufydd, Afel wirion! /Cyn EW VI 5 5 n, /Gosbarth pybl, pobl ddyniaddon. /Dyniaddon deon dyly, - am ei ddwyn /Dolur cwyn a'u cyffry; /Gw_^r PM V 4 46 mawrfryd ym Mo_^n, /Yng Nghemais, yng nghymaws deon. /Hil Ywain Prydain, praff wron, /Hil Rhodri yn hel CBM III 5 41 thrych lys Leisiawn ei hystlyned!) /Llys y daw deon i'w darymred: /Llys Efa i feirdd y'i digoned. /Llys LlF1 II 1 167 rlan - uchel, /Yn cadw eu rhyfel nid ymgelan: /Deon Meirionnydd, elfydd Eilfan, /Duw ganddudd, eu budd CBM III 13 25 udd preiddiawr, rhwy canwraith; /Do_^r dewdor, deon orwyraith, /Doeth dewrgoeth, dewrglod ganhymdaith, CBM IV 6 282 w lid anwar) /Bwyd adar o'i adaf. /O foli pair deon pyr dawaf? /O ddo_^r co_^r Coeling cynnelwaf. /O go CBM III 2 9 edi gwirawd gwin /Ac aur llathr yn llaw deon. /Deon unged yn ungoel, /Ys berth yd borthir yng ngw_^yl, der 4 GYC VII 38 26 d yn edrym llymder, /Ef yn w_^r yn arail prudd-der; /Ef yn grwm yn gryman gwillmer, /Ef yn rhwth yn rhu LlF2 VI 10 49 y dydd y dialer. /Dybu Grist ym mru, ym mhrudd-der, - eron, /Deuwn rhag Ei fron Fryn Olifer. /Dyddaw Mi GYC VII 39 36 ydd i'm henaid rhoddion - goleuder, /Yn rhwydd-der lleufer y'm llehaon DB VI 29 62 al o ddylaw afflau; /Gorug dduw Gwener rhwydd-der rhadau, /Goddef pum archoll o archollau. /Gwedi llar derbyniaid 1 GYC VII 40 112 . /Mihangel i'n rhaid a Mair wen gannaid /A fo derbyniaid i'n heneidiau. /Archwn i'r Drindod drwy wir u derfi 1 LlG VII 24 62 ant, medd beirdd, i'm rhi, /Pob cyman ddarogan derfi, /O Bwlffordd osgordd ysgwyd gochi - hydr /Hyd ei derfydd 1 LlF1 II 4 32 -i eu lletgynt: /Fal y deryw, y derynt, /Fal y derfydd gwy_^dd rhag gwynt. /Gwen ysgor Feiriawn, Feirio derfyn 35 DB VI 32 5 unawr y llawr a'i llwng. /Llyngfawr daear awr derfyn, - a garaf, /A gerais ei chanlyn; /Neud eddwyf yn PM V 25 8 raisg Lywelyn, nis cymrawdd neb dyn, /Cymru ei derfyn a'i dorf drosti. /Eryr tey_"rnedd, eryfais ei fe GB II 25 38 thaer am drom aer, drwm gymynu, /Am derfysg am derfyn am derfynu. /Am fiw Deifr dewr esgor yd ysgymu - PM V 11 21 wyndyd. /Gwynedd gwawrdrosedd, gw_^r drud - am derfyn, /Am dyrfa beirdd a chnud, /Gwddant oll tey_"rngo PB VII 2 11 yrchaid, /Rhys gyrchiad tra moroedd, /Gwrdd am derfyn, aml dorfoedd, /Gw_^r byddin, gwawr byddinoedd. / DB VI 27 7 dlwydd, /Mor drist yw ein byw bod glasw_^ydd - derfyn /Ar rudd Llywelyn, llew ehangrwydd, /Mawrbair cyn CBM IV 5 35 /Angudd gerdd, gardd elyn, /Aer derfysg am ei derfyn, /Arfaeth haelonaeth Heilyn. /Hael hyglau frydau, LlG VII 24 115 eurwaith; /Taleithawg Mathrafal, maith - yw dy derfyn, /Arglwydd Lywelyn, lyw pedeiriaith. /Sefis yn rh CBM IV 4 229 yrn cenynt, cerddynt carnweilwion - ar dir /Ar derfyn Caer Lleon. /Eurllew byd, esbyd esborthion, /Eur OC II 15 14 li. /Dygychwyn, gennad, gan fawrydig - dorf /I derfyn Ceredig; /Dywan ar wyllt ar wallt pig, /Dywed y d DB VI 35 83 ddawn ni chilia: /Cymen Llywelyn, cymerth ei derfyn, /Cymru o gylchyn a gylchyna; /Gwystlwys ei drago CBM III 11 50 fod. /Cynneddf i Bowys ban e_^l - ar dremyn /I derfyn diogel /Na bo tro tramwy gyfarchwel, /Na bo caeth PM V 24 7 g, /Lluyddau beri, rhi rhuddfoawg, /Llyw Cymru derfyn diriawg - ei harglwydd, /Llwyr ddirfawr ddigwydd CBM IV 9 205 ew dragon, llyw dreigiau. /Draig eofn eang ei derfyn, /Dragon rwyf, rhwyddwalch gyngelyn, /Dragon far PB VII 5 35 gwychr, /Llew gwychddrud Dinefwr, /Mwyth dorf derfyn ehachdwr /Maith blas yn was ac yn w_^r CBM III 17 18 /Gwirawd Owain llary (llachar - ei derfysg /Ar derfyn ei esgar) /Balch y daw yn llaw lluchfar, /Meddw e EW VI 1 25 llwybr drafferth drais. /Treisiaw a orug tros derfyn - fal gw_^r, /Ef gorau o fab dyn; /Llawch cerdd m EW VI 5 45 i gwelais! /Gwelais yn llawen (llyw maith - ei derfyn) /Gan Lywelyn ganwaith /Ei gigfrain (cain canymdd ES I 17 53 wybraw, heb obryn - dy fa_^r, /O'th fawr eang derfyn; /Glew llawr cenedl fawr Ferfyn, /Glyw Liwelydd L D-3 VI 19 36 /Dethol, ymhlith saint doethon, - Lywelyn /Ar derfyn gwiryn y gweryddon HF VII 23 11 un fab Beli, /Gw_^r ni adai Loegr i losgi - ei derfyn. /Gw_^r o hil Merfyn, mawrfryd Benlli, /Gw_^r tor PM V 25 34 /Ni chawsom droedfedd heb wa_^n, heb wnedd, /O derfyn Gwynedd yn ei gweini, /Anoethach Powys, a'i thir PM V 20 25 wyr ddylud ffe_^r. /Ffwyr ffysg, aerderfysg ar derfyn - Lleon, /Llyw Prydain, Llywelyn, /Dygen rwyf rhy CBM III 15 6 echrau unddechryn - a_^ hwn, /Honnaid fydd ei derfyn, /Lloegr a_^l am aur ma_^l melyn, /Er lleas Duw, CBM IV 9 219 ud llawer blwyddyn, /Llew llysoedd llysaidd ei derfyn, /Llys eorth, llyw adorth llewyn, /Gwy_^dd wosudd EGM I 26 8 u dewi. /Endewais-i wenyg a wynofi - dir /I am derfyn mawr meibion Beli. /Oedd hydraidd wychyr lly_^r y PM V 23 182 nchwant. /Mad tywysaist lu, Loegr irddant, /Ar derfyn Mechain a Mochnant; /Dy gynnygn ni gennynt cwdd a GRh II 28 53 ddaear o ddyn. /Dyn wyd galon rwyd, golau - ei derfyn, /Nid arfaidd neb y tau; /Duw a'th wnaeth, o'r pe EW VI 3 22 aeth, bu gelyn - i Ffrainc, /Boed ffrawddus ei derfyn; /O haelon, haelaf mab dyn, /Hawl llu haelfab Lly PM V 19 19 gwlad neu'th ganlyn, /Peth o'th oed, athwyd wy derfyn /Pymthengwaith, pymthengmlwydd: bych hy_^n! /Mab GM I 14 68 addef gwiryn, /Traethitor tra mo_^r, tra mawr derfyn, /Tir rygymyrth Crist o groes edwyn - cethri /Trw CBM IV 18 18 ioedd a'th fawl, Fodrydaf, /O'th dorfoedd i'th derfyn uchaf. /Neud mi a fynnwn, fy Naf, - o'th ganiad, OC II 15 25 Dywed y down Ardudwy. /Dygychwyn, gennad, gain derfyn - y wlad /A wledychws Merfyn; /Dos i west ar Nest GYC VII 42 24 . /Gwelais Lywelyn luoedd ail Merfyn /A Chymry derfyn yn ei dyrfa. /Gwelais benaethau Gwynedd a'r Deau, LlG VII 25 24 /Dyfod a gorfod a gwared - a_^'th dorf, /A'th derfyn yn lledled. /Gnawd i'th lys lysaidd gynired, /Gor derfynau 2 PB VII 13 15 ych, /Fu fy rhwyf, rhwysg Owain Frych; /Un o'i derfynau (dorf lewych - ysbys) /Ysbaddaden Ddinbych. /Di LlG VII 24 154 ynnal (cleddyfal clau) /Mal Arthur wayw dur ei derfynau, /Gwir frenin Cymru cymraisg ddoniau, /Gwrawl h derfyniaw 1 SB II 24 24 gw_^yth tra gw_^yth, a gwaith tra gwaith daith derfyniaw. /Rhyn wyn wenwyn, rhad dad terwyn, torf ymand derfyno 1 LlG VII 25 69 ymer hyder a'i adawo! /Bolchlafn lud am dud a derfyno, /Balch eryr dewrwyr, dorf anosgo; /Beilch yw ei derfynu 1 GB II 25 38 rom aer, drwm gymynu, /Am derfysg am derfyn am derfynu. /Am fiw Deifr dewr esgor yd ysgymu - hael, /Ac derfysg 7 CBM III 19 10 tholais fy rhwyf yn rhwysg aerllew - torf, /Yn derfysg a_^ thrylew, /Yn anrhaith oddaith oddew, /Yn wr GB II 25 38 /Taer tra thaer am drom aer, drwm gymynu, /Am derfysg am derfyn am derfynu. /Am fiw Deifr dewr esgor y CBM IV 5 35 lyn - angerdd, /Angudd gerdd, gardd elyn, /Aer derfysg am ei derfyn, /Arfaeth haelonaeth Heilyn. /Hael CBM III 17 17 a_^ Dygen. /Gwirawd Owain llary (llachar - ei derfysg /Ar derfyn ei esgar) /Balch y daw yn llaw lluchf CBM IV 9 107 wlwyn - waywawr /A gwy_^r mawr ymaswyn. /Ffyrf derfysg ffysg ddyddysg ddyddwyn, /Ffwyr ffysgiad fal ffl GM I 7 37 ydawr, /Trylew fawr falch derrwyn; /Tyrfa dorf derfysg heb ddifwyn, /Heb ddiwad ei orwlad orllwyn. /Gor CBM IV 12 26 r yn ffyrf yn ffysg - arab hwyl, /Yn arab-hawl derfysg, /Yn ffyrdd cyrdd cerdd-dafawdlysg, /Yn brydydd, derfysgdaryf 1 CBM III 24 147 taerdraul taerdan yn gwa_^n gwynawn, /Aerdarf derfysgdaryf, arf Arodriawn, /Arth, warth wrthodiad, amn deri 1 GYC VII 36 64 wi hynt y gwynt a'r glaw? /Poni welwch chwi'r deri yn ymdaraw? /Poni welwch chwi'r mo_^r yn merwinaw - Derllesid 1 GM I 9 141 n addaf udd /Yn Arfonig gaer ger Hiriell bau. /Derllesid i'm llaw llad i'm goddau /Yng ngwaith Maes Car Derllyddid 1 GM I 9 129 l: /Dyfrydedd yn Lloegr rhag llwybr fy llaw! /Derllyddid fy neddf fy newisaw /Yng Nghadelling fre fro derllyddwyd 1 CBM III 26 76 barth nid gwarth gwaredwyd /Gwawd folawd fal y derllyddwyd, /Ef guniad o gad ni gilwyd, /Ef laddai, ef Derllys 1 PM V 26 119 dylyed - Prydain, /Prydyddion eidduned; /Rhys Derllys, dyrllyddwn ei ged: /Rhys rhebydd, ef dyrllydd derrwyn 10 PM V 25 37 'i thorfoedd diffwys niw differi, /Neu Loegrlu derrwyn a'i llyw llidwenwyn /A'i lluoedd trylwyn i dra g GM I 7 113 w, /A Ffranc trwch tra Thafwys; /Lliaws torf o derrwyn Argoedwys /Am udd glew a glywid, a Lloegrwys. / PM V 1 161 antawl - ag aur /Ac emys hyganawl! /Ti de_"yrn derrwyn buddugawl, /Mi brydydd brydest anianawl, /Ti wro CBM III 3 238 odorion, /Can drugar, can wa_^r weryddon, /Can derrwyn, can dorf engylion, /Can dorfoedd, niferoedd nei PM V 28 16 /Post cadau cedawldud frwyn, /Powys dir, peues derrwyn. /Derrwyn yn amwyn am nerth - tey_"rnedd, /Tey_" PM V 5 27 des: /Dwy fyddin orllin orllawes, /Dau de_"yrn derrwyn didorres - yn llid, /Llu daear a'u hoffes, /Un a PM V 6 3 /Prif de_"yrn cynifiaid, /Aerdorf gorf gwrdd, derrwyn ei naid, /Ei gynnif ar gynnygn drechiaid, /Ardwy CBM IV 4 290 yw llwyrdrais, llwyrdraws ei nifer, /O dorri o derrwyn ober /O gadau rhifedau rhif se_^r, /O gadwyd Pry GM I 7 36 lafnawr, treulyn ysgwydawr, /Trylew fawr falch derrwyn; /Tyrfa dorf derfysg heb ddifwyn, /Heb ddiwad ei PM V 28 17 u cedawldud frwyn, /Powys dir, peues derrwyn. /Derrwyn yn amwyn am nerth - tey_"rnedd, /Tey_"rnas oedd derw 1 CBM IV 16 32 anghlawdd anghlaear - yng ngwasg /Yng ngwisg derw a gwyar, /Urdden Re_^n rheithfawr, Gwawr goar, /Iud Derwin 2 LlG VII 24 94 dd. /Breisglew Mo_^n mwynfawr Wyndodydd /(Bryn Derwin! Clo byddin clodrydd!) /Ni bu edifar y dydd - y c MB I 3 155 les (nu ni bu gelwydd!). /Yni fwyf gynefin a_^ derwin wy_^dd /Ni thorraf a_^'m ca_^r fy ngherennydd. /C derwyddon 4 PM V 25 43 fod breienin /O Gymru werin o gamhwri; /Dywawd derwyddon dadeni haelon /O hil eryron o Eryri. /O wyron CBM III 16 1 Dysgogan derwyddon dewrwlad - ei esgar /I ysgwyd weinifiad, /Dysg PM V 11 45 n, /Mab mad, cynifiad, Cynan. /Cynan, darogan derwyddon, - dyddaw; /Ef doddyw o Frython, /Anaw gwynaw GM I 7 82 d. /Och, Dduw, na ddoddyw Dyddbrawd can deryw /Derwyddon weinifiad; /Diwreiddwys Powys beleidrad - rhyf derwynddrud 1 PM V 4 51 orion - clod, /Yn cludaw anoethion, /Yn eurdud derwynddrud tirion, /Yn eurdwr ar eurdorchogion /Yn eurd derydd 2 GM I 9 156 ddiniawn drefydd, /Neu dremyrth Efrawg Gaer ar derydd, /Ac wrthyf cyferchynt, `O deyrnedd Prydain /Pa w PB VII 9 27 glew gwlad er anfodd; /Bolchlafn yn aer daer, derydd, /Balchgoeth, fawrddoeth Faredudd derynt 2 LlF1 II 4 31 ul, /Trwm arnaf-i eu lletgynt: /Fal y deryw, y derynt, /Fal y derfydd gwy_^dd rhag gwynt. /Gwen ysgor F PM V 12 19 e_"yrn, /Tey_"rnedd ar gwynfan, /Meibion dewr, derynt ychla_^n; /Mur graid cynifiaid Cynan. /Dwyn meibi Deryw 9 PB VII 20 5 ledd arfod, /Eurwawr hoeddl ddirfawr ddarfod. /Deryw Blegywryd, deurudd arwydd - hoyw, /Neu'm doeth hoe CBM III 12 48 wy lewyd foes, gloes glyw, /Nid trwy lyfrder y deryw. /Can deryw do_^r glyw, glod diogan - hael, /Can b CBM III 7 29 henwaith, /Hael Fadawg, feuder anhywaith. /Can deryw, darfuam o'i laith, /Can daerawd, darfu gydymdaith GM I 7 81 achubiad. /Och, Dduw, na ddoddyw Dyddbrawd can deryw /Derwyddon weinifiad; /Diwreiddwys Powys beleidrad CBM III 12 49 s, gloes glyw, /Nid trwy lyfrder y deryw. /Can deryw do_^r glyw, glod diogan - hael, /Can bu gwael ein ES I 19 3 /Yw Duw am ein diheurwydd. /Hoeddl dewrwr! Cyn deryw i'm gw_^ydd, /Hydr ei wir am ei waradwydd. /Neud o CBM III 8 46 adawo Duw dyn yn fyw - bellach, /Deubyllawg yr deryw, /Marw Madawg, mawr im eilyw, /Lladd Llywelyn, llw LlF1 II 4 31 - a'm traul, /Trwm arnaf-i eu lletgynt: /Fal y deryw, y derynt, /Fal y derfydd gwy_^dd rhag gwynt. /Gwe CBM III 12 45 , gwalchnerth gwy_^r. /Gw_^r yng ngawr dyrawr, deryw - yng nghreulan, /Hael am ran, am rwythyw, /Bu, tr destlfawr 1 PB VII 18 19 lawen, hy, /Mygrfeirdd magwyd o'i foli, /Gwawr destlfawr, distain tra bu, /Gwalch ceneddlfalch cynnaddl Desyf 1 PM V 17 41 a bob diffwys, /Can cynnygn yn ddygn, ddwys. /Desyf llu elyf, llew tey_"rnas - wyd, /Ni odyn neb dy ga dethol 6 CBM III 19 31 nwais - ohen, /Tey_"rnwalch Din Emrais, /Bu da dethol a gefais, /Bu doeth mal y detholais PB VII 20 21 o_^l, /Gw_^r coeth, gweryd doeth dethol. /Neud dethol Balch nef, neud aeth - Blegywryd /O'i gywraint wa GM I 14 52 dasant o'i ddawn yn ddiwenydd /Deuddeg ebostol dethol doethwlydd: /Credwn eu cydfod, ac nid adfydd, /Yn PB VII 20 20 arn yn cadwyd o_^l, /Gw_^r coeth, gweryd doeth dethol. /Neud dethol Balch nef, neud aeth - Blegywryd /O GYC VII 39 33 nmawl, /Ysbrydawl gedawl gydymdeithon. /I reol dethol y gwy_^r doethon, /I ryddid addef nef y'm noddon: D-3 VI 19 35 gwirion, /Trwy eirawl air Mair a'i morynion, /Dethol, ymhlith saint doethon, - Lywelyn /Ar derfyn gwir detholaf 1 BF VII 50 31 alar, ca_^r cywiraf, /Gw_^r cywirgoeth doeth, detholaf - o Fo_^n /Hyd yng Nghaer Llion, y lle tecaf; / detholais 8 CBM III 19 32 mrais, /Bu da dethol a gefais, /Bu doeth mal y detholais CBM III 19 21 , fraisg arwydd, /Yn argledr im, yn arglwydd. /Detholais fy rhwyf, yn rhad wellyng - mawr, /Llwythfawr CBM III 19 13 oddaith oddew, /Yn wrdd orddrud, yn lud lew. /Detholais fy rhwyf yn rhwyd - gelynion, /Ga_^l ynal ym m CBM III 19 17 w, diarswyd, /Yn walch balch bolch ei ysgwyd. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd - am olud, /Rhwyddwan rhu CBM III 19 5 ddyfn camawn, /Yn hael ddigraff, yn ddigrawn. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd rhad - wasgar, /Yn llachar CBM III 19 9 awroddiad, /Yn llew glew, glyw ddiffreidiad. /Detholais fy rhwyf yn rhwysg aerllew - torf, /Yn derfysg CBM III 19 1 Detholais, o les, o Leisiawn, - fy rhwyf, /Yn rhwyddfal CBM III 19 25 w, glew, dengyn, /Yn eryr gwy_^r, Gwenwynwyn. /Detholais rwyf llu, lluriglas - de_"yrn, /Llugyrn gyrn g Detholew 1 BF VII 56 11 Cynhebyg - Drystan, /Aer gynwan, aur gynnyg, /Detholew glew, glod edmyg; /Doeth i lwyth Hwfa pla plyg. detholid 1 IRh VII 29 11 tramwy tramawr edlid. /A meinoeth y'm doeth, o detholid - neb, /Lliw ar fy wyneb ni llwyr edid. /Mynawg Detholwalch 1 ES I 17 13 wefrin? /Dothyw llew a_^ lluch yng ngorddin, /Detholwalch buddugfalch byddin; /Llywelyn, lleerw freien detholwyr 1 PB VII 21 12 c[ ]d orywir, /Doeth nen, llawen llawagor, /[] detholwyr. /O'r gwy_^r [] edmyg, /Goronw, gwawr diorwag, deuant 1 ES I 23 7 /I'm dogn eidduned wared waredd. /Teirffordd y deuant, etifedd, - ar Dduw /Yn y dyfydd pawb i'r Frawd g deubydd 1 IRh VII 30 14 - didaer, /Llawenglaer fy chwaer, chwedl a'm deubydd, /A addawsai, hoed a hud beunydd, /O'm hoen drwy Deubyllawg 1 CBM III 8 46 sgarwyd. /Nid adawo Duw dyn yn fyw - bellach, /Deubyllawg yr deryw, /Marw Madawg, mawr im eilyw, /Lladd Deuddeg 1 GM I 14 52 i grogwydd. /Credasant o'i ddawn yn ddiwenydd /Deuddeg ebostol dethol doethwlydd: /Credwn eu cydfod, ac Deuddegfed 3 CBM III 10 65 barddged, /O walch falch, o Weilchiawn giwed. /Deuddegfed amgen am geinwiw - garthan, /Gyrth yn gwa_^n LlF1 II 5 17 pan eler i'w syllu, /Nad ym men yd fu yd fi. /Deuddegfed dydd, Duw ddigawn /Anifeilaid mo_^r mawrddawn DB VI 35 59 ro Hyfaidd, /Arwraidd o flaidd a'i harfeidda; /Deuddegfed yn iawn y dug Werthryniawn, /Maelienydd o'i deuddyblyg 1 SB II 22 52 n ofn annyfnig, /Oedd terfyn cardd, oedd ca_^r deuddyblyg, /Oedd calon Calan Nadolig Deuddyfr 1 HOG II 6 33 /Caraf yr eaws ar wyriaws wy_^dd, /Yng Nghymer Deuddyfr, dyffrynt iolydd. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr deueiriawg 2 GYC VII 43 31 wr bradawg ddwylaw, /A lleidr annoniawg, a dyn deueiriawg, /A glwth, a diawg dial cymraw, /A god a_^ ch GB II 26 43 A gaho a'e caro fal caradawg. /A garo Dewi fal deueiriawg - na fid, /Na chared na llid na lleidr difiaw Deufab 1 DB VI 30 35 fyw a fo henuriad, /Ysy farw a gafas farwnad: /Deufab Lywelyn, lew gymynad, /Diofelynt fi o feirch ffys deufin 1 HOG II 6 57 gafas neb o'm llin; /Er fy lladd-i a_^ llafnau deufin, /Rhy-m-gwalaeth-i gwraig brawdfaeth brenin. /A G deufor 1 EMRh VI 23 11 deilwng. /Pennaf yw Gruffudd, pennaeth rhwng - deufor, /Pen eurddor bronddor, braint a hebrwng. /Pannu deufwy 1 PM V 22 8 Arfon ac Ardudwy, /Ardal dwfn hoywal, am da_^l deufwy. /Cerais a selais cer Dinsylwy, /Eisyddyn gwylain Deugain 1 D-3 VI 19 23 d canon - bur /Ysgrythur, llafur y llywodron: /Deugain mlynedd bleinon - dy wenwlad /Porthaist yn wasta deugeinpryd 1 ES I 24 8 /Dirfawr fu, o feddwl, unpryd: /Dyrwest Duw bu deugeinpryd. /Am dduw Merchyr Brad dybu bryd - Iddas, /B deugrair 1 CBM III 3 223 ei maon, /Ei threthau i'w thraethadurion, /Ei deugrair, gywair gyweithon, /A gyfyd yn gyfoethogion: /E deulin 2 ES I 19 14 s bwyf yn oed dyn dengmlwydd - ar hugain /Rhag deulin fy Arglwydd LlF2 VI 10 25 yr yngder: /Ys ti a wrthyd a wrthoter! /Rhag deulin Trined tri nifer - a ddaw /A'r trydy i law y Lusi deulu 6 ES I 21 42 dyfynno Duw i'm dyfynnu - nef /Ar Ei nawdd a'i deulu DB VI 27 89 buant /Amgylch gwawr Dygant yn deg hyfryd. /Ei deulu a delynt yng ngryd /Delwau aur ar eu cyfeiryd; /Ei PB VII 11 11 Er goddau goddaith Benfro, /Oedd aml am amlaen deulu /He_"yrn traws de_"yrn trosti. /Trosti er treistwy LlF1 II 3 8 dain) /Na daly nad elwyf Fechain /Er delw aur, deulu Owain. /Teulu Owain, lain llonyddwch - i'm cerdd, PB VII 6 8 u!) /Bod gw_^r arall yn gallu /Ymadolwyn a_^'i deulu. /Teuluoedd cyhoedd, cwyniant - eu heurglawr, /Eu CBM III 9 20 ifu, /Trinfa gyfa gynyddu, /Trydydd Tri Diwair Deulu. /Tyll eu hysgwydawr, terfysgfawr - faon deunaw 2 GYC VII 36 29 , och o'r cwynaw! /Arglwydd llwydd cyn lladd y deunaw, /Arglwydd llary, neud llawr ysy daw, /Arglwydd g DB VI 35 71 yn amlwg /Pan gerddwys ei fwg am Allt Faga; /Deunaw dawn oedd fwy, dug ei harfordwy, /Gwynedd Uch Con deupo 1 CBM III 21 210 deon, /De_"ws dominws, Duw, boed gwirion! /As deupo casnar, ca_^r cyngreinion, /Colofn Cadelling, Cade deuprid 1 CBM III 11 16 /Dragon dwfn, defawd a gadwant, /Dreigiau dewr deuprid ni daliant. /Ni thelir o wir, o w_'reiddrwydd - deurudd 6 PB VII 20 5 awr hoeddl ddirfawr ddarfod. /Deryw Blegywryd, deurudd arwydd - hoyw, /Neu'm doeth hoed o'i dramgwydd, CBM III 21 204 fan gwalchlan, gweilch frodorion: /Golchynt eu deurudd dewr weision - o gad, /Gwastad gymynad gymynogio BF VII 56 1 Gro a gudd deurudd dewrwas gwael - ei farw /Yn ei fawrglod gaffael, PM V 27 29 yn fau! /Mau bryder llawer, llwrw clwyf - i'm deurudd, /I'm dewredd nid ydwyf, /Am PM V 12 13 ed ei fyned i fedd. /Beddrawd a'n daerawd, pob deurudd - prydus, /Pryderwn ein hachludd; /Daear un cyfa CBM III 24 152 ddolai-i lary o lawer dawn, /Ni'm gorug dewrwr deurudd warthlawn! /Ni bu warthlef cerdd Cynferching - w deuruddliw 1 HF VII 22 3 wng Dy walch terwynfalch tirion, /Dewr Owain, deuruddliw ffion, /Durgoch ba_^r llachar, llawch deon. / De_"us 1 MeiG I 30 27 , /Ei ddawn a'i ddeall a'm diwallo. /Diwallus De_"us ni'm difanwo, /Didwyll ei bwyll, a'i cyrbwyllo! / deutu 1 OC II 14 102 eglydd defnydd dioddeifiant - llafn, /Llyfn ei deutu, llym ei hamgant. /Dywallaw-di, fenestr, o lestr a Deuwn 1 LlF2 VI 10 50 r. /Dybu Grist ym mru, ym mhrudd-der, - eron, /Deuwn rhag Ei fron Fryn Olifer. /Dyddaw Mihangel, fal y deuy 1 OC II 14 14 gored. /Menestr, a'm gorthaw na'm hadawed: /As deuy y corn er cydyfed /Hiraethlawn a_^'m llyw, lliw ton dew 3 CBM IV 6 214 oddwyd, /Ceimiad gryd grym llew, ceimiaid glew dew dorf /Am dy gorf dysgorwyd. /Cedwyr ddo_^r, amgor am CBM IV 6 82 ys teg tey_"rnas iddaw. /Tey_"rnedd yn daw, yn dew ddaearglas /Rhyallas rhwyf anaw; /Tarf taerfar tryda DB VI 24 76 wyth oswydd gnawd llithiaw - cigfrain /A chaer dew firain yn difuriaw. /Gnawd gwayw ac arwydd gwedi gwy dewaint 4 GB II 26 1 A'm rhoddo Dofydd (dedwydd dewaint) /Awen gan awel pan dde_^l pylgaint, /Awydd boed EGM I 28 39 Arglwydd Naf, nerth pob ciwdawd. /Cadwn fraint dewaint, can ys defawd; /Duw Ne_^r ni gymer gam esgusawd CBM IV 14 20 bigaw; /Pluor wasgar, ca_^r ciniaw, /Plygaint, dewaint dyhunaw. /Dyhunaw a deffraw efo - a fu /Fal ydd PhB VI 12 31 asnar, cas wythaint, /Nawdd Duw mawr, deg wawr dewaint /Gyd a_^ nawdd naw mil o saint. /Synia di roddi, dewdor 4 CBM III 13 25 mrudd prudd preiddiawr, rhwy canwraith; /Do_^r dewdor, deon orwyraith, /Doeth dewrgoeth, dewrglod ganhy D-1 I 1 38 gi ddofn, cywyd eofn, colofn milcant, /Llugyrn dewdor, lluoedd angor, gw_^r bangor braint, /Prydus ber GM I 8 7 yn rhyn rybudd: /Ef gw_^r, gwelitor golaith ei dewdor /Rhag ofn, ein hangor hyd oror Mo_^r Rhudd! /Ef g CBM IV 6 248 yn aerbair, yn aerbar /Yn erbyn Iwerddon, /Yn dewdor yn arfor Arfon, /Yn arfod ag arfau rhuddion /Pan Dewdwr 4 PB VII 11 3 urgalch, aergwn gyfor, /Gwalch dewrfalch o lin Dewdwr, /Ac am walch dewrfalch, dewrwyr. /Gwy_^r rif sy PB VII 13 9 wd, gynifwr - ar Ros /O lin Rhys ap Tewdwr. /O dewdwr aeth gw_^r, gwrdd lawhir - bolchlafn, /Balchwlad BF VII 44 25 gortho /Gadawg, gadarn freiniawg fro. /Ym mro Dewdwr gw_^r gwrdd yn argae - trin, /Trist a chweddl heb PB VII 7 19 u, /Llurigwalch Dinefwr, /Llew tir tey_"rnfro Dewdwr, /Llaw esgud llwybr gwrdd-ddrud gw_^r. /Gw_^r gle Dewi 52 EGM I 26 47 n: rhaid ei meni /Trwy ddiwyd eiriawl deddfawl Dewi /A deg cymaint saint senedd Frefi. /Am fun a fudydd GB II 26 291 /Cyfodwn, archwn arch ddiomedd /Drwy eirioled Dewi, a Duw a fedd, /Gwaeanad gwenwlad gwedi maswedd, /D GB II 26 177 rhwysg Ffichti /Ros elfydd, pob celfydd geilw Dewi. /A gwyrthau a orug gwyrthfawr Ddewi, /Bu obaith ca GB II 26 173 anwar a'i arho_"i, /Nid arhoynt-hwy neb namwyn Dewi, /Ac ef a'u dyddug oll heb eu colli /Yn un ysgubawr GB II 26 164 gweryd i gyd a_^ hi /Wrth glywed da_"ed tynged Dewi /A'i fuchedd wirionedd, wirion ynni. /A e_^l ym med GB II 26 124 awd, /Ym maes mae_"stawd Dydd Brawd dybydd; /A Dewi a'i gorug, gw_^r bieifydd, /Magna fab yn fyw a'i fa GB II 26 120 erydd, /Gwell pob un duun dewr no'i gilydd. /A Dewi a'n differ, a'n diffyn fydd, /A'i wyrth a'n diffyr GB II 26 122 , /A'i wyrth a'n diffyrth rhag pob diffydd; /A Dewi a'n gweryd rhag cryd cerydd - pechawd, /Ym maes mae GB II 26 109 ydd. /Rhoddes Duw Dofydd, defnydd - o'i foli, /Dewi ar Frefi, fryn llewenydd, /Rhagor mawr uch llawr rh GB II 26 53 dyssant-hwy eu gwar dan gar Cynawg; /Dau ychen Dewi, ardderchawg - oeddynt, /Dau ga_^r a gerddynt yn gy GB II 26 204 odded, /Ar bob sant gormant geugant goned, /A Dewi a'u treiddiwys tros tydwed - elfydd, /Ar saint sywe GB II 26 89 angyfelach, /Lle mae morach a mawr grefydd; /A Dewi biau bangeibr ysydd /Meiddrum le a'i mynwent i luos GB II 26 87 , syw sywedydd, /A Dewi Brefi ger y broydd, /A Dewi biau balch Langyfelach, /Lle mae morach a mawr gref GB II 26 30 rchafael, caffael gan westeifaint, /Dyrchafwys Dewi Brefi a'i braint. /Ei fraint wrth ei fryd i freinia GB II 26 86 edi Dofydd. /Dewi mawr Mynyw, syw sywedydd, /A Dewi Brefi ger y broydd, /A Dewi biau balch Langyfelach, GB II 26 41 fnawg /Ar drugaredd Duw, ar Drugarawg. /A garo Dewi, da diffreidiawg, /A gaho a'e caro fal caradawg. /A GB II 26 136 /Dy-m-gordden yn llawen llawer gosteg, /I foli Dewi, da Gymra_"eg, - eofn, /O fodd bryd a bron, o bryde GB II 26 47 redawg, /Cared efferen le_^n lawerawg; /A garo Dewi, da gymydawg, /Cared ymwared ag ynghenawg; /A garo GB II 26 61 /Rhag gormes cedyrn Cad Ddybrunawg; /Ar Dduw a Dewi, dau niferawg, /Yd alwn bresen breswyl fodawg. /Bre GB II 26 51 gelwir ef yn goeth, yn gyfoethawg. /Dau ychen Dewi, dau odidawg, /Dodyssant-hwy eu gwar dan gar Cynawg HOG II 8 10 wis gennyf-i di; beth yw gennyt-ti fi? /Beth a dewi di, deg ei gosteg? /Dewisais-i fun fal nad atreg - GB II 26 287 , /I Frefi, ar Ddewi dda ei fuchedd, /I gymryd Dewi di gymrodedd /Yn bennaf, yn decaf o'r tey_"rnedd. / GB II 26 14 d rhad yn ei wlad a mad a maint /Yng nghyfoeth Dewi difefl geraint, /A rhydid heb ofud, heb ofyn amgen, GB II 26 254 au - byd, /A hefyd cerddynt i gyd a_^ ninnau. /Dewi differwys ei eglwysau, /Dichones rhag gormes gorman GB II 26 101 n yn Llywel gan neb lluydd. /Garthbryngi, bryn Dewi digywilydd, /A Thrallwng Cynfyn cer y dolydd, /A Ll GB II 26 45 /Na chared na llid na lleidr difiawg; /A garo Dewi diofredawg, /Cared efferen le_^n lawerawg; /A garo GB II 26 139 /O brydest ddyllest ddull ychwaneg, /I Frefi a Dewi, doeth Gymra_"eg. /Diogel ei nawdd i'r neb a'i cyr GB II 26 270 m allawr Brefi, braint i'r seiniau; /Ac i foli Dewi dothwyf i'r Deau, /Boed doeth Fo_^n a'm clyw, a'm g MeiG I 33 19 wg awydd cymradw ei fri /Cymrodedd pan fo pont Dewi. /Dwyre_"id tristid, wedi trengi /I'r a fo ddifro y EGM I 26 6 niau goddau gweddi, /Neud argel dawel, nid mau dewi. /Endewais-i wenyg a wynofi - dir /I am derfyn mawr GB II 26 43 idiawg, /A gaho a'e caro fal caradawg. /A garo Dewi fal deueiriawg - na fid, /Na chared na llid na llei GB II 26 49 gymydawg, /Cared ymwared ag ynghenawg; /A garo Dewi fal difuddiawg - doeth, /Rhy'i gelwir ef yn goeth, CBM III 21 75 wryd gwrthi, /Gw_^r a wnaeth gwrthod gwrthfodd Dewi, /Gwrthwynebedd Lloegr heb eu llochi, /Gw_^r a wnae PM V 2 36 , na'm gwrthod fi, /Na'm gad ar gychwyn dyddyn dewi. /Gwynde_"yrn Prydain, prawf fy llochi /A_^'th aur GM I 10 17 olo_"i /A gwlad Gymru mor gymri; /Nid modd mau dewi heb honni - pwy oeddynt, /Prynesynt eu moli. /Owain GB II 26 10 ywraint; /Ys mwy y canaf cyn no henaint, /Canu Dewi mawr a moli saint. /Mab Sant syw gormant, gormes ha GB II 26 200 n rhwyddged, /Ac yn yng dieddyng, Dewi wared, /Dewi mawr ar y mo_^r, mynych nodded, /Rhy'i gelwir ar y GB II 26 210 wdd ogoned, /Ar Ddewi fab Sant syndal dudded, /Dewi mawr Mynyw, mad y'i gweled, /Pen argynnan bedydd, c GB II 26 85 ddewin Ddofydd, /Ac i Ddewi wyn wedi Dofydd. /Dewi mawr Mynyw, syw sywedydd, /A Dewi Brefi ger y broy GB II 26 161 awr dim ni weli /Pesychwys, dremwys drwy fodd Dewi. /Merch brenin dwyrain doeth i Frefi /A phryd a gwe GB II 26 166 onedd, wirion ynni. /A e_^l ym medrawd mynwent Dewi /Nid a_^ yn uffern, bengwern boeni. /A Pheulin a ph GB II 26 79 fri, /I Dduw a Dewi y diwycwyf, /Canys dichawn Dewi nis dichonwyf, /Gwnaed eiryoled im am a archwyf. /A GB II 26 250 au, /Namyn ar ddyn urddawl urddynt seiniau. /A Dewi oedd bennaf o'r penaethau, /A Duw yn gwybod ei ddef LlF2 VI 10 9 /Ar ddau hynaf Naf, ni bydd ofer. /Erchi porth Dewi parth ydd eler /Nid arch anghyfarch anghyfamser. /M GB II 26 268 eth unbenesau. /Ysid esgob llary uch allorau - Dewi, /Pum allawr Brefi, braint i'r seiniau; /Ac i foli GB II 26 126 fydd, /Magna fab yn fyw a'i farw ddeuddydd; /A Dewi ryweled yn ei riydd /Fal cyfliw a_^ haul hwyl ysble BF VII 54 35 il, fil fanieri, /Drwg y'n gwnaeth hiraeth hir dewi - triwyr, /Fegis meibion Lly_^r, llwyrglod ynni. /I GB II 26 199 eang, yn rhan rhwyddged, /Ac yn yng dieddyng, Dewi wared, /Dewi mawr ar y mo_^r, mynych nodded, /Rhy'i GB II 26 76 Ac o blaid Dofydd diheufardd wyf, /Ac ar nawdd Dewi y dihangwyf, /A ddigonais-i o gam, o gynghlwyf - di GB II 26 78 gonais-i o gam, o gynghlwyf - difri, /I Dduw a Dewi y diwycwyf, /Canys dichawn Dewi nis dichonwyf, /Gwn GB II 26 142 rcho, /Diogan ei fro ddiogyweg /(Rhag creiriau Dewi yd gryn Gro_"eg /Ac Iwerddon dirion, dir Gwyddeleg! GB II 26 198 d - im, /Can ni allaf-i ddim heb Dduw Trined. /Dewi yn eang, yn rhan rhwyddged, /Ac yn yng dieddyng, De Dewin 8 ES I 22 3 boed breuawl - byd, /Ein bedydd anianawl. /Duw Dewin, Breienin breinawl, /Breinawg wyd, bro gadwyd geda BF VII 55 2 ug ataw (buddwaglaw byd), /Deddfawl Freienin, Dewin diwyd, /Dewrddraig Edeirniawn, gedernid - ffrwythl GYC VII 40 95 wb yn llefain nas lladd angau. /Adolwg yna i'm Dewin doetha' /Na'm rhyddiwarth er Ei wyrthiau, /Er myfy GYC VII 40 56 ffern gethern gaethau. /Archaf arch i'm Naf, y Dewin doethaf /(Nid ymarwerthaf heb Ei wyrthau) /O'r lle ES I 20 2 Goganaf i Arglwydd gogonawl, /Gogoned Frenin, Dewin dwywawl. /Differ fi, fy Rhi, Rhwyf ysbrydawl, /Dew EGM I 27 1 Duw, Dewin gwerthefin gwyrthau, /Dywallaw atan ran o'th radau HOG II 6 43 wen orewyn wychr wrth drefydd. /Cyfarchaf i'r Dewin gwerthefin, - gwyrthfawr, /Gwrth ei fod yn Frenin, EW VI 5 49 'i lu o led ei anrhaith. /Anrheithwys Mab Duw, Dewin - holl wybod, /Llwybr eang ei fyddin. /Am eryr gwy dewinion 2 CBM III 8 21 iawn wladlwydd wledig. /Nis gw_^yr namyn Duw a dewinion - byd /A diwyd dderwyddon, /O eurdorf eurdorcho MG VII 32 19 uw Rhe_^n, o'r hwn y ce_^n lle_^n a llyfrau /A dewinion synnwyrddoethon, ddethol gampau, /A darogan pro dewir 1 DB VI 33 11 ellach ni welir. /Gwelais-i ddau a dau, beth a dewir? /Gwelais-i dri a thri, ni thremygir. /Ni ryweles dewis 10 CBM III 27 20 ywelyn; /Trwm a barthred yd berthyn /Y dug Duw dewis ar ddyn. /Dewisws fy ngherdd, dewis - ei enw, /Ei LlF1 II 1 37 Dduw ei hun yd yr lunied. /Lluniwys y De_"ws dewis edrydd - iddaw /Pan ddoeth o Lydaw ar lydw bedydd. CBM III 27 21 /Y dug Duw dewis ar ddyn. /Dewisws fy ngherdd, dewis - ei enw, /Ei anaw ry-m-cedwis, /Bu wrth wrfyrdd c CBM III 5 101 llewych ei bron ger ei breichrwy: /Golwg dof, dewis, gan a'i syllwy, /Goleuliw golwg i'r a'i gwelwy. / HOG II 8 9 aneg, /Doeth i'th gyfoeth dy goeth Gymra_"eg. /Dewis gennyf-i di; beth yw gennyt-ti fi? /Beth a dewi di HOG II 8 5 idd /Ban ddywaid o fraidd weddaidd wofeg; /A'm dewis gydran, gyhydreg - a_^ bun, /A bod yn gyfrin am ri LlF2 VI 10 58 , mawr raith - ddyrchafael, /De_"ws yr Israel, dewis gyfaith: /Duw gennyf, gennyt-ti bwyf gydymddaith, CBM III 10 50 /Wythfed lwyth gynnwyth gynwan - eu deddf, /Eu dewis gyflafan, /Llawen dorf am gorf, am gyfrdan, /Llafr HOG II 8 3 feindeg, /Hirwen yn ei llen lliw eho_"eg; /A'm dewis synnwyr syniaw ar wreigiaidd /Ban ddywaid o fraidd HOG II 8 7 g - a_^ bun, /A bod yn gyfrin am rin, am reg. /Dewis yw gennyf-i harddliw gwaneg, /Doeth i'th gyfoeth d Dewisach 1 GM I 14 73 , anaw dremyn, /Tramwy caradwy caerfa urddyn. /Dewisach gennyf, can ys perthyn, /Dyfnu difro_"edd no me Dewisaf 2 LlG VII 25 53 yw dadannudd, /Ohonaf, hanpych well, Ruffudd! /Dewisaf arglwydd (didramgwydd dro!) /Dywysawg breiniawg DB VI 24 20 ydiaw. /Mab Duw dewisaid dewisaw - a wnaf, /Ef dewisaf Naf, nawdd i ganthaw! /Diddestl oedd eu lle llu dewisaid 1 DB VI 24 19 iymadaw /A fo mynws byd yn ei bydiaw. /Mab Duw dewisaid dewisaw - a wnaf, /Ef dewisaf Naf, nawdd i gan Dewisais 3 LlF1 II 1 169 Eilfan, /Duw ganddudd, eu budd parth ag atan! /Dewisais fy ngherdd yng nghynfaran - cynnif /O du llanw HOG II 8 11 gennyt-ti fi? /Beth a dewi di, deg ei gosteg? /Dewisais-i fun fal nad atreg - gennyf; /Iawn yw dewisaw MB I 3 137 r ddigerydd, /Dybu o'i gyffred gwared bedydd. /Dewisais innau (nid gau ddefnydd) /Ar emys ei lys a'i lu dewisaist 1 PB VII 15 3 'i fro, /Dig im o'i ddwyn, gw_^yn gyfle; /Da y dewisaist-ti hwnnw /I'th fyddin, Grist, Frenin fry. /Wr dewisaw 3 DB VI 24 19 A fo mynws byd yn ei bydiaw. /Mab Duw dewisaid dewisaw - a wnaf, /Ef dewisaf Naf, nawdd i ganthaw! /Di LlG VII 25 55 ) /Dywysawg breiniawg bryn a thyno; /Da gw_^yr dewisaw, a'i dewiso - ef, /Gw_^r a gynnail nef a'i nerth HOG II 8 12 ewisais-i fun fal nad atreg - gennyf; /Iawn yw dewisaw dewisdyn deg dewisdyn 1 HOG II 8 12 i fun fal nad atreg - gennyf; /Iawn yw dewisaw dewisdyn deg Dewised 1 CBM III 24 90 uddaur wallaw; /Delw yd orau Duw ei ddewisaw, /Dewised ei Dduw ei ddwyn ataw, /Delw y doeth ataf alaf o Dewisle 1 HOG II 10 5 draidd iddi, /Anwar don lafar, lefawr wrthi; /Dewisle lywy loyw gyteithi, /Glaer, gloyw ei dwyre o du dewiso 3 MeiG I 30 41 ylliad im ni ballo. /Ca_^r ein daddl dilys a'm dewiso, /Cerennydd Dofydd beunydd a'm bo LlF1 II 2 51 Taf /Hyd ei dir ger Tren, yn nhrin pennaf. /As dewiso Duw y diweiriaf - o'r gwy_^r, /Eryr Porthwygyr, w LlG VII 25 55 reiniawg bryn a thyno; /Da gw_^yr dewisaw, a'i dewiso - ef, /Gw_^r a gynnail nef a'i nerthao. /Grym er Dewisws 1 CBM III 27 21 barthred yd berthyn /Y dug Duw dewis ar ddyn. /Dewisws fy ngherdd, dewis - ei enw, /Ei anaw ry-m-cedwis dewr 23 CBM IV 10 28 ng yn eurddyrn, /A gloyw yfed yn edyrn /A glyw dewr a glew de_"yrn. /Tey_"rnweilch Prydain, prydaf - aw BF VII 52 15 ar) /Dafydd, glod dderllydd aerllwybr Casnar, /Dewr a was ban llas, yn llasar - arfau, /Fal y llas Lla PB VII 20 8 dramgwydd, /Drudwalch, hylwybr falch hylwydd, /Dewr argledr, da w_^r arglwydd. /Arglwydd naid mawrgudd, ES I 20 4 dwywawl. /Differ fi, fy Rhi, Rhwyf ysbrydawl, /Dewr Arglwydd hylwydd, Hael buddugawl, /Difai Dad, rhag CBM III 3 76 t! /Pan fo pawb, pan fwyf heb henaint, /Yn oed dewr deng mlwydd ar hugaint, /Pan dde_^l Brawd rhag bron PM V 12 19 an - te_"yrn, /Tey_"rnedd ar gwynfan, /Meibion dewr, derynt ychla_^n; /Mur graid cynifiaid Cynan. /Dwyn CBM III 11 16 ant, /Dragon dwfn, defawd a gadwant, /Dreigiau dewr deuprid ni daliant. /Ni thelir o wir, o w_'reiddrwy CBM III 24 101 Eurgledd cymynedd, cymynai ben: /Eurdorchogion dewr deyerin len, /Edlid i'm dilid yw eu dilen! /Aerflei DB VI 29 29 'm gwnaeth hiraeth hir anaelau /Am laith gw_^r dewr, dur ei lafnau, /Am lew glew, o'm glud feddyliau, / HF VII 23 37 i - dyn, /Digardd Lywelyn, llew tra gweilgi, /Dewr ddragon, beryfon borthi, /Draig arfau, pebyllau pal PM V 18 6 a'i hurddas. /Deddf fy rhwyf rhyn wryd Olias, /Dewr egin dwyreawd yn ddas! /Llywelyn, llary ddyn, llwyr GB II 25 39 Am derfysg am derfyn am derfynu. /Am fiw Deifr dewr esgor yd ysgymu - hael, /Ac am dreth Ddinmael trafa PB VII 20 16 ; /Dwyn gwawr trylwyn, trwy hiraeth, /Duw fry, dewr Frenin, a'i gwnaeth. /Gwnaeth a_^'i law aerfraw afr CBM IV 17 98 Ddofydd ddawn ehelaeth, /Can rhan rhad golau, dewr ffrwythau ffraeth. /Can rhygollwng pawb, Pennaeth - EMRh VI 23 13 ddor, braint a hebrwng. /Pannu a fydd dir rhag dewr gorflwng /Pan fo dydd gorwlad a chad yn wng. /Penia PB VII 9 20 t Faredudd, /Diffaith pob gwlad (gad gynnydd, /Dewr gynran) a'i chyfannedd. /Cyfannedd, walch, dy falch GB II 26 119 dd, mawreddus eu merwerydd, /Gwell pob un duun dewr no'i gilydd. /A Dewi a'n differ, a'n diffyn fydd, / HF VII 22 3 iaddon, /Dillwng Dy walch terwynfalch tirion, /Dewr Owain, deuruddliw ffion, /Durgoch ba_^r llachar, ll GM I 7 93 lladd Llywelyn, /Ail dychryn a'm deffry; /Ail dewr udd a'i trymgudd trymdde, /Ail drais wael am hael a CBM III 21 204 chlan, gweilch frodorion: /Golchynt eu deurudd dewr weision - o gad, /Gwastad gymynad gymynogion! /Can BF VII 55 19 eurgledd yn arfeddyd, /Gw_^r bolch ei darian, dewr wryd - Bedwyr, /Gw_^r beilch ei filwyr, eryr aerfry GM I 13 18 fore; /Gnawd march o feirch rhabire /Yn farch dewr, yn farch dyre. /Gnawd gwraig gwell genthi a fo gwa PM V 19 25 redir na chryn, /Yn rhoddi aur rhudd a melyn. /Dewr y'th wnaeth UnDuw yn undyn - haelaf /Hyd aeth haul dewraf 1 DB VI 34 21 af /A theced eidduned Addaf /A dewred yr undyn dewraf dewrblant 1 CBM III 28 20 m, ni'm diwg, /Dygn gofion deon a'm dwg, /Difa dewrblant da Dwywg. /Difeflwyr frodyr, frwydr efnys - yn dewrddoeth 2 BF VII 45 7 r, /Bu traws golofn cyfoeth, /Arwr dw_^r, eryr dewrddoeth, /Eurwawr, carueiddfawr coeth. /Dewrgoeth waw LlF1 II 1 178 Cadwedig fy ngwawd i'w logawd lan: /Cedwid Duw dewrddoeth gyfoeth Cadfan dewrddor 1 CBM III 21 208 edd ohen ddraig, nen dragon, /Canys dir hepgor dewrddor deon, /De_"ws dominws, Duw, boed gwirion! /As d Dewrddraig 2 BF VII 46 31 dawd, /Yn rhydd o'th bechawd ddefawd ddifrad! /Dewrddraig Deheubarth, warth wrthodiad, /Dawn adlam dina BF VII 55 3 waglaw byd), /Deddfawl Freienin, Dewin diwyd, /Dewrddraig Edeirniawn, gedernid - ffrwythlawn, /Doethwal dewred 1 DB VI 34 21 lyf selwyd i'm naf /A theced eidduned Addaf /A dewred yr undyn dewraf dewredd 4 PM V 9 9 ffudd, tey_"rnudd tud Elise. /Mab co_^r ddo_^r dewredd, ef dwyre - prifgad /Megis ei hendad o'i rad rod GM I 14 91 esent pre_`s efrifed. /Efrydd fydd dechrau dyn dewredd gyfrau, /A'i ddiwedd diau angau ynged, /Ac nis o PM V 27 30 bryder llawer, llwrw clwyf - i'm deurudd, /I'm dewredd nid ydwyf, /Am LlG VII 24 9 udd etifedd; /Rhwysg frwysg fraisg o fraint a dewredd, /Rhudd barau o beri cochwedd; /Rhyw iddaw diria dewrfalch 2 PB VII 11 4 , /Gwalch dewrfalch o lin Dewdwr, /Ac am walch dewrfalch, dewrwyr. /Gwy_^r rif sy_^r ysydd 'n ei gad, / PB VII 11 3 nifer, /Gwalch eurgalch, aergwn gyfor, /Gwalch dewrfalch o lin Dewdwr, /Ac am walch dewrfalch, dewrwyr. dewrfeirdd 1 PM V 1 64 welwch! /Ef digawn dyhedd a heddwch, /Ef dwyre dewrfeirdd fireinwch, /Ef dyran dydd Calan cadrwch, /Ced dewrfur 1 PB VII 6 32 Penial beirdd, llawr, ceinwawr ced, /Peniadur, dewrfur Dyfed dewrglod 1 CBM III 13 26 o_^r dewdor, deon orwyraith, /Doeth dewrgoeth, dewrglod ganhymdaith, /Drud aerlud, aerlew yn aerllaith, dewrgoeth 2 CBM III 13 26 nwraith; /Do_^r dewdor, deon orwyraith, /Doeth dewrgoeth, dewrglod ganhymdaith, /Drud aerlud, aerlew yn BF VII 45 9 ryr dewrddoeth, /Eurwawr, carueiddfawr coeth. /Dewrgoeth wawr llwyddfawr yn llu - arallwlad, /Dinidr ga dewrwalch 2 PB VII 5 29 , /Tey_"rnllew nid byw, neud bedd! /Neud bedd dewrwalch gwledd daear - dywarchen, /Ni'm gorchwy rhwy t LlG VII 25 82 a wledycho. /Dinag Loegr arag, wrawl fflamdo, /Dewrwalch tey_"rnaidd frenhinaidd fro; /Doniawg yw fy ll dewrwas 1 BF VII 56 1 Gro a gudd deurudd dewrwas gwael - ei farw /Yn ei fawrglod gaffael, /Grym e dewrwir 1 CBM IV 17 3 , /Dengradd Dy wenwlad mor fad, mor fawr, /Duw dewrwir, pellir pwyllawr - o'n cynnen, /Dilen o bresen b dewrwlad 1 CBM III 16 1 Dysgogan derwyddon dewrwlad - ei esgar /I ysgwyd weinifiad, /Dysgweinid cyr Dewrwr 4 LlF1 II 1 171 ran - cynnif /O du llanw a llif a llef dylan. /Dewrwr a folaf a folant beirdd byd, /Dewrwyr a weryd ben ES I 19 3 , cyfarwydd /Yw Duw am ein diheurwydd. /Hoeddl dewrwr! Cyn deryw i'm gw_^ydd, /Hydr ei wir am ei waradw CBM III 24 152 Ni'm diddolai-i lary o lawer dawn, /Ni'm gorug dewrwr deurudd warthlawn! /Ni bu warthlef cerdd Cynferch PM V 2 64 Dy-m-gwedda urddas, dy-m-gwaddawl hi, /Megis y dewrwr i'i ddyweddi. /Dyddoddyw y dydd, Dafydd dyfnfri, dewrwrys 1 PM V 17 8 ca_^r, /Pendragon, beri_"on ba_^r, /Pumwregys dewrwrys daear. /Dyorwyf hael rwyf hwyl reufedd - Prydai Dewrwyr 6 LlF1 II 1 172 f dylan. /Dewrwr a folaf a folant beirdd byd, /Dewrwyr a weryd benyd pob gwan, /Doniawg bedrydawg o bed PB VII 9 24 lwern! /Eurbost cad aerbyst cedyrn, /Eryr cadr dewrwyr cadarn. /Cadarn cedyrn gywrysedd /Y ceidw glew g LlG VII 25 70 ! /Bolchlafn lud am dud a derfyno, /Balch eryr dewrwyr, dorf anosgo; /Beilch yw ei gadweilch, gadarnglo LlF2 VI 8 9 wawr prydfawr, warant Prydain. /Aer bybyr eryr dewrwyr dwyrain, /Eurgyfrwy gyfrwydd orwydd arwain. /Arw PB VII 11 4 ewrfalch o lin Dewdwr, /Ac am walch dewrfalch, dewrwyr. /Gwy_^r rif sy_^r ysydd 'n ei gad, /Gwrddbrudd CBM IV 6 107 wallaw. /Gwallofiad alaf, gollewin eryr, /Arf dewrwyr y dwyrain, /Rhuddfoawg farchawg, feirch ysgain, De_"ws 16 DB VI 27 47 /Rhan o deg addef nef yn ebrwydd. /Ebrwyddws De_"ws dawn i'm plegyd, - gw_^r /Goreang ei wryd. /Ebrwy DB VI 26 45 , /Ystawd fy nullwawd, na'm henilly. /Ystyriws De_"ws dawn ity - er gaint: /Ystyr faint dy fraint, fren LlF1 II 1 37 Fal wrth Dduw ei hun yd yr lunied. /Lluniwys y De_"ws dewis edrydd - iddaw /Pan ddoeth o Lydaw ar lydw ES I 15 7 eth - nef /I'th nodded frenhiniaeth. /Bendigws De_"ws dialaeth /(Diwolo Ei weledigaeth) /Y pum torth a' CBM IV 16 167 ar hwyl /Ar Haelfron tra gyrchwy, /Can cyrchws De_"ws diardwy /(Cyrch clodfawr am ddyrawr ddirwy), /Pym CBM IV 18 70 eisiwed ced man y'i cefais. /Nid ef ym cre_"ws De_"ws difflais /Er gwneuthur amhwyll, na thwyll, na thr LlG VII 26 22 . /Rhwyf cywir cer tir Tysiliaw, /Rhwyddha_"ws De_"ws diofn rhagddaw; /Rhwysg aerllew trylew yn treulia GYC VII 41 10 d ac yn gwybod holl wybodau. /Nid oes, Frenin, De_"ws domin, dimyn eisau. /Pam nad ystyry parch swyddwy CBM III 21 209 nen dragon, /Canys dir hepgor dewrddor deon, /De_"ws dominws, Duw, boed gwirion! /As deupo casnar, ca DB VI 24 89 yd, /Ys digrif i'r byd bod i danaw. /Ystyriwys De_"ws ddawn iddaw, /Ystyried Tad llwyrgred rhag llaw, / GM I 14 33 edydd fy Nuw yn niw Ystwyll. /Ystwyll ystyriws De_"ws ddefnydd /(Dirnad digymrad) gymryd bedydd; /Delie LlF2 VI 10 69 awd aelwyd ddiffydd a fo diffaith! /Pan fynnws De_"ws ddewis ardaith - arnaw, /Wrth wy_^n ei ganllaw ni CBM III 3 198 nyd. /Penydwr pennaf ei grefydd /A gredws Duw, De_"ws Ddofydd, /Creded bawb i Bair lluosydd, /Lluosawg DB VI 29 70 au /Llyw Gwynedd, diwedd a dechrau. /Dechreuws De_"ws, hyd na'm dyhudd - dim, /Damwyniaw im gythrudd, / D-2 I 2 1 De_"ws Reen, ry-m-aw-i awen (amen, ffiad) /Ffynedig wawd LlF2 VI 10 58 ffreidiad mawr rad, mawr raith - ddyrchafael, /De_"ws yr Israel, dewis gyfaith: /Duw gennyf, gennyt-ti deyerin 5 DB VI 25 39 adaw y byd gyd gyfrin, /Can hoeddl hir ar dir deyerin, /Cyn dyfnfedd ysgyrwedd ysgrin, /Cyn daear ddyf MB I 4 10 ini. /Gweinifif, hagen, i'm Rheen Ri /Cyn bwyf deyerin diwenynni. /Diau ddarogant i Addaf a'i blant /Y CBM III 24 101 edd cymynedd, cymynai ben: /Eurdorchogion dewr deyerin len, /Edlid i'm dilid yw eu dilen! /Aerfleiddiai EGM I 29 14 glasu fy ngwedd, cyn glasfedd gw_^ydd, /Glesin deyerin werin wogwydd, /Cyn dyfod cyfnod ein cyfnerthrwy DB VI 29 57 Gw_^r a wnaeth yn llawn llenwi cibau /O'r dwfr deyerin yn win gwinau, /A wne_^l gorffowys rhag pwys poe dey_"rngain 1 PM V 3 7 res ormes, eryron dyrfa, /Eryr Tey_"rnon er yn dey_"rngain, /Eryr ddraig ormant ... /Ardduniant prif-fe dey_"rnged 1 LlF1 II 1 9 Cadfan, cedwyr nodded. /Cedwis gwir ei dir a'i dey_"rnged, /Cedwis gw_^r arwr arwymp drefred, /Cedwis D de_"yrn 50 CBM III 16 194 ! /Dychymell Prydain o'r pryder - yd fu, /Prif de_"yrn a'i differ, /Drud ysgwn, ysgwyd dau hanner, /Dru PM V 10 28 nnir, /He_"ynt Loegr, liwed enwir, /He_"yrn am de_"yrn, am dir. /Tir fy naf traethaf, treth Wynedd - dy DLlM II 18 41 un dydd, /Am Owain, am ddwyrain ddyrllydd, /Am de_"yrn, am gedyrn gydfydd. /A'm rhoddes meirch re rewy GB II 25 41 el, /Ac am dreth Ddinmael trafael tri llu. /Am de_"yrn, am gedyrn he_"yrn ha_"u, /Am Degeigl, am dir Ei PM V 1 154 /Mau ofynaig, draig dragonawl - Prydain, /Prif de_"yrn canhwynawl, /Wrth fy Nuw, na fyn fy niddawl, /Ac PM V 29 13 iolaf hynny, /Werthefin Freienin fry. /Braisg de_"yrn cedyrn, cad ognaw, - llawhir, /Can llewenydd wr PM V 23 143 a'i chlo, /Llywelyn, lliaws ei Franfro, /Llary de_"yrn cedyrn cadosgo - yng nghur, /Ys 'yng ngha_^r a o PM V 10 21 riawr, /Ac wyd ysgwyd rwyd, rwyf llawr. /Llawr de_"yrn cedyrn, cedwis mawrfryd - ne_^r /Nerth Cymru a'u PM V 12 45 dawr, /Rhy-i-gelwir rhan farw rhan fawr. /Mawr de_"yrn cedyrn cydgyfrannu - aur /Ac ariant ym mhob tu, PM V 1 11 ffad - udd ne_^r /O nerth Duw y'i cread! /Prif de_"yrn cedyrn, cydwedd rhad, /Preiddiai bawb, ei bob di LlG VII 24 55 oli, /Llew breiniawg brenhinedd deithi. /Llary de_"yrn cedyrn yn cadw gwesti - cyrdd, /Cerddorion gyflo CBM III 16 215 g borfforun; /Ysgodig rhag cardd, cerdd orun - de_"yrn, /Cledr cedyrn, cad eiddun, /Ysgryd gryd rhag gr PM V 23 205 rhamant /Can folawd a_^ thafawd a thant, /Cain de_"yrn, cyn bych ddigreifiant /Can ddifwyn oesgwyn ysga PM V 6 2 rddwyreaf naf, udd neirthiaid - Prydain, /Prif de_"yrn cynifiaid, /Aerdorf gorf gwrdd, derrwyn ei naid, CBM III 11 36 ni gedwynt gedyrn, /Gwy_^l bentan am da_^n, am de_"yrn. /Cynneddf i aergun Argoedwys - werin /A warawd D-4 VI 20 70 rnedd. /Tey_"rndud Leisawn ac Alaswy - dir /I de_"yrn Degannwy, /Cam i'r Cymro niw hoffwy, /Cynnif Cad PM V 1 161 dd, ym mantawl - ag aur /Ac emys hyganawl! /Ti de_"yrn derrwyn buddugawl, /Mi brydydd brydest anianawl, PM V 5 27 d a'u dodes: /Dwy fyddin orllin orllawes, /Dau de_"yrn derrwyn didorres - yn llid, /Llu daear a'u hoffe PM V 1 89 /Rhag talarw cadau, cwdd fyddwch? /Rhag difai de_"yrn, difennwch! /Rhag Dafydd, awch cilydd, ciliwch! D-1 I 1 2 th, yn nerth, yn borth, yn ganhorthwy /I falch de_"yrn, dinas unbyn, dengyn adwy: /Hywel fal mo_^r, Cym EW VI 6 7 n, /Gw_^r urddain gwryd Po_^r, /Yn hawl chwyrn de_"yrn dud io_^r, /Yn hael ehelaeth gyngor. /Cyngor a r PM V 13 1 Hywel ddiogel, ddiogan - de_"yrn, /Duw a_^'r nef ni'th wy_^l ha_^n, /A_^'i senedd PM V 18 29 heb luddias, /Dygymer bob ne_^r, bob nwythas - de_"yrn, /Duw o nef rhy-th-swynas. /Wyt priawd tir Pryda PM V 24 3 ael o hil Madawg, /Arwr yn arfau, aerfeddawg - de_"yrn, /Eryr ar gedyrn, eurged farchawg, /Llywelyn, ll PM V 3 5 , gogwydd tey_"rnfro, /Termud torment, terrwyn de_"yrn, /Eryres ormes, eryron dyrfa, /Eryr Tey_"rnon er GM I 6 1 Arddwyreaf de_"yrn eurgyrn addawd, /Eisor Co_^r cwblddawn, estrawn BF VII 48 13 /Mor ddicllawn digrawn deigr yn syrthiaw! /Am de_"yrn eurgyrn aergwn lithiaw, /Am dey_"rnwawr llawr ll CBM IV 10 20 , /A'th dwrf o'th darianogion, /A'th dorf o'th de_"yrn feibion. /Aswynaf nawdd hawdd haelonedd - worsaf PM V 12 42 rchiad cant cad cyn bu llawr - ei dy_^, /A_^'i de_"yrn fyddinawr, /Rhy-i-gelwid rhwyd ysgwydawr, /Rhy-i EW VI 2 3 - Fadawg, /Pa_^r enwawg pair anaw; /Tey_"rnedd de_"yrn ganllaw, /Tey_"rnas, addas iddaw! /Iddaw, lu gan PM V 2 31 udd, Rhydderch - yn neddf rhoddi. /Gwellyniawg de_"yrn, gedyrn gosbi, /Gwallaw im anaw enw dy foli, /Gw PM V 2 25 , /Gwolluchon ddragon ddraig Eryri, /Gwollewin de_"yrn, gwellaa fi: /Gwellygiaw fy ngherdd yw fy nghodd GM I 11 18 pob cenheddloedd. /Ys ef, Rhodri Hir, huysgwr de_"yrn, /Huysgwthr cedyrn y cadwennoedd, /Ac o rodri_"a PB VII 3 23 iad, llew /Fu Rys ruglfar, ruddbar riw, /Cryg de_"yrn, loyw eurgyrn lew, /Crair oedd i luoedd ei law PM V 23 113 ffo, /Lloegrwys, eu llugfryd ys ymo. /Lleudir de_"yrn, lluddiwyd yn agro, /Llas ei glas, y glwystai ne CBM III 19 25 , Gwenwynwyn. /Detholais rwyf llu, lluriglas - de_"yrn, /Llugyrn gyrn gyfaddas, /Yn ddoethgar, cerddgar MB I 3 73 /Dy-m-gug, neu'm gorug yn oludawg. /Yfais gan de_"yrn o gyrn eurawg /Arfodd faedd feiddiad angad weini PM V 1 26 d? /Pen Bryn Ceredig, nid cariad - a'i dug /Yn de_"yrn pymthengwlad /Namyn gwayw yn gwa_^n o'i angad /A CBM IV 6 144 n hual /Ffysg dyffysg diffwysgad ardal, /Ffyrf de_"yrn rhag cyrn, rhag carnial - emys /Ffwyr dyfnfrys D PhB VI 13 1 ys, rhwysg chwe_^l ryfel, rhwyf naf, - rhwydd de_"yrn, /Rhwym cedyrn, cad worsaf, /Eithriad brad, bron PM V 3 17 nas, terfysg torment, /Terfyn tir gadw terrwyn de_"yrn. /Te_"yrn ar gedyrn, aur gedawl - Ddafydd, /O dd PM V 7 3 wynnaint, /Hanbych well o Dduw, ddiechwraint - de_"yrn, /Tey_"rnedd westifiaint. /O Wynedd yn hedd, yn CBM IV 10 28 rn, /A gloyw yfed yn edyrn /A glyw dewr a glew de_"yrn. /Tey_"rnweilch Prydain, prydaf - awch prifgerdd PB VII 11 12 nfro, /Oedd aml am amlaen deulu /He_"yrn traws de_"yrn trosti. /Trosti er treistwyn gwendud /Aeth mab O MB I 3 162 d nas gwne_^l pechawd pell eilywed, /Pedrydawg de_"yrn uch cyrn coned, /Cenif (nis dygif yn ddiabred) / PM V 23 53 fa_^r, /Cyd llosgwy, nid llesg ufeliar, /Llary de_"yrn uch cyrn cyfarwar, /Llwrw cydfod, er clod, ys cl OC II 14 55 y bu ym Mangor am ongyr da_^n /Pan wnaeth dau de_"yrn uch cyrn cyfrdan /Pan fu gyfeddach forach Forfra PM V 19 1 A'th fendicwy Dwy De_"yrn, werlyn - hael /Hil Fleddynt fab Cynfyn, /Arf er PM V 23 201 un blant. /Nid gormodd fy ngair, wyt gormant - de_"yrn, /Wyf tebyg Eli_'ffant. /Can orfod pob rhod yn EGM I 25 2 dd, cystudd cedyrn, /Ystyngiad cywlad, cyflawn de_"yrn, /Ysgor ddiffreidiad (mad mychde_"yrn!) /Ysgar y dey_"rn 1 CBM IV 6 277 dau anaraf brythwch gaeaf - garw, /Byddin darw dey_"rn-naf, /Brwydr edrin breenin, braisg naf, /Brysws dey_"rnaidd 1 PM V 20 40 r, /Traw y tremynaist, ben gwy_^r, /Trwy Dyrn, dey_"rnaidd eryr. /Er pan 'u llywiaist, Lloegr ddiwraidd dey_"rnair 1 CBM III 20 20 air, /A dyr ongyr, angerdd Wair, /Ac ni dyr ei dey_"rnair. /Tey_"rnedd orddwy, orddyfniad - gorllin, /Y dey_"rnas 3 DB VI 25 9 rin, /Gwynedd bendefig, ffynedig ffin, /Gwanas dey_"rnas deg, gywrennin, /Gorau gwalch ceinfalch, cynni MeiG I 33 85 bwyf o'i glas, /Gla_^n Mechde_"yrn glain gloyw dey_"rnas; /Gwledig nef a llawr a llwyr ddinas, /Llary A HOG II 11 15 myn ydd oedd fy mherthynas. /Oi a un Mab Duw o dey_"rnas - nef, /Cyn addef goddef, gwae fi na'm llas dey_"rned 1 D-1 I 1 26 wr am ei fysawr aur amaerwy. /Bei na chaned ei dey_"rned anhyed rwy! /O'r sawl pennaeth a gais ynaeth a deyrnedd 2 GM I 9 157 rawg Gaer ar derydd, /Ac wrthyf cyferchynt, `O deyrnedd Prydain /Pa wron heilin haelaf ysydd?' /A minna MB I 3 43 , /Pan fai gyfluydd o wy_^r gwychawg, /Atgoryn deyrnedd yn weinyddawg, /Pob pump, bob pedwar yn wa_^r w dey_"rnedd 5 PhB VI 15 33 m borth, am byrth neufedd: /Hengerdd Delesin i dey_"rnedd - elfydd, /Hi a fu newydd naw saith mlynedd; GG II 31 38 forach, fawredd- oruchel, /O'r achwedd orau o dey_"rnedd. /Neu'm bu o'i angad mwyndyad medd, /Ni bu oe GM I 8 59 eaf lew, llew lluch efras, /Arddwyreaf decaf o dey_"rnedd Prydain /A they_"rnaf, cain Owain eurwas. /Ar D-5 VI 36 41 oeddl egin y brenhinedd /Nad hwyrach y dwg Duw dey_"rnedd - rhagon /No meibon eillion ni eill trosedd? PM V 6 5 nnygn drechiaid, /Ardwy cad, argrad eurgraid - dey_"rnedd, /Tey_"rngerdd orddyfnaid, /Llew trylew tryle dey_"rnles 1 CBM III 21 103 farannedd ni'm diddoles, /Nis diddolwy Duw o'i dey_"rnles, /Tey_"rnaidd ormail, te_"yrn ormes. /Ydd wyf dey_"rnllin 2 PM V 1 143 d, ac ein Tad dwywawl, /Y Gw_^r a orug wrawl - dey_"rnllin /Breienin bron gedawl: /Braisg Ddafydd, o dd DB VI 30 80 r oedd a hanoedd, gorfoledd - gwerin, /O iawn dey_"rnllin y brenhinedd. /Callaf yw inni beth amynedd: Dey_"rnon 2 D-1 I 1 46 /O Forgannwg, o Rieinwg, rhadau rhwyddaint, /O Dey_"rnon, cywryd Lleon, galon reibaint: /Un fid fenwyd PM V 4 24 Im o'm dawn y'm daw cyflawddon /Am olud termud Dey_"rnon; /Fy nhafawd yn frawd ar Frython /O Fo_^r Udd dey_"rnwawr 1 BF VII 48 14 thiaw! /Am de_"yrn eurgyrn aergwn lithiaw, /Am dey_"rnwawr llawr llu fyddinaw, /Am ddihirfudd prudd yn di 31 LlF1 II 5 1 Gwyn, gwrandaw-di ar synnwyr /A draetha llyfrau mor llwyr: /Gwyrthau go HOG II 8 9 th gyfoeth dy goeth Gymra_"eg. /Dewis gennyf-i di; beth yw gennyt-ti fi? /Beth a dewi di, deg ei gosteg HOG II 8 10 ennyf-i di; beth yw gennyt-ti fi? /Beth a dewi di, deg ei gosteg? /Dewisais-i fun fal nad atreg - genny MG VII 33 83 /I leaws yn draws) a drais-boenych, /I'th lu Di difri, difrych, - gwynolau /Ar y llaw ddeau y'm llehe GYC VII 42 9 /Drwy falchder rheufedd, rhyfyg nid da. /Ystyr di, enwir, herwydd a draethir, /Gan Dduw ni cheffir dim PM V 8 18 d ystyr llythwyr fy llethrid - i'm cerdd, /Gyr di er cardd i wrthyd! /Ac onis gyrri-di, gyrraf wrid /I' GM I 9 95 os, /Ys odidawg nos neu ym hepgyr. /Hawdd fwyr di er gwyndir goleithychir: /Honnaf arfau gorfelyn ei o CBM III 5 32 r amnaid gannaid, ged ath iolwyf. /Can ni wnei-di erof, er a ganwyf, /Na wna fi, feinwen, fal na hunwyf OC II 14 129 /Dillwng carcharawr dyllest folaid. /Dywallaw-di, fenestr, fedd hidlaid - melys /I ergyrwayw gwry_^s g OC II 14 9 nawd yw o'i ddygnaw ddefnydd codded. /Dywallaw-di, fenestr, gan foddha_"ed /Y corn yn llaw Rys yn llys OC II 14 73 /Gorddwy clau tonnau Talgarth ystyr. /Dywallaw-di, fenestr (na fyn angau!), /Corn can anrhydedd yng ngh OC II 14 103 n, /Llyfn ei deutu, llym ei hamgant. /Dywallaw-di, fenestr, o lestr ariant, /Celennig edmig can ardduni PhB VI 12 1 Pa gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. / PhB VI 12 45 af hynny, /Difwyn a gymer Duw fry. /Pa gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. / D-3 VI 19 2 nDuw mawr o'r llawr, llwrw fy nghofion, /Lleha-Di fi, fy Rhi, rhwng engylion, /Yn y lleheaist llu gwyni MeiG I 32 35 Credu i Dduw a'i ddawn, ys cyfiawnaf. /Credych Di fi, yr Celi celfyddaf, /Credwyf Di, fy Rhi, pan fo rh PM V 2 34 /Gwallofiad aur rad, Rodri - esillydd, /A syll di fy mod-i i'm cuelli. /Na'm gyr i wrthyd, na'm gwrthod MeiG I 32 36 f. /Credych Di fi, yr Celi celfyddaf, /Credwyf Di, fy Rhi, pan fo rheitaf CBM III 5 39 tros a ganwyf. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di fyned /(Gorthrych lys Leisiawn ei hystlyned!) /Llys y OC II 14 143 r a barchaf, wynt a berchir. /Menestr, gwelud di galchdo_"ed - cyngrain /Yng nghylchyn Owain, gylchwy MeiG I 33 48 ddyllest present a phreswyl fraw, /Cyd ath fo-di golud (golau anaw) /Na'th dynnid edlid er ei adaw /Na GB II 26 287 Frefi, ar Ddewi dda ei fuchedd, /I gymryd Dewi di gymrodedd /Yn bennaf, yn decaf o'r tey_"rnedd. /O'r d PM V 8 19 rdd, /Gyr di er cardd i wrthyd! /Ac onis gyrri-di, gyrraf wrid /I'th ddeurudd i'th ddewrwarth ganlid, / CBM III 5 71 n aelwyd Reged. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di gywaith, /Gorddawn ced cyrddfawr, cerddawr cyfraith, CBM III 5 113 ore gan afarwy. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di gywir, /Ail Gwyn Gorfynnawg, gorpwy enwir! /Manyled m HF VII 22 21 fal gwron, /Gw_'raidd blaidd bliant arwyddon: /Di-ludd fudd fal Nudd yn neddfon - Mordaf, /Pryd Addaf, MeiG I 33 6 in doeth weini. /Duw gw_^yl goludawg, golychwn Di /Nad elom i'n llog, yn lle cyni /Yn llwgr llu malaen HF VII 22 23 n neddfon - Mordaf, /Pryd Addaf, prif haelon: /Di-ofn cad cedeirn ei dorfogion, /Difefl ne_^r, ffyrfder PhB VI 12 33 dewaint /Gyd a_^ nawdd naw mil o saint. /Synia di roddi, rwyf, gwawr - carannawg, /Cerennydd i'th gerdd PhB VI 14 39 as nef, /Gw_^r ysy'n goddef y goreilid. /Cyfod-di, was, a saf a syll erfid - fawr lawr, /Gnawd o synhwy OC II 14 141 gloyw golau, gwrddlew babir. /Menestr, gwelud-di w_^yth gwaith Llidwm dir; /Y gwy_^r a barchaf, wynt a diaber 1 CBM III 26 14 ndal cyrdd, yng nghyflawnder - budd, /Ni bwyad diaber, /Yn ei fyw ni fyddai ofer, /Yn ei farw ei fardd Diachar 1 CBM III 16 37 ing wallofiad, /Diachor wosgordd wosgryniad, /Diachar llachar, lluchiad - ei lasbar, /Llacheufar llaw diachludd 1 DB VI 29 76 wriawr, gorwyr Maredudd, /Traws gyngaws gyngor diachludd, /Trais gymell, tri nawell no Nudd. /Gwna arna diachor 4 CBM III 16 152 g twrf glasfor a thewdor - a thorf /A therfysg diachor, /A thrylew a thrylwyn fronddor, /A thrychion a CBM III 16 36 yrwrys llwyprad, /Dieching welling wallofiad, /Diachor wosgordd wosgryniad, /Diachar llachar, lluchiad CBM III 10 48 feiddiaid yn nhewdor, /Gwy_^r Weirniawn gwryd diachor. /Wythfed lwyth gynnwyth gynwan - eu deddf, /Eu PhB VI 14 16 Diseirch meirch a seirch osethrid - borthfor, /Diachor ysgor ysgwyd durnid, /Cadr wychawg farchawg, myn Diachris 1 CBM III 16 33 beithyniad - gludlwys, /Argoedwys argleidrad, /Diachris carddwys cerdd forad, /Diechrys llwry llwyrwrys diadneiraf 1 MeiG I 32 9 _^r y saint braint breinolaf, /Can ys caru Duw diadneiraf - gwaith, /Eilwaith rhag cyfraith y'i cyfrifa diadrawdd 1 MG VII 33 12 d chwannawg a chwennych - yn hawdd, /Mawrgawdd diadrawdd daw o'i edrych; /Rhag tri gelyn dyn, Duw, a'm Diafrddwl 2 DB VI 31 30 ofalon /Dyfod corff Gruffudd, mwynfudd maon; /Diafrddwl feddwl fyddwn ym Mo_^n /Pei yn fyw y delai i D HF VII 22 11 fuddig ddragon /Digrawn aur digrifwch dynion, /Diafrddwl yn aer yn Arfon - ddiwedd, /Rhwyf Gwynedd, rhw dial 6 CBM IV 16 98 i'm golochwyda. /O gadwent present y brysia - dial /Blas afal, blys Efa, /O amrawdd amraint diara, /O GYC VII 43 32 annoniawg, a dyn deueiriawg, /A glwth, a diawg dial cymraw, /A god a_^ chelwydd a geuawg grefydd?' /Can CBM III 24 45 neuadd cyn lladd llachar, /Gw_^r oedd gyhafal (dial dyar) /A_^'r gorau a fu o feib Gleisiar; /Gw_^r oe PC II 21 19 s - lew, /Llew trylew, traul diffwys, /(Ple do dial dywal dwys?) /Plant Cedifor wyn Wennwys. /Lladd Bro MG VII 32 55 Rhi, yn eu rhwymau, /Cyn bod etw aewyllys da, dial eisau, /Na gwneuthur da, na thraethu da ar dafodau. GYC VII 43 41 Baraban i benydiaw, /Er cythruddiaw cnawd, er dial pechawd: /Perchen drygddefawd a dde_^l ataw. /Archw dialaeth 4 ES I 15 7 ef /I'th nodded frenhiniaeth. /Bendigws De_"ws dialaeth /(Diwolo Ei weledigaeth) /Y pum torth a'r pysg, PM V 17 13 nedd, /Llywarch, Llywelyn a'i medd. /Meddfaeth dialaeth, diwyl hydab - cad, /Cadr ddragon gyfundab, /Gw CBM III 16 111 /Ar Brydain diriogaeth! /Gorfawr glyw glewyd dialaeth, /Gorflwng arf, aerfeddawg bennaeth, /Gorchynna CBM IV 17 91 bo trist Crist Creadur. /Creaduriau nef, nawdd dialaeth - saint, /Cyreifiaint gymaint gymedrolaeth, /Ca dialar 1 CBM IV 16 24 gwan esgus gwyn esgar, /Bwyf gwas Duw, gwesti dialar; /Cyn bwyf anghenawg anghenwar, /Hoeddl hoedran h dialer 1 LlF2 VI 10 48 gur amhrudd amryw hoywder, /Ys dybydd y dydd y dialer. /Dybu Grist ym mru, ym mhrudd-der, - eron, /Deuw dialforion 1 CBM III 21 201 rth am borth am byrth Saeson, /Tri eofn diofn, dialforion, /Tri chyfarf rhag tarf, rhag torf haelon, /T dialo 1 CBM IV 14 24 , /Dig y'm gwnaeth llwyth Iago /Felyn, dyn a'i dialo Dialwys 1 GB II 26 25 aint, /I gan forwyn ddifwyn, ddiwyl ei daint. /Dialwys peirglwys perging Dyfnaint, /Ar ni las llosged, Diamau 8 PM V 14 36 ddeddf cynne. /Diameth wosgeth o wisg eurdde, /Diamau anfon granwynion gre, /A chludaw ei hawl, ei chlo LlLl II 16 18 au y cleddyf clau - a drafodir, /Clwyfir, dir, diamau? /Clodfawr, clywitor nad gau, /Cafas lladd a_^'r LlF1 II 1 174 b gwan, /Doniawg bedrydawg o bedrydan, /Doniau diamau deddfau Ieuan. /Tra fo ef yn nef yn ei wengan - g LlF2 VI 7 16 ys. /Handwyt, eryr Clwyd, clod enwerys, /Rhiau diamau diamebys. /Hand-yth-fagwyd, befr, yn ben erchwys, CBM IV 10 1 Aswynaf nawdd Duw (diamau - dy ddawn /A'th ddoniawg wyf finnau) /Ar dy wy_^ GYC VII 40 6 /I guriaw gorwisg y gruddiau, /I garu Mab Duw diamau, /I gymryd penyd rhag poenau - uffern /Ac affaith GB II 26 230 mgant Hoddnant ormant, orau. /O anfodd Boia bu diamau /Y doeth ef i Fynyw, syw synhwyrau. /Ceiswyd cyth LlG VII 24 137 brudd anrheithau. /Yn rhyfel, ffrwythlawn dawn diamau, /Yn lladd, yn llosgi, yn torri tyrau; /Yn Rhos a diamebys 1 LlF2 VI 7 16 ndwyt, eryr Clwyd, clod enwerys, /Rhiau diamau diamebys. /Hand-yth-fagwyd, befr, yn ben erchwys, /Yn or diameth 2 LlF1 II 4 6 /Erioed y'm dyfu dyfaldreth - angau, /Un diau, diameth: /Hoedl bre_"yr breuawl a beth, /Bronwala i waha PM V 14 35 fal tandde /Yn llosgi erddi ar ddeddf cynne. /Diameth wosgeth o wisg eurdde, /Diamau anfon granwynion diamraint 1 GB II 26 22 ain, rhan gyreifiaint, /A gwest yn Efrai, gwst diamraint, /A goddef palfawd, dyrnawd tramaint, /I gan f diamrau 1 EGM I 27 54 iwedn werin wirion gathlau, /Dyniaddon, dynion diamrau. /Gwae ef a'u peris, perygl fradau, /Pan wanpwyd diamryfys 1 LlF2 VI 7 6 id fy arglwydd cyfrwydd cyfrwys /O ryw diamryw diamryfys. /Handwyf, mor eofn ddiofn ddilys, /O'r nenbre diamryson 1 PM V 4 27 o_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon. /Mi i'm deddf wyf diamryson /O'r prif feirdd, 'ym mhrif gyfeillion. /Neu'm diamryw 1 LlF2 VI 7 6 s. /Handid fy arglwydd cyfrwydd cyfrwys /O ryw diamryw diamryfys. /Handwyf, mor eofn ddiofn ddilys, /O' dianc 1 PM V 15 20 . /A minnau, mynnaf gyweithas, /Bodd Duw im, a dianc o'i gas dianhyedd 1 D-5 VI 36 52 a llawr, W_^r mawr a'u medd, /Ef yn Un duhun, dianhyedd, /Ef gorau Rhiau rhadlonedd - ryfu, /Gwrawl Ie diara 1 CBM IV 16 100 dial /Blas afal, blys Efa, /O amrawdd amraint diara, /O amryw amryfys fwyta. /O bu chwant chwenychu tr diarbed 1 CBM III 16 237 /Gafaelant feirdd ei ged, /Ga_^l dywal, dyfal, diarbed, /Gwawr ofrwy, cylchwy calchdo_"ed. /Granwynion diarchar 7 GM I 7 55 wg, /Llary, llysawg, lluosgar, /Llywelyn, llyw diarchar /A llawen cyni bo llafar. /Llawfrydedd frydau e LlF1 II 5 23 eugant, /Creaduriau yd grynant /Rhag ofn dilyw diarchar; /Adar daear dirwestant. /Degfed dydd, herwydd OC II 14 84 oer adnau. /Dierchyr frodyr, fryd uchel ddau, /Diarchar arial a dan dalau. /Cedwyr a'm gorug gwasanaeth PM V 12 1 Maredudd, llofrudd Lloegrwys - diarchar, /Diorchrawn orthywys, /Ymer nef, nodda udd glw LlF1 II 5 34 iaw. /Wythfed dydd dybydd dyar - /Deddfau diau diarchar - /Dygn ddangos aros erfyn, /Fal yd gry_^n dyn BF VII 52 33 in, awydd ddaffar; /Gw_^r fal Cadwallawn, dawn diarchar, /Llawhir oedd Ddafydd, lluoedd afar, /Gw_^r oe CBM IV 16 4 uw diffwys Ei ddaffar, /Un Mab Mair, meidrawl, diarchar, /Un Dofydd tragywydd, trugar, /Un Rhiau, Rhwyf diardwy 1 CBM IV 16 167 /Ar Haelfron tra gyrchwy, /Can cyrchws De_"ws diardwy /(Cyrch clodfawr am ddyrawr ddirwy), /Pymhoed po diargel 1 PM V 16 1 Chwefrawr mis chweiris chweddl diargel, - mawr, /Marw Gruffudd fab Howel, /Ni'm aele, g Diarswyd 4 OC II 14 6 r Maelawr drefred. /Deon a yrrais ddygyhused, /Diarswyd ar frwydr, arfau goched! /A rygoddwy glew gogel GwB VI 17 1 Rhuthr a ddug fy llyw, llew diarswyd - traws, /Tros Gymru y'i clywyd, /Fal rhuthr er CBM III 19 15 /Ga_^l ynal ym mhlymnwyd, /Yn wawr glyw glew, diarswyd, /Yn walch balch bolch ei ysgwyd. /Detholais fy HF VII 22 15 f, heb roddion, /Heb Owain, hebawg cynreinon, /Diarswyd ysgwyd, ysgyrion - yng ngnif, /Ysgwthr llif, ll diatreg 2 CBM III 10 74 aredd ar ddeg, ardduniant a gaiff, /Arddunwawd diatreg, /Cynifiaid cynnygn ogyweg /Cyndrwynin, Cynddelw PB VII 13 17 /Ysbaddaden Ddinbych. /Dinbych y cyrchws cyrch diatreg - prudd, /Gwalch gwawdfudd, rwyddfudd reg, /Hwyl diathrist 1 MeiG I 30 17 air ffraeth, er a'i traetho. /Coelaf i Grist, diathrist athro, /Nid celfydd coelydd, ar niw coelo. /Co diau 21 GM I 9 135 gwrthred gorau. /Addwyn gwellt didryf pan dyf diau, /Addwyn balch caen coed, cadr ei flodau. /Addwyn y GM I 14 92 fydd dechrau dyn dewredd gyfrau, /A'i ddiwedd diau angau ynged, /Ac nis oes gochel gochwerw drwydded / LlF1 II 2 62 gennwch, can awch barnaf, /Ar dir Deheubarth, diau byrth naf. /Mi a fu_^m gennwch, ni haeddech heddwch LlF1 II 4 6 ioed. /Erioed y'm dyfu dyfaldreth - angau, /Un diau, diameth: /Hoedl bre_"yr breuawl a beth, /Bronwala LlF1 II 5 34 syrthiaw. /Wythfed dydd dybydd dyar - /Deddfau diau diarchar - /Dygn ddangos aros erfyn, /Fal yd gry_^n MeiG I 33 22 ddifro yn ei ddifri. /Difri difro_"edd! Dyedd diau! /Disgewydd diffydd diffawd gyfrau, /Diphara ei dda GM I 14 24 nt wrthyf wrth eu moli; /Un Duw y_^nt wyntau a diau dri. /Truan a anian inni o amwyll /Tra charu presen MB I 4 11 en, i'm Rheen Ri /Cyn bwyf deyerin diwenynni. /Diau ddarogant i Addaf a'i blant /Y rydraethasant y pro LlF1 II 5 48 rgel Arglwydd: /Pan fo briw brynnau, /Eglwysau diau ddygwydd. /Pedwerydd dydd, trwy dristyd, /Ar naid a PM V 26 139 bawb, /Ar bobloedd anghydfod. /Caniad Duw, ys diau ei fod /I'th gannerth cyn darmerth darfod. /Can-nid GM I 14 36 gymryd bedydd; /Deliesid Ieuan ieuang dedwydd /Diau Fab Duw nef yn nwfr echwydd. /Achaws y dyfu uchel f MG VII 32 35 d uch eu pennau: /Geni yna y Brenin da, arwydd diau /Fu gysefin gan dri brenin, fawr eu breinau. /Yna c GM I 12 30 . /Ac a'm bo, o'm budd ymweddwyd, /Bod Duw i'm diau gadwyd, /A chadw Dy gyfraith hyd ymgyfrang a_^'m ll DLlM II 18 29 Moch gwnelwyf, mal y gwna dedwydd, /Mi a_^ Duw diau gerennydd. /A welai Owain yn lluydd - yn Lloegr /Yn PC II 21 5 ygn ofwy, /Ni'm dygi hoed a fo hwy. /Difiau in diau leas /Yn y Penrhyn uch Penrhos, /Ym Mo_^n, i mewn e EGM I 27 100 l im angau, /Hael meidriawl ni'm deawl o'm Un diau. /Mi cyn bwyf araf, ni'm bo arau; /Mwyn crefydd a DB VI 29 37 farw o fawr bryderau, /Ac yn farw fy arglwydd diau; /Na dyn, oni'm dug anghofiau, /Am Ruffudd, ni'm dy GB II 26 226 aw ebrwydd drethau. /Trydy pla Wyddyl (aflwydd diau!) /Trydy budd Mynyw, mynawg biau. /Peusydwys, trefn D-1 I 1 30 hwy! /Dybryderant, dyysgarant rhag ei ddibwy. /Diau uddudd trallawd, cystudd a chur cystwy, /Gwerin wer BF VII 48 5 al bu dechryn dechrau arnaw; /Angau pob rhiau, diau y daw, /Engyrth rhygymyrth ei gam rhagddaw, /Angof HOG II 6 25 /Gorpwyf ellyngdawd o alltudedd. /Ni ddaliaf, diau, yni dde_^l i'm plaid, /Breuddwyd a'i dywaid, a Duw diawd 2 GM I 12 24 adwy Creawdr mad y'i crewyd /I waddawl er Duw diawd a bwyd, /A dillad i noeth, nawdd rhag annwyd, /A g EGM I 28 23 wn yn ein gwedd-dawd; /Rhoddwn fwyd er Duw, a diawd - beri, /Crist Eli Celi, can ufylltawd. /Na chysby diawg 2 GYC VII 43 32 eidr annoniawg, a dyn deueiriawg, /A glwth, a diawg dial cymraw, /A god a_^ chelwydd a geuawg grefydd? PM V 24 36 awg - dy darian, /Dy gynnif nid ma_^n, nid mal diawg, /Dy gynneddf dyfod yn orfodawg /Am ben dy gynnygn Di_"a_"wl 1 CBM IV 17 38 d; /Cam yw i ddyn ddifanw Ei fryd, /Cynghraiff Di_"a_"wl cyngwl cywyd. /Cyngaws a fydd traws a fedd tri diawy 1 DB VI 26 48 nt, fal y'i heddy, /O gwnei iawn o'm dawn ni'm diawy. /O wythlonder, ne_^r, nerth a gedwy, /O eithaf po dibara 2 CBM IV 16 94 g ni thrig, ni threfna, /Hoeddl edfyn hoen dyn dibara, /Hoedran hydr, hydraidd a'i treidda. /Treul tryd GYC VII 42 32 ibaw fal ymchoel dy law, /Mae pawb yn adaw oed dibara. /Ni chaiff cyfoethawg fod yn hirhoeddlawg /Fwy n dibechawd 1 CBM IV 9 3 /(Ni'm gwne_^l cardd o nebawd) /I foli Mab Duw dibechawd, /Dibechdoeth cyfoeth cyfundawd. /Ail ddigabl Dibechdoeth 1 CBM IV 9 4 l cardd o nebawd) /I foli Mab Duw dibechawd, /Dibechdoeth cyfoeth cyfundawd. /Ail ddigabl barabl parha dibechrwydd 1 ES I 19 8 araf hywyl, pair parodrwydd, /Pur wohen diben dibechrwydd. /Cyn tewi rhwyf tywarch glasw_^ydd, /Gloes dibelre 1 PM V 9 25 ain, /Prydyddion arwyre, /Ef i'w phen ffyniant dibelre, /Ef a'i dwg o'i deg werydre; /Ef cymer hyder hy Dibellt 1 DB VI 35 56 ei drofa; /Degfed digysellt, dug ataw Fuellt, /Dibellt a_^'i fflamwellt y'i fflemycha. /Un ar ddeg diwr diben 2 EGM I 27 67 /Yn wrawl cedawl cyd a_^ seiniau. /Boed ef ein diben bod yn niblau /Heli yn Enlli hyd ein henllau. /Gwe ES I 19 8 /Neud araf hywyl, pair parodrwydd, /Pur wohen diben dibechrwydd. /Cyn tewi rhwyf tywarch glasw_^ydd, / dibrid 1 PM V 8 31 i fawrfeirdd pob hid. /Marw Einiawn mawr anaw dibrid, /Myrdd rhywnaith yn gyfraith gymid, /Mab Tegware diburaw 1 GG II 31 28 . /Dadwyrain o fain, o fedd - a'n dybydd /I an diburaw og an camwedd. /Treiswr yw angau ar bob trosedd, diburawr 1 CBM IV 17 17 , Ben bob efawr; /Parthwys Rhwyf rhadlawn dawn diburawr, /Porth i'm gwawd tafawd, Dy garcharawr. /Berth diburiaw 1 GYC VII 43 14 dd (Dofydd a'n daw!), /Dyddbrawd yn barawd i'n diburiaw /A'r gwaed yn gired ar ddydd y'i croged, /A'i dicllawn 1 CBM III 26 132 rddfudd falchddawn /Neud difwng deigr ddillwng dicllawn! /Neud mau hoed am hoeddl anwogawn, /Neud wyf g dichawn 2 CBM IV 3 10 ylud cy[] ffrwythlawn, /A ddylif cynnif canys dichawn. /A ddyly Cymru a'i cymer drwy barch /Fal y'i cy GB II 26 79 wyf - difri, /I Dduw a Dewi y diwycwyf, /Canys dichawn Dewi nis dichonwyf, /Gwnaed eiryoled im am a ar Dichones 1 GB II 26 255 gyd a_^ ninnau. /Dewi differwys ei eglwysau, /Dichones rhag gormes gormant greiriau /A ffynnawn Ddewi dichonwyf 1 GB II 26 79 uw a Dewi y diwycwyf, /Canys dichawn Dewi nis dichonwyf, /Gwnaed eiryoled im am a archwyf. /Archaf reg dichwain 3 CBM IV 6 121 erdd rhychyngain - i'th blaid, /I'th blegyd y dichwain, /Echel ddo_^r, Echdor go_^r goelfain, /Uchelfa EG VI 18 67 gorddyfnesain, /Llywelyn, boed hy_^n, boed hwy dichwain /No Llywarch hybarch, hybar gigwain. /Nid celad CBM IV 1 16 draig o ddwyrain, /Draig wen wollewin, well ei dichwain. /Oedd cleudaer, oedd claer cleddyf uch gwain / dichwant 1 PB VII 17 13 ag bron balch naf y'i cafas. /Can cafas cyfedd dichwant /Gan fab dyn ddawn ym mhresent, /Mab Duw o nef, dichweithaf 1 MeiG I 32 31 Culwydd, ac nis celaf. /Credu camgyfraith, ys dichweithaf: /Cred ddysgaid gan ynaid a naf, /Cred grefy didaer 2 PM V 10 78 prif eurglaer, - yn rhwydd /A'm rhoddaist, udd didaer; /Can cad teg torraist, ddraig aer, /A gwedi can IRh VII 30 13 iw eiry bronnydd. /Lleferis wrthyf lleferydd - didaer, /Llawenglaer fy chwaer, chwedl a'm deubydd, /A a didanc 1 GwB VI 17 15 sawd - fy llyw /Llangollen ddiwarnawd, /Rhuthr didanc aerdranc aerdrawd, /Arf glyw a glywir hyd Frawd! didawl 3 IRh VII 30 47 nwyll llysoedd a lluosydd; /Gwanlleddf ddeddf, didawl ei hieithydd, /Gwenlloer Fawrth addoer addwyr wes EG VI 18 15 llysoedd gweddawl: /Lluoedd arwoloedd ar weilw didawl, /Llawrwyr a_^'m heryr yn ymeiriawl, /Llywelyn Ll PM V 22 31 Garwy, /Caru bun weddaidd, luniaidd lywy, /Aur didawl meidrawl ei modrwy - a'i phall, /Ni phell tyn rhi Didlawd 1 ES I 20 8 wl. /Doniawg ddidrist Grist groes rinweddawl, /Didlawd y'n gwarawd Ddydd Gwenerawl. /Diwyd lwyd arwydd, Didlystun 1 CBM III 8 5 chan catgun, /Ys elont i nef ar-n-un! /Ym maes Didlystun oedd duhun - ein glyw, /Nid am glod warafun, / didorres 1 PM V 5 27 y fyddin orllin orllawes, /Dau de_"yrn derrwyn didorres - yn llid, /Llu daear a'u hoffes, /Un ar dir, a didrain 1 LlF2 VI 8 18 didyb, udd dadiain, /Myfyr nad didraul molawd didrain. /W_^yr Gwenwynwyn rhyn a wna rhain - gorffau, / didramgwydd 3 LlG VII 25 53 naf, hanpych well, Ruffudd! /Dewisaf arglwydd (didramgwydd dro!) /Dywysawg breiniawg bryn a thyno; /Da DB VI 27 2 li Crist celi, Culwydd, /Mawr folawd, didrawd, didramgwydd; /Maith y'm gwnaeth alaeth a'i arwydd - arna CBM III 20 6 naid. /Cydnaid gynifiaid gynifiad - arglwydd, /Didramgwydd o dromgad, /Cas draws drablawdd, cawdd cywla didraul 2 MB I 4 31 , /Y llog a achef aches wrthi, /Ac ysy didryf, didraul ei bri, /Ac am ei mynwent mynwes heli. /Ynys Fai LlF2 VI 8 18 . /Mab Gruffudd didyb, udd dadiain, /Myfyr nad didraul molawd didrain. /W_^yr Gwenwynwyn rhyn a wna rha didrawd 1 DB VI 27 2 Mau foli Crist celi, Culwydd, /Mawr folawd, didrawd, didramgwydd; /Maith y'm gwnaeth alaeth a'i arwy didres 2 PM V 5 21 na_^g /Nac uchel na hanes. /Ef filwr ar filwyr didres /A_^'i filioedd cyhoedd cyfaeres. /Ger Aberconwy EMRh VI 23 16 pob arial, crau allwng- branes /Am gylch llyw didres, dwydraul gyfrwng. /Gnawd yd gyrch cynnygn o'i gy didrif 1 GM I 9 117 naw, /Argoed nwy aswe aserw ynddaw; /Eilwyddle didrif didwrf gyfiaw, /Addawd i'm gwrthrawd gwrthred ho didro 1 MG VII 33 30 au, yr enaid, paid! Na'm pytych, /Tro o ffyrdd didro hyd tra'i ceffych, /Tyn droed dy feddwl, tra feddy didryf 3 MB I 4 31 s y llef, /Y llog a achef aches wrthi, /Ac ysy didryf, didraul ei bri, /Ac am ei mynwent mynwes heli. / GM I 9 7 oes rydiau dyfr Dygen Freiddin. /Gorlas gwellt didryf, dwfr neud iesin, /Gorddyar eaws awdl gynefin. /G GM I 9 135 i'm gwrthrawd, gwrthred gorau. /Addwyn gwellt didryf pan dyf diau, /Addwyn balch caen coed, cadr ei fl Didwn 1 PB VII 11 8 , fur gryd, /Twn ei ba_^r, draig anwar, drud, /Didwn ei air fal crair cred. /Cred ban aeth draig hydrff didwrf 1 GM I 9 117 rgoed nwy aswe aserw ynddaw; /Eilwyddle didrif didwrf gyfiaw, /Addawd i'm gwrthrawd gwrthred hoddiaw. / didwyll 5 MeiG I 32 3 m bywyd /Caru cymhlegyd y gryd grymaf. /Cariad didwyll a gyrbwyllaf /[ ]Caredd braint camwedd, camaf - DB VI 33 40 /Enaid hardd digardd, dygn yd gwynir, /Enwawg didwyll bwyll a bell gedwir, /Cedwis fi, ei fardd y'm ge MeiG I 30 28 a'm diwallo. /Diwallus De_"us ni'm difanwo, /Didwyll ei bwyll, a'i cyrbwyllo! /Difrad Ei gariad yn yd LlG VII 24 66 Can gaffael yn dda dra heb drengi /Gan Fab Duw didwyll gymodi, /Ys bo ei ddiwedd, ddawn berchi, - ar ne BF VII 50 2 Arglwydd rhwydd, rhad a archaf, /Crist Fab Duw didwyll, hanbwyll honaf! /Crist ddeddfawl gedawl, gadarn didwyllo 1 MeiG I 30 34 mawrfodd Ef a'm rhoddo, /Rhoddion didywyll a'm didwyllo; /Deddfau digamwedd a'm diweddo, /Doniau cyngho didyb 1 LlF2 VI 8 17 ledd gw_^r gywedd, gwyar gywain. /Mab Gruffudd didyb, udd dadiain, /Myfyr nad didraul molawd didrain. / didywyll 1 MeiG I 30 34 /O buchiant mawrfodd Ef a'm rhoddo, /Rhoddion didywyll a'm didwyllo; /Deddfau digamwedd a'm diweddo, / diddan 2 GB II 26 180 obaith canwaith cyn no'i eni. /Danfoned iddaw (diddan berchi) /O nef, deg addef, addfwyn westi, /Allawr LlF1 II 1 60 can fodd Dofydd, /Rhodd gynnan Forfran, rhwysg diddan dydd. /Rhy-i-gorug Duw ddau henefydd - o'i phlaid diddanrwydd 1 DB VI 27 39 Lloegr i'w llawn orchwydd, /Wedi na wnaeth Duw diddanrwydd - ym myd /Ni gaffai llew gryd greidiaw awydd diddawl 3 EGM I 26 58 oddi! /Ni bydd dda gan Dduw ei diddoli, /Ni bo diddawl Nest, nef boed eiddi OC II 14 147 raidd ostwng orflwng a orfolir. /Menestr, na'm diddawl, ni'm diddolir; /Boed ym mharadwys y'n cynhwysir CBM IV 18 92 o'th fan, /O'th faran, o'th fireinwlad; /Na'm diddawl o'th fudd, Udd Echeiniad, /Na'm gwellyg ym mhlyg diddawr 3 GB II 26 160 yd rhag clefyd, rhag clwyf delli, /Wynepglawr diddawr dim ni weli /Pesychwys, dremwys drwy fodd Dewi. ES I 17 37 r, Lywelyn, a fu fawr - i drwm, /Ei drymed a'm diddawr. /Eurdreth o'i dremyn pob llawr, /Aerdranc gw_^r CBM IV 17 14 iau rhywasgarawr, /Ni mad borthes mam mab nwy diddawr. /Porthid doniau byd dyniawl ogawr - Nen, /Dynia diddestl 2 EW VI 4 26 ch ei rodawg o ryw tymhestl - cad /Cyn oerwely diddestl; /Gw_^r a wneir fal Gweir fab Gwestl, /Gwy_^r w DB VI 24 21 w - a wnaf, /Ef dewisaf Naf, nawdd i ganthaw! /Diddestl oedd eu lle llu wrth sylliaw /Dydd y cymerth Cr diddolai 1 CBM III 24 151 n /Ni'm llafarai-i neb na'm bai ddigawn, /Ni'm diddolai-i lary o lawer dawn, /Ni'm gorug dewrwr deurudd diddoled 1 CBM III 5 62 m cerydded - fyth: /O'm ceryddawdd, nawdd na'm diddoled. /Pell y'm traidd treiddgof o'i rygolled, /Prai diddoles 2 CBM III 21 102 dd a'm rhoddes - yn rhodd, /O'i farannedd ni'm diddoles, /Nis diddolwy Duw o'i dey_"rnles, /Tey_"rnaidd MB I 3 154 . /Gruffudd grym wriawr, o'i fawr feuydd /Ni'm diddoles (nu ni bu gelwydd!). /Yni fwyf gynefin a_^ derw diddoli 1 EGM I 26 57 oddef, Pedr wy noddi! /Ni bydd dda gan Dduw ei diddoli, /Ni bo diddawl Nest, nef boed eiddi diddolid 1 PhB VI 14 56 y'n meddwid - yn llys /Y'm haddawsai Rhys na'm diddolid diddolir 1 OC II 14 147 rflwng a orfolir. /Menestr, na'm diddawl, ni'm diddolir; /Boed ym mharadwys y'n cynhwysir. /Cant tey_"r diddolwy 1 CBM III 21 103 - yn rhodd, /O'i farannedd ni'm diddoles, /Nis diddolwy Duw o'i dey_"rnles, /Tey_"rnaidd ormail, te_"yr diddorych 1 MG VII 33 63 yneb, ni heb a ohebych, /Na chudd Dy ddeurudd, diddorych - o'th was, /Gwae neb o'i gas a gese_"ych! /Tr diebryd 1 DB VI 27 59 udd, gwayw rhudd yn rhyd. /Golau y dug Duw ein diebryd - fry, /Am frenin Cymry cymrwyn ergryd. /Gwir yw Dieching 1 CBM III 16 35 dd forad, /Diechrys llwry llwyrwrys llwyprad, /Dieching welling wallofiad, /Diachor wosgordd wosgryniad Diechrys 1 CBM III 16 34 s argleidrad, /Diachris carddwys cerdd forad, /Diechrys llwry llwyrwrys llwyprad, /Dieching welling wa diechyng 1 CBM III 10 27 feirch, ar fygr fyng; /Bleiddiau torf terfysg diechyng, /Bleiniaid rhaid cuniaid Cadelling. /Trydedd w dieddyng 1 GB II 26 199 . /Dewi yn eang, yn rhan rhwyddged, /Ac yn yng dieddyng, Dewi wared, /Dewi mawr ar y mo_^r, mynych nodd diefyl 1 MB I 5 7 r etwaeth, /Pobl anhyfaeth Nanhyfer, /Gwyddyl, diefyl duon, /Ysgodogion, dynion lletffer. /Cad a fydd y dieiddil 1 BF VII 54 34 ifi. /Dreigiau rhwyg arfau yn rhagori, /Dragon dieiddil, fil fanieri, /Drwg y'n gwnaeth hiraeth hir dew Dielid 1 PC II 21 9 ewn ei hynys, /Ydd ym lleddir a_^ llafn glas. /Dielid Mab Duw ddygn alaeth - Hywel, /Hawl Echel (och ar Dielwed 1 GYC VII 38 22 g pryder. /Deallwn, syniwn trwy synnwyr Ne_^r /Dielwed fydd dyn dydd y'i ganer: /Ef yn fab, yn febyd of dielwi 1 PM V 2 8 m dwythfalch ri - /Cywychiawn a_^'m dawn - o'm dielwi. /Agwrdd fydd adwyn agweddi - fy ngherdd, /Agarw diemyth 1 BF VII 45 1 Colli Goronw! Gw_^r diemyth - fu, /Gorofn llu llafn dilyth, /Llew hael o'r Dierchyr 1 OC II 14 83 cerddau: /Cerddyn hyn ei glod cyn oer adnau. /Dierchyr frodyr, fryd uchel ddau, /Diarchar arial a dan diergryd 1 CBM III 3 194 wys, perging cedernyd, /Pobl argledr, arglwydd diergryd, /Porthloedd budd, porthes o'i febyd /Yn elfydd Diesig 2 GM I 9 115 berffraw, /Dychyrch tir tremud, dychlud anaw; /Diesig yd ga_^n ednan arnaw, /Argoed nwy aswe aserw yndd GM I 9 133 au, /Dychyrch glan glaswyn, glwys ei ffrydau. /Diesig yd ga_^n ednan enau /Addawd i'm gwrthrawd, gwrthr difa 7 DB VI 35 10 u lluddwyd o'i ddeutu, /Lluoedd a'u dyfu er eu difa; /Canawon Cymru, cuniaid a'u deffry, /Ceneddl a'u d CBM III 28 20 wr dim, ni'm diwg, /Dygn gofion deon a'm dwg, /Difa dewrblant da Dwywg. /Difeflwyr frodyr, frwydr efnys MB I 3 38 garu nebawd. /I gymeriaid lyw doddyw dyrnawd, /Difa draig wron, weinon wasgawd: /Gogwypo ei Dduw o'i dd LlF2 VI 9 4 yd anghlyd, anghlaear. /Ail eilyw ydyw edifar /Difa dyn a difanw llawgar. /Trydydd fydd, pan fo dydd dy DB VI 31 46 /Gruffudd a Dafydd dywysogion, /Rhai difai yn difa galon, /Rhan berthfan a borthyn greon, /Pei yn fyw PB VII 5 16 s o'i adwyn, /Doeth i feirdd byd i gyd gw_^yn /Difa gwalch tyrfa terrwyn. /Oedd terrwyn Owain, tyrfa re CBM IV 16 104 , bu chwerw oddyna. /Chwerddid byd, bodawg ein difa, /Yn difanw yn nifant ydd a_^: /Yn chweddl adfeilaw difa_"edd 1 DB VI 30 71 fuddugawl, gedawl gyfedd. /Digawn o bregeth yw difa_"edd - hael /Heb fryd i'w gael hyd Frawd gyhedd. /Y Difai 7 ES I 20 5 dawl, /Dewr Arglwydd hylwydd, Hael buddugawl, /Difai Dad, rhag brad breuawl - gymhlegyd /Dygn enbyd ben PM V 1 89 elwch! /Rhag talarw cadau, cwdd fyddwch? /Rhag difai de_"yrn, difennwch! /Rhag Dafydd, awch cilydd, cil EW VI 5 27 rth - na bu hy_^n /Llywelyn llyw Arberth; /Mab difai difefl ei nerth, /Mab difan eirian Iorferth. /Iorf PM V 23 22 ywelyn athrugar, /A Dafydd defawd Udd Cesar, /Difai ddraig ddragon adwyar, /Difwlch udd, difalch ei es CBM III 21 125 r a'i coddai! /Gwalch hyder, glewder glewdraws difai, /Gwayw hydwn, ysgwn ysgwyd amdrai, /Gwartherfab M DB VI 31 46 , tirion, /Gruffudd a Dafydd dywysogion, /Rhai difai yn difa galon, /Rhan berthfan a borthyn greon, /Pe GM I 11 73 /Erbynned erfai aur falchwawd Walchmai /Yn awr difai, yn urddedig, /Yn synnwyr, yn llwyr yn llunedig, / difalch 1 PM V 23 23 r, /Difai ddraig ddragon adwyar, /Difwlch udd, difalch ei esgar, /Difwng blwng, blaen ufel drwy fa_^r. difan 1 EW VI 5 28 llyw Arberth; /Mab difai difefl ei nerth, /Mab difan eirian Iorferth. /Iorferth esillydd! Arfogion - ei Difancoll 1 GC VI 21 8 l neb er gofyn. /Dolur adrawdd gawdd ganlyn, /Difancoll dygn hirgoll dyn. /Y dyn a ddycych o ddygn tro difant 2 MeiG I 31 14 angel deg, dygant - yn ganllaw /I'r canllu o'r difant. /Crefyddwyr, credu rywnaethant, /I'r Creawdr a'u PM V 1 100 /Ef i fryn, i freiniawg gyfrwch: /Chwi i bant, difant dyfrydwch. /Ef aerdyrch: awch cyrch nis cyrchwch Difanw 5 CBM III 5 57 'm hamheued! /Ac er Peryf nef, na'm difanwed! /Difanw a'm gorau cyn no'm gwared, /Ei gwaredd oedd rhaid LlF2 VI 9 4 anghlaear. /Ail eilyw ydyw edifar /Difa dyn a difanw llawgar. /Trydydd fydd, pan fo dydd dyar, /Syberw GM I 14 14 ddi, /Diwraidd a newid 'ny bai chwant a llid, /Difanw present ddlid preswyl gyni, /A chynnif oedd well DB VI 26 35 ymry - bendefig, /Arbennig wledig a wladychy. /Difanw so_^n Saeson, sef a gery, /Difwyniant fyddaf o'm CBM IV 16 105 w oddyna. /Chwerddid byd, bodawg ein difa, /Yn difanw yn nifant ydd a_^: /Yn chweddl adfeilawg ydd adfe difanwed 1 CBM III 5 56 tithau, na'm hamheued! /Ac er Peryf nef, na'm difanwed! /Difanw a'm gorau cyn no'm gwared, /Ei gwaredd difanwo 1 MeiG I 30 27 a'i ddeall a'm diwallo. /Diwallus De_"us ni'm difanwo, /Didwyll ei bwyll, a'i cyrbwyllo! /Difrad Ei ga difarn 2 PB VII 14 13 gor, /Hydwyth cadarnllwyth Cadfor. /Cadarn a'n difarn cyd a_^ maddau - Rhys, /Cadwalch llys, lles cerdd CBM III 7 37 raith, /Oedd eurllew o aerllin Gadiaith; /Oedd difarn gadarn gedymdaith - unbyn, /Oedd dyrn yn he_"yrn, difedydd 1 CBM IV 1 54 Gwelais ar Saeson trychion, truain, /Tru ddydd difedydd, fedel cyngrain; /Gweithfuddig gwledig gwlad fe difefl 7 LlG VII 25 66 ! /Rhwysg goddaith pan lwyrfaith losgo, /Rhwyf difefl, Dofydd a'i gato. /Rhybydd urddedig a urddo - fy BF VII 44 7 pair /Perygl hiraeth peunydd, /Oedd cwyn dwyn difefl Ddafydd, /Oedd coeth gw_^r a ddoeth ei ddydd. /Tr BF VII 44 9 gw_^r a ddoeth ei ddydd. /Tra fu ddydd Dafydd, difefl ddylif - cad, /Oedd cadarn ei gynnif, /Oedd cedaw EW VI 5 27 na bu hy_^n /Llywelyn llyw Arberth; /Mab difai difefl ei nerth, /Mab difan eirian Iorferth. /Iorferth e GB II 26 14 d yn ei wlad a mad a maint /Yng nghyfoeth Dewi difefl geraint, /A rhydid heb ofud, heb ofyn amgen, /Heb HF VII 22 24 rif haelon: /Di-ofn cad cedeirn ei dorfogion, /Difefl ne_^r, ffyrfder Ffaraon, /Dinam hael, o hil eryro EW VI 6 32 dd o Dduw mawr: /Diwyn dy fa_^r, lachar lawr, /Difefl udd, brudd briodawr. /Priodawr prydfawr Prydain a Difeflwyr 1 CBM III 28 21 ofion deon a'm dwg, /Difa dewrblant da Dwywg. /Difeflwyr frodyr, frwydr efnys - yn nhrin, /Yn nhrydar a difeiaf 1 LlG VII 24 85 od hynefydd - Gymro /Ar Gymru a'i helfydd. /Ef difeiaf naf rywnaeth Dofydd /Yn y byd o bedwar defnydd; difeirn 1 GM I 11 79 yodrig! /Nis muner na ffe_^r na ffynedig, /Nis difeirn cedeirn cad arglodig. /Nid yn wyry yn wa_^r yd w difennwch 1 PM V 1 89 larw cadau, cwdd fyddwch? /Rhag difai de_"yrn, difennwch! /Rhag Dafydd, awch cilydd, ciliwch! /Ef fawr difenwir 1 D-5 VI 36 26 . /Cyfiawn a edau cyfannedd - ar dir; /Enwir, difenwir ei etifedd. /Archaf arch i'm Naf yn anwyledd /E difenwy 1 DB VI 26 36 _^n Saeson, sef a gery, /Difwyniant fyddaf o'm difenwy; /Na ddilysa fi yfelly, - fy naf, /Nid ef it les difer 1 GYC VII 42 7 inon, gwn na'th dycia. /Drwg fydd, o'r diwedd, difer dy gamwedd /Drwy falchder rheufedd, rhyfyg nid da. Difiau 4 PC II 21 5 ygi im y dygn ofwy, /Ni'm dygi hoed a fo hwy. /Difiau in diau leas /Yn y Penrhyn uch Penrhos, /Ym Mo_^n EGM I 27 63 achafael - na chof amau! /Goresgynnws Mab Duw, Difiau, - nef uchod, /(Gormod yw bychod o bechodau) /Yn MB I 5 13 allawn, rhwyf my_^r, /O'r gyfergyr nid adfer. /Difiau ymhen tair wythnos /(Tru a nos!) yd yth ladder ES I 24 11 d dybu bryd - Iddas, /Bredychu ein Hysbryd, /A Difiau y'n dyfu ledfryd, /Daly Iesu managu mwynglyd. /Du difiawg 1 GB II 26 44 eiriawg - na fid, /Na chared na llid na lleidr difiawg; /A garo Dewi diofredawg, /Cared efferen le_^n l diflan 2 CBM III 1 16 an - fy ngwawd, /(Pernawd parch folawd fal nad diflan) /Erchwyniawg esgar, ysgwyd trywan, /Eryfais i'th CBM IV 16 195 elw, cynnelw ganhorthwy. /Can digones Duw ein diflan - ferroes /Yn eirioes yn eirian, /Gw_^r a'n gwnae Diflisg 1 LlG VII 25 77 nno - tafawd /I'r aerllew parawd a'i dirpero. /Diflisg wisg, wasgawdfeirdd ymdro, /Deddfau hael wrth ba difogion 1 CBM III 7 14 /Rhygelwid Madawg cyn no'i laith /Rhwyd galon, difogion diffaith! /Rhwydd ataf, ateb fy ngobaith, /Rhy difo_"ir 1 CBM IV 6 163 rys haelfron a honnir, /Gwy_^r gwasgawd defawd difo_"ir. /Pan wesgir ar Lloegr, pan gosbir - tewdor, /P difrad 5 CBM III 16 26 hyged, hygawdd i gywlad, /Bro hygadw difradw a difrad. /Difrad, digymrad, digymrwyn ognaw, /Digymrudd w CBM III 16 27 gawdd i gywlad, /Bro hygadw difradw a difrad. /Difrad, digymrad, digymrwyn ognaw, /Digymrudd wrth eirch MeiG I 30 29 'm difanwo, /Didwyll ei bwyll, a'i cyrbwyllo! /Difrad Ei gariad yn yd garo, /Dinam ogoned i'r a'i creto CBM III 26 57 eiddudd - eu cadw /O'r cadrwalch nwy dihudd, /Difrad hael oedd haelach no Nudd, /Difraw ddraig, ddrago EG VI 18 97 Cydgaffael a hael a hwyliad. /Ef i mi y meddwl difrad, /Mi iddaw yn llaw, yn llygad. /Ni henyw o afryw difradw 3 CBM III 16 26 ad, /Bron hyged, hygawdd i gywlad, /Bro hygadw difradw a difrad. /Difrad, digymrad, digymrwyn ognaw, /D MeiG I 32 13 f, /Ef yn ddigardd hardd, Ei fardd fyddaf, /Ef difradw achadw, uchaf - Ei dangnef, /Ef a orug nef, adde LlF2 VI 8 34 yn Rhufain. /Rhif pybyr eryr arwyrain, /Rhwyf difradw, rhwym achadw Mechain. /Rhybudd drud ar dud gwol difraw 5 CBM IV 6 79 iaw, cad arllaw - aerllew, /Arlleng glyw, glew difraw, /Cardd wrthryn i wrth Aberffraw /Canys teg tey_" CBM III 26 58 wy dihudd, /Difrad hael oedd haelach no Nudd, /Difraw ddraig, ddragon ddadannudd. /Dyfryd fyd fyddaf dr PB VII 11 20 glflwng rydd, /Dyfrys brwydr, bryd ar ymladd, /Difraw ei law ar lafn rudd. /Llafnrudd Faredudd, llyw dr CBM III 13 16 , /Greddf ddileddf, ddiludd gyfarwaith, /Glew difraw, glyw ganllaw gunllaith. /Brys yng ngwrys, yn efn GYC VII 41 23 mlyrius, lwyr ofudiau: /Y dydd a ddaw, ni bydd difraw gwyraw geirau /Ar wan Gristawn yn anghyfiawn, ddi difrawd 2 EGM I 28 9 pobl fraw, i'r Frawd; /Pobloedd byd dyfryd, eu difrawd - a wneir, /Ar ni wne_^l Ei gardawd. /Edifeiriaw GF VI 22 5 iw, dyfrys hoedran, /Gwanlleddf olygawd gwymp, difrawd gwan, /Gwynlleufer gwynder gwendon dylan, /Gwyn Difreinaw 1 PhB VI 15 16 i ddifa_"edd /(Ac eisoes, eisoes yn y dygnedd /Difreinaw dawn Duw, nid dyn a'i medd). /Mor ddigawn y ma Difri 4 MeiG I 33 22 d, wedi trengi /I'r a fo ddifro yn ei ddifri. /Difri difro_"edd! Dyedd diau! /Disgewydd diffydd diffawd MG VII 33 83 I leaws yn draws) a drais-boenych, /I'th lu Di difri, difrych, - gwynolau /Ar y llaw ddeau y'm llehe_"y GB II 26 77 dihangwyf, /A ddigonais-i o gam, o gynghlwyf - difri, /I Dduw a Dewi y diwycwyf, /Canys dichawn Dewi ni GM I 8 51 u dygyfwrw yn astrusi, /A dygyfod clod cleddyf difri /Yn saith ugain iaith wy faith foli. /Arddwyreaf h difrisg 1 PhB VI 14 47 meddwid, /Ac am byrth clod wasgar, llyry daear difrisg, /Llawer march a gwisg a wesgerid. /Wedi cad dra difriw 1 GF VI 22 4 nlloer gynhebig, fonheddig fan, /Gwynlliw eiry difriw, dyfrys hoedran, /Gwanlleddf olygawd gwymp, difra difro 5 MeiG I 33 76 Cyn rhyfel log lygriant enbyd; /Gwae a fo yno, difro difryd, /Dy-s-daaedd dolur, dygngur gymryd. /Cymer CBM IV 4 76 _^ydd; /Ysef wyf wedi rhwyf rhoddrwydd, /Bardd difro, dyfryd heb arglwydd. /Arglwydd glew, aerllew i da PM V 26 57 yng nghrau /O'th gynnygn o'th gynefodau. /Rhos difro, Penfro pen faddau - pybl, /Pobl fedydd rhwy cigla ES I 24 38 /Galwaf, fy Naf, can gannaf gennyt: /Rhygelwir difro pob dyfryd. /Ny bydd dadwoddau dedwyddyd - mab dyn HF VII 22 13 rfon - ddiwedd, /Rhwyf Gwynedd, rhwysg Lleon. /Difro wyf heb rwyf, heb roddion, /Heb Owain, hebawg cynr difro_"edd 3 MeiG I 33 22 i trengi /I'r a fo ddifro yn ei ddifri. /Difri difro_"edd! Dyedd diau! /Disgewydd diffydd diffawd gyfra CBM III 3 22 chawdd garchar alltudedd, /Cyrch cyflawn cyfle difro_"edd, /Mad gymerth arnaw praw pruddedd, /Prif obrw GM I 14 74 ddyn. /Dewisach gennyf, can ys perthyn, /Dyfnu difro_"edd no medd melyn. /Melys yw pechawd pan 'i herly difrych 1 MG VII 33 83 yn draws) a drais-boenych, /I'th lu Di difri, difrych, - gwynolau /Ar y llaw ddeau y'm llehe_"ych difryd 2 MeiG I 33 76 yfel log lygriant enbyd; /Gwae a fo yno, difro difryd, /Dy-s-daaedd dolur, dygngur gymryd. /Cymerawd ei PB VII 14 19 ithug - pla) /Plant Adaf ryamug, /Hiddl deigr, difryd y'm gorug, /Hoeddlfrau hydr a ddau a ddug. /O'i difuddiawg 2 GB II 26 49 /Cared ymwared ag ynghenawg; /A garo Dewi fal difuddiawg - doeth, /Rhy'i gelwir ef yn goeth, yn gyfoe DB VI 26 15 a wely, /Dy fedd a'th reufedd a ddoethrenny, /Difuddiawg farchawg feirch ar ystry, /Dy faddau nid tau, difuner 2 CBM IV 17 9 sail, /Uffern yw yr ail, durail dyrawr, /Ofer, difuner, llyther lleawr, /O ffydd a chrefydd ydd achreta DLlM II 18 53 afar, yn ofydd, /Cof Owain i'm calon yd fydd, /Difuner ucher ac echwydd difuriaw 1 DB VI 24 76 awd llithiaw - cigfrain /A chaer dew firain yn difuriaw. /Gnawd gwayw ac arwydd gwedi gwyraw /A gw_^r y difwng 3 CBM III 14 43 ro, /Mawrfrydig y'th adwaen, /Gwawr glyw glew, difwng blwng blaen, /Gwalch yn eurgalch, yn eurgaen. /Eu PM V 23 24 ragon adwyar, /Difwlch udd, difalch ei esgar, /Difwng blwng, blaen ufel drwy fa_^r. /Dyfryd in, feirdd CBM III 26 132 . /Ar fy ngrudd am feirddfudd falchddawn /Neud difwng deigr ddillwng dicllawn! /Neud mau hoed am hoeddl difwlch 2 PB VII 18 5 Bellach a allaf o'i gerdd. /Cerddorion cerddau difwlch /Gwe_^n, lawen lyw, ysgwyd folch, /Oedd teg am r PM V 23 23 fawd Udd Cesar, /Difai ddraig ddragon adwyar, /Difwlch udd, difalch ei esgar, /Difwng blwng, blaen ufel Difwyn 2 PhB VI 12 44 arth eurgolofn Cymru, /Diwygaf, honnaf hynny, /Difwyn a gymer Duw fry. /Pa gese_"i-di fi, fodrydaf - cr CBM IV 16 160 /Mor atreg pob chweg pan chwerwy, /Mor addfwyn difwyn digonwy. /Crist Culwydd, poed rhwydd y'm rhangwy, Difwyniant 1 DB VI 26 36 a wladychy. /Difanw so_^n Saeson, sef a gery, /Difwyniant fyddaf o'm difenwy; /Na ddilysa fi yfelly, - difychod 1 PM V 26 131 Trychangwyth gyfarfod; /A'th aur rhudd diludd, difychod - i'th lys, /A'th emys amgyrfod, /A'th breiddia diffaith 12 GYC VII 36 56 hendref fraith gwedi llwybr goddaith /A llawer diffaith drwy anrhaith draw, /Llawer llef druan, fal ban CBM III 5 90 wa_^r feddwl faith, /Gorne gwawr fore ar fo_^r diffaith. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn arlwy, /Arlwyaw HOG II 6 18 edd. /Caraf ei brooedd, braint hyw_'redd, /A'i diffaith mawrfaith a'i marannedd. /Wi a un Mab Duw! mawr SB II 22 22 ain ym mhryder hirfaith, /Eu gweled neud gwala diffaith, /Neud gorchudd gorchorddion ddylaith, /Neud go LlF1 II 5 27 wydd anian, /Ni eill dyniaddon ddiddan; /Mo_^r diffaith nis rhyddiffawd, /Rhag maint eu ffrawdd, ffrydi CBM III 7 32 rddglwm dilediaith, /Oedd cadarn angor dyfnfor diffaith, /Oedd hir ei drwydded, oedd hyged, hygar, /Oe LlF2 VI 10 68 cyn rhyred rhaith: /Gnawd aelwyd ddiffydd a fo diffaith! /Pan fynnws De_"ws ddewis ardaith - arnaw, /Wr PB VII 9 19 , ffrawdd anfodd, /Dugost, fawrdost Faredudd, /Diffaith pob gwlad (gad gynnydd, /Dewr gynran) a'i chyfa CBM III 7 14 d Madawg cyn no'i laith /Rhwyd galon, difogion diffaith! /Rhwydd ataf, ateb fy ngobaith, /Rhydd wisgoe LlG VII 24 106 od ganymddaith, /Twrf toredwynt mawr uch mo_^r diffaith; /Taleithawg deifnawg dyfniaith - Aberffraw, /T CBM III 8 60 r unben, /Gwae yw y byd hyd y'i gwn /A braint, diffaith y weithon. /Canys bu marw tarw trydar /Ac nid b DLlM II 18 21 arha aros anghyfiaith. /Am reddf angor dyfnfor diffaith /Yd lysg fy nghalon yng nghof maith /Mal yd lys diffawd 1 MeiG I 33 23 fri difro_"edd! Dyedd diau! /Disgewydd diffydd diffawd gyfrau, /Diphara ei dda, ei ddefodau, /Cam gymyd Diffeithdir 1 PhB VI 15 26 , /Gw_^r biau trethau tra thuedd - Llundain, /Diffeithdir Prydain a'i chyfannedd, /Gw_^r a w_^yr yn ll differ 4 GB II 26 120 well pob un duun dewr no'i gilydd. /A Dewi a'n differ, a'n diffyn fydd, /A'i wyrth a'n diffyrth rhag po CBM III 16 194 Prydain o'r pryder - yd fu, /Prif de_"yrn a'i differ, /Drud ysgwn, ysgwyd dau hanner, /Drud afrdwyth, ES I 20 3 ydd gogonawl, /Gogoned Frenin, Dewin dwywawl. /Differ fi, fy Rhi, Rhwyf ysbrydawl, /Dewr Arglwydd hylwy LlF2 VI 10 15 amdaw yn y trymder. /Nid ef a'n diffyn nac a'n differ - yna /Dywedud traha trwy gam ober. /Nid ef a'n g differi 1 PM V 25 36 a'i thir amddyfrwys /A'i thorfoedd diffwys niw differi, /Neu Loegrlu derrwyn a'i llyw llidwenwyn /A'i differo 1 EGM I 27 25 Duw a'm gwne_^l goglyd selwyd Suliau. /Duw a'm differo o'm daffarau, /Duw, dwg fi atad, y Mawrdad mau! differwys 1 GB II 26 254 byd, /A hefyd cerddynt i gyd a_^ ninnau. /Dewi differwys ei eglwysau, /Dichones rhag gormes gormant gre difflais 2 GM I 9 112 efais (dyfnais /Ddefawd o'i haddawd) oeth - ys difflais! /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aberffraw, /Dychyr CBM IV 18 70 ced man y'i cefais. /Nid ef ym cre_"ws De_"ws difflais /Er gwneuthur amhwyll, na thwyll, na thrais. /N Diffleistor 1 CBM III 3 182 pryder dihewyd. /Diwahardd i fardd ei fenwyd, /Diffleistor, tewdor ddo_^r ddiffryd, /Diffyrth hael hil Diffreidiad 1 LlF2 VI 10 57 yder, /Gw_^r a ddiffyrth Pawl pawb a ddiffer. /Diffreidiad mawr rad, mawr raith - ddyrchafael, /De_"ws diffreidiawg 1 GB II 26 41 drugaredd Duw, ar Drugarawg. /A garo Dewi, da diffreidiawg, /A gaho a'e caro fal caradawg. /A garo Dew Diffrwythws 1 HF VII 22 7 neges rhodolion, /Digaled am ged, am geinion. /Diffrwythws daear o'i fod yng ngharchar, /Aed a'i ca_^r Diffrwythwyd 1 MeiG I 33 40 idau, /Duw a wna ddeubryd ffryd a ffrwythau. /Diffrwythwyd daear drwy gareddau - dyn; /Dinam bwyad, Du diffryd 3 LlF2 VI 10 55 /Dybwyf o'm camwedd, Duw a'm cymer, /Dybo i'm diffryd cyn pryd pryder, /Gw_^r a ddiffyrth Pawl pawb a EG VI 18 80 peri peleidrad; /Ysym-i ri ryfel ddiffreidad, /Diffryd gwy_^r, eryr ardwyad; /Ysym-i rwydd arglwydd erg GB II 26 169 . /A Pheulin a pheunydd y'i gorelwi /I geisiaw diffryd y_^d ei erwi; /Ny allwys gwerin gwared iddi /Hyd diffun 1 CBM III 8 7 /Nid am glod warafun, /Pob llary ar llyfnfarch diffun, /Pob llew a_^ llafn glew ar glun. /Ym Maesycroes diffwys 9 EG VI 18 20 Gwenwyn yn amwyn am dir breiniawl - Powys /A'i diffwys a'i glwys a glyw ei hawl. /Ef dyniad yng nghad E CBM III 16 31 dd feiddiad, /Dilyw glyw, glewdraws gynifiad. /Diffwys beith oddwys, beithyniad - gludlwys, /Argoedwys PM V 17 39 'th filwyr na ffowys, /Ca_^r cyrdd, cerdda bob diffwys, /Can cynnygn yn ddygn, ddwys. /Desyf llu elyf, D-4 VI 20 23 uoedd, /Llywelyn weithfuddig, /Ym mro Loegrwys diffwys, dig, /Ym Mryn Gw_^yth yn Amwythig. /Amwythig wl GB II 26 228 budd Mynyw, mynawg biau. /Peusydwys, trefnwys diffwys drefnau /Yn amgant Hoddnant ormant, orau. /O anf CBM IV 16 3 gar - Wledig /A wledych heb afar, /Un Mab Duw diffwys Ei ddaffar, /Un Mab Mair, meidrawl, diarchar, /U GM I 7 130 d a llai, lliaws erch erfai, /Lliaws grai grym diffwys; /Lliaws coch ceinwiw, cynffun ffordd ffawliw, / PM V 25 36 ach Powys, a'i thir amddyfrwys /A'i thorfoedd diffwys niw differi, /Neu Loegrlu derrwyn a'i llyw llidw PC II 21 18 el, hawl amddyfrwys - lew, /Llew trylew, traul diffwys, /(Ple do dial dywal dwys?) /Plant Cedifor wyn W diffwysaf 1 LlF1 II 2 66 farfod y modrydaf /A_^ lluoedd Lloegrwys, pwys diffwysaf. /O'r sawl y doethant, saith a seithcant /Syr diffwysgad 1 CBM IV 6 143 /Ffrawdd ystryw, estronion hual /Ffysg dyffysg diffwysgad ardal, /Ffyrf de_"yrn rhag cyrn, rhag carnial diffydd 2 GB II 26 121 diffyn fydd, /A'i wyrth a'n diffyrth rhag pob diffydd; /A Dewi a'n gweryd rhag cryd cerydd - pechawd, MeiG I 33 23 fri. /Difri difro_"edd! Dyedd diau! /Disgewydd diffydd diffawd gyfrau, /Diphara ei dda, ei ddefodau, /C diffyg 1 SB II 22 50 coelrydd celennig, /Oedd cwyn tranc pob tra a diffyg, /Oedd colofn yn ofn annyfnig, /Oedd terfyn cardd diffyn 2 GB II 26 120 duun dewr no'i gilydd. /A Dewi a'n differ, a'n diffyn fydd, /A'i wyrth a'n diffyrth rhag pob diffydd; / LlF2 VI 10 15 /Na cheisiaw tramdaw yn y trymder. /Nid ef a'n diffyn nac a'n differ - yna /Dywedud traha trwy gam ober diffyniad 1 LlF1 II 1 95 yw moli rhi a fo rhoddiad. /Moladwy un Duw, un diffyniad - ysydd, /Ym Meirionnydd rhydd rodd gyngwastad Diffyrth 4 EGM I 27 48 rau. /Dy Grog groes wyddin, frenin freiniau, /Diffyrth chwech oes byd rhag pyd poenau. /Ymherawdr Grea CBM III 3 183 fenwyd, /Diffleistor, tewdor ddo_^r ddiffryd, /Diffyrth hael hil Brochfael broglyd, /Gradd ufel, greidi GB II 26 121 wi a'n differ, a'n diffyn fydd, /A'i wyrth a'n diffyrth rhag pob diffydd; /A Dewi a'n gweryd rhag cryd CBM IV 16 185 i cretwy, /Can gwarawd gwerinfalch Nefwy, /Can diffyrth Trindawd tri macwy - o da_^n, /Trimaib gla_^n g dig 11 BF VII 52 19 sgwn y drylliwyd ysgwyd esgar, /Ysgor dygyfor, dig afar - obaith, /Oesgawdd ei oerllaith, gwaith gwythl BF VII 47 30 ! /Hwn oedd draws gyngaws ac angau - a'i dug, /Dig a'm gwnaeth ac eisau; /Hwyl cad, cleddyf gyrchiad cl BF VII 52 6 mawrwae marwar - cyllestrig, /Yn y mae godrig dig dilafar! /Collais a gerais o ga_^r - ac arglwydd, /E CBM IV 9 27 r crwydr creulawn dybyddawd; /Gwelais-i wledig dig, diofnawd, /Ofn ei ofn i efnys giwdawd; /Gwelais-i g CBM III 24 17 yn y'm cwyn am yd ym ce_^n, /Mor wyf goddedig, dig disgywen, /Mor fynych, mor faith, llaith llwyth Pobi BF VII 53 13 mau! /Mau, rhag dolur cur cyr fy mron, - rhag dig, /Dygn adnabod weithion; /Ydd hyll gofal fy nghalon BF VII 50 29 /Hyd yr gerdda yr haul yr hwyl bellaf; /Gw_^r dig ei ddistryw, llyw llyseiddiaf, /Gw_^r dygn ei alar, CBM III 4 5 r lle ni mawrdrig; /Mynych ymanfon dygn gofion dig /I rof a rhiain, gannwyll rhyfig, /Mel ydd wyf yn ce PB VII 15 2 Dugost Rys ar frys o'i fro, /Dig im o'i ddwyn, gw_^yn gyfle; /Da y dewisaist-ti hwnnw D-4 VI 20 23 ywelyn weithfuddig, /Ym mro Loegrwys diffwys, dig, /Ym Mryn Gw_^yth yn Amwythig. /Amwythig wledig, wla CBM IV 14 23 aw a deffraw efo - a fu /Fal ydd aeth oddyno, /Dig y'm gwnaeth llwyth Iago /Felyn, dyn a'i dialo digabl 3 PM V 23 99 , /Gwy_^r a byrth fy rhwyf ym mhob Calan, /Er digabl barabl gan bawb o'i fan, /Digrifwch elwch, elyf e CBM III 29 5 asar glas llas llew. /Llas gwas gwawd digardd, digabl ei gwynaw, /Od is llaw llys Bennardd, /Blawdd gly HF VII 22 19 dd a'i faon, /A'i fyrddau a'i fyrdd arfogion: /Digabl wawr gwriawr fal gwron, /Gw_'raidd blaidd bliant digaetho 1 MeiG I 30 23 yf dawnus yn y donio! /Cristonogaeth faeth a'm digaetho, /Crist Celi, fy Rhi, a'm rhyddhao, /Ac Ef, Fre digain 1 SB II 23 17 glyd am glod orwyrain, /Rhwyfiadur Dygen, rhad digain, /Rhwyf Arfon, Iorferth fab Owain Digaled 2 HF VII 22 6 achar, llawch deon. /Dinegyf neges rhodolion, /Digaled am ged, am geinion. /Diffrwythws daear o'i fod y PM V 26 91 d - eang, /Ac eofn ystlyned; /Ysym udd digudd, digaled, /Digryno ddigawn ei ddoethed, /A'm rhoddes ryod digamwedd 1 MeiG I 30 35 ddo, /Rhoddion didywyll a'm didwyllo; /Deddfau digamwedd a'm diweddo, /Doniau cynghorau a'm cynghoro. / digaplo 1 MeiG I 30 39 nt ni ga_^r wrth a'i caro. /Caru im y dim, a'm digaplo, /Cariad a'i bwylliad im ni ballo. /Ca_^r ein da digarad 5 CBM IV 18 95 law gwallus drefad, /Na'm gollwng gan llu du, digarad D-5 VI 36 49 'i deg enrhydedd /Y dwg Duw bawb yn y diwedd. /Digarad a fydd digaredd - rhag llaw /Heb allel hunaw rha PM V 10 99 gwy_^r, /Wyf gorwag amdanad; /A'th garaf - wyf digarad; /A'th garo, ddewr, Dduw dy Dad PM V 1 12 cedyrn, cydwedd rhad, /Preiddiai bawb, ei bob digarad; /Pendefig Ffraw Aber, ffrawdd cad. /Prydain hyd IRh VII 30 66 s blwyddyn am ne ysblennydd - gawad: /Cyd bwyf digarad, wyf digerydd digardd 13 CBM III 24 1 I'm Peryf digardd bwyf dygen - geiniad, /I'r Mab, i'r Mawrdad, ro CBM III 29 5 /I dan llasar glas llas llew. /Llas gwas gwawd digardd, digabl ei gwynaw, /Od is llaw llys Bennardd, /B CBM IV 5 58 an rhan gyfran, gyfrad wellyng - bardd, /Balch digardd, digyfyng, /Mor deg moli mor deilyng, /Milwr maw DB VI 33 39 /Nid a'i maddau, iddaw y meddir. /Enaid hardd digardd, dygn yd gwynir, /Enwawg didwyll bwyll a bell ge CBM IV 6 4 heb ddisudd /Dawn cyflawn, digawn, digyfludd, /Digardd gerdd i ged ddiorchudd, /Dihefeirch gystudd, dir CBM IV 1 59 _^r am orwyrain; /Gwelais rhag Penfro pennadur digardd, /Gwelais rhag Pennardd pen ar ddigrain; /Gwelai PB VII 16 7 ed /Dwyn Madawg, draig fodawg, drud; /O'i dy_^ digardd, hardd, hyfryd, /O'i wayw nid oedd waeth ei glod BF VII 47 24 dd glew, oedd llew cyn llen ge_^l, /Oedd glwys digardd hardd Hywel. /Gwa_^r Hywel uchel, och o'r grwn - HF VII 22 17 yrion - yng ngnif, /Ysgwthr llif, llid Dryon: /Digardd, hardd, i'w fardd a'i faon, /A'i fyrddau a'i fyr HF VII 23 36 gosbi? /Ni fedd namyn Duw ddigyfoethi - dyn, /Digardd Lywelyn, llew tra gweilgi, /Dewr ddragon, beryfo CBM IV 3 17 fo traethadur, traethed ei ddawn; /A fo bardd digardd, o myn digawn, /Cer bron bro lydan gocha_^n, go CBM IV 18 62 Heb luddiaw iddaw Ei ddylyed, /Neud wyf fardd, digardd y'm digoned, /Ar helw fy Nghreawdr, Llywiawdr ll PM V 4 21 r eu so_^n /Ac eraill taerlew termudion; /Rhai digardd, yn hardd, yn haelon, /Mwy no rhwy o rai cybyddi digared 1 LlF2 VI 10 88 -i ar Fair fy eirioled, /Er ei dwy garedd na'm digared: /Yr awr y safwyf, safed - i'm cymorth, /I'm dy digaredd 1 D-5 VI 36 49 /Y dwg Duw bawb yn y diwedd. /Digarad a fydd digaredd - rhag llaw /Heb allel hunaw rhag anhunedd. /Ef Digasawg 1 PB VII 9 17 yfel a_^'i elyn, /Gwrthgas gwrth ei gasogion. /Digasawg Ffranc, ffrawdd anfodd, /Dugost, fawrdost Fared digawn 7 CBM IV 3 17 traethed ei ddawn; /A fo bardd digardd, o myn digawn, /Cer bron bro lydan gocha_^n, gochawn. /I ddango CBM IV 18 11 dig ac yn ddicllawn. /Archaf i Fab Duw, can ys digawn, /Cymod o'n pechod (pechu nid iawn) /A chynnwys y CBM IV 6 3 ennyf /Cadr ddeisyf heb ddisudd /Dawn cyflawn, digawn, digyfludd, /Digardd gerdd i ged ddiorchudd, /Dih PM V 1 63 phrofwch, - nid oes: /Nid asw y'i gwelwch! /Ef digawn dyhedd a heddwch, /Ef dwyre dewrfeirdd fireinwch, ES I 16 26 n. /Ac ail ddirglais trais traw a_^ Dygen /I'm digawn galar o'm ca_^r catgwn, /Dwyn Dafydd o'i dud ac o DB VI 30 71 on ddiwedd, /Dafydd fuddugawl, gedawl gyfedd. /Digawn o bregeth yw difa_"edd - hael /Heb fryd i'w gael DB VI 24 83 wdoll arnaw /Ac unbyn dengyn dengwlad iddaw /A digawn o ddawn i eiddunaw - rhe_^n /A dygen llawen yn eu digerydd 4 IRh VII 30 66 ne ysblennydd - gawad: /Cyd bwyf digarad, wyf digerydd LlF1 II 4 35 ar /A'i hygor gyweithydd: /Hoed a'ch dwg, ywch digerydd: /Haid heb fodrydaf hu bydd. /Ni hu wyf lawen o IRh VII 30 1 Neud wyf ddigarad, cyd bwyf digerydd /O garu nwyf llu neud lliaws dydd; /Hawl hyfawl GB II 26 81 iryoled im am a archwyf. /Archaf reg yn deg, a digerydd - wyf, /I erchi i'm Rhwyf rhwydd gerennydd, /I digeryddwch 1 CBM IV 9 157 ywal a'm dywed, `Llonyddwch!' /Can doddwyf a_^ digeryddwch, /Na ddala fa_^r, Casnar, cas heddwch! /Na'm digfryd 1 GM I 12 11 th, oeth y'm huthrwyd. /Ni'm hethremyg Duw a_^ digfryd oseb, /Ni lluddiwn i neb newid breuddwyd. /Nid b digiwyd 1 BF VII 56 21 nnerth. /Cad gannerth mawrwerth, mor wae - y'm digiwyd! /Ni'm gad deigr i warae; /Gryd esbyd oesbell wa digoedd 1 SB II 24 36 , trydydd torment, torf gymrwynawg; /Pedwerydd digoedd Iarll Padrig rhag pedryddawg; /Pumed, Iarll Cla digofaint 1 BF VII 51 29 Eithr o Dduw, aruthr i ddyn. /Dyniaddon, deon, digofaint - ein llyw /A'n gwna llwyr ofeiliaint, /Gwalch digofiaint 1 CBM III 3 69 u a phryfed llyffaint, /Affan poen, porthloedd digofiaint, /Uffern wern ffurf, ffyrf ei henaint! /Cyn a Digoll 1 CBM III 17 1 Gwirawd Owain draw dra Digoll - Fynydd, /Mor fynych ei harfoll, /O win cyfrgain Digonais 1 MB I 4 7 t cof Dy rygoddi /Erof, ac edifar ei ddigoni; /Digonais gerydd yng ngw_^ydd Duw Ddofydd, /Fy iawn grefy digoned 3 CBM IV 18 62 iddaw Ei ddylyed, /Neud wyf fardd, digardd y'm digoned, /Ar helw fy Nghreawdr, Llywiawdr lliwed; /Mi, G LlF1 II 1 32 yd a fawrha_"ed - ynddi, /Fal eglwys Ddewi y'i digoned. /Eglwys gadr Gadfan gan gynweled, /Eglwys wen w CBM III 5 42 daw deon i'w darymred: /Llys Efa i feirdd y'i digoned. /Llysaidd ei hirdwf o'i heurdudded, /Llaes weng digones 3 CBM IV 16 195 fwyfwy /Can Gynddelw, cynnelw ganhorthwy. /Can digones Duw ein diflan - ferroes /Yn eirioes yn eirian, MeiG I 33 29 u. /Rex ry-s-gollychwyf, Rhwyf rhyfeddau, /Can digones Duw o'i ddefnyddiau /(Duw a ddigones) lles llyse CBM III 26 7 r ba_^r bynier, /Arfod fygyr a fagai haelder. /Digones pen glyw pan glywer - hyd Frawd, /Ffair ffosawd, digonsam 1 GB II 26 289 dedd /Yn bennaf, yn decaf o'r tey_"rnedd. /O'r digonsam-ni gam o gymaredd /Cyfodwn, archwn arch ddiome digonwy 1 CBM IV 16 160 reg pob chweg pan chwerwy, /Mor addfwyn difwyn digonwy. /Crist Culwydd, poed rhwydd y'm rhangwy, /O'm digraffaf 1 BF VII 50 23 ebyll gwersyll gorsaf, /Gw_'reiddfab Gruffudd, digraffaf - am reg /Yn neddfau mawrdeg Nudd a Mordaf; /G digraid 2 PM V 6 24 ydd yn rhwydd erfyniaid, /Ef rhy_"wr rhyweryd digraid, /Ef gogel gogan gymhwyllaid, /Ef gogawn glyw ca GM I 14 75 medd melyn. /Melys yw pechawd pan 'i herlyn - digraid, /Mor drwm yr enaid yn ydd edfyn. /Edifedd maswe digrain 2 EG VI 18 59 laer cleddyf heb wain /A chan llu pannu pen ar digrain /A chan llaw lludwaw Llanhuadain, /Cilgerran ach LlF2 VI 8 28 yn y cyngain - dawn, /Rhyd alaf digrawn, alon digrain. /Rhi rhuddbar cyfar cyfwyrain, /Rhyn diorddin B digrawn 9 LlF2 VI 8 28 eurgor cyngor yn y cyngain - dawn, /Rhyd alaf digrawn, alon digrain. /Rhi rhuddbar cyfar cyfwyrain, / PB VII 7 13 estrawn, /Rhodd ddigraff, rhoddion ddigrawn. /Digrawn ar fy ngrudd dagrau - am Forgant, /Neu'm cynwant HF VII 22 10 yllon, /Dilwfr, gw_^yth, gweithfuddig ddragon /Digrawn aur digrifwch dynion, /Diafrddwl yn aer yn Arfon BF VII 48 12 ryr cedwyr cydfraw - Merfyniawn /Mor ddicllawn digrawn deigr yn syrthiaw! /Am de_"yrn eurgyrn aergwn li MeiG I 32 16 f. /Ef yn un Duw gwir, yn gywiraf, /Undeb dawn digrawn, digreulonaf, /Ef yn Dri, a mi, ni mynnaf - Ei f CBM III 21 9 a meirch crychrawn, /Neud mau o'i angau dagrau digrawn, /Digrifwch dragon, draig Iorfeirthiawn: /Neu'm EGM I 26 12 ddf-hi, hwyr-reddf holi, /Hallt oedd y dagrau, digrawn heli. /Ar helw bun araf, uch banieri, - ton /Tyn CBM III 16 57 rai galch llasar /Mal llachar llaw ddigrawn. /Digrawn rwyf rhwyddfan, rhwyfan rhwy, /Digrifwch dragon, GG II 32 2 Marw Merwydd hirwlydd, a'm hirwlych - dagrau, /Digrawn y_^nt a mynych; /Nid henaint gw_^r a'i gwrthrych digrawnddoeth 1 BF VII 44 12 Oedd cedawl, oedd cadr yng ngnif, /Oedd coeth, digrawnddoeth, digrif. /Tros nad digrif im am was - hael digrefydd 1 CBM IV 18 72 neuthur amhwyll, na thwyll, na thrais. /Nid ef digrefydd a greto Dofydd, /Nid ef a'i cydfydd clwyf ddef digreulonaf 1 MeiG I 32 16 un Duw gwir, yn gywiraf, /Undeb dawn digrawn, digreulonaf, /Ef yn Dri, a mi, ni mynnaf - Ei fa_^r, /Ef Digrif 6 PB VII 17 5 eth arnaf, /Gloyw deigr am w_^r glew, digrif. /Digrif a ga_^r (gwaywbar gwaed), /Fleddynt Flaidd, trais PB VII 16 11 _^n cain roddion cof, /Oedd tafawd coeth doeth digrif /Ar lles pob neges o'i naf. /Cyd a_^'i naf, cadar PB VII 17 4 herw hiraeth arnaf, /Gloyw deigr am w_^r glew, digrif. /Digrif a ga_^r (gwaywbar gwaed), /Fleddynt Flai BF VII 44 13 /Oedd coeth, digrawnddoeth, digrif. /Tros nad digrif im am was - haelddifai, /Hwyl ddifefl gyweithas, DB VI 24 88 , /Ystyriawl ei hawl i hwylaw - yng ngryd, /Ys digrif i'r byd bod i danaw. /Ystyriwys De_"ws ddawn idda BF VII 44 12 dd cadr yng ngnif, /Oedd coeth, digrawnddoeth, digrif. /Tros nad digrif im am was - haelddifai, /Hwyl Digrifwch 4 CBM III 21 10 rychrawn, /Neud mau o'i angau dagrau digrawn, /Digrifwch dragon, draig Iorfeirthiawn: /Neu'm doddyw def CBM III 16 58 grawn. /Digrawn rwyf rhwyddfan, rhwyfan rhwy, /Digrifwch dragon, draig ofrwy, /Dinas gwestifiaint, gost HF VII 22 10 fr, gw_^yth, gweithfuddig ddragon /Digrawn aur digrifwch dynion, /Diafrddwl yn aer yn Arfon - ddiwedd, PM V 23 100 ob Calan, /Er digabl barabl gan bawb o'i fan, /Digrifwch elwch, elyf egwan, /O'i ariant gormant gorym Digryno 1 PM V 26 92 /Ac eofn ystlyned; /Ysym udd digudd, digaled, /Digryno ddigawn ei ddoethed, /A'm rhoddes ryodres rifed digu 1 ES I 21 34 twng clwyf cyfyng gladdu, /Cyn gweryd (gorober digu) /Cyn anwaws dywaws dywarchu - fy nghnawd, /Tywarch digudd 3 DB VI 33 52 ar a_^ daear dygned - ei achludd, /Am Ruffudd, digudd deigr hyd arffed, /Am ddwyn gweilch terrwyn gwedi PM V 26 91 threfred - eang, /Ac eofn ystlyned; /Ysym udd digudd, digaled, /Digryno ddigawn ei ddoethed, /A'm rho DB VI 29 98 wyn Gwynedd. Gwae ni am Ruffudd! /Gruffudd aur digudd, ef dygnaf - ei gw_^yn /O genedl plant Addaf; /Gr diguddiawg 1 EW VI 3 31 , /Ef a fydd gwasgarawg /Ar lles beirdd bwrdd diguddiawg, /Ar lled byd: boed hirhoedlawg! /Hirhoedlawg diguedd 1 ES I 23 5 trigiant i'm trugaredd. /Trindawd a'm dyco o'm diguedd /I'm dogn eidduned wared waredd. /Teirffordd y d digwydd 1 PM V 24 34 , /Dy gerdd dyganaf, naf niferawg, /Dy gynnygn digwydd, arwydd eurawg, /Dy gynna ni bu, bolchawg - dy d digyfing 1 CBM III 8 30 gw_^r a march ym Maesing - heddiw, /Heddychdir digyfing, /A llawer gw_^r gwrdd yn ing /Gan hael o hil C digyfludd 2 CBM IV 6 3 adr ddeisyf heb ddisudd /Dawn cyflawn, digawn, digyfludd, /Digardd gerdd i ged ddiorchudd, /Dihefeirch PC II 19 6 laith. /Seithwyr y buam, dinam, - digythrudd, /Digyfludd eu cyflam, /Seithwyr ffyrf ffo ddiadlam, /Sai digyflwyn 1 CBM IV 9 92 ws, maws meddgwyn, /Gw_^r llwrw llu, Lloegrwys digyflwyn, /Gw_^r gwrddfan am adfan adwyn, /Gwrfan gawr, digyfyng 2 CBM IV 5 58 yfran, gyfrad wellyng - bardd, /Balch digardd, digyfyng, /Mor deg moli mor deilyng, /Milwr mawr mal Mae CBM III 27 29 lew bergyng, /Cyrch eofn yn ofn, yn yng. /Oedd digyfyng mynw, mynwent fyged - hael, /Beirdd afael, wael digyffro 1 MeiG I 30 21 a braint eu bro. /Cristawn wyf gan iawn (dawn digyffro) /Cristus, bwyf dawnus yn y donio! /Cristonogae digyngor 1 CBM IV 2 11 wrthod gwarthfor: /Oedd dygyngwydd Eingl, oedd digyngor /Lloegr a llu Prydain yn ymatgor; /Oedd anystwy digymrad 2 CBM III 16 27 gywlad, /Bro hygadw difradw a difrad. /Difrad, digymrad, digymrwyn ognaw, /Digymrudd wrth eirchiad, /Di GM I 14 34 ll. /Ystwyll ystyriws De_"ws ddefnydd /(Dirnad digymrad) gymryd bedydd; /Deliesid Ieuan ieuang dedwydd digymrodedd 1 PhB VI 15 17 awn Duw, nid dyn a'i medd). /Mor ddigawn y mae digymrodedd - wedi: /Penceirddeth Cymru yng nghamrysedd. Digymrudd 1 CBM III 16 28 a difrad. /Difrad, digymrad, digymrwyn ognaw, /Digymrudd wrth eirchiad, /Dilwfr udd, diludd fudd feiddi digymrwyn 1 CBM III 16 27 ro hygadw difradw a difrad. /Difrad, digymrad, digymrwyn ognaw, /Digymrudd wrth eirchiad, /Dilwfr udd, digysellt 1 DB VI 35 55 awg, /Fal Rhun Rhuddfoawg fu ei drofa; /Degfed digysellt, dug ataw Fuellt, /Dibellt a_^'i fflamwellt y' digythrudd 3 PC II 19 5 tri trin ddiolaith. /Seithwyr y buam, dinam, - digythrudd, /Digyfludd eu cyflam, /Seithwyr ffyrf ffo dd PB VII 1 9 in trin traws. /Trawsfar yn nhrydar, yn nhro - digythrudd, /Mab Gruffudd, breisgudd bro, /Caer daer, te PB VII 13 26 r, ba_^r gwythrudd - yn llaw, /Gw_^r fal llew digythrudd; /Oedd erwan gwayw, preiddwan prudd /Arfoll m digywilydd 2 GB II 26 101 Llywel gan neb lluydd. /Garthbryngi, bryn Dewi digywilydd, /A Thrallwng Cynfyn cer y dolydd, /A Llandde GYC VII 38 11 ofer? /Nid da na thraha na thrabalchder; /Nid digywilydd pan weler - Dyddbrawd /Darllain pob pechawd f ding 1 CBM III 24 162 oyw esilling, /O'r glyw glew dywal ni da_^l ni ding, /O fonedd Coeling, coelfudd cerddorion, /O Arfon, dihafarch 3 LlLl II 16 42 y cadfarch cadflaen a'i gorfaidd, /A'r gorfod dihafarch, /A'r gw_^r a'r gwy_^r am ei barch, /A'r gwayw CBM III 26 137 trais estrawn, /Emys pasg pysgawdliw eigiawn, /Dihafarch gynran, a ddug i gadlan /Ar gadfarch can crych CBM IV 7 14 aw hyladd ar llafn hylwrch, /Lluniai glod glew dihafarch, /Mynw ton, tremid ei ddygyrch, /Maengaen wedi dihagr 1 PB VII 18 13 ei foes, /Unben o unbyn Powys. /O Bowys, beues dihagr, /O ddwyn Gwe_^n, ddilawen ddeigr, /Cof a'm daw, dihangwyf 1 GB II 26 76 aid Dofydd diheufardd wyf, /Ac ar nawdd Dewi y dihangwyf, /A ddigonais-i o gam, o gynghlwyf - difri, /I dihau 1 OC II 14 86 ug gwasanaethau: /Nid y_^nt hyll dihyll na hau dihau. /Cynifiaid, gyrthaid flaeniaid fleiddau, /Cynfara dihawdd 1 LlF1 II 1 72 nac o'i thewdor - annedd /Troedfedd er dyhedd, dihawdd hepgor. /Ni llefais neb drais dros ei hysgor, /N dihedd 1 MeiG I 33 17 dycwy yn gam yng nghymhelri - uffern, /Afflau dihedd dihun gymri. /Cymrodawg awydd cymradw ei fri /Cym dihefeirch 5 CBM IV 6 40 d ymbraw am breiddiaw breisgnen. /Hud ymbeirch dihefeirch a_^ diheuben - glyw /Deheubarth o Gollen, /Hu CBM IV 6 5 , digyfludd, /Digardd gerdd i ged ddiorchudd, /Dihefeirch gystudd, dirfawr fudd - gwrddflwng, /Trin dra LlG VII 24 34 rwedd. /Draig Arfon, arfod wythlonedd, /Dragon dihefeirch, heirddfeirch harddedd, /Ni chaiff Sais i dra CBM IV 3 30 aes Carnedd rhag carnial ei feirch, /Rhag tarf dihefeirch tyweirch tir dawn, /Crynai flaen bragad, brad CBM III 25 14 r a'n perchis a'n peirch - y weithon /O'r deon dihefeirch, /Yn y cyrchem carcharfeirch, /Carcharorion c diheino 1 MeiG I 30 3 neuedd a'm gorfeddo. /Bod ar iawn o'm dawn a'm diheino; /Byd a wn i gyd, gryd a welo. /Bodd Duw a haedd Dihenydd 1 GYC VII 40 24 s a_^'i gusan /Dau henw, ei enaid nid gla_^n, /Dihenydd Duw ei hunan. /Dyw Sadwrn, cawn dwrn cyndey_"rn diheuben 2 CBM IV 6 40 iddiaw breisgnen. /Hud ymbeirch dihefeirch a_^ diheuben - glyw /Deheubarth o Gollen, /Hud amnawdd hirfl PM V 26 8 edd. /Cyrchaf yn gyntaf gyntedd - Deheubarth /Diheuben tey_"rnedd, /Cyrchaf Rys fab Rhys o'm rhysedd, Diheuborth 1 CBM IV 10 18 ch! /Aswynaf nawdd hawdd haelon - Deheubarth, /Diheuborth cerddorion, /A'th dwrf o'th darianogion, /A' diheuddawn 1 CBM III 21 1 Dy-m-gwallofwy Duw diheuddawn - awen, /Awdl urdden amgen, amgall, ddigawn, diheufardd 1 GB II 26 75 yf-i barch cyn nis archwyf, /Ac o blaid Dofydd diheufardd wyf, /Ac ar nawdd Dewi y dihangwyf, /A ddigon diheura 1 PM V 15 15 ynlas, /O affaith golaith galanas, /Da haearn, diheura, pan llas /Llaith Madog, nad o'm llaw y'i cafas, diheurwydd 1 ES I 19 2 Hoed a'n cyferyw, cyfarwydd /Yw Duw am ein diheurwydd. /Hoeddl dewrwr! Cyn deryw i'm gw_^ydd, /Hydr dihewyd 2 MeiG I 33 78 dolur, dygngur gymryd. /Cymerawd ein Duw ein dihewyd /Canys Ef a'n gorug ac a'n gweryd. /Goruchel Ree CBM III 3 180 fydd i'r prydydd a'i pryd /Prydest loyw pryder dihewyd. /Diwahardd i fardd ei fenwyd, /Diffleistor, tew dihiddl 1 PM V 26 97 au rhyaned /Er Arthur, llary fodur lliwed. /Ef dihiddl ei aur yn arffed - ffrawdd feirdd /Fal ffrwyth c dihoen 1 GF VI 22 1 Gwymp llun a'm dihun, dihoen fy ngran, /Gwan, llaesteg araith, gyfraith gyfran dihudd 1 CBM III 26 56 rdd, oedd eiddudd - eu cadw /O'r cadrwalch nwy dihudd, /Difrad hael oedd haelach no Nudd, /Difraw ddrai dihun 2 GF VI 22 1 Gwymp llun a'm dihun, dihoen fy ngran, /Gwan, llaesteg araith, gyfraith MeiG I 33 17 yn gam yng nghymhelri - uffern, /Afflau dihedd dihun gymri. /Cymrodawg awydd cymradw ei fri /Cymrodedd dihunaw 1 CBM IV 18 74 d ef a'i cydfydd clwyf ddefnydd clais. /Nid ef dihunaw rhyhanddenais, /Nid ef rhoddir nef i'r neb nyw c dihyfryd 1 BF VII 53 7 ru /Doeth cymraw a thristyd, /Am Ddafydd (dydd dihyfryd) /Ab Gruffudd, grym gythrudd gryd. /Och am ryd dihyll 1 OC II 14 86 Cedwyr a'm gorug gwasanaethau: /Nid y_^nt hyll dihyll na hau dihau. /Cynifiaid, gyrthaid flaeniaid flei dihyw_^yd 1 CBM III 26 70 ud adwyf o nwyf nad ydwyd) /Rhuthr aruthr eryr dihyw_^yd, /Rhuthr cynwan Cynan fab Cynwyd, /Rhuthr Cyno dilaes 1 PM V 24 44 uoedd yng ngnif a llueddawg - faes, /A lliaws dilaes aes asgethrawg, /A rhagod, ben clod claer ysgwyda dilafar 2 BF VII 52 6 rwae marwar - cyllestrig, /Yn y mae godrig dig dilafar! /Collais a gerais o ga_^r - ac arglwydd, /Ergly PM V 23 32 mliw tonnau twn, amar - eu naid, /Neud oeddynt dilafar, /Ton heli ehalaeth trwy fa_^r, /Ton arall guall dilain 3 GM I 7 89 th se, /Ail gawdd gne gnawd gyffre, /Ail dilyw dilain draig erhy; /Ail Dydd Brawd braw ystawd ystle. /A CBM IV 6 232 n canaon - cnud, /Rhydylud alltudion, /Rhydyly dilain gwleidiadon, /Rhydylif cynnif cadfaon. /Rhy-d-erf ES I 17 29 awnllin, /Bydd wrdd-ddrud, aer ddylud ddilin, /Dilain Lloegr a llwgr ei gwerin. /Trugaredd a'th fo o'th diledfryd 1 BF VII 55 4 id - ffrwythlawn, /Doethwalch o Leisiawn, dawn diledfryd: /Dafydd ab Gruffudd, grym gythrudd gryd, /Fab dilediaith 1 CBM III 7 31 d, darfu gydymdaith! /Oedd beirddgar barddglwm dilediaith, /Oedd cadarn angor dyfnfor diffaith, /Oedd h dileddf 4 BF VII 52 22 filfeirdd, foliant cynnar, /Gw_^r hardd-ddeddf dileddf ar da_^l branar, /Gw_^r a wnaeth a_^ gwayw gwyar CBM III 7 12 rdd cyrdd, cerddorion wobaith, /Rhudd, diludd, dileddf gedymdaith. /Rhygelwid Madawg cyn no'i laith /Rh CBM III 11 30 yng ngryd, yng ngreddf - cyfarfod /Cyfarfogion dileddf, /I wrthod annod ac anneddf /O greulafn, o greul HF VII 23 18 eloni, /Gw_^r eurfudd diludd, heb doli, /Gw_^r dileddf, prifddeddf Pryderi. /Gw_^r oedd Owain hael ni w dilen 3 CBM III 24 102 ogion dewr deyerin len, /Edlid i'm dilid yw eu dilen! /Aerfleiddiaid, fleiniaid, fleiddiau cyfarfod, /E CBM IV 17 4 , /Duw dewrwir, pellir pwyllawr - o'n cynnen, /Dilen o bresen ban yn brysiawr. /Dau edrydd ysydd a synh PB VII 20 13 oestrawd yn Ystrad Fflur! /Ger Fflur, er dolur dilen saeth, - dedwydd /O'i dydwedd olo y daeth; /Dwyn g dilesg 2 PB VII 15 15 elyn, llew aerffysg, /Gw_^r a'm parchai, parch dilesg, /Ac a'm rhoddai rhudd eurwisg. /Gwisgawg farchaw LlG VII 25 79 irdd ymdro, /Deddfau hael wrth bawb a'i holo; /Dilesg eurgrwydr brwydr, bryd ar gyffro - cad, /Diofal w diletgrefydd 1 LlF1 II 1 64 ryd ei fod a dan glodrydd /Dyffrynt diletgynt, diletgrefydd, /Achadw crog a ched a choedydd - a cho_^r diletgynt 1 LlF1 II 1 64 : /Ni ddeffryd ei fod a dan glodrydd /Dyffrynt diletgynt, diletgrefydd, /Achadw crog a ched a choedydd dilid 2 CBM IV 16 171 wy, /Pymhoes byd a hefyd yn hwy. /Gwae fab dyn dilid ei gamddwy /Yng nghamlid eithr gobrid gobrwy, /Ys CBM III 24 102 n: /Eurdorchogion dewr deyerin len, /Edlid i'm dilid yw eu dilen! /Aerfleiddiaid, fleiniaid, fleiddiau dilin 1 GM I 9 17 r gwyry edde_"in, /Ac ar lles Owain hael hual dilin /Dychysgogan, Lloegr, rhag fy lla_"in! /Llachar fy dilochitor 1 CBM IV 2 23 ban brofed, cyfred cyfor, /Graid goluch dyluch dilochitor, /Grym afrddwl Ercwl ergrynitor. /Tey_"rnas f diludd 6 BF VII 56 16 n a'i cyrchai, /Oedd dilyfn aur a dalai, /Oedd diludd budd myn y bai. /Myn y bai aerfab Iorferth - yn PM V 26 131 nwaith /Trychangwyth gyfarfod; /A'th aur rhudd diludd, difychod - i'th lys, /A'th emys amgyrfod, /A'th CBM III 7 12 Rhwyf myrdd cyrdd, cerddorion wobaith, /Rhudd, diludd, dileddf gedymdaith. /Rhygelwid Madawg cyn no'i l CBM III 16 29 ognaw, /Digymrudd wrth eirchiad, /Dilwfr udd, diludd fudd feiddiad, /Dilyw glyw, glewdraws gynifiad. / HF VII 23 17 /Gw_^r cadwent, cedwis haeloni, /Gw_^r eurfudd diludd, heb doli, /Gw_^r dileddf, prifddeddf Pryderi. /G CBM III 13 52 wyf fardd dylaw, wyf dylaith - ar gerdd, /Wyf diludd ym mhob iaith, /Rhy-m-ceinfyg o'm ceinfalch arai Dilwfr 2 HF VII 22 9 fod yng ngharchar, /Aed a'i ca_^r gan wyllon, /Dilwfr, gw_^yth, gweithfuddig ddragon /Digrawn aur digri CBM III 16 29 d, digymrwyn ognaw, /Digymrudd wrth eirchiad, /Dilwfr udd, diludd fudd feiddiad, /Dilyw glyw, glewdraws dilyfn 3 GYC VII 36 3 nin /Am frenin, dderwin ddo_^r Aberffraw, /Aur dilyfn a delid o'i law, /Aur dalaith oedd deilwng iddaw, BF VII 56 15 n y tyrrai - bobl /O bobman a'i cyrchai, /Oedd dilyfn aur a dalai, /Oedd diludd budd myn y bai. /Myn y D-1 I 1 23 r o blant Nefwy, /Gorwyr Edwin, gwrawl frenin, dilyfn ddenwy, /Draig angerddawl, twrf moroedd mawr, mai dilyn 2 MG VII 34 2 uchel, och rhag gelyn - mawr! /Mae y sarff i'm dilyn, /Dod im nerth, can ys perthyn, /Balch dywysawg do PM V 22 13 aidd eu gwy_^r ym mhob tramwy. /Nid rhaid tra dilyn pell ofyn pwy, /Py geidw y gorddwfr rhag pob gordd dilynwy 1 CBM III 5 108 gadwaf can a'i catwy, /A berthyn rhag dyn nwy dilynwy, /Fy rhin a_^ rhiain nis rhybuchwy, /Nis gwybydd dilys 9 PhB VI 12 7 rys - ateb /Hyd ataw yn ei lys, /Myned, dylyed dilys, /A_^ mawrglod i'm Harglwydd Rhys. /Rys fyg, Loegr MeiG I 30 41 iad a'i bwylliad im ni ballo. /Ca_^r ein daddl dilys a'm dewiso, /Cerennydd Dofydd beunydd a'm bo PB VII 14 26 inam, gwychlys - cyn Ystwyll /Can ystyn meirch dilys, /Anwar yn aer frwydrdaer frys, /Enwawg, ruddbar f PB VII 7 3 wyddged llwrw na wy_^s; /Oedd argledr gwir dir dilys /Ar eurglawr yr Arglwydd Rhys. /Mab Rhys, eurbost DB VI 30 57 iwael ddewis, /Gwae ef a gyll nef er annilys. /Dilys briodawr gwynglawr Gwynedd, /Dolur yw nad byw llyw PM V 26 117 n wryd, llyw rhyd, llawrodded, /Rhys fab Rhys, dilys dylyed - Prydain, /Prydyddion eidduned; /Rhys Der PM V 27 6 f Ne_^r, rhag trymder trist gythrudd - dolur, /Dilys im ei aur rhudd, /Mab Duw nef, nodda fy udd, /Mab CBM III 15 3 an, /Afarwy Aedd fab Rhys; /Llafur llafn dolur dilys, /Llid carant cad wrygiant wry_^s. /Gwry_^s aerfra GM I 7 5 g foes, /Corf eirioes eurfyged. /Caru dyn, nid dilys ogoned, /Can dyddaw i fraw frwyn dynged. /Cerais u dilysy 1 DB VI 26 38 lysa fi yfelly, - fy naf, /Nid ef it lesaf o'm dilysy. /A ganwyf, dy geiniaid a'i cny, /A genais a geni dilyth 1 BF VII 45 2 Goronw! Gw_^r diemyth - fu, /Gorofn llu llafn dilyth, /Llew hael o'r llin wehelyth, /Llawir, ni ddorfy Dilyw 8 GM I 13 21 genthi a fo gwaeth iddi: /Fy addas nid debre. /Dilyw a ddyfu, Dyddbrawd a ddyfi /I ddygyfor ei gynne, / PM V 16 4 owel, /Ni'm aele, gne gnaws Echel, /Ni'm eilyw dilyw cyn de_^l. /Doddyw im ddilyw am ddilen - preiddwal LlF1 II 5 23 erth ceugant, /Creaduriau yd grynant /Rhag ofn dilyw diarchar; /Adar daear dirwestant. /Degfed dydd, he GM I 7 89 il syrth se, /Ail gawdd gne gnawd gyffre, /Ail dilyw dilain draig erhy; /Ail Dydd Brawd braw ystawd yst CBM III 16 30 eirchiad, /Dilwfr udd, diludd fudd feiddiad, /Dilyw glyw, glewdraws gynifiad. /Diffwys beith oddwys, b LlF1 II 5 57 r /Ar wyneb daear dybi. /Ail ddydd cyn no dydd dilyw, /Pobloedd trist, Crist a'u cennyw, /Yng gwylltoe GM I 7 12 hudded. /Dyhedd dy-m-goryw, diwedd arwydd yw, /Dilyw ryw ryn golled; /Rhewin mawr am wy_^r wawr waredre GwB VI 17 10 fy naf (nawell yw - o'r gwy_^r /No'r gorau er Dilyw), /Rhuthr cadarn cedeirn ddistryw, /Cad gyfamrudd dillad 3 LlF1 II 1 110 au wrth ei gennad: /Dillwng ta_^n yman i mywn dillad. /Ef a warawd ball a gwall a gwad, /Bendigaw Gwyn GB II 26 213 ronnes, rhoddes rhadau - wallofiad /Rhuddaur a dillad, fad ferthidau. /Ni cheffid gan naf na_^g o'i ena GM I 12 25 y'i crewyd /I waddawl er Duw diawd a bwyd, /A dillad i noeth, nawdd rhag annwyd, /A gwely a thy_^ a th dilludd 2 CBM III 26 43 yw, dothyw ei amser! /Amser y'm perchis, parch dilludd - berchen, /Aerbair ben, preiddnen prudd, /Rhwys CBM IV 4 206 chai. /Gryd wasgar lluchfar a'm llochai, /Grym dilludd Dullus fab Efrai, /Greddf Greidwyr a Chynyr a Ch Dillwng 3 OC II 14 128 eth wnaeth 'y nghydwyr yng nghaled - Faelawr, /Dillwng carcharawr dyllest folaid. /Dywallaw-di, fenestr HF VII 22 2 Dduw mawr, Amherawdr dyniaddon, /Dillwng Dy walch terwynfalch tirion, /Dewr Owain, deuru LlF1 II 1 110 wen angad. /Ef gorau gwyrthau wrth ei gennad: /Dillwng ta_^n yman i mywn dillad. /Ef a warawd ball a gw Dillyngaist 1 D-3 VI 19 9 dir, /Chwechan mil meiwyr, gwy_^r a gweison, /Dillyngaist, cyrchaist carcharorion, /Gwnaethost gaith y Dillyngws 1 PM V 30 9 hunben /Gwrth herwddydd oswydd, oes o ia_"en. /Dillyngws Celi, fal cwlwm dolen, /Eu carchar anwar, amar dim 14 GG II 32 20 fydd Einawn, ddawn ddinam, /Oddyna ni bydd da dim MeiG I 30 39 Cynghorfynt ni ga_^r wrth a'i caro. /Caru im y dim, a'm digaplo, /Cariad a'i bwylliad im ni ballo. /Ca GYC VII 42 10 nwir, herwydd a draethir, /Gan Dduw ni cheffir dim cywira, /Eithr gwirionedd a gwa_^r dangnefedd /A gwi DB VI 29 70 dechrau. /Dechreuws De_"ws, hyd na'm dyhudd - dim, /Damwyniaw im gythrudd, /Dychryn mawr bod llawr ar LlF2 VI 10 35 ni w_^yr ennyd pa hyd ater. /Ni mad erlyn dyn dim ehofnder /O gadwent present heb brysurder. /Ys edifa DB VI 32 8 chanlyn; /Neud eddwyf yn oer dyddyn, /Nid oes dim einoes i ddyn. /Pob dyn oer dyddyn, neud eiddaw - a DB VI 27 81 , Ddofydd, ef i gennyd. /Am drais Duw, nid oes dim gyhyd, /Am drais dyn dinam gedernyd, /Am dreiaw anaw PM V 14 11 boed unbennes ys annebre; /Nest a ddywawd im, dim ni ddwyre, /Gnawd i ddyn dylaw dylif ni'i gwe. /Llyw DB VI 33 4 ryfynno dyn, rhydderperir, /Wrth a fynno Duw, dim ni ellir. /Rhy fawr o bechawd a rybuchir, /Rhy fycha GB II 26 160 clefyd, rhag clwyf delli, /Wynepglawr diddawr dim ni weli /Pesychwys, dremwys drwy fodd Dewi. /Merch b PM V 1 111 n Llundain, lle clodlug; /O Benwaedd Dyfnaint (dim nid ffug) /Hyd Bentir Gafran yd gyfrddug. /Alaeth ei CBM III 28 18 Eisiau ysy fau, ysy fawrddrwg - im, /Ni'm dawr dim, ni'm diwg, /Dygn gofion deon a'm dwg, /Difa dewrbla MG VII 32 6 dau. /Doeth ystyriwn a rhyfeddwn rhyfeddodau! /Dim rhyfeddach ni bydd bellach, ni bwyll enau: /Duw a'n BF VII 45 24 d (herw ddefawd hiraeth /Hoed fraw) damweiniaw dim waeth. /Gwaethwaeth y'n tragwnaeth trengi - mur ciwd dimyn 1 GYC VII 41 10 holl wybodau. /Nid oes, Frenin, De_"ws domin, dimyn eisau. /Pam nad ystyry parch swyddwyr, perchen swy Din 3 CBM III 21 178 yfal gwrial gwron, /Prif arglwydd brolwydd bro Din Eithon, /Priodawr clodfawr Clud ac Aeron. /Pan brofe CBM III 19 30 s tey_"rnas, tey_"rnwais - ohen, /Tey_"rnwalch Din Emrais, /Bu da dethol a gefais, /Bu doeth mal y deth GM I 9 106 [ ] ystofysid cynnif /Cyn lladd ar Lloegr llew Din Emrais. /Caraf-i yr ednan a llarian llais /Cathl fod dinag 13 CBM III 20 40 r ei gas, /Enwawg ddraig, ddragon wanas, /Glyw dinag a glew dinas. /Dinas tey_"rnas, te_"yrn orun - tor PB VII 8 14 dd balch tey_"rnwalch teg, /Eurfro gadw gadarn dinag; /Armes Rhos, bla ddangos blyg, /Aerflaidd gw_'rai BF VII 45 12 /Dinidr gad gynyddu, /Dinas esbyd gyd-gyrchu; /Dinag, dinam fanag fu. /Bu aruthr gwythruthr yn nydd gwe PM V 27 11 aelawr - a archaf /I Erchwyn nef a llawr, /Udd dinag, dinas gwriawr, /Un dinam, un mab mam mawr. /Un Ma SB II 22 5 /Duw Drindawd, bwyf priawd prifiaith /I edmyg dinag, dinas mawrfaith - clod, /Cleddyfrudd yn anrhaith, CBM III 3 1 Duw dinag, dinas tangnefedd, /Duw, dy nawdd, na'm cawdd i'm HF VII 22 26 ffyrfder Ffaraon, /Dinam hael, o hil eryron, /Dinag ddraig, dinas cerddorion CBM III 26 139 , a ddug i gadlan /Ar gadfarch can crychrawn, /Dinag ddraig o ddragon creulawn, /Dinas gawr, garwlym ei CBM III 28 4 yhoedd, /Glewdraws, cyngaws cenhedloedd, /Glyw dinag, fal dinas oedd. /Nid oedd amrylaw nac amrylon - w EW VI 2 9 archer bynnag, /Nid rhyw i'm ne_^r roddi nag. /Dinag Loegr arag, eryres - amwyn, /Bardd gyflwyn, beirdd LlG VII 25 81 ryd ar gyffro - cad, /Diofal wlad a wledycho. /Dinag Loegr arag, wrawl fflamdo, /Dewrwalch tey_"rnaidd EG VI 18 136 ydrfer, /Dinas draig urddas eurddawn haelder, /Dinag ofynag pan ofynner. /Dyn yw Llywelyn, llywiadr tyn PB VII 4 5 aith, dudfaith deg, /Tey_"rnas ddinas ddinag. /Dinag Owain, ruddlain lafn, /Doeth id i'th wlad, leiddia dinam 16 DB VI 33 21 bygir, /Graid barch, i Lywarch fab Elidir, /Ys dinam a was, ys dir - ei hepgor, /Ym mynwent Fangor a he MeiG I 33 41 au. /Diffrwythwyd daear drwy gareddau - dyn; /Dinam bwyad, Duw a'i gorau. /Gorau gwaradred goredwyn ff PB VII 14 22 brwyn, cwynasam - Samswn, /Llyw llafndwn, llew dinam, /Collysant oll, coll cyflam /Ceneddloedd, eu cain BF VII 56 25 ym maengudd y mae. /Lle y mae argae ar Gymro - dinam, /Deddf Dunawd ap Pabo, /Llafn llidiawgddur cur cy PC II 19 5 /Namyn tri trin ddiolaith. /Seithwyr y buam, dinam, - digythrudd, /Digyfludd eu cyflam, /Seithwyr ffy BF VII 46 32 raig Deheubarth, warth wrthodiad, /Dawn adlam dinam Duw amdanad LlG VII 26 33 oed eiddiaw, /Deddfau teg, tyngu o'i eurllaw. /Dinam ddraig, ddragon eiddunaw, /Diriad cad, cedeirn or BF VII 45 12 gad gynyddu, /Dinas esbyd gyd-gyrchu; /Dinag, dinam fanag fu. /Bu aruthr gwythruthr yn nydd gweithred LlG VII 24 2 rchaf i Dduw ddawn orfoledd, /Cynechrau doniau dinam fawredd, /Cynyddu canu, canyd rhyfedd - dreth /O d DB VI 27 82 Am drais Duw, nid oes dim gyhyd, /Am drais dyn dinam gedernyd, /Am dreiaw anaw, anwylyd - llawer, /Am d PB VII 14 25 am /Ceneddloedd, eu cain adlam. /Adlam gweilch dinam, gwychlys - cyn Ystwyll /Can ystyn meirch dilys, / HF VII 22 25 i dorfogion, /Difefl ne_^r, ffyrfder Ffaraon, /Dinam hael, o hil eryron, /Dinag ddraig, dinas cerddorio LlG VII 24 43 arwraidd o Eryri. /Eryr ar geinwyr, gamwri - dinam, /Neud einym ei foli; /Eurgorf torf, tyrioedd olos MeiG I 30 30 a'i cyrbwyllo! /Difrad Ei gariad yn yd garo, /Dinam ogoned i'r a'i creto. /Duw Creawdr, Llywiawdr a'm PM V 27 12 yn nef a llawr, /Udd dinag, dinas gwriawr, /Un dinam, un mab mam mawr. /Un Mab Duw Ei Hun, o'i henaint DB VI 29 20 rth Caerfyrddin a_^'i fyddinau; /Gwelsam wy_^r dinam yn ddiamau, /Gwael yw nad y_^nt fyw, neud y_^nt fe dinamed 1 PM V 26 77 d /Ar ei law a'i lafn wyarlled. /Arwr Dinefwr, dinamed - Addaf! /Neud athwyf a'th weled /Yn bennaf unbe dinas 16 CBM IV 2 9 tor /Rhwng Arfon beues a mynwes mor; /Aer rhag dinas Caer, cadr ddygi_"or, /Cadarn gyfarfod gwrthod gwa HF VII 22 26 aon, /Dinam hael, o hil eryron, /Dinag ddraig, dinas cerddorion CBM III 20 40 wawg ddraig, ddragon wanas, /Glyw dinag a glew dinas. /Dinas tey_"rnas, te_"yrn orun - torf /Twrf aches EG VI 18 135 brofer, /Dunoding berging, bargoch, hydrfer, /Dinas draig urddas eurddawn haelder, /Dinag ofynag pan o PM V 23 169 orthoriant - ar fil, /A'r Foelas a Gronant, /A Dinas Emrais amrygant, /Amrygyr Nefennyr Naw Nant, /A Ch BF VII 45 11 fawr yn llu - arallwlad, /Dinidr gad gynyddu, /Dinas esbyd gyd-gyrchu; /Dinag, dinam fanag fu. /Bu aru CBM III 26 140 crychrawn, /Dinag ddraig o ddragon creulawn, /Dinas gawr, garwlym ei waywddawn; /Diwethaf y canaf can CBM III 16 59 rhwyfan rhwy, /Digrifwch dragon, draig ofrwy, /Dinas gwestifiaint, gostyngws mal gw_^r /Gwestun dw_^r t PM V 27 11 - a archaf /I Erchwyn nef a llawr, /Udd dinag, dinas gwriawr, /Un dinam, un mab mam mawr. /Un Mab Duw E SB II 22 5 rindawd, bwyf priawd prifiaith /I edmyg dinag, dinas mawrfaith - clod, /Cleddyfrudd yn anrhaith, /Cerdd CBM III 28 4 ewdraws, cyngaws cenhedloedd, /Glyw dinag, fal dinas oedd. /Nid oedd amrylaw nac amrylon - w_^r, /Amryl CBM III 3 1 Duw dinag, dinas tangnefedd, /Duw, dy nawdd, na'm cawdd i'm camwedd CBM III 20 41 aig, ddragon wanas, /Glyw dinag a glew dinas. /Dinas tey_"rnas, te_"yrn orun - torf /Twrf aches anoddun CBM III 19 29 , carddgas, /Yn ddo_^r co_^r, Coeling ddinas. /Dinas tey_"rnas, tey_"rnwais - ohen, /Tey_"rnwalch Din E D-1 I 1 2 rth, yn borth, yn ganhorthwy /I falch de_"yrn, dinas unbyn, dengyn adwy: /Hywel fal mo_^r, Cymru oror, PM V 18 34 t te_"yrn, wyt eirias - cadau, /Wyt cadarn fal dinas, /Wyt gorau un gwron o'r fas /A wnaeth Duw y dydd Dinbych 3 GM I 9 125 edd gwyar iddaw. /Pan amwyth Owain aur athrefi Dinbych /Dydd yn ystrad, aesawr dreuliaw, /Dybrysais inn PM V 23 167 w amgant, /Rhun ganclawdd adrawdd edrywant, /A Dinbych, gwrthrych gorthoriant - ar fil, /A'r Foelas a G PB VII 13 17 u (dorf lewych - ysbys) /Ysbaddaden Ddinbych. /Dinbych y cyrchws cyrch diatreg - prudd, /Gwalch gwawdfu Dinbyrn 1 EGM I 25 17 rddor eurddyrn; /Eirf drabludd angudd, angerdd Dinbyrn, /Arbennig bennaeth, mab maeth meddgyrn Dinefwr 7 PM V 26 77 eu rhifed /Ar ei law a'i lafn wyarlled. /Arwr Dinefwr, dinamed - Addaf! /Neud athwyf a'th weled /Yn be PB VII 13 6 ed. /Colled llyw, llew huysgwr, /Maredudd, mur Dinefwr, /Dunawd gynefawd, gynifwr - ar Ros /O lin Rhys GB II 25 23 eg cant tecaf a fu. /Ysgafn nifer Rhys yn llys Dinefwr, /Ffyrdd myrdd gyrth glydwr glod chwenychu. /Ffo PB VII 3 3 er ar hynt /Hiddl am Rys, rysfa mynwent, /Llyw Dinefwr, gw_^r gwychblant, /Llew trin a'i brenin a'i bra PB VII 7 18 angau riau, rwyf, ehangdwr - llu, /Llurigwalch Dinefwr, /Llew tir tey_"rnfro Dewdwr, /Llaw esgud llwybr PB VII 5 34 mur traeth Llychwr - gwychr, /Llew gwychddrud Dinefwr, /Mwyth dorf derfyn ehachdwr /Maith blas yn was LlG VII 24 111 ar fal goddaith; /Taleithawg arfawg aerbaith - Dinefwr, /Teilu huysgwr, ysgyfl anrhaith. /Telediw, gad Dinegyf 1 HF VII 22 5 w ffion, /Durgoch ba_^r llachar, llawch deon. /Dinegyf neges rhodolion, /Digaled am ged, am geinion. /D dinidr 3 PB VII 16 17 lew lew o lwyth y Cam. /Llwyth y Cam, ceimiaid dinidr, /A'i colles, colled anfedr, /Llary Fadawg, brif BF VII 45 10 Dewrgoeth wawr llwyddfawr yn llu - arallwlad, /Dinidr gad gynyddu, /Dinas esbyd gyd-gyrchu; /Dinag, din EG VI 18 133 pan waraeer, /Ei wayw a orau yn ddau hanner. /Dinidr yn nydd brwydr yn yd brofer, /Dunoding berging, b Dinmael 1 CBM III 24 138 pargoch grym, parllym peirllawn, /Cyrchwn hael Dinmael, Dinmawr nid awn! /Duw damnawdd eirioes einioes Dinmawr 2 CBM III 24 138 rym, parllym peirllawn, /Cyrchwn hael Dinmael, Dinmawr nid awn! /Duw damnawdd eirioes einioes Einiawn / CBM III 24 75 ennant /A'i pheniadur wedi syrthiaw: /Priodawr Dinmawr, pruddwawr preiddiaw, /Preiddin oedd ei gw_^yn c Dinorweg 1 DB VI 28 13 llwythfawr, eurddreg, /I loywdir llawhir, llyw Dinorweg, /I wlad Dafydd rydd, rwydd Gymra_"eg Dinsylwy 1 PM V 22 9 hoywal, am da_^l deufwy. /Cerais a selais cer Dinsylwy, /Eisyddyn gwylain, rhiain, yn rhwy; /Calchaid Dinteirw 2 CBM III 16 147 e rhag io_^r, /Trais ar ei ysgwyd rhag ysgor - Dinteirw, /A gwy_^r meirw rhag mur co_^r: /Tres rhag lle LlF1 II 3 48 ry wrth Lannerch y Ceirw; /Bid dy lid wrth Lys Dinteirw. /Na lidia wrthyf wrth adrawdd - dy glod /Dy gl dinus 1 CBM III 5 83 llaw, fy llawenrhaith; /Ac nid oes fardd dwfn, dinus gyfiaith, /A garwy yn hwy o hir obaith. /Ni'm hath diochel 1 PB VII 6 13 wy_^r am eu gwarant. /Gwarant Gymry blant, bla diochel, - mawr /Marw Cynan fab Hywel, /(Ceinwlad nef, b dioddau 1 GYC VII 40 73 er, arfer orau. /Pan ddoeth un Mab Duw ar o_^l dioddau /I ddrws porth uffern, gethern gethrau, /A'r gwa dio_"ddau 1 EGM I 27 57 n wanpwyd Iesu yn Ei asau. /Gwedi doeth Ef i'r dio_"ddau, /Dug anrhaith uffern yn Ei afflau, /Ac wedi h dioddef 1 GYC VII 42 44 d o'i gamwedd Ef ydd aeth Arglwydd nef /I bren dioddef (eddyl traha), /Gwae ni mad aned, bechodawl wei dioddeifiant 1 OC II 14 101 n ei adwyn, gwa_^n edrywant. /Areglydd defnydd dioddeifiant - llafn, /Llyfn ei deutu, llym ei hamgant. diofal 4 CBM III 11 25 di trin, traean o anrhaith. /O anrhaith y dyfu diofal - anrheg, /Anrhydedd cyfartal, /Ermidedd terrwyn CBM IV 6 151 el hael, hefelydd Eidal, /Hy_"wr glew, gwledig diofal, /Hwysgynt huysgwr ysgwydfwrw ysgwn, /Ys gwrddfal PhB VI 14 1 Bu diofal, ni bu diofid /Gan golofn Cymru camp ddiodid /Pan LlG VII 25 80 ilesg eurgrwydr brwydr, bryd ar gyffro - cad, /Diofal wlad a wledycho. /Dinag Loegr arag, wrawl fflamdo Diofelid 1 DB VI 30 37 lew gymynad, /Diofelynt fi o feirch ffysgiad, /Diofelid Duw hwy ac eu tad /Yn y wenwledd, fry yn y wenw Diofelynt 1 DB VI 30 36 gafas farwnad: /Deufab Lywelyn, lew gymynad, /Diofelynt fi o feirch ffysgiad, /Diofelid Duw hwy ac eu diofid 1 PhB VI 14 1 Bu diofal, ni bu diofid /Gan golofn Cymru camp ddiodid /Pan fu yn rhyfel diofn 3 PB VII 9 4 fro, /Gwledig doeth cyfoeth cyfa, /Gwlad rhog diofn, colofn Cymru. /Cymru, Faredudd, cymer! /Cymraisg CBM III 21 201 /Tri eorth am borth am byrth Saeson, /Tri eofn diofn, dialforion, /Tri chyfarf rhag tarf, rhag torf hae LlG VII 26 22 f cywir cer tir Tysiliaw, /Rhwyddha_"ws De_"ws diofn rhagddaw; /Rhwysg aerllew trylew yn treuliaw - arf diofnawd 1 CBM IV 9 27 ydr creulawn dybyddawd; /Gwelais-i wledig dig, diofnawd, /Ofn ei ofn i efnys giwdawd; /Gwelais-i glais Diofnawg 1 PB VII 4 9 r dwfn, /Traul ced, rhwyf Dyfed, rhag d'ofn. /Diofnawg farchawg, feirch ffraeth, /Yw hwn, udd gwaywdwn diofredawg 1 GB II 26 45 chared na llid na lleidr difiawg; /A garo Dewi diofredawg, /Cared efferen le_^n lawerawg; /A garo Dewi, diofryd 3 EGM I 27 108 nnid im gyreifiaint mwyniant creiriau - Duw /A diofryd arfau. /Arfod perffaith gwaith gorau, /Cyn gorwe CBM III 3 28 edd, /Mad gorau maddau martho_"edd, /Ac er Duw diofryd gwragedd - /Gwraig enwawg, anwar ei throsedd, /A DLlM II 18 5 w ef eilwaith - ym myd, /Ym mydawl osymdaith. /Diofryd Owain, dygn a waith /I unbyn Gwynedd a'u meddfai Diogan 4 GB II 26 141 mra_"eg. /Diogel ei nawdd i'r neb a'i cyrcho, /Diogan ei fro ddiogyweg /(Rhag creiriau Dewi yd gryn Gro CBM III 20 13 /Ar wy_^r wawr, w_'rach no neb. /Gwryd diogel diogan - ffysgiad /Yn ffysgiaw biw garthan, /Aerfa fawr CBM III 12 49 y lyfrder y deryw. /Can deryw do_^r glyw, glod diogan - hael, /Can bu gwael ein gwahan, /Ni che_^l fy OC II 14 43 n ysgwyd ysgawn lydan; /Ar llaw Ednyfed, llawr diogan - lew, /Ergyrwayw trylew, trai ei darian. /Terfys diogel 3 CBM III 20 13 wyneb, /Ar wy_^r wawr, w_'rach no neb. /Gwryd diogel diogan - ffysgiad /Yn ffysgiaw biw garthan, /Aerf GB II 26 140 ychwaneg, /I Frefi a Dewi, doeth Gymra_"eg. /Diogel ei nawdd i'r neb a'i cyrcho, /Diogan ei fro ddiog CBM III 11 50 ynneddf i Bowys ban e_^l - ar dremyn /I derfyn diogel /Na bo tro tramwy gyfarchwel, /Na bo caeth, na bo diogelaf 1 MeiG I 32 28 ed fyfyr ystyr a ystyriaf, /Cred yw heb ymgel, diogelaf. /Credadun yw Ef, credaf - i'w drawsglwydd, /Cr diohor 1 CBM IV 2 47 hebod rhaglod rhagor. /Ni'm golo g[]no, gw_^r diohor, /Ni'm goludd golud golychator, /Ni'm gomedd o'i diolaith 1 CBM III 11 23 u, /Gan gymryd anghyfraith, /Wedi traul trylew diolaith, /Wedi trin, traean o anrhaith. /O anrhaith y d diolchau 1 MG VII 32 25 yn ddiamau. /So_^n engylion a glyw dynion a_^ diolchau, /Llewenydd mawr a llawer gawr o ganuau: /`I Dd diolwch 1 PM V 1 94 f a ddaw i ddwyn yr einwch. /Ef a'i dwg ac niw diolwch. /Chwi rhagddaw i gyd ni gedwch /Na rhwydd na rh Diorchrawn 1 PM V 12 2 Maredudd, llofrudd Lloegrwys - diarchar, /Diorchrawn orthywys, /Ymer nef, nodda udd glwys /Ym mhar diorchudd 1 BF VII 55 7 n, fawr syberwyd, /Fab Madawg fynawg, fenwyd - diorchudd, /Fab Maredudd fudd, falch ei ddedryd. /Gw_^r diorddin 1 LlF2 VI 8 30 digrain. /Rhi rhuddbar cyfar cyfwyrain, /Rhyn diorddin Brynaich, rhan orddawn brain. /Rhifir ei ddewr diormail 1 CBM III 2 2 Madawg a'i ceidw can urddas, /Bryn diormail, diormes, /Bre uchel braint arddangos, /Lle try diormes 1 CBM III 2 2 Madawg a'i ceidw can urddas, /Bryn diormail, diormes, /Bre uchel braint arddangos, /Lle trydar, Llech diorwag 1 PB VII 21 14 etholwyr. /O'r gwy_^r [] edmyg, /Goronw, gwawr diorwag, /Gobaith []faith deg /Ac ymgynnal Morgannwg Diphara 1 MeiG I 33 24 yedd diau! /Disgewydd diffydd diffawd gyfrau, /Diphara ei dda, ei ddefodau, /Cam gymydawg cas cysgenedd dir 53 LlF1 II 1 9 /I foli Cadfan, cedwyr nodded. /Cedwis gwir ei dir a'i dey_"rnged, /Cedwis gw_^r arwr arwymp drefred, / EG VI 18 114 , /Llywelyn, gelyn yn y galwer, /Y'i gelwir am dir, am dud tymer. /Llewenydd lluoedd, llew yn hyder, / EW VI 6 5 a'i geilw, balch y'i gelwir. /Rhy'i gelwir ar dir, ar deiror - Prydain, /Gw_^r urddain gwryd Po_^r, /Y CBM IV 4 228 fion. /Cyrn cenynt, cerddynt carnweilwion - ar dir /Ar derfyn Caer Lleon. /Eurllew byd, esbyd esborthio PM V 5 29 orres - yn llid, /Llu daear a'u hoffes, /Un ar dir, ar dorfoedd 'n ei dres, /Yn Arfon yn arwar trachwre LlF1 II 2 1 Ardeml gwir ar dir arddwyreaf, /Ardyml, gwy_^r eryr y'th farnaf. /Ardwy CBM IV 6 292 eithaf /Athwyd fyth a_^'th enw yn fwyaf /A'th dir a'th degwch a'th elyf a'th elwch /A'th wolwch a'th a EW VI 6 3 afydd, hawl ys dir; /Bolchlafn lud am dud, am dir, /Beilch a'i geilw, balch y'i gelwir. /Rhy'i gelwir EW VI 6 2 n, cywir - yn ei ddydd, /Hael Ddafydd, hawl ys dir; /Bolchlafn lud am dud, am dir, /Beilch a'i geilw, b EG VI 18 19 as gwanas, Gwanan a hawl. /Gwenwyn yn amwyn am dir breiniawl - Powys /A'i diffwys a'i glwys a glyw ei h CBM IV 6 147 dyfnfrys Dyfneual. /Cysyniws cysefin ddial /Ar dir Caer er cadw ei arial; /Cleddyfau goruthr, cleddyfal LlG VII 25 19 ywan amws ar ei ganfed; /Ti freisgaf mab dyn o dir Cred - a wn, /Ym mhrifgyrch, pryffwn praff ddylyed. CBM III 14 4 heb rif, /Ac o du gwaedlafn gwaedlif, /Ac ar dir cynnygn cynnif. /Cynyddws aerflaidd, aerflawdd - tey D-3 VI 19 7 Ffaraon /Pan ddaeth pobl Israel cer anhyrron - dir, /Chwechan mil meiwyr, gwy_^r a gweison, /Dillyngais LlF1 II 2 62 af. /Mi a fu_^m gennwch, can awch barnaf, /Ar dir Deheubarth, diau byrth naf. /Mi a fu_^m gennwch, ni DB VI 25 39 /Cyn adaw y byd gyd gyfrin, /Can hoeddl hir ar dir deyerin, /Cyn dyfnfedd ysgyrwedd ysgrin, /Cyn daear LlLl II 16 18 . /Piau y cleddyf clau - a drafodir, /Clwyfir, dir, diamau? /Clodfawr, clywitor nad gau, /Cafas lladd a PB VII 7 3 w llwyddged llwrw na wy_^s; /Oedd argledr gwir dir dilys /Ar eurglawr yr Arglwydd Rhys. /Mab Rhys, eurb D-3 VI 19 12 t drais achaws yn draedsychion, /UnDuw gwir, i dir dorf anghyson. /Pendefig, Gwledig gwlad gorchorddon PM V 24 69 'th orsaif na moel na myngawg. /Boed dy wir ar dir, dormennawg - dyhedd, /Gan mlynedd yn hedd, yn hyddo D-4 VI 20 60 a'i ogerdd, /Pebyllfa pair cyfa cerdd, /Pennal dir engir angerdd. /Engiriawl rybuch am rybydd - angerdd DB VI 33 21 rch, i Lywarch fab Elidir, /Ys dinam a was, ys dir - ei hepgor, /Ym mynwent Fangor a hepgorir. /Calan M GB II 25 42 yrn, am gedyrn he_"yrn ha_"u, /Am Degeigl, am dir Eingl yn ymdyrru, /Am gydfrawd Medrawd, Myrddin ddar D-5 VI 36 25 reawdr buchedd. /Cyfiawn a edau cyfannedd - ar dir; /Enwir, difenwir ei etifedd. /Archaf arch i'm Naf y CBM III 24 70 Ernywed arnaf-i o fod arnaw /Ddeyerin dderwin: dir eu cuddiaw! /Er pan yw tawel rhyfel rwyfaw, /Rhwyfan ES I 22 1 Dir fydd in brofi, cyd boed breuawl - byd, /Ein bedydd a LlF1 II 2 50 . /Y gw_^r a ddewisir o'r tir geir Taf /Hyd ei dir ger Tren, yn nhrin pennaf. /As dewiso Duw y diweiria GB II 26 143 riau Dewi yd gryn Gro_"eg /Ac Iwerddon dirion, dir Gwyddeleg!): /O Garawn gan iawn, gan eho_"eg, /Hyd a CBM III 21 208 n, /Tey_"rnedd ohen ddraig, nen dragon, /Canys dir hepgor dewrddor deon, /De_"ws dominws, Duw, boed gwi CBM IV 6 27 nnen, /Nid o nerth llaesgad yd gaiff Llesgen - dir, /Hu molir maint ei len; /Hud friw calch am falch el EGM I 26 7 el, nid mau dewi. /Endewais-i wenyg a wynofi - dir /I am derfyn mawr meibion Beli. /Oedd hydraidd wychy D-4 VI 20 69 yw tey_"rnedd. /Tey_"rndud Leisawn ac Alaswy - dir /I de_"yrn Degannwy, /Cam i'r Cymro niw hoffwy, /Cyn DB VI 30 19 n erbyn fy mrawd, ddefawd ddifrad. /O amlder o dir llawhir lleiddiad /Ac emys gochwys goachubiad, /Ni b LlLl II 16 30 elwir, llawir - Llywelyn, /Llyw terfyn terfysg dir, /Llawr gawr goruchel ei wir, /Lloegr ddifa ddifefl DB VI 31 2 lleilai llif yn afon, /Neud maith y'm dyrraith dir ofalon, /Neud mwyfwy galar gwanar gweinion, /Neud ma LlF1 II 1 21 glan glas dylan, o'i dylyed, /Men na llefesir dir o'i daered, /Men y llafasaf oes ddarymred. /Tair all LlG VII 26 27 ynddaw /Rhawd Saeson lladron i eu lludwaw! /Ys dir o'i farau ddifuriaw - pob tw_^r, /Ys anawdd a w_^r i LlG VII 24 29 aw treiddiaw trwyddi berfedd! /Am ei wir bydd dir o'r diwedd, /Am gylch Dygannwy mwyfwy y medd, /A chi GYC VII 36 71 ? /Och hyd atat Ti, Dduw, na ddaw - mo_^r tros dir! /Pa beth y'n gedir i ohiriaw? /Nid oes le y cyrcher DB VI 35 68 bymtheg o Faelawr Saesneg /Pan aeth ar osteg i dir Panna. /Dwy ar bymtheg, drwg a wnaeth yn amlwg /Pan CBM III 5 131 gortho_"ir. /Pellynnig fy nghof yng Nghaerwys dir, /Pell ydd wyf i'm nwyf, oni thelir; /Peddestres we PM V 28 16 yn amwyn, /Post cadau cedawldud frwyn, /Powys dir, peues derrwyn. /Derrwyn yn amwyn am nerth - tey_"rn EMRh VI 23 13 ddor bronddor, braint a hebrwng. /Pannu a fydd dir rhag dewr gorflwng /Pan fo dydd gorwlad a chad yn w D-1 I 1 44 nig, mur gwyrennig, gwryd gormant, /Terrwyn am dir, rhi rhaith cywir o hil Morgant, /O Forgannwg, o Rie PB VII 10 20 mraisg wystlon a wystlir; /Cymry a'u dyry rhog dir. /Rhog dir y rhoddir, rhwyf gofynaig, - prudd, /Mare PM V 10 28 nt Loegr, liwed enwir, /He_"yrn am de_"yrn, am dir. /Tir fy naf traethaf, treth Wynedd - dydoeth /O dei PB VII 13 12 dudd, men na welir /Mygrddrud, gwae ei dud a'i dir! /Tiriawg, rywawg Ros wrthrych, /Fu fy rhwyf, rhwysg CBM IV 6 183 drais a welir, /Twrf yn nhorf, yn nherfysg am dir, /Trwm ydd ergryner crynoder ei fa_^r, /Ei faniar a OC II 14 141 abir. /Menestr, gwelud-di w_^yth gwaith Llidwm dir; /Y gwy_^r a barchaf, wynt a berchir. /Menestr, gwel PB VII 10 21 lon a wystlir; /Cymry a'u dyry rhog dir. /Rhog dir y rhoddir, rhwyf gofynaig, - prudd, /Maredudd mawrfu GM I 8 4 . /Owain yd elwir arglwydd hywydd hir, /Ef am dir yn wir yn w_^yth gyhudd: /Ef yng ngraid, yng nghrew, PB VII 9 22 yfannedd. /Cyfannedd, walch, dy falchgorn /Ar dir ynial Dywalwern! /Eurbost cad aerbyst cedyrn, /Eryr PM V 10 32 rnedd, /A threth Gaer Genfyn ar hedd, /A dwy o Dir yr Heledd. /Hawl adwn, ysgwn ysgwyd, yn llais - ddra di'r 5 OC II 14 25 wed /Bugunad cyrn medd mawr afneued. /Dywallaw di'r corn ar Gynfelyn /Anrhydeddus feddw o fedd gorewyn, OC II 14 97 au! /O goll Moriddig mawr ei eisiau. /Dywallaw di'r corn, can ym puchant, /Hirlas yn llawen yn llaw For OC II 14 39 ynt; /Teg eu hydrefynt tra fo undyn. /Dywallaw-di'r corn, canys amcan - cennyf /Ydd ymgyryw glyw gloyw OC II 14 57 an /Pan fu gyfeddach forach Forfran. /Dywallaw-di'r corn, canys myfyr - gennyf /Men ydd amygant medd ei OC II 14 115 ud oedd lawn o haul Hirfryn a phant. /Dywallaw di'r corn i'r cynifiaid, /Cynawon Owain, cyngrain cydnai dirad 1 CBM IV 18 93 dd Echeiniad, /Na'm gwellyg ym mhlyg ym mhlaid dirad, /Na'm gwallaw o'th law gwallus drefad, /Na'm goll diredd 6 HOG II 6 10 i mynyddedd, /A'i chaer ger ei choed a'i chain diredd, /A dolydd ei dwfr a'i dyffrynnedd, /A'i gwylain DB VI 30 64 dyhedd - Iwerddon /I farchogaeth Mo_^n dirion diredd, /A llu o Brydain, llwrw dybrydedd, /A llu o Ffra ES I 15 22 golled rhy-m-gallad mawrwaeth, /Rhyallas drais diredd Catraeth. /Rhoddiad mad i'm pryd oedd pan aeth, / CBM IV 1 11 ant, moli Owain. /Cyfarfu ag Eingl am Degeingl diredd, /Gwaedlaw ar ddarwedd, gwaed ar ddarwain, /Cyfar CBM IV 4 114 byd, buchedd - rheidusion, /Bugail Mo_^n, mall diredd; /O'i fawrwlad (forad farannedd) /Y'm rhodded rhi LlG VII 24 11 rau o beri cochwedd; /Rhyw iddaw diriaw eraill diredd, /Rhwyd galon, golofn tey_"rnedd. /Nid wyf w_^r g direidiaw 1 DB VI 24 28 na gwrysiaw - o'i phlaid /A'i lliaws enaid yn direidiaw /A llwyr dywyllwg drwg wrth drigiaw /A lleng g direnwir 1 GYC VII 41 33 aw braw brad feddyliau. /Yna y telir (angen ys direnwir enau) /I bob twyllwr ac ethrodwr eu gweithredau dirfarth 1 SB II 23 2 l a'm daw, dolur ei gofiain, /Chweddl dirfawr, dirfarth gyfrwynain, /Chweddl rhyhir, rhyhydr ei ysgain, dirfawr 5 SB II 23 2 Chweddl a'm daw, dolur ei gofiain, /Chweddl dirfawr, dirfarth gyfrwynain, /Chweddl rhyhir, rhyhydr e EGM I 25 11 terrwyn, tir eurde_"yrn, /A_^ llafnawr dyrawr dirfawr ei ddyrn, /Arwynawl gwrawl, nid gw_^r anchwyrn; ES I 24 7 irprwy, llu byd, /Garawys cymerth pwys penyd. /Dirfawr fu, o feddwl, unpryd: /Dyrwest Duw bu deugeinpry CBM IV 6 5 gerdd i ged ddiorchudd, /Dihefeirch gystudd, dirfawr fudd - gwrddflwng, /Trin drablwng drablawdd udd, CBM IV 16 29 thrugar, /Argywedd gloes glaswedd glasar, /Cyn dirfawr gyfawr gyfysgar, /Cyn no'm dwyn i'm diwedd garch dirgel 1 LlG VII 27 30 (cred nid ymchwel) /Trais dirgwyn ac nid trais dirgel. /Am drawswalch aerfalch (oerfel - ei golli) /Nid dirglwyf 1 CBM III 26 86 gwawr aerfar aerfwyd, /Gwayw gwaedrwyf gwa_^r dirglwyf dorglwyd; /Gwayw yng nghorf, yn nhorf, yn nhryf dirgwyn 1 LlG VII 27 30 rist y'n gorug Crist (cred nid ymchwel) /Trais dirgwyn ac nid trais dirgel. /Am drawswalch aerfalch (oe Diriad 1 LlG VII 26 34 o'i eurllaw. /Dinam ddraig, ddragon eiddunaw, /Diriad cad, cedeirn orddwyaw, /Dawn ysydd yn sefyll gan Diriaid 3 LlF1 II 3 11 nyddwch - i'm cerdd, /I'm cynnelw yd fyddwch: /Diriaid ni hawdd baid heddwch; /Dedwydd a ga_^r ddadolw BF VII 51 24 erodr Cymro; /Ys terfyn byd, drymfryd dro, /Ys diriaid nid ystyrio. /Ystyried, O Dduw, ddamwain dychryn GYC VII 43 28 . /Ac yna y dywaid, y dyd uchenaid: /`Mae ef y diriaid o'i eneidiaw, /A cham guhuddwr, a cham usurwr, / diriaw 1 LlG VII 24 11 edd, /Rhudd barau o beri cochwedd; /Rhyw iddaw diriaw eraill diredd, /Rhwyd galon, golofn tey_"rnedd. / diriawg 1 PM V 24 7 yddau beri, rhi rhuddfoawg, /Llyw Cymru derfyn diriawg - ei harglwydd, /Llwyr ddirfawr ddigwydd i ddiga diriogaeth 1 CBM III 16 110 rpo tey_"rnfar tywysogaeth - brudd /Ar Brydain diriogaeth! /Gorfawr glyw glewyd dialaeth, /Gorflwng arf dirion 7 GB II 26 143 ag creiriau Dewi yd gryn Gro_"eg /Ac Iwerddon dirion, dir Gwyddeleg!): /O Garawn gan iawn, gan eho_"eg DB VI 30 64 yd ataw dyhedd - Iwerddon /I farchogaeth Mo_^n dirion diredd, /A llu o Brydain, llwrw dybrydedd, /A llu MB I 3 131 t wragedd gweddw goddiwedydd; /Cad yn Iwerddon dirion drefydd, /Gan a'i canfu ni bu ferydd. /Cad rhag t ES I 16 27 o'm ca_^r catgwn, /Dwyn Dafydd o'i dud ac o'i dirion, /Dyfrydedd dyrawr hil mawr Maelgwn. /Nid ymdau G CBM IV 4 220 s ar wlad, ar wleddolion - medd /A meddiant ar dirion, /Gwledychawd molawd mil feirddion /I foli teithi EW VI 5 1 Mawr ddilyw deddyw am dirion - urddyn, /Llywelyn llyw dragon; /Gosgymon gw_^y D-3 VI 19 4 st llu gwynion - y nef, /Ysy gain addef addwyn dirion. /Y'm ce_^n o'r lluoedd ar erllyrion /A ddugost y dirmig 1 CBM IV 4 172 dd wallaw anaw anewig - ei fynw, /Ei fyned a'm dirmig, /Baran llanw ger llynges gerrig, /Blaidd aerflaw dirnad 2 LlF1 II 1 87 fod yn ei harfor. /Mor iawn im o'm dawn ac o'm dirnad - dedwydd /Goffa_"u dofydd o'm newydd na_^d, /Can GM I 14 34 w Ystwyll. /Ystwyll ystyriws De_"ws ddefnydd /(Dirnad digymrad) gymryd bedydd; /Deliesid Ieuan ieuang d dirparaeth 1 CBM IV 16 52 awg fradawg fradwriaeth - Mab Duw /Er mab dyn dirparaeth; /Pan gymerth Mawrwr marwoliaeth /Ym mhren cr dirper 3 CBM III 16 198 feirddion a fawl neb dragon /Namwyn draig a'i dirper) /Drud w_^r gwrdd, gorddrud ei lasfer, /Drud rwyf CBM III 11 74 fy nawn yn ofer - o'm gwlad, /A'm gwledig a'i dirper, /Ni'm gwna tro treiglfeirdd un amser, /Ni'm twy CBM IV 8 6 erdd yng nghyflawnder /I gyflawn foli rhi rhwy dirper, /Yn urddiant foliant fal yd glywer, /Yn awen bar dirperi 1 CBM III 21 51 dwy wledig, wladoedd noddi, /Caraswn aestwn as dirperi, /Carasai a'm bodd a'm bod ynddi. /Gwedi gwalch dirpero 1 LlG VII 25 76 hynod a honno - tafawd /I'r aerllew parawd a'i dirpero. /Diflisg wisg, wasgawdfeirdd ymdro, /Deddfau ha dirprwy 2 ES I 24 5 d plant rhag pla a thristyd. /Gw_^r darpar i'u dirprwy, llu byd, /Garawys cymerth pwys penyd. /Dirfawr ES I 22 10 st a ddaw yn wa_^r, yn wrawl, - Dyddbrawd, /Er dirprwy presennawl; /A fo da, ef gelwir dwyawl, /A fo dr dirrwyn 1 CBM III 21 157 heddiw y'm daw dywrthred - o'i ddwyn, /Handwyf dirrwyn frwyn o'i fraw golled. /Yn amwyn Elfael, pan wna dirwaen 1 BF VII 47 3 en orddwy - drais /Am drawsfab Goronwy, /Rhy-m-dirwaen Duw, rhy-m-dirwy, /Rhy-m-dirwnaeth rhan hiraeth dirwestant 1 LlF1 II 5 24 grynant /Rhag ofn dilyw diarchar; /Adar daear dirwestant. /Degfed dydd, herwydd anian, /Ni eill dynia dirwnaeth 1 BF VII 47 4 ronwy, /Rhy-m-dirwaen Duw, rhy-m-dirwy, /Rhy-m-dirwnaeth rhan hiraeth rhwy. /Rhwy y rhoddai w_^r, a orf dirwy 1 BF VII 47 3 Am drawsfab Goronwy, /Rhy-m-dirwaen Duw, rhy-m-dirwy, /Rhy-m-dirwnaeth rhan hiraeth rhwy. /Rhwy y rhodd dirwyn 1 GM I 9 63 yth gwnedd [ ]hudd /Ni hu y_^nt, a mi mor wyf dirwyn er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad [ ] /Ni ddi dirybudd 1 LlG VII 25 49 ) /Dy falchlys nid ymgudd. /Anwair lyw, luoedd dirybudd, /Enwawg w_^yr Madawg fab Maredudd; /Ohonawd he disbur 1 CBM IV 17 86 ydd dra gwyliadur /Gwartherddydd elfydd dybydd disbur. /Gwerthefin Frenin, fraisg Beniadur - byd, /Gwr disegur 2 DB VI 35 26 Tyrau tew eu mur, terfysg eu llafur, /Torfoedd disegur a'u hysiga; /Tey_"rnfab Gruffudd, te_"yrn ddadan CBM III 9 14 f a glywaf ar glawr llafur - rhai, /Rhyfelglod disegur, /Teulu Madawg, mawrglod fur, /Mal gawr torf teu Diseirch 1 PhB VI 14 15 id - hwn /Cleddyf ysgwn twn, twyll ei gwndid; /Diseirch meirch a seirch osethrid - borthfor, /Diachor y diserch 1 BF VII 53 27 f cofion - fydd /Lladd Dafydd, llyw deon, /Aur diserch Rhydderch rhoddion, /Arfaeth Lly_^r, arf mawrwyr diserchawg 1 CBM III 4 2 Gwelais ar forwyn fwyn, fawrhydig, /Golwg diserchawg, syberw, ceinmig, /Lliw golau tonnau, taenfer Disgewydd 1 MeiG I 33 23 yn ei ddifri. /Difri difro_"edd! Dyedd diau! /Disgewydd diffydd diffawd gyfrau, /Diphara ei dda, ei dd Disgwyliaw 1 MG VII 33 55 /Herwydd cariad maith hyd na methlych. /[ ][ ]Disgwyliaw yr awr ydd elych - o'r cnawd: /Na fydd amhara disgyblon 1 CBM III 21 187 gud, ys gwn pa ho_^n, /As gwddant ein dysg ein disgyblon! /Gwedi Cadwallawn rhwydd iawn roddion /(Rhodd Disgyn 1 MG VII 32 41 n' yn rhwydd ar feirch ebrwydd, wiw ebrannau. /Disgyn yn ffysg (seren a'u dysg, wir ei dysgau), /I'r ty Disgyr 1 PB VII 6 12 ant, /Dwys i'm bryd (beirdd byd, ba wna_^nt?) /Disgyr gwy_^r am eu gwarant. /Gwarant Gymry blant, bla d disgyrnu 1 GYC VII 41 41 camweddawg, pawb ys ofnawg rhag eu safnau /Yn disgyrnu dannedd arnu, orn ymliwau, /Llidiawg fyddant, disgywen 3 CBM IV 6 236 - eirchiaid /Rhydalant eu rhoddion; /Rhydysgaf disgywen feirddion, /Rhy-m-gedir ei gadair ymryson, /Rhy CBM III 16 107 aerfen ei - waedlafn /A'i waedlan ddisgywen. /Disgywen, gordden, gorddawn ffraeth - gorddwy, /Hydr gor CBM III 24 17 'm cwyn am yd ym ce_^n, /Mor wyf goddedig, dig disgywen, /Mor fynych, mor faith, llaith llwyth Pobien: distaddlaf 1 GYC VII 41 16 ledd cadarn arglwydd cadau /No'r dyn gwannaf a distaddlaf yn y daddlau. /Drudion fyddant, drwg y'u barn distain 2 PB VII 15 20 ew yn ymladd, /A drud geir draig Gwynionydd /A distain gwawr Prydain prudd. /Prudd alar Rhys ni'm rhoes PB VII 18 19 /Mygrfeirdd magwyd o'i foli, /Gwawr destlfawr, distain tra bu, /Gwalch ceneddlfalch cynnaddlfa. /Cynna Disynni 1 LlF1 II 1 127 ef nef ail ei athrefi. /Cadr yd y cedwis, ger Disynni, /Cadredd a llariedd a llary roddi. /Cadr hwysgy dithau 1 EGM I 27 12 ythran weithredau; /Cyd bwyf drwg, bydd drugar dithau. /Herwydd da grefydd, dagrau - dadolwch /Dyddelwy diw 1 OC II 15 47 wr - eu hoywedd? /Hirfelyn eu gwaywawr; /Dywan diw Calan Ionawr, /Dywed ein dyfod Faelawr. /Dos, was, n diwael 1 GYC VII 40 9 w, da farn fu. /Dyw Mawrth, coeth y doeth w_^r diwael - yng ngwawdd /Yng ngw_^ydd pobl yr Israel, /Yn u diwahardd 2 CBM III 29 7 /Od is llaw llys Bennardd, /Blawdd glyw glewyd diwahardd, /Blaengar bleiddfar Bleddynt Fardd. /Bardd ha CBM III 3 181 rydydd a'i pryd /Prydest loyw pryder dihewyd. /Diwahardd i fardd ei fenwyd, /Diffleistor, tewdor ddo_^r Diwair 4 CBM III 9 20 awg bieifu, /Trinfa gyfa gynyddu, /Trydydd Tri Diwair Deulu. /Tyll eu hysgwydawr, terfysgfawr - faon GB II 26 149 othyw i Ddewi Deheubartheg - bair /I ddial fal diwair ddwyn ei wartheg; /Dothyw i Ddewi yn ddeheueg, /G LlF1 II 3 43 yn wyry /I wared am ein Pair. /Archaf it ateb diwair, /Eryr ongyr, er Ungair. /Eryr arbennig ar ben an DB VI 35 88 a'n pair a'n gweithred a'n gair, /Can eiriawl diwair Fair ferch Anna: /Can cafas eurwas air a lwydda, diwallo 1 MeiG I 30 26 m noddo - rhag gwall, /Ei ddawn a'i ddeall a'm diwallo. /Diwallus De_"us ni'm difanwo, /Didwyll ei bwy Diwallus 1 MeiG I 30 27 rhag gwall, /Ei ddawn a'i ddeall a'm diwallo. /Diwallus De_"us ni'm difanwo, /Didwyll ei bwyll, a'i cyr diwaradwydd 3 GYC VII 40 17 naethpwyd brad y Tad teg. /Dyw Iau, mad da rad diwaradwydd - da_^l /Y daliwyd yn ebrwydd /Gwir wared io GYC VII 36 7 'm rhwydd wisgaw. /Gwae fi am arglwydd, gwalch diwaradwydd! /Gwae fi o'r aflwydd ei dramgwyddaw! /Gwae DB VI 27 24 yd, yn rhodwydd - ongyr, /Och a wy_^r, am w_^r diwaradwydd, /Och fawr a fwrir o ddirfingrwydd, /Och fai diwarth 1 PB VII 14 7 lli Rhys Rhystud barth, /Colled rhwy i'm rhwyf diwarth, /Coll mawr ar wawr llawr Llannarth. /Gwalch o b Diwedn 1 EGM I 27 53 eglwysau, /Eglwysgar, hygar, hygadw gloesau, /Diwedn werin wirion gathlau, /Dyniaddon, dynion diamrau. diwedd 20 DB VI 29 69 nau, /Llew biwyf, Llywelyn biau /Llyw Gwynedd, diwedd a dechrau. /Dechreuws De_"ws, hyd na'm dyhudd - d LlG VII 24 29 ddiaw trwyddi berfedd! /Am ei wir bydd dir o'r diwedd, /Am gylch Dygannwy mwyfwy y medd, /A chiliaw rha GM I 7 11 , ni'm baidd dyn dyhudded. /Dyhedd dy-m-goryw, diwedd arwydd yw, /Dilyw ryw ryn golled; /Rhewin mawr am GYC VII 40 27 edd - hael /A helaeth drugaredd, /A dywod yn y diwedd /At y Tad i'i wlad, i'i wledd. /I wledd annherfyn DB VI 35 92 nef yn ei fawr noddfa /Ys caffo ef drugaredd a diwedd da. Amen GYC VII 42 7 isaw gweinon, gwn na'th dycia. /Drwg fydd, o'r diwedd, difer dy gamwedd /Drwy falchder rheufedd, rhyfyg D-5 VI 36 48 l y dug o'i deg enrhydedd /Y dwg Duw bawb yn y diwedd. /Digarad a fydd digaredd - rhag llaw /Heb allel PM V 29 8 nar, ei gwin a'i medd /A'i gwy_^r gworfych o'r diwedd. /Diweddwyr eryr, ar Gymry - hu bych, /Hu bydd ba GG II 31 8 chywedd - ein cnawd, /Ydd yn cny-ni daear yn y diwedd. /Drwg yw in dryced an buchedd; /Ail ddrwg in cyf CBM IV 16 30 yn dirfawr gyfawr gyfysgar, /Cyn no'm dwyn i'm diwedd garchar, /Cyn oergawdd anghlawdd anghlaear - yng DB VI 25 43 _^r a wnaeth o'r dwfr y gwin, /Gan fodd Duw, a diwedd gwirin, /Nos a wnaethpwyd, trais annwyd trin, /Ym PM V 23 4 afar. /Crist Celi, bwyf celfydd a gwa_^r /Cyn diwedd gyfyngwedd gyfar. /Crist fab Mair a'm pair o'm pe GYC VII 43 48 nefawl orsedd, a rhan drugaredd, /A Christ o'r diwedd i'n dwyn ataw EGM I 27 29 ych o'm ceryddau /Dydd y cerydder y careddau. /Diwedd ni bydd it, na dechrau - ni bu: /Ni bwyf trist i' D-3 VI 19 33 , ca_^r llawer, ger Caer Lleon. /A Duw, 'n ein diwedd-ni, gwaredd gwirion, /Trwy eirawl air Mair a'i mo EW VI 4 44 wedd honnaid; /I bob rhwyf rhwysg orddyfnaid, /Diwedd, nod rhuddfedd, neud rhaid GG II 31 5 edig haul yn ei gyntedd. /Ac yntau a'n dwg o'n diwedd, /O'i dygiant, drigiant yn nhrugaredd. /Edrywant DB VI 32 12 eillwr iddaw: /I feddu daear arnaw /I fedd o'r diwedd y daw OC II 15 11 i ac archwn wrthid /Rhag ein llid ein llochi; /Diwedd y doetham iddi, /Dywed y down Arwystli. /Dygychwy PhB VI 15 40 lwydd no gwirionedd /Neu ddarfod dawn Duw yn y diwedd, /Ys mi a feflawr o'r gyngheusedd: /Gweryd i'r gw Diweddgof 1 CBM III 26 142 wlym ei waywddawn; /Diwethaf y canaf can iawn /Diweddgof diweddgoll Einiawn diweddgoll 1 CBM III 26 142 ywddawn; /Diwethaf y canaf can iawn /Diweddgof diweddgoll Einiawn diweddo 1 MeiG I 30 35 didywyll a'm didwyllo; /Deddfau digamwedd a'm diweddo, /Doniau cynghorau a'm cynghoro. /Cynghorwr arwr Diweddwr 2 CBM IV 4 48 ant. /Cerddgar cyfarwar (cyfarwydd - yw Duw), /Diweddwr cyn trychwydd /A'm rhoddes (nid rhodd gwaradwy CBM IV 9 184 au, /Hil Maelgwn milcant addodau, /Hil Tewdwr, diweddwr Deau. /Brwydr orchwydd, ni orchudd tlysau /Nag diweddwyr 2 CBM III 11 48 aclod, /Ym mlaen cadau cadw arfod, /Ac yn o_^l diweddwyr dyfod. /Cynneddf i Bowys ban e_^l - ar dremyn PM V 29 9 win a'i medd /A'i gwy_^r gworfych o'r diwedd. /Diweddwyr eryr, ar Gymry - hu bych, /Hu bydd bawb a'i dy diweirdawd 1 HOG II 6 72 Enerys wyry, ni warawd - im hoen, /Ni orpo hi diweirdawd! /Am Hunydd, ddefnydd hyd Ddydd Brawd; /Am Ha diweiriaf 1 LlF1 II 2 51 ir ger Tren, yn nhrin pennaf. /As dewiso Duw y diweiriaf - o'r gwy_^r, /Eryr Porthwygyr, wychyr uchaf. diwelling 1 GM I 7 1 Caru Duw, diwelling ymddired, /Cyrchaf Ca_^r cerennydd afneued. /C diwenydd 1 DLlM II 18 25 i tha_"wn, pei byddwn celfydd, /O foli Mab Duw diwenydd. /Cyn 'yn nwyn yn herw yn herwydd - daear /Yn h diwenynni 1 MB I 4 10 einifif, hagen, i'm Rheen Ri /Cyn bwyf deyerin diwenynni. /Diau ddarogant i Addaf a'i blant /Y rydraeth Diwestl 1 EW VI 4 29 b Gwestl, /Gwy_^r wawr yn llawr Llyn Egwestl. /Diwestl ei ysgor, ys cwynais - nad byw, /Hael o'i ryw ry Diwethaf 2 CBM III 26 141 creulawn, /Dinas gawr, garwlym ei waywddawn; /Diwethaf y canaf can iawn /Diweddgof diweddgoll Einiawn BF VII 52 13 frodorion, /A'i haelion wyrion, oer eu galar. /Diwethaf y'm bu (buddfawr wasgar) /Dafydd, glod dderlly diwg 1 CBM III 28 18 fau, ysy fawrddrwg - im, /Ni'm dawr dim, ni'm diwg, /Dygn gofion deon a'm dwg, /Difa dewrblant da Dwyw Diwolo 1 ES I 15 8 dded frenhiniaeth. /Bendigws De_"ws dialaeth /(Diwolo Ei weledigaeth) /Y pum torth a'r pysg, pasgaduria Diwraidd 2 GM I 14 13 uw ddiwynni, /A Chymro ddifro ddifrad weddi, /Diwraidd a newid 'ny bai chwant a llid, /Difanw present DB VI 35 57 t a_^'i fflamwellt y'i fflemycha. /Un ar ddeg diwraidd Elfael, fro Hyfaidd, /Arwraidd o flaidd a'i har Diwreiddwys 1 GM I 7 83 yw Dyddbrawd can deryw /Derwyddon weinifiad; /Diwreiddwys Powys beleidrad - rhyfel, /Rhyfarw udd gwly diwyco 1 LlF1 II 3 16 /Ni wna draig dragon wylo; /Ni wnaeth drwg a'i diwyco. /O dywedais drwg o dramgwydd - synnwyr, /O awyr diwycwyf 1 GB II 26 78 i o gam, o gynghlwyf - difri, /I Dduw a Dewi y diwycwyf, /Canys dichawn Dewi nis dichonwyf, /Gwnaed eir diwyd 11 GG II 31 43 /Ysgar byw a marw garw argywedd. /Am arglwydd diwyd, am ddiwedd - ysgar, /Anysgafn a w_^r ei freuoledd GM I 14 109 f, /A mi i wrthaw na'm gwrthoded: /A'm Duw a'm diwyd arbed /Erbyn brawd Trindawd Trined BF VII 55 2 aw (buddwaglaw byd), /Deddfawl Freienin, Dewin diwyd, /Dewrddraig Edeirniawn, gedernid - ffrwythlawn, / CBM III 8 22 dig. /Nis gw_^yr namyn Duw a dewinion - byd /A diwyd dderwyddon, /O eurdorf eurdorchogion, /Ein rhif yn ES I 24 3 - peri /Periglawr i'i gymryd, /Canys gorau Duw diwyd /Gwared plant rhag pla a thristyd. /Gw_^r darpar i LlG VII 26 16 i feirdd, fyrddoedd wallaw, /Nid annawd tafawd diwyd iddaw! /Arf torfoedd, terrwyn achubaw, /Arwydd coe DB VI 24 66 yw o'i elyn hylithr wylaw /A gnawd fod tafawd diwyd iddaw. /Gnawd ysgafael hael yn hwylaw - o'i du /A ES I 20 9 eddawl, /Didlawd y'n gwarawd Ddydd Gwenerawl. /Diwyd lwyd arwydd, eiriawl - ydd ydwyf /Na bwyf arnad, R BF VII 55 26 rchaf (Naf ni'm ennyd) /Lleha_"u Dafydd yn lle diwyd, /Lle mae'r Un a'r Tri trwy anwylyd - mad, /Lle ma LlLl II 16 59 /Ar gadflawdd gadflaen gryd! /Poed hwyl i holi diwyd! /Poed ef enw dy rodd bodd byd! /O dyfyddydd fyth ES I 21 30 wd dalu. /Cymhennaf yw in cymhennu - a_^ Duw, /Diwyd W_^r i'm nerthu. /Nerthoedd gw_^yth gweithredoedd diwydon 1 GYC VII 39 17 plaid ceinaid canon! /Nawdd Ieuan liw ban, ben diwydon, /A fendigawdd Crist croes arwyddon! /Nawdd addf diwydrwydd 2 LlF1 II 3 19 - synnwyr, /O awyr i'm hawydd, /Dywedaf, o'm diwydrwydd, /Ddifwyn ei fa_^r i'm harglwydd. /Galwaf-i DB VI 27 27 ychwaith o'i obeithrwydd, /Och am naf, am neb diwydrwydd, /Och am ne_^r, muner mynogrwydd, /Och ddygn diwyga 1 DB VI 35 46 wg, parha_"us ei wg, /Er a wne_^l o ddrwg, nis diwyga; /Chweched i dramwy, chwe chad yn adwy, /Yn Abert Diwygaf 1 PhB VI 12 43 ar wecry - heb borth /Parth eurgolofn Cymru, /Diwygaf, honnaf hynny, /Difwyn a gymer Duw fry. /Pa gese diwyl 4 PM V 4 38 ei roddion, /Ef yn w_^yl, yn olud anfon, /Ef diwyl diwyll gwleidiaddon, /Ef orau rhiau, nid rho_^n - PB VII 13 19 prudd, /Gwalch gwawdfudd, rwyddfudd reg, /Hwyl diwyl dyfndref Saesneg, /Hael awydd hil Owain deg. /Oedd PM V 17 13 warch, Llywelyn a'i medd. /Meddfaeth dialaeth, diwyl hydab - cad, /Cadr ddragon gyfundab, /Gwrfab Madaw CBM IV 7 3 lod addas, mygrwas moel, /Ysgwn bryffwn, braff diwyl, /Ysgwyd lathraid honnaid hael. /Hael anwar gwenwy diwyll 1 PM V 4 38 oddion, /Ef yn w_^yl, yn olud anfon, /Ef diwyl diwyll gwleidiaddon, /Ef orau rhiau, nid rho_^n - ei gyn Diwyn 1 EW VI 6 31 da yr awr - y medrais /Ymadrawdd o Dduw mawr: /Diwyn dy fa_^r, lachar lawr, /Difefl udd, brudd briodawr diwyrnawd 2 CBM IV 9 30 glais a thrais a thrallawd, /Gleddyfal dywal, diwyrnawd; /Gwelais-i glod a rhod a rhawd - o beleidr /A CBM IV 4 95 /Urdd wledig, llurig llu aergrain, /Urddws Duw diwyrnawd Owain, /Urddawl ben, priawdnen Prydain. /Mal G diymadaw 1 DB VI 24 17 th fo ei ynni am ei anaw. /Ni bydd a_^ Mab Duw diymadaw /A fo mynws byd yn ei bydiaw. /Mab Duw dewisaid diymgel 1 LlG VII 24 117 dd Lywelyn, lyw pedeiriaith. /Sefis yn rhyfel (diymgel daith) /Rhag estrawn geneddl gw_^yn anghyfiaith; diyrddant 1 CBM IV 4 12 bryd o bryder adfant, /Amdrist beirdd am drais diyrddant, /Amgen ffyrdd o'i gyrdd yd gerddant, /Am Owai dlawd 3 CBM IV 9 58 rhydd, yn rhwyddnawd /Y gwna Rhys rhieddawg o dlawd, /Braw Brynaich branar eu beddrawd, /Bro brengyl, ES I 20 21 rgledr gogoniant, gwarant gwrawl, /Erglyw ddig dlawd gnawd yn gnodawl - erchi /Trugaredd iti, fy Rhi rh CBM III 13 55 ith, /Aros gwarth er gwrthod afiaith. /Nid wyf dlawd o'm gwawd, o'm gweifriaith /(Gweifryd bryd, brysia dlid 1 PM V 8 43 rhodd yn rhan eddewid. /A minnau, magator o'm dlid /Bodd i Dduw a bod yng ngleindid. /Rhag beiau rhiau dlodedd 1 D-5 VI 36 39 yd hirhoeddledd. /Paham nad edrych tlawd yn ei dlodedd /Mor fydd hoeddl egin y brenhinedd /Nad hwyrach do 2 PC II 21 19 rwys - lew, /Llew trylew, traul diffwys, /(Ple do dial dywal dwys?) /Plant Cedifor wyn Wennwys. /Lladd MB I 3 142 nt fanfeirdd ni mawr gynnydd /Pwy a enillo o'r do ysydd; /Edewis eurwas, clas gymre_"ydd, /Canawon mord Dod 4 MG VII 34 3 ch rhag gelyn - mawr! /Mae y sarff i'm dilyn, /Dod im nerth, can ys perthyn, /Balch dywysawg doniawg dy MG VII 33 78 au crych. /Nef, daear, uffern, pan eu bernych /Dod nod i'm hwyneb, a'm hadnepych, /Parth cledd i minnau GYC VII 40 113 heneidiau. /Archwn i'r Drindod drwy wir ufudd-dod /Roi in lwyr gymod o'n pechodau, /A phurlan fuchedd PM V 1 159 , /Rhwyf myrddoedd, mawrddawn ysbrydawl; /Na'm dod, udd mantoedd, ym mantawl - ag aur /Ac emys hyganawl dodaf 2 DB VI 29 46 aws gwalch mawrfalch, mur cyneddfau, /Uchel y dodaf am naf nid mau, /Wych ragor, och rhagod ti, Angau! GYC VII 39 25 nef /A gwir addef y gweryddon! /Nawdd arnaf-i dodaf y dedwyddion, /Nodded o'u parthed a'm perthynon, / dodes 2 PM V 5 25 /Dau ddragon yn yngres, /Dau dremud am dud a'u dodes: /Dwy fyddin orllin orllawes, /Dau de_"yrn derrwyn EGM I 26 54 yri, /Ac yn ei goddau, gweddi - a ddodaf, /A'm dodes nwyf i'm haddoedi. /Ni bu dyn mor gu gennyf a_^ hi dodi 2 DB VI 30 47 nis, /Cawsant o'r bobloedd bawb a erchis. /Nid dodi barau a beris - arnaf, /Alaf a enwaf im a enwis. /N LlF1 II 3 4 , /Arfaeth yw gennyf, arfau gyrchiad - Deifr, /Dodi dwfr i'th farwnad. /Ni hepgoraf-i rwyf, hyd Rufain dodwn 1 GM I 14 100 /Ac ysin-ni feddyg a fedd gwared - ein gau, /A dodwn ninnau ein hymddired; /Ys Ef, Arglwydd nef, a'n ne dodwy 1 ES I 23 19 rwy gyhydedd, /O Iesu y traethwys Iosedd. /A'm dodwy Dofydd, amduddedd - yr Israel, /Oesran y delwyf i' dodych 1 GRh II 30 2 Pan welych llewych lliw gwawr, - bid odid /Y dodych droed ar llawr: /Gweilging was, gwanas gwaywawr, Dodyssant 1 GB II 26 52 yn gyfoethawg. /Dau ychen Dewi, dau odidawg, /Dodyssant-hwy eu gwar dan gar Cynawg; /Dau ychen Dewi, a doddoedd 1 BF VII 53 24 ch maeth ffraeth ffrwythlawn /A'i wisgoedd y'm doddoedd dawn. /Arwymp ddawn cyfiawn: oeraf cofion - fy doddwyd 1 CBM IV 6 213 eddloedd gadwyd, /Ceinwalch gyrth, wrth raid y doddwyd, /Ceimiad gryd grym llew, ceimiaid glew dew dorf doddwyf 2 CBM IV 9 157 f Unhwch, /Dywal a'm dywed, `Llonyddwch!' /Can doddwyf a_^ digeryddwch, /Na ddala fa_^r, Casnar, cas he CBM III 16 184 gwn /Nis lludd llew llafnfriw canmiw crwn: /Ni doddwyf ar hael hyd ar hwn! /Honitor ei glod o gyflawnde doddyw 9 CBM IV 6 287 ydest, o ddyllest a ddulliaf, /O ddawn Duw can doddyw ataf. /O'r mo_^r pwy gilydd py gelaf - fy ngair? CBM III 21 11 /Digrifwch dragon, draig Iorfeirthiawn: /Neu'm doddyw defnydd, dydd dyfyddlawn, /Dyfod ei gyfnod i Gadw CBM III 21 146 /Coddiant, eilywiant rhag eilywed, /Eilyw a'm doddyw, Duw i'm gwared! /Aele o'm dygnedd ydd ym dogned, MB I 3 37 /Ni fynnai gamwr garu nebawd. /I gymeriaid lyw doddyw dyrnawd, /Difa draig wron, weinon wasgawd: /Gogwy PM V 8 25 rhydid, /Cabl neu glod o'm dyfod dybid. /Dy-m-doddyw edliw ac edlid /Am haelon haelder gynhenid. /Llas HF VII 23 3 aidd, tey_"rnaidd, tey_"rnwalch ri. /Gw_^r a'm doddyw gwall o'i golli - o fyw, /Gw_'reiddlyw a glyw ei PM V 16 5 gne gnaws Echel, /Ni'm eilyw dilyw cyn de_^l. /Doddyw im ddilyw am ddilen - preiddwalch, /Pridd fydd pa PM V 11 46 ynan. /Cynan, darogan derwyddon, - dyddaw; /Ef doddyw o Frython, /Anaw gwynaw gerddorion, /Un oedd well DB VI 27 55 /Mwyniant llu tra fu yn ei fywyd. /Mai yw a'm doddyw, yn anhyfryd - wyf /Am fyned fy rhwyf yn rhwym gw Doe 1 PC II 21 36 tristyd i'm cyngor), /Yn naear franar Fangor /Doe, a dau fab Cedifor. /Fy nghalon a gryn rhag erchlais Doeth 51 LlG VII 26 30 arfeiddiaw. /Drud a glud, gwladoedd ymandaw, /Doeth a choeth, gyfoeth gyfunaw; /Dwys aergwys, Powys po CBM IV 9 138 orion wolwch, /Do_^r ysgor ysgwydau amdrwch, /Doeth a drud am dud, am degwch, /Tarf aergawdd Aergwl ga CBM III 24 86 irid, wryd wognaw, /Delw y'm doeth anoeth, y'm doeth anaw, /Delw ydd oeddwn fardd i feirdd ganllaw, /Ca CBM III 24 86 liaw. /Ym mywyd Rhirid, wryd wognaw, /Delw y'm doeth anoeth, y'm doeth anaw, /Delw ydd oeddwn fardd i f CBM IV 16 37 /Eirchiad, Llawroddiad llachar, /Iawn o'm dawn doeth, arllafar, /Iawl heb dawl, heb doli arwar; /Iolydd CBM III 24 91 wisaw, /Dewised ei Dduw ei ddwyn ataw, /Delw y doeth ataf alaf o'i law, /Delw ydd oedd wrthyf-i, ydd wy PM V 22 35 yn rhwy - ar Gymru, /A'th gymryd yn fwyfwy, /Doeth ateb, Duw a'th atwy /Tair oes byd a hefyd yn hwy CBM IV 4 282 ] wenllys []er /O'i wenllaw anaw anober - ni'm doeth /Can doeth im a_^ llawer! /O gynnif o gynnal iawnd DB VI 35 5 muner, a'i mwynhaa. /Llyw glyw a glywir, llew doeth, coeth, cywir, /Llawhir ni welir ei gywala; /Llym EG VI 18 138 an ofynner. /Dyn yw Llywelyn, llywiadr tyner, /Doeth, coeth, cywrennin gwin a Gwener; /A'r Gw_^r a'n rh PB VII 19 22 Lywelyn. /Llywelyn, llyw pob neges, /[]wyhyrd doeth coeth [] /Hywydd [] gyflwydd gyfles - fu [] /Gwae CBM III 21 152 , /Gan fawrdrais Emrais, amryw dudded; /Cyf-ym-doeth cyfoeth, cyf-ym-daered /Cyfliwion gweilwyon gweil PB VII 9 3 prafflu, /Cefais nid cyfyng dy fro, /Gwledig doeth cyfoeth cyfa, /Gwlad rhog diofn, colofn Cymru. /Cy BF VII 53 6 m urddas. /Am urddas addas eiddunfryd - Cymru /Doeth cymraw a thristyd, /Am Ddafydd (dydd dihyfryd) /Ab PB VII 20 20 wr cadarn yn cadwyd o_^l, /Gw_^r coeth, gweryd doeth dethol. /Neud dethol Balch nef, neud aeth - Blegyw BF VII 50 31 dygn ei alar, ca_^r cywiraf, /Gw_^r cywirgoeth doeth, detholaf - o Fo_^n /Hyd yng Nghaer Llion, y lle t CBM III 13 26 wy canwraith; /Do_^r dewdor, deon orwyraith, /Doeth dewrgoeth, dewrglod ganhymdaith, /Drud aerlud, aer PB VII 16 11 awg Mo_^n cain roddion cof, /Oedd tafawd coeth doeth digrif /Ar lles pob neges o'i naf. /Cyd a_^'i naf, PM V 11 16 eth, ffaeth i feirdd maeth mwth ne_^r, /Coeth, doeth, drud, termud, tyner. /Tyner wrth lawer, wrth lu b BF VII 44 19 aid, /Llardelaid, honnaid, hael, /Ca_^r coeth, doeth, dygn ei allael, /Cywir nas gwelir; ys gwael. /Mor GB II 26 231 nant ormant, orau. /O anfodd Boia bu diamau /Y doeth ef i Fynyw, syw synhwyrau. /Ceiswyd cythreulaeth g EGM I 27 57 l fradau, /Pan wanpwyd Iesu yn Ei asau. /Gwedi doeth Ef i'r dio_"ddau, /Dug anrhaith uffern yn Ei affla MB I 3 58 Efrawg. /Dybu brenin Lloegr yn lluyddawg, /Cyd doeth ef nid aeth yn warthegawg: /Ni yn Eryri yn rhei_"a DB VI 31 24 ch ei roddion, /Neud ei hoed ar ei gyfoedion. /Doeth esgyrn gw_^r chwyrn ei ymchwelion, /Ymchweiliad tr GB II 26 271 iniau; /Ac i foli Dewi dothwyf i'r Deau, /Boed doeth Fo_^n a'm clyw, a'm gwerendau. /Y Gw_^r a folaf, g PM V 4 11 seirff galon, /Ac Echdor gadarn, gad wyllon. /Doeth fu, o'r Trioeth traidd canon, /Tair colofn y celfy GB II 26 139 dest ddyllest ddull ychwaneg, /I Frefi a Dewi, doeth Gymra_"eg. /Diogel ei nawdd i'r neb a'i cyrcho, /D PB VII 20 6 Deryw Blegywryd, deurudd arwydd - hoyw, /Neu'm doeth hoed o'i dramgwydd, /Drudwalch, hylwybr falch hylw CBM III 3 3 , /Duw, dy nawdd, na'm cawdd i'm camwedd! /Duw doeth i deithi tey_"rnedd, /Tey_"rnas wenwas wirionedd; PB VII 5 15 eth, gwenwyn - a golled /A gollais o'i adwyn, /Doeth i feirdd byd i gyd gw_^yn /Difa gwalch tyrfa terrw GB II 26 162 dremwys drwy fodd Dewi. /Merch brenin dwyrain doeth i Frefi /A phryd a gweryd i gyd a_^ hi /Wrth glywe BF VII 56 12 nwan, aur gynnyg, /Detholew glew, glod edmyg; /Doeth i lwyth Hwfa pla plyg. /Oedd plyg dwyn terrwyn yn PB VII 4 6 s ddinas ddinag. /Dinag Owain, ruddlain lafn, /Doeth id i'th wlad, leiddiad leifn, /Trethoedd tros foro PB VII 2 22 dd. /Ym medd aergyfedd (nid gofyged - taith), /Doeth i'i feirdd o'i fyned /(Am ysgwydd gawr, fawr fur c CBM IV 4 283 ]er /O'i wenllaw anaw anober - ni'm doeth /Can doeth im a_^ llawer! /O gynnif o gynnal iawnder /O gyngr HOG II 9 6 y chwaer chwerthin egwan, /I adrawdd caru, can doeth i'm rhan, /I edryd fy lledfryd-i, a'i lled ofrwy, GYC VII 40 2 Dyw Sul, un hydr gun y ganed - Mab Duw /Ac y doeth i'n gwared; /Braint y saint ar eu seithfed /Bedydd HOG II 8 8 , am reg. /Dewis yw gennyf-i harddliw gwaneg, /Doeth i'th gyfoeth dy goeth Gymra_"eg. /Dewis gennyf-i d EGM I 27 104 ymeiriawl greddfawl graddau /Men yd wedd, Duw doeth, i'th gyfoethau; /Mynned i'm gwared gwa_^r feddyli LlF1 II 3 41 Ai cabl ai cwbl gerennydd. /Cerennydd y dydd y doeth Mair - yn wyry /I wared am ein Pair. /Archaf it at CBM III 19 32 nwalch Din Emrais, /Bu da dethol a gefais, /Bu doeth mal y detholais D-2 I 2 24 eth; /Muner fodawg, maer anheddawg, mareddawg, doeth; /Medel wisgi, me_^l farddoni mynogi gw_^yth; /[ ] PB VII 21 11 rhwyf ufeliar, /Ducpwyd gwalch c[ ]d orywir, /Doeth nen, llawen llawagor, /[] detholwyr. /O'r gwy_^r [ IRh VII 29 11 yfwy y'm tramwy tramawr edlid. /A meinoeth y'm doeth, o detholid - neb, /Lliw ar fy wyneb ni llwyr edid PB VII 13 3 udd fawrged, /Gwae ei geneddl, gwawr gogoned! /Doeth o'i gyfoeth coeth (cerdded - gwenyndro) /Gwenwyndr CBM IV 16 86 /Rhe_^n rheithlau, Rhiau rhad gyfa, /Rhadlawn, doeth, Rhwyf cyfoeth coffa, /Og ein treigl atregwch yma, GB II 26 49 ed ag ynghenawg; /A garo Dewi fal difuddiawg - doeth, /Rhy'i gelwir ef yn goeth, yn gyfoethawg. /Dau y BF VII 45 5 rfyddir fyth. /Byth am walch rhwyddfalch rhy-n-doeth - trais galar, /Bu traws golofn cyfoeth, /Arwr dw MeiG I 33 5 Arglwydd, Culwydd celi, /Can ys Ef ein da, ein doeth weini. /Duw gw_^yl goludawg, golychwn Di /Nad elom GYC VII 40 9 farw yn fyw, da farn fu. /Dyw Mawrth, coeth y doeth w_^r diwael - yng ngwawdd /Yng ngw_^ydd pobl yr Is MG VII 32 5 dawl dad, hwn yw'r Mab rhad, rhoddiad rhadau. /Doeth ystyriwn a rhyfeddwn rhyfeddodau! /Dim rhyfeddach doetha' 1 GYC VII 40 95 llefain nas lladd angau. /Adolwg yna i'm Dewin doetha' /Na'm rhyddiwarth er Ei wyrthiau, /Er myfyr deng doethaf 1 GYC VII 40 56 gethern gaethau. /Archaf arch i'm Naf, y Dewin doethaf /(Nid ymarwerthaf heb Ei wyrthau) /O'r llethri a doetham 1 OC II 15 11 wn wrthid /Rhag ein llid ein llochi; /Diwedd y doetham iddi, /Dywed y down Arwystli. /Dygychwyn, gennad Doethan' 1 MG VII 32 40 /Caerusalem a chaer Fethlem (nid er methlau) /Doethan' yn rhwydd ar feirch ebrwydd, wiw ebrannau. /Dis doethant 3 CBM IV 4 31 /Am du lly_^r a lliant: /Am ardal Caer Dathal doethant, /Glyw amdrai, amdrwch ydd aethant. /Amdrychiai GM I 8 31 rnain ni grain, ni grawn re_"i. /Tair lleng y doethant, liant lestri, /Tair praff prif lynges wy bre_` LlF1 II 2 67 lluoedd Lloegrwys, pwys diffwysaf. /O'r sawl y doethant, saith a seithcant /Syrthasant, cawsant anant a Doethbrudd 1 PB VII 12 5 nnaig pan aeth, /Oedd agro Penfro pan ddoeth. /Doethbrudd Faredudd Doethgerdd 1 PM V 2 46 wg ri. /Gogw_^yr doethion dwfn nad ofn tlodi: /Doethgerdd lawr werthfawr ydd wyf wrthi. /Gogwn Dduw, pr Doethinab 1 GRh II 28 11 inwychydd - naf: /Nerth Ercwlff yw'r trydydd, /Doethinab Selyf ysydd /A phryd Addaf ar Ddafydd. /Nid gn Doethineb 1 DB VI 34 19 prifnen prydaf, /Neud i Dduw mal y dadferaf: /Doethineb Selyf selwyd i'm naf /A theced eidduned Addaf doethion 3 PM V 2 45 ant, /Milwr pedrydant, pedrydawg ri. /Gogw_^yr doethion dwfn nad ofn tlodi: /Doethgerdd lawr werthfawr BF VII 47 12 redeg, /Hylwydd wawr, llawr llary osteg, /Hil doethion, hael tirion teg. /Teg yd gafas gwas gwayw hyno DB VI 31 14 awdr gwleiddiadon, /Llary gyngaws, drwy gyngor doethion, /O Fynyw hyd faen-Gaer Lleon. /Ail coll in co doethlyw 1 CBM III 26 42 ry Einiawn, llyw llwyrddawn llwrw ne_^r, /Llew doethlyw, dothyw ei amser! /Amser y'm perchis, parch di doethon 4 GB II 26 72 ac urddas urddedig haelon, /Ymhlith dedwyddion doethon dothwyf. /Ym mhlwyf Llanddewi, lle a folwyf, /Yd GYC VII 39 33 l gedawl gydymdeithon. /I reol dethol y gwy_^r doethon, /I ryddid addef nef y'm noddon: /Yn rhydd i'm h D-3 VI 19 35 air Mair a'i morynion, /Dethol, ymhlith saint doethon, - Lywelyn /Ar derfyn gwiryn y gweryddon EW VI 5 21 gyfoeth, /Mab Mam, Mair ddinam, mawr ddoeth. /Doethon, lley_"gion! Llugfryd - oes anawdd /Ys einym oll Doethwalch 1 BF VII 55 4 ewrddraig Edeirniawn, gedernid - ffrwythlawn, /Doethwalch o Leisiawn, dawn diledfryd: /Dafydd ab Gruffu doethwawr 1 BF VII 49 1 Dothyw, am Owain doethwawr, - o'i golled, /(Gnawd gollwng deigr hyd lawr) Doethwlad 1 CBM IV 17 7 synhwyriawr, /Dau erbyn angau anghychwi_"awr: /Doethwlad nef addef, Addaf wychfawr - sail, /Uffern yw y doethwlydd 1 GM I 14 52 o'i ddawn yn ddiwenydd /Deuddeg ebostol dethol doethwlydd: /Credwn eu cydfod, ac nid adfydd, /Yn undawd dof 4 CBM III 5 101 /Ban llewych ei bron ger ei breichrwy: /Golwg dof, dewis, gan a'i syllwy, /Goleuliw golwg i'r a'i gwel PM V 21 2 lyn, trosof - nis rhoddai /(Ef rhoddes wyllt a dof) /Ei winllyn (dengyn, da gof!) /O'i wenllaw heibiaw PM V 15 4 onas. /Dur ynad deddf rad rhyswynas - Dofydd, /Dof wyf it yn wanas. /Dywynnyg dy wir yn wynias, /Dy wyn GYC VII 41 12 perchen swyddau, /Nad a_^n dros gof (i wyllt a dof y daw angau), /Ac na wddant, rhag a glywant o glefyd dofaist 1 CBM IV 13 23 Prydain, /Wyt prydfawr i'th arfau, /Cefaist a dofaist yn dau /Cad anhawdd y Coedanau. /Cedwaist, cad o dofes 1 CBM III 21 83 rylew trwy faranres, /Hoffter nid ofer fal y'i dofes: /Yng Nghefn yr Aelwyd oedd aelaw tres. /Erfid a d dofn 2 CBM IV 6 224 /Ac ar ffrawdd o wystlon: /Am ddau ystlys dwfr dofn afon /Ymddifustlynt gynt gyngreinon, /Ymddifustlai PM V 23 6 /Crist fab Mair a'm pair o'm pedwar - defnydd /Dofn awen ddiarchar. /Crist fab Duw dy-m-rhydd arllafar d'ofn 1 PB VII 4 8 edd, fa_^r dwfn, /Traul ced, rhwyf Dyfed, rhag d'ofn. /Diofnawg farchawg, feirch ffraeth, /Yw hwn, udd Dofydd 32 GM I 14 49 goygwy, gobrwy gobrydd. /Pryderwn gyfnod dyfod Dofydd /A dafnau o'i grau ar Ei grogwydd. /Credasant o'i GYC VII 41 30 farner yng ngoleuder se_^r a sygnau /Geir bron Dofydd a Sywedydd, nid oes wadau; /Nid oes allu'n erbyn LlG VII 25 66 g goddaith pan lwyrfaith losgo, /Rhwyf difefl, Dofydd a'i gato. /Rhybydd urddedig a urddo - fy ne_^r, / ES I 23 19 hydedd, /O Iesu y traethwys Iosedd. /A'm dodwy Dofydd, amduddedd - yr Israel, /Oesran y delwyf i'i dang GYC VII 43 13 _^i bechawd na'i rybuchaw; /Bei na bei undydd (Dofydd a'n daw!), /Dyddbrawd yn barawd i'n diburiaw /A'r CBM IV 17 49 d dyfod tu fy ngweryd; /Yn llwrw llwyth elfydd Dofydd a'n dyd /Yn llawr lliwetgawdd, anghlawdd anghlyd. CBM IV 16 69 anaeth; /Erbyn Brawd, braw fydd brawdwriaeth - Dofydd, /Barnawd rhydd a rhygaeth; /Yr amser y ffrwyner MeiG I 30 42 /Ca_^r ein daddl dilys a'm dewiso, /Cerennydd Dofydd beunydd a'm bo LlF1 II 1 115 ref ei dad. /Dau w_^r a folaf fal y'm ceniad - Dofydd, /Dau deg, dau ddedwydd, dau rydd roddiad, /Dau GB II 26 1 A'm rhoddo Dofydd (dedwydd dewaint) /Awen gan awel pan dde_^l pylga EGM I 28 27 enwlad nef addef yn addfwyndawd. /Gwymp edrydd Dofydd, defawd - ei rhadau /Ni rydraeth neb tafawd. /Rha GB II 26 108 Ac Ystrad Nynnid a'i rydid rhydd. /Rhoddes Duw Dofydd, defnydd - o'i foli, /Dewi ar Frefi, fryn lleweny GB II 26 84 gysefin, ddewin Ddofydd, /Ac i Ddewi wyn wedi Dofydd. /Dewi mawr Mynyw, syw sywedydd, /A Dewi Brefi ge GB II 26 75 d gaffwyf-i barch cyn nis archwyf, /Ac o blaid Dofydd diheufardd wyf, /Ac ar nawdd Dewi y dihangwyf, /A PM V 15 3 redwn i Ionas. /Dur ynad deddf rad rhyswynas - Dofydd, /Dof wyf it yn wanas. /Dywynnyg dy wir yn wynias LlF1 II 1 7 rhoddes fy Rhe_^n rheg eidduned, /Can am rhydd Dofydd dogn foddha_"ed - i'm rhan /I foli Cadfan, cedwyr MG VII 33 44 aws [] rheidwlych - fu fedydd, /Ffrwyth angau Dofydd, Duw a folych. /Cydsyniaist, gwedi cais nas gwety SB II 22 2 Duw gennyf, Duw, Peryf perffaith, /Duw Dofydd, Duw parchrydd, parchraith, /Duw gwerthfawr, Gwer LlF1 II 5 61 cerddant /Can gwddant na byddant fyw. /Undydd Dofydd dybydd oll /Pobloedd plant Addaf o bell, /A mud a ES I 16 15 affan, /Afflau anoddau lle anoddun. /Lleha fi, Dofydd huenydd hy_^n, /(Llawer a wna Duw er dyniaddon) / GM I 10 39 Celi, /O'i gaffael caffaf re_"i. /Canhysgaeth Dofydd i gynnif Dafydd /I gynnal ei deithi /Gan glod a g EGM I 28 18 i y daw rhag llaw yn llwrw anffawd /Un dydd (a Dofydd inni a'i dywawd) /Y cosbir enwir, y cosbawd /Aerg CBM IV 18 72 a thwyll, na thrais. /Nid ef digrefydd a greto Dofydd, /Nid ef a'i cydfydd clwyf ddefnydd clais. /Nid e LlF1 II 1 88 im o'm dawn ac o'm dirnad - dedwydd /Goffa_"u dofydd o'm newydd na_^d, /Can rhoddes im rhan feirch can EGM I 27 8 lladau. /Dyn wyf gla_^n affan offerennau, /Duw Dofydd, Rhegofydd rheithlau; /Drygfab wyf id, Rwyf ry-m- LlF1 II 1 59 an o'i lan luosydd, /Rhyddylif cynnif can fodd Dofydd, /Rhodd gynnan Forfran, rhwysg diddan dydd. /Rhy- CBM IV 16 5 ddaffar, /Un Mab Mair, meidrawl, diarchar, /Un Dofydd tragywydd, trugar, /Un Rhiau, Rhwyf nef a daear, ES I 18 32 /Glyw parchfawr am eu Perchen, /A'u peirch Duw Dofydd uchben MG VII 32 24 raethwyd ac y coelwyd coelfain chwedlau: /Geni Dofydd yng nghaer Ddafydd yn ddiamau. /So_^n engylion a GYC VII 41 54 edd fawr enrhydedd, rhydid gerddau, /Geir bron Dofydd yn dragywydd gywir ddoniau MB I 3 5 eg rhy-d-eirifam yn rhan Drindawd. /Pan ddyfo Dofydd yn nydd pennawd, /Peryf, pa_^r wrthfyn yn erbyn B LlG VII 24 85 Ar Gymru a'i helfydd. /Ef difeiaf naf rywnaeth Dofydd /Yn y byd o bedwar defnydd; /Ef gorau rhiau rhego dogn 4 CBM III 3 5 /Tey_"rnas wenwas wirionedd; /Duw a'm dwg i'm dogn anrhydedd /I'w wenwlad, i'w rad, i'w riedd, /Yn elw MeiG I 33 38 ein gwaeth ein gweithredau. /Gwae a goddwy Duw dogn berthidau, /Duw a wna ddeubryd ffryd a ffrwythau. / ES I 23 6 trugaredd. /Trindawd a'm dyco o'm diguedd /I'm dogn eidduned wared waredd. /Teirffordd y deuant, etife LlF1 II 1 7 fy Rhe_^n rheg eidduned, /Can am rhydd Dofydd dogn foddha_"ed - i'm rhan /I foli Cadfan, cedwyr nodded dogned 1 CBM III 21 147 ddyw, Duw i'm gwared! /Aele o'm dygnedd ydd ym dogned, /Rhyddognais fawrgerdd am ei fawrged, /Mawrgor g dogni 2 ES I 15 11 - gwy_^r, /Gorober ehelaeth. /Cyfran deg, ei dogni a wnaeth, /Cyfri llu, llydan o bennaeth. /Cyfreith DB VI 35 61 /Maelienydd o'i ddawn a ddug etwa. /Trydyddeg dogni taerwalch Eryri /Arwystli Ceri ger Caer Efa; /Pedw dognir 2 DB VI 33 29 Ac a fo da, nid edewir: /Nog a adwys Duw, yn y dognir - ced /Haelfab Ednyfed, neb ni edir. /Neud rhygwy CBM III 3 96 glus pellus pell ddygir: /Pall arnaw pwyllaf y dognir, /Preswylgoll drwydoll engir. /Present fradw, fra dolen 1 PM V 30 9 wydd, oes o ia_"en. /Dillyngws Celi, fal cwlwm dolen, /Eu carchar anwar, amar am ben. /Ni bu haws uddu doli 2 CBM IV 16 38 o'm dawn doeth, arllafar, /Iawl heb dawl, heb doli arwar; /Iolydd wyf o nwyf yn afar, /Iolaf-i Dduw i HF VII 23 17 nt, cedwis haeloni, /Gw_^r eurfudd diludd, heb doli, /Gw_^r dileddf, prifddeddf Pryderi. /Gw_^r oedd Ow Dolur 13 GC VI 21 7 ddylyn, - ys gwael /Nas gwy_^l neb er gofyn. /Dolur adrawdd gawdd ganlyn, /Difancoll dygn hirgoll dyn. EGM I 27 33 u, /Ar lan Eurddonen er Ei ddoniau, /Can gur a dolur ar da_^l gliniau, /Can gymryd penyd penelinau /Ym GYC VII 40 18 wae ni chyrcho ffair offerennau - Crist /Croes dolur archollau, /Gwae a goddo mam o gam (nid gau), /Gwa BF VII 53 13 angau, /Och Fair am y mawrair mau! /Mau, rhag dolur cur cyr fy mron, - rhag dig, /Dygn adnabod weithio EW VI 5 6 yniaddon. /Dyniaddon deon dyly, - am ei ddwyn /Dolur cwyn a'u cyffry; /Gw_^r gwrddblant hydr foliant hy PM V 10 64 ngofid, /Och ar ni llas yn llid, /I'th garchar dolur delid. /Delis Gruffudd mawr a maon - Prydain /(Nid PB VII 20 13 /Lle oestrawd yn Ystrad Fflur! /Ger Fflur, er dolur dilen saeth, - dedwydd /O'i dydwedd olo y daeth; / PM V 27 5 naf. /Naf Ne_^r, rhag trymder trist gythrudd - dolur, /Dilys im ei aur rhudd, /Mab Duw nef, nodda fy u CBM III 15 3 ei faran, /Afarwy Aedd fab Rhys; /Llafur llafn dolur dilys, /Llid carant cad wrygiant wry_^s. /Gwry_^s MeiG I 33 77 yd; /Gwae a fo yno, difro difryd, /Dy-s-daaedd dolur, dygngur gymryd. /Cymerawd ein Duw ein dihewyd /Ca SB II 23 1 Chweddl a'm daw, dolur ei gofiain, /Chweddl dirfawr, dirfarth gyfrwynain, PB VII 7 27 ant - dragon, /Ar bob draig ys rhamant! /Erwan dolur mur milcant /Arfoll mawrgwydd goll Morgant DB VI 30 58 r annilys. /Dilys briodawr gwynglawr Gwynedd, /Dolur yw nad byw llyw Arllechwedd. /Dygn yw i Gymry dygn doluriaw 1 GYC VII 40 48 iddorwg ar hen ddorau, /A phob rhyw ddefawd er doluriaw cnawd, /A phob cigweinawd a_^'r cigweinau, /A dolurych 1 MG VII 33 47 ddefawd) a well ddofych, /Nid unwaith na dwy dolurych - bob awr, /Namyn yn rhyfawr a rhy fynych. /[ ] dolydd 4 GB II 26 102 ryn Dewi digywilydd, /A Thrallwng Cynfyn cer y dolydd, /A Llanddewi y Crwys, llogawd newydd, /A Glasgwm PM V 14 26 ngne. /Neur ddug Wysg, gantwysg gan ei godre, /Dolydd Caerlli_"on ddail lliaws bre; /Neu'm dwg meirch m HOG II 6 11 , /A'i chaer ger ei choed a'i chain diredd, /A dolydd ei dwfr a'i dyffrynnedd, /A'i gwylain gwynion a'i IRh VII 30 44 riw brig huenydd, /Gwynlluch eiry uchuch aches dolydd. /Gwynllad fad fagiad fegidydd - pobloedd, /Gwen doll 2 D-5 VI 36 28 af arch i'm Naf yn anwyledd /Er Ei archollau, doll gan dyllwedd: /Ei ddwy fron a fu ar fedd - ei Arglw PM V 11 8 hoed, hud y_^nt arfoll, /Cant calon yn don, yn doll. /Tyllon ei alon, ei a_^l - a gedwis /O gadwent ac domin 1 GYC VII 41 10 gwybod holl wybodau. /Nid oes, Frenin, De_"ws domin, dimyn eisau. /Pam nad ystyry parch swyddwyr, per dominws 1 CBM III 21 209 agon, /Canys dir hepgor dewrddor deon, /De_"ws dominws, Duw, boed gwirion! /As deupo casnar, ca_^r cyng don 6 GB II 26 20 /Ef cymerth er Duw ddioddeifiaint - yn deg /Ar don a charreg, a chadw ei fraint, /A chyrchu Rhufain, rh D-2 I 2 27 i mynogi gw_^yth; /[ ][ ] mynwinad fron, meddw don dros draeth; /Me_^r cerddau cain, myfyr cofain, mira EW VI 4 3 Gwalch cadoedd, cadrfalch ri; /Neud trai calon don (dug fi) /Ac neud trwydoll o'i golli. /O golli Madaw PM V 14 33 a_^r forwyn liw gwawr fore, /Clywaf fy nghalon don fal tandde /Yn llosgi erddi ar ddeddf cynne. /Diame HOG II 10 4 i. /Enwawg drafferthawg a draidd iddi, /Anwar don lafar, lefawr wrthi; /Dewisle lywy loyw gyteithi, /G PM V 11 8 /Can eu hoed, hud y_^nt arfoll, /Cant calon yn don, yn doll. /Tyllon ei alon, ei a_^l - a gedwis /O gad Do_^n 1 PM V 4 42 'r rhwydd orchorddon /O amgant llys Dygant fab Do_^n. /Ef a fo, gan fodd engylion, /Yn Nawgradd, yn new doniant 1 PM V 23 193 yn rhwydd ardduniant /O bob rhif i'm rhwyf y'm doniant, /O bob rhyw y'm rhodded yn gant: /Cyd archwyf i doniar 2 CBM IV 4 194 'i llanwai; /Gwyach rudd gorfudd goralwai, /Ar doniar gwyar gwonofiai, /Gwyddfeirch ton torrynt yn ertr CBM III 24 40 - lletgynt, /Neud gorddifynt hynt gwynt gwrth doniar, /Neud wy a'i gofwy, neud gorddyar, /Neud gorddif doniau 7 CBM IV 17 15 /Ni mad borthes mam mab nwy diddawr. /Porthid doniau byd dyniawl ogawr - Nen, /Dyniaddon Berchen, Ben MeiG I 30 36 a'm didwyllo; /Deddfau digamwedd a'm diweddo, /Doniau cynghorau a'm cynghoro. /Cynghorwr arwr, i'r a'i LlF1 II 1 174 enyd pob gwan, /Doniawg bedrydawg o bedrydan, /Doniau diamau deddfau Ieuan. /Tra fo ef yn nef yn ei we LlG VII 24 2 Cyfarchaf i Dduw ddawn orfoledd, /Cynechrau doniau dinam fawredd, /Cynyddu canu, canyd rhyfedd - dre CBM IV 18 6 naeth coed a maes a mesur iawn, /A ffrwythau a doniau, Duw ryddigawn; /A wnaeth gwellt a gwy_^dd a grug PM V 26 43 dd /A'i emys hyweddfrys hywedd. /A minnau, o'm doniau, dy-m-hedd; /Gnawd y'm daw anaw anfedredd /O'r De PM V 4 2 Anhyrron daear, anhyrron; /Ampryfflau doniau dyniaddon. /Amryw fryd, cy-baent frodorion, /Fu C Doniawg 8 LlF1 II 1 173 beirdd byd, /Dewrwyr a weryd benyd pob gwan, /Doniawg bedrydawg o bedrydan, /Doniau diamau deddfau Ieu MG VII 34 4 /Dod im nerth, can ys perthyn, /Balch dywysawg doniawg dyn. /Dyn can wyf o'th blwyf, ni oblygant - fi, ES I 20 7 - gymhlegyd /Dygn enbyd benyd boen uffernawl. /Doniawg ddidrist Grist groes rinweddawl, /Didlawd y'n gw DB VI 29 13 u; /Gwelsam-ni Owain prain, prudd ei ddoniau, /Doniawg fab Gruffudd, beirfudd barau; /Gwelsam-ni fab Hy LlG VII 24 103 ger Drws Daufynydd. /Nis plygawdd mab dyn, bu doniawg ffydd, /Nis plyco Mab Duw yn dragywydd! /Terfysg PM V 24 13 wyf teuluawg, /A_^'m prydest ddyllest o ddull doniawg: /Prydu nid anoeth i gyfoethawg. /Prydydd wyf i' EGM I 27 4 niaddon defnyddiaist i'th oddau, /Dyniawl ddyn doniawg wyf finnau. /Dawn ysym yn iawn yn ddyn ethrylith LlG VII 25 83 amdo, /Dewrwalch tey_"rnaidd frenhinaidd fro; /Doniawg yw fy llyw, llafngoch Gymro: /Ni ddwg Duw y dawn donier 1 LlF2 VI 10 41 cywyd ein cam wober. /Tra mawr ydd ym dawr a'm donier - o dda, /Trancedig ydd a_^, dywasgarer. /Truan y donies 1 CBM III 21 105 mail, te_"yrn ormes. /Ydd wyf amdanaw, fal y'm donies, /Yn golaith adnair, mal ydd adnes, /Rhy-s-molaf donio 1 MeiG I 30 22 awn (dawn digyffro) /Cristus, bwyf dawnus yn y donio! /Cristonogaeth faeth a'm digaetho, /Crist Celi, f donnwy 1 GM I 11 47 g. /Traethaf ohonaw, honnaid farchawg, /Tra ym donnwy Duw dawn ardderchawg. /Ban yd ran ei rad i rodoli Do_^r 7 CBM III 26 62 , /Dyfrydedd i feirdd farw achludd - Einiawn, /Do_^r breisgddawn, brwysg lofrudd. /Llofrudd glyw, glew CBM III 13 25 , /Dremrudd prudd preiddiawr, rhwy canwraith; /Do_^r dewdor, deon orwyraith, /Doeth dewrgoeth, dewrglod CBM III 12 49 es glyw, /Nid trwy lyfrder y deryw. /Can deryw do_^r glyw, glod diogan - hael, /Can bu gwael ein gwahan LlF1 II 1 74 ros ei hysgor, /Ni chymwyll neb dwyll dyllu ei do_^r. /Ni chymu rhwyf llu a_^ llawgyngor - yng ngawr, / CBM IV 4 39 eunant, /Yng nghrau, yng nghreulanw ewyngant. /Do_^r ysgor, ysgwyd eliffant, /Elyf nawdd, adrawdd edryw CBM III 7 7 meddfaith, - ei alar /A'i alon ym mhob iaith: /Do_^r ysgor, ysgwyd ganhymdaith, /Tarian yn aerwan, yn e CBM IV 9 137 dd argelwch, /Argel cardd, cerddorion wolwch, /Do_^r ysgor ysgwydau amdrwch, /Doeth a drud am dud, am d dorau 1 MG VII 33 26 bump synnwyr, llwyr y'i llywych, /Caer frau ei dorau fal daear sych, /Caeadau parau perych - yn ei bron dorf 23 PhB VI 14 45 d? /Ai gwaeth mynag nag nog eddewid? /Ciglau-i dorf a thorf a thwrf ysgwydawr, /Nos Galan Ionawr mwynwa D-3 VI 19 12 ais achaws yn draedsychion, /UnDuw gwir, i dir dorf anghyson. /Pendefig, Gwledig gwlad gorchorddon - ba EW VI 2 17 i gynnif. /Yng nghynnif Madawg anghynnwys - ei dorf /A'i daerfar ar Loegrwys; /Rhwydd y ceidw cad amddi GM I 7 99 arf he /Heb edfryd yng ngweryd wely. /Gwelais dorf am dw_^r, gwelais wy_^r am w_^r, /Am wledig Edeirni CBM IV 6 214 yd, /Ceimiad gryd grym llew, ceimiaid glew dew dorf /Am dy gorf dysgorwyd. /Cedwyr ddo_^r, amgor amgyrw CBM III 16 17 in, /Pair Prydain, praidd gyrchiad, /Braisg ei dorf am gorf am geinrad, /Beirdd gynnull am drull, am dr CBM III 10 51 gynwan - eu deddf, /Eu dewis gyflafan, /Llawen dorf am gorf, am gyfrdan, /Llafroddion, llofruddiaid gar LlG VII 25 70 afn lud am dud a derfyno, /Balch eryr dewrwyr, dorf anosgo; /Beilch yw ei gadweilch, gadarnglo - Maelaw DLlM II 18 32 dd - yn Lloegr /Yn llosgi ei threfydd, /Gwelai dorf ar dorf ei gilydd, /Gwelai darf ar dyrfa oswydd. /N PM V 23 119 fy rhwyf, nid rhyfedd cyd bo! /Hyd ydd e_^l ei dorf ar dyno - a bryn /Udd breiniawg bieufo. /Llew a'u d LlG VII 25 23 yd wyarlled, /Dyfod a gorfod a gwared - a_^'th dorf, /A'th derfyn yn lledled. /Gnawd i'th lys lysaidd g CBM IV 10 23 edd - worsaf, /Ni'th orsaif tey_"rnedd, /Ar dy dorf, corf cywrysedd, /Ar dy deilu teilwng medd. /Meddgw PB VII 5 35 wr - gwychr, /Llew gwychddrud Dinefwr, /Mwyth dorf derfyn ehachdwr /Maith blas yn was ac yn w_^r GM I 7 37 ysgwydawr, /Trylew fawr falch derrwyn; /Tyrfa dorf derfysg heb ddifwyn, /Heb ddiwad ei orwlad orllwyn. PM V 25 8 yn, nis cymrawdd neb dyn, /Cymru ei derfyn a'i dorf drosti. /Eryr tey_"rnedd, eryfais ei fedd, /Ar hedd CBM III 16 131 drosedd ni dresir nemoch; /I drylew yn rhiw ei dorf drwylwyn wiw, /Ei darian dryliw, droch, /Ei barau, PM V 9 3 /O Fo_^n hyd Fynyw llyw llu angdde, /Dyrydd i dorf dyre - orwyddawr /Hyd y llewych llawr gwawr gwymp f CBM III 3 238 drugar, can wa_^r weryddon, /Can derrwyn, can dorf engylion, /Can dorfoedd, niferoedd neifion, /Can fo DLlM II 18 32 Lloegr /Yn llosgi ei threfydd, /Gwelai dorf ar dorf ei gilydd, /Gwelai darf ar dyrfa oswydd. /Ni weled OC II 15 13 n Arwystli. /Dygychwyn, gennad, gan fawrydig - dorf /I derfyn Ceredig; /Dywan ar wyllt ar wallt pig, /D PB VII 13 15 y rhwyf, rhwysg Owain Frych; /Un o'i derfynau (dorf lewych - ysbys) /Ysbaddaden Ddinbych. /Dinbych y cy LlF1 II 2 72 ai eithaf - o'th lyw /No'r rhai a'r dderyw o'r dorf nesaf. /A_^'th wy_^r y'th orchymynnaf /I'r Haelfron CBM IV 10 20 cerddorion, /A'th dwrf o'th darianogion, /A'th dorf o'th de_"yrn feibion. /Aswynaf nawdd hawdd haelone dorfoedd 5 PB VII 2 11 ys gyrchiad tra moroedd, /Gwrdd am derfyn, aml dorfoedd, /Gw_^r byddin, gwawr byddinoedd. /Byddinoedd h CBM IV 18 18 af; /Neud milioedd a'th fawl, Fodrydaf, /O'th dorfoedd i'th derfyn uchaf. /Neud mi a fynnwn, fy Naf, - PM V 5 29 yn llid, /Llu daear a'u hoffes, /Un ar dir, ar dorfoedd 'n ei dres, /Yn Arfon yn arwar trachwres, /Ac a CBM III 3 239 eryddon, /Can derrwyn, can dorf engylion, /Can dorfoedd, niferoedd neifion, /Can fodd Duw can fod yn wi MB I 3 34 rwayw brwydrin cyn rhewin rhawd, /Rhyn ruthrai dorfoedd oedd rhybarawd; /Rhy'i gaded Rhufain reg addfwy dorfogion 1 HF VII 22 23 ryd Addaf, prif haelon: /Di-ofn cad cedeirn ei dorfogion, /Difefl ne_^r, ffyrfder Ffaraon, /Dinam hael, dorglwyd 1 CBM III 26 86 rfar aerfwyd, /Gwayw gwaedrwyf gwa_^r dirglwyf dorglwyd; /Gwayw yng nghorf, yn nhorf, yn nhryfrwyd - wr dormennawg 1 PM V 24 69 rsaif na moel na myngawg. /Boed dy wir ar dir, dormennawg - dyhedd, /Gan mlynedd yn hedd, yn hyddolawg; dorres 1 CBM IV 3 38 Eithiniawn! /Crynai []yf a chwr ysgwydawr /Pan dorres []wr Mebwyniawn, /Crynai ys[]n is Gwenffynnawn, / dorri 4 GM I 14 9 grefydd i grynho_"i, /A llafur a chur a chorff dorri, /A chyfiaw hoddiaw hwyliaw heli, /A chymryd i gan PM V 25 56 ge_^l, ar gyhoedd, /Ar gadarn gadoedd dyrioedd dorri. /Can cymeri, Dduw, ddifwyn ynni - dyn, /Cymer Lyw BF VII 54 26 ynnydd gyn ei drengi, /Defodau Drystan, darian dorri, /Dyfrydedd Gwynedd, gwae ni: - rhy allad, /Gwalch CBM IV 4 290 der, /Llyw llwyrdrais, llwyrdraws ei nifer, /O dorri o derrwyn ober /O gadau rhifedau rhif se_^r, /O ga dorrir 1 DB VI 33 23 mynwent Fangor a hepgorir. /Calan Mai, calon a dorrir /(Cof anwar galar, pa gelir?) /Pan ddangoser gwy Dos 10 LlLl II 16 57 Llywarch, llew cad, /Ar Llywelyn llawroddiad! /Dos, a Duw gennyd, yn hyfryd, - yn hawdd, /Ar gadflawdd OC II 15 31 , i gylch dragon - llary, /Lluosawg eu galon; /Dos, farchawg arfawg, Arfon /A dywed ein dyfod Fo_^n. /T PM V 14 5 ngre, /Dygymer hwyl ffe_^r, haul neud ffofre! /Dos heb argyswrw ar llwrw i'r lle, /Dosawg hyddolawg, ha OC II 15 27 ad, gain derfyn - y wlad /A wledychws Merfyn; /Dos i west ar Nest Nefyn, /Dywed ein dyfod Le_"yn. /Dygy OC II 15 17 wyllt ar wallt pig, /Dywed y down Benweddig. /Dos o Benweddig, boen Ofydd - gennad, /Gan ni'th wna cyw OC II 15 53 aelawr fawrdaith, /Dywed ein dyfod Gynllaith. /Dos, was, a chyngor na chyngain - ein torf /Fal teiluoe OC II 15 37 wedi hirdaith? /A annwn-ni yn Rhos noswaith? /Dos, was, i gennyf ac nac annerch - neb /Oni bydd fy ngo OC II 15 49 n diw Calan Ionawr, /Dywed ein dyfod Faelawr. /Dos, was, na oludd, na olaith - dy lwrw, /Dy luddiaw nid OC II 15 9 wa_^n trywan trwyddi, /Dywed ein dyfod Geri. /Dos, was, o Geri ac archwn wrthid /Rhag ein llid ein llo OC II 15 5 eddau dduun, /Pa ffordd ydd awn-ni o Ffordun? /Dos, was, yn ebrwydd heb roddi - gair da /I'r gwrda ysy dosawg 2 PM V 24 42 want chwannawg, /A meirch mai, meingrwn, dwn a dosawg, /A lluoedd yng ngnif a llueddawg - faes, /A llia PM V 14 6 d ffofre! /Dos heb argyswrw ar llwrw i'r lle, /Dosawg hyddolawg, hawdd ei belre, /Heb dymyr Tudyr, tud dost 3 GM I 7 15 sg heb warth, rhwydd o'i barth ymborthed. /Rhy-dost fy mhenyd, rhy-drwm fy nhristyd, /Rhy-m-ergyd oer g ES I 20 14 fi, fy Llyw, yn lle deddfawl - gwyrthau /Er Dy dost gethrau a'th dyst gethrawl. /Arglwydd nef a llawr, PM V 10 41 , /I rag bron eu breenin. /Breenin Powys, pobl dost, - yn engir, /Yn ongyr gorfuost; /Tw_^r cynrain, tw doter 1 CBM III 26 32 o'm bron pan brofer - cynrain, /Er cynran y'i doter: /Gwasgawd gwawd, gwisgoedd ddiofer, /Gwasgarai gw Dothwyf 6 LlF1 II 2 43 iachoraf: /Ys gwn cwdd eddyw; ni wn cwdd af. /Dothwyf atad, fad a gadwaf, /I gyrchu cyngor goror gwraf LlF1 II 2 35 : /Treth trafod tros glod, trawsglwydd fwyaf. /Dothwyf eithr Gwynedd, a rhyfeddaf - paham, /Heb ddigoni CBM IV 9 127 il byd, biw gymryd gymref. /Corf ceindorf, can dothwyf-i adref /I'th edrydd i'th adrawdd is nef, /Pa_^r GB II 26 270 awr Brefi, braint i'r seiniau; /Ac i foli Dewi dothwyf i'r Deau, /Boed doeth Fo_^n a'm clyw, a'm gweren CBM IV 10 34 a ganaf, arganwyf - f'arglwydd, /Erglyw fi can dothwyf! /Lleisiawn llyw, llew glyw, glewrwyf, /Llaesa d GB II 26 72 s urddedig haelon, /Ymhlith dedwyddion doethon dothwyf. /Ym mhlwyf Llanddewi, lle a folwyf, /Yd gaffwyf dothyw 10 PM V 2 7 /Megis na rannwyd a_^'m rhieni. /Cychweddl a'm dothyw am dwythfalch ri - /Cywychiawn a_^'m dawn - o'm d BF VII 49 1 Dothyw, am Owain doethwawr, - o'i golled, /(Gnawd gollw CBM III 26 67 /Hael cedawl, hoeddlfreuawl freuddwyd. /Neu'm dothyw anaw o annwyd - fy ngherdd, /Fy nghyfaillt, neud CBM III 26 42 , llyw llwyrddawn llwrw ne_^r, /Llew doethlyw, dothyw ei amser! /Amser y'm perchis, parch dilludd - ber BF VII 49 10 am fudd fu'r llyw - a golled, /Etgyllaeth a'm dothyw, /Gwawr gwaywddur ddolur ddilyw; /Gwael neud bedd GB II 26 148 ydreg, /Hyd ar Dwrch, terfyn tir a_^ charreg. /Dothyw i Ddewi Deheubartheg - bair /I ddial fal diwair GB II 26 152 heueg, /Gan borth Duw, porth dyn yn ddiatreg; /Dothyw i Ddewi, ddiffreidiad teg, /Rhys mawr, Mo_^n wled GB II 26 150 - bair /I ddial fal diwair ddwyn ei wartheg; /Dothyw i Ddewi yn ddeheueg, /Gan borth Duw, porth dyn yn CBM IV 9 171 , /Dy folawd, ys tanwawd, ys tau, /Dy fardd da dothyw i'th oddau, /Dy fa_^r gwrdd, gorddyfn ei faddau! ES I 17 12 werthin /(Chwerddyd bryd!) o bryder chwefrin? /Dothyw llew a_^ lluch yng ngorddin, /Detholwalch buddugf down 5 OC II 15 24 i gylchwy; /Dywan i'r Traean, tramwy, /Dywed y down Ardudwy. /Dygychwyn, gennad, gain derfyn - y wlad / OC II 15 12 d ein llochi; /Diwedd y doetham iddi, /Dywed y down Arwystli. /Dygychwyn, gennad, gan fawrydig - dorf / OC II 15 16 eredig; /Dywan ar wyllt ar wallt pig, /Dywed y down Benweddig. /Dos o Benweddig, boen Ofydd - gennad, / OC II 15 20 a cywilydd; /Dywan ar gynnan gynnydd, /Dywed y down Feirionnydd. /Dygychwyn, gennad, gyfyl mordwy - gwy CBM IV 17 55 oerfedd poenwedd) pawb i fywyd. /O arwar daear down i gyd - Ddydd Brawd, /O arwain pechawd, lletawd lle doydd 1 GM I 7 27 rnywed /Ar ddeurudd Fadawg fod tydwed. /Tydwed doydd fedd! rhith fyth fydd Cymru /A chymri a chymrwyn, dra 36 MB I 3 64 g ei wir a_^ mil farchawg; /Clywyd ei gyma hyd dra Bannawg! /Brenin brwydr efnys gwry_^s gwellyniawg, / DB VI 30 9 ifiad, /Gynefin ar ganu marwnad. /Ceintum hon dra bron, braidd ym mywad, /Urddyn Lywelyn, lyw y Berfe GM I 8 20 ruffudd! /Arddwyreaf hael o hil Iago /A gennis dra chas dra Chors Fochno, /A gyrchws glyw Fflandrys, a GB II 25 30 llwyr dra Lloegr fethlu, /Ffrawdd dra ffrawdd, dra chawdd, dra chynhennu, /Ffrwst dra ffrwst, dra thrws GM I 8 20 /Arddwyreaf hael o hil Iago /A gennis dra chas dra Chors Fochno, /A gyrchws glyw Fflandrys, a fflemychw GB II 25 30 oegr fethlu, /Ffrawdd dra ffrawdd, dra chawdd, dra chynhennu, /Ffrwst dra ffrwst, dra thrwst trethau o CBM III 13 29 ys aergwys, aergun gedymdaith, /Dwrn dra dwrn, dra dengyn yd baith, /Dyrn he_"yrn, haearn ei dalaith. / CBM III 17 1 Gwirawd Owain draw dra Digoll - Fynydd, /Mor fynych ei harfoll, /O win cyfr GM I 14 20 d fri, /O'r Drindawd undawd undras a_^ mi: /Un dra drugaredd, unwedd ofri. /Un deg dair person uch arch MB I 3 9 awd, /Can dyddaw angau angen drallawd. /Ac ail dra drymaf trengi meddwawd, /Llys lleufer ynys, gwry_^s CBM III 13 29 aith, /Dwys aergwys, aergun gedymdaith, /Dwrn dra dwrn, dra dengyn yd baith, /Dyrn he_"yrn, haearn ei DB VI 33 18 ir, /Mor ddihaidd hynny, mor ddyhir - druain, /Dra fo byd na cheffir. /Gruffudd arfau rhudd, rhydebygir GB II 25 30 ra ffwyr dra llwyr dra Lloegr fethlu, /Ffrawdd dra ffrawdd, dra chawdd, dra chynhennu, /Ffrwst dra ffrw GB II 25 31 ra ffrawdd, dra chawdd, dra chynhennu, /Ffrwst dra ffrwst, dra thrwst trethau o Lundain, /Traethadur Pr GB II 25 29 /Milioedd wawr wasgawd, wenwawd weddu. /Ffwyr dra ffwyr dra llwyr dra Lloegr fethlu, /Ffrawdd dra ffra CBM IV 9 208 /Dragon fardd, dragon falch fyddyn, /Dragonawl dra ganwyf o ddyn. /Canaf wawd i'r priawd a'i pryn, /Pri PM V 25 38 wyn a'i llyw llidwenwyn /A'i lluoedd trylwyn i dra gweilgi, /Ni chawsan' gennyn gymod cymaint hyn, /Ei CBM IV 17 85 wrthwyneb a waith yw ei wneuthur; /Gwrth awydd dra gw_^ydd dra gwyliadur /Gwartherddydd elfydd dybydd d CBM IV 17 85 waith yw ei wneuthur; /Gwrth awydd dra gw_^ydd dra gwyliadur /Gwartherddydd elfydd dybydd disbur. /Gwer LlG VII 24 65 hydr /Hyd eithaf Cydweli. /Can gaffael yn dda dra heb drengi /Gan Fab Duw didwyll gymodi, /Ys bo ei dd CBM III 3 150 , /Llan tra lly_^r, tra lliant wyrddlen, /Llan dra llanw, dra llys Ddinorben, /Llan Llydaw, gan llydwe PM V 10 74 oedd cyhoedd Ceiriawg amgant - glaer /A glywir dra lliant; /Hud aeth eu naf yn nifant, /Hud e_^l rhag G GB II 25 29 awd, wenwawd weddu. /Ffwyr dra ffwyr dra llwyr dra Lloegr fethlu, /Ffrawdd dra ffrawdd, dra chawdd, dra GB II 25 29 wawr wasgawd, wenwawd weddu. /Ffwyr dra ffwyr dra llwyr dra Lloegr fethlu, /Ffrawdd dra ffrawdd, dra CBM III 16 89 s, /Cywlad loes, moes Macsen, /Mawrdraws drais dra Lly_^r Henfelen, /Mawrbar bair o bedair echen; /Mar CBM III 3 150 lly_^r, tra lliant wyrddlen, /Llan dra llanw, dra llys Ddinorben, /Llan Llydaw, gan llydwedd wohen, / GM I 6 3 sor Co_^r cwblddawn, estrawn drallawd; /Ystryw dra mesur, ysgawl pybl pobl ddur, /Present benadur, prys PM V 23 145 /Ys 'yng ngha_^r a orfo. /Gorfydd udd dremrudd dra mo_^r lliant - ym Mo_^n, /Mam Gymru y'i meddant, /Go GM I 14 83 hwysgynt hwyl gwynt gorfyn. /Gorfyn o'i dremyn dra my_^r drefred /I dreiaw caredd, caru myned /Myn ydd GM I 9 163 mi maith gerennydd, /Ac y'm daerawd i draul o dra newydd /Ag amrant hirwrm a grudd hirwlydd, /Ac yn ll LlLl II 16 46 farch? /Ysef yw hwnnw honnaid ganllaw - draws /Dra safo Duw ganthaw; /Gwy_^r orfod gwrddglod gludaw, /G PhB VI 11 7 raig unbyn a fyn a fynno, /Hir ei wir i'i w_^r dra safo, /Hydr ei drais i dreth o Benfro, /Gwalch gwylf GB II 26 241 on, ei wyrth yntau, /Ac eingyl rhagddaw, draw dra thonnau. /A Duw a'i mynnwys, Mynyw i Ddewi /Cyn geni GB II 25 35 wrf tra thorf tra tharf rhagddu, /Tew tra thew dra thro o dra thrychu - trin /A gwaedlin am ddeulin yn GB II 25 31 dra chawdd, dra chynhennu, /Ffrwst dra ffrwst, dra thrwst trethau o Lundain, /Traethadur Prydain wyf yn GB II 25 35 rf tra tharf rhagddu, /Tew tra thew dra thro o dra thrychu - trin /A gwaedlin am ddeulin yn gwanegu, /T drablawdd 3 CBM III 20 7 - arglwydd, /Didramgwydd o dromgad, /Cas draws drablawdd, cawdd cywlad, /Cadau ddo_^r, ca_^r co_^r gyr GM I 6 10 odrudd, mygrfab Maredudd, /Meiri_"au drabludd, drablawdd ffosawd. /Ac ysid ar na_^d (ar neb fwy gnawd) CBM IV 6 6 udd, dirfawr fudd - gwrddflwng, /Trin drablwng drablawdd udd, /Trais ormail ormant, ormes lofrudd - gaw drabludd 4 EGM I 25 17 nnor /Cyfeisor Echdor, aerddor eurddyrn; /Eirf drabludd angudd, angerdd Dinbyrn, /Arbennig bennaeth, ma GM I 6 10 dawg maws odrudd, mygrfab Maredudd, /Meiri_"au drabludd, drablawdd ffosawd. /Ac ysid ar na_^d (ar neb f GM I 9 50 glyw o'i glywed yno, /Rhag gorwyr Iago gwyar drabludd. /Gwalchmai y'm gelwir, ga_^l Edwin ac Eingl, / LlG VII 25 38 ragon prudd, /Gw_'reiddrwydd Emrais dros drais drabludd; /Gwrawl hael cedawl, cad lofrudd - arglwydd, / drablwng 1 CBM IV 6 6 irch gystudd, dirfawr fudd - gwrddflwng, /Trin drablwng drablawdd udd, /Trais ormail ormant, ormes lofr drachas 1 PM V 25 25 ordd dref dyfysgi, /Yn Rhuddlan degfan Deifi - drachas Eingl, /Yn Rhuddlan Degeingl deg athrefi, /Yn ll drachwres 1 CBM III 21 85 lwyd oedd aelaw tres. /Erfid a drychid rhag ei drachwres, /Arfau pendrychion cochion coches, /Arfawg, t drachwyn 1 CBM IV 9 100 ar ddragon drylwyn /Tryliw goch, trylew droch drachwyn. /Am eurfrwydr, am eurgrwydr eurgwyn, /Am eurfr drachywedd 1 LlG VII 24 24 el arglwydd eurgledd, /Llew Cemais, llym drais drachywedd; /Lle bo cad fragad friwgoch rysedd, /Llwyr o draed 12 PM V 25 53 g er eu sorri, /Am gynifer gwaed amdrychion am draed /Ac am bob paraed parawd-losgi /A'i gwbl weithredo CBM IV 1 44 yfrain; /Gwelais eu hadaw heb eu hadain /I dan draed adar, gwy_^r gwanar, gwain; /Gwelais eu trychni tr GYC VII 40 38 ridd a phrif sygnau, /A'n prynawdd er gwaed ei draed a'i fronnau, /A'n troses ar gyffes heb air gau, /A PB VII 4 25 gwawd rwydd, gwaed raeadr. /Rhaeadr gwaed am draed, am drwyn, /Rhyw rhag fy llyw, llew ar iaen; /Rhwy PM V 23 149 f bryn a phenrhyn a phant, /Gorlleinw gwaed am draed, am drychant /Amdrychion pan ymdrechasant: /Cad y CBM IV 4 245 greulen, ar greuled Arfon, /Creulanw gwaed am draed amdrychion, /Amdrychid erfid arfogion - i lawr /Am CBM III 5 78 . /Nid af-i ar hirdwf ni da_^l hirdaith /I ar draed awel y drydewaith! /Ni thewais ermoed o'i moli mal CBM III 1 14 torf am Galan, /Twrf ton ffraeth am draeth am draed gwylan. /Perierin yng ngofur, yng ngofan - fy ngwa CBM III 8 18 . /Ym maes Mathrafal mathredig - tyweirch /Gan draed meirch mawryddig; /Ar ddadl, cynnadl cedfuddig, /A PM V 24 47 g, /Esgudwan garthan is Garthynnawg, /Gwaed am draed o drin, a gwaedlid la_"in, /A gwaedlafn adfuddiawg PB VII 8 18 orug fy llyw, llew Amgoed, /Gwyar am aerdrydar draed, /Oesawg farchawg, feirch gydnaid, /Aes falchliw r GYC VII 36 51 r ystlys rhudd a rhwyg arnaw, /Llawer gwaed am draed wedi ymdreiddiaw, /Llawer gweddw a_^ gwaedd i amda dra_"ed 2 CBM III 21 164 glew mal yd glywed, /Yd gwyddynt pennawr pen o dra_"ed /Yng nghyfergyr gwy_^r, gwychr yng nghaled; /Yd CBM III 16 240 ychion (trachywedd eiddun) /Trachwyddynt ben o dra_"ed; /Yn Llidwm, yn llydan drefred, /Yd wanai wanar, draedsychion 1 D-3 VI 19 11 rhan obaith rhyddion; /Dugost drais achaws yn draedsychion, /UnDuw gwir, i dir dorf anghyson. /Pendefi draeth 7 CBM IV 2 7 gyngreddf anneddf annio_"lor. /Aer a wnaeth ar draeth a dreithitor /Rhwng Arfon beues a mynwes mor; /Ae CBM III 8 51 'r llys gan ystlys Dyfrdwy, /A lle teg tebyg i draeth /A wnaeth fy hiraeth fwyfwy! /Hawddamawr i Gwm Br CBM III 1 14 m gelennig torf am Galan, /Twrf ton ffraeth am draeth am draed gwylan. /Perierin yng ngofur, yng ngofan GM I 11 71 in. /Dy-s-gweddwn! Gwelsant ar gant celain /Am draeth Edrywy adrywedd brain. /Erbynned erfai aur falchw CBM III 16 117 ydedd farchogaeth!) /Gorun torf twrf aches ar draeth, /Gormes draws, gwenwynfaws, gwinfaeth, /Gorddyfn D-2 I 2 27 gw_^yth; /[ ][ ] mynwinad fron, meddw don dros draeth; /Me_^r cerddau cain, myfyr cofain, mirain anoeth D-4 VI 20 12 w terfysg alaeth, /Mal ton, trais drylon, tros draeth. /Traethaf, canmolaf canmil gwy_^r - ysgwn, /Haw draetha 1 LlF1 II 5 2 Gwyn, gwrandaw-di ar synnwyr /A draetha llyfrau mor llwyr: /Gwyrthau golau gwelator - /D draethadur 1 LlF2 VI 10 63 /Yn nwyawl annwyd profwyd prifiaith. /Gwae ef draethadur, cyn llafur llaith, /Ni draetho honawd arawd draethaf 2 LlF1 II 2 33 ; perid ataf. /Parawd fy nhraethawd; nis gnawd draethaf - hebod: /Treth trafod tros glod, trawsglwydd f CBM IV 18 16 Dduw, cyfarchaf, - ceinfolawd /Ar draethawd a draethaf; /Neud milioedd a'th fawl, Fodrydaf, /O'th dorf draethant 1 CBM IV 16 122 d, /Am Iesu caru cyrbwyllaid. /Caraf-i dreth a draethant geiniaid, /Traethawd be_^r i buraw enaid. /Rha draethawd 10 CBM IV 18 16 Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchaf, - ceinfolawd /Ar draethawd a draethaf; /Neud milioedd a'th fawl, Fodrydaf SB II 24 3 rydest ragor, /Rhwych w_^ych wenwawd, rheg deg draethawd a draethitor, /Rhod glod gleudaer ym mhedeirae CBM IV 18 67 wledig arbennig, pan genais - hanawd /Nid ofer draethawd a rydraethais; /Nid eisau fy ngherdd yng nghai CBM IV 17 11 a chrefydd ydd achretawr. /O ffyrf ioli Tri o draethawd berffaith, /O egwydedd iaith, o egwyddawr, /Be MeiG I 33 3 f o'th rodd rwyddfodd foli, /Rhan eirian arawd draethawd deithi /I'm trugar Arglwydd, Culwydd celi, /Ca GM I 8 64 fan, cynhorawr ffosawd, /Ar barabl perwawd, ar draethawd dras, /A'm cyhudd am udd iawn esillydd Idwal / ES I 16 6 anaf, ar fraint canon, /Ceinwawd o'm tafawd ar draethawd drw_^n. /Llathraid fy marddair wedi Myrddin, / LlG VII 24 4 wredd, /Cynyddu canu, canyd rhyfedd - dreth /O draethawd gyfannedd /I foli fy rhi, rhwyf Arllechwedd, / EGM I 28 3 uw, parablu ohonawd /Parabl gwir pan draethir draethawd /Pe_^r fegys pur felys folawd. /Perygl yw i dd D-2 I 2 2 awen (amen, ffiad) /Ffynedig wawd, ffrwythlawn draethawd, trybestawd haid /Herwydd urdden awddl Cyridfe draethell 1 PM V 5 37 yn ysgwn ddarpar, /Yn llachar ein lloches. /Ar draethell ni draethwyd neges /Mor orflwng gyflwng gyfaer draethir 2 EGM I 28 3 _^r im, Dduw, parablu ohonawd /Parabl gwir pan draethir draethawd /Pe_^r fegys pur felys folawd. /Peryg GYC VII 42 9 dd, rhyfyg nid da. /Ystyr di, enwir, herwydd a draethir, /Gan Dduw ni cheffir dim cywira, /Eithr gwirio draethitor 1 SB II 24 3 , /Rhwych w_^ych wenwawd, rheg deg draethawd a draethitor, /Rhod glod gleudaer ym mhedeiraer, ym mhedei draetho 1 LlF2 VI 10 64 . /Gwae ef draethadur, cyn llafur llaith, /Ni draetho honawd arawd araith. /Gwae ddiwarth, ddiwyl, ddi draethu 1 ES I 21 27 th o brifiaith brydu; /Prydestawd o'r Drindawd draethu, /Traeth folawd teilyngdawd dalu. /Cymhennaf yw draethwawd 1 MB I 3 15 b ceiniad na_^g ohonawd. /Yn awen gyfrif cenif draethwawd /I ri a roai heb esgusawd. /Gruffudd glew dyw draethwyd 1 PM V 5 37 par, /Yn llachar ein lloches. /Ar draethell ni draethwyd neges /Mor orflwng gyflwng gyfaeres /A_^'r hon drafn 1 PhB VI 13 16 udd, /Llwrw llwyrglod, wawdrod wodrudd, /Llyry drafn llawer llafn lledrudd. /Lledrudd parfrys Rhys, rhw drafod 3 BF VII 56 5 hil Maredudd hael. /Ar hael Ruffudd cudd can drafod - angau, /Ing achweddl ei glybod, /Gwayw gwrdd rh CBM IV 9 161 ryn, granwyn graid wolwch, /Na'm gwrthod, eirf drafod arfdrwch, /Ni wrthyd Mab Duw dadolwch! /Dadolwch GYC VII 40 13 /Gwae gybydd o'i gabl amryffrau, /Gwae od o'i drafod 'n ei ddyddiau, /Gwae syberw ar subed angau, /Gwa drafodir 1 LlLl II 16 17 yd ac ysgryd rhegddi. /Piau y cleddyf clau - a drafodir, /Clwyfir, dir, diamau? /Clodfawr, clywitor nad drafferth 3 GM I 8 36 lli, /A'r drydedd dros fo_^r o Norddmandi /Ar drafferth anferth anfad iddi. /A draig Mo_^n mor ddrud e EW VI 1 24 lewddrud y'th welais, /Lloegr goelcerth llwybr drafferth drais. /Treisiaw a orug tros derfyn - fal gw_^ CBM III 16 208 rudlwyr ei draffwyr i ar dryffun - feirch /O'i drafferth rhag Ffordun, /Saeson sang ddyllest yng Ngwest drafferthawg 1 HOG II 10 3 i, /Yn y bylcha balchlun fy hun ynddi. /Enwawg drafferthawg a draidd iddi, /Anwar don lafar, lefawr wr draffwyr 1 CBM III 16 207 faniar drudfar, drudfalch ne_^r. /Drudlwyr ei draffwyr i ar dryffun - feirch /O'i drafferth rhag Fford drag 2 GM I 8 86 Mab Gruffudd graid amddias, /Maith dy dreisiau drag Euas: /A'th lawddaf i'th lawn urddas, /A'th lawdd p GM I 7 122 ddyf claer a glaif rhuddraidd aer /A gawr daer drag Iwys; /Lliaws tech rhag trech tra briwwys /A byddin draglew 1 GM I 7 49 adfar, /Galofydd huenydd huarwar, /Hywir draws draglew, hywerth feirch orthew, /Eurllew Llechysgar; /Ll Dragon 65 PB VII 4 15 gwythfar, /Owain, borthiad brain, bronddor, /Dragon a folaf-i, naf ne_^r, /Draig ddiogel y'i gelwir. OC II 14 33 ystl terfyn, /Dragon Owain hael o hil Cynfyn, /Dragon a'i dechrau ac niw dychryn - cad, /Cyflafan argra PM V 1 60 Cardd wahardd a wahan folwch, /Ca_^r dreigiau, dragon amddistrwch, /Cabl arnaw, udd Ffraw, a phrofwch, PB VII 7 25 erfedd. /Oer y'm daw trais fraw tros ddifant - dragon, /Ar bob draig ys rhamant! /Erwan dolur mur milca CBM IV 4 239 d Gwaith Faddon, /Yn nydd gwy_^th gweithfuddig dragon! /Ar llwrw ysgwydfwrw ysgyrion, /Ar llwybr lladd OC II 14 31 yrudd elyn /Gwin a gwydr golau yn ei gylchyn, /Dragon Arwystli, arwystl terfyn, /Dragon Owain hael o hi CBM IV 13 21 /Porthathwy, myrdd ofwy Mo_^n. /Ym Mo_^n, ben-dragon, ban ddreigiau - Prydain, /Wyt prydfawr i'th arfa CBM III 16 8 brydaich brwydrdaer aer aerfrad, /Dybriw draig dragon beleidriad, /Dybrys alaf Deifr i drefad - Bowys, PM V 10 83 - Gymro, /Ar Gymru ydd wyd nen, /Ar bob draig dragon berchen, /Ar bob hydr, hud wyd yn ben. /Pan ym gw CBM III 11 57 r, rhingyllaeth! /Cynneddf i'r dreigiau, fegis dragon - berth /Ni borthynt anneddfon, /Yn eu byw, ar eu DB VI 29 111 , /Mor llwyr ca_^r-gw_^yn am a garaf. /Cyd a_^ dragon byd o byddaf, /Trugar hael, pa hwyl a ddygaf? /Am PC II 21 28 as a_^ llafnau rhuddion /Ar lles draig yn llys dragon. /Can eddyw Aerddur yn arddyfrwys - fa_^r /Yn nhr CBM III 21 207 , llew tey_"rnon, /Tey_"rnedd ohen ddraig, nen dragon, /Canys dir hepgor dewrddor deon, /De_"ws dominws BF VII 54 34 uedd Teifi. /Dreigiau rhwyg arfau yn rhagori, /Dragon dieiddil, fil fanieri, /Drwg y'n gwnaeth hiraeth LlG VII 24 34 ar ddarwedd. /Draig Arfon, arfod wythlonedd, /Dragon dihefeirch, heirddfeirch harddedd, /Ni chaiff Sai EW VI 6 12 lary, bid lawch cerddorion, /Bid lew a bid lyw dragon. /Dragon udd dremrudd, draig Emrais - fal prudd, GM I 11 55 rhag tey_"rnon, /Ceinffelaig pen draig a phen dragon. /Dragonawl feidriawl fadiain - yn elfydd, /Alaf CBM IV 6 57 wry_^s, /Arwr falch arfoliant ysbys, /Arfoloch dragon, draig efnys. /Pan arfrwydr arfrys arlwy blys - b GM I 7 74 d. /O ben Pumlumon hyd borth Caer Lleon, /Pair dragon, draig furthiad, /O Fangor fangeibr oleuad /Hyd o PM V 17 37 nerth /A'i deall, guall gannerth. /Cynhorthwy dragon, draig hirlwys - filwr, /A'th filwyr na ffowys, / CBM III 21 10 /Neud mau o'i angau dagrau digrawn, /Digrifwch dragon, draig Iorfeirthiawn: /Neu'm doddyw defnydd, dydd CBM III 16 58 grawn rwyf rhwyddfan, rhwyfan rhwy, /Digrifwch dragon, draig ofrwy, /Dinas gwestifiaint, gostyngws mal PM V 18 3 cyweithas, /Dedfryd dydd gwynfyd gwyn wanas - dragon, /Draig Prydain a'i hurddas. /Deddf fy rhwyf rhyn CBM III 11 15 rfoliant - er pell, /Nid pallu yr ddigonsant, /Dragon dwfn, defawd a gadwant, /Dreigiau dewr deuprid ni LlF1 II 2 59 t; /I'th lys, les milcant, ydd a_^nt, ydd af. /Dragon ddraig Gwynedd, dragon o fonedd, /Ar hedd, ar ddy CBM IV 9 207 gon rwyf, rhwyddwalch gyngelyn, /Dragon fardd, dragon falch fyddyn, /Dragonawl dra ganwyf o ddyn. /Cana CBM III 5 45 , /Llaes wengall, wengan, wengaen deced; /Llif dragon fanon falch ei thynged, /Lliw ewynfriw teg rhag t CBM IV 9 207 i derfyn, /Dragon rwyf, rhwyddwalch gyngelyn, /Dragon fardd, dragon falch fyddyn, /Dragonawl dra ganwyf EW VI 5 2 ilyw deddyw am dirion - urddyn, /Llywelyn llyw dragon; /Gosgymon gw_^yth drwyth drudion, /Gosbarth pybl BF VII 56 8 glybod, /Gwayw gwrdd rhagor yn gorfod, /Gwawr dragon; gwae Fo_^n o'i fod! /Bod heb walch ceinfalch! Cy LlG VII 24 149 al Fflamddwyn ei fflamgyrchau. /Hwylfawr draig dragon gyfeddau, /Heirdd ei feirdd yng nghylch ei fyrdda EG VI 18 69 ch hybarch, hybar gigwain. /Nid celadwy draig, dragon gyngain, /Nid Calan gyman gw_^r ei gymain, /Hydwf CBM III 3 39 /Cadair co_^r yn cadw haelonedd: /Cedwis draig dragon gynhaddledd, /Casa_"u caru creulonedd, /Cared baw PB VII 6 27 cynnydd seithug - bla, /Plygu Lloegr a orug, /Dragon gyrchiad, gad gaddug, /Drwg fu Duw, ein draig-ni PM V 4 32 fyrdd o feirdd yn oson /Yn moli Rhodri, rhwyf dragon; /Hwynt cenynt nas ce_"ynt: pa ho_^n /Y ceblynt o DB VI 35 85 yn, /Cymru o gylchyn a gylchyna; /Gwystlwys ei dragon hyd yng Nghaerlli_"on, /Gwystlon i rwyf Mo_^n, rh PB VII 10 11 ithiaw - branes /A Brynaich yn cwyddaw, /Llyw dragon, llafnau dreigliaw, /Llew ehwybr, o lwybr dy law. OC II 15 29 ein dyfod Le_"yn. /Dygychwyn, gennad, i gylch dragon - llary, /Lluosawg eu galon; /Dos, farchawg arfaw BF VII 53 35 ramgwydd - hwn, /Hyn a'm dwg yn ebrwydd; /Llyw dragon, llym rhoddion rhwydd, /Lleiddiad, argleidrad, ar CBM IV 9 204 a ddengys lladd a_^ llafnau - rhuddion, /Llew dragon, llyw dreigiau. /Draig eofn eang ei derfyn, /Drag PhB VI 11 5 nawg, hawdd bo, /Glod edmyg gymhengryg Gymro. /Dragon llyw lluoedd anwosgo, /Draig unbyn a fyn a fynno, CBM III 9 7 ir, /Hydr ei wir ar Saeson, /Teulu Madawg, mur dragon, /Mal twrf tormennoedd Cynon. /Godwrf a glywaf ar CBM III 16 197 wyth amnifer, /(Drudion a feirddion a fawl neb dragon /Namwyn draig a'i dirper) /Drud w_^r gwrdd, gordd DB VI 29 113 Trugar hael, pa hwyl a ddygaf? /Am ddwyn draig dragon nas gwelaf /Drwg, Fab Duw, y daethost ataf. /Cris CBM IV 1 15 Rhufain, /Ac esillydd Rhun rhudd ei gigwain: /Dragon o ddwyrang, draig o ddwyrain, /Draig wen wollewin LlF1 II 2 59 nt, ydd a_^nt, ydd af. /Dragon ddraig Gwynedd, dragon o fonedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ni'th omeddaf. /M OC II 14 32 ei gylchyn, /Dragon Arwystli, arwystl terfyn, /Dragon Owain hael o hil Cynfyn, /Dragon a'i dechrau ac n CBM IV 4 4 nt, /Aros marw mawrgoel darogant, /Armes draig dragon pedrydant; /Llid ergryd, esbyd esborthiant, /Llyd GYC VII 36 90 idiaw; /Pen milwr, pen moliant rhag llaw, /Pen dragon, pen draig oedd arnaw, /Pen Llywelyn deg: dygn a CBM III 16 167 r, /Yn aroloedd cyngrain, /Yn rhith draig rhag dragon Prydain, /Yn rhith blaidd, blaengar fu Owain. /Ow CBM III 20 43 e_"yrn orun - torf /Twrf aches anoddun, /Rhwyf dragon, roddion reiddun, /Rheiddrudd roddiad, rwyddrad R CBM IV 9 206 n, llyw dreigiau. /Draig eofn eang ei derfyn, /Dragon rwyf, rhwyddwalch gyngelyn, /Dragon fardd, dragon CBM III 14 27 ydd - cyrdd, /Cardd arnaw ni gyflwydd, /Pryder dragon rhoddion rwydd, /Prydain glawr eurglawr arglwydd. CBM IV 6 36 ud arfaidd tra Thren treiddiaw ei alon, /Traul dragon, Saeson sen, /Hud ysgithr ei esgar yn nilen, /Hud DB VI 31 56 nwy ceneddl forion, /Tri gorau dreigiau sy o'r dragon, /Tri gw_^r a ddug Duw o'r dyniaddon, /Tri eres a EW VI 6 13 lawch cerddorion, /Bid lew a bid lyw dragon. /Dragon udd dremrudd, draig Emrais - fal prudd, /Prif gyn MB I 3 103 /Ni byddai ddiwyth i lwyth oswydd; /Amug a_^'u dragon, udd Mo_^n, meinddydd, /Men yd las Trahaearn yng CBM III 26 107 rllyw cerddorion, /Un mawrwalch mawrfalch, mur dragon, /Un mab mawr Madawg ab Iddon. /Un llofrudd Pryda CBM IV 6 89 , /Terrwyn ri yn torri arnaw, /Te_"yrn draig a dragon wrthaw. /Twrf ton, torchawg hael, trwm oedd ei gl LlF1 II 3 15 - fy null /Im ddillwng arallfro. /Ni wna draig dragon wylo; /Ni wnaeth drwg a'i diwyco. /O dywedais drw CBM III 14 16 hergyd, /Dragonawl, wrawl wryd, /Draig Wynfa, dragon wynfyd. /Gwynfydig ei feirdd o'i fawrddawn - reby LlG VII 24 99 rthladd cywilydd, /A welai Lewelyn, lewenydd - dragon, /Yng nghymysg Arfon ac Eiddionydd. /Nid oedd haw LlG VII 25 21 fgyrch, pryffwn praff ddylyed. /Gnawd er draig dragon ymddired, /Grym ysgwn, ysgwyd wyarlled, /Dyfod a PM V 10 58 eisiawn berchen ben, ban fu ystwng - draig, /A dragon yn echwng, /Hydr wnaethost, w_^r, ar wy_^r flwng, D-3 VI 19 18 amryson - llary, /Llwrw ar lled mordwy, dramwy dragon: /Yn niffaith Mo_^r Rhudd, merf so_^n - ddigawn, Dragonawl 5 CBM IV 9 208 gyngelyn, /Dragon fardd, dragon falch fyddyn, /Dragonawl dra ganwyf o ddyn. /Canaf wawd i'r priawd a'i GM I 11 56 _"rnon, /Ceinffelaig pen draig a phen dragon. /Dragonawl feidriawl fadiain - yn elfydd, /Alaf geinrydd, CBM IV 5 5 e_"yrn Mo_^n, /Mau hoed am hoeddl ei ddragon. /Dragonawl, gedawl gadfarchawg - melyn, /Llywelyn llawdde PM V 1 153 nt mwyn mawrwynt meiriawl. /Mau ofynaig, draig dragonawl - Prydain, /Prif de_"yrn canhwynawl, /Wrth fy CBM III 14 15 unfryd - a_^'m llyw /Llawfrydedd ni'm hergyd, /Dragonawl, wrawl wryd, /Draig Wynfa, dragon wynfyd. /Gwy dragonwys 1 GM I 7 134 ys; /Lliaws du a dwn a myngdwn melyn /A milwyr dragonwys. /Can rygallas Duw draig Powys, /Crai ddychryn dragywydd 8 GYC VII 36 16 lawn arglwydd (ni'n llwydd ein llaw), /Buchedd dragywydd a drig iddaw, /Ys mau llid wrth Sais am fy nhr GM I 11 85 ig, /Yn ga_^r gan Ddofydd yn Ei gerennydd, /Yn dragywydd anhranghedig DB VI 33 60 d; /Caffael iddaw nef o'i nodded - rhag drwg, /Dragywydd ddamuned. /Gwehenais-i ag ef, nid gofyged, /Gw GYC VII 41 54 nrhydedd, rhydid gerddau, /Geir bron Dofydd yn dragywydd gywir ddoniau GYC VII 39 27 ed a'm perthynon, /Nawdd merthyri Duw, deon - dragywydd, /Nawdd ysydd ufydd, Afel wirion! /Cyn goddau LlG VII 24 104 b dyn, bu doniawg ffydd, /Nis plyco Mab Duw yn dragywydd! /Terfysg aerllew glew, glod ganymddaith, /Twr GM I 14 54 cydfod, ac nid adfydd, /Yn undawd Drindawd yn dragywydd. /Tragywyddawl Dduw tra gynanwyf /Traethawd oh MB I 3 139 ei lys a'i luosydd: /As rhoddwy fy Rhe_^n ran dragywydd /Yng ngwerth a roddes ar lles prydydd. /Ni wdd dragywyddawl 1 EG VI 18 24 Lywelyn, eurddyn urddawl, /Yn urddas dreigwas dragywyddawl; /Ail gwelais ei drais dros ganawl - Dyfrdw drangwy 1 CBM IV 16 165 emyn, i dremid ofrwy. /Mor ddedwydd a draidd a drangwy - ar hwyl /Ar Haelfron tra gyrchwy, /Can cyrchws draha 3 LlF2 VI 10 82 _^r yn wa_^r ac a'n harbed - etwa /Ac ni ga_^r draha, drahy weithred, /Ac ni gais na thrais na thraws g BF VII 48 3 aw, /Anghwbl fu ein pwyll am ein twyllaw: /Ing draha Efa a fu fraw - i ddyn, /Afal bu dechryn dechrau a GYC VII 42 4 na wnelai fegis y'i harchai /[] rhai, rhyfawr draha. /Torri gwaharddon a chynnal lladron /A threisaw g drahaawg 1 MB I 3 52 eidiai yn eur-rodawg /Rhag byddin Emrais drais drahaawg. /Cadau ddidudydd, cleddyf ddurawg, /Cw_^l clyw drahy 1 LlF2 VI 10 82 wa_^r ac a'n harbed - etwa /Ac ni ga_^r draha, drahy weithred, /Ac ni gais na thrais na thraws gerdded drai 3 D-4 VI 20 39 fryd - praff, /A'r pryffwn o Wyndyd, /Gorthoai drai draws a hyd, /Gorthir y gelwir Geirwryd. /Pebyllwys CBM IV 5 15 /Ag ysgwydd a danai, /Gorddifanw anwaws traws drai, /Goronw falch fab Gwalchmai. /Gwalch gwaedrwyf, hy GM I 8 45 ffwyr ffyrfgawdd, ar fawdd foddi; /A Menai heb drai o drallanw gwaedryar, /A lliw gwyar gwy_^r yn heli, draidd 4 CBM IV 16 165 wy /Ei dremyn, i dremid ofrwy. /Mor ddedwydd a draidd a drangwy - ar hwyl /Ar Haelfron tra gyrchwy, /Ca GB II 26 17 b ofal cynnen cylch ei bennaint /Onid blaidd a draidd drwy ei wythaint /Neu hydd gorfynydd rewydd redai EW VI 3 16 a_^ Serlmaen, /A braw gwas gwisg haearngaen /A draidd fal blaidd yn y blaen. /Bleiniad gad hwyliad, hae HOG II 10 3 balchlun fy hun ynddi. /Enwawg drafferthawg a draidd iddi, /Anwar don lafar, lefawr wrthi; /Dewisle ly draig 73 CBM IV 6 89 estiniaw, /Terrwyn ri yn torri arnaw, /Te_"yrn draig a dragon wrthaw. /Twrf ton, torchawg hael, trwm oe PM V 10 57 siawn. /Lleisiawn berchen ben, ban fu ystwng - draig, /A dragon yn echwng, /Hydr wnaethost, w_^r, ar wy GM I 11 55 lafan taerdan rhag tey_"rnon, /Ceinffelaig pen draig a phen dragon. /Dragonawl feidriawl fadiain - yn e D-1 I 1 24 /Gorwyr Edwin, gwrawl frenin, dilyfn ddenwy, /Draig angerddawl, twrf moroedd mawr, maint achupwy. /Rhy PB VII 10 25 oegr erynaig, /Eurdrethau dreigiau i'm draig. /Draig anghynnwys dwys, nid oes - a'th feiddo /I'th fyddi CBM III 16 198 (Drudion a feirddion a fawl neb dragon /Namwyn draig a'i dirper) /Drud w_^r gwrdd, gorddrud ei lasfer, GG II 31 23 yw anwaredd - anwar /Dallfyddar cyn tyllfedd /(Draig anhuenydd herwydd haeredd /Hirfod heb gymod yn ei PB VII 11 7 /Gwrddbrudd Faredudd, fur gryd, /Twn ei ba_^r, draig anwar, drud, /Didwn ei air fal crair cred. /Cred b HF VII 23 38 w tra gweilgi, /Dewr ddragon, beryfon borthi, /Draig arfau, pebyllau pali LlG VII 24 33 - crau, /Ac odduch gwadnau gwaed ar ddarwedd. /Draig Arfon, arfod wythlonedd, /Dragon dihefeirch, heir CBM III 12 18 i ddodes fy ngherdd yng nghyfraith - eirioed, /Draig Argoed hoed hirfaith, /Hirwawr torf, corf cyfarwai PM V 10 24 wryd; /Pan ddelid rhag Lloegr llugfryd, /Delis draig Bowys bwys byd. /Pan ddoeth byd i gyd Goed engir - CBM III 10 19 wy_^r /Ni'm gwehyr gwahanarch, /Neu'm cynnwys draig Bowys drwy barch, /Neu'm harwar, neu'm ca_^r, neu' CBM III 3 85 , /Rhodd rwydd gallrwydd, gadr yd genir, /Canu draig Brydain a brydir, /O bryder berthfalch yd berchir. PM V 17 35 af gwrydferth - biau /Buddugawl fab Iorwerth; /Draig Brydain, ei bryd a'i nerth /A'i deall, guall ganne OC II 14 136 ni dwng, ni da_^l, ni bydd wrth wir, /Daniel, draig cannerth, mor ferth hywir. /Menestr, mawr a waith PM V 18 10 as, /Buost mab, arab arfau dras, /Drud cadau, draig cenau Cynlas; /A gwedi hynny buost gwas /Cledd eur PM V 12 30 liadon dyffrynt a'm deffry - hiraeth /O hirfod draig Cymry /I'th weryd, hydr wryd hy, /I'th achles, wal CBM III 16 8 d; /Dybrydaich brwydrdaer aer aerfrad, /Dybriw draig dragon beleidriad, /Dybrys alaf Deifr i drefad - B PM V 10 83 d-ohen - Gymro, /Ar Gymru ydd wyd nen, /Ar bob draig dragon berchen, /Ar bob hydr, hud wyd yn ben. /Pan LlG VII 24 149 bell fal Fflamddwyn ei fflamgyrchau. /Hwylfawr draig dragon gyfeddau, /Heirdd ei feirdd yng nghylch ei EG VI 18 69 Llywarch hybarch, hybar gigwain. /Nid celadwy draig, dragon gyngain, /Nid Calan gyman gw_^r ei gymain, CBM III 3 39 fedd, /Cadair co_^r yn cadw haelonedd: /Cedwis draig dragon gynhaddledd, /Casa_"u caru creulonedd, /Car DB VI 29 113 af, /Trugar hael, pa hwyl a ddygaf? /Am ddwyn draig dragon nas gwelaf /Drwg, Fab Duw, y daethost ataf. CBM IV 4 4 Ddygant, /Aros marw mawrgoel darogant, /Armes draig dragon pedrydant; /Llid ergryd, esbyd esborthiant, LlF1 II 3 15 ertho - fy null /Im ddillwng arallfro. /Ni wna draig dragon wylo; /Ni wnaeth drwg a'i diwyco. /O dyweda LlG VII 25 21 m mhrifgyrch, pryffwn praff ddylyed. /Gnawd er draig dragon ymddired, /Grym ysgwn, ysgwyd wyarlled, /Dy PM V 1 153 rdd hynt mwyn mawrwynt meiriawl. /Mau ofynaig, draig dragonawl - Prydain, /Prif de_"yrn canhwynawl, /Wr PB VII 10 24 llu, Lloegr erynaig, /Eurdrethau dreigiau i'm draig. /Draig anghynnwys dwys, nid oes - a'th feiddo /I' CBM IV 4 112 frain. /Yn aergad yn Argoed Llwyfain, /Ym mhen draig, dremynt oedd celain! /Celennig beirdd byd, buche PM V 17 25 d weler, /Torri heb noddi neb ne_^r. /Mabinogi draig, drud - yw ei gymwyll /I gymell ei wendud, /Llaith BF VII 49 29 fyd. /I'r byd, ys tristyd treistwyn ddamwain - draig, /Drwg achweddl ei arwain, /Eryr cad, braisg borth PM V 28 29 mawr. /Mawr a gw_^yn cymrwyn er dwyn cymrawd - draig /Drwy ganiad y Drindawd, /Ba_^r anwar llachar, lla PB VII 4 16 rain, bronddor, /Dragon a folaf-i, naf ne_^r, /Draig ddiogel y'i gelwir. /Gelwir hwn: llu gystlwn llyw, CBM IV 6 57 /Arwr falch arfoliant ysbys, /Arfoloch dragon, draig efnys. /Pan arfrwydr arfrys arlwy blys - bleiddiaw EW VI 6 13 id lew a bid lyw dragon. /Dragon udd dremrudd, draig Emrais - fal prudd, /Prif gynnydd Cefn yr Ais; /O PB VII 15 9 aith, /Ar fa_^r am dy farwoliaeth. /Marw Rhys, draig enwerys, drud, /A'm gwnaeth, drwy hiraeth dristyd, CBM IV 9 205 fnau - rhuddion, /Llew dragon, llyw dreigiau. /Draig eofn eang ei derfyn, /Dragon rwyf, rhwyddwalch gy GM I 7 89 /Ail gawdd gne gnawd gyffre, /Ail dilyw dilain draig erhy; /Ail Dydd Brawd braw ystawd ystle. /Ail llam PB VII 16 6 ei eryr. /O'i eryr bu oer golled /Dwyn Madawg, draig fodawg, drud; /O'i dy_^ digardd, hardd, hyfryd, /O PM V 11 37 , heb feirch, heb fwyd. /Bwyd i gnud a drud a draig - fu Ruffudd, /Udd angudd angerdd Faig, /Angor co GM I 7 74 n Pumlumon hyd borth Caer Lleon, /Pair dragon, draig furthiad, /O Fangor fangeibr oleuad /Hyd orwydd Me EW VI 5 39 ber - torf, /Terfynwyd ei amser; /Ysgrud drud, draig ffelaig ffe_^r, /Ysgwn ysgwyd, rhwyd rhacter. /Rha MB I 3 95 seirch na meirch gweilydd, /Gwladoedd ofynaig, draig Gwyndodydd, /Gw_^r a roddai gad cyn dybu ei ddydd. PB VII 15 19 Oedd Rhys, rhwysg llew yn ymladd, /A drud geir draig Gwynionydd /A distain gwawr Prydain prudd. /Prudd PM V 17 37 A'i deall, guall gannerth. /Cynhorthwy dragon, draig hirlwys - filwr, /A'th filwyr na ffowys, /Ca_^r cy PB VII 11 9 , /Didwn ei air fal crair cred. /Cred ban aeth draig hydrffraeth, hy /Er goddau goddaith Benfro, /Oedd CBM III 21 10 u o'i angau dagrau digrawn, /Digrifwch dragon, draig Iorfeirthiawn: /Neu'm doddyw defnydd, dydd dyfyddl PM V 23 13 ab Ywain, ffrawddgain ffrwyth cynnar. /Ef dyfu draig llu yn llasar - ddillad /Yn ddillyn gyfarpar, /Yn PM V 24 10 aerflaidd eurflaen rodawg /Arfogion ddragon, draig llys eurawg; /Rhyarfeiddaf naf nerthawg - ddygyrch PB VII 1 24 ain gwalch gyfranc, /Drud yn arfau yn ieuanc, /Draig llys Ffraw, drwg ar lles Ffranc. /Ffranc ni'th fai GM I 8 37 orddmandi /Ar drafferth anferth anfad iddi. /A draig Mo_^n mor ddrud ei eisylud yn aer, /A bu terfysg t D-3 VI 19 26 wa_^r, ca_^r cerddorion, /Llawhir, llary mynud draig mwyndud Mo_^n, /Gorau un cyfaillt o'r cyfeillon - PB VII 6 28 Dragon gyrchiad, gad gaddug, /Drwg fu Duw, ein draig-ni a ddug. /Dug angau'r gorau, gorug codded - bron CBM IV 1 15 ydd Rhun rhudd ei gigwain: /Dragon o ddwyrang, draig o ddwyrain, /Draig wen wollewin, well ei dichwain. GYC VII 36 90 milwr, pen moliant rhag llaw, /Pen dragon, pen draig oedd arnaw, /Pen Llywelyn deg: dygn a fraw - i'r b CBM III 16 58 yf rhwyddfan, rhwyfan rhwy, /Digrifwch dragon, draig ofrwy, /Dinas gwestifiaint, gostyngws mal gw_^r /G GM I 7 135 n melyn /A milwyr dragonwys. /Can rygallas Duw draig Powys, /Crai ddychryn, ddechrau Garawys, /As rhodd PM V 18 4 s, /Dedfryd dydd gwynfyd gwyn wanas - dragon, /Draig Prydain a'i hurddas. /Deddf fy rhwyf rhyn wryd Oli PM V 23 68 g adar. /Adarweinidawg, caeawg gynran - drud, /Draig Prydain bedryfan, /Adod Lloegr lluosawg am ban, /A PM V 26 142 darfod. /Can-nid oes yma amfod - i drigiaw, /Draig Prydain, syll rhagod! /Pan futych o'th fyd, hardd PB VII 10 14 law. /Llaw ar ba_^r anwar enwawg - Faredudd, /Draig rwyddfudd, ruddfoawg, /Cynyddblas dy ddigasawg, /C CBM III 16 167 ain - yn aer, /Yn aroloedd cyngrain, /Yn rhith draig rhag dragon Prydain, /Yn rhith blaidd, blaengar fu PhB VI 11 6 mhengryg Gymro. /Dragon llyw lluoedd anwosgo, /Draig unbyn a fyn a fynno, /Hir ei wir i'i w_^r dra safo PB VII 9 7 edudd, cymer! /Cymraisg walch, balch benadur, /Draig unbyn, aerfyn arwr, /Drud llaw esgud, lluosgar. /C EG VI 18 135 r, /Dunoding berging, bargoch, hydrfer, /Dinas draig urddas eurddawn haelder, /Dinag ofynag pan ofynner CBM IV 1 16 igwain: /Dragon o ddwyrang, draig o ddwyrain, /Draig wen wollewin, well ei dichwain. /Oedd cleudaer, oe MB I 3 38 nebawd. /I gymeriaid lyw doddyw dyrnawd, /Difa draig wron, weinon wasgawd: /Gogwypo ei Dduw o'i ddiwedd CBM III 14 16 wfrydedd ni'm hergyd, /Dragonawl, wrawl wryd, /Draig Wynfa, dragon wynfyd. /Gwynfydig ei feirdd o'i faw PM V 17 31 gynnif, /Wy gynnygn bu tramgwydd, /Pendragon, draig yn ddengmlwydd, /Pobl dw_^r, neud gw_^r yn eu gw_^ PC II 21 28 ion, /Rhy'u llas a_^ llafnau rhuddion /Ar lles draig yn llys dragon. /Can eddyw Aerddur yn arddyfrwys - PB VII 7 26 daw trais fraw tros ddifant - dragon, /Ar bob draig ys rhamant! /Erwan dolur mur milcant /Arfoll mawrg GM I 9 146 nnau. /Dywystlir iddaw o Ddin Alclud gogledd, /Draig yw yn nyhedd draw yn neau. /Addfwyn cyntefin, cain drain 2 EG VI 18 56 _^r (bu crain) /Nac argoed na choed na chadlys drain /A rhag pyrth bu syrth Saeson yng nghrain, /Oedd t CBM III 9 1 Godwrf a glywaf, godor drain - waywawr, /Gwae wy_^r Lloegr yn nydd cain! /Teulu drais 32 PM V 21 24 /Gwendud amrywdud Emrais, /Gwynedd adrysedd, i drais CBM IV 6 182 irch /Ac i feirdd yd roddir. /Tarf ar dres o'i drais a welir, /Twrf yn nhorf, yn nherfysg am dir, /Trwm D-3 VI 19 11 aethost gaith yn rhan obaith rhyddion; /Dugost drais achaws yn draedsychion, /UnDuw gwir, i dir dorf a PM V 23 163 ddon cerddant! /Dugost y Wyddgrug a Dygant - i drais, /Adrysedd cyfnofant, /A Rhuddlan yn rhuddlanw amg BF VII 47 1 Rhy-m-gorau angau angen orddwy - drais /Am drawsfab Goronwy, /Rhy-m-dirwaen Duw, rhy-m-di EW VI 5 18 Llywelyn, llyw mawrgoeth, - Wynedd, /Adrysedd drais anoeth; /Mab Duw a'i dug i'w gyfoeth, /Mab Mam, Ma PM V 26 51 daw am reuedd! /Rheuedd tey_"rnedd ti biau - i drais /Ar drawsfalch gyfri_"au, /Rhysfa dygn dugost wy g MG VII 33 82 y trillu (trallawd perych /I leaws yn draws) a drais-boenych, /I'th lu Di difri, difrych, - gwynolau /A HOG II 7 5 ll arwydd. /Gorwen fy ysgwyd ar fy ysgwydd - i drais; /Cerais ni gefais gyfai awydd, /Cegiden hirwen, h ES I 15 22 . /O golled rhy-m-gallad mawrwaeth, /Rhyallas drais diredd Catraeth. /Rhoddiad mad i'm pryd oedd pan a CBM IV 4 12 grain bryd o bryder adfant, /Amdrist beirdd am drais diyrddant, /Amgen ffyrdd o'i gyrdd yd gerddant, /A CBM III 16 89 eirioes, /Cywlad loes, moes Macsen, /Mawrdraws drais dra Lly_^r Henfelen, /Mawrbar bair o bedair echen; LlG VII 25 38 ar ddragon prudd, /Gw_'reiddrwydd Emrais dros drais drabludd; /Gwrawl hael cedawl, cad lofrudd - arglw LlG VII 24 24 ydd hael arglwydd eurgledd, /Llew Cemais, llym drais drachywedd; /Lle bo cad fragad friwgoch rysedd, / MB I 3 52 ai rheidiai yn eur-rodawg /Rhag byddin Emrais drais drahaawg. /Cadau ddidudydd, cleddyf ddurawg, /Cw_^ LlF1 II 1 73 edd er dyhedd, dihawdd hepgor. /Ni llefais neb drais dros ei hysgor, /Ni chymwyll neb dwyll dyllu ei do EG VI 18 25 urddas dreigwas dragywyddawl; /Ail gwelais ei drais dros ganawl - Dyfrdwy /Yn y trai tramwy llanw rhwy DB VI 27 81 a'm bydd, /Ni edych, Ddofydd, ef i gennyd. /Am drais Duw, nid oes dim gyhyd, /Am drais dyn dinam gedern DB VI 27 82 gennyd. /Am drais Duw, nid oes dim gyhyd, /Am drais dyn dinam gedernyd, /Am dreiaw anaw, anwylyd - lla DB VI 30 3 l, /Ysbrydoedd oleuad, /Dydd y'm gwna yn drist drais ddyfniad /A'r llall yn llawen o'i ganiad. /Rhyfedd LlG VII 24 35 irch, heirddfeirch harddedd, /Ni chaiff Sais i drais ei droedfedd - o'i fro! /Nis oes o Gymro ei gymrod GM I 9 84 Caerfyrddin yng ngwrthrin gwy_^r, /Gorddyar ei drais, Emrais eryr. /Dychluded tey_"rnedd tey_"rnged idd EG VI 18 107 a_^d, /Parch arfawr Arfon angoriad, /Llywelyn, drais erlyn drusiad, /Dros Ddeau angau o'th angad: /Ango GM I 11 30 bo un cyfaith namyn Ca_"in. /Caraf Rodri draws drais gyffredin, /Ei enw yn Efrai ac yn Lladin, /Ac ym m BF VII 49 24 weithred, /Ni weles woludd am ged, /Ni welais drais gyn drymed. /Trwm golli arglwydd! Oergladd weryd - LlF1 II 3 22 dd am arglais - Owain, /Llyw coelfain, Coeling drais: /Heddwch im am a genais, /Haedding Fair, fal y'i PhB VI 11 8 fynno, /Hir ei wir i'i w_^r dra safo, /Hydr ei drais i dreth o Benfro, /Gwalch gwylfalch, golud anghryn CBM IV 5 135 arwain, /O'th arwfodd osymud, /Medel draws a drais laddud, /Meurig befr bieuoeddud. /Gwae fi, gleddyf DB VI 27 76 gwenwynfryd - Prydain, /Am draws w_^yr Owain, drais syberwyd, /Am drueni mawr dwyn gwawr Gwyndyd, /(Ym EW VI 1 24 'th welais, /Lloegr goelcerth llwybr drafferth drais. /Treisiaw a orug tros derfyn - fal gw_^r, /Ef gor GM I 7 94 ffry; /Ail dewr udd a'i trymgudd trymdde, /Ail drais wael am hael am hynny. /Am orwyr Bleddynt y'm gorf CBM III 26 90 trwy flwng trwy fwng, trwy forddwyd, /Gwayw i drais yn ais, yn ysgwyd, /Gwayw Einiawn creulawn, creula drallanw 1 GM I 8 45 yrfgawdd, ar fawdd foddi; /A Menai heb drai o drallanw gwaedryar, /A lliw gwyar gwy_^r yn heli, /A llu drallawd 3 MB I 3 8 lain la_^n gyflogawd, /Can dyddaw angau angen drallawd. /Ac ail dra drymaf trengi meddwawd, /Llys lleu EW VI 5 53 w_'res trin. /Trinheion gwron! Gorfawr - fu'r drallawd /O drilliw ysgwydawr, /Pan gwyddawdd cadflawdd GM I 6 2 urgyrn addawd, /Eisor Co_^r cwblddawn, estrawn drallawd; /Ystryw dra mesur, ysgawl pybl pobl ddur, /Pre drallif 1 EMRh VI 23 25 /Ac ergryd a chryd a chreu ddillwng. /Gwnaeth drallif gwyar uch Trallwng - Elfael /Pan fu ymdrafael dr dramawr 3 PhB VI 14 49 g, /Llawer march a gwisg a wesgerid. /Wedi cad dramawr a gawr dremid /A chyfarfod pybl pen yn erfid /Rh DB VI 27 84 dernyd, /Am dreiaw anaw, anwylyd - llawer, /Am dramawr bryder ac ni weryd, /Am drwm feddwl cost eurbost BF VII 44 4 /Pob ddau, pobl ddygn eu colli, /Pob awr, poen dramawr, pob dri. /Oedd tringar ein ca_^r, cof newydd - dramgwydd 5 PB VII 20 6 , deurudd arwydd - hoyw, /Neu'm doeth hoed o'i dramgwydd, /Drudwalch, hylwybr falch hylwydd, /Dewr argl BF VII 53 33 awg, ruddfoawg ri! /Lladd fy rhi: i mi, mawr a dramgwydd - hwn, /Hyn a'm dwg yn ebrwydd; /Llyw dragon, LlF2 VI 10 93 eang drefred. /Pan erfynio gw_^r gwared - ei dramgwydd, /Iawnaf i'w Arglwydd ei erglywed. /Archaf i D DB VI 27 32 nos o aros yr arwydd, /Och ddydd a ddoddyw o'i dramgwydd, /Och Ddofydd ddifa gw_'reiddrwydd, /Och Dduw LlF1 II 3 17 /Ni wnaeth drwg a'i diwyco. /O dywedais drwg o dramgwydd - synnwyr, /O awyr i'm hawydd, /Dywedaf, o'm d dramgwyddaw 1 GYC VII 36 8 , gwalch diwaradwydd! /Gwae fi o'r aflwydd ei dramgwyddaw! /Gwae fi o'r golled! Gwae fi o'r dynged! /G dramwy 5 DB VI 35 47 /Er a wne_^l o ddrwg, nis diwyga; /Chweched i dramwy, chwe chad yn adwy, /Yn Abertawy, teg ysgorfa. /S D-3 VI 19 18 raeth amryson - llary, /Llwrw ar lled mordwy, dramwy dragon: /Yn niffaith Mo_^r Rhudd, merf so_^n - dd PM V 25 16 ng Nghaer Dygannwy, yn Aber Tawy, /Yn nghadarn dramwy dref Gydweli, /Yng Nghaer-yn-Arfon yng ngherdd gy SB II 23 12 arw io_^r co_^r cywrain, /Chweddl mwyfwy, garw dramwy drumain; /I Faig ni bu ddadwyrain, /Bychan budd i CBM IV 16 163 es, neges na'm nagwy! /Duw a'm dwg o'm drwg i dramwy /Ei dremyn, i dremid ofrwy. /Mor ddedwydd a drai dramyfan 1 OC II 14 53 _^r a gw_^yth erwan, /Ac ymgynnull am drull am dramyfan /Fal y bu ym Mangor am ongyr da_^n /Pan wnaeth dranc 1 PM V 16 23 iawr - cyfnod /Cyfnewid glas waywawr, /Einioes dranc llew gyfranc, llawr /Anian chwefrin da_^n Chwefraw dranial 1 CBM IV 6 130 lywir ym Mhrydain. /Prydain ba_^r praff drydar dranial, /Prydyddion gadair gadr ynial, /Prydferthle cyh drannoeth 1 GC VI 21 4 wr Dduw! a ddycych beunoeth /Mor wael na welir drannoeth. /Trannoeth, o'r pan e_^l trwm ddylyn, - ys gw dras 5 GM I 8 64 rawr ffosawd, /Ar barabl perwawd, ar draethawd dras, /A'm cyhudd am udd iawn esillydd Idwal /Nid e_^l h GM I 14 60 nawdd ffrawdd ffraeth ydd adwyf /Yn urddas heb dras dros a brydwyf, /A'm bryd ar gymryd, gymrawd a_^'m PM V 18 9 w_^yl hydwf fal Pallas, /Buost mab, arab arfau dras, /Drud cadau, draig cenau Cynlas; /A gwedi hynny bu HOG II 11 10 oliant, /Ni'm gwna poen rwyddiant boddiant, pa dras! /Ton a galon hon, hoed a gafas /Er twf main riain PM V 21 19 /Ef golofn tey_"rnas, /Anaw Pedr a'i nawdd, pa dras /Y gallwn fal y gallas? /Gallas arglwyddwas, aergla draul 6 DB VI 29 65 , Duw deg gyfreithiau, /Llofrudd-dab Gruffudd, draul budd dreigiau, /Llwrw y gwn gwenwawd brydestau, / PM V 24 26 u fal teithi_"awg, /Freenin gwrdd drin, gwy_^r draul fodawg. /Cefaist elfydden Alaawg - ynial /O'th gla EW VI 5 43 ei hil, /Hael freenin Cemais; /Gwayw dur yn yd draul gur trais, /Gwae niw gw_^yl fal y'i gwelais! /Gwel BF VII 50 27 af, /Gw_^r hylwydd ei glod, gw_^r haelaf - am draul /Hyd yr gerdda yr haul yr hwyl bellaf; /Gw_^r dig GM I 9 163 nwys a_^ mi maith gerennydd, /Ac y'm daerawd i draul o dra newydd /Ag amrant hirwrm a grudd hirwlydd, / D-1 I 1 6 r: gwae ry'i cothwy! /Pedrydawg haul, mwyaf ei draul, uchel gylchwy. /Tir Brycheinawg dy iawn priawd: p draw 6 D-1 I 1 13 A Meironnydd ac Efionydd ac Ardudwy /A Lle_"yn draw ac Aberffraw a Dygannwy, /Rhos, Rhofyniawg, rhan ar CBM III 17 1 Gwirawd Owain draw dra Digoll - Fynydd, /Mor fynych ei harfoll, /O win GB II 26 241 Iwerddon, ei wyrth yntau, /Ac eingyl rhagddaw, draw dra thonnau. /A Duw a'i mynnwys, Mynyw i Ddewi /Cyn GYC VII 36 56 wybr goddaith /A llawer diffaith drwy anrhaith draw, /Llawer llef druan, fal ban fu Gamlan, /Llawer dei PM V 22 23 rwy /Ger elfydd Mechydd a Machawy; /O Lydaw, o draw, o drwy - Fo_^r Hafren /(Hyfriw y peleidr ym Mhorth GM I 9 146 aw o Ddin Alclud gogledd, /Draig yw yn nyhedd draw yn neau. /Addfwyn cyntefin, cain hin dydd, /Araf y draws 16 MG VII 33 82 n dde_^l y trillu (trallawd perych /I leaws yn draws) a drais-boenych, /I'th lu Di difri, difrych, - gw CBM IV 5 135 ud - i'th arwain, /O'th arwfodd osymud, /Medel draws a drais laddud, /Meurig befr bieuoeddud. /Gwae fi, D-4 VI 20 39 - praff, /A'r pryffwn o Wyndyd, /Gorthoai drai draws a hyd, /Gorthir y gelwir Geirwryd. /Pebyllwys fy LlLl II 16 45 n anghyfarch? /Ysef yw hwnnw honnaid ganllaw - draws /Dra safo Duw ganthaw; /Gwy_^r orfod gwrddglod glu CBM III 20 7 ifiad - arglwydd, /Didramgwydd o dromgad, /Cas draws drablawdd, cawdd cywlad, /Cadau ddo_^r, ca_^r co_^ GM I 7 49 niawg adfar, /Galofydd huenydd huarwar, /Hywir draws draglew, hywerth feirch orthew, /Eurllew Llechysga GM I 11 30 /Ni'm bo un cyfaith namyn Ca_"in. /Caraf Rodri draws drais gyffredin, /Ei enw yn Efrai ac yn Lladin, /A OC II 14 18 dyddwg o fragawd wirawd worgred /Ar llaw Wgawn draws dros ei weithred. /Canawon Goronwy, gwrdd gynired DB VI 27 5 - arnaf, /Mi ni rydynnaf dan ei aflwydd. /Mor draws fu Iesu am aesdrygwydd, /Mor dreisiwr angen am re BF VII 54 9 ledogion, /Brodorion haelon o hil Rhodri. /Rhy draws fuam oll cyn eu colli, /Rhy drist y'n gwnaeth Cris DB VI 27 75 esbyd, /Am drosedd Gwynedd a'i harfeddyd, /Am draws ga_^r gwanar, gwenwynfryd - Prydain, /Am draws w_^ CBM III 16 118 th!) /Gorun torf twrf aches ar draeth, /Gormes draws, gwenwynfaws, gwinfaeth, /Gorddyfniad bual, buddug BF VII 47 29 aywdwn, /Gwae Wynedd hir orwedd hwn! /Hwn oedd draws gyngaws ac angau - a'i dug, /Dig a'm gwnaeth ac ei BF VII 48 23 Hil Madawg fodawg, fyd eiddunaw, /Hil Maredudd draws, hawdd drostaw - ledgynt, /Hil edfynt Bleddynt, bl CBM III 27 7 n, /Gwyn y cawdd ar fy ngrudd /Hoen amdrai am draws lofrudd, /Hoed hydr am hoedlwydr wodrudd. /Gwodru DB VI 27 76 draws ga_^r gwanar, gwenwynfryd - Prydain, /Am draws w_^yr Owain, drais syberwyd, /Am drueni mawr dwyn drawsfab 1 BF VII 47 2 Rhy-m-gorau angau angen orddwy - drais /Am drawsfab Goronwy, /Rhy-m-dirwaen Duw, rhy-m-dirwy, /Rhy- drawsfalch 1 PM V 26 52 edd! /Rheuedd tey_"rnedd ti biau - i drais /Ar drawsfalch gyfri_"au, /Rhysfa dygn dugost wy goddau, /Rh drawsglwydd 1 MeiG I 32 29 ymgel, diogelaf. /Credadun yw Ef, credaf - i'w drawsglwydd, /Crist Arglwydd Culwydd, ac nis celaf. /Cre drawslyw 1 CBM IV 6 254 hyfan, /Garw esgar yn ysgor Gadfan, /Gnawd gan drawslyw maws luman - archafad /Yn aergad i ar gan; /Gna drawswalch 1 LlG VII 27 31 chwel) /Trais dirgwyn ac nid trais dirgel. /Am drawswalch aerfalch (oerfel - ei golli) /Nid rhyfedd och Dre 1 LlG VII 28 11 awg /It, ddraig y Waun, wayw cyndyniawg, /A'r Dre-wen yn boeth gennyd, beithiawg - rwyf, /Ac ar Elsmer drech 2 MG VII 34 7 blygant - fi, /Fihangel, fy mabsant, /A thi yn drech no chwechant /O gethern blin uffern blant. /Plant GB II 26 265 . /Ysid gyfeddach gan gyfeddau /A charu Duw yn drech no phenaethau; /Ysid gan unbyn unbarch dyniolaeth, drechiaid 1 PM V 6 4 gwrdd, derrwyn ei naid, /Ei gynnif ar gynnygn drechiaid, /Ardwy cad, argrad eurgraid - dey_"rnedd, /Te drechryni 1 GM I 12 20 . /Dychyrch cyfarwydd dychyfarwyd - a_^ mi, /O drechryni y tri ydd ym treulwyd. /Genilles gnaws aur, aw dref 3 PM V 25 24 yng Ngheri - osgordd, /Yn Hawrffordd drefgordd dref dyfysgi, /Yn Rhuddlan degfan Deifi - drachas Eingl, LlF1 II 1 114 aeth fel ygnad - addef, /Ef a gymerth nef dros dref ei dad. /Dau w_^r a folaf fal y'm ceniad - Dofydd, PM V 25 16 er Dygannwy, yn Aber Tawy, /Yn nghadarn dramwy dref Gydweli, /Yng Nghaer-yn-Arfon yng ngherdd gyflawddo drefad 5 LlF2 VI 10 28 /A'r ddau ar ddeau yng ngoleuder, /Yng ngolau drefad a fad foler. /Mad bu ein llyw, yn llyther - folai D-4 VI 20 73 llawn, myd mwy. /Pebyllwys fy llyw yn Llysyn - drefad /Am drefred Wenwynwyn, /Clawr Powys, peues unbyn, CBM III 16 9 draig dragon beleidriad, /Dybrys alaf Deifr i drefad - Bowys, /I beues ei hendad, /Dygostwng arthan (d GM I 7 71 Cun gynnawdd gynifiad. /Cynyddesid llawr llwyr drefad, /Llesgen deg, llysoedd cyfarad. /O ben Pumlumon CBM IV 18 94 m mhlaid dirad, /Na'm gwallaw o'th law gwallus drefad, /Na'm gollwng gan llu du, digarad drefan 1 MB I 3 113 refydd, /Torri calchdo_"ed tiredd Trenydd. /Am drefan Dryffwn rhag eiriolydd /Tyrfai rhag llafnau penna drefgordd 2 PM V 25 24 Baldwin, yng Ngheri - osgordd, /Yn Hawrffordd drefgordd dref dyfysgi, /Yn Rhuddlan degfan Deifi - dra LlG VII 27 8 . /Gwy_^r golofn eofn pan ehanged - ffordd /Am drefgordd drwy galed. /Gwag i'r byd bod heb ei hawddged, drefi 1 PM V 25 19 llyw dybi!), /Yng Nghaer Amwythig, yng nghain drefi - ne_^r, /Yng nghaeroedd Aber tyner Teifi, /Yn lly drefnau 2 GYC VII 41 52 golau /Gw_^yl fawr Frenin y gorllewin, llewych drefnau, /I gymryd gwledd fawr enrhydedd, rhydid gerddau GB II 26 228 nyw, mynawg biau. /Peusydwys, trefnwys diffwys drefnau /Yn amgant Hoddnant ormant, orau. /O anfodd Boia drefnwy 1 CBM IV 16 155 nefoedd yn nefod ynaid. /Nid ynad neb drud ni drefnwy - gwasgawd /Cyn gwisgaw afarwy, /Afar mawr bron drefred 16 MB I 3 172 wd, drwy rybuched, /Gan lain loyw addef yn nef drefred LlF1 II 1 10 dir a'i dey_"rnged, /Cedwis gw_^r arwr arwymp drefred, /Cedwis Duw urddas, yn w_^r ac yn was, /I fab E OC II 14 4 wedi lludded - trwm: /Tremid gofwy mur Maelawr drefred. /Deon a yrrais ddygyhused, /Diarswyd ar frwydr, CBM IV 6 202 cywlad /Yn cyfladd ym mhlymnwyd; /Ceinfyged am drefred dryfrwyd /Cerdd gan gyrdd am gylch ei aelwyd. /C CBM IV 17 123 yng nghryd anghred: /Yn uffern gethern, gaeth drefred - erwan, /Yn affan poethfan, peithiawg drwydded, LlG VII 26 8 aur ddiludd, ddwylaw - egored, /Gwawr Maelawr drefred, ged gyflwyddaw. /Gorau cyrchlam im cyrchu ataw, LlG VII 27 4 ed - tramgwydd /Rhyddoeth am arglwydd eurglawr drefred. /Gwalch gwrawl gwryd Gwalhafed, /Gweilch oedd f CBM III 3 242 yn wirion: /A'm rhoddwy Gwledig gwleidiaddon /Drefred gwlad wared worchorddion DB VI 35 77 eddwlad ac nis gwada. /Tros yr ugeinfed o Alun drefred /Hyd waelawd Dyfed ydd eheda; /Mi yw ei bencerdd GM I 14 83 wyl gwynt gorfyn. /Gorfyn o'i dremyn dra my_^r drefred /I dreiaw caredd, caru myned /Myn ydd ymddaeth C CBM III 5 68 n, hawl orddifed, /Hwyl ddiw_^yl, ddiofn am ei drefred. /Neud hwy a'i gofwy (nid gofyged!) /Gofalon eil CBM IV 2 21 au, clau clywitor. /Oedd gwrdd am alaf am Alun drefred, /Oedd gw_^r, ban brofed, cyfred cyfor, /Graid g LlF2 VI 10 92 angel a'm gwrthfynned, /A'm dydduch o yng eang drefred. /Pan erfynio gw_^r gwared - ei dramgwydd, /Iawn D-4 VI 20 74 mwy. /Pebyllwys fy llyw yn Llysyn - drefad /Am drefred Wenwynwyn, /Clawr Powys, peues unbyn, /Canmil ca LlG VII 25 30 rawl dy weithred, /Dy fod yn arglwydd eurglawr drefred, /Y neb a'th welo, wrth weled - dy ddawn: /I gan CBM III 16 241 chwyddynt ben o dra_"ed; /Yn Llidwm, yn llydan drefred, /Yd wanai wanar, yd waned: /Barf ar farf, a'i a dreftadawg 1 MB I 3 91 edd gwyledd fodawg; /Yng ngwlad nef boed ef yn dreftadawg, /N'ad ei enaid hael yn waeleddawg! /Hael a r Drefwen 1 CBM III 24 108 on, trychwyr orffen. /Eryfasam-ni feddw fedd y Drefwen /Ym muchedd gwledig, gwladoedd berchen, /Madawg drefydd 8 GB II 26 113 yn, gylch ei feysydd, /Haelon a thirion a theg drefydd /A gwerin a gwin a gwirodydd /A gorfod a gwared LlG VII 24 78 i rhoddes yn rhwyf dedwydd /Ar Wynedd arwynawl drefydd, /A'i cadarnhao, ced hywlydd, - yn hir /Yn amddi LlF1 II 1 41 ddwywawl weinydd. /Bendith naw radd nef yn ei drefydd, /Bendigedig fro fraint gynhewydd. /Bendigaid a HOG II 6 42 Nuw-i fy nihenydd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd. /Cyfarchaf i'r Dewin gwerthefin, - gwyrthfawr, MB I 3 131 dd gweddw goddiwedydd; /Cad yn Iwerddon dirion drefydd, /Gan a'i canfu ni bu ferydd. /Cad rhag ta_^l Pr IRh VII 30 26 ydd - Ffyddion, /Ar gefn Rhuthreon rhuthrais-i drefydd /Gorffyniant llifiant llu Gwyndodydd. /Gorffaran HOG II 6 28 wyn a orwlych bedd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd, /Gyfliw ag arien, awr yd gynnydd. /Caraf y morf GM I 9 155 ebydd. /Neu dreiddiais-i tra Lliw Lleuddiniawn drefydd, /Neu dremyrth Efrawg Gaer ar derydd, /Ac wrthyf dreng 1 DB VI 32 2 a ddaw i'r ddaear long, /Pobl fychain druain a dreng; /A faco, traul gyffro trang, /Yn unawr y llawr a' drengi 8 PM V 2 68 rhyfel i rot a mi, /Engyl tangnefedd tanc heb drengi. /A'm bo, udd cedawl, cydfod a_^ thi: /A'th fo hw BF VII 54 25 yng Nghaer Ffili. /Dafydd glod gynnydd gyn ei drengi, /Defodau Drystan, darian dorri, /Dyfrydedd Gwyne DB VI 30 42 gar, neud gwa_^r a'i gwerchedwis, /Gwae ni o'i drengi fal yr drengis. /Llawer iawn o'i ddawn a ddefnis DB VI 27 79 awr Gwyndyd, /(Ymdro rhiallu fu o'i febyd) /Am drengi fy rhi rhwy lledfryd - a'm bydd, /Ni edych, Ddofy LlG VII 24 65 yd eithaf Cydweli. /Can gaffael yn dda dra heb drengi /Gan Fab Duw didwyll gymodi, /Ys bo ei ddiwedd, GG II 32 18 danaw. /Canys marw mawredd a grym /Griffri, ei drengi oedd drwm, /Marw fydd Einawn, ddawn ddinam, /Oddy GM I 14 22 archengylion, /Un ddonion neifion, nerth heb drengi, /Un danc fwynt wrthyf wrth eu moli; /Un Duw y_^n LlF1 II 1 137 Ddeau, barau beri; /Arwyn ei drwydded cyn no'i drengi - ydoedd /Yn cadw rhag cyhoedd anlloedd Enlli. /U drengis 1 DB VI 30 42 r a'i gwerchedwis, /Gwae ni o'i drengi fal yr drengis. /Llawer iawn o'i ddawn a ddefnis - ataf, /Llwyr dreiaw 2 DB VI 27 83 s dim gyhyd, /Am drais dyn dinam gedernyd, /Am dreiaw anaw, anwylyd - llawer, /Am dramawr bryder ac ni GM I 14 84 orfyn. /Gorfyn o'i dremyn dra my_^r drefred /I dreiaw caredd, caru myned /Myn ydd ymddaeth Crist ar gai dreiddais 1 CBM III 5 13 ynt) /Treiddle glyw Powys, pei am getynt, /Pan dreiddais-i yno yn ydd oeddynt, /Trwy ffenestri gwydr y dreiddiais 1 GM I 9 155 r fynydd, /Morfa Rhianedd Maelgwn rebydd. /Neu dreiddiais-i tra Lliw Lleuddiniawn drefydd, /Neu dremyr dreiddiaw 1 SB II 24 22 aw, /A llafn tra llafn, a llid tra llid tremid dreiddiaw, /A gw_^r tra gw_^r, a thw_^r tra thw_^r yn tr Dreigiau 8 CBM III 11 16 r ddigonsant, /Dragon dwfn, defawd a gadwant, /Dreigiau dewr deuprid ni daliant. /Ni thelir o wir, o w PM V 1 60 feddwch; /Cardd wahardd a wahan folwch, /Ca_^r dreigiau, dragon amddistrwch, /Cabl arnaw, udd Ffraw, a CBM IV 9 204 add a_^ llafnau - rhuddion, /Llew dragon, llyw dreigiau. /Draig eofn eang ei derfyn, /Dragon rwyf, rhwy CBM III 11 57 /Gwrthodes rhywyr, rhingyllaeth! /Cynneddf i'r dreigiau, fegis dragon - berth /Ni borthynt anneddfon, / PB VII 10 24 Maig, /Ardwy llu, Lloegr erynaig, /Eurdrethau dreigiau i'm draig. /Draig anghynnwys dwys, nid oes - a' DB VI 29 65 yfreithiau, /Llofrudd-dab Gruffudd, draul budd dreigiau, /Llwrw y gwn gwenwawd brydestau, /Llary rwyf a BF VII 54 33 urgledd /Pan aeth gwy_^r Gwynedd tuedd Teifi. /Dreigiau rhwyg arfau yn rhagori, /Dragon dieiddil, fil f DB VI 31 56 ddion, /I Aberconwy ceneddl forion, /Tri gorau dreigiau sy o'r dragon, /Tri gw_^r a ddug Duw o'r dynia Dreigioedd 1 ES I 18 28 a'm gorllwg. /Bu rho_^n im am ddragon ddrwg, /Dreigioedd amlaen oedd amlwg. /Oedd amlwg aerlladd cyn o dreigl 1 CBM IV 18 27 bechu a bechws Addaf. /Neud wyf alltud drud a dreigl Dy wendud /A'th wendorf amdanaf; /Neud beirdd yr dreigliaw 1 PB VII 10 11 /A Brynaich yn cwyddaw, /Llyw dragon, llafnau dreigliaw, /Llew ehwybr, o lwybr dy law. /Llaw ar ba_^r dreigwas 1 EG VI 18 24 /Gwelais Lywelyn, eurddyn urddawl, /Yn urddas dreigwas dragywyddawl; /Ail gwelais ei drais dros ganawl dreigwawr 1 PhB VI 13 9 r, /Llawer echaws, tad maws mawr. /Mawr yw im, dreigwawr ffawr ffaw, - ffwyr ffysgiad, /Ffysglew cad, c dreing 1 MB I 3 86 /Ni w_^yr cychwilfeirdd cyhuseidiawg /Tymp pan dreing terwyn torf ddiffreidiawg: /Cwynif, ni byddif ddi dreisaw 1 EMRh VI 23 21 wd goches rhodwydd, rhuad ostwng. /Gnawd iddaw dreisaw dros pob echwng; /Ni gnawd o'i ardal na tha_^l n dreisddwyn 2 LlG VII 24 147 wledig rhiau; /Harddedd o fonedd, faengaerau - dreisddwyn, /Hirbell fal Fflamddwyn ei fflamgyrchau. /Hw DB VI 27 73 enbyd - ys mau. /Ry-m-gorug angau dristyd. /Am dreisddwyn terrwyn tyrfa esbyd, /Am drosedd Gwynedd a'i dreisfar 1 CBM III 13 11 Pell ei glod o gludaw anrhaith! /Praidd wasgar dreisfar, drisaith - gyfarpar /Yng ngwyar, yng ngwyniai dreisiad 1 PM V 6 30 i ysbaid! /Ef dreisyg ni blyg ei blygiaid, /Ef dreisiad ac wyntau dreisiaid, /Ef gyrchiad rhagor, hwy g dreisiaid 1 PM V 6 30 yg ni blyg ei blygiaid, /Ef dreisiad ac wyntau dreisiaid, /Ef gyrchiad rhagor, hwy gyrchiaid - rhag cwy dreisiau 1 GM I 8 86 yn fas. /Mab Gruffudd graid amddias, /Maith dy dreisiau drag Euas: /A'th lawddaf i'th lawn urddas, /A' dreisiaw 5 LlG VII 26 18 rwyn achubaw, /Arwydd coelfain brain, Brynaich dreisiaw; /Ar olau ys mau myfyriaw - ei gerdd, /Arwraidd PM V 17 47 f, /Gwynde_"yrn Aberffraw, /Cadarn gad drusiad dreisiaw, /Ced byd, o'th lewyd, i'th law. /Llwyddid it G CBM III 21 122 yd fai, /Nid oedd i dresu yd odrosai /Namyn i dreisiaw dros a welai; /Nid oedd am Galan ydd ymgelai - DB VI 24 91 d llwyrgred rhag llaw, /Dyn yn fyw ni faidd ei dreisiaw, /Duw fry am frenin Aberffraw LlG VII 24 102 . /Nid oedd hawdd, llew aerflawdd lluydd, /Ei dreisiaw ger Drws Daufynydd. /Nis plygawdd mab dyn, bu d dreision 1 PM V 9 19 r ffyrfne. /Pan ddifwng trawsflwng tros fre ei dreision, /Ysgylfion ysgylfe, /Rhag colofn lliaws maws m dreisiwr 1 DB VI 27 6 lwydd. /Mor draws fu Iesu am aesdrygwydd, /Mor dreisiwr angen am re_^n rhadlwydd, /Mor drist yw ein byw dreiso 1 LlG VII 25 64 o - un troedfedd, /Nid mawr o'i drosedd neb ni dreiso! /Rhwysg goddaith pan lwyrfaith losgo, /Rhwyf dif dreisrydd 1 DB VI 30 87 , /Nid ef a delid drwy dalarwedd; /A_^ Dafydd dreisrydd drosedd - cyn golo, /Ni bu o Gymro ei gymrode dreiswan 1 CBM III 16 129 nif, /Ei ysgwyddau fochfoch, /Ei dreiswayw, ei dreiswan mor groch, /Ei drosedd ni dresir nemoch; /I dry dreiswayw 1 CBM III 16 129 ysgwyd yng ngnif, /Ei ysgwyddau fochfoch, /Ei dreiswayw, ei dreiswan mor groch, /Ei drosedd ni dresir dreiswr 1 CBM IV 2 44 /Nid af i gennyd, mynwyd mynior, /Nid athwyf, dreiswr, dros dy gyngor, /Nid addwyd hebof heb gof, heb dreisych 1 ES I 17 24 gorau, /Wyd gorofn tra merin!): /Ystyrych pan dreisych dros ffin, /Ystwng pawb hyd ben ei ddeulin; /By dreisyg 1 PM V 6 29 geleuruddiaid - aer, /Ei orfod ei ysbaid! /Ef dreisyg ni blyg ei blygiaid, /Ef dreisiad ac wyntau drei dreisyn 1 DB VI 35 18 iawg Lywelyn, brenhinedd ei hy_^n, /Brynaich a dreisyn dros Glawdd Offa; /Brooedd ysgafael, bryd ar ddr dreithitor 1 CBM IV 2 7 anneddf annio_"lor. /Aer a wnaeth ar draeth a dreithitor /Rhwng Arfon beues a mynwes mor; /Aer rhag di dremid 3 PhB VI 14 49 a gwisg a wesgerid. /Wedi cad dramawr a gawr dremid /A chyfarfod pybl pen yn erfid /Rhag meuedd cyfe PM V 8 33 th yn gyfraith gymid, /Mab Tegwared hael, hawl dremid - galon, /Ga_^l ag ef ni borthid; /Nis lladd blai CBM IV 16 164 ! /Duw a'm dwg o'm drwg i dramwy /Ei dremyn, i dremid ofrwy. /Mor ddedwydd a draidd a drangwy - ar hwyl dremrudd 4 PM V 23 145 nghur, /Ys 'yng ngha_^r a orfo. /Gorfydd udd dremrudd dra mo_^r lliant - ym Mo_^n, /Mam Gymru y'i me EW VI 6 13 orion, /Bid lew a bid lyw dragon. /Dragon udd dremrudd, draig Emrais - fal prudd, /Prif gynnydd Cefn y PM V 20 28 yn, /Dygen rwyf rhyddug dy hy_^n, /Dugost, udd dremrudd, dremyn. /Tremyn Llywelyn, llyw rhyddyrch - Pry CBM III 13 24 waith, /Dremynt hynt hirfalch, walch osgaith, /Dremrudd prudd preiddiawr, rhwy canwraith; /Do_^r dewdor dremud 1 PM V 5 25 nes - dwy ddraig, /Dau ddragon yn yngres, /Dau dremud am dud a'u dodes: /Dwy fyddin orllin orllawes, /D dremwys 1 GB II 26 161 i, /Wynepglawr diddawr dim ni weli /Pesychwys, dremwys drwy fodd Dewi. /Merch brenin dwyrain doeth i Fr dremyn 9 GM I 14 83 wyf-i hwysgynt hwyl gwynt gorfyn. /Gorfyn o'i dremyn dra my_^r drefred /I dreiaw caredd, caru myned /M PM V 19 34 archaf, naf ni edfyn - beirdd, /Megis bardd ar dremyn: /Hawl greddfawl, cedawl, cadedwyn, /Hael, hywly LlLl II 16 61 nw dy rodd bodd byd! /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er D LlN II 17 9 ywelyn a'u rhoddes. /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er D CBM III 11 49 weddwyr dyfod. /Cynneddf i Bowys ban e_^l - ar dremyn /I derfyn diogel /Na bo tro tramwy gyfarchwel, /N CBM IV 16 164 na'm nagwy! /Duw a'm dwg o'm drwg i dramwy /Ei dremyn, i dremid ofrwy. /Mor ddedwydd a draidd a drangwy ES I 17 38 i drwm, /Ei drymed a'm diddawr. /Eurdreth o'i dremyn pob llawr, /Aerdranc gw_^r ieuanc gwriawr. /Gw_^r GM I 14 71 y amrygolli daioni dyn: /Duw a'm dwg yno, anaw dremyn, /Tramwy caradwy caerfa urddyn. /Dewisach gennyf, PM V 20 28 rwyf rhyddug dy hy_^n, /Dugost, udd dremrudd, dremyn. /Tremyn Llywelyn, llyw rhyddyrch - Prydain, /Pri dremynt 4 PhB VI 12 27 /I rwng Rhos ac Epynt, /Bardd fu_^m it, trimud dremynt, /A chedymddaith ganwaith gynt. /Cyntaf achubaf LlF1 II 5 11 g /Yd gyrch mo_^r mawr atreg /Yn nyfnder daear dremynt /Fal nas cyrraedd gwynt gwaneg. /Trydydd ar ddeg CBM III 13 23 aith - ei gynnygn, /Ei gynnal nid hawddwaith, /Dremynt hynt hirfalch, walch osgaith, /Dremrudd prudd pr CBM IV 4 112 /Yn aergad yn Argoed Llwyfain, /Ym mhen draig, dremynt oedd celain! /Celennig beirdd byd, buchedd - rhe dremyrth 1 GM I 9 156 eiddiais-i tra Lliw Lleuddiniawn drefydd, /Neu dremyrth Efrawg Gaer ar derydd, /Ac wrthyf cyferchynt, ` drennydd 1 D-4 VI 20 64 , /Dybuam, dybyddawd dydd, /Dywalwern drywern drennydd. /Tremynwys rhyswr Rhosedd - Ddiabred /Am ddieb Dreon 1 CBM IV 9 79 hy, /Gw_^r greidiawl fal Graid fab Ery. /Trais Dreon, trinheion nwy try, /Traws trydar, trydydd haearn dres 4 GM I 13 12 gwawd gwychran i falchlan febin, /Gnawd o drin dres aele; /Gnawd wedy rhyserch rhyse /Selwedd gw_^yth g GM I 9 74 ais o'r gyfergyr /Cr[ ] yn ehegyr, /Cymynid ar dres droch lynges ly_^r. /Lluch fy nghleddyf, fy ngheini CBM IV 6 182 r - ei feirch /Ac i feirdd yd roddir. /Tarf ar dres o'i drais a welir, /Twrf yn nhorf, yn nherfysg am d PM V 5 29 aear a'u hoffes, /Un ar dir, ar dorfoedd 'n ei dres, /Yn Arfon yn arwar trachwres, /Ac arall mynawg ym dresir 1 CBM III 16 130 eiswayw, ei dreiswan mor groch, /Ei drosedd ni dresir nemoch; /I drylew yn rhiw ei dorf drwylwyn wiw, / dresu 1 CBM III 21 121 /Nid oedd anghlodfan y fan yd fai, /Nid oedd i dresu yd odrosai /Namyn i dreisiaw dros a welai; /Nid oe dreth 5 CBM IV 16 122 fy rhaid, /Am Iesu caru cyrbwyllaid. /Caraf-i dreth a draethant geiniaid, /Traethawd be_^r i buraw ena GB II 25 40 fiw Deifr dewr esgor yd ysgymu - hael, /Ac am dreth Ddinmael trafael tri llu. /Am de_"yrn, am gedyrn h PhB VI 11 8 Hir ei wir i'i w_^r dra safo, /Hydr ei drais i dreth o Benfro, /Gwalch gwylfalch, golud anghryno, /Gwaw LlG VII 24 3 dinam fawredd, /Cynyddu canu, canyd rhyfedd - dreth /O draethawd gyfannedd /I foli fy rhi, rhwyf Arlle CBM III 22 3 Rheiddiawg, feiniawg, fannawg fil, /Cefais gan dreth orddethol /Tarw teg Talgarth yng ngwarthal. /Llef drethau 1 GB II 26 225 wna_^nt a_^ chenhadau /I hebrwng iddaw ebrwydd drethau. /Trydy pla Wyddyl (aflwydd diau!) /Trydy budd M drethid 1 IRh VII 29 35 ryd cytgof am eu gofid, /Am brydu canu cerdd a drethid /I'i prydfawr gwenwawr, llawr llewychid; /Am bry dreulaw 2 GYC VII 43 5 l i bwll i bell drigiaw, /Na phoeni gau galon dreulaw, /Na myned o Grist i'r grog erddaw, /Ac na w_^yr DB VI 24 86 yn, neud llew cywaethlaw, /Llyw anaw llywenydd dreulaw, /Ystyriawl ei hawl i hwylaw - yng ngryd, /Ys di dreuliaw 2 GRh II 27 7 na'm gwrthod, /Mawr wrthyd fy ngobaith; /Anaw dreuliaw, drin wosbaith, /Enw bell, hanbych gwell ganwai GM I 9 126 in aur athrefi Dinbych /Dydd yn ystrad, aesawr dreuliaw, /Dybrysais innau yn aroloedd i Eingl: /Dyfryde dreulio'n 1 GYC VII 40 62 au, /Gwae a ga_^r ddaear yn rhy ddiau, /Gwae a dreulio'n ofer ei amserau, /Gwae frawdwr a frodio gamfar Dri 11 MeiG I 32 17 iraf, /Undeb dawn digrawn, digreulonaf, /Ef yn Dri, a mi, ni mynnaf - Ei fa_^r, /Ef yn drugar gwa_^r, y DB VI 33 12 Gwelais-i ddau a dau, beth a dewir? /Gwelais-i dri a thri, ni thremygir. /Ni ryweles dyn ddim mor engir MG VII 32 36 i yna y Brenin da, arwydd diau /Fu gysefin gan dri brenin, fawr eu breinau. /Yna credant, yna cyrchant GRh II 28 9 mes, /Dafydd, Duw it a'i rhoddes. /Rhoddes Duw dri dawn i drinwychydd - naf: /Nerth Ercwlff yw'r trydy CBM IV 17 95 eth, /Caru a mynnu fy mabolaeth. /Caraf, iolaf Dri drwy ddrudanaeth - ced, /Canrhed a'm gwared er gwrda CBM III 16 18 gorf am geinrad, /Beirdd gynnull am drull, am dri llad. /Bodawg ei rodawg i rodiaw torfoedd, /Twrf cyh BF VII 44 4 bl ddygn eu colli, /Pob awr, poen dramawr, pob dri. /Oedd tringar ein ca_^r, cof newydd - a'n pair /Per GM I 14 24 thyf wrth eu moli; /Un Duw y_^nt wyntau a diau dri. /Truan a anian inni o amwyll /Tra charu present pre GB II 26 56 anrheg yn rhedegawg /I Lasgwm, nid oedd drwm dri urddasawg; /Edewid Bangu gu, gadwynawg /A'r ddau era GYC VII 40 12 pobl yr Israel, /Yn un, yn enw i'i adael, /Yn dri, yn drugarog hael. /Dyw Mercher, archer arch atreg - D-5 VI 36 55 ryfu, /Gwrawl Iesu, Pen llu llari_"edd, /Ef yn dri, yn Rhi, ac nid rhyfedd drig 2 GYC VII 36 16 (ni'n llwydd ein llaw), /Buchedd dragywydd a drig iddaw, /Ys mau llid wrth Sais am fy nhreisiaw, /Ys ES I 22 12 nawl; /A fo da, ef gelwir dwyawl, /A fo drwg a drig yn ddihawl /Yn nhaerdan affan uffernawl /Uffern ddo drigiant 1 GG II 31 6 . /Ac yntau a'n dwg o'n diwedd, /O'i dygiant, drigiant yn nhrugaredd. /Edrywant trachwant trachywedd - drigiaw 3 DB VI 24 29 enaid yn direidiaw /A llwyr dywyllwg drwg wrth drigiaw /A lleng gythreulaid yn ei threulaw /A llawer bw PM V 26 141 yn darmerth darfod. /Can-nid oes yma amfod - i drigiaw, /Draig Prydain, syll rhagod! /Pan futych o'th f GYC VII 43 4 pechadur ei ddifuriaw /Hyny e_^l i bwll i bell drigiaw, /Na phoeni gau galon dreulaw, /Na myned o Grist drilliw 2 PB VII 10 4 rhwyf aruthr rhiw, /Pwyllawg pa_^r drylliawg, drilliw. /Yn lliw gwyar ba_^r beirfeddu - Prydain, /Hil EW VI 5 54 . /Trinheion gwron! Gorfawr - fu'r drallawd /O drilliw ysgwydawr, /Pan gwyddawdd cadflawdd flaidd gawr, drin 7 PM V 24 47 dwan garthan is Garthynnawg, /Gwaed am draed o drin, a gwaedlid la_"in, /A gwaedlafn adfuddiawg, /A gwa GM I 13 12 o'm gwawd gwychran i falchlan febin, /Gnawd o drin dres aele; /Gnawd wedy rhyserch rhyse /Selwedd gw_^ GM I 9 56 dennairch o du balchfre Freiddin /Nid athechaf drin drwy ymgythrudd. /Caraf-i eos Fai forehun ludd /A g PM V 24 26 Dehau neud tau fal teithi_"awg, /Freenin gwrdd drin, gwy_^r draul fodawg. /Cefaist elfydden Alaawg - yn CBM III 16 143 pedrongl pedreinddor, /Coch bwlch ei la_"in o drin, o drydar, /Coch ei ba_^r o borffor. /Porthes gw_^r GRh II 27 7 od, /Mawr wrthyd fy ngobaith; /Anaw dreuliaw, drin wosbaith, /Enw bell, hanbych gwell ganwaith. /Ganwa LlG VII 24 76 rhybudd, hael rebydd, - rhagddaw, /Llawdrallaw drin wychydd. /Y Gw_^r a'i rhoddes yn rhwyf dedwydd /Ar drinc 1 PB VII 11 21 ei law ar lafn rudd. /Llafnrudd Faredudd, llyw drinc, /Llew ni ad Lloegr yn ei wnc, /Nis arfaidd aerfla Drindawd 15 PM V 28 30 cymrwyn er dwyn cymrawd - draig /Drwy ganiad y Drindawd, /Ba_^r anwar llachar, llawch gwawd, /Llary lla SB II 22 4 , /Duw gwerthfawr, Gwerthefin gwyniaith, /Duw Drindawd, bwyf priawd prifiaith /I edmyg dinag, dinas ma ES I 21 27 wydd araith o brifiaith brydu; /Prydestawd o'r Drindawd draethu, /Traeth folawd teilyngdawd dalu. /Cymh MB I 3 171 /Gan engylion foes (ni'm oes neued) /Yn undawd Drindawd, drwy rybuched, /Gan lain loyw addef yn nef dre ES I 23 30 . /Pechu yr ddigonsam o gam garedd: /Amgyrwyf, Drindawd, Dy drugaredd! /Mesur a ddodir ar bob maswedd: EGM I 28 44 f nef fy llef llwyprawd /Yn edrinaw fry rhag y Drindawd, /I erchi i'm Rhi, Rhwyf nawrawd - gwerthfawr, EGM I 27 106 Mynned i'm gwared gwa_^r feddyliau /Molawd i'r Drindawd mal gweddi_"au; /Mynnid im gyreifiaint mwyniant MB I 3 4 y-n-bo-ni gardawd, /Rheg rhy-d-eirifam yn rhan Drindawd. /Pan ddyfo Dofydd yn nydd pennawd, /Peryf, pa DB VI 35 1 Traethwys fy nhafawd trwy nerth y Drindawd /Traethwawd o'm barddwawd mor ddibarha; /Treisw CBM IV 9 9 o'r ddawn y'm daerawd, /Delw y'm bo, yr bodd y Drindawd, /Trugaredd tros waredd tros wawd /I adrawdd ae GYC VII 40 53 s adrawdd tafawd, nis traetha ceudawd, /Onid y Drindawd, Undawd orau, /Poenedig gethern pobl mywn mygwe GM I 14 19 , /O'r Mab, o'r Ysbryd, o'r iawnfryd fri, /O'r Drindawd undawd undras a_^ mi: /Un dra drugaredd, unwedd MeiG I 31 17 eawdr a'u crewys y credant; /Yng ngheinffawd y Drindawd y trigiant /Yn brydferth gwerth prifgerdd a gan GM I 14 54 : /Credwn eu cydfod, ac nid adfydd, /Yn undawd Drindawd yn dragywydd. /Tragywyddawl Dduw tra gynanwyf / BF VII 46 29 l hwyl oleuad) /Yn rhan drugaredd, yn rhad - y Drindawd, /Yn rhydd o'th bechawd ddefawd ddifrad! /Dewr Drindod 2 GYC VII 40 41 gau, /A'n troso i bob trosedd gorau, /I foli'r Drindod drwy gardodau, /I garu Mab Duw yn ei wiw gaerau, GYC VII 40 113 id /A fo derbyniaid i'n heneidiau. /Archwn i'r Drindod drwy wir ufudd-dod /Roi in lwyr gymod o'n pechod drinwychydd 2 GRh II 28 9 , Duw it a'i rhoddes. /Rhoddes Duw dri dawn i drinwychydd - naf: /Nerth Ercwlff yw'r trydydd, /Doethin DB VI 27 86 eryd, /Am drwm feddwl cost eurbost aerbyd, /Am drinwychydd rydd, ruddlafn creulyd, /Am dylwyth hydwyth, drisaith 1 CBM III 13 11 od o gludaw anrhaith! /Praidd wasgar dreisfar, drisaith - gyfarpar /Yng ngwyar, yng ngwyniaith: /Rhy'i drist 6 DB VI 30 3 sbrydol, /Ysbrydoedd oleuad, /Dydd y'm gwna yn drist drais ddyfniad /A'r llall yn llawen o'i ganiad. / GYC VII 36 37 ddyly ddal Aberffraw. /Arglwydd Grist, mor wyf drist drostaw /(Arglwydd gwir gwared i ganthaw) /O gledd CBM III 24 31 eud aflawen! /Neud aflawen wyf, neud aflafar - drist, /Neu ry-m-coddes Crist, Creawdr trugar, /Neud amr OC II 14 95 u, neud nw newid y ddau. /Ochan Grist, mor wyf drist o'r anaelau! /O goll Moriddig mawr ei eisiau. /Dyw BF VII 54 10 Rhodri. /Rhy draws fuam oll cyn eu colli, /Rhy drist y'n gwnaeth Crist, croes oleuni, /Rhy drwm fu eu b DB VI 27 7 , /Mor dreisiwr angen am re_^n rhadlwydd, /Mor drist yw ein byw bod glasw_^ydd - derfyn /Ar rudd Llywel dristyd 4 DB VI 27 72 rglwydd, cof enbyd - ys mau. /Ry-m-gorug angau dristyd. /Am dreisddwyn terrwyn tyrfa esbyd, /Am drosedd LlF1 II 5 49 /Eglwysau diau ddygwydd. /Pedwerydd dydd, trwy dristyd, /Ar naid anifeilaid byd /Yng ngwylltoedd cyhoe BF VII 49 5 fyddinawr, /Oer gymraw ar Gymru fawr. /Mawr a dristyd byd bod hir orchudd - oer /Ar Owain fab Gruffudd PB VII 15 10 raig enwerys, drud, /A'm gwnaeth, drwy hiraeth dristyd, /(Rhwysg gydymddaith, cludfaith clod) /Am arglw drithawdd 1 LlF1 II 3 50 ia wrthyf wrth adrawdd - dy glod /Dy gleddyf o drithawdd; /Na'm gwrthfyn wrtheb anhawdd; /Na wrthod arn dro 4 GYC VII 41 45 goethi, gwaeth nog angau, /Ac oddyno, weldyna dro drygddamweinau /Eiry, ia_^ a rhew a rhuthrwynt glew LlG VII 25 53 well, Ruffudd! /Dewisaf arglwydd (didramgwydd dro!) /Dywysawg breiniawg bryn a thyno; /Da gw_^yr dewis PM V 23 127 tor pwy'i lluddio! /Llwrw Fochnant edrywant ar dro, /Llwytgun llwyd llithwyd am honno, /Lletgynt Argoed BF VII 51 23 r /Am ymherodr Cymro; /Ys terfyn byd, drymfryd dro, /Ys diriaid nid ystyrio. /Ystyried, O Dduw, ddamwai droau 2 GB II 26 220 ymryd preiddiau /Rhwng Mynyw a'r mo_^r, mawr a droau /A fydd ar eu llu-hwy lliw dydd golau, /Collant a' GYC VII 41 31 oes wadau; /Nid oes allu'n erbyn Iesu, na syn droau, /Nac esgusaw na chuddiaw braw brad feddyliau. /Yn droch 5 CBM IV 6 177 wne_^l buddugawl beddau ir - fochfoch, /Byddyn droch a drychir. /Nid arlluddiaw rhi rhyellir, /Nid er CBM IV 9 100 ddraig ar ddragon drylwyn /Tryliw goch, trylew droch drachwyn. /Am eurfrwydr, am eurgrwydr eurgwyn, /Am PB VII 16 15 wg, laif aerdduriawg lem, /Oedd pargoch yn aes droch, drom, /Oedd glew lew o lwyth y Cam. /Llwyth y Cam CBM III 16 132 rhiw ei dorf drwylwyn wiw, /Ei darian dryliw, droch, /Ei barau, ei arfau arfoloch, /Ei bebyll, ei byll GM I 9 74 'r gyfergyr /Cr[ ] yn ehegyr, /Cymynid ar dres droch lynges ly_^r. /Lluch fy nghleddyf, fy ngheiniaw ni drochiad 2 PB VII 3 21 wys anghynnwys yng nghad. /Cad gyrchiad, llafn drochiad, llew /Fu Rys ruglfar, ruddbar riw, /Cryg de_"y D-1 I 1 4 l fal mo_^r, Cymru oror, cyngor Arwy, /Terrwyn drochiad, torfoedd feiddad, fab Goronwy. /Godrudd ei fa droed 2 GRh II 30 2 elych llewych lliw gwawr, - bid odid /Y dodych droed ar llawr: /Gweilging was, gwanas gwaywawr, /Gwelwg MG VII 33 31 , /Tro o ffyrdd didro hyd tra'i ceffych, /Tyn droed dy feddwl, tra feddych - dy bwyll, /O blith maglau droedfedd 3 PM V 25 33 m Mhrydain Ynys gwy_^s ein gwesti. /Ni chawsom droedfedd heb wa_^n, heb wnedd, /O derfyn Gwynedd yn ei EW VI 5 16 arn dru main fain fedd, /Namyn saith drudfaith droedfedd! /Ni medd Llywelyn, llyw mawrgoeth, - Wynedd, LlG VII 24 35 rddfeirch harddedd, /Ni chaiff Sais i drais ei droedfedd - o'i fro! /Nis oes o Gymro ei gymrodedd! /Cym drofa 1 DB VI 35 54 naw cad cyndyniawg, /Fal Rhun Rhuddfoawg fu ei drofa; /Degfed digysellt, dug ataw Fuellt, /Dibellt a_^' drom 4 GB II 25 37 dlin am ddeulin yn gwanegu, /Taer tra thaer am drom aer, drwm gymynu, /Am derfysg am derfyn am derfynu. GB II 26 218 wr briodawr, briawd ddeddfau. /O'r daw llynges drom, drwm ei geiriau, /I geisiaw cymraw, cymryd preiddi PB VII 16 15 f aerdduriawg lem, /Oedd pargoch yn aes droch, drom, /Oedd glew lew o lwyth y Cam. /Llwyth y Cam, ceimi PM V 23 153 borthi, /Burthiaist wy_^r yn nifant. /Ail gad drom y'n tremynasant, /Udd addien, uch Dygen Dyfnant; /A dromaf 1 BF VII 50 38 rth engyrth ingaf /Angau dros bymoes (drymloes dromaf) /A gymero rhwyf rhywiocaf - fonedd /Yn rhan drug dromgad 2 BF VII 46 15 ddin, fyddin feiddiad, /Arfod Peredur, drymgur dromgad, /Arfawg ab Efrawg, cadr farchawg cad. /Arf Pryd CBM III 20 6 gynifiaid gynifiad - arglwydd, /Didramgwydd o dromgad, /Cas draws drablawdd, cawdd cywlad, /Cadau ddo dros 25 GM I 14 60 ffrawdd ffraeth ydd adwyf /Yn urddas heb dras dros a brydwyf, /A'm bryd ar gymryd, gymrawd a_^'m nwyf CBM III 21 122 /Nid oedd i dresu yd odrosai /Namyn i dreisiaw dros a welai; /Nid oedd am Galan ydd ymgelai - hael, /Ni LlF1 II 2 46 lwydd gwladlwydd y gwledychaf - iddaw? /Pa law dros anaw ydd aswynaf? /O chaffaf ddewis hyd y gwasa_^f, BF VII 50 38 araf. /Y Gw_^r a gymyrth engyrth ingaf /Angau dros bymoes (drymloes dromaf) /A gymero rhwyf rhywiocaf D-2 I 2 27 nogi gw_^yth; /[ ][ ] mynwinad fron, meddw don dros draeth; /Me_^r cerddau cain, myfyr cofain, mirain a LlG VII 25 38 raig ar ddragon prudd, /Gw_'reiddrwydd Emrais dros drais drabludd; /Gwrawl hael cedawl, cad lofrudd - LlF1 II 1 114 ei faeth fel ygnad - addef, /Ef a gymerth nef dros dref ei dad. /Dau w_^r a folaf fal y'm ceniad - Dof SB II 24 5 deiraer, ym mhedeiror. /Rhudd brudd breon Rhos dros drychon alon elor, /Rhygn ddygn ddisgyn, rhwysg wys CBM IV 2 44 i gennyd, mynwyd mynior, /Nid athwyf, dreiswr, dros dy gyngor, /Nid addwyd hebof heb gof, heb go_^r, /N EG VI 18 108 fon angoriad, /Llywelyn, drais erlyn drusiad, /Dros Ddeau angau o'th angad: /Angor mo_^r, y mawr gymyna LlF1 II 1 73 dyhedd, dihawdd hepgor. /Ni llefais neb drais dros ei hysgor, /Ni chymwyll neb dwyll dyllu ei do_^r. / OC II 14 18 o fragawd wirawd worgred /Ar llaw Wgawn draws dros ei weithred. /Canawon Goronwy, gwrdd gynired - gw_^ DLlM II 18 44 eud nad ef a'u dyrydd! /Mi ni'm dawr cyn de_^l dros elfydd /Llanw o fo_^r a llif o fynydd, /A nu bei ga GYC VII 42 55 /A'r camfeddylion nid addola /Gweled eu maddau dros eu camweddau /Yn uffern boenau, benyd guddfa, /A gw GM I 8 35 r Llychlynigion llwrw hirion lli, /A'r drydedd dros fo_^r o Norddmandi /Ar drafferth anferth anfad iddi LlG VII 26 24 g aerllew trylew yn treuliaw - arfau /A gwy_^r dros fylchau yn falch arnaw. /Rhwyl Carreg Hofa! Cafas y ES I 17 24 Wyd gorofn tra merin!): /Ystyrych pan dreisych dros ffin, /Ystwng pawb hyd ben ei ddeulin; /Bydd wrth w EG VI 18 25 s dreigwas dragywyddawl; /Ail gwelais ei drais dros ganawl - Dyfrdwy /Yn y trai tramwy llanw rhwy rhwy DB VI 35 18 elyn, brenhinedd ei hy_^n, /Brynaich a dreisyn dros Glawdd Offa; /Brooedd ysgafael, bryd ar ddrychafael GYC VII 41 12 yry parch swyddwyr, perchen swyddau, /Nad a_^n dros gof (i wyllt a dof y daw angau), /Ac na wddant, rha BF VII 50 18 r a las drosom, gw_^r oedd drosaf, /Gw_^r oedd dros Gymru, hy y'i henwaf: /Gwrawl Lywelyn, gwraf - o Gy EMRh VI 23 21 s rhodwydd, rhuad ostwng. /Gnawd iddaw dreisaw dros pob echwng; /Ni gnawd o'i ardal na tha_^l na thwng. GYC VII 36 58 r llef druan, fal ban fu Gamlan, /Llawer deigr dros ran gwedi r'greiniaw; /O leas gwanas, gwanar eurlla GB II 26 190 /A'i fryn gwyn uchaf uchel beri, /A llech deg dros waneg a thros weilgi /A'i dyddug, dybu Duw wrth ei GYC VII 40 71 erennau, /Gwae ni charo y saint a'r santesau. /Dros y Saith Bechod, anghlod anghlau, /Saith Weddi'r Pad drosaf 1 BF VII 50 17 ddged rwyddaf? /Gw_^r a las drosom, gw_^r oedd drosaf, /Gw_^r oedd dros Gymru, hy y'i henwaf: /Gwrawl L drosedd 4 DB VI 30 87 a delid drwy dalarwedd; /A_^ Dafydd dreisrydd drosedd - cyn golo, /Ni bu o Gymro ei gymrodedd. /Bu_^m DB VI 27 74 istyd. /Am dreisddwyn terrwyn tyrfa esbyd, /Am drosedd Gwynedd a'i harfeddyd, /Am draws ga_^r gwanar, g LlG VII 25 64 ryn ffaw heb ffo - un troedfedd, /Nid mawr o'i drosedd neb ni dreiso! /Rhwysg goddaith pan lwyrfaith lo CBM III 16 130 och, /Ei dreiswayw, ei dreiswan mor groch, /Ei drosedd ni dresir nemoch; /I drylew yn rhiw ei dorf drwy drosoch 1 CBM III 16 125 rhudd rhuthr gwyddfoch: /Ei orddawn a orddyfn drosoch, /Ei feirch can, cyfran cyfryngoch; /Ei ysgwn gy drosodd 1 D-2 I 2 38 ychynnis greddf rhag lleddf ogrfen: /Rhag drwg drosodd rhyngyd bryd bodd rhodd Cuhelyn! /Cuhelyn ddoeth drosom 1 BF VII 50 17 reiddlew hyged, roddged rwyddaf? /Gw_^r a las drosom, gw_^r oedd drosaf, /Gw_^r oedd dros Gymru, hy y' drostaw 4 GYC VII 36 37 ddal Aberffraw. /Arglwydd Grist, mor wyf drist drostaw /(Arglwydd gwir gwared i ganthaw) /O gleddyfawd BF VII 48 23 dawg, fyd eiddunaw, /Hil Maredudd draws, hawdd drostaw - ledgynt, /Hil edfynt Bleddynt, blaidd ymwriaw. CBM IV 3 21 /I geisiaw mynawg, myned a wnawn. /Ni cheisiaf drostaw meddyliaw myned, /Nid ceisiaw caled ced Caswalla DB VI 24 45 l y dydd a ddaw! /Mihangel, pan dde_^l i ddaly drostaw /Yn erbyn cythraul, cythrudd seiniaw, /Ac ymliw drosti 1 PM V 25 8 is cymrawdd neb dyn, /Cymru ei derfyn a'i dorf drosti. /Eryr tey_"rnedd, eryfais ei fedd, /Ar hedd, ar dru 1 EW VI 5 15 ydd eddyw!) /Nad eiddiaw o Wynedd /Namyn sarn dru main fain fedd, /Namyn saith drudfaith droedfedd! /N druain 2 DB VI 32 2 Pawb a ddaw i'r ddaear long, /Pobl fychain druain a dreng; /A faco, traul gyffro trang, /Yn unawr y DB VI 33 17 gwl Llawhir, /Mor ddihaidd hynny, mor ddyhir - druain, /Dra fo byd na cheffir. /Gruffudd arfau rhudd, druan 3 DB VI 24 35 llewod a_^ rhod yn eu rhwydaw, /A lle ydd oedd druan, drwy addaw - Ca_"in, /I werin wirin ei warandaw. GYC VII 36 57 awer diffaith drwy anrhaith draw, /Llawer llef druan, fal ban fu Gamlan, /Llawer deigr dros ran gwedi r GYC VII 38 31 r, /Ef heb gof yng nghyfrif aeredd, /Ef yn wan druan lawdryfer - heb nerth, /Heb gannerth, heb gnifer; drud 34 PM V 11 37 r seirch, heb feirch, heb fwyd. /Bwyd i gnud a drud a draig - fu Ruffudd, /Udd angudd angerdd Faig, /A CBM IV 18 27 liaf /O bechu a bechws Addaf. /Neud wyf alltud drud a dreigl Dy wendud /A'th wendorf amdanaf; /Neud bei LlF1 II 5 63 ydd oll /Pobloedd plant Addaf o bell, /A mud a drud a drythyll, /Yn llwyr yn eu llawn ddeall LlG VII 26 29 pob tw_^r, /Ys anawdd a w_^r i'i arfeiddiaw. /Drud a glud, gwladoedd ymandaw, /Doeth a choeth, gyfoeth CBM III 13 27 aith, /Doeth dewrgoeth, dewrglod ganhymdaith, /Drud aerlud, aerlew yn aerllaith, /Dwys aergwys, aergun CBM III 16 196 n a'i differ, /Drud ysgwn, ysgwyd dau hanner, /Drud afrdwyth, amnwyth amnifer, /(Drudion a feirddion a EMRh VI 23 26 gwyar uch Trallwng - Elfael /Pan fu ymdrafael drud ag erddrwng. /Gwnaed Dduw ei ddiwedd-ef, ddi-fefl h PM V 11 21 gwendorf Gwyndyd. /Gwynedd gwawrdrosedd, gw_^r drud - am derfyn, /Am dyrfa beirdd a chnud, /Gwddant oll CBM IV 9 138 olwch, /Do_^r ysgor ysgwydau amdrwch, /Doeth a drud am dud, am degwch, /Tarf aergawdd Aergwl gadarnwch, PB VII 15 9 am dy farwoliaeth. /Marw Rhys, draig enwerys, drud, /A'm gwnaeth, drwy hiraeth dristyd, /(Rhwysg gydym LlF2 VI 8 35 /Rhwyf difradw, rhwym achadw Mechain. /Rhybudd drud ar dud gwolud gwylain - blaid, /Mal ydd eid yn rhai PB VII 3 19 tra fu ei fywyd, /Balchgryg barabl bolchgledd drud, /Ba_^r dwys anghynnwys yng nghad. /Cad gyrchiad, PM V 18 10 ydwf fal Pallas, /Buost mab, arab arfau dras, /Drud cadau, draig cenau Cynlas; /A gwedi hynny buost gwa PB VII 11 7 aredudd, fur gryd, /Twn ei ba_^r, draig anwar, drud, /Didwn ei air fal crair cred. /Cred ban aeth draig EW VI 5 39 m gorober - torf, /Terfynwyd ei amser; /Ysgrud drud, draig ffelaig ffe_^r, /Ysgwn ysgwyd, rhwyd rhacter PM V 23 67 ynt nog adar. /Adarweinidawg, caeawg gynran - drud, /Draig Prydain bedryfan, /Adod Lloegr lluosawg am EMRh VI 23 8 rhwyf-i rhywnaeth ystwng. /Ar ei estronion ys drud echwng. /Pendefig Cruciaith maith, mygr ddifwng, /P CBM III 16 206 eufer, /Drudfrwysg ri, drudfraisg ei haelder, /Drud faniar drudfar, drudfalch ne_^r. /Drudlwyr ei draff DB VI 35 41 t gerrynt Garreg Hofa. /Trydedd hynt ydd aeth, drud fu ei arfaeth, /Gwnaeth tyrau Trefdraeth nad y_^nt CBM III 16 201 yf torf, twrf llanw yn aber, /Drudflaidd gawr, drud fwynfawr funer, /Drud lachar, drudlafn a gymer; /Dr PB VII 15 19 hywedd /Oedd Rhys, rhwysg llew yn ymladd, /A drud geir draig Gwynionydd /A distain gwawr Prydain pru PM V 24 23 nwynwyn rhyn, rhwyf lluosawg. /Gefeiliaist fal drud Gyfeiliawg - i'th law, /Gafaelus ddraig Ffraw, Ffra CBM III 16 202 aber, /Drudflaidd gawr, drud fwynfawr funer, /Drud lachar, drudlafn a gymer; /Drud lawn ei eurddyrn o CBM III 16 203 ynfawr funer, /Drud lachar, drudlafn a gymer; /Drud lawn ei eurddyrn o lad yn eurgyrn, /Am lugyrn, am l PB VII 9 8 ch, balch benadur, /Draig unbyn, aerfyn arwr, /Drud llaw esgud, lluosgar. /Ca_^r gymell, treiddbell tre CBM IV 16 155 blaid /Y nefoedd yn nefod ynaid. /Nid ynad neb drud ni drefnwy - gwasgawd /Cyn gwisgaw afarwy, /Afar ma CBM III 5 79 y drydewaith! /Ni thewais ermoed o'i moli mal drud, /Ni phair gosymud i'm gosymdaith, /Ac ni'm rhif rh PB VII 16 6 eryr bu oer golled /Dwyn Madawg, draig fodawg, drud; /O'i dy_^ digardd, hardd, hyfryd, /O'i wayw nid oe CBM III 16 200 dirper) /Drud w_^r gwrdd, gorddrud ei lasfer, /Drud rwyf torf, twrf llanw yn aber, /Drudflaidd gawr, dr PM V 11 16 aeth i feirdd maeth mwth ne_^r, /Coeth, doeth, drud, termud, tyner. /Tyner wrth lawer, wrth lu byd - yn CBM III 16 199 n a fawl neb dragon /Namwyn draig a'i dirper) /Drud w_^r gwrdd, gorddrud ei lasfer, /Drud rwyf torf, tw PB VII 1 23 - yw Owain, /Gweilch goelfain gwalch gyfranc, /Drud yn arfau yn ieuanc, /Draig llys Ffraw, drwg ar lles CBM III 16 195 o'r pryder - yd fu, /Prif de_"yrn a'i differ, /Drud ysgwn, ysgwyd dau hanner, /Drud afrdwyth, amnwyth a PM V 17 25 , /Torri heb noddi neb ne_^r. /Mabinogi draig, drud - yw ei gymwyll /I gymell ei wendud, /Llaith breisg drudfaith 1 EW VI 5 16 /Namyn sarn dru main fain fedd, /Namyn saith drudfaith droedfedd! /Ni medd Llywelyn, llyw mawrgoeth, drudfalch 1 CBM III 16 206 , drudfraisg ei haelder, /Drud faniar drudfar, drudfalch ne_^r. /Drudlwyr ei draffwyr i ar dryffun - fe drudfar 1 CBM III 16 206 frwysg ri, drudfraisg ei haelder, /Drud faniar drudfar, drudfalch ne_^r. /Drudlwyr ei draffwyr i ar dry Drudflaidd 1 CBM III 16 201 lasfer, /Drud rwyf torf, twrf llanw yn aber, /Drudflaidd gawr, drud fwynfawr funer, /Drud lachar, drud drudfraisg 1 CBM III 16 205 urgyrn, /Am lugyrn, am leufer, /Drudfrwysg ri, drudfraisg ei haelder, /Drud faniar drudfar, drudfalch n Drudfrwysg 1 CBM III 16 205 yrn o lad yn eurgyrn, /Am lugyrn, am leufer, /Drudfrwysg ri, drudfraisg ei haelder, /Drud faniar drudf Drudion 3 CBM III 16 197 dau hanner, /Drud afrdwyth, amnwyth amnifer, /(Drudion a feirddion a fawl neb dragon /Namwyn draig a'i GYC VII 41 17 /No'r dyn gwannaf a distaddlaf yn y daddlau. /Drudion fyddant, drwg y'u barnant am eu barnau /Heb ddim EW VI 5 3 Llywelyn llyw dragon; /Gosgymon gw_^yth drwyth drudion, /Gosbarth pybl, pobl ddyniaddon. /Dyniaddon deo drudlafn 1 CBM III 16 202 laidd gawr, drud fwynfawr funer, /Drud lachar, drudlafn a gymer; /Drud lawn ei eurddyrn o lad yn eurgyr Drudlwyr 1 CBM III 16 207 elder, /Drud faniar drudfar, drudfalch ne_^r. /Drudlwyr ei draffwyr i ar dryffun - feirch /O'i draffer Drudwalch 1 PB VII 20 7 wydd - hoyw, /Neu'm doeth hoed o'i dramgwydd, /Drudwalch, hylwybr falch hylwydd, /Dewr argledr, da w_^r drudwyn 1 GM I 11 63 /Dywasgar cynnygn dygn rhag dyrain, /Dywesgryn drudwyn drudwyr Llundain. /Dy-m-gorllwydd arglwydd argra drudwyr 1 GM I 11 63 r cynnygn dygn rhag dyrain, /Dywesgryn drudwyn drudwyr Llundain. /Dy-m-gorllwydd arglwydd argrain, - w drueni 4 EGM I 26 18 feddwl afrddwl erddi /Caniad ei marwnad, mawr drueni. /Cannwyll Cadfan lan, o len bali, /Cannaid ei sy DB VI 27 77 in, /Am draws w_^yr Owain, drais syberwyd, /Am drueni mawr dwyn gwawr Gwyndyd, /(Ymdro rhiallu fu o'i f BF VII 54 5 ndon gwyndir Enlli, /Neud wyf hoed fwyfwy drwy drueni, /Neud wyf hoen hyboen heb arglwyddi: /Triwyr a g LlF1 II 5 53 n gwddant nad a_^nt i gyd. /Trydydd dydd, trwy drueni /Rhag arynaig Brawd braw fi, /Ar a gollo pawb o g drugar 5 CBM III 3 237 l wleddolion, /Yn undawd Undad frodorion, /Can drugar, can wa_^r weryddon, /Can derrwyn, can dorf engyl EGM I 27 12 ablan wythran weithredau; /Cyd bwyf drwg, bydd drugar dithau. /Herwydd da grefydd, dagrau - dadolwch /D CBM IV 17 24 Gwrth ioli Celi cyn neithiawr - daear, /Gw_^yl Drugar, Dy ga_^r fo Dy gerddawr; /Ced gwypwyf heddiw haw MeiG I 32 18 /Ef yn Dri, a mi, ni mynnaf - Ei fa_^r, /Ef yn drugar gwa_^r, yn hygaraf. /Ef yw'r Tad, Ef yw'r mad mwy CBM IV 6 300 hil Rhun, a unaf, /A'th orchymynnaf gan y Mawr Drugar, /Plaid a ga_^r plant Addaf Drugarawg 2 GB II 26 40 gwrthfyn wrth nad ofnawg /Ar drugaredd Duw, ar Drugarawg. /A garo Dewi, da diffreidiawg, /A gaho a'e ca GM I 7 137 echrau Garawys, /As rhoddwy fy Rhe_^n rheiddun drugarawg /I Fadawg fad gynnwys /Gan lain yng ngla_^n Ba drugaredd 14 GB II 26 296 ni lu am ei lariedd, /Dycheferfyddwn ninnau am drugaredd GYC VII 43 47 n cyn no'n rheiniaw, /A nefawl orsedd, a rhan drugaredd, /A Christ o'r diwedd i'n dwyn ataw DB VI 35 92 , /Can Dduw nef yn ei fawr noddfa /Ys caffo ef drugaredd a diwedd da. Amen GYC VII 41 20 d a chuhudded, (bawed beiau!) /Ac enwiredd heb drugaredd, a drygeirau /A gwylltineb hawl ac ateb, gatel GYC VII 40 26 wrn, cawn dwrn cyndey_"rnedd - hael /A helaeth drugaredd, /A dywod yn y diwedd /At y Tad i'i wlad, i'i GM I 14 64 f. /Ac ysym-i Dduw a ddiwycwyf - o'm drwg /O'i drugaredd cyn mi trangwyf; /Ac a'm gwne_^l Peryf pan ber GB II 26 40 osawg, /Ac ef a'n gwrthfyn wrth nad ofnawg /Ar drugaredd Duw, ar Drugarawg. /A garo Dewi, da diffreidia GYC VII 42 12 /Eithr gwirionedd a gwa_^r dangnefedd /A gwir drugaredd, fal y gwedda. /Edrych dy fuchedd cyn myned i' BF VII 50 40 f) /A gymero rhwyf rhywiocaf - fonedd /Yn rhan drugaredd, fawredd fwyaf ES I 23 30 igonsam o gam garedd: /Amgyrwyf, Drindawd, Dy drugaredd! /Mesur a ddodir ar bob maswedd: /Moesen a'i d MB I 4 20 renin holl riedd a'm gw_^yr, na'm gomedd /Am y drugaredd o'm drygioni. /Cefais-i liaws awr aur a phali GYC VII 40 116 phurlan fuchedd a pherffaith ddiwedd, /A chwbl drugaredd o'n camweddau, /A chael goddiwes, cyffredin ha GM I 14 20 i, /O'r Drindawd undawd undras a_^ mi: /Un dra drugaredd, unwedd ofri. /Un deg dair person uch archengy BF VII 46 29 d, /(Ys bych nefawl hawl hwyl oleuad) /Yn rhan drugaredd, yn rhad - y Drindawd, /Yn rhydd o'th bechawd drugarog 1 GYC VII 40 12 Israel, /Yn un, yn enw i'i adael, /Yn dri, yn drugarog hael. /Dyw Mercher, archer arch atreg - o nef! drull 2 OC II 14 53 isgyr gwy_^r a gw_^yth erwan, /Ac ymgynnull am drull am dramyfan /Fal y bu ym Mangor am ongyr da_^n /Pa CBM III 16 18 ei dorf am gorf am geinrad, /Beirdd gynnull am drull, am dri llad. /Bodawg ei rodawg i rodiaw torfoedd, drum 1 CBM IV 6 92 ywael, /Tw_^r Cynfael yn cwyddaw; /A fflamau o drum yn edrinaw, /Ac angerdd, ac ongyr yn llaw, /A gwy_^ drumain 1 SB II 23 12 r co_^r cywrain, /Chweddl mwyfwy, garw dramwy drumain; /I Faig ni bu ddadwyrain, /Bychan budd i fedydd drusiad 2 PM V 17 47 gwendorf, /Gwynde_"yrn Aberffraw, /Cadarn gad drusiad dreisiaw, /Ced byd, o'th lewyd, i'th law. /Llwy EG VI 18 107 arfawr Arfon angoriad, /Llywelyn, drais erlyn drusiad, /Dros Ddeau angau o'th angad: /Angor mo_^r, y m drwg 23 ES I 22 12 presennawl; /A fo da, ef gelwir dwyawl, /A fo drwg a drig yn ddihawl /Yn nhaerdan affan uffernawl /Uff DB VI 35 69 an aeth ar osteg i dir Panna. /Dwy ar bymtheg, drwg a wnaeth yn amlwg /Pan gerddwys ei fwg am Allt Faga BF VII 49 30 r byd, ys tristyd treistwyn ddamwain - draig, /Drwg achweddl ei arwain, /Eryr cad, braisg borthiad brai LlF1 II 3 16 rallfro. /Ni wna draig dragon wylo; /Ni wnaeth drwg a'i diwyco. /O dywedais drwg o dramgwydd - synnwyr, CBM IV 16 82 ynfa, /Mab Duw byw, fy Llyw a'm lleha /O'm lle drwg, a'm dyddwg i'm da. /Daioni fy Rhi a'm rhyddha: /Rh PB VII 1 24 , /Drud yn arfau yn ieuanc, /Draig llys Ffraw, drwg ar lles Ffranc. /Ffranc ni'th faidd cyfranc, cyfrwy EGM I 27 12 amau /Cyn mablan wythran weithredau; /Cyd bwyf drwg, bydd drugar dithau. /Herwydd da grefydd, dagrau - DB VI 33 59 ddha_"ed; /Caffael iddaw nef o'i nodded - rhag drwg, /Dragywydd ddamuned. /Gwehenais-i ag ef, nid gofyg D-2 I 2 38 f, rhychynnis greddf rhag lleddf ogrfen: /Rhag drwg drosodd rhyngyd bryd bodd rhodd Cuhelyn! /Cuhelyn DLlM II 18 17 talaith - ei darian, /Oedd talarw cyfarwaith. /Drwg ei lliw y llaw, oedd benrhaith, /I luoedd cyhoedd c DB VI 29 114 l a ddygaf? /Am ddwyn draig dragon nas gwelaf /Drwg, Fab Duw, y daethost ataf. /Crist a w_^yr, yn llwrw PB VII 6 28 Lloegr a orug, /Dragon gyrchiad, gad gaddug, /Drwg fu Duw, ein draig-ni a ddug. /Dug angau'r gorau, go GYC VII 42 7 lladron /A threisaw gweinon, gwn na'th dycia. /Drwg fydd, o'r diwedd, difer dy gamwedd /Drwy falchder DB VI 30 74 gyhedd. /Ys truan ei ran, rwyf mariannedd, /Ys drwg heddiw lliw, wedi llariedd, /Y llaw a gedwis erllyn CBM IV 16 163 rhang lles, neges na'm nagwy! /Duw a'm dwg o'm drwg i dramwy /Ei dremyn, i dremid ofrwy. /Mor ddedwydd MeiG I 30 2 A'm bo i gan Dduw, a'm bo - trugaredd, /Ni bo drwg neuedd a'm gorfeddo. /Bod ar iawn o'm dawn a'm dihe LlF1 II 3 17 wylo; /Ni wnaeth drwg a'i diwyco. /O dywedais drwg o dramgwydd - synnwyr, /O awyr i'm hawydd, /Dywedaf GM I 14 63 y'i caffwyf. /Ac ysym-i Dduw a ddiwycwyf - o'm drwg /O'i drugaredd cyn mi trangwyf; /Ac a'm gwne_^l Per DB VI 24 29 'i lliaws enaid yn direidiaw /A llwyr dywyllwg drwg wrth drigiaw /A lleng gythreulaid yn ei threulaw /A D-5 VI 36 17 wy danwedd, /I Re_^n a'r Ysbryd gydamgeledd, /Drwg ydd aeth iddaw wrthwynebedd, - iawn /I Erod greulaw BF VII 54 35 au yn rhagori, /Dragon dieiddil, fil fanieri, /Drwg y'n gwnaeth hiraeth hir dewi - triwyr, /Fegis meibi GYC VII 41 17 f a distaddlaf yn y daddlau. /Drudion fyddant, drwg y'u barnant am eu barnau /Heb ddim nefawl o rwyf by GG II 31 9 ein cnawd, /Ydd yn cny-ni daear yn y diwedd. /Drwg yw in dryced an buchedd; /Ail ddrwg in cyflwg an cy drwm 9 GB II 26 56 ebrwng anrheg yn rhedegawg /I Lasgwm, nid oedd drwm dri urddasawg; /Edewid Bangu gu, gadwynawg /A'r dda ES I 17 36 eb dy fa_^r. /Dy fa_^r, Lywelyn, a fu fawr - i drwm, /Ei drymed a'm diddawr. /Eurdreth o'i dremyn pob GB II 26 218 odawr, briawd ddeddfau. /O'r daw llynges drom, drwm ei geiriau, /I geisiaw cymraw, cymryd preiddiau /Rh DB VI 27 85 - llawer, /Am dramawr bryder ac ni weryd, /Am drwm feddwl cost eurbost aerbyd, /Am drinwychydd rydd, r BF VII 54 11 y drist y'n gwnaeth Crist, croes oleuni, /Rhy drwm fu eu ba_^r am beri - lluoedd /I gynnal torfoedd te GM I 7 15 o'i barth ymborthed. /Rhy-dost fy mhenyd, rhy-drwm fy nhristyd, /Rhy-m-ergyd oer godded; /Rhag galar g GB II 25 37 eulin yn gwanegu, /Taer tra thaer am drom aer, drwm gymynu, /Am derfysg am derfyn am derfynu. /Am fiw D GG II 32 18 s marw mawredd a grym /Griffri, ei drengi oedd drwm, /Marw fydd Einawn, ddawn ddinam, /Oddyna ni bydd d GM I 14 76 Melys yw pechawd pan 'i herlyn - digraid, /Mor drwm yr enaid yn ydd edfyn. /Edifedd maswedd moes a'm ca drw_^n 1 ES I 16 6 raint canon, /Ceinwawd o'm tafawd ar draethawd drw_^n. /Llathraid fy marddair wedi Myrddin, /Llethrid a Drws 1 LlG VII 24 102 hawdd, llew aerflawdd lluydd, /Ei dreisiaw ger Drws Daufynydd. /Nis plygawdd mab dyn, bu doniawg ffydd, drwy 39 DB VI 24 35 a_^ rhod yn eu rhwydaw, /A lle ydd oedd druan, drwy addaw - Ca_"in, /I werin wirin ei warandaw. /Pan dd EMRh VI 23 23 i gnawd o'i ardal na tha_^l na thwng. /Gwnaeth drwy ainc ar Ffrainc ffrawdd annheilwng /Ac ergryd a chr GYC VII 36 56 raith gwedi llwybr goddaith /A llawer diffaith drwy anrhaith draw, /Llawer llef druan, fal ban fu Gamla CBM IV 3 11 cynnif canys dichawn. /A ddyly Cymru a'i cymer drwy barch /Fal y'i cymerth March gwedi Meirchiawn. /A CBM III 10 19 gwehyr gwahanarch, /Neu'm cynnwys draig Bowys drwy barch, /Neu'm harwar, neu'm ca_^r, neu'm cyfarch. / CBM III 16 51 walchlan, /Gwawr creulan mal creulawn) /Gwayw drwy ben, drwy beri camawn, /Gwaed ar wallt rhag Allt Ga CBM III 16 51 /Gwawr creulan mal creulawn) /Gwayw drwy ben, drwy beri camawn, /Gwaed ar wallt rhag Allt Gadwallawn: D-2 I 2 50 r a w_^yr, llwyr yd woryw: /Gorpo gw_^r gwledd drwy dangnefedd hedd o heddiw DB VI 30 86 Ef a'm talai aur ar fy mysedd, /Nid ef a delid drwy dalarwedd; /A_^ Dafydd dreisrydd drosedd - cyn golo BF VII 54 5 l gwendon gwyndir Enlli, /Neud wyf hoed fwyfwy drwy drueni, /Neud wyf hoen hyboen heb arglwyddi: /Triwy GB II 26 238 ddasant gan wynt ar hynt angau. /Edewis Padrig drwy ddig ddagrau /Llonaid Llech Lafar hygar, hyglau /Pa CBM IV 17 95 /Caru a mynnu fy mabolaeth. /Caraf, iolaf Dri drwy ddrudanaeth - ced, /Canrhed a'm gwared er gwrdaaeth MG VII 34 15 chig - ei gaen), /Gain angel urddedig, /Gwa_^n drwy ei safn a'i sefnig /Dyrnawd, uthr bigawd, a_^'th bi GB II 26 17 cynnen cylch ei bennaint /Onid blaidd a draidd drwy ei wythaint /Neu hydd gorfynydd rewydd redaint. /Ef GB II 26 291 gam o gymaredd /Cyfodwn, archwn arch ddiomedd /Drwy eirioled Dewi, a Duw a fedd, /Gwaeanad gwenwlad gwe GB II 26 293 Duw a fedd, /Gwaeanad gwenwlad gwedi maswedd, /Drwy eirioled Mair, mam rhadlonedd, /A Mihangel mawr ym PB VII 19 5 blant, os gwddant, ys gwae. /Gwae fi o'i golli drwy etgyllaeth - hydr! /Hiddl fydd deigr o hiraeth, /Ae GYC VII 42 8 cia. /Drwg fydd, o'r diwedd, difer dy gamwedd /Drwy falchder rheufedd, rhyfyg nid da. /Ystyr di, enwir, PM V 23 51 /Mynwennoedd bu branar. /Llywelyn, cyd lladdwy drwy fa_^r, /Cyd llosgwy, nid llesg ufeliar, /Llary de_" PM V 23 24 , difalch ei esgar, /Difwng blwng, blaen ufel drwy fa_^r. /Dyfryd in, feirdd byd, bod daear - arnaw /A GB II 26 161 pglawr diddawr dim ni weli /Pesychwys, dremwys drwy fodd Dewi. /Merch brenin dwyrain doeth i Frefi /A PM V 22 23 elfydd Mechydd a Machawy; /O Lydaw, o draw, o drwy - Fo_^r Hafren /(Hyfriw y peleidr ym Mhorthaethwy), SB II 24 11 arbar gyferbyniaw. /Gwanai drwy wry_^s, gwanai drwy frys, Rhys rhwyf anaw, /Gwanai drwy gorf, yng nghyf LlG VII 27 24 Gogoned. /Ar ddehau Mab Duw bo ei dynged - ef /Drwy gaffael porth nef yn agored. /Angall yw y dyn ni dd LlG VII 27 8 golofn eofn pan ehanged - ffordd /Am drefgordd drwy galed. /Gwag i'r byd bod heb ei hawddged, /Gwael dw PM V 28 30 Mawr a gw_^yn cymrwyn er dwyn cymrawd - draig /Drwy ganiad y Drindawd, /Ba_^r anwar llachar, llawch gwa GYC VII 40 41 n troso i bob trosedd gorau, /I foli'r Drindod drwy gardodau, /I garu Mab Duw yn ei wiw gaerau, /I gadw MeiG I 33 40 eubryd ffryd a ffrwythau. /Diffrwythwyd daear drwy gareddau - dyn; /Dinam bwyad, Duw a'i gorau. /Gorau SB II 24 12 s, gwanai drwy frys, Rhys rhwyf anaw, /Gwanai drwy gorf, yng nghyfaerdorf, yng nghyfaerdaw, /Gwenydd g DB VI 31 14 welyn, llywiawdr gwleiddiadon, /Llary gyngaws, drwy gyngor doethion, /O Fynyw hyd faen-Gaer Lleon. /Ail CBM III 26 59 ddraig, ddragon ddadannudd. /Dyfryd fyd fyddaf drwy gythrudd /Am ben cun ceneddl Faredudd, /Dyfrydedd i PB VII 15 10 /Marw Rhys, draig enwerys, drud, /A'm gwnaeth, drwy hiraeth dristyd, /(Rhwysg gydymddaith, cludfaith cl IRh VII 30 16 dd, /A addawsai, hoed a hud beunydd, /O'm hoen drwy hirboen hwyrbell gynnydd; /A dyngai cyn Mai merwery PB VII 17 15 Gan fab dyn ddawn ym mhresent, /Mab Duw o nef, drwy nerth saint, /Boed gwa_^r wrth flaengar Fleddynt PB VII 1 14 iant a'th fo. /Bo gwalch bro braint tey_"rnas /Drwy rad ei Rwyf, cad nid cas, /Cad ddiofn eofn ehangbla MB I 3 171 ion foes (ni'm oes neued) /Yn undawd Drindawd, drwy rybuched, /Gan lain loyw addef yn nef drefred GYC VII 40 113 derbyniaid i'n heneidiau. /Archwn i'r Drindod drwy wir ufudd-dod /Roi in lwyr gymod o'n pechodau, /A SB II 24 11 gyfarwar, ca_^r gyfarbar gyferbyniaw. /Gwanai drwy wry_^s, gwanai drwy frys, Rhys rhwyf anaw, /Gwanai GM I 9 56 irch o du balchfre Freiddin /Nid athechaf drin drwy ymgythrudd. /Caraf-i eos Fai forehun ludd /A golygo Drwyd 1 CBM IV 6 206 /Ceffynt feri_"on forefwyd, /Ceffitor ymdwr am Drwyd - hefelydd, /Twrch terydd i ar fwyd, /Caffawd beir drwydoll 1 CBM III 3 97 ir: /Pall arnaw pwyllaf y dognir, /Preswylgoll drwydoll engir. /Present fradw, fradawg y'i gelwir, /Pob drwyddaw 1 DB VI 24 42 es byd y bu ynddaw, /Uchelwr mirain, byrddrain drwyddaw: /Ucheldad Fab Rhad, rhag rhwydaw - ei hawl, /G drwydded 7 DB VI 33 67 Anwar ei alar a olo_"ed, /Enwir yw angau angen drwydded, /Anwas rhy'i gallas pan rhy'i golled. /Enaid h LlF1 II 1 137 ei holi, /Arfau o Ddeau, barau beri; /Arwyn ei drwydded cyn no'i drengi - ydoedd /Yn cadw rhag cyhoedd GM I 14 93 diau angau ynged, /Ac nis oes gochel gochwerw drwydded /Gwely anghlaear daear dudded. /A gwae ni o'r n PM V 26 102 Deau, dyred /Clod, w_^r llary, o'm llwry i'th drwydded. /Ni byddud wrthudd, fudd fyged, /I'th eisor, i CBM III 7 33 dd cadarn angor dyfnfor diffaith, /Oedd hir ei drwydded, oedd hyged, hygar, /Oedd llafar gwyar o'i gyfa LlF2 VI 10 6 ffydd, i grefydd, i gryfder - myned /Eidduned drwydded, tra yn gater. /I achubaw nawdd ni wader - ydd CBM IV 17 124 drefred - erwan, /Yn affan poethfan, peithiawg drwydded, /Yn naffar taerfar ta_^n amgyffred, /Yn anffur drwylwyn 1 CBM III 16 131 dd ni dresir nemoch; /I drylew yn rhiw ei dorf drwylwyn wiw, /Ei darian dryliw, droch, /Ei barau, ei ar drwyn 2 CBM IV 9 96 gw_^r yn addwyn /Yn Saint Cle_^r cleddyfal ar drwyn. /Llathrai lafn uch afn, uch afwyn, /A llif crau a PB VII 4 25 ydd, gwaed raeadr. /Rhaeadr gwaed am draed, am drwyn, /Rhyw rhag fy llyw, llew ar iaen; /Rhwym Brynaich drwyth 1 EW VI 5 3 ddyn, /Llywelyn llyw dragon; /Gosgymon gw_^yth drwyth drudion, /Gosbarth pybl, pobl ddyniaddon. /Dynia drybelid 2 PhB VI 14 40 erfid - fawr lawr, /Gnawd o synhwyrfawr farn drybelid. /Ai cymraw treiddaw tra mynydd Gwidawl /Myn y IRh VII 29 17 ilfyrdd milfeirdd ganlid. /Morwyn a welais mor drybelid, /Mireingall o ball a bellglywid, /Mawreddus fe dryced 1 GG II 31 9 /Ydd yn cny-ni daear yn y diwedd. /Drwg yw in dryced an buchedd; /Ail ddrwg in cyflwg an cyflyedd; /Tr drych 3 PM V 26 94 awn ei ddoethed, /A'm rhoddes ryodres rifed /A drych aur ar drychan tudded. /Ef gorau rhiau rhyaned /Er PhB VI 16 6 chawd fy ngruddau o'm dagrau mynych, /Neud fal drych gwrthrych gwrth a welaf. /Neud ethyw llyw glyw, gl GG II 32 4 w_^r a'i gwrthrych, /Nid hy_^n oes dyn nog oes drych. /Ystyriwn, cwynwn cedwyr arfoll - naf /Ni ad Duw Drychafael 1 LlF1 II 5 4 llyfrau mor llwyr: /Gwyrthau golau gwelator - /Drychafael mo_^r hyd aw_^yr. /Morudd, meidrawl ei ddefaw drychan 1 PM V 26 94 ed, /A'm rhoddes ryodres rifed /A drych aur ar drychan tudded. /Ef gorau rhiau rhyaned /Er Arthur, llar drychant 1 PM V 23 149 enrhyn a phant, /Gorlleinw gwaed am draed, am drychant /Amdrychion pan ymdrechasant: /Cad y Coedanau, drychid 1 CBM III 21 85 Yng Nghefn yr Aelwyd oedd aelaw tres. /Erfid a drychid rhag ei drachwres, /Arfau pendrychion cochion co drychion 1 SB II 22 36 dd o'r llew gosgeiddig; /Rhif trychan celain o drychion camawn /Oedd cymaint un mestig. /Ba_^r anwar wa drychir 1 CBM IV 6 177 uddugawl beddau ir - fochfoch, /Byddyn droch a drychir. /Nid arlluddiaw rhi rhyellir, /Nid er lles nid drychon 1 SB II 24 5 er, ym mhedeiror. /Rhudd brudd breon Rhos dros drychon alon elor, /Rhygn ddygn ddisgyn, rhwysg wysg wry drychws 1 CBM IV 6 251 n wnaeth pendragon pendrychion - o wy_^r, /Pan drychws ei alon. /Ga_^l ysgwn ysgwyd anghyfan, /Garw esg drydar 7 PM V 28 25 u angor, /Dyhedd tey_"rnedd, tud io_^r. /Io_^r drydar aerllary (oerllawr - a'i gortho) /Ni wrthid yn ny CBM III 13 31 baith, /Dyrn he_"yrn, haearn ei dalaith. /Bre drydar arwar anolaith, /Braw bronddor, ba_^r dyfnfor dyf CBM III 16 143 l pedreinddor, /Coch bwlch ei la_"in o drin, o drydar, /Coch ei ba_^r o borffor. /Porthes gw_^r gwrddfa CBM IV 1 49 , /Torfoedd ymosgryn, tarf ymysgrain; /Gwelais drydar crain i ar ddrumain - mo_^r, /Gwelais eu hesgor, CBM IV 6 130 lun a glywir ym Mhrydain. /Prydain ba_^r praff drydar dranial, /Prydyddion gadair gadr ynial, /Prydfer BF VII 52 29 seri sathar; /Gw_^r beilch ei aerweilch arwymp drydar, /Gw_^r bwlch nad ydyw, gwayw briw brwydrgar, /Gw PM V 23 30 o'r gwy_^r gwa_^r, /Oedd rhan feirw fwyaf o'r drydar, /Oedd amliw tonnau twn, amar - eu naid, /Neud oe drydedd 2 LlF1 II 1 27 ygred; /Allawr Bedr i'w fedr yd yr foled; /A'r drydedd allawr a anllofed - o nef: /Gwyn ei fyd ei thref GM I 8 35 gion /O'r Llychlynigion llwrw hirion lli, /A'r drydedd dros fo_^r o Norddmandi /Ar drafferth anferth an drydewaith 1 CBM III 5 78 ar hirdwf ni da_^l hirdaith /I ar draed awel y drydewaith! /Ni thewais ermoed o'i moli mal drud, /Ni ph drydydd 1 GM I 9 150 dd wrth echwydd) /Ogfanw a Chegin a Chlawedawg drydydd. /Dy-m-hunis ton mo_^r ym merwerydd, /O Abermena dryfan 1 PM V 23 75 yng nghreulan; /Gwrdd y gwnaeth am ddeudraeth dryfan /Gw_^r hydwf gwrhydri Ogrfan /Dygwydd gwy_^r heb dryfrwyd 1 CBM IV 6 202 Yn cyfladd ym mhlymnwyd; /Ceinfyged am drefred dryfrwyd /Cerdd gan gyrdd am gylch ei aelwyd. /Ceffid eu dryffun 1 CBM III 16 207 r, drudfalch ne_^r. /Drudlwyr ei draffwyr i ar dryffun - feirch /O'i drafferth rhag Ffordun, /Saeson sa Dryffwn 1 MB I 3 113 /Torri calchdo_"ed tiredd Trenydd. /Am drefan Dryffwn rhag eiriolydd /Tyrfai rhag llafnau pennau peith dryganedd 2 CBM III 3 10 eilrodd, eilrodd, gyhydedd, /Areilreg, eildeg dryganedd /A ganwyf i'm rhwyf o'm rhagwedd: /Rhagorfan D-2 I 2 18 on, gosbarth Brython, gosgymon gw_^yth, /Gwawd dryganedd, gwawd gyhydedd gorsedd meddfaith; /Meddgwyn g drygddamweinau 1 GYC VII 41 45 thi, gwaeth nog angau, /Ac oddyno, weldyna dro drygddamweinau /Eiry, ia_^ a rhew a rhuthrwynt glew a gl drygddefawd 1 GYC VII 43 42 r cythruddiaw cnawd, er dial pechawd: /Perchen drygddefawd a dde_^l ataw. /Archwn i'r Ysbryd, Celi, o' drygeirau 1 GYC VII 41 20 , (bawed beiau!) /Ac enwiredd heb drugaredd, a drygeirau /A gwylltineb hawl ac ateb, gatel poenau, /A d Drygfab 1 EGM I 27 9 offerennau, /Duw Dofydd, Rhegofydd rheithlau; /Drygfab wyf id, Rwyf ry-m-gorau. /Byddwn dda, byddwn ddi drygioni 1 MB I 4 20 dd a'm gw_^yr, na'm gomedd /Am y drugaredd o'm drygioni. /Cefais-i liaws awr aur a phali /Gan freuawl r drygoedd 1 GB II 26 261 hyn ar ei fryn gwyn golau - uchel, /Gan ochel drygoedd drygweithredau: /Mynogi a pherchi a pharch bein drygweithredau 1 GB II 26 261 i fryn gwyn golau - uchel, /Gan ochel drygoedd drygweithredau: /Mynogi a pherchi a pharch beincau /Yn e drygyrferth 1 CBM III 12 53 udd fy ngrudd fy ngriddfan. /Griddfan, darogan drygyrferth, - a'm clwyf, /Clodfan rwyf rhwyddged ferth, drylew 1 CBM III 16 131 an mor groch, /Ei drosedd ni dresir nemoch; /I drylew yn rhiw ei dorf drwylwyn wiw, /Ei darian dryliw, dryliw 1 CBM III 16 132 rylew yn rhiw ei dorf drwylwyn wiw, /Ei darian dryliw, droch, /Ei barau, ei arfau arfoloch, /Ei bebyll, drylon 1 D-4 VI 20 12 /Mal tors, nyw terfysg alaeth, /Mal ton, trais drylon, tros draeth. /Traethaf, canmolaf canmil gwy_^r - drylwyn 2 GM I 7 34 mig geilig ga_^l wenwyn, /Cyfeisor Echdor, ach drylwyn. /Trilliw ei lafnawr, treulyn ysgwydawr, /Trylew CBM IV 9 99 iw ffrau ar ffrwyn. /Lladdai ddraig ar ddragon drylwyn /Tryliw goch, trylew droch drachwyn. /Am eurfrwy dryll 2 PB VII 2 19 edd - branes /Cyn prynu tangnefedd, /Pa_^r tri dryll, gwersyll gorsedd, /Pen clod cyn no'i fod i'i fedd CBM IV 11 4 aeadr; /Perging pa_^r, gweilging gwaladr, /Pum dryll gwna_^i Byll o'i baladr. /Bedd Pyll pwyll enwir, e drylliawg 1 PB VII 10 4 mab Uthr, rhwyf aruthr rhiw, /Pwyllawg pa_^r drylliawg, drilliw. /Yn lliw gwyar ba_^r beirfeddu - Pry drylliwyd 1 BF VII 52 18 /Esgudfab Gruffudd, barawdrudd ba_^r, /Ysgwn y drylliwyd ysgwyd esgar, /Ysgor dygyfor, dig afar - obai drymaf 1 MB I 3 9 /Can dyddaw angau angen drallawd. /Ac ail dra drymaf trengi meddwawd, /Llys lleufer ynys, gwry_^s gorf drymed 2 ES I 17 37 r. /Dy fa_^r, Lywelyn, a fu fawr - i drwm, /Ei drymed a'm diddawr. /Eurdreth o'i dremyn pob llawr, /Aer BF VII 49 24 /Ni weles woludd am ged, /Ni welais drais gyn drymed. /Trwm golli arglwydd! Oergladd weryd - yw /Tramg drymfryd 1 BF VII 51 23 ro - mawr /Am ymherodr Cymro; /Ys terfyn byd, drymfryd dro, /Ys diriaid nid ystyrio. /Ystyried, O Dduw drymgur 1 BF VII 46 15 Caerfyrddin, fyddin feiddiad, /Arfod Peredur, drymgur dromgad, /Arfawg ab Efrawg, cadr farchawg cad. / drymloes 1 BF VII 50 38 r a gymyrth engyrth ingaf /Angau dros bymoes (drymloes dromaf) /A gymero rhwyf rhywiocaf - fonedd /Yn Dryon 1 HF VII 22 16 wyd, ysgyrion - yng ngnif, /Ysgwthr llif, llid Dryon: /Digardd, hardd, i'w fardd a'i faon, /A'i fyrddau Drystan 2 BF VII 56 9 o'i fod! /Bod heb walch ceinfalch! Cynhebyg - Drystan, /Aer gynwan, aur gynnyg, /Detholew glew, glod e BF VII 54 26 . /Dafydd glod gynnydd gyn ei drengi, /Defodau Drystan, darian dorri, /Dyfrydedd Gwynedd, gwae ni: - rh drythyll 8 CBM III 5 91 orne gwawr fore ar fo_^r diffaith. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn arlwy, /Arlwyaw erlid gobrid gobrwy! CBM III 5 39 id er ceisiaw ta_^l tros a ganwyf. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di fyned /(Gorthrych lys Leisiawn ei CBM III 5 71 ged!) /Gofalon eilon aelwyd Reged. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di gywaith, /Gorddawn ced cyrddfawr, CBM III 5 113 lle, /Yn lledrad fore gan afarwy. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di gywir, /Ail Gwyn Gorfynnawg, gorpw CBM III 5 1 Gorfynnawg drythyll, gorfynt - a ddygaf /Wrth ar a folaf, a folais- CBM III 5 21 /Am Gynddelw Brydydd yd bryderynt! /Gorfynnawg drythyll, gorwyth iolwyf /Gorddawg pall eurawg pell nas CBM III 5 93 lwy, /Arlwyaw erlid gobrid gobrwy! /Gorfynnawg drythyll, syll na saffwy, /Ysaffwn ydd wyf o nwyf neud LlF1 II 5 63 /Pobloedd plant Addaf o bell, /A mud a drud a drythyll, /Yn llwyr yn eu llawn ddeall drywanu 1 GYC VII 40 87 yrn sefydlog ar ei sodlau, /A phob dychymyg i drywanu cig, /A phob cog ffyrnig o'r coeg ffyrnau, /A ph drywern 1 D-4 VI 20 64 irionnydd, /Dybuam, dybyddawd dydd, /Dywalwern drywern drennydd. /Tremynwys rhyswr Rhosedd - Ddiabred / du 16 GM I 7 133 rdd ffawliw, /Ffelaig rhiw redegddwys; /Lliaws du a dwn a myngdwn melyn /A milwyr dragonwys. /Can ryga DB VI 24 67 yd iddaw. /Gnawd ysgafael hael yn hwylaw - o'i du /A gnawd rhag ei lu i Loegr fudaw. /Gnawd Ffranc, rha GM I 9 55 oeling ddadannudd, /Ac er bodd a'm dennairch o du balchfre Freiddin /Nid athechaf drin drwy ymgythrudd. EG VI 18 41 ngwisgoedd yn ymosgrain /A'r llinyn ar dynn ar du celain /A llinon rhag bron rhag bro eurgrain; /Tyrfa CBM IV 18 95 o'th law gwallus drefad, /Na'm gollwng gan llu du, digarad GB II 26 95 Ac Abergwili biau gwylwlydd, /A Henfynyw deg o du glennydd - Aeron, /Hyfaes ei meillion, hyfes goedydd, CBM III 14 3 yng ngawr, /A_^ llafnawr lladd heb rif, /Ac o du gwaedlafn gwaedlif, /Ac ar dir cynnygn cynnif. /Cyny HOG II 10 6 e lywy loyw gyteithi, /Glaer, gloyw ei dwyre o du gweilgi. /A'r wraig a lewych ar eleni /Yn ynial Arfon HOG II 9 1 Caraf-i gaer wenglaer o du gwenlan, /Myn yd ga_^r gwyldeg gweled gwylan. /Yd gar MB I 3 76 /Yn llys Aberffraw, er ffaw ffodiawg, /Bu_^m o du gwledig yn lleithigawg. /Eilwaith ydd eithum yn neges LlF1 II 1 170 Dewisais fy ngherdd yng nghynfaran - cynnif /O du llanw a llif a llef dylan. /Dewrwr a folaf a folant b CBM IV 4 30 , /Am dwll farchogion marchogasant - wy_^r /Am du lly_^r a lliant: /Am ardal Caer Dathal doethant, /Gly LlF1 II 1 165 i blaid ceiniaid Cadfan, /Cedwyr o du my_^r, o du morlan - uchel, /Yn cadw eu rhyfel nid ymgelan: /Deon LlF1 II 1 165 Gwenifaid o'i blaid ceiniaid Cadfan, /Cedwyr o du my_^r, o du morlan - uchel, /Yn cadw eu rhyfel nid ym PM V 10 50 l. /Castell Mathrafal mwyth werin - wythawg, /Du, peithiawg, poeth, ethrin; /O'th gynnygn, gynnogn by GM I 9 38 id. /Gwelais rhag Owain Eingl yn addoed, /Ac o du Rhibyll rhebydd yng ngraid. /Gwalchmai y'm gelwir, ge ducpwyd 2 GM I 12 21 ydd ym treulwyd. /Genilles gnaws aur, awr y'i ducpwyd, /Cw_^l oedd fy ngadu can ni adwyd. /A adwy Crea PB VII 21 10 rion rhudd[] Rhys. /O [] Rhys, rhwyf ufeliar, /Ducpwyd gwalch c[ ]d orywir, /Doeth nen, llawen llawagor duch 1 CBM IV 4 121 ddledd) /Ei fawrglod hyd Fawrglwyd rosedd; /As duch Duw yn ei dangnefedd /A ddug trais tros Erch a Hele dud 15 LlG VII 25 69 /Ni chymer hyder a'i adawo! /Bolchlafn lud am dud a derfyno, /Balch eryr dewrwyr, dorf anosgo; /Beilch ES I 16 27 igawn galar o'm ca_^r catgwn, /Dwyn Dafydd o'i dud ac o'i dirion, /Dyfrydedd dyrawr hil mawr Maelgwn. / PB VII 13 12 r; /Maredudd, men na welir /Mygrddrud, gwae ei dud a'i dir! /Tiriawg, rywawg Ros wrthrych, /Fu fy rhwyf CBM IV 9 138 Do_^r ysgor ysgwydau amdrwch, /Doeth a drud am dud, am degwch, /Tarf aergawdd Aergwl gadarnwch, /Torf e EW VI 6 3 /Hael Ddafydd, hawl ys dir; /Bolchlafn lud am dud, am dir, /Beilch a'i geilw, balch y'i gelwir. /Rhy'i PM V 2 23 /Cedawl, ar ogel fy ysberi. /Gwyllon Tey_"rnon dud amnoddi, /Gwolluchon ddragon ddraig Eryri, /Gwollewi PM V 5 25 ddraig, /Dau ddragon yn yngres, /Dau dremud am dud a'u dodes: /Dwy fyddin orllin orllawes, /Dau de_"yrn LlF2 VI 8 35 ifradw, rhwym achadw Mechain. /Rhybudd drud ar dud gwolud gwylain - blaid, /Mal ydd eid yn rhaid yn Rhy PM V 13 14 -eryr, te_"yrn rhag tymestl - cedeirn, /Cadwai dud i dan ddestl, /Ne_^r trymder tromgad ddiwestl, /Neu' PM V 1 170 niawl, /Tau fy ngherdd angerdd engiriawl, /Mau dud io_^r, a'th go_^r a'th ganmawl, /Boed tau, ben rhiau LlF1 II 4 50 udd garddgudd, gerddgor - gynifiad /A fu dad i dud io_^r. /Neud gwyddfedd gwedi gwyddfor; /Neud gweryd EW VI 6 7 r urddain gwryd Po_^r, /Yn hawl chwyrn de_"yrn dud io_^r, /Yn hael ehelaeth gyngor. /Cyngor a roddaf i PB VII 9 12 arraedd, /Llyw glyw glew yn ymorchwydd /Llwydd-dud, llew gwrdd-ddrud gw_'raidd. /Gw_^r yw fy llyw gorll EW VI 4 23 - ym myd) /Madawg oedd cyn heddiw, /Esgor o'i dud, nad ydyw /Ysgor gadw ysgwyd fradw friw. /Briwgalch EG VI 18 114 lyn, gelyn yn y galwer, /Y'i gelwir am dir, am dud tymer. /Llewenydd lluoedd, llew yn hyder, /Llywiawdr dudedd 1 CBM III 3 20 bron hael hawl ornedd, /Gorpu nef yn Eifionydd dudedd. /Mad gyrchawdd garchar alltudedd, /Cyrch cyflawn dudfaith 1 PB VII 4 3 /Ged ysgain, gad ddiysgog, /Tey_"rnedd laith, dudfaith deg, /Tey_"rnas ddinas ddinag. /Dinag Owain, ru Dudoch 1 CBM III 16 122 ysg, Eingl yng nghydoch /O Fangor hyd fangeibr Dudoch! /Aml iwch feirdd ei fudd, emyr llys nyw lludd /E Dudyr 3 OC II 14 77 /Ariant a'i gortho nid gorthenau. /A dyddwg i Dudyr, eryr aerau, /Gwirawd gysefin o'r gwin gwinau /(On OC II 14 61 i cawdd, calon eryr, /Ac un mab Madawg, enwawg Dudyr - hael, /Hawl fleiddiad leiddiad, lluch ar ysgyr. CBM IV 5 40 wyn brwyn brwydr ddiechyr, /Hirfraw a'm daw am Dudyr. /Tud achles buddles boddlawn - cerddorion, /Cerdd dudded 6 OC II 14 16 yw, lliw ton nawfed, /Hirlas ei arwydd, aur ei dudded. /A dyddwg o fragawd wirawd worgred /Ar llaw Wgaw GM I 14 94 ochel gochwerw drwydded /Gwely anghlaear daear dudded. /A gwae ni o'r naid y'n rhyddoded /Yn rhygnawd p DB VI 33 65 i yn fyw y'i caffed. /Enwawg w_^r arwr, aur ei dudded, /Anwar ei alar a olo_"ed, /Enwir yw angau angen CBM III 21 151 wydd y'm rhodded, /Gan fawrdrais Emrais, amryw dudded; /Cyf-ym-doeth cyfoeth, cyf-ym-daered /Cyfliwion GB II 26 209 lfron, hawdd ogoned, /Ar Ddewi fab Sant syndal dudded, /Dewi mawr Mynyw, mad y'i gweled, /Pen argynnan LlG VII 27 12 yf-i gweled - ar lachar /Golwg anghlaear daear dudded. /Hywel Amhadawg! Ni mad ddoded /I mywn mynwes ll Dug 31 PB VII 7 6 /Mab Rhys, eurbost llys, aerbair - yn arfau, /Dug angau (dygn a air!) /A'i law oedd lw 'mhob cyfair /F PB VII 7 17 eddl fradawg frau, /Hydr nen cyn angen angau. /Dug angau riau, rwyf, ehangdwr - llu, /Llurigwalch Dinef PB VII 6 29 ad gaddug, /Drwg fu Duw, ein draig-ni a ddug. /Dug angau'r gorau, gorug codded - bron, /Pair rhoddion, DB VI 29 38 , /Ac yn farw fy arglwydd diau; /Na dyn, oni'm dug anghofiau, /Am Ruffudd, ni'm dyhudd, na dau. /Gwael PM V 5 41 claearwres - haul, /Hael Ddafydd a'i rhoddes. /Dug ail ruthr, troch aruthr trachwres, /Tir Lle_"yn er EGM I 27 58 su yn Ei asau. /Gwedi doeth Ef i'r dio_"ddau, /Dug anrhaith uffern yn Ei afflau, /Ac wedi hynny hyn a o BF VII 48 36 luchiaw - yng nghad, /Haelfab rhad, ei Dad a'i dug ataw DB VI 35 55 un Rhuddfoawg fu ei drofa; /Degfed digysellt, dug ataw Fuellt, /Dibellt a_^'i fflamwellt y'i fflemycha PM V 23 121 dyno - a bryn /Udd breiniawg bieufo. /Llew a'u dug, a'u dwg pan fynno, /I'r Trallwng, tri llu anosgo: / DB VI 29 42 wag yw byd bod yn ei faddau. /Gwirfab Duw, gan dug ben rhiau /Gwae fi i'm poeni rhag pum edau /Ucher rh EGM I 27 92 rau. /Mihangel a'm de_^l i'm dwyn adnau /Mal y dug Cwyfien lle_^n a llyfrau, /Mal dyfod Elfod elfydd Ge BF VII 47 29 dd hwn! /Hwn oedd draws gyngaws ac angau - a'i dug, /Dig a'm gwnaeth ac eisau; /Hwyl cad, cleddyf gyrch CBM III 27 20 faeth Llywelyn; /Trwm a barthred yd berthyn /Y dug Duw dewis ar ddyn. /Dewisws fy ngherdd, dewis - ei e DB VI 27 59 ludd ei achludd, gwayw rhudd yn rhyd. /Golau y dug Duw ein diebryd - fry, /Am frenin Cymry cymrwyn ergr DB VI 35 71 ys ei fwg am Allt Faga; /Deunaw dawn oedd fwy, dug ei harfordwy, /Gwynedd Uch Conwy a'i cynydda. /Un ei EW VI 4 3 cadoedd, cadrfalch ri; /Neud trai calon don (dug fi) /Ac neud trwydoll o'i golli. /O golli Madawg, et PM V 1 115 O hir wawl Hiraddug. /Ef wrawl, o'i orofn rhwy dug /(Hyn nid ffaith) yn ffaeth pob sarrug. /Gw_^r gorfa CBM III 25 3 gwraf - o gyfedd /A gefais ei alaf, /A Duw a'i dug i arnaf /A ddwg pawb a fo pennaf. /Pennaf y treiddem EW VI 5 19 - Wynedd, /Adrysedd drais anoeth; /Mab Duw a'i dug i'w gyfoeth, /Mab Mam, Mair ddinam, mawr ddoeth. /Do ES I 24 29 d - o garchar, /Bu Ef a gyrchwys Ei arfeddyd. /Dug Mab Duw o da_^n ac ergryd, /O oerwern uffern, wern w CBM IV 18 55 ed; /Ac Ef, Arglwydd nef, tangnef tynged, /A'n dug o gyfrgoll pan archolled; /Ac Ef dwyre in, ac ef dae D-5 VI 36 47 wyn eu byd-wy, Frynaich, o'i freuoledd! /Mal y dug o'i deg enrhydedd /Y dwg Duw bawb yn y diwedd. /Diga DB VI 31 27 i gofion: /Dawn yr abad, gwirdad gwirion, /A'i dug o'i olo i fro Frython. /Duw a'm gwnaeth hiraeth hir CBM IV 17 109 d, /I'r Mab rhad, i'r Tad teg hynafiaeth, /Can dug pymwan Crist pymoes o gaeth, /O yng, o gyfyng gymodo DB VI 30 69 rn, /Ni roddes te_"yrn ty_^ o Wynedd! /Duw a'i dug rhagon, ddeon ddiwedd, /Dafydd fuddugawl, gedawl gyf DB VI 35 59 o flaidd a'i harfeidda; /Deuddegfed yn iawn y dug Werthryniawn, /Maelienydd o'i ddawn a ddug etwa. /Tr DB VI 35 76 o Asa; /Ugeinfed, gan rad, hendref ei hendad, /Dug y Berfeddwlad ac nis gwada. /Tros yr ugeinfed o Alun CBM III 3 178 cyfraith, cyfrwydd y'n cyfyd, /Cyfoeth Duw a'n dug yng ngwynfyd: /Cyfa fydd i'r prydydd a'i pryd /Pryde PM V 1 25 ffysgiad? /Pen Bryn Ceredig, nid cariad - a'i dug /Yn de_"yrn pymthengwlad /Namyn gwayw yn gwa_^n o'i DB VI 35 52 nt greulawn i Garnywyllawn, /O Geredigiawn y'i dug yna. /Nawfed Frycheiniawg, naw cad cyndyniawg, /Fal PM V 27 21 edau rhiau rhyddrwg, /Ac a fo da, ef a'u dwg. /Dug Ywain wynfain, ni wn ha_^n - a_^'i hoed, /Neud ei ho dugost 7 PM V 29 6 Gruffudd, gryd lofrudd, o lawfrydedd - dygn /Y dugost bobl Wynedd; /Gwawr gwanar, ei gwin a'i medd /A'i D-3 VI 19 11 n, /Gwnaethost gaith yn rhan obaith rhyddion; /Dugost drais achaws yn draedsychion, /UnDuw gwir, i dir PB VII 9 18 i gasogion. /Digasawg Ffranc, ffrawdd anfodd, /Dugost, fawrdost Faredudd, /Diffaith pob gwlad (gad gynn PB VII 15 1 Dugost Rys ar frys o'i fro, /Dig im o'i ddwyn, gw_^yn gy PM V 20 28 dain, Llywelyn, /Dygen rwyf rhyddug dy hy_^n, /Dugost, udd dremrudd, dremyn. /Tremyn Llywelyn, llyw rhy PM V 26 53 i drais /Ar drawsfalch gyfri_"au, /Rhysfa dygn dugost wy goddau, /Rhusgleth gwrdd, nid ymhwrdd amau. / PM V 23 163 nu ni wna_^nt: /Can wyllon Celyddon cerddant! /Dugost y Wyddgrug a Dygant - i drais, /Adrysedd cyfnofan duhun 2 D-5 VI 36 52 , a nef a llawr, W_^r mawr a'u medd, /Ef yn Un duhun, dianhyedd, /Ef gorau Rhiau rhadlonedd - ryfu, /Gw CBM III 8 5 s elont i nef ar-n-un! /Ym maes Didlystun oedd duhun - ein glyw, /Nid am glod warafun, /Pob llary ar ll Dull 2 CBM III 11 6 liaw. /O ddawn mawr mab Duw dylyaf - arddelw, /Dull cynnelw cynhaliaf; /O gerddau bleiddiau blaengwriaf CBM IV 16 11 wyf ca_^r, /O'm caredd carwyf edifar. /'N y bo dull faddau ddall fyddar - o ddyn, /Duw a bry_^n yn brif dulliais 1 GM I 9 100 hawdd y treiddiais /[ ] Cheredig bybl ba hyd dulliais? /[ ] Owain a unis fy mryd /[ ]ew hydr hyd ys c Dullus 1 CBM IV 4 206 ryd wasgar lluchfar a'm llochai, /Grym dilludd Dullus fab Efrai, /Greddf Greidwyr a Chynyr a Chai, /Gle Dunawd 2 BF VII 56 26 mae. /Lle y mae argae ar Gymro - dinam, /Deddf Dunawd ap Pabo, /Llafn llidiawgddur cur cyffro, /Llew pr PB VII 13 7 d llyw, llew huysgwr, /Maredudd, mur Dinefwr, /Dunawd gynefawd, gynifwr - ar Ros /O lin Rhys ap Tewdwr. Dunoding 1 EG VI 18 134 hanner. /Dinidr yn nydd brwydr yn yd brofer, /Dunoding berging, bargoch, hydrfer, /Dinas draig urddas duon 1 MB I 5 7 th, /Pobl anhyfaeth Nanhyfer, /Gwyddyl, diefyl duon, /Ysgodogion, dynion lletffer. /Cad a fydd ym Myny dur 6 CBM IV 5 67 arfawg benadur, /Blaidd blaengawr ba_^r dyrawr dur, /Beirdd afael hardd Aearddur. /Haeddasai wawr glyw, LlG VII 24 154 aw i gynnal (cleddyfal clau) /Mal Arthur wayw dur ei derfynau, /Gwir frenin Cymru cymraisg ddoniau, /G DB VI 29 29 aeth hiraeth hir anaelau /Am laith gw_^r dewr, dur ei lafnau, /Am lew glew, o'm glud feddyliau, /Am lyw CBM IV 17 73 yng nghur; /Rhybu Ercwlff mawr, rhwysg dyrawr dur, /Rhyfyg angerddawl, greddfawl Greiddur. /Rhybu gamw EW VI 5 43 ednais - ei hil, /Hael freenin Cemais; /Gwayw dur yn yd draul gur trais, /Gwae niw gw_^yl fal y'i gwel PM V 15 3 i'i was, /Credwn i hwn fal y credwn i Ionas. /Dur ynad deddf rad rhyswynas - Dofydd, /Dof wyf it yn wa durail 1 CBM IV 17 8 ef, Addaf wychfawr - sail, /Uffern yw yr ail, durail dyrawr, /Ofer, difuner, llyther lleawr, /O ffydd Durgoch 1 HF VII 22 4 nfalch tirion, /Dewr Owain, deuruddliw ffion, /Durgoch ba_^r llachar, llawch deon. /Dinegyf neges rhodo durnid 1 PhB VI 14 16 rch osethrid - borthfor, /Diachor ysgor ysgwyd durnid, /Cadr wychawg farchawg, mynawg mwynlid, /Cadelli Dutglyd 1 DB VI 27 61 mrwyn ergryd. /Gwir yw marw gw_^r garw am Gaer Dutglyd, /Gorau oedd in ein marw i gyd. /Gorofn ysy arna duun 1 GB II 26 119 mariedd, mawreddus eu merwerydd, /Gwell pob un duun dewr no'i gilydd. /A Dewi a'n differ, a'n diffyn fy Duw 321 CBM IV 16 12 . /'N y bo dull faddau ddall fyddar - o ddyn, /Duw a bry_^n yn brifgar, /Rhyferthir enwir yn anwar, /Yn CBM III 8 21 rwydd iawn wladlwydd wledig. /Nis gw_^yr namyn Duw a dewinion - byd /A diwyd dderwyddon, /O eurdorf eur EGM I 28 23 n, gweddwn yn ein gwedd-dawd; /Rhoddwn fwyd er Duw, a diawd - beri, /Crist Eli Celi, can ufylltawd. /Na EGM I 27 107 au; /Mynnid im gyreifiaint mwyniant creiriau - Duw /A diofryd arfau. /Arfod perffaith gwaith gorau, /Cy DB VI 25 43 in, /Gw_^r a wnaeth o'r dwfr y gwin, /Gan fodd Duw, a diwedd gwirin, /Nos a wnaethpwyd, trais annwyd tr LlF1 II 5 39 darogan: /Main mwyaf oll a holltan; /Gwyrthau Duw a ddangosan; /Rhag arynaig Brawd briwan. /Arwyddon MeiG I 33 30 rhyfeddau, /Can digones Duw o'i ddefnyddiau /(Duw a ddigones) lles llyseuau. /Llywydd lleferydd a llaf BF VII 55 1 Duw a ddug ataw (buddwaglaw byd), /Deddfawl Freienin, De GB II 26 291 n, archwn arch ddiomedd /Drwy eirioled Dewi, a Duw a fedd, /Gwaeanad gwenwlad gwedi maswedd, /Drwy eiri ES I 15 30 prysuriaeth. /Dyn yn fyw ni fedd o'i arfaeth, /Duw a fedd o'i fuddugoliaeth. /Ernywaf, gallaf etgyllae GB II 26 196 byth wy foli; /A fynno nodded, cyrched Ddewi. /Duw a folaf er eirioled - im, /Can ni allaf-i ddim heb MG VII 33 44 rheidwlych - fu fedydd, /Ffrwyth angau Dofydd, Duw a folych. /Cydsyniaist, gwedi cais nas gwetych, /A_^ GG II 31 25 ydd haeredd /Hirfod heb gymod yn ei gamwedd). /Duw a fyn ddyfod i'w orsedd /Hydr a llaw, nid lle i'w om LlF1 II 2 26 ddaf. /Byddinawg farchawg feirch anaraf, /Bodd Duw a gaffwy a goffaaf. /Twrf torf traeth llychwr, milwr EGM I 27 20 dau, /Duw a'm gad cariad i mywn caerau - nef; /Duw a glyw fy llef i'm llugfrydiau. /Duw a'm gwne_^l go MeiG I 30 5 m diheino; /Byd a wn i gyd, gryd a welo. /Bodd Duw a haeddwyf, Rhwyf a'm rhifo, /Boed yn addef nef y'm MeiG I 33 39 eithredau. /Gwae a goddwy Duw dogn berthidau, /Duw a wna ddeubryd ffryd a ffrwythau. /Diffrwythwyd daea PM V 13 22 addien, hywen Hywel, - neud adnau, /Nid adwna Duw a wne_^l, /Gw_^r hydr, ein hoedran a dde_^l /Gwawr e ES I 18 22 cedwyr. /O'm cedwyr Lary, ni law-wag - daear, /Duw a w_^yr eu manag; /Gorsin pybl, pobl ofynag, /Gwers GM I 12 11 ced goeth, oeth y'm huthrwyd. /Ni'm hethremyg Duw a_^ digfryd oseb, /Ni lluddiwn i neb newid breuddwyd OC II 14 134 nifer anhun a borth cuniaid, /Nis gw_^yr namyn Duw ac a'i dywaid. /Gw_^r ni dwng, ni da_^l, ni bydd wr LlLl II 16 63 hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn. /Tremyniad myny LlN II 17 11 hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn GYC VII 40 1 Dyw Sul, un hydr gun y ganed - Mab Duw /Ac y doeth i'n gwared; /Braint y saint ar eu seithf GM I 14 79 /Edifar afar efnys ddychryn. /Edifeiriawg da, Duw a'i ceinmyn, /Ef caiff cerennydd o'i ffydd ffechyn. CBM III 25 3 f gwryd gwraf - o gyfedd /A gefais ei alaf, /A Duw a'i dug i arnaf /A ddwg pawb a fo pennaf. /Pennaf y EW VI 5 19 rgoeth, - Wynedd, /Adrysedd drais anoeth; /Mab Duw a'i dug i'w gyfoeth, /Mab Mam, Mair ddinam, mawr ddo DB VI 30 69 - he_"yrn, /Ni roddes te_"yrn ty_^ o Wynedd! /Duw a'i dug rhagon, ddeon ddiwedd, /Dafydd fuddugawl, ge DB VI 24 14 d wrthaw: /Mab Duw a'i dyrydd yn eiddaw /A Mab Duw a'i dwg i ganthaw /A Mab Duw Ddyddbrawd a ddaw - i'w DB VI 24 13 dda, /Na mawrair traha nid rhaid wrthaw: /Mab Duw a'i dyrydd yn eiddaw /A Mab Duw a'i dwg i ganthaw /A LlF1 II 5 6 aw_^yr. /Morudd, meidrawl ei ddefawd /O blegid Duw, a'i dywawd /Maint yr arwyddon a fydd /Pymthegfed dy ES I 24 42 d. /Yn olau ys bo fy anwylyd /Ar nef, ar nawdd Duw a'i ddiffryd CBM IV 13 6 ym mhresent yw ne_^r wenwlad - rwyf /Yn rhodd Duw a'i ganiad, /Trosti nid traws twyll na brad, /Trais MeiG I 33 41 thwyd daear drwy gareddau - dyn; /Dinam bwyad, Duw a'i gorau. /Gorau gwaradred goredwyn ffaw, /Gobrynu ES I 23 32 a ddodir ar bob maswedd: /Moesen a'i dywawd, a Duw a'i medd HOG II 6 26 yni dde_^l i'm plaid, /Breuddwyd a'i dywaid, a Duw a'i medd. /Ton wen orewyn a orwlych bedd. /Ton wen o GB II 26 242 tau, /Ac eingyl rhagddaw, draw dra thonnau. /A Duw a'i mynnwys, Mynyw i Ddewi /Cyn geni ein rhi enrhyfe DB VI 35 64 r ddeg, pan ddug achwaneg, /Dwyn Cedewyng deg, Duw a'i nertha! /Pymthegfed Powys, pan 'i cynyddwys, /Pe DB VI 30 32 euad. /Etifedd Gwynedd, gwanar gyrchiad, /Neud Duw a'i rhannws yr hael reiniad. /Ysy fyw a fo henuriad, EW VI 2 12 a'i mawl, llwyr ganmawl lles, /Dawn i'm rhwyf, Duw a'i rhoddes. /Rhoddes Duw i'm llyw llafn waedlif - y ES I 19 2 Hoed a'n cyferyw, cyfarwydd /Yw Duw am ein diheurwydd. /Hoeddl dewrwr! Cyn deryw i'm gw LlF2 VI 10 54 ataw a ddoter - ym medd; /Dybwyf o'm camwedd, Duw a'm cymer, /Dybo i'm diffryd cyn pryd pryder, /Gw_^r EGM I 27 25 i_"au, /Duw a'm gwne_^l goglyd selwyd Suliau. /Duw a'm differo o'm daffarau, /Duw, dwg fi atad, y Mawrd GM I 14 109 - wrthyf, /A mi i wrthaw na'm gwrthoded: /A'm Duw a'm diwyd arbed /Erbyn brawd Trindawd Trined CBM III 3 5 ithi tey_"rnedd, /Tey_"rnas wenwas wirionedd; /Duw a'm dwg i'm dogn anrhydedd /I'w wenwlad, i'w rad, i' CBM IV 16 163 m rhangwy, /O'm rhang lles, neges na'm nagwy! /Duw a'm dwg o'm drwg i dramwy /Ei dremyn, i dremid ofrwy GM I 14 71 es edwyn - cethri /Trwy amrygolli daioni dyn: /Duw a'm dwg yno, anaw dremyn, /Tramwy caradwy caerfa ur GYC VII 36 19 n gwynaw, /Ys mau, gan ddefnydd, ymddifanw a_^ Duw /A'm edewis hebddaw; /Ys mau ei ganmawl heb dawl, he EGM I 27 19 nod chweddlau, /Cyn adfant puchiant pechodau, /Duw a'm gad cariad i mywn caerau - nef; /Duw a glyw fy DB VI 31 28 rdad gwirion, /A'i dug o'i olo i fro Frython. /Duw a'm gwnaeth hiraeth hir ofalon /Dyfod corff Gruffudd EGM I 27 21 u - nef; /Duw a glyw fy llef i'm llugfrydiau. /Duw a'm gwne_^l gochel ffrawdd oerfel ffrau /Ffrwd uffer EGM I 27 24 Duw a'm gwne_^l o'm gwaith golaith gweli_"au, /Duw a'm gwne_^l goglyd selwyd Suliau. /Duw a'm differo o EGM I 27 23 rau /Ffrwd uffern astrus, ffrawddus ffrydiau. /Duw a'm gwne_^l o'm gwaith golaith gweli_"au, /Duw a'm g MG VII 33 13 diadrawdd daw o'i edrych; /Rhag tri gelyn dyn, Duw, a'm noddych, /Rhugl gyd eu cyngyd a'u cain gywrych, CBM IV 16 147 naid - cyfrgain, /Cyfwyrain glain, gloywhaid, /Duw a'm rhodd Rhwyf fodd feddyliaid, /Rhan ddiddan gorch CBM IV 16 221 awd Ieuan, /Cyn glasfedd, cyn glasu fy ngran, /Duw a'm rhydd, o'm rheiddun ofan, /Rhwydd obaith o waith LlF2 VI 10 1 A! Duw a'm troswy o'm trasalwder - ataw, /I iawn obeithaw a BF VII 46 32 Deheubarth, warth wrthodiad, /Dawn adlam dinam Duw amdanad EG VI 18 110 r mo_^r, y mawr gymynad, /Angawr llawr, llurig Duw amdanad! /Rhychyngain Prydain yn ddibryder /I brioda PM V 1 33 yfniad - cynnygn /Yn cynnif ar Ystrad. /Cedwid Duw, a'n cedwis heb wad, /Cadr heddwch hyddyn am winllad CBM III 3 178 , /Pair cyfraith, cyfrwydd y'n cyfyd, /Cyfoeth Duw a'n dug yng ngwynfyd: /Cyfa fydd i'r prydydd a'i pry MG VII 32 7 im rhyfeddach ni bydd bellach, ni bwyll enau: /Duw a'n dyfu, dyn yn cre_"u creaduriau, /Yn Dduw, yn ddy GB II 26 40 ef a'n gwrthfyn wrth nad ofnawg /Ar drugaredd Duw, ar Drugarawg. /A garo Dewi, da diffreidiawg, /A gah GYC VII 40 73 Weddi'r Pader, arfer orau. /Pan ddoeth un Mab Duw ar o_^l dioddau /I ddrws porth uffern, gethern gethr PM V 13 2 Hywel ddiogel, ddiogan - de_"yrn, /Duw a_^'r nef ni'th wy_^l ha_^n, /A_^'i senedd lariedd l MeiG I 31 1 Duw Arglwydd, erglyw Dy foliant, /Duw Rhoddiad a'm rhydd DB VI 27 19 awdr gwynfydig, gwledig gwladlwydd. /Lladdawdd Duw arnam am ddwyn lleurwydd - frwyd, /Llafuriwyd ysgwyd CBM III 3 104 fernir, /A fo gw_^yl, golau yd noddir, /Golwg Duw arnaw a ddodir, /A fo gwan wrth wan, wrth iawnwir, / PM V 22 35 ar Gymru, /A'th gymryd yn fwyfwy, /Doeth ateb, Duw a'th atwy /Tair oes byd a hefyd yn hwy GRh II 28 55 d, golau - ei derfyn, /Nid arfaidd neb y tau; /Duw a'th wnaeth, o'r penaethau, /Yn orofn pawb, yn orau. EGM I 28 11 ir, /Ar ni wne_^l Ei gardawd. /Edifeiriawg da, Duw a'u cymerawd, /A dynion gwirion yn eu gwyrdawd. /Gwe D-5 VI 36 48 freuoledd! /Mal y dug o'i deg enrhydedd /Y dwg Duw bawb yn y diwedd. /Digarad a fydd digaredd - rhag ll LlG VII 27 23 an saint braint Brenin Gogoned. /Ar ddehau Mab Duw bo ei dynged - ef /Drwy gaffael porth nef yn agored. GYC VII 40 15 - o nef! /(Pan ddoeth naf aur anrheg, /Gwnaeth Duw bob dwyfawl ofeg) /Y gwnaethpwyd brad y Tad teg. /Dy CBM III 21 209 nys dir hepgor dewrddor deon, /De_"ws dominws, Duw, boed gwirion! /As deupo casnar, ca_^r cyngreinion, MeiG I 31 5 ogoniant, /Duw nefoedd, fy noddfa yn geugant; /Duw breiniawg a brynwys Ei garant /O'r poenau a'r pechaw ES I 24 8 penyd. /Dirfawr fu, o feddwl, unpryd: /Dyrwest Duw bu deugeinpryd. /Am dduw Merchyr Brad dybu bryd - I CBM IV 16 81 awena - fy mryd /I'th wynfyd, i'th wynfa, /Mab Duw byw, fy Llyw a'm lleha /O'm lle drwg, a'm dyddwg i'm CBM IV 6 287 f, /O brydest, o ddyllest a ddulliaf, /O ddawn Duw can doddyw ataf. /O'r mo_^r pwy gilydd py gelaf - fy CBM III 3 240 n, /Can dorfoedd, niferoedd neifion, /Can fodd Duw can fod yn wirion: /A'm rhoddwy Gwledig gwleidiaddon CBM IV 18 11 n /Yn eisiwedig ac yn ddicllawn. /Archaf i Fab Duw, can ys digawn, /Cymod o'n pechod (pechu nid iawn) / MeiG I 30 31 riad yn yd garo, /Dinam ogoned i'r a'i creto. /Duw Creawdr, Llywiawdr a'm llywo - hyd Frawd, /Defawd dd LlF2 VI 9 16 wyf gwastad gan Fab Rhad rheithgar, /Bwyf gwas Duw cyn gwesti daear ES I 23 26 . /Cymhennaf i ddyn cyn ei ddiwedd /Cymodi a_^ Duw cyn mud ym medd. /Cymryd oedd einym cymodlonedd - cw ES I 21 37 u - fy nghnawd, /Tywarchen o boptu, /Bwyf gwas Duw, cyn no'm gostegu /(Gwst angen angau rhiallu) /Bwyf DB VI 26 7 /Llywelyn, llwyddid it hynny! /Mawr y'th orug Duw Dad, Arglwydd fry, /Myfyr yw mai mwyfwy fyddy; /Dy f CBM IV 9 162 gwrthod, eirf drafod arfdrwch, /Ni wrthyd Mab Duw dadolwch! /Dadolwch llachar Llachau - gyfarpar /Yn a CBM IV 16 207 an, /Ef a ddaw (nid ataw) Ef atan. /Pan wne_^l Duw dangos Ei faran, /Dyddwyre, dyddaered arnan, /Dychry ES I 24 20 yfryd. /Trannoeth y gorau ail gwryd, /Gwir Fab Duw, dangos Ei fywyd. /Duw Sul (dwysaf cof) awr y cyfyd CBM III 24 139 awn, /Cyrchwn hael Dinmael, Dinmawr nid awn! /Duw damnawdd eirioes einioes Einiawn /Mawrfab Ednyfed, m GM I 11 47 ethaf ohonaw, honnaid farchawg, /Tra ym donnwy Duw dawn ardderchawg. /Ban yd ran ei rad i rodolion - by DB VI 28 9 edd, neud ydoedd yn Wyndodeg! /A'm rhoddwy Fab Duw dawn arwaneg, /I'm dwyn og eu plith yn olithreg /I w EW VI 6 20 ydd; /Na chasa fi, fawr Ddafydd, /Ni chasa Mab Duw dedwydd. /Dedwydd rwyf aerglwyf, eurgledd - ardderch DB VI 29 64 ddef pum archoll o archollau. /Gwedi llarydad, Duw deg gyfreithiau, /Llofrudd-dab Gruffudd, draul budd PM V 6 49 b rhaid, /Yn gymen, yn gyman ygnaid /Y gwnaeth Duw deifniawg ar honnaid, /Rhodri hael, a'i hafal ni wna GYC VII 39 27 ed o'u parthed a'm perthynon, /Nawdd merthyri Duw, deon - dragywydd, /Nawdd ysydd ufydd, Afel wirion! ES I 22 3 cyd boed breuawl - byd, /Ein bedydd anianawl. /Duw Dewin, Breienin breinawl, /Breinawg wyd, bro gadwyd EGM I 27 1 Duw, Dewin gwerthefin gwyrthau, /Dywallaw atan ran o'th EW VI 5 49 !) /A'i lu o led ei anrhaith. /Anrheithwys Mab Duw, Dewin - holl wybod, /Llwybr eang ei fyddin. /Am ery CBM III 27 20 Llywelyn; /Trwm a barthred yd berthyn /Y dug Duw dewis ar ddyn. /Dewisws fy ngherdd, dewis - ei enw, DB VI 24 19 uw diymadaw /A fo mynws byd yn ei bydiaw. /Mab Duw dewisaid dewisaw - a wnaf, /Ef dewisaf Naf, nawdd i LlF1 II 1 178 n, /Cadwedig fy ngwawd i'w logawd lan: /Cedwid Duw dewrddoeth gyfoeth Cadfan CBM IV 17 3 dawr, /Dengradd Dy wenwlad mor fad, mor fawr, /Duw dewrwir, pellir pwyllawr - o'n cynnen, /Dilen o bres CBM III 3 198 dd penyd. /Penydwr pennaf ei grefydd /A gredws Duw, De_"ws Ddofydd, /Creded bawb i Bair lluosydd, /Lluo D-5 VI 36 41 dd hoeddl egin y brenhinedd /Nad hwyrach y dwg Duw dey_"rnedd - rhagon /No meibon eillion ni eill trose MeiG I 32 9 y ca_^r y saint braint breinolaf, /Can ys caru Duw diadneiraf - gwaith, /Eilwaith rhag cyfraith y'i cyf CBM IV 10 1 Aswynaf nawdd Duw (diamau - dy ddawn /A'th ddoniawg wyf finnau) /Ar dy GYC VII 40 6 rau: /I guriaw gorwisg y gruddiau, /I garu Mab Duw diamau, /I gymryd penyd rhag poenau - uffern /Ac aff DLlM II 18 29 , /Moch gwnelwyf, mal y gwna dedwydd, /Mi a_^ Duw diau gerennydd. /A welai Owain yn lluydd - yn Lloegr GM I 12 24 . /A adwy Creawdr mad y'i crewyd /I waddawl er Duw diawd a bwyd, /A dillad i noeth, nawdd rhag annwyd, CBM IV 9 3 rdd /(Ni'm gwne_^l cardd o nebawd) /I foli Mab Duw dibechawd, /Dibechdoeth cyfoeth cyfundawd. /Ail ddig LlG VII 24 66 i. /Can gaffael yn dda dra heb drengi /Gan Fab Duw didwyll gymodi, /Ys bo ei ddiwedd, ddawn berchi, - a BF VII 50 2 awr Arglwydd rhwydd, rhad a archaf, /Crist Fab Duw didwyll, hanbwyll honaf! /Crist ddeddfawl gedawl, ga DB VI 27 39 nnu Lloegr i'w llawn orchwydd, /Wedi na wnaeth Duw diddanrwydd - ym myd /Ni gaffai llew gryd greidiaw a EGM I 27 63 l Gyfachafael - na chof amau! /Goresgynnws Mab Duw, Difiau, - nef uchod, /(Gormod yw bychod o bechodau) CBM IV 16 3 reithgar - Wledig /A wledych heb afar, /Un Mab Duw diffwys Ei ddaffar, /Un Mab Mair, meidrawl, diarchar CBM III 21 1 Dy-m-gwallofwy Duw diheuddawn - awen, /Awdl urdden amgen, amgall, ddiga DB VI 33 4 r, /A ryfynno dyn, rhydderperir, /Wrth a fynno Duw, dim ni ellir. /Rhy fawr o bechawd a rybuchir, /Rhy CBM III 3 1 Duw dinag, dinas tangnefedd, /Duw, dy nawdd, na'm cawdd CBM III 3 28 yllyedd, /Mad gorau maddau martho_"edd, /Ac er Duw diofryd gwragedd - /Gwraig enwawg, anwar ei throsedd CBM IV 4 47 ach carant. /Cerddgar cyfarwar (cyfarwydd - yw Duw), /Diweddwr cyn trychwydd /A'm rhoddes (nid rhodd gw GM I 7 1 Caru Duw, diwelling ymddired, /Cyrchaf Ca_^r cerennydd afneue DLlM II 18 25 . /Ni tha_"wn, pei byddwn celfydd, /O foli Mab Duw diwenydd. /Cyn 'yn nwyn yn herw yn herwydd - daear / ES I 24 3 yd, - peri /Periglawr i'i gymryd, /Canys gorau Duw diwyd /Gwared plant rhag pla a thristyd. /Gw_^r darp ES I 21 29 lyngdawd dalu. /Cymhennaf yw in cymhennu - a_^ Duw, /Diwyd W_^r i'm nerthu. /Nerthoedd gw_^yth gweithre CBM IV 4 95 in, /Urdd wledig, llurig llu aergrain, /Urddws Duw diwyrnawd Owain, /Urddawl ben, priawdnen Prydain. /M DB VI 24 17 /Beth fo ei ynni am ei anaw. /Ni bydd a_^ Mab Duw diymadaw /A fo mynws byd yn ei bydiaw. /Mab Duw dewi CBM III 3 3 fedd, /Duw, dy nawdd, na'm cawdd i'm camwedd! /Duw doeth i deithi tey_"rnedd, /Tey_"rnas wenwas wirione EGM I 27 104 nnid ymeiriawl greddfawl graddau /Men yd wedd, Duw doeth, i'th gyfoethau; /Mynned i'm gwared gwa_^r fe GB II 26 108 , /Ac Ystrad Nynnid a'i rydid rhydd. /Rhoddes Duw Dofydd, defnydd - o'i foli, /Dewi ar Frefi, fryn lle SB II 22 2 Duw gennyf, Duw, Peryf perffaith, /Duw Dofydd, Duw parchrydd, parchraith, /Duw gwerthfawr, EGM I 27 8 bwylladau. /Dyn wyf gla_^n affan offerennau, /Duw Dofydd, Rhegofydd rheithlau; /Drygfab wyf id, Rwyf r ES I 18 32 en. /Glyw parchfawr am eu Perchen, /A'u peirch Duw Dofydd uchben MeiG I 33 38 eth ein gwaeth ein gweithredau. /Gwae a goddwy Duw dogn berthidau, /Duw a wna ddeubryd ffryd a ffrwytha GM I 7 135 ngdwn melyn /A milwyr dragonwys. /Can rygallas Duw draig Powys, /Crai ddychryn, ddechrau Garawys, /As GRh II 28 9 d ormes, /Dafydd, Duw it a'i rhoddes. /Rhoddes Duw dri dawn i drinwychydd - naf: /Nerth Ercwlff yw'r tr SB II 22 4 raith, /Duw gwerthfawr, Gwerthefin gwyniaith, /Duw Drindawd, bwyf priawd prifiaith /I edmyg dinag, dina EGM I 27 26 selwyd Suliau. /Duw a'm differo o'm daffarau, /Duw, dwg fi atad, y Mawrdad mau! /Duw, ni'm ceryddych o' EW VI 5 23 gfryd - oes anawdd /Ys einym oll i gyd. /Trais Duw, dwyn hael o ein byd, /Ac wedi trais Duw, tristyd. / MeiG I 33 46 /A'th roddaf gysul heb gas ynddaw: /Pan fynno Duw dy ddifuriaw /O ddyllest present a phreswyl fraw, /C PM V 10 81 ddraig aer, /A gwedi can cad, can caer. /Carws Duw dy fod, fyd-ohen - Gymro, /Ar Gymru ydd wyd nen, /Ar PM V 10 48 l, /Ni wnaethost-ti nam i neb daddl, /Ni orug Duw dy gystaddl. /Castell Mathrafal mwyth werin - wythaw BF VII 53 2 glwydd cludlwydd, clod addas - uchel: /Och Fab Duw dy leas! /Am eurddawn, mawrddygn y'i llas, /Am ardde PM V 23 7 war - defnydd /Dofn awen ddiarchar. /Crist fab Duw dy-m-rhydd arllafar /I foli fy rhi rhwysg Odiar, /Ll CBM III 3 2 Duw dinag, dinas tangnefedd, /Duw, dy nawdd, na'm cawdd i'm camwedd! /Duw doeth i dei BF VII 52 1 Duw, dy nawdd rhag tawdd tanllachar - uffern, /Yn y mae GB II 26 194 i /Eithr tri mwg yn amlwg o'i hamlenwi. /A fyn Duw, dybydd byth wy foli; /A fynno nodded, cyrched Ddewi GM I 11 1 Dy-m-gwaddoles Duw dyfn bwylladoedd, /Dy-m-gwallofies bodd budd ar gyho CBM III 11 5 casgerdd cosgordd Dysiliaw. /O ddawn mawr mab Duw dylyaf - arddelw, /Dull cynnelw cynhaliaf; /O gerdda DB VI 24 1 Mab Duw, dylyaf dy bwyllaw, /Mawr, gwyrthfawr, gwrthyf gwara PM V 5 63 cyffes. /Milfeirdd mawrfrydig, rhyddanfones - Duw /Dyn ym myd a'n gwares. /Rhodri Mawr, rhwym llawr, CBM III 8 45 ysgwyd, /Hyd y pasg y'n gwasgarwyd. /Nid adawo Duw dyn yn fyw - bellach, /Deubyllawg yr deryw, /Marw Ma MeiG I 33 59 u oedawg ddoe, heddiw nid oes, /Hir ni mynnwys Duw dyniawl einioes. /Einioes enrhydedd rhag llu anwair LlF1 II 1 61 nnan Forfran, rhwysg diddan dydd. /Rhy-i-gorug Duw ddau henefydd - o'i phlaid, /Offeiriaid hynaid, hyna ES I 17 31 ugaredd a'th fo o'th feinin - gaerwedd /O garu Duw Ddewin! /Llywelyn, hyddyn, haedd amar - cywlad, /Cyf PM V 4 15 adr swyson /A Selyf, ben sywedyddion. /Rhannws Duw Dde_"ws ddonion - anghymwys, /Anghymes i'i feibion. D-5 VI 36 33 ewn Eurddonen hyd ei ddannedd, /Can mynnwys er Duw ddifro_"edd - arnaw, /Na fynned a_^'i law ladd calan LlF1 II 5 17 u, /Nad ym men yd fu yd fi. /Deuddegfed dydd, Duw ddigawn /Anifeilaid mo_^r mawrddawn: /Y daw pob pysg HF VII 23 35 A fydd wrth ddeall guall gosbi? /Ni fedd namyn Duw ddigyfoethi - dyn, /Digardd Lywelyn, llew tra gweilg GB II 26 19 hydd gorfynydd rewydd redaint. /Ef cymerth er Duw ddioddeifiaint - yn deg /Ar don a charreg, a chadw e EGM I 26 51 i /Ar gystlwn pryffwn y proffwydi, /Ar gyfoeth Duw ddoeth Ei ddetholi, /Ar anghyfair Mair a'r merthyri, PM V 10 1 Duw Ddofydd dy-m-rhydd rheiddun awen - be_^r /Fal o bair CBM IV 17 97 , /Canrhed a'm gwared er gwrdaaeth, /Can rhydd Duw Ddofydd ddawn ehelaeth, /Can rhan rhad golau, dewr LlF1 II 1 107 bad /Lluyddon a berthon parth ag atad. /Llawen Duw Ddofydd ddydd yd gaffad - Cadfan, /Agored i wan ei w MB I 4 7 ifar ei ddigoni; /Digonais gerydd yng ngw_^ydd Duw Ddofydd, /Fy iawn grefydd heb ei weini. /Gweinifif, LlF2 VI 10 95 , /Iawnaf i'w Arglwydd ei erglywed. /Archaf i Duw ddwy uned: /Un ffydd a_^ chrefydd, a chred DB VI 30 29 'r Trihael haelach yd gaffad. /Truan y gwnaeth Duw ddwyn cariad - Cymry /Ym mhlith priddwely heb oleuad LlF1 II 1 40 . /Bendigedig fab ni faeth cerydd; /Ys bendico Duw ddwywawl weinydd. /Bendith naw radd nef yn ei drefy DB VI 24 15 yn eiddaw /A Mab Duw a'i dwg i ganthaw /A Mab Duw Ddyddbrawd a ddaw - i'w brofi, /Beth fo ei ynni am e PC II 21 9 s, /Ydd ym lleddir a_^ llafn glas. /Dielid Mab Duw ddygn alaeth - Hywel, /Hawl Echel (och arfaeth /Am l DB VI 25 13 wrawl ei fflamdo am fro Freiddin. /Er pan orau Duw ddyn gysefin, /Ni wnaeth ei gystal, traws arial trin CBM III 24 89 es a'm rhoddes rhuddaur wallaw; /Delw yd orau Duw ei ddewisaw, /Dewised ei Dduw ei ddwyn ataw, /Delw y PM V 27 13 s gwriawr, /Un dinam, un mab mam mawr. /Un Mab Duw Ei Hun, o'i henaint - na ludd /Gw_^r ni lwydd beirdd LlF1 II 5 30 dd, ffrydiau ta_^n. /Nawfed gwedi degfed daw, /Duw ei hun yn ei luniaw: /Ufeliar ta_^n trwy ysgyr, /Erg GYC VII 40 24 usan /Dau henw, ei enaid nid gla_^n, /Dihenydd Duw ei hunan. /Dyw Sadwrn, cawn dwrn cyndey_"rnedd - hae CBM IV 16 181 eisaw nef, gwa_^r addef gwarwy. /Can gorau ein Duw ein datbrwy /Trwy gethrau a chrau a chymwy, /Can gwe DB VI 27 59 ei achludd, gwayw rhudd yn rhyd. /Golau y dug Duw ein diebryd - fry, /Am frenin Cymry cymrwyn ergryd. CBM IV 16 195 Can Gynddelw, cynnelw ganhorthwy. /Can digones Duw ein diflan - ferroes /Yn eirioes yn eirian, /Gw_^r a MeiG I 33 78 -s-daaedd dolur, dygngur gymryd. /Cymerawd ein Duw ein dihewyd /Canys Ef a'n gorug ac a'n gweryd. /Goru PB VII 6 28 a orug, /Dragon gyrchiad, gad gaddug, /Drwg fu Duw, ein draig-ni a ddug. /Dug angau'r gorau, gorug codd CBM IV 16 153 iaid; /Pan farner tri nifer trwy naid, /Bernid Duw ein dwyn i wenblaid /Y nefoedd yn nefod ynaid. /Nid DB VI 30 1 Dygn ein symud, Duw, ein Tad - ysbrydol, /Ysbrydoedd oleuad, /Dydd y'm g LlG VII 27 48 wneir? Och Feir! Och Fihangel! /Och hyd atad, Duw, er dwyn Hywel! /Eryr gwy_^r, gwarant heb ochel, /Ar ES I 16 16 Lleha fi, Dofydd huenydd hy_^n, /(Llawer a wna Duw er dyniaddon) /Rhwyf nef a daear, rhag taerfar ta_^n CBM IV 16 51 laeth. /Nid gwallawg fradawg fradwriaeth - Mab Duw /Er mab dyn dirparaeth; /Pan gymerth Mawrwr marwolia DB VI 31 51 f Wyrangon. /Parawd gwawd gwedi eryron, /Peris Duw eu dygngudd rhagon /Yn y cyfred plyg gwenyg gwynion, DB VI 24 92 rhag llaw, /Dyn yn fyw ni faidd ei dreisiaw, /Duw fry am frenin Aberffraw PB VII 20 16 o y daeth; /Dwyn gwawr trylwyn, trwy hiraeth, /Duw fry, dewr Frenin, a'i gwnaeth. /Gwnaeth a_^'i law ae CBM IV 17 118 ; /Cynyddwn ninnau, heb swysau saeth, /Gan ein Duw fry freenhiniaeth! /Breenhinedd Ben, ban yth aned, - PhB VI 12 44 Cymru, /Diwygaf, honnaf hynny, /Difwyn a gymer Duw fry. /Pa gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgo CBM IV 13 4 Addaf, /Nis gwna pawb na bo pennaf, /Ni wnaeth Duw fwlch ar falch naf. /Naf ym mhresent yw ne_^r wenwla DB VI 29 42 Genau, /Gwag yw byd bod yn ei faddau. /Gwirfab Duw, gan dug ben rhiau /Gwae fi i'm poeni rhag pum edau LlF1 II 4 26 dd. /Wedi Cedifor cadfarchawg - a saif, /Sefid Duw gan Fadawg. /Hirwalch balch, bwlch ei rodawg; /Hil H LlF1 II 1 168 id ymgelan: /Deon Meirionnydd, elfydd Eilfan, /Duw ganddudd, eu budd parth ag atan! /Dewisais fy ngher LlLl II 16 46 sef yw hwnnw honnaid ganllaw - draws /Dra safo Duw ganthaw; /Gwy_^r orfod gwrddglod gludaw, /Gw_^r rhag CBM III 30 8 weryd, /Dygen yw hebod bod byd, /Dygynnelw, a Duw gennyd! /Gw_^r a'i gwnaeth yn ddyn, yn ddelw - boene LlLl II 16 57 , llew cad, /Ar Llywelyn llawroddiad! /Dos, a Duw gennyd, yn hyfryd, - yn hawdd, /Ar gadflawdd gadflae CBM IV 6 1 Cadair bair beryf, caniad Duw gennyf /Cadr ddeisyf heb ddisudd /Dawn cyflawn, diga SB II 22 1 Duw gennyf, Duw, Peryf perffaith, /Duw Dofydd, Duw parch LlF2 VI 10 59 yrchafael, /De_"ws yr Israel, dewis gyfaith: /Duw gennyf, gennyt-ti bwyf gydymddaith, /A thithau, Bery CBM III 3 134 n, /Yng nghynnif sarff unbyn: /Sefis ef, sefid Duw gennyn! /Can fodd Duw yd fu'n ei ddilen, /Tud wledig GYC VII 38 14 st ym mhren crog er creulonder /Yn y boen y bu duw Gwener, /A_^'r pumffrwd, pumffrwyth nid ofer, /A'u b ES I 24 13 y'n dyfu ledfryd, /Daly Iesu managu mwynglyd. /Duw Gwener, bu crai, bu creulyd /Crog ein Tad: ein trais SB II 22 3 aith, /Duw Dofydd, Duw parchrydd, parchraith, /Duw gwerthfawr, Gwerthefin gwyniaith, /Duw Drindawd, bwy CBM IV 16 24 r; /Cyn bwyf gwan esgus gwyn esgar, /Bwyf gwas Duw, gwesti dialar; /Cyn bwyf anghenawg anghenwar, /Hoe MG VII 32 58 nny a wnaeth ganedigaeth deg wyneithau /Un Mab Duw gwir, od edrychir ar y dechrau; /Nos Nadolig: nos an MeiG I 32 15 angnef, /Ef a orug nef, addef Addaf. /Ef yn un Duw gwir, yn gywiraf, /Undeb dawn digrawn, digreulonaf, MeiG I 31 31 ey_"rnedd tey_"rnwlad y'm dygant; /Yn lleithig Duw Gwledig y gwledychant, /Un parch wy perchi a fynnant ES I 21 24 ddef y pechu; /Ac Efa ac ef a'i gwybu: /Gwypid Duw, gwybod a ddarfu. /Gorau im o'm Rhe_^n rhagfeddu, / D-5 VI 36 10 angnefedd /Ym mru morwyn fwyn o fonedd - Anna /Duw Gw_^yl Faria fawr Gyhydedd. /Pan fu ym mhreseb (ym m MeiG I 33 6 ydd celi, /Can ys Ef ein da, ein doeth weini. /Duw gw_^yl goludawg, golychwn Di /Nad elom i'n llog, yn CBM IV 15 2 Cyn ni bai amod dyfod - i'm herbyn /A Duw gwyn yn gwybod, /Oedd iawnach i fynach fod /I'm gwr EW VI 2 22 owys nen berchen, barch woddef - esbyd, /Ys bo Duw gydag ef! /Rhwym cad yn cadw ei addef, /Rhwyf byd, y MeiG I 33 36 be_^r paradwys (parha golau!). /Rhy-n-parasai Duw heb ddim eisau /Yni wnaeth ein gwaeth ein gweithreda DB VI 30 37 ad, /Diofelynt fi o feirch ffysgiad, /Diofelid Duw hwy ac eu tad /Yn y wenwledd, fry yn y wenwlad. /Gwl D-4 VI 20 76 n, /Clawr Powys, peues unbyn, /Canmil canmoles Duw hyn. /Pebyll Llywelyn, pawb etwa - a'i gw_^yl /Fal y MeiG I 32 7 ywyd, /O'm bryd cyn gweryd y'i gwaredaf. /Caru Duw i bawb oedd bybyriaf /Mal y ca_^r y saint braint bre GYC VII 40 32 ul a'r se_^r, /A ddarparawdd, rhag cawdd cur, /Duw i holl ddynion daear, /A byd teg a bywyd hir /A gawn GB II 26 187 rhegddi /Fal rhag ta_^n, tost yd wa_^n, tyst Duw iddi. /A'i fraich fraisg [ ] /A'i fryn gwyn uchaf u GM I 14 27 present pre_`s gynhywyll: /Tra'm oedd o'm dawn Duw i'i gymwyll /Tremynid fy mryd ym mrad a thwyll. /Tru PM V 15 20 tey_"rnas. /A minnau, mynnaf gyweithas, /Bodd Duw im, a dianc o'i gas LlF1 II 1 15 rthnawd nerth a'm canherthed. /Boed canhorthwy Duw im ddyhudded - anian, /(Ennysg ddysg ddiddan, wahan GG II 31 47 bu gyfyng gwlydd teilyng gwledd; /Ni bo cyfyng Duw i'm cyfedd /Yng nghyfawr synhwyrfawr senedd GM I 12 30 yblygwyd. /Ac a'm bo, o'm budd ymweddwyd, /Bod Duw i'm diau gadwyd, /A chadw Dy gyfraith hyd ymgyfrang ES I 21 41 wasa_"u /O weison i'i wasanaethu. /A'm dyfynno Duw i'm dyfynnu - nef /Ar Ei nawdd a'i deulu GM I 14 89 , yn ffydd, yn ffaw ganrhed, /I'm dyddwyn o'm Duw i'm dylyed /O gadwent present pre_`s efrifed. /Efry CBM III 21 146 nt, eilywiant rhag eilywed, /Eilyw a'm doddyw, Duw i'm gwared! /Aele o'm dygnedd ydd ym dogned, /Rhyddo EW VI 2 13 es, /Dawn i'm rhwyf, Duw a'i rhoddes. /Rhoddes Duw i'm llyw llafn waedlif - ysgwr /A'i ysgyrion yng ngn GRh II 28 8 oddiwes; /Dawn cyflawn cywlad ormes, /Dafydd, Duw it a'i rhoddes. /Rhoddes Duw dri dawn i drinwychydd GM I 14 47 wyth bechawd, priawd prifwydd. /Prynesid Mab Duw mad gerennydd; /Ar nwy goygwy, gobrwy gobrydd. /Pryd PM V 20 15 caeth - i'm rhwyf, /Gw_^r ni rif gybyddiaeth, /Duw mal ef, nef Ne_^r-Bennaeth, /Dyn cynna nis gwna, nis HOG II 6 19 diffaith mawrfaith a'i marannedd. /Wi a un Mab Duw! mawr a ryfedd, /Mor yw eilon mygr, maint y rheufedd PhB VI 12 31 - rhag ba_^r /Hil Casnar, cas wythaint, /Nawdd Duw mawr, deg wawr dewaint /Gyd a_^ nawdd naw mil o sain EGM I 28 48 Boed ef y byddwyf gwedi beddrawd /Cyd a_^'r un Duw mawr yn Ei undawd CBM IV 16 118 - Riau, /Rhwyf rheiddiau rhad foliaid, /Molawd Duw, molaf a'i dywaid, /A'i molwy, nis molaf o phaid; /A D-3 VI 19 33 r /A'r llall, ca_^r llawer, ger Caer Lleon. /A Duw, 'n ein diwedd-ni, gwaredd gwirion, /Trwy eirawl air MG VII 33 73 hyd ffyrdd uniawn y'm harweddych. /A'th folaf, Duw Naf, nefoedd lewych, /Pwy ni'th fawl o'r sawl a ry-s DLlM II 18 36 edydd - etwa /Ei gynna gysteddlydd. /Ni wnaeth Duw neb dyn dwywawl ffydd, /Ni maeth mam mab ei hefelydd PM V 8 40 elid, /Mab Llywarch, ddihafarch ddyndid, /Mab Duw nef boed nerth wy rydid. /Ni mag na_^g neges arfolli BF VII 51 4 niog tey_"rnas; /Eithr Un Mab Mair, mawr lias /Duw nef, dyn mal ef ni las. /Llas Bendigeidran gydfryd - PM V 27 7 gythrudd - dolur, /Dilys im ei aur rhudd, /Mab Duw nef, nodda fy udd, /Mab greddfawl greidiawl Gruffudd D-5 VI 36 8 fynnwn, treulwn traed a bysedd, /Tref ydd aeth Duw nef o'i dangnefedd /Ym mru morwyn fwyn o fonedd - An GM I 14 36 dydd; /Deliesid Ieuan ieuang dedwydd /Diau Fab Duw nef yn nwfr echwydd. /Achaws y dyfu uchel fri ym mru MeiG I 31 4 cyngweiniant; /Duw terwyn torfoedd gogoniant, /Duw nefoedd, fy noddfa yn geugant; /Duw breiniawg a bryn EGM I 28 40 iwdawd. /Cadwn fraint dewaint, can ys defawd; /Duw Ne_^r ni gymer gam esgusawd. /Na chysgwn, canwn cano GM I 13 5 t gywir garu /Ac afar gyfwyre. /Cennyn can ein Duw, neud de, /Cyfryw atreg cof atre. /Cyfdaerant i ro_^ CBM III 15 8 yn, /Lloegr a_^l am aur ma_^l melyn, /Er lleas Duw, ni llas dyn. /Dyniaddon oesgawdd as gwddant - o'i f PhB VI 15 16 Ac eisoes, eisoes yn y dygnedd /Difreinaw dawn Duw, nid dyn a'i medd). /Mor ddigawn y mae digymrodedd - LlF1 II 1 133 Arfaethwn, dyffwn ddyffrynt Dyfi. /Ar a fynnwy Duw, nid egrygi - iddaw /Arfeiddaw treiddaw trag Eryri; DB VI 27 81 dd, /Ni edych, Ddofydd, ef i gennyd. /Am drais Duw, nid oes dim gyhyd, /Am drais dyn dinam gedernyd, /A EGM I 27 27 m daffarau, /Duw, dwg fi atad, y Mawrdad mau! /Duw, ni'm ceryddych o'm ceryddau /Dydd y cerydder y care LlF1 II 2 18 fasaf, /A heno hynny ni gyffroaf; /Nis ceryddo Duw nis ceryddaf. /Cerydd a ryfydd, ni ryfeddaf - ei fod PM V 1 132 dd hael, ei hafal (nid ffug) /Dyn nis gw_^yr a Duw nis gorug. /Mam w_^yr a'i colles callestrigiawl - wi ES I 23 14 a'n gorau) trydedd - yw adaw: /Edifeiriawg da, Duw nwy gomedd. /Gomeddwys Efa, afal ddiwedd; /Afar fu w ES I 24 29 rchar, /Bu Ef a gyrchwys Ei arfeddyd. /Dug Mab Duw o da_^n ac ergryd, /O oerwern uffern, wern weglyd, / HOG II 11 15 /Yn y myn ydd oedd fy mherthynas. /Oi a un Mab Duw o dey_"rnas - nef, /Cyn addef goddef, gwae fi na'm DB VI 27 13 , /Mae ysbyd y byd yn enbydrwydd. /Cam y gorug Duw o dybygrwydd, /Cyn bai trwch, na bai trychanmlwydd. LlG VII 26 36 eirn orddwyaw, /Dawn ysydd yn sefyll ganthaw, /Duw o nef a fo nerth iddaw PB VII 17 15 dichwant /Gan fab dyn ddawn ym mhresent, /Mab Duw o nef, drwy nerth saint, /Boed gwa_^r wrth flaengar CBM IV 3 48 wn, /Am eryr cedwyr a'm ceidw yn iawn: /Cedwid Duw o nef nerth Merfyniawn GM I 9 167 /(Henoeth oeth dybyddaf o dybwyf rydd!) /Ac os Duw o nef neu ym cynnydd /Ceinfod gan lywy imi, lawr, i' PM V 18 30 s, /Dygymer bob ne_^r, bob nwythas - de_"yrn, /Duw o nef rhy-th-swynas. /Wyt priawd tir Prydain a'i chl CBM III 21 103 , /O'i farannedd ni'm diddoles, /Nis diddolwy Duw o'i dey_"rnles, /Tey_"rnaidd ormail, te_"yrn ormes. MeiG I 33 29 ry-s-gollychwyf, Rhwyf rhyfeddau, /Can digones Duw o'i ddefnyddiau /(Duw a ddigones) lles llyseuau. /Ll BF VII 49 14 ch trawsfalch (trais anoddef - rhwy) /Rhy-ddug Duw o'i gartref, /Arddelw ceinffyrdd cyrdd cyflef: /Urdd ES I 24 40 Ny bydd dadwoddau dedwyddyd - mab dyn /Gan Fab Duw o'i wynfyd. /Yn olau ys bo fy anwylyd /Ar nef, ar na DB VI 31 57 orau dreigiau sy o'r dragon, /Tri gw_^r a ddug Duw o'r dyniaddon, /Tri eres armes trachwres trychion, / CBM IV 9 38 ywawd. /Cedwis cyngaws maws maeystawd - Deau, /Duw o'r nef a'i gwarawd, /Gw_^r gwrthaw gwrthrych ys def SB II 22 2 Duw gennyf, Duw, Peryf perffaith, /Duw Dofydd, Duw parchrydd, parchraith, /Duw gwerthfawr, Gwerthefin g SB II 22 1 Duw gennyf, Duw, Peryf perffaith, /Duw Dofydd, Duw parchrydd, parchr CBM III 3 74 maint, /Cyn ergryd penyd poenofaint, /Porthwyr Duw, poed wynt fy ngheraint! /Pan fo pawb, pan fwyf heb GB II 26 151 rtheg; /Dothyw i Ddewi yn ddeheueg, /Gan borth Duw, porth dyn yn ddiatreg; /Dothyw i Ddewi, ddiffreidia SB II 24 1 Duw ry-m-rhoddwy, rheiddun Arlwy, erlid cyngor /Rhodd fo PB VII 6 4 dengwlad, cad fleiniad flawdd, /Dwyn ein llyw, Duw ry-n-lladdawdd. /Llwyr y'n lladdawdd cawdd cwynfeddu CBM IV 18 6 ed a maes a mesur iawn, /A ffrwythau a doniau, Duw ryddigawn; /A wnaeth gwellt a gwy_^dd a grug ym myny LlF2 VI 8 37 , /Mal ydd eid yn rhaid yn Rhyd Angain. /Rhybo Duw rhebydd ddadwyrain; /Rhygarawr daerwawr Darowain. / PM V 18 1 Duw Rheen dy-m-rhydd gymwynas, /Deddf ddyfnddawn cyfiawn MG VII 32 18 Ef, dangos o nef a wnaeth gwyrthau, /Oedd Fab Duw Rhe_^n, o'r hwn y ce_^n lle_^n a llyfrau /A dewinion MeiG I 31 2 Duw Arglwydd, erglyw Dy foliant, /Duw Rhoddiad a'm rhydd cyngweiniant; /Duw terwyn torfoe BF VII 47 3 y - drais /Am drawsfab Goronwy, /Rhy-m-dirwaen Duw, rhy-m-dirwy, /Rhy-m-dirwnaeth rhan hiraeth rhwy. / GM I 8 81 rdd anwar gnaws da_^r dan ias. /Ac yn orau dyn Duw rhy'i creas; /Cyn ei fa_^r arnaf neuaf na'm llas. /A BF VII 44 15 ai, /Hwyl ddifefl gyweithas, /Trist wyf: trais Duw rhy'i gallas, /Traws Ddafydd lawrudd rhy-las. /Llas ES I 24 17 anneiryd, /Gwnaeth pob rhyw yn fyw o'i febyd. /Duw Sadwrn ys aeth, ys eithyd - ym medd, /Maddeuaint anh ES I 24 21 au ail gwryd, /Gwir Fab Duw, dangos Ei fywyd. /Duw Sul (dwysaf cof) awr y cyfyd - haul, /Cyfodes o'i we PM V 14 1 Duw Sulgwyn yw hyn, hynt gyfwyre - glyw, /Hynt a ddyco g MeiG I 31 3 oliant, /Duw Rhoddiad a'm rhydd cyngweiniant; /Duw terwyn torfoedd gogoniant, /Duw nefoedd, fy noddfa y PM V 10 53 n byddin, /Nid uch wyneb neb no'i lin. /Glyned Duw Trined i'm trugarddawn - fi /O fawrnen Merfyniawn, / EW VI 5 24 Trais Duw, dwyn hael o ein byd, /Ac wedi trais Duw, tristyd. /Tristyd a'm hergyd, mawrgerth - na bu hy MeiG I 33 70 wae yd fwynt adref ag ef i gyd. /Gwae a goddwy Duw trwy syberwyd, /Traha a'u syrth ym mhoen, ym mhell PM V 26 146 a'th hendref a'th hafod, - te_"yrn, /Tey_"rnas Duw uchod LlF1 II 1 95 , /Iawn yw moli rhi a fo rhoddiad. /Moladwy un Duw, un diffyniad - ysydd, /Ym Meirionnydd rhydd rodd gy CBM IV 17 107 th, /I'r Tri yn iawnwir iawn wrogaeth. /I'r un Duw, un Dyn, na fid hydraeth - brad, /I'r Mab rhad, i'r LlF1 II 1 11 ed, /Cedwis gw_^r arwr arwymp drefred, /Cedwis Duw urddas, yn w_^r ac yn was, /I fab Eneas, eurwas fyge GB II 26 191 eg dros waneg a thros weilgi /A'i dyddug, dybu Duw wrth ei throsi. /Ac nad fo yn ei fro fraint a theith GRh II 28 25 b, /I'th arfau ni'th arfaidd neb. /Neb ni orug Duw, wryd Benlli - Gawr, /Banllef beirdd i'th foli, /Tri DB VI 29 114 ? /Am ddwyn draig dragon nas gwelaf /Drwg, Fab Duw, y daethost ataf. /Crist a w_^yr, yn llwrw a ganaf, LlG VII 25 84 /Doniawg yw fy llyw, llafngoch Gymro: /Ni ddwg Duw y dawn a roddo LlF1 II 2 51 d ei dir ger Tren, yn nhrin pennaf. /As dewiso Duw y diweiriaf - o'r gwy_^r, /Eryr Porthwygyr, wychyr u GYC VII 40 32 ent pum oes byd yn fodfaddau, /Pan aeth un Mab Duw, y dydd gorau, /I ddrws porth uffern gethern gaethau PM V 18 36 l dinas, /Wyt gorau un gwron o'r fas /A wnaeth Duw y dydd y'n creas. /Llym anian trathan trwy gras - a CBM III 3 135 unbyn: /Sefis ef, sefid Duw gennyn! /Can fodd Duw yd fu'n ei ddilen, /Tud wledig, elwig elfydden, /Tir GM I 9 31 nid mawr imi fy ngofwy!). /Gwyn ei fyd paddiw, Duw, yd rangwy /Rhieinged rhwych wyry wared lywy. /Llach DLlM II 18 46 llif o fynydd, /A nu bei gallwn ymgerydd - a_^ Duw /Ydd oedd imi ddefnydd: /Dwyn fy rhwyf a dwyn fy rhi GG II 32 6 . /Ystyriwn, cwynwn cedwyr arfoll - naf /Ni ad Duw yng nghyfrgoll; /Marw myrdd, mawredd cyrdd carddgoll PM V 1 10 dawr Penwaedd: pan gaffad - udd ne_^r /O nerth Duw y'i cread! /Prif de_"yrn cedyrn, cydwedd rhad, /Prei MG VII 32 45 'i bron werthfawr wrth ei enau. /Dyn a welant, Duw y'i credant, da eu credau, /Ef addolant (ni ohiriant LlF1 II 3 53 eb anhawdd; /Na wrthod arnaf naf nawdd. /Nawdd Duw yn awch cylch, calchdo_"ed - Owain, /Eirchion cain a LlG VII 24 104 awdd mab dyn, bu doniawg ffydd, /Nis plyco Mab Duw yn dragywydd! /Terfysg aerllew glew, glod ganymddai GB II 26 265 hwyllau. /Ysid gyfeddach gan gyfeddau /A charu Duw yn drech no phenaethau; /Ysid gan unbyn unbarch dyni MG VII 32 8 n yn cre_"u creaduriau, /Yn Dduw, yn ddyn, a'r Duw yn ddyn yn un ddoniau. /Cawr mawr bychan, Cryf cadar CBM IV 17 134 giwed; /A mi a'm hawydd yn gyheued /Yn afrifaw Duw yn efrifed. /Archaf danc cyn tranc trwy eirioled - M CBM IV 4 121 ) /Ei fawrglod hyd Fawrglwyd rosedd; /As duch Duw yn ei dangnefedd /A ddug trais tros Erch a Heledd, / GYC VII 40 42 , /I foli'r Drindod drwy gardodau, /I garu Mab Duw yn ei wiw gaerau, /I gadw braint y saint a'r santesa MeiG I 33 34 Ni'n gatwy Rheen yn rhanfaddau. /Rhoddesid ein Duw yn ein dechrau /Rhodd be_^r paradwys (parha golau!). PM V 13 6 oywdid a rhydid gan eu rhad - boed tau, /A bid Duw yn ganiad, /Hywel, hoywal pob eirchiad, /Hil Cynan h GB II 26 251 seiniau. /A Dewi oedd bennaf o'r penaethau, /A Duw yn gwybod ei ddefodau, /Ac ef oedd uchaf er yn nechr D-1 I 1 1 Duw yn gymorth, yn nerth, yn borth, yn ganhorthwy /I fal PhB VI 15 40 trech celwydd no gwirionedd /Neu ddarfod dawn Duw yn y diwedd, /Ys mi a feflawr o'r gyngheusedd: /Gwer DB VI 33 29 i dygir, /Ac a fo da, nid edewir: /Nog a adwys Duw, yn y dognir - ced /Haelfab Ednyfed, neb ni edir. /N GM I 14 24 rengi, /Un danc fwynt wrthyf wrth eu moli; /Un Duw y_^nt wyntau a diau dri. /Truan a anian inni o amwy PM V 26 139 fod - ar bawb, /Ar bobloedd anghydfod. /Caniad Duw, ys diau ei fod /I'th gannerth cyn darmerth darfod. dwf 1 IRh VII 29 2 Meddwl a ddodais, meddwid - fy nghofain, /Am dwf mirain main cain cyfrdelid. /Meddiant pob nwyfiant, dwfn 15 PM V 21 22 as arglwyddwas, aerglais - Lywelyn, /Lewenydd dwfn a bais, /Gwendud amrywdud Emrais, /Gwynedd adrysedd PM V 18 39 d, /A chedyrn orefras, /Llyw bydoedd lled byd, dwfn a bas, /Llywelyn, Llywarch rhy-th-gafas CBM III 11 15 t - er pell, /Nid pallu yr ddigonsant, /Dragon dwfn, defawd a gadwant, /Dreigiau dewr deuprid ni dalian CBM IV 16 41 fa_^r. /Rhag ba_^r ein Peryf, Pen haelonaeth - dwfn, /Deifnawg fydd ei alaeth, /Yn ein hoes y mae moes CBM III 26 53 /Ar llary fron, ar Frynaich gystudd, /Cerddau dwfn deifniawg ysy uddudd, /Cwyn cynran cyfran cyfryngth CBM III 5 83 dd ei llaw, fy llawenrhaith; /Ac nid oes fardd dwfn, dinus gyfiaith, /A garwy yn hwy o hir obaith. /Ni' PM V 6 17 n addon meddwon medd cyntaid, /Yn ardwy beirdd dwfn, dyfnaid - ei alaf, /Ei elyf feirch cannaid, /Yn er CBM III 24 35 ud amrygyr cyrdd cyd ymarwar; /Neud am ddragon dwfn dyfnais-i afar, /Neud am ddraig Bennant bennaf gala CBM IV 4 92 flaidd, rhudd ei fraw fudd i frain, /I feirdd dwfn, dyfryd a gofiain. /I Gynddelw oedd arddelw urddain MeiG I 33 91 i rhygreas. /Credwn i'r Rheen rhy-n-bendigas, /Dwfn dyfu i Hwnnw, honnaid ei gas. /Galwaf i'm heiriawl MB I 3 32 o Gruffudd yn rhudd feddrawd /Cwynif-i ddragon dwfn ddygn ddiwyrnawd. /Ergyrwayw brwydrin cyn rhewin rh PM V 22 8 nghyfrwy, /Ac eurawg Arfon ac Ardudwy, /Ardal dwfn hoywal, am da_^l deufwy. /Cerais a selais cer Dinsy PM V 2 45 wr pedrydant, pedrydawg ri. /Gogw_^yr doethion dwfn nad ofn tlodi: /Doethgerdd lawr werthfawr ydd wyf w CBM IV 2 52 t feirddion, dderwyddon ddo_^r, /O bedeiriaith dwfn, o bedeiror; /A'th gyfarwyre bardd, bre fronddor, / PB VII 4 7 leiddiad leifn, /Trethoedd tros foroedd, fa_^r dwfn, /Traul ced, rhwyf Dyfed, rhag d'ofn. /Diofnawg far dwfr 9 CBM III 5 3 rth ar a folaf, a folais-i gynt, /Cymrawd ewyn dwfr a'i dyfriw gwynt, /Cymra_"eg laesdeg o lys dyffrynt HOG II 6 11 er ger ei choed a'i chain diredd, /A dolydd ei dwfr a'i dyffrynnedd, /A'i gwylain gwynion a'i gwymp wra DB VI 29 57 au. /Gw_^r a wnaeth yn llawn llenwi cibau /O'r dwfr deyerin yn win gwinau, /A wne_^l gorffowys rhag pwy CBM IV 6 224 ainc /Ac ar ffrawdd o wystlon: /Am ddau ystlys dwfr dofn afon /Ymddifustlynt gynt gyngreinon, /Ymddifus PM V 22 28 alch Lewelyn erlyn arlwy; /Nid cywiw a_^ llwfr dwfr Dyfrdonwy. /Ceraist o'th febyd, gwryd Garwy, /Caru LlF1 II 3 4 faeth yw gennyf, arfau gyrchiad - Deifr, /Dodi dwfr i'th farwnad. /Ni hepgoraf-i rwyf, hyd Rufain - y g GM I 9 7 au dyfr Dygen Freiddin. /Gorlas gwellt didryf, dwfr neud iesin, /Gorddyar eaws awdl gynefin. /Gwylain y DB VI 25 42 yn daear ddyfnlasar lesin, /Gw_^r a wnaeth o'r dwfr y gwin, /Gan fodd Duw, a diwedd gwirin, /Nos a wnae GM I 13 2 Calan Hyddfre! Cain cyfwyre, /Cyfarwydd dwfr yn y dyfrlle. /Cyfar warag wyf at gywir garu /Ac af dwg 21 PM V 1 94 ystlwch! /Ef a ddaw i ddwyn yr einwch. /Ef a'i dwg ac niw diolwch. /Chwi rhagddaw i gyd ni gedwch /Na CBM III 28 19 i'm dawr dim, ni'm diwg, /Dygn gofion deon a'm dwg, /Difa dewrblant da Dwywg. /Difeflwyr frodyr, frwydr PM V 27 20 g) /A edau rhiau rhyddrwg, /Ac a fo da, ef a'u dwg. /Dug Ywain wynfain, ni wn ha_^n - a_^'i hoed, /Neud D-5 VI 36 48 o'i freuoledd! /Mal y dug o'i deg enrhydedd /Y dwg Duw bawb yn y diwedd. /Digarad a fydd digaredd - rha D-5 VI 36 41 r fydd hoeddl egin y brenhinedd /Nad hwyrach y dwg Duw dey_"rnedd - rhagon /No meibon eillion ni eill t EGM I 27 26 d Suliau. /Duw a'm differo o'm daffarau, /Duw, dwg fi atad, y Mawrdad mau! /Duw, ni'm ceryddych o'm cer PhB VI 15 35 , /Hi a fu newydd naw saith mlynedd; /Ac oni'm dwg-i angau i anghenfedd - daear /Cyn anwar gyfar gyflaf DB VI 24 14 : /Mab Duw a'i dyrydd yn eiddaw /A Mab Duw a'i dwg i ganthaw /A Mab Duw Ddyddbrawd a ddaw - i'w brofi, CBM III 3 5 _"rnedd, /Tey_"rnas wenwas wirionedd; /Duw a'm dwg i'm dogn anrhydedd /I'w wenwlad, i'w rad, i'w riedd, PM V 8 36 /Nis lladd blaidd uch blaenwel gwyddfid: /Nis dwg lleidr fy llawrgerdd odid. /Neud llai dyofod, neud d PM V 14 27 , /Dolydd Caerlli_"on ddail lliaws bre; /Neu'm dwg meirch mygrfawr, dyrawr, dyre, /Ar hwyl ganmawl hawl PM V 9 26 arwyre, /Ef i'w phen ffyniant dibelre, /Ef a'i dwg o'i deg werydre; /Ef cymer hyder hyd Fuddugre - lys, ES I 18 25 y ma_^l, arall y mag. /O'r a fag daear, hi a'i dwg - o'i phlant, /A'i phlaoedd a'm gorllwg. /Bu rho_^n CBM IV 16 163 y, /O'm rhang lles, neges na'm nagwy! /Duw a'm dwg o'm drwg i dramwy /Ei dremyn, i dremid ofrwy. /Mor CBM IV 9 115 ew camawn, cymer ei ddifwyn. /Llawfrydedd a'm dwg o'm dwyn - i wrthyd, /Lloegr erfid, brawlid brwyn. / GG II 31 5 /Llewychedig haul yn ei gyntedd. /Ac yntau a'n dwg o'n diwedd, /O'i dygiant, drigiant yn nhrugaredd. /E PM V 23 121 bryn /Udd breiniawg bieufo. /Llew a'u dug, a'u dwg pan fynno, /I'r Trallwng, tri llu anosgo: /Llys efny OC II 15 55 ain - ein torf /Fal teiluoedd bychain; /Dywan, dwg rybudd hyddwain, /Dywed ein dyfod Fechain. /Teulu Ow BF VII 53 34 fy rhi: i mi, mawr a dramgwydd - hwn, /Hyn a'm dwg yn ebrwydd; /Llyw dragon, llym rhoddion rhwydd, /Lle GM I 14 71 - cethri /Trwy amrygolli daioni dyn: /Duw a'm dwg yno, anaw dremyn, /Tramwy caradwy caerfa urddyn. /De LlF1 II 4 35 nydd - hygar /A'i hygor gyweithydd: /Hoed a'ch dwg, ywch digerydd: /Haid heb fodrydaf hu bydd. /Ni hu w dwng 2 OC II 14 135 /Nis gw_^yr namyn Duw ac a'i dywaid. /Gw_^r ni dwng, ni da_^l, ni bydd wrth wir, /Daniel, draig canner CBM III 18 4 gwrddflaidd gorflwng, /Glew ddywal ni da_^l ni dwng. /Ysid im arglwydd, aerglwyf ne_^r - nerthfawr, /Ae dwll 1 CBM IV 4 29 heuasant, /Glas lasar gwasgar gwisgasant, /Am dwll farchogion marchogasant - wy_^r /Am du lly_^r a lli dwn 5 PM V 24 42 rth chwant chwannawg, /A meirch mai, meingrwn, dwn a dosawg, /A lluoedd yng ngnif a llueddawg - faes, / GM I 7 133 awliw, /Ffelaig rhiw redegddwys; /Lliaws du a dwn a myngdwn melyn /A milwyr dragonwys. /Can rygallas D GM I 7 103 iawn. /Gwelais Loegr yng ngrwn, gwelais ais yn dwn, /A thon waed ar estrawn. /Gwelais hael yn heiliaw b GYC VII 38 35 ad briw heb liw, heb leufer, /Lle'r dannedd yn dwn pan geiser, /Lledr y grudd, yn grin pan deimler, /Ll PM V 10 15 - cerddorion /Yn cerdded o'th arddelw; /Rhwng dwn y gwelwn a gwelw: /Rwyf byd, rhwydd gennyd gynnelw! dw_^r 7 CBM IV 2 14 anystwyth gw_^yth gwaith anesgor /Am Deifi, am dw_^r, am dwrf angor; /Oedd amdroch llynges, aches achor PM V 10 69 gon. /Meddwynt llyw am fyw am falch Wythfryn - dw_^r, /Bu dyno wrth ein gwyn, /Pan ddoeth aes aesawr y BF VII 45 7 - trais galar, /Bu traws golofn cyfoeth, /Arwr dw_^r, eryr dewrddoeth, /Eurwawr, carueiddfawr coeth. /D GM I 7 99 /Heb edfryd yng ngweryd wely. /Gwelais dorf am dw_^r, gwelais wy_^r am w_^r, /Am wledig Edeirniawn. /Gw PM V 17 32 gwydd, /Pendragon, draig yn ddengmlwydd, /Pobl dw_^r, neud gw_^r yn eu gw_^ydd. /Gwrhydri Addaf gwrydfe GM I 8 25 branes, Brynaich gyffro, /A gymhellws treth o Dw_^r Penfro, /A elwir o wir orau Cymro. /Arddwyreaf hae CBM III 16 60 nas gwestifiaint, gostyngws mal gw_^r /Gwestun dw_^r toradwy: /Gwesti gwledd, gwledig arfordwy, /Gwesti Dwrch 1 GB II 26 147 ; /O'r Llyndu, lle'd fu llid gyhydreg, /Hyd ar Dwrch, terfyn tir a_^ charreg. /Dothyw i Ddewi Deheubar dwrf 2 CBM IV 2 14 gw_^yth gwaith anesgor /Am Deifi, am dw_^r, am dwrf angor; /Oedd amdroch llynges, aches achor, /Oedd am CBM IV 10 19 on - Deheubarth, /Diheuborth cerddorion, /A'th dwrf o'th darianogion, /A'th dorf o'th de_"yrn feibion. dwrn 3 GYC VII 40 25 _^n, /Dihenydd Duw ei hunan. /Dyw Sadwrn, cawn dwrn cyndey_"rnedd - hael /A helaeth drugaredd, /A dywod CBM III 13 29 , /Dwys aergwys, aergun gedymdaith, /Dwrn dra dwrn, dra dengyn yd baith, /Dyrn he_"yrn, haearn ei dala CBM III 13 29 aerllaith, /Dwys aergwys, aergun gedymdaith, /Dwrn dra dwrn, dra dengyn yd baith, /Dyrn he_"yrn, haear dwy 20 OC II 14 70 , /Trais erwyr yn ffwyr, ffaw ehegyr, /Trai eu dwy aesawr gan un ystyr. /Gorfu gwynt gwaedd fan uch gla CBM III 3 226 ynaf henyw o'i thirion, /Handid rhydd rhwng ei dwy afon; /Ei Sygynnab glew, gloyw roddion, /A folaf, a DB VI 35 69 elawr Saesneg /Pan aeth ar osteg i dir Panna. /Dwy ar bymtheg, drwg a wnaeth yn amlwg /Pan gerddwys ei DLlM II 18 7 Gwynedd a'u meddfaith. /Nid oedd w_^r dwy awr, dwy araith - wrth neb, /Ni thorrid ei gyfraith. /Gw_^r a DLlM II 18 7 /I unbyn Gwynedd a'u meddfaith. /Nid oedd w_^r dwy awr, dwy araith - wrth neb, /Ni thorrid ei gyfraith. LlLl II 16 12 glew, llew llid aerddywal, /A'i deily cyfrwng dwy brenial? /Ysgwyd Lywelyn, lyw cadeithi - bro, /Yw ho GM I 12 2 ed a'm dysgwy Dwy dwywawl annwyd /Mal y dysgws Dwy Dafydd Broffwyd. /Boed a'm dysgwy Dwy dwys ymgadwyd PM V 19 1 A'th fendicwy Dwy De_"yrn, werlyn - hael /Hil Fleddynt fab Cynfyn, /Ar MG VII 33 47 (wall ddefawd) a well ddofych, /Nid unwaith na dwy dolurych - bob awr, /Namyn yn rhyfawr a rhy fynych. GM I 12 3 y dysgws Dwy Dafydd Broffwyd. /Boed a'm dysgwy Dwy dwys ymgadwyd /Rhag cadair enwair yn weithen rwyd. / GM I 12 1 Boed a'm dysgwy Dwy dwywawl annwyd /Mal y dysgws Dwy Dafydd Broffwyd. /B PM V 5 23 dd cyhoedd cyfaeres. /Ger Aberconwy cynognes - dwy ddraig, /Dau ddragon yn yngres, /Dau dremud am dud a PM V 23 83 for fan, /Yn undydd, ein HunDuw in a ran, /A_^ dwy ddraig ffelaig, ffaw gyman, /Fal dau lew ni'n dyloch PM V 5 26 agon yn yngres, /Dau dremud am dud a'u dodes: /Dwy fyddin orllin orllawes, /Dau de_"yrn derrwyn didorre LlF2 VI 10 88 ylyed. /Eiriolaf-i ar Fair fy eirioled, /Er ei dwy garedd na'm digared: /Yr awr y safwyf, safed - i'm c CBM III 20 22 edd orddwy, orddyfniad - gorllin, /Yn gorllwyn dwy gawad /Yng nghyfarf tarf torf amnad, /Yng nghyfarfod PM V 23 130 onno, /Lletgynt Argoedwys gwys greudo, /Llys a dwy neud einym yno. /Edryched Powys pwy fo - breienin /B PM V 22 2 dd cer elfydd Elwy, /Eiliwn wawd a_^ defawd, a dwy; /Neu'm bu arallddydd i'm rhydid rhwy /Cer moreb cei PM V 10 32 tey_"rnedd, /A threth Gaer Genfyn ar hedd, /A dwy o Dir yr Heledd. /Hawl adwn, ysgwn ysgwyd, yn llais GM I 12 5 cadair enwair yn weithen rwyd. /Rhy-m-llyw_^y Dwy yn ddiarswyd; /A ddyly Arglwydd a erglywyd. /Rhyllof dwyawch 1 LlF1 II 3 63 gan ri rwydd ardawch; /Gwaed gan llu ar llafn dwyawch; /Gwae a gawdd llew ac nyw llawch! /Llochiad gwl dwyawl 1 ES I 22 11 d, /Er dirprwy presennawl; /A fo da, ef gelwir dwyawl, /A fo drwg a drig yn ddihawl /Yn nhaerdan affan dwydraul 1 EMRh VI 23 16 al, crau allwng- branes /Am gylch llyw didres, dwydraul gyfrwng. /Gnawd yd gyrch cynnygn o'i gynnif bw dwyfawl 1 GYC VII 40 15 /(Pan ddoeth naf aur anrheg, /Gwnaeth Duw bob dwyfawl ofeg) /Y gwnaethpwyd brad y Tad teg. /Dyw Iau, m dwygad 1 PM V 23 78 gwydd gwy_^r heb lewyr, heb lan, /Dygoch llawr dwygad fawr faran, /Un am Fro Alun, elfydd can, - a_^ Ff dwylan 1 PB VII 19 8 raeth, /Aerwalch arfod falch arfaeth, /Eurwawr dwylan ffryd mawr ffraeth. /Oedd ffraeth ei arfaeth aerf dwyll 6 GM I 14 30 y ngherydd, /Hyd na bwyf herwydd crefydd cerdd-dwyll. /Credaf Grist nefoedd (neuedd gannwyll) /Cain fed LlF1 II 1 74 ais neb drais dros ei hysgor, /Ni chymwyll neb dwyll dyllu ei do_^r. /Ni chymu rhwyf llu a_^ llawgyngor GYC VII 40 11 'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae dwyllwr a_^'i dwyll nis maddau, /Gwae gybydd o'i gabl amryffrau, /Gwae CBM IV 17 112 th. /O angor tewdor (tud alaeth - gymwyll), /O dwyll, o dywyll dywysogaeth, /Yn nyndid, ym mhryd, ym mr CBM IV 18 49 ab dymuned; /Dyfu bumoed byd o boen galled, /O dwyll, o dywyll trydwyll trefred, /O anghyffred gadw, o LlF2 VI 10 84 ais na thrais na thraws gerdded /Ac ni gymwyll dwyll trwy ymddired /Ac ni farn o ddir ei ddaered - i dd dwyllaw 1 CBM III 11 2 enydd huanaw - awch mawl, /Cerdd heb dawl, heb dwyllaw, /Cerdd uchel, annhawel, annhaw, /Nid casgerdd c dwyller 1 LlF2 VI 10 43 ydd a_^, dywasgarer. /Truan ydd edfyn dyn pan dwyller, /Tru, Dduw, ei ddifant pan ddifa_"er. /Trymaf a dwyllo 1 PM V 23 133 erin, brwysg angdo /(A'i gwellycio, pwyll rhwy dwyllo): /Ai gwell Ffranc no ffrawddus Gymro? /Llyw ysin dwyllwaith 1 GYC VII 40 59 ef wybod ddyfod ei ddyddiau, /Gwae dwyllwr a'i dwyllwaith nis maddau, /Gwae leidr a'i ledrad yng nghlo dwyllwr 2 GYC VII 40 11 /Gwae leidr a_^'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae dwyllwr a_^'i dwyll nis maddau, /Gwae gybydd o'i gabl am GYC VII 40 59 erau, /Gwae ef wybod ddyfod ei ddyddiau, /Gwae dwyllwr a'i dwyllwaith nis maddau, /Gwae leidr a'i ledra dwyn 35 EGM I 27 91 tad, i'm cariad cerau. /Mihangel a'm de_^l i'm dwyn adnau /Mal y dug Cwyfien lle_^n a llyfrau, /Mal dyf DB VI 29 106 dd berchen, ei barch amdanaf! /Hiraeth ysy i'm dwyn am a gwynaf, /Hir yd goffe_"ir a goffaaf, /Mor lle GYC VII 43 48 dd, a rhan drugaredd, /A Christ o'r diwedd i'n dwyn ataw D-5 VI 36 44 ce_^n i'm ceinwawd ddyfrydedd, /I'm cwyn brwyn dwyn brenin Gwynedd. /Gwae fi, Arglwydd Dduw, am eurgle DB VI 35 64 r Efa; /Pedwaredd ar ddeg, pan ddug achwaneg, /Dwyn Cedewyng deg, Duw a'i nertha! /Pymthegfed Powys, pa PM V 28 29 frudd Maredudd mawr. /Mawr a gw_^yn cymrwyn er dwyn cymrawd - draig /Drwy ganiad y Drindawd, /Ba_^r anw ES I 16 27 a_^ Dygen /I'm digawn galar o'm ca_^r catgwn, /Dwyn Dafydd o'i dud ac o'i dirion, /Dyfrydedd dyrawr hil PB VII 14 15 au - Rhys, /Cadwalch llys, lles cerddau; /Cwyn dwyn deifniawg o'i ddechrau /Cof maith anghyfraith angau BF VII 44 7 - a'n pair /Perygl hiraeth peunydd, /Oedd cwyn dwyn difefl Ddafydd, /Oedd coeth gw_^r a ddoeth ei ddydd DLlM II 18 10 th. /Gw_^r a wnaai ar Lloegr llwyr anrhaith /A dwyn ei dynion yn gaith, /A chwyddaw rhagddaw rhif saith PB VII 6 4 n cawdd, /Dawn dengwlad, cad fleiniad flawdd, /Dwyn ein llyw, Duw ry-n-lladdawdd. /Llwyr y'n lladdawdd BF VII 48 25 dfynt Bleddynt, blaidd ymwriaw. /Hirgwyn ysy'm dwyn, frwyn freuddwydaw, /Hirgawdd nid anhawdd im amdana DLlM II 18 49 mi ddefnydd: /Dwyn fy rhwyf a dwyn fy rhiydd, /Dwyn fy ne_^r, fy nen cyweithydd. /Yni fwyf hynwyf, hyne DLlM II 18 48 Duw /Ydd oedd imi ddefnydd: /Dwyn fy rhwyf a dwyn fy rhiydd, /Dwyn fy ne_^r, fy nen cyweithydd. /Yni DLlM II 18 48 wn ymgerydd - a_^ Duw /Ydd oedd imi ddefnydd: /Dwyn fy rhwyf a dwyn fy rhiydd, /Dwyn fy ne_^r, fy nen c EGM I 27 72 dderchau, /Gwedi cysyniaw cydiaw cadau, /Gwedi dwyn gorfynt wrth y gorau, /Gwedi gwydn garu llu a_^ lly DB VI 27 77 s w_^yr Owain, drais syberwyd, /Am drueni mawr dwyn gwawr Gwyndyd, /(Ymdro rhiallu fu o'i febyd) /Am dr PB VII 20 15 en saeth, - dedwydd /O'i dydwedd olo y daeth; /Dwyn gwawr trylwyn, trwy hiraeth, /Duw fry, dewr Frenin, PB VII 20 10 Arglwydd naid mawrgudd, neud mawrgur - gwyrda /Dwyn gwrda penadur, /Blegywryd, llew gryd llafnddur, /Ll LlG VII 27 10 led. /Gwag i'r byd bod heb ei hawddged, /Gwael dwyn hael hwylfawr ei weithred; /Galar yw gennyf-i gwele EW VI 5 23 - oes anawdd /Ys einym oll i gyd. /Trais Duw, dwyn hael o ein byd, /Ac wedi trais Duw, tristyd. /Trist LlG VII 27 48 Och Feir! Och Fihangel! /Och hyd atad, Duw, er dwyn Hywel! /Eryr gwy_^r, gwarant heb ochel, /Ar Wirione CBM IV 16 153 an farner tri nifer trwy naid, /Bernid Duw ein dwyn i wenblaid /Y nefoedd yn nefod ynaid. /Nid ynad neb CBM IV 9 115 wn, cymer ei ddifwyn. /Llawfrydedd a'm dwg o'm dwyn - i wrthyd, /Lloegr erfid, brawlid brwyn. /Brwydr a CBM IV 16 30 lasar, /Cyn dirfawr gyfawr gyfysgar, /Cyn no'm dwyn i'm diwedd garchar, /Cyn oergawdd anghlawdd anghlae PB VII 16 6 riw ger bron ei eryr. /O'i eryr bu oer golled /Dwyn Madawg, draig fodawg, drud; /O'i dy_^ digardd, har PM V 12 21 derynt ychla_^n; /Mur graid cynifiaid Cynan. /Dwyn meibion Cynan cyn bu llwyd - yr un, /Arwynawl ym mh IRh VII 30 33 ydd. /Gorffeigiawdd trymgawdd tragywydd - i'm dwyn: /Ni'm gorpheirch morwyn, mor wyf ufydd! /Gorfflaml DB VI 28 10 dodeg! /A'm rhoddwy Fab Duw dawn arwaneg, /I'm dwyn og eu plith yn olithreg /I wladoedd cyhoedd, cyfun, SB II 22 42 f addoed mab Gruffudd, /Geleurudd, galarddig, /Dwyn Owain fry, coelfain ceinmyg /Dygant graig, aerddrai GYC VII 41 22 u /A gwylltineb hawl ac ateb, gatel poenau, /A dwyn rheidus yn gamlyrius, lwyr ofudiau: /Y dydd a ddaw, CBM III 8 70 ion llawn. /Ym mywyd Madawg ni feiddiai undyn /Dwyn terfyn tra hyfryd, /Nid meddwl meddu hefyd, /Namyn BF VII 56 13 dmyg; /Doeth i lwyth Hwfa pla plyg. /Oedd plyg dwyn terrwyn yn y tyrrai - bobl /O bobman a'i cyrchai, / GYC VII 41 14 o glefydiau /Bryder ddiriaw, pa bryd y daw eu dwyn wyntau, /Ac nad gwell barn eurgledd cadarn arglwydd CBM III 24 9 f gyfrin ffyrdd cyrdd Cyridfen; /Mor eisiau eu dwyn yn eu dyrwen, /Aesawr annianc oes anni_"en! /Mor wy dwyrain 7 MG VII 32 30 ynt, herwydd tadau, /Gwylwyr cywrain, gwy_^r y dwyrain ar da_^l brynnau, /Pawb olynol gwneynt trwy reol GB II 26 162 sychwys, dremwys drwy fodd Dewi. /Merch brenin dwyrain doeth i Frefi /A phryd a gweryd i gyd a_^ hi /Wr IRh VII 30 42 camre iolydd - cain: /Gorffysg dadwyrain gwawr dwyrain ddydd, /Gwynlliw arien briw brig huenydd, /Gwyn LlF2 VI 8 9 dfawr, warant Prydain. /Aer bybyr eryr dewrwyr dwyrain, /Eurgyfrwy gyfrwydd orwydd arwain. /Arwydd na e CBM IV 6 107 Gwallofiad alaf, gollewin eryr, /Arf dewrwyr y dwyrain, /Rhuddfoawg farchawg, feirch ysgain, /Rhiallu SB II 23 5 agarw marw mawrfab Owain /O newydd yn Nehau a Dwyrain, /Yn ormodd, yn armes Prydain. /Llaw-wag cyrdd g EG VI 18 74 a'i rod o riw feddgain /Hyd y dwyre haul hyd y dwyrain. /Ysym-i rwydd arglwydd argleidrad, /Argledr tir dwyre 7 PM V 14 38 hawl, ei chlod a he /Hyd y daerawd haul, hyd y dwyre PM V 1 64 y'i gwelwch! /Ef digawn dyhedd a heddwch, /Ef dwyre dewrfeirdd fireinwch, /Ef dyran dydd Calan cadrwch GM I 13 14 d wedy rhyserch rhyse /Selwedd gw_^yth gwrth y dwyre. /Gnawd erof hiraeth (etgyllaeth echen) /Ac uchena EG VI 18 74 in /A_^'i raclod a'i rod o riw feddgain /Hyd y dwyre haul hyd y dwyrain. /Ysym-i rwydd arglwydd argleid CBM IV 18 56 ed, /A'n dug o gyfrgoll pan archolled; /Ac Ef dwyre in, ac ef daered - Ei fudd, /Ac Ef, Udd, ni'n llu HOG II 10 6 /Dewisle lywy loyw gyteithi, /Glaer, gloyw ei dwyre o du gweilgi. /A'r wraig a lewych ar eleni /Yn yni PM V 9 9 rnudd tud Elise. /Mab co_^r ddo_^r dewredd, ef dwyre - prifgad /Megis ei hendad o'i rad rodre. /Molawd dwyreawd 1 PM V 18 6 s. /Deddf fy rhwyf rhyn wryd Olias, /Dewr egin dwyreawd yn ddas! /Llywelyn, llary ddyn, llwyr ddias - g Dwyre_"id 1 MeiG I 33 20 cymradw ei fri /Cymrodedd pan fo pont Dewi. /Dwyre_"id tristid, wedi trengi /I'r a fo ddifro yn ei dd Dwys 9 CBM III 13 28 nhymdaith, /Drud aerlud, aerlew yn aerllaith, /Dwys aergwys, aergun gedymdaith, /Dwrn dra dwrn, dra de LlG VII 26 31 dd ymandaw, /Doeth a choeth, gyfoeth gyfunaw; /Dwys aergwys, Powys poed eiddiaw, /Deddfau teg, tyngu o' PB VII 3 20 wyd, /Balchgryg barabl bolchgledd drud, /Ba_^r dwys anghynnwys yng nghad. /Cad gyrchiad, llafn drochiad CBM III 10 14 rhoddaf arawd, aerwosgryn - Bowys, /Argoedwys dwys dengyn, /Fy mawredd, fy mawrair a'i myn, /Fy marau, GM I 8 39 terfysg taer eu haer holi, /A rhagddaw rhewys dwys dyfysgi, /A rhewin a thrin a thranc cymri. /Ar gad PB VII 6 11 iant - eu heurglawr, /Eu harglwydd collasant, /Dwys i'm bryd (beirdd byd, ba wna_^nt?) /Disgyr gwy_^r a PB VII 10 25 rdrethau dreigiau i'm draig. /Draig anghynnwys dwys, nid oes - a'th feiddo /I'th fyddin ddiarlloes, /A' PC II 21 19 ew trylew, traul diffwys, /(Ple do dial dywal dwys?) /Plant Cedifor wyn Wennwys. /Lladd Brochfael wyn GM I 12 3 sgws Dwy Dafydd Broffwyd. /Boed a'm dysgwy Dwy dwys ymgadwyd /Rhag cadair enwair yn weithen rwyd. /Rhy- dwysaf 1 ES I 24 21 ryd, /Gwir Fab Duw, dangos Ei fywyd. /Duw Sul (dwysaf cof) awr y cyfyd - haul, /Cyfodes o'i weryd. /Chw dwythfalch 2 EGM I 26 26 ddi. /Golo Nest! Golau ddireidi! /Golwg gwalch dwythfalch o brif deithi, /Gwenned gwawn a'i dawn o'i da PM V 2 7 rannwyd a_^'m rhieni. /Cychweddl a'm dothyw am dwythfalch ri - /Cywychiawn a_^'m dawn - o'm dielwi. /Ag dwywawl 5 GM I 12 1 Boed a'm dysgwy Dwy dwywawl annwyd /Mal y dysgws Dwy Dafydd Broffwyd. /Boed ES I 20 2 af i Arglwydd gogonawl, /Gogoned Frenin, Dewin dwywawl. /Differ fi, fy Rhi, Rhwyf ysbrydawl, /Dewr Argl DLlM II 18 36 /Ei gynna gysteddlydd. /Ni wnaeth Duw neb dyn dwywawl ffydd, /Ni maeth mam mab ei hefelydd. /Mi nid wy MeiG I 33 9 n llwgr llu malaen maledicti. /Mad mynycha dyn dwywawl weddi, /Neges y'm cymell Cymrodeddri. /Ysym arsw PM V 1 142 ein tud rwyf hollawl, /Ac ein Taid, ac ein Tad dwywawl, /Y Gw_^r a orug wrawl - dey_"rnllin /Breienin b Dwywg 1 CBM III 28 20 /Dygn gofion deon a'm dwg, /Difa dewrblant da Dwywg. /Difeflwyr frodyr, frwydr efnys - yn nhrin, /Yn n dy 231 LlF2 VI 7 9 /O'r nenbren a ddeily y ddau ystlys. /Handoedd dy achoedd o uchelwrys, /O echen lawen wrth lef a gwy_^s PM V 3 14 . /Erioed dy angar aerawd dydd angau; /Eurawg dy angad, eiryd i'm angen. /Tey_"rnllw tey_"rnedd, tey_" PM V 3 13 dd o'th edrych hud y_^nt i'th adrawdd. /Erioed dy angar aerawd dydd angau; /Eurawg dy angad, eiryd i'm BF VII 57 18 ost feithrin Brenin breiniawl, /Can gwneir er dy air, Fair fuddugawl, /Gwna, dan gof erof, eiriawl - i PB VII 10 1 Oesfyr dy alon, aesfriw - Faredudd, /Trawsfalch udd treiswlad w PM V 19 17 yn /Am dymyr, gwaed gwy_^r gorewyn. /Peithiawg dy alon. Dy elyn - gwae ef! /Gwaedd a gwlad neu'th ganly D-3 VI 19 14 orddon - ba_^r, /Arglwydd trugar, gwa_^r, gwae dy alon! /Gwnaethost ffordd ar fo_^r i hwylforion - gynt MG VII 33 36 weddych, /Dylyed aeddfed a fetrych - yn gall, /Dy anian ddeall a ddeellych; /Gloywdegach no'r aur y'th PM V 18 21 i'th harddglas, /Dy gleddyf dy glod rhyseas. /Dy arfau, angau anghywas - galon, /Galofydd rhwy ddyfnas PM V 26 125 wsam ar rod /A'th wayw rhudd yn rhyn ymwosod. /Dy arwydd ech awydd uchod, /Ys argrad i gad ei ganfod. / LlG VII 28 3 taf naf niferawg; /Henefydd dedwydd, odidawg - dy ba_^r, /Anesgor dy fa_^r, fur tormennawg. /Ys bydd it LlG VII 25 11 yth holed, /A thithau yn gwychaw pan goched - dy ba_^r, /Ni cha_^i dy esgar esgor lludded! /Ciliaw ni OC II 14 80 aw i mewn o'r medd gorau - oll /Gwirawd o ban, dy benfaddau!), /Ar llaw Foriddig, llochiad cerddau: /Ce CBM IV 10 8 ag dy fa_^r, ca_^r cerddawr, /Ar dy byrth, ar dy borthawr. /Aswynaf, archaf (eirchiad - y'm gelwir) /N MG VII 33 31 i ceffych, /Tyn droed dy feddwl, tra feddych - dy bwyll, /O blith maglau twyll tywyll eurych. /Dyfodiad DB VI 24 1 Mab Duw, dylyaf dy bwyllaw, /Mawr, gwyrthfawr, gwrthyf gwarandaw. /Mor i CBM IV 10 8 awr, /Nawdd rhag dy fa_^r, ca_^r cerddawr, /Ar dy byrth, ar dy borthawr. /Aswynaf, archaf (eirchiad - y PM V 10 100 garaf - wyf digarad; /A'th garo, ddewr, Dduw dy Dad PM V 19 27 yn - haelaf /Hyd aeth haul o'i gylchyn. /Deddf dy dad, daioni a'th ly_^n, /Dadeni haeloni Heilyn. /W_^y PM V 24 35 dd, arwydd eurawg, /Dy gynna ni bu, bolchawg - dy darian, /Dy gynnif nid ma_^n, nid mal diawg, /Dy gynn CBM IV 10 24 f tey_"rnedd, /Ar dy dorf, corf cywrysedd, /Ar dy deilu teilwng medd. /Meddgwyn eu gwirawd, meddgyrn - PM V 2 28 f, no rhifedi - meirch /Marchogwyr hyd bell ar dy deithi. /Gwell wyt, un edmyg treisyg, no'r Tri - /Mor LlG VII 24 115 fn eurwaith; /Taleithawg Mathrafal, maith - yw dy derfyn, /Arglwydd Lywelyn, lyw pedeiriaith. /Sefis yn CBM IV 10 23 lonedd - worsaf, /Ni'th orsaif tey_"rnedd, /Ar dy dorf, corf cywrysedd, /Ar dy deilu teilwng medd. /Me ES I 20 14 yn fi, fy Llyw, yn lle deddfawl - gwyrthau /Er Dy dost gethrau a'th dyst gethrawl. /Arglwydd nef a llaw GM I 8 86 yd yn fas. /Mab Gruffudd graid amddias, /Maith dy dreisiau drag Euas: /A'th lawddaf i'th lawn urddas, / ES I 23 30 r ddigonsam o gam garedd: /Amgyrwyf, Drindawd, Dy drugaredd! /Mesur a ddodir ar bob maswedd: /Moesen a' CBM IV 10 1 Aswynaf nawdd Duw (diamau - dy ddawn /A'th ddoniawg wyf finnau) /Ar dy wy_^r, eryr a LlG VII 25 31 rglawr drefred, /Y neb a'th welo, wrth weled - dy ddawn: /I gan Dduw gogoned! /Gogoniant ffrwythiant, ES I 16 18 r, rhag taerfar ta_^n, /I rwng Dy ddwylaw rhag Dy ddeulin. /Gorugost wormes (ni'th warafun) /Gorfawr Dd MG VII 33 63 ngosych /Dy wyneb, ni heb a ohebych, /Na chudd Dy ddeurudd, diddorych - o'th was, /Gwae neb o'i gas a g LlG VII 25 34 t, ffraethlew gwaywrudd, /Gogyflawn o ddawn yw dy ddeurudd; /Gorwymp heirdd dy feirdd; dy fudd - neud a MeiG I 33 46 th roddaf gysul heb gas ynddaw: /Pan fynno Duw dy ddifuriaw /O ddyllest present a phreswyl fraw, /Cyd a PB VII 10 15 dudd, /Draig rwyddfudd, ruddfoawg, /Cynyddblas dy ddigasawg, /Cynwalch nifer, ne_^r nerthawg. /I'm ner CBM IV 10 11 iad - y'm gelwir) /Nawdd Cywir Cyngwastad /Ar dy ddrysau, aer ddrusiad, /Ar dy ddrysawr, gwawr gwenwla CBM IV 10 12 r Cyngwastad /Ar dy ddrysau, aer ddrusiad, /Ar dy ddrysawr, gwawr gwenwlad. /Aswynaf awch nawdd, na che PM V 8 5 d o'th rad, o'th rydid. /Na ddos, Hael yn helw dy Ddwydid, /I wrthyf, na mi i wrthyd. /A_^'m parabl o' ES I 16 18 Rhwyf nef a daear, rhag taerfar ta_^n, /I rwng Dy ddwylaw rhag Dy ddeulin. /Gorugost wormes (ni'th wara GYC VII 39 6 ddeau, ddoniau ddanfon, /A gymeraist, Dduw, er Dy ddynion, /Rhag uffern gethern geithon - anffyddlawn, PM V 19 17 myr, gwaed gwy_^r gorewyn. /Peithiawg dy alon. Dy elyn - gwae ef! /Gwaedd a gwlad neu'th ganlyn, /Peth PM V 23 189 , o bryffwn fliant, /O bali ac aur ac ariant. /Dy emys gochwys gochanant - dy feirdd, /Yn fyrddoedd y'u GM I 6 7 ed cyfoed dy rad a_^'th wlad a'th wawd. /Ethyw dy ergryd yn eithafoedd byd, /Arthur gedernyd, menwyd Me LlG VII 25 12 u yn gwychaw pan goched - dy ba_^r, /Ni cha_^i dy esgar esgor lludded! /Ciliaw ni fynni er neb caled, / DB VI 26 16 renny, /Difuddiawg farchawg feirch ar ystry, /Dy faddau nid tau, teg y rhoddy, /Dy feddiant, nid chwan DB VI 26 9 ad, Arglwydd fry, /Myfyr yw mai mwyfwy fyddy; /Dy faint, herwydd braint, ti a brofy, /Dy fantawl, nid h PB VII 9 21 ewr gynran) a'i chyfannedd. /Cyfannedd, walch, dy falchgorn /Ar dir ynial Dywalwern! /Eurbost cad aerby LlG VII 25 48 tun (gwawr gwychfawr dy gochrudd - fylchlafn) /Dy falchlys nid ymgudd. /Anwair lyw, luoedd dirybudd, /E DB VI 26 10 fyddy; /Dy faint, herwydd braint, ti a brofy, /Dy fantawl, nid hawl, nid hawdd hynny, /Dy fa_^r, ys anw PhB VI 12 11 y westi - torfoedd, /Tarian Ystrad Tywi, /Rhag dy fa_^r, ca_^r cerdd lochi, /Mal gwirion, gwared, Dduw, CBM IV 10 7 wr - i Beryf /A beris nef a llawr, /Nawdd rhag dy fa_^r, ca_^r cerddawr, /Ar dy byrth, ar dy borthawr. ES I 17 35 rhoddud, rhwysg ufeliar, /Da rodd dy fodd heb dy fa_^r. /Dy fa_^r, Lywelyn, a fu fawr - i drwm, /Ei dr CBM IV 10 36 /Lleisiawn llyw, llew glyw, glewrwyf, /Llaesa dy fa_^r, dy fardd wyf! /Wyf cerddawr i'm rhwyf rhwysg m PM V 2 19 ethlfan yng nghyman, yng nghymelri. /Gwollycha dy fa_^r, feirddion westi, /Gwollachar ei fa_^r o farddo LlG VII 28 4 Henefydd dedwydd, odidawg - dy ba_^r, /Anesgor dy fa_^r, fur tormennawg. /Ys bydd it, arglwydd rhwydd CBM IV 9 172 wawd, ys tau, /Dy fardd da dothyw i'th oddau, /Dy fa_^r gwrdd, gorddyfn ei faddau! /Ti hebof, nid hebu EW VI 6 31 awr - y medrais /Ymadrawdd o Dduw mawr: /Diwyn dy fa_^r, lachar lawr, /Difefl udd, brudd briodawr. /Pri ES I 17 36 wysg ufeliar, /Da rodd dy fodd heb dy fa_^r. /Dy fa_^r, Lywelyn, a fu fawr - i drwm, /Ei drymed a'm di ES I 17 52 wyr, na'm gad. /Na'm gad i wybraw, heb obryn - dy fa_^r, /O'th fawr eang derfyn; /Glew llawr cenedl faw DB VI 26 11 rofy, /Dy fantawl, nid hawl, nid hawdd hynny, /Dy fa_^r, ys anwar y'i gosody, /Dy fe_^r a gwyner fel y CBM IV 9 171 r, hyd angau, /Dy folawd, ys tanwawd, ys tau, /Dy fardd da dothyw i'th oddau, /Dy fa_^r gwrdd, gorddyfn PM V 24 29 ynial /O'th glau gleddyfal, goed gleddyfawg. /Dy fardd wyf, dy fudd ys anghuddiawg, /Dy feirdd y_^nt h CBM IV 10 36 n llyw, llew glyw, glewrwyf, /Llaesa dy fa_^r, dy fardd wyf! /Wyf cerddawr i'm rhwyf rhwysg mo_^r-gymla PB VII 15 8 awer cerddawr, gwawr gwawdfaith, /Ar fa_^r am dy farwoliaeth. /Marw Rhys, draig enwerys, drud, /A'm gw PhB VI 12 17 oedd, lew cad, /Ym mhob rhiw rhyfel arnad. /Ar dy fawlfar, pa_^r pymllyng, - na'm gwartha, /Na'm gwrtho PM V 1 164 anawl, /Ti wron orau eneidiawl, /Mi, ddigardd, dy fawrfardd a'th fawl, /Ti aerwr, arwr arwyniawl - ffos DB VI 26 14 er fel y gweny, /Dy fudd ni oludd, er a wely, /Dy fedd a'th reufedd a ddoethrenny, /Difuddiawg farchawg LlF1 II 2 56 ryfais dy win o'th wen adaf - ddiwedd; /Eryfaf dy fedd, dy fodd a wnaf. /Eryfant anant o aur, o ariant; DB VI 26 17 ar ystry, /Dy faddau nid tau, teg y rhoddy, /Dy feddiant, nid chwant, a chwenychy, /Dy feddwl, nid cw DB VI 26 18 oddy, /Dy feddiant, nid chwant, a chwenychy, /Dy feddwl, nid cw_^l, can nis cely, /Dy fodd, falch ei r MG VII 33 31 o o ffyrdd didro hyd tra'i ceffych, /Tyn droed dy feddwl, tra feddych - dy bwyll, /O blith maglau twyll LlG VII 25 35 yflawn o ddawn yw dy ddeurudd; /Gorwymp heirdd dy feirdd; dy fudd - neud adwen /Nad ydyw i dan gudd. /G PM V 23 189 ac aur ac ariant. /Dy emys gochwys gochanant - dy feirdd, /Yn fyrddoedd y'u caffant. /Minnau, o'm rhada PM V 24 30 yfawg. /Dy fardd wyf, dy fudd ys anghuddiawg, /Dy feirdd y_^nt heirddion, udd Mo_^n mynawg, /Dy fyrddoe DB VI 26 12 hawdd hynny, /Dy fa_^r, ys anwar y'i gosody, /Dy fe_^r a gwyner fel y gweny, /Dy fudd ni oludd, er a w PM V 10 81 ig aer, /A gwedi can cad, can caer. /Carws Duw dy fod, fyd-ohen - Gymro, /Ar Gymru ydd wyd nen, /Ar bob DB VI 26 20 nis cely, /Dy fodd, falch ei rodd, ryfeddyly, /Dy fod herwydd clod mal y'i clywy, /Dy fyrddoedd cyhoedd LlG VII 25 30 do_"ed. /Llwyr y gw_^yr, gwrawl dy weithred, /Dy fod yn arglwydd eurglawr drefred, /Y neb a'th welo, w LlF1 II 2 56 win o'th wen adaf - ddiwedd; /Eryfaf dy fedd, dy fodd a wnaf. /Eryfant anant o aur, o ariant; /I'th ly DB VI 26 19 wenychy, /Dy feddwl, nid cw_^l, can nis cely, /Dy fodd, falch ei rodd, ryfeddyly, /Dy fod herwydd clod LlG VII 28 26 erthawg. /Ys ceffych (ys cyffurf enwawg) /Wrth dy fodd fod yn gyfoethawg, /Ac yn y gorffen (gorffawg - ES I 17 35 Cesar, /A'm rhoddud, rhwysg ufeliar, /Da rodd dy fodd heb dy fa_^r. /Dy fa_^r, Lywelyn, a fu fawr - i CBM IV 9 20 gyfair un cwblair cablawd /Nis cenais, cenif dy folawd. /Molaf w_^r clydwr, cludawd - ei eirchion /Ei CBM IV 9 170 in dyfod ein dau. /Dy foli, filwr, hyd angau, /Dy folawd, ys tanwawd, ys tau, /Dy fardd da dothyw i'th CBM IV 9 169 in cyd cyn barau: /I gymod ein dyfod ein dau. /Dy foli, filwr, hyd angau, /Dy folawd, ys tanwawd, ys ta PM V 2 32 wg de_"yrn, gedyrn gosbi, /Gwallaw im anaw enw dy foli, /Gwallofiad aur rad, Rodri - esillydd, /A syll MeiG I 31 1 Duw Arglwydd, erglyw Dy foliant, /Duw Rhoddiad a'm rhydd cyngweiniant; /Duw t DB VI 26 47 styr faint dy fraint, frenin Cymry! /Can gwnaf dy foliant, fal y'i heddy, /O gwnei iawn o'm dawn ni'm d PM V 23 197 , /Ef a'm rhydd yn geugant. /Lliwelydd lletawd dy foliant, /Llywelyn, a Llywarch a'i cant. /Munerawd ym PM V 2 43 /Ga_^l flawdd, yn adrawdd dy wrhydri: /Cenais dy foliant mal nas ryganant, /Milwr pedrydant, pedrydawg MG VII 33 34 ywyll eurych. /Dyfodiad gwastad gwiw ystyrych /Dy fonedd a'r wedd y'i harweddych, /Dylyed aeddfed a fet DB VI 26 46 yriws De_"ws dawn ity - er gaint: /Ystyr faint dy fraint, frenin Cymry! /Can gwnaf dy foliant, fal y'i PB VII 9 2 aredudd, udd prudd prafflu, /Cefais nid cyfyng dy fro, /Gwledig doeth cyfoeth cyfa, /Gwlad rhog diofn, PM V 23 109 /Ef a'th ddwg yng ngodo; /Llywelyn, ef llosges dy fro, /Llas dy wy_^r tra lly_^r, tra Llwyfo. /Llwyr dd GRh II 28 5 /Ca_^r trydar, trydydd Hael byd. /Dy fyd wrth dy fryd, franes - oborthiant, /Wyd berthdud oddiwes; /Da DB VI 26 22 Dy fyrddoedd cyhoedd ti a'u cehy, /Dy fyd wrth dy fryd, frenin Cymry! /Erwan yw inni, o mynny, /Aerwal GYC VII 42 13 efedd /A gwir drugaredd, fal y gwedda. /Edrych dy fuchedd cyn myned i'th fedd, /O gwnaethost gamwedd, n LlG VII 25 35 awn yw dy ddeurudd; /Gorwymp heirdd dy feirdd; dy fudd - neud adwen /Nad ydyw i dan gudd. /Gorawenus dd DB VI 26 13 r y'i gosody, /Dy fe_^r a gwyner fel y gweny, /Dy fudd ni oludd, er a wely, /Dy fedd a'th reufedd a ddo PM V 24 29 lau gleddyfal, goed gleddyfawg. /Dy fardd wyf, dy fudd ys anghuddiawg, /Dy feirdd y_^nt heirddion, udd GRh II 28 5 rion fenwyd, /Ca_^r trydar, trydydd Hael byd. /Dy fyd wrth dy fryd, franes - oborthiant, /Wyd berthdud DB VI 26 22 y'i clywy, /Dy fyrddoedd cyhoedd ti a'u cehy, /Dy fyd wrth dy fryd, frenin Cymry! /Erwan yw inni, o myn PM V 24 31 /Dy feirdd y_^nt heirddion, udd Mo_^n mynawg, /Dy fyrddoedd cyhoedd cyhoeddawg - beunoeth, /Dy gerddawr DB VI 26 21 yfeddyly, /Dy fod herwydd clod mal y'i clywy, /Dy fyrddoedd cyhoedd ti a'u cehy, /Dy fyd wrth dy fryd, BF VII 47 9 oddfawr fudd fu. /Hylithr fu i lu lawer rheg - dy fyw, /Hwylfa glyw glod redeg, /Hylwydd wawr, llawr ll GYC VII 42 7 gwn na'th dycia. /Drwg fydd, o'r diwedd, difer dy gamwedd /Drwy falchder rheufedd, rhyfyg nid da. /Ysty CBM III 30 4 Oedd anawdd, llafn adrawdd llaith, /Dygynnelw, dy ganhymdaith. /Trig yn harddfraint saint senedd gyd - ES I 22 25 /Erglywed Gwawr nyfed nefawl: /Tu y bwyf y bo Dy ganmawl, /Tud Ysbryd ein Tad ysbrydawl CBM IV 17 24 li Celi cyn neithiawr - daear, /Gw_^yl Drugar, Dy ga_^r fo Dy gerddawr; /Ced gwypwyf heddiw hawddfod u CBM IV 17 18 adlawn dawn diburawr, /Porth i'm gwawd tafawd, Dy garcharawr. /Berth gyfoeth llwyrddoeth llewychawd beu PM V 17 42 f llu elyf, llew tey_"rnas - wyd, /Ni odyn neb dy gas, /Ba_^r llychwr, gw_^r yn oed gwas, /Beirdd byd i PM V 20 33 a gyrch. /Cyrchiad, tremyniad tra Mo_^r Udd - dy gas, /Dy gosgordd yn breinrudd, /Mau dy ged, gadwycha GM I 11 58 fydd, /Alaf geinrydd, elw ddyganrain, /Dyganre dy ged dy gyfwyrain, /Dy gynnif ddylif ddedlid gymain. / PM V 20 35 Udd - dy gas, /Dy gosgordd yn breinrudd, /Mau dy ged, gadwychawg Nudd, /Tau fy ngherdd, angerdd angudd DB VI 26 39 y naf, /Nid ef it lesaf o'm dilysy. /A ganwyf, dy geiniaid a'i cny, /A genais a genir wedy. /Aerddrud t DB VI 24 6 Modur, Llywiadur, rhag llaw /Y mae i'm meddwl dy geisaw. /Mor ddiriaid i ddyn eiddunaw - o'i gnawd /Yr PM V 24 33 , /Dy gerddawr bydd goeth, ddoeth dafodiawg, /Dy gerdd dyganaf, naf niferawg, /Dy gynnygn digwydd, arw PM V 24 32 /Dy fyrddoedd cyhoedd cyhoeddawg - beunoeth, /Dy gerddawr bydd goeth, ddoeth dafodiawg, /Dy gerdd dyga CBM IV 17 24 neithiawr - daear, /Gw_^yl Drugar, Dy ga_^r fo Dy gerddawr; /Ced gwypwyf heddiw hawddfod uch llawr, /Ni GRh II 28 40 , /Dygen udd llawen llawrydd, /Dygant ddraig, dy gerennydd. /Cerennydd, herwydd or na haeddais - fa_^r EGM I 27 46 Ddofydd, ddydd yn fau /Na'm gad i gythraul er Dy gethrau. /Dy Grog groes wyddin, frenin freiniau, /Di PM V 18 20 ; /Dy gludfeirdd y_^nt heirdd i'th harddglas, /Dy gleddyf dy glod rhyseas. /Dy arfau, angau anghywas - LlF1 II 3 50 eirw. /Na lidia wrthyf wrth adrawdd - dy glod /Dy gleddyf o drithawdd; /Na'm gwrthfyn wrtheb anhawdd; / PM V 26 123 , dy glod, - dy gynnygn, /Dy gynnif ys hynod; /Dy gleddyf rhyglywsam ar rod /A'th wayw rhudd yn rhyn ym LlF1 II 3 49 Lys Dinteirw. /Na lidia wrthyf wrth adrawdd - dy glod /Dy gleddyf o drithawdd; /Na'm gwrthfyn wrtheb a PM V 26 121 dd, ef dyrllydd Ddyfed. /Dyfed rwyf, dy glwyf, dy glod, - dy gynnygn, /Dy gynnif ys hynod; /Dy gleddyf PM V 2 39 th aur rhudd a'th fudd a'th fynogi. /Gwynygawd dy glod hynod honni /O angerdd a'm cerdd a'm cymelri. /G PM V 18 20 eirdd y_^nt heirdd i'th harddglas, /Dy gleddyf dy glod rhyseas. /Dy arfau, angau anghywas - galon, /Gal PM V 18 17 drad y'i llas, /Dy gynnogn ni gynheily dywas. /Dy gludfawr waywawr goch leas - cynnygn, /Yn cynnwyn gal PM V 18 19 awr goch leas - cynnygn, /Yn cynnwyn galanas; /Dy gludfeirdd y_^nt heirdd i'th harddglas, /Dy gleddyf d PM V 26 121 Rhys rhebydd, ef dyrllydd Ddyfed. /Dyfed rwyf, dy glwyf, dy glod, - dy gynnygn, /Dy gynnif ys hynod; /D LlG VII 25 47 n, Brynaich gystudd. /Ofertun (gwawr gwychfawr dy gochrudd - fylchlafn) /Dy falchlys nid ymgudd. /Anwai HOG II 8 8 gennyf-i harddliw gwaneg, /Doeth i'th gyfoeth dy goeth Gymra_"eg. /Dewis gennyf-i di; beth yw gennyt-t CBM IV 6 215 iad gryd grym llew, ceimiaid glew dew dorf /Am dy gorf dysgorwyd. /Cedwyr ddo_^r, amgor amgyrwyd, /Cada GM I 6 15 wyr yn herw ystawd. /Nid haws i'th esgar esgor dy gosbawd /No chaffael tywyn ni bo tywawd. /Nid oes gys PM V 20 34 /Cyrchiad, tremyniad tra Mo_^r Udd - dy gas, /Dy gosgordd yn breinrudd, /Mau dy ged, gadwychawg Nudd, EGM I 27 47 dd yn fau /Na'm gad i gythraul er Dy gethrau. /Dy Grog groes wyddin, frenin freiniau, /Diffyrth chwech ES I 20 19 /Oer hagrwern gethern, gaethrawd farwawl. /Er Dy gur ddolur, Modur meidrawl, /Argledr gogoniant, gwara GM I 12 31 ymweddwyd, /Bod Duw i'm diau gadwyd, /A chadw Dy gyfraith hyd ymgyfrang a_^'m llaith /A'm llwyddaw gol GM I 11 58 Alaf geinrydd, elw ddyganrain, /Dyganre dy ged dy gyfwyrain, /Dy gynnif ddylif ddedlid gymain. /Dy gymr CBM IV 2 44 nyd, mynwyd mynior, /Nid athwyf, dreiswr, dros dy gyngor, /Nid addwyd hebof heb gof, heb go_^r, /Nid e GM I 11 60 gyfwyrain, /Dy gynnif ddylif ddedlid gymain. /Dy gymri gymryd dy wyn, dy wynfyd; /Dygannan gennyd am b PM V 24 35 niferawg, /Dy gynnygn digwydd, arwydd eurawg, /Dy gynna ni bu, bolchawg - dy darian, /Dy gynnif nid ma PM V 24 37 darian, /Dy gynnif nid ma_^n, nid mal diawg, /Dy gynneddf dyfod yn orfodawg /Am ben dy gynnygn, cynnwr GM I 11 59 elw ddyganrain, /Dyganre dy ged dy gyfwyrain, /Dy gynnif ddylif ddedlid gymain. /Dy gymri gymryd dy wyn PM V 24 36 urawg, /Dy gynna ni bu, bolchawg - dy darian, /Dy gynnif nid ma_^n, nid mal diawg, /Dy gynneddf dyfod y PM V 26 122 /Dyfed rwyf, dy glwyf, dy glod, - dy gynnygn, /Dy gynnif ys hynod; /Dy gleddyf rhyglywsam ar rod /A'th PM V 18 16 ernid Eneas. /Dy gywlad nid lledrad y'i llas, /Dy gynnogn ni gynheily dywas. /Dy gludfawr waywawr goch LlG VII 28 24 yn ddyfnaf it, ddeifniawg - Powys, /Prydferth dy gynnwys gennyf, nerthawg. /Ys ceffych (ys cyffurf enw PM V 24 38 diawg, /Dy gynneddf dyfod yn orfodawg /Am ben dy gynnygn, cynnwrf gwychawg, /A gwasgaru clwyf a gwasga PM V 24 34 dafodiawg, /Dy gerdd dyganaf, naf niferawg, /Dy gynnygn digwydd, arwydd eurawg, /Dy gynna ni bu, bol PM V 26 121 ydd Ddyfed. /Dyfed rwyf, dy glwyf, dy glod, - dy gynnygn, /Dy gynnif ys hynod; /Dy gleddyf rhyglywsam PM V 23 183 Loegr irddant, /Ar derfyn Mechain a Mochnant; /Dy gynnygn ni gennynt cwdd a_^nt, /Ni chaiff hoen na hun PM V 20 37 , /Tau fy ngherdd, angerdd angudd. /Angudd fu dy gyrch, angerdd Lly_^r - a Bra_^n, /A briwgoch dy ongy PM V 10 48 /Ni wnaethost-ti nam i neb daddl, /Ni orug Duw dy gystaddl. /Castell Mathrafal mwyth werin - wythawg, / PM V 18 15 r, aerdwr ardwy efras - cad, /Cedernid Eneas. /Dy gywlad nid lledrad y'i llas, /Dy gynnogn ni gynheily EW VI 1 10 ddewrwyr, mae y ddelw - y gallwn /Na byddwn ar dy helw? /Hardd i fardd fod i'th arddelw, /Hawdd i'r byd PC II 20 4 or, /Hebawg teulu cu, ceinmyn, /Anhawdd gennym dy hepgor PM V 20 27 , /Llyw Prydain, Llywelyn, /Dygen rwyf rhyddug dy hy_^n, /Dugost, udd dremrudd, dremyn. /Tremyn Llywely D-1 I 1 7 wyaf ei draul, uchel gylchwy. /Tir Brycheinawg dy iawn priawd: pawb a'i gwelwy. /Neu ryddadlas am lwyth MB I 4 17 s o'i gymhelri. /Rhwyf pobfa, mor wyt dda wrth Dy ioli, /A'th iolwyf, rhy-m-purwyf cyn no'm poeni. /Bre PM V 19 23 enfyn - i feirdd /Yn fyrddioedd i'th gylchyn. /Dy law hir, neu chredir na chryn, /Yn rhoddi aur rhudd a PB VII 10 12 agon, llafnau dreigliaw, /Llew ehwybr, o lwybr dy law. /Llaw ar ba_^r anwar enwawg - Faredudd, /Draig r GYC VII 42 31 gynnif gwyrda. /Hynny aeth heibaw fal ymchoel dy law, /Mae pawb yn adaw oed dibara. /Ni chaiff cyfoeth BF VII 53 2 dd cludlwydd, clod addas - uchel: /Och Fab Duw dy leas! /Am eurddawn, mawrddygn y'i llas, /Am arddelw t PM V 2 59 addl, udd trwyaddl yn neddf tro_"i. /Na orsang dy len, dy les wyf i, /Na orsaf arnaf er neb ynni. /Na'm PM V 2 59 trwyaddl yn neddf tro_"i. /Na orsang dy len, dy les wyf i, /Na orsaf arnaf er neb ynni. /Na'm arwerth LlF1 II 3 48 meirw; /Bydd lary wrth Lannerch y Ceirw; /Bid dy lid wrth Lys Dinteirw. /Na lidia wrthyf wrth adrawdd OC II 15 50 wr. /Dos, was, na oludd, na olaith - dy lwrw, /Dy luddiaw nid hawddwaith; /Dywan o Faelawr fawrdaith, / OC II 15 49 yfod Faelawr. /Dos, was, na oludd, na olaith - dy lwrw, /Dy luddiaw nid hawddwaith; /Dywan o Faelawr fa GM I 11 6 , /Dechrymynt fy nghlod yng nghlud fantoedd. /Dy-m-cyfairch pawb ym mhob lleoedd /Pwy gorau gwledig yn PM V 8 25 s o'r rhydid, /Cabl neu glod o'm dyfod dybid. /Dy-m-doddyw edliw ac edlid /Am haelon haelder gynhenid. GM I 11 4 gyhoedd. /Dy-m-goluch gogledd gweglyd luoedd, /Dy-m-goddau deau dyhynt breiddioedd, /Dechrymynt fy nghl GM I 11 3 doedd, /Dy-m-gwallofies bodd budd ar gyhoedd. /Dy-m-goluch gogledd gweglyd luoedd, /Dy-m-goddau deau dy GB II 26 135 caffaf-i osteg /O gyrchu Brefi braint ehedeg, /Dy-m-gordden yn llawen llawer gosteg, /I foli Dewi, da G GM I 11 64 dyrain, /Dywesgryn drudwyn drudwyr Llundain. /Dy-m-gorllwydd arglwydd argrain, - w_^yr Gruffudd, /Dada GM I 7 11 i'm bydd byw, ni'm baidd dyn dyhudded. /Dyhedd dy-m-goryw, diwedd arwydd yw, /Dilyw ryw ryn golled; /Rh MB I 3 72 i rywasgarawg; /Cyn myned mur ced yn dawedawg /Dy-m-gug, neu'm gorug yn oludawg. /Yfais gan de_"yrn o g PM V 2 63 rwar arall er fy mherchi. /Dy-m-gwedda urddas, dy-m-gwaddawl hi, /Megis y dewrwr i'i ddyweddi. /Dyddodd GM I 11 1 Dy-m-gwaddoles Duw dyfn bwylladoedd, /Dy-m-gwallofies bo CBM III 21 130 , rhydd y'm rhoddai, /Rhoddion gweilw gwyllion dy-m-gwallofiai, /Gwallofiad anaw (anoeth adfai) /Oblegy GM I 9 139 stri o aur /Yn llys Owain hir hy_"wr ddlidau. /Dy-m-gwallofied ei win o'i wen addaf udd /Yn Arfonig gae GM I 11 2 Dy-m-gwaddoles Duw dyfn bwylladoedd, /Dy-m-gwallofies bodd budd ar gyhoedd. /Dy-m-goluch gogle CBM III 21 1 Dy-m-gwallofwy Duw diheuddawn - awen, /Awdl urdden amgen PM V 2 63 i - eraill, /Ni'm arwar arall er fy mherchi. /Dy-m-gwedda urddas, dy-m-gwaddawl hi, /Megis y dewrwr i' PM V 26 43 emys hyweddfrys hywedd. /A minnau, o'm doniau, dy-m-hedd; /Gnawd y'm daw anaw anfedredd /O'r Deau, irda GM I 9 151 wydd) /Ogfanw a Chegin a Chlawedawg drydydd. /Dy-m-hunis ton mo_^r ym merwerydd, /O Abermenai mynych d GM I 9 113 ais /Ddefawd o'i haddawd) oeth - ys difflais! /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aberffraw, /Dychyrch tir tremu GM I 9 131 fy newisaw /Yng Nghadelling fre fro Dysiliaw. /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aber Dau, /Dychyrch glan glasw PM V 23 7 - defnydd /Dofn awen ddiarchar. /Crist fab Duw dy-m-rhydd arllafar /I foli fy rhi rhwysg Odiar, /Llywel PM V 18 1 Duw Rheen dy-m-rhydd gymwynas, /Deddf ddyfnddawn cyfiawn, cyweitha PM V 10 1 Duw Ddofydd dy-m-rhydd rheiddun awen - be_^r /Fal o bair Cyridfen, / CBM III 3 2 Duw dinag, dinas tangnefedd, /Duw, dy nawdd, na'm cawdd i'm camwedd! /Duw doeth i deithi te BF VII 52 1 Duw, dy nawdd rhag tawdd tanllachar - uffern, /Yn y mae cethe DB VI 34 1 Colofn nef, dy nerth a archaf, /Celi hael, i'r hwyl a ddygaf; /Celfy PM V 20 38 gyrch, angerdd Lly_^r - a Bra_^n, /A briwgoch dy ongyr, /Traw y tremynaist, ben gwy_^r, /Trwy Dyrn, de PM V 18 23 was - galon, /Galofydd rhwy ddyfnas. /Dyorfydd dy orfawr addas /Dyweddi teithi tey_"rnas /Ac Ynys Bryda BF VII 46 27 Rys, /O'm tafawd ysbys oesbell gariad; /Ys bo dy orffen, gymen geimiad, /(Ys bych nefawl hawl hwyl ole GM I 11 69 eurudd goelfain. /Dy warae orau dy orwyrain, /Dy orofn ar bawb hyd barth Rhufain. /Dy-s-gweddwn! Gwels PM V 23 173 nif /Yng ngnaws coll a'm peidiant. /Neu orfydd dy orofn nad a_^nt /I'th erbyn i'th erbarch feddiant. /N GM I 11 68 ennis ddewis ddeurudd goelfain. /Dy warae orau dy orwyrain, /Dy orofn ar bawb hyd barth Rhufain. /Dy-s- GM I 6 6 dain adanad, prydyddion borthiad, /Boed cyfoed dy rad a_^'th wlad a'th wawd. /Ethyw dy ergryd yn eithaf LlLl II 16 60 en gryd! /Poed hwyl i holi diwyd! /Poed ef enw dy rodd bodd byd! /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwy PM V 8 46 eindid. /Rhag beiau rhiau yn y rhennid - budd /Dy rybudd, Ruffudd, a rybuchid MB I 4 5 , gwna gymod gryngod a mi! /Adfrau, adfant cof Dy rygoddi /Erof, ac edifar ei ddigoni; /Digonais gerydd MeiG I 33 77 lygriant enbyd; /Gwae a fo yno, difro difryd, /Dy-s-daaedd dolur, dygngur gymryd. /Cymerawd ein Duw ein GM I 11 70 rwyrain, /Dy orofn ar bawb hyd barth Rhufain. /Dy-s-gweddwn! Gwelsant ar gant celain /Am draeth Edrywy GM I 11 8 ob lleoedd /Pwy gorau gwledig yn y gwladoedd: /Dy-s-gwrtheb gwrthrawd gwrthrod i honni /Hwnnw yw Rhodri HOG II 7 18 m bydd-i eilwydd? /Pa hyd y'th iolaf? Saf rhag dy swydd. /Adwyf-i yn anfedredd o ynfydrwydd - caru, /Ni HF VII 22 2 Dduw mawr, Amherawdr dyniaddon, /Dillwng Dy walch terwynfalch tirion, /Dewr Owain, deuruddliw ffi GM I 11 68 mirain, /Dychennis ddewis ddeurudd goelfain. /Dy warae orau dy orwyrain, /Dy orofn ar bawb hyd barth CBM III 16 11 I beues ei hendad, /Dygostwng arthan (dygwystl dy wayw!) /Dygwan, dywynnyg o'i anghad, /Dygwisg amgenwi LlG VII 25 29 /A lliaws galchdo_"ed. /Llwyr y gw_^yr, gwrawl dy weithred, /Dy fod yn arglwydd eurglawr drefred, /Y ne EGM I 27 41 a_^ myned myn y'th giglau. /Pen cred fu weled Dy weli_"au /Pan yth archollwyd o'th archollau. /Can bor CBM IV 18 27 a bechws Addaf. /Neud wyf alltud drud a dreigl Dy wendud /A'th wendorf amdanaf; /Neud beirdd yr eglwys CBM IV 17 2 engradd Ben Berchen, barch Briodawr, /Dengradd Dy wenwlad mor fad, mor fawr, /Duw dewrwir, pellir pwyll D-3 VI 19 23 llafur y llywodron: /Deugain mlynedd bleinon - dy wenwlad /Porthaist yn wastad, mad rad roddion. /Ysym- D-4 VI 20 94 a thiredd a_^ thi - neud hafal, /Neud hyfawl dy westi, /Eang yw id rydid, ri, /Eofn a golofn Geli LlF1 II 2 55 af, /Eryres ormes, trachwres trechaf. /Eryfais dy win o'th wen adaf - ddiwedd; /Eryfaf dy fedd, dy fodd PM V 24 69 oniawg /Na'th orsaif na moel na myngawg. /Boed dy wir ar dir, dormennawg - dyhedd, /Gan mlynedd yn hedd PM V 15 5 ynas - Dofydd, /Dof wyf it yn wanas. /Dywynnyg dy wir yn wynias, /Dy wynfyd i'm cywyd nid cas. /Edrych, LlG VII 28 20 ynghywair, cynfarchawg - yng nghad, /Mawreddus dy wlad, rad redegawg. /A mi mal athro ethrylithawg, /My CBM IV 10 4 iawg wyf finnau) /Ar dy wy_^r, eryr aerau, /Ar dy wlad, wledig Deau. /Aswynaf, archaf arch fawr - i Ber PM V 2 42 yn gryg, nid egrygi, /Ga_^l flawdd, yn adrawdd dy wrhydri: /Cenais dy foliant mal nas ryganant, /Milwr GM I 11 60 gynnif ddylif ddedlid gymain. /Dy gymri gymryd dy wyn, dy wynfyd; /Dygannan gennyd am bryd, am brain. / MG VII 33 62 wae ei gyd-ych. /Iesu, deg Iesu, im dangosych /Dy wyneb, ni heb a ohebych, /Na chudd Dy ddeurudd, diddo GM I 11 60 ylif ddedlid gymain. /Dy gymri gymryd dy wyn, dy wynfyd; /Dygannan gennyd am bryd, am brain. /Dywasgar PM V 15 6 wyf it yn wanas. /Dywynnyg dy wir yn wynias, /Dy wynfyd i'm cywyd nid cas. /Edrych, pan fernych faint PM V 8 21 I'th ddeurudd i'th ddewrwarth ganlid, /A glywo dy w_^yr wy erlid, /A'th orwyr, i'm llamwyr, i'm llid. / CBM IV 10 3 amau - dy ddawn /A'th ddoniawg wyf finnau) /Ar dy wy_^r, eryr aerau, /Ar dy wlad, wledig Deau. /Aswynaf PM V 23 110 yng ngodo; /Llywelyn, ef llosges dy fro, /Llas dy wy_^r tra lly_^r, tra Llwyfo. /Llwyr ddug y Wyddgrug, PM V 26 129 gorddirod /Can wy_^r Lloegr ys llwyr adnabod. /Dy ysgwyd rhwygwyd rhagod - trychanwaith /Trychangwyth g dy_^ 3 PM V 12 41 aw. /Ffraw-gyrchiad cant cad cyn bu llawr - ei dy_^, /A_^'i de_"yrn fyddinawr, /Rhy-i-gelwid rhwyd ysgw PB VII 16 7 golled /Dwyn Madawg, draig fodawg, drud; /O'i dy_^ digardd, hardd, hyfryd, /O'i wayw nid oedd waeth ei DB VI 29 104 niaid, syniais ei alaf; /Grymus gan gweled, ei dy_^ gwelaf, /Gradd berchen, ei barch amdanaf! /Hiraeth dyar 5 CBM III 24 45 cyn lladd llachar, /Gw_^r oedd gyhafal (dial dyar) /A_^'r gorau a fu o feib Gleisiar; /Gw_^r oedd fei LlF1 II 5 33 yr o'r sy_^r yn syrthiaw. /Wythfed dydd dybydd dyar - /Deddfau diau diarchar - /Dygn ddangos aros erfyn CBM III 26 111 , /Pryderus y'i canwn, /Blaidd blaengar, ba_^r dyar dyrwn, /Beirdd ganllaw, bardd iddaw oeddwn! /I'm pw LlF2 VI 9 5 n a difanw llawgar. /Trydydd fydd, pan fo dydd dyar, /Syberwyd o fawrfryd, o fa_^r. /Pedwerydd rhewydd GM I 7 45 wys ei ddaffar, /O ddiffeithiad Lloegr (llafn dyar - wrthudd) /Nid wrth fedr ei alar. /Galwaf Dduw gan dybi 2 LlF1 II 5 56 w fi, /Ar a gollo pawb o ga_^r /Ar wyneb daear dybi. /Ail ddydd cyn no dydd dilyw, /Pobloedd trist, Cri PM V 25 18 erdd gyflawddon /(Ac yng Nghaerlli_"on fy llyw dybi!), /Yng Nghaer Amwythig, yng nghain drefi - ne_^r, dybid 1 PM V 8 24 de ddewis o'r rhydid, /Cabl neu glod o'm dyfod dybid. /Dy-m-doddyw edliw ac edlid /Am haelon haelder gy Dybo 1 LlF2 VI 10 55 ym medd; /Dybwyf o'm camwedd, Duw a'm cymer, /Dybo i'm diffryd cyn pryd pryder, /Gw_^r a ddiffyrth Paw Dybriw 1 CBM III 16 8 yn amhad; /Dybrydaich brwydrdaer aer aerfrad, /Dybriw draig dragon beleidriad, /Dybrys alaf Deifr i dre dybryd 1 CBM III 3 190 rthfawr ei ddedfryd, /Gran yng ngre, bu de, bu dybryd, /Gre yng ngreddf yn lleddf yn llugfryd /Yng ngha Dybrydaich 1 CBM III 16 7 cyfaenad - eu rhwyf, /Eu rhwyddfodd yn amhad; /Dybrydaich brwydrdaer aer aerfrad, /Dybriw draig dragon dybrydedd 1 DB VI 30 65 Mo_^n dirion diredd, /A llu o Brydain, llwrw dybrydedd, /A llu o Ffrainc, ffyrf ffrawdd galledd: /I g Dybryderant 1 D-1 I 1 29 /Hydr y cymell Hywel o bell: gwell yw no hwy! /Dybryderant, dyysgarant rhag ei ddibwy. /Diau uddudd tra Dybrys 1 CBM III 16 9 aer aerfrad, /Dybriw draig dragon beleidriad, /Dybrys alaf Deifr i drefad - Bowys, /I beues ei hendad, Dybrysais 1 GM I 9 127 efi Dinbych /Dydd yn ystrad, aesawr dreuliaw, /Dybrysais innau yn aroloedd i Eingl: /Dyfrydedd yn Lloeg Dybu 7 MB I 3 57 rdderchawg /O Ysgewin barth hyd borth Efrawg. /Dybu brenin Lloegr yn lluyddawg, /Cyd doeth ef nid aeth ES I 24 9 west Duw bu deugeinpryd. /Am dduw Merchyr Brad dybu bryd - Iddas, /Bredychu ein Hysbryd, /A Difiau y'n GB II 26 191 ech deg dros waneg a thros weilgi /A'i dyddug, dybu Duw wrth ei throsi. /Ac nad fo yn ei fro fraint a MB I 3 96 aig, draig Gwyndodydd, /Gw_^r a roddai gad cyn dybu ei ddydd. /Gruffudd grym angor, eisor Mechydd, /Mar PM V 1 139 ryfys amryfawl /Ein hendad, handym angheuawl. /Dybu er gwared Gw_^r deddfawl, /Crist yng nghnawd, ein b LlF2 VI 10 49 dd amryw hoywder, /Ys dybydd y dydd y dialer. /Dybu Grist ym mru, ym mhrudd-der, - eron, /Deuwn rhag Ei MB I 3 136 rydd; /Cad rhag castell Mo_^n, mor ddigerydd, /Dybu o'i gyffred gwared bedydd. /Dewisais innau (nid gau Dybuam 1 D-4 VI 20 63 rybydd - angerdd, /Argerdd gerdd geirionnydd, /Dybuam, dybyddawd dydd, /Dywalwern drywern drennydd. /Tr dybuant 3 PM V 23 155 ddien, uch Dygen Dyfnant; /Ail milioedd milwyr dybuant, /Eilyrth gyrth y'n gwrthfynasant, /Ail agwrdd y GB II 26 285 fannedd, /A seiniau present, worment tiredd, /Dybuant i gyd i un orsedd, /I Frefi, ar Ddewi dda ei fu CBM IV 4 25 gwarthflawdd gorthoriant; /Aber Saint seithmil dybuant, /Saith angerdd seng[] yn nifant. /Glas ferau he Dybwyf 2 LlF2 VI 10 54 on tyner. /Dyddeuant ataw a ddoter - ym medd; /Dybwyf o'm camwedd, Duw a'm cymer, /Dybo i'm diffryd cyn GM I 9 166 fneued y'm heiddunir /(Henoeth oeth dybyddaf o dybwyf rydd!) /Ac os Duw o nef neu ym cynnydd /Ceinfod g dybydd 7 GB II 26 123 rydd - pechawd, /Ym maes mae_"stawd Dydd Brawd dybydd; /A Dewi a'i gorug, gw_^r bieifydd, /Magna fab yn GB II 26 194 thr tri mwg yn amlwg o'i hamlenwi. /A fyn Duw, dybydd byth wy foli; /A fynno nodded, cyrched Ddewi. /Du CBM IV 17 86 ra gw_^ydd dra gwyliadur /Gwartherddydd elfydd dybydd disbur. /Gwerthefin Frenin, fraisg Beniadur - byd LlF1 II 5 33 r, /Ergyr o'r sy_^r yn syrthiaw. /Wythfed dydd dybydd dyar - /Deddfau diau diarchar - /Dygn ddangos aro GG II 31 27 lle i'w omedd. /Dadwyrain o fain, o fedd - a'n dybydd /I an diburaw og an camwedd. /Treiswr yw angau ar LlF1 II 5 61 nt /Can gwddant na byddant fyw. /Undydd Dofydd dybydd oll /Pobloedd plant Addaf o bell, /A mud a drud a LlF2 VI 10 48 d pynner. /Trasegur amhrudd amryw hoywder, /Ys dybydd y dydd y dialer. /Dybu Grist ym mru, ym mhrudd-de dybyddaf 1 GM I 9 166 c yn llys afneued y'm heiddunir /(Henoeth oeth dybyddaf o dybwyf rydd!) /Ac os Duw o nef neu ym cynnydd dybyddawd 2 D-4 VI 20 63 angerdd, /Argerdd gerdd geirionnydd, /Dybuam, dybyddawd dydd, /Dywalwern drywern drennydd. /Tremynwys CBM IV 9 26 rudd gwrthrawd, /Gwrth frwydr crwydr creulawn dybyddawd; /Gwelais-i wledig dig, diofnawd, /Ofn ei ofn dybygrwydd 1 DB VI 27 13 ysbyd y byd yn enbydrwydd. /Cam y gorug Duw o dybygrwydd, /Cyn bai trwch, na bai trychanmlwydd. /Cymyr dycia 1 GYC VII 42 6 chynnal lladron /A threisaw gweinon, gwn na'th dycia. /Drwg fydd, o'r diwedd, difer dy gamwedd /Drwy fa dycnaf 1 BF VII 50 4 gadarnaf - arddelw, /A borthes ei ddelw ddolur dycnaf. /A berthyn am ddyn a ddywedaf: /A bortho gofid, dyco 2 PM V 23 125 dd o feirdd a'i cyrcho. /A ddug y Wyddgrug a'i dyco, - gwyliwch! /Gwelator pwy'i lluddio! /Llwrw Fochna ES I 23 5 buchant trigiant i'm trugaredd. /Trindawd a'm dyco o'm diguedd /I'm dogn eidduned wared waredd. /Teir dycwy 1 MeiG I 33 16 ddigoni /Ar Dduw yn gollwng gwall fynechi /A'i dycwy yn gam yng nghymhelri - uffern, /Afflau dihedd dih Dychanaf 1 CBM III 16 15 m geiniad, /Dygwasgar trychiaid mal trochiad! /Dychanaf i'm naf, i'm neirthiad, - Owain, /Pair Prydain, Dycheferfyddwn 2 GB II 26 295 rhadlonedd, /A Mihangel mawr ym mhob awrfedd. /Dycheferfyddwn-ni lu am ei lariedd, /Dycheferfyddwn ninn GB II 26 296 awrfedd. /Dycheferfyddwn-ni lu am ei lariedd, /Dycheferfyddwn ninnau am drugaredd Dychennis 1 GM I 11 67 Owain. /Dychyrchws fy llyw, llew mawr mirain, /Dychennis ddewis ddeurudd goelfain. /Dy warae orau dy or dychlud 2 GM I 9 114 on wyrdd wrth Aberffraw, /Dychyrch tir tremud, dychlud anaw; /Diesig yd ga_^n ednan arnaw, /Argoed nwy GM I 9 144 can frehyrau. /Dyhepgyr alaf, elyf ddoniau, /Dychlud clod Brydain bedrydannau. /Dywystlir iddaw o Ddi Dychluded 1 GM I 9 85 rin gwy_^r, /Gorddyar ei drais, Emrais eryr. /Dychluded tey_"rnedd tey_"rnged iddaw, /Gwledig Aberffra Dychrain 1 PM V 23 74 mcan: /Adnes i franes, i frain ban - ddychre, /Dychrain gwy_^r yng nghreulan; /Gwrdd y gwnaeth am ddeud dychre 1 PM V 9 22 s maws mab Nwyfre, /Rhag gelyn Brynaich branes dychre. /Ni bydd arodrydd ar odre - Prydain, /Prydyddion Dychrydd 1 GM I 12 18 l dyfrwyd. /Dyfrydedd fonedd! Fennig ydd wyd, /Dychrydd hun a hoen ha_^n pan ddoddwyd. /Dychyrch cyfarw dychryn 8 GwB VI 17 18 ffug) ffwyr ddilyn - Brynaich, /Braw uddudd a dychryn, /Angau golau pob gelyn /Angad leiddiad Lywelyn GM I 7 92 . /Ail llam a'm hedfyn yw lladd Llywelyn, /Ail dychryn a'm deffry; /Ail dewr udd a'i trymgudd trymdde, OC II 14 33 hael o hil Cynfyn, /Dragon a'i dechrau ac niw dychryn - cad, /Cyflafan argrad, cymwy erlyn. /Cydwyr y BF VII 51 25 riaid nid ystyrio. /Ystyried, O Dduw, ddamwain dychryn - cun, /Can nid byw Llywelyn, /Athrist hiraeth g CBM IV 9 215 chwedd gyminedd gymyn, /Gwry_^s efnys dychrys, dychryn - ei ongyr, /Ei angerdd nid edfyn. /Gnawd uch cn DB VI 29 72 yd na'm dyhudd - dim, /Damwyniaw im gythrudd, /Dychryn mawr bod llawr ar llofrudd, /Llyw meidrawl, llew CBM IV 18 25 mwyaf /Rhwyf cedyrn yn cadw ar eithaf. /Neu'm dychryn meddwl a feddyliaf /O bechu a bechws Addaf. /Neu DB VI 29 32 u, /Am lyw glyw a'i glod hyd Fynnau. /Bu gelyn dychryn o'r dechrau /Byth yn lladd Llundain a'i thyrau, Dychry_^n 1 CBM IV 16 209 dangos Ei faran, /Dyddwyre, dyddaered arnan, /Dychry_^n twrf torfoedd yn eban, /Dychyrch hynt ddychre dychrynais 1 PC II 21 38 ryn rhag erchlais - y fra_^n, /Dechrau gwa_^n, dychrynais, /Gwae fi, pan 'i harhoais: /Gwayw yn Hywel a dychrys 2 CBM IV 9 215 /Braw dachwedd gyminedd gymyn, /Gwry_^s efnys dychrys, dychryn - ei ongyr, /Ei angerdd nid edfyn. /Gna CBM IV 16 214 dyddetgyr dylan, /Dychymer ufeliar ba_^r ban, /Dychrys gwry_^s gwres tandde allan. /Gwedi celennig, wed dychwardd 1 GM I 9 149 iw haf hyfryd, dedwydd. /Addfwyn dyddaw dyfr (dychwardd gwyrdd wrth echwydd) /Ogfanw a Chegin a Chlawe dychyfarwyd 1 GM I 12 19 a hoen ha_^n pan ddoddwyd. /Dychyrch cyfarwydd dychyfarwyd - a_^ mi, /O drechryni y tri ydd ym treulwyd Dychyfyd 1 CBM III 16 187 o gyflawnder - cyrdd, /Cerddorion a'i dadfer: /Dychyfyd glewyd, glew hyder, /Dychyffry ffosawd ffwyrnaw Dychyffry 1 CBM III 16 188 ion a'i dadfer: /Dychyfyd glewyd, glew hyder, /Dychyffry ffosawd ffwyrnawd ffe_^r; /Dychynne fflamdrais Dychymell 1 CBM III 16 193 llawer, /Dychyrch cad, dyran rhad rhif se_^r! /Dychymell Prydain o'r pryder - yd fu, /Prif de_"yrn a'i Dychymer 1 CBM IV 16 213 liw amlan, /Dylleinw lly_^r, dyddetgyr dylan, /Dychymer ufeliar ba_^r ban, /Dychrys gwry_^s gwres tandd Dychymriw 1 CBM IV 16 211 eban, /Dychyrch hynt ddychre gwynt gwaeddfan, /Dychymriw ton amliw amlan, /Dylleinw lly_^r, dyddetgyr d dychymyg 1 GYC VII 40 87 sglog, /A chyrn sefydlog ar ei sodlau, /A phob dychymyg i drywanu cig, /A phob cog ffyrnig o'r coeg ffy Dychymysg 1 PM V 9 5 yddawr /Hyd y llewych llawr gwawr gwymp fore. /Dychymysg aerffysg yn arfle - aesdur, /A_^'i gleddyf ffl Dychynne 1 CBM III 16 189 w hyder, /Dychyffry ffosawd ffwyrnawd ffe_^r; /Dychynne fflamdrais i dan fflamdai Lloegr, /A phlant Ei Dychyrch 5 CBM III 16 192 yng ngwander, /Dyglud glod mal y clyw llawer, /Dychyrch cad, dyran rhad rhif se_^r! /Dychymell Prydain GM I 12 19 wyd, /Dychrydd hun a hoen ha_^n pan ddoddwyd. /Dychyrch cyfarwydd dychyfarwyd - a_^ mi, /O drechryni y GM I 9 132 ysiliaw. /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aber Dau, /Dychyrch glan glaswyn, glwys ei ffrydau. /Diesig yd ga_^ CBM IV 16 210 ered arnan, /Dychry_^n twrf torfoedd yn eban, /Dychyrch hynt ddychre gwynt gwaeddfan, /Dychymriw ton am GM I 9 114 fflais! /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aberffraw, /Dychyrch tir tremud, dychlud anaw; /Diesig yd ga_^n edna Dychyrchws 1 GM I 11 66 yr Gruffudd, /Dadannudd angudd angerdd Owain. /Dychyrchws fy llyw, llew mawr mirain, /Dychennis ddewis Dychysgogan 1 GM I 9 18 y edde_"in, /Ac ar lles Owain hael hual dilin /Dychysgogan, Lloegr, rhag fy lla_"in! /Llachar fy nghle dyd 4 PM V 23 137 tawo, /Lloegr gychwyn, a fyn a fynno. /Llwyr y dyd ei fryd ar fro - Gadwallawn /Fab Cadfan fab Iago, / DB VI 35 8 ngrym yng ngryd, llawr gorfawr gwryd, /Llwyr y dyd ei fryd ar Frynbuga. /Lloegrwys i gysgu lluddwyd o'i GYC VII 43 27 i ddwyn i gyd o gidwm law. /Ac yna y dywaid, y dyd uchenaid: /`Mae ef y diriaid o'i eneidiaw, /A cham g CBM IV 17 49 fy ngweryd; /Yn llwrw llwyth elfydd Dofydd a'n dyd /Yn llawr lliwetgawdd, anghlawdd anghlyd. /Yn llwyr dydoeth 1 PM V 10 29 , am dir. /Tir fy naf traethaf, treth Wynedd - dydoeth /O deithi tey_"rnedd, /A threth Gaer Genfyn ar h dydwed 1 GM I 14 85 dd, caru myned /Myn ydd ymddaeth Crist ar gain dydwed - daear: /Cyn bwyf abar, a'm bo lludded. /Llwyddi dydwedd 1 PB VII 20 14 er Fflur, er dolur dilen saeth, - dedwydd /O'i dydwedd olo y daeth; /Dwyn gwawr trylwyn, trwy hiraeth, dydd 65 EGM I 28 18 /Cred ti y daw rhag llaw yn llwrw anffawd /Un dydd (a Dofydd inni a'i dywawd) /Y cosbir enwir, y cosba DB VI 24 44 rhag rhwydaw - ei hawl, /Gwae ni fo deddfawl y dydd a ddaw! /Mihangel, pan dde_^l i ddaly drostaw /Yn e GYC VII 41 23 /A dwyn rheidus yn gamlyrius, lwyr ofudiau: /Y dydd a ddaw, ni bydd difraw gwyraw geirau /Ar wan Grista PM V 3 13 ud y_^nt i'th adrawdd. /Erioed dy angar aerawd dydd angau; /Eurawg dy angad, eiryd i'm angen. /Tey_"rn DLlM II 18 39 d wyf lawen o lewenydd - bryd /Am bryder yr un dydd, /Am Owain, am ddwyrain ddyrllydd, /Am de_"yrn, am LlF1 II 5 9 /Pymthegfed dydd cyn Dydd Brawd. /Y pedwerydd dydd ar ddeg /Yd gyrch mo_^r mawr atreg /Yn nyfnder daea GM I 9 147 hedd draw yn neau. /Addfwyn cyntefin, cain hin dydd, /Araf y rhiw haf hyfryd, dedwydd. /Addfwyn dyddaw BF VII 53 19 dd im /(Eryr llym lluosydd) /Aros clybod dyfod dydd /Aur golofn ddiofn Ddafydd. /Cyn no lladd Dafydd (d GM I 7 90 awd gyffre, /Ail dilyw dilain draig erhy; /Ail Dydd Brawd braw ystawd ystle. /Ail llam a'm hedfyn yw ll GB II 26 123 ag cryd cerydd - pechawd, /Ym maes mae_"stawd Dydd Brawd dybydd; /A Dewi a'i gorug, gw_^r bieifydd, /M LlF1 II 5 8 /Maint yr arwyddon a fydd /Pymthegfed dydd cyn Dydd Brawd. /Y pedwerydd dydd ar ddeg /Yd gyrch mo_^r ma PM V 1 65 wch, /Ef dwyre dewrfeirdd fireinwch, /Ef dyran dydd Calan cadrwch, /Ced eirchion i'r cedawl erchwch, /E PM V 22 1 Neu'm bu dydd cer elfydd Elwy, /Eiliwn wawd a_^ defawd, a dwy; /N LlF1 II 5 21 sg o'i odeb /Hyd ar wyneb yr eigawn. /Undegfed dydd, certh ceugant, /Creaduriau yd grynant /Rhag ofn di LlF1 II 5 8 i dywawd /Maint yr arwyddon a fydd /Pymthegfed dydd cyn Dydd Brawd. /Y pedwerydd dydd ar ddeg /Yd gyrch PM V 2 65 hi, /Megis y dewrwr i'i ddyweddi. /Dyddoddyw y dydd, Dafydd dyfnfri, /Deddf hael, i'm caffael neu i'm c LlF1 II 5 37 n, /Fal yd gry_^n dyn a daear. /Seithfed dydd, dydd darogan: /Main mwyaf oll a holltan; /Gwyrthau Duw a BF VII 53 7 - Cymru /Doeth cymraw a thristyd, /Am Ddafydd (dydd dihyfryd) /Ab Gruffudd, grym gythrudd gryd. /Och am LlF1 II 5 57 ga_^r /Ar wyneb daear dybi. /Ail ddydd cyn no dydd dilyw, /Pobloedd trist, Crist a'u cennyw, /Yng gwy LlF1 II 5 17 'w syllu, /Nad ym men yd fu yd fi. /Deuddegfed dydd, Duw ddigawn /Anifeilaid mo_^r mawrddawn: /Y daw po LlF2 VI 9 5 fa dyn a difanw llawgar. /Trydydd fydd, pan fo dydd dyar, /Syberwyd o fawrfryd, o fa_^r. /Pedwerydd rhe LlF1 II 5 33 ysgyr, /Ergyr o'r sy_^r yn syrthiaw. /Wythfed dydd dybydd dyar - /Deddfau diau diarchar - /Dygn ddango LlF1 II 5 37 s erfyn, /Fal yd gry_^n dyn a daear. /Seithfed dydd, dydd darogan: /Main mwyaf oll a holltan; /Gwyrthau DB VI 31 19 yfrys dyfryd cynfreinion, /Hoeddl Dafydd megis dydd dyddon; /Naf ieuanc, cyn tranc traul eirchion /Ni b MG VII 32 22 ydd, gwylwyr ffaldau, /Engyl adfydd, a nos fel dydd dyfu yn olau; /Yna y traethwyd ac y coelwyd coelfai CBM III 21 11 n, draig Iorfeirthiawn: /Neu'm doddyw defnydd, dydd dyfyddlawn, /Dyfod ei gyfnod i Gadwallawn. /Edmygaf D-4 VI 20 63 /Argerdd gerdd geirionnydd, /Dybuam, dybyddawd dydd, /Dywalwern drywern drennydd. /Tremynwys rhyswr Rho LlF1 II 5 45 gledrydd /A'n rhoddes-ni cred a bedydd. /Pumed dydd, elfydd aflwydd, /Rhyfel nid argel Arglwydd: /Pan f GB II 26 221 mo_^r, mawr a droau /A fydd ar eu llu-hwy lliw dydd golau, /Collant a'r llygaid a'r eneidiau; /Ny welan GYC VII 40 32 oes byd yn fodfaddau, /Pan aeth un Mab Duw, y dydd gorau, /I ddrws porth uffern gethern gaethau /I wa HOG II 6 37 n o Faelienydd /Hyd yn nhir Rheged rhwng nos a dydd. /Gorpwyf-i cyn bwyf bedd, buddai newydd, /Tir Tege EMRh VI 23 14 . /Pannu a fydd dir rhag dewr gorflwng /Pan fo dydd gorwlad a chad yn wng. /Penial pob arial, crau allw PM V 18 3 /Deddf ddyfnddawn cyfiawn, cyweithas, /Dedfryd dydd gwynfyd gwyn wanas - dragon, /Draig Prydain a'i hur EG VI 18 28 lais-i aer am Gaer oedd engiriawl, /Talu pwyth dydd gw_^yth Gwaith Canysgawl: /Ni rywelais neb na bo ca IRh VII 30 2 cyd bwyf digerydd /O garu nwyf llu neud lliaws dydd; /Hawl hyfawl ganmawl ganmwy beunydd, /Hawdd fu ei LlF1 II 5 25 ilyw diarchar; /Adar daear dirwestant. /Degfed dydd, herwydd anian, /Ni eill dyniaddon ddiddan; /Mo_^r GM I 8 10 ! /Ef gwnaeth yn ungad ddwygad ddigudd /Yn un dydd herwydd herwyr [ ] /Cad fawr Faes Carnedd, cad Ystr MeiG I 31 25 t - yn gymen, /Fy nghymod-i a wnaethant. /Yn y Dydd i'm Priawd y'm profant, /I'r Unduw'n yr undawd y'm CBM IV 13 36 ardd o'i gylchyn, /Dawn fu pan ddyfu yn ddyn, /Dydd llawenydd Llywelyn GM I 9 21 dig aur ar fy nghylchwy. /Cyfun-westlawg dyfr, dydd neud gawy, /Cathl oar adar awdl osymwy. /Gorfynnig EGM I 26 1 Amser Mai, maith dydd, neud rhydd rhoddi, /Neud coed nad ceithiw, ceinlli CBM IV 17 21 /Am elyf fedydd, am elfydd glawr, /Gwedi golo dydd o dywyllawr, /Gwedi golwg frad gwoleuad gwawr. /Gwr D-4 VI 20 28 chyhydr; /Uchuch ei ddydd herwydd hydr, /Isis dydd oswydd oeswydr. /Godrais a laddawdd o lu trychiaid EW VI 6 41 nawg Ddafydd, /Tau glod o'm dyfod i'm dydd. /Y dydd, rhwydd arglwydd, argledr gorllin - llu, /Y llochir LlF1 II 1 60 Dofydd, /Rhodd gynnan Forfran, rhwysg diddan dydd. /Rhy-i-gorug Duw ddau henefydd - o'i phlaid, /Offe LlF1 II 5 49 w brynnau, /Eglwysau diau ddygwydd. /Pedwerydd dydd, trwy dristyd, /Ar naid anifeilaid byd /Yng ngwyllt LlF1 II 5 53 erddant /Can gwddant nad a_^nt i gyd. /Trydydd dydd, trwy drueni /Rhag arynaig Brawd braw fi, /Ar a go DB VI 25 6 dd Fyrddin /I ganu moliant mal Aneirin - gynt /Dydd y cant `Ododdin', /I foli gwyndawd Gwyndyd werin, / EGM I 27 28 awrdad mau! /Duw, ni'm ceryddych o'm ceryddau /Dydd y cerydder y careddau. /Diwedd ni bydd it, na dechr GYC VII 40 7 i bair gelu - lles, /Llys uffern ni orfu: /O'r dydd y codes Iesu /O farw yn fyw, da farn fu. /Dyw Mawr DB VI 24 22 nthaw! /Diddestl oedd eu lle llu wrth sylliaw /Dydd y cymerth Crist crog yn eiddaw: /Yng ngwaelawd uffe LlG VII 24 95 Derwin! Clo byddin clodrydd!) /Ni bu edifar y dydd - y cyrchawdd /Cyrch eofn esillydd. /Gwelai wawr ar LlF1 II 5 41 rynaig Brawd briwan. /Arwyddon chwerw chweched dydd /Y daw gwaed o'r gwellt a'r gwy_^dd; /Ein Harglwydd LlF2 VI 10 48 /Trasegur amhrudd amryw hoywder, /Ys dybydd y dydd y dialer. /Dybu Grist ym mru, ym mhrudd-der, - eron LlF1 II 3 41 wydd, /Ai cabl ai cwbl gerennydd. /Cerennydd y dydd y doeth Mair - yn wyry /I wared am ein Pair. /Archa EW VI 6 40 awg ddeifnawg Ddafydd, /Tau glod o'm dyfod i'm dydd. /Y dydd, rhwydd arglwydd, argledr gorllin - llu, / PB VII 2 13 ddin, gwawr byddinoedd. /Byddinoedd hardd oedd dydd y hyrddai - Rhys /Ciwdawd Rhos ohanai, /Llaith cynn ES I 23 21 - yr Israel, /Oesran y delwyf i'i dangnefedd /Dydd y parther rhai yn rhagyrwedd, /Y perthir eraill y p CBM III 3 102 l iawn, rhadlawn rhy'i molir, /A fydd rhydd y dydd yd fernir, /A fo gw_^yl, golau yd noddir, /Golwg Du GYC VII 38 42 wen llen llaw a nycher, /Ni bydd brychwyn dyn dydd y'i cladder; /Nis canlyn o'i dda, o'i ddifer - ymdr GYC VII 38 22 n, syniwn trwy synnwyr Ne_^r /Dielwed fydd dyn dydd y'i ganer: /Ef yn fab, yn febyd ofer, /Ef yn was an DB VI 30 3 Duw, ein Tad - ysbrydol, /Ysbrydoedd oleuad, /Dydd y'm gwna yn drist drais ddyfniad /A'r llall yn llaw PM V 2 1 Calan hyddfref, tymp dydd yn edwi, /Calaf gan, lloer fan llwrw fynegi, /Cynnw GM I 9 126 iddaw. /Pan amwyth Owain aur athrefi Dinbych /Dydd yn ystrad, aesawr dreuliaw, /Dybrysais innau yn aro PM V 18 36 s, /Wyt gorau un gwron o'r fas /A wnaeth Duw y dydd y'n creas. /Llym anian trathan trwy gras - a choed, dyddaered 1 CBM IV 16 208 n. /Pan wne_^l Duw dangos Ei faran, /Dyddwyre, dyddaered arnan, /Dychry_^n twrf torfoedd yn eban, /Dych dyddaw 5 MB I 3 8 /Pan gaffwyf-i gan lain la_^n gyflogawd, /Can dyddaw angau angen drallawd. /Ac ail dra drymaf trengi m GM I 9 149 dd, /Araf y rhiw haf hyfryd, dedwydd. /Addfwyn dyddaw dyfr (dychwardd gwyrdd wrth echwydd) /Ogfanw a Ch PM V 11 45 cynifiad, Cynan. /Cynan, darogan derwyddon, - dyddaw; /Ef doddyw o Frython, /Anaw gwynaw gerddorion, / GM I 7 6 es eurfyged. /Caru dyn, nid dilys ogoned, /Can dyddaw i fraw frwyn dynged. /Cerais udd Powys, ceri fi f LlF2 VI 10 51 der, - eron, /Deuwn rhag Ei fron Fryn Olifer. /Dyddaw Mihangel, fal y gweler, /Rhag llu engylion tirion Dyddbrawd 5 GM I 13 21 eth iddi: /Fy addas nid debre. /Dilyw a ddyfu, Dyddbrawd a ddyfi /I ddygyfor ei gynne, /I ddygyfwrw enw GM I 7 81 torf, terfyn achubiad. /Och, Dduw, na ddoddyw Dyddbrawd can deryw /Derwyddon weinifiad; /Diwreiddwys P GYC VII 38 11 a na thrabalchder; /Nid digywilydd pan weler - Dyddbrawd /Darllain pob pechawd fal y'i pecher, /A Chris ES I 22 9 n dyniawl. /Crist a ddaw yn wa_^r, yn wrawl, - Dyddbrawd, /Er dirprwy presennawl; /A fo da, ef gelwir d GYC VII 43 14 buchaw; /Bei na bei undydd (Dofydd a'n daw!), /Dyddbrawd yn barawd i'n diburiaw /A'r gwaed yn gired ar Dydde_^l 1 PM V 2 67 nfri, /Deddf hael, i'm caffael neu i'm colli. /Dydde_^l, cyn rhyfel i rot a mi, /Engyl tangnefedd tanc Dyddelwynt 1 EGM I 27 14 ithau. /Herwydd da grefydd, dagrau - dadolwch /Dyddelwynt yn hydr hyd fy ngruddiau /Can orfod cymod o'm dyddetgyr 1 CBM IV 16 212 /Dychymriw ton amliw amlan, /Dylleinw lly_^r, dyddetgyr dylan, /Dychymer ufeliar ba_^r ban, /Dychrys g Dyddeuant 1 LlF2 VI 10 53 al y gweler, /Rhag llu engylion tirion tyner. /Dyddeuant ataw a ddoter - ym medd; /Dybwyf o'm camwedd, Dyddoddyw 1 PM V 2 65 -m-gwaddawl hi, /Megis y dewrwr i'i ddyweddi. /Dyddoddyw y dydd, Dafydd dyfnfri, /Deddf hael, i'm caffa dyddon 1 DB VI 31 19 dyfryd cynfreinion, /Hoeddl Dafydd megis dydd dyddon; /Naf ieuanc, cyn tranc traul eirchion /Ni ballai dydduch 1 LlF2 VI 10 92 ed. /Gwyrthfawr Fihangel a'm gwrthfynned, /A'm dydduch o yng eang drefred. /Pan erfynio gw_^r gwared - dyddug 2 GB II 26 191 i, /A llech deg dros waneg a thros weilgi /A'i dyddug, dybu Duw wrth ei throsi. /Ac nad fo yn ei fro fr GB II 26 174 , /Nid arhoynt-hwy neb namwyn Dewi, /Ac ef a'u dyddug oll heb eu colli /Yn un ysgubawr fawr a'r llawr dyddwg 4 OC II 14 77 l - heno, /Ariant a'i gortho nid gorthenau. /A dyddwg i Dudyr, eryr aerau, /Gwirawd gysefin o'r gwin gw OC II 14 29 wyddyn /Na ddiddawl ei barch canyd perthyn. /A dyddwg i Ruffudd wayrudd elyn /Gwin a gwydr golau yn ei CBM IV 16 82 Duw byw, fy Llyw a'm lleha /O'm lle drwg, a'm dyddwg i'm da. /Daioni fy Rhi a'm rhyddha: /Rhydd rybwyf OC II 14 17 n nawfed, /Hirlas ei arwydd, aur ei dudded. /A dyddwg o fragawd wirawd worgred /Ar llaw Wgawn draws dro dyddwyn 3 LlF2 VI 10 90 d: /Yr awr y safwyf, safed - i'm cymorth, /I'm dyddwyn i'r porth parth a_^ Thrined. /Gwyrthfawr Fihange ES I 22 17 - yng ngwasg /Yng ngwisgoedd corfforawl. /Mau dyddwyn Morwyn i'm heiriawl, /Mair a Phedr, Mari_"a a Ph GM I 14 89 Yng nghrefydd, yn ffydd, yn ffaw ganrhed, /I'm dyddwyn o'm Duw i'm dylyed /O gadwent present pre_`s efr Dyddwyre 1 CBM IV 16 208 aw) Ef atan. /Pan wne_^l Duw dangos Ei faran, /Dyddwyre, dyddaered arnan, /Dychry_^n twrf torfoedd yn e Dyddwyreo 1 MB I 3 145 as gymre_"ydd, /Canawon mordai, mynogi rhydd. /Dyddwyreo Owain, Eingl ddiduddydd, /Enillawd llyw ystre dyddyn 3 PM V 2 36 wrthyd, na'm gwrthod fi, /Na'm gad ar gychwyn dyddyn dewi. /Gwynde_"yrn Prydain, prawf fy llochi /A_^' DB VI 32 9 ddyn, /Nid oes dim einoes i ddyn. /Pob dyn oer dyddyn, neud eiddaw - angau, /Anghyfeillwr iddaw: /I fe DB VI 32 7 raf, /A gerais ei chanlyn; /Neud eddwyf yn oer dyddyn, /Nid oes dim einoes i ddyn. /Pob dyn oer dyddyn, Dyedd 1 MeiG I 33 22 r a fo ddifro yn ei ddifri. /Difri difro_"edd! Dyedd diau! /Disgewydd diffydd diffawd gyfrau, /Diphara dyf 2 GM I 9 135 awd, gwrthred gorau. /Addwyn gwellt didryf pan dyf diau, /Addwyn balch caen coed, cadr ei flodau. /Addw LlG VII 28 16 , /Rhagod, gynosod, gyhoeddawg - golofn, /Ef a dyf gorofn hyd Gaer Efrawg. /Mab Gruffudd gleifrudd, glo dyfal 2 CBM III 16 237 wlad, /Gafaelant feirdd ei ged, /Ga_^l dywal, dyfal, diarbed, /Gwawr ofrwy, cylchwy calchdo_"ed. /Gran GM I 12 16 id gau o'i angau y'm hanghenwyd /Yn agal gofal dyfal dyfrwyd. /Dyfrydedd fonedd! Fennig ydd wyd, /Dychr dyfaldreth 1 LlF1 II 4 5 Yng nghydfoes eirioes erioed. /Erioed y'm dyfu dyfaldreth - angau, /Un diau, diameth: /Hoedl bre_"yr br Dyfed 10 PB VII 6 32 eirdd, llawr, ceinwawr ced, /Peniadur, dewrfur Dyfed GB II 26 206 ydd dedwydd dynged. /Ac i Fynyw ethwyf, eithaf Dyfed, /A they_"rnedd ethynt a_^ they_"rnged /Ar fab Non CBM IV 9 187 u, /Brwysg rwysg rwyf, brolwydd bro saithbau - Dyfed, /Braisg am ged, am gadau. /Praidd preiddwyr prei D-1 I 1 11 /Gw_"yr Benrhyn, Ystradwy fryn, Tywyn warwy, /Dyfed ddwygawn, Ceredigiawn, cyflawn ofwy, /A Meironnydd PB VII 5 11 - hydr, /Hidl fydd deigr o hiraeth; /Arddelw Dyfed, ged gydfaeth, /Aerddraig oedd ben aig ban aeth. / PB VII 6 1 Dyfed, llwyr y'i gw_^yr, gwryd ffrawdd - cyfrdan, /Marw PB VII 11 15 mab Owain prain, prifglod; /Ni bu le ar lawr Dyfed /Ni bai sathr gan ei seithgad. /Cadrfab Owain, cad PM V 26 121 wn ei ged: /Rhys rhebydd, ef dyrllydd Ddyfed. /Dyfed rwyf, dy glwyf, dy glod, - dy gynnygn, /Dy gynnif PB VII 4 8 dd tros foroedd, fa_^r dwfn, /Traul ced, rhwyf Dyfed, rhag d'ofn. /Diofnawg farchawg, feirch ffraeth, / DB VI 35 78 /Tros yr ugeinfed o Alun drefred /Hyd waelawd Dyfed ydd eheda; /Mi yw ei bencerdd, mawr yw ei angerdd, Dyfi 2 LlF1 II 1 132 m bryd brydu iti, /Arfaethwn, dyffwn ddyffrynt Dyfi. /Ar a fynnwy Duw, nid egrygi - iddaw /Arfeiddaw tr EGM I 26 14 banieri, - ton /Tynhegl a gerddais-i, gorddwfr Dyfi. /Ceintum gerdd i Nest cyn no'i threngi, /Cant cant dyfn 1 GM I 11 1 Dy-m-gwaddoles Duw dyfn bwylladoedd, /Dy-m-gwallofies bodd budd ar gyhoedd. dyfnaf 1 CBM IV 6 285 n Prydain y prydaf - yn gelfydd /O'r defnydd y dyfnaf, /O brydest, o ddyllest a ddulliaf, /O ddawn Duw dyfnaid 1 PM V 6 17 n meddwon medd cyntaid, /Yn ardwy beirdd dwfn, dyfnaid - ei alaf, /Ei elyf feirch cannaid, /Yn erchlyfn Dyfnaint 4 GB II 26 281 Saint Iwerddon a Mo_^n a saint Gwynedd, /Saint Dyfnaint a Chaint a chynhaddledd, /Saint Brycheiniawg, b GB II 26 25 n, ddiwyl ei daint. /Dialwys peirglwys perging Dyfnaint, /Ar ni las llosged, lluoedd llesaint, /Dyrchaf PM V 1 111 Hyd Wynfryn Llundain, lle clodlug; /O Benwaedd Dyfnaint (dim nid ffug) /Hyd Bentir Gafran yd gyfrddug. PM V 7 6 edd yn hedd, yn harddfraint, /O Bowys, o beues Dyfnaint, /O Ynys Brydain, briawd fraint, /A'i Thair Rha dyfnais 4 GM I 9 111 d erof ar ni lefais! /A minnau o'm cof cefais (dyfnais /Ddefawd o'i haddawd) oeth - ys difflais! /Dy-m- CBM III 24 35 rygyr cyrdd cyd ymarwar; /Neud am ddragon dwfn dyfnais-i afar, /Neud am ddraig Bennant bennaf galar! /N CBM III 24 61 f cwynfan cyrdd amdanaw: /Pedrydawg deifniawg, dyfnais-i gwynaw, /Cwynaf im ermoed hoed ohonaw. /Ail cw CBM IV 4 16 edd yd gwynant! /Mur moreb dau wyneb Dyfnant, /Dyfnais rodd o'i fodd o'i feddiant, /Meddgwyn maith a'n Dyfnant 3 PM V 23 154 d drom y'n tremynasant, /Udd addien, uch Dygen Dyfnant; /Ail milioedd milwyr dybuant, /Eilyrth gyrth y' CBM IV 4 15 Owain Gwynedd yd gwynant! /Mur moreb dau wyneb Dyfnant, /Dyfnais rodd o'i fodd o'i feddiant, /Meddgwyn PM V 14 16 ilawch ddile; /Dyfnwyd fy ysgwyd yn ysgardde, /Dyfnant ysgarant gwayw o'i hasgre. /Y ffordd yd gerddwyf Dyfnaswn 1 CBM III 26 115 m braffgad bryffwn /Praff edlid ysid ysaffwn. /Dyfnaswn freisgddawn o freisgrodd Einiawn, /Da ddigawn a dyfndref 1 PB VII 13 19 /Gwalch gwawdfudd, rwyddfudd reg, /Hwyl diwyl dyfndref Saesneg, /Hael awydd hil Owain deg. /Oedd teg r Dyfneual 1 CBM IV 6 145 rhag cyrn, rhag carnial - emys /Ffwyr dyfnfrys Dyfneual. /Cysyniws cysefin ddial /Ar dir Caer er cadw e dyfnfaith 1 CBM III 13 32 arwar anolaith, /Braw bronddor, ba_^r dyfnfor dyfnfaith, /Blawdd esgar, ysgor yn niffaith, /Balch eryr Dyfnfedd 2 CBM III 15 15 nnawg, - gwledig /Gwlad Frochfael Ysgithrawg, /Dyfnfedd a orchudd deifniawg /(Deddf hael, mad afael) Ma DB VI 25 40 d gyfrin, /Can hoeddl hir ar dir deyerin, /Cyn dyfnfedd ysgyrwedd ysgrin, /Cyn daear ddyfnlasar lesin, dyfnfor 3 CBM III 7 32 ddgar barddglwm dilediaith, /Oedd cadarn angor dyfnfor diffaith, /Oedd hir ei drwydded, oedd hyged, hyg DLlM II 18 21 /Ni'm harha aros anghyfiaith. /Am reddf angor dyfnfor diffaith /Yd lysg fy nghalon yng nghof maith /Ma CBM III 13 32 e drydar arwar anolaith, /Braw bronddor, ba_^r dyfnfor dyfnfaith, /Blawdd esgar, ysgor yn niffaith, /Ba dyfnfri 1 PM V 2 65 dewrwr i'i ddyweddi. /Dyddoddyw y dydd, Dafydd dyfnfri, /Deddf hael, i'm caffael neu i'm colli. /Dydde dyfnfrys 1 CBM IV 6 145 de_"yrn rhag cyrn, rhag carnial - emys /Ffwyr dyfnfrys Dyfneual. /Cysyniws cysefin ddial /Ar dir Caer dyfniaith 1 LlG VII 24 107 mawr uch mo_^r diffaith; /Taleithawg deifnawg dyfniaith - Aberffraw, /Terrwyn anrheithiaw, rhuthr anol Dyfnu 1 GM I 14 74 rfa urddyn. /Dewisach gennyf, can ys perthyn, /Dyfnu difro_"edd no medd melyn. /Melys yw pechawd pan 'i Dyfnwallaw 1 CBM IV 3 24 /Nis lludd llu cyngreddf deddf Ddyfnwallawn, /Dyfnwallaw anaw anewig ddawn. /Nis cardd cyrdd amnad ang Dyfnwyd 1 PM V 14 15 /Lloegr ddistryw, ddistrawch, ddilawch ddile; /Dyfnwyd fy ysgwyd yn ysgardde, /Dyfnant ysgarant gwayw o dyfo 1 MB I 3 167 fyned, /Ergrynai fy mhwyll ei bell gerdded, /A dyfo mab Cynan (mawr amgyffred) /Can Grist geinforawd gw Dyfod 26 LlG VII 25 23 ragon ymddired, /Grym ysgwn, ysgwyd wyarlled, /Dyfod a gorfod a gwared - a_^'th dorf, /A'th derfyn yn PM V 25 41 arth a gwrthryn wrth ymbrofi. /Darogan Myrddin dyfod breienin /O Gymru werin o gamhwri; /Dywawd derwydd DB VI 31 29 Frython. /Duw a'm gwnaeth hiraeth hir ofalon /Dyfod corff Gruffudd, mwynfudd maon; /Diafrddwl feddwl f EGM I 29 15 gw_^ydd, /Glesin deyerin werin wogwydd, /Cyn dyfod cyfnod ein cyfnerthrwydd, /Cenhadau angau yn gyfar CBM III 11 48 mlaen cadau cadw arfod, /Ac yn o_^l diweddwyr dyfod. /Cynneddf i Bowys ban e_^l - ar dremyn /I derfyn EGM I 27 17 /Cyn bwyf rhawd beddrawd ymhlith beddau. /Cyn dyfod chwerw gyfnod chweddlau, /Cyn adfant puchiant pech GM I 14 49 r nwy goygwy, gobrwy gobrydd. /Pryderwn gyfnod dyfod Dofydd /A dafnau o'i grau ar Ei grogwydd. /Credasa PM V 8 24 /A hwde ddewis o'r rhydid, /Cabl neu glod o'm dyfod dybid. /Dy-m-doddyw edliw ac edlid /Am haelon hael BF VII 53 19 - oedd im /(Eryr llym lluosydd) /Aros clybod dyfod dydd /Aur golofn ddiofn Ddafydd. /Cyn no lladd Daf GYC VII 38 3 r - pechadur, /Pechodau annifer, /Na wy_^l dyn dyfod ei amser, /Na welydd cywilydd callter, /Na chryn CBM III 21 12 iawn: /Neu'm doddyw defnydd, dydd dyfyddlawn, /Dyfod ei gyfnod i Gadwallawn. /Edmygaf radau rhiau rhadl CBM IV 9 168 rau, /I gymryd ein cyd cyn barau: /I gymod ein dyfod ein dau. /Dy foli, filwr, hyd angau, /Dy folawd, y EGM I 27 93 dnau /Mal y dug Cwyfien lle_^n a llyfrau, /Mal dyfod Elfod elfydd Gelau, /Mal crefydd hywydd cynnydd Ce OC II 15 48 gwaywawr; /Dywan diw Calan Ionawr, /Dywed ein dyfod Faelawr. /Dos, was, na oludd, na olaith - dy lwrw, OC II 15 56 chain; /Dywan, dwg rybudd hyddwain, /Dywed ein dyfod Fechain. /Teulu Owain rwyf, rhwystrasam - wladoedd OC II 15 32 lon; /Dos, farchawg arfawg, Arfon /A dywed ein dyfod Fo_^n. /Teulu Owain hael hawl ddiolaith - Lloegr, OC II 15 8 ynddi; /Dywan wa_^n trywan trwyddi, /Dywed ein dyfod Geri. /Dos, was, o Geri ac archwn wrthid /Rhag ein OC II 15 52 waith; /Dywan o Faelawr fawrdaith, /Dywed ein dyfod Gynllaith. /Dos, was, a chyngor na chyngain - ein DB VI 30 63 , ei hawl gywrysedd /Deau a giglau a gogledd. /Dyfod hyd ataw dyhedd - Iwerddon /I farchogaeth Mo_^n di OC II 15 44 medd o fual, /A dywan Dynobydwal /A dywed ein dyfod Ia_^l. /Cychwyn i'w therfyn. Pathawr - eu hoywedd? EW VI 6 40 ; /Tormennawg ddeifnawg Ddafydd, /Tau glod o'm dyfod i'm dydd. /Y dydd, rhwydd arglwydd, argledr gorlli CBM IV 15 1 Cyn ni bai amod dyfod - i'm herbyn /A Duw gwyn yn gwybod, /Oedd iawnach OC II 15 40 ordderch; /Dywan ar fuan feinerch, /Dywed ein dyfod Lannerch. /Dygychwyn, gennad, gadr ardal - teulu / OC II 15 28 Merfyn; /Dos i west ar Nest Nefyn, /Dywed ein dyfod Le_"yn. /Dygychwyn, gennad, i gylch dragon - llary CBM IV 17 48 oedd i'm plaid oedd i'm plegyd - fod /Cyfragod dyfod tu fy ngweryd; /Yn llwrw llwyth elfydd Dofydd a'n PM V 24 37 gynnif nid ma_^n, nid mal diawg, /Dy gynneddf dyfod yn orfodawg /Am ben dy gynnygn, cynnwrf gwychawg, Dyfodiad 1 MG VII 33 33 y bwyll, /O blith maglau twyll tywyll eurych. /Dyfodiad gwastad gwiw ystyrych /Dy fonedd a'r wedd y'i h dyfr 3 GM I 9 149 af y rhiw haf hyfryd, dedwydd. /Addfwyn dyddaw dyfr (dychwardd gwyrdd wrth echwydd) /Ogfanw a Chegin a GM I 9 21 ewychedig aur ar fy nghylchwy. /Cyfun-westlawg dyfr, dydd neud gawy, /Cathl oar adar awdl osymwy. /Gorf GM I 9 6 orwyliais nosau yn achadw ffin /Gorloes rydiau dyfr Dygen Freiddin. /Gorlas gwellt didryf, dwfr neud ie Dyfrdonwy 1 PM V 22 28 Lewelyn erlyn arlwy; /Nid cywiw a_^ llwfr dwfr Dyfrdonwy. /Ceraist o'th febyd, gwryd Garwy, /Caru bun w Dyfrdwy 2 CBM III 8 50 /Hawddamawr, Waelest Edwy /A'r llys gan ystlys Dyfrdwy, /A lle teg tebyg i draeth /A wnaeth fy hiraeth EG VI 18 25 gywyddawl; /Ail gwelais ei drais dros ganawl - Dyfrdwy /Yn y trai tramwy llanw rhwy rhwydd hawl; /Gwela dyfredd 2 GYC VII 41 3 , a gwyllt a gwa_^r, Gwawr ysbrydiau, /Mo_^r a dyfredd, Mur tey_"rnedd, reidwedd radau, /A'r ffurfafen PM V 14 21 ant o'm nwyfiant uch no'r nwyfre. /Neur arwedd dyfredd yn eu dyfrlle /Gwisg gwynddail gwyail gwedd adar dyfriw 1 CBM III 5 3 folaf, a folais-i gynt, /Cymrawd ewyn dwfr a'i dyfriw gwynt, /Cymra_"eg laesdeg o lys dyffrynt; /Cyfleu dyfrlle 2 GM I 13 2 an Hyddfre! Cain cyfwyre, /Cyfarwydd dwfr yn y dyfrlle. /Cyfar warag wyf at gywir garu /Ac afar gyfwyre PM V 14 21 nt uch no'r nwyfre. /Neur arwedd dyfredd yn eu dyfrlle /Gwisg gwynddail gwyail gwedd adarre, /Neud adna dyfrwyd 1 GM I 12 16 o'i angau y'm hanghenwyd /Yn agal gofal dyfal dyfrwyd. /Dyfrydedd fonedd! Fennig ydd wyd, /Dychrydd hu dyfryd 7 CBM IV 4 92 , rhudd ei fraw fudd i frain, /I feirdd dwfn, dyfryd a gofiain. /I Gynddelw oedd arddelw urddain, /Ur DB VI 31 18 n, /Ef cynnif, cannwyll marchogion, /Hu dyfrys dyfryd cynfreinion, /Hoeddl Dafydd megis dydd dyddon; /N EGM I 28 9 ddaw ataw, pobl fraw, i'r Frawd; /Pobloedd byd dyfryd, eu difrawd - a wneir, /Ar ni wne_^l Ei gardawd. CBM III 26 59 no Nudd, /Difraw ddraig, ddragon ddadannudd. /Dyfryd fyd fyddaf drwy gythrudd /Am ben cun ceneddl Fare CBM IV 4 76 /Ysef wyf wedi rhwyf rhoddrwydd, /Bardd difro, dyfryd heb arglwydd. /Arglwydd glew, aerllew i dan eurll PM V 23 25 esgar, /Difwng blwng, blaen ufel drwy fa_^r. /Dyfryd in, feirdd byd, bod daear - arnaw /Ac arnan ei al ES I 24 38 y Naf, can gannaf gennyt: /Rhygelwir difro pob dyfryd. /Ny bydd dadwoddau dedwyddyd - mab dyn /Gan Fab dyfrydedd 8 GM I 10 31 on clywaf yn llosgi. /Lleas tey_"rnedd! Lliaws dyfrydedd /A'm dyfrys eu trengi; /Trangaf truaf trueni / ES I 16 28 r catgwn, /Dwyn Dafydd o'i dud ac o'i dirion, /Dyfrydedd dyrawr hil mawr Maelgwn. /Nid ymdau Gwynedd am GM I 12 17 y'm hanghenwyd /Yn agal gofal dyfal dyfrwyd. /Dyfrydedd fonedd! Fennig ydd wyd, /Dychrydd hun a hoen h BF VII 54 27 yn ei drengi, /Defodau Drystan, darian dorri, /Dyfrydedd Gwynedd, gwae ni: - rhy allad, /Gwalch ffysgia CBM III 26 61 f drwy gythrudd /Am ben cun ceneddl Faredudd, /Dyfrydedd i feirdd farw achludd - Einiawn, /Do_^r breisg PhB VI 15 6 hywrysedd - Faelgwn /Neus porthes peprwn pell dyfrydedd: /Llafar meriniau gwyniau gwragedd, /Llawer ch GM I 9 128 euliaw, /Dybrysais innau yn aroloedd i Eingl: /Dyfrydedd yn Lloegr rhag llwybr fy llaw! /Derllyddid fy CBM IV 4 133 yfal clau, dywal ddiwedd. /Clwyf efnys dyfrys, dyfrydedd - ys mau, /Braw gofiau brau gyfedd, /Porthi ho dyfrydwch 1 PM V 1 100 ryn, i freiniawg gyfrwch: /Chwi i bant, difant dyfrydwch. /Ef aerdyrch: awch cyrch nis cyrchwch - hyd F Dyfrys 5 PB VII 11 19 lch gwledd, /Cedeirn wostwng, ruglflwng rydd, /Dyfrys brwydr, bryd ar ymladd, /Difraw ei law ar lafn ru DB VI 31 18 anhyrron, /Ef cynnif, cannwyll marchogion, /Hu dyfrys dyfryd cynfreinion, /Hoeddl Dafydd megis dydd dy CBM IV 4 133 , /Cleddyfal clau, dywal ddiwedd. /Clwyf efnys dyfrys, dyfrydedd - ys mau, /Braw gofiau brau gyfedd, /P GM I 10 32 osgi. /Lleas tey_"rnedd! Lliaws dyfrydedd /A'm dyfrys eu trengi; /Trangaf truaf trueni /Tranc a'u cenni GF VI 22 4 ynhebig, fonheddig fan, /Gwynlliw eiry difriw, dyfrys hoedran, /Gwanlleddf olygawd gwymp, difrawd gwan, dyfu 20 CBM III 3 188 oed er yn oes byd: /O'i adaf etewyn tanllyd /Y dyfu, a dail ar ei hyd; /Gwyrth arall, gwerthfawr ei dde CBM IV 18 42 ig, pan yth aned /Dyfu waredd in, dyfu wared, /Dyfu Addaf blant o blaid anghred, /O anghyfraith faith, CBM IV 18 48 Priawd prifed, /Dyfu ym mru Mair Mab dymuned; /Dyfu bumoed byd o boen galled, /O dwyll, o dywyll trydwy CBM III 11 25 , /Wedi trin, traean o anrhaith. /O anrhaith y dyfu diofal - anrheg, /Anrhydedd cyfartal, /Ermidedd ter PM V 23 13 r, /Fab Ywain, ffrawddgain ffrwyth cynnar. /Ef dyfu draig llu yn llasar - ddillad /Yn ddillyn gyfarpar, LlF1 II 4 5 d, /'Yng nghydfoes eirioes erioed. /Erioed y'm dyfu dyfaldreth - angau, /Un diau, diameth: /Hoedl bre_" MG VII 32 7 ddach ni bydd bellach, ni bwyll enau: /Duw a'n dyfu, dyn yn cre_"u creaduriau, /Yn Dduw, yn ddyn, a'r D LlF1 II 4 13 , /Fy nghaniad marwnad mor nawd. /Mor nawd y'm dyfu dyofaeth - gofion /Edifion yd yr aeth, /Yn cwynaw b DB VI 35 10 rwys i gysgu lluddwyd o'i ddeutu, /Lluoedd a'u dyfu er eu difa; /Canawon Cymru, cuniaid a'u deffry, /Ce CBM IV 18 46 fwy ein gofuned, /Dyfu wrhydri, hydr afneued, /Dyfu Grist yng nghnawd, Priawd prifed, /Dyfu ym mru Mair ES I 21 7 f gorau gorwyrain a fu; /Ef a wnaeth daear cyn dyfu - i fron, /Fry o nef y'n canfu. /Ef gwnaeth haul hw MeiG I 33 91 greas. /Credwn i'r Rheen rhy-n-bendigas, /Dwfn dyfu i Hwnnw, honnaid ei gas. /Galwaf i'm heiriawl ar y CBM IV 18 44 d anghred, /O anghyfraith faith, o gaethiwed; /Dyfu i'n gofwy ein gofuned, /Dyfu wrhydri, hydr afneued, ES I 24 11 - Iddas, /Bredychu ein Hysbryd, /A Difiau y'n dyfu ledfryd, /Daly Iesu managu mwynglyd. /Duw Gwener, b GM I 14 37 /Diau Fab Duw nef yn nwfr echwydd. /Achaws y dyfu uchel fri ym mru /Mair er mawrha_"u llu llewenydd, CBM IV 18 41 wledig arbennig, pan yth aned /Dyfu waredd in, dyfu wared, /Dyfu Addaf blant o blaid anghred, /O anghyf CBM IV 18 41 nef a archaf. /Gwledig arbennig, pan yth aned /Dyfu waredd in, dyfu wared, /Dyfu Addaf blant o blaid a CBM IV 18 45 th, o gaethiwed; /Dyfu i'n gofwy ein gofuned, /Dyfu wrhydri, hydr afneued, /Dyfu Grist yng nghnawd, Pri CBM IV 18 47 eued, /Dyfu Grist yng nghnawd, Priawd prifed, /Dyfu ym mru Mair Mab dymuned; /Dyfu bumoed byd o boen ga MG VII 32 22 gwylwyr ffaldau, /Engyl adfydd, a nos fel dydd dyfu yn olau; /Yna y traethwyd ac y coelwyd coelfain chw dyfydd 4 MB I 3 123 eddlau newydd! /Cad rhag Castellmarch, mawr ei dyfydd, /A chadau Cynwrig wyrennig wlydd. /I gad gynghyw MB I 3 148 owys ei bell oesydd /A hawdd ei ergryd hyd lew dyfydd. /Cadwaladr gedawl o gynfedydd, /Cynte_"ig ar gan MB I 3 126 ir ym Meirionnydd /Arglwydd glew gadarn haearn dyfydd, /Ni noddes mawredd eu merwerydd! /Yng ngwaith y ES I 23 8 /Teirffordd y deuant, etifedd, - ar Dduw /Yn y dyfydd pawb i'r Frawd gyhedd: /Uchaf (gwyry achaws gwiri dyfyddlawn 1 CBM III 21 11 aig Iorfeirthiawn: /Neu'm doddyw defnydd, dydd dyfyddlawn, /Dyfod ei gyfnod i Gadwallawn. /Edmygaf rada dyfyddydd 2 LlLl II 16 61 holi diwyd! /Poed ef enw dy rodd bodd byd! /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loeg LlN II 17 9 goddiwes - llyfngwn, /Llywelyn a'u rhoddes. /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loeg dyfynno 1 ES I 21 41 d wosod wasa_"u /O weison i'i wasanaethu. /A'm dyfynno Duw i'm dyfynnu - nef /Ar Ei nawdd a'i deulu dyfynnu 1 ES I 21 41 /O weison i'i wasanaethu. /A'm dyfynno Duw i'm dyfynnu - nef /Ar Ei nawdd a'i deulu dyfynnwyd 1 CBM III 8 41 ch dyre, /Lliaws gwas ar hyd glasfre. /Ban ein dyfynnwyd i Gynwyd - Gadfor /Ein cyngor cynigiwyd, /Cedw dyfysgi 2 GM I 8 39 ysg taer eu haer holi, /A rhagddaw rhewys dwys dyfysgi, /A rhewin a thrin a thranc cymri. /Ar gad gad g PM V 25 24 heri - osgordd, /Yn Hawrffordd drefgordd dref dyfysgi, /Yn Rhuddlan degfan Deifi - drachas Eingl, /Yn dyffestin 2 PM V 19 10 air o'r pair yn perthyn - ar bawb /O bobloedd dyffestin, /Mau aur rhudd i'm rhoddion yngly_^n, /Mi Lyw GM I 9 1 Mochddwyreawg huan haf dyffestin, /Maws llafar adar, mygr hear hin. /Mi ydwyf e Dyfforthynt 1 MB I 3 82 llynghesawg. /Gwedy tonnau gwyrdd gorewynnawg /Dyfforthynt ei seirch meirch rhygyngawg; /A nw neud gwer Dyffryn 4 D-6 VII 35 5 na adwyd) /Am wy_^r eryr eurysgwyd, /Am wawr Dyffryn clodfawr Clwyd. /Clwyf im ei olo, clod arwedd - D-1 I 1 16 eirnawn, Ia_^l, arial arlwy /Rhyfel ebrwydd, a Dyffryn Clwydd a Nant Conwy, /Powys enwawg a Chyfeilawg D-1 I 1 18 onwy, /Powys enwawg a Chyfeilawg ac a fo mwy: /Dyffryn Hafren, Ceri, Dygen, cywen fenwy, /Elfael, Buell D-1 I 1 9 lywy, /Erging anchwant, Gwent, Gwlad Morgant, Dyffryn Mynwy, /Gw_"yr Benrhyn, Ystradwy fryn, Tywyn war dyffrynnedd 1 HOG II 6 11 choed a'i chain diredd, /A dolydd ei dwfr a'i dyffrynnedd, /A'i gwylain gwynion a'i gwymp wragedd. /Ca dyffrynt 5 PM V 12 29 l, /Nid hy_^n oes dyn nog oes dail. /Deiliadon dyffrynt a'm deffry - hiraeth /O hirfod draig Cymry /I' DB VI 35 39 u yn Rhyd Chwima; /A'r erlid fal cynt ar ael y dyffrynt /Ar ail hynt gerrynt Garreg Hofa. /Trydedd hynt CBM III 5 4 wfr a'i dyfriw gwynt, /Cymra_"eg laesdeg o lys dyffrynt; /Cyfleuer gwawr ddydd pan ddwyre hynt, /Cyfliw LlF1 II 1 64 aws ysydd: /Ni ddeffryd ei fod a dan glodrydd /Dyffrynt diletgynt, diletgrefydd, /Achadw crog a ched a HOG II 6 33 eaws ar wyriaws wy_^dd, /Yng Nghymer Deuddyfr, dyffrynt iolydd. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr Gwyndodydd dyffwn 1 LlF1 II 1 132 . /Arfeddyd yw i'm bryd brydu iti, /Arfaethwn, dyffwn ddyffrynt Dyfi. /Ar a fynnwy Duw, nid egrygi - i dyffysg 1 CBM IV 6 143 o fual, /Ffrawdd ystryw, estronion hual /Ffysg dyffysg diffwysgad ardal, /Ffyrf de_"yrn rhag cyrn, rhag dygaf 1 CBM IV 4 119 erthedd, /Berth wartheg, anrheg anrhydedd. /As dygaf (ys dygn atchweddledd) /Ei fawrglod hyd Fawrglwyd dygaint 1 GB II 26 6 , ceinon meddwaint, /Bardd ni wypo hwn, hynny dygaint. /Nid ef y canaf can ddigiofaint - fy mryd, /Nam dyganaf 1 PM V 24 33 rddawr bydd goeth, ddoeth dafodiawg, /Dy gerdd dyganaf, naf niferawg, /Dy gynnygn digwydd, arwydd euraw Dygannan 1 GM I 11 61 d gymain. /Dy gymri gymryd dy wyn, dy wynfyd; /Dygannan gennyd am bryd, am brain. /Dywasgar cynnygn dyg Dygannwy 5 PM V 9 1 Rhag rhwy Dygannwy dygynwyre - glyw, /O Fo_^n hyd Fynyw llyw llu a CBM IV 1 56 fuddig gwledig gwlad feibionain, /Gwaith Bryn Dygannwy, eu dyganrain; /Gwelais yn Rhuddlan yn rhuddlan LlG VII 24 30 edd! /Am ei wir bydd dir o'r diwedd, /Am gylch Dygannwy mwyfwy y medd, /A chiliaw rhagddaw a chalanedd D-1 I 1 13 nydd ac Ardudwy /A Lle_"yn draw ac Aberffraw a Dygannwy, /Rhos, Rhofyniawg, rhan ardderchawg, rhugl yng PM V 25 15 haer fawr Fyrddin fyrddioedd beri, /Yng Nghaer Dygannwy, yn Aber Tawy, /Yn nghadarn dramwy dref Gydweli dyganrain 1 CBM IV 1 56 ig gwlad feibionain, /Gwaith Bryn Dygannwy, eu dyganrain; /Gwelais yn Rhuddlan yn rhuddlanw cain /Torf Dyganre 1 GM I 11 58 - yn elfydd, /Alaf geinrydd, elw ddyganrain, /Dyganre dy ged dy gyfwyrain, /Dy gynnif ddylif ddedlid g Dygant 9 GRh II 28 40 chaf it, Ddafydd, /Dygen udd llawen llawrydd, /Dygant ddraig, dy gerennydd. /Cerennydd, herwydd or na h PM V 4 42 bu rhydd o'r rhwydd orchorddon /O amgant llys Dygant fab Do_^n. /Ef a fo, gan fodd engylion, /Yn Nawgr SB II 22 43 galarddig, /Dwyn Owain fry, coelfain ceinmyg /Dygant graig, aerddraig arddrusig. /Oedd Casnar, post tr PM V 23 163 wyllon Celyddon cerddant! /Dugost y Wyddgrug a Dygant - i drais, /Adrysedd cyfnofant, /A Rhuddlan yn rh PB VII 1 12 breisgudd bro, /Caer daer, terwynwalch Gymro, /Dygant i'th feddiant a'th fo. /Bo gwalch bro braint tey GRh II 28 16 n i gennyd; /Gnawd it, ddraig ddragon wynfyd, /Dygant ruddaw amgant rhyd. /Rhyfedd (eithr Gwynedd, gwen DB VI 27 88 lwyth hydwyth, yr hyd - y buant /Amgylch gwawr Dygant yn deg hyfryd. /Ei deulu a delynt yng ngryd /Delw MeiG I 31 13 on gwirion fydd ein gwarant, /A Mihangel deg, dygant - yn ganllaw /I'r canllu o'r difant. /Crefyddwyr, MeiG I 31 30 yd, yn llwyddiant, /Tey_"rnedd tey_"rnwlad y'm dygant; /Yn lleithig Duw Gwledig y gwledychant, /Un par dyganwn 1 SB II 22 17 rdd, /Cerddorion mor y_^nt gaith! /Tw_^r dygn, dyganwn o'i anghraith, /Tranc ar ddraig, ar ddragon odda Dygen 12 D-1 I 1 18 Chyfeilawg ac a fo mwy: /Dyffryn Hafren, Ceri, Dygen, cywen fenwy, /Elfael, Buell, Maelenydd gwell (pe PM V 23 154 Ail gad drom y'n tremynasant, /Udd addien, uch Dygen Dyfnant; /Ail milioedd milwyr dybuant, /Eilyrth gy GM I 9 6 iais nosau yn achadw ffin /Gorloes rydiau dyfr Dygen Freiddin. /Gorlas gwellt didryf, dwfr neud iesin, CBM III 24 1 I'm Peryf digardd bwyf dygen - geiniad, /I'r Mab, i'r Mawrdad, roddiad Reen, /I CBM IV 1 63 yd byrth berthdud golud gwylain; /Gwelais dyrf dygen, gwelais ddyrain, /Gwelais ddyrawr awr, arwydd dda CBM III 17 16 , /A thraul hygar yw hagen, /A thraw y daw a_^ Dygen. /Gwirawd Owain llary (llachar - ei derfysg /Ar de ES I 16 25 gan Syladin. /Ac ail ddirglais trais traw a_^ Dygen /I'm digawn galar o'm ca_^r catgwn, /Dwyn Dafydd o DB VI 24 84 iddaw /A digawn o ddawn i eiddunaw - rhe_^n /A dygen llawen yn eu llywiaw. /Llywelyn, neud llew cywaeth PM V 20 27 g ar derfyn - Lleon, /Llyw Prydain, Llywelyn, /Dygen rwyf rhyddug dy hy_^n, /Dugost, udd dremrudd, drem SB II 23 17 ain /Llandutglyd am glod orwyrain, /Rhwyfiadur Dygen, rhad digain, /Rhwyf Arfon, Iorferth fab Owain GRh II 28 39 , wryd Hywlydd - Hir, /Y harchaf it, Ddafydd, /Dygen udd llawen llawrydd, /Dygant ddraig, dy gerennydd. CBM III 30 7 edd gyd - eurglawr, /Arglwydd nef a'th weryd, /Dygen yw hebod bod byd, /Dygynnelw, a Duw gennyd! /Gw_^r dygngudd 1 DB VI 31 51 on. /Parawd gwawd gwedi eryron, /Peris Duw eu dygngudd rhagon /Yn y cyfred plyg gwenyg gwynion, /Yn y dygngur 1 MeiG I 33 77 ae a fo yno, difro difryd, /Dy-s-daaedd dolur, dygngur gymryd. /Cymerawd ein Duw ein dihewyd /Canys Ef dygngwydd 1 GYC VII 36 93 od pawl haearn trwyddaw; /Pen f'arglwydd, poen dygngwydd a'm daw, /Pen f'enaid heb fanag arnaw, /Pen a dygi 2 PC II 21 4 basgaf a fo mwy, /Dygi im y dygn ofwy, /Ni'm dygi hoed a fo hwy. /Difiau in diau leas /Yn y Penrhyn u PC II 21 3 eu ddwy - i'th besgi, /Ni'th basgaf a fo mwy, /Dygi im y dygn ofwy, /Ni'm dygi hoed a fo hwy. /Difiau i dygiant 1 GG II 31 6 ei gyntedd. /Ac yntau a'n dwg o'n diwedd, /O'i dygiant, drigiant yn nhrugaredd. /Edrywant trachwant tra dygif 1 MB I 3 163 /Pedrydawg de_"yrn uch cyrn coned, /Cenif (nis dygif yn ddiabred) /Marwnad mur tewdor fo_^r ddylyed. /C dygir 1 DB VI 33 27 _^r o Ros a ddangosir. /A ryfo gorau, gwir y'i dygir, /Ac a fo da, nid edewir: /Nog a adwys Duw, yn y d Dyglud 1 CBM III 16 191 lamdai Lloegr, /A phlant Eingl yng ngwander, /Dyglud glod mal y clyw llawer, /Dychyrch cad, dyran rhad dygn 22 PB VII 7 6 eurbost llys, aerbair - yn arfau, /Dug angau (dygn a air!) /A'i law oedd lw 'mhob cyfair /Fal cyfun gr GYC VII 36 91 agon, pen draig oedd arnaw, /Pen Llywelyn deg: dygn a fraw - i'r byd /Bod pawl haearn trwyddaw; /Pen f' DLlM II 18 5 ym myd, /Ym mydawl osymdaith. /Diofryd Owain, dygn a waith /I unbyn Gwynedd a'u meddfaith. /Nid oedd w BF VII 53 14 /Mau, rhag dolur cur cyr fy mron, - rhag dig, /Dygn adnabod weithion; /Ydd hyll gofal fy nghalon /Fal y CBM III 21 95 gwelaf fal y'm gweles, /Eisiau a'm dygyrch i'm dygn afles, /Nid aflwyr y'm gw_^yr i'm goddiwes. /Oedd b CBM IV 4 119 Berth wartheg, anrheg anrhydedd. /As dygaf (ys dygn atchweddledd) /Ei fawrglod hyd Fawrglwyd rosedd; /A PM V 12 11 ynebedd - glyw, /Gloyw eryr tey_"rnedd, /Clwyf dygn Deau a Gogledd /Clywed ei fyned i fedd. /Beddrawd a PM V 26 53 au - i drais /Ar drawsfalch gyfri_"au, /Rhysfa dygn dugost wy goddau, /Rhusgleth gwrdd, nid ymhwrdd ama SB II 22 17 - cyrdd, /Cerddorion mor y_^nt gaith! /Tw_^r dygn, dyganwn o'i anghraith, /Tranc ar ddraig, ar ddrago LlF1 II 5 35 d dydd dybydd dyar - /Deddfau diau diarchar - /Dygn ddangos aros erfyn, /Fal yd gry_^n dyn a daear. /Se BF VII 50 30 w_^r dig ei ddistryw, llyw llyseiddiaf, /Gw_^r dygn ei alar, ca_^r cywiraf, /Gw_^r cywirgoeth doeth, de BF VII 44 19 ardelaid, honnaid, hael, /Ca_^r coeth, doeth, dygn ei allael, /Cywir nas gwelir; ys gwael. /Mor wael m DB VI 30 1 Dygn ein symud, Duw, ein Tad - ysbrydol, /Ysbrydoedd ole ES I 20 6 wl, /Difai Dad, rhag brad breuawl - gymhlegyd /Dygn enbyd benyd boen uffernawl. /Doniawg ddidrist Grist CBM III 28 19 sy fawrddrwg - im, /Ni'm dawr dim, ni'm diwg, /Dygn gofion deon a'm dwg, /Difa dewrblant da Dwywg. /Dif CBM III 4 5 yr a'r lly_^r lle ni mawrdrig; /Mynych ymanfon dygn gofion dig /I rof a rhiain, gannwyll rhyfig, /Mel y GC VI 21 8 gofyn. /Dolur adrawdd gawdd ganlyn, /Difancoll dygn hirgoll dyn. /Y dyn a ddycych o ddygn trofa - poen PC II 21 3 i'th besgi, /Ni'th basgaf a fo mwy, /Dygi im y dygn ofwy, /Ni'm dygi hoed a fo hwy. /Difiau in diau lea GM I 11 62 an gennyd am bryd, am brain. /Dywasgar cynnygn dygn rhag dyrain, /Dywesgryn drudwyn drudwyr Llundain. / PM V 29 5 ffudd. /Gruffudd, gryd lofrudd, o lawfrydedd - dygn /Y dugost bobl Wynedd; /Gwawr gwanar, ei gwin a'i m DB VI 33 39 maddau, iddaw y meddir. /Enaid hardd digardd, dygn yd gwynir, /Enwawg didwyll bwyll a bell gedwir, /Ce DB VI 30 59 Gwynedd, /Dolur yw nad byw llyw Arllechwedd. /Dygn yw i Gymry dygnedd - ei dynged, /Clywed ei fyned yn dygnaf 1 DB VI 29 98 . Gwae ni am Ruffudd! /Gruffudd aur digudd, ef dygnaf - ei gw_^yn /O genedl plant Addaf; /Griff ne_^r, dygned 1 DB VI 33 51 /Cyferyw a_^ mi mawr eisiwed, /Cyfar a_^ daear dygned - ei achludd, /Am Ruffudd, digudd deigr hyd arffe dygnedd 5 BF VII 52 4 e trallawd berwbarawd ba_^r, /Yn y mae perfedd dygnedd daear, /Yn y mae mawrwae marwar - cyllestrig, /Y PhB VI 15 15 n gallu ei ddifa_"edd /(Ac eisoes, eisoes yn y dygnedd /Difreinaw dawn Duw, nid dyn a'i medd). /Mor ddi DB VI 30 83 ch mawrfalch, mirain orsedd, /Neu rygolles dyn dygnedd - ei awydd, /Ni rygollo arglwydd rwydd anrhydedd DB VI 30 59 yw nad byw llyw Arllechwedd. /Dygn yw i Gymry dygnedd - ei dynged, /Clywed ei fyned yn ei faenfedd. /D CBM III 21 147 , /Eilyw a'm doddyw, Duw i'm gwared! /Aele o'm dygnedd ydd ym dogned, /Rhyddognais fawrgerdd am ei fawr Dygoch 1 PM V 23 78 ri Ogrfan /Dygwydd gwy_^r heb lewyr, heb lan, /Dygoch llawr dwygad fawr faran, /Un am Fro Alun, elfydd Dygostwng 1 CBM III 16 11 f Deifr i drefad - Bowys, /I beues ei hendad, /Dygostwng arthan (dygwystl dy wayw!) /Dygwan, dywynnyg o dygrwn 1 PM V 5 47 ygyfories, /Daucan wayw terrwyn torres - ba_^r dygrwn /Pan ysgwn esgores. /Cyn ysgar llew llachar lluch Dygwan 1 CBM III 16 12 hendad, /Dygostwng arthan (dygwystl dy wayw!) /Dygwan, dywynnyg o'i anghad, /Dygwisg amgenwisg am geini Dygwasgar 1 CBM III 16 14 yg o'i anghad, /Dygwisg amgenwisg am geiniad, /Dygwasgar trychiaid mal trochiad! /Dychanaf i'm naf, i'm Dygwisg 1 CBM III 16 13 wystl dy wayw!) /Dygwan, dywynnyg o'i anghad, /Dygwisg amgenwisg am geiniad, /Dygwasgar trychiaid mal t Dygwydd 1 PM V 23 77 eudraeth dryfan /Gw_^r hydwf gwrhydri Ogrfan /Dygwydd gwy_^r heb lewyr, heb lan, /Dygoch llawr dwygad dygwyddant 1 GYC VII 41 36 dau. /Pan wrthoter i wrth nifer nef obrwyau /Y dygwyddant, eisau gwarant (gwae'r eneidau!) /Ym mhwll u dygwystl 1 CBM III 16 11 Bowys, /I beues ei hendad, /Dygostwng arthan (dygwystl dy wayw!) /Dygwan, dywynnyg o'i anghad, /Dygwis Dygychwyn 7 LlLl II 16 53 eryr aer ddarogan, /Gw_^r yn gware llawesan. /Dygychwyn, gennad, ar fraint ceiniad - call /A'th ddeall OC II 15 41 ar fuan feinerch, /Dywed ein dyfod Lannerch. /Dygychwyn, gennad, gadr ardal - teulu /Teilwng medd o fu OC II 15 25 an i'r Traean, tramwy, /Dywed y down Ardudwy. /Dygychwyn, gennad, gain derfyn - y wlad /A wledychws Mer OC II 15 13 iwedd y doetham iddi, /Dywed y down Arwystli. /Dygychwyn, gennad, gan fawrydig - dorf /I derfyn Ceredig OC II 15 21 ar gynnan gynnydd, /Dywed y down Feirionnydd. /Dygychwyn, gennad, gyfyl mordwy - gwyrdd, /Gworddyar ei OC II 15 29 west ar Nest Nefyn, /Dywed ein dyfod Le_"yn. /Dygychwyn, gennad, i gylch dragon - llary, /Lluosawg eu PM V 14 3 - glyw, /Hynt a ddyco glew, gloyw ddyddwyre; /Dygychwyn, olwyn, elwaf mangre, /Dygymer hwyl ffe_^r, ha Dygyfarth 1 PM V 5 45 or holles - ysgwydawr /Ar ysgwyddau gwyngnes. /Dygyfarth pob parth ef porthes, /Deg am un ef dygyfories dygyfod 1 GM I 8 51 gyfrang a_^ hi, /Ac eu dygyfwrw yn astrusi, /A dygyfod clod cleddyf difri /Yn saith ugain iaith wy fai dygyfor 2 BF VII 52 19 ba_^r, /Ysgwn y drylliwyd ysgwyd esgar, /Ysgor dygyfor, dig afar - obaith, /Oesgawdd ei oerllaith, gwai GM I 8 49 i, /A thrychion ynddudd rhag rheiddrudd ri, /A dygyfor Lloegr, a dygyfrang a_^ hi, /Ac eu dygyfwrw yn a dygyfories 1 PM V 5 46 /Dygyfarth pob parth ef porthes, /Deg am un ef dygyfories, /Daucan wayw terrwyn torres - ba_^r dygrwn / dygyforth 1 CBM IV 5 125 r eisor eisiau i'r byd. /Yn y llas Madawg, mur dygyforth - fa_^r, /Meu afar ca_^r cynnorth; /Oedd anwas dygyfrang 1 GM I 8 49 ddudd rhag rheiddrudd ri, /A dygyfor Lloegr, a dygyfrang a_^ hi, /Ac eu dygyfwrw yn astrusi, /A dygyfod dygyfwrw 1 GM I 8 50 /A dygyfor Lloegr, a dygyfrang a_^ hi, /Ac eu dygyfwrw yn astrusi, /A dygyfod clod cleddyf difri /Yn s dygyngwydd 1 CBM IV 2 11 or, /Cadarn gyfarfod gwrthod gwarthfor: /Oedd dygyngwydd Eingl, oedd digyngor /Lloegr a llu Prydain yn dygymell 1 GB II 26 274 wnaeth na gwaeth na gwythlonedd /Namyn o bell dygymell gwell gwirionedd /A dygynnull saint yn ei sene Dygymer 2 PM V 18 29 ndras, /Deddf gwystlaw, i'th law heb luddias, /Dygymer bob ne_^r, bob nwythas - de_"yrn, /Duw o nef rhy PM V 14 4 w ddyddwyre; /Dygychwyn, olwyn, elwaf mangre, /Dygymer hwyl ffe_^r, haul neud ffofre! /Dos heb argyswrw dygymwyll 1 DB VI 26 4 lyy, /Hanbwyf ohonawd am wawd wedy, /Hanbwyll, dygymwyll a gymery. /Llyw Prydain, prydydd a'th ddeffry, Dygynnelw 3 CBM III 30 8 wydd nef a'th weryd, /Dygen yw hebod bod byd, /Dygynnelw, a Duw gennyd! /Gw_^r a'i gwnaeth yn ddyn, yn CBM III 30 10 wnaeth yn ddyn, yn ddelw - boenedig, /Pan adug Dygynnelw; /Can Dduw ni bo cwyn ddielw /Cuddfedd, ceindd CBM III 30 4 gyfraith; /Oedd anawdd, llafn adrawdd llaith, /Dygynnelw, dy ganhymdaith. /Trig yn harddfraint saint se dygynnull 1 GB II 26 275 edd /Namyn o bell dygymell gwell gwirionedd /A dygynnull saint yn ei senedd: /Saint Angaw a Llydaw, llu dygynwyre 1 PM V 9 1 Rhag rhwy Dygannwy dygynwyre - glyw, /O Fo_^n hyd Fynyw llyw llu angdde, /D dygyrch 1 CBM III 21 95 /Neuaf nas gwelaf fal y'm gweles, /Eisiau a'm dygyrch i'm dygn afles, /Nid aflwyr y'm gw_^yr i'm goddi Dygyrchais 1 LlF1 II 2 37 af - paham, /Heb ddigoni cam, heb nam arnaf. /Dygyrchais-i Powys, peues tecaf, /Ar Fadawg mynawg, myn dyngai 1 IRh VII 30 17 , /O'm hoen drwy hirboen hwyrbell gynnydd; /A dyngai cyn Mai merwerydd - gyfliw, /Gne gwyn gyllestr rh dyngawdd 1 IRh VII 30 20 ddiednydd; /A chyn Mehefin hywyn glodrydd, /Hi dyngawdd yn hawdd heddiw o'i ffydd: /Hoyw wanfain riain dynged 9 GB II 26 205 os tydwed - elfydd, /Ar saint sywedydd dedwydd dynged. /Ac i Fynyw ethwyf, eithaf Dyfed, /A they_"rnedd CBM IV 17 121 afael, ys gofuned, /Breenin pob ffin, pob ffaw dynged, /Braw cwyddam i gyd yng nghryd anghred: /Yn uffe GM I 7 6 yn, nid dilys ogoned, /Can dyddaw i fraw frwyn dynged. /Cerais udd Powys, ceri fi for ddwys, /Cosb Lloe DB VI 30 59 yw Arllechwedd. /Dygn yw i Gymry dygnedd - ei dynged, /Clywed ei fyned yn ei faenfedd. /Dafydd hael, e LlG VII 27 23 raint Brenin Gogoned. /Ar ddehau Mab Duw bo ei dynged - ef /Drwy gaffael porth nef yn agored. /Angall y OC II 14 2 ddwyreai gawr a ddoded, /Galon yn anfon anfud dynged. /Geleurudd ein gwy_^r gwedi lludded - trwm: /Tre GYC VII 36 9 dramgwyddaw! /Gwae fi o'r golled! Gwae fi o'r dynged! /Gwae fi o'r clywed fod clwyf arnaw! /Gwersyll C CBM IV 5 99 awn arf greuled, /Rhwysg frwysg fraisg freuawl dynged, /Rhwyd frwyd frwydrglwyf rhwyf rhwyddged. /Llas LlG VII 25 9 n yth aned! /Pan fai frwydr, eurgrwydr, aergun dynged, /Yrho_^d a'th alon pan yth holed, /A thithau yn dynghedfen 1 LlF1 II 1 4 ei fod im Rhwyf, a'm rhodded - awen, /Awdl deg dynghedfen, amgen ymgred. /Amgyrwyf garu canu canrhed, / dyngo 1 GYC VII 40 47 /Uffern ac affaith pob pechodau. /Gwae ddyn a dyngo gamlyfau, /Gwae ddiflas a gasa eglwysau, /Gwae ni dyngynt 1 GYC VII 36 79 aw, /Pob cedwyr, cedwynt adanaw, /Pob dengyn a dyngynt o'i law, /Pob gwledig, pob gwlad oedd eiddaw, /P dyhaedd 1 HOG II 6 6 edd. /Caraf a'm rhoddes rhybuched medd /Myn y dyhaedd my_^r maith gywrysedd. /Caraf ei theulu a'i thew dyhe 1 PM V 9 7 mddur a'i glod dyre; /Mab medel utgyrn he_"yrn dyhe, /Gruffudd, tey_"rnudd tud Elise. /Mab co_^r ddo_^r dyhedd 9 PM V 1 63 , - nid oes: /Nid asw y'i gwelwch! /Ef digawn dyhedd a heddwch, /Ef dwyre dewrfeirdd fireinwch, /Ef dy HOG II 6 8 w annedd - ynddi, /Ac wrth fodd ei rhi rhwyfaw dyhedd. /Caraf ei morfa a'i mynyddedd, /A'i chaer ger ei LlF1 II 1 72 'i thir nac o'i thewdor - annedd /Troedfedd er dyhedd, dihawdd hepgor. /Ni llefais neb drais dros ei hy GM I 7 11 ned; /Ni'm bydd byw, ni'm baidd dyn dyhudded. /Dyhedd dy-m-goryw, diwedd arwydd yw, /Dilyw ryw ryn goll PM V 24 69 na myngawg. /Boed dy wir ar dir, dormennawg - dyhedd, /Gan mlynedd yn hedd, yn hyddolawg; /Gan ddewis LlG VII 24 27 borth heb gymw_^edd. /Gnaws mawrdraws am ardal dyhedd, /Gnawd iddaw treiddiaw trwyddi berfedd! /Am ei w DB VI 30 63 sedd /Deau a giglau a gogledd. /Dyfod hyd ataw dyhedd - Iwerddon /I farchogaeth Mo_^n dirion diredd, /A PM V 28 24 aur a phorffor, /Ef oedd lew, llew llu angor, /Dyhedd tey_"rnedd, tud io_^r. /Io_^r drydar aerllary (oe PM V 26 17 , /Llawer Ffranc ar adwedd; /Ac Abertawy, tref dyhedd, /Tyrioedd briw - a heddiw neud hedd! /A Saint Cl Dyhepgyr 1 GM I 9 143 oddau /Yng ngwaith Maes Carnedd can frehyrau. /Dyhepgyr alaf, elyf ddoniau, /Dychlud clod Brydain bedry dyhudd 2 DB VI 29 70 diwedd a dechrau. /Dechreuws De_"ws, hyd na'm dyhudd - dim, /Damwyniaw im gythrudd, /Dychryn mawr bod DB VI 29 39 Na dyn, oni'm dug anghofiau, /Am Ruffudd, ni'm dyhudd, na dau. /Gwael yw colli hael o hil Genau, /Gwag dyhudded 1 GM I 7 10 wyf o'i fyned; /Ni'm bydd byw, ni'm baidd dyn dyhudded. /Dyhedd dy-m-goryw, diwedd arwydd yw, /Dilyw r Dyhunaw 2 CBM IV 14 21 ar, ca_^r ciniaw, /Plygaint, dewaint dyhunaw. /Dyhunaw a deffraw efo - a fu /Fal ydd aeth oddyno, /Dig CBM IV 14 20 Pluor wasgar, ca_^r ciniaw, /Plygaint, dewaint dyhunaw. /Dyhunaw a deffraw efo - a fu /Fal ydd aeth odd dyhynt 1 GM I 11 4 luch gogledd gweglyd luoedd, /Dy-m-goddau deau dyhynt breiddioedd, /Dechrymynt fy nghlod yng nghlud fan Dylad 2 EG VI 18 120 iaid fe_^r; /Terfysg ton dylysg, dyleinw aber /Dylad anwastad ni ostecer; /Terfynt twrf rhywynt yn rhyw LlF1 II 1 99 lly_^r a'i llad /A'i llan ger dylan, ger glan dylad - hefyd. /Llwyddid ei gweryd a'i hyd a'i had, /Llw dylaith 1 CBM III 13 51 dfryd wy_^d wolaith. /Nid wyf fardd dylaw, wyf dylaith - ar gerdd, /Wyf diludd ym mhob iaith, /Rhy-m-ce dylan 9 LlF1 II 1 170 nghynfaran - cynnif /O du llanw a llif a llef dylan. /Dewrwr a folaf a folant beirdd byd, /Dewrwyr a w CBM IV 16 212 w ton amliw amlan, /Dylleinw lly_^r, dyddetgyr dylan, /Dychymer ufeliar ba_^r ban, /Dychrys gwry_^s gwr CBM III 1 24 uch cain ebran, /Eiliw pysgawd glas, gleisiaid dylan. /Ermid ei greulaw ar y greulan, /Eryr ar gynrain LlF1 II 1 99 a'i chedwyr a'i lly_^r a'i llad /A'i llan ger dylan, ger glan dylad - hefyd. /Llwyddid ei gweryd a'i h GF VI 22 6 mp, difrawd gwan, /Gwynlleufer gwynder gwendon dylan, /Gwyn ystle HOG II 9 8 ryd-i, a'i lled ofrwy, /I edryd llywy lliw ton dylan /(Llifiant o'i chyfoeth a ddoeth atan), /Lliw eiry LlF1 II 1 20 is dyn ddwyn eisiwed - o'r llan /Ger glan glas dylan, o'i dylyed, /Men na llefesir dir o'i daered, /Men IRh VII 30 9 awr echwydd. /Lleufer ebyr my_^r morfe_"ydd - dylan /Pan llewych huan ar fan fynydd. /Llywy fun fy hun PM V 23 94 i law ataw, atan, /Llyried, tremyned tra mo_^r dylan, /Rhag llaith anolaith (anolo llan) /A llafnawr ll dylaw 3 PM V 14 12 est a ddywawd im, dim ni ddwyre, /Gnawd i ddyn dylaw dylif ni'i gwe. /Llywarch y'm gelwir, llu ddyganre CBM IV 17 137 yd na'm gwne_^l cellwair coll anghyffred, /Cyn dylaw gychwyn tyddyn tydwed, /Can dalu i Dduw Ei ddylyed CBM III 13 51 wyf dan ddedfryd wy_^d wolaith. /Nid wyf fardd dylaw, wyf dylaith - ar gerdd, /Wyf diludd ym mhob iaith dyle 2 GM I 7 96 eddynt y'm gorflawdd lletgynt, /Aml edfynt a'm dyle /Am adfod arth arfod arf he /Heb edfryd yng ngweryd PM V 9 33 arch dyunlle, /Yng nghyfarfod clod cludfeirdd dyle, /Yng nghyfrwys gynnwys gan Wawr i'i le dyledogion 1 BF VII 54 7 hyboen heb arglwyddi: /Triwyr a gollais, tri - dyledogion, /Brodorion haelon o hil Rhodri. /Rhy draws f dyleinw 1 EG VI 18 119 m lan, am leisiaid fe_^r; /Terfysg ton dylysg, dyleinw aber /Dylad anwastad ni ostecer; /Terfynt twrf dylif 1 PM V 14 12 ddywawd im, dim ni ddwyre, /Gnawd i ddyn dylaw dylif ni'i gwe. /Llywarch y'm gelwir, llu ddyganre, /Llo dylifed 1 PhB VI 14 9 aeth na'm gwaeth wne_"id. /Pai achwir folawd y dylifed ffosawd /Dyrllyddiwn-i wirawd cyn byddwn-i ermid dylochasan 1 PM V 23 84 ddraig ffelaig, ffaw gyman, /Fal dau lew ni'n dylochasan, /Ac un traws gatgun, trais faran - fal gw_^r dyluch 1 CBM IV 2 23 gw_^r, ban brofed, cyfred cyfor, /Graid goluch dyluch dilochitor, /Grym afrddwl Ercwl ergrynitor. /Tey dylwyth 2 DB VI 27 87 d, /Am drinwychydd rydd, ruddlafn creulyd, /Am dylwyth hydwyth, yr hyd - y buant /Amgylch gwawr Dygant PB VII 15 6 ry, Freienin coeth /Rhys rhuglfrys, freisgfawr dylwyth, /Llawer cerddawr, gwawr gwawdfaith, /Ar fa_^r a dyly 5 EW VI 5 5 osbarth pybl, pobl ddyniaddon. /Dyniaddon deon dyly, - am ei ddwyn /Dolur cwyn a'u cyffry; /Gw_^r gwrdd CBM IV 9 83 /Alafrodd Elifry. /Grym erddrym, aerddraig a'i dyly, /Glyw fyged, glew fugail Cymry. /Cymry ddiffreidia PM V 20 1 Aele Nodolig i'r a'i dyly - Lloegr, /Delis llew o Gymry, /Yn gerdd gydfod, rh DB VI 35 12 anawon Cymru, cuniaid a'u deffry, /Ceneddl a'u dyly nid ymdolia. /Ceinweilch cyffredin, cynifiaid werin PM V 29 10 yr eryr, ar Gymry - hu bych, /Hu bydd bawb a'i dyly, /Wrth Dduw ydd iolaf hynny, /Werthefin Freienin fr dylyaf 2 CBM III 11 5 gerdd cosgordd Dysiliaw. /O ddawn mawr mab Duw dylyaf - arddelw, /Dull cynnelw cynhaliaf; /O gerddau bl DB VI 24 1 Mab Duw, dylyaf dy bwyllaw, /Mawr, gwyrthfawr, gwrthyf gwarandaw. Dylyed 5 MG VII 33 35 ystyrych /Dy fonedd a'r wedd y'i harweddych, /Dylyed aeddfed a fetrych - yn gall, /Dy anian ddeall a PhB VI 12 7 cymhenfrys - ateb /Hyd ataw yn ei lys, /Myned, dylyed dilys, /A_^ mawrglod i'm Harglwydd Rhys. /Rys fyg LlF1 II 1 20 n eisiwed - o'r llan /Ger glan glas dylan, o'i dylyed, /Men na llefesir dir o'i daered, /Men y llafasaf GM I 14 89 ydd, yn ffaw ganrhed, /I'm dyddwyn o'm Duw i'm dylyed /O gadwent present pre_`s efrifed. /Efrydd fydd d PM V 26 117 , llyw rhyd, llawrodded, /Rhys fab Rhys, dilys dylyed - Prydain, /Prydyddion eidduned; /Rhys Derllys, d dylysg 1 EG VI 18 119 ddylan am lan, am leisiaid fe_^r; /Terfysg ton dylysg, dyleinw aber /Dylad anwastad ni ostecer; /Terfyn Dylleinw 1 CBM IV 16 212 gwynt gwaeddfan, /Dychymriw ton amliw amlan, /Dylleinw lly_^r, dyddetgyr dylan, /Dychymer ufeliar ba_^ dyllest 1 OC II 14 128 wyr yng nghaled - Faelawr, /Dillwng carcharawr dyllest folaid. /Dywallaw-di, fenestr, fedd hidlaid - me dyllu 1 LlF1 II 1 74 b drais dros ei hysgor, /Ni chymwyll neb dwyll dyllu ei do_^r. /Ni chymu rhwyf llu a_^ llawgyngor - yng dyllwedd 1 D-5 VI 36 28 i'm Naf yn anwyledd /Er Ei archollau, doll gan dyllwedd: /Ei ddwy fron a fu ar fedd - ei Arglwydd /Na f dyllydd 1 GM I 9 152 is ton mo_^r ym merwerydd, /O Abermenai mynych dyllydd. /Dyogladd gwenyg gwyn Gyngreawdr fynydd, /Morfa dymor 1 LlF1 II 1 68 hynnor - lliaws, /Yn llwybr maws achaws uchel dymor. /Uchel log yw hon rhag bron braisg io_^r, /Uchel dymuned 1 CBM IV 18 47 nghnawd, Priawd prifed, /Dyfu ym mru Mair Mab dymuned; /Dyfu bumoed byd o boen galled, /O dwyll, o dyw dymyr 6 GM I 6 13 int flawd! /Ni rhydd rhwysg eryr hyd troed o'i dymyr /Er ofn herwyr yn herw ystawd. /Nid haws i'th esga PM V 12 40 Arwar trydar, trin ognaw, /Eryr gwy_^r ffrawdd dymyr Ffraw. /Ffraw-gyrchiad cant cad cyn bu llawr - ei PM V 19 16 ddylyn. /Aml i'th gylch, galchdo_"ed gymyn /Am dymyr, gwaed gwy_^r gorewyn. /Peithiawg dy alon. Dy elyn GM I 9 78 g Craig Gwyddyr /Pan amwyth udd Mo_^n maws o'i dymyr. /Gwelais yn Rhuddlan ruthr fflam rhag Owain /A ch BF VII 45 21 awdd. /Nid hawdd, am ein cawdd, can aeth - o'i dymyr, /No'n damwain, ysywaeth, /Hyd Frawd (herw ddefawd PM V 14 7 r lle, /Dosawg hyddolawg, hawdd ei belre, /Heb dymyr Tudyr, tud Elise, /Enwawg Gyfeiliawg, ys cof aele. dyn 92 LlF1 II 5 36 ar - /Dygn ddangos aros erfyn, /Fal yd gry_^n dyn a daear. /Seithfed dydd, dydd darogan: /Main mwyaf o LlF2 VI 9 4 hlyd, anghlaear. /Ail eilyw ydyw edifar /Difa dyn a difanw llawgar. /Trydydd fydd, pan fo dydd dyar, / GC VI 21 9 gawdd ganlyn, /Difancoll dygn hirgoll dyn. /Y dyn a ddycych o ddygn trofa - poen /O'r pan e_^l oddyma, CBM III 3 111 yd foddhe_"ir /Nog a fo anwar ac enwir! /Enwir dyn a e_^l i'th erbyn! /Enwawg fydd, fegys ei herfyn, /E CBM IV 8 31 nifiad cynneddf Alecsander. /Tey_"rnas ddinas, dyn a gymer, /Ymherawdr, llywiawdr, llyw amnifer; /Tey_" MG VII 32 45 fam ar lawr, a'i bron werthfawr wrth ei enau. /Dyn a welant, Duw y'i credant, da eu credau, /Ef addolan CBM IV 14 24 oddyno, /Dig y'm gwnaeth llwyth Iago /Felyn, dyn a'i dialo GYC VII 43 9 /A thrwy waradwydd Ei wir adaw. /Bei meddyliai dyn a'i feddyliaw /A fu o ddolur ar Ei ddwylaw /Gan geth CBM III 18 22 Ysid im wledig wlad amddiffyn - llary, /Llawer dyn a'i gofyn, /Gwaedlan osbarth warth wrthryn, /Gwychfa EW VI 2 11 ryres - amwyn, /Bardd gyflwyn, beirdd gyfles; /Dyn a'i mawl, llwyr ganmawl lles, /Dawn i'm rhwyf, Duw a PhB VI 15 16 , eisoes yn y dygnedd /Difreinaw dawn Duw, nid dyn a'i medd). /Mor ddigawn y mae digymrodedd - wedi: /P LlG VII 24 103 dreisiaw ger Drws Daufynydd. /Nis plygawdd mab dyn, bu doniawg ffydd, /Nis plyco Mab Duw yn dragywydd! EGM I 26 34 . /Neu'm gorau angau anghyfnerthi, /Nid ymglyw dyn byw o'r byd fal mi. /Ni chyfairch angen iawlwen ioli MG VII 34 5 can ys perthyn, /Balch dywysawg doniawg dyn. /Dyn can wyf o'th blwyf, ni oblygant - fi, /Fihangel, fy EW VI 3 7 llawer - a archaf, /A gaffaf, i'm naf ne_^r; /Dyn cymen wyf a'i cymer, /Dau cymaint rhif seithrif se_^ PM V 25 57 ioedd dorri. /Can cymeri, Dduw, ddifwyn ynni - dyn, /Cymer Lywelyn, lyw cadeithi; /Archaf it, Arglwydd PM V 25 7 aeth Celi, /Cymraisg Lywelyn, nis cymrawdd neb dyn, /Cymru ei derfyn a'i dorf drosti. /Eryr tey_"rnedd, PM V 20 16 gybyddiaeth, /Duw mal ef, nef Ne_^r-Bennaeth, /Dyn cynna nis gwna, nis gwnaeth. /Gwnaethost, gad aerbos CBM III 2 5 trydar, Llechysgar llys. /Ysid i'th lys liaws dyn /chedyrn a chyrn amgen /A gwawd gwedi gwirawd gwin / EG VI 18 33 rhyfyr prifwyr Prydain, /Prydfawr Lywelyn pryd dyn dadiain, /Prydus ddiesgus esgar ddilain, /Esgynnu ar ES I 19 13 byddawd oes barawd barthlwydd. /Ys bwyf yn oed dyn dengmlwydd - ar hugain /Rhag deulin fy Arglwydd HOG II 7 12 en wen, wan ei gogwydd, /Bychan y mae hy_^n no dyn dengmlwydd. /Mabinaidd, luniaidd, lawn gweddeiddrwy GYC VII 43 31 bradwr bradawg ddwylaw, /A lleidr annoniawg, a dyn deueiriawg, /A glwth, a diawg dial cymraw, /A god a GM I 14 91 t present pre_`s efrifed. /Efrydd fydd dechrau dyn dewredd gyfrau, /A'i ddiwedd diau angau ynged, /Ac n CBM IV 16 94 orig ni thrig, ni threfna, /Hoeddl edfyn hoen dyn dibara, /Hoedran hydr, hydraidd a'i treidda. /Treul HF VII 23 35 guall gosbi? /Ni fedd namyn Duw ddigyfoethi - dyn, /Digardd Lywelyn, llew tra gweilgi, /Dewr ddragon, CBM IV 16 171 orddwy, /Pymhoes byd a hefyd yn hwy. /Gwae fab dyn dilid ei gamddwy /Yng nghamlid eithr gobrid gobrwy, LlF2 VI 10 35 /Can ni w_^yr ennyd pa hyd ater. /Ni mad erlyn dyn dim ehofnder /O gadwent present heb brysurder. /Ys e MeiG I 33 40 ffrwythau. /Diffrwythwyd daear drwy gareddau - dyn; /Dinam bwyad, Duw a'i gorau. /Gorau gwaradred gored DB VI 27 82 d. /Am drais Duw, nid oes dim gyhyd, /Am drais dyn dinam gedernyd, /Am dreiaw anaw, anwylyd - llawer, / CBM IV 16 52 gwallawg fradawg fradwriaeth - Mab Duw /Er mab dyn dirparaeth; /Pan gymerth Mawrwr marwoliaeth /Ym mhre GM I 14 70 o groes edwyn - cethri /Trwy amrygolli daioni dyn: /Duw a'm dwg yno, anaw dremyn, /Tramwy caradwy caer MG VII 33 13 awdd diadrawdd daw o'i edrych; /Rhag tri gelyn dyn, Duw, a'm noddych, /Rhugl gyd eu cyngyd a'u cain gyw GM I 8 81 angerdd anwar gnaws da_^r dan ias. /Ac yn orau dyn Duw rhy'i creas; /Cyn ei fa_^r arnaf neuaf na'm llas DLlM II 18 36 etwa /Ei gynna gysteddlydd. /Ni wnaeth Duw neb dyn dwywawl ffydd, /Ni maeth mam mab ei hefelydd. /Mi ni MeiG I 33 9 i /Yn llwgr llu malaen maledicti. /Mad mynycha dyn dwywawl weddi, /Neges y'm cymell Cymrodeddri. /Ysym GYC VII 38 42 brychwen llen llaw a nycher, /Ni bydd brychwyn dyn dydd y'i cladder; /Nis canlyn o'i dda, o'i ddifer - GYC VII 38 22 allwn, syniwn trwy synnwyr Ne_^r /Dielwed fydd dyn dydd y'i ganer: /Ef yn fab, yn febyd ofer, /Ef yn wa GYC VII 38 3 ymder - pechadur, /Pechodau annifer, /Na wy_^l dyn dyfod ei amser, /Na welydd cywilydd callter, /Na chr DB VI 30 83 walch mawrfalch, mirain orsedd, /Neu rygolles dyn dygnedd - ei awydd, /Ni rygollo arglwydd rwydd anrhy GM I 7 10 awdd wyf o'i fyned; /Ni'm bydd byw, ni'm baidd dyn dyhudded. /Dyhedd dy-m-goryw, diwedd arwydd yw, /Dil MG VII 34 4 nerth, can ys perthyn, /Balch dywysawg doniawg dyn. /Dyn can wyf o'th blwyf, ni oblygant - fi, /Fihange MeiG I 33 44 gobrwy, gobwyll ohonaw! /Gwerth y'm rhoddaist, dyn dynawl, andaw, /A'th roddaf gysul heb gas ynddaw: /P CBM III 15 8 _^l am aur ma_^l melyn, /Er lleas Duw, ni llas dyn. /Dyniaddon oesgawdd as gwddant - o'i farw, /Gw_^r o PB VII 17 14 y'i cafas. /Can cafas cyfedd dichwant /Gan fab dyn ddawn ym mhresent, /Mab Duw o nef, drwy nerth saint, DB VI 33 13 welais-i dri a thri, ni thremygir. /Ni ryweles dyn ddim mor engir /A_^ gweled y byd ynfyd enwir. /Y gw DB VI 30 12 intum hon Ruffudd, rudd ei ruad, /Ac ni rygant dyn ddim mor irad; /Canaf hon Ddafydd, cynifiad - ryfu, GB II 26 182 deg addef, addfwyn westi, /Allawr deg ni eill dyn ddisgwyl arni: /Ychwaneg cyfoeth crefydd beri. /Cred DB VI 24 49 c angau ddiau ddyfod iddaw: /Pam na cha_^r mab dyn Dduw a'i geisiaw? /Pam na chynnydd ef nef yn ei eidd LlF1 II 1 19 llefais trais trasglwy fyned, /Myn na llefais dyn ddwyn eisiwed - o'r llan /Ger glan glas dylan, o'i d CBM III 16 120 yfniad bual, buddugoliaeth - falch, /Ni fwlch dyn ei arfaeth. /Arf torfoedd terfysg, Eingl yng nghydo ES I 24 39 pob dyfryd. /Ny bydd dadwoddau dedwyddyd - mab dyn /Gan Fab Duw o'i wynfyd. /Yn olau ys bo fy anwylyd / IRh VII 29 6 . /Meddwais, pryderais pryd ton erfid, /Maddau dyn gorau ni'm gorfygid: /Meddyliaw ydd wyf am ddilid - GYC VII 41 16 well barn eurgledd cadarn arglwydd cadau /No'r dyn gwannaf a distaddlaf yn y daddlau. /Drudion fyddant, EW VI 3 23 oed ffrawddus ei derfyn; /O haelon, haelaf mab dyn, /Hawl llu haelfab Llywelyn. /Mab Llywelyn hael, haw GYC VII 38 39 e rhyfedd rhyfyg a balchder! /Na fid rhyfalch dyn i dan y se_^r, /Na fid un lysenw a_^ Lusiffer. /Ni b DB VI 30 21 iad /Ac emys gochwys goachubiad, /Ni bu gystal dyn i danad, - Ddofydd, /Ag y bu Ddafydd gyn ei ddyad. / LlN II 17 11 ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn LlLl II 16 63 ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn. /Tremyniad mynydd, manod t EW VI 1 26 orug tros derfyn - fal gw_^r, /Ef gorau o fab dyn; /Llawch cerdd mawr angerdd Merfyn, /Llyw cad leiddi BF VII 51 4 rnas; /Eithr Un Mab Mair, mawr lias /Duw nef, dyn mal ef ni las. /Llas Bendigeidran gydfryd - a_^ chym EGM I 26 55 a ddodaf, /A'm dodes nwyf i'm haddoedi. /Ni bu dyn mor gu gennyf a_^ hi, /Ni bo poen oddef, Pedr wy no CBM IV 17 107 Tri yn iawnwir iawn wrogaeth. /I'r un Duw, un Dyn, na fid hydraeth - brad, /I'r Mab rhad, i'r Tad teg EGM I 27 85 u, /Gorfod gorffowys baradwys bau /Myn na bydd dyn na hy_^n na iau, /Men nas trawdd trallawd trallwybr LlG VII 27 25 Drwy gaffael porth nef yn agored. /Angall yw y dyn ni dde_^l yng nghred /Ar y Gw_^r gorau a aned. /Anga GM I 7 5 awg fynawg foes, /Corf eirioes eurfyged. /Caru dyn, nid dilys ogoned, /Can dyddaw i fraw frwyn dynged. GYC VII 36 60 gwanas, gwanar eurllaw, /O laith Llywelyn, cof dyn ni'm daw. /Oerfelawg calon dan fron o fraw, /Rhewydd PM V 1 132 'i hymddug; /Dafydd hael, ei hafal (nid ffug) /Dyn nis gw_^yr a Duw nis gorug. /Mam w_^yr a'i colles ca PM V 12 28 Nid hawdd, ni nawdd neb yniail, /Nid hy_^n oes dyn nog oes dail. /Deiliadon dyffrynt a'm deffry - hirae GG II 32 4 id henaint gw_^r a'i gwrthrych, /Nid hy_^n oes dyn nog oes drych. /Ystyriwn, cwynwn cedwyr arfoll - naf CBM III 5 108 Defawd a gadwaf can a'i catwy, /A berthyn rhag dyn nwy dilynwy, /Fy rhin a_^ rhiain nis rhybuchwy, /Nis LlG VII 25 19 d /O gywan amws ar ei ganfed; /Ti freisgaf mab dyn o dir Cred - a wn, /Ym mhrifgyrch, pryffwn praff ddy DB VI 32 9 n oer dyddyn, /Nid oes dim einoes i ddyn. /Pob dyn oer dyddyn, neud eiddaw - angau, /Anghyfeillwr iddaw DB VI 29 38 wr bryderau, /Ac yn farw fy arglwydd diau; /Na dyn, oni'm dug anghofiau, /Am Ruffudd, ni'm dyhudd, na d GYC VII 43 23 r gwneuthur angau a phoen iddaw, /Er prynu mab dyn o'r ta_^n ufelyn /I gan ei elyn oedd yn aelaw, /Er d LlF2 VI 10 43 rancedig ydd a_^, dywasgarer. /Truan ydd edfyn dyn pan dwyller, /Tru, Dduw, ei ddifant pan ddifa_"er. / DB VI 33 3 Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo cywir, /A ryfynno dyn, rhydderperir, /Wrth a fynno Duw, dim ni ellir. /Rhy EGM I 29 23 erydre lan, nid gwaradrwydd! /Edwyn fydd traul dyn trigeinmlwydd, /Adfydd hoeddl hiddlaw rhag llaw, ni DB VI 27 63 arw i gyd. /Gorofn ysy arnaf hyd na'm gweryd - dyn, /Wedi Llywelyn, llywiawdr Gwyndyd. /Gwarafun ni wna BF VII 46 21 rn leiddiad. /Ysgafn oedd gennyf ysgarad - pob dyn /Wrth hwn: Llywelyn, llyw Berfeddwlad, /Ysgor co_^r, GRh II 28 53 edd ga_^r ganlyn, /Ba_^r sy ar ddaear o ddyn. /Dyn wyd galon rwyd, golau - ei derfyn, /Nid arfaidd neb EGM I 27 7 iawn yn ddyn ethrylith /A thrylwyn bwylladau. /Dyn wyf gla_^n affan offerennau, /Duw Dofydd, Rhegofydd GC VI 21 8 adrawdd gawdd ganlyn, /Difancoll dygn hirgoll dyn. /Y dyn a ddycych o ddygn trofa - poen /O'r pan e_^l PM V 5 64 es. /Milfeirdd mawrfrydig, rhyddanfones - Duw /Dyn ym myd a'n gwares. /Rhodri Mawr, rhwym llawr, rhy-m- PM V 5 54 d a'u llewes. /Cynna hwn, neus gwn nas gweles /Dyn ym myw o'r maint rhyganes. /Cardd arnaw, udd Ffraw, PC II 19 19 - anghristiawn /O Gristin a'i meibion, /Ni bo dyn ym myw ym Mo_^n /O'r Brochfaeliaid brychfoelion. /Er MG VII 32 7 ni bydd bellach, ni bwyll enau: /Duw a'n dyfu, dyn yn cre_"u creaduriau, /Yn Dduw, yn ddyn, a'r Duw yn GB II 26 151 yw i Ddewi yn ddeheueg, /Gan borth Duw, porth dyn yn ddiatreg; /Dothyw i Ddewi, ddiffreidiad teg, /Rhy CBM III 8 45 yd, /Hyd y pasg y'n gwasgarwyd. /Nid adawo Duw dyn yn fyw - bellach, /Deubyllawg yr deryw, /Marw Madawg DB VI 24 91 awn iddaw, /Ystyried Tad llwyrgred rhag llaw, /Dyn yn fyw ni faidd ei dreisiaw, /Duw fry am frenin Aber ES I 15 29 swriaeth - cynnygn /Yng nghynnif prysuriaeth. /Dyn yn fyw ni fedd o'i arfaeth, /Duw a fedd o'i fuddugol EG VI 18 137 eurddawn haelder, /Dinag ofynag pan ofynner. /Dyn yw Llywelyn, llywiadr tyner, /Doeth, coeth, cywrenni dynawl 1 MeiG I 33 44 wy, gobwyll ohonaw! /Gwerth y'm rhoddaist, dyn dynawl, andaw, /A'th roddaf gysul heb gas ynddaw: /Pan f dyneddon 1 D-3 VI 19 20 n - ddigawn, /Treiaist-ti traeth eigawn, dawn dyneddon; /A hyn a ddywaid ceinaid canon - bur /Ysgrythu dyniad 1 EG VI 18 21 wys /A'i diffwys a'i glwys a glyw ei hawl. /Ef dyniad yng nghad Eingl frad freuawl, /Ef dandde rhuddle dyniaddon 13 PM V 4 2 Anhyrron daear, anhyrron; /Ampryfflau doniau dyniaddon. /Amryw fryd, cy-baent frodorion, /Fu Ca_"in a CBM IV 17 16 awr. /Porthid doniau byd dyniawl ogawr - Nen, /Dyniaddon Berchen, Ben bob efawr; /Parthwys Rhwyf rhadla EGM I 27 3 efin gwyrthau, /Dywallaw atan ran o'th radau. /Dyniaddon defnyddiaist i'th oddau, /Dyniawl ddyn doniawg BF VII 51 29 th gaeth golyn; /Eithr o Dduw, aruthr i ddyn. /Dyniaddon, deon, digofaint - ein llyw /A'n gwna llwyr of EW VI 5 5 yth drudion, /Gosbarth pybl, pobl ddyniaddon. /Dyniaddon deon dyly, - am ei ddwyn /Dolur cwyn a'u cyffr HF VII 22 1 Dduw mawr, Amherawdr dyniaddon, /Dillwng Dy walch terwynfalch tirion, /Dewr O ES I 22 8 iawl, /Na'm gosod o'm goseb fydawl /Yng ngoson dyniaddon dyniawl. /Crist a ddaw yn wa_^r, yn wrawl, - D EGM I 27 54 hygadw gloesau, /Diwedn werin wirion gathlau, /Dyniaddon, dynion diamrau. /Gwae ef a'u peris, perygl fr LlF1 II 5 26 westant. /Degfed dydd, herwydd anian, /Ni eill dyniaddon ddiddan; /Mo_^r diffaith nis rhyddiffawd, /Rha PM V 6 38 rychiaid. /Pan orug Celi celfyddiaid - daear, /Dyniaddon edeifniaid, /Ef gorau un gwron ym mhlaid /Cymr CBM III 15 9 aur ma_^l melyn, /Er lleas Duw, ni llas dyn. /Dyniaddon oesgawdd as gwddant - o'i farw, /Gw_^r o'i fa ES I 16 16 i, Dofydd huenydd hy_^n, /(Llawer a wna Duw er dyniaddon) /Rhwyf nef a daear, rhag taerfar ta_^n, /I rw DB VI 31 57 igiau sy o'r dragon, /Tri gw_^r a ddug Duw o'r dyniaddon, /Tri eres armes trachwres trychion, /Tri erai Dyniawl 6 CBM III 3 33 ychod ei berthedd, /Llan ym mron ei challedd; /Dyniawl bobl ni borthant iawnwedd, /Iawn i Dduw ddifanw PM V 1 174 gored pyrth Pedr a Phawl /I'th erbyn, arbennig dyniawl; /Bych gw_^r hedd yn hawddfryd a_^'r sawl /A gai ES I 22 8 m gosod o'm goseb fydawl /Yng ngoson dyniaddon dyniawl. /Crist a ddaw yn wa_^r, yn wrawl, - Dyddbrawd, EGM I 27 4 th radau. /Dyniaddon defnyddiaist i'th oddau, /Dyniawl ddyn doniawg wyf finnau. /Dawn ysym yn iawn yn MeiG I 33 59 dawg ddoe, heddiw nid oes, /Hir ni mynnwys Duw dyniawl einioes. /Einioes enrhydedd rhag llu anwair /Yn CBM IV 17 15 rthes mam mab nwy diddawr. /Porthid doniau byd dyniawl ogawr - Nen, /Dyniaddon Berchen, Ben bob efawr; dynin 1 GM I 9 123 oll yn eiddiaw. /Endewais-i eryr ar ei giniaw dynin, /Dyraith Gwynedd gwyar iddaw. /Pan amwyth Owain a dyniolaeth 1 GB II 26 266 n drech no phenaethau; /Ysid gan unbyn unbarch dyniolaeth, /Ysid unbennaeth unbenesau. /Ysid esgob llar dynion 6 MG VII 32 25 aer Ddafydd yn ddiamau. /So_^n engylion a glyw dynion a_^ diolchau, /Llewenydd mawr a llawer gawr o gan HF VII 22 10 , gweithfuddig ddragon /Digrawn aur digrifwch dynion, /Diafrddwl yn aer yn Arfon - ddiwedd, /Rhwyf Gwy EGM I 27 54 sau, /Diwedn werin wirion gathlau, /Dyniaddon, dynion diamrau. /Gwae ef a'u peris, perygl fradau, /Pan EGM I 28 12 gardawd. /Edifeiriawg da, Duw a'u cymerawd, /A dynion gwirion yn eu gwyrdawd. /Gwerin ddiwerin, ni ddyo MB I 5 8 Nanhyfer, /Gwyddyl, diefyl duon, /Ysgodogion, dynion lletffer. /Cad a fydd ym Mynydd Carn /A Thrahaear DLlM II 18 10 r a wnaai ar Lloegr llwyr anrhaith /A dwyn ei dynion yn gaith, /A chwyddaw rhagddaw rhif saith - rhia dynn 1 EG VI 18 41 edd yng ngwisgoedd yn ymosgrain /A'r llinyn ar dynn ar du celain /A llinon rhag bron rhag bro eurgrain; dynnid 1 MeiG I 33 49 fraw, /Cyd ath fo-di golud (golau anaw) /Na'th dynnid edlid er ei adaw /Na mwy trachwerw ferw afar rhag dyno 2 PM V 23 119 , nid rhyfedd cyd bo! /Hyd ydd e_^l ei dorf ar dyno - a bryn /Udd breiniawg bieufo. /Llew a'u dug, a'u PM V 10 70 ynt llyw am fyw am falch Wythfryn - dw_^r, /Bu dyno wrth ein gwyn, /Pan ddoeth aes aesawr yng ngryn, /P Dynobydwal 1 OC II 15 43 r ardal - teulu /Teilwng medd o fual, /A dywan Dynobydwal /A dywed ein dyfod Ia_^l. /Cychwyn i'w therfy dynoedl 1 GYC VII 36 23 , fyth bellach, ei faith bwyllaw, /Ys mau, i'm dynoedl, amdanaw - afar, /Can ys mau alar, ys mau wylaw. dyofaeth 1 LlF1 II 4 13 nghaniad marwnad mor nawd. /Mor nawd y'm dyfu dyofaeth - gofion /Edifion yd yr aeth, /Yn cwynaw braw b dyofid 1 PM V 8 37 dr fy llawrgerdd odid. /Neud llai dyofod, neud dyofid - ced, /Cadwgawn rhyddelid, /Mab Llywarch, ddihaf dyofod 1 PM V 8 37 /Nis dwg lleidr fy llawrgerdd odid. /Neud llai dyofod, neud dyofid - ced, /Cadwgawn rhyddelid, /Mab Lly Dyogladd 1 GM I 9 153 r ym merwerydd, /O Abermenai mynych dyllydd. /Dyogladd gwenyg gwyn Gyngreawdr fynydd, /Morfa Rhianedd Dyorfydd 1 PM V 18 23 au anghywas - galon, /Galofydd rhwy ddyfnas. /Dyorfydd dy orfawr addas /Dyweddi teithi tey_"rnas /Ac Y dyorllug 1 PM V 1 120 yn erthyst byst Bochglug /A glyw briw Branes dyorllug. /Ef a'i gwna (ni'm gwne_^l gorchyflug) /I wydd Dyorwyf 1 PM V 17 9 n, beri_"on ba_^r, /Pumwregys dewrwrys daear. /Dyorwyf hael rwyf hwyl reufedd - Prydain, /Hil prydfawr dyr 2 CBM III 20 20 Bowys bair, /A dyr ongyr, angerdd Wair, /Ac ni dyr ei dey_"rnair. /Tey_"rnedd orddwy, orddyfniad - gor CBM III 20 19 enwair - anghynnwys, /Argoedwys Bowys bair, /A dyr ongyr, angerdd Wair, /Ac ni dyr ei dey_"rnair. /Tey dyrain 2 GM I 11 62 am bryd, am brain. /Dywasgar cynnygn dygn rhag dyrain, /Dywesgryn drudwyn drudwyr Llundain. /Dy-m-gorll EG VI 18 51 , pentir gwythain, /Gwawr Deau gorau gwy_^r yn dyrain, /Gwenwyn a gwanar ei ddau ga_^r gain. /A_^'i lyw Dyraith 1 GM I 9 124 eiddiaw. /Endewais-i eryr ar ei giniaw dynin, /Dyraith Gwynedd gwyar iddaw. /Pan amwyth Owain aur athre dyran 2 PM V 1 65 a heddwch, /Ef dwyre dewrfeirdd fireinwch, /Ef dyran dydd Calan cadrwch, /Ced eirchion i'r cedawl erchw CBM III 16 192 /Dyglud glod mal y clyw llawer, /Dychyrch cad, dyran rhad rhif se_^r! /Dychymell Prydain o'r pryder - y dyrawr 8 CBM III 12 45 gannerth, gwalchnerth gwy_^r. /Gw_^r yng ngawr dyrawr, deryw - yng nghreulan, /Hael am ran, am rwythyw, EGM I 25 11 d amwyn terrwyn, tir eurde_"yrn, /A_^ llafnawr dyrawr dirfawr ei ddyrn, /Arwynawl gwrawl, nid gw_^r an CBM IV 5 67 d, /Gyfarfawg benadur, /Blaidd blaengawr ba_^r dyrawr dur, /Beirdd afael hardd Aearddur. /Haeddasai waw CBM IV 17 73 nghad, yng nghur; /Rhybu Ercwlff mawr, rhwysg dyrawr dur, /Rhyfyg angerddawl, greddfawl Greiddur. /Rhy PM V 14 27 ddail lliaws bre; /Neu'm dwg meirch mygrfawr, dyrawr, dyre, /Ar hwyl ganmawl hawl, ar haul orne. /Caer CBM IV 6 228 n Aeron - berth /Pan borthes eryron. /Rhydirwy dyrawr ei holion, /Rhydylawch eirchiad ag eirchion, /Rhy ES I 16 28 /Dwyn Dafydd o'i dud ac o'i dirion, /Dyfrydedd dyrawr hil mawr Maelgwn. /Nid ymdau Gwynedd am ei gwynfa CBM IV 17 8 af wychfawr - sail, /Uffern yw yr ail, durail dyrawr, /Ofer, difuner, llyther lleawr, /O ffydd a chref dyrchafad 1 PM V 1 38 ydd arglwydd, argleidrad - Cymru, /Cymreisglod dyrchafad. /Ei anaw a ddaw, a ddyfnad, /I anant ei eni b Dyrchafwys 2 GB II 26 27 fnaint, /Ar ni las llosged, lluoedd llesaint, /Dyrchafwys bryn gwyn, breiniawl ei fraint, /Yng ngw_^ydd GB II 26 30 ugaint, /Archafael, caffael gan westeifaint, /Dyrchafwys Dewi Brefi a'i braint. /Ei fraint wrth ei fry dyre 6 PM V 14 27 iaws bre; /Neu'm dwg meirch mygrfawr, dyrawr, dyre, /Ar hwyl ganmawl hawl, ar haul orne. /Caeroedd Gwe GM I 13 18 arch o feirch rhabire /Yn farch dewr, yn farch dyre. /Gnawd gwraig gwell genthi a fo gwaeth iddi: /Fy a CBM III 8 39 r Rug hyd ym Muddugwre, /Llawer marchawg march dyre, /Lliaws gwas ar hyd glasfre. /Ban ein dyfynnwyd i PM V 14 19 annwg yn eu harfle. /Llawer uchenaid i'm rhaid dyre, /Llwybrant o'm nwyfiant uch no'r nwyfre. /Neur arw PM V 9 6 le - aesdur, /A_^'i gleddyf fflamddur a'i glod dyre; /Mab medel utgyrn he_"yrn dyhe, /Gruffudd, tey_"rn PM V 9 3 o_^n hyd Fynyw llyw llu angdde, /Dyrydd i dorf dyre - orwyddawr /Hyd y llewych llawr gwawr gwymp fore. dyred 2 PM V 26 101 rth, fy nerth, fy nodded. /I tithau, udd Deau, dyred /Clod, w_^r llary, o'm llwry i'th drwydded. /Ni by CBM IV 17 129 as nam ni'm bo fyned; /Gwddam pob anwar daear dyred, /Goddef grwn ysgwn, anysgoged. /Goddefwn, gwylwn, dyrf 1 CBM IV 1 63 /Yn yd byrth berthdud golud gwylain; /Gwelais dyrf dygen, gwelais ddyrain, /Gwelais ddyrawr awr, arwy dyrfa 4 PM V 11 22 nedd gwawrdrosedd, gw_^r drud - am derfyn, /Am dyrfa beirdd a chnud, /Gwddant oll tey_"rngoll tud, /Gru PM V 3 6 orment, terrwyn de_"yrn, /Eryres ormes, eryron dyrfa, /Eryr Tey_"rnon er yn dey_"rngain, /Eryr ddraig o GYC VII 42 24 welyn luoedd ail Merfyn /A Chymry derfyn yn ei dyrfa. /Gwelais benaethau Gwynedd a'r Deau, /Colofnau ca DLlM II 18 33 Gwelai dorf ar dorf ei gilydd, /Gwelai darf ar dyrfa oswydd. /Ni weled o gred a bedydd - etwa /Ei gynna dyrfain 1 CBM IV 4 97 dnen Prydain. /Mal Gwaith Arderydd, gw_^yth ar dyrfain - cad /Yn argrad, yn aergrain, /Uch myrddwyr, u dyrioedd 1 PM V 25 56 doedd ar ge_^l, ar gyhoedd, /Ar gadarn gadoedd dyrioedd dorri. /Can cymeri, Dduw, ddifwyn ynni - dyn, / dyrllid 1 PM V 5 17 fynnes, /Ni wddant cwdd a_^nt rhwy coddes, /Yn dyrllid moliant mal ydd es /Yn moli milwr faranres. /Ef dyrllydd 3 PM V 26 120 Derllys, dyrllyddwn ei ged: /Rhys rhebydd, ef dyrllydd Ddyfed. /Dyfed rwyf, dy glwyf, dy glod, - dy gy CBM III 10 34 welygordd pedwerydd - molawd, /Molaf-i lyw a'i dyrllydd, /Mawrdorf darf gyfarf gyweithydd, /Madogion Ma D-2 I 2 34 r awel rhynnawdd ufel rhyfel febyn; /Rhuddaur dyrllydd, rhychlud clodrydd rihydd adden; /Rheufedd bara Dyrllyddiwn 1 PhB VI 14 10 wne_"id. /Pai achwir folawd y dylifed ffosawd /Dyrllyddiwn-i wirawd cyn byddwn-i ermid. /Moladwy fleidd dyrllyddwn 1 PM V 26 119 Prydain, /Prydyddion eidduned; /Rhys Derllys, dyrllyddwn ei ged: /Rhys rhebydd, ef dyrllydd Ddyfed. /D Dyrn 3 PM V 20 40 y ongyr, /Traw y tremynaist, ben gwy_^r, /Trwy Dyrn, dey_"rnaidd eryr. /Er pan 'u llywiaist, Lloegr ddi CBM III 13 30 ymdaith, /Dwrn dra dwrn, dra dengyn yd baith, /Dyrn he_"yrn, haearn ei dalaith. /Bre drydar arwar anola CBM III 7 38 /Oedd difarn gadarn gedymdaith - unbyn, /Oedd dyrn yn he_"yrn, haearn dalaith. /A'i ddiwedd ys bo, can dyrnawd 3 MB I 3 37 nai gamwr garu nebawd. /I gymeriaid lyw doddyw dyrnawd, /Difa draig wron, weinon wasgawd: /Gogwypo ei GB II 26 23 t yn Efrai, gwst diamraint, /A goddef palfawd, dyrnawd tramaint, /I gan forwyn ddifwyn, ddiwyl ei daint MG VII 34 16 el urddedig, /Gwa_^n drwy ei safn a'i sefnig /Dyrnawd, uthr bigawd, a_^'th big. /A_^'th big fawr yn aw dyrraith 1 DB VI 31 2 ai, neud lleilai llif yn afon, /Neud maith y'm dyrraith dir ofalon, /Neud mwyfwy galar gwanar gweinion, dyrru 1 CBM IV 4 288 wander, /O warthrudd wrthyn, Gwyn Gwarther, /O dyrru ar llew llu llwyrder, /Llyw llwyrdrais, llwyrdraws dyrwen 1 CBM III 24 9 yrdd cyrdd Cyridfen; /Mor eisiau eu dwyn yn eu dyrwen, /Aesawr annianc oes anni_"en! /Mor wyf ddirrwyn Dyrwest 1 ES I 24 8 th pwys penyd. /Dirfawr fu, o feddwl, unpryd: /Dyrwest Duw bu deugeinpryd. /Am dduw Merchyr Brad dybu b dyrwn 1 CBM III 26 111 yderus y'i canwn, /Blaidd blaengar, ba_^r dyar dyrwn, /Beirdd ganllaw, bardd iddaw oeddwn! /I'm pwyllad dyry 1 PB VII 10 20 lwir), /Cymraisg wystlon a wystlir; /Cymry a'u dyry rhog dir. /Rhog dir y rhoddir, rhwyf gofynaig, - pr dyrydd 4 PM V 1 67 cadrwch, /Ced eirchion i'r cedawl erchwch, /Ef dyrydd haeddydd (a haeddwch - anaw), /Ef anant cyfolwch. PM V 9 3 e - glyw, /O Fo_^n hyd Fynyw llyw llu angdde, /Dyrydd i dorf dyre - orwyddawr /Hyd y llewych llawr gwaw DLlM II 18 43 s meirch re rewydd - a danaf: /Neud nad ef a'u dyrydd! /Mi ni'm dawr cyn de_^l dros elfydd /Llanw o fo DB VI 24 13 a mawrair traha nid rhaid wrthaw: /Mab Duw a'i dyrydd yn eiddaw /A Mab Duw a'i dwg i ganthaw /A Mab Duw dysg 3 CBM IV 12 28 rdd cerdd-dafawdlysg, /Yn brydydd, yn brifardd dysg CBM III 21 187 naf yn esgud, ys gwn pa ho_^n, /As gwddant ein dysg ein disgyblon! /Gwedi Cadwallawn rhwydd iawn roddio MG VII 32 41 ydd, wiw ebrannau. /Disgyn yn ffysg (seren a'u dysg, wir ei dysgau), /I'r ty_^ ydd a_^nt, heb ddo_^r, h dysgau 1 MG VII 32 41 nnau. /Disgyn yn ffysg (seren a'u dysg, wir ei dysgau), /I'r ty_^ ydd a_^nt, heb ddo_^r, heb gant, gwyn Dysgogan 1 CBM III 16 1 Dysgogan derwyddon dewrwlad - ei esgar /I ysgwyd weinifi dysgorwyd 1 CBM IV 6 215 grym llew, ceimiaid glew dew dorf /Am dy gorf dysgorwyd. /Cedwyr ddo_^r, amgor amgyrwyd, /Cadarn brain Dysgweinid 1 CBM III 16 3 ddon dewrwlad - ei esgar /I ysgwyd weinifiad, /Dysgweinid cyrdd cydnaid, cydnad, /Cydfoliant gormant go Dysgwe_"yd 1 CBM III 16 5 naid, cydnad, /Cydfoliant gormant gormeisiad, /Dysgwe_"yd ceiniaid cyfaenad - eu rhwyf, /Eu rhwyddfodd dysgws 1 GM I 12 2 Boed a'm dysgwy Dwy dwywawl annwyd /Mal y dysgws Dwy Dafydd Broffwyd. /Boed a'm dysgwy Dwy dwys ym dysgwy 2 GM I 12 3 d /Mal y dysgws Dwy Dafydd Broffwyd. /Boed a'm dysgwy Dwy dwys ymgadwyd /Rhag cadair enwair yn weithen GM I 12 1 Boed a'm dysgwy Dwy dwywawl annwyd /Mal y dysgws Dwy Dafydd Broff dysgwyd 1 CBM III 26 84 gud ym mhlymnwyd, /Gwayw gweiniad, gwenwyn y'i dysgwyd, /Gwayw gwanar gwawr aerfar aerfwyd, /Gwayw gwae Dysiliaw 3 GM I 9 130 d fy neddf fy newisaw /Yng Nghadelling fre fro Dysiliaw. /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aber Dau, /Dychyrch CBM III 11 4 chel, annhawel, annhaw, /Nid casgerdd cosgordd Dysiliaw. /O ddawn mawr mab Duw dylyaf - arddelw, /Dull LlLl II 16 48 _^r orfod gwrddglod gludaw, /Gw_^r rhag gwerin Dysiliaw. /Ysef a'u herly, arlwy garthan - ddyn, /Llywel dyst 1 ES I 20 14 e deddfawl - gwyrthau /Er Dy dost gethrau a'th dyst gethrawl. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr gwerynawl, / dystion 1 GM I 9 53 yng nghynnwrf llu hud wyf llofrudd! /Ac ysymy dystion a'm testun ganthudd /O esillydd Cynan, Coeling Dysynni 1 EGM I 26 20 adfan lan, o len bali, /Cannaid ei syniaid ger Dysynni; /Gwan wargan wyry gall ddyall ddogni, /Gwraig n dyunlle 1 PM V 9 32 i orffen orffowysle, /Arffedawg eirchiaid arch dyunlle, /Yng nghyfarfod clod cludfeirdd dyle, /Yng nghy Dyw 7 GYC VII 40 21 ed rhwydd, /Gwawr eurglod, ein gwir arglwydd. /Dyw Gwener, pryder pryd egwan - sawdwyr, /Gwnaeth Siwdas GYC VII 40 17 dwyfawl ofeg) /Y gwnaethpwyd brad y Tad teg. /Dyw Iau, mad da rad diwaradwydd - da_^l /Y daliwyd yn eb GYC VII 40 5 nt ar eu seithfed /Bedydd a chrefydd a chred. /Dyw Llun, naf gwiwlun ni bair gelu - lles, /Llys uffern GYC VII 40 9 dydd y codes Iesu /O farw yn fyw, da farn fu. /Dyw Mawrth, coeth y doeth w_^r diwael - yng ngwawdd /Yng GYC VII 40 13 yn enw i'i adael, /Yn dri, yn drugarog hael. /Dyw Mercher, archer arch atreg - o nef! /(Pan ddoeth naf GYC VII 40 25 ei enaid nid gla_^n, /Dihenydd Duw ei hunan. /Dyw Sadwrn, cawn dwrn cyndey_"rnedd - hael /A helaeth dr GYC VII 40 1 Dyw Sul, un hydr gun y ganed - Mab Duw /Ac y doeth i'n g dywaid 4 HOG II 6 26 af, diau, yni dde_^l i'm plaid, /Breuddwyd a'i dywaid, a Duw a'i medd. /Ton wen orewyn a orwlych bedd. CBM IV 16 118 rheiddiau rhad foliaid, /Molawd Duw, molaf a'i dywaid, /A'i molwy, nis molaf o phaid; /Am obrwy, am obr OC II 14 134 a borth cuniaid, /Nis gw_^yr namyn Duw ac a'i dywaid. /Gw_^r ni dwng, ni da_^l, ni bydd wrth wir, /Dan GYC VII 43 27 nyd, /Er ei ddwyn i gyd o gidwm law. /Ac yna y dywaid, y dyd uchenaid: /`Mae ef y diriaid o'i eneidiaw, Dywal 8 CBM IV 9 156 llolwch, /Angerddawl greddfawl greddf Unhwch, /Dywal a'm dywed, `Llonyddwch!' /Can doddwyf a_^ digerydd MB I 3 17 wawd /I ri a roai heb esgusawd. /Gruffudd glew dywal ar orfeddawd, /Gwir gwae ei werin, gwin eu gwirawd OC II 14 64 /Dau arfaidd, dau lew yn eu cyngyr, /Dau arial dywal dau fab Ynyr, /Dau rydd yn nydd cad eu cyfergyr, / CBM IV 9 30 elais-i glais a thrais a thrallawd, /Gleddyfal dywal, diwyrnawd; /Gwelais-i glod a rhod a rhawd - o bel PC II 21 19 ew, /Llew trylew, traul diffwys, /(Ple do dial dywal dwys?) /Plant Cedifor wyn Wennwys. /Lladd Brochfae CBM III 16 237 ed - ei wlad, /Gafaelant feirdd ei ged, /Ga_^l dywal, dyfal, diarbed, /Gwawr ofrwy, cylchwy calchdo_"ed CBM IV 4 132 edd tremid cyfnewid cochwedd, /Cleddyfal clau, dywal ddiwedd. /Clwyf efnys dyfrys, dyfrydedd - ys mau, CBM III 24 162 la_^n esillydd, gloyw esilling, /O'r glyw glew dywal ni da_^l ni ding, /O fonedd Coeling, coelfudd cer Dywalwern 2 D-4 VI 20 64 gerdd geirionnydd, /Dybuam, dybyddawd dydd, /Dywalwern drywern drennydd. /Tremynwys rhyswr Rhosedd - PB VII 9 22 /Cyfannedd, walch, dy falchgorn /Ar dir ynial Dywalwern! /Eurbost cad aerbyst cedyrn, /Eryr cadr dewrw Dywallaw 10 EGM I 27 2 Duw, Dewin gwerthefin gwyrthau, /Dywallaw atan ran o'th radau. /Dyniaddon defnyddiaist i' OC II 14 129 Faelawr, /Dillwng carcharawr dyllest folaid. /Dywallaw-di, fenestr, fedd hidlaid - melys /I ergyrwayw OC II 14 9 gddaw; /Gnawd yw o'i ddygnaw ddefnydd codded. /Dywallaw-di, fenestr, gan foddha_"ed /Y corn yn llaw Rys OC II 14 73 glasfyr, /Gorddwy clau tonnau Talgarth ystyr. /Dywallaw-di, fenestr (na fyn angau!), /Corn can anrhyde OC II 14 103 nt - llafn, /Llyfn ei deutu, llym ei hamgant. /Dywallaw-di, fenestr, o lestr ariant, /Celennig edmig ca OC II 14 25 ch eu clywed /Bugunad cyrn medd mawr afneued. /Dywallaw di'r corn ar Gynfelyn /Anrhydeddus feddw o fedd OC II 14 97 o'r anaelau! /O goll Moriddig mawr ei eisiau. /Dywallaw di'r corn, can ym puchant, /Hirlas yn llawen yn OC II 14 39 Belyn - gynt; /Teg eu hydrefynt tra fo undyn. /Dywallaw-di'r corn, canys amcan - cennyf /Ydd ymgyryw gl OC II 14 57 yrn cyfrdan /Pan fu gyfeddach forach Forfran. /Dywallaw-di'r corn, canys myfyr - gennyf /Men ydd amygan OC II 14 115 sant; /Neud oedd lawn o haul Hirfryn a phant. /Dywallaw di'r corn i'r cynifiaid, /Cynawon Owain, cyngra Dywan 10 OC II 15 39 ac nac annerch - neb /Oni bydd fy ngordderch; /Dywan ar fuan feinerch, /Dywed ein dyfod Lannerch. /Dygy OC II 15 19 boen Ofydd - gennad, /Gan ni'th wna cywilydd; /Dywan ar gynnan gynnydd, /Dywed y down Feirionnydd. /Dyg OC II 15 15 ennad, gan fawrydig - dorf /I derfyn Ceredig; /Dywan ar wyllt ar wallt pig, /Dywed y down Benweddig. /D CBM III 5 52 rth fy na_"ed! /A dywed yno eniwed - ohanaf /A dywan ataf ag ateb ced, /Ac erof na che_^l fy rhyweled, OC II 15 47 Pathawr - eu hoywedd? /Hirfelyn eu gwaywawr; /Dywan diw Calan Ionawr, /Dywed ein dyfod Faelawr. /Dos, OC II 15 55 a chyngain - ein torf /Fal teiluoedd bychain; /Dywan, dwg rybudd hyddwain, /Dywed ein dyfod Fechain. /T OC II 15 43 d, gadr ardal - teulu /Teilwng medd o fual, /A dywan Dynobydwal /A dywed ein dyfod Ia_^l. /Cychwyn i'w OC II 15 23 gyfyl mordwy - gwyrdd, /Gworddyar ei gylchwy; /Dywan i'r Traean, tramwy, /Dywed y down Ardudwy. /Dygych OC II 15 51 olaith - dy lwrw, /Dy luddiaw nid hawddwaith; /Dywan o Faelawr fawrdaith, /Dywed ein dyfod Gynllaith. / OC II 15 7 ydd heb roddi - gair da /I'r gwrda ysy ynddi; /Dywan wa_^n trywan trwyddi, /Dywed ein dyfod Geri. /Dos, dywarchen 2 CBM III 3 144 wys cynnif cyngorffen, /Cynnwys glain cyn glas dywarchen: /Cynnaddl cerdd, cerennydd gymen, /Gain wenwa PB VII 5 29 neud bedd! /Neud bedd dewrwalch gwledd daear - dywarchen, /Ni'm gorchwy rhwy trugar, /Nid a'm lludd am dywarchu 1 ES I 21 35 /Cyn gweryd (gorober digu) /Cyn anwaws dywaws dywarchu - fy nghnawd, /Tywarchen o boptu, /Bwyf gwas Du dywas 1 PM V 18 16 nid lledrad y'i llas, /Dy gynnogn ni gynheily dywas. /Dy gludfawr waywawr goch leas - cynnygn, /Yn cyn Dywasgar 1 GM I 11 62 y wynfyd; /Dygannan gennyd am bryd, am brain. /Dywasgar cynnygn dygn rhag dyrain, /Dywesgryn drudwyn dr dywasgarer 1 LlF2 VI 10 42 m dawr a'm donier - o dda, /Trancedig ydd a_^, dywasgarer. /Truan ydd edfyn dyn pan dwyller, /Tru, Dduw dywawd 5 ES I 23 32 ! /Mesur a ddodir ar bob maswedd: /Moesen a'i dywawd, a Duw a'i medd MB I 3 29 uaddau o ystyllawd! /Cyn myned mab Cynan i dan dywawd /Ceffid yn ei gyntedd fedd a bragawd. /O olo Gru PM V 25 43 ddin dyfod breienin /O Gymru werin o gamhwri; /Dywawd derwyddon dadeni haelon /O hil eryron o Eryri. /O LlF1 II 5 6 Morudd, meidrawl ei ddefawd /O blegid Duw, a'i dywawd /Maint yr arwyddon a fydd /Pymthegfed dydd cyn Dy EGM I 28 18 w yn llwrw anffawd /Un dydd (a Dofydd inni a'i dywawd) /Y cosbir enwir, y cosbawd /Aergyd ar geneddl fe dywaws 1 ES I 21 35 gladdu, /Cyn gweryd (gorober digu) /Cyn anwaws dywaws dywarchu - fy nghnawd, /Tywarchen o boptu, /Bwyf Dywed 14 OC II 15 48 irfelyn eu gwaywawr; /Dywan diw Calan Ionawr, /Dywed ein dyfod Faelawr. /Dos, was, na oludd, na olaith OC II 15 56 iluoedd bychain; /Dywan, dwg rybudd hyddwain, /Dywed ein dyfod Fechain. /Teulu Owain rwyf, rhwystrasam OC II 15 32 sawg eu galon; /Dos, farchawg arfawg, Arfon /A dywed ein dyfod Fo_^n. /Teulu Owain hael hawl ddiolaith OC II 15 8 gwrda ysy ynddi; /Dywan wa_^n trywan trwyddi, /Dywed ein dyfod Geri. /Dos, was, o Geri ac archwn wrthid OC II 15 52 w nid hawddwaith; /Dywan o Faelawr fawrdaith, /Dywed ein dyfod Gynllaith. /Dos, was, a chyngor na chyng OC II 15 44 u /Teilwng medd o fual, /A dywan Dynobydwal /A dywed ein dyfod Ia_^l. /Cychwyn i'w therfyn. Pathawr - e OC II 15 40 bydd fy ngordderch; /Dywan ar fuan feinerch, /Dywed ein dyfod Lannerch. /Dygychwyn, gennad, gadr ardal OC II 15 28 wledychws Merfyn; /Dos i west ar Nest Nefyn, /Dywed ein dyfod Le_"yn. /Dygychwyn, gennad, i gylch drag CBM IV 9 156 Angerddawl greddfawl greddf Unhwch, /Dywal a'm dywed, `Llonyddwch!' /Can doddwyf a_^ digeryddwch, /Na OC II 15 24 rddyar ei gylchwy; /Dywan i'r Traean, tramwy, /Dywed y down Ardudwy. /Dygychwyn, gennad, gain derfyn - OC II 15 12 ein llid ein llochi; /Diwedd y doetham iddi, /Dywed y down Arwystli. /Dygychwyn, gennad, gan fawrydig OC II 15 16 derfyn Ceredig; /Dywan ar wyllt ar wallt pig, /Dywed y down Benweddig. /Dos o Benweddig, boen Ofydd - g OC II 15 20 ni'th wna cywilydd; /Dywan ar gynnan gynnydd, /Dywed y down Feirionnydd. /Dygychwyn, gennad, gyfyl mord CBM III 5 51 led: /Nid clod fy ngwrthod gwrth fy na_"ed! /A dywed yno eniwed - ohanaf /A dywan ataf ag ateb ced, /Ac dywedaf 3 DB VI 34 5 dawn danfoned ataf; /Ar ddull llawn Llefoed y dywedaf, /Arglwydd fal Cynddelw a gynhaliaf, /Llywarch a LlF1 II 2 30 ed pen ced gadarn gyhudded; /Creded ei deced y dywedaf. /Credadun gatgun orun wraf, /Cred fy ngair o'm LlF1 II 3 19 wg o dramgwydd - synnwyr, /O awyr i'm hawydd, /Dywedaf, o'm diwydrwydd, /Ddifwyn ei fa_^r i'm harglwydd dywedais 2 LlF1 II 3 17 ig dragon wylo; /Ni wnaeth drwg a'i diwyco. /O dywedais drwg o dramgwydd - synnwyr, /O awyr i'm hawydd, PhB VI 12 41 cadw i'm cadair, /Gwn iddaw goreuraw gair. /O dywedais-i air ar wecry - heb borth /Parth eurgolofn Cym Dywedud 1 LlF2 VI 10 16 mder. /Nid ef a'n diffyn nac a'n differ - yna /Dywedud traha trwy gam ober. /Nid ef a'n gweryd gwy_^d g dywedwyd 1 EGM I 27 69 niblau /Heli yn Enlli hyd ein henllau. /Gwedi dywedwyd, gam annwyd, gau, /A gwedi hefyd gwy_^d gordder Dyweddi 1 PM V 18 24 ofydd rhwy ddyfnas. /Dyorfydd dy orfawr addas /Dyweddi teithi tey_"rnas /Ac Ynys Brydain briodas - yn h Dywesgryn 1 GM I 11 63 am brain. /Dywasgar cynnygn dygn rhag dyrain, /Dywesgryn drudwyn drudwyr Llundain. /Dy-m-gorllwydd argl Dywi 1 GB II 26 145 eg!): /O Garawn gan iawn, gan eho_"eg, /Hyd ar Dywi, afon firain a theg; /O'r Llyndu, lle'd fu llid gyh dywod 1 GYC VII 40 27 cyndey_"rnedd - hael /A helaeth drugaredd, /A dywod yn y diwedd /At y Tad i'i wlad, i'i wledd. /I wle dywrthladd 1 EG VI 18 12 /Llewychedig llafn yn llaw reddfawl /Yn lladd dywrthladd i wrth lys Rheidiawl. /Gwelais (a gerais ni g dywrthred 2 GB II 26 201 r, mynych nodded, /Rhy'i gelwir ar y tir rhag dywrthred. /A gwestfa i Ddewi gwestai rhodded, /Ar bob s CBM III 21 156 wg farchawg, feirch yn ehed! /A heddiw y'm daw dywrthred - o'i ddwyn, /Handwyf dirrwyn frwyn o'i fraw g dywyll 2 CBM IV 17 112 or tewdor (tud alaeth - gymwyll), /O dwyll, o dywyll dywysogaeth, /Yn nyndid, ym mhryd, ym mru ban ae CBM IV 18 49 d; /Dyfu bumoed byd o boen galled, /O dwyll, o dywyll trydwyll trefred, /O anghyffred gadw, o gadarn al dywyllawr 1 CBM IV 17 21 yf fedydd, am elfydd glawr, /Gwedi golo dydd o dywyllawr, /Gwedi golwg frad gwoleuad gwawr. /Gwrth ioli dywyllwg 2 GYC VII 40 44 rn saethau, /A'r ffair yn hirddrwg a_^'r ffwrn dywyllwg, /A phawb a'i olwg ar ei balfau, /A phob rhyw h DB VI 24 29 phlaid /A'i lliaws enaid yn direidiaw /A llwyr dywyllwg drwg wrth drigiaw /A lleng gythreulaid yn ei th Dywynnyg 2 PM V 15 5 rad rhyswynas - Dofydd, /Dof wyf it yn wanas. /Dywynnyg dy wir yn wynias, /Dy wynfyd i'm cywyd nid cas. CBM III 16 12 /Dygostwng arthan (dygwystl dy wayw!) /Dygwan, dywynnyg o'i anghad, /Dygwisg amgenwisg am geiniad, /Dyg dywysawg 7 CBM IV 5 7 lyn, /Llywelyn llawddeawg, /Aerdarf glyw, glew dywysawg, /Aergorf aerdorf eurdorchawg. /Eurdorchawg dde LlG VII 25 54 Ruffudd! /Dewisaf arglwydd (didramgwydd dro!) /Dywysawg breiniawg bryn a thyno; /Da gw_^yr dewisaw, a'i MB I 3 78 ydd eithum yn negesawg /Goleufer camawn, iawn dywysawg. /Bu fedd eurgylchwy yn fordwyawg, /Toresid gor MB I 3 105 en yd las Trahaearn yng Ngharn Fynydd. /I ddau dywysawg (deifniawg ddedwydd) /Brenhinedd Powys a'u Gwen MG VII 34 4 m dilyn, /Dod im nerth, can ys perthyn, /Balch dywysawg doniawg dyn. /Dyn can wyf o'th blwyf, ni oblyga PhB VI 15 19 nghamrysedd. /O bydd arglwydd gwir Gwynedd - dywysawg, /Esillydd Madawg, rywiawg reufedd, /Llewelyn, LlG VII 28 14 yr, angerdd freiniawg, /Rhagflaen cad, cadarn dywysawg, /Rhagod, gynosod, gyhoeddawg - golofn, /Ef a d dywysogaeth 1 CBM IV 17 112 dor (tud alaeth - gymwyll), /O dwyll, o dywyll dywysogaeth, /Yn nyndid, ym mhryd, ym mru ban aeth, /Yn dywysogion 1 DB VI 31 45 lyn hyddyn, terwyn, tirion, /Gruffudd a Dafydd dywysogion, /Rhai difai yn difa galon, /Rhan berthfan a Dywystlir 1 GM I 9 145 f ddoniau, /Dychlud clod Brydain bedrydannau. /Dywystlir iddaw o Ddin Alclud gogledd, /Draig yw yn nyhe dyysgarant 1 D-1 I 1 29 Hywel o bell: gwell yw no hwy! /Dybryderant, dyysgarant rhag ei ddibwy. /Diau uddudd trallawd, cystu Dyystwng 1 PM V 18 27 ydain briodas - yn hir /Yn herwydd bod achas. /Dyystwng cedyrn cadarndras, /Deddf gwystlaw, i'th law he dda 19 EW VI 3 1 Cyd de_^l i Ruffudd, fudd gynnan, - o dda /A ddyglud mo_^r i lan, /Peunoeth, ddoeth ddethol gy EGM I 27 10 lau; /Drygfab wyf id, Rwyf ry-m-gorau. /Byddwn dda, byddwn ddiamau /Cyn mablan wythran weithredau; /Cyd LlG VII 24 65 i - hydr /Hyd eithaf Cydweli. /Can gaffael yn dda dra heb drengi /Gan Fab Duw didwyll gymodi, /Ys bo e LlF1 II 1 54 wladlwydd, gwlad lewenydd, /A wna ei noddfa yn dda ddiwenydd, /Ail Osfran gynnan aeswan oswydd, /Aesawr LlG VII 26 14 d anaml ei fudd heb orchuddiaw, /Nid eddyw heb dda ddyn i wrthaw, /Nid anheirdd ei feirdd, fyrddoedd wa MeiG I 33 24 /Disgewydd diffydd diffawd gyfrau, /Diphara ei dda, ei ddefodau, /Cam gymydawg cas cysgeneddl frau, /Cy GB II 26 286 /Dybuant i gyd i un orsedd, /I Frefi, ar Ddewi dda ei fuchedd, /I gymryd Dewi di gymrodedd /Yn bennaf, PM V 1 172 rhiau, bodd nefawl - Ddofydd, /Balch Ddafydd, dda fydawl: /Boed agored pyrth Pedr a Phawl /I'th erbyn, EGM I 26 57 hi, /Ni bo poen oddef, Pedr wy noddi! /Ni bydd dda gan Dduw ei diddoli, /Ni bo diddawl Nest, nef boed e GB II 26 128 cyfliw a_^ haul hwyl ysblennydd. /Ysid i Ddewi dda gyweithydd /Wrth wan a chadarn achadw y prydydd, /Ac DB VI 24 11 cher daw, /Mawrfryd i ddyn byd, er bod iddaw - dda, /Na mawrair traha nid rhaid wrthaw: /Mab Duw a'i dy CBM III 3 201 uosydd, /Lluosawg ei ddawn i ddedwydd; /Credaf dda ni ddifa, ni ddifydd, /Ni ddiffyg onyd i ddi-ffydd, PC II 19 21 O'r Brochfaeliaid brychfoelion. /Er a dde_^l o dda o ddala tir - present, /Preswylfod anghywir, /A_^ gw DB VI 27 91 ryd /Delwau aur ar eu cyfeiryd; /Ei wyrda oedd dda, oedd ddiwyd - pob un, /Oedd anhawdd iddun ei ddiofr GYC VII 38 43 brychwyn dyn dydd y'i cladder; /Nis canlyn o'i dda, o'i ddifer - ymdro, /Eithr ei amdo, amdlawd biner DB VI 33 37 nir) /I Ruffudd o'i fudd a faddeuir; /A orug o dda, oni ddywedir - gau, /Nid a'i maddau, iddaw y meddir LlF2 VI 10 41 am wober. /Tra mawr ydd ym dawr a'm donier - o dda, /Trancedig ydd a_^, dywasgarer. /Truan ydd edfyn dy MB I 4 17 yergrynais o'i gymhelri. /Rhwyf pobfa, mor wyt dda wrth Dy ioli, /A'th iolwyf, rhy-m-purwyf cyn no'm po DB VI 33 75 /O uffern gethern, o gaethiwed, /A wnaeth yma dda yng nghalchdo_"ed, /A wne_^l i'w enaid gwirnaid gwar ddadannudd 5 GM I 9 54 a'm testun ganthudd /O esillydd Cynan, Coeling ddadannudd, /Ac er bodd a'm dennairch o du balchfre Frei CBM III 26 58 oedd haelach no Nudd, /Difraw ddraig, ddragon ddadannudd. /Dyfryd fyd fyddaf drwy gythrudd /Am ben cun PM V 29 2 rhwyf anaw angudd - ym Mhrydain, /Ym mhrydfawr ddadannudd, /Engiriawl, arwyniawl udd, /Angerddawl, gre DB VI 29 94 gw_^yn gennyf nid ymgudd, /Gwyn eurdir, ardwy ddadannudd, /Gw_^r eurdwr, ardwyad trabludd, /Gwawr Gwyn DB VI 35 27 egur a'u hysiga; /Tey_"rnfab Gruffudd, te_"yrn ddadannudd, /Tey_"rnas ddatgudd, prudd y preiddia. /Eurg ddadenid 1 PhB VI 14 25 yn adain nid atygid; /A bai Gwiawn o'i ddawn a ddadenid /Pencerdd o ddigerdd ni ddigonid; /A bai ef gen ddadfer 1 CBM IV 8 34 geidw o gadarnder, /Tey_"rnfron Heilyn haelon ddadfer, /Tey_"rnedd osgryn mal Gwyn Gwarther, /Tey_"rna ddadl 1 CBM III 8 19 ig - tyweirch /Gan draed meirch mawryddig; /Ar ddadl, cynnadl cedfuddig, /Arwydd iawn wladlwydd wledig. ddadolwch 1 LlF1 II 3 12 iriaid ni hawdd baid heddwch; /Dedwydd a ga_^r ddadolwch. /Caraf-i neirthiad naf a nertho - fy null /Im ddadwyrain 4 CBM IV 4 80 , rhudd fu ei gigwain, /Arglwydd hael, hirglod ddadwyrain, /Arglodig arglwyddi orchrain, /Argledr llawr SB II 23 13 ddl mwyfwy, garw dramwy drumain; /I Faig ni bu ddadwyrain, /Bychan budd i fedydd a fain, /Oer, gywasg g CBM IV 1 31 udd coludd celain. /Cyrdd ydd awn am ddawn, am ddadwyrain - glyw, /Cerddorion amryw am rodd Owain, /Ar LlF2 VI 8 37 id yn rhaid yn Rhyd Angain. /Rhybo Duw rhebydd ddadwyrain; /Rhygarawr daerwawr Darowain. /Rhwydd inni r ddaddl 1 CBM IV 9 178 au, /Hil Coeling, perging penaethau, /Hydr am ddaddl, cynnaddl cenhadau, /Hil Rhodri, gwesti gwystlfer ddaddlau 1 EGM I 27 30 dd it, na dechrau - ni bu: /Ni bwyf trist i'th ddaddlau. /Boed Ef y talwyf, hael Rwyf rhiau, /Ar lan Eu ddaear 5 PM V 4 55 inon, /Yn eurgorf yn nhorf anhyrron: /Anhyrron ddaear, anhyrron PM V 23 56 s tros faniar - i feirdd, /Oedd fawrllwyth i'r ddaear, /Gwisgi aur ac arian, nis ca_^r, /Gwasgwynfeirch DB VI 32 1 Pawb a ddaw i'r ddaear long, /Pobl fychain druain a dreng; /A faco, trau GRh II 28 52 o'th fa_^r, fawredd ga_^r ganlyn, /Ba_^r sy ar ddaear o ddyn. /Dyn wyd galon rwyd, golau - ei derfyn, / GYC VII 40 61 leidr a'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae a ga_^r ddaear yn rhy ddiau, /Gwae a dreulio'n ofer ei amserau, ddaearglas 1 CBM IV 6 82 eg tey_"rnas iddaw. /Tey_"rnedd yn daw, yn dew ddaearglas /Rhyallas rhwyf anaw; /Tarf taerfar trydar fa dda_"ed 1 DB VI 25 36 in /Ym marddair mawrddawn gysefin, /Adrawdd ei dda_"ed aerdrin - ni allwn, /Ni allai Daliesin. /Cyn ada ddaerawd 1 CBM IV 5 137 fr bieuoeddud. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloyw ddaerawd - i'm llaw, /O'r llachar ddiwyrnawd, /Llas Traw ddaered 2 LlF2 VI 10 85 wyll dwyll trwy ymddired /Ac ni farn o ddir ei ddaered - i ddyn /Onis rhyddilyn o ddylyed. /Eiriolaf-i CBM III 16 246 wain hael, huanred - ei wir, /Hydr ei ddir a'i ddaered, /Yn y mae gwaredd a gwared, /Yn y mae gware gwa ddaeth 3 GB II 26 158 foli, /A lle_^n a llyfrau a'r llen bali. /Pan ddaeth o Ffrainc Ffranc o'i erchi /Iechyd rhag clefyd, PB VII 15 24 en; /Chweddl oer i eurfab Owain /A'i gyfoeth a ddaeth o'i ddwyn D-3 VI 19 7 rllyrion /A ddugost yn ffyrf rhag Ffaraon /Pan ddaeth pobl Israel cer anhyrron - dir, /Chwechan mil mei Ddafydd 33 GRh II 28 60 gorau ail gerennydd, /Wedi'r hon Dduw, 'r hon Ddafydd DB VI 30 54 /Nid llew a ddyred yn y dedlis, /Nid llawrydd Ddafydd a ddiengis. /Gwael yw colli hael, ddiwael ddewis PM V 5 40 hon Rodri Mo_^n, mwyn claearwres - haul, /Hael Ddafydd a'i rhoddes. /Dug ail ruthr, troch aruthr trachw PM V 1 57 , - feirddion: /Ei fawrddawn a geffwch! /Cerdd Ddafydd, cain rebydd, cenwch, /Co_^r eisor cyfor cyfeddw BF VII 53 20 dd) /Aros clybod dyfod dydd /Aur golofn ddiofn Ddafydd. /Cyn no lladd Dafydd (defawd Einawn - Yrth, /Ne DB VI 30 13 d, /Ac ni rygant dyn ddim mor irad; /Canaf hon Ddafydd, cynifiad - ryfu, /Ni wnaethpwyd gwawr llu yn ll BF VII 53 7 ddunfryd - Cymru /Doeth cymraw a thristyd, /Am Ddafydd (dydd dihyfryd) /Ab Gruffudd, grym gythrudd gryd GRh II 28 38 yn wirion, wryd Hywlydd - Hir, /Y harchaf it, Ddafydd, /Dygen udd llawen llawrydd, /Dygant ddraig, dy PM V 1 172 tau, ben rhiau, bodd nefawl - Ddofydd, /Balch Ddafydd, dda fydawl: /Boed agored pyrth Pedr a Phawl /I' GRh II 27 1 Hanbych well, Ddafydd, ddawn gaffael - fal Turn /Tey_"rnged o'r Israel GRh II 28 33 eirioes, /Hebu im hebod nid oes. /Nid oes im, Ddafydd, ddawn orfod - ar bawb, /Arbenigiawl, hebod, /Ca BF VII 55 9 Maredudd fudd, falch ei ddedryd. /Gw_^r rhyfu Ddafydd, ddifefl blegyd, /Gwrawl ei ferroes, einioes enn GM I 10 10 chi; /Ni llwydd fy llechfod hebddi, /Cerennydd Ddafydd ddyfnfri. /Ni'm rhwyddgeidw Rhodri, nid rheidus GM I 10 7 oedd rhegoedd roddi. /Amser y'm ceri, ef carwn Ddafydd, /Ei ddefawd a'm llochi; /Ni llwydd fy llechfod PC II 19 23 resent, /Preswylfod anghywir, /A_^ gwayw, gwae Ddafydd enwir! /Gwa_^n gwalch rhyfel, Hywel hir DB VI 30 22 /Ni bu gystal dyn i danad, - Ddofydd, /Ag y bu Ddafydd gyn ei ddyad. /Mor rhyfedd, rhag mor fu roddiad, PM V 3 1 Hanbych well, Ddafydd! Handid o ddefawd /Gogyfarch te_"yrn (gogw_^yr t EW VI 6 2 Brenin cywrennin, cywir - yn ei ddydd, /Hael Ddafydd, hawl ys dir; /Bolchlafn lud am dud, am dir, /Be EW VI 6 10 Cyngor a roddaf i rwyf Mo_^n - llawrydd, /Hael Ddafydd hil ddoethon, /Bid lary, bid lawch cerddorion, / BF VII 44 16 as, /Trist wyf: trais Duw rhy'i gallas, /Traws Ddafydd lawrudd rhy-las. /Llas un mab Llywarch, llew afa PM V 1 7 gwenwlad - a gwaedd /A gwyddgwn ysborthiad, /I Ddafydd lawrydd, lawr gyrchiad: /Ei ddefawd eirthiaw, dd PM V 2 21 sti, /Gwollachar ei fa_^r o farddoni. /Gw_^yl, Ddafydd lawrydd, lawr orthorri - cad, /Cedawl, ar ogel f BF VII 52 34 r fal Cadwallawn, dawn diarchar, /Llawhir oedd Ddafydd, lluoedd afar, /Gw_^r oedd anysgafn ysgar - a_^' GRh II 28 13 sydd /A phryd Addaf ar Ddafydd. /Nid gnawd it, Ddafydd, na dde_^l bryd - am fudd /Yn foddlawn i gennyd; EW VI 6 19 r, /Yn wirion y'm plygydd; /Na chasa fi, fawr Ddafydd, /Ni chasa Mab Duw dedwydd. /Dedwydd rwyf aerglw GRh II 28 12 dydd, /Doethinab Selyf ysydd /A phryd Addaf ar Ddafydd. /Nid gnawd it, Ddafydd, na dde_^l bryd - am fu PM V 3 18 rwyn de_"yrn. /Te_"yrn ar gedyrn, aur gedawl - Ddafydd, /O ddefawd angerddawl; /Rhwym cynnygn, cynnogn PM V 1 145 l - dey_"rnllin /Breienin bron gedawl: /Braisg Ddafydd, o ddefawd y'th iawl /Brenhinedd urdd fonedd ur BF VII 44 7 Perygl hiraeth peunydd, /Oedd cwyn dwyn difefl Ddafydd, /Oedd coeth gw_^r a ddoeth ei ddydd. /Tra fu dd EW VI 6 39 iad /I erchi cerennydd; /Tormennawg ddeifnawg Ddafydd, /Tau glod o'm dyfod i'm dydd. /Y dydd, rhwydd a EW VI 6 25 orsedd, /Breenin trin, trugaredd. /Trugarawg Ddafydd, trigiawd - o'm mawrddawn /Fy marddair o'm tafaw MG VII 32 24 wyd coelfain chwedlau: /Geni Dofydd yng nghaer Ddafydd yn ddiamau. /So_^n engylion a glyw dynion a_^ di DB VI 30 26 awch im ardawch ardwyad - cynnydd /Tra fwy' o Ddafydd yn ymddifad. /Tra fu w_^r arwr gerddeidiad /No'r ddaffar 5 PM V 23 19 anc ei gyfranc a_^'i ga_^r. /Yn Aberconwy cain ddaffar - fy llyw, /Llywelyn athrugar, /A Dafydd defawd BF VII 52 32 w adar - ar gynrain /Fal cigfrain Owain, awydd ddaffar; /Gw_^r fal Cadwallawn, dawn diarchar, /Llawhir GM I 7 44 ren Powys, o ddraig ddragonwys, /O ddiffwys ei ddaffar, /O ddiffeithiad Lloegr (llafn dyar - wrthudd) / CBM IV 16 3 ig /A wledych heb afar, /Un Mab Duw diffwys Ei ddaffar, /Un Mab Mair, meidrawl, diarchar, /Un Dofydd tr CBM IV 16 7 Rhiau, Rhwyf nef a daear, /Un Gwron gwrawl Ei ddaffar, /Unaf we_^n o weddi glaear. /I'm Peryf cyn peri ddagrau 3 EGM I 29 21 cymynnu im cymhenrwydd. /Cyn de_^l ar ruddiau ddagrau ddygwydd, /Cyn gwerydre lan, nid gwaradrwydd! /E GYC VII 41 24 eirau /Ar wan Gristawn yn anghyfiawn, ddigrawn ddagrau; /I'r neb a'u gwne_^l, gormod ryfel ryfawr gamau GB II 26 238 n wynt ar hynt angau. /Edewis Padrig drwy ddig ddagrau /Llonaid Llech Lafar hygar, hyglau /Pan aeth Iwe ddangos 4 CBM IV 16 66 /Ef yn fraisg, yn fron ehalaeth, /Ef a ddaw i ddangos a wnaeth. /Gwnawn erddaw cyn braw breuoliaeth / LlF1 II 5 35 dybydd dyar - /Deddfau diau diarchar - /Dygn ddangos aros erfyn, /Fal yd gry_^n dyn a daear. /Seithfe PB VII 8 15 g, /Eurfro gadw gadarn dinag; /Armes Rhos, bla ddangos blyg, /Aerflaidd gw_'raidd a'i gorug. /Gorug fy CBM IV 3 19 awn, /Cer bron bro lydan gocha_^n, gochawn. /I ddangos nad byw llary, llyw Lleisiawn, /I geisiaw mynawg ddangosan 1 LlF1 II 5 39 an: /Main mwyaf oll a holltan; /Gwyrthau Duw a ddangosan; /Rhag arynaig Brawd briwan. /Arwyddon chwerw ddangoser 1 DB VI 33 25 on a dorrir /(Cof anwar galar, pa gelir?) /Pan ddangoser gwy_^r eryr eurdir, /Nad y gw_^r o Ros a ddang ddangosir 1 DB VI 33 26 oser gwy_^r eryr eurdir, /Nad y gw_^r o Ros a ddangosir. /A ryfo gorau, gwir y'i dygir, /Ac a fo da, n ddail 2 PM V 14 26 sg, gantwysg gan ei godre, /Dolydd Caerlli_"on ddail lliaws bre; /Neu'm dwg meirch mygrfawr, dyrawr, dy CBM IV 14 15 - hygar, /Cerdd anwar, ca_^r cywrych, /Cyfnod ddail oni ddelych, /Cethlydd llan cathl fan fynych. /Oe ddaioni 4 GM I 14 2 i Dduw, ddwywawl weini, /Cyfarchwel a dde_^l i ddaioni, /Cyferiw cyfrwydd cyfred a_^'m haw_^ydd, /Cyfar CBM III 21 43 heb gudd, heb gynholi; /Rhegofydd oeddwn o'i ddaioni, /Gan gyfeisor po_^r: pawb a'i gweli! /Gwelais a PM V 2 48 w, pryffwn y proffwydi, /Nad adwg o'i ddawn ei ddaioni. /Gogwybydd, Dafydd, ddeddf Elifri, /Na bydd rhy BF VII 54 19 wg, feirch ddigronni, /Eryr Ffraw, ni ddaw i'w ddaioni - neb /Am glod ac wyneb Gwynedd lochi. /Llas gw ddal 2 GYC VII 36 36 eud maendo, ymandaw - Cymry, /O'r llin a ddyly ddal Aberffraw. /Arglwydd Grist, mor wyf drist drostaw / DB VI 29 61 au, /Gw_^r a'n pryn: prynhawn Ddifiau /Gwir ei ddal o ddylaw afflau; /Gorug dduw Gwener rhwydd-der rhad ddala 2 CBM IV 9 158 Llonyddwch!' /Can doddwyf a_^ digeryddwch, /Na ddala fa_^r, Casnar, cas heddwch! /Na'm gwrthrawd o'm gw PC II 19 21 ochfaeliaid brychfoelion. /Er a dde_^l o dda o ddala tir - present, /Preswylfod anghywir, /A_^ gwayw, g ddaliaf 1 HOG II 6 25 if rysedd /Gorpwyf ellyngdawd o alltudedd. /Ni ddaliaf, diau, yni dde_^l i'm plaid, /Breuddwyd a'i dywa ddalied 1 D-5 VI 36 37 yll camwedd /Mynned ymwared o iawn waredd, /Na ddalied ddiau ddwy flynedd - ynghyd /Ei fod yn y byd hyd ddalio 1 LlG VII 25 59 wl, hwyl gynnydd Pabo; /Gruffudd ged ddiludd a ddalio - Powys, /Gwrddfar a gynnwys frowys Franfro. /Gor ddaliwn 1 PB VII 14 1 I am Rys fab Rhys (rhyfyg - ni ddaliwn), /Aeth Samswn, blyngrwn blyg, /Mur llafnddur ll ddaly 1 DB VI 24 45 eddfawl y dydd a ddaw! /Mihangel, pan dde_^l i ddaly drostaw /Yn erbyn cythraul, cythrudd seiniaw, /Ac ddall 1 CBM IV 16 11 O'm caredd carwyf edifar. /'N y bo dull faddau ddall fyddar - o ddyn, /Duw a bry_^n yn brifgar, /Rhyfer ddamuned 1 DB VI 33 60 l iddaw nef o'i nodded - rhag drwg, /Dragywydd ddamuned. /Gwehenais-i ag ef, nid gofyged, /Gwaha_^n hir ddamunwy 1 CBM IV 16 175 gwy_^d yn rhyhyd, yn rhwy. /Yn rhwy ydd amwg a ddamunwy - bryd, /Rhybenyd rybechwy, /Pechadur pechodau ddamwain 3 BF VII 49 29 fwyaf tros fyd. /I'r byd, ys tristyd treistwyn ddamwain - draig, /Drwg achweddl ei arwain, /Eryr cad, b BF VII 51 25 o, /Ys diriaid nid ystyrio. /Ystyried, O Dduw, ddamwain dychryn - cun, /Can nid byw Llywelyn, /Athrist LlF2 VI 8 3 ud ddylud Ddyliffain. /Clwyf iddaw ni ddaw, ni ddamwain - gorofn, /Clau eofn golofn, aur ei goelfain. / ddanfon 1 GYC VII 39 5 a'i ddisgyblon! /Nawdd y grog ddeau, ddoniau ddanfon, /A gymeraist, Dduw, er Dy ddynion, /Rhag uffern ddanfonynt 1 CBM III 5 16 id wylain a wylynt - arnaf, /Traul ateb ataf a ddanfonynt. /Llawen y'u carwn-i ceni'm cerynt, /Llawfory ddannedd 2 D-5 VI 36 32 ddyw (eiddun rhysedd) /I mewn Eurddonen hyd ei ddannedd, /Can mynnwys er Duw ddifro_"edd - arnaw, /Na f MG VII 34 18 A_^'th big fawr yn awr yn y rhyfel - taer /Tor ddannedd rhwyf Babel, /Ni bu awr, rhag twyll cawr ce_^l, dda_^r 1 PC II 21 30 yw Aerddur yn arddyfrwys - fa_^r /Yn nhrydar, dda_^r ddiffwys, /Ciliai rhag ei lu Loegrwys, /Cadr fab ddarfod 2 PhB VI 15 40 edd; /Ac onid trech celwydd no gwirionedd /Neu ddarfod dawn Duw yn y diwedd, /Ys mi a feflawr o'r gyngh PB VII 20 4 ch, bolchgledd arfod, /Eurwawr hoeddl ddirfawr ddarfod. /Deryw Blegywryd, deurudd arwydd - hoyw, /Neu'm ddarfu 2 PB VII 6 6 awdd cawdd cwynfeddu - galar /(Gelyn Lloegr a ddarfu!) /Bod gw_^r arall yn gallu /Ymadolwyn a_^'i deul ES I 21 24 /Ac Efa ac ef a'i gwybu: /Gwypid Duw, gwybod a ddarfu. /Gorau im o'm Rhe_^n rhagfeddu, /Rhwydd araith o ddarllain 1 LlF2 VI 8 31 n orddawn brain. /Rhifir ei ddewrllwrw, rhyfel ddarllain - gledd, /Rheufedd nid rhyfedd hyd yn Rhufain. ddarmerth 1 CBM III 12 55 wyf rhwyddged ferth, /Aerwalch balch, bwlch ei ddarmerth, /Arf tarf, torf angor, Iorferth ddarogan 5 GB II 25 43 ingl yn ymdyrru, /Am gydfrawd Medrawd, Myrddin ddarogan, /Am orwyr Cynan cerdd echlysu, /Am Ddyfrdwy, a LlG VII 24 62 ydd meddiant, medd beirdd, i'm rhi, /Pob cyman ddarogan derfi, /O Bwlffordd osgordd ysgwyd gochi - hydr EGM I 28 15 /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo parawd. /Nid oes ddarogan, ddyn truan trawd, /O'r Gw_^r a'n gorau maddau LlLl II 16 51 n, /Llywelyn gwawdwyn gwa_^n, /Gwy_^r eryr aer ddarogan, /Gw_^r yn gware llawesan. /Dygychwyn, gennad, PC II 21 42 el a welais. /Bra_^n a gre yn y gyfarthfa, /Ni ddarogan im ddim da /Bod mab brenin gwyn Gwynedd /Yn gor ddaroganer 1 DB VI 26 53 el yd hwyly, /Ni ryorug Dduw ddyn fal tydy. /A ddaroganer a gymery, /O bob darogan dawn a geffy, /A dda ddarogant 1 MB I 4 11 'm Rheen Ri /Cyn bwyf deyerin diwenynni. /Diau ddarogant i Addaf a'i blant /Y rydraethasant y proffwydi ddaroganwr 1 DB VI 26 57 nais a gynyddy, /A ddaroganwyf a gynhely, /Wyt ddaroganwr gan a wely ddaroganwyf 1 DB VI 26 56 gan dawn a geffy, /A ddarogenais a gynyddy, /A ddaroganwyf a gynhely, /Wyt ddaroganwr gan a wely ddarogenais 1 DB VI 26 55 aner a gymery, /O bob darogan dawn a geffy, /A ddarogenais a gynyddy, /A ddaroganwyf a gynhely, /Wyt dd ddarpar 3 PB VII 13 22 deg. /Oedd teg rwyf, rwysg Oliffer, /Oedd clau ddarpar, clod ddirper, /Oedd glew Maredudd, oedd gloywne BF VII 48 31 rnaw /Hirhebrwng echwng; och o'r cuddiaw! /Hir ddarpar galar heb giliaw - ysydd, /Hir ddefnydd a fydd o PM V 5 35 r i bawb am beues, /Yn ysgwthr trydar yn ysgwn ddarpar, /Yn llachar ein lloches. /Ar draethell ni drae ddarparaeth 1 ES I 15 33 r /A'm gorug hynafiaeth; /Arglwydd nef, nodded ddarparaeth, /Argledr hwn i'th arglwyddi_"aeth ddarparawdd 1 GYC VII 40 31 awl io_^r, /Ysydd uwchlaw'r haul a'r se_^r, /A ddarparawdd, rhag cawdd cur, /Duw i holl ddynion daear, ddarparu 1 ES I 21 13 yd, /A bydoedd wledychu. /Mor gyfiawn Ei ddawn ddarparu, /Mor ddigwl Ei feddwl fynnu! /Mynesynt fradwyr ddarwain 1 CBM IV 1 12 geingl diredd, /Gwaedlaw ar ddarwedd, gwaed ar ddarwain, /Cyfarfu ddreigiau, rhiau Rhufain, /Ac esilly ddarwedd 3 LlG VII 24 32 chalanedd - crau, /Ac odduch gwadnau gwaed ar ddarwedd. /Draig Arfon, arfod wythlonedd, /Dragon dihefe CBM IV 1 12 arfu ag Eingl am Degeingl diredd, /Gwaedlaw ar ddarwedd, gwaed ar ddarwain, /Cyfarfu ddreigiau, rhiau PhB VI 15 37 nwar gyfar gyflafaredd, /Ni dderfydd awen i ar ddarwedd - traul /Tra fo lloer a haul ar eu rhodwedd; /A ddarymred 1 LlF1 II 1 22 a llefesir dir o'i daered, /Men y llafasaf oes ddarymred. /Tair allawr gwyrthfawr gwyrthau glywed - ysy ddas 2 GM I 8 76 aen yng ngawr, /Aml ei lafnawr ar flawr flaidd ddas. /Abraidd im arwar ar ba_^r Golias, /Abrwysgl ei fa PM V 18 6 rhwyf rhyn wryd Olias, /Dewr egin dwyreawd yn ddas! /Llywelyn, llary ddyn, llwyr ddias - galon, /Gw_^y ddatgudd 2 PM V 16 14 rydd, llawen udd - gwendorf, /Gwynde_"yrn, heb ddatgudd; /Lloegr ormes, rhoddes aur rhudd; /Rhoddiad gr DB VI 35 28 rnfab Gruffudd, te_"yrn ddadannudd, /Tey_"rnas ddatgudd, prudd y preiddia. /Eurglawr Cymry fawr arglwy ddatsain 1 CBM IV 1 64 gwelais ddyrain, /Gwelais ddyrawr awr, arwydd ddatsain; /Gwelais darf ar gyfarf, ar gyfaniain, /Gwelai ddau 18 DB VI 33 11 - yn faith, /Fyth bellach ni welir. /Gwelais-i ddau a dau, beth a dewir? /Gwelais-i dri a thri, ni thre PB VII 14 20 l deigr, difryd y'm gorug, /Hoeddlfrau hydr a ddau a ddug. /O'i ddwyn, cynneddf brwyn, cwynasam - Sams OC II 14 90 nannwys o Bowys bau /A glewyd gwnedd arnaddunt ddau, /Achubiaid pob rhaid rhudd eu harfau, /Echedwynt LlF2 VI 10 27 ifer - a ddaw /A'r trydy i law y Lusiffer /A'r ddau ar ddeau yng ngoleuder, /Yng ngolau drefad a fad fo OC II 14 83 od cyn oer adnau. /Dierchyr frodyr, fryd uchel ddau, /Diarchar arial a dan dalau. /Cedwyr a'm gorug gwa MB I 3 105 , /Men yd las Trahaearn yng Ngharn Fynydd. /I ddau dywysawg (deifniawg ddedwydd) /Brenhinedd Powys a'u CBM IV 11 15 rnaidd i'th lathraidd log, /Y mae i'th ddiblau ddau ddinag, /Llachau a llachar Gynfrig. /Eurwas, cyn ll OC II 14 45 wayw trylew, trai ei darian. /Terfysg ddyffysg ddau ddiofn anian, /Torrynt toredwynt uch teg adfan. /Te GB II 26 58 ri urddasawg; /Edewid Bangu gu, gadwynawg /A'r ddau eraill fraisg i Frycheiniawg. /Ban dde_^l gofyn arn EG VI 18 52 u gorau gwy_^r yn dyrain, /Gwenwyn a gwanar ei ddau ga_^r gain. /A_^'i lyw cyferyw (cyfwyrain - a thrin EG VI 18 132 /Ei warae orau pan waraeer, /Ei wayw a orau yn ddau hanner. /Dinidr yn nydd brwydr yn yd brofer, /Dunod LlF1 II 1 61 Forfran, rhwysg diddan dydd. /Rhy-i-gorug Duw ddau henefydd - o'i phlaid, /Offeiriaid hynaid, hynaws y LlF2 VI 10 8 gater. /I achubaw nawdd ni wader - ydd af /Ar ddau hynaf Naf, ni bydd ofer. /Erchi porth Dewi parth y OC II 14 94 n, y rhai gynnau; /Marwnad fu, neud nw newid y ddau. /Ochan Grist, mor wyf drist o'r anaelau! /O goll M BF VII 44 3 wae ni - yr eisiwed!) /Ysywaeth yn trengi /Pob ddau, pobl ddygn eu colli, /Pob awr, poen dramawr, pob d EG VI 18 30 anysgawl: /Ni rywelais neb na bo canmawl, /O'r ddau y gorau a fo gwrawl. /Mi a'th arwyre a_^'th arwyrai CBM IV 6 224 araon - Ffrainc /Ac ar ffrawdd o wystlon: /Am ddau ystlys dwfr dofn afon /Ymddifustlynt gynt gyngreino LlF2 VI 7 8 or eofn ddiofn ddilys, /O'r nenbren a ddeily y ddau ystlys. /Handoedd dy achoedd o uchelwrys, /O echen ddaw 26 PM V 1 39 ad - Cymru, /Cymreisglod dyrchafad. /Ei anaw a ddaw, a ddyfnad, /I anant ei eni bu mad, /Ei aur rhudd y LlF2 VI 10 25 a wrthoter! /Rhag deulin Trined tri nifer - a ddaw /A'r trydy i law y Lusiffer /A'r ddau ar ddeau yng EGM I 28 8 /Pan dde_^l rhag Iesu trillu trallawd, /Pawb a ddaw ataw, pobl fraw, i'r Frawd; /Pobloedd byd dyfryd, e DLlM II 18 3 Gwynedd a'i Gwyndyd obaith; /Ochaf-i, Dduw, na ddaw ef eilwaith - ym myd, /Ym mydawl osymdaith. /Diofry ES I 15 26 wng Lloegr lletgynt farwolaeth, /Och Dduw! na ddaw ef etwaeth /I ystwng treiswyr, treiswriaeth - cynny ES I 22 15 Uffern ddofn, ddyfnaf ei chanawl. /Llawer un a ddaw eneidiawl - yng ngwasg /Yng ngwisgoedd corfforawl. CBM III 24 67 , o fudd ganthaw; /Eryr glyw glewaf, neuaf na ddaw, /Erlid a berid o'i beriglaw, /Ernywed arnaf-i o fo CBM IV 16 66 fiaeth; /Ef yn fraisg, yn fron ehalaeth, /Ef a ddaw i ddangos a wnaeth. /Gwnawn erddaw cyn braw breuoli PM V 1 93 Chwi, fawr wy_^r, i fawr w_^r gwystlwch! /Ef a ddaw i ddwyn yr einwch. /Ef a'i dwg ac niw diolwch. /Chw OC II 14 79 aerau, /Gwirawd gysefin o'r gwin gwinau /(Oni ddaw i mewn o'r medd gorau - oll /Gwirawd o ban, dy benf PM V 14 31 y_"wg se, /Caradwy lywy, lewych ystre; /Can ni ddaw i'm bodd, o'm bod yn dde /Am lun gwa_^r forwyn liw DB VI 32 1 Pawb a ddaw i'r ddaear long, /Pobl fychain druain a dreng; /A f DB VI 24 15 Duw a'i dwg i ganthaw /A Mab Duw Ddyddbrawd a ddaw - i'w brofi, /Beth fo ei ynni am ei anaw. /Ni bydd BF VII 54 19 wg farchawg, feirch ddigronni, /Eryr Ffraw, ni ddaw i'w ddaioni - neb /Am glod ac wyneb Gwynedd lochi. D-1 I 1 32 /Gwerin weryd, gwedy clefyd cryd a chymwy. /Ni ddaw meddyg hyd orffen byd hyd y notwy. /Hywel haelaf, f DB VI 24 44 wydaw - ei hawl, /Gwae ni fo deddfawl y dydd a ddaw! /Mihangel, pan dde_^l i ddaly drostaw /Yn erbyn cy GYC VII 36 71 byd wedi r'bydiaw? /Och hyd atat Ti, Dduw, na ddaw - mo_^r tros dir! /Pa beth y'n gedir i ohiriaw? /Ni GYC VII 41 23 rheidus yn gamlyrius, lwyr ofudiau: /Y dydd a ddaw, ni bydd difraw gwyraw geirau /Ar wan Gristawn yn a LlF2 VI 8 3 sgwyd ddrud ddylud Ddyliffain. /Clwyf iddaw ni ddaw, ni ddamwain - gorofn, /Clau eofn golofn, aur ei go CBM III 27 3 claer /A_^'r darian daer dalfriw, /Amdanaw ni ddaw, ni ddiw, /Ni'm gad addoed hoed heddiw. /Heddiw y'm GM I 6 19 bedydd a ffydd a ffawd; /Nid ydyw yn fyw, ni ddaw, ni ddoddyw, /Ni chynnan, ni chlyw, ni chlud molawd CBM IV 16 206 ryfan; /Gw_^r a wy_^s a frys i frawdlan, /Ef a ddaw (nid ataw) Ef atan. /Pan wne_^l Duw dangos Ei faran EGM I 29 8 ysgwydd. /Angau i'r enaid (afraid afrwydd) /A ddaw o buchiaw annibechrwydd. /Bychod gofyged trwydded t CBM IV 17 35 ynghallen ddilen orffen orffryd. /Cyngeuddon a ddaw o ddiofryd - Crist, /Cynghafawg, cyfrdrist, cyfrdos CBM III 27 14 ei ortho, ei orthaw - i'm byw /A'm ernyw er na ddaw, /Trwm ynof cof ced wallaw, /Tristfardd fyddaf am e ES I 22 9 fydawl /Yng ngoson dyniaddon dyniawl. /Crist a ddaw yn wa_^r, yn wrawl, - Dyddbrawd, /Er dirprwy presen ddawn 43 PhB VI 14 25 s gwayw yn adain nid atygid; /A bai Gwiawn o'i ddawn a ddadenid /Pencerdd o ddigerdd ni ddigonid; /A ba DB VI 30 43 ni o'i drengi fal yr drengis. /Llawer iawn o'i ddawn a ddefnis - ataf, /Llwyr y coffaaf a'm coffe_"is. DB VI 35 60 ed yn iawn y dug Werthryniawn, /Maelienydd o'i ddawn a ddug etwa. /Trydyddeg dogni taerwalch Eryri /Arw ES I 21 1 Mawr a W_^r, Ei ddawn a ddyfu - ym mhryd /Mapgwas Mair o Iesu. /Mad gane CBM IV 3 16 o ddull cyfiawn, /A fo traethadur, traethed ei ddawn; /A fo bardd digardd, o myn digawn, /Cer bron bro DB VI 33 42 dwis fi, ei fardd y'm gelwir. /Cedawl Dduw, Ei ddawn a iolir, /Ceidwad nef, Ei nawdd ni thorrir, /A'i c CBM IV 5 97 n, mawr. /Llas Rhys rhuthr efnys, afneued - ei ddawn, /Aer greulawn arf greuled, /Rhwysg frwysg fraisg MeiG I 30 26 Ac Ef, Frenin nef, a'm noddo - rhag gwall, /Ei ddawn a'i ddeall a'm diwallo. /Diwallus De_"us ni'm difa CBM IV 1 31 lennig uddudd coludd celain. /Cyrdd ydd awn am ddawn, am ddadwyrain - glyw, /Cerddorion amryw am rodd O CBM IV 10 1 Aswynaf nawdd Duw (diamau - dy ddawn /A'th ddoniawg wyf finnau) /Ar dy wy_^r, eryr aera LlG VII 24 67 Gan Fab Duw didwyll gymodi, /Ys bo ei ddiwedd, ddawn berchi, - ar nef /Ar neillaw Crist Celi. /Llyw ysy CBM IV 5 43 am ei nawn, /Breinrudd brwydr, breisgfalch ei ddawn, /Bryd ar llwrw ar llary Einiawn. /Llary Einiawn BF VII 53 25 lawn /A'i wisgoedd y'm doddoedd dawn. /Arwymp ddawn cyfiawn: oeraf cofion - fydd /Lladd Dafydd, llyw d CBM IV 6 287 dyfnaf, /O brydest, o ddyllest a ddulliaf, /O ddawn Duw can doddyw ataf. /O'r mo_^r pwy gilydd py gela ES I 21 13 u - byd, /A bydoedd wledychu. /Mor gyfiawn Ei ddawn ddarparu, /Mor ddigwl Ei feddwl fynnu! /Mynesynt f GG II 32 19 iffri, ei drengi oedd drwm, /Marw fydd Einawn, ddawn ddinam, /Oddyna ni bydd da dim CBM IV 17 97 'm gwared er gwrdaaeth, /Can rhydd Duw Ddofydd ddawn ehelaeth, /Can rhan rhad golau, dewr ffrwythau ffr PM V 2 48 Gogwn Dduw, pryffwn y proffwydi, /Nad adwg o'i ddawn ei ddaioni. /Gogwybydd, Dafydd, ddeddf Elifri, /Na GRh II 27 1 Hanbych well, Ddafydd, ddawn gaffael - fal Turn /Tey_"rnged o'r Israel, /O Dduw EW VI 1 21 fyniawn, /Prudd yn ei ddeurudd ei ddawn. /I'th ddawn, gyrch gynnyrch, gynneddf Emrais - wrdd, /O orddwy PM V 17 1 Cyfarchaf i Dduw, o'i ddawn - huanaidd, /Huanaw i'm gogawn /Arwr, arwrwas, cas CBM III 3 200 dd, /Creded bawb i Bair lluosydd, /Lluosawg ei ddawn i ddedwydd; /Credaf dda ni ddifa, ni ddifydd, /Ni DB VI 24 83 aw /Ac unbyn dengyn dengwlad iddaw /A digawn o ddawn i eiddunaw - rhe_^n /A dygen llawen yn eu llywiaw. LlG VII 25 31 awr drefred, /Y neb a'th welo, wrth weled - dy ddawn: /I gan Dduw gogoned! /Gogoniant ffrwythiant, ffra DB VI 24 89 digrif i'r byd bod i danaw. /Ystyriwys De_"ws ddawn iddaw, /Ystyried Tad llwyrgred rhag llaw, /Dyn yn EW VI 1 20 ael o hil Merfyniawn, /Prudd yn ei ddeurudd ei ddawn. /I'th ddawn, gyrch gynnyrch, gynneddf Emrais - wr CBM III 11 5 l, annhaw, /Nid casgerdd cosgordd Dysiliaw. /O ddawn mawr mab Duw dylyaf - arddelw, /Dull cynnelw cynha DB VI 35 82 rudd, mireinfab Gruffudd, /Mae yn ei ddeurudd ddawn ni chilia: /Cymen Llywelyn, cymerth ei derfyn, /Cy CBM IV 3 24 f deddf Ddyfnwallawn, /Dyfnwallaw anaw anewig ddawn. /Nis cardd cyrdd amnad angad anghrawn, /Nis ca_^r LlF1 II 2 23 n nas gwaeddaf. /Saffed ataf, ys daw ataf - ei ddawn, /Od wyf anfoddlawn, boddlawn fyddaf. /Byddinawg f GRh II 28 33 /Hebu im hebod nid oes. /Nid oes im, Ddafydd, ddawn orfod - ar bawb, /Arbenigiawl, hebod, /Cadr rwyf, LlG VII 24 1 Cyfarchaf i Dduw ddawn orfoledd, /Cynechrau doniau dinam fawredd, /Cynydd GM I 7 31 yn /A hirgur o ddolur ei ddwyn. /Ac i Dduw o'i ddawn ydd archaf arch iawn, /Awdl ffrwythlawn ffrwyth gy LlG VII 27 50 gwy_^r, gwarant heb ochel, /Ar Wirionedd iawn ddawn ydd ymdde_^l: /Erbynied arbennig angel, /Yn barchu PB VII 17 14 cafas. /Can cafas cyfedd dichwant /Gan fab dyn ddawn ym mhresent, /Mab Duw o nef, drwy nerth saint, /Bo CBM IV 9 8 , llyw llafnawr llwyprawd, /Arllwybr iawn, o'r ddawn y'm daerawd, /Delw y'm bo, yr bodd y Drindawd, /Tr PM V 8 7 /I wrthyf, na mi i wrthyd. /A_^'m parabl o'th ddawn y'm perid, /Parahawd o nebawd ei nid; /I hael glew GM I 14 51 dafnau o'i grau ar Ei grogwydd. /Credasant o'i ddawn yn ddiwenydd /Deuddeg ebostol dethol doethwlydd: / PB VII 8 23 /Rhuthr ryn ni gais ran o fodd, /Rhugl iawn ei ddawn yn ei ddydd, /Rhuddbar, fawrfar Faredudd CBM IV 18 9 dd er dedfryd iawn /Ac arall ar wall ar wellyg ddawn /Yn eisiwedig ac yn ddicllawn. /Archaf i Fab Duw, CBM III 19 2 o Leisiawn, - fy rhwyf, /Yn rhwyddfalch am ei ddawn, /Yn hawl wrdd, orddyfn camawn, /Yn hael ddigraff, MeiG I 32 34 beunydd, bennaf - ei gogawn, /Credu i Dduw a'i ddawn, ys cyfiawnaf. /Credych Di fi, yr Celi celfyddaf, LlG VII 25 34 rwythiant, ffraethlew gwaywrudd, /Gogyflawn o ddawn yw dy ddeurudd; /Gorwymp heirdd dy feirdd; dy fudd dde 4 GM I 7 87 rw, nid chwerian ei rhyle: /Ail marth mawr mor dde, ail yrth, ail syrth se, /Ail gawdd gne gnawd gyffre DB VI 27 30 ogrwydd, /Och ddygn a ddognes goleurwydd, /Och dde am ddewrddrud ehangrwydd, /Och nos o aros yr arwydd, PM V 14 31 ewych ystre; /Can ni ddaw i'm bodd, o'm bod yn dde /Am lun gwa_^r forwyn liw gwawr fore, /Clywaf fy ngh PhB VI 16 13 py wnaf. /Och hyd atat-ti, Dduw, a ddodaf - yn dde /O weled fy lle ar lledeithiaf ddeall 5 LlF1 II 5 64 A mud a drud a drythyll, /Yn llwyr yn eu llawn ddeall MG VII 33 36 /Dylyed aeddfed a fetrych - yn gall, /Dy anian ddeall a ddeellych; /Gloywdegach no'r aur y'th wnaeth Eu MeiG I 30 26 nin nef, a'm noddo - rhag gwall, /Ei ddawn a'i ddeall a'm diwallo. /Diwallus De_"us ni'm difanwo, /Didw LlLl II 16 54 ychwyn, gennad, ar fraint ceiniad - call /A'th ddeall a'th ddyad! /Cyrch, farch, er Llywarch, llew cad, HF VII 23 34 na faddau brawd i brofi - arall? /A fydd wrth ddeall guall gosbi? /Ni fedd namyn Duw ddigyfoethi - dyn Ddeau 8 EG VI 18 108 ngoriad, /Llywelyn, drais erlyn drusiad, /Dros Ddeau angau o'th angad: /Angor mo_^r, y mawr gymynad, /A LlF1 II 1 136 yri; /Arfaeth ehelaeth, wrth ei holi, /Arfau o Ddeau, barau beri; /Arwyn ei drwydded cyn no'i drengi - GYC VII 39 5 redd ddisgybledd a'i ddisgyblon! /Nawdd y grog ddeau, ddoniau ddanfon, /A gymeraist, Dduw, er Dy ddynio CBM IV 16 224 y winllan, /Ac yna daw brawt, braw gyman, /Ar ddeau fy Rhiau fy rhan PM V 13 33 d rhwydd, /Gwy_^s eisiau aerglau arglwydd. /Ar ddeau Rhiau, Rhwyf goruchel - nef, /Yn addawd Mihangel, LlF2 VI 10 27 ddaw /A'r trydy i law y Lusiffer /A'r ddau ar ddeau yng ngoleuder, /Yng ngolau drefad a fad foler. /Ma MG VII 33 84 th lu Di difri, difrych, - gwynolau /Ar y llaw ddeau y'm llehe_"ych LlLl II 16 20 awr, clywitor nad gau, /Cafas lladd a_^'r llaw ddeau. /Ysef a'i trefyd, trefad - amddiffyn /Amddiffwys ddechrau 7 PB VII 14 15 llys, lles cerddau; /Cwyn dwyn deifniawg o'i ddechrau /Cof maith anghyfraith angau. /Angau rhy ddiau CBM IV 9 212 rdd borthloedd berthyn, /Brwysg brydau, brwydr ddechrau ddychryn, /Brad Brynaich, branes a'i canlyn, /B CBM III 28 13 archafael hael Heilyn. /Heilyn hawl ddechryn o ddechrau - ei hoedl, /Ei hoedran ysy fau, /Haeddad flein GM I 7 136 /Can rygallas Duw draig Powys, /Crai ddychryn, ddechrau Garawys, /As rhoddwy fy Rhe_^n rheiddun drugara LlG VII 24 121 wr aerbair y tair talaith. /Cyfarchaf i Dduw o ddechrau - moliant /Mal y gallwyf orau /Clodfori, o'r gw GYC VII 40 27 r Pader arfer orau, /Saith rad mad, medrwyf ei ddechrau, /Saith leufer, enwer eu henwau, /Saith wers cy CBM III 15 5 d carant cad wrygiant wry_^s. /Gwry_^s aerfrau ddechrau unddechryn - a_^ hwn, /Honnaid fydd ei derfyn, ddechreuo 1 PM V 23 103 f a'i aur a'i arian can. /Can edwyn ddychryn a ddechreuo - blaidd /Uch blaenwel yn oed llo, /Gnaws acha ddechryn 1 CBM III 28 13 n, /Braint archafael hael Heilyn. /Heilyn hawl ddechryn o ddechrau - ei hoedl, /Ei hoedran ysy fau, /Ha ddedfryd 3 CBM III 26 122 ddrwg ar ddraig falch gystlwn, /Adoedd da, ei ddedfryd a wn. /Nid oedd nawd nebawd na byddwn /Yn y bai CBM III 3 189 a dail ar ei hyd; /Gwyrth arall, gwerthfawr ei ddedfryd, /Gran yng ngre, bu de, bu dybryd, /Gre yng ngr CBM III 13 50 ydd wyt wawr torf, corf cyfraith, /Ydd wyf dan ddedfryd wy_^d wolaith. /Nid wyf fardd dylaw, wyf dylai ddedlid 1 GM I 11 59 Dyganre dy ged dy gyfwyrain, /Dy gynnif ddylif ddedlid gymain. /Dy gymri gymryd dy wyn, dy wynfyd; /Dyg ddedryd 1 BF VII 55 8 nwyd - diorchudd, /Fab Maredudd fudd, falch ei ddedryd. /Gw_^r rhyfu Ddafydd, ddifefl blegyd, /Gwrawl e ddedwydd 5 CBM IV 16 165 drwg i dramwy /Ei dremyn, i dremid ofrwy. /Mor ddedwydd a draidd a drangwy - ar hwyl /Ar Haelfron tra g MB I 3 105 yng Ngharn Fynydd. /I ddau dywysawg (deifniawg ddedwydd) /Brenhinedd Powys a'u Gwenhwysydd, /Gorau gwai CBM III 3 200 ded bawb i Bair lluosydd, /Lluosawg ei ddawn i ddedwydd; /Credaf dda ni ddifa, ni ddifydd, /Ni ddiffyg LlF1 II 1 116 a folaf fal y'm ceniad - Dofydd, /Dau deg, dau ddedwydd, dau rydd roddiad, /Dau ddoeth yng nghyfoeth, y GB II 26 130 adarn achadw y prydydd, /Ac iddaw y mae, mal i ddedwydd, /Ddedwyddion Brefi yn eu broydd. /O fedru canu Ddedwyddion 2 GB II 26 131 w y prydydd, /Ac iddaw y mae, mal i ddedwydd, /Ddedwyddion Brefi yn eu broydd. /O fedru canu coeth anrh PhB VI 14 23 /Herwydd gwir a braint ydd ymbrofid. /Byddynt ddedwyddion prydyddion Prydain /Nes gwayw yn adain nid a ddeddf 11 EG VI 18 10 n, hwylfeirdd waddawl, /Llewenydd ei ddydd, ei ddeddf a'i mawl. /Llewychedig llafn yn llaw reddfawl /Yn PM V 14 34 fy nghalon don fal tandde /Yn llosgi erddi ar ddeddf cynne. /Diameth wosgeth o wisg eurdde, /Diamau an IRh VII 30 47 Gwen gannwyll llysoedd a lluosydd; /Gwanlleddf ddeddf, didawl ei hieithydd, /Gwenlloer Fawrth addoer a BF VII 52 22 rdd ei filfeirdd, foliant cynnar, /Gw_^r hardd-ddeddf dileddf ar da_^l branar, /Gw_^r a wnaeth a_^ gway CBM III 5 88 ith: /Gwirion deg, dawel ei chyfariaith, /Gwan ddeddf ddof i'm cof, i'm canhymdaith. /Gwyry fanon fanwl PM V 2 49 adwg o'i ddawn ei ddaioni. /Gogwybydd, Dafydd, ddeddf Elifri, /Na bydd rhyweilydd fy rhwyoli. /O chynga EW VI 5 35 llywiawdd rhag anneddf; /Modur pur parha_"us ddeddf, /Modrydaf haid, mur graid greddf. /Greddfawl Lyw PM V 1 8 lawrydd, lawr gyrchiad: /Ei ddefawd eirthiaw, ddeddf neirthiad. /Priodawr Penwaedd: pan gaffad - udd n CBM IV 4 285 er! /O gynnif o gynnal iawnder /O gyngreddf, o ddeddf, o ddyfnder, /O ddiffryd Gwyndyd rhag gwander, /O D-2 I 2 37 ycheidw ei nawdd rhag cawdd gelyn; /Rhychedwis ddeddf, rhychynnis greddf rhag lleddf ogrfen: /Rhag drwg PM V 16 19 .. addwyn, - llew /Yn lle bai gyfamwyn, /Unbyn ddeddf, unboen o'i ddwyn, /Enbyd y'm ergyd mawrgwyn. /Cw ddeddfau 2 EGM I 27 61 gethir y pregethau!): /Gweled yn myned mynwawl ddeddfau /Gw_^yl Gyfachafael - na chof amau! /Goresgynnw GB II 26 217 yglau - gerddawr, /Gwyrthfawr briodawr, briawd ddeddfau. /O'r daw llynges drom, drwm ei geiriau, /I gei ddeddfawd 1 GYC VII 42 52 arawd yn erbyn Trindawd /Rhag trallawd pechawd ddeddfawd ddifa. /Gwae wynt gebyddion a'r hoced ddynion ddeddfawl 2 BF VII 54 40 einiau, i Gybi - freiniawl, /I hael ysbrydawl, ddeddfawl Ddewi, /I Fair, fawr gadair, gadr ei gweddi, / BF VII 50 3 /Crist Fab Duw didwyll, hanbwyll honaf! /Crist ddeddfawl gedawl, gadarnaf - arddelw, /A borthes ei ddel ddeellych 1 MG VII 33 36 eddfed a fetrych - yn gall, /Dy anian ddeall a ddeellych; /Gloywdegach no'r aur y'th wnaeth Eurych, /A' ddefawd 18 MG VII 33 46 st, gwedi cais nas gwetych, /A_^'r cnawd (wall ddefawd) a well ddofych, /Nid unwaith na dwy dolurych - PM V 3 19 . /Te_"yrn ar gedyrn, aur gedawl - Ddafydd, /O ddefawd angerddawl; /Rhwym cynnygn, cynnogn ddiddawl: / GM I 10 8 roddi. /Amser y'm ceri, ef carwn Ddafydd, /Ei ddefawd a'm llochi; /Ni llwydd fy llechfod hebddi, /Cere HOG II 6 74 ddefnydd hyd Ddydd Brawd; /Am Hawis, fy newis ddefawd. /Cefais i fun dduun, ddiwyrnawd, /Cefais-i ddwy BF VII 46 30 , yn rhad - y Drindawd, /Yn rhydd o'th bechawd ddefawd ddifrad! /Dewrddraig Deheubarth, warth wrthodiad DB VI 30 18 n, Fab Rhad, - ei bechawd /Yn erbyn fy mrawd, ddefawd ddifrad. /O amlder o dir llawhir lleiddiad /Ac e PM V 1 8 rthiad, /I Ddafydd lawrydd, lawr gyrchiad: /Ei ddefawd eirthiaw, ddeddf neirthiad. /Priodawr Penwaedd: GYC VII 40 48 , /A phob eiddorwg ar hen ddorau, /A phob rhyw ddefawd er doluriaw cnawd, /A phob cigweinawd a_^'r cigw CBM IV 5 139 llachar ddiwyrnawd, /Llas Trawswalch, trais ei ddefawd, /Fal yd las Breichfras ei frawd. /Rhudd feddraw CBM IV 4 208 Efrai, /Greddf Greidwyr a Chynyr a Chai, /Glew ddefawd, glyw oestrawd aestrai. /Ystre hynt wastad, gwes PM V 3 1 Hanbych well, Ddafydd! Handid o ddefawd /Gogyfarch te_"yrn (gogw_^yr tey_"rnfardd), /Gog BF VII 45 23 myr, /No'n damwain, ysywaeth, /Hyd Frawd (herw ddefawd hiraeth /Hoed fraw) damweiniaw dim waeth. /Gwae GYC VII 40 89 ob cog ffyrnig o'r coeg ffyrnau, /A phob rhyw ddefawd i ddoluriaw cnawd, /A phob cigweiniawd a_^'u cig ES I 17 15 lch byddin; /Llywelyn, lleerw freienin, /Llary ddefawd llyw gwyrddrawd gwydrin. /Nid wyf gynefawd gynef MB I 3 27 rdden a'i amgyffrawd; /Gweled i ben llu, ni bu ddefawd, /Nur cadau, neuaddau o ystyllawd! /Cyn myned ma LlF1 II 5 5 chafael mo_^r hyd aw_^yr. /Morudd, meidrawl ei ddefawd /O blegid Duw, a'i dywawd /Maint yr arwyddon a f GM I 9 112 ni lefais! /A minnau o'm cof cefais (dyfnais /Ddefawd o'i haddawd) oeth - ys difflais! /Dy-m-hunis ton PM V 1 145 llin /Breienin bron gedawl: /Braisg Ddafydd, o ddefawd y'th iawl /Brenhinedd urdd fonedd urddawl; /Bre ddefnis 1 DB VI 30 43 rengi fal yr drengis. /Llawer iawn o'i ddawn a ddefnis - ataf, /Llwyr y coffaaf a'm coffe_"is. /Cyn ang ddefnydd 13 GM I 9 161 ir, hywystl bedydd! /Ac a'm dawl o fun fenwawl ddefnydd /A ddyfnwys a_^ mi maith gerennydd, /Ac y'm dae BF VII 48 32 w! /Hir ddarpar galar heb giliaw - ysydd, /Hir ddefnydd a fydd o'i feddyliaw, /Hirddeddf ei gynneddf gy LlF1 II 3 38 o'r barau a berydd - i'm plaid, /I'm plygu heb ddefnydd, /Ai cardd ai cerdd o newydd, /Ai cabl ai cwbl MB I 3 137 yffred gwared bedydd. /Dewisais innau (nid gau ddefnydd) /Ar emys ei lys a'i luosydd: /As rhoddwy fy Rh CBM IV 16 116 Bardd a'th iawl, a'th fawl, a'th fawrha! /Mawr ddefnydd bedydd, bendigaid - Riau, /Rhwyf rheiddiau rhad CBM IV 18 73 fydd a greto Dofydd, /Nid ef a'i cydfydd clwyf ddefnydd clais. /Nid ef dihunaw rhyhanddenais, /Nid ef OC II 14 8 glew gogeled - rhagddaw; /Gnawd yw o'i ddygnaw ddefnydd codded. /Dywallaw-di, fenestr, gan foddha_"ed / GM I 14 33 y Nuw yn niw Ystwyll. /Ystwyll ystyriws De_"ws ddefnydd /(Dirnad digymrad) gymryd bedydd; /Deliesid Ieu DLlM II 18 47 nu bei gallwn ymgerydd - a_^ Duw /Ydd oedd imi ddefnydd: /Dwyn fy rhwyf a dwyn fy rhiydd, /Dwyn fy ne_^ MeiG I 32 21 Pab pennaf, /Ef yn Ysbryd Gla_^n gloywaf - Ei ddefnydd, /Ef yn rhiydd rhydd (ni rhyfeddaf) /Ef a gred IRh VII 30 40 af mal awenydd /Gorffwyllawg enwawg ddeifniawg ddefnydd. /Gorphell y'm cymell camre iolydd - cain: /Gor HOG II 6 73 - im hoen, /Ni orpo hi diweirdawd! /Am Hunydd, ddefnydd hyd Ddydd Brawd; /Am Hawis, fy newis ddefawd. / GYC VII 36 19 /Ys mau rhag angau angen gwynaw, /Ys mau, gan ddefnydd, ymddifanw a_^ Duw /A'm edewis hebddaw; /Ys mau ddefnyddiau 1 MeiG I 33 29 ychwyf, Rhwyf rhyfeddau, /Can digones Duw o'i ddefnyddiau /(Duw a ddigones) lles llyseuau. /Llywydd ll ddefodau 3 GB II 26 251 oedd bennaf o'r penaethau, /A Duw yn gwybod ei ddefodau, /Ac ef oedd uchaf er yn nechrau - byd, /A hefy MeiG I 33 24 dd diffydd diffawd gyfrau, /Diphara ei dda, ei ddefodau, /Cam gymydawg cas cysgeneddl frau, /Cyntaf a'i CBM IV 9 195 dd ceinffyrdd cyfeddau, /Gwynfyd gwy_^r gwrawl ddefodau, /Gwynfyd beirdd, beirniad wyf finnau! /Gw_^r g ddeffry 2 CBM IV 9 63 ei gleddyfawd. /Cleddyfrudd gwrfudd, gw_^r a ddeffry - clod, /Gwrawl rod, rodawg hy, /Gw_^r cyrchiad, DB VI 26 5 ygymwyll a gymery. /Llyw Prydain, prydydd a'th ddeffry, /Llywelyn, llwyddid it hynny! /Mawr y'th orug D ddeffryd 1 LlF1 II 1 63 phlaid, /Offeiriaid hynaid, hynaws ysydd: /Ni ddeffryd ei fod a dan glodrydd /Dyffrynt diletgynt, dile ddeg 7 CBM III 10 69 Hil Gwriaeth Ysgoyw ysgwydfriw. /Trydedd yw ar ddeg a ddigawn - rhaclod, /Yn rhagod rhagorddawn, /Fflam CBM III 10 73 Ffaw gyngyr ffwyrwyr Ffynudiawn. /Pedwaredd ar ddeg, ardduniant a gaiff, /Arddunwawd diatreg, /Cynifiai DB VI 35 57 Dibellt a_^'i fflamwellt y'i fflemycha. /Un ar ddeg diwraidd Elfael, fro Hyfaidd, /Arwraidd o flaidd a' DB VI 35 63 yri /Arwystli Ceri ger Caer Efa; /Pedwaredd ar ddeg, pan ddug achwaneg, /Dwyn Cedewyng deg, Duw a'i ner LlF1 II 5 13 nt /Fal nas cyrraedd gwynt gwaneg. /Trydydd ar ddeg, trwy deithi, /Mawr uthred gweled gweilgi, /Pryd pa LlF1 II 5 9 gfed dydd cyn Dydd Brawd. /Y pedwerydd dydd ar ddeg /Yd gyrch mo_^r mawr atreg /Yn nyfnder daear dremyn CBM III 11 79 awen, /Pedair cynneddf, cadw cadr urdden, - ar ddeg /Yr ddugant o Feigen ddegfed 1 CBM IV 18 60 wl, meidrawl, hawl huanred. /A roddo i Dduw ei ddegfed - o'i law /Heb luddiaw iddaw Ei ddylyed, /Neud w ddengmlwydd 2 PM V 23 17 yn arfod abar, /Yn arfau bu cenau Cuniar, /Yn ddengmlwydd, hylwydd, hylafar, /Yn ddidanc ei gyfranc a PM V 17 31 /Wy gynnygn bu tramgwydd, /Pendragon, draig yn ddengmlwydd, /Pobl dw_^r, neud gw_^r yn eu gw_^ydd. /Gw ddengyn 2 CBM III 3 127 or ddo_^r ddichlyn, /Yng nghyfranc Powys, pobl ddengyn, /Ag Oswallt fab Oswy Aelwyn, /Yn aele ofal amof CBM IV 5 69 ael hardd Aearddur. /Haeddasai wawr glyw, glod ddengyn - gyfedd, /Gwirawd fedd, gwir oedd in; /Gwae fi ddengys 1 CBM IV 9 203 au, /Gwrddfaniar gwrddfar Gwynddolau, /Gw_^r a ddengys lladd a_^ llafnau - rhuddion, /Llew dragon, llyw ddehau 3 DB VI 24 55 o rhagddaw. /Gwedi y Gw_^r uchod, uchaf llaw - ddehau, /A_^'r eil gw_^r gorau mau ymaddaw: /Llywelyn ur LlG VII 27 23 an rifed /Gan saint braint Brenin Gogoned. /Ar ddehau Mab Duw bo ei dynged - ef /Drwy gaffael porth nef PM V 25 10 edd, eryfais ei fedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ar ddehau rhi; /Eryfais ei win o'i falch fuelin /A'i wisgoe ddeheueg 1 GB II 26 150 al diwair ddwyn ei wartheg; /Dothyw i Ddewi yn ddeheueg, /Gan borth Duw, porth dyn yn ddiatreg; /Dothyw Ddehewain 1 OC II 14 41 yf /Ydd ymgyryw glyw gloyw ymddiddan, /Ar llaw Ddehewain, llew gyflafan, /Lluch i dan ysgwyd ysgawn lyd ddeifnawg 1 EW VI 6 39 ydd - eirchiad /I erchi cerennydd; /Tormennawg ddeifnawg Ddafydd, /Tau glod o'm dyfod i'm dydd. /Y dydd ddeifniawg 6 GM I 7 47 udd) /Nid wrth fedr ei alar. /Galwaf Dduw gan ddeifniawg adfar, /Galofydd huenydd huarwar, /Hywir draw IRh VII 30 40 wyllaf, molaf mal awenydd /Gorffwyllawg enwawg ddeifniawg ddefnydd. /Gorphell y'm cymell camre iolydd - CBM IV 12 10 wledig, hyd wlad bo_^r - Efrawg, /Aerfarchawg, ddeifniawg ddo_^r, /Rhybyddai fau faith ragor, /Rhybyddw CBM IV 5 9 wg, /Aergorf aerdorf eurdorchawg. /Eurdorchawg ddeifniawg o Ddyfnant - ragor, /Rhag ysgor esgarant; /Ni LlG VII 28 23 yw ynof cof cadeiriawg; /Prydaf yn ddyfnaf it, ddeifniawg - Powys, /Prydferth dy gynnwys gennyf, nertha BF VII 53 32 lifri, /Gwayw gwaed ffysgiad, gad gyni, /Gwawr ddeifniawg, ruddfoawg ri! /Lladd fy rhi: i mi, mawr a dr ddeigr 1 PB VII 18 14 Bowys, beues dihagr, /O ddwyn Gwe_^n, ddilawen ddeigr, /Cof a'm daw, a'm llaw a'm llwgr, /Am goll gawr, ddeily 1 LlF2 VI 7 8 andwyf, mor eofn ddiofn ddilys, /O'r nenbren a ddeily y ddau ystlys. /Handoedd dy achoedd o uchelwrys, ddeincryd 1 MeiG I 33 71 syberwyd, /Traha a'u syrth ym mhoen, ym mhell ddeincryd. /Gwae ni llafur lles yn ei ysbryd, /Ysbaid fe ddeisyf 1 CBM IV 6 2 Cadair bair beryf, caniad Duw gennyf /Cadr ddeisyf heb ddisudd /Dawn cyflawn, digawn, digyfludd, /D dde_^l 18 GYC VII 43 42 cnawd, er dial pechawd: /Perchen drygddefawd a dde_^l ataw. /Archwn i'r Ysbryd, Celi, o'th blegyd, /Cyn CBM III 3 77 int, /Yn oed dewr deng mlwydd ar hugaint, /Pan dde_^l Brawd rhag bron uchelsaint, /A'm rhoddwy Creawdr GRh II 28 13 d Addaf ar Ddafydd. /Nid gnawd it, Ddafydd, na dde_^l bryd - am fudd /Yn foddlawn i gennyd; /Gnawd it, GM I 6 21 Ni chynnan, ni chlyw, ni chlud molawd /Hyd pan dde_^l Cynan (cain addfwyndawd) /A Chadwaladr mawr, mur PM V 23 93 adfan, /Y mae am Brydain yn gynnan. /Llary, ni dde_^l ei law ataw, atan, /Llyried, tremyned tra mo_^r d GB II 26 59 g /A'r ddau eraill fraisg i Frycheiniawg. /Ban dde_^l gofyn arnam-ni rhybyddwn ofnawg /Rhag gormes cedy PM V 13 23 adwna Duw a wne_^l, /Gw_^r hydr, ein hoedran a dde_^l /Gwawr echen, gwryd Echel. /Echyng ynof cof, neu' GM I 14 2 yfarchaf i Dduw, ddwywawl weini, /Cyfarchwel a dde_^l i ddaioni, /Cyferiw cyfrwydd cyfred a_^'m haw_^y DB VI 24 45 e ni fo deddfawl y dydd a ddaw! /Mihangel, pan dde_^l i ddaly drostaw /Yn erbyn cythraul, cythrudd sein EGM I 27 99 wch yn eich swyddau! /Medr fy eiriawl Bawl ban dde_^l im angau, /Hael meidriawl ni'm deawl o'm Un diau. HOG II 6 25 ellyngdawd o alltudedd. /Ni ddaliaf, diau, yni dde_^l i'm plaid, /Breuddwyd a'i dywaid, a Duw a'i medd. CBM III 24 54 _^r a'm gwnaeth hiraeth hir ysgar - ag ef /Yny dde_^l llu nef ar llu daear, /Gw_^r gweiniad yng nghad, PC II 19 21 m Mo_^n /O'r Brochfaeliaid brychfoelion. /Er a dde_^l o dda o ddala tir - present, /Preswylfod anghywir GB II 26 2 o Dofydd (dedwydd dewaint) /Awen gan awel pan dde_^l pylgaint, /Awydd boed cyfrwydd cyfraith barddoni, EGM I 28 7 awd /Pan fo yng ngharedd buchedd bechawd. /Pan dde_^l rhag Iesu trillu trallawd, /Pawb a ddaw ataw, pob GB II 26 176 i /Yn un ysgubawr fawr a'r llawr llenwi. /Pan dde_^l rhyfel a rhwysg Ffichti /Ros elfydd, pob celfydd MG VII 33 81 y mod, /Parth yr Oen gorfod y'm gosotych; /Pan dde_^l y trillu (trallawd perych /I leaws yn draws) a dr LlG VII 27 25 ffael porth nef yn agored. /Angall yw y dyn ni dde_^l yng nghred /Ar y Gw_^r gorau a aned. /Angau ni'n ddelai 1 PhB VI 15 9 /Llawer chweddl anoeth a ddoeth Wynedd. /Cyni ddelai hwn o achenedd - geufeirdd /Anghyfrwys i beryf ei ddeler 1 LlF2 VI 10 11 anghyfarch anghyfamser. /Mair a Mihangel pan ddeler, /Bwyf trwyaddl cynnaddl cyn nog ucher, /Men nad ddelid 1 PM V 10 23 mawrfryd - ne_^r /Nerth Cymru a'u gwryd; /Pan ddelid rhag Lloegr llugfryd, /Delis draig Bowys bwys byd ddelw 4 CBM III 30 9 , a Duw gennyd! /Gw_^r a'i gwnaeth yn ddyn, yn ddelw - boenedig, /Pan adug Dygynnelw; /Can Dduw ni bo c BF VII 50 4 fawl gedawl, gadarnaf - arddelw, /A borthes ei ddelw ddolur dycnaf. /A berthyn am ddyn a ddywedaf: /A b IRh VII 29 9 Lle rhed olwynawr o Elenid. /Mi a wyf erddi ar ddelw ermid, /Mwyfwy y'm tramwy tramawr edlid. /A meinoe EW VI 1 9 nloes eirioes eryr. /Eryr mawr ddewrwyr, mae y ddelw - y gallwn /Na byddwn ar dy helw? /Hardd i fardd f ddelwyf 1 GB II 26 63 sen breswyl fodawg. /Breiniawl fyth fyddaf ban ddelwyf - yno, /Ny bydd yn eu bro a bryderwyf. /Gwelaf-i ddelych 1 CBM IV 14 15 /Cerdd anwar, ca_^r cywrych, /Cyfnod ddail oni ddelych, /Cethlydd llan cathl fan fynych. /Oedd mynych i ddenwy 1 D-1 I 1 23 nt Nefwy, /Gorwyr Edwin, gwrawl frenin, dilyfn ddenwy, /Draig angerddawl, twrf moroedd mawr, maint achu ddeon 10 CBM III 5 119 uniant moliant, mal yd glywir. /A glywch chi, ddeon, a ddywedir? /A ddywaid rhiain, ni rhygeblir. /Yng GRh II 27 3 el - fal Turn /Tey_"rnged o'r Israel, /O Dduw, ddeon archafael, /Ac o ddyn, hawl erwyn hael. /Hael udd PM V 12 16 derwn ein hachludd; /Daear un cyfar a'n cudd, /Ddeon, dderw marw Maredudd. /Maredudd, Gruffudd, grym ad DB VI 27 51 brwyddwalch ceinfalch, cymre_"yd. /Braw yw in, ddeon, ddiofryd - ein llyw, /Braidd yw in ein byw yng ng DB VI 30 69 es te_"yrn ty_^ o Wynedd! /Duw a'i dug rhagon, ddeon ddiwedd, /Dafydd fuddugawl, gedawl gyfedd. /Digawn CBM IV 4 232 yth, lleithig prydyddion, /Eurgolofn eurddiofn ddeon, /Euranrheg rhedeg rodolion, /Eurgor ddo_^r, ddina CBM III 8 9 llafn glew ar glun. /Ym Maesycroesau croesasam ddeon, /Marchogion meirch gwinau, /Hawlwyr hwylynt am br GM I 11 50 beilch ei faon. /Ban bref biw yn rhiw rhag ei ddeon /Pan ortheol cad cedawl wron. /Ban baisg beri_"on CBM III 26 100 'm clwyf o'r cleddyfruddion, /Un a fu, a ddyfu ddeon, /Un catgawdd, cadflawdd flaidd galon, /Un catgun CBM IV 6 245 Aber, muner meneifion, /Yn anwair, yn ddiwair ddeon. /Yn enwawg, yn anwar, yn aerbair, yn aerbar /Yn e dderfydd 3 PhB VI 15 37 fedd - daear /Cyn anwar gyfar gyflafaredd, /Ni dderfydd awen i ar ddarwedd - traul /Tra fo lloer a haul GYC VII 42 37 o, beth a gasa. /Ceised pob dedwydd y wledd ni dderfydd, /Llewenydd llonydd ffydd a ffynna. /Na cheised GYC VII 42 59 ffed ar gyffurf da, /I gan lewenydd y wledd ni dderfydd /Yn nhragywydd rydd rad gymanfa dderllydd 2 BF VII 52 14 iwethaf y'm bu (buddfawr wasgar) /Dafydd, glod dderllydd aerllwybr Casnar, /Dewr a was ban llas, yn lla IRh VII 30 54 eiliewydd - rwydd, /Ysgwn am eilwydd, moliant dderllydd: /Ys cennyf y mae mawr hireythydd, /Ys gwn na dderw 2 CBM III 24 158 /Handoedd eu hachoedd (cyn eu heching /Ym merw dderw ddirfedd, fuchedd feching) /O'r cedeirn cedawl haw PM V 12 16 in hachludd; /Daear un cyfar a'n cudd, /Ddeon, dderw marw Maredudd. /Maredudd, Gruffudd, grym adfan - t Dderwennydd 1 IRh VII 30 36 liw cywiw cyhefelydd /Gorphlyg rawd wenyg rhyd Dderwennydd. /Gorfflemych llewych llen afallwydd - can. dderwin 2 CBM III 24 70 riglaw, /Ernywed arnaf-i o fod arnaw /Ddeyerin dderwin: dir eu cuddiaw! /Er pan yw tawel rhyfel rwyfaw, GYC VII 36 2 r galon dan fron o fraw - allwynin /Am frenin, dderwin ddo_^r Aberffraw, /Aur dilyfn a delid o'i law, / dderwyddon 2 CBM IV 2 51 gydd, beirdd am ragor. /A'th folant feirddion, dderwyddon ddo_^r, /O bedeiriaith dwfn, o bedeiror; /A' CBM III 8 22 Nis gw_^yr namyn Duw a dewinion - byd /A diwyd dderwyddon, /O eurdorf eurdorchogion, /Ein rhif yn Rhiwe dderyw 1 LlF1 II 2 72 u rhan y rhai eithaf - o'th lyw /No'r rhai a'r dderyw o'r dorf nesaf. /A_^'th wy_^r y'th orchymynnaf /I ddeseforth 1 D-2 I 2 47 , eiddun, llun fenediw; /Llyd amgyforth, llong ddeseforth, llongborth anaw; /Llugyrn gytrym, lledfegin ddestl 1 PM V 13 14 yrn rhag tymestl - cedeirn, /Cadwai dud i dan ddestl, /Ne_^r trymder tromgad ddiwestl, /Neu'n gwneir f ddetchwyn 1 CBM III 19 22 yn rhad wellyng - mawr, /Llwythfawr llawr llaw ddetchwyn, /Yn eurllyw glyw, glew, dengyn, /Yn eryr gwy ddethol 2 MG VII 32 19 lle_^n a llyfrau /A dewinion synnwyrddoethon, ddethol gampau, /A darogan proffwydi gla_^n, glaer barab EW VI 3 3 dda /A ddyglud mo_^r i lan, /Peunoeth, ddoeth ddethol gynran, /Peunydd y'i rhydd ac y'i rhan. /I'm rha ddetholi 1 EGM I 26 51 pryffwn y proffwydi, /Ar gyfoeth Duw ddoeth Ei ddetholi, /Ar anghyfair Mair a'r merthyri, /Ac yn ei go ddeubryd 1 MeiG I 33 39 /Gwae a goddwy Duw dogn berthidau, /Duw a wna ddeubryd ffryd a ffrwythau. /Diffrwythwyd daear drwy gar ddeudraeth 1 PM V 23 75 rain gwy_^r yng nghreulan; /Gwrdd y gwnaeth am ddeudraeth dryfan /Gw_^r hydwf gwrhydri Ogrfan /Dygwydd ddeudrwch 1 PM V 1 105 gwin o'i eurflwch, /Gwayw a llafn yn lladd yn ddeudrwch, /Gwae a'i cawdd: niw cyhudd dadolwch! /Dadolw ddeuddecllwyth 1 D-3 VI 19 17 n - gynt /Ac yn eu lluchynt llochid meibon /Yn ddeuddecllwyth, ffrwyth ffraeth amryson - llary, /Llwrw ddeuddryll 1 CBM IV 11 11 aerfwrw gwa_^n aerwyll, /Gwaetffrau wayw ddiau ddeuddryll, /Gwaedryd, gwae feirdd byd am Byll! /Truniaw ddeuddydd 1 GB II 26 125 ug, gw_^r bieifydd, /Magna fab yn fyw a'i farw ddeuddydd; /A Dewi ryweled yn ei riydd /Fal cyfliw a_^ h ddeugymaint 1 GB II 26 4 yfrwydd cyfraith barddoni, /Cynnelw o Ddewi ei ddeugymaint. /Ni ddyly corn medd, ceinon meddwaint, /Bar ddeuhael 1 GYC VII 39 30 n! /Cyn goddau angau engyrtholion /A'm bwy gan ddeuhael cael cyfeillon, /Mihangel, Gabriel, gobrwyon - ddeulin 4 ES I 17 25 an dreisych dros ffin, /Ystwng pawb hyd ben ei ddeulin; /Bydd wrth wan gyfran gywrennin, /Bydd iawnllar ES I 16 18 rhag taerfar ta_^n, /I rwng Dy ddwylaw rhag Dy ddeulin. /Gorugost wormes (ni'th warafun) /Gorfawr Dduw DB VI 25 29 yd pennau, gwedi gwaedlin - rhwy /Yn rhedeg am ddeulin. /Llywelyn, ein llyw cyffredin, /Llywiawdr berth GB II 25 36 w dra thro o dra thrychu - trin /A gwaedlin am ddeulin yn gwanegu, /Taer tra thaer am drom aer, drwm gy ddeurudd 9 MG VII 33 63 sych /Dy wyneb, ni heb a ohebych, /Na chudd Dy ddeurudd, diddorych - o'th was, /Gwae neb o'i gas a gese DB VI 35 82 wy ei gythrudd, mireinfab Gruffudd, /Mae yn ei ddeurudd ddawn ni chilia: /Cymen Llywelyn, cymerth ei de EW VI 1 20 wn; /Peryf hael o hil Merfyniawn, /Prudd yn ei ddeurudd ei ddawn. /I'th ddawn, gyrch gynnyrch, gynneddf GM I 7 26 /A hywydd olo_"ed; /A hwyaf arnaf ernywed /Ar ddeurudd Fadawg fod tydwed. /Tydwed doydd fedd! rhith fy GM I 11 67 s fy llyw, llew mawr mirain, /Dychennis ddewis ddeurudd goelfain. /Dy warae orau dy orwyrain, /Dy orofn LlG VII 25 34 ffraethlew gwaywrudd, /Gogyflawn o ddawn yw dy ddeurudd; /Gorwymp heirdd dy feirdd; dy fudd - neud adwe DB VI 29 89 fn uch grudd, /Gweilch oedd feilch am ei falch ddeurudd. /Gwn, o ddwyn terrwyn torf angudd, /Gwa_^n an PM V 8 20 i wrthyd! /Ac onis gyrri-di, gyrraf wrid /I'th ddeurudd i'th ddewrwarth ganlid, /A glywo dy w_^yr wy er CBM III 26 46 m rhoddes rhwyddfudd /(Rhwyf cadau) er cadw ei ddeurudd, /Ni tholies fy lles, llyw rhybudd, /Ni tholiaf ddeutu 1 DB VI 35 9 d ar Frynbuga. /Lloegrwys i gysgu lluddwyd o'i ddeutu, /Lluoedd a'u dyfu er eu difa; /Canawon Cymru, cu ddeuynt 2 DB VI 27 42 dd, /Gwedi llawer gw_^r a gorw_^ydd - iddaw /A ddeuynt ataw wrth ei awydd. /Ni ri cedwesti, cad wastadr GC VI 21 1 Cw ddeuynt, lletgynt, llid anoeth - gofal? /Gnawd gofyn chw Ddewi 17 GB II 26 256 ones rhag gormes gormant greiriau /A ffynnawn Ddewi a'i ffynhonnau - llawn, /Llawer un rhadlawn, ffrwy GB II 26 171 werin gwared iddi /Hyd ban y'i gwarawd gwirion Ddewi. /A'r adar anwar a'i arho_"i, /Nid arhoynt-hwy neb GB II 26 178 fydd geilw Dewi. /A gwyrthau a orug gwyrthfawr Ddewi, /Bu obaith canwaith cyn no'i eni. /Danfoned iddaw GB II 26 242 draw dra thonnau. /A Duw a'i mynnwys, Mynyw i Ddewi /Cyn geni ein rhi enrhyfeddau; /Pan bregethwys hae GB II 26 148 yd ar Dwrch, terfyn tir a_^ charreg. /Dothyw i Ddewi Deheubartheg - bair /I ddial fal diwair ddwyn ei w GB II 26 195 dybydd byth wy foli; /A fynno nodded, cyrched Ddewi. /Duw a folaf er eirioled - im, /Can ni allaf-i dd GB II 26 286 redd, /Dybuant i gyd i un orsedd, /I Frefi, ar Ddewi dda ei fuchedd, /I gymryd Dewi di gymrodedd /Yn be GB II 26 128 /Fal cyfliw a_^ haul hwyl ysblennydd. /Ysid i Ddewi dda gyweithydd /Wrth wan a chadarn achadw y prydy GB II 26 152 an borth Duw, porth dyn yn ddiatreg; /Dothyw i Ddewi, ddiffreidiad teg, /Rhys mawr, Mo_^n wledig, reodi GB II 26 4 dd boed cyfrwydd cyfraith barddoni, /Cynnelw o Ddewi ei ddeugymaint. /Ni ddyly corn medd, ceinon meddwa GB II 26 209 rnged /Ar fab Non haelfron, hawdd ogoned, /Ar Ddewi fab Sant syndal dudded, /Dewi mawr Mynyw, mad y'i GB II 26 202 i gelwir ar y tir rhag dywrthred. /A gwestfa i Ddewi gwestai rhodded, /Ar bob sant gormant geugant gone BF VII 54 40 Gybi - freiniawl, /I hael ysbrydawl, ddeddfawl Ddewi, /I Fair, fawr gadair, gadr ei gweddi, /I'r gwy_^r GB II 26 84 ennydd, /I Dduw gysefin, ddewin Ddofydd, /Ac i Ddewi wyn wedi Dofydd. /Dewi mawr Mynyw, syw sywedydd, / LlF1 II 1 32 fyd ei fryd a fawrha_"ed - ynddi, /Fal eglwys Ddewi y'i digoned. /Eglwys gadr Gadfan gan gynweled, /Eg GB II 26 150 I ddial fal diwair ddwyn ei wartheg; /Dothyw i Ddewi yn ddeheueg, /Gan borth Duw, porth dyn yn ddiatreg GB II 26 184 yfoeth crefydd beri. /Credwch a glywch, cedwch Ddewi - yn eich llaw /A llu y byd i gyd a_^ chwi, /A'r f ddewin 5 GB II 26 83 i i'm Rhwyf rhwydd gerennydd, /I Dduw gysefin, ddewin Ddofydd, /Ac i Ddewi wyn wedi Dofydd. /Dewi mawr LlF1 II 1 1 Gwerthefin Ddewin Dduw, im gwared, /Gwerthfawr Briodawr, Gwawr gwar GYC VII 38 6 ryn llaw yn lluniaw salwder, /Na chred i Dduw, ddewin ffyddlonder, /Na chrynai bob pryd rhag pryder - c ES I 17 31 edd a'th fo o'th feinin - gaerwedd /O garu Duw Ddewin! /Llywelyn, hyddyn, haedd amar - cywlad, /Cyfludd DB VI 25 34 f /I gyfair pob gorllin. /Mi i'm byw be byddwn ddewin /Ym marddair mawrddawn gysefin, /Adrawdd ei dda_" ddewis 6 LlF2 VI 10 69 wyd ddiffydd a fo diffaith! /Pan fynnws De_"ws ddewis ardaith - arnaw, /Wrth wy_^n ei ganllaw ni bu gan GM I 11 67 chyrchws fy llyw, llew mawr mirain, /Dychennis ddewis ddeurudd goelfain. /Dy warae orau dy orwyrain, /D PM V 24 71 hedd, /Gan mlynedd yn hedd, yn hyddolawg; /Gan ddewis fuchedd rinwedd rannawg /Yn rhan i'th barthred, r DB VI 30 55 fydd a ddiengis. /Gwael yw colli hael, ddiwael ddewis, /Gwae ef a gyll nef er annilys. /Dilys briodawr LlF1 II 2 47 aw? /Pa law dros anaw ydd aswynaf? /O chaffaf ddewis hyd y gwasa_^f, /A ddewisais gynt a ddewisaf. /Y PM V 8 23 d, /A'th orwyr, i'm llamwyr, i'm llid. /A hwde ddewis o'r rhydid, /Cabl neu glod o'm dyfod dybid. /Dy-m ddewisaf 1 LlF1 II 2 48 af ddewis hyd y gwasa_^f, /A ddewisais gynt a ddewisaf. /Y gw_^r a ddewisir o'r tir geir Taf /Hyd ei d ddewisais 1 LlF1 II 2 48 aswynaf? /O chaffaf ddewis hyd y gwasa_^f, /A ddewisais gynt a ddewisaf. /Y gw_^r a ddewisir o'r tir g ddewisaw 1 CBM III 24 89 rhoddes rhuddaur wallaw; /Delw yd orau Duw ei ddewisaw, /Dewised ei Dduw ei ddwyn ataw, /Delw y doeth ddewisir 1 LlF1 II 2 49 a_^f, /A ddewisais gynt a ddewisaf. /Y gw_^r a ddewisir o'r tir geir Taf /Hyd ei dir ger Tren, yn nhrin ddewr 3 CBM IV 6 134 hafal - Merfyn, /Hawl edwyn hil Idwal, /Prysur ddewr ddragon, ddraig ofal, /Pryffwn gawr, priodawr prei PM V 10 100 mdanad; /A'th garaf - wyf digarad; /A'th garo, ddewr, Dduw dy Dad EGM I 29 31 gware gwayw ac arwydd, /Addfwyn fydd ysgwyd ar ddewr ysgwydd, /Addfwyn huysgwr gw_^r a gorwydd, /Addfwy ddewrddor 1 CBM IV 9 52 on, braint Saeson sangawd, /Bre fronddor, bron ddewrddor ddurawd, /Bryd gryd gryn, granwyn graid worgra ddewrddrud 1 DB VI 27 30 , /Och ddygn a ddognes goleurwydd, /Och dde am ddewrddrud ehangrwydd, /Och nos o aros yr arwydd, /Och ddewredd 1 CBM IV 17 61 wy gynnygn gynddiebryd; /Ni rygollwyf Dduw o ddewredd byd, /Ni rygolles nef ni fo ynfyd. /Ynfydrwydd ddewrfawr 1 GRh II 28 2 Dafydd fab Owain, bwyf un fryd - a_^ thi /I'th ddewrfawr anwylyd, /Cas cardd, cerddorion fenwyd, /Ca_^r ddewrllew 1 BF VII 48 27 wydaw, /Hirgawdd nid anhawdd im amdanaw, /Hir ddewrllew traglew yn treiglaw - ysgwyd, /Hirwayw un annw ddewrllwrw 1 LlF2 VI 8 31 rddin Brynaich, rhan orddawn brain. /Rhifir ei ddewrllwrw, rhyfel ddarllain - gledd, /Rheufedd nid rhyf Ddewrnaf 1 MeiG I 32 25 rgel ddirgel a ddirganaf. /Creded bawb i Dduw, Ddewrnaf - gogoned; /Cred yn eidduned a eiddunaf. /Cred ddewrwarth 1 PM V 8 20 onis gyrri-di, gyrraf wrid /I'th ddeurudd i'th ddewrwarth ganlid, /A glywo dy w_^yr wy erlid, /A'th orw ddewrwyr 1 EW VI 1 9 w gwy_^r, /Cadarnloes eirioes eryr. /Eryr mawr ddewrwyr, mae y ddelw - y gallwn /Na byddwn ar dy helw? Dde_"ws 1 PM V 4 15 swyson /A Selyf, ben sywedyddion. /Rhannws Duw Dde_"ws ddonion - anghymwys, /Anghymes i'i feibion. /Rha Ddeyerin 1 CBM III 24 70 id o'i beriglaw, /Ernywed arnaf-i o fod arnaw /Ddeyerin dderwin: dir eu cuddiaw! /Er pan yw tawel rhyfe ddi 3 EMRh VI 23 27 drud ag erddrwng. /Gwnaed Dduw ei ddiwedd-ef, ddi-fefl hebrwng, /Yni fo ei orffen ar ffordd deilwng, / CBM III 3 202 f dda ni ddifa, ni ddifydd, /Ni ddiffyg onyd i ddi-ffydd, /Credaf fi fy Rhi, fy Rhebydd, /Fy Llywiawdr, PC II 19 9 gynt ni gymerynt gam. /Can eddyw Hywel, hwyl ddi-oddef - cad /(Cydfuam gyd ag ef), /Handym oll goll g ddiaber 1 CBM IV 8 22 heiliaw haelder, /Hil Gruffudd, hael udd hawl ddiaber. /Cardd wahan cadwan, cadwalch nifer, /Cerdd we Ddiabred 2 D-4 VI 20 65 drywern drennydd. /Tremynwys rhyswr Rhosedd - Ddiabred /Am ddiebryd Gwynedd, /Lloegr gychwyn a'i myn, MB I 3 163 g de_"yrn uch cyrn coned, /Cenif (nis dygif yn ddiabred) /Marwnad mur tewdor fo_^r ddylyed. /Cedernid ddiachor 3 OC II 14 66 , /Dau rydd yn nydd cad eu cyfergyr, /Cyfargor ddiachor, camp ddiechyr, /Arfod llewod gwrdd, gwrddwan g CBM IV 2 1 Arddwyreaf hael, hawl ddiachor - ddraig, /Aerdarf arynaig, aerdorf angor, /Aer PC II 21 33 adr fab Cedifor Wennwys. /Am fyned Hywel, hawl ddiachor - traws, /(Daeth tristyd i'm cyngor), /Yn naear ddiachoraf 1 LlF1 II 2 41 enin o'r llin llariaf. /Ysgor ddo_^r, ddurddor ddiachoraf: /Ys gwn cwdd eddyw; ni wn cwdd af. /Dothwyf ddiadlam 1 PC II 19 7 udd, /Digyfludd eu cyflam, /Seithwyr ffyrf ffo ddiadlam, /Saith gynt ni gymerynt gam. /Can eddyw Hywel, ddiadnair 1 MeiG I 33 62 lle ernywed a wna Cadair. /A gaiff a gaffer yn ddiadnair /O gywyd a gwaith a gw_^yth gellwair. /Can ydo ddial 5 CBM IV 6 146 ys /Ffwyr dyfnfrys Dyfneual. /Cysyniws cysefin ddial /Ar dir Caer er cadw ei arial; /Cleddyfau goruthr, GB II 26 149 arreg. /Dothyw i Ddewi Deheubartheg - bair /I ddial fal diwair ddwyn ei wartheg; /Dothyw i Ddewi yn dd GG II 32 10 oll. /Pell yw o Powys pwyll argel - i ddyn /I ddial, gwaed Afel! /Gwaelawd ty_^ tywawd tawel /Gwely rh GM I 8 66 yhudd am udd iawn esillydd Idwal /Nid e_^l heb ddial mal galanas; /Ac yn llys Gadwallawn gan gedwellin CBM IV 14 1 Ei ddial oedd fau, fanrhith - ei adain, /A'i adel a fu chwi ddiamau 3 EGM I 27 10 b wyf id, Rwyf ry-m-gorau. /Byddwn dda, byddwn ddiamau /Cyn mablan wythran weithredau; /Cyd bwyf drwg, DB VI 29 20 yrddin a_^'i fyddinau; /Gwelsam wy_^r dinam yn ddiamau, /Gwael yw nad y_^nt fyw, neud y_^nt feddau: /Gw MG VII 32 24 n chwedlau: /Geni Dofydd yng nghaer Ddafydd yn ddiamau. /So_^n engylion a glyw dynion a_^ diolchau, /Ll ddiamryson 1 CBM III 3 233 eriglawr porthfawr Powysion. /Delw ydd y_^m yn ddiamryson /Am lugyrn, am gyrn, am geinion, /Yn untref u ddiarchar 1 PM V 23 6 Mair a'm pair o'm pedwar - defnydd /Dofn awen ddiarchar. /Crist fab Duw dy-m-rhydd arllafar /I foli fy ddiargel 1 LlG VII 27 36 isel - fy mryd, /I'w feirddion oedd clyd clod ddiargel. /Neud aelaw cwynaw (neud cynhawel) /O Ferwyn h ddiarlloes 1 PB VII 10 26 nnwys dwys, nid oes - a'th feiddo /I'th fyddin ddiarlloes, /A'th gynwan gadfeiddiad foes /A'th gynnar w ddiarswyd 3 GM I 12 5 enwair yn weithen rwyd. /Rhy-m-llyw_^y Dwy yn ddiarswyd; /A ddyly Arglwydd a erglywyd. /Rhyllofies ynt OC II 14 59 gennyf /Men ydd amygant medd ein tymyr. /Selyf ddiarswyd, orsaf Gwygyr, /Gogeled a'i cawdd, calon eryr, LlF2 VI 10 61 yf ganwaith. /A minnau, bwyf tau, bwyf taith - ddiarswyd, /Yn nwyawl annwyd profwyd prifiaith. /Gwae ef ddias 1 PM V 18 7 dwyreawd yn ddas! /Llywelyn, llary ddyn, llwyr ddias - galon, /Gw_^yl hydwf fal Pallas, /Buost mab, ara ddiasgen 1 CBM III 3 140 ysiliaw, tey_"rnedd nenbren, /Tey_"rnas ddinas ddiasgen, /Tey_"rnfardd a'i ca_^n, cadr eurben, /Tey_"rn ddiatreg 1 GB II 26 151 ewi yn ddeheueg, /Gan borth Duw, porth dyn yn ddiatreg; /Dothyw i Ddewi, ddiffreidiad teg, /Rhys mawr, ddiau 5 CBM IV 11 11 Gwayw aerfwrw gwa_^n aerwyll, /Gwaetffrau wayw ddiau ddeuddryll, /Gwaedryd, gwae feirdd byd am Byll! /T D-5 VI 36 37 edd /Mynned ymwared o iawn waredd, /Na ddalied ddiau ddwy flynedd - ynghyd /Ei fod yn y byd hyd hirhoe DB VI 24 48 , /Ac ymliw ag ef am ryluniaw - gau, /Ac angau ddiau ddyfod iddaw: /Pam na cha_^r mab dyn Dduw a'i geis PB VII 14 17 chrau /Cof maith anghyfraith angau. /Angau rhy ddiau (engyrth seithug - pla) /Plant Adaf ryamug, /Hiddl GYC VII 40 61 ad yng nghloddiau, /Gwae a ga_^r ddaear yn rhy ddiau, /Gwae a dreulio'n ofer ei amserau, /Gwae frawdwr ddiawg 1 GYC VII 40 72 od a_^'m Rhe_^n, yr hy_^n gorau. /Ni bwyf lwth ddiawg, ni bwyf lesg ofnawg, /Ni bwyf weithredawg cam we ddiballu 1 EW VI 3 10 _^r ni bydd ac ni bu - un well, /Fawrglod bell ddiballu; /Oes ellwng budd, rhudd rannu, /Eisillydd wrth ddibarha 1 DB VI 35 2 nerth y Drindawd /Traethwawd o'm barddwawd mor ddibarha; /Treiswr a'i cymer, trosed Eliffer, /Trawswal ddibechawd 1 MeiG I 30 32 awdr, Llywiawdr a'm llywo - hyd Frawd, /Defawd ddibechawd im a bucho. /O buchiant mawrfodd Ef a'm rhodd ddiblau 1 CBM IV 11 15 , /Tey_"rnaidd i'th lathraidd log, /Y mae i'th ddiblau ddau ddinag, /Llachau a llachar Gynfrig. /Eurwas ddibryder 1 EG VI 18 111 r, llurig Duw amdanad! /Rhychyngain Prydain yn ddibryder /I briodawr llawr yn llawn nifer, /Llywelyn, g ddibwy 1 D-1 I 1 29 ll yw no hwy! /Dybryderant, dyysgarant rhag ei ddibwy. /Diau uddudd trallawd, cystudd a chur cystwy, /G ddicllawn 2 CBM IV 18 10 ll ar wall ar wellyg ddawn /Yn eisiwedig ac yn ddicllawn. /Archaf i Fab Duw, can ys digawn, /Cymod o'n BF VII 48 12 law, /Am eryr cedwyr cydfraw - Merfyniawn /Mor ddicllawn digrawn deigr yn syrthiaw! /Am de_"yrn eurgyrn ddiclloni 1 CBM III 21 40 chyfyd ynof cof i'm coddi, /Coddedig ydd wyf o ddiclloni) /Neu'm bu o'i angad, rad ragori, /Rhagorfudd ddichlais 1 MeiG I 30 7 , /Boed yn addef nef y'm goddefo. /Byddawd nef ddichlais i'r a'i ceiso, - rhydd, /Brenhinaidd gynnydd c ddichlyn 1 CBM III 3 126 fwyrain cyfrbyn, /Yng nghyfrgoll tewdor ddo_^r ddichlyn, /Yng nghyfranc Powys, pobl ddengyn, /Ag Oswall ddichwain 2 CBM IV 4 84 /Arf eryf eryr Nanhoywnain, /Araf yw arwydd ei ddichwain: /Ar ddrud walch, gwrfalch goradain, /Ar hil SB II 23 8 dd gwedi ca_^r ddilain, /Llawer cof canthudd a ddichwain. /Ar o_^l erbylu cyrdd, nid coelfain - ei ddwy ddichwant 2 OC II 14 108 rfaeth ydd ymwnaethant, /Cad ymerbyniaid enaid ddichwant. /Cyfarfu ysgwn ag ysgarant - aer: /Llas maer, CBM IV 4 8 ormes ormant, /Llyw llafnawr, llew llawr llaw ddichwant, /Llwybr llanwed llenwis ei foliant; /O'm mhry ddidaich 1 D-5 VI 36 45 wynedd. /Gwae fi, Arglwydd Dduw, am eurgledd - ddidaich! /Gwyn eu byd-wy, Frynaich, o'i freuoledd! /Mal ddidanc 1 PM V 23 18 Cuniar, /Yn ddengmlwydd, hylwydd, hylafar, /Yn ddidanc ei gyfranc a_^'i ga_^r. /Yn Aberconwy cain ddaff ddidawl 2 GC VI 21 11 ddygn trofa - poen /O'r pan e_^l oddyma, /Hawl ddidawl ddidwyll Wrda, /Hael Iesu, cw gudd, cwdd a_^ PM V 6 13 , /Llew wrth aer a llwfr wrth eirchiaid, /Llaw ddidawl, gwrawl, gw_^r ni ddywaid - na_^g /(Fy neges yw ddidramgwydd 1 PM V 5 7 - cynnygn /Yng nghynnif rhyddodes /Ar ysgwydd ddidramgwydd ddidres: /Arial hy, ni ffy, ni ffo_"es. /Ni ddidraul 1 CBM III 3 167 yfred ei phobl a_^ phechawd, /Caer araul, caer ddidraul ddidrawd, /Caer bellglaer o bellglod addawd, /C ddidrawd 1 CBM III 3 167 phobl a_^ phechawd, /Caer araul, caer ddidraul ddidrawd, /Caer bellglaer o bellglod addawd, /Caer barch ddidres 1 PM V 5 7 ng nghynnif rhyddodes /Ar ysgwydd ddidramgwydd ddidres: /Arial hy, ni ffy, ni ffo_"es. /Ni chwsg ei gyw ddidrist 1 ES I 20 7 gyd /Dygn enbyd benyd boen uffernawl. /Doniawg ddidrist Grist groes rinweddawl, /Didlawd y'n gwarawd Dd ddidudydd 1 MB I 3 53 awg /Rhag byddin Emrais drais drahaawg. /Cadau ddidudydd, cleddyf ddurawg, /Cw_^l clywed cystudd ar ru ddiduddydd 1 MB I 3 145 mordai, mynogi rhydd. /Dyddwyreo Owain, Eingl ddiduddydd, /Enillawd llyw ystre lle ei gilydd; /Gwelant ddidwyll 2 HF VII 23 28 w Cedwli. /Gan fod hir gymod heb gam inni /Gan ddidwyll gymwyll gymodi, /Gan faddau o Dduw ei ddodi - y GC VI 21 11 ofa - poen /O'r pan e_^l oddyma, /Hawl ddidawl ddidwyll Wrda, /Hael Iesu, cw gudd, cwdd a_^ ddiddan 4 LlF2 VI 10 4 penyd cyn gwy_^d gwander, /I gywyddaid, la_^n ddiddan ddyfnder, /I ffydd, i grefydd, i gryfder - myned CBM IV 16 148 d, /Duw a'm rhodd Rhwyf fodd feddyliaid, /Rhan ddiddan gorchlan gorcheithlaid, /Torf eurin werthefin wr LlF1 II 5 26 Degfed dydd, herwydd anian, /Ni eill dyniaddon ddiddan; /Mo_^r diffaith nis rhyddiffawd, /Rhag maint eu LlF1 II 1 16 rthwy Duw im ddyhudded - anian, /(Ennysg ddysg ddiddan, wahan weithred) /I wneuthur llafur ni bo lludde ddiddawl 4 EG VI 18 2 wl - Arglwydd, /Crist, Celi, Culwydd, cw_^l Ei ddiddawl, /Celfydd leferydd o le gweddawl /(Celfyddodau OC II 14 28 orewyn, /Ac or mynny hoedl hyd un flwyddyn /Na ddiddawl ei barch canyd perthyn. /A dyddwg i Ruffudd way PM V 23 186 y'th ymddug mam, wyt ddoeth, wyt ddinam, /Wyt ddiddawl o bob chwant /O borffor, o bryffwn fliant, /O b PM V 3 20 /O ddefawd angerddawl; /Rhwym cynnygn, cynnogn ddiddawl: /Rhwyf Prydain, prydydd a'th fawl ddiddos 1 PM V 26 13 fawr llawr, ys cyrchu llariedd; /Cyrchaist Ros ddiddos ddifa_"edd, /A Phenfro a_^ phen gorfoledd. /Torr ddiebreidiawg 1 MB I 3 87 terwyn torf ddiffreidiawg: /Cwynif, ni byddif ddiebreidiawg, /Delw ydd amgyrwyf bwyf cynheilwawg. /Cri ddiebryd 2 D-4 VI 20 66 nydd. /Tremynwys rhyswr Rhosedd - Ddiabred /Am ddiebryd Gwynedd, /Lloegr gychwyn a'i myn, a'i medd, /Ll GM I 11 77 edig, /Yn enw un orig ym mennig - ym myd: /Ei ddiebryd ni ddyodrig! /Nis muner na ffe_^r na ffynedig, ddiechrys 1 LlF2 VI 7 21 mawr, mae a'i dengys? /Handwyt, Lywelyn, lwrw ddiechrys, /O Lary fab Casnar, llachar lluchfrys ddiechwraint 1 PM V 7 3 tra Gwawl tra Gwynnaint, /Hanbych well o Dduw, ddiechwraint - de_"yrn, /Tey_"rnedd westifiaint. /O Wyne ddiechyr 2 OC II 14 66 nydd cad eu cyfergyr, /Cyfargor ddiachor, camp ddiechyr, /Arfod llewod gwrdd, gwrddwan gedwyr, /Aerguni CBM IV 5 39 aer, /Yn aros cyfergyr, /Hirgwyn brwyn brwydr ddiechyr, /Hirfraw a'm daw am Dudyr. /Tud achles buddles ddiedfid 1 PhB VI 14 29 naf yd orfyddid. /Eiddunswn-i fod Rhys, rhwysg ddiedfid, /Tra fai ddywawl Dduw yn ei ddwywdid /Ar y lle ddieding 1 CBM III 24 156 fair ni bydd cyfing /I'm cyfeddau brau, brwydr ddieding. /Handoedd eu hachoedd (cyn eu heching /Ym merw ddiednydd 1 IRh VII 30 18 rwerydd - gyfliw, /Gne gwyn gyllestr rhiw, rin ddiednydd; /A chyn Mehefin hywyn glodrydd, /Hi dyngawdd ddiengis 1 DB VI 30 54 a ddyred yn y dedlis, /Nid llawrydd Ddafydd a ddiengis. /Gwael yw colli hael, ddiwael ddewis, /Gwae ef ddielw 1 CBM III 30 11 dig, /Pan adug Dygynnelw; /Can Dduw ni bo cwyn ddielw /Cuddfedd, ceinddiwedd Cynddelw ddiergryn 1 CBM IV 9 222 llofrudd Lloegr ddilyn, /Gwy_^r wosgo wosgordd ddiergryn, /Gwyrdd wasgar o wisgoedd ceinmyn, /Gwrdd oso ddiesgus 1 EG VI 18 34 n, /Prydfawr Lywelyn pryd dyn dadiain, /Prydus ddiesgus esgar ddilain, /Esgynnu ar llu ar lle Owain, /Y ddifa 9 CBM IV 17 80 l pobloedd pawb yn nhostur - pla, /Pob tra yn ddifa ac yn ddifur, /Pob naf o'i nifer, pob ne_^r, pob n LlLl II 16 32 fysg dir, /Llawr gawr goruchel ei wir, /Lloegr ddifa ddifefl gywir. /Piau yr arfau arfod heb giliaw, /N CBM III 21 18 awn: /Am eryr mawrwyr Merfyniawn - ydd wyf /(O ddifa fy rhwyf) yn rhydristlawn! /Gwedi gwawr Cymru, cym GYC VII 42 52 rbyn Trindawd /Rhag trallawd pechawd ddeddfawd ddifa. /Gwae wynt gebyddion a'r hoced ddynion /A'r camfe DB VI 27 33 ch ddydd a ddoddyw o'i dramgwydd, /Och Ddofydd ddifa gw_'reiddrwydd, /Och Dduw o ddyfod ein harglwydd. CBM III 3 201 /Lluosawg ei ddawn i ddedwydd; /Credaf dda ni ddifa, ni ddifydd, /Ni ddiffyg onyd i ddi-ffydd, /Credaf LlG VII 24 18 nefedd! /Llyw ysy'm, ys aml anrhydedd, /Lloegr ddifa o ddifefl fonedd; /Llewelyn gelyn, galon dachwedd, DB VI 33 54 d, /Am ddwyn gweilch terrwyn gwedi tyrred, /Am ddifa rhai da ryddigoned: /Ys llawer blwyddyn yn lliwed, EW VI 3 27 wyn graid, grym tyrfa; /Wyd rhwyf cad, cedwyr ddifa, /Wyd rhoddiad rhuddaur Afia. /A gaffo fy llyw lla ddifa_"edd 3 PM V 26 13 wr, ys cyrchu llariedd; /Cyrchaist Ros ddiddos ddifa_"edd, /A Phenfro a_^ phen gorfoledd. /Torraist Gae PhB VI 15 14 waladr, colofn elyflu, /Gw_^r oedd yn gallu ei ddifa_"edd /(Ac eisoes, eisoes yn y dygnedd /Difreinaw d CBM IV 4 140 haelonaeth gorsedd, /Gwrfalch balch, bwlch ei ddifa_"edd, /Gw_^r efrais yn nhrais, yn nhrosedd, /Gw_^r ddifa_"er 1 LlF2 VI 10 44 yn dyn pan dwyller, /Tru, Dduw, ei ddifant pan ddifa_"er. /Trymaf a glywaf ar eglycter - byd /Traserch ddifant 2 PB VII 7 25 alch cyn oerfedd. /Oer y'm daw trais fraw tros ddifant - dragon, /Ar bob draig ys rhamant! /Erwan dolur LlF2 VI 10 44 ruan ydd edfyn dyn pan dwyller, /Tru, Dduw, ei ddifant pan ddifa_"er. /Trymaf a glywaf ar eglycter - by ddifanw 2 CBM IV 17 37 awg, cyfrdrist, cyfrdost benyd; /Cam yw i ddyn ddifanw Ei fryd, /Cynghraiff Di_"a_"wl cyngwl cywyd. /Cy CBM III 3 34 yniawl bobl ni borthant iawnwedd, /Iawn i Dduw ddifanw eu rheuedd /Ar eubryd eu bradawg fuchedd /A'u gw ddifarn 1 PB VII 10 8 n, hawl fynnu, /Pob gwlad barawd gad gyrchu /A ddifarn a_^'i gadarnllu. /Yn llu y'th weled yn llithiaw ddifarner 1 LlF2 VI 10 32 mad aned neb, ni mad aner, /O edrych ar Dduw a ddifarner. /Ni mad gymyrth arf ni gymer - benyd /Can ni ddifefl 4 BF VII 55 9 fudd, falch ei ddedryd. /Gw_^r rhyfu Ddafydd, ddifefl blegyd, /Gwrawl ei ferroes, einioes ennyd, /Gw_^ LlG VII 24 18 /Llyw ysy'm, ys aml anrhydedd, /Lloegr ddifa o ddifefl fonedd; /Llewelyn gelyn, galon dachwedd, /Llary BF VII 44 14 /Tros nad digrif im am was - haelddifai, /Hwyl ddifefl gyweithas, /Trist wyf: trais Duw rhy'i gallas, / LlLl II 16 32 ir, /Llawr gawr goruchel ei wir, /Lloegr ddifa ddifefl gywir. /Piau yr arfau arfod heb giliaw, /Ni gili ddifer 1 GYC VII 38 43 dyn dydd y'i cladder; /Nis canlyn o'i dda, o'i ddifer - ymdro, /Eithr ei amdo, amdlawd biner ddiferiawg 1 MB I 3 47 unmab Cynan, y cyndyniawg. /Yr arynaig lew law ddiferiawg, /Ni ludd ei erlid yn odidawg. /Ceimiad cas a Ddifiau 1 DB VI 29 60 ddfudd yn ei raddau, /Gw_^r a'n pryn: prynhawn Ddifiau /Gwir ei ddal o ddylaw afflau; /Gorug dduw Gwene ddiflan 1 CBM IV 6 266 A rhuddliw ar ddylan; /Gnawd gosgo gosgordd yn ddiflan /Fal ymosgryn mawr Gawr Gamlan; /Gnawd canaf-i f ddiflas 1 GYC VII 40 48 b pechodau. /Gwae ddyn a dyngo gamlyfau, /Gwae ddiflas a gasa eglwysau, /Gwae ni chred awen lle_^n a'i ddifod 1 CBM III 12 25 y o lin Gasnar. /Caswallawn eisior eisiau - ei ddifod, /Balch arfod, bwlch arfau; /O beleidr rheeidr rh ddifrad 3 BF VII 46 30 d - y Drindawd, /Yn rhydd o'th bechawd ddefawd ddifrad! /Dewrddraig Deheubarth, warth wrthodiad, /Dawn DB VI 30 18 Rhad, - ei bechawd /Yn erbyn fy mrawd, ddefawd ddifrad. /O amlder o dir llawhir lleiddiad /Ac emys goch GM I 14 12 chymryd i gan Dduw ddiwynni, /A Chymro ddifro ddifrad weddi, /Diwraidd a newid 'ny bai chwant a llid, ddifradw 1 CBM IV 11 8 isgawg, /Dan llen ddirgel oerfelawg, /Yn Llan, ddifradw gadw, Gadawg. /Gwaedlyd ei la_"in, gwanar sefy ddifrawd 1 CBM IV 9 50 wd - breithgad gwy_^r, /Brydiau Lly_^r, Lloegr ddifrawd, /Bri Brython, braint Saeson sangawd, /Bre fron ddifri 1 MeiG I 33 21 id tristid, wedi trengi /I'r a fo ddifro yn ei ddifri. /Difri difro_"edd! Dyedd diau! /Disgewydd diffy ddifro 2 GM I 14 12 eli, /A chymryd i gan Dduw ddiwynni, /A Chymro ddifro ddifrad weddi, /Diwraidd a newid 'ny bai chwant a MeiG I 33 21 ewi. /Dwyre_"id tristid, wedi trengi /I'r a fo ddifro yn ei ddifri. /Difri difro_"edd! Dyedd diau! /Dis ddifro_"edd 1 D-5 VI 36 33 Eurddonen hyd ei ddannedd, /Can mynnwys er Duw ddifro_"edd - arnaw, /Na fynned a_^'i law ladd calanedd. ddifur 1 CBM IV 17 80 pawb yn nhostur - pla, /Pob tra yn ddifa ac yn ddifur, /Pob naf o'i nifer, pob ne_^r, pob nur, /Pob nen ddifuriaw 4 CBM IV 6 78 w, /Ca_^r cedyrn caen he_"yrn heidiaw, /Caerau ddifuriaw, cad arllaw - aerllew, /Arlleng glyw, glew dif GYC VII 43 3 , goleuad llygad a llaw, /Na chred pechadur ei ddifuriaw /Hyny e_^l i bwll i bell drigiaw, /Na phoeni g MeiG I 33 46 roddaf gysul heb gas ynddaw: /Pan fynno Duw dy ddifuriaw /O ddyllest present a phreswyl fraw, /Cyd ath LlG VII 26 27 Saeson lladron i eu lludwaw! /Ys dir o'i farau ddifuriaw - pob tw_^r, /Ys anawdd a w_^r i'i arfeiddiaw. ddifwng 2 EMRh VI 23 9 s drud echwng. /Pendefig Cruciaith maith, mygr ddifwng, /Peniadur Prydain, prydest deilwng. /Pennaf yw PM V 9 19 , /Anghyflym funer feirch ffe_^r ffyrfne. /Pan ddifwng trawsflwng tros fre ei dreision, /Ysgylfion ysgy ddifwyn 8 GB II 26 24 oddef palfawd, dyrnawd tramaint, /I gan forwyn ddifwyn, ddiwyl ei daint. /Dialwys peirglwys perging Dyf LlF1 II 3 20 /O awyr i'm hawydd, /Dywedaf, o'm diwydrwydd, /Ddifwyn ei fa_^r i'm harglwydd. /Galwaf-i Dduw Arglwydd CBM IV 16 40 r; /Iolydd wyf o nwyf yn afar, /Iolaf-i Dduw i ddifwyn Ei fa_^r. /Rhag ba_^r ein Peryf, Pen haelonaeth GM I 7 37 ew fawr falch derrwyn; /Tyrfa dorf derfysg heb ddifwyn, /Heb ddiwad ei orwlad orllwyn. /Gorllechais-i e CBM IV 9 114 th goddais i'th gw_^yn, /Llew camawn, cymer ei ddifwyn. /Llawfrydedd a'm dwg o'm dwyn - i wrthyd, /Lloe PM V 23 206 ant, /Cain de_"yrn, cyn bych ddigreifiant /Can ddifwyn oesgwyn ysgarant, /Can Dduw Rhe_^n, yn rhan west CBM III 7 40 laith. /A'i ddiwedd ys bo, can bu ei laith, /I ddifwyn y cam cymaint ei affaith, /Yng ngoleuder saint, PM V 25 57 arn gadoedd dyrioedd dorri. /Can cymeri, Dduw, ddifwyn ynni - dyn, /Cymer Lywelyn, lyw cadeithi; /Archa ddifydd 1 CBM III 3 201 ei ddawn i ddedwydd; /Credaf dda ni ddifa, ni ddifydd, /Ni ddiffyg onyd i ddi-ffydd, /Credaf fi fy Rhi ddifygwl 1 LlG VII 26 4 a ei gampau heb gwympaw - yn afrddwl, /Ys iawn ddifygwl o'i fygythiaw. /Grymus uthr yn rhuthr yn anrhei ddiffeithiad 1 GM I 7 45 ddraig ddragonwys, /O ddiffwys ei ddaffar, /O ddiffeithiad Lloegr (llafn dyar - wrthudd) /Nid wrth fed ddiffer 1 LlF2 VI 10 56 yn pryd pryder, /Gw_^r a ddiffyrth Pawl pawb a ddiffer. /Diffreidiad mawr rad, mawr raith - ddyrchafael ddiffig 1 CBM IV 4 164 au angau, angheinmig - ei farw, /Ei farwnad ni ddiffig, /Aerllew tarf, torfoedd friwennig, /Arllaw lles ddifflanna 1 GYC VII 42 18 n, os camwedd a wna_^n; /I'r twyllfyd, truan a ddifflanna, /Ac ni feddylio a rwy ddirpero, /Y rhwyf a g ddiffreidad 1 EG VI 18 79 tad, /Cywesti peri peleidrad; /Ysym-i ri ryfel ddiffreidad, /Diffryd gwy_^r, eryr ardwyad; /Ysym-i rwy ddiffreidiad 5 BF VII 46 23 ywelyn, llyw Berfeddwlad, /Ysgor co_^r, Cymru ddiffreidiad, /Aesgur fal Arthur, erthyst laddiad. /Ys b CBM IV 9 85 i dyly, /Glyw fyged, glew fugail Cymry. /Cymry ddiffreidiad, cymrwyn - ei gywlad, /Cymwy cad, cas wenwy CBM III 19 8 ary llawr, yn llawroddiad, /Yn llew glew, glyw ddiffreidiad. /Detholais fy rhwyf yn rhwysg aerllew - to EGM I 25 3 rn, /Ystyngiad cywlad, cyflawn de_"yrn, /Ysgor ddiffreidiad (mad mychde_"yrn!) /Ysgar ysgeneddl, gychwe GB II 26 152 Duw, porth dyn yn ddiatreg; /Dothyw i Ddewi, ddiffreidiad teg, /Rhys mawr, Mo_^n wledig, reodig reg. ddiffreidiawg 1 MB I 3 86 irdd cyhuseidiawg /Tymp pan dreing terwyn torf ddiffreidiawg: /Cwynif, ni byddif ddiebreidiawg, /Delw y ddiffryd 5 ES I 24 42 lau ys bo fy anwylyd /Ar nef, ar nawdd Duw a'i ddiffryd HF VII 23 32 li, /Gan gredu Pen llu llwry cyfodi, /Gan holl ddiffryd byd o'i bum weli, /Pam na faddau brawd i brofi CBM III 3 182 i fardd ei fenwyd, /Diffleistor, tewdor ddo_^r ddiffryd, /Diffyrth hael hil Brochfael broglyd, /Gradd u MeiG I 33 80 a'n gorug ac a'n gweryd. /Goruchel Reen, reol ddiffryd, /Goludawg Arglwydd, goleuad byd, /Gorpwyf, Gre CBM IV 4 286 iawnder /O gyngreddf, o ddeddf, o ddyfnder, /O ddiffryd Gwyndyd rhag gwander, /O warthrudd wrthyn, Gwyn ddiffwys 2 PC II 21 30 ddur yn arddyfrwys - fa_^r /Yn nhrydar, dda_^r ddiffwys, /Ciliai rhag ei lu Loegrwys, /Cadr fab Cedifor GM I 7 44 ear, /O nenbren Powys, o ddraig ddragonwys, /O ddiffwys ei ddaffar, /O ddiffeithiad Lloegr (llafn dyar ddiffydd 1 LlF2 VI 10 68 i gred Trined cyn rhyred rhaith: /Gnawd aelwyd ddiffydd a fo diffaith! /Pan fynnws De_"ws ddewis ardai ddiffyg 2 SB II 22 47 idrawl meddwl, oedd meddyg - i wan /I wared ei ddiffyg, /Oedd rhwyf eli beirdd heirdd hirddrig, /Oedd CBM III 3 202 edwydd; /Credaf dda ni ddifa, ni ddifydd, /Ni ddiffyg onyd i ddi-ffydd, /Credaf fi fy Rhi, fy Rhebydd, ddiffyrth 2 MB I 3 62 /Gruffudd grym cyhoedd (nid oedd guddiawg) /A ddiffyrth ei wy_^r yn orwythawg; /Cyfamug ei wir a_^ mil LlF2 VI 10 56 r, /Dybo i'm diffryd cyn pryd pryder, /Gw_^r a ddiffyrth Pawl pawb a ddiffer. /Diffreidiad mawr rad, ma ddig 2 ES I 20 21 l, /Argledr gogoniant, gwarant gwrawl, /Erglyw ddig dlawd gnawd yn gnodawl - erchi /Trugaredd iti, fy GB II 26 238 nt gan wynt ar hynt angau. /Edewis Padrig drwy ddig ddagrau /Llonaid Llech Lafar hygar, hyglau /Pan ae ddigabl 2 SB II 22 8 /Cerdd farwnad i'm rhwyf o'm rhwylwaith, /Cwbl ddigabl barabl, be_^r araith. /Mur Gwyndyd mad, gwynfyd CBM IV 9 5 ibechawd, /Dibechdoeth cyfoeth cyfundawd. /Ail ddigabl barabl parhaawd, /Pe_^r awen, parha_"us hyd Fraw ddigarad 1 IRh VII 30 1 Neud wyf ddigarad, cyd bwyf digerydd /O garu nwyf llu neud lliaws ddigardd 3 PM V 1 164 rydest anianawl, /Ti wron orau eneidiawl, /Mi, ddigardd, dy fawrfardd a'th fawl, /Ti aerwr, arwr arwyni CBM IV 6 196 a ddygir, /Trwy orddwy yd wrdd gymhellir, /Ar ddigardd gyngran cyn gorun gwaedlan, /I glodfan yd gludi MeiG I 32 12 f. /Ef yn ddiwael hael, hawl gymhennaf, /Ef yn ddigardd hardd, Ei fardd fyddaf, /Ef difradw achadw, uch ddigasawg 3 PB VII 10 15 , /Draig rwyddfudd, ruddfoawg, /Cynyddblas dy ddigasawg, /Cynwalch nifer, ne_^r nerthawg. /I'm nerthaw PM V 24 8 awg - ei harglwydd, /Llwyr ddirfawr ddigwydd i ddigasawg. /Rhyddarfaidd aerflaidd eurflaen rodawg /Arfo GM I 11 45 remyniad trais hir, /Trech treulir a'i ddir yn ddigasawg. /Traethaf ohonaw, honnaid farchawg, /Tra ym d ddigasedd 1 D-5 VI 36 20 ! /Gwerthu Iesu (ysy rhyfedd) /A orug Iddas o ddigasedd, /Gweithfernid gwythlid, gwythlonedd - i'r byd ddigasogion 1 GYC VII 39 8 geithon - anffyddlawn, /A'i chreulawn ddigawn ddigasogion! /Nawdd y cariad rhad rhof a'm galon, /Nawdd ddigawn 12 CBM III 26 116 Dyfnaswn freisgddawn o freisgrodd Einiawn, /Da ddigawn a ddygwn, /Nid oedd neb a gynhebycwn /A_^ llew t LlF1 II 5 17 /Nad ym men yd fu yd fi. /Deuddegfed dydd, Duw ddigawn /Anifeilaid mo_^r mawrddawn: /Y daw pob pysg o'i CBM III 17 9 co_^r, pencerdd wyf iddaw. /Gwirawd a ddygir o ddigawn - atan, /Gwin o ban, ran radlawn; /Yn llys lles GYC VII 39 8 gethern geithon - anffyddlawn, /A'i chreulawn ddigawn ddigasogion! /Nawdd y cariad rhad rhof a'm galon PM V 26 92 ystlyned; /Ysym udd digudd, digaled, /Digryno ddigawn ei ddoethed, /A'm rhoddes ryodres rifed /A drych PM V 27 2 Am unig treisig y trawsiolaf - Dduw /A ddigawn iach o glaf, /Milwrmilwyr fodrydaf, /Madawg law CBM III 26 134 am hoeddl anwogawn, /Neud wyf gw_^yn goddedig ddigawn; /Neur gyrchais ar oestrais estrawn, /Emys pasg CBM III 24 150 nghyfoeth iawn /Ni'm llafarai-i neb na'm bai ddigawn, /Ni'm diddolai-i lary o lawer dawn, /Ni'm gorug CBM III 10 69 iaeth Ysgoyw ysgwydfriw. /Trydedd yw ar ddeg a ddigawn - rhaclod, /Yn rhagod rhagorddawn, /Fflam luchla D-3 VI 19 19 dragon: /Yn niffaith Mo_^r Rhudd, merf so_^n - ddigawn, /Treiaist-ti traeth eigawn, dawn dyneddon; /A h PhB VI 15 17 /Difreinaw dawn Duw, nid dyn a'i medd). /Mor ddigawn y mae digymrodedd - wedi: /Penceirddeth Cymru y CBM III 21 2 diheuddawn - awen, /Awdl urdden amgen, amgall, ddigawn, /Yn ardduniaw gw_^r gwrddfar eigiawn, /Yn awdur ddigerdd 1 PhB VI 14 26 /A bai Gwiawn o'i ddawn a ddadenid /Pencerdd o ddigerdd ni ddigonid; /A bai ef gennyf-i yd gynnelwid /A ddigerydd 1 MB I 3 135 ag llu gwythrydd; /Cad rhag castell Mo_^n, mor ddigerydd, /Dybu o'i gyffred gwared bedydd. /Dewisais in ddigiofaint 1 GB II 26 7 i wypo hwn, hynny dygaint. /Nid ef y canaf can ddigiofaint - fy mryd, /Namwyn mi a'i pryd cywyd cywrain ddigonaf 1 CBM III 21 81 mo_^r: /Mawr ddiwyrnawd wrth ei hoffi! /Hoffi ddigonaf a ddigones - llew /Ar llu tew trylew trwy faran ddigonais 1 GB II 26 77 eufardd wyf, /Ac ar nawdd Dewi y dihangwyf, /A ddigonais-i o gam, o gynghlwyf - difri, /I Dduw a Dewi y ddigoner 1 EMRh VI 23 6 /Eryr gwy_^r Gwynedd, gwn nad echwng, /Cyd ef ddigoner ni chymer flwng. /Er yn fab i'm rhwyf-i rhywnae ddigones 2 MeiG I 33 30 ddau, /Can digones Duw o'i ddefnyddiau /(Duw a ddigones) lles llyseuau. /Llywydd lleferydd a llafuriau, CBM III 21 81 wr ddiwyrnawd wrth ei hoffi! /Hoffi ddigonaf a ddigones - llew /Ar llu tew trylew trwy faranres, /Hofft ddigoni 3 MeiG I 33 14 m ffordd na'm ffurf erni. /Ernywiant i ddyn ei ddigoni /Ar Dduw yn gollwng gwall fynechi /A'i dycwy yn LlF1 II 2 36 thwyf eithr Gwynedd, a rhyfeddaf - paham, /Heb ddigoni cam, heb nam arnaf. /Dygyrchais-i Powys, peues t MB I 4 6 rau, adfant cof Dy rygoddi /Erof, ac edifar ei ddigoni; /Digonais gerydd yng ngw_^ydd Duw Ddofydd, /Fy ddigonid 1 PhB VI 14 26 n o'i ddawn a ddadenid /Pencerdd o ddigerdd ni ddigonid; /A bai ef gennyf-i yd gynnelwid /Adfyddaf nad ddigonsam 1 ES I 23 29 l, /Cyn cablu o Dduw ar ein buchedd. /Pechu yr ddigonsam o gam garedd: /Amgyrwyf, Drindawd, Dy drugare ddigonsant 1 CBM III 11 14 ddws Powys perfoliant - er pell, /Nid pallu yr ddigonsant, /Dragon dwfn, defawd a gadwant, /Dreigiau de ddigraff 2 PB VII 7 12 n, /Rhwyf blwng, rhwydd ystwng estrawn, /Rhodd ddigraff, rhoddion ddigrawn. /Digrawn ar fy ngrudd dagra CBM III 19 4 ddawn, /Yn hawl wrdd, orddyfn camawn, /Yn hael ddigraff, yn ddigrawn. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd rh ddigraidd 1 PM V 22 21 wy, /W_^yr Ywain firain ei afarwy. /Pryffwn ei ddigraidd, praff ei ddirwy /Ger elfydd Mechydd a Machawy ddigrain 1 CBM IV 1 60 ennadur digardd, /Gwelais rhag Pennardd pen ar ddigrain; /Gwelais eu berthladd berthlu yng nghrain /Yn ddigrawn 5 CBM III 19 4 wl wrdd, orddyfn camawn, /Yn hael ddigraff, yn ddigrawn. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd rhad - wasgar, PB VII 7 12 wydd ystwng estrawn, /Rhodd ddigraff, rhoddion ddigrawn. /Digrawn ar fy ngrudd dagrau - am Forgant, /Ne CBM III 16 56 asnar, llathrai galch llasar /Mal llachar llaw ddigrawn. /Digrawn rwyf rhwyddfan, rhwyfan rhwy, /Digrif GYC VII 41 24 gwyraw geirau /Ar wan Gristawn yn anghyfiawn, ddigrawn ddagrau; /I'r neb a'u gwne_^l, gormod ryfel ryf CBM III 26 127 l tra fu hwn! /Hwn oedd ddigrif hael, hwn oedd ddigrawn - glew, /Hwn oedd lew o Leisiawn, /Aerdarf tarf ddigreifiant 1 PM V 23 205 d a_^ thafawd a thant, /Cain de_"yrn, cyn bych ddigreifiant /Can ddifwyn oesgwyn ysgarant, /Can Dduw Rh ddigrif 1 CBM III 26 127 affai hael, /Ydoedd hael tra fu hwn! /Hwn oedd ddigrif hael, hwn oedd ddigrawn - glew, /Hwn oedd lew o ddigrifwch 1 CBM IV 9 143 walch cyfeddweilch elwch, /Elyf ddraig ddragon ddigrifwch, /Alaf lyw luoedd amgelwch, /Amgeledd Brython ddigronni 1 BF VII 54 18 ffudd, fudd fynogi, /Awyddawg farchawg, feirch ddigronni, /Eryr Ffraw, ni ddaw i'w ddaioni - neb /Am gl ddigudd 1 GM I 8 9 oror Mo_^r Rhudd! /Ef gwnaeth yn ungad ddwygad ddigudd /Yn un dydd herwydd herwyr [ ] /Cad fawr Faes Ca ddiguedd 1 D-5 VI 36 1 Gosymwy tramwy trom ddiguedd - byd, /Gosymudid bryd brad anmynedd, /Gosach a ddigwl 1 ES I 21 14 wledychu. /Mor gyfiawn Ei ddawn ddarparu, /Mor ddigwl Ei feddwl fynnu! /Mynesynt fradwyr fredychu - Cri ddigwydd 1 PM V 24 8 derfyn diriawg - ei harglwydd, /Llwyr ddirfawr ddigwydd i ddigasawg. /Rhyddarfaidd aerflaidd eurflaen r ddigyfoethi 1 HF VII 23 35 dd wrth ddeall guall gosbi? /Ni fedd namyn Duw ddigyfoethi - dyn, /Digardd Lywelyn, llew tra gweilgi, / ddihafarch 3 PM V 8 39 fid - ced, /Cadwgawn rhyddelid, /Mab Llywarch, ddihafarch ddyndid, /Mab Duw nef boed nerth wy rydid. /N CBM III 16 211 westun, /Bu creu eu calon eu cymun! /Gwrddlan ddihafarch gwrddnen, perchen parch, /I ar erchfarch fein CBM III 10 17 fy ma_^r a'm cychwyn. /Awch rhoddaf arawd, aer ddihafarch - wy_^r /Ni'm gwehyr gwahanarch, /Neu'm cynnw ddihaidd 2 LlF1 II 4 21 /Edlaes maes wedi maon. /Maon Meirionnydd, mor ddihaidd - awch bod /Heb arfod, heb aerflaidd, /Ac awch DB VI 33 17 meddir; /Cyngor llyw mal Aergwl Llawhir, /Mor ddihaidd hynny, mor ddyhir - druain, /Dra fo byd na che ddihawl 1 ES I 22 12 fo da, ef gelwir dwyawl, /A fo drwg a drig yn ddihawl /Yn nhaerdan affan uffernawl /Uffern ddofn, ddyf ddiheiddwch 1 CBM IV 9 132 Tangnefedd amnawdd amniferwch - rhif, /Rhiallu ddiheiddwch, /Nid achar llachar llafarwch, /Nid achles a ddiheuchwant 1 CBM III 15 13 cant, /Eurgledd ym muchedd Mochnant. /Mochnant ddiheuchwant erchwynnawg, - gwledig /Gwlad Frochfael Ysg ddihewyd 1 DB VI 27 100 odded rhan fawr o'r byd, /Ef rhoddai i Dduw ei ddihewyd, /Ys rhoddo fy Rhe_^n rhan ysbyd - addef, /Ei r ddihirfudd 1 BF VII 48 15 thiaw, /Am dey_"rnwawr llawr llu fyddinaw, /Am ddihirfudd prudd yn preiddiaw - gormes, /Tey_"rnlles bra ddi'i 1 LlF1 II 4 45 dd coddiant: /Nid oes neb yn y bu gant. /Ni bu ddi'i gyflu ddygyfludd - am rodd, /Am rwyddfodd, am rwy ddilain 8 CBM III 14 1 Owain aer ddilain a ddylif - yng ngawr, /A_^ llafnawr lladd heb ri CBM IV 5 142 eidw wedi cain - woddew /Arllwybr llew, Lloegr ddilain, /Ar win, ar breiddin, ar brain, /Ar fedd o fedd CBM III 13 5 llafn eurllaw aerllaith, /Llary Owain, Lloegr ddilain ddilaith, /Llid ysgwn, ysgwyd pedeiriaith. /Perg EG VI 18 34 welyn pryd dyn dadiain, /Prydus ddiesgus esgar ddilain, /Esgynnu ar llu ar lle Owain, /Ysgymod gorfod g LlF2 VI 8 21 au am ei gigwain. /Ef Nudd ced ddiludd, cedyrn ddilain, /Eurfreenin cywrennin, cywrain. /Ef deddfau gor CBM IV 1 50 ar ddrumain - mo_^r, /Gwelais eu hesgor, ysgar ddilain; /Gwelais beleidr gwy_^r am fagwyr fain, /Gwelai CBM IV 4 88 nid coelfain - ei ddwyn, /Ys coel brwyn braw ddilain /I gerddawr am breiddiawr, am brain, /I eilwion SB II 23 7 yn armes Prydain. /Llaw-wag cyrdd gwedi ca_^r ddilain, /Llawer cof canthudd a ddichwain. /Ar o_^l erby ddilaith 1 CBM III 13 5 urllaw aerllaith, /Llary Owain, Lloegr ddilain ddilaith, /Llid ysgwn, ysgwyd pedeiriaith. /Perging glyw ddilawch 2 PM V 14 14 r, llu ddyganre, /Lloegr ddistryw, ddistrawch, ddilawch ddile; /Dyfnwyd fy ysgwyd yn ysgardde, /Dyfnant PM V 11 1 Hael Ruffudd, ddiludd ddilawch - tey_"rnedd, /Tey_"rnfeirdd, neus gwddawch, /P ddilawen 1 PB VII 18 14 owys. /O Bowys, beues dihagr, /O ddwyn Gwe_^n, ddilawen ddeigr, /Cof a'm daw, a'm llaw a'm llwgr, /Am g ddile 1 PM V 14 14 yganre, /Lloegr ddistryw, ddistrawch, ddilawch ddile; /Dyfnwyd fy ysgwyd yn ysgardde, /Dyfnant ysgarant ddiledfryd 1 GYC VII 38 9 g pryder - cwympaw /I mywn cwymp Lusiffer, /Yn ddiledfryd byd bod yn ofer? /Nid da na thraha na thrabal ddileddf 2 LlG VII 26 6 /Grymus uthr yn rhuthr yn anrheithiaw, /Greddf ddileddf ddilesg wrth gymraw; /Gruffudd aur ddiludd, ddw CBM III 13 15 fiaith, /Geleurudd, gelorau ddyrraith, /Greddf ddileddf, ddiludd gyfarwaith, /Glew difraw, glyw ganllaw ddilen 3 CBM IV 17 34 /Cynhorawr ysydd, ys Ef a'n cryd, /Cynghallen ddilen orffen orffryd. /Cyngeuddon a ddaw o ddiofryd - C PM V 16 5 'm eilyw dilyw cyn de_^l. /Doddyw im ddilyw am ddilen - preiddwalch, /Pridd fydd pawb o'r gorffen, /Gwa CBM III 3 135 ef, sefid Duw gennyn! /Can fodd Duw yd fu'n ei ddilen, /Tud wledig, elwig elfydden, /Tir gw_'raidd gorw ddilesg 2 PB VII 1 28 /Cad aerflawdd, fo_^r-gymlawdd fa_^r, /Cadarn ddilesg wrth esgar. /Hyddysg i esgar esgudfryd - Owain, LlG VII 26 6 thr yn rhuthr yn anrheithiaw, /Greddf ddileddf ddilesg wrth gymraw; /Gruffudd aur ddiludd, ddwylaw - eg ddiletgawdd 1 CBM III 15 25 _^r naid afar neud wyf. /Nid wyf ddiletgynt am ddiletgawdd - hael /O hil Iorferth Hirflawdd, /Colled gw ddiletgynt 1 CBM III 15 25 gyrwyf, /Am ga_^r naid afar neud wyf. /Nid wyf ddiletgynt am ddiletgawdd - hael /O hil Iorferth Hirflaw ddilid 2 DB VI 26 2 Hanbych well, O Dduw, od eddewy, /Eddewid ddilid a ddylyy, /Hanbwyf ohonawd am wawd wedy, /Hanbwy IRh VII 29 7 dyn gorau ni'm gorfygid: /Meddyliaw ydd wyf am ddilid - lliw gwawr /Lle rhed olwynawr o Elenid. /Mi a w ddilin 1 ES I 17 28 gerddau iawnllin, /Bydd wrdd-ddrud, aer ddylud ddilin, /Dilain Lloegr a llwgr ei gwerin. /Trugaredd a' ddiludd 8 LlG VII 25 59 eddfawl hawl, hwyl gynnydd Pabo; /Gruffudd ged ddiludd a ddalio - Powys, /Gwrddfar a gynnwys frowys Fra PM V 19 14 ! /Mechde_"yrn cedyrn, cadomyn - arfrudd, /Aur ddiludd, aer ddylyn. /Aml i'th gylch, galchdo_"ed gymyn LlF2 VI 8 21 /Bleiddau ei gogau am ei gigwain. /Ef Nudd ced ddiludd, cedyrn ddilain, /Eurfreenin cywrennin, cywrain. PM V 11 1 Hael Ruffudd, ddiludd ddilawch - tey_"rnedd, /Tey_"rnfeirdd, neus gwdd LlG VII 26 7 f ddileddf ddilesg wrth gymraw; /Gruffudd aur ddiludd, ddwylaw - egored, /Gwawr Maelawr drefred, ged g LlF1 II 1 120 au a wna gwyrthau er goleuad - rhagddudd, /Dau ddiludd eu budd er bodd eirchad, /Dau gefnderw oeddynt n CBM III 13 15 eleurudd, gelorau ddyrraith, /Greddf ddileddf, ddiludd gyfarwaith, /Glew difraw, glyw ganllaw gunllaith LlF1 II 3 29 wd i hael haeddu moliant. /Moliant a ddyly aur ddiludd roddiawg, /Hil Madawg, medel glyw, /Hael Merfyni ddilyd 2 GYC VII 40 9 au - uffern /Ac affaith pechodau. /Gwae ddyn a ddilyd camlyau, /Gwae leidr a_^'i ledrad yng nghloddiau, GYC VII 40 51 Gwae ni chred bob peth o'r pregethau, /Gwae ni ddilyd pryd prif weddi_"au, /Gwae a wne_^l balchder ar a ddilyn 4 GwB VI 17 17 wir hyd Frawd! /Rhuthr a ddug (nid ffug) ffwyr ddilyn - Brynaich, /Braw uddudd a dychryn, /Angau golau CBM IV 6 85 /Tarf taerfar trydar fawr ynddaw, /Tarw byddin ddilyn ddyludaw, /Tarf ar ysgwydaw, terwyniaw - addysg, CBM III 17 25 yfryd gwe_^n gwy_^r. /Ar llaw Owain hael, hawl ddilyn, - gwrfalch, /Y mae gorfwlch eurin, /Anrhydedd gw CBM IV 9 221 dorth llewyn, /Gwy_^dd wosudd, llofrudd Lloegr ddilyn, /Gwy_^r wosgo wosgordd ddiergryn, /Gwyrdd wasgar ddilys 1 LlF2 VI 7 7 w diamryw diamryfys. /Handwyf, mor eofn ddiofn ddilys, /O'r nenbren a ddeily y ddau ystlys. /Handoedd d ddilysa 1 DB VI 26 37 ef a gery, /Difwyniant fyddaf o'm difenwy; /Na ddilysa fi yfelly, - fy naf, /Nid ef it lesaf o'm dilysy ddilyw 5 PM V 16 5 Echel, /Ni'm eilyw dilyw cyn de_^l. /Doddyw im ddilyw am ddilen - preiddwalch, /Pridd fydd pawb o'r gor EW VI 5 1 Mawr ddilyw deddyw am dirion - urddyn, /Llywelyn llyw dragon; BF VII 49 11 Etgyllaeth a'm dothyw, /Gwawr gwaywddur ddolur ddilyw; /Gwael neud bedd: gwae fi nad byw! /Nid byw gwal CBM III 8 48 Madawg, mawr im eilyw, /Lladd Llywelyn, llwyr ddilyw! /Hawddamawr, Waelest Edwy /A'r llys gan ystlys D LlG VII 27 42 /Och am rwyf aerglwyf, eurgledd Echel, /Och am ddilyw mawr, ni'm dawr cyn de_^l; /Och am arglwydd rhwy ddillad 5 PM V 1 42 rhudd yn rhodd o'i geiniad /A'i emys a'i amryw ddillad; /Ei bali porffor parth na_^d - a wyrthia /A'i w PM V 16 16 Lloegr ormes, rhoddes aur rhudd; /Rhoddiad gra ddillad, Gruffudd. /Gruffudd grym eurfudd ... addwyn, - DB VI 30 15 gwawr llu yn llawgaead: /Ni ddodai eirif ar ra ddillad /Na gwin grysgelo nac ysgarlad; /Ni ddoto fy Rhe EG VI 18 87 reidus galarus geilwad; /Ysym-i ne_^r yn arwyn ddillad /Yn arwain ysgin ysgarlad; /Ysym-i Nudd, haelfu PM V 23 13 ffrwyth cynnar. /Ef dyfu draig llu yn llasar - ddillad /Yn ddillyn gyfarpar, /Yn erfid, yn arfod abar, ddillwng 4 LlF1 II 3 14 /Caraf-i neirthiad naf a nertho - fy null /Im ddillwng arallfro. /Ni wna draig dragon wylo; /Ni wnaeth CBM III 26 132 dd am feirddfudd falchddawn /Neud difwng deigr ddillwng dicllawn! /Neud mau hoed am hoeddl anwogawn, /N EMRh VI 23 24 ffrawdd annheilwng /Ac ergryd a chryd a chreu ddillwng. /Gwnaeth drallif gwyar uch Trallwng - Elfael / ES I 23 1 Rhaid yw in ddillwng tyllyedd - present, /Can ydym prysur i'i hofere ddillyn 1 PM V 23 14 ar. /Ef dyfu draig llu yn llasar - ddillad /Yn ddillyn gyfarpar, /Yn erfid, yn arfod abar, /Yn arfau bu ddim 9 PC II 21 42 /Bra_^n a gre yn y gyfarthfa, /Ni ddarogan im ddim da /Bod mab brenin gwyn Gwynedd /Yn gorwedd yn yr a PhB VI 12 23 ra - Rhys, /Rhuddfoawg cadwrfa, /Ys annilys im ddim da /Os a'm carwys a'm casa. /Na'm casa, pwylla, py MeiG I 33 36 aradwys (parha golau!). /Rhy-n-parasai Duw heb ddim eisau /Yni wnaeth ein gwaeth ein gweithredau. /Gwae GB II 26 197 /Duw a folaf er eirioled - im, /Can ni allaf-i ddim heb Dduw Trined. /Dewi yn eang, yn rhan rhwyddged, DB VI 33 13 is-i dri a thri, ni thremygir. /Ni ryweles dyn ddim mor engir /A_^ gweled y byd ynfyd enwir. /Y gw_^r a DB VI 30 12 m hon Ruffudd, rudd ei ruad, /Ac ni rygant dyn ddim mor irad; /Canaf hon Ddafydd, cynifiad - ryfu, /Ni GYC VII 41 18 on fyddant, drwg y'u barnant am eu barnau /Heb ddim nefawl o rwyf bydawl byd gyfreithau. /Cyfraith hoce GM I 14 106 aint o'r maint maith gyhused /Ry'i gwneuthum o ddim o ddrygweithred. /A'm trugarawg Arglwydd, trugarha CBM III 8 72 yfryd, /Nid meddwl meddu hefyd, /Namyn o Dduw, ddim o'r byd Ddin 1 GM I 9 145 d clod Brydain bedrydannau. /Dywystlir iddaw o Ddin Alclud gogledd, /Draig yw yn nyhedd draw yn neau. / ddinag 3 PB VII 4 4 _"rnedd laith, dudfaith deg, /Tey_"rnas ddinas ddinag. /Dinag Owain, ruddlain lafn, /Doeth id i'th wlad CBM III 28 11 r, /Gwrddlew llawr llaw gymyn, /Beirdd ofynag, ddinag ddyn, /Braint archafael hael Heilyn. /Heilyn hawl CBM IV 11 15 i'th lathraidd log, /Y mae i'th ddiblau ddau ddinag, /Llachau a llachar Gynfrig. /Eurwas, cyn lleas, ddinam 3 EW VI 5 20 ; /Mab Duw a'i dug i'w gyfoeth, /Mab Mam, Mair ddinam, mawr ddoeth. /Doethon, lley_"gion! Llugfryd - oe GG II 32 19 ei drengi oedd drwm, /Marw fydd Einawn, ddawn ddinam, /Oddyna ni bydd da dim PM V 23 185 amrant. /Mad y'th ymddug mam, wyt ddoeth, wyt ddinam, /Wyt ddiddawl o bob chwant /O borffor, o bryffwn ddinas 8 CBM IV 4 234 n, /Euranrheg rhedeg rodolion, /Eurgor ddo_^r, ddinas cerddorion, /Eurgorf torf tey_"rnas Nwython. /Eur CBM III 19 28 cerddgar, carddgas, /Yn ddo_^r co_^r, Coeling ddinas. /Dinas tey_"rnas, tey_"rnwais - ohen, /Tey_"rnwa CBM IV 8 31 fer, /Cynifiad cynneddf Alecsander. /Tey_"rnas ddinas, dyn a gymer, /Ymherawdr, llywiawdr, llyw amnifer CBM III 3 140 ben; /Tysiliaw, tey_"rnedd nenbren, /Tey_"rnas ddinas ddiasgen, /Tey_"rnfardd a'i ca_^n, cadr eurben, / PB VII 4 4 g, /Tey_"rnedd laith, dudfaith deg, /Tey_"rnas ddinas ddinag. /Dinag Owain, ruddlain lafn, /Doeth id i' MeiG I 33 86 gloyw dey_"rnas; /Gwledig nef a llawr a llwyr ddinas, /Llary Arglwydd llawer, llewyn Wanas. /Gwae ni w GM I 8 70 raig ddragon wanas, /Cymhwyllais Gemais, Gymry ddinas. /Neu'm carws Owain cerddaw yn was: /Gnawd wedy CBM IV 6 9 , /Gorddwy llawr, gordden udd. /Rhygallas rheg ddinas rhagddudd /O'i hyngder ehangdud Faredudd: /Pan wn ddinau 2 GYC VII 41 46 au /Eiry, ia_^ a rhew a rhuthrwynt glew a glaw ddinau, /A gwaeth hefyd oedd oddef crydmywn crawn byllau CBM IV 6 60 lys - bleiddiawr /A gwaywawr uch gwregys, /Pan ddinau gwyar grau ar grys, /Arfau gw_^r gwron a'i dengys Ddinbych 1 PB VII 13 16 o'i derfynau (dorf lewych - ysbys) /Ysbaddaden Ddinbych. /Dinbych y cyrchws cyrch diatreg - prudd, /Gwa Ddinmael 1 GB II 25 40 eifr dewr esgor yd ysgymu - hael, /Ac am dreth Ddinmael trafael tri llu. /Am de_"yrn, am gedyrn he_"yrn Ddinorben 1 CBM III 3 150 tra lliant wyrddlen, /Llan dra llanw, dra llys Ddinorben, /Llan Llydaw, gan llydwedd wohen, /Llan Bengw ddiobaith 2 SB II 22 15 rthi galar nwy golaith. /Gwedi Owain Mo_^n mor ddiobaith - cyrdd, /Cerddorion mor y_^nt gaith! /Tw_^r d CBM III 7 24 gud dan ysgwyd galchfraith, /Llyw Powys, peues ddiobaith; /Hawl ofyn, gw_^r ni'i myn mabwaith, /Hwyl ys ddiochel 1 EG VI 18 8 awl, /I foli fy rhi, rhwyf angerddawl, /Rhyfel ddiochel, ddiochwith hawl. /Llywelyn heilyn, hwylfeirdd ddiochwith 1 EG VI 18 8 li fy rhi, rhwyf angerddawl, /Rhyfel ddiochel, ddiochwith hawl. /Llywelyn heilyn, hwylfeirdd waddawl, / ddiodid 2 PhB VI 14 2 Bu diofal, ni bu diofid /Gan golofn Cymru camp ddiodid /Pan fu yn rhyfel gad chwe_^l chwerwlid /Myn nad IRh VII 29 25 cariad men y'i cerid. /Yn arllafar wa_^r wawr ddiodid, /Yn orllawen wen a weinyddid. /Yn orlludd hoen ddioddef 1 ES I 18 14 im galar galan Hyddfref - ddwyn, /Mau ei ddwys ddioddef. /Tyciant eidduniant! Addef /Tegwared, Ednyfed, ddioddeifiaint 1 GB II 26 19 gorfynydd rewydd redaint. /Ef cymerth er Duw ddioddeifiaint - yn deg /Ar don a charreg, a chadw ei fr ddiofer 2 CBM IV 8 29 dawg arglwydd yn yd glywer, /Cynifwr cynnif ni ddiofer, /Cynifiad cynneddf Alecsander. /Tey_"rnas ddina CBM III 26 33 r cynran y'i doter: /Gwasgawd gwawd, gwisgoedd ddiofer, /Gwasgarai gweisgfeirch mai muner, /Gwaedlan fl ddiofn 7 CBM III 5 68 edy hael Owain, hawl orddifed, /Hwyl ddiw_^yl, ddiofn am ei drefred. /Neud hwy a'i gofwy (nid gofyged!) OC II 14 45 trylew, trai ei darian. /Terfysg ddyffysg ddau ddiofn anian, /Torrynt toredwynt uch teg adfan. /Teleirw CBM IV 5 104 : /Einiawn w_^yl olud roddiad, /Einiawn ddiwyl ddiofn cad. /Llas mab gwyrengyn gwyrfriw - ei baladr, /G BF VII 53 20 lluosydd) /Aros clybod dyfod dydd /Aur golofn ddiofn Ddafydd. /Cyn no lladd Dafydd (defawd Einawn - Yr LlF2 VI 7 7 s /O ryw diamryw diamryfys. /Handwyf, mor eofn ddiofn ddilys, /O'r nenbren a ddeily y ddau ystlys. /Han PB VII 1 15 tey_"rnas /Drwy rad ei Rwyf, cad nid cas, /Cad ddiofn eofn ehangblas - arglwydd, /O'i eurgledd y'i cafa GM I 9 3 afar adar, mygr hear hin. /Mi ydwyf eurddeddf ddiofn yn nhrin, /Mi ydwyf llew rhag llu, lluch fy ngor ddiofnawg 1 PM V 24 61 /Bu Hirfryn berchennawg. /Rhag fy llyw, yn llu ddiofnawg, /Amherawdr, llywiawdr llurigawg, /Llywelyn, ddiofred 1 DB VI 33 72 o'i wenllaw rywallofied, /Anhawdd yw i ddyn ei ddiofred. /Y Gw_^r a'n prynwys-ni, pridwerth galed, /O u ddiofryd 5 CBM IV 17 35 en ddilen orffen orffryd. /Cyngeuddon a ddaw o ddiofryd - Crist, /Cynghafawg, cyfrdrist, cyfrdost benyd DB VI 27 51 alch ceinfalch, cymre_"yd. /Braw yw in, ddeon, ddiofryd - ein llyw, /Braidd yw in ein byw yng nghynnen BF VII 55 14 arfau, aergrau ergryd, /Gw_^r gelyn i ddyn ei ddiofryd, /Gw_^r golud esgud, oesgyd - byddinawr, /Ysgwn GM I 14 102 ired; /Ys Ef, Arglwydd nef, a'n nertha_"ed /I ddiofryd gwy_^d gwey rhyred. /Ac i'm Rheen gwyn gwan yst DB VI 27 92 , oedd ddiwyd - pob un, /Oedd anhawdd iddun ei ddiofryd. /I'i weision o'i wasanaeth i gyd, /I'i feirdd ddiog 1 GYC VII 40 55 usau, /Gwae lidiog creulon o'i annoniau, /Gwae ddiog ni ddywaid fawr badreuau, /Gwae gybydd a gabler bo ddiogan 1 PM V 13 1 Hywel ddiogel, ddiogan - de_"yrn, /Duw a_^'r nef ni'th wy_^l ha_^n, /A ddiogel 3 PM V 13 1 Hywel ddiogel, ddiogan - de_"yrn, /Duw a_^'r nef ni'th wy_^l h LlG VII 27 44 rhuddfedel - utgyrn, /Och am wawr cedyrn, cad ddiogel; /Och yr fyned gw_^r gwrddlew rhyfel, /Och faith PB VII 4 16 bronddor, /Dragon a folaf-i, naf ne_^r, /Draig ddiogel y'i gelwir. /Gelwir hwn: llu gystlwn llyw, /Lloe ddiogych 1 MG VII 33 50 rhyfawr a rhy fynych. /[ ]A wneych o ddiwg, na ddiogych: /Gwedi cant cymod cymyddych - unwaith /Herwydd ddiogyweg 1 GB II 26 141 el ei nawdd i'r neb a'i cyrcho, /Diogan ei fro ddiogyweg /(Rhag creiriau Dewi yd gryn Gro_"eg /Ac Iwer ddioheb 1 PM V 13 10 edawl, arwynawl arwyneb - Prydain, /Prydyddion ddioheb, /Ni fagai fygwl ateb, /Ni faeth negyfaeth i neb Ddiohep 1 CBM IV 16 68 a wnaeth. /Gwnawn erddaw cyn braw breuoliaeth /Ddiohep woseb wasanaeth; /Erbyn Brawd, braw fydd brawdwr ddiolaith 4 LlF2 VI 10 65 o honawd arawd araith. /Gwae ddiwarth, ddiwyl, ddiolaith - am ei air, /Ni lawer lefair o Fab Mair maith CBM IV 17 40 a fydd traws a fedd tristyd - maith, /Cyfraith ddiolaith cyn llaith lledfryd: /Cyfrddoeth rwy gogel bra OC II 15 33 dywed ein dyfod Fo_^n. /Teulu Owain hael hawl ddiolaith - Lloegr, /Lluosawg am anrhaith; /A ennir wedi PC II 19 4 /Nid oes, ysywaeth, o'r saith /Namyn tri trin ddiolaith. /Seithwyr y buam, dinam, - digythrudd, /Digyf ddiolo 1 GM I 8 22 drys, a fflemychws i eu bre /A ba_^r ynddaw yn ddiolo, /A lithws llwytgun ar ffun ffo, /A borthes brane ddiomedd 1 GB II 26 290 gonsam-ni gam o gymaredd /Cyfodwn, archwn arch ddiomedd /Drwy eirioled Dewi, a Duw a fedd, /Gwaeanad gw ddiorchudd 1 CBM IV 6 4 flawn, digawn, digyfludd, /Digardd gerdd i ged ddiorchudd, /Dihefeirch gystudd, dirfawr fudd - gwrddflw ddiorfynydd 1 GB II 26 93 r clodfan, i'r clyd ei wy_^dd; /A Maenawrdeifi ddiorfynydd, /Ac Abergwili biau gwylwlydd, /A Henfynyw d ddir 7 CBM III 16 246 Yn llys Owain hael, huanred - ei wir, /Hydr ei ddir a'i ddaered, /Yn y mae gwaredd a gwared, /Yn y mae LlF2 VI 10 85 c ni gymwyll dwyll trwy ymddired /Ac ni farn o ddir ei ddaered - i ddyn /Onis rhyddilyn o ddylyed. /Eir CBM III 3 94 ethaf na ellir! /Trawd ar ddyn a'u tremyn trwy ddir /Periglus pellus pell ddygir: /Pall arnaw pwyllaf y OC II 14 145 wy enwir. /Pan breiddwyd Cawres, taerwres trwy ddir; /Praidd ostwng orflwng a orfolir. /Menestr, na'm d GYC VII 42 15 edd, /O gwnaethost gamwedd, na ryfedda /Bod yn ddir talu ger bron yr Iesu: /Lle gwelo trillu, trallawd CBM IV 6 193 Hualawg, huelir - yn nygn /Ei gynnygn gan ei ddir. /Trwst tra thrwst, trethau a ddygir, /Trwy orddwy GM I 11 45 Owain, tremyniad trais hir, /Trech treulir a'i ddir yn ddigasawg. /Traethaf ohonaw, honnaid farchawg, / ddireidi 1 EGM I 26 25 euedd maenfedd mynwent iddi. /Golo Nest! Golau ddireidi! /Golwg gwalch dwythfalch o brif deithi, /Gwenn ddirfawr 4 PB VII 20 4 walch balch, bolchgledd arfod, /Eurwawr hoeddl ddirfawr ddarfod. /Deryw Blegywryd, deurudd arwydd - hoy PM V 24 8 yw Cymru derfyn diriawg - ei harglwydd, /Llwyr ddirfawr ddigwydd i ddigasawg. /Rhyddarfaidd aerflaidd e PM V 1 124 grug. /Ef gorau rhiau hyd y rhyddug haul /Hwyl ddirfawr ddiseithug. /Maith y rhydd yr hyn ni'm adug: /M LlG VII 27 1 Gwae fi, Dduw, o'r ddirfawr golled /Yr gollais-i, ni'm gellir gwared; /Gwan ddirfedd 1 CBM III 24 158 edd eu hachoedd (cyn eu heching /Ym merw dderw ddirfedd, fuchedd feching) /O'r cedeirn cedawl hawl hir ddirfingrwydd 1 DB VI 27 25 y_^r, am w_^r diwaradwydd, /Och fawr a fwrir o ddirfingrwydd, /Och faith heb ychwaith o'i obeithrwydd, ddirganaf 1 MeiG I 32 24 Ei gred, gred addwynaf, /Cred argel ddirgel a ddirganaf. /Creded bawb i Dduw, Ddewrnaf - gogoned; /Cre ddirgel 2 MeiG I 32 24 /Ef a gred Ei gred, gred addwynaf, /Cred argel ddirgel a ddirganaf. /Creded bawb i Dduw, Ddewrnaf - gog CBM IV 11 7 rydar, /Budd wasgar, beirdd wisgawg, /Dan llen ddirgel oerfelawg, /Yn Llan, ddifradw gadw, Gadawg. /Gwa ddirglais 1 ES I 16 25 n erwan) /Trais Ierusalem gan Syladin. /Ac ail ddirglais trais traw a_^ Dygen /I'm digawn galar o'm ca ddiriaid 2 PhB VI 15 11 ryf ei henrhydedd. /O gwnaeth Golydan gyflafan ddiriaid /(Bid ar ei enaid yr enwiredd!): /Taraw Cadwala DB VI 24 7 r, rhag llaw /Y mae i'm meddwl dy geisaw. /Mor ddiriaid i ddyn eiddunaw - o'i gnawd /Yrddygnawd bechawd ddiriaw 2 GYC VII 36 40 d trwm tramgwydd arnaw, /O gleddyfau hir yn ei ddiriaw, /O glwyf am fy rhwyf ysy'm rhwyfaw, /O glywed GYC VII 41 14 na wddant, rhag a glywant o glefydiau /Bryder ddiriaw, pa bryd y daw eu dwyn wyntau, /Ac nad gwell bar ddiriawr 1 PhB VI 13 6 f gawr - yng ngwry_^s, /Gwawd frys Rys, rhwysg ddiriawr, /Llyw io_^r, llew tewdor, tudwawr, /Llawer ech ddirmygaf 1 GM I 9 65 er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad [ ] /Ni ddirmygaf gof cyfrdelid y[ ] /Ni'm rhoddwy rhwydd eirioe ddirper 4 D-2 I 2 41 eddan, cyflafan lew, /Cerdd gyflawnder, cadair ddirper, cadr wober yw; /Canoligion, caffawd eilonceinon PB VII 13 22 rwyf, rwysg Oliffer, /Oedd clau ddarpar, clod ddirper, /Oedd glew Maredudd, oedd gloywner - esgud /Yn HOG II 10 9 lewych ar eleni /Yn ynial Arfon, yn Eryri, /Ni ddirper pebyll, ni syll pali, /Neb, a rwy garwy, yn fwy CBM IV 16 178 benyd rybechwy, /Pechadur pechodau ddirprwy /A ddirper pryder prif arlwy. /Arlwywn, cyn cystlwn cystwy, ddirpero 1 GYC VII 42 19 fyd, truan a ddifflanna, /Ac ni feddylio a rwy ddirpero, /Y rhwyf a gaffo nid ymgoffa! /Cyd boed cyfann ddirprwy 1 CBM IV 16 177 - bryd, /Rhybenyd rybechwy, /Pechadur pechodau ddirprwy /A ddirper pryder prif arlwy. /Arlwywn, cyn cys ddirrwyn 2 CBM IV 9 89 gyfri_"au gadwyn, /Cadair co_^r, cadau ddo_^r ddirrwyn, /Ca_^r cerddau, cerddorion worllwyn, /Gwrllyw CBM III 24 11 dyrwen, /Aesawr annianc oes anni_"en! /Mor wyf ddirrwyn frwyn am frwydr anoddau /Braisg fab Gorgenau, b ddirwy 2 PM V 22 21 ain ei afarwy. /Pryffwn ei ddigraidd, praff ei ddirwy /Ger elfydd Mechydd a Machawy; /O Lydaw, o draw, CBM IV 16 168 ws De_"ws diardwy /(Cyrch clodfawr am ddyrawr ddirwy), /Pymhoed pobl rhag pobiant orddwy, /Pymhoes byd ddirwyau 1 GYC VII 40 64 wr a frodio gamfarnau, /Gwae raglaw a'i ruglon ddirwyau, /Gwae ringyll o'i sefyll mewn swyddau /Oni sai ddiseithug 1 PM V 1 124 gorau rhiau hyd y rhyddug haul /Hwyl ddirfawr ddiseithug. /Maith y rhydd yr hyn ni'm adug: /Meirch bre ddisgwyl 1 GB II 26 182 addef, addfwyn westi, /Allawr deg ni eill dyn ddisgwyl arni: /Ychwaneg cyfoeth crefydd beri. /Credwch ddisgybledd 1 GYC VII 39 4 Nawdd y Iesu caru, coron - tangnefedd, /Caredd ddisgybledd a'i ddisgyblon! /Nawdd y grog ddeau, ddoniau ddisgyblon 1 GYC VII 39 4 u, coron - tangnefedd, /Caredd ddisgybledd a'i ddisgyblon! /Nawdd y grog ddeau, ddoniau ddanfon, /A gym ddisgyn 2 SB II 24 6 reon Rhos dros drychon alon elor, /Rhygn ddygn ddisgyn, rhwysg wysg wrysgryn wosgryn wosgor, /Rhys, wry CBM III 3 131 law coel cwynaw Canfryn, /Yn rhyfel yn rhyfawr ddisgyn, /Wrth ddisgyr cedwyr cadrwehyn, /Yng nghynnif s ddisgynnu 1 GB II 25 45 n cerdd echlysu, /Am Ddyfrdwy, am orddwy, wrdd ddisgynnu, /Am Hafren, am ordden, wrdd luestu, /Am hyfry ddisgyr 2 CBM III 3 132 Canfryn, /Yn rhyfel yn rhyfawr ddisgyn, /Wrth ddisgyr cedwyr cadrwehyn, /Yng nghynnif sarff unbyn: /Se OC II 14 52 an. /Ciglau ym Maelawr gawr fawr fuan /A garw ddisgyr gwy_^r a gw_^yth erwan, /Ac ymgynnull am drull a ddisgywen 2 CBM III 11 77 ll pwyll pan ym cyfarcher. /Gwy_^r Powys, pobl ddisgywen, /Cad orllawes orllawen, /Pedair cynneddf, cad CBM III 16 106 s aerflaidd, aerfen ei - waedlafn /A'i waedlan ddisgywen. /Disgywen, gordden, gorddawn ffraeth - gorddw ddistrawch 1 PM V 14 14 ch y'm gelwir, llu ddyganre, /Lloegr ddistryw, ddistrawch, ddilawch ddile; /Dyfnwyd fy ysgwyd yn ysgar ddistryw 4 GwB VI 17 11 /No'r gorau er Dilyw), /Rhuthr cadarn cedeirn ddistryw, /Cad gyfamrudd ledrudd lyw. /Rhuthr a ddug (ni PB VII 4 11 th, /Yw hwn, udd gwaywdwn, gwawdfaith, /Lloegr ddistryw, cadarnllyw coeth, /Llid anwar, llew gwrddfar, PM V 14 14 e. /Llywarch y'm gelwir, llu ddyganre, /Lloegr ddistryw, ddistrawch, ddilawch ddile; /Dyfnwyd fy ysgwyd BF VII 50 29 r gerdda yr haul yr hwyl bellaf; /Gw_^r dig ei ddistryw, llyw llyseiddiaf, /Gw_^r dygn ei alar, ca_^r c ddisudd 1 CBM IV 6 2 air beryf, caniad Duw gennyf /Cadr ddeisyf heb ddisudd /Dawn cyflawn, digawn, digyfludd, /Digardd gerdd ddisyrch 1 PM V 20 30 yn, llyw rhyddyrch - Prydain, /Prid i Loegr ei ddisyrch, /Milfeirdd glydwr, glod Neintyrch, /Moes terrw ddiw 4 CBM III 10 67 _^n rhag gwaedfriw, /Hydr eu gwir o'r gw_^r ni ddiw, /Hil Gwriaeth Ysgoyw ysgwydfriw. /Trydedd yw ar dd CBM III 27 3 _^'r darian daer dalfriw, /Amdanaw ni ddaw, ni ddiw, /Ni'm gad addoed hoed heddiw. /Heddiw y'm cyfliw, CBM IV 7 9 air glyw, periglus unben. /Unben dawn amgen ni ddiw, /Unbyn balch, bwlch ynn heddiw, /Rhuddai, pan lla ES I 24 1 Gorau yw i ddyn, ddiw Ynyd, - peri /Periglawr i'i gymryd, /Canys gorau Du ddiwad 3 PhB VI 12 14 u_^m borthwr, borthiad - rhiallu, /Ni ellir ei ddiwad, /Ban oedd, lyw cyhoedd, lew cad, /Ym mhob rhiw GM I 7 38 derrwyn; /Tyrfa dorf derfysg heb ddifwyn, /Heb ddiwad ei orwlad orllwyn. /Gorllechais-i eisiau o'i oesf EG VI 18 90 fudd hwelfeiddiad, /Ar Lloegr rwy llygrwys heb ddiwad; /Ysymy Rydderch, roddiad - aur melyn, /Molidor y ddiwael 4 DB VI 30 55 rydd Ddafydd a ddiengis. /Gwael yw colli hael, ddiwael ddewis, /Gwae ef a gyll nef er annilys. /Dilys b MeiG I 32 11 , /Eilwaith rhag cyfraith y'i cyfrifaf. /Ef yn ddiwael hael, hawl gymhennaf, /Ef yn ddigardd hardd, Ei CBM III 16 225 ta_^l) Rugun. /Taer pair pa_^r llachar, Lloegr ddiwael, /Tarf luddiaw, torf gyfiaw gyfael, /Cynwalch fa PB VII 17 8 d, /Oedd cywir ei air eirioed, /Oedd hael twym-ddiwael telaid. /Telaid yn rhaid, yn nhrin gwry_^s /Fu F ddiwair 1 CBM IV 6 245 lon, /Yn Aber, muner meneifion, /Yn anwair, yn ddiwair ddeon. /Yn enwawg, yn anwar, yn aerbair, yn aerb ddiwarnawd 1 GwB VI 17 14 ug (nid ffug) er ffosawd - fy llyw /Llangollen ddiwarnawd, /Rhuthr didanc aerdranc aerdrawd, /Arf glyw ddiwarth 1 LlF2 VI 10 65 llaith, /Ni draetho honawd arawd araith. /Gwae ddiwarth, ddiwyl, ddiolaith - am ei air, /Ni lawer lefai ddiwasgaru 1 GB II 25 25 r glod chwenychu. /Ffordd wosgordd ddiwosgordd ddiwasgaru, /Ffordd aergun wodorun, wodwrf teulu. /Ffyr ddiwedd 20 DB VI 30 92 ef, yd gefais wledd: /Boed i gyda'i Dduw fo ei ddiwedd GYC VII 40 115 o'n pechodau, /A phurlan fuchedd a pherffaith ddiwedd, /A chwbl drugaredd o'n camweddau, /A chael godd ES I 23 15 riawg da, Duw nwy gomedd. /Gomeddwys Efa, afal ddiwedd; /Afar fu wy cha_^r ei chywrysedd. /O Ddofydd y BF VII 57 15 fynwent brofent, bro gorfforawl, /Cyn maenfedd ddiwedd, bwyf ddwywawl - gyffes, /Cyn no'm goddiwes, bwy CBM III 3 41 /Casa_"u caru creulonedd, /Cared bawb ceradwy ddiwedd, /Cerennydd cyn cerydd caredd. /Ceritor fy ngher CBM IV 4 132 emid cyfnewid cochwedd, /Cleddyfal clau, dywal ddiwedd. /Clwyf efnys dyfrys, dyfrydedd - ys mau, /Braw GG II 31 36 r fynawg fonedd, /Mwyniant cerdd, nid cardd ei ddiwedd, /Cyfeddach forach, fawredd- oruchel, /O'r achwe ES I 23 25 edd, pawb i'w orsedd. /Cymhennaf i ddyn cyn ei ddiwedd /Cymodi a_^ Duw cyn mud ym medd. /Cymryd oedd ei DB VI 30 69 yrn ty_^ o Wynedd! /Duw a'i dug rhagon, ddeon ddiwedd, /Dafydd fuddugawl, gedawl gyfedd. /Digawn o bre GM I 14 92 /Efrydd fydd dechrau dyn dewredd gyfrau, /A'i ddiwedd diau angau ynged, /Ac nis oes gochel gochwerw dr LlG VII 24 67 drengi /Gan Fab Duw didwyll gymodi, /Ys bo ei ddiwedd, ddawn berchi, - ar nef /Ar neillaw Crist Celi. EMRh VI 23 27 fu ymdrafael drud ag erddrwng. /Gwnaed Dduw ei ddiwedd-ef, ddi-fefl hebrwng, /Yni fo ei orffen ar ffor LlF1 II 2 55 wres trechaf. /Eryfais dy win o'th wen adaf - ddiwedd; /Eryfaf dy fedd, dy fodd a wnaf. /Eryfant anant PB VII 5 9 w a gwledd, /Fy naf, poed nef ei ddiwedd! /O'i ddiwedd faenfedd, fwynfawr arfaeth - hydr, /Hidl fydd de PB VII 3 12 ew, /Aeth Rhys fab Rhys, Rhos breiddiaw, /I'w ddiwedd fanfedd Fynyw. /Ger Mynyw, llyw, llew Hawrffordd PB VII 5 8 w oedd fur glyw a gwledd, /Fy naf, poed nef ei ddiwedd! /O'i ddiwedd faenfedd, fwynfawr arfaeth - hydr, PM V 23 208 ant, /Can Dduw Rhe_^n, yn rhan westifiant /Can ddiwedd pob buchedd, bych sant HF VII 22 11 digrifwch dynion, /Diafrddwl yn aer yn Arfon - ddiwedd, /Rhwyf Gwynedd, rhwysg Lleon. /Difro wyf heb rw CBM III 7 39 n, /Oedd dyrn yn he_"yrn, haearn dalaith. /A'i ddiwedd ys bo, can bu ei laith, /I ddifwyn y cam cymaint GG II 31 43 w a marw garw argywedd. /Am arglwydd diwyd, am ddiwedd - ysgar, /Anysgafn a w_^r ei freuoledd. /Ni bydd ddiweddawd 1 MB I 3 39 aig wron, weinon wasgawd: /Gogwypo ei Dduw o'i ddiweddawd /Nad e_^l yn rhygoll o'i holl bechawd. /O gyf ddiweddych 1 MG VII 33 68 yt i wrthrych - maswedd, /Gwagedd breuoledd a ddiweddych; /Amherawdr Creawdr, cryf y'm gwnelych, /I'm ddiwenydd 2 LlF1 II 1 54 lwydd, gwlad lewenydd, /A wna ei noddfa yn dda ddiwenydd, /Ail Osfran gynnan aeswan oswydd, /Aesawr hae GM I 14 51 i grau ar Ei grogwydd. /Credasant o'i ddawn yn ddiwenydd /Deuddeg ebostol dethol doethwlydd: /Credwn eu ddiwerin 1 EGM I 28 13 awd, /A dynion gwirion yn eu gwyrdawd. /Gwerin ddiwerin, ni ddyorgrawd; /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo p ddiwestl 1 PM V 13 15 adwai dud i dan ddestl, /Ne_^r trymder tromgad ddiwestl, /Neu'n gwneir fegis Gweir fab Gwestl. /Gwestli ddiwg 1 MG VII 33 50 /Namyn yn rhyfawr a rhy fynych. /[ ]A wneych o ddiwg, na ddiogych: /Gwedi cant cymod cymyddych - unwai ddiwosgordd 1 GB II 25 25 gyrth glydwr glod chwenychu. /Ffordd wosgordd ddiwosgordd ddiwasgaru, /Ffordd aergun wodorun, wodwrf t ddiwraidd 4 CBM III 18 3 ng - ei fa_^r, /Gorddwy neb nyw hystwng, /Glyw ddiwraidd, gwrddflaidd gorflwng, /Glew ddywal ni da_^l n PM V 20 41 dey_"rnaidd eryr. /Er pan 'u llywiaist, Lloegr ddiwraidd, - Gymry, /Gyniwair milcanpraidd, /Elyf ddraig PM V 23 88 mhob man, /Llywelyn llafnawr anghyfan, /Lloegr ddiwraidd, llu rhuddflaidd Rhuddlan, /Llu rhagddaw a lla LlF1 II 4 23 Heb arfod, heb aerflaidd, /Ac awch byd byth ar ddiwraidd /Mal y bydd beinw wedi baidd. /Wedi Cedifor ca ddiwycwyf 1 GM I 14 63 farws mynws men y'i caffwyf. /Ac ysym-i Dduw a ddiwycwyf - o'm drwg /O'i drugaredd cyn mi trangwyf; /Ac ddiwyd 2 EGM I 26 47 erchi /Am archfain riain: rhaid ei meni /Trwy ddiwyd eiriawl deddfawl Dewi /A deg cymaint saint senedd DB VI 27 91 u aur ar eu cyfeiryd; /Ei wyrda oedd dda, oedd ddiwyd - pob un, /Oedd anhawdd iddun ei ddiofryd. /I'i w ddiwygir 1 DB VI 33 6 awr o bechawd a rybuchir, /Rhy fychan i Dduw a ddiwygir, /Rhy afnam o gam a gymerir, /Rhy annawd o beth ddiwyl 3 CBM IV 5 104 ystrad: /Einiawn w_^yl olud roddiad, /Einiawn ddiwyl ddiofn cad. /Llas mab gwyrengyn gwyrfriw - ei bal LlF2 VI 10 65 i draetho honawd arawd araith. /Gwae ddiwarth, ddiwyl, ddiolaith - am ei air, /Ni lawer lefair o Fab Ma GB II 26 24 fawd, dyrnawd tramaint, /I gan forwyn ddifwyn, ddiwyl ei daint. /Dialwys peirglwys perging Dyfnaint, /A ddiw_^yl 1 CBM III 5 68 fyned: /Gwedy hael Owain, hawl orddifed, /Hwyl ddiw_^yl, ddiofn am ei drefred. /Neud hwy a'i gofwy (nid ddiwynni 1 GM I 14 11 aw hoddiaw hwyliaw heli, /A chymryd i gan Dduw ddiwynni, /A Chymro ddifro ddifrad weddi, /Diwraidd a ne ddiwyrnawd 5 HOG II 6 75 Hawis, fy newis ddefawd. /Cefais i fun dduun, ddiwyrnawd, /Cefais-i ddwy, handid mwy eu molawd, /Cefai MB I 3 32 yn rhudd feddrawd /Cwynif-i ddragon dwfn ddygn ddiwyrnawd. /Ergyrwayw brwydrin cyn rhewin rhawd, /Rhyn CBM IV 5 138 la_^n, gloyw ddaerawd - i'm llaw, /O'r llachar ddiwyrnawd, /Llas Trawswalch, trais ei ddefawd, /Fal yd EGM I 28 5 r fegys pur felys folawd. /Perygl yw i ddyn ei ddiwyrnawd /Pan fo yng ngharedd buchedd bechawd. /Pan dd CBM III 21 80 ysgai grau gwy_^r a gwyrdd heli - mo_^r: /Mawr ddiwyrnawd wrth ei hoffi! /Hoffi ddigonaf a ddigones - ddiwyth 1 MB I 3 102 r orwydd. /Yni fu weryd ei obennydd /Ni byddai ddiwyth i lwyth oswydd; /Amug a_^'u dragon, udd Mo_^n, m ddiysgog 1 PB VII 4 2 Owain ruddlain, rodd edmyg, /Ged ysgain, gad ddiysgog, /Tey_"rnedd laith, dudfaith deg, /Tey_"rnas dd ddiystwng 1 EMRh VI 23 29 ffordd deilwng, /Yn nhygiant trigiant, ddraig ddiystwng, /Yn nheg addef nef nawdd orddillwng ddlid 1 GM I 14 14 a newid 'ny bai chwant a llid, /Difanw present ddlid preswyl gyni, /A chynnif oedd well no gwall re_"i, ddlidau 1 GM I 9 138 a'i fenestri o aur /Yn llys Owain hir hy_"wr ddlidau. /Dy-m-gwallofied ei win o'i wen addaf udd /Yn A ddodaf 3 EGM I 26 53 air a'r merthyri, /Ac yn ei goddau, gweddi - a ddodaf, /A'm dodes nwyf i'm haddoedi. /Ni bu dyn mor gu CBM III 16 181 rhag ysgwn /Na thaeawg myngawg na myngdwn. /Ni ddodaf fy ngherdd yng nghynnelw camddull /O'm cynnull, c PhB VI 16 13 tlwn, ni wn py wnaf. /Och hyd atat-ti, Dduw, a ddodaf - yn dde /O weled fy lle ar lledeithiaf ddodai 3 CBM IV 14 5 hwch flith. /O blith ei bluyn bloedd fawr - a ddodai /A ddodwed yn Ionawr, /Edling Muding Mudigfawr, / CBM IV 4 185 yn aros gwaeddfai. /Bryd eirfgryd, arf grau a ddodai, /Brwydr eurgrwydr, eurgrawn ni guddai; /Bradawg DB VI 30 15 fu, /Ni wnaethpwyd gwawr llu yn llawgaead: /Ni ddodai eirif ar ra ddillad /Na gwin grysgelo nac ysgarla ddodais 1 IRh VII 29 1 Meddwl a ddodais, meddwid - fy nghofain, /Am dwf mirain main cain ddoded 2 OC II 14 1 Gwawr pan ddwyreai gawr a ddoded, /Galon yn anfon anfud dynged. /Geleurudd ein gwy LlG VII 27 13 nghlaear daear dudded. /Hywel Amhadawg! Ni mad ddoded /I mywn mynwes llawr, mygrwawr myged. /Hir yw by ddodes 2 CBM III 12 17 ydr brydau aches, /Bryd yn arfod a ddodes. /Ni ddodes fy ngherdd yng nghyfraith - eirioed, /Draig Argoe CBM III 12 16 ddgrwydr brwydr brydau aches, /Bryd yn arfod a ddodes. /Ni ddodes fy ngherdd yng nghyfraith - eirioed, ddodi 1 HF VII 23 29 ddidwyll gymwyll gymodi, /Gan faddau o Dduw ei ddodi - yng nghrogwedd /Gan fyned i'r bedd, bu bodd Celi ddodid 1 IRh VII 29 27 en a weinyddid. /Yn orlludd hoen grudd, greddf ddodid - rhag poen /Yn orllifiant hoen, hwn ni geisid. / ddodir 2 CBM III 3 104 fo gw_^yl, golau yd noddir, /Golwg Duw arnaw a ddodir, /A fo gwan wrth wan, wrth iawnwir, /Yn llwrw pwy ES I 23 31 : /Amgyrwyf, Drindawd, Dy drugaredd! /Mesur a ddodir ar bob maswedd: /Moesen a'i dywawd, a Duw a'i me ddodwed 1 CBM IV 14 6 . /O blith ei bluyn bloedd fawr - a ddodai /A ddodwed yn Ionawr, /Edling Muding Mudigfawr, /Edn canada ddoddwyd 1 GM I 12 18 Fennig ydd wyd, /Dychrydd hun a hoen ha_^n pan ddoddwyd. /Dychyrch cyfarwydd dychyfarwyd - a_^ mi, /O d ddoddynt 1 MB I 5 5 yn fawr /Am fy arglwydd llawr, llyw nifer. /Ni ddoddynt tros fo_^r etwaeth, /Pobl anhyfaeth Nanhyfer, / ddoddyw 3 GM I 7 81 /Aergorf torf, terfyn achubiad. /Och, Dduw, na ddoddyw Dyddbrawd can deryw /Derwyddon weinifiad; /Diwre GM I 6 19 a ffydd a ffawd; /Nid ydyw yn fyw, ni ddaw, ni ddoddyw, /Ni chynnan, ni chlyw, ni chlud molawd /Hyd pan DB VI 27 32 rwydd, /Och nos o aros yr arwydd, /Och ddydd a ddoddyw o'i dramgwydd, /Och Ddofydd ddifa gw_'reiddrwydd ddoe 1 MeiG I 33 58 gadarn gadwent, camp present oes: /A fu oedawg ddoe, heddiw nid oes, /Hir ni mynnwys Duw dyniawl einioe ddoeth 28 PhB VI 14 54 odded pan rhoddid - aur coeth, /Pan fai parabl ddoeth a ddywedid, /Pan fai ancwyn medd y'n meddwid - yn PM V 10 71 Wythfryn - dw_^r, /Bu dyno wrth ein gwyn, /Pan ddoeth aes aesawr yng ngryn, /Pan ddyfu pen llu Penllyn. HOG II 9 9 llywy lliw ton dylan /(Llifiant o'i chyfoeth a ddoeth atan), /Lliw eiry llathr oerfel ar uchel fan, /Rh PM V 10 25 gr llugfryd, /Delis draig Bowys bwys byd. /Pan ddoeth byd i gyd Goed engir - Ceiriawg, /Cyrch Gruffudd LlF2 VI 8 24 /Ef deddfau gorau, goradain - ceneddl, /Er pan ddoeth cychweddl am lwyth Cichwain. /Rhyswr parch, perch ES I 17 5 cyntefin; /Gnawd y tyf tywys o egin; /Gnawd i ddoeth cyfoeth cyfiewin: /Ni nawd, nid llonydd allwynin. D-2 I 2 39 sodd rhyngyd bryd bodd rhodd Cuhelyn! /Cuhelyn ddoeth, Cymra_"eg coeth, cyfoeth afrllaw: /Celfydd yd ga PM V 24 32 yhoeddawg - beunoeth, /Dy gerddawr bydd goeth, ddoeth dafodiawg, /Dy gerdd dyganaf, naf niferawg, /Dy g PB VII 12 4 ddraig pennaig pan aeth, /Oedd agro Penfro pan ddoeth. /Doethbrudd Faredudd EW VI 5 20 i dug i'w gyfoeth, /Mab Mam, Mair ddinam, mawr ddoeth. /Doethon, lley_"gion! Llugfryd - oes anawdd /Ys EW VI 3 3 an, - o dda /A ddyglud mo_^r i lan, /Peunoeth, ddoeth ddethol gynran, /Peunydd y'i rhydd ac y'i rhan. / EGM I 26 51 r gystlwn pryffwn y proffwydi, /Ar gyfoeth Duw ddoeth Ei ddetholi, /Ar anghyfair Mair a'r merthyri, /Ac BF VII 44 8 cwyn dwyn difefl Ddafydd, /Oedd coeth gw_^r a ddoeth ei ddydd. /Tra fu ddydd Dafydd, difefl ddylif - c EGM I 27 36 nau /Ym muchedd gorwag er geiriau - maswedd /A ddoeth eithr mesur ar fy ngenau. /Porthaist er pym oes g CBM IV 16 142 /Ym mhrid-ddull cynnull cynheilwaid, /Ym mhrid-ddoeth gathl cyfoeth coethiaid, /Ym mhrysur llafur llyfr D-2 I 2 16 th; /Gw_^r oedd Eiddol, gorwy reol, gorddethol ddoeth; /Gwyddbwyll ddragon, gosbarth Brython, gosgymon CBM IV 6 43 hirflawdd, hirwen - ei ysgor, /Hirgor ddo_^r ddoeth gymen, /Huan wry_^s hawl echrys Ochren, /Hual gry D-5 VI 36 14 Iosedd, /Y gorau Rhiau rhinwedd - pan aned /A ddoeth i wared i laweredd. /Cyn bai Mab i'n Tad, rhad rh EGM I 28 33 wd /Parth a_^'r Gw_^r arwr a'n rhywarawd. /Pan ddoeth Iesu fry o'i frenhindawd /Ydd oedd pym oes byd yn BF VII 50 9 - ei feddiant, /Ei feddwl bid leiaf. /Crist a ddoeth i'r byd rhag bod Addaf /A'i bobl yn uffern, gethe LlF1 II 1 44 hewydd. /Bendigaid a daith o'i gyweithydd /Pan ddoeth i'r cyfoeth beunoeth beunydd, /Pan ddyfu chwant s GC VI 21 2 t, llid anoeth - gofal? /Gnawd gofyn chweddl i ddoeth! /Mawr Dduw! a ddycych beunoeth /Mor wael na weli GYC VII 40 14 /Dyw Mercher, archer arch atreg - o nef! /(Pan ddoeth naf aur anrheg, /Gwnaeth Duw bob dwyfawl ofeg) /Y LlF1 II 1 38 . /Lluniwys y De_"ws dewis edrydd - iddaw /Pan ddoeth o Lydaw ar lydw bedydd. /Bendigedig fab ni faeth GYC VII 40 73 nghlau, /Saith Weddi'r Pader, arfer orau. /Pan ddoeth un Mab Duw ar o_^l dioddau /I ddrws porth uffern, PhB VI 15 8 iau gwyniau gwragedd, /Llawer chweddl anoeth a ddoeth Wynedd. /Cyni ddelai hwn o achenedd - geufeirdd / PM V 23 185 en na hun ar amrant. /Mad y'th ymddug mam, wyt ddoeth, wyt ddinam, /Wyt ddiddawl o bob chwant /O borffo LlF1 II 1 117 /Dau deg, dau ddedwydd, dau rydd roddiad, /Dau ddoeth yng nghyfoeth, yng nghyfaenad, /Dau gu, dau gyfai ddoethaf 1 PM V 1 52 ymynad, /Ef ysgrud, ef ddrud, ef ddrusiad, /Ef ddoethaf, ef ddoethfawr ygnad; /Ef orau a fu o fab tad / ddoethed 1 PM V 26 92 /Ysym udd digudd, digaled, /Digryno ddigawn ei ddoethed, /A'm rhoddes ryodres rifed /A drych aur ar dry ddoethfawr 1 PM V 1 52 sgrud, ef ddrud, ef ddrusiad, /Ef ddoethaf, ef ddoethfawr ygnad; /Ef orau a fu o fab tad /A mab gwraig: ddoethgar 1 CBM III 19 27 uriglas - de_"yrn, /Llugyrn gyrn gyfaddas, /Yn ddoethgar, cerddgar, carddgas, /Yn ddo_^r co_^r, Coeling ddoethion 1 PM V 4 18 i'i bobl eu haddon: /Rhai yn ddrud, eraill yn ddoethion, /Rhai tra llwfr tra llafar eu so_^n /Ac erai ddoethon 2 EW VI 6 10 af i rwyf Mo_^n - llawrydd, /Hael Ddafydd hil ddoethon, /Bid lary, bid lawch cerddorion, /Bid lew a bi PB VII 18 21 ddlfalch cynnaddlfa. /Cynnaddl, lle bai beilch ddoethon /Yn ymarfoll, mawrweilch trin, /Ei lw ni lithid ddoethrenny 1 DB VI 26 14 ni oludd, er a wely, /Dy fedd a'th reufedd a ddoethrenny, /Difuddiawg farchawg feirch ar ystry, /Dy f ddof 1 CBM III 5 88 wirion deg, dawel ei chyfariaith, /Gwan ddeddf ddof i'm cof, i'm canhymdaith. /Gwyry fanon fanwl, gwa_^ ddofes 1 PM V 1 21 blygiad - Cymry: /Oedd cymrwyn eu delwad. /Pan ddofes pair trachwres trochiad /Pa_^r trwy fa_^r, trwy f ddofn 4 CBM III 24 29 Rhirid wyn wedi Arthen: /Cyn canwyf o ddwfn, o ddofn awen, /Awydd neud aflwydd, neud aflawen! /Neud afl D-1 I 1 37 Urien hafal, arial wythaint, /Gwry_^s gweilgi ddofn, cywyd eofn, colofn milcant, /Llugyrn dewdor, lluo ES I 22 14 n ddihawl /Yn nhaerdan affan uffernawl /Uffern ddofn, ddyfnaf ei chanawl. /Llawer un a ddaw eneidiawl - CBM IV 1 6 ail awyddfalch, gwalch goradain, /Yn ail awen ddofn o ddwfn gofiain, /Yn ail arwraidd, gw_^r huadain, ddofych 1 MG VII 33 46 as gwetych, /A_^'r cnawd (wall ddefawd) a well ddofych, /Nid unwaith na dwy dolurych - bob awr, /Namyn Ddofydd 15 GB II 26 83 wyf rhwydd gerennydd, /I Dduw gysefin, ddewin Ddofydd, /Ac i Ddewi wyn wedi Dofydd. /Dewi mawr Mynyw, DB VI 30 21 chwys goachubiad, /Ni bu gystal dyn i danad, - Ddofydd, /Ag y bu Ddafydd gyn ei ddyad. /Mor rhyfedd, rh PM V 1 171 ganmawl, /Boed tau, ben rhiau, bodd nefawl - Ddofydd, /Balch Ddafydd, dda fydawl: /Boed agored pyrth CBM III 3 198 enydwr pennaf ei grefydd /A gredws Duw, De_"ws Ddofydd, /Creded bawb i Bair lluosydd, /Lluosawg ei ddaw PM V 10 1 Duw Ddofydd dy-m-rhydd rheiddun awen - be_^r /Fal o bair Cyr CBM IV 17 97 anrhed a'm gwared er gwrdaaeth, /Can rhydd Duw Ddofydd ddawn ehelaeth, /Can rhan rhad golau, dewr ffrwy DB VI 27 33 wydd, /Och ddydd a ddoddyw o'i dramgwydd, /Och Ddofydd ddifa gw_'reiddrwydd, /Och Dduw o ddyfod ein har LlF1 II 1 107 /Lluyddon a berthon parth ag atad. /Llawen Duw Ddofydd ddydd yd gaffad - Cadfan, /Agored i wan ei wen a EGM I 27 45 perthyn it, Tad mad, fy maddau. /Can peraist, Ddofydd, ddydd yn fau /Na'm gad i gythraul er Dy gethrau DB VI 27 80 i fy rhi rhwy lledfryd - a'm bydd, /Ni edych, Ddofydd, ef i gennyd. /Am drais Duw, nid oes dim gyhyd, MB I 4 7 ei ddigoni; /Digonais gerydd yng ngw_^ydd Duw Ddofydd, /Fy iawn grefydd heb ei weini. /Gweinifif, hage DLlM II 18 27 n nwyn yn herw yn herwydd - daear /Yn herwr ar Ddofydd, /Moch gwnelwyf, mal y gwna dedwydd, /Mi a_^ Duw GM I 14 29 /Tremynid fy mryd ym mrad a thwyll. /Trugarawg Ddofydd, treiha fy ngherydd, /Hyd na bwyf herwydd crefy ES I 23 17 ddiwedd; /Afar fu wy cha_^r ei chywrysedd. /O Ddofydd y traeth trwy gyhydedd, /O Iesu y traethwys Iose GM I 11 84 g, /Yn rhiedd Gwynedd gwynfydig, /Yn ga_^r gan Ddofydd yn Ei gerennydd, /Yn dragywydd anhranghedig ddognach 1 EGM I 26 31 nawd oedd da_^l aur ma_^l er ei moli. /Ni ryfu ddognach i ryddogni - poen /Penyd a fo mwy no'r mau heb ddognes 1 DB VI 27 29 /Och am ne_^r, muner mynogrwydd, /Och ddygn a ddognes goleurwydd, /Och dde am ddewrddrud ehangrwydd, / ddogni 1 EGM I 26 21 aid ger Dysynni; /Gwan wargan wyry gall ddyall ddogni, /Gwraig nid oeddwn-i frad gariad genthi. /Gweryd ddolur 6 GYC VII 43 10 adaw. /Bei meddyliai dyn a'i feddyliaw /A fu o ddolur ar Ei ddwylaw /Gan gethri parawd yn cythruddiaw - CBM IV 17 76 adawg, modur - ffaw, /Rhybudd fu iddaw, ddylaw ddolur: /Bu Alecsander, byd lywadur, /Hyd sygnoedd nefoe BF VII 50 4 edawl, gadarnaf - arddelw, /A borthes ei ddelw ddolur dycnaf. /A berthyn am ddyn a ddywedaf: /A bortho BF VII 49 11 lled, /Etgyllaeth a'm dothyw, /Gwawr gwaywddur ddolur ddilyw; /Gwael neud bedd: gwae fi nad byw! /Nid b GM I 7 30 wyn, /A chymradw a hirgadw hirgwyn /A hirgur o ddolur ei ddwyn. /Ac i Dduw o'i ddawn ydd archaf arch ia ES I 20 19 agrwern gethern, gaethrawd farwawl. /Er Dy gur ddolur, Modur meidrawl, /Argledr gogoniant, gwarant gwra ddoluriaw 1 GYC VII 40 89 yrnig o'r coeg ffyrnau, /A phob rhyw ddefawd i ddoluriaw cnawd, /A phob cigweiniawd a_^'u cigweiniau, / ddoniau 11 GYC VII 41 54 gerddau, /Geir bron Dofydd yn dragywydd gywir ddoniau GYC VII 41 4 radau, /A'r ffurfafen a'r holl bresen, brysur ddoniau, /A pharadwys, Ef a'n prynwys, pry_^n goddeau, / EGM I 27 32 lwyf, hael Rwyf rhiau, /Ar lan Eurddonen er Ei ddoniau, /Can gur a dolur ar da_^l gliniau, /Can gymryd MG VII 32 8 riau, /Yn Dduw, yn ddyn, a'r Duw yn ddyn yn un ddoniau. /Cawr mawr bychan, Cryf cadarn gwan, gwynion ru DB VI 29 12 'i ffaglau; /Gwelsam-ni Owain prain, prudd ei ddoniau, /Doniawg fab Gruffudd, beirfudd barau; /Gwelsam GM I 9 143 aes Carnedd can frehyrau. /Dyhepgyr alaf, elyf ddoniau, /Dychlud clod Brydain bedrydannau. /Dywystlir i GYC VII 39 5 isgybledd a'i ddisgyblon! /Nawdd y grog ddeau, ddoniau ddanfon, /A gymeraist, Dduw, er Dy ddynion, /Rha GYC VII 40 98 , er Ei gwynofain, /Er Ei goron ddrain a'i wir ddoniau, /Er a fu o grair, er Ei wir gadair, /Er a orug EGM I 26 5 d gwaeddgreg gwaneg gwynt yn edwi. /Neud erfai ddoniau goddau gweddi, /Neud argel dawel, nid mau dewi. LlG VII 24 155 w dur ei derfynau, /Gwir frenin Cymru cymraisg ddoniau, /Gwrawl hawl, boed hwyl oddehau GYC VII 40 44 aint a'r santesau, /I weddi_"o Mair er ei mawr ddoniau, /I gymryd penyd rhag ofn poenau /Uffern ac affa ddoniawg 1 CBM IV 10 2 Aswynaf nawdd Duw (diamau - dy ddawn /A'th ddoniawg wyf finnau) /Ar dy wy_^r, eryr aerau, /Ar dy wl ddonion 3 PM V 4 15 A Selyf, ben sywedyddion. /Rhannws Duw Dde_"ws ddonion - anghymwys, /Anghymes i'i feibion. /Rhan i bawb CBM IV 6 220 llafnau trwy forddwyd. /Mo_^r gyfran gyfred ei ddonion, /Mur mawrgor Morgant arwyddion, /Mor gadarn ei GM I 14 22 fri. /Un deg dair person uch archengylion, /Un ddonion neifion, nerth heb drengi, /Un danc fwynt wrthyf ddo_^r 21 GYC VII 36 2 dan fron o fraw - allwynin /Am frenin, dderwin ddo_^r Aberffraw, /Aur dilyfn a delid o'i law, /Aur dala SB II 22 28 ga_^r llachar, lluch ryfyg - Arthur, /Gosgordd ddo_^r am go_^r, am gynnig, /Gwasgarai gweisgfeirch mai CBM IV 6 216 d glew dew dorf /Am dy gorf dysgorwyd. /Cedwyr ddo_^r, amgor amgyrwyd, /Cadarn brain, yn ben ydd adwyd, CBM III 20 8 ad, /Cas draws drablawdd, cawdd cywlad, /Cadau ddo_^r, ca_^r co_^r gyrchiad. /Cyrchais eryr trais trin CBM IV 6 283 adar o'i adaf. /O foli pair deon pyr dawaf? /O ddo_^r co_^r Coeling cynnelwaf. /O golofn Prydain y pryd CBM III 19 28 faddas, /Yn ddoethgar, cerddgar, carddgas, /Yn ddo_^r co_^r, Coeling ddinas. /Dinas tey_"rnas, tey_"rnw EW VI 6 27 o'm mawrddawn /Fy marddair o'm tafawd; /Cadau ddo_^r, co_^r cymhendawd, /Cedawl, cadw fi i'th gysgawd. PM V 9 9 e, /Gruffudd, tey_"rnudd tud Elise. /Mab co_^r ddo_^r dewredd, ef dwyre - prifgad /Megis ei hendad o'i CBM III 3 126 gain gyfwyrain cyfrbyn, /Yng nghyfrgoll tewdor ddo_^r ddichlyn, /Yng nghyfranc Powys, pobl ddengyn, /Ag CBM III 3 182 ahardd i fardd ei fenwyd, /Diffleistor, tewdor ddo_^r ddiffryd, /Diffyrth hael hil Brochfael broglyd, / CBM IV 4 234 ofn ddeon, /Euranrheg rhedeg rodolion, /Eurgor ddo_^r, ddinas cerddorion, /Eurgorf torf tey_"rnas Nwyth CBM IV 9 89 gyfred gyfri_"au gadwyn, /Cadair co_^r, cadau ddo_^r ddirrwyn, /Ca_^r cerddau, cerddorion worllwyn, /G CBM IV 6 43 amnawdd hirflawdd, hirwen - ei ysgor, /Hirgor ddo_^r ddoeth gymen, /Huan wry_^s hawl echrys Ochren, /H LlF1 II 2 41 , /Ar haelfron Frenin o'r llin llariaf. /Ysgor ddo_^r, ddurddor ddiachoraf: /Ys gwn cwdd eddyw; ni wn c CBM III 16 93 ddelw gerdd ogrfen, /Brwysg rwysg rwyf, tewdor ddo_^r Ddygen, /Brwyd rwyd rhad, rhannawg o'm hawen. /Br CBM III 16 174 erfysg, rhag tarf yng ngosgordd, /Tarw tewdor, ddo_^r ddyrwn, /Ni phlyg ei braffawr ym mhryffwn, /Ni ph CBM III 16 223 l Rhun, /Ysgawl torf rhag trefred Alun, /Ysgor ddo_^r ddyrwn, ys gwn oedd ysgwn /Ysgwyd (twn ta_^l) Rug CBM IV 6 122 - i'th blaid, /I'th blegyd y dichwain, /Echel ddo_^r, Echdor go_^r goelfain, /Uchelfar, uchelfab Owain MG VII 32 42 dysg, wir ei dysgau), /I'r ty_^ ydd a_^nt, heb ddo_^r, heb gant, gwynnawg ddrysau; /Y Mab ydoedd a anyd CBM IV 2 51 am ragor. /A'th folant feirddion, dderwyddon ddo_^r, /O bedeiriaith dwfn, o bedeiror; /A'th gyfarwyre CBM IV 12 10 wlad bo_^r - Efrawg, /Aerfarchawg, ddeifniawg ddo_^r, /Rhybyddai fau faith ragor, /Rhybyddwn bencerdd, ddorau 1 GYC VII 40 47 rwg a phob cyfri_"wg, /A phob eiddorwg ar hen ddorau, /A phob rhyw ddefawd er doluriaw cnawd, /A phob ddorfydd 1 IRh VII 30 51 wnaeth rygaeth o rydd; /Esgor ei hepgor nid mi ddorfydd! /Ys gafael falch-hael fylchawg geyrydd. /Esgud ddorfyddir 1 BF VII 45 4 yth, /Llew hael o'r llin wehelyth, /Llawir, ni ddorfyddir fyth. /Byth am walch rhwyddfalch rhy-n-doeth ddos 2 PM V 8 5 osid /'Yng nghaniad o'th rad, o'th rydid. /Na ddos, Hael yn helw dy Ddwydid, /I wrthyf, na mi i wrthyd GM I 9 93 g bre_"yr. /Breuddwydiaw er bun balchliw arien ddos, /Ys odidawg nos neu ym hepgyr. /Hawdd fwyr di er g ddoter 1 LlF2 VI 10 53 g llu engylion tirion tyner. /Dyddeuant ataw a ddoter - ym medd; /Dybwyf o'm camwedd, Duw a'm cymer, /D ddoto 2 DB VI 30 17 ra ddillad /Na gwin grysgelo nac ysgarlad; /Ni ddoto fy Rhe_^n, Fab Rhad, - ei bechawd /Yn erbyn fy mra EGM I 27 88 eisiau. /Archaf arch i Dduw addodau - nef /Na ddoto Pedr gloau /I'm lluddias i'm haddas, i'r mau, /I'm ddragon 35 CBM IV 5 26 /Canaon ceidrion, cadr yd folir - glyw, /Glew ddragon a gwynir, /Dau Fadawg enwawg, enwir, /Dau gyfedd PM V 23 22 gar, /A Dafydd defawd Udd Cesar, /Difai ddraig ddragon adwyar, /Difwlch udd, difalch ei esgar, /Difwng CBM III 3 113 n! /Enwawg fydd, fegys ei herfyn, /Enw ddraig, ddragon amddiffyn, /Anwar fa_^r, feddgyrn eisyddyn, /Tys HF VII 23 37 dyn, /Digardd Lywelyn, llew tra gweilgi, /Dewr ddragon, beryfon borthi, /Draig arfau, pebyllau pali CBM IV 4 87 goradain, /Ar hil Rhun rhudd weryd a main. /I ddragon Coeling nid coelfain - ei ddwyn, /Ys coel brwyn CBM III 26 139 an /Ar gadfarch can crychrawn, /Dinag ddraig o ddragon creulawn, /Dinas gawr, garwlym ei waywddawn; /Di HF VII 22 9 _^r gan wyllon, /Dilwfr, gw_^yth, gweithfuddig ddragon /Digrawn aur digrifwch dynion, /Diafrddwl yn aer CBM IV 5 4 gyrn mechde_"yrn Mo_^n, /Mau hoed am hoeddl ei ddragon. /Dragonawl, gedawl gadfarchawg - melyn, /Llywel PM V 24 10 yddarfaidd aerflaidd eurflaen rodawg /Arfogion ddragon, draig llys eurawg; /Rhyarfeiddaf naf nerthawg - CBM IV 9 99 rau a lliw ffrau ar ffrwyn. /Lladdai ddraig ar ddragon drylwyn /Tryliw goch, trylew droch drachwyn. /Am CBM III 24 35 gar, /Neud amrygyr cyrdd cyd ymarwar; /Neud am ddragon dwfn dyfnais-i afar, /Neud am ddraig Bennant ben MB I 3 32 d. /O olo Gruffudd yn rhudd feddrawd /Cwynif-i ddragon dwfn ddygn ddiwyrnawd. /Ergyrwayw brwydrin cyn CBM III 26 58 rad hael oedd haelach no Nudd, /Difraw ddraig, ddragon ddadannudd. /Dyfryd fyd fyddaf drwy gythrudd /Am CBM IV 9 143 /Cyfeddwalch cyfeddweilch elwch, /Elyf ddraig ddragon ddigrifwch, /Alaf lyw luoedd amgelwch, /Amgeledd PM V 2 24 i. /Gwyllon Tey_"rnon dud amnoddi, /Gwolluchon ddragon ddraig Eryri, /Gwollewin de_"yrn, gwellaa fi: /G CBM IV 6 134 - Merfyn, /Hawl edwyn hil Idwal, /Prysur ddewr ddragon, ddraig ofal, /Pryffwn gawr, priodawr preiddwal. ES I 18 27 t, /A'i phlaoedd a'm gorllwg. /Bu rho_^n im am ddragon ddrwg, /Dreigioedd amlaen oedd amlwg. /Oedd amlw LlG VII 26 33 Deddfau teg, tyngu o'i eurllaw. /Dinam ddraig, ddragon eiddunaw, /Diriad cad, cedeirn orddwyaw, /Dawn y PM V 10 6 Mau gynnelw, yr elw, yr alaf, - gan ddraig, /O ddragon fodrydaf, /Heb bant, moliant milioedd naf, /Heb D-2 I 2 17 ol, gorwy reol, gorddethol ddoeth; /Gwyddbwyll ddragon, gosbarth Brython, gosgymon gw_^yth, /Gwawd dryg CBM IV 4 161 eblig /Pobl ar wledd yn hedd yn hirdrig, /Mygr ddragon gwron gwyrennig, /Meddw meddlys, melys eu mestig PM V 17 14 /Meddfaeth dialaeth, diwyl hydab - cad, /Cadr ddragon gyfundab, /Gwrfab Madawg gwrddfeirch arab, /Gwry BF VII 49 18 nef, o'i addef, eddyw ffrwythlawn - ddraig /O ddragon Merfyniawn, /Glew lew o lin Gadwallawn, /Glyw ly PM V 30 1 Arddwyreaf ddraig, ddragon nen - Prydain, /Llawer bardd prydfawr yn ei ohen SB II 22 18 n, dyganwn o'i anghraith, /Tranc ar ddraig, ar ddragon oddaith. /Gwedi bod fy naf yn nef, ym mhresent / D-4 VI 20 18 dyr Croeseswallt crysiasant - am ddraig, /Aml ddragon pedrydant; /Gwy_^r gortho bro bryn a phant, /Gwi CBM III 3 211 o burawr yn brydydd. /Prydydd wyf rhag Prydain ddragon, /Priawd cerdd, cadair prydyddion, /Glyw a'm rhy LlG VII 25 37 wen /Nad ydyw i dan gudd. /Gorawenus ddraig ar ddragon prudd, /Gw_'reiddrwydd Emrais dros drais drablu PM V 10 34 Hawl adwn, ysgwn ysgwyd, yn llais - ddraig, /O ddragon tud Emrais, /O bob tir treth a'th welais, /Ac o PM V 5 12 Nid cynna iddaw Eiddol, nes /Nog Arthur, eirth ddragon wales. /Nid cynnwys ei lu, nid cynnes - ei lid, GM I 8 69 i coffa_"ed ced gyfaddas. /Cynhelwais o ddraig ddragon wanas, /Cymhwyllais Gemais, Gymry ddinas. /Neu'm CBM III 20 39 lwir, /Enwir hir, hydr ei gas, /Enwawg ddraig, ddragon wanas, /Glyw dinag a glew dinas. /Dinas tey_"rna CBM III 24 97 iryd, rhudd ei onnen, /Nid oedd ddylaw ddraig, ddragon wo_"en, /Nid oedd flaidd amhrudd, nid oedd amhre GRh II 28 15 fudd /Yn foddlawn i gennyd; /Gnawd it, ddraig ddragon wynfyd, /Dygant ruddaw amgant rhyd. /Rhyfedd (ei PM V 5 24 es. /Ger Aberconwy cynognes - dwy ddraig, /Dau ddragon yn yngres, /Dau dremud am dud a'u dodes: /Dwy fy ddragonwys 1 GM I 7 43 g o'i fod yn naear, /O nenbren Powys, o ddraig ddragonwys, /O ddiffwys ei ddaffar, /O ddiffeithiad Lloe ddraig 44 PM V 10 79 rhoddaist, udd didaer; /Can cad teg torraist, ddraig aer, /A gwedi can cad, can caer. /Carws Duw dy fo CBM IV 2 1 Arddwyreaf hael, hawl ddiachor - ddraig, /Aerdarf arynaig, aerdorf angor, /Aer fawrwr faw PB VII 8 7 us, /Mab Owain, bro goelfain brys, /Gwychr lym ddraig ail Maig Myngfras, /Gwychwlad o gad a gedwis. /Ca D-4 VI 20 17 echdyr. /Rhechdyr Croeseswallt crysiasant - am ddraig, /Aml ddragon pedrydant; /Gwy_^r gortho bro bryn CBM IV 9 99 /A llif crau a lliw ffrau ar ffrwyn. /Lladdai ddraig ar ddragon drylwyn /Tryliw goch, trylew droch dra SB II 22 18 /Tw_^r dygn, dyganwn o'i anghraith, /Tranc ar ddraig, ar ddragon oddaith. /Gwedi bod fy naf yn nef, ym LlG VII 25 37 - neud adwen /Nad ydyw i dan gudd. /Gorawenus ddraig ar ddragon prudd, /Gw_'reiddrwydd Emrais dros dra CBM III 21 63 i, /Gormeisiad, bleiniad, blaen ddyfysgi; /Am ddraig Argoedwys, Bowys berchi, /Un perchen parchus ar e BF VII 56 19 yfel, /Cyn rhyfawr ddrygyrferth, /Oedd cadarn ddraig, bena_'ig berth, /Oedd ced gynnydd, cad gannerth. CBM III 24 36 /Neud am ddragon dwfn dyfnais-i afar, /Neud am ddraig Bennant bennaf galar! /Neud gwarfedd meuedd, mynw PB VII 13 10 th gw_^r, gwrdd lawhir - bolchlafn, /Balchwlad ddraig, bu cywir; /Maredudd, men na welir /Mygrddrud, gw PM V 5 23 yhoedd cyfaeres. /Ger Aberconwy cynognes - dwy ddraig, /Dau ddragon yn yngres, /Dau dremud am dud a'u d HF VII 22 26 der Ffaraon, /Dinam hael, o hil eryron, /Dinag ddraig, dinas cerddorion GRh II 28 40 , Ddafydd, /Dygen udd llawen llawrydd, /Dygant ddraig, dy gerennydd. /Cerennydd, herwydd or na haeddais EMRh VI 23 29 ffen ar ffordd deilwng, /Yn nhygiant trigiant, ddraig ddiystwng, /Yn nheg addef nef nawdd orddillwng PM V 23 22 n athrugar, /A Dafydd defawd Udd Cesar, /Difai ddraig ddragon adwyar, /Difwlch udd, difalch ei esgar, / CBM III 3 113 'th erbyn! /Enwawg fydd, fegys ei herfyn, /Enw ddraig, ddragon amddiffyn, /Anwar fa_^r, feddgyrn eisydd CBM III 26 58 dd, /Difrad hael oedd haelach no Nudd, /Difraw ddraig, ddragon ddadannudd. /Dyfryd fyd fyddaf drwy gyth CBM IV 9 143 einwch, /Cyfeddwalch cyfeddweilch elwch, /Elyf ddraig ddragon ddigrifwch, /Alaf lyw luoedd amgelwch, /A LlG VII 26 33 ddiaw, /Deddfau teg, tyngu o'i eurllaw. /Dinam ddraig, ddragon eiddunaw, /Diriad cad, cedeirn orddwyaw, PM V 30 1 Arddwyreaf ddraig, ddragon nen - Prydain, /Llawer bardd prydfawr yn GM I 8 69 wed /A'i coffa_"ed ced gyfaddas. /Cynhelwais o ddraig ddragon wanas, /Cymhwyllais Gemais, Gymry ddinas. CBM III 20 39 - y'i gelwir, /Enwir hir, hydr ei gas, /Enwawg ddraig, ddragon wanas, /Glyw dinag a glew dinas. /Dinas CBM III 24 97 nwyd, Rhiryd, rhudd ei onnen, /Nid oedd ddylaw ddraig, ddragon wo_"en, /Nid oedd flaidd amhrudd, nid oe GRh II 28 15 yd - am fudd /Yn foddlawn i gennyd; /Gnawd it, ddraig ddragon wynfyd, /Dygant ruddaw amgant rhyd. /Rhyf GM I 7 43 O Fadawg o'i fod yn naear, /O nenbren Powys, o ddraig ddragonwys, /O ddiffwys ei ddaffar, /O ddiffeithi PM V 2 24 on Tey_"rnon dud amnoddi, /Gwolluchon ddragon ddraig Eryri, /Gwollewin de_"yrn, gwellaa fi: /Gwellygia CBM III 26 121 t, /Handid cynt y'i cwynwn, /Nid oedd ddrwg ar ddraig falch gystlwn, /Adoedd da, ei ddedfryd a wn. /Nid PM V 23 83 fan, /Yn undydd, ein HunDuw in a ran, /A_^ dwy ddraig ffelaig, ffaw gyman, /Fal dau lew ni'n dylochasan PM V 20 43 wraidd, - Gymry, /Gyniwair milcanpraidd, /Elyf ddraig ffelaig ffwyrdraidd, /Elsmer, udd ffe_^r, nid ffu PM V 24 24 aist fal drud Gyfeiliawg - i'th law, /Gafaelus ddraig Ffraw, Ffrainc gymynawg. /Y Dehau neud tau fal te CBM IV 8 1 Arddwyreaf ddraig ffwyr, ffelaig ffe_^r, /Ardwy cedernyd fenwyd fun LlF1 II 2 59 lys, les milcant, ydd a_^nt, ydd af. /Dragon ddraig Gwynedd, dragon o fonedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, n CBM III 21 207 yw ein llyw, llew tey_"rnon, /Tey_"rnedd ohen ddraig, nen dragon, /Canys dir hepgor dewrddor deon, /De PB VII 3 8 ud ethol walch, weilch hydwyth, /Neud ethym am ddraig, neud aeth! /Athwyf ym mrwyn, gw_^yn geithiw, /E CBM III 26 139 ug i gadlan /Ar gadfarch can crychrawn, /Dinag ddraig o ddragon creulawn, /Dinas gawr, garwlym ei wayw PM V 10 5 Feigen. /Mau gynnelw, yr elw, yr alaf, - gan ddraig, /O ddragon fodrydaf, /Heb bant, moliant milioedd BF VII 49 17 ef. /Gwlad nef, o'i addef, eddyw ffrwythlawn - ddraig /O ddragon Merfyniawn, /Glew lew o lin Gadwallawn PM V 10 33 r Heledd. /Hawl adwn, ysgwn ysgwyd, yn llais - ddraig, /O ddragon tud Emrais, /O bob tir treth a'th wel CBM III 13 1 Arddwyreaf ddraig o ddrudfaith - awen, /Llew llawen, llawr osbaith, CBM IV 6 134 /Hawl edwyn hil Idwal, /Prysur ddewr ddragon, ddraig ofal, /Pryffwn gawr, priodawr preiddwal. /Prydest PM V 3 8 yrfa, /Eryr Tey_"rnon er yn dey_"rngain, /Eryr ddraig ormant ... /Ardduniant prif-feirdd, eurddwrn pryd CBM IV 6 234 /Rhydylif cynnif cadfaon. /Rhy-d-erfyll rhwyf ddraig rhodolion - eirchiaid /Rhydalant eu rhoddion; /Rh LlG VII 28 10 wg. /A rhechdyr a'i wy_^r, bynt wareddawg /It, ddraig y Waun, wayw cyndyniawg, /A'r Dre-wen yn boeth ge ddrain 3 GYC VII 43 19 /A'i holl weli_"au heb eli_"aw, /A'i goron yn ddrain ac Yntau'n gelain, /A'i ben yn anghrain wedy r'gr GYC VII 40 98 myfyr dengmain, er Ei gwynofain, /Er Ei goron ddrain a'i wir ddoniau, /Er a fu o grair, er Ei wir gada CBM IV 1 46 i trychant celain, /Gwelais wedi cad coludd ar ddrain; /Gwelais rhag terfysg twrf adfirain, /Torfoedd y ddreigiau 3 PM V 27 25 /Tau, Angau, anghyflafan! /Cyflafan fuan fu ar ddreigiau - byd /A bedydd cyn bwyn tau; /Cadr Grist, rha CBM IV 13 21 , myrdd ofwy Mo_^n. /Ym Mo_^n, ben-dragon, ban ddreigiau - Prydain, /Wyt prydfawr i'th arfau, /Cefaist CBM IV 1 13 edlaw ar ddarwedd, gwaed ar ddarwain, /Cyfarfu ddreigiau, rhiau Rhufain, /Ac esillydd Rhun rhudd ei gig ddremynt 1 CBM III 5 7 yn gorwydd Epynt; /Rhin wolaith woleddf, wolau ddremynt, /Rhiain ni'm rhifai-i ced am rhifynt. /Rhiane ddrud 11 ES I 17 28 dd iawnllary wrth gerddau iawnllin, /Bydd wrdd-ddrud, aer ddylud ddilin, /Dilain Lloegr a llwgr ei gwer LlF2 VI 8 2 Clod ysgain Owain, clod ysgain /Ysgwyd ddrud ddylud Ddyliffain. /Clwyf iddaw ni ddaw, ni ddamwa PM V 1 51 - yn nygn, /Ef gynnygn gymynad, /Ef ysgrud, ef ddrud, ef ddrusiad, /Ef ddoethaf, ef ddoethfawr ygnad; / GM I 8 37 afferth anferth anfad iddi. /A draig Mo_^n mor ddrud ei eisylud yn aer, /A bu terfysg taer eu haer holi PM V 4 18 on. /Rhan i bawb, i'i bobl eu haddon: /Rhai yn ddrud, eraill yn ddoethion, /Rhai tra llwfr tra llafar e EGM I 25 5 /Ysgar ysgeneddl, gychweddl gychwyrn. /Ysgwyd ddrud esgud esgyrn - eliffant: /Ys gnawd yn irddant ar e PB VII 7 20 ir tey_"rnfro Dewdwr, /Llaw esgud llwybr gwrdd-ddrud gw_^r. /Gw_^r glew oedd Forgant, gwrdd gledd - gog PB VII 9 12 lyw glew yn ymorchwydd /Llwydd-dud, llew gwrdd-ddrud gw_'raidd. /Gw_^r yw fy llyw gorllawen, /Gwy_^r a CBM IV 6 116 ain. /Te_"yrn glyw terrwyn, tyrrynt prain - yn ddrud /I gw_^n cnud uch cnofain, /Rhygnasant rif nawcant CBM IV 6 230 Rhydylawch eirchiad ag eirchion, /Rhydyladd yn ddrud rhan canaon - cnud, /Rhydylud alltudion, /Rhydyly CBM IV 4 85 Nanhoywnain, /Araf yw arwydd ei ddichwain: /Ar ddrud walch, gwrfalch goradain, /Ar hil Rhun rhudd weryd ddrudanaeth 1 CBM IV 17 95 u a mynnu fy mabolaeth. /Caraf, iolaf Dri drwy ddrudanaeth - ced, /Canrhed a'm gwared er gwrdaaeth, /Ca ddrudfaith 1 CBM III 13 1 Arddwyreaf ddraig o ddrudfaith - awen, /Llew llawen, llawr osbaith, /Lleweny ddrudion 1 CBM IV 5 21 Cynwrig. /Cynifiaid, cyrchiaid, cerdd arial - ddrudion, /Clwyf eofn cleddyfal; /Nid cardd, nid cerdd a ddrudran 1 PM V 23 101 elwch, elyf egwan, /O'i ariant gormant gorym ddrudran, /O'i alaf a'i aur a'i arian can. /Can edwyn dd ddrumain 1 CBM IV 1 49 yn, tarf ymysgrain; /Gwelais drydar crain i ar ddrumain - mo_^r, /Gwelais eu hesgor, ysgar ddilain; /Gw ddrusiad 2 CBM IV 10 11 r) /Nawdd Cywir Cyngwastad /Ar dy ddrysau, aer ddrusiad, /Ar dy ddrysawr, gwawr gwenwlad. /Aswynaf awch PM V 1 51 /Ef gynnygn gymynad, /Ef ysgrud, ef ddrud, ef ddrusiad, /Ef ddoethaf, ef ddoethfawr ygnad; /Ef orau a ddrwg 5 CBM III 26 121 dwn - hynt, /Handid cynt y'i cwynwn, /Nid oedd ddrwg ar ddraig falch gystlwn, /Adoedd da, ei ddedfryd a ES I 18 27 phlaoedd a'm gorllwg. /Bu rho_^n im am ddragon ddrwg, /Dreigioedd amlaen oedd amlwg. /Oedd amlwg aerlla GG II 31 10 y diwedd. /Drwg yw in dryced an buchedd; /Ail ddrwg in cyflwg an cyflyedd; /Trydydd, twyll herwydd cym DB VI 33 35 ywir - ei farw, /Ei farwnad a genir. /A orug o ddrwg (ni ddrygfernir) /I Ruffudd o'i fudd a faddeuir; / DB VI 35 46 med Forgannwg, parha_"us ei wg, /Er a wne_^l o ddrwg, nis diwyga; /Chweched i dramwy, chwe chad yn adwy ddrws 2 GYC VII 40 33 faddau, /Pan aeth un Mab Duw, y dydd gorau, /I ddrws porth uffern gethern gaethau /I wa_^n heb annog, a GYC VII 40 74 rau. /Pan ddoeth un Mab Duw ar o_^l dioddau /I ddrws porth uffern, gethern gethrau, /A'r gwaed yn annog ddrychafael 1 DB VI 35 19 n dros Glawdd Offa; /Brooedd ysgafael, bryd ar ddrychafael, /I brifdeg gaffael, hael yd hwylia. /Braisg ddrygfernir 1 DB VI 33 35 farw, /Ei farwnad a genir. /A orug o ddrwg (ni ddrygfernir) /I Ruffudd o'i fudd a faddeuir; /A orug o ddrygnosau 1 MG VII 32 59 ir ar y dechrau; /Nos Nadolig: nos annhebyg i ddrygnosau, /Nos lewenydd i lu bedydd: byddwn ninnau! /B ddrygweithred 1 GM I 14 106 r maint maith gyhused /Ry'i gwneuthum o ddim o ddrygweithred. /A'm trugarawg Arglwydd, trugarha_"ed - w ddrygyrferth 1 BF VII 56 18 bai aerfab Iorferth - yn rhyfel, /Cyn rhyfawr ddrygyrferth, /Oedd cadarn ddraig, bena_'ig berth, /Oedd ddrysau 2 CBM IV 10 11 d - y'm gelwir) /Nawdd Cywir Cyngwastad /Ar dy ddrysau, aer ddrusiad, /Ar dy ddrysawr, gwawr gwenwlad. MG VII 32 42 ty_^ ydd a_^nt, heb ddo_^r, heb gant, gwynnawg ddrysau; /Y Mab ydoedd a anydoedd dan ei nodau, /A'i fam ddrysawr 1 CBM IV 10 12 yngwastad /Ar dy ddrysau, aer ddrusiad, /Ar dy ddrysawr, gwawr gwenwlad. /Aswynaf awch nawdd, na chelw ddu 2 ES I 21 10 ylfawr lewychu, /Ef gwnaeth lloer a llewych ar ddu; /Ef gwnaeth trai a llanw, a llwyr feddu - byd, /A b MG VII 33 15 d eu cyngyd a'u cain gywrych, /Rhag eu llu cad-ddu y'm cetwych - Arglwydd, /Rhag ebrwydd, cyfrwydd, a'm ddug 26 DB VI 35 63 tli Ceri ger Caer Efa; /Pedwaredd ar ddeg, pan ddug achwaneg, /Dwyn Cedewyng deg, Duw a'i nertha! /Pym BF VII 55 1 Duw a ddug ataw (buddwaglaw byd), /Deddfawl Freienin, Dewin di PM V 28 6 . /Nef i'r gw_^r, arwr aur oseb - cerddau, /Ni ddug cardd ei wyneb, /Ni wn o wawd ei woheb, /Ni wybu na PB VII 6 28 iad, gad gaddug, /Drwg fu Duw, ein draig-ni a ddug. /Dug angau'r gorau, gorug codded - bron, /Pair rho BF VII 49 14 gwalch trawsfalch (trais anoddef - rhwy) /Rhy-ddug Duw o'i gartref, /Arddelw ceinffyrdd cyrdd cyflef: DB VI 31 57 Tri gorau dreigiau sy o'r dragon, /Tri gw_^r a ddug Duw o'r dyniaddon, /Tri eres armes trachwres trychi PM V 23 107 i abo; /Caerlleon, llyw Mo_^n mwyn Pabo - a'th ddug, /Ef a'th ddwg yng ngodo; /Llywelyn, ef llosges dy DB VI 35 60 wn y dug Werthryniawn, /Maelienydd o'i ddawn a ddug etwa. /Trydyddeg dogni taerwalch Eryri /Arwystli Ce GwB VI 17 5 yr eurysgwyd, /Cynon fab Culfanawyd. /Rhuthr a ddug fy llyw, aeth tra lly_^r - ei glod, /Ei glybod bu m GwB VI 17 1 Rhuthr a ddug fy llyw, llew diarswyd - traws, /Tros Gymru y'i cly PB VII 12 1 Cyrch a ddug fy llyw, llew gw_^yth, /Cad udd Faredudd falch dai GwB VI 17 9 awn ongyr, /Llyna ruthr aruthr eryr! /Rhuthr a ddug fy naf (nawell yw - o'r gwy_^r /No'r gorau er Dilyw PM V 15 10 as. /Archaf arch i Bedr o berthynas - Crist /A ddug Grog yn urddas, /Trwy eiriawl teg ymiawl Tomas /A CBM III 26 137 pasg pysgawdliw eigiawn, /Dihafarch gynran, a ddug i gadlan /Ar gadfarch can crychrawn, /Dinag ddraig BF VII 53 10 /Och am ryd esbyd! Oesboen dagrau - rhwy /Rhy-ddug lliw fy ngruddiau; /Och faith, och fyth hyd angau, MB I 3 14 awd? /Nid adfarn cerddau! Nid gau daerawd! /Ni ddug neb ceiniad na_^g ohonawd. /Yn awen gyfrif cenif dr GwB VI 17 13 istryw, /Cad gyfamrudd ledrudd lyw. /Rhuthr a ddug (nid ffug) er ffosawd - fy llyw /Llangollen ddiwarn GwB VI 17 17 drawd, /Arf glyw a glywir hyd Frawd! /Rhuthr a ddug (nid ffug) ffwyr ddilyn - Brynaich, /Braw uddudd a PB VII 14 20 r, difryd y'm gorug, /Hoeddlfrau hydr a ddau a ddug. /O'i ddwyn, cynneddf brwyn, cwynasam - Samswn, /Ll MB I 3 122 ai onwydd. /A'r maint a ddyfu ar eu hedrydd /A ddug o'i gadau chweddlau newydd! /Cad rhag Castellmarch, CBM IV 7 19 n, /Mawrgof ar gychweddl gychwyn, /Cyd ragor a ddug rhagon /Cad fab Gruffudd yn Rhuddlan. /Yn Rhuddlan PM V 10 89 ddywetwn /Parabl prif hyfryd hyd hwn?) /Hwn a ddug rhagor rhagoch, - wy_^r Cymru, /Cymriwai ddur fochf CBM IV 4 122 glwyd rosedd; /As duch Duw yn ei dangnefedd /A ddug trais tros Erch a Heledd, /A wnaeth anfadran anfedr PM V 14 25 , /Neud adwen ar ddyn rhy-ddwyn fy ngne. /Neur ddug Wysg, gantwysg gan ei godre, /Dolydd Caerlli_"on dd PM V 23 125 tra fo, /Lles i fyrdd o feirdd a'i cyrcho. /A ddug y Wyddgrug a'i dyco, - gwyliwch! /Gwelator pwy'i ll PM V 23 111 /Llas dy wy_^r tra lly_^r, tra Llwyfo. /Llwyr ddug y Wyddgrug, nid ffug ffo, /Lloegrwys, eu llugfryd y ddugam 1 D-4 VI 20 57 plyg /Clod gyhoedd caeroedd cerrig. /Cerrynt a ddugam ni ddygerdd - eraill /Ar allt mo_^r a'i ogerdd, / ddugant 1 CBM III 11 80 dair cynneddf, cadw cadr urdden, - ar ddeg /Yr ddugant o Feigen ddugost 1 D-3 VI 19 6 dirion. /Y'm ce_^n o'r lluoedd ar erllyrion /A ddugost yn ffyrf rhag Ffaraon /Pan ddaeth pobl Israel ce dduhudd 1 LlG VII 25 42 , tey_"rnaidd udd /Ar fyrdd cyrdd, cerddorion dduhudd. /Aer yrdang cyfrang, cyfranfudd - gwriaf, /Goro ddull 5 CBM IV 3 15 ran atan, ataw ydd awn! /A fo balch ddulliaw o ddull cyfiawn, /A fo traethadur, traethed ei ddawn; /A f CBM IV 16 141 /Yn rhwyddhawl hwyrdawl, hirdoddaid, /Ym mhrid-ddull cynnull cynheilwaid, /Ym mhrid-ddoeth gathl cyfoe PM V 24 13 ulu, rhwyf teuluawg, /A_^'m prydest ddyllest o ddull doniawg: /Prydu nid anoeth i gyfoethawg. /Prydydd DB VI 34 5 ry'i medraf, /Cyflawn dawn danfoned ataf; /Ar ddull llawn Llefoed y dywedaf, /Arglwydd fal Cynddelw a GB II 26 138 d a bron, o brydest chweg, /O brydest ddyllest ddull ychwaneg, /I Frefi a Dewi, doeth Gymra_"eg. /Dioge ddulliaf 1 CBM IV 6 286 O'r defnydd y dyfnaf, /O brydest, o ddyllest a ddulliaf, /O ddawn Duw can doddyw ataf. /O'r mo_^r pwy g ddulliaw 1 CBM IV 3 15 awn, /A ddyran atan, ataw ydd awn! /A fo balch ddulliaw o ddull cyfiawn, /A fo traethadur, traethed ei Ddunoding 2 CBM III 24 172 dd, rhwyf cyrdd cuning, /Rhodded ardduniant ar Ddunoding CBM III 24 56 iad yng nghad, gw_^r gwanar - yn ing: /Gw_^r o Ddunoding, gw_^r, berging ba_^r! /Parawd o'i adaf, cyn n ddur 2 PM V 10 90 ddug rhagor rhagoch, - wy_^r Cymru, /Cymriwai ddur fochfoch /Pan fu lew Loegrwys foloch, /Pan oedd lli GM I 6 3 drallawd; /Ystryw dra mesur, ysgawl pybl pobl ddur, /Present benadur, prysur ddurawd. /Prydain adanad, ddurawd 4 CBM IV 9 52 Saeson sangawd, /Bre fronddor, bron ddewrddor ddurawd, /Bryd gryd gryn, granwyn graid worgrawd, /Brisg D-2 I 2 15 yd graid. /Graid blaidd blyngawd, greddf deddf ddurawd, gnawd brawdwriaeth; /Gw_^r oedd Eiddol, gorwy r MB I 3 24 ad gyffro o Anarawd, /Ac ail o Run Hir, rhyfel ddurawd. /Gwanai yng nghynnor eisor Medrawd /Mal Urien u GM I 6 4 sgawl pybl pobl ddur, /Present benadur, prysur ddurawd. /Prydain adanad, prydyddion borthiad, /Boed cyf ddurawg 1 MB I 3 53 rais drais drahaawg. /Cadau ddidudydd, cleddyf ddurawg, /Cw_^l clywed cystudd ar rudd mynawg; /Can ger ddurddor 1 LlF1 II 2 41 elfron Frenin o'r llin llariaf. /Ysgor ddo_^r, ddurddor ddiachoraf: /Ys gwn cwdd eddyw; ni wn cwdd af. ddurfing 1 PhB VI 12 18 _^r pymllyng, - na'm gwartha, /Na'm gwrthod yn ddurfing, /Eryr llewyr, llaw berging, /Erhaeddiaist-ti e dduun 2 HOG II 6 75 wd; /Am Hawis, fy newis ddefawd. /Cefais i fun dduun, ddiwyrnawd, /Cefais-i ddwy, handid mwy eu molawd, OC II 15 3 is /Yn eu traws arofun: /Ffyrdd cyrdd cyfeddau dduun, /Pa ffordd ydd awn-ni o Ffordun? /Dos, was, yn eb Dduw 117 PM V 8 44 n eddewid. /A minnau, magator o'm dlid /Bodd i Dduw a bod yng ngleindid. /Rhag beiau rhiau yn y rhennid GB II 26 61 ofnawg /Rhag gormes cedyrn Cad Ddybrunawg; /Ar Dduw a Dewi, dau niferawg, /Yd alwn bresen breswyl fodaw GB II 26 78 /A ddigonais-i o gam, o gynghlwyf - difri, /I Dduw a Dewi y diwycwyf, /Canys dichawn Dewi nis dichonwy LlF2 VI 10 32 r. /Ni mad aned neb, ni mad aner, /O edrych ar Dduw a ddifarner. /Ni mad gymyrth arf ni gymer - benyd / PM V 27 1 Am unig treisig y trawsiolaf - Dduw /A ddigawn iach o glaf, /Milwrmilwyr fodrydaf, /Mad GM I 14 63 wyf /Cyfarws mynws men y'i caffwyf. /Ac ysym-i Dduw a ddiwycwyf - o'm drwg /O'i drugaredd cyn mi trangw DB VI 33 6 /Rhy fawr o bechawd a rybuchir, /Rhy fychan i Dduw a ddiwygir, /Rhy afnam o gam a gymerir, /Rhy annawd PhB VI 16 13 fy nghystlwn, ni wn py wnaf. /Och hyd atat-ti, Dduw, a ddodaf - yn dde /O weled fy lle ar lledeithiaf GC VI 21 3 - gofal? /Gnawd gofyn chweddl i ddoeth! /Mawr Dduw! a ddycych beunoeth /Mor wael na welir drannoeth. / ES I 17 10 wellwyr gollewin: /Brodyrdde braw aele o lin. /Dduw a Mair, a chwair in chwerthin /(Chwerddyd bryd!) o PM V 19 38 nbwyf well honawd, wawd obryn, /Hanbych well o Dduw ac o ddyn EGM I 28 43 on arawd, /Can nid o gysgu y daw gwasgawd. /Ar Dduw addef nef fy llef llwyprawd /Yn edrinaw fry rhag y EGM I 27 87 awdd trallawd trallwybr eisiau. /Archaf arch i Dduw addodau - nef /Na ddoto Pedr gloau /I'm lluddias i' MeiG I 32 34 grefydd beunydd, bennaf - ei gogawn, /Credu i Dduw a'i ddawn, ys cyfiawnaf. /Credych Di fi, yr Celi ce DB VI 24 49 au ddiau ddyfod iddaw: /Pam na cha_^r mab dyn Dduw a'i geisiaw? /Pam na chynnydd ef nef yn ei eiddiaw? D-5 VI 36 45 brwyn dwyn brenin Gwynedd. /Gwae fi, Arglwydd Dduw, am eurgledd - ddidaich! /Gwyn eu byd-wy, Frynaich, MeiG I 30 1 A'm bo i gan Dduw, a'm bo - trugaredd, /Ni bo drwg neuedd a'm gorfedd ES I 23 28 yd oedd einym cymodlonedd - cwbl, /Cyn cablu o Dduw ar ein buchedd. /Pechu yr ddigonsam o gam garedd: / MeiG I 30 20 /Coelwyf a synnwyf a synio - cywraint, /Coelaf Dduw a'r saint a braint eu bro. /Cristawn wyf gan iawn ( EGM I 28 37 /Yn afflau oerwern yn erddygnawd. /Arddunedig Dduw, arddelw ohonawd /A wnaf, Arglwydd Naf, nerth pob c LlF1 II 3 21 dd, /Ddifwyn ei fa_^r i'm harglwydd. /Galwaf-i Dduw Arglwydd am arglais - Owain, /Llyw coelfain, Coeli BF VII 51 28 ywelyn, /Athrist hiraeth gaeth golyn; /Eithr o Dduw, aruthr i ddyn. /Dyniaddon, deon, digofaint - ein CBM IV 18 15 'r wlad eidduned, myned a wnawn! /Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchaf, - ceinfolawd /Ar draethawd a draethaf; CBM III 10 21 rwar, neu'm ca_^r, neu'm cyfarch. /Cyfarchaf i Dduw cyfarchddawn - foliant /I filioedd enwogawn; /Eurdo CBM IV 18 1 Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchwel iawn /I foli fy Rhi rhwydd, rhadlawn, / PM V 10 100 /A'th garaf - wyf digarad; /A'th garo, ddewr, Dduw dy Dad BF VII 51 25 ryd dro, /Ys diriaid nid ystyrio. /Ystyried, O Dduw, ddamwain dychryn - cun, /Can nid byw Llywelyn, /A LlG VII 24 1 Cyfarchaf i Dduw ddawn orfoledd, /Cynechrau doniau dinam fawredd, /C GRh II 27 3 gaffael - fal Turn /Tey_"rnged o'r Israel, /O Dduw, ddeon archafael, /Ac o ddyn, hawl erwyn hael. /Hae GYC VII 38 6 /Na chryn llaw yn lluniaw salwder, /Na chred i Dduw, ddewin ffyddlonder, /Na chrynai bob pryd rhag pryd MeiG I 32 25 Cred argel ddirgel a ddirganaf. /Creded bawb i Dduw, Ddewrnaf - gogoned; /Cred yn eidduned a eiddunaf. PM V 7 3 fawl tra Gwawl tra Gwynnaint, /Hanbych well o Dduw, ddiechwraint - de_"yrn, /Tey_"rnedd westifiaint. / CBM III 3 34 ; /Dyniawl bobl ni borthant iawnwedd, /Iawn i Dduw ddifanw eu rheuedd /Ar eubryd eu bradawg fuchedd /A PM V 25 57 Ar gadarn gadoedd dyrioedd dorri. /Can cymeri, Dduw, ddifwyn ynni - dyn, /Cymer Lywelyn, lyw cadeithi; CBM III 8 72 tra hyfryd, /Nid meddwl meddu hefyd, /Namyn o Dduw, ddim o'r byd GM I 14 11 chyfiaw hoddiaw hwyliaw heli, /A chymryd i gan Dduw ddiwynni, /A Chymro ddifro ddifrad weddi, /Diwraidd MeiG I 33 51 wy trachwerw ferw afar rhagddaw; /Na cherydd i Dduw ddwyn yr Eiddaw! /Eidduniant i ddyn ei ddwyn ar foe GM I 14 1 Cyfarchaf i Dduw, ddwywawl weini, /Cyfarchwel a dde_^l i ddaioni, /C DB VI 26 52 rry, /Neu ryorw_^yd, hael yd hwyly, /Ni ryorug Dduw ddyn fal tydy. /A ddaroganer a gymery, /O bob darog GYC VII 36 69 r sy_^r wedi r'syrthiaw? /Pani chredwch chwi i Dduw, ddyniaddon ynfyd? /Pani welwch chwi'r byd wedi r'b EGM I 26 57 bo poen oddef, Pedr wy noddi! /Ni bydd dda gan Dduw ei diddoli, /Ni bo diddawl Nest, nef boed eiddi DB VI 33 42 dwir, /Cedwis fi, ei fardd y'm gelwir. /Cedawl Dduw, Ei ddawn a iolir, /Ceidwad nef, Ei nawdd ni thorri CBM IV 18 60 Yn hollawl, meidrawl, hawl huanred. /A roddo i Dduw ei ddegfed - o'i law /Heb luddiaw iddaw Ei ddylyed, LlF2 VI 10 44 garer. /Truan ydd edfyn dyn pan dwyller, /Tru, Dduw, ei ddifant pan ddifa_"er. /Trymaf a glywaf ar egly DB VI 27 100 wyf y rhodded rhan fawr o'r byd, /Ef rhoddai i Dduw ei ddihewyd, /Ys rhoddo fy Rhe_^n rhan ysbyd - adde EMRh VI 23 27 el /Pan fu ymdrafael drud ag erddrwng. /Gwnaed Dduw ei ddiwedd-ef, ddi-fefl hebrwng, /Yni fo ei orffen HF VII 23 29 ni /Gan ddidwyll gymwyll gymodi, /Gan faddau o Dduw ei ddodi - yng nghrogwedd /Gan fyned i'r bedd, bu b CBM III 24 90 aw; /Delw yd orau Duw ei ddewisaw, /Dewised ei Dduw ei ddwyn ataw, /Delw y doeth ataf alaf o'i law, /De CBM IV 17 138 /Cyn dylaw gychwyn tyddyn tydwed, /Can dalu i Dduw Ei ddylyed. /Can lleng engylion, cain lliwed - obai LlF1 II 1 36 ffydd a chrefydd a chred - a chymun, /Fal wrth Dduw ei hun yd yr lunied. /Lluniwys y De_"ws dewis edry GYC VII 39 6 y grog ddeau, ddoniau ddanfon, /A gymeraist, Dduw, er Dy ddynion, /Rhag uffern gethern geithon - anff MeiG I 33 66 wl lwyth, laith anghywair, /Namyn a ddywetwy o Dduw fab Mair, /Nid oedd iawn i ddyn ddywedyd gair. /Gai PhB VI 12 12 a_^r, ca_^r cerdd lochi, /Mal gwirion, gwared, Dduw, fi. /Mi a'th fu_^m borthwr, borthiad - rhiallu, /N DB VI 30 92 m i gydag ef, yd gefais wledd: /Boed i gyda'i Dduw fo ei ddiwedd PB VII 15 5 i hwnnw /I'th fyddin, Grist, Frenin fry. /Wrth Dduw fry, Freienin coeth /Rhys rhuglfrys, freisgfawr dyl EGM I 27 83 /Gwedi llid ymlid yn ymladdau, /Gorpwyf-i gan Dduw fry, gwedi gwydiau, /Gorfod gorffowys baradwys bau EGM I 27 97 thin, Mathau, /Marcus a Lucas, Ionas enau, /Ar Dduw fy enaid, cyfraid cyfrau, /Eiriolwch, sefwch yn ei GM I 10 4 lli. /Allwynin ysid o symud arglwydd, /Erglyw, Dduw, fy ngweddi; /Annwyd proffwyd prudd ioli /Udd nefoe GM I 7 47 yar - wrthudd) /Nid wrth fedr ei alar. /Galwaf Dduw gan ddeifniawg adfar, /Galofydd huenydd huarwar, /H BF VII 51 33 int. /Llywiadr braint y saint, synied wrthaw - Dduw, /Gan ei ddwyn hyd ataw, /Llu obaith faith fyddinaw CBM III 10 11 ion - a'm ceidw, /Ced wallaw cadfaon, /Bendith Dduw gennwch, gynreinion! /Gnawd i fardd fendigaw haelon MG VII 32 27 u, /Llewenydd mawr a llawer gawr o ganuau: /`I Dduw gloria, pax in terra i'n terfynau, /Heddwch i'r byd LlG VII 25 32 Y neb a'th welo, wrth weled - dy ddawn: /I gan Dduw gogoned! /Gogoniant ffrwythiant, ffraethlew gwaywru ES I 16 20 lin. /Gorugost wormes (ni'th warafun) /Gorfawr Dduw gorfod, o Iddewon /Am fedd Crist: Creawdr nef, ys a DB VI 29 62 Ddifiau /Gwir ei ddal o ddylaw afflau; /Gorug dduw Gwener rhwydd-der rhadau, /Goddef pum archoll o ar GB II 26 83 - wyf, /I erchi i'm Rhwyf rhwydd gerennydd, /I Dduw gysefin, ddewin Ddofydd, /Ac i Ddewi wyn wedi Dofy CBM IV 2 39 or, /Arglwyddaf, gwraf gwryd Echdor! /Arglwydd Dduw, heddiw boed hawddamor - llary, /Llid esbyd ysbar, ES I 16 10 /Barochel uchel uch engylion, /Bardd fyddaf i Dduw hyd tra fwyf ddyn. /Archaf nawdd Mab Mair, crair cr PM V 24 74 affael trugaredd trugarawg - Arglwydd, /Trugar Dduw hywydd, rhwydd, rhinweddawg CBM IV 16 40 li arwar; /Iolydd wyf o nwyf yn afar, /Iolaf-i Dduw i ddifwyn Ei fa_^r. /Rhag ba_^r ein Peryf, Pen hael LlF1 II 1 1 Gwerthefin Ddewin Dduw, im gwared, /Gwerthfawr Briodawr, Gwawr gwaredred. EW VI 1 5 ei annwyd, /A rhag pob cadarn, cadwyd. /Cadw, Dduw, Lywelyn lyw ongyr - aelaw, /Ei alon niw hesgyr; /C DB VI 34 18 anaf. /Neud adwen, i'm prifnen prydaf, /Neud i Dduw mal y dadferaf: /Doethineb Selyf selwyd i'm naf /A HF VII 22 1 Dduw mawr, Amherawdr dyniaddon, /Dillwng Dy walch terwyn EW VI 6 30 awd tafawd, da yr awr - y medrais /Ymadrawdd o Dduw mawr: /Diwyn dy fa_^r, lachar lawr, /Difefl udd, br ES I 24 9 ddwl, unpryd: /Dyrwest Duw bu deugeinpryd. /Am dduw Merchyr Brad dybu bryd - Iddas, /Bredychu ein Hysbr DLlM II 18 3 th /Llyw Gwynedd a'i Gwyndyd obaith; /Ochaf-i, Dduw, na ddaw ef eilwaith - ym myd, /Ym mydawl osymdaith ES I 15 26 aeth. /Echwng Lloegr lletgynt farwolaeth, /Och Dduw! na ddaw ef etwaeth /I ystwng treiswyr, treiswriae GYC VII 36 71 ch chwi'r byd wedi r'bydiaw? /Och hyd atat Ti, Dduw, na ddaw - mo_^r tros dir! /Pa beth y'n gedir i ohi GM I 7 81 leiniad, /Aergorf torf, terfyn achubiad. /Och, Dduw, na ddoddyw Dyddbrawd can deryw /Derwyddon weinifia PM V 1 1 Cyfarchaf, Dduw Naf, nefawl Dad - celi, /Celfyddyd heb afrad /I fil PB VII 17 1 O ddwyn Bleddynt o Dduw nef, /O goll cywir arfoll cof, /Glud yw herw hirae DB VI 35 91 lwydda, /Can gaffael hirynt byd bod yma, /Can Dduw nef yn ei fawr noddfa /Ys caffo ef drugaredd a diwe CBM III 30 11 yn ddelw - boenedig, /Pan adug Dygynnelw; /Can Dduw ni bo cwyn ddielw /Cuddfedd, ceinddiwedd Cynddelw GYC VII 42 10 da. /Ystyr di, enwir, herwydd a draethir, /Gan Dduw ni cheffir dim cywira, /Eithr gwirionedd a gwa_^r d LlG VII 24 121 n eurwawr aerbair y tair talaith. /Cyfarchaf i Dduw o ddechrau - moliant /Mal y gallwyf orau /Clodfori, CBM IV 17 61 d rhwydd wy gynnygn gynddiebryd; /Ni rygollwyf Dduw o ddewredd byd, /Ni rygolles nef ni fo ynfyd. /Ynfy GM I 14 44 yn ferch wy Mab y modd ysydd, /Hi yn chwaer i Dduw o ddwywawl ffydd, /Hi a hawdd borthes lles llin ei DLlM II 18 1 Ochaf-i, Dduw, o ddyfod ei laith /Llyw Gwynedd a'i Gwyndyd obaith DB VI 27 34 gwydd, /Och Ddofydd ddifa gw_'reiddrwydd, /Och Dduw o ddyfod ein harglwydd. /Wedi achadw cad fragad fri DB VI 26 1 Hanbych well, O Dduw, od eddewy, /Eddewid ddilid a ddylyy, /Hanbwyf ohon PM V 17 1 Cyfarchaf i Dduw, o'i ddawn - huanaidd, /Huanaw i'm gogawn /Arwr, ar GM I 7 31 adw hirgwyn /A hirgur o ddolur ei ddwyn. /Ac i Dduw o'i ddawn ydd archaf arch iawn, /Awdl ffrwythlawn MB I 3 39 /Difa draig wron, weinon wasgawd: /Gogwypo ei Dduw o'i ddiweddawd /Nad e_^l yn rhygoll o'i holl bechaw LlG VII 27 1 Gwae fi, Dduw, o'r ddirfawr golled /Yr gollais-i, ni'm gellir gwa EGM I 28 2 Peryf nef, pura fy ngheudawd, /Pa_^r im, Dduw, parablu ohonawd /Parabl gwir pan draethir draethaw PM V 2 47 oethgerdd lawr werthfawr ydd wyf wrthi. /Gogwn Dduw, pryffwn y proffwydi, /Nad adwg o'i ddawn ei ddaion GRh II 28 60 tragywydd /A gorau ail gerennydd, /Wedi'r hon Dduw, 'r hon Ddafydd PM V 23 207 igreifiant /Can ddifwyn oesgwyn ysgarant, /Can Dduw Rhe_^n, yn rhan westifiant /Can ddiwedd pob buchedd GM I 14 55 Yn undawd Drindawd yn dragywydd. /Tragywyddawl Dduw tra gynanwyf /Traethawd ohonawd a handdenwyf; /O'r CBM III 3 93 r, /A'u credwy, credwch na thwyllir, /Tranc ar Dduw, traethaf na ellir! /Trawd ar ddyn a'u tremyn trwy GRh II 28 58 u. /Gorau un, gorau gerennydd - i ddyn /Yr hon Dduw tragywydd /A gorau ail gerennydd, /Wedi'r hon Dduw, GB II 26 197 laf er eirioled - im, /Can ni allaf-i ddim heb Dduw Trined. /Dewi yn eang, yn rhan rhwyddged, /Ac yn y LlG VII 28 28 gorffen (gorffawg - anrhydedd) /Trugaredd gan Dduw trugarawg LlF1 II 1 145 negi /Ym Meirionnydd wlad, mad ei moli. /Molaf Dduw uchaf, archaf weddi - iddaw: /Athreiddaw cyn taw a GM I 10 36 o mi! /Meddyg a iolaf, Meddydd plant Addaf, /I Dduw uchaf erchi; /Archaf arch i Grist Celi, /O'i gaffae BF VII 54 37 wyr, /Fegis meibion Lly_^r, llwyrglod ynni. /I Dduw ydd archaf, Naf, eu noddi, /Neddair egored, roddfyg BF VII 55 25 , /Gw_^r hawdd ei adrawdd, cawdd a'm cyfyd. /I Dduw ydd archaf (Naf ni'm ennyd) /Lleha_"u Dafydd yn lle PM V 29 11 Gymry - hu bych, /Hu bydd bawb a'i dyly, /Wrth Dduw ydd iolaf hynny, /Werthefin Freienin fry. /Braisg d HF VII 23 23 w_^r a beris haul, nid traul trengi, /I'r gwir Dduw ydd wyf yn erchi, /Er gwy_^r nef o'm nefawl weddi, MG VII 32 8 : /Duw a'n dyfu, dyn yn cre_"u creaduriau, /Yn Dduw, yn ddyn, a'r Duw yn ddyn yn un ddoniau. /Cawr mawr PM V 8 2 Arddaly nef, arddunia fy nlid, /Arglwydd Dduw, yn ddyn y'th enid, /Erglyw fi am funer, osid /'Yng PhB VI 14 30 -i fod Rhys, rhwysg ddiedfid, /Tra fai ddywawl Dduw yn ei ddwywdid /Ar y llen falchwen ni fylchid - ei MeiG I 33 15 m ffurf erni. /Ernywiant i ddyn ei ddigoni /Ar Dduw yn gollwng gwall fynechi /A'i dycwy yn gam yng nghy LlG VII 28 2 Hanbych well hyd bell, bwyll ardderchawg, /O Dduw yn gyntaf naf niferawg; /Henefydd dedwydd, odidawg MeiG I 31 9 gion fuant, /Yn y present y preswylasant. /Gan Dduw yn lleufer, llewychant, - llu bedydd, /Llewenydd a ES I 23 7 ed waredd. /Teirffordd y deuant, etifedd, - ar Dduw /Yn y dyfydd pawb i'r Frawd gyhedd: /Uchaf (gwyry a Dduw'n 1 GYC VII 41 1 I Dduw'n gyntaf y cyfarchaf, bennaf biau /Nef a daear, a g ddwfn 2 CBM IV 1 6 ddfalch, gwalch goradain, /Yn ail awen ddofn o ddwfn gofiain, /Yn ail arwraidd, gw_^r huadain, /Yn ail CBM III 24 29 , /Angau Rhirid wyn wedi Arthen: /Cyn canwyf o ddwfn, o ddofn awen, /Awydd neud aflwydd, neud aflawen! ddwfr 1 PM V 6 51 r honnaid, /Rhodri hael, a'i hafal ni wnaid /O ddwfr ac awyr ac enaid - a phridd, /A ffrawddus da_^n ni ddwg 4 LlG VII 25 84 fro; /Doniawg yw fy llyw, llafngoch Gymro: /Ni ddwg Duw y dawn a roddo CBM III 5 117 dd arddunaf, y'm harddunir. /Arddunedig ddyn a ddwg i ffyniant /Ardduniant moliant, mal yd glywir. /A g CBM III 25 4 /A gefais ei alaf, /A Duw a'i dug i arnaf /A ddwg pawb a fo pennaf. /Pennaf y treiddem trwy ryfig - g PM V 23 108 on, llyw Mo_^n mwyn Pabo - a'th ddug, /Ef a'th ddwg yng ngodo; /Llywelyn, ef llosges dy fro, /Llas dy w ddwy 5 D-5 VI 36 37 ynned ymwared o iawn waredd, /Na ddalied ddiau ddwy flynedd - ynghyd /Ei fod yn y byd hyd hirhoeddledd. D-5 VI 36 29 yledd /Er Ei archollau, doll gan dyllwedd: /Ei ddwy fron a fu ar fedd - ei Arglwydd /Na fyro awydd yn o HOG II 6 76 wd. /Cefais i fun dduun, ddiwyrnawd, /Cefais-i ddwy, handid mwy eu molawd, /Cefais i dair a phedair a_^ PC II 21 1 Es blwyddyn ydd wyf neu ddwy - i'th besgi, /Ni'th basgaf a fo mwy, /Dygi im y dy LlF2 VI 10 95 Iawnaf i'w Arglwydd ei erglywed. /Archaf i Duw ddwy uned: /Un ffydd a_^ chrefydd, a chred Ddwydid 1 PM V 8 5 'th rad, o'th rydid. /Na ddos, Hael yn helw dy Ddwydid, /I wrthyf, na mi i wrthyd. /A_^'m parabl o'th ddwyfer 1 GYC VII 38 29 th yn rhuthraw Gwener, /Ef a_^ rhwnc i rwng ei ddwyfer, /Ef heb gof yng nghyfrif aeredd, /Ef yn wan dru ddwyfron 2 GYC VII 40 103 Na'm gato i gythraul er ei gethrau. /Er cur Ei ddwyfron, er Caer Absalon, /Er gwaed Ei galon a'i fron f GYC VII 40 62 ll a'i archollau, /Er ca_^r Absalon, er cur Ei ddwyfron, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwgrau. /Ydd ar ddwygad 1 GM I 8 9 or hyd oror Mo_^r Rhudd! /Ef gwnaeth yn ungad ddwygad ddigudd /Yn un dydd herwydd herwyr [ ] /Cad fawr ddwygawn 1 D-1 I 1 11 yr Benrhyn, Ystradwy fryn, Tywyn warwy, /Dyfed ddwygawn, Ceredigiawn, cyflawn ofwy, /A Meironnydd ac Ef ddwylaw 5 GYC VII 43 30 wr, a cham usurwr, /A thwyllwr bradwr bradawg ddwylaw, /A lleidr annoniawg, a dyn deueiriawg, /A glwth GYC VII 43 16 /A'r gwaed yn gired ar ddydd y'i croged, /A'i ddwylaw ar lled wedy r'llidiaw, /A'r gwaed yn ffrydiau y LlG VII 26 7 f ddilesg wrth gymraw; /Gruffudd aur ddiludd, ddwylaw - egored, /Gwawr Maelawr drefred, ged gyflwyddaw GYC VII 43 10 ddyliai dyn a'i feddyliaw /A fu o ddolur ar Ei ddwylaw /Gan gethri parawd yn cythruddiaw - cnawd, /Ef n ES I 16 18 yf nef a daear, rhag taerfar ta_^n, /I rwng Dy ddwylaw rhag Dy ddeulin. /Gorugost wormes (ni'th warafun ddwyn 32 PB VII 15 24 l oer i eurfab Owain /A'i gyfoeth a ddaeth o'i ddwyn GM I 7 30 ymradw a hirgadw hirgwyn /A hirgur o ddolur ei ddwyn. /Ac i Dduw o'i ddawn ydd archaf arch iawn, /Awdl MeiG I 33 52 i Dduw ddwyn yr Eiddaw! /Eidduniant i ddyn ei ddwyn ar foes /I gymryd crefydd Cristionig groes, /Anwog CBM III 24 90 w yd orau Duw ei ddewisaw, /Dewised ei Dduw ei ddwyn ataw, /Delw y doeth ataf alaf o'i law, /Delw ydd o PB VII 17 1 O ddwyn Bleddynt o Dduw nef, /O goll cywir arfoll cof, /Gl DB VI 30 29 rihael haelach yd gaffad. /Truan y gwnaeth Duw ddwyn cariad - Cymry /Ym mhlith priddwely heb oleuad. /E PB VII 14 21 'm gorug, /Hoeddlfrau hydr a ddau a ddug. /O'i ddwyn, cynneddf brwyn, cwynasam - Samswn, /Llyw llafndwn EW VI 5 5 pobl ddyniaddon. /Dyniaddon deon dyly, - am ei ddwyn /Dolur cwyn a'u cyffry; /Gw_^r gwrddblant hydr fol DB VI 29 113 o byddaf, /Trugar hael, pa hwyl a ddygaf? /Am ddwyn draig dragon nas gwelaf /Drwg, Fab Duw, y daethost GB II 26 149 Ddewi Deheubartheg - bair /I ddial fal diwair ddwyn ei wartheg; /Dothyw i Ddewi yn ddeheueg, /Gan bor LlF1 II 1 19 fais trais trasglwy fyned, /Myn na llefais dyn ddwyn eisiwed - o'r llan /Ger glan glas dylan, o'i dylye PM V 16 19 Yn lle bai gyfamwyn, /Unbyn ddeddf, unboen o'i ddwyn, /Enbyd y'm ergyd mawrgwyn. /Cwynaf flaidd gwriaf PM V 14 24 cogau, coed neud atre, /Neud adwen ar ddyn rhy-ddwyn fy ngne. /Neur ddug Wysg, gantwysg gan ei godre, / PB VII 5 1 Gw_^r cymrwyn ei ddwyn, gwawr Cymry - neud marw, /Mawr a chweddl a'm deff DB VI 33 53 udd, /Am Ruffudd, digudd deigr hyd arffed, /Am ddwyn gweilch terrwyn gwedi tyrred, /Am ddifa rhai da ry PB VII 18 14 nben o unbyn Powys. /O Bowys, beues dihagr, /O ddwyn Gwe_^n, ddilawen ddeigr, /Cof a'm daw, a'm llaw a' PB VII 15 2 Dugost Rys ar frys o'i fro, /Dig im o'i ddwyn, gw_^yn gyfle; /Da y dewisaist-ti hwnnw /I'th fydd PB VII 18 27 ch syberw, /Creded ei fyned i feirw! /Erwan ei ddwyn, gw_^yn gynnwrf, /Eryr, mur mawrwyr, neud marw BF VII 49 22 ? /Na_^g a wnaeth angau anghyffred - afael /Am ddwyn hael, wael weithred, /Ni weles woludd am ged, /Ni CBM III 21 156 rch yn ehed! /A heddiw y'm daw dywrthred - o'i ddwyn, /Handwyf dirrwyn frwyn o'i fraw golled. /Yn amwyn CBM III 29 21 d yn hwy. /Hwyaf y'm hathraidd athreisfar - ei ddwyn, /Hawl wenwyn hwyl wanar /Yn y rhedai rhudd wyar, BF VII 51 34 braint y saint, synied wrthaw - Dduw, /Gan ei ddwyn hyd ataw, /Llu obaith faith fyddinaw; /Llyw Aber GYC VII 43 26 , /Er dangos i'r byd Ei boen a'i benyd, /Er ei ddwyn i gyd o gidwm law. /Ac yna y dywaid, y dyd uchenai DB VI 27 19 g, gwledig gwladlwydd. /Lladdawdd Duw arnam am ddwyn lleurwydd - frwyd, /Llafuriwyd ysgwyd ar ei ysgwy ES I 18 13 erwas eurwan. /Erwan im galar galan Hyddfref - ddwyn, /Mau ei ddwys ddioddef. /Tyciant eidduniant! Adde SB II 23 9 wain. /Ar o_^l erbylu cyrdd, nid coelfain - ei ddwyn /Oddyman hyd Rufain, /Can ys marw io_^r co_^r cywr DB VI 29 90 ilch oedd feilch am ei falch ddeurudd. /Gwn, o ddwyn terrwyn torf angudd, /Gwa_^n an rheg an rhaith heb DB VI 29 52 einiau /A syniwn ar beth o'r pregethau; /Am ei ddwyn, terrwyn torf amryfflau, /Amddifaid y_^m, rai, gyf LlG VII 27 39 cynhawel) /O Ferwyn hyd fawr Hirddywel /Am yr ddwyn terrwyn, twrf ufel - am riw, /A'i ba_^r oedd gwaed MeiG I 33 51 achwerw ferw afar rhagddaw; /Na cherydd i Dduw ddwyn yr Eiddaw! /Eidduniant i ddyn ei ddwyn ar foes /I PM V 1 93 awr wy_^r, i fawr w_^r gwystlwch! /Ef a ddaw i ddwyn yr einwch. /Ef a'i dwg ac niw diolwch. /Chwi rhag CBM IV 4 87 d a main. /I ddragon Coeling nid coelfain - ei ddwyn, /Ys coel brwyn braw ddilain /I gerddawr am breidd ddwyrang 1 CBM IV 1 15 /Ac esillydd Rhun rhudd ei gigwain: /Dragon o ddwyrang, draig o ddwyrain, /Draig wen wollewin, well ei ddwyrain 3 CBM IV 1 15 rhudd ei gigwain: /Dragon o ddwyrang, draig o ddwyrain, /Draig wen wollewin, well ei dichwain. /Oedd c GM I 11 23 /Bid ged gynefawd gynefin - cynrain /Cyn twrf ddwyrain ddwyre brwydrin. /Bid wych yng ngogledd uch gwl DLlM II 18 40 dd - bryd /Am bryder yr un dydd, /Am Owain, am ddwyrain ddyrllydd, /Am de_"yrn, am gedyrn gydfydd. /A'm ddwyre 3 GM I 11 23 gynefawd gynefin - cynrain /Cyn twrf ddwyrain ddwyre brwydrin. /Bid wych yng ngogledd uch gwledd, uch PM V 14 11 nbennes ys annebre; /Nest a ddywawd im, dim ni ddwyre, /Gnawd i ddyn dylaw dylif ni'i gwe. /Llywarch y' CBM III 5 5 sdeg o lys dyffrynt; /Cyfleuer gwawr ddydd pan ddwyre hynt, /Cyfliw eiry gorwyn gorwydd Epynt; /Rhin wo ddwyreai 1 OC II 14 1 Gwawr pan ddwyreai gawr a ddoded, /Galon yn anfon anfud dynged. /G ddwyreawr 1 MB I 3 117 /Cnoynt frain friwgig o lid llawrydd. /Llenwid ddwyreawr ei fawr feysydd, /Delid meirch amliw a biw elf ddwys 3 GM I 7 7 w frwyn dynged. /Cerais udd Powys, ceri fi for ddwys, /Cosb Lloegrwys, llaw hyged. /A heddiw ni hawdd w PM V 17 40 dd, cerdda bob diffwys, /Can cynnygn yn ddygn, ddwys. /Desyf llu elyf, llew tey_"rnas - wyd, /Ni odyn n ES I 18 14 Erwan im galar galan Hyddfref - ddwyn, /Mau ei ddwys ddioddef. /Tyciant eidduniant! Addef /Tegwared, Ed ddwywawl 4 GM I 14 44 ch wy Mab y modd ysydd, /Hi yn chwaer i Dduw o ddwywawl ffydd, /Hi a hawdd borthes lles llin ei hennydd BF VII 57 15 t, bro gorfforawl, /Cyn maenfedd ddiwedd, bwyf ddwywawl - gyffes, /Cyn no'm goddiwes, bwyf gweddi_"awl. GM I 14 1 Cyfarchaf i Dduw, ddwywawl weini, /Cyfarchwel a dde_^l i ddaioni, /Cyferiw LlF1 II 1 40 endigedig fab ni faeth cerydd; /Ys bendico Duw ddwywawl weinydd. /Bendith naw radd nef yn ei drefydd, / ddwywdid 1 PhB VI 14 30 , rhwysg ddiedfid, /Tra fai ddywawl Dduw yn ei ddwywdid /Ar y llen falchwen ni fylchid - ei braint /Ydd ddyad 2 LlLl II 16 54 ad, ar fraint ceiniad - call /A'th ddeall a'th ddyad! /Cyrch, farch, er Llywarch, llew cad, /Ar Llywely DB VI 30 22 yn i danad, - Ddofydd, /Ag y bu Ddafydd gyn ei ddyad. /Mor rhyfedd, rhag mor fu roddiad, /Na roddes fy ddyall 2 EGM I 26 21 ei syniaid ger Dysynni; /Gwan wargan wyry gall ddyall ddogni, /Gwraig nid oeddwn-i frad gariad genthi. BF VII 48 1 Angall a ddyall ydd y_^m ynddaw, /Anghwbl fu ein pwyll am ein twy Ddybrunawg 1 GB II 26 60 am-ni rhybyddwn ofnawg /Rhag gormes cedyrn Cad Ddybrunawg; /Ar Dduw a Dewi, dau niferawg, /Yd alwn bres ddybryd 1 CBM IV 17 31 au yng nghynghellawr. /Cyngholli Mawrdduw mor ddybryd - i neb, /Cyngall nwy goheb o'i gynfebyd; /Cynho ddybyn 1 CBM IV 9 227 ledd am hirwlad ei hy_^n, /Am gedawl, am gadau ddybyn, /Am gyrdd wawr, am gyrn mawr melyn, /Gorpo hael, ddyco 1 PM V 14 2 w Sulgwyn yw hyn, hynt gyfwyre - glyw, /Hynt a ddyco glew, gloyw ddyddwyre; /Dygychwyn, olwyn, elwaf ma ddycych 2 GC VI 21 3 ? /Gnawd gofyn chweddl i ddoeth! /Mawr Dduw! a ddycych beunoeth /Mor wael na welir drannoeth. /Trannoe GC VI 21 9 ganlyn, /Difancoll dygn hirgoll dyn. /Y dyn a ddycych o ddygn trofa - poen /O'r pan e_^l oddyma, /Hawl ddychre 2 PM V 23 73 ysef ei amcan: /Adnes i franes, i frain ban - ddychre, /Dychrain gwy_^r yng nghreulan; /Gwrdd y gwnae CBM IV 16 210 ychry_^n twrf torfoedd yn eban, /Dychyrch hynt ddychre gwynt gwaeddfan, /Dychymriw ton amliw amlan, /Dy ddychryn 6 PM V 23 103 n, /O'i alaf a'i aur a'i arian can. /Can edwyn ddychryn a ddechreuo - blaidd /Uch blaenwel yn oed llo, CBM IV 9 212 loedd berthyn, /Brwysg brydau, brwydr ddechrau ddychryn, /Brad Brynaich, branes a'i canlyn, /Braw dachw GM I 7 136 ragonwys. /Can rygallas Duw draig Powys, /Crai ddychryn, ddechrau Garawys, /As rhoddwy fy Rhe_^n rheidd GM I 14 78 dd maswedd moes a'm canlyn, /Edifar afar efnys ddychryn. /Edifeiriawg da, Duw a'i ceinmyn, /Ef caiff ce PM V 19 29 ni haeloni Heilyn. /W_^yr Ywain Prydain, praff ddychryn - galon, /Galofydd hil Merfyn, /W_^yr Madawg fr CBM IV 5 49 o ffordd byd. /Byd trist wyf o glwyf am glaer ddychryn - traul /Can trengis llid edwyn, /Lloegrflawdd ddychwel 1 LlG VII 27 46 r gwrddlew rhyfel, /Och faith, byth bellach ni ddychwel; /Och pa wneir? Och Feir! Och Fihangel! /Och hy ddychymig 1 CBM IV 4 156 m muchedd haelonedd Hilig, /Hil haelon, Heilyn ddychymig, /Hawl greulawn, hael hwyrgrawn, hirgrig, /Har ddydd 22 DB VI 27 32 ud ehangrwydd, /Och nos o aros yr arwydd, /Och ddydd a ddoddyw o'i dramgwydd, /Och Ddofydd ddifa gw_'re HOG II 6 73 i orpo hi diweirdawd! /Am Hunydd, ddefnydd hyd Ddydd Brawd; /Am Hawis, fy newis ddefawd. /Cefais i fun CBM IV 17 55 edd) pawb i fywyd. /O arwar daear down i gyd - Ddydd Brawd, /O arwain pechawd, lletawd lledfryd; /Ni ry LlF1 II 5 57 gollo pawb o ga_^r /Ar wyneb daear dybi. /Ail ddydd cyn no dydd dilyw, /Pobloedd trist, Crist a'u cenn BF VII 44 9 , /Oedd coeth gw_^r a ddoeth ei ddydd. /Tra fu ddydd Dafydd, difefl ddylif - cad, /Oedd cadarn ei gynni CBM IV 1 54 ain; /Gwelais ar Saeson trychion, truain, /Tru ddydd difedydd, fedel cyngrain; /Gweithfuddig gwledig gw EG VI 18 10 elyn heilyn, hwylfeirdd waddawl, /Llewenydd ei ddydd, ei ddeddf a'i mawl. /Llewychedig llafn yn llaw re LlF2 VI 10 18 a'n gweryd gwy_^d gorwacter /Nac a'n rhydd ei ddydd gan eddyllter. /Nid ef ydd eir nef o nerth llonder LlG VII 24 151 dd yng nghylch ei fyrddau; /Hylithr y gwelais, ddydd golau, - ei fudd /A'i feddgyrn wirodau. /Iddaw i g MB I 3 96 ig Gwyndodydd, /Gw_^r a roddai gad cyn dybu ei ddydd. /Gruffudd grym angor, eisor Mechydd, /Marchogai e ES I 20 8 t Grist groes rinweddawl, /Didlawd y'n gwarawd Ddydd Gwenerawl. /Diwyd lwyd arwydd, eiriawl - ydd ydwyf IRh VII 30 42 lydd - cain: /Gorffysg dadwyrain gwawr dwyrain ddydd, /Gwynlliw arien briw brig huenydd, /Gwynlluch eir EW VI 6 1 Brenin cywrennin, cywir - yn ei ddydd, /Hael Ddafydd, hawl ys dir; /Bolchlafn lud am dud D-4 VI 20 27 aint /A_^'m hudd braisg ni chyhydr; /Uchuch ei ddydd herwydd hydr, /Isis dydd oswydd oeswydr. /Godrais IRh VII 30 7 lethrydd, /Llifawd fy ngheudawd fy nghyd-hoed ddydd: /Llofrudd fy neurudd yn awr echwydd. /Lleufer eby CBM III 5 5 ra_"eg laesdeg o lys dyffrynt; /Cyfleuer gwawr ddydd pan ddwyre hynt, /Cyfliw eiry gorwyn gorwydd Epynt PB VII 8 23 ni gais ran o fodd, /Rhugl iawn ei ddawn yn ei ddydd, /Rhuddbar, fawrfar Faredudd BF VII 44 8 difefl Ddafydd, /Oedd coeth gw_^r a ddoeth ei ddydd. /Tra fu ddydd Dafydd, difefl ddylif - cad, /Oedd PM V 10 60 chwng, /Hydr wnaethost, w_^r, ar wy_^r flwng, /Ddydd trawd trallawd o'r Trallwng. /Trallwng Llewelyn, LlF1 II 1 107 n a berthon parth ag atad. /Llawen Duw Ddofydd ddydd yd gaffad - Cadfan, /Agored i wan ei wen angad. /E GYC VII 43 15 yn barawd i'n diburiaw /A'r gwaed yn gired ar ddydd y'i croged, /A'i ddwylaw ar lled wedy r'llidiaw, / EGM I 27 45 it, Tad mad, fy maddau. /Can peraist, Ddofydd, ddydd yn fau /Na'm gad i gythraul er Dy gethrau. /Dy Gro Ddyddbrawd 1 DB VI 24 15 eiddaw /A Mab Duw a'i dwg i ganthaw /A Mab Duw Ddyddbrawd a ddaw - i'w brofi, /Beth fo ei ynni am ei an ddyddiau 2 GYC VII 40 58 a lithier ar Wenerau, /Gwae ef wybod ddyfod ei ddyddiau, /Gwae dwyllwr a'i dwyllwaith nis maddau, /Gwae GYC VII 40 13 o'i gabl amryffrau, /Gwae od o'i drafod 'n ei ddyddiau, /Gwae syberw ar subed angau, /Gwae lwth o'i li ddyddwyn 1 CBM IV 9 107 r mawr ymaswyn. /Ffyrf derfysg ffysg ddyddysg ddyddwyn, /Ffwyr ffysgiad fal ffleimiad Fflamddwyn, /Ffr ddyddwyre 1 PM V 14 2 hynt gyfwyre - glyw, /Hynt a ddyco glew, gloyw ddyddwyre; /Dygychwyn, olwyn, elwaf mangre, /Dygymer hwy ddyddysg 1 CBM IV 9 107 r /A gwy_^r mawr ymaswyn. /Ffyrf derfysg ffysg ddyddysg ddyddwyn, /Ffwyr ffysgiad fal ffleimiad Fflamdd ddyfal 1 CBM IV 6 149 yfau goruthr, cleddyfal - ar wy_^r /A orug yn ddyfal, /Hywel hael, hefelydd Eidal, /Hy_"wr glew, gwled Ddyfed 1 PM V 26 120 dyrllyddwn ei ged: /Rhys rhebydd, ef dyrllydd Ddyfed. /Dyfed rwyf, dy glwyf, dy glod, - dy gynnygn, /D ddyfi 1 GM I 13 21 y addas nid debre. /Dilyw a ddyfu, Dyddbrawd a ddyfi /I ddygyfor ei gynne, /I ddygyfwrw enwir yn enwery ddyfnad 1 PM V 1 39 ru, /Cymreisglod dyrchafad. /Ei anaw a ddaw, a ddyfnad, /I anant ei eni bu mad, /Ei aur rhudd yn rhodd ddyfnaf 2 ES I 22 14 wl /Yn nhaerdan affan uffernawl /Uffern ddofn, ddyfnaf ei chanawl. /Llawer un a ddaw eneidiawl - yng ng LlG VII 28 23 awg, /Myfyr yw ynof cof cadeiriawg; /Prydaf yn ddyfnaf it, ddeifniawg - Powys, /Prydferth dy gynnwys ge Ddyfnaint 1 PM V 22 25 Hafren /(Hyfriw y peleidr ym Mhorthaethwy), /O Ddyfnaint, o Naint, o Nanheudwy, /O'r tir a fernir wrth Ddyfnant 1 CBM IV 5 9 aerdorf eurdorchawg. /Eurdorchawg ddeifniawg o Ddyfnant - ragor, /Rhag ysgor esgarant; /Ni bu fethl, ni ddyfnas 1 PM V 18 22 arfau, angau anghywas - galon, /Galofydd rhwy ddyfnas. /Dyorfydd dy orfawr addas /Dyweddi teithi tey_" ddyfnasai 1 CBM IV 4 199 coed: colled a'u porthai! /Gwyddwal Ddyfneual ddyfnasai - fy modd, /Fy meddiant a gaffai, /Collais arg ddyfnbrudd 1 DB VI 29 86 th imi ei oludd, /Gwawr oedd fawr ei fa_^r, yn ddyfnbrudd, /Gwas oedd gas ei geisiaw dan gudd, /Gwalch ddyfnder 2 LlF2 VI 10 4 yn gwy_^d gwander, /I gywyddaid, la_^n ddiddan ddyfnder, /I ffydd, i grefydd, i gryfder - myned /Eiddun CBM IV 4 285 nif o gynnal iawnder /O gyngreddf, o ddeddf, o ddyfnder, /O ddiffryd Gwyndyd rhag gwander, /O warthrudd ddyfnddawn 1 PM V 18 2 Duw Rheen dy-m-rhydd gymwynas, /Deddf ddyfnddawn cyfiawn, cyweithas, /Dedfryd dydd gwynfyd gwy Ddyfneual 1 CBM IV 4 199 /Gwyddgwn coed: colled a'u porthai! /Gwyddwal Ddyfneual ddyfnasai - fy modd, /Fy meddiant a gaffai, /C ddyfnfri 1 GM I 10 10 llwydd fy llechfod hebddi, /Cerennydd Ddafydd ddyfnfri. /Ni'm rhwyddgeidw Rhodri, nid rheidus wrthyf, ddyfniad 1 DB VI 30 3 brydoedd oleuad, /Dydd y'm gwna yn drist drais ddyfniad /A'r llall yn llawen o'i ganiad. /Rhyfeddau rhi ddyfnlasar 1 DB VI 25 41 in, /Cyn dyfnfedd ysgyrwedd ysgrin, /Cyn daear ddyfnlasar lesin, /Gw_^r a wnaeth o'r dwfr y gwin, /Gan Ddyfnwallawn 1 CBM IV 3 23 ced Caswallawn: /Nis lludd llu cyngreddf deddf Ddyfnwallawn, /Dyfnwallaw anaw anewig ddawn. /Nis cardd ddyfnwys 1 GM I 9 162 bedydd! /Ac a'm dawl o fun fenwawl ddefnydd /A ddyfnwys a_^ mi maith gerennydd, /Ac y'm daerawd i draul ddyfo 1 MB I 3 5 wd, /Rheg rhy-d-eirifam yn rhan Drindawd. /Pan ddyfo Dofydd yn nydd pennawd, /Peryf, pa_^r wrthfyn yn e ddyfod 6 PM V 26 133 'th emys amgyrfod, /A'th breiddiawr yn ddyrawr ddyfod, /A'th breiddin a'th braff ddyofod. /Mal ydd wyt GYC VII 40 58 Gwae lwth a lithier ar Wenerau, /Gwae ef wybod ddyfod ei ddyddiau, /Gwae dwyllwr a'i dwyllwaith nis ma DLlM II 18 1 Ochaf-i, Dduw, o ddyfod ei laith /Llyw Gwynedd a'i Gwyndyd obaith; /Ochaf DB VI 27 34 /Och Ddofydd ddifa gw_'reiddrwydd, /Och Dduw o ddyfod ein harglwydd. /Wedi achadw cad fragad friwgwydd, DB VI 24 48 ymliw ag ef am ryluniaw - gau, /Ac angau ddiau ddyfod iddaw: /Pam na cha_^r mab dyn Dduw a'i geisiaw? / GG II 31 25 /Hirfod heb gymod yn ei gamwedd). /Duw a fyn ddyfod i'w orsedd /Hydr a llaw, nid lle i'w omedd. /Dadw Ddyfrdwy 1 GB II 25 45 n ddarogan, /Am orwyr Cynan cerdd echlysu, /Am Ddyfrdwy, am orddwy, wrdd ddisgynnu, /Am Hafren, am ordd ddyfrig 4 SB II 22 30 mai mawrthig, /Ced hyrwydd ffriwlwydd, ffrwyn ddyfrig, /Colofn clwyf, nid oedd clod fenffyg! /Rhag tra CBM IV 4 170 iaid gynhebig, /Ffriw eurdo, ffrwyngno, ffroen ddyfrig. /Ffrawdd wallaw anaw anewig - ei fynw, /Ei fyne CBM III 25 6 eiddem trwy ryfig - gwron /Ffroenwynion, ffriw ddyfrig, /Lles beirdd heirdd o'i hardd wenig, /Llys Cely GM I 9 90 fyr. /Pell nad hunawg gwen (gogwn pahyr!) /Pan ddyfrig trawd blawd blaen efellgyr. /Bid ewynnawg ton tu ddyfrydedd 1 D-5 VI 36 43 llion ni eill trosedd? /Y'm ce_^n i'm ceinwawd ddyfrydedd, /I'm cwyn brwyn dwyn brenin Gwynedd. /Gwae f ddyfrysiai 1 HOG II 12 1 Pan fai lawen frain, pan ddyfrysiai - waed, /Pan wyar waryai, /Pan rhyfel, pan rh ddyfu 8 MB I 3 121 ed gwy_^r goferai, gwyrai onwydd. /A'r maint a ddyfu ar eu hedrydd /A ddug o'i gadau chweddlau newydd! LlF1 II 1 45 /Pan ddoeth i'r cyfoeth beunoeth beunydd, /Pan ddyfu chwant syllu ar esillydd - Ymer /Aber Menwenfer u GM I 13 21 fo gwaeth iddi: /Fy addas nid debre. /Dilyw a ddyfu, Dyddbrawd a ddyfi /I ddygyfor ei gynne, /I ddygyf CBM III 26 100 /Un a'm clwyf o'r cleddyfruddion, /Un a fu, a ddyfu ddeon, /Un catgawdd, cadflawdd flaidd galon, /Un c PM V 10 72 n gwyn, /Pan ddoeth aes aesawr yng ngryn, /Pan ddyfu pen llu Penllyn. /Pen llysoedd cyhoedd Ceiriawg am DB VI 24 37 aw - Ca_"in, /I werin wirin ei warandaw. /Pan ddyfu y Mab Rhad, oedd rhaid wrthaw, /I'r porth, ein dam ES I 21 1 Mawr a W_^r, Ei ddawn a ddyfu - ym mhryd /Mapgwas Mair o Iesu. /Mad ganed Ei bro CBM IV 13 35 oegr, /Lliaws bardd o'i gylchyn, /Dawn fu pan ddyfu yn ddyn, /Dydd llawenydd Llywelyn ddyfysgi 2 CBM III 21 62 t, gormes Fenlli, /Gormeisiad, bleiniad, blaen ddyfysgi; /Am ddraig Argoedwys, Bowys berchi, /Un perche LlG VII 24 38 yw, lluoedd beri, /Nid oes, rhwyf eirioes aer ddyfysgi. /Cymro yw haelryw o hil Beli - Hir /Yn herwydd ddyffrynt 3 LlF1 II 1 132 ddyd yw i'm bryd brydu iti, /Arfaethwn, dyffwn ddyffrynt Dyfi. /Ar a fynnwy Duw, nid egrygi - iddaw /Ar PM V 24 19 rwyf enwawg. /Gorau wyd, gorwyd am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt bellynt bwyllawg. /Myn LlG VII 28 7 feirch arfawg, /A chlod a gorfod am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt hynt hirlidiawg. /A rh ddyffysg 1 OC II 14 45 w, /Ergyrwayw trylew, trai ei darian. /Terfysg ddyffysg ddau ddiofn anian, /Torrynt toredwynt uch teg a ddygaf 4 DB VI 29 112 dragon byd o byddaf, /Trugar hael, pa hwyl a ddygaf? /Am ddwyn draig dragon nas gwelaf /Drwg, Fab Duw CBM IV 10 30 ain, prydaf - awch prifgerdd, /Awch prifglod a ddygaf, /Awch bardd, awch beirniad fyddaf, /Awch porth, DB VI 34 2 nef, dy nerth a archaf, /Celi hael, i'r hwyl a ddygaf; /Celfyddyd ym myd ry'i medraf, /Cyflawn dawn dan CBM III 5 1 Gorfynnawg drythyll, gorfynt - a ddygaf /Wrth ar a folaf, a folais-i gynt, /Cymrawd ewyn ddyganrain 1 GM I 11 57 riawl fadiain - yn elfydd, /Alaf geinrydd, elw ddyganrain, /Dyganre dy ged dy gyfwyrain, /Dy gynnif ddy ddyganre 1 PM V 14 13 ylaw dylif ni'i gwe. /Llywarch y'm gelwir, llu ddyganre, /Lloegr ddistryw, ddistrawch, ddilawch ddile; Ddygant 1 CBM IV 4 2 coddiant - o'm harglwydd, /Co_^r ddygwydd caer Ddygant, /Aros marw mawrgoel darogant, /Armes draig drag Ddygen 1 CBM III 16 93 erdd ogrfen, /Brwysg rwysg rwyf, tewdor ddo_^r Ddygen, /Brwyd rwyd rhad, rhannawg o'm hawen. /Brwydr gy ddygerdd 1 D-4 VI 20 57 gyhoedd caeroedd cerrig. /Cerrynt a ddugam ni ddygerdd - eraill /Ar allt mo_^r a'i ogerdd, /Pebyllfa p ddygi_"or 1 CBM IV 2 9 beues a mynwes mor; /Aer rhag dinas Caer, cadr ddygi_"or, /Cadarn gyfarfod gwrthod gwarthfor: /Oedd dyg ddygir 3 CBM III 17 9 aw, /Pen co_^r, pencerdd wyf iddaw. /Gwirawd a ddygir o ddigawn - atan, /Gwin o ban, ran radlawn; /Yn CBM III 3 95 yn a'u tremyn trwy ddir /Periglus pellus pell ddygir: /Pall arnaw pwyllaf y dognir, /Preswylgoll drwyd CBM IV 6 194 nygn gan ei ddir. /Trwst tra thrwst, trethau a ddygir, /Trwy orddwy yd wrdd gymhellir, /Ar ddigardd gy ddyglud 1 EW VI 3 2 Cyd de_^l i Ruffudd, fudd gynnan, - o dda /A ddyglud mo_^r i lan, /Peunoeth, ddoeth ddethol gynran, / ddygn 8 DB VI 27 29 ydrwydd, /Och am ne_^r, muner mynogrwydd, /Och ddygn a ddognes goleurwydd, /Och dde am ddewrddrud ehang PC II 21 9 Ydd ym lleddir a_^ llafn glas. /Dielid Mab Duw ddygn alaeth - Hywel, /Hawl Echel (och arfaeth /Am ledra SB II 24 6 rudd breon Rhos dros drychon alon elor, /Rhygn ddygn ddisgyn, rhwysg wysg wrysgryn wosgryn wosgor, /Rhy MB I 3 32 ffudd yn rhudd feddrawd /Cwynif-i ddragon dwfn ddygn ddiwyrnawd. /Ergyrwayw brwydrin cyn rhewin rhawd, PM V 17 40 _^r cyrdd, cerdda bob diffwys, /Can cynnygn yn ddygn, ddwys. /Desyf llu elyf, llew tey_"rnas - wyd, /Ni BF VII 44 3 eisiwed!) /Ysywaeth yn trengi /Pob ddau, pobl ddygn eu colli, /Pob awr, poen dramawr, pob dri. /Oedd t CBM IV 17 59 'i anwylyd. /Ni rygoddwyf Rwyf ry-m-gweryd - o ddygn, /Nid rhwydd wy gynnygn gynddiebryd; /Ni rygollwyf GC VI 21 9 Difancoll dygn hirgoll dyn. /Y dyn a ddycych o ddygn trofa - poen /O'r pan e_^l oddyma, /Hawl ddidawl ddygnaw 1 OC II 14 8 ygoddwy glew gogeled - rhagddaw; /Gnawd yw o'i ddygnaw ddefnydd codded. /Dywallaw-di, fenestr, gan fodd ddygred 1 MeiG I 30 15 rudd gyd); celfyddyd a'm celfyddo. /Celfydd ni ddygred a ddyweto /Celwyddawg air ffraeth, er a'i traeth ddygrysed 1 HOG II 13 7 egr /A llygru ei threfed, /Llaw ar groes llu a ddygrysed /[ ]A lladd a_^ lliwed a gwaedled - ei laifn / ddygwn 1 CBM III 26 116 reisgddawn o freisgrodd Einiawn, /Da ddigawn a ddygwn, /Nid oedd neb a gynhebycwn /A_^ llew trais pan ' ddygwydd 5 HOG II 7 10 ynlliw, cyw_^ydd, /Wrth gamu brwynen braidd na ddygwydd. /Bechanigen wen, wan ei gogwydd, /Bychan y mae CBM IV 4 2 wedig i'm cof coddiant - o'm harglwydd, /Co_^r ddygwydd caer Ddygant, /Aros marw mawrgoel darogant, /Ar EGM I 29 21 im cymhenrwydd. /Cyn de_^l ar ruddiau ddagrau ddygwydd, /Cyn gwerydre lan, nid gwaradrwydd! /Edwyn fy LlF1 II 5 48 Arglwydd: /Pan fo briw brynnau, /Eglwysau diau ddygwydd. /Pedwerydd dydd, trwy dristyd, /Ar naid anifei CBM III 11 19 brwysgaw yn rhodwydd, /Ebediw gw_^r briw, braw ddygwydd, /Yn nydd brwydr rhag bron ei arglwydd. /Ni'i t ddygyfludd 1 LlF1 II 4 45 /Nid oes neb yn y bu gant. /Ni bu ddi'i gyflu ddygyfludd - am rodd, /Am rwyddfodd, am rwyddfudd; /Tad ddygyflwyn 1 CBM IV 9 111 aw anaw annifwyn, /Llwrw milfeirdd, milfeirch ddygyflwyn, /Llwybr moliant, meddiant medd ancwyn. /Llyw ddygyfor 1 GM I 13 22 id debre. /Dilyw a ddyfu, Dyddbrawd a ddyfi /I ddygyfor ei gynne, /I ddygyfwrw enwir yn enwerys goll /Y ddygyfwrw 1 GM I 13 23 fu, Dyddbrawd a ddyfi /I ddygyfor ei gynne, /I ddygyfwrw enwir yn enwerys goll /Yng nghyllestrig dandde ddygyhused 1 OC II 14 5 emid gofwy mur Maelawr drefred. /Deon a yrrais ddygyhused, /Diarswyd ar frwydr, arfau goched! /A rygodd ddygynt 1 DB VI 27 16 nmlwydd. /Cymyrres angau anghyfrwydd - ataw /A ddygynt o'i law liawsogrwydd: /Llywelyn, haelddyn hwyldd ddygyrch 2 CBM III 14 35 alan - Ionawr /Mawrllyw llawr llaw gyfran /Pan ddygyrch cludfeirdd clodfan, /Pan fydd cyd cedwyr am ban CBM IV 7 15 niai glod glew dihafarch, /Mynw ton, tremid ei ddygyrch, /Maengaen wedi meingain feirch. /Marchawg llaw ddygyrchu 1 PM V 24 11 raig llys eurawg; /Rhyarfeiddaf naf nerthawg - ddygyrchu, /Yn rhwyfan teulu, rhwyf teuluawg, /A_^'m pry ddyhedd 3 PM V 25 10 Eryr tey_"rnedd, eryfais ei fedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ar ddehau rhi; /Eryfais ei win o'i falch fuelin EG VI 18 62 lgerran achla_^n a chlod goelfain /A chlwyr ar ddyhedd, mawredd mirain; /Yn Aberteifi tew oedd frain - LlF1 II 2 60 ddraig Gwynedd, dragon o fonedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ni'th omeddaf. /Mi a fu_^m gennwch, can awch ba ddyhir 1 DB VI 33 17 w mal Aergwl Llawhir, /Mor ddihaidd hynny, mor ddyhir - druain, /Dra fo byd na cheffir. /Gruffudd arfau ddyhudded 1 LlF1 II 1 15 nerth a'm canherthed. /Boed canhorthwy Duw im ddyhudded - anian, /(Ennysg ddysg ddiddan, wahan weithre ddyhuddir 1 DB VI 33 32 n terrwyn tyrfa pabir, /Neud rhai am Ruffudd a ddyhuddir, /Neud rhawch ei ardawch, neud rhywir - ei far ddylaith 3 CBM III 30 1 Yng nghynosod clod, claer ddylaith - byddin, /Ni byddud wrth gyfraith; /Oedd anaw SB II 22 23 ud gwala diffaith, /Neud gorchudd gorchorddion ddylaith, /Neud gormail gormodd o ymddaith, /Neud afrwy DLlM II 18 14 ael, rhag gwyniaith /Oedd cymraisg, oedd Cymry ddylaith, /Oedd ysgwn, oedd twn talaith - ei darian, /Oe ddylan 3 EG VI 18 118 _^r a lleufer: /Ei ddylif cynnif cynhebycer /I ddylan am lan, am leisiaid fe_^r; /Terfysg ton dylysg, d CBM IV 6 265 ddlanw am gylch Rhuddlan - gaer /A rhuddliw ar ddylan; /Gnawd gosgo gosgordd yn ddiflan /Fal ymosgryn m EGM I 26 10 ydraidd wychyr lly_^r yn llenwi; /Oedd hydr am ddylan gwynfan genthi. /Hyll nid oedd ei deddf-hi, hwyr- ddylaw 3 DB VI 29 61 _^r a'n pryn: prynhawn Ddifiau /Gwir ei ddal o ddylaw afflau; /Gorug dduw Gwener rhwydd-der rhadau, /Go CBM IV 17 76 ddawg Madawg, modur - ffaw, /Rhybudd fu iddaw, ddylaw ddolur: /Bu Alecsander, byd lywadur, /Hyd sygnoe CBM III 24 97 Rhun fenwyd, Rhiryd, rhudd ei onnen, /Nid oedd ddylaw ddraig, ddragon wo_"en, /Nid oedd flaidd amhrudd, ddylif 5 BF VII 44 9 ddoeth ei ddydd. /Tra fu ddydd Dafydd, difefl ddylif - cad, /Oedd cadarn ei gynnif, /Oedd cedawl, oedd CBM IV 3 10 burlaw berlawn, /A ddylud cy[] ffrwythlawn, /A ddylif cynnif canys dichawn. /A ddyly Cymru a'i cymer dr EG VI 18 117 er, /Llywiawdr, amherawdr mo_^r a lleufer: /Ei ddylif cynnif cynhebycer /I ddylan am lan, am leisiaid f GM I 11 59 rain, /Dyganre dy ged dy gyfwyrain, /Dy gynnif ddylif ddedlid gymain. /Dy gymri gymryd dy wyn, dy wynfy CBM III 14 1 Owain aer ddilain a ddylif - yng ngawr, /A_^ llafnawr lladd heb rif, /Ac o d Ddyliffain 1 LlF2 VI 8 2 ysgain Owain, clod ysgain /Ysgwyd ddrud ddylud Ddyliffain. /Clwyf iddaw ni ddaw, ni ddamwain - gorofn, ddylud 4 CBM IV 3 9 ain coelfain cyflawn, /A [] burlaw berlawn, /A ddylud cy[] ffrwythlawn, /A ddylif cynnif canys dichawn. ES I 17 28 y wrth gerddau iawnllin, /Bydd wrdd-ddrud, aer ddylud ddilin, /Dilain Lloegr a llwgr ei gwerin. /Trugar LlF2 VI 8 2 Clod ysgain Owain, clod ysgain /Ysgwyd ddrud ddylud Ddyliffain. /Clwyf iddaw ni ddaw, ni ddamwain - g PM V 20 24 /Ys gwrdd yni'i gorddiner, /Ys gorddrud, ffwyr ddylud ffe_^r. /Ffwyr ffysg, aerderfysg ar derfyn - Lleo ddyludaw 2 SB II 24 17 . /Yn llawn llunwerth yn lle coelferth, Lloegr ddyludaw. /A glyw tra glyw, a llyw tra llyw, trillu rhag CBM IV 6 85 aerfar trydar fawr ynddaw, /Tarw byddin ddilyn ddyludaw, /Tarf ar ysgwydaw, terwyniaw - addysg, /Terfys ddyly 6 GM I 12 6 then rwyd. /Rhy-m-llyw_^y Dwy yn ddiarswyd; /A ddyly Arglwydd a erglywyd. /Rhyllofies yntau undanc gyfa LlF1 II 3 29 iant; /Gnawd i hael haeddu moliant. /Moliant a ddyly aur ddiludd roddiawg, /Hil Madawg, medel glyw, /Ha GB II 26 5 barddoni, /Cynnelw o Ddewi ei ddeugymaint. /Ni ddyly corn medd, ceinon meddwaint, /Bardd ni wypo hwn, h CBM IV 3 11 rwythlawn, /A ddylif cynnif canys dichawn. /A ddyly Cymru a'i cymer drwy barch /Fal y'i cymerth March GYC VII 36 36 wydd neud maendo, ymandaw - Cymry, /O'r llin a ddyly ddal Aberffraw. /Arglwydd Grist, mor wyf drist dro OC II 14 99 t, /Hirlas yn llawen yn llaw Forgant, /Gw_^r a ddyly gwawd gwahan foliant, /Gwenwyn ei adwyn, gwa_^n ed ddylyed 7 CBM IV 17 138 law gychwyn tyddyn tydwed, /Can dalu i Dduw Ei ddylyed. /Can lleng engylion, cain lliwed - obaith, /Cyn MB I 3 164 s dygif yn ddiabred) /Marwnad mur tewdor fo_^r ddylyed. /Cedernid rhewynt cyn no'i fyned, /Ergrynai fy LlF2 VI 10 86 n o ddir ei ddaered - i ddyn /Onis rhyddilyn o ddylyed. /Eiriolaf-i ar Fair fy eirioled, /Er ei dwy gar D-4 VI 20 89 , /Pedwar enwawg, peithiawg, poeth. /Peth o'i ddylyed, gan ddyly_"u - braint, /Bro Feli a'i meddu; /Ca LlG VII 25 20 dir Cred - a wn, /Ym mhrifgyrch, pryffwn praff ddylyed. /Gnawd er draig dragon ymddired, /Grym ysgwn, y CBM III 5 59 edd rhaid pei rhybuched; /Gwarfardd wyf iddi o ddylyed, /Gwa_^r air i'm cyfair ni'm cyfaered; /A chen n CBM IV 18 61 uw ei ddegfed - o'i law /Heb luddiaw iddaw Ei ddylyed, /Neud wyf fardd, digardd y'm digoned, /Ar helw ddylyn 2 PM V 19 14 n cedyrn, cadomyn - arfrudd, /Aur ddiludd, aer ddylyn. /Aml i'th gylch, galchdo_"ed gymyn /Am dymyr, gw GC VI 21 5 welir drannoeth. /Trannoeth, o'r pan e_^l trwm ddylyn, - ys gwael /Nas gwy_^l neb er gofyn. /Dolur adra ddyly_"u 1 D-4 VI 20 89 wawg, peithiawg, poeth. /Peth o'i ddylyed, gan ddyly_"u - braint, /Bro Feli a'i meddu; /Cafas, cyn llea ddylyy 1 DB VI 26 2 ych well, O Dduw, od eddewy, /Eddewid ddilid a ddylyy, /Hanbwyf ohonawd am wawd wedy, /Hanbwyll, dygymw ddyllest 5 CBM IV 6 286 n gelfydd /O'r defnydd y dyfnaf, /O brydest, o ddyllest a ddulliaf, /O ddawn Duw can doddyw ataf. /O'r GB II 26 138 fodd bryd a bron, o brydest chweg, /O brydest ddyllest ddull ychwaneg, /I Frefi a Dewi, doeth Gymra_"e PM V 24 13 rhwyfan teulu, rhwyf teuluawg, /A_^'m prydest ddyllest o ddull doniawg: /Prydu nid anoeth i gyfoethawg MeiG I 33 47 heb gas ynddaw: /Pan fynno Duw dy ddifuriaw /O ddyllest present a phreswyl fraw, /Cyd ath fo-di golud ( CBM III 16 209 irch /O'i drafferth rhag Ffordun, /Saeson sang ddyllest yng Ngwestun, /Bu creu eu calon eu cymun! /Gwr ddyn 51 PM V 19 38 honawd, wawd obryn, /Hanbych well o Dduw ac o ddyn GYC VII 40 47 poenau /Uffern ac affaith pob pechodau. /Gwae ddyn a dyngo gamlyfau, /Gwae ddiflas a gasa eglwysau, /G GYC VII 40 9 ag poenau - uffern /Ac affaith pechodau. /Gwae ddyn a ddilyd camlyau, /Gwae leidr a_^'i ledrad yng nghl CBM III 5 117 /Mal ydd arddunaf, y'm harddunir. /Arddunedig ddyn a ddwg i ffyniant /Ardduniant moliant, mal yd glywi BF VII 50 5 borthes ei ddelw ddolur dycnaf. /A berthyn am ddyn a ddywedaf: /A bortho gofid, bid bwyllocaf; /A fo g BF VII 48 3 am ein twyllaw: /Ing draha Efa a fu fraw - i ddyn, /Afal bu dechryn dechrau arnaw; /Angau pob rhiau, MG VII 32 8 n dyfu, dyn yn cre_"u creaduriau, /Yn Dduw, yn ddyn, a'r Duw yn ddyn yn un ddoniau. /Cawr mawr bychan, ES I 16 10 ch engylion, /Bardd fyddaf i Dduw hyd tra fwyf ddyn. /Archaf nawdd Mab Mair, crair credadun, /Creawdr, CBM III 3 94 , /Tranc ar Dduw, traethaf na ellir! /Trawd ar ddyn a'u tremyn trwy ddir /Periglus pellus pell ddygir: CBM III 28 11 ddlew llawr llaw gymyn, /Beirdd ofynag, ddinag ddyn, /Braint archafael hael Heilyn. /Heilyn hawl ddechr DB VI 24 11 w /Merwerydd echwydd ac ucher daw, /Mawrfryd i ddyn byd, er bod iddaw - dda, /Na mawrair traha nid rhai CBM IV 9 208 , dragon falch fyddyn, /Dragonawl dra ganwyf o ddyn. /Canaf wawd i'r priawd a'i pryn, /Prif arglwydd br ES I 23 25 loedd pobloedd, pawb i'w orsedd. /Cymhennaf i ddyn cyn ei ddiwedd /Cymodi a_^ Duw cyn mud ym medd. /Cy CBM III 27 20 Trwm a barthred yd berthyn /Y dug Duw dewis ar ddyn. /Dewisws fy ngherdd, dewis - ei enw, /Ei anaw ry-m EGM I 27 4 . /Dyniaddon defnyddiaist i'th oddau, /Dyniawl ddyn doniawg wyf finnau. /Dawn ysym yn iawn yn ddyn ethr CBM IV 16 11 edifar. /'N y bo dull faddau ddall fyddar - o ddyn, /Duw a bry_^n yn brifgar, /Rhyferthir enwir yn anw CBM IV 13 35 iaws bardd o'i gylchyn, /Dawn fu pan ddyfu yn ddyn, /Dydd llawenydd Llywelyn PM V 14 12 e; /Nest a ddywawd im, dim ni ddwyre, /Gnawd i ddyn dylaw dylif ni'i gwe. /Llywarch y'm gelwir, llu ddy GRh II 28 52 r, fawredd ga_^r ganlyn, /Ba_^r sy ar ddaear o ddyn. /Dyn wyd galon rwyd, golau - ei derfyn, /Nid arfai BF VII 51 28 t hiraeth gaeth golyn; /Eithr o Dduw, aruthr i ddyn. /Dyniaddon, deon, digofaint - ein llyw /A'n gwna CBM IV 17 37 nghafawg, cyfrdrist, cyfrdost benyd; /Cam yw i ddyn ddifanw Ei fryd, /Cynghraiff Di_"a_"wl cyngwl cywyd ES I 24 1 Gorau yw i ddyn, ddiw Ynyd, - peri /Periglawr i'i gymryd, /Canys go MeiG I 33 67 n a ddywetwy o Dduw fab Mair, /Nid oedd iawn i ddyn ddywedyd gair. /Gair garwffraeth gwaeth, gwaith gw MeiG I 33 14 i wn na'm ffordd na'm ffurf erni. /Ernywiant i ddyn ei ddigoni /Ar Dduw yn gollwng gwall fynechi /A'i d DB VI 33 72 , /Anaw o'i wenllaw rywallofied, /Anhawdd yw i ddyn ei ddiofred. /Y Gw_^r a'n prynwys-ni, pridwerth gal BF VII 55 14 golau ei arfau, aergrau ergryd, /Gw_^r gelyn i ddyn ei ddiofryd, /Gw_^r golud esgud, oesgyd - byddinawr EGM I 28 5 wd /Pe_^r fegys pur felys folawd. /Perygl yw i ddyn ei ddiwyrnawd /Pan fo yng ngharedd buchedd bechawd. MeiG I 33 52 cherydd i Dduw ddwyn yr Eiddaw! /Eidduniant i ddyn ei ddwyn ar foes /I gymryd crefydd Cristionig groes DB VI 24 7 w /Y mae i'm meddwl dy geisaw. /Mor ddiriaid i ddyn eiddunaw - o'i gnawd /Yrddygnawd bechawd na'i rybu EGM I 27 5 ddyn doniawg wyf finnau. /Dawn ysym yn iawn yn ddyn ethrylith /A thrylwyn bwylladau. /Dyn wyf gla_^n a DB VI 26 52 /Neu ryorw_^yd, hael yd hwyly, /Ni ryorug Dduw ddyn fal tydy. /A ddaroganer a gymery, /O bob darogan da DB VI 25 13 l ei fflamdo am fro Freiddin. /Er pan orau Duw ddyn gysefin, /Ni wnaeth ei gystal, traws arial trin; /G GRh II 27 4 ed o'r Israel, /O Dduw, ddeon archafael, /Ac o ddyn, hawl erwyn hael. /Hael udd cleddyf rudd, clod fai GG II 32 9 w fyddwn oll. /Pell yw o Powys pwyll argel - i ddyn /I ddial, gwaed Afel! /Gwaelawd ty_^ tywawd tawel / LlG VII 26 14 aml ei fudd heb orchuddiaw, /Nid eddyw heb dda ddyn i wrthaw, /Nid anheirdd ei feirdd, fyrddoedd wallaw PM V 18 7 /Dewr egin dwyreawd yn ddas! /Llywelyn, llary ddyn, llwyr ddias - galon, /Gw_^yl hydwf fal Pallas, /Bu LlLl II 16 49 rin Dysiliaw. /Ysef a'u herly, arlwy garthan - ddyn, /Llywelyn gwawdwyn gwa_^n, /Gwy_^r eryr aer ddarog LlLl II 16 68 na rhew, /Annerch, was hirlas hirlew, /Annwyl ddyn, Llywelyn, llew. /Llwyddid mad, a rhad DB VI 34 13 oes is daear, od ystyriaf, /Nac odduch daear, ddyn, o mynnaf, /Heno a allo hyn a allaf: /Dedfryd gw_^r LlF2 VI 10 85 rwy ymddired /Ac ni farn o ddir ei ddaered - i ddyn /Onis rhyddilyn o ddylyed. /Eiriolaf-i ar Fair fy e DB VI 32 8 ud eddwyf yn oer dyddyn, /Nid oes dim einoes i ddyn. /Pob dyn oer dyddyn, neud eiddaw - angau, /Anghyfe PM V 14 24 ud adnau cogau, coed neud atre, /Neud adwen ar ddyn rhy-ddwyn fy ngne. /Neur ddug Wysg, gantwysg gan ei IRh VII 31 4 fy nghrogi, /Fy neges oedd fynegi /Fy ngofeg, ddyn teg, i ti EGM I 28 15 Arglwydd nef, ni fo parawd. /Nid oes ddarogan, ddyn truan trawd, /O'r Gw_^r a'n gorau maddau medd-dawd: HOG II 11 9 ed erddi, a mi genddi yn gas! /Cyd gwnelwyf ar ddyn urddas - o foliant, /Ni'm gwna poen rwyddiant boddi GB II 26 249 Ni syrthai i'r llawr fawr filltirau, /Namyn ar ddyn urddawl urddynt seiniau. /A Dewi oedd bennaf o'r pe CBM III 30 9 Dygynnelw, a Duw gennyd! /Gw_^r a'i gwnaeth yn ddyn, yn ddelw - boenedig, /Pan adug Dygynnelw; /Can Ddu PM V 6 21 w euraid, /Ym mhob lliw ceinwiw can ryfygaid - ddyn, /Yn felyn, yn folaid: /Ef a'u rhydd yn rhwydd erfy MG VII 32 8 e_"u creaduriau, /Yn Dduw, yn ddyn, a'r Duw yn ddyn yn un ddoniau. /Cawr mawr bychan, Cryf cadarn gwan, GRh II 28 57 pawb, yn orau. /Gorau un, gorau gerennydd - i ddyn /Yr hon Dduw tragywydd /A gorau ail gerennydd, /Wed PM V 8 2 aly nef, arddunia fy nlid, /Arglwydd Dduw, yn ddyn y'th enid, /Erglyw fi am funer, osid /'Yng nghaniad ddyndid 2 EGM I 27 81 th y penaethau, /Gwedi cynghafawg geingiau - y ddyndid, /Gwedi llid ymlid yn ymladdau, /Gorpwyf-i gan PM V 8 39 /Cadwgawn rhyddelid, /Mab Llywarch, ddihafarch ddyndid, /Mab Duw nef boed nerth wy rydid. /Ni mag na_^g ddyniaddon 2 EW VI 5 4 n gw_^yth drwyth drudion, /Gosbarth pybl, pobl ddyniaddon. /Dyniaddon deon dyly, - am ei ddwyn /Dolur c GYC VII 36 69 r wedi r'syrthiaw? /Pani chredwch chwi i Dduw, ddyniaddon ynfyd? /Pani welwch chwi'r byd wedi r'bydiaw? ddynion 3 GYC VII 42 53 eddfawd ddifa. /Gwae wynt gebyddion a'r hoced ddynion /A'r camfeddylion nid addola /Gweled eu maddau d GYC VII 40 32 r, /A ddarparawdd, rhag cawdd cur, /Duw i holl ddynion daear, /A byd teg a bywyd hir /A gawn o charwn y GYC VII 39 6 au, ddoniau ddanfon, /A gymeraist, Dduw, er Dy ddynion, /Rhag uffern gethern geithon - anffyddlawn, /A' ddyodrig 1 GM I 11 77 nw un orig ym mennig - ym myd: /Ei ddiebryd ni ddyodrig! /Nis muner na ffe_^r na ffynedig, /Nis difeirn ddyofod 1 PM V 26 134 r yn ddyrawr ddyfod, /A'th breiddin a'th braff ddyofod. /Mal ydd wyt ydd wyf i'th ganfod, /I'th ganmawl ddyorgrawd 1 EGM I 28 13 n gwirion yn eu gwyrdawd. /Gwerin ddiwerin, ni ddyorgrawd; /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo parawd. /Nid o ddyorllwydd 1 EGM I 29 25 ag llaw, ni llwydd! /Addfwyn pob gorllwyn pan ddyorllwydd, /Addfwyn arall pall pwyllaw eilwydd! /Addfw ddyrain 1 CBM IV 1 63 ud golud gwylain; /Gwelais dyrf dygen, gwelais ddyrain, /Gwelais ddyrawr awr, arwydd ddatsain; /Gwelais ddyran 1 CBM IV 3 14 wn. /A ddyrydd ei fudd i feirdd proestlawn, /A ddyran atan, ataw ydd awn! /A fo balch ddulliaw o ddull ddyrawr 4 CBM III 28 33 awr gwanar hygar hygwyn. /Cwynwyf o ddyrwyf, o ddyrawr - anian, /Am erwan, am eurwawr, /A'th gwynaf, er CBM IV 1 64 /Gwelais dyrf dygen, gwelais ddyrain, /Gwelais ddyrawr awr, arwydd ddatsain; /Gwelais darf ar gyfarf, a CBM IV 16 168 Can cyrchws De_"ws diardwy /(Cyrch clodfawr am ddyrawr ddirwy), /Pymhoed pobl rhag pobiant orddwy, /Pym PM V 26 133 lys, /A'th emys amgyrfod, /A'th breiddiawr yn ddyrawr ddyfod, /A'th breiddin a'th braff ddyofod. /Mal ddyrchafael 1 LlF2 VI 10 57 a ddiffer. /Diffreidiad mawr rad, mawr raith - ddyrchafael, /De_"ws yr Israel, dewis gyfaith: /Duw genn ddyred 1 DB VI 30 53 wl /Ac neud afyrddwl o'i orddewis. /Nid llew a ddyred yn y dedlis, /Nid llawrydd Ddafydd a ddiengis. /G ddyrllydd 2 DLlM II 18 40 /Am bryder yr un dydd, /Am Owain, am ddwyrain ddyrllydd, /Am de_"yrn, am gedyrn gydfydd. /A'm rhoddes LlF1 II 1 93 'm ban /A moli Cadfan gan ei ganiad. /Molawd a ddyrllydd cedwidydd cad, /Iawn yw moli rhi a fo rhoddiad ddyrllyddant 1 OC II 14 117 aid, /Cynawon Owain, cyngrain cydnaid. /Wynt a ddyrllyddant yn lle honnaid: /Glud men ydd a_^nt gloyw h ddyrn 3 LlF1 II 1 160 gylch ei chlawdd ei chlas gofri, /Ac amgyrn o ddyrn, addurn westi, /Ac amgant lliant yn llenwi - aber, EGM I 25 11 ir eurde_"yrn, /A_^ llafnawr dyrawr dirfawr ei ddyrn, /Arwynawl gwrawl, nid gw_^r anchwyrn; /Nid emyth, CBM IV 4 18 Meddgwyn maith a'n maeth o'i ariant, /Meddgyrn ddyrn ddyrniad []ant; /Medel cyfri_"au cyfrifant, /Hael[ ddyrniad 1 CBM IV 4 18 yn maith a'n maeth o'i ariant, /Meddgyrn ddyrn ddyrniad []ant; /Medel cyfri_"au cyfrifant, /Hael[] fwyr ddyrraith 1 CBM III 13 14 gelwir gelyn anghyfiaith, /Geleurudd, gelorau ddyrraith, /Greddf ddileddf, ddiludd gyfarwaith, /Glew d ddyrwn 2 CBM III 16 174 rhag tarf yng ngosgordd, /Tarw tewdor, ddo_^r ddyrwn, /Ni phlyg ei braffawr ym mhryffwn, /Ni phyrth gw CBM III 16 223 /Ysgawl torf rhag trefred Alun, /Ysgor ddo_^r ddyrwn, ys gwn oedd ysgwn /Ysgwyd (twn ta_^l) Rugun. /Ta ddyrwyf 1 CBM III 28 33 wenwyn, /Gwawr gwanar hygar hygwyn. /Cwynwyf o ddyrwyf, o ddyrawr - anian, /Am erwan, am eurwawr, /A'th ddyry 1 CBM IV 9 70 lud gwaetgnud gwaetgny - calanedd, /Celennig a ddyry. /Gw_^r creulawn, creulan a'i cyffry, /Cyffro cad ddyrydd 1 CBM IV 3 13 ch /Fal y'i cymerth March gwedi Meirchiawn. /A ddyrydd ei fudd i feirdd proestlawn, /A ddyran atan, ata ddysg 1 LlF1 II 1 16 canhorthwy Duw im ddyhudded - anian, /(Ennysg ddysg ddiddan, wahan weithred) /I wneuthur llafur ni bo ddysgaid 2 MeiG I 32 32 laf. /Credu camgyfraith, ys dichweithaf: /Cred ddysgaid gan ynaid a naf, /Cred grefydd beunydd, bennaf OC II 14 121 ferwyr gyferbyniaid, /Taranogion torf, terfysg ddysgaid, /Trinheion faon, traws ardwyaid. /Ciglau am da ddyun 1 CBM III 10 6 rhoddaf arawd, arofun - a wnaf /Arfogion cyd-ddyun /Yng ngwythlid, yng ngwythlawn orun, /Yng ngwaedla ddyw 1 GYC VII 40 124 ab Mair o'r pum gair heb ge_^l, /Y sant a aned ddyw Sul ddywaddawl 1 ES I 22 20 awdd ymadrawdd meidriawl /Udd Meidriad medrwyd ddywaddawl. /Y Gw_^r a orau awyriawl - ednaint /Ac adnau ddywa_"es 1 PM V 5 19 es /Yn moli milwr faranres. /Ef yn ateb neb ni ddywa_"es - na_^g /Nac uchel na hanes. /Ef filwr ar filw ddywaid 5 D-3 VI 19 21 aist-ti traeth eigawn, dawn dyneddon; /A hyn a ddywaid ceinaid canon - bur /Ysgrythur, llafur y llywodr GYC VII 40 55 ae lidiog creulon o'i annoniau, /Gwae ddiog ni ddywaid fawr badreuau, /Gwae gybydd a gabler bob amserau PM V 6 13 rth eirchiaid, /Llaw ddidawl, gwrawl, gw_^r ni ddywaid - na_^g /(Fy neges yw syniaid), /Yn eryr ar lawr HOG II 8 4 ; /A'm dewis synnwyr syniaw ar wreigiaidd /Ban ddywaid o fraidd weddaidd wofeg; /A'm dewis gydran, gyhy CBM III 5 120 d glywir. /A glywch chi, ddeon, a ddywedir? /A ddywaid rhiain, ni rhygeblir. /Yng ngolud amliw aml y'm ddywal 2 CBM III 18 4 , /Glyw ddiwraidd, gwrddflaidd gorflwng, /Glew ddywal ni da_^l ni dwng. /Ysid im arglwydd, aerglwyf ne D-1 I 1 36 ybuched i golofn ced, clod pedrydant, /Rhyfel ddywal, Urien hafal, arial wythaint, /Gwry_^s gweilgi dd ddywawd 2 CBM IV 9 36 cadarn yn cadw ei briawd, /Mal cadwr cadwai a ddywawd. /Cedwis cyngaws maws maeystawd - Deau, /Duw o'r PM V 14 11 unbyn, /Cyd boed unbennes ys annebre; /Nest a ddywawd im, dim ni ddwyre, /Gnawd i ddyn dylaw dylif ni' ddywawl 1 PhB VI 14 30 iddunswn-i fod Rhys, rhwysg ddiedfid, /Tra fai ddywawl Dduw yn ei ddwywdid /Ar y llen falchwen ni fylch ddywedaf 1 BF VII 50 5 s ei ddelw ddolur dycnaf. /A berthyn am ddyn a ddywedaf: /A bortho gofid, bid bwyllocaf; /A fo gnaws a ddywedid 1 PhB VI 14 54 rhoddid - aur coeth, /Pan fai parabl ddoeth a ddywedid, /Pan fai ancwyn medd y'n meddwid - yn llys /Y' ddywedir 2 CBM III 5 119 oliant, mal yd glywir. /A glywch chi, ddeon, a ddywedir? /A ddywaid rhiain, ni rhygeblir. /Yng ngolud a DB VI 33 37 uffudd o'i fudd a faddeuir; /A orug o dda, oni ddywedir - gau, /Nid a'i maddau, iddaw y meddir. /Enaid ddywedyd 1 MeiG I 33 67 ywetwy o Dduw fab Mair, /Nid oedd iawn i ddyn ddywedyd gair. /Gair garwffraeth gwaeth, gwaith gw_^yth ddywedynt 1 CBM III 5 9 ni'm rhifai-i ced am rhifynt. /Rhianedd iddi a ddywedynt, /`Rhieingerdd Efa' a fawrhe_"ynt. /Tremyn y t ddyweddi 1 PM V 2 64 urddas, dy-m-gwaddawl hi, /Megis y dewrwr i'i ddyweddi. /Dyddoddyw y dydd, Dafydd dyfnfri, /Deddf hael ddyweto 1 MeiG I 30 15 celfyddyd a'm celfyddo. /Celfydd ni ddygred a ddyweto /Celwyddawg air ffraeth, er a'i traetho. /Coelaf ddywetwn 1 PM V 10 87 wyf, /Nid rhyfedd na tha_"wn! /(Peryf nef, pyr ddywetwn /Parabl prif hyfryd hyd hwn?) /Hwn a ddug rhago ddywetwy 1 MeiG I 33 66 wb presennawl lwyth, laith anghywair, /Namyn a ddywetwy o Dduw fab Mair, /Nid oedd iawn i ddyn ddywedyd eang 12 PM V 26 89 s, grawnfyged; /Ysym wy_^r a thir a threfred - eang, /Ac eofn ystlyned; /Ysym udd digudd, digaled, /Dig CBM III 6 4 cyrn cydawr, /Corn Llywelyn lluyddfawr, /Bo_^n eang, blaen hang, bloedd fawr. /Corn wedi lladd, corn ll ES I 17 53 gad i wybraw, heb obryn - dy fa_^r, /O'th fawr eang derfyn; /Glew llawr cenedl fawr Ferfyn, /Glyw Liwel LlF2 VI 10 92 r Fihangel a'm gwrthfynned, /A'm dydduch o yng eang drefred. /Pan erfynio gw_^r gwared - ei dramgwydd, CBM IV 9 205 ion, /Llew dragon, llyw dreigiau. /Draig eofn eang ei derfyn, /Dragon rwyf, rhwyddwalch gyngelyn, /Dra EW VI 5 50 rheithwys Mab Duw, Dewin - holl wybod, /Llwybr eang ei fyddin. /Am eryr gwy_^r gorllewin, /Gorllawes, t CBM III 3 165 olygawd, /Caer uchel, uchaf ei defawd, /Caer eang, eofn ei chiwdawd, /Ni chyfred ei phobl a_^ phechaw LlG VII 24 130 n cadau. /Llywelyn, nid llesg defodau, /Llwybr eang eofn fyddinau; /Llyw yw, hyd Gernyw aed garnau - ei GM I 11 25 ledd uch gwledd, uch gwin, /Bid lew yn neau yn eang ffin. /Bid gymri fy ngnaws yng ngnawd feithrin - ba PhB VI 12 20 , /Eryr llewyr, llaw berging, /Erhaeddiaist-ti eang o ing. /Ys ing in ystwng ystig fara - Rhys, /Rhuddf GB II 26 198 /Can ni allaf-i ddim heb Dduw Trined. /Dewi yn eang, yn rhan rhwyddged, /Ac yn yng dieddyng, Dewi wared D-4 VI 20 95 a_^ thi - neud hafal, /Neud hyfawl dy westi, /Eang yw id rydid, ri, /Eofn a golofn Geli eaws 3 GM I 9 87 , /Gwledig Aberffraw a gwlad Ynyr. /Endewais-i eaws am ryhiraeth er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad HOG II 6 32 /Men y'm bu fraich wen yn obennydd. /Caraf yr eaws ar wyriaws wy_^dd, /Yng Nghymer Deuddyfr, dyffrynt GM I 9 8 rlas gwellt didryf, dwfr neud iesin, /Gorddyar eaws awdl gynefin. /Gwylain yn gware ar wely lliant, /Ll eban 2 CBM IV 16 26 bwyf anghenawg anghenwar, /Hoeddl hoedran hoen eban abar, /Cyn angen angau athrugar, /Argywedd gloes gl CBM IV 16 209 , dyddaered arnan, /Dychry_^n twrf torfoedd yn eban, /Dychyrch hynt ddychre gwynt gwaeddfan, /Dychymriw Ebediw 1 CBM III 11 19 reiddrwydd - braisg /A brwysgaw yn rhodwydd, /Ebediw gw_^r briw, braw ddygwydd, /Yn nydd brwydr rhag b Eborthun 1 CBM III 16 217 dr cedyrn, cad eiddun, /Ysgryd gryd rhag graid Eborthun, /Ysgrud wlydd ar wledd ym Melltun. /Ys gnawd ebostol 1 GM I 14 52 dd. /Credasant o'i ddawn yn ddiwenydd /Deuddeg ebostol dethol doethwlydd: /Credwn eu cydfod, ac nid adf ebran 2 CBM III 1 23 a dan lluman, /Erchlyfn archlun ceirw uch cain ebran, /Eiliw pysgawd glas, gleisiaid dylan. /Ermid ei g CBM IV 16 218 eirch, meirch meingan, /Emys llys llysaidd uch ebran, /Gwedi treth mal traethawd Ieuan, /Cyn glasfedd, ebrannau 1 MG VII 32 40 au) /Doethan' yn rhwydd ar feirch ebrwydd, wiw ebrannau. /Disgyn yn ffysg (seren a'u dysg, wir ei dysga Ebrill 1 EGM I 29 29 cain llwyn can llwydd, /Addfwyn march pennill Ebrill ebrwydd, /Addfwyn yw gware gwayw ac arwydd, /Addf ebrwydd 15 D-1 I 1 16 l ardal, Edeirnawn, Ia_^l, arial arlwy /Rhyfel ebrwydd, a Dyffryn Clwydd a Nant Conwy, /Powys enwawg a EGM I 29 29 wyn can llwydd, /Addfwyn march pennill Ebrill ebrwydd, /Addfwyn yw gware gwayw ac arwydd, /Addfwyn fy PM V 23 90 rhagddaw a llaw ar lluman, /Llwybr yn wybr yn ebrwydd allan, /Llwrw dawn Cadawallawn fab Cadfan, /Y ma MG VII 33 16 g eu llu cad-ddu y'm cetwych - Arglwydd, /Rhag ebrwydd, cyfrwydd, a'm cyfrennych. /Ffalster byd a'i wy CBM IV 6 218 mgyrwyd, /Cadarn brain, yn ben ydd adwyd, /Ced ebrwydd cyfrwydd, cyfarwyd - a_^ lladd /A_^ llafnau trwy GB II 26 225 yngor a wna_^nt a_^ chenhadau /I hebrwng iddaw ebrwydd drethau. /Trydy pla Wyddyl (aflwydd diau!) /Tryd DB VI 27 46 i'm rhwyf boed rhwydd /Rhan o deg addef nef yn ebrwydd. /Ebrwyddws De_"ws dawn i'm plegyd, - gw_^r /Gor HOG II 7 3 w rhag glew arglwydd. /Gorewynnawg ton tynhegl ebrwydd, /Gorwisgwys afall arall arwydd. /Gorwen fy ysgw GYC VII 40 18 , mad da rad diwaradwydd - da_^l /Y daliwyd yn ebrwydd /Gwir wared io_^r rhyged rhwydd, /Gwawr eurglod, CBM IV 4 106 in. /Yng ngawr huysgwr huysgain - yn wybr, /Yn ebrwydd gyfarwain, /Yng ngwrfoes, yng ngorfaes cyfrgain, OC II 15 5 /Pa ffordd ydd awn-ni o Ffordun? /Dos, was, yn ebrwydd heb roddi - gair da /I'r gwrda ysy ynddi; /Dywan BF VII 53 34 i mi, mawr a dramgwydd - hwn, /Hyn a'm dwg yn ebrwydd; /Llyw dragon, llym rhoddion rhwydd, /Lleiddiad, CBM IV 4 64 llfod heb arglwydd, /Ni thyf cof rhag coddiant ebrwydd: /Nid efras rhiau, neud afrwydd, /Nid efrais Emr MG VII 32 40 (nid er methlau) /Doethan' yn rhwydd ar feirch ebrwydd, wiw ebrannau. /Disgyn yn ffysg (seren a'u dysg, CBM III 3 123 ydd rhaid a_^ rhodawg yng ngryn, /Yn rhodwydd, ebrwydd yn erbyn, /Yn rhodle gwyach gwyarllyn, /Yng nghy Ebrwyddwalch 1 DB VI 27 50 ei wryd. /Ebrwyddynt ebrwyddweilch o'i gyd, /Ebrwyddwalch ceinfalch, cymre_"yd. /Braw yw in, ddeon, ebrwyddweilch 1 DB VI 27 49 plegyd, - gw_^r /Goreang ei wryd. /Ebrwyddynt ebrwyddweilch o'i gyd, /Ebrwyddwalch ceinfalch, cymre_"y Ebrwyddws 1 DB VI 27 47 boed rhwydd /Rhan o deg addef nef yn ebrwydd. /Ebrwyddws De_"ws dawn i'm plegyd, - gw_^r /Goreang ei wr Ebrwyddynt 1 DB VI 27 49 ws dawn i'm plegyd, - gw_^r /Goreang ei wryd. /Ebrwyddynt ebrwyddweilch o'i gyd, /Ebrwyddwalch ceinfal ebyr 6 PM V 26 33 chwedd /I lwydion, canaon calledd; /Gnawd eryr ebyr abar - gwedd bangaw /Yn bencnud wy gyfedd, /A chigf CBM III 4 4 g, /Lliw golau tonnau, taenferw gwenig, /Llanw ebyr a'r lly_^r lle ni mawrdrig; /Mynych ymanfon dygn go PM V 2 3 Calaf gan, lloer fan llwrw fynegi, /Cynnwrf yn ebyr, lly_^r yn llenwi, /Cyngyd gaeafawr hwylfawr heli. IRh VII 30 9 /Llofrudd fy neurudd yn awr echwydd. /Lleufer ebyr my_^r morfe_"ydd - dylan /Pan llewych huan ar fan f PM V 23 29 lyfion ysglyfynt llwrw ba_^r. /Oedd rhyn rhudd ebyr o'r gwy_^r gwa_^r, /Oedd rhan feirw fwyaf o'r dryda CBM III 14 20 awn, /Arlleng torf rhag twrf camawn /Fal twrf ebyr yn lly_^r llawn. /Llawn am lyw estrawn, am lew Ystr ech 1 PM V 26 125 d /A'th wayw rhudd yn rhyn ymwosod. /Dy arwydd ech awydd uchod, /Ys argrad i gad ei ganfod. /Canhorthwy echaws 1 PhB VI 13 8 wr, /Llyw io_^r, llew tewdor, tudwawr, /Llawer echaws, tad maws mawr. /Mawr yw im, dreigwawr ffawr ffaw Echdor 8 GM I 7 34 mwyn; /Cyfedmig geilig ga_^l wenwyn, /Cyfeisor Echdor, ach drylwyn. /Trilliw ei lafnawr, treulyn ysgwyd EGM I 25 16 wedd calanedd celyrn - yng nghynnor /Cyfeisor Echdor, aerddor eurddyrn; /Eirf drabludd angudd, angerdd CBM IV 2 38 far, gwrddfaes oror, /Arglwyddaf, gwraf gwryd Echdor! /Arglwydd Dduw, heddiw boed hawddamor - llary, / PM V 4 10 roe_"gion /Ercwlff a Samswn, seirff galon, /Ac Echdor gadarn, gad wyllon. /Doeth fu, o'r Trioeth traidd CBM IV 6 122 blaid, /I'th blegyd y dichwain, /Echel ddo_^r, Echdor go_^r goelfain, /Uchelfar, uchelfab Owain. /Echry DB VI 29 102 rydaf /Prif farwnad i'r mab tad tecaf; /Greddf Echdor, gwawr eurdorf gwraf, /Graid syniaid, syniais ei LlF1 II 1 77 aesawr yr un eisior /Na cham leferydd ar lid Echdor. /Ni chablwyd ysgwyd ar ysgwydd io_^r, /Ni chabla PM V 26 110 yned /A Samswn (gwyddgwn gogoned - achaws) /Ac Echdor, pan brofed; /Ac o'r pryd y profaf nad ffled /Na' Echedwynt 1 OC II 14 92 t ddau, /Achubiaid pob rhaid rhudd eu harfau, /Echedwynt rhag terfysg eu terfynau. /Moliant yw eu rhan, Echeifiaint 1 PM V 1 109 - prydfawr, /Gwy_^r Prydain rhwy gorug /O fro Echeifiaint uchelgrug /Hyd Wynfryn Llundain, lle clodlug Echeiniad 1 CBM IV 18 92 o'th fireinwlad; /Na'm diddawl o'th fudd, Udd Echeiniad, /Na'm gwellyg ym mhlyg ym mhlaid dirad, /Na'm Echel 8 PhB VI 12 38 Mawr fwy y credaf no chrair, - ced neirthiad, /Echel cad, ced adnair, /Gwr ysy i'm cadw i'm cadair, /Gw CBM IV 6 122 yngain - i'th blaid, /I'th blegyd y dichwain, /Echel ddo_^r, Echdor go_^r goelfain, /Uchelfar, uchelfab PM V 13 24 hydr, ein hoedran a dde_^l /Gwawr echen, gwryd Echel. /Echyng ynof cof, neu'm cafas - edlid /Am edling PM V 11 19 rth lu byd - yn llwyr /Yn llwry ysb a menwyd, /Echel fa_^r fu ein ca_^r cyd, /Uchelgorf gwendorf Gwyndy PhB VI 12 29 /A chedymddaith ganwaith gynt. /Cyntaf achubaf Echel fraint - rhag ba_^r /Hil Casnar, cas wythaint, /Na PM V 16 3 Marw Gruffudd fab Howel, /Ni'm aele, gne gnaws Echel, /Ni'm eilyw dilyw cyn de_^l. /Doddyw im ddilyw am LlG VII 27 41 al gwaed Afel. /Och am rwyf aerglwyf, eurgledd Echel, /Och am ddilyw mawr, ni'm dawr cyn de_^l; /Och am PC II 21 10 s. /Dielid Mab Duw ddygn alaeth - Hywel, /Hawl Echel (och arfaeth /Am ledrad frad freuolaeth!), /Ef a'i echen 5 GM I 13 15 gwrth y dwyre. /Gnawd erof hiraeth (etgyllaeth echen) /Ac uchenaid fore; /Gnawd march o feirch rhabire PM V 13 24 e_^l, /Gw_^r hydr, ein hoedran a dde_^l /Gwawr echen, gwryd Echel. /Echyng ynof cof, neu'm cafas - edli CBM III 24 3 awrdad, roddiad Reen, /I'r Ysbryd uchel o'r un echen, /I'r Arglwydd gwladlwydd, Gwledig Moesen; /Mor wy LlF2 VI 7 10 u ystlys. /Handoedd dy achoedd o uchelwrys, /O echen lawen wrth lef a gwy_^s. /Handoeddit o'r llin a_^' CBM III 16 90 is dra Lly_^r Henfelen, /Mawrbar bair o bedair echen; /Marchawg meirch cannwelw, mau gennyd gynnelw, /M echlysu 1 GB II 25 44 drawd, Myrddin ddarogan, /Am orwyr Cynan cerdd echlysu, /Am Ddyfrdwy, am orddwy, wrdd ddisgynnu, /Am Ha echlysur 2 CBM IV 17 65 wn bwn peniadur /Heb syniaid ein rhaid, rhwydd echlysur, /A heb wybod bod byd mor amhur. /Rhybu erthyst GM I 9 15 ysydd imi aserw gyfrin. /Ydd endewais enau yn echlysur gwir, /Ar lleferydd gwa_^r gwyry edde_"in, /Ac echrys 5 CBM IV 6 63 dd enwerys - yng ngawr, /Angerdd llawr, Lloegr echrys, /Anlloedd cyrn, te_"yrn tair ynys, /Annhawel Hyw PB VII 7 1 Morgant, achwre cant, mor echrys - myned /Llyw llwyddged llwrw na wy_^s; /Oedd arg CBM IV 6 44 /Hirgor ddo_^r ddoeth gymen, /Huan wry_^s hawl echrys Ochren, /Hual gryd, cedernid Cyngen. /Cyngen gywr CBM III 24 116 sarn cadarn, callon ia_"en, /Moes ysbwys ysbys echrys Ochren, /Mygedawg ei hoedl, hoed ar orffen, /Mygy CBM IV 6 124 or go_^r goelfain, /Uchelfar, uchelfab Owain. /Echrys pa_^r llachar lluch gyfwyrain - gawr, /Lluoedd wa echwa 1 CBM IV 16 91 /I wrthyd na'm pellha; /Pell ydd wyf o nwyf yn echwa, /Ar ni fo pwyllawg nis pwylla. /Eithr orig ni thr echwng 8 CBM III 15 18 ydd oes ellwng - aergawdd, /Eurged beirdd neud echwng, /Cedernyd blaidd aergryd blwng, /Ced wallaw, cad EMRh VI 23 5 , trillu gyhwng. /Eryr gwy_^r Gwynedd, gwn nad echwng, /Cyd ef ddigoner ni chymer flwng. /Er yn fab i'm PM V 10 58 rchen ben, ban fu ystwng - draig, /A dragon yn echwng, /Hydr wnaethost, w_^r, ar wy_^r flwng, /Ddydd tr ES I 15 25 an aeth, /Rhoddi seirch a meirch marchogaeth. /Echwng Lloegr lletgynt farwolaeth, /Och Dduw! na ddaw ef EMRh VI 23 21 , rhuad ostwng. /Gnawd iddaw dreisaw dros pob echwng; /Ni gnawd o'i ardal na tha_^l na thwng. /Gwnaeth BF VII 48 30 /Hiraeth a'm gwalaeth gweled arnaw /Hirhebrwng echwng; och o'r cuddiaw! /Hir ddarpar galar heb giliaw - EMRh VI 23 8 f-i rhywnaeth ystwng. /Ar ei estronion ys drud echwng. /Pendefig Cruciaith maith, mygr ddifwng, /Peniad DB VI 27 36 wydd. /Wedi achadw cad fragad friwgwydd, /Wedi echwng teg heb atregrwydd, /Wedi addef teg ar gartrefrwy echwraint 1 CBM III 3 62 wawr yn awr yn newaint /A'i balchgor heb achor echwraint, /A'i balch offeiriad a'u hoffeiriaint /A'i ph echwydd 7 DLlM II 18 53 Cof Owain i'm calon yd fydd, /Difuner ucher ac echwydd DB VI 24 10 aw; /Mor deg y gelly gall arwyddaw /Merwerydd echwydd ac ucher daw, /Mawrfryd i ddyn byd, er bod iddaw GM I 14 36 Ieuan ieuang dedwydd /Diau Fab Duw nef yn nwfr echwydd. /Achaws y dyfu uchel fri ym mru /Mair er mawrha GB II 26 105 ger glas fynydd, /Gwyddelfod aruchel, nawdd ni echwydd, /Craig Furuna deg yma, teg ei mynydd, /Ac Ystra IRh VII 30 8 nghyd-hoed ddydd: /Llofrudd fy neurudd yn awr echwydd. /Lleufer ebyr my_^r morfe_"ydd - dylan /Pan lle GM I 9 149 . /Addfwyn dyddaw dyfr (dychwardd gwyrdd wrth echwydd) /Ogfanw a Chegin a Chlawedawg drydydd. /Dy-m-hu LlF1 II 1 46 syllu ar esillydd - Ymer /Aber Menwenfer ucher echwydd. /Uchel wawd yw hon i Feirionnydd, /Uchelfardd a echw_^ydd 1 HOG II 7 8 en, hwyrwan ogwydd, /Cyfeiliw gwen wawr yn awr echw_^ydd, /Claer wanllun, wenlleddf, wynlliw, cyw_^ydd, echyng 2 CBM III 27 26 dawg rhad wellyng - ceiniad, /Cyrchiad cad cyn echyng, /Cyrchws glyw ba_^r, glew bergyng, /Cyrch eofn y PM V 13 25 n hoedran a dde_^l /Gwawr echen, gwryd Echel. /Echyng ynof cof, neu'm cafas - edlid /Am edling tey_"rna echyngwyd 1 D-6 VII 35 2 trais tros gof. /I'm cof gan achaws echyngwyd - galar /(Geleurudd na adwyd) /Am wy_^r eryr e edau 5 D-5 VI 36 25 fradychwys Crist, Creawdr buchedd. /Cyfiawn a edau cyfannedd - ar dir; /Enwir, difenwir ei etifedd. /A CBM III 21 195 ngwelyddon, /Edewis terrwyn te_"yrn feibion /A edau gelau yn eu galon: /Tri ergyrwayw glyw, glew ganaon PM V 27 19 Powyswg - a'i gw_^yr, /O'r gorau y'u hamwg) /A edau rhiau rhyddrwg, /Ac a fo da, ef a'u dwg. /Dug Ywain DB VI 29 43 gan dug ben rhiau /Gwae fi i'm poeni rhag pum edau /Ucher rhag pryder pryd y'm goddau. /Achaws gwalch LlG VII 27 27 nghred /Ar y Gw_^r gorau a aned. /Angau ni'n edau un nodded - rhagddaw: /Trwy ben ein treisiaw yw ein edeifnaw 1 GYC VII 36 98 he_"id o'i law, /Pen tey_"rnwalch balch, bwlch edeifnaw, /Pen tey_"rnaidd, flaidd flaengar, ganthaw: /P edeifniaid 1 PM V 6 38 /Pan orug Celi celfyddiaid - daear, /Dyniaddon edeifniaid, /Ef gorau un gwron ym mhlaid /Cymru Fawr cym Edeinfeirch 1 PM V 9 12 d rodre. /Molawd yw yng ngnif mal yn nhanfre, /Edeinfeirch a seirch serrigl gynwe, /Moladwy y rhydd rho Edeirnawn 1 D-1 I 1 15 erchawg, rhugl yng ngorddwy, /Tegeingl ardal, Edeirnawn, Ia_^l, arial arlwy /Rhyfel ebrwydd, a Dyffryn Edeirniawn 3 BF VII 55 3 , /Deddfawl Freienin, Dewin diwyd, /Dewrddraig Edeirniawn, gedernid - ffrwythlawn, /Doethwalch o Leisia GM I 7 100 rf am dw_^r, gwelais wy_^r am w_^r, /Am wledig Edeirniawn. /Gwelais frad a chad a chamawn /Cyfrwng llew CBM III 8 66 llary Lleisiawn ni luestai Wynedd /Ym mherfedd Edeirniawn /Heb wy_^r lladd gan llyw camawn, /Llith beri Edenawg 1 GG II 32 16 af wylaw, /Ruddfedd werthfawr wedd wrthaw /Ac Edenawg i danaw. /Canys marw mawredd a grym /Griffri, ei Edewid 3 CBM IV 4 41 gwyd eliffant, /Elyf nawdd, adrawdd edrywant: /Edewid arnan ernywiant /Er nad byw rhy_"wr rhyw Runblant GB II 26 57 egawg /I Lasgwm, nid oedd drwm dri urddasawg; /Edewid Bangu gu, gadwynawg /A'r ddau eraill fraisg i Fry CBM III 21 192 phrydyddion, /Nid gwaglaw adaw adaf rhuddion. /Edewid eron rhan gofion - galar /A geleurudd yng ngwely edewir 1 DB VI 33 28 A ryfo gorau, gwir y'i dygir, /Ac a fo da, nid edewir: /Nog a adwys Duw, yn y dognir - ced /Haelfab Edn Edewis 4 MB I 3 143 ni mawr gynnydd /Pwy a enillo o'r do ysydd; /Edewis eurwas, clas gymre_"ydd, /Canawon mordai, mynogi GYC VII 36 20 /Ys mau, gan ddefnydd, ymddifanw a_^ Duw /A'm edewis hebddaw; /Ys mau ei ganmawl heb dawl, heb daw, /Y GB II 26 238 a orau: /Cerddasant gan wynt ar hynt angau. /Edewis Padrig drwy ddig ddagrau /Llonaid Llech Lafar hyg CBM III 21 194 n gofion - galar /A geleurudd yng ngwelyddon, /Edewis terrwyn te_"yrn feibion /A edau gelau yn eu galon edfryd 2 PM V 3 11 eb Prydain. /Hud wyt i'th edrydd, hud wyf i'th edfryd; /Hydrfeirdd o'th edrych hud y_^nt i'th adrawdd. GM I 7 98 fynt a'm dyle /Am adfod arth arfod arf he /Heb edfryd yng ngweryd wely. /Gwelais dorf am dw_^r, gwelais edfyn 5 PM V 19 33 th, mad ganed urddyn. /A'th ogyfarchaf, naf ni edfyn - beirdd, /Megis bardd ar dremyn: /Hawl greddfawl, LlF2 VI 10 43 a, /Trancedig ydd a_^, dywasgarer. /Truan ydd edfyn dyn pan dwyller, /Tru, Dduw, ei ddifant pan ddifa GM I 14 76 'i herlyn - digraid, /Mor drwm yr enaid yn ydd edfyn. /Edifedd maswedd moes a'm canlyn, /Edifar afar ef CBM IV 9 216 s dychrys, dychryn - ei ongyr, /Ei angerdd nid edfyn. /Gnawd uch cnawd cnudoedd ar gylchyn /Arllwybr ll CBM IV 16 94 lla. /Eithr orig ni thrig, ni threfna, /Hoeddl edfyn hoen dyn dibara, /Hoedran hydr, hydraidd a'i trei edfynt 4 GM I 7 96 Am orwyr Bleddynt y'm gorflawdd lletgynt, /Aml edfynt a'm dyle /Am adfod arth arfod arf he /Heb edfryd BF VII 48 24 Maredudd draws, hawdd drostaw - ledgynt, /Hil edfynt Bleddynt, blaidd ymwriaw. /Hirgwyn ysy'm dwyn, fr CBM III 24 65 w, /Ail gw_^r gwrdd gordden, Arthen eirthiaw, /Edfynt edryfynt wrth edrifaw /Rhodd a gefais, o'i fodd, PhB VI 12 25 carwys a'm casa. /Na'm casa, pwylla, pylliawg edfynt - Rhys /I rwng Rhos ac Epynt, /Bardd fu_^m it, tr edgyllaeth 1 DB VI 27 95 yn harddglyd), /I'i fyrddoedd cyhoedd cyhyd - edgyllaeth, /Am ei freuolaeth, hiraeth o hyd. /I'm Rheg edid 1 IRh VII 29 12 , o detholid - neb, /Lliw ar fy wyneb ni llwyr edid. /Mynawg dawedawg deg gyfnewid, /Meingan weddeiddwa Edifar 8 GM I 14 78 ydd edfyn. /Edifedd maswedd moes a'm canlyn, /Edifar afar efnys ddychryn. /Edifeiriawg da, Duw a'i cei LlF2 VI 9 1 Edifar gennyf, edifar /Caru byd anghlyd, anghlaear. /Ail eilyw ydyw edi LlF2 VI 9 3 /Caru byd anghlyd, anghlaear. /Ail eilyw ydyw edifar /Difa dyn a difanw llawgar. /Trydydd fydd, pan fo MB I 4 6 a mi! /Adfrau, adfant cof Dy rygoddi /Erof, ac edifar ei ddigoni; /Digonais gerydd yng ngw_^ydd Duw Ddo LlF2 VI 10 37 ehofnder /O gadwent present heb brysurder. /Ys edifar fyth tra fyther - ynddi, /Ys er ein tro_"i ein tr LlF2 VI 9 1 Edifar gennyf, edifar /Caru byd anghlyd, anghlaear. /Ail CBM IV 16 10 eryf cyn perigl bwyf ca_^r, /O'm caredd carwyf edifar. /'N y bo dull faddau ddall fyddar - o ddyn, /Duw LlG VII 24 95 dd /(Bryn Derwin! Clo byddin clodrydd!) /Ni bu edifar y dydd - y cyrchawdd /Cyrch eofn esillydd. /Gwela edifarwch 2 CBM IV 9 152 awn, bardd urddawn urddwch, /Urddawl cerdd can edifarwch! /Angudd budd, beirniaid gyfradwch, /Ongyr ur EGM I 29 19 glwydd! /Rhydalwyf iawn yn rhadlawn rwydd /Can edifarwch cyfrwydd - i'm Iesu, /Wedi cymynnu im cymhenrw edifedd 2 PM V 26 10 ys fab Rhys o'm rhysedd, /Cyrchiad cad, Cadell edifedd; /Cyrchynfeirdd cyrchant wy orsedd, /Cyrchfawr GM I 14 77 n - digraid, /Mor drwm yr enaid yn ydd edfyn. /Edifedd maswedd moes a'm canlyn, /Edifar afar efnys ddy Edifeiriawg 3 GM I 14 79 moes a'm canlyn, /Edifar afar efnys ddychryn. /Edifeiriawg da, Duw a'i ceinmyn, /Ef caiff cerennydd o'i EGM I 28 11 difrawd - a wneir, /Ar ni wne_^l Ei gardawd. /Edifeiriawg da, Duw a'u cymerawd, /A dynion gwirion yn e ES I 23 14 garedd; /(Trida a'n gorau) trydedd - yw adaw: /Edifeiriawg da, Duw nwy gomedd. /Gomeddwys Efa, afal ddi Edifion 1 LlF1 II 4 14 or nawd. /Mor nawd y'm dyfu dyofaeth - gofion /Edifion yd yr aeth, /Yn cwynaw braw breuoliaeth /Bre_"yr edir 1 DB VI 33 30 uw, yn y dognir - ced /Haelfab Ednyfed, neb ni edir. /Neud rhygwyn terrwyn tyrfa pabir, /Neud rhai am R Edlaes 1 LlF1 II 4 20 'yng nghofion /Edlid hil gwythlid gwaethlon: /Edlaes maes wedi maon. /Maon Meirionnydd, mor ddihaidd - edlid 11 IRh VII 29 10 ddi ar ddelw ermid, /Mwyfwy y'm tramwy tramawr edlid. /A meinoeth y'm doeth, o detholid - neb, /Lliw ar PM V 13 25 , gwryd Echel. /Echyng ynof cof, neu'm cafas - edlid /Am edling tey_"rnas, /Hydr udd cleddyfrudd, clodf PM V 8 25 eu glod o'm dyfod dybid. /Dy-m-doddyw edliw ac edlid /Am haelon haelder gynhenid. /Llas Iorferth, aerne MeiG I 33 49 Cyd ath fo-di golud (golau anaw) /Na'th dynnid edlid er ei adaw /Na mwy trachwerw ferw afar rhagddaw; / BF VII 52 36 sgafn ysgar - a_^'i ganlid, /Gw_^r a'm gwnaeth edlid, gofid gofar. /Gw_^r a gynnail nef gwir oddef gwa LlF1 II 4 19 ar ruddion - trydar; /Tryderan 'yng nghofion /Edlid hil gwythlid gwaethlon: /Edlaes maes wedi maon. /M CBM III 24 102 cymynai ben: /Eurdorchogion dewr deyerin len, /Edlid i'm dilid yw eu dilen! /Aerfleiddiaid, fleiniaid, CBM III 26 31 cymer, /Cof colli a roddi rif se_^r. /Gwaethl edlid o'm bron pan brofer - cynrain, /Er cynran y'i dote PM V 12 26 /Angau a'n gorau, gormail - cenhedloedd, /Can edlid yn adfail; /Nid hawdd, ni nawdd neb yniail, /Nid h CBM IV 4 73 , /Braw Brynaich, ysgwyd faich ysgwydd. /Balch edlid ysid, ys arwydd, /Ys ernyw, ys arnaf yd gw_^ydd; / CBM III 26 114 eddwn! /I'm pwyllad am braffgad bryffwn /Praff edlid ysid ysaffwn. /Dyfnaswn freisgddawn o freisgrodd E Edling 2 CBM IV 14 7 bloedd fawr - a ddodai /A ddodwed yn Ionawr, /Edling Muding Mudigfawr, /Edn canadain cain cerddawr. /C PM V 13 26 el. /Echyng ynof cof, neu'm cafas - edlid /Am edling tey_"rnas, /Hydr udd cleddyfrudd, clodfras, /Huys edliw 2 PM V 8 25 , /Cabl neu glod o'm dyfod dybid. /Dy-m-doddyw edliw ac edlid /Am haelon haelder gynhenid. /Llas Iorfer EW VI 4 21 rlleng pymthengwlad. /Gwladoedd ni debyg (glud edliw - ym myd) /Madawg oedd cyn heddiw, /Esgor o'i dud, edmig 4 CBM IV 5 18 waedrwyf, hynwyf, unig - a gerais, /A garaf ei edmig, /Blawdd blaen, bleiniad gwyrennig, /Blaidd gawr B CBM IV 4 177 ad, cedeirn arddrusig. /Budd a'm bu, a'm bo ei edmig, /Bodd am rodd, am rwydd gelennig, /Buelin am win, OC II 14 104 ywallaw-di, fenestr, o lestr ariant, /Celennig edmig can ardduniant. /Ar llawr Gwestwn Fawr gwelais ir EG VI 18 39 Ysgymydd clodrydd Clwyd a Llwyfain. /Lluddedig edmig meirch mawrthig main /A lluoedd yng ngwisgoedd yn edmyg 9 SB II 22 5 iaith, /Duw Drindawd, bwyf priawd prifiaith /I edmyg dinag, dinas mawrfaith - clod, /Cleddyfrudd yn an BF VII 56 11 /Aer gynwan, aur gynnyg, /Detholew glew, glod edmyg; /Doeth i lwyth Hwfa pla plyg. /Oedd plyg dwyn ter HOG II 11 5 hoen arlluddias. /Ac im bai arwydd er yn was - edmyg: /Ei lliw oedd debyg gwenyg gwynlas. /Hiraethawg f PB VII 4 1 Owain ruddlain, rodd edmyg, /Ged ysgain, gad ddiysgog, /Tey_"rnedd laith, dud PB VII 21 13 llawen llawagor, /[] detholwyr. /O'r gwy_^r [] edmyg, /Goronw, gwawr diorwag, /Gobaith []faith deg /Ac PhB VI 11 4 llfro, /Hyfolawg, hael mynawg, hawdd bo, /Glod edmyg gymhengryg Gymro. /Dragon llyw lluoedd anwosgo, /D PB VII 14 3 Samswn, blyngrwn blyg, /Mur llafnddur lluoedd edmyg, /Mwyndud llawr, mab mawr Meurig. /Cyn plyg mab Me PM V 1 46 thfawr ysgarlad. /Ef orau rhiau rhygread, /Udd edmyg, traws ryfyg treisiad. /Ef yn w_^yl, yn olud roddi PM V 2 29 rchogwyr hyd bell ar dy deithi. /Gwell wyt, un edmyg treisyg, no'r Tri - /Mordaf, Nudd, Rhydderch - yn Edmygaf 1 CBM III 21 13 dd dyfyddlawn, /Dyfod ei gyfnod i Gadwallawn. /Edmygaf radau rhiau rhadlawn, /Rhad wehyn, granwyn graid edmygir 1 PhB VI 15 22 lyn, llew gwawr, clodfawr cleddyfir, /Pell ydd edmygir ei atchweddledd. /Gw_^r ni farn camfarn, cadarn edn 2 GM I 13 9 rhin a cherydd, /A chur gnodydd ar ne. /Gnaws edn adnabod bore, /Gnaws am ban benial ystre. /Gnawd o'm CBM IV 14 8 ddodwed yn Ionawr, /Edling Muding Mudigfawr, /Edn canadain cain cerddawr. /Cerddawr, cynghraffawr cyng ednain 2 CBM IV 1 24 r, ar wy_^r gnofain, /Ar gnawd y ciglau adnau ednain; /Ar edrywan gwa_^n gwayw yn adain, /Ar edrywedd CBM IV 4 104 gwaeddai gigfrain, /Uch gwaetffrau, uch adnau ednain. /Yng ngawr huysgwr huysgain - yn wybr, /Yn ebrwy ednaint 3 ES I 22 21 medrwyd ddywaddawl. /Y Gw_^r a orau awyriawl - ednaint /Ac adnau daearawl, /Erglyw fi, Arglwydd canhwyn CBM III 21 110 w gannerth, berth rhyborthes, /Yn amwyn Ednob, ednaint ar gnes; /Yn lladd esgarant pan esgores, /Ni bu PM V 7 1 Hael Rodri, ryodres ednaint, /Hawl greddfawl tra Gwawl tra Gwynnaint, /Hanby ednan 3 GM I 9 107 n lladd ar Lloegr llew Din Emrais. /Caraf-i yr ednan a llarian llais /Cathl fodawg coed, cadr ei ethais GM I 9 115 rch tir tremud, dychlud anaw; /Diesig yd ga_^n ednan arnaw, /Argoed nwy aswe aserw ynddaw; /Eilwyddle d GM I 9 133 an glaswyn, glwys ei ffrydau. /Diesig yd ga_^n ednan enau /Addawd i'm gwrthrawd, gwrthred gorau. /Addwy Ednob 1 CBM III 21 110 gannelw gannerth, berth rhyborthes, /Yn amwyn Ednob, ednaint ar gnes; /Yn lladd esgarant pan esgores, Ednyfed 10 CBM III 27 32 , /Milioedd amgyhoedd am ged, /Milfyrdd molynt Ednyfed CBM III 27 1 Ednyfed, aerllew a dan eurlliw - claer /A_^'r darian dae BF VII 45 14 ruthr yn nydd gweithred - trin /Trawshael fab Ednyfed, /Bu gwir buddgywir am ged, /Bu gwawr hygyrchlaw ES I 18 10 /Rhodwydd ar Gymru oedd ar gyman - llu, /Llary Ednyfed Fychan; /Oedd ban gawr am ben garthan /Pan gafas LlF1 II 1 30 fydd, o foddha_"ed, /Men y trig gwledig gwlad Ednyfed; /Gwyn ei fyd ei fryd a fawrha_"ed - ynddi, /Fal OC II 14 43 an, /Lluch i dan ysgwyd ysgawn lydan; /Ar llaw Ednyfed, llawr diogan - lew, /Ergyrwayw trylew, trai ei CBM III 24 140 /Duw damnawdd eirioes einioes Einiawn /Mawrfab Ednyfed, mawrged gyflawn; /Ni'm goludd mawrfudd mab Rhiw DB VI 33 30 : /Nog a adwys Duw, yn y dognir - ced /Haelfab Ednyfed, neb ni edir. /Neud rhygwyn terrwyn tyrfa pabir, ES I 18 16 ioddef. /Tyciant eidduniant! Addef /Tegwared, Ednyfed, nef! /Nodded ni'm rhodded rhag rhysgyr - arfau ES I 18 1 Uwchben bedd newydd Ednyfed - y bu_^m, /Im bu deigr hyd arffed; /Cymraw Lloe edrifaw 1 CBM III 24 65 ordden, Arthen eirthiaw, /Edfynt edryfynt wrth edrifaw /Rhodd a gefais, o'i fodd, o fudd ganthaw; /Eryr edrin 3 CBM IV 6 278 aeaf - garw, /Byddin darw dey_"rn-naf, /Brwydr edrin breenin, braisg naf, /Brysws glew breswyl a honnaf DB VI 25 25 wyf ym mhob elin, /Oedd briw rhiw yn nhrabludd edrin, /Oedd braw saw Saeson Clawdd y Cnwcin, /Oedd bwl GM I 9 10 ar wely lliant, /Lleithrion eu pluawr pleidiau edrin. /Pellynnig fy nghof yng nghyntefin /Yn ethryb car edrinaw 2 CBM IV 6 92 Tw_^r Cynfael yn cwyddaw; /A fflamau o drum yn edrinaw, /Ac angerdd, ac ongyr yn llaw, /A gwy_^r gyrth EGM I 28 44 gawd. /Ar Dduw addef nef fy llef llwyprawd /Yn edrinaw fry rhag y Drindawd, /I erchi i'm Rhi, Rhwyf naw edrych 10 LlF2 VI 10 32 baid oesber. /Ni mad aned neb, ni mad aner, /O edrych ar Dduw a ddifarner. /Ni mad gymyrth arf ni gymer GG II 31 20 fed in rhyred (nid anrhyfedd!) /Lleidr na eill edrych Crist yn ei grocwedd; /Degfed anwared yw anwaredd ES I 17 18 nefin - a_^'m rhwyf, /Ni rhybu_^m gerddennin. /Edrych cyrdd cerddau Taliesin, /Edrych fi, mor wyf edde GYC VII 42 13 r dangnefedd /A gwir drugaredd, fal y gwedda. /Edrych dy fuchedd cyn myned i'th fedd, /O gwnaethost gam ES I 17 19 m gerddennin. /Edrych cyrdd cerddau Taliesin, /Edrych fi, mor wyf edde_"in! /Rhyddarfod brau gyfnod bre HOG II 9 5 ared yn rhwy) /Rhy eiddun ofwy i ar feingan /I edrych fy chwaer chwerthin egwan, /I adrawdd caru, can d PM V 3 12 edrydd, hud wyf i'th edfryd; /Hydrfeirdd o'th edrych hud y_^nt i'th adrawdd. /Erioed dy angar aerawd d PM V 15 7 wir yn wynias, /Dy wynfyd i'm cywyd nid cas. /Edrych, pan fernych faint fy nhras, /Creadur poethgur, p MG VII 33 12 nnych - yn hawdd, /Mawrgawdd diadrawdd daw o'i edrych; /Rhag tri gelyn dyn, Duw, a'm noddych, /Rhugl gy D-5 VI 36 39 /Ei fod yn y byd hyd hirhoeddledd. /Paham nad edrych tlawd yn ei dlodedd /Mor fydd hoeddl egin y brenh edrychator 1 LlF1 II 1 84 olau gwelator - beunydd, /Ei gwerthfawr edrydd edrychator, /Ei gorthir, ei gwir yn ei goror, /Ei chlod, Edryched 1 PM V 23 131 dwys gwys greudo, /Llys a dwy neud einym yno. /Edryched Powys pwy fo - breienin /Braisg werin, brwysg a edrychir 1 MG VII 32 58 ganedigaeth deg wyneithau /Un Mab Duw gwir, od edrychir ar y dechrau; /Nos Nadolig: nos annhebyg i ddry edryd 2 HOG II 9 7 egwan, /I adrawdd caru, can doeth i'm rhan, /I edryd fy lledfryd-i, a'i lled ofrwy, /I edryd llywy lliw HOG II 9 8 an, /I edryd fy lledfryd-i, a'i lled ofrwy, /I edryd llywy lliw ton dylan /(Llifiant o'i chyfoeth a ddo edrydd 7 EGM I 28 27 awd /Gwenwlad nef addef yn addfwyndawd. /Gwymp edrydd Dofydd, defawd - ei rhadau /Ni rydraeth neb tafaw LlF1 II 1 84 thiau golau gwelator - beunydd, /Ei gwerthfawr edrydd edrychator, /Ei gorthir, ei gwir yn ei goror, /Ei PM V 3 11 niawl prydfawr, arwyneb Prydain. /Hud wyt i'th edrydd, hud wyf i'th edfryd; /Hydrfeirdd o'th edrych hud LlF1 II 1 37 ei hun yd yr lunied. /Lluniwys y De_"ws dewis edrydd - iddaw /Pan ddoeth o Lydaw ar lydw bedydd. /Bend CBM IV 9 128 ref. /Corf ceindorf, can dothwyf-i adref /I'th edrydd i'th adrawdd is nef, /Pa_^r eurglawr, erglyw fy m EGM I 27 39 /Pym weli, Celi celfyddodau; /Porthwyf-i boen edrydd Mynydd Mynnau /Parthred a_^ myned myn y'th giglau CBM IV 17 5 cynnen, /Dilen o bresen ban yn brysiawr. /Dau edrydd ysydd a synhwyriawr, /Dau erbyn angau anghychwi_" edryfynt 1 CBM III 24 65 gw_^r gwrdd gordden, Arthen eirthiaw, /Edfynt edryfynt wrth edrifaw /Rhodd a gefais, o'i fodd, o fudd edrym 1 GYC VII 38 25 er, /Ef yn was anwastad gallter, /Ef yn oed yn edrym llymder, /Ef yn w_^r yn arail prudd-der; /Ef yn gr edrysedd 2 PhB VI 15 24 mfarn, cadarn yd fedd, /Gw_^r a fydd ei enw yn edrysedd, /Gw_^r biau trethau tra thuedd - Llundain, /Di GB II 26 276 saint yn ei senedd: /Saint Angaw a Llydaw, llu edrysedd, /Saint Lloegrwys ac Iwys a saint y Gogledd, /S edrywan 1 CBM IV 1 25 gnofain, /Ar gnawd y ciglau adnau ednain; /Ar edrywan gwa_^n gwayw yn adain, /Ar edrywedd gwaed gwaedd edrywant 5 PM V 23 166 n yn rhuddlanw amgant, /Rhun ganclawdd adrawdd edrywant, /A Dinbych, gwrthrych gorthoriant - ar fil, /A PM V 23 127 iwch! /Gwelator pwy'i lluddio! /Llwrw Fochnant edrywant ar dro, /Llwytgun llwyd llithwyd am honno, /Lle OC II 14 100 wawd gwahan foliant, /Gwenwyn ei adwyn, gwa_^n edrywant. /Areglydd defnydd dioddeifiant - llafn, /Llyfn CBM IV 4 40 r ysgor, ysgwyd eliffant, /Elyf nawdd, adrawdd edrywant: /Edewid arnan ernywiant /Er nad byw rhy_"wr rh GG II 31 7 diwedd, /O'i dygiant, drigiant yn nhrugaredd. /Edrywant trachwant trachywedd - ein cnawd, /Ydd yn cny-n edrywedd 1 CBM IV 1 26 ednain; /Ar edrywan gwa_^n gwayw yn adain, /Ar edrywedd gwaed gwaeddai gigfrain: /Marchogynt ar feirw, Edrywy 1 GM I 11 71 -s-gweddwn! Gwelsant ar gant celain /Am draeth Edrywy adrywedd brain. /Erbynned erfai aur falchwawd Wal edwaeth 1 CBM IV 16 47 refydd ysydd, ysywaeth; /Gwell gobrid gobrwyon edwaeth /Heb henaint, heb haint, heb hiraeth, /Cyn gorth edwi 2 PM V 2 1 Calan hyddfref, tymp dydd yn edwi, /Calaf gan, lloer fan llwrw fynegi, /Cynnwrf yn eb EGM I 26 4 a_^r gweilgi, /Neud gwaeddgreg gwaneg gwynt yn edwi. /Neud erfai ddoniau goddau gweddi, /Neud argel daw Edwin 2 GM I 9 51 o gwyar drabludd. /Gwalchmai y'm gelwir, ga_^l Edwin ac Eingl, /Ac yng nghynnwrf llu hud wyf llofrudd! D-1 I 1 23 argyfair, arbennig bair o blant Nefwy, /Gorwyr Edwin, gwrawl frenin, dilyfn ddenwy, /Draig angerddawl, Edwy 1 CBM III 8 49 Llywelyn, llwyr ddilyw! /Hawddamawr, Waelest Edwy /A'r llys gan ystlys Dyfrdwy, /A lle teg tebyg i dr edwyn 7 GM I 14 69 tra mawr derfyn, /Tir rygymyrth Crist o groes edwyn - cethri /Trwy amrygolli daioni dyn: /Duw a'm dwg PM V 23 103 rudran, /O'i alaf a'i aur a'i arian can. /Can edwyn ddychryn a ddechreuo - blaidd /Uch blaenwel yn oed EGM I 29 23 ddygwydd, /Cyn gwerydre lan, nid gwaradrwydd! /Edwyn fydd traul dyn trigeinmlwydd, /Adfydd hoeddl hiddl CBM IV 6 133 /Prydferthle cyhoedd, cyhafal - Merfyn, /Hawl edwyn hil Idwal, /Prysur ddewr ddragon, ddraig ofal, /Pr CBM IV 5 50 yf am glaer ddychryn - traul /Can trengis llid edwyn, /Lloegrflawdd gadrgawdd gyngelyn, /Llyw mawr, lle OC II 14 36 aethant er clod obryn, /Cyfoedon arfawg arfau edwyn. /Taliasant eu medd mal gwy_^r Belyn - gynt; /Teg MB I 3 12 fyndawd: /Py dawant anant, na phrydant wawd /I edwyn terwyn torf ei forawd? /Nid adfarn cerddau! Nid ga edy 1 DB VI 26 29 fy hendad a'i hundy; /Trais arnaf, fy naf, ni edy /Tros y gerdd a ganwyf ity; /Y mawr udd rhwyddfawr, edych 1 DB VI 27 80 Am drengi fy rhi rhwy lledfryd - a'm bydd, /Ni edych, Ddofydd, ef i gennyd. /Am drais Duw, nid oes dim edynt 1 BF VII 54 16 cyrchiad yng nghad, yng nghaledi - blwng, /Ni edynt ystwng Ystrad Tywi. /Owain fab Gruffudd, fudd fyno edyrn 2 CBM IV 10 27 w, /A'i gwelling yn eurddyrn, /A gloyw yfed yn edyrn /A glyw dewr a glew de_"yrn. /Tey_"rnweilch Prydai EGM I 25 14 yth yn llwyth he_"yrn, /Neud ef yn ardwy adwy edyrn. /Cochwedd calanedd celyrn - yng nghynnor /Cyfeiso edde_"in 4 GM I 9 16 u yn echlysur gwir, /Ar lleferydd gwa_^r gwyry edde_"in, /Ac ar lles Owain hael hual dilin /Dychysgogan EW VI 6 42 rglwydd, argledr gorllin - llu, /Y llochir pob edde_"in, /Cedawl, buddugawl byddin, /Cadr rhyd, cadw i' HOG II 6 63 wl, a melyn eithin. /Moch gwelwyf, a'm nwyf yn edde_"in - i wrthaw /Ac i'm llaw fy lla_"in, /Lleucu gla ES I 17 19 ch cyrdd cerddau Taliesin, /Edrych fi, mor wyf edde_"in! /Rhyddarfod brau gyfnod breiddin: /Rhyddywawd eddewid 4 PM V 8 42 ag na_^g neges arfollid, /Ni myg rhodd yn rhan eddewid. /A minnau, magator o'm dlid /Bodd i Dduw a bod PhB VI 14 44 y nghof anghyfrdelid? /Ai gwaeth mynag nag nog eddewid? /Ciglau-i dorf a thorf a thwrf ysgwydawr, /Nos DB VI 26 2 Hanbych well, O Dduw, od eddewy, /Eddewid ddilid a ddylyy, /Hanbwyf ohonawd am wawd wedy, IRh VII 29 4 id - a'm traul, /Ni'm lludd lliw gwennaul gwan eddewid. /Meddwais, pryderais pryd ton erfid, /Maddau dy eddewy 1 DB VI 26 1 Hanbych well, O Dduw, od eddewy, /Eddewid ddilid a ddylyy, /Hanbwyf ohonawd am wa eddiw 2 CBM IV 2 46 or, /Nid addwyd hebof heb gof, heb go_^r, /Nid eddiw hebod rhaglod rhagor. /Ni'm golo g[]no, gw_^r dioh CBM III 21 141 /Can llas llid aerlew, llew nwy llochai: /Neud eddiw milwr mal na rhyfai, /Neud ydiw heddiw heddwch arn eddwyf 1 DB VI 32 7 derfyn, - a garaf, /A gerais ei chanlyn; /Neud eddwyf yn oer dyddyn, /Nid oes dim einoes i ddyn. /Pob d eddyl 1 GYC VII 42 44 wedd Ef ydd aeth Arglwydd nef /I bren dioddef (eddyl traha), /Gwae ni mad aned, bechodawl weithred, /To eddyllter 2 LlF2 VI 10 18 d gwy_^d gorwacter /Nac a'n rhydd ei ddydd gan eddyllter. /Nid ef ydd eir nef o nerth llonder /Nac o ne GYC VII 42 42 an lwyr feddylier, penyd pryd pryder /Poen gam eddyllter ofer Efa, /Nad o'i gamwedd Ef ydd aeth Arglwy eddyw 11 PC II 21 29 u rhuddion /Ar lles draig yn llys dragon. /Can eddyw Aerddur yn arddyfrwys - fa_^r /Yn nhrydar, dda_^r BF VII 48 7 gam rhagddaw, /Angof gw_^r hebof heibiaw - nid eddyw, /Angadr yw fy myw fy mod hebddaw. /Am Owain gyfrg CBM III 17 29 edd gwin, /Anrheg brifdeg breienin. /Udd ysym, eddyw a_^'r gair, /Nis arfaidd llew a dan lloer, /Gwayw D-5 VI 36 31 rglwydd /Na fyro awydd yn oferedd. /Ei gorff a eddyw (eiddun rhysedd) /I mewn Eurddonen hyd ei ddannedd CBM III 21 206 ion - o gad, /Gwastad gymynad gymynogion! /Can eddyw ein llyw, llew tey_"rnon, /Tey_"rnedd ohen ddraig, BF VII 49 17 ddedig Wledig wlad nef. /Gwlad nef, o'i addef, eddyw ffrwythlawn - ddraig /O ddragon Merfyniawn, /Glew LlG VII 26 14 danaw. /Nid anaml ei fudd heb orchuddiaw, /Nid eddyw heb dda ddyn i wrthaw, /Nid anheirdd ei feirdd, fy PC II 19 9 o ddiadlam, /Saith gynt ni gymerynt gam. /Can eddyw Hywel, hwyl ddi-oddef - cad /(Cydfuam gyd ag ef), EW VI 5 13 ll breenin. /Brenin tir, rhywir (rhyfedd - ydd eddyw!) /Nad eiddiaw o Wynedd /Namyn sarn dru main fain LlF1 II 2 42 sgor ddo_^r, ddurddor ddiachoraf: /Ys gwn cwdd eddyw; ni wn cwdd af. /Dothwyf atad, fad a gadwaf, /I gy CBM III 24 83 iaw, /Ethiw hael hebof-i, athwyf hebddaw, /Nid eddyw o'm cof ceisiaw - fy nghyfedd, /Cyfoed, oferedd ei ef 276 EW VI 2 24 ad yn cadw ei addef, /Rhwyf byd, ys hyfryd, ys ef EGM I 26 44 ri. /Archaf i'm Harglwydd, Culwydd Celi, /(Nid ef a archaf arch egregi) /Arch ydd wyf yn arch yn ei er DB VI 30 86 nrhydedd. /Ef a'm talai aur ar fy mysedd, /Nid ef a delid drwy dalarwedd; /A_^ Dafydd dreisrydd drosedd LlG VII 28 16 ysawg, /Rhagod, gynosod, gyhoeddawg - golofn, /Ef a dyf gorofn hyd Gaer Efrawg. /Mab Gruffudd gleifrudd CBM IV 16 66 hynafiaeth; /Ef yn fraisg, yn fron ehalaeth, /Ef a ddaw i ddangos a wnaeth. /Gwnawn erddaw cyn braw br PM V 1 93 ch. /Chwi, fawr wy_^r, i fawr w_^r gwystlwch! /Ef a ddaw i ddwyn yr einwch. /Ef a'i dwg ac niw diolwch. CBM IV 16 206 s bedryfan; /Gw_^r a wy_^s a frys i frawdlan, /Ef a ddaw (nid ataw) Ef atan. /Pan wne_^l Duw dangos Ei CBM IV 16 63 rolaeth, /Gwellingrad, Gwallofiad gwellfaeth; /Ef a fedd, a fedr o'i arfaeth, /Arfaf Naf, festig hynafi CBM IV 16 187 - o da_^n, /Trimaib gla_^n glain ofwy, /Canys Ef a fedd a fynnwy, /Canys myn, mynnaf a garwy; /Ceridor PM V 4 43 orchorddon /O amgant llys Dygant fab Do_^n. /Ef a fo, gan fodd engylion, /Yn Nawgradd, yn newredd gwi EW VI 3 30 fia. /A gaffo fy llyw llaw ffodiawg - o fudd, /Ef a fydd gwasgarawg /Ar lles beirdd bwrdd diguddiawg, / MeiG I 32 23 ddefnydd, /Ef yn rhiydd rhydd (ni rhyfeddaf) /Ef a gred Ei gred, gred addwynaf, /Cred argel ddirgel a DB VI 30 56 s. /Gwael yw colli hael, ddiwael ddewis, /Gwae ef a gyll nef er annilys. /Dilys briodawr gwynglawr Gwyn LlF1 II 1 114 lad. /Ef a wnaeth ei faeth fel ygnad - addef, /Ef a gymerth nef dros dref ei dad. /Dau w_^r a folaf fal ES I 24 28 Argleidriad, Fab rhad, rhyhyd - o garchar, /Bu Ef a gyrchwys Ei arfeddyd. /Dug Mab Duw o da_^n ac ergry LlF1 II 1 122 oeddynt ni ferwynt frad: /Cadfan i gadw llan, ef a Lleuddad. /Cadr y ceidw Cadfan glan glas weilgi, /C D-5 VI 36 51 - rhag llaw /Heb allel hunaw rhag anhunedd. /Ef, a nef a llawr, W_^r mawr a'u medd, /Ef yn Un duhun, MeiG I 32 14 ddaf, /Ef difradw achadw, uchaf - Ei dangnef, /Ef a orug nef, addef Addaf. /Ef yn un Duw gwir, yn gywir LlF1 II 1 111 ei gennad: /Dillwng ta_^n yman i mywn dillad. /Ef a warawd ball a gwall a gwad, /Bendigaw Gwynnyr a'i w ES I 21 7 n gw_^yr, Ef gorfu, /Ef gorau gorwyrain a fu; /Ef a wnaeth daear cyn dyfu - i fron, /Fry o nef y'n canf LlF1 II 1 113 a gwad, /Bendigaw Gwynnyr a'i wy_^r a'i wlad. /Ef a wnaeth ei faeth fel ygnad - addef, /Ef a gymerth ne DB VI 35 66 owys, pan 'i cynyddwys, /Pennaeth ni wystlwys, ef a wystla; /Unfed ar bymtheg o Faelawr Saesneg /Pan ae DB VI 25 17 brenhinedd braw a gorddin. /Pan fu'n ymbrofi, ef a_^ brenin - Lloegr, /Yn llygru Swydd Erbin /Oedd bra GYC VII 38 29 an gwillmer, /Ef yn rhwth yn rhuthraw Gwener, /Ef a_^ rhwnc i rwng ei ddwyfer, /Ef heb gof yng nghyfrif MG VII 32 46 /Dyn a welant, Duw y'i credant, da eu credau, /Ef addolant (ni ohiriant) ar heirdd liniau, /Swllt agora PM V 1 101 iawg gyfrwch: /Chwi i bant, difant dyfrydwch. /Ef aerdyrch: awch cyrch nis cyrchwch - hyd Frawd, /Chwi CBM IV 18 73 thrais. /Nid ef digrefydd a greto Dofydd, /Nid ef a'i cydfydd clwyf ddefnydd clais. /Nid ef dihunaw rhy CBM IV 8 38 lch prydfalch gwedi pryder, /Tey_"rnged Cymry, ef a'i cymer. /Cymeraf udd naf, na fid ofer - im, /Na fi PM V 1 94 w_^r gwystlwch! /Ef a ddaw i ddwyn yr einwch. /Ef a'i dwg ac niw diolwch. /Chwi rhagddaw i gyd ni gedw PM V 9 26 yddion arwyre, /Ef i'w phen ffyniant dibelre, /Ef a'i dwg o'i deg werydre; /Ef cymer hyder hyd Fuddugre PC II 21 12 el (och arfaeth /Am ledrad frad freuolaeth!), /Ef a'i frodyr, mawrwyr, maeth. /Llas arth yn y gyfarthfa PM V 1 121 t byst Bochglug /A glyw briw Branes dyorllug. /Ef a'i gwna (ni'm gwne_^l gorchyflug) /I wyddgwn eu bodd ES I 21 23 - plant Addaf, /Rhag addef y pechu; /Ac Efa ac ef a'i gwybu: /Gwypid Duw, gwybod a ddarfu. /Gorau im o' GM I 8 4 awn udd. /Owain yd elwir arglwydd hywydd hir, /Ef am dir yn wir yn w_^yth gyhudd: /Ef yng ngraid, yng CBM III 21 115 - gabl, /Nid oedd gablawd a obrynai, /Nid oedd ef am grawn a grynhoai, /Nid oedd ef groniad fal a gronn DB VI 24 47 erbyn cythraul, cythrudd seiniaw, /Ac ymliw ag ef am ryluniaw - gau, /Ac angau ddiau ddyfod iddaw: /Pam MeiG I 30 33 wd ddibechawd im a bucho. /O buchiant mawrfodd Ef a'm rhoddo, /Rhoddion didywyll a'm didwyllo; /Deddfau PM V 23 196 /Cyd archwyf i'm llyw y lloergant - yn rhodd, /Ef a'm rhydd yn geugant. /Lliwelydd lletawd dy foliant, DB VI 30 85 awydd, /Ni rygollo arglwydd rwydd anrhydedd. /Ef a'm talai aur ar fy mysedd, /Nid ef a delid drwy dala CBM IV 17 33 nwy goheb o'i gynfebyd; /Cynhorawr ysydd, ys Ef a'n cryd, /Cynghallen ddilen orffen orffryd. /Cyngeu LlF2 VI 10 15 allter /Na cheisiaw tramdaw yn y trymder. /Nid ef a'n diffyn nac a'n differ - yna /Dywedud traha trwy g MeiG I 33 79 r gymryd. /Cymerawd ein Duw ein dihewyd /Canys Ef a'n gorug ac a'n gweryd. /Goruchel Reen, reol ddiffry LlF2 VI 10 17 iffer - yna /Dywedud traha trwy gam ober. /Nid ef a'n gweryd gwy_^d gorwacter /Nac a'n rhydd ei ddydd g GB II 26 39 ch fodawg, /Padrig a'i luoedd yn lluosawg, /Ac ef a'n gwrthfyn wrth nad ofnawg /Ar drugaredd Duw, ar Dr GYC VII 41 5 a'r holl bresen, brysur ddoniau, /A pharadwys, Ef a'n prynwys, pry_^n goddeau, /A'r holl bobledd, ac ni PM V 1 68 wch, /Ef dyrydd haeddydd (a haeddwch - anaw), /Ef anant cyfolwch. /Ef gorau aerau arafwch, /Ef gorfu: g DB VI 29 128 erchyll golled, gallmarw fyddaf /A'i orchymyn ef ar nef a wnaf GM I 14 101 - ein gau, /A dodwn ninnau ein hymddired; /Ys Ef, Arglwydd nef, a'n nertha_"ed /I ddiofryd gwy_^d gwey DB VI 33 2 Gwyn ei fyd am gyd a geidw ei wir, /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo cywir, /A ryfynno dyn, rhydderpe EGM I 28 14 yrdawd. /Gwerin ddiwerin, ni ddyorgrawd; /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo parawd. /Nid oes ddarogan, ddyn CBM IV 18 54 /A farn wrth ein gwaith ar ein gweithred; /Ac Ef, Arglwydd nef, tangnef tynged, /A'n dug o gyfrgoll pa CBM IV 16 206 wy_^s a frys i frawdlan, /Ef a ddaw (nid ataw) Ef atan. /Pan wne_^l Duw dangos Ei faran, /Dyddwyre, dy PM V 23 108 /Caerlleon, llyw Mo_^n mwyn Pabo - a'th ddug, /Ef a'th ddwg yng ngodo; /Llywelyn, ef llosges dy fro, / PM V 27 20 'u hamwg) /A edau rhiau rhyddrwg, /Ac a fo da, ef a'u dwg. /Dug Ywain wynfain, ni wn ha_^n - a_^'i hoed GB II 26 174 arho_"i, /Nid arhoynt-hwy neb namwyn Dewi, /Ac ef a'u dyddug oll heb eu colli /Yn un ysgubawr fawr a'r DLlM II 18 43 rhoddes meirch re rewydd - a danaf: /Neud nad ef a'u dyrydd! /Mi ni'm dawr cyn de_^l dros elfydd /Llan CBM III 3 36 /Ar eubryd eu bradawg fuchedd /A'u gweryd, ac Ef a'u gomedd. /Cedawl udd, Cadell etifedd, /Cadair co_^ EGM I 27 55 ion gathlau, /Dyniaddon, dynion diamrau. /Gwae ef a'u peris, perygl fradau, /Pan wanpwyd Iesu yn Ei asa PM V 6 23 iw can ryfygaid - ddyn, /Yn felyn, yn folaid: /Ef a'u rhydd yn rhwydd erfyniaid, /Ef rhy_"wr rhyweryd d GB II 26 34 ; /Ar Iwerddon wlad ys rhad rannawg, /A'r Deau ef biau a Phebidiawg; /A phobloedd Cymru a gymer ataw /A CBM IV 16 57 chws ynaeth /O uffern, crawnwern creulonaeth. /Ef bieu rhadau rhadlonaeth /Uch naw torf, naw tywysogae PM V 4 41 nid rho_^n - ei gynna, /Ef cynnis tud forion. /Ef bu rhydd o'r rhwydd orchorddon /O amgant llys Dygant LlF1 II 1 125 weddi. /Cadr fryn yw Tywyn, nid iawn tewi - ag ef, /Cadr addef nef ail ei athrefi. /Cadr yd y cedwis, g GM I 14 80 s ddychryn. /Edifeiriawg da, Duw a'i ceinmyn, /Ef caiff cerennydd o'i ffydd ffechyn. /Er-yth-iolaf, Re GM I 10 7 /Udd nefoedd rhegoedd roddi. /Amser y'm ceri, ef carwn Ddafydd, /Ei ddefawd a'm llochi; /Ni llwydd fy MeiG I 32 29 af, /Cred yw heb ymgel, diogelaf. /Credadun yw Ef, credaf - i'w drawsglwydd, /Crist Arglwydd Culwydd, a PM V 9 27 yniant dibelre, /Ef a'i dwg o'i deg werydre; /Ef cymer hyder hyd Fuddugre - lys, /Ef dengys emys aml e GB II 26 19 wythaint /Neu hydd gorfynydd rewydd redaint. /Ef cymerth er Duw ddioddeifiaint - yn deg /Ar don a char DB VI 31 17 aen-Gaer Lleon. /Ail coll in colled anhyrron, /Ef cynnif, cannwyll marchogion, /Hu dyfrys dyfryd cynfre PM V 4 40 addon, /Ef orau rhiau, nid rho_^n - ei gynna, /Ef cynnis tud forion. /Ef bu rhydd o'r rhwydd orchorddon CBM IV 18 56 o gyfrgoll pan archolled; /Ac Ef dwyre in, ac ef daered - Ei fudd, /Ac Ef, Udd, ni'n lludd ein llesa_" MG VII 32 17 l ynghylch ei wa_^l gwelid carpau. /Eisoes mai Ef, dangos o nef a wnaeth gwyrthau, /Oedd Fab Duw Rhe_^n EG VI 18 22 awl. /Ef dyniad yng nghad Eingl frad freuawl, /Ef dandde rhuddle Rhuddlan is Gwawl. /Gwelais Lywelyn, e CBM III 11 44 ymlawdd, /Yn neb llys, yn neb lle anhawdd /Nad ef daw ar eu llaw lletgawdd. /Cynneddf i Bowys cynosod - LlF2 VI 8 23 dyrn ddilain, /Eurfreenin cywrennin, cywrain. /Ef deddfau gorau, goradain - ceneddl, /Er pan ddoeth cy ES I 24 23 odes o'i weryd. /Chweddl mawr a'n deffry, neud ef deffryd /Deffro Crist Celi ein celfyddyd. /Culwydd a' PM V 9 28 werydre; /Ef cymer hyder hyd Fuddugre - lys, /Ef dengys emys aml eu gorne; /Ef yn ffrau terau, tarole DB VI 24 20 i bydiaw. /Mab Duw dewisaid dewisaw - a wnaf, /Ef dewisaf Naf, nawdd i ganthaw! /Diddestl oedd eu lle LlG VII 24 85 hynod hynefydd - Gymro /Ar Gymru a'i helfydd. /Ef difeiaf naf rywnaeth Dofydd /Yn y byd o bedwar defny MeiG I 32 13 nnaf, /Ef yn ddigardd hardd, Ei fardd fyddaf, /Ef difradw achadw, uchaf - Ei dangnef, /Ef a orug nef, a PM V 1 63 a phrofwch, - nid oes: /Nid asw y'i gwelwch! /Ef digawn dyhedd a heddwch, /Ef dwyre dewrfeirdd fireinw CBM IV 18 72 gwneuthur amhwyll, na thwyll, na thrais. /Nid ef digrefydd a greto Dofydd, /Nid ef a'i cydfydd clwyf PM V 26 97 rhiau rhyaned /Er Arthur, llary fodur lliwed. /Ef dihiddl ei aur yn arffed - ffrawdd feirdd /Fal ffrwy CBM IV 18 74 /Nid ef a'i cydfydd clwyf ddefnydd clais. /Nid ef dihunaw rhyhanddenais, /Nid ef rhoddir nef i'r neb ny PM V 4 38 udd ei roddion, /Ef yn w_^yl, yn olud anfon, /Ef diwyl diwyll gwleidiaddon, /Ef orau rhiau, nid rho_^n PM V 11 46 , Cynan. /Cynan, darogan derwyddon, - dyddaw; /Ef doddyw o Frython, /Anaw gwynaw gerddorion, /Un oedd w LlF2 VI 10 63 yd, /Yn nwyawl annwyd profwyd prifiaith. /Gwae ef draethadur, cyn llafur llaith, /Ni draetho honawd ara PM V 6 30 d ei ysbaid! /Ef dreisyg ni blyg ei blygiaid, /Ef dreisiad ac wyntau dreisiaid, /Ef gyrchiad rhagor, hw PM V 6 29 lon geleuruddiaid - aer, /Ei orfod ei ysbaid! /Ef dreisyg ni blyg ei blygiaid, /Ef dreisiad ac wyntau d DB VI 35 92 yma, /Can Dduw nef yn ei fawr noddfa /Ys caffo ef drugaredd a diwedd da. Amen LlG VII 27 23 nin Gogoned. /Ar ddehau Mab Duw bo ei dynged - ef /Drwy gaffael porth nef yn agored. /Angall yw y dyn n PM V 1 64 asw y'i gwelwch! /Ef digawn dyhedd a heddwch, /Ef dwyre dewrfeirdd fireinwch, /Ef dyran dydd Calan cadr CBM IV 18 56 tynged, /A'n dug o gyfrgoll pan archolled; /Ac Ef dwyre in, ac ef daered - Ei fudd, /Ac Ef, Udd, ni'n PM V 9 9 y_"rnudd tud Elise. /Mab co_^r ddo_^r dewredd, ef dwyre - prifgad /Megis ei hendad o'i rad rodre. /Mola PM V 23 13 a_^r, /Fab Ywain, ffrawddgain ffrwyth cynnar. /Ef dyfu draig llu yn llasar - ddillad /Yn ddillyn gyfarp DB VI 29 98 edd. Gwae ni am Ruffudd! /Gruffudd aur digudd, ef dygnaf - ei gw_^yn /O genedl plant Addaf; /Griff ne_^ PM V 5 46 s. /Dygyfarth pob parth ef porthes, /Deg am un ef dygyfories, /Daucan wayw terrwyn torres - ba_^r dygrw EG VI 18 21 Powys /A'i diffwys a'i glwys a glyw ei hawl. /Ef dyniad yng nghad Eingl frad freuawl, /Ef dandde rhudd PM V 1 65 dd a heddwch, /Ef dwyre dewrfeirdd fireinwch, /Ef dyran dydd Calan cadrwch, /Ced eirchion i'r cedawl er PM V 26 120 ys Derllys, dyrllyddwn ei ged: /Rhys rhebydd, ef dyrllydd Ddyfed. /Dyfed rwyf, dy glwyf, dy glod, - dy PM V 1 67 an cadrwch, /Ced eirchion i'r cedawl erchwch, /Ef dyrydd haeddydd (a haeddwch - anaw), /Ef anant cyfolw EMRh VI 23 27 fael drud ag erddrwng. /Gwnaed Dduw ei ddiwedd-ef, ddi-fefl hebrwng, /Yni fo ei orffen ar ffordd deilw EMRh VI 23 6 ng. /Eryr gwy_^r Gwynedd, gwn nad echwng, /Cyd ef ddigoner ni chymer flwng. /Er yn fab i'm rhwyf-i rhyw PM V 1 52 n gymynad, /Ef ysgrud, ef ddrud, ef ddrusiad, /Ef ddoethaf, ef ddoethfawr ygnad; /Ef orau a fu o fab ta PM V 1 52 f ysgrud, ef ddrud, ef ddrusiad, /Ef ddoethaf, ef ddoethfawr ygnad; /Ef orau a fu o fab tad /A mab gwra PM V 1 51 ad - yn nygn, /Ef gynnygn gymynad, /Ef ysgrud, ef ddrud, ef ddrusiad, /Ef ddoethaf, ef ddoethfawr ygnad PM V 1 51 gn, /Ef gynnygn gymynad, /Ef ysgrud, ef ddrud, ef ddrusiad, /Ef ddoethaf, ef ddoethfawr ygnad; /Ef orau CBM III 12 40 es budd, beirdd achref, /Ni tholir gwawd gwedi ef. /Ef oedd gadfarchawg gedferchyr - a'm clwyf, /Cleddy GYC VII 40 21 au), /Gwae a goddo tad (nid rhad Rhiau), /Gwae ef ei eni, yn au, - cynghorwr /Cynghorfynt a'i geingau. PM V 9 31 on, /Mur eryglon Mo_^n, mynestr greudde. /Boed ef ei orffen orffowysle, /Arffedawg eirchiaid arch dyun DLlM II 18 3 dd a'i Gwyndyd obaith; /Ochaf-i, Dduw, na ddaw ef eilwaith - ym myd, /Ym mydawl osymdaith. /Diofryd Owa CBM IV 16 55 liaeth /Ym mhren crog, ein Creawdr ni a aeth. /Ef, ein ca_^r, a'n cyrchws ynaeth /O uffern, crawnwern c MeiG I 33 5 i /I'm trugar Arglwydd, Culwydd celi, /Can ys Ef ein da, ein doeth weini. /Duw gw_^yl goludawg, golych EGM I 27 67 deau, /Yn wrawl cedawl cyd a_^ seiniau. /Boed ef ein diben bod yn niblau /Heli yn Enlli hyd ein henlla PM V 23 27 rdd byd, bod daear - arnaw /Ac arnan ei alar. /Ef ein llyw cyn llid gyfysgar, /Ysglyfion ysglyfynt llwr CBM IV 16 61 uch nawtraeth - ysydd /Ni symud Ei bennaeth; /Ef ein Rhwyf yn rhwydd feidrolaeth, /Gwellingrad, Gwallo LlLl II 16 60 gadflaen gryd! /Poed hwyl i holi diwyd! /Poed ef enw dy rodd bodd byd! /O dyfyddydd fyth o faith dremy PM V 6 35 or ei daid /Ysgwydawr llethridfawr llathraid, /Ef eryr Prydain priawd [] /Hwy gwrthaw gwrthrychiaid. /P ES I 15 26 Lloegr lletgynt farwolaeth, /Och Dduw! na ddaw ef etwaeth /I ystwng treiswyr, treiswriaeth - cynnygn /Y PM V 1 91 ifennwch! /Rhag Dafydd, awch cilydd, ciliwch! /Ef fawr llyw mawrllid Mallolwch. /Chwi, fawr wy_^r, i fa PM V 8 13 cerddgar, cyfrdelid, /It he_"u fy ngherdd nac ef fid /Mal he_"u rhag moch merierid. /Ac ystyr, brif un PM V 5 21 neb ni ddywa_"es - na_^g /Nac uchel na hanes. /Ef filwr ar filwyr didres /A_^'i filioedd cyhoedd cyfaer PM V 1 49 olud roddiad, /Ef yn daer, yn aer yn anllad, /Ef flawdd cyfri_"au, ef fleiddiad - yn nygn, /Ef gynnygn PM V 1 49 daer, yn aer yn anllad, /Ef flawdd cyfri_"au, ef fleiddiad - yn nygn, /Ef gynnygn gymynad, /Ef ysgrud, MeiG I 30 25 gaetho, /Crist Celi, fy Rhi, a'm rhyddhao, /Ac Ef, Frenin nef, a'm noddo - rhag gwall, /Ei ddawn a'i dd MeiG I 33 103 thanas. /Rhag pobloedd poen eu cyweithas /Poed Ef, fy Nuw nef, fo fy ninas PhB VI 14 13 hawdd ei erlid. /Ni'ch traethaf-i gelwydd, nid ef gelwid - hwn /Cleddyf ysgwn twn, twyll ei gwndid; /Di ES I 22 11 - Dyddbrawd, /Er dirprwy presennawl; /A fo da, ef gelwir dwyawl, /A fo drwg a drig yn ddihawl /Yn nhaer PhB VI 14 27 denid /Pencerdd o ddigerdd ni ddigonid; /A bai ef gennyf-i yd gynnelwid /Adfyddaf nad arnaf yd orfyddid PM V 6 26 yweryd digraid, /Ef gogel gogan gymhwyllaid, /Ef gogawn glyw camawn ceimiaid, /Ef gogwydd galon geleur PM V 6 25 wydd erfyniaid, /Ef rhy_"wr rhyweryd digraid, /Ef gogel gogan gymhwyllaid, /Ef gogawn glyw camawn ceimi PM V 6 27 gymhwyllaid, /Ef gogawn glyw camawn ceimiaid, /Ef gogwydd galon geleuruddiaid - aer, /Ei orfod ei ysbai PM V 21 18 ydain. /Prydain anghyngain am gyngas - galon, /Ef golofn tey_"rnas, /Anaw Pedr a'i nawdd, pa dras /Y ga PM V 1 69 ydd (a haeddwch - anaw), /Ef anant cyfolwch. /Ef gorau aerau arafwch, /Ef gorfu: gorfawr y'i clywwch. CBM IV 9 95 an adwyn, /Gwrfan gawr, gwrddfar wawr wenwyn, /Ef gorau fal gw_^r yn addwyn /Yn Saint Cle_^r cleddyfal ES I 21 6 l gynyddu. /Ef yn llwyr a'n gw_^yr, Ef gorfu, /Ef gorau gorwyrain a fu; /Ef a wnaeth daear cyn dyfu - i PM V 21 8 r, /Hebawg, te_"yrnfarchawg, tw_^r, /Heb amau, ef gorau gw_^r. /Gw_^r gwrthod gwarthrudd, gwrdd yn gwr CBM IV 4 248 wr /Am eurglawr mwynfawr Mo_^n. /Nid gair gau, ef gorau gwron /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon! /Hyd Elf LlF1 II 1 109 gaffad - Cadfan, /Agored i wan ei wen angad. /Ef gorau gwyrthau wrth ei gennad: /Dillwng ta_^n yman i EW VI 1 26 is. /Treisiaw a orug tros derfyn - fal gw_^r, /Ef gorau o fab dyn; /Llawch cerdd mawr angerdd Merfyn, / PM V 1 123 gorchyflug) /I wyddgwn eu bodd o'r Wyddgrug. /Ef gorau rhiau hyd y rhyddug haul /Hwyl ddirfawr ddisei D-5 VI 36 53 r mawr a'u medd, /Ef yn Un duhun, dianhyedd, /Ef gorau Rhiau rhadlonedd - ryfu, /Gwrawl Iesu, Pen llu LlG VII 24 87 f rywnaeth Dofydd /Yn y byd o bedwar defnydd; /Ef gorau rhiau rhegofydd - a wn, /Eryr Snawdwn, aer gyfl PM V 26 95 ryodres rifed /A drych aur ar drychan tudded. /Ef gorau rhiau rhyaned /Er Arthur, llary fodur lliwed. / PM V 6 39 i celfyddiaid - daear, /Dyniaddon edeifniaid, /Ef gorau un gwron ym mhlaid /Cymru Fawr cymrwy gynhyrcha ES I 21 5 nawl ganmawl gynyddu. /Ef yn llwyr a'n gw_^yr, Ef gorfu, /Ef gorau gorwyrain a fu; /Ef a wnaeth daear c PM V 1 70 /Ef anant cyfolwch. /Ef gorau aerau arafwch, /Ef gorfu: gorfawr y'i clywwch. /Ef gorug am Gerrig Morll PM V 1 71 erau arafwch, /Ef gorfu: gorfawr y'i clywwch. /Ef gorug am Gerrig Morllwch, /Am Fuarth Cadfan, cad arrw CBM III 21 116 i, /Nid oedd ef am grawn a grynhoai, /Nid oedd ef groniad fal a gronnai, /Nid oedd amdlawd ffyrdd cyrdd CBM III 26 77 th gwaredwyd /Gwawd folawd fal y derllyddwyd, /Ef guniad o gad ni gilwyd, /Ef laddai, ef wanai, wanwyd, PM V 19 17 r gorewyn. /Peithiawg dy alon. Dy elyn - gwae ef! /Gwaedd a gwlad neu'th ganlyn, /Peth o'th oed, athwy HOG II 6 81 gwengaer ydd ym daerawd), /Cefais-i saith, ac ef gwaith gorddygnawd, /Cefais-i wyth yn nha_^l pwyth pe EG VI 18 140 Gw_^r a'n rhoddes-ni ran o'r Pater /A'i rhoddo-ef gwenfro gwynfryn uch se_^r CBM IV 8 48 , /Ysgor ymddiffyn, pan ymddiffer - gwlad /Nid ef gwledig a orsafer. /Pan amug te_"yrn Teifi Aber /Nid ES I 21 9 aear cyn dyfu - i fron, /Fry o nef y'n canfu. /Ef gwnaeth haul hwylfawr lewychu, /Ef gwnaeth lloer a ll ES I 21 10 y'n canfu. /Ef gwnaeth haul hwylfawr lewychu, /Ef gwnaeth lloer a llewych ar ddu; /Ef gwnaeth trai a ll ES I 21 11 lewychu, /Ef gwnaeth lloer a llewych ar ddu; /Ef gwnaeth trai a llanw, a llwyr feddu - byd, /A bydoedd PM V 1 73 rrig Morllwch, /Am Fuarth Cadfan, cad arrwch; /Ef gwnaeth tu Pentraeth pen trwch - calanedd /(Ga_^l ag PM V 1 119 pan amug /Gwy_^r gystwy gwrdd gastell y Rhug. /Ef gwnaeth yn erthyst byst Bochglug /A glyw briw Branes GM I 8 9 r /Rhag ofn, ein hangor hyd oror Mo_^r Rhudd! /Ef gwnaeth yn ungad ddwygad ddigudd /Yn un dydd herwydd LlG VII 25 55 bryn a thyno; /Da gw_^yr dewisaw, a'i dewiso - ef, /Gw_^r a gynnail nef a'i nerthao. /Grym erddrym, aer GM I 8 7 dd: /Ef yng ngryd, yng ngryn, yn rhyn rybudd: /Ef gw_^r, gwelitor golaith ei dewdor /Rhag ofn, ein hang PM V 1 50 /Ef flawdd cyfri_"au, ef fleiddiad - yn nygn, /Ef gynnygn gymynad, /Ef ysgrud, ef ddrud, ef ddrusiad, / PM V 6 31 i blygiaid, /Ef dreisiad ac wyntau dreisiaid, /Ef gyrchiad rhagor, hwy gyrchiaid - rhag cwys, /Hwy Loeg PM V 6 42 wy gynhyrchaid: /Ef mwyaf ym medd adroddiaid, /Ef haelaf, ef tecaf telaid, /Ef medrws modur henuriaid / PC II 19 10 w Hywel, hwyl ddi-oddef - cad /(Cydfuam gyd ag ef), /Handym oll goll gyfaddef, /Handid tegach teulu nef GYC VII 38 30 raw Gwener, /Ef a_^ rhwnc i rwng ei ddwyfer, /Ef heb gof yng nghyfrif aeredd, /Ef yn wan druan lawdryf D-4 VI 20 46 yd. /Pebyllwys te_"yrn, tew arnad - i'w henw, /Ef henyw o gancad, /Llyw Gwynedd, gwynfydig wlad, /Llwy PM V 1 97 yd ni gedwch /Na rhwydd na rhyddewr ynialwch. /Ef i faes, i faws gadarnwch: /Chwi i goed - i gad nwy be PM V 1 99 gadarnwch: /Chwi i goed - i gad nwy beiddwch! /Ef i fryn, i freiniawg gyfrwch: /Chwi i bant, difant dyf GB II 26 231 rmant, orau. /O anfodd Boia bu diamau /Y doeth ef i Fynyw, syw synhwyrau. /Ceiswyd cythreulaeth gwaeth DB VI 27 80 rhwy lledfryd - a'm bydd, /Ni edych, Ddofydd, ef i gennyd. /Am drais Duw, nid oes dim gyhyd, /Am drais MeiG I 33 69 gwaith gw_^yth gywyd, /Gwae yd fwynt adref ag ef i gyd. /Gwae a goddwy Duw trwy syberwyd, /Traha a'u s DB VI 25 32 Borth Ysgewin, /Ni ryfu gystal Gwstennin - ag ef /I gyfair pob gorllin. /Mi i'm byw be byddwn ddewin / EG VI 18 97 gun gytgam rad, /Cydgaffael a hael a hwyliad. /Ef i mi y meddwl difrad, /Mi iddaw yn llaw, yn llygad. / EGM I 27 57 au, /Pan wanpwyd Iesu yn Ei asau. /Gwedi doeth Ef i'r dio_"ddau, /Dug anrhaith uffern yn Ei afflau, /Ac CBM IV 16 59 u rhadlonaeth /Uch naw torf, naw tywysogaeth; /Ef is nef, uch nef, uch nawtraeth - ysydd /Ni symud Ei b DB VI 26 38 difenwy; /Na ddilysa fi yfelly, - fy naf, /Nid ef it lesaf o'm dilysy. /A ganwyf, dy geiniaid a'i cny, PM V 9 25 odrydd ar odre - Prydain, /Prydyddion arwyre, /Ef i'w phen ffyniant dibelre, /Ef a'i dwg o'i deg werydr CBM III 26 78 al y derllyddwyd, /Ef guniad o gad ni gilwyd, /Ef laddai, ef wanai, wanwyd, /Ef wnaeth a_^ gwaedwayw gw PM V 23 109 a'th ddug, /Ef a'th ddwg yng ngodo; /Llywelyn, ef llosges dy fro, /Llas dy wy_^r tra lly_^r, tra Llwyfo PM V 6 43 medd adroddiaid, /Ef haelaf, ef tecaf telaid, /Ef medrws modur henuriaid /Mal medru modrydaf ar haid! / PM V 6 41 ron ym mhlaid /Cymru Fawr cymrwy gynhyrchaid: /Ef mwyaf ym medd adroddiaid, /Ef haelaf, ef tecaf telaid PM V 1 74 tu Pentraeth pen trwch - calanedd /(Ga_^l ag ef na cherwch!) /Gwy_^r yn nygn, yn nigyrydwch, /Gwerin PM V 20 15 i'm rhwyf, /Gw_^r ni rif gybyddiaeth, /Duw mal ef, nef Ne_^r-Bennaeth, /Dyn cynna nis gwna, nis gwnaeth DB VI 24 50 _^r mab dyn Dduw a'i geisiaw? /Pam na chynnydd ef nef yn ei eiddiaw? /Od a_^, ni wyrthia wrthaw - ni an PM V 8 34 Tegwared hael, hawl dremid - galon, /Ga_^l ag ef ni borthid; /Nis lladd blaidd uch blaenwel gwyddfid: BF VII 51 4 Eithr Un Mab Mair, mawr lias /Duw nef, dyn mal ef ni las. /Llas Bendigeidran gydfryd - a_^ chymri, /A LlN II 17 2 lynddwn, archfain, cynghrwn, - ceirw, /Cyd bai ef, ni roddwn; /Bodd bryd ar ei hyd yw hwn, /Fal y'i cef GYC VII 43 12 aw /Gan gethri parawd yn cythruddiaw - cnawd, /Ef ni wna_^i bechawd na'i rybuchaw; /Bei na bei undydd ( MB I 3 58 . /Dybu brenin Lloegr yn lluyddawg, /Cyd doeth ef nid aeth yn warthegawg: /Ni yn Eryri yn rhei_"awg, /N DB VI 33 61 ag drwg, /Dragywydd ddamuned. /Gwehenais-i ag ef, nid gofyged, /Gwaha_^n hir a hwyr ymweled, /Byddai p LlF2 VI 8 21 - gorffau, /Bleiddau ei gogau am ei gigwain. /Ef Nudd ced ddiludd, cedyrn ddilain, /Eurfreenin cywrenn EW VI 4 19 r arwr, ardwyad - gwerin, /A gorau o fab tad; /Ef oedd aerllew, arllwybr cad, /Ac oedd arlleng pymtheng CBM III 14 12 na'm gwrthod, /O'm bodd ni byddwn hebod, /Nid ef oedd fy modd fy mod. /Gan fod yn unfraint, yn unfryd CBM III 12 41 dd, beirdd achref, /Ni tholir gwawd gwedi ef. /Ef oedd gadfarchawg gedferchyr - a'm clwyf, /Cleddyfrudd CBM III 12 24 braisg lachar, /Ef oedd lew, oedd lyw trydar, /Ef oedd lary o lin Gasnar. /Caswallawn eisior eisiau - e PM V 28 23 d gynnor, - cynran, /Cynrhaul aur a phorffor, /Ef oedd lew, llew llu angor, /Dyhedd tey_"rnedd, tud io CBM III 12 23 sgar - o gad, /Brwysg luchiad, braisg lachar, /Ef oedd lew, oedd lyw trydar, /Ef oedd lary o lin Gasnar GB II 26 252 r penaethau, /A Duw yn gwybod ei ddefodau, /Ac ef oedd uchaf er yn nechrau - byd, /A hefyd cerddynt i g CBM III 26 75 ddyfnwyd - ar brain, /Ar breiddin y'i magwyd. /Ef o'i barth nid gwarth gwaredwyd /Gwawd folawd fal y de PM V 1 53 ddrusiad, /Ef ddoethaf, ef ddoethfawr ygnad; /Ef orau a fu o fab tad /A mab gwraig: gwrygwys ei bwylla PM V 4 39 yn olud anfon, /Ef diwyl diwyll gwleidiaddon, /Ef orau rhiau, nid rho_^n - ei gynna, /Ef cynnis tud for PM V 1 45 th na_^d - a wyrthia /A'i werthfawr ysgarlad. /Ef orau rhiau rhygread, /Udd edmyg, traws ryfyg treisiad CBM IV 16 108 adfeila - pawb /O'r pobloedd ni bara. /Peris Ef, Peryf nef, noddfa, /Pe_^r addawd, paradwys wyddfa, / PM V 5 45 r /Ar ysgwyddau gwyngnes. /Dygyfarth pob parth ef porthes, /Deg am un ef dygyfories, /Daucan wayw terrw PM V 5 15 nid cynnes - ei lid, /Ei lochi nid afles. /Nid ef rhif cynnif cyfynnes, /Ni wddant cwdd a_^nt rhwy codd GM I 11 18 dd, /Fwy pen cynhaddledd pob cenheddloedd. /Ys ef, Rhodri Hir, huysgwr de_"yrn, /Huysgwthr cedyrn y cad GM I 11 16 fedydd /A'i chantrefydd a'i chartrefoedd. /Nid ef Rhodri Mawr, mur ciwdodoedd, /Fwy pen cynhaddledd pob DB VI 27 100 nnyd; /I'm rhwyf y rhodded rhan fawr o'r byd, /Ef rhoddai i Dduw ei ddihewyd, /Ys rhoddo fy Rhe_^n rhan PM V 21 2 Treisfawr Lewelyn, trosof - nis rhoddai /(Ef rhoddes wyllt a dof) /Ei winllyn (dengyn, da gof!) /O CBM IV 18 75 ydd clais. /Nid ef dihunaw rhyhanddenais, /Nid ef rhoddir nef i'r neb nyw cais; /Nid rhwy o awydd a wei EW VI 2 22 erchen, barch woddef - esbyd, /Ys bo Duw gydag ef! /Rhwym cad yn cadw ei addef, /Rhwyf byd, ys hyfryd, PM V 8 16 . /Ac ystyr, brif unben, mor brid /Aur Afia os ef rhyerchid. /Nid ystyr llythwyr fy llethrid - i'm cer PM V 6 24 yn folaid: /Ef a'u rhydd yn rhwydd erfyniaid, /Ef rhy_"wr rhyweryd digraid, /Ef gogel gogan gymhwyllaid CBM III 3 134 r cadrwehyn, /Yng nghynnif sarff unbyn: /Sefis ef, sefid Duw gennyn! /Can fodd Duw yd fu'n ei ddilen, / PM V 6 42 aid: /Ef mwyaf ym medd adroddiaid, /Ef haelaf, ef tecaf telaid, /Ef medrws modur henuriaid /Mal medru m CBM IV 18 57 ; /Ac Ef dwyre in, ac ef daered - Ei fudd, /Ac Ef, Udd, ni'n lludd ein llesa_"ed, /Ac Ef yn oseb yr oso CBM III 26 78 ddwyd, /Ef guniad o gad ni gilwyd, /Ef laddai, ef wanai, wanwyd, /Ef wnaeth a_^ gwaedwayw gwaed abwyd - CBM III 26 79 gad ni gilwyd, /Ef laddai, ef wanai, wanwyd, /Ef wnaeth a_^ gwaedwayw gwaed abwyd - i frain /O Frynai PM V 1 115 nnaeth ar bob engiriawl /O hir wawl Hiraddug. /Ef wrawl, o'i orofn rhwy dug /(Hyn nid ffaith) yn ffaeth GYC VII 40 58 mserau, /Gwae lwth a lithier ar Wenerau, /Gwae ef wybod ddyfod ei ddyddiau, /Gwae dwyllwr a'i dwyllwai EGM I 28 47 , /Gwrthfyn fy enaid pan e_^l o'm cnawd. /Boed ef y byddwyf gwedi beddrawd /Cyd a_^'r un Duw mawr yn Ei GB II 26 7 waint, /Bardd ni wypo hwn, hynny dygaint. /Nid ef y canaf can ddigiofaint - fy mryd, /Namwyn mi a'i pry GYC VII 43 28 m law. /Ac yna y dywaid, y dyd uchenaid: /`Mae ef y diriaid o'i eneidiaw, /A cham guhuddwr, a cham usur EGM I 27 31 u - ni bu: /Ni bwyf trist i'th ddaddlau. /Boed Ef y talwyf, hael Rwyf rhiau, /Ar lan Eurddonen er Ei dd DB VI 30 91 eryr gwy_^r, uch gwin a medd, /Bu_^m i gydag ef, yd gefais wledd: /Boed i gyda'i Dduw fo ei ddiwedd GM I 9 160 laf ysydd?' /A minnau a'm cyhudd heb gywilydd /Ef ydoedd Owain hir, hywystl bedydd! /Ac a'm dawl o fun GYC VII 42 43 /Poen gam eddyllter ofer Efa, /Nad o'i gamwedd Ef ydd aeth Arglwydd nef /I bren dioddef (eddyl traha), LlF2 VI 10 19 er /Nac a'n rhydd ei ddydd gan eddyllter. /Nid ef ydd eir nef o nerth llonder /Nac o nerth ymsang yn un PB VII 6 15 wr /Marw Cynan fab Hywel, /(Ceinwlad nef, boed ef ydd e_^l!) /Can nos gwnaeth yn Rhos rhyfel. /Rhyfelna ES I 19 6 oerfedd haelonedd hylwydd, /Hylawch cerdd oedd ef yng ngherthrwydd. /Neud araf hywyl, pair parodrwydd, GM I 8 5 wydd hir, /Ef am dir yn wir yn w_^yth gyhudd: /Ef yng ngraid, yng nghrew, yn llew llofrudd: /Ef yng ngr GM I 8 6 /Ef yng ngraid, yng nghrew, yn llew llofrudd: /Ef yng ngryd, yng ngryn, yn rhyn rybudd: /Ef gw_^r, gwel CBM IV 18 70 efrais, /Nid eisiwed ced man y'i cefais. /Nid ef ym cre_"ws De_"ws difflais /Er gwneuthur amhwyll, na PM V 4 45 engylion, /Yn Nawgradd, yn newredd gwirion. /Ef ym myd ym mawrfryd ym Mo_^n, /Yng Nghemais, yng nghym EGM I 25 14 /Nid emyth, nid llyth yn llwyth he_"yrn, /Neud ef yn ardwy adwy edyrn. /Cochwedd calanedd celyrn - yng PM V 5 19 d moliant mal ydd es /Yn moli milwr faranres. /Ef yn ateb neb ni ddywa_"es - na_^g /Nac uchel na hanes. PM V 1 48 yfyg treisiad. /Ef yn w_^yl, yn olud roddiad, /Ef yn daer, yn aer yn anllad, /Ef flawdd cyfri_"au, ef f MB I 3 91 Gwynedd gwyledd fodawg; /Yng ngwlad nef boed ef yn dreftadawg, /N'ad ei enaid hael yn waeleddawg! /Ha MeiG I 32 17 yn gywiraf, /Undeb dawn digrawn, digreulonaf, /Ef yn Dri, a mi, ni mynnaf - Ei fa_^r, /Ef yn drugar gwa D-5 VI 36 55 edd - ryfu, /Gwrawl Iesu, Pen llu llari_"edd, /Ef yn dri, yn Rhi, ac nid rhyfedd MeiG I 32 18 onaf, /Ef yn Dri, a mi, ni mynnaf - Ei fa_^r, /Ef yn drugar gwa_^r, yn hygaraf. /Ef yw'r Tad, Ef yw'r m MeiG I 32 12 yfrifaf. /Ef yn ddiwael hael, hawl gymhennaf, /Ef yn ddigardd hardd, Ei fardd fyddaf, /Ef difradw achad MeiG I 32 11 gwaith, /Eilwaith rhag cyfraith y'i cyfrifaf. /Ef yn ddiwael hael, hawl gymhennaf, /Ef yn ddigardd har GYC VII 38 23 nnwyr Ne_^r /Dielwed fydd dyn dydd y'i ganer: /Ef yn fab, yn febyd ofer, /Ef yn was anwastad gallter, / PM V 4 35 ynt: pa ho_^n /Y ceblynt o'r cwbl anddeddfon? /Ef yn fawr, yn llawr yn llyrion - angerdd, /Yn angudd ei CBM IV 16 65 r o'i arfaeth, /Arfaf Naf, festig hynafiaeth; /Ef yn fraisg, yn fron ehalaeth, /Ef a ddaw i ddangos a w PM V 9 29 Fuddugre - lys, /Ef dengys emys aml eu gorne; /Ef yn ffrau terau, tarole - Saeson, /Mur eryglon Mo_^n, SB II 24 32 ymder tra niferawg. /Rhag pum ieirll taer oedd ef yn gaer, yn gadfarchawg: /Un, Iarll Cernyw rhag ein a GB II 26 50 aro Dewi fal difuddiawg - doeth, /Rhy'i gelwir ef yn goeth, yn gyfoethawg. /Dau ychen Dewi, dau odidawg GYC VII 38 27 drym llymder, /Ef yn w_^r yn arail prudd-der; /Ef yn grwm yn gryman gwillmer, /Ef yn rhwth yn rhuthraw ES I 21 5 bronged o'i bru /O freinawl ganmawl gynyddu. /Ef yn llwyr a'n gw_^yr, Ef gorfu, /Ef gorau gorwyrain a LlF1 II 1 175 edrydan, /Doniau diamau deddfau Ieuan. /Tra fo ef yn nef yn ei wengan - gadair, /Yn ben ban llefair, yn GYC VII 38 25 , yn febyd ofer, /Ef yn was anwastad gallter, /Ef yn oed yn edrym llymder, /Ef yn w_^r yn arail prudd-d CBM IV 18 58 dd, /Ac Ef, Udd, ni'n lludd ein llesa_"ed, /Ac Ef yn oseb yr osoded /Yn hollawl, meidrawl, hawl huanred MeiG I 32 22 , /Ef yn Ysbryd Gla_^n gloywaf - Ei ddefnydd, /Ef yn rhiydd rhydd (ni rhyfeddaf) /Ef a gred Ei gred, gr GYC VII 38 28 il prudd-der; /Ef yn grwm yn gryman gwillmer, /Ef yn rhwth yn rhuthraw Gwener, /Ef a_^ rhwnc i rwng ei D-5 VI 36 52 nedd. /Ef, a nef a llawr, W_^r mawr a'u medd, /Ef yn Un duhun, dianhyedd, /Ef gorau Rhiau rhadlonedd - MeiG I 32 15 af - Ei dangnef, /Ef a orug nef, addef Addaf. /Ef yn un Duw gwir, yn gywiraf, /Undeb dawn digrawn, digr GYC VII 38 31 ei ddwyfer, /Ef heb gof yng nghyfrif aeredd, /Ef yn wan druan lawdryfer - heb nerth, /Heb gannerth, he GYC VII 38 24 yn dydd y'i ganer: /Ef yn fab, yn febyd ofer, /Ef yn was anwastad gallter, /Ef yn oed yn edrym llymder, GYC VII 38 26 nwastad gallter, /Ef yn oed yn edrym llymder, /Ef yn w_^r yn arail prudd-der; /Ef yn grwm yn gryman gwi PM V 4 37 yn llyrion - angerdd, /Yn angudd ei roddion, /Ef yn w_^yl, yn olud anfon, /Ef diwyl diwyll gwleidiaddo PM V 1 47 u rhygread, /Udd edmyg, traws ryfyg treisiad. /Ef yn w_^yl, yn olud roddiad, /Ef yn daer, yn aer yn an MeiG I 32 21 mad mwyaf, /Ef yw'r Mab, Ef yw'r Pab pennaf, /Ef yn Ysbryd Gla_^n gloywaf - Ei ddefnydd, /Ef yn rhiydd CBM III 24 53 _^r; /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hir ysgar - ag ef /Yny dde_^l llu nef ar llu daear, /Gw_^r gweiniad yng CBM IV 9 121 lwan, trin woddef. /Ys arglwydd, ys arwydd, ys ef, /Ys cadffyrdd, ys ca_^r cyrdd cyflef, /Gwledig deg c PM V 1 51 ef fleiddiad - yn nygn, /Ef gynnygn gymynad, /Ef ysgrud, ef ddrud, ef ddrusiad, /Ef ddoethaf, ef ddoe PM V 6 33 iaid - rhag cwys, /Hwy Loegrwys lofruddiaid, /Ef ysgydw am ysgor ei daid /Ysgwydawr llethridfawr llath CBM IV 18 52 gadarn alar, /O garchar esgar pan ysgared. /Ac Ef yw ein Llyw, ein llwyr nodded /A farn wrth ein gwaith LlLl II 16 38 rau? /Ysef yw hwnnw honnaid fudd - o'r glyw, /Ef yw glew a llofrudd, /Mygr gawr fa_^r, trablawr trablu MeiG I 32 20 yn hygaraf. /Ef yw'r Tad, Ef yw'r mad mwyaf, /Ef yw'r Mab, Ef yw'r Pab pennaf, /Ef yn Ysbryd Gla_^n gl MeiG I 32 19 Ef yn drugar gwa_^r, yn hygaraf. /Ef yw'r Tad, Ef yw'r mad mwyaf, /Ef yw'r Mab, Ef yw'r Pab pennaf, /Ef MeiG I 32 20 /Ef yw'r Tad, Ef yw'r mad mwyaf, /Ef yw'r Mab, Ef yw'r Pab pennaf, /Ef yn Ysbryd Gla_^n gloywaf - Ei dd MeiG I 32 19 - Ei fa_^r, /Ef yn drugar gwa_^r, yn hygaraf. /Ef yw'r Tad, Ef yw'r mad mwyaf, /Ef yw'r Mab, Ef yw'r Pa Efa 9 BF VII 48 3 nghwbl fu ein pwyll am ein twyllaw: /Ing draha Efa a fu fraw - i ddyn, /Afal bu dechryn dechrau arnaw; ES I 21 23 celu, - plant Addaf, /Rhag addef y pechu; /Ac Efa ac ef a'i gwybu: /Gwypid Duw, gwybod a ddarfu. /Gora ES I 23 15 w: /Edifeiriawg da, Duw nwy gomedd. /Gomeddwys Efa, afal ddiwedd; /Afar fu wy cha_^r ei chywrysedd. /O LlF2 VI 9 12 weched, chwerw chweiris y gyniar, /Chweg fwyta Efa bu afar. /Iolaf-i Bair o bured arwar /A beris amad a PM V 1 135 iawl - wisg /A'i osgeth gorfforawl; /O chwanta Efa, efnys hawl, /Ei asen, bu asw cythrawl. /O frys amry CBM III 5 42 stlyned!) /Llys y daw deon i'w darymred: /Llys Efa i feirdd y'i digoned. /Llysaidd ei hirdwf o'i heurdu GYC VII 42 42 er, penyd pryd pryder /Poen gam eddyllter ofer Efa, /Nad o'i gamwedd Ef ydd aeth Arglwydd nef /I bren d CBM IV 16 99 dwent present y brysia - dial /Blas afal, blys Efa, /O amrawdd amraint diara, /O amryw amryfys fwyta. / DB VI 35 62 dogni taerwalch Eryri /Arwystli Ceri ger Caer Efa; /Pedwaredd ar ddeg, pan ddug achwaneg, /Dwyn Cedewy Efa' 1 CBM III 5 10 ynt. /Rhianedd iddi a ddywedynt, /`Rhieingerdd Efa' a fawrhe_"ynt. /Tremyn y treiddwn-i (trefn a gedwyn efawr 1 CBM IV 17 16 niawl ogawr - Nen, /Dyniaddon Berchen, Ben bob efawr; /Parthwys Rhwyf rhadlawn dawn diburawr, /Porth i' efengyl 1 LlF1 II 1 50 elwlad Gadfan myn yd gydfydd - breswyl /Uchel efengyl ufyl ofydd, /A'r fagl ferth werthfawr wyrthau ne efellgyr 1 GM I 9 90 (gogwn pahyr!) /Pan ddyfrig trawd blawd blaen efellgyr. /Bid ewynnawg ton tu Porth Wygyr, /Bid swysawg Efionydd 1 D-1 I 1 12 n, Ceredigiawn, cyflawn ofwy, /A Meironnydd ac Efionydd ac Ardudwy /A Lle_"yn draw ac Aberffraw a Dygan efnys 11 CBM IV 5 97 W_^yr i Owain madiain, mawr. /Llas Rhys rhuthr efnys, afneued - ei ddawn, /Aer greulawn arf greuled, / PM V 23 123 an fynno, /I'r Trallwng, tri llu anosgo: /Llys efnys afneued tra fo, /Lles i fyrdd o feirdd a'i cyrcho. CBM IV 9 215 anlyn, /Braw dachwedd gyminedd gymyn, /Gwry_^s efnys dychrys, dychryn - ei ongyr, /Ei angerdd nid edfyn CBM IV 4 133 chwedd, /Cleddyfal clau, dywal ddiwedd. /Clwyf efnys dyfrys, dyfrydedd - ys mau, /Braw gofiau brau gyfe GM I 14 78 /Edifedd maswedd moes a'm canlyn, /Edifar afar efnys ddychryn. /Edifeiriawg da, Duw a'i ceinmyn, /Ef ca CBM IV 9 28 /Gwelais-i wledig dig, diofnawd, /Ofn ei ofn i efnys giwdawd; /Gwelais-i glais a thrais a thrallawd, /G MB I 3 65 Clywyd ei gyma hyd dra Bannawg! /Brenin brwydr efnys gwry_^s gwellyniawg, /Pen rhiau, parau anoleithiaw PM V 1 135 - wisg /A'i osgeth gorfforawl; /O chwanta Efa, efnys hawl, /Ei asen, bu asw cythrawl. /O frys amryfys a CBM III 13 17 , glyw ganllaw gunllaith. /Brys yng ngwrys, yn efnys ofnwraith, /Bryd yng ngryd, yng ngreidiawl affaith CBM IV 6 57 falch arfoliant ysbys, /Arfoloch dragon, draig efnys. /Pan arfrwydr arfrys arlwy blys - bleiddiawr /A g CBM III 28 21 dewrblant da Dwywg. /Difeflwyr frodyr, frwydr efnys - yn nhrin, /Yn nhrydar anfelys, /Cad enwiredd enw efo 1 CBM IV 14 21 /Plygaint, dewaint dyhunaw. /Dyhunaw a deffraw efo - a fu /Fal ydd aeth oddyno, /Dig y'm gwnaeth llwyth Efrai 4 GM I 11 31 /Caraf Rodri draws drais gyffredin, /Ei enw yn Efrai ac yn Lladin, /Ac ym mhob cyfaith yn gyfiewin /Hyd PM V 4 8 a Iason. /Bu cedeirn o'r Tri Trinheion: /Traul Efrai, afrddwl Groe_"gion /Ercwlff a Samswn, seirff galo CBM IV 4 206 lluchfar a'm llochai, /Grym dilludd Dullus fab Efrai, /Greddf Greidwyr a Chynyr a Chai, /Glew ddefawd, GB II 26 22 chyrchu Rhufain, rhan gyreifiaint, /A gwest yn Efrai, gwst diamraint, /A goddef palfawd, dyrnawd tramai efrais 4 CBM IV 4 66 ebrwydd: /Nid efras rhiau, neud afrwydd, /Nid efrais Emrais amrygwydd. /Neud efrydd cerddawr, neud afr GM I 9 104 Meurig mygr y gwelais /Owain huysgwr, gwrdd ei efrais. /Gwaith [ ] ystofysid cynnif /Cyn lladd ar Lloeg CBM IV 18 68 rydraethais; /Nid eisau fy ngherdd yng nghain efrais, /Nid eisiwed ced man y'i cefais. /Nid ef ym cre CBM IV 4 141 , /Gwrfalch balch, bwlch ei ddifa_"edd, /Gw_^r efrais yn nhrais, yn nhrosedd, /Gw_^r afraid ei farwnaid efras 4 MeiG I 33 94 nef yn eu haddas. /A'm heiriolo Pedr pe_^r ei efras /A'r bobloedd gwirin gwanned tras. /A'm heirolwy S GM I 8 58 hael o hil Eneas, /Arddwyreaf lew, llew lluch efras, /Arddwyreaf decaf o dey_"rnedd Prydain /A they_"r PM V 18 13 byddin clodfras; /Neud wyt w_^r, aerdwr ardwy efras - cad, /Cedernid Eneas. /Dy gywlad nid lledrad y'i CBM IV 4 65 wydd, /Ni thyf cof rhag coddiant ebrwydd: /Nid efras rhiau, neud afrwydd, /Nid efrais Emrais amrygwydd. Efrawg 5 CBM IV 12 9 Powys. /Ced bai tau, wledig, hyd wlad bo_^r - Efrawg, /Aerfarchawg, ddeifniawg ddo_^r, /Rhybyddai fau BF VII 46 16 d, /Arfod Peredur, drymgur dromgad, /Arfawg ab Efrawg, cadr farchawg cad. /Arf Prydain ysgain, ysgarlad MB I 3 56 dd oedd ardderchawg /O Ysgewin barth hyd borth Efrawg. /Dybu brenin Lloegr yn lluyddawg, /Cyd doeth ef GM I 9 156 i tra Lliw Lleuddiniawn drefydd, /Neu dremyrth Efrawg Gaer ar derydd, /Ac wrthyf cyferchynt, `O deyrne LlG VII 28 16 gyhoeddawg - golofn, /Ef a dyf gorofn hyd Gaer Efrawg. /Mab Gruffudd gleifrudd, glod wasgarawg, /Mawrdd efrifed 5 CBM IV 17 134 /A mi a'm hawydd yn gyheued /Yn afrifaw Duw yn efrifed. /Archaf danc cyn tranc trwy eirioled - Mair, /H CBM IV 2 49 golychator, /Ni'm gomedd o'i barth berthfeirch efrifed, /Beirniaid am regydd, beirdd am ragor. /A'th fo LlF2 VI 10 74 o geithiwed - uffern, /O blith y gethern gaeth efrifed, /Cyn bwyf gw_^r gweryd, poed Gw_^r Gwared /A'm GM I 14 90 n o'm Duw i'm dylyed /O gadwent present pre_`s efrifed. /Efrydd fydd dechrau dyn dewredd gyfrau, /A'i GM I 7 17 /Rhy-m-ergyd oer godded; /Rhag galar garw afar efrifed, /Rhyfai farw cyn Madawg, mad aned! /Canawon cad efrydd 3 CBM IV 4 67 d afrwydd, /Nid efrais Emrais amrygwydd. /Neud efrydd cerddawr, neud afrwydd - cerdded, /Cerdd am ged, GM I 14 91 i'm dylyed /O gadwent present pre_`s efrifed. /Efrydd fydd dechrau dyn dewredd gyfrau, /A'i ddiwedd dia SB II 22 25 ormail gormodd o ymddaith, /Neud afrwydd, neud efrydd gobaith, /Neud Cymru cymriw ei chyfiaith. /Cyfiai efyn 1 HF VII 23 25 efawl weddi, /Ar oed byr, os tyr, torri - glas efyn /Gan fodd Llywelyn, llyw Cedwli. /Gan fod hir gymod Efyrnwy 2 GM I 9 24 m mhell amgant heddiw /Wrth athreiddiaw tir tu Efyrnwy. /Gorwyn blaen afall blodau fagwy, /Balch caen c PM V 22 26 , o Naint, o Nanheudwy, /O'r tir a fernir wrth Efyrnwy, /Gwychrfalch Lewelyn erlyn arlwy; /Nid cywiw a effeiriaid 1 GB II 26 65 yno, /Ny bydd yn eu bro a bryderwyf. /Gwelaf-i effeiriaid, coethaid, cannwyf, /Canaf eu moliant men y d efferen 1 GB II 26 46 eidr difiawg; /A garo Dewi diofredawg, /Cared efferen le_^n lawerawg; /A garo Dewi, da gymydawg, /Care egin 5 PhB VI 16 8 ethyw llyw glyw, gloyw orsaf - byddin, /Hoedl egin brenin, hoed a borthaf, /Gwenwynfar gwanar, cerddga PM V 18 6 urddas. /Deddf fy rhwyf rhyn wryd Olias, /Dewr egin dwyreawd yn ddas! /Llywelyn, llary ddyn, llwyr ddia ES I 17 4 d cathlau cogau cyntefin; /Gnawd y tyf tywys o egin; /Gnawd i ddoeth cyfoeth cyfiewin: /Ni nawd, nid ll CBM IV 14 18 Oedd mynych iddaw, cyn taw - teg ylfin, /Bo_^n egin i'w bigaw; /Pluor wasgar, ca_^r ciniaw, /Plygaint, D-5 VI 36 40 ad edrych tlawd yn ei dlodedd /Mor fydd hoeddl egin y brenhinedd /Nad hwyrach y dwg Duw dey_"rnedd - rh eglur 2 GM I 7 67 ab Maredudd, /Hawl odrudd gwaedraidd cad. /Ced eglur cedeirn gur gyrchiad, /Cad amlwg crai cyflwg cywla CBM IV 17 89 m bryd pyd pechadur; /Gorthywys nefoedd, nyfed eglur, /Gwrthyf ni bo trist Crist Creadur. /Creaduriau n egluraf 1 CBM IV 18 29 /A'th wendorf amdanaf; /Neud beirdd yr eglwys egluraf, /Neud eu porth a barthwyd ataf. /Neud hyfryd fy eglurfraint 1 CBM III 3 59 yr a'u balchwyr tesaint, /A'i balchlwys eglwys eglurfraint, /A'i balchradd a'i balchrodd tramaint, /A'i eglwys 9 GB II 26 263 redau: /Mynogi a pherchi a pharch beincau /Yn eglwys a chynnwys a_^ chanhwyllau. /Ysid gyfeddach gan g LlF1 II 1 32 Gwyn ei fyd ei fryd a fawrha_"ed - ynddi, /Fal eglwys Ddewi y'i digoned. /Eglwys gadr Gadfan gan gynwel CBM IV 18 29 wendud /A'th wendorf amdanaf; /Neud beirdd yr eglwys egluraf, /Neud eu porth a barthwyd ataf. /Neud hy CBM III 3 59 balchwyr a'u balchwyr tesaint, /A'i balchlwys eglwys eglurfraint, /A'i balchradd a'i balchrodd tramain LlF1 II 1 35 weled, /Eglwys wen wyngalch, falch wynha_"ed, /Eglwys ffydd a chrefydd a chred - a chymun, /Fal wrth Dd LlF1 II 1 33 a_"ed - ynddi, /Fal eglwys Ddewi y'i digoned. /Eglwys gadr Gadfan gan gynweled, /Eglwys wen wyngalch, f GB II 26 104 nddewi y Crwys, llogawd newydd, /A Glasgwm a'i eglwys ger glas fynydd, /Gwyddelfod aruchel, nawdd ni e GM I 7 124 rhag trech tra briwwys /A byddin a beddrawd tu eglwys; /Lliaws gorwydd gwelw gwalchfrowys, /Frwysg ffe LlF1 II 1 34 'i digoned. /Eglwys gadr Gadfan gan gynweled, /Eglwys wen wyngalch, falch wynha_"ed, /Eglwys ffydd a ch Eglwysau 4 LlF1 II 5 48 fel nid argel Arglwydd: /Pan fo briw brynnau, /Eglwysau diau ddygwydd. /Pedwerydd dydd, trwy dristyd, / GB II 26 254 cerddynt i gyd a_^ ninnau. /Dewi differwys ei eglwysau, /Dichones rhag gormes gormant greiriau /A ffyn EGM I 27 51 af o'th gyfreithau. /Gwyn eu byd fynaich fywn eglwysau, /Eglwysgar, hygar, hygadw gloesau, /Diwedn wer GYC VII 40 48 ae ddyn a dyngo gamlyfau, /Gwae ddiflas a gasa eglwysau, /Gwae ni chred awen lle_^n a'i llyfrau, /Gwae Eglwysgar 1 EGM I 27 52 freithau. /Gwyn eu byd fynaich fywn eglwysau, /Eglwysgar, hygar, hygadw gloesau, /Diwedn werin wirion g eglycter 1 LlF2 VI 10 45 ei ddifant pan ddifa_"er. /Trymaf a glywaf ar eglycter - byd /Traserch syberwyd, penyd pynner. /Traseg egor 1 GYC VII 36 75 o'r trigiaw! /Nid oes na chyngor na chlo nac egor, /Unffordd i esgor brwyn gyngor braw. /Pob teulu, t egored 4 CBM III 21 169 , blaidd cynired, /Rhag Cadwallawn llary, llaw egored. /Agored ei lys i les eilwyon - byd, /(Eithid ei LlG VII 26 7 wrth gymraw; /Gruffudd aur ddiludd, ddwylaw - egored, /Gwawr Maelawr drefred, ged gyflwyddaw. /Gorau c OC II 14 12 ryborthed - eirioed, /Porth mil a glywy, pyrth egored. /Menestr, a'm gorthaw na'm hadawed: /As deuy y c BF VII 54 38 i. /I Dduw ydd archaf, Naf, eu noddi, /Neddair egored, roddfyged Ri, /I gwbl o'r seiniau, i Gybi - frei egregi 1 EGM I 26 44 arglwydd, Culwydd Celi, /(Nid ef a archaf arch egregi) /Arch ydd wyf yn arch yn ei erchi /Am archfain r egrygi 2 PM V 2 41 erdd a'm cymelri. /Gwelais feirdd yn gryg, nid egrygi, /Ga_^l flawdd, yn adrawdd dy wrhydri: /Cenais dy LlF1 II 1 133 , dyffwn ddyffrynt Dyfi. /Ar a fynnwy Duw, nid egrygi - iddaw /Arfeiddaw treiddaw trag Eryri; /Arfaeth egwan 3 HOG II 9 5 fwy i ar feingan /I edrych fy chwaer chwerthin egwan, /I adrawdd caru, can doeth i'm rhan, /I edryd fy PM V 23 100 arabl gan bawb o'i fan, /Digrifwch elwch, elyf egwan, /O'i ariant gormant gorym ddrudran, /O'i alaf a'i GYC VII 40 21 d, ein gwir arglwydd. /Dyw Gwener, pryder pryd egwan - sawdwyr, /Gwnaeth Siwdas a_^'i gusan /Dau henw, Egwestl 1 EW VI 4 28 l Gweir fab Gwestl, /Gwy_^r wawr yn llawr Llyn Egwestl. /Diwestl ei ysgor, ys cwynais - nad byw, /Hael egwydedd 1 CBM IV 17 12 r. /O ffyrf ioli Tri o draethawd berffaith, /O egwydedd iaith, o egwyddawr, /Berthidau Rhiau rhywasgara egwyddawr 1 CBM IV 17 12 ri o draethawd berffaith, /O egwydedd iaith, o egwyddawr, /Berthidau Rhiau rhywasgarawr, /Ni mad borthe engir 6 DB VI 33 13 a thri, ni thremygir. /Ni ryweles dyn ddim mor engir /A_^ gweled y byd ynfyd enwir. /Y gw_^r a'i meddai D-4 VI 20 60 ogerdd, /Pebyllfa pair cyfa cerdd, /Pennal dir engir angerdd. /Engiriawl rybuch am rybydd - angerdd, /A PM V 10 25 aig Bowys bwys byd. /Pan ddoeth byd i gyd Goed engir - Ceiriawg, /Cyrch Gruffudd rhyhonnir, /He_"ynt Lo CBM IV 6 167 he_"yrn, pan he_"ir, /Pan wesgryn camawn, camp engir, /Pan lladd yn lluchiad, pan llochir - yn llym, /Y CBM III 3 97 arnaw pwyllaf y dognir, /Preswylgoll drwydoll engir. /Present fradw, fradawg y'i gelwir, /Pobl byd yn PM V 10 41 on eu breenin. /Breenin Powys, pobl dost, - yn engir, /Yn ongyr gorfuost; /Tw_^r cynrain, tw_^r Brydain engiriawl 7 ES I 20 10 eiriawl - ydd ydwyf /Na bwyf arnad, Rwyf, rwym engiriawl. /Arbennig Lywiawdr, Brynawdr breiniawl, /Erby PM V 29 3 udd - ym Mhrydain, /Ym mhrydfawr ddadannudd, /Engiriawl, arwyniawl udd, /Angerddawl, greddfawl Gruffu PM V 1 169 lys lestri euriniawl, /Tau fy ngherdd angerdd engiriawl, /Mau dud io_^r, a'th go_^r a'th ganmawl, /Boe ES I 22 6 eha fi gan llu bedyddiawl, /Na'm lleha yn lle engiriawl, /Na'm gosod o'm goseb fydawl /Yng ngoson dyni PM V 1 113 Gafran yd gyfrddug. /Alaeth ei bennaeth ar bob engiriawl /O hir wawl Hiraddug. /Ef wrawl, o'i orofn rhw D-4 VI 20 61 a pair cyfa cerdd, /Pennal dir engir angerdd. /Engiriawl rybuch am rybydd - angerdd, /Argerdd gerdd gei EG VI 18 27 rhwy rhwydd hawl; /Gwelais-i aer am Gaer oedd engiriawl, /Talu pwyth dydd gw_^yth Gwaith Canysgawl: /N engyhynt 1 CBM III 29 13 enw ei anaw rhywnaeth. /Ban wnaeth ei angerdd engyhynt - i'w glod, /A glyw Deifr a'i gwelsynt, /A unby Engyl 2 MG VII 32 22 . /I leferydd wrth fugelydd, gwylwyr ffaldau, /Engyl adfydd, a nos fel dydd dyfu yn olau; /Yna y traeth PM V 2 68 i'm colli. /Dydde_^l, cyn rhyfel i rot a mi, /Engyl tangnefedd tanc heb drengi. /A'm bo, udd cedawl, c engylion 15 CBM III 21 213 Gwledig neifion, /Yng nghain addef nef, nawdd engylion MG VII 32 25 i Dofydd yng nghaer Ddafydd yn ddiamau. /So_^n engylion a glyw dynion a_^ diolchau, /Llewenydd mawr a ES I 16 9 thrid a berid o bair awen. /Barochel uchel uch engylion, /Bardd fyddaf i Dduw hyd tra fwyf ddyn. /Archa CBM IV 17 139 ydwed, /Can dalu i Dduw Ei ddylyed. /Can lleng engylion, cain lliwed - obaith, /Cyn llaith, rhag hyfai CBM III 3 238 ar, can wa_^r weryddon, /Can derrwyn, can dorf engylion, /Can dorfoedd, niferoedd neifion, /Can fodd Du MB I 3 170 ed, /Pan gaffo pen gwy_^r (pefr ymddired) /Gan engylion foes (ni'm oes neued) /Yn undawd Drindawd, drwy GM I 7 140 d gynnwys /Gan lain yng ngla_^n Baradwys, /Gan engylion gloywon glwys CBM IV 18 38 ng ngoleuder deddf, dedwydd fyddaf; /Yng ngwas engylion gwirion, gwaraf, /Yng ngwenwlad Wledig, nef a a EGM I 27 43 /Pan yth archollwyd o'th archollau. /Can borth engylion gwylion golau /Nid perthyn it, Tad mad, fy madd GYC VII 39 23 au, senedd wirion, /Nawdd canmawl hollawl holl engylion - nef /A gwir addef y gweryddon! /Nawdd arnaf-i GM I 12 8 lywyd. /Rhyllofies yntau undanc gyfaddef; /Gan engylion nef neu ryurddwyd. /Er mawr gwymp Madawg, modur GYC VII 38 19 iffer, /Ac yn nha_^l pob sant ei galander, /Ac engylion nef, nifer - carannaid, /Yn crynu rhag pryder. LlF2 VI 10 52 fer. /Dyddaw Mihangel, fal y gweler, /Rhag llu engylion tirion tyner. /Dyddeuant ataw a ddoter - ym me PM V 4 43 gant llys Dygant fab Do_^n. /Ef a fo, gan fodd engylion, /Yn Nawgradd, yn newredd gwirion. /Ef ym myd y D-3 VI 19 2 llwrw fy nghofion, /Lleha-Di fi, fy Rhi, rhwng engylion, /Yn y lleheaist llu gwynion - y nef, /Ysy gain engyr 2 PM V 2 10 adwyn agweddi - fy ngherdd, /Agarw ei angerdd engyr a_^ hi. /Anmyneddus fu_^m, fur cadeithi, /Enwawg o PM V 23 41 mordwy uwch mawrdwrf toniar, /Oedd ongyr, oedd engyr eu ba_^r, /Oedd angudd gwodrudd gwaedryar, /Oedd e Engyrdd 1 PM V 12 23 cyn bu llwyd - yr un, /Arwynawl ym mhlymnwyd, /Engyrdd gyrdd, gwrthlys annwyd - /Angau, anghyfartal wyd engyrth 5 PM V 23 43 ba_^r, /Oedd angudd gwodrudd gwaedryar, /Oedd engyrth ein hynt, oedd angar, /Oedd yng, oedd angau ein BF VII 50 37 ym Mhorth Wygyr, eryr araf. /Y Gw_^r a gymyrth engyrth ingaf /Angau dros bymoes (drymloes dromaf) /A gy PB VII 4 19 oegr gyrchiad cad, ced aelaw, /Terfysg Eingl, engyrth pob glew, /Terfyn gadw, tarian fradw, friw. /Bri BF VII 48 6 dechrau arnaw; /Angau pob rhiau, diau y daw, /Engyrth rhygymyrth ei gam rhagddaw, /Angof gw_^r hebof h PB VII 14 17 Cof maith anghyfraith angau. /Angau rhy ddiau (engyrth seithug - pla) /Plant Adaf ryamug, /Hiddl deigr, engyrtholion 1 GYC VII 39 29 dd ysydd ufydd, Afel wirion! /Cyn goddau angau engyrtholion /A'm bwy gan ddeuhael cael cyfeillon, /Miha ehachdwr 1 PB VII 5 35 , /Llew gwychddrud Dinefwr, /Mwyth dorf derfyn ehachdwr /Maith blas yn was ac yn w_^r ehangblas 1 PB VII 1 15 rwy rad ei Rwyf, cad nid cas, /Cad ddiofn eofn ehangblas - arglwydd, /O'i eurgledd y'i cafas. /Cawsawch ehangder 1 CBM IV 8 3 wy cedernyd fenwyd funer, /Ardeml ehangdorf am ehangder, /Am eurdal bual buarth hydrfer. /Hydr yd gerdd ehangdorf 1 CBM IV 8 3 ffe_^r, /Ardwy cedernyd fenwyd funer, /Ardeml ehangdorf am ehangder, /Am eurdal bual buarth hydrfer. / ehangdud 1 CBM IV 6 10 /Rhygallas rheg ddinas rhagddudd /O'i hyngder ehangdud Faredudd: /Pan wnaeth balch odrudd bylchu Fflem ehangdwr 1 PB VII 7 17 dr nen cyn angen angau. /Dug angau riau, rwyf, ehangdwr - llu, /Llurigwalch Dinefwr, /Llew tir tey_"rnf ehanged 1 LlG VII 27 7 yn ei falch gerdded. /Gwy_^r golofn eofn pan ehanged - ffordd /Am drefgordd drwy galed. /Gwag i'r byd ehangrwydd 4 EW VI 4 11 lyw /Ac wrth lew ymorchwydd; /Arf tarf terfyn ehangrwydd, /Aerwr orau pei canmlwydd. /Canmlwydd ydd oe CBM IV 4 70 wr, llyw llawn awydd, /Llawch Gwyndyd, gwendud ehangrwydd; /Beirdd borthiad, braint neirthiad nerthrwy DB VI 27 8 od glasw_^ydd - derfyn /Ar rudd Llywelyn, llew ehangrwydd, /Mawrbair cyniwair, cynnif hylwydd, /Mawr be DB VI 27 30 n a ddognes goleurwydd, /Och dde am ddewrddrud ehangrwydd, /Och nos o aros yr arwydd, /Och ddydd a ddo ehalaeth 2 CBM IV 16 65 Naf, festig hynafiaeth; /Ef yn fraisg, yn fron ehalaeth, /Ef a ddaw i ddangos a wnaeth. /Gwnawn erddaw PM V 23 33 ar - eu naid, /Neud oeddynt dilafar, /Ton heli ehalaeth trwy fa_^r, /Ton arall guall goch wyar. /Pan or ehed 1 CBM III 21 155 ygrfalch, myged, /Mygedawg farchawg, feirch yn ehed! /A heddiw y'm daw dywrthred - o'i ddwyn, /Handwyf eheda 1 DB VI 35 78 ugeinfed o Alun drefred /Hyd waelawd Dyfed ydd eheda; /Mi yw ei bencerdd, mawr yw ei angerdd, /Mynegais ehedeg 1 GB II 26 134 chafael, caffaf-i osteg /O gyrchu Brefi braint ehedeg, /Dy-m-gordden yn llawen llawer gosteg, /I foli D ehegyr 2 GM I 9 73 in yn arg [ ] /[ ]liais o'r gyfergyr /Cr[ ] yn ehegyr, /Cymynid ar dres droch lynges ly_^r. /Lluch fy OC II 14 69 id coch eu hongyr, /Trais erwyr yn ffwyr, ffaw ehegyr, /Trai eu dwy aesawr gan un ystyr. /Gorfu gwynt g ehelaeth 8 CBM III 29 9 laengar bleiddfar Bleddynt Fardd. /Bardd hardd ehelaeth, bardd a'i meithfaeth - medd /A meuedd marchoga PC II 19 13 Handid tegach teulu nef. /Meibion Cedifor, cyd ehelaeth - blant, /Yn y pant uch Pentraeth, /Buant brwys CBM IV 17 97 red er gwrdaaeth, /Can rhydd Duw Ddofydd ddawn ehelaeth, /Can rhan rhad golau, dewr ffrwythau ffraeth. ES I 15 10 rth a'r pysg, pasgaduriaeth - gwy_^r, /Gorober ehelaeth. /Cyfran deg, ei dogni a wnaeth, /Cyfri llu, ll EW VI 3 19 a geidw /Heb gydfod bygylaeth; /Ardwy llu llaw ehelaeth, /Eurde_"yrn, meddgyrn a'i maeth. /Ni maeth byg EW VI 6 8 r, /Yn hawl chwyrn de_"yrn dud io_^r, /Yn hael ehelaeth gyngor. /Cyngor a roddaf i rwyf Mo_^n - llawry BF VII 46 13 biad, /Aerfab Maredudd, rudd ei ruad. /Arfaeth ehelaeth, hwyl gyrchiad - brwydrin, /Eryr Caerfyrddin, f LlF1 II 1 135 iddaw /Arfeiddaw treiddaw trag Eryri; /Arfaeth ehelaeth, wrth ei holi, /Arfau o Ddeau, barau beri; /Arw eho_"eg 2 HOG II 8 2 iain firain, feindeg, /Hirwen yn ei llen lliw eho_"eg; /A'm dewis synnwyr syniaw ar wreigiaidd /Ban dd GB II 26 144 rion, dir Gwyddeleg!): /O Garawn gan iawn, gan eho_"eg, /Hyd ar Dywi, afon firain a theg; /O'r Llyndu, ehofnaid 1 CBM IV 16 145 mhresent, ym mhreswyl enaid. /Yn adorth eorth ehofnaid - cyfrgain, /Cyfwyrain glain, gloywhaid, /Duw a ehofnder 2 LlF2 VI 10 35 w_^yr ennyd pa hyd ater. /Ni mad erlyn dyn dim ehofnder /O gadwent present heb brysurder. /Ys edifar fy CBM IV 4 261 rochiad yn nhrymder, /Prain Prydain, preiddwyr ehofnder, /Pair enwair, enwawg yng nglewder, /Pa_^r anwa ehofnedd 1 CBM III 3 50 neuedd, niferawg orsedd, /Braisg adorth, eorth ehofnedd: /Breinawg log, leudir cyfannedd, /Meifod wen, ehorth 1 CBM III 22 7 n yn eilwydd ferth, /Llef bo_^n corn blaen cad ehorth, /Llais garw, a llef tarw Talgarth ehwybr 1 PB VII 10 12 wyddaw, /Llyw dragon, llafnau dreigliaw, /Llew ehwybr, o lwybr dy law. /Llaw ar ba_^r anwar enwawg - Fa ei 1151 PM V 23 106 aws yn ych cyn adfo, /Gnawd ei ladd, ni lwydd ei abo; /Caerlleon, llyw Mo_^n mwyn Pabo - a'th ddug, /E DB VI 33 51 a_^ mi mawr eisiwed, /Cyfar a_^ daear dygned - ei achludd, /Am Ruffudd, digudd deigr hyd arffed, /Am dd DB VI 27 58 weryd. /Golo hael, galar yw y dedfryd, /Goludd ei achludd, gwayw rhudd yn rhyd. /Golau y dug Duw ein di LlF1 II 1 79 ysgwyd ar ysgwydd io_^r, /Ni chablaf fy naf yn ei achor - faran. /Bangeibr gadw Gadfan fegis Bangor, /E CBM IV 14 1 Ei ddial oedd fau, fanrhith - ei adain, /A'i adel a fu chwith, /Adaw cyw can f'anwylni GYC VII 36 54 wl trwm yn tramwyaw, /Llawer mab heb dad gwedi ei adaw, /Llawer hendref fraith gwedi llwybr goddaith /A MeiG I 33 49 o-di golud (golau anaw) /Na'th dynnid edlid er ei adaw /Na mwy trachwerw ferw afar rhagddaw; /Na chery BF VII 55 24 th hiraeth hirhyd - ys rhynnawdd, /Gw_^r hawdd ei adrawdd, cawdd a'm cyfyd. /I Dduw ydd archaf (Naf ni' ES I 21 20 am nam, a rhygam ryfu; /Rhyfodd oedd, rhyfedd ei adu: /Ceisaw rhag Culwydd celu, - plant Addaf, /Rhag OC II 14 100 /Gw_^r a ddyly gwawd gwahan foliant, /Gwenwyn ei adwyn, gwa_^n edrywant. /Areglydd defnydd dioddeifian EW VI 2 23 esbyd, /Ys bo Duw gydag ef! /Rhwym cad yn cadw ei addef, /Rhwyf byd, ys hyfryd, ys ef CBM IV 6 203 am drefred dryfrwyd /Cerdd gan gyrdd am gylch ei aelwyd. /Ceffid eu ceinllith cw_^n cunllwyd, /Ceffynt BF VII 52 29 Gw_^r balch yn holi seri sathar; /Gw_^r beilch ei aerweilch arwymp drydar, /Gw_^r bwlch nad ydyw, gwayw CBM III 14 31 /Yn nherfysg byddinawr, /Marchawg balch, bwlch ei aesawr, /Meirch anfonawg mynawg mawr. /Mawrged anghal PhB VI 14 12 d. /Moladwy fleiddryw ni'm rhoddai brid; /Mawr ei afael hael, hawdd ei erlid. /Ni'ch traethaf-i gelwydd CBM III 23 3 aw /Yn wrtheb archafael, /Nid blaidd coed coll ei afael, /Namwyn blaidd maes moesawg hael. /Cleddyf clo PM V 22 20 yr Madawg ermidedd fwyfwy, /W_^yr Ywain firain ei afarwy. /Pryffwn ei ddigraidd, praff ei ddirwy /Ger e GYC VII 36 32 l llew yn llywiaw - elfydd, /Arglwydd aflonydd ei afluniaw, /Arglwydd canhadlwydd, cyn adaw - Emrais /N DB VI 27 4 alaeth a'i arwydd - arnaf, /Mi ni rydynnaf dan ei aflwydd. /Mor draws fu Iesu am aesdrygwydd, /Mor drei CBM III 7 40 bo, can bu ei laith, /I ddifwyn y cam cymaint ei affaith, /Yng ngoleuder saint, yng ngoleudaith, /Yng EGM I 27 58 oeth Ef i'r dio_"ddau, /Dug anrhaith uffern yn Ei afflau, /Ac wedi hynny hyn a orau /(Gwir y pregethir DB VI 27 68 lfryd. /Gwaredid Celi celfyddyd - olau /I wrth ei afflau, poenau penyd. /Cenais wawd ufudd-dawd yn ei f GM I 7 61 anar, /Ysgor gorf, ysglyf torf taerfar. /Esgud ei angad i esglyfu gwlad, /Gwleidiaddon gyngwasgar; /Gwa PM V 1 87 o'i lys, /Iwch lesaf os gwne_"wch! /Rhag talu ei angau, telwch! /Rhag talarw cadau, cwdd fyddwch? /Rha CBM III 29 13 rfaeth, /Ei enw ei anaw rhywnaeth. /Ban wnaeth ei angerdd engyhynt - i'w glod, /A glyw Deifr a'i gwelsy PM V 2 10 Agwrdd fydd adwyn agweddi - fy ngherdd, /Agarw ei angerdd engyr a_^ hi. /Anmyneddus fu_^m, fur cadeithi DB VI 35 79 d Dyfed ydd eheda; /Mi yw ei bencerdd, mawr yw ei angerdd, /Mynegais ei gerdd ffordd yd gerdda. /Mwyfwy CBM IV 9 216 , /Gwry_^s efnys dychrys, dychryn - ei ongyr, /Ei angerdd nid edfyn. /Gnawd uch cnawd cnudoedd ar gylch LlG VII 24 140 Phenfro, yn rhysfa_"au - Ffraing, /Llwyddedig ei aing yn lluyddau. /Hil Gruffudd grymus gyneddfau, /Ha PB VII 17 7 /Fleddynt Flaidd, trais tra adwyd, /Oedd cywir ei air eirioed, /Oedd hael twym-ddiwael telaid. /Telaid PB VII 11 8 gryd, /Twn ei ba_^r, draig anwar, drud, /Didwn ei air fal crair cred. /Cred ban aeth draig hydrffraeth, CBM IV 6 156 wfr hoywal. /Hoywal hawl gadarn, hardd gedawl ei air, /Mal i grair yd gredir: /Graid gyfred gyfrawdd n LlF2 VI 10 65 araith. /Gwae ddiwarth, ddiwyl, ddiolaith - am ei air, /Ni lawer lefair o Fab Mair maith. /Gwae ni gred PB VII 18 24 , mawrweilch trin, /Ei lw ni lithid ar We_^n, /Ei air oedd crair crededun. /A gretai We_^n, walch syber PM V 11 9 /Cant calon yn don, yn doll. /Tyllon ei alon, ei a_^l - a gedwis /O gadwent ac ynial, /Hoeddlfrau hydr CBM IV 16 42 n Peryf, Pen haelonaeth - dwfn, /Deifnawg fydd ei alaeth, /Yn ein hoes y mae moes mawrwaeth, /Mawrddryg CBM III 25 2 Rhirid, rhwyf gwryd gwraf - o gyfedd /A gefais ei alaf, /A Duw a'i dug i arnaf /A ddwg pawb a fo pennaf PM V 6 17 medd cyntaid, /Yn ardwy beirdd dwfn, dyfnaid - ei alaf, /Ei elyf feirch cannaid, /Yn erchlyfn, yn erchl DB VI 29 103 , gwawr eurdorf gwraf, /Graid syniaid, syniais ei alaf; /Grymus gan gweled, ei dy_^ gwelaf, /Gradd ber DB VI 33 66 ffed. /Enwawg w_^r arwr, aur ei dudded, /Anwar ei alar a olo_"ed, /Enwir yw angau angen drwydded, /Anwa CBM III 7 5 wydd gedymdaith, /I gwynaw Madawg meddfaith, - ei alar /A'i alon ym mhob iaith: /Do_^r ysgor, ysgwyd ga DB VI 30 49 - arnaf, /Alaf a enwaf im a enwis. /Nid hebof ei alar, ca_^r a'm cedwis, /Nid heb meirch meithdew y'm BF VII 50 30 dig ei ddistryw, llyw llyseiddiaf, /Gw_^r dygn ei alar, ca_^r cywiraf, /Gw_^r cywirgoeth doeth, dethola PM V 23 26 yd in, feirdd byd, bod daear - arnaw /Ac arnan ei alar. /Ef ein llyw cyn llid gyfysgar, /Ysglyfion ysgl GM I 7 46 d Lloegr (llafn dyar - wrthudd) /Nid wrth fedr ei alar. /Galwaf Dduw gan ddeifniawg adfar, /Galofydd hu PB VII 19 15 /Yn gorddwy ei esgar, /Llawch cyrdd, cerddwys ei alar, /Llew traws, ni wneid trais a_^'i ga_^r. /Oedd PM V 11 9 t arfoll, /Cant calon yn don, yn doll. /Tyllon ei alon, ei a_^l - a gedwis /O gadwent ac ynial, /Hoeddl CBM IV 6 251 pendragon pendrychion - o wy_^r, /Pan drychws ei alon. /Ga_^l ysgwn ysgwyd anghyfan, /Garw esgar yn ys EW VI 1 6 dwyd. /Cadw, Dduw, Lywelyn lyw ongyr - aelaw, /Ei alon niw hesgyr; /Cedyrn llu cadarnllaw gwy_^r, /Cada CBM IV 13 18 n gyrchaist, gyrch union - sengi, /Sangai bawb ei alon; /Parthred gwy_^th mal Gwaith Faddon, /Porthathw CBM IV 6 35 a_^'i loflen. /Hud arfaidd tra Thren treiddiaw ei alon, /Traul dragon, Saeson sen, /Hud ysgithr ei esga BF VII 44 19 laid, honnaid, hael, /Ca_^r coeth, doeth, dygn ei allael, /Cywir nas gwelir; ys gwael. /Mor wael myned PM V 23 72 dd tey_"rnedd, tir nis rhan /A dan se_^r, ysef ei amcan: /Adnes i franes, i frain ban - ddychre, /Dychr GYC VII 38 44 Nis canlyn o'i dda, o'i ddifer - ymdro, /Eithr ei amdo, amdlawd biner D-3 VI 19 29 u, /Grym llew ar arfau yw llyw Arfon. /Lledwys ei amnwyth, llawr llys Nwython, /Llywelyn Lloegr gryd, g CBM III 26 42 llwyrddawn llwrw ne_^r, /Llew doethlyw, dothyw ei amser! /Amser y'm perchis, parch dilludd - berchen, / GYC VII 38 3 chadur, /Pechodau annifer, /Na wy_^l dyn dyfod ei amser, /Na welydd cywilydd callter, /Na chryn llaw yn EW VI 5 38 fawl Lywelyn, grym gorober - torf, /Terfynwyd ei amser; /Ysgrud drud, draig ffelaig ffe_^r, /Ysgwn ysg GYC VII 40 62 r ddaear yn rhy ddiau, /Gwae a dreulio'n ofer ei amserau, /Gwae frawdwr a frodio gamfarnau, /Gwae ragl PM V 1 39 , argleidrad - Cymru, /Cymreisglod dyrchafad. /Ei anaw a ddaw, a ddyfnad, /I anant ei eni bu mad, /Ei a DB VI 24 16 brawd a ddaw - i'w brofi, /Beth fo ei ynni am ei anaw. /Ni bydd a_^ Mab Duw diymadaw /A fo mynws byd y CBM III 27 22 ar ddyn. /Dewisws fy ngherdd, dewis - ei enw, /Ei anaw ry-m-cedwis, /Bu wrth wrfyrdd cyrdd ceinis, /Bu CBM III 29 12 archogaeth, /Ei arfod oedd ei arfaeth, /Ei enw ei anaw rhywnaeth. /Ban wnaeth ei angerdd engyhynt - i'w EW VI 1 3 lew, /Ar les beirdd y'i magwyd; /Rhoi i wan yw ei annwyd, /A rhag pob cadarn, cadwyd. /Cadw, Dduw, Lywe LlF2 VI 8 39 wawr Darowain. /Rhwydd inni roddi, rif Main, - ei annwyd, /Clwyd ysgwyd clod ysgain CBM IV 6 199 n glod yn gledrwy ysgwyd, /Clais odrais odraws ei annwyd, /Creulawr gawr gyrchiad, garw gymwyd - cywlad CBM III 26 81 Frynaich, tra adwyd: /Gwayw cynllew, cynlladd ei annwyd, /Gwayw cynflawdd cynflaidd, cynflaen rwyd, /G GM I 9 33 wyry wared lywy. /Llachar fy nghleddyf, lluch ei annwyd - yng nghad, /Llewychedig aur ar fy ysgwyd. / EW VI 5 48 /Ei gigfrain (cain canymddaith!) /A'i lu o led ei anrhaith. /Anrheithwys Mab Duw, Dewin - holl wybod, / GYC VII 40 61 thrau, /Er Ei gydarfoll, er y pymharcholl, /Er Ei arch friwdoll a'i archollau, /Er ca_^r Absalon, er cu D-5 VI 36 28 etifedd. /Archaf arch i'm Naf yn anwyledd /Er Ei archollau, doll gan dyllwedd: /Ei ddwy fron a fu ar f DB VI 33 33 Neud rhai am Ruffudd a ddyhuddir, /Neud rhawch ei ardawch, neud rhywir - ei farw, /Ei farwnad a genir. MG VII 33 39 hawdd y'i cretych) /Ei eilun Ei hun: honnych - Ei arddelw /Ac o'i deg wirddelw yr arddelwych. /Arfollai CBM IV 4 143 dd! /Gw_^r gwaedrwyf aerglwyf, eurgledd - oedd ei arf, /Eurgorf tarf, torf hywledd. /Gwlydd wrth wlydd PB VII 19 9 rwawr dwylan ffryd mawr ffraeth. /Oedd ffraeth ei arfaeth aerflaen gyngor - llu, /Llywelyn anhepgor, /T CBM III 16 120 iad bual, buddugoliaeth - falch, /Ni fwlch dyn ei arfaeth. /Arf torfoedd terfysg, Eingl yng nghydoch /O CBM III 29 11 - medd /A meuedd marchogaeth, /Ei arfod oedd ei arfaeth, /Ei enw ei anaw rhywnaeth. /Ban wnaeth ei a DB VI 35 41 t Garreg Hofa. /Trydedd hynt ydd aeth, drud fu ei arfaeth, /Gwnaeth tyrau Trefdraeth nad y_^nt trada; / BF VII 55 13 idd eurllyw glyw, glew o'i febyd; /Gw_^r golau ei arfau, aergrau ergryd, /Gw_^r gelyn i ddyn ei ddiofry CBM IV 13 33 tudd, /Alun rhag hil Rhun bu rhudd. /Rhuddgrau ei arfau, arfaidd erlyn - Lloegr, /Lliaws bardd o'i gyl PM V 26 72 il na deng mil na dau /Pan e_^l Rhys yn rhwysg ei arfau! /Arfawg cymynawg, cymyned - oswydd! /Oes uddu CBM III 16 133 lwyn wiw, /Ei darian dryliw, droch, /Ei barau, ei arfau arfoloch, /Ei bebyll, ei byll, ei ball coch. /C MG VII 32 51 enin gau; /Rhwystrwyd Erod, greulawn arfod, ar ei arfau, /Lladdwyd meibon gwirion gwynion: gwae eu mama ES I 24 28 ab rhad, rhyhyd - o garchar, /Bu Ef a gyrchwys Ei arfeddyd. /Dug Mab Duw o da_^n ac ergryd, /O oerwern CBM III 29 11 a'i meithfaeth - medd /A meuedd marchogaeth, /Ei arfod oedd ei arfaeth, /Ei enw ei anaw rhywnaeth. /Ba D-5 VI 36 29 oll gan dyllwedd: /Ei ddwy fron a fu ar fedd - ei Arglwydd /Na fyro awydd yn oferedd. /Ei gorff a eddyw CBM III 11 20 briw, braw ddygwydd, /Yn nydd brwydr rhag bron ei arglwydd. /Ni'i ta_^l gwy_^r Powys, penrhaith - ar Gy D-5 VI 36 22 lid, gwythlonedd - i'r byd, /Gwrthfyd fu gywyd ei argywedd /Can rhyfu i'r werin o enwiredd /A fradychwy CBM IV 6 147 . /Cysyniws cysefin ddial /Ar dir Caer er cadw ei arial; /Cleddyfau goruthr, cleddyfal - ar wy_^r /A or BF VII 49 30 tyd treistwyn ddamwain - draig, /Drwg achweddl ei arwain, /Eryr cad, braisg borthiad brain, /Aerwalch a OC II 14 16 raethlawn a_^'m llyw, lliw ton nawfed, /Hirlas ei arwydd, aur ei dudded. /A dyddwg o fragawd wirawd wor EGM I 27 56 a'u peris, perygl fradau, /Pan wanpwyd Iesu yn Ei asau. /Gwedi doeth Ef i'r dio_"ddau, /Dug anrhaith u PM V 1 136 sgeth gorfforawl; /O chwanta Efa, efnys hawl, /Ei asen, bu asw cythrawl. /O frys amryfys amryfawl /Ein MG VII 33 18 byd a'i wy_^d a weherddych, /Ffoaf, os gallaf, ei asgellwrych, /Ffoawdr yw ei ryw, rewinddrych - fyned, PhB VI 15 22 w gwawr, clodfawr cleddyfir, /Pell ydd edmygir ei atchweddledd. /Gw_^r ni farn camfarn, cadarn yd fedd, LlF1 II 1 126 yn, nid iawn tewi - ag ef, /Cadr addef nef ail ei athrefi. /Cadr yd y cedwis, ger Disynni, /Cadredd a LlF1 II 4 41 ofer /Am 'yng nghymwyd yng Nghymer. /Cymerais ei aur a'i ariant - ataf /A'i ateb ardduniant; /Ni'm oes PM V 27 6 rhag trymder trist gythrudd - dolur, /Dilys im ei aur rhudd, /Mab Duw nef, nodda fy udd, /Mab greddfawl PM V 1 41 aw a ddaw, a ddyfnad, /I anant ei eni bu mad, /Ei aur rhudd yn rhodd o'i geiniad /A'i emys a'i amryw dd PM V 26 97 ed /Er Arthur, llary fodur lliwed. /Ef dihiddl ei aur yn arffed - ffrawdd feirdd /Fal ffrwyth coed llaw DB VI 27 42 gw_^r a gorw_^ydd - iddaw /A ddeuynt ataw wrth ei awydd. /Ni ri cedwesti, cad wastadrwydd, /'N ei raid DB VI 30 83 ch, mirain orsedd, /Neu rygolles dyn dygnedd - ei awydd, /Ni rygollo arglwydd rwydd anrhydedd. /Ef a'm CBM III 3 65 eiriaint /A'i pharawd offeren hoffaint; /Balch ei bagl, bagwy aur hemiaint, /Balch ei llog rhag y llife GYC VII 36 12 ll Cadwaladr, gwaesaf llif daradr, /Gwas rhudd ei baladr, balawg eurllaw: /Gwasgarawdd alaf, gwisgawdd CBM IV 5 113 ar Bowys. /Llas arglwydd Gwyddrun gwyrfriw - ei baladr, /Gwaladr cadr yn cadw rhiw, /Gwa_^n garthan, CBM IV 5 105 wyl ddiofn cad. /Llas mab gwyrengyn gwyrfriw - ei baladr, /Gw_^r oedd gadr i gadw rhiw, /Rhwyddfudd fei GYC VII 40 80 hirddrwg a phob eiddorwg, /A phawb heb olwg ar ei balau, /A cherwyn boethdan ac ennaint brwmstan, /A ll CBM III 3 57 awdd nog amrawdd amraint: /A'i balchlan i rwng ei balchnaint, /A'i balchwyr a'u balchwyr tesaint, /A'i CBM III 3 56 d y trisaint, /Mwy ynddi gwesti gwesteifiaint /Ei balchnawdd nog amrawdd amraint: /A'i balchlan i rwng GYC VII 40 45 rwg a_^'r ffwrn dywyllwg, /A phawb a'i olwg ar ei balfau, /A phob rhyw hirddrwg a phob cyfri_"wg, /A ph PM V 1 43 odd o'i geiniad /A'i emys a'i amryw ddillad; /Ei bali porffor parth na_^d - a wyrthia /A'i werthfawr y CBM III 16 134 barau, ei arfau arfoloch, /Ei bebyll, ei byll, ei ball coch. /Cochwisg ei osgordd am byrth marmor - maw LlLl II 16 26 odawg rhudd faran - aerfle /A'i haerflaidd gyr ei ban? /Pwy briw uch browysfarch can? /Pwy ei henw, hyn PB VII 11 7 n ei gad, /Gwrddbrudd Faredudd, fur gryd, /Twn ei ba_^r, draig anwar, drud, /Didwn ei air fal crair cre CBM III 16 144 /Coch bwlch ei la_"in o drin, o drydar, /Coch ei ba_^r o borffor. /Porthes gw_^r gwrddfalch yng nghynn CBM III 16 133 dorf drwylwyn wiw, /Ei darian dryliw, droch, /Ei barau, ei arfau arfoloch, /Ei bebyll, ei byll, ei ba DB VI 29 105 us gan gweled, ei dy_^ gwelaf, /Gradd berchen, ei barch amdanaf! /Hiraeth ysy i'm dwyn am a gwynaf, /Hi LlLl II 16 43 A'r gorfod dihafarch, /A'r gw_^r a'r gwy_^r am ei barch, /A'r gwayw a'r gwa_^n anghyfarch? /Ysef yw hwn OC II 14 28 Ac or mynny hoedl hyd un flwyddyn /Na ddiddawl ei barch canyd perthyn. /A dyddwg i Ruffudd wayrudd elyn CBM III 16 134 dryliw, droch, /Ei barau, ei arfau arfoloch, /Ei bebyll, ei byll, ei ball coch. /Cochwisg ei osgordd a DB VI 30 17 nac ysgarlad; /Ni ddoto fy Rhe_^n, Fab Rhad, - ei bechawd /Yn erbyn fy mrawd, ddefawd ddifrad. /O amlde MB I 4 14 mru Mair (merch ei Rhi!), /Mair, mad ymborthes ei beichogi! /Baich rhygynullais o bechawd anofais, /Rhy PM V 14 6 wrw ar llwrw i'r lle, /Dosawg hyddolawg, hawdd ei belre, /Heb dymyr Tudyr, tud Elise, /Enwawg Gyfeiliaw MB I 3 166 id rhewynt cyn no'i fyned, /Ergrynai fy mhwyll ei bell gerdded, /A dyfo mab Cynan (mawr amgyffred) /Can MB I 3 147 llyw ystre lle ei gilydd; /Gwelant glyw Powys ei bell oesydd /A hawdd ei ergryd hyd lew dyfydd. /Cadwa DB VI 24 71 rhuddaw. /Gnawd Sais, nis cwynais, yn cwynaw - ei ben, /A gnawd odduch Tren trin ymwriaw. /Gnawd cleddy CBM III 24 14 d megys Gwyddien /O gwyddaw pob llawr cer llaw ei ben; /Mor nawd pob rhahawd na bydd rhyhen, /Mor wenwy GYC VII 38 33 - heb nerth, /Heb gannerth, heb gnifer; /Llwyd ei ben, pan henyw ei falchder, /Llygad briw heb liw, heb DB VI 35 79 n drefred /Hyd waelawd Dyfed ydd eheda; /Mi yw ei bencerdd, mawr yw ei angerdd, /Mynegais ei gerdd ffor PM V 1 113 ffug) /Hyd Bentir Gafran yd gyfrddug. /Alaeth ei bennaeth ar bob engiriawl /O hir wawl Hiraddug. /Ef w CBM IV 16 60 nef, uch nef, uch nawtraeth - ysydd /Ni symud Ei bennaeth; /Ef ein Rhwyf yn rhwydd feidrolaeth, /Gwell CBM IV 4 257 yd Ystreingl, hyd Eingl, hyd Aeron - ydd aeth /Ei bennaeth o Benmon! /Pennaf gw_^r, nid gorwag hoffter, GB II 26 16 b ofud, heb ofyn amgen, /Heb ofal cynnen cylch ei bennaint /Onid blaidd a draidd drwy ei wythaint /Neu GG II 31 16 yth lwrw gweithlofedd, /Gair syberw a berw yn ei berfedd; /Wythfed yw lladd a_^ llafnau cochwedd /Cela CBM III 3 31 eiddwys, bu trwy enwiredd! /Llanfechan, fychod ei berthedd, /Llan ym mron ei challedd; /Dyniawl bobl ni PM V 26 59 l, /Pobl fedydd rhwy ciglau; /Llys Hawrffordd, ei berw ffyrdd neud tau, /Llwyr llosged ei thydwed hitha LlG VII 24 71 wydd; /Llew deifniawg llidiawg, lledled fydd - ei blas, /Llwyrwaeth yw ei gas no'i gerennydd! /Llywelyn CBM III 12 32 /A gwyach hylef, hylith, /A gwyddfa blaidd yn ei blith. /O blith gwyrdd a chyrdd a chain amser - gwin PM V 23 139 n /Fab Cadfan fab Iago, /Llary ysbar, ysbenydd ei blo, /Llwrw esbyd ysbaid anolo, /Llew prydfawr, llyw CBM IV 14 5 wylnith, /Adnau cenau can hwch flith. /O blith ei bluyn bloedd fawr - a ddodai /A ddodwed yn Ionawr, /E PM V 6 29 aer, /Ei orfod ei ysbaid! /Ef dreisyg ni blyg ei blygiaid, /Ef dreisiad ac wyntau dreisiaid, /Ef gyrch PM V 1 12 de_"yrn cedyrn, cydwedd rhad, /Preiddiai bawb, ei bob digarad; /Pendefig Ffraw Aber, ffrawdd cad. /Pryd GYC VII 43 25 gan ei elyn oedd yn aelaw, /Er dangos i'r byd Ei boen a'i benyd, /Er ei ddwyn i gyd o gidwm law. /Ac y GYC VII 40 39 o_^d, a seirff a llewod, /A phawb heb annod yn ei boenau, /A'r cethri osglawg a'r cythraul cornawg /A'r CBM IV 5 128 Oedd anwas gas cad eorth, /Oedd anwar ba_^r yn ei borth. /Tra rhwy y'm gofwy gofal - gogyweg /Am fab te CBM III 16 175 sgordd, /Tarw tewdor, ddo_^r ddyrwn, /Ni phlyg ei braffawr ym mhryffwn, /Ni phyrth gwarth, gorthrum ei D-4 VI 20 25 yn Amwythig. /Amwythig wledig, wlad anhydr - ei braint /A_^'m hudd braisg ni chyhydr; /Uchuch ei ddy PhB VI 14 31 n ei ddwywdid /Ar y llen falchwen ni fylchid - ei braint /Ydd ysgarawdd henaint ac ieuenctid. /Rhwng y CBM III 5 100 -i lliw amaerwy - ton /Ban llewych ei bron ger ei breichrwy: /Golwg dof, dewis, gan a'i syllwy, /Goleul DB VI 35 14 Ceinweilch cyffredin, cynifiaid werin, /Llawer ei breiddin, llyw a'u breinia; /Breiniwys Gw_^r a'i medd MB I 4 31 g a achef aches wrthi, /Ac ysy didryf, didraul ei bri, /Ac am ei mynwent mynwes heli. /Ynys Fair firain CBM IV 9 35 gweles, gwelai ryfeddawd: /Mal cadarn yn cadw ei briawd, /Mal cadwr cadwai a ddywawd. /Cedwis cyngaws LlG VII 24 40 /Cymro yw haelryw o hil Beli - Hir /Yn herwydd ei brofi. /Eurfudd ni oludd, olud roddi, /Aerflaidd arwr ES I 21 3 fu - ym mhryd /Mapgwas Mair o Iesu. /Mad ganed Ei bronged o'i bru /O freinawl ganmawl gynyddu. /Ef yn CBM III 5 100 wer y'm llif-i lliw amaerwy - ton /Ban llewych ei bron ger ei breichrwy: /Golwg dof, dewis, gan a'i sy MG VII 33 27 rau fal daear sych, /Caeadau parau perych - yn ei bron, /Gwirion borthorion a berthynych. /Tithau, yr e GG II 31 18 a_^ llafnau cochwedd /Celain a chathl brain ar ei bronwedd; /Nawfed in rhyred (nid anrhyfedd!) /Lleidr HOG II 6 17 naw, /Myn yd gafas ffaw ffyrf orfoledd. /Caraf ei brooedd, braint hyw_'redd, /A'i diffaith mawrfaith a' LlF1 II 2 12 iddais a gerais a garaf - hefyd: /Hawdd ei fyd ei bryd a bryderaf, /Hawdd bo balch Gymro a gymrofaf, /H PM V 17 35 biau /Buddugawl fab Iorwerth; /Draig Brydain, ei bryd a'i nerth /A'i deall, guall gannerth. /Cynhorthw HOG II 10 11 /Neb, a rwy garwy, yn fwy no hi. /Pei chwaerei ei budd er barddoni, /Nebawd noswaith y byddwn nesaf idd MeiG I 30 28 wallo. /Diwallus De_"us ni'm difanwo, /Didwyll ei bwyll, a'i cyrbwyllo! /Difrad Ei gariad yn yd garo, / PM V 1 54 Ef orau a fu o fab tad /A mab gwraig: gwrygwys ei bwyllad. /Pwyllaf a ganaf, a genwch, - feirddion: /Ei DB VI 24 18 i bydd a_^ Mab Duw diymadaw /A fo mynws byd yn ei bydiaw. /Mab Duw dewisaid dewisaw - a wnaf, /Ef dewis CBM III 16 134 och, /Ei barau, ei arfau arfoloch, /Ei bebyll, ei byll, ei ball coch. /Cochwisg ei osgordd am byrth mar CBM IV 3 2 Arddwyreaf hael o hil Einiawn - Yrth, /[]chir ei byrth erbyn berthnawn, /A [ ]nid gwalchlid gweilchlaw CBM III 3 32 /Llanfechan, fychod ei berthedd, /Llan ym mron ei challedd; /Dyniawl bobl ni borthant iawnwedd, /Iawn i ES I 22 14 haerdan affan uffernawl /Uffern ddofn, ddyfnaf ei chanawl. /Llawer un a ddaw eneidiawl - yng ngwasg /Y DB VI 32 6 yngfawr daear awr derfyn, - a garaf, /A gerais ei chanlyn; /Neud eddwyf yn oer dyddyn, /Nid oes dim ein IRh VII 30 4 /Hawl hyfawl ganmawl ganmwy beunydd, /Hawdd fu ei charu o'i chaer newydd. /Hwyl orne heulfre ar froydd LlF1 II 1 140 awd ysydd herwydd heli, /Lleuddad a Chadfan yn ei chedwi, /Llyre werhydre wrhydri - lliaws, /Hydraws hy LlF1 II 1 82 s Bangor, /Ei chreiriau banglau ban glywitor, /Ei cherdd, ei chynrain, ei main marmor, /Ei gwyrthiau go CBM III 3 165 /Caer uchel, uchaf ei defawd, /Caer eang, eofn ei chiwdawd, /Ni chyfred ei phobl a_^ phechawd, /Caer ar CBM III 3 90 wir, /Berth ei llog wrth ei lleu babir, /Berth ei chlas a'i chyrn glas gloywhir. /Berth raddau Rhiau rh LlF1 II 1 159 in llen a_^ Llanddewi, /Ac am gylch ei chlawdd ei chlas gofri, /Ac amgyrn o ddyrn, addurn westi, /Ac am LlF1 II 1 159 amgen yw ein llen a_^ Llanddewi, /Ac am gylch ei chlawdd ei chlas gofri, /Ac amgyrn o ddyrn, addurn we PM V 14 37 amau anfon granwynion gre, /A chludaw ei hawl, ei chlod a he /Hyd y daerawd haul, hyd y dwyre LlF1 II 1 86 edrychator, /Ei gorthir, ei gwir yn ei goror, /Ei chlod, ei harfod yn ei harfor. /Mor iawn im o'm dawn HOG II 6 10 /Caraf ei morfa a'i mynyddedd, /A'i chaer ger ei choed a'i chain diredd, /A dolydd ei dwfr a'i dyffryn LlF1 II 1 97 Ym Meirionnydd rhydd rodd gyngwastad. /Molitor ei cho_^r a'i chelyfrad /A'i cherdd a'i chedwyr a'i lly PM V 26 62 d, cymynwyd cwbl yn eu pobed, /Pob cenfaint yn ei chrau; /Castell Gwis cystyngaist yn glau, /Ac Arberth LlF1 II 1 81 - faran. /Bangeibr gadw Gadfan fegis Bangor, /Ei chreiriau banglau ban glywitor, /Ei cherdd, ei chynra CBM III 11 40 wys /Rhan ei frawd, ei fraint a'i tywys, /Rhan ei chwaer na chweir o Bowys. /Cynneddf i Bowys ben ymadr CBM III 5 87 'i llys i'w llaes ymdaith: /Gwirion deg, dawel ei chyfariaith, /Gwan ddeddf ddof i'm cof, i'm canhymdai SB II 22 26 rwydd, neud efrydd gobaith, /Neud Cymru cymriw ei chyfiaith. /Cyfiaith ga_^r llachar, lluch ryfyg - Ar LlF1 II 1 82 Ei chreiriau banglau ban glywitor, /Ei cherdd, ei chynrain, ei main marmor, /Ei gwyrthiau golau gwelato IRh VII 30 56 cennyf y mae mawr hireythydd, /Ys gwn na aned ei chystedlydd. /Ys cain, ys cyhoedd ar ysgwydydd - cyr ES I 23 16 omeddwys Efa, afal ddiwedd; /Afar fu wy cha_^r ei chywrysedd. /O Ddofydd y traeth trwy gyhydedd, /O Ies BF VII 48 36 ain, fa_^r luchiaw - yng nghad, /Haelfab rhad, ei Dad a'i dug ataw LlF1 II 1 114 fel ygnad - addef, /Ef a gymerth nef dros dref ei dad. /Dau w_^r a folaf fal y'm ceniad - Dofydd, /Dau EG VI 18 100 . /Ni henyw o afryw afrad, /Mi henwyf o henwyr ei dad. /Llachar fa_^r, aerfar erfyniad, /Llachar fron o CBM IV 4 272 , Maelgyning ener, /Marw mawrddraig (mawrddrwg ei dadfer) /Mab Gruffudd, cleddyfrudd, clotffer. /Maws m MeiG I 32 13 , Ei fardd fyddaf, /Ef difradw achadw, uchaf - Ei dangnef, /Ef a orug nef, addef Addaf. /Ef yn un Duw g CBM IV 4 121 fawrglod hyd Fawrglwyd rosedd; /As duch Duw yn ei dangnefedd /A ddug trais tros Erch a Heledd, /A wnae PM V 6 33 /Hwy Loegrwys lofruddiaid, /Ef ysgydw am ysgor ei daid /Ysgwydawr llethridfawr llathraid, /Ef eryr Pryd GB II 26 24 yrnawd tramaint, /I gan forwyn ddifwyn, ddiwyl ei daint. /Dialwys peirglwys perging Dyfnaint, /Ar ni la CBM III 13 30 rn, dra dengyn yd baith, /Dyrn he_"yrn, haearn ei dalaith. /Bre drydar arwar anolaith, /Braw bronddor, PM V 9 16 mais camre - ysgaelan, /Yn amwyn garthan gyrth ei dandde. /Moli haelder ne_^r nid anghyfle, /Anghyflym BF VII 52 27 r gorddin nad byw, llyw lluosgar, /Gw_^r bolch ei darian, daerfar - yng nghyni, /Gw_^r balch yn holi se BF VII 55 19 r bwlch ei eurgledd yn arfeddyd, /Gw_^r bolch ei darian, dewr wryd - Bedwyr, /Gw_^r beilch ei filwyr, CBM III 16 132 moch; /I drylew yn rhiw ei dorf drwylwyn wiw, /Ei darian dryliw, droch, /Ei barau, ei arfau arfoloch, / DLlM II 18 15 ymry ddylaith, /Oedd ysgwn, oedd twn talaith - ei darian, /Oedd talarw cyfarwaith. /Drwg ei lliw y llaw CBM III 20 16 fa fawr aerwawr eurwan, /Eurwalch balch, bolch ei darian. /Tarianawg enwawg, enwair - anghynnwys, /Argo OC II 14 44 d, llawr diogan - lew, /Ergyrwayw trylew, trai ei darian. /Terfysg ddyffysg ddau ddiofn anian, /Torrynt CBM III 13 35 diaith. /Brad eurgrwydr, gynfrwydr gynfraith - ei darian /Yn aerwan, yn eurwaith, /Byrdd cyrdd gadw, a CBM III 27 16 rwm ynof cof ced wallaw, /Tristfardd fyddaf am ei daw. /Trist yw ynof cof, cawdd erlyn - i'm bryd /Er b LlF1 II 2 30 . /Na chreded pen ced gadarn gyhudded; /Creded ei deced y dywedaf. /Credadun gatgun orun wraf, /Cred fy EGM I 26 11 hydr am ddylan gwynfan genthi. /Hyll nid oedd ei deddf-hi, hwyr-reddf holi, /Hallt oedd y dagrau, digr CBM III 3 164 aer Rufain, ryfedd olygawd, /Caer uchel, uchaf ei defawd, /Caer eang, eofn ei chiwdawd, /Ni chyfred ei CBM III 21 64 rgoedwys, Bowys berchi, /Un perchen parchus ar ei deithi, /Am Fadawg mynawg, mynw haeloni, /Medel glyw GM I 10 40 /Canhysgaeth Dofydd i gynnif Dafydd /I gynnal ei deithi /Gan glod a gorfod gofri, /Gwy_^r a thir a hir PM V 25 8 Cymraisg Lywelyn, nis cymrawdd neb dyn, /Cymru ei derfyn a'i dorf drosti. /Eryr tey_"rnedd, eryfais ei CBM IV 5 35 dd, /Angudd gerdd, gardd elyn, /Aer derfysg am ei derfyn, /Arfaeth haelonaeth Heilyn. /Hael hyglau fryd DB VI 35 83 rudd ddawn ni chilia: /Cymen Llywelyn, cymerth ei derfyn, /Cymru o gylchyn a gylchyna; /Gwystlwys ei dr CBM IV 9 205 /Llew dragon, llyw dreigiau. /Draig eofn eang ei derfyn, /Dragon rwyf, rhwyddwalch gyngelyn, /Dragon f EW VI 5 45 y'i gwelais! /Gwelais yn llawen (llyw maith - ei derfyn) /Gan Lywelyn ganwaith /Ei gigfrain (cain cany HF VII 23 11 Rhun fab Beli, /Gw_^r ni adai Loegr i losgi - ei derfyn. /Gw_^r o hil Merfyn, mawrfryd Benlli, /Gw_^r CBM III 15 6 u ddechrau unddechryn - a_^ hwn, /Honnaid fydd ei derfyn, /Lloegr a_^l am aur ma_^l melyn, /Er lleas Du CBM IV 9 219 neud llawer blwyddyn, /Llew llysoedd llysaidd ei derfyn, /Llys eorth, llyw adorth llewyn, /Gwy_^dd wos GRh II 28 53 ar ddaear o ddyn. /Dyn wyd galon rwyd, golau - ei derfyn, /Nid arfaidd neb y tau; /Duw a'th wnaeth, o'r EW VI 3 22 gylaeth, bu gelyn - i Ffrainc, /Boed ffrawddus ei derfyn; /O haelon, haelaf mab dyn, /Hawl llu haelfab LlG VII 24 154 i gynnal (cleddyfal clau) /Mal Arthur wayw dur ei derfynau, /Gwir frenin Cymru cymraisg ddoniau, /Gwraw CBM III 17 17 daw a_^ Dygen. /Gwirawd Owain llary (llachar - ei derfysg /Ar derfyn ei esgar) /Balch y daw yn llaw llu CBM III 3 223 dd, ei maon, /Ei threthau i'w thraethadurion, /Ei deugrair, gywair gyweithon, /A gyfyd yn gyfoethogion: DB VI 27 89 y buant /Amgylch gwawr Dygant yn deg hyfryd. /Ei deulu a delynt yng ngryd /Delwau aur ar eu cyfeiryd; OC II 14 102 /Areglydd defnydd dioddeifiant - llafn, /Llyfn ei deutu, llym ei hamgant. /Dywallaw-di, fenestr, o lest GM I 8 7 n, yn rhyn rybudd: /Ef gw_^r, gwelitor golaith ei dewdor /Rhag ofn, ein hangor hyd oror Mo_^r Rhudd! /E CBM III 20 20 s bair, /A dyr ongyr, angerdd Wair, /Ac ni dyr ei dey_"rnair. /Tey_"rnedd orddwy, orddyfniad - gorllin, D-1 I 1 26 llawr am ei fysawr aur amaerwy. /Bei na chaned ei dey_"rned anhyed rwy! /O'r sawl pennaeth a gais ynae CBM IV 1 16 , draig o ddwyrain, /Draig wen wollewin, well ei dichwain. /Oedd cleudaer, oedd claer cleddyf uch gwai EGM I 26 57 en oddef, Pedr wy noddi! /Ni bydd dda gan Dduw ei diddoli, /Ni bo diddawl Nest, nef boed eiddi LlF1 II 1 9 an /I foli Cadfan, cedwyr nodded. /Cedwis gwir ei dir a'i dey_"rnged, /Cedwis gw_^r arwr arwymp drefred LlF1 II 2 50 saf. /Y gw_^r a ddewisir o'r tir geir Taf /Hyd ei dir ger Tren, yn nhrin pennaf. /As dewiso Duw y diwei D-5 VI 36 39 d hyd hirhoeddledd. /Paham nad edrych tlawd yn ei dlodedd /Mor fydd hoeddl egin y brenhinedd /Nad hwyra ES I 15 11 aeth - gwy_^r, /Gorober ehelaeth. /Cyfran deg, ei dogni a wnaeth, /Cyfri llu, llydan o bennaeth. /Cyfre LlF1 II 1 74 s dros ei hysgor, /Ni chymwyll neb dwyll dyllu ei do_^r. /Ni chymu rhwyf llu a_^ llawgyngor - yng ngawr MG VII 33 26 'i bump synnwyr, llwyr y'i llywych, /Caer frau ei dorau fal daear sych, /Caeadau parau perych - yn ei b EW VI 2 17 i'i gynnif. /Yng nghynnif Madawg anghynnwys - ei dorf /A'i daerfar ar Loegrwys; /Rhwydd y ceidw cad am CBM III 16 17 Owain, /Pair Prydain, praidd gyrchiad, /Braisg ei dorf am gorf am geinrad, /Beirdd gynnull am drull, am PM V 23 119 an fy rhwyf, nid rhyfedd cyd bo! /Hyd ydd e_^l ei dorf ar dyno - a bryn /Udd breiniawg bieufo. /Llew a' CBM III 16 131 Ei drosedd ni dresir nemoch; /I drylew yn rhiw ei dorf drwylwyn wiw, /Ei darian dryliw, droch, /Ei bara HF VII 22 23 /Pryd Addaf, prif haelon: /Di-ofn cad cedeirn ei dorfogion, /Difefl ne_^r, ffyrfder Ffaraon, /Dinam ha CBM III 21 85 Aelwyd oedd aelaw tres. /Erfid a drychid rhag ei drachwres, /Arfau pendrychion cochion coches, /Arfawg GYC VII 40 38 o bridd a phrif sygnau, /A'n prynawdd er gwaed ei draed a'i fronnau, /A'n troses ar gyffes heb air gau, CBM III 16 207 rud faniar drudfar, drudfalch ne_^r. /Drudlwyr ei draffwyr i ar dryffun - feirch /O'i drafferth rhag Ff DB VI 35 85 erfyn, /Cymru o gylchyn a gylchyna; /Gwystlwys ei dragon hyd yng Nghaerlli_"on, /Gwystlon i rwyf Mo_^n, EG VI 18 25 /Yn urddas dreigwas dragywyddawl; /Ail gwelais ei drais dros ganawl - Dyfrdwy /Yn y trai tramwy llanw GM I 9 84 ed Caerfyrddin yng ngwrthrin gwy_^r, /Gorddyar ei drais, Emrais eryr. /Dychluded tey_"rnedd tey_"rnged PhB VI 11 8 a fynno, /Hir ei wir i'i w_^r dra safo, /Hydr ei drais i dreth o Benfro, /Gwalch gwylfalch, golud angh LlF2 VI 10 93 yng eang drefred. /Pan erfynio gw_^r gwared - ei dramgwydd, /Iawnaf i'w Arglwydd ei erglywed. /Archaf GYC VII 36 8 wydd, gwalch diwaradwydd! /Gwae fi o'r aflwydd ei dramgwyddaw! /Gwae fi o'r golled! Gwae fi o'r dynged! D-1 I 1 6 ydar: gwae ry'i cothwy! /Pedrydawg haul, mwyaf ei draul, uchel gylchwy. /Tir Brycheinawg dy iawn priawd CBM III 5 68 wain, hawl orddifed, /Hwyl ddiw_^yl, ddiofn am ei drefred. /Neud hwy a'i gofwy (nid gofyged!) /Gofalon LlF1 II 1 41 Duw ddwywawl weinydd. /Bendith naw radd nef yn ei drefydd, /Bendigedig fro fraint gynhewydd. /Bendigaid BF VII 54 25 lch yng Nghaer Ffili. /Dafydd glod gynnydd gyn ei drengi, /Defodau Drystan, darian dorri, /Dyfrydedd Gw GG II 32 18 i danaw. /Canys marw mawredd a grym /Griffri, ei drengi oedd drwm, /Marw fydd Einawn, ddawn ddinam, /O DB VI 24 91 Tad llwyrgred rhag llaw, /Dyn yn fyw ni faidd ei dreisiaw, /Duw fry am frenin Aberffraw LlG VII 24 102 nydd. /Nid oedd hawdd, llew aerflawdd lluydd, /Ei dreisiaw ger Drws Daufynydd. /Nis plygawdd mab dyn, b PM V 9 19 e_^r ffyrfne. /Pan ddifwng trawsflwng tros fre ei dreision, /Ysgylfion ysgylfe, /Rhag colofn lliaws maw CBM III 16 129 ngnif, /Ei ysgwyddau fochfoch, /Ei dreiswayw, ei dreiswan mor groch, /Ei drosedd ni dresir nemoch; /I CBM III 16 129 ei ysgwyd yng ngnif, /Ei ysgwyddau fochfoch, /Ei dreiswayw, ei dreiswan mor groch, /Ei drosedd ni dres CBM IV 16 164 es na'm nagwy! /Duw a'm dwg o'm drwg i dramwy /Ei dremyn, i dremid ofrwy. /Mor ddedwydd a draidd a dra PM V 5 29 u daear a'u hoffes, /Un ar dir, ar dorfoedd 'n ei dres, /Yn Arfon yn arwar trachwres, /Ac arall mynawg LlG VII 24 35 heirddfeirch harddedd, /Ni chaiff Sais i drais ei droedfedd - o'i fro! /Nis oes o Gymro ei gymrodedd! / DB VI 35 54 g, naw cad cyndyniawg, /Fal Rhun Rhuddfoawg fu ei drofa; /Degfed digysellt, dug ataw Fuellt, /Dibellt a CBM III 16 130 chfoch, /Ei dreiswayw, ei dreiswan mor groch, /Ei drosedd ni dresir nemoch; /I drylew yn rhiw ei dorf d LlF1 II 1 137 th ei holi, /Arfau o Ddeau, barau beri; /Arwyn ei drwydded cyn no'i drengi - ydoedd /Yn cadw rhag cyhoe CBM III 7 33 /Oedd cadarn angor dyfnfor diffaith, /Oedd hir ei drwydded, oedd hyged, hygar, /Oedd llafar gwyar o'i g ES I 17 37 a_^r. /Dy fa_^r, Lywelyn, a fu fawr - i drwm, /Ei drymed a'm diddawr. /Eurdreth o'i dremyn pob llawr, / PB VII 13 12 ywir; /Maredudd, men na welir /Mygrddrud, gwae ei dud a'i dir! /Tiriawg, rywawg Ros wrthrych, /Fu fy rh OC II 14 16 llyw, lliw ton nawfed, /Hirlas ei arwydd, aur ei dudded. /A dyddwg o fragawd wirawd worgred /Ar llaw W DB VI 33 65 /Pei yn fyw y'i caffed. /Enwawg w_^r arwr, aur ei dudded, /Anwar ei alar a olo_"ed, /Enwir yw angau ang HOG II 6 11 chaer ger ei choed a'i chain diredd, /A dolydd ei dwfr a'i dyffrynnedd, /A'i gwylain gwynion a'i gwymp CBM III 3 226 i Hynaf henyw o'i thirion, /Handid rhydd rhwng ei dwy afon; /Ei Sygynnab glew, gloyw roddion, /A folaf, LlF2 VI 10 88 ddylyed. /Eiriolaf-i ar Fair fy eirioled, /Er ei dwy garedd na'm digared: /Yr awr y safwyf, safed - i' HOG II 10 6 i; /Dewisle lywy loyw gyteithi, /Glaer, gloyw ei dwyre o du gweilgi. /A'r wraig a lewych ar eleni /Yn PM V 12 41 Ffraw. /Ffraw-gyrchiad cant cad cyn bu llawr - ei dy_^, /A_^'i de_"yrn fyddinawr, /Rhy-i-gelwid rhwyd y DB VI 29 104 syniaid, syniais ei alaf; /Grymus gan gweled, ei dy_^ gwelaf, /Gradd berchen, ei barch amdanaf! /Hirae MB I 3 123 chweddlau newydd! /Cad rhag Castellmarch, mawr ei dyfydd, /A chadau Cynwrig wyrennig wlydd. /I gad gyng DB VI 30 59 w llyw Arllechwedd. /Dygn yw i Gymry dygnedd - ei dynged, /Clywed ei fyned yn ei faenfedd. /Dafydd hael LlG VII 27 23 t braint Brenin Gogoned. /Ar ddehau Mab Duw bo ei dynged - ef /Drwy gaffael porth nef yn agored. /Anga DLlM II 18 10 Gw_^r a wnaai ar Lloegr llwyr anrhaith /A dwyn ei dynion yn gaith, /A chwyddaw rhagddaw rhif saith - rh GYC VII 42 24 Lywelyn luoedd ail Merfyn /A Chymry derfyn yn ei dyrfa. /Gwelais benaethau Gwynedd a'r Deau, /Colofnau MG VII 32 41 brannau. /Disgyn yn ffysg (seren a'u dysg, wir ei dysgau), /I'r ty_^ ydd a_^nt, heb ddo_^r, heb gant, g MeiG I 33 24 u! /Disgewydd diffydd diffawd gyfrau, /Diphara ei dda, ei ddefodau, /Cam gymydawg cas cysgeneddl frau, DB VI 25 36 ewin /Ym marddair mawrddawn gysefin, /Adrawdd ei dda_"ed aerdrin - ni allwn, /Ni allai Daliesin. /Cyn LlF2 VI 10 85 gymwyll dwyll trwy ymddired /Ac ni farn o ddir ei ddaered - i ddyn /Onis rhyddilyn o ddylyed. /Eiriolaf GM I 7 44 enbren Powys, o ddraig ddragonwys, /O ddiffwys ei ddaffar, /O ddiffeithiad Lloegr (llafn dyar - wrthudd CBM IV 16 3 ledig /A wledych heb afar, /Un Mab Duw diffwys Ei ddaffar, /Un Mab Mair, meidrawl, diarchar, /Un Dofydd CBM IV 16 7 /Un Rhiau, Rhwyf nef a daear, /Un Gwron gwrawl Ei ddaffar, /Unaf we_^n o weddi glaear. /I'm Peryf cyn p PM V 2 48 Dduw, pryffwn y proffwydi, /Nad adwg o'i ddawn ei ddaioni. /Gogwybydd, Dafydd, ddeddf Elifri, /Na bydd DB VI 29 61 addau, /Gw_^r a'n pryn: prynhawn Ddifiau /Gwir ei ddal o ddylaw afflau; /Gorug dduw Gwener rhwydd-der D-5 VI 36 32 a eddyw (eiddun rhysedd) /I mewn Eurddonen hyd ei ddannedd, /Can mynnwys er Duw ddifro_"edd - arnaw, /N CBM III 12 55 n rwyf rhwyddged ferth, /Aerwalch balch, bwlch ei ddarmerth, /Arf tarf, torf angor, Iorferth EG VI 18 52 Deau gorau gwy_^r yn dyrain, /Gwenwyn a gwanar ei ddau ga_^r gain. /A_^'i lyw cyferyw (cyfwyrain - a th ES I 21 1 Mawr a W_^r, Ei ddawn a ddyfu - ym mhryd /Mapgwas Mair o Iesu. /Mad g CBM IV 3 16 aw o ddull cyfiawn, /A fo traethadur, traethed ei ddawn; /A fo bardd digardd, o myn digawn, /Cer bron b DB VI 33 42 /Cedwis fi, ei fardd y'm gelwir. /Cedawl Dduw, Ei ddawn a iolir, /Ceidwad nef, Ei nawdd ni thorrir, /A' CBM IV 5 97 iain, mawr. /Llas Rhys rhuthr efnys, afneued - ei ddawn, /Aer greulawn arf greuled, /Rhwysg frwysg frai MeiG I 30 26 , /Ac Ef, Frenin nef, a'm noddo - rhag gwall, /Ei ddawn a'i ddeall a'm diwallo. /Diwallus De_"us ni'm d CBM IV 5 43 ynt am ei nawn, /Breinrudd brwydr, breisgfalch ei ddawn, /Bryd ar llwrw ar llary Einiawn. /Llary Einiaw ES I 21 13 feddu - byd, /A bydoedd wledychu. /Mor gyfiawn Ei ddawn ddarparu, /Mor ddigwl Ei feddwl fynnu! /Mynesyn CBM III 3 200 ofydd, /Creded bawb i Bair lluosydd, /Lluosawg ei ddawn i ddedwydd; /Credaf dda ni ddifa, ni ddifydd, / EW VI 1 20 f hael o hil Merfyniawn, /Prudd yn ei ddeurudd ei ddawn. /I'th ddawn, gyrch gynnyrch, gynneddf Emrais - LlF1 II 2 23 gwn nas gwaeddaf. /Saffed ataf, ys daw ataf - ei ddawn, /Od wyf anfoddlawn, boddlawn fyddaf. /Byddinaw PB VII 8 23 , /Rhuthr ryn ni gais ran o fodd, /Rhugl iawn ei ddawn yn ei ddydd, /Rhuddbar, fawrfar Faredudd CBM III 19 2 es, o Leisiawn, - fy rhwyf, /Yn rhwyddfalch am ei ddawn, /Yn hawl wrdd, orddyfn camawn, /Yn hael ddigra GYC VII 40 27 i'r Pader arfer orau, /Saith rad mad, medrwyf ei ddechrau, /Saith leufer, enwer eu henwau, /Saith wers CBM III 26 122 edd ddrwg ar ddraig falch gystlwn, /Adoedd da, ei ddedfryd a wn. /Nid oedd nawd nebawd na byddwn /Yn y CBM III 3 189 u, a dail ar ei hyd; /Gwyrth arall, gwerthfawr ei ddedfryd, /Gran yng ngre, bu de, bu dybryd, /Gre yng BF VII 55 8 fenwyd - diorchudd, /Fab Maredudd fudd, falch ei ddedryd. /Gw_^r rhyfu Ddafydd, ddifefl blegyd, /Gwraw EG VI 18 10 ilyn, hwylfeirdd waddawl, /Llewenydd ei ddydd, ei ddeddf a'i mawl. /Llewychedig llafn yn llaw reddfawl GM I 10 8 edd roddi. /Amser y'm ceri, ef carwn Ddafydd, /Ei ddefawd a'm llochi; /Ni llwydd fy llechfod hebddi, /C PM V 1 8 sborthiad, /I Ddafydd lawrydd, lawr gyrchiad: /Ei ddefawd eirthiaw, ddeddf neirthiad. /Priodawr Penwae CBM IV 5 139 'r llachar ddiwyrnawd, /Llas Trawswalch, trais ei ddefawd, /Fal yd las Breichfras ei frawd. /Rhudd fedd LlF1 II 5 5 Drychafael mo_^r hyd aw_^yr. /Morudd, meidrawl ei ddefawd /O blegid Duw, a'i dywawd /Maint yr arwyddon MeiG I 32 21 w'r Pab pennaf, /Ef yn Ysbryd Gla_^n gloywaf - Ei ddefnydd, /Ef yn rhiydd rhydd (ni rhyfeddaf) /Ef a gr GB II 26 251 wi oedd bennaf o'r penaethau, /A Duw yn gwybod ei ddefodau, /Ac ef oedd uchaf er yn nechrau - byd, /A h MeiG I 33 24 ewydd diffydd diffawd gyfrau, /Diphara ei dda, ei ddefodau, /Cam gymydawg cas cysgeneddl frau, /Cyntaf CBM IV 18 60 llawl, meidrawl, hawl huanred. /A roddo i Dduw ei ddegfed - o'i law /Heb luddiaw iddaw Ei ddylyed, /Neu BF VII 50 4 eddfawl gedawl, gadarnaf - arddelw, /A borthes ei ddelw ddolur dycnaf. /A berthyn am ddyn a ddywedaf: / GM I 11 50 in, beilch ei faon. /Ban bref biw yn rhiw rhag ei ddeon /Pan ortheol cad cedawl wron. /Ban baisg beri_" EGM I 26 51 wn pryffwn y proffwydi, /Ar gyfoeth Duw ddoeth Ei ddetholi, /Ar anghyfair Mair a'r merthyri, /Ac yn ei GB II 26 4 d cyfrwydd cyfraith barddoni, /Cynnelw o Ddewi ei ddeugymaint. /Ni ddyly corn medd, ceinon meddwaint, / ES I 17 25 pan dreisych dros ffin, /Ystwng pawb hyd ben ei ddeulin; /Bydd wrth wan gyfran gywrennin, /Bydd iawn DB VI 35 82 wyfwy ei gythrudd, mireinfab Gruffudd, /Mae yn ei ddeurudd ddawn ni chilia: /Cymen Llywelyn, cymerth ei EW VI 1 20 trawn; /Peryf hael o hil Merfyniawn, /Prudd yn ei ddeurudd ei ddawn. /I'th ddawn, gyrch gynnyrch, gynne CBM III 26 46 a'm rhoddes rhwyddfudd /(Rhwyf cadau) er cadw ei ddeurudd, /Ni tholies fy lles, llyw rhybudd, /Ni thol CBM III 24 89 a'm rhoddes rhuddaur wallaw; /Delw yd orau Duw ei ddewisaw, /Dewised ei Dduw ei ddwyn ataw, /Delw y doe LlF2 VI 8 31 diorddin Brynaich, rhan orddawn brain. /Rhifir ei ddewrllwrw, rhyfel ddarllain - gledd, /Rheufedd nid CBM IV 14 1 Ei ddial oedd fau, fanrhith - ei adain, /A'i adel a fu D-1 I 1 29 gwell yw no hwy! /Dybryderant, dyysgarant rhag ei ddibwy. /Diau uddudd trallawd, cystudd a chur cystwy, CBM IV 4 84 n. /Arf eryf eryr Nanhoywnain, /Araf yw arwydd ei ddichwain: /Ar ddrud walch, gwrfalch goradain, /Ar hi EG VI 18 2 efawl - Arglwydd, /Crist, Celi, Culwydd, cw_^l Ei ddiddawl, /Celfydd leferydd o le gweddawl /(Celfyddod GM I 11 77 oethedig, /Yn enw un orig ym mennig - ym myd: /Ei ddiebryd ni ddyodrig! /Nis muner na ffe_^r na ffynedi PhB VI 15 14 Cadwaladr, colofn elyflu, /Gw_^r oedd yn gallu ei ddifa_"edd /(Ac eisoes, eisoes yn y dygnedd /Difreina CBM IV 4 140 wl, haelonaeth gorsedd, /Gwrfalch balch, bwlch ei ddifa_"edd, /Gw_^r efrais yn nhrais, yn nhrosedd, /Gw LlF2 VI 10 44 /Truan ydd edfyn dyn pan dwyller, /Tru, Dduw, ei ddifant pan ddifa_"er. /Trymaf a glywaf ar eglycter - CBM III 12 25 lary o lin Gasnar. /Caswallawn eisior eisiau - ei ddifod, /Balch arfod, bwlch arfau; /O beleidr rheeidr MeiG I 33 21 e_"id tristid, wedi trengi /I'r a fo ddifro yn ei ddifri. /Difri difro_"edd! Dyedd diau! /Disgewydd di GYC VII 43 3 dad, goleuad llygad a llaw, /Na chred pechadur ei ddifuriaw /Hyny e_^l i bwll i bell drigiaw, /Na phoen CBM IV 9 114 o'th goddais i'th gw_^yn, /Llew camawn, cymer ei ddifwyn. /Llawfrydedd a'm dwg o'm dwyn - i wrthyd, / SB II 22 47 meidrawl meddwl, oedd meddyg - i wan /I wared ei ddiffyg, /Oedd rhwyf eli beirdd heirdd hirddrig, /Oe MeiG I 33 14 na'm ffordd na'm ffurf erni. /Ernywiant i ddyn ei ddigoni /Ar Dduw yn gollwng gwall fynechi /A'i dycwy MB I 4 6 Adfrau, adfant cof Dy rygoddi /Erof, ac edifar ei ddigoni; /Digonais gerydd yng ngw_^ydd Duw Ddofydd, / PM V 22 21 wyfwy, /W_^yr Ywain firain ei afarwy. /Pryffwn ei ddigraidd, praff ei ddirwy /Ger elfydd Mechydd a Mach DB VI 27 100 rhodded rhan fawr o'r byd, /Ef rhoddai i Dduw ei ddihewyd, /Ys rhoddo fy Rhe_^n rhan ysbyd - addef, /E CBM III 3 135 is ef, sefid Duw gennyn! /Can fodd Duw yd fu'n ei ddilen, /Tud wledig, elwig elfydden, /Tir gw_'raidd g DB VI 33 72 aw o'i wenllaw rywallofied, /Anhawdd yw i ddyn ei ddiofred. /Y Gw_^r a'n prynwys-ni, pridwerth galed, / BF VII 55 14 ei arfau, aergrau ergryd, /Gw_^r gelyn i ddyn ei ddiofryd, /Gw_^r golud esgud, oesgyd - byddinawr, /Ys DB VI 27 92 dda, oedd ddiwyd - pob un, /Oedd anhawdd iddun ei ddiofryd. /I'i weision o'i wasanaeth i gyd, /I'i feir CBM III 16 246 ! /Yn llys Owain hael, huanred - ei wir, /Hydr ei ddir a'i ddaered, /Yn y mae gwaredd a gwared, /Yn y m CBM IV 6 193 dydd Hualawg, huelir - yn nygn /Ei gynnygn gan ei ddir. /Trwst tra thrwst, trethau a ddygir, /Trwy ordd GYC VII 36 40 fawd trwm tramgwydd arnaw, /O gleddyfau hir yn ei ddiriaw, /O glwyf am fy rhwyf ysy'm rhwyfaw, /O glywe PM V 22 21 firain ei afarwy. /Pryffwn ei ddigraidd, praff ei ddirwy /Ger elfydd Mechydd a Machawy; /O Lydaw, o dra BF VII 50 29 d yr gerdda yr haul yr hwyl bellaf; /Gw_^r dig ei ddistryw, llyw llyseiddiaf, /Gw_^r dygn ei alar, ca_^ PM V 20 30 welyn, llyw rhyddyrch - Prydain, /Prid i Loegr ei ddisyrch, /Milfeirdd glydwr, glod Neintyrch, /Moes te PhB VI 12 14 fu_^m borthwr, borthiad - rhiallu, /Ni ellir ei ddiwad, /Ban oedd, lyw cyhoedd, lew cad, /Ym mhob rhi DB VI 30 92 ag ef, yd gefais wledd: /Boed i gyda'i Dduw fo ei ddiwedd GG II 31 36 hydr fynawg fonedd, /Mwyniant cerdd, nid cardd ei ddiwedd, /Cyfeddach forach, fawredd- oruchel, /O'r a ES I 23 25 bloedd, pawb i'w orsedd. /Cymhennaf i ddyn cyn ei ddiwedd /Cymodi a_^ Duw cyn mud ym medd. /Cymryd oedd LlG VII 24 67 heb drengi /Gan Fab Duw didwyll gymodi, /Ys bo ei ddiwedd, ddawn berchi, - ar nef /Ar neillaw Crist Cel EMRh VI 23 27 an fu ymdrafael drud ag erddrwng. /Gwnaed Dduw ei ddiwedd-ef, ddi-fefl hebrwng, /Yni fo ei orffen ar ff PB VII 5 8 llyw oedd fur glyw a gwledd, /Fy naf, poed nef ei ddiwedd! /O'i ddiwedd faenfedd, fwynfawr arfaeth - hy EGM I 28 5 e_^r fegys pur felys folawd. /Perygl yw i ddyn ei ddiwyrnawd /Pan fo yng ngharedd buchedd bechawd. /Pan HF VII 23 29 an ddidwyll gymwyll gymodi, /Gan faddau o Dduw ei ddodi - yng nghrogwedd /Gan fyned i'r bedd, bu bodd C PM V 26 92 d; /Ysym udd digudd, digaled, /Digryno ddigawn ei ddoethed, /A'm rhoddes ryodres rifed /A drych aur ar EGM I 27 32 talwyf, hael Rwyf rhiau, /Ar lan Eurddonen er Ei ddoniau, /Can gur a dolur ar da_^l gliniau, /Can gymr DB VI 29 12 a_^'i ffaglau; /Gwelsam-ni Owain prain, prudd ei ddoniau, /Doniawg fab Gruffudd, beirfudd barau; /Gwel CBM IV 6 220 _^ llafnau trwy forddwyd. /Mo_^r gyfran gyfred ei ddonion, /Mur mawrgor Morgant arwyddion, /Mor gadarn CBM IV 5 4 eddgyrn mechde_"yrn Mo_^n, /Mau hoed am hoeddl ei ddragon. /Dragonawl, gedawl gadfarchawg - melyn, /Lly CBM III 24 90 allaw; /Delw yd orau Duw ei ddewisaw, /Dewised ei Dduw ei ddwyn ataw, /Delw y doeth ataf alaf o'i law, MB I 3 39 wd, /Difa draig wron, weinon wasgawd: /Gogwypo ei Dduw o'i ddiweddawd /Nad e_^l yn rhygoll o'i holl be D-5 VI 36 29 anwyledd /Er Ei archollau, doll gan dyllwedd: /Ei ddwy fron a fu ar fedd - ei Arglwydd /Na fyro awydd y GYC VII 38 29 rhwth yn rhuthraw Gwener, /Ef a_^ rhwnc i rwng ei ddwyfer, /Ef heb gof yng nghyfrif aeredd, /Ef yn wan GYC VII 40 103 l /Na'm gato i gythraul er ei gethrau. /Er cur Ei ddwyfron, er Caer Absalon, /Er gwaed Ei galon a'i fro GYC VII 40 62 wdoll a'i archollau, /Er ca_^r Absalon, er cur Ei ddwyfron, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwgrau. /Ydd GYC VII 43 10 meddyliai dyn a'i feddyliaw /A fu o ddolur ar Ei ddwylaw /Gan gethri parawd yn cythruddiaw - cnawd, /E GM I 7 30 chymradw a hirgadw hirgwyn /A hirgur o ddolur ei ddwyn. /Ac i Dduw o'i ddawn ydd archaf arch iawn, /Aw MeiG I 33 52 ydd i Dduw ddwyn yr Eiddaw! /Eidduniant i ddyn ei ddwyn ar foes /I gymryd crefydd Cristionig groes, /An CBM III 24 90 Delw yd orau Duw ei ddewisaw, /Dewised ei Dduw ei ddwyn ataw, /Delw y doeth ataf alaf o'i law, /Delw y EW VI 5 5 l, pobl ddyniaddon. /Dyniaddon deon dyly, - am ei ddwyn /Dolur cwyn a'u cyffry; /Gw_^r gwrddblant hydr PB VII 5 1 Gw_^r cymrwyn ei ddwyn, gwawr Cymry - neud marw, /Mawr a chweddl a'm d PB VII 18 27 walch syberw, /Creded ei fyned i feirw! /Erwan ei ddwyn, gw_^yn gynnwrf, /Eryr, mur mawrwyr, neud marw CBM III 29 21 hoed yn hwy. /Hwyaf y'm hathraidd athreisfar - ei ddwyn, /Hawl wenwyn hwyl wanar /Yn y rhedai rhudd wya BF VII 51 34 adr braint y saint, synied wrthaw - Dduw, /Gan ei ddwyn hyd ataw, /Llu obaith faith fyddinaw; /Llyw Abe GYC VII 43 26 law, /Er dangos i'r byd Ei boen a'i benyd, /Er ei ddwyn i gyd o gidwm law. /Ac yna y dywaid, y dyd uche SB II 23 9 ichwain. /Ar o_^l erbylu cyrdd, nid coelfain - ei ddwyn /Oddyman hyd Rufain, /Can ys marw io_^r co_^r c DB VI 29 52 l seiniau /A syniwn ar beth o'r pregethau; /Am ei ddwyn, terrwyn torf amryfflau, /Amddifaid y_^m, rai, CBM IV 4 87 eryd a main. /I ddragon Coeling nid coelfain - ei ddwyn, /Ys coel brwyn braw ddilain /I gerddawr am bre ES I 18 14 . /Erwan im galar galan Hyddfref - ddwyn, /Mau ei ddwys ddioddef. /Tyciant eidduniant! Addef /Tegwared, PhB VI 14 30 ys, rhwysg ddiedfid, /Tra fai ddywawl Dduw yn ei ddwywdid /Ar y llen falchwen ni fylchid - ei braint / DB VI 30 22 l dyn i danad, - Ddofydd, /Ag y bu Ddafydd gyn ei ddyad. /Mor rhyfedd, rhag mor fu roddiad, /Na roddes EG VI 18 10 ywelyn heilyn, hwylfeirdd waddawl, /Llewenydd ei ddydd, ei ddeddf a'i mawl. /Llewychedig llafn yn llaw LlF2 VI 10 18 ef a'n gweryd gwy_^d gorwacter /Nac a'n rhydd ei ddydd gan eddyllter. /Nid ef ydd eir nef o nerth llon MB I 3 96 draig Gwyndodydd, /Gw_^r a roddai gad cyn dybu ei ddydd. /Gruffudd grym angor, eisor Mechydd, /Marchoga EW VI 6 1 Brenin cywrennin, cywir - yn ei ddydd, /Hael Ddafydd, hawl ys dir; /Bolchlafn lud am D-4 VI 20 27 braint /A_^'m hudd braisg ni chyhydr; /Uchuch ei ddydd herwydd hydr, /Isis dydd oswydd oeswydr. /Godra PB VII 8 23 yn ni gais ran o fodd, /Rhugl iawn ei ddawn yn ei ddydd, /Rhuddbar, fawrfar Faredudd BF VII 44 8 wyn difefl Ddafydd, /Oedd coeth gw_^r a ddoeth ei ddydd. /Tra fu ddydd Dafydd, difefl ddylif - cad, /Oe GYC VII 40 58 th a lithier ar Wenerau, /Gwae ef wybod ddyfod ei ddyddiau, /Gwae dwyllwr a'i dwyllwaith nis maddau, /G GYC VII 40 13 ydd o'i gabl amryffrau, /Gwae od o'i drafod 'n ei ddyddiau, /Gwae syberw ar subed angau, /Gwae lwth o'i CBM IV 7 15 Lluniai glod glew dihafarch, /Mynw ton, tremid ei ddygyrch, /Maengaen wedi meingain feirch. /Marchawg EG VI 18 117 hyder, /Llywiawdr, amherawdr mo_^r a lleufer: /Ei ddylif cynnif cynhebycer /I ddylan am lan, am leisiai CBM IV 17 138 dylaw gychwyn tyddyn tydwed, /Can dalu i Dduw Ei ddylyed. /Can lleng engylion, cain lliwed - obaith, / CBM IV 18 61 i Dduw ei ddegfed - o'i law /Heb luddiaw iddaw Ei ddylyed, /Neud wyf fardd, digardd y'm digoned, /Ar he EGM I 25 11 , tir eurde_"yrn, /A_^ llafnawr dyrawr dirfawr ei ddyrn, /Arwynawl gwrawl, nid gw_^r anchwyrn; /Nid emy CBM IV 5 18 gwaedrwyf, hynwyf, unig - a gerais, /A garaf ei edmig, /Blawdd blaen, bleiniad gwyrennig, /Blaidd gaw CBM IV 4 177 d cad, cedeirn arddrusig. /Budd a'm bu, a'm bo ei edmig, /Bodd am rodd, am rwydd gelennig, /Buelin am w GM I 9 104 ad Meurig mygr y gwelais /Owain huysgwr, gwrdd ei efrais. /Gwaith [ ] ystofysid cynnif /Cyn lladd ar Ll MeiG I 33 94 au nef yn eu haddas. /A'm heiriolo Pedr pe_^r ei efras /A'r bobloedd gwirin gwanned tras. /A'm heirolw GB II 26 254 fyd cerddynt i gyd a_^ ninnau. /Dewi differwys ei eglwysau, /Dichones rhag gormes gormant greiriau /A DB VI 24 50 n Dduw a'i geisiaw? /Pam na chynnydd ef nef yn ei eiddiaw? /Od a_^, ni wyrthia wrthaw - ni aned, /Y Gw MG VII 33 39 , /A'th luniawdd, creawdd (hawdd y'i cretych) /Ei eilun Ei hun: honnych - Ei arddelw /Ac o'i deg wirdde CBM IV 9 22 wd. /Molaf w_^r clydwr, cludawd - ei eirchion /Ei eirchiaid ar blannawd; /I eryr eirioes moes Medrawd / CBM IV 9 21 cenif dy folawd. /Molaf w_^r clydwr, cludawd - ei eirchion /Ei eirchiaid ar blannawd; /I eryr eirioes m PM V 26 83 tey_"rnged - i'n rhwyf, /Nwy roddwy, gogeled! /Ei eirchion i eirchiaid ar lled, /A'i aur rhudd a'i fudd GB II 26 245 hael bregeth orau, /Fal corn yd glywid, gloyw ei eiriau. /Cyn syrthai frwynen ar frynnau - o nef, /Nef CBM III 16 87 twrf llu yn nyrwen; /Cyfle niferoedd, cyflawn ei eirioes, /Cywlad loes, moes Macsen, /Mawrdraws drais OC II 14 96 r wyf drist o'r anaelau! /O goll Moriddig mawr ei eisiau. /Dywallaw di'r corn, can ym puchant, /Hirlas CBM III 28 16 fleiniad, flaidd cadau, /Haelwalch balch bwlch ei eisiau. /Eisiau ysy fau, ysy fawrddrwg - im, /Ni'm da LlG VII 27 35 lyw cleddyfrudd heb gudd, heb ge_^l. /Neud mau ei eisiau, neud isel - fy mryd, /I'w feirddion oedd clyd GM I 8 37 anferth anfad iddi. /A draig Mo_^n mor ddrud ei eisylud yn aer, /A bu terfysg taer eu haer holi, /A PM V 6 18 id, /Yn ardwy beirdd dwfn, dyfnaid - ei alaf, /Ei elyf feirch cannaid, /Yn erchlyfn, yn erchliw gleisia GYC VII 43 24 aw, /Er prynu mab dyn o'r ta_^n ufelyn /I gan ei elyn oedd yn aelaw, /Er dangos i'r byd Ei boen a'i be CBM IV 6 67 nhywallt ei lys o liaws eirchiaid /Pan archant ei emys. /Emys ffraeth yn ffrwynfawr a'm daw /O ffrawdd MB I 3 92 ; /Yng ngwlad nef boed ef yn dreftadawg, /N'ad ei enaid hael yn waeleddawg! /Hael a ri a renni yn ei ri GYC VII 40 23 awdwyr, /Gwnaeth Siwdas a_^'i gusan /Dau henw, ei enaid nid gla_^n, /Dihenydd Duw ei hunan. /Dyw Sadwrn PhB VI 15 12 /O gwnaeth Golydan gyflafan ddiriaid /(Bid ar ei enaid yr enwiredd!): /Taraw Cadwaladr, colofn elyflu, LlF2 VI 10 30 /Mad bu ein llyw, yn llyther - folaid /A gaiff ei enaid ysbaid oesber. /Ni mad aned neb, ni mad aner, / MG VII 32 44 dau, /A'i fam ar lawr, a'i bron werthfawr wrth ei enau. /Dyn a welant, Duw y'i credant, da eu credau, / GYC VII 40 35 nnog, a_^'i grog a'i grau, /Y sarff aflawen yn ei enau. /Ydd oedd yn berwi (wb o'r barau!) /Saith canmi GYC VII 40 76 annog, a'r grog yn grau, /A'r sarff aflawen yn ei enau, /Yr oedd yn berwi, wb o'r peiriau! /Saith ganmi PM V 1 40 yrchafad. /Ei anaw a ddaw, a ddyfnad, /I anant ei eni bu mad, /Ei aur rhudd yn rhodd o'i geiniad /A'i e GYC VII 40 21 , /Gwae a goddo tad (nid rhad Rhiau), /Gwae ef ei eni, yn au, - cynghorwr /Cynghorfynt a'i geingau. /Sa CBM III 27 21 uw dewis ar ddyn. /Dewisws fy ngherdd, dewis - ei enw, /Ei anaw ry-m-cedwis, /Bu wrth wrfyrdd cyrdd cei CBM III 29 12 euedd marchogaeth, /Ei arfod oedd ei arfaeth, /Ei enw ei anaw rhywnaeth. /Ban wnaeth ei angerdd engyhyn PhB VI 15 24 ni farn camfarn, cadarn yd fedd, /Gw_^r a fydd ei enw yn edrysedd, /Gw_^r biau trethau tra thuedd - Llu GM I 11 31 n Ca_"in. /Caraf Rodri draws drais gyffredin, /Ei enw yn Efrai ac yn Lladin, /Ac ym mhob cyfaith yn gyf EGM I 26 45 a archaf arch egregi) /Arch ydd wyf yn arch yn ei erchi /Am archfain riain: rhaid ei meni /Trwy ddiwyd LlF1 II 3 61 , cerennydd. /Cerennydd fy rhwy, nid rhawch - ei erchi: /Gnawd gan ri rwydd ardawch; /Gwaed gan llu ar EGM I 25 6 gud esgyrn - eliffant: /Ys gnawd yn irddant ar ei erddyrn! /Llywelyn, llew glwys, Loegrwys lugyrn, /Lla LlF2 VI 10 94 r gwared - ei dramgwydd, /Iawnaf i'w Arglwydd ei erglywed. /Archaf i Duw ddwy uned: /Un ffydd a_^ chre MB I 3 148 ; /Gwelant glyw Powys ei bell oesydd /A hawdd ei ergryd hyd lew dyfydd. /Cadwaladr gedawl o gynfedydd, PhB VI 14 12 ni'm rhoddai brid; /Mawr ei afael hael, hawdd ei erlid. /Ni'ch traethaf-i gelwydd, nid ef gelwid - hwn MB I 3 48 iawg. /Yr arynaig lew law ddiferiawg, /Ni ludd ei erlid yn odidawg. /Ceimiad cas agarw, syberw serchawg GB II 26 169 a pheunydd y'i gorelwi /I geisiaw diffryd y_^d ei erwi; /Ny allwys gwerin gwared iddi /Hyd ban y'i gwar PB VII 16 4 A'i daryan a'i daerlew ba_^r /Bu briw ger bron ei eryr. /O'i eryr bu oer golled /Dwyn Madawg, draig fod CBM III 21 171 . /Agored ei lys i les eilwyon - byd, /(Eithid ei esbyd i'w ysborthion) /Ym myw mynw aches, buches beir CBM III 17 18 d Owain llary (llachar - ei derfysg /Ar derfyn ei esgar) /Balch y daw yn llaw lluchfar, /Meddw ei thorf PM V 23 23 i ddraig ddragon adwyar, /Difwlch udd, difalch ei esgar, /Difwng blwng, blaen ufel drwy fa_^r. /Dyfryd CBM III 24 50 lafn o lif gwyar, /Gw_^r oedd ruthr aruthr ar ei esgar, /Gw_^r athrigiad aer, gw_^r athrugar, /Gw_^r a CBM III 16 1 Dysgogan derwyddon dewrwlad - ei esgar /I ysgwyd weinifiad, /Dysgweinid cyrdd cydnaid, PB VII 19 14 pyllawg, pwyll anghlaear, - gwrdd /Yn gorddwy ei esgar, /Llawch cyrdd, cerddwys ei alar, /Llew traws, CBM IV 6 37 alon, /Traul dragon, Saeson sen, /Hud ysgithr ei esgar yn nilen, /Hud ymbyrth ei ysgwyd asgen, /Hyd ym EMRh VI 23 8 . /Er yn fab i'm rhwyf-i rhywnaeth ystwng. /Ar ei estronion ys drud echwng. /Pendefig Cruciaith maith, D-5 VI 36 26 wn a edau cyfannedd - ar dir; /Enwir, difenwir ei etifedd. /Archaf arch i'm Naf yn anwyledd /Er Ei arch GM I 9 108 ednan a llarian llais /Cathl fodawg coed, cadr ei ethais. /Cyf-ym-golwch bun ban ym dennairch o bell, / CBM III 16 203 er, /Drud lachar, drudlafn a gymer; /Drud lawn ei eurddyrn o lad yn eurgyrn, /Am lugyrn, am leufer, /Dr BF VII 55 18 alch yn eurgalch, aergwn waedlyd, /Gw_^r bwlch ei eurgledd yn arfeddyd, /Gw_^r bolch ei darian, dewr wr DB VI 29 41 yw colli hael o hil Genau, /Gwag yw byd bod yn ei faddau. /Gwirfab Duw, gan dug ben rhiau /Gwae fi i'm CBM IV 9 172 a dothyw i'th oddau, /Dy fa_^r gwrdd, gorddyfn ei faddau! /Ti hebof, nid hebu oedd tau, /Mi hebod, ni h DB VI 30 60 Gymry dygnedd - ei dynged, /Clywed ei fyned yn ei faenfedd. /Dafydd hael, ei hawl gywrysedd /Deau a gig LlF1 II 1 113 digaw Gwynnyr a'i wy_^r a'i wlad. /Ef a wnaeth ei faeth fel ygnad - addef, /Ef a gymerth nef dros dref GYC VII 36 22 mawl heb dawl, heb daw, /Ys mau, fyth bellach, ei faith bwyllaw, /Ys mau, i'm dynoedl, amdanaw - afar, CBM III 16 159 yrn, mechde_"yrn Mechain. /Mwynofydd i feirdd, ei faith goelfain - ran /Meirch mygrfan, cyngan, cain; / DB VI 29 89 i folchlafn uch grudd, /Gweilch oedd feilch am ei falch ddeurudd. /Gwn, o ddwyn terrwyn torf angudd, /G LlG VII 27 6 wrawl gwryd Gwalhafed, /Gweilch oedd feilch yn ei falch gerdded. /Gwy_^r golofn eofn pan ehanged - ffor GYC VII 38 33 gannerth, heb gnifer; /Llwyd ei ben, pan henyw ei falchder, /Llygad briw heb liw, heb leufer, /Lle'r da CBM IV 6 185 am dir, /Trwm ydd ergryner crynoder ei fa_^r, /Ei faniar a folir. /Tryfrwyd wawd i'm priawd prydir, /Tr CBM III 24 42 y, neud gorddyar, /Neud gorddifedd gw_^r gwrdd ei faniar. /Gw_^r ni oedd hygawdd a oedd hygar, /Hygyrch GM I 11 49 rad i rodolion - byd, /Balch ei fynwin, beilch ei faon. /Ban bref biw yn rhiw rhag ei ddeon /Pan ortheo GM I 8 82 dan ias. /Ac yn orau dyn Duw rhy'i creas; /Cyn ei fa_^r arnaf neuaf na'm llas. /Ac o'r maint ysydd arna MeiG I 32 17 wn, digreulonaf, /Ef yn Dri, a mi, ni mynnaf - Ei fa_^r, /Ef yn drugar gwa_^r, yn hygaraf. /Ef yw'r Tad CBM IV 6 184 n nherfysg am dir, /Trwm ydd ergryner crynoder ei fa_^r, /Ei faniar a folir. /Tryfrwyd wawd i'm priawd CBM III 18 1 Ysym arglwydd gwrdd, gorddifwng - ei fa_^r, /Gorddwy neb nyw hystwng, /Glyw ddiwraidd, gwr CBM III 24 48 cerddgar, /Gw_^r oedd flaidd llysaidd, llysid ei fa_^r, /Gw_^r oedd rudd ei lafn o lif gwyar, /Gw_^r o D-1 I 1 5 chiad, torfoedd feiddad, fab Goronwy. /Godrudd ei fa_^r, gwrdd yn nhrydar: gwae ry'i cothwy! /Pedrydawg LlF1 II 3 20 i'm hawydd, /Dywedaf, o'm diwydrwydd, /Ddifwyn ei fa_^r i'm harglwydd. /Galwaf-i Dduw Arglwydd am argla PB VII 5 31 'm gorchwy rhwy trugar, /Nid a'm lludd am fudd ei fa_^r, /Ni'm llwydd goleurwydd galar. /Mau alar llach PM V 2 20 ollycha dy fa_^r, feirddion westi, /Gwollachar ei fa_^r o farddoni. /Gw_^yl, Ddafydd lawrydd, lawr orth CBM IV 16 40 dd wyf o nwyf yn afar, /Iolaf-i Dduw i ddifwyn Ei fa_^r. /Rhag ba_^r ein Peryf, Pen haelonaeth - dwfn, DB VI 29 86 aith oedd faith imi ei oludd, /Gwawr oedd fawr ei fa_^r, yn ddyfnbrudd, /Gwas oedd gas ei geisiaw dan g CBM III 15 1 Llaith Owain llith brain breiddfrys - ei faran, /Afarwy Aedd fab Rhys; /Llafur llafn dolur dil GM I 8 78 . /Abraidd im arwar ar ba_^r Golias, /Abrwysgl ei faran ar gan a glas. /Gloes eisioes esgar a'm cur mal CBM IV 16 207 aw (nid ataw) Ef atan. /Pan wne_^l Duw dangos Ei faran, /Dyddwyre, dyddaered arnan, /Dychry_^n twrf to ES I 17 41 iawr. /Gw_^r gwraf, gorsaf gwersyll - Afarwy, /Ei farau a'm herchyll; /Aerflawdd Lloegr, lluoedd a erfy GB II 26 258 wer un rhadlawn, ffrwythlawn ffrydau; /Ac o_^l ei farch a'i o_^l yntau /Ys adwen y maen y maent ill dau CBM III 26 16 diaber, /Yn ei fyw ni fyddai ofer, /Yn ei farw ei fardd a'i dadfer: /Teilwng i'm talu a'm rhodder /Tre PhB VI 11 11 ryno, /Gwawd fyfyr, gwawr Gw_"yr, gortho. /Enw ei fardd (ei farn a welo) /Cedifor, cadeiriawg athro. /B MeiG I 32 12 l hael, hawl gymhennaf, /Ef yn ddigardd hardd, Ei fardd fyddaf, /Ef difradw achadw, uchaf - Ei dangnef, DB VI 33 41 nwawg didwyll bwyll a bell gedwir, /Cedwis fi, ei fardd y'm gelwir. /Cedawl Dduw, Ei ddawn a iolir, /Ce PhB VI 11 11 wd fyfyr, gwawr Gw_"yr, gortho. /Enw ei fardd (ei farn a welo) /Cedifor, cadeiriawg athro. /Baran llew CBM III 26 16 i bwyad diaber, /Yn ei fyw ni fyddai ofer, /Yn ei farw ei fardd a'i dadfer: /Teilwng i'm talu a'm rhodd DB VI 33 33 huddir, /Neud rhawch ei ardawch, neud rhywir - ei farw, /Ei farwnad a genir. /A orug o ddrwg (ni ddrygf CBM IV 4 163 elys eu mestig. /Meiri_"au angau, angheinmig - ei farw, /Ei farwnad ni ddiffig, /Aerllew tarf, torfoedd BF VII 56 1 Gro a gudd deurudd dewrwas gwael - ei farw /Yn ei fawrglod gaffael, /Grym erddrym, aerddrai DB VI 33 34 eud rhawch ei ardawch, neud rhywir - ei farw, /Ei farwnad a genir. /A orug o ddrwg (ni ddrygfernir) /I CBM IV 4 164 stig. /Meiri_"au angau, angheinmig - ei farw, /Ei farwnad ni ddiffig, /Aerllew tarf, torfoedd friwennig CBM IV 4 142 r efrais yn nhrais, yn nhrosedd, /Gw_^r afraid ei farwnaid i fedd! /Gw_^r gwaedrwyf aerglwyf, eurgledd MB I 3 117 ain friwgig o lid llawrydd. /Llenwid ddwyreawr ei fawr feysydd, /Delid meirch amliw a biw elfydd, /Gwer DB VI 35 91 n gaffael hirynt byd bod yma, /Can Dduw nef yn ei fawr noddfa /Ys caffo ef drugaredd a diwedd da. Amen CBM IV 9 65 wrawl rod, rodawg hy, /Gw_^r cyrchiad, cyrchwn ei fawrdy, /Mawrda_^l cerdd, nid cardd yfelly. /Gw_^r gw PM V 1 56 ad. /Pwyllaf a ganaf, a genwch, - feirddion: /Ei fawrddawn a geffwch! /Cerdd Ddafydd, cain rebydd, cen CBM IV 4 147 awr gyminedd, /Chweg wrth chweg wrth chweddl ei fawredd, /Chwerw wrth chwerw wrth chwant cywrysedd, / PM V 8 30 aw nid odid, /Mab Madawg, llawddeawg lleudid, /Ei fawrfyw i fawrfeirdd pob hid. /Marw Einiawn mawr anaw CBM III 21 148 gnedd ydd ym dogned, /Rhyddognais fawrgerdd am ei fawrged, /Mawrgor ga_^r llachar, Llachau gyfred. /Gan BF VII 56 2 Gro a gudd deurudd dewrwas gwael - ei farw /Yn ei fawrglod gaffael, /Grym erddrym, aerddraig afael: /Gr CBM IV 4 120 g anrhydedd. /As dygaf (ys dygn atchweddledd) /Ei fawrglod hyd Fawrglwyd rosedd; /As duch Duw yn ei da PM V 25 9 fyn a'i dorf drosti. /Eryr tey_"rnedd, eryfais ei fedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ar ddehau rhi; /Eryfais e GM I 7 116 egrwys. /Lliaws bardd a borthid ar ei fwys /Ar ei fedd o felged gwlad Athrwys; /Lliaws eurfail fawr yn BF VII 50 7 fid, bid bwyllocaf; /A fo gnaws achaws uchaf - ei feddiant, /Ei feddwl bid leiaf. /Crist a ddoeth i'r b PM V 21 13 t gwyrdd ac un gwyn. /Arwyn yw gennyf arwain - ei feddwl, /A'i feddiant hyd Lundain, /Aerwalch balch, b BF VII 50 8 ocaf; /A fo gnaws achaws uchaf - ei feddiant, /Ei feddwl bid leiaf. /Crist a ddoeth i'r byd rhag bod A ES I 21 14 u. /Mor gyfiawn Ei ddawn ddarparu, /Mor ddigwl Ei feddwl fynnu! /Mynesynt fradwyr fredychu - Crist, /Cr CBM III 24 84 'm cof ceisiaw - fy nghyfedd, /Cyfoed, oferedd ei feddyliaw. /Ym mywyd Rhirid, wryd wognaw, /Delw y'm d CBM IV 6 180 esir, /Traws trochiad gyrchiad, pell gyrchir - ei feirch /Ac i feirdd yd roddir. /Tarf ar dres o'i drai PM V 12 35 , /A'i cedwis pob Calan, /Bro heirdd, i feirdd ei feirch can, /Bron gedawl, uwch bro Gadfan. /Cadfan ne CBM III 16 126 thr gwyddfoch: /Ei orddawn a orddyfn drosoch, /Ei feirch can, cyfran cyfryngoch; /Ei ysgwn gynnif, ei y D-2 I 2 44 _"rnedd, cathl gyhydedd cyfrysedd fyw; /Campus ei feirch, cannyn a'i peirch, cyfrenneirch glyw; /Co_^r LlG VII 24 131 fn fyddinau; /Llyw yw, hyd Gernyw aed garnau - ei feirch! /Lliaws a'i cyfairch, cyfaillt nid gau. /Llew CBM IV 3 29 noder crawn. /Crynai Faes Carnedd rhag carnial ei feirch, /Rhag tarf dihefeirch tyweirch tir dawn, /Cry LlG VII 26 15 Nid eddyw heb dda ddyn i wrthaw, /Nid anheirdd ei feirdd, fyrddoedd wallaw, /Nid annawd tafawd diwyd i CBM III 14 17 wryd, /Draig Wynfa, dragon wynfyd. /Gwynfydig ei feirdd o'i fawrddawn - rebydd, /Gw_^r a'm rhydd rhudd CBM III 24 52 athrigiad aer, gw_^r athrugar, /Gw_^r athrist ei feirdd o'i fod yn wa_^r; /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth h LlG VII 24 150 chau. /Hwylfawr draig dragon gyfeddau, /Heirdd ei feirdd yng nghylch ei fyrddau; /Hylithr y gwelais, dd CBM III 26 93 id, a lithiai ganaw llwyd. /Llwyddesid ei fudd ei feirddion, /Llwybr anant, anaw prydyddion, /Llwyr y'm CBM III 3 181 rydest loyw pryder dihewyd. /Diwahardd i fardd ei fenwyd, /Diffleistor, tewdor ddo_^r ddiffryd, /Diffyr BF VII 55 10 /Gw_^r rhyfu Ddafydd, ddifefl blegyd, /Gwrawl ei ferroes, einioes ennyd, /Gw_^r hyfriw ei wayw, gw_^r GB II 26 112 coned cred a bedydd; /A bod o'i gylchyn, gylch ei feysydd, /Haelon a thirion a theg drefydd /A gwerin a BF VII 52 21 i oerllaith, gwaith gwythlongar. /Gw_^r heirdd ei filfeirdd, foliant cynnar, /Gw_^r hardd-ddeddf diledd BF VII 48 34 eddf ei gynneddf gyn no'i orthaw, /Heirdd oedd ei filfeirdd, foliant iddaw. /Hardd Owain firain, fa_^r BF VII 55 20 ei darian, dewr wryd - Bedwyr, /Gw_^r beilch ei filwyr, eryr aerfryd; /Gw_^r hygyrch ei lys, esbys ys GM I 9 136 yf pan dyf diau, /Addwyn balch caen coed, cadr ei flodau. /Addwyn yfais-i fedd a'i fenestri o aur /Yn LlF1 II 1 63 /Offeiriaid hynaid, hynaws ysydd: /Ni ddeffryd ei fod a dan glodrydd /Dyffrynt diletgynt, diletgrefydd, EW VI 4 13 ydd. /Canmlwydd ydd oedd rhaid, rhudd elwch, - ei fod /I fad gynnal heddwch; /Gwalch bryn, brenin ynial LlF1 II 1 3 , /Gwerthfawr Briodawr, Gwawr gwaredred. /Wrth ei fod im Rhwyf, a'm rhodded - awen, /Awdl deg dynghedfe PM V 26 139 , /Ar bobloedd anghydfod. /Caniad Duw, ys diau ei fod /I'th gannerth cyn darmerth darfod. /Can-nid oes LlF1 II 2 19 nis ceryddaf. /Cerydd a ryfydd, ni ryfeddaf - ei fod, /O gyfannod clod er clud alaf. /O gofynnir pwy, HOG II 6 44 af i'r Dewin gwerthefin, - gwyrthfawr, /Gwrth ei fod yn Frenin, /Cysylltu canu cysefin, /Cerdd foliant LlG VII 24 83 ydd /(Neud enwawg farchawg, feirch gorewydd!) /Ei fod yn hynod hynefydd - Gymro /Ar Gymru a'i helfydd. D-5 VI 36 38 redd, /Na ddalied ddiau ddwy flynedd - ynghyd /Ei fod yn y byd hyd hirhoeddledd. /Paham nad edrych tlaw PB VII 18 11 e_^n, wenwynig wrth Sais, /Un bai ni fynnai 'n ei foes, /Unben o unbyn Powys. /O Bowys, beues dihagr, / CBM III 3 157 cas llachar lluchnawd, /Lluch faran, lluchfan ei folawd, /Arfoliant urddiant, urdden wawd; /Berth Feif MB I 3 2 fedd Ei ryfeddawd, /Rhiau, Rhwyf elfydd, rhydd Ei folawd, /Rex rhadau wrno, rhy-n-bo-ni gardawd, /Rheg CBM III 16 103 awen, /Blaengar glew gletyual Urien; /Blaengar ei folawd, yn harddwawd hyddestl, /Yn hywestl, yn hywen, PB VII 7 9 rededun grair. /Crair nid amharchai creulawn - ei folchlafn /A'i falchlys yng Ngharawn, /Rhwyf blwng, DB VI 29 88 dd gas ei geisiaw dan gudd, /Gwalch oedd falch ei folchlafn uch grudd, /Gweilch oedd feilch am ei falch LlG VII 24 44 /Eryr ar geinwyr, gamwri - dinam, /Neud einym ei foli; /Eurgorf torf, tyrioedd olosgi, /Argae gryd gre MB I 4 1 Rex regum, Rhebydd rhwydd Ei foli, /I'm Harglwydd uchaf archaf weddi. /Gwledig gwl CBM III 21 59 r dehau, barau beri; /Am Gadwaladr hael, hawdd ei foli /Pan foled haelon haelach no'r Tri; /Am Forgant CBM IV 4 9 llawr llaw ddichwant, /Llwybr llanwed llenwis ei foliant; /O'm mhrydest ym Mhrydain amgant /Amgrain br MB I 3 12 t anant, na phrydant wawd /I edwyn terwyn torf ei forawd? /Nid adfarn cerddau! Nid gau daerawd! /Ni ddu GB II 26 20 ddeifiaint - yn deg /Ar don a charreg, a chadw ei fraint, /A chyrchu Rhufain, rhan gyreifiaint, /A gwes CBM III 11 39 werin /A warawd rhag Lloegrwys /Rhan ei frawd, ei fraint a'i tywys, /Rhan ei chwaer na chweir o Bowys. PhB VI 15 28 n llwyr synnwyr senedd - saint, /Gw_^r a wy_^s ei fraint o frenhinedd. /Gorau yw gennyf-i gorfedd - neu GB II 26 31 steifaint, /Dyrchafwys Dewi Brefi a'i braint. /Ei fraint wrth ei fryd i freiniawg - ysydd /A'i elfydd y GB II 26 27 edd llesaint, /Dyrchafwys bryn gwyn, breiniawl ei fraint, /Yng ngw_^ydd saith mil mawr a saith ugaint, GM I 8 61 _"rnaf, cain Owain eurwas. /Arddwyrews fy nhad ei fraisg frenhindad, /Ar awen amnad ei rad rhagfras; /A PM V 23 142 fawr, llyw Prydain a'i chlo, /Llywelyn, lliaws ei Franfro, /Llary de_"yrn cedyrn cadosgo - yng nghur, / CBM IV 4 91 eilwion am eirchion archfain, /I flaidd, rhudd ei fraw fudd i frain, /I feirdd dwfn, dyfryd a gofiain. CBM III 11 39 goedwys - werin /A warawd rhag Lloegrwys /Rhan ei frawd, ei fraint a'i tywys, /Rhan ei chwaer na chweir CBM IV 5 140 alch, trais ei ddefawd, /Fal yd las Breichfras ei frawd. /Rhudd feddrawd a'u ceidw wedi cain - woddew / MG VII 32 1 Mab a'n rhodded, Mab mad aned dan ei freinau, /Mab gogoned, Mab i'n gwared, y Mab gorau, / DB VI 27 96 /I'i fyrddoedd cyhoedd cyhyd - edgyllaeth, /Am ei freuolaeth, hiraeth o hyd. /I'm Rheg y'i harchaf arch GG II 31 44 dd diwyd, am ddiwedd - ysgar, /Anysgafn a w_^r ei freuoledd. /Ni bydd cyfoed pawb bumcan mlynedd /Nog y MeiG I 33 18 u dihedd dihun gymri. /Cymrodawg awydd cymradw ei fri /Cymrodedd pan fo pont Dewi. /Dwyre_"id tristid, EW VI 4 8 aeth; /Gwawr llawr, llwyddedig bennaeth, /Gwae ei fro a'i frodyr maeth. /Maeth Madawg mynawg mynudrwydd GB II 26 141 . /Diogel ei nawdd i'r neb a'i cyrcho, /Diogan ei fro ddiogyweg /(Rhag creiriau Dewi yd gryn Gro_"eg /A GB II 26 192 dyddug, dybu Duw wrth ei throsi. /Ac nad fo yn ei fro fraint a theithi /Eithr tri mwg yn amlwg o'i haml LlF2 VI 10 50 ist ym mru, ym mhrudd-der, - eron, /Deuwn rhag Ei fron Fryn Olifer. /Dyddaw Mihangel, fal y gweler, /Rh GYC VII 40 105 lon a'i fron friwiau, /Er Ei wir arfoll a chur Ei fron oll, /Er y pum cyfrgoll a'i archollau /Na bo_^m GYC VII 43 17 edy r'llidiaw, /A'r gwaed yn ffrydiau ynghylch Ei fronnau, /A'i holl weli_"au heb eli_"aw, /A'i goron y LlF1 II 1 31 Men y trig gwledig gwlad Ednyfed; /Gwyn ei fyd ei fryd a fawrha_"ed - ynddi, /Fal eglwys Ddewi y'i digo PM V 23 137 , /Lloegr gychwyn, a fyn a fynno. /Llwyr y dyd ei fryd ar fro - Gadwallawn /Fab Cadfan fab Iago, /Llary DB VI 35 8 m yng ngryd, llawr gorfawr gwryd, /Llwyr y dyd ei fryd ar Frynbuga. /Lloegrwys i gysgu lluddwyd o'i dde CBM IV 17 37 rdrist, cyfrdost benyd; /Cam yw i ddyn ddifanw Ei fryd, /Cynghraiff Di_"a_"wl cyngwl cywyd. /Cyngaws a GB II 26 31 chafwys Dewi Brefi a'i braint. /Ei fraint wrth ei fryd i freiniawg - ysydd /A'i elfydd yn rhydd, yn rhi GB II 26 260 /Ys adwen y maen y maent ill dau. /Ysid hyn ar ei fryn gwyn golau - uchel, /Gan ochel drygoedd drygwei GB II 26 286 uant i gyd i un orsedd, /I Frefi, ar Ddewi dda ei fuchedd, /I gymryd Dewi di gymrodedd /Yn bennaf, yn d CBM IV 18 56 pan archolled; /Ac Ef dwyre in, ac ef daered - Ei fudd, /Ac Ef, Udd, ni'n lludd ein llesa_"ed, /Ac Ef y LlG VII 27 19 lliwed. /Hygyrch oedd ei lys, les trwydded, - ei fudd /A'i feddgyrn cyfyfed; /Arwydd teg am reg ban ri LlG VII 24 151 ei fyrddau; /Hylithr y gwelais, ddydd golau, - ei fudd /A'i feddgyrn wirodau. /Iddaw i gynnal (cleddyfa CBM IV 6 160 ro ni ffo_"ir, /Grym gyffurf gyfor a geffir, - ei fudd /A'i feddgyrn wrth babir. /Gwry_^s hwylfrys hael CBM III 26 93 wyd /O lid, a lithiai ganaw llwyd. /Llwyddesid ei fudd ei feirddion, /Llwybr anant, anaw prydyddion, / CBM III 16 123 O Fangor hyd fangeibr Dudoch! /Aml iwch feirdd ei fudd, emyr llys nyw lludd /Emys rhudd rhuthr gwyddfo DB VI 29 82 wrfryn Mo_^r Udd /Gw_^r oedd w_^r, oedd orfawr ei fudd, /Gwy_^r oedd wy_^r, oedd orddyfn ganthudd, /Gw LlG VII 26 13 /Gw_^r hyfryd i'r byd bod i danaw. /Nid anaml ei fudd heb orchuddiaw, /Nid eddyw heb dda ddyn i wrthaw CBM IV 3 13 y'i cymerth March gwedi Meirchiawn. /A ddyrydd ei fudd i feirdd proestlawn, /A ddyran atan, ataw ydd aw CBM III 6 1 Balch ei fugunawr ban lefawr - ei lef, /Pan ganer cyrn cydawr, DB VI 35 70 bymtheg, drwg a wnaeth yn amlwg /Pan gerddwys ei fwg am Allt Faga; /Deunaw dawn oedd fwy, dug ei harfo PM V 26 38 dydd, gnawd canrhawd cynrhawedd - o feirdd /Am ei fwrdd cyfannedd; /A'i breiddin a'i wlyddwin a'i wledd CBM IV 4 158 ulawn, hael hwyrgrawn, hirgrig, /Hardd i fardd ei fwrdd Nadolig. /Oedd aelaw cer aelwyd Beblig /Pobl ar GM I 7 115 lywid, a Lloegrwys. /Lliaws bardd a borthid ar ei fwys /Ar ei fedd o felged gwlad Athrwys; /Lliaws eurf LlF1 II 1 29 /Gwyn ei fyd ei thref gan ei thrwydded. /Gwyn ei fyd a fydd, o foddha_"ed, /Men y trig gwledig gwlad E DB VI 33 1 Gwyn ei fyd am gyd a geidw ei wir, /Gwae ef, Arglwydd nef, ni CBM IV 4 210 /Ystre hynt wastad, gwestai - gwynfydig, /Gwyn ei fyd bieufai /Gwych ysgor tra mo_^r, tra Menai, /Gwly LlF1 II 2 12 f. /Treiddais a gerais a garaf - hefyd: /Hawdd ei fyd ei bryd a bryderaf, /Hawdd bo balch Gymro a gymro LlF1 II 1 31 _"ed, /Men y trig gwledig gwlad Ednyfed; /Gwyn ei fyd ei fryd a fawrha_"ed - ynddi, /Fal eglwys Ddewi y LlF1 II 1 28 /A'r drydedd allawr a anllofed - o nef: /Gwyn ei fyd ei thref gan ei thrwydded. /Gwyn ei fyd a fydd, o GM I 9 31 ir, /Ei muner (nid mawr imi fy ngofwy!). /Gwyn ei fyd paddiw, Duw, yd rangwy /Rhieinged rhwych wyry war EW VI 5 50 wys Mab Duw, Dewin - holl wybod, /Llwybr eang ei fyddin. /Am eryr gwy_^r gorllewin, /Gorllawes, trais DB VI 25 19 llygru Swydd Erbin /Oedd braisg waisg gosgedd ei fyddin, /Oedd brwysg rhwysg rhag y godorin, /Oedd bal CBM IV 4 172 yfrig. /Ffrawdd wallaw anaw anewig - ei fynw, /Ei fyned a'm dirmig, /Baran llanw ger llynges gerrig, /B DB VI 33 57 _^r /Pob gorau rygolled. /Cefais a fynnais cyn ei fyned /Gan Ruffudd o'i fudd, o'i foddha_"ed; /Caffael PM V 12 12 tey_"rnedd, /Clwyf dygn Deau a Gogledd /Clywed ei fyned i fedd. /Beddrawd a'n daerawd, pob deurudd - pr PB VII 18 26 ededun. /A gretai We_^n, walch syberw, /Creded ei fyned i feirw! /Erwan ei ddwyn, gw_^yn gynnwrf, /Eryr DB VI 30 60 /Dygn yw i Gymry dygnedd - ei dynged, /Clywed ei fyned yn ei faenfedd. /Dafydd hael, ei hawl gywrysedd CBM IV 4 171 ffroen ddyfrig. /Ffrawdd wallaw anaw anewig - ei fynw, /Ei fyned a'm dirmig, /Baran llanw ger llynges GM I 11 49 g. /Ban yd ran ei rad i rodolion - byd, /Balch ei fynwin, beilch ei faon. /Ban bref biw yn rhiw rhag ei LlG VII 24 150 dragon gyfeddau, /Heirdd ei feirdd yng nghylch ei fyrddau; /Hylithr y gwelais, ddydd golau, - ei fudd / D-1 I 1 25 oedd mawr, maint achupwy. /Rhywisgwys llawr am ei fysawr aur amaerwy. /Bei na chaned ei dey_"rned anhye BF VII 55 11 s ennyd, /Gw_^r hyfriw ei wayw, gw_^r hyfryd - ei fyw, /Gw_'raidd eurllyw glyw, glew o'i febyd; /Gw_^r CBM III 26 15 yng nghyflawnder - budd, /Ni bwyad diaber, /Yn ei fyw ni fyddai ofer, /Yn ei farw ei fardd a'i dadfer: PB VII 3 18 dd llys Rhys, Rhos gaethiwed, /Rwyf llu tra fu ei fywyd, /Balchgryg barabl bolchgledd drud, /Ba_^r dwys ES I 24 20 noeth y gorau ail gwryd, /Gwir Fab Duw, dangos Ei fywyd. /Duw Sul (dwysaf cof) awr y cyfyd - haul, /Cyf DB VI 27 69 lau, poenau penyd. /Cenais wawd ufudd-dawd yn ei fywyd /I'm harglwydd gwladlwydd, gwladoedd oglyd; /Ca DB VI 27 54 haelder muner menwyd, /Mwyniant llu tra fu yn ei fywyd. /Mai yw a'm doddyw, yn anhyfryd - wyf /Am fyne DB VI 25 12 raidd, tey_"rnaidd, taer ym mrwydrin, /Gwrawl ei fflamdo am fro Freiddin. /Er pan orau Duw ddyn gysefi LlG VII 24 148 engaerau - dreisddwyn, /Hirbell fal Fflamddwyn ei fflamgyrchau. /Hwylfawr draig dragon gyfeddau, /Heir GM I 9 132 wrth Aber Dau, /Dychyrch glan glaswyn, glwys ei ffrydau. /Diesig yd ga_^n ednan enau /Addawd i'm gwr CBM IV 6 222 n, /Mur mawrgor Morgant arwyddion, /Mor gadarn ei ffwyr ar Pharaon - Ffrainc /Ac ar ffrawdd o wystlon: PM V 8 10 d; /I hael glew ei glod fawr hu bid, /I gybydd ei gabl a'i ofid. /A thithau, arf cadau cydlid, /Athruga PB VII 11 5 dewrfalch, dewrwyr. /Gwy_^r rif sy_^r ysydd 'n ei gad, /Gwrddbrudd Faredudd, fur gryd, /Twn ei ba_^r, d CBM IV 6 289 f. /O'r mo_^r pwy gilydd py gelaf - fy ngair? /Ei gadair a gadwaf. /O gadwent, o gadwyd eithaf /Athwyd DB VI 35 34 a. /Cedwid un Mab Mair cenau cyniwair, /Cedwis ei gadair gyd a_^ gwena; /Y gw_^r gwrdd uchel, a'r gwayw CBM IV 6 237 n; /Rhydysgaf disgywen feirddion, /Rhy-m-gedir ei gadair ymryson, /Rhydyrllid fy ngherdd 'y ngheinion - LlG VII 25 71 , /Balch eryr dewrwyr, dorf anosgo; /Beilch yw ei gadweilch, gadarnglo - Maelawr, /Breisglym orwyddawr, MG VII 34 13 n seirff. /Y sarff pan sethrych (seithruchig - ei gaen), /Gain angel urddedig, /Gwa_^n drwy ei safn a'i GYC VII 38 18 eilwng lu gan Lusiffer, /Ac yn nha_^l pob sant ei galander, /Ac engylion nef, nifer - carannaid, /Yn cr GYC VII 40 63 r ca_^r Absalon, er cur Ei ddwyfron, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwgrau. /Ydd archaf i'm Tad, Ysbryd GYC VII 40 104 Er cur Ei ddwyfron, er Caer Absalon, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwiau, /Er Ei wir arfoll a chur Ei f BF VII 48 6 au pob rhiau, diau y daw, /Engyrth rhygymyrth ei gam rhagddaw, /Angof gw_^r hebof heibiaw - nid eddyw, CBM IV 16 171 ymhoes byd a hefyd yn hwy. /Gwae fab dyn dilid ei gamddwy /Yng nghamlid eithr gobrid gobrwy, /Ys cerydd LlG VII 26 3 , /Ys hawdd ei gynnelw, arddelw urddaw; /Ys da ei gampau heb gwympaw - yn afrddwl, /Ys iawn ddifygwl o' GG II 31 24 anhuenydd herwydd haeredd /Hirfod heb gymod yn ei gamwedd). /Duw a fyn ddyfod i'w orsedd /Hydr a llaw, LlG VII 25 18 gorau rhiau rhuddwisg ar lled /O gywan amws ar ei ganfed; /Ti freisgaf mab dyn o dir Cred - a wn, /Ym m PM V 26 126 . /Dy arwydd ech awydd uchod, /Ys argrad i gad ei ganfod. /Canhorthwy gorddwy gorddirod /Can wy_^r Lloe BF VII 47 14 d gafas gwas gwayw hynod - amlaen, /Oedd amlwg ei ganfod, /Llyw glyw, glaif anesgymod, /Llew llafngroch LlF1 II 1 92 Iesu ysy bwyllad - i'm ban /A moli Cadfan gan ei ganiad. /Molawd a ddyrllydd cedwidydd cad, /Iawn yw m LlF2 VI 10 70 nws De_"ws ddewis ardaith - arnaw, /Wrth wy_^n ei ganllaw ni bu ganllaith: /Ca_"in yng nghyfrin ag angh GYC VII 36 21 ymddifanw a_^ Duw /A'm edewis hebddaw; /Ys mau ei ganmawl heb dawl, heb daw, /Ys mau, fyth bellach, ei EW VI 1 18 g goryw fy llyw llafn greulawn - fal gw_^r /Ar ei ga_^r a'i estrawn; /Peryf hael o hil Merfyniawn, /Pru MeiG I 31 5 fy noddfa yn geugant; /Duw breiniawg a brynwys Ei garant /O'r poenau a'r pechawd a wnaethant. /Plant A EGM I 28 10 yd dyfryd, eu difrawd - a wneir, /Ar ni wne_^l Ei gardawd. /Edifeiriawg da, Duw a'u cymerawd, /A dynion MeiG I 30 29 nwo, /Didwyll ei bwyll, a'i cyrbwyllo! /Difrad Ei gariad yn yd garo, /Dinam ogoned i'r a'i creto. /Duw CBM III 20 38 ar anwar, anwas - y'i gelwir, /Enwir hir, hydr ei gas, /Enwawg ddraig, ddragon wanas, /Glyw dinag a gle MeiG I 33 91 en rhy-n-bendigas, /Dwfn dyfu i Hwnnw, honnaid ei gas. /Galwaf i'm heiriawl ar y wenwas /A holl raddau LlG VII 24 72 idiawg, lledled fydd - ei blas, /Llwyrwaeth yw ei gas no'i gerennydd! /Llywelyn gelyn, galofydd, /Llwy PB VII 9 16 , /Gwrdd yn rhyfel a_^'i elyn, /Gwrthgas gwrth ei gasogion. /Digasawg Ffranc, ffrawdd anfodd, /Dugost, CBM III 16 236 nghad, gafaeled - ei wlad, /Gafaelant feirdd ei ged, /Ga_^l dywal, dyfal, diarbed, /Gwawr ofrwy, cyl PM V 26 119 Prydyddion eidduned; /Rhys Derllys, dyrllyddwn ei ged: /Rhys rhebydd, ef dyrllydd Ddyfed. /Dyfed rwyf, PM V 6 7 /Tey_"rngerdd orddyfnaid, /Llew trylew trylef ei geiniaid: /Llwrw beirdd byd esbyd esborthiaid! /Llawr GB II 26 218 , briawd ddeddfau. /O'r daw llynges drom, drwm ei geiriau, /I geisiaw cymraw, cymryd preiddiau /Rhwng M DB VI 29 87 fawr ei fa_^r, yn ddyfnbrudd, /Gwas oedd gas ei geisiaw dan gudd, /Gwalch oedd falch ei folchlafn uch PB VII 13 2 Am Faredudd, fudd fawrged, /Gwae ei geneddl, gwawr gogoned! /Doeth o'i gyfoeth coeth (cer LlF1 II 1 109 ed i wan ei wen angad. /Ef gorau gwyrthau wrth ei gennad: /Dillwng ta_^n yman i mywn dillad. /Ef a wara LlG VII 26 19 Brynaich dreisiaw; /Ar olau ys mau myfyriaw - ei gerdd, /Arwraidd angerdd, ongyr friwaw. /Rhwyf cywir DB VI 35 80 yw ei bencerdd, mawr yw ei angerdd, /Mynegais ei gerdd ffordd yd gerdda. /Mwyfwy ei gythrudd, mireinfa CBM III 26 109 awg ab Iddon. /Un llofrudd Prydain, pryderwn - ei gerdd, /Pryderus y'i canwn, /Blaidd blaengar, ba_^r d GM I 11 84 dd Gwynedd gwynfydig, /Yn ga_^r gan Ddofydd yn Ei gerennydd, /Yn dragywydd anhranghedig GYC VII 40 102 aul hyd lle try araul /Na'm gato i gythraul er ei gethrau. /Er cur Ei ddwyfron, er Caer Absalon, /Er gw GYC VII 40 59 'r lle cyfyd haul, /Na'm rhoddo i gythraul, er Ei gethrau, /Er Ei gydarfoll, er y pymharcholl, /Er Ei a EW VI 5 47 llyw maith - ei derfyn) /Gan Lywelyn ganwaith /Ei gigfrain (cain canymddaith!) /A'i lu o led ei anrhai CBM IV 4 79 leddyfal gyfwyrain, /Arglwydd rhwydd, rhudd fu ei gigwain, /Arglwydd hael, hirglod ddadwyrain, /Arglodi CBM IV 1 14 eigiau, rhiau Rhufain, /Ac esillydd Rhun rhudd ei gigwain: /Dragon o ddwyrang, draig o ddwyrain, /Draig LlF2 VI 8 20 n a wna rhain - gorffau, /Bleiddau ei gogau am ei gigwain. /Ef Nudd ced ddiludd, cedyrn ddilain, /Eurfr LlF1 II 1 52 rthfawr wyrthau newydd, /A ludd i'r gelyn ladd ei gilydd; /A'i harglwydd gwladlwydd, gwlad lewenydd, /A MB I 3 119 iw a biw elfydd, /Gwern gwygid, gwanai bawb yn ei gilydd, /Gwaed gwy_^r goferai, gwyrai onwydd. /A'r ma DLlM II 18 32 r /Yn llosgi ei threfydd, /Gwelai dorf ar dorf ei gilydd, /Gwelai darf ar dyrfa oswydd. /Ni weled o gre MB I 3 146 in, Eingl ddiduddydd, /Enillawd llyw ystre lle ei gilydd; /Gwelant glyw Powys ei bell oesydd /A hawdd e MG VII 32 15 i'n Llyw cadau; /Pali ny myn, nid uriael gwyn ei ginhynnau, /Yn lle syndal ynghylch ei wa_^l gwelid ca GM I 9 123 allweddawr oll yn eiddiaw. /Endewais-i eryr ar ei giniaw dynin, /Dyraith Gwynedd gwyar iddaw. /Pan amwy PM V 23 114 mo. /Lleudir de_"yrn, lluddiwyd yn agro, /Llas ei glas, y glwystai neud glo. /Llys Elsmer, bu ffe_^r, b CBM IV 9 62 yddawd, /Bolch ei lafn o lafur ffosawd, /Bwlch ei gledd, balch ei gleddyfawd. /Cleddyfrudd gwrfudd, gw CBM IV 9 62 i lafn o lafur ffosawd, /Bwlch ei gledd, balch ei gleddyfawd. /Cleddyfrudd gwrfudd, gw_^r a ddeffry - c OC II 14 82 llaw Foriddig, llochiad cerddau: /Cerddyn hyn ei glod cyn oer adnau. /Dierchyr frodyr, fryd uchel ddau GwB VI 17 5 wyd. /Rhuthr a ddug fy llyw, aeth tra lly_^r - ei glod, /Ei glybod bu myfyr, /Rhuthr gwy_^dd glyw gwyth PM V 8 9 perid, /Parahawd o nebawd ei nid; /I hael glew ei glod fawr hu bid, /I gybydd ei gabl a'i ofid. /A thi BF VII 50 27 gwiw yn frenin, fyddin falchaf, /Gw_^r hylwydd ei glod, gw_^r haelaf - am draul /Hyd yr gerdda yr haul CBM III 13 10 , /Pedrydawg, pwyllawg, pwyll goddaith, /Pell ei glod o gludaw anrhaith! /Praidd wasgar dreisfar, dris CBM III 7 18 udd ongyr Bra_^n fab Lly_^r Llediaith, /Rhwydd ei glod o gludaw anrhaith, /Rhuddfoawg faon ni olaith, / CBM III 16 185 crwn: /Ni doddwyf ar hael hyd ar hwn! /Honitor ei glod o gyflawnder - cyrdd, /Cerddorion a'i dadfer: /D PB VII 16 8 gardd, hardd, hyfryd, /O'i wayw nid oedd waeth ei glod. /Oedd clodfawr cludfeirdd oddef, /Madawg Mo_^n BF VII 47 5 n hiraeth rhwy. /Rhwy y rhoddai w_^r, a orfu - ei glod /Ym mhob gwlad y rhyfu, /Rhuddfeirch (rhyddwaith HF VII 23 4 gwall o'i golli - o fyw, /Gw_'reiddlyw a glyw ei glodfori. /Gw_^r telaid teiluoedd lochi, /Gw_^r teilu GwB VI 17 6 r a ddug fy llyw, aeth tra lly_^r - ei glod, /Ei glybod bu myfyr, /Rhuthr gwy_^dd glyw gwythlawn ongyr BF VII 56 6 Ruffudd cudd can drafod - angau, /Ing achweddl ei glybod, /Gwayw gwrdd rhagor yn gorfod, /Gwawr dragon; CBM IV 6 90 on wrthaw. /Twrf ton, torchawg hael, trwm oedd ei glywael, /Tw_^r Cynfael yn cwyddaw; /A fflamau o drum LlF2 VI 10 79 wydd a wy_^l gan ei weled /Ac a'n clyw, a ni'n ei glywed, /Ac a'n gw_^yr yn llwyr yn llwrw tynged /Ac a CBM IV 5 118 Sanffraid, ffrawddged - i Gymry, /Oedd cymraw ei glywed; /Oedd gw_^r gwrawl ei weithred, /Oedd gwalch PM V 14 25 y-ddwyn fy ngne. /Neur ddug Wysg, gantwysg gan ei godre, /Dolydd Caerlli_"on ddail lliaws bre; /Neu'm d EGM I 26 53 tholi, /Ar anghyfair Mair a'r merthyri, /Ac yn ei goddau, gweddi - a ddodaf, /A'm dodes nwyf i'm haddoe LlF2 VI 8 4 , ni ddamwain - gorofn, /Clau eofn golofn, aur ei goelfain. /Clud Gamlan, cynran o hil cynrain, /Mal Cl SB II 23 1 Chweddl a'm daw, dolur ei gofiain, /Chweddl dirfawr, dirfarth gyfrwynain, /Chwe DB VI 31 25 wyrn ei ymchwelion, /Ymchweiliad tromgad, trwm ei gofion: /Dawn yr abad, gwirdad gwirion, /A'i dug o'i LlF2 VI 8 20 enwynwyn rhyn a wna rhain - gorffau, /Bleiddau ei gogau am ei gigwain. /Ef Nudd ced ddiludd, cedyrn ddi MeiG I 32 33 n ynaid a naf, /Cred grefydd beunydd, bennaf - ei gogawn, /Credu i Dduw a'i ddawn, ys cyfiawnaf. /Credy HOG II 7 11 wynen braidd na ddygwydd. /Bechanigen wen, wan ei gogwydd, /Bychan y mae hy_^n no dyn dengmlwydd. /Mabi CBM IV 5 120 r gwrawl ei weithred, /Oedd gwalch balch bwlch ei golled. /Yn y llas Ardderch yn arddiffryd - llu /Y ll CBM III 21 36 , ysgwn ysgwyd Feli, /Ced ysgain gwyniain, gwn ei golli. /Neu chollais-i arglwydd rhwydd yn rhoddi, /Ne GM I 10 21 nfedrawl, /Aer wrawl wrhydri; /Cadwallawn, cyn ei golli, /Nid oedd a_^ lludw y llawddai fi. /Cadwaladr LlG VII 27 31 rais dirgel. /Am drawswalch aerfalch (oerfel - ei golli) /Nid rhyfedd ochi yn iawn uchel. /Neud ydyw yn LlG VII 27 17 raethlawn gymraw gymrwyn godded. /Hydorf cylch ei gorf, gwrmseirch ar lled, /Hydr glodrydd gynnydd, gyn D-5 VI 36 31 fedd - ei Arglwydd /Na fyro awydd yn oferedd. /Ei gorff a eddyw (eiddun rhysedd) /I mewn Eurddonen hyd MG VII 34 11 ygwedd lliwen cen cyrff, /Hagr a llawn yw llun ei gorff /A hwy a mwy no ma_^n seirff. /Y sarff pan seth GYC VII 40 98 iau, /Er myfyr dengmain, er Ei gwynofain, /Er Ei goron ddrain a'i wir ddoniau, /Er a fu o grair, er Ei LlF1 II 1 85 awr edrydd edrychator, /Ei gorthir, ei gwir yn ei goror, /Ei chlod, ei harfod yn ei harfor. /Mor iawn i LlF1 II 1 85 - beunydd, /Ei gwerthfawr edrydd edrychator, /Ei gorthir, ei gwir yn ei goror, /Ei chlod, ei harfod yn DB VI 30 76 aw a gedwis erllynedd - adwy /Yn Aberconwy cyn ei gorwedd. /W_^yr breenin Lloegr, llu tey_"rnedd, /Mab LlG VII 24 52 e_^r hyder, hyd Teifi - feddiant, /Ni fedd neb ei gosbi; /Llywelyn, Lloegrwys feistroli, /Llew breiniaw HOG II 8 10 di; beth yw gennyt-ti fi? /Beth a dewi di, deg ei gosteg? /Dewisais-i fun fal nad atreg - gennyf; /Iawn MeiG I 32 23 /Ef yn rhiydd rhydd (ni rhyfeddaf) /Ef a gred Ei gred, gred addwynaf, /Cred argel ddirgel a ddirganaf. CBM III 3 197 d /Yn elfydd Pen Mynydd penyd. /Penydwr pennaf ei grefydd /A gredws Duw, De_"ws Ddofydd, /Creded bawb i CBM III 1 25 , /Eiliw pysgawd glas, gleisiaid dylan. /Ermid ei greulaw ar y greulan, /Eryr ar gynrain er yn gynran, D-5 VI 36 18 th iddaw wrthwynebedd, - iawn /I Erod greulawn ei greulonedd! /Gwerthu Iesu (ysy rhyfedd) /A orug Iddas PhB VI 11 16 n tuedd Porth Gwyddno, /Garw ei llen a granwen ei gro, /Gnawd rhygwydd rhygais ni allo, /Gnaws gaeaf al GG II 31 20 id anrhyfedd!) /Lleidr na eill edrych Crist yn ei grocwedd; /Degfed anwared yw anwaredd - anwar /Dallfy GYC VII 38 37 er, /Lledr y grudd, yn grin pan deimler, /Llwm ei groen, crinfrych, ysgeler, /Lle rhyfedd rhyfyg a bal GM I 14 50 erwn gyfnod dyfod Dofydd /A dafnau o'i grau ar Ei grogwydd. /Credasant o'i ddawn yn ddiwenydd /Deuddeg GYC VII 36 84 b gwan, pob cadarn cadwed o'i law, /Pob mab yn ei grud ysy'n udaw. /Bychan lles oedd im, am fy nhwyllaw GM I 9 58 i eos Fai forehun ludd /A golygon hwyr, hirwyn ei grudd. /Caraf eilon mygr, maith arnaddudd /Eilywedd a CBM III 5 58 difanwed! /Difanw a'm gorau cyn no'm gwared, /Ei gwaredd oedd rhaid pei rhybuched; /Gwarfardd wyf iddi BF VII 54 41 l, ddeddfawl Ddewi, /I Fair, fawr gadair, gadr ei gweddi, /I'r gwy_^r a wnaethpwyd yn broffwydi, /Ym mh PM V 25 34 edd heb wa_^n, heb wnedd, /O derfyn Gwynedd yn ei gweini, /Anoethach Powys, a'i thir amddyfrwys /A'i th MG VII 33 6 der, Ne_^r (nid nas gwypych): /Salw ymgelu pan ei gwelych, /Gwander gwir bryder brad fynych - gywyd, /A HOG II 6 60 adus weddus, w_^yl febin - fabwraig, /Gofynaig ei gwerin; /Achenaf uchenaid gyfrin, /Mi a'i mawl, a mel ES I 17 29 rud, aer ddylud ddilin, /Dilain Lloegr a llwgr ei gwerin. /Trugaredd a'th fo o'th feinin - gaerwedd /O LlF1 II 1 84 rmor, /Ei gwyrthiau golau gwelator - beunydd, /Ei gwerthfawr edrydd edrychator, /Ei gorthir, ei gwir yn LlF1 II 1 100 n ger dylan, ger glan dylad - hefyd. /Llwyddid ei gweryd a'i hyd a'i had, /Llwyddid gwir a thir yn ei PM V 29 7 - dygn /Y dugost bobl Wynedd; /Gwawr gwanar, ei gwin a'i medd /A'i gwy_^r gworfych o'r diwedd. /Diwe LlF1 II 1 85 /Ei gwerthfawr edrydd edrychator, /Ei gorthir, ei gwir yn ei goror, /Ei chlod, ei harfod yn ei harfor. PhB VI 14 14 nid ef gelwid - hwn /Cleddyf ysgwn twn, twyll ei gwndid; /Diseirch meirch a seirch osethrid - borthfor HOG II 6 66 glaer, fy chwaer, yn chwerthin, /Ac ni chwardd ei gw_^r hi rhag gorddin. /Gorddin mawr a'm dawr, a'm da CBM III 24 76 r Dinmawr, pruddwawr preiddiaw, /Preiddin oedd ei gw_^yn cyn no'i gwyddaw! /Prydain a'm galwant, o'm gw DB VI 29 98 am Ruffudd! /Gruffudd aur digudd, ef dygnaf - ei gw_^yn /O genedl plant Addaf; /Griff ne_^r, o'm pryde CBM III 29 5 as llas llew. /Llas gwas gwawd digardd, digabl ei gwynaw, /Od is llaw llys Bennardd, /Blawdd glyw glewy ES I 16 29 dyrawr hil mawr Maelgwn. /Nid ymdau Gwynedd am ei gwynfan: /Neud amdwll aw_^yr, neud hwyr hinon. /Galla GYC VII 40 97 iwarth er Ei wyrthiau, /Er myfyr dengmain, er Ei gwynofain, /Er Ei goron ddrain a'i wir ddoniau, /Er a LlF1 II 1 83 tor, /Ei cherdd, ei chynrain, ei main marmor, /Ei gwyrthiau golau gwelator - beunydd, /Ei gwerthfawr ed MG VII 33 60 a fal ych - yn beichaw /Pan fo yn cwynaw gwae ei gyd-ych. /Iesu, deg Iesu, im dangosych /Dy wyneb, ni GYC VII 40 60 l, /Na'm rhoddo i gythraul, er Ei gethrau, /Er Ei gydarfoll, er y pymharcholl, /Er Ei arch friwdoll a'i CBM III 21 12 /Neu'm doddyw defnydd, dydd dyfyddlawn, /Dyfod ei gyfnod i Gadwallawn. /Edmygaf radau rhiau rhadlawn, / DB VI 31 23 _^r, muner mynych ei roddion, /Neud ei hoed ar ei gyfoedion. /Doeth esgyrn gw_^r chwyrn ei ymchwelion, DLlM II 18 8 r dwy awr, dwy araith - wrth neb, /Ni thorrid ei gyfraith. /Gw_^r a wnaai ar Lloegr llwyr anrhaith /A PM V 23 18 /Yn ddengmlwydd, hylwydd, hylafar, /Yn ddidanc ei gyfranc a_^'i ga_^r. /Yn Aberconwy cain ddaffar - fy CBM III 16 82 rhyfel ryferthwy, /Rhuthr uthrfalch, eurgalch ei gylchwy. /Cylchwy cyfryfel, cyfraith ordden - rwyf, / OC II 15 22 wyn, gennad, gyfyl mordwy - gwyrdd, /Gworddyar ei gylchwy; /Dywan i'r Traean, tramwy, /Dywed y down Ard CBM III 5 103 i'r a'i gwelwy. /Gwelais-i ystlys glwys, gloyw ei gylchwy /(Ni rhyweles teg nwy rhywelwy!) /Ac a dan ru CBM IV 8 27 /Cadr ydd ymddengys Rhys yn rhacter. /Rhactwll ei gylchwy pan amgylcher - brwydr, /Nid bradawg arglwydd OC II 14 30 i Ruffudd wayrudd elyn /Gwin a gwydr golau yn ei gylchyn, /Dragon Arwystli, arwystl terfyn, /Dragon Ow ES I 16 22 reawdr nef, ys angen! /Ys anghraiff anghred yn ei gylchyn. /Tros elfydd y'n bydd (bid yn erwan) /Trais MB I 3 64 awg; /Cyfamug ei wir a_^ mil farchawg; /Clywyd ei gyma hyd dra Bannawg! /Brenin brwydr efnys gwry_^s gw EG VI 18 70 draig, dragon gyngain, /Nid Calan gyman gw_^r ei gymain, /Hydwf yng ngnif a_^'i lif o lain, /Hud e_^l PM V 7 12 llath yn llaw ysgeraint, /Ni bydd byth bydawl ei gymaint, /Athrugar, cerddgar, cad wythaint, /A'th ro CBM IV 6 258 an; /Gnawd cynheirf cynnwrf i arnan; /Gnawd yn ei gyman gymyrredd am heirdd /A glwysfeirdd uch glas ban PM V 5 66 wym llawr, rhy-m-llofes, /A rhydd budd, i bawb ei gymes. /Caffaf, co_^r mawrnaf, mawrnerth aches - llyd DB VI 30 88 dreisrydd drosedd - cyn golo, /Ni bu o Gymro ei gymrodedd. /Bu_^m i gyda hael, hwylglod rysedd, /Buar LlG VII 24 36 drais ei droedfedd - o'i fro! /Nis oes o Gymro ei gymrodedd! /Cymrodedd fy llyw, lluoedd beri, /Nid oes PM V 17 25 eb noddi neb ne_^r. /Mabinogi draig, drud - yw ei gymwyll /I gymell ei wendud, /Llaith breisgwyr, llith PM V 4 39 yll gwleidiaddon, /Ef orau rhiau, nid rho_^n - ei gynna, /Ef cynnis tud forion. /Ef bu rhydd o'r rhwydd DLlM II 18 35 yrfa oswydd. /Ni weled o gred a bedydd - etwa /Ei gynna gysteddlydd. /Ni wnaeth Duw neb dyn dwywawl ffy CBM III 13 22 Bro amnawdd, oesgawdd, oesgaith - ei gynnygn, /Ei gynnal nid hawddwaith, /Dremynt hynt hirfalch, walch GM I 13 22 /Dilyw a ddyfu, Dyddbrawd a ddyfi /I ddygyfor ei gynne, /I ddygyfwrw enwir yn enwerys goll /Yng nghyll BF VII 48 33 /Hir ddefnydd a fydd o'i feddyliaw, /Hirddeddf ei gynneddf gyn no'i orthaw, /Heirdd oedd ei filfeirdd, LlG VII 26 2 Ysid in arglwydd, eurgledd ganllaw, /Ys hawdd ei gynnelw, arddelw urddaw; /Ys da ei gampau heb gwympaw PM V 6 4 ifiaid, /Aerdorf gorf gwrdd, derrwyn ei naid, /Ei gynnif ar gynnygn drechiaid, /Ardwy cad, argrad eurgr BF VII 44 10 ydd Dafydd, difefl ddylif - cad, /Oedd cadarn ei gynnif, /Oedd cedawl, oedd cadr yng ngnif, /Oedd coe PM V 17 29 rhannu golud. /Mebyd rhwyf gwryd, rhwydd - fu ei gynnif, /Wy gynnygn bu tramgwydd, /Pendragon, draig y CBM IV 5 110 ffynhonnwys, ffynedig, hygar, /Gwa_^r i ga_^r ei gynnwys, /Gw_^r yn gware a_^ Lloegrwys, /Gwalch balch CBM III 13 21 ar gywaith. /Bro amnawdd, oesgawdd, oesgaith - ei gynnygn, /Ei gynnal nid hawddwaith, /Dremynt hynt hir CBM IV 6 193 a berchir, /Trydydd Hualawg, huelir - yn nygn /Ei gynnygn gan ei ddir. /Trwst tra thrwst, trethau a ddy GG II 31 4 o'i rinwedd - ein llawch, /Llewychedig haul yn ei gyntedd. /Ac yntau a'n dwg o'n diwedd, /O'i dygiant, MB I 3 30 ! /Cyn myned mab Cynan i dan dywawd /Ceffid yn ei gyntedd fedd a bragawd. /O olo Gruffudd yn rhudd fedd MB I 3 158 ydd ysydd herwydd Trined, /I Gristiawn ys iawn ei gyrhaedded: /Crefydd y Creawdr yng nghyfrifed /I Ruff DB VI 25 14 in. /Er pan orau Duw ddyn gysefin, /Ni wnaeth ei gystal, traws arial trin; /Gorug Llywelyn, orllin - t CBM III 16 176 ffawr ym mhryffwn, /Ni phyrth gwarth, gorthrum ei gystlwn; /Nis ergryd gorfryd, na gorthrwm glewyd, /Ni DB VI 35 81 , /Mynegais ei gerdd ffordd yd gerdda. /Mwyfwy ei gythrudd, mireinfab Gruffudd, /Mae yn ei ddeurudd dda DB VI 35 6 r, llew doeth, coeth, cywir, /Llawhir ni welir ei gywala; /Llym yng ngrym yng ngryd, llawr gorfawr gwry CBM IV 9 85 w fugail Cymry. /Cymry ddiffreidiad, cymrwyn - ei gywlad, /Cymwy cad, cas wenwyn, /Cyrdd waddawl, cerdd PM V 5 9 dres: /Arial hy, ni ffy, ni ffo_"es. /Ni chwsg ei gywlad, ni chysgoges - glew, /Glyw Prydain rhwy profe EGM I 26 37 ioli /I'r neb rybarther ei ryborthi. /Nest yn ei haddawd wenwawd weini, /Ydd wyf pryderus fal Pryderi. CBM III 16 205 lugyrn, am leufer, /Drudfrwysg ri, drudfraisg ei haelder, /Drud faniar drudfar, drudfalch ne_^r. /Drud DB VI 35 50 edweli, saith gad wy llosgi /O Ystrad Tywi tew ei haerfa; /Wythfed hynt greulawn i Garnywyllawn, /O Ger PM V 1 131 Mad ganed, mawr fam a'i hymddug; /Dafydd hael, ei hafal (nid ffug) /Dyn nis gw_^yr a Duw nis gorug. /Ma MG VII 34 20 Babel, /Ni bu awr, rhag twyll cawr ce_^l, /Fwy ei hangen, Fihangel OC II 14 102 dd dioddeifiant - llafn, /Llyfn ei deutu, llym ei hamgant. /Dywallaw-di, fenestr, o lestr ariant, /Cele EGM I 26 49 g cymaint saint senedd Frefi. /Am fun a fudydd ei hamnoddi /Ar gystlwn pryffwn y proffwydi, /Ar gyfoeth CBM III 3 229 n, /A folaf, a folant feirddon! /Caraf-i barch ei Harchddiagon, /Caradawg freinawg, fraisg roddion, /Ca LlF1 II 1 86 , /Ei gorthir, ei gwir yn ei goror, /Ei chlod, ei harfod yn ei harfor. /Mor iawn im o'm dawn ac o'm dir CBM III 17 2 wd Owain draw dra Digoll - Fynydd, /Mor fynych ei harfoll, /O win cyfrgain nid cyfrgoll, /O fedd o fuel LlF1 II 1 86 , ei gwir yn ei goror, /Ei chlod, ei harfod yn ei harfor. /Mor iawn im o'm dawn ac o'm dirnad - dedwydd DB VI 35 71 i fwg am Allt Faga; /Deunaw dawn oedd fwy, dug ei harfordwy, /Gwynedd Uch Conwy a'i cynydda. /Un eisiau PM V 24 7 , rhi rhuddfoawg, /Llyw Cymru derfyn diriawg - ei harglwydd, /Llwyr ddirfawr ddigwydd i ddigasawg. /Rhy LlG VII 27 9 Am drefgordd drwy galed. /Gwag i'r byd bod heb ei hawddged, /Gwael dwyn hael hwylfawr ei weithred; /Gal MeiG I 30 10 enin my_^r a sy_^r a'm synhwyro, /Breiniawl yw Ei hawl ar a holo! /Braint gwlad paradwys a'm cynhwyso, EG VI 18 20 reiniawl - Powys /A'i diffwys a'i glwys a glyw ei hawl. /Ef dyniad yng nghad Eingl frad freuawl, /Ef da PM V 14 37 rdde, /Diamau anfon granwynion gre, /A chludaw ei hawl, ei chlod a he /Hyd y daerawd haul, hyd y dwyre DB VI 24 43 n drwyddaw: /Ucheldad Fab Rhad, rhag rhwydaw - ei hawl, /Gwae ni fo deddfawl y dydd a ddaw! /Mihangel, DB VI 30 61 /Clywed ei fyned yn ei faenfedd. /Dafydd hael, ei hawl gywrysedd /Deau a giglau a gogledd. /Dyfod hyd a DB VI 24 87 law, /Llyw anaw llywenydd dreulaw, /Ystyriawl ei hawl i hwylaw - yng ngryd, /Ys digrif i'r byd bod i d PM V 5 57 es - clod, /Bai'i clywed oedd eres! /Mor wrawl ei hawl pan holes, /Mor gadarn yd geidw hyd reges, /Mab CBM III 28 29 m am gyflafan. /Cyflafan trathan, tratherwyn - ei hawl, /Traws gedawl gad orllwyn, /Gw_^r gorefras, gwa DB VI 27 66 Gwarafun ni wnaf yn nydd creulyd. /Gwrawl oedd ei hawl wrth ei hwylfryd. /Gwaredid Celi celfyddyd - ola LlG VII 26 11 /Canyd hardd i fardd fod i wrthaw! /Gwrawl yw ei hawl yn hwylaw - yng ngryd, /Gw_^r hyfryd i'r byd bod DLlM II 18 37 Duw neb dyn dwywawl ffydd, /Ni maeth mam mab ei hefelydd. /Mi nid wyf lawen o lewenydd - bryd /Am bry HOG II 6 39 f bedd, buddai newydd, /Tir Tegeingl, tecaf yn ei helfydd. /Cyd bwyf-i cariadawg cerdded Ofydd, /Gobwy GM I 7 120 rffowys. /Lliaws aes esmwyth falch gaerwys /Ar ei helw a hwylynt tra Llynnwys; /Lliaws cleddyf claer a CBM III 3 70 rthloedd digofiaint, /Uffern wern ffurf, ffyrf ei henaint! /Cyn arnaf ernywed wyth haint, /Wyth prifwyd DB VI 35 75 aint geir Bro Asa; /Ugeinfed, gan rad, hendref ei hendad, /Dug y Berfeddwlad ac nis gwada. /Tros yr uge CBM III 16 10 /Dybrys alaf Deifr i drefad - Bowys, /I beues ei hendad, /Dygostwng arthan (dygwystl dy wayw!) /Dygwan PM V 9 10 o_^r ddo_^r dewredd, ef dwyre - prifgad /Megis ei hendad o'i rad rodre. /Molawd yw yng ngnif mal yn nha BF VII 46 8 filwr fal Eliwlad, /Tey_"rnaidd luchynt, hynt ei hendad. /Te_"yrn yn he_"yrn, yn hardd wisgad - balch, GM I 14 45 ddwywawl ffydd, /Hi a hawdd borthes lles llin ei hennydd /Rhag llwyth wyth bechawd, priawd prifwydd. / PhB VI 15 10 hwn o achenedd - geufeirdd /Anghyfrwys i beryf ei henrhydedd. /O gwnaeth Golydan gyflafan ddiriaid /(Bi LlLl II 16 28 yr ei ban? /Pwy briw uch browysfarch can? /Pwy ei henw, hynod gyfran? /Ysef y'i gelwir, llawir - Llywel CBM IV 16 110 , /Pe_^r addawd, paradwys wyddfa, /Peraidd log ei henw yna /I Addaf, addef ni fwynha: /Ffrwyth lwythlen BF VII 54 22 ge[]nt hynt haeloni, /Llywiawdr llu Cymry, hy ei henwi: /Llywelyn, terfyn torf gymelri - falch, /Llaf IRh VII 30 51 wenlli_"ant a'm gwnaeth rygaeth o rydd; /Esgor ei hepgor nid mi ddorfydd! /Ys gafael falch-hael fylchaw LlF1 II 3 71 a fyn /Hebawg bryn a bronddor, /Ni hebaf-i gan ei hepgor, /Ny hepgyr gleisiad glas fo_^r. /Ni hepgoraf- DB VI 33 21 Lywarch fab Elidir, /Ys dinam a was, ys dir - ei hepgor, /Ym mynwent Fangor a hepgorir. /Calan Mai, ca CBM III 3 112 wir dyn a e_^l i'th erbyn! /Enwawg fydd, fegys ei herfyn, /Enw ddraig, ddragon amddiffyn, /Anwar fa_^r, GM I 14 40 ydd Rheen yn Ei riydd; /Rhy'i cherir yn hir yn ei herwydd. /Hi yn fam wy Thad, hi yn wyry heb wad, /Hi IRh VII 29 20 wreddus feinus fen yd fernid - crair, /Mor wen ei hesgair uwch ei hesgid! /Yn arllwydd arwydd ar a boen IRh VII 29 20 en yd fernid - crair, /Mor wen ei hesgair uwch ei hesgid! /Yn arllwydd arwydd ar a boenid, /Yn eurllen, CBM IV 17 70 esar, ceisiasai Fflur /I gan udd Prydain, prid ei hesgur. /Rhybu Fra_^n fab Lly_^r, llu rwymadur - mad IRh VII 30 47 ysoedd a lluosydd; /Gwanlleddf ddeddf, didawl ei hieithydd, /Gwenlloer Fawrth addoer addwyr wesgrydd. EW VI 5 41 wyd rhacter. /Rhacter ei nifer, naf llednais - ei hil, /Hael freenin Cemais; /Gwayw dur yn yd draul gur EW VI 5 29 irian Iorferth. /Iorferth esillydd! Arfogion - ei hil! /Hael gynnil gynrheinion! /Gwae ni, Wynedd orcho ES I 15 16 fy rhe_^n nis rhydraeth - tafawd /Tan awyr 'n ei hiraeth. /Hir ydd wyf, rodd nwyf, yn alaeth, /Gwae Br CBM III 5 43 red: /Llys Efa i feirdd y'i digoned. /Llysaidd ei hirdwf o'i heurdudded, /Llaes wengall, wengan, wengae CBM III 26 26 gw_^yth gwaethaf nad anfer - ei hoeddl, /Neud ei hoed a gwyner, /Cwyn cyrdd cyfaenad na water, /Cwydda DB VI 31 23 nigion, /Ne_^r, muner mynych ei roddion, /Neud ei hoed ar ei gyfoedion. /Doeth esgyrn gw_^r chwyrn ei y EW VI 4 32 dd blaengar blawdd trydar trais, /Trai hoeddl, ei hoed yr borthais. /Porthais alar trwm, tramawr odrig PM V 27 22 Ywain wynfain, ni wn ha_^n - a_^'i hoed, /Neud ei hoedl a'm herwan, /Hil Gruffudd taer rybudd ta_^n: /T CBM III 28 13 ael Heilyn. /Heilyn hawl ddechryn o ddechrau - ei hoedl, /Ei hoedran ysy fau, /Haeddad fleiniad, flaidd CBM III 26 9 , /Ffair ffosawd, ffwyrnawd, ffe_^r, /Cymyrrws ei hoedl ei hyder /Yng ngorwydd glasfre rhag glasfer: /Y CBM III 24 117 n, /Moes ysbwys ysbys echrys Ochren, /Mygedawg ei hoedl, hoed ar orffen, /Mygyr yd laddai Loegr hyd leu CBM III 28 14 /Heilyn hawl ddechryn o ddechrau - ei hoedl, /Ei hoedran ysy fau, /Haeddad fleiniad, flaidd cadau, /Ha CBM III 26 25 u hanner. /Ysgawl gw_^yth gwaethaf nad anfer - ei hoeddl, /Neud ei hoed a gwyner, /Cwyn cyrdd cyfaenad CBM III 21 80 r a gwyrdd heli - mo_^r: /Mawr ddiwyrnawd wrth ei hoffi! /Hoffi ddigonaf a ddigones - llew /Ar llu tew LlF1 II 1 135 w treiddaw trag Eryri; /Arfaeth ehelaeth, wrth ei holi, /Arfau o Ddeau, barau beri; /Arwyn ei drwydded CBM IV 6 228 - berth /Pan borthes eryron. /Rhydirwy dyrawr ei holion, /Rhydylawch eirchiad ag eirchion, /Rhydyladd D-1 I 1 34 fawr eilasaf, goresgynnwy. /Caffawd Hywel wrth ei hoywedd fy rhybuchwy. /Fy rhybuched i golofn ced, clo MG VII 33 39 uniawdd, creawdd (hawdd y'i cretych) /Ei eilun Ei hun: honnych - Ei arddelw /Ac o'i deg wirddelw yr ar PM V 27 13 riawr, /Un dinam, un mab mam mawr. /Un Mab Duw Ei Hun, o'i henaint - na ludd /Gw_^r ni lwydd beirdd o'i LlF1 II 1 36 a chrefydd a chred - a chymun, /Fal wrth Dduw ei hun yd yr lunied. /Lluniwys y De_"ws dewis edrydd - i LlF1 II 5 30 ffrydiau ta_^n. /Nawfed gwedi degfed daw, /Duw ei hun yn ei luniaw: /Ufeliar ta_^n trwy ysgyr, /Ergyr o GYC VII 40 24 /Dau henw, ei enaid nid gla_^n, /Dihenydd Duw ei hunan. /Dyw Sadwrn, cawn dwrn cyndey_"rnedd - hael /A PM V 1 79 afn dauafwch /Gwy_^r hoeddlwydr, gw_^r hydr yn ei hwch - a'i fa_^r /Cyn no'i fawr atregwch. /Tey_"rnedd DB VI 27 66 naf yn nydd creulyd. /Gwrawl oedd ei hawl wrth ei hwylfryd. /Gwaredid Celi celfyddyd - olau /I wrth ei CBM III 3 188 d: /O'i adaf etewyn tanllyd /Y dyfu, a dail ar ei hyd; /Gwyrth arall, gwerthfawr ei ddedfryd, /Gran yng LlN II 17 3 - ceirw, /Cyd bai ef, ni roddwn; /Bodd bryd ar ei hyd yw hwn, /Fal y'i cefais y'i ceisiwn. /Goddau budd EW VI 3 13 rhudd rannu, /Eisillydd wrth ei syllu. /Syller ei hyder! Hydr raen - ei ongyr, /Un angerdd a_^ Serlmaen CBM III 26 9 ffosawd, ffwyrnawd, ffe_^r, /Cymyrrws ei hoedl ei hyder /Yng ngorwydd glasfre rhag glasfer: /Yn nhrymgl CBM IV 9 226 i myddw a medd gorewyn /Am hirwledd am hirwlad ei hy_^n, /Am gedawl, am gadau ddybyn, /Am gyrdd wawr, a DB VI 35 17 , canys gwedda. /Breiniawg Lywelyn, brenhinedd ei hy_^n, /Brynaich a dreisyn dros Glawdd Offa; /Brooedd PM V 25 47 _^n deithi, /Yn llew Lloegr gymyn, yn Iorwerth ei hy_^n, /Yn llary Lywelyn o lin Rhodri. /Nis celaf, ho CBM III 3 225 , gywair gyweithon, /A gyfyd yn gyfoethogion: /Ei Hynaf henyw o'i thirion, /Handid rhydd rhwng ei dwy a GYC VII 36 44 bl a was a las o law - ysgeraint, /Cwbl fraint ei hynaint oedd ohonaw, /Cannwyll tey_"rnedd, cadarnllew PC II 21 7 s /Yn y Penrhyn uch Penrhos, /Ym Mo_^n, i mewn ei hynys, /Ydd ym lleddir a_^ llafn glas. /Dielid Mab Du LlF1 II 1 73 dd, dihawdd hepgor. /Ni llefais neb drais dros ei hysgor, /Ni chymwyll neb dwyll dyllu ei do_^r. /Ni ch CBM III 5 40 ll, gorddyfn-di fyned /(Gorthrych lys Leisiawn ei hystlyned!) /Llys y daw deon i'w darymred: /Llys Efa CBM III 5 85 hir obaith. /Ni'm hathraidd-i meingan meingadr ei hystlys, /Ni'm hu frys o'i llys i'w llaes ymdaith: /G PM V 23 106 oed llo, /Gnaws achaws yn ych cyn adfo, /Gnawd ei ladd, ni lwydd ei abo; /Caerlleon, llyw Mo_^n mwyn Pa CBM III 24 59 , /Parau post enwair, pair pedrylaw, /Pedryliw ei lafn i ladd rhagddaw, /Pedrylef cwynfan cyrdd amdanaw CBM III 16 137 armor - mawr, /Mab Gruffudd, graid oror, /Coch ei lafn o ladd yn rhagor, /Yn rhaglam yn rhaglym eisor; CBM IV 9 61 rawd, /Bro brengyl, brangoel ysbyddawd, /Bolch ei lafn o lafur ffosawd, /Bwlch ei gledd, balch ei gledd CBM III 24 49 dd llysaidd, llysid ei fa_^r, /Gw_^r oedd rudd ei lafn o lif gwyar, /Gw_^r oedd ruthr aruthr ar ei esga CBM III 20 53 llu gynghrwn, /Lluoedd orthew llew llafndwn. /Ei lafn yng nghreulif, yng nghreulyn - gwyar, /Yng nghre CBM III 24 99 laidd amhrudd, nid oedd amhren, /Eurddwrn oedd ei lafn yn ei loflen, /Eurgledd cymynedd, cymynai ben: / DB VI 29 29 hiraeth hir anaelau /Am laith gw_^r dewr, dur ei lafnau, /Am lew glew, o'm glud feddyliau, /Am lyw gly LlG VII 24 70 eli. /Llyw ysy'n, synhwyrfawr riydd, /Lliwgoch ei lafnawr, aesawr uswydd; /Llew deifniawg llidiawg, lle GM I 8 76 A nw neud adwen ar naid amlaen yng ngawr, /Aml ei lafnawr ar flawr flaidd ddas. /Abraidd im arwar ar ba CBM IV 5 31 y, /Cad orddwy, orddawn fawr, /Gwrdd ei law ar ei lafnawr, /Gw_^yl hael, gwrafael gwriawr. /Gwrfan gynf GM I 7 35 enwyn, /Cyfeisor Echdor, ach drylwyn. /Trilliw ei lafnawr, treulyn ysgwydawr, /Trylew fawr falch derrwy PM V 26 29 n trywan trwyddyn' gythrymedd; /Gnawd o'i law ei lafur cochwedd /I gychwyn allmyn alltudedd. /Gnawd i' HOG II 13 9 ddygrysed /[ ]A lladd a_^ lliwed a gwaedled - ei laifn /A gwaedliw ar giwed /A gwaedlen am ben a banne CBM IV 11 9 wg, /Yn Llan, ddifradw gadw, Gadawg. /Gwaedlyd ei la_"in, gwanar sefyll - lwrw, /Gwayw aerfwrw gwa_^n a CBM III 16 143 /I ar orwydd pedrongl pedreinddor, /Coch bwlch ei la_"in o drin, o drydar, /Coch ei ba_^r o borffor. /P DB VI 25 21 sg rhag y godorin, /Oedd balch gwalch golchiad ei la_"in, /Oedd beilch gweilch gweled ei werin, /Oedd c CBM III 7 39 rn, haearn dalaith. /A'i ddiwedd ys bo, can bu ei laith, /I ddifwyn y cam cymaint ei affaith, /Yng ngol DLlM II 18 1 Ochaf-i, Dduw, o ddyfod ei laith /Llyw Gwynedd a'i Gwyndyd obaith; /Ochaf-i, Ddu GB II 26 295 mawr ym mhob awrfedd. /Dycheferfyddwn-ni lu am ei lariedd, /Dycheferfyddwn ninnau am drugaredd CBM III 16 37 gordd wosgryniad, /Diachar llachar, lluchiad - ei lasbar, /Llacheufar llaw weiniad. /Llewenydd preiddwy CBM III 16 199 n draig a'i dirper) /Drud w_^r gwrdd, gorddrud ei lasfer, /Drud rwyf torf, twrf llanw yn aber, /Drudfla PM V 21 15 i feddiant hyd Lundain, /Aerwalch balch, bolch ei laslain, /Eryr, arf prifwyr Prydain. /Prydain anghyng PB VII 3 24 e_"yrn, loyw eurgyrn lew, /Crair oedd i luoedd ei law PM V 26 76 tynged, /Aerwyr sy_^r, syrthiws eu rhifed /Ar ei law a'i lafn wyarlled. /Arwr Dinefwr, dinamed - Addaf CBM IV 5 31 wr - Oronwy, /Cad orddwy, orddawn fawr, /Gwrdd ei law ar ei lafnawr, /Gw_^yl hael, gwrafael gwriawr. /G PB VII 11 20 rydd, /Dyfrys brwydr, bryd ar ymladd, /Difraw ei law ar lafn rudd. /Llafnrudd Faredudd, llyw drinc, / PM V 23 93 /Y mae am Brydain yn gynnan. /Llary, ni dde_^l ei law ataw, atan, /Llyried, tremyned tra mo_^r dylan, / CBM IV 5 56 yfyd o'i fablan; /Bu llw clodfawr, bu clodfan /Ei law i liaws cynran. /Cynran rhan gyfran, gyfrad welly PB VII 5 25 was, /Oedd eurgorf torf tey_"rnas. /Tey_"rnllw ei law, tey_"rnedd - alar, /Gwawr gwanar, gwin a medd, / CBM III 6 1 Balch ei fugunawr ban lefawr - ei lef, /Pan ganer cyrn cydawr, /Corn Llywelyn lluyddfaw CBM IV 6 28 aesgad yd gaiff Llesgen - dir, /Hu molir maint ei len; /Hud friw calch am falch elfydden, /Hud wyf far CBM III 16 231 archafael; /Erchwyniawg pedrydawg (pedriael - ei len) /Powys wen, wlad Frochfael, /Eurddyrn wa_^l, gle PM V 5 13 ragon wales. /Nid cynnwys ei lu, nid cynnes - ei lid, /Ei lochi nid afles. /Nid ef rhif cynnif cyfynne LlF1 II 2 16 rybyddaf. /Ysid im eniwed a eniwaf - wrthaw; /Ei liwaw rhag llaw rhy-s-lafasaf, /A heno hynny ni gyffr PM V 5 14 les. /Nid cynnwys ei lu, nid cynnes - ei lid, /Ei lochi nid afles. /Nid ef rhif cynnif cyfynnes, /Ni w CBM III 24 99 dd, nid oedd amhren, /Eurddwrn oedd ei lafn yn ei loflen, /Eurgledd cymynedd, cymynai ben: /Eurdorchogi DB VI 24 68 ysgafael hael yn hwylaw - o'i du /A gnawd rhag ei lu i Loegr fudaw. /Gnawd Ffranc, rhag ffwyrdranc, a PC II 21 31 _^r /Yn nhrydar, dda_^r ddiffwys, /Ciliai rhag ei lu Loegrwys, /Cadr fab Cedifor Wennwys. /Am fyned Hyw PM V 5 13 /Nog Arthur, eirth ddragon wales. /Nid cynnwys ei lu, nid cynnes - ei lid, /Ei lochi nid afles. /Nid ef CBM III 16 139 yn rhaglym eisor; /Coch arfau aerfan, cochliw ei luman /Rhag baran beirdd fangor, /Coch rhodawg pedryd LlF1 II 5 30 a_^n. /Nawfed gwedi degfed daw, /Duw ei hun yn ei luniaw: /Ufeliar ta_^n trwy ysgyr, /Ergyr o'r sy_^r y PB VII 18 23 eilch ddoethon /Yn ymarfoll, mawrweilch trin, /Ei lw ni lithid ar We_^n, /Ei air oedd crair crededun. / MB I 3 138 . /Dewisais innau (nid gau ddefnydd) /Ar emys ei lys a'i luosydd: /As rhoddwy fy Rhe_^n ran dragywydd BF VII 55 21 beilch ei filwyr, eryr aerfryd; /Gw_^r hygyrch ei lys, esbys ysbyd, /Gw_^r hyged hygar, ca_^r cardd ogl CBM III 21 170 , /Rhag Cadwallawn llary, llaw egored. /Agored ei lys i les eilwyon - byd, /(Eithid ei esbyd i'w ysbor LlG VII 27 19 odrydd gynnydd, gynflaen lliwed. /Hygyrch oedd ei lys, les trwydded, - ei fudd /A'i feddgyrn cyfyfed; / PhB VI 12 6 /Arnaf cymeraf cymhenfrys - ateb /Hyd ataw yn ei lys, /Myned, dylyed dilys, /A_^ mawrglod i'm Harglwy CBM IV 6 66 nys, /Annhawel Hywel hawl gyfrwys, /Annhywallt ei lys o liaws eirchiaid /Pan archant ei emys. /Emys ffr ES I 15 14 ni ga_^r negyfiaeth - cyfrau, /Cyfryw saint yn ei lywedyddiaeth. /Cyfoethau fy rhe_^n nis rhydraeth - t CBM III 5 82 i'm rhif rhiain (rhyfedd a waith!) /Ac im oedd ei llaw, fy llawenrhaith; /Ac nid oes fardd dwfn, dinus GG II 31 1 Gw_^r a gynnail y lloer yn ei llawnwedd, /A gennyw pob tra trwyddi berfedd, /O'i ga PhB VI 11 16 gano. /Gorwerdd ton tuedd Porth Gwyddno, /Garw ei llen a granwen ei gro, /Gnawd rhygwydd rhygais ni all HOG II 8 2 Fy newis-i rhiain firain, feindeg, /Hirwen yn ei llen lliw eho_"eg; /A'm dewis synnwyr syniaw ar wreig CBM III 3 89 elfydd rhag Elfed enwir, /Berth ei llog wrth ei lleu babir, /Berth ei chlas a'i chyrn glas gloywhir. HOG II 11 6 uddias. /Ac im bai arwydd er yn was - edmyg: /Ei lliw oedd debyg gwenyg gwynlas. /Hiraethawg fy nghof DLlM II 18 17 th - ei darian, /Oedd talarw cyfarwaith. /Drwg ei lliw y llaw, oedd benrhaith, /I luoedd cyhoedd canhym CBM III 3 66 nt; /Balch ei bagl, bagwy aur hemiaint, /Balch ei llog rhag y llifeiriaint, /Annhebyg i'r blaid a blyg CBM III 3 89 hamdir, /Berth elfydd rhag Elfed enwir, /Berth ei llog wrth ei lleu babir, /Berth ei chlas a'i chyrn gl LlF1 II 1 82 banglau ban glywitor, /Ei cherdd, ei chynrain, ei main marmor, /Ei gwyrthiau golau gwelator - beunydd, DB VI 35 73 onwy a'i cynydda. /Un eisiau o ugaint arwynawl ei maint: /Achwanegu braint geir Bro Asa; /Ugeinfed, gan CBM III 3 221 i w_'raidd Frythion, /Ei mawrwledd, ei medd, ei maon, /Ei threthau i'w thraethadurion, /Ei deugrair, MeiG I 33 98 i Thad, ei theg urddas. /A'm heiriolwy Mair ar ei Mapgwas /Nad elwyf yn llwgr yn llog Iddas. /Na'm gato EGM I 26 18 lifri; /Canaf can feddwl afrddwl erddi /Caniad ei marwnad, mawr drueni. /Cannwyll Cadfan lan, o len bal GYC VII 40 44 aint y saint a'r santesau, /I weddi_"o Mair er ei mawr ddoniau, /I gymryd penyd rhag ofn poenau /Uffern CBM III 3 221 maent arwyddon /Arwraidd i w_'raidd Frythion, /Ei mawrwledd, ei medd, ei maon, /Ei threthau i'w thraeth CBM III 3 221 /Arwraidd i w_'raidd Frythion, /Ei mawrwledd, ei medd, ei maon, /Ei threthau i'w thraethadurion, /Ei d MeiG I 31 11 , /Llewenydd a gaffant. /Rhag bron Mair, mwyaf ei meddiant, /Gweryddon gwirion fydd ein gwarant, /A Mih GB II 26 96 /A Henfynyw deg o du glennydd - Aeron, /Hyfaes ei meillion, hyfes goedydd, /Llanarth, Llanadnau, llanna LlF1 II 1 143 aws hydraidd, maws a mynogi. /Ysid lan lawndeg ei menegi /Ym Meirionnydd wlad, mad ei moli. /Molaf Dduw EGM I 26 46 yn arch yn ei erchi /Am archfain riain: rhaid ei meni /Trwy ddiwyd eiriawl deddfawl Dewi /A deg cymain HOG II 6 15 /A'i choed a'i chedyrn a'i chyfannedd. /Caraf ei meysydd a'i ma_^n feillion anaw, /Myn yd gafas ffaw HOG II 6 13 /A'i gwylain gwynion a'i gwymp wragedd. /Caraf ei milwyr a'i meirch hywedd, /A'i choed a'i chedyrn a'i PM V 22 31 weddaidd, luniaidd lywy, /Aur didawl meidrawl ei modrwy - a'i phall, /Ni phell tyn rhiain rhag a garwy LlF1 II 1 144 an lawndeg ei menegi /Ym Meirionnydd wlad, mad ei moli. /Molaf Dduw uchaf, archaf weddi - iddaw: /Athre EGM I 26 30 d rin i genthi: /Gnawd oedd da_^l aur ma_^l er ei moli. /Ni ryfu ddognach i ryddogni - poen /Penyd a fo EGM I 26 16 ntum gerdd i Nest cyn no'i threngi, /Cant cant ei moliant mal Elifri; /Canaf can feddwl afrddwl erddi / HOG II 6 9 i, /Ac wrth fodd ei rhi rhwyfaw dyhedd. /Caraf ei morfa a'i mynyddedd, /A'i chaer ger ei choed a'i chai GM I 9 30 /Genilles a'm llif, cyd am lladdwy - ar air, /Ei muner (nid mawr imi fy ngofwy!). /Gwyn ei fyd paddiw, MB I 4 32 wrthi, /Ac ysy didryf, didraul ei bri, /Ac am ei mynwent mynwes heli. /Ynys Fair firain, ynys gla_^n y GB II 26 106 , nawdd ni echwydd, /Craig Furuna deg yma, teg ei mynydd, /Ac Ystrad Nynnid a'i rydid rhydd. /Rhoddes D PM V 6 3 e_"yrn cynifiaid, /Aerdorf gorf gwrdd, derrwyn ei naid, /Ei gynnif ar gynnygn drechiaid, /Ardwy cad, ar PM V 6 11 r gwlydd wrth eirchiaid, /Llary ysbar ysbenydd ei naid, /Llew wrth aer a llwfr wrth eirchiaid, /Llaw dd CBM IV 16 127 g, anghysgaid - cwynfan, /Rhag twrf ta_^n taer ei naid, /Rhag awydd afrwydd nid afraid, /Rhag afrdwyth ES I 21 42 naethu. /A'm dyfynno Duw i'm dyfynnu - nef /Ar Ei nawdd a'i deulu GYC VII 36 100 flaidd flaengar, ganthaw: /Pen tey_"rnedd nef, Ei nawdd arnaw! /Gwynde_"yrn (orthyrn wrthaw - gwendorf GB II 26 140 neg, /I Frefi a Dewi, doeth Gymra_"eg. /Diogel ei nawdd i'r neb a'i cyrcho, /Diogan ei fro ddiogyweg /( DB VI 33 43 /Cedawl Dduw, Ei ddawn a iolir, /Ceidwad nef, Ei nawdd ni thorrir, /A'i cadwo, cydymdaith cywir. /Cywi D-2 I 2 36 tra gwawd wobryn; /Rhyhaedd iddawdd, rhycheidw ei nawdd rhag cawdd gelyn; /Rhychedwis ddeddf, rhychynni CBM IV 5 42 buddles boddlawn - cerddorion, /Cerddesynt am ei nawn, /Breinrudd brwydr, breisgfalch ei ddawn, /Bryd EW VI 5 27 y_^n /Llywelyn llyw Arberth; /Mab difai difefl ei nerth, /Mab difan eirian Iorferth. /Iorferth esillydd CBM III 24 44 /Gw_^r ni oedd hygawdd a oedd hygar, /Hygyrch ei neuadd cyn lladd llachar, /Gw_^r oedd gyhafal (dial d PM V 8 8 arabl o'th ddawn y'm perid, /Parahawd o nebawd ei nid; /I hael glew ei glod fawr hu bid, /I gybydd ei g PB VII 11 1 Gwalch ysym aml ei nifer, /Gwalch eurgalch, aergwn gyfor, /Gwalch dewrfa EW VI 5 41 ffe_^r, /Ysgwn ysgwyd, rhwyd rhacter. /Rhacter ei nifer, naf llednais - ei hil, /Hael freenin Cemais; / CBM IV 4 289 ew llu llwyrder, /Llyw llwyrdrais, llwyrdraws ei nifer, /O dorri o derrwyn ober /O gadau rhifedau rhif MG VII 32 43 gwynnawg ddrysau; /Y Mab ydoedd a anydoedd dan ei nodau, /A'i fam ar lawr, a'i bron werthfawr wrth ei e LlF1 II 1 54 i harglwydd gwladlwydd, gwlad lewenydd, /A wna ei noddfa yn dda ddiwenydd, /Ail Osfran gynnan aeswan os MB I 3 101 Cynreinion ysgwyd, ysgor orwydd. /Yni fu weryd ei obennydd /Ni byddai ddiwyth i lwyth oswydd; /Amug a_^ CBM III 26 3 in, /Ysy brid i lawer, /Armes gw_^r gwythlawn ei ober, /Argleidriad, fleiniad, flaidd nifer, /Aerfur f BF VII 52 20 , /Ysgor dygyfor, dig afar - obaith, /Oesgawdd ei oerllaith, gwaith gwythlongar. /Gw_^r heirdd ei filfe CBM IV 9 28 byddawd; /Gwelais-i wledig dig, diofnawd, /Ofn ei ofn i efnys giwdawd; /Gwelais-i glais a thrais a thra GM I 7 108 weheleith ac eu trefnau tryth /Ac eu treth 'n ei ogawn. /Gwelais gynt, hwy cenynt `cwd awn?' /Rhag Mad GYC VII 36 34 anhadlwydd, cyn adaw - Emrais /Ni lyfasai Sais ei ogleisiaw: /Arglwydd neud maendo, ymandaw - Cymry, /O CBM IV 1 38 Erchwyniawg trylew, trylwyn uch prain, /Tryliw ei ongyr, angerdd rysgain. /Gwaith Aberteifi torrynt gra GM I 9 96 r gwyndir goleithychir: /Honnaf arfau gorfelyn ei ongyr. /Angerddawl fy march, mawr ys profais /Cyfrwng CBM IV 9 215 inedd gymyn, /Gwry_^s efnys dychrys, dychryn - ei ongyr, /Ei angerdd nid edfyn. /Gnawd uch cnawd cnudoe EW VI 3 13 wrth ei syllu. /Syller ei hyder! Hydr raen - ei ongyr, /Un angerdd a_^ Serlmaen, /A braw gwas gwisg h PM V 30 2 ragon nen - Prydain, /Llawer bardd prydfawr yn ei ohen, /Ardwyad cancad cyn ced o'i ben, /Ys cynt no rh DLlM II 18 12 yddaw rhagddaw rhif saith - rhiallu, /Ni ellid ei olaith. /Oedd gw_^r hael rhag gwael, rhag gwyniaith / D-6 VII 35 6 yd, /Am wawr Dyffryn clodfawr Clwyd. /Clwyf im ei olo, clod arwedd - aergwn, /Ergyrwayw tey_"rnedd, /Cy DB VI 29 85 , o'i laith ni atgudd, /Gwaith oedd faith imi ei oludd, /Gwawr oedd fawr ei fa_^r, yn ddyfnbrudd, /Gwa CBM III 28 6 oedd amrylaw nac amrylon - w_^r, /Amryliw oedd ei onn, /Ni threfyd brwynfryd o'm bron /Nac o'm cof nac PM V 30 17 huysgwr hyd Ysgo_"en, /Aerorun fal Rhun rhudd ei onnen, /Eryr tey_"rnedd, i Wynedd wen CBM III 24 96 iaw Arthen unben, /Rhun fenwyd, Rhiryd, rhudd ei onnen, /Nid oedd ddylaw ddraig, ddragon wo_"en, /Nid DB VI 29 96 dwr, ardwyad trabludd, /Gwawr Gwyndyd, gwander ei orchudd, /Gwyn Gwynedd. Gwae ni am Ruffudd! /Gruffudd PB VII 2 6 n, te_"yrn tawel, udd - mwynfawr /Cyn maenfedd ei orchudd, /Mab mad mygr, lleiddiad llafnrudd, /Brwysg, CBM III 16 125 llys nyw lludd /Emys rhudd rhuthr gwyddfoch: /Ei orddawn a orddyfn drosoch, /Ei feirch can, cyfran cyf PM V 6 28 miaid, /Ef gogwydd galon geleuruddiaid - aer, /Ei orfod ei ysbaid! /Ef dreisyg ni blyg ei blygiaid, /Ef EG VI 18 129 yn rhaid nifer, /Ei orofn gwraf yn ydd eler, /Ei orfod gosod glod a glywer, /Ei wy_^r am eryr ni amhar EMRh VI 23 28 Dduw ei ddiwedd-ef, ddi-fefl hebrwng, /Yni fo ei orffen ar ffordd deilwng, /Yn nhygiant trigiant, ddra PM V 9 31 /Mur eryglon Mo_^n, mynestr greudde. /Boed ef ei orffen orffowysle, /Arffedawg eirchiaid arch dyunlle, ES I 19 11 angau, nid anghyfarwydd! /Ysbaid hir haelon yn ei orllwydd, /Ysbyddawd oes barawd barthlwydd. /Ys bwyf EG VI 18 126 molant anant anaw Cymer, /Rhy'i molir ei wir, ei orober, /Ei wryd yn rhyd yn rhaid nifer, /Ei orofn gw EG VI 18 128 , ei orober, /Ei wryd yn rhyd yn rhaid nifer, /Ei orofn gwraf yn ydd eler, /Ei orfod gosod glod a glywe CBM III 26 88 w yng nghorf, yn nhorf, yn nhryfrwyd - wriaf, /Ei orsaf oedd arswyd, /Gwayw trwy flwng trwy fwng, trwy CBM III 27 13 llid llew lliw glew glas. /Glasfedd ei ortho, ei orthaw - i'm byw /A'm ernyw er na ddaw, /Trwm ynof co CBM III 27 13 , /Gwisgws llid llew lliw glew glas. /Glasfedd ei ortho, ei orthaw - i'm byw /A'm ernyw er na ddaw, /Tr GM I 7 38 ; /Tyrfa dorf derfysg heb ddifwyn, /Heb ddiwad ei orwlad orllwyn. /Gorllechais-i eisiau o'i oesfriw, ae CBM III 16 135 , /Ei bebyll, ei byll, ei ball coch. /Cochwisg ei osgordd am byrth marmor - mawr, /Mab Gruffudd, graid GB II 26 186 aw /A llu y byd i gyd a_^ chwi, /A'r fagl aur ei phen, ffo_"wch rhegddi /Fal rhag ta_^n, tost yd wa_^n CBM III 3 166 awd, /Caer eang, eofn ei chiwdawd, /Ni chyfred ei phobl a_^ phechawd, /Caer araul, caer ddidraul ddidra IRh VII 30 28 rffyniant llifiant llu Gwyndodydd. /Gorffarant ei phrifwawd gan ei phrydydd. /Gorpherygl i'm cof na'm c IRh VII 30 28 t llu Gwyndodydd. /Gorffarant ei phrifwawd gan ei phrydydd. /Gorpherygl i'm cof na'm ceinfygydd - hon, EG VI 18 85 yfel a_^ rhon orddyfniad; /Ysym-i w_^r a weryd ei rad, /I reidus galarus geilwad; /Ysym-i ne_^r yn arwy GM I 11 48 ra ym donnwy Duw dawn ardderchawg. /Ban yd ran ei rad i rodolion - byd, /Balch ei fynwin, beilch ei fao GM I 8 62 s fy nhad ei fraisg frenhindad, /Ar awen amnad ei rad rhagfras; /Arddwyreaf innau fan, cynhorawr ffosaw CBM IV 6 70 daw /O ffrawdd fodd udd, heb luddiaw; /Caffwn ei radau, caffawd ein gwawdau, /Cathlau clau, cerddau ca DB VI 29 59 owys rhag pwys poenau /I Ruffudd rwyddfudd yn ei raddau, /Gw_^r a'n pryn: prynhawn Ddifiau /Gwir ei dd CBM III 21 99 Oedd bwlch ei ysgwyd, nid ysgoges, /Oedd balch ei ragor cyn no'i reges, /Clod iddaw! rhagddaw y rhagore DB VI 27 44 i awydd. /Ni ri cedwesti, cad wastadrwydd, /'N ei raid a warawd wy_^r yn hywydd. /Rhydd fydd a ganwyf, DB VI 27 102 wyd, /Ys rhoddo fy Rhe_^n rhan ysbyd - addef, /Ei ran o wlad nef, iddaw hefyd DB VI 30 73 /Heb fryd i'w gael hyd Frawd gyhedd. /Ys truan ei ran, rwyf mariannedd, /Ys drwg heddiw lliw, wedi llar D-4 VI 20 16 chdo_"ed saith rhifed sy_^r /Cylch fy rhwyf yn ei rechdyr. /Rhechdyr Croeseswallt crysiasant - am ddrai GB II 26 126 yn fyw a'i farw ddeuddydd; /A Dewi ryweled yn ei riydd /Fal cyfliw a_^ haul hwyl ysblennydd. /Ysid i MB I 3 93 naid hael yn waeleddawg! /Hael a ri a renni yn ei riydd, /Ni chronnai na seirch na meirch gweilydd, /Gw GM I 14 39 mawrha_"u llu llewenydd, /Llawen fydd Rheen yn Ei riydd; /Rhy'i cherir yn hir yn ei herwydd. /Hi yn fam CBM IV 5 91 Hil Cyfyng cadfarchawg, /Gwrwalch balch, bwlch ei rodawg, /Gwrfaint gwrddfraint Garannawg. /Llas Morgan LlF1 II 4 27 /Sefid Duw gan Fadawg. /Hirwalch balch, bwlch ei rodawg; /Hil Hoedlyw boed hirhoedlawg. /Hoedlfyrion h CBM III 16 19 /Beirdd gynnull am drull, am dri llad. /Bodawg ei rodawg i rodiaw torfoedd, /Twrf cyhoedd cyhuddiad, /B EW VI 4 25 ydyw /Ysgor gadw ysgwyd fradw friw. /Briwgalch ei rodawg o ryw tymhestl - cad /Cyn oerwely diddestl; /G DB VI 26 19 ddwl, nid cw_^l, can nis cely, /Dy fodd, falch ei rodd, ryfeddyly, /Dy fod herwydd clod mal y'i clywy, PM V 4 36 awr, yn llawr yn llyrion - angerdd, /Yn angudd ei roddion, /Ef yn w_^yl, yn olud anfon, /Ef diwyl diwy DB VI 31 22 /Ni ballai i bellenigion, /Ne_^r, muner mynych ei roddion, /Neud ei hoed ar ei gyfoedion. /Doeth esgyrn CBM III 26 104 /Un a fu haelaf o haelon - Cymru, /Un cymraisg ei roddion, /Un mawrllary mawrllwrw cynreinon, /Un mawr DB VI 30 11 lyw y Berfeddwlad; /Ceintum hon Ruffudd, rudd ei ruad, /Ac ni rygant dyn ddim mor irad; /Canaf hon Dda BF VII 46 12 s: Rhys, Rhos achubiad, /Aerfab Maredudd, rudd ei ruad. /Arfaeth ehelaeth, hwyl gyrchiad - brwydrin, /E PB VII 1 14 fo. /Bo gwalch bro braint tey_"rnas /Drwy rad ei Rwyf, cad nid cas, /Cad ddiofn eofn ehangblas - arglw EGM I 26 36 yfairch angen iawlwen ioli /I'r neb rybarther ei ryborthi. /Nest yn ei haddawd wenwawd weini, /Ydd wyf PhB VI 14 35 grawn ydd ymborthid. /Yn nhey_"rngan fan, fawr ei rydid, /Yn nhey_"rngaer glaer yn yd glywid, /Yn nhe_" MB I 3 1 Rhe_^n nef, mor rhyfedd Ei ryfeddawd, /Rhiau, Rhwyf elfydd, rhydd Ei folawd, /Re MG VII 33 19 /Ffoaf, os gallaf, ei asgellwrych, /Ffoawdr yw ei ryw, rewinddrych - fyned, /Un fyged gerdded a_^ gardd EGM I 28 27 yn addfwyndawd. /Gwymp edrydd Dofydd, defawd - ei rhadau /Ni rydraeth neb tafawd. /Rhagorwn grefydd a MB I 4 13 sant y proffwydi: /Bod Iesu ym mru Mair (merch ei Rhi!), /Mair, mad ymborthes ei beichogi! /Baich rhygy HOG II 6 8 theulu a'i thew annedd - ynddi, /Ac wrth fodd ei rhi rhwyfaw dyhedd. /Caraf ei morfa a'i mynyddedd, /A PB VII 16 22 r. /Oedd briw baladr cadr catgwn, /Oedd brwysg ei rhwysg rhwyd gelyn, /Oedd gwrdd yng nghad treisiad tr GM I 7 86 chweiris i Gymry, /Ystryw chwerw, nid chwerian ei rhyle: /Ail marth mawr mor dde, ail yrth, ail syrth s MG VII 34 15 - ei gaen), /Gain angel urddedig, /Gwa_^n drwy ei safn a'i sefnig /Dyrnawd, uthr bigawd, a_^'th big. /A CBM III 16 71 uddbair ba_^r llachar ban lladdwy; /Rhuddbraff ei saffwy, ni syll a_^'i olwg /O olud ni roddwy, /Rhudd MB I 3 82 /Gwedy tonnau gwyrdd gorewynnawg /Dyfforthynt ei seirch meirch rhygyngawg; /A nw neud gweryd yn warwei PB VII 11 16 lod; /Ni bu le ar lawr Dyfed /Ni bai sathr gan ei seithgad. /Cadrfab Owain, cadrfalch gwledd, /Cedeirn GB II 26 275 ygymell gwell gwirionedd /A dygynnull saint yn ei senedd: /Saint Angaw a Llydaw, llu edrysedd, /Saint GYC VII 40 86 orniog a chethrau osglog, /A chyrn sefydlog ar ei sodlau, /A phob dychymyg i drywanu cig, /A phob cog GYC VII 40 41 a'r cythraul cornawg /A'r cyrn llymsodlawg ar ei sodlau, /A'r llygod pengarn a_^'r gylfinau carn, /A'r CBM III 3 227 o'i thirion, /Handid rhydd rhwng ei dwy afon; /Ei Sygynnab glew, gloyw roddion, /A folaf, a folant feir EW VI 3 12 /Oes ellwng budd, rhudd rannu, /Eisillydd wrth ei syllu. /Syller ei hyder! Hydr raen - ei ongyr, /Un a EGM I 26 20 ni. /Cannwyll Cadfan lan, o len bali, /Cannaid ei syniaid ger Dysynni; /Gwan wargan wyry gall ddyall dd MeiG I 33 97 s. /A'm heirolwy Saint Esechi_"as /Ar Fair fam ei Thad, ei theg urddas. /A'm heiriolwy Mair ar ei Mapgw HOG II 12 3 ed, /Pan wyar waryai, /Pan rhyfel, pan rhuddid ei thai, /Pan Rhuddlan, pan rhuddlys losgai, /Pan rhudda LlLl II 16 10 yr ysgwyd esgudwal - cynwan /A_^'r canwayw am ei tha_^l? /Pwy'r glew, llew llid aerddywal, /A'i deily GYC VII 42 40 /Na cheised hoced, trwy gam guhudded, /Nef yn ei theced, can ni thycia. /Pan lwyr feddylier, penyd pry EGM I 25 8 s, Loegrwys lugyrn, /Llarygryg eithefyg, llosg ei thefyrn; /Twrf toredwynt mawr mis Chwefrawr chwyrn, / MeiG I 33 97 eirolwy Saint Esechi_"as /Ar Fair fam ei Thad, ei theg urddas. /A'm heiriolwy Mair ar ei Mapgwas /Nad e HOG II 6 7 /Myn y dyhaedd my_^r maith gywrysedd. /Caraf ei theulu a'i thew annedd - ynddi, /Ac wrth fodd ei rhi CBM III 17 20 y daw yn llaw lluchfar, /Meddw ei thorf, medd ei thoniar. /Gwirawd a'n gwrthfyn gwrth sy_^r - a lleuad CBM III 17 20 i esgar) /Balch y daw yn llaw lluchfar, /Meddw ei thorf, medd ei thoniar. /Gwirawd a'n gwrthfyn gwrth s LlF1 II 1 28 rydedd allawr a anllofed - o nef: /Gwyn ei fyd ei thref gan ei thrwydded. /Gwyn ei fyd a fydd, o foddha LlF1 II 1 101 eryd a'i hyd a'i had, /Llwyddid gwir a thir yn ei threfad, /Llwyddid gwledd a medd a meufedd mad, /Llwy HOG II 13 6 oed Gorfynwy yng ngorddibed - Lloegr /A llygru ei threfed, /Llaw ar groes llu a ddygrysed /[ ]A lladd a DLlM II 18 31 A welai Owain yn lluydd - yn Lloegr /Yn llosgi ei threfydd, /Gwelai dorf ar dorf ei gilydd, /Gwelai dar CBM III 3 222 dd Frythion, /Ei mawrwledd, ei medd, ei maon, /Ei threthau i'w thraethadurion, /Ei deugrair, gywair gyw DB VI 24 30 llwg drwg wrth drigiaw /A lleng gythreulaid yn ei threulaw /A llawer bwysti heb ystyriaw - ced /A llawe CBM III 3 29 r Duw diofryd gwragedd - /Gwraig enwawg, anwar ei throsedd, /A'i treiddwys, bu trwy enwiredd! /Llanfech GB II 26 191 aneg a thros weilgi /A'i dyddug, dybu Duw wrth ei throsi. /Ac nad fo yn ei fro fraint a theithi /Eithr LlF1 II 1 28 a anllofed - o nef: /Gwyn ei fyd ei thref gan ei thrwydded. /Gwyn ei fyd a fydd, o foddha_"ed, /Men y PM V 23 116 Elsmer, bu ffe_^r, bu ffwyrno, /Llwyr llosged ei thydwed a'i tho, /Llwrw gwelwch neud heddwch heno, /C PM V 26 60 ordd, ei berw ffyrdd neud tau, /Llwyr llosged ei thydwed hithau; /Lluddwyd, cymynwyd cwbl yn eu pobed, CBM III 5 45 engan, wengaen deced; /Llif dragon fanon falch ei thynged, /Lliw ewynfriw teg rhag ton nawfed. /Nawfed DB VI 29 5 ch Cymru yn cymryd arfau /Yn Lloegr, yn llosgi ei thyrau: /A'i gwelai, eiliai yn olau; /A'i gweles, gwe EGM I 28 48 ddwyf gwedi beddrawd /Cyd a_^'r un Duw mawr yn Ei undawd GB II 26 155 reg. /Rhymeddyliais-i hyn i honni - urddawl, /Ei urddas anfedrawl a fedr roddi. /Rhwyf rhadau biau bei CBM III 16 105 hywestl, yn hywen, /Baranres aerflaidd, aerfen ei - waedlafn /A'i waedlan ddisgywen. /Disgywen, gordden CBM IV 5 108 iw, /Rhwyddfudd feiddiad, gad geithiw, /Rhudd ei waedlafn o waedliw. /Llas Rhys ffynhonnwys, ffynedig, MG VII 32 16 ael gwyn ei ginhynnau, /Yn lle syndal ynghylch ei wa_^l gwelid carpau. /Eisoes mai Ef, dangos o nef a w ES I 19 4 dewrwr! Cyn deryw i'm gw_^ydd, /Hydr ei wir am ei waradwydd. /Neud oerfedd haelonedd hylwydd, /Hylawch EG VI 18 131 glod a glywer, /Ei wy_^r am eryr ni amharer, /Ei warae orau pan waraeer, /Ei wayw a orau yn ddau hanne DB VI 24 36 edd druan, drwy addaw - Ca_"in, /I werin wirin ei warandaw. /Pan ddyfu y Mab Rhad, oedd rhaid wrthaw, / GB II 26 149 Deheubartheg - bair /I ddial fal diwair ddwyn ei wartheg; /Dothyw i Ddewi yn ddeheueg, /Gan borth Duw, EG VI 18 132 eryr ni amharer, /Ei warae orau pan waraeer, /Ei wayw a orau yn ddau hanner. /Dinidr yn nydd brwydr yn BF VII 55 11 wrawl ei ferroes, einioes ennyd, /Gw_^r hyfriw ei wayw, gw_^r hyfryd - ei fyw, /Gw_'raidd eurllyw glyw, ES I 18 7 - llawr /Llawen beirdd o'i wynfyd; /Gnawd oedd ei wayw yn waedlyd; /O waedlan, rhuddai fan ryd. /Rhodwy CBM III 26 140 raig o ddragon creulawn, /Dinas gawr, garwlym ei waywddawn; /Diwethaf y canaf can iawn /Diweddgof diwe CBM IV 3 34 rfeirch bre[] bryd nawn, /Crynai eleurudd rhag ei we[], /Crynai gylch cadlan, cadle estrawn, /Crynai ga LlF1 II 1 175 iau diamau deddfau Ieuan. /Tra fo ef yn nef yn ei wengan - gadair, /Yn ben ban llefair, yn bair eirian, MB I 4 8 yng ngw_^ydd Duw Ddofydd, /Fy iawn grefydd heb ei weini. /Gweinifif, hagen, i'm Rheen Ri /Cyn bwyf deye CBM IV 17 127 lle ni llwydd cerdded. /Yn ydd aeth Ca_"in can ei weithred - cam, /Yng nghyweithas nam ni'm bo fyned; / OC II 14 18 agawd wirawd worgred /Ar llaw Wgawn draws dros ei weithred. /Canawon Goronwy, gwrdd gynired - gw_^yth, LlG VII 27 10 bod heb ei hawddged, /Gwael dwyn hael hwylfawr ei weithred; /Galar yw gennyf-i gweled - ar lachar /Golw GYC VII 42 1 Brenin Gogoned, breiniawl Ei weithred, /Ni cheid o'i barthred na ffled na phla. /P CBM IV 5 119 ry, /Oedd cymraw ei glywed; /Oedd gw_^r gwrawl ei weithred, /Oedd gwalch balch bwlch ei golled. /Yn y LlF2 VI 10 78 cyfarched - breswyl /I'r Arglwydd a wy_^l gan ei weled /Ac a'n clyw, a ni'n ei glywed, /Ac a'n gw_^yr CBM III 21 167 i pawb o'i gystlyned, /Yd oleithid gw_^r gwrdd ei weled, /Rhag ced ellwng blwng, blaidd cynired, /Rhag ES I 15 8 enhiniaeth. /Bendigws De_"ws dialaeth /(Diwolo Ei weledigaeth) /Y pum torth a'r pysg, pasgaduriaeth - g LlF1 II 1 108 ofydd ddydd yd gaffad - Cadfan, /Agored i wan ei wen angad. /Ef gorau gwyrthau wrth ei gennad: /Dillw PM V 17 26 Mabinogi draig, drud - yw ei gymwyll /I gymell ei wendud, /Llaith breisgwyr, llith brain a chnud, /Lla MB I 3 18 /Gruffudd glew dywal ar orfeddawd, /Gwir gwae ei werin, gwin eu gwirawd. /Gw_^r a lywai lu cyn bu breu DB VI 25 22 olchiad ei la_"in, /Oedd beilch gweilch gweled ei werin, /Oedd clybod cleddyfau finfin, /Oedd clybod cl PM V 28 18 n amwyn am nerth - tey_"rnedd, /Tey_"rnas oedd ei werth, /Ysgwyd eurglud, balchddrud, berth, /Ysgemydd, DB VI 35 45 yno, Rhos oddyna. /Pymed Forgannwg, parha_"us ei wg, /Er a wne_^l o ddrwg, nis diwyga; /Chweched i dra PM V 25 11 /Ar hedd, ar ddyhedd, ar ddehau rhi; /Eryfais ei win o'i falch fuelin /A'i wisgoedd eurin ar fynogi. / GM I 9 139 ys Owain hir hy_"wr ddlidau. /Dy-m-gwallofied ei win o'i wen addaf udd /Yn Arfonig gaer ger Hiriell ba PM V 21 3 rosof - nis rhoddai /(Ef rhoddes wyllt a dof) /Ei winllyn (dengyn, da gof!) /O'i wenllaw heibiaw hebof. MB I 3 63 ) /A ddiffyrth ei wy_^r yn orwythawg; /Cyfamug ei wir a_^ mil farchawg; /Clywyd ei gyma hyd dra Bannawg GYC VII 43 8 r llebyddiaw - 'n Harglwydd /A thrwy waradwydd Ei wir adaw. /Bei meddyliai dyn a'i feddyliaw /A fu o dd ES I 19 4 . /Hoeddl dewrwr! Cyn deryw i'm gw_^ydd, /Hydr ei wir am ei waradwydd. /Neud oerfedd haelonedd hylwydd, CBM III 9 6 Godwrf a glywaf ar glawr Ieithion - hir, /Hydr ei wir ar Saeson, /Teulu Madawg, mur dragon, /Mal twrf t GYC VII 40 105 alon, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwiau, /Er Ei wir arfoll a chur Ei fron oll, /Er y pum cyfrgoll a'i LlG VII 24 29 , /Gnawd iddaw treiddiaw trwyddi berfedd! /Am ei wir bydd dir o'r diwedd, /Am gylch Dygannwy mwyfwy y EG VI 18 126 . /Rhy'i molant anant anaw Cymer, /Rhy'i molir ei wir, ei orober, /Ei wryd yn rhyd yn rhaid nifer, /Ei GYC VII 40 99 n ddrain a'i wir ddoniau, /Er a fu o grair, er Ei wir gadair, /Er a orug Mair o'i mawr radau. /O'r lle DB VI 33 1 Gwyn ei fyd am gyd a geidw ei wir, /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo cywir, /A ryfynno CBM III 16 245 ial tra chaled! /Yn llys Owain hael, huanred - ei wir, /Hydr ei ddir a'i ddaered, /Yn y mae gwaredd a g PhB VI 11 7 oedd anwosgo, /Draig unbyn a fyn a fynno, /Hir ei wir i'i w_^r dra safo, /Hydr ei drais i dreth o Benfr LlLl II 16 31 /Llyw terfyn terfysg dir, /Llawr gawr goruchel ei wir, /Lloegr ddifa ddifefl gywir. /Piau yr arfau arfo GYC VII 40 42 li'r Drindod drwy gardodau, /I garu Mab Duw yn ei wiw gaerau, /I gadw braint y saint a'r santesau, /I w GB II 26 13 edrad yn rhad, rhwyd ysgeraint, /Ysid rhad yn ei wlad a mad a maint /Yng nghyfoeth Dewi difefl geraint CBM III 16 235 erdd afael. /Gafael glew yng nghad, gafaeled - ei wlad, /Gafaelant feirdd ei ged, /Ga_^l dywal, dyfal, PB VII 11 22 dd Faredudd, llyw drinc, /Llew ni ad Lloegr yn ei wnc, /Nis arfaidd aerflawdd ffrawdd Ffrainc, /Nis gei CBM IV 17 84 holl ysgrythur - faith, /Gwrthwyneb a waith yw ei wneuthur; /Gwrth awydd dra gw_^ydd dra gwyliadur /Gwa PM V 28 7 erddau, /Ni ddug cardd ei wyneb, /Ni wn o wawd ei woheb, /Ni wybu naca_"u neb. /Neb ni w_^yr yn llwyr f CBM III 16 99 en, /Ball ar lyw am lannau Hafren! /Braw rhag ei wriawr, gwrddwawr a_^ gwrthwan /A_^ gwrddwayw yn ange DB VI 27 48 yddws De_"ws dawn i'm plegyd, - gw_^r /Goreang ei wryd. /Ebrwyddynt ebrwyddweilch o'i gyd, /Ebrwyddwal CBM III 3 184 hil Brochfael broglyd, /Gradd ufel, greidiawl ei wryd! /Gwyrth a wnaeth ni wneir hir ennyd, /Ni wnaeth PM V 12 6 awd ysbyddawd i esbyd - Prydain, /Udd prydfawr ei wryd, /Maredudd, marw yw hefyd: /Mal modur Arthur ar EG VI 18 127 t anaw Cymer, /Rhy'i molir ei wir, ei orober, /Ei wryd yn rhyd yn rhaid nifer, /Ei orofn gwraf yn ydd e GB II 26 92 bangeibr Henllan /Ysydd i'r clodfan, i'r clyd ei wy_^dd; /A Maenawrdeifi ddiorfynydd, /Ac Abergwili bi CBM III 20 11 gudd, /Cad wosudd, ced woseb, /Ar w_^r, ar wir ei wyneb, /Ar wy_^r wawr, w_'rach no neb. /Gwryd diogel MB I 3 108 gwaith gwyniaith a_^'i gyweithydd /Pan gedwis ei wyneb heb gywilydd. /Cuddynt cyfnofant cant cyfoedydd PM V 28 6 gw_^r, arwr aur oseb - cerddau, /Ni ddug cardd ei wyneb, /Ni wn o wawd ei woheb, /Ni wybu naca_"u neb. EG VI 18 130 f yn ydd eler, /Ei orfod gosod glod a glywer, /Ei wy_^r am eryr ni amharer, /Ei warae orau pan waraeer, MB I 3 62 grym cyhoedd (nid oedd guddiawg) /A ddiffyrth ei wy_^r yn orwythawg; /Cyfamug ei wir a_^ mil farchawg; DB VI 27 91 delynt yng ngryd /Delwau aur ar eu cyfeiryd; /Ei wyrda oedd dda, oedd ddiwyd - pob un, /Oedd anhawdd i GB II 26 240 Llech Lafar hygar, hyglau /Pan aeth Iwerddon, ei wyrth yntau, /Ac eingyl rhagddaw, draw dra thonnau. / DB VI 33 47 , rhaglwydd rhed, /Cywirdad Fab Rhad, rhifed - Ei wyrthau, /Ni wyrthia ryaned. /Cof 'y ngha_^r neud gwa GYC VII 40 57 i'm Naf, y Dewin doethaf /(Nid ymarwerthaf heb Ei wyrthau) /O'r llethri araul, o'r lle cyfyd haul, /Na' GYC VII 40 96 lwg yna i'm Dewin doetha' /Na'm rhyddiwarth er Ei wyrthiau, /Er myfyr dengmain, er Ei gwynofain, /Er Ei GB II 26 17 n cylch ei bennaint /Onid blaidd a draidd drwy ei wythaint /Neu hydd gorfynydd rewydd redaint. /Ef cyme DB VI 31 24 ed ar ei gyfoedion. /Doeth esgyrn gw_^r chwyrn ei ymchwelion, /Ymchweiliad tromgad, trwm ei gofion: /Da PhB VI 11 22 udd cwysrudd, cas agro, /Ffoddi_"awg, ffodiawg ei ymdro, /Hael hir lew, hir llew, hir llwyddo /Hil Cadf DB VI 24 16 ab Duw Ddyddbrawd a ddaw - i'w brofi, /Beth fo ei ynni am ei anaw. /Ni bydd a_^ Mab Duw diymadaw /A fo PM V 6 28 f gogwydd galon geleuruddiaid - aer, /Ei orfod ei ysbaid! /Ef dreisyg ni blyg ei blygiaid, /Ef dreisiad MeiG I 33 72 n, ym mhell ddeincryd. /Gwae ni llafur lles yn ei ysbryd, /Ysbaid fer fydawl fod ym mhenyd. /Gwae a e_^ SB II 23 3 dirfarth gyfrwynain, /Chweddl rhyhir, rhyhydr ei ysgain, /Chweddl agarw marw mawrfab Owain /O newydd y CBM IV 6 42 rth o Gollen, /Hud amnawdd hirflawdd, hirwen - ei ysgor, /Hirgor ddo_^r ddoeth gymen, /Huan wry_^s hawl EW VI 4 29 , /Gwy_^r wawr yn llawr Llyn Egwestl. /Diwestl ei ysgor, ys cwynais - nad byw, /Hael o'i ryw rygollais; CBM III 16 127 n drosoch, /Ei feirch can, cyfran cyfryngoch; /Ei ysgwn gynnif, ei ysgwyd yng ngnif, /Ei ysgwyddau foch CBM IV 6 38 , /Hud ysgithr ei esgar yn nilen, /Hud ymbyrth ei ysgwyd asgen, /Hyd ymbraw am breiddiaw breisgnen. /Hu CBM III 19 16 awr glyw glew, diarswyd, /Yn walch balch bolch ei ysgwyd. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd - am olud, /Rh LlG VII 24 143 Hael gyngor wrth go_^r, wrth gerddau; /Hylathr ei ysgwyd, esgud barau - gwrdd, /Hylym yn cyhwrdd cyhoe CBM IV 9 11 redd tros wawd /I adrawdd aerflawdd eurflawd - ei ysgwyd /Mal ysgwyd rwyd Rahawd. /Mur mawrgor, treithi CBM III 21 98 raisg lafnawr can breiddiawr bres, /Oedd bwlch ei ysgwyd, nid ysgoges, /Oedd balch ei ragor cyn no'i re CBM III 16 147 /Gw_^yth fore yn rhagre rhag io_^r, /Trais ar ei ysgwyd rhag ysgor - Dinteirw, /A gwy_^r meirw rhag mu CBM III 16 127 irch can, cyfran cyfryngoch; /Ei ysgwn gynnif, ei ysgwyd yng ngnif, /Ei ysgwyddau fochfoch, /Ei dreiswa CBM IV 6 188 /Trefred fawr, traul gawr y'i gelwir, /Tryliw ei ysgwyd, ysgydwir - yn nhorment, /I gadwent yd gedwir. DB VI 27 20 ddwyn lleurwydd - frwyd, /Llafuriwyd ysgwyd ar ei ysgwydd. /Llew yn aer, llyw taer am y Teirswydd, /Llw CBM III 16 128 ngoch; /Ei ysgwn gynnif, ei ysgwyd yng ngnif, /Ei ysgwyddau fochfoch, /Ei dreiswayw, ei dreiswan mor gr GYC VII 43 21 hrain wedy r'greiniaw, /Ac o_^l ffrowyllau ar Ei ystlysau /Er gwneuthur angau a phoen iddaw, /Er prynu eich 3 CBM IV 17 105 wydr hydr hudoliaeth; /I'r Tair Person byd bid eich arfaeth, /I'r Tri yn iawnwir iawn wrogaeth. /I'r un GB II 26 184 ydd beri. /Credwch a glywch, cedwch Ddewi - yn eich llaw /A llu y byd i gyd a_^ chwi, /A'r fagl aur ei EGM I 27 98 y enaid, cyfraid cyfrau, /Eiriolwch, sefwch yn eich swyddau! /Medr fy eiriawl Bawl ban dde_^l im angau, eid 1 LlF2 VI 8 36 drud ar dud gwolud gwylain - blaid, /Mal ydd eid yn rhaid yn Rhyd Angain. /Rhybo Duw rhebydd ddadwyra Eidal 1 CBM IV 6 150 wy_^r /A orug yn ddyfal, /Hywel hael, hefelydd Eidal, /Hy_"wr glew, gwledig diofal, /Hwysgynt huysgwr y Eidyn 1 LlF2 VI 8 6 Clud Gamlan, cynran o hil cynrain, /Mal Clydno Eidyn, prif gyfrin prain. /Cledd ysgwn llafndwn, orofn eiddaw 5 DB VI 24 13 traha nid rhaid wrthaw: /Mab Duw a'i dyrydd yn eiddaw /A Mab Duw a'i dwg i ganthaw /A Mab Duw Ddyddbraw DB VI 32 9 s dim einoes i ddyn. /Pob dyn oer dyddyn, neud eiddaw - angau, /Anghyfeillwr iddaw: /I feddu daear arna MeiG I 33 51 erw afar rhagddaw; /Na cherydd i Dduw ddwyn yr Eiddaw! /Eidduniant i ddyn ei ddwyn ar foes /I gymryd cr GYC VII 36 80 dyngynt o'i law, /Pob gwledig, pob gwlad oedd eiddaw, /Pob cantref, pob tref yn eu treiddiaw, /Pob tyl DB VI 24 22 llu wrth sylliaw /Dydd y cymerth Crist crog yn eiddaw: /Yng ngwaelawd uffern, afflau fraw - einioes, /Y eiddi 1 EGM I 26 58 Dduw ei diddoli, /Ni bo diddawl Nest, nef boed eiddi eiddiaw 9 CBM III 18 14 rglwydd argledr anaw - beirdd /A'm barddair yn eiddiaw, /A'm cariad cadarn arnaw, /A'm cerdd a'm cynnel PhB VI 13 11 , /Ffysglew cad, ced wallaw, /Bod addef nef yn eiddiaw /A'r byd achla_^n i danaw. /Dan Rys, fab greiffw PM V 12 38 _^r-ener, anaw - cerddorion, /Cerddasant a_^'r eiddiaw, /Arwar trydar, trin ognaw, /Eryr gwy_^r ffrawdd LlG VII 26 31 th, gyfoeth gyfunaw; /Dwys aergwys, Powys poed eiddiaw, /Deddfau teg, tyngu o'i eurllaw. /Dinam ddraig, GM I 9 122 n ysym', medd pawb, /Prydain allweddawr oll yn eiddiaw. /Endewais-i eryr ar ei giniaw dynin, /Dyraith G CBM III 24 81 yf trais cyn traul athaw, /Athal aur fual a fu eiddiaw, /Ethiw hael hebof-i, athwyf hebddaw, /Nid eddyw CBM III 26 55 ddudd, /Cwyn cynran cyfran cyfryngthudd, /Oedd eiddiaw eu cerdd, oedd eiddudd - eu cadw /O'r cadrwalch EW VI 5 14 Brenin tir, rhywir (rhyfedd - ydd eddyw!) /Nad eiddiaw o Wynedd /Namyn sarn dru main fain fedd, /Namyn DB VI 24 50 uw a'i geisiaw? /Pam na chynnydd ef nef yn ei eiddiaw? /Od a_^, ni wyrthia wrthaw - ni aned, /Y Gw_^r Eiddig 1 CBM III 4 8 celu calon ysig: /Ni mad gyrchawdd gwen gwely Eiddig Eiddionydd 1 LlG VII 24 100 lyn, lewenydd - dragon, /Yng nghymysg Arfon ac Eiddionydd. /Nid oedd hawdd, llew aerflawdd lluydd, /Ei Eiddol 2 D-2 I 2 16 deddf ddurawd, gnawd brawdwriaeth; /Gw_^r oedd Eiddol, gorwy reol, gorddethol ddoeth; /Gwyddbwyll ddrag PM V 5 11 w, /Glyw Prydain rhwy profes. /Nid cynna iddaw Eiddol, nes /Nog Arthur, eirth ddragon wales. /Nid cynnw eiddorwg 2 GYC VII 40 79 beiriaid o eneidiau, /A berau hirddrwg a phob eiddorwg, /A phawb heb olwg ar ei balau, /A cherwyn boe GYC VII 40 47 A phob rhyw hirddrwg a phob cyfri_"wg, /A phob eiddorwg ar hen ddorau, /A phob rhyw ddefawd er doluriaw eiddudd 2 CBM III 26 55 ran cyfryngthudd, /Oedd eiddiaw eu cerdd, oedd eiddudd - eu cadw /O'r cadrwalch nwy dihudd, /Difrad hae CBM IV 6 16 gyfamrudd - afrdwyth, /Gw_^yth baith bwyth bu eiddudd, /Gwych ydd aeth traws bennaeth trostudd, /Gw_^r eiddun 6 D-2 I 2 46 odded, ced gyfeddliw; /Lliwed a hun, llysaidd, eiddun, llun fenediw; /Llyd amgyforth, llong ddeseforth, BF VII 51 20 rhwysg Arthur, mur moroedd, /Rhuddgoch gatgun eiddun oedd. /Oedd rhaid ystyriaid darfod cyffro - mawr HOG II 9 4 /Yd garwn-i fyned (cyni'm cared yn rhwy) /Rhy eiddun ofwy i ar feingan /I edrych fy chwaer chwerthin e D-5 VI 36 31 /Na fyro awydd yn oferedd. /Ei gorff a eddyw (eiddun rhysedd) /I mewn Eurddonen hyd ei ddannedd, /Can CBM III 16 239 calchdo_"ed. /Granwynion trychion (trachywedd eiddun) /Trachwyddynt ben o dra_"ed; /Yn Llidwm, yn llyd CBM III 16 216 ardd, cerdd orun - de_"yrn, /Cledr cedyrn, cad eiddun, /Ysgryd gryd rhag graid Eborthun, /Ysgrud wlydd eiddunaf 1 MeiG I 32 26 Dduw, Ddewrnaf - gogoned; /Cred yn eidduned a eiddunaf. /Cred fyfyr ystyr a ystyriaf, /Cred yw heb ymg eiddunais 1 CBM IV 18 80 thi penyd rhyfeddyliais; /Yn adawd Rheen rhy-d-eiddunais /Rhydid i'm henaid, rhaid rhyiolais. /Gwledig eiddunaw 4 LlG VII 26 33 teg, tyngu o'i eurllaw. /Dinam ddraig, ddragon eiddunaw, /Diriad cad, cedeirn orddwyaw, /Dawn ysydd yn BF VII 48 22 reiniawl brenin Manaw, /Hil Madawg fodawg, fyd eiddunaw, /Hil Maredudd draws, hawdd drostaw - ledgynt, DB VI 24 7 mae i'm meddwl dy geisaw. /Mor ddiriaid i ddyn eiddunaw - o'i gnawd /Yrddygnawd bechawd na'i rybuchaw; DB VI 24 83 nbyn dengyn dengwlad iddaw /A digawn o ddawn i eiddunaw - rhe_^n /A dygen llawen yn eu llywiaw. /Llywel eidduned 8 MeiG I 32 26 eded bawb i Dduw, Ddewrnaf - gogoned; /Cred yn eidduned a eiddunaf. /Cred fyfyr ystyr a ystyriaf, /Cred DB VI 34 20 raf: /Doethineb Selyf selwyd i'm naf /A theced eidduned Addaf /A dewred yr undyn dewraf LlF1 II 1 6 u canu canrhed, /Can am rhoddes fy Rhe_^n rheg eidduned, /Can am rhydd Dofydd dogn foddha_"ed - i'm rha LlF2 VI 10 6 fnder, /I ffydd, i grefydd, i gryfder - myned /Eidduned drwydded, tra yn gater. /I achubaw nawdd ni wad CBM IV 18 14 awn) /A chynnwys yn nef in arnodded: /I'r wlad eidduned, myned a wnawn! /Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchaf, PM V 26 118 fab Rhys, dilys dylyed - Prydain, /Prydyddion eidduned; /Rhys Derllys, dyrllyddwn ei ged: /Rhys rheby LlG VII 25 16 wythig, ffrwythlawn gored - cyrdd, /Cerddorion eidduned. /Ti gorau rhiau rhuddwisg ar lled /O gywan amw ES I 23 6 redd. /Trindawd a'm dyco o'm diguedd /I'm dogn eidduned wared waredd. /Teirffordd y deuant, etifedd, - eiddunfryd 1 BF VII 53 5 , /Am arddelw teg, am urddas. /Am urddas addas eiddunfryd - Cymru /Doeth cymraw a thristyd, /Am Ddafydd eidduniant 2 ES I 18 15 fref - ddwyn, /Mau ei ddwys ddioddef. /Tyciant eidduniant! Addef /Tegwared, Ednyfed, nef! /Nodded ni'm MeiG I 33 52 rhagddaw; /Na cherydd i Dduw ddwyn yr Eiddaw! /Eidduniant i ddyn ei ddwyn ar foes /I gymryd crefydd Cri Eiddunswn 1 PhB VI 14 29 yd gynnelwid /Adfyddaf nad arnaf yd orfyddid. /Eiddunswn-i fod Rhys, rhwysg ddiedfid, /Tra fai ddywawl eiddunt 1 GYC VII 43 34 /A god a_^ chelwydd a geuawg grefydd?' /Canid eiddunt ffydd, ffo_"ynt rhagddaw /I blith y gethern, i w eiddwng 1 EMRh VI 23 2 , hwylglod ellwng, /Ardduniant torfoedd, tyrfa eiddwng, /Arfod ysgymod, gorfod gorflwng, /Arfau briw tr Eifionydd 2 CBM III 3 20 Brochfael bron hael hawl ornedd, /Gorpu nef yn Eifionydd dudedd. /Mad gyrchawdd garchar alltudedd, /Cyr CBM IV 5 77 gaffael, /Nid llaw fyddag fyddai hael. /Haelon Eifionydd hil Merwydd - marw in, /Hil Cedwyn cadofydd, / eigawn 2 D-3 VI 19 20 udd, merf so_^n - ddigawn, /Treiaist-ti traeth eigawn, dawn dyneddon; /A hyn a ddywaid ceinaid canon - LlF1 II 5 20 awn: /Y daw pob pysg o'i odeb /Hyd ar wyneb yr eigawn. /Undegfed dydd, certh ceugant, /Creaduriau yd gr eigiawn 6 CBM III 26 136 ais ar oestrais estrawn, /Emys pasg pysgawdliw eigiawn, /Dihafarch gynran, a ddug i gadlan /Ar gadfarch CBM III 24 133 raff, cedoedd anghrawn. /O roddion gwron gorun eigiawn - mo_^r, /Madawg mur tewdor co_^r Caswallawn, /G PM V 11 41 r, cad offelaig, /Ac o'r penaethau, pen aig. /Eigiawn mwyn terrwyn tyrfa, ma_^n - a bras, /Bu brys bei CBM IV 9 81 try, /Traws trydar, trydydd haearnlly, /Greddf eigiawn, ni grawn, ni gryny - gormodd, /Alafrodd Elifry. CBM III 16 44 rch frys freisgddawn, /Pasgadur torfoedd, twrf eigiawn; /Pasgle cun cyflawn, cyflafan goddaith, /Gw_^y CBM III 21 3 amgall, ddigawn, /Yn ardduniaw gw_^r gwrddfar eigiawn, /Yn awdur llafur lleferydd iawn /I ganu marwnad eingai 1 PhB VI 14 4 an fu yn rhyfel gad chwe_^l chwerwlid /Myn nad eingai neb ar y newid. /Peunydd yn rhwyddrydd y'm rhoddi Eingl 18 GM I 9 51 rabludd. /Gwalchmai y'm gelwir, ga_^l Edwin ac Eingl, /Ac yng nghynnwrf llu hud wyf llofrudd! /Ac ysymy CBM IV 5 101 wyf rhwyddged. /Llas dau gymynawg am gymynad - Eingl /Am Degeingl deg ystrad: /Einiawn w_^yl olud roddi CBM IV 1 11 , /Yn ail air moliant, moli Owain. /Cyfarfu ag Eingl am Degeingl diredd, /Gwaedlaw ar ddarwedd, gwaed a SB II 24 19 tra llyw, trillu rhagddaw, /A barf ar farf, ac Eingl ar darf godwrf giliaw, /A thref tra thref, a llef GM I 9 127 esawr dreuliaw, /Dybrysais innau yn aroloedd i Eingl: /Dyfrydedd yn Lloegr rhag llwybr fy llaw! /Derlly MB I 3 145 anawon mordai, mynogi rhydd. /Dyddwyreo Owain, Eingl ddiduddydd, /Enillawd llyw ystre lle ei gilydd; /G PB VII 4 19 yw, /Lloegr gyrchiad cad, ced aelaw, /Terfysg Eingl, engyrth pob glew, /Terfyn gadw, tarian fradw, fri EG VI 18 21 a'i glwys a glyw ei hawl. /Ef dyniad yng nghad Eingl frad freuawl, /Ef dandde rhuddle Rhuddlan is Gwawl CBM IV 4 256 r Lly_^r a hyd Gaer Lleon, /Hyd Ystreingl, hyd Eingl, hyd Aeron - ydd aeth /Ei bennaeth o Benmon! /Penn CBM IV 2 11 n gyfarfod gwrthod gwarthfor: /Oedd dygyngwydd Eingl, oedd digyngor /Lloegr a llu Prydain yn ymatgor; / CBM III 21 138 c oedd mal trochiad ydd eu trychai, /Trychwydd Eingl, trychion y'u hadawai! /I Loegrwys hwysgynt, lletg CBM IV 4 197 Gwythur naws: fal traws a'i treisai, /Gwyddfid Eingl: yng nghladd a'i trychai, /Gwyddgwn coed: colled a CBM III 16 121 i fwlch dyn ei arfaeth. /Arf torfoedd terfysg, Eingl yng nghydoch /O Fangor hyd fangeibr Dudoch! /Aml i CBM III 16 190 ne fflamdrais i dan fflamdai Lloegr, /A phlant Eingl yng ngwander, /Dyglud glod mal y clyw llawer, /Dy GM I 9 37 nt gwyllt i'm crybwyllaid. /Gwelais rhag Owain Eingl yn addoed, /Ac o du Rhibyll rhebydd yng ngraid. /G PM V 25 25 f dyfysgi, /Yn Rhuddlan degfan Deifi - drachas Eingl, /Yn Rhuddlan Degeingl deg athrefi, /Yn llys y Wy DB VI 24 79 _^r yn gorfod a chlod iddaw. /Gnawd seithgad o Eingl yn syrthiaw - ergyr /Ac eryr rhyswyr heb eu rhusia GB II 25 42 , am gedyrn he_"yrn ha_"u, /Am Degeigl, am dir Eingl yn ymdyrru, /Am gydfrawd Medrawd, Myrddin ddarogan eingyl 1 GB II 26 241 hyglau /Pan aeth Iwerddon, ei wyrth yntau, /Ac eingyl rhagddaw, draw dra thonnau. /A Duw a'i mynnwys, M eil 1 DB VI 24 56 edi y Gw_^r uchod, uchaf llaw - ddehau, /A_^'r eil gw_^r gorau mau ymaddaw: /Llywelyn urddyn, urddas i eilasaf 1 D-1 I 1 33 yd orffen byd hyd y notwy. /Hywel haelaf, fawr eilasaf, goresgynnwy. /Caffawd Hywel wrth ei hoywedd fy eildeg 1 CBM III 3 10 dd. /Ac eilrodd, eilrodd, gyhydedd, /Areilreg, eildeg dryganedd /A ganwyf i'm rhwyf o'm rhagwedd: /Rhag eilfa 1 CBM IV 4 251 ! /Hyd Elfed, trefred trag Iddon, /Hyd Elfael, eilfa Gwenhwyson, /Hyd Weryd, wryd orchorddon, /Yd waraw Eilfan 3 LlF1 II 1 167 rhyfel nid ymgelan: /Deon Meirionnydd, elfydd Eilfan, /Duw ganddudd, eu budd parth ag atan! /Dewisais PM V 24 59 nt coedawg, /Am Fechain, yn fochddwyreawg, /Am eilfan Frychan Frecheiniawg - hefyd, /Bu Hirfryn berchen CBM III 9 10 rf a glywaf ar glawr - Maelenydd, /Mur elfydd, eilfan gawr, /Teulu Madawg mad anawr, /Mal teulu ban Ben eiliad 1 EG VI 18 94 wlad, /A mawrdud olud olygad /A Mordaf am alaf eiliad; /Ysym-i Run, gatgun gytgam rad, /Cydgaffael a ha eiliai 1 DB VI 29 6 /Yn Lloegr, yn llosgi ei thyrau: /A'i gwelai, eiliai yn olau; /A'i gweles, gwelynt ryfeddau! /Gwelsam- eiliasaf 1 PhB VI 13 3 Rhwym cedyrn, cad worsaf, /Eithriad brad, bron eiliasaf, /Eithr cennyd cynnelw ni wnaf. /Rhygwneuthum i eiliewydd 1 IRh VII 30 53 alch-hael fylchawg geyrydd. /Esgud am olud, am eiliewydd - rwydd, /Ysgwn am eilwydd, moliant dderllydd: eilig 1 CBM IV 4 154 nnan, aer gynnig - rebydd, /Gwystl bedydd, byd eilig; /Ym muchedd haelonedd Hilig, /Hil haelon, Heilyn Eiliw 1 CBM III 1 24 uman, /Erchlyfn archlun ceirw uch cain ebran, /Eiliw pysgawd glas, gleisiaid dylan. /Ermid ei greulaw a Eiliwn 1 PM V 22 2 Neu'm bu dydd cer elfydd Elwy, /Eiliwn wawd a_^ defawd, a dwy; /Neu'm bu arallddydd i'm eilon 5 CBM III 5 70 d. /Neud hwy a'i gofwy (nid gofyged!) /Gofalon eilon aelwyd Reged. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di gy CBM III 13 44 Delw y'm peirch a_^ meirch mygr hydaith, /Mynw eilon, mal gwyllon gwellfaith, /Delw y'm daw o'i law law HOG II 6 20 nedd. /Wi a un Mab Duw! mawr a ryfedd, /Mor yw eilon mygr, maint y rheufedd! /Gwneuthum a_^ gwth gwayw GM I 9 59 ludd /A golygon hwyr, hirwyn ei grudd. /Caraf eilon mygr, maith arnaddudd /Eilywedd aserw a_^ seirch c CBM III 22 6 warthal. /Llef a glywaf, gloyw eilyrth, /Llef eilon yn eilwydd ferth, /Llef bo_^n corn blaen cad ehor eilonceinon 1 D-2 I 2 42 r ddirper, cadr wober yw; /Canoligion, caffawd eilonceinon wrthaw; /Caw tey_"rnedd, cathl gyhydedd cyfr eilrodd 2 CBM III 3 9 , yn hedd, /Yn hoddiaw yn hawdd farannedd. /Ac eilrodd, eilrodd, gyhydedd, /Areilreg, eildeg dryganedd CBM III 3 9 , /Yn hoddiaw yn hawdd farannedd. /Ac eilrodd, eilrodd, gyhydedd, /Areilreg, eildeg dryganedd /A ganwyf eilun 1 MG VII 33 39 A'th luniawdd, creawdd (hawdd y'i cretych) /Ei eilun Ei hun: honnych - Ei arddelw /Ac o'i deg wirddelw eilwaith 6 D-5 VI 36 4 /Gosach arllasach lles marannedd, /Gosymdaith eilwaith annielwedd. /Gosymudawd gwawd gwedi maswedd, /G CBM III 11 67 - i feirdd, /Cedweilch heirdd, hardd yd fain, /Eilwaith gwarth gwrthodes cynrain, /Ail gormail, gormesg CBM III 5 74 bual buarth meddfaith. /Gorau ar feinwen fyned eilwaith, /Na chymydd a_^ hi o hir obaith, /Na chymer wr MeiG I 32 10 inolaf, /Can ys caru Duw diadneiraf - gwaith, /Eilwaith rhag cyfraith y'i cyfrifaf. /Ef yn ddiwael hael MB I 3 77 ffodiawg, /Bu_^m o du gwledig yn lleithigawg. /Eilwaith ydd eithum yn negesawg /Goleufer camawn, iawn d DLlM II 18 3 a'i Gwyndyd obaith; /Ochaf-i, Dduw, na ddaw ef eilwaith - ym myd, /Ym mydawl osymdaith. /Diofryd Owain, eilwion 1 CBM IV 4 90 ilain /I gerddawr am breiddiawr, am brain, /I eilwion am eirchion archfain, /I flaidd, rhudd ei fraw f eilwydd 4 EGM I 29 26 n pan ddyorllwydd, /Addfwyn arall pall pwyllaw eilwydd! /Addfwyn medd a gwledd gwledig hylwydd, /Addfwy CBM III 22 6 /Llef a glywaf, gloyw eilyrth, /Llef eilon yn eilwydd ferth, /Llef bo_^n corn blaen cad ehorth, /Llais IRh VII 30 54 Esgud am olud, am eiliewydd - rwydd, /Ysgwn am eilwydd, moliant dderllydd: /Ys cennyf y mae mawr hirey HOG II 7 17 anghymhenrwydd. /Peddestrig iolydd, a'm bydd-i eilwydd? /Pa hyd y'th iolaf? Saf rhag dy swydd. /Adwyf-i Eilwyddle 1 GM I 9 117 n ednan arnaw, /Argoed nwy aswe aserw ynddaw; /Eilwyddle didrif didwrf gyfiaw, /Addawd i'm gwrthrawd gw eilwyon 1 CBM III 21 170 llawn llary, llaw egored. /Agored ei lys i les eilwyon - byd, /(Eithid ei esbyd i'w ysborthion) /Ym myw Eilyrth 2 PM V 23 156 Dygen Dyfnant; /Ail milioedd milwyr dybuant, /Eilyrth gyrth y'n gwrthfynasant, /Ail agwrdd ymwrdd am h CBM III 22 5 Talgarth yng ngwarthal. /Llef a glywaf, gloyw eilyrth, /Llef eilon yn eilwydd ferth, /Llef bo_^n corn Eilyw 5 CBM III 21 146 rhygodded, /Coddiant, eilywiant rhag eilywed, /Eilyw a'm doddyw, Duw i'm gwared! /Aele o'm dygnedd ydd PM V 16 4 fab Howel, /Ni'm aele, gne gnaws Echel, /Ni'm eilyw dilyw cyn de_^l. /Doddyw im ddilyw am ddilen - pre CBM III 8 47 , /Deubyllawg yr deryw, /Marw Madawg, mawr im eilyw, /Lladd Llywelyn, llwyr ddilyw! /Hawddamawr, Waele PM V 20 6 . /Hy byddai Arthur, eirthiaw hyn - a_^'i lu, /Eilyw oedd o'i gylchyn, /Milwr gwlydd milwyr gryd gryn, LlF2 VI 9 3 nyf, edifar /Caru byd anghlyd, anghlaear. /Ail eilyw ydyw edifar /Difa dyn a difanw llawgar. /Trydydd f eilywed 3 CBM III 21 145 rwyf y'm rhygodded, /Coddiant, eilywiant rhag eilywed, /Eilyw a'm doddyw, Duw i'm gwared! /Aele o'm dy MB I 3 161 a'i cudd tudwed. /Hyd nas gwne_^l pechawd pell eilywed, /Pedrydawg de_"yrn uch cyrn coned, /Cenif (nis LlG VII 27 3 llais-i, ni'm gellir gwared; /Gwander i lawer, eilywed - tramgwydd /Rhyddoeth am arglwydd eurglawr dref Eilywedd 1 GM I 9 60 ei grudd. /Caraf eilon mygr, maith arnaddudd /Eilywedd aserw a_^ seirch cystudd. /Ni charif llaw-wyr ' eilywiant 1 CBM III 21 145 O'm cleddyfrudd rwyf y'm rhygodded, /Coddiant, eilywiant rhag eilywed, /Eilyw a'm doddyw, Duw i'm gware eill 7 DB VI 29 123 laf? /Am farwnad Ruffudd nid ymguddiaf. /Nid a eill cadarn yn cadw eithaf /A all gwan truan: trist a a GB II 26 182 nef, deg addef, addfwyn westi, /Allawr deg ni eill dyn ddisgwyl arni: /Ychwaneg cyfoeth crefydd beri. LlF1 II 5 26 r dirwestant. /Degfed dydd, herwydd anian, /Ni eill dyniaddon ddiddan; /Mo_^r diffaith nis rhyddiffawd, GG II 31 20 /Nawfed in rhyred (nid anrhyfedd!) /Lleidr na eill edrych Crist yn ei grocwedd; /Degfed anwared yw anw LlN II 17 7 ddiad fy lles, /Gwyddant negyf gant neges, /Ni eill gwaedd awel goddiwes - llyfngwn, /Llywelyn a'u rho DB VI 31 59 eres armes trachwres trychion, /Tri eraill ni eill oll eu deddfon, /Tri araf, pennaf penadurion, /Tri D-5 VI 36 42 Duw dey_"rnedd - rhagon /No meibon eillion ni eill trosedd? /Y'm ce_^n i'm ceinwawd ddyfrydedd, /I'm c eillion 1 D-5 VI 36 42 yrach y dwg Duw dey_"rnedd - rhagon /No meibon eillion ni eill trosedd? /Y'm ce_^n i'm ceinwawd ddyfryd ein 154 SB II 24 33 n gaer, yn gadfarchawg: /Un, Iarll Cernyw rhag ein aerllyw, eurllaw roddawg; /Ail, Iarll Brystau rhag p ES I 22 2 Dir fydd in brofi, cyd boed breuawl - byd, /Ein bedydd anianawl. /Duw Dewin, Breienin breinawl, /Bre PM V 1 140 er gwared Gw_^r deddfawl, /Crist yng nghnawd, ein brawd bu breiniawl, /Mab ein Tad, ein tud rwyf holla ES I 23 28 einym cymodlonedd - cwbl, /Cyn cablu o Dduw ar ein buchedd. /Pechu yr ddigonsam o gam garedd: /Amgyrwyf EW VI 5 23 /Ys einym oll i gyd. /Trais Duw, dwyn hael o ein byd, /Ac wedi trais Duw, tristyd. /Tristyd a'm hergy DB VI 27 7 eisiwr angen am re_^n rhadlwydd, /Mor drist yw ein byw bod glasw_^ydd - derfyn /Ar rudd Llywelyn, llew DB VI 27 52 in, ddeon, ddiofryd - ein llyw, /Braidd yw in ein byw yng nghynnen byd, /Wedi brys haelder muner menwy CBM IV 16 88 yfoeth coffa, /Og ein treigl atregwch yma, /Og ein cam a'n cymer etwa. /Trugarawg Arglwydd, trugarha - LlF2 VI 10 40 n treiglaw ein traglewder, /Treiclyd ein cywyd ein cam wober. /Tra mawr ydd ym dawr a'm donier - o dda, CBM III 3 100 byd yn ein gwy_^d y'n gelwir, /Pawb ohonam am ein cam y'n cosbir: /A wne_^l iawn, rhadlawn rhy'i molir PM V 23 11 , /Llew a glew a glyw gyfarwar, /Fab Iorwerth, ein cannerth a'n ca_^r, /Fab Ywain, ffrawddgain ffrwyth CBM IV 16 55 th /Ym mhren crog, ein Creawdr ni a aeth. /Ef, ein ca_^r, a'n cyrchws ynaeth /O uffern, crawnwern creul BF VII 44 5 /Pob awr, poen dramawr, pob dri. /Oedd tringar ein ca_^r, cof newydd - a'n pair /Perygl hiraeth peunydd PM V 11 19 llwyr /Yn llwry ysb a menwyd, /Echel fa_^r fu ein ca_^r cyd, /Uchelgorf gwendorf Gwyndyd. /Gwynedd gwa BF VII 45 21 /Ceisiaw bod hebddaw nid hawdd. /Nid hawdd, am ein cawdd, can aeth - o'i dymyr, /No'n damwain, ysywaeth ES I 24 24 a'n deffry, neud ef deffryd /Deffro Crist Celi ein celfyddyd. /Culwydd a'n gorau-ni ac a'n gweryd /[ ]A GG II 31 7 n nhrugaredd. /Edrywant trachwant trachywedd - ein cnawd, /Ydd yn cny-ni daear yn y diwedd. /Drwg yw in CBM IV 16 54 Pan gymerth Mawrwr marwoliaeth /Ym mhren crog, ein Creawdr ni a aeth. /Ef, ein ca_^r, a'n cyrchws ynae CBM IV 9 167 inau, /Llid ysgwn, as gwn ys gorau, /I gymryd ein cyd cyn barau: /I gymod ein dyfod ein dau. /Dy foli, MeiG I 33 64 waith a gw_^yth gellwair. /Can ydoedd angau yn ein cyfair, /Pawb presennawl lwyth, laith anghywair, /Na EGM I 29 15 lesin deyerin werin wogwydd, /Cyn dyfod cyfnod ein cyfnerthrwydd, /Cenhadau angau yn gyfarwydd, /Cyn bo MB I 4 27 thawr a gymedr gymes deithi, /Pryd y bo cyfnod ein cyfodi, /Y sawl ysy 'medd, armaa fi. /As bwyf yn add CBM III 8 42 glasfre. /Ban ein dyfynnwyd i Gynwyd - Gadfor /Ein cyngor cynigiwyd, /Cedwyr balch bwlch eu hysgwyd, /H PM V 23 44 th ein hynt, oedd angar, /Oedd yng, oedd angau ein cymar, /Oedd amau i'r byd bod abar /Ohonam o henaint LlF2 VI 10 40 /Ys er ein treiglaw ein traglewder, /Treiclyd ein cywyd ein cam wober. /Tra mawr ydd ym dawr a'm donie MeiG I 33 5 /I'm trugar Arglwydd, Culwydd celi, /Can ys Ef ein da, ein doeth weini. /Duw gw_^yl goludawg, golychwn MeiG I 30 41 aplo, /Cariad a'i bwylliad im ni ballo. /Ca_^r ein daddl dilys a'm dewiso, /Cerennydd Dofydd beunydd a' DB VI 24 38 yfu y Mab Rhad, oedd rhaid wrthaw, /I'r porth, ein damorth, a dawn arnaw, /I uffern bydwern heb adaw - CBM IV 16 181 w nef, gwa_^r addef gwarwy. /Can gorau ein Duw ein datbrwy /Trwy gethrau a chrau a chymwy, /Can gweryd CBM IV 9 168 I gymryd ein cyd cyn barau: /I gymod ein dyfod ein dau. /Dy foli, filwr, hyd angau, /Dy folawd, ys tanw MeiG I 33 34 twy Rheen yn rhanfaddau. /Rhoddesid ein Duw yn ein dechrau /Rhodd be_^r paradwys (parha golau!). /Rhy-n EGM I 27 67 au, /Yn wrawl cedawl cyd a_^ seiniau. /Boed ef ein diben bod yn niblau /Heli yn Enlli hyd ein henllau. DB VI 27 59 achludd, gwayw rhudd yn rhyd. /Golau y dug Duw ein diebryd - fry, /Am frenin Cymry cymrwyn ergryd. /Gwi CBM IV 16 104 weg, bu chwerw oddyna. /Chwerddid byd, bodawg ein difa, /Yn difanw yn nifant ydd a_^: /Yn chweddl adfe CBM IV 16 195 Gynddelw, cynnelw ganhorthwy. /Can digones Duw ein diflan - ferroes /Yn eirioes yn eirian, /Gw_^r a'n g ES I 19 2 Hoed a'n cyferyw, cyfarwydd /Yw Duw am ein diheurwydd. /Hoeddl dewrwr! Cyn deryw i'm gw_^ydd, / MeiG I 33 78 aaedd dolur, dygngur gymryd. /Cymerawd ein Duw ein dihewyd /Canys Ef a'n gorug ac a'n gweryd. /Goruchel CBM III 21 187 n esgud, ys gwn pa ho_^n, /As gwddant ein dysg ein disgyblon! /Gwedi Cadwallawn rhwydd iawn roddion /( D-3 VI 19 33 all, ca_^r llawer, ger Caer Lleon. /A Duw, 'n ein diwedd-ni, gwaredd gwirion, /Trwy eirawl air Mair a' MeiG I 33 5 gar Arglwydd, Culwydd celi, /Can ys Ef ein da, ein doeth weini. /Duw gw_^yl goludawg, golychwn Di /Nad PB VII 6 28 g, /Dragon gyrchiad, gad gaddug, /Drwg fu Duw, ein draig-ni a ddug. /Dug angau'r gorau, gorug codded - CBM IV 16 181 , /Ceisaw nef, gwa_^r addef gwarwy. /Can gorau ein Duw ein datbrwy /Trwy gethrau a chrau a chymwy, /Can MeiG I 33 78 /Dy-s-daaedd dolur, dygngur gymryd. /Cymerawd ein Duw ein dihewyd /Canys Ef a'n gorug ac a'n gweryd. / CBM IV 17 118 aeth; /Cynyddwn ninnau, heb swysau saeth, /Gan ein Duw fry freenhiniaeth! /Breenhinedd Ben, ban yth ane GM I 13 5 yf at gywir garu /Ac afar gyfwyre. /Cennyn can ein Duw, neud de, /Cyfryw atreg cof atre. /Cyfdaerant i MeiG I 33 34 u; /Ni'n gatwy Rheen yn rhanfaddau. /Rhoddesid ein Duw yn ein dechrau /Rhodd be_^r paradwys (parha gola CBM IV 16 153 ; /Pan farner tri nifer trwy naid, /Bernid Duw ein dwyn i wenblaid /Y nefoedd yn nefod ynaid. /Nid ynad CBM IV 9 168 s gorau, /I gymryd ein cyd cyn barau: /I gymod ein dyfod ein dau. /Dy foli, filwr, hyd angau, /Dy folaw OC II 15 48 n eu gwaywawr; /Dywan diw Calan Ionawr, /Dywed ein dyfod Faelawr. /Dos, was, na oludd, na olaith - dy l OC II 15 56 bychain; /Dywan, dwg rybudd hyddwain, /Dywed ein dyfod Fechain. /Teulu Owain rwyf, rhwystrasam - wlad OC II 15 32 u galon; /Dos, farchawg arfawg, Arfon /A dywed ein dyfod Fo_^n. /Teulu Owain hael hawl ddiolaith - Lloe OC II 15 8 ysy ynddi; /Dywan wa_^n trywan trwyddi, /Dywed ein dyfod Geri. /Dos, was, o Geri ac archwn wrthid /Rhag OC II 15 52 hawddwaith; /Dywan o Faelawr fawrdaith, /Dywed ein dyfod Gynllaith. /Dos, was, a chyngor na chyngain - OC II 15 44 lwng medd o fual, /A dywan Dynobydwal /A dywed ein dyfod Ia_^l. /Cychwyn i'w therfyn. Pathawr - eu hoyw OC II 15 40 fy ngordderch; /Dywan ar fuan feinerch, /Dywed ein dyfod Lannerch. /Dygychwyn, gennad, gadr ardal - teu OC II 15 28 chws Merfyn; /Dos i west ar Nest Nefyn, /Dywed ein dyfod Le_"yn. /Dygychwyn, gennad, i gylch dragon - CBM III 8 41 march dyre, /Lliaws gwas ar hyd glasfre. /Ban ein dyfynnwyd i Gynwyd - Gadfor /Ein cyngor cynigiwyd, / CBM III 21 187 /Canaf yn esgud, ys gwn pa ho_^n, /As gwddant ein dysg ein disgyblon! /Gwedi Cadwallawn rhwydd iawn ro GM I 14 99 nc afneued. /Ac ysin-ni feddyg a fedd gwared - ein gau, /A dodwn ninnau ein hymddired; /Ys Ef, Arglwydd CBM III 8 13 ddion, clau. /Ym maes Trefgalw lys torf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf marchogion meirch go CBM IV 12 13 , ben-co_^r. /Am faes Trefgalw lys twrf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf gawr gorwyddawr goch CBM III 8 5 i nef ar-n-un! /Ym maes Didlystun oedd duhun - ein glyw, /Nid am glod warafun, /Pob llary ar llyfnfarch CBM III 8 33 o hil Cadelling. /Yn Ystrad Langwm ystyriais - ein glyw, /Ystyrient a genais, /Torf Fadawg fynawg, fur PM V 25 28 llys y Wyddgrug a Lloegr yng nghaddug, /Llawer ein goddug yn ymgoddi, /Yn llysoedd Deau, yn Lloegr addo CBM IV 18 44 nghyfraith faith, o gaethiwed; /Dyfu i'n gofwy ein gofuned, /Dyfu wrhydri, hydr afneued, /Dyfu Grist y MeiG I 33 37 /Rhy-n-parasai Duw heb ddim eisau /Yni wnaeth ein gwaeth ein gweithredau. /Gwae a goddwy Duw dogn ber CBM III 12 50 do_^r glyw, glod diogan - hael, /Can bu gwael ein gwahan, /Ni che_^l fy ngherdd fy nghwynfan, /Ni chu CBM IV 18 53 Ef yw ein Llyw, ein llwyr nodded /A farn wrth ein gwaith ar ein gweithred; /Ac Ef, Arglwydd nef, tangn MeiG I 31 12 ir, mwyaf ei meddiant, /Gweryddon gwirion fydd ein gwarant, /A Mihangel deg, dygant - yn ganllaw /I'r c CBM IV 6 70 dd udd, heb luddiaw; /Caffwn ei radau, caffawd ein gwawdau, /Cathlau clau, cerddau caw. /Carwedros cafa EGM I 28 22 n gloes glasfedd tywawd, /Penydiwn, gweddwn yn ein gwedd-dawd; /Rhoddwn fwyd er Duw, a diawd - beri, /C CBM IV 18 53 w, ein llwyr nodded /A farn wrth ein gwaith ar ein gweithred; /Ac Ef, Arglwydd nef, tangnef tynged, /A' MeiG I 33 37 asai Duw heb ddim eisau /Yni wnaeth ein gwaeth ein gweithredau. /Gwae a goddwy Duw dogn berthidau, /Duw PM V 25 32 yn rhwyoli - gwry_^s, /Ym Mhrydain Ynys gwy_^s ein gwesti. /Ni chawsom droedfedd heb wa_^n, heb wnedd, GYC VII 40 20 wir wared io_^r rhyged rhwydd, /Gwawr eurglod, ein gwir arglwydd. /Dyw Gwener, pryder pryd egwan - sawd CBM IV 4 214 ai; /Tra fu Owain mawr a'i meddai /Medd a gwin ein gwirawd fyddai. /Gwynedd wen (Gwyndyd len letbai), / PB VII 6 20 thiaw, breiniawl leithig, /Mur gwladoedd, marw ein gwledig. /Gwledig mwynfawr cwyn Cynan - cyrch breidd CBM III 3 99 resent fradw, fradawg y'i gelwir, /Pobl byd yn ein gwy_^d y'n gelwir, /Pawb ohonam am ein cam y'n cosbi PM V 10 70 m fyw am falch Wythfryn - dw_^r, /Bu dyno wrth ein gwyn, /Pan ddoeth aes aesawr yng ngryn, /Pan ddyfu p MeiG I 33 32 ydd lleferydd a llafuriau, /Llary a orug llwyr ein gw_^yr a'n gau; /Ni'n gatwy Rheen yn rhanfaddau. /Rh OC II 14 3 oded, /Galon yn anfon anfud dynged. /Geleurudd ein gwy_^r gwedi lludded - trwm: /Tremid gofwy mur Maela PM V 12 14 d a'n daerawd, pob deurudd - prydus, /Pryderwn ein hachludd; /Daear un cyfar a'n cudd, /Ddeon, dderw ma OC II 15 58 rwyf, rhwystrasam - wladoedd: /Poed gwlad nef ein hadlam. /Cyrch cyfrwydd, cyflwydd, cyflam, /Cylch Cy GM I 8 8 f gw_^r, gwelitor golaith ei dewdor /Rhag ofn, ein hangor hyd oror Mo_^r Rhudd! /Ef gwnaeth yn ungad dd GYC VII 41 50 ofau, /Weldi yna, perchen traha trahir gamau, /Ein hardymer gan Lusiffer, bryder bradau. /Oedd gwell my LlF1 II 5 43 gwaed o'r gwellt a'r gwy_^dd; /Ein Harglwydd, ein Hargledrydd /A'n rhoddes-ni cred a bedydd. /Pumed dy LlF1 II 5 43 ed dydd /Y daw gwaed o'r gwellt a'r gwy_^dd; /Ein Harglwydd, ein Hargledrydd /A'n rhoddes-ni cred a be DB VI 27 34 ofydd ddifa gw_'reiddrwydd, /Och Dduw o ddyfod ein harglwydd. /Wedi achadw cad fragad friwgwydd, /Wedi DB VI 29 2 ae ni hael mor wael, mor wolau /Weled in nesed ein heisiau. /Gwelsam-ni gynt, a'i wynt yn orau, /Gwalch PM V 1 138 en, bu asw cythrawl. /O frys amryfys amryfawl /Ein hendad, handym angheuawl. /Dybu er gwared Gw_^r dedd EGM I 27 68 ef ein diben bod yn niblau /Heli yn Enlli hyd ein henllau. /Gwedi dywedwyd, gam annwyd, gau, /A gwedi PM V 13 23 d adnau, /Nid adwna Duw a wne_^l, /Gw_^r hydr, ein hoedran a dde_^l /Gwawr echen, gwryd Echel. /Echyng MeiG I 33 55 yd o aneirioes, /Can ni w_^yr ein pwyll pelled ein hoes. /Anrhaid ystyriaid, ysbaid, eisoes, /O gadarn CBM IV 16 43 elonaeth - dwfn, /Deifnawg fydd ei alaeth, /Yn ein hoes y mae moes mawrwaeth, /Mawrddrygau brydau bradw GM I 7 21 rfeib Maredudd, /Cad gyhudd gynired /Cyn arfod ein hoesfod fyged /Mor resyn, Frenin Gwyn Gogoned! /Gru PM V 23 82 an, /A'r ail, yn Arfon, arfor fan, /Yn undydd, ein HunDuw in a ran, /A_^ dwy ddraig ffelaig, ffaw gyman GM I 14 100 eddyg a fedd gwared - ein gau, /A dodwn ninnau ein hymddired; /Ys Ef, Arglwydd nef, a'n nertha_"ed /I PM V 23 43 /Oedd angudd gwodrudd gwaedryar, /Oedd engyrth ein hynt, oedd angar, /Oedd yng, oedd angau ein cymar, / ES I 24 10 dduw Merchyr Brad dybu bryd - Iddas, /Bredychu ein Hysbryd, /A Difiau y'n dyfu ledfryd, /Daly Iesu mana PC II 19 2 ith, trisaith - ni'n beiddai, /Ni'n ciliai cyn ein llaith, /Nid oes, ysywaeth, o'r saith /Namyn tri tri GYC VII 36 15 f i amdanaw, /Bucheslawn arglwydd (ni'n llwydd ein llaw), /Buchedd dragywydd a drig iddaw, /Ys mau llid GG II 31 3 i berfedd, /O'i ganiad, o'i rad, o'i rinwedd - ein llawch, /Llewychedig haul yn ei gyntedd. /Ac yntau a BF VII 51 17 iallu; /Mawr gynnal Morgannwg fu. /Tra fu fawr ein llawr mewn lluoedd - a_^ llaw, /Llwyr amddiffyn pobl LlF1 II 1 158 dd a cherdd a cheiniedi - llawen, /Ac amgen yw ein llen a_^ Llanddewi, /Ac am gylch ei chlawdd ei chlas MG VII 32 63 wydd pob pab, popeth biau, /O arglwyddes a wna ein lles, a'n lludd poenau, /Ac a'n gwna lle yn nheca' b CBM IV 18 57 c ef daered - Ei fudd, /Ac Ef, Udd, ni'n lludd ein llesa_"ed, /Ac Ef yn oseb yr osoded /Yn hollawl, mei OC II 15 10 Geri. /Dos, was, o Geri ac archwn wrthid /Rhag ein llid ein llochi; /Diwedd y doetham iddi, /Dywed y do PM V 5 36 n ysgwthr trydar yn ysgwn ddarpar, /Yn llachar ein lloches. /Ar draethell ni draethwyd neges /Mor orflw OC II 15 10 s, was, o Geri ac archwn wrthid /Rhag ein llid ein llochi; /Diwedd y doetham iddi, /Dywed y down Arwyst CBM IV 18 52 garchar esgar pan ysgared. /Ac Ef yw ein Llyw, ein llwyr nodded /A farn wrth ein gwaith ar ein gweithre PB VII 6 23 breiddiaw, /Preiddiad Lloegr a'i phoethfan, /Ein llyw aer, arf taer fal ta_^n, /Llew greddfawl llawer BF VII 51 29 , aruthr i ddyn. /Dyniaddon, deon, digofaint - ein llyw /A'n gwna llwyr ofeiliaint, /Gwalch aerfalch ar DB VI 27 51 lch, cymre_"yd. /Braw yw in, ddeon, ddiofryd - ein llyw, /Braidd yw in ein byw yng nghynnen byd, /Wedi DB VI 25 30 edlin - rhwy /Yn rhedeg am ddeulin. /Llywelyn, ein llyw cyffredin, /Llywiawdr berth hyd Borth Ysgewin, PM V 23 27 byd, bod daear - arnaw /Ac arnan ei alar. /Ef ein llyw cyn llid gyfysgar, /Ysglyfion ysglyfynt llwrw b PB VII 6 4 dd, /Dawn dengwlad, cad fleiniad flawdd, /Dwyn ein llyw, Duw ry-n-lladdawdd. /Llwyr y'n lladdawdd cawdd CBM IV 18 52 alar, /O garchar esgar pan ysgared. /Ac Ef yw ein Llyw, ein llwyr nodded /A farn wrth ein gwaith ar ei CBM III 21 206 o gad, /Gwastad gymynad gymynogion! /Can eddyw ein llyw, llew tey_"rnon, /Tey_"rnedd ohen ddraig, nen d GM I 11 42 tau, orau un tormennawg. /Tormennoedd anlloedd ein llyw tiriawg: /Torfoedd eurdorchoedd am eurdorchawg. LlF2 VI 10 29 euder, /Yng ngolau drefad a fad foler. /Mad bu ein llyw, yn llyther - folaid /A gaiff ei enaid ysbaid o DB VI 27 62 arw gw_^r garw am Gaer Dutglyd, /Gorau oedd in ein marw i gyd. /Gorofn ysy arnaf hyd na'm gweryd - dyn, LlF1 II 3 42 nydd y dydd y doeth Mair - yn wyry /I wared am ein Pair. /Archaf it ateb diwair, /Eryr ongyr, er Ungair CBM IV 17 28 Rheen ein rhaid, rhydd iolawr - heb daw /Rhag ein periglaw heb beriglawr; /Gwddam y'n gorllwg Gw_^r ll CBM IV 16 199 /Trugaredd cyn meuedd mablan. /Gw_^r a'n pair, ein Peryf clodfan, /Gw_^r gwychddoeth, gwych gyfoeth gyf CBM IV 16 41 /Iolaf-i Dduw i ddifwyn Ei fa_^r. /Rhag ba_^r ein Peryf, Pen haelonaeth - dwfn, /Deifnawg fydd ei alae BF VII 48 2 Angall a ddyall ydd y_^m ynddaw, /Anghwbl fu ein pwyll am ein twyllaw: /Ing draha Efa a fu fraw - i MeiG I 33 55 s, /Anwogawn woglyd o aneirioes, /Can ni w_^yr ein pwyll pelled ein hoes. /Anrhaid ystyriaid, ysbaid, e CBM IV 17 65 twn, /Anfedr y carwn bwn peniadur /Heb syniaid ein rhaid, rhwydd echlysur, /A heb wybod bod byd mor amh CBM IV 17 27 r, /Ni wn er hynny a wyf henawr. /Gw_^yr Rheen ein rhaid, rhydd iolawr - heb daw /Rhag ein periglaw heb GB II 26 243 u. /A Duw a'i mynnwys, Mynyw i Ddewi /Cyn geni ein rhi enrhyfeddau; /Pan bregethwys hael bregeth orau, CBM III 8 24 A diwyd dderwyddon, /O eurdorf eurdorchogion, /Ein rhif yn Rhiweirth afon. /Llawer gorwydd blawr yn Lla CBM IV 16 61 nawtraeth - ysydd /Ni symud Ei bennaeth; /Ef ein Rhwyf yn rhwydd feidrolaeth, /Gwellingrad, Gwallofia DB VI 30 1 Dygn ein symud, Duw, ein Tad - ysbrydol, /Ysbrydoedd oleuad, PM V 1 142 in Tad, ein tud rwyf hollawl, /Ac ein Taid, ac ein Tad dwywawl, /Y Gw_^r a orug wrawl - dey_"rnllin /Br ES I 24 14 ynglyd. /Duw Gwener, bu crai, bu creulyd /Crog ein Tad: ein trais i gyd. /Gwnawn erddaw arddelw anneiry PM V 1 141 rist yng nghnawd, ein brawd bu breiniawl, /Mab ein Tad, ein tud rwyf hollawl, /Ac ein Taid, ac ein Tad ES I 22 26 efawl: /Tu y bwyf y bo Dy ganmawl, /Tud Ysbryd ein Tad ysbrydawl PM V 1 176 w_^r hedd yn hawddfryd a_^'r sawl /A gaiff tud ein Tad ysbrydawl DB VI 30 1 Dygn ein symud, Duw, ein Tad - ysbrydol, /Ysbrydoedd oleuad, /Dydd y'm gwna y PM V 1 142 niawl, /Mab ein Tad, ein tud rwyf hollawl, /Ac ein Taid, ac ein Tad dwywawl, /Y Gw_^r a orug wrawl - de OC II 15 53 Gynllaith. /Dos, was, a chyngor na chyngain - ein torf /Fal teiluoedd bychain; /Dywan, dwg rybudd hydd LlF2 VI 10 38 far fyth tra fyther - ynddi, /Ys er ein tro_"i ein trachallter, /Ys er ein treiglaw ein traglewder, /Tr LlF2 VI 10 39 in tro_"i ein trachallter, /Ys er ein treiglaw ein traglewder, /Treiclyd ein cywyd ein cam wober. /Tra ES I 24 14 Duw Gwener, bu crai, bu creulyd /Crog ein Tad: ein trais i gyd. /Gwnawn erddaw arddelw anneiryd, /Gwnae CBM IV 16 87 fa, /Rhadlawn, doeth, Rhwyf cyfoeth coffa, /Og ein treigl atregwch yma, /Og ein cam a'n cymer etwa. /Tr LlF2 VI 10 39 ddi, /Ys er ein tro_"i ein trachallter, /Ys er ein treiglaw ein traglewder, /Treiclyd ein cywyd ein cam LlG VII 27 28 ngau ni'n edau un nodded - rhagddaw: /Trwy ben ein treisiaw yw ein tristed. /Trist y'n gorug Crist (cre LlG VII 27 28 n nodded - rhagddaw: /Trwy ben ein treisiaw yw ein tristed. /Trist y'n gorug Crist (cred nid ymchwel) / LlF2 VI 10 38 er. /Ys edifar fyth tra fyther - ynddi, /Ys er ein tro_"i ein trachallter, /Ys er ein treiglaw ein trag OC II 14 149 y'n cynhwysir. /Cant tey_"rnedd Ben boed hir - ein trwydded, /Yn y mae gweled gwaradred gwir PM V 1 141 nghnawd, ein brawd bu breiniawl, /Mab ein Tad, ein tud rwyf hollawl, /Ac ein Taid, ac ein Tad dwywawl, GM I 14 97 oded /Yn rhygnawd pechawd pall gynired, /Rhag ein twyllaw byth o beth hybred /I golli teithi tanc afne BF VII 48 2 yall ydd y_^m ynddaw, /Anghwbl fu ein pwyll am ein twyllaw: /Ing draha Efa a fu fraw - i ddyn, /Afal bu OC II 14 58 rn, canys myfyr - gennyf /Men ydd amygant medd ein tymyr. /Selyf ddiarswyd, orsaf Gwygyr, /Gogeled a'i Einawn 2 GG II 32 19 grym /Griffri, ei drengi oedd drwm, /Marw fydd Einawn, ddawn ddinam, /Oddyna ni bydd da dim BF VII 53 21 n ddiofn Ddafydd. /Cyn no lladd Dafydd (defawd Einawn - Yrth, /Nerthawglym Merfyniawn), /O'i freisgfeir Einiawn 14 CBM III 26 142 iwethaf y canaf can iawn /Diweddgof diweddgoll Einiawn CBM III 26 91 wyd, /Gwayw i drais yn ais, yn ysgwyd, /Gwayw Einiawn creulawn, creulanwyd /O lid, a lithiai ganaw llw CBM III 26 115 id ysaffwn. /Dyfnaswn freisgddawn o freisgrodd Einiawn, /Da ddigawn a ddygwn, /Nid oedd neb a gynhebycw CBM III 26 61 l Faredudd, /Dyfrydedd i feirdd farw achludd - Einiawn, /Do_^r breisgddawn, brwysg lofrudd. /Llofrudd g CBM IV 5 104 ingl deg ystrad: /Einiawn w_^yl olud roddiad, /Einiawn ddiwyl ddiofn cad. /Llas mab gwyrengyn gwyrfriw CBM IV 5 44 breisgfalch ei ddawn, /Bryd ar llwrw ar llary Einiawn. /Llary Einiawn lluchddawn llochesyd - feirddion CBM IV 5 45 ddawn, /Bryd ar llwrw ar llary Einiawn. /Llary Einiawn lluchddawn llochesyd - feirddion, /Fab Cynon cer CBM III 26 41 Gwarther; /Gwas a las o Leisiawn ener, /Llary Einiawn, llyw llwyrddawn llwrw ne_^r, /Llew doethlyw, do PM V 8 31 eudid, /Ei fawrfyw i fawrfeirdd pob hid. /Marw Einiawn mawr anaw dibrid, /Myrdd rhywnaith yn gyfraith g CBM III 24 139 Dinmawr nid awn! /Duw damnawdd eirioes einioes Einiawn /Mawrfab Ednyfed, mawrged gyflawn; /Ni'm goludd CBM III 21 6 nad i Gadwallawn /Mal pan gant Morfran marwnad Einiawn. /Neu'm bu, o'm caru can udd Carawn, /Cymyrredd CBM IV 5 103 g am gymynad - Eingl /Am Degeingl deg ystrad: /Einiawn w_^yl olud roddiad, /Einiawn ddiwyl ddiofn cad. CBM IV 3 1 Arddwyreaf hael o hil Einiawn - Yrth, /[]chir ei byrth erbyn berthnawn, /A [ ] GM I 8 55 aeth reiddun, /O Gadwallawn Llawhir, llawr fab Einiawn Yrth, /O Arth Orben, aerbost catgun. /Arddwyreaf einioes 7 GRh II 28 29 ul meddgyrn, te_"yrn fal ti. /Tydi, o mynni im einioes, - arglwydd, /Erglyw fi i'th gynnoes, /Hebawg br PM V 16 23 awdd gwriawr - cyfnod /Cyfnewid glas waywawr, /Einioes dranc llew gyfranc, llawr /Anian chwefrin da_^n CBM III 24 139 inmael, Dinmawr nid awn! /Duw damnawdd eirioes einioes Einiawn /Mawrfab Ednyfed, mawrged gyflawn; /Ni'm MeiG I 33 59 e, heddiw nid oes, /Hir ni mynnwys Duw dyniawl einioes. /Einioes enrhydedd rhag llu anwair /Yn lle erny BF VII 55 10 u Ddafydd, ddifefl blegyd, /Gwrawl ei ferroes, einioes ennyd, /Gw_^r hyfriw ei wayw, gw_^r hyfryd - ei MeiG I 33 60 nid oes, /Hir ni mynnwys Duw dyniawl einioes. /Einioes enrhydedd rhag llu anwair /Yn lle ernywed a wna DB VI 24 23 n eiddaw: /Yng ngwaelawd uffern, afflau fraw - einioes, /Ydd oedd bedeiroes yn ymdaraw /A llu o bryfed einoes 1 DB VI 32 8 nlyn; /Neud eddwyf yn oer dyddyn, /Nid oes dim einoes i ddyn. /Pob dyn oer dyddyn, neud eiddaw - angau, einwch 1 PM V 1 93 , i fawr w_^r gwystlwch! /Ef a ddaw i ddwyn yr einwch. /Ef a'i dwg ac niw diolwch. /Chwi rhagddaw i gyd einym 4 ES I 23 27 /Cymodi a_^ Duw cyn mud ym medd. /Cymryd oedd einym cymodlonedd - cwbl, /Cyn cablu o Dduw ar ein buche LlG VII 24 44 Eryri. /Eryr ar geinwyr, gamwri - dinam, /Neud einym ei foli; /Eurgorf torf, tyrioedd olosgi, /Argae gr EW VI 5 22 Doethon, lley_"gion! Llugfryd - oes anawdd /Ys einym oll i gyd. /Trais Duw, dwyn hael o ein byd, /Ac we PM V 23 130 etgynt Argoedwys gwys greudo, /Llys a dwy neud einym yno. /Edryched Powys pwy fo - breienin /Braisg wer eir 2 LlF2 VI 10 19 a'n rhydd ei ddydd gan eddyllter. /Nid ef ydd eir nef o nerth llonder /Nac o nerth ymsang yn un amser. GM I 9 68 rioes f[ ] /[ ]ach llywy o gynllewych huan /[ ]eir yd gyflachudd. /Achubais rhag llu lliwed a [ ] /Llwy eirau 1 MG VII 32 3 rau, /Mab fam forwyn, grefydd addfwyn, aeddfed eirau, /Heb gnawdawl dad, hwn yw'r Mab rhad, rhoddiad rh eirawl 1 D-3 VI 19 34 Duw, 'n ein diwedd-ni, gwaredd gwirion, /Trwy eirawl air Mair a'i morynion, /Dethol, ymhlith saint doe eirch 1 CBM III 24 127 wn a'm rhoddes buddles boddlawn, /Gwyddfeirch eirch erchlyfn, erchliw, crychrawn, /Gwyddfiled gyfred, eirchad 1 LlF1 II 1 120 euad - rhagddudd, /Dau ddiludd eu budd er bodd eirchad, /Dau gefnderw oeddynt ni ferwynt frad: /Cadfan eirchaid 1 D-2 I 2 12 gnaid; /[ ]Cywolu wawr, cyfarws mawr cerllaw'r eirchaid; /Cerydd fychod, cerennydd nod, clod achubiad; eirchiad 7 CBM IV 6 229 ryron. /Rhydirwy dyrawr ei holion, /Rhydylawch eirchiad ag eirchion, /Rhydyladd yn ddrud rhan canaon - CBM III 16 28 ad, digymrad, digymrwyn ognaw, /Digymrudd wrth eirchiad, /Dilwfr udd, diludd fudd feiddiad, /Dilyw glyw PM V 13 7 tau, /A bid Duw yn ganiad, /Hywel, hoywal pob eirchiad, /Hil Cynan hwyl cynwan cad. /Cedawl, arwynawl EW VI 6 37 dded gam. /Nid cam canmawl hawl hwyl gynnydd - eirchiad /I erchi cerennydd; /Tormennawg ddeifnawg Ddafy GM I 7 52 sgar; /Lluch ysgwn pan ysgain ufeliar, /Llawch eirchiad, llawborthiad adar, /Llerw falch farchawg, llaw CBM IV 16 36 Rhegofydd hygar, /Iechydawl cedawl ced wasgar /Eirchiad, Llawroddiad llachar, /Iawn o'm dawn doeth, ar CBM IV 10 9 Ar dy byrth, ar dy borthawr. /Aswynaf, archaf (eirchiad - y'm gelwir) /Nawdd Cywir Cyngwastad /Ar dy dd eirchiaid 13 ES I 15 19 briodoriaeth! /O golli Rhodri neud rhygaeth - eirchiaid, /A'm parchai llu meddfaeth. /O golled rhy-m-g CBM IV 9 22 /Molaf w_^r clydwr, cludawd - ei eirchion /Ei eirchiaid ar blannawd; /I eryr eirioes moes Medrawd /Ni PM V 26 83 'n rhwyf, /Nwy roddwy, gogeled! /Ei eirchion i eirchiaid ar lled, /A'i aur rhudd a'i fudd a'i fynwed, / PM V 9 32 dde. /Boed ef ei orffen orffowysle, /Arffedawg eirchiaid arch dyunlle, /Yng nghyfarfod clod cludfeirdd CBM III 16 230 yr cad, gwrthodiad gwarthwael, /Erchwyn graid, eirchiaid archafael; /Erchwyniawg pedrydawg (pedriael - CBM III 20 1 Gwenwynwyn, erchwyn eirchiaid - er moliant, /Mur milcant Maelgwn raid, /Hawl SB II 22 11 /Mab Gruffudd, ced fawrfudd, fawrfaith, /Gwae eirchiaid erchi gosymddaith, /Gwae feirdd byd a bedydd o EW VI 3 25 lfab Llywelyn. /Mab Llywelyn hael, hawl gyfa - eirchiaid, /Erchwyn graid, grym tyrfa; /Wyd rhwyf cad, c PM V 6 10 ri gwrth amygaid - gwlad /A gw_^r gwlydd wrth eirchiaid, /Llary ysbar ysbenydd ei naid, /Llew wrth aer PM V 6 12 ysbenydd ei naid, /Llew wrth aer a llwfr wrth eirchiaid, /Llaw ddidawl, gwrawl, gw_^r ni ddywaid - na CBM IV 6 66 Hywel hawl gyfrwys, /Annhywallt ei lys o liaws eirchiaid /Pan archant ei emys. /Emys ffraeth yn ffrwynf CBM III 21 190 (Rhoddfawr gwawr Gwendyd, gwynfyd gweinion) /I eirchiaid Prydain a phrydyddion, /Nid gwaglaw adaw adaf CBM IV 6 234 adfaon. /Rhy-d-erfyll rhwyf ddraig rhodolion - eirchiaid /Rhydalant eu rhoddion; /Rhydysgaf disgywen fe eirchion 7 CBM IV 4 90 erddawr am breiddiawr, am brain, /I eilwion am eirchion archfain, /I flaidd, rhudd ei fraw fudd i frain LlF1 II 3 54 Nawdd Duw yn awch cylch, calchdo_"ed - Owain, /Eirchion cain awch canrhed; /Erchwch i'm pair, can air, CBM IV 9 21 if dy folawd. /Molaf w_^r clydwr, cludawd - ei eirchion /Ei eirchiaid ar blannawd; /I eryr eirioes moes PM V 26 83 _"rnged - i'n rhwyf, /Nwy roddwy, gogeled! /Ei eirchion i eirchiaid ar lled, /A'i aur rhudd a'i fudd a' PM V 1 66 fireinwch, /Ef dyran dydd Calan cadrwch, /Ced eirchion i'r cedawl erchwch, /Ef dyrydd haeddydd (a hae DB VI 31 20 egis dydd dyddon; /Naf ieuanc, cyn tranc traul eirchion /Ni ballai i bellenigion, /Ne_^r, muner mynych CBM IV 6 229 irwy dyrawr ei holion, /Rhydylawch eirchiad ag eirchion, /Rhydyladd yn ddrud rhan canaon - cnud, /Rhydy eirf 5 PB VII 8 11 gyman, cad gynnwrf, /Bolchgledd yn newredd, yn eirf, /Balchglod ag arfod ac arf. /Arfrudd balch tey_"rn EGM I 25 17 nghynnor /Cyfeisor Echdor, aerddor eurddyrn; /Eirf drabludd angudd, angerdd Dinbyrn, /Arbennig bennae CBM IV 9 161 gwrthryn, granwyn graid wolwch, /Na'm gwrthod, eirf drafod arfdrwch, /Ni wrthyd Mab Duw dadolwch! /Dado ES I 20 17 nawl, /Arddelwaf o'th nawdd rhag tawdd tanawl /Eirf gymwy gorddwy angerddawl - uffern, /Oer hagrwern ge PB VII 8 4 Eurwawr, llew yng ngawr, llafndrwch, /Aerwalch eirf, ni theirf, ni thech. /Ni thechai ne_^r ffe_^r, ffr eirfgryd 1 CBM IV 4 185 fyddai, /Gw_^r yn aer yn aros gwaeddfai. /Bryd eirfgryd, arf grau a ddodai, /Brwydr eurgrwydr, eurgrawn eiriachator 1 CBM IV 2 26 fy rhwyf, rhwysg Cedifor, /Tey_"rnfoes eirioes eiriachator; /Tey_"rnedd a'i gw_^yl a gwelator /Tey_"rng eirian 5 MeiG I 33 3 /Rex, rhyngaf o'th rodd rwyddfodd foli, /Rhan eirian arawd draethawd deithi /I'm trugar Arglwydd, Culw PM V 23 97 grudd a gran. /Ninnau feirdd Prydain, prydus, eirian, - berth, /Gwy_^r a byrth fy rhwyf ym mhob Calan, LlF1 II 1 176 wengan - gadair, /Yn ben ban llefair, yn bair eirian, /Cadwedig fy ngwawd i'w logawd lan: /Cedwid Duw CBM IV 16 196 igones Duw ein diflan - ferroes /Yn eirioes yn eirian, /Gw_^r a'n gwnaeth, a'i gwne_^l amdanan /Trugare EW VI 5 28 rberth; /Mab difai difefl ei nerth, /Mab difan eirian Iorferth. /Iorferth esillydd! Arfogion - ei hil! eirias 1 PM V 18 33 ryr arddyrnfras, /Wyt chwyrn, wyt te_"yrn, wyt eirias - cadau, /Wyt cadarn fal dinas, /Wyt gorau un gwr eiriau 1 GB II 26 245 el bregeth orau, /Fal corn yd glywid, gloyw ei eiriau. /Cyn syrthai frwynen ar frynnau - o nef, /Nefoe eiriawl 6 EGM I 27 99 , /Eiriolwch, sefwch yn eich swyddau! /Medr fy eiriawl Bawl ban dde_^l im angau, /Hael meidriawl ni'm d EGM I 26 47 /Am archfain riain: rhaid ei meni /Trwy ddiwyd eiriawl deddfawl Dewi /A deg cymaint saint senedd Frefi. DB VI 35 88 Un Gw_^r a'n pair a'n gweithred a'n gair, /Can eiriawl diwair Fair ferch Anna: /Can cafas eurwas air a BF VII 57 19 r dy air, Fair fuddugawl, /Gwna, dan gof erof, eiriawl - im dangnef /Yn nhey_"rnas nef Naf ysbrydawl PM V 15 11 erthynas - Crist /A ddug Grog yn urddas, /Trwy eiriawl teg ymiawl Tomas /A Phylip a Phawl ac Andras. /O ES I 20 9 n gwarawd Ddydd Gwenerawl. /Diwyd lwyd arwydd, eiriawl - ydd ydwyf /Na bwyf arnad, Rwyf, rwym engiriawl eirif 1 DB VI 30 15 wnaethpwyd gwawr llu yn llawgaead: /Ni ddodai eirif ar ra ddillad /Na gwin grysgelo nac ysgarlad; /Ni eirifam 1 MB I 3 4 rhadau wrno, rhy-n-bo-ni gardawd, /Rheg rhy-d-eirifam yn rhan Drindawd. /Pan ddyfo Dofydd yn nydd penn eirioed 5 CBM III 12 17 ddodes. /Ni ddodes fy ngherdd yng nghyfraith - eirioed, /Draig Argoed hoed hirfaith, /Hirwawr torf, cor CBM III 3 186 th a wnaeth ni wneir hir ennyd, /Ni wnaethpwyd eirioed er yn oes byd: /O'i adaf etewyn tanllyd /Y dyfu, PB VII 17 7 nt Flaidd, trais tra adwyd, /Oedd cywir ei air eirioed, /Oedd hael twym-ddiwael telaid. /Telaid yn rhai OC II 14 11 llyw ced: /Llys Owain ar braidd yd ryborthed - eirioed, /Porth mil a glywy, pyrth egored. /Menestr, a'm CBM III 1 21 erbyn eurban, /Eurgyrn buelin, bueilgyrn ban. /Eirioed y perthaist parth ag atan /Emys llaw llamhir a d eirioes 13 LlG VII 24 38 mrodedd fy llyw, lluoedd beri, /Nid oes, rhwyf eirioes aer ddyfysgi. /Cymro yw haelryw o hil Beli - Hir GM I 10 2 Araf haf, hear gweilgi, /Eirioes ced oergled celli. /Allwynin ysid o symud arglwy CBM III 16 87 rf llu yn nyrwen; /Cyfle niferoedd, cyflawn ei eirioes, /Cywlad loes, moes Macsen, /Mawrdraws drais dra CBM III 24 139 n hael Dinmael, Dinmawr nid awn! /Duw damnawdd eirioes einioes Einiawn /Mawrfab Ednyfed, mawrged gyflaw CBM IV 2 26 y_"rnas fy rhwyf, rhwysg Cedifor, /Tey_"rnfoes eirioes eiriachator; /Tey_"rnedd a'i gw_^yl a gwelator / CBM IV 9 148 ys, teilwng gwrys, gwrysiwch! /Gwry_^s arloes eirioes, eiriolwch! /Chwi gennyf, gynifiaid, sefwch! /Mi LlF1 II 4 4 /'Yng nghydwedd gyfedd gyfoed, /'Yng nghydfoes eirioes erioed. /Erioed y'm dyfu dyfaldreth - angau, /Un EW VI 1 8 yr; /Cedyrn llu cadarnllaw gwy_^r, /Cadarnloes eirioes eryr. /Eryr mawr ddewrwyr, mae y ddelw - y gallw GM I 7 4 a'm hoedd ni'm hoes, corawg fynawg foes, /Corf eirioes eurfyged. /Caru dyn, nid dilys ogoned, /Can dydd GM I 9 66 rmygaf gof cyfrdelid y[ ] /Ni'm rhoddwy rhwydd eirioes f[ ] /[ ]ach llywy o gynllewych huan /[ ]eir yd GRh II 28 31 /Erglyw fi i'th gynnoes, /Hebawg bryn, brenin eirioes, /Hebu im hebod nid oes. /Nid oes im, Ddafydd, CBM IV 9 23 ei eirchion /Ei eirchiaid ar blannawd; /I eryr eirioes moes Medrawd /Ni welaf, ni welir cydfrawd. /Gwel CBM IV 16 196 wy. /Can digones Duw ein diflan - ferroes /Yn eirioes yn eirian, /Gw_^r a'n gwnaeth, a'i gwne_^l amdan eiriol 1 MeiG I 31 21 meddiant, /Parha_"us baradwys yw fy chwant. /O eiriol milioedd a milcant - o'r teulu, /Parth a_^'u tu y Eiriolaf 1 LlF2 VI 10 87 i ddaered - i ddyn /Onis rhyddilyn o ddylyed. /Eiriolaf-i ar Fair fy eirioled, /Er ei dwy garedd na'm d eirioled 5 GB II 26 291 gymaredd /Cyfodwn, archwn arch ddiomedd /Drwy eirioled Dewi, a Duw a fedd, /Gwaeanad gwenwlad gwedi ma LlF2 VI 10 87 is rhyddilyn o ddylyed. /Eiriolaf-i ar Fair fy eirioled, /Er ei dwy garedd na'm digared: /Yr awr y safw GB II 26 196 A fynno nodded, cyrched Ddewi. /Duw a folaf er eirioled - im, /Can ni allaf-i ddim heb Dduw Trined. /De CBM IV 17 135 aw Duw yn efrifed. /Archaf danc cyn tranc trwy eirioled - Mair, /Hyd na'm gwne_^l cellwair coll anghyff GB II 26 293 fedd, /Gwaeanad gwenwlad gwedi maswedd, /Drwy eirioled Mair, mam rhadlonedd, /A Mihangel mawr ym mhob eirioledd 1 DB VI 31 68 ion, /Tri chlo ar eu bro rhag bradogion. /Trwy eirioledd Pedr, pen porthorion, /A Mair o'i gwyry Air a' eiriolwch 2 CBM IV 9 148 wng gwrys, gwrysiwch! /Gwry_^s arloes eirioes, eiriolwch! /Chwi gennyf, gynifiaid, sefwch! /Mi Gynddelw EGM I 27 98 onas enau, /Ar Dduw fy enaid, cyfraid cyfrau, /Eiriolwch, sefwch yn eich swyddau! /Medr fy eiriawl Bawl eiriolydd 1 MB I 3 113 do_"ed tiredd Trenydd. /Am drefan Dryffwn rhag eiriolydd /Tyrfai rhag llafnau pennau peithwydd, /Caith eirth 1 PM V 5 12 fes. /Nid cynna iddaw Eiddol, nes /Nog Arthur, eirth ddragon wales. /Nid cynnwys ei lu, nid cynnes - ei eirthiaw 4 CBM III 24 95 aesawr bradw, brad gynghallen, /Rhuthr aruthr eirthiaw Arthen unben, /Rhun fenwyd, Rhiryd, rhudd ei on PM V 1 8 /I Ddafydd lawrydd, lawr gyrchiad: /Ei ddefawd eirthiaw, ddeddf neirthiad. /Priodawr Penwaedd: pan gaff CBM III 24 64 remid erddaw, /Ail gw_^r gwrdd gordden, Arthen eirthiaw, /Edfynt edryfynt wrth edrifaw /Rhodd a gefais, PM V 20 5 Yn ged gyhydr, gad hydr hy. /Hy byddai Arthur, eirthiaw hyn - a_^'i lu, /Eilyw oedd o'i gylchyn, /Milwr eiry 9 GM I 9 41 n gwaint ym mhlymnwyd, /Ac er bodd llywy lliw eiry ar goed /Pan fu aer rhag Caer, cyforiais waed. /Gwa IRh VII 30 12 n aeth o'i hedrydd, /Llywyawg, law eurawg, liw eiry bronnydd. /Lleferis wrthyf lleferydd - didaer, /Lla GF VI 22 4 /Gwenlloer gynhebig, fonheddig fan, /Gwynlliw eiry difriw, dyfrys hoedran, /Gwanlleddf olygawd gwymp, CBM III 5 6 /Cyfleuer gwawr ddydd pan ddwyre hynt, /Cyfliw eiry gorwyn gorwydd Epynt; /Rhin wolaith woleddf, wolau GYC VII 41 46 angau, /Ac oddyno, weldyna dro drygddamweinau /Eiry, ia_^ a rhew a rhuthrwynt glew a glaw ddinau, /A gw HOG II 9 10 /(Llifiant o'i chyfoeth a ddoeth atan), /Lliw eiry llathr oerfel ar uchel fan, /Rhag fal y'm coddid-i LlLl II 16 66 d mynydd, manod tew - ni'th ludd, /Ni'th losgo eiry na rhew, /Annerch, was hirlas hirlew, /Annwyl ddyn, IRh VII 29 23 /Yn eurllen, yn wen, yn wan obrid, /Yn orlliw eiry rhiw, rhetid - 'ym mhwyllad, /Yn orllad cariad men IRh VII 30 44 /Gwynlliw arien briw brig huenydd, /Gwynlluch eiry uchuch aches dolydd. /Gwynllad fad fagiad fegidydd eiryd 1 PM V 3 14 dy angar aerawd dydd angau; /Eurawg dy angad, eiryd i'm angen. /Tey_"rnllw tey_"rnedd, tey_"rnllaw tey eiryoled 1 GB II 26 80 yf, /Canys dichawn Dewi nis dichonwyf, /Gwnaed eiryoled im am a archwyf. /Archaf reg yn deg, a digerydd eisau 7 CBM IV 18 68 hanawd /Nid ofer draethawd a rydraethais; /Nid eisau fy ngherdd yng nghain efrais, /Nid eisiwed ced man GYC VII 41 36 thoter i wrth nifer nef obrwyau /Y dygwyddant, eisau gwarant (gwae'r eneidau!) /Ym mhwll uffern, gyd a BF VII 47 30 yngaws ac angau - a'i dug, /Dig a'm gwnaeth ac eisau; /Hwyl cad, cleddyf gyrchiad clau, /Hael gwrawl o' MG VII 32 55 yn eu rhwymau, /Cyn bod etw aewyllys da, dial eisau, /Na gwneuthur da, na thraethu da ar dafodau. /Hyn GYC VII 41 10 wybodau. /Nid oes, Frenin, De_"ws domin, dimyn eisau. /Pam nad ystyry parch swyddwyr, perchen swyddau, LlF1 II 1 150 , herwyr wrthi - nid moes, /Ac nid oes eisioes eisau ynddi, /Namyn heirdd a beirdd a barddoni, /Namyn h MeiG I 33 36 ys (parha golau!). /Rhy-n-parasai Duw heb ddim eisau /Yni wnaeth ein gwaeth ein gweithredau. /Gwae a go eisgur 1 CBM IV 5 65 flawdd anghlawdd anghlod. /Clod wasgar, aesgar eisgur - gyfarfod, /Gyfarfawg benadur, /Blaidd blaengawr eisiau 17 PM V 4 5 orion, /Fu Ca_"in ac Afael wirion. /Ni bu bryd eisiau Absalon /Nac Alecsander na Iason. /Bu cedeirn o'r PM V 13 32 wydd, /Gwoseb roddiad aur rhad rhwydd, /Gwy_^s eisiau aerglau arglwydd. /Ar ddeau Rhiau, Rhwyf goruchel CBM III 21 95 neued nes, /Neuaf nas gwelaf fal y'm gweles, /Eisiau a'm dygyrch i'm dygn afles, /Nid aflwyr y'm gw_^y EGM I 27 86 _^n na iau, /Men nas trawdd trallawd trallwybr eisiau. /Archaf arch i Dduw addodau - nef /Na ddoto Pedr DB VI 30 51 dwis, /Nid heb meirch meithdew y'm hedewis. /O eisiau Dafydd, neud is - yw meddwl /Ac neud afyrddwl o'i OC II 14 96 yf drist o'r anaelau! /O goll Moriddig mawr ei eisiau. /Dywallaw di'r corn, can ym puchant, /Hirlas yn CBM III 12 25 /Ef oedd lary o lin Gasnar. /Caswallawn eisior eisiau - ei ddifod, /Balch arfod, bwlch arfau; /O beleid CBM III 28 16 iniad, flaidd cadau, /Haelwalch balch bwlch ei eisiau. /Eisiau ysy fau, ysy fawrddrwg - im, /Ni'm dawr CBM III 24 9 n, /Mor wyf gyfrin ffyrdd cyrdd Cyridfen; /Mor eisiau eu dwyn yn eu dyrwen, /Aesawr annianc oes anni_"e CBM IV 5 79 hil Merwydd - marw in, /Hil Cedwyn cadofydd, /Eisiau glyw i'n byw a'n bydd, /Eisor balch, bwlch esilly CBM IV 5 124 rf torf terfysg, ffysg fflamgryd, /Co_^r eisor eisiau i'r byd. /Yn y llas Madawg, mur dygyforth - fa_^r ES I 17 46 freuner - o'm ta_^l, /Tebycach im lawer, /Heb eisiau neb mau o'm ne_^r, /Oes wogawn hwylddawn haelder. LlG VII 27 35 cleddyfrudd heb gudd, heb ge_^l. /Neud mau ei eisiau, neud isel - fy mryd, /I'w feirddion oedd clyd cl PM V 26 47 al hardd i fardd am ferthedd. /Po_^r eisor, un eisiau ni'm gwedd, /Pen elyf, pan elwyf Wynedd; /Un llys DB VI 35 73 harfordwy, /Gwynedd Uch Conwy a'i cynydda. /Un eisiau o ugaint arwynawl ei maint: /Achwanegu braint gei GM I 7 39 /Heb ddiwad ei orwlad orllwyn. /Gorllechais-i eisiau o'i oesfriw, aesfrau, /O'i angau anghlaear, /O Fr CBM III 28 17 aidd cadau, /Haelwalch balch bwlch ei eisiau. /Eisiau ysy fau, ysy fawrddrwg - im, /Ni'm dawr dim, ni'm Eisidlo 1 PhB VI 11 1 Gwelais Rys yn llys Eisidlo, /Geleurudd gelyn yr allfro, /Hyfolawg, hael myn eisillydd 2 PM V 9 14 gynwe, /Moladwy y rhydd rhodd y bore, /Moedydd eisillydd ni syll eurdde. /Molais-i rwyf Cemais camre - EW VI 3 12 bell ddiballu; /Oes ellwng budd, rhudd rannu, /Eisillydd wrth ei syllu. /Syller ei hyder! Hydr raen - e eisin 1 CBM IV 14 13 ddin, /Bangawr cyw, llyw lledfegin. /Lledfegin eisin asgellwrych - hygar, /Cerdd anwar, ca_^r cywrych, eisioes 3 EGM I 28 21 r, y cosbawd /Aergyd ar geneddl fedysiawd. /Ac eisioes, cyn gloes glasfedd tywawd, /Penydiwn, gweddwn y LlF1 II 1 150 herwydd, herwyr wrthi - nid moes, /Ac nid oes eisioes eisau ynddi, /Namyn heirdd a beirdd a barddoni, GM I 8 79 lias, /Abrwysgl ei faran ar gan a glas. /Gloes eisioes esgar a'm cur mal carchar, /Ac angerdd anwar gna eisior 2 CBM III 12 25 rydar, /Ef oedd lary o lin Gasnar. /Caswallawn eisior eisiau - ei ddifod, /Balch arfod, bwlch arfau; /O LlF1 II 1 76 wgyngor - yng ngawr, /Ni chymyrth aesawr yr un eisior /Na cham leferydd ar lid Echdor. /Ni chablwyd ysg eisiwed 6 CBM IV 18 69 /Nid eisau fy ngherdd yng nghain efrais, /Nid eisiwed ced man y'i cefais. /Nid ef ym cre_"ws De_"ws di DB VI 33 50 d gwa_^r, neud gwaredred, /Cyferyw a_^ mi mawr eisiwed, /Cyfar a_^ daear dygned - ei achludd, /Am Ruffu CBM III 16 250 y mae yfed heb neued, - heb na_^g, /Heb nebawd eisiwed. /Gorpo te_"yrn, twrf llanwed, /Yn nhey_"rnas ne LlF1 II 1 19 rais trasglwy fyned, /Myn na llefais dyn ddwyn eisiwed - o'r llan /Ger glan glas dylan, o'i dylyed, /Me PM V 26 112 c o'r pryd y profaf nad ffled /Na'th adws Iesu eisiwed /Yn nhygant y Tri, yn nheced - Addaf, /Neud addw BF VII 44 1 Mae gwyrda Gwynedd (gwae ni - yr eisiwed!) /Ysywaeth yn trengi /Pob ddau, pobl ddygn eu c eisiwedig 1 CBM IV 18 10 ryd iawn /Ac arall ar wall ar wellyg ddawn /Yn eisiwedig ac yn ddicllawn. /Archaf i Fab Duw, can ys dig eisoes 4 PhB VI 15 15 lyflu, /Gw_^r oedd yn gallu ei ddifa_"edd /(Ac eisoes, eisoes yn y dygnedd /Difreinaw dawn Duw, nid dyn MG VII 32 17 n lle syndal ynghylch ei wa_^l gwelid carpau. /Eisoes mai Ef, dangos o nef a wnaeth gwyrthau, /Oedd Fab MeiG I 33 56 pelled ein hoes. /Anrhaid ystyriaid, ysbaid, eisoes, /O gadarn gadwent, camp present oes: /A fu oedaw PhB VI 15 15 Gw_^r oedd yn gallu ei ddifa_"edd /(Ac eisoes, eisoes yn y dygnedd /Difreinaw dawn Duw, nid dyn a'i me eisor 12 PM V 1 23 a_^r trwy fa_^r, trwy fyrdd ysgwyddiad, /Po_^r eisor, aesawr weinifiad: /Pan'd rhagddaw bu ffaw, bu ffy CBM IV 5 80 dwyn cadofydd, /Eisiau glyw i'n byw a'n bydd, /Eisor balch, bwlch esillydd. /Esillydd Merwydd, mawr a l CBM III 16 138 lafn o ladd yn rhagor, /Yn rhaglam yn rhaglym eisor; /Coch arfau aerfan, cochliw ei luman /Rhag baran GM I 6 2 Arddwyreaf de_"yrn eurgyrn addawd, /Eisor Co_^r cwblddawn, estrawn drallawd; /Ystryw dra mes PM V 1 58 ! /Cerdd Ddafydd, cain rebydd, cenwch, /Co_^r eisor cyfor cyfeddwch; /Cardd wahardd a wahan folwch, /C CBM IV 5 124 d; /Corf torf terfysg, ffysg fflamgryd, /Co_^r eisor eisiau i'r byd. /Yn y llas Madawg, mur dygyforth - CBM IV 6 18 Gwych ydd aeth traws bennaeth trostudd, /Gw_^r eisor, esillydd Gruffudd. /Gwybu bawb heb ge_^l gw_^yth CBM IV 4 22 e_^r ffyniant, /Yn [] gwryd ardduniant, /Gwrdd eisor esillydd Morgant. /Nid aeth trais tros Emrais amra PM V 26 104 rwydded. /Ni byddud wrthudd, fudd fyged, /I'th eisor, i'th oes o haeled, /Wrth Fordaf a Nudd, pan rodde MB I 3 97 i gad cyn dybu ei ddydd. /Gruffudd grym angor, eisor Mechydd, /Marchogai esgar ar elorwydd! /Arbennig c MB I 3 25 Run Hir, rhyfel ddurawd. /Gwanai yng nghynnor eisor Medrawd /Mal Urien urdden a'i amgyffrawd; /Gweled PM V 26 47 nedd, /Ardal hardd i fardd am ferthedd. /Po_^r eisor, un eisiau ni'm gwedd, /Pen elyf, pan elwyf Wynedd eistor 1 CBM IV 2 5 walch gweilch oror, /Aer gyngrwn ysgwn, aestwn eistor, /Aer gyngreddf anneddf annio_"lor. /Aer a wnaeth Eisyddyn 2 PM V 22 10 da_^l deufwy. /Cerais a selais cer Dinsylwy, /Eisyddyn gwylain, rhiain, yn rhwy; /Calchaid y caeroedd CBM III 3 114 aig, ddragon amddiffyn, /Anwar fa_^r, feddgyrn eisyddyn, /Tysiliaw tey_"rnedd gychwyn, /Trais wenwyn te eisylud 1 GM I 8 37 nferth anfad iddi. /A draig Mo_^n mor ddrud ei eisylud yn aer, /A bu terfysg taer eu haer holi, /A rhag eithaf 8 DB VI 29 123 udd nid ymguddiaf. /Nid a eill cadarn yn cadw eithaf /A all gwan truan: trist a allaf. /O orchrawn dei CBM IV 6 290 air? /Ei gadair a gadwaf. /O gadwent, o gadwyd eithaf /Athwyd fyth a_^'th enw yn fwyaf /A'th dir a'th d LlG VII 24 64 /O Bwlffordd osgordd ysgwyd gochi - hydr /Hyd eithaf Cydweli. /Can gaffael yn dda dra heb drengi /Gan GB II 26 206 t sywedydd dedwydd dynged. /Ac i Fynyw ethwyf, eithaf Dyfed, /A they_"rnedd ethynt a_^ they_"rnged /Ar CBM IV 18 24 y no rhaid rhad mwyaf /Rhwyf cedyrn yn cadw ar eithaf. /Neu'm dychryn meddwl a feddyliaf /O bechu a be LlF1 II 2 71 u; ni'th amheuaf. /Ni bo gwaeth eu rhan y rhai eithaf - o'th lyw /No'r rhai a'r dderyw o'r dorf nesaf. DB VI 26 50 diawy. /O wythlonder, ne_^r, nerth a gedwy, /O eithaf pob caer, taer y torry, /Neu ryorw_^yd, hael yd h GRh II 28 44 harchaf, llary naf llednais, /Llyw gwriaf trin eithaf trais. /Treisddwyn, glyw aswyn, Glywysing - ofal, eithafoedd 1 GM I 6 7 rad a_^'th wlad a'th wawd. /Ethyw dy ergryd yn eithafoedd byd, /Arthur gedernyd, menwyd Medrawd; /Madaw eithefyg 1 EGM I 25 8 welyn, llew glwys, Loegrwys lugyrn, /Llarygryg eithefyg, llosg ei thefyrn; /Twrf toredwynt mawr mis Chw Eithid 1 CBM III 21 171 egored. /Agored ei lys i les eilwyon - byd, /(Eithid ei esbyd i'w ysborthion) /Ym myw mynw aches, buch eithin 1 HOG II 6 62 Achenaf uchenaid gyfrin, /Mi a'i mawl, a melyn eithin. /Moch gwelwyf, a'm nwyf yn edde_"in - i wrthaw / Eithiniawn 1 CBM IV 3 36 lan, cadle estrawn, /Crynai galch llasar, llas Eithiniawn! /Crynai []yf a chwr ysgwydawr /Pan dorres [] Eithon 1 CBM III 21 178 gwrial gwron, /Prif arglwydd brolwydd bro Din Eithon, /Priodawr clodfawr Clud ac Aeron. /Pan brofer tr Eithr 13 PhB VI 13 4 n, cad worsaf, /Eithriad brad, bron eiliasaf, /Eithr cennyd cynnelw ni wnaf. /Rhygwneuthum it glod glud GYC VII 38 44 er; /Nis canlyn o'i dda, o'i ddifer - ymdro, /Eithr ei amdo, amdlawd biner CBM IV 16 172 . /Gwae fab dyn dilid ei gamddwy /Yng nghamlid eithr gobrid gobrwy, /Ys cerydd, ys caredd fwyfwy /Caru PM V 25 40 eilgi, /Ni chawsan' gennyn gymod cymaint hyn, /Eithr gwarth a gwrthryn wrth ymbrofi. /Darogan Myrddin d GYC VII 42 11 a draethir, /Gan Dduw ni cheffir dim cywira, /Eithr gwirionedd a gwa_^r dangnefedd /A gwir drugaredd, LlF1 II 2 35 trafod tros glod, trawsglwydd fwyaf. /Dothwyf eithr Gwynedd, a rhyfeddaf - paham, /Heb ddigoni cam, he GRh II 28 17 wynfyd, /Dygant ruddaw amgant rhyd. /Rhyfedd (eithr Gwynedd, gwenwyngawdd - cywlad, /Cyn cyflechwyf ry BF VII 44 28 heb warae, /Uthr gwynfan chwerw, herw hirwae: /Eithr Gwynedd, ym medd, y mae EGM I 27 36 muchedd gorwag er geiriau - maswedd /A ddoeth eithr mesur ar fy ngenau. /Porthaist er pym oes gloes gl BF VII 51 28 d byw Llywelyn, /Athrist hiraeth gaeth golyn; /Eithr o Dduw, aruthr i ddyn. /Dyniaddon, deon, digofaint CBM IV 16 93 nwyf yn echwa, /Ar ni fo pwyllawg nis pwylla. /Eithr orig ni thrig, ni threfna, /Hoeddl edfyn hoen dyn GB II 26 193 throsi. /Ac nad fo yn ei fro fraint a theithi /Eithr tri mwg yn amlwg o'i hamlenwi. /A fyn Duw, dybydd BF VII 51 3 w bryd addas - orchwyl /Erchwyniog tey_"rnas; /Eithr Un Mab Mair, mawr lias /Duw nef, dyn mal ef ni las Eithriad 1 PhB VI 13 3 - rhwydd de_"yrn, /Rhwym cedyrn, cad worsaf, /Eithriad brad, bron eiliasaf, /Eithr cennyd cynnelw ni w eithum 1 MB I 3 77 _^m o du gwledig yn lleithigawg. /Eilwaith ydd eithum yn negesawg /Goleufer camawn, iawn dywysawg. /Bu eithyd 1 ES I 24 17 rhyw yn fyw o'i febyd. /Duw Sadwrn ys aeth, ys eithyd - ym medd, /Maddeuaint anhyfryd. /Trannoeth y gor e_^l 19 LlG VII 27 52 d arbennig angel, /Yn barchusaf naf ar nef ydd e_^l CBM III 11 49 yn o_^l diweddwyr dyfod. /Cynneddf i Bowys ban e_^l - ar dremyn /I derfyn diogel /Na bo tro tramwy gyfa PB VII 6 15 w Cynan fab Hywel, /(Ceinwlad nef, boed ef ydd e_^l!) /Can nos gwnaeth yn Rhos rhyfel. /Rhyfelnaf trosa PM V 23 119 o, /Can fy rhwyf, nid rhyfedd cyd bo! /Hyd ydd e_^l ei dorf ar dyno - a bryn /Udd breiniawg bieufo. /Ll GM I 8 66 s, /A'm cyhudd am udd iawn esillydd Idwal /Nid e_^l heb ddial mal galanas; /Ac yn llys Gadwallawn gan g GYC VII 43 4 a llaw, /Na chred pechadur ei ddifuriaw /Hyny e_^l i bwll i bell drigiaw, /Na phoeni gau galon dreulaw GM I 12 28 thes aelwyd. /Eli Freienin, elwch ydwyd, /Nid e_^l i'th blegyd neu ryblygwyd. /Ac a'm bo, o'm budd ymw CBM III 3 111 he_"ir /Nog a fo anwar ac enwir! /Enwir dyn a e_^l i'th erbyn! /Enwawg fydd, fegys ei herfyn, /Enw ddr GC VI 21 10 /Y dyn a ddycych o ddygn trofa - poen /O'r pan e_^l oddyma, /Hawl ddidawl ddidwyll Wrda, /Hael Iesu, cw EGM I 28 46 f nawrawd - gwerthfawr, /Gwrthfyn fy enaid pan e_^l o'm cnawd. /Boed ef y byddwyf gwedi beddrawd /Cyd a PM V 10 76 r dra lliant; /Hud aeth eu naf yn nifant, /Hud e_^l rhag Gruffudd cudd cant. /Can ced rhydd peunydd, pr PM V 26 72 g camau! /Rhys nis cil na deng mil na dau /Pan e_^l Rhys yn rhwysg ei arfau! /Arfawg cymynawg, cymyned GC VI 21 5 r wael na welir drannoeth. /Trannoeth, o'r pan e_^l trwm ddylyn, - ys gwael /Nas gwy_^l neb er gofyn. / MeiG I 33 74 ryd, /Ysbaid fer fydawl fod ym mhenyd. /Gwae a e_^l yng ngham yng nghymhlegyd - Cain /Cyn rhyfel log ly GB II 26 166 d Dewi /A'i fuchedd wirionedd, wirion ynni. /A e_^l ym medrawd mynwent Dewi /Nid a_^ yn uffern, bengwer GB II 26 37 ataw /Ac a rydd yn llaw llwyr deithi_"awg /Tra e_^l yn erbyn, er parch fodawg, /Padrig a'i luoedd yn ll EG VI 18 72 ymain, /Hydwf yng ngnif a_^'i lif o lain, /Hud e_^l yn rhyfel hyd yn Rhufain /A_^'i raclod a'i rod o ri DB VI 35 36 gw_^r gwrdd uchel, a'r gwayw gwaed awel, /Pan e_^l yn rhyfel, nid ymgela. /Lleiddiad gad gyrchu, llafu MB I 3 40 wasgawd: /Gogwypo ei Dduw o'i ddiweddawd /Nad e_^l yn rhygoll o'i holl bechawd. /O gyfranc brenhinedd elain 1 LlF2 VI 8 11 wy gyfrwydd orwydd arwain. /Arwydd na elwir yn elain - feddiant, /Arddelwawg hyddgant cwbl foliant cain eleni 1 HOG II 10 7 ei dwyre o du gweilgi. /A'r wraig a lewych ar eleni /Yn ynial Arfon, yn Eryri, /Ni ddirper pebyll, ni Elenid 2 PhB VI 14 42 ddaw tra mynydd Gwidawl /Myn y rhed Rhediawl o Elenid? /Ai gwallus 'y nghof anghyfrdelid? /Ai gwaeth my IRh VII 29 8 yf am ddilid - lliw gwawr /Lle rhed olwynawr o Elenid. /Mi a wyf erddi ar ddelw ermid, /Mwyfwy y'm tram eler 3 EG VI 18 128 yn rhyd yn rhaid nifer, /Ei orofn gwraf yn ydd eler, /Ei orfod gosod glod a glywer, /Ei wy_^r am eryr n LlF1 II 5 15 deithi, /Mawr uthred gweled gweilgi, /Pryd pan eler i'w syllu, /Nad ym men yd fu yd fi. /Deuddegfed dy LlF2 VI 10 9 Naf, ni bydd ofer. /Erchi porth Dewi parth ydd eler /Nid arch anghyfarch anghyfamser. /Mair a Mihangel eleurudd 1 CBM IV 3 34 n; /Crynai elorfeirch bre[] bryd nawn, /Crynai eleurudd rhag ei we[], /Crynai gylch cadlan, cadle estra Elfael 5 D-1 I 1 19 y: /Dyffryn Hafren, Ceri, Dygen, cywen fenwy, /Elfael, Buell, Maelenydd gwell (pell y treithwy) /Tair CBM IV 4 251 Iwerddon! /Hyd Elfed, trefred trag Iddon, /Hyd Elfael, eilfa Gwenhwyson, /Hyd Weryd, wryd orchorddon, / DB VI 35 57 fflamwellt y'i fflemycha. /Un ar ddeg diwraidd Elfael, fro Hyfaidd, /Arwraidd o flaidd a'i harfeidda; / EMRh VI 23 25 illwng. /Gwnaeth drallif gwyar uch Trallwng - Elfael /Pan fu ymdrafael drud ag erddrwng. /Gwnaed Dduw CBM III 21 158 ndwyf dirrwyn frwyn o'i fraw golled. /Yn amwyn Elfael, pan wnaeth Elfed, /Elfydden greulawn, elfydd gre Elfed 3 CBM III 21 158 o'i fraw golled. /Yn amwyn Elfael, pan wnaeth Elfed, /Elfydden greulawn, elfydd greuled, /Nid oedd yme CBM III 3 88 th y mae Meifod a'i hamdir, /Berth elfydd rhag Elfed enwir, /Berth ei llog wrth ei lleu babir, /Berth e CBM IV 4 250 au gwron /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon! /Hyd Elfed, trefred trag Iddon, /Hyd Elfael, eilfa Gwenhwyson Elfod 1 EGM I 27 93 Mal y dug Cwyfien lle_^n a llyfrau, /Mal dyfod Elfod elfydd Gelau, /Mal crefydd hywydd cynnydd Cenau. / elfydd 29 LlF1 II 5 45 dd /A'n rhoddes-ni cred a bedydd. /Pumed dydd, elfydd aflwydd, /Rhyfel nid argel Arglwydd: /Pan fo briw GM I 11 56 phen dragon. /Dragonawl feidriawl fadiain - yn elfydd, /Alaf geinrydd, elw ddyganrain, /Dyganre dy ged CBM III 3 209 ris o'r pedwar defnydd, /Credaf-i Beryf nef yn elfydd /A'm gwnaeth o burawr yn brydydd. /Prydydd wyf rh GB II 26 204 nt goned, /A Dewi a'u treiddiwys tros tydwed - elfydd, /Ar saint sywedydd dedwydd dynged. /Ac i Fynyw e GYC VII 36 31 ysy daw, /Arglwydd glew fal llew yn llywiaw - elfydd, /Arglwydd aflonydd ei afluniaw, /Arglwydd canhad PM V 23 79 goch llawr dwygad fawr faran, /Un am Fro Alun, elfydd can, - a_^ Ffrainc, /Yn ffrawddus fal Camlan, /A' LlF1 II 3 58 af i'r gorau ungwr (nid ofer) /Cyfrwng nef ac elfydd, /Caranfael hael hefelydd, /Carannawg walch, cere MB I 3 115 pennau peithwydd, /Caith cwynynt, cerddynt gan elfydd, /Cnoynt frain friwgig o lid llawrydd. /Llenwid CBM IV 17 49 Cyfragod dyfod tu fy ngweryd; /Yn llwrw llwyth elfydd Dofydd a'n dyd /Yn llawr lliwetgawdd, anghlawdd a CBM IV 17 86 awydd dra gw_^ydd dra gwyliadur /Gwartherddydd elfydd dybydd disbur. /Gwerthefin Frenin, fraisg Beniadu LlF1 II 1 167 cadw eu rhyfel nid ymgelan: /Deon Meirionnydd, elfydd Eilfan, /Duw ganddudd, eu budd parth ag atan! /De CBM III 9 10 n. /Godwrf a glywaf ar glawr - Maelenydd, /Mur elfydd, eilfan gawr, /Teulu Madawg mad anawr, /Mal teulu CBM IV 4 212 fai /Gwych ysgor tra mo_^r, tra Menai, /Gwlydd elfydd, elwais ohonai; /Tra fu Owain mawr a'i meddai /Me PM V 22 1 Neu'm bu dydd cer elfydd Elwy, /Eiliwn wawd a_^ defawd, a dwy; /Neu'm bu a GB II 26 283 ycheiniawg, bro hywredd, /A seiniau Maelenydd, elfydd fannedd, /A seiniau present, worment tiredd, /Dyb IRh VII 30 25 wyf rhwyf gan rihydd. /Gorffennais, cerais cer elfydd - Ffyddion, /Ar gefn Rhuthreon rhuthrais-i drefy EGM I 27 93 dug Cwyfien lle_^n a llyfrau, /Mal dyfod Elfod elfydd Gelau, /Mal crefydd hywydd cynnydd Cenau. /Mair a CBM IV 17 20 rddoeth llewychawd beunydd /Am elyf fedydd, am elfydd glawr, /Gwedi golo dydd o dywyllawr, /Gwedi golwg CBM III 21 159 Elfael, pan wnaeth Elfed, /Elfydden greulawn, elfydd greuled, /Nid oedd ymerbarch, ced cyfarched, /Ydd MB I 3 118 awr ei fawr feysydd, /Delid meirch amliw a biw elfydd, /Gwern gwygid, gwanai bawb yn ei gilydd, /Gwaed PhB VI 15 33 yrth neufedd: /Hengerdd Delesin i dey_"rnedd - elfydd, /Hi a fu newydd naw saith mlynedd; /Ac oni'm dwg DLlM II 18 44 ad ef a'u dyrydd! /Mi ni'm dawr cyn de_^l dros elfydd /Llanw o fo_^r a llif o fynydd, /A nu bei gallwn PM V 22 22 y. /Pryffwn ei ddigraidd, praff ei ddirwy /Ger elfydd Mechydd a Machawy; /O Lydaw, o draw, o drwy - Fo CBM III 3 196 rgryd, /Porthloedd budd, porthes o'i febyd /Yn elfydd Pen Mynydd penyd. /Penydwr pennaf ei grefydd /A g GB II 26 177 enwi. /Pan dde_^l rhyfel a rhwysg Ffichti /Ros elfydd, pob celfydd geilw Dewi. /A gwyrthau a orug gwyr CBM III 3 88 erchir. /Berth y mae Meifod a'i hamdir, /Berth elfydd rhag Elfed enwir, /Berth ei llog wrth ei lleu bab MB I 3 2 n nef, mor rhyfedd Ei ryfeddawd, /Rhiau, Rhwyf elfydd, rhydd Ei folawd, /Rex rhadau wrno, rhy-n-bo-ni g GB II 26 32 i fraint wrth ei fryd i freiniawg - ysydd /A'i elfydd yn rhydd, yn rhieddawg; /Ar Iwerddon wlad ys rhad ES I 16 23 en! /Ys anghraiff anghred yn ei gylchyn. /Tros elfydd y'n bydd (bid yn erwan) /Trais Ierusalem gan Syla elfydden 6 PM V 24 27 enin gwrdd drin, gwy_^r draul fodawg. /Cefaist elfydden Alaawg - ynial /O'th glau gleddyfal, goed gledd PM V 30 15 hael, hylwydd berchen, /Arwyneb Prydain, prif elfydden, /Eryr huysgwr hyd Ysgo_"en, /Aerorun fal Rhun CBM III 21 159 w golled. /Yn amwyn Elfael, pan wnaeth Elfed, /Elfydden greulawn, elfydd greuled, /Nid oedd ymerbarch, CBM IV 6 29 u molir maint ei len; /Hud friw calch am falch elfydden, /Hud wyf fardd i feirdd gynghallen. /Hud af y CBM III 24 120 wr mwynfawr, mesbren, /Mur gwryd, gwynfyd gwen elfydden: /Nid llawen fy mryd ym mro Gyngen, /Ar llary CBM III 3 136 fodd Duw yd fu'n ei ddilen, /Tud wledig, elwig elfydden, /Tir gw_'raidd gorwyf rhag unben, /Tirion Mo_^ Elffin 3 DB VI 25 10 eg, gywrennin, /Gorau gwalch ceinfalch, cynnif Elffin, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, taer ym mrwydrin, /Gwra PhB VI 15 5 Y gofeirdd a'r beirdd yn cywrysedd. /Er pan fu Elffin yng nghywrysedd - Faelgwn /Neus porthes peprwn pe PM V 25 3 n, rwyf barddoni, /Yn null Taliesin yn nillwng Elffin, /Yn nyllest barddrin beirdd fanieri. /Cymhwyllaf eli 4 SB II 22 48 eddyg - i wan /I wared ei ddiffyg, /Oedd rhwyf eli beirdd heirdd hirddrig, /Oedd rhebydd coelrydd celen EGM I 28 24 ; /Rhoddwn fwyd er Duw, a diawd - beri, /Crist Eli Celi, can ufylltawd. /Na chysbyddwn fod heb ysbyddaw GM I 12 27 rhag annwyd, /A gwely a thy_^ a thes aelwyd. /Eli Freienin, elwch ydwyd, /Nid e_^l i'th blegyd neu ryb PM V 2 16 , gwenwynig fi /Gw_^yth wastawd tafawd nas tyf eli. /Gwythlawn yw fy nawn yn nyfysgi, /Gwaethlfan yng eli_"aw 1 GYC VII 43 18 au ynghylch Ei fronnau, /A'i holl weli_"au heb eli_"aw, /A'i goron yn ddrain ac Yntau'n gelain, /A'i be Elidir 1 DB VI 33 20 rhudd, rhydebygir, /Graid barch, i Lywarch fab Elidir, /Ys dinam a was, ys dir - ei hepgor, /Ym mynwent Elifri 4 EGM I 26 16 st cyn no'i threngi, /Cant cant ei moliant mal Elifri; /Canaf can feddwl afrddwl erddi /Caniad ei marwn BF VII 53 30 ac Arfon gorfod colli - rhwyf, /Rhwysg angerdd Elifri, /Gwayw gwaed ffysgiad, gad gyni, /Gwawr ddeifnia HF VII 23 20 na_^i holi - mach, /Gw_^r nid oedd lyfrach nog Elifri. /Gw_^r a beris lloer, llwry goleuni, /Gw_^r a be PM V 2 49 i ddawn ei ddaioni. /Gogwybydd, Dafydd, ddeddf Elifri, /Na bydd rhyweilydd fy rhwyoli. /O chyngain, hae Elifry 1 CBM IV 9 82 giawn, ni grawn, ni gryny - gormodd, /Alafrodd Elifry. /Grym erddrym, aerddraig a'i dyly, /Glyw fyged, eliffant 2 CBM IV 4 39 yng nghreulanw ewyngant. /Do_^r ysgor, ysgwyd eliffant, /Elyf nawdd, adrawdd edrywant: /Edewid arnan e EGM I 25 5 chweddl gychwyrn. /Ysgwyd ddrud esgud esgyrn - eliffant: /Ys gnawd yn irddant ar ei erddyrn! /Llywelyn, Eli_'ffant 1 PM V 23 202 dd fy ngair, wyt gormant - de_"yrn, /Wyf tebyg Eli_'ffant. /Can orfod pob rhod yn rhamant /Can folawd a Eliffer 3 CBM IV 4 265 asgawd, ysbyddawd oesber, /Post esbyd oesbarth Eliffer. /As barn nwy dadfarn a'i dadfer - yn iawn /Na w CBM III 26 36 flawdd, amnawdd amnifer, /Gwaedlyry fyry faran Eliffer. /Gwae ni, feirdd, fyned yn nyfnder - daear /Gwa DB VI 35 3 wawd mor ddibarha; /Treiswr a'i cymer, trosed Eliffer, /Trawswalch, ne_^r muner, a'i mwynhaa. /Llyw gl elin 1 DB VI 25 24 d cleddyfau finfin, /Oedd clybod clwyf ym mhob elin, /Oedd briw rhiw yn nhrabludd edrin, /Oedd braw saw Elise 2 PM V 14 7 ddolawg, hawdd ei belre, /Heb dymyr Tudyr, tud Elise, /Enwawg Gyfeiliawg, ys cof aele. /Heb ferch Gynfe PM V 9 8 utgyrn he_"yrn dyhe, /Gruffudd, tey_"rnudd tud Elise. /Mab co_^r ddo_^r dewredd, ef dwyre - prifgad /Me Eliwlad 1 BF VII 46 7 yr lochi gwesti gwastad, /Tey_"rnwr, filwr fal Eliwlad, /Tey_"rnaidd luchynt, hynt ei hendad. /Te_"yrn elom 1 MeiG I 33 7 weini. /Duw gw_^yl goludawg, golychwn Di /Nad elom i'n llog, yn lle cyni /Yn llwgr llu malaen maledict elont 1 CBM III 8 4 ar fy nghlun, /Ar un trai trychan catgun, /Ys elont i nef ar-n-un! /Ym maes Didlystun oedd duhun - ein elor 2 CBM III 16 154 w a thrylwyn fronddor, /A thrychion a thrychan elor. /Gelyn traws ryfel tros Rufain - yd wy_^s, /Tros y SB II 24 5 ror. /Rhudd brudd breon Rhos dros drychon alon elor, /Rhygn ddygn ddisgyn, rhwysg wysg wrysgryn wosgryn elorfeirch 1 CBM IV 3 33 a_^r braisg wledig, fal brig briwgawn; /Crynai elorfeirch bre[] bryd nawn, /Crynai eleurudd rhag ei we[ elorwydd 1 MB I 3 98 grym angor, eisor Mechydd, /Marchogai esgar ar elorwydd! /Arbennig cenfaint, ceraint weinydd, /Cynreini Elsmer 4 PM V 23 115 gro, /Llas ei glas, y glwystai neud glo. /Llys Elsmer, bu ffe_^r, bu ffwyrno, /Llwyr llosged ei thydwed LlG VII 28 12 -wen yn boeth gennyd, beithiawg - rwyf, /Ac ar Elsmer glwyf, glud fygedawg. /Rhugl eryr ongyr, angerdd PM V 20 44 lcanpraidd, /Elyf ddraig ffelaig ffwyrdraidd, /Elsmer, udd ffe_^r, nid ffurfaidd. /Nid ffug, o'r Wyddgr PM V 25 21 nghaeroedd Aber tyner Teifi, /Yn llys ffe_^r Elsmer, yn Saint clodfan Cle_^r, /Yn llysaidd Aber hydrf elw 4 GM I 11 57 feidriawl fadiain - yn elfydd, /Alaf geinrydd, elw ddyganrain, /Dyganre dy ged dy gyfwyrain, /Dy gynnif ES I 17 44 rfrudd, er cyhudd, ni'm cyll. /No cholled alaf elw freuner - o'm ta_^l, /Tebycach im lawer, /Heb eisiau LlF1 II 1 67 - a cho_^r /A mo_^r ac arfor a gorfynydd. /Mor elw fy nghynnelw yng nghynnor - lliaws, /Yn llwybr maws PM V 10 5 /Eryr gwythyr gwaith Feigen. /Mau gynnelw, yr elw, yr alaf, - gan ddraig, /O ddragon fodrydaf, /Heb ba elwaf 1 PM V 14 3 yco glew, gloyw ddyddwyre; /Dygychwyn, olwyn, elwaf mangre, /Dygymer hwyl ffe_^r, haul neud ffofre! /D elwais 1 CBM IV 4 212 ch ysgor tra mo_^r, tra Menai, /Gwlydd elfydd, elwais ohonai; /Tra fu Owain mawr a'i meddai /Medd a gwi elwch 6 CBM IV 6 292 yn fwyaf /A'th dir a'th degwch a'th elyf a'th elwch /A'th wolwch a'th alaf /A'th frondor a'th fro gada EW VI 4 13 ei canmlwydd. /Canmlwydd ydd oedd rhaid, rhudd elwch, - ei fod /I fad gynnal heddwch; /Gwalch bryn, bre CBM IV 9 142 ch forach fireinwch, /Cyfeddwalch cyfeddweilch elwch, /Elyf ddraig ddragon ddigrifwch, /Alaf lyw luoedd PM V 23 100 /Er digabl barabl gan bawb o'i fan, /Digrifwch elwch, elyf egwan, /O'i ariant gormant gorym ddrudran, / GM I 12 27 /A gwely a thy_^ a thes aelwyd. /Eli Freienin, elwch ydwyd, /Nid e_^l i'th blegyd neu ryblygwyd. /Ac a' CBM III 3 7 nrhydedd /I'w wenwlad, i'w rad, i'w riedd, /Yn elwch, yn heddwch, yn hedd, /Yn hoddiaw yn hawdd faranne elwig 1 CBM III 3 136 /Can fodd Duw yd fu'n ei ddilen, /Tud wledig, elwig elfydden, /Tir gw_'raidd gorwyf rhag unben, /Tirio elwir 3 GM I 8 3 udd, /O adian Cynan, Cynwydiawn udd. /Owain yd elwir arglwydd hywydd hir, /Ef am dir yn wir yn w_^yth g GM I 8 26 gyffro, /A gymhellws treth o Dw_^r Penfro, /A elwir o wir orau Cymro. /Arddwyreaf hael o hil Rhodri, / LlF2 VI 8 11 /Eurgyfrwy gyfrwydd orwydd arwain. /Arwydd na elwir yn elain - feddiant, /Arddelwawg hyddgant cwbl fol Elwy 1 PM V 22 1 Neu'm bu dydd cer elfydd Elwy, /Eiliwn wawd a_^ defawd, a dwy; /Neu'm bu arallddy elwyf 3 LlF1 II 3 7 gwy_^s, /(Gorau gwas ym Mhrydain) /Na daly nad elwyf Fechain /Er delw aur, deulu Owain. /Teulu Owain, l PM V 26 48 r eisor, un eisiau ni'm gwedd, /Pen elyf, pan elwyf Wynedd; /Un llysenw a_^ Rhun, nid rhyfedd - fy mod MeiG I 33 99 urddas. /A'm heiriolwy Mair ar ei Mapgwas /Nad elwyf yn llwgr yn llog Iddas. /Na'm gato Rheen rhy'n teg elych 1 MG VII 33 55 hyd na methlych. /[ ][ ]Disgwyliaw yr awr ydd elych - o'r cnawd: /Na fydd amharawd pan amherych. /Gwae elyf 10 CBM IV 6 292 a_^'th enw yn fwyaf /A'th dir a'th degwch a'th elyf a'th elwch /A'th wolwch a'th alaf /A'th frondor a' GM I 9 143 ith Maes Carnedd can frehyrau. /Dyhepgyr alaf, elyf ddoniau, /Dychlud clod Brydain bedrydannau. /Dywyst CBM IV 9 143 fireinwch, /Cyfeddwalch cyfeddweilch elwch, /Elyf ddraig ddragon ddigrifwch, /Alaf lyw luoedd amgelw PM V 20 43 r ddiwraidd, - Gymry, /Gyniwair milcanpraidd, /Elyf ddraig ffelaig ffwyrdraidd, /Elsmer, udd ffe_^r, ni PM V 23 100 abl barabl gan bawb o'i fan, /Digrifwch elwch, elyf egwan, /O'i ariant gormant gorym ddrudran, /O'i ala CBM IV 17 20 rth gyfoeth llwyrddoeth llewychawd beunydd /Am elyf fedydd, am elfydd glawr, /Gwedi golo dydd o dywylla PM V 6 18 /Yn ardwy beirdd dwfn, dyfnaid - ei alaf, /Ei elyf feirch cannaid, /Yn erchlyfn, yn erchliw gleisiaid, PM V 17 41 wys, /Can cynnygn yn ddygn, ddwys. /Desyf llu elyf, llew tey_"rnas - wyd, /Ni odyn neb dy gas, /Ba_^r CBM IV 4 40 lanw ewyngant. /Do_^r ysgor, ysgwyd eliffant, /Elyf nawdd, adrawdd edrywant: /Edewid arnan ernywiant /E PM V 26 48 edd. /Po_^r eisor, un eisiau ni'm gwedd, /Pen elyf, pan elwyf Wynedd; /Un llysenw a_^ Rhun, nid rhyfe elyflu 2 GB II 25 5 bys, ysbyd weddu, /Cynwan corf rhag torf, twrf elyflu, /Cynrabad cyngad, wlad wledychu; /Cymhendraws cy PhB VI 15 13 enaid yr enwiredd!): /Taraw Cadwaladr, colofn elyflu, /Gw_^r oedd yn gallu ei ddifa_"edd /(Ac eisoes, elyn 9 CBM IV 5 34 aran, Gynfelyn - angerdd, /Angudd gerdd, gardd elyn, /Aer derfysg am ei derfyn, /Arfaeth haelonaeth Hei PM V 19 17 , gwaed gwy_^r gorewyn. /Peithiawg dy alon. Dy elyn - gwae ef! /Gwaedd a gwlad neu'th ganlyn, /Peth o' OC II 14 29 rch canyd perthyn. /A dyddwg i Ruffudd wayrudd elyn /Gwin a gwydr golau yn ei gylchyn, /Dragon Arwystli PB VII 9 15 a_^r gwawr trydar trin, /Gwrdd yn rhyfel a_^'i elyn, /Gwrthgas gwrth ei gasogion. /Digasawg Ffranc, ffr DB VI 24 65 /A gnawd fod gwyar o'r ymdaraw. /Gnawd yw o'i elyn hylithr wylaw /A gnawd fod tafawd diwyd iddaw. /Gna GRh II 28 49 wallofiad gwelling. /Gwell gennyf arnaf, ernyw elyn - Lloegr, /Wallofiad aur melyn, /No'th fa_^r, fawre GYC VII 43 24 , /Er prynu mab dyn o'r ta_^n ufelyn /I gan ei elyn oedd yn aelaw, /Er dangos i'r byd Ei boen a'i benyd GRh II 28 27 enlli - Gawr, /Banllef beirdd i'th foli, /Trin elyn, tranc arglwyddi, /Traul meddgyrn, te_"yrn fal ti. CBM III 28 9 cof nac o'm calon. /Calonflaidd w_'raidd wrdd elyn - yng ngawr, /Gwrddlew llawr llaw gymyn, /Beirdd of ellid 1 DLlM II 18 12 /A chwyddaw rhagddaw rhif saith - rhiallu, /Ni ellid ei olaith. /Oedd gw_^r hael rhag gwael, rhag gwyni ellir 3 PhB VI 12 14 Mi a'th fu_^m borthwr, borthiad - rhiallu, /Ni ellir ei ddiwad, /Ban oedd, lyw cyhoedd, lew cad, /Ym mh DB VI 33 4 o dyn, rhydderperir, /Wrth a fynno Duw, dim ni ellir. /Rhy fawr o bechawd a rybuchir, /Rhy fychan i Ddu CBM III 3 93 edwch na thwyllir, /Tranc ar Dduw, traethaf na ellir! /Trawd ar ddyn a'u tremyn trwy ddir /Periglus pe ellwng 5 CBM III 15 17 hael, mad afael) Madawg. /Madawg esillydd oes ellwng - aergawdd, /Eurged beirdd neud echwng, /Cedernyd EMRh VI 23 1 Arddwyreaf-i hael, hwylglod ellwng, /Ardduniant torfoedd, tyrfa eiddwng, /Arfod ysgy CBM III 21 168 , /Yd oleithid gw_^r gwrdd ei weled, /Rhag ced ellwng blwng, blaidd cynired, /Rhag Cadwallawn llary, ll EW VI 3 11 ni bu - un well, /Fawrglod bell ddiballu; /Oes ellwng budd, rhudd rannu, /Eisillydd wrth ei syllu. /Sy CBM IV 4 151 w wrth lyw tey_"rnedd, /Gw_^yl wrth w_^yl wrth ellwng rheuedd: /Gwn oedd hwn oedd Hiriell Gwynedd! /Gwy ellyngdawd 1 HOG II 6 24 ynedd, /Ac i ar welwgan gynnif rysedd /Gorpwyf ellyngdawd o alltudedd. /Ni ddaliaf, diau, yni dde_^l i' Ellyngwys 1 GB II 26 234 redau, /Ni allwyd a fynnwyd, methlwyd wyntau; /Ellyngwys gwragedd eu gwregysau, /Rhai gweinion, noethon ellysb 1 D-1 I 1 47 cywryd Lleon, galon reibaint: /Un fid fenwyd i ellysb byd, gelleist borthant. /Hoeddl hir a nef a chain Emanuel 1 MG VII 32 12 u yw hwn a erbyniwn yn ben rhiau, /Isel uchel, Emanuel, me_^l meddyliau. /Ych ac asen, Arglwydd presen, Emrais 15 CBM IV 4 23 eisor esillydd Morgant. /Nid aeth trais tros Emrais amrant /O'i amrawdd, gwarthflawdd gorthoriant; /A PM V 23 169 iant - ar fil, /A'r Foelas a Gronant, /A Dinas Emrais amrygant, /Amrygyr Nefennyr Naw Nant, /A Chaer-yn CBM IV 4 66 : /Nid efras rhiau, neud afrwydd, /Nid efrais Emrais amrygwydd. /Neud efrydd cerddawr, neud afrwydd - CBM III 21 151 ws arglwydd rhwydd y'm rhodded, /Gan fawrdrais Emrais, amryw dudded; /Cyf-ym-doeth cyfoeth, cyf-ym-daer CBM III 19 30 y_"rnas, tey_"rnwais - ohen, /Tey_"rnwalch Din Emrais, /Bu da dethol a gefais, /Bu doeth mal y detholai GM I 9 106 ystofysid cynnif /Cyn lladd ar Lloegr llew Din Emrais. /Caraf-i yr ednan a llarian llais /Cathl fodawg MB I 3 52 r bob rhai rheidiai yn eur-rodawg /Rhag byddin Emrais drais drahaawg. /Cadau ddidudydd, cleddyf ddurawg LlG VII 25 38 wenus ddraig ar ddragon prudd, /Gw_'reiddrwydd Emrais dros drais drabludd; /Gwrawl hael cedawl, cad lof GM I 9 84 ddin yng ngwrthrin gwy_^r, /Gorddyar ei drais, Emrais eryr. /Dychluded tey_"rnedd tey_"rnged iddaw, /Gw EW VI 6 13 a bid lyw dragon. /Dragon udd dremrudd, draig Emrais - fal prudd, /Prif gynnydd Cefn yr Ais; /O Neirth PM V 21 23 elyn, /Lewenydd dwfn a bais, /Gwendud amrywdud Emrais, /Gwynedd adrysedd, i drais GYC VII 36 33 ei afluniaw, /Arglwydd canhadlwydd, cyn adaw - Emrais /Ni lyfasai Sais ei ogleisiaw: /Arglwydd neud mae PM V 10 34 sgwn ysgwyd, yn llais - ddraig, /O ddragon tud Emrais, /O bob tir treth a'th welais, /Ac o bai ameth, t EW VI 1 21 i ddawn. /I'th ddawn, gyrch gynnyrch, gynneddf Emrais - wrdd, /O orddwy Ffranc a Sais, /Llyw glyw, glew CBM IV 6 242 hyngest, gorchest gorchorddion, /Yng nghantref Emrais, yn ymryfel gwrdd, /Yn ymwrdd am haelon, /Yn Aber emyr 1 CBM III 16 123 hyd fangeibr Dudoch! /Aml iwch feirdd ei fudd, emyr llys nyw lludd /Emys rhudd rhuthr gwyddfoch: /Ei or emys 21 PM V 1 42 u mad, /Ei aur rhudd yn rhodd o'i geiniad /A'i emys a'i amryw ddillad; /Ei bali porffor parth na_^d - a PM V 26 132 aur rhudd diludd, difychod - i'th lys, /A'th emys amgyrfod, /A'th breiddiawr yn ddyrawr ddyfod, /A'th PM V 9 28 /Ef cymer hyder hyd Fuddugre - lys, /Ef dengys emys aml eu gorne; /Ef yn ffrau terau, tarole - Saeson, LlF2 VI 7 11 lef a gwy_^s. /Handoeddit o'r llin a_^'r llyfn emys; /Cyfarwydd fy llaw yn eu llewys. /Handoedd im o'm MB I 3 138 bedydd. /Dewisais innau (nid gau ddefnydd) /Ar emys ei lys a'i luosydd: /As rhoddwy fy Rhe_^n ran dragy CBM III 8 13 fau rhuddion, clau. /Ym maes Trefgalw lys torf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf marchogion me CBM IV 12 13 encerdd, ben-co_^r. /Am faes Trefgalw lys twrf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf gawr gorwydda CBM IV 6 67 wallt ei lys o liaws eirchiaid /Pan archant ei emys. /Emys ffraeth yn ffrwynfawr a'm daw /O ffrawdd fo CBM IV 6 68 i lys o liaws eirchiaid /Pan archant ei emys. /Emys ffraeth yn ffrwynfawr a'm daw /O ffrawdd fodd udd, CBM IV 6 144 rdal, /Ffyrf de_"yrn rhag cyrn, rhag carnial - emys /Ffwyr dyfnfrys Dyfneual. /Cysyniws cysefin ddial / DB VI 30 20 ddifrad. /O amlder o dir llawhir lleiddiad /Ac emys gochwys goachubiad, /Ni bu gystal dyn i danad, - Dd PM V 23 189 bryffwn fliant, /O bali ac aur ac ariant. /Dy emys gochwys gochanant - dy feirdd, /Yn fyrddoedd y'u ca PM V 26 88 -m-daered. /Ysym aur ac ariant, nid ffled, /Ac emys grawthfrys, grawnfyged; /Ysym wy_^r a thir a threfr PM V 1 160 a'm dod, udd mantoedd, ym mantawl - ag aur /Ac emys hyganawl! /Ti de_"yrn derrwyn buddugawl, /Mi brydy PM V 26 42 offedd /A'i aur rhudd a'i fudd a'i feuedd /A'i emys hyweddfrys hywedd. /A minnau, o'm doniau, dy-m-hedd CBM III 1 22 lgyrn ban. /Eirioed y perthaist parth ag atan /Emys llaw llamhir a dan lluman, /Erchlyfn archlun ceirw BF VII 52 25 r Teifi, rhi rhyfelgar; /Gw_^r gwrdd yn ymwrdd emys lluchfar, /Gw_^r gorddin nad byw, llyw lluosgar, /G CBM IV 16 218 am ban, /Wedi serch a seirch, meirch meingan, /Emys llys llysaidd uch ebran, /Gwedi treth mal traethawd CBM III 26 136 ddigawn; /Neur gyrchais ar oestrais estrawn, /Emys pasg pysgawdliw eigiawn, /Dihafarch gynran, a ddug CBM III 16 124 /Aml iwch feirdd ei fudd, emyr llys nyw lludd /Emys rhudd rhuthr gwyddfoch: /Ei orddawn a orddyfn droso BF VII 46 11 rnwalch yng nghalch ynghylch gorwlad, /Arwymp emys: Rhys, Rhos achubiad, /Aerfab Maredudd, rudd ei rua emyth 1 EGM I 25 13 rn, /Arwynawl gwrawl, nid gw_^r anchwyrn; /Nid emyth, nid llyth yn llwyth he_"yrn, /Neud ef yn ardwy ad enaid 18 PM V 6 51 i hael, a'i hafal ni wnaid /O ddwfr ac awyr ac enaid - a phridd, /A ffrawddus da_^n ni phaid EGM I 29 7 ddwyn croes er Crist ar fy ysgwydd. /Angau i'r enaid (afraid afrwydd) /A ddaw o buchiaw annibechrwydd. EGM I 27 97 thau, /Marcus a Lucas, Ionas enau, /Ar Dduw fy enaid, cyfraid cyfrau, /Eiriolwch, sefwch yn eich swydda OC II 14 108 r cyfarfaeth ydd ymwnaethant, /Cad ymerbyniaid enaid ddichwant. /Cyfarfu ysgwn ag ysgarant - aer: /Llas DB VI 33 76 naeth yma dda yng nghalchdo_"ed, /A wne_^l i'w enaid gwirnaid gwared. Amen MB I 3 92 Yng ngwlad nef boed ef yn dreftadawg, /N'ad ei enaid hael yn waeleddawg! /Hael a ri a renni yn ei riydd DB VI 33 39 wedir - gau, /Nid a'i maddau, iddaw y meddir. /Enaid hardd digardd, dygn yd gwynir, /Enwawg didwyll bwy DB VI 33 69 wydded, /Anwas rhy'i gallas pan rhy'i golled. /Enaid hir cywir cyfuch weithred, /Anant a'i cwynant, fwy BF VII 57 10 mae mawrwae heb ymeiriawl, /Yn y mae mawrwall enaid marwawl, /Yn y mae cynnygn yn canmawl - celwydd, / GYC VII 40 23 wyr, /Gwnaeth Siwdas a_^'i gusan /Dau henw, ei enaid nid gla_^n, /Dihenydd Duw ei hunan. /Dyw Sadwrn, c MG VII 33 29 /Gwirion borthorion a berthynych. /Tithau, yr enaid, paid! Na'm pytych, /Tro o ffyrdd didro hyd tra'i EGM I 28 46 Rhi, Rhwyf nawrawd - gwerthfawr, /Gwrthfyn fy enaid pan e_^l o'm cnawd. /Boed ef y byddwyf gwedi beddr CBM IV 16 123 a draethant geiniaid, /Traethawd be_^r i buraw enaid. /Rhag oerferw uffern wern wonaid, /Rhag oerfel u CBM IV 16 144 llafur llyfrddonaid, /Ym mhresent, ym mhreswyl enaid. /Yn adorth eorth ehofnaid - cyfrgain, /Cyfwyrain DB VI 24 28 d gwry_^s na gwrysiaw - o'i phlaid /A'i lliaws enaid yn direidiaw /A llwyr dywyllwg drwg wrth drigiaw / GM I 14 76 pechawd pan 'i herlyn - digraid, /Mor drwm yr enaid yn ydd edfyn. /Edifedd maswedd moes a'm canlyn, /E PhB VI 15 12 gwnaeth Golydan gyflafan ddiriaid /(Bid ar ei enaid yr enwiredd!): /Taraw Cadwaladr, colofn elyflu, /G LlF2 VI 10 30 d bu ein llyw, yn llyther - folaid /A gaiff ei enaid ysbaid oesber. /Ni mad aned neb, ni mad aner, /O e enau 10 GM I 9 133 swyn, glwys ei ffrydau. /Diesig yd ga_^n ednan enau /Addawd i'm gwrthrawd, gwrthred gorau. /Addwyn gwe EGM I 27 96 Silin, Marthin, Mathau, /Marcus a Lucas, Ionas enau, /Ar Dduw fy enaid, cyfraid cyfrau, /Eiriolwch, sef MG VII 32 6 dau! /Dim rhyfeddach ni bydd bellach, ni bwyll enau: /Duw a'n dyfu, dyn yn cre_"u creaduriau, /Yn Dduw, MG VII 32 44 , /A'i fam ar lawr, a'i bron werthfawr wrth ei enau. /Dyn a welant, Duw y'i credant, da eu credau, /Ef GYC VII 41 33 rad feddyliau. /Yna y telir (angen ys direnwir enau) /I bob twyllwr ac ethrodwr eu gweithredau. /Pan wr GB II 26 214 , fad ferthidau. /Ni cheffid gan naf na_^g o'i enau, /Ni chaffad gwrtheb namwyn gwyrthau. /Gwrthebed hy GYC VII 40 35 g, a_^'i grog a'i grau, /Y sarff aflawen yn ei enau. /Ydd oedd yn berwi (wb o'r barau!) /Saith canmil p GM I 9 15 /Esmwyth ysydd imi aserw gyfrin. /Ydd endewais enau yn echlysur gwir, /Ar lleferydd gwa_^r gwyry edde_" GYC VII 40 76 og, a'r grog yn grau, /A'r sarff aflawen yn ei enau, /Yr oedd yn berwi, wb o'r peiriau! /Saith ganmil b GYC VII 40 30 _^n cyn gloes angau - crog /A gant Crist a_^'i enau. /Ystyrient pum oes byd yn fodfaddau, /Pan aeth un enbyd 5 ES I 20 6 Difai Dad, rhag brad breuawl - gymhlegyd /Dygn enbyd benyd boen uffernawl. /Doniawg ddidrist Grist groe MeiG I 33 75 ng nghymhlegyd - Cain /Cyn rhyfel log lygriant enbyd; /Gwae a fo yno, difro difryd, /Dy-s-daaedd dolur, ES I 24 35 r a'i grog yn waedlyd. /Wyth brifwyd ysydd (ys enbyd) /O'r wyth gw_^yth, gwaethaf syberwyd. /Galwaf, fy PM V 16 20 ai gyfamwyn, /Unbyn ddeddf, unboen o'i ddwyn, /Enbyd y'm ergyd mawrgwyn. /Cwynaf flaidd gwriaf flawdd g DB VI 27 71 dd, gwladoedd oglyd; /Canaf i'm harglwydd, cof enbyd - ys mau. /Ry-m-gorug angau dristyd. /Am dreisddwy enbydrwydd 1 DB VI 27 12 yfarch, gogyfrwydd - wryd, /Mae ysbyd y byd yn enbydrwydd. /Cam y gorug Duw o dybygrwydd, /Cyn bai trw endewais 4 GM I 9 15 l werin, /Esmwyth ysydd imi aserw gyfrin. /Ydd endewais enau yn echlysur gwir, /Ar lleferydd gwa_^r gwy GM I 9 87 rnged iddaw, /Gwledig Aberffraw a gwlad Ynyr. /Endewais-i eaws am ryhiraeth er gw_^yl, /Gweilging porff GM I 9 123 edd pawb, /Prydain allweddawr oll yn eiddiaw. /Endewais-i eryr ar ei giniaw dynin, /Dyraith Gwynedd gwy EGM I 26 7 ddau gweddi, /Neud argel dawel, nid mau dewi. /Endewais-i wenyg a wynofi - dir /I am derfyn mawr meibio Eneas 4 GM I 8 57 Orben, aerbost catgun. /Arddwyreaf hael o hil Eneas, /Arddwyreaf lew, llew lluch efras, /Arddwyreaf de PM V 18 14 wyt w_^r, aerdwr ardwy efras - cad, /Cedernid Eneas. /Dy gywlad nid lledrad y'i llas, /Dy gynnogn ni g LlF1 II 1 12 /Cedwis Duw urddas, yn w_^r ac yn was, /I fab Eneas, eurwas fyged. /Cedwir nen, fab Gwen, a fad weled, LlF1 II 1 124 adr y ceidw Cadfan glan glas weilgi, /Cadr fab Eneas, gwanas gweddi. /Cadr fryn yw Tywyn, nid iawn tewi eneidau 3 GYC VII 40 37 berwi (wb o'r barau!) /Saith canmil peiraid o eneidau, /A glaweir ac o_^d, a seirff a llewod, /A phawb BF VII 57 3 int brenhiniawl. /Erbynnaist, cefaist cyfawl - eneidau /Er angau gethrau i gan gythrawl. /Erbyniad pum GYC VII 41 36 f obrwyau /Y dygwyddant, eisau gwarant (gwae'r eneidau!) /Ym mhwll uffern, gyd a_^'r gethern, wern weli eneidiau 2 GYC VII 40 78 erwi, wb o'r peiriau! /Saith ganmil beiriaid o eneidiau, /A berau hirddrwg a phob eiddorwg, /A phawb he GB II 26 222 -hwy lliw dydd golau, /Collant a'r llygaid a'r eneidiau; /Ny welant na lliant nac eu llongau, /A chyngo eneidiaw 1 GYC VII 43 28 dywaid, y dyd uchenaid: /`Mae ef y diriaid o'i eneidiaw, /A cham guhuddwr, a cham usurwr, /A thwyllwr b eneidiawl 2 PM V 1 163 l, /Mi brydydd brydest anianawl, /Ti wron orau eneidiawl, /Mi, ddigardd, dy fawrfardd a'th fawl, /Ti ae ES I 22 15 n ddofn, ddyfnaf ei chanawl. /Llawer un a ddaw eneidiawl - yng ngwasg /Yng ngwisgoedd corfforawl. /Mau ener 6 PM V 12 37 , /Bron gedawl, uwch bro Gadfan. /Cadfan ne_^r-ener, anaw - cerddorion, /Cerddasant a_^'r eiddiaw, /Arw CBM IV 8 24 cadwalch nifer, /Cerdd weddawl gedawl, Gadell ener, /Cadarn flaidd fleiniad, cad neirthiad ne_^r, /Cad CBM III 26 40 waywrudd Gwyn Gwarther; /Gwas a las o Leisiawn ener, /Llary Einiawn, llyw llwyrddawn llwrw ne_^r, /Llew CBM IV 4 271 eth hiraeth hiramser, /Hil Maelgwn, Maelgyning ener, /Marw mawrddraig (mawrddrwg ei dadfer) /Mab Gruffu CBM III 24 160 /O'r cedeirn cedawl hawl hirddifing, /O Gadell ener, o Gadelling, /O'r gla_^n esillydd, gloyw esilling, PhB VI 14 18 r wychawg farchawg, mynawg mwynlid, /Cadelling ener, Wener wenid. /Cadair Faelgwn Hir, hu berid - i fei Enerys 1 HOG II 6 71 llflawd, /Am Berweur, berfedd fy mhechawd. /Am Enerys wyry, ni warawd - im hoen, /Ni orpo hi diweirdawd enfyn 2 GM I 14 81 'i ffydd ffechyn. /Er-yth-iolaf, Re_^n, Rebydd enfyn, - ar hynt, /Hawdd haeddwyf-i hwysgynt hwyl gwynt PM V 19 21 lwydd: bych hy_^n! /Mabddysg it treuliaw treth enfyn - i feirdd /Yn fyrddioedd i'th gylchyn. /Dy law hi enfys 1 CBM IV 6 52 , /Ac ysgwyd ar ystlys, /A pharau yn ffyrf hyd enfys /Yn ais meirw, a meirch yn gochwys; /Ac ar Gastell eni 3 PM V 1 40 afad. /Ei anaw a ddaw, a ddyfnad, /I anant ei eni bu mad, /Ei aur rhudd yn rhodd o'i geiniad /A'i emys GB II 26 179 gwyrthfawr Ddewi, /Bu obaith canwaith cyn no'i eni. /Danfoned iddaw (diddan berchi) /O nef, deg addef, GYC VII 40 21 Gwae a goddo tad (nid rhad Rhiau), /Gwae ef ei eni, yn au, - cynghorwr /Cynghorfynt a'i geingau. /Saith enid 1 PM V 8 2 arddunia fy nlid, /Arglwydd Dduw, yn ddyn y'th enid, /Erglyw fi am funer, osid /'Yng nghaniad o'th rad, Enillawd 1 MB I 3 146 gi rhydd. /Dyddwyreo Owain, Eingl ddiduddydd, /Enillawd llyw ystre lle ei gilydd; /Gwelant glyw Powys e Enilleg 1 DB VI 28 7 dd o ffrawdd Ffrangeg; /Pan geisiais-i esill o Enilleg, /Cam oedd, neud ydoedd yn Wyndodeg! /A'm rhoddw enillo 1 MB I 3 142 . /Ni wddant fanfeirdd ni mawr gynnydd /Pwy a enillo o'r do ysydd; /Edewis eurwas, clas gymre_"ydd, /C eniwaf 1 LlF1 II 2 15 f: heb fy rhwyf ni rybyddaf. /Ysid im eniwed a eniwaf - wrthaw; /Ei liwaw rhag llaw rhy-s-lafasaf, /A h eniwed 2 LlF1 II 2 15 Hawdd bwyf: heb fy rhwyf ni rybyddaf. /Ysid im eniwed a eniwaf - wrthaw; /Ei liwaw rhag llaw rhy-s-lafa CBM III 5 51 clod fy ngwrthod gwrth fy na_"ed! /A dywed yno eniwed - ohanaf /A dywan ataf ag ateb ced, /Ac erof na Enlli 4 MB I 4 38 wys a'm cynnwys i /Ymhlith plwyf gwirin gwerin Enlli EGM I 27 68 iau. /Boed ef ein diben bod yn niblau /Heli yn Enlli hyd ein henllau. /Gwedi dywedwyd, gam annwyd, gau, BF VII 54 4 Eryri - weithion, /Neud uchel gwendon gwyndir Enlli, /Neud wyf hoed fwyfwy drwy drueni, /Neud wyf hoen LlF1 II 1 138 drengi - ydoedd /Yn cadw rhag cyhoedd anlloedd Enlli. /Un llogawd ysydd herwydd heli, /Lleuddad a Chadf ennaint 1 GYC VII 40 81 b heb olwg ar ei balau, /A cherwyn boethdan ac ennaint brwmstan, /A llech lashaearn lle gweli Satan sut ennir 1 OC II 15 35 ddiolaith - Lloegr, /Lluosawg am anrhaith; /A ennir wedi hirdaith? /A annwn-ni yn Rhos noswaith? /Dos, ennyd 5 CBM IV 17 46 d defawd hefyd /Cyfredeg a_^ chweg, chwerw hir ennyd. /Cyfraid oedd i'm plaid oedd i'm plegyd - fod /Cy BF VII 55 10 , ddifefl blegyd, /Gwrawl ei ferroes, einioes ennyd, /Gw_^r hyfriw ei wayw, gw_^r hyfryd - ei fyw, /Gw BF VII 55 25 cawdd a'm cyfyd. /I Dduw ydd archaf (Naf ni'm ennyd) /Lleha_"u Dafydd yn lle diwyd, /Lle mae'r Un a'r CBM III 3 185 eidiawl ei wryd! /Gwyrth a wnaeth ni wneir hir ennyd, /Ni wnaethpwyd eirioed er yn oes byd: /O'i adaf e LlF2 VI 10 34 mad gymyrth arf ni gymer - benyd /Can ni w_^yr ennyd pa hyd ater. /Ni mad erlyn dyn dim ehofnder /O gad Ennysg 1 LlF1 II 1 16 . /Boed canhorthwy Duw im ddyhudded - anian, /(Ennysg ddysg ddiddan, wahan weithred) /I wneuthur llafur enrhydedd 4 GYC VII 42 22 ! /Cyd boed cyfannedd bydawl gymyrredd /Gwledd enrhydedd, gw_'nedd a wna. /Gwelais Lywelyn luoedd ail M MeiG I 33 60 /Hir ni mynnwys Duw dyniawl einioes. /Einioes enrhydedd rhag llu anwair /Yn lle ernywed a wna Cadair. GYC VII 41 53 llewin, llewych drefnau, /I gymryd gwledd fawr enrhydedd, rhydid gerddau, /Geir bron Dofydd yn dragywy D-5 VI 36 47 y, Frynaich, o'i freuoledd! /Mal y dug o'i deg enrhydedd /Y dwg Duw bawb yn y diwedd. /Digarad a fydd d enrhyfedd 1 GB II 26 279 naw ac Anaw ac Ynysedd, /A seiniau Powys, pobl enrhyfedd, /Saint Iwerddon a Mo_^n a saint Gwynedd, /Sai enrhyfeddau 1 GB II 26 243 w a'i mynnwys, Mynyw i Ddewi /Cyn geni ein rhi enrhyfeddau; /Pan bregethwys hael bregeth orau, /Fal cor Enw 14 GRh II 27 8 d fy ngobaith; /Anaw dreuliaw, drin wosbaith, /Enw bell, hanbych gwell ganwaith. /Ganwaith mal unwaith GRh II 27 9 hanbych gwell ganwaith. /Ganwaith mal unwaith enw bell - ohanawd, /Henefydd Bro Hiriell; /Hanbwyllais PM V 2 32 yniawg de_"yrn, gedyrn gosbi, /Gwallaw im anaw enw dy foli, /Gwallofiad aur rad, Rodri - esillydd, /A s LlLl II 16 60 dflaen gryd! /Poed hwyl i holi diwyd! /Poed ef enw dy rodd bodd byd! /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - CBM III 3 113 l i'th erbyn! /Enwawg fydd, fegys ei herfyn, /Enw ddraig, ddragon amddiffyn, /Anwar fa_^r, feddgyrn ei CBM III 27 21 dewis ar ddyn. /Dewisws fy ngherdd, dewis - ei enw, /Ei anaw ry-m-cedwis, /Bu wrth wrfyrdd cyrdd ceinis CBM III 29 12 dd marchogaeth, /Ei arfod oedd ei arfaeth, /Ei enw ei anaw rhywnaeth. /Ban wnaeth ei angerdd engyhynt - PhB VI 11 11 anghryno, /Gwawd fyfyr, gwawr Gw_"yr, gortho. /Enw ei fardd (ei farn a welo) /Cedifor, cadeiriawg athro GYC VII 40 11 wawdd /Yng ngw_^ydd pobl yr Israel, /Yn un, yn enw i'i adael, /Yn dri, yn drugarog hael. /Dyw Mercher, ES I 23 11 cyd (boed Brawd rinwedd!); /A'r ail yw priawd enw pruddedd /Tros fwyniant trigiant trugaredd; /(Trida GM I 11 76 , /Yn faith ferth, yn gerth, yn goethedig, /Yn enw un orig ym mennig - ym myd: /Ei ddiebryd ni ddyodrig PhB VI 15 24 farn camfarn, cadarn yd fedd, /Gw_^r a fydd ei enw yn edrysedd, /Gw_^r biau trethau tra thuedd - Llunda GM I 11 31 a_"in. /Caraf Rodri draws drais gyffredin, /Ei enw yn Efrai ac yn Lladin, /Ac ym mhob cyfaith yn gyfiew CBM IV 6 291 O gadwent, o gadwyd eithaf /Athwyd fyth a_^'th enw yn fwyaf /A'th dir a'th degwch a'th elyf a'th elwch enwaf 2 DB VI 30 48 chis. /Nid dodi barau a beris - arnaf, /Alaf a enwaf im a enwis. /Nid hebof ei alar, ca_^r a'm cedwis, DB VI 34 11 lyn, guall arall wraf, /Gwedi y Tri, trydydd a enwaf! /Nid oes is daear, od ystyriaf, /Nac odduch daear enwair 5 CBM III 20 17 lch balch, bolch ei darian. /Tarianawg enwawg, enwair - anghynnwys, /Argoedwys Bowys bair, /A dyr ongyr CBM IV 4 262 der, /Prain Prydain, preiddwyr ehofnder, /Pair enwair, enwawg yng nglewder, /Pa_^r anwar, anwas yn rhac CBM III 24 167 ced woseb, neb ni'm deiring, /Llew llawr llid enwair, llydw bair berging, /Llwrw trylew llawr, llew ll CBM III 24 58 ! /Parawd o'i adaf, cyn no'i adaw, /Parau post enwair, pair pedrylaw, /Pedryliw ei lafn i ladd rhagddaw GM I 12 4 Boed a'm dysgwy Dwy dwys ymgadwyd /Rhag cadair enwair yn weithen rwyd. /Rhy-m-llyw_^y Dwy yn ddiarswyd; enwawg 30 D-1 I 1 17 ebrwydd, a Dyffryn Clwydd a Nant Conwy, /Powys enwawg a Chyfeilawg ac a fo mwy: /Dyffryn Hafren, Ceri, CBM III 3 29 o_"edd, /Ac er Duw diofryd gwragedd - /Gwraig enwawg, anwar ei throsedd, /A'i treiddwys, bu trwy enwir CBM III 8 54 awddamawr i Gwm Brwynawg /A'r tai a'r terfynau enwawg /A'r lle ni llysir cynran /A'r llan odd uch llys PB VII 16 19 A'i colles, colled anfedr, /Llary Fadawg, brif enwawg brwydr, /Llew gwrthgloch, burgoch baladr. /Oedd b DB VI 33 40 meddir. /Enaid hardd digardd, dygn yd gwynir, /Enwawg didwyll bwyll a bell gedwir, /Cedwis fi, ei fardd HOG II 10 3 Gyfylchi, /Yn y bylcha balchlun fy hun ynddi. /Enwawg drafferthawg a draidd iddi, /Anwar don lafar, lef OC II 14 61 eled a'i cawdd, calon eryr, /Ac un mab Madawg, enwawg Dudyr - hael, /Hawl fleiddiad leiddiad, lluch ar IRh VII 30 40 /Gorffwyllaf, molaf mal awenydd /Gorffwyllawg enwawg ddeifniawg ddefnydd. /Gorphell y'm cymell camre i CBM III 20 39 anwas - y'i gelwir, /Enwir hir, hydr ei gas, /Enwawg ddraig, ddragon wanas, /Glyw dinag a glew dinas. CBM III 20 17 , /Eurwalch balch, bolch ei darian. /Tarianawg enwawg, enwair - anghynnwys, /Argoedwys Bowys bair, /A d CBM IV 5 27 ir - glyw, /Glew ddragon a gwynir, /Dau Fadawg enwawg, enwir, /Dau gyfedd gyfoed hoed hir. /Hir y cedwi LlG VII 24 82 oswydd. /Nid anwiw, nid anhoff gynnydd /(Neud enwawg farchawg, feirch gorewydd!) /Ei fod yn hynod hyne PB VII 10 13 w ehwybr, o lwybr dy law. /Llaw ar ba_^r anwar enwawg - Faredudd, /Draig rwyddfudd, ruddfoawg, /Cynyddb CBM III 3 112 anwar ac enwir! /Enwir dyn a e_^l i'th erbyn! /Enwawg fydd, fegys ei herfyn, /Enw ddraig, ddragon amddi PM V 24 18 , byddinawg, /Fab Owain fur prain, preiddrwyf enwawg. /Gorau wyd, gorwyd am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwr PM V 14 8 hawdd ei belre, /Heb dymyr Tudyr, tud Elise, /Enwawg Gyfeiliawg, ys cof aele. /Heb ferch Gynfelyn, gel PB VII 7 15 Forgant, /Neu'm cynwant clwyfiant clau, /Hael enwawg, hoeddl fradawg frau, /Hydr nen cyn angen angau. PM V 19 31 /Galofydd hil Merfyn, /W_^yr Madawg freiniawg, enwawg hy_^n, /Mab Iorferth, mad ganed urddyn. /A'th ogy CBM III 5 127 hud ym gelwir, /Geleurudd, gelyn i bob enwir; /Enwawg i'm ceinioes y'm ceinmygir, /Anwar fy lluchfar on CBM IV 11 17 ar Gynfrig. /Eurwas, cyn lleas, yn llysoedd - enwawg, /Mygedawg magadoedd, /O bob da defnyddadoedd, /O PM V 2 12 ngyr a_^ hi. /Anmyneddus fu_^m, fur cadeithi, /Enwawg orthywys, o'm gorthewi. /Nid addawaf, hael o hil EW VI 2 2 ef yw tey_"rnllyw tey_"rnllaw - Fadawg, /Pa_^r enwawg pair anaw; /Tey_"rnedd de_"yrn ganllaw, /Tey_"rna D-4 VI 20 88 anoeth, /Tri thryfan, cyfan, cyfoeth, /Pedwar enwawg, peithiawg, poeth. /Peth o'i ddylyed, gan ddyly_" PB VII 14 28 meirch dilys, /Anwar yn aer frwydrdaer frys, /Enwawg, ruddbar fodawg, Rys DB VI 33 65 iw y pryned - o fedd /Pei yn fyw y'i caffed. /Enwawg w_^r arwr, aur ei dudded, /Anwar ei alar a olo_"e LlG VII 28 25 nwys gennyf, nerthawg. /Ys ceffych (ys cyffurf enwawg) /Wrth dy fodd fod yn gyfoethawg, /Ac yn y gorffe LlG VII 25 50 lys nid ymgudd. /Anwair lyw, luoedd dirybudd, /Enwawg w_^yr Madawg fab Maredudd; /Ohonawd henyw dadannu CBM IV 4 262 ain Prydain, preiddwyr ehofnder, /Pair enwair, enwawg yng nglewder, /Pa_^r anwar, anwas yn rhacter, /Po CBM IV 6 246 r meneifion, /Yn anwair, yn ddiwair ddeon. /Yn enwawg, yn anwar, yn aerbair, yn aerbar /Yn erbyn Iwerdd CBM IV 11 5 na_^i Byll o'i baladr. /Bedd Pyll pwyll enwir, enwawg - yn nhrydar, /Budd wasgar, beirdd wisgawg, /Dan enwer 1 GYC VII 40 28 rad mad, medrwyf ei ddechrau, /Saith leufer, enwer eu henwau, /Saith wers cyman gla_^n cyn gloes anga enwerys 7 PhB VI 13 22 ll hyd bell, bellawg luchfrys - cad, /Cedernid enwerys, /Arfrudd, prudd Prydain Ynys, /Eryr aerglwyf, A CBM III 28 23 - yn nhrin, /Yn nhrydar anfelys, /Cad enwiredd enwerys /Ceidwaid graid Grugunan lys. /Grugunawg eryr Gr PB VII 15 9 /Ar fa_^r am dy farwoliaeth. /Marw Rhys, draig enwerys, drud, /A'm gwnaeth, drwy hiraeth dristyd, /(Rhw GM I 13 23 fi /I ddygyfor ei gynne, /I ddygyfwrw enwir yn enwerys goll /Yng nghyllestrig dandde CBM IV 4 226 on, /Yn nhorfoedd cyhoedd cyngreinon /Yn nharf enwerys gwry_^s gwron, /Yn nhwrf llu a llef ysglyfion. / LlF2 VI 7 15 lawn nac anghyflys. /Handwyt, eryr Clwyd, clod enwerys, /Rhiau diamau diamebys. /Hand-yth-fagwyd, befr, CBM IV 6 62 /Arfau gw_^r gwron a'i dengys. /Arfod anwaredd enwerys - yng ngawr, /Angerdd llawr, Lloegr echrys, /An enwir 18 CBM III 3 88 ae Meifod a'i hamdir, /Berth elfydd rhag Elfed enwir, /Berth ei llog wrth ei lleu babir, /Berth ei chla CBM IV 5 27 w, /Glew ddragon a gwynir, /Dau Fadawg enwawg, enwir, /Dau gyfedd gyfoed hoed hir. /Hir y cedwir cof ce D-5 VI 36 26 buchedd. /Cyfiawn a edau cyfannedd - ar dir; /Enwir, difenwir ei etifedd. /Archaf arch i'm Naf yn anwy CBM III 3 111 gwell yd foddhe_"ir /Nog a fo anwar ac enwir! /Enwir dyn a e_^l i'th erbyn! /Enwawg fydd, fegys ei herf CBM III 5 126 yn hael hud ym gelwir, /Geleurudd, gelyn i bob enwir; /Enwawg i'm ceinioes y'm ceinmygir, /Anwar fy llu CBM IV 11 5 ryll gwna_^i Byll o'i baladr. /Bedd Pyll pwyll enwir, enwawg - yn nhrydar, /Budd wasgar, beirdd wisgawg CBM III 3 110 gwa_^r, gwell yd foddhe_"ir /Nog a fo anwar ac enwir! /Enwir dyn a e_^l i'th erbyn! /Enwawg fydd, fegys PC II 19 23 /Preswylfod anghywir, /A_^ gwayw, gwae Ddafydd enwir! /Gwa_^n gwalch rhyfel, Hywel hir GYC VII 42 9 y falchder rheufedd, rhyfyg nid da. /Ystyr di, enwir, herwydd a draethir, /Gan Dduw ni cheffir dim cywi PM V 10 27 yrch Gruffudd rhyhonnir, /He_"ynt Loegr, liwed enwir, /He_"yrn am de_"yrn, am dir. /Tir fy naf traethaf CBM III 20 38 in. /Praidd wasgar anwar, anwas - y'i gelwir, /Enwir hir, hydr ei gas, /Enwawg ddraig, ddragon wanas, / CBM III 5 114 orddyfn-di gywir, /Ail Gwyn Gorfynnawg, gorpwy enwir! /Manyled meinwen mal ydd iolir, /Mal ydd arddunaf OC II 14 144 o_"ed - cyngrain /Yng nghylchyn Owain, gylchwy enwir. /Pan breiddwyd Cawres, taerwres trwy ddir; /Prai EGM I 28 19 /Un dydd (a Dofydd inni a'i dywawd) /Y cosbir enwir, y cosbawd /Aergyd ar geneddl fedysiawd. /Ac eisio DB VI 33 14 les dyn ddim mor engir /A_^ gweled y byd ynfyd enwir. /Y gw_^r a'i meddai, oll y'i meddir; /Cyngor llyw CBM IV 16 13 o ddyn, /Duw a bry_^n yn brifgar, /Rhyferthir enwir yn anwar, /Yn Arglwydd uffern, wern Wanar. /Rhychy GM I 13 23 awd a ddyfi /I ddygyfor ei gynne, /I ddygyfwrw enwir yn enwerys goll /Yng nghyllestrig dandde DB VI 33 67 rwr, aur ei dudded, /Anwar ei alar a olo_"ed, /Enwir yw angau angen drwydded, /Anwas rhy'i gallas pan enwiredd 6 D-5 VI 36 23 yd fu gywyd ei argywedd /Can rhyfu i'r werin o enwiredd /A fradychwys Crist, Creawdr buchedd. /Cyfiawn PM V 26 4 Mair a'm pair pur fonedd - synnwyr /Cyn syniaw enwiredd; /Carannawg Iesu, ca_^r ymwedd, /Ceirionnydd, c CBM III 28 23 dr efnys - yn nhrin, /Yn nhrydar anfelys, /Cad enwiredd enwerys /Ceidwaid graid Grugunan lys. /Grugunaw GYC VII 41 20 Cyfraith hoced a chuhudded, (bawed beiau!) /Ac enwiredd heb drugaredd, a drygeirau /A gwylltineb hawl a CBM III 3 30 wg, anwar ei throsedd, /A'i treiddwys, bu trwy enwiredd! /Llanfechan, fychod ei berthedd, /Llan ym mron PhB VI 15 12 Golydan gyflafan ddiriaid /(Bid ar ei enaid yr enwiredd!): /Taraw Cadwaladr, colofn elyflu, /Gw_^r oedd enwis 1 DB VI 30 48 dodi barau a beris - arnaf, /Alaf a enwaf im a enwis. /Nid hebof ei alar, ca_^r a'm cedwis, /Nid heb me enwogawn 1 CBM III 10 22 chaf i Dduw cyfarchddawn - foliant /I filioedd enwogawn; /Eurdorchawg farchawg feirch anghrawn /Eryr gw Eofn 17 D-4 VI 20 96 /Neud hyfawl dy westi, /Eang yw id rydid, ri, /Eofn a golofn Geli CBM IV 5 22 aid, cyrchiaid, cerdd arial - ddrudion, /Clwyf eofn cleddyfal; /Nid cardd, nid cerdd anwadal /Cain awen CBM III 16 157 in - yd wy_^s, /Tros y llys yn Llundain, /Mynw eofn, colofn cyfwyrain, /Mur meddgyrn, mechde_"yrn Mecha D-1 I 1 37 arial wythaint, /Gwry_^s gweilgi ddofn, cywyd eofn, colofn milcant, /Llugyrn dewdor, lluoedd angor, gw CBM III 21 201 ion, /Tri eorth am borth am byrth Saeson, /Tri eofn diofn, dialforion, /Tri chyfarf rhag tarf, rhag tor LlF2 VI 7 7 yfrwys /O ryw diamryw diamryfys. /Handwyf, mor eofn ddiofn ddilys, /O'r nenbren a ddeily y ddau ystlys. CBM IV 9 205 rhuddion, /Llew dragon, llyw dreigiau. /Draig eofn eang ei derfyn, /Dragon rwyf, rhwyddwalch gyngelyn, PB VII 1 15 as /Drwy rad ei Rwyf, cad nid cas, /Cad ddiofn eofn ehangblas - arglwydd, /O'i eurgledd y'i cafas. /Caw CBM III 3 165 awd, /Caer uchel, uchaf ei defawd, /Caer eang, eofn ei chiwdawd, /Ni chyfred ei phobl a_^ phechawd, /Ca LlG VII 24 96 dd!) /Ni bu edifar y dydd - y cyrchawdd /Cyrch eofn esillydd. /Gwelai wawr ar wy_^r lluosydd /Fal gw_^r LlG VII 24 130 au. /Llywelyn, nid llesg defodau, /Llwybr eang eofn fyddinau; /Llyw yw, hyd Gernyw aed garnau - ei feir LlF2 VI 8 4 wyf iddaw ni ddaw, ni ddamwain - gorofn, /Clau eofn golofn, aur ei goelfain. /Clud Gamlan, cynran o hil GB II 26 136 n llawer gosteg, /I foli Dewi, da Gymra_"eg, - eofn, /O fodd bryd a bron, o brydest chweg, /O brydest LlG VII 27 7 edd feilch yn ei falch gerdded. /Gwy_^r golofn eofn pan ehanged - ffordd /Am drefgordd drwy galed. /Gwa LlG VII 24 60 rthi. /Ciliaw ni orug er caledi - gawr, /Gw_^r eofn yng nghyni. /Parawd fydd meddiant, medd beirdd, i'm CBM III 27 28 yng, /Cyrchws glyw ba_^r, glew bergyng, /Cyrch eofn yn ofn, yn yng. /Oedd digyfyng mynw, mynwent fyged PM V 26 90 ged; /Ysym wy_^r a thir a threfred - eang, /Ac eofn ystlyned; /Ysym udd digudd, digaled, /Digryno ddiga eorth 5 CBM III 21 200 ion, /Tri chyfred a_^ ched a cherddorion, /Tri eorth am borth am byrth Saeson, /Tri eofn diofn, dialfor CBM IV 16 145 d, /Ym mhresent, ym mhreswyl enaid. /Yn adorth eorth ehofnaid - cyfrgain, /Cyfwyrain glain, gloywhaid, CBM III 3 50 eirdd neuedd, niferawg orsedd, /Braisg adorth, eorth ehofnedd: /Breinawg log, leudir cyfannedd, /Meifod CBM IV 9 220 ddyn, /Llew llysoedd llysaidd ei derfyn, /Llys eorth, llyw adorth llewyn, /Gwy_^dd wosudd, llofrudd Llo CBM IV 5 127 /Meu afar ca_^r cynnorth; /Oedd anwas gas cad eorth, /Oedd anwar ba_^r yn ei borth. /Tra rhwy y'm gofw eos 1 GM I 9 57 n /Nid athechaf drin drwy ymgythrudd. /Caraf-i eos Fai forehun ludd /A golygon hwyr, hirwyn ei grudd. / Epynt 2 PhB VI 12 26 pwylla, pylliawg edfynt - Rhys /I rwng Rhos ac Epynt, /Bardd fu_^m it, trimud dremynt, /A chedymddaith CBM III 5 6 pan ddwyre hynt, /Cyfliw eiry gorwyn gorwydd Epynt; /Rhin wolaith woleddf, wolau ddremynt, /Rhiain ni Er 176 PC II 19 21 myw ym Mo_^n /O'r Brochfaeliaid brychfoelion. /Er a dde_^l o dda o ddala tir - present, /Preswylfod ang GYC VII 40 99 ynofain, /Er Ei goron ddrain a'i wir ddoniau, /Er a fu o grair, er Ei wir gadair, /Er a orug Mair o'i m CBM III 5 32 gannaid, ged ath iolwyf. /Can ni wnei-di erof, er a ganwyf, /Na wna fi, feinwen, fal na hunwyf, /Ni'th GYC VII 40 100 ddoniau, /Er a fu o grair, er Ei wir gadair, /Er a orug Mair o'i mawr radau. /O'r lle cyfyd haul hyd DB VI 26 13 fe_^r a gwyner fel y gweny, /Dy fudd ni oludd, er a wely, /Dy fedd a'th reufedd a ddoethrenny, /Difuddi DB VI 35 46 os oddyna. /Pymed Forgannwg, parha_"us ei wg, /Er a wne_^l o ddrwg, nis diwyga; /Chweched i dramwy, chw BF VII 57 4 iniawl. /Erbynnaist, cefaist cyfawl - eneidau /Er angau gethrau i gan gythrawl. /Erbyniad pum oes o gro MeiG I 30 16 ni ddygred a ddyweto /Celwyddawg air ffraeth, er a'i traetho. /Coelaf i Grist, diathrist athro, /Nid c PB VII 9 26 . /Cadarn cedyrn gywrysedd /Y ceidw glew gwlad er anfodd; /Bolchlafn yn aer daer, derydd, /Balchgoeth, DB VI 30 56 olli hael, ddiwael ddewis, /Gwae ef a gyll nef er annilys. /Dilys briodawr gwynglawr Gwynedd, /Dolur yw PM V 26 96 ur ar drychan tudded. /Ef gorau rhiau rhyaned /Er Arthur, llary fodur lliwed. /Ef dihiddl ei aur yn ar PM V 2 61 i, /Na orsaf arnaf er neb ynni. /Na'm arwerth er aur i arglwyddi - eraill, /Ni'm arwar arall er fy mhe HOG II 10 11 rwy garwy, yn fwy no hi. /Pei chwaerei ei budd er barddoni, /Nebawd noswaith y byddwn nesaf iddi CBM IV 16 202 r a'n gw_^yr, a'n gwarawd o'u rhan /Pymoes byd er bedydd Ieuan. /Gw_^r yng nghred, yng nghrefydd nid gw DB VI 24 11 dd echwydd ac ucher daw, /Mawrfryd i ddyn byd, er bod iddaw - dda, /Na mawrair traha nid rhaid wrthaw: CBM III 24 104 leiniaid, fleiddiau cyfarfod, /Erlynasant glod er bod yn ben, /Ergrynynt eu ba_^r seirff saffar sen, /E GM I 9 55 udd /O esillydd Cynan, Coeling ddadannudd, /Ac er bodd a'm dennairch o du balchfre Freiddin /Nid athech LlF1 II 1 120 u er goleuad - rhagddudd, /Dau ddiludd eu budd er bodd eirchad, /Dau gefnderw oeddynt ni ferwynt frad: GM I 9 41 Ar lles gwledig Mo_^n gwaint ym mhlymnwyd, /Ac er bodd llywy lliw eiry ar goed /Pan fu aer rhag Caer, c CBM III 27 18 w. /Trist yw ynof cof, cawdd erlyn - i'm bryd /Er brawdfaeth Llywelyn; /Trwm a barthred yd berthyn /Y d CBM III 24 78 'm galwant, o'm gwarandaw, /Prydydd ni hepgyr (er bre_"yr braw) /Pryder am danfer: prydaf iddaw! /Pryda GM I 9 93 ysawg serchawg, bannawg bre_"yr. /Breuddwydiaw er bun balchliw arien ddos, /Ys odidawg nos neu ym hepgy CBM IV 6 147 Dyfneual. /Cysyniws cysefin ddial /Ar dir Caer er cadw ei arial; /Cleddyfau goruthr, cleddyfal - ar wy CBM III 26 46 sg aches a'm rhoddes rhwyddfudd /(Rhwyf cadau) er cadw ei ddeurudd, /Ni tholies fy lles, llyw rhybudd, GYC VII 40 103 i gythraul er ei gethrau. /Er cur Ei ddwyfron, er Caer Absalon, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwiau, /E LlG VII 24 59 ennig branes, berthles borthi. /Ciliaw ni orug er caledi - gawr, /Gw_^r eofn yng nghyni. /Parawd fydd m GYC VII 40 62 harcholl, /Er Ei arch friwdoll a'i archollau, /Er ca_^r Absalon, er cur Ei ddwyfron, /Er gwaed Ei galon PM V 8 18 styr llythwyr fy llethrid - i'm cerdd, /Gyr di er cardd i wrthyd! /Ac onis gyrri-di, gyrraf wrid /I'th CBM III 5 38 dawr, ferch pennaeth, pryd na'th welwyf, /Nid er ceisiaw ta_^l tros a ganwyf. /Gorfynnawg drythyll, go CBM IV 6 140 red, cyfartal, /Eurdorchawg a rydd eurdal - im er cerdd, /A'm ceinion o fual, /Ffrawdd ystryw, estronio OC II 14 35 lafan argrad, cymwy erlyn. /Cydwyr ydd aethant er clod obryn, /Cyfoedon arfawg arfau edwyn. /Taliasant PM V 23 54 ary de_"yrn uch cyrn cyfarwar, /Llwrw cydfod, er clod, ys claear. /Rhyllofes rhwyf tres tros faniar - LlF1 II 2 20 ryfydd, ni ryfeddaf - ei fod, /O gyfannod clod er clud alaf. /O gofynnir pwy, py rydd fwyaf, /O saffwn GYC VII 38 13 echawd fal y'i pecher, /A Christ ym mhren crog er creulonder /Yn y boen y bu duw Gwener, /A_^'r pumffrw EGM I 29 6 pechodau puchswn arwydd - crog, /Ymddwyn croes er Crist ar fy ysgwydd. /Angau i'r enaid (afraid afrwydd GYC VII 40 103 ry araul /Na'm gato i gythraul er ei gethrau. /Er cur Ei ddwyfron, er Caer Absalon, /Er gwaed Ei galon GYC VII 40 62 rch friwdoll a'i archollau, /Er ca_^r Absalon, er cur Ei ddwyfron, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwgrau OC II 14 14 str, a'm gorthaw na'm hadawed: /As deuy y corn er cydyfed /Hiraethlawn a_^'m llyw, lliw ton nawfed, /Hi ES I 17 43 /Aerflawdd Lloegr, lluoedd a erfyll, /Arfrudd, er cyhudd, ni'm cyll. /No cholled alaf elw freuner - o'm CBM III 26 32 /Gwaethl edlid o'm bron pan brofer - cynrain, /Er cynran y'i doter: /Gwasgawd gwawd, gwisgoedd ddiofer, GYC VII 43 41 gormod boethfan /A wnaeth Baraban i benydiaw, /Er cythruddiaw cnawd, er dial pechawd: /Perchen drygddef PM V 2 54 Ni bydd celadwy fod caledi /Y men y'm chwerwer er chwant cronni. /Tey_"rnfab Ywain, tey_"rnedd aergrain CBM III 5 35 yf, /Ni'th wnaf ernywed er na'th gaffwyf. /Nid er chweddl amgen ydd amgyrwyf, /Namyn am garu ni geryddw PM V 7 10 Tey_"rnas i'th law, lid Geraint, - nid chwith /Er chwydad esgeraint. /Nid bath llath yn llaw ysgeraint, CBM III 29 29 canaer, /Llew ceinllew, cynllofrudd aer. /Nid er da i Hwfa Hen /Namyn er maws im 'y hun /Y molaf-i Fle GYC VII 43 25 'r ta_^n ufelyn /I gan ei elyn oedd yn aelaw, /Er dangos i'r byd Ei boen a'i benyd, /Er ei ddwyn i gyd CBM IV 18 8 a gwy_^dd a grug ym mynydd, /A wnaeth dedwydd er dedfryd iawn /Ac arall ar wall ar wellyg ddawn /Yn ei LlF1 II 3 8 gwas ym Mhrydain) /Na daly nad elwyf Fechain /Er delw aur, deulu Owain. /Teulu Owain, lain llonyddwch GYC VII 43 41 eth Baraban i benydiaw, /Er cythruddiaw cnawd, er dial pechawd: /Perchen drygddefawd a dde_^l ataw. /Ar PM V 23 99 erth, /Gwy_^r a byrth fy rhwyf ym mhob Calan, /Er digabl barabl gan bawb o'i fan, /Digrifwch elwch, ely GwB VI 17 10 ug fy naf (nawell yw - o'r gwy_^r /No'r gorau er Dilyw), /Rhuthr cadarn cedeirn ddistryw, /Cad gyfamru ES I 22 10 Crist a ddaw yn wa_^r, yn wrawl, - Dyddbrawd, /Er dirprwy presennawl; /A fo da, ef gelwir dwyawl, /A fo PB VII 20 13 ur, /Lle oestrawd yn Ystrad Fflur! /Ger Fflur, er dolur dilen saeth, - dedwydd /O'i dydwedd olo y daeth GYC VII 40 48 b eiddorwg ar hen ddorau, /A phob rhyw ddefawd er doluriaw cnawd, /A phob cigweinawd a_^'r cigweinau, / LlG VII 25 21 /Ym mhrifgyrch, pryffwn praff ddylyed. /Gnawd er draig dragon ymddired, /Grym ysgwn, ysgwyd wyarlled, EGM I 28 23 diwn, gweddwn yn ein gwedd-dawd; /Rhoddwn fwyd er Duw, a diawd - beri, /Crist Eli Celi, can ufylltawd. LlLl II 16 63 n - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn. /Tremyniad my LlN II 17 11 n - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn GM I 12 24 wyd. /A adwy Creawdr mad y'i crewyd /I waddawl er Duw diawd a bwyd, /A dillad i noeth, nawdd rhag annwy CBM III 3 28 d tyllyedd, /Mad gorau maddau martho_"edd, /Ac er Duw diofryd gwragedd - /Gwraig enwawg, anwar ei thros D-5 VI 36 33 I mewn Eurddonen hyd ei ddannedd, /Can mynnwys er Duw ddifro_"edd - arnaw, /Na fynned a_^'i law ladd ca GB II 26 19 Neu hydd gorfynydd rewydd redaint. /Ef cymerth er Duw ddioddeifiaint - yn deg /Ar don a charreg, a chad PM V 28 29 arfrudd Maredudd mawr. /Mawr a gw_^yn cymrwyn er dwyn cymrawd - draig /Drwy ganiad y Drindawd, /Ba_^r LlG VII 27 48 r? Och Feir! Och Fihangel! /Och hyd atad, Duw, er dwyn Hywel! /Eryr gwy_^r, gwarant heb ochel, /Ar Wiri BF VII 57 18 aethost feithrin Brenin breiniawl, /Can gwneir er dy air, Fair fuddugawl, /Gwna, dan gof erof, eiriawl ES I 20 14 Erbyn fi, fy Llyw, yn lle deddfawl - gwyrthau /Er Dy dost gethrau a'th dyst gethrawl. /Arglwydd nef a GYC VII 39 6 og ddeau, ddoniau ddanfon, /A gymeraist, Dduw, er Dy ddynion, /Rhag uffern gethern geithon - anffyddlaw EGM I 27 46 st, Ddofydd, ddydd yn fau /Na'm gad i gythraul er Dy gethrau. /Dy Grog groes wyddin, frenin freiniau, / ES I 20 19 rn, /Oer hagrwern gethern, gaethrawd farwawl. /Er Dy gur ddolur, Modur meidrawl, /Argledr gogoniant, gw LlF1 II 1 72 r o'i thir nac o'i thewdor - annedd /Troedfedd er dyhedd, dihawdd hepgor. /Ni llefais neb drais dros ei LlLl II 16 63 Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn. /Tremyniad mynydd, mano LlN II 17 11 Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn ES I 16 16 a fi, Dofydd huenydd hy_^n, /(Llawer a wna Duw er dyniaddon) /Rhwyf nef a daear, rhag taerfar ta_^n, /I MeiG I 33 49 fo-di golud (golau anaw) /Na'th dynnid edlid er ei adaw /Na mwy trachwerw ferw afar rhagddaw; /Na che GYC VII 40 61 gethrau, /Er Ei gydarfoll, er y pymharcholl, /Er Ei arch friwdoll a'i archollau, /Er ca_^r Absalon, er D-5 VI 36 28 ei etifedd. /Archaf arch i'm Naf yn anwyledd /Er Ei archollau, doll gan dyllwedd: /Ei ddwy fron a fu a LlF2 VI 10 88 n o ddylyed. /Eiriolaf-i ar Fair fy eirioled, /Er ei dwy garedd na'm digared: /Yr awr y safwyf, safed - EGM I 27 32 f y talwyf, hael Rwyf rhiau, /Ar lan Eurddonen er Ei ddoniau, /Can gur a dolur ar da_^l gliniau, /Can g GYC VII 43 26 aelaw, /Er dangos i'r byd Ei boen a'i benyd, /Er ei ddwyn i gyd o gidwm law. /Ac yna y dywaid, y dyd u GYC VII 40 102 d haul hyd lle try araul /Na'm gato i gythraul er ei gethrau. /Er cur Ei ddwyfron, er Caer Absalon, /Er GYC VII 40 59 , o'r lle cyfyd haul, /Na'm rhoddo i gythraul, er Ei gethrau, /Er Ei gydarfoll, er y pymharcholl, /Er E GYC VII 40 98 yrthiau, /Er myfyr dengmain, er Ei gwynofain, /Er Ei goron ddrain a'i wir ddoniau, /Er a fu o grair, er GYC VII 40 97 yddiwarth er Ei wyrthiau, /Er myfyr dengmain, er Ei gwynofain, /Er Ei goron ddrain a'i wir ddoniau, /E GYC VII 40 60 haul, /Na'm rhoddo i gythraul, er Ei gethrau, /Er Ei gydarfoll, er y pymharcholl, /Er Ei arch friwdoll GYC VII 40 44 braint y saint a'r santesau, /I weddi_"o Mair er ei mawr ddoniau, /I gymryd penyd rhag ofn poenau /Uff EGM I 26 30 nawd rin i genthi: /Gnawd oedd da_^l aur ma_^l er ei moli. /Ni ryfu ddognach i ryddogni - poen /Penyd a GYC VII 40 105 Absalon, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwiau, /Er Ei wir arfoll a chur Ei fron oll, /Er y pum cyfrgoll GYC VII 40 99 oron ddrain a'i wir ddoniau, /Er a fu o grair, er Ei wir gadair, /Er a orug Mair o'i mawr radau. /O'r GYC VII 40 96 Adolwg yna i'm Dewin doetha' /Na'm rhyddiwarth er Ei wyrthiau, /Er myfyr dengmain, er Ei gwynofain, /Er LlF2 VI 10 39 ynddi, /Ys er ein tro_"i ein trachallter, /Ys er ein treiglaw ein traglewder, /Treiclyd ein cywyd ein LlF2 VI 10 38 urder. /Ys edifar fyth tra fyther - ynddi, /Ys er ein tro_"i ein trachallter, /Ys er ein treiglaw ein t GB II 26 196 ; /A fynno nodded, cyrched Ddewi. /Duw a folaf er eirioled - im, /Can ni allaf-i ddim heb Dduw Trined. DB VI 35 10 i gysgu lluddwyd o'i ddeutu, /Lluoedd a'u dyfu er eu difa; /Canawon Cymru, cuniaid a'u deffry, /Ceneddl MB I 4 22 fais-i liaws awr aur a phali /Gan freuawl riau er eu hoffi, /Ac wedy dawn awen, amgen ynni, /Amdlawd fy PM V 25 52 rhyddug ar bob tarw caddug, /Ac ar bob sarrug er eu sorri, /Am gynifer gwaed amdrychion am draed /Ac a HOG II 6 57 fy rhin, - ni gefais, /Ni gafas neb o'm llin; /Er fy lladd-i a_^ llafnau deufin, /Rhy-m-gwalaeth-i gwra PM V 2 62 er aur i arglwyddi - eraill, /Ni'm arwar arall er fy mherchi. /Dy-m-gwedda urddas, dy-m-gwaddawl hi, /M MB I 3 75 feiddiad angad weiniawg; /Yn llys Aberffraw, er ffaw ffodiawg, /Bu_^m o du gwledig yn lleithigawg. /E GwB VI 17 13 famrudd ledrudd lyw. /Rhuthr a ddug (nid ffug) er ffosawd - fy llyw /Llangollen ddiwarnawd, /Rhuthr did DB VI 26 45 awd, na'm henilly. /Ystyriws De_"ws dawn ity - er gaint: /Ystyr faint dy fraint, frenin Cymry! /Can gwn DB VI 30 67 ainc, ffyrf ffrawdd galledd: /I goron Lundain, er garwedd - he_"yrn, /Ni roddes te_"yrn ty_^ o Wynedd! EGM I 27 35 /Can gymryd penyd penelinau /Ym muchedd gorwag er geiriau - maswedd /A ddoeth eithr mesur ar fy ngenau. OC II 14 132 chwys yn rhaid /O gyrn buelyn balch oreuraid. /Er gobryn gobrwy gwerth eu henaid. /O'r gnifer anhun a b DB VI 28 4 ro_"eg. /Ys gwae fi am iaith gawddfaith gofeg /Er goddau chweddlau i mi a fai chweg. /Ni wybu_^m erioed PB VII 11 10 ir cred. /Cred ban aeth draig hydrffraeth, hy /Er goddau goddaith Benfro, /Oedd aml am amlaen deulu /He GC VI 21 6 n e_^l trwm ddylyn, - ys gwael /Nas gwy_^l neb er gofyn. /Dolur adrawdd gawdd ganlyn, /Difancoll dygn h LlF1 II 1 119 au gyfaith, dau wyneithad, /Dau a wna gwyrthau er goleuad - rhagddudd, /Dau ddiludd eu budd er bodd eir PM V 10 94 /Cochfryn Ceredig cyrchaist, rysedd - gwrdd, /Er gorddwy tey_"rnedd, /Ongyr gwy_^r gwyrynt yng ngwedd, GYC VII 40 38 creawdd o bridd a phrif sygnau, /A'n prynawdd er gwaed ei draed a'i fronnau, /A'n troses ar gyffes heb GYC VII 40 63 ollau, /Er ca_^r Absalon, er cur Ei ddwyfron, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwgrau. /Ydd archaf i'm Tad GYC VII 40 104 ethrau. /Er cur Ei ddwyfron, er Caer Absalon, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwiau, /Er Ei wir arfoll a CBM III 24 20 _^r gwerin urdden, /Gwy_^r yn afrdwyth gw_^yth er gwaith Feigen, /Gwy_^r yn amwyn graid greddf ychen - PM V 1 139 amryfawl /Ein hendad, handym angheuawl. /Dybu er gwared Gw_^r deddfawl, /Crist yng nghnawd, ein brawd GYC VII 43 22 'greiniaw, /Ac o_^l ffrowyllau ar Ei ystlysau /Er gwneuthur angau a phoen iddaw, /Er prynu mab dyn o'r CBM IV 18 71 'i cefais. /Nid ef ym cre_"ws De_"ws difflais /Er gwneuthur amhwyll, na thwyll, na thrais. /Nid ef digr CBM IV 17 96 ri drwy ddrudanaeth - ced, /Canrhed a'm gwared er gwrdaaeth, /Can rhydd Duw Ddofydd ddawn ehelaeth, /Ca CBM III 13 54 y-m-ceinfyg o'm ceinfalch araith, /Aros gwarth er gwrthod afiaith. /Nid wyf dlawd o'm gwawd, o'm gweifr GM I 9 87 aw a gwlad Ynyr. /Endewais-i eaws am ryhiraeth er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad fyfyr. /Pell nad h GM I 9 63 nedd [ ]hudd /Ni hu y_^nt, a mi mor wyf dirwyn er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad [ ] /Ni ddirmygaf GM I 9 95 /Ys odidawg nos neu ym hepgyr. /Hawdd fwyr di er gwyndir goleithychir: /Honnaf arfau gorfelyn ei ongyr HF VII 23 24 raul trengi, /I'r gwir Dduw ydd wyf yn erchi, /Er gwy_^r nef o'm nefawl weddi, /Ar oed byr, os tyr, tor CBM IV 17 26 /Ced gwypwyf heddiw hawddfod uch llawr, /Ni wn er hynny a wyf henawr. /Gw_^yr Rheen ein rhaid, rhydd io DB VI 31 33 nifwyr cynhebygion /Eu chweddlau, gorau gwy_^r er Jason, /Llywelyn a'i blant, pla gelynion, /Dafydd a S CBM III 15 8 ei derfyn, /Lloegr a_^l am aur ma_^l melyn, /Er lleas Duw, ni llas dyn. /Dyniaddon oesgawdd as gwddan PM V 10 68 w alon) /Lle teg tey_"rnwaith udd Mo_^n, /Llys er lles i feddygon. /Meddwynt llyw am fyw am falch Wythf CBM IV 6 179 a drychir. /Nid arlluddiaw rhi rhyellir, /Nid er lles nid erllefesir, /Traws trochiad gyrchiad, pell g PM V 5 42 il ruthr, troch aruthr trachwres, /Tir Lle_"yn er llithiaw branes: /Tu goror hallfor holles - ysgwydawr CBM III 18 7 /Aerllew llawr llawch nifer, /Ni olaith llaith er llyfrder, /Ni oddef cam, nyw cymer. /Ysid im arglwydd LlLl II 16 55 - call /A'th ddeall a'th ddyad! /Cyrch, farch, er Llywarch, llew cad, /Ar Llywelyn llawroddiad! /Dos, a CBM IV 16 52 . /Nid gwallawg fradawg fradwriaeth - Mab Duw /Er mab dyn dirparaeth; /Pan gymerth Mawrwr marwoliaeth / GM I 7 57 /A llawen cyni bo llafar. /Llawfrydedd frydau er Madawg ys mau, /Marth gofiau gyfysgar. /Aes gychwyn y GM I 12 9 nc gyfaddef; /Gan engylion nef neu ryurddwyd. /Er mawr gwymp Madawg, modur plymnwyd, /Am bost cad ced g GM I 14 38 echwydd. /Achaws y dyfu uchel fri ym mru /Mair er mawrha_"u llu llewenydd, /Llawen fydd Rheen yn Ei riy CBM III 29 30 cynllofrudd aer. /Nid er da i Hwfa Hen /Namyn er maws im 'y hun /Y molaf-i Fleddyn, flaidd trin, /Hael MG VII 32 39 n rhoi golau; /Caerusalem a chaer Fethlem (nid er methlau) /Doethan' yn rhwydd ar feirch ebrwydd, wiw e CBM III 20 47 /Rhudd barau, rhodd barawd, /A da_^l aur ma_^l er molawd /Ac ni beirch pesgfeirch pasgnawd. /Gnawd gre CBM III 20 1 Gwenwynwyn, erchwyn eirchiaid - er moliant, /Mur milcant Maelgwn raid, /Hawl wawl wastad GYC VII 40 97 win doetha' /Na'm rhyddiwarth er Ei wyrthiau, /Er myfyr dengmain, er Ei gwynofain, /Er Ei goron ddrain CBM III 27 14 sfedd ei ortho, ei orthaw - i'm byw /A'm ernyw er na ddaw, /Trwm ynof cof ced wallaw, /Tristfardd fydda CBM IV 4 42 dd, adrawdd edrywant: /Edewid arnan ernywiant /Er nad byw rhy_"wr rhyw Runblant, /(Cardd angardd angen CBM III 5 30 wy lywy, liw ton am rwyf, /Rhwy gennyf gennyd, er nad ydwyf, /Cadr amnaid gannaid, ged ath iolwyf. /Can CBM III 5 34 i, feinwen, fal na hunwyf, /Ni'th wnaf ernywed er na'th gaffwyf. /Nid er chweddl amgen ydd amgyrwyf, /N LlG VII 25 13 a_^i dy esgar esgor lludded! /Ciliaw ni fynni er neb caled, /Colofn cad, cadarnflaidd lliwed; /Celenni PM V 2 60 a orsang dy len, dy les wyf i, /Na orsaf arnaf er neb ynni. /Na'm arwerth er aur i arglwyddi - eraill, GM I 6 14 wd! /Ni rhydd rhwysg eryr hyd troed o'i dymyr /Er ofn herwyr yn herw ystawd. /Nid haws i'th esgar esgor CBM IV 4 281 n, o'i winllad ucher, /[] wenllen [] wenllys []er /O'i wenllaw anaw anober - ni'm doeth /Can doeth im a CBM III 5 47 riw teg rhag ton nawfed. /Nawfed ran i'm poen, er pan aned, /Nis rhyborthes neb, na'i thebyced! /Ni rhi PM V 11 35 - ysb, /Llawer osb nad ydwyd, /Ethynt feirdd, er pan athwyd, /Heb aur seirch, heb feirch, heb fwyd. /B LlF2 VI 8 24 wrain. /Ef deddfau gorau, goradain - ceneddl, /Er pan ddoeth cychweddl am lwyth Cichwain. /Rhyswr parch PhB VI 15 5 _"rnedd, /Y gofeirdd a'r beirdd yn cywrysedd. /Er pan fu Elffin yng nghywrysedd - Faelgwn /Neus porthes LlG VII 24 92 lorwydd. /Ni bu gad hwyliad hefelydd - gyfred /Er pan fu weithred Waith Arderydd. /Breisglew Mo_^n mwyn CBM III 21 93 ar, /Neud gwa_^r gwawr trydar, trin orllawes, /Er pan llas llyw ced neud neued nes, /Neuaf nas gwelaf f DB VI 25 13 mrwydrin, /Gwrawl ei fflamdo am fro Freiddin. /Er pan orau Duw ddyn gysefin, /Ni wnaeth ei gystal, traw PM V 20 41 st, ben gwy_^r, /Trwy Dyrn, dey_"rnaidd eryr. /Er pan 'u llywiaist, Lloegr ddiwraidd, - Gymry, /Gyniwai CBM III 8 57 llysir cynran /A'r llan odd uch llys Fadawg! /Er pan yw marw Madawg wyn /Nid llawen llawer unben, /Gwa CBM III 24 71 fod arnaw /Ddeyerin dderwin: dir eu cuddiaw! /Er pan yw tawel rhyfel rwyfaw, /Rhwyfan ta_^n taerwres, GB II 26 37 yn llaw llwyr deithi_"awg /Tra e_^l yn erbyn, er parch fodawg, /Padrig a'i luoedd yn lluosawg, /Ac ef CBM III 11 13 nhinedd breiniau. /Cynyddws Powys perfoliant - er pell, /Nid pallu yr ddigonsant, /Dragon dwfn, defawd CBM III 5 56 ni'm cred, /Ac erod tithau, na'm hamheued! /Ac er Peryf nef, na'm difanwed! /Difanw a'm gorau cyn no'm MB I 3 21 uawd, /Blaidd byddin orthew yn nerw blyngawd! /Er perygl preiddwyr peri ffosawd, /Pasgadur cynrain, Pry GYC VII 43 23 i ystlysau /Er gwneuthur angau a phoen iddaw, /Er prynu mab dyn o'r ta_^n ufelyn /I gan ei elyn oedd yn EGM I 27 37 /A ddoeth eithr mesur ar fy ngenau. /Porthaist er pym oes gloes glas ferau /Pym weli, Celi celfyddodau; PB VII 11 13 n deulu /He_"yrn traws de_"yrn trosti. /Trosti er treistwyn gwendud /Aeth mab Owain prain, prifglod; /N HOG II 11 12 iant, pa dras! /Ton a galon hon, hoed a gafas /Er twf main riain ruddaur wanas. /Nid ydyw heddiw, nid h LlF1 II 3 44 ein Pair. /Archaf it ateb diwair, /Eryr ongyr, er Ungair. /Eryr arbennig ar ben aneirw - wyd, /Neu orwy GYC VII 40 106 riwiau, /Er Ei wir arfoll a chur Ei fron oll, /Er y pum cyfrgoll a'i archollau /Na bo_^m golutgar, na b GYC VII 40 60 o i gythraul, er Ei gethrau, /Er Ei gydarfoll, er y pymharcholl, /Er Ei arch friwdoll a'i archollau, /E PM V 3 7 , /Eryres ormes, eryron dyrfa, /Eryr Tey_"rnon er yn dey_"rngain, /Eryr ddraig ormant ... /Ardduniant p EMRh VI 23 7 nad echwng, /Cyd ef ddigoner ni chymer flwng. /Er yn fab i'm rhwyf-i rhywnaeth ystwng. /Ar ei estronion CBM III 1 26 rmid ei greulaw ar y greulan, /Eryr ar gynrain er yn gynran, /Ergyrwayw cyngad ar feirch cyngan, /Erlyn GB II 26 252 A Duw yn gwybod ei ddefodau, /Ac ef oedd uchaf er yn nechrau - byd, /A hefyd cerddynt i gyd a_^ ninnau. CBM III 3 186 eth ni wneir hir ennyd, /Ni wnaethpwyd eirioed er yn oes byd: /O'i adaf etewyn tanllyd /Y dyfu, a dail HOG II 11 5 arlluddiaw, hoen arlluddias. /Ac im bai arwydd er yn was - edmyg: /Ei lliw oedd debyg gwenyg gwynlas. / CBM III 28 36 an, am eurwawr, /A'th gwynaf, er-yth-gwynawr, /Er-yth-gwynant cant cerddawr CBM III 28 35 - anian, /Am erwan, am eurwawr, /A'th gwynaf, er-yth-gwynawr, /Er-yth-gwynant cant cerddawr GM I 14 81 inmyn, /Ef caiff cerennydd o'i ffydd ffechyn. /Er-yth-iolaf, Re_^n, Rebydd enfyn, - ar hynt, /Hawdd hae eraill 8 D-4 VI 20 57 eroedd cerrig. /Cerrynt a ddugam ni ddygerdd - eraill /Ar allt mo_^r a'i ogerdd, /Pebyllfa pair cyfa ce LlG VII 24 11 udd barau o beri cochwedd; /Rhyw iddaw diriaw eraill diredd, /Rhwyd galon, golofn tey_"rnedd. /Nid wyf GB II 26 58 ddasawg; /Edewid Bangu gu, gadwynawg /A'r ddau eraill fraisg i Frycheiniawg. /Ban dde_^l gofyn arnam-ni DB VI 31 59 ddon, /Tri eres armes trachwres trychion, /Tri eraill ni eill oll eu deddfon, /Tri araf, pennaf penadur PM V 2 61 r neb ynni. /Na'm arwerth er aur i arglwyddi - eraill, /Ni'm arwar arall er fy mherchi. /Dy-m-gwedda ur PM V 4 20 thion, /Rhai tra llwfr tra llafar eu so_^n /Ac eraill taerlew termudion; /Rhai digardd, yn hardd, yn ha ES I 23 22 /Dydd y parther rhai yn rhagyrwedd, /Y perthir eraill y parth argledd. /Cynaddl a wna Crist wedi crocwe PM V 4 18 an i bawb, i'i bobl eu haddon: /Rhai yn ddrud, eraill yn ddoethion, /Rhai tra llwfr tra llafar eu so_^n erbarch 3 PM V 23 174 Neu orfydd dy orofn nad a_^nt /I'th erbyn i'th erbarch feddiant. /Neur orwyt, yng ngorenw Morgant, /Ar CBM IV 18 83 aid rhyiolais. /Gwledig arbennig, erbyn atad /Erbarch o gyfarch, o gyfaenad: /Fy nigabl barabl a rybar BF VII 57 2 Erbyn fi, fy Rhi, Rhwyf bedyddiawl, /Erbarch uchelsaint braint brenhiniawl. /Erbynnaist, cefa Erbin 1 DB VI 25 18 rofi, ef a_^ brenin - Lloegr, /Yn llygru Swydd Erbin /Oedd braisg waisg gosgedd ei fyddin, /Oedd brwysg erbylu 1 SB II 23 9 in, /Llawer cof canthudd a ddichwain. /Ar o_^l erbylu cyrdd, nid coelfain - ei ddwyn /Oddyman hyd Rufai erbyn 21 GYC VII 40 77 gywall o weithred arall, /Ni bwyf w_^r angall erbyn angau CBM IV 17 6 rysiawr. /Dau edrydd ysydd a synhwyriawr, /Dau erbyn angau anghychwi_"awr: /Doethwlad nef addef, Addaf GYC VII 40 110 edlwall o weithred arall, /Na bo_^m rhy angall erbyn angau. /Mihangel i'n rhaid a Mair wen gannaid /A f PM V 1 174 fydawl: /Boed agored pyrth Pedr a Phawl /I'th erbyn, arbennig dyniawl; /Bych gw_^r hedd yn hawddfryd a CBM IV 18 82 'm henaid, rhaid rhyiolais. /Gwledig arbennig, erbyn atad /Erbarch o gyfarch, o gyfaenad: /Fy nigabl ba CBM IV 3 2 af hael o hil Einiawn - Yrth, /[]chir ei byrth erbyn berthnawn, /A [ ]nid gwalchlid gweilchlawn, /A or[ CBM IV 16 69 yn braw breuoliaeth /Ddiohep woseb wasanaeth; /Erbyn Brawd, braw fydd brawdwriaeth - Dofydd, /Barnawd MB I 3 6 fydd yn nydd pennawd, /Peryf, pa_^r wrthfyn yn erbyn Brawd /Pan gaffwyf-i gan lain la_^n gyflogawd, /Ca GM I 14 110 thaw na'm gwrthoded: /A'm Duw a'm diwyd arbed /Erbyn brawd Trindawd Trined DB VI 24 46 aw! /Mihangel, pan dde_^l i ddaly drostaw /Yn erbyn cythraul, cythrudd seiniaw, /Ac ymliw ag ef am ryl CBM III 3 111 og a fo anwar ac enwir! /Enwir dyn a e_^l i'th erbyn! /Enwawg fydd, fegys ei herfyn, /Enw ddraig, ddrag GB II 26 37 a rydd yn llaw llwyr deithi_"awg /Tra e_^l yn erbyn, er parch fodawg, /Padrig a'i luoedd yn lluosawg, CBM III 1 19 ais i'th lys, Leisiawn gyman, /Ermideddawg lyn erbyn eurban, /Eurgyrn buelin, bueilgyrn ban. /Eirioed y ES I 20 13 iniawl, /Erbyniaist, llywaist llu bedyddiawl. /Erbyn fi, fy Llyw, yn lle deddfawl - gwyrthau /Er Dy dos BF VII 57 1 Erbyn fi, fy Rhi, Rhwyf bedyddiawl, /Erbarch uchelsaint DB VI 30 18 Ni ddoto fy Rhe_^n, Fab Rhad, - ei bechawd /Yn erbyn fy mrawd, ddefawd ddifrad. /O amlder o dir llawhir GYC VII 41 31 ydd a Sywedydd, nid oes wadau; /Nid oes allu'n erbyn Iesu, na syn droau, /Nac esgusaw na chuddiaw braw PM V 23 174 peidiant. /Neu orfydd dy orofn nad a_^nt /I'th erbyn i'th erbarch feddiant. /Neur orwyt, yng ngorenw Mo CBM IV 6 247 Yn enwawg, yn anwar, yn aerbair, yn aerbar /Yn erbyn Iwerddon, /Yn dewdor yn arfor Arfon, /Yn arfod ag GYC VII 42 51 eli Ri: rhaid oedd yna /Bod gleindid parawd yn erbyn Trindawd /Rhag trallawd pechawd ddeddfawd ddifa. / CBM III 3 123 _^ rhodawg yng ngryn, /Yn rhodwydd, ebrwydd yn erbyn, /Yn rhodle gwyach gwyarllyn, /Yng nghyfrgain gyfw Erbyniad 1 BF VII 57 5 l - eneidau /Er angau gethrau i gan gythrawl. /Erbyniad pum oes o groes greuawl, /Arbennig Wledig, wlad Erbyniaist 1 ES I 20 12 iawl. /Arbennig Lywiawdr, Brynawdr breiniawl, /Erbyniaist, llywaist llu bedyddiawl. /Erbyn fi, fy Llyw, Erbynied 1 LlG VII 27 51 ochel, /Ar Wirionedd iawn ddawn ydd ymdde_^l: /Erbynied arbennig angel, /Yn barchusaf naf ar nef ydd e erbyniwn 1 MG VII 32 11 n Tad a'n Brawd, awdur brodiau: /Iesu yw hwn a erbyniwn yn ben rhiau, /Isel uchel, Emanuel, me_^l meddy Erbynnaist 1 BF VII 57 3 iawl, /Erbarch uchelsaint braint brenhiniawl. /Erbynnaist, cefaist cyfawl - eneidau /Er angau gethrau i Erbynned 1 GM I 11 72 gant celain /Am draeth Edrywy adrywedd brain. /Erbynned erfai aur falchwawd Walchmai /Yn awr difai, yn Ercwl 1 CBM IV 2 24 /Graid goluch dyluch dilochitor, /Grym afrddwl Ercwl ergrynitor. /Tey_"rnas fy rhwyf, rhwysg Cedifor, / Ercwlff 3 PM V 4 9 i Trinheion: /Traul Efrai, afrddwl Groe_"gion /Ercwlff a Samswn, seirff galon, /Ac Echdor gadarn, gad w CBM IV 17 73 amp yng nghywlad, yng nghad, yng nghur; /Rhybu Ercwlff mawr, rhwysg dyrawr dur, /Rhyfyg angerddawl, gre GRh II 28 10 oddes Duw dri dawn i drinwychydd - naf: /Nerth Ercwlff yw'r trydydd, /Doethinab Selyf ysydd /A phryd A Erch 2 CBM IV 4 122 s duch Duw yn ei dangnefedd /A ddug trais tros Erch a Heledd, /A wnaeth anfadran anfedredd - ar wy_^r / GM I 7 129 yniad amddyfrwys; /Lliaws llwyd a llai, lliaws erch erfai, /Lliaws grai grym diffwys; /Lliaws coch cein erchfarch 1 CBM III 16 212 lan ddihafarch gwrddnen, perchen parch, /I ar erchfarch feinllun, /Gwrfawr glyw a glewyd ar-n-un, /Gw erchi 12 EGM I 26 45 rchaf arch egregi) /Arch ydd wyf yn arch yn ei erchi /Am archfain riain: rhaid ei meni /Trwy ddiwyd eir GM I 14 104 m Rheen gwyn gwan ystlyned - wyf i, /Ac ys mau erchi arch geinmyged, /Cyreifiaint o'r maint maith gyhus GM I 10 36 yg a iolaf, Meddydd plant Addaf, /I Dduw uchaf erchi; /Archaf arch i Grist Celi, /O'i gaffael caffaf re EW VI 6 38 id cam canmawl hawl hwyl gynnydd - eirchiad /I erchi cerennydd; /Tormennawg ddeifnawg Ddafydd, /Tau glo HF VII 23 23 l, nid traul trengi, /I'r gwir Dduw ydd wyf yn erchi, /Er gwy_^r nef o'm nefawl weddi, /Ar oed byr, os LlF1 II 3 61 cerennydd. /Cerennydd fy rhwy, nid rhawch - ei erchi: /Gnawd gan ri rwydd ardawch; /Gwaed gan llu ar ll SB II 22 11 udd, ced fawrfudd, fawrfaith, /Gwae eirchiaid erchi gosymddaith, /Gwae feirdd byd a bedydd o'i laith. GB II 26 158 'r llen bali. /Pan ddaeth o Ffrainc Ffranc o'i erchi /Iechyd rhag clefyd, rhag clwyf delli, /Wynepglawr EGM I 28 45 llwyprawd /Yn edrinaw fry rhag y Drindawd, /I erchi i'm Rhi, Rhwyf nawrawd - gwerthfawr, /Gwrthfyn fy GB II 26 82 wyf. /Archaf reg yn deg, a digerydd - wyf, /I erchi i'm Rhwyf rhwydd gerennydd, /I Dduw gysefin, ddewi LlF2 VI 10 9 er - ydd af /Ar ddau hynaf Naf, ni bydd ofer. /Erchi porth Dewi parth ydd eler /Nid arch anghyfarch ang ES I 20 21 gwrawl, /Erglyw ddig dlawd gnawd yn gnodawl - erchi /Trugaredd iti, fy Rhi rhoddfawl erchis 1 DB VI 30 46 , cynnydd cennis, /Cawsant o'r bobloedd bawb a erchis. /Nid dodi barau a beris - arnaf, /Alaf a enwaf i erchlais 1 PC II 21 37 oe, a dau fab Cedifor. /Fy nghalon a gryn rhag erchlais - y fra_^n, /Dechrau gwa_^n, dychrynais, /Gwae erchliw 2 CBM III 24 127 buddles boddlawn, /Gwyddfeirch eirch erchlyfn, erchliw, crychrawn, /Gwyddfiled gyfred, graddfyged grawn PM V 6 19 laf, /Ei elyf feirch cannaid, /Yn erchlyfn, yn erchliw gleisiaid, /Yn erfawr, ffroenfawr, ffriw euraid, Erchlyfn 3 CBM III 1 23 arth ag atan /Emys llaw llamhir a dan lluman, /Erchlyfn archlun ceirw uch cain ebran, /Eiliw pysgawd gl CBM III 24 127 m rhoddes buddles boddlawn, /Gwyddfeirch eirch erchlyfn, erchliw, crychrawn, /Gwyddfiled gyfred, graddf PM V 6 19 yfnaid - ei alaf, /Ei elyf feirch cannaid, /Yn erchlyfn, yn erchliw gleisiaid, /Yn erfawr, ffroenfawr, erchrawn 1 CBM IV 3 27 gin grawn, /Nid llech gan lluchfar lluchfeirch erchrawn, /Nid lle gan haelder crynoder crawn. /Crynai F erchwch 2 PM V 1 66 n dydd Calan cadrwch, /Ced eirchion i'r cedawl erchwch, /Ef dyrydd haeddydd (a haeddwch - anaw), /Ef an LlF1 II 3 55 do_"ed - Owain, /Eirchion cain awch canrhed; /Erchwch i'm pair, can air, ced; /Archaf i udd naf, nodde erchwyn 5 CBM III 20 1 Gwenwynwyn, erchwyn eirchiaid - er moliant, /Mur milcant Maelgwn rai CBM III 16 230 nt caffael: /Eryr cad, gwrthodiad gwarthwael, /Erchwyn graid, eirchiaid archafael; /Erchwyniawg pedryda EW VI 3 26 n. /Mab Llywelyn hael, hawl gyfa - eirchiaid, /Erchwyn graid, grym tyrfa; /Wyd rhwyf cad, cedwyr ddifa, PM V 27 10 udd! /Graid eryr milwyr Maelawr - a archaf /I Erchwyn nef a llawr, /Udd dinag, dinas gwriawr, /Un dina CBM III 3 116 ey_"rnedd gychwyn, /Trais wenwyn terrwyn, torf erchwyn. /Pan aeth gw_^r, gormes ufelyn, /Gwaith Gogwy, Erchwyniawg 3 CBM III 1 17 wawd, /(Pernawd parch folawd fal nad diflan) /Erchwyniawg esgar, ysgwyd trywan, /Eryfais i'th lys, Lei CBM III 16 231 rthwael, /Erchwyn graid, eirchiaid archafael; /Erchwyniawg pedrydawg (pedriael - ei len) /Powys wen, wl CBM IV 1 37 , clod huysgain, /Eryr huysgwr ysgwyd arwain, /Erchwyniawg trylew, trylwyn uch prain, /Tryliw ei ongyr, Erchwyniog 1 BF VII 51 2 add llew Ffraw! Bu braw bryd addas - orchwyl /Erchwyniog tey_"rnas; /Eithr Un Mab Mair, mawr lias /Duw erchwynnawg 1 CBM III 15 13 dd ym muchedd Mochnant. /Mochnant ddiheuchwant erchwynnawg, - gwledig /Gwlad Frochfael Ysgithrawg, /Dyf erchwys 1 LlF2 VI 7 17 iamau diamebys. /Hand-yth-fagwyd, befr, yn ben erchwys, /Yn orau cenau, Cynon fegys. /Handym feirdd hei erchyll 2 DB VI 29 127 ngaf /O orchudd Gruffudd, ail Nudd, fy naf; /O erchyll golled, gallmarw fyddaf /A'i orchymyn ef ar nef BF VII 53 16 ; /Ydd hyll gofal fy nghalon /Fal ydd hyll teg erchyll ton. /Oerdon fy nghalon; anghelfydd - oedd im /( erddaw 5 GYC VII 43 6 gau galon dreulaw, /Na myned o Grist i'r grog erddaw, /Ac na w_^yr yn llwyr llebyddiaw - 'n Harglwydd CBM III 24 63 ed hoed ohonaw. /Ail cw_^yn a'm tremyn, tremid erddaw, /Ail gw_^r gwrdd gordden, Arthen eirthiaw, /Edfy ES I 24 15 reulyd /Crog ein Tad: ein trais i gyd. /Gwnawn erddaw arddelw anneiryd, /Gwnaeth pob rhyw yn fyw o'i fe CBM IV 16 67 alaeth, /Ef a ddaw i ddangos a wnaeth. /Gwnawn erddaw cyn braw breuoliaeth /Ddiohep woseb wasanaeth; /E PM V 8 28 rferth, aernerth, aur newid - a_^ cha_^r, /Och erddaw nid odid, /Mab Madawg, llawddeawg lleudid, /Ei fa erddi 5 HOG II 11 8 s. /Hiraethawg fy nghof yng nghyweithas, /Hoed erddi, a mi genddi yn gas! /Cyd gwnelwyf ar ddyn urddas PM V 14 34 , /Clywaf fy nghalon don fal tandde /Yn llosgi erddi ar ddeddf cynne. /Diameth wosgeth o wisg eurdde, / IRh VII 29 9 w gwawr /Lle rhed olwynawr o Elenid. /Mi a wyf erddi ar ddelw ermid, /Mwyfwy y'm tramwy tramawr edlid. EGM I 26 17 moliant mal Elifri; /Canaf can feddwl afrddwl erddi /Caniad ei marwnad, mawr drueni. /Cannwyll Cadfan CBM III 5 54 ateb ced, /Ac erof na che_^l fy rhyweled, /Ac erddi ydd wyf o nwyf, ni'm cred, /Ac erod tithau, na'm h erddrwng 2 EMRh VI 23 26 ch Trallwng - Elfael /Pan fu ymdrafael drud ag erddrwng. /Gwnaed Dduw ei ddiwedd-ef, ddi-fefl hebrwng, DB VI 26 42 a genir wedy. /Aerddrud tud, o'r tu pan geffy /Erddrwng, ys teilwng os tely. /Ystyria wrthyf, wrth, o'm erddrym 4 BF VII 56 3 gwael - ei farw /Yn ei fawrglod gaffael, /Grym erddrym, aerddraig afael: /Gruffudd hil Maredudd hael. / CBM IV 9 83 n, ni gryny - gormodd, /Alafrodd Elifry. /Grym erddrym, aerddraig a'i dyly, /Glyw fyged, glew fugail Cy LlG VII 25 57 - ef, /Gw_^r a gynnail nef a'i nerthao. /Grym erddrym, aerddraig yn deffro, /Greddfawl hawl, hwyl gynn LlF2 VI 8 13 iant, /Arddelwawg hyddgant cwbl foliant cain. /Erddrym ced wychrym, cadoedd achwrain, /Urddud ni blygud Erddudd 1 GM I 10 29 a thri meib Gruffudd /Biau budd beirdd weini; /Erddudd (urddas gymhelri) /Calon clywaf yn llosgi. /Llea erddygnawd 1 EGM I 28 36 yng ngwaelawd - uffern, /Yn afflau oerwern yn erddygnawd. /Arddunedig Dduw, arddelw ohonawd /A wnaf, A erddyrn 1 EGM I 25 6 esgyrn - eliffant: /Ys gnawd yn irddant ar ei erddyrn! /Llywelyn, llew glwys, Loegrwys lugyrn, /Llaryg eres 2 DB VI 31 58 gon, /Tri gw_^r a ddug Duw o'r dyniaddon, /Tri eres armes trachwres trychion, /Tri eraill ni eill oll e PM V 5 56 aw, ffrawdd oddiwes - clod, /Bai'i clywed oedd eres! /Mor wrawl ei hawl pan holes, /Mor gadarn yd geidw erfai 5 LlF1 II 4 17 reuoliaeth /Bre_"yr breienin a faeth. /Magysai erfai ar ruddion - trydar; /Tryderan 'yng nghofion /Edli GM I 11 72 in /Am draeth Edrywy adrywedd brain. /Erbynned erfai aur falchwawd Walchmai /Yn awr difai, yn urddedig, EGM I 26 5 , /Neud gwaeddgreg gwaneg gwynt yn edwi. /Neud erfai ddoniau goddau gweddi, /Neud argel dawel, nid mau CBM III 21 127 gwn ysgwyd amdrai, /Gwartherfab Madawg, arfawg erfai, /Gwawr mawr milwriaeth, meddfaeth mordai; /Mordaf GM I 7 129 amddyfrwys; /Lliaws llwyd a llai, lliaws erch erfai, /Lliaws grai grym diffwys; /Lliaws coch ceinwiw, erfawr 1 PM V 6 20 nnaid, /Yn erchlyfn, yn erchliw gleisiaid, /Yn erfawr, ffroenfawr, ffriw euraid, /Ym mhob lliw ceinwiw Erfid 9 CBM III 21 85 dofes: /Yng Nghefn yr Aelwyd oedd aelaw tres. /Erfid a drychid rhag ei drachwres, /Arfau pendrychion co CBM III 10 43 llawn, /Ail Lluddiawn llafn ruddion, /Cyfnewid erfid arfogion, /Cynifiaid cuniaid Caereinion. /Seithfed CBM IV 4 246 Creulanw gwaed am draed amdrychion, /Amdrychid erfid arfogion - i lawr /Am eurglawr mwynfawr Mo_^n. /Ni CBM IV 9 116 awfrydedd a'm dwg o'm dwyn - i wrthyd, /Lloegr erfid, brawlid brwyn. /Brwydr asgen, brwysg nen, braisg PhB VI 14 39 oddef y goreilid. /Cyfod-di, was, a saf a syll erfid - fawr lawr, /Gnawd o synhwyrfawr farn drybelid. / CBM IV 5 86 rllew, aerllid - ufeliar, /Aerbair ba_^r baedd erfid, /Llyw glyw glewdraws yng ngofid, /Llew torf, tari IRh VII 29 5 ul gwan eddewid. /Meddwais, pryderais pryd ton erfid, /Maddau dyn gorau ni'm gorfygid: /Meddyliaw ydd w PhB VI 14 50 dramawr a gawr dremid /A chyfarfod pybl pen yn erfid /Rhag meuedd cyfedd cyfeddach cedyrn, /Rhag bron e PM V 23 15 yn llasar - ddillad /Yn ddillyn gyfarpar, /Yn erfid, yn arfod abar, /Yn arfau bu cenau Cuniar, /Yn dde erfyll 2 ES I 17 42 rau a'm herchyll; /Aerflawdd Lloegr, lluoedd a erfyll, /Arfrudd, er cyhudd, ni'm cyll. /No cholled alaf CBM IV 6 234 gwleidiadon, /Rhydylif cynnif cadfaon. /Rhy-d-erfyll rhwyf ddraig rhodolion - eirchiaid /Rhydalant eu erfyn 1 LlF1 II 5 35 - /Deddfau diau diarchar - /Dygn ddangos aros erfyn, /Fal yd gry_^n dyn a daear. /Seithfed dydd, dydd erfyniad 1 EG VI 18 101 henwyf o henwyr ei dad. /Llachar fa_^r, aerfar erfyniad, /Llachar fron o frydau Gwriad, /Lluchiaint gwe erfyniaid 1 PM V 6 23 /Yn felyn, yn folaid: /Ef a'u rhydd yn rhwydd erfyniaid, /Ef rhy_"wr rhyweryd digraid, /Ef gogel gogan erfynio 1 LlF2 VI 10 93 fynned, /A'm dydduch o yng eang drefred. /Pan erfynio gw_^r gwared - ei dramgwydd, /Iawnaf i'w Arglwy erganedd 1 PhB VI 15 31 , gwawr gwaradredd. /Cynneddf yw cennyf-i, cyd erganedd, /Canu cerdd am borth, am byrth neufedd: /Henge Erging 1 D-1 I 1 9 wy. /Neu ryddadlas am lwyth eurwas Euas lywy, /Erging anchwant, Gwent, Gwlad Morgant, Dyffryn Mynwy, /G erglyw 10 MeiG I 31 1 Duw Arglwydd, erglyw Dy foliant, /Duw Rhoddiad a'm rhydd cyngweiniant; ES I 20 21 meidrawl, /Argledr gogoniant, gwarant gwrawl, /Erglyw ddig dlawd gnawd yn gnodawl - erchi /Trugaredd it GM I 10 4 rgled celli. /Allwynin ysid o symud arglwydd, /Erglyw, Dduw, fy ngweddi; /Annwyd proffwyd prudd ioli /U BF VII 52 8 far! /Collais a gerais o ga_^r - ac arglwydd, /Erglyw eu tramgwydd, trymgwyn anwar! /Collais chwech te PM V 8 3 a fy nlid, /Arglwydd Dduw, yn ddyn y'th enid, /Erglyw fi am funer, osid /'Yng nghaniad o'th rad, o'th r ES I 22 23 a orau awyriawl - ednaint /Ac adnau daearawl, /Erglyw fi, Arglwydd canhwynawl, /Erglywed Gwawr nyfed ne CBM IV 10 34 w ataf. /Ateb a ganaf, arganwyf - f'arglwydd, /Erglyw fi can dothwyf! /Lleisiawn llyw, llew glyw, glewr GRh II 28 30 al ti. /Tydi, o mynni im einioes, - arglwydd, /Erglyw fi i'th gynnoes, /Hebawg bryn, brenin eirioes, /H CBM IV 9 129 edrydd i'th adrawdd is nef, /Pa_^r eurglawr, erglyw fy marddlef, /Pair Prydain, profwn yn nhangnef. / EGM I 29 2 Addef nef Neirthiad, o'th rad (boed rhwydd) /Erglyw o'm gweddi, Celi Culwydd; /Argledr ohonaf, Naf na erglywed 2 LlF2 VI 10 94 gwared - ei dramgwydd, /Iawnaf i'w Arglwydd ei erglywed. /Archaf i Duw ddwy uned: /Un ffydd a_^ chrefy ES I 22 24 au daearawl, /Erglyw fi, Arglwydd canhwynawl, /Erglywed Gwawr nyfed nefawl: /Tu y bwyf y bo Dy ganmawl, erglywiad 1 EG VI 18 81 d gwy_^r, eryr ardwyad; /Ysym-i rwydd arglwydd erglywiad /A glywir o'r tir ger Tanad; /Ysym-i glew a ll erglywyd 1 GM I 12 6 -llyw_^y Dwy yn ddiarswyd; /A ddyly Arglwydd a erglywyd. /Rhyllofies yntau undanc gyfaddef; /Gan engyli ergryd 11 EMRh VI 23 24 th drwy ainc ar Ffrainc ffrawdd annheilwng /Ac ergryd a chryd a chreu ddillwng. /Gwnaeth drallif gwyar CBM IV 9 197 beirdd, beirniad wyf finnau! /Gw_^r glewyd yn ergryd aergrau, /Gw_^r gwledig ar wladoedd, nid gau! /Gw CBM IV 4 5 darogant, /Armes draig dragon pedrydant; /Llid ergryd, esbyd esborthiant, /Llydw amnawdd, oesgawdd ysga CBM III 16 177 , /Ni phyrth gwarth, gorthrum ei gystlwn; /Nis ergryd gorfryd, na gorthrwm glewyd, /Nis trefyd, nis tra DB VI 27 60 uw ein diebryd - fry, /Am frenin Cymry cymrwyn ergryd. /Gwir yw marw gw_^r garw am Gaer Dutglyd, /Gorau BF VII 55 13 glew o'i febyd; /Gw_^r golau ei arfau, aergrau ergryd, /Gw_^r gelyn i ddyn ei ddiofryd, /Gw_^r golud es MB I 3 148 /Gwelant glyw Powys ei bell oesydd /A hawdd ei ergryd hyd lew dyfydd. /Cadwaladr gedawl o gynfedydd, /C CBM IV 17 53 w un cyfawr ydd yn cyfyd /(O arau angau, aerau ergryd, /O oerfedd poenwedd) pawb i fywyd. /O arwar daea ES I 24 29 gyrchwys Ei arfeddyd. /Dug Mab Duw o da_^n ac ergryd, /O oerwern uffern, wern weglyd, /O gyffro daear, CBM III 3 73 nt, /Wyth prifwyd, wyth prifwyth gymaint, /Cyn ergryd penyd poenofaint, /Porthwyr Duw, poed wynt fy ngh GM I 6 7 cyfoed dy rad a_^'th wlad a'th wawd. /Ethyw dy ergryd yn eithafoedd byd, /Arthur gedernyd, menwyd Medra ergrydiaw 1 SB II 24 14 aw, /Gwa_^n yn aer-rain, gwy_^r yn aergrain yn ergrydiaw; /Gweilch yn aergrwydr, gweilch yn aerfrwydr, Ergrynai 1 MB I 3 166 r ddylyed. /Cedernid rhewynt cyn no'i fyned, /Ergrynai fy mhwyll ei bell gerdded, /A dyfo mab Cynan (m ergryned 1 PM V 26 108 wryd, i'th wrdd gadarned, /Mal gwryd Ergwlff ergryned /A Samswn (gwyddgwn gogoned - achaws) /Ac Echdo ergryner 1 CBM IV 6 184 /Twrf yn nhorf, yn nherfysg am dir, /Trwm ydd ergryner crynoder ei fa_^r, /Ei faniar a folir. /Tryfrwy ergrynitor 1 CBM IV 2 24 goluch dyluch dilochitor, /Grym afrddwl Ercwl ergrynitor. /Tey_"rnas fy rhwyf, rhwysg Cedifor, /Tey_"r Ergrynynt 1 CBM III 24 105 iau cyfarfod, /Erlynasant glod er bod yn ben, /Ergrynynt eu ba_^r seirff saffar sen, /Ergyrwaywawr trai Ergwlff 1 PM V 26 108 ed; /I'th wryd, i'th wrdd gadarned, /Mal gwryd Ergwlff ergryned /A Samswn (gwyddgwn gogoned - achaws) / Ergyd 3 CBM III 14 48 air gyfwyrain, /Yn aergreu mawr, yn aergrain, /Ergyd byd bid rhag Owain PM V 16 20 n, /Unbyn ddeddf, unboen o'i ddwyn, /Enbyd y'm ergyd mawrgwyn. /Cwynaf flaidd gwriaf flawdd gwriawr - c GM I 7 16 y-dost fy mhenyd, rhy-drwm fy nhristyd, /Rhy-m-ergyd oer godded; /Rhag galar garw afar efrifed, /Rhyfai ergyr 2 DB VI 24 79 d iddaw. /Gnawd seithgad o Eingl yn syrthiaw - ergyr /Ac eryr rhyswyr heb eu rhusiaw. /Gnawd fod ysgwyd LlF1 II 5 32 hun yn ei luniaw: /Ufeliar ta_^n trwy ysgyr, /Ergyr o'r sy_^r yn syrthiaw. /Wythfed dydd dybydd dyar - Ergyrwayw 7 MB I 3 33 rawd /Cwynif-i ddragon dwfn ddygn ddiwyrnawd. /Ergyrwayw brwydrin cyn rhewin rhawd, /Rhyn ruthrai dorfo CBM IV 1 35 hiriain, /Ar berging Coeling am eu coelfain. /Ergyrwayw cludlan, clod huysgain, /Eryr huysgwr ysgwyd a CBM III 1 27 ar y greulan, /Eryr ar gynrain er yn gynran, /Ergyrwayw cyngad ar feirch cyngan, /Erlyniad, fleiniad, CBM III 21 196 e_"yrn feibion /A edau gelau yn eu galon: /Tri ergyrwayw glyw, glew ganaon, /Tri eryr ongyr angerddolio OC II 14 130 /Dywallaw-di, fenestr, fedd hidlaid - melys /I ergyrwayw gwry_^s gochwys yn rhaid /O gyrn buelyn balch D-6 VII 35 7 lwyd. /Clwyf im ei olo, clod arwedd - aergwn, /Ergyrwayw tey_"rnedd, /Cynran can, cannwyll gorsedd, /Cy OC II 14 44 lydan; /Ar llaw Ednyfed, llawr diogan - lew, /Ergyrwayw trylew, trai ei darian. /Terfysg ddyffysg ddau Ergyrwaywawr 1 CBM III 24 106 n ben, /Ergrynynt eu ba_^r seirff saffar sen, /Ergyrwaywawr trais, traws yng nghynnen, /Eryron trychion Erioed 4 PM V 3 13 ydrfeirdd o'th edrych hud y_^nt i'th adrawdd. /Erioed dy angar aerawd dydd angau; /Eurawg dy angad, eir LlF1 II 4 4 hydwedd gyfedd gyfoed, /'Yng nghydfoes eirioes erioed. /Erioed y'm dyfu dyfaldreth - angau, /Un diau, d DB VI 28 5 goddau chweddlau i mi a fai chweg. /Ni wybu_^m erioed fedru Saesneg, /Ni wn ymadrawdd o ffrawdd Ffrange LlF1 II 4 5 yfedd gyfoed, /'Yng nghydfoes eirioes erioed. /Erioed y'm dyfu dyfaldreth - angau, /Un diau, diameth: / Erlid 8 CBM III 24 68 dd ganthaw; /Eryr glyw glewaf, neuaf na ddaw, /Erlid a berid o'i beriglaw, /Ernywed arnaf-i o fod arnaw PM V 8 21 i'th ddewrwarth ganlid, /A glywo dy w_^yr wy erlid, /A'th orwyr, i'm llamwyr, i'm llid. /A hwde ddewi SB II 24 1 Duw ry-m-rhoddwy, rheiddun Arlwy, erlid cyngor /Rhodd fodd fedru, rhif brif brydu, brydest DB VI 35 39 gynnu, /A_^ llu ni chymu yn Rhyd Chwima; /A'r erlid fal cynt ar ael y dyffrynt /Ar ail hynt gerrynt Ga EGM I 27 78 niau, /Gwedi amdaeru barnu brodiau, /Gwedi hir erlid gobrid gobrau, /Gwedi gw_^yth omedd senedd swynau, CBM III 5 92 /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn arlwy, /Arlwyaw erlid gobrid gobrwy! /Gorfynnawg drythyll, syll na saffw PhB VI 14 12 'm rhoddai brid; /Mawr ei afael hael, hawdd ei erlid. /Ni'ch traethaf-i gelwydd, nid ef gelwid - hwn /C MB I 3 48 g. /Yr arynaig lew law ddiferiawg, /Ni ludd ei erlid yn odidawg. /Ceimiad cas agarw, syberw serchawg, / erlyn 6 PM V 22 27 ir a fernir wrth Efyrnwy, /Gwychrfalch Lewelyn erlyn arlwy; /Nid cywiw a_^ llwfr dwfr Dyfrdonwy. /Cerai OC II 14 34 ac niw dychryn - cad, /Cyflafan argrad, cymwy erlyn. /Cydwyr ydd aethant er clod obryn, /Cyfoedon arfa EG VI 18 107 /Parch arfawr Arfon angoriad, /Llywelyn, drais erlyn drusiad, /Dros Ddeau angau o'th angad: /Angor mo_^ LlF2 VI 10 35 benyd /Can ni w_^yr ennyd pa hyd ater. /Ni mad erlyn dyn dim ehofnder /O gadwent present heb brysurder. CBM III 27 17 dd fyddaf am ei daw. /Trist yw ynof cof, cawdd erlyn - i'm bryd /Er brawdfaeth Llywelyn; /Trwm a barthr CBM IV 13 33 il Rhun bu rhudd. /Rhuddgrau ei arfau, arfaidd erlyn - Lloegr, /Lliaws bardd o'i gylchyn, /Dawn fu pan Erlynasant 1 CBM III 24 104 Aerfleiddiaid, fleiniaid, fleiddiau cyfarfod, /Erlynasant glod er bod yn ben, /Ergrynynt eu ba_^r seir Erlyniad 1 CBM III 1 28 n gynran, /Ergyrwayw cyngad ar feirch cyngan, /Erlyniad, fleiniad, flaidd cynfaran. /Arwar fy ngwrddfar erllefesir 1 CBM IV 6 179 /Nid arlluddiaw rhi rhyellir, /Nid er lles nid erllefesir, /Traws trochiad gyrchiad, pell gyrchir - ei erllydd 1 IRh VII 29 31 yr geblid, /Yn arllaw anaw yn y'i rhennid, /Yn erllydd cynnydd cynienid - rhiain, /Yn arllwybr arwain m erllynedd 1 DB VI 30 75 g heddiw lliw, wedi llariedd, /Y llaw a gedwis erllynedd - adwy /Yn Aberconwy cyn ei gorwedd. /W_^yr br erllyrion 1 D-3 VI 19 5 addef addwyn dirion. /Y'm ce_^n o'r lluoedd ar erllyrion /A ddugost yn ffyrf rhag Ffaraon /Pan ddaeth p Ermid 3 CBM III 1 25 ebran, /Eiliw pysgawd glas, gleisiaid dylan. /Ermid ei greulaw ar y greulan, /Eryr ar gynrain er yn gy PhB VI 14 10 fed ffosawd /Dyrllyddiwn-i wirawd cyn byddwn-i ermid. /Moladwy fleiddryw ni'm rhoddai brid; /Mawr ei af IRh VII 29 9 ed olwynawr o Elenid. /Mi a wyf erddi ar ddelw ermid, /Mwyfwy y'm tramwy tramawr edlid. /A meinoeth y'm ermidedd 2 PM V 22 19 oegr wrthryn tra Llyn Llumonwy. /W_^yr Madawg ermidedd fwyfwy, /W_^yr Ywain firain ei afarwy. /Pryffwn CBM III 11 27 y dyfu diofal - anrheg, /Anrhydedd cyfartal, /Ermidedd terrwyn tey_"rnwal, /Aur hybarch, hebawg a bual Ermideddawg 1 CBM III 1 19 yd trywan, /Eryfais i'th lys, Leisiawn gyman, /Ermideddawg lyn erbyn eurban, /Eurgyrn buelin, bueilgyrn ermoed 3 CBM III 24 62 rydawg deifniawg, dyfnais-i gwynaw, /Cwynaf im ermoed hoed ohonaw. /Ail cw_^yn a'm tremyn, tremid erdda GM I 9 35 ar fy ysgwyd. /Lliaws a'm golwch ni'm gwelsant ermoed /O rianedd Gwent gwyllt i'm crybwyllaid. /Gwelais CBM III 5 79 ith /I ar draed awel y drydewaith! /Ni thewais ermoed o'i moli mal drud, /Ni phair gosymud i'm gosymdai ermyd 1 PM V 28 11 lary /Am lwry mil o esbyd, /Trydar wasgar wisg ermyd, /Trydydd hael beirdd afael byd. /Bydoedd yng nghy erni 1 MeiG I 33 13 a cherydd fi /Can ni wn na'm ffordd na'm ffurf erni. /Ernywiant i ddyn ei ddigoni /Ar Dduw yn gollwng g ernyw 3 GRh II 28 49 -rad gwallofiad gwelling. /Gwell gennyf arnaf, ernyw elyn - Lloegr, /Wallofiad aur melyn, /No'th fa_^r, CBM III 27 14 . /Glasfedd ei ortho, ei orthaw - i'm byw /A'm ernyw er na ddaw, /Trwm ynof cof ced wallaw, /Tristfardd CBM IV 4 74 ich ysgwydd. /Balch edlid ysid, ys arwydd, /Ys ernyw, ys arnaf yd gw_^ydd; /Ysef wyf wedi rhwyf rhoddrw ernywaf 2 CBM III 21 143 yfai, /Neud ydiw heddiw heddwch arnai. /Arnaf, ernywaf, ernywed - a'm clwyf, /O'm cleddyfrudd rwyf y'm ES I 15 31 o'i arfaeth, /Duw a fedd o'i fuddugoliaeth. /Ernywaf, gallaf etgyllaeth - i'r gw_^r /A'm gorug hynafi ernywed 6 MeiG I 33 61 es. /Einioes enrhydedd rhag llu anwair /Yn lle ernywed a wna Cadair. /A gaiff a gaffer yn ddiadnair /O CBM III 21 143 ud ydiw heddiw heddwch arnai. /Arnaf, ernywaf, ernywed - a'm clwyf, /O'm cleddyfrudd rwyf y'm rhygodded GM I 7 25 rym hy Hywel /A hywydd olo_"ed; /A hwyaf arnaf ernywed /Ar ddeurudd Fadawg fod tydwed. /Tydwed doydd fe CBM III 24 69 , neuaf na ddaw, /Erlid a berid o'i beriglaw, /Ernywed arnaf-i o fod arnaw /Ddeyerin dderwin: dir eu cu CBM III 5 34 Na wna fi, feinwen, fal na hunwyf, /Ni'th wnaf ernywed er na'th gaffwyf. /Nid er chweddl amgen ydd amgy CBM III 3 71 ffern wern ffurf, ffyrf ei henaint! /Cyn arnaf ernywed wyth haint, /Wyth prifwyd, wyth prifwyth gymaint ernywiant 2 CBM IV 4 41 , /Elyf nawdd, adrawdd edrywant: /Edewid arnan ernywiant /Er nad byw rhy_"wr rhyw Runblant, /(Cardd ang MeiG I 33 14 dd fi /Can ni wn na'm ffordd na'm ffurf erni. /Ernywiant i ddyn ei ddigoni /Ar Dduw yn gollwng gwall fy Erod 3 MG VII 32 51 d, rhag twyll a brad y brenin gau; /Rhwystrwyd Erod, greulawn arfod, ar ei arfau, /Lladdwyd meibon gwir D-5 VI 36 18 , /Drwg ydd aeth iddaw wrthwynebedd, - iawn /I Erod greulawn ei greulonedd! /Gwerthu Iesu (ysy rhyfedd) CBM III 5 55 eled, /Ac erddi ydd wyf o nwyf, ni'm cred, /Ac erod tithau, na'm hamheued! /Ac er Peryf nef, na'm difan Erof 6 MB I 4 6 gryngod a mi! /Adfrau, adfant cof Dy rygoddi /Erof, ac edifar ei ddigoni; /Digonais gerydd yng ngw_^y GM I 9 110 m-golwch bun ban ym dennairch o bell, /Pwyllid erof ar ni lefais! /A minnau o'm cof cefais (dyfnais /Dd BF VII 57 19 neir er dy air, Fair fuddugawl, /Gwna, dan gof erof, eiriawl - im dangnef /Yn nhey_"rnas nef Naf ysbryd CBM III 5 32 mnaid gannaid, ged ath iolwyf. /Can ni wnei-di erof, er a ganwyf, /Na wna fi, feinwen, fal na hunwyf, / GM I 13 15 rhyse /Selwedd gw_^yth gwrth y dwyre. /Gnawd erof hiraeth (etgyllaeth echen) /Ac uchenaid fore; /Gnaw CBM III 5 53 eniwed - ohanaf /A dywan ataf ag ateb ced, /Ac erof na che_^l fy rhyweled, /Ac erddi ydd wyf o nwyf, ni eron 2 LlF2 VI 10 49 y dialer. /Dybu Grist ym mru, ym mhrudd-der, - eron, /Deuwn rhag Ei fron Fryn Olifer. /Dyddaw Mihangel, CBM III 21 192 ion, /Nid gwaglaw adaw adaf rhuddion. /Edewid eron rhan gofion - galar /A geleurudd yng ngwelyddon, /E ertrai 1 CBM IV 4 195 r gwyar gwonofiai, /Gwyddfeirch ton torrynt yn ertrai. /Gwythur naws: fal traws a'i treisai, /Gwyddfid erthyst 3 PM V 1 119 r gystwy gwrdd gastell y Rhug. /Ef gwnaeth yn erthyst byst Bochglug /A glyw briw Branes dyorllug. /Ef CBM IV 17 67 lysur, /A heb wybod bod byd mor amhur. /Rhybu erthyst in: rhybu Arthur - gynt, /Rhybu amgyffrawd gwynt BF VII 46 24 co_^r, Cymru ddiffreidiad, /Aesgur fal Arthur, erthyst laddiad. /Ys bydd gwawd berthwawd barth ag atad, erw 2 CBM IV 13 28 rwy wa_^n, trwy agerw, /Ced hy cad fry Fron-yr-erw. /Erwan tey_"rnedd, te_"yrn udd - Prydain, /Pryder PM V 23 158 agwrdd ymwrdd am hardd amgant - bre, /Bron-yr-erw y'i galwant; /Cynwan llu, mal llew y'th welsant, /Ca erwaint 1 GM I 6 12 a_^d (ar neb fwy gnawd) /Na mwy gronny aur nog erwaint flawd! /Ni rhydd rhwysg eryr hyd troed o'i dymyr erwan 12 OC II 14 52 awr fawr fuan /A garw ddisgyr gwy_^r a gw_^yth erwan, /Ac ymgynnull am drull am dramyfan /Fal y bu ym M CBM III 28 34 yn. /Cwynwyf o ddyrwyf, o ddyrawr - anian, /Am erwan, am eurwawr, /A'th gwynaf, er-yth-gwynawr, /Er-yth PB VII 7 27 s ddifant - dragon, /Ar bob draig ys rhamant! /Erwan dolur mur milcant /Arfoll mawrgwydd goll Morgant PB VII 18 27 e_^n, walch syberw, /Creded ei fyned i feirw! /Erwan ei ddwyn, gw_^yn gynnwrf, /Eryr, mur mawrwyr, neud GG II 31 33 /A'm cynigiws aur a meirch hywedd. /Hil Cynan erwan erwydedd, /Hael i wan, hil Ywain Gwynedd, /Hil Mad PB VII 13 27 - yn llaw, /Gw_^r fal llew digythrudd; /Oedd erwan gwayw, preiddwan prudd /Arfoll mawrgoll Maredudd ES I 18 13 gawr am ben garthan /Pan gafas aerwas eurwan. /Erwan im galar galan Hyddfref - ddwyn, /Mau ei ddwys ddi CBM IV 13 29 _^n, trwy agerw, /Ced hy cad fry Fron-yr-erw. /Erwan tey_"rnedd, te_"yrn udd - Prydain, /Pryder Lloegr ES I 16 23 d yn ei gylchyn. /Tros elfydd y'n bydd (bid yn erwan) /Trais Ierusalem gan Syladin. /Ac ail ddirglais t CBM IV 17 123 d anghred: /Yn uffern gethern, gaeth drefred - erwan, /Yn affan poethfan, peithiawg drwydded, /Yn naffa DB VI 29 34 echrau /Byth yn lladd Llundain a'i thyrau, /Bu erwan yr awr y ciglau; /Bu oer im aros y chwedlau: /Na b DB VI 26 23 a'u cehy, /Dy fyd wrth dy fryd, frenin Cymry! /Erwan yw inni, o mynny, /Aerwalch balch, bylchu fy ngwel erwi 1 GB II 26 169 eunydd y'i gorelwi /I geisiaw diffryd y_^d ei erwi; /Ny allwys gwerin gwared iddi /Hyd ban y'i gwarawd erwydedd 1 GG II 31 33 cynigiws aur a meirch hywedd. /Hil Cynan erwan erwydedd, /Hael i wan, hil Ywain Gwynedd, /Hil Madawg hy erwyn 1 GRh II 27 4 el, /O Dduw, ddeon archafael, /Ac o ddyn, hawl erwyn hael. /Hael udd cleddyf rudd, clod faith, - na'm g erwyr 1 OC II 14 69 , /Aerguniaid, cyrchaid coch eu hongyr, /Trais erwyr yn ffwyr, ffaw ehegyr, /Trai eu dwy aesawr gan un Ery 1 CBM IV 9 78 wryd, gw_^r hy, /Gw_^r greidiawl fal Graid fab Ery. /Trais Dreon, trinheion nwy try, /Traws trydar, try eryf 2 CBM IV 4 83 , /Argledr llawr, arglwydd mawr, madiain. /Arf eryf eryr Nanhoywnain, /Araf yw arwydd ei ddichwain: /Ar ES I 17 50 'th fawrdad - am ged, /Ni'm gedynt arallwlad; /Eryf llu, arwr, lleiddiad, /Eryr ar gedwyr, na'm gad. /N Eryfaf 1 LlF1 II 2 56 af. /Eryfais dy win o'th wen adaf - ddiwedd; /Eryfaf dy fedd, dy fodd a wnaf. /Eryfant anant o aur, o eryfain 1 CBM IV 1 22 oedd trwm rhag tremid angau /Ac eryfed crau ac eryfain; /Arwyar ar wy_^r, ar wy_^r gnofain, /Ar gnawd y Eryfais 4 LlF1 II 2 55 ad olystaf, /Eryres ormes, trachwres trechaf. /Eryfais dy win o'th wen adaf - ddiwedd; /Eryfaf dy fedd, PM V 25 9 u ei derfyn a'i dorf drosti. /Eryr tey_"rnedd, eryfais ei fedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ar ddehau rhi; /E PM V 25 11 ei fedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ar ddehau rhi; /Eryfais ei win o'i falch fuelin /A'i wisgoedd eurin ar f CBM III 1 18 ad diflan) /Erchwyniawg esgar, ysgwyd trywan, /Eryfais i'th lys, Leisiawn gyman, /Ermideddawg lyn erbyn Eryfant 1 LlF1 II 2 57 f - ddiwedd; /Eryfaf dy fedd, dy fodd a wnaf. /Eryfant anant o aur, o ariant; /I'th lys, les milcant, y Eryfasam 1 CBM III 24 108 nghynnen, /Eryron trychion, trychwyr orffen. /Eryfasam-ni feddw fedd y Drefwen /Ym muchedd gwledig, gw eryfed 1 CBM IV 1 22 main, /Ac eryfoedd trwm rhag tremid angau /Ac eryfed crau ac eryfain; /Arwyar ar wy_^r, ar wy_^r gnofa eryfoedd 1 CBM IV 1 21 /Llaw ar llafn a'r llafn ar llu Norddmain, /Ac eryfoedd trwm rhag tremid angau /Ac eryfed crau ac eryfa eryglon 1 PM V 9 30 rne; /Ef yn ffrau terau, tarole - Saeson, /Mur eryglon Mo_^n, mynestr greudde. /Boed ef ei orffen orffo erynaig 1 PB VII 10 23 , /Maredudd mawrfudd Maig, /Ardwy llu, Lloegr erynaig, /Eurdrethau dreigiau i'm draig. /Draig anghynnw eryr 105 OC II 14 60 rswyd, orsaf Gwygyr, /Gogeled a'i cawdd, calon eryr, /Ac un mab Madawg, enwawg Dudyr - hael, /Hawl flei LlLl II 16 51 an - ddyn, /Llywelyn gwawdwyn gwa_^n, /Gwy_^r eryr aer ddarogan, /Gw_^r yn gware llawesan. /Dygychwyn, CBM IV 10 3 ddawn /A'th ddoniawg wyf finnau) /Ar dy wy_^r, eryr aerau, /Ar dy wlad, wledig Deau. /Aswynaf, archaf a OC II 14 77 t a'i gortho nid gorthenau. /A dyddwg i Dudyr, eryr aerau, /Gwirawd gysefin o'r gwin gwinau /(Oni ddaw PC II 21 14 /Llas arth yn y gyfarthfa, /Llas nerth gwy_^r, eryr aerfa, /Llas Hywel wyn fab Owain, /Llas gw_^r mirai BF VII 55 20 , dewr wryd - Bedwyr, /Gw_^r beilch ei filwyr, eryr aerfryd; /Gw_^r hygyrch ei lys, esbys ysbyd, /Gw_^r PhB VI 13 24 dernid enwerys, /Arfrudd, prudd Prydain Ynys, /Eryr aerglwyf, Arglwydd Rhys CBM III 17 23 n rwyf rhad rhudd fyhyr, /Am Hirfryn hirfraisg eryr, /Am Hafren hyfryd gwe_^n gwy_^r. /Ar llaw Owain ha GM I 9 123 Prydain allweddawr oll yn eiddiaw. /Endewais-i eryr ar ei giniaw dynin, /Dyraith Gwynedd gwyar iddaw. / ES I 17 51 gedynt arallwlad; /Eryf llu, arwr, lleiddiad, /Eryr ar gedwyr, na'm gad. /Na'm gad i wybraw, heb obryn PM V 24 4 Madawg, /Arwr yn arfau, aerfeddawg - de_"yrn, /Eryr ar gedyrn, eurged farchawg, /Llywelyn, llary rwyf, LlG VII 24 43 udd, olud roddi, /Aerflaidd arwraidd o Eryri. /Eryr ar geinwyr, gamwri - dinam, /Neud einym ei foli; /E PM V 29 9 dd /A'i gwy_^r gworfych o'r diwedd. /Diweddwyr eryr, ar Gymry - hu bych, /Hu bydd bawb a'i dyly, /Wrth CBM III 1 26 isiaid dylan. /Ermid ei greulaw ar y greulan, /Eryr ar gynrain er yn gynran, /Ergyrwayw cyngad ar feir PM V 6 15 ni ddywaid - na_^g /(Fy neges yw syniaid), /Yn eryr ar lawrwyr leiddiaid, /Yn addon meddwon medd cyntai BF VII 50 36 ennig, bennaf - o filwyr /Hyd ym Mhorth Wygyr, eryr araf. /Y Gw_^r a gymyrth engyrth ingaf /Angau dros LlF1 II 3 45 rchaf it ateb diwair, /Eryr ongyr, er Ungair. /Eryr arbennig ar ben aneirw - wyd, /Neu orwyd, neu w_^yr EG VI 18 80 /Ysym-i ri ryfel ddiffreidad, /Diffryd gwy_^r, eryr ardwyad; /Ysym-i rwydd arglwydd erglywiad /A glywir PM V 18 32 Wyt priawd tir Prydain a'i chlas, /Wyt prifwyr eryr arddyrnfras, /Wyt chwyrn, wyt te_"yrn, wyt eirias - CBM IV 6 106 cadwent ced wallaw. /Gwallofiad alaf, gollewin eryr, /Arf dewrwyr y dwyrain, /Rhuddfoawg farchawg, feir PM V 1 5 rwain na_^d /I foli cedwesti wastad, /I filwyr eryr, arf gwenwlad - a gwaedd /A gwyddgwn ysborthiad, /I PM V 21 16 d Lundain, /Aerwalch balch, bolch ei laslain, /Eryr, arf prifwyr Prydain. /Prydain anghyngain am gyngas LlF2 VI 8 33 eufedd nid rhyfedd hyd yn Rhufain. /Rhif pybyr eryr arwyrain, /Rhwyf difradw, rhwym achadw Mechain. /Rh CBM III 13 34 aith, /Blawdd esgar, ysgor yn niffaith, /Balch eryr, baran Lly_^r Llediaith. /Brad eurgrwydr, gynfrwydr PB VII 16 5 daerlew ba_^r /Bu briw ger bron ei eryr. /O'i eryr bu oer golled /Dwyn Madawg, draig fodawg, drud; /O' BF VII 49 31 n ddamwain - draig, /Drwg achweddl ei arwain, /Eryr cad, braisg borthiad brain, /Aerwalch awyddfalch Ow CBM III 16 229 cyfachafael - co_^r, /Cyfecheifaint caffael: /Eryr cad, gwrthodiad gwarthwael, /Erchwyn graid, eirchia PB VII 9 24 ynial Dywalwern! /Eurbost cad aerbyst cedyrn, /Eryr cadr dewrwyr cadarn. /Cadarn cedyrn gywrysedd /Y ce BF VII 46 14 /Arfaeth ehelaeth, hwyl gyrchiad - brwydrin, /Eryr Caerfyrddin, fyddin feiddiad, /Arfod Peredur, drymg CBM IV 3 47 ogawn, /Torfoedd amnifer am ne_^r am nawn, /Am eryr cedwyr a'm ceidw yn iawn: /Cedwid Duw o nef nerth M BF VII 52 10 /Collais chwech te_"yrn cedyrn cydfar, /Chwech eryr, cedwyr cadr eu darpar: /Llywelyn a'i blant, blaeng BF VII 48 11 ), /Am aerwalch haelfalch, hawdd yw wylaw, /Am eryr cedwyr cydfraw - Merfyniawn /Mor ddicllawn digrawn PM V 25 60 adeithi; /Archaf it, Arglwydd yr arglwyddi, /I eryr cemwyr cymod a_^ Thi LlF2 VI 7 15 /Nid dawn anghyflawn nac anghyflys. /Handwyt, eryr Clwyd, clod enwerys, /Rhiau diamau diamebys. /Hand- BF VII 45 7 galar, /Bu traws golofn cyfoeth, /Arwr dw_^r, eryr dewrddoeth, /Eurwawr, carueiddfawr coeth. /Dewrgoe LlG VII 25 70 adawo! /Bolchlafn lud am dud a derfyno, /Balch eryr dewrwyr, dorf anosgo; /Beilch yw ei gadweilch, gada LlF2 VI 8 9 Arwr wawr prydfawr, warant Prydain. /Aer bybyr eryr dewrwyr dwyrain, /Eurgyfrwy gyfrwydd orwydd arwain. CBM III 26 70 /(Neud adwyf o nwyf nad ydwyd) /Rhuthr aruthr eryr dihyw_^yd, /Rhuthr cynwan Cynan fab Cynwyd, /Rhuthr GM I 9 84 ngwrthrin gwy_^r, /Gorddyar ei drais, Emrais eryr. /Dychluded tey_"rnedd tey_"rnged iddaw, /Gwledig A PM V 3 8 ron dyrfa, /Eryr Tey_"rnon er yn dey_"rngain, /Eryr ddraig ormant ... /Ardduniant prif-feirdd, eurddwrn PM V 26 33 eu tachwedd /I lwydion, canaon calledd; /Gnawd eryr ebyr abar - gwedd bangaw /Yn bencnud wy gyfedd, /A CBM IV 9 23 wd - ei eirchion /Ei eirchiaid ar blannawd; /I eryr eirioes moes Medrawd /Ni welaf, ni welir cydfrawd. PM V 20 40 remynaist, ben gwy_^r, /Trwy Dyrn, dey_"rnaidd eryr. /Er pan 'u llywiaist, Lloegr ddiwraidd, - Gymry, / EW VI 1 8 yrn llu cadarnllaw gwy_^r, /Cadarnloes eirioes eryr. /Eryr mawr ddewrwyr, mae y ddelw - y gallwn /Na by PM V 11 28 wryd bryd Bra_^n fab Lly_^r, /Cedawl arwynawl eryr. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnwawr - Prydain, /Pryder b DB VI 33 25 anwar galar, pa gelir?) /Pan ddangoser gwy_^r eryr eurdir, /Nad y gw_^r o Ros a ddangosir. /A ryfo gor PB VII 1 21 ilch beilch balch westi /Mo_^n, eryron Eryri. /Eryr eurdreth my_^r, aerdranc - yw Owain, /Gweilch goelf D-6 VII 35 4 yngwyd - galar /(Geleurudd na adwyd) /Am wy_^r eryr eurysgwyd, /Am wawr Dyffryn clodfawr Clwyd. /Clwyf GwB VI 17 3 d - traws, /Tros Gymru y'i clywyd, /Fal rhuthr eryr eurysgwyd, /Cynon fab Culfanawyd. /Rhuthr a ddug fy BF VII 54 19 fynogi, /Awyddawg farchawg, feirch ddigronni, /Eryr Ffraw, ni ddaw i'w ddaioni - neb /Am glod ac wyneb CBM III 24 67 aw /Rhodd a gefais, o'i fodd, o fudd ganthaw; /Eryr glyw glewaf, neuaf na ddaw, /Erlid a berid o'i beri CBM III 28 25 werys /Ceidwaid graid Grugunan lys. /Grugunawg eryr Grugunan - gynneddf /Ni gymysg am ogan, /Glew lew, CBM III 12 43 yfrudd nid etgyr, /Gweilchlyw glyw, glewdraws eryr, /Gwalchlan gannerth, gwalchnerth gwy_^r. /Gw_^r y PM V 12 40 ant a_^'r eiddiaw, /Arwar trydar, trin ognaw, /Eryr gwy_^r ffrawdd dymyr Ffraw. /Ffraw-gyrchiad cant ca CBM IV 4 237 as Nwython. /Eurddraig Eryri, eryron - fyhyr, /Eryr gwy_^r golluchon; /Dangosed gweithred Gwaith Faddon PM V 2 57 rain, /Tey_"rnas firain faran Benlli, /Na wna, eryr gwy_^r, gorddiogi /A_^'m daddl, udd trwyaddl yn ne EW VI 5 51 ewin - holl wybod, /Llwybr eang ei fyddin. /Am eryr gwy_^r gorllewin, /Gorllawes, trais trachw_'res tri LlG VII 27 49 Fihangel! /Och hyd atad, Duw, er dwyn Hywel! /Eryr gwy_^r, gwarant heb ochel, /Ar Wirionedd iawn ddawn EW VI 4 35 drig - w_^yth, /Am wawr llwyth a lleithig, /Am eryr gwy_^r gweithfuddig, /Am io_^r aerddor urddedig. /U CBM III 10 24 wogawn; /Eurdorchawg farchawg feirch anghrawn /Eryr gwy_^r gwelygordd Leisiawn. /Ail welygordd fawr fei CBM III 19 24 ddetchwyn, /Yn eurllyw glyw, glew, dengyn, /Yn eryr gwy_^r, Gwenwynwyn. /Detholais rwyf llu, lluriglas PM V 26 23 oegr, /Neud llwyr weddw y gwragedd. /Ni cha_^r eryr gwy_^r gworwedd - na chysgu, /Na chosgordd heb wne EMRh VI 23 5 gorflwng, /Arfau briw trilliw, trillu gyhwng. /Eryr gwy_^r Gwynedd, gwn nad echwng, /Cyd ef ddigoner ni PM V 10 56 Merfyniawn, /Arf myrdd, aradr cyrdd can iawn, /Eryr gwy_^r llewyr Lleisiawn. /Lleisiawn berchen ben, ba PM V 19 3 , werlyn - hael /Hil Fleddynt fab Cynfyn, /Arf eryr gwy_^r llewyr llewyn, /Aergymid gyndlid Cynfelyn, / DB VI 30 90 . /Bu_^m i gyda hael, hwylglod rysedd, /Buarth eryr gwy_^r, uch gwin a medd, /Bu_^m i gydag ef, yd gefa PM V 10 4 bair Cyridfen, /Arwar udd gwrddfar, gordden, /Eryr gwythyr gwaith Feigen. /Mau gynnelw, yr elw, yr ala PM V 30 16 ydd berchen, /Arwyneb Prydain, prif elfydden, /Eryr huysgwr hyd Ysgo_"en, /Aerorun fal Rhun rhudd ei on CBM IV 1 36 coelfain. /Ergyrwayw cludlan, clod huysgain, /Eryr huysgwr ysgwyd arwain, /Erchwyniawg trylew, trylwyn GM I 6 13 gronny aur nog erwaint flawd! /Ni rhydd rhwysg eryr hyd troed o'i dymyr /Er ofn herwyr yn herw ystawd. PM V 23 160 ant; /Cynwan llu, mal llew y'th welsant, /Cadr eryr, i'th wy_^r yn warant, /Can hynny cynhennu ni wna_^ PhB VI 12 19 , - na'm gwartha, /Na'm gwrthod yn ddurfing, /Eryr llewyr, llaw berging, /Erhaeddiaist-ti eang o ing. BF VII 53 18 on. /Oerdon fy nghalon; anghelfydd - oedd im /(Eryr llym lluosydd) /Aros clybod dyfod dydd /Aur golofn EW VI 1 9 cadarnllaw gwy_^r, /Cadarnloes eirioes eryr. /Eryr mawr ddewrwyr, mae y ddelw - y gallwn /Na byddwn ar PM V 17 4 /Huanaw i'm gogawn /Arwr, arwrwas, cas crawn, /Eryr mawrwyr Merfyniawn. /Merfyniawn, Lleisiawn, lles ar CBM III 21 17 wn, /Adrawdd gan hiraeth a wnaeth a wnawn: /Am eryr mawrwyr Merfyniawn - ydd wyf /(O ddifa fy rhwyf) yn PM V 27 9 udd, /Mab greddfawl greidiawl Gruffudd! /Graid eryr milwyr Maelawr - a archaf /I Erchwyn nef a llawr, / PB VII 18 28 ned i feirw! /Erwan ei ddwyn, gw_^yn gynnwrf, /Eryr, mur mawrwyr, neud marw CBM IV 4 83 gledr llawr, arglwydd mawr, madiain. /Arf eryf eryr Nanhoywnain, /Araf yw arwydd ei ddichwain: /Ar ddru EG VI 18 130 r, /Ei orfod gosod glod a glywer, /Ei wy_^r am eryr ni amharer, /Ei warae orau pan waraeer, /Ei wayw a LlG VII 28 13 yf, /Ac ar Elsmer glwyf, glud fygedawg. /Rhugl eryr ongyr, angerdd freiniawg, /Rhagflaen cad, cadarn dy PM V 1 167 l - ffosawd, /Mi a_^'th wawd a'th waddawl, /Ti eryr ongyr angerddawl. /Tau i'th lys lestri euriniawl, / CBM III 21 197 galon: /Tri ergyrwayw glyw, glew ganaon, /Tri eryr ongyr angerddolion, /Tri chyfrin a_^ thrin ac a_^ LlF1 II 3 44 /I wared am ein Pair. /Archaf it ateb diwair, /Eryr ongyr, er Ungair. /Eryr arbennig ar ben aneirw - wy PB VII 16 4 daryan a'i daerlew ba_^r /Bu briw ger bron ei eryr. /O'i eryr bu oer golled /Dwyn Madawg, draig fodawg LlF1 II 2 52 naf. /As dewiso Duw y diweiriaf - o'r gwy_^r, /Eryr Porthwygyr, wychyr uchaf. /Eryri gedwi gad olystaf, PM V 4 49 praff wron, /Hil Rhodri yn helw rhodolion, /Yn eryr prifwyr, priodorion - clod, /Yn cludaw anoethion, / PM V 6 35 ei daid /Ysgwydawr llethridfawr llathraid, /Ef eryr Prydain priawd [] /Hwy gwrthaw gwrthrychiaid. /Pan PM V 10 9 nu, gan y pennaf. /Pennaf udd, Gruffudd, graid eryr - Prydain, /Priodawr tud allmyr, /Hyd ydd a_^ clod GwB VI 17 8 _^dd glyw gwythlawn ongyr, /Llyna ruthr aruthr eryr! /Rhuthr a ddug fy naf (nawell yw - o'r gwy_^r /No' DB VI 24 80 Gnawd seithgad o Eingl yn syrthiaw - ergyr /Ac eryr rhyswyr heb eu rhusiaw. /Gnawd fod ysgwyd frwyd, fr LlG VII 24 88 ar defnydd; /Ef gorau rhiau rhegofydd - a wn, /Eryr Snawdwn, aer gyfludwydd. /Cad a wnaeth, cadarn ymge PM V 13 13 ai fygwl ateb, /Ni faeth negyfaeth i neb. /Naf-eryr, te_"yrn rhag tymestl - cedeirn, /Cadwai dud i dan PM V 12 10 Greidiawl, arwyniawl arwynebedd - glyw, /Gloyw eryr tey_"rnedd, /Clwyf dygn Deau a Gogledd /Clywed ei f PM V 25 9 dd neb dyn, /Cymru ei derfyn a'i dorf drosti. /Eryr tey_"rnedd, eryfais ei fedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, PM V 30 18 d Ysgo_"en, /Aerorun fal Rhun rhudd ei onnen, /Eryr tey_"rnedd, i Wynedd wen LlG VII 25 41 lofrudd - arglwydd, /Un eurglod wyd a_^ Nudd. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnaidd udd /Ar fyrdd cyrdd, cerddo PM V 11 29 ryd Bra_^n fab Lly_^r, /Cedawl arwynawl eryr. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnwawr - Prydain, /Pryder beirdd n PM V 3 7 terrwyn de_"yrn, /Eryres ormes, eryron dyrfa, /Eryr Tey_"rnon er yn dey_"rngain, /Eryr ddraig ormant .. BF VII 47 19 arf cyhoedd - hywerth /Fu Hywel o'r pobloedd, /Eryr tirfawr, arf torfoedd, /Aer ysgwn, aur ysgwyd oedd. CBM III 20 9 /Cadau ddo_^r, ca_^r co_^r gyrchiad. /Cyrchais eryr trais trin oheb - heb gudd, /Cad wosudd, ced woseb, CBM IV 5 37 haelonaeth Heilyn. /Hael hyglau frydau, fryd eryr - yn aer, /Yn aros cyfergyr, /Hirgwyn brwyn brwydr EG VI 18 32 awl. /Mi a'th arwyre a_^'th arwyrain - myfyr, /Eryr yn rhyfyr prifwyr Prydain, /Prydfawr Lywelyn pryd d DB VI 31 63 holion, /Tri arwr, eurdwr eurdorchogion, /Tri eryr yn wy_^r ac yn weision /(Tri chlwyf nad ydynt fal c LlF1 II 2 2 Ardeml gwir ar dir arddwyreaf, /Ardyml, gwy_^r eryr y'th farnaf. /Ardwyad cadau, cadr y'th welaf - heno eryres 4 EW VI 2 9 d rhyw i'm ne_^r roddi nag. /Dinag Loegr arag, eryres - amwyn, /Bardd gyflwyn, beirdd gyfles; /Dyn a'i PM V 5 60 Ywain Prydain, priodes - gwendud /Gwynde_"yrn eryres. /Mad gogant moliant rhwy moles /Mal Merddin ym m PM V 3 6 tey_"rnfro, /Termud torment, terrwyn de_"yrn, /Eryres ormes, eryron dyrfa, /Eryr Tey_"rnon er yn dey_"r LlF1 II 2 54 ygyr, wychyr uchaf. /Eryri gedwi gad olystaf, /Eryres ormes, trachwres trechaf. /Eryfais dy win o'th we Eryri 13 EGM I 26 42 el isel ysy'm poeni, /Lludd gwen lliw arien ar Eryri. /Archaf i'm Harglwydd, Culwydd Celi, /(Nid ef a a LlF1 II 1 134 w, nid egrygi - iddaw /Arfeiddaw treiddaw trag Eryri; /Arfaeth ehelaeth, wrth ei holi, /Arfau o Ddeau, DB VI 35 61 ddawn a ddug etwa. /Trydyddeg dogni taerwalch Eryri /Arwystli Ceri ger Caer Efa; /Pedwaredd ar ddeg, p LlG VII 24 42 dd ni oludd, olud roddi, /Aerflaidd arwraidd o Eryri. /Eryr ar geinwyr, gamwri - dinam, /Neud einym ei PB VII 1 20 nfawr weilch beilch balch westi /Mo_^n, eryron Eryri. /Eryr eurdreth my_^r, aerdranc - yw Owain, /Gweil CBM IV 4 236 n, /Eurgorf torf tey_"rnas Nwython. /Eurddraig Eryri, eryron - fyhyr, /Eryr gwy_^r golluchon; /Dangosed LlF1 II 2 53 - o'r gwy_^r, /Eryr Porthwygyr, wychyr uchaf. /Eryri gedwi gad olystaf, /Eryres ormes, trachwres trecha PM V 2 24 _"rnon dud amnoddi, /Gwolluchon ddragon ddraig Eryri, /Gwollewin de_"yrn, gwellaa fi: /Gwellygiaw fy ng HF VII 23 9 aesawr uswydd holli, /Gw_^r yn rhwym gan rwyf Eryri, /Gw_^r, pai rhydd, fal Rhun fab Beli, /Gw_^r ni a HOG II 10 8 'r wraig a lewych ar eleni /Yn ynial Arfon, yn Eryri, /Ni ddirper pebyll, ni syll pali, /Neb, a rwy gar PM V 25 44 Dywawd derwyddon dadeni haelon /O hil eryron o Eryri. /O wyron Ywain, arwyneb Prydain, /Un urddiain Lun BF VII 54 3 mo_^r-adar hwylfar heli, /Neud oerllen arien Eryri - weithion, /Neud uchel gwendon gwyndir Enlli, /Ne MB I 3 59 , /Cyd doeth ef nid aeth yn warthegawg: /Ni yn Eryri yn rhei_"awg, /Ni thorres i bawr a fu breiddiawg. eryron 8 HF VII 22 25 fl ne_^r, ffyrfder Ffaraon, /Dinam hael, o hil eryron, /Dinag ddraig, dinas cerddorion PM V 3 6 ermud torment, terrwyn de_"yrn, /Eryres ormes, eryron dyrfa, /Eryr Tey_"rnon er yn dey_"rngain, /Eryr PB VII 1 20 i, /Mwynfawr weilch beilch balch westi /Mo_^n, eryron Eryri. /Eryr eurdreth my_^r, aerdranc - yw Owain, CBM IV 4 236 gorf torf tey_"rnas Nwython. /Eurddraig Eryri, eryron - fyhyr, /Eryr gwy_^r golluchon; /Dangosed gweith PM V 25 44 amhwri; /Dywawd derwyddon dadeni haelon /O hil eryron o Eryri. /O wyron Ywain, arwyneb Prydain, /Un ur DB VI 31 50 ynt hynt hendref Wyrangon. /Parawd gwawd gwedi eryron, /Peris Duw eu dygngudd rhagon /Yn y cyfred plyg CBM IV 6 227 ifustlai lew ar lan Aeron - berth /Pan borthes eryron. /Rhydirwy dyrawr ei holion, /Rhydylawch eirchiad CBM III 24 107 sen, /Ergyrwaywawr trais, traws yng nghynnen, /Eryron trychion, trychwyr orffen. /Eryfasam-ni feddw fe Erhaeddiaist 1 PhB VI 12 20 thod yn ddurfing, /Eryr llewyr, llaw berging, /Erhaeddiaist-ti eang o ing. /Ys ing in ystwng ystig fara erhy 2 GM I 7 89 awdd gne gnawd gyffre, /Ail dilyw dilain draig erhy; /Ail Dydd Brawd braw ystawd ystle. /Ail llam a'm h MB I 3 68 en pefr ystre o'r re fyngawg, /Modrydaf Cymry, erhy farchawg. /Arwyneb neuadd yn amniferawg, /Nerth Rho Es 2 PC II 21 1 Es blwyddyn ydd wyf neu ddwy - i'th besgi, /Ni'th basgaf PM V 5 17 a_^nt rhwy coddes, /Yn dyrllid moliant mal ydd es /Yn moli milwr faranres. /Ef yn ateb neb ni ddywa_"es esborthant 1 CBM III 3 176 /Pereiddwawd pernawd perhe_"yd, /Pe_^r foliant esborthant esbyd, /Pair cyfraith, cyfrwydd y'n cyfyd, /C esborthiaid 1 PM V 6 8 ew trylef ei geiniaid: /Llwrw beirdd byd esbyd esborthiaid! /Llawr Rhodri, gwrdd ri gwrth amygaid - gwl esborthiant 1 CBM IV 4 5 es draig dragon pedrydant; /Llid ergryd, esbyd esborthiant, /Llydw amnawdd, oesgawdd ysgarant; /Llwrw b esborthion 2 CBM IV 4 230 dir /Ar derfyn Caer Lleon. /Eurllew byd, esbyd esborthion, /Eurllyw llwyth, lleithig prydyddion, /Eurgo CBM III 3 231 g freinawg, fraisg roddion, /Cardd olaith olud esborthion, /Periglawr porthfawr Powysion. /Delw ydd y_^ esbyd 16 DB VI 27 73 ug angau dristyd. /Am dreisddwyn terrwyn tyrfa esbyd, /Am drosedd Gwynedd a'i harfeddyd, /Am draws ga_^ PM V 6 8 w trylew trylef ei geiniaid: /Llwrw beirdd byd esbyd esborthiaid! /Llawr Rhodri, gwrdd ri gwrth amygaid CBM IV 4 5 , /Armes draig dragon pedrydant; /Llid ergryd, esbyd esborthiant, /Llydw amnawdd, oesgawdd ysgarant; / CBM IV 4 230 - ar dir /Ar derfyn Caer Lleon. /Eurllew byd, esbyd esborthion, /Eurllyw llwyth, lleithig prydyddion, BF VII 45 11 n llu - arallwlad, /Dinidr gad gynyddu, /Dinas esbyd gyd-gyrchu; /Dinag, dinam fanag fu. /Bu aruthr gwy CBM III 21 171 Agored ei lys i les eilwyon - byd, /(Eithid ei esbyd i'w ysborthion) /Ym myw mynw aches, buches beirddi CBM IV 4 265 acter, /Pobl wasgawd, ysbyddawd oesber, /Post esbyd oesbarth Eliffer. /As barn nwy dadfarn a'i dadfer BF VII 56 23 - y'm digiwyd! /Ni'm gad deigr i warae; /Gryd esbyd oesbell warchae: /Gruffudd ym maengudd y mae. /Lle BF VII 53 9 /Ab Gruffudd, grym gythrudd gryd. /Och am ryd esbyd! Oesboen dagrau - rhwy /Rhy-ddug lliw fy ngruddiau CBM III 3 176 d pernawd perhe_"yd, /Pe_^r foliant esborthant esbyd, /Pair cyfraith, cyfrwydd y'n cyfyd, /Cyfoeth Duw PM V 12 5 /Ym mharawd ym mharadwys! /Parawd ysbyddawd i esbyd - Prydain, /Udd prydfawr ei wryd, /Maredudd, marw BF VII 49 26 dd! Oergladd weryd - yw /Tramgwydd llyw llawch esbyd, /Trimud aerwalch, falch fawrfryd, /Trymaf treisfw PM V 28 10 yn llwyr fy lledfryd - am lary /Am lwry mil o esbyd, /Trydar wasgar wisg ermyd, /Trydydd hael beirdd a EW VI 2 21 byw, Bowys. /Powys nen berchen, barch woddef - esbyd, /Ys bo Duw gydag ef! /Rhwym cad yn cadw ei addef, PM V 23 140 ab Iago, /Llary ysbar, ysbenydd ei blo, /Llwrw esbyd ysbaid anolo, /Llew prydfawr, llyw Prydain a'i chl CBM IV 2 40 ydd Dduw, heddiw boed hawddamor - llary, /Llid esbyd ysbar, ysbyddawd io_^r, /Nid amdlawd na'm gwawd na esbys 1 BF VII 55 21 i filwyr, eryr aerfryd; /Gw_^r hygyrch ei lys, esbys ysbyd, /Gw_^r hyged hygar, ca_^r cardd oglyd, /Gw Esechi_"as 1 MeiG I 33 96 loedd gwirin gwanned tras. /A'm heirolwy Saint Esechi_"as /Ar Fair fam ei Thad, ei theg urddas. /A'm he esgar 29 DB VI 24 63 aw. /Gnawd yn uthr fod rhuthr i ryngthaw - a'i esgar, /A gnawd fod gwyar o'r ymdaraw. /Gnawd yw o'i ely GM I 8 79 brwysgl ei faran ar gan a glas. /Gloes eisioes esgar a'm cur mal carchar, /Ac angerdd anwar gnaws da_^r MB I 3 98 Gruffudd grym angor, eisor Mechydd, /Marchogai esgar ar elorwydd! /Arbennig cenfaint, ceraint weinydd, CBM III 17 18 wain llary (llachar - ei derfysg /Ar derfyn ei esgar) /Balch y daw yn llaw lluchfar, /Meddw ei thorf, m CBM IV 16 23 yf addef addfwyngar; /Cyn bwyf gwan esgus gwyn esgar, /Bwyf gwas Duw, gwesti dialar; /Cyn bwyf anghenaw PM V 23 23 raig ddragon adwyar, /Difwlch udd, difalch ei esgar, /Difwng blwng, blaen ufel drwy fa_^r. /Dyfryd in, EG VI 18 34 awr Lywelyn pryd dyn dadiain, /Prydus ddiesgus esgar ddilain, /Esgynnu ar llu ar lle Owain, /Ysgymod go GM I 6 15 /Er ofn herwyr yn herw ystawd. /Nid haws i'th esgar esgor dy gosbawd /No chaffael tywyn ni bo tywawd. LlG VII 25 12 n gwychaw pan goched - dy ba_^r, /Ni cha_^i dy esgar esgor lludded! /Ciliaw ni fynni er neb caled, /Col PB VII 1 29 fa_^r, /Cadarn ddilesg wrth esgar. /Hyddysg i esgar esgudfryd - Owain, /Gwawr Llundain, llew yng ngryd CBM III 14 41 rnaf, /Tey_"rnedd orsedd orsaf. /Ni'th orsaif esgar, esgynfaen - mawrfro, /Mawrfrydig y'th adwaen, /Gw CBM III 24 50 fn o lif gwyar, /Gw_^r oedd ruthr aruthr ar ei esgar, /Gw_^r athrigiad aer, gw_^r athrugar, /Gw_^r athr LlF1 II 3 69 odd fawr fodd, na'm rhodd fa_^r. /Os ba_^r hir esgar hwyr esgor - a fyn /Hebawg bryn a bronddor, /Ni he PB VII 1 28 dd, fo_^r-gymlawdd fa_^r, /Cadarn ddilesg wrth esgar. /Hyddysg i esgar esgudfryd - Owain, /Gwawr Llunda PM V 5 34 ar anghymes /Yn esguraw hawl, hawdd adnes, /Yn esgar i bawb am beues, /Yn ysgwthr trydar yn ysgwn ddarp PM V 20 18 ost, ged eurbar - Prydain, /Nid prydferth i'th esgar, /I Gymry, gymrawd Godiar, /Lloegr wales yn wores CBM III 16 1 Dysgogan derwyddon dewrwlad - ei esgar /I ysgwyd weinifiad, /Dysgweinid cyrdd cydnaid, cy PB VII 19 14 llawg, pwyll anghlaear, - gwrdd /Yn gorddwy ei esgar, /Llawch cyrdd, cerddwys ei alar, /Llew traws, ni DB VI 30 41 /Gwledig ben, perchen gw_^r a'm perchis, /Gwyn esgar, neud gwa_^r a'i gwerchedwis, /Gwae ni o'i drengi CBM IV 18 51 /O anghyffred gadw, o gadarn alar, /O garchar esgar pan ysgared. /Ac Ef yw ein Llyw, ein llwyr nodded CBM III 10 32 llofruddiaid llachar /Iorfeirthiawn i furthiaw esgar. /Pedwaredd welygordd pedwerydd - molawd, /Molaf-i PM V 23 49 engi mal seri sathar. /Cyn plygu Rhodri, rhwyd esgar, - ym Mo_^n, /Mynwennoedd bu branar. /Llywelyn, cy CBM IV 6 37 on, /Traul dragon, Saeson sen, /Hud ysgithr ei esgar yn nilen, /Hud ymbyrth ei ysgwyd asgen, /Hyd ymbra GM I 11 80 cad arglodig. /Nid yn wyry yn wa_^r yd wesgryn esgar, /Yn wythfar, yn weithfuddig, /Yn hywydd yn rhwydd CBM IV 6 253 s ei alon. /Ga_^l ysgwn ysgwyd anghyfan, /Garw esgar yn ysgor Gadfan, /Gnawd gan drawslyw maws luman - BF VII 52 18 , barawdrudd ba_^r, /Ysgwn y drylliwyd ysgwyd esgar, /Ysgor dygyfor, dig afar - obaith, /Oesgawdd ei o CBM III 13 33 raw bronddor, ba_^r dyfnfor dyfnfaith, /Blawdd esgar, ysgor yn niffaith, /Balch eryr, baran Lly_^r Lled CBM III 1 17 nawd parch folawd fal nad diflan) /Erchwyniawg esgar, ysgwyd trywan, /Eryfais i'th lys, Leisiawn gyman, CBM III 7 10 , /Twrf grug yng ngoddug, yng ngoddaith, /Tarf esgar, ysgwyd yn nylaith. /Rhwyf myrdd cyrdd, cerddorion esgarant 2 CBM IV 5 10 awg ddeifniawg o Ddyfnant - ragor, /Rhag ysgor esgarant; /Ni bu fethl, ni bu fethiant, /Ni bu fagawd me CBM III 21 111 s, /Yn amwyn Ednob, ednaint ar gnes; /Yn lladd esgarant pan esgores, /Ni bu esgorfaich Brynaich branes! esgeraint 1 PM V 7 10 'th law, lid Geraint, - nid chwith /Er chwydad esgeraint. /Nid bath llath yn llaw ysgeraint, /Ni bydd b esglyfu 1 GM I 7 61 r gorf, ysglyf torf taerfar. /Esgud ei angad i esglyfu gwlad, /Gwleidiaddon gyngwasgar; /Gwae Gymru gym esgob 1 GB II 26 268 dyniolaeth, /Ysid unbennaeth unbenesau. /Ysid esgob llary uch allorau - Dewi, /Pum allawr Brefi, brain esgor 8 GB II 26 91 /Meiddrum le a'i mynwent i luosydd; /A Bangor esgor a bangeibr Henllan /Ysydd i'r clodfan, i'r clyd ei LlF1 II 3 69 dd, na'm rhodd fa_^r. /Os ba_^r hir esgar hwyr esgor - a fyn /Hebawg bryn a bronddor, /Ni hebaf-i gan e GYC VII 36 76 d oes na chyngor na chlo nac egor, /Unffordd i esgor brwyn gyngor braw. /Pob teulu, teilwng oedd iddaw, GM I 6 15 fn herwyr yn herw ystawd. /Nid haws i'th esgar esgor dy gosbawd /No chaffael tywyn ni bo tywawd. /Nid o IRh VII 30 51 th. /Gwenlli_"ant a'm gwnaeth rygaeth o rydd; /Esgor ei hepgor nid mi ddorfydd! /Ys gafael falch-hael f LlG VII 25 12 aw pan goched - dy ba_^r, /Ni cha_^i dy esgar esgor lludded! /Ciliaw ni fynni er neb caled, /Colofn ca EW VI 4 23 glud edliw - ym myd) /Madawg oedd cyn heddiw, /Esgor o'i dud, nad ydyw /Ysgor gadw ysgwyd fradw friw. / GB II 25 39 rfysg am derfyn am derfynu. /Am fiw Deifr dewr esgor yd ysgymu - hael, /Ac am dreth Ddinmael trafael tr esgores 2 PM V 5 48 wayw terrwyn torres - ba_^r dygrwn /Pan ysgwn esgores. /Cyn ysgar llew llachar lluchwres /A_^'i alon o CBM III 21 111 Ednob, ednaint ar gnes; /Yn lladd esgarant pan esgores, /Ni bu esgorfaich Brynaich branes! /Branes ymbo esgorfaich 1 CBM III 21 112 r gnes; /Yn lladd esgarant pan esgores, /Ni bu esgorfaich Brynaich branes! /Branes ymborthiad, nid ambo Esgud 14 IRh VII 30 53 fydd! /Ys gafael falch-hael fylchawg geyrydd. /Esgud am olud, am eiliewydd - rwydd, /Ysgwn am eilwydd, LlG VII 24 143 wrth go_^r, wrth gerddau; /Hylathr ei ysgwyd, esgud barau - gwrdd, /Hylym yn cyhwrdd cyhoedd waetffrau CBM III 7 23 llaith, /Llafn gwyar a ga_^r o gydwaith, /Llaw esgud dan ysgwyd galchfraith, /Llyw Powys, peues ddiobai GM I 7 61 dwyn wanar, /Ysgor gorf, ysglyf torf taerfar. /Esgud ei angad i esglyfu gwlad, /Gwleidiaddon gyngwasgar EGM I 25 5 r ysgeneddl, gychweddl gychwyrn. /Ysgwyd ddrud esgud esgyrn - eliffant: /Ys gnawd yn irddant ar ei erdd BF VII 50 14 s Cymru fawr gwawr gw_'reiddaf, /Gw_'reiddlafn esgud, gloywddrud glewaf, /Gw_'reiddlyw nid byw: ba wnaf PB VII 9 8 benadur, /Draig unbyn, aerfyn arwr, /Drud llaw esgud, lluosgar. /Ca_^r gymell, treiddbell trethoedd, /M PB VII 7 20 ch Dinefwr, /Llew tir tey_"rnfro Dewdwr, /Llaw esgud llwybr gwrdd-ddrud gw_^r. /Gw_^r glew oedd Forgant BF VII 55 15 /Gw_^r gelyn i ddyn ei ddiofryd, /Gw_^r golud esgud, oesgyd - byddinawr, /Ysgwn ysgwydawr, buddfawr be CBM III 16 179 wyd, /Nis trefyd, nis traethwn; /Nis crawn ced esgud rhag ysgwn /Na thaeawg myngawg na myngdwn. /Ni ddo BF VII 46 19 - wasgar, /Ysgwyd danllachar, ca_^r cynifiad, /Esgud wayw, waith Rho_^n Ofyniad, /Ysgwn baladr cadr, ca CBM III 26 83 nflawdd cynflaidd, cynflaen rwyd, /Gwayw ysgwn esgud ym mhlymnwyd, /Gwayw gweiniad, gwenwyn y'i dysgwyd PB VII 13 23 ddirper, /Oedd glew Maredudd, oedd gloywner - esgud /Yn ysgwyd dau hanner. /Oedd dau hanner be_^r, ba CBM III 21 186 /Mal pan orfydd Lleu yn llyfr canon; /Canaf yn esgud, ys gwn pa ho_^n, /As gwddant ein dysg ein disgybl Esgudfab 1 BF VII 52 17 - arfau, /Fal y llas Llachau is Llech Ysgar; /Esgudfab Gruffudd, barawdrudd ba_^r, /Ysgwn y drylliwyd esgudfryd 1 PB VII 1 29 , /Cadarn ddilesg wrth esgar. /Hyddysg i esgar esgudfryd - Owain, /Gwawr Llundain, llew yng ngryd, /Hyd esgudwal 1 LlLl II 16 9 edd, /Llywelyn, gelyn Gwynedd. /Piau yr ysgwyd esgudwal - cynwan /A_^'r canwayw am ei tha_^l? /Pwy'r gl Esgudwan 1 PM V 24 46 ethrawg, /A rhagod, ben clod claer ysgwydawg, /Esgudwan garthan is Garthynnawg, /Gwaed am draed o drin, esguraw 1 PM V 5 33 g ym mynwes - mawrfor /Ym mawrfar anghymes /Yn esguraw hawl, hawdd adnes, /Yn esgar i bawb am beues, /Y esgus 1 CBM IV 16 23 naw nef /Bwyf addef addfwyngar; /Cyn bwyf gwan esgus gwyn esgar, /Bwyf gwas Duw, gwesti dialar; /Cyn bw esgusaw 1 GYC VII 41 32 /Nid oes allu'n erbyn Iesu, na syn droau, /Nac esgusaw na chuddiaw braw brad feddyliau. /Yna y telir (a esgusawd 2 MB I 3 16 awen gyfrif cenif draethwawd /I ri a roai heb esgusawd. /Gruffudd glew dywal ar orfeddawd, /Gwir gwae EGM I 28 40 ewaint, can ys defawd; /Duw Ne_^r ni gymer gam esgusawd. /Na chysgwn, canwn canon arawd, /Can nid o gys esgyn 1 D-4 VI 20 14 aethaf, canmolaf canmil gwy_^r - ysgwn, /Hawdd esgyn eu heryr, /Calchdo_"ed saith rhifed sy_^r /Cylch f esgynfaen 1 CBM III 14 41 /Tey_"rnedd orsedd orsaf. /Ni'th orsaif esgar, esgynfaen - mawrfro, /Mawrfrydig y'th adwaen, /Gwawr gly Esgynnais 1 HOG II 6 36 Gwyndodydd, /Mor bell o Geri Gaer Lliwelydd! /Esgynnais ar felyn o Faelienydd /Hyd yn nhir Rheged rhw Esgynnu 1 EG VI 18 35 dyn dadiain, /Prydus ddiesgus esgar ddilain, /Esgynnu ar llu ar lle Owain, /Ysgymod gorfod gwrfalch am esgyrn 2 EGM I 25 5 neddl, gychweddl gychwyrn. /Ysgwyd ddrud esgud esgyrn - eliffant: /Ys gnawd yn irddant ar ei erddyrn! / DB VI 31 24 roddion, /Neud ei hoed ar ei gyfoedion. /Doeth esgyrn gw_^r chwyrn ei ymchwelion, /Ymchweiliad tromgad, esill 1 DB VI 28 7 ymadrawdd o ffrawdd Ffrangeg; /Pan geisiais-i esill o Enilleg, /Cam oedd, neud ydoedd yn Wyndodeg! /A' esilling 1 CBM III 24 161 ener, o Gadelling, /O'r gla_^n esillydd, gloyw esilling, /O'r glyw glew dywal ni da_^l ni ding, /O fone esillydd 16 PM V 2 33 anaw enw dy foli, /Gwallofiad aur rad, Rodri - esillydd, /A syll di fy mod-i i'm cuelli. /Na'm gyr i wr EW VI 5 29 i nerth, /Mab difan eirian Iorferth. /Iorferth esillydd! Arfogion - ei hil! /Hael gynnil gynrheinion! / CBM III 21 33 w fal Cadwallawn? /Cadwallawn radlawn, Rodri - esillydd, /Cadau ysgymydd ysgymodi, /Cad asgen, ysgwn ys GM I 9 54 rudd! /Ac ysymy dystion a'm testun ganthudd /O esillydd Cynan, Coeling ddadannudd, /Ac er bodd a'm denn CBM IV 5 80 iau glyw i'n byw a'n bydd, /Eisor balch, bwlch esillydd. /Esillydd Merwydd, mawr a letgynt - yw /Nad y CBM III 24 161 fing, /O Gadell ener, o Gadelling, /O'r gla_^n esillydd, gloyw esilling, /O'r glyw glew dywal ni da_^l CBM IV 6 18 dd aeth traws bennaeth trostudd, /Gw_^r eisor, esillydd Gruffudd. /Gwybu bawb heb ge_^l gw_^yth gwrdd h LlG VII 24 96 /Ni bu edifar y dydd - y cyrchawdd /Cyrch eofn esillydd. /Gwelai wawr ar wy_^r lluosydd /Fal gw_^r yn g GM I 8 65 wd, ar draethawd dras, /A'm cyhudd am udd iawn esillydd Idwal /Nid e_^l heb ddial mal galanas; /Ac yn PhB VI 15 20 dd. /O bydd arglwydd gwir Gwynedd - dywysawg, /Esillydd Madawg, rywiawg reufedd, /Llewelyn, llew gwawr, CBM IV 5 81 n byw a'n bydd, /Eisor balch, bwlch esillydd. /Esillydd Merwydd, mawr a letgynt - yw /Nad y_^nt fyw feg CBM IV 4 22 yniant, /Yn [] gwryd ardduniant, /Gwrdd eisor esillydd Morgant. /Nid aeth trais tros Emrais amrant /O' CBM III 15 17 niawg /(Deddf hael, mad afael) Madawg. /Madawg esillydd oes ellwng - aergawdd, /Eurged beirdd neud echw CBM III 10 36 rdorf darf gyfarf gyweithydd, /Madogion Madawg esillydd. /Pymhed welygordd pymhedran - o'm cerdd, /Ceri CBM IV 1 14 arwain, /Cyfarfu ddreigiau, rhiau Rhufain, /Ac esillydd Rhun rhudd ei gigwain: /Dragon o ddwyrang, drai LlF1 II 1 45 beunoeth beunydd, /Pan ddyfu chwant syllu ar esillydd - Ymer /Aber Menwenfer ucher echwydd. /Uchel wa esmwyth 3 GM I 7 119 ry a llawr /Heb hyd wawr orffowys. /Lliaws aes esmwyth falch gaerwys /Ar ei helw a hwylynt tra Llynnwys D-2 I 2 29 anoeth; /Menestr fyddud, meufedd feddud, molud esmwyth; /Musig a ga_^n mal aur orian, ma_^n wahanwaith. GM I 9 14 n. /Pell o Fo_^n fain yd fydd twythwal werin, /Esmwyth ysydd imi aserw gyfrin. /Ydd endewais enau yn e estrawn 14 CBM III 14 21 /Fal twrf ebyr yn lly_^r llawn. /Llawn am lyw estrawn, am lew Ystrad - mawr, /Gwy_^r am lawr, gw_^r am CBM IV 3 35 rudd rhag ei we[], /Crynai gylch cadlan, cadle estrawn, /Crynai galch llasar, llas Eithiniawn! /Crynai GM I 6 2 e_"yrn eurgyrn addawd, /Eisor Co_^r cwblddawn, estrawn drallawd; /Ystryw dra mesur, ysgawl pybl pobl dd CBM III 26 135 n goddedig ddigawn; /Neur gyrchais ar oestrais estrawn, /Emys pasg pysgawdliw eigiawn, /Dihafarch gynra CBM III 10 71 rhagod rhagorddawn, /Fflam luchlam i luchladd estrawn, /Ffaw gyngyr ffwyrwyr Ffynudiawn. /Pedwaredd ar LlG VII 24 118 riaith. /Sefis yn rhyfel (diymgel daith) /Rhag estrawn geneddl gw_^yn anghyfiaith; /Sefid Brenin nef br GM I 7 104 yng ngrwn, gwelais ais yn dwn, /A thon waed ar estrawn. /Gwelais hael yn heiliaw ban llawn, /Yn meddu m CBM III 16 48 dd, parawd fudd foddlawn, /Paladrgoch, paladur estrawn! /Gwnaeth gw_^r gwryd fan (gwrfalch yng ngwalchl CBM III 24 125 udd gwythlawn, /Gwyddfedd eu gwyddfa, gwyddfid estrawn! /Gwyddwn a'm rhoddes buddles boddlawn, /Gwyddfe SB II 22 39 nt un mestig. /Ba_^r anwar wanar wenwynig, /Bu estrawn i Ystrad Meurig. /Gwae werin Addaf addoed mab Gr EW VI 1 18 yw llafn greulawn - fal gw_^r /Ar ei ga_^r a'i estrawn; /Peryf hael o hil Merfyniawn, /Prudd yn ei ddeu CBM III 21 30 olud anghrawn? /Py fydd cerdd olwch, oestrwch estrawn? /Py fydd cad wriaf rhag Cadwriawn? /Py fydd ced PB VII 7 11 lys yng Ngharawn, /Rhwyf blwng, rhwydd ystwng estrawn, /Rhodd ddigraff, rhoddion ddigrawn. /Digrawn ar EG VI 18 104 iaint gweilch am walch gynifiad /Fal lluchynt estrawn wynt ystrad. /Hu fydd nen, perchen parchus na_^d estroniawg 1 PM V 24 67 t pymthecant cadeiriawg, /Rhy-th-fawl ar ysydd estroniawg /Na'th orsaif na moel na myngawg. /Boed dy wi estronion 2 CBM IV 6 142 r cerdd, /A'm ceinion o fual, /Ffrawdd ystryw, estronion hual /Ffysg dyffysg diffwysgad ardal, /Ffyrf d EMRh VI 23 8 Er yn fab i'm rhwyf-i rhywnaeth ystwng. /Ar ei estronion ys drud echwng. /Pendefig Cruciaith maith, myg etewyn 1 CBM III 3 187 Ni wnaethpwyd eirioed er yn oes byd: /O'i adaf etewyn tanllyd /Y dyfu, a dail ar ei hyd; /Gwyrth arall, Etgyllaeth 5 BF VII 49 10 /Gwell no Nudd am fudd fu'r llyw - a golled, /Etgyllaeth a'm dothyw, /Gwawr gwaywddur ddolur ddilyw; / EW VI 4 5 /Ac neud trwydoll o'i golli. /O golli Madawg, etgyllaeth - cofion, /Gwyw calon can hiraeth; /Gwawr lla GM I 13 15 dd gw_^yth gwrth y dwyre. /Gnawd erof hiraeth (etgyllaeth echen) /Ac uchenaid fore; /Gnawd march o feir PB VII 19 5 , os gwddant, ys gwae. /Gwae fi o'i golli drwy etgyllaeth - hydr! /Hiddl fydd deigr o hiraeth, /Aerwal ES I 15 31 Duw a fedd o'i fuddugoliaeth. /Ernywaf, gallaf etgyllaeth - i'r gw_^r /A'm gorug hynafiaeth; /Arglwydd etgyr 1 CBM III 12 42 chawg gedferchyr - a'm clwyf, /Cleddyfrudd nid etgyr, /Gweilchlyw glyw, glewdraws eryr, /Gwalchlan gann etifedd 6 ES I 23 7 n eidduned wared waredd. /Teirffordd y deuant, etifedd, - ar Dduw /Yn y dyfydd pawb i'r Frawd gyhedd: / D-5 VI 36 26 a edau cyfannedd - ar dir; /Enwir, difenwir ei etifedd. /Archaf arch i'm Naf yn anwyledd /Er Ei archoll CBM III 3 37 gweryd, ac Ef a'u gomedd. /Cedawl udd, Cadell etifedd, /Cadair co_^r yn cadw haelonedd: /Cedwis draig CBM III 16 234 rochfael, /Eurddyrn wa_^l, gleddyfal glywael, /Etifedd Cynfyn, cerdd afael. /Gafael glew yng nghad, gaf DB VI 30 31 riad - Cymry /Ym mhlith priddwely heb oleuad. /Etifedd Gwynedd, gwanar gyrchiad, /Neud Duw a'i rhannws LlG VII 24 8 ar, treisfar trosedd, /Rhuthrlym grym Gruffudd etifedd; /Rhwysg frwysg fraisg o fraint a dewredd, /Rhu etw 1 MG VII 32 55 erthyri achaws eu Rhi, yn eu rhwymau, /Cyn bod etw aewyllys da, dial eisau, /Na gwneuthur da, na thrae etwa 5 LlF2 VI 10 81 tynged /Ac a'n ca_^r yn wa_^r ac a'n harbed - etwa /Ac ni ga_^r draha, drahy weithred, /Ac ni gais na D-4 VI 20 77 anmil canmoles Duw hyn. /Pebyll Llywelyn, pawb etwa - a'i gw_^yl /Fal y'i gwelsawch-chwi yma; /Yng Ngha DLlM II 18 34 f ar dyrfa oswydd. /Ni weled o gred a bedydd - etwa /Ei gynna gysteddlydd. /Ni wnaeth Duw neb dyn dwywa CBM IV 16 88 ein treigl atregwch yma, /Og ein cam a'n cymer etwa. /Trugarawg Arglwydd, trugarha - wrthyf, /I wrthyd DB VI 35 60 dug Werthryniawn, /Maelienydd o'i ddawn a ddug etwa. /Trydyddeg dogni taerwalch Eryri /Arwystli Ceri ge etwaeth 4 CBM III 11 55 a bai gaeth, /Glyw gwyrthfawr, gwrthodwch-chwi etwaeth, /Gwrthodes rhywyr, rhingyllaeth! /Cynneddf i'r ES I 15 26 egr lletgynt farwolaeth, /Och Dduw! na ddaw ef etwaeth /I ystwng treiswyr, treiswriaeth - cynnygn /Yng PhB VI 14 8 hil Tewdwr teg y'm hurddid - ynaeth /Ac atoeth etwaeth na'm gwaeth wne_"id. /Pai achwir folawd y dylife MB I 5 5 ydd llawr, llyw nifer. /Ni ddoddynt tros fo_^r etwaeth, /Pobl anhyfaeth Nanhyfer, /Gwyddyl, diefyl duon etych 1 MG VII 33 10 byd a'i gyd-gywrych /A'r Sathan truan, hyd tra etych, /A wy_^l cnawd chwannawg a chwennych - yn hawdd, ethais 1 GM I 9 108 an a llarian llais /Cathl fodawg coed, cadr ei ethais. /Cyf-ym-golwch bun ban ym dennairch o bell, /Pwy Ethiw 2 HOG II 9 13 grfan, /Chweris o'i haddawd-hi addoed cynran, /Ethiw a_^'m henaid-i, athwyf yn wan; /Neud athwyf o nwyf CBM III 24 82 yn traul athaw, /Athal aur fual a fu eiddiaw, /Ethiw hael hebof-i, athwyf hebddaw, /Nid eddyw o'm cof c ethol 1 PB VII 3 7 foeth, /Brain borthiad cad, canhymdaith, /Neud ethol walch, weilch hydwyth, /Neud ethym am ddraig, neud ethrin 1 PM V 10 50 mwyth werin - wythawg, /Du, peithiawg, poeth, ethrin; /O'th gynnygn, gynnogn byddin, /Nid uch wyneb ne ethrodwr 1 GYC VII 41 34 lir (angen ys direnwir enau) /I bob twyllwr ac ethrodwr eu gweithredau. /Pan wrthoter i wrth nifer nef ethryb 1 GM I 9 12 edrin. /Pellynnig fy nghof yng nghyntefin /Yn ethryb caru caerwys febin. /Pell o Fo_^n fain yd fydd tw ethrylith 1 EGM I 27 5 doniawg wyf finnau. /Dawn ysym yn iawn yn ddyn ethrylith /A thrylwyn bwylladau. /Dyn wyf gla_^n affan o ethrylithawg 1 LlG VII 28 21 wreddus dy wlad, rad redegawg. /A mi mal athro ethrylithawg, /Myfyr yw ynof cof cadeiriawg; /Prydaf yn ethwyf 1 GB II 26 206 /Ar saint sywedydd dedwydd dynged. /Ac i Fynyw ethwyf, eithaf Dyfed, /A they_"rnedd ethynt a_^ they_"r ethym 2 PB VII 3 8 aith, /Neud ethol walch, weilch hydwyth, /Neud ethym am ddraig, neud aeth! /Athwyf ym mrwyn, gw_^yn gei PB VII 3 10 neud aeth! /Athwyf ym mrwyn, gw_^yn geithiw, /Ethym heb udd llafnrudd, llew, /Aeth Rhys fab Rhys, Rhos ethynt 2 GB II 26 207 c i Fynyw ethwyf, eithaf Dyfed, /A they_"rnedd ethynt a_^ they_"rnged /Ar fab Non haelfron, hawdd ogone PM V 11 35 , llawen gymwyd - ysb, /Llawer osb nad ydwyd, /Ethynt feirdd, er pan athwyd, /Heb aur seirch, heb feir Ethyw 6 GM I 6 7 d, /Boed cyfoed dy rad a_^'th wlad a'th wawd. /Ethyw dy ergryd yn eithafoedd byd, /Arthur gedernyd, men CBM IV 4 69 - cerdded, /Cerdd am ged, am gerthrwydd, /Can ethyw llawr, llyw llawn awydd, /Llawch Gwyndyd, gwendud LlF1 II 2 39 f, /Ar Fadawg mynawg, myn yd garaf; /A nu neud ethyw llyw glyw glewaf - yn nhrin, /Ar haelfron Frenin o PhB VI 16 7 /Neud fal drych gwrthrych gwrth a welaf. /Neud ethyw llyw glyw, gloyw orsaf - byddin, /Hoedl egin breni BF VII 49 7 rchudd - oer /Ar Owain fab Gruffudd, /Nef neud ethyw llyw llafnrudd, /Ne_^r nifer naw haelder Nudd. /Gw PM V 28 13 el byd. /Bydoedd yng nghyhoedd, yng nghwyn - a ethyw, /O'i athaw yn amwyn, /Post cadau cedawldud frwyn, eu 221 CBM III 10 38 d welygordd pymhedran - o'm cerdd, /Ceritor yn eu ban, /Aerwyr gawr arfod fawr faran, /Arodiawn creulaw BF VII 54 11 y'n gwnaeth Crist, croes oleuni, /Rhy drwm fu eu ba_^r am beri - lluoedd /I gynnal torfoedd terfyn Ho PM V 23 41 uwch mawrdwrf toniar, /Oedd ongyr, oedd engyr eu ba_^r, /Oedd angudd gwodrudd gwaedryar, /Oedd engyrth CBM III 24 105 od, /Erlynasant glod er bod yn ben, /Ergrynynt eu ba_^r seirff saffar sen, /Ergyrwaywawr trais, traws y GYC VII 41 17 daddlau. /Drudion fyddant, drwg y'u barnant am eu barnau /Heb ddim nefawl o rwyf bydawl byd gyfreithau. CBM IV 9 59 Rhys rhieddawg o dlawd, /Braw Brynaich branar eu beddrawd, /Bro brengyl, brangoel ysbyddawd, /Bolch ei MG VII 33 77 au, crastannau crych. /Nef, daear, uffern, pan eu bernych /Dod nod i'm hwyneb, a'm hadnepych, /Parth cl CBM IV 1 61 welais rhag Pennardd pen ar ddigrain; /Gwelais eu berthladd berthlu yng nghrain /Yn yd byrth berthdud g PM V 1 122 a'i gwna (ni'm gwne_^l gorchyflug) /I wyddgwn eu bodd o'r Wyddgrug. /Ef gorau rhiau hyd y rhyddug haul CBM III 3 35 dd, /Iawn i Dduw ddifanw eu rheuedd /Ar eubryd eu bradawg fuchedd /A'u gweryd, ac Ef a'u gomedd. /Cedaw PC II 19 16 ant brwysgion, braisg arfaeth, /Buant briw ger eu brawd-faeth. /Yn y berwid brad Brython - anghristiawn GM I 8 21 no, /A gyrchws glyw Fflandrys, a fflemychws i eu bre /A ba_^r ynddaw yn ddiolo, /A lithws llwytgun ar PM V 10 40 werin, /I rag cwys o Loegrwys lin, /I rag bron eu breenin. /Breenin Powys, pobl dost, - yn engir, /Yn o MG VII 32 36 , arwydd diau /Fu gysefin gan dri brenin, fawr eu breinau. /Yna credant, yna cyrchant cyrch goddeau, /A DB VI 24 25 oedd bedeiroes yn ymdaraw /A llu o bryfed yn eu briwaw /A llid boethfan da_^n yn eu deifiaw /A llys a GB II 26 64 awl fyth fyddaf ban ddelwyf - yno, /Ny bydd yn eu bro a bryderwyf. /Gwelaf-i effeiriaid, coethaid, cann MeiG I 30 20 io - cywraint, /Coelaf Dduw a'r saint a braint eu bro. /Cristawn wyf gan iawn (dawn digyffro) /Cristus, DB VI 31 67 Tri chlo_"yn pennyn penguchogion, /Tri chlo ar eu bro rhag bradogion. /Trwy eirioledd Pedr, pen porthor GB II 26 131 w y mae, mal i ddedwydd, /Ddedwyddion Brefi yn eu broydd. /O fedru canu coeth anrheg - i hael /Cefais-i LlF1 II 1 120 gwyrthau er goleuad - rhagddudd, /Dau ddiludd eu budd er bodd eirchad, /Dau gefnderw oeddynt ni ferwyn LlF1 II 1 168 eon Meirionnydd, elfydd Eilfan, /Duw ganddudd, eu budd parth ag atan! /Dewisais fy ngherdd yng nghynfar CBM IV 6 208 lydd, /Twrch terydd i ar fwyd, /Caffawd beirdd eu budd yn ydd wyd, /Ceffid noeth nodded rhag annwyd, /C EGM I 27 51 lyd) /Godlawd ni byddaf o'th gyfreithau. /Gwyn eu byd fynaich fywn eglwysau, /Eglwysgar, hygar, hygadw MG VII 32 53 ion: gwae eu mamau! /Ac nid gwae 'nt-hwy: gwyn eu byd hwy bod yn seiniau /A merthyri achaws eu Rhi, yn D-5 VI 36 46 , Arglwydd Dduw, am eurgledd - ddidaich! /Gwyn eu byd-wy, Frynaich, o'i freuoledd! /Mal y dug o'i deg e CBM III 11 59 gis dragon - berth /Ni borthynt anneddfon, /Yn eu byw, ar eu rhyw roddion /Na rennid rhannau cynyddon. CBM III 26 55 thudd, /Oedd eiddiaw eu cerdd, oedd eiddudd - eu cadw /O'r cadrwalch nwy dihudd, /Difrad hael oedd hae PB VII 14 24 nam, /Collysant oll, coll cyflam /Ceneddloedd, eu cain adlam. /Adlam gweilch dinam, gwychlys - cyn Ystw CBM III 16 210 , /Saeson sang ddyllest yng Ngwestun, /Bu creu eu calon eu cymun! /Gwrddlan ddihafarch gwrddnen, perche GYC VII 42 55 camfeddylion nid addola /Gweled eu maddau dros eu camweddau /Yn uffern boenau, benyd guddfa, /A gweled PM V 30 10 s o ia_"en. /Dillyngws Celi, fal cwlwm dolen, /Eu carchar anwar, amar am ben. /Ni bu haws uddudd, fal t CBM IV 6 204 d /Cerdd gan gyrdd am gylch ei aelwyd. /Ceffid eu ceinllith cw_^n cunllwyd, /Ceffynt feri_"on forefwyd, CBM III 26 55 Cwyn cynran cyfran cyfryngthudd, /Oedd eiddiaw eu cerdd, oedd eiddudd - eu cadw /O'r cadrwalch nwy dihu OC II 14 23 thfawr, gwrdd ymwared. /Bugelydd Hafren, balch eu clywed /Bugunad cyrn medd mawr afneued. /Dywallaw di' CBM IV 1 34 adell, Hiriell hiriain, /Ar berging Coeling am eu coelfain. /Ergyrwayw cludlan, clod huysgain, /Eryr hu BF VII 44 3 ed!) /Ysywaeth yn trengi /Pob ddau, pobl ddygn eu colli, /Pob awr, poen dramawr, pob dri. /Oedd tringar BF VII 54 9 n haelon o hil Rhodri. /Rhy draws fuam oll cyn eu colli, /Rhy drist y'n gwnaeth Crist, croes oleuni, / GB II 26 174 hwy neb namwyn Dewi, /Ac ef a'u dyddug oll heb eu colli /Yn un ysgubawr fawr a'r llawr llenwi. /Pan dde MG VII 32 45 th ei enau. /Dyn a welant, Duw y'i credant, da eu credau, /Ef addolant (ni ohiriant) ar heirdd liniau, GYC VII 40 84 idiog o'r tir oerfelog, /A nadroedd cribog oer eu cribau, /A chythraul corniog a chethrau osglog, /A ch GYC VII 41 44 adnair, gwedd anghywair mywn pair poenau, /Ac eu cronni i'u hir goethi, gwaeth nog angau, /Ac oddyno, CBM III 24 70 wed arnaf-i o fod arnaw /Ddeyerin dderwin: dir eu cuddiaw! /Er pan yw tawel rhyfel rwyfaw, /Rhwyfan ta GM I 14 53 dd /Deuddeg ebostol dethol doethwlydd: /Credwn eu cydfod, ac nid adfydd, /Yn undawd Drindawd yn dragywy DB VI 27 90 d. /Ei deulu a delynt yng ngryd /Delwau aur ar eu cyfeiryd; /Ei wyrda oedd dda, oedd ddiwyd - pob un, / OC II 14 65 rial dywal dau fab Ynyr, /Dau rydd yn nydd cad eu cyfergyr, /Cyfargor ddiachor, camp ddiechyr, /Arfod PC II 19 6 ithwyr y buam, dinam, - digythrudd, /Digyfludd eu cyflam, /Seithwyr ffyrf ffo ddiadlam, /Saith gynt ni GYC VII 41 48 oddef crydmywn crawn byllau. /Y neb ni chred eu cyfrynted, bryfed brofau, /Weldi yna, perchen traha t MG VII 33 14 ag tri gelyn dyn, Duw, a'm noddych, /Rhugl gyd eu cyngyd a'u cain gywrych, /Rhag eu llu cad-ddu y'm cet OC II 14 63 iad, lluch ar ysgyr. /Dau arfaidd, dau lew yn eu cyngyr, /Dau arial dywal dau fab Ynyr, /Dau rydd yn n CBM III 16 210 sang ddyllest yng Ngwestun, /Bu creu eu calon eu cymun! /Gwrddlan ddihafarch gwrddnen, perchen parch, D-4 VI 20 82 a. /Caeroedd ar gyhoedd, ar gytgam - cynnygn, /Eu cynnif rywnaetham, /Arthur gynt ffwyr luchynt fflam / BF VII 47 7 m mhob gwlad y rhyfu, /Rhuddfeirch (rhyddwaith eu cyrchu); /Rhwydd fal Nudd, rhoddfawr fudd fu. /Hylith OC II 14 125 arfaeth, arfau lliwaid. /Gosgordd Fynyddawg am eu cysgaid /Cawsant eu hadrawdd, casflawdd flaeniaid. /N MeiG I 33 102 ewin Ca_"in can Sathanas. /Rhag pobloedd poen eu cyweithas /Poed Ef, fy Nuw nef, fo fy ninas DB VI 31 33 i Dalybolion. /Chwegwyr, cynifwyr cynhebygion /Eu chweddlau, gorau gwy_^r er Jason, /Llywelyn a'i blant BF VII 52 10 _"yrn cedyrn cydfar, /Chwech eryr, cedwyr cadr eu darpar: /Llywelyn a'i blant, blaengar - frodorion, /A CBM III 10 49 wryd diachor. /Wythfed lwyth gynnwyth gynwan - eu deddf, /Eu dewis gyflafan, /Llawen dorf am gorf, am g DB VI 31 59 es trachwres trychion, /Tri eraill ni eill oll eu deddfon, /Tri araf, pennaf penadurion, /Tri arwydd, h DB VI 24 26 bryfed yn eu briwaw /A llid boethfan da_^n yn eu deifiaw /A llys afraid gwry_^s na gwrysiaw - o'i phla PM V 1 20 garant blant yd blygiad - Cymry: /Oedd cymrwyn eu delwad. /Pan ddofes pair trachwres trochiad /Pa_^r tr CBM III 21 204 lodfan gwalchlan, gweilch frodorion: /Golchynt eu deurudd dewr weision - o gad, /Gwastad gymynad gymyno CBM III 10 50 r. /Wythfed lwyth gynnwyth gynwan - eu deddf, /Eu dewis gyflafan, /Llawen dorf am gorf, am gyfrdan, /Ll DB VI 35 10 ysgu lluddwyd o'i ddeutu, /Lluoedd a'u dyfu er eu difa; /Canawon Cymru, cuniaid a'u deffry, /Ceneddl a' EGM I 28 9 w, pobl fraw, i'r Frawd; /Pobloedd byd dyfryd, eu difrawd - a wneir, /Ar ni wne_^l Ei gardawd. /Edifeir CBM III 24 102 rchogion dewr deyerin len, /Edlid i'm dilid yw eu dilen! /Aerfleiddiaid, fleiniaid, fleiddiau cyfarfod, OC II 14 70 yr, /Trais erwyr yn ffwyr, ffaw ehegyr, /Trai eu dwy aesawr gan un ystyr. /Gorfu gwynt gwaedd fan uch GYC VII 41 14 ant o glefydiau /Bryder ddiriaw, pa bryd y daw eu dwyn wyntau, /Ac nad gwell barn eurgledd cadarn arglw CBM III 24 9 wyf gyfrin ffyrdd cyrdd Cyridfen; /Mor eisiau eu dwyn yn eu dyrwen, /Aesawr annianc oes anni_"en! /Mor PM V 14 21 fiant uch no'r nwyfre. /Neur arwedd dyfredd yn eu dyfrlle /Gwisg gwynddail gwyail gwedd adarre, /Neud a CBM IV 1 56 ledig gwlad feibionain, /Gwaith Bryn Dygannwy, eu dyganrain; /Gwelais yn Rhuddlan yn rhuddlanw cain /To DB VI 31 51 rangon. /Parawd gwawd gwedi eryron, /Peris Duw eu dygngudd rhagon /Yn y cyfred plyg gwenyg gwynion, /Yn GM I 8 50 ri, /A dygyfor Lloegr, a dygyfrang a_^ hi, /Ac eu dygyfwrw yn astrusi, /A dygyfod clod cleddyf difri /Y CBM III 24 9 ffyrdd cyrdd Cyridfen; /Mor eisiau eu dwyn yn eu dyrwen, /Aesawr annianc oes anni_"en! /Mor wyf ddirrw LlF1 II 5 28 ; /Mo_^r diffaith nis rhyddiffawd, /Rhag maint eu ffrawdd, ffrydiau ta_^n. /Nawfed gwedi degfed daw, /D BF VII 52 12 blaengar - frodorion, /A'i haelion wyrion, oer eu galar. /Diwethaf y'm bu (buddfawr wasgar) /Dafydd, gl OC II 15 30 wyn, gennad, i gylch dragon - llary, /Lluosawg eu galon; /Dos, farchawg arfawg, Arfon /A dywed ein dyfo CBM III 21 195 dewis terrwyn te_"yrn feibion /A edau gelau yn eu galon: /Tri ergyrwayw glyw, glew ganaon, /Tri eryr o CBM IV 8 13 rfoedd hud oedd hyder, /Yng nghyfragor glyw am eu glewder, /Yng nghyfragod clod y clyw llawer. /Yn angh IRh VII 29 34 fu Gymry lu o gymrwynlid /Yn cymryd cytgof am eu gofid, /Am brydu canu cerdd a drethid /I'i prydfawr g GM I 10 15 trosi /Trosof ir gof arglwyddi. /Mor yw gwael eu golo_"i /A gwlad Gymru mor gymri; /Nid modd mau dewi PM V 9 28 hyder hyd Fuddugre - lys, /Ef dengys emys aml eu gorne; /Ef yn ffrau terau, tarole - Saeson, /Mur eryg D-4 VI 20 86 am. /Cawsam ar Bowys, beues goeth, - gestyll, /Eu gostwng oedd anoeth, /Tri thryfan, cyfan, cyfoeth, /P CBM IV 6 24 ion rhag tra chythrudd - gwayw /A gwaedlin ar eu grudd. /Grudd fuddig wledig, wlad ohen, /Grugunan rwy GB II 26 52 . /Dau ychen Dewi, dau odidawg, /Dodyssant-hwy eu gwar dan gar Cynawg; /Dau ychen Dewi, ardderchawg - o PB VII 6 12 yd (beirdd byd, ba wna_^nt?) /Disgyr gwy_^r am eu gwarant. /Gwarant Gymry blant, bla diochel, - mawr /M OC II 15 46 n i'w therfyn. Pathawr - eu hoywedd? /Hirfelyn eu gwaywawr; /Dywan diw Calan Ionawr, /Dywed ein dyfod F GYC VII 39 19 croes arwyddon! /Nawdd addfwyn cyswyn, cyson - eu gweddi, /Proffwydi Celi culwyddogion! /Nawdd Undawd T OC II 14 20 wrdd gynired - gw_^yth, /Canawon hydwyth, hydr eu gweithred, /Gwy_^r a obryn ta_^l ym mhob caled, /Gwy GYC VII 41 34 n ys direnwir enau) /I bob twyllwr ac ethrodwr eu gweithredau. /Pan wrthoter i wrth nifer nef obrwyau / SB II 22 22 affaith. /Gwy_^r Prydain ym mhryder hirfaith, /Eu gweled neud gwala diffaith, /Neud gorchudd gorchorddi PM V 10 38 u ardalau, ardwy trin, - rhyddug, /Rhyddigiwys eu gwerin, /I rag cwys o Loegrwys lin, /I rag bron eu br CBM III 10 67 arthan, /Gyrth yn gwa_^n rhag gwaedfriw, /Hydr eu gwir o'r gw_^r ni ddiw, /Hil Gwriaeth Ysgoyw ysgwydfr MB I 3 18 dywal ar orfeddawd, /Gwir gwae ei werin, gwin eu gwirawd. /Gw_^r a lywai lu cyn bu breuawd, /Blaidd by CBM IV 10 25 ywrysedd, /Ar dy deilu teilwng medd. /Meddgwyn eu gwirawd, meddgyrn - a'i gwallaw, /A'i gwelling yn eur GB II 26 234 fynnwyd, methlwyd wyntau; /Ellyngwys gwragedd eu gwregysau, /Rhai gweinion, noethon, aethan faddau, /Y GB II 26 236 gweinion, noethon, aethan faddau, /Yng ngwerth eu gwrthwarae, gwyrth a orau: /Cerddasant gan wynt ar hy BF VII 54 13 terfyn Hoddni; /Gwy_^r hoedlwydr, gwy_^r hydr eu gwrhydri, /Gwy_^r hydraidd gw_'raidd am fro Geri, /Gw PM V 17 32 aig yn ddengmlwydd, /Pobl dw_^r, neud gw_^r yn eu gw_^ydd. /Gwrhydri Addaf gwrydferth - biau /Buddugawl CBM III 24 125 n a'u gwerchyr, gorchudd gwythlawn, /Gwyddfedd eu gwyddfa, gwyddfid estrawn! /Gwyddwn a'm rhoddes buddl HOG II 6 78 phedair a_^ ffawd, /Cefais-i bymp o rai gwymp eu gwyngnawd, /Cefais i chwech heb odech pechawd /(Gweng PM V 22 12 y caeroedd cylchwy - Maelgyning, /Milgi_"aidd eu gwy_^r ym mhob tramwy. /Nid rhaid tra dilyn pell ofyn EGM I 28 12 awg da, Duw a'u cymerawd, /A dynion gwirion yn eu gwyrdawd. /Gwerin ddiwerin, ni ddyorgrawd; /Gwae ef, CBM III 24 157 /I'm cyfeddau brau, brwydr ddieding. /Handoedd eu hachoedd (cyn eu heching /Ym merw dderw ddirfedd, fu CBM IV 1 43 fleiddiau eu hargyfrain; /Gwelais eu hadaw heb eu hadain /I dan draed adar, gwy_^r gwanar, gwain; /Gwel CBM IV 1 43 /Oedd rydd i fleiddiau eu hargyfrain; /Gwelais eu hadaw heb eu hadain /I dan draed adar, gwy_^r gwanar, OC II 14 126 id. /Gosgordd Fynyddawg am eu cysgaid /Cawsant eu hadrawdd, casflawdd flaeniaid. /Ni waeth wnaeth 'y ng MeiG I 33 93 i'm heiriawl ar y wenwas /A holl raddau nef yn eu haddas. /A'm heiriolo Pedr pe_^r ei efras /A'r bobloe PM V 4 17 /Anghymes i'i feibion. /Rhan i bawb, i'i bobl eu haddon: /Rhai yn ddrud, eraill yn ddoethion, /Rhai tr GM I 8 38 or ddrud ei eisylud yn aer, /A bu terfysg taer eu haer holi, /A rhagddaw rhewys dwys dyfysgi, /A rhewin OC II 14 124 u am da_^l medd myned plaid - Gatraeth, /Cywir eu harfaeth, arfau lliwaid. /Gosgordd Fynyddawg am eu cy OC II 14 91 edd arnaddunt ddau, /Achubiaid pob rhaid rhudd eu harfau, /Echedwynt rhag terfysg eu terfynau. /Moliant PM V 14 18 f, gwrdd yd gre - branes, /Gw_^r o farannwg yn eu harfle. /Llawer uchenaid i'm rhaid dyre, /Llwybrant o PB VII 6 10 /Teuluoedd cyhoedd, cwyniant - eu heurglawr, /Eu harglwydd collasant, /Dwys i'm bryd (beirdd byd, ba w CBM IV 1 42 irw a rhudd feirw rhain /Oedd rydd i fleiddiau eu hargyfrain; /Gwelais eu hadaw heb eu hadain /I dan dr MB I 3 151 ar gan, Calan weinydd. /Gnawd gwarchan a ga_^n eu hawenydd, /Yn arfod adwy hwy a orfydd. /Gruffudd grym CBM III 24 157 u, brwydr ddieding. /Handoedd eu hachoedd (cyn eu heching /Ym merw dderw ddirfedd, fuchedd feching) /O' MB I 3 121 goferai, gwyrai onwydd. /A'r maint a ddyfu ar eu hedrydd /A ddug o'i gadau chweddlau newydd! /Cad rhag GB II 26 116 gwared lliwed llonydd. /Llwyth Daniel aruchel, eu hefelydd /Nid oes yn cadw oes a moes a mynudydd; /Llw PM V 1 149 ar gynnygn breuawl; /Maith o'th rad, heb raid eu heiriawl, /Mythion feirch, ffwyr tyweirch fforddawl; OC II 14 132 uelyn balch oreuraid. /Er gobryn gobrwy gwerth eu henaid. /O'r gnifer anhun a borth cuniaid, /Nis gw_^y GYC VII 40 24 d pechawd yw pechodau - 'r bobl, /Mae'n y Bibl eu henwau; /Am saith brifwyd byd (nid gwy_^d na gau), /S GYC VII 40 28 mad, medrwyf ei ddechrau, /Saith leufer, enwer eu henwau, /Saith wers cyman gla_^n cyn gloes angau - cr GYC VII 41 39 a thywyllwch a llwch a llau; /A'r cythreulaid eu herbyniaid oeron boenau: /Pob camweddawg, pawb ys ofn D-4 VI 20 14 , canmolaf canmil gwy_^r - ysgwn, /Hawdd esgyn eu heryr, /Calchdo_"ed saith rhifed sy_^r /Cylch fy rhwy CBM IV 1 50 s drydar crain i ar ddrumain - mo_^r, /Gwelais eu hesgor, ysgar ddilain; /Gwelais beleidr gwy_^r am fag PB VII 6 9 yn a_^'i deulu. /Teuluoedd cyhoedd, cwyniant - eu heurglawr, /Eu harglwydd collasant, /Dwys i'm bryd (b MG VII 33 24 d atfernych - fyth /Na thrainc eu hoernyth nac eu hirnych. /Corff a'i bump synnwyr, llwyr y'i llywych, PM V 11 7 goll - te_"yrn, /Tey_"rnfeirdd Cymru oll, /Can eu hoed, hud y_^nt arfoll, /Cant calon yn don, yn doll. MG VII 33 24 t gennyt farn nid atfernych - fyth /Na thrainc eu hoernyth nac eu hirnych. /Corff a'i bump synnwyr, llw CBM IV 12 7 nar gwawr trydar trais; /Gwynfyd beirdd bod yn eu hoes /Gwendorf gwynde_"yrn Powys. /Ced bai tau, wledi MB I 4 22 s-i liaws awr aur a phali /Gan freuawl riau er eu hoffi, /Ac wedy dawn awen, amgen ynni, /Amdlawd fy nh OC II 14 68 , gwrddwan gedwyr, /Aerguniaid, cyrchaid coch eu hongyr, /Trais erwyr yn ffwyr, ffaw ehegyr, /Trai eu DB VI 31 61 af, pennaf penadurion, /Tri arwydd, hylwydd ar eu holion, /Tri arwr, eurdwr eurdorchogion, /Tri eryr yn OC II 15 45 n dyfod Ia_^l. /Cychwyn i'w therfyn. Pathawr - eu hoywedd? /Hirfelyn eu gwaywawr; /Dywan diw Calan Iona OC II 14 38 aliasant eu medd mal gwy_^r Belyn - gynt; /Teg eu hydrefynt tra fo undyn. /Dywallaw-di'r corn, canys am CBM III 12 8 ary llid aerlew, llew llwydd, /Lleisiawn, llas eu hynefydd. /Hynefydd arglwydd ar eurglawr - Powys, /Po CBM III 8 43 for /Ein cyngor cynigiwyd, /Cedwyr balch bwlch eu hysgwyd, /Hyd y pasg y'n gwasgarwyd. /Nid adawo Duw d CBM III 9 21 gyfa gynyddu, /Trydydd Tri Diwair Deulu. /Tyll eu hysgwydawr, terfysgfawr - faon SB II 22 35 llig; /Bu y gwy_^r cylch lly_^r yn llewyg /Gan eu lladd o'r llew gosgeiddig; /Rhif trychan celain o dry DB VI 35 25 refred am eu traha. /Tyrau tew eu mur, terfysg eu llafur, /Torfoedd disegur a'u hysiga; /Tey_"rnfab Gru CBM III 11 44 Yn neb llys, yn neb lle anhawdd /Nad ef daw ar eu llaw lletgawdd. /Cynneddf i Bowys cynosod - yn aer /Y LlF1 II 5 64 o bell, /A mud a drud a drythyll, /Yn llwyr yn eu llawn ddeall GM I 9 61 erw a_^ seirch cystudd. /Ni charif llaw-wyr 'n eu llawr gythrudd /[ ]chan gynnif cynnor gw_^yth gwnedd DB VI 24 21 f dewisaf Naf, nawdd i ganthaw! /Diddestl oedd eu lle llu wrth sylliaw /Dydd y cymerth Crist crog yn ei PM V 5 69 did lled fy muches! /Caffant fyrdd o feirddion eu lles /O foli Rhodri ryodres LlF1 II 4 30 aelion hil Bleddynt - a'm traul, /Trwm arnaf-i eu lletgynt: /Fal y deryw, y derynt, /Fal y derfydd gwy LlF2 VI 7 12 r llin a_^'r llyfn emys; /Cyfarwydd fy llaw yn eu llewys. /Handoedd im o'm cerdd nid cardd fegys, /Nid CBM III 21 76 thod gwrthfodd Dewi, /Gwrthwynebedd Lloegr heb eu llochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedlif, gwaedlafn gochi, /G GB II 26 223 llygaid a'r eneidiau; /Ny welant na lliant nac eu llongau, /A chyngor a wna_^nt a_^ chenhadau /I hebrw MG VII 33 15 , /Rhugl gyd eu cyngyd a'u cain gywrych, /Rhag eu llu cad-ddu y'm cetwych - Arglwydd, /Rhag ebrwydd, cy GB II 26 221 Rhwng Mynyw a'r mo_^r, mawr a droau /A fydd ar eu llu-hwy lliw dydd golau, /Collant a'r llygaid a'r ene D-3 VI 19 16 ost ffordd ar fo_^r i hwylforion - gynt /Ac yn eu lluchynt llochid meibon /Yn ddeuddecllwyth, ffrwyth LlG VII 26 26 reg Hofa! Cafas ynddaw /Rhawd Saeson lladron i eu lludwaw! /Ys dir o'i farau ddifuriaw - pob tw_^r, /Ys PM V 23 112 wyr ddug y Wyddgrug, nid ffug ffo, /Lloegrwys, eu llugfryd ys ymo. /Lleudir de_"yrn, lluddiwyd yn agro, DB VI 24 84 o ddawn i eiddunaw - rhe_^n /A dygen llawen yn eu llywiaw. /Llywelyn, neud llew cywaethlaw, /Llyw anaw GYC VII 42 55 d ddynion /A'r camfeddylion nid addola /Gweled eu maddau dros eu camweddau /Yn uffern boenau, benyd gu MG VII 32 52 arfau, /Lladdwyd meibon gwirion gwynion: gwae eu mamau! /Ac nid gwae 'nt-hwy: gwyn eu byd hwy bod yn s ES I 18 22 cedwyr Lary, ni law-wag - daear, /Duw a w_^yr eu manag; /Gorsin pybl, pobl ofynag, /Gwers y ma_^l, ara MG VII 32 38 /Yna credant, yna cyrchant cyrch goddeau, /Ac eu manag seren o'u rhag yn rhoi golau; /Caerusalem a cha LlG VII 24 109 rhuthr anolaith. /Tylwyth ffrwyth, ffraethlym eu mawrwaith, /Teilwng blwng blaengar fal goddaith; /Tal OC II 14 37 bryn, /Cyfoedon arfawg arfau edwyn. /Taliasant eu medd mal gwy_^r Belyn - gynt; /Teg eu hydrefynt tra f GB II 26 118 a moes a mynudydd; /Llwyth mariedd, mawreddus eu merwerydd, /Gwell pob un duun dewr no'i gilydd. /A De MB I 3 127 glew gadarn haearn dyfydd, /Ni noddes mawredd eu merwerydd! /Yng ngwaith y Waederw, chwerw chwelidydd. CBM IV 4 162 ddragon gwron gwyrennig, /Meddw meddlys, melys eu mestig. /Meiri_"au angau, angheinmig - ei farw, /Ei f HOG II 6 76 dduun, ddiwyrnawd, /Cefais-i ddwy, handid mwy eu molawd, /Cefais i dair a phedair a_^ ffawd, /Cefais-i GM I 10 18 mau dewi heb honni - pwy oeddynt, /Prynesynt eu moli. /Owain angerddawl anaw anfedrawl, /Aer wrawl w GM I 14 23 , nerth heb drengi, /Un danc fwynt wrthyf wrth eu moli; /Un Duw y_^nt wyntau a diau dri. /Truan a anian GB II 26 66 Gwelaf-i effeiriaid, coethaid, cannwyf, /Canaf eu moliant men y delwyf. /Gwelaf-i wir yn llwyr a llewen DB VI 35 25 d, /Llosged eu trefred am eu traha. /Tyrau tew eu mur, terfysg eu llafur, /Torfoedd disegur a'u hysiga; PM V 10 75 amgant - glaer /A glywir dra lliant; /Hud aeth eu naf yn nifant, /Hud e_^l rhag Gruffudd cudd cant. /Ca PM V 23 31 yaf o'r drydar, /Oedd amliw tonnau twn, amar - eu naid, /Neud oeddynt dilafar, /Ton heli ehalaeth trwy BF VII 54 37 y_^r, llwyrglod ynni. /I Dduw ydd archaf, Naf, eu noddi, /Neddair egored, roddfyged Ri, /I gwbl o'r sei DB VI 31 65 chlwyf nad ydynt fal cynt Cynon!), /Tri chlau eu parau fal Peryddon, /Tri chlo_"yn pennyn penguchogion CBM IV 3 43 Trydar flawdd []awn, /Trylew [] de[ ], /Tryliw eu peleidr pan fo [], /Trylwyn am feddgwyn, am feddgyrn OC II 14 49 a_^l ysgwyd eurgrwydr torrynt yn fuan. /Tryliw eu pelydr gwedi penwan, /Trylwyn yn amwyn am fiw garthan DB VI 29 22 w, neud y_^nt feddau: /Gwae'nt hwy ar a wnaeth eu penaethau! /Am Ruffudd gwaywrudd, gwae finnau, /Am ri MG VII 32 34 c amgylchau /Ac amgen nod no'r se_^r uchod uch eu pennau: /Geni yna y Brenin da, arwydd diau /Fu gysefi ES I 18 31 al gwyddfid cylch gwrysgen. /Glyw parchfawr am eu Perchen, /A'u peirch Duw Dofydd uchben DB VI 28 10 A'm rhoddwy Fab Duw dawn arwaneg, /I'm dwyn og eu plith yn olithreg /I wladoedd cyhoedd, cyfun, hardd-d GM I 9 10 /Gwylain yn gware ar wely lliant, /Lleithrion eu pluawr pleidiau edrin. /Pellynnig fy nghof yng nghynt PM V 26 61 ei thydwed hithau; /Lluddwyd, cymynwyd cwbl yn eu pobed, /Pob cenfaint yn ei chrau; /Castell Gwis cysty CBM IV 18 30 amdanaf; /Neud beirdd yr eglwys egluraf, /Neud eu porth a barthwyd ataf. /Neud hyfryd fy llwrw, lle a g CBM III 11 46 . /Cynneddf i Bowys cynosod - yn aer /Yn aros eu rhaclod, /Ym mlaen cadau cadw arfod, /Ac yn o_^l diwe PM V 13 5 oyw ardduniaint gla_^n. /Gloywdid a rhydid gan eu rhad - boed tau, /A bid Duw yn ganiad, /Hywel, hoywal LlF1 II 2 71 pwyf gwell innau; ni'th amheuaf. /Ni bo gwaeth eu rhan y rhai eithaf - o'th lyw /No'r rhai a'r dderyw o OC II 14 93 chedwynt rhag terfysg eu terfynau. /Moliant yw eu rhan, y rhai gynnau; /Marwnad fu, neud nw newid y dda CBM III 3 34 obl ni borthant iawnwedd, /Iawn i Dduw ddifanw eu rheuedd /Ar eubryd eu bradawg fuchedd /A'u gweryd, ac MG VII 32 54 n eu byd hwy bod yn seiniau /A merthyri achaws eu Rhi, yn eu rhwymau, /Cyn bod etw aewyllys da, dial ei PM V 26 75 Oes uddudd nid tynged, /Aerwyr sy_^r, syrthiws eu rhifed /Ar ei law a'i lafn wyarlled. /Arwr Dinefwr, d CBM III 10 53 n, /Llafroddion, llofruddiaid garthan. /Nawfed eu rhifed, rhuddwedd - yng nghyfranc /Cyn bu tranc eu tr PhB VI 15 38 i ar ddarwedd - traul /Tra fo lloer a haul ar eu rhodwedd; /Ac onid trech celwydd no gwirionedd /Neu CBM IV 6 235 rhwyf ddraig rhodolion - eirchiaid /Rhydalant eu rhoddion; /Rhydysgaf disgywen feirddion, /Rhy-m-gedir DB VI 24 80 Eingl yn syrthiaw - ergyr /Ac eryr rhyswyr heb eu rhusiaw. /Gnawd fod ysgwyd frwyd, friwdoll arnaw /Ac DB VI 24 34 pobloedd, pawb yn athaw /A llewod a_^ rhod yn eu rhwydaw, /A lle ydd oedd druan, drwy addaw - Ca_"in, CBM III 16 6 ad, /Dysgwe_"yd ceiniaid cyfaenad - eu rhwyf, /Eu rhwyddfodd yn amhad; /Dybrydaich brwydrdaer aer aerfr CBM III 16 5 nt gormeisiad, /Dysgwe_"yd ceiniaid cyfaenad - eu rhwyf, /Eu rhwyddfodd yn amhad; /Dybrydaich brwydrdae GB II 26 69 awr heb allu clwyf; /Gweleis-i am ucher, uchel eu rhwyf, /Gwragedd, rhianedd, rhai a garwyf. /Gwelais-i CBM IV 3 45 yn am feddgwyn, am feddgyrn llawn; /Tyrrant am eu rhwyf, rhwysg anogawn, /Torfoedd amnifer am ne_^r am MG VII 32 54 y bod yn seiniau /A merthyri achaws eu Rhi, yn eu rhwymau, /Cyn bod etw aewyllys da, dial eisau, /Na gw LlF1 II 1 166 dwyr o du my_^r, o du morlan - uchel, /Yn cadw eu rhyfel nid ymgelan: /Deon Meirionnydd, elfydd Eilfan, CBM III 11 59 - berth /Ni borthynt anneddfon, /Yn eu byw, ar eu rhyw roddion /Na rennid rhannau cynyddon. /Cynneddf a GYC VII 41 40 n boenau: /Pob camweddawg, pawb ys ofnawg rhag eu safnau /Yn disgyrnu dannedd arnu, orn ymliwau, /Llidi GYC VII 40 3 Duw /Ac y doeth i'n gwared; /Braint y saint ar eu seithfed /Bedydd a chrefydd a chred. /Dyw Llun, naf g PM V 4 19 raill yn ddoethion, /Rhai tra llwfr tra llafar eu so_^n /Ac eraill taerlew termudion; /Rhai digardd, yn PM V 25 52 yddug ar bob tarw caddug, /Ac ar bob sarrug er eu sorri, /Am gynifer gwaed amdrychion am draed /Ac am b PM V 26 31 ychwyn allmyn alltudedd. /Gnawd i'w luydd ladd eu tachwedd /I lwydion, canaon calledd; /Gnawd eryr ebyr DB VI 30 37 ynt fi o feirch ffysgiad, /Diofelid Duw hwy ac eu tad /Yn y wenwledd, fry yn y wenwlad. /Gwlad fal cynh OC II 14 92 rhaid rhudd eu harfau, /Echedwynt rhag terfysg eu terfynau. /Moliant yw eu rhan, y rhai gynnau; /Marwna CBM III 10 46 on. /Seithfed welygordd, oleugor - tros wawd, /Eu traethawd traethitor, /Gwrdd fyddin, feiddiaid yn nhe DB VI 35 24 llaith waith waredred, /Llosged eu trefred am eu traha. /Tyrau tew eu mur, terfysg eu llafur, /Torfoe BF VII 52 8 ollais a gerais o ga_^r - ac arglwydd, /Erglyw eu tramgwydd, trymgwyn anwar! /Collais chwech te_"yrn ce OC II 15 2 Teulu Owain llary, lluoedd anhun - trais /Yn eu traws arofun: /Ffyrdd cyrdd cyfeddau dduun, /Pa ffor GM I 7 107 u meddged Iorweirthiawn. /Gwelais weheleith ac eu trefnau tryth /Ac eu treth 'n ei ogawn. /Gwelais gynt DB VI 35 24 gaeth giwed, llaith waith waredred, /Llosged eu trefred am eu traha. /Tyrau tew eu mur, terfysg eu ll GM I 10 32 Lleas tey_"rnedd! Lliaws dyfrydedd /A'm dyfrys eu trengi; /Trangaf truaf trueni /Tranc a'u cennis cyn n GYC VII 36 81 b gwlad oedd eiddaw, /Pob cantref, pob tref yn eu treiddiaw, /Pob tylwyth, pob llwyth ysy'n llithraw, / GM I 7 108 wn. /Gwelais weheleith ac eu trefnau tryth /Ac eu treth 'n ei ogawn. /Gwelais gynt, hwy cenynt `cwd awn CBM III 10 54 ifed, rhuddwedd - yng nghyfranc /Cyn bu tranc eu trosedd, /Tyngyriawn tynged orfoledd, /Ni charws Tyng CBM III 21 137 dd, hedd ni haeddai, /Ac oedd mal trochiad ydd eu trychai, /Trychwydd Eingl, trychion y'u hadawai! /I L CBM IV 1 45 dan draed adar, gwy_^r gwanar, gwain; /Gwelais eu trychni trychant celain, /Gwelais wedi cad coludd ar DB VI 31 41 n, /Am fa_^r trwm tramawr goffeion, /Am fod yn eu tud hwy alltudion, /Am fawrweilch, aerfeilch arfogion Euas 2 GM I 8 86 ruffudd graid amddias, /Maith dy dreisiau drag Euas: /A'th lawddaf i'th lawn urddas, /A'th lawdd pawb, D-1 I 1 8 awb a'i gwelwy. /Neu ryddadlas am lwyth eurwas Euas lywy, /Erging anchwant, Gwent, Gwlad Morgant, Dyffr eubryd 1 CBM III 3 35 iawnwedd, /Iawn i Dduw ddifanw eu rheuedd /Ar eubryd eu bradawg fuchedd /A'u gweryd, ac Ef a'u gomedd. eur 1 MB I 3 51 unig nid oedd ofnawg; /Ar bob rhai rheidiai yn eur-rodawg /Rhag byddin Emrais drais drahaawg. /Cadau dd euraid 1 PM V 6 20 chliw gleisiaid, /Yn erfawr, ffroenfawr, ffriw euraid, /Ym mhob lliw ceinwiw can ryfygaid - ddyn, /Yn f Euranrheg 1 CBM IV 4 233 ithig prydyddion, /Eurgolofn eurddiofn ddeon, /Euranrheg rhedeg rodolion, /Eurgor ddo_^r, ddinas cerddo eurawg 7 MB I 3 73 'm gorug yn oludawg. /Yfais gan de_"yrn o gyrn eurawg /Arfodd faedd feiddiad angad weiniawg; /Yn llys A PM V 22 7 Lle_"yn, /Llewychedig aur ar fy nghyfrwy, /Ac eurawg Arfon ac Ardudwy, /Ardal dwfn hoywal, am da_^l de PM V 3 14 adrawdd. /Erioed dy angar aerawd dydd angau; /Eurawg dy angad, eiryd i'm angen. /Tey_"rnllw tey_"rnedd PM V 24 34 naf, naf niferawg, /Dy gynnygn digwydd, arwydd eurawg, /Dy gynna ni bu, bolchawg - dy darian, /Dy gynni IRh VII 30 12 wy fun fy hun aeth o'i hedrydd, /Llywyawg, law eurawg, liw eiry bronnydd. /Lleferis wrthyf lleferydd - CBM III 5 22 ynnawg drythyll, gorwyth iolwyf /Gorddawg pall eurawg pell nas gwelwyf. /Gorfelyn, called, colledig wyf PM V 24 10 eurflaen rodawg /Arfogion ddragon, draig llys eurawg; /Rhyarfeiddaf naf nerthawg - ddygyrchu, /Yn rhwy eurban 1 CBM III 1 19 th lys, Leisiawn gyman, /Ermideddawg lyn erbyn eurban, /Eurgyrn buelin, bueilgyrn ban. /Eirioed y perth eurbar 1 PM V 20 17 na, nis gwnaeth. /Gwnaethost, gad aerbost, ged eurbar - Prydain, /Nid prydferth i'th esgar, /I Gymry, g eurben 1 CBM III 3 141 ddinas ddiasgen, /Tey_"rnfardd a'i ca_^n, cadr eurben, /Tey_"rnwawd tey_"rnwyr Cyngen! /Cynyddwys cynni eurbost 4 DB VI 27 85 amawr bryder ac ni weryd, /Am drwm feddwl cost eurbost aerbyd, /Am drinwychydd rydd, ruddlafn creulyd, PB VII 9 23 walch, dy falchgorn /Ar dir ynial Dywalwern! /Eurbost cad aerbyst cedyrn, /Eryr cadr dewrwyr cadarn. / PB VII 7 5 ilys /Ar eurglawr yr Arglwydd Rhys. /Mab Rhys, eurbost llys, aerbair - yn arfau, /Dug angau (dygn a air PB VII 5 21 teg) /Meddgyrn am gylch te_"yrn teg. /Oedd teg eurbost reg, rwyf addas - Prydain, /Traws Owain, trais l eurdal 4 CBM IV 4 202 ais arglwydd call ni'm collai, /Corf eurdorf, eurdal a'm rhoddai; /Cof cadflawdd (a'm cawdd a'm carai) CBM IV 8 4 nwyd funer, /Ardeml ehangdorf am ehangder, /Am eurdal bual buarth hydrfer. /Hydr yd gerdd fy ngherdd y CBM IV 9 42 d, /Gwrth eurdro eurdrull gno gnythawd, /Gwrth eurdal bual bugunawd, /Buelin oreurin wirawd, /Buarth ll CBM IV 6 140 /Anhyed, cyfred, cyfartal, /Eurdorchawg a rydd eurdal - im er cerdd, /A'm ceinion o fual, /Ffrawdd ystr eurde_"yrn 6 EGM I 25 10 mis Chwefrawr chwyrn, /Tud amwyn terrwyn, tir eurde_"yrn, /A_^ llafnawr dyrawr dirfawr ei ddyrn, /Arwy PhB VI 14 52 ag meuedd cyfedd cyfeddach cedyrn, /Rhag bron eurde_"yrn cyrn a genid. /Ban ced, ban rhodded pan rhodd EW VI 3 20 b gydfod bygylaeth; /Ardwy llu llaw ehelaeth, /Eurde_"yrn, meddgyrn a'i maeth. /Ni maeth bygylaeth, bu PM V 11 13 er a'i aur ma_^l. /Molaf filioedd naf, nifer - eurde_"yrn, /Mur cedyrn cadarnffer, /Caeth, ffaeth i fei PB VII 2 3 /Yng nghadarnwisg he_"yrn, /Mur torf, aerdorf eurde_"yrn, /Mygr bennaeth, mab maeth meddgyrn. /Mab me GYC VII 36 5 law, /Aur dalaith oedd deilwng iddaw, /Eurgyrn eurde_"yrn, ni'm daw - llewenydd: /Llywelyn nid rhydd i' eurdir 2 DB VI 29 94 rudd, /Gwenwyn gw_^yn gennyf nid ymgudd, /Gwyn eurdir, ardwy ddadannudd, /Gw_^r eurdwr, ardwyad trablu DB VI 33 25 r galar, pa gelir?) /Pan ddangoser gwy_^r eryr eurdir, /Nad y gw_^r o Ros a ddangosir. /A ryfo gorau, g eurdo 2 PhB VI 11 13 difor, cadeiriawg athro. /Baran llew yn llurig eurdo, /Brenin feirdd breiniawl a gano. /Gorwerdd ton tu CBM IV 4 170 g, /Ffraeth leision, leisiaid gynhebig, /Ffriw eurdo, ffrwyngno, ffroen ddyfrig. /Ffrawdd wallaw anaw a Eurdorchawg 5 CBM IV 6 140 m daw anaw anwadal /Anhyed, cyfred, cyfartal, /Eurdorchawg a rydd eurdal - im er cerdd, /A'm ceinion o CBM IV 5 9 glew dywysawg, /Aergorf aerdorf eurdorchawg. /Eurdorchawg ddeifniawg o Ddyfnant - ragor, /Rhag ysgor e CBM IV 5 8 /Aerdarf glyw, glew dywysawg, /Aergorf aerdorf eurdorchawg. /Eurdorchawg ddeifniawg o Ddyfnant - ragor, CBM III 10 23 cyfarchddawn - foliant /I filioedd enwogawn; /Eurdorchawg farchawg feirch anghrawn /Eryr gwy_^r gwelyg GM I 11 43 dd ein llyw tiriawg: /Torfoedd eurdorchoedd am eurdorchawg. /Tey_"rnfab Owain, tremyniad trais hir, /Tr eurdorchoedd 1 GM I 11 43 rmennoedd anlloedd ein llyw tiriawg: /Torfoedd eurdorchoedd am eurdorchawg. /Tey_"rnfab Owain, tremynia Eurdorchogion 4 CBM III 24 101 n ei loflen, /Eurgledd cymynedd, cymynai ben: /Eurdorchogion dewr deyerin len, /Edlid i'm dilid yw eu d CBM III 8 23 dewinion - byd /A diwyd dderwyddon, /O eurdorf eurdorchogion, /Ein rhif yn Rhiweirth afon. /Llawer gorw DB VI 31 62 rwydd, hylwydd ar eu holion, /Tri arwr, eurdwr eurdorchogion, /Tri eryr yn wy_^r ac yn weision /(Tri ch PM V 4 52 , /Yn eurdud derwynddrud tirion, /Yn eurdwr ar eurdorchogion /Yn eurdorf cynnorf cynreinon, /Yn eurgorf eurdorf 5 PB VII 8 9 wychwlad o gad a gedwis. /Cadw, Faredudd, cadr eurdorf! /Cadoedd gyman, cad gynnwrf, /Bolchgledd yn new PM V 4 53 nddrud tirion, /Yn eurdwr ar eurdorchogion /Yn eurdorf cynnorf cynreinon, /Yn eurgorf yn nhorf anhyrron CBM IV 4 202 ai, /Collais arglwydd call ni'm collai, /Corf eurdorf, eurdal a'm rhoddai; /Cof cadflawdd (a'm cawdd a CBM III 8 23 n Duw a dewinion - byd /A diwyd dderwyddon, /O eurdorf eurdorchogion, /Ein rhif yn Rhiweirth afon. /Lla DB VI 29 102 rwnad i'r mab tad tecaf; /Greddf Echdor, gwawr eurdorf gwraf, /Graid syniaid, syniais ei alaf; /Grymus eurdreth 2 PB VII 1 21 beilch balch westi /Mo_^n, eryron Eryri. /Eryr eurdreth my_^r, aerdranc - yw Owain, /Gweilch goelfain g ES I 17 38 , a fu fawr - i drwm, /Ei drymed a'm diddawr. /Eurdreth o'i dremyn pob llawr, /Aerdranc gw_^r ieuanc gw Eurdrethau 1 PB VII 10 24 dd mawrfudd Maig, /Ardwy llu, Lloegr erynaig, /Eurdrethau dreigiau i'm draig. /Draig anghynnwys dwys, n eurdro 1 CBM IV 9 41 d, /Gwrth uchyr gwrthrychiaid ys gnawd, /Gwrth eurdro eurdrull gno gnythawd, /Gwrth eurdal bual bugunaw eurdrull 1 CBM IV 9 41 th uchyr gwrthrychiaid ys gnawd, /Gwrth eurdro eurdrull gno gnythawd, /Gwrth eurdal bual bugunawd, /Bue eurdud 1 PM V 4 51 , priodorion - clod, /Yn cludaw anoethion, /Yn eurdud derwynddrud tirion, /Yn eurdwr ar eurdorchogion / eurdudded 1 EW VI 3 33 boed hirhoedlawg! /Hirhoedlawg fo'r gwas gwisg eurdudded - hardd, /Gnawd i'w fardd ofyged; /Ni llefair eurdwr 3 PM V 4 52 anoethion, /Yn eurdud derwynddrud tirion, /Yn eurdwr ar eurdorchogion /Yn eurdorf cynnorf cynreinon, / DB VI 29 95 ymgudd, /Gwyn eurdir, ardwy ddadannudd, /Gw_^r eurdwr, ardwyad trabludd, /Gwawr Gwyndyd, gwander ei or DB VI 31 62 /Tri arwydd, hylwydd ar eu holion, /Tri arwr, eurdwr eurdorchogion, /Tri eryr yn wy_^r ac yn weision / eurddawn 4 CBM III 14 18 o'i fawrddawn - rebydd, /Gw_^r a'm rhydd rhudd eurddawn, /Arlleng torf rhag twrf camawn /Fal twrf ebyr CBM III 10 57 yngyr tangnefedd. /Degfed yw a'm clyw o'm clud eurddawn - cerdd, /Cenitor canys iawn, /Torf ysgwn ys gn EG VI 18 135 berging, bargoch, hydrfer, /Dinas draig urddas eurddawn haelder, /Dinag ofynag pan ofynner. /Dyn yw Lly BF VII 53 3 clod addas - uchel: /Och Fab Duw dy leas! /Am eurddawn, mawrddygn y'i llas, /Am arddelw teg, am urddas eurdde 2 PM V 14 35 erddi ar ddeddf cynne. /Diameth wosgeth o wisg eurdde, /Diamau anfon granwynion gre, /A chludaw ei hawl PM V 9 14 rhydd rhodd y bore, /Moedydd eisillydd ni syll eurdde. /Molais-i rwyf Cemais camre - ysgaelan, /Yn amwy eurddeddf 1 GM I 9 3 n, /Maws llafar adar, mygr hear hin. /Mi ydwyf eurddeddf ddiofn yn nhrin, /Mi ydwyf llew rhag llu, llu eurddiofn 1 CBM IV 4 232 urllyw llwyth, lleithig prydyddion, /Eurgolofn eurddiofn ddeon, /Euranrheg rhedeg rodolion, /Eurgor ddo Eurddonen 2 EGM I 27 32 u. /Boed Ef y talwyf, hael Rwyf rhiau, /Ar lan Eurddonen er Ei ddoniau, /Can gur a dolur ar da_^l glini D-5 VI 36 32 dd. /Ei gorff a eddyw (eiddun rhysedd) /I mewn Eurddonen hyd ei ddannedd, /Can mynnwys er Duw ddifro_"e eurddor 1 EMRh VI 23 12 naf yw Gruffudd, pennaeth rhwng - deufor, /Pen eurddor bronddor, braint a hebrwng. /Pannu a fydd dir rh Eurddraig 1 CBM IV 4 236 cerddorion, /Eurgorf torf tey_"rnas Nwython. /Eurddraig Eryri, eryron - fyhyr, /Eryr gwy_^r golluchon; eurddreg 1 DB VI 28 12 n, hardd-deg, /Ar wledig lleithig, llwythfawr, eurddreg, /I loywdir llawhir, llyw Dinorweg, /I wlad Daf Eurddwrn 2 CBM III 24 99 n, /Nid oedd flaidd amhrudd, nid oedd amhren, /Eurddwrn oedd ei lafn yn ei loflen, /Eurgledd cymynedd, PM V 3 9 ryr ddraig ormant ... /Ardduniant prif-feirdd, eurddwrn prydyddion, /Arwyniawl prydfawr, arwyneb Prydai eurddyn 1 EG VI 18 23 e rhuddle Rhuddlan is Gwawl. /Gwelais Lywelyn, eurddyn urddawl, /Yn urddas dreigwas dragywyddawl; /Ail eurddyrn 4 CBM IV 10 26 rawd, meddgyrn - a'i gwallaw, /A'i gwelling yn eurddyrn, /A gloyw yfed yn edyrn /A glyw dewr a glew de EGM I 25 16 elyrn - yng nghynnor /Cyfeisor Echdor, aerddor eurddyrn; /Eirf drabludd angudd, angerdd Dinbyrn, /Arben CBM III 16 203 /Drud lachar, drudlafn a gymer; /Drud lawn ei eurddyrn o lad yn eurgyrn, /Am lugyrn, am leufer, /Drudf CBM III 16 233 edriael - ei len) /Powys wen, wlad Frochfael, /Eurddyrn wa_^l, gleddyfal glywael, /Etifedd Cynfyn, cer eurfab 1 PB VII 15 23 /Prif walch cadarn haearngaen; /Chweddl oer i eurfab Owain /A'i gyfoeth a ddaeth o'i ddwyn eurfail 1 GM I 7 117 ys /Ar ei fedd o felged gwlad Athrwys; /Lliaws eurfail fawr yn llys llary a llawr /Heb hyd wawr orffowy eurfalch 1 PB VII 14 11 /Oedd Samswn, cystlwn co_^r, /A gwalch rhwydd, eurfalch ragor, /Hydwyth cadarnllwyth Cadfor. /Cadarn a' eurflaen 1 PM V 24 9 ddigwydd i ddigasawg. /Rhyddarfaidd aerflaidd eurflaen rodawg /Arfogion ddragon, draig llys eurawg; / eurflawd 1 CBM IV 9 11 edd tros waredd tros wawd /I adrawdd aerflawdd eurflawd - ei ysgwyd /Mal ysgwyd rwyd Rahawd. /Mur mawrg eurflwch 1 PM V 1 104 lawrfeirdd gyfradwch, /Gwa_^n o aer a gwin o'i eurflwch, /Gwayw a llafn yn lladd yn ddeudrwch, /Gwae a' Eurfreenin 1 LlF2 VI 8 22 igwain. /Ef Nudd ced ddiludd, cedyrn ddilain, /Eurfreenin cywrennin, cywrain. /Ef deddfau gorau, gorada eurfriw 1 PB VII 8 20 g farchawg, feirch gydnaid, /Aes falchliw rudd eurfriw rwyd. /Rhwyd ysgwyd, ysgwn eurwledd, /Rhuthr ryn eurfro 2 CBM IV 9 102 wyn. /Am eurfrwydr, am eurgrwydr eurgwyn, /Am eurfro, am eurfron terrwyn, /Torf anwar trydar trydolwyn PB VII 8 14 rfod ac arf. /Arfrudd balch tey_"rnwalch teg, /Eurfro gadw gadarn dinag; /Armes Rhos, bla ddangos blyg, eurfron 1 CBM IV 9 102 urfrwydr, am eurgrwydr eurgwyn, /Am eurfro, am eurfron terrwyn, /Torf anwar trydar trydolwyn, /Twrf tae eurfrwydr 1 CBM IV 9 101 ylwyn /Tryliw goch, trylew droch drachwyn. /Am eurfrwydr, am eurgrwydr eurgwyn, /Am eurfro, am eurfron eurfudd 5 PM V 16 17 Rhoddiad gra ddillad, Gruffudd. /Gruffudd grym eurfudd ... addwyn, - llew /Yn lle bai gyfamwyn, /Unbyn PB VII 5 17 yrfa terrwyn. /Oedd terrwyn Owain, tyrfa reg - eurfudd, /Cyn oerfedd gyhydreg, /Oedd aml (oedd amlwg go HF VII 23 17 rheoli, /Gw_^r cadwent, cedwis haeloni, /Gw_^r eurfudd diludd, heb doli, /Gw_^r dileddf, prifddeddf Pry PM V 11 54 dur, myd angudd, - am rodd, /Hael Rhydderch am eurfudd, /Hael Mordaf, hael mawrdeg Nudd, /Haelach, gre LlG VII 24 41 aelryw o hil Beli - Hir /Yn herwydd ei brofi. /Eurfudd ni oludd, olud roddi, /Aerflaidd arwraidd o Eryr eurfyged 1 GM I 7 4 ni'm hoes, corawg fynawg foes, /Corf eirioes eurfyged. /Caru dyn, nid dilys ogoned, /Can dyddaw i fra eurgaen 1 CBM III 14 44 w, difwng blwng blaen, /Gwalch yn eurgalch, yn eurgaen. /Eurgolofn arwr yn arwain - eurgrwydr, /Yn eurg eurgalch 5 PB VII 11 2 Gwalch ysym aml ei nifer, /Gwalch eurgalch, aergwn gyfor, /Gwalch dewrfalch o lin Dewdwr, BF VII 55 17 wn ysgwydawr, buddfawr beddyd; /Gw_^r balch yn eurgalch, aergwn waedlyd, /Gw_^r bwlch ei eurgledd yn ar CBM III 16 82 dd fedel, rhyfel ryferthwy, /Rhuthr uthrfalch, eurgalch ei gylchwy. /Cylchwy cyfryfel, cyfraith ordden CBM III 21 154 fliwion gweilwyon gweilch ogyfred, /Cyfystrawd eurgalch, mygrfalch, myged, /Mygedawg farchawg, feirch y CBM III 14 44 wawr glyw glew, difwng blwng blaen, /Gwalch yn eurgalch, yn eurgaen. /Eurgolofn arwr yn arwain - eurgrw eurged 3 CBM III 15 27 hael /O hil Iorferth Hirflawdd, /Colled gw_^r eurged aergawdd, /O'i golli, tewi nid hawdd. /Nid hawdd CBM III 15 18 dawg. /Madawg esillydd oes ellwng - aergawdd, /Eurged beirdd neud echwng, /Cedernyd blaidd aergryd blw PM V 24 4 arfau, aerfeddawg - de_"yrn, /Eryr ar gedyrn, eurged farchawg, /Llywelyn, llary rwyf, rhwym cytiriawg, eurgerdd 1 CBM III 7 3 chais ganwaith, /I brofi prydu o'm prifiaith - eurgerdd /I'm harglwydd gedymdaith, /I gwynaw Madawg me eurglaer 1 PM V 10 77 uffudd cudd cant. /Can ced rhydd peunydd, prif eurglaer, - yn rhwydd /A'm rhoddaist, udd didaer; /Can c eurglawr 10 HF VII 23 8 ngryd yn rhyd, gw_^r fal Rhodri - Mawr, /Gw_^r eurglawr aesawr uswydd holli, /Gw_^r yn rhwym gan rwyf E CBM III 14 28 /Pryder dragon rhoddion rwydd, /Prydain glawr eurglawr arglwydd. /Arglwyddi gynnwrf gynhorawr - yn nho CBM III 30 5 daith. /Trig yn harddfraint saint senedd gyd - eurglawr, /Arglwydd nef a'th weryd, /Dygen yw hebod bod DB VI 35 29 nnudd, /Tey_"rnas ddatgudd, prudd y preiddia. /Eurglawr Cymry fawr arglwyddi clodfawr, /Arglwyddwalch c LlG VII 27 4 er, eilywed - tramgwydd /Rhyddoeth am arglwydd eurglawr drefred. /Gwalch gwrawl gwryd Gwalhafed, /Gweil LlG VII 25 30 w_^yr, gwrawl dy weithred, /Dy fod yn arglwydd eurglawr drefred, /Y neb a'th welo, wrth weled - dy ddaw CBM IV 9 129 adref /I'th edrydd i'th adrawdd is nef, /Pa_^r eurglawr, erglyw fy marddlef, /Pair Prydain, profwn yn n CBM IV 4 247 ychion, /Amdrychid erfid arfogion - i lawr /Am eurglawr mwynfawr Mo_^n. /Nid gair gau, ef gorau gwron / CBM III 12 9 siawn, llas eu hynefydd. /Hynefydd arglwydd ar eurglawr - Powys, /Porthes glwys gloes waywawr, /Glyw lo PB VII 7 4 wrw na wy_^s; /Oedd argledr gwir dir dilys /Ar eurglawr yr Arglwydd Rhys. /Mab Rhys, eurbost llys, aerb eurgledd 13 EW VI 6 21 chasa Mab Duw dedwydd. /Dedwydd rwyf aerglwyf, eurgledd - ardderchawg, /Archaf it i'th lariedd, /Breinn GYC VII 41 15 bryd y daw eu dwyn wyntau, /Ac nad gwell barn eurgledd cadarn arglwydd cadau /No'r dyn gwannaf a dista CBM III 24 100 amhren, /Eurddwrn oedd ei lafn yn ei loflen, /Eurgledd cymynedd, cymynai ben: /Eurdorchogion dewr deye D-5 VI 36 45 yn brenin Gwynedd. /Gwae fi, Arglwydd Dduw, am eurgledd - ddidaich! /Gwyn eu byd-wy, Frynaich, o'i freu LlG VII 27 41 waedliw fal gwaed Afel. /Och am rwyf aerglwyf, eurgledd Echel, /Och am ddilyw mawr, ni'm dawr cyn de_^l LlG VII 26 1 Ysid in arglwydd, eurgledd ganllaw, /Ys hawdd ei gynnelw, arddelw urddaw; LlF2 VI 8 16 gain. /Wrth ofwy arlwy, eurlain - tey_"rnedd, /Eurgledd gw_^r gywedd, gwyar gywain. /Mab Gruffudd didyb LlG VII 24 23 iddfalch gorsedd. /Llwry hylwydd hael arglwydd eurgledd, /Llew Cemais, llym drais drachywedd; /Lle bo c CBM IV 4 143 ei farwnaid i fedd! /Gw_^r gwaedrwyf aerglwyf, eurgledd - oedd ei arf, /Eurgorf tarf, torf hywledd. /Gw BF VII 54 31 er Fenlli, /Gwawr aruthr gwychruthr am gochi - eurgledd /Pan aeth gwy_^r Gwynedd tuedd Teifi. /Dreigiau PB VII 1 16 s, /Cad ddiofn eofn ehangblas - arglwydd, /O'i eurgledd y'i cafas. /Cawsawch, gorfuawch, gwrhydri - ang CBM III 15 12 peidiant, /Coll arglwydd, call argledr cant, /Eurgledd ym muchedd Mochnant. /Mochnant ddiheuchwant er BF VII 55 18 yn eurgalch, aergwn waedlyd, /Gw_^r bwlch ei eurgledd yn arfeddyd, /Gw_^r bolch ei darian, dewr wryd eurgleddyfrudd 1 CBM III 18 9 r, /Ni oddef cam, nyw cymer. /Ysid im arglwydd eurgleddyfrudd - gawr, /Braisg lafnawr, brwysg lofrudd, eurglod 2 GYC VII 40 20 brwydd /Gwir wared io_^r rhyged rhwydd, /Gwawr eurglod, ein gwir arglwydd. /Dyw Gwener, pryder pryd egw LlG VII 25 40 wrawl hael cedawl, cad lofrudd - arglwydd, /Un eurglod wyd a_^ Nudd. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnaidd udd eurglud 1 PM V 28 19 tey_"rnedd, /Tey_"rnas oedd ei werth, /Ysgwyd eurglud, balchddrud, berth, /Ysgemydd, tewdor Iorferth. Eurgolofn 3 CBM III 14 45 blwng blaen, /Gwalch yn eurgalch, yn eurgaen. /Eurgolofn arwr yn arwain - eurgrwydr, /Yn eurgrair gyfwy PhB VI 12 42 /O dywedais-i air ar wecry - heb borth /Parth eurgolofn Cymru, /Diwygaf, honnaf hynny, /Difwyn a gymer CBM IV 4 232 rthion, /Eurllyw llwyth, lleithig prydyddion, /Eurgolofn eurddiofn ddeon, /Euranrheg rhedeg rodolion, / eurgor 2 LlF2 VI 8 27 n, /Rhysedd balch, cyflymwalch celain. /Rhwysg eurgor cyngor yn y cyngain - dawn, /Rhyd alaf digrawn, a CBM IV 4 234 eurddiofn ddeon, /Euranrheg rhedeg rodolion, /Eurgor ddo_^r, ddinas cerddorion, /Eurgorf torf tey_"rna eurgorf 7 CBM IV 9 140 degwch, /Tarf aergawdd Aergwl gadarnwch, /Torf eurgorf, eurgwyn gyfeddwch, /Cyfeddach forach fireinwch, LlF1 II 4 1 Cedifor, eurgorf o Argoed - pan oedd, /Arf cyhoedd cyn addoed; /' CBM IV 4 144 r gwaedrwyf aerglwyf, eurgledd - oedd ei arf, /Eurgorf tarf, torf hywledd. /Gwlydd wrth wlydd wrth wlad CBM IV 4 235 rodolion, /Eurgor ddo_^r, ddinas cerddorion, /Eurgorf torf tey_"rnas Nwython. /Eurddraig Eryri, eryron PB VII 5 24 s leas, /Oedd aergwyn, oedd oergwyn was, /Oedd eurgorf torf tey_"rnas. /Tey_"rnllw ei law, tey_"rnedd - LlG VII 24 45 geinwyr, gamwri - dinam, /Neud einym ei foli; /Eurgorf torf, tyrioedd olosgi, /Argae gryd greidiawl wrh PM V 4 54 rdorchogion /Yn eurdorf cynnorf cynreinon, /Yn eurgorf yn nhorf anhyrron: /Anhyrron ddaear, anhyrron eurgraid 1 PM V 6 5 ynnif ar gynnygn drechiaid, /Ardwy cad, argrad eurgraid - dey_"rnedd, /Tey_"rngerdd orddyfnaid, /Llew t eurgrain 1 EG VI 18 42 dynn ar du celain /A llinon rhag bron rhag bro eurgrain; /Tyrfa Clawdd Offa clod yn hoffiain /A thorfoe eurgrair 3 CBM IV 9 56 rwysg ran gyman gymhendawd, /Brwydr eurgrwydr, eurgrair bedysiawd. /Braisg rebydd, yn rhydd, yn rhwyddn LlF1 II 1 156 heb galedi, /Ac eurgrawn a dawn a daioni, /Ac eurgrair cywair cywiw a_^ hi, /Ac angerdd a cherdd a che CBM III 14 46 en. /Eurgolofn arwr yn arwain - eurgrwydr, /Yn eurgrair gyfwyrain, /Yn aergreu mawr, yn aergrain, /Ergy eurgrawn 2 LlF1 II 1 155 rdd /A gwy_^r hardd heb gardd, heb galedi, /Ac eurgrawn a dawn a daioni, /Ac eurgrair cywair cywiw a_^ CBM IV 4 186 irfgryd, arf grau a ddodai, /Brwydr eurgrwydr, eurgrawn ni guddai; /Bradawg waith gwyniaith gwynygai, / eurgrwydr 9 LlG VII 25 9 m-ni udd pennaf pan yth aned! /Pan fai frwydr, eurgrwydr, aergun dynged, /Yrho_^d a'th alon pan yth hol LlG VII 25 79 dro, /Deddfau hael wrth bawb a'i holo; /Dilesg eurgrwydr brwydr, bryd ar gyffro - cad, /Diofal wlad a w CBM IV 9 56 d, /Brwysg rwysg ran gyman gymhendawd, /Brwydr eurgrwydr, eurgrair bedysiawd. /Braisg rebydd, yn rhydd, CBM IV 4 186 ai. /Bryd eirfgryd, arf grau a ddodai, /Brwydr eurgrwydr, eurgrawn ni guddai; /Bradawg waith gwyniaith CBM IV 9 101 goch, trylew droch drachwyn. /Am eurfrwydr, am eurgrwydr eurgwyn, /Am eurfro, am eurfron terrwyn, /Torf CBM III 13 35 th, /Balch eryr, baran Lly_^r Llediaith. /Brad eurgrwydr, gynfrwydr gynfraith - ei darian /Yn aerwan, y OC II 14 48 y nghyngrain yn cyfran - brwydr, /Ta_^l ysgwyd eurgrwydr torrynt yn fuan. /Tryliw eu pelydr gwedi penwa GB II 25 15 , gobaith pob tu. /Cymhenfrwydr am finwydr pan eurgrwydr wasgar, /Seri gyfarpar, sathar sathru, /Seithw CBM III 14 45 galch, yn eurgaen. /Eurgolofn arwr yn arwain - eurgrwydr, /Yn eurgrair gyfwyrain, /Yn aergreu mawr, yn eurgudd 1 CBM IV 9 135 arwch, /Nid achles afles arafwch, /Nid achludd eurgudd argelwch, /Argel cardd, cerddorion wolwch, /Do_^ eurgwyn 2 CBM IV 9 101 ew droch drachwyn. /Am eurfrwydr, am eurgrwydr eurgwyn, /Am eurfro, am eurfron terrwyn, /Torf anwar try CBM IV 9 140 Tarf aergawdd Aergwl gadarnwch, /Torf eurgorf, eurgwyn gyfeddwch, /Cyfeddach forach fireinwch, /Cyfeddw Eurgyfrwy 1 LlF2 VI 8 10 ant Prydain. /Aer bybyr eryr dewrwyr dwyrain, /Eurgyfrwy gyfrwydd orwydd arwain. /Arwydd na elwir yn el eurgylchwy 1 MB I 3 79 sawg /Goleufer camawn, iawn dywysawg. /Bu fedd eurgylchwy yn fordwyawg, /Toresid gormes yn llynghesawg. eurgymid 1 CBM IV 5 88 glyw glewdraws yng ngofid, /Llew torf, tarian eurgymid. /Llas Goronw hael, hwyl feiddiawg - yn yng, /H eurgymlawdd 1 CBM III 11 42 f i Bowys ben ymadrawdd - gwy_^r /Uch gwirawd eurgymlawdd, /Yn neb llys, yn neb lle anhawdd /Nad ef da eurgyrn 6 GM I 6 1 Arddwyreaf de_"yrn eurgyrn addawd, /Eisor Co_^r cwblddawn, estrawn drallawd BF VII 48 13 icllawn digrawn deigr yn syrthiaw! /Am de_"yrn eurgyrn aergwn lithiaw, /Am dey_"rnwawr llawr llu fyddin CBM III 16 203 dlafn a gymer; /Drud lawn ei eurddyrn o lad yn eurgyrn, /Am lugyrn, am leufer, /Drudfrwysg ri, drudfrai CBM III 1 20 eisiawn gyman, /Ermideddawg lyn erbyn eurban, /Eurgyrn buelin, bueilgyrn ban. /Eirioed y perthaist par GYC VII 36 5 lid o'i law, /Aur dalaith oedd deilwng iddaw, /Eurgyrn eurde_"yrn, ni'm daw - llewenydd: /Llywelyn nid PB VII 3 23 Rys ruglfar, ruddbar riw, /Cryg de_"yrn, loyw eurgyrn lew, /Crair oedd i luoedd ei law eurin 5 CBM III 17 26 hael, hawl ddilyn, - gwrfalch, /Y mae gorfwlch eurin, /Anrhydedd gwymp arwedd gwin, /Anrheg brifdeg bre PM V 25 12 /Eryfais ei win o'i falch fuelin /A'i wisgoedd eurin ar fynogi. /Yn llys Aberffraw yn llochi - barddrin PM V 18 12 cenau Cynlas; /A gwedi hynny buost gwas /Cledd eurin, clo byddin clodfras; /Neud wyt w_^r, aerdwr ardwy HOG II 6 54 o'r pall, pell fy min /I wrthi, i am orthorch eurin: /Gweirfyl deg, fy rheg, fy rhin, - ni gefais, /Ni CBM IV 16 149 d, /Rhan ddiddan gorchlan gorcheithlaid, /Torf eurin werthefin wrth raid. /I'th gerddawr, gwerthfawr gw euriniawl 1 PM V 1 168 Ti eryr ongyr angerddawl. /Tau i'th lys lestri euriniawl, /Tau fy ngherdd angerdd engiriawl, /Mau dud i eurlain 1 LlF2 VI 8 15 ud ni blygud yn awr blygain. /Wrth ofwy arlwy, eurlain - tey_"rnedd, /Eurgledd gw_^r gywedd, gwyar gywa eurllain 1 CBM IV 4 77 yd heb arglwydd. /Arglwydd glew, aerllew i dan eurllain - gledd, /Gleddyfal gyfwyrain, /Arglwydd rhwydd eurllaw 6 CBM III 13 4 ewenydd llu bedydd bydraith, /Llyw anaw, llafn eurllaw aerllaith, /Llary Owain, Lloegr ddilain ddilaith LlG VII 26 32 s, Powys poed eiddiaw, /Deddfau teg, tyngu o'i eurllaw. /Dinam ddraig, ddragon eiddunaw, /Diriad cad, c GYC VII 36 12 saf llif daradr, /Gwas rhudd ei baladr, balawg eurllaw: /Gwasgarawdd alaf, gwisgawdd bob gaeaf /Gwisgoe BF VII 48 17 syrthiaw. /Hil Gruffudd wayw rhudd, rhoddfawr eurllaw, /Hael fab Llywelyn, llyw Aberffraw, /Hil Iorfer GYC VII 36 59 s ran gwedi r'greiniaw; /O leas gwanas, gwanar eurllaw, /O laith Llywelyn, cof dyn ni'm daw. /Oerfelawg SB II 24 33 dfarchawg: /Un, Iarll Cernyw rhag ein aerllyw, eurllaw roddawg; /Ail, Iarll Brystau rhag post cadau oe eurllen 1 IRh VII 29 22 i hesgid! /Yn arllwydd arwydd ar a boenid, /Yn eurllen, yn wen, yn wan obrid, /Yn orlliw eiry rhiw, rhe eurllestri 1 CBM III 21 45 po_^r: pawb a'i gweli! /Gwelais am eurllew, am eurllestri, /Yn llysoedd llysaidd, ymgyngenni, /Ymsang t eurllew 4 CBM III 21 45 an gyfeisor po_^r: pawb a'i gweli! /Gwelais am eurllew, am eurllestri, /Yn llysoedd llysaidd, ymgyngenn CBM IV 4 230 carnweilwion - ar dir /Ar derfyn Caer Lleon. /Eurllew byd, esbyd esborthion, /Eurllyw llwyth, lleithig GM I 7 50 /Hywir draws draglew, hywerth feirch orthew, /Eurllew Llechysgar; /Lluch ysgwn pan ysgain ufeliar, /Ll CBM III 7 36 ; /Oedd buelin blas, gwanas gwaedraith, /Oedd eurllew o aerllin Gadiaith; /Oedd difarn gadarn gedymdai eurlliw 1 CBM III 27 1 Ednyfed, aerllew a dan eurlliw - claer /A_^'r darian daer dalfriw, /Amdanaw ni eurllyw 3 CBM III 19 23 - mawr, /Llwythfawr llawr llaw ddetchwyn, /Yn eurllyw glyw, glew, dengyn, /Yn eryr gwy_^r, Gwenwynwyn. BF VII 55 12 riw ei wayw, gw_^r hyfryd - ei fyw, /Gw_'raidd eurllyw glyw, glew o'i febyd; /Gw_^r golau ei arfau, aer CBM IV 4 231 n Caer Lleon. /Eurllew byd, esbyd esborthion, /Eurllyw llwyth, lleithig prydyddion, /Eurgolofn eurddiof eurnen 1 PM V 16 7 dd fydd pawb o'r gorffen, /Gwander coll aerner eurnen, /Gwendud barch, Gwyndyd berchen. /Perchen fo Gru eurwaith 3 CBM III 13 36 gynfrwydr gynfraith - ei darian /Yn aerwan, yn eurwaith, /Byrdd cyrdd gadw, anghadw anghyfraith, /Brain LlG VII 24 114 ad gywiw gyfiaith, /Telaid balch a_^ bylchlafn eurwaith; /Taleithawg Mathrafal, maith - yw dy derfyn, / CBM III 7 8 gor, ysgwyd ganhymdaith, /Tarian yn aerwan, yn eurwaith, /Twrf grug yng ngoddug, yng ngoddaith, /Tarf e Eurwalch 1 CBM III 20 16 giaw biw garthan, /Aerfa fawr aerwawr eurwan, /Eurwalch balch, bolch ei darian. /Tarianawg enwawg, enwa eurwan 2 ES I 18 12 Oedd ban gawr am ben garthan /Pan gafas aerwas eurwan. /Erwan im galar galan Hyddfref - ddwyn, /Mau ei CBM III 20 15 /Yn ffysgiaw biw garthan, /Aerfa fawr aerwawr eurwan, /Eurwalch balch, bolch ei darian. /Tarianawg enw eurwas 6 DB VI 35 89 Can eiriawl diwair Fair ferch Anna: /Can cafas eurwas air a lwydda, /Can gaffael hirynt byd bod yma, /C GM I 8 60 o dey_"rnedd Prydain /A they_"rnaf, cain Owain eurwas. /Arddwyrews fy nhad ei fraisg frenhindad, /Ar aw MB I 3 143 wr gynnydd /Pwy a enillo o'r do ysydd; /Edewis eurwas, clas gymre_"ydd, /Canawon mordai, mynogi rhydd. CBM IV 11 17 blau ddau ddinag, /Llachau a llachar Gynfrig. /Eurwas, cyn lleas, yn llysoedd - enwawg, /Mygedawg magad D-1 I 1 8 iawd: pawb a'i gwelwy. /Neu ryddadlas am lwyth eurwas Euas lywy, /Erging anchwant, Gwent, Gwlad Morgant LlF1 II 1 12 s Duw urddas, yn w_^r ac yn was, /I fab Eneas, eurwas fyged. /Cedwir nen, fab Gwen, a fad weled, /Cadwe eurwawr 7 LlG VII 24 120 ith; /Sefid Brenin nef breiniawl gyfraith /Gan eurwawr aerbair y tair talaith. /Cyfarchaf i Dduw o dde LlG VII 25 2 , Ruffudd, feirdd fudd fytged, /Hael clodfawr, eurwawr arwymp gerdded; /Hynefydd Powys, peues fyged - h CBM III 28 34 yf o ddyrwyf, o ddyrawr - anian, /Am erwan, am eurwawr, /A'th gwynaf, er-yth-gwynawr, /Er-yth-gwynant c BF VII 45 8 golofn cyfoeth, /Arwr dw_^r, eryr dewrddoeth, /Eurwawr, carueiddfawr coeth. /Dewrgoeth wawr llwyddfawr PB VII 19 8 igr o hiraeth, /Aerwalch arfod falch arfaeth, /Eurwawr dwylan ffryd mawr ffraeth. /Oedd ffraeth ei arfa PB VII 20 4 r anorfod, /Aerwalch balch, bolchgledd arfod, /Eurwawr hoeddl ddirfawr ddarfod. /Deryw Blegywryd, deuru PB VII 8 3 omrudd troch, /Pa_^r awchlym wychlith gwyach, /Eurwawr, llew yng ngawr, llafndrwch, /Aerwalch eirf, ni eurwisg 1 PB VII 15 16 m parchai, parch dilesg, /Ac a'm rhoddai rhudd eurwisg. /Gwisgawg farchawg feirch hywedd /Oedd Rhys, rh eurwisgoedd 1 LlG VII 24 50 ; /Aer dalmithr hylithr haeloni, /Arf lluoedd, eurwisgoedd wisgi. /Arwymp ne_^r hyder, hyd Teifi - fedd eurwledd 1 PB VII 8 21 lchliw rudd eurfriw rwyd. /Rhwyd ysgwyd, ysgwn eurwledd, /Rhuthr ryn ni gais ran o fodd, /Rhugl iawn ei eurwrysg 1 CBM III 17 32 crwm yn nydd trwm trwy ffwyr, /Gwa_^n ffysg yn eurwrysg, yn aer Eurych 2 MG VII 33 37 a ddeellych; /Gloywdegach no'r aur y'th wnaeth Eurych, /A'th luniawdd, creawdd (hawdd y'i cretych) /Ei MG VII 33 32 ddych - dy bwyll, /O blith maglau twyll tywyll eurych. /Dyfodiad gwastad gwiw ystyrych /Dy fonedd a'r w eurysgwyd 2 D-6 VII 35 4 d - galar /(Geleurudd na adwyd) /Am wy_^r eryr eurysgwyd, /Am wawr Dyffryn clodfawr Clwyd. /Clwyf im ei GwB VI 17 3 raws, /Tros Gymru y'i clywyd, /Fal rhuthr eryr eurysgwyd, /Cynon fab Culfanawyd. /Rhuthr a ddug fy llyw ew 1 GM I 9 102 ba hyd dulliais? /[ ] Owain a unis fy mryd /[ ]ew hydr hyd ys cefais. /Yn Ystrad Meurig mygr y gwelais ewi_"ar 1 PM V 23 62 ig, ffraeth, anwar, - ffrawddus, /A phreiddiau ewi_"ar, /Mwth y rhydd arwydd yng ngwasgar, /Mal Arthur, ewyg 1 CBM IV 17 63 Ni rygolles nef ni fo ynfyd. /Ynfydrwydd awydd ewyg lafur - twn, /Anfedr y carwn bwn peniadur /Heb syni ewyngant 2 CBM IV 4 38 n, yng nghreunant, /Yng nghrau, yng nghreulanw ewyngant. /Do_^r ysgor, ysgwyd eliffant, /Elyf nawdd, ad PM V 23 147 /Mam Gymru y'i meddant, /Gorllwybr llu llenwis ewyngant /Gwarthaf bryn a phenrhyn a phant, /Gorlleinw g ewyn 3 CBM III 5 3 af /Wrth ar a folaf, a folais-i gynt, /Cymrawd ewyn dwfr a'i dyfriw gwynt, /Cymra_"eg laesdeg o lys dy IRh VII 29 37 i prydfawr gwenwawr, llawr llewychid; /Am bryd ewyn gwyn, i'm gweindid - a'm gwy_^l, /Am brydest Weirfy DB VI 28 1 Ys gorwyn ewyn rhyn yn rhedeg, /Ys gwrdd yn Ionawr, mawr morgro_"e ewynfriw 1 CBM III 5 46 ed; /Llif dragon fanon falch ei thynged, /Lliw ewynfriw teg rhag ton nawfed. /Nawfed ran i'm poen, er p ewynnawg 1 GM I 9 91 /Pan ddyfrig trawd blawd blaen efellgyr. /Bid ewynnawg ton tu Porth Wygyr, /Bid swysawg serchawg, bann f 1 GM I 9 66 of cyfrdelid y[ ] /Ni'm rhoddwy rhwydd eirioes f[ ] /[ ]ach llywy o gynllewych huan /[ ]eir yd gyflachu fab 103 HF VII 23 10 ym gan rwyf Eryri, /Gw_^r, pai rhydd, fal Rhun fab Beli, /Gw_^r ni adai Loegr i losgi - ei derfyn. /Gw PM V 23 138 nno. /Llwyr y dyd ei fryd ar fro - Gadwallawn /Fab Cadfan fab Iago, /Llary ysbar, ysbenydd ei blo, /Llw PM V 23 91 wybr yn ebrwydd allan, /Llwrw dawn Cadawallawn fab Cadfan, /Y mae am Brydain yn gynnan. /Llary, ni dde LlF2 VI 7 22 ys? /Handwyt, Lywelyn, lwrw ddiechrys, /O Lary fab Casnar, llachar lluchfrys PC II 21 36 m cyngor), /Yn naear franar Fangor /Doe, a dau fab Cedifor. /Fy nghalon a gryn rhag erchlais - y fra_^n PC II 20 1 Caradawg fab Cedifor, /Gwalch byddin gwerin goror, /Hebawg teulu PC II 21 32 r ddiffwys, /Ciliai rhag ei lu Loegrwys, /Cadr fab Cedifor Wennwys. /Am fyned Hywel, hawl ddiachor - tr CBM III 26 72 /Rhuthr cynwan Cynan fab Cynwyd, /Rhuthr Cynon fab Cul Fanawyd, /Rhuthr toredwynt gwrdd gorddyfnwyd - a GwB VI 17 4 y'i clywyd, /Fal rhuthr eryr eurysgwyd, /Cynon fab Culfanawyd. /Rhuthr a ddug fy llyw, aeth tra lly_^r PM V 19 2 dicwy Dwy De_"yrn, werlyn - hael /Hil Fleddynt fab Cynfyn, /Arf eryr gwy_^r llewyr llewyn, /Aergymid gy CBM IV 5 46 ary Einiawn lluchddawn llochesyd - feirddion, /Fab Cynon cerdd fenwyd, /Llawroddiad, llew yng nglewyd, CBM IV 5 20 aen, bleiniad gwyrennig, /Blaidd gawr Bleddynt fab Cynwrig. /Cynifiaid, cyrchiaid, cerdd arial - ddrudi CBM III 26 71 r aruthr eryr dihyw_^yd, /Rhuthr cynwan Cynan fab Cynwyd, /Rhuthr Cynon fab Cul Fanawyd, /Rhuthr tored PM V 4 42 dd o'r rhwydd orchorddon /O amgant llys Dygant fab Do_^n. /Ef a fo, gan fodd engylion, /Yn Nawgradd, yn CBM IV 18 11 ddawn /Yn eisiwedig ac yn ddicllawn. /Archaf i Fab Duw, can ys digawn, /Cymod o'n pechod (pechu nid iaw ES I 24 20 anhyfryd. /Trannoeth y gorau ail gwryd, /Gwir Fab Duw, dangos Ei fywyd. /Duw Sul (dwysaf cof) awr y cy DB VI 28 9 am oedd, neud ydoedd yn Wyndodeg! /A'm rhoddwy Fab Duw dawn arwaneg, /I'm dwyn og eu plith yn olithreg LlG VII 24 66 dweli. /Can gaffael yn dda dra heb drengi /Gan Fab Duw didwyll gymodi, /Ys bo ei ddiwedd, ddawn berchi, BF VII 50 2 t, fawr Arglwydd rhwydd, rhad a archaf, /Crist Fab Duw didwyll, hanbwyll honaf! /Crist ddeddfawl gedawl BF VII 53 2 y arglwydd cludlwydd, clod addas - uchel: /Och Fab Duw dy leas! /Am eurddawn, mawrddygn y'i llas, /Am a PM V 23 7 pedwar - defnydd /Dofn awen ddiarchar. /Crist fab Duw dy-m-rhydd arllafar /I foli fy rhi rhwysg Odiar, GM I 14 36 d bedydd; /Deliesid Ieuan ieuang dedwydd /Diau Fab Duw nef yn nwfr echwydd. /Achaws y dyfu uchel fri ym ES I 24 40 d. /Ny bydd dadwoddau dedwyddyd - mab dyn /Gan Fab Duw o'i wynfyd. /Yn olau ys bo fy anwylyd /Ar nef, a MG VII 32 18 mai Ef, dangos o nef a wnaeth gwyrthau, /Oedd Fab Duw Rhe_^n, o'r hwn y ce_^n lle_^n a llyfrau /A dewi DB VI 29 114 ygaf? /Am ddwyn draig dragon nas gwelaf /Drwg, Fab Duw, y daethost ataf. /Crist a w_^yr, yn llwrw a gan CBM IV 16 171 ant orddwy, /Pymhoes byd a hefyd yn hwy. /Gwae fab dyn dilid ei gamddwy /Yng nghamlid eithr gobrid gobr PB VII 17 14 naf y'i cafas. /Can cafas cyfedd dichwant /Gan fab dyn ddawn ym mhresent, /Mab Duw o nef, drwy nerth sa EW VI 1 26 aw a orug tros derfyn - fal gw_^r, /Ef gorau o fab dyn; /Llawch cerdd mawr angerdd Merfyn, /Llyw cad le BF VII 45 14 gwythruthr yn nydd gweithred - trin /Trawshael fab Ednyfed, /Bu gwir buddgywir am ged, /Bu gwawr hygyr CBM IV 4 206 gar lluchfar a'm llochai, /Grym dilludd Dullus fab Efrai, /Greddf Greidwyr a Chynyr a Chai, /Glew ddefa GM I 8 55 winfaeth reiddun, /O Gadwallawn Llawhir, llawr fab Einiawn Yrth, /O Arth Orben, aerbost catgun. /Arddwy DB VI 33 20 fau rhudd, rhydebygir, /Graid barch, i Lywarch fab Elidir, /Ys dinam a was, ys dir - ei hepgor, /Ym myn LlF1 II 1 12 red, /Cedwis Duw urddas, yn w_^r ac yn was, /I fab Eneas, eurwas fyged. /Cedwir nen, fab Gwen, a fad we LlF1 II 1 124 . /Cadr y ceidw Cadfan glan glas weilgi, /Cadr fab Eneas, gwanas gweddi. /Cadr fryn yw Tywyn, nid iawn CBM IV 9 78 r gwryd, gw_^r hy, /Gw_^r greidiawl fal Graid fab Ery. /Trais Dreon, trinheion nwy try, /Traws trydar, CBM IV 5 71 fedd, /Gwirawd fedd, gwir oedd in; /Gwae fi am fab Genillyn, /Gwae feirdd Cymru gwedi Gwyn! /Gwyn, gwae CBM III 24 12 r wyf ddirrwyn frwyn am frwydr anoddau /Braisg fab Gorgenau, brydau Bradwen, /Mor debyg fy mod megys Gw D-1 I 1 4 or Arwy, /Terrwyn drochiad, torfoedd feiddad, fab Goronwy. /Godrudd ei fa_^r, gwrdd yn nhrydar: gwae r PhB VI 13 13 n eiddiaw /A'r byd achla_^n i danaw. /Dan Rys, fab greiffwrys Gruffudd - ysgwydwyrdd, /Oesged cyrdd, ca EW VI 4 40 rymfryd byd bod yn achludd /Traws maws, Madawg fab Gruffudd. /Am fab Gruffudd lary, lawch ynaid - (y'm GM I 8 18 dwyr Lloegr, a llwgr uddudd, /A gorfod i fod i fab Gruffudd! /Arddwyreaf hael o hil Iago /A gennis dra DB VI 29 13 sam-ni Owain prain, prudd ei ddoniau, /Doniawg fab Gruffudd, beirfudd barau; /Gwelsam-ni fab Hywel yn BF VII 54 17 - blwng, /Ni edynt ystwng Ystrad Tywi. /Owain fab Gruffudd, fudd fynogi, /Awyddawg farchawg, feirch dd OC II 14 112 . /Mwynfawr a garcharawr a gyrchasant: /Meurig fab Gruffudd, grym darogant. /Neud oedd gochwys pawb pan EW VI 4 41 achludd /Traws maws, Madawg fab Gruffudd. /Am fab Gruffudd lary, lawch ynaid - (y'm ce_^n) /Nid mau we BF VII 49 6 a dristyd byd bod hir orchudd - oer /Ar Owain fab Gruffudd, /Nef neud ethyw llyw llafnrudd, /Ne_^r nif SB II 24 30 mais, camp ardderchawg. /Cawsant warthrudd gan fab Gruffudd prudd, prifaerawg, /Rhag Tw_^r Gwallter bla CBM IV 7 20 chweddl gychwyn, /Cyd ragor a ddug rhagon /Cad fab Gruffudd yn Rhuddlan. /Yn Rhuddlan rhwng dau nifer / CBM IV 5 16 , /Gorddifanw anwaws traws drai, /Goronw falch fab Gwalchmai. /Gwalch gwaedrwyf, hynwyf, unig - a gerai LlF1 II 1 13 was, /I fab Eneas, eurwas fyged. /Cedwir nen, fab Gwen, a fad weled, /Cadwent nerthnawd nerth a'm canh PM V 13 16 er tromgad ddiwestl, /Neu'n gwneir fegis Gweir fab Gwestl. /Gwestlid rhag llethrid llathreidrudd - lafn EW VI 4 27 Cyn oerwely diddestl; /Gw_^r a wneir fal Gweir fab Gwestl, /Gwy_^r wawr yn llawr Llyn Egwestl. /Diwestl PM V 16 2 weiris chweddl diargel, - mawr, /Marw Gruffudd fab Howel, /Ni'm aele, gne gnaws Echel, /Ni'm eilyw dily PB VII 6 14 t Gymry blant, bla diochel, - mawr /Marw Cynan fab Hywel, /(Ceinwlad nef, boed ef ydd e_^l!) /Can nos g DB VI 29 14 iawg fab Gruffudd, beirfudd barau; /Gwelsam-ni fab Hywel yn rhyfelau, /Cynan y'i gelwid, cwyn a'n godda PhB VI 11 24 lew, hir llew, hir llwyddo /Hil Cadfan cynnan fab Iago PM V 23 138 y dyd ei fryd ar fro - Gadwallawn /Fab Cadfan fab Iago, /Llary ysbar, ysbenydd ei blo, /Llwrw esbyd ys PB VII 21 2 Marw Goronw, mur Gwyndyd, /[ ]fyg [ ] fab Idnefed, /[ ] clau, [ ] clod, /[ ] y Berfeddwlad. /I EMRh VI 23 7 wng, /Cyd ef ddigoner ni chymer flwng. /Er yn fab i'm rhwyf-i rhywnaeth ystwng. /Ar ei estronion ys dr PM V 26 100 awn aeddfed: /Llywelyn, llyw Bedydd a Chred, /Fab Iorferth, fy nerth, fy nodded. /I tithau, udd Deau, PM V 17 34 . /Gwrhydri Addaf gwrydferth - biau /Buddugawl fab Iorwerth; /Draig Brydain, ei bryd a'i nerth /A'i dea PM V 23 11 ain a'i pha_^r, /Llew a glew a glyw gyfarwar, /Fab Iorwerth, ein cannerth a'n ca_^r, /Fab Ywain, ffraw PM V 11 27 /Bu gorddwy ar allmyr, /Cadr wryd bryd Bra_^n fab Lly_^r, /Cedawl arwynawl eryr. /Eryr tey_"rnedd, tey CBM III 7 17 edd Wesgw_^yn ganhymdaith; /Rhudd ongyr Bra_^n fab Lly_^r Llediaith, /Rhwydd ei glod o gludaw anrhaith, CBM IV 17 71 gan udd Prydain, prid ei hesgur. /Rhybu Fra_^n fab Lly_^r, llu rwymadur - mad /Yng nghamp yng nghywlad, PB VII 15 14 yf golled. /Collais-i Rys, colled ni'm paisg, /Fab Llywelyn, llew aerffysg, /Gw_^r a'm parchai, parch d BF VII 48 18 Gruffudd wayw rhudd, rhoddfawr eurllaw, /Hael fab Llywelyn, llyw Aberffraw, /Hil Iorferth cannerth, ca PM V 17 16 Madawg gwrddfeirch arab, /Gwryd Pyr, byr y bu fab. /Mabolaeth fy rhwyf yw rhywoli - cad, /Cad cedwyr t BF VII 55 7 rudd gryd, /Fab Owain firain, fawr syberwyd, /Fab Madawg fynawg, fenwyd - diorchudd, /Fab Maredudd fu PM V 23 5 a gwa_^r /Cyn diwedd gyfyngwedd gyfar. /Crist fab Mair a'm pair o'm pedwar - defnydd /Dofn awen ddiar PM V 26 3 n medd, /Crist Celi, colofn tangnefedd, /Crist fab Mair a'm pair pur fonedd - synnwyr /Cyn syniaw enwir LlF2 VI 10 66 wyl, ddiolaith - am ei air, /Ni lawer lefair o Fab Mair maith. /Gwae ni gred Trined cyn rhyred rhaith: MeiG I 33 66 yth, laith anghywair, /Namyn a ddywetwy o Dduw fab Mair, /Nid oedd iawn i ddyn ddywedyd gair. /Gair gar EW VI 6 34 awr prydfawr Prydain adlam - gwr, /Wyt gorau o fab mam; /Na cha_^r a_^ mi maith gytgam /Ac na chred guh BF VII 55 8 rwyd, /Fab Madawg fynawg, fenwyd - diorchudd, /Fab Maredudd fudd, falch ei ddedryd. /Gw_^r rhyfu Ddafy LlG VII 25 50 air lyw, luoedd dirybudd, /Enwawg w_^yr Madawg fab Maredudd; /Ohonawd henyw dadannudd, /Ohonaf, hanpych LlLl II 16 40 Mygr gawr fa_^r, trablawr trabludd, /Mab Madog fab Maredudd. /Piau y cadfarch cadflaen a'i gorfaidd, /A LlF1 II 1 39 Pan ddoeth o Lydaw ar lydw bedydd. /Bendigedig fab ni faeth cerydd; /Ys bendico Duw ddwywawl weinydd. / GB II 26 208 fed, /A they_"rnedd ethynt a_^ they_"rnged /Ar fab Non haelfron, hawdd ogoned, /Ar Ddewi fab Sant synda CBM III 3 128 Yng nghyfranc Powys, pobl ddengyn, /Ag Oswallt fab Oswy Aelwyn, /Yn aele ofal amofyn, /Oedd aelaw coel SB II 23 18 dur Dygen, rhad digain, /Rhwyf Arfon, Iorferth fab Owain GRh II 28 1 Dafydd fab Owain, bwyf un fryd - a_^ thi /I'th ddewrfawr anwyly BF VII 55 6 ryd: /Dafydd ab Gruffudd, grym gythrudd gryd, /Fab Owain firain, fawr syberwyd, /Fab Madawg fynawg, fen PM V 24 18 sgawg, /Tey_"rnfab Iorwerth berth, byddinawg, /Fab Owain fur prain, preiddrwyf enwawg. /Gorau wyd, gorw PC II 21 15 Llas nerth gwy_^r, eryr aerfa, /Llas Hywel wyn fab Owain, /Llas gw_^r mirain uch morfa. /Llas gyda Hywe DB VI 30 17 in grysgelo nac ysgarlad; /Ni ddoto fy Rhe_^n, Fab Rhad, - ei bechawd /Yn erbyn fy mrawd, ddefawd ddifr DB VI 24 43 /Uchelwr mirain, byrddrain drwyddaw: /Ucheldad Fab Rhad, rhag rhwydaw - ei hawl, /Gwae ni fo deddfawl y LlF2 VI 9 15 arwar /A beris amad ac adar, /Bwyf gwastad gan Fab Rhad rheithgar, /Bwyf gwas Duw cyn gwesti daear DB VI 33 47 /Cyfarwydd Culwydd, rhaglwydd rhed, /Cywirdad Fab Rhad, rhifed - Ei wyrthau, /Ni wyrthia ryaned. /Cof ES I 24 27 dd a'n gorau-ni ac a'n gweryd /[ ]Argleidriad, Fab rhad, rhyhyd - o garchar, /Bu Ef a gyrchwys Ei arfe PM V 26 117 yged, /Rhyn wryd, llyw rhyd, llawrodded, /Rhys fab Rhys, dilys dylyed - Prydain, /Prydyddion eidduned; CBM III 15 2 ith brain breiddfrys - ei faran, /Afarwy Aedd fab Rhys; /Llafur llafn dolur dilys, /Llid carant cad wr PM V 26 9 Deheubarth /Diheuben tey_"rnedd, /Cyrchaf Rys fab Rhys o'm rhysedd, /Cyrchiad cad, Cadell edifedd; /Cy PB VII 3 11 iw, /Ethym heb udd llafnrudd, llew, /Aeth Rhys fab Rhys, Rhos breiddiaw, /I'w ddiwedd fanfedd Fynyw. /G PB VII 14 1 I am Rys fab Rhys (rhyfyg - ni ddaliwn), /Aeth Samswn, blyngrwn b GB II 26 209 /Ar fab Non haelfron, hawdd ogoned, /Ar Ddewi fab Sant syndal dudded, /Dewi mawr Mynyw, mad y'i gweled PM V 1 53 ddoethaf, ef ddoethfawr ygnad; /Ef orau a fu o fab tad /A mab gwraig: gwrygwys ei bwyllad. /Pwyllaf a g EW VI 4 18 yw'r gw_^r arwr, ardwyad - gwerin, /A gorau o fab tad; /Ef oedd aerllew, arllwybr cad, /Ac oedd arlle CBM IV 5 130 borth. /Tra rhwy y'm gofwy gofal - gogyweg /Am fab teg Tudawal; /Baran llew, Lloegrwys ofal, /Lledfegin GYC VII 38 23 Ne_^r /Dielwed fydd dyn dydd y'i ganer: /Ef yn fab, yn febyd ofer, /Ef yn was anwastad gallter, /Ef yn GB II 26 125 ydd; /A Dewi a'i gorug, gw_^r bieifydd, /Magna fab yn fyw a'i farw ddeuddydd; /A Dewi ryweled yn ei riy OC II 14 64 dd, dau lew yn eu cyngyr, /Dau arial dywal dau fab Ynyr, /Dau rydd yn nydd cad eu cyfergyr, /Cyfargor PM V 23 12 arwar, /Fab Iorwerth, ein cannerth a'n ca_^r, /Fab Ywain, ffrawddgain ffrwyth cynnar. /Ef dyfu draig ll fablan 1 CBM IV 5 54 lyn llachar, lluchfaran - gyfedd /Ni gyfyd o'i fablan; /Bu llw clodfawr, bu clodfan /Ei law i liaws cyn fabwraig 1 HOG II 6 59 faeth brenin. /A Gwladus weddus, w_^yl febin - fabwraig, /Gofynaig ei gwerin; /Achenaf uchenaid gyfrin, faco 1 DB VI 32 3 ddaear long, /Pobl fychain druain a dreng; /A faco, traul gyffro trang, /Yn unawr y llawr a'i llwng. / facwy 2 CBM III 5 95 neud rhwy! /Neu'm rhydraeth hiraeth, feddfaeth facwy, /Am a rygaraf-i, ceni'm carwy, /Neud lluddedig gl CBM III 29 19 las, /Yd lesid a fai fwy, /Mabolaeth feddfaeth facwy, /Mab o oed a'i hoed yn hwy. /Hwyaf y'm hathraidd fad 11 LlF1 II 2 43 gwn cwdd eddyw; ni wn cwdd af. /Dothwyf atad, fad a gadwaf, /I gyrchu cyngor goror gwraf: /Py arglwydd D-2 I 2 9 aid, /Cyfrgyrn cyfle, cyflawn fflamdde cyfwyre fad; /Ceneddl woror, cywrisg wosgor, cyngor hygnaid; /[ IRh VII 30 45 /Gwynlluch eiry uchuch aches dolydd. /Gwynllad fad fagiad fegidydd - pobloedd, /Gwen gannwyll llysoedd SB II 24 26 terwyn, torf ymandaw /Rhod fod falchrydd rhad fad fedydd, heidydd heidiaw, /Rhys Rhos gyffro rhag pyr GB II 26 213 rhoddes rhadau - wallofiad /Rhuddaur a dillad, fad ferthidau. /Ni cheffid gan naf na_^g o'i enau, /Ni LlF2 VI 10 28 u ar ddeau yng ngoleuder, /Yng ngolau drefad a fad foler. /Mad bu ein llyw, yn llyther - folaid /A gai EW VI 4 14 lwydd ydd oedd rhaid, rhudd elwch, - ei fod /I fad gynnal heddwch; /Gwalch bryn, brenin ynialwch, /Gwae GM I 7 138 rhoddwy fy Rhe_^n rheiddun drugarawg /I Fadawg fad gynnwys /Gan lain yng ngla_^n Baradwys, /Gan engylio CBM IV 17 2 chen, barch Briodawr, /Dengradd Dy wenwlad mor fad, mor fawr, /Duw dewrwir, pellir pwyllawr - o'n cynne GB II 25 1 Fy Nuw, fy neirthiad, fad rad rannu, /Fy nerth a'm cannerth i'm cynyddu, /Cynn LlF1 II 1 13 Eneas, eurwas fyged. /Cedwir nen, fab Gwen, a fad weled, /Cadwent nerthnawd nerth a'm canherthed. /Boe Fadawg 17 CBM III 9 18 . /Godwrf a glywaf ar glawr fagu - glyw, /Glew Fadawg bieifu, /Trinfa gyfa gynyddu, /Trydydd Tri Diwair PB VII 16 19 aid dinidr, /A'i colles, colled anfedr, /Llary Fadawg, brif enwawg brwydr, /Llew gwrthgloch, burgoch ba CBM IV 5 27 yd folir - glyw, /Glew ddragon a gwynir, /Dau Fadawg enwawg, enwir, /Dau gyfedd gyfoed hoed hir. /Hir CBM III 8 56 'r lle ni llysir cynran /A'r llan odd uch llys Fadawg! /Er pan yw marw Madawg wyn /Nid llawen llawer un GM I 7 138 s, /As rhoddwy fy Rhe_^n rheiddun drugarawg /I Fadawg fad gynnwys /Gan lain yng ngla_^n Baradwys, /Gan CBM III 1 8 . /Perging cyniwair, pair pedrydan, /Pedrydawg Fadawg, farchawg midlan: /Fy marddlef is nef nid anghyfa CBM III 7 28 iaith, /Hil te_"yrn yn he_"yrn henwaith, /Hael Fadawg, feuder anhywaith. /Can deryw, darfuam o'i laith, GM I 7 26 olo_"ed; /A hwyaf arnaf ernywed /Ar ddeurudd Fadawg fod tydwed. /Tydwed doydd fedd! rhith fyth fydd C CBM III 8 35 tyriais - ein glyw, /Ystyrient a genais, /Torf Fadawg fynawg, fur trais, /Torf Lywelyn rywelais. /Rhan PM V 27 28 wyn tau; /Cadr Grist, rhag cadwen Angau, /Cadw Fadawg fynawg yn fau! /Mau bryder llawer, llwrw clwyf - LlF1 II 4 26 i Cedifor cadfarchawg - a saif, /Sefid Duw gan Fadawg. /Hirwalch balch, bwlch ei rodawg; /Hil Hoedlyw b LlF1 II 2 38 m arnaf. /Dygyrchais-i Powys, peues tecaf, /Ar Fadawg mynawg, myn yd garaf; /A nu neud ethyw llyw glyw CBM III 21 65 berchi, /Un perchen parchus ar ei deithi, /Am Fadawg mynawg, mynw haeloni, /Medel glyw glewdraws, maws GM I 7 42 u anghlaear, /O Freiddin freenin freiddgar, /O Fadawg o'i fod yn naear, /O nenbren Powys, o ddraig ddra EW VI 2 1 Sef yw tey_"rnllyw tey_"rnllaw - Fadawg, /Pa_^r enwawg pair anaw; /Tey_"rnedd de_"yrn gan EW VI 4 1 Neud rhaid am Fadawg trengi - ciwdodoedd! /Gwalch cadoedd, cadrfalch r DB VI 29 9 u! /Gwelsam-ni wawr Maelawr megis yntau, /Mygr Fadawg, waywroddawg rhuddgrau; /Gwelsam-ni Faelgwn, fawr fadiain 1 GM I 11 56 pen draig a phen dragon. /Dragonawl feidriawl fadiain - yn elfydd, /Alaf geinrydd, elw ddyganrain, /Dy faddau 8 HF VII 23 33 , /Gan holl ddiffryd byd o'i bum weli, /Pam na faddau brawd i brofi - arall? /A fydd wrth ddeall guall CBM IV 16 11 a_^r, /O'm caredd carwyf edifar. /'N y bo dull faddau ddall fyddar - o ddyn, /Duw a bry_^n yn brifgar, DB VI 29 41 colli hael o hil Genau, /Gwag yw byd bod yn ei faddau. /Gwirfab Duw, gan dug ben rhiau /Gwae fi i'm poe DB VI 26 16 nny, /Difuddiawg farchawg feirch ar ystry, /Dy faddau nid tau, teg y rhoddy, /Dy feddiant, nid chwant, HF VII 23 29 eb gam inni /Gan ddidwyll gymwyll gymodi, /Gan faddau o Dduw ei ddodi - yng nghrogwedd /Gan fyned i'r b PM V 26 57 ynnygn o'th gynefodau. /Rhos difro, Penfro pen faddau - pybl, /Pobl fedydd rhwy ciglau; /Llys Hawrffor CBM IV 9 172 othyw i'th oddau, /Dy fa_^r gwrdd, gorddyfn ei faddau! /Ti hebof, nid hebu oedd tau, /Mi hebod, ni heba GB II 26 235 eu gwregysau, /Rhai gweinion, noethon, aethan faddau, /Yng ngwerth eu gwrthwarae, gwyrth a orau: /Cer faddeuir 1 DB VI 33 36 o ddrwg (ni ddrygfernir) /I Ruffudd o'i fudd a faddeuir; /A orug o dda, oni ddywedir - gau, /Nid a'i ma Faddon 5 CBM IV 1 40 Aberteifi torrynt grain - waywawr, /Fal Gwaith Faddon fawr wriawr oriain; /Gwelais gadau geirw a rhudd D-1 I 1 42 f blant, /Gwerling haeddon, gwawdd feiddiadon, Faddon feddwaint, /Gorwyr mennig, mur gwyrennig, gwryd g CBM IV 13 19 ai bawb ei alon; /Parthred gwy_^th mal Gwaith Faddon, /Porthathwy, myrdd ofwy Mo_^n. /Ym Mo_^n, ben-dr CBM IV 6 99 n Aber Ystwyth yn ystrywiaw - gw_^yth, /Gwaith Faddon ymddulliaw, /Gosgordd llawr, cyn lladd ohonaw /Gw CBM IV 4 238 r gwy_^r golluchon; /Dangosed gweithred Gwaith Faddon, /Yn nydd gwy_^th gweithfuddig dragon! /Ar llwrw Faeaw 1 GYC VII 36 42 wyf ysy'm rhwyfaw, /O glywed lludded llyw Bod Faeaw! /Cwbl a was a las o law - ysgeraint, /Cwbl fraint faedd 1 MB I 3 74 dawg. /Yfais gan de_"yrn o gyrn eurawg /Arfodd faedd feiddiad angad weiniawg; /Yn llys Aberffraw, er ff faengaerau 1 LlG VII 24 147 wlad arall, gwledig rhiau; /Harddedd o fonedd, faengaerau - dreisddwyn, /Hirbell fal Fflamddwyn ei ffla Faelawr 4 OC II 14 127 id. /Ni waeth wnaeth 'y nghydwyr yng nghaled - Faelawr, /Dillwng carcharawr dyllest folaid. /Dywallaw-d OC II 15 48 awr; /Dywan diw Calan Ionawr, /Dywed ein dyfod Faelawr. /Dos, was, na oludd, na olaith - dy lwrw, /Dy l OC II 15 51 dy lwrw, /Dy luddiaw nid hawddwaith; /Dywan o Faelawr fawrdaith, /Dywed ein dyfod Gynllaith. /Dos, was DB VI 35 67 ni wystlwys, ef a wystla; /Unfed ar bymtheg o Faelawr Saesneg /Pan aeth ar osteg i dir Panna. /Dwy ar Faelgwn 5 DB VI 29 10 ygr Fadawg, waywroddawg rhuddgrau; /Gwelsam-ni Faelgwn, fawrfur cadau, /Cadrfab Rhys, yn Rhos a_^'i ffa GM I 8 54 th foli. /Arddwyreaf hael o hil balch Rhun, /O Faelgwn Gwynedd, gwinfaeth reiddun, /O Gadwallawn Llawhi PhB VI 14 19 mwynlid, /Cadelling ener, Wener wenid. /Cadair Faelgwn Hir, hu berid - i feirdd /Ac nid i'r gofeirdd yd PhB VI 15 5 cywrysedd. /Er pan fu Elffin yng nghywrysedd - Faelgwn /Neus porthes peprwn pell dyfrydedd: /Llafar mer CBM IV 2 42 d amdlawd na'm gwawd na'm gweddidor /I'th fyw, Faelgwn ryw, ran gyfeisor. /Nid af i gennyd, mynwyd myni Faelgyning 1 CBM III 24 164 ing, coelfudd cerddorion, /O Arfon, o Fo_^n, o Faelgyning; /Wedi cad wosudd, mawr mygrfudd ming, /Wedi Faelienydd 1 HOG II 6 36 o Geri Gaer Lliwelydd! /Esgynnais ar felyn o Faelienydd /Hyd yn nhir Rheged rhwng nos a dydd. /Gorpwy faen 1 DB VI 31 15 ry gyngaws, drwy gyngor doethion, /O Fynyw hyd faen-Gaer Lleon. /Ail coll in colled anhyrron, /Ef cynni faenfedd 2 DB VI 30 60 ry dygnedd - ei dynged, /Clywed ei fyned yn ei faenfedd. /Dafydd hael, ei hawl gywrysedd /Deau a giglau PB VII 5 9 dd, /Fy naf, poed nef ei ddiwedd! /O'i ddiwedd faenfedd, fwynfawr arfaeth - hydr, /Hidl fydd deigr o hi faes 5 PM V 24 43 n a dosawg, /A lluoedd yng ngnif a llueddawg - faes, /A lliaws dilaes aes asgethrawg, /A rhagod, ben cl GM I 8 11 igudd /Yn un dydd herwydd herwyr [ ] /Cad fawr Faes Carnedd, cad Ystrad Astrwedd: /Cadarn gywrysedd ced CBM IV 3 29 , /Nid lle gan haelder crynoder crawn. /Crynai Faes Carnedd rhag carnial ei feirch, /Rhag tarf dihefeir PM V 1 97 gedwch /Na rhwydd na rhyddewr ynialwch. /Ef i faes, i faws gadarnwch: /Chwi i goed - i gad nwy beiddw CBM IV 12 13 ith ragor, /Rhybyddwn bencerdd, ben-co_^r. /Am faes Trefgalw lys twrf emys - ein glyw /A glywir yn hysb faeth 7 MeiG I 30 23 ristus, bwyf dawnus yn y donio! /Cristonogaeth faeth a'm digaetho, /Crist Celi, fy Rhi, a'm rhyddhao, / LlF1 II 1 39 eth o Lydaw ar lydw bedydd. /Bendigedig fab ni faeth cerydd; /Ys bendico Duw ddwywawl weinydd. /Bendith LlF1 II 1 113 aw Gwynnyr a'i wy_^r a'i wlad. /Ef a wnaeth ei faeth fel ygnad - addef, /Ef a gymerth nef dros dref ei LlF1 II 4 16 Yn cwynaw braw breuoliaeth /Bre_"yr breienin a faeth. /Magysai erfai ar ruddion - trydar; /Tryderan 'y PM V 13 12 /Prydyddion ddioheb, /Ni fagai fygwl ateb, /Ni faeth negyfaeth i neb. /Naf-eryr, te_"yrn rhag tymestl - PB VII 18 2 arw am We_^n, lawen lawch cyrdd, /O hiraeth, a faeth o feirdd; /Marwnad heb blyg, hirddrig, hardd /Bell PC II 19 16 gion, braisg arfaeth, /Buant briw ger eu brawd-faeth. /Yn y berwid brad Brython - anghristiawn /O Grist fag 1 ES I 18 25 bl ofynag, /Gwers y ma_^l, arall y mag. /O'r a fag daear, hi a'i dwg - o'i phlant, /A'i phlaoedd a'm go Faga 1 DB VI 35 70 a wnaeth yn amlwg /Pan gerddwys ei fwg am Allt Faga; /Deunaw dawn oedd fwy, dug ei harfordwy, /Gwynedd fagai 2 PM V 13 11 wl arwyneb - Prydain, /Prydyddion ddioheb, /Ni fagai fygwl ateb, /Ni faeth negyfaeth i neb. /Naf-eryr, CBM III 26 6 ur fa_^r, aerbair ba_^r bynier, /Arfod fygyr a fagai haelder. /Digones pen glyw pan glywer - hyd Frawd, fagawd 1 CBM IV 5 12 esgarant; /Ni bu fethl, ni bu fethiant, /Ni bu fagawd meirch Morgant. /Mor gynefin trin tra laddai - ys fagiad 1 IRh VII 30 45 nlluch eiry uchuch aches dolydd. /Gwynllad fad fagiad fegidydd - pobloedd, /Gwen gannwyll llysoedd a ll fagl 2 GB II 26 186 yn eich llaw /A llu y byd i gyd a_^ chwi, /A'r fagl aur ei phen, ffo_"wch rhegddi /Fal rhag ta_^n, tost LlF1 II 1 51 fydd - breswyl /Uchel efengyl ufyl ofydd, /A'r fagl ferth werthfawr wyrthau newydd, /A ludd i'r gelyn l fagu 1 CBM III 9 17 r torf teulu Arthur. /Godwrf a glywaf ar glawr fagu - glyw, /Glew Fadawg bieifu, /Trinfa gyfa gynyddu, fagwy 2 GM I 9 25 iaw tir tu Efyrnwy. /Gorwyn blaen afall blodau fagwy, /Balch caen coed, bryd pawb parth yd garwy. /Cara CBM III 5 106 em, ruddaur fodrwy, /Ac uch wyneb gwyn, gwinau fagwy. /Defawd a gadwaf can a'i catwy, /A berthyn rhag d fagwyd 1 LlF2 VI 7 17 lod enwerys, /Rhiau diamau diamebys. /Hand-yth-fagwyd, befr, yn ben erchwys, /Yn orau cenau, Cynon fegy fagwyr 1 CBM IV 1 51 gor, ysgar ddilain; /Gwelais beleidr gwy_^r am fagwyr fain, /Gwelais barau rhudd rhag rhuthr Owain; /Gw fangeibr 2 CBM III 16 122 oedd terfysg, Eingl yng nghydoch /O Fangor hyd fangeibr Dudoch! /Aml iwch feirdd ei fudd, emyr llys nyw GM I 7 75 Lleon, /Pair dragon, draig furthiad, /O Fangor fangeibr oleuad /Hyd orwydd Meirionnydd, meidriad. /Medr Fangor 6 DB VI 33 22 s dinam a was, ys dir - ei hepgor, /Ym mynwent Fangor a hepgorir. /Calan Mai, calon a dorrir /(Cof anwa CBM III 16 140 au aerfan, cochliw ei luman /Rhag baran beirdd fangor, /Coch rhodawg pedrydawg pedror /I ar orwydd pedr PC II 21 35 /(Daeth tristyd i'm cyngor), /Yn naear franar Fangor /Doe, a dau fab Cedifor. /Fy nghalon a gryn rhag GM I 7 75 Caer Lleon, /Pair dragon, draig furthiad, /O Fangor fangeibr oleuad /Hyd orwydd Meirionnydd, meidriad CBM III 16 122 . /Arf torfoedd terfysg, Eingl yng nghydoch /O Fangor hyd fangeibr Dudoch! /Aml iwch feirdd ei fudd, em CBM IV 2 16 aches achor, /Oedd amgen Gwaith Fo_^n a Gwaith Fangor, /Oedd amgoch Ystrad am ystryw po_^r, /Oedd amlwg fai 14 PhB VI 14 55 coeth, /Pan fai parabl ddoeth a ddywedid, /Pan fai ancwyn medd y'n meddwid - yn llys /Y'm haddawsai Rhy HOG II 13 4 on ffo_"ed, /Pan fu yrf am gyrf am galed, /Pan fai arf am farf a fyried, /Yng Nghoed Gorfynwy yng ngor DB VI 28 4 gawddfaith gofeg /Er goddau chweddlau i mi a fai chweg. /Ni wybu_^m erioed fedru Saesneg, /Ni wn ymad PhB VI 14 30 . /Eiddunswn-i fod Rhys, rhwysg ddiedfid, /Tra fai ddywawl Dduw yn ei ddwywdid /Ar y llen falchwen ni f GM I 9 57 id athechaf drin drwy ymgythrudd. /Caraf-i eos Fai forehun ludd /A golygon hwyr, hirwyn ei grudd. /Cara LlG VII 25 9 naf, /Cawsam-ni udd pennaf pan yth aned! /Pan fai frwydr, eurgrwydr, aergun dynged, /Yrho_^d a'th alon CBM III 29 18 nt, blaidd adwy, yn addwyn yd las, /Yd lesid a fai fwy, /Mabolaeth feddfaeth facwy, /Mab o oed a'i hoed MB I 3 42 awd. /O gyfranc brenhinedd brain foddawg, /Pan fai gyfluydd o wy_^r gwychawg, /Atgoryn deyrnedd yn wein CBM III 25 10 rhuddaur a'm rhoddai - Rhirid, /Ni'm rhoddes a fai lai, /Nid arfanwl fudd fyddai, /Nid ar fanarch y'n p HOG II 12 1 Pan fai lawen frain, pan ddyfrysiai - waed, /Pan wyar waryai CBM III 21 120 awr pan lladdai, /Nid oedd anghlodfan y fan yd fai, /Nid oedd i dresu yd odrosai /Namyn i dreisiaw dros PhB VI 14 54 ced, ban rhodded pan rhoddid - aur coeth, /Pan fai parabl ddoeth a ddywedid, /Pan fai ancwyn medd y'n m LlF1 II 2 64 , ni haeddech heddwch, /Yn yd fyddai trwch ni fai trechaf, /Pan fu gyfarfod y modrydaf /A_^ lluoedd Ll HOG II 12 9 wen geir ymyl Menai. /Trengisiant trydydydd o Fai - trychanllong /Yn y llynges fordai, /A decant cynra faich 1 CBM IV 4 72 t neirthiad nerthrwydd, /Braw Brynaich, ysgwyd faich ysgwydd. /Balch edlid ysid, ys arwydd, /Ys ernyw, faidd 3 CBM III 16 220 nawd rhag Owain ysgafael i frain, /Ysgafaeth i faidd cun /Ar ysgwyd rwyd rhodwydd fal Rhun, /Ysgawl tor PB VII 1 25 llys Ffraw, drwg ar lles Ffranc. /Ffranc ni'th faidd cyfranc, cyfrwysgar - gwersyll, /Rhwym pebyll, bum DB VI 24 91 tyried Tad llwyrgred rhag llaw, /Dyn yn fyw ni faidd ei dreisiaw, /Duw fry am frenin Aberffraw Faig 2 PM V 11 38 drud a draig - fu Ruffudd, /Udd angudd angerdd Faig, /Angor co_^r, cad offelaig, /Ac o'r penaethau, pen SB II 23 13 rain, /Chweddl mwyfwy, garw dramwy drumain; /I Faig ni bu ddadwyrain, /Bychan budd i fedydd a fain, /Oe fain 8 CBM III 11 66 ysgain - i feirdd, /Cedweilch heirdd, hardd yd fain, /Eilwaith gwarth gwrthodes cynrain, /Ail gormail, EW VI 5 15 w!) /Nad eiddiaw o Wynedd /Namyn sarn dru main fain fedd, /Namyn saith drudfaith droedfedd! /Ni medd Ll CBM IV 1 51 gar ddilain; /Gwelais beleidr gwy_^r am fagwyr fain, /Gwelais barau rhudd rhag rhuthr Owain; /Gwelais a EG VI 18 54 - a thrin) /A_^ thrychiaid gwerin Caerfyrddin fain; /Ni sefis na thw_^r na bw_^r (bu crain) /Nac argoe GG II 31 27 /Hydr a llaw, nid lle i'w omedd. /Dadwyrain o fain, o fedd - a'n dybydd /I an diburaw og an camwedd. / SB II 23 14 Faig ni bu ddadwyrain, /Bychan budd i fedydd a fain, /Oer, gywasg gywisg pridd a main /Llandutglyd am g GM I 9 13 n /Yn ethryb caru caerwys febin. /Pell o Fo_^n fain yd fydd twythwal werin, /Esmwyth ysydd imi aserw gy CBM IV 1 9 rwyrain, /Yn ail gerdd i'm rhwyf, yn rhwydd yd fain, /Yn ail air moliant, moli Owain. /Cyfarfu ag Eingl faint 3 DB VI 26 46 . /Ystyriws De_"ws dawn ity - er gaint: /Ystyr faint dy fraint, frenin Cymry! /Can gwnaf dy foliant, fa PM V 15 7 wynfyd i'm cywyd nid cas. /Edrych, pan fernych faint fy nhras, /Creadur poethgur, pa'th greas. /Archaf DB VI 26 9 Arglwydd fry, /Myfyr yw mai mwyfwy fyddy; /Dy faint, herwydd braint, ti a brofy, /Dy fantawl, nid hawl Fair 9 BF VII 53 12 ruddiau; /Och faith, och fyth hyd angau, /Och Fair am y mawrair mau! /Mau, rhag dolur cur cyr fy mron, LlF1 II 3 24 ling drais: /Heddwch im am a genais, /Haedding Fair, fal y'i haeddais! /O haeddais-i ai clais ai clwyfi MeiG I 33 97 anned tras. /A'm heirolwy Saint Esechi_"as /Ar Fair fam ei Thad, ei theg urddas. /A'm heiriolwy Mair ar BF VII 54 41 iniawl, /I hael ysbrydawl, ddeddfawl Ddewi, /I Fair, fawr gadair, gadr ei gweddi, /I'r gwy_^r a wnaethp DB VI 35 88 ir a'n gweithred a'n gair, /Can eiriawl diwair Fair ferch Anna: /Can cafas eurwas air a lwydda, /Can ga MB I 4 33 l ei bri, /Ac am ei mynwent mynwes heli. /Ynys Fair firain, ynys gla_^n y glain, /Gwrthrych dadwyrain y BF VII 57 18 thrin Brenin breiniawl, /Can gwneir er dy air, Fair fuddugawl, /Gwna, dan gof erof, eiriawl - im dangne LlF2 VI 10 87 ddyn /Onis rhyddilyn o ddylyed. /Eiriolaf-i ar Fair fy eirioled, /Er ei dwy garedd na'm digared: /Yr aw LlF1 II 1 25 /Rhwng mo_^r a gorwydd a gwrdd lanwed: /Allawr Fair o'r Pair, hygrair hygred; /Allawr Bedr i'w fedr yd faith 21 GYC VII 36 22 l heb dawl, heb daw, /Ys mau, fyth bellach, ei faith bwyllaw, /Ys mau, i'm dynoedl, amdanaw - afar, /Ca LlG VII 27 46 gel; /Och yr fyned gw_^r gwrddlew rhyfel, /Och faith, byth bellach ni ddychwel; /Och pa wneir? Och Feir GYC VII 36 47 anrhydedd: rhaid oedd wrthaw. /O laith Prydain faith, cwynllaith canllaw, /O ladd llew Nancoel, llurig HOG II 11 3 eiddiaw arnat geinwlad Gynlas, /I haeddu daddl faith cyn llaith lleas, /Gan hun arlluddiaw, hoen arllu PB VII 21 15 r [] edmyg, /Goronw, gwawr diorwag, /Gobaith []faith deg /Ac ymgynnal Morgannwg LlLl II 16 61 d ef enw dy rodd bodd byd! /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch LlN II 17 9 wn, /Llywelyn a'u rhoddes. /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch GM I 11 75 ddedig, /Yn synnwyr, yn llwyr yn llunedig, /Yn faith ferth, yn gerth, yn goethedig, /Yn enw un orig ym GM I 8 52 od clod cleddyf difri /Yn saith ugain iaith wy faith foli. /Arddwyreaf hael o hil balch Rhun, /O Faelgw BF VII 51 35 aw - Dduw, /Gan ei ddwyn hyd ataw, /Llu obaith faith fyddinaw; /Llyw Aber llew ffrwythner Ffraw DB VI 33 9 gethir. /Gwelais-i w_^r, a gw_^r a gwynir - yn faith, /Fyth bellach ni welir. /Gwelais-i ddau a dau, be CBM III 16 159 , mechde_"yrn Mechain. /Mwynofydd i feirdd, ei faith goelfain - ran /Meirch mygrfan, cyngan, cain; /Yn CBM III 5 89 canhymdaith. /Gwyry fanon fanwl, gwa_^r feddwl faith, /Gorne gwawr fore ar fo_^r diffaith. /Gorfynnawg CBM IV 17 83 rysur? /Gwrthod Rhwyf hollawl holl ysgrythur - faith, /Gwrthwyneb a waith yw ei wneuthur; /Gwrth awydd DB VI 27 26 dwydd, /Och fawr a fwrir o ddirfingrwydd, /Och faith heb ychwaith o'i obeithrwydd, /Och am naf, am neb DB VI 29 85 oedd lwyth, o'i laith ni atgudd, /Gwaith oedd faith imi ei oludd, /Gwawr oedd fawr ei fa_^r, yn ddyfnb CBM III 24 18 r wyf goddedig, dig disgywen, /Mor fynych, mor faith, llaith llwyth Pobien: /Gwy_^r yn afrddwl, gwy_^r GRh II 27 5 hawl erwyn hael. /Hael udd cleddyf rudd, clod faith, - na'm gwrthod, /Mawr wrthyd fy ngobaith; /Anaw d CBM IV 18 43 fu Addaf blant o blaid anghred, /O anghyfraith faith, o gaethiwed; /Dyfu i'n gofwy ein gofuned, /Dyfu w BF VII 53 11 agrau - rhwy /Rhy-ddug lliw fy ngruddiau; /Och faith, och fyth hyd angau, /Och Fair am y mawrair mau! / CBM IV 12 11 Aerfarchawg, ddeifniawg ddo_^r, /Rhybyddai fau faith ragor, /Rhybyddwn bencerdd, ben-co_^r. /Am faes Tr fal 124 CBM III 21 116 ef am grawn a grynhoai, /Nid oedd ef groniad fal a gronnai, /Nid oedd amdlawd ffyrdd cyrdd a'i cyrcha CBM IV 6 268 sgryn mawr Gawr Gamlan; /Gnawd canaf-i foliant fal Afan - Ferddig /Neu farddwawd Arofan /A fo cerdd ni BF VII 46 24 lad, /Ysgor co_^r, Cymru ddiffreidiad, /Aesgur fal Arthur, erthyst laddiad. /Ys bydd gwawd berthwawd ba BF VII 54 30 ! /Gwaed raeadr baladr, o lin Beli, /Gwaywddur fal Arthur wrth Gaer Fenlli, /Gwawr aruthr gwychruthr am GYC VII 36 57 ffaith drwy anrhaith draw, /Llawer llef druan, fal ban fu Gamlan, /Llawer deigr dros ran gwedi r'greini EW VI 3 16 lmaen, /A braw gwas gwisg haearngaen /A draidd fal blaidd yn y blaen. /Bleiniad gad hwyliad, haelonaeth CBM IV 3 32 brad gad greulawn, /Rhag ba_^r braisg wledig, fal brig briwgawn; /Crynai elorfeirch bre[] bryd nawn, / CBM III 21 32 cad wriaf rhag Cadwriawn? /Py fydd ced wallaw fal Cadwallawn? /Cadwallawn radlawn, Rodri - esillydd, / BF VII 52 33 ain /Fal cigfrain Owain, awydd ddaffar; /Gw_^r fal Cadwallawn, dawn diarchar, /Llawhir oedd Ddafydd, ll PM V 23 80 Alun, elfydd can, - a_^ Ffrainc, /Yn ffrawddus fal Camlan, /A'r ail, yn Arfon, arfor fan, /Yn undydd, e GB II 26 42 A garo Dewi, da diffreidiawg, /A gaho a'e caro fal caradawg. /A garo Dewi fal deueiriawg - na fid, /Na CBM III 26 102 n catgawdd, cadflawdd flaidd galon, /Un catgun fal catgi Aeron, /Un a fu haelaf o haelon - Cymru, /Un c BF VII 52 32 drgar, /Gw_^r a wnaeth adaw adar - ar gynrain /Fal cigfrain Owain, awydd ddaffar; /Gw_^r fal Cadwallawn GB II 26 245 rhyfeddau; /Pan bregethwys hael bregeth orau, /Fal corn yd glywid, gloyw ei eiriau. /Cyn syrthai frwyne PB VII 11 8 Twn ei ba_^r, draig anwar, drud, /Didwn ei air fal crair cred. /Cred ban aeth draig hydrffraeth, hy /Er GYC VII 36 62 aw. /Oerfelawg calon dan fron o fraw, /Rhewydd fal crinwydd ysy'n crinaw: /Poni welwch chwi hynt y gwyn PM V 30 9 rwddydd oswydd, oes o ia_"en. /Dillyngws Celi, fal cwlwm dolen, /Eu carchar anwar, amar am ben. /Ni bu GB II 26 127 i farw ddeuddydd; /A Dewi ryweled yn ei riydd /Fal cyfliw a_^ haul hwyl ysblennydd. /Ysid i Ddewi dda g PB VII 7 8 u (dygn a air!) /A'i law oedd lw 'mhob cyfair /Fal cyfun grededun grair. /Crair nid amharchai creulawn DB VI 34 6 ; /Ar ddull llawn Llefoed y dywedaf, /Arglwydd fal Cynddelw a gynhaliaf, /Llywarch a berchis, mal yd ba DB VI 30 39 u tad /Yn y wenwledd, fry yn y wenwlad. /Gwlad fal cynheiliad y'i cynhelis, /Gwledig ben, perchen gw_^r DB VI 35 39 , /A_^ llu ni chymu yn Rhyd Chwima; /A'r erlid fal cynt ar ael y dyffrynt /Ar ail hynt gerrynt Garreg H DB VI 31 64 yn wy_^r ac yn weision /(Tri chlwyf nad ydynt fal cynt Cynon!), /Tri chlau eu parau fal Peryddon, /Tri MG VII 32 32 ol gwneynt trwy reol ran wylfaau /O nos i nos, fal chwant aros cyfarosau. /Gwelsont seren o liw amgen a MG VII 33 26 ynnwyr, llwyr y'i llywych, /Caer frau ei dorau fal daear sych, /Caeadau parau perych - yn ei bron, /Gwi PM V 23 84 n a ran, /A_^ dwy ddraig ffelaig, ffaw gyman, /Fal dau lew ni'n dylochasan, /Ac un traws gatgun, trais GB II 26 43 g, /A gaho a'e caro fal caradawg. /A garo Dewi fal deueiriawg - na fid, /Na chared na llid na lleidr di GB II 26 49 awg, /Cared ymwared ag ynghenawg; /A garo Dewi fal difuddiawg - doeth, /Rhy'i gelwir ef yn goeth, yn gy CBM III 28 4 /Glewdraws, cyngaws cenhedloedd, /Glyw dinag, fal dinas oedd. /Nid oedd amrylaw nac amrylon - w_^r, /A PM V 18 34 , wyt te_"yrn, wyt eirias - cadau, /Wyt cadarn fal dinas, /Wyt gorau un gwron o'r fas /A wnaeth Duw y d GB II 26 149 . /Dothyw i Ddewi Deheubartheg - bair /I ddial fal diwair ddwyn ei wartheg; /Dothyw i Ddewi yn ddeheueg PM V 24 23 Gwenwynwyn rhyn, rhwyf lluosawg. /Gefeiliaist fal drud Gyfeiliawg - i'th law, /Gafaelus ddraig Ffraw, PhB VI 16 6 rwlychawd fy ngruddau o'm dagrau mynych, /Neud fal drych gwrthrych gwrth a welaf. /Neud ethyw llyw glyw LlF1 II 1 32 d; /Gwyn ei fyd ei fryd a fawrha_"ed - ynddi, /Fal eglwys Ddewi y'i digoned. /Eglwys gadr Gadfan gan gy BF VII 46 7 rnwyr lochi gwesti gwastad, /Tey_"rnwr, filwr fal Eliwlad, /Tey_"rnaidd luchynt, hynt ei hendad. /Te_" LlG VII 24 148 dd o fonedd, faengaerau - dreisddwyn, /Hirbell fal Fflamddwyn ei fflamgyrchau. /Hwylfawr draig dragon g CBM IV 9 108 rfysg ffysg ddyddysg ddyddwyn, /Ffwyr ffysgiad fal ffleimiad Fflamddwyn, /Ffrwyth welling wellfaeth ffr PM V 26 98 /Ef dihiddl ei aur yn arffed - ffrawdd feirdd /Fal ffrwyth coed llawn aeddfed: /Llywelyn, llyw Bedydd a LlG VII 24 110 raethlym eu mawrwaith, /Teilwng blwng blaengar fal goddaith; /Taleithawg arfawg aerbaith - Dinefwr, /Te CBM IV 9 78 ngryd gwy_^r gwryd, gw_^r hy, /Gw_^r greidiawl fal Graid fab Ery. /Trais Dreon, trinheion nwy try, /Tra LlG VII 27 40 , twrf ufel - am riw, /A'i ba_^r oedd gwaedliw fal gwaed Afel. /Och am rwyf aerglwyf, eurgledd Echel, / CBM IV 1 40 n. /Gwaith Aberteifi torrynt grain - waywawr, /Fal Gwaith Faddon fawr wriawr oriain; /Gwelais gadau gei CBM IV 4 182 edd tew, llew lladdai, /Gorsaf tarf, taerfalch fal Gwalchmai, /Gorfaran Gwrfan gorfyddai, /Gw_^r yn aer EW VI 4 27 tl - cad /Cyn oerwely diddestl; /Gw_^r a wneir fal Gweir fab Gwestl, /Gwy_^r wawr yn llawr Llyn Egwestl EW VI 1 17 aidd, teg. /Teg goryw fy llyw llafn greulawn - fal gw_^r /Ar ei ga_^r a'i estrawn; /Peryf hael o hil Me EW VI 1 25 rafferth drais. /Treisiaw a orug tros derfyn - fal gw_^r, /Ef gorau o fab dyn; /Llawch cerdd mawr anger CBM IV 9 95 /Gwrfan gawr, gwrddfar wawr wenwyn, /Ef gorau fal gw_^r yn addwyn /Yn Saint Cle_^r cleddyfal ar drwyn. PM V 23 85 dylochasan, /Ac un traws gatgun, trais faran - fal gw_^r, /Yn gorfod ym mhob man, /Llywelyn llafnawr a LlG VII 24 98 eofn esillydd. /Gwelai wawr ar wy_^r lluosydd /Fal gw_^r yn gwrthladd cywilydd, /A welai Lewelyn, lewen HF VII 22 19 rddau a'i fyrdd arfogion: /Digabl wawr gwriawr fal gwron, /Gw_'raidd blaidd bliant arwyddon: /Di-ludd f ES I 18 30 /Oedd amlwg aerlladd cyn oerllen - gwyddfedd /Fal gwyddfid cylch gwrysgen. /Glyw parchfawr am eu Perch PB VII 13 26 anner be_^r, ba_^r gwythrudd - yn llaw, /Gw_^r fal llew digythrudd; /Oedd erwan gwayw, preiddwan prudd GYC VII 36 31 wydd llary, neud llawr ysy daw, /Arglwydd glew fal llew yn llywiaw - elfydd, /Arglwydd aflonydd ei aflu EG VI 18 104 Gwriad, /Lluchiaint gweilch am walch gynifiad /Fal lluchynt estrawn wynt ystrad. /Hu fydd nen, perchen EGM I 26 34 ngau anghyfnerthi, /Nid ymglyw dyn byw o'r byd fal mi. /Ni chyfairch angen iawlwen ioli /I'r neb rybar D-1 I 1 3 alch de_"yrn, dinas unbyn, dengyn adwy: /Hywel fal mo_^r, Cymru oror, cyngor Arwy, /Terrwyn drochiad, t CBM III 5 33 nei-di erof, er a ganwyf, /Na wna fi, feinwen, fal na hunwyf, /Ni'th wnaf ernywed er na'th gaffwyf. /Ni HOG II 8 11 Beth a dewi di, deg ei gosteg? /Dewisais-i fun fal nad atreg - gennyf; /Iawn yw dewisaw dewisdyn deg CBM III 1 16 yng ngofan - fy ngwawd, /(Pernawd parch folawd fal nad diflan) /Erchwyniawg esgar, ysgwyd trywan, /Eryf LlF1 II 5 12 ch mo_^r mawr atreg /Yn nyfnder daear dremynt /Fal nas cyrraedd gwynt gwaneg. /Trydydd ar ddeg, trwy de BF VII 47 8 , /Rhuddfeirch (rhyddwaith eu cyrchu); /Rhwydd fal Nudd, rhoddfawr fudd fu. /Hylithr fu i lu lawer rheg HF VII 22 21 w_'raidd blaidd bliant arwyddon: /Di-ludd fudd fal Nudd yn neddfon - Mordaf, /Pryd Addaf, prif haelon: PM V 10 2 Duw Ddofydd dy-m-rhydd rheiddun awen - be_^r /Fal o bair Cyridfen, /Arwar udd gwrddfar, gordden, /Eryr PM V 18 8 llary ddyn, llwyr ddias - galon, /Gw_^yl hydwf fal Pallas, /Buost mab, arab arfau dras, /Drud cadau, dr DB VI 31 65 ad ydynt fal cynt Cynon!), /Tri chlau eu parau fal Peryddon, /Tri chlo_"yn pennyn penguchogion, /Tri ch EW VI 6 13 w dragon. /Dragon udd dremrudd, draig Emrais - fal prudd, /Prif gynnydd Cefn yr Ais; /O Neirthiad Ne_^r EGM I 26 38 yn ei haddawd wenwawd weini, /Ydd wyf pryderus fal Pryderi. /Pryder nawd ceudawd, cyfnerthi - ni wn, /N GB II 26 187 chwi, /A'r fagl aur ei phen, ffo_"wch rhegddi /Fal rhag ta_^n, tost yd wa_^n, tyst Duw iddi. /A'i frai HF VII 23 7 lwng i'i foli. /Gw_^r yng ngryd yn rhyd, gw_^r fal Rhodri - Mawr, /Gw_^r eurglawr aesawr uswydd holli, HF VII 23 10 r yn rhwym gan rwyf Eryri, /Gw_^r, pai rhydd, fal Rhun fab Beli, /Gw_^r ni adai Loegr i losgi - ei der PM V 30 17 elfydden, /Eryr huysgwr hyd Ysgo_"en, /Aerorun fal Rhun rhudd ei onnen, /Eryr tey_"rnedd, i Wynedd wen DB VI 35 54 na. /Nawfed Frycheiniawg, naw cad cyndyniawg, /Fal Rhun Rhuddfoawg fu ei drofa; /Degfed digysellt, dug CBM III 16 221 Ysgafaeth i faidd cun /Ar ysgwyd rwyd rhodwydd fal Rhun, /Ysgawl torf rhag trefred Alun, /Ysgor ddo_^r GwB VI 17 3 ew diarswyd - traws, /Tros Gymru y'i clywyd, /Fal rhuthr eryr eurysgwyd, /Cynon fab Culfanawyd. /Rhuth PB VII 6 23 Lloegr a'i phoethfan, /Ein llyw aer, arf taer fal ta_^n, /Llew greddfawl llawer griddfan. /Griddfan fa PM V 14 33 forwyn liw gwawr fore, /Clywaf fy nghalon don fal tandde /Yn llosgi erddi ar ddeddf cynne. /Diameth wo OC II 15 54 . /Dos, was, a chyngor na chyngain - ein torf /Fal teiluoedd bychain; /Dywan, dwg rybudd hyddwain, /Dyw PM V 24 25 aig Ffraw, Ffrainc gymynawg. /Y Dehau neud tau fal teithi_"awg, /Freenin gwrdd drin, gwy_^r draul fodaw GRh II 28 28 lyn, tranc arglwyddi, /Traul meddgyrn, te_"yrn fal ti. /Tydi, o mynni im einioes, - arglwydd, /Erglyw f PM V 30 11 archar anwar, amar am ben. /Ni bu haws uddudd, fal trabludd Tren, /Nog anhawdd gwahawdd gwynt yng ngwde CBM IV 4 196 ddfeirch ton torrynt yn ertrai. /Gwythur naws: fal traws a'i treisai, /Gwyddfid Eingl: yng nghladd a'i GRh II 27 1 Hanbych well, Ddafydd, ddawn gaffael - fal Turn /Tey_"rnged o'r Israel, /O Dduw, ddeon archafae CBM III 14 20 udd eurddawn, /Arlleng torf rhag twrf camawn /Fal twrf ebyr yn lly_^r llawn. /Llawn am lyw estrawn, am CBM IV 12 16 ywir yn hysbys; /Twrf gawr gorwyddawr gochwys /Fal twrf toredwynt am brys. /Ced bai tau, wledig, wlad R DB VI 26 52 ryorw_^yd, hael yd hwyly, /Ni ryorug Dduw ddyn fal tydy. /A ddaroganer a gymery, /O bob darogan dawn a LlF1 II 1 36 /Eglwys ffydd a chrefydd a chred - a chymun, /Fal wrth Dduw ei hun yd yr lunied. /Lluniwys y De_"ws de OC II 14 54 yth erwan, /Ac ymgynnull am drull am dramyfan /Fal y bu ym Mangor am ongyr da_^n /Pan wnaeth dau de_"yr HOG II 6 46 renin, /Cysylltu canu cysefin, /Cerdd foliant, fal y cant Myrddin, /I'r gwragedd a'i medd fy marddrin / PhB VI 15 2 Arglwydd nef a llawr, mawr a ryfedd /Fal y ceisir cam o bob camwedd, /Andaw, udd gwaywrudd, g PM V 15 2 Creawdr nef, crededun i'i was, /Credwn i hwn fal y credwn i Ionas. /Dur ynad deddf rad rhyswynas - Do LlF1 II 4 32 arnaf-i eu lletgynt: /Fal y deryw, y derynt, /Fal y derfydd gwy_^dd rhag gwynt. /Gwen ysgor Feiriawn, CBM III 26 76 f o'i barth nid gwarth gwaredwyd /Gwawd folawd fal y derllyddwyd, /Ef guniad o gad ni gilwyd, /Ef ladda LlF1 II 4 31 ddynt - a'm traul, /Trwm arnaf-i eu lletgynt: /Fal y deryw, y derynt, /Fal y derfydd gwy_^dd rhag gwynt PM V 21 20 rnas, /Anaw Pedr a'i nawdd, pa dras /Y gallwn fal y gallas? /Gallas arglwyddwas, aerglais - Lywelyn, / GYC VII 42 12 rionedd a gwa_^r dangnefedd /A gwir drugaredd, fal y gwedda. /Edrych dy fuchedd cyn myned i'th fedd, /O LlF2 VI 10 51 wn rhag Ei fron Fryn Olifer. /Dyddaw Mihangel, fal y gweler, /Rhag llu engylion tirion tyner. /Dyddeuan EG VI 18 124 ng nghyhoedd yng nghyflawnder, /Tarianau golau fal y gweler. /Rhy'i molant anant anaw Cymer, /Rhy'i mol BF VII 52 16 nar, /Dewr a was ban llas, yn llasar - arfau, /Fal y llas Llachau is Llech Ysgar; /Esgudfab Gruffudd, b MG VII 33 59 /Gwirdda ystoria pan ystyrych /Griddfana, ocha fal ych - yn beichaw /Pan fo yn cwynaw gwae ei gyd-ych. CBM IV 8 7 awn foli rhi rhwy dirper, /Yn urddiant foliant fal yd glywer, /Yn awen barawd awdl burwawd be_^r; /Yn a LlF1 II 5 36 fau diau diarchar - /Dygn ddangos aros erfyn, /Fal yd gry_^n dyn a daear. /Seithfed dydd, dydd darogan: CBM IV 5 140 iwyrnawd, /Llas Trawswalch, trais ei ddefawd, /Fal yd las Breichfras ei frawd. /Rhudd feddrawd a'u ceid CBM IV 14 22 ewaint dyhunaw. /Dyhunaw a deffraw efo - a fu /Fal ydd aeth oddyno, /Dig y'm gwnaeth llwyth Iago /Felyn BF VII 53 16 adnabod weithion; /Ydd hyll gofal fy nghalon /Fal ydd hyll teg erchyll ton. /Oerdon fy nghalon; anghel LlN II 17 4 i ef, ni roddwn; /Bodd bryd ar ei hyd yw hwn, /Fal y'i cefais y'i ceisiwn. /Goddau budd, gwyddiad fy ll CBM IV 3 12 dichawn. /A ddyly Cymru a'i cymer drwy barch /Fal y'i cymerth March gwedi Meirchiawn. /A ddyrydd ei fu CBM III 21 83 u tew trylew trwy faranres, /Hoffter nid ofer fal y'i dofes: /Yng Nghefn yr Aelwyd oedd aelaw tres. /E EW VI 5 44 yw dur yn yd draul gur trais, /Gwae niw gw_^yl fal y'i gwelais! /Gwelais yn llawen (llyw maith - ei der D-4 VI 20 78 hyn. /Pebyll Llywelyn, pawb etwa - a'i gw_^yl /Fal y'i gwelsawch-chwi yma; /Yng Nghaer, yng Ngharreghof LlF1 II 3 24 rais: /Heddwch im am a genais, /Haedding Fair, fal y'i haeddais! /O haeddais-i ai clais ai clwyfiant - DB VI 26 47 y fraint, frenin Cymry! /Can gwnaf dy foliant, fal y'i heddy, /O gwnei iawn o'm dawn ni'm diawy. /O wy GYC VII 38 12 dd pan weler - Dyddbrawd /Darllain pob pechawd fal y'i pecher, /A Christ ym mhren crog er creulonder /Y LlF1 II 1 115 ymerth nef dros dref ei dad. /Dau w_^r a folaf fal y'm ceniad - Dofydd, /Dau deg, dau ddedwydd, dau ry HOG II 9 11 , /Lliw eiry llathr oerfel ar uchel fan, /Rhag fal y'm coddid-i yn llys Ogrfan, /Chweris o'i haddawd-hi CBM III 21 105 naidd ormail, te_"yrn ormes. /Ydd wyf amdanaw, fal y'm donies, /Yn golaith adnair, mal ydd adnes, /Rhy- GYC VII 40 65 'm Tad, Ysbryd a Mab Rhad /Ran o'i wir gariad, fal y'm gorau. /Cyn isgell meddrawd, ysgar a_^'m pechawd CBM III 21 94 as llyw ced neud neued nes, /Neuaf nas gwelaf fal y'm gweles, /Eisiau a'm dygyrch i'm dygn afles, /Nid GYC VII 39 12 i archengylion - mawr, /Arglwydd nef a llawr, fal y'm llwyddon, /Nawdd Pedr arbennig, lleithig llithio LlF2 VI 7 4 baid ysbys. /Handwyf huawdl was a wys yn llys /Fal Ymarwar Lludd a Llefelys. /Handid fy arglwydd cyfrwy GYC VII 42 31 ar gynnydd, gynnif gwyrda. /Hynny aeth heibaw fal ymchoel dy law, /Mae pawb yn adaw oed dibara. /Ni ch CBM IV 6 267 w ar ddylan; /Gnawd gosgo gosgordd yn ddiflan /Fal ymosgryn mawr Gawr Gamlan; /Gnawd canaf-i foliant fa ES I 15 1 Da y'm gorau Mair fal y'n maeth - Culwydd /Celfyddyd wasanaeth; /Colofn ne DB VI 30 42 ud gwa_^r a'i gwerchedwis, /Gwae ni o'i drengi fal yr drengis. /Llawer iawn o'i ddawn a ddefnis - ataf, D-4 VI 20 84 /Arthur gynt ffwyr luchynt fflam /A'u ceisiai fal y'u cawsam. /Cawsam ar Bowys, beues goeth, - gestyll falch 35 PB VII 19 7 ! /Hiddl fydd deigr o hiraeth, /Aerwalch arfod falch arfaeth, /Eurwawr dwylan ffryd mawr ffraeth. /Oedd CBM IV 6 56 - yd orfu /Godwrf llu, lluchiad gwry_^s, /Arwr falch arfoliant ysbys, /Arfoloch dragon, draig efnys. /P LlG VII 26 24 yn treuliaw - arfau /A gwy_^r dros fylchau yn falch arnaw. /Rhwyl Carreg Hofa! Cafas ynddaw /Rhawd Sae PB VII 18 8 am rwyf gweilch, /Oedd tew am lew glew, gwledd falch. /Balch yn ysgwyd loywgalch laes /Fu We_^n, wenwyn PB VII 12 2 ddug fy llyw, llew gw_^yth, /Cad udd Faredudd falch daith, /Oedd aerddraig pennaig pan aeth, /Oedd agr GM I 7 36 iw ei lafnawr, treulyn ysgwydawr, /Trylew fawr falch derrwyn; /Tyrfa dorf derfysg heb ddifwyn, /Heb ddi D-1 I 1 2 gymorth, yn nerth, yn borth, yn ganhorthwy /I falch de_"yrn, dinas unbyn, dengyn adwy: /Hywel fal mo_^ DB VI 29 89 olchlafn uch grudd, /Gweilch oedd feilch am ei falch ddeurudd. /Gwn, o ddwyn terrwyn torf angudd, /Gwa BF VII 55 8 ynawg, fenwyd - diorchudd, /Fab Maredudd fudd, falch ei ddedryd. /Gw_^r rhyfu Ddafydd, ddifefl blegyd, DB VI 29 88 was oedd gas ei geisiaw dan gudd, /Gwalch oedd falch ei folchlafn uch grudd, /Gweilch oedd feilch am ei DB VI 26 19 /Dy feddwl, nid cw_^l, can nis cely, /Dy fodd, falch ei rodd, ryfeddyly, /Dy fod herwydd clod mal y'i c CBM III 5 45 all, wengan, wengaen deced; /Llif dragon fanon falch ei thynged, /Lliw ewynfriw teg rhag ton nawfed. /N CBM IV 6 29 ir, /Hu molir maint ei len; /Hud friw calch am falch elfydden, /Hud wyf fardd i feirdd gynghallen. /Hud CBM IV 5 16 danai, /Gorddifanw anwaws traws drai, /Goronw falch fab Gwalchmai. /Gwalch gwaedrwyf, hynwyf, unig - a GM I 7 53 r, /Llawch eirchiad, llawborthiad adar, /Llerw falch farchawg, llawr mawr Amhadawg, /Llary, llysawg, ll BF VII 49 27 Tramgwydd llyw llawch esbyd, /Trimud aerwalch, falch fawrfryd, /Trymaf treisfwyaf tros fyd. /I'r byd, y GYC VII 37 2 yw fy llyw, llew fflamddur, /Ysgwyd friwgalch, falch filwr, /Ni laddai gad goed Aber, /Ni byddym gaith PM V 25 11 ar ddyhedd, ar ddehau rhi; /Eryfais ei win o'i falch fuelin /A'i wisgoedd eurin ar fynogi. /Yn llys Abe CBM IV 9 207 f, rhwyddwalch gyngelyn, /Dragon fardd, dragon falch fyddyn, /Dragonawl dra ganwyf o ddyn. /Canaf wawd CBM III 16 227 , /Tarf luddiaw, torf gyfiaw gyfael, /Cynwalch falch fygrddor, cyfachafael - co_^r, /Cyfecheifaint caff GM I 7 119 wr /Heb hyd wawr orffowys. /Lliaws aes esmwyth falch gaerwys /Ar ei helw a hwylynt tra Llynnwys; /Lliaw LlG VII 27 6 wl gwryd Gwalhafed, /Gweilch oedd feilch yn ei falch gerdded. /Gwy_^r golofn eofn pan ehanged - ffordd LlG VII 25 26 nawd i'th lys lysaidd gynired, /Gorflychau gan falch gyfyfed, /A meddgyrn te_"yrn teg haelged - yn llaw CBM III 26 121 did cynt y'i cwynwn, /Nid oedd ddrwg ar ddraig falch gystlwn, /Adoedd da, ei ddedfryd a wn. /Nid oedd n IRh VII 30 52 ; /Esgor ei hepgor nid mi ddorfydd! /Ys gafael falch-hael fylchawg geyrydd. /Esgud am olud, am eiliewy PB VII 20 7 doeth hoed o'i dramgwydd, /Drudwalch, hylwybr falch hylwydd, /Dewr argledr, da w_^r arglwydd. /Arglwy BF VII 54 23 hy ei henwi: /Llywelyn, terfyn torf gymelri - falch, /Llafngoch walch yng nghalch yng Nghaer Ffili. /D CBM IV 12 3 cyfedd, llew cyfwlch; /Marchogwn-i marchogaeth falch /Marchogion meirch gweilwon gweilch. /Gweilch cada CBM IV 13 4 wna pawb na bo pennaf, /Ni wnaeth Duw fwlch ar falch naf. /Naf ym mhresent yw ne_^r wenwlad - rwyf /Yn CBM III 16 119 gwinfaeth, /Gorddyfniad bual, buddugoliaeth - falch, /Ni fwlch dyn ei arfaeth. /Arf torfoedd terfysg, CBM III 10 64 O'm gwawd ran, o'm ban, o'm barddged, /O walch falch, o Weilchiawn giwed. /Deuddegfed amgen am geinwiw CBM III 20 35 huysgain - a fydd /Am feddwl mab Owain, /Gawr falch rhag preiddwalch Prydain, /Gawr fawr am breiddiawr LlF1 II 1 34 adr Gadfan gan gynweled, /Eglwys wen wyngalch, falch wynha_"ed, /Eglwys ffydd a chrefydd a chred - a ch PM V 10 69 s er lles i feddygon. /Meddwynt llyw am fyw am falch Wythfryn - dw_^r, /Bu dyno wrth ein gwyn, /Pan ddo CBM IV 6 295 frondor a'th fro gadarnaf /A'th folchlafn a'th falch ymorsaf. /A'th folir, a'th welir, a'th welaf - yn falchaf 1 BF VII 50 26 dd, fegis Priaf, /Gw_^r gwiw yn frenin, fyddin falchaf, /Gw_^r hylwydd ei glod, gw_^r haelaf - am draul falchder 3 GYC VII 38 33 nerth, heb gnifer; /Llwyd ei ben, pan henyw ei falchder, /Llygad briw heb liw, heb leufer, /Lle'r danne GYC VII 42 8 /Drwg fydd, o'r diwedd, difer dy gamwedd /Drwy falchder rheufedd, rhyfyg nid da. /Ystyr di, enwir, herw CBM III 26 21 n ffraeth ffraw aber, /Ysgrud glud, glewyd fyd falchder, /Ysgryd gryd greidiawl, hawl hydrfer, /Ysgor g falchddawn 1 CBM III 26 131 oddaith wrth gawn. /Ar fy ngrudd am feirddfudd falchddawn /Neud difwng deigr ddillwng dicllawn! /Neud m falchgorn 1 PB VII 9 21 gynran) a'i chyfannedd. /Cyfannedd, walch, dy falchgorn /Ar dir ynial Dywalwern! /Eurbost cad aerbyst Falchgryg 1 DB VI 29 16 ynan y'i gelwid, cwyn a'n goddau; /Gwelsam Rys Falchgryg, rhyfyg rheithlau, /Yn rhuthr aruthr ar y Deau falchlan 1 GM I 13 11 ban benial ystre. /Gnawd o'm gwawd gwychran i falchlan febin, /Gnawd o drin dres aele; /Gnawd wedy rhy falchliw 1 PB VII 8 20 draed, /Oesawg farchawg, feirch gydnaid, /Aes falchliw rudd eurfriw rwyd. /Rhwyd ysgwyd, ysgwn eurwle falchlys 2 LlG VII 25 48 (gwawr gwychfawr dy gochrudd - fylchlafn) /Dy falchlys nid ymgudd. /Anwair lyw, luoedd dirybudd, /Enwa PB VII 7 10 air nid amharchai creulawn - ei folchlafn /A'i falchlys yng Ngharawn, /Rhwyf blwng, rhwydd ystwng estra falchrydd 1 SB II 24 26 enwyn, rhad dad terwyn, torf ymandaw /Rhod fod falchrydd rhad fad fedydd, heidydd heidiaw, /Rhys Rhos g falchwaith 1 HOG II 10 1 Caraf-i gaer falchwaith o'r Gyfylchi, /Yn y bylcha balchlun fy hun yn falchwawd 1 GM I 11 72 eth Edrywy adrywedd brain. /Erbynned erfai aur falchwawd Walchmai /Yn awr difai, yn urddedig, /Yn synnw falchwen 1 PhB VI 14 31 Tra fai ddywawl Dduw yn ei ddwywdid /Ar y llen falchwen ni fylchid - ei braint /Ydd ysgarawdd henaint a Fallolwch 1 CBM IV 9 154 budd, beirniaid gyfradwch, /Ongyr urdd angerdd Fallolwch, /Angerddawl greddfawl greddf Unhwch, /Dywal a fam 6 PM V 1 130 /Mab Ywain gyfwyrain gaddug: /Mad ganed, mawr fam a'i hymddug; /Dafydd hael, ei hafal (nid ffug) /Dyn GYC VII 40 68 a goddo'i dad, nid rhad Rhiau, /Gwae a goddo'i fam ar gam gwynau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau, /G MG VII 32 44 u; /Y Mab ydoedd a anydoedd dan ei nodau, /A'i fam ar lawr, a'i bron werthfawr wrth ei enau. /Dyn a wel MeiG I 33 97 tras. /A'm heirolwy Saint Esechi_"as /Ar Fair fam ei Thad, ei theg urddas. /A'm heiriolwy Mair ar ei M MG VII 32 3 Mab gogoned, Mab i'n gwared, y Mab gorau, /Mab fam forwyn, grefydd addfwyn, aeddfed eirau, /Heb gnawdaw GM I 14 41 dd; /Rhy'i cherir yn hir yn ei herwydd. /Hi yn fam wy Thad, hi yn wyry heb wad, /Hi yn hollawl rad, yn fan 15 GM I 8 63 awen amnad ei rad rhagfras; /Arddwyreaf innau fan, cynhorawr ffosawd, /Ar barabl perwawd, ar draethawd PM V 23 99 ym mhob Calan, /Er digabl barabl gan bawb o'i fan, /Digrifwch elwch, elyf egwan, /O'i ariant gormant g PhB VI 14 35 edd ar hirgrawn ydd ymborthid. /Yn nhey_"rngan fan, fawr ei rydid, /Yn nhey_"rngaer glaer yn yd glywid, CBM IV 14 16 Cyfnod ddail oni ddelych, /Cethlydd llan cathl fan fynych. /Oedd mynych iddaw, cyn taw - teg ylfin, /Bo IRh VII 30 10 my_^r morfe_"ydd - dylan /Pan llewych huan ar fan fynydd. /Llywy fun fy hun aeth o'i hedrydd, /Llywyaw CBM III 16 49 adrgoch, paladur estrawn! /Gwnaeth gw_^r gwryd fan (gwrfalch yng ngwalchlan, /Gwawr creulan mal creulaw GF VI 22 3 yfraith gyfran, /Gwenlloer gynhebig, fonheddig fan, /Gwynlliw eiry difriw, dyfrys hoedran, /Gwanlleddf CBM III 1 2 - fy ngherdd, /O naw rhif angerdd, o naw rhyw fan, /I foli gwron gwryd Ogrfan, /Gorun mo_^r-gymlawdd a PM V 2 2 hyddfref, tymp dydd yn edwi, /Calaf gan, lloer fan llwrw fynegi, /Cynnwrf yn ebyr, lly_^r yn llenwi, /C CBM IV 18 90 oddiad, /Can wyd Athro im na'm hethryad - o'th fan, /O'th faran, o'th fireinwlad; /Na'm diddawl o'th fu ES I 18 8 d oedd ei wayw yn waedlyd; /O waedlan, rhuddai fan ryd. /Rhodwydd ar Gymru oedd ar gyman - llu, /Llary HOG II 9 10 oeth atan), /Lliw eiry llathr oerfel ar uchel fan, /Rhag fal y'm coddid-i yn llys Ogrfan, /Chweris o'i OC II 14 71 u dwy aesawr gan un ystyr. /Gorfu gwynt gwaedd fan uch glan glasfyr, /Gorddwy clau tonnau Talgarth ysty CBM III 21 120 fawr llawr pan lladdai, /Nid oedd anghlodfan y fan yd fai, /Nid oedd i dresu yd odrosai /Namyn i dreisi PM V 23 81 rawddus fal Camlan, /A'r ail, yn Arfon, arfor fan, /Yn undydd, ein HunDuw in a ran, /A_^ dwy ddraig ff fanag 2 GYC VII 36 94 wydd, poen dygngwydd a'm daw, /Pen f'enaid heb fanag arnaw, /Pen a fu berchen ar barch naw - canwlad /A BF VII 45 12 ynyddu, /Dinas esbyd gyd-gyrchu; /Dinag, dinam fanag fu. /Bu aruthr gwythruthr yn nydd gweithred - trin fanarch 1 CBM III 25 12 s a fai lai, /Nid arfanwl fudd fyddai, /Nid ar fanarch y'n parchai. /Nid ar a'n perchis a'n peirch - y Fanawyd 1 CBM III 26 72 cynwan Cynan fab Cynwyd, /Rhuthr Cynon fab Cul Fanawyd, /Rhuthr toredwynt gwrdd gorddyfnwyd - ar brain, fanfedd 1 PB VII 3 12 th Rhys fab Rhys, Rhos breiddiaw, /I'w ddiwedd fanfedd Fynyw. /Ger Mynyw, llyw, llew Hawrffordd, /Y gwe fanfeirdd 1 MB I 3 141 ngwerth a roddes ar lles prydydd. /Ni wddant fanfeirdd ni mawr gynnydd /Pwy a enillo o'r do ysydd; /E faniar 4 CBM IV 6 185 dir, /Trwm ydd ergryner crynoder ei fa_^r, /Ei faniar a folir. /Tryfrwyd wawd i'm priawd prydir, /Trefr CBM III 16 206 , /Drudfrwysg ri, drudfraisg ei haelder, /Drud faniar drudfar, drudfalch ne_^r. /Drudlwyr ei draffwyr i CBM III 24 42 neud gorddyar, /Neud gorddifedd gw_^r gwrdd ei faniar. /Gw_^r ni oedd hygawdd a oedd hygar, /Hygyrch ei PM V 23 55 er clod, ys claear. /Rhyllofes rhwyf tres tros faniar - i feirdd, /Oedd fawrllwyth i'r ddaear, /Gwisgi fanieri 3 GM I 8 42 r gryd gryd graendde, /Ac am Da_^l Moelfre mil fanieri; /Ar lath lath lachar, ar ba_^r beri, /Ar ffwyr PM V 25 4 yn nillwng Elffin, /Yn nyllest barddrin beirdd fanieri. /Cymhwyllaf fy naf, Cymry fodrydaf, /Cymro celf BF VII 54 34 rhwyg arfau yn rhagori, /Dragon dieiddil, fil fanieri, /Drwg y'n gwnaeth hiraeth hir dewi - triwyr, /F fannawg 1 CBM III 22 2 ddun a'm rhoddes Hywel, /Rheiddiawg, feiniawg, fannawg fil, /Cefais gan dreth orddethol /Tarw teg Talga fannedd 1 GB II 26 283 awg, bro hywredd, /A seiniau Maelenydd, elfydd fannedd, /A seiniau present, worment tiredd, /Dybuant i fanon 2 CBM III 5 45 s wengall, wengan, wengaen deced; /Llif dragon fanon falch ei thynged, /Lliw ewynfriw teg rhag ton nawf CBM III 5 89 n ddeddf ddof i'm cof, i'm canhymdaith. /Gwyry fanon fanwl, gwa_^r feddwl faith, /Gorne gwawr fore ar f fanrhith 1 CBM IV 14 1 Ei ddial oedd fau, fanrhith - ei adain, /A'i adel a fu chwith, /Adaw cyw ca fantawl 1 DB VI 26 10 y; /Dy faint, herwydd braint, ti a brofy, /Dy fantawl, nid hawl, nid hawdd hynny, /Dy fa_^r, ys anwar fantoedd 1 GM I 11 5 breiddioedd, /Dechrymynt fy nghlod yng nghlud fantoedd. /Dy-m-cyfairch pawb ym mhob lleoedd /Pwy gorau fanwl 1 CBM III 5 89 f ddof i'm cof, i'm canhymdaith. /Gwyry fanon fanwl, gwa_^r feddwl faith, /Gorne gwawr fore ar fo_^r d f'anwylnith 1 CBM IV 14 3 ei adain, /A'i adel a fu chwith, /Adaw cyw can f'anwylnith, /Adnau cenau can hwch flith. /O blith ei bl faon 5 CBM III 9 21 wair Deulu. /Tyll eu hysgwydawr, terfysgfawr - faon HF VII 22 17 if, llid Dryon: /Digardd, hardd, i'w fardd a'i faon, /A'i fyrddau a'i fyrdd arfogion: /Digabl wawr gwri GM I 11 49 i rodolion - byd, /Balch ei fynwin, beilch ei faon. /Ban bref biw yn rhiw rhag ei ddeon /Pan ortheol c CBM III 7 19 /Rhwydd ei glod o gludaw anrhaith, /Rhuddfoawg faon ni olaith, /Rhad wastad, wystlon ganhymdaith. /Llaf OC II 14 122 /Taranogion torf, terfysg ddysgaid, /Trinheion faon, traws ardwyaid. /Ciglau am da_^l medd myned plaid fa_^r 50 CBM III 26 5 /Argleidriad, fleiniad, flaidd nifer, /Aerfur fa_^r, aerbair ba_^r bynier, /Arfod fygyr a fagai haelde EG VI 18 101 yw afrad, /Mi henwyf o henwyr ei dad. /Llachar fa_^r, aerfar erfyniad, /Llachar fron o frydau Gwriad, / PB VII 15 8 lwyth, /Llawer cerddawr, gwawr gwawdfaith, /Ar fa_^r am dy farwoliaeth. /Marw Rhys, draig enwerys, drud CBM III 27 9 dd, /Hoed hydr am hoedlwydr wodrudd. /Gwodrudd fa_^r anwar, anwas - ysgwydwyrdd, /Arwar cyrdd cyn lleas GRh II 28 41 erennydd. /Cerennydd, herwydd or na haeddais - fa_^r /Ar freienin Cemais, /Y harchaf, llary naf llednai GM I 8 82 ias. /Ac yn orau dyn Duw rhy'i creas; /Cyn ei fa_^r arnaf neuaf na'm llas. /Ac o'r maint ysydd arnaf o PB VII 1 27 bumdryll ba_^r, /Cad aerflawdd, fo_^r-gymlawdd fa_^r, /Cadarn ddilesg wrth esgar. /Hyddysg i esgar esgu PhB VI 12 11 esti - torfoedd, /Tarian Ystrad Tywi, /Rhag dy fa_^r, ca_^r cerdd lochi, /Mal gwirion, gwared, Dduw, fi CBM IV 10 7 - i Beryf /A beris nef a llawr, /Nawdd rhag dy fa_^r, ca_^r cerddawr, /Ar dy byrth, ar dy borthawr. /As CBM IV 9 158 wch!' /Can doddwyf a_^ digeryddwch, /Na ddala fa_^r, Casnar, cas heddwch! /Na'm gwrthrawd o'm gwawd, o PM V 23 51 ennoedd bu branar. /Llywelyn, cyd lladdwy drwy fa_^r, /Cyd llosgwy, nid llesg ufeliar, /Llary de_"yrn u PM V 1 79 Gwy_^r hoeddlwydr, gw_^r hydr yn ei hwch - a'i fa_^r /Cyn no'i fawr atregwch. /Tey_"rnedd Prydain, pryd PB VII 4 7 wlad, leiddiad leifn, /Trethoedd tros foroedd, fa_^r dwfn, /Traul ced, rhwyf Dyfed, rhag d'ofn. /Diofna ES I 17 35 oddud, rhwysg ufeliar, /Da rodd dy fodd heb dy fa_^r. /Dy fa_^r, Lywelyn, a fu fawr - i drwm, /Ei dryme CBM IV 10 36 eisiawn llyw, llew glyw, glewrwyf, /Llaesa dy fa_^r, dy fardd wyf! /Wyf cerddawr i'm rhwyf rhwysg mo_^ PM V 23 24 falch ei esgar, /Difwng blwng, blaen ufel drwy fa_^r. /Dyfryd in, feirdd byd, bod daear - arnaw /Ac arn MeiG I 32 17 digreulonaf, /Ef yn Dri, a mi, ni mynnaf - Ei fa_^r, /Ef yn drugar gwa_^r, yn hygaraf. /Ef yw'r Tad, E CBM IV 6 184 herfysg am dir, /Trwm ydd ergryner crynoder ei fa_^r, /Ei faniar a folir. /Tryfrwyd wawd i'm priawd pry GRh II 28 51 yw elyn - Lloegr, /Wallofiad aur melyn, /No'th fa_^r, fawredd ga_^r ganlyn, /Ba_^r sy ar ddaear o ddyn. CBM III 3 114 herfyn, /Enw ddraig, ddragon amddiffyn, /Anwar fa_^r, feddgyrn eisyddyn, /Tysiliaw tey_"rnedd gychwyn, PM V 2 19 lfan yng nghyman, yng nghymelri. /Gwollycha dy fa_^r, feirddion westi, /Gwollachar ei fa_^r o farddoni. GB II 25 8 ngreddf mo_^r-gymlawdd, /Cymhendawd canclawdd, fa_^r flawdd flaenu, /Cymhenddraig, pen-aig yn penaethu, PM V 11 19 byd - yn llwyr /Yn llwry ysb a menwyd, /Echel fa_^r fu ein ca_^r cyd, /Uchelgorf gwendorf Gwyndyd. /Gw LlG VII 28 4 efydd dedwydd, odidawg - dy ba_^r, /Anesgor dy fa_^r, fur tormennawg. /Ys bydd it, arglwydd rhwydd rhu CBM III 18 1 Ysym arglwydd gwrdd, gorddifwng - ei fa_^r, /Gorddwy neb nyw hystwng, /Glyw ddiwraidd, gwrddf BF VII 45 27 mur ciwdawd, /Traul barawd, trin beri, /Traws fa_^r, gwenwynwar: gwae ni! /Trais pobl, trist pawb o'i CBM III 24 48 rddgar, /Gw_^r oedd flaidd llysaidd, llysid ei fa_^r, /Gw_^r oedd rudd ei lafn o lif gwyar, /Gw_^r oedd CBM IV 9 172 d, ys tau, /Dy fardd da dothyw i'th oddau, /Dy fa_^r gwrdd, gorddyfn ei faddau! /Ti hebof, nid hebu oe D-1 I 1 5 ad, torfoedd feiddad, fab Goronwy. /Godrudd ei fa_^r, gwrdd yn nhrydar: gwae ry'i cothwy! /Pedrydawg ha LlG VII 24 145 ym yn cyhwrdd cyhoedd waetffrau. /Hylwry fwry, fa_^r gymell trethau, /Hawlwr gwlad arall, gwledig rhiau LlF1 II 3 20 hawydd, /Dywedaf, o'm diwydrwydd, /Ddifwyn ei fa_^r i'm harglwydd. /Galwaf-i Dduw Arglwydd am arglais EW VI 6 31 - y medrais /Ymadrawdd o Dduw mawr: /Diwyn dy fa_^r, lachar lawr, /Difefl udd, brudd briodawr. /Prioda BF VII 48 35 filfeirdd, foliant iddaw. /Hardd Owain firain, fa_^r luchiaw - yng nghad, /Haelfab rhad, ei Dad a'i dug ES I 17 36 sg ufeliar, /Da rodd dy fodd heb dy fa_^r. /Dy fa_^r, Lywelyn, a fu fawr - i drwm, /Ei drymed a'm didda CBM IV 5 125 au i'r byd. /Yn y llas Madawg, mur dygyforth - fa_^r, /Meu afar ca_^r cynnorth; /Oedd anwas gas cad eor PB VII 5 31 gorchwy rhwy trugar, /Nid a'm lludd am fudd ei fa_^r, /Ni'm llwydd goleurwydd galar. /Mau alar llachar PM V 2 20 ycha dy fa_^r, feirddion westi, /Gwollachar ei fa_^r o farddoni. /Gw_^yl, Ddafydd lawrydd, lawr orthorr LlF1 II 3 68 ddiad trydar; /A'm rhodd fawr fodd, na'm rhodd fa_^r. /Os ba_^r hir esgar hwyr esgor - a fyn /Hebawg br ES I 17 52 , na'm gad. /Na'm gad i wybraw, heb obryn - dy fa_^r, /O'th fawr eang derfyn; /Glew llawr cenedl fawr F LlF2 VI 9 6 ydd, pan fo dydd dyar, /Syberwyd o fawrfryd, o fa_^r. /Pedwerydd rhewydd rhyfeddgar /Rhyfeddgrawn rhyla CBM IV 16 40 wyf o nwyf yn afar, /Iolaf-i Dduw i ddifwyn Ei fa_^r. /Rhag ba_^r ein Peryf, Pen haelonaeth - dwfn, /De PM V 23 33 /Neud oeddynt dilafar, /Ton heli ehalaeth trwy fa_^r, /Ton arall guall goch wyar. /Pan orfu pen llu lla LlLl II 16 39 - o'r glyw, /Ef yw glew a llofrudd, /Mygr gawr fa_^r, trablawr trabludd, /Mab Madog fab Maredudd. /Piau DB VI 31 40 on /Nad a_^ gwy_^r Gwynedd gan y gwyllion, /Am fa_^r trwm tramawr goffeion, /Am fod yn eu tud hwy alltu PM V 1 22 Pan ddofes pair trachwres trochiad /Pa_^r trwy fa_^r, trwy fyrdd ysgwyddiad, /Po_^r eisor, aesawr weini DB VI 29 92 eg an rhaith heb rybudd, /Gwanar ga_^r, trimud fa_^r, trymrudd, /Gwenwyn gw_^yn gennyf nid ymgudd, /Gwy CBM III 15 10 on oesgawdd as gwddant - o'i farw, /Gw_^r o'i fa_^r y'm peidiant, /Coll arglwydd, call argledr cant, / DB VI 29 86 oedd faith imi ei oludd, /Gwawr oedd fawr ei fa_^r, yn ddyfnbrudd, /Gwas oedd gas ei geisiaw dan gudd PC II 21 29 ys dragon. /Can eddyw Aerddur yn arddyfrwys - fa_^r /Yn nhrydar, dda_^r ddiffwys, /Ciliai rhag ei lu L DB VI 26 11 y, /Dy fantawl, nid hawl, nid hawdd hynny, /Dy fa_^r, ys anwar y'i gosody, /Dy fe_^r a gwyner fel y gwe fara 1 PhB VI 12 21 ddiaist-ti eang o ing. /Ys ing in ystwng ystig fara - Rhys, /Rhuddfoawg cadwrfa, /Ys annilys im ddim da faran 14 CBM IV 6 262 ddfeirch i danan; /Gnawd i'm rhi rhuddfeirdd o faran /A rhoddi rhuddwisg amdanan; /Gnawd y gwna rhuddla LlLl II 16 25 Mechain gorwyrain gwlad. /Piau y rhodawg rhudd faran - aerfle /A'i haerflaidd gyr ei ban? /Pwy briw uch CBM III 15 1 Llaith Owain llith brain breiddfrys - ei faran, /Afarwy Aedd fab Rhys; /Llafur llafn dolur dilys, GM I 8 78 Abraidd im arwar ar ba_^r Golias, /Abrwysgl ei faran ar gan a glas. /Gloes eisioes esgar a'm cur mal ca CBM III 10 39 , /Ceritor yn eu ban, /Aerwyr gawr arfod fawr faran, /Arodiawn creulawn rhag creulan. /Chweched athrug LlF1 II 1 79 sgwydd io_^r, /Ni chablaf fy naf yn ei achor - faran. /Bangeibr gadw Gadfan fegis Bangor, /Ei chreiriau PM V 2 56 Ywain, tey_"rnedd aergrain, /Tey_"rnas firain faran Benlli, /Na wna, eryr gwy_^r, gorddiogi /A_^'m da CBM IV 16 207 (nid ataw) Ef atan. /Pan wne_^l Duw dangos Ei faran, /Dyddwyre, dyddaered arnan, /Dychry_^n twrf torfo CBM III 26 36 edlan flawdd, amnawdd amnifer, /Gwaedlyry fyry faran Eliffer. /Gwae ni, feirdd, fyned yn nyfnder - daea PM V 23 85 ew ni'n dylochasan, /Ac un traws gatgun, trais faran - fal gw_^r, /Yn gorfod ym mhob man, /Llywelyn lla LlG VII 24 125 pen, y pennaf a giglau; /Cynnwrf ta_^n, lluch faran Llachau, /Cyfnewid newyddlas ferau. /Cyfarf wyf o CBM III 3 157 wd, /Ced wasgar, cas llachar lluchnawd, /Lluch faran, lluchfan ei folawd, /Arfoliant urddiant, urdden w CBM IV 18 91 n wyd Athro im na'm hethryad - o'th fan, /O'th faran, o'th fireinwlad; /Na'm diddawl o'th fudd, Udd Ech PM V 23 78 heb lewyr, heb lan, /Dygoch llawr dwygad fawr faran, /Un am Fro Alun, elfydd can, - a_^ Ffrainc, /Yn farannedd 3 CBM III 3 8 wch, yn heddwch, yn hedd, /Yn hoddiaw yn hawdd farannedd. /Ac eilrodd, eilrodd, gyhydedd, /Areilreg, ei CBM III 21 102 geinpunt o'i fodd a'm rhoddes - yn rhodd, /O'i farannedd ni'm diddoles, /Nis diddolwy Duw o'i dey_"rnle CBM IV 4 115 ugail Mo_^n, mall diredd; /O'i fawrwlad (forad farannedd) /Y'm rhodded rhifed anrhyfedd, /I'm haelwyd y farannwg 1 PM V 14 18 yd gerddwyf, gwrdd yd gre - branes, /Gw_^r o farannwg yn eu harfle. /Llawer uchenaid i'm rhaid dyre, faranres 2 PM V 5 18 /Yn dyrllid moliant mal ydd es /Yn moli milwr faranres. /Ef yn ateb neb ni ddywa_"es - na_^g /Nac uche CBM III 21 82 onaf a ddigones - llew /Ar llu tew trylew trwy faranres, /Hoffter nid ofer fal y'i dofes: /Yng Nghefn y farau 2 ES I 17 41 r. /Gw_^r gwraf, gorsaf gwersyll - Afarwy, /Ei farau a'm herchyll; /Aerflawdd Lloegr, lluoedd a erfyll, LlG VII 26 27 Rhawd Saeson lladron i eu lludwaw! /Ys dir o'i farau ddifuriaw - pob tw_^r, /Ys anawdd a w_^r i'i arfei farch 5 GB II 26 258 un rhadlawn, ffrwythlawn ffrydau; /Ac o_^l ei farch a'i o_^l yntau /Ys adwen y maen y maent ill dau. / GM I 13 18 enaid fore; /Gnawd march o feirch rhabire /Yn farch dewr, yn farch dyre. /Gnawd gwraig gwell genthi a GM I 13 18 nawd march o feirch rhabire /Yn farch dewr, yn farch dyre. /Gnawd gwraig gwell genthi a fo gwaeth iddi: LlLl II 16 55 einiad - call /A'th ddeall a'th ddyad! /Cyrch, farch, er Llywarch, llew cad, /Ar Llywelyn llawroddiad! HOG II 11 1 As unaswn-i heddiw, farch gloywliw glas, /Athreiddiaw arnat geinwlad Gynlas, farchawg 22 OC II 15 31 ylch dragon - llary, /Lluosawg eu galon; /Dos, farchawg arfawg, Arfon /A dywed ein dyfod Fo_^n. /Teulu MB I 3 68 fr ystre o'r re fyngawg, /Modrydaf Cymry, erhy farchawg. /Arwyneb neuadd yn amniferawg, /Nerth Rhodri, BF VII 46 16 edur, drymgur dromgad, /Arfawg ab Efrawg, cadr farchawg cad. /Arf Prydain ysgain, ysgarlad - wasgar, /Y MB I 3 63 ei wy_^r yn orwythawg; /Cyfamug ei wir a_^ mil farchawg; /Clywyd ei gyma hyd dra Bannawg! /Brenin brwyd CBM III 15 35 oroedd - ar bawb /O bybyr genheddloedd, /Mygr farchawg deifnawg da oedd, /Mygedwys y'i magadoedd CBM III 10 23 n - foliant /I filioedd enwogawn; /Eurdorchawg farchawg feirch anghrawn /Eryr gwy_^r gwelygordd Leisiaw LlF1 II 2 25 Od wyf anfoddlawn, boddlawn fyddaf. /Byddinawg farchawg feirch anaraf, /Bodd Duw a gaffwy a goffaaf. /T DB VI 26 15 y fedd a'th reufedd a ddoethrenny, /Difuddiawg farchawg feirch ar ystry, /Dy faddau nid tau, teg y rho BF VII 54 18 i. /Owain fab Gruffudd, fudd fynogi, /Awyddawg farchawg, feirch ddigronni, /Eryr Ffraw, ni ddaw i'w dda PB VII 4 9 /Traul ced, rhwyf Dyfed, rhag d'ofn. /Diofnawg farchawg, feirch ffraeth, /Yw hwn, udd gwaywdwn, gwawdfa LlG VII 24 82 . /Nid anwiw, nid anhoff gynnydd /(Neud enwawg farchawg, feirch gorewydd!) /Ei fod yn hynod hynefydd - CBM IV 9 192 au, /Presenfur prysur, pres olau, /Preswyliawg farchawg feirch gwinau, /Gwynfydig wrfrydig frydau, /Gwy PB VII 8 19 ew Amgoed, /Gwyar am aerdrydar draed, /Oesawg farchawg, feirch gydnaid, /Aes falchliw rudd eurfriw rwy PB VII 15 17 lesg, /Ac a'm rhoddai rhudd eurwisg. /Gwisgawg farchawg feirch hywedd /Oedd Rhys, rhwysg llew yn ymladd CBM III 21 155 fystrawd eurgalch, mygrfalch, myged, /Mygedawg farchawg, feirch yn ehed! /A heddiw y'm daw dywrthred - CBM IV 6 108 ewin eryr, /Arf dewrwyr y dwyrain, /Rhuddfoawg farchawg, feirch ysgain, /Rhiallu rhyallas yng nghrain. GM I 7 53 awch eirchiad, llawborthiad adar, /Llerw falch farchawg, llawr mawr Amhadawg, /Llary, llysawg, lluosgar PM V 24 4 aerfeddawg - de_"yrn, /Eryr ar gedyrn, eurged farchawg, /Llywelyn, llary rwyf, rhwym cytiriawg, /Lluy CBM III 1 8 ng cyniwair, pair pedrydan, /Pedrydawg Fadawg, farchawg midlan: /Fy marddlef is nef nid anghyfan, /Fy m PhB VI 11 19 Gnaws gaeaf alaf yng ngodo. /Telais-i feirch i farchawg Mwyddno, /Teilwng in talu a'n rhoddo. /Ysym-i u PhB VI 14 17 r, /Diachor ysgor ysgwyd durnid, /Cadr wychawg farchawg, mynawg mwynlid, /Cadelling ener, Wener wenid. GM I 11 46 i ddir yn ddigasawg. /Traethaf ohonaw, honnaid farchawg, /Tra ym donnwy Duw dawn ardderchawg. /Ban yd r farchogaeth 3 CBM IV 16 49 , heb haint, heb hiraeth, /Cyn gortho gwarther farchogaeth, /Cyn gwarthrudd cythrudd cythreulaeth. /Nid CBM III 16 116 ceirw, pennillfaeth, - a'n rhydd, /(Anrhydedd farchogaeth!) /Gorun torf twrf aches ar draeth, /Gormes DB VI 30 64 gogledd. /Dyfod hyd ataw dyhedd - Iwerddon /I farchogaeth Mo_^n dirion diredd, /A llu o Brydain, llwrw farchogion 1 CBM IV 4 29 sant, /Glas lasar gwasgar gwisgasant, /Am dwll farchogion marchogasant - wy_^r /Am du lly_^r a lliant: fardd 24 CBM III 26 16 ber, /Yn ei fyw ni fyddai ofer, /Yn ei farw ei fardd a'i dadfer: /Teilwng i'm talu a'm rhodder /Treth f HF VII 22 17 Ysgwthr llif, llid Dryon: /Digardd, hardd, i'w fardd a'i faon, /A'i fyrddau a'i fyrdd arfogion: /Digabl PM V 26 46 dd /O'r Deau, irdanc haelonedd, /Ardal hardd i fardd am ferthedd. /Po_^r eisor, un eisiau ni'm gwedd, / CBM III 29 8 glewyd diwahardd, /Blaengar bleiddfar Bleddynt Fardd. /Bardd hardd ehelaeth, bardd a'i meithfaeth - me D-2 I 2 5 ad anaw, araith afrllaw i gaw geinaid /Cuhelyn Fardd, Cymra_"eg hardd cydarddodiad, /Cerdd gymwynas, ce CBM IV 9 171 hyd angau, /Dy folawd, ys tanwawd, ys tau, /Dy fardd da dothyw i'th oddau, /Dy fa_^r gwrdd, gorddyfn ei CBM IV 18 62 i law /Heb luddiaw iddaw Ei ddylyed, /Neud wyf fardd, digardd y'm digoned, /Ar helw fy Nghreawdr, Llywi CBM IV 9 207 n, /Dragon rwyf, rhwyddwalch gyngelyn, /Dragon fardd, dragon falch fyddyn, /Dragonawl dra ganwyf o ddyn CBM III 5 83 im oedd ei llaw, fy llawenrhaith; /Ac nid oes fardd dwfn, dinus gyfiaith, /A garwy yn hwy o hir obaith CBM III 13 51 /Ydd wyf dan ddedfryd wy_^d wolaith. /Nid wyf fardd dylaw, wyf dylaith - ar gerdd, /Wyf diludd ym mhob PhB VI 11 11 o, /Gwawd fyfyr, gwawr Gw_"yr, gortho. /Enw ei fardd (ei farn a welo) /Cedifor, cadeiriawg athro. /Bara CBM III 3 181 ryd /Prydest loyw pryder dihewyd. /Diwahardd i fardd ei fenwyd, /Diffleistor, tewdor ddo_^r ddiffryd, / CBM IV 4 158 wl greulawn, hael hwyrgrawn, hirgrig, /Hardd i fardd ei fwrdd Nadolig. /Oedd aelaw cer aelwyd Beblig /P CBM III 10 12 n, /Bendith Dduw gennwch, gynreinion! /Gnawd i fardd fendigaw haelon. /Awch rhoddaf arawd, aerwosgryn - LlG VII 26 10 /Gorau cyrchlam im cyrchu ataw, /Canyd hardd i fardd fod i wrthaw! /Gwrawl yw ei hawl yn hwylaw - yng EW VI 1 11 elw - y gallwn /Na byddwn ar dy helw? /Hardd i fardd fod i'th arddelw, /Hawdd i'r byd gennyd gynnelw. / MeiG I 32 12 ael, hawl gymhennaf, /Ef yn ddigardd hardd, Ei fardd fyddaf, /Ef difradw achadw, uchaf - Ei dangnef, /E CBM III 24 87 doeth anoeth, y'm doeth anaw, /Delw ydd oeddwn fardd i feirdd ganllaw, /Canlles a'm rhoddes rhuddaur wa CBM IV 6 30 n; /Hud friw calch am falch elfydden, /Hud wyf fardd i feirdd gynghallen. /Hud af yng nghynnorf yng ngh CBM III 24 6 gerdd geinrwyf, hyglwyf hagen, /Mor wyf hyglau fardd o feirdd ogrfen, /Mor wyf gw_^yn gyfrwys, nid wyf EW VI 3 34 fo'r gwas gwisg eurdudded - hardd, /Gnawd i'w fardd ofyged; /Ni llefair gair gorchaled /Ac ni lludd ca PM V 24 29 ial /O'th glau gleddyfal, goed gleddyfawg. /Dy fardd wyf, dy fudd ys anghuddiawg, /Dy feirdd y_^nt heir CBM IV 10 36 yw, llew glyw, glewrwyf, /Llaesa dy fa_^r, dy fardd wyf! /Wyf cerddawr i'm rhwyf rhwysg mo_^r-gymlawdd DB VI 33 41 wg didwyll bwyll a bell gedwir, /Cedwis fi, ei fardd y'm gelwir. /Cedawl Dduw, Ei ddawn a iolir, /Ceidw farddoni 2 PM V 2 20 fa_^r, feirddion westi, /Gwollachar ei fa_^r o farddoni. /Gw_^yl, Ddafydd lawrydd, lawr orthorri - cad, D-2 I 2 25 heddawg, mareddawg, doeth; /Medel wisgi, me_^l farddoni mynogi gw_^yth; /[ ][ ] mynwinad fron, meddw do farddwawd 2 CBM IV 6 269 /Gnawd canaf-i foliant fal Afan - Ferddig /Neu farddwawd Arofan /A fo cerdd ni fo cardd i'w rhan /Ni fo ES I 17 21 yddarfod brau gyfnod breiddin: /Rhyddywawd o'i farddwawd Ferddin. /Cysul a'th roddaf (o'th rin - wyd go Faredudd 14 PB VII 8 24 iawn ei ddawn yn ei ddydd, /Rhuddbar, fawrfar Faredudd PB VII 9 28 n yn aer daer, derydd, /Balchgoeth, fawrddoeth Faredudd PB VII 12 5 eth, /Oedd agro Penfro pan ddoeth. /Doethbrudd Faredudd PB VII 8 9 ig Myngfras, /Gwychwlad o gad a gedwis. /Cadw, Faredudd, cadr eurdorf! /Cadoedd gyman, cad gynnwrf, /Bo PB VII 9 5 cyfa, /Gwlad rhog diofn, colofn Cymru. /Cymru, Faredudd, cymer! /Cymraisg walch, balch benadur, /Draig PB VII 9 18 sawg Ffranc, ffrawdd anfodd, /Dugost, fawrdost Faredudd, /Diffaith pob gwlad (gad gynnydd, /Dewr gynran PB VII 10 13 o lwybr dy law. /Llaw ar ba_^r anwar enwawg - Faredudd, /Draig rwyddfudd, ruddfoawg, /Cynyddblas dy dd CBM III 26 60 d fyd fyddaf drwy gythrudd /Am ben cun ceneddl Faredudd, /Dyfrydedd i feirdd farw achludd - Einiawn, /D PB VII 12 2 Cyrch a ddug fy llyw, llew gw_^yth, /Cad udd Faredudd falch daith, /Oedd aerddraig pennaig pan aeth, PB VII 13 1 Am Faredudd, fudd fawrged, /Gwae ei geneddl, gwawr gogoned! PB VII 11 6 /Gwy_^r rif sy_^r ysydd 'n ei gad, /Gwrddbrudd Faredudd, fur gryd, /Twn ei ba_^r, draig anwar, drud, /D PB VII 11 21 mladd, /Difraw ei law ar lafn rudd. /Llafnrudd Faredudd, llyw drinc, /Llew ni ad Lloegr yn ei wnc, /Nis CBM IV 6 10 as rheg ddinas rhagddudd /O'i hyngder ehangdud Faredudd: /Pan wnaeth balch odrudd bylchu Fflemisiaid, / PB VII 10 1 Oesfyr dy alon, aesfriw - Faredudd, /Trawsfalch udd treiswlad wiw, /Pwyll mab Uthr farf 4 HOG II 13 4 /Pan fu yrf am gyrf am galed, /Pan fai arf am farf a fyried, /Yng Nghoed Gorfynwy yng ngorddibed - Llo SB II 24 19 , a llyw tra llyw, trillu rhagddaw, /A barf ar farf, ac Eingl ar darf godwrf giliaw, /A thref tra thref CBM III 16 243 n drefred, /Yd wanai wanar, yd waned: /Barf ar farf, a'i arf yn greuled, /Ta_^l tra tha_^l, tranial tra HOG II 12 12 i, /A decant cynran a'i ciliai, /Cyfarf heb un farf ar Fenai f'arglwydd 2 CBM IV 10 33 th, perthyn yw ataf. /Ateb a ganaf, arganwyf - f'arglwydd, /Erglyw fi can dothwyf! /Lleisiawn llyw, lle GYC VII 36 93 fraw - i'r byd /Bod pawl haearn trwyddaw; /Pen f'arglwydd, poen dygngwydd a'm daw, /Pen f'enaid heb fan Faria 1 D-5 VI 36 10 Ym mru morwyn fwyn o fonedd - Anna /Duw Gw_^yl Faria fawr Gyhydedd. /Pan fu ym mhreseb (ym mhrysur wedd farn 9 PhB VI 11 11 fyfyr, gwawr Gw_"yr, gortho. /Enw ei fardd (ei farn a welo) /Cedifor, cadeiriawg athro. /Baran llew yn PhB VI 15 23 , /Pell ydd edmygir ei atchweddledd. /Gw_^r ni farn camfarn, cadarn yd fedd, /Gw_^r a fydd ei enw yn ed PhB VI 14 40 a syll erfid - fawr lawr, /Gnawd o synhwyrfawr farn drybelid. /Ai cymraw treiddaw tra mynydd Gwidawl /M CBM IV 4 45 nt) /Ca_^r cerddau, cerddorion ramant, /Cadarn farn feirniaid westifiant, /Cyrdd forach, cyfeddach cara GYC VII 40 8 rfu: /O'r dydd y codes Iesu /O farw yn fyw, da farn fu. /Dyw Mawrth, coeth y doeth w_^r diwael - yng ng MG VII 33 23 ydraid, rhwystraid rhwystrych, /Cawsant gennyt farn nid atfernych - fyth /Na thrainc eu hoernyth nac eu CBM IV 8 9 wd be_^r; /Yn annwfn, yn nwfn, yn nyfnder - yd farn, /Nid beirdd a'i dadfarn, bardd a'i dadfer. /Yn nha LlF2 VI 10 85 dded /Ac ni gymwyll dwyll trwy ymddired /Ac ni farn o ddir ei ddaered - i ddyn /Onis rhyddilyn o ddylye CBM IV 18 53 gared. /Ac Ef yw ein Llyw, ein llwyr nodded /A farn wrth ein gwaith ar ein gweithred; /Ac Ef, Arglwydd farnaf 1 LlF1 II 2 2 r ar dir arddwyreaf, /Ardyml, gwy_^r eryr y'th farnaf. /Ardwyad cadau, cadr y'th welaf - heno, /Arwrai farner 2 CBM IV 16 152 - rhag Brawd, /Rhag baran barn beirniaid; /Pan farner tri nifer trwy naid, /Bernid Duw ein dwyn i wenbl GYC VII 41 29 gyfedd herwydd trosedd trysor obrau, /Pan wir farner yng ngoleuder se_^r a sygnau /Geir bron Dofydd a farw 14 DB VI 30 34 yr hael reiniad. /Ysy fyw a fo henuriad, /Ysy farw a gafas farwnad: /Deufab Lywelyn, lew gymynad, /Dio CBM III 26 61 ben cun ceneddl Faredudd, /Dyfrydedd i feirdd farw achludd - Einiawn, /Do_^r breisgddawn, brwysg lofru GM I 7 18 godded; /Rhag galar garw afar efrifed, /Rhyfai farw cyn Madawg, mad aned! /Canawon cadudd cadrfeib Mare PB VII 6 25 n, /Llew greddfawl llawer griddfan. /Griddfan farw Cynan, cynnydd seithug - bla, /Plygu Lloegr a orug, GB II 26 125 i gorug, gw_^r bieifydd, /Magna fab yn fyw a'i farw ddeuddydd; /A Dewi ryweled yn ei riydd /Fal cyfliw CBM III 26 16 wyad diaber, /Yn ei fyw ni fyddai ofer, /Yn ei farw ei fardd a'i dadfer: /Teilwng i'm talu a'm rhodder DB VI 33 33 ir, /Neud rhawch ei ardawch, neud rhywir - ei farw, /Ei farwnad a genir. /A orug o ddrwg (ni ddrygfern CBM IV 4 163 s eu mestig. /Meiri_"au angau, angheinmig - ei farw, /Ei farwnad ni ddiffig, /Aerllew tarf, torfoedd fr DB VI 29 37 wedlau: /Na bu_^m farw o fawr bryderau, /Ac yn farw fy arglwydd diau; /Na dyn, oni'm dug anghofiau, /Am CBM III 15 9 llas dyn. /Dyniaddon oesgawdd as gwddant - o'i farw, /Gw_^r o'i fa_^r y'm peidiant, /Coll arglwydd, ca DB VI 29 36 ciglau; /Bu oer im aros y chwedlau: /Na bu_^m farw o fawr bryderau, /Ac yn farw fy arglwydd diau; /Na PM V 12 44 y-i-gelwid rhwyd ysgwydawr, /Rhy-i-gelwir rhan farw rhan fawr. /Mawr de_"yrn cedyrn cydgyfrannu - aur / BF VII 56 1 Gro a gudd deurudd dewrwas gwael - ei farw /Yn ei fawrglod gaffael, /Grym erddrym, aerddraig a GYC VII 40 8 Llys uffern ni orfu: /O'r dydd y codes Iesu /O farw yn fyw, da farn fu. /Dyw Mawrth, coeth y doeth w_^r farwawl 1 ES I 20 18 awl - uffern, /Oer hagrwern gethern, gaethrawd farwawl. /Er Dy gur ddolur, Modur meidrawl, /Argledr gog farwnad 7 DB VI 33 34 rhawch ei ardawch, neud rhywir - ei farw, /Ei farwnad a genir. /A orug o ddrwg (ni ddrygfernir) /I Ru DB VI 30 34 iad. /Ysy fyw a fo henuriad, /Ysy farw a gafas farwnad: /Deufab Lywelyn, lew gymynad, /Diofelynt fi o f SB II 22 7 faith - clod, /Cleddyfrudd yn anrhaith, /Cerdd farwnad i'm rhwyf o'm rhwylwaith, /Cwbl ddigabl barabl, DB VI 29 101 Addaf; /Griff ne_^r, o'm pryder y prydaf /Prif farwnad i'r mab tad tecaf; /Greddf Echdor, gwawr eurdorf CBM IV 4 164 g. /Meiri_"au angau, angheinmig - ei farw, /Ei farwnad ni ddiffig, /Aerllew tarf, torfoedd friwennig, / LlF1 II 3 4 ennyf, arfau gyrchiad - Deifr, /Dodi dwfr i'th farwnad. /Ni hepgoraf-i rwyf, hyd Rufain - y gwy_^s, /(G DB VI 29 122 lleiaf. /Cyd ymguddio pawb, beth a gelaf? /Am farwnad Ruffudd nid ymguddiaf. /Nid a eill cadarn yn cad farwnaid 1 CBM IV 4 142 frais yn nhrais, yn nhrosedd, /Gw_^r afraid ei farwnaid i fedd! /Gw_^r gwaedrwyf aerglwyf, eurgledd - o farwolaeth 2 PB VII 20 24 dd, gwin a medd a'i maeth, /Llef gawr o'i fawr farwolaeth ES I 15 25 a meirch marchogaeth. /Echwng Lloegr lletgynt farwolaeth, /Och Dduw! na ddaw ef etwaeth /I ystwng trei farwoliaeth 1 PB VII 15 8 er cerddawr, gwawr gwawdfaith, /Ar fa_^r am dy farwoliaeth. /Marw Rhys, draig enwerys, drud, /A'm gwnae fas 2 PM V 18 35 /Wyt cadarn fal dinas, /Wyt gorau un gwron o'r fas /A wnaeth Duw y dydd y'n creas. /Llym anian trathan GM I 8 84 naf o gerydd /Cymydd a_^'th brydydd ni bryd yn fas. /Mab Gruffudd graid amddias, /Maith dy dreisiau dra fau 8 CBM III 8 64 w fy llyw llawhir, /O thyr calon rhag galar /Y fau a fydd dau hanner. /Pei byw llary Lleisiawn ni luest CBM IV 12 11 g, /Aerfarchawg, ddeifniawg ddo_^r, /Rhybyddai fau faith ragor, /Rhybyddwn bencerdd, ben-co_^r. /Am fae CBM IV 14 1 Ei ddial oedd fau, fanrhith - ei adain, /A'i adel a fu chwith, /Adaw c CBM IV 12 19 - Amhaelgwn, /Maelgyning aborthun, /Rhybyddai fau fedd anhun, /Rhybyddwn bencerdd ben-cun. /Mi biau bo CBM III 28 14 echryn o ddechrau - ei hoedl, /Ei hoedran ysy fau, /Haeddad fleiniad, flaidd cadau, /Haelwalch balch b PM V 27 28 ist, rhag cadwen Angau, /Cadw Fadawg fynawg yn fau! /Mau bryder llawer, llwrw clwyf - i'm deurudd, /I'm EGM I 27 45 ad, fy maddau. /Can peraist, Ddofydd, ddydd yn fau /Na'm gad i gythraul er Dy gethrau. /Dy Grog groes w CBM III 28 17 /Haelwalch balch bwlch ei eisiau. /Eisiau ysy fau, ysy fawrddrwg - im, /Ni'm dawr dim, ni'm diwg, /Dyg fawdd 1 GM I 8 44 ar ba_^r beri, /Ar ffwyr ffwyr ffyrfgawdd, ar fawdd foddi; /A Menai heb drai o drallanw gwaedryar, /A fawl 7 PM V 3 21 cynnogn ddiddawl: /Rhwyf Prydain, prydydd a'th fawl PM V 24 67 g, /A'th folant pymthecant cadeiriawg, /Rhy-th-fawl ar ysydd estroniawg /Na'th orsaif na moel na myngaw CBM IV 16 115 ynawl Iechydawl, iacha, /Bardd a'th iawl, a'th fawl, a'th fawrha! /Mawr ddefnydd bedydd, bendigaid - Ri CBM IV 18 17 /Ar draethawd a draethaf; /Neud milioedd a'th fawl, Fodrydaf, /O'th dorfoedd i'th derfyn uchaf. /Neud CBM III 16 197 wyth, amnwyth amnifer, /(Drudion a feirddion a fawl neb dragon /Namwyn draig a'i dirper) /Drud w_^r gwr MG VII 33 74 'th folaf, Duw Naf, nefoedd lewych, /Pwy ni'th fawl o'r sawl a ry-seilych? /I'th foliant soniant so_^n PM V 1 164 au eneidiawl, /Mi, ddigardd, dy fawrfardd a'th fawl, /Ti aerwr, arwr arwyniawl - ffosawd, /Mi a_^'th wa fawlfar 1 PhB VI 12 17 , lew cad, /Ym mhob rhiw rhyfel arnad. /Ar dy fawlfar, pa_^r pymllyng, - na'm gwartha, /Na'm gwrthod y fawr 65 CBM IV 14 5 cenau can hwch flith. /O blith ei bluyn bloedd fawr - a ddodai /A ddodwed yn Ionawr, /Edling Muding Mud DB VI 27 25 ongyr, /Och a wy_^r, am w_^r diwaradwydd, /Och fawr a fwrir o ddirfingrwydd, /Och faith heb ychwaith o' CBM III 20 15 an - ffysgiad /Yn ffysgiaw biw garthan, /Aerfa fawr aerwawr eurwan, /Eurwalch balch, bolch ei darian. / DB VI 31 8 gadfleiniaid o flaen Arfon, /Llywelyn glodfawr Fawr a'i feibion. /Llyna w_^r arwr i argosbion, /Llwydde CBM III 20 36 n, /Gawr falch rhag preiddwalch Prydain, /Gawr fawr am breiddiawr, am brain. /Praidd wasgar anwar, anwa MB I 5 3 glwydd a w_^yr fy mhryder. /Pryder pryderaf yn fawr /Am fy arglwydd llawr, llyw nifer. /Ni ddoddynt tro GB II 26 175 ef a'u dyddug oll heb eu colli /Yn un ysgubawr fawr a'r llawr llenwi. /Pan dde_^l rhyfel a rhwysg Ffich BF VII 50 1 Crist, fawr Arglwydd rhwydd, rhad a archaf, /Crist Fab Duw didw DB VI 35 29 as ddatgudd, prudd y preiddia. /Eurglawr Cymry fawr arglwyddi clodfawr, /Arglwyddwalch ceinfawr a'u cyn PM V 1 80 r, gw_^r hydr yn ei hwch - a'i fa_^r /Cyn no'i fawr atregwch. /Tey_"rnedd Prydain, pryderwch! /Rhag te GYC VII 40 55 g creulon o'i annoniau, /Gwae ddiog ni ddywaid fawr badreuau, /Gwae gybydd a gabler bob amserau, /Gwae DB VI 29 36 ; /Bu oer im aros y chwedlau: /Na bu_^m farw o fawr bryderau, /Ac yn farw fy arglwydd diau; /Na dyn, on CBM IV 12 23 awnllin iawnllwyth Culfardd, /A hy_^n Cynddelw Fawr, cawr cyrdd, /Ohonu ni henyw beirdd. /Rhy-m-gelwir CBM III 6 4 yn lluyddfawr, /Bo_^n eang, blaen hang, bloedd fawr. /Corn wedi lladd, corn llawen, /Corn llugynnor, Ll PM V 6 40 deifniaid, /Ef gorau un gwron ym mhlaid /Cymru Fawr cymrwy gynhyrchaid: /Ef mwyaf ym medd adroddiaid, / CBM IV 17 2 ch Briodawr, /Dengradd Dy wenwlad mor fad, mor fawr, /Duw dewrwir, pellir pwyllawr - o'n cynnen, /Dilen EW VI 6 19 - w_^r, /Yn wirion y'm plygydd; /Na chasa fi, fawr Ddafydd, /Ni chasa Mab Duw dedwydd. /Dedwydd rwyf a ES I 17 53 Na'm gad i wybraw, heb obryn - dy fa_^r, /O'th fawr eang derfyn; /Glew llawr cenedl fawr Ferfyn, /Glyw DB VI 29 86 , /Gwaith oedd faith imi ei oludd, /Gwawr oedd fawr ei fa_^r, yn ddyfnbrudd, /Gwas oedd gas ei geisiaw PhB VI 14 35 r hirgrawn ydd ymborthid. /Yn nhey_"rngan fan, fawr ei rydid, /Yn nhey_"rngaer glaer yn yd glywid, /Yn D-1 I 1 33 yg hyd orffen byd hyd y notwy. /Hywel haelaf, fawr eilasaf, goresgynnwy. /Caffawd Hywel wrth ei hoywe BF VII 51 17 if rhiallu; /Mawr gynnal Morgannwg fu. /Tra fu fawr ein llawr mewn lluoedd - a_^ llaw, /Llwyr amddiffyn GYC VII 41 53 y gorllewin, llewych drefnau, /I gymryd gwledd fawr enrhydedd, rhydid gerddau, /Geir bron Dofydd yn dra MG VII 32 36 in da, arwydd diau /Fu gysefin gan dri brenin, fawr eu breinau. /Yna credant, yna cyrchant cyrch goddea GM I 8 11 ad ddigudd /Yn un dydd herwydd herwyr [ ] /Cad fawr Faes Carnedd, cad Ystrad Astrwedd: /Cadarn gywryse GM I 7 36 Trilliw ei lafnawr, treulyn ysgwydawr, /Trylew fawr falch derrwyn; /Tyrfa dorf derfysg heb ddifwyn, /He CBM III 10 39 cerdd, /Ceritor yn eu ban, /Aerwyr gawr arfod fawr faran, /Arodiawn creulawn rhag creulan. /Chweched a PM V 23 78 wy_^r heb lewyr, heb lan, /Dygoch llawr dwygad fawr faran, /Un am Fro Alun, elfydd can, - a_^ Ffrainc, PB VII 20 24 gwledd, gwin a medd a'i maeth, /Llef gawr o'i fawr farwolaeth CBM III 10 25 ryr gwy_^r gwelygordd Leisiawn. /Ail welygordd fawr feirdd welling - a'm peirch, /Ar fygr feirch, ar fy ES I 17 54 r, /O'th fawr eang derfyn; /Glew llawr cenedl fawr Ferfyn, /Glyw Liwelydd Lywelyn MB I 3 153 adwy hwy a orfydd. /Gruffudd grym wriawr, o'i fawr feuydd /Ni'm diddoles (nu ni bu gelwydd!). /Yni fwy MB I 3 117 friwgig o lid llawrydd. /Llenwid ddwyreawr ei fawr feysydd, /Delid meirch amliw a biw elfydd, /Gwern g GB II 26 248 dd i gadau o'u hanoddau, /Ni syrthai i'r llawr fawr filltirau, /Namyn ar ddyn urddawl urddynt seiniau. LlF1 II 3 68 ; /A'm rhodd fedd, feiddiad trydar; /A'm rhodd fawr fodd, na'm rhodd fa_^r. /Os ba_^r hir esgar hwyr es GYC VII 41 52 gwell myned yn lle caffed gweled golau /Gw_^yl fawr Frenin y gorllewin, llewych drefnau, /I gymryd gwle OC II 14 51 amwyn am fiw garthan. /Ciglau ym Maelawr gawr fawr fuan /A garw ddisgyr gwy_^r a gw_^yth erwan, /Ac ym PB VII 2 23 /Doeth i'i feirdd o'i fyned /(Am ysgwydd gawr, fawr fur ced, /Am ysgwyd friwdoll), golled PB VII 3 15 lais-i Rys Rhos ymwrdd, /Tey_"rnwawr yng nghad fawr fyrdd, /Te_"yrn yn he_"yrn yn hardd. /Hardd llys Rh PM V 25 14 ys Aberffraw yn llochi - barddrin, /Yn Nghaer fawr Fyrddin fyrddioedd beri, /Yng Nghaer Dygannwy, yn A BF VII 54 41 , /I hael ysbrydawl, ddeddfawl Ddewi, /I Fair, fawr gadair, gadr ei gweddi, /I'r gwy_^r a wnaethpwyd yn BF VII 50 13 l, /A golles angel anghelfyddaf. /Colles Cymru fawr gwawr gw_'reiddaf, /Gw_'reiddlafn esgud, gloywddrud OC II 14 105 lennig edmig can ardduniant. /Ar llawr Gwestwn Fawr gwelais irddant: /Ardwy Goronwy oedd gwaith i gant. CBM IV 5 30 wir cof cedfawr - Oronwy, /Cad orddwy, orddawn fawr, /Gwrdd ei law ar ei lafnawr, /Gw_^yl hael, gwrafae D-5 VI 36 10 morwyn fwyn o fonedd - Anna /Duw Gw_^yl Faria fawr Gyhydedd. /Pan fu ym mhreseb (ym mhrysur wedd) /Yr LlG VII 27 38 eud aelaw cwynaw (neud cynhawel) /O Ferwyn hyd fawr Hirddywel /Am yr ddwyn terrwyn, twrf ufel - am riw, PM V 8 9 Parahawd o nebawd ei nid; /I hael glew ei glod fawr hu bid, /I gybydd ei gabl a'i ofid. /A thithau, arf CBM IV 10 5 Ar dy wlad, wledig Deau. /Aswynaf, archaf arch fawr - i Beryf /A beris nef a llawr, /Nawdd rhag dy fa_^ ES I 17 36 dy fodd heb dy fa_^r. /Dy fa_^r, Lywelyn, a fu fawr - i drwm, /Ei drymed a'm diddawr. /Eurdreth o'i dre PhB VI 14 39 goreilid. /Cyfod-di, was, a saf a syll erfid - fawr lawr, /Gnawd o synhwyrfawr farn drybelid. /Ai cymra PM V 1 91 nnwch! /Rhag Dafydd, awch cilydd, ciliwch! /Ef fawr llyw mawrllid Mallolwch. /Chwi, fawr wy_^r, i fawr BF VII 49 4 gymhrudd, fudd fyddinawr, /Oer gymraw ar Gymru fawr. /Mawr a dristyd byd bod hir orchudd - oer /Ar Owai PM V 12 44 rhwyd ysgwydawr, /Rhy-i-gelwir rhan farw rhan fawr. /Mawr de_"yrn cedyrn cydgyfrannu - aur /Ac ariant DB VI 35 91 affael hirynt byd bod yma, /Can Dduw nef yn ei fawr noddfa /Ys caffo ef drugaredd a diwedd da. Amen DB VI 33 5 erperir, /Wrth a fynno Duw, dim ni ellir. /Rhy fawr o bechawd a rybuchir, /Rhy fychan i Dduw a ddiwygir DB VI 27 99 , Gw_^r ni'm hennyd; /I'm rhwyf y rhodded rhan fawr o'r byd, /Ef rhoddai i Dduw ei ddihewyd, /Ys rhoddo BF VII 55 6 uffudd, grym gythrudd gryd, /Fab Owain firain, fawr syberwyd, /Fab Madawg fynawg, fenwyd - diorchudd, / CBM IV 6 187 ir. /Tryfrwyd wawd i'm priawd prydir, /Trefred fawr, traul gawr y'i gelwir, /Tryliw ei ysgwyd, ysgydwir PM V 1 92 llyw mawrllid Mallolwch. /Chwi, fawr wy_^r, i fawr w_^r gwystlwch! /Ef a ddaw i ddwyn yr einwch. /Ef a CBM IV 1 40 fi torrynt grain - waywawr, /Fal Gwaith Faddon fawr wriawr oriain; /Gwelais gadau geirw a rhudd feirw PM V 1 92 iwch! /Ef fawr llyw mawrllid Mallolwch. /Chwi, fawr wy_^r, i fawr w_^r gwystlwch! /Ef a ddaw i ddwyn yr MG VII 34 17 /Dyrnawd, uthr bigawd, a_^'th big. /A_^'th big fawr yn awr yn y rhyfel - taer /Tor ddannedd rhwyf Babel PM V 4 35 a ho_^n /Y ceblynt o'r cwbl anddeddfon? /Ef yn fawr, yn llawr yn llyrion - angerdd, /Yn angudd ei roddi GM I 7 117 i fedd o felged gwlad Athrwys; /Lliaws eurfail fawr yn llys llary a llawr /Heb hyd wawr orffowys. /Llia CBM IV 6 84 las /Rhyallas rhwyf anaw; /Tarf taerfar trydar fawr ynddaw, /Tarw byddin ddilyn ddyludaw, /Tarf ar ysgw fawrdad 1 ES I 17 48 wn hwylddawn haelder. /Haelaf oedd Fordaf a'th fawrdad - am ged, /Ni'm gedynt arallwlad; /Eryf llu, arw fawrdaith 1 OC II 15 51 , /Dy luddiaw nid hawddwaith; /Dywan o Faelawr fawrdaith, /Dywed ein dyfod Gynllaith. /Dos, was, a chy fawrdost 1 PB VII 9 18 on. /Digasawg Ffranc, ffrawdd anfodd, /Dugost, fawrdost Faredudd, /Diffaith pob gwlad (gad gynnydd, /De fawrdrais 1 CBM III 21 151 an fawrdraws arglwydd rhwydd y'm rhodded, /Gan fawrdrais Emrais, amryw dudded; /Cyf-ym-doeth cyfoeth, c fawrdraws 1 CBM III 21 150 , /Mawrgor ga_^r llachar, Llachau gyfred. /Gan fawrdraws arglwydd rhwydd y'm rhodded, /Gan fawrdrais Em fawrdy 1 CBM IV 9 65 wl rod, rodawg hy, /Gw_^r cyrchiad, cyrchwn ei fawrdy, /Mawrda_^l cerdd, nid cardd yfelly. /Gw_^r gwaed fawrddawn 2 PM V 1 56 . /Pwyllaf a ganaf, a genwch, - feirddion: /Ei fawrddawn a geffwch! /Cerdd Ddafydd, cain rebydd, cenwch CBM III 14 17 Wynfa, dragon wynfyd. /Gwynfydig ei feirdd o'i fawrddawn - rebydd, /Gw_^r a'm rhydd rhudd eurddawn, /Ar fawrddoeth 1 PB VII 9 28 ; /Bolchlafn yn aer daer, derydd, /Balchgoeth, fawrddoeth Faredudd fawrddrwg 1 CBM III 28 17 ch balch bwlch ei eisiau. /Eisiau ysy fau, ysy fawrddrwg - im, /Ni'm dawr dim, ni'm diwg, /Dygn gofion fawredd 7 LlG VII 24 2 i Dduw ddawn orfoledd, /Cynechrau doniau dinam fawredd, /Cynyddu canu, canyd rhyfedd - dreth /O draetha CBM IV 4 147 wr gyminedd, /Chweg wrth chweg wrth chweddl ei fawredd, /Chwerw wrth chwerw wrth chwant cywrysedd, /Gwr BF VII 50 40 o rhwyf rhywiocaf - fonedd /Yn rhan drugaredd, fawredd fwyaf GRh II 28 51 - Lloegr, /Wallofiad aur melyn, /No'th fa_^r, fawredd ga_^r ganlyn, /Ba_^r sy ar ddaear o ddyn. /Dyn w DB VI 31 43 udion, /Am fawrweilch, aerfeilch arfogion, /Am fawredd Gwynedd ganaon: /Llywelyn hyddyn, terwyn, tirion CBM III 3 17 wiber wibiad amrysedd: /Mab Garddun arddunig fawredd, /Maboliaeth arfoliaeth waredd, /Mab Brochfael b GG II 31 37 erdd, nid cardd ei ddiwedd, /Cyfeddach forach, fawredd- oruchel, /O'r achwedd orau o dey_"rnedd. /Neu'm fawrfaith 2 CBM III 3 160 en wawd; /Berth Feifod, ofirain logawd, /Llog fawrfaith am feddfaith feddrawd. /Tremynt teg i'm terrwy SB II 22 10 wynfyd gwyniaith, /Mab Gruffudd, ced fawrfudd, fawrfaith, /Gwae eirchiaid erchi gosymddaith, /Gwae feir fawrfalch 2 CBM IV 2 4 r fawrwr fawrfar, aerbar bedror, /Aer fawrfudd fawrfalch, gwalch gweilch oror, /Aer gyngrwn ysgwn, aest PM V 26 68 gorau. /Rhys Fychan y'i galwant, ys gau! /Rhys fawrfalch yng nghalch, yng nghadau; /Rhys Gryg y galwant fawrfar 2 CBM IV 2 3 , /Aerdarf arynaig, aerdorf angor, /Aer fawrwr fawrfar, aerbar bedror, /Aer fawrfudd fawrfalch, gwalch PB VII 8 24 , /Rhugl iawn ei ddawn yn ei ddydd, /Rhuddbar, fawrfar Faredudd fawrfardd 1 PM V 1 164 wl, /Ti wron orau eneidiawl, /Mi, ddigardd, dy fawrfardd a'th fawl, /Ti aerwr, arwr arwyniawl - ffosawd fawrfeirdd 1 PM V 8 30 /Mab Madawg, llawddeawg lleudid, /Ei fawrfyw i fawrfeirdd pob hid. /Marw Einiawn mawr anaw dibrid, /Myr fawrfryd 2 LlF2 VI 9 6 . /Trydydd fydd, pan fo dydd dyar, /Syberwyd o fawrfryd, o fa_^r. /Pedwerydd rhewydd rhyfeddgar /Rhyfe BF VII 49 27 ydd llyw llawch esbyd, /Trimud aerwalch, falch fawrfryd, /Trymaf treisfwyaf tros fyd. /I'r byd, ys tris fawrfudd 2 SB II 22 10 dyd mad, gwynfyd gwyniaith, /Mab Gruffudd, ced fawrfudd, fawrfaith, /Gwae eirchiaid erchi gosymddaith, CBM IV 2 4 ngor, /Aer fawrwr fawrfar, aerbar bedror, /Aer fawrfudd fawrfalch, gwalch gweilch oror, /Aer gyngrwn ys fawrfur 1 DB VI 29 10 g, waywroddawg rhuddgrau; /Gwelsam-ni Faelgwn, fawrfur cadau, /Cadrfab Rhys, yn Rhos a_^'i ffaglau; /Gw fawrfyw 1 PM V 8 30 nid odid, /Mab Madawg, llawddeawg lleudid, /Ei fawrfyw i fawrfeirdd pob hid. /Marw Einiawn mawr anaw di fawrged 2 PB VII 13 1 Am Faredudd, fudd fawrged, /Gwae ei geneddl, gwawr gogoned! /Doeth o'i gyf CBM III 21 148 dd ydd ym dogned, /Rhyddognais fawrgerdd am ei fawrged, /Mawrgor ga_^r llachar, Llachau gyfred. /Gan fa fawrgerdd 1 CBM III 21 148 /Aele o'm dygnedd ydd ym dogned, /Rhyddognais fawrgerdd am ei fawrged, /Mawrgor ga_^r llachar, Llachau Fawrglod 3 EW VI 3 10 _^r! /A dan se_^r ni bydd ac ni bu - un well, /Fawrglod bell ddiballu; /Oes ellwng budd, rhudd rannu, / BF VII 56 2 a gudd deurudd dewrwas gwael - ei farw /Yn ei fawrglod gaffael, /Grym erddrym, aerddraig afael: /Gruff CBM IV 4 120 nrhydedd. /As dygaf (ys dygn atchweddledd) /Ei fawrglod hyd Fawrglwyd rosedd; /As duch Duw yn ei dangne Fawrglwyd 1 CBM IV 4 120 dygaf (ys dygn atchweddledd) /Ei fawrglod hyd Fawrglwyd rosedd; /As duch Duw yn ei dangnefedd /A ddug fawrllwyth 1 PM V 23 56 ofes rhwyf tres tros faniar - i feirdd, /Oedd fawrllwyth i'r ddaear, /Gwisgi aur ac arian, nis ca_^r, fawrnen 1 PM V 10 54 in. /Glyned Duw Trined i'm trugarddawn - fi /O fawrnen Merfyniawn, /Arf myrdd, aradr cyrdd can iawn, /E Fawrth 1 IRh VII 30 48 lleddf ddeddf, didawl ei hieithydd, /Gwenlloer Fawrth addoer addwyr wesgrydd. /Gwanllun wawr anhun Feir fawrweilch 1 DB VI 31 42 goffeion, /Am fod yn eu tud hwy alltudion, /Am fawrweilch, aerfeilch arfogion, /Am fawredd Gwynedd gana fawrwlad 1 CBM IV 4 115 - rheidusion, /Bugail Mo_^n, mall diredd; /O'i fawrwlad (forad farannedd) /Y'm rhodded rhifed anrhyfedd fawrwr 1 CBM IV 2 3 ddraig, /Aerdarf arynaig, aerdorf angor, /Aer fawrwr fawrfar, aerbar bedror, /Aer fawrfudd fawrfalch, fawrydig 1 OC II 15 13 Dywed y down Arwystli. /Dygychwyn, gennad, gan fawrydig - dorf /I derfyn Ceredig; /Dywan ar wyllt ar wa fawrha 1 CBM IV 16 115 dawl, iacha, /Bardd a'th iawl, a'th fawl, a'th fawrha! /Mawr ddefnydd bedydd, bendigaid - Riau, /Rhwyf fawrha_"ed 1 LlF1 II 1 31 gwledig gwlad Ednyfed; /Gwyn ei fyd ei fryd a fawrha_"ed - ynddi, /Fal eglwys Ddewi y'i digoned. /Eglw fawrhe_"ynt 1 CBM III 5 10 ianedd iddi a ddywedynt, /`Rhieingerdd Efa' a fawrhe_"ynt. /Tremyn y treiddwn-i (trefn a gedwynt) /Tre fawrhydig 1 CBM III 4 1 Gwelais ar forwyn fwyn, fawrhydig, /Golwg diserchawg, syberw, ceinmig, /Lliw gol faws 1 PM V 1 97 /Na rhwydd na rhyddewr ynialwch. /Ef i faes, i faws gadarnwch: /Chwi i goed - i gad nwy beiddwch! /Ef i febin 3 HOG II 6 59 ig brawdfaeth brenin. /A Gwladus weddus, w_^yl febin - fabwraig, /Gofynaig ei gwerin; /Achenaf uchenaid GM I 13 11 al ystre. /Gnawd o'm gwawd gwychran i falchlan febin, /Gnawd o drin dres aele; /Gnawd wedy rhyserch rhy GM I 9 12 y nghof yng nghyntefin /Yn ethryb caru caerwys febin. /Pell o Fo_^n fain yd fydd twythwal werin, /Esmwy febyd 6 DB VI 27 78 awr dwyn gwawr Gwyndyd, /(Ymdro rhiallu fu o'i febyd) /Am drengi fy rhi rhwy lledfryd - a'm bydd, /Ni e ES I 24 16 arddelw anneiryd, /Gwnaeth pob rhyw yn fyw o'i febyd. /Duw Sadwrn ys aeth, ys eithyd - ym medd, /Maddeu BF VII 55 12 yd - ei fyw, /Gw_'raidd eurllyw glyw, glew o'i febyd; /Gw_^r golau ei arfau, aergrau ergryd, /Gw_^r gel PM V 22 29 cywiw a_^ llwfr dwfr Dyfrdonwy. /Ceraist o'th febyd, gwryd Garwy, /Caru bun weddaidd, luniaidd lywy, / GYC VII 38 23 ielwed fydd dyn dydd y'i ganer: /Ef yn fab, yn febyd ofer, /Ef yn was anwastad gallter, /Ef yn oed yn e CBM III 3 195 glwydd diergryd, /Porthloedd budd, porthes o'i febyd /Yn elfydd Pen Mynydd penyd. /Penydwr pennaf ei gr febyn 1 D-2 I 2 33 rchen! /Rhuthr uthr awel rhynnawdd ufel rhyfel febyn; /Rhuddaur dyrllydd, rhychlud clodrydd rihydd adde Fechain 4 LlF1 II 3 7 , /(Gorau gwas ym Mhrydain) /Na daly nad elwyf Fechain /Er delw aur, deulu Owain. /Teulu Owain, lain ll LlF1 II 3 2 Os hy_^n fyddaf, naf neirthiad, /No thi, Fechain ri roddiad, /Arfaeth yw gennyf, arfau gyrchiad - OC II 15 56 /Dywan, dwg rybudd hyddwain, /Dywed ein dyfod Fechain. /Teulu Owain rwyf, rhwystrasam - wladoedd: /Poe PM V 24 58 degawg. /Am Fochnant, cain amgant coedawg, /Am Fechain, yn fochddwyreawg, /Am eilfan Frychan Frecheinia feching 1 CBM III 24 158 yn eu heching /Ym merw dderw ddirfedd, fuchedd feching) /O'r cedeirn cedawl hawl hirddifing, /O Gadell Fechydd 1 MB I 3 133 ni bu ferydd. /Cad rhag ta_^l Prydain, prenial Fechydd, /Gruffudd a orfu rhag llu gwythrydd; /Cad rhag fedel 2 CBM IV 1 54 Saeson trychion, truain, /Tru ddydd difedydd, fedel cyngrain; /Gweithfuddig gwledig gwlad feibionain, CBM III 16 81 l orddwy - orddrud /Ar orddrych Afarwy: /Rhudd fedel, rhyfel ryferthwy, /Rhuthr uthrfalch, eurgalch ei fedr 4 GM I 7 46 ithiad Lloegr (llafn dyar - wrthudd) /Nid wrth fedr ei alar. /Galwaf Dduw gan ddeifniawg adfar, /Galofy CBM IV 16 63 llingrad, Gwallofiad gwellfaeth; /Ef a fedd, a fedr o'i arfaeth, /Arfaf Naf, festig hynafiaeth; /Ef yn GB II 26 155 hyn i honni - urddawl, /Ei urddas anfedrawl a fedr roddi. /Rhwyf rhadau biau beirdd wy foli, /A lle_^n LlF1 II 1 26 air o'r Pair, hygrair hygred; /Allawr Bedr i'w fedr yd yr foled; /A'r drydedd allawr a anllofed - o nef fedru 3 GB II 26 132 ddedwydd, /Ddedwyddion Brefi yn eu broydd. /O fedru canu coeth anrheg - i hael /Cefais-i archafael, ca SB II 24 2 ddwy, rheiddun Arlwy, erlid cyngor /Rhodd fodd fedru, rhif brif brydu, brydest ragor, /Rhwych w_^ych we DB VI 28 5 chweddlau i mi a fai chweg. /Ni wybu_^m erioed fedru Saesneg, /Ni wn ymadrawdd o ffrawdd Ffrangeg; /Pan fedydd 6 SB II 23 14 main; /I Faig ni bu ddadwyrain, /Bychan budd i fedydd a fain, /Oer, gywasg gywisg pridd a main /Llandut CBM IV 17 20 yfoeth llwyrddoeth llewychawd beunydd /Am elyf fedydd, am elfydd glawr, /Gwedi golo dydd o dywyllawr, / GM I 14 32 /Credaf Grist nefoedd (neuedd gannwyll) /Cain fedydd fy Nuw yn niw Ystwyll. /Ystwyll ystyriws De_"ws MG VII 33 43 wd cyn ni phechych, /Achaws [] rheidwlych - fu fedydd, /Ffrwyth angau Dofydd, Duw a folych. /Cydsyniais SB II 24 26 wyn, torf ymandaw /Rhod fod falchrydd rhad fad fedydd, heidydd heidiaw, /Rhys Rhos gyffro rhag pyrth Pe PM V 26 58 . /Rhos difro, Penfro pen faddau - pybl, /Pobl fedydd rhwy ciglau; /Llys Hawrffordd, ei berw ffyrdd neu fedysiawd 1 EGM I 28 20 /Y cosbir enwir, y cosbawd /Aergyd ar geneddl fedysiawd. /Ac eisioes, cyn gloes glasfedd tywawd, /Peny fedd 38 MB I 3 30 d mab Cynan i dan dywawd /Ceffid yn ei gyntedd fedd a bragawd. /O olo Gruffudd yn rhudd feddrawd /Cwyni CBM IV 16 63 th, /Gwellingrad, Gwallofiad gwellfaeth; /Ef a fedd, a fedr o'i arfaeth, /Arfaf Naf, festig hynafiaeth; CBM IV 16 187 da_^n, /Trimaib gla_^n glain ofwy, /Canys Ef a fedd a fynnwy, /Canys myn, mynnaf a garwy; /Ceridor ca_^ GM I 9 137 lch caen coed, cadr ei flodau. /Addwyn yfais-i fedd a'i fenestri o aur /Yn llys Owain hir hy_"wr ddlida GG II 31 27 llaw, nid lle i'w omedd. /Dadwyrain o fain, o fedd - a'n dybydd /I an diburaw og an camwedd. /Treiswr CBM IV 12 19 mhaelgwn, /Maelgyning aborthun, /Rhybyddai fau fedd anhun, /Rhybyddwn bencerdd ben-cun. /Mi biau bod yn PM V 25 9 a'i dorf drosti. /Eryr tey_"rnedd, eryfais ei fedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ar ddehau rhi; /Eryfais ei w DB VI 26 14 fel y gweny, /Dy fudd ni oludd, er a wely, /Dy fedd a'th reufedd a ddoethrenny, /Difuddiawg farchawg fe PM V 12 12 /Clwyf dygn Deau a Gogledd /Clywed ei fyned i fedd. /Beddrawd a'n daerawd, pob deurudd - prydus, /Pryd ES I 16 21 warafun) /Gorfawr Dduw gorfod, o Iddewon /Am fedd Crist: Creawdr nef, ys angen! /Ys anghraiff anghred LlF1 II 2 56 ais dy win o'th wen adaf - ddiwedd; /Eryfaf dy fedd, dy fodd a wnaf. /Eryfant anant o aur, o ariant; /I D-5 VI 36 29 llau, doll gan dyllwedd: /Ei ddwy fron a fu ar fedd - ei Arglwydd /Na fyro awydd yn oferedd. /Ei gorff MB I 3 79 negesawg /Goleufer camawn, iawn dywysawg. /Bu fedd eurgylchwy yn fordwyawg, /Toresid gormes yn llynghe LlF1 II 3 67 r - wrthyf; /Na'm gwrtheb yn anwar; /A'm rhodd fedd, feiddiad trydar; /A'm rhodd fawr fodd, na'm rhodd CBM IV 4 179 m rwydd gelennig, /Buelin am win, am wenig - o fedd /Feirdd worsedd wersyllig! /Gwersyll torfoedd tew, OC II 14 26 aw di'r corn ar Gynfelyn /Anrhydeddus feddw o fedd gorewyn, /Ac or mynny hoedl hyd un flwyddyn /Na ddi GB II 26 291 wn arch ddiomedd /Drwy eirioled Dewi, a Duw a fedd, /Gwaeanad gwenwlad gwedi maswedd, /Drwy eirioled M GM I 14 99 olli teithi tanc afneued. /Ac ysin-ni feddyg a fedd gwared - ein gau, /A dodwn ninnau ein hymddired; /Y CBM IV 5 70 sai wawr glyw, glod ddengyn - gyfedd, /Gwirawd fedd, gwir oedd in; /Gwae fi am fab Genillyn, /Gwae feir PhB VI 15 23 tchweddledd. /Gw_^r ni farn camfarn, cadarn yd fedd, /Gw_^r a fydd ei enw yn edrysedd, /Gw_^r biau tre CBM IV 4 142 rais, yn nhrosedd, /Gw_^r afraid ei farwnaid i fedd! /Gw_^r gwaedrwyf aerglwyf, eurgledd - oedd ei arf, OC II 14 129 charawr dyllest folaid. /Dywallaw-di, fenestr, fedd hidlaid - melys /I ergyrwayw gwry_^s gochwys yn rha HF VII 23 35 - arall? /A fydd wrth ddeall guall gosbi? /Ni fedd namyn Duw ddigyfoethi - dyn, /Digardd Lywelyn, llew EW VI 5 15 Nad eiddiaw o Wynedd /Namyn sarn dru main fain fedd, /Namyn saith drudfaith droedfedd! /Ni medd Llywely LlG VII 24 52 /Arwymp ne_^r hyder, hyd Teifi - feddiant, /Ni fedd neb ei gosbi; /Llywelyn, Lloegrwys feistroli, /Llew CBM IV 5 144 r ddilain, /Ar win, ar breiddin, ar brain, /Ar fedd o feddgyrn Owain GM I 7 116 wys. /Lliaws bardd a borthid ar ei fwys /Ar ei fedd o felged gwlad Athrwys; /Lliaws eurfail fawr yn lly CBM III 17 4 ei harfoll, /O win cyfrgain nid cyfrgoll, /O fedd o fuelin oll. /Gwirawd a'm daerawd, a'm daw - gan r GYC VII 42 13 al y gwedda. /Edrych dy fuchedd cyn myned i'th fedd, /O gwnaethost gamwedd, na ryfedda /Bod yn ddir tal ES I 15 29 nygn /Yng nghynnif prysuriaeth. /Dyn yn fyw ni fedd o'i arfaeth, /Duw a fedd o'i fuddugoliaeth. /Ernywa ES I 15 30 iaeth. /Dyn yn fyw ni fedd o'i arfaeth, /Duw a fedd o'i fuddugoliaeth. /Ernywaf, gallaf etgyllaeth - i' DB VI 32 12 , /Anghyfeillwr iddaw: /I feddu daear arnaw /I fedd o'r diwedd y daw DB VI 33 63 wyr ymweled, /Byddai praff heddiw y pryned - o fedd /Pei yn fyw y'i caffed. /Enwawg w_^r arwr, aur ei d GM I 7 27 /Ar ddeurudd Fadawg fod tydwed. /Tydwed doydd fedd! rhith fyth fydd Cymru /A chymri a chymrwyn, /A chy CBM IV 17 39 i_"a_"wl cyngwl cywyd. /Cyngaws a fydd traws a fedd tristyd - maith, /Cyfraith ddiolaith cyn llaith lle CBM III 24 108 trychion, trychwyr orffen. /Eryfasam-ni feddw fedd y Drefwen /Ym muchedd gwledig, gwladoedd berchen, / CBM IV 6 238 ryson, /Rhydyrllid fy ngherdd 'y ngheinion - o fedd /Yng nghyntedd Tey_"rnon. /Yng nghyngawr, gwrawr a PB VII 2 20 , gwersyll gorsedd, /Pen clod cyn no'i fod i'i fedd. /Ym medd aergyfedd (nid gofyged - taith), /Doeth i feddau 2 DB VI 29 21 n ddiamau, /Gwael yw nad y_^nt fyw, neud y_^nt feddau: /Gwae'nt hwy ar a wnaeth eu penaethau! /Am Ruffu DB VI 31 54 nion, /Yn y cyfranc mo_^r a mawr afon. /I abar feddau rheiddiau rhuddion, /I Aberconwy ceneddl forion, feddfaeth 2 CBM III 5 95 yf o nwyf neud rhwy! /Neu'm rhydraeth hiraeth, feddfaeth facwy, /Am a rygaraf-i, ceni'm carwy, /Neud ll CBM III 29 19 addwyn yd las, /Yd lesid a fai fwy, /Mabolaeth feddfaeth facwy, /Mab o oed a'i hoed yn hwy. /Hwyaf y'm feddfaith 1 CBM III 3 160 rth Feifod, ofirain logawd, /Llog fawrfaith am feddfaith feddrawd. /Tremynt teg i'm terrwyn beiddawd, / feddgain 1 EG VI 18 73 fel hyd yn Rhufain /A_^'i raclod a'i rod o riw feddgain /Hyd y dwyre haul hyd y dwyrain. /Ysym-i rwydd feddgwyn 1 CBM IV 3 44 [ ], /Tryliw eu peleidr pan fo [], /Trylwyn am feddgwyn, am feddgyrn llawn; /Tyrrant am eu rhwyf, rhwys feddgyrn 6 LlG VII 27 20 yrch oedd ei lys, les trwydded, - ei fudd /A'i feddgyrn cyfyfed; /Arwydd teg am reg ban rifed /Gan sain CBM III 3 114 /Enw ddraig, ddragon amddiffyn, /Anwar fa_^r, feddgyrn eisyddyn, /Tysiliaw tey_"rnedd gychwyn, /Trais CBM IV 3 44 eu peleidr pan fo [], /Trylwyn am feddgwyn, am feddgyrn llawn; /Tyrrant am eu rhwyf, rhwysg anogawn, /T CBM IV 5 144 in, /Ar win, ar breiddin, ar brain, /Ar fedd o feddgyrn Owain LlG VII 24 152 Hylithr y gwelais, ddydd golau, - ei fudd /A'i feddgyrn wirodau. /Iddaw i gynnal (cleddyfal clau) /Mal CBM IV 6 161 , /Grym gyffurf gyfor a geffir, - ei fudd /A'i feddgyrn wrth babir. /Gwry_^s hwylfrys haelfron a honnir feddiant 9 LlF2 VI 8 11 ydd orwydd arwain. /Arwydd na elwir yn elain - feddiant, /Arddelwawg hyddgant cwbl foliant cain. /Erddr PB VII 1 12 o, /Caer daer, terwynwalch Gymro, /Dygant i'th feddiant a'th fo. /Bo gwalch bro braint tey_"rnas /Drwy BF VII 50 7 , bid bwyllocaf; /A fo gnaws achaws uchaf - ei feddiant, /Ei feddwl bid leiaf. /Crist a ddoeth i'r byd PM V 21 14 wyn. /Arwyn yw gennyf arwain - ei feddwl, /A'i feddiant hyd Lundain, /Aerwalch balch, bolch ei laslain, GYC VII 41 8 Iesu, a fydd, a fu, trwy fudd gethrau, /Mae yn feddiant mawr ogoniant, Gwarant gorau, /Y mae'n canfod a CBM IV 4 16 dau wyneb Dyfnant, /Dyfnais rodd o'i fodd o'i feddiant, /Meddgwyn maith a'n maeth o'i ariant, /Meddgyr PM V 23 174 dd dy orofn nad a_^nt /I'th erbyn i'th erbarch feddiant. /Neur orwyt, yng ngorenw Morgant, /Ar filwyr P LlG VII 24 51 sgoedd wisgi. /Arwymp ne_^r hyder, hyd Teifi - feddiant, /Ni fedd neb ei gosbi; /Llywelyn, Lloegrwys fe DB VI 26 17 r ystry, /Dy faddau nid tau, teg y rhoddy, /Dy feddiant, nid chwant, a chwenychy, /Dy feddwl, nid cw_^l feddrawd 3 CBM IV 5 141 efawd, /Fal yd las Breichfras ei frawd. /Rhudd feddrawd a'u ceidw wedi cain - woddew /Arllwybr llew, Ll MB I 3 31 ntedd fedd a bragawd. /O olo Gruffudd yn rhudd feddrawd /Cwynif-i ddragon dwfn ddygn ddiwyrnawd. /Ergyr CBM III 3 160 , ofirain logawd, /Llog fawrfaith am feddfaith feddrawd. /Tremynt teg i'm terrwyn beiddawd, /A weles ni feddu 3 ES I 21 11 wych ar ddu; /Ef gwnaeth trai a llanw, a llwyr feddu - byd, /A bydoedd wledychu. /Mor gyfiawn Ei ddawn DB VI 32 11 , neud eiddaw - angau, /Anghyfeillwr iddaw: /I feddu daear arnaw /I fedd o'r diwedd y daw CBM III 24 26 m gyd am ged ordden, /Nid y_^m gyd am fudd, am feddu gwe_^n; /Ni threfyd hebof angof angen, /Angau Rhir feddud 1 D-2 I 2 29 ofain, mirain anoeth; /Menestr fyddud, meufedd feddud, molud esmwyth; /Musig a ga_^n mal aur orian, ma feddw 2 CBM III 24 108 Eryron trychion, trychwyr orffen. /Eryfasam-ni feddw fedd y Drefwen /Ym muchedd gwledig, gwladoedd ber OC II 14 26 . /Dywallaw di'r corn ar Gynfelyn /Anrhydeddus feddw o fedd gorewyn, /Ac or mynny hoedl hyd un flwyddyn feddwaint 1 D-1 I 1 42 , /Gwerling haeddon, gwawdd feiddiadon, Faddon feddwaint, /Gorwyr mennig, mur gwyrennig, gwryd gormant, feddwl 11 EGM I 26 17 , /Cant cant ei moliant mal Elifri; /Canaf can feddwl afrddwl erddi /Caniad ei marwnad, mawr drueni. /C PM V 21 13 wyrdd ac un gwyn. /Arwyn yw gennyf arwain - ei feddwl, /A'i feddiant hyd Lundain, /Aerwalch balch, bol BF VII 50 8 f; /A fo gnaws achaws uchaf - ei feddiant, /Ei feddwl bid leiaf. /Crist a ddoeth i'r byd rhag bod Addaf DB VI 27 85 awer, /Am dramawr bryder ac ni weryd, /Am drwm feddwl cost eurbost aerbyd, /Am drinwychydd rydd, ruddla CBM III 5 89 f, i'm canhymdaith. /Gwyry fanon fanwl, gwa_^r feddwl faith, /Gorne gwawr fore ar fo_^r diffaith. /Gorf DB VI 31 30 yfod corff Gruffudd, mwynfudd maon; /Diafrddwl feddwl fyddwn ym Mo_^n /Pei yn fyw y delai i Dalybolion. ES I 21 14 /Mor gyfiawn Ei ddawn ddarparu, /Mor ddigwl Ei feddwl fynnu! /Mynesynt fradwyr fredychu - Crist, /Creul CBM III 20 34 r. /Gawr feirdd huysgwn, huysgain - a fydd /Am feddwl mab Owain, /Gawr falch rhag preiddwalch Prydain, DB VI 26 18 y, /Dy feddiant, nid chwant, a chwenychy, /Dy feddwl, nid cw_^l, can nis cely, /Dy fodd, falch ei rodd MG VII 33 31 ffyrdd didro hyd tra'i ceffych, /Tyn droed dy feddwl, tra feddych - dy bwyll, /O blith maglau twyll ty ES I 24 7 d, /Garawys cymerth pwys penyd. /Dirfawr fu, o feddwl, unpryd: /Dyrwest Duw bu deugeinpryd. /Am dduw Me feddych 1 MG VII 33 31 o hyd tra'i ceffych, /Tyn droed dy feddwl, tra feddych - dy bwyll, /O blith maglau twyll tywyll eurych. feddyg 1 GM I 14 99 bred /I golli teithi tanc afneued. /Ac ysin-ni feddyg a fedd gwared - ein gau, /A dodwn ninnau ein hym feddygon 1 PM V 10 68 e teg tey_"rnwaith udd Mo_^n, /Llys er lles i feddygon. /Meddwynt llyw am fyw am falch Wythfryn - dw_^ feddyliaf 1 CBM IV 18 25 yrn yn cadw ar eithaf. /Neu'm dychryn meddwl a feddyliaf /O bechu a bechws Addaf. /Neud wyf alltud drud feddyliaid 1 CBM IV 16 147 in glain, gloywhaid, /Duw a'm rhodd Rhwyf fodd feddyliaid, /Rhan ddiddan gorchlan gorcheithlaid, /Torf feddyliau 4 DB VI 29 30 r dewr, dur ei lafnau, /Am lew glew, o'm glud feddyliau, /Am lyw glyw a'i glod hyd Fynnau. /Bu gelyn d GYC VII 40 16 ithiaw yng Ngwenerau, /Gwae fradwr o'i frydion feddyliau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau - Crist /Cr EGM I 27 105 eth, i'th gyfoethau; /Mynned i'm gwared gwa_^r feddyliau /Molawd i'r Drindawd mal gweddi_"au; /Mynnid i GYC VII 41 32 syn droau, /Nac esgusaw na chuddiaw braw brad feddyliau. /Yna y telir (angen ys direnwir enau) /I bob feddyliaw 4 GYC VII 43 9 waradwydd Ei wir adaw. /Bei meddyliai dyn a'i feddyliaw /A fu o ddolur ar Ei ddwylaw /Gan gethri paraw BF VII 48 32 r heb giliaw - ysydd, /Hir ddefnydd a fydd o'i feddyliaw, /Hirddeddf ei gynneddf gyn no'i orthaw, /Heir DB VI 31 4 /Neud mwyfwy galar gwanar gweinion, /Neud mau feddyliaw hwyliaw haelion. /Hwy hwyliesynt gynt hyd Gaer CBM III 24 84 cof ceisiaw - fy nghyfedd, /Cyfoed, oferedd ei feddyliaw. /Ym mywyd Rhirid, wryd wognaw, /Delw y'm doe feddylier 1 GYC VII 42 41 d, /Nef yn ei theced, can ni thycia. /Pan lwyr feddylier, penyd pryd pryder /Poen gam eddyllter ofer Ef feddylio 1 GYC VII 42 19 _^n; /I'r twyllfyd, truan a ddifflanna, /Ac ni feddylio a rwy ddirpero, /Y rhwyf a gaffo nid ymgoffa! / fefl 1 EMRh VI 23 27 d ag erddrwng. /Gwnaed Dduw ei ddiwedd-ef, ddi-fefl hebrwng, /Yni fo ei orffen ar ffordd deilwng, /Yn n feflawr 1 PhB VI 15 41 dd /Neu ddarfod dawn Duw yn y diwedd, /Ys mi a feflawr o'r gyngheusedd: /Gweryd i'r gwagfeirdd y gwag-h fegidydd 1 IRh VII 30 45 eiry uchuch aches dolydd. /Gwynllad fad fagiad fegidydd - pobloedd, /Gwen gannwyll llysoedd a lluosydd; fegis 7 LlF1 II 1 80 naf yn ei achor - faran. /Bangeibr gadw Gadfan fegis Bangor, /Ei chreiriau banglau ban glywitor, /Ei ch CBM III 11 57 rhywyr, rhingyllaeth! /Cynneddf i'r dreigiau, fegis dragon - berth /Ni borthynt anneddfon, /Yn eu byw, PM V 13 16 /Ne_^r trymder tromgad ddiwestl, /Neu'n gwneir fegis Gweir fab Gwestl. /Gwestlid rhag llethrid llathrei CBM IV 5 82 dd Merwydd, mawr a letgynt - yw /Nad y_^nt fyw fegis gynt, /Llas llary frodyr, gwy_^r gorfynt, /A ched BF VII 54 36 /Drwg y'n gwnaeth hiraeth hir dewi - triwyr, /Fegis meibion Lly_^r, llwyrglod ynni. /I Dduw ydd archaf BF VII 50 25 Nudd a Mordaf; /Gw_^r gwaywrudd, gw_^r prudd, fegis Priaf, /Gw_^r gwiw yn frenin, fyddin falchaf, /Gw GYC VII 42 3 o'i barthred na ffled na phla. /Pei na wnelai fegis y'i harchai /[] rhai, rhyfawr draha. /Torri gwahar fegys 5 CBM III 3 112 r! /Enwir dyn a e_^l i'th erbyn! /Enwawg fydd, fegys ei herfyn, /Enw ddraig, ddragon amddiffyn, /Anwar LlF2 VI 7 18 d, befr, yn ben erchwys, /Yn orau cenau, Cynon fegys. /Handym feirdd heirddion, haelon hwylfrys, /Am hi LlF2 VI 7 13 yn eu llewys. /Handoedd im o'm cerdd nid cardd fegys, /Nid dawn anghyflawn nac anghyflys. /Handwyt, ery LlF1 II 1 48 awd yw hon i Feirionnydd, /Uchelfardd a'i pryd fegys prydydd, /Uchelwlad Gadfan myn yd gydfydd - breswy EGM I 28 4 awd /Parabl gwir pan draethir draethawd /Pe_^r fegys pur felys folawd. /Perygl yw i ddyn ei ddiwyrnawd Fehefin 1 GM I 11 33 cyfaith yn gyfiewin /Hyd yd breswyl hwyl haul Fehefin! /Gollewin wledig, wlad deithi_"awg - hael, /Gwy fehyr 2 GM I 9 80 r fflam rhag Owain /A chalanedd rhain a rhudd fehyr; /Gwelais yno ym mro yn amrygyr: /Tewi gan llyw a D-2 I 2 21 rgor gyfoeth; /Moes fraisg fre_"yr, moes wyrth fehyr, milwyr orwyth; /Maer claer gywyd, mad gathl gyfyd feib 1 CBM III 24 46 r oedd gyhafal (dial dyar) /A_^'r gorau a fu o feib Gleisiar; /Gw_^r oedd feirdd arfoll, carddgoll, cer feibion 5 CBM III 21 194 eurudd yng ngwelyddon, /Edewis terrwyn te_"yrn feibion /A edau gelau yn eu galon: /Tri ergyrwayw glyw, CBM IV 10 20 dwrf o'th darianogion, /A'th dorf o'th de_"yrn feibion. /Aswynaf nawdd hawdd haelonedd - worsaf, /Ni'th PB VII 1 18 wsawch, gorfuawch, gwrhydri - angudd, /Angerdd feibion Beli, /Mwynfawr weilch beilch balch westi /Mo_^n DB VI 31 8 aid o flaen Arfon, /Llywelyn glodfawr Fawr a'i feibion. /Llyna w_^r arwr i argosbion, /Llwyddedig gwled PM V 4 16 Duw Dde_"ws ddonion - anghymwys, /Anghymes i'i feibion. /Rhan i bawb, i'i bobl eu haddon: /Rhai yn ddru feibionain 1 CBM IV 1 55 , fedel cyngrain; /Gweithfuddig gwledig gwlad feibionain, /Gwaith Bryn Dygannwy, eu dyganrain; /Gwelai feidriawl 1 GM I 11 56 einffelaig pen draig a phen dragon. /Dragonawl feidriawl fadiain - yn elfydd, /Alaf geinrydd, elw ddyga feidrolaeth 2 CBM IV 16 61 /Ni symud Ei bennaeth; /Ef ein Rhwyf yn rhwydd feidrolaeth, /Gwellingrad, Gwallofiad gwellfaeth; /Ef a ES I 15 3 wydd /Celfyddyd wasanaeth; /Colofn nef, festig feidrolaeth, /Meidradur llafur pob llawfaeth. /Lleha fi, feiddad 1 D-1 I 1 4 oror, cyngor Arwy, /Terrwyn drochiad, torfoedd feiddad, fab Goronwy. /Godrudd ei fa_^r, gwrdd yn nhryda feiddiad 6 MB I 3 74 /Yfais gan de_"yrn o gyrn eurawg /Arfodd faedd feiddiad angad weiniawg; /Yn llys Aberffraw, er ffaw ffo BF VII 46 14 gyrchiad - brwydrin, /Eryr Caerfyrddin, fyddin feiddiad, /Arfod Peredur, drymgur dromgad, /Arfawg ab Ef CBM III 16 29 ymrudd wrth eirchiad, /Dilwfr udd, diludd fudd feiddiad, /Dilyw glyw, glewdraws gynifiad. /Diffwys bei CBM IV 1 2 ael hwyl gyfrgain - yng nghad, /Hwrdd fleiniad feiddiad, flaidd cyfwyrain, /Yn ail arwar mawr myn yd gy CBM IV 5 107 adr, /Gw_^r oedd gadr i gadw rhiw, /Rhwyddfudd feiddiad, gad geithiw, /Rhudd ei waedlafn o waedliw. /Ll LlF1 II 3 67 thyf; /Na'm gwrtheb yn anwar; /A'm rhodd fedd, feiddiad trydar; /A'm rhodd fawr fodd, na'm rhodd fa_^r. feiddiadon 1 D-1 I 1 42 tecaf o Addaf blant, /Gwerling haeddon, gwawdd feiddiadon, Faddon feddwaint, /Gorwyr mennig, mur gwyren feiddiai 1 CBM III 8 69 beri_"on lluyddion llawn. /Ym mywyd Madawg ni feiddiai undyn /Dwyn terfyn tra hyfryd, /Nid meddwl medd feiddiaid 1 CBM III 10 47 wawd, /Eu traethawd traethitor, /Gwrdd fyddin, feiddiaid yn nhewdor, /Gwy_^r Weirniawn gwryd diachor. / feiddiawg 1 CBM IV 5 89 torf, tarian eurgymid. /Llas Goronw hael, hwyl feiddiawg - yn yng, /Hil Cyfyng cadfarchawg, /Gwrwalch b feiddo 1 PB VII 10 25 draig. /Draig anghynnwys dwys, nid oes - a'th feiddo /I'th fyddin ddiarlloes, /A'th gynwan gadfeiddiad Feifod 1 CBM III 3 159 lawd, /Arfoliant urddiant, urdden wawd; /Berth Feifod, ofirain logawd, /Llog fawrfaith am feddfaith fe Feigen 5 CBM III 10 80 bod yn llawen, /Wrth awch bryd, awch braint o Feigen CBM III 11 80 ddf, cadw cadr urdden, - ar ddeg /Yr ddugant o Feigen CBM III 10 4 bod yn llawen, /Wrth awch bryd awch braint o Feigen. /Awch rhoddaf arawd, arofun - a wnaf /Arfogion c CBM III 24 20 urdden, /Gwy_^r yn afrdwyth gw_^yth er gwaith Feigen, /Gwy_^r yn amwyn graid greddf ychen - yng ngwedd PM V 10 4 ar udd gwrddfar, gordden, /Eryr gwythyr gwaith Feigen. /Mau gynnelw, yr elw, yr alaf, - gan ddraig, /O feingan 1 HOG II 9 4 d (cyni'm cared yn rhwy) /Rhy eiddun ofwy i ar feingan /I edrych fy chwaer chwerthin egwan, /I adrawdd feilch 2 DB VI 29 89 dd falch ei folchlafn uch grudd, /Gweilch oedd feilch am ei falch ddeurudd. /Gwn, o ddwyn terrwyn torf LlG VII 27 6 /Gwalch gwrawl gwryd Gwalhafed, /Gweilch oedd feilch yn ei falch gerdded. /Gwy_^r golofn eofn pan eha Feilyr 1 MB I 4 25 en ynni, /Amdlawd fy nhafawd ar fy nhewi. /Mi, Feilyr Brydydd, berierin i Bedr, /Porthawr a gymedr gyme feillion 1 HOG II 6 15 rn a'i chyfannedd. /Caraf ei meysydd a'i ma_^n feillion anaw, /Myn yd gafas ffaw ffyrf orfoledd. /Caraf feindeg 1 HOG II 8 1 Fy newis-i rhiain firain, feindeg, /Hirwen yn ei llen lliw eho_"eg; /A'm dewis syn feinerch 1 OC II 15 39 - neb /Oni bydd fy ngordderch; /Dywan ar fuan feinerch, /Dywed ein dyfod Lannerch. /Dygychwyn, gennad, feiniawg 1 CBM III 22 2 Rheiddun a'm rhoddes Hywel, /Rheiddiawg, feiniawg, fannawg fil, /Cefais gan dreth orddethol /Tarw feinin 1 ES I 17 30 egr a llwgr ei gwerin. /Trugaredd a'th fo o'th feinin - gaerwedd /O garu Duw Ddewin! /Llywelyn, hyddyn, feinllun 1 CBM III 16 212 farch gwrddnen, perchen parch, /I ar erchfarch feinllun, /Gwrfawr glyw a glewyd ar-n-un, /Gw_^r osgeth feinus 1 IRh VII 29 19 d, /Mireingall o ball a bellglywid, /Mawreddus feinus fen yd fernid - crair, /Mor wen ei hesgair uwch e feinwen 2 CBM III 5 33 /Can ni wnei-di erof, er a ganwyf, /Na wna fi, feinwen, fal na hunwyf, /Ni'th wnaf ernywed er na'th ga CBM III 5 74 /Gorddyfniad bual buarth meddfaith. /Gorau ar feinwen fyned eilwaith, /Na chymydd a_^ hi o hir obaith, Feir 1 LlG VII 27 47 , byth bellach ni ddychwel; /Och pa wneir? Och Feir! Och Fihangel! /Och hyd atad, Duw, er dwyn Hywel! / feirch 37 CBM IV 6 180 r, /Traws trochiad gyrchiad, pell gyrchir - ei feirch /Ac i feirdd yd roddir. /Tarf ar dres o'i drais a CBM III 10 23 nt /I filioedd enwogawn; /Eurdorchawg farchawg feirch anghrawn /Eryr gwy_^r gwelygordd Leisiawn. /Ail w LlF1 II 2 25 foddlawn, boddlawn fyddaf. /Byddinawg farchawg feirch anaraf, /Bodd Duw a gaffwy a goffaaf. /Twrf torf CBM III 10 26 rdd fawr feirdd welling - a'm peirch, /Ar fygr feirch, ar fygr fyng; /Bleiddiau torf terfysg diechyng, DB VI 26 15 th reufedd a ddoethrenny, /Difuddiawg farchawg feirch ar ystry, /Dy faddau nid tau, teg y rhoddy, /Dy f PM V 12 35 A'i cedwis pob Calan, /Bro heirdd, i feirdd ei feirch can, /Bron gedawl, uwch bro Gadfan. /Cadfan ne_^r CBM III 16 126 gwyddfoch: /Ei orddawn a orddyfn drosoch, /Ei feirch can, cyfran cyfryngoch; /Ei ysgwn gynnif, ei ysgw LlF1 II 1 89 dofydd o'm newydd na_^d, /Can rhoddes im rhan feirch can cynwad, /Can am coffawys pan rhannwys rhad. / PM V 6 18 ardwy beirdd dwfn, dyfnaid - ei alaf, /Ei elyf feirch cannaid, /Yn erchlyfn, yn erchliw gleisiaid, /Yn D-2 I 2 44 nedd, cathl gyhydedd cyfrysedd fyw; /Campus ei feirch, cannyn a'i peirch, cyfrenneirch glyw; /Co_^r war CBM III 1 27 ar gynrain er yn gynran, /Ergyrwayw cyngad ar feirch cyngan, /Erlyniad, fleiniad, flaidd cynfaran. /Ar BF VII 54 18 fab Gruffudd, fudd fynogi, /Awyddawg farchawg, feirch ddigronni, /Eryr Ffraw, ni ddaw i'w ddaioni - neb MG VII 32 40 ethlem (nid er methlau) /Doethan' yn rhwydd ar feirch ebrwydd, wiw ebrannau. /Disgyn yn ffysg (seren a' PM V 9 18 i haelder ne_^r nid anghyfle, /Anghyflym funer feirch ffe_^r ffyrfne. /Pan ddifwng trawsflwng tros fre PB VII 4 9 , rhwyf Dyfed, rhag d'ofn. /Diofnawg farchawg, feirch ffraeth, /Yw hwn, udd gwaywdwn, gwawdfaith, /Lloe PM V 1 150 Maith o'th rad, heb raid eu heiriawl, /Mythion feirch, ffwyr tyweirch fforddawl; /Mur gwerin, gorau bed DB VI 30 36 /Deufab Lywelyn, lew gymynad, /Diofelynt fi o feirch ffysgiad, /Diofelid Duw hwy ac eu tad /Yn y wenwl LlG VII 24 82 iw, nid anhoff gynnydd /(Neud enwawg farchawg, feirch gorewydd!) /Ei fod yn hynod hynefydd - Gymro /Ar CBM IV 9 192 enfur prysur, pres olau, /Preswyliawg farchawg feirch gwinau, /Gwynfydig wrfrydig frydau, /Gwynfyd cyr PB VII 8 19 , /Gwyar am aerdrydar draed, /Oesawg farchawg, feirch gydnaid, /Aes falchliw rudd eurfriw rwyd. /Rhwyd PM V 11 36 nt feirdd, er pan athwyd, /Heb aur seirch, heb feirch, heb fwyd. /Bwyd i gnud a drud a draig - fu Ruffu PB VII 15 17 a'm rhoddai rhudd eurwisg. /Gwisgawg farchawg feirch hywedd /Oedd Rhys, rhwysg llew yn ymladd, /A drud PhB VI 11 19 i allo, /Gnaws gaeaf alaf yng ngodo. /Telais-i feirch i farchawg Mwyddno, /Teilwng in talu a'n rhoddo. LlG VII 24 131 fyddinau; /Llyw yw, hyd Gernyw aed garnau - ei feirch! /Lliaws a'i cyfairch, cyfaillt nid gau. /Llew Gw CBM III 26 124 . /Nid oedd nawd nebawd na byddwn /Yn y bai am feirch mai meinddwn, /Nid oedd ni gaffwn o'r a gaffai ha CBM IV 7 16 n, tremid ei ddygyrch, /Maengaen wedi meingain feirch. /Marchawg llawhir, llaith unben, /Mawrgof ar gy CBM IV 4 168 cerddynt, mal cynt Celliwig, /Ar wy_^r wawr ar feirch mawr mawrthig, /Ffraeth leision, leisiaid gynhebi CBM IV 4 54 /Glew glewrad, gloyw gyngad gyngwydd, /Cyngan feirch odd uch ceirch cynnwydd, /Cynwan torf, terfysg ym CBM III 16 207 ch ne_^r. /Drudlwyr ei draffwyr i ar dryffun - feirch /O'i drafferth rhag Ffordun, /Saeson sang ddylles GM I 7 49 huenydd huarwar, /Hywir draws draglew, hywerth feirch orthew, /Eurllew Llechysgar; /Lluch ysgwn pan ysg CBM IV 2 34 or. /Arglwydd a'm cynfaeth, cyn fy hepgor, /Ar feirch pasg yng ngwasg, yng ngwisg borffor; /Arglwydd a' GM I 13 17 aeth echen) /Ac uchenaid fore; /Gnawd march o feirch rhabire /Yn farch dewr, yn farch dyre. /Gnawd gwr CBM IV 3 29 er crawn. /Crynai Faes Carnedd rhag carnial ei feirch, /Rhag tarf dihefeirch tyweirch tir dawn, /Crynai CBM III 13 57 ryd, brysiaw i ymdaith, /Heirdd feirdd fudd ar feirch rhudd rhawngaith): /Hael, hebod ni hebaf noswaith CBM III 14 24 m lad, /Ac yn nydd rhebydd roddiad /Rhoddion o feirch rhuddion rhad. /Rhad wallaw anaw yn oed awydd - c CBM III 21 155 urgalch, mygrfalch, myged, /Mygedawg farchawg, feirch yn ehed! /A heddiw y'm daw dywrthred - o'i ddwyn, CBM IV 6 108 /Arf dewrwyr y dwyrain, /Rhuddfoawg farchawg, feirch ysgain, /Rhiallu rhyallas yng nghrain. /Pan rhuth feirdd 58 PhB VI 14 19 Wener wenid. /Cadair Faelgwn Hir, hu berid - i feirdd /Ac nid i'r gofeirdd yd gyferchid; /Ac am y gadai PhB VI 12 3 - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf? /A PhB VI 12 47 - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf PM V 20 9 heddiw, hyddyn. /Hyddyn Lywelyn, hyddolawg - i feirdd, /A_^'i fyrddoedd lluosawg, /Rhwyf bedydd ni baid PM V 23 124 o: /Llys efnys afneued tra fo, /Lles i fyrdd o feirdd a'i cyrcho. /A ddug y Wyddgrug a'i dyco, - gwyliw CBM III 14 38 ennaeth ydd y_^m, am bennaf - terrwyn /Tyrrant feirdd am alaf, /Tey_"rnaidd hael tey_"rnaf, /Tey_"rnedd PM V 26 37 anedd. /Trydydd, gnawd canrhawd cynrhawedd - o feirdd /Am ei fwrdd cyfannedd; /A'i breiddin a'i wlyddwi CBM III 24 47 /A_^'r gorau a fu o feib Gleisiar; /Gw_^r oedd feirdd arfoll, carddgoll, cerddgar, /Gw_^r oedd flaidd PhB VI 11 14 wg athro. /Baran llew yn llurig eurdo, /Brenin feirdd breiniawl a gano. /Gorwerdd ton tuedd Porth Gwydd SB II 22 12 aith, /Gwae eirchiaid erchi gosymddaith, /Gwae feirdd byd a bedydd o'i laith. /Am borthloedd miloedd mi CBM IV 11 12 etffrau wayw ddiau ddeuddryll, /Gwaedryd, gwae feirdd byd am Byll! /Truniaw trugarawg olwg, /Tey_"rnai CBM IV 6 298 af - yn fynud /A'th olud amdanaf, /A'th folant feirdd byd, a'th folaf, /A'th fo, hael hil Rhun, a unaf, PM V 23 25 fwng blwng, blaen ufel drwy fa_^r. /Dyfryd in, feirdd byd, bod daear - arnaw /Ac arnan ei alar. /Ef ein PB VII 5 15 nwyn - a golled /A gollais o'i adwyn, /Doeth i feirdd byd i gyd gw_^yn /Difa gwalch tyrfa terrwyn. /Oe DB VI 27 94 iofryd. /I'i weision o'i wasanaeth i gyd, /I'i feirdd (byddyn heirdd, byddyn harddglyd), /I'i fyrddoedd CBM III 11 65 ig brenin. /Cynneddf i'r cedwyr ced ysgain - i feirdd, /Cedweilch heirdd, hardd yd fain, /Eilwaith gwar CBM IV 5 72 gwir oedd in; /Gwae fi am fab Genillyn, /Gwae feirdd Cymru gwedi Gwyn! /Gwyn, gwaednawdd, aerflawdd, a CBM IV 4 92 ain, /I flaidd, rhudd ei fraw fudd i frain, /I feirdd dwfn, dyfryd a gofiain. /I Gynddelw oedd arddelw LlG VII 25 35 awn o ddawn yw dy ddeurudd; /Gorwymp heirdd dy feirdd; dy fudd - neud adwen /Nad ydyw i dan gudd. /Gora CBM III 16 159 ur meddgyrn, mechde_"yrn Mechain. /Mwynofydd i feirdd, ei faith goelfain - ran /Meirch mygrfan, cyngan, PM V 12 35 i ceidw, /A'i cedwis pob Calan, /Bro heirdd, i feirdd ei feirch can, /Bron gedawl, uwch bro Gadfan. /Ca CBM III 16 123 ydoch /O Fangor hyd fangeibr Dudoch! /Aml iwch feirdd ei fudd, emyr llys nyw lludd /Emys rhudd rhuthr g CBM III 16 236 glew yng nghad, gafaeled - ei wlad, /Gafaelant feirdd ei ged, /Ga_^l dywal, dyfal, diarbed, /Gwawr ofrw PM V 11 35 n gymwyd - ysb, /Llawer osb nad ydwyd, /Ethynt feirdd, er pan athwyd, /Heb aur seirch, heb feirch, heb PM V 3 9 ain, /Eryr ddraig ormant ... /Ardduniant prif-feirdd, eurddwrn prydyddion, /Arwyniawl prydfawr, arwyne PM V 26 97 lliwed. /Ef dihiddl ei aur yn arffed - ffrawdd feirdd /Fal ffrwyth coed llawn aeddfed: /Llywelyn, llyw CBM III 26 61 udd /Am ben cun ceneddl Faredudd, /Dyfrydedd i feirdd farw achludd - Einiawn, /Do_^r breisgddawn, brwys CBM III 13 57 th /(Gweifryd bryd, brysiaw i ymdaith, /Heirdd feirdd fudd ar feirch rhudd rhawngaith): /Hael, hebod ni LlG VII 25 1 Hanbych well, Ruffudd, feirdd fudd fytged, /Hael clodfawr, eurwawr arwymp gerdd CBM III 26 37 ifer, /Gwaedlyry fyry faran Eliffer. /Gwae ni, feirdd, fyned yn nyfnder - daear /Gwawr trydar traws lew LlG VII 26 15 eddyw heb dda ddyn i wrthaw, /Nid anheirdd ei feirdd, fyrddoedd wallaw, /Nid annawd tafawd diwyd iddaw CBM III 24 87 oeth, y'm doeth anaw, /Delw ydd oeddwn fardd i feirdd ganllaw, /Canlles a'm rhoddes rhuddaur wallaw; /D CBM IV 6 30 friw calch am falch elfydden, /Hud wyf fardd i feirdd gynghallen. /Hud af yng nghynnorf yng nghynnen - CBM III 21 15 d wehyn, granwyn graid anogawn; /Adref adrawdd feirdd heirdd hiraethlawn, /Adrawdd gan hiraeth a wnaeth LlF2 VI 7 19 erchwys, /Yn orau cenau, Cynon fegys. /Handym feirdd heirddion, haelon hwylfrys, /Am hil Owain mawr, m CBM III 20 33 wr, /Argleidriad, fleiniad, flaidd gawr. /Gawr feirdd huysgwn, huysgain - a fydd /Am feddwl mab Owain, CBM III 1 34 dfan; /Cyfodwch, cenwch, cenyf o'm ban, /A mi, feirdd, i mewn a chwi allan PM V 11 15 yrn, /Mur cedyrn cadarnffer, /Caeth, ffaeth i feirdd maeth mwth ne_^r, /Coeth, doeth, drud, termud, ty PB VII 18 2 e_^n, lawen lawch cyrdd, /O hiraeth, a faeth o feirdd; /Marwnad heb blyg, hirddrig, hardd /Bellach a a PM V 23 55 claear. /Rhyllofes rhwyf tres tros faniar - i feirdd, /Oedd fawrllwyth i'r ddaear, /Gwisgi aur ac aria CBM III 24 6 inrwyf, hyglwyf hagen, /Mor wyf hyglau fardd o feirdd ogrfen, /Mor wyf gw_^yn gyfrwys, nid wyf gyfrwen, CBM III 14 17 yd, /Draig Wynfa, dragon wynfyd. /Gwynfydig ei feirdd o'i fawrddawn - rebydd, /Gw_^r a'm rhydd rhudd eu CBM III 24 52 rigiad aer, gw_^r athrugar, /Gw_^r athrist ei feirdd o'i fod yn wa_^r; /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hir PB VII 2 22 dd aergyfedd (nid gofyged - taith), /Doeth i'i feirdd o'i fyned /(Am ysgwydd gawr, fawr fur ced, /Am ys CBM IV 3 13 March gwedi Meirchiawn. /A ddyrydd ei fudd i feirdd proestlawn, /A ddyran atan, ataw ydd awn! /A fo b PM V 23 97 A llafnawr lledrudd uwch grudd a gran. /Ninnau feirdd Prydain, prydus, eirian, - berth, /Gwy_^r a byrth CBM III 10 25 wy_^r gwelygordd Leisiawn. /Ail welygordd fawr feirdd welling - a'm peirch, /Ar fygr feirch, ar fygr fy CBM IV 4 180 gelennig, /Buelin am win, am wenig - o fedd /Feirdd worsedd wersyllig! /Gwersyll torfoedd tew, llew CBM IV 6 181 chiad gyrchiad, pell gyrchir - ei feirch /Ac i feirdd yd roddir. /Tarf ar dres o'i drais a welir, /Twrf LlG VII 24 150 u. /Hwylfawr draig dragon gyfeddau, /Heirdd ei feirdd yng nghylch ei fyrddau; /Hylithr y gwelais, ddydd CBM III 5 42 d!) /Llys y daw deon i'w darymred: /Llys Efa i feirdd y'i digoned. /Llysaidd ei hirdwf o'i heurdudded, PM V 4 28 werddon. /Mi i'm deddf wyf diamryson /O'r prif feirdd, 'ym mhrif gyfeillion. /Neu'm rhodded gweled goly PM V 19 21 hy_^n! /Mabddysg it treuliaw treth enfyn - i feirdd /Yn fyrddioedd i'th gylchyn. /Dy law hir, neu chr PM V 23 189 aur ac ariant. /Dy emys gochwys gochanant - dy feirdd, /Yn fyrddoedd y'u caffant. /Minnau, o'm rhadau, PM V 2 41 nni /O angerdd a'm cerdd a'm cymelri. /Gwelais feirdd yn gryg, nid egrygi, /Ga_^l flawdd, yn adrawdd dy PM V 4 31 orig, trwy wy_^r a gweision. /Gwelais fyrdd o feirdd yn oson /Yn moli Rhodri, rhwyf dragon; /Hwynt cen PM V 24 30 wg. /Dy fardd wyf, dy fudd ys anghuddiawg, /Dy feirdd y_^nt heirddion, udd Mo_^n mynawg, /Dy fyrddoedd LlF2 VI 7 2 Handid fy nghystlwn, nas gwn nas gwys, /O feirdd ysbydaid ysbaid ysbys. /Handwyf huawdl was a wys feirddfudd 1 CBM III 26 131 orf, twrf goddaith wrth gawn. /Ar fy ngrudd am feirddfudd falchddawn /Neud difwng deigr ddillwng diclla feirddion 10 CBM III 16 197 , /Drud afrdwyth, amnwyth amnifer, /(Drudion a feirddion a fawl neb dragon /Namwyn draig a'i dirper) /D CBM IV 2 51 niaid am regydd, beirdd am ragor. /A'th folant feirddion, dderwyddon ddo_^r, /O bedeiriaith dwfn, o bed PM V 1 55 gwys ei bwyllad. /Pwyllaf a ganaf, a genwch, - feirddion: /Ei fawrddawn a geffwch! /Cerdd Ddafydd, cain PM V 5 69 ydw: /Handid lled fy muches! /Caffant fyrdd o feirddion eu lles /O foli Rhodri ryodres CBM IV 5 45 Einiawn. /Llary Einiawn lluchddawn llochesyd - feirddion, /Fab Cynon cerdd fenwyd, /Llawroddiad, llew y CBM IV 4 221 /A meddiant ar dirion, /Gwledychawd molawd mil feirddion /I foli teithi Tey_"rnon: /Gwladoedd bair, cad CBM III 26 93 a lithiai ganaw llwyd. /Llwyddesid ei fudd ei feirddion, /Llwybr anant, anaw prydyddion, /Llwyr y'm tr LlG VII 27 36 /Neud mau ei eisiau, neud isel - fy mryd, /I'w feirddion oedd clyd clod ddiargel. /Neud aelaw cwynaw (n CBM IV 6 236 id /Rhydalant eu rhoddion; /Rhydysgaf disgywen feirddion, /Rhy-m-gedir ei gadair ymryson, /Rhydyrllid f PM V 2 19 nghyman, yng nghymelri. /Gwollycha dy fa_^r, feirddion westi, /Gwollachar ei fa_^r o farddoni. /Gw_^y feirddon 1 CBM III 3 228 gynnab glew, gloyw roddion, /A folaf, a folant feirddon! /Caraf-i barch ei Harchddiagon, /Caradawg frei Feiriawn 1 LlF1 II 4 33 /Fal y derfydd gwy_^dd rhag gwynt. /Gwen ysgor Feiriawn, Feirionnydd - hygar /A'i hygor gyweithydd: /Ho Feirionnydd 3 OC II 15 20 ilydd; /Dywan ar gynnan gynnydd, /Dywed y down Feirionnydd. /Dygychwyn, gennad, gyfyl mordwy - gwyrdd, LlF1 II 4 33 fydd gwy_^dd rhag gwynt. /Gwen ysgor Feiriawn, Feirionnydd - hygar /A'i hygor gyweithydd: /Hoed a'ch dw LlF1 II 1 47 Menwenfer ucher echwydd. /Uchel wawd yw hon i Feirionnydd, /Uchelfardd a'i pryd fegys prydydd, /Uchelw feirniaid 1 CBM IV 4 45 Ca_^r cerddau, cerddorion ramant, /Cadarn farn feirniaid westifiant, /Cyrdd forach, cyfeddach carant. / Feironnydd 1 IRh VII 30 49 addoer addwyr wesgrydd. /Gwanllun wawr anhun Feironnydd - ydd aeth. /Gwenlli_"ant a'm gwnaeth rygaeth feirw 4 CBM IV 1 27 rywedd gwaed gwaeddai gigfrain: /Marchogynt ar feirw, ar fil frain, /Marchogion Brynaich branes Owain! PB VII 18 26 gretai We_^n, walch syberw, /Creded ei fyned i feirw! /Erwan ei ddwyn, gw_^yn gynnwrf, /Eryr, mur mawrw PM V 23 30 rhyn rhudd ebyr o'r gwy_^r gwa_^r, /Oedd rhan feirw fwyaf o'r drydar, /Oedd amliw tonnau twn, amar - e CBM IV 1 41 wr wriawr oriain; /Gwelais gadau geirw a rhudd feirw rhain /Oedd rydd i fleiddiau eu hargyfrain; /Gwela feirwion 1 CBM IV 4 242 a_^ llafnau rhuddion, /Ar greulif, ar greulyd feirwion, /Ar greulan baran beri_"on; /Ar greulen, ar gr feistroli 1 LlG VII 24 53 t, /Ni fedd neb ei gosbi; /Llywelyn, Lloegrwys feistroli, /Llew breiniawg brenhinedd deithi. /Llary de feithrin 2 GM I 11 26 yn eang ffin. /Bid gymri fy ngnaws yng ngnawd feithrin - ba_^r /Ac i'm cyfaillt ca_^r, corf ffysgiolin BF VII 57 17 'm goddiwes, bwyf gweddi_"awl. /Can gwnaethost feithrin Brenin breiniawl, /Can gwneir er dy air, Fair f fel 3 MG VII 32 22 ugelydd, gwylwyr ffaldau, /Engyl adfydd, a nos fel dydd dyfu yn olau; /Yna y traethwyd ac y coelwyd coe DB VI 26 12 fa_^r, ys anwar y'i gosody, /Dy fe_^r a gwyner fel y gweny, /Dy fudd ni oludd, er a wely, /Dy fedd a'th LlF1 II 1 113 nnyr a'i wy_^r a'i wlad. /Ef a wnaeth ei faeth fel ygnad - addef, /Ef a gymerth nef dros dref ei dad. / felged 1 GM I 7 116 iaws bardd a borthid ar ei fwys /Ar ei fedd o felged gwlad Athrwys; /Lliaws eurfail fawr yn llys llary Feli 3 D-4 VI 20 90 /Peth o'i ddylyed, gan ddyly_"u - braint, /Bro Feli a'i meddu; /Cafas, cyn lleas, can llu, /Ceisied pen PM V 17 18 eth fy rhwyf yw rhywoli - cad, /Cad cedwyr tud Feli, /Ar bob terfyn torf am ri, /Ac ar bob terrwyn torr CBM III 21 35 au ysgymydd ysgymodi, /Cad asgen, ysgwn ysgwyd Feli, /Ced ysgain gwyniain, gwn ei golli. /Neu chollais- Felyn 3 CBM IV 14 24 ydd aeth oddyno, /Dig y'm gwnaeth llwyth Iago /Felyn, dyn a'i dialo HOG II 6 36 /Mor bell o Geri Gaer Lliwelydd! /Esgynnais ar felyn o Faelienydd /Hyd yn nhir Rheged rhwng nos a dydd. PM V 6 22 /Ym mhob lliw ceinwiw can ryfygaid - ddyn, /Yn felyn, yn folaid: /Ef a'u rhydd yn rhwydd erfyniaid, /Ef felys 1 EGM I 28 4 l gwir pan draethir draethawd /Pe_^r fegys pur felys folawd. /Perygl yw i ddyn ei ddiwyrnawd /Pan fo y fen 1 IRh VII 29 19 eingall o ball a bellglywid, /Mawreddus feinus fen yd fernid - crair, /Mor wen ei hesgair uwch ei hesgi Fenai 1 HOG II 12 12 cant cynran a'i ciliai, /Cyfarf heb un farf ar Fenai f'enaid 1 GYC VII 36 94 /Pen f'arglwydd, poen dygngwydd a'm daw, /Pen f'enaid heb fanag arnaw, /Pen a fu berchen ar barch naw fendicwy 1 PM V 19 1 A'th fendicwy Dwy De_"yrn, werlyn - hael /Hil Fleddynt fab Cy fendigaw 1 CBM III 10 12 ndith Dduw gennwch, gynreinion! /Gnawd i fardd fendigaw haelon. /Awch rhoddaf arawd, aerwosgryn - Bowys fendigawdd 1 GYC VII 39 18 d canon! /Nawdd Ieuan liw ban, ben diwydon, /A fendigawdd Crist croes arwyddon! /Nawdd addfwyn cyswyn, fenediw 2 GM I 9 27 , bryd pawb parth yd garwy. /Caraf gaerwys fun fenediw deithi, /Cas gennyf genthi ni gynhelwy. /Genille D-2 I 2 46 feddliw; /Lliwed a hun, llysaidd, eiddun, llun fenediw; /Llyd amgyforth, llong ddeseforth, llongborth a fenestr 4 OC II 14 129 llwng carcharawr dyllest folaid. /Dywallaw-di, fenestr, fedd hidlaid - melys /I ergyrwayw gwry_^s gochw OC II 14 9 yw o'i ddygnaw ddefnydd codded. /Dywallaw-di, fenestr, gan foddha_"ed /Y corn yn llaw Rys yn llys llyw OC II 14 73 ddwy clau tonnau Talgarth ystyr. /Dywallaw-di, fenestr (na fyn angau!), /Corn can anrhydedd yng nghyfe OC II 14 103 Llyfn ei deutu, llym ei hamgant. /Dywallaw-di, fenestr, o lestr ariant, /Celennig edmig can ardduniant. fenestri 1 GM I 9 137 coed, cadr ei flodau. /Addwyn yfais-i fedd a'i fenestri o aur /Yn llys Owain hir hy_"wr ddlidau. /Dy-m- fenffyg 1 SB II 22 31 , ffrwyn ddyfrig, /Colofn clwyf, nid oedd clod fenffyg! /Rhag traeth Caer yn aer, yn arfod gweilgi /Cil Fenlli 2 CBM III 21 61 haelach no'r Tri; /Am Forgant gormant, gormes Fenlli, /Gormeisiad, bleiniad, blaen ddyfysgi; /Am ddrai BF VII 54 30 r, o lin Beli, /Gwaywddur fal Arthur wrth Gaer Fenlli, /Gwawr aruthr gwychruthr am gochi - eurgledd /Pa Fennig 1 GM I 12 17 n agal gofal dyfal dyfrwyd. /Dyfrydedd fonedd! Fennig ydd wyd, /Dychrydd hun a hoen ha_^n pan ddoddwyd. fenwawl 1 GM I 9 161 Owain hir, hywystl bedydd! /Ac a'm dawl o fun fenwawl ddefnydd /A ddyfnwys a_^ mi maith gerennydd, /Ac fenwy 1 D-1 I 1 18 a fo mwy: /Dyffryn Hafren, Ceri, Dygen, cywen fenwy, /Elfael, Buell, Maelenydd gwell (pell y treithwy) fenwyd 7 GRh II 28 3 I'th ddewrfawr anwylyd, /Cas cardd, cerddorion fenwyd, /Ca_^r trydar, trydydd Hael byd. /Dy fyd wrth dy CBM III 3 181 est loyw pryder dihewyd. /Diwahardd i fardd ei fenwyd, /Diffleistor, tewdor ddo_^r ddiffryd, /Diffyrth BF VII 55 7 ain firain, fawr syberwyd, /Fab Madawg fynawg, fenwyd - diorchudd, /Fab Maredudd fudd, falch ei ddedryd CBM IV 8 2 ddraig ffwyr, ffelaig ffe_^r, /Ardwy cedernyd fenwyd funer, /Ardeml ehangdorf am ehangder, /Am eurdal D-1 I 1 47 y_"rnon, cywryd Lleon, galon reibaint: /Un fid fenwyd i ellysb byd, gelleist borthant. /Hoeddl hir a ne CBM IV 5 46 ddawn llochesyd - feirddion, /Fab Cynon cerdd fenwyd, /Llawroddiad, llew yng nglewyd, /Llaffethair i CBM III 24 96 n, /Rhuthr aruthr eirthiaw Arthen unben, /Rhun fenwyd, Rhiryd, rhudd ei onnen, /Nid oedd ddylaw ddraig, fer 1 MeiG I 33 73 yd. /Gwae ni llafur lles yn ei ysbryd, /Ysbaid fer fydawl fod ym mhenyd. /Gwae a e_^l yng ngham yng ngh fe_^r 2 DB VI 26 12 wdd hynny, /Dy fa_^r, ys anwar y'i gosody, /Dy fe_^r a gwyner fel y gweny, /Dy fudd ni oludd, er a wely EG VI 18 118 ynnif cynhebycer /I ddylan am lan, am leisiaid fe_^r; /Terfysg ton dylysg, dyleinw aber /Dylad anwastad ferau 4 LlG VII 24 126 a_^n, lluch faran Llachau, /Cyfnewid newyddlas ferau. /Cyfarf wyf o rwyf rhudd lafnau - yng ngnif, /Cyf OC II 14 88 flaeniaid fleiddau, /Cynfaran creulan creulyd ferau. /Glew glyw Mochnannwys o Bowys bau /A glewyd gwne CBM IV 4 27 ybuant, /Saith angerdd seng[] yn nifant. /Glas ferau he_"yrn heuasant, /Glas lasar gwasgar gwisgasant, EGM I 27 37 ar fy ngenau. /Porthaist er pym oes gloes glas ferau /Pym weli, Celi celfyddodau; /Porthwyf-i boen edry ferch 4 DB VI 35 88 n gweithred a'n gair, /Can eiriawl diwair Fair ferch Anna: /Can cafas eurwas air a lwydda, /Can gaffael PM V 14 9 d Elise, /Enwawg Gyfeiliawg, ys cof aele. /Heb ferch Gynfelyn, gelyn gne - unbyn, /Cyd boed unbennes ys CBM III 5 37 rwyf, /Namyn am garu ni geryddwyf; /Ni'm dawr, ferch pennaeth, pryd na'th welwyf, /Nid er ceisiaw ta_^l GM I 14 43 wad, /Hi yn hollawl rad, yn rhegofydd, /Hi yn ferch wy Mab y modd ysydd, /Hi yn chwaer i Dduw o ddwywa Ferddig 1 CBM IV 6 268 Gawr Gamlan; /Gnawd canaf-i foliant fal Afan - Ferddig /Neu farddwawd Arofan /A fo cerdd ni fo cardd i' Ferddin 1 ES I 17 21 rau gyfnod breiddin: /Rhyddywawd o'i farddwawd Ferddin. /Cysul a'th roddaf (o'th rin - wyd gorau, /Wyd Ferfyn 1 ES I 17 54 O'th fawr eang derfyn; /Glew llawr cenedl fawr Ferfyn, /Glyw Liwelydd Lywelyn feri_"on 1 CBM IV 6 205 /Ceffid eu ceinllith cw_^n cunllwyd, /Ceffynt feri_"on forefwyd, /Ceffitor ymdwr am Drwyd - hefelydd, fernid 1 IRh VII 29 19 o ball a bellglywid, /Mawreddus feinus fen yd fernid - crair, /Mor wen ei hesgair uwch ei hesgid! /Yn fernir 3 CBM III 3 102 rhadlawn rhy'i molir, /A fydd rhydd y dydd yd fernir, /A fo gw_^yl, golau yd noddir, /Golwg Duw arnaw CBM IV 6 169 uchiad, pan llochir - yn llym, /Yn llachar yd fernir; /Pan gymrwy rhyfel rhyhoffir; /Pan gymer glewder PM V 22 26 /O Ddyfnaint, o Naint, o Nanheudwy, /O'r tir a fernir wrth Efyrnwy, /Gwychrfalch Lewelyn erlyn arlwy; / fernych 1 PM V 15 7 as, /Dy wynfyd i'm cywyd nid cas. /Edrych, pan fernych faint fy nhras, /Creadur poethgur, pa'th greas. ferroes 2 BF VII 55 10 w_^r rhyfu Ddafydd, ddifefl blegyd, /Gwrawl ei ferroes, einioes ennyd, /Gw_^r hyfriw ei wayw, gw_^r hyf CBM IV 16 195 nelw ganhorthwy. /Can digones Duw ein diflan - ferroes /Yn eirioes yn eirian, /Gw_^r a'n gwnaeth, a'i g ferth 5 CBM III 12 54 gyrferth, - a'm clwyf, /Clodfan rwyf rhwyddged ferth, /Aerwalch balch, bwlch ei ddarmerth, /Arf tarf, t OC II 14 136 ni bydd wrth wir, /Daniel, draig cannerth, mor ferth hywir. /Menestr, mawr a waith ydd oleithir /Gwy_^r CBM III 22 6 glywaf, gloyw eilyrth, /Llef eilon yn eilwydd ferth, /Llef bo_^n corn blaen cad ehorth, /Llais garw, a LlF1 II 1 51 - breswyl /Uchel efengyl ufyl ofydd, /A'r fagl ferth werthfawr wyrthau newydd, /A ludd i'r gelyn ladd e GM I 11 75 , /Yn synnwyr, yn llwyr yn llunedig, /Yn faith ferth, yn gerth, yn goethedig, /Yn enw un orig ym mennig ferthedd 1 PM V 26 46 eau, irdanc haelonedd, /Ardal hardd i fardd am ferthedd. /Po_^r eisor, un eisiau ni'm gwedd, /Pen elyf, ferthidau 1 GB II 26 213 es rhadau - wallofiad /Rhuddaur a dillad, fad ferthidau. /Ni cheffid gan naf na_^g o'i enau, /Ni chaff ferw 1 MeiG I 33 50 a'th dynnid edlid er ei adaw /Na mwy trachwerw ferw afar rhagddaw; /Na cherydd i Dduw ddwyn yr Eiddaw! Ferwyn 1 LlG VII 27 38 iargel. /Neud aelaw cwynaw (neud cynhawel) /O Ferwyn hyd fawr Hirddywel /Am yr ddwyn terrwyn, twrf ufe ferwynt 1 LlF1 II 1 121 budd er bodd eirchad, /Dau gefnderw oeddynt ni ferwynt frad: /Cadfan i gadw llan, ef a Lleuddad. /Cadr ferydd 1 MB I 3 132 Iwerddon dirion drefydd, /Gan a'i canfu ni bu ferydd. /Cad rhag ta_^l Prydain, prenial Fechydd, /Gruff festig 2 ES I 15 3 - Culwydd /Celfyddyd wasanaeth; /Colofn nef, festig feidrolaeth, /Meidradur llafur pob llawfaeth. /Ll CBM IV 16 64 ; /Ef a fedd, a fedr o'i arfaeth, /Arfaf Naf, festig hynafiaeth; /Ef yn fraisg, yn fron ehalaeth, /Ef fetrych 1 MG VII 33 35 edd a'r wedd y'i harweddych, /Dylyed aeddfed a fetrych - yn gall, /Dy anian ddeall a ddeellych; /Gloywd fethiant 1 CBM IV 5 11 gor, /Rhag ysgor esgarant; /Ni bu fethl, ni bu fethiant, /Ni bu fagawd meirch Morgant. /Mor gynefin tri fethl 1 CBM IV 5 11 Ddyfnant - ragor, /Rhag ysgor esgarant; /Ni bu fethl, ni bu fethiant, /Ni bu fagawd meirch Morgant. /Mo Fethlem 1 MG VII 32 39 en o'u rhag yn rhoi golau; /Caerusalem a chaer Fethlem (nid er methlau) /Doethan' yn rhwydd ar feirch e fethlu 1 GB II 25 29 d weddu. /Ffwyr dra ffwyr dra llwyr dra Lloegr fethlu, /Ffrawdd dra ffrawdd, dra chawdd, dra chynhennu, feuder 1 CBM III 7 28 Hil te_"yrn yn he_"yrn henwaith, /Hael Fadawg, feuder anhywaith. /Can deryw, darfuam o'i laith, /Can da feuedd 1 PM V 26 41 gorfawr gorhoffedd /A'i aur rhudd a'i fudd a'i feuedd /A'i emys hyweddfrys hywedd. /A minnau, o'm donia feuydd 1 MB I 3 153 hwy a orfydd. /Gruffudd grym wriawr, o'i fawr feuydd /Ni'm diddoles (nu ni bu gelwydd!). /Yni fwyf gyn feysydd 2 MB I 3 117 gig o lid llawrydd. /Llenwid ddwyreawr ei fawr feysydd, /Delid meirch amliw a biw elfydd, /Gwern gwygid GB II 26 112 ed cred a bedydd; /A bod o'i gylchyn, gylch ei feysydd, /Haelon a thirion a theg drefydd /A gwerin a gw fi 61 EW VI 4 3 doedd, cadrfalch ri; /Neud trai calon don (dug fi) /Ac neud trwydoll o'i golli. /O golli Madawg, etgyll GYC VII 36 7 : /Llywelyn nid rhydd i'm rhwydd wisgaw. /Gwae fi am arglwydd, gwalch diwaradwydd! /Gwae fi o'r aflwydd CBM IV 5 71 n - gyfedd, /Gwirawd fedd, gwir oedd in; /Gwae fi am fab Genillyn, /Gwae feirdd Cymru gwedi Gwyn! /Gwyn PM V 8 3 id, /Arglwydd Dduw, yn ddyn y'th enid, /Erglyw fi am funer, osid /'Yng nghaniad o'th rad, o'th rydid. / DB VI 28 3 /Ys gwrdd yn Ionawr, mawr morgro_"eg. /Ys gwae fi am iaith gawddfaith gofeg /Er goddau chweddlau i mi a LlF1 II 5 54 ydd dydd, trwy drueni /Rhag arynaig Brawd braw fi, /Ar a gollo pawb o ga_^r /Ar wyneb daear dybi. /Ail ES I 22 23 awyriawl - ednaint /Ac adnau daearawl, /Erglyw fi, Arglwydd canhwynawl, /Erglywed Gwawr nyfed nefawl: / D-5 VI 36 45 dd, /I'm cwyn brwyn dwyn brenin Gwynedd. /Gwae fi, Arglwydd Dduw, am eurgledd - ddidaich! /Gwyn eu byd- MB I 4 28 bo cyfnod ein cyfodi, /Y sawl ysy 'medd, armaa fi. /As bwyf yn addef yn aros y llef, /Y llog a achef a EGM I 27 26 liau. /Duw a'm differo o'm daffarau, /Duw, dwg fi atad, y Mawrdad mau! /Duw, ni'm ceryddych o'm cerydda HOG II 8 9 mra_"eg. /Dewis gennyf-i di; beth yw gennyt-ti fi? /Beth a dewi di, deg ei gosteg? /Dewisais-i fun fal GM I 10 22 , cyn ei golli, /Nid oedd a_^ lludw y llawddai fi. /Cadwaladr cerddgar, cerddau cyfarwar, /Cyfarf fu a' CBM IV 10 34 /Ateb a ganaf, arganwyf - f'arglwydd, /Erglyw fi can dothwyf! /Lleisiawn llyw, llew glyw, glewrwyf, / MeiG I 33 12 r myned iddi; /Mechde_"yrn caeroedd na cherydd fi /Can ni wn na'm ffordd na'm ffurf erni. /Ernywiant i LlF1 II 5 16 /Pryd pan eler i'w syllu, /Nad ym men yd fu yd fi. /Deuddegfed dydd, Duw ddigawn /Anifeilaid mo_^r mawr ES I 16 15 ern affan, /Afflau anoddau lle anoddun. /Lleha fi, Dofydd huenydd hy_^n, /(Llawer a wna Duw er dyniaddo LlG VII 27 1 Gwae fi, Dduw, o'r ddirfawr golled /Yr gollais-i, ni'm gellir DB VI 33 41 , /Enwawg didwyll bwyll a bell gedwir, /Cedwis fi, ei fardd y'm gelwir. /Cedawl Dduw, Ei ddawn a iolir, EW VI 6 19 ydd, - w_^r, /Yn wirion y'm plygydd; /Na chasa fi, fawr Ddafydd, /Ni chasa Mab Duw dedwydd. /Dedwydd rw CBM III 5 33 yf. /Can ni wnei-di erof, er a ganwyf, /Na wna fi, feinwen, fal na hunwyf, /Ni'th wnaf ernywed er na'th MG VII 34 5 wg dyn. /Dyn can wyf o'th blwyf, ni oblygant - fi, /Fihangel, fy mabsant, /A thi yn drech no chwechant PM V 16 13 r gwrhydri, /Am luchfar gwanar, gwae fi! /Gwae fi fod llawrydd, llawen udd - gwendorf, /Gwynde_"yrn, he PhB VI 12 1 Pa gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Pah PhB VI 12 45 hynny, /Difwyn a gymer Duw fry. /Pa gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Pah GM I 7 7 w i fraw frwyn dynged. /Cerais udd Powys, ceri fi for ddwys, /Cosb Lloegrwys, llaw hyged. /A heddiw ni ES I 20 13 , /Erbyniaist, llywaist llu bedyddiawl. /Erbyn fi, fy Llyw, yn lle deddfawl - gwyrthau /Er Dy dost geth CBM III 3 203 ddifydd, /Ni ddiffyg onyd i ddi-ffydd, /Credaf fi fy Rhi, fy Rhebydd, /Fy Llywiawdr, Creawdr, Credofydd D-3 VI 19 2 w mawr o'r llawr, llwrw fy nghofion, /Lleha-Di fi, fy Rhi, rhwng engylion, /Yn y lleheaist llu gwynion BF VII 57 1 Erbyn fi, fy Rhi, Rhwyf bedyddiawl, /Erbarch uchelsaint braint ES I 20 3 onawl, /Gogoned Frenin, Dewin dwywawl. /Differ fi, fy Rhi, Rhwyf ysbrydawl, /Dewr Arglwydd hylwydd, Hae ES I 15 5 laeth, /Meidradur llafur pob llawfaeth. /Lleha fi, fy Rhi, yn rheolaeth - nef /I'th nodded frenhiniaeth MG VII 33 65 o'th was, /Gwae neb o'i gas a gese_"ych! /Tro fi, fy Rhwyf Celi, a'm calonnych, /Atat y troaf, ataf tr ES I 22 5 nawl, /Breinawg wyd, bro gadwyd gedawl. /Lleha fi gan llu bedyddiawl, /Na'm lleha yn lle engiriawl, /Na CBM IV 5 137 a drais laddud, /Meurig befr bieuoeddud. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloyw ddaerawd - i'm llaw, /O'r lla CBM IV 5 133 grwys ofal, /Lledfegin gwin gwyrdd fual. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloywddrud - i'th arwain, /O'th arwf CBM IV 16 137 d - pechu, /Rhag pechawd orddyfnaid, /Gorddyfn fi, gordden Ri, Rwyf graid, /Yn rhwyddfraint, yn rhan sa PM V 16 12 mawr, gwawr gwrhydri, /Am luchfar gwanar, gwae fi! /Gwae fi fod llawrydd, llawen udd - gwendorf, /Gwynd PM V 2 25 agon ddraig Eryri, /Gwollewin de_"yrn, gwellaa fi: /Gwellygiaw fy ngherdd yw fy nghoddi. /Gwell it wyf, PM V 2 15 ug o bell sorri. /Gwn, yn y gwanwyf, gwenwynig fi /Gw_^yth wastawd tafawd nas tyf eli. /Gwythlawn yw fy MG VII 33 67 calonnych, /Atat y troaf, ataf tro_"ych, /N'ad fi i wrthyt i wrthrych - maswedd, /Gwagedd breuoledd a DB VI 29 43 faddau. /Gwirfab Duw, gan dug ben rhiau /Gwae fi i'm poeni rhag pum edau /Ucher rhag pryder pryd y'm g GRh II 28 30 /Tydi, o mynni im einioes, - arglwydd, /Erglyw fi i'th gynnoes, /Hebawg bryn, brenin eirioes, /Hebu im EW VI 6 28 /Cadau ddo_^r, co_^r cymhendawd, /Cedawl, cadw fi i'th gysgawd. /O gysgawd tafawd, da yr awr - y medrai PhB VI 12 12 ca_^r cerdd lochi, /Mal gwirion, gwared, Dduw, fi. /Mi a'th fu_^m borthwr, borthiad - rhiallu, /Ni elli ES I 17 19 ennin. /Edrych cyrdd cerddau Taliesin, /Edrych fi, mor wyf edde_"in! /Rhyddarfod brau gyfnod breiddin: BF VII 49 12 waywddur ddolur ddilyw; /Gwael neud bedd: gwae fi nad byw! /Nid byw gwalch trawsfalch (trais anoddef - PM V 2 35 i i'm cuelli. /Na'm gyr i wrthyd, na'm gwrthod fi, /Na'm gad ar gychwyn dyddyn dewi. /Gwynde_"yrn Pryda HOG II 11 16 Duw o dey_"rnas - nef, /Cyn addef goddef, gwae fi na'm llas GM I 10 12 i, nid rheidus wrthyf, /Nid gwerthfawr ganthaw fi; /Ni'm gwna o neb tra trosi /Trosof ir gof arglwyddi. PM V 10 53 no'i lin. /Glyned Duw Trined i'm trugarddawn - fi /O fawrnen Merfyniawn, /Arf myrdd, aradr cyrdd can ia DB VI 30 36 wnad: /Deufab Lywelyn, lew gymynad, /Diofelynt fi o feirch ffysgiad, /Diofelid Duw hwy ac eu tad /Yn y PhB VI 16 10 wenwynfar gwanar, cerddgar, cyrdd fyged, /Gwae fi o'i fyned fyn nas gwelaf. /Gwedi mab Gruffudd, gwaywr PB VII 19 5 warae, /A'i blant, os gwddant, ys gwae. /Gwae fi o'i golli drwy etgyllaeth - hydr! /Hiddl fydd deigr o CBM III 12 20 torf, corf cyfarwaith, /Hirfalch gwalch, gwae fi o'i laith! /Lleithiglwyth hydwyth, hud wasgar - o gad GYC VII 36 8 Gwae fi am arglwydd, gwalch diwaradwydd! /Gwae fi o'r aflwydd ei dramgwyddaw! /Gwae fi o'r golled! Gwae GYC VII 36 10 /Gwae fi o'r golled! Gwae fi o'r dynged! /Gwae fi o'r clywed fod clwyf arnaw! /Gwersyll Cadwaladr, gwae GYC VII 36 9 wydd ei dramgwyddaw! /Gwae fi o'r golled! Gwae fi o'r dynged! /Gwae fi o'r clywed fod clwyf arnaw! /Gwe GYC VII 36 9 dd! /Gwae fi o'r aflwydd ei dramgwyddaw! /Gwae fi o'r golled! Gwae fi o'r dynged! /Gwae fi o'r clywed f PC II 21 39 - y fra_^n, /Dechrau gwa_^n, dychrynais, /Gwae fi, pan 'i harhoais: /Gwayw yn Hywel a welais. /Bra_^n a DB VI 26 37 y, /Difwyniant fyddaf o'm difenwy; /Na ddilysa fi yfelly, - fy naf, /Nid ef it lesaf o'm dilysy. /A gan MeiG I 32 35 du i Dduw a'i ddawn, ys cyfiawnaf. /Credych Di fi, yr Celi celfyddaf, /Credwyf Di, fy Rhi, pan fo rheit fid 8 D-1 I 1 47 O Dey_"rnon, cywryd Lleon, galon reibaint: /Un fid fenwyd i ellysb byd, gelleist borthant. /Hoeddl hir CBM IV 17 107 iawnwir iawn wrogaeth. /I'r un Duw, un Dyn, na fid hydraeth - brad, /I'r Mab rhad, i'r Tad teg hynafiae PM V 8 13 rddgar, cyfrdelid, /It he_"u fy ngherdd nac ef fid /Mal he_"u rhag moch merierid. /Ac ystyr, brif unben GB II 26 43 fal caradawg. /A garo Dewi fal deueiriawg - na fid, /Na chared na llid na lleidr difiawg; /A garo Dewi CBM IV 8 39 nged Cymry, ef a'i cymer. /Cymeraf udd naf, na fid ofer - im, /Na fid ofid yng ngwenwynder. /Pan gychwy CBM IV 8 40 cymer. /Cymeraf udd naf, na fid ofer - im, /Na fid ofid yng ngwenwynder. /Pan gychwynnws gw_^r gwrdd yn GYC VII 38 39 , ysgeler, /Lle rhyfedd rhyfyg a balchder! /Na fid rhyfalch dyn i dan y se_^r, /Na fid un lysenw a_^ Lu GYC VII 38 40 chder! /Na fid rhyfalch dyn i dan y se_^r, /Na fid un lysenw a_^ Lusiffer. /Ni bydd brychwen llen llaw fieri_"en 1 PM V 30 6 ysgar ysgarlad len; /Ys gw_^yr gw_^yr fwrw i'r fieri_"en. /Ys gwybuam gam am gamhunben /Gwrth herwddydd Fihangel 4 MG VII 34 20 bu awr, rhag twyll cawr ce_^l, /Fwy ei hangen, Fihangel LlF2 VI 10 91 ddwyn i'r porth parth a_^ Thrined. /Gwyrthfawr Fihangel a'm gwrthfynned, /A'm dydduch o yng eang drefre MG VII 34 6 n. /Dyn can wyf o'th blwyf, ni oblygant - fi, /Fihangel, fy mabsant, /A thi yn drech no chwechant /O ge LlG VII 27 47 ach ni ddychwel; /Och pa wneir? Och Feir! Och Fihangel! /Och hyd atad, Duw, er dwyn Hywel! /Eryr gwy_^ fil 4 PM V 23 167 rywant, /A Dinbych, gwrthrych gorthoriant - ar fil, /A'r Foelas a Gronant, /A Dinas Emrais amrygant, /A CBM III 22 2 rhoddes Hywel, /Rheiddiawg, feiniawg, fannawg fil, /Cefais gan dreth orddethol /Tarw teg Talgarth yng BF VII 54 34 giau rhwyg arfau yn rhagori, /Dragon dieiddil, fil fanieri, /Drwg y'n gwnaeth hiraeth hir dewi - triwyr CBM IV 1 27 ed gwaeddai gigfrain: /Marchogynt ar feirw, ar fil frain, /Marchogion Brynaich branes Owain! /Celyrnedd filfeirdd 2 BF VII 52 21 erllaith, gwaith gwythlongar. /Gw_^r heirdd ei filfeirdd, foliant cynnar, /Gw_^r hardd-ddeddf dileddf a BF VII 48 34 f ei gynneddf gyn no'i orthaw, /Heirdd oedd ei filfeirdd, foliant iddaw. /Hardd Owain firain, fa_^r lu filioedd 3 PM V 5 22 el na hanes. /Ef filwr ar filwyr didres /A_^'i filioedd cyhoedd cyfaeres. /Ger Aberconwy cynognes - dwy CBM III 10 22 . /Cyfarchaf i Dduw cyfarchddawn - foliant /I filioedd enwogawn; /Eurdorchawg farchawg feirch anghrawn PM V 11 13 yfal /Hyd Gaer a_^'i aer a'i aur ma_^l. /Molaf filioedd naf, nifer - eurde_"yrn, /Mur cedyrn cadarnffer filwr 7 PM V 5 21 ni ddywa_"es - na_^g /Nac uchel na hanes. /Ef filwr ar filwyr didres /A_^'i filioedd cyhoedd cyfaeres. PM V 1 3 af, nefawl Dad - celi, /Celfyddyd heb afrad /I filwr arwr, arwain na_^d /I foli cedwesti wastad, /I fil PM V 17 37 gannerth. /Cynhorthwy dragon, draig hirlwys - filwr, /A'th filwyr na ffowys, /Ca_^r cyrdd, cerdda bob BF VII 46 7 /Tey_"rnwyr lochi gwesti gwastad, /Tey_"rnwr, filwr fal Eliwlad, /Tey_"rnaidd luchynt, hynt ei hendad. CBM IV 9 169 n barau: /I gymod ein dyfod ein dau. /Dy foli, filwr, hyd angau, /Dy folawd, ys tanwawd, ys tau, /Dy fa GYC VII 37 2 llyw, llew fflamddur, /Ysgwyd friwgalch, falch filwr, /Ni laddai gad goed Aber, /Ni byddym gaith na gwe PM V 24 65 erchen, /Barch wledig Hiraethawg, /A'th folaf, filwr pedrydawg, /A'th folant pymthecant cadeiriawg, /Rh filwriaeth 1 CBM III 16 108 rdden, gorddawn ffraeth - gorddwy, /Hydr goryw filwriaeth, /Gorpo tey_"rnfar tywysogaeth - brudd /Ar Br filwyr 8 PM V 11 25 udd mynawg, udd mynud. /Mynud wrth folud, wrth filwyr - bu gwrdd, /Bu gorddwy ar allmyr, /Cadr wryd bry PM V 5 21 _"es - na_^g /Nac uchel na hanes. /Ef filwr ar filwyr didres /A_^'i filioedd cyhoedd cyfaeres. /Ger Abe BF VII 55 20 i darian, dewr wryd - Bedwyr, /Gw_^r beilch ei filwyr, eryr aerfryd; /Gw_^r hygyrch ei lys, esbys ysbyd PM V 1 5 arwr, arwain na_^d /I foli cedwesti wastad, /I filwyr eryr, arf gwenwlad - a gwaedd /A gwyddgwn ysborth BF VII 50 35 wasgarocaf, /Gw_^r oedd arbennig, bennaf - o filwyr /Hyd ym Mhorth Wygyr, eryr araf. /Y Gw_^r a gymyr PM V 17 38 ynhorthwy dragon, draig hirlwys - filwr, /A'th filwyr na ffowys, /Ca_^r cyrdd, cerdda bob diffwys, /Can LlF1 II 1 104 ob amyd a phob amad - ynddi, /Llwyddyd im foli filwyr neirthiad. /Lluddedig fy ngherdd yng nghynrabad / PM V 23 176 eddiant. /Neur orwyt, yng ngorenw Morgant, /Ar filwyr Prydain pedrydant. /Mad ymddugost wayw, mad y'th filltirau 1 GB II 26 248 gadau o'u hanoddau, /Ni syrthai i'r llawr fawr filltirau, /Namyn ar ddyn urddawl urddynt seiniau. /A De finfin 1 DB VI 25 23 weilch gweled ei werin, /Oedd clybod cleddyfau finfin, /Oedd clybod clwyf ym mhob elin, /Oedd briw rhiw finnau 5 DB VI 29 23 aeth eu penaethau! /Am Ruffudd gwaywrudd, gwae finnau, /Am riff ne_^r, lluch hyder Llachau, /Am rym lly CBM IV 10 2 awdd Duw (diamau - dy ddawn /A'th ddoniawg wyf finnau) /Ar dy wy_^r, eryr aerau, /Ar dy wlad, wledig De EGM I 27 4 yddiaist i'th oddau, /Dyniawl ddyn doniawg wyf finnau. /Dawn ysym yn iawn yn ddyn ethrylith /A thrylwyn CBM IV 9 196 gwrawl ddefodau, /Gwynfyd beirdd, beirniad wyf finnau! /Gw_^r glewyd yn ergryd aergrau, /Gw_^r gwledig CBM IV 9 174 hebof, nid hebu oedd tau, /Mi hebod, ni hebaf finnau. /Hir y'th ardrethir ardrethau - o bell, /Hil Cad finwydr 1 GB II 25 15 ith gyfraith, gobaith pob tu. /Cymhenfrwydr am finwydr pan eurgrwydr wasgar, /Seri gyfarpar, sathar sa firain 9 GB II 26 145 rawn gan iawn, gan eho_"eg, /Hyd ar Dywi, afon firain a theg; /O'r Llyndu, lle'd fu llid gyhydreg, /Hyd PM V 22 20 y. /W_^yr Madawg ermidedd fwyfwy, /W_^yr Ywain firain ei afarwy. /Pryffwn ei ddigraidd, praff ei ddirwy BF VII 48 35 oedd ei filfeirdd, foliant iddaw. /Hardd Owain firain, fa_^r luchiaw - yng nghad, /Haelfab rhad, ei Dad PM V 2 56 _"rnfab Ywain, tey_"rnedd aergrain, /Tey_"rnas firain faran Benlli, /Na wna, eryr gwy_^r, gorddiogi /A BF VII 55 6 dd ab Gruffudd, grym gythrudd gryd, /Fab Owain firain, fawr syberwyd, /Fab Madawg fynawg, fenwyd - dior HOG II 8 1 Fy newis-i rhiain firain, feindeg, /Hirwen yn ei llen lliw eho_"eg; /A'm d CBM IV 6 126 wawr mawr, madiain, /Gryd orddwy, grym fwyfwy firain, /Glyw lywiaw, llewenydd cyngrain: /Glew oddef gl DB VI 24 76 oswydd gnawd llithiaw - cigfrain /A chaer dew firain yn difuriaw. /Gnawd gwayw ac arwydd gwedi gwyraw MB I 4 33 bri, /Ac am ei mynwent mynwes heli. /Ynys Fair firain, ynys gla_^n y glain, /Gwrthrych dadwyrain ys cai fireinwch 2 CBM IV 9 141 eurgorf, eurgwyn gyfeddwch, /Cyfeddach forach fireinwch, /Cyfeddwalch cyfeddweilch elwch, /Elyf ddraig PM V 1 64 digawn dyhedd a heddwch, /Ef dwyre dewrfeirdd fireinwch, /Ef dyran dydd Calan cadrwch, /Ced eirchion i fireinwlad 1 CBM IV 18 91 im na'm hethryad - o'th fan, /O'th faran, o'th fireinwlad; /Na'm diddawl o'th fudd, Udd Echeiniad, /Na' fiw 2 GB II 25 39 gymynu, /Am derfysg am derfyn am derfynu. /Am fiw Deifr dewr esgor yd ysgymu - hael, /Ac am dreth Ddin OC II 14 50 w eu pelydr gwedi penwan, /Trylwyn yn amwyn am fiw garthan. /Ciglau ym Maelawr gawr fawr fuan /A garw flaengar 4 PB VII 17 16 Duw o nef, drwy nerth saint, /Boed gwa_^r wrth flaengar Fleddynt GYC VII 36 99 alch, bwlch edeifnaw, /Pen tey_"rnaidd, flaidd flaengar, ganthaw: /Pen tey_"rnedd nef, Ei nawdd arnaw! CBM III 10 30 ordd trydar - orddifwng, /Trais wollwng flwng, flaengar, /Lloegr lleiddiaid, llofruddiaid llachar /Iorf CBM III 23 8 eddyf cloy_"nnau hygar, /Cleddyf Rhirid Flaidd flaengar. /Priodawr Pennant, pennaf - uchelwr, /Uchelwyr flaen 2 DB VI 31 7 rydain briodorion, /Lleiddiaid, gadfleiniaid o flaen Arfon, /Llywelyn glodfawr Fawr a'i feibion. /Llyna CBM IV 3 31 ag tarf dihefeirch tyweirch tir dawn, /Crynai flaen bragad, brad gad greulawn, /Rhag ba_^r braisg wled flaeniaid 2 OC II 14 87 hyll dihyll na hau dihau. /Cynifiaid, gyrthaid flaeniaid fleiddau, /Cynfaran creulan creulyd ferau. /Gl OC II 14 126 am eu cysgaid /Cawsant eu hadrawdd, casflawdd flaeniaid. /Ni waeth wnaeth 'y nghydwyr yng nghaled - Fa flaenu 1 GB II 25 8 -gymlawdd, /Cymhendawd canclawdd, fa_^r flawdd flaenu, /Cymhenddraig, pen-aig yn penaethu, /Cymhennaf p flaidd 27 DB VI 35 58 ddeg diwraidd Elfael, fro Hyfaidd, /Arwraidd o flaidd a'i harfeidda; /Deuddegfed yn iawn y dug Werthryn CBM III 23 1 Mae im flaidd a'm ca_^r o'm caffael - wrthaw /Yn wrtheb archafa CBM III 24 98 oedd ddylaw ddraig, ddragon wo_"en, /Nid oedd flaidd amhrudd, nid oedd amhren, /Eurddwrn oedd ei lafn CBM IV 4 33 amdrwch ydd aethant. /Amdrychiaid, fleiniaid, flaidd anant, /Amdrychioedd, amdrychu nawcant: /Amdrychi CBM III 28 15 hoedl, /Ei hoedran ysy fau, /Haeddad fleiniad, flaidd cadau, /Haelwalch balch bwlch ei eisiau. /Eisiau CBM IV 1 2 yfrgain - yng nghad, /Hwrdd fleiniad feiddiad, flaidd cyfwyrain, /Yn ail arwar mawr myn yd gyngain, /Yn CBM III 1 28 cyngad ar feirch cyngan, /Erlyniad, fleiniad, flaidd cynfaran. /Arwar fy ngwrddfar ar fy ngwrddfan - r GM I 8 76 aid amlaen yng ngawr, /Aml ei lafnawr ar flawr flaidd ddas. /Abraidd im arwar ar ba_^r Golias, /Abrwysg GYC VII 36 99 walch balch, bwlch edeifnaw, /Pen tey_"rnaidd, flaidd flaengar, ganthaw: /Pen tey_"rnedd nef, Ei nawdd CBM III 23 8 ar, /Cleddyf cloy_"nnau hygar, /Cleddyf Rhirid Flaidd flaengar. /Priodawr Pennant, pennaf - uchelwr, /U CBM III 24 144 m gochel a'm gochawn - o'i braidd /Wedi Rhirid Flaidd, flawdd haearnddawn: /Torf aergorf Argoed, hoed h CBM IV 8 25 r, /Cerdd weddawl gedawl, Gadell ener, /Cadarn flaidd fleiniad, cad neirthiad ne_^r, /Cadr ydd ymddengy CBM III 26 101 n a fu, a ddyfu ddeon, /Un catgawdd, cadflawdd flaidd galon, /Un catgun fal catgi Aeron, /Un a fu haela CBM III 20 32 torf rhag twrf aesawr, /Argleidriad, fleiniad, flaidd gawr. /Gawr feirdd huysgwn, huysgain - a fydd /Am EW VI 5 55 /O drilliw ysgwydawr, /Pan gwyddawdd cadflawdd flaidd gawr, /Pan golles gwy_^r Mo_^n gw_^r mawr CBM III 23 12 drydaf, /Nid i flaidd praidd y prydaf /Namyn i flaidd glyw, y glewaf CBM III 21 176 orwyddawr tuthfawr tu hir gleision, /Gw_^r ail flaidd gw_'raidd, gwryd Nwython, /Gwrawl gleddyfal gwria PM V 16 21 o'i ddwyn, /Enbyd y'm ergyd mawrgwyn. /Cwynaf flaidd gwriaf flawdd gwriawr - cyfnod /Cyfnewid glas way CBM III 24 48 eirdd arfoll, carddgoll, cerddgar, /Gw_^r oedd flaidd llysaidd, llysid ei fa_^r, /Gw_^r oedd rudd ei la PhB VI 12 3 oywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf? /Arnaf cymeraf c PhB VI 12 47 oywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf CBM III 26 4 _^r gwythlawn ei ober, /Argleidriad, fleiniad, flaidd nifer, /Aerfur fa_^r, aerbair ba_^r bynier, /Arfo CBM IV 5 62 mwynfawr mynw gyfod - i gad, /Mygr fleiniad, flaidd osod, /Angudd urdd orddwy hynod, /Angerdd flawdd CBM III 23 11 , pennaf - uchelwr, /Uchelwyr fodrydaf, /Nid i flaidd praidd y prydaf /Namyn i flaidd glyw, y glewaf CBM IV 4 91 am brain, /I eilwion am eirchion archfain, /I flaidd, rhudd ei fraw fudd i frain, /I feirdd dwfn, dyfr PB VII 17 6 f. /Digrif a ga_^r (gwaywbar gwaed), /Fleddynt Flaidd, trais tra adwyd, /Oedd cywir ei air eirioed, /Oe CBM III 29 31 n /Namyn er maws im 'y hun /Y molaf-i Fleddyn, flaidd trin, /Haelwas, hwylwys yng ngarthan flawd 1 GM I 6 12 neb fwy gnawd) /Na mwy gronny aur nog erwaint flawd! /Ni rhydd rhwysg eryr hyd troed o'i dymyr /Er ofn flawdd 9 CBM IV 5 64 aidd osod, /Angudd urdd orddwy hynod, /Angerdd flawdd anghlawdd anghlod. /Clod wasgar, aesgar eisgur - CBM III 26 35 , /Gwasgarai gweisgfeirch mai muner, /Gwaedlan flawdd, amnawdd amnifer, /Gwaedlyry fyry faran Eliffer. CBM IV 3 41 Gwenffynnawn, /Meu nad [] gwaywddawn, /Trydar flawdd []awn, /Trylew [] de[ ], /Tryliw eu peleidr pan f PM V 1 49 ud roddiad, /Ef yn daer, yn aer yn anllad, /Ef flawdd cyfri_"au, ef fleiddiad - yn nygn, /Ef gynnygn gy PB VII 6 3 an, cynwan cawdd, /Dawn dengwlad, cad fleiniad flawdd, /Dwyn ein llyw, Duw ry-n-lladdawdd. /Llwyr y'n GB II 25 8 f mo_^r-gymlawdd, /Cymhendawd canclawdd, fa_^r flawdd flaenu, /Cymhenddraig, pen-aig yn penaethu, /Cymh PM V 16 21 nbyd y'm ergyd mawrgwyn. /Cwynaf flaidd gwriaf flawdd gwriawr - cyfnod /Cyfnewid glas waywawr, /Einioes CBM III 24 144 a'm gochawn - o'i braidd /Wedi Rhirid Flaidd, flawdd haearnddawn: /Torf aergorf Argoed, hoed hiraethla PM V 2 42 i. /Gwelais feirdd yn gryg, nid egrygi, /Ga_^l flawdd, yn adrawdd dy wrhydri: /Cenais dy foliant mal na flawr 1 GM I 8 76 n ar naid amlaen yng ngawr, /Aml ei lafnawr ar flawr flaidd ddas. /Abraidd im arwar ar ba_^r Golias, /A Fleddyn 2 CBM III 29 31 i Hwfa Hen /Namyn er maws im 'y hun /Y molaf-i Fleddyn, flaidd trin, /Haelwas, hwylwys yng ngarthan PB VII 17 10 telaid. /Telaid yn rhaid, yn nhrin gwry_^s /Fu Fleddyn, flyngddrud neges; /Rhagor glod, rhugl y'i cedwi Fleddynt 3 PB VII 17 16 , drwy nerth saint, /Boed gwa_^r wrth flaengar Fleddynt PM V 19 2 A'th fendicwy Dwy De_"yrn, werlyn - hael /Hil Fleddynt fab Cynfyn, /Arf eryr gwy_^r llewyr llewyn, /Ae PB VII 17 6 ew, digrif. /Digrif a ga_^r (gwaywbar gwaed), /Fleddynt Flaidd, trais tra adwyd, /Oedd cywir ei air eir fleiddau 1 OC II 14 87 na hau dihau. /Cynifiaid, gyrthaid flaeniaid fleiddau, /Cynfaran creulan creulyd ferau. /Glew glyw Mo fleiddiad 2 OC II 14 62 /Ac un mab Madawg, enwawg Dudyr - hael, /Hawl fleiddiad leiddiad, lluch ar ysgyr. /Dau arfaidd, dau le PM V 1 49 er, yn aer yn anllad, /Ef flawdd cyfri_"au, ef fleiddiad - yn nygn, /Ef gynnygn gymynad, /Ef ysgrud, ef fleiddiau 2 CBM III 24 103 dilid yw eu dilen! /Aerfleiddiaid, fleiniaid, fleiddiau cyfarfod, /Erlynasant glod er bod yn ben, /Erg CBM IV 1 42 s gadau geirw a rhudd feirw rhain /Oedd rydd i fleiddiau eu hargyfrain; /Gwelais eu hadaw heb eu hadain fleiddryw 1 PhB VI 14 11 llyddiwn-i wirawd cyn byddwn-i ermid. /Moladwy fleiddryw ni'm rhoddai brid; /Mawr ei afael hael, hawdd fleiniad 9 CBM IV 8 25 dd weddawl gedawl, Gadell ener, /Cadarn flaidd fleiniad, cad neirthiad ne_^r, /Cadr ydd ymddengys Rhys CBM IV 1 2 wyreaf hael hwyl gyfrgain - yng nghad, /Hwrdd fleiniad feiddiad, flaidd cyfwyrain, /Yn ail arwar mawr CBM III 28 15 rau - ei hoedl, /Ei hoedran ysy fau, /Haeddad fleiniad, flaidd cadau, /Haelwalch balch bwlch ei eisiau CBM III 1 28 /Ergyrwayw cyngad ar feirch cyngan, /Erlyniad, fleiniad, flaidd cynfaran. /Arwar fy ngwrddfar ar fy ngw CBM III 20 32 r, /Argae torf rhag twrf aesawr, /Argleidriad, fleiniad, flaidd gawr. /Gawr feirdd huysgwn, huysgain - CBM III 26 4 /Armes gw_^r gwythlawn ei ober, /Argleidriad, fleiniad, flaidd nifer, /Aerfur fa_^r, aerbair ba_^r byn CBM IV 5 62 /Maelogyng mwynfawr mynw gyfod - i gad, /Mygr fleiniad, flaidd osod, /Angudd urdd orddwy hynod, /Anger PB VII 6 3 /Marw Cynan, cynwan cawdd, /Dawn dengwlad, cad fleiniad flawdd, /Dwyn ein llyw, Duw ry-n-lladdawdd. /Ll CBM IV 7 6 hael. /Hael anwar gwenwynfar gwyn, /Hwylflaidd fleiniad yng nghadlan, /Perchennawg parchus lumyn, /Pair fleiniaid 2 CBM IV 4 33 lyw amdrai, amdrwch ydd aethant. /Amdrychiaid, fleiniaid, flaidd anant, /Amdrychioedd, amdrychu nawcant CBM III 24 103 /Edlid i'm dilid yw eu dilen! /Aerfleiddiaid, fleiniaid, fleiddiau cyfarfod, /Erlynasant glod er bod y fliant 1 PM V 23 187 yt ddiddawl o bob chwant /O borffor, o bryffwn fliant, /O bali ac aur ac ariant. /Dy emys gochwys gocha flith 1 CBM IV 14 4 daw cyw can f'anwylnith, /Adnau cenau can hwch flith. /O blith ei bluyn bloedd fawr - a ddodai /A ddodw flodau 1 GM I 9 136 pan dyf diau, /Addwyn balch caen coed, cadr ei flodau. /Addwyn yfais-i fedd a'i fenestri o aur /Yn llys flwng 4 PM V 10 59 gon yn echwng, /Hydr wnaethost, w_^r, ar wy_^r flwng, /Ddydd trawd trallawd o'r Trallwng. /Trallwng Lle EMRh VI 23 6 dd, gwn nad echwng, /Cyd ef ddigoner ni chymer flwng. /Er yn fab i'm rhwyf-i rhywnaeth ystwng. /Ar ei e CBM III 10 30 welygordd trydar - orddifwng, /Trais wollwng flwng, flaengar, /Lloegr lleiddiaid, llofruddiaid llacha CBM III 26 89 yd - wriaf, /Ei orsaf oedd arswyd, /Gwayw trwy flwng trwy fwng, trwy forddwyd, /Gwayw i drais yn ais, y flwyddyn 1 OC II 14 27 eddw o fedd gorewyn, /Ac or mynny hoedl hyd un flwyddyn /Na ddiddawl ei barch canyd perthyn. /A dyddwg flyngddrud 1 PB VII 17 10 Telaid yn rhaid, yn nhrin gwry_^s /Fu Fleddyn, flyngddrud neges; /Rhagor glod, rhugl y'i cedwis, /Rhag flynedd 1 D-5 VI 36 37 ymwared o iawn waredd, /Na ddalied ddiau ddwy flynedd - ynghyd /Ei fod yn y byd hyd hirhoeddledd. /Pah fo 71 CBM III 3 110 chir, /A fo gwa_^r, gwell yd foddhe_"ir /Nog a fo anwar ac enwir! /Enwir dyn a e_^l i'th erbyn! /Enwawg CBM IV 3 15 proestlawn, /A ddyran atan, ataw ydd awn! /A fo balch ddulliaw o ddull cyfiawn, /A fo traethadur, tra CBM IV 3 17 fiawn, /A fo traethadur, traethed ei ddawn; /A fo bardd digardd, o myn digawn, /Cer bron bro lydan goch PB VII 1 12 terwynwalch Gymro, /Dygant i'th feddiant a'th fo. /Bo gwalch bro braint tey_"rnas /Drwy rad ei Rwyf, c PM V 23 131 Llys a dwy neud einym yno. /Edryched Powys pwy fo - breienin /Braisg werin, brwysg angdo /(A'i gwellyci LlF1 II 5 47 fydd aflwydd, /Rhyfel nid argel Arglwydd: /Pan fo briw brynnau, /Eglwysau diau ddygwydd. /Pedwerydd dy DB VI 33 18 /Mor ddihaidd hynny, mor ddyhir - druain, /Dra fo byd na cheffir. /Gruffudd arfau rhudd, rhydebygir, /G EW VI 2 20 wydd y ceidw cad amddiffwys, /Rhwyd glyw, tra fo byw, Bowys. /Powys nen berchen, barch woddef - esbyd, CBM IV 6 270 - Ferddig /Neu farddwawd Arofan /A fo cerdd ni fo cardd i'w rhan /Ni fo gwaeth no Gwaith y Berllan. /Am CBM IV 6 270 nt fal Afan - Ferddig /Neu farddwawd Arofan /A fo cerdd ni fo cardd i'w rhan /Ni fo gwaeth no Gwaith y LlF2 VI 9 9 yfeddgrawn rhylawn, rhylafar. /Pumed poen pan fo cyfysgar: /Cig amhryd, amriaint gymar. /Chweched, chw DB VI 33 2 gyd a geidw ei wir, /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo cywir, /A ryfynno dyn, rhydderperir, /Wrth a fynno Du PM V 27 20 gorau y'u hamwg) /A edau rhiau rhyddrwg, /Ac a fo da, ef a'u dwg. /Dug Ywain wynfain, ni wn ha_^n - a_^ ES I 22 11 wrawl, - Dyddbrawd, /Er dirprwy presennawl; /A fo da, ef gelwir dwyawl, /A fo drwg a drig yn ddihawl /Y DB VI 33 28 angosir. /A ryfo gorau, gwir y'i dygir, /Ac a fo da, nid edewir: /Nog a adwys Duw, yn y dognir - ced / DB VI 24 44 dad Fab Rhad, rhag rhwydaw - ei hawl, /Gwae ni fo deddfawl y dydd a ddaw! /Mihangel, pan dde_^l i ddaly GYC VII 40 112 au. /Mihangel i'n rhaid a Mair wen gannaid /A fo derbyniaid i'n heneidiau. /Archwn i'r Drindod drwy wi MeiG I 33 48 /O ddyllest present a phreswyl fraw, /Cyd ath fo-di golud (golau anaw) /Na'th dynnid edlid er ei adaw LlF2 VI 10 68 ed cyn rhyred rhaith: /Gnawd aelwyd ddiffydd a fo diffaith! /Pan fynnws De_"ws ddewis ardaith - arnaw, ES I 22 12 rwy presennawl; /A fo da, ef gelwir dwyawl, /A fo drwg a drig yn ddihawl /Yn nhaerdan affan uffernawl / CBM IV 17 24 yn neithiawr - daear, /Gw_^yl Drugar, Dy ga_^r fo Dy gerddawr; /Ced gwypwyf heddiw hawddfod uch llawr, LlF2 VI 9 5 /Difa dyn a difanw llawgar. /Trydydd fydd, pan fo dydd dyar, /Syberwyd o fawrfryd, o fa_^r. /Pedwerydd EMRh VI 23 14 wng. /Pannu a fydd dir rhag dewr gorflwng /Pan fo dydd gorwlad a chad yn wng. /Penial pob arial, crau a MeiG I 33 21 t Dewi. /Dwyre_"id tristid, wedi trengi /I'r a fo ddifro yn ei ddifri. /Difri difro_"edd! Dyedd diau! / LlF1 II 1 175 o bedrydan, /Doniau diamau deddfau Ieuan. /Tra fo ef yn nef yn ei wengan - gadair, /Yn ben ban llefair, DB VI 30 92 gydag ef, yd gefais wledd: /Boed i gyda'i Dduw fo ei ddiwedd EMRh VI 23 28 aed Dduw ei ddiwedd-ef, ddi-fefl hebrwng, /Yni fo ei orffen ar ffordd deilwng, /Yn nhygiant trigiant, DB VI 24 16 A Mab Duw Ddyddbrawd a ddaw - i'w brofi, /Beth fo ei ynni am ei anaw. /Ni bydd a_^ Mab Duw diymadaw /A MeiG I 33 103 bloedd poen eu cyweithas /Poed Ef, fy Nuw nef, fo fy ninas PM V 4 43 orddon /O amgant llys Dygant fab Do_^n. /Ef a fo, gan fodd engylion, /Yn Nawgradd, yn newredd gwirion. BF VII 50 7 a ddywedaf: /A bortho gofid, bid bwyllocaf; /A fo gnaws achaws uchaf - ei feddiant, /Ei feddwl bid leia PM V 16 9 nen, /Gwendud barch, Gwyndyd berchen. /Perchen fo Gruffudd, parch westi, - ar nef, /Ar neill-law Grist GM I 13 19 r, yn farch dyre. /Gnawd gwraig gwell genthi a fo gwaeth iddi: /Fy addas nid debre. /Dilyw a ddyfu, Dy CBM IV 6 271 wd Arofan /A fo cerdd ni fo cardd i'w rhan /Ni fo gwaeth no Gwaith y Berllan. /Am byrth Caer Fyrddin po CBM III 3 105 golau yd noddir, /Golwg Duw arnaw a ddodir, /A fo gwan wrth wan, wrth iawnwir, /Yn llwrw pwyll, pell y CBM III 3 109 ygyrchir, /Ac a fo llachar, rhy'i llochir, /A fo gwa_^r, gwell yd foddhe_"ir /Nog a fo anwar ac enwir! EG VI 18 30 ywelais neb na bo canmawl, /O'r ddau y gorau a fo gwrawl. /Mi a'th arwyre a_^'th arwyrain - myfyr, /Ery CBM III 3 103 y'i molir, /A fydd rhydd y dydd yd fernir, /A fo gw_^yl, golau yd noddir, /Golwg Duw arnaw a ddodir, / CBM IV 6 299 af, /A'th folant feirdd byd, a'th folaf, /A'th fo, hael hil Rhun, a unaf, /A'th orchymynnaf gan y Mawr DB VI 30 33 ud Duw a'i rhannws yr hael reiniad. /Ysy fyw a fo henuriad, /Ysy farw a gafas farwnad: /Deufab Lywelyn, PC II 21 4 o mwy, /Dygi im y dygn ofwy, /Ni'm dygi hoed a fo hwy. /Difiau in diau leas /Yn y Penrhyn uch Penrhos, PM V 2 70 i. /A'm bo, udd cedawl, cydfod a_^ thi: /A'th fo hwyr haddledd a hir hoeddli CBM III 3 108 droddir, /A fo llary, llawen rhygyrchir, /Ac a fo llachar, rhy'i llochir, /A fo gwa_^r, gwell yd foddhe CBM III 3 107 awnwir, /Yn llwrw pwyll, pell ydd adroddir, /A fo llary, llawen rhygyrchir, /Ac a fo llachar, rhy'i llo DB VI 29 120 chwi oll, mi ni allaf /Ymguddiaw dan llaw, ban fo lleiaf. /Cyd ymguddio pawb, beth a gelaf? /Am farwnad PM V 23 123 llwng, tri llu anosgo: /Llys efnys afneued tra fo, /Lles i fyrdd o feirdd a'i cyrcho. /A ddug y Wyddgru PhB VI 15 38 , /Ni dderfydd awen i ar ddarwedd - traul /Tra fo lloer a haul ar eu rhodwedd; /Ac onid trech celwydd n EG VI 18 4 dd leferydd o le gweddawl /(Celfyddodau mau ni fo marwawl) /A gair anghyfair Mab Mair meidrawl /I brofi D-1 I 1 17 a Nant Conwy, /Powys enwawg a Chyfeilawg ac a fo mwy: /Dyffryn Hafren, Ceri, Dygen, cywen fenwy, /Elfa PC II 21 2 ydd wyf neu ddwy - i'th besgi, /Ni'th basgaf a fo mwy, /Dygi im y dygn ofwy, /Ni'm dygi hoed a fo hwy. EGM I 26 32 . /Ni ryfu ddognach i ryddogni - poen /Penyd a fo mwy no'r mau hebddi. /Neu'm gorau angau anghyfnerthi, DB VI 24 18 i am ei anaw. /Ni bydd a_^ Mab Duw diymadaw /A fo mynws byd yn ei bydiaw. /Mab Duw dewisaid dewisaw - a LlG VII 26 36 w, /Dawn ysydd yn sefyll ganthaw, /Duw o nef a fo nerth iddaw ES I 17 30 lain Lloegr a llwgr ei gwerin. /Trugaredd a'th fo o'th feinin - gaerwedd /O garu Duw Ddewin! /Llywelyn, EGM I 28 14 rin, ni ddyorgrawd; /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo parawd. /Nid oes ddarogan, ddyn truan trawd, /O'r Gw CBM III 3 75 t, /Porthwyr Duw, poed wynt fy ngheraint! /Pan fo pawb, pan fwyf heb henaint, /Yn oed dewr deng mlwydd CBM III 25 4 ei alaf, /A Duw a'i dug i arnaf /A ddwg pawb a fo pennaf. /Pennaf y treiddem trwy ryfig - gwron /Ffroen EGM I 26 40 dawd, cyfnerthi - ni wn, /Nid parabl yw hwn ni fo peri. /Llen argel isel ysy'm poeni, /Lludd gwen lliw MeiG I 33 19 /Cymrodawg awydd cymradw ei fri /Cymrodedd pan fo pont Dewi. /Dwyre_"id tristid, wedi trengi /I'r a fo CBM IV 16 92 pellha; /Pell ydd wyf o nwyf yn echwa, /Ar ni fo pwyllawg nis pwylla. /Eithr orig ni thrig, ni threfna GYC VII 42 35 Fwy no chynhinnawg na chynhenna. /Ystyried tra fo, rhag poenau agro, /Ba beth a geiso, beth a gasa. /Ce MeiG I 32 36 i, yr Celi celfyddaf, /Credwyf Di, fy Rhi, pan fo rheitaf LlF1 II 1 94 a ddyrllydd cedwidydd cad, /Iawn yw moli rhi a fo rhoddiad. /Moladwy un Duw, un diffyniad - ysydd, /Ym CBM IV 3 16 awn! /A fo balch ddulliaw o ddull cyfiawn, /A fo traethadur, traethed ei ddawn; /A fo bardd digardd, o CBM IV 3 43 ]awn, /Trylew [] de[ ], /Tryliw eu peleidr pan fo [], /Trylwyn am feddgwyn, am feddgyrn llawn; /Tyrrant OC II 14 38 mal gwy_^r Belyn - gynt; /Teg eu hydrefynt tra fo undyn. /Dywallaw-di'r corn, canys amcan - cennyf /Ydd EGM I 28 6 s folawd. /Perygl yw i ddyn ei ddiwyrnawd /Pan fo yng ngharedd buchedd bechawd. /Pan dde_^l rhag Iesu t MG VII 33 60 ych /Griddfana, ocha fal ych - yn beichaw /Pan fo yn cwynaw gwae ei gyd-ych. /Iesu, deg Iesu, im dangos GB II 26 192 /A'i dyddug, dybu Duw wrth ei throsi. /Ac nad fo yn ei fro fraint a theithi /Eithr tri mwg yn amlwg o' CBM IV 17 62 llwyf Dduw o ddewredd byd, /Ni rygolles nef ni fo ynfyd. /Ynfydrwydd awydd ewyg lafur - twn, /Anfedr y MeiG I 33 76 - Cain /Cyn rhyfel log lygriant enbyd; /Gwae a fo yno, difro difryd, /Dy-s-daaedd dolur, dygngur gymryd fochddwyreawg 1 PM V 24 58 Fochnant, cain amgant coedawg, /Am Fechain, yn fochddwyreawg, /Am eilfan Frychan Frecheiniawg - hefyd, fochfoch 3 CBM IV 6 176 pan brofir, /Pan wne_^l buddugawl beddau ir - fochfoch, /Byddyn droch a drychir. /Nid arlluddiaw rhi CBM III 16 128 gwn gynnif, ei ysgwyd yng ngnif, /Ei ysgwyddau fochfoch, /Ei dreiswayw, ei dreiswan mor groch, /Ei dros PM V 10 90 rhagor rhagoch, - wy_^r Cymru, /Cymriwai ddur fochfoch /Pan fu lew Loegrwys foloch, /Pan oedd llif Cei Fochnant 2 PM V 24 57 _^n, a gwaetffrau, /A gwaetffriw redegawg. /Am Fochnant, cain amgant coedawg, /Am Fechain, yn fochddwyr PM V 23 127 o, - gwyliwch! /Gwelator pwy'i lluddio! /Llwrw Fochnant edrywant ar dro, /Llwytgun llwyd llithwyd am ho Fochno 1 GM I 8 20 f hael o hil Iago /A gennis dra chas dra Chors Fochno, /A gyrchws glyw Fflandrys, a fflemychws i eu bre fod 44 LlF1 II 1 63 eiriaid hynaid, hynaws ysydd: /Ni ddeffryd ei fod a dan glodrydd /Dyffrynt diletgynt, diletgrefydd, /A CBM III 24 69 Erlid a berid o'i beriglaw, /Ernywed arnaf-i o fod arnaw /Ddeyerin dderwin: dir eu cuddiaw! /Er pan yw BF VII 56 8 agor yn gorfod, /Gwawr dragon; gwae Fo_^n o'i fod! /Bod heb walch ceinfalch! Cynhebyg - Drystan, /Aer PM V 2 53 /A chyngor angor i'm hangori, /Ni bydd celadwy fod caledi /Y men y'm chwerwer er chwant cronni. /Tey_"r GYC VII 36 10 olled! Gwae fi o'r dynged! /Gwae fi o'r clywed fod clwyf arnaw! /Gwersyll Cadwaladr, gwaesaf llif darad CBM IV 17 47 nyd. /Cyfraid oedd i'm plaid oedd i'm plegyd - fod /Cyfragod dyfod tu fy ngweryd; /Yn llwrw llwyth elfy DB VI 24 59 , /Llew gwaywdwn, ysgwn ysgwyd Geidiaw. /Gnawd fod cyfranc rhwydd rhagddaw - pan brofed, /A'i glywed ar SB II 24 26 yn wenwyn, rhad dad terwyn, torf ymandaw /Rhod fod falchrydd rhad fad fedydd, heidydd heidiaw, /Rhys Rh PM V 10 81 aer, /A gwedi can cad, can caer. /Carws Duw dy fod, fyd-ohen - Gymro, /Ar Gymru ydd wyd nen, /Ar bob dr DB VI 24 64 r fod rhuthr i ryngthaw - a'i esgar, /A gnawd fod gwyar o'r ymdaraw. /Gnawd yw o'i elyn hylithr wylaw EGM I 28 25 /Crist Eli Celi, can ufylltawd. /Na chysbyddwn fod heb ysbyddawd /Gwenwlad nef addef yn addfwyndawd. /G DB VI 26 20 cely, /Dy fodd, falch ei rodd, ryfeddyly, /Dy fod herwydd clod mal y'i clywy, /Dy fyrddoedd cyhoedd ti HF VII 23 27 las efyn /Gan fodd Llywelyn, llyw Cedwli. /Gan fod hir gymod heb gam inni /Gan ddidwyll gymwyll gymodi, GM I 8 18 _^ chedwyr Lloegr, a llwgr uddudd, /A gorfod i fod i fab Gruffudd! /Arddwyreaf hael o hil Iago /A genni EW VI 4 13 . /Canmlwydd ydd oedd rhaid, rhudd elwch, - ei fod /I fad gynnal heddwch; /Gwalch bryn, brenin ynialwch LlG VII 26 10 cyrchlam im cyrchu ataw, /Canyd hardd i fardd fod i wrthaw! /Gwrawl yw ei hawl yn hwylaw - yng ngryd, PB VII 2 20 ri dryll, gwersyll gorsedd, /Pen clod cyn no'i fod i'i fedd. /Ym medd aergyfedd (nid gofyged - taith), LlF1 II 1 3 Gwerthfawr Briodawr, Gwawr gwaredred. /Wrth ei fod im Rhwyf, a'm rhodded - awen, /Awdl deg dynghedfen, CBM IV 15 3 /A Duw gwyn yn gwybod, /Oedd iawnach i fynach fod /I'm gwrthfyn nag i'm gwrthod EW VI 1 11 y gallwn /Na byddwn ar dy helw? /Hardd i fardd fod i'th arddelw, /Hawdd i'r byd gennyd gynnelw. /Hawdd PM V 26 139 Ar bobloedd anghydfod. /Caniad Duw, ys diau ei fod /I'th gannerth cyn darmerth darfod. /Can-nid oes yma PM V 16 13 wrhydri, /Am luchfar gwanar, gwae fi! /Gwae fi fod llawrydd, llawen udd - gwendorf, /Gwynde_"yrn, heb LlF1 II 2 19 s ceryddaf. /Cerydd a ryfydd, ni ryfeddaf - ei fod, /O gyfannod clod er clud alaf. /O gofynnir pwy, py DB VI 24 61 fed, /A'i glywed ar lled hyd yn Llydaw. /Gnawd fod ongyr gwy_^r gwedi gwyraw, /A chledd gwawr Gwynedd a DB VI 24 63 dd gwawr Gwynedd a gwaed arnaw. /Gnawd yn uthr fod rhuthr i ryngthaw - a'i esgar, /A gnawd fod gwyar o' PhB VI 14 29 /Adfyddaf nad arnaf yd orfyddid. /Eiddunswn-i fod Rhys, rhwysg ddiedfid, /Tra fai ddywawl Dduw yn ei DB VI 24 66 raw. /Gnawd yw o'i elyn hylithr wylaw /A gnawd fod tafawd diwyd iddaw. /Gnawd ysgafael hael yn hwylaw - GM I 7 26 ed; /A hwyaf arnaf ernywed /Ar ddeurudd Fadawg fod tydwed. /Tydwed doydd fedd! rhith fyth fydd Cymru /A HF VII 22 7 led am ged, am geinion. /Diffrwythws daear o'i fod yng ngharchar, /Aed a'i ca_^r gan wyllon, /Dilwfr, g MeiG I 33 73 i llafur lles yn ei ysbryd, /Ysbaid fer fydawl fod ym mhenyd. /Gwae a e_^l yng ngham yng nghymhlegyd - LlG VII 25 30 _"ed. /Llwyr y gw_^yr, gwrawl dy weithred, /Dy fod yn arglwydd eurglawr drefred, /Y neb a'th welo, wrth DB VI 31 41 gwyllion, /Am fa_^r trwm tramawr goffeion, /Am fod yn eu tud hwy alltudion, /Am fawrweilch, aerfeilch a HOG II 6 44 i'r Dewin gwerthefin, - gwyrthfawr, /Gwrth ei fod yn Frenin, /Cysylltu canu cysefin, /Cerdd foliant, f CBM III 5 49 orthes neb, na'i thebyced! /Ni rhifaf-i ar fun fod yn galed: /Nid clod fy ngwrthod gwrth fy na_"ed! /A LlG VII 28 26 /Ys ceffych (ys cyffurf enwawg) /Wrth dy fodd fod yn gyfoethawg, /Ac yn y gorffen (gorffawg - anrhyde GYC VII 42 33 pawb yn adaw oed dibara. /Ni chaiff cyfoethawg fod yn hirhoeddlawg /Fwy no chynhinnawg na chynhenna. /Y LlG VII 24 83 /(Neud enwawg farchawg, feirch gorewydd!) /Ei fod yn hynod hynefydd - Gymro /Ar Gymru a'i helfydd. /Ef GM I 7 42 , /O Freiddin freenin freiddgar, /O Fadawg o'i fod yn naear, /O nenbren Powys, o ddraig ddragonwys, /O CBM III 14 13 yddwn hebod, /Nid ef oedd fy modd fy mod. /Gan fod yn unfraint, yn unfryd - a_^'m llyw /Llawfrydedd ni' CBM III 24 52 , gw_^r athrugar, /Gw_^r athrist ei feirdd o'i fod yn wa_^r; /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hir ysgar - ag CBM III 3 240 dorfoedd, niferoedd neifion, /Can fodd Duw can fod yn wirion: /A'm rhoddwy Gwledig gwleidiaddon /Drefre GRh II 28 37 lwyf glybod, /Can llonydd byw undydd bod. /Can fod yn wirion, wryd Hywlydd - Hir, /Y harchaf it, Ddafy D-5 VI 36 38 , /Na ddalied ddiau ddwy flynedd - ynghyd /Ei fod yn y byd hyd hirhoeddledd. /Paham nad edrych tlawd y DB VI 24 81 ergyr /Ac eryr rhyswyr heb eu rhusiaw. /Gnawd fod ysgwyd frwyd, friwdoll arnaw /Ac unbyn dengyn dengwl fodawg 10 PM V 24 40 gwasgarawg - glod, /A gwisgoedd a rhodd yn fyd fodawg, /Ac aur ac ariant wrth chwant chwannawg, /A meir GB II 26 62 a Dewi, dau niferawg, /Yd alwn bresen breswyl fodawg. /Breiniawl fyth fyddaf ban ddelwyf - yno, /Ny by PM V 24 26 teithi_"awg, /Freenin gwrdd drin, gwy_^r draul fodawg. /Cefaist elfydden Alaawg - ynial /O'th glau gle GM I 9 108 rais. /Caraf-i yr ednan a llarian llais /Cathl fodawg coed, cadr ei ethais. /Cyf-ym-golwch bun ban ym d PB VII 16 6 r. /O'i eryr bu oer golled /Dwyn Madawg, draig fodawg, drud; /O'i dy_^ digardd, hardd, hyfryd, /O'i way BF VII 48 22 Hil gwrawl breiniawl brenin Manaw, /Hil Madawg fodawg, fyd eiddunaw, /Hil Maredudd draws, hawdd drostaw D-2 I 2 24 , minnau (neu ffraw) molaf law ffraeth; /Muner fodawg, maer anheddawg, mareddawg, doeth; /Medel wisgi, GB II 26 37 llwyr deithi_"awg /Tra e_^l yn erbyn, er parch fodawg, /Padrig a'i luoedd yn lluosawg, /Ac ef a'n gwrth PB VII 14 28 Anwar yn aer frwydrdaer frys, /Enwawg, ruddbar fodawg, Rys MB I 3 90 , boed trugarawg /Wrth Ruffudd Gwynedd gwyledd fodawg; /Yng ngwlad nef boed ef yn dreftadawg, /N'ad ei fodfaddau 1 GYC VII 40 31 nt Crist a_^'i enau. /Ystyrient pum oes byd yn fodfaddau, /Pan aeth un Mab Duw, y dydd gorau, /I ddrws fodrwy 1 CBM III 5 105 s teg nwy rhywelwy!) /Ac a dan ruddem, ruddaur fodrwy, /Ac uch wyneb gwyn, gwinau fagwy. /Defawd a gadw fodrydaf 8 PhB VI 12 1 Pa gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, PhB VI 12 45 y, /Difwyn a gymer Duw fry. /Pa gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, PM V 25 5 rin beirdd fanieri. /Cymhwyllaf fy naf, Cymry fodrydaf, /Cymro celfyddaf rhywnaeth Celi, /Cymraisg Lyw PM V 10 6 elw, yr elw, yr alaf, - gan ddraig, /O ddragon fodrydaf, /Heb bant, moliant milioedd naf, /Heb bannu, g LlF1 II 4 36 ydd: /Hoed a'ch dwg, ywch digerydd: /Haid heb fodrydaf hu bydd. /Ni hu wyf lawen o lawer - achaws /O a PM V 27 3 af - Dduw /A ddigawn iach o glaf, /Milwrmilwyr fodrydaf, /Madawg lawdde_"awg, lary naf. /Naf Ne_^r, rha CBM III 23 10 /Priodawr Pennant, pennaf - uchelwr, /Uchelwyr fodrydaf, /Nid i flaidd praidd y prydaf /Namyn i flaidd CBM IV 18 17 raethawd a draethaf; /Neud milioedd a'th fawl, Fodrydaf, /O'th dorfoedd i'th derfyn uchaf. /Neud mi a f fodur 2 PM V 23 64 y rhydd arwydd yng ngwasgar, /Mal Arthur, cain fodur Cibddar, /Can a chan a cheinwyll a gwa_^r, /Cant a PM V 26 96 ed. /Ef gorau rhiau rhyaned /Er Arthur, llary fodur lliwed. /Ef dihiddl ei aur yn arffed - ffrawdd fei fodd 22 LlF1 II 2 56 n o'th wen adaf - ddiwedd; /Eryfaf dy fedd, dy fodd a wnaf. /Eryfant anant o aur, o ariant; /I'th lys, CBM III 21 101 lod iddaw! rhagddaw y rhagores. /Ugeinpunt o'i fodd a'm rhoddes - yn rhodd, /O'i farannedd ni'm diddole GB II 26 137 gosteg, /I foli Dewi, da Gymra_"eg, - eofn, /O fodd bryd a bron, o brydest chweg, /O brydest ddyllest GB II 26 161 r diddawr dim ni weli /Pesychwys, dremwys drwy fodd Dewi. /Merch brenin dwyrain doeth i Frefi /A phryd LlF1 II 1 59 yddyran o'i lan luosydd, /Rhyddylif cynnif can fodd Dofydd, /Rhodd gynnan Forfran, rhwysg diddan dydd. DB VI 25 43 r lesin, /Gw_^r a wnaeth o'r dwfr y gwin, /Gan fodd Duw, a diwedd gwirin, /Nos a wnaethpwyd, trais annw CBM III 3 240 ylion, /Can dorfoedd, niferoedd neifion, /Can fodd Duw can fod yn wirion: /A'm rhoddwy Gwledig gwleidi CBM III 3 135 sarff unbyn: /Sefis ef, sefid Duw gennyn! /Can fodd Duw yd fu'n ei ddilen, /Tud wledig, elwig elfydden, PM V 4 43 /O amgant llys Dygant fab Do_^n. /Ef a fo, gan fodd engylion, /Yn Nawgradd, yn newredd gwirion. /Ef ym HOG II 6 8 af ei theulu a'i thew annedd - ynddi, /Ac wrth fodd ei rhi rhwyfaw dyhedd. /Caraf ei morfa a'i mynydde DB VI 26 19 ychy, /Dy feddwl, nid cw_^l, can nis cely, /Dy fodd, falch ei rodd, ryfeddyly, /Dy fod herwydd clod mal SB II 24 2 m-rhoddwy, rheiddun Arlwy, erlid cyngor /Rhodd fodd fedru, rhif brif brydu, brydest ragor, /Rhwych w_^y CBM IV 16 147 fwyrain glain, gloywhaid, /Duw a'm rhodd Rhwyf fodd feddyliaid, /Rhan ddiddan gorchlan gorcheithlaid, / LlG VII 28 26 awg. /Ys ceffych (ys cyffurf enwawg) /Wrth dy fodd fod yn gyfoethawg, /Ac yn y gorffen (gorffawg - an CBM III 24 112 ad cad cadrddor, ca_^r co_^r cyfrben, /Medrais fodd fy rhwyf ar fy rhwychren; /Mechde_"yrn meddgyrn me ES I 17 35 sar, /A'm rhoddud, rhwysg ufeliar, /Da rodd dy fodd heb dy fa_^r. /Dy fa_^r, Lywelyn, a fu fawr - i drw HF VII 23 26 i, /Ar oed byr, os tyr, torri - glas efyn /Gan fodd Llywelyn, llyw Cedwli. /Gan fod hir gymod heb gam i LlF1 II 3 68 m rhodd fedd, feiddiad trydar; /A'm rhodd fawr fodd, na'm rhodd fa_^r. /Os ba_^r hir esgar hwyr esgor - CBM III 24 66 ynt edryfynt wrth edrifaw /Rhodd a gefais, o'i fodd, o fudd ganthaw; /Eryr glyw glewaf, neuaf na ddaw, CBM IV 4 16 Mur moreb dau wyneb Dyfnant, /Dyfnais rodd o'i fodd o'i feddiant, /Meddgwyn maith a'n maeth o'i ariant, PB VII 8 22 wyd, ysgwn eurwledd, /Rhuthr ryn ni gais ran o fodd, /Rhugl iawn ei ddawn yn ei ddydd, /Rhuddbar, fawrf CBM IV 6 69 /Emys ffraeth yn ffrwynfawr a'm daw /O ffrawdd fodd udd, heb luddiaw; /Caffwn ei radau, caffawd ein gwa foddawg 1 MB I 3 41 o'i holl bechawd. /O gyfranc brenhinedd brain foddawg, /Pan fai gyfluydd o wy_^r gwychawg, /Atgoryn de foddha_"ed 4 DB VI 33 58 ynnais cyn ei fyned /Gan Ruffudd o'i fudd, o'i foddha_"ed; /Caffael iddaw nef o'i nodded - rhag drwg, / LlF1 II 1 7 e_^n rheg eidduned, /Can am rhydd Dofydd dogn foddha_"ed - i'm rhan /I foli Cadfan, cedwyr nodded. /Ce LlF1 II 1 29 thref gan ei thrwydded. /Gwyn ei fyd a fydd, o foddha_"ed, /Men y trig gwledig gwlad Ednyfed; /Gwyn ei OC II 14 9 aw ddefnydd codded. /Dywallaw-di, fenestr, gan foddha_"ed /Y corn yn llaw Rys yn llys llyw ced: /Llys O foddhe_"ir 1 CBM III 3 109 llachar, rhy'i llochir, /A fo gwa_^r, gwell yd foddhe_"ir /Nog a fo anwar ac enwir! /Enwir dyn a e_^l i foddi 1 GM I 8 44 _^r beri, /Ar ffwyr ffwyr ffyrfgawdd, ar fawdd foddi; /A Menai heb drai o drallanw gwaedryar, /A lliw g foddlawn 2 GRh II 28 14 nawd it, Ddafydd, na dde_^l bryd - am fudd /Yn foddlawn i gennyd; /Gnawd it, ddraig ddragon wynfyd, /Dy CBM III 16 47 iaith wrth wynnawn, /Pa_^r odrudd, parawd fudd foddlawn, /Paladrgoch, paladur estrawn! /Gwnaeth gw_^r g Foelas 1 PM V 23 168 Dinbych, gwrthrych gorthoriant - ar fil, /A'r Foelas a Gronant, /A Dinas Emrais amrygant, /Amrygyr Nef foes 6 PB VII 10 27 th fyddin ddiarlloes, /A'th gynwan gadfeiddiad foes /A'th gynnar wlad i'th gynoes GM I 7 3 ued. /Ca_^r a'm hoedd ni'm hoes, corawg fynawg foes, /Corf eirioes eurfyged. /Caru dyn, nid dilys ogone CBM III 12 47 lan, /Hael am ran, am rwythyw, /Bu, trwy lewyd foes, gloes glyw, /Nid trwy lyfrder y deryw. /Can deryw MeiG I 33 52 wyn yr Eiddaw! /Eidduniant i ddyn ei ddwyn ar foes /I gymryd crefydd Cristionig groes, /Anwogawn wogly MB I 3 170 gaffo pen gwy_^r (pefr ymddired) /Gan engylion foes (ni'm oes neued) /Yn undawd Drindawd, drwy rybuched PB VII 18 11 n, wenwynig wrth Sais, /Un bai ni fynnai 'n ei foes, /Unben o unbyn Powys. /O Bowys, beues dihagr, /O folaf 10 CBM III 5 2 ynnawg drythyll, gorfynt - a ddygaf /Wrth ar a folaf, a folais-i gynt, /Cymrawd ewyn dwfr a'i dyfriw gw LlF1 II 1 171 nif /O du llanw a llif a llef dylan. /Dewrwr a folaf a folant beirdd byd, /Dewrwyr a weryd benyd pob gw CBM III 3 228 dwy afon; /Ei Sygynnab glew, gloyw roddion, /A folaf, a folant feirddon! /Caraf-i barch ei Harchddiagon CBM IV 6 298 th olud amdanaf, /A'th folant feirdd byd, a'th folaf, /A'th fo, hael hil Rhun, a unaf, /A'th orchymynna MG VII 33 73 n, /Ar hyd ffyrdd uniawn y'm harweddych. /A'th folaf, Duw Naf, nefoedd lewych, /Pwy ni'th fawl o'r sawl GB II 26 196 y foli; /A fynno nodded, cyrched Ddewi. /Duw a folaf er eirioled - im, /Can ni allaf-i ddim heb Dduw Tr LlF1 II 1 115 Ef a gymerth nef dros dref ei dad. /Dau w_^r a folaf fal y'm ceniad - Dofydd, /Dau deg, dau ddedwydd, d PM V 24 65 awg - berchen, /Barch wledig Hiraethawg, /A'th folaf, filwr pedrydawg, /A'th folant pymthecant cadeiria GB II 26 272 oeth Fo_^n a'm clyw, a'm gwerendau. /Y Gw_^r a folaf, gwir ogonedd, /Ni wnaeth na gwaeth na gwythlonedd PB VII 4 15 r, /Owain, borthiad brain, bronddor, /Dragon a folaf-i, naf ne_^r, /Draig ddiogel y'i gelwir. /Gelwir h folaid 3 LlF2 VI 10 29 ad a fad foler. /Mad bu ein llyw, yn llyther - folaid /A gaiff ei enaid ysbaid oesber. /Ni mad aned neb OC II 14 128 nghaled - Faelawr, /Dillwng carcharawr dyllest folaid. /Dywallaw-di, fenestr, fedd hidlaid - melys /I e PM V 6 22 iw ceinwiw can ryfygaid - ddyn, /Yn felyn, yn folaid: /Ef a'u rhydd yn rhwydd erfyniaid, /Ef rhy_"wr folais 1 CBM III 5 2 ythyll, gorfynt - a ddygaf /Wrth ar a folaf, a folais-i gynt, /Cymrawd ewyn dwfr a'i dyfriw gwynt, /Cym folant 5 LlF1 II 1 171 u llanw a llif a llef dylan. /Dewrwr a folaf a folant beirdd byd, /Dewrwyr a weryd benyd pob gwan, /Don CBM IV 6 298 'th welaf - yn fynud /A'th olud amdanaf, /A'th folant feirdd byd, a'th folaf, /A'th fo, hael hil Rhun, CBM IV 2 51 , /Beirniaid am regydd, beirdd am ragor. /A'th folant feirddion, dderwyddon ddo_^r, /O bedeiriaith dwfn CBM III 3 228 /Ei Sygynnab glew, gloyw roddion, /A folaf, a folant feirddon! /Caraf-i barch ei Harchddiagon, /Carada PM V 24 66 iraethawg, /A'th folaf, filwr pedrydawg, /A'th folant pymthecant cadeiriawg, /Rhy-th-fawl ar ysydd estr folawd 14 PM V 23 204 li_'ffant. /Can orfod pob rhod yn rhamant /Can folawd a_^ thafawd a thant, /Cain de_"yrn, cyn bych ddig CBM III 3 157 s llachar lluchnawd, /Lluch faran, lluchfan ei folawd, /Arfoliant urddiant, urdden wawd; /Berth Feifod, D-2 I 2 7 faddas cas amddifaid. /Cathl gyfystrawd, cyfan folawd clutawd atad, /Cyfrgain gennyd go_^r a chywyd cyh DB VI 27 2 Mau foli Crist celi, Culwydd, /Mawr folawd, didrawd, didramgwydd; /Maith y'm gwnaeth alaeth CBM III 1 16 ofur, yng ngofan - fy ngwawd, /(Pernawd parch folawd fal nad diflan) /Erchwyniawg esgar, ysgwyd trywan CBM III 26 76 wyd. /Ef o'i barth nid gwarth gwaredwyd /Gwawd folawd fal y derllyddwyd, /Ef guniad o gad ni gilwyd, /E CBM IV 9 20 yfair un cwblair cablawd /Nis cenais, cenif dy folawd. /Molaf w_^r clydwr, cludawd - ei eirchion /Ei ei EGM I 28 4 pan draethir draethawd /Pe_^r fegys pur felys folawd. /Perygl yw i ddyn ei ddiwyrnawd /Pan fo yng ngha MB I 3 2 Ei ryfeddawd, /Rhiau, Rhwyf elfydd, rhydd Ei folawd, /Rex rhadau wrno, rhy-n-bo-ni gardawd, /Rheg rhy ES I 21 28 ydu; /Prydestawd o'r Drindawd draethu, /Traeth folawd teilyngdawd dalu. /Cymhennaf yw in cymhennu - a_^ CBM III 26 18 i dadfer: /Teilwng i'm talu a'm rhodder /Treth folawd, traethawd nawd nawsber. /Terfysg yn rhagffysg yn PhB VI 14 9 toeth etwaeth na'm gwaeth wne_"id. /Pai achwir folawd y dylifed ffosawd /Dyrllyddiwn-i wirawd cyn byddw CBM III 16 103 n, /Blaengar glew gletyual Urien; /Blaengar ei folawd, yn harddwawd hyddestl, /Yn hywestl, yn hywen, /B CBM IV 9 170 dyfod ein dau. /Dy foli, filwr, hyd angau, /Dy folawd, ys tanwawd, ys tau, /Dy fardd da dothyw i'th odd folch 1 PB VII 18 6 ion cerddau difwlch /Gwe_^n, lawen lyw, ysgwyd folch, /Oedd teg am reg am rwyf gweilch, /Oedd tew am le folchlafn 3 PB VII 7 9 edun grair. /Crair nid amharchai creulawn - ei folchlafn /A'i falchlys yng Ngharawn, /Rhwyf blwng, rhwy CBM IV 6 295 'th alaf /A'th frondor a'th fro gadarnaf /A'th folchlafn a'th falch ymorsaf. /A'th folir, a'th welir, a DB VI 29 88 gas ei geisiaw dan gudd, /Gwalch oedd falch ei folchlafn uch grudd, /Gweilch oedd feilch am ei falch dd foled 2 LlF1 II 1 26 r, hygrair hygred; /Allawr Bedr i'w fedr yd yr foled; /A'r drydedd allawr a anllofed - o nef: /Gwyn ei CBM III 21 60 u beri; /Am Gadwaladr hael, hawdd ei foli /Pan foled haelon haelach no'r Tri; /Am Forgant gormant, gorm foler 1 LlF2 VI 10 28 ddeau yng ngoleuder, /Yng ngolau drefad a fad foler. /Mad bu ein llyw, yn llyther - folaid /A gaiff ei foli 31 GB II 26 194 amlwg o'i hamlenwi. /A fyn Duw, dybydd byth wy foli; /A fynno nodded, cyrched Ddewi. /Duw a folaf er ei GB II 26 156 awl a fedr roddi. /Rhwyf rhadau biau beirdd wy foli, /A lle_^n a llyfrau a'r llen bali. /Pan ddaeth o GM I 8 52 d cleddyf difri /Yn saith ugain iaith wy faith foli. /Arddwyreaf hael o hil balch Rhun, /O Faelgwn Gwyn LlF1 II 1 8 am rhydd Dofydd dogn foddha_"ed - i'm rhan /I foli Cadfan, cedwyr nodded. /Cedwis gwir ei dir a'i dey PM V 1 4 yddyd heb afrad /I filwr arwr, arwain na_^d /I foli cedwesti wastad, /I filwyr eryr, arf gwenwlad - a g DB VI 27 1 Mau foli Crist celi, Culwydd, /Mawr folawd, didrawd, didramg GB II 26 108 ydid rhydd. /Rhoddes Duw Dofydd, defnydd - o'i foli, /Dewi ar Frefi, fryn llewenydd, /Rhagor mawr uch GB II 26 136 deg, /Dy-m-gordden yn llawen llawer gosteg, /I foli Dewi, da Gymra_"eg, - eofn, /O fodd bryd a bron, o GB II 26 270 , /Pum allawr Brefi, braint i'r seiniau; /Ac i foli Dewi dothwyf i'r Deau, /Boed doeth Fo_^n a'm clyw, LlG VII 24 44 ryr ar geinwyr, gamwri - dinam, /Neud einym ei foli; /Eurgorf torf, tyrioedd olosgi, /Argae gryd greidi CBM IV 9 169 cyd cyn barau: /I gymod ein dyfod ein dau. /Dy foli, filwr, hyd angau, /Dy folawd, ys tanwawd, ys tau, LlF1 II 1 104 id pob amyd a phob amad - ynddi, /Llwyddyd im foli filwyr neirthiad. /Lluddedig fy ngherdd yng nghynra CBM IV 18 2 Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchwel iawn /I foli fy Rhi rhwydd, rhadlawn, /Un Mab Mair a bair byrnha EG VI 18 7 meidrawl /I brofi pob peth o bregeth Bawl, /I foli fy rhi, rhwyf angerddawl, /Rhyfel ddiochel, ddiochw LlG VII 24 5 anyd rhyfedd - dreth /O draethawd gyfannedd /I foli fy rhi, rhwyf Arllechwedd, /Rhuddfoawg freiniawg o PM V 23 8 iarchar. /Crist fab Duw dy-m-rhydd arllafar /I foli fy rhi rhwysg Odiar, /Llywelyn, llyw Prydain a'i ph PM V 2 32 de_"yrn, gedyrn gosbi, /Gwallaw im anaw enw dy foli, /Gwallofiad aur rad, Rodri - esillydd, /A syll di PB VII 18 18 d We_^n, hydrlawen, hy, /Mygrfeirdd magwyd o'i foli, /Gwawr destlfawr, distain tra bu, /Gwalch ceneddlf HF VII 23 6 laid teiluoedd lochi, /Gw_^r teilu teilwng i'i foli. /Gw_^r yng ngryd yn rhyd, gw_^r fal Rhodri - Mawr, CBM III 1 3 herdd, /O naw rhif angerdd, o naw rhyw fan, /I foli gwron gwryd Ogrfan, /Gorun mo_^r-gymlawdd a'i gogla DB VI 25 7 mal Aneirin - gynt /Dydd y cant `Ododdin', /I foli gwyndawd Gwyndyd werin, /Gwynedd bendefig, ffynedig MB I 4 1 Rex regum, Rhebydd rhwydd Ei foli, /I'm Harglwydd uchaf archaf weddi. /Gwledig gwlado CBM IV 9 3 dawd - cerdd /(Ni'm gwne_^l cardd o nebawd) /I foli Mab Duw dibechawd, /Dibechdoeth cyfoeth cyfundawd. DLlM II 18 25 n oddaith. /Ni tha_"wn, pei byddwn celfydd, /O foli Mab Duw diwenydd. /Cyn 'yn nwyn yn herw yn herwydd CBM IV 6 282 , bwrw lwrw lid anwar) /Bwyd adar o'i adaf. /O foli pair deon pyr dawaf? /O ddo_^r co_^r Coeling cynnel CBM III 21 59 ehau, barau beri; /Am Gadwaladr hael, hawdd ei foli /Pan foled haelon haelach no'r Tri; /Am Forgant gor MeiG I 33 2 g rhyferthi, /Rex, rhyngaf o'th rodd rwyddfodd foli, /Rhan eirian arawd draethawd deithi /I'm trugar Ar CBM IV 8 6 d gerdd fy ngherdd yng nghyflawnder /I gyflawn foli rhi rhwy dirper, /Yn urddiant foliant fal yd glywer PM V 5 70 muches! /Caffant fyrdd o feirddion eu lles /O foli Rhodri ryodres CBM IV 4 222 r dirion, /Gwledychawd molawd mil feirddion /I foli teithi Tey_"rnon: /Gwladoedd bair, cadair cadfaon / GRh II 28 26 Duw, wryd Benlli - Gawr, /Banllef beirdd i'th foli, /Trin elyn, tranc arglwyddi, /Traul meddgyrn, te_" foliaid 1 CBM IV 16 117 edydd, bendigaid - Riau, /Rhwyf rheiddiau rhad foliaid, /Molawd Duw, molaf a'i dywaid, /A'i molwy, nis foliant 18 LlF2 VI 8 12 yn elain - feddiant, /Arddelwawg hyddgant cwbl foliant cain. /Erddrym ced wychrym, cadoedd achwrain, /U BF VII 52 21 waith gwythlongar. /Gw_^r heirdd ei filfeirdd, foliant cynnar, /Gw_^r hardd-ddeddf dileddf ar da_^l bra MeiG I 31 1 Duw Arglwydd, erglyw Dy foliant, /Duw Rhoddiad a'm rhydd cyngweiniant; /Duw terw CBM III 3 176 ddbryd. /Pereiddwawd pernawd perhe_"yd, /Pe_^r foliant esborthant esbyd, /Pair cyfraith, cyfrwydd y'n c CBM IV 6 268 /Fal ymosgryn mawr Gawr Gamlan; /Gnawd canaf-i foliant fal Afan - Ferddig /Neu farddwawd Arofan /A fo c HOG II 6 46 fod yn Frenin, /Cysylltu canu cysefin, /Cerdd foliant, fal y cant Myrddin, /I'r gwragedd a'i medd fy m CBM IV 8 7 /I gyflawn foli rhi rhwy dirper, /Yn urddiant foliant fal yd glywer, /Yn awen barawd awdl burwawd be_^ DB VI 26 47 r faint dy fraint, frenin Cymry! /Can gwnaf dy foliant, fal y'i heddy, /O gwnei iawn o'm dawn ni'm diaw HOG II 6 51 d Borth Ysgewin. /Un yw'r fun a fydd cysefin - foliant, /Gwenlli_"ant lliw hafin. /Ail yw'r llall o'r p OC II 14 99 n yn llaw Forgant, /Gw_^r a ddyly gwawd gwahan foliant, /Gwenwyn ei adwyn, gwa_^n edrywant. /Areglydd d EW VI 5 7 /Dolur cwyn a'u cyffry; /Gw_^r gwrddblant hydr foliant hy, /Gwy_^r fraw, gwir frenin Cymru. /Cymru wawr CBM III 10 21 eu'm cyfarch. /Cyfarchaf i Dduw cyfarchddawn - foliant /I filioedd enwogawn; /Eurdorchawg farchawg feir BF VII 48 34 f gyn no'i orthaw, /Heirdd oedd ei filfeirdd, foliant iddaw. /Hardd Owain firain, fa_^r luchiaw - yng PM V 23 197 Ef a'm rhydd yn geugant. /Lliwelydd lletawd dy foliant, /Llywelyn, a Llywarch a'i cant. /Munerawd ym ma PM V 2 43 a_^l flawdd, yn adrawdd dy wrhydri: /Cenais dy foliant mal nas ryganant, /Milwr pedrydant, pedrydawg ri HOG II 11 9 enddi yn gas! /Cyd gwnelwyf ar ddyn urddas - o foliant, /Ni'm gwna poen rwyddiant boddiant, pa dras! /T CBM IV 4 9 awr llaw ddichwant, /Llwybr llanwed llenwis ei foliant; /O'm mhrydest ym Mhrydain amgant /Amgrain bryd MG VII 33 75 , /Pwy ni'th fawl o'r sawl a ry-seilych? /I'th foliant soniant so_^n clych - a llyfrau, /Cerddau, telyn folir 3 CBM IV 6 296 rnaf /A'th folchlafn a'th falch ymorsaf. /A'th folir, a'th welir, a'th welaf - yn fynud /A'th olud amda CBM IV 5 25 awen canawon Ia_^l. /Canaon ceidrion, cadr yd folir - glyw, /Glew ddragon a gwynir, /Dau Fadawg enwawg CBM IV 6 185 m ydd ergryner crynoder ei fa_^r, /Ei faniar a folir. /Tryfrwyd wawd i'm priawd prydir, /Trefred fawr, foli'r 1 GYC VII 40 41 eb air gau, /A'n troso i bob trosedd gorau, /I foli'r Drindod drwy gardodau, /I garu Mab Duw yn ei wiw foloch 1 PM V 10 91 , /Cymriwai ddur fochfoch /Pan fu lew Loegrwys foloch, /Pan oedd llif Ceiriog lliw coch. /Cochfryn Cere folud 1 PM V 11 25 tud, /Gruffudd mynawg, udd mynud. /Mynud wrth folud, wrth filwyr - bu gwrdd, /Bu gorddwy ar allmyr, /C folwch 1 PM V 1 59 eisor cyfor cyfeddwch; /Cardd wahardd a wahan folwch, /Ca_^r dreigiau, dragon amddistrwch, /Cabl arnaw folwn 1 PM V 10 85 , hud wyd yn ben. /Pan ym gwnaeth fuledd na'th folwn, - fy rhwyf, /Nid rhyfedd na tha_"wn! /(Peryf nef, folwyf 1 GB II 26 73 n doethon dothwyf. /Ym mhlwyf Llanddewi, lle a folwyf, /Yd gaffwyf-i barch cyn nis archwyf, /Ac o blaid folych 1 MG VII 33 44 lych - fu fedydd, /Ffrwyth angau Dofydd, Duw a folych. /Cydsyniaist, gwedi cais nas gwetych, /A_^'r cna Fo_^n 9 CBM IV 2 16 droch llynges, aches achor, /Oedd amgen Gwaith Fo_^n a Gwaith Fangor, /Oedd amgoch Ystrad am ystryw po BF VII 53 29 ion, /Arfaeth Lly_^r, arf mawrwyr Mo_^n. /Gwae Fo_^n ac Arfon gorfod colli - rhwyf, /Rhwysg angerdd Eli GB II 26 271 /Ac i foli Dewi dothwyf i'r Deau, /Boed doeth Fo_^n a'm clyw, a'm gwerendau. /Y Gw_^r a folaf, gwir og GM I 9 13 yntefin /Yn ethryb caru caerwys febin. /Pell o Fo_^n fain yd fydd twythwal werin, /Esmwyth ysydd imi as PM V 9 2 Rhag rhwy Dygannwy dygynwyre - glyw, /O Fo_^n hyd Fynyw llyw llu angdde, /Dyrydd i dorf dyre - o BF VII 50 31 cywiraf, /Gw_^r cywirgoeth doeth, detholaf - o Fo_^n /Hyd yng Nghaer Llion, y lle tecaf; /Gw_^r fu Lywe CBM III 24 164 nedd Coeling, coelfudd cerddorion, /O Arfon, o Fo_^n, o Faelgyning; /Wedi cad wosudd, mawr mygrfudd mi BF VII 56 8 yw gwrdd rhagor yn gorfod, /Gwawr dragon; gwae Fo_^n o'i fod! /Bod heb walch ceinfalch! Cynhebyg - Drys OC II 15 32 Dos, farchawg arfawg, Arfon /A dywed ein dyfod Fo_^n. /Teulu Owain hael hawl ddiolaith - Lloegr, /Lluos fonedd 16 D-5 VI 36 9 Duw nef o'i dangnefedd /Ym mru morwyn fwyn o fonedd - Anna /Duw Gw_^yl Faria fawr Gyhydedd. /Pan fu y LlF1 II 2 59 _^nt, ydd af. /Dragon ddraig Gwynedd, dragon o fonedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ni'th omeddaf. /Mi a fu_^m MG VII 33 34 ll eurych. /Dyfodiad gwastad gwiw ystyrych /Dy fonedd a'r wedd y'i harweddych, /Dylyed aeddfed a fetry CBM III 24 163 ing, /O'r glyw glew dywal ni da_^l ni ding, /O fonedd Coeling, coelfudd cerddorion, /O Arfon, o Fo_^n, LlG VII 24 147 Hawlwr gwlad arall, gwledig rhiau; /Harddedd o fonedd, faengaerau - dreisddwyn, /Hirbell fal Fflamddwyn GM I 12 17 enwyd /Yn agal gofal dyfal dyfrwyd. /Dyfrydedd fonedd! Fennig ydd wyd, /Dychrydd hun a hoen ha_^n pan PB VII 7 23 /O geneddl tey_"rnedd, /Gwawr llawr, lluosawg fonedd, /Gwalch cain, aerfalch cyn oerfedd. /Oer y'm daw DB VI 30 78 r, llu tey_"rnedd, /Mab brenin Cymru, cymraisg fonedd, /Gw_^r oedd a hanoedd, gorfoledd - gwerin, /O ia LlG VII 24 18 y'm, ys aml anrhydedd, /Lloegr ddifa o ddifefl fonedd; /Llewelyn gelyn, galon dachwedd, /Llary wledig g CBM III 3 25 f obrwy, obryn trugaredd; /Mad ganed o geneddl fonedd /Mawrwledig mawrwlad tyllyedd, /Mad gorau maddau GG II 31 35 an, hil Ywain Gwynedd, /Hil Madawg hydr fynawg fonedd, /Mwyniant cerdd, nid cardd ei ddiwedd, /Cyfedda CBM IV 4 126 ug Tegeingl, teg rysedd, /Rhysfa cad Cadelling fonedd, /Oedd tramawr trameirw yn nyedd, /Oedd trymle gw PM V 26 3 olofn tangnefedd, /Crist fab Mair a'm pair pur fonedd - synnwyr /Cyn syniaw enwiredd; /Carannawg Iesu, PB VII 5 27 gwanar, gwin a medd, /Tey_"rnllyw glyw, gloyw fonedd, /Tey_"rnllew nid byw, neud bedd! /Neud bedd dewr PM V 1 146 Ddafydd, o ddefawd y'th iawl /Brenhinedd urdd fonedd urddawl; /Bre ganre, geinrad ganhwynawl, /Bro gyn BF VII 50 39 (drymloes dromaf) /A gymero rhwyf rhywiocaf - fonedd /Yn rhan drugaredd, fawredd fwyaf fonheddig 1 GF VI 22 3 araith, gyfraith gyfran, /Gwenlloer gynhebig, fonheddig fan, /Gwynlliw eiry difriw, dyfrys hoedran, /G for 1 GM I 7 7 fraw frwyn dynged. /Cerais udd Powys, ceri fi for ddwys, /Cosb Lloegrwys, llaw hyged. /A heddiw ni haw fo_^r 15 DLlM II 18 45 ! /Mi ni'm dawr cyn de_^l dros elfydd /Llanw o fo_^r a llif o fynydd, /A nu bei gallwn ymgerydd - a_^ D CBM III 5 90 nwl, gwa_^r feddwl faith, /Gorne gwawr fore ar fo_^r diffaith. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn arlwy, /A MB I 3 164 if (nis dygif yn ddiabred) /Marwnad mur tewdor fo_^r ddylyed. /Cedernid rhewynt cyn no'i fyned, /Ergryn MB I 5 5 arglwydd llawr, llyw nifer. /Ni ddoddynt tros fo_^r etwaeth, /Pobl anhyfaeth Nanhyfer, /Gwyddyl, diefy PB VII 1 27 /Rhwym pebyll, bumdryll ba_^r, /Cad aerflawdd, fo_^r-gymlawdd fa_^r, /Cadarn ddilesg wrth esgar. /Hyddy BF VII 45 17 u gwawr hygyrchlawr hyged. /Cedawl Oronwy, cad fo_^r-gymlawdd - hardd, /Cardd wahardd, cerdd wahawdd, / PM V 22 23 Mechydd a Machawy; /O Lydaw, o draw, o drwy - Fo_^r Hafren /(Hyfriw y peleidr ym Mhorthaethwy), /O Ddy D-3 VI 19 15 r, gwa_^r, gwae dy alon! /Gwnaethost ffordd ar fo_^r i hwylforion - gynt /Ac yn eu lluchynt llochid mei CBM IV 4 249 /Nid gair gau, ef gorau gwron /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon! /Hyd Elfed, trefred trag Iddon, /Hyd Elf PM V 4 26 y nhafawd yn frawd ar Frython /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon. /Mi i'm deddf wyf diamryson /O'r prif fe LlF1 II 1 70 braisg io_^r, /Uchel lan Gadfan ger glan glas fo_^r. /Ni chollir o'i thir nac o'i thewdor - annedd /Tr LlF1 II 3 72 ebaf-i gan ei hepgor, /Ny hepgyr gleisiad glas fo_^r. /Ni hepgoraf-i rwyf GM I 8 35 chlynigion llwrw hirion lli, /A'r drydedd dros fo_^r o Norddmandi /Ar drafferth anferth anfad iddi. /A CBM IV 4 249 ynfawr Mo_^n. /Nid gair gau, ef gorau gwron /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon! /Hyd Elfed, trefred trag I PM V 4 26 Dey_"rnon; /Fy nhafawd yn frawd ar Frython /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon. /Mi i'm deddf wyf diamryso fo'r 1 EW VI 3 33 , /Ar lled byd: boed hirhoedlawg! /Hirhoedlawg fo'r gwas gwisg eurdudded - hardd, /Gnawd i'w fardd ofyg forach 4 CBM IV 4 46 ant, /Cadarn farn feirniaid westifiant, /Cyrdd forach, cyfeddach carant. /Cerddgar cyfarwar (cyfarwydd GG II 31 37 yniant cerdd, nid cardd ei ddiwedd, /Cyfeddach forach, fawredd- oruchel, /O'r achwedd orau o dey_"rnedd CBM IV 9 141 , /Torf eurgorf, eurgwyn gyfeddwch, /Cyfeddach forach fireinwch, /Cyfeddwalch cyfeddweilch elwch, /Elyf OC II 14 56 dau de_"yrn uch cyrn cyfrdan /Pan fu gyfeddach forach Forfran. /Dywallaw-di'r corn, canys myfyr - genny forad 2 CBM III 16 33 Argoedwys argleidrad, /Diachris carddwys cerdd forad, /Diechrys llwry llwyrwrys llwyprad, /Dieching we CBM IV 4 115 on, /Bugail Mo_^n, mall diredd; /O'i fawrwlad (forad farannedd) /Y'm rhodded rhifed anrhyfedd, /I'm hae forawd 1 MB I 3 12 nant, na phrydant wawd /I edwyn terwyn torf ei forawd? /Nid adfarn cerddau! Nid gau daerawd! /Ni ddug n Fordaf 2 PM V 26 105 fyged, /I'th eisor, i'th oes o haeled, /Wrth Fordaf a Nudd, pan rodded - rhuddaur /A Rhydderch afneue ES I 17 48 r, /Oes wogawn hwylddawn haelder. /Haelaf oedd Fordaf a'th fawrdad - am ged, /Ni'm gedynt arallwlad; /E fordai 1 HOG II 12 10 t trydydydd o Fai - trychanllong /Yn y llynges fordai, /A decant cynran a'i ciliai, /Cyfarf heb un farf fordwy 1 CBM III 5 97 , ceni'm carwy, /Neud lluddedig glan rhag glas fordwy, /Neud llawen awen, awel neud mwy! /Neud llawer y fordwyawg 1 MB I 3 79 camawn, iawn dywysawg. /Bu fedd eurgylchwy yn fordwyawg, /Toresid gormes yn llynghesawg. /Gwedy tonnau forddwyd 2 CBM III 26 89 oedd arswyd, /Gwayw trwy flwng trwy fwng, trwy forddwyd, /Gwayw i drais yn ais, yn ysgwyd, /Gwayw Einia CBM IV 6 219 frwydd, cyfarwyd - a_^ lladd /A_^ llafnau trwy forddwyd. /Mo_^r gyfran gyfred ei ddonion, /Mur mawrgor fore 6 CBM III 5 90 fanon fanwl, gwa_^r feddwl faith, /Gorne gwawr fore ar fo_^r diffaith. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn a PM V 14 32 o'm bod yn dde /Am lun gwa_^r forwyn liw gwawr fore, /Clywaf fy nghalon don fal tandde /Yn llosgi erddi PM V 9 4 e - orwyddawr /Hyd y llewych llawr gwawr gwymp fore. /Dychymysg aerffysg yn arfle - aesdur, /A_^'i gle CBM III 5 112 /Celedig fy hun yn hir ofwy - lle, /Yn lledrad fore gan afarwy. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di gywir GM I 13 16 d erof hiraeth (etgyllaeth echen) /Ac uchenaid fore; /Gnawd march o feirch rhabire /Yn farch dewr, yn f CBM III 16 146 Porthes gw_^r gwrddfalch yng nghynnor /Gw_^yth fore yn rhagre rhag io_^r, /Trais ar ei ysgwyd rhag ysgo forefwyd 1 CBM IV 6 205 eu ceinllith cw_^n cunllwyd, /Ceffynt feri_"on forefwyd, /Ceffitor ymdwr am Drwyd - hefelydd, /Twrch te forehun 1 GM I 9 57 thechaf drin drwy ymgythrudd. /Caraf-i eos Fai forehun ludd /A golygon hwyr, hirwyn ei grudd. /Caraf ei Forfran 2 OC II 14 56 yrn uch cyrn cyfrdan /Pan fu gyfeddach forach Forfran. /Dywallaw-di'r corn, canys myfyr - gennyf /Men LlF1 II 1 60 yddylif cynnif can fodd Dofydd, /Rhodd gynnan Forfran, rhwysg diddan dydd. /Rhy-i-gorug Duw ddau henef Forgannwg 2 D-1 I 1 45 wyn am dir, rhi rhaith cywir o hil Morgant, /O Forgannwg, o Rieinwg, rhadau rhwyddaint, /O Dey_"rnon, c DB VI 35 45 f o Gymro, /Penfro oddyno, Rhos oddyna. /Pymed Forgannwg, parha_"us ei wg, /Er a wne_^l o ddrwg, nis di Forgant 4 CBM III 21 61 i foli /Pan foled haelon haelach no'r Tri; /Am Forgant gormant, gormes Fenlli, /Gormeisiad, bleiniad, b OC II 14 98 orn, can ym puchant, /Hirlas yn llawen yn llaw Forgant, /Gw_^r a ddyly gwawd gwahan foliant, /Gwenwyn e PB VII 7 21 gud llwybr gwrdd-ddrud gw_^r. /Gw_^r glew oedd Forgant, gwrdd gledd - gogoned, /O geneddl tey_"rnedd, / PB VII 7 13 on ddigrawn. /Digrawn ar fy ngrudd dagrau - am Forgant, /Neu'm cynwant clwyfiant clau, /Hael enwawg, ho Foriddig 1 OC II 14 81 - oll /Gwirawd o ban, dy benfaddau!), /Ar llaw Foriddig, llochiad cerddau: /Cerddyn hyn ei glod cyn oer forion 2 PM V 4 40 u rhiau, nid rho_^n - ei gynna, /Ef cynnis tud forion. /Ef bu rhydd o'r rhwydd orchorddon /O amgant lly DB VI 31 55 eddau rheiddiau rhuddion, /I Aberconwy ceneddl forion, /Tri gorau dreigiau sy o'r dragon, /Tri gw_^r a foroedd 1 PB VII 4 7 id i'th wlad, leiddiad leifn, /Trethoedd tros foroedd, fa_^r dwfn, /Traul ced, rhwyf Dyfed, rhag d'ofn forwyn 5 GB II 26 24 t, /A goddef palfawd, dyrnawd tramaint, /I gan forwyn ddifwyn, ddiwyl ei daint. /Dialwys peirglwys perg CBM III 4 1 Gwelais ar forwyn fwyn, fawrhydig, /Golwg diserchawg, syberw, ceinm MG VII 32 3 gogoned, Mab i'n gwared, y Mab gorau, /Mab fam forwyn, grefydd addfwyn, aeddfed eirau, /Heb gnawdawl da PM V 14 32 i ddaw i'm bodd, o'm bod yn dde /Am lun gwa_^r forwyn liw gwawr fore, /Clywaf fy nghalon don fal tandde IRh VII 30 61 sg Gwenddydd, /Maith arwyrain cain cynedwydd - forwyn. /Main wyf yn gorllwyn gorllewenydd: /Ys mawr fy frad 6 GM I 7 101 wy_^r am w_^r, /Am wledig Edeirniawn. /Gwelais frad a chad a chamawn /Cyfrwng llew a llyw Merfyniawn. / LlF1 II 1 121 bodd eirchad, /Dau gefnderw oeddynt ni ferwynt frad: /Cadfan i gadw llan, ef a Lleuddad. /Cadr y ceidw EG VI 18 21 wys a glyw ei hawl. /Ef dyniad yng nghad Eingl frad freuawl, /Ef dandde rhuddle Rhuddlan is Gwawl. /Gwe PC II 21 11 - Hywel, /Hawl Echel (och arfaeth /Am ledrad frad freuolaeth!), /Ef a'i frodyr, mawrwyr, maeth. /Llas EGM I 26 22 wyry gall ddyall ddogni, /Gwraig nid oeddwn-i frad gariad genthi. /Gweryd rhudd a'i tudd wedi tewi, /G CBM IV 17 22 wr, /Gwedi golo dydd o dywyllawr, /Gwedi golwg frad gwoleuad gwawr. /Gwrth ioli Celi cyn neithiawr - da fradau 1 EGM I 27 55 on, dynion diamrau. /Gwae ef a'u peris, perygl fradau, /Pan wanpwyd Iesu yn Ei asau. /Gwedi doeth Ef i' fradawg 3 CBM IV 16 51 warthrudd cythrudd cythreulaeth. /Nid gwallawg fradawg fradwriaeth - Mab Duw /Er mab dyn dirparaeth; /P PB VII 7 15 m cynwant clwyfiant clau, /Hael enwawg, hoeddl fradawg frau, /Hydr nen cyn angen angau. /Dug angau riau CBM III 3 98 , /Preswylgoll drwydoll engir. /Present fradw, fradawg y'i gelwir, /Pobl byd yn ein gwy_^d y'n gelwir, fradw 3 CBM III 3 98 dognir, /Preswylgoll drwydoll engir. /Present fradw, fradawg y'i gelwir, /Pobl byd yn ein gwy_^d y'n g PB VII 4 20 Eingl, engyrth pob glew, /Terfyn gadw, tarian fradw, friw. /Briw rhagod rhagor anfedr, /Bradw ysgwyd, EW VI 4 24 w, /Esgor o'i dud, nad ydyw /Ysgor gadw ysgwyd fradw friw. /Briwgalch ei rodawg o ryw tymhestl - cad /C fradwr 1 GYC VII 40 16 u, /Gwae lwth o'i lithiaw yng Ngwenerau, /Gwae fradwr o'i frydion feddyliau, /Gwae ni chyrcho ffair off fradwriaeth 1 CBM IV 16 51 cythrudd cythreulaeth. /Nid gwallawg fradawg fradwriaeth - Mab Duw /Er mab dyn dirparaeth; /Pan gymer fradwyr 1 ES I 21 15 arparu, /Mor ddigwl Ei feddwl fynnu! /Mynesynt fradwyr fredychu - Crist, /Creulonedd heb allu! /Rhy'i g fradychwys 1 D-5 VI 36 24 ei argywedd /Can rhyfu i'r werin o enwiredd /A fradychwys Crist, Creawdr buchedd. /Cyfiawn a edau cyfan fragad 2 LlG VII 24 25 ew Cemais, llym drais drachywedd; /Lle bo cad fragad friwgoch rysedd, /Llwyr orborth hyborth heb gymw DB VI 27 35 Dduw o ddyfod ein harglwydd. /Wedi achadw cad fragad friwgwydd, /Wedi echwng teg heb atregrwydd, /Wedi fragawd 2 CBM IV 9 44 /Buelin oreurin wirawd, /Buarth llad llonydd o fragawd. /Buches cyrdd, cerddorion wasgawd, /Buchedd gly OC II 14 17 /Hirlas ei arwydd, aur ei dudded. /A dyddwg o fragawd wirawd worgred /Ar llaw Wgawn draws dros ei wei fraich 3 GB II 26 188 rhag ta_^n, tost yd wa_^n, tyst Duw iddi. /A'i fraich fraisg [ ] /A'i fryn gwyn uchaf uchel beri, /A ll GYC VII 41 26 wne_^l, gormod ryfel ryfawr gamau, /Ni bydd un fraich heb fwy no'i baich o bechodau. /Gwae hocedwr, gwa HOG II 6 31 dd. /Caraf y morfa ym Meirionnydd, /Men y'm bu fraich wen yn obennydd. /Caraf yr eaws ar wyriaws wy_^dd fraidd 1 HOG II 8 4 is synnwyr syniaw ar wreigiaidd /Ban ddywaid o fraidd weddaidd wofeg; /A'm dewis gydran, gyhydreg - a_^ frain 11 PM V 23 73 A dan se_^r, ysef ei amcan: /Adnes i franes, i frain ban - ddychre, /Dychrain gwy_^r yng nghreulan; /Gw CBM IV 6 119 sant rif nawcant celain: /Calanmai, celennig i frain. /Cred a ched a cherdd rhychyngain - i'th blaid, / MB I 3 116 , /Caith cwynynt, cerddynt gan elfydd, /Cnoynt frain friwgig o lid llawrydd. /Llenwid ddwyreawr ei fawr CBM IV 4 91 ion archfain, /I flaidd, rhudd ei fraw fudd i frain, /I feirdd dwfn, dyfryd a gofiain. /I Gynddelw oe CBM IV 1 27 waeddai gigfrain: /Marchogynt ar feirw, ar fil frain, /Marchogion Brynaich branes Owain! /Celyrnedd da CBM IV 13 13 r. /Rhif se_^r, rhwy cigleu, cigwledd rad - i frain /O freisgwyr ardwyad, /Cerrynt fy llyw nid lledrad CBM III 26 79 nwyd, /Ef wnaeth a_^ gwaedwayw gwaed abwyd - i frain /O Frynaich, tra adwyd: /Gwayw cynllew, cynlladd e HOG II 12 1 Pan fai lawen frain, pan ddyfrysiai - waed, /Pan wyar waryai, /Pan rhy EG VI 18 63 yhedd, mawredd mirain; /Yn Aberteifi tew oedd frain - uchben /Yn ydd oedd perchen parchus gynrain. /Oe SB II 24 16 lch yn aerfraw, /Coel cwydd celain, coelfain i frain yn fraith adaw. /Yn llawn llunwerth yn lle coelfer CBM III 16 219 dd ym Melltun. /Ys gnawd rhag Owain ysgafael i frain, /Ysgafaeth i faidd cun /Ar ysgwyd rwyd rhodwydd f fraint 18 GB II 26 20 ifiaint - yn deg /Ar don a charreg, a chadw ei fraint, /A chyrchu Rhufain, rhan gyreifiaint, /A gwest y LlG VII 24 9 grym Gruffudd etifedd; /Rhwysg frwysg fraisg o fraint a dewredd, /Rhudd barau o beri cochwedd; /Rhyw i GB II 26 192 dybu Duw wrth ei throsi. /Ac nad fo yn ei fro fraint a theithi /Eithr tri mwg yn amlwg o'i hamlenwi. / CBM III 11 39 in /A warawd rhag Lloegrwys /Rhan ei frawd, ei fraint a'i tywys, /Rhan ei chwaer na chweir o Bowys. /Cy PM V 7 7 wys, o beues Dyfnaint, /O Ynys Brydain, briawd fraint, /A'i Thair Rhagynys, rheg hoffaint. /Tey_"rnas i ES I 16 5 id in amau llyfrau lleen. /I Grist y canaf, ar fraint canon, /Ceinwawd o'm tafawd ar draethawd drw_^n. LlLl II 16 53 w_^r yn gware llawesan. /Dygychwyn, gennad, ar fraint ceiniad - call /A'th ddeall a'th ddyad! /Cyrch, f CBM III 3 80 n ni bwyf gywraint, /Cynddelw wyf, cynhelwaf o fraint: /Cerdd newydd i'm rhebydd rygaint, /Cain awen ga EGM I 28 39 wnaf, Arglwydd Naf, nerth pob ciwdawd. /Cadwn fraint dewaint, can ys defawd; /Duw Ne_^r ni gymer gam e GYC VII 36 44 aw! /Cwbl a was a las o law - ysgeraint, /Cwbl fraint ei hynaint oedd ohonaw, /Cannwyll tey_"rnedd, cad DB VI 26 46 ws De_"ws dawn ity - er gaint: /Ystyr faint dy fraint, frenin Cymry! /Can gwnaf dy foliant, fal y'i he LlF1 II 1 42 th naw radd nef yn ei drefydd, /Bendigedig fro fraint gynhewydd. /Bendigaid a daith o'i gyweithydd /Pan BF VII 51 32 alch arfod Geraint, /Gwawr gorsedd, frenhinedd fraint. /Llywiadr braint y saint, synied wrthaw - Dduw, PhB VI 15 28 wyr synnwyr senedd - saint, /Gw_^r a wy_^s ei fraint o frenhinedd. /Gorau yw gennyf-i gorfedd - neuadd PhB VI 12 29 dymddaith ganwaith gynt. /Cyntaf achubaf Echel fraint - rhag ba_^r /Hil Casnar, cas wythaint, /Nawdd Du GYC VII 43 1 Och hyd ar Frenin fraint ucheldaw, /Haeldad, goleuad llygad a llaw, /Na ch GB II 26 31 ifaint, /Dyrchafwys Dewi Brefi a'i braint. /Ei fraint wrth ei fryd i freiniawg - ysydd /A'i elfydd yn GB II 26 27 llesaint, /Dyrchafwys bryn gwyn, breiniawl ei fraint, /Yng ngw_^ydd saith mil mawr a saith ugaint, /Ar fraisg 12 GB II 26 188 _^n, tost yd wa_^n, tyst Duw iddi. /A'i fraich fraisg [ ] /A'i fryn gwyn uchaf uchel beri, /A llech deg CBM III 19 19 Rhwyddwan rhudd yn rhodwydd, /Yn rhodawg friw, fraisg arwydd, /Yn argledr im, yn arglwydd. /Detholais f CBM IV 17 87 ydd elfydd dybydd disbur. /Gwerthefin Frenin, fraisg Beniadur - byd, /Gwrthladded o'm bryd pyd pechadu CBM IV 8 54 er, /Yng ngoleuad rhad rhydamuner, /Yng ngolau fraisg fre, yn lle lleufer, /Yng ngoleufraint saint ydd GM I 8 61 naf, cain Owain eurwas. /Arddwyrews fy nhad ei fraisg frenhindad, /Ar awen amnad ei rad rhagfras; /Ardd CBM IV 5 99 awn, /Aer greulawn arf greuled, /Rhwysg frwysg fraisg freuawl dynged, /Rhwyd frwyd frwydrglwyf rhwyf rh D-2 I 2 21 io_^r(maws Bedr pedror) mawrgor gyfoeth; /Moes fraisg fre_"yr, moes wyrth fehyr, milwyr orwyth; /Maer c GM I 7 126 dd gwelw gwalchfrowys, /Frwysg ffe_^r ffraeth, fraisg grawnfaeth grewys; /Lliaws gwinau ffadw ffrawdd t GB II 26 58 ; /Edewid Bangu gu, gadwynawg /A'r ddau eraill fraisg i Frycheiniawg. /Ban dde_^l gofyn arnam-ni rhyby LlG VII 24 9 uthrlym grym Gruffudd etifedd; /Rhwysg frwysg fraisg o fraint a dewredd, /Rhudd barau o beri cochwedd; CBM III 3 230 f-i barch ei Harchddiagon, /Caradawg freinawg, fraisg roddion, /Cardd olaith olud esborthion, /Periglaw CBM IV 16 65 arfaeth, /Arfaf Naf, festig hynafiaeth; /Ef yn fraisg, yn fron ehalaeth, /Ef a ddaw i ddangos a wnaeth. fraith 2 SB II 24 16 rfraw, /Coel cwydd celain, coelfain i frain yn fraith adaw. /Yn llawn llunwerth yn lle coelferth, Lloeg GYC VII 36 55 wer mab heb dad gwedi ei adaw, /Llawer hendref fraith gwedi llwybr goddaith /A llawer diffaith drwy an fra_^n 2 PC II 21 37 Cedifor. /Fy nghalon a gryn rhag erchlais - y fra_^n, /Dechrau gwa_^n, dychrynais, /Gwae fi, pan 'i ha CBM IV 17 71 lur /I gan udd Prydain, prid ei hesgur. /Rhybu Fra_^n fab Lly_^r, llu rwymadur - mad /Yng nghamp yng ng franar 2 PC II 21 35 traws, /(Daeth tristyd i'm cyngor), /Yn naear franar Fangor /Doe, a dau fab Cedifor. /Fy nghalon a gry CBM III 24 37 t bennaf galar! /Neud gwarfedd meuedd, mynwent franar, /Neud gweryd Rhirid, rhwysg ufeliar. /Neud gordd franes 2 PM V 23 73 nis rhan /A dan se_^r, ysef ei amcan: /Adnes i franes, i frain ban - ddychre, /Dychrain gwy_^r yng nghr GRh II 28 5 rydar, trydydd Hael byd. /Dy fyd wrth dy fryd, franes - oborthiant, /Wyd berthdud oddiwes; /Dawn cyflaw Franfro 2 LlG VII 25 60 a ddalio - Powys, /Gwrddfar a gynnwys frowys Franfro. /Gorfoledd i fyrdd cyrdd a'i cyrcho, /Gorfynt PM V 23 142 r, llyw Prydain a'i chlo, /Llywelyn, lliaws ei Franfro, /Llary de_"yrn cedyrn cadosgo - yng nghur, /Ys frau 3 MeiG I 33 25 dda, ei ddefodau, /Cam gymydawg cas cysgeneddl frau, /Cyntaf a'i gestwng, gystudd angau /(Anghyfoeth a MG VII 33 26 rff a'i bump synnwyr, llwyr y'i llywych, /Caer frau ei dorau fal daear sych, /Caeadau parau perych - yn PB VII 7 15 t clwyfiant clau, /Hael enwawg, hoeddl fradawg frau, /Hydr nen cyn angen angau. /Dug angau riau, rwyf, fraw 13 GYC VII 36 1 Oer galon dan fron o fraw - allwynin /Am frenin, dderwin ddo_^r Aberffraw, /A MeiG I 33 47 uw dy ddifuriaw /O ddyllest present a phreswyl fraw, /Cyd ath fo-di golud (golau anaw) /Na'th dynnid ed BF VII 45 24 ywaeth, /Hyd Frawd (herw ddefawd hiraeth /Hoed fraw) damweiniaw dim waeth. /Gwaethwaeth y'n tragwnaeth DB VI 24 23 crog yn eiddaw: /Yng ngwaelawd uffern, afflau fraw - einioes, /Ydd oedd bedeiroes yn ymdaraw /A llu o GM I 7 6 ed. /Caru dyn, nid dilys ogoned, /Can dyddaw i fraw frwyn dynged. /Cerais udd Powys, ceri fi for ddwys, CBM IV 4 91 wion am eirchion archfain, /I flaidd, rhudd ei fraw fudd i frain, /I feirdd dwfn, dyfryd a gofiain. /I CBM III 21 157 rthred - o'i ddwyn, /Handwyf dirrwyn frwyn o'i fraw golled. /Yn amwyn Elfael, pan wnaeth Elfed, /Elfydd EW VI 5 8 ry; /Gw_^r gwrddblant hydr foliant hy, /Gwy_^r fraw, gwir frenin Cymru. /Cymru wawr warant! I'r werin - BF VII 48 3 ein pwyll am ein twyllaw: /Ing draha Efa a fu fraw - i ddyn, /Afal bu dechryn dechrau arnaw; /Angau po GYC VII 36 91 en draig oedd arnaw, /Pen Llywelyn deg: dygn a fraw - i'r byd /Bod pawl haearn trwyddaw; /Pen f'arglwy EGM I 28 8 Iesu trillu trallawd, /Pawb a ddaw ataw, pobl fraw, i'r Frawd; /Pobloedd byd dyfryd, eu difrawd - a wn GYC VII 36 61 cof dyn ni'm daw. /Oerfelawg calon dan fron o fraw, /Rhewydd fal crinwydd ysy'n crinaw: /Poni welwch PB VII 7 25 cain, aerfalch cyn oerfedd. /Oer y'm daw trais fraw tros ddifant - dragon, /Ar bob draig ys rhamant! /E frawd 13 PM V 4 25 ddon /Am olud termud Dey_"rnon; /Fy nhafawd yn frawd ar Frython /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon. /Mi i' CBM IV 9 6 bl barabl parhaawd, /Pe_^r awen, parha_"us hyd Frawd, /Ar lles llawr, llyw llafnawr llwyprawd, /Arllwyb CBM III 3 162 eg i'm terrwyn beiddawd, /A weles ni welir hyd Frawd, /Caer Rufain, ryfedd olygawd, /Caer uchel, uchaf PM V 1 101 . /Ef aerdyrch: awch cyrch nis cyrchwch - hyd Frawd, /Chwi o'i ffawd yd ffo_"wch. /Gnawd o'i law lawrf MeiG I 30 31 creto. /Duw Creawdr, Llywiawdr a'm llywo - hyd Frawd, /Defawd ddibechawd im a bucho. /O buchiant mawrfo CBM III 11 39 dwys - werin /A warawd rhag Lloegrwys /Rhan ei frawd, ei fraint a'i tywys, /Rhan ei chwaer na chweir o CBM III 26 7 ai haelder. /Digones pen glyw pan glywer - hyd Frawd, /Ffair ffosawd, ffwyrnawd, ffe_^r, /Cymyrrws ei h ES I 23 8 uant, etifedd, - ar Dduw /Yn y dyfydd pawb i'r Frawd gyhedd: /Uchaf (gwyry achaws gwirionedd) /Llwry gw DB VI 30 72 eth yw difa_"edd - hael /Heb fryd i'w gael hyd Frawd gyhedd. /Ys truan ei ran, rwyf mariannedd, /Ys drw BF VII 45 23 eth - o'i dymyr, /No'n damwain, ysywaeth, /Hyd Frawd (herw ddefawd hiraeth /Hoed fraw) damweiniaw dim w EGM I 28 8 u trallawd, /Pawb a ddaw ataw, pobl fraw, i'r Frawd; /Pobloedd byd dyfryd, eu difrawd - a wneir, /Ar n CBM IV 5 140 , trais ei ddefawd, /Fal yd las Breichfras ei frawd. /Rhudd feddrawd a'u ceidw wedi cain - woddew /Ar GwB VI 17 16 danc aerdranc aerdrawd, /Arf glyw a glywir hyd Frawd! /Rhuthr a ddug (nid ffug) ffwyr ddilyn - Brynaich frawdlan 1 CBM IV 16 205 yng nghroes bedryfan; /Gw_^r a wy_^s a frys i frawdlan, /Ef a ddaw (nid ataw) Ef atan. /Pan wne_^l Duw frawdwr 1 GYC VII 40 63 iau, /Gwae a dreulio'n ofer ei amserau, /Gwae frawdwr a frodio gamfarnau, /Gwae raglaw a'i ruglon ddir frawddus 1 PB VII 11 25 ais na thrais na thranc. /Tranc ar bob Ffranc, frawddus gylch /Gwnaeth fy llyw, llew ysgwydfwlch; /Maig fre 3 PM V 9 19 ffe_^r ffyrfne. /Pan ddifwng trawsflwng tros fre ei dreision, /Ysgylfion ysgylfe, /Rhag colofn lliaws GM I 9 130 erllyddid fy neddf fy newisaw /Yng Nghadelling fre fro Dysiliaw. /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aber Dau, / CBM IV 8 54 ngoleuad rhad rhydamuner, /Yng ngolau fraisg fre, yn lle lleufer, /Yng ngoleufraint saint ydd aswyner Frecheiniawg 1 PM V 24 59 Fechain, yn fochddwyreawg, /Am eilfan Frychan Frecheiniawg - hefyd, /Bu Hirfryn berchennawg. /Rhag fy fredychu 1 ES I 21 15 /Mor ddigwl Ei feddwl fynnu! /Mynesynt fradwyr fredychu - Crist, /Creulonedd heb allu! /Rhy'i gellynt, freenhiniaeth 1 CBM IV 17 118 wn ninnau, heb swysau saeth, /Gan ein Duw fry freenhiniaeth! /Breenhinedd Ben, ban yth aned, - Hael, / freenin 3 EW VI 5 42 Rhacter ei nifer, naf llednais - ei hil, /Hael freenin Cemais; /Gwayw dur yn yd draul gur trais, /Gwae GM I 7 41 iw, aesfrau, /O'i angau anghlaear, /O Freiddin freenin freiddgar, /O Fadawg o'i fod yn naear, /O nenbre PM V 24 26 gymynawg. /Y Dehau neud tau fal teithi_"awg, /Freenin gwrdd drin, gwy_^r draul fodawg. /Cefaist elfydd Frefi 6 BF VII 54 44 cyreifaint, /Ymhlith harddfraint saint Senedd Frefi GB II 26 139 chweg, /O brydest ddyllest ddull ychwaneg, /I Frefi a Dewi, doeth Gymra_"eg. /Diogel ei nawdd i'r neb GB II 26 162 drwy fodd Dewi. /Merch brenin dwyrain doeth i Frefi /A phryd a gweryd i gyd a_^ hi /Wrth glywed da_"ed EGM I 26 48 iawl deddfawl Dewi /A deg cymaint saint senedd Frefi. /Am fun a fudydd ei hamnoddi /Ar gystlwn pryffwn GB II 26 286 worment tiredd, /Dybuant i gyd i un orsedd, /I Frefi, ar Ddewi dda ei fuchedd, /I gymryd Dewi di gymrod GB II 26 109 oddes Duw Dofydd, defnydd - o'i foli, /Dewi ar Frefi, fryn llewenydd, /Rhagor mawr uch llawr rhag lluos frehyrau 1 GM I 9 142 llad i'm goddau /Yng ngwaith Maes Carnedd can frehyrau. /Dyhepgyr alaf, elyf ddoniau, /Dychlud clod Br freiddgar 1 GM I 7 41 rau, /O'i angau anghlaear, /O Freiddin freenin freiddgar, /O Fadawg o'i fod yn naear, /O nenbren Powys, Freiddin 4 DB VI 25 12 , taer ym mrwydrin, /Gwrawl ei fflamdo am fro Freiddin. /Er pan orau Duw ddyn gysefin, /Ni wnaeth ei g GM I 7 41 o'i oesfriw, aesfrau, /O'i angau anghlaear, /O Freiddin freenin freiddgar, /O Fadawg o'i fod yn naear, GM I 9 6 osau yn achadw ffin /Gorloes rydiau dyfr Dygen Freiddin. /Gorlas gwellt didryf, dwfr neud iesin, /Gordd GM I 9 55 nnudd, /Ac er bodd a'm dennairch o du balchfre Freiddin /Nid athechaf drin drwy ymgythrudd. /Caraf-i eo freienin 6 GRh II 28 42 /Cerennydd, herwydd or na haeddais - fa_^r /Ar freienin Cemais, /Y harchaf, llary naf llednais, /Llyw g PB VII 15 5 'th fyddin, Grist, Frenin fry. /Wrth Dduw fry, Freienin coeth /Rhys rhuglfrys, freisgfawr dylwyth, /Lla BF VII 55 2 Duw a ddug ataw (buddwaglaw byd), /Deddfawl Freienin, Dewin diwyd, /Dewrddraig Edeirniawn, gedernid GM I 12 27 g annwyd, /A gwely a thy_^ a thes aelwyd. /Eli Freienin, elwch ydwyd, /Nid e_^l i'th blegyd neu ryblygw PM V 29 12 i dyly, /Wrth Dduw ydd iolaf hynny, /Werthefin Freienin fry. /Braisg de_"yrn cedyrn, cad ognaw, - llawh ES I 17 14 olwalch buddugfalch byddin; /Llywelyn, lleerw freienin, /Llary ddefawd llyw gwyrddrawd gwydrin. /Nid w freinau 1 MG VII 32 1 Mab a'n rhodded, Mab mad aned dan ei freinau, /Mab gogoned, Mab i'n gwared, y Mab gorau, /Mab freinawg 1 CBM III 3 230 on! /Caraf-i barch ei Harchddiagon, /Caradawg freinawg, fraisg roddion, /Cardd olaith olud esborthion, freinawl 1 ES I 21 4 Mair o Iesu. /Mad ganed Ei bronged o'i bru /O freinawl ganmawl gynyddu. /Ef yn llwyr a'n gw_^yr, Ef go freiniau 1 EGM I 27 47 l er Dy gethrau. /Dy Grog groes wyddin, frenin freiniau, /Diffyrth chwech oes byd rhag pyd poenau. /Ymh freiniawg 6 PM V 19 31 n - galon, /Galofydd hil Merfyn, /W_^yr Madawg freiniawg, enwawg hy_^n, /Mab Iorferth, mad ganed urddyn BF VII 44 24 awr gwerthfawr Llan a'i gortho /Gadawg, gadarn freiniawg fro. /Ym mro Dewdwr gw_^r gwrdd yn argae - tri PM V 1 99 wi i goed - i gad nwy beiddwch! /Ef i fryn, i freiniawg gyfrwch: /Chwi i bant, difant dyfrydwch. /Ef a LlG VII 24 6 /I foli fy rhi, rhwyf Arllechwedd, /Rhuddfoawg freiniawg o frenhinedd. /Rhyfyg Udd Cesar, treisfar tros LlG VII 28 13 wyf, glud fygedawg. /Rhugl eryr ongyr, angerdd freiniawg, /Rhagflaen cad, cadarn dywysawg, /Rhagod, gyn GB II 26 31 wi Brefi a'i braint. /Ei fraint wrth ei fryd i freiniawg - ysydd /A'i elfydd yn rhydd, yn rhieddawg; /A freiniawl 3 PM V 28 3 erddau, /Cerddwys hael yn nhangnef /Carno fro, freiniawl addef, /A gwedi Carno, caer nef. /Nef i'r gw_^ GYC VII 36 103 gwendorf Gorf) /Gorfynt hynt hyd Lydaw, /Gwir freiniawl frenin Aberffraw, /Gwenwlad nef boed addef idd BF VII 54 39 d, roddfyged Ri, /I gwbl o'r seiniau, i Gybi - freiniawl, /I hael ysbrydawl, ddeddfawl Ddewi, /I Fair, freisgaf 1 LlG VII 25 19 ddwisg ar lled /O gywan amws ar ei ganfed; /Ti freisgaf mab dyn o dir Cred - a wn, /Ym mhrifgyrch, pry freisgddawn 2 CBM III 26 115 d bryffwn /Praff edlid ysid ysaffwn. /Dyfnaswn freisgddawn o freisgrodd Einiawn, /Da ddigawn a ddygwn, CBM III 16 43 id Caswallawn, /Pasgen wry_^s, pasgfeirch frys freisgddawn, /Pasgadur torfoedd, twrf eigiawn; /Pasgle c freisgfawr 1 PB VII 15 6 Wrth Dduw fry, Freienin coeth /Rhys rhuglfrys, freisgfawr dylwyth, /Llawer cerddawr, gwawr gwawdfaith, freisgfeirch 1 BF VII 53 23 Einawn - Yrth, /Nerthawglym Merfyniawn), /O'i freisgfeirch maeth ffraeth ffrwythlawn /A'i wisgoedd y'm freisgrodd 1 CBM III 26 115 ff edlid ysid ysaffwn. /Dyfnaswn freisgddawn o freisgrodd Einiawn, /Da ddigawn a ddygwn, /Nid oedd neb freisgwyr 1 CBM IV 13 14 se_^r, rhwy cigleu, cigwledd rad - i frain /O freisgwyr ardwyad, /Cerrynt fy llyw nid lledrad, /Cwr go frenhinaidd 1 LlG VII 25 82 gr arag, wrawl fflamdo, /Dewrwalch tey_"rnaidd frenhinaidd fro; /Doniawg yw fy llyw, llafngoch Gymro: / frenhindad 1 GM I 8 61 in Owain eurwas. /Arddwyrews fy nhad ei fraisg frenhindad, /Ar awen amnad ei rad rhagfras; /Arddwyreaf frenhindawd 1 EGM I 28 33 r arwr a'n rhywarawd. /Pan ddoeth Iesu fry o'i frenhindawd /Ydd oedd pym oes byd yn gyd gaethnawd /Yng frenhinedd 3 BF VII 51 32 Gwalch aerfalch arfod Geraint, /Gwawr gorsedd, frenhinedd fraint. /Llywiadr braint y saint, synied wrth PhB VI 15 28 wyr senedd - saint, /Gw_^r a wy_^s ei fraint o frenhinedd. /Gorau yw gennyf-i gorfedd - neuaddawr, /Lly LlG VII 24 6 i, rhwyf Arllechwedd, /Rhuddfoawg freiniawg o frenhinedd. /Rhyfyg Udd Cesar, treisfar trosedd, /Rhuthr frenhiniaeth 1 ES I 15 6 ha fi, fy Rhi, yn rheolaeth - nef /I'th nodded frenhiniaeth. /Bendigws De_"ws dialaeth /(Diwolo Ei wele frenin 25 EW VI 6 44 buddugawl byddin, /Cadr rhyd, cadw i'th fryd, frenin DB VI 24 92 /Dyn yn fyw ni faidd ei dreisiaw, /Duw fry am frenin Aberffraw GYC VII 36 103 Gorf) /Gorfynt hynt hyd Lydaw, /Gwir freiniawl frenin Aberffraw, /Gwenwlad nef boed addef iddaw PB VII 20 16 yn gwawr trylwyn, trwy hiraeth, /Duw fry, dewr Frenin, a'i gwnaeth. /Gwnaeth a_^'i law aerfraw afreol - ES I 16 32 'th gaer urdden, /Gelli it pob defnydd, froydd Frenin; /Can wyd Tri, nid rhaid it amgen, /Can wyd Dau ( LlG VII 24 155 clau) /Mal Arthur wayw dur ei derfynau, /Gwir frenin Cymru cymraisg ddoniau, /Gwrawl hawl, boed hwyl o EW VI 5 8 gwrddblant hydr foliant hy, /Gwy_^r fraw, gwir frenin Cymru. /Cymru wawr warant! I'r werin - nid hawdd, DB VI 26 46 s dawn ity - er gaint: /Ystyr faint dy fraint, frenin Cymry! /Can gwnaf dy foliant, fal y'i heddy, /O g DB VI 27 60 rhyd. /Golau y dug Duw ein diebryd - fry, /Am frenin Cymry cymrwyn ergryd. /Gwir yw marw gw_^r garw am DB VI 26 22 edd cyhoedd ti a'u cehy, /Dy fyd wrth dy fryd, frenin Cymry! /Erwan yw inni, o mynny, /Aerwalch balch, HOG II 6 44 win gwerthefin, - gwyrthfawr, /Gwrth ei fod yn Frenin, /Cysylltu canu cysefin, /Cerdd foliant, fal y ca ES I 20 2 Goganaf i Arglwydd gogonawl, /Gogoned Frenin, Dewin dwywawl. /Differ fi, fy Rhi, Rhwyf ysbryda GYC VII 41 10 'n canfod ac yn gwybod holl wybodau. /Nid oes, Frenin, De_"ws domin, dimyn eisau. /Pam nad ystyry parch D-1 I 1 23 nnig bair o blant Nefwy, /Gorwyr Edwin, gwrawl frenin, dilyfn ddenwy, /Draig angerddawl, twrf moroedd m GYC VII 36 2 Oer galon dan fron o fraw - allwynin /Am frenin, dderwin ddo_^r Aberffraw, /Aur dilyfn a delid o' GYC VII 43 1 Och hyd ar Frenin fraint ucheldaw, /Haeldad, goleuad llygad a llaw, CBM IV 17 87 wartherddydd elfydd dybydd disbur. /Gwerthefin Frenin, fraisg Beniadur - byd, /Gwrthladded o'm bryd pyd EGM I 27 47 gythraul er Dy gethrau. /Dy Grog groes wyddin, frenin freiniau, /Diffyrth chwech oes byd rhag pyd poena DB VI 33 45 thorrir, /A'i cadwo, cydymdaith cywir. /Cywir frenin fry gogoned, /Cyfarwydd Culwydd, rhaglwydd rhed, PB VII 15 4 /Da y dewisaist-ti hwnnw /I'th fyddin, Grist, Frenin fry. /Wrth Dduw fry, Freienin coeth /Rhys rhuglfr BF VII 50 26 rudd, gw_^r prudd, fegis Priaf, /Gw_^r gwiw yn frenin, fyddin falchaf, /Gw_^r hylwydd ei glod, gw_^r ha GM I 7 22 nired /Cyn arfod ein hoesfod fyged /Mor resyn, Frenin Gwyn Gogoned! /Gruffudd greddf ufel a grym hy Hyw MeiG I 30 25 o, /Crist Celi, fy Rhi, a'm rhyddhao, /Ac Ef, Frenin nef, a'm noddo - rhag gwall, /Ei ddawn a'i ddeall LlF1 II 2 40 thyw llyw glyw glewaf - yn nhrin, /Ar haelfron Frenin o'r llin llariaf. /Ysgor ddo_^r, ddurddor ddiacho GYC VII 41 52 myned yn lle caffed gweled golau /Gw_^yl fawr Frenin y gorllewin, llewych drefnau, /I gymryd gwledd fa fresych 1 MG VII 33 20 winddrych - fyned, /Un fyged gerdded a_^ gardd fresych. /Ceisaid gythreulaid a gythruddych, /Cas wybrai freuawl 3 CBM IV 5 99 er greulawn arf greuled, /Rhwysg frwysg fraisg freuawl dynged, /Rhwyd frwyd frwydrglwyf rhwyf rhwyddged EG VI 18 21 glyw ei hawl. /Ef dyniad yng nghad Eingl frad freuawl, /Ef dandde rhuddle Rhuddlan is Gwawl. /Gwelais MB I 4 22 drygioni. /Cefais-i liaws awr aur a phali /Gan freuawl riau er eu hoffi, /Ac wedy dawn awen, amgen ynni freuddwyd 1 CBM III 26 66 hirdraul na adwyd /Hael cedawl, hoeddlfreuawl freuddwyd. /Neu'm dothyw anaw o annwyd - fy ngherdd, /Fy freuddwydaw 1 BF VII 48 25 nt, blaidd ymwriaw. /Hirgwyn ysy'm dwyn, frwyn freuddwydaw, /Hirgawdd nid anhawdd im amdanaw, /Hir ddew freuner 1 ES I 17 44 dd, er cyhudd, ni'm cyll. /No cholled alaf elw freuner - o'm ta_^l, /Tebycach im lawer, /Heb eisiau neb freuolaeth 3 PC II 21 11 ywel, /Hawl Echel (och arfaeth /Am ledrad frad freuolaeth!), /Ef a'i frodyr, mawrwyr, maeth. /Llas arth CBM IV 17 115 hur, yng nghorffolaeth. /Cynyddwys Mawrwr mawr freuolaeth - gnif /Yn cynnif y brif briodoriaeth; /Cyny DB VI 27 96 i fyrddoedd cyhoedd cyhyd - edgyllaeth, /Am ei freuolaeth, hiraeth o hyd. /I'm Rheg y'i harchaf arch o' freuoledd 2 D-5 VI 36 46 edd - ddidaich! /Gwyn eu byd-wy, Frynaich, o'i freuoledd! /Mal y dug o'i deg enrhydedd /Y dwg Duw bawb GG II 31 44 diwyd, am ddiwedd - ysgar, /Anysgafn a w_^r ei freuoledd. /Ni bydd cyfoed pawb bumcan mlynedd /Nog y bu fre_"yr 1 D-2 I 2 21 aws Bedr pedror) mawrgor gyfoeth; /Moes fraisg fre_"yr, moes wyrth fehyr, milwyr orwyth; /Maer claer gy fri 3 MeiG I 33 18 ihedd dihun gymri. /Cymrodawg awydd cymradw ei fri /Cymrodedd pan fo pont Dewi. /Dwyre_"id tristid, wed GM I 14 18 r, o'r cyd, /O'r Mab, o'r Ysbryd, o'r iawnfryd fri, /O'r Drindawd undawd undras a_^ mi: /Un dra drugare GM I 14 37 Duw nef yn nwfr echwydd. /Achaws y dyfu uchel fri ym mru /Mair er mawrha_"u llu llewenydd, /Llawen fy friger 1 CBM IV 8 46 Saint clodfan Cle_^r /Cleddyfau cochion cochyn friger, /Ysgor ymddiffyn, pan ymddiffer - gwlad /Nid ef friw 5 PB VII 4 20 engyrth pob glew, /Terfyn gadw, tarian fradw, friw. /Briw rhagod rhagor anfedr, /Bradw ysgwyd, hud bly EW VI 4 24 gor o'i dud, nad ydyw /Ysgor gadw ysgwyd fradw friw. /Briwgalch ei rodawg o ryw tymhestl - cad /Cyn oer CBM IV 6 29 ff Llesgen - dir, /Hu molir maint ei len; /Hud friw calch am falch elfydden, /Hud wyf fardd i feirdd gy CBM III 19 19 lud, /Rhwyddwan rhudd yn rhodwydd, /Yn rhodawg friw, fraisg arwydd, /Yn argledr im, yn arglwydd. /Detho CBM III 21 24 n? /Py frys cyflafan yn gwa_^n gwaywddawn? /Py friw lliw llasar o lin Lleisiawn? /Py fydd glew a llew a friwaw 1 LlG VII 26 20 myfyriaw - ei gerdd, /Arwraidd angerdd, ongyr friwaw. /Rhwyf cywir cer tir Tysiliaw, /Rhwyddha_"ws De friwdoll 3 GYC VII 40 61 Er Ei gydarfoll, er y pymharcholl, /Er Ei arch friwdoll a'i archollau, /Er ca_^r Absalon, er cur Ei ddw DB VI 24 81 yswyr heb eu rhusiaw. /Gnawd fod ysgwyd frwyd, friwdoll arnaw /Ac unbyn dengyn dengwlad iddaw /A digawn PB VII 2 24 ed /(Am ysgwydd gawr, fawr fur ced, /Am ysgwyd friwdoll), golled friwennig 1 CBM IV 4 165 Ei farwnad ni ddiffig, /Aerllew tarf, torfoedd friwennig, /Arllaw lles, arlleng tres treisig. /Cyrdd ce friwgalch 1 GYC VII 37 2 Pai byw fy llyw, llew fflamddur, /Ysgwyd friwgalch, falch filwr, /Ni laddai gad goed Aber, /Ni by friwgig 1 MB I 3 116 th cwynynt, cerddynt gan elfydd, /Cnoynt frain friwgig o lid llawrydd. /Llenwid ddwyreawr ei fawr feysy friwgoch 1 LlG VII 24 25 ais, llym drais drachywedd; /Lle bo cad fragad friwgoch rysedd, /Llwyr orborth hyborth heb gymw_^edd. / friwgrau 1 GYC VII 40 63 r cur Ei ddwyfron, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwgrau. /Ydd archaf i'm Tad, Ysbryd a Mab Rhad /Ran o' friwgwydd 1 DB VI 27 35 ddyfod ein harglwydd. /Wedi achadw cad fragad friwgwydd, /Wedi echwng teg heb atregrwydd, /Wedi addef friwiaith 1 CBM III 13 42 rhwyf o'm rhwylwaith - molawd, /Nid moliant o friwiaith: /Delw y'm peirch a_^ meirch mygr hydaith, /My friwiau 1 GYC VII 40 104 , er Caer Absalon, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwiau, /Er Ei wir arfoll a chur Ei fron oll, /Er y pum fro 21 EW VI 4 8 ; /Gwawr llawr, llwyddedig bennaeth, /Gwae ei fro a'i frodyr maeth. /Maeth Madawg mynawg mynudrwydd - PM V 23 79 b lan, /Dygoch llawr dwygad fawr faran, /Un am Fro Alun, elfydd can, - a_^ Ffrainc, /Yn ffrawddus fal C PB VII 15 1 Dugost Rys ar frys o'i fro, /Dig im o'i ddwyn, gw_^yn gyfle; /Da y dewisaist-ti LlG VII 25 82 wl fflamdo, /Dewrwalch tey_"rnaidd frenhinaidd fro; /Doniawg yw fy llyw, llafngoch Gymro: /Ni ddwg Duw GM I 9 130 yddid fy neddf fy newisaw /Yng Nghadelling fre fro Dysiliaw. /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aber Dau, /Dych GB II 26 141 Diogel ei nawdd i'r neb a'i cyrcho, /Diogan ei fro ddiogyweg /(Rhag creiriau Dewi yd gryn Gro_"eg /Ac I PM V 1 109 ddug - prydfawr, /Gwy_^r Prydain rhwy gorug /O fro Echeifiaint uchelgrug /Hyd Wynfryn Llundain, lle clo GB II 26 192 ug, dybu Duw wrth ei throsi. /Ac nad fo yn ei fro fraint a theithi /Eithr tri mwg yn amlwg o'i hamlenw LlF1 II 1 42 endith naw radd nef yn ei drefydd, /Bendigedig fro fraint gynhewydd. /Bendigaid a daith o'i gyweithydd DB VI 25 12 naidd, taer ym mrwydrin, /Gwrawl ei fflamdo am fro Freiddin. /Er pan orau Duw ddyn gysefin, /Ni wnaeth PM V 28 3 f - cerddau, /Cerddwys hael yn nhangnef /Carno fro, freiniawl addef, /A gwedi Carno, caer nef. /Nef i'r DB VI 31 27 n yr abad, gwirdad gwirion, /A'i dug o'i olo i fro Frython. /Duw a'm gwnaeth hiraeth hir ofalon /Dyfod CBM IV 6 294 lwch /A'th wolwch a'th alaf /A'th frondor a'th fro gadarnaf /A'th folchlafn a'th falch ymorsaf. /A'th f PM V 23 137 ychwyn, a fyn a fynno. /Llwyr y dyd ei fryd ar fro - Gadwallawn /Fab Cadfan fab Iago, /Llary ysbar, ysb BF VII 54 14 ydr eu gwrhydri, /Gwy_^r hydraidd gw_'raidd am fro Geri, /Gwy_^r cyrchiad yng nghad, yng nghaledi - blw PB VII 9 2 dudd, udd prudd prafflu, /Cefais nid cyfyng dy fro, /Gwledig doeth cyfoeth cyfa, /Gwlad rhog diofn, col DB VI 35 57 t y'i fflemycha. /Un ar ddeg diwraidd Elfael, fro Hyfaidd, /Arwraidd o flaidd a'i harfeidda; /Deuddegf PM V 23 109 a'th ddwg yng ngodo; /Llywelyn, ef llosges dy fro, /Llas dy wy_^r tra lly_^r, tra Llwyfo. /Llwyr ddug LlG VII 24 35 dd, /Ni chaiff Sais i drais ei droedfedd - o'i fro! /Nis oes o Gymro ei gymrodedd! /Cymrodedd fy llyw, DB VI 35 43 tyrau Trefdraeth nad y_^nt trada; /Pedwaredd i fro pennaf o Gymro, /Penfro oddyno, Rhos oddyna. /Pymed BF VII 44 24 fawr Llan a'i gortho /Gadawg, gadarn freiniawg fro. /Ym mro Dewdwr gw_^r gwrdd yn argae - trin, /Trist Frochfael 2 CBM III 16 232 pedrydawg (pedriael - ei len) /Powys wen, wlad Frochfael, /Eurddyrn wa_^l, gleddyfal glywael, /Etifedd CBM III 15 14 ant ddiheuchwant erchwynnawg, - gwledig /Gwlad Frochfael Ysgithrawg, /Dyfnfedd a orchudd deifniawg /(De frodio 1 GYC VII 40 63 e a dreulio'n ofer ei amserau, /Gwae frawdwr a frodio gamfarnau, /Gwae raglaw a'i ruglon ddirwyau, /Gwa frodorion 4 BF VII 52 11 adr eu darpar: /Llywelyn a'i blant, blaengar - frodorion, /A'i haelion wyrion, oer eu galar. /Diwethaf CBM III 3 236 Yn untref untraul wleddolion, /Yn undawd Undad frodorion, /Can drugar, can wa_^r weryddon, /Can derrwyn PM V 4 3 yfflau doniau dyniaddon. /Amryw fryd, cy-baent frodorion, /Fu Ca_"in ac Afael wirion. /Ni bu bryd eisia CBM III 21 203 torf haelon, /Tri chlodfan gwalchlan, gweilch frodorion: /Golchynt eu deurudd dewr weision - o gad, /G frodyr 5 CBM III 28 21 a'm dwg, /Difa dewrblant da Dwywg. /Difeflwyr frodyr, frwydr efnys - yn nhrin, /Yn nhrydar anfelys, /C OC II 14 83 /Cerddyn hyn ei glod cyn oer adnau. /Dierchyr frodyr, fryd uchel ddau, /Diarchar arial a dan dalau. /C CBM IV 5 83 nt - yw /Nad y_^nt fyw fegis gynt, /Llas llary frodyr, gwy_^r gorfynt, /A ched lladded, lladdesynt. /Ll EW VI 4 8 r llawr, llwyddedig bennaeth, /Gwae ei fro a'i frodyr maeth. /Maeth Madawg mynawg mynudrwydd - wrth lyw PC II 21 12 arfaeth /Am ledrad frad freuolaeth!), /Ef a'i frodyr, mawrwyr, maeth. /Llas arth yn y gyfarthfa, /Llas fron 13 D-5 VI 36 29 /Er Ei archollau, doll gan dyllwedd: /Ei ddwy fron a fu ar fedd - ei Arglwydd /Na fyro awydd yn ofere CBM III 26 52 udd; /Cerddorion cerddasan rhagddudd /Ar llary fron, ar Frynaich gystudd, /Cerddau dwfn deifniawg ysy u CBM IV 16 65 rfaf Naf, festig hynafiaeth; /Ef yn fraisg, yn fron ehalaeth, /Ef a ddaw i ddangos a wnaeth. /Gwnawn er GYC VII 40 63 on, er cur Ei ddwyfron, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwgrau. /Ydd archaf i'm Tad, Ysbryd a Mab Rhad /R GYC VII 40 104 yfron, er Caer Absalon, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwiau, /Er Ei wir arfoll a chur Ei fron oll, /Er ES I 21 7 orwyrain a fu; /Ef a wnaeth daear cyn dyfu - i fron, /Fry o nef y'n canfu. /Ef gwnaeth haul hwylfawr le LlF2 VI 10 50 ym mru, ym mhrudd-der, - eron, /Deuwn rhag Ei fron Fryn Olifer. /Dyddaw Mihangel, fal y gweler, /Rhag D-2 I 2 27 e_^l farddoni mynogi gw_^yth; /[ ][ ] mynwinad fron, meddw don dros draeth; /Me_^r cerddau cain, myfyr GYC VII 36 1 Oer galon dan fron o fraw - allwynin /Am frenin, dderwin ddo_^r Aberff GYC VII 36 61 ywelyn, cof dyn ni'm daw. /Oerfelawg calon dan fron o fraw, /Rhewydd fal crinwydd ysy'n crinaw: /Poni w EG VI 18 102 dad. /Llachar fa_^r, aerfar erfyniad, /Llachar fron o frydau Gwriad, /Lluchiaint gweilch am walch gynif GYC VII 40 105 a'i fron friwiau, /Er Ei wir arfoll a chur Ei fron oll, /Er y pum cyfrgoll a'i archollau /Na bo_^m gol CBM IV 13 28 ta_^n trwy wa_^n, trwy agerw, /Ced hy cad fry Fron-yr-erw. /Erwan tey_"rnedd, te_"yrn udd - Prydain, / frondor 1 CBM IV 6 294 elyf a'th elwch /A'th wolwch a'th alaf /A'th frondor a'th fro gadarnaf /A'th folchlafn a'th falch ymo fronddor 3 CBM III 16 153 orf /A therfysg diachor, /A thrylew a thrylwyn fronddor, /A thrychion a thrychan elor. /Gelyn traws ryf CBM IV 9 52 awd, /Bri Brython, braint Saeson sangawd, /Bre fronddor, bron ddewrddor ddurawd, /Bryd gryd gryn, granw CBM IV 2 53 dwfn, o bedeiror; /A'th gyfarwyre bardd, bre fronddor, /(Cynddelw a'i cynnelw yn y cynnor) /A'th gyfe fronnau 2 GYC VII 43 17 r'llidiaw, /A'r gwaed yn ffrydiau ynghylch Ei fronnau, /A'i holl weli_"au heb eli_"aw, /A'i goron yn GYC VII 40 38 if sygnau, /A'n prynawdd er gwaed ei draed a'i fronnau, /A'n troses ar gyffes heb air gau, /A'n troso i frowys 1 LlG VII 25 60 ddiludd a ddalio - Powys, /Gwrddfar a gynnwys frowys Franfro. /Gorfoledd i fyrdd cyrdd a'i cyrcho, /Go froydd 2 ES I 16 32 garaf i'th gaer urdden, /Gelli it pob defnydd, froydd Frenin; /Can wyd Tri, nid rhaid it amgen, /Can wy IRh VII 30 5 charu o'i chaer newydd. /Hwyl orne heulfre ar froydd - glasfor /Pan fydd gloyw goror gorwymp lethrydd, frwyd 3 DB VI 24 81 eryr rhyswyr heb eu rhusiaw. /Gnawd fod ysgwyd frwyd, friwdoll arnaw /Ac unbyn dengyn dengwlad iddaw /A CBM IV 5 100 , /Rhwysg frwysg fraisg freuawl dynged, /Rhwyd frwyd frwydrglwyf rhwyf rhwyddged. /Llas dau gymynawg am DB VI 27 19 ydd. /Lladdawdd Duw arnam am ddwyn lleurwydd - frwyd, /Llafuriwyd ysgwyd ar ei ysgwydd. /Llew yn aer, frwydr 5 CBM III 24 11 nianc oes anni_"en! /Mor wyf ddirrwyn frwyn am frwydr anoddau /Braisg fab Gorgenau, brydau Bradwen, /Mo OC II 14 6 efred. /Deon a yrrais ddygyhused, /Diarswyd ar frwydr, arfau goched! /A rygoddwy glew gogeled - rhagdda CBM IV 9 26 elais-i udd, ni'm gwarthrudd gwrthrawd, /Gwrth frwydr crwydr creulawn dybyddawd; /Gwelais-i wledig dig, CBM III 28 21 , /Difa dewrblant da Dwywg. /Difeflwyr frodyr, frwydr efnys - yn nhrin, /Yn nhrydar anfelys, /Cad enwir LlG VII 25 9 , /Cawsam-ni udd pennaf pan yth aned! /Pan fai frwydr, eurgrwydr, aergun dynged, /Yrho_^d a'th alon pan frwydrdaer 1 PB VII 14 27 Ystwyll /Can ystyn meirch dilys, /Anwar yn aer frwydrdaer frys, /Enwawg, ruddbar fodawg, Rys frwydrglwyf 1 CBM IV 5 100 ysg frwysg fraisg freuawl dynged, /Rhwyd frwyd frwydrglwyf rhwyf rhwyddged. /Llas dau gymynawg am gymyn frwyn 5 CBM III 24 11 Aesawr annianc oes anni_"en! /Mor wyf ddirrwyn frwyn am frwydr anoddau /Braisg fab Gorgenau, brydau Bra GM I 7 6 Caru dyn, nid dilys ogoned, /Can dyddaw i fraw frwyn dynged. /Cerais udd Powys, ceri fi for ddwys, /Cos BF VII 48 25 Bleddynt, blaidd ymwriaw. /Hirgwyn ysy'm dwyn, frwyn freuddwydaw, /Hirgawdd nid anhawdd im amdanaw, /Hi CBM III 21 157 'm daw dywrthred - o'i ddwyn, /Handwyf dirrwyn frwyn o'i fraw golled. /Yn amwyn Elfael, pan wnaeth Elfe PM V 28 15 yw, /O'i athaw yn amwyn, /Post cadau cedawldud frwyn, /Powys dir, peues derrwyn. /Derrwyn yn amwyn am n frwynen 1 GB II 26 246 corn yd glywid, gloyw ei eiriau. /Cyn syrthai frwynen ar frynnau - o nef, /Nefoedd i gadau o'u hanodda frwysg 3 CBM IV 5 99 - ei ddawn, /Aer greulawn arf greuled, /Rhwysg frwysg fraisg freuawl dynged, /Rhwyd frwyd frwydrglwyf LlG VII 24 9 edd, /Rhuthrlym grym Gruffudd etifedd; /Rhwysg frwysg fraisg o fraint a dewredd, /Rhudd barau o beri co GM I 7 126 u eglwys; /Lliaws gorwydd gwelw gwalchfrowys, /Frwysg ffe_^r ffraeth, fraisg grawnfaeth grewys; /Lliaws fry 17 DB VI 24 92 g llaw, /Dyn yn fyw ni faidd ei dreisiaw, /Duw fry am frenin Aberffraw DB VI 27 59 rhudd yn rhyd. /Golau y dug Duw ein diebryd - fry, /Am frenin Cymry cymrwyn ergryd. /Gwir yw marw gw_^ PM V 29 12 Wrth Dduw ydd iolaf hynny, /Werthefin Freienin fry. /Braisg de_"yrn cedyrn, cad ognaw, - llawhir, /Can SB II 22 42 b Gruffudd, /Geleurudd, galarddig, /Dwyn Owain fry, coelfain ceinmyg /Dygant graig, aerddraig arddrusig PB VII 20 16 daeth; /Dwyn gwawr trylwyn, trwy hiraeth, /Duw fry, dewr Frenin, a'i gwnaeth. /Gwnaeth a_^'i law aerfra CBM IV 17 118 ynyddwn ninnau, heb swysau saeth, /Gan ein Duw fry freenhiniaeth! /Breenhinedd Ben, ban yth aned, - Hae PB VII 15 5 nw /I'th fyddin, Grist, Frenin fry. /Wrth Dduw fry, Freienin coeth /Rhys rhuglfrys, freisgfawr dylwyth, CBM IV 13 28 /Cyd ta_^n trwy wa_^n, trwy agerw, /Ced hy cad fry Fron-yr-erw. /Erwan tey_"rnedd, te_"yrn udd - Prydai DB VI 33 45 r, /A'i cadwo, cydymdaith cywir. /Cywir frenin fry gogoned, /Cyfarwydd Culwydd, rhaglwydd rhed, /Cywird EGM I 27 83 di llid ymlid yn ymladdau, /Gorpwyf-i gan Dduw fry, gwedi gwydiau, /Gorfod gorffowys baradwys bau /Myn DB VI 26 7 id it hynny! /Mawr y'th orug Duw Dad, Arglwydd fry, /Myfyr yw mai mwyfwy fyddy; /Dy faint, herwydd brai ES I 21 8 n a fu; /Ef a wnaeth daear cyn dyfu - i fron, /Fry o nef y'n canfu. /Ef gwnaeth haul hwylfawr lewychu, EGM I 28 33 'r Gw_^r arwr a'n rhywarawd. /Pan ddoeth Iesu fry o'i frenhindawd /Ydd oedd pym oes byd yn gyd gaethna PhB VI 12 44 u, /Diwygaf, honnaf hynny, /Difwyn a gymer Duw fry. /Pa gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch g EGM I 28 44 r Dduw addef nef fy llef llwyprawd /Yn edrinaw fry rhag y Drindawd, /I erchi i'm Rhi, Rhwyf nawrawd - g PB VII 15 4 dewisaist-ti hwnnw /I'th fyddin, Grist, Frenin fry. /Wrth Dduw fry, Freienin coeth /Rhys rhuglfrys, fre DB VI 30 38 d, /Diofelid Duw hwy ac eu tad /Yn y wenwledd, fry yn y wenwlad. /Gwlad fal cynheiliad y'i cynhelis, /G Frych 1 PB VII 13 14 ywawg Ros wrthrych, /Fu fy rhwyf, rhwysg Owain Frych; /Un o'i derfynau (dorf lewych - ysbys) /Ysbaddade Frychan 1 PM V 24 59 awg, /Am Fechain, yn fochddwyreawg, /Am eilfan Frychan Frecheiniawg - hefyd, /Bu Hirfryn berchennawg. / Frycheiniawg 2 GB II 26 58 Bangu gu, gadwynawg /A'r ddau eraill fraisg i Frycheiniawg. /Ban dde_^l gofyn arnam-ni rhybyddwn ofnaw DB VI 35 53 nywyllawn, /O Geredigiawn y'i dug yna. /Nawfed Frycheiniawg, naw cad cyndyniawg, /Fal Rhun Rhuddfoawg f fryd 15 LlF1 II 1 31 y trig gwledig gwlad Ednyfed; /Gwyn ei fyd ei fryd a fawrha_"ed - ynddi, /Fal eglwys Ddewi y'i digoned GRh II 28 1 Dafydd fab Owain, bwyf un fryd - a_^ thi /I'th ddewrfawr anwylyd, /Cas cardd, cer PM V 23 137 Lloegr gychwyn, a fyn a fynno. /Llwyr y dyd ei fryd ar fro - Gadwallawn /Fab Cadfan fab Iago, /Llary ys DB VI 35 8 ng ngryd, llawr gorfawr gwryd, /Llwyr y dyd ei fryd ar Frynbuga. /Lloegrwys i gysgu lluddwyd o'i ddeutu PM V 4 3 anhyrron; /Ampryfflau doniau dyniaddon. /Amryw fryd, cy-baent frodorion, /Fu Ca_"in ac Afael wirion. /N CBM IV 17 37 ist, cyfrdost benyd; /Cam yw i ddyn ddifanw Ei fryd, /Cynghraiff Di_"a_"wl cyngwl cywyd. /Cyngaws a fy CBM IV 5 37 rfaeth haelonaeth Heilyn. /Hael hyglau frydau, fryd eryr - yn aer, /Yn aros cyfergyr, /Hirgwyn brwyn br GRh II 28 5 a_^r trydar, trydydd Hael byd. /Dy fyd wrth dy fryd, franes - oborthiant, /Wyd berthdud oddiwes; /Dawn EW VI 6 44 edawl, buddugawl byddin, /Cadr rhyd, cadw i'th fryd, frenin DB VI 26 22 fyrddoedd cyhoedd ti a'u cehy, /Dy fyd wrth dy fryd, frenin Cymry! /Erwan yw inni, o mynny, /Aerwalch b CBM III 27 24 edwis, /Bu wrth wrfyrdd cyrdd ceinis, /Bu wrth fryd gwy_^r y gweinis. /Gweinidawg rhodawg rhad wellyng GB II 26 31 fwys Dewi Brefi a'i braint. /Ei fraint wrth ei fryd i freiniawg - ysydd /A'i elfydd yn rhydd, yn rhiedd DB VI 30 72 dd. /Digawn o bregeth yw difa_"edd - hael /Heb fryd i'w gael hyd Frawd gyhedd. /Ys truan ei ran, rwyf m OC II 14 83 n hyn ei glod cyn oer adnau. /Dierchyr frodyr, fryd uchel ddau, /Diarchar arial a dan dalau. /Cedwyr a' DB VI 27 23 wyddai a lithrai o'i helaethrwydd, /Lleiddiad fryd yn rhyd, yn rhodwydd - ongyr, /Och a wy_^r, am w_^r frydau 4 GM I 7 57 iarchar /A llawen cyni bo llafar. /Llawfrydedd frydau er Madawg ys mau, /Marth gofiau gyfysgar. /Aes gy CBM IV 5 37 rfyn, /Arfaeth haelonaeth Heilyn. /Hael hyglau frydau, fryd eryr - yn aer, /Yn aros cyfergyr, /Hirgwyn EG VI 18 102 achar fa_^r, aerfar erfyniad, /Llachar fron o frydau Gwriad, /Lluchiaint gweilch am walch gynifiad /Fa CBM IV 9 193 wg farchawg feirch gwinau, /Gwynfydig wrfrydig frydau, /Gwynfyd cyrdd ceinffyrdd cyfeddau, /Gwynfyd gwy frydion 1 GYC VII 40 16 th o'i lithiaw yng Ngwenerau, /Gwae fradwr o'i frydion feddyliau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau - C fryn 7 GB II 26 260 adwen y maen y maent ill dau. /Ysid hyn ar ei fryn gwyn golau - uchel, /Gan ochel drygoedd drygweithre GB II 26 189 n, tyst Duw iddi. /A'i fraich fraisg [ ] /A'i fryn gwyn uchaf uchel beri, /A llech deg dros waneg a th PM V 1 99 nwch: /Chwi i goed - i gad nwy beiddwch! /Ef i fryn, i freiniawg gyfrwch: /Chwi i bant, difant dyfrydw GB II 26 109 uw Dofydd, defnydd - o'i foli, /Dewi ar Frefi, fryn llewenydd, /Rhagor mawr uch llawr rhag lluosydd, /P LlF2 VI 10 50 ru, ym mhrudd-der, - eron, /Deuwn rhag Ei fron Fryn Olifer. /Dyddaw Mihangel, fal y gweler, /Rhag llu e D-1 I 1 10 gant, Dyffryn Mynwy, /Gw_"yr Benrhyn, Ystradwy fryn, Tywyn warwy, /Dyfed ddwygawn, Ceredigiawn, cyflawn LlF1 II 1 125 weilgi, /Cadr fab Eneas, gwanas gweddi. /Cadr fryn yw Tywyn, nid iawn tewi - ag ef, /Cadr addef nef ai Frynaich 3 CBM III 26 52 ddorion cerddasan rhagddudd /Ar llary fron, ar Frynaich gystudd, /Cerddau dwfn deifniawg ysy uddudd, /C D-5 VI 36 46 Dduw, am eurgledd - ddidaich! /Gwyn eu byd-wy, Frynaich, o'i freuoledd! /Mal y dug o'i deg enrhydedd /Y CBM III 26 80 wnaeth a_^ gwaedwayw gwaed abwyd - i frain /O Frynaich, tra adwyd: /Gwayw cynllew, cynlladd ei annwyd, Frynbuga 1 DB VI 35 8 , llawr gorfawr gwryd, /Llwyr y dyd ei fryd ar Frynbuga. /Lloegrwys i gysgu lluddwyd o'i ddeutu, /Lluoe frynnau 1 GB II 26 246 ywid, gloyw ei eiriau. /Cyn syrthai frwynen ar frynnau - o nef, /Nefoedd i gadau o'u hanoddau, /Ni syr frys 10 PM V 1 137 Efa, efnys hawl, /Ei asen, bu asw cythrawl. /O frys amryfys amryfawl /Ein hendad, handym angheuawl. /Dy PB VII 2 17 wr ysgwydfawr, ys gwna_^i. /Ys gwna_^i Rhys ar frys arlwy gwledd - branes /Cyn prynu tangnefedd, /Pa_^r CBM III 21 23 adwgawn /Tewdor am ysgor, am isgell grawn? /Py frys cyflafan yn gwa_^n gwaywddawn? /Py friw lliw llasar PB VII 14 27 n ystyn meirch dilys, /Anwar yn aer frwydrdaer frys, /Enwawg, ruddbar fodawg, Rys CBM III 16 43 edernid Caswallawn, /Pasgen wry_^s, pasgfeirch frys freisgddawn, /Pasgadur torfoedd, twrf eigiawn; /Pas CBM IV 16 205 nghrog, yng nghroes bedryfan; /Gw_^r a wy_^s a frys i frawdlan, /Ef a ddaw (nid ataw) Ef atan. /Pan wne PB VII 15 1 Dugost Rys ar frys o'i fro, /Dig im o'i ddwyn, gw_^yn gyfle; /Da y dew CBM III 5 86 raidd-i meingan meingadr ei hystlys, /Ni'm hu frys o'i llys i'w llaes ymdaith: /Gwirion deg, dawel ei PhB VI 13 6 t glod glud, rhwyf gawr - yng ngwry_^s, /Gwawd frys Rys, rhwysg ddiriawr, /Llyw io_^r, llew tewdor, tud SB II 24 11 gyferbyniaw. /Gwanai drwy wry_^s, gwanai drwy frys, Rhys rhwyf anaw, /Gwanai drwy gorf, yng nghyfaerdo Frythion 1 CBM III 3 220 m Meifod y maent arwyddon /Arwraidd i w_'raidd Frythion, /Ei mawrwledd, ei medd, ei maon, /Ei threthau Frython 3 PM V 11 46 nan, darogan derwyddon, - dyddaw; /Ef doddyw o Frython, /Anaw gwynaw gerddorion, /Un oedd well, udd mwy DB VI 31 27 abad, gwirdad gwirion, /A'i dug o'i olo i fro Frython. /Duw a'm gwnaeth hiraeth hir ofalon /Dyfod cor PM V 4 25 olud termud Dey_"rnon; /Fy nhafawd yn frawd ar Frython /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon. /Mi i'm deddf w fu 94 PM V 12 48 /Milwr milwyr gynyddu, /Maredudd mawr, addwyn fu CBM III 26 100 edion, /Un a'm clwyf o'r cleddyfruddion, /Un a fu, a ddyfu ddeon, /Un catgawdd, cadflawdd flaidd galon, GM I 9 42 nwyd, /Ac er bodd llywy lliw eiry ar goed /Pan fu aer rhag Caer, cyforiais waed. /Gwaedraidd fy nghledd GM I 10 24 /Cadwaladr cerddgar, cerddau cyfarwar, /Cyfarf fu a'm perchi; /Madawg, madioedd goddoli, /Mwy gwnaeth f PM V 27 25 a_^n: /Tau, Angau, anghyflafan! /Cyflafan fuan fu ar ddreigiau - byd /A bedydd cyn bwyn tau; /Cadr Gris D-5 VI 36 29 archollau, doll gan dyllwedd: /Ei ddwy fron a fu ar fedd - ei Arglwydd /Na fyro awydd yn oferedd. /Ei GYC VII 36 95 a'm daw, /Pen f'enaid heb fanag arnaw, /Pen a fu berchen ar barch naw - canwlad /A naw canwledd iddaw; MB I 3 60 Ni yn Eryri yn rhei_"awg, /Ni thorres i bawr a fu breiddiawg. /Gruffudd grym cyhoedd (nid oedd guddiawg BF VII 45 12 , /Dinas esbyd gyd-gyrchu; /Dinag, dinam fanag fu. /Bu aruthr gwythruthr yn nydd gweithred - trin /Traw PM V 4 4 u dyniaddon. /Amryw fryd, cy-baent frodorion, /Fu Ca_"in ac Afael wirion. /Ni bu bryd eisiau Absalon /N CBM IV 14 2 ial oedd fau, fanrhith - ei adain, /A'i adel a fu chwith, /Adaw cyw can f'anwylnith, /Adnau cenau can h LlF1 II 4 50 . /Maredudd garddgudd, gerddgor - gynifiad /A fu dad i dud io_^r. /Neud gwyddfedd gwedi gwyddfor; /Neu PB VII 6 28 gr a orug, /Dragon gyrchiad, gad gaddug, /Drwg fu Duw, ein draig-ni a ddug. /Dug angau'r gorau, gorug c PM V 20 37 Nudd, /Tau fy ngherdd, angerdd angudd. /Angudd fu dy gyrch, angerdd Lly_^r - a Bra_^n, /A briwgoch dy o GYC VII 40 8 /O'r dydd y codes Iesu /O farw yn fyw, da farn fu. /Dyw Mawrth, coeth y doeth w_^r diwael - yng ngwawdd BF VII 44 9 ydd, /Oedd coeth gw_^r a ddoeth ei ddydd. /Tra fu ddydd Dafydd, difefl ddylif - cad, /Oedd cadarn ei gy ES I 21 6 yr a'n gw_^yr, Ef gorfu, /Ef gorau gorwyrain a fu; /Ef a wnaeth daear cyn dyfu - i fron, /Fry o nef y'n DB VI 35 41 rynt Garreg Hofa. /Trydedd hynt ydd aeth, drud fu ei arfaeth, /Gwnaeth tyrau Trefdraeth nad y_^nt trada IRh VII 30 4 ; /Hawl hyfawl ganmawl ganmwy beunydd, /Hawdd fu ei charu o'i chaer newydd. /Hwyl orne heulfre ar froy DB VI 35 54 iawg, naw cad cyndyniawg, /Fal Rhun Rhuddfoawg fu ei drofa; /Degfed digysellt, dug ataw Fuellt, /Dibell PB VII 3 18 Hardd llys Rhys, Rhos gaethiwed, /Rwyf llu tra fu ei fywyd, /Balchgryg barabl bolchgledd drud, /Ba_^r d CBM IV 4 79 /Gleddyfal gyfwyrain, /Arglwydd rhwydd, rhudd fu ei gigwain, /Arglwydd hael, hirglod ddadwyrain, /Argl PM V 17 29 u a rhannu golud. /Mebyd rhwyf gwryd, rhwydd - fu ei gynnif, /Wy gynnygn bu tramgwydd, /Pendragon, drai CBM III 24 81 rwyf trais cyn traul athaw, /Athal aur fual a fu eiddiaw, /Ethiw hael hebof-i, athwyf hebddaw, /Nid e PM V 11 19 yn llwyr /Yn llwry ysb a menwyd, /Echel fa_^r fu ein ca_^r cyd, /Uchelgorf gwendorf Gwyndyd. /Gwynedd BF VII 48 2 Angall a ddyall ydd y_^m ynddaw, /Anghwbl fu ein pwyll am ein twyllaw: /Ing draha Efa a fu fraw - PhB VI 15 5 , /Y gofeirdd a'r beirdd yn cywrysedd. /Er pan fu Elffin yng nghywrysedd - Faelgwn /Neus porthes peprwn BF VII 54 11 ist y'n gwnaeth Crist, croes oleuni, /Rhy drwm fu eu ba_^r am beri - lluoedd /I gynnal torfoedd terfyn CBM IV 14 21 t, dewaint dyhunaw. /Dyhunaw a deffraw efo - a fu /Fal ydd aeth oddyno, /Dig y'm gwnaeth llwyth Iago /F BF VII 51 17 rhif rhiallu; /Mawr gynnal Morgannwg fu. /Tra fu fawr ein llawr mewn lluoedd - a_^ llaw, /Llwyr amddi ES I 17 36 dd dy fodd heb dy fa_^r. /Dy fa_^r, Lywelyn, a fu fawr - i drwm, /Ei drymed a'm diddawr. /Eurdreth o'i MG VII 33 43 chawd cyn ni phechych, /Achaws [] rheidwlych - fu fedydd, /Ffrwyth angau Dofydd, Duw a folych. /Cydsyni PB VII 17 10 el telaid. /Telaid yn rhaid, yn nhrin gwry_^s /Fu Fleddyn, flyngddrud neges; /Rhagor glod, rhugl y'i ce BF VII 48 3 fu ein pwyll am ein twyllaw: /Ing draha Efa a fu fraw - i ddyn, /Afal bu dechryn dechrau arnaw; /Angau EW VI 4 38 nas, te_"yrn arfrudd - cad, /Trin gyrchiad tra fu fudd; /Trymfryd byd bod yn achludd /Traws maws, Madaw CBM III 24 149 n, /Arth, warth wrthodiad, amnad am nawn. /Tra fu fy nghyfedd yng nghyfoeth iawn /Ni'm llafarai-i neb n PB VII 13 14 i dud a'i dir! /Tiriawg, rywawg Ros wrthrych, /Fu fy rhwyf, rhwysg Owain Frych; /Un o'i derfynau (dorf CBM IV 11 1 Tra fu fyw bu glyw, bu glewgadr - trydar, /Bu trydydd gwaed GYC VII 36 57 rwy anrhaith draw, /Llawer llef druan, fal ban fu Gamlan, /Llawer deigr dros ran gwedi r'greiniaw; /O l BF VII 45 1 Colli Goronw! Gw_^r diemyth - fu, /Gorofn llu llafn dilyth, /Llew hael o'r llin wehely PB VII 19 23 rd doeth coeth [] /Hywydd [] gyflwydd gyfles - fu [] /Gwae gantref a'i colles MG VII 33 57 /Na fydd amharawd pan amherych. /Gwaed Iesu a fu, gwaed cu cwynych, /Gwirdda ystoria pan ystyrych /Gri LlF1 II 2 65 wch, /Yn yd fyddai trwch ni fai trechaf, /Pan fu gyfarfod y modrydaf /A_^ lluoedd Lloegrwys, pwys diff OC II 14 56 /Pan wnaeth dau de_"yrn uch cyrn cyfrdan /Pan fu gyfeddach forach Forfran. /Dywallaw-di'r corn, canys IRh VII 29 33 iain, /Yn arllwybr arwain main merierid. /Pan fu Gymry lu o gymrwynlid /Yn cymryd cytgof am eu gofid, MG VII 32 36 eu pennau: /Geni yna y Brenin da, arwydd diau /Fu gysefin gan dri brenin, fawr eu breinau. /Yna credant D-5 VI 36 22 nid gwythlid, gwythlonedd - i'r byd, /Gwrthfyd fu gywyd ei argywedd /Can rhyfu i'r werin o enwiredd /A CBM III 26 103 laidd galon, /Un catgun fal catgi Aeron, /Un a fu haelaf o haelon - Cymru, /Un cymraisg ei roddion, /Un CBM III 26 126 ni gaffwn o'r a gaffai hael, /Ydoedd hael tra fu hwn! /Hwn oedd ddigrif hael, hwn oedd ddigrawn - glew BF VII 47 8 eu cyrchu); /Rhwydd fal Nudd, rhoddfawr fudd fu. /Hylithr fu i lu lawer rheg - dy fyw, /Hwylfa glyw g BF VII 47 18 od. /Arwymp glod orfod, arf cyhoedd - hywerth /Fu Hywel o'r pobloedd, /Eryr tirfawr, arf torfoedd, /Aer BF VII 47 9 /Rhwydd fal Nudd, rhoddfawr fudd fu. /Hylithr fu i lu lawer rheg - dy fyw, /Hwylfa glyw glod redeg, /H CBM IV 17 76 ybu gamweddawg Madawg, modur - ffaw, /Rhybudd fu iddaw, ddylaw ddolur: /Bu Alecsander, byd lywadur, /H DB VI 27 5 af, /Mi ni rydynnaf dan ei aflwydd. /Mor draws fu Iesu am aesdrygwydd, /Mor dreisiwr angen am re_^n rha PM V 10 91 , - wy_^r Cymru, /Cymriwai ddur fochfoch /Pan fu lew Loegrwys foloch, /Pan oedd llif Ceiriog lliw coch CBM III 15 32 aith, /Och nad byw ceinllyw Cynllaith, /Achaws fu liaws o'i laith. /Owain arwyrain yr oroedd - ar bawb BF VII 50 33 _^n /Hyd yng Nghaer Llion, y lle tecaf; /Gw_^r fu Lywelyn ger terfyn Taf, /Gwawr cyhoedd, wisgoedd wasg GB II 26 146 r Dywi, afon firain a theg; /O'r Llyndu, lle'd fu llid gyhydreg, /Hyd ar Dwrch, terfyn tir a_^ charreg. OC II 14 94 . /Moliant yw eu rhan, y rhai gynnau; /Marwnad fu, neud nw newid y ddau. /Ochan Grist, mor wyf drist o' PhB VI 15 34 /Hengerdd Delesin i dey_"rnedd - elfydd, /Hi a fu newydd naw saith mlynedd; /Ac oni'm dwg-i angau i ang GYC VII 43 10 wir adaw. /Bei meddyliai dyn a'i feddyliaw /A fu o ddolur ar Ei ddwylaw /Gan gethri parawd yn cythrudd PM V 1 53 /Ef ddoethaf, ef ddoethfawr ygnad; /Ef orau a fu o fab tad /A mab gwraig: gwrygwys ei bwyllad. /Pwylla ES I 24 7 llu byd, /Garawys cymerth pwys penyd. /Dirfawr fu, o feddwl, unpryd: /Dyrwest Duw bu deugeinpryd. /Am CBM III 24 46 /Gw_^r oedd gyhafal (dial dyar) /A_^'r gorau a fu o feib Gleisiar; /Gw_^r oedd feirdd arfoll, carddgoll GYC VII 40 99 in, /Er Ei goron ddrain a'i wir ddoniau, /Er a fu o grair, er Ei wir gadair, /Er a orug Mair o'i mawr r MeiG I 33 58 isoes, /O gadarn gadwent, camp present oes: /A fu oedawg ddoe, heddiw nid oes, /Hir ni mynnwys Duw dyni DB VI 27 78 rueni mawr dwyn gwawr Gwyndyd, /(Ymdro rhiallu fu o'i febyd) /Am drengi fy rhi rhwy lledfryd - a'm bydd BF VII 51 12 Deheubarth rhag gwarthrudd, /Naf llu, neud da fu o'i fudd. /Budd aerwalch ceinfalch cyn ystynnu - llew PM V 4 11 galon, /Ac Echdor gadarn, gad wyllon. /Doeth fu, o'r Trioeth traidd canon, /Tair colofn y celfyddodio CBM IV 4 213 tra Menai, /Gwlydd elfydd, elwais ohonai; /Tra fu Owain mawr a'i meddai /Medd a gwin ein gwirawd fyddai CBM III 16 168 ag dragon Prydain, /Yn rhith blaidd, blaengar fu Owain. /Owain awyddfawr, argledr torf, twrf gawr, /A CBM IV 13 35 lyn - Lloegr, /Lliaws bardd o'i gylchyn, /Dawn fu pan ddyfu yn ddyn, /Dydd llawenydd Llywelyn CBM III 16 193 rhif se_^r! /Dychymell Prydain o'r pryder - yd fu, /Prif de_"yrn a'i differ, /Drud ysgwn, ysgwyd dau ha DB VI 30 23 u Ddafydd gyn ei ddyad. /Mor rhyfedd, rhag mor fu roddiad, /Na roddes fy llyw y lleuad! /Mor rhawch im PM V 11 37 eirch, heb fwyd. /Bwyd i gnud a drud a draig - fu Ruffudd, /Udd angudd angerdd Faig, /Angor co_^r, cad PB VII 3 22 ng nghad. /Cad gyrchiad, llafn drochiad, llew /Fu Rys ruglfar, ruddbar riw, /Cryg de_"yrn, loyw eurgyrn GB II 25 17 ar sathru, /Seithwyr se_^r gyfnifer am ne_^r a fu, /Saith cad a saith cant, saith rhiallu, /Wyth cad ac BF VII 51 16 wr gynnif rhif rhiallu; /Mawr gynnal Morgannwg fu. /Tra fu fawr ein llawr mewn lluoedd - a_^ llaw, /Llw GYC VII 41 7 yfedd, Rhwyf synhwyrau. /Iesu, Iesu, a fydd, a fu, trwy fudd gethrau, /Mae yn feddiant mawr ogoniant, G LlG VII 24 92 . /Ni bu gad hwyliad hefelydd - gyfred /Er pan fu weithred Waith Arderydd. /Breisglew Mo_^n mwynfawr Wy EGM I 27 41 /Parthred a_^ myned myn y'th giglau. /Pen cred fu weled Dy weli_"au /Pan yth archollwyd o'th archollau. PB VII 18 10 gwledd falch. /Balch yn ysgwyd loywgalch laes /Fu We_^n, wenwynig wrth Sais, /Un bai ni fynnai 'n ei fo MB I 3 101 einydd, /Cynreinion ysgwyd, ysgor orwydd. /Yni fu weryd ei obennydd /Ni byddai ddiwyth i lwyth oswydd; DB VI 30 27 cynnydd /Tra fwy' o Ddafydd yn ymddifad. /Tra fu w_^r arwr gerddeidiad /No'r Trihael haelach yd gaffad ES I 23 16 wy gomedd. /Gomeddwys Efa, afal ddiwedd; /Afar fu wy cha_^r ei chywrysedd. /O Ddofydd y traeth trwy gyh LlF1 II 5 16 ilgi, /Pryd pan eler i'w syllu, /Nad ym men yd fu yd fi. /Deuddegfed dydd, Duw ddigawn /Anifeilaid mo_^ D-5 VI 36 11 - Anna /Duw Gw_^yl Faria fawr Gyhydedd. /Pan fu ym mhreseb (ym mhrysur wedd) /Yr ych a'r asen gyd a_^ EMRh VI 23 26 naeth drallif gwyar uch Trallwng - Elfael /Pan fu ymdrafael drud ag erddrwng. /Gwnaed Dduw ei ddiwedd-e DB VI 27 54 i brys haelder muner menwyd, /Mwyniant llu tra fu yn ei fywyd. /Mai yw a'm doddyw, yn anhyfryd - wyf /A CBM IV 6 113 /Rhaglyddawdd a'i gleddyf uch gwain, /Rhaglym fu yn pannu pennain, /Rhag parau rhiau, rhudd gigwain, / PhB VI 14 3 bu diofid /Gan golofn Cymru camp ddiodid /Pan fu yn rhyfel gad chwe_^l chwerwlid /Myn nad eingai neb a HOG II 13 3 achubed - Ffrainc, /Pan Ffaraon ffo_"ed, /Pan fu yrf am gyrf am galed, /Pan fai arf am farf a fyried, GB II 25 22 nt, gormant gorfu, /Deg cad a deg cant tecaf a fu. /Ysgafn nifer Rhys yn llys Dinefwr, /Ffyrdd myrdd gy PM V 10 57 llewyr Lleisiawn. /Lleisiawn berchen ben, ban fu ystwng - draig, /A dragon yn echwng, /Hydr wnaethost, fual 5 OC II 15 42 yn, gennad, gadr ardal - teulu /Teilwng medd o fual, /A dywan Dynobydwal /A dywed ein dyfod Ia_^l. /Cy CBM III 24 81 ydais i rwyf trais cyn traul athaw, /Athal aur fual a fu eiddiaw, /Ethiw hael hebof-i, athwyf hebddaw, CBM IV 6 141 wg a rydd eurdal - im er cerdd, /A'm ceinion o fual, /Ffrawdd ystryw, estronion hual /Ffysg dyffysg di CBM IV 5 132 n llew, Lloegrwys ofal, /Lledfegin gwin gwyrdd fual. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloywddrud - i'th arwain ES I 17 1 Gnawd yr yfawd glyw gloyw-win - o fual /O fuarth buelin; /Gnawd cathlau cogau cyntefin; /G fuam 3 DB VI 29 54 /Amddifaid y_^m, rai, gyfai nid gau. /Rhydraws fuam gynt, hynt hirddiau, /Rhydrist y'n gwnaeth Crist cr BF VII 54 9 on, /Brodorion haelon o hil Rhodri. /Rhy draws fuam oll cyn eu colli, /Rhy drist y'n gwnaeth Crist, cro PC II 19 1 Tra fuam yn saith, trisaith - ni'n beiddai, /Ni'n ciliai cyn fuan 4 OC II 14 51 n am fiw garthan. /Ciglau ym Maelawr gawr fawr fuan /A garw ddisgyr gwy_^r a gw_^yth erwan, /Ac ymgynnu OC II 15 39 nerch - neb /Oni bydd fy ngordderch; /Dywan ar fuan feinerch, /Dywed ein dyfod Lannerch. /Dygychwyn, ge PM V 27 25 udd ta_^n: /Tau, Angau, anghyflafan! /Cyflafan fuan fu ar ddreigiau - byd /A bedydd cyn bwyn tau; /Cadr OC II 14 48 n - brwydr, /Ta_^l ysgwyd eurgrwydr torrynt yn fuan. /Tryliw eu pelydr gwedi penwan, /Trylwyn yn amwyn fuant 1 MeiG I 31 7 pechawd a wnaethant. /Plant Addaf, plenhigion fuant, /Yn y present y preswylasant. /Gan Dduw yn lleufe fuarth 2 ES I 17 2 Gnawd yr yfawd glyw gloyw-win - o fual /O fuarth buelin; /Gnawd cathlau cogau cyntefin; /Gnawd y t PM V 1 72 y'i clywwch. /Ef gorug am Gerrig Morllwch, /Am Fuarth Cadfan, cad arrwch; /Ef gwnaeth tu Pentraeth pen fuchedd 7 GYC VII 40 115 od /Roi in lwyr gymod o'n pechodau, /A phurlan fuchedd a pherffaith ddiwedd, /A chwbl drugaredd o'n cam CBM III 3 35 Dduw ddifanw eu rheuedd /Ar eubryd eu bradawg fuchedd /A'u gweryd, ac Ef a'u gomedd. /Cedawl udd, Cade GYC VII 42 13 dd /A gwir drugaredd, fal y gwedda. /Edrych dy fuchedd cyn myned i'th fedd, /O gwnaethost gamwedd, na r CBM III 24 158 oedd (cyn eu heching /Ym merw dderw ddirfedd, fuchedd feching) /O'r cedeirn cedawl hawl hirddifing, /O GB II 26 286 t i gyd i un orsedd, /I Frefi, ar Ddewi dda ei fuchedd, /I gymryd Dewi di gymrodedd /Yn bennaf, yn deca PM V 24 71 Gan mlynedd yn hedd, yn hyddolawg; /Gan ddewis fuchedd rinwedd rannawg /Yn rhan i'th barthred, rwyf ced GB II 26 165 yd a_^ hi /Wrth glywed da_"ed tynged Dewi /A'i fuchedd wirionedd, wirion ynni. /A e_^l ym medrawd mynwe fud 1 GM I 8 14 ng nghrau, yng nghrai achludd, /Cnud a chnud a fud ymdanaddudd. /Cad argrad arall, cad gawad guall, /Ca fudaw 1 DB VI 24 68 yn hwylaw - o'i du /A gnawd rhag ei lu i Loegr fudaw. /Gnawd Ffranc, rhag ffwyrdranc, a ffo arnaw, /A fudydd 1 EGM I 26 49 i /A deg cymaint saint senedd Frefi. /Am fun a fudydd ei hamnoddi /Ar gystlwn pryffwn y proffwydi, /Ar fudd 45 DB VI 33 36 A orug o ddrwg (ni ddrygfernir) /I Ruffudd o'i fudd a faddeuir; /A orug o dda, oni ddywedir - gau, /Nid CBM IV 18 56 archolled; /Ac Ef dwyre in, ac ef daered - Ei fudd, /Ac Ef, Udd, ni'n lludd ein llesa_"ed, /Ac Ef yn o LlG VII 27 19 iwed. /Hygyrch oedd ei lys, les trwydded, - ei fudd /A'i feddgyrn cyfyfed; /Arwydd teg am reg ban rifed LlG VII 24 151 fyrddau; /Hylithr y gwelais, ddydd golau, - ei fudd /A'i feddgyrn wirodau. /Iddaw i gynnal (cleddyfal c CBM IV 6 160 ni ffo_"ir, /Grym gyffurf gyfor a geffir, - ei fudd /A'i feddgyrn wrth babir. /Gwry_^s hwylfrys haelfro PM V 26 41 eiddiawr gorfawr gorhoffedd /A'i aur rhudd a'i fudd a'i feuedd /A'i emys hyweddfrys hywedd. /A minnau, PM V 26 84 rchion i eirchiaid ar lled, /A'i aur rhudd a'i fudd a'i fynwed, /A minnau, cyd mynnwyf fyned /Am radau, CBM III 24 26 _^r y buam gyd am ged ordden, /Nid y_^m gyd am fudd, am feddu gwe_^n; /Ni threfyd hebof angof angen, /A CBM III 13 57 eifryd bryd, brysiaw i ymdaith, /Heirdd feirdd fudd ar feirch rhudd rhawngaith): /Hael, hebod ni hebaf PM V 2 38 rydain, prawf fy llochi /A_^'th aur rhudd a'th fudd a'th fynogi. /Gwynygawd dy glod hynod honni /O ange BF VII 51 12 arth rhag gwarthrudd, /Naf llu, neud da fu o'i fudd. /Budd aerwalch ceinfalch cyn ystynnu - llew /A_^ EW VI 3 29 ddaur Afia. /A gaffo fy llyw llaw ffodiawg - o fudd, /Ef a fydd gwasgarawg /Ar lles beirdd bwrdd digudd PB VII 5 31 , /Ni'm gorchwy rhwy trugar, /Nid a'm lludd am fudd ei fa_^r, /Ni'm llwydd goleurwydd galar. /Mau alar CBM III 26 93 /O lid, a lithiai ganaw llwyd. /Llwyddesid ei fudd ei feirddion, /Llwybr anant, anaw prydyddion, /Llwy CBM III 16 123 angor hyd fangeibr Dudoch! /Aml iwch feirdd ei fudd, emyr llys nyw lludd /Emys rhudd rhuthr gwyddfoch: HF VII 22 21 n, /Gw_'raidd blaidd bliant arwyddon: /Di-ludd fudd fal Nudd yn neddfon - Mordaf, /Pryd Addaf, prif hae BF VII 55 8 dawg fynawg, fenwyd - diorchudd, /Fab Maredudd fudd, falch ei ddedryd. /Gw_^r rhyfu Ddafydd, ddifefl bl PB VII 13 1 Am Faredudd, fudd fawrged, /Gwae ei geneddl, gwawr gogoned! /Doeth o' CBM III 16 29 /Digymrudd wrth eirchiad, /Dilwfr udd, diludd fudd feiddiad, /Dilyw glyw, glewdraws gynifiad. /Diffwys CBM III 16 47 gwyniaith wrth wynnawn, /Pa_^r odrudd, parawd fudd foddlawn, /Paladrgoch, paladur estrawn! /Gwnaeth gw BF VII 47 8 waith eu cyrchu); /Rhwydd fal Nudd, rhoddfawr fudd fu. /Hylithr fu i lu lawer rheg - dy fyw, /Hwylfa g BF VII 49 9 e_^r nifer naw haelder Nudd. /Gwell no Nudd am fudd fu'r llyw - a golled, /Etgyllaeth a'm dothyw, /Gwaw CBM III 25 11 Rhirid, /Ni'm rhoddes a fai lai, /Nid arfanwl fudd fyddai, /Nid ar fanarch y'n parchai. /Nid ar a'n pe BF VII 49 3 /(Gnawd gollwng deigr hyd lawr) /Aer gymhrudd, fudd fyddinawr, /Oer gymraw ar Gymru fawr. /Mawr a drist PM V 26 103 , o'm llwry i'th drwydded. /Ni byddud wrthudd, fudd fyged, /I'th eisor, i'th oes o haeled, /Wrth Fordaf BF VII 54 17 edynt ystwng Ystrad Tywi. /Owain fab Gruffudd, fudd fynogi, /Awyddawg farchawg, feirch ddigronni, /Eryr LlG VII 25 1 Hanbych well, Ruffudd, feirdd fudd fytged, /Hael clodfawr, eurwawr arwymp gerdded; /Hy CBM III 24 66 fynt wrth edrifaw /Rhodd a gefais, o'i fodd, o fudd ganthaw; /Eryr glyw glewaf, neuaf na ddaw, /Erlid a GYC VII 41 7 wyf synhwyrau. /Iesu, Iesu, a fydd, a fu, trwy fudd gethrau, /Mae yn feddiant mawr ogoniant, Gwarant go CBM IV 6 5 i ged ddiorchudd, /Dihefeirch gystudd, dirfawr fudd - gwrddflwng, /Trin drablwng drablawdd udd, /Trais DB VI 29 82 ryn Mo_^r Udd /Gw_^r oedd w_^r, oedd orfawr ei fudd, /Gwy_^r oedd wy_^r, oedd orddyfn ganthudd, /Gw_^y EW VI 3 1 Cyd de_^l i Ruffudd, fudd gynnan, - o dda /A ddyglud mo_^r i lan, /Peunoeth, GM I 8 73 dy rhyserch rhyseiliaw cas. /Neu'm rhoddes o'i fudd heb oluddias /Gorwyddawd ffyrfgnawd, ffaw gymwynas. LlG VII 26 13 w_^r hyfryd i'r byd bod i danaw. /Nid anaml ei fudd heb orchuddiaw, /Nid eddyw heb dda ddyn i wrthaw, / CBM IV 3 13 cymerth March gwedi Meirchiawn. /A ddyrydd ei fudd i feirdd proestlawn, /A ddyran atan, ataw ydd awn! CBM IV 4 91 am eirchion archfain, /I flaidd, rhudd ei fraw fudd i frain, /I feirdd dwfn, dyfryd a gofiain. /I Gyndd LlG VII 25 35 yw dy ddeurudd; /Gorwymp heirdd dy feirdd; dy fudd - neud adwen /Nad ydyw i dan gudd. /Gorawenus ddrai DB VI 26 13 'i gosody, /Dy fe_^r a gwyner fel y gweny, /Dy fudd ni oludd, er a wely, /Dy fedd a'th reufedd a ddoeth DB VI 33 58 Cefais a fynnais cyn ei fyned /Gan Ruffudd o'i fudd, o'i foddha_"ed; /Caffael iddaw nef o'i nodded - rh LlLl II 16 37 ag pawb piau y dechrau? /Ysef yw hwnnw honnaid fudd - o'r glyw, /Ef yw glew a llofrudd, /Mygr gawr fa_^ EW VI 4 38 , te_"yrn arfrudd - cad, /Trin gyrchiad tra fu fudd; /Trymfryd byd bod yn achludd /Traws maws, Madawg f CBM IV 18 92 'th faran, o'th fireinwlad; /Na'm diddawl o'th fudd, Udd Echeiniad, /Na'm gwellyg ym mhlyg ym mhlaid di GRh II 28 21 d hawdd. /Hawdd i bawb a_^ thi i'th wyneb - am fudd /Ymfeiddiaw am ateb; /I'th arfod, osod oseb, /I'th GRh II 28 13 . /Nid gnawd it, Ddafydd, na dde_^l bryd - am fudd /Yn foddlawn i gennyd; /Gnawd it, ddraig ddragon wy PM V 24 29 gleddyfal, goed gleddyfawg. /Dy fardd wyf, dy fudd ys anghuddiawg, /Dy feirdd y_^nt heirddion, udd Mo fuddig 1 CBM IV 6 25 thrudd - gwayw /A gwaedlin ar eu grudd. /Grudd fuddig wledig, wlad ohen, /Grugunan rwyfan rudd onnen, / fuddugawl 2 DB VI 30 70 ! /Duw a'i dug rhagon, ddeon ddiwedd, /Dafydd fuddugawl, gedawl gyfedd. /Digawn o bregeth yw difa_"edd BF VII 57 18 Brenin breiniawl, /Can gwneir er dy air, Fair fuddugawl, /Gwna, dan gof erof, eiriawl - im dangnef /Yn fuddugoliaeth 1 ES I 15 30 yn yn fyw ni fedd o'i arfaeth, /Duw a fedd o'i fuddugoliaeth. /Ernywaf, gallaf etgyllaeth - i'r gw_^r / Fuddugre 1 PM V 9 27 f a'i dwg o'i deg werydre; /Ef cymer hyder hyd Fuddugre - lys, /Ef dengys emys aml eu gorne; /Ef yn ffr fuelin 2 PM V 25 11 hedd, ar ddehau rhi; /Eryfais ei win o'i falch fuelin /A'i wisgoedd eurin ar fynogi. /Yn llys Aberffraw CBM III 17 4 rfoll, /O win cyfrgain nid cyfrgoll, /O fedd o fuelin oll. /Gwirawd a'm daerawd, a'm daw - gan rebydd / Fuellt 1 DB VI 35 55 foawg fu ei drofa; /Degfed digysellt, dug ataw Fuellt, /Dibellt a_^'i fflamwellt y'i fflemycha. /Un ar fugail 2 CBM IV 9 84 erddrym, aerddraig a'i dyly, /Glyw fyged, glew fugail Cymry. /Cymry ddiffreidiad, cymrwyn - ei gywlad, CBM IV 1 68 eddynt Wynedd wryd fychain, /Nid oeddud fygwl, fugail Prydain fugelydd 1 MG VII 32 21 wydi gla_^n, glaer barablau. /I leferydd wrth fugelydd, gwylwyr ffaldau, /Engyl adfydd, a nos fel dydd fugunawr 1 CBM III 6 1 Balch ei fugunawr ban lefawr - ei lef, /Pan ganer cyrn cydawr, /C fuledd 1 PM V 10 85 /Ar bob hydr, hud wyd yn ben. /Pan ym gwnaeth fuledd na'th folwn, - fy rhwyf, /Nid rhyfedd na tha_"wn! fu_^m 5 PhB VI 12 13 ochi, /Mal gwirion, gwared, Dduw, fi. /Mi a'th fu_^m borthwr, borthiad - rhiallu, /Ni ellir ei ddiwad, PM V 2 11 , /Agarw ei angerdd engyr a_^ hi. /Anmyneddus fu_^m, fur cadeithi, /Enwawg orthywys, o'm gorthewi. /Ni LlF1 II 2 61 dd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ni'th omeddaf. /Mi a fu_^m gennwch, can awch barnaf, /Ar dir Deheubarth, diau LlF1 II 2 63 naf, /Ar dir Deheubarth, diau byrth naf. /Mi a fu_^m gennwch, ni haeddech heddwch, /Yn yd fyddai trwch PhB VI 12 27 wg edfynt - Rhys /I rwng Rhos ac Epynt, /Bardd fu_^m it, trimud dremynt, /A chedymddaith ganwaith gynt. fun 9 EGM I 26 49 wl Dewi /A deg cymaint saint senedd Frefi. /Am fun a fudydd ei hamnoddi /Ar gystlwn pryffwn y proffwydi HOG II 6 51 ewin /O byrth Caer hyd Borth Ysgewin. /Un yw'r fun a fydd cysefin - foliant, /Gwenlli_"ant lliw hafin. HOG II 6 75 Brawd; /Am Hawis, fy newis ddefawd. /Cefais i fun dduun, ddiwyrnawd, /Cefais-i ddwy, handid mwy eu mol HOG II 8 11 i? /Beth a dewi di, deg ei gosteg? /Dewisais-i fun fal nad atreg - gennyf; /Iawn yw dewisaw dewisdyn de GM I 9 27 coed, bryd pawb parth yd garwy. /Caraf gaerwys fun fenediw deithi, /Cas gennyf genthi ni gynhelwy. /Gen GM I 9 161 oedd Owain hir, hywystl bedydd! /Ac a'm dawl o fun fenwawl ddefnydd /A ddyfnwys a_^ mi maith gerennydd, CBM III 5 49 rhyborthes neb, na'i thebyced! /Ni rhifaf-i ar fun fod yn galed: /Nid clod fy ngwrthod gwrth fy na_"ed! IRh VII 30 11 dylan /Pan llewych huan ar fan fynydd. /Llywy fun fy hun aeth o'i hedrydd, /Llywyawg, law eurawg, liw CBM III 5 25 a'm nwyf. /Ym mhwyllad newid, neud ydwyf - am fun /Yn anhun anhedd, ced rhys porthwyf. /Gorthewis-hi w fu'n 2 CBM III 3 135 /Sefis ef, sefid Duw gennyn! /Can fodd Duw yd fu'n ei ddilen, /Tud wledig, elwig elfydden, /Tir gw_'ra DB VI 25 17 _"rnedd, /Ar y brenhinedd braw a gorddin. /Pan fu'n ymbrofi, ef a_^ brenin - Lloegr, /Yn llygru Swydd E funer 5 CBM IV 8 2 ffwyr, ffelaig ffe_^r, /Ardwy cedernyd fenwyd funer, /Ardeml ehangdorf am ehangder, /Am eurdal bual bu CBM III 16 201 llanw yn aber, /Drudflaidd gawr, drud fwynfawr funer, /Drud lachar, drudlafn a gymer; /Drud lawn ei eur PM V 9 18 . /Moli haelder ne_^r nid anghyfle, /Anghyflym funer feirch ffe_^r ffyrfne. /Pan ddifwng trawsflwng tro CBM IV 4 279 liw biw breufer, /O'i breiddiawr, o'i fwynfawr funer, /O'i winllyn, o'i winllad ucher, /[] wenllen [] w PM V 8 3 rglwydd Dduw, yn ddyn y'th enid, /Erglyw fi am funer, osid /'Yng nghaniad o'th rad, o'th rydid. /Na ddo fur 8 PM V 2 11 rw ei angerdd engyr a_^ hi. /Anmyneddus fu_^m, fur cadeithi, /Enwawg orthywys, o'm gorthewi. /Nid addaw PB VII 2 23 i'i feirdd o'i fyned /(Am ysgwydd gawr, fawr fur ced, /Am ysgwyd friwdoll), golled PB VII 5 7 ais, /Rhy-m-gellir lledfrydedd, /Fy llyw oedd fur glyw a gwledd, /Fy naf, poed nef ei ddiwedd! /O'i dd PB VII 11 6 f sy_^r ysydd 'n ei gad, /Gwrddbrudd Faredudd, fur gryd, /Twn ei ba_^r, draig anwar, drud, /Didwn ei ai CBM III 9 15 , /Rhyfelglod disegur, /Teulu Madawg, mawrglod fur, /Mal gawr torf teulu Arthur. /Godwrf a glywaf ar gl PM V 24 18 y_"rnfab Iorwerth berth, byddinawg, /Fab Owain fur prain, preiddrwyf enwawg. /Gorau wyd, gorwyd am Geir LlG VII 28 4 edwydd, odidawg - dy ba_^r, /Anesgor dy fa_^r, fur tormennawg. /Ys bydd it, arglwydd rhwydd rhuddfoawg, CBM III 8 35 lyw, /Ystyrient a genais, /Torf Fadawg fynawg, fur trais, /Torf Lywelyn rywelais. /Rhan Llywelyn, llew fu'r 2 EW VI 5 53 trachw_'res trin. /Trinheion gwron! Gorfawr - fu'r drallawd /O drilliw ysgwydawr, /Pan gwyddawdd cadfl BF VII 49 9 nifer naw haelder Nudd. /Gwell no Nudd am fudd fu'r llyw - a golled, /Etgyllaeth a'm dothyw, /Gwawr gwa furthiad 1 GM I 7 74 umon hyd borth Caer Lleon, /Pair dragon, draig furthiad, /O Fangor fangeibr oleuad /Hyd orwydd Meirionn furthiaw 2 SB II 24 21 /A llyry tra llyry, a llwrw tra llwrw aerfwrw furthiaw, /A llafn tra llafn, a llid tra llid tremid dre CBM III 10 32 iddiaid, llofruddiaid llachar /Iorfeirthiawn i furthiaw esgar. /Pedwaredd welygordd pedwerydd - molawd, Furuna 1 GB II 26 106 /Gwyddelfod aruchel, nawdd ni echwydd, /Craig Furuna deg yma, teg ei mynydd, /Ac Ystrad Nynnid a'i ryd futych 1 PM V 26 143 - i drigiaw, /Draig Prydain, syll rhagod! /Pan futych o'th fyd, hardd gydfod, /Or bythwn, ni hebwn hebo fwg 1 DB VI 35 70 mtheg, drwg a wnaeth yn amlwg /Pan gerddwys ei fwg am Allt Faga; /Deunaw dawn oedd fwy, dug ei harfordw fwng 2 EMRh VI 23 19 fflamdo ysbwng. /Gnawd yd gocha glew glaif gan fwng - gorwydd; /Gnawd goches rhodwydd, rhuad ostwng. /G CBM III 26 89 /Ei orsaf oedd arswyd, /Gwayw trwy flwng trwy fwng, trwy forddwyd, /Gwayw i drais yn ais, yn ysgwyd, / fwlch 2 CBM IV 13 4 f, /Nis gwna pawb na bo pennaf, /Ni wnaeth Duw fwlch ar falch naf. /Naf ym mhresent yw ne_^r wenwlad - CBM III 16 120 /Gorddyfniad bual, buddugoliaeth - falch, /Ni fwlch dyn ei arfaeth. /Arf torfoedd terfysg, Eingl yng fwrdd 2 PM V 26 38 , gnawd canrhawd cynrhawedd - o feirdd /Am ei fwrdd cyfannedd; /A'i breiddin a'i wlyddwin a'i wledd /A CBM IV 4 158 wn, hael hwyrgrawn, hirgrig, /Hardd i fardd ei fwrdd Nadolig. /Oedd aelaw cer aelwyd Beblig /Pobl ar wl fwrir 1 DB VI 27 25 /Och a wy_^r, am w_^r diwaradwydd, /Och fawr a fwrir o ddirfingrwydd, /Och faith heb ychwaith o'i obei fwrw 1 PM V 30 6 cerddgar ysgar ysgarlad len; /Ys gw_^yr gw_^yr fwrw i'r fieri_"en. /Ys gwybuam gam am gamhunben /Gwrth fwry 1 LlG VII 24 145 , /Hylym yn cyhwrdd cyhoedd waetffrau. /Hylwry fwry, fa_^r gymell trethau, /Hawlwr gwlad arall, gwledig fwy 10 DB VI 35 71 erddwys ei fwg am Allt Faga; /Deunaw dawn oedd fwy, dug ei harfordwy, /Gwynedd Uch Conwy a'i cynydda. / MG VII 34 20 wyf Babel, /Ni bu awr, rhag twyll cawr ce_^l, /Fwy ei hangen, Fihangel GM I 6 11 , drablawdd ffosawd. /Ac ysid ar na_^d (ar neb fwy gnawd) /Na mwy gronny aur nog erwaint flawd! /Ni rhy CBM III 29 18 blaidd adwy, yn addwyn yd las, /Yd lesid a fai fwy, /Mabolaeth feddfaeth facwy, /Mab o oed a'i hoed yn GYC VII 42 34 ra. /Ni chaiff cyfoethawg fod yn hirhoeddlawg /Fwy no chynhinnawg na chynhenna. /Ystyried tra fo, rhag HOG II 10 10 er pebyll, ni syll pali, /Neb, a rwy garwy, yn fwy no hi. /Pei chwaerei ei budd er barddoni, /Nebawd no CBM IV 18 23 waf, /Ced wallaw, na ad wall arnaf! /Neud oedd fwy no rhaid rhad mwyaf /Rhwyf cedyrn yn cadw ar eithaf. GYC VII 41 26 mod ryfel ryfawr gamau, /Ni bydd un fraich heb fwy no'i baich o bechodau. /Gwae hocedwr, gwae guhuddwr GM I 11 17 refoedd. /Nid ef Rhodri Mawr, mur ciwdodoedd, /Fwy pen cynhaddledd pob cenheddloedd. /Ys ef, Rhodri Hir PhB VI 12 37 awr, /Rhys rhuddbar, rhwysg morfar mawr. /Mawr fwy y credaf no chrair, - ced neirthiad, /Echel cad, ced fwy' 1 DB VI 30 26 /Mor rhawch im ardawch ardwyad - cynnydd /Tra fwy' o Ddafydd yn ymddifad. /Tra fu w_^r arwr gerddeidia fwyaf 6 BF VII 50 40 rhywiocaf - fonedd /Yn rhan drugaredd, fawredd fwyaf CBM IV 6 291 nt, o gadwyd eithaf /Athwyd fyth a_^'th enw yn fwyaf /A'th dir a'th degwch a'th elyf a'th elwch /A'th w PM V 6 45 dur henuriaid /Mal medru modrydaf ar haid! /Yn fwyaf, balchaf bwlch lifaid - lafnawr, /Yn wriawr orddyf LlF1 II 2 34 - hebod: /Treth trafod tros glod, trawsglwydd fwyaf. /Dothwyf eithr Gwynedd, a rhyfeddaf - paham, /Heb LlF1 II 2 21 od clod er clud alaf. /O gofynnir pwy, py rydd fwyaf, /O saffwn as gwn nas gwaeddaf. /Saffed ataf, ys d PM V 23 30 rhudd ebyr o'r gwy_^r gwa_^r, /Oedd rhan feirw fwyaf o'r drydar, /Oedd amliw tonnau twn, amar - eu naid fwyd 3 PM V 11 36 r pan athwyd, /Heb aur seirch, heb feirch, heb fwyd. /Bwyd i gnud a drud a draig - fu Ruffudd, /Udd ang CBM IV 6 207 ymdwr am Drwyd - hefelydd, /Twrch terydd i ar fwyd, /Caffawd beirdd eu budd yn ydd wyd, /Ceffid noeth EGM I 28 23 /Penydiwn, gweddwn yn ein gwedd-dawd; /Rhoddwn fwyd er Duw, a diawd - beri, /Crist Eli Celi, can ufyllt fwyf 5 ES I 16 10 el uch engylion, /Bardd fyddaf i Dduw hyd tra fwyf ddyn. /Archaf nawdd Mab Mair, crair credadun, /Crea MB I 3 155 euydd /Ni'm diddoles (nu ni bu gelwydd!). /Yni fwyf gynefin a_^ derwin wy_^dd /Ni thorraf a_^'m ca_^r f CBM III 3 75 Duw, poed wynt fy ngheraint! /Pan fo pawb, pan fwyf heb henaint, /Yn oed dewr deng mlwydd ar hugaint, / DLlM II 18 50 iydd, /Dwyn fy ne_^r, fy nen cyweithydd. /Yni fwyf hynwyf, hynefydd - galar /Yn afar, yn ofydd, /Cof O CBM III 21 182 lledig fy nghyfeillion: /Cynddelw wyf, hyd tra fwyf traethawd gyson /Traethitor 'y ngherdd, 'y nghain o fwyfwy 8 CBM IV 16 193 huan cynnan niw cannwy, /Cynheilwad cynhelwed fwyfwy /Can Gynddelw, cynnelw ganhorthwy. /Can digones D CBM IV 16 173 lid eithr gobrid gobrwy, /Ys cerydd, ys caredd fwyfwy /Caru gwy_^d yn rhyhyd, yn rhwy. /Yn rhwy ydd amw PM V 22 34 yn rhwydd yn rhwy - ar Gymru, /A'th gymryd yn fwyfwy, /Doeth ateb, Duw a'th atwy /Tair oes byd a hefyd BF VII 54 5 ud uchel gwendon gwyndir Enlli, /Neud wyf hoed fwyfwy drwy drueni, /Neud wyf hoen hyboen heb arglwyddi: CBM IV 6 126 Lluoedd wawr mawr, madiain, /Gryd orddwy, grym fwyfwy firain, /Glyw lywiaw, llewenydd cyngrain: /Glew o CBM III 16 65 Gwawr tewdor, torf arlwy, /Gwesti ced cedernid fwyfwy, /Gwesti cyrdd ceiriadawg ow_^y. /Gwesti gwystyl CBM III 8 52 /A lle teg tebyg i draeth /A wnaeth fy hiraeth fwyfwy! /Hawddamawr i Gwm Brwynawg /A'r tai a'r terfynau PM V 22 19 ryn tra Llyn Llumonwy. /W_^yr Madawg ermidedd fwyfwy, /W_^yr Ywain firain ei afarwy. /Pryffwn ei ddigr fwyn 2 CBM III 4 1 Gwelais ar forwyn fwyn, fawrhydig, /Golwg diserchawg, syberw, ceinmig, /Ll D-5 VI 36 9 ydd aeth Duw nef o'i dangnefedd /Ym mru morwyn fwyn o fonedd - Anna /Duw Gw_^yl Faria fawr Gyhydedd. /P fwynant 1 DB VI 33 70 hir cywir cyfuch weithred, /Anant a'i cwynant, fwynant fyned, /Anaw o'i wenllaw rywallofied, /Anhawdd y fwynfawr 3 PB VII 5 9 f, poed nef ei ddiwedd! /O'i ddiwedd faenfedd, fwynfawr arfaeth - hydr, /Hidl fydd deigr o hiraeth; /Ar CBM III 16 201 rf, twrf llanw yn aber, /Drudflaidd gawr, drud fwynfawr funer, /Drud lachar, drudlafn a gymer; /Drud la CBM IV 4 279 i alaf amliw biw breufer, /O'i breiddiawr, o'i fwynfawr funer, /O'i winllyn, o'i winllad ucher, /[] wen fwynha 1 CBM IV 16 111 a, /Peraidd log ei henw yna /I Addaf, addef ni fwynha: /Ffrwyth lwythlen, wastadwen westfa /Yn ffrwythl fwyniant 1 ES I 23 12 nwedd!); /A'r ail yw priawd enw pruddedd /Tros fwyniant trigiant trugaredd; /(Trida a'n gorau) trydedd fwynt 2 MeiG I 33 69 ffraeth gwaeth, gwaith gw_^yth gywyd, /Gwae yd fwynt adref ag ef i gyd. /Gwae a goddwy Duw trwy syberwy GM I 14 23 Un ddonion neifion, nerth heb drengi, /Un danc fwynt wrthyf wrth eu moli; /Un Duw y_^nt wyntau a diau d fwyr 2 GM I 9 95 en ddos, /Ys odidawg nos neu ym hepgyr. /Hawdd fwyr di er gwyndir goleithychir: /Honnaf arfau gorfelyn CBM IV 4 20 iad []ant; /Medel cyfri_"au cyfrifant, /Hael[] fwyr ffyrfder, ffe_^r ffyniant, /Yn [] gwryd ardduniant, fwys 1 GM I 7 115 id, a Lloegrwys. /Lliaws bardd a borthid ar ei fwys /Ar ei fedd o felged gwlad Athrwys; /Lliaws eurfail fwyta 2 LlF2 VI 9 12 r. /Chweched, chwerw chweiris y gyniar, /Chweg fwyta Efa bu afar. /Iolaf-i Bair o bured arwar /A beris CBM IV 16 101 fa, /O amrawdd amraint diara, /O amryw amryfys fwyta. /O bu chwant chwenychu traha, /O bu chweg, bu chw Fy 362 GM I 13 20 /Gnawd gwraig gwell genthi a fo gwaeth iddi: /Fy addas nid debre. /Dilyw a ddyfu, Dyddbrawd a ddyfi /I IRh VII 30 63 . /Main wyf yn gorllwyn gorllewenydd: /Ys mawr fy angof na bu_^m Ofydd. /Ys mi sy'n merwi mor anghelfy ES I 24 41 ab dyn /Gan Fab Duw o'i wynfyd. /Yn olau ys bo fy anwylyd /Ar nef, ar nawdd Duw a'i ddiffryd ES I 19 14 yn oed dyn dengmlwydd - ar hugain /Rhag deulin fy Arglwydd BF VII 53 1 Fy arglwydd cludlwydd, clod addas - uchel: /Och Fab Duw LlF2 VI 7 5 yn llys /Fal Ymarwar Lludd a Llefelys. /Handid fy arglwydd cyfrwydd cyfrwys /O ryw diamryw diamryfys. / DB VI 29 37 u: /Na bu_^m farw o fawr bryderau, /Ac yn farw fy arglwydd diau; /Na dyn, oni'm dug anghofiau, /Am Ruff MB I 5 4 w_^yr fy mhryder. /Pryder pryderaf yn fawr /Am fy arglwydd llawr, llyw nifer. /Ni ddoddynt tros fo_^r e IRh VII 30 14 eferis wrthyf lleferydd - didaer, /Llawenglaer fy chwaer, chwedl a'm deubydd, /A addawsai, hoed a hud b HOG II 9 5 rhwy) /Rhy eiddun ofwy i ar feingan /I edrych fy chwaer chwerthin egwan, /I adrawdd caru, can doeth i' HOG II 6 65 wrthaw /Ac i'm llaw fy lla_"in, /Lleucu glaer, fy chwaer, yn chwerthin, /Ac ni chwardd ei gw_^r hi rhag MeiG I 31 20 innau le lwrw meddiant, /Parha_"us baradwys yw fy chwant. /O eiriol milioedd a milcant - o'r teulu, /Pa EGM I 27 99 rau, /Eiriolwch, sefwch yn eich swyddau! /Medr fy eiriawl Bawl ban dde_^l im angau, /Hael meidriawl ni' LlF2 VI 10 87 /Onis rhyddilyn o ddylyed. /Eiriolaf-i ar Fair fy eirioled, /Er ei dwy garedd na'm digared: /Yr awr y s EGM I 27 97 Mathau, /Marcus a Lucas, Ionas enau, /Ar Dduw fy enaid, cyfraid cyfrau, /Eiriolwch, sefwch yn eich swy EGM I 28 46 i'm Rhi, Rhwyf nawrawd - gwerthfawr, /Gwrthfyn fy enaid pan e_^l o'm cnawd. /Boed ef y byddwyf gwedi be GM I 12 22 nilles gnaws aur, awr y'i ducpwyd, /Cw_^l oedd fy ngadu can ni adwyd. /A adwy Creawdr mad y'i crewyd /I CBM IV 6 288 doddyw ataf. /O'r mo_^r pwy gilydd py gelaf - fy ngair? /Ei gadair a gadwaf. /O gadwent, o gadwyd eith LlF1 II 2 32 d y dywedaf. /Credadun gatgun orun wraf, /Cred fy ngair o'm pair; perid ataf. /Parawd fy nhraethawd; ni PM V 19 9 torf wy_^n, /Ysgwyd ball guall Guhelyn. /Gair fy ngair o'r pair yn perthyn - ar bawb /O bobloedd dyffe PM V 23 201 m myw, Lleisiawn ryw, Rhun blant. /Nid gormodd fy ngair, wyt gormant - de_"yrn, /Wyf tebyg Eli_'ffant. EGM I 27 36 er geiriau - maswedd /A ddoeth eithr mesur ar fy ngenau. /Porthaist er pym oes gloes glas ferau /Pym w PC II 21 37 naear franar Fangor /Doe, a dau fab Cedifor. /Fy nghalon a gryn rhag erchlais - y fra_^n, /Dechrau gwa BF VII 53 17 nghalon /Fal ydd hyll teg erchyll ton. /Oerdon fy nghalon; anghelfydd - oedd im /(Eryr llym lluosydd) / PM V 14 33 /Am lun gwa_^r forwyn liw gwawr fore, /Clywaf fy nghalon don fal tandde /Yn llosgi erddi ar ddeddf cyn BF VII 53 15 g dig, /Dygn adnabod weithion; /Ydd hyll gofal fy nghalon /Fal ydd hyll teg erchyll ton. /Oerdon fy ngh PhB VI 16 3 /Gorfeddawd fy nhafawd, gwawd a ganaf, /Goroer fy nghalon goruch adaf - llys, /Gorug angau Rhys angen a CBM IV At 1 Ni chelaf a wnaeth, ni cha_^r - fy nghalon, /Ni rylon rhy lawgaeth, /Sorres wrth sarrug DLlM II 18 22 ith. /Am reddf angor dyfnfor diffaith /Yd lysg fy nghalon yng nghof maith /Mal yd lysg gwynnawn gan odd LlF1 II 4 12 w'n defawd; /Fy ngherdd yn o_^l fy ngheudawd, /Fy nghaniad marwnad mor nawd. /Mor nawd y'm dyfu dyofae GM I 9 75 dres droch lynges ly_^r. /Lluch fy nghleddyf, fy ngheiniaw ni llwydd, /Ni lluddiaf i'm llaw lladd nis CBM III 3 74 ryd penyd poenofaint, /Porthwyr Duw, poed wynt fy ngheraint! /Pan fo pawb, pan fwyf heb henaint, /Yn oe PM V 2 9 awn - o'm dielwi. /Agwrdd fydd adwyn agweddi - fy ngherdd, /Agarw ei angerdd engyr a_^ hi. /Anmyneddus PM V 20 36 breinrudd, /Mau dy ged, gadwychawg Nudd, /Tau fy ngherdd, angerdd angudd. /Angudd fu dy gyrch, angerdd PM V 1 169 erddawl. /Tau i'th lys lestri euriniawl, /Tau fy ngherdd angerdd engiriawl, /Mau dud io_^r, a'th go_^r CBM III 27 21 yd berthyn /Y dug Duw dewis ar ddyn. /Dewisws fy ngherdd, dewis - ei enw, /Ei anaw ry-m-cedwis, /Bu wr CBM III 12 51 n - hael, /Can bu gwael ein gwahan, /Ni che_^l fy ngherdd fy nghwynfan, /Ni chudd fy ngrudd fy ngriddfa CBM III 26 67 euawl freuddwyd. /Neu'm dothyw anaw o annwyd - fy ngherdd, /Fy nghyfaillt, neud adwyd, /(Neud adwyf o n CBM IV 18 85 rch, o gyfaenad: /Fy nigabl barabl a rybarad, /Fy ngherdd i'th gyrbwyll, Cannwyll canwlad. /Can wyd Pri PM V 8 13 lid, /Athrugar, cerddgar, cyfrdelid, /It he_"u fy ngherdd nac ef fid /Mal he_"u rhag moch merierid. /Ac CBM III 1 1 Arddwyreaf naf o naw rhan - fy ngherdd, /O naw rhif angerdd, o naw rhyw fan, /I foli CBM IV 6 238 n, /Rhy-m-gedir ei gadair ymryson, /Rhydyrllid fy ngherdd 'y ngheinion - o fedd /Yng nghyntedd Tey_"rno CBM IV 18 68 /Nid ofer draethawd a rydraethais; /Nid eisau fy ngherdd yng nghain efrais, /Nid eisiwed ced man y'i c CBM IV 8 5 /Am eurdal bual buarth hydrfer. /Hydr yd gerdd fy ngherdd yng nghyflawnder /I gyflawn foli rhi rhwy dir CBM III 12 17 dau aches, /Bryd yn arfod a ddodes. /Ni ddodes fy ngherdd yng nghyfraith - eirioed, /Draig Argoed hoed LlF1 II 1 169 Duw ganddudd, eu budd parth ag atan! /Dewisais fy ngherdd yng nghynfaran - cynnif /O du llanw a llif a CBM III 16 181 gwn /Na thaeawg myngawg na myngdwn. /Ni ddodaf fy ngherdd yng nghynnelw camddull /O'm cynnull, canys gw LlF1 II 1 105 /Llwyddyd im foli filwyr neirthiad. /Lluddedig fy ngherdd yng nghynrabad /Lluyddon a berthon parth ag a CBM III 3 43 iwedd, /Cerennydd cyn cerydd caredd. /Ceritor fy ngherdd yng nghyntedd /Yn yd ga_^r gwy_^r gwanar gwin LlF1 II 4 11 wasgawd - prydyddion: /Pryderus yw'n defawd; /Fy ngherdd yn o_^l fy ngheudawd, /Fy nghaniad marwnad mo PM V 2 26 i, /Gwollewin de_"yrn, gwellaa fi: /Gwellygiaw fy ngherdd yw fy nghoddi. /Gwell it wyf, hael rwyf, no MB I 3 156 efin a_^ derwin wy_^dd /Ni thorraf a_^'m ca_^r fy ngherennydd. /Cerennydd ysydd herwydd Trined, /I Gris GM I 14 29 d ym mrad a thwyll. /Trugarawg Ddofydd, treiha fy ngherydd, /Hyd na bwyf herwydd crefydd cerdd-dwyll. / LlF1 II 4 11 on: /Pryderus yw'n defawd; /Fy ngherdd yn o_^l fy ngheudawd, /Fy nghaniad marwnad mor nawd. /Mor nawd y IRh VII 30 7 an fydd gloyw goror gorwymp lethrydd, /Llifawd fy ngheudawd fy nghyd-hoed ddydd: /Llofrudd fy neurudd y EGM I 28 1 Peryf nef, pura fy ngheudawd, /Pa_^r im, Dduw, parablu ohonawd /Parabl g GM I 9 19 Dychysgogan, Lloegr, rhag fy lla_"in! /Llachar fy nghleddau, lluch ydd ardwy - glew, /Llewychedig aur a GM I 9 43 fu aer rhag Caer, cyforiais waed. /Gwaedraidd fy nghleddyf a godrudd - yng nghad, /Yng nghyfranc a_^ GM I 9 75 r, /Cymynid ar dres droch lynges ly_^r. /Lluch fy nghleddyf, fy ngheiniaw ni llwydd, /Ni lluddiaf i'm GM I 9 33 wy /Rhieinged rhwych wyry wared lywy. /Llachar fy nghleddyf, lluch ei annwyd - yng nghad, /Llewychedig GM I 11 5 -m-goddau deau dyhynt breiddioedd, /Dechrymynt fy nghlod yng nghlud fantoedd. /Dy-m-cyfairch pawb ym mh CBM III 8 2 Actun cannun - neu rifais /A_^'m rhuddlafn ar fy nghlun, /Ar un trai trychan catgun, /Ys elont i nef a ES I 21 35 d (gorober digu) /Cyn anwaws dywaws dywarchu - fy nghnawd, /Tywarchen o boptu, /Bwyf gwas Duw, cyn no'm PM V 2 26 de_"yrn, gwellaa fi: /Gwellygiaw fy ngherdd yw fy nghoddi. /Gwell it wyf, hael rwyf, no rhifedi - meir CBM III 5 131 ruddaur gwerthfawr y'i gortho_"ir. /Pellynnig fy nghof yng Nghaerwys dir, /Pell ydd wyf i'm nwyf, oni GM I 9 11 eithrion eu pluawr pleidiau edrin. /Pellynnig fy nghof yng nghyntefin /Yn ethryb caru caerwys febin. / HOG II 11 7 Ei lliw oedd debyg gwenyg gwynlas. /Hiraethawg fy nghof yng nghyweithas, /Hoed erddi, a mi genddi yn ga IRh VII 29 1 Meddwl a ddodais, meddwid - fy nghofain, /Am dwf mirain main cain cyfrdelid. /Meddia D-3 VI 19 1 UnDuw mawr o'r llawr, llwrw fy nghofion, /Lleha-Di fi, fy Rhi, rhwng engylion, /Yn y CBM IV 18 63 /Neud wyf fardd, digardd y'm digoned, /Ar helw fy Nghreawdr, Llywiawdr lliwed; /Mi, Gynddelw geiniad, IRh VII 31 2 n o gyflwr gyfle brofi - rhin, /Cyd bai rho_^n fy nghrogi, /Fy neges oedd fynegi /Fy ngofeg, ddyn teg, CBM III 12 51 Can bu gwael ein gwahan, /Ni che_^l fy ngherdd fy nghwynfan, /Ni chudd fy ngrudd fy ngriddfan. /Griddfa IRh VII 30 7 goror gorwymp lethrydd, /Llifawd fy ngheudawd fy nghyd-hoed ddydd: /Llofrudd fy neurudd yn awr echwydd CBM III 26 68 yd. /Neu'm dothyw anaw o annwyd - fy ngherdd, /Fy nghyfaillt, neud adwyd, /(Neud adwyf o nwyf nad ydwyd CBM III 24 83 , athwyf hebddaw, /Nid eddyw o'm cof ceisiaw - fy nghyfedd, /Cyfoed, oferedd ei feddyliaw. /Ym mywyd Rh CBM III 24 149 /Arth, warth wrthodiad, amnad am nawn. /Tra fu fy nghyfedd yng nghyfoeth iawn /Ni'm llafarai-i neb na'm CBM III 21 181 traethawd traethaduryon - call, /Nid colledig fy nghyfeillion: /Cynddelw wyf, hyd tra fwyf traethawd g PM V 22 6 nu tramwy - rhwng Lle_"yn, /Llewychedig aur ar fy nghyfrwy, /Ac eurawg Arfon ac Ardudwy, /Ardal dwfn ho GM I 9 20 u, lluch ydd ardwy - glew, /Llewychedig aur ar fy nghylchwy. /Cyfun-westlawg dyfr, dydd neud gawy, /Ca MeiG I 31 24 . /Gabriel, Rapha_"el a'm rhifant - yn gymen, /Fy nghymod-i a wnaethant. /Yn y Dydd i'm Priawd y'm prof LlF1 II 1 67 cho_^r /A mo_^r ac arfor a gorfynydd. /Mor elw fy nghynnelw yng nghynnor - lliaws, /Yn llwybr maws acha LlF2 VI 7 1 Handid fy nghystlwn, nas gwn nas gwys, /O feirdd ysbydaid ysbai PhB VI 16 12 /Gwedi mab Gruffudd, gwaywrudd, gwraf, /Ysgwn fy nghystlwn, ni wn py wnaf. /Och hyd atat-ti, Dduw, a GM I 14 87 ear: /Cyn bwyf abar, a'm bo lludded. /Llwyddid fy nghywyd yng nghywir gred, /Yng nghrefydd, yn ffydd, y GM I 11 26 win, /Bid lew yn neau yn eang ffin. /Bid gymri fy ngnaws yng ngnawd feithrin - ba_^r /Ac i'm cyfaillt c PM V 14 24 coed neud atre, /Neud adwen ar ddyn rhy-ddwyn fy ngne. /Neur ddug Wysg, gantwysg gan ei godre, /Dolydd GRh II 27 6 rudd, clod faith, - na'm gwrthod, /Mawr wrthyd fy ngobaith; /Anaw dreuliaw, drin wosbaith, /Enw bell, h CBM III 13 59 Hael, hebod ni hebaf noswaith, /Ohonawd handid fy ngobaith, /Ohonaf hanbych well ganwaith CBM III 7 15 d galon, difogion diffaith! /Rhwydd ataf, ateb fy ngobaith, /Rhydd wisgoedd Wesgw_^yn ganhymdaith; /Rhu IRh VII 31 4 bai rho_^n fy nghrogi, /Fy neges oedd fynegi /Fy ngofeg, ddyn teg, i ti GM I 9 30 d am lladdwy - ar air, /Ei muner (nid mawr imi fy ngofwy!). /Gwyn ei fyd paddiw, Duw, yd rangwy /Rhiei OC II 15 38 , was, i gennyf ac nac annerch - neb /Oni bydd fy ngordderch; /Dywan ar fuan feinerch, /Dywed ein dyfod GM I 9 4 iofn yn nhrin, /Mi ydwyf llew rhag llu, lluch fy ngorddin. /Gorwyliais nosau yn achadw ffin /Gorloes r CBM IV 16 220 mal traethawd Ieuan, /Cyn glasfedd, cyn glasu fy ngran, /Duw a'm rhydd, o'm rheiddun ofan, /Rhwydd oba GF VI 22 1 Gwymp llun a'm dihun, dihoen fy ngran, /Gwan, llaesteg araith, gyfraith gyfran, /Gwen CBM III 12 52 l fy ngherdd fy nghwynfan, /Ni chudd fy ngrudd fy ngriddfan. /Griddfan, darogan drygyrferth, - a'm clwy CBM III 26 131 n, /Aergorf torf, twrf goddaith wrth gawn. /Ar fy ngrudd am feirddfudd falchddawn /Neud difwng deigr dd PB VII 7 13 Rhodd ddigraff, rhoddion ddigrawn. /Digrawn ar fy ngrudd dagrau - am Forgant, /Neu'm cynwant clwyfiant CBM III 12 52 /Ni che_^l fy ngherdd fy nghwynfan, /Ni chudd fy ngrudd fy ngriddfan. /Griddfan, darogan drygyrferth, CBM III 27 6 liw, ydd ym cyfludd - gwe_^n, /Gwyn y cawdd ar fy ngrudd /Hoen amdrai am draws lofrudd, /Hoed hydr am h PhB VI 16 5 s, /Gorug angau Rhys angen arnaf. /Gorwlychawd fy ngruddau o'm dagrau mynych, /Neud fal drych gwrthrych DB VI 29 27 f y darwyf, im neud arau, /Amlwg yw cystudd ar fy ngruddiau. /Aml y'm gwnaeth hiraeth hir anaelau /Am l EGM I 27 14 ydd, dagrau - dadolwch /Dyddelwynt yn hydr hyd fy ngruddiau /Can orfod cymod o'm camweddau /Cyn bwyf rh CBM III 26 97 reulgawdd hoed hoeddlfyr gyfeillion; /Treuliws fy ngruddiau cofion - cyfeisiau /Cyfeddau cyfoedion, /Un BF VII 53 10 yd esbyd! Oesboen dagrau - rhwy /Rhy-ddug lliw fy ngruddiau; /Och faith, och fyth hyd angau, /Och Fair LlF1 II 1 177 /Yn ben ban llefair, yn bair eirian, /Cadwedig fy ngwawd i'w logawd lan: /Cedwid Duw dewrddoeth gyfoeth CBM III 1 15 aed gwylan. /Perierin yng ngofur, yng ngofan - fy ngwawd, /(Pernawd parch folawd fal nad diflan) /Erchw EGM I 29 13 /Bychdid dall angall anghyfarwydd! /Cyn glasu fy ngwedd, cyn glasfedd gw_^ydd, /Glesin deyerin werin w GM I 10 4 Allwynin ysid o symud arglwydd, /Erglyw, Dduw, fy ngweddi; /Annwyd proffwyd prudd ioli /Udd nefoedd rhe DB VI 26 24 rwan yw inni, o mynny, /Aerwalch balch, bylchu fy ngwely: /Arwar Udd Cesar, o'm ceisy - am bwyth, /Ys d CBM IV 17 48 plaid oedd i'm plegyd - fod /Cyfragod dyfod tu fy ngweryd; /Yn llwrw llwyth elfydd Dofydd a'n dyd /Yn MeiG I 31 28 . /Yn rhinwedd raddau y'm rhoddant, /Yn wastad fy ngwesti a gadwant. /Yng ngwynfyd, rhag lledfryd, yn CBM III 1 29 iniad, flaidd cynfaran. /Arwar fy ngwrddfar ar fy ngwrddfan - rwyf, /Canwyf - py ganwyf? - catglwyf clu CBM III 1 29 , /Erlyniad, fleiniad, flaidd cynfaran. /Arwar fy ngwrddfar ar fy ngwrddfan - rwyf, /Canwyf - py ganwyf CBM III 5 50 d! /Ni rhifaf-i ar fun fod yn galed: /Nid clod fy ngwrthod gwrth fy na_"ed! /A dywed yno eniwed - ohana DB VI 26 28 'm ceffy! /Traul caeroedd, cirieda imy /Trefad fy hendad a'i hundy; /Trais arnaf, fy naf, ni edy /Tros CBM IV 2 33 wain cain cenitor. /Arglwydd a'm cynfaeth, cyn fy hepgor, /Ar feirch pasg yng ngwasg, yng ngwisg borffo CBM III 8 52 s Dyfrdwy, /A lle teg tebyg i draeth /A wnaeth fy hiraeth fwyfwy! /Hawddamawr i Gwm Brwynawg /A'r tai a CBM III 5 27 d rhys porthwyf. /Gorthewis-hi wrthyf-i gwerth fy hirglwyf, /Nid gorthaw a wnaf wrth a garwyf. /Celadwy IRh VII 30 11 an /Pan llewych huan ar fan fynydd. /Llywy fun fy hun aeth o'i hedrydd, /Llywyawg, law eurawg, liw eiry CBM III 5 111 y, /Nis gwybydd rhewydd nis rhygelwy! /Celedig fy hun yn hir ofwy - lle, /Yn lledrad fore gan afarwy. / HOG II 10 2 falchwaith o'r Gyfylchi, /Yn y bylcha balchlun fy hun ynddi. /Enwawg drafferthawg a draidd iddi, /Anwar PB VII 5 5 ud pridd wely, /Arfod fygr, aerwalch hydr hy. /Fy hy arglwydd rhwydd, rhuddgledd - rhygollais, /Rhy-m-g MB I 4 8 i; /Digonais gerydd yng ngw_^ydd Duw Ddofydd, /Fy iawn grefydd heb ei weini. /Gweinifif, hagen, i'm Rhe HOG II 6 57 rhin, - ni gefais, /Ni gafas neb o'm llin; /Er fy lladd-i a_^ llafnau deufin, /Rhy-m-gwalaeth-i gwraig GM I 9 18 ain hael hual dilin /Dychysgogan, Lloegr, rhag fy lla_"in! /Llachar fy nghleddau, lluch ydd ardwy - gle HOG II 6 64 , a'm nwyf yn edde_"in - i wrthaw /Ac i'm llaw fy lla_"in, /Lleucu glaer, fy chwaer, yn chwerthin, /Ac GM I 9 128 oedd i Eingl: /Dyfrydedd yn Lloegr rhag llwybr fy llaw! /Derllyddid fy neddf fy newisaw /Yng Nghadelli MG VII 33 71 , /I'm ffydd a'm crefydd y'm cryfhe_"ych, /Dal fy llaw i'th law a lywych - yn iawn, /Ar hyd ffyrdd unia PM V 15 13 l Tomas /A Phylip a Phawl ac Andras. /O afflau fy llaw, llafn wynlas, /O affaith golaith galanas, /Da h LlF2 VI 7 12 ndoeddit o'r llin a_^'r llyfn emys; /Cyfarwydd fy llaw yn eu llewys. /Handoedd im o'm cerdd nid cardd f CBM III 5 82 rhiain (rhyfedd a waith!) /Ac im oedd ei llaw, fy llawenrhaith; /Ac nid oes fardd dwfn, dinus gyfiaith, PM V 8 36 blaidd uch blaenwel gwyddfid: /Nis dwg lleidr fy llawrgerdd odid. /Neud llai dyofod, neud dyofid - ced PhB VI 16 14 hyd atat-ti, Dduw, a ddodaf - yn dde /O weled fy lle ar lledeithiaf GM I 10 9 wn Ddafydd, /Ei ddefawd a'm llochi; /Ni llwydd fy llechfod hebddi, /Cerennydd Ddafydd ddyfnfri. /Ni'm PM V 28 9 , /Ni wybu naca_"u neb. /Neb ni w_^yr yn llwyr fy lledfryd - am lary /Am lwry mil o esbyd, /Trydar wasg HOG II 9 7 /I adrawdd caru, can doeth i'm rhan, /I edryd fy lledfryd-i, a'i lled ofrwy, /I edryd llywy lliw ton d EGM I 27 20 'm gad cariad i mywn caerau - nef; /Duw a glyw fy llef i'm llugfrydiau. /Duw a'm gwne_^l gochel ffrawdd EGM I 28 43 nid o gysgu y daw gwasgawd. /Ar Dduw addef nef fy llef llwyprawd /Yn edrinaw fry rhag y Drindawd, /I er LlN II 17 5 y'i cefais y'i ceisiwn. /Goddau budd, gwyddiad fy lles, /Gwyddant negyf gant neges, /Ni eill gwaedd awe CBM III 26 47 (Rhwyf cadau) er cadw ei ddeurudd, /Ni tholies fy lles, llyw rhybudd, /Ni tholiaf a ganaf heb gudd, /Ni PM V 8 17 /Aur Afia os ef rhyerchid. /Nid ystyr llythwyr fy llethrid - i'm cerdd, /Gyr di er cardd i wrthyd! /Ac PM V 2 37 chwyn dyddyn dewi. /Gwynde_"yrn Prydain, prawf fy llochi /A_^'th aur rhudd a'th fudd a'th fynogi. /Gwyn CBM III 5 128 ir; /Enwawg i'm ceinioes y'm ceinmygir, /Anwar fy lluchfar oni'm llochir; /Pall gwylfan gwylain, gwylfa CBM III 23 6 /Cleddyf clod wasgar a wisgaf ar glun, /Rhwng fy llun a'm llasar, /Cleddyf cloy_"nnau hygar, /Cleddyf CBM IV 18 31 , /Neud eu porth a barthwyd ataf. /Neud hyfryd fy llwrw, lle a gyrchaf, /Neud gobaith wrth Benrhaith, GwB VI 17 5 rysgwyd, /Cynon fab Culfanawyd. /Rhuthr a ddug fy llyw, aeth tra lly_^r - ei glod, /Ei glybod bu myfyr, CBM IV 16 81 y mryd /I'th wynfyd, i'th wynfa, /Mab Duw byw, fy Llyw a'm lleha /O'm lle drwg, a'm dyddwg i'm da. /Dai PM V 25 18 yng ngherdd gyflawddon /(Ac yng Nghaerlli_"on fy llyw dybi!), /Yng Nghaer Amwythig, yng nghain drefi - PB VII 9 13 ydd-dud, llew gwrdd-ddrud gw_'raidd. /Gw_^r yw fy llyw gorllawen, /Gwy_^r a ga_^r gwawr trydar trin, /G LlG VII 25 83 walch tey_"rnaidd frenhinaidd fro; /Doniawg yw fy llyw, llafngoch Gymro: /Ni ddwg Duw y dawn a roddo EW VI 1 17 Gwalch gw_'raidd, tey_"rnaidd, teg. /Teg goryw fy llyw llafn greulawn - fal gw_^r /Ar ei ga_^r a'i estr GwB VI 17 13 dd lyw. /Rhuthr a ddug (nid ffug) er ffosawd - fy llyw /Llangollen ddiwarnawd, /Rhuthr didanc aerdranc EW VI 3 29 r ddifa, /Wyd rhoddiad rhuddaur Afia. /A gaffo fy llyw llaw ffodiawg - o fudd, /Ef a fydd gwasgarawg /A CBM III 8 62 eithon. /Canys bu marw tarw trydar /Ac nid byw fy llyw llawhir, /O thyr calon rhag galar /Y fau a fydd PB VII 8 17 s blyg, /Aerflaidd gw_'raidd a'i gorug. /Gorug fy llyw, llew Amgoed, /Gwyar am aerdrydar draed, /Oesawg PB VII 4 26 /Rhaeadr gwaed am draed, am drwyn, /Rhyw rhag fy llyw, llew ar iaen; /Rhwym Brynaich, branes terrwyn, GwB VI 17 1 Rhuthr a ddug fy llyw, llew diarswyd - traws, /Tros Gymru y'i clywyd, GYC VII 37 1 Pai byw fy llyw, llew fflamddur, /Ysgwyd friwgalch, falch filwr, PB VII 12 1 Cyrch a ddug fy llyw, llew gw_^yth, /Cad udd Faredudd falch daith, /O GM I 11 66 , /Dadannudd angudd angerdd Owain. /Dychyrchws fy llyw, llew mawr mirain, /Dychennis ddewis ddeurudd go PB VII 11 26 /Tranc ar bob Ffranc, frawddus gylch /Gwnaeth fy llyw, llew ysgwydfwlch; /Maig cyhafal, arial aerweil LlG VII 24 37 fro! /Nis oes o Gymro ei gymrodedd! /Cymrodedd fy llyw, lluoedd beri, /Nid oes, rhwyf eirioes aer ddyfy PM V 23 19 ranc a_^'i ga_^r. /Yn Aberconwy cain ddaffar - fy llyw, /Llywelyn athrugar, /A Dafydd defawd Udd Cesar, CBM IV 13 15 rad - i frain /O freisgwyr ardwyad, /Cerrynt fy llyw nid lledrad, /Cwr gogof cyrraidd cof cad. /Cadwe GRh II 28 19 - cywlad, /Cyn cyflechwyf rynnawdd) /Fy myw am fy llyw ni'm llawdd, /Fy mryd nid hyfryd, nid hawdd. /Ha PB VII 5 7 ledd - rhygollais, /Rhy-m-gellir lledfrydedd, /Fy llyw oedd fur glyw a gwledd, /Fy naf, poed nef ei ddi CBM IV 13 11 er - Conwy, /Cynnechrau fy udd ne_^r; /Cynnygn fy llyw oedd llawer, /Cwyddynt yng ngnif seithrif se_^r. DB VI 30 24 /Mor rhyfedd, rhag mor fu roddiad, /Na roddes fy llyw y lleuad! /Mor rhawch im ardawch ardwyad - cynny ES I 20 13 rbyniaist, llywaist llu bedyddiawl. /Erbyn fi, fy Llyw, yn lle deddfawl - gwyrthau /Er Dy dost gethrau PM V 24 61 iniawg - hefyd, /Bu Hirfryn berchennawg. /Rhag fy llyw, yn llu ddiofnawg, /Amherawdr, llywiawdr lluriga D-4 VI 20 37 yn rhad, /Yn llu gorfeddu gorwlad. /Pebylliwys fy llyw yn llu hyfryd - praff, /A'r pryffwn o Wyndyd, /G D-4 VI 20 73 offwy, /Cynnif Cadwallawn, myd mwy. /Pebyllwys fy llyw yn Llysyn - drefad /Am drefred Wenwynwyn, /Clawr CBM III 3 204 d i ddi-ffydd, /Credaf fi fy Rhi, fy Rhebydd, /Fy Llywiawdr, Creawdr, Credofydd, /Credaf i we_^n, a'm CBM IV 17 94 dd i'm hynni, neud mi a'i maeth, /Caru a mynnu fy mabolaeth. /Caraf, iolaf Dri drwy ddrudanaeth - ced, MG VII 34 6 n wyf o'th blwyf, ni oblygant - fi, /Fihangel, fy mabsant, /A thi yn drech no chwechant /O gethern blin EGM I 27 44 ylion gwylion golau /Nid perthyn it, Tad mad, fy maddau. /Can peraist, Ddofydd, ddydd yn fau /Na'm gad CBM III 10 16 n, /Fy mawredd, fy mawrair a'i myn, /Fy marau, fy ma_^r a'm cychwyn. /Awch rhoddaf arawd, aer ddihafar CBM III 10 16 dwys dengyn, /Fy mawredd, fy mawrair a'i myn, /Fy marau, fy ma_^r a'm cychwyn. /Awch rhoddaf arawd, aer GM I 9 97 : /Honnaf arfau gorfelyn ei ongyr. /Angerddawl fy march, mawr ys profais /Cyfrwng Penwaedd barth a Phor GM I 9 119 wd i'm gwrthrawd gwrthred hoddiaw. /Angerddawl fy march ym maes Caeaw /Ar lles ne_^r Cynan cynweddiawn CBM III 1 10 awg midlan: /Fy marddlef is nef nid anghyfan, /Fy marddair i'th barth nid gwarth, nid gwan. /Taer am ae EW VI 6 26 /Trugarawg Ddafydd, trigiawd - o'm mawrddawn /Fy marddair o'm tafawd; /Cadau ddo_^r, co_^r cymhendawd, ES I 16 7 awd o'm tafawd ar draethawd drw_^n. /Llathraid fy marddair wedi Myrddin, /Llethrid a berid o bair awen. CBM III 12 5 mal y haeddwy. /Haeddws deifniawg ri defnydd - fy marddawr, /Llwrw llafnawr llawr llawrydd, /Llary llid CBM III 1 9 pedrydan, /Pedrydawg Fadawg, farchawg midlan: /Fy marddlef is nef nid anghyfan, /Fy marddair i'th barth CBM IV 9 129 i'th adrawdd is nef, /Pa_^r eurglawr, erglyw fy marddlef, /Pair Prydain, profwn yn nhangnef. /Tangnef HOG II 6 47 nt, fal y cant Myrddin, /I'r gwragedd a'i medd fy marddrin /(Mor hir hwyrweddawg y_^nt am rin!), /Penna DB VI 29 118 nwch, chwerddwch, mi ni chwarddaf, /Can mynnwn fy marw ni mawr fyddaf. /Cyd ymguddioch-chwi oll, mi ni CBM III 10 15 - Bowys, /Argoedwys dwys dengyn, /Fy mawredd, fy mawrair a'i myn, /Fy marau, fy ma_^r a'm cychwyn. /Aw CBM III 10 15 , aerwosgryn - Bowys, /Argoedwys dwys dengyn, /Fy mawredd, fy mawrair a'i myn, /Fy marau, fy ma_^r a'm CBM IV 4 200 ai! /Gwyddwal Ddyfneual ddyfnasai - fy modd, /Fy meddiant a gaffai, /Collais arglwydd call ni'm collai HOG II 6 70 est deg debyg afallflawd, /Am Berweur, berfedd fy mhechawd. /Am Enerys wyry, ni warawd - im hoen, /Ni o GM I 7 15 b warth, rhwydd o'i barth ymborthed. /Rhy-dost fy mhenyd, rhy-drwm fy nhristyd, /Rhy-m-ergyd oer godded PM V 2 62 aur i arglwyddi - eraill, /Ni'm arwar arall er fy mherchi. /Dy-m-gwedda urddas, dy-m-gwaddawl hi, /Megi HOG II 11 14 w, nid huaddas - fy mhorth, /Yn y myn ydd oedd fy mherthynas. /Oi a un Mab Duw o dey_"rnas - nef, /Cyn HOG II 11 13 ruddaur wanas. /Nid ydyw heddiw, nid huaddas - fy mhorth, /Yn y myn ydd oedd fy mherthynas. /Oi a un Ma MB I 5 2 Gwolychaf Re_^n, Rex aw_^yr, /Arglwydd a w_^yr fy mhryder. /Pryder pryderaf yn fawr /Am fy arglwydd lla MB I 3 166 d. /Cedernid rhewynt cyn no'i fyned, /Ergrynai fy mhwyll ei bell gerdded, /A dyfo mab Cynan (mawr amgy GM I 9 23 gawy, /Cathl oar adar awdl osymwy. /Gorfynnig fy mhwyll ym mhell amgant heddiw /Wrth athreiddiaw tir t HOG II 6 53 ant lliw hafin. /Ail yw'r llall o'r pall, pell fy min /I wrthi, i am orthorch eurin: /Gweirfyl deg, fy CBM III 14 12 O'm bodd ni byddwn hebod, /Nid ef oedd fy modd fy mod. /Gan fod yn unfraint, yn unfryd - a_^'m llyw /Ll BF VII 48 8 r hebof heibiaw - nid eddyw, /Angadr yw fy myw fy mod hebddaw. /Am Owain gyfrgain (gyfrglod iddaw), /Am PM V 2 34 allofiad aur rad, Rodri - esillydd, /A syll di fy mod-i i'm cuelli. /Na'm gyr i wrthyd, na'm gwrthod fi CBM III 24 13 raisg fab Gorgenau, brydau Bradwen, /Mor debyg fy mod megys Gwyddien /O gwyddaw pob llawr cer llaw ei b MG VII 33 79 hadnepych, /Parth cledd i minnau ni mynnych - fy mod, /Parth yr Oen gorfod y'm gosotych; /Pan dde_^l y PM V 26 49 yf Wynedd; /Un llysenw a_^ Rhun, nid rhyfedd - fy mod /Yn mudaw am reuedd! /Rheuedd tey_"rnedd ti biau CBM IV 4 199 d a'u porthai! /Gwyddwal Ddyfneual ddyfnasai - fy modd, /Fy meddiant a gaffai, /Collais arglwydd call n CBM III 14 12 rthod, /O'm bodd ni byddwn hebod, /Nid ef oedd fy modd fy mod. /Gan fod yn unfraint, yn unfryd - a_^'m BF VII 47 26 Gwa_^r Hywel uchel, och o'r grwn - y mae! /Nid fy modd nas gwelwn; /Gwawr gw_'reiddfalch, gwalch gwaywd GM I 10 26 erchi; /Madawg, madioedd goddoli, /Mwy gwnaeth fy modd no'm coddi. /Un mab Maredudd a thri meib Gruffu DB VI 30 18 to fy Rhe_^n, Fab Rhad, - ei bechawd /Yn erbyn fy mrawd, ddefawd ddifrad. /O amlder o dir llawhir llei BF VII 53 13 air am y mawrair mau! /Mau, rhag dolur cur cyr fy mron, - rhag dig, /Dygn adnabod weithion; /Ydd hyll g MeiG I 30 13 wir hywir honno. /O briflwyr synnwyr y synio - fy mryd, /(Brudd gyd); celfyddyd a'm celfyddo. /Celfydd CBM IV 5 122 as Ardderch yn arddiffryd - llu /Y llas cu can fy mryd; /Corf torf terfysg, ffysg fflamgryd, /Co_^r eis GM I 9 101 eredig bybl ba hyd dulliais? /[ ] Owain a unis fy mryd /[ ]ew hydr hyd ys cefais. /Yn Ystrad Meurig myg CBM IV 16 79 dd no llawgaeth! /Llewenydd llu nef, llawena - fy mryd /I'th wynfyd, i'th wynfa, /Mab Duw byw, fy Llyw LlG VII 27 35 , heb ge_^l. /Neud mau ei eisiau, neud isel - fy mryd, /I'w feirddion oedd clyd clod ddiargel. /Neud a GB II 26 7 nny dygaint. /Nid ef y canaf can ddigiofaint - fy mryd, /Namwyn mi a'i pryd cywyd cywraint; /Ys mwy y c GRh II 28 20 wyf rynnawdd) /Fy myw am fy llyw ni'm llawdd, /Fy mryd nid hyfryd, nid hawdd. /Hawdd i bawb a_^ thi i' GM I 14 28 /Tra'm oedd o'm dawn Duw i'i gymwyll /Tremynid fy mryd ym mrad a thwyll. /Trugarawg Ddofydd, treiha fy CBM III 24 121 /Mur gwryd, gwynfyd gwen elfydden: /Nid llawen fy mryd ym mro Gyngen, /Ar llary llaw hyged, gweled gwy PM V 26 6 wg Iesu, ca_^r ymwedd, /Ceirionnydd, cyrchaist fy muchedd. /Cyrchaf yn gyntaf gyntedd - Deheubarth /Dih PM V 5 68 mawrnaf, mawrnerth aches - llydw: /Handid lled fy muches! /Caffant fyrdd o feirddion eu lles /O foli Rh PM V 23 199 ywelyn, a Llywarch a'i cant. /Munerawd ym marw fy mwyniant, /Mal ym myw, Lleisiawn ryw, Rhun blant. /Ni DB VI 30 85 arglwydd rwydd anrhydedd. /Ef a'm talai aur ar fy mysedd, /Nid ef a delid drwy dalarwedd; /A_^ Dafydd d GRh II 28 19 nwyngawdd - cywlad, /Cyn cyflechwyf rynnawdd) /Fy myw am fy llyw ni'm llawdd, /Fy mryd nid hyfryd, nid BF VII 48 8 of gw_^r hebof heibiaw - nid eddyw, /Angadr yw fy myw fy mod hebddaw. /Am Owain gyfrgain (gyfrglod idda LlF1 II 1 163 r, /Ac amser gosber gosbarth weini. /Gwenifiad fy na_^d am rad, am ran, /Gwenifaid o'i blaid ceiniaid C CBM III 5 50 fun fod yn galed: /Nid clod fy ngwrthod gwrth fy na_"ed! /A dywed yno eniwed - ohanaf /A dywan ataf ag ES I 24 37 /O'r wyth gw_^yth, gwaethaf syberwyd. /Galwaf, fy Naf, can gannaf gennyt: /Rhygelwir difro pob dyfryd. PM V 25 5 n nyllest barddrin beirdd fanieri. /Cymhwyllaf fy naf, Cymry fodrydaf, /Cymro celfyddaf rhywnaeth Celi, GwB VI 17 9 ngyr, /Llyna ruthr aruthr eryr! /Rhuthr a ddug fy naf (nawell yw - o'r gwy_^r /No'r gorau er Dilyw), / LlG VII 25 73 /Breisglym orwyddawr, roddion ymo. /Clodforaf fy naf naws anghryno, /Ni bydd anghlodfan y ban y bo. /G DB VI 26 29 imy /Trefad fy hendad a'i hundy; /Trais arnaf, fy naf, ni edy /Tros y gerdd a ganwyf ity; /Y mawr udd DB VI 26 37 t fyddaf o'm difenwy; /Na ddilysa fi yfelly, - fy naf, /Nid ef it lesaf o'm dilysy. /A ganwyf, dy geini DB VI 29 126 awn a ollyngaf /O orchudd Gruffudd, ail Nudd, fy naf; /O erchyll golled, gallmarw fyddaf /A'i orchymyn CBM IV 18 19 dorfoedd i'th derfyn uchaf. /Neud mi a fynnwn, fy Naf, - o'th ganiad, /O'th gariad y'th gredaf; /Neud c PB VII 5 8 lledfrydedd, /Fy llyw oedd fur glyw a gwledd, /Fy naf, poed nef ei ddiwedd! /O'i ddiwedd faenfedd, fwyn PM V 10 29 liwed enwir, /He_"yrn am de_"yrn, am dir. /Tir fy naf traethaf, treth Wynedd - dydoeth /O deithi tey_"r LlF1 II 1 79 chablwyd ysgwyd ar ysgwydd io_^r, /Ni chablaf fy naf yn ei achor - faran. /Bangeibr gadw Gadfan fegis SB II 22 19 ranc ar ddraig, ar ddragon oddaith. /Gwedi bod fy naf yn nef, ym mhresent /Nid oes prysur affaith. /Gwy DB VI 29 25 _^r, lluch hyder Llachau, /Am rym llym y lleim fy nagrau, /Am rwyf y darwyf, im neud arau, /Amlwg yw cy PM V 2 17 yth wastawd tafawd nas tyf eli. /Gwythlawn yw fy nawn yn nyfysgi, /Gwaethlfan yng nghyman, yng nghymel CBM III 11 73 w_^yl hebawg heboch neud addoedd. /Nid addoedd fy nawn yn ofer - o'm gwlad, /A'm gwledig a'i dirper, /N GM I 9 129 edd yn Lloegr rhag llwybr fy llaw! /Derllyddid fy neddf fy newisaw /Yng Nghadelling fre fro Dysiliaw. / IRh VII 31 3 fle brofi - rhin, /Cyd bai rho_^n fy nghrogi, /Fy neges oedd fynegi /Fy ngofeg, ddyn teg, i ti PM V 6 14 aw ddidawl, gwrawl, gw_^r ni ddywaid - na_^g /(Fy neges yw syniaid), /Yn eryr ar lawrwyr leiddiaid, /Yn GB II 25 1 Fy Nuw, fy neirthiad, fad rad rannu, /Fy nerth a'm cannerth i'm MG VII 33 2 af, nawdd a'm rhoddych, /Gwan wyf, ymnerthwyf, fy neirthiad fych, /Gwareder llawer lle gwaretych - raid DLlM II 18 49 wyn fy rhwyf a dwyn fy rhiydd, /Dwyn fy ne_^r, fy nen cyweithydd. /Yni fwyf hynwyf, hynefydd - galar /Y DLlM II 18 49 efnydd: /Dwyn fy rhwyf a dwyn fy rhiydd, /Dwyn fy ne_^r, fy nen cyweithydd. /Yni fwyf hynwyf, hynefydd LlF1 II 2 7 n Owain a geinganaf. /Arwymp fy nhrafferth, ar fy ne_^r fy nerth, /Ar orwyddawd berth ydd ymborthaf, /A LlG VII 25 67 , Dofydd a'i gato. /Rhybydd urddedig a urddo - fy ne_^r, /Ni chymer hyder a'i adawo! /Bolchlafn lud am GB II 25 2 Fy Nuw, fy neirthiad, fad rad rannu, /Fy nerth a'm cannerth i'm cynyddu, /Cynnair o'm cadair, LlF1 II 2 7 geinganaf. /Arwymp fy nhrafferth, ar fy ne_^r fy nerth, /Ar orwyddawd berth ydd ymborthaf, /Ar borthlo PM V 26 100 /Llywelyn, llyw Bedydd a Chred, /Fab Iorferth, fy nerth, fy nodded. /I tithau, udd Deau, dyred /Clod, w IRh VII 30 8 wd fy ngheudawd fy nghyd-hoed ddydd: /Llofrudd fy neurudd yn awr echwydd. /Lleufer ebyr my_^r morfe_"y HOG II 6 74 m Hunydd, ddefnydd hyd Ddydd Brawd; /Am Hawis, fy newis ddefawd. /Cefais i fun dduun, ddiwyrnawd, /Cefa HOG II 8 1 Fy newis-i rhiain firain, feindeg, /Hirwen yn ei llen ll GM I 9 129 oegr rhag llwybr fy llaw! /Derllyddid fy neddf fy newisaw /Yng Nghadelling fre fro Dysiliaw. /Dy-m-huni GM I 8 61 /A they_"rnaf, cain Owain eurwas. /Arddwyrews fy nhad ei fraisg frenhindad, /Ar awen amnad ei rad rhag MB I 4 24 offi, /Ac wedy dawn awen, amgen ynni, /Amdlawd fy nhafawd ar fy nhewi. /Mi, Feilyr Brydydd, berierin i PhB VI 16 2 Goruchel arglwydd, gor-yth-iolaf, /Gorfeddawd fy nhafawd, gwawd a ganaf, /Goroer fy nghalon goruch ada DB VI 35 1 Traethwys fy nhafawd trwy nerth y Drindawd /Traethwawd o'm barddwa PM V 4 25 y'm daw cyflawddon /Am olud termud Dey_"rnon; /Fy nhafawd yn frawd ar Frython /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iw MB I 4 24 dawn awen, amgen ynni, /Amdlawd fy nhafawd ar fy nhewi. /Mi, Feilyr Brydydd, berierin i Bedr, /Porthaw LlF1 II 2 33 , /Cred fy ngair o'm pair; perid ataf. /Parawd fy nhraethawd; nis gnawd draethaf - hebod: /Treth trafod LlF1 II 2 7 einyddaf: /Arwyrain Owain a geinganaf. /Arwymp fy nhrafferth, ar fy ne_^r fy nerth, /Ar orwyddawd berth PM V 15 7 i'm cywyd nid cas. /Edrych, pan fernych faint fy nhras, /Creadur poethgur, pa'th greas. /Archaf arch i GYC VII 36 17 gywydd a drig iddaw, /Ys mau llid wrth Sais am fy nhreisiaw, /Ys mau rhag angau angen gwynaw, /Ys mau, GM I 7 15 barth ymborthed. /Rhy-dost fy mhenyd, rhy-drwm fy nhristyd, /Rhy-m-ergyd oer godded; /Rhag galar garw a GYC VII 36 85 n ei grud ysy'n udaw. /Bychan lles oedd im, am fy nhwyllaw, /Gadael pen arnaf heb ben arnaw: /Pen pan l CBM III 10 62 n. /Undegfed awen, undegfed - awydd /A weinydd fy nhynged /O'm gwawd ran, o'm ban, o'm barddged, /O wal PM V 1 155 /Prif de_"yrn canhwynawl, /Wrth fy Nuw, na fyn fy niddawl, /Ac wrthyd, orthywys greidiawl. /Fy Rheen a' CBM IV 18 84 g, erbyn atad /Erbarch o gyfarch, o gyfaenad: /Fy nigabl barabl a rybarad, /Fy ngherdd i'th gyrbwyll, C IRh VII 30 22 in na weinydd - hawdd we_^n /Yni wne_^l orffen fy nihenydd. /Calan Gorffennaf gorffwyll a'm bydd, /Gor HOG II 6 41 i cariadawg cerdded Ofydd, /Gobwylled fy Nuw-i fy nihenydd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd. /Cyfar MeiG I 33 103 edd poen eu cyweithas /Poed Ef, fy Nuw nef, fo fy ninas PM V 8 1 Arddaly nef, arddunia fy nlid, /Arglwydd Dduw, yn ddyn y'th enid, /Erglyw fi a PM V 26 100 llyw Bedydd a Chred, /Fab Iorferth, fy nerth, fy nodded. /I tithau, udd Deau, dyred /Clod, w_^r llary, MeiG I 31 4 /Duw terwyn torfoedd gogoniant, /Duw nefoedd, fy noddfa yn geugant; /Duw breiniawg a brynwys Ei garant LlF1 II 3 13 r ddadolwch. /Caraf-i neirthiad naf a nertho - fy null /Im ddillwng arallfro. /Ni wna draig dragon wylo DB VI 26 44 ely. /Ystyria wrthyf, wrth, o'm colly, /Ystawd fy nullwawd, na'm henilly. /Ystyriws De_"ws dawn ity - e GB II 25 1 Fy Nuw, fy neirthiad, fad rad rannu, /Fy nerth a'm canne HOG II 6 41 Cyd bwyf-i cariadawg cerdded Ofydd, /Gobwylled fy Nuw-i fy nihenydd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd PM V 1 155 awl - Prydain, /Prif de_"yrn canhwynawl, /Wrth fy Nuw, na fyn fy niddawl, /Ac wrthyd, orthywys greidiaw MeiG I 33 103 as. /Rhag pobloedd poen eu cyweithas /Poed Ef, fy Nuw nef, fo fy ninas GM I 14 32 f Grist nefoedd (neuedd gannwyll) /Cain fedydd fy Nuw yn niw Ystwyll. /Ystwyll ystyriws De_"ws ddefnydd CBM IV 16 120 molwy, nis molaf o phaid; /Am obrwy, am obrid fy rhaid, /Am Iesu caru cyrbwyllaid. /Caraf-i dreth a dr CBM IV 16 224 yna daw brawt, braw gyman, /Ar ddeau fy Rhiau fy rhan CBM III 3 203 i ddiffyg onyd i ddi-ffydd, /Credaf fi fy Rhi, fy Rhebydd, /Fy Llywiawdr, Creawdr, Credofydd, /Credaf i PM V 1 157 n fy niddawl, /Ac wrthyd, orthywys greidiawl. /Fy Rheen a'm rhoddes heb dawl, /Rhwyf myrddoedd, mawrdda HOG II 6 55 /I wrthi, i am orthorch eurin: /Gweirfyl deg, fy rheg, fy rhin, - ni gefais, /Ni gafas neb o'm llin; / ES I 16 1 I'r Tad cyfarchaf (rhwyddaf fy Rhe_^n) /Ac i'r Mab a'r Ysbryd gloywfryd Gla_^n. /Nid DB VI 30 17 llad /Na gwin grysgelo nac ysgarlad; /Ni ddoto fy Rhe_^n, Fab Rhad, - ei bechawd /Yn erbyn fy mrawd, dd ES I 15 15 /Cyfryw saint yn ei lywedyddiaeth. /Cyfoethau fy rhe_^n nis rhydraeth - tafawd /Tan awyr 'n ei hiraeth MB I 3 139 nydd) /Ar emys ei lys a'i luosydd: /As rhoddwy fy Rhe_^n ran dragywydd /Yng ngwerth a roddes ar lles pr DB VI 27 101 yd, /Ef rhoddai i Dduw ei ddihewyd, /Ys rhoddo fy Rhe_^n rhan ysbyd - addef, /Ei ran o wlad nef, iddaw LlF1 II 1 6 . /Amgyrwyf garu canu canrhed, /Can am rhoddes fy Rhe_^n rheg eidduned, /Can am rhydd Dofydd dogn foddh GM I 7 137 /Crai ddychryn, ddechrau Garawys, /As rhoddwy fy Rhe_^n rheiddun drugarawg /I Fadawg fad gynnwys /Gan CBM IV 16 83 eha /O'm lle drwg, a'm dyddwg i'm da. /Daioni fy Rhi a'm rhyddha: /Rhydd rybwyf gan fy Rhwyf rwy gwna. MeiG I 30 24 Cristonogaeth faeth a'm digaetho, /Crist Celi, fy Rhi, a'm rhyddhao, /Ac Ef, Frenin nef, a'm noddo - rh CBM III 3 203 fydd, /Ni ddiffyg onyd i ddi-ffydd, /Credaf fi fy Rhi, fy Rhebydd, /Fy Llywiawdr, Creawdr, Credofydd, / BF VII 53 33 gyni, /Gwawr ddeifniawg, ruddfoawg ri! /Lladd fy rhi: i mi, mawr a dramgwydd - hwn, /Hyn a'm dwg yn eb MeiG I 32 36 Credych Di fi, yr Celi celfyddaf, /Credwyf Di, fy Rhi, pan fo rheitaf ES I 20 22 dlawd gnawd yn gnodawl - erchi /Trugaredd iti, fy Rhi rhoddfawl D-3 VI 19 2 wr o'r llawr, llwrw fy nghofion, /Lleha-Di fi, fy Rhi, rhwng engylion, /Yn y lleheaist llu gwynion - y DB VI 27 79 ndyd, /(Ymdro rhiallu fu o'i febyd) /Am drengi fy rhi rhwy lledfryd - a'm bydd, /Ni edych, Ddofydd, ef CBM IV 18 2 Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchwel iawn /I foli fy Rhi rhwydd, rhadlawn, /Un Mab Mair a bair byrnhawn - EG VI 18 7 rawl /I brofi pob peth o bregeth Bawl, /I foli fy rhi, rhwyf angerddawl, /Rhyfel ddiochel, ddiochwith h LlG VII 24 5 rhyfedd - dreth /O draethawd gyfannedd /I foli fy rhi, rhwyf Arllechwedd, /Rhuddfoawg freiniawg o frenh BF VII 57 1 Erbyn fi, fy Rhi, Rhwyf bedyddiawl, /Erbarch uchelsaint braint bre ES I 20 3 l, /Gogoned Frenin, Dewin dwywawl. /Differ fi, fy Rhi, Rhwyf ysbrydawl, /Dewr Arglwydd hylwydd, Hael bu PM V 23 8 ar. /Crist fab Duw dy-m-rhydd arllafar /I foli fy rhi rhwysg Odiar, /Llywelyn, llyw Prydain a'i pha_^r, ES I 15 5 , /Meidradur llafur pob llawfaeth. /Lleha fi, fy Rhi, yn rheolaeth - nef /I'th nodded frenhiniaeth. /B CBM IV 16 224 llan, /Ac yna daw brawt, braw gyman, /Ar ddeau fy Rhiau fy rhan CBM III 5 109 n a'i catwy, /A berthyn rhag dyn nwy dilynwy, /Fy rhin a_^ rhiain nis rhybuchwy, /Nis gwybydd rhewydd n HOG II 6 55 , i am orthorch eurin: /Gweirfyl deg, fy rheg, fy rhin, - ni gefais, /Ni gafas neb o'm llin; /Er fy lla DLlM II 18 48 /Ydd oedd imi ddefnydd: /Dwyn fy rhwyf a dwyn fy rhiydd, /Dwyn fy ne_^r, fy nen cyweithydd. /Yni fwyf LlF1 II 3 61 elydd, /Carannawg walch, cerennydd. /Cerennydd fy rhwy, nid rhawch - ei erchi: /Gnawd gan ri rwydd arda CBM III 24 112 ca_^r co_^r cyfrben, /Medrais fodd fy rhwyf ar fy rhwychren; /Mechde_"yrn meddgyrn meddgwyn peniadur, / DLlM II 18 48 gerydd - a_^ Duw /Ydd oedd imi ddefnydd: /Dwyn fy rhwyf a dwyn fy rhiydd, /Dwyn fy ne_^r, fy nen cywei CBM III 24 112 d cadrddor, ca_^r co_^r cyfrben, /Medrais fodd fy rhwyf ar fy rhwychren; /Mechde_"yrn meddgyrn meddgwyn MG VII 33 65 was, /Gwae neb o'i gas a gese_"ych! /Tro fi, fy Rhwyf Celi, a'm calonnych, /Atat y troaf, ataf tro_"y DB VI 29 116 f. /Crist a w_^yr, yn llwrw a ganaf, /Na wn am fy rhwyf cwdd wyf, cwdd af. /O mynnwch, chwerddwch, mi n LlF1 II 2 14 dd bo balch Gymro a gymrofaf, /Hawdd bwyf: heb fy rhwyf ni rybyddaf. /Ysid im eniwed a eniwaf - wrthaw; PM V 23 118 'i tho, /Llwrw gwelwch neud heddwch heno, /Can fy rhwyf, nid rhyfedd cyd bo! /Hyd ydd e_^l ei dorf ar d PM V 10 85 yn ben. /Pan ym gwnaeth fuledd na'th folwn, - fy rhwyf, /Nid rhyfedd na tha_"wn! /(Peryf nef, pyr ddyw CBM IV 16 84 /Daioni fy Rhi a'm rhyddha: /Rhydd rybwyf gan fy Rhwyf rwy gwna. /Rhe_^n rheithlau, Rhiau rhad gyfa, / EW VI 1 13 /Hawdd i'r byd gennyd gynnelw. /Hawdd cynnelw fy rhwyf rhwydd ofeg - Mordaf, /Rhwysg mawrdon wrth garr CBM IV 2 25 or, /Grym afrddwl Ercwl ergrynitor. /Tey_"rnas fy rhwyf, rhwysg Cedifor, /Tey_"rnfoes eirioes eiriachat PB VII 13 14 ud a'i dir! /Tiriawg, rywawg Ros wrthrych, /Fu fy rhwyf, rhwysg Owain Frych; /Un o'i derfynau (dorf lew PM V 1 83 /Rhag te_"yrn Gwynedd yd gwynwch. /Tey_"rnllaw fy rhwyf rhyddygwch; /Tey_"rnllw, tey_"rnllid gennwch. / PM V 18 5 s - dragon, /Draig Prydain a'i hurddas. /Deddf fy rhwyf rhyn wryd Olias, /Dewr egin dwyreawd yn ddas! / PM V 23 98 dain, prydus, eirian, - berth, /Gwy_^r a byrth fy rhwyf ym mhob Calan, /Er digabl barabl gan bawb o'i f D-4 VI 20 16 heryr, /Calchdo_"ed saith rhifed sy_^r /Cylch fy rhwyf yn ei rechdyr. /Rhechdyr Croeseswallt crysiasan CBM III 19 21 rwydd, /Yn argledr im, yn arglwydd. /Detholais fy rhwyf, yn rhad wellyng - mawr, /Llwythfawr llawr llaw CBM III 19 13 ddew, /Yn wrdd orddrud, yn lud lew. /Detholais fy rhwyf yn rhwyd - gelynion, /Ga_^l ynal ym mhlymnwyd, D-4 VI 20 41 a hyd, /Gorthir y gelwir Geirwryd. /Pebyllwys fy rhwyf yn rhwyd - gwrdd gynnygn, /Gwy_^r gynnif ym mhl CBM III 19 17 d, /Yn walch balch bolch ei ysgwyd. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd - am olud, /Rhwyddwan rhudd yn rhodw CBM III 19 5 wn, /Yn hael ddigraff, yn ddigrawn. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd rhad - wasgar, /Yn llachar, yn lluch CBM III 19 1 Detholais, o les, o Leisiawn, - fy rhwyf, /Yn rhwyddfalch am ei ddawn, /Yn hawl wrdd, or DB VI 27 56 Mai yw a'm doddyw, yn anhyfryd - wyf /Am fyned fy rhwyf yn rhwym gweryd. /Golo hael, galar yw y dedfryd CBM III 19 9 , /Yn llew glew, glyw ddiffreidiad. /Detholais fy rhwyf yn rhwysg aerllew - torf, /Yn derfysg a_^ thryl CBM III 21 18 Am eryr mawrwyr Merfyniawn - ydd wyf /(O ddifa fy rhwyf) yn rhydristlawn! /Gwedi gwawr Cymru, cymraisg GYC VII 36 41 w, /O gleddyfau hir yn ei ddiriaw, /O glwyf am fy rhwyf ysy'm rhwyfaw, /O glywed lludded llyw Bod Faeaw PM V 17 17 rch arab, /Gwryd Pyr, byr y bu fab. /Mabolaeth fy rhwyf yw rhywoli - cad, /Cad cedwyr tud Feli, /Ar bob PM V 2 50 dd, Dafydd, ddeddf Elifri, /Na bydd rhyweilydd fy rhwyoli. /O chyngain, hael udd, hwyl i'm hynni, /A ch D-1 I 1 35 /Caffawd Hywel wrth ei hoywedd fy rhybuchwy. /Fy rhybuched i golofn ced, clod pedrydant, /Rhyfel ddywa D-1 I 1 34 f, goresgynnwy. /Caffawd Hywel wrth ei hoywedd fy rhybuchwy. /Fy rhybuched i golofn ced, clod pedrydant CBM III 5 53 /A dywan ataf ag ateb ced, /Ac erof na che_^l fy rhyweled, /Ac erddi ydd wyf o nwyf, ni'm cred, /Ac er PM V 27 7 r, /Dilys im ei aur rhudd, /Mab Duw nef, nodda fy udd, /Mab greddfawl greidiawl Gruffudd! /Graid eryr m CBM IV 13 10 bu lledrad cad cadr Aber - Conwy, /Cynnechrau fy udd ne_^r; /Cynnygn fy llyw oedd llawer, /Cwyddynt y IRh VII 29 12 meinoeth y'm doeth, o detholid - neb, /Lliw ar fy wyneb ni llwyr edid. /Mynawg dawedawg deg gyfnewid, / PM V 2 22 lawrydd, lawr orthorri - cad, /Cedawl, ar ogel fy ysberi. /Gwyllon Tey_"rnon dud amnoddi, /Gwolluchon HOG II 7 5 rwydd, /Gorwisgwys afall arall arwydd. /Gorwen fy ysgwyd ar fy ysgwydd - i drais; /Cerais ni gefais gyf GM I 9 34 uch ei annwyd - yng nghad, /Llewychedig aur ar fy ysgwyd. /Lliaws a'm golwch ni'm gwelsant ermoed /O ri PM V 14 15 ddistryw, ddistrawch, ddilawch ddile; /Dyfnwyd fy ysgwyd yn ysgardde, /Dyfnant ysgarant gwayw o'i hasgr EGM I 29 6 swn arwydd - crog, /Ymddwyn croes er Crist ar fy ysgwydd. /Angau i'r enaid (afraid afrwydd) /A ddaw o HOG II 7 5 sgwys afall arall arwydd. /Gorwen fy ysgwyd ar fy ysgwydd - i drais; /Cerais ni gefais gyfai awydd, /Ce EW VI 6 17 nais, /Ac o nerthoedd cadoedd, cais! /Na chais fy ystwng, o'm hestyngydd, - w_^r, /Yn wirion y'm plygy fych 1 MG VII 33 2 rhoddych, /Gwan wyf, ymnerthwyf, fy neirthiad fych, /Gwareder llawer lle gwaretych - raid, /Gwaredwr g fychain 2 DB VI 32 2 Pawb a ddaw i'r ddaear long, /Pobl fychain druain a dreng; /A faco, traul gyffro trang, /Yn CBM IV 1 67 r, uch Coed Llwyfain. /Nid oeddynt Wynedd wryd fychain, /Nid oeddud fygwl, fugail Prydain Fychan 4 DB VI 29 18 lau, /Yn rhuthr aruthr ar y Deau; /Gwelsam Rys Fychan, darian daerglau, /Ym mhyrth Caerfyrddin a_^'i fy DB VI 33 6 ni ellir. /Rhy fawr o bechawd a rybuchir, /Rhy fychan i Dduw a ddiwygir, /Rhy afnam o gam a gymerir, / ES I 18 10 ar Gymru oedd ar gyman - llu, /Llary Ednyfed Fychan; /Oedd ban gawr am ben garthan /Pan gafas aerwas PM V 26 67 au - o'th gas /A'th gosgordd rhwy gorau. /Rhys Fychan y'i galwant, ys gau! /Rhys fawrfalch yng nghalch, fychod 2 D-2 I 2 13 wawr, cyfarws mawr cerllaw'r eirchaid; /Cerydd fychod, cerennydd nod, clod achubiad; /Clo celfyddyd can CBM III 3 31 /A'i treiddwys, bu trwy enwiredd! /Llanfechan, fychod ei berthedd, /Llan ym mron ei challedd; /Dyniawl fyd 17 LlF1 II 1 29 wyn ei fyd ei thref gan ei thrwydded. /Gwyn ei fyd a fydd, o foddha_"ed, /Men y trig gwledig gwlad Edny DB VI 33 1 Gwyn ei fyd am gyd a geidw ei wir, /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo CBM IV 4 210 tre hynt wastad, gwestai - gwynfydig, /Gwyn ei fyd bieufai /Gwych ysgor tra mo_^r, tra Menai, /Gwlydd e MB I 3 84 gweryd yn warweiddiawg: /Gwae a ymddired wrth fyd bradawg! /Ni w_^yr cychwilfeirdd cyhuseidiawg /Tymp LlF1 II 2 12 /Treiddais a gerais a garaf - hefyd: /Hawdd ei fyd ei bryd a bryderaf, /Hawdd bo balch Gymro a gymrofaf LlF1 II 1 31 d, /Men y trig gwledig gwlad Ednyfed; /Gwyn ei fyd ei fryd a fawrha_"ed - ynddi, /Fal eglwys Ddewi y'i LlF1 II 1 28 'r drydedd allawr a anllofed - o nef: /Gwyn ei fyd ei thref gan ei thrwydded. /Gwyn ei fyd a fydd, o fo BF VII 48 22 wl breiniawl brenin Manaw, /Hil Madawg fodawg, fyd eiddunaw, /Hil Maredudd draws, hawdd drostaw - ledgy CBM III 26 21 f ton ffraeth ffraw aber, /Ysgrud glud, glewyd fyd falchder, /Ysgryd gryd greidiawl, hawl hydrfer, /Ysg PM V 24 40 f a gwasgarawg - glod, /A gwisgoedd a rhodd yn fyd fodawg, /Ac aur ac ariant wrth chwant chwannawg, /A CBM III 26 59 , /Difraw ddraig, ddragon ddadannudd. /Dyfryd fyd fyddaf drwy gythrudd /Am ben cun ceneddl Faredudd, / PM V 26 143 /Draig Prydain, syll rhagod! /Pan futych o'th fyd, hardd gydfod, /Or bythwn, ni hebwn hebod, /Boed yn BF VII 49 28 walch, falch fawrfryd, /Trymaf treisfwyaf tros fyd. /I'r byd, ys tristyd treistwyn ddamwain - draig, /D PM V 10 81 /A gwedi can cad, can caer. /Carws Duw dy fod, fyd-ohen - Gymro, /Ar Gymru ydd wyd nen, /Ar bob draig d GM I 9 31 /Ei muner (nid mawr imi fy ngofwy!). /Gwyn ei fyd paddiw, Duw, yd rangwy /Rhieinged rhwych wyry wared GRh II 28 5 n fenwyd, /Ca_^r trydar, trydydd Hael byd. /Dy fyd wrth dy fryd, franes - oborthiant, /Wyd berthdud odd DB VI 26 22 clywy, /Dy fyrddoedd cyhoedd ti a'u cehy, /Dy fyd wrth dy fryd, frenin Cymry! /Erwan yw inni, o mynny, fydawl 3 PM V 1 172 au, bodd nefawl - Ddofydd, /Balch Ddafydd, dda fydawl: /Boed agored pyrth Pedr a Phawl /I'th erbyn, arb MeiG I 33 73 /Gwae ni llafur lles yn ei ysbryd, /Ysbaid fer fydawl fod ym mhenyd. /Gwae a e_^l yng ngham yng nghymhl ES I 22 7 lleha yn lle engiriawl, /Na'm gosod o'm goseb fydawl /Yng ngoson dyniaddon dyniawl. /Crist a ddaw yn w fydoedd 1 GM I 11 21 awg Rhwyf lliwedoedd /Rhodri rhad gymryd y byd fydoedd! /Bid ged gynefawd gynefin - cynrain /Cyn twrf fydd 60 GYC VII 41 7 c nid rhyfedd, Rhwyf synhwyrau. /Iesu, Iesu, a fydd, a fu, trwy fudd gethrau, /Mae yn feddiant mawr ogo DB VI 27 45 , /'N ei raid a warawd wy_^r yn hywydd. /Rhydd fydd a ganwyf, i'm rhwyf boed rhwydd /Rhan o deg addef n PM V 2 9 - /Cywychiawn a_^'m dawn - o'm dielwi. /Agwrdd fydd adwyn agweddi - fy ngherdd, /Agarw ei angerdd engyr GB II 26 120 wr no'i gilydd. /A Dewi a'n differ, a'n diffyn fydd, /A'i wyrth a'n diffyrth rhag pob diffydd; /A Dewi CBM III 20 33 laidd gawr. /Gawr feirdd huysgwn, huysgain - a fydd /Am feddwl mab Owain, /Gawr falch rhag preiddwalch MG VII 33 56 ]Disgwyliaw yr awr ydd elych - o'r cnawd: /Na fydd amharawd pan amherych. /Gwaed Iesu a fu, gwaed cu c GB II 26 221 iddiau /Rhwng Mynyw a'r mo_^r, mawr a droau /A fydd ar eu llu-hwy lliw dydd golau, /Collant a'r llygaid CBM IV 16 69 /Ddiohep woseb wasanaeth; /Erbyn Brawd, braw fydd brawdwriaeth - Dofydd, /Barnawd rhydd a rhygaeth; / CBM III 21 31 n? /Py fydd cerdd olwch, oestrwch estrawn? /Py fydd cad wriaf rhag Cadwriawn? /Py fydd ced wallaw fal C CBM III 21 29 ylawn, /Hylawch prydyddion, Prydain ogawn? /Py fydd cardd olaith, olud anghrawn? /Py fydd cerdd olwch, CBM III 21 32 strawn? /Py fydd cad wriaf rhag Cadwriawn? /Py fydd ced wallaw fal Cadwallawn? /Cadwallawn radlawn, Rod EGM I 29 34 fwyn gwy_^r terwyn taer gyfannwydd - cad /Pan fydd cedyrn yn ymorchwydd: /Addfwynach, cynach (cennyf b CBM III 21 30 awn? /Py fydd cardd olaith, olud anghrawn? /Py fydd cerdd olwch, oestrwch estrawn? /Py fydd cad wriaf CBM III 14 36 gyfran /Pan ddygyrch cludfeirdd clodfan, /Pan fydd cyd cedwyr am ban. /Am bennaeth ydd y_^m, am bennaf GM I 7 27 awg fod tydwed. /Tydwed doydd fedd! rhith fyth fydd Cymru /A chymri a chymrwyn, /A chymradw a hirgadw h HOG II 6 51 O byrth Caer hyd Borth Ysgewin. /Un yw'r fun a fydd cysefin - foliant, /Gwenlli_"ant lliw hafin. /Ail y CBM III 8 64 yw llawhir, /O thyr calon rhag galar /Y fau a fydd dau hanner. /Pei byw llary Lleisiawn ni luestai Wyn GM I 14 91 yed /O gadwent present pre_`s efrifed. /Efrydd fydd dechrau dyn dewredd gyfrau, /A'i ddiwedd diau angau PB VII 19 6 ae fi o'i golli drwy etgyllaeth - hydr! /Hiddl fydd deigr o hiraeth, /Aerwalch arfod falch arfaeth, /Eu PB VII 5 10 iwedd faenfedd, fwynfawr arfaeth - hydr, /Hidl fydd deigr o hiraeth; /Arddelw Dyfed, ged gydfaeth, /Aer DLlM II 18 52 ar /Yn afar, yn ofydd, /Cof Owain i'm calon yd fydd, /Difuner ucher ac echwydd D-5 VI 36 49 ydedd /Y dwg Duw bawb yn y diwedd. /Digarad a fydd digaredd - rhag llaw /Heb allel hunaw rhag anhunedd EMRh VI 23 13 n eurddor bronddor, braint a hebrwng. /Pannu a fydd dir rhag dewr gorflwng /Pan fo dydd gorwlad a chad GYC VII 38 22 . /Deallwn, syniwn trwy synnwyr Ne_^r /Dielwed fydd dyn dydd y'i ganer: /Ef yn fab, yn febyd ofer, /Ef CBM IV 16 42 r ein Peryf, Pen haelonaeth - dwfn, /Deifnawg fydd ei alaeth, /Yn ein hoes y mae moes mawrwaeth, /Mawr LlG VII 24 71 sawr uswydd; /Llew deifniawg llidiawg, lledled fydd - ei blas, /Llwyrwaeth yw ei gas no'i gerennydd! / CBM III 15 6 erfrau ddechrau unddechryn - a_^ hwn, /Honnaid fydd ei derfyn, /Lloegr a_^l am aur ma_^l melyn, /Er lle PhB VI 15 24 w_^r ni farn camfarn, cadarn yd fedd, /Gw_^r a fydd ei enw yn edrysedd, /Gw_^r biau trethau tra thuedd MeiG I 31 12 on Mair, mwyaf ei meddiant, /Gweryddon gwirion fydd ein gwarant, /A Mihangel deg, dygant - yn ganllaw / GG II 32 19 dd a grym /Griffri, ei drengi oedd drwm, /Marw fydd Einawn, ddawn ddinam, /Oddyna ni bydd da dim CBM III 3 112 c enwir! /Enwir dyn a e_^l i'th erbyn! /Enwawg fydd, fegys ei herfyn, /Enw ddraig, ddragon amddiffyn, / CBM III 21 25 awn? /Py friw lliw llasar o lin Lleisiawn? /Py fydd glew a llew a llafn greulawn? /Py fydd glyw aerllyw IRh VII 30 6 . /Hwyl orne heulfre ar froydd - glasfor /Pan fydd gloyw goror gorwymp lethrydd, /Llifawd fy ngheudawd CBM III 21 26 wn? /Py fydd glew a llew a llafn greulawn? /Py fydd glyw aerllyw ar llwrw camawn? /Py fydd llary llysai CBM III 16 75 wy, /Rhudd bebyll, rhyn gestyll gystwy. /Rhudd fydd gryd grym aer, ysgor glyw glewdaer, /Ysgwyd glaer g EW VI 3 30 /A gaffo fy llyw llaw ffodiawg - o fudd, /Ef a fydd gwasgarawg /Ar lles beirdd bwrdd diguddiawg, /Ar ll GYC VII 42 46 Gwae ni mad aned, bechodawl weithred, /Tostedd fydd gweled golwg lwyrdra! /Dangos ffrowyllau a'i holl a D-5 VI 36 40 dd. /Paham nad edrych tlawd yn ei dlodedd /Mor fydd hoeddl egin y brenhinedd /Nad hwyrach y dwg Duw dey PM V 29 15 hir, /Can llewenydd wrthaw! /Meddwl pawb porth fydd iddaw, /Meddiant i grisiant graesaw ES I 22 1 Dir fydd in brofi, cyd boed breuawl - byd, /Ein bedydd anian CBM III 3 179 yfyd, /Cyfoeth Duw a'n dug yng ngwynfyd: /Cyfa fydd i'r prydydd a'i pryd /Prydest loyw pryder dihewyd. BF VII 53 25 dd dawn. /Arwymp ddawn cyfiawn: oeraf cofion - fydd /Lladd Dafydd, llyw deon, /Aur diserch Rhydderch rh CBM III 21 27 wn? /Py fydd glyw aerllyw ar llwrw camawn? /Py fydd llary llysaidd llysoedd hylawn, /Hylawch prydyddion CBM IV 16 158 arwy, /Afar mawr bron llawr ban llwythwy, /Mor fydd llwydd llonydd llawddadwy; /Mor atreg pob chweg pan LlG VII 24 61 caledi - gawr, /Gw_^r eofn yng nghyni. /Parawd fydd meddiant, medd beirdd, i'm rhi, /Pob cyman ddarogan EG VI 18 105 ynifiad /Fal lluchynt estrawn wynt ystrad. /Hu fydd nen, perchen parchus na_^d, /Parch arfawr Arfon ang LlF1 II 1 29 fyd ei thref gan ei thrwydded. /Gwyn ei fyd a fydd, o foddha_"ed, /Men y trig gwledig gwlad Ednyfed; / BF VII 48 32 rpar galar heb giliaw - ysydd, /Hir ddefnydd a fydd o'i feddyliaw, /Hirddeddf ei gynneddf gyn no'i orth GYC VII 42 7 on /A threisaw gweinon, gwn na'th dycia. /Drwg fydd, o'r diwedd, difer dy gamwedd /Drwy falchder rheufe LlF2 VI 9 5 yw edifar /Difa dyn a difanw llawgar. /Trydydd fydd, pan fo dydd dyar, /Syberwyd o fawrfryd, o fa_^r. / PM V 16 6 ddyw im ddilyw am ddilen - preiddwalch, /Pridd fydd pawb o'r gorffen, /Gwander coll aerner eurnen, /Gwe LlF1 II 5 7 /O blegid Duw, a'i dywawd /Maint yr arwyddon a fydd /Pymthegfed dydd cyn Dydd Brawd. /Y pedwerydd dydd GM I 14 39 mru /Mair er mawrha_"u llu llewenydd, /Llawen fydd Rheen yn Ei riydd; /Rhy'i cherir yn hir yn ei herwy CBM III 3 102 sbir: /A wne_^l iawn, rhadlawn rhy'i molir, /A fydd rhydd y dydd yd fernir, /A fo gw_^yl, golau yd nodd EGM I 29 23 dd, /Cyn gwerydre lan, nid gwaradrwydd! /Edwyn fydd traul dyn trigeinmlwydd, /Adfydd hoeddl hiddlaw rha CBM IV 17 39 /Cynghraiff Di_"a_"wl cyngwl cywyd. /Cyngaws a fydd traws a fedd tristyd - maith, /Cyfraith ddiolaith c GM I 9 13 ryb caru caerwys febin. /Pell o Fo_^n fain yd fydd twythwal werin, /Esmwyth ysydd imi aserw gyfrin. /Y HF VII 23 34 weli, /Pam na faddau brawd i brofi - arall? /A fydd wrth ddeall guall gosbi? /Ni fedd namyn Duw ddigyfo MB I 5 9 fyl duon, /Ysgodogion, dynion lletffer. /Cad a fydd ym Mynydd Carn /A Thrahaearn a ladder /A mab Rhiwa EGM I 29 31 , /Addfwyn yw gware gwayw ac arwydd, /Addfwyn fydd ysgwyd ar ddewr ysgwydd, /Addfwyn huysgwr gw_^r a g fyddaf 12 DB VI 29 127 ail Nudd, fy naf; /O erchyll golled, gallmarw fyddaf /A'i orchymyn ef ar nef a wnaf CBM III 27 16 a ddaw, /Trwm ynof cof ced wallaw, /Tristfardd fyddaf am ei daw. /Trist yw ynof cof, cawdd erlyn - i'm CBM IV 10 31 prifglod a ddygaf, /Awch bardd, awch beirniad fyddaf, /Awch porth, perthyn yw ataf. /Ateb a ganaf, arg GB II 26 63 Yd alwn bresen breswyl fodawg. /Breiniawl fyth fyddaf ban ddelwyf - yno, /Ny bydd yn eu bro a bryderwyf LlF1 II 2 24 ataf - ei ddawn, /Od wyf anfoddlawn, boddlawn fyddaf. /Byddinawg farchawg feirch anaraf, /Bodd Duw a g DB VI 29 118 , mi ni chwarddaf, /Can mynnwn fy marw ni mawr fyddaf. /Cyd ymguddioch-chwi oll, mi ni allaf /Ymguddiaw CBM III 26 59 Difraw ddraig, ddragon ddadannudd. /Dyfryd fyd fyddaf drwy gythrudd /Am ben cun ceneddl Faredudd, /Dyfr MeiG I 32 12 awl gymhennaf, /Ef yn ddigardd hardd, Ei fardd fyddaf, /Ef difradw achadw, uchaf - Ei dangnef, /Ef a or ES I 16 10 air awen. /Barochel uchel uch engylion, /Bardd fyddaf i Dduw hyd tra fwyf ddyn. /Archaf nawdd Mab Mair, LlF1 II 3 1 Os hy_^n fyddaf, naf neirthiad, /No thi, Fechain ri roddiad, /Arf DB VI 26 36 /Difanw so_^n Saeson, sef a gery, /Difwyniant fyddaf o'm difenwy; /Na ddilysa fi yfelly, - fy naf, /Ni CBM IV 18 37 glendyd gloywaf, /Yng ngoleuder deddf, dedwydd fyddaf; /Yng ngwas engylion gwirion, gwaraf, /Yng ngwenw fyddag 1 CBM IV 5 76 ael; /Llawroddiad llawrodd gaffael, /Nid llaw fyddag fyddai hael. /Haelon Eifionydd hil Merwydd - marw fyddai 5 CBM IV 4 214 Owain mawr a'i meddai /Medd a gwin ein gwirawd fyddai. /Gwynedd wen (Gwyndyd len letbai), /Gwedi gwawr CBM IV 5 76 Llawroddiad llawrodd gaffael, /Nid llaw fyddag fyddai hael. /Haelon Eifionydd hil Merwydd - marw in, /H CBM III 25 11 id, /Ni'm rhoddes a fai lai, /Nid arfanwl fudd fyddai, /Nid ar fanarch y'n parchai. /Nid ar a'n perchis CBM III 26 15 awnder - budd, /Ni bwyad diaber, /Yn ei fyw ni fyddai ofer, /Yn ei farw ei fardd a'i dadfer: /Teilwng i LlF1 II 2 64 i a fu_^m gennwch, ni haeddech heddwch, /Yn yd fyddai trwch ni fai trechaf, /Pan fu gyfarfod y modrydaf fyddant 2 GYC VII 41 17 yn gwannaf a distaddlaf yn y daddlau. /Drudion fyddant, drwg y'u barnant am eu barnau /Heb ddim nefawl GYC VII 41 42 disgyrnu dannedd arnu, orn ymliwau, /Llidiawg fyddant, llym y gwanant a_^'r cigweinau, /Gwenwyn adnair fyddar 1 CBM IV 16 11 redd carwyf edifar. /'N y bo dull faddau ddall fyddar - o ddyn, /Duw a bry_^n yn brifgar, /Rhyferthir e fyddin 8 EW VI 5 50 s Mab Duw, Dewin - holl wybod, /Llwybr eang ei fyddin. /Am eryr gwy_^r gorllewin, /Gorllawes, trais tra PB VII 10 26 g anghynnwys dwys, nid oes - a'th feiddo /I'th fyddin ddiarlloes, /A'th gynwan gadfeiddiad foes /A'th g BF VII 50 26 _^r prudd, fegis Priaf, /Gw_^r gwiw yn frenin, fyddin falchaf, /Gw_^r hylwydd ei glod, gw_^r haelaf - a BF VII 46 14 , hwyl gyrchiad - brwydrin, /Eryr Caerfyrddin, fyddin feiddiad, /Arfod Peredur, drymgur dromgad, /Arfaw CBM III 10 47 - tros wawd, /Eu traethawd traethitor, /Gwrdd fyddin, feiddiaid yn nhewdor, /Gwy_^r Weirniawn gwryd di PB VII 15 4 , gw_^yn gyfle; /Da y dewisaist-ti hwnnw /I'th fyddin, Grist, Frenin fry. /Wrth Dduw fry, Freienin coe DB VI 25 19 ygru Swydd Erbin /Oedd braisg waisg gosgedd ei fyddin, /Oedd brwysg rhwysg rhag y godorin, /Oedd balch PM V 5 26 yn yngres, /Dau dremud am dud a'u dodes: /Dwy fyddin orllin orllawes, /Dau de_"yrn derrwyn didorres - fyddinau 2 DB VI 29 19 darian daerglau, /Ym mhyrth Caerfyrddin a_^'i fyddinau; /Gwelsam wy_^r dinam yn ddiamau, /Gwael yw nad LlG VII 24 130 Llywelyn, nid llesg defodau, /Llwybr eang eofn fyddinau; /Llyw yw, hyd Gernyw aed garnau - ei feirch! / fyddinaw 2 BF VII 48 14 gyrn aergwn lithiaw, /Am dey_"rnwawr llawr llu fyddinaw, /Am ddihirfudd prudd yn preiddiaw - gormes, /T BF VII 51 35 uw, /Gan ei ddwyn hyd ataw, /Llu obaith faith fyddinaw; /Llyw Aber llew ffrwythner Ffraw fyddinawr 2 BF VII 49 3 wd gollwng deigr hyd lawr) /Aer gymhrudd, fudd fyddinawr, /Oer gymraw ar Gymru fawr. /Mawr a dristyd by PM V 12 42 ant cad cyn bu llawr - ei dy_^, /A_^'i de_"yrn fyddinawr, /Rhy-i-gelwid rhwyd ysgwydawr, /Rhy-i-gelwir fyddud 1 D-2 I 2 29 au cain, myfyr cofain, mirain anoeth; /Menestr fyddud, meufedd feddud, molud esmwyth; /Musig a ga_^n ma fyddwch 2 LlF1 II 3 10 , lain llonyddwch - i'm cerdd, /I'm cynnelw yd fyddwch: /Diriaid ni hawdd baid heddwch; /Dedwydd a ga_^ PM V 1 88 alu ei angau, telwch! /Rhag talarw cadau, cwdd fyddwch? /Rhag difai de_"yrn, difennwch! /Rhag Dafydd, a fyddwn 2 GG II 32 8 mawredd cyrdd carddgoll; /Marw Merwydd, meirw fyddwn oll. /Pell yw o Powys pwyll argel - i ddyn /I ddi DB VI 31 30 rff Gruffudd, mwynfudd maon; /Diafrddwl feddwl fyddwn ym Mo_^n /Pei yn fyw y delai i Dalybolion. /Chweg fyddy 1 DB VI 26 8 ug Duw Dad, Arglwydd fry, /Myfyr yw mai mwyfwy fyddy; /Dy faint, herwydd braint, ti a brofy, /Dy fantaw fyddyn 1 CBM IV 9 207 yddwalch gyngelyn, /Dragon fardd, dragon falch fyddyn, /Dragonawl dra ganwyf o ddyn. /Canaf wawd i'r pr fyddynt 1 DB VI 31 48 /Rhan berthfan a borthyn greon, /Pei yn fyw yd fyddynt ym Mo_^n /Perynt hynt hendref Wyrangon. /Parawd fyfyr 4 PhB VI 11 10 fro, /Gwalch gwylfalch, golud anghryno, /Gwawd fyfyr, gwawr Gw_"yr, gortho. /Enw ei fardd (ei farn a we GM I 9 88 yhiraeth er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad fyfyr. /Pell nad hunawg gwen (gogwn pahyr!) /Pan ddyfrig ES I 18 19 /Arfod Cai a Bedwyr; /Yng ngorofn trai, trais fyfyr, /Yng ngwriawr cadwawr, cedwyr. /O'm cedwyr Lary, MeiG I 32 27 - gogoned; /Cred yn eidduned a eiddunaf. /Cred fyfyr ystyr a ystyriaf, /Cred yw heb ymgel, diogelaf. /C fyg 2 PB VII 21 2 Marw Goronw, mur Gwyndyd, /[ ]fyg [ ] fab Idnefed, /[ ] clau, [ ] clod, /[ ] y Berfedd PhB VI 12 9 dilys, /A_^ mawrglod i'm Harglwydd Rhys. /Rys fyg, Loegr westyng, lary westi - torfoedd, /Tarian Ystra fyged 9 LlF1 II 1 12 rddas, yn w_^r ac yn was, /I fab Eneas, eurwas fyged. /Cedwir nen, fab Gwen, a fad weled, /Cadwent ner MG VII 33 20 , /Ffoawdr yw ei ryw, rewinddrych - fyned, /Un fyged gerdded a_^ gardd fresych. /Ceisaid gythreulaid a CBM IV 9 84 ifry. /Grym erddrym, aerddraig a'i dyly, /Glyw fyged, glew fugail Cymry. /Cymry ddiffreidiad, cymrwyn - PhB VI 16 9 a borthaf, /Gwenwynfar gwanar, cerddgar, cyrdd fyged, /Gwae fi o'i fyned fyn nas gwelaf. /Gwedi mab Gru CBM III 27 29 n yn ofn, yn yng. /Oedd digyfyng mynw, mynwent fyged - hael, /Beirdd afael, wael wared, /Milioedd amgyh LlG VII 25 3 eurwawr arwymp gerdded; /Hynefydd Powys, peues fyged - hir, /Perchen gwir a thir a they_"rnged. /Post P PM V 26 103 llwry i'th drwydded. /Ni byddud wrthudd, fudd fyged, /I'th eisor, i'th oes o haeled, /Wrth Fordaf a Nu CBM IV 3 26 dd cyrdd amnad angad anghrawn, /Nis ca_^r llid fyged lledfegin grawn, /Nid llech gan lluchfar lluchfeir GM I 7 21 dd, /Cad gyhudd gynired /Cyn arfod ein hoesfod fyged /Mor resyn, Frenin Gwyn Gogoned! /Gruffudd greddf fygedawg 1 LlG VII 28 12 d, beithiawg - rwyf, /Ac ar Elsmer glwyf, glud fygedawg. /Rhugl eryr ongyr, angerdd freiniawg, /Rhagfla fygr 3 PB VII 5 4 m deffry, /Owain prain neud pridd wely, /Arfod fygr, aerwalch hydr hy. /Fy hy arglwydd rhwydd, rhuddgle CBM III 10 26 elygordd fawr feirdd welling - a'm peirch, /Ar fygr feirch, ar fygr fyng; /Bleiddiau torf terfysg diech CBM III 10 26 irdd welling - a'm peirch, /Ar fygr feirch, ar fygr fyng; /Bleiddiau torf terfysg diechyng, /Bleiniaid fygrddor 1 CBM III 16 227 f luddiaw, torf gyfiaw gyfael, /Cynwalch falch fygrddor, cyfachafael - co_^r, /Cyfecheifaint caffael: / fygwl 2 PM V 13 11 yneb - Prydain, /Prydyddion ddioheb, /Ni fagai fygwl ateb, /Ni faeth negyfaeth i neb. /Naf-eryr, te_"yr CBM IV 1 68 /Nid oeddynt Wynedd wryd fychain, /Nid oeddud fygwl, fugail Prydain fygyr 1 CBM III 26 6 r, /Aerfur fa_^r, aerbair ba_^r bynier, /Arfod fygyr a fagai haelder. /Digones pen glyw pan glywer - hy fygythiaw 1 LlG VII 26 4 eb gwympaw - yn afrddwl, /Ys iawn ddifygwl o'i fygythiaw. /Grymus uthr yn rhuthr yn anrheithiaw, /Gredd fyng 1 CBM III 10 26 welling - a'm peirch, /Ar fygr feirch, ar fygr fyng; /Bleiddiau torf terfysg diechyng, /Bleiniaid rhaid fyngawg 1 MB I 3 67 parau anoleithiawg, /Perchen pefr ystre o'r re fyngawg, /Modrydaf Cymry, erhy farchawg. /Arwyneb neuadd fyhyr 2 CBM III 17 22 yn gwrth sy_^r - a lleuad /Gan rwyf rhad rhudd fyhyr, /Am Hirfryn hirfraisg eryr, /Am Hafren hyfryd gwe CBM IV 4 236 tey_"rnas Nwython. /Eurddraig Eryri, eryron - fyhyr, /Eryr gwy_^r golluchon; /Dangosed gweithred Gwai fylchau 1 LlG VII 26 24 llew trylew yn treuliaw - arfau /A gwy_^r dros fylchau yn falch arnaw. /Rhwyl Carreg Hofa! Cafas ynddaw fylchawg 1 IRh VII 30 52 hepgor nid mi ddorfydd! /Ys gafael falch-hael fylchawg geyrydd. /Esgud am olud, am eiliewydd - rwydd, fylchid 1 PhB VI 14 31 awl Dduw yn ei ddwywdid /Ar y llen falchwen ni fylchid - ei braint /Ydd ysgarawdd henaint ac ieuenctid. fylchlafn 1 LlG VII 25 47 studd. /Ofertun (gwawr gwychfawr dy gochrudd - fylchlafn) /Dy falchlys nid ymgudd. /Anwair lyw, luoedd fyn 8 PhB VI 11 6 . /Dragon llyw lluoedd anwosgo, /Draig unbyn a fyn a fynno, /Hir ei wir i'i w_^r dra safo, /Hydr ei dra PM V 23 136 yw ysin, syniwch cyd tawo, /Lloegr gychwyn, a fyn a fynno. /Llwyr y dyd ei fryd ar fro - Gadwallawn /F OC II 14 73 nnau Talgarth ystyr. /Dywallaw-di, fenestr (na fyn angau!), /Corn can anrhydedd yng nghyfeddau. /Hirlas GB II 26 194 eithi /Eithr tri mwg yn amlwg o'i hamlenwi. /A fyn Duw, dybydd byth wy foli; /A fynno nodded, cyrched GG II 31 25 eredd /Hirfod heb gymod yn ei gamwedd). /Duw a fyn ddyfod i'w orsedd /Hydr a llaw, nid lle i'w omedd. / PM V 1 155 in, /Prif de_"yrn canhwynawl, /Wrth fy Nuw, na fyn fy niddawl, /Ac wrthyd, orthywys greidiawl. /Fy Rhee LlF1 II 3 69 odd fa_^r. /Os ba_^r hir esgar hwyr esgor - a fyn /Hebawg bryn a bronddor, /Ni hebaf-i gan ei hepgor, PhB VI 16 10 nar, cerddgar, cyrdd fyged, /Gwae fi o'i fyned fyn nas gwelaf. /Gwedi mab Gruffudd, gwaywrudd, gwraf, / fynach 1 CBM IV 15 3 herbyn /A Duw gwyn yn gwybod, /Oedd iawnach i fynach fod /I'm gwrthfyn nag i'm gwrthod fynaich 1 EGM I 27 51 odlawd ni byddaf o'th gyfreithau. /Gwyn eu byd fynaich fywn eglwysau, /Eglwysgar, hygar, hygadw gloesau fynawg 5 BF VII 55 7 /Fab Owain firain, fawr syberwyd, /Fab Madawg fynawg, fenwyd - diorchudd, /Fab Maredudd fudd, falch ei GM I 7 3 dd afneued. /Ca_^r a'm hoedd ni'm hoes, corawg fynawg foes, /Corf eirioes eurfyged. /Caru dyn, nid dily GG II 31 35 ael i wan, hil Ywain Gwynedd, /Hil Madawg hydr fynawg fonedd, /Mwyniant cerdd, nid cardd ei ddiwedd, /C CBM III 8 35 - ein glyw, /Ystyrient a genais, /Torf Fadawg fynawg, fur trais, /Torf Lywelyn rywelais. /Rhan Llywely PM V 27 28 ; /Cadr Grist, rhag cadwen Angau, /Cadw Fadawg fynawg yn fau! /Mau bryder llawer, llwrw clwyf - i'm deu fynechi 1 MeiG I 33 15 nt i ddyn ei ddigoni /Ar Dduw yn gollwng gwall fynechi /A'i dycwy yn gam yng nghymhelri - uffern, /Affl fyned 23 PM V 26 85 dd a'i fudd a'i fynwed, /A minnau, cyd mynnwyf fyned /Am radau, rhiau rhy-m-daered. /Ysym aur ac ariant PB VII 2 22 (nid gofyged - taith), /Doeth i'i feirdd o'i fyned /(Am ysgwydd gawr, fawr fur ced, /Am ysgwyd friwdo CBM IV 4 172 ig. /Ffrawdd wallaw anaw anewig - ei fynw, /Ei fyned a'm dirmig, /Baran llanw ger llynges gerrig, /Blai DB VI 33 70 r cyfuch weithred, /Anant a'i cwynant, fwynant fyned, /Anaw o'i wenllaw rywallofied, /Anhawdd yw i ddyn HOG II 9 3 yn yd ga_^r gwyldeg gweled gwylan. /Yd garwn-i fyned (cyni'm cared yn rhwy) /Rhy eiddun ofwy i ar feing CBM III 5 74 fniad bual buarth meddfaith. /Gorau ar feinwen fyned eilwaith, /Na chymydd a_^ hi o hir obaith, /Na chy MB I 3 165 wdor fo_^r ddylyed. /Cedernid rhewynt cyn no'i fyned, /Ergrynai fy mhwyll ei bell gerdded, /A dyfo mab DB VI 27 56 wyd. /Mai yw a'm doddyw, yn anhyfryd - wyf /Am fyned fy rhwyf yn rhwym gweryd. /Golo hael, galar yw y d PhB VI 16 10 ar gwanar, cerddgar, cyrdd fyged, /Gwae fi o'i fyned fyn nas gwelaf. /Gwedi mab Gruffudd, gwaywrudd, gw DB VI 33 57 /Pob gorau rygolled. /Cefais a fynnais cyn ei fyned /Gan Ruffudd o'i fudd, o'i foddha_"ed; /Caffael i CBM III 5 39 os a ganwyf. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di fyned /(Gorthrych lys Leisiawn ei hystlyned!) /Llys y da CBM IV 17 128 i weithred - cam, /Yng nghyweithas nam ni'm bo fyned; /Gwddam pob anwar daear dyred, /Goddef grwn ysgwn CBM III 5 66 ag calchdo_"ed, /Perging Cynferching cyn no'i fyned: /Gwedy hael Owain, hawl orddifed, /Hwyl ddiw_^yl, LlG VII 27 45 yrn, /Och am wawr cedyrn, cad ddiogel; /Och yr fyned gw_^r gwrddlew rhyfel, /Och faith, byth bellach ni PC II 21 33 ei lu Loegrwys, /Cadr fab Cedifor Wennwys. /Am fyned Hywel, hawl ddiachor - traws, /(Daeth tristyd i'm PM V 12 12 _"rnedd, /Clwyf dygn Deau a Gogledd /Clywed ei fyned i fedd. /Beddrawd a'n daerawd, pob deurudd - prydu PB VII 18 26 dun. /A gretai We_^n, walch syberw, /Creded ei fyned i feirw! /Erwan ei ddwyn, gw_^yn gynnwrf, /Eryr, m HF VII 23 30 n faddau o Dduw ei ddodi - yng nghrogwedd /Gan fyned i'r bedd, bu bodd Celi, /Gan gredu Pen llu llwry c LlF1 II 1 18 ni bo lludded, /Myn na llefais trais trasglwy fyned, /Myn na llefais dyn ddwyn eisiwed - o'r llan /Ger GM I 7 9 egrwys, llaw hyged. /A heddiw ni hawdd wyf o'i fyned; /Ni'm bydd byw, ni'm baidd dyn dyhudded. /Dyhedd MG VII 33 19 asgellwrych, /Ffoawdr yw ei ryw, rewinddrych - fyned, /Un fyged gerdded a_^ gardd fresych. /Ceisaid gy DB VI 30 60 ygn yw i Gymry dygnedd - ei dynged, /Clywed ei fyned yn ei faenfedd. /Dafydd hael, ei hawl gywrysedd /D CBM III 26 37 waedlyry fyry faran Eliffer. /Gwae ni, feirdd, fyned yn nyfnder - daear /Gwawr trydar traws lewder, /Gw fynegi 2 PM V 2 2 tymp dydd yn edwi, /Calaf gan, lloer fan llwrw fynegi, /Cynnwrf yn ebyr, lly_^r yn llenwi, /Cyngyd gaea IRh VII 31 3 in, /Cyd bai rho_^n fy nghrogi, /Fy neges oedd fynegi /Fy ngofeg, ddyn teg, i ti fynnai 2 MB I 3 36 awd; /Rhy'i gaded Rhufain reg addfwyndawd, /Ni fynnai gamwr garu nebawd. /I gymeriaid lyw doddyw dyrnaw PB VII 18 11 laes /Fu We_^n, wenwynig wrth Sais, /Un bai ni fynnai 'n ei foes, /Unben o unbyn Powys. /O Bowys, beues fynnais 1 DB VI 33 57 d, - o'r gwy_^r /Pob gorau rygolled. /Cefais a fynnais cyn ei fyned /Gan Ruffudd o'i fudd, o'i foddha_" fynnant 1 MeiG I 31 32 w Gwledig y gwledychant, /Un parch wy perchi a fynnant Fynnau 1 DB VI 29 31 o'm glud feddyliau, /Am lyw glyw a'i glod hyd Fynnau. /Bu gelyn dychryn o'r dechrau /Byth yn lladd Llu fynned 1 D-5 VI 36 34 , /Can mynnwys er Duw ddifro_"edd - arnaw, /Na fynned a_^'i law ladd calanedd. /O myn o amwyll cymwyll fynni 1 LlG VII 25 13 /Ni cha_^i dy esgar esgor lludded! /Ciliaw ni fynni er neb caled, /Colofn cad, cadarnflaidd lliwed; /C fynno 6 DB VI 33 4 o cywir, /A ryfynno dyn, rhydderperir, /Wrth a fynno Duw, dim ni ellir. /Rhy fawr o bechawd a rybuchir, MeiG I 33 46 andaw, /A'th roddaf gysul heb gas ynddaw: /Pan fynno Duw dy ddifuriaw /O ddyllest present a phreswyl fr PhB VI 11 6 gon llyw lluoedd anwosgo, /Draig unbyn a fyn a fynno, /Hir ei wir i'i w_^r dra safo, /Hydr ei drais i d PM V 23 121 breiniawg bieufo. /Llew a'u dug, a'u dwg pan fynno, /I'r Trallwng, tri llu anosgo: /Llys efnys afneue PM V 23 136 in, syniwch cyd tawo, /Lloegr gychwyn, a fyn a fynno. /Llwyr y dyd ei fryd ar fro - Gadwallawn /Fab Cad GB II 26 195 hamlenwi. /A fyn Duw, dybydd byth wy foli; /A fynno nodded, cyrched Ddewi. /Duw a folaf er eirioled - fynnu 2 ES I 21 14 fiawn Ei ddawn ddarparu, /Mor ddigwl Ei feddwl fynnu! /Mynesynt fradwyr fredychu - Crist, /Creulonedd h PB VII 10 6 ar ba_^r beirfeddu - Prydain, /Hil Owain, hawl fynnu, /Pob gwlad barawd gad gyrchu /A ddifarn a_^'i gad fynnwn 1 CBM IV 18 19 , /O'th dorfoedd i'th derfyn uchaf. /Neud mi a fynnwn, fy Naf, - o'th ganiad, /O'th gariad y'th gredaf; fynnws 1 LlF2 VI 10 69 th: /Gnawd aelwyd ddiffydd a fo diffaith! /Pan fynnws De_"ws ddewis ardaith - arnaw, /Wrth wy_^n ei gan fynnwy 2 CBM IV 16 187 /Trimaib gla_^n glain ofwy, /Canys Ef a fedd a fynnwy, /Canys myn, mynnaf a garwy; /Ceridor ca_^r co_^r LlF1 II 1 133 iti, /Arfaethwn, dyffwn ddyffrynt Dyfi. /Ar a fynnwy Duw, nid egrygi - iddaw /Arfeiddaw treiddaw trag fynnwyd 1 GB II 26 233 cythreulaeth gwaeth gweithredau, /Ni allwyd a fynnwyd, methlwyd wyntau; /Ellyngwys gwragedd eu gwregys fynnych 1 DB VI 26 33 rhodd y, /Nid mwy no degerw os adygy; /Cymer a fynnych, Cymry - bendefig, /Arbennig wledig a wladychy. fynogi 3 BF VII 54 17 ystwng Ystrad Tywi. /Owain fab Gruffudd, fudd fynogi, /Awyddawg farchawg, feirch ddigronni, /Eryr Ffra PM V 2 38 awf fy llochi /A_^'th aur rhudd a'th fudd a'th fynogi. /Gwynygawd dy glod hynod honni /O angerdd a'm ce PM V 25 12 ei win o'i falch fuelin /A'i wisgoedd eurin ar fynogi. /Yn llys Aberffraw yn llochi - barddrin, /Yn Ngh fynud 1 CBM IV 6 296 rsaf. /A'th folir, a'th welir, a'th welaf - yn fynud /A'th olud amdanaf, /A'th folant feirdd byd, a'th fynw 1 CBM IV 4 171 roen ddyfrig. /Ffrawdd wallaw anaw anewig - ei fynw, /Ei fyned a'm dirmig, /Baran llanw ger llynges ger fynwed 1 PM V 26 84 eirchiaid ar lled, /A'i aur rhudd a'i fudd a'i fynwed, /A minnau, cyd mynnwyf fyned /Am radau, rhiau rh fynwent 2 BF VII 57 14 . /Cyn myned o'r byd (bryd breuddwydawl) /Cain fynwent brofent, bro gorfforawl, /Cyn maenfedd ddiwedd, CBM III 3 48 : /Gwyddfidle glywdde glew dachwedd, /Gw_^ydd fynwent, gwyddfa brenhinedd, /Beirdd neuedd, niferawg or fynwin 1 GM I 11 49 /Ban yd ran ei rad i rodolion - byd, /Balch ei fynwin, beilch ei faon. /Ban bref biw yn rhiw rhag ei dd fynych 5 MG VII 33 48 wy dolurych - bob awr, /Namyn yn rhyfawr a rhy fynych. /[ ]A wneych o ddiwg, na ddiogych: /Gwedi cant c CBM III 17 2 Gwirawd Owain draw dra Digoll - Fynydd, /Mor fynych ei harfoll, /O win cyfrgain nid cyfrgoll, /O fedd MG VII 33 7 gelu pan ei gwelych, /Gwander gwir bryder brad fynych - gywyd, /Anghedernid bryd wrth a'i bredych. /Bre CBM III 24 18 m ce_^n, /Mor wyf goddedig, dig disgywen, /Mor fynych, mor faith, llaith llwyth Pobien: /Gwy_^r yn afr CBM IV 14 16 od ddail oni ddelych, /Cethlydd llan cathl fan fynych. /Oedd mynych iddaw, cyn taw - teg ylfin, /Bo_^n fynydd 6 DLlM II 18 45 cyn de_^l dros elfydd /Llanw o fo_^r a llif o fynydd, /A nu bei gallwn ymgerydd - a_^ Duw /Ydd oedd im GB II 26 104 llogawd newydd, /A Glasgwm a'i eglwys ger glas fynydd, /Gwyddelfod aruchel, nawdd ni echwydd, /Craig Fu MB I 3 104 n, meinddydd, /Men yd las Trahaearn yng Ngharn Fynydd. /I ddau dywysawg (deifniawg ddedwydd) /Brenhine IRh VII 30 10 r morfe_"ydd - dylan /Pan llewych huan ar fan fynydd. /Llywy fun fy hun aeth o'i hedrydd, /Llywyawg, l CBM III 17 1 Gwirawd Owain draw dra Digoll - Fynydd, /Mor fynych ei harfoll, /O win cyfrgain nid cyfr GM I 9 153 nych dyllydd. /Dyogladd gwenyg gwyn Gyngreawdr fynydd, /Morfa Rhianedd Maelgwn rebydd. /Neu dreiddiais- Fynyddawg 1 OC II 14 125 , /Cywir eu harfaeth, arfau lliwaid. /Gosgordd Fynyddawg am eu cysgaid /Cawsant eu hadrawdd, casflawdd Fynyw 5 GB II 26 206 fydd, /Ar saint sywedydd dedwydd dynged. /Ac i Fynyw ethwyf, eithaf Dyfed, /A they_"rnedd ethynt a_^ th PB VII 3 12 fab Rhys, Rhos breiddiaw, /I'w ddiwedd fanfedd Fynyw. /Ger Mynyw, llyw, llew Hawrffordd, /Y gwelais-i R DB VI 31 15 adon, /Llary gyngaws, drwy gyngor doethion, /O Fynyw hyd faen-Gaer Lleon. /Ail coll in colled anhyrron, PM V 9 2 g rhwy Dygannwy dygynwyre - glyw, /O Fo_^n hyd Fynyw llyw llu angdde, /Dyrydd i dorf dyre - orwyddawr / GB II 26 231 , orau. /O anfodd Boia bu diamau /Y doeth ef i Fynyw, syw synhwyrau. /Ceiswyd cythreulaeth gwaeth gwei fyrdd 9 EW VI 5 11 rin - nid hawdd, /Nid heddwch tragorllin /(Aer fyrdd arf cyrdd cerddennin!) /Arfoll brwyngoll breenin. HF VII 22 18 , hardd, i'w fardd a'i faon, /A'i fyrddau a'i fyrdd arfogion: /Digabl wawr gwriawr fal gwron, /Gw_'rai LlG VII 25 61 wrddfar a gynnwys frowys Franfro. /Gorfoledd i fyrdd cyrdd a'i cyrcho, /Gorfynt chweddl ceneddl a'i can LlG VII 25 42 _^ Nudd. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnaidd udd /Ar fyrdd cyrdd, cerddorion dduhudd. /Aer yrdang cyfrang, cy PM V 23 124 u anosgo: /Llys efnys afneued tra fo, /Lles i fyrdd o feirdd a'i cyrcho. /A ddug y Wyddgrug a'i dyco, PM V 4 31 on, /Tro orig, trwy wy_^r a gweision. /Gwelais fyrdd o feirdd yn oson /Yn moli Rhodri, rhwyf dragon; /H PM V 5 69 ches - llydw: /Handid lled fy muches! /Caffant fyrdd o feirddion eu lles /O foli Rhodri ryodres PB VII 3 15 i Rys Rhos ymwrdd, /Tey_"rnwawr yng nghad fawr fyrdd, /Te_"yrn yn he_"yrn yn hardd. /Hardd llys Rhys, PM V 1 22 air trachwres trochiad /Pa_^r trwy fa_^r, trwy fyrdd ysgwyddiad, /Po_^r eisor, aesawr weinifiad: /Pan'd fyrddau 2 HF VII 22 18 yon: /Digardd, hardd, i'w fardd a'i faon, /A'i fyrddau a'i fyrdd arfogion: /Digabl wawr gwriawr fal gwr LlG VII 24 150 gon gyfeddau, /Heirdd ei feirdd yng nghylch ei fyrddau; /Hylithr y gwelais, ddydd golau, - ei fudd /A'i Fyrddin 3 PM V 25 14 berffraw yn llochi - barddrin, /Yn Nghaer fawr Fyrddin fyrddioedd beri, /Yng Nghaer Dygannwy, yn Aber T DB VI 25 4 uchel rwyf cyflychwin, /Cyflawn o awen awydd Fyrddin /I ganu moliant mal Aneirin - gynt /Dydd y cant CBM IV 6 272 fo gwaeth no Gwaith y Berllan. /Am byrth Caer Fyrddin porthes gwy_^r gwaedlin /A gwawr trin bu trechaf fyrddioedd 3 PM V 25 14 yn llochi - barddrin, /Yn Nghaer fawr Fyrddin fyrddioedd beri, /Yng Nghaer Dygannwy, yn Aber Tawy, /Yn D-4 VI 20 80 Nghaer, yng Ngharreghofa, /Yng Nghaerfyrddin, fyrddioedd bla. /Caeroedd ar gyhoedd, ar gytgam - cynnyg PM V 19 22 abddysg it treuliaw treth enfyn - i feirdd /Yn fyrddioedd i'th gylchyn. /Dy law hir, neu chredir na chr fyrddoedd 6 PM V 24 31 feirdd y_^nt heirddion, udd Mo_^n mynawg, /Dy fyrddoedd cyhoedd cyhoeddawg - beunoeth, /Dy gerddawr by DB VI 27 95 feirdd (byddyn heirdd, byddyn harddglyd), /I'i fyrddoedd cyhoedd cyhyd - edgyllaeth, /Am ei freuolaeth, DB VI 26 21 ddyly, /Dy fod herwydd clod mal y'i clywy, /Dy fyrddoedd cyhoedd ti a'u cehy, /Dy fyd wrth dy fryd, fre PM V 20 10 /Hyddyn Lywelyn, hyddolawg - i feirdd, /A_^'i fyrddoedd lluosawg, /Rhwyf bedydd ni baid yrhawg, /Rhwym LlG VII 26 15 eb dda ddyn i wrthaw, /Nid anheirdd ei feirdd, fyrddoedd wallaw, /Nid annawd tafawd diwyd iddaw! /Arf t PM V 23 190 t. /Dy emys gochwys gochanant - dy feirdd, /Yn fyrddoedd y'u caffant. /Minnau, o'm rhadau, rym anant, / fyried 1 HOG II 13 4 u yrf am gyrf am galed, /Pan fai arf am farf a fyried, /Yng Nghoed Gorfynwy yng ngorddibed - Lloegr /A fyro 1 D-5 VI 36 30 : /Ei ddwy fron a fu ar fedd - ei Arglwydd /Na fyro awydd yn oferedd. /Ei gorff a eddyw (eiddun rhysedd fyry 1 CBM III 26 36 /Gwaedlan flawdd, amnawdd amnifer, /Gwaedlyry fyry faran Eliffer. /Gwae ni, feirdd, fyned yn nyfnder - fysawr 1 D-1 I 1 25 mawr, maint achupwy. /Rhywisgwys llawr am ei fysawr aur amaerwy. /Bei na chaned ei dey_"rned anhyed r fytged 1 LlG VII 25 1 Hanbych well, Ruffudd, feirdd fudd fytged, /Hael clodfawr, eurwawr arwymp gerdded; /Hynefy fyth 12 CBM IV 6 291 a gadwaf. /O gadwent, o gadwyd eithaf /Athwyd fyth a_^'th enw yn fwyaf /A'th dir a'th degwch a'th elyf GYC VII 36 22 /Ys mau ei ganmawl heb dawl, heb daw, /Ys mau, fyth bellach, ei faith bwyllaw, /Ys mau, i'm dynoedl, am DB VI 33 10 /Gwelais-i w_^r, a gw_^r a gwynir - yn faith, /Fyth bellach ni welir. /Gwelais-i ddau a dau, beth a dew BF VII 45 4 hael o'r llin wehelyth, /Llawir, ni ddorfyddir fyth. /Byth am walch rhwyddfalch rhy-n-doeth - trais gal GM I 7 27 Fadawg fod tydwed. /Tydwed doydd fedd! rhith fyth fydd Cymru /A chymri a chymrwyn, /A chymradw a hirg GB II 26 63 wg, /Yd alwn bresen breswyl fodawg. /Breiniawl fyth fyddaf ban ddelwyf - yno, /Ny bydd yn eu bro a bryd BF VII 53 11 y /Rhy-ddug lliw fy ngruddiau; /Och faith, och fyth hyd angau, /Och Fair am y mawrair mau! /Mau, rhag d MG VII 33 23 wystrych, /Cawsant gennyt farn nid atfernych - fyth /Na thrainc eu hoernyth nac eu hirnych. /Corff a'i LlLl II 16 61 d! /Poed ef enw dy rodd bodd byd! /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, / LlN II 17 9 llyfngwn, /Llywelyn a'u rhoddes. /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, / CBM III 5 61 m cyfaered; /A chen ni'm caro, na'm cerydded - fyth: /O'm ceryddawdd, nawdd na'm diddoled. /Pell y'm tr LlF2 VI 10 37 r /O gadwent present heb brysurder. /Ys edifar fyth tra fyther - ynddi, /Ys er ein tro_"i ein trachallt fyther 1 LlF2 VI 10 37 ent present heb brysurder. /Ys edifar fyth tra fyther - ynddi, /Ys er ein tro_"i ein trachallter, /Ys e fyw 22 DB VI 30 33 d, /Neud Duw a'i rhannws yr hael reiniad. /Ysy fyw a fo henuriad, /Ysy farw a gafas farwnad: /Deufab Ly GB II 26 125 Dewi a'i gorug, gw_^r bieifydd, /Magna fab yn fyw a'i farw ddeuddydd; /A Dewi ryweled yn ei riydd /Fal PM V 10 69 n, /Llys er lles i feddygon. /Meddwynt llyw am fyw am falch Wythfryn - dw_^r, /Bu dyno wrth ein gwyn, / CBM III 8 45 d y pasg y'n gwasgarwyd. /Nid adawo Duw dyn yn fyw - bellach, /Deubyllawg yr deryw, /Marw Madawg, mawr CBM IV 11 1 Tra fu fyw bu glyw, bu glewgadr - trydar, /Bu trydydd gwaed rae D-2 I 2 43 aw; /Caw tey_"rnedd, cathl gyhydedd cyfrysedd fyw; /Campus ei feirch, cannyn a'i peirch, cyfrenneirch GYC VII 40 8 ern ni orfu: /O'r dydd y codes Iesu /O farw yn fyw, da farn fu. /Dyw Mawrth, coeth y doeth w_^r diwael CBM IV 2 42 , /Nid amdlawd na'm gwawd na'm gweddidor /I'th fyw, Faelgwn ryw, ran gyfeisor. /Nid af i gennyd, mynwyd CBM IV 5 82 illydd Merwydd, mawr a letgynt - yw /Nad y_^nt fyw fegis gynt, /Llas llary frodyr, gwy_^r gorfynt, /A BF VII 55 11 nnyd, /Gw_^r hyfriw ei wayw, gw_^r hyfryd - ei fyw, /Gw_'raidd eurllyw glyw, glew o'i febyd; /Gw_^r gol HF VII 23 3 alch ri. /Gw_^r a'm doddyw gwall o'i golli - o fyw, /Gw_'reiddlyw a glyw ei glodfori. /Gw_^r telaid tei BF VII 47 9 fawr fudd fu. /Hylithr fu i lu lawer rheg - dy fyw, /Hwylfa glyw glod redeg, /Hylwydd wawr, llawr llary DB VI 29 21 am wy_^r dinam yn ddiamau, /Gwael yw nad y_^nt fyw, neud y_^nt feddau: /Gwae'nt hwy ar a wnaeth eu pena GM I 6 19 r a byrth bedydd a ffydd a ffawd; /Nid ydyw yn fyw, ni ddaw, ni ddoddyw, /Ni chynnan, ni chlyw, ni chlu DB VI 24 91 aw, /Ystyried Tad llwyrgred rhag llaw, /Dyn yn fyw ni faidd ei dreisiaw, /Duw fry am frenin Aberffraw ES I 15 29 - cynnygn /Yng nghynnif prysuriaeth. /Dyn yn fyw ni fedd o'i arfaeth, /Duw a fedd o'i fuddugoliaeth. CBM III 26 15 nghyflawnder - budd, /Ni bwyad diaber, /Yn ei fyw ni fyddai ofer, /Yn ei farw ei fardd a'i dadfer: /Te ES I 24 16 erddaw arddelw anneiryd, /Gwnaeth pob rhyw yn fyw o'i febyd. /Duw Sadwrn ys aeth, ys eithyd - ym medd, LlF1 II 5 60 toedd cyhoedd cerddant /Can gwddant na byddant fyw. /Undydd Dofydd dybydd oll /Pobloedd plant Addaf o b DB VI 31 31 aon; /Diafrddwl feddwl fyddwn ym Mo_^n /Pei yn fyw y delai i Dalybolion. /Chwegwyr, cynifwyr cynhebygio DB VI 31 48 galon, /Rhan berthfan a borthyn greon, /Pei yn fyw yd fyddynt ym Mo_^n /Perynt hynt hendref Wyrangon. / DB VI 33 64 /Byddai praff heddiw y pryned - o fedd /Pei yn fyw y'i caffed. /Enwawg w_^r arwr, aur ei dudded, /Anwar fywn 1 EGM I 27 51 i byddaf o'th gyfreithau. /Gwyn eu byd fynaich fywn eglwysau, /Eglwysgar, hygar, hygadw gloesau, /Diwed fywyd 5 PB VII 3 18 llys Rhys, Rhos gaethiwed, /Rwyf llu tra fu ei fywyd, /Balchgryg barabl bolchgledd drud, /Ba_^r dwys a ES I 24 20 th y gorau ail gwryd, /Gwir Fab Duw, dangos Ei fywyd. /Duw Sul (dwysaf cof) awr y cyfyd - haul, /Cyfode DB VI 27 69 u, poenau penyd. /Cenais wawd ufudd-dawd yn ei fywyd /I'm harglwydd gwladlwydd, gwladoedd oglyd; /Canaf DB VI 27 54 elder muner menwyd, /Mwyniant llu tra fu yn ei fywyd. /Mai yw a'm doddyw, yn anhyfryd - wyf /Am fyned f CBM IV 17 54 au, aerau ergryd, /O oerfedd poenwedd) pawb i fywyd. /O arwar daear down i gyd - Ddydd Brawd, /O arwai ffadw 1 GM I 7 127 aeth, fraisg grawnfaeth grewys; /Lliaws gwinau ffadw ffrawdd tywys, /Tu hir tref, tremyniad amddyfrwys; ffaeth 2 PM V 11 15 - eurde_"yrn, /Mur cedyrn cadarnffer, /Caeth, ffaeth i feirdd maeth mwth ne_^r, /Coeth, doeth, drud, t PM V 1 116 wrawl, o'i orofn rhwy dug /(Hyn nid ffaith) yn ffaeth pob sarrug. /Gw_^r gorfawr, gorflwng pan amug /Gw ffaglau 1 DB VI 29 11 n, fawrfur cadau, /Cadrfab Rhys, yn Rhos a_^'i ffaglau; /Gwelsam-ni Owain prain, prudd ei ddoniau, /Don ffaglawr 1 CBM III 24 130 mur trais, traws yng nghamawn, /Treswyr ffwyr ffaglawr, ffraethlawr ffrwythlawn. /Can Rhirid, rhwyf ca ffaig 1 HOG II 7 15 oedd iddi rhoddi yn rhwydd. /Mabwraig, mwy yd ffaig ffenedigrwydd - ar wen /No pharabl o'i phen anghym Ffair 4 CBM III 26 8 er. /Digones pen glyw pan glywer - hyd Frawd, /Ffair ffosawd, ffwyrnawd, ffe_^r, /Cymyrrws ei hoedl ei GYC VII 40 17 fradwr o'i frydion feddyliau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau - Crist /Croes dolur archollau, /Gwae a GYC VII 40 69 a goddo'i fam ar gam gwynau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau, /Gwae ni charo y saint a'r santesau. / GYC VII 40 44 , /A'r llech las haearn a'r sarn saethau, /A'r ffair yn hirddrwg a_^'r ffwrn dywyllwg, /A phawb a'i olw ffaith 1 PM V 1 116 addug. /Ef wrawl, o'i orofn rhwy dug /(Hyn nid ffaith) yn ffaeth pob sarrug. /Gw_^r gorfawr, gorflwng p ffaldau 1 MG VII 32 21 r barablau. /I leferydd wrth fugelydd, gwylwyr ffaldau, /Engyl adfydd, a nos fel dydd dyfu yn olau; /Yn Ffalster 1 MG VII 33 17 ydd, /Rhag ebrwydd, cyfrwydd, a'm cyfrennych. /Ffalster byd a'i wy_^d a weherddych, /Ffoaf, os gallaf, Ffaraon 3 HF VII 22 24 cedeirn ei dorfogion, /Difefl ne_^r, ffyrfder Ffaraon, /Dinam hael, o hil eryron, /Dinag ddraig, dinas HOG II 13 2 Pan uchel uched, pan achubed - Ffrainc, /Pan Ffaraon ffo_"ed, /Pan fu yrf am gyrf am galed, /Pan fai D-3 VI 19 6 lluoedd ar erllyrion /A ddugost yn ffyrf rhag Ffaraon /Pan ddaeth pobl Israel cer anhyrron - dir, /Chw ffaw 15 D-1 I 1 49 trwy ardduniant. /Urdden arnaw, rhad ac anaw a ffaw a phlant GM I 9 120 ym maes Caeaw /Ar lles ne_^r Cynan cynweddiawn ffaw. /`Arglodig Gwyndyd gwyn ysym', medd pawb, /Prydain PM V 1 24 r eisor, aesawr weinifiad: /Pan'd rhagddaw bu ffaw, bu ffysgiad? /Pen Bryn Ceredig, nid cariad - a'i d CBM IV 17 121 ysgafael, ys gofuned, /Breenin pob ffin, pob ffaw dynged, /Braw cwyddam i gyd yng nghryd anghred: /Yn OC II 14 69 yrchaid coch eu hongyr, /Trais erwyr yn ffwyr, ffaw ehegyr, /Trai eu dwy aesawr gan un ystyr. /Gorfu gw MB I 3 75 eiddiad angad weiniawg; /Yn llys Aberffraw, er ffaw ffodiawg, /Bu_^m o du gwledig yn lleithigawg. /Eilw PhB VI 13 9 s, tad maws mawr. /Mawr yw im, dreigwawr ffawr ffaw, - ffwyr ffysgiad, /Ffysglew cad, ced wallaw, /Bod HOG II 6 16 meysydd a'i ma_^n feillion anaw, /Myn yd gafas ffaw ffyrf orfoledd. /Caraf ei brooedd, braint hyw_'redd GM I 14 88 yng nghywir gred, /Yng nghrefydd, yn ffydd, yn ffaw ganrhed, /I'm dyddwyn o'm Duw i'm dylyed /O gadwent MeiG I 33 42 wyad, Duw a'i gorau. /Gorau gwaradred goredwyn ffaw, /Gobrynu gobrwy, gobwyll ohonaw! /Gwerth y'm rhodd CBM III 10 72 agorddawn, /Fflam luchlam i luchladd estrawn, /Ffaw gyngyr ffwyrwyr Ffynudiawn. /Pedwaredd ar ddeg, ar PM V 23 83 ein HunDuw in a ran, /A_^ dwy ddraig ffelaig, ffaw gyman, /Fal dau lew ni'n dylochasan, /Ac un traws g GM I 8 74 o'i fudd heb oluddias /Gorwyddawd ffyrfgnawd, ffaw gymwynas. /A nw neud adwen ar naid amlaen yng ngawr LlG VII 25 63 nt chweddl ceneddl a'i canlyno; /Gw_^r a obryn ffaw heb ffo - un troedfedd, /Nid mawr o'i drosedd neb n CBM IV 17 75 wl Greiddur. /Rhybu gamweddawg Madawg, modur - ffaw, /Rhybudd fu iddaw, ddylaw ddolur: /Bu Alecsander, ffawd 6 HOG II 6 77 id mwy eu molawd, /Cefais i dair a phedair a_^ ffawd, /Cefais-i bymp o rai gwymp eu gwyngnawd, /Cefais GM I 6 18 i hael hefelydd /O'r a byrth bedydd a ffydd a ffawd; /Nid ydyw yn fyw, ni ddaw, ni ddoddyw, /Ni chynna EGM I 27 102 yf araf, ni'm bo arau; /Mwyn crefydd a ffydd a ffawd radau. /Mynnid ymeiriawl greddfawl graddau /Men yd EGM I 26 29 Gwynedd anrhydedd, oedd rhaid wrthi! /Nid oedd ffawd rygnawd rin i genthi: /Gnawd oedd da_^l aur ma_^l EGM I 28 29 draeth neb tafawd. /Rhagorwn grefydd a ffydd a ffawd /Rhag angau lledrad, brad bredychawd. /Gweddi_"wn, PM V 1 102 awch cyrch nis cyrchwch - hyd Frawd, /Chwi o'i ffawd yd ffo_"wch. /Gnawd o'i law lawrfeirdd gyfradwch, ffawliw 1 GM I 7 131 diffwys; /Lliaws coch ceinwiw, cynffun ffordd ffawliw, /Ffelaig rhiw redegddwys; /Lliaws du a dwn a my ffawr 1 PhB VI 13 9 echaws, tad maws mawr. /Mawr yw im, dreigwawr ffawr ffaw, - ffwyr ffysgiad, /Ffysglew cad, ced wallaw, ffechyn 1 GM I 14 80 Duw a'i ceinmyn, /Ef caiff cerennydd o'i ffydd ffechyn. /Er-yth-iolaf, Re_^n, Rebydd enfyn, - ar hynt, ffelaig 5 PM V 23 83 n undydd, ein HunDuw in a ran, /A_^ dwy ddraig ffelaig, ffaw gyman, /Fal dau lew ni'n dylochasan, /Ac u CBM IV 8 1 Arddwyreaf ddraig ffwyr, ffelaig ffe_^r, /Ardwy cedernyd fenwyd funer, /Ardeml eh EW VI 5 39 torf, /Terfynwyd ei amser; /Ysgrud drud, draig ffelaig ffe_^r, /Ysgwn ysgwyd, rhwyd rhacter. /Rhacter e PM V 20 43 - Gymry, /Gyniwair milcanpraidd, /Elyf ddraig ffelaig ffwyrdraidd, /Elsmer, udd ffe_^r, nid ffurfaidd. GM I 7 132 /Lliaws coch ceinwiw, cynffun ffordd ffawliw, /Ffelaig rhiw redegddwys; /Lliaws du a dwn a myngdwn mely ffenedigrwydd 1 HOG II 7 15 iddi rhoddi yn rhwydd. /Mabwraig, mwy yd ffaig ffenedigrwydd - ar wen /No pharabl o'i phen anghymhenrwy ffenestri 1 CBM III 5 14 nt, /Pan dreiddais-i yno yn ydd oeddynt, /Trwy ffenestri gwydr ydd ym gwelynt: /Trybelid wylain a wylyn ffe_^r 15 CBM IV 17 100 naeth - gymynner, /Can rhwym Rhwyf, Hydrner, a ffe_^r a ffraeth, /Can clyw, can cennyw cymwyllwriaeth, CBM IV 8 1 Arddwyreaf ddraig ffwyr, ffelaig ffe_^r, /Ardwy cedernyd fenwyd funer, /Ardeml ehangdorf PM V 23 115 ei glas, y glwystai neud glo. /Llys Elsmer, bu ffe_^r, bu ffwyrno, /Llwyr llosged ei thydwed a'i tho, / CBM III 26 8 glywer - hyd Frawd, /Ffair ffosawd, ffwyrnawd, ffe_^r, /Cymyrrws ei hoedl ei hyder /Yng ngorwydd glasfr CBM III 16 188 ewyd, glew hyder, /Dychyffry ffosawd ffwyrnawd ffe_^r; /Dychynne fflamdrais i dan fflamdai Lloegr, /A PM V 25 21 r, /Yng nghaeroedd Aber tyner Teifi, /Yn llys ffe_^r Elsmer, yn Saint clodfan Cle_^r, /Yn llysaidd Abe GM I 7 126 s; /Lliaws gorwydd gwelw gwalchfrowys, /Frwysg ffe_^r ffraeth, fraisg grawnfaeth grewys; /Lliaws gwinau PB VII 8 5 eirf, ni theirf, ni thech. /Ni thechai ne_^r ffe_^r, ffrawddus, /Mab Owain, bro goelfain brys, /Gwych PM V 20 24 dd yni'i gorddiner, /Ys gorddrud, ffwyr ddylud ffe_^r. /Ffwyr ffysg, aerderfysg ar derfyn - Lleon, /Lly CBM IV 4 20 el cyfri_"au cyfrifant, /Hael[] fwyr ffyrfder, ffe_^r ffyniant, /Yn [] gwryd ardduniant, /Gwrdd eisor e PM V 9 18 er ne_^r nid anghyfle, /Anghyflym funer feirch ffe_^r ffyrfne. /Pan ddifwng trawsflwng tros fre ei drei PM V 14 4 /Dygychwyn, olwyn, elwaf mangre, /Dygymer hwyl ffe_^r, haul neud ffofre! /Dos heb argyswrw ar llwrw i'r GM I 11 78 m myd: /Ei ddiebryd ni ddyodrig! /Nis muner na ffe_^r na ffynedig, /Nis difeirn cedeirn cad arglodig. / PM V 20 44 /Elyf ddraig ffelaig ffwyrdraidd, /Elsmer, udd ffe_^r, nid ffurfaidd. /Nid ffug, o'r Wyddgrug, wyddgun EW VI 5 39 erfynwyd ei amser; /Ysgrud drud, draig ffelaig ffe_^r, /Ysgwn ysgwyd, rhwyd rhacter. /Rhacter ei nifer, ffestiniaw 1 CBM IV 6 87 r ysgwydaw, terwyniaw - addysg, /Terfysg ffysg ffestiniaw, /Terrwyn ri yn torri arnaw, /Te_"yrn draig a ffiad 1 D-2 I 2 1 De_"ws Reen, ry-m-aw-i awen (amen, ffiad) /Ffynedig wawd, ffrwythlawn draethawd, trybestawd Ffichti 1 GB II 26 176 a'r llawr llenwi. /Pan dde_^l rhyfel a rhwysg Ffichti /Ros elfydd, pob celfydd geilw Dewi. /A gwyrthau Ffili 1 BF VII 54 24 falch, /Llafngoch walch yng nghalch yng Nghaer Ffili. /Dafydd glod gynnydd gyn ei drengi, /Defodau Drys ffin 5 GM I 11 25 uch gwledd, uch gwin, /Bid lew yn neau yn eang ffin. /Bid gymri fy ngnaws yng ngnawd feithrin - ba_^r / GM I 9 5 lluch fy ngorddin. /Gorwyliais nosau yn achadw ffin /Gorloes rydiau dyfr Dygen Freiddin. /Gorlas gwellt DB VI 25 8 awd Gwyndyd werin, /Gwynedd bendefig, ffynedig ffin, /Gwanas dey_"rnas deg, gywrennin, /Gorau gwalch ce CBM IV 17 121 , /Bro oedd ysgafael, ys gofuned, /Breenin pob ffin, pob ffaw dynged, /Braw cwyddam i gyd yng nghryd a ES I 17 24 orofn tra merin!): /Ystyrych pan dreisych dros ffin, /Ystwng pawb hyd ben ei ddeulin; /Bydd wrth wan gy ffion 1 HF VII 22 3 ch terwynfalch tirion, /Dewr Owain, deuruddliw ffion, /Durgoch ba_^r llachar, llawch deon. /Dinegyf neg fflam 5 CBM III 29 16 fr a'i gwelsynt, /A unbyn Powys, pwy gynt, /Ai fflam, ai bleiddlam Bleddynt? /Bleddynt, blaidd adwy, yn D-4 VI 20 83 cynnif rywnaetham, /Arthur gynt ffwyr luchynt fflam /A'u ceisiai fal y'u cawsam. /Cawsam ar Bowys, beu CBM IV 8 43 tan i gwrt Gwallter, /Oedd ffysgiad ffleimiad fflam gan ucher /Yn seithnaid awyr, yn seithwyr se_^r. / CBM III 10 71 a ddigawn - rhaclod, /Yn rhagod rhagorddawn, /Fflam luchlam i luchladd estrawn, /Ffaw gyngyr ffwyrwyr GM I 9 79 _^n maws o'i dymyr. /Gwelais yn Rhuddlan ruthr fflam rhag Owain /A chalanedd rhain a rhudd fehyr; /Gwel fflamau 1 CBM IV 6 92 oedd ei glywael, /Tw_^r Cynfael yn cwyddaw; /A fflamau o drum yn edrinaw, /Ac angerdd, ac ongyr yn llaw fflamdai 1 CBM III 16 189 d ffwyrnawd ffe_^r; /Dychynne fflamdrais i dan fflamdai Lloegr, /A phlant Eingl yng ngwander, /Dyglud g fflamdan 1 EMRh VI 23 18 d gyrch cynnygn o'i gynnif bwng /Mal pan gyrch fflamdan fflamdo ysbwng. /Gnawd yd gocha glew glaif gan fflamdo 3 DB VI 25 12 idd, tey_"rnaidd, taer ym mrwydrin, /Gwrawl ei fflamdo am fro Freiddin. /Er pan orau Duw ddyn gysefin, LlG VII 25 81 ofal wlad a wledycho. /Dinag Loegr arag, wrawl fflamdo, /Dewrwalch tey_"rnaidd frenhinaidd fro; /Doniaw EMRh VI 23 18 ynnygn o'i gynnif bwng /Mal pan gyrch fflamdan fflamdo ysbwng. /Gnawd yd gocha glew glaif gan fwng - go fflamdrais 1 CBM III 16 189 /Dychyffry ffosawd ffwyrnawd ffe_^r; /Dychynne fflamdrais i dan fflamdai Lloegr, /A phlant Eingl yng ng fflamdde 1 D-2 I 2 9 ywyd cyhyd, cydnaid, /Cyfrgyrn cyfle, cyflawn fflamdde cyfwyre fad; /Ceneddl woror, cywrisg wosgor, cy fflamddur 2 PM V 9 6 ysg aerffysg yn arfle - aesdur, /A_^'i gleddyf fflamddur a'i glod dyre; /Mab medel utgyrn he_"yrn dyhe, GYC VII 37 1 Pai byw fy llyw, llew fflamddur, /Ysgwyd friwgalch, falch filwr, /Ni laddai ga Fflamddwyn 2 LlG VII 24 148 fonedd, faengaerau - dreisddwyn, /Hirbell fal Fflamddwyn ei fflamgyrchau. /Hwylfawr draig dragon gyfe CBM IV 9 108 yddysg ddyddwyn, /Ffwyr ffysgiad fal ffleimiad Fflamddwyn, /Ffrwyth welling wellfaeth ffraeth ffrawddwy fflamgryd 1 CBM IV 5 123 llas cu can fy mryd; /Corf torf terfysg, ffysg fflamgryd, /Co_^r eisor eisiau i'r byd. /Yn y llas Madaw fflamgyrchau 1 LlG VII 24 148 aerau - dreisddwyn, /Hirbell fal Fflamddwyn ei fflamgyrchau. /Hwylfawr draig dragon gyfeddau, /Heirdd e fflamiar 1 PM V 23 60 orfawr gorfynt pa_^r, /Ysgarlad lliw ffleimiad fflamiar; /Meirch mawrthig, ffrwythig, ffraeth, anwar, - fflamliw 1 SB II 24 41 taerwrys llys lliosawg, /Teulu talfriw, aesawr fflamliw rhiw rhuddfoawg. /Gweli gwyar gwely daear gwa_^ fflamwellt 1 DB VI 35 56 fed digysellt, dug ataw Fuellt, /Dibellt a_^'i fflamwellt y'i fflemycha. /Un ar ddeg diwraidd Elfael, f Fflandrys 1 GM I 8 21 nis dra chas dra Chors Fochno, /A gyrchws glyw Fflandrys, a fflemychws i eu bre /A ba_^r ynddaw yn ddio ffled 3 PM V 26 87 , rhiau rhy-m-daered. /Ysym aur ac ariant, nid ffled, /Ac emys grawthfrys, grawnfyged; /Ysym wy_^r a th GYC VII 42 2 einiawl Ei weithred, /Ni cheid o'i barthred na ffled na phla. /Pei na wnelai fegis y'i harchai /[] rhai PM V 26 111 Echdor, pan brofed; /Ac o'r pryd y profaf nad ffled /Na'th adws Iesu eisiwed /Yn nhygant y Tri, yn nhe ffleimiad 3 CBM IV 8 43 u a_^ gwalltan i gwrt Gwallter, /Oedd ffysgiad ffleimiad fflam gan ucher /Yn seithnaid awyr, yn seithwy CBM IV 9 108 g ffysg ddyddysg ddyddwyn, /Ffwyr ffysgiad fal ffleimiad Fflamddwyn, /Ffrwyth welling wellfaeth ffraeth PM V 23 60 Ysginawr gorfawr gorfynt pa_^r, /Ysgarlad lliw ffleimiad fflamiar; /Meirch mawrthig, ffrwythig, ffraeth Ffleimiaid 1 CBM IV 6 12 /Pan wnaeth balch odrudd bylchu Fflemisiaid, /Ffleimiaid graid gryd lofrudd, /Brwysg a na_^d o gad oe Fflemisiaid 1 CBM IV 6 11 dud Faredudd: /Pan wnaeth balch odrudd bylchu Fflemisiaid, /Ffleimiaid graid gryd lofrudd, /Brwysg a n fflemycha 1 DB VI 35 56 dug ataw Fuellt, /Dibellt a_^'i fflamwellt y'i fflemycha. /Un ar ddeg diwraidd Elfael, fro Hyfaidd, /Ar fflemychai 1 HOG II 12 5 pan rhuddlys losgai, /Pan rhuddai rhuddfflam, fflemychai - hyd nef /Yn addef ni noddai, /Hawdd gweled fflemychws 1 GM I 8 21 dra Chors Fochno, /A gyrchws glyw Fflandrys, a fflemychws i eu bre /A ba_^r ynddaw yn ddiolo, /A lithws Fflur 3 PB VII 20 13 llafnddur, /Lle oestrawd yn Ystrad Fflur! /Ger Fflur, er dolur dilen saeth, - dedwydd /O'i dydwedd olo PB VII 20 12 , llew gryd llafnddur, /Lle oestrawd yn Ystrad Fflur! /Ger Fflur, er dolur dilen saeth, - dedwydd /O'i CBM IV 17 69 , gwa_^n tra mesur; /Rhybu Ul Cesar, ceisiasai Fflur /I gan udd Prydain, prid ei hesgur. /Rhybu Fra_^n ffo 8 GM I 8 23 r ynddaw yn ddiolo, /A lithws llwytgun ar ffun ffo, /A borthes branes, Brynaich gyffro, /A gymhellws tr DB VI 24 69 Loegr fudaw. /Gnawd Ffranc, rhag ffwyrdranc, a ffo arnaw, /A pheleidr rheeidr wedi rhuddaw. /Gnawd Sais PC II 19 7 ythrudd, /Digyfludd eu cyflam, /Seithwyr ffyrf ffo ddiadlam, /Saith gynt ni gymerynt gam. /Can eddyw Hy CBM IV 5 48 /Llawroddiad, llew yng nglewyd, /Llaffethair i ffo ffordd byd. /Byd trist wyf o glwyf am glaer ddychryn BF VII 50 20 rawl Lywelyn, gwraf - o Gymro, /Gw_^r ni garai ffo i'r ffordd nesaf. /Gw_^r gwrdd yn cyrchu llu lledei PM V 23 111 , tra Llwyfo. /Llwyr ddug y Wyddgrug, nid ffug ffo, /Lloegrwys, eu llugfryd ys ymo. /Lleudir de_"yrn, DB VI 24 54 ad nam yn nim arnaw, /Gw_^r ni geffir ffordd i ffo rhagddaw. /Gwedi y Gw_^r uchod, uchaf llaw - ddehau, LlG VII 25 63 l ceneddl a'i canlyno; /Gw_^r a obryn ffaw heb ffo - un troedfedd, /Nid mawr o'i drosedd neb ni dreiso! Ffoaf 1 MG VII 33 18 ennych. /Ffalster byd a'i wy_^d a weherddych, /Ffoaf, os gallaf, ei asgellwrych, /Ffoawdr yw ei ryw, re Ffoawdr 1 MG VII 33 19 eherddych, /Ffoaf, os gallaf, ei asgellwrych, /Ffoawdr yw ei ryw, rewinddrych - fyned, /Un fyged gerdde ffodiawg 3 MB I 3 75 ad angad weiniawg; /Yn llys Aberffraw, er ffaw ffodiawg, /Bu_^m o du gwledig yn lleithigawg. /Eilwaith PhB VI 11 22 /Ysym-i udd cwysrudd, cas agro, /Ffoddi_"awg, ffodiawg ei ymdro, /Hael hir lew, hir llew, hir llwyddo EW VI 3 29 rhoddiad rhuddaur Afia. /A gaffo fy llyw llaw ffodiawg - o fudd, /Ef a fydd gwasgarawg /Ar lles beirdd Ffoddi_"awg 1 PhB VI 11 22 u a'n rhoddo. /Ysym-i udd cwysrudd, cas agro, /Ffoddi_"awg, ffodiawg ei ymdro, /Hael hir lew, hir llew, ffo_"ed 1 HOG II 13 2 el uched, pan achubed - Ffrainc, /Pan Ffaraon ffo_"ed, /Pan fu yrf am gyrf am galed, /Pan fai arf am f ffo_"es 2 PM V 20 48 /Tyrau poeth, peithiawg pob un, /Tandde ffyrf, ffo_"es Alun PM V 5 8 dd ddidramgwydd ddidres: /Arial hy, ni ffy, ni ffo_"es. /Ni chwsg ei gywlad, ni chysgoges - glew, /Glyw ffofre 1 PM V 14 4 elwaf mangre, /Dygymer hwyl ffe_^r, haul neud ffofre! /Dos heb argyswrw ar llwrw i'r lle, /Dosawg hydd ffo_"ir 1 CBM IV 6 159 gyfrawdd nawdd gywir, /Gryd gyffryd gyffro ni ffo_"ir, /Grym gyffurf gyfor a geffir, - ei fudd /A'i fe Ffordun 2 OC II 15 4 cyrdd cyfeddau dduun, /Pa ffordd ydd awn-ni o Ffordun? /Dos, was, yn ebrwydd heb roddi - gair da /I'r CBM III 16 208 wyr i ar dryffun - feirch /O'i drafferth rhag Ffordun, /Saeson sang ddyllest yng Ngwestun, /Bu creu eu Ffordd 14 GB II 25 26 chu. /Ffordd wosgordd ddiwosgordd ddiwasgaru, /Ffordd aergun wodorun, wodwrf teulu. /Ffyrdd cerddau a LlG VII 27 7 lch gerdded. /Gwy_^r golofn eofn pan ehanged - ffordd /Am drefgordd drwy galed. /Gwag i'r byd bod heb e D-3 VI 19 15 wydd trugar, gwa_^r, gwae dy alon! /Gwnaethost ffordd ar fo_^r i hwylforion - gynt /Ac yn eu lluchynt MG VII 32 49 stor, ardduniant co_^r, cerdd rinweddau. /Trwy ffordd arall troant yn gall, heb golledau, /Rhyddun' a'u CBM IV 5 48 wroddiad, llew yng nglewyd, /Llaffethair i ffo ffordd byd. /Byd trist wyf o glwyf am glaer ddychryn - t EMRh VI 23 28 edd-ef, ddi-fefl hebrwng, /Yni fo ei orffen ar ffordd deilwng, /Yn nhygiant trigiant, ddraig ddiystwng, GM I 7 131 ai grym diffwys; /Lliaws coch ceinwiw, cynffun ffordd ffawliw, /Ffelaig rhiw redegddwys; /Lliaws du a d DB VI 24 54 r ni gaffad nam yn nim arnaw, /Gw_^r ni geffir ffordd i ffo rhagddaw. /Gwedi y Gw_^r uchod, uchaf llaw MeiG I 33 13 de_"yrn caeroedd na cherydd fi /Can ni wn na'm ffordd na'm ffurf erni. /Ernywiant i ddyn ei ddigoni /Ar BF VII 50 20 elyn, gwraf - o Gymro, /Gw_^r ni garai ffo i'r ffordd nesaf. /Gw_^r gwrdd yn cyrchu llu lledeithaf, /Gw GB II 25 25 r, /Ffyrdd myrdd gyrth glydwr glod chwenychu. /Ffordd wosgordd ddiwosgordd ddiwasgaru, /Ffordd aergun w DB VI 35 80 ncerdd, mawr yw ei angerdd, /Mynegais ei gerdd ffordd yd gerdda. /Mwyfwy ei gythrudd, mireinfab Gruffu PM V 14 17 gardde, /Dyfnant ysgarant gwayw o'i hasgre. /Y ffordd yd gerddwyf, gwrdd yd gre - branes, /Gw_^r o fara OC II 15 4 raws arofun: /Ffyrdd cyrdd cyfeddau dduun, /Pa ffordd ydd awn-ni o Ffordun? /Dos, was, yn ebrwydd heb r fforddawl 1 PM V 1 150 d eu heiriawl, /Mythion feirch, ffwyr tyweirch fforddawl; /Mur gwerin, gorau bedyddiawl, /Milfeirdd hyn ffosawd 10 PM V 28 32 achar, llawch gwawd, /Llary llawffer, ffyrfder ffosawd GM I 6 10 grfab Maredudd, /Meiri_"au drabludd, drablawdd ffosawd. /Ac ysid ar na_^d (ar neb fwy gnawd) /Na mwy gr GM I 8 63 rad rhagfras; /Arddwyreaf innau fan, cynhorawr ffosawd, /Ar barabl perwawd, ar draethawd dras, /A'm cyh CBM IV 9 61 yl, brangoel ysbyddawd, /Bolch ei lafn o lafur ffosawd, /Bwlch ei gledd, balch ei gleddyfawd. /Cleddyfr PhB VI 14 9 m gwaeth wne_"id. /Pai achwir folawd y dylifed ffosawd /Dyrllyddiwn-i wirawd cyn byddwn-i ermid. /Molad GwB VI 17 13 rudd ledrudd lyw. /Rhuthr a ddug (nid ffug) er ffosawd - fy llyw /Llangollen ddiwarnawd, /Rhuthr didanc CBM III 26 8 igones pen glyw pan glywer - hyd Frawd, /Ffair ffosawd, ffwyrnawd, ffe_^r, /Cymyrrws ei hoedl ei hyder CBM III 16 188 dfer: /Dychyfyd glewyd, glew hyder, /Dychyffry ffosawd ffwyrnawd ffe_^r; /Dychynne fflamdrais i dan ffl PM V 1 165 wrfardd a'th fawl, /Ti aerwr, arwr arwyniawl - ffosawd, /Mi a_^'th wawd a'th waddawl, /Ti eryr ongyr a MB I 3 21 ew yn nerw blyngawd! /Er perygl preiddwyr peri ffosawd, /Pasgadur cynrain, Prydain briawd; /Handoedd ga ffo_"wch 2 PM V 1 102 nis cyrchwch - hyd Frawd, /Chwi o'i ffawd yd ffo_"wch. /Gnawd o'i law lawrfeirdd gyfradwch, /Gwa_^n o GB II 26 186 u y byd i gyd a_^ chwi, /A'r fagl aur ei phen, ffo_"wch rhegddi /Fal rhag ta_^n, tost yd wa_^n, tyst Du ffowys 1 PM V 17 38 dragon, draig hirlwys - filwr, /A'th filwyr na ffowys, /Ca_^r cyrdd, cerdda bob diffwys, /Can cynnygn y ffo_"ynt 1 GYC VII 43 34 lwydd a geuawg grefydd?' /Canid eiddunt ffydd, ffo_"ynt rhagddaw /I blith y gethern, i waelawd uffern / ffraeth 19 CBM III 1 14 an, /Tarf am gelennig torf am Galan, /Twrf ton ffraeth am draeth am draed gwylan. /Perierin yng ngofur, D-3 VI 19 17 ynt llochid meibon /Yn ddeuddecllwyth, ffrwyth ffraeth amryson - llary, /Llwrw ar lled mordwy, dramwy d PM V 23 61 leimiad fflamiar; /Meirch mawrthig, ffrwythig, ffraeth, anwar, - ffrawddus, /A phreiddiau ewi_"ar, /Mw CBM IV 17 100 ymynner, /Can rhwym Rhwyf, Hydrner, a ffe_^r a ffraeth, /Can clyw, can cennyw cymwyllwriaeth, /Cain Lly CBM IV 17 98 ehelaeth, /Can rhan rhad golau, dewr ffrwythau ffraeth. /Can rhygollwng pawb, Pennaeth - gymynner, /Can PB VII 19 9 eth, /Eurwawr dwylan ffryd mawr ffraeth. /Oedd ffraeth ei arfaeth aerflaen gyngor - llu, /Llywelyn anhe MeiG I 30 16 /Celfydd ni ddygred a ddyweto /Celwyddawg air ffraeth, er a'i traetho. /Coelaf i Grist, diathrist athr GM I 7 126 aws gorwydd gwelw gwalchfrowys, /Frwysg ffe_^r ffraeth, fraisg grawnfaeth grewys; /Lliaws gwinau ffadw CBM III 26 20 g yn rhagffysg yn rhacter - a wnaeth /Twrf ton ffraeth ffraw aber, /Ysgrud glud, glewyd fyd falchder, / CBM IV 9 109 leimiad Fflamddwyn, /Ffrwyth welling wellfaeth ffraeth ffrawddwyn, /Ffrawdd wallaw anaw annifwyn, /Llwr BF VII 53 23 rthawglym Merfyniawn), /O'i freisgfeirch maeth ffraeth ffrwythlawn /A'i wisgoedd y'm doddoedd dawn. /Ar CBM III 16 107 aedlan ddisgywen. /Disgywen, gordden, gorddawn ffraeth - gorddwy, /Hydr goryw filwriaeth, /Gorpo tey_"r CBM IV 4 169 iwig, /Ar wy_^r wawr ar feirch mawr mawrthig, /Ffraeth leision, leisiaid gynhebig, /Ffriw eurdo, ffrwy D-2 I 2 23 /Mas cas wognaw, minnau (neu ffraw) molaf law ffraeth; /Muner fodawg, maer anheddawg, mareddawg, doeth CBM IV 16 71 awd rhydd a rhygaeth; /Yr amser y ffrwyner pob ffraeth, /Ni weryd mewyd milwriaeth; /Gw_^r a'n gw_^yl-n PB VII 19 8 rfod falch arfaeth, /Eurwawr dwylan ffryd mawr ffraeth. /Oedd ffraeth ei arfaeth aerflaen gyngor - llu, GM I 14 59 au y gau a gywyddwyf. /Ac yn rhynnawdd ffrawdd ffraeth ydd adwyf /Yn urddas heb dras dros a brydwyf, /A CBM IV 6 68 o liaws eirchiaid /Pan archant ei emys. /Emys ffraeth yn ffrwynfawr a'm daw /O ffrawdd fodd udd, heb l PB VII 4 9 Dyfed, rhag d'ofn. /Diofnawg farchawg, feirch ffraeth, /Yw hwn, udd gwaywdwn, gwawdfaith, /Lloegr ddis ffraethlawr 2 CBM III 24 130 , traws yng nghamawn, /Treswyr ffwyr ffaglawr, ffraethlawr ffrwythlawn. /Can Rhirid, rhwyf cad, cuniad CBM III 21 20 raisg gwrth nawn, /(Cymrwysg rwysg, rwyf gawr, ffraethlawr ffrwythlawn) /Pwy ceidw o haelon hil Cadwgaw ffraethlew 1 LlG VII 25 33 : /I gan Dduw gogoned! /Gogoniant ffrwythiant, ffraethlew gwaywrudd, /Gogyflawn o ddawn yw dy ddeurudd; ffraethlym 1 LlG VII 24 109 nrheithiaw, rhuthr anolaith. /Tylwyth ffrwyth, ffraethlym eu mawrwaith, /Teilwng blwng blaengar fal go Ffrangeg 1 DB VI 28 6 ioed fedru Saesneg, /Ni wn ymadrawdd o ffrawdd Ffrangeg; /Pan geisiais-i esill o Enilleg, /Cam oedd, ne Ffraing 1 LlG VII 24 139 rri tyrau; /Yn Rhos a Phenfro, yn rhysfa_"au - Ffraing, /Llwyddedig ei aing yn lluyddau. /Hil Gruffudd Ffrainc 10 CBM IV 6 222 t arwyddion, /Mor gadarn ei ffwyr ar Pharaon - Ffrainc /Ac ar ffrawdd o wystlon: /Am ddau ystlys dwfr d EW VI 3 21 n a'i maeth. /Ni maeth bygylaeth, bu gelyn - i Ffrainc, /Boed ffrawddus ei derfyn; /O haelon, haelaf ma GB II 26 158 lle_^n a llyfrau a'r llen bali. /Pan ddaeth o Ffrainc Ffranc o'i erchi /Iechyd rhag clefyd, rhag clwyf EMRh VI 23 23 rdal na tha_^l na thwng. /Gwnaeth drwy ainc ar Ffrainc ffrawdd annheilwng /Ac ergryd a chryd a chreu dd DB VI 30 66 , /A llu o Brydain, llwrw dybrydedd, /A llu o Ffrainc, ffyrf ffrawdd galledd: /I goron Lundain, er gar PM V 24 24 Gyfeiliawg - i'th law, /Gafaelus ddraig Ffraw, Ffrainc gymynawg. /Y Dehau neud tau fal teithi_"awg, /Fr PM V 26 15 foledd. /Torraist Gaerfyrddin, torfo_"edd - ar Ffrainc, /Llawer Ffranc ar adwedd; /Ac Abertawy, tref dy PB VII 11 23 oegr yn ei wnc, /Nis arfaidd aerflawdd ffrawdd Ffrainc, /Nis geill Sais na thrais na thranc. /Tranc ar HOG II 13 1 Pan uchel uched, pan achubed - Ffrainc, /Pan Ffaraon ffo_"ed, /Pan fu yrf am gyrf am ga PM V 23 79 fawr faran, /Un am Fro Alun, elfydd can, - a_^ Ffrainc, /Yn ffrawddus fal Camlan, /A'r ail, yn Arfon, a Ffranc 10 EW VI 1 22 ch gynnyrch, gynneddf Emrais - wrdd, /O orddwy Ffranc a Sais, /Llyw glyw, glewddrud y'th welais, /Lloeg PM V 26 16 Gaerfyrddin, torfo_"edd - ar Ffrainc, /Llawer Ffranc ar adwedd; /Ac Abertawy, tref dyhedd, /Tyrioedd b PB VII 11 25 geill Sais na thrais na thranc. /Tranc ar bob Ffranc, frawddus gylch /Gwnaeth fy llyw, llew ysgwydfwl PB VII 1 24 fau yn ieuanc, /Draig llys Ffraw, drwg ar lles Ffranc. /Ffranc ni'th faidd cyfranc, cyfrwysgar - gwersy PB VII 9 17 i elyn, /Gwrthgas gwrth ei gasogion. /Digasawg Ffranc, ffrawdd anfodd, /Dugost, fawrdost Faredudd, /Di PB VII 1 25 uanc, /Draig llys Ffraw, drwg ar lles Ffranc. /Ffranc ni'th faidd cyfranc, cyfrwysgar - gwersyll, /Rhwy PM V 23 134 /(A'i gwellycio, pwyll rhwy dwyllo): /Ai gwell Ffranc no ffrawddus Gymro? /Llyw ysin, syniwch cyd tawo, GB II 26 158 a llyfrau a'r llen bali. /Pan ddaeth o Ffrainc Ffranc o'i erchi /Iechyd rhag clefyd, rhag clwyf delli, DB VI 24 69 i du /A gnawd rhag ei lu i Loegr fudaw. /Gnawd Ffranc, rhag ffwyrdranc, a ffo arnaw, /A pheleidr rheeid GM I 7 112 /Lliaws twr twnfriw a gwaed ffrau ar ffriw, /A Ffranc trwch tra Thafwys; /Lliaws torf o derrwyn Argoedw ffrau 5 CBM III 3 68 int, /Annhebyg i'r blaid a blyg haint, /Afflau ffrau a phryfed llyffaint, /Affan poen, porthloedd digof GM I 7 111 de_"yrn Lleisiawn. /Lliaws twr twnfriw a gwaed ffrau ar ffriw, /A Ffranc trwch tra Thafwys; /Lliaws tor CBM IV 9 98 i lafn uch afn, uch afwyn, /A llif crau a lliw ffrau ar ffrwyn. /Lladdai ddraig ar ddragon drylwyn /Try EGM I 27 21 rydiau. /Duw a'm gwne_^l gochel ffrawdd oerfel ffrau /Ffrwd uffern astrus, ffrawddus ffrydiau. /Duw a'm PM V 9 29 re - lys, /Ef dengys emys aml eu gorne; /Ef yn ffrau terau, tarole - Saeson, /Mur eryglon Mo_^n, mynest Ffraw 12 BF VII 51 36 ith faith fyddinaw; /Llyw Aber llew ffrwythner Ffraw PM V 1 61 dreigiau, dragon amddistrwch, /Cabl arnaw, udd Ffraw, a phrofwch, - nid oes: /Nid asw y'i gwelwch! /Ef PM V 1 13 ad, /Preiddiai bawb, ei bob digarad; /Pendefig Ffraw Aber, ffrawdd cad. /Prydain hydr, hud oedd ymddifa CBM III 26 20 gffysg yn rhacter - a wnaeth /Twrf ton ffraeth ffraw aber, /Ysgrud glud, glewyd fyd falchder, /Ysgryd g BF VII 51 1 Lladd llew Ffraw! Bu braw bryd addas - orchwyl /Erchwyniog tey_"rna PB VII 1 24 gyfranc, /Drud yn arfau yn ieuanc, /Draig llys Ffraw, drwg ar lles Ffranc. /Ffranc ni'th faidd cyfranc, PM V 24 24 l drud Gyfeiliawg - i'th law, /Gafaelus ddraig Ffraw, Ffrainc gymynawg. /Y Dehau neud tau fal teithi_"a PM V 12 40 trydar, trin ognaw, /Eryr gwy_^r ffrawdd dymyr Ffraw. /Ffraw-gyrchiad cant cad cyn bu llawr - ei dy_^, PM V 5 55 n ym myw o'r maint rhyganes. /Cardd arnaw, udd Ffraw, ffrawdd oddiwes - clod, /Bai'i clywed oedd eres! PM V 12 41 trin ognaw, /Eryr gwy_^r ffrawdd dymyr Ffraw. /Ffraw-gyrchiad cant cad cyn bu llawr - ei dy_^, /A_^'i d D-2 I 2 23 moi_"dydd iaith; /Mas cas wognaw, minnau (neu ffraw) molaf law ffraeth; /Muner fodawg, maer anheddawg, BF VII 54 19 i, /Awyddawg farchawg, feirch ddigronni, /Eryr Ffraw, ni ddaw i'w ddaioni - neb /Am glod ac wyneb Gwyne ffrawdd 21 PB VII 9 17 /Gwrthgas gwrth ei gasogion. /Digasawg Ffranc, ffrawdd anfodd, /Dugost, fawrdost Faredudd, /Diffaith po EMRh VI 23 23 tha_^l na thwng. /Gwnaeth drwy ainc ar Ffrainc ffrawdd annheilwng /Ac ergryd a chryd a chreu ddillwng. PM V 1 13 ai bawb, ei bob digarad; /Pendefig Ffraw Aber, ffrawdd cad. /Prydain hydr, hud oedd ymddifad /Heb raith PB VII 6 1 Dyfed, llwyr y'i gw_^yr, gwryd ffrawdd - cyfrdan, /Marw Cynan, cynwan cawdd, /Dawn deng GB II 25 30 wyr dra llwyr dra Lloegr fethlu, /Ffrawdd dra ffrawdd, dra chawdd, dra chynhennu, /Ffrwst dra ffrwst, GB II 25 30 /Ffwyr dra ffwyr dra llwyr dra Lloegr fethlu, /Ffrawdd dra ffrawdd, dra chawdd, dra chynhennu, /Ffrwst PM V 12 40 ddiaw, /Arwar trydar, trin ognaw, /Eryr gwy_^r ffrawdd dymyr Ffraw. /Ffraw-gyrchiad cant cad cyn bu lla PM V 26 97 y fodur lliwed. /Ef dihiddl ei aur yn arffed - ffrawdd feirdd /Fal ffrwyth coed llawn aeddfed: /Llywely CBM IV 6 69 i emys. /Emys ffraeth yn ffrwynfawr a'm daw /O ffrawdd fodd udd, heb luddiaw; /Caffwn ei radau, caffawd GM I 14 59 /Yn afflau y gau a gywyddwyf. /Ac yn rhynnawdd ffrawdd ffraeth ydd adwyf /Yn urddas heb dras dros a bry DB VI 28 6 bu_^m erioed fedru Saesneg, /Ni wn ymadrawdd o ffrawdd Ffrangeg; /Pan geisiais-i esill o Enilleg, /Cam PB VII 11 23 ni ad Lloegr yn ei wnc, /Nis arfaidd aerflawdd ffrawdd Ffrainc, /Nis geill Sais na thrais na thranc. /T LlF1 II 5 28 Mo_^r diffaith nis rhyddiffawd, /Rhag maint eu ffrawdd, ffrydiau ta_^n. /Nawfed gwedi degfed daw, /Duw DB VI 30 66 dain, llwrw dybrydedd, /A llu o Ffrainc, ffyrf ffrawdd galledd: /I goron Lundain, er garwedd - he_"yrn, CBM IV 6 223 or gadarn ei ffwyr ar Pharaon - Ffrainc /Ac ar ffrawdd o wystlon: /Am ddau ystlys dwfr dofn afon /Ymddi PM V 5 55 w o'r maint rhyganes. /Cardd arnaw, udd Ffraw, ffrawdd oddiwes - clod, /Bai'i clywed oedd eres! /Mor wr EGM I 27 21 llef i'm llugfrydiau. /Duw a'm gwne_^l gochel ffrawdd oerfel ffrau /Ffrwd uffern astrus, ffrawddus ffr GM I 7 127 fraisg grawnfaeth grewys; /Lliaws gwinau ffadw ffrawdd tywys, /Tu hir tref, tremyniad amddyfrwys; /Llia CBM IV 4 171 big, /Ffriw eurdo, ffrwyngno, ffroen ddyfrig. /Ffrawdd wallaw anaw anewig - ei fynw, /Ei fyned a'm dirm CBM IV 9 110 Ffrwyth welling wellfaeth ffraeth ffrawddwyn, /Ffrawdd wallaw anaw annifwyn, /Llwrw milfeirdd, milfeir CBM IV 6 142 dd eurdal - im er cerdd, /A'm ceinion o fual, /Ffrawdd ystryw, estronion hual /Ffysg dyffysg diffwysgad ffrawddgain 1 PM V 23 12 Iorwerth, ein cannerth a'n ca_^r, /Fab Ywain, ffrawddgain ffrwyth cynnar. /Ef dyfu draig llu yn llasar ffrawddged 1 CBM IV 5 117 _^n, gwaedluman liw. /Pan llas Gwas Sanffraid, ffrawddged - i Gymry, /Oedd cymraw ei glywed; /Oedd gw_^ ffrawddus 7 PM V 23 61 /Meirch mawrthig, ffrwythig, ffraeth, anwar, - ffrawddus, /A phreiddiau ewi_"ar, /Mwth y rhydd arwydd y PM V 6 52 wnaid /O ddwfr ac awyr ac enaid - a phridd, /A ffrawddus da_^n ni phaid EW VI 3 22 i maeth bygylaeth, bu gelyn - i Ffrainc, /Boed ffrawddus ei derfyn; /O haelon, haelaf mab dyn, /Hawl ll PM V 23 80 Un am Fro Alun, elfydd can, - a_^ Ffrainc, /Yn ffrawddus fal Camlan, /A'r ail, yn Arfon, arfor fan, /Yn EGM I 27 22 el ffrawdd oerfel ffrau /Ffrwd uffern astrus, ffrawddus ffrydiau. /Duw a'm gwne_^l o'm gwaith golaith PM V 23 134 ycio, pwyll rhwy dwyllo): /Ai gwell Ffranc no ffrawddus Gymro? /Llyw ysin, syniwch cyd tawo, /Lloegr g PB VII 8 5 ni theirf, ni thech. /Ni thechai ne_^r ffe_^r, ffrawddus, /Mab Owain, bro goelfain brys, /Gwychr lym dd ffrawddwyn 1 CBM IV 9 109 Fflamddwyn, /Ffrwyth welling wellfaeth ffraeth ffrawddwyn, /Ffrawdd wallaw anaw annifwyn, /Llwrw milfei ffriw 4 GM I 7 111 eisiawn. /Lliaws twr twnfriw a gwaed ffrau ar ffriw, /A Ffranc trwch tra Thafwys; /Lliaws torf o derrw CBM III 25 6 f y treiddem trwy ryfig - gwron /Ffroenwynion, ffriw ddyfrig, /Lles beirdd heirdd o'i hardd wenig, /Lly PM V 6 20 yn erchliw gleisiaid, /Yn erfawr, ffroenfawr, ffriw euraid, /Ym mhob lliw ceinwiw can ryfygaid - ddyn, CBM IV 4 170 awrthig, /Ffraeth leision, leisiaid gynhebig, /Ffriw eurdo, ffrwyngno, ffroen ddyfrig. /Ffrawdd wallaw ffriwlwydd 1 SB II 22 30 sgarai gweisgfeirch mai mawrthig, /Ced hyrwydd ffriwlwydd, ffrwyn ddyfrig, /Colofn clwyf, nid oedd clod ffroen 1 CBM IV 4 170 n, leisiaid gynhebig, /Ffriw eurdo, ffrwyngno, ffroen ddyfrig. /Ffrawdd wallaw anaw anewig - ei fynw, / ffroenfawr 1 PM V 6 20 Yn erchlyfn, yn erchliw gleisiaid, /Yn erfawr, ffroenfawr, ffriw euraid, /Ym mhob lliw ceinwiw can ryfy Ffroenwynion 1 CBM III 25 6 pennaf. /Pennaf y treiddem trwy ryfig - gwron /Ffroenwynion, ffriw ddyfrig, /Lles beirdd heirdd o'i har ffrowyllau 2 GYC VII 42 47 d, /Tostedd fydd gweled golwg lwyrdra! /Dangos ffrowyllau a'i holl archollau /A'i gethrau a'i grau a'i GYC VII 43 21 /A'i ben yn anghrain wedy r'greiniaw, /Ac o_^l ffrowyllau ar Ei ystlysau /Er gwneuthur angau a phoen i Ffrwd 1 EGM I 27 22 /Duw a'm gwne_^l gochel ffrawdd oerfel ffrau /Ffrwd uffern astrus, ffrawddus ffrydiau. /Duw a'm gwne_^ Ffrwst 2 GB II 25 31 rawdd dra ffrawdd, dra chawdd, dra chynhennu, /Ffrwst dra ffrwst, dra thrwst trethau o Lundain, /Traeth GB II 25 31 rawdd, dra chawdd, dra chynhennu, /Ffrwst dra ffrwst, dra thrwst trethau o Lundain, /Traethadur Prydai ffrwyngno 1 CBM IV 4 170 aeth leision, leisiaid gynhebig, /Ffriw eurdo, ffrwyngno, ffroen ddyfrig. /Ffrawdd wallaw anaw anewig - ffrwyn 2 SB II 22 30 gfeirch mai mawrthig, /Ced hyrwydd ffriwlwydd, ffrwyn ddyfrig, /Colofn clwyf, nid oedd clod fenffyg! / CBM IV 9 98 afn, uch afwyn, /A llif crau a lliw ffrau ar ffrwyn. /Lladdai ddraig ar ddragon drylwyn /Tryliw goch, ffrwyner 1 CBM IV 16 71 Dofydd, /Barnawd rhydd a rhygaeth; /Yr amser y ffrwyner pob ffraeth, /Ni weryd mewyd milwriaeth; /Gw_^r ffrwynfawr 1 CBM IV 6 68 rchiaid /Pan archant ei emys. /Emys ffraeth yn ffrwynfawr a'm daw /O ffrawdd fodd udd, heb luddiaw; /Ca Ffrwyth 8 MG VII 33 44 phechych, /Achaws [] rheidwlych - fu fedydd, /Ffrwyth angau Dofydd, Duw a folych. /Cydsyniaist, gwedi PM V 26 98 dihiddl ei aur yn arffed - ffrawdd feirdd /Fal ffrwyth coed llawn aeddfed: /Llywelyn, llyw Bedydd a Chr PM V 23 12 in cannerth a'n ca_^r, /Fab Ywain, ffrawddgain ffrwyth cynnar. /Ef dyfu draig llu yn llasar - ddillad / D-3 VI 19 17 eu lluchynt llochid meibon /Yn ddeuddecllwyth, ffrwyth ffraeth amryson - llary, /Llwrw ar lled mordwy, LlG VII 24 109 Terrwyn anrheithiaw, rhuthr anolaith. /Tylwyth ffrwyth, ffraethlym eu mawrwaith, /Teilwng blwng blaenga GM I 7 32 ddawn ydd archaf arch iawn, /Awdl ffrwythlawn ffrwyth gymwyn; /Cyfedmig geilig ga_^l wenwyn, /Cyfeisor CBM IV 16 112 dd log ei henw yna /I Addaf, addef ni fwynha: /Ffrwyth lwythlen, wastadwen westfa /Yn ffrwythlawn o ffr CBM IV 9 109 yn, /Ffwyr ffysgiad fal ffleimiad Fflamddwyn, /Ffrwyth welling wellfaeth ffraeth ffrawddwyn, /Ffrawdd w ffrwythau 4 CBM IV 18 6 thlawn, /A wnaeth coed a maes a mesur iawn, /A ffrwythau a doniau, Duw ryddigawn; /A wnaeth gwellt a gw MeiG I 33 39 uw dogn berthidau, /Duw a wna ddeubryd ffryd a ffrwythau. /Diffrwythwyd daear drwy gareddau - dyn; /Din CBM IV 17 98 ydd ddawn ehelaeth, /Can rhan rhad golau, dewr ffrwythau ffraeth. /Can rhygollwng pawb, Pennaeth - gymy CBM IV 16 113 lwythlen, wastadwen westfa /Yn ffrwythlawn o ffrwythau terra. /Terwynawl Iechydawl, iacha, /Bardd a' ffrwythiant 1 LlG VII 25 33 ed - dy ddawn: /I gan Dduw gogoned! /Gogoniant ffrwythiant, ffraethlew gwaywrudd, /Gogyflawn o ddawn yw ffrwythig 2 PM V 23 61 lad lliw ffleimiad fflamiar; /Meirch mawrthig, ffrwythig, ffraeth, anwar, - ffrawddus, /A phreiddiau ew LlG VII 25 15 d, /Colofn cad, cadarnflaidd lliwed; /Celennig ffrwythig, ffrwythlawn gored - cyrdd, /Cerddorion eiddun ffrwythlawn 14 CBM IV 3 9 cyflawn, /A [] burlaw berlawn, /A ddylud cy[] ffrwythlawn, /A ddylif cynnif canys dichawn. /A ddyly Cy CBM IV 18 4 Mab Mair a bair byrnhawn - a bore /Ac aberoedd ffrwythlawn, /A wnaeth coed a maes a mesur iawn, /A ffrw BF VII 53 23 m Merfyniawn), /O'i freisgfeirch maeth ffraeth ffrwythlawn /A'i wisgoedd y'm doddoedd dawn. /Arwymp dda PhB VI 14 33 ysgarawdd henaint ac ieuenctid. /Rhwng y pren ffrwythlawn a'r tair prif ffynnawn /Nid oedd ar hirgrawn CBM III 24 130 nghamawn, /Treswyr ffwyr ffaglawr, ffraethlawr ffrwythlawn. /Can Rhirid, rhwyf cad, cuniad creulawn, /C LlG VII 24 137 egr breiddiaw am brudd anrheithau. /Yn rhyfel, ffrwythlawn dawn diamau, /Yn lladd, yn llosgi, yn torri BF VII 55 3 ewin diwyd, /Dewrddraig Edeirniawn, gedernid - ffrwythlawn, /Doethwalch o Leisiawn, dawn diledfryd: /Da D-2 I 2 2 , ry-m-aw-i awen (amen, ffiad) /Ffynedig wawd, ffrwythlawn draethawd, trybestawd haid /Herwydd urdden a BF VII 49 17 Wledig wlad nef. /Gwlad nef, o'i addef, eddyw ffrwythlawn - ddraig /O ddragon Merfyniawn, /Glew lew o GM I 7 32 c i Dduw o'i ddawn ydd archaf arch iawn, /Awdl ffrwythlawn ffrwyth gymwyn; /Cyfedmig geilig ga_^l wenwy GB II 26 257 i a'i ffynhonnau - llawn, /Llawer un rhadlawn, ffrwythlawn ffrydau; /Ac o_^l ei farch a'i o_^l yntau /Y LlG VII 25 15 cad, cadarnflaidd lliwed; /Celennig ffrwythig, ffrwythlawn gored - cyrdd, /Cerddorion eidduned. /Ti gor CBM IV 16 113 wynha: /Ffrwyth lwythlen, wastadwen westfa /Yn ffrwythlawn o ffrwythau terra. /Terwynawl Iechydawl, ia CBM III 21 20 nawn, /(Cymrwysg rwysg, rwyf gawr, ffraethlawr ffrwythlawn) /Pwy ceidw o haelon hil Cadwgawn /Tewdor am ffrwythner 1 BF VII 51 36 w, /Llu obaith faith fyddinaw; /Llyw Aber llew ffrwythner Ffraw ffryd 2 MeiG I 33 39 goddwy Duw dogn berthidau, /Duw a wna ddeubryd ffryd a ffrwythau. /Diffrwythwyd daear drwy gareddau - d PB VII 19 8 /Aerwalch arfod falch arfaeth, /Eurwawr dwylan ffryd mawr ffraeth. /Oedd ffraeth ei arfaeth aerflaen gy ffrydau 2 GB II 26 257 nnau - llawn, /Llawer un rhadlawn, ffrwythlawn ffrydau; /Ac o_^l ei farch a'i o_^l yntau /Ys adwen y ma GM I 9 132 rth Aber Dau, /Dychyrch glan glaswyn, glwys ei ffrydau. /Diesig yd ga_^n ednan enau /Addawd i'm gwrthra ffrydiau 3 EGM I 27 22 oerfel ffrau /Ffrwd uffern astrus, ffrawddus ffrydiau. /Duw a'm gwne_^l o'm gwaith golaith gweli_"au, LlF1 II 5 28 aith nis rhyddiffawd, /Rhag maint eu ffrawdd, ffrydiau ta_^n. /Nawfed gwedi degfed daw, /Duw ei hun yn GYC VII 43 17 ddwylaw ar lled wedy r'llidiaw, /A'r gwaed yn ffrydiau ynghylch Ei fronnau, /A'i holl weli_"au heb eli ffug 6 PM V 1 131 r fam a'i hymddug; /Dafydd hael, ei hafal (nid ffug) /Dyn nis gw_^yr a Duw nis gorug. /Mam w_^yr a'i co GwB VI 17 13 Cad gyfamrudd ledrudd lyw. /Rhuthr a ddug (nid ffug) er ffosawd - fy llyw /Llangollen ddiwarnawd, /Rhu PM V 23 111 y_^r, tra Llwyfo. /Llwyr ddug y Wyddgrug, nid ffug ffo, /Lloegrwys, eu llugfryd ys ymo. /Lleudir de_"y GwB VI 17 17 f glyw a glywir hyd Frawd! /Rhuthr a ddug (nid ffug) ffwyr ddilyn - Brynaich, /Braw uddudd a dychryn, / PM V 1 111 in, lle clodlug; /O Benwaedd Dyfnaint (dim nid ffug) /Hyd Bentir Gafran yd gyfrddug. /Alaeth ei bennae PM V 20 45 aidd, /Elsmer, udd ffe_^r, nid ffurfaidd. /Nid ffug, o'r Wyddgrug, wyddgun - ysgorfa, /Oes gorfod i hil ffun 1 GM I 8 23 ba_^r ynddaw yn ddiolo, /A lithws llwytgun ar ffun ffo, /A borthes branes, Brynaich gyffro, /A gymhell ffurf 2 MeiG I 33 13 oedd na cherydd fi /Can ni wn na'm ffordd na'm ffurf erni. /Ernywiant i ddyn ei ddigoni /Ar Dduw yn go CBM III 3 70 ffan poen, porthloedd digofiaint, /Uffern wern ffurf, ffyrf ei henaint! /Cyn arnaf ernywed wyth haint, ffurfafen 1 GYC VII 41 4 dyfredd, Mur tey_"rnedd, reidwedd radau, /A'r ffurfafen a'r holl bresen, brysur ddoniau, /A pharadwys, ffurfaidd 1 PM V 20 44 ffelaig ffwyrdraidd, /Elsmer, udd ffe_^r, nid ffurfaidd. /Nid ffug, o'r Wyddgrug, wyddgun - ysgorfa, / ffwrn 1 GYC VII 40 44 a'r sarn saethau, /A'r ffair yn hirddrwg a_^'r ffwrn dywyllwg, /A phawb a'i olwg ar ei balfau, /A phob ffwyr 20 CBM IV 6 222 /Mur mawrgor Morgant arwyddion, /Mor gadarn ei ffwyr ar Pharaon - Ffrainc /Ac ar ffrawdd o wystlon: /Am GB II 25 29 olawd, /Milioedd wawr wasgawd, wenwawd weddu. /Ffwyr dra ffwyr dra llwyr dra Lloegr fethlu, /Ffrawdd dr GB II 25 29 lioedd wawr wasgawd, wenwawd weddu. /Ffwyr dra ffwyr dra llwyr dra Lloegr fethlu, /Ffrawdd dra ffrawdd, CBM IV 6 145 /Ffyrf de_"yrn rhag cyrn, rhag carnial - emys /Ffwyr dyfnfrys Dyfneual. /Cysyniws cysefin ddial /Ar dir GwB VI 17 17 a glywir hyd Frawd! /Rhuthr a ddug (nid ffug) ffwyr ddilyn - Brynaich, /Braw uddudd a dychryn, /Angau PM V 20 24 nner, /Ys gwrdd yni'i gorddiner, /Ys gorddrud, ffwyr ddylud ffe_^r. /Ffwyr ffysg, aerderfysg ar derfyn CBM III 24 130 uchedd mur trais, traws yng nghamawn, /Treswyr ffwyr ffaglawr, ffraethlawr ffrwythlawn. /Can Rhirid, rh OC II 14 69 iaid, cyrchaid coch eu hongyr, /Trais erwyr yn ffwyr, ffaw ehegyr, /Trai eu dwy aesawr gan un ystyr. /G CBM IV 8 1 Arddwyreaf ddraig ffwyr, ffelaig ffe_^r, /Ardwy cedernyd fenwyd funer, /Ar GM I 8 44 ieri; /Ar lath lath lachar, ar ba_^r beri, /Ar ffwyr ffwyr ffyrfgawdd, ar fawdd foddi; /A Menai heb dra GM I 8 44 /Ar lath lath lachar, ar ba_^r beri, /Ar ffwyr ffwyr ffyrfgawdd, ar fawdd foddi; /A Menai heb drai o dr PM V 20 25 gorddiner, /Ys gorddrud, ffwyr ddylud ffe_^r. /Ffwyr ffysg, aerderfysg ar derfyn - Lleon, /Llyw Prydain CBM IV 9 108 swyn. /Ffyrf derfysg ffysg ddyddysg ddyddwyn, /Ffwyr ffysgiad fal ffleimiad Fflamddwyn, /Ffrwyth welli PhB VI 13 9 aws mawr. /Mawr yw im, dreigwawr ffawr ffaw, - ffwyr ffysgiad, /Ffysglew cad, ced wallaw, /Bod addef ne CBM III 17 31 ew a dan lloer, /Gwayw crwm yn nydd trwm trwy ffwyr, /Gwa_^n ffysg yn eurwrysg, yn aer D-4 VI 20 83 - cynnygn, /Eu cynnif rywnaetham, /Arthur gynt ffwyr luchynt fflam /A'u ceisiai fal y'u cawsam. /Cawsam LlLl II 16 62 d! /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I g LlN II 17 10 s. /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I g CBM IV 9 73 ro cad Cadelling wely. /Gw_^r a w_^yr yn nydd ffwyr na ffy, /Gw_^r a wn-i a hwn yw hynny. /Gw_^r yn nh PM V 1 150 th rad, heb raid eu heiriawl, /Mythion feirch, ffwyr tyweirch fforddawl; /Mur gwerin, gorau bedyddiawl, ffwyrdraidd 1 PM V 20 43 , /Gyniwair milcanpraidd, /Elyf ddraig ffelaig ffwyrdraidd, /Elsmer, udd ffe_^r, nid ffurfaidd. /Nid ff ffwyrdranc 1 DB VI 24 69 rhag ei lu i Loegr fudaw. /Gnawd Ffranc, rhag ffwyrdranc, a ffo arnaw, /A pheleidr rheeidr wedi rhudda ffwyrnawd 2 CBM III 26 8 n glyw pan glywer - hyd Frawd, /Ffair ffosawd, ffwyrnawd, ffe_^r, /Cymyrrws ei hoedl ei hyder /Yng ngor CBM III 16 188 ychyfyd glewyd, glew hyder, /Dychyffry ffosawd ffwyrnawd ffe_^r; /Dychynne fflamdrais i dan fflamdai Ll ffwyrno 1 PM V 23 115 glwystai neud glo. /Llys Elsmer, bu ffe_^r, bu ffwyrno, /Llwyr llosged ei thydwed a'i tho, /Llwrw gwelw ffwyrwyr 1 CBM III 10 72 Fflam luchlam i luchladd estrawn, /Ffaw gyngyr ffwyrwyr Ffynudiawn. /Pedwaredd ar ddeg, ardduniant a ga ffy 3 CBM IV 9 73 adelling wely. /Gw_^r a w_^yr yn nydd ffwyr na ffy, /Gw_^r a wn-i a hwn yw hynny. /Gw_^r yn nhwrf, yn n PM V 5 8 Ar ysgwydd ddidramgwydd ddidres: /Arial hy, ni ffy, ni ffo_"es. /Ni chwsg ei gywlad, ni chysgoges - gle CBM III 16 173 myngdwn, /Ni hwyrgyrch cludlan clod adwn! /Ni ffy rhag terfysg, rhag tarf yng ngosgordd, /Tarw tewdor, ffydd 17 LlF1 II 1 35 /Eglwys wen wyngalch, falch wynha_"ed, /Eglwys ffydd a chrefydd a chred - a chymun, /Fal wrth Dduw ei h CBM IV 17 10 ail dyrawr, /Ofer, difuner, llyther lleawr, /O ffydd a chrefydd ydd achretawr. /O ffyrf ioli Tri o drae GM I 6 18 teddlydd i hael hefelydd /O'r a byrth bedydd a ffydd a ffawd; /Nid ydyw yn fyw, ni ddaw, ni ddoddyw, /N EGM I 27 102 i cyn bwyf araf, ni'm bo arau; /Mwyn crefydd a ffydd a ffawd radau. /Mynnid ymeiriawl greddfawl graddau EGM I 28 29 u /Ni rydraeth neb tafawd. /Rhagorwn grefydd a ffydd a ffawd /Rhag angau lledrad, brad bredychawd. /Gwe GYC VII 42 38 edwydd y wledd ni dderfydd, /Llewenydd llonydd ffydd a ffynna. /Na cheised hoced, trwy gam guhudded, /N LlF2 VI 10 96 wydd ei erglywed. /Archaf i Duw ddwy uned: /Un ffydd a_^ chrefydd, a chred MG VII 33 70 ; /Amherawdr Creawdr, cryf y'm gwnelych, /I'm ffydd a'm crefydd y'm cryfhe_"ych, /Dal fy llaw i'th law CBM III 3 202 a ni ddifa, ni ddifydd, /Ni ddiffyg onyd i ddi-ffydd, /Credaf fi fy Rhi, fy Rhebydd, /Fy Llywiawdr, Cre GM I 14 80 g da, Duw a'i ceinmyn, /Ef caiff cerennydd o'i ffydd ffechyn. /Er-yth-iolaf, Re_^n, Rebydd enfyn, - ar GYC VII 43 34 a_^ chelwydd a geuawg grefydd?' /Canid eiddunt ffydd, ffo_"ynt rhagddaw /I blith y gethern, i waelawd u GM I 14 44 y modd ysydd, /Hi yn chwaer i Dduw o ddwywawl ffydd, /Hi a hawdd borthes lles llin ei hennydd /Rhag ll IRh VII 30 20 wyn glodrydd, /Hi dyngawdd yn hawdd heddiw o'i ffydd: /Hoyw wanfain riain na weinydd - hawdd we_^n /Yni LlF2 VI 10 5 nder, /I gywyddaid, la_^n ddiddan ddyfnder, /I ffydd, i grefydd, i gryfder - myned /Eidduned drwydded, DLlM II 18 36 na gysteddlydd. /Ni wnaeth Duw neb dyn dwywawl ffydd, /Ni maeth mam mab ei hefelydd. /Mi nid wyf lawen LlG VII 24 103 s Daufynydd. /Nis plygawdd mab dyn, bu doniawg ffydd, /Nis plyco Mab Duw yn dragywydd! /Terfysg aerllew GM I 14 88 y nghywyd yng nghywir gred, /Yng nghrefydd, yn ffydd, yn ffaw ganrhed, /I'm dyddwyn o'm Duw i'm dylyed Ffyddion 1 IRh VII 30 25 gan rihydd. /Gorffennais, cerais cer elfydd - Ffyddion, /Ar gefn Rhuthreon rhuthrais-i drefydd /Gorffy ffyddlonder 1 GYC VII 38 6 w yn lluniaw salwder, /Na chred i Dduw, ddewin ffyddlonder, /Na chrynai bob pryd rhag pryder - cwympaw ffynedig 4 DB VI 25 8 oli gwyndawd Gwyndyd werin, /Gwynedd bendefig, ffynedig ffin, /Gwanas dey_"rnas deg, gywrennin, /Gorau CBM IV 5 109 ei waedlafn o waedliw. /Llas Rhys ffynhonnwys, ffynedig, hygar, /Gwa_^r i ga_^r ei gynnwys, /Gw_^r yn g GM I 11 78 ddiebryd ni ddyodrig! /Nis muner na ffe_^r na ffynedig, /Nis difeirn cedeirn cad arglodig. /Nid yn wyr D-2 I 2 2 De_"ws Reen, ry-m-aw-i awen (amen, ffiad) /Ffynedig wawd, ffrwythlawn draethawd, trybestawd haid /H ffynhonnau 1 GB II 26 256 gormes gormant greiriau /A ffynnawn Ddewi a'i ffynhonnau - llawn, /Llawer un rhadlawn, ffrwythlawn ffr ffynhonnwys 1 CBM IV 5 109 thiw, /Rhudd ei waedlafn o waedliw. /Llas Rhys ffynhonnwys, ffynedig, hygar, /Gwa_^r i ga_^r ei gynnwys ffyniant 3 CBM III 5 117 unaf, y'm harddunir. /Arddunedig ddyn a ddwg i ffyniant /Ardduniant moliant, mal yd glywir. /A glywch PM V 9 25 re - Prydain, /Prydyddion arwyre, /Ef i'w phen ffyniant dibelre, /Ef a'i dwg o'i deg werydre; /Ef cymer CBM IV 4 20 i_"au cyfrifant, /Hael[] fwyr ffyrfder, ffe_^r ffyniant, /Yn [] gwryd ardduniant, /Gwrdd eisor esillydd ffynna 1 GYC VII 42 38 wledd ni dderfydd, /Llewenydd llonydd ffydd a ffynna. /Na cheised hoced, trwy gam guhudded, /Nef yn ei ffynnawn 2 GB II 26 256 sau, /Dichones rhag gormes gormant greiriau /A ffynnawn Ddewi a'i ffynhonnau - llawn, /Llawer un rhadla PhB VI 14 33 nctid. /Rhwng y pren ffrwythlawn a'r tair prif ffynnawn /Nid oedd ar hirgrawn ydd ymborthid. /Yn nhey_" Ffynudiawn 1 CBM III 10 72 lam i luchladd estrawn, /Ffaw gyngyr ffwyrwyr Ffynudiawn. /Pedwaredd ar ddeg, ardduniant a gaiff, /Ar Ffyrdd 11 GB II 25 27 asgaru, /Ffordd aergun wodorun, wodwrf teulu. /Ffyrdd cerddau a threthau a thraethu - molawd, /Milioedd CBM III 21 117 dd ef groniad fal a gronnai, /Nid oedd amdlawd ffyrdd cyrdd a'i cyrchai, /Nid oedd ni geffyn o'r a gaff CBM IV 12 27 ffysg - arab hwyl, /Yn arab-hawl derfysg, /Yn ffyrdd cyrdd cerdd-dafawdlysg, /Yn brydydd, yn brifardd CBM IV 10 38 rhwyf rhwysg mo_^r-gymlawdd - gwyrdd, /Rhwysg ffyrdd cyrdd cerdd wahawdd, /Aswyn aserw herw hirflawdd, OC II 15 3 y, lluoedd anhun - trais /Yn eu traws arofun: /Ffyrdd cyrdd cyfeddau dduun, /Pa ffordd ydd awn-ni o Ffo CBM III 24 8 _^yn gyfrwys, nid wyf gyfrwen, /Mor wyf gyfrin ffyrdd cyrdd Cyridfen; /Mor eisiau eu dwyn yn eu dyrwen, MG VII 33 30 . /Tithau, yr enaid, paid! Na'm pytych, /Tro o ffyrdd didro hyd tra'i ceffych, /Tyn droed dy feddwl, tr GB II 25 24 caf a fu. /Ysgafn nifer Rhys yn llys Dinefwr, /Ffyrdd myrdd gyrth glydwr glod chwenychu. /Ffordd wosgor PM V 26 59 fedydd rhwy ciglau; /Llys Hawrffordd, ei berw ffyrdd neud tau, /Llwyr llosged ei thydwed hithau; /Llu CBM IV 4 13 nt, /Amdrist beirdd am drais diyrddant, /Amgen ffyrdd o'i gyrdd yd gerddant, /Am Owain Gwynedd yd gwyna MG VII 33 72 l fy llaw i'th law a lywych - yn iawn, /Ar hyd ffyrdd uniawn y'm harweddych. /A'th folaf, Duw Naf, nefo Ffyrf 11 CBM IV 9 107 a thewlwyn - waywawr /A gwy_^r mawr ymaswyn. /Ffyrf derfysg ffysg ddyddysg ddyddwyn, /Ffwyr ffysgiad f CBM IV 6 144 tronion hual /Ffysg dyffysg diffwysgad ardal, /Ffyrf de_"yrn rhag cyrn, rhag carnial - emys /Ffwyr dyfn CBM III 3 70 en, porthloedd digofiaint, /Uffern wern ffurf, ffyrf ei henaint! /Cyn arnaf ernywed wyth haint, /Wyth p PC II 19 7 - digythrudd, /Digyfludd eu cyflam, /Seithwyr ffyrf ffo ddiadlam, /Saith gynt ni gymerynt gam. /Can e PM V 20 48 l Run: /Tyrau poeth, peithiawg pob un, /Tandde ffyrf, ffo_"es Alun DB VI 30 66 o Brydain, llwrw dybrydedd, /A llu o Ffrainc, ffyrf ffrawdd galledd: /I goron Lundain, er garwedd - he CBM IV 6 52 n plymnwyd, /Ac ysgwyd ar ystlys, /A pharau yn ffyrf hyd enfys /Yn ais meirw, a meirch yn gochwys; /Ac CBM IV 17 11 lleawr, /O ffydd a chrefydd ydd achretawr. /O ffyrf ioli Tri o draethawd berffaith, /O egwydedd iaith, HOG II 6 16 dd a'i ma_^n feillion anaw, /Myn yd gafas ffaw ffyrf orfoledd. /Caraf ei brooedd, braint hyw_'redd, /A' D-3 VI 19 6 m ce_^n o'r lluoedd ar erllyrion /A ddugost yn ffyrf rhag Ffaraon /Pan ddaeth pobl Israel cer anhyrron CBM IV 12 25 yrdd, /Ohonu ni henyw beirdd. /Rhy-m-gelwir yn ffyrf yn ffysg - arab hwyl, /Yn arab-hawl derfysg, /Yn ffyrfder 4 HF VII 22 24 i-ofn cad cedeirn ei dorfogion, /Difefl ne_^r, ffyrfder Ffaraon, /Dinam hael, o hil eryron, /Dinag ddra CBM IV 4 20 ]ant; /Medel cyfri_"au cyfrifant, /Hael[] fwyr ffyrfder, ffe_^r ffyniant, /Yn [] gwryd ardduniant, /Gwr PM V 28 32 anwar llachar, llawch gwawd, /Llary llawffer, ffyrfder ffosawd CBM IV 8 11 a'i dadfer. /Yn nharf, yn nherfysg, yn ffysg ffyrfder, /Yn nhwrf, yn nhorfoedd hud oedd hyder, /Yng ffyrfgawdd 1 GM I 8 44 th lath lachar, ar ba_^r beri, /Ar ffwyr ffwyr ffyrfgawdd, ar fawdd foddi; /A Menai heb drai o drallanw ffyrfgnawd 1 GM I 8 74 eu'm rhoddes o'i fudd heb oluddias /Gorwyddawd ffyrfgnawd, ffaw gymwynas. /A nw neud adwen ar naid amla ffyrfne 1 PM V 9 18 r nid anghyfle, /Anghyflym funer feirch ffe_^r ffyrfne. /Pan ddifwng trawsflwng tros fre ei dreision, / ffyrnau 2 GYC VII 40 82 tan, /A llech lashaearn lle gweli Satan sutiwr ffyrnau, /A llyffaint llidiog o'r tir oerfelog, /A nadro GYC VII 40 88 yg i drywanu cig, /A phob cog ffyrnig o'r coeg ffyrnau, /A phob rhyw ddefawd i ddoluriaw cnawd, /A phob ffyrnig 1 GYC VII 40 88 u, /A phob dychymyg i drywanu cig, /A phob cog ffyrnig o'r coeg ffyrnau, /A phob rhyw ddefawd i ddoluri ffysg 9 PM V 20 25 ner, /Ys gorddrud, ffwyr ddylud ffe_^r. /Ffwyr ffysg, aerderfysg ar derfyn - Lleon, /Llyw Prydain, Llyw CBM IV 12 25 onu ni henyw beirdd. /Rhy-m-gelwir yn ffyrf yn ffysg - arab hwyl, /Yn arab-hawl derfysg, /Yn ffyrdd cyr CBM IV 6 143 inion o fual, /Ffrawdd ystryw, estronion hual /Ffysg dyffysg diffwysgad ardal, /Ffyrf de_"yrn rhag cyrn CBM IV 9 107 waywawr /A gwy_^r mawr ymaswyn. /Ffyrf derfysg ffysg ddyddysg ddyddwyn, /Ffwyr ffysgiad fal ffleimiad CBM IV 6 87 Tarf ar ysgwydaw, terwyniaw - addysg, /Terfysg ffysg ffestiniaw, /Terrwyn ri yn torri arnaw, /Te_"yrn d CBM IV 5 123 u /Y llas cu can fy mryd; /Corf torf terfysg, ffysg fflamgryd, /Co_^r eisor eisiau i'r byd. /Yn y llas CBM IV 8 11 , bardd a'i dadfer. /Yn nharf, yn nherfysg, yn ffysg ffyrfder, /Yn nhwrf, yn nhorfoedd hud oedd hyder, MG VII 32 41 dd ar feirch ebrwydd, wiw ebrannau. /Disgyn yn ffysg (seren a'u dysg, wir ei dysgau), /I'r ty_^ ydd a_^ CBM III 17 32 , /Gwayw crwm yn nydd trwm trwy ffwyr, /Gwa_^n ffysg yn eurwrysg, yn aer ffysgiad 8 DB VI 30 36 b Lywelyn, lew gymynad, /Diofelynt fi o feirch ffysgiad, /Diofelid Duw hwy ac eu tad /Yn y wenwledd, fr CBM IV 9 108 /Ffyrf derfysg ffysg ddyddysg ddyddwyn, /Ffwyr ffysgiad fal ffleimiad Fflamddwyn, /Ffrwyth welling well CBM IV 8 43 der /Ni bu a_^ gwalltan i gwrt Gwallter, /Oedd ffysgiad ffleimiad fflam gan ucher /Yn seithnaid awyr, y PhB VI 13 9 wr. /Mawr yw im, dreigwawr ffawr ffaw, - ffwyr ffysgiad, /Ffysglew cad, ced wallaw, /Bod addef nef yn e BF VII 53 31 - rhwyf, /Rhwysg angerdd Elifri, /Gwayw gwaed ffysgiad, gad gyni, /Gwawr ddeifniawg, ruddfoawg ri! /Ll PM V 1 24 aesawr weinifiad: /Pan'd rhagddaw bu ffaw, bu ffysgiad? /Pen Bryn Ceredig, nid cariad - a'i dug /Yn de BF VII 54 28 frydedd Gwynedd, gwae ni: - rhy allad, /Gwalch ffysgiad, rhoddiad rhudd a phali! /Gwaed raeadr baladr, CBM III 20 13 r wawr, w_'rach no neb. /Gwryd diogel diogan - ffysgiad /Yn ffysgiaw biw garthan, /Aerfa fawr aerwawr e ffysgiaw 1 CBM III 20 14 ch no neb. /Gwryd diogel diogan - ffysgiad /Yn ffysgiaw biw garthan, /Aerfa fawr aerwawr eurwan, /Eurwa ffysgiolin 2 GM I 11 27 feithrin - ba_^r /Ac i'm cyfaillt ca_^r, corf ffysgiolin, /Ac os mi a'i haedd herwydd twyllrin /Ni'm b PM V 28 1 Ffysgiolin byddin, budd achref - cerddau, /Cerddwys hael Ffysglew 1 PhB VI 13 10 w im, dreigwawr ffawr ffaw, - ffwyr ffysgiad, /Ffysglew cad, ced wallaw, /Bod addef nef yn eiddiaw /A'r gabl 3 PM V 8 10 /I hael glew ei glod fawr hu bid, /I gybydd ei gabl a'i ofid. /A thithau, arf cadau cydlid, /Athrugar, GYC VII 40 12 yllwr a_^'i dwyll nis maddau, /Gwae gybydd o'i gabl amryffrau, /Gwae od o'i drafod 'n ei ddyddiau, /Gwa CBM III 21 113 ch branes! /Branes ymborthiad, nid amborthai - gabl, /Nid oedd gablawd a obrynai, /Nid oedd ef am grawn gablawd 1 CBM III 21 114 es ymborthiad, nid amborthai - gabl, /Nid oedd gablawd a obrynai, /Nid oedd ef am grawn a grynhoai, /Ni gabler 1 GYC VII 40 56 ddiog ni ddywaid fawr badreuau, /Gwae gybydd a gabler bob amserau, /Gwae lwth a lithier ar Wenerau, /Gw Gabriel 2 GYC VII 39 31 'm bwy gan ddeuhael cael cyfeillon, /Mihangel, Gabriel, gobrwyon - ganmawl, /Ysbrydawl gedawl gydymdei MeiG I 31 23 nt - o'r teulu, /Parth a_^'u tu y'm parthant. /Gabriel, Rapha_"el a'm rhifant - yn gymen, /Fy nghymod-i gad 47 PB VII 8 8 chr lym ddraig ail Maig Myngfras, /Gwychwlad o gad a gedwis. /Cadw, Faredudd, cadr eurdorf! /Cadoedd gy CBM III 27 4 daer dalfriw, /Amdanaw ni ddaw, ni ddiw, /Ni'm gad addoed hoed heddiw. /Heddiw y'm cyfliw, ydd ym cyflu PM V 20 17 /Dyn cynna nis gwna, nis gwnaeth. /Gwnaethost, gad aerbost, ged eurbar - Prydain, /Nid prydferth i'th e PM V 2 36 i. /Na'm gyr i wrthyd, na'm gwrthod fi, /Na'm gad ar gychwyn dyddyn dewi. /Gwynde_"yrn Prydain, prawf CBM III 16 22 gyman gymyniad, /Bolchlafn goch heb guchied o gad; /Brondor wrdd orddrud, orddyfniad - cnudoedd /Uch c CBM III 12 21 laith! /Lleithiglwyth hydwyth, hud wasgar - o gad, /Brwysg luchiad, braisg lachar, /Ef oedd lew, oedd EGM I 27 19 ddlau, /Cyn adfant puchiant pechodau, /Duw a'm gad cariad i mywn caerau - nef; /Duw a glyw fy llef i'm MB I 3 96 edd ofynaig, draig Gwyndodydd, /Gw_^r a roddai gad cyn dybu ei ddydd. /Gruffudd grym angor, eisor Mechy PhB VI 14 3 an golofn Cymru camp ddiodid /Pan fu yn rhyfel gad chwe_^l chwerwlid /Myn nad eingai neb ar y newid. /P BF VII 56 22 nnerth mawrwerth, mor wae - y'm digiwyd! /Ni'm gad deigr i warae; /Gryd esbyd oesbell warchae: /Gruffu PM V 23 153 nt - borthi, /Burthiaist wy_^r yn nifant. /Ail gad drom y'n tremynasant, /Udd addien, uch Dygen Dyfnant PM V 17 47 aw - gwendorf, /Gwynde_"yrn Aberffraw, /Cadarn gad drusiad dreisiaw, /Ced byd, o'th lewyd, i'th law. / PB VII 4 2 Owain ruddlain, rodd edmyg, /Ged ysgain, gad ddiysgog, /Tey_"rnedd laith, dudfaith deg, /Tey_"rna PM V 26 126 osod. /Dy arwydd ech awydd uchod, /Ys argrad i gad ei ganfod. /Canhorthwy gorddwy gorddirod /Can wy_^r GM I 8 41 dyfysgi, /A rhewin a thrin a thranc cymri. /Ar gad gad greudde, ar gryd gryd graendde, /Ac am Da_^l Moe PB VII 6 27 - bla, /Plygu Lloegr a orug, /Dragon gyrchiad, gad gaddug, /Drwg fu Duw, ein draig-ni a ddug. /Dug anga PM V 28 21 , berth, /Ysgemydd, tewdor Iorferth. /Iorferth gad gannerth gyd gynnor, - cynran, /Cynrhaul aur a phor CBM IV 5 107 r oedd gadr i gadw rhiw, /Rhwyddfudd feiddiad, gad geithiw, /Rhudd ei waedlafn o waedliw. /Llas Rhys ff GYC VII 37 3 ur, /Ysgwyd friwgalch, falch filwr, /Ni laddai gad goed Aber, /Ni byddym gaith na gweithwyr GM I 8 41 sgi, /A rhewin a thrin a thranc cymri. /Ar gad gad greudde, ar gryd gryd graendde, /Ac am Da_^l Moelfre CBM IV 3 31 tyweirch tir dawn, /Crynai flaen bragad, brad gad greulawn, /Rhag ba_^r braisg wledig, fal brig briwga CBM III 21 204 odorion: /Golchynt eu deurudd dewr weision - o gad, /Gwastad gymynad gymynogion! /Can eddyw ein llyw, PB VII 11 5 rfalch, dewrwyr. /Gwy_^r rif sy_^r ysydd 'n ei gad, /Gwrddbrudd Faredudd, fur gryd, /Twn ei ba_^r, drai SB II 24 7 sgor, /Rhys, wry_^s wrysiad, rhyw lyw luchiad, gad gyfargor, /Graid haid hygar, grym lym lachar, gwrddf MB I 3 23 , /Pasgadur cynrain, Prydain briawd; /Handoedd gad gyffro o Anarawd, /Ac ail o Run Hir, rhyfel ddurawd. MB I 3 125 i dyfydd, /A chadau Cynwrig wyrennig wlydd. /I gad gynghywair ym Meirionnydd /Arglwydd glew gadarn haea BF VII 57 7 Wledig, wlad Gyfreithiawl, /Arglwydd Dad, na'm gad gyllestrigawl - da_^n /Yn y mae poethfan, peth uffer BF VII 53 31 /Rhwysg angerdd Elifri, /Gwayw gwaed ffysgiad, gad gyni, /Gwawr ddeifniawg, ruddfoawg ri! /Lladd fy rhi PB VII 9 19 ugost, fawrdost Faredudd, /Diffaith pob gwlad (gad gynnydd, /Dewr gynran) a'i chyfannedd. /Cyfannedd, w BF VII 45 10 th wawr llwyddfawr yn llu - arallwlad, /Dinidr gad gynyddu, /Dinas esbyd gyd-gyrchu; /Dinag, dinam fana PB VII 10 7 ain, /Hil Owain, hawl fynnu, /Pob gwlad barawd gad gyrchu /A ddifarn a_^'i gadarnllu. /Yn llu y'th wele DB VI 35 37 l, /Pan e_^l yn rhyfel, nid ymgela. /Lleiddiad gad gyrchu, llafur gur gynnu, /A_^ llu ni chymu yn Rhyd LlG VII 24 113 wr, /Teilu huysgwr, ysgyfl anrhaith. /Telediw, gad gywiw gyfiaith, /Telaid balch a_^ bylchlafn eurwaith EW VI 3 17 aen /A draidd fal blaidd yn y blaen. /Bleiniad gad hwyliad, haelonaeth - a geidw /Heb gydfod bygylaeth; LlG VII 24 91 mgerydd, /Am gyfoeth am Gefn Gelorwydd. /Ni bu gad hwyliad hefelydd - gyfred /Er pan fu weithred Waith PM V 20 4 , /Yn gerdd gydfod, rhod ryly, /Yn ged gyhydr, gad hydr hy. /Hy byddai Arthur, eirthiaw hyn - a_^'i lu, EGM I 27 46 au. /Can peraist, Ddofydd, ddydd yn fau /Na'm gad i gythraul er Dy gethrau. /Dy Grog groes wyddin, fre ES I 17 52 r, lleiddiad, /Eryr ar gedwyr, na'm gad. /Na'm gad i wybraw, heb obryn - dy fa_^r, /O'th fawr eang derf CBM IV 5 61 Maelogyng. /Maelogyng mwynfawr mynw gyfod - i gad, /Mygr fleiniad, flaidd osod, /Angudd urdd orddwy hy ES I 17 51 yf llu, arwr, lleiddiad, /Eryr ar gedwyr, na'm gad. /Na'm gad i wybraw, heb obryn - dy fa_^r, /O'th faw CBM III 26 77 /Gwawd folawd fal y derllyddwyd, /Ef guniad o gad ni gilwyd, /Ef laddai, ef wanai, wanwyd, /Ef wnaeth PM V 1 98 /Ef i faes, i faws gadarnwch: /Chwi i goed - i gad nwy beiddwch! /Ef i fryn, i freiniawg gyfrwch: /Chwi CBM IV 6 13 leimiaid graid gryd lofrudd, /Brwysg a na_^d o gad oedd ganthudd, /Brwydr a chrwydr a chryd arnaddudd, LlF1 II 2 53 , /Eryr Porthwygyr, wychyr uchaf. /Eryri gedwi gad olystaf, /Eryres ormes, trachwres trechaf. /Eryfais CBM III 28 30 n trathan, tratherwyn - ei hawl, /Traws gedawl gad orllwyn, /Gw_^r gorefras, gwas gwenwyn, /Gwawr gwana DB VI 35 49 bertawy, teg ysgorfa. /Seithfed Gedweli, saith gad wy llosgi /O Ystrad Tywi tew ei haerfa; /Wythfed hyn PM V 4 10 lff a Samswn, seirff galon, /Ac Echdor gadarn, gad wyllon. /Doeth fu, o'r Trioeth traidd canon, /Tair c Gadael 1 GYC VII 36 86 n udaw. /Bychan lles oedd im, am fy nhwyllaw, /Gadael pen arnaf heb ben arnaw: /Pen pan las, ni bu gas gadair 8 CBM IV 6 289 /O'r mo_^r pwy gilydd py gelaf - fy ngair? /Ei gadair a gadwaf. /O gadwent, o gadwyd eithaf /Athwyd fy GYC VII 40 99 n a'i wir ddoniau, /Er a fu o grair, er Ei wir gadair, /Er a orug Mair o'i mawr radau. /O'r lle cyfyd h BF VII 54 41 hael ysbrydawl, ddeddfawl Ddewi, /I Fair, fawr gadair, gadr ei gweddi, /I'r gwy_^r a wnaethpwyd yn bro CBM IV 6 131 rydain ba_^r praff drydar dranial, /Prydyddion gadair gadr ynial, /Prydferthle cyhoedd, cyhafal - Merfy DB VI 35 34 /Cedwid un Mab Mair cenau cyniwair, /Cedwis ei gadair gyd a_^ gwena; /Y gw_^r gwrdd uchel, a'r gwayw gw PhB VI 14 21 dd /Ac nid i'r gofeirdd yd gyferchid; /Ac am y gadair heddiw, bai'i haeddid - bodd saint, /Herwydd gwir CBM IV 6 237 /Rhydysgaf disgywen feirddion, /Rhy-m-gedir ei gadair ymryson, /Rhydyrllid fy ngherdd 'y ngheinion - o LlF1 II 1 175 eddfau Ieuan. /Tra fo ef yn nef yn ei wengan - gadair, /Yn ben ban llefair, yn bair eirian, /Cadwedig f gadant 1 MeiG I 31 26 Priawd y'm profant, /I'r Unduw'n yr undawd y'm gadant. /Yn rhinwedd raddau y'm rhoddant, /Yn wastad fy gadarnglo 1 LlG VII 25 71 dewrwyr, dorf anosgo; /Beilch yw ei gadweilch, gadarnglo - Maelawr, /Breisglym orwyddawr, roddion ymo. gadarn 13 CBM IV 18 50 dywyll trydwyll trefred, /O anghyffred gadw, o gadarn alar, /O garchar esgar pan ysgared. /Ac Ef yw ein PB VII 8 14 /Arfrudd balch tey_"rnwalch teg, /Eurfro gadw gadarn dinag; /Armes Rhos, bla ddangos blyg, /Aerflaidd CBM IV 6 222 ddonion, /Mur mawrgor Morgant arwyddion, /Mor gadarn ei ffwyr ar Pharaon - Ffrainc /Ac ar ffrawdd o wy BF VII 44 24 ro! /Llawr gwerthfawr Llan a'i gortho /Gadawg, gadarn freiniawg fro. /Ym mro Dewdwr gw_^r gwrdd yn arga PM V 4 10 on /Ercwlff a Samswn, seirff galon, /Ac Echdor gadarn, gad wyllon. /Doeth fu, o'r Trioeth traidd canon, PM V 25 56 'i gwbl weithredoedd ar ge_^l, ar gyhoedd, /Ar gadarn gadoedd dyrioedd dorri. /Can cymeri, Dduw, ddifwy MeiG I 33 57 n hoes. /Anrhaid ystyriaid, ysbaid, eisoes, /O gadarn gadwent, camp present oes: /A fu oedawg ddoe, he CBM III 7 37 /Oedd eurllew o aerllin Gadiaith; /Oedd difarn gadarn gedymdaith - unbyn, /Oedd dyrn yn he_"yrn, haearn LlF1 II 2 29 rygefais, yd yth geisaf. /Na chreded pen ced gadarn gyhudded; /Creded ei deced y dywedaf. /Credadun g MB I 3 126 I gad gynghywair ym Meirionnydd /Arglwydd glew gadarn haearn dyfydd, /Ni noddes mawredd eu merwerydd! / CBM IV 6 156 Hwrdd aflwfr mal hirddwfr hoywal. /Hoywal hawl gadarn, hardd gedawl ei air, /Mal i grair yd gredir: /Gr CBM III 5 65 preiddwyr preiddwr yng nghynired, /Pargoch cad gadarn rhag calchdo_"ed, /Perging Cynferching cyn no'i f PM V 5 58 oedd eres! /Mor wrawl ei hawl pan holes, /Mor gadarn yd geidw hyd reges, /Mab Ywain Prydain, priodes - gadarnaf 2 BF VII 50 3 wyll, hanbwyll honaf! /Crist ddeddfawl gedawl, gadarnaf - arddelw, /A borthes ei ddelw ddolur dycnaf. / CBM IV 6 294 /A'th wolwch a'th alaf /A'th frondor a'th fro gadarnaf /A'th folchlafn a'th falch ymorsaf. /A'th folir gadarnder 1 CBM IV 8 33 llywiawdr, llyw amnifer; /Tey_"rnfro a geidw o gadarnder, /Tey_"rnfron Heilyn haelon ddadfer, /Tey_"rne gadarned 1 PM V 26 107 ur /A Rhydderch afneued; /I'th wryd, i'th wrdd gadarned, /Mal gwryd Ergwlff ergryned /A Samswn (gwyddgw gadarnllu 1 PB VII 10 8 /Pob gwlad barawd gad gyrchu /A ddifarn a_^'i gadarnllu. /Yn llu y'th weled yn llithiaw - branes /A Br gadarnwch 2 PM V 1 97 wydd na rhyddewr ynialwch. /Ef i faes, i faws gadarnwch: /Chwi i goed - i gad nwy beiddwch! /Ef i fryn CBM IV 9 139 drud am dud, am degwch, /Tarf aergawdd Aergwl gadarnwch, /Torf eurgorf, eurgwyn gyfeddwch, /Cyfeddach gadau 7 PM V 23 47 yd bod abar /Ohonam o henaint lleithiar; /Mawr gadau angau anghlaear, /Meirw sengi mal seri sathar. /Cy MB I 3 122 . /A'r maint a ddyfu ar eu hedrydd /A ddug o'i gadau chweddlau newydd! /Cad rhag Castellmarch, mawr ei CBM IV 9 227 m hirwledd am hirwlad ei hy_^n, /Am gedawl, am gadau ddybyn, /Am gyrdd wawr, am gyrn mawr melyn, /Gorpo CBM IV 1 41 Fal Gwaith Faddon fawr wriawr oriain; /Gwelais gadau geirw a rhudd feirw rhain /Oedd rydd i fleiddiau e GB II 26 247 syrthai frwynen ar frynnau - o nef, /Nefoedd i gadau o'u hanoddau, /Ni syrthai i'r llawr fawr filltirau CBM IV 9 188 lwydd bro saithbau - Dyfed, /Braisg am ged, am gadau. /Praidd preiddwyr preiddwalch gyfreiau, /Priodawr CBM IV 4 291 wyrdraws ei nifer, /O dorri o derrwyn ober /O gadau rhifedau rhif se_^r, /O gadwyd Prydain rhag pryder Gadawg 2 BF VII 44 24 wely manro! /Llawr gwerthfawr Llan a'i gortho /Gadawg, gadarn freiniawg fro. /Ym mro Dewdwr gw_^r gwrdd CBM IV 11 8 en ddirgel oerfelawg, /Yn Llan, ddifradw gadw, Gadawg. /Gwaedlyd ei la_"in, gwanar sefyll - lwrw, /Gway gaded 1 MB I 3 35 /Rhyn ruthrai dorfoedd oedd rhybarawd; /Rhy'i gaded Rhufain reg addfwyndawd, /Ni fynnai gamwr garu neb Gadell 3 CBM IV 8 24 cadwan, cadwalch nifer, /Cerdd weddawl gedawl, Gadell ener, /Cadarn flaidd fleiniad, cad neirthiad ne_^ CBM III 24 160 ching) /O'r cedeirn cedawl hawl hirddifing, /O Gadell ener, o Gadelling, /O'r gla_^n esillydd, gloyw es PhB VI 13 19 r, /Yn arfau anghysbell, /Hawl torf tey_"rnfro Gadell, /Hydr afael hael, hanbych gwell! /Hanbych gwell Gadelling 1 CBM III 24 160 eirn cedawl hawl hirddifing, /O Gadell ener, o Gadelling, /O'r gla_^n esillydd, gloyw esilling, /O'r gl Gadfan 7 PM V 12 36 i feirdd ei feirch can, /Bron gedawl, uwch bro Gadfan. /Cadfan ne_^r-ener, anaw - cerddorion, /Cerddasa LlF1 II 1 80 laf fy naf yn ei achor - faran. /Bangeibr gadw Gadfan fegis Bangor, /Ei chreiriau banglau ban glywitor, LlF1 II 1 147 : /Athreiddaw cyn taw a chyn tewi /Athreiddlan Gadfan, gadr athrefi, /Athreiddle haelon haelach no Thri LlF1 II 1 33 i, /Fal eglwys Ddewi y'i digoned. /Eglwys gadr Gadfan gan gynweled, /Eglwys wen wyngalch, falch wynha_" LlF1 II 1 70 log yw hon rhag bron braisg io_^r, /Uchel lan Gadfan ger glan glas fo_^r. /Ni chollir o'i thir nac o'i CBM IV 6 253 l ysgwn ysgwyd anghyfan, /Garw esgar yn ysgor Gadfan, /Gnawd gan drawslyw maws luman - archafad /Yn ae LlF1 II 1 49 /Uchelfardd a'i pryd fegys prydydd, /Uchelwlad Gadfan myn yd gydfydd - breswyl /Uchel efengyl ufyl ofy gadfarch 1 CBM III 26 138 igiawn, /Dihafarch gynran, a ddug i gadlan /Ar gadfarch can crychrawn, /Dinag ddraig o ddragon creulawn gadfarchawg 3 CBM III 12 41 dd achref, /Ni tholir gwawd gwedi ef. /Ef oedd gadfarchawg gedferchyr - a'm clwyf, /Cleddyfrudd nid etg CBM IV 5 5 hoed am hoeddl ei ddragon. /Dragonawl, gedawl gadfarchawg - melyn, /Llywelyn llawddeawg, /Aerdarf glyw SB II 24 32 awg. /Rhag pum ieirll taer oedd ef yn gaer, yn gadfarchawg: /Un, Iarll Cernyw rhag ein aerllyw, eurllaw gadfeiddiad 1 PB VII 10 27 feiddo /I'th fyddin ddiarlloes, /A'th gynwan gadfeiddiad foes /A'th gynnar wlad i'th gynoes gadflaen 1 LlLl II 16 58 w gennyd, yn hyfryd, - yn hawdd, /Ar gadflawdd gadflaen gryd! /Poed hwyl i holi diwyd! /Poed ef enw dy gadflawdd 1 LlLl II 16 58 /Dos, a Duw gennyd, yn hyfryd, - yn hawdd, /Ar gadflawdd gadflaen gryd! /Poed hwyl i holi diwyd! /Poed gadfleiniaid 1 DB VI 31 7 on, /O Owain Prydain briodorion, /Lleiddiaid, gadfleiniaid o flaen Arfon, /Llywelyn glodfawr Fawr a'i Gadfor 1 CBM III 8 41 ar hyd glasfre. /Ban ein dyfynnwyd i Gynwyd - Gadfor /Ein cyngor cynigiwyd, /Cedwyr balch bwlch eu hys Gadiaith 1 CBM III 7 36 as, gwanas gwaedraith, /Oedd eurllew o aerllin Gadiaith; /Oedd difarn gadarn gedymdaith - unbyn, /Oedd gadlan 1 CBM III 26 137 ysgawdliw eigiawn, /Dihafarch gynran, a ddug i gadlan /Ar gadfarch can crychrawn, /Dinag ddraig o ddrag gadoedd 1 PM V 25 56 weithredoedd ar ge_^l, ar gyhoedd, /Ar gadarn gadoedd dyrioedd dorri. /Can cymeri, Dduw, ddifwyn ynni gadr 8 OC II 15 41 /Dywed ein dyfod Lannerch. /Dygychwyn, gennad, gadr ardal - teulu /Teilwng medd o fual, /A dywan Dynoby LlF1 II 1 147 iddaw cyn taw a chyn tewi /Athreiddlan Gadfan, gadr athrefi, /Athreiddle haelon haelach no Thri, /A chr BF VII 54 41 rydawl, ddeddfawl Ddewi, /I Fair, fawr gadair, gadr ei gweddi, /I'r gwy_^r a wnaethpwyd yn broffwydi, / LlF1 II 1 33 ynddi, /Fal eglwys Ddewi y'i digoned. /Eglwys gadr Gadfan gan gynweled, /Eglwys wen wyngalch, falch wy CBM IV 5 106 ab gwyrengyn gwyrfriw - ei baladr, /Gw_^r oedd gadr i gadw rhiw, /Rhwyddfudd feiddiad, gad geithiw, /Rh PM V 4 13 /Tair colofn y celfyddodion: /Marcwlff a Chadw gadr swyson /A Selyf, ben sywedyddion. /Rhannws Duw Dde CBM III 3 84 au raddau a'm rhoddir, /Rhodd rwydd gallrwydd, gadr yd genir, /Canu draig Brydain a brydir, /O bryder b CBM IV 6 131 ba_^r praff drydar dranial, /Prydyddion gadair gadr ynial, /Prydferthle cyhoedd, cyhafal - Merfyn, /Haw gadredd 1 CBM III 3 45 gwanar gwinwledd, /Caraf-i lan a'r lle_^n gan gadredd /Ger y mae Gwyddfarch uch Gwynedd: /Gwyddfidle g gadrgawdd 1 CBM IV 5 51 - traul /Can trengis llid edwyn, /Lloegrflawdd gadrgawdd gyngelyn, /Llyw mawr, llew llawr Llywelyn. /Ll gadw 14 CBM III 13 37 i darian /Yn aerwan, yn eurwaith, /Byrdd cyrdd gadw, anghadw anghyfraith, /Braint ongyr, angerdd anghyf CBM IV 4 254 warawd rheidnawd reidusion; /Hyd Gaer Gaint i gadw braint Brython, /Hyd Gaer Lly_^r a hyd Gaer Lleon, GYC VII 40 43 gardodau, /I garu Mab Duw yn ei wiw gaerau, /I gadw braint y saint a'r santesau, /I weddi_"o Mair er ei CBM III 24 93 wyf wrthaw. /Wrth ar a'm carai caraf gymen - gadw, /Cerrynt aesawr bradw, brad gynghallen, /Rhuthr ar PB VII 8 14 arf. /Arfrudd balch tey_"rnwalch teg, /Eurfro gadw gadarn dinag; /Armes Rhos, bla ddangos blyg, /Aerfl CBM IV 11 8 Dan llen ddirgel oerfelawg, /Yn Llan, ddifradw gadw, Gadawg. /Gwaedlyd ei la_"in, gwanar sefyll - lwrw, LlF1 II 1 80 chablaf fy naf yn ei achor - faran. /Bangeibr gadw Gadfan fegis Bangor, /Ei chreiriau banglau ban glyw LlF1 II 1 122 au gefnderw oeddynt ni ferwynt frad: /Cadfan i gadw llan, ef a Lleuddad. /Cadr y ceidw Cadfan glan glas CBM III 26 23 , /Ysgryd gryd greidiawl, hawl hydrfer, /Ysgor gadw ni gedwis llyfrder, /Ysgwn walch, ysgwyd dau hanner CBM IV 18 50 wyll, o dywyll trydwyll trefred, /O anghyffred gadw, o gadarn alar, /O garchar esgar pan ysgared. /Ac E CBM IV 5 106 engyn gwyrfriw - ei baladr, /Gw_^r oedd gadr i gadw rhiw, /Rhwyddfudd feiddiad, gad geithiw, /Rhudd ei PB VII 4 20 law, /Terfysg Eingl, engyrth pob glew, /Terfyn gadw, tarian fradw, friw. /Briw rhagod rhagor anfedr, /B PM V 3 17 rnllyw tey_"rnas, terfysg torment, /Terfyn tir gadw terrwyn de_"yrn. /Te_"yrn ar gedyrn, aur gedawl - EW VI 4 24 dd cyn heddiw, /Esgor o'i dud, nad ydyw /Ysgor gadw ysgwyd fradw friw. /Briwgalch ei rodawg o ryw tymhe gadwaf 3 CBM III 5 107 y, /Ac uch wyneb gwyn, gwinau fagwy. /Defawd a gadwaf can a'i catwy, /A berthyn rhag dyn nwy dilynwy, / LlF1 II 2 43 wdd eddyw; ni wn cwdd af. /Dothwyf atad, fad a gadwaf, /I gyrchu cyngor goror gwraf: /Py arglwydd gwlad CBM IV 6 289 r pwy gilydd py gelaf - fy ngair? /Ei gadair a gadwaf. /O gadwent, o gadwyd eithaf /Athwyd fyth a_^'th gadwai 1 CBM III 21 54 /Gwedi gwalch cedwyr a'm cedwis gan iawn, /Ni gadwai na chrawn na chrynho_"i, /Rhy hir y tawaf, tawel Gadwaladr 1 CBM III 21 59 gwrhydri, /Gwryd gwy_^r dehau, barau beri; /Am Gadwaladr hael, hawdd ei foli /Pan foled haelon haelach Gadwallawn 8 CBM III 21 12 w defnydd, dydd dyfyddlawn, /Dyfod ei gyfnod i Gadwallawn. /Edmygaf radau rhiau rhadlawn, /Rhad wehyn, PM V 23 137 , a fyn a fynno. /Llwyr y dyd ei fryd ar fro - Gadwallawn /Fab Cadfan fab Iago, /Llary ysbar, ysbenydd GM I 8 67 l /Nid e_^l heb ddial mal galanas; /Ac yn llys Gadwallawn gan gedwellin lliwed /A'i coffa_"ed ced gyfa BF VII 49 19 ddraig /O ddragon Merfyniawn, /Glew lew o lin Gadwallawn, /Glyw lyw gan nid byw, ba wnawn? /Na_^g a wn GM I 8 55 un, /O Faelgwn Gwynedd, gwinfaeth reiddun, /O Gadwallawn Llawhir, llawr fab Einiawn Yrth, /O Arth Orbe CBM III 21 5 awdur llafur lleferydd iawn /I ganu marwnad i Gadwallawn /Mal pan gant Morfran marwnad Einiawn. /Neu'm CBM III 21 57 awel wyf i, /Ni byddaf dawel, nid mau tewi /Am Gadwallawn mawr, gwawr gwrhydri, /Gwryd gwy_^r dehau, ba CBM III 16 52 n, drwy beri camawn, /Gwaed ar wallt rhag Allt Gadwallawn: /Yn Llannerch, yn lleudir Merfyniawn, /Yn ll gadwant 2 CBM III 11 15 id pallu yr ddigonsant, /Dragon dwfn, defawd a gadwant, /Dreigiau dewr deuprid ni daliant. /Ni thelir o MeiG I 31 28 raddau y'm rhoddant, /Yn wastad fy ngwesti a gadwant. /Yng ngwynfyd, rhag lledfryd, yn llwyddiant, /T gadweilch 1 LlG VII 25 71 Balch eryr dewrwyr, dorf anosgo; /Beilch yw ei gadweilch, gadarnglo - Maelawr, /Breisglym orwyddawr, ro gadwent 7 PM V 11 10 n doll. /Tyllon ei alon, ei a_^l - a gedwis /O gadwent ac ynial, /Hoeddlfrau hydrglau gleddyfal /Hyd Ga MeiG I 33 57 /Anrhaid ystyriaid, ysbaid, eisoes, /O gadarn gadwent, camp present oes: /A fu oedawg ddoe, heddiw nid CBM IV 6 290 py gelaf - fy ngair? /Ei gadair a gadwaf. /O gadwent, o gadwyd eithaf /Athwyd fyth a_^'th enw yn fwya LlF2 VI 10 36 pa hyd ater. /Ni mad erlyn dyn dim ehofnder /O gadwent present heb brysurder. /Ys edifar fyth tra fythe GM I 14 90 aw ganrhed, /I'm dyddwyn o'm Duw i'm dylyed /O gadwent present pre_`s efrifed. /Efrydd fydd dechrau dyn CBM IV 16 98 r, na'm casa, /Na'm goludd i'm golochwyda. /O gadwent present y brysia - dial /Blas afal, blys Efa, /O CBM IV 6 189 /Tryliw ei ysgwyd, ysgydwir - yn nhorment, /I gadwent yd gedwir. /Trylwyn yw a'm glyw a'm glewhir, /Tr gadwychawg 1 PM V 20 35 y gas, /Dy gosgordd yn breinrudd, /Mau dy ged, gadwychawg Nudd, /Tau fy ngherdd, angerdd angudd. /Angu gadwyd 6 GM I 12 30 a'm bo, o'm budd ymweddwyd, /Bod Duw i'm diau gadwyd, /A chadw Dy gyfraith hyd ymgyfrang a_^'m llaith CBM IV 6 212 Ym mhryffwn a waedwyd. /Cenir it, cenheddloedd gadwyd, /Ceinwalch gyrth, wrth raid y doddwyd, /Ceimiad CBM IV 6 290 - fy ngair? /Ei gadair a gadwaf. /O gadwent, o gadwyd eithaf /Athwyd fyth a_^'th enw yn fwyaf /A'th dir ES I 22 4 w Dewin, Breienin breinawl, /Breinawg wyd, bro gadwyd gedawl. /Lleha fi gan llu bedyddiawl, /Na'm lleha CBM III 26 63 brwysg lofrudd. /Llofrudd glyw, glewddor go_^r gadwyd, /Lloegr dachwedd, gyminedd gymwyd, /Neu'm hirdra CBM IV 4 292 derrwyn ober /O gadau rhifedau rhif se_^r, /O gadwyd Prydain rhag pryder - gorwlad, /Gorfloddiad gorfl gadwyn 1 CBM IV 9 88 , cerdd ganmawl ganmwyn, /Ced gyfred gyfri_"au gadwyn, /Cadair co_^r, cadau ddo_^r ddirrwyn, /Ca_^r cer gadwynawg 1 GB II 26 57 nid oedd drwm dri urddasawg; /Edewid Bangu gu, gadwynawg /A'r ddau eraill fraisg i Frycheiniawg. /Ban gaddug 3 PB VII 6 27 a, /Plygu Lloegr a orug, /Dragon gyrchiad, gad gaddug, /Drwg fu Duw, ein draig-ni a ddug. /Dug angau'r PM V 1 129 /No rhywynt uch Rhyd Nug! /Mab Ywain gyfwyrain gaddug: /Mad ganed, mawr fam a'i hymddug; /Dafydd hael, GRh II 29 2 eithbwn sathrgrug - i'th oddau, /Pedolau pwyll gaddug /Mangre grawnfaeth, saeth seithug, /Main a'u nadd gaeaf 4 PhB VI 11 18 i gro, /Gnawd rhygwydd rhygais ni allo, /Gnaws gaeaf alaf yng ngodo. /Telais-i feirch i farchawg Mwyddn CBM IV 6 276 n, o'm bron y brwydaf. /Brydau anaraf brythwch gaeaf - garw, /Byddin darw dey_"rn-naf, /Brwydr edrin br BF VII 54 1 Neud amser gaeaf, gwelwaf gweilgi, /Gweilging mo_^r-adar hwylfar he GYC VII 36 13 lawg eurllaw: /Gwasgarawdd alaf, gwisgawdd bob gaeaf /Gwisgoedd amdanaf i amdanaw, /Bucheslawn arglwydd gaeafawr 1 PM V 2 4 i, /Cynnwrf yn ebyr, lly_^r yn llenwi, /Cyngyd gaeafawr hwylfawr heli. /Celfyddodau Rhe_^n rhannwyd a_^ gael 1 DB VI 30 72 wn o bregeth yw difa_"edd - hael /Heb fryd i'w gael hyd Frawd gyhedd. /Ys truan ei ran, rwyf mariannedd gaen 1 MG VII 34 13 eirff. /Y sarff pan sethrych (seithruchig - ei gaen), /Gain angel urddedig, /Gwa_^n drwy ei safn a'i se gaer 20 CBM IV 6 264 n; /Gnawd y gwna rhuddlanw am gylch Rhuddlan - gaer /A rhuddliw ar ddylan; /Gnawd gosgo gosgordd yn ddi PM V 11 12 ac ynial, /Hoeddlfrau hydrglau gleddyfal /Hyd Gaer a_^'i aer a'i aur ma_^l. /Molaf filioedd naf, nifer CBM III 1 11 barth nid gwarth, nid gwan. /Taer am aer, am gaer, am gain walchlan, /Tew am lew trylew, traul arianc GM I 9 156 iw Lleuddiniawn drefydd, /Neu dremyrth Efrawg Gaer ar derydd, /Ac wrthyf cyferchynt, `O deyrnedd Pryda DB VI 27 61 ry cymrwyn ergryd. /Gwir yw marw gw_^r garw am Gaer Dutglyd, /Gorau oedd in ein marw i gyd. /Gorofn ysy LlG VII 28 16 sod, gyhoeddawg - golofn, /Ef a dyf gorofn hyd Gaer Efrawg. /Mab Gruffudd gleifrudd, glod wasgarawg, /M HOG II 10 1 Caraf-i gaer falchwaith o'r Gyfylchi, /Yn y bylcha balchlun fy h BF VII 54 30 baladr, o lin Beli, /Gwaywddur fal Arthur wrth Gaer Fenlli, /Gwawr aruthr gwychruthr am gochi - eurgle CBM IV 4 254 chorddon, /Yd warawd rheidnawd reidusion; /Hyd Gaer Gaint i gadw braint Brython, /Hyd Gaer Lly_^r a hyd PM V 10 31 nedd - dydoeth /O deithi tey_"rnedd, /A threth Gaer Genfyn ar hedd, /A dwy o Dir yr Heledd. /Hawl adwn, GM I 9 140 wallofied ei win o'i wen addaf udd /Yn Arfonig gaer ger Hiriell bau. /Derllesid i'm llaw llad i'm godda DB VI 31 15 ngaws, drwy gyngor doethion, /O Fynyw hyd faen-Gaer Lleon. /Ail coll in colled anhyrron, /Ef cynnif, ca CBM IV 4 255 i gadw braint Brython, /Hyd Gaer Lly_^r a hyd Gaer Lleon, /Hyd Ystreingl, hyd Eingl, hyd Aeron - ydd a HOG II 6 35 ef a llawr, Gwawr Gwyndodydd, /Mor bell o Geri Gaer Lliwelydd! /Esgynnais ar felyn o Faelienydd /Hyd yn CBM IV 4 255 n; /Hyd Gaer Gaint i gadw braint Brython, /Hyd Gaer Lly_^r a hyd Gaer Lleon, /Hyd Ystreingl, hyd Eingl, EG VI 18 27 amwy llanw rhwy rhwydd hawl; /Gwelais-i aer am Gaer oedd engiriawl, /Talu pwyth dydd gw_^yth Gwaith Can ES I 16 31 _^yr, neud hwyr hinon. /Gallaf y'th garaf i'th gaer urdden, /Gelli it pob defnydd, froydd Frenin; /Can HOG II 9 1 Caraf-i gaer wenglaer o du gwenlan, /Myn yd ga_^r gwyldeg gweled HOG II 12 8 ef ni noddai, /Hawdd gweled goleulosg arnai /O gaer wen geir ymyl Menai. /Trengisiant trydydydd o Fai - SB II 24 32 tra niferawg. /Rhag pum ieirll taer oedd ef yn gaer, yn gadfarchawg: /Un, Iarll Cernyw rhag ein aerllyw gaerau 1 GYC VII 40 42 indod drwy gardodau, /I garu Mab Duw yn ei wiw gaerau, /I gadw braint y saint a'r santesau, /I weddi_"o Gaerfyrddin 1 PM V 26 15 edd, /A Phenfro a_^ phen gorfoledd. /Torraist Gaerfyrddin, torfo_"edd - ar Ffrainc, /Llawer Ffranc ar Gaerlli_"on 1 DB VI 31 5 liaw hwyliaw haelion. /Hwy hwyliesynt gynt hyd Gaerlli_"on, /O Owain Prydain briodorion, /Lleiddiaid, g gaerwedd 1 ES I 17 30 gr ei gwerin. /Trugaredd a'th fo o'th feinin - gaerwedd /O garu Duw Ddewin! /Llywelyn, hyddyn, haedd am gaerwys 2 GM I 7 119 b hyd wawr orffowys. /Lliaws aes esmwyth falch gaerwys /Ar ei helw a hwylynt tra Llynnwys; /Lliaws cle GM I 9 27 ch caen coed, bryd pawb parth yd garwy. /Caraf gaerwys fun fenediw deithi, /Cas gennyf genthi ni gynhel gaeth 6 CBM IV 17 123 i gyd yng nghryd anghred: /Yn uffern gethern, gaeth drefred - erwan, /Yn affan poethfan, peithiawg drw LlF2 VI 10 74 s byd o geithiwed - uffern, /O blith y gethern gaeth efrifed, /Cyn bwyf gw_^r gweryd, poed Gw_^r Gwared DB VI 35 23 Branar ba_^r beirddion yn Sacsonia; /Llawfaeth gaeth giwed, llaith waith waredred, /Llosged eu trefred CBM III 11 54 ban wnaeth - awch gorsaf, /Awch gorsedd na bai gaeth, /Glyw gwyrthfawr, gwrthodwch-chwi etwaeth, /Gwrth BF VII 51 27 - cun, /Can nid byw Llywelyn, /Athrist hiraeth gaeth golyn; /Eithr o Dduw, aruthr i ddyn. /Dyniaddon, d CBM IV 17 109 teg hynafiaeth, /Can dug pymwan Crist pymoes o gaeth, /O yng, o gyfyng gymodogaeth. /O angor tewdor (tu gaethaf 1 BF VII 50 10 yd rhag bod Addaf /A'i bobl yn uffern, gethern gaethaf, /I amlenwi nef, amgylch Naf - uchel, /A golles gaethau 2 GYC VII 40 55 pobl mywn mygwern, /Poenofiaint uffern gethern gaethau. /Archaf arch i'm Naf, y Dewin doethaf /(Nid yma GYC VII 40 33 w, y dydd gorau, /I ddrws porth uffern gethern gaethau /I wa_^n heb annog, a_^'i grog a'i grau, /Y sar gaethiwed 3 DB VI 33 74 nwys-ni, pridwerth galed, /O uffern gethern, o gaethiwed, /A wnaeth yma dda yng nghalchdo_"ed, /A wne_^ CBM IV 18 43 blant o blaid anghred, /O anghyfraith faith, o gaethiwed; /Dyfu i'n gofwy ein gofuned, /Dyfu wrhydri, h PB VII 3 17 rn yn he_"yrn yn hardd. /Hardd llys Rhys, Rhos gaethiwed, /Rwyf llu tra fu ei fywyd, /Balchgryg barabl gaethnawd 1 EGM I 28 34 y o'i frenhindawd /Ydd oedd pym oes byd yn gyd gaethnawd /Yng ngafael, yng ngwael, yng ngwaelawd - uffe gaethrawd 1 ES I 20 18 wy angerddawl - uffern, /Oer hagrwern gethern, gaethrawd farwawl. /Er Dy gur ddolur, Modur meidrawl, /A gafael 2 IRh VII 30 52 o rydd; /Esgor ei hepgor nid mi ddorfydd! /Ys gafael falch-hael fylchawg geyrydd. /Esgud am olud, am e CBM III 16 235 ddyfal glywael, /Etifedd Cynfyn, cerdd afael. /Gafael glew yng nghad, gafaeled - ei wlad, /Gafaelant fe Gafaelant 1 CBM III 16 236 . /Gafael glew yng nghad, gafaeled - ei wlad, /Gafaelant feirdd ei ged, /Ga_^l dywal, dyfal, diarbed, / gafaeled 1 CBM III 16 235 Cynfyn, cerdd afael. /Gafael glew yng nghad, gafaeled - ei wlad, /Gafaelant feirdd ei ged, /Ga_^l dyw Gafaelus 1 PM V 24 24 /Gefeiliaist fal drud Gyfeiliawg - i'th law, /Gafaelus ddraig Ffraw, Ffrainc gymynawg. /Y Dehau neud t gafas 7 PM V 18 40 ed byd, dwfn a bas, /Llywelyn, Llywarch rhy-th-gafas ES I 18 12 fed Fychan; /Oedd ban gawr am ben garthan /Pan gafas aerwas eurwan. /Erwan im galar galan Hyddfref - dd HOG II 11 11 nt boddiant, pa dras! /Ton a galon hon, hoed a gafas /Er twf main riain ruddaur wanas. /Nid ydyw heddiw DB VI 30 34 l reiniad. /Ysy fyw a fo henuriad, /Ysy farw a gafas farwnad: /Deufab Lywelyn, lew gymynad, /Diofelynt HOG II 6 16 af ei meysydd a'i ma_^n feillion anaw, /Myn yd gafas ffaw ffyrf orfoledd. /Caraf ei brooedd, braint hyw BF VII 47 13 osteg, /Hil doethion, hael tirion teg. /Teg yd gafas gwas gwayw hynod - amlaen, /Oedd amlwg ei ganfod, HOG II 6 56 eirfyl deg, fy rheg, fy rhin, - ni gefais, /Ni gafas neb o'm llin; /Er fy lladd-i a_^ llafnau deufin, / Gafran 1 PM V 1 112 O Benwaedd Dyfnaint (dim nid ffug) /Hyd Bentir Gafran yd gyfrddug. /Alaeth ei bennaeth ar bob engiriawl gaffad 4 LlF1 II 1 107 on parth ag atad. /Llawen Duw Ddofydd ddydd yd gaffad - Cadfan, /Agored i wan ei wen angad. /Ef gorau g DB VI 24 53 , /Y Gw_^r gogoned (gweled gwyliaw), /Gw_^r ni gaffad nam yn nim arnaw, /Gw_^r ni geffir ffordd i ffo DB VI 30 28 w_^r arwr gerddeidiad /No'r Trihael haelach yd gaffad. /Truan y gwnaeth Duw ddwyn cariad - Cymry /Ym mh PM V 1 9 iaw, ddeddf neirthiad. /Priodawr Penwaedd: pan gaffad - udd ne_^r /O nerth Duw y'i cread! /Prif de_"yrn gaffael 8 GM I 10 38 w uchaf erchi; /Archaf arch i Grist Celi, /O'i gaffael caffaf re_"i. /Canhysgaeth Dofydd i gynnif Dafy GRh II 27 1 Hanbych well, Ddafydd, ddawn gaffael - fal Turn /Tey_"rnged o'r Israel, /O Dduw, ddeo BF VII 56 2 eurudd dewrwas gwael - ei farw /Yn ei fawrglod gaffael, /Grym erddrym, aerddraig afael: /Gruffudd hil M DB VI 35 20 oedd ysgafael, bryd ar ddrychafael, /I brifdeg gaffael, hael yd hwylia. /Braisg waisg wosgorddon bryd g DB VI 35 90 rch Anna: /Can cafas eurwas air a lwydda, /Can gaffael hirynt byd bod yma, /Can Dduw nef yn ei fawr no CBM IV 5 75 Arf trylew trais allael; /Llawroddiad llawrodd gaffael, /Nid llaw fyddag fyddai hael. /Haelon Eifionydd LlG VII 27 24 ed. /Ar ddehau Mab Duw bo ei dynged - ef /Drwy gaffael porth nef yn agored. /Angall yw y dyn ni dde_^l LlG VII 24 65 ysgwyd gochi - hydr /Hyd eithaf Cydweli. /Can gaffael yn dda dra heb drengi /Gan Fab Duw didwyll gymod gaffaf 1 EW VI 3 6 /I'm rhan, llid Ogrfan, llawer - a archaf, /A gaffaf, i'm naf ne_^r; /Dyn cymen wyf a'i cymer, /Dau cy gaffai 4 CBM IV 4 200 Ddyfneual ddyfnasai - fy modd, /Fy meddiant a gaffai, /Collais arglwydd call ni'm collai, /Corf eurdor CBM III 26 125 feirch mai meinddwn, /Nid oedd ni gaffwn o'r a gaffai hael, /Ydoedd hael tra fu hwn! /Hwn oedd ddigrif DB VI 27 40 , /Wedi na wnaeth Duw diddanrwydd - ym myd /Ni gaffai llew gryd greidiaw awydd, /Gwedi llawer gw_^r a g CBM III 21 118 cyrdd a'i cyrchai, /Nid oedd ni geffyn o'r a gaffai, /Nid oedd anghlodfawr llawr pan lladdai, /Nid oe gaffant 1 MeiG I 31 10 eufer, llewychant, - llu bedydd, /Llewenydd a gaffant. /Rhag bron Mair, mwyaf ei meddiant, /Gweryddon gaffed 1 GYC VII 42 58 guddfa, /A gweled myned i nef ogoned /Y sawl a gaffed ar gyffurf da, /I gan lewenydd y wledd ni dderfy gaffer 1 MeiG I 33 62 nwair /Yn lle ernywed a wna Cadair. /A gaiff a gaffer yn ddiadnair /O gywyd a gwaith a gw_^yth gellwair gaffo 3 EW VI 3 29 cedwyr ddifa, /Wyd rhoddiad rhuddaur Afia. /A gaffo fy llyw llaw ffodiawg - o fudd, /Ef a fydd gwasgar GYC VII 42 20 na, /Ac ni feddylio a rwy ddirpero, /Y rhwyf a gaffo nid ymgoffa! /Cyd boed cyfannedd bydawl gymyrredd MB I 3 169 red) /Can Grist geinforawd gwlad ogoned, /Pan gaffo pen gwy_^r (pefr ymddired) /Gan engylion foes (ni' gaffwn 1 CBM III 26 125 /Yn y bai am feirch mai meinddwn, /Nid oedd ni gaffwn o'r a gaffai hael, /Ydoedd hael tra fu hwn! /Hwn gaffwy 1 LlF1 II 2 26 /Byddinawg farchawg feirch anaraf, /Bodd Duw a gaffwy a goffaaf. /Twrf torf traeth llychwr, milwr molaf gaffwyf 3 GB II 26 74 thwyf. /Ym mhlwyf Llanddewi, lle a folwyf, /Yd gaffwyf-i barch cyn nis archwyf, /Ac o blaid Dofydd dihe MB I 3 7 awd, /Peryf, pa_^r wrthfyn yn erbyn Brawd /Pan gaffwyf-i gan lain la_^n gyflogawd, /Can dyddaw angau a CBM III 5 34 n, fal na hunwyf, /Ni'th wnaf ernywed er na'th gaffwyf. /Nid er chweddl amgen ydd amgyrwyf, /Namyn am g gaho 1 GB II 26 42 r Drugarawg. /A garo Dewi, da diffreidiawg, /A gaho a'e caro fal caradawg. /A garo Dewi fal deueiriawg gaiff 5 MeiG I 33 62 ag llu anwair /Yn lle ernywed a wna Cadair. /A gaiff a gaffer yn ddiadnair /O gywyd a gwaith a gw_^yth CBM III 10 73 r Ffynudiawn. /Pedwaredd ar ddeg, ardduniant a gaiff, /Arddunwawd diatreg, /Cynifiaid cynnygn ogyweg /C LlF2 VI 10 30 oler. /Mad bu ein llyw, yn llyther - folaid /A gaiff ei enaid ysbaid oesber. /Ni mad aned neb, ni mad a CBM IV 6 27 an rwyfan rudd onnen, /Nid o nerth llaesgad yd gaiff Llesgen - dir, /Hu molir maint ei len; /Hud friw c PM V 1 176 l; /Bych gw_^r hedd yn hawddfryd a_^'r sawl /A gaiff tud ein Tad ysbrydawl gain 7 D-3 VI 19 4 ion, /Yn y lleheaist llu gwynion - y nef, /Ysy gain addef addwyn dirion. /Y'm ce_^n o'r lluoedd ar erll MG VII 34 14 Y sarff pan sethrych (seithruchig - ei gaen), /Gain angel urddedig, /Gwa_^n drwy ei safn a'i sefnig /Dy EG VI 18 52 _^r yn dyrain, /Gwenwyn a gwanar ei ddau ga_^r gain. /A_^'i lyw cyferyw (cyfwyrain - a thrin) /A_^ thry OC II 15 25 wy, /Dywed y down Ardudwy. /Dygychwyn, gennad, gain derfyn - y wlad /A wledychws Merfyn; /Dos i west ar GM I 14 85 caredd, caru myned /Myn ydd ymddaeth Crist ar gain dydwed - daear: /Cyn bwyf abar, a'm bo lludded. /Ll CBM III 1 11 id gwarth, nid gwan. /Taer am aer, am gaer, am gain walchlan, /Tew am lew trylew, traul ariancan, /Tarf CBM III 3 146 dywarchen: /Cynnaddl cerdd, cerennydd gymen, /Gain wenwas heb gas, heb gynnen. /Llan a wnaeth a_^'i la Gaint 3 CBM IV 4 254 on, /Yd warawd rheidnawd reidusion; /Hyd Gaer Gaint i gadw braint Brython, /Hyd Gaer Lly_^r a hyd Gaer HOG II 6 82 fais-i wyth yn nha_^l pwyth peth o'r wawd - yr gaint; /Ys da daint rhag tafawd DB VI 26 45 , na'm henilly. /Ystyriws De_"ws dawn ity - er gaint: /Ystyr faint dy fraint, frenin Cymry! /Can gwnaf gair 12 EG VI 18 5 e gweddawl /(Celfyddodau mau ni fo marwawl) /A gair anghyfair Mab Mair meidrawl /I brofi pob peth o bre DB VI 35 87 nycha! /Yr Un Gw_^r a'n pair a'n gweithred a'n gair, /Can eiriawl diwair Fair ferch Anna: /Can cafas eu OC II 15 5 i o Ffordun? /Dos, was, yn ebrwydd heb roddi - gair da /I'r gwrda ysy ynddi; /Dywan wa_^n trywan trwydd PM V 19 9 gwyd, torf wy_^n, /Ysgwyd ball guall Guhelyn. /Gair fy ngair o'r pair yn perthyn - ar bawb /O bobloedd MeiG I 33 67 Dduw fab Mair, /Nid oedd iawn i ddyn ddywedyd gair. /Gair garwffraeth gwaeth, gwaith gw_^yth gywyd, /G MeiG I 33 68 ab Mair, /Nid oedd iawn i ddyn ddywedyd gair. /Gair garwffraeth gwaeth, gwaith gw_^yth gywyd, /Gwae yd CBM IV 4 248 ion - i lawr /Am eurglawr mwynfawr Mo_^n. /Nid gair gau, ef gorau gwron /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon EW VI 3 35 - hardd, /Gnawd i'w fardd ofyged; /Ni llefair gair gorchaled /Ac ni lludd cad wosudd ced GYC VII 40 123 ist brynawdr, amherawdr mil, /Mab Mair o'r pum gair heb ge_^l, /Y sant a aned ddyw Sul CBM III 17 29 nrheg brifdeg breienin. /Udd ysym, eddyw a_^'r gair, /Nis arfaidd llew a dan lloer, /Gwayw crwm yn nydd PhB VI 12 40 r ysy i'm cadw i'm cadair, /Gwn iddaw goreuraw gair. /O dywedais-i air ar wecry - heb borth /Parth eurg GG II 31 16 ; /Seithfed, bwrw gw_^yth lwrw gweithlofedd, /Gair syberw a berw yn ei berfedd; /Wythfed yw lladd a_^ gais 3 LlF2 VI 10 83 twa /Ac ni ga_^r draha, drahy weithred, /Ac ni gais na thrais na thraws gerdded /Ac ni gymwyll dwyll tr PB VII 8 22 /Rhwyd ysgwyd, ysgwn eurwledd, /Rhuthr ryn ni gais ran o fodd, /Rhugl iawn ei ddawn yn ei ddydd, /Rhu D-1 I 1 27 ei dey_"rned anhyed rwy! /O'r sawl pennaeth a gais ynaeth arfaeth camrwy /Hydr y cymell Hywel o bell: gaith 6 DLlM II 18 10 ar Lloegr llwyr anrhaith /A dwyn ei dynion yn gaith, /A chwyddaw rhagddaw rhif saith - rhiallu, /Ni e LlF2 VI 10 72 rin ag anghyfraith, /Caeedig uffern ar gethern gaith. /A warawd pymoes byd o geithiwed - uffern, /O bli GYC VII 37 4 ch filwr, /Ni laddai gad goed Aber, /Ni byddym gaith na gweithwyr CBM III 15 30 neud anobaith - cyrdd, /Cerddorion neud y_^nt gaith, /Och nad byw ceinllyw Cynllaith, /Achaws fu liaws SB II 22 16 n mor ddiobaith - cyrdd, /Cerddorion mor y_^nt gaith! /Tw_^r dygn, dyganwn o'i anghraith, /Tranc ar ddr D-3 VI 19 10 llyngaist, cyrchaist carcharorion, /Gwnaethost gaith yn rhan obaith rhyddion; /Dugost drais achaws yn d Ga_^l 8 PM V 1 74 Ef gwnaeth tu Pentraeth pen trwch - calanedd /(Ga_^l ag ef na cherwch!) /Gwy_^r yn nygn, yn nigyrydwch, PM V 8 34 mid, /Mab Tegwared hael, hawl dremid - galon, /Ga_^l ag ef ni borthid; /Nis lladd blaidd uch blaenwel g CBM III 16 237 gafaeled - ei wlad, /Gafaelant feirdd ei ged, /Ga_^l dywal, dyfal, diarbed, /Gwawr ofrwy, cylchwy calch GM I 9 51 yr Iago gwyar drabludd. /Gwalchmai y'm gelwir, ga_^l Edwin ac Eingl, /Ac yng nghynnwrf llu hud wyf llof PM V 2 42 cymelri. /Gwelais feirdd yn gryg, nid egrygi, /Ga_^l flawdd, yn adrawdd dy wrhydri: /Cenais dy foliant GM I 7 33 l ffrwythlawn ffrwyth gymwyn; /Cyfedmig geilig ga_^l wenwyn, /Cyfeisor Echdor, ach drylwyn. /Trilliw ei CBM III 19 14 lew. /Detholais fy rhwyf yn rhwyd - gelynion, /Ga_^l ynal ym mhlymnwyd, /Yn wawr glyw glew, diarswyd, / CBM IV 6 252 pendrychion - o wy_^r, /Pan drychws ei alon. /Ga_^l ysgwn ysgwyd anghyfan, /Garw esgar yn ysgor Gadfan galan 4 ES I 18 13 than /Pan gafas aerwas eurwan. /Erwan im galar galan Hyddfref - ddwyn, /Mau ei ddwys ddioddef. /Tyciant PhB VI 14 46 /Ciglau-i dorf a thorf a thwrf ysgwydawr, /Nos Galan Ionawr mwynwawr meddwid, /Ac am byrth clod wasgar, CBM III 1 13 lew, traul ariancan, /Tarf am gelennig torf am Galan, /Twrf ton ffraeth am draeth am draed gwylan. /Per CBM III 21 123 i /Namyn i dreisiaw dros a welai; /Nid oedd am Galan ydd ymgelai - hael, /Nid hawddfyd cawddfryd i'r a' galanas 3 GM I 8 66 dd iawn esillydd Idwal /Nid e_^l heb ddial mal galanas; /Ac yn llys Gadwallawn gan gedwellin lliwed /A' PM V 15 14 lau fy llaw, llafn wynlas, /O affaith golaith galanas, /Da haearn, diheura, pan llas /Llaith Madog, na PM V 18 18 dfawr waywawr goch leas - cynnygn, /Yn cynnwyn galanas; /Dy gludfeirdd y_^nt heirdd i'th harddglas, /Dy galander 1 GYC VII 38 18 wng lu gan Lusiffer, /Ac yn nha_^l pob sant ei galander, /Ac engylion nef, nifer - carannaid, /Yn crynu galar 20 CBM III 21 192 adaw adaf rhuddion. /Edewid eron rhan gofion - galar /A geleurudd yng ngwelyddon, /Edewis terrwyn te_"y PB VII 20 2 Marw Blegywryd, bla wrthod - galon /Wyf, galar anorfod, /Aerwalch balch, bolchgledd arfod, /Eurwa BF VII 45 5 /Byth am walch rhwyddfalch rhy-n-doeth - trais galar, /Bu traws golofn cyfoeth, /Arwr dw_^r, eryr dewr BF VII 52 12 engar - frodorion, /A'i haelion wyrion, oer eu galar. /Diwethaf y'm bu (buddfawr wasgar) /Dafydd, glod ES I 18 13 en garthan /Pan gafas aerwas eurwan. /Erwan im galar galan Hyddfref - ddwyn, /Mau ei ddwys ddioddef. /T GM I 7 17 wm fy nhristyd, /Rhy-m-ergyd oer godded; /Rhag galar garw afar efrifed, /Rhyfai farw cyn Madawg, mad an D-6 VII 35 2 rais tros gof. /I'm cof gan achaws echyngwyd - galar /(Geleurudd na adwyd) /Am wy_^r eryr eurysgwyd, /A PB VII 6 5 ddawdd. /Llwyr y'n lladdawdd cawdd cwynfeddu - galar /(Gelyn Lloegr a ddarfu!) /Bod gw_^r arall yn gall DB VI 31 3 ud maith y'm dyrraith dir ofalon, /Neud mwyfwy galar gwanar gweinion, /Neud mau feddyliaw hwyliaw haeli BF VII 48 31 rhebrwng echwng; och o'r cuddiaw! /Hir ddarpar galar heb giliaw - ysydd, /Hir ddefnydd a fydd o'i feddy PB VII 5 32 udd am fudd ei fa_^r, /Ni'm llwydd goleurwydd galar. /Mau alar llachar mur traeth Llychwr - gwychr, / CBM III 24 36 dyfnais-i afar, /Neud am ddraig Bennant bennaf galar! /Neud gwarfedd meuedd, mynwent franar, /Neud gwer SB II 22 14 /Am borthloedd miloedd milcanwaith, /Am borthi galar nwy golaith. /Gwedi Owain Mo_^n mor ddiobaith - cy ES I 16 26 ail ddirglais trais traw a_^ Dygen /I'm digawn galar o'm ca_^r catgwn, /Dwyn Dafydd o'i dud ac o'i diri DB VI 33 24 pgorir. /Calan Mai, calon a dorrir /(Cof anwar galar, pa gelir?) /Pan ddangoser gwy_^r eryr eurdir, /Na CBM III 8 63 Ac nid byw fy llyw llawhir, /O thyr calon rhag galar /Y fau a fydd dau hanner. /Pei byw llary Lleisiawn DLlM II 18 50 y nen cyweithydd. /Yni fwyf hynwyf, hynefydd - galar /Yn afar, yn ofydd, /Cof Owain i'm calon yd fydd, BF VII 44 21 ys gwael. /Mor wael myned hael (hwyl gyffro - galar) /Yn rhwym gwely manro! /Llawr gwerthfawr Llan a'i LlG VII 27 11 ddged, /Gwael dwyn hael hwylfawr ei weithred; /Galar yw gennyf-i gweled - ar lachar /Golwg anghlaear da DB VI 27 57 Am fyned fy rhwyf yn rhwym gweryd. /Golo hael, galar yw y dedfryd, /Goludd ei achludd, gwayw rhudd yn galarddig 1 SB II 22 41 e werin Addaf addoed mab Gruffudd, /Geleurudd, galarddig, /Dwyn Owain fry, coelfain ceinmyg /Dygant gra galarus 1 EG VI 18 86 yfniad; /Ysym-i w_^r a weryd ei rad, /I reidus galarus geilwad; /Ysym-i ne_^r yn arwyn ddillad /Yn arwa galch 2 CBM IV 3 36 , /Crynai gylch cadlan, cadle estrawn, /Crynai galch llasar, llas Eithiniawn! /Crynai []yf a chwr ysgwy CBM III 16 55 ag Lleisiawn, /Lladdai llafn gasnar, llathrai galch llasar /Mal llachar llaw ddigrawn. /Digrawn rwyf galchdo_"ed 4 OC II 14 143 a barchaf, wynt a berchir. /Menestr, gwelud di galchdo_"ed - cyngrain /Yng nghylchyn Owain, gylchwy enw PM V 19 15 dd, /Aur ddiludd, aer ddylyn. /Aml i'th gylch, galchdo_"ed gymyn /Am dymyr, gwaed gwy_^r gorewyn. /Pei LlG VII 25 28 gyrn te_"yrn teg haelged - yn llawn /A lliaws galchdo_"ed. /Llwyr y gw_^yr, gwrawl dy weithred, /Dy fo PM V 17 22 sg yw i'm llyw llu rhif se_^r - i'w gylch /O'i galchdo_"ed nifer, /Tarf cynnygn, can yd weler, /Torri h galchfraith 1 CBM III 7 23 yar a ga_^r o gydwaith, /Llaw esgud dan ysgwyd galchfraith, /Llyw Powys, peues ddiobaith; /Hawl ofyn, g galed 4 LlG VII 27 8 n eofn pan ehanged - ffordd /Am drefgordd drwy galed. /Gwag i'r byd bod heb ei hawddged, /Gwael dwyn ha CBM III 5 49 neb, na'i thebyced! /Ni rhifaf-i ar fun fod yn galed: /Nid clod fy ngwrthod gwrth fy na_"ed! /A dywed y DB VI 33 73 i ddiofred. /Y Gw_^r a'n prynwys-ni, pridwerth galed, /O uffern gethern, o gaethiwed, /A wnaeth yma dda HOG II 13 3 , /Pan Ffaraon ffo_"ed, /Pan fu yrf am gyrf am galed, /Pan fai arf am farf a fyried, /Yng Nghoed Gorfyn galedi 2 LlF1 II 1 154 ddi - a_^ bardd /A gwy_^r hardd heb gardd, heb galedi, /Ac eurgrawn a dawn a daioni, /Ac eurgrair cywai CBM III 21 71 af, gw_^r yng nghyni, /Gw_^r a wnaeth argel ar galedi, /Argae cedernid, cadarnfalch ri, /Gw_^r a wnaeth Galofydd 5 PM V 19 30 /W_^yr Ywain Prydain, praff ddychryn - galon, /Galofydd hil Merfyn, /W_^yr Madawg freiniawg, enwawg hy GM I 7 48 r ei alar. /Galwaf Dduw gan ddeifniawg adfar, /Galofydd huenydd huarwar, /Hywir draws draglew, hywerth LlG VII 24 73 eth yw ei gas no'i gerennydd! /Llywelyn gelyn, galofydd, /Llwyddgyrch darogan cyman celfydd. /Ni thycia PM V 18 22 d rhyseas. /Dy arfau, angau anghywas - galon, /Galofydd rhwy ddyfnas. /Dyorfydd dy orfawr addas /Dywedd PM V 13 30 wastad yng nghan cad, yng nghyngwydd - galon, /Galofydd yn rhodwydd, /Gwoseb roddiad aur rhad rhwydd, / galon 28 PM V 4 9 , afrddwl Groe_"gion /Ercwlff a Samswn, seirff galon, /Ac Echdor gadarn, gad wyllon. /Doeth fu, o'r Tri PM V 24 52 /A gwaed, a bwyd brain, a bra_^n ar gelain, /A galon adfuddiawg, /A golo ger manro meiniawg /Gelynion, GYC VII 40 63 a_^r Absalon, er cur Ei ddwyfron, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwgrau. /Ydd archaf i'm Tad, Ysbryd a M GYC VII 40 104 cur Ei ddwyfron, er Caer Absalon, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwiau, /Er Ei wir arfoll a chur Ei fron LlG VII 24 19 oegr ddifa o ddifefl fonedd; /Llewelyn gelyn, galon dachwedd, /Llary wledig gwynfydig Gwynedd; /Llofru GYC VII 36 1 Oer galon dan fron o fraw - allwynin /Am frenin, dderwin ddo CBM III 7 14 daith. /Rhygelwid Madawg cyn no'i laith /Rhwyd galon, difogion diffaith! /Rhwydd ataf, ateb fy ngobaith OC II 15 30 , gennad, i gylch dragon - llary, /Lluosawg eu galon; /Dos, farchawg arfawg, Arfon /A dywed ein dyfod F GYC VII 43 5 yny e_^l i bwll i bell drigiaw, /Na phoeni gau galon dreulaw, /Na myned o Grist i'r grog erddaw, /Ac na PM V 21 17 ifwyr Prydain. /Prydain anghyngain am gyngas - galon, /Ef golofn tey_"rnas, /Anaw Pedr a'i nawdd, pa dr PM V 8 33 raith gymid, /Mab Tegwared hael, hawl dremid - galon, /Ga_^l ag ef ni borthid; /Nis lladd blaidd uch bl PM V 19 29 Heilyn. /W_^yr Ywain Prydain, praff ddychryn - galon, /Galofydd hil Merfyn, /W_^yr Madawg freiniawg, en PM V 18 21 f dy glod rhyseas. /Dy arfau, angau anghywas - galon, /Galofydd rhwy ddyfnas. /Dyorfydd dy orfawr addas PM V 13 29 gwas. /Gwastad yng nghan cad, yng nghyngwydd - galon, /Galofydd yn rhodwydd, /Gwoseb roddiad aur rhad PM V 6 27 , /Ef gogawn glyw camawn ceimiaid, /Ef gogwydd galon geleuruddiaid - aer, /Ei orfod ei ysbaid! /Ef drei LlG VII 24 12 wedd; /Rhyw iddaw diriaw eraill diredd, /Rhwyd galon, golofn tey_"rnedd. /Nid wyf w_^r gwaglaw uch y go PM V 18 7 yn ddas! /Llywelyn, llary ddyn, llwyr ddias - galon, /Gw_^yl hydwf fal Pallas, /Buost mab, arab arfau HOG II 11 11 gwna poen rwyddiant boddiant, pa dras! /Ton a galon hon, hoed a gafas /Er twf main riain ruddaur wanas GYC VII 39 1 Nawdd y Tad a'r Mab Rhad rhof a'm galon, /Nawdd y Gla_^n Ysbryd cywyd cofion, /Nawdd y Ies GYC VII 39 9 awn ddigasogion! /Nawdd y cariad rhad rhof a'm galon, /Nawdd y my_^r a Mair a'i morynion! /Nawdd a arch PM V 27 15 ludd /Gw_^r ni lwydd beirdd o'i haint, /Rhwym galon, nid gelyn saint, /Rhwyf Powys, peues hoffaint. /P D-1 I 1 46 rhadau rhwyddaint, /O Dey_"rnon, cywryd Lleon, galon reibaint: /Un fid fenwyd i ellysb byd, gelleist bo GRh II 28 53 r ganlyn, /Ba_^r sy ar ddaear o ddyn. /Dyn wyd galon rwyd, golau - ei derfyn, /Nid arfaidd neb y tau; / DB VI 31 46 ffudd a Dafydd dywysogion, /Rhai difai yn difa galon, /Rhan berthfan a borthyn greon, /Pei yn fyw yd fy CBM III 21 195 is terrwyn te_"yrn feibion /A edau gelau yn eu galon: /Tri ergyrwayw glyw, glew ganaon, /Tri eryr ongyr CBM III 26 101 a ddyfu ddeon, /Un catgawdd, cadflawdd flaidd galon, /Un catgun fal catgi Aeron, /Un a fu haelaf o hae PB VII 20 1 Marw Blegywryd, bla wrthod - galon /Wyf, galar anorfod, /Aerwalch balch, bolchgledd a OC II 14 2 Gwawr pan ddwyreai gawr a ddoded, /Galon yn anfon anfud dynged. /Geleurudd ein gwy_^r gwedi Galwaf 4 GM I 7 47 llafn dyar - wrthudd) /Nid wrth fedr ei alar. /Galwaf Dduw gan ddeifniawg adfar, /Galofydd huenydd huar ES I 24 37 enbyd) /O'r wyth gw_^yth, gwaethaf syberwyd. /Galwaf, fy Naf, can gannaf gennyt: /Rhygelwir difro pob LlF1 II 3 21 diwydrwydd, /Ddifwyn ei fa_^r i'm harglwydd. /Galwaf-i Dduw Arglwydd am arglais - Owain, /Llyw coelfai MeiG I 33 92 bendigas, /Dwfn dyfu i Hwnnw, honnaid ei gas. /Galwaf i'm heiriawl ar y wenwas /A holl raddau nef yn eu galwant 4 PM V 23 158 ymwrdd am hardd amgant - bre, /Bron-yr-erw y'i galwant; /Cynwan llu, mal llew y'th welsant, /Cadr eryr, PM V 26 69 wrfalch yng nghalch, yng nghadau; /Rhys Gryg y galwant golofn pau: /Nid Rhys gryg yn cynnig camau! /Rhy CBM III 24 77 oedd ei gw_^yn cyn no'i gwyddaw! /Prydain a'm galwant, o'm gwarandaw, /Prydydd ni hepgyr (er bre_"yr b PM V 26 67 as /A'th gosgordd rhwy gorau. /Rhys Fychan y'i galwant, ys gau! /Rhys fawrfalch yng nghalch, yng nghada galwed 1 MB I 3 50 awg. /Ceimiad cas agarw, syberw serchawg, /Cyd galwed unig nid oedd ofnawg; /Ar bob rhai rheidiai yn eu galwer 1 EG VI 18 113 wr llawr yn llawn nifer, /Llywelyn, gelyn yn y galwer, /Y'i gelwir am dir, am dud tymer. /Llewenydd llu gall 5 DB VI 24 9 ygnawd bechawd na'i rybuchaw; /Mor deg y gelly gall arwyddaw /Merwerydd echwydd ac ucher daw, /Mawrfryd CBM III 5 24 wyf. /Gorfelyn, called, colledig wyf, /Collais gall ateb y neb a'm nwyf. /Ym mhwyllad newid, neud ydwyf MG VII 33 35 y'i harweddych, /Dylyed aeddfed a fetrych - yn gall, /Dy anian ddeall a ddeellych; /Gloywdegach no'r au EGM I 26 21 naid ei syniaid ger Dysynni; /Gwan wargan wyry gall ddyall ddogni, /Gwraig nid oeddwn-i frad gariad gen MG VII 32 49 cerdd rinweddau. /Trwy ffordd arall troant yn gall, heb golledau, /Rhyddun' a'u gwlad, rhag twyll a br gallad 1 ES I 15 21 d, /A'm parchai llu meddfaeth. /O golled rhy-m-gallad mawrwaeth, /Rhyallas drais diredd Catraeth. /Rho gallaf 5 MG VII 33 18 alster byd a'i wy_^d a weherddych, /Ffoaf, os gallaf, ei asgellwrych, /Ffoawdr yw ei ryw, rewinddrych ES I 15 31 aeth, /Duw a fedd o'i fuddugoliaeth. /Ernywaf, gallaf etgyllaeth - i'r gw_^r /A'm gorug hynafiaeth; /Ar GYC VII 36 25 s mau alar, ys mau wylaw. /Arglwydd a gollais, gallaf hirfraw, /Arglwydd tey_"rnblas a las o law: /Argl GG II 32 14 /Gwelais le a'm de amdanaw - heddiw, /Hawdd y gallaf wylaw, /Ruddfedd werthfawr wedd wrthaw /Ac Edenaw ES I 16 31 wynfan: /Neud amdwll aw_^yr, neud hwyr hinon. /Gallaf y'th garaf i'th gaer urdden, /Gelli it pob defny Gallas 4 PM V 21 21 dr a'i nawdd, pa dras /Y gallwn fal y gallas? /Gallas arglwyddwas, aerglais - Lywelyn, /Lewenydd dwfn a PM V 21 20 /Anaw Pedr a'i nawdd, pa dras /Y gallwn fal y gallas? /Gallas arglwyddwas, aerglais - Lywelyn, /Leweny DB VI 33 68 , /Enwir yw angau angen drwydded, /Anwas rhy'i gallas pan rhy'i golled. /Enaid hir cywir cyfuch weithre BF VII 44 15 ddifefl gyweithas, /Trist wyf: trais Duw rhy'i gallas, /Traws Ddafydd lawrudd rhy-las. /Llas un mab Lly galled 1 CBM IV 18 48 mru Mair Mab dymuned; /Dyfu bumoed byd o boen galled, /O dwyll, o dywyll trydwyll trefred, /O anghyffr galledd 1 DB VI 30 66 wrw dybrydedd, /A llu o Ffrainc, ffyrf ffrawdd galledd: /I goron Lundain, er garwedd - he_"yrn, /Ni ro gallem 1 ES I 21 17 - Crist, /Creulonedd heb allu! /Rhy'i gellynt, gallem anghredu, /Yng nghryd byd ryhyd ryfeddu. /Gwnaeth gallmarw 1 DB VI 29 127 Gruffudd, ail Nudd, fy naf; /O erchyll golled, gallmarw fyddaf /A'i orchymyn ef ar nef a wnaf gallrwydd 1 CBM III 3 84 . /Pylgeinnau raddau a'm rhoddir, /Rhodd rwydd gallrwydd, gadr yd genir, /Canu draig Brydain a brydir, gallter 1 GYC VII 38 24 /Ef yn fab, yn febyd ofer, /Ef yn was anwastad gallter, /Ef yn oed yn edrym llymder, /Ef yn w_^r yn ara gallu 2 PhB VI 15 14 Taraw Cadwaladr, colofn elyflu, /Gw_^r oedd yn gallu ei ddifa_"edd /(Ac eisoes, eisoes yn y dygnedd /Di PB VII 6 7 /(Gelyn Lloegr a ddarfu!) /Bod gw_^r arall yn gallu /Ymadolwyn a_^'i deulu. /Teuluoedd cyhoedd, cwynia gallwn 3 PM V 21 20 fn tey_"rnas, /Anaw Pedr a'i nawdd, pa dras /Y gallwn fal y gallas? /Gallas arglwyddwas, aerglais - Lyw EW VI 1 9 oes eryr. /Eryr mawr ddewrwyr, mae y ddelw - y gallwn /Na byddwn ar dy helw? /Hardd i fardd fod i'th ar DLlM II 18 46 fydd /Llanw o fo_^r a llif o fynydd, /A nu bei gallwn ymgerydd - a_^ Duw /Ydd oedd imi ddefnydd: /Dwyn gallwyf 1 LlG VII 24 122 /Cyfarchaf i Dduw o ddechrau - moliant /Mal y gallwyf orau /Clodfori, o'r gwy_^r, a_^ geiriau /I'm pen Gallwys 1 PB VII 6 18 . /Rhyfelnaf trosaf, wyf treistig - o'i goll, /Gallwys beleidr ysig, /Brain lithiaw, breiniawl leithig, gam 19 PhB VI 12 48 th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf PhB VI 12 4 th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf? /Arnaf cymeraf cymhenfrys - ateb DB VI 33 7 r, /Rhy fychan i Dduw a ddiwygir, /Rhy afnam o gam a gymerir, /Rhy annawd o beth a bregethir. /Gwelais- PM V 30 7 gw_^yr gw_^yr fwrw i'r fieri_"en. /Ys gwybuam gam am gamhunben /Gwrth herwddydd oswydd, oes o ia_"en. EGM I 27 69 eli yn Enlli hyd ein henllau. /Gwedi dywedwyd, gam annwyd, gau, /A gwedi hefyd gwy_^d gordderchau, /Gwe PC II 19 8 yr ffyrf ffo ddiadlam, /Saith gynt ni gymerynt gam. /Can eddyw Hywel, hwyl ddi-oddef - cad /(Cydfuam gy GYC VII 42 42 . /Pan lwyr feddylier, penyd pryd pryder /Poen gam eddyllter ofer Efa, /Nad o'i gamwedd Ef ydd aeth Arg EGM I 28 40 nt dewaint, can ys defawd; /Duw Ne_^r ni gymer gam esgusawd. /Na chysgwn, canwn canon arawd, /Can nid o ES I 23 29 u o Dduw ar ein buchedd. /Pechu yr ddigonsam o gam garedd: /Amgyrwyf, Drindawd, Dy drugaredd! /Mesur a GYC VII 42 39 onydd ffydd a ffynna. /Na cheised hoced, trwy gam guhudded, /Nef yn ei theced, can ni thycia. /Pan lwy GYC VII 40 68 'i dad, nid rhad Rhiau, /Gwae a goddo'i fam ar gam gwynau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau, /Gwae ni HF VII 23 27 Llywelyn, llyw Cedwli. /Gan fod hir gymod heb gam inni /Gan ddidwyll gymwyll gymodi, /Gan faddau o Ddu EW VI 6 36 a_^r a_^ mi maith gytgam /Ac na chred guhudded gam. /Nid cam canmawl hawl hwyl gynnydd - eirchiad /I er GYC VII 40 19 st /Croes dolur archollau, /Gwae a goddo mam o gam (nid gau), /Gwae a goddo tad (nid rhad Rhiau), /Gwae GB II 26 77 Ac ar nawdd Dewi y dihangwyf, /A ddigonais-i o gam, o gynghlwyf - difri, /I Dduw a Dewi y diwycwyf, /Ca GB II 26 289 naf, yn decaf o'r tey_"rnedd. /O'r digonsam-ni gam o gymaredd /Cyfodwn, archwn arch ddiomedd /Drwy eiri LlF2 VI 10 16 iffyn nac a'n differ - yna /Dywedud traha trwy gam ober. /Nid ef a'n gweryd gwy_^d gorwacter /Nac a'n BF VII 48 6 pob rhiau, diau y daw, /Engyrth rhygymyrth ei gam rhagddaw, /Angof gw_^r hebof heibiaw - nid eddyw, /A MeiG I 33 16 Ar Dduw yn gollwng gwall fynechi /A'i dycwy yn gam yng nghymhelri - uffern, /Afflau dihedd dihun gymri. Gamarch 1 CBM III 3 154 f daearen, /Llan Bowys, baradwys burwen, /Llan Gamarch, llaw barch i berchen. /Perchen co_^r, cerdd wos gamau 2 GYC VII 41 49 ryfed brofau, /Weldi yna, perchen traha trahir gamau, /Ein hardymer gan Lusiffer, bryder bradau. /Oedd GYC VII 41 25 rau; /I'r neb a'u gwne_^l, gormod ryfel ryfawr gamau, /Ni bydd un fraich heb fwy no'i baich o bechodau. gamddwy 1 CBM IV 16 171 oes byd a hefyd yn hwy. /Gwae fab dyn dilid ei gamddwy /Yng nghamlid eithr gobrid gobrwy, /Ys cerydd, y gamfarnau 1 GYC VII 40 63 ulio'n ofer ei amserau, /Gwae frawdwr a frodio gamfarnau, /Gwae raglaw a'i ruglon ddirwyau, /Gwae ringy gamhunben 1 PM V 30 7 gw_^yr fwrw i'r fieri_"en. /Ys gwybuam gam am gamhunben /Gwrth herwddydd oswydd, oes o ia_"en. /Dilly gamhwri 1 PM V 25 42 arogan Myrddin dyfod breienin /O Gymru werin o gamhwri; /Dywawd derwyddon dadeni haelon /O hil eryron o Gamlan 3 LlF2 VI 8 5 ofn, /Clau eofn golofn, aur ei goelfain. /Clud Gamlan, cynran o hil cynrain, /Mal Clydno Eidyn, prif gy CBM IV 6 267 go gosgordd yn ddiflan /Fal ymosgryn mawr Gawr Gamlan; /Gnawd canaf-i foliant fal Afan - Ferddig /Neu f GYC VII 36 57 anrhaith draw, /Llawer llef druan, fal ban fu Gamlan, /Llawer deigr dros ran gwedi r'greiniaw; /O leas gamlyfau 1 GYC VII 40 47 rn ac affaith pob pechodau. /Gwae ddyn a dyngo gamlyfau, /Gwae ddiflas a gasa eglwysau, /Gwae ni chred gamlyrius 1 GYC VII 41 22 hawl ac ateb, gatel poenau, /A dwyn rheidus yn gamlyrius, lwyr ofudiau: /Y dydd a ddaw, ni bydd difraw gampau 2 MG VII 32 19 a llyfrau /A dewinion synnwyrddoethon, ddethol gampau, /A darogan proffwydi gla_^n, glaer barablau. /I LlG VII 26 3 Ys hawdd ei gynnelw, arddelw urddaw; /Ys da ei gampau heb gwympaw - yn afrddwl, /Ys iawn ddifygwl o'i f gamu 1 HOG II 7 10 r wanllun, wenlleddf, wynlliw, cyw_^ydd, /Wrth gamu brwynen braidd na ddygwydd. /Bechanigen wen, wan ei gamwedd 4 GYC VII 42 7 na'th dycia. /Drwg fydd, o'r diwedd, difer dy gamwedd /Drwy falchder rheufedd, rhyfyg nid da. /Ystyr d GG II 31 24 uenydd herwydd haeredd /Hirfod heb gymod yn ei gamwedd). /Duw a fyn ddyfod i'w orsedd /Hydr a llaw, nid GYC VII 42 43 pryder /Poen gam eddyllter ofer Efa, /Nad o'i gamwedd Ef ydd aeth Arglwydd nef /I bren dioddef (eddyl GYC VII 42 14 dy fuchedd cyn myned i'th fedd, /O gwnaethost gamwedd, na ryfedda /Bod yn ddir talu ger bron yr Iesu: gamweddawg 1 CBM IV 17 75 /Rhyfyg angerddawl, greddfawl Greiddur. /Rhybu gamweddawg Madawg, modur - ffaw, /Rhybudd fu iddaw, ddyl gamwr 1 MB I 3 36 y'i gaded Rhufain reg addfwyndawd, /Ni fynnai gamwr garu nebawd. /I gymeriaid lyw doddyw dyrnawd, /Dif gamwri 1 LlG VII 24 43 /Aerflaidd arwraidd o Eryri. /Eryr ar geinwyr, gamwri - dinam, /Neud einym ei foli; /Eurgorf torf, tyri gan 153 GM I 8 78 m arwar ar ba_^r Golias, /Abrwysgl ei faran ar gan a glas. /Gloes eisioes esgar a'm cur mal carchar, /A DB VI 26 57 ddy, /A ddaroganwyf a gynhely, /Wyt ddaroganwr gan a wely D-6 VII 35 2 trais tros gof. /I'm cof gan achaws echyngwyd - galar /(Geleurudd na adwyd) /Am w CBM III 5 112 dig fy hun yn hir ofwy - lle, /Yn lledrad fore gan afarwy. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di gywir, /Ai MB I 3 132 goddiwedydd; /Cad yn Iwerddon dirion drefydd, /Gan a'i canfu ni bu ferydd. /Cad rhag ta_^l Prydain, pre CBM III 5 101 ei bron ger ei breichrwy: /Golwg dof, dewis, gan a'i syllwy, /Goleuliw golwg i'r a'i gwelwy. /Gwelais CBM III 3 82 /Cerdd newydd i'm rhebydd rygaint, /Cain awen gan awel bylgaint. /Pylgeinnau raddau a'm rhoddir, /Rho GB II 26 2 A'm rhoddo Dofydd (dedwydd dewaint) /Awen gan awel pan dde_^l pylgaint, /Awydd boed cyfrwydd cyfra PM V 23 99 yrth fy rhwyf ym mhob Calan, /Er digabl barabl gan bawb o'i fan, /Digrifwch elwch, elyf egwan, /O'i ari CBM IV 16 130 Rhag afrdwyth afrddwl gywyddaid, /Rhag buchedd gan bechaduriaid, /Rhag traul hoen yn hirboen hwyrbaid / GB II 26 151 wyn ei wartheg; /Dothyw i Ddewi yn ddeheueg, /Gan borth Duw, porth dyn yn ddiatreg; /Dothyw i Ddewi, MB I 3 150 . /Cadwaladr gedawl o gynfedydd, /Cynte_"ig ar gan, Calan weinydd. /Gnawd gwarchan a ga_^n eu hawenydd, GM I 7 77 rionnydd, meidriad. /Medresid mawr ri mawr ran gan deithi, /Arwystli arwystl rhad. /Aur hwysgynt w_^yr MB I 3 73 dawg /Dy-m-gug, neu'm gorug yn oludawg. /Yfais gan de_"yrn o gyrn eurawg /Arfodd faedd feiddiad angad w CBM III 8 18 brys. /Ym maes Mathrafal mathredig - tyweirch /Gan draed meirch mawryddig; /Ar ddadl, cynnadl cedfuddig CBM IV 6 254 anghyfan, /Garw esgar yn ysgor Gadfan, /Gnawd gan drawslyw maws luman - archafad /Yn aergad i ar gan; CBM III 22 3 l, /Rheiddiawg, feiniawg, fannawg fil, /Cefais gan dreth orddethol /Tarw teg Talgarth yng ngwarthal. / MG VII 32 36 /Geni yna y Brenin da, arwydd diau /Fu gysefin gan dri brenin, fawr eu breinau. /Yna credant, yna cyrch DB VI 29 42 , /Gwag yw byd bod yn ei faddau. /Gwirfab Duw, gan dug ben rhiau /Gwae fi i'm poeni rhag pum edau /Uche D-5 VI 36 28 rch i'm Naf yn anwyledd /Er Ei archollau, doll gan dyllwedd: /Ei ddwy fron a fu ar fedd - ei Arglwydd / GYC VII 36 19 iaw, /Ys mau rhag angau angen gwynaw, /Ys mau, gan ddefnydd, ymddifanw a_^ Duw /A'm edewis hebddaw; /Ys GM I 7 47 wrthudd) /Nid wrth fedr ei alar. /Galwaf Dduw gan ddeifniawg adfar, /Galofydd huenydd huarwar, /Hywir GYC VII 39 30 irion! /Cyn goddau angau engyrtholion /A'm bwy gan ddeuhael cael cyfeillon, /Mihangel, Gabriel, gobrwyo PM V 24 71 - dyhedd, /Gan mlynedd yn hedd, yn hyddolawg; /Gan ddewis fuchedd rinwedd rannawg /Yn rhan i'th barthre HF VII 23 28 llyw Cedwli. /Gan fod hir gymod heb gam inni /Gan ddidwyll gymwyll gymodi, /Gan faddau o Dduw ei ddodi GM I 11 84 yedig, /Yn rhiedd Gwynedd gwynfydig, /Yn ga_^r gan Ddofydd yn Ei gerennydd, /Yn dragywydd anhranghedig PM V 10 5 waith Feigen. /Mau gynnelw, yr elw, yr alaf, - gan ddraig, /O ddragon fodrydaf, /Heb bant, moliant mili MeiG I 30 1 A'm bo i gan Dduw, a'm bo - trugaredd, /Ni bo drwg neuedd a'm gor GM I 14 11 /A chyfiaw hoddiaw hwyliaw heli, /A chymryd i gan Dduw ddiwynni, /A Chymro ddifro ddifrad weddi, /Diwr EGM I 26 57 /Ni bo poen oddef, Pedr wy noddi! /Ni bydd dda gan Dduw ei diddoli, /Ni bo diddawl Nest, nef boed eiddi EGM I 27 83 did, /Gwedi llid ymlid yn ymladdau, /Gorpwyf-i gan Dduw fry, gwedi gwydiau, /Gorfod gorffowys baradwys LlG VII 25 32 d, /Y neb a'th welo, wrth weled - dy ddawn: /I gan Dduw gogoned! /Gogoniant ffrwythiant, ffraethlew gwa GYC VII 42 10 nid da. /Ystyr di, enwir, herwydd a draethir, /Gan Dduw ni cheffir dim cywira, /Eithr gwirionedd a gwa LlG VII 28 28 yn y gorffen (gorffawg - anrhydedd) /Trugaredd gan Dduw trugarawg MeiG I 31 9 enhigion fuant, /Yn y present y preswylasant. /Gan Dduw yn lleufer, llewychant, - llu bedydd, /Lleweny D-4 VI 20 89 r enwawg, peithiawg, poeth. /Peth o'i ddylyed, gan ddyly_"u - braint, /Bro Feli a'i meddu; /Cafas, cyn LlF2 VI 10 18 weryd gwy_^d gorwacter /Nac a'n rhydd ei ddydd gan eddyllter. /Nid ef ydd eir nef o nerth llonder /Nac MB I 3 170 ogoned, /Pan gaffo pen gwy_^r (pefr ymddired) /Gan engylion foes (ni'm oes neued) /Yn undawd Drindawd, GM I 7 140 g fad gynnwys /Gan lain yng ngla_^n Baradwys, /Gan engylion gloywon glwys GM I 12 8 erglywyd. /Rhyllofies yntau undanc gyfaddef; /Gan engylion nef neu ryurddwyd. /Er mawr gwymp Madawg, m GB II 26 144 n dirion, dir Gwyddeleg!): /O Garawn gan iawn, gan eho_"eg, /Hyd ar Dywi, afon firain a theg; /O'r Llyn CBM IV 6 193 /Trydydd Hualawg, huelir - yn nygn /Ei gynnygn gan ei ddir. /Trwst tra thrwst, trethau a ddygir, /Trwy BF VII 51 34 ywiadr braint y saint, synied wrthaw - Dduw, /Gan ei ddwyn hyd ataw, /Llu obaith faith fyddinaw; /Llyw GYC VII 43 24 n iddaw, /Er prynu mab dyn o'r ta_^n ufelyn /I gan ei elyn oedd yn aelaw, /Er dangos i'r byd Ei boen a' LlF1 II 1 92 a_"u Iesu ysy bwyllad - i'm ban /A moli Cadfan gan ei ganiad. /Molawd a ddyrllydd cedwidydd cad, /Iawn PM V 14 25 n rhy-ddwyn fy ngne. /Neur ddug Wysg, gantwysg gan ei godre, /Dolydd Caerlli_"on ddail lliaws bre; /Neu LlF1 II 3 71 r - a fyn /Hebawg bryn a bronddor, /Ni hebaf-i gan ei hepgor, /Ny hepgyr gleisiad glas fo_^r. /Ni hepgo IRh VII 30 28 fiant llu Gwyndodydd. /Gorffarant ei phrifwawd gan ei phrydydd. /Gorpherygl i'm cof na'm ceinfygydd - h PB VII 11 16 rifglod; /Ni bu le ar lawr Dyfed /Ni bai sathr gan ei seithgad. /Cadrfab Owain, cadrfalch gwledd, /Cede LlF1 II 1 28 awr a anllofed - o nef: /Gwyn ei fyd ei thref gan ei thrwydded. /Gwyn ei fyd a fydd, o foddha_"ed, /Me LlF2 VI 10 78 wel, cyfarched - breswyl /I'r Arglwydd a wy_^l gan ei weled /Ac a'n clyw, a ni'n ei glywed, /Ac a'n gw CBM IV 17 118 doriaeth; /Cynyddwn ninnau, heb swysau saeth, /Gan ein Duw fry freenhiniaeth! /Breenhinedd Ben, ban yth MB I 3 115 nau pennau peithwydd, /Caith cwynynt, cerddynt gan elfydd, /Cnoynt frain friwgig o lid llawrydd. /Llenw SB II 22 35 l wellig; /Bu y gwy_^r cylch lly_^r yn llewyg /Gan eu lladd o'r llew gosgeiddig; /Rhif trychan celain o PM V 13 5 t gloyw ardduniaint gla_^n. /Gloywdid a rhydid gan eu rhad - boed tau, /A bid Duw yn ganiad, /Hywel, ho LlG VII 24 120 yfiaith; /Sefid Brenin nef breiniawl gyfraith /Gan eurwawr aerbair y tair talaith. /Cyfarchaf i Dduw o LlG VII 24 66 f Cydweli. /Can gaffael yn dda dra heb drengi /Gan Fab Duw didwyll gymodi, /Ys bo ei ddiwedd, ddawn ber ES I 24 40 yfryd. /Ny bydd dadwoddau dedwyddyd - mab dyn /Gan Fab Duw o'i wynfyd. /Yn olau ys bo fy anwylyd /Ar ne PB VII 17 14 lch naf y'i cafas. /Can cafas cyfedd dichwant /Gan fab dyn ddawn ym mhresent, /Mab Duw o nef, drwy ner SB II 24 30 f Cemais, camp ardderchawg. /Cawsant warthrudd gan fab Gruffudd prudd, prifaerawg, /Rhag Tw_^r Gwallter LlF2 VI 9 15 red arwar /A beris amad ac adar, /Bwyf gwastad gan Fab Rhad rheithgar, /Bwyf gwas Duw cyn gwesti daear LlF1 II 4 26 /Wedi Cedifor cadfarchawg - a saif, /Sefid Duw gan Fadawg. /Hirwalch balch, bwlch ei rodawg; /Hil Hoedl HF VII 23 29 od heb gam inni /Gan ddidwyll gymwyll gymodi, /Gan faddau o Dduw ei ddodi - yng nghrogwedd /Gan fyned i LlG VII 25 26 . /Gnawd i'th lys lysaidd gynired, /Gorflychau gan falch gyfyfed, /A meddgyrn te_"yrn teg haelged - yn CBM III 21 151 . /Gan fawrdraws arglwydd rhwydd y'm rhodded, /Gan fawrdrais Emrais, amryw dudded; /Cyf-ym-doeth cyfoe CBM III 21 150 rged, /Mawrgor ga_^r llachar, Llachau gyfred. /Gan fawrdraws arglwydd rhwydd y'm rhodded, /Gan fawrdrai OC II 15 13 i, /Dywed y down Arwystli. /Dygychwyn, gennad, gan fawrydig - dorf /I derfyn Ceredig; /Dywan ar wyllt a HF VII 23 27 - glas efyn /Gan fodd Llywelyn, llyw Cedwli. /Gan fod hir gymod heb gam inni /Gan ddidwyll gymwyll gym CBM III 14 13 ni byddwn hebod, /Nid ef oedd fy modd fy mod. /Gan fod yn unfraint, yn unfryd - a_^'m llyw /Llawfrydedd DB VI 25 43 lasar lesin, /Gw_^r a wnaeth o'r dwfr y gwin, /Gan fodd Duw, a diwedd gwirin, /Nos a wnaethpwyd, trais PM V 4 43 on /O amgant llys Dygant fab Do_^n. /Ef a fo, gan fodd engylion, /Yn Nawgradd, yn newredd gwirion. /Ef HF VII 23 26 weddi, /Ar oed byr, os tyr, torri - glas efyn /Gan fodd Llywelyn, llyw Cedwli. /Gan fod hir gymod heb g OC II 14 9 ygnaw ddefnydd codded. /Dywallaw-di, fenestr, gan foddha_"ed /Y corn yn llaw Rys yn llys llyw ced: /Ll GB II 26 24 raint, /A goddef palfawd, dyrnawd tramaint, /I gan forwyn ddifwyn, ddiwyl ei daint. /Dialwys peirglwys MB I 4 22 o'm drygioni. /Cefais-i liaws awr aur a phali /Gan freuawl riau er eu hoffi, /Ac wedy dawn awen, amgen EMRh VI 23 19 dan fflamdo ysbwng. /Gnawd yd gocha glew glaif gan fwng - gorwydd; /Gnawd goches rhodwydd, rhuad ostwng CBM IV 16 84 da. /Daioni fy Rhi a'm rhyddha: /Rhydd rybwyf gan fy Rhwyf rwy gwna. /Rhe_^n rheithlau, Rhiau rhad gyf HF VII 23 30 /Gan faddau o Dduw ei ddodi - yng nghrogwedd /Gan fyned i'r bedd, bu bodd Celi, /Gan gredu Pen llu llw CBM III 3 45 y_^r gwanar gwinwledd, /Caraf-i lan a'r lle_^n gan gadredd /Ger y mae Gwyddfarch uch Gwynedd: /Gwyddfid GM I 8 67 heb ddial mal galanas; /Ac yn llys Gadwallawn gan gedwellin lliwed /A'i coffa_"ed ced gyfaddas. /Cynhe GYC VII 43 11 yn a'i feddyliaw /A fu o ddolur ar Ei ddwylaw /Gan gethri parawd yn cythruddiaw - cnawd, /Ef ni wna_^i GM I 10 41 th Dofydd i gynnif Dafydd /I gynnal ei deithi /Gan glod a gorfod gofri, /Gwy_^r a thir a hir hoeddli CBM IV 6 255 drawslyw maws luman - archafad /Yn aergad i ar gan; /Gnawd rhodawg rhag marchawg midlan; /Gnawd cynheir PhB VI 14 2 Bu diofal, ni bu diofid /Gan golofn Cymru camp ddiodid /Pan fu yn rhyfel gad chwe HF VII 23 31 nghrogwedd /Gan fyned i'r bedd, bu bodd Celi, /Gan gredu Pen llu llwry cyfodi, /Gan holl ddiffryd byd o DB VI 29 104 wraf, /Graid syniaid, syniais ei alaf; /Grymus gan gweled, ei dy_^ gwelaf, /Gradd berchen, ei barch amd GB II 26 264 ys a chynnwys a_^ chanhwyllau. /Ysid gyfeddach gan gyfeddau /A charu Duw yn drech no phenaethau; /Ysid CBM III 21 44 , heb gynholi; /Rhegofydd oeddwn o'i ddaioni, /Gan gyfeisor po_^r: pawb a'i gweli! /Gwelais am eurllew, CBM III 11 22 i'i ta_^l gwy_^r Powys, penrhaith - ar Gymru, /Gan gymryd anghyfraith, /Wedi traul trylew diolaith, /We LlF1 II 1 33 eglwys Ddewi y'i digoned. /Eglwys gadr Gadfan gan gynweled, /Eglwys wen wyngalch, falch wynha_"ed, /Eg CBM IV 6 203 lymnwyd; /Ceinfyged am drefred dryfrwyd /Cerdd gan gyrdd am gylch ei aelwyd. /Ceffid eu ceinllith cw_^n BF VII 57 4 , cefaist cyfawl - eneidau /Er angau gethrau i gan gythrawl. /Erbyniad pum oes o groes greuawl, /Arbenn CBM III 8 32 ychdir digyfing, /A llawer gw_^r gwrdd yn ing /Gan hael o hil Cadelling. /Yn Ystrad Langwm ystyriais - CBM IV 3 28 ch gan lluchfar lluchfeirch erchrawn, /Nid lle gan haelder crynoder crawn. /Crynai Faes Carnedd rhag ca CBM III 21 16 ef adrawdd feirdd heirdd hiraethlawn, /Adrawdd gan hiraeth a wnaeth a wnawn: /Am eryr mawrwyr Merfyniaw PM V 1 127 breisgir uwch brasgeirch haflug, /Mwth, myng-gan, hirllam, haerllug: - na bwynt gynt /No rhywynt uch HF VII 23 32 u bodd Celi, /Gan gredu Pen llu llwry cyfodi, /Gan holl ddiffryd byd o'i bum weli, /Pam na faddau brawd HOG II 11 4 nlas, /I haeddu daddl faith cyn llaith lleas, /Gan hun arlluddiaw, hoen arlluddias. /Ac im bai arwydd e MeiG I 30 21 Dduw a'r saint a braint eu bro. /Cristawn wyf gan iawn (dawn digyffro) /Cristus, bwyf dawnus yn y doni GB II 26 144 Ac Iwerddon dirion, dir Gwyddeleg!): /O Garawn gan iawn, gan eho_"eg, /Hyd ar Dywi, afon firain a theg; CBM III 21 53 a'm bod ynddi. /Gwedi gwalch cedwyr a'm cedwis gan iawn, /Ni gadwai na chrawn na chrynho_"i, /Rhy hir y MB I 3 7 f, pa_^r wrthfyn yn erbyn Brawd /Pan gaffwyf-i gan lain la_^n gyflogawd, /Can dyddaw angau angen dralla MB I 3 172 es neued) /Yn undawd Drindawd, drwy rybuched, /Gan lain loyw addef yn nef drefred GM I 7 139 e_^n rheiddun drugarawg /I Fadawg fad gynnwys /Gan lain yng ngla_^n Baradwys, /Gan engylion gloywon glw GYC VII 42 59 nef ogoned /Y sawl a gaffed ar gyffurf da, /I gan lewenydd y wledd ni dderfydd /Yn nhragywydd rydd rad GYC VII 38 17 /A'u bannau am ben y nifer, /Ac annheilwng lu gan Lusiffer, /Ac yn nha_^l pob sant ei galander, /Ac e GYC VII 41 50 yna, perchen traha trahir gamau, /Ein hardymer gan Lusiffer, bryder bradau. /Oedd gwell myned yn lle ca CBM III 21 49 thr cyrdd a byrdd a barddoni; /Amser y'm cerid gan lyw Ceri, /Caradwy wledig, wladoedd noddi, /Caraswn LlN II 17 12 yr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn LlLl II 16 64 yr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn. /Tremyniad mynydd, manod tew - ni' EW VI 5 46 ! /Gwelais yn llawen (llyw maith - ei derfyn) /Gan Lywelyn ganwaith /Ei gigfrain (cain canymddaith!) /A GM I 9 168 ydd!) /Ac os Duw o nef neu ym cynnydd /Ceinfod gan lywy imi, lawr, i'm hunydd PM V 2 2 Calan hyddfref, tymp dydd yn edwi, /Calaf gan, lloer fan llwrw fynegi, /Cynnwrf yn ebyr, lly_^r yn LlF1 II 3 63 ei erchi: /Gnawd gan ri rwydd ardawch; /Gwaed gan llu ar llafn dwyawch; /Gwae a gawdd llew ac nyw llaw ES I 22 5 l, /Breinawg wyd, bro gadwyd gedawl. /Lleha fi gan llu bedyddiawl, /Na'm lleha yn lle engiriawl, /Na'm CBM IV 18 95 gwallaw o'th law gwallus drefad, /Na'm gollwng gan llu du, digarad CBM IV 3 27 s ca_^r llid fyged lledfegin grawn, /Nid llech gan lluchfar lluchfeirch erchrawn, /Nid lle gan haelder CBM III 3 151 n dra llanw, dra llys Ddinorben, /Llan Llydaw, gan llydwedd wohen, /Llan Bengwern, bennaf daearen, /Lla GM I 9 82 fehyr; /Gwelais yno ym mro yn amrygyr: /Tewi gan llyw a wy_^r o anystyr. /Torred Caerfyrddin yng ngwr CBM III 8 67 ynedd /Ym mherfedd Edeirniawn /Heb wy_^r lladd gan llyw camawn, /Llith beri_"on lluyddion llawn. /Ym my CBM IV 12 2 Im hyfryd yw cymryd cylch /Gan llyw cyfedd, llew cyfwlch; /Marchogwn-i marchogaeth CBM III 8 28 ig yn Ionawr, /A llawer gw_^r gwrdd yng ngawr /Gan Llywelyn, lles cerddawr. /Llawer gw_^r a march ym Ma PM V 24 70 wg. /Boed dy wir ar dir, dormennawg - dyhedd, /Gan mlynedd yn hedd, yn hyddolawg; /Gan ddewis fuchedd r GB II 26 214 /Rhuddaur a dillad, fad ferthidau. /Ni cheffid gan naf na_^g o'i enau, /Ni chaffad gwrtheb namwyn gwyr GB II 26 100 yfel Llanfaes, lle uchel, /Na'r llan yn Llywel gan neb lluydd. /Garthbryngi, bryn Dewi digywilydd, /A BF VII 49 20 fyniawn, /Glew lew o lin Gadwallawn, /Glyw lyw gan nid byw, ba wnawn? /Na_^g a wnaeth angau anghyffred OC II 15 18 eddig. /Dos o Benweddig, boen Ofydd - gennad, /Gan ni'th wna cywilydd; /Dywan ar gynnan gynnydd, /Dywed GB II 26 261 dau. /Ysid hyn ar ei fryn gwyn golau - uchel, /Gan ochel drygoedd drygweithredau: /Mynogi a pherchi a DLlM II 18 23 nghalon yng nghof maith /Mal yd lysg gwynnawn gan oddaith. /Ni tha_"wn, pei byddwn celfydd, /O foli Ma DB VI 35 75 nt: /Achwanegu braint geir Bro Asa; /Ugeinfed, gan rad, hendref ei hendad, /Dug y Berfeddwlad ac nis gw LlLl II 16 1 Gofynnwys nebun (ni bu raen - gan rai /Cyn rhuddaw haearngaen) /Pa was a wisg y lasgae CBM III 17 5 o fuelin oll. /Gwirawd a'm daerawd, a'm daw - gan rebydd /A'm rhybuch o'i wenllaw, /Peniadur cad ced w LlF1 II 3 62 rennydd fy rhwy, nid rhawch - ei erchi: /Gnawd gan ri rwydd ardawch; /Gwaed gan llu ar llafn dwyawch; / IRh VII 30 24 gorffwyll a'm bydd, /Gorffwyf gwedi nwyf rhwyf gan rihydd. /Gorffennais, cerais cer elfydd - Ffyddion, DB VI 33 58 orau rygolled. /Cefais a fynnais cyn ei fyned /Gan Ruffudd o'i fudd, o'i foddha_"ed; /Caffael iddaw nef HF VII 23 9 eurglawr aesawr uswydd holli, /Gw_^r yn rhwym gan rwyf Eryri, /Gw_^r, pai rhydd, fal Rhun fab Beli, /G CBM III 17 22 /Gwirawd a'n gwrthfyn gwrth sy_^r - a lleuad /Gan rwyf rhad rhudd fyhyr, /Am Hirfryn hirfraisg eryr, / LlG VII 27 22 eddgyrn cyfyfed; /Arwydd teg am reg ban rifed /Gan saint braint Brenin Gogoned. /Ar ddehau Mab Duw bo e ES I 16 24 lfydd y'n bydd (bid yn erwan) /Trais Ierusalem gan Syladin. /Ac ail ddirglais trais traw a_^ Dygen /I'm CBM IV 8 43 gwrt Gwallter, /Oedd ffysgiad ffleimiad fflam gan ucher /Yn seithnaid awyr, yn seithwyr se_^r. /Pan ae CBM IV 17 70 tra mesur; /Rhybu Ul Cesar, ceisiasai Fflur /I gan udd Prydain, prid ei hesgur. /Rhybu Fra_^n fab Lly_^ OC II 14 70 wyr yn ffwyr, ffaw ehegyr, /Trai eu dwy aesawr gan un ystyr. /Gorfu gwynt gwaedd fan uch glan glasfyr, GB II 26 266 au /A charu Duw yn drech no phenaethau; /Ysid gan unbyn unbarch dyniolaeth, /Ysid unbennaeth unbenesau PM V 9 34 d clod cludfeirdd dyle, /Yng nghyfrwys gynnwys gan Wawr i'i le GB II 26 29 mil mawr a saith ugaint, /Archafael, caffael gan westeifaint, /Dyrchafwys Dewi Brefi a'i braint. /Ei HF VII 22 8 ws daear o'i fod yng ngharchar, /Aed a'i ca_^r gan wyllon, /Dilwfr, gw_^yth, gweithfuddig ddragon /Digr GB II 26 237 erth eu gwrthwarae, gwyrth a orau: /Cerddasant gan wynt ar hynt angau. /Edewis Padrig drwy ddig ddagrau IRh VII 30 59 /Ys gelwir yn wyrdd rif milfyrdd rydd. /Ys mwy gan y beirdd heirdd bob hirddydd /No phan gant Myrddin m DB VI 31 39 fedd llyfr llefesigion /Nad a_^ gwy_^r Gwynedd gan y gwyllion, /Am fa_^r trwm tramawr goffeion, /Am fod CBM IV 6 300 fo, hael hil Rhun, a unaf, /A'th orchymynnaf gan y Mawr Drugar, /Plaid a ga_^r plant Addaf PM V 10 8 , /Heb bant, moliant milioedd naf, /Heb bannu, gan y pennaf. /Pennaf udd, Gruffudd, graid eryr - Prydai MeiG I 32 32 du camgyfraith, ys dichweithaf: /Cred ddysgaid gan ynaid a naf, /Cred grefydd beunydd, bennaf - ei goga CBM III 8 50 yr ddilyw! /Hawddamawr, Waelest Edwy /A'r llys gan ystlys Dyfrdwy, /A lle teg tebyg i draeth /A wnaeth ga_^n 5 D-2 I 2 40 Cymra_"eg coeth, cyfoeth afrllaw: /Celfydd yd ga_^n clwyr w_^yr Aeddan, cyflafan lew, /Cerdd gyflawnde GM I 9 115 /Dychyrch tir tremud, dychlud anaw; /Diesig yd ga_^n ednan arnaw, /Argoed nwy aswe aserw ynddaw; /Eilwy GM I 9 133 rch glan glaswyn, glwys ei ffrydau. /Diesig yd ga_^n ednan enau /Addawd i'm gwrthrawd, gwrthred gorau. MB I 3 151 e_"ig ar gan, Calan weinydd. /Gnawd gwarchan a ga_^n eu hawenydd, /Yn arfod adwy hwy a orfydd. /Gruffu D-2 I 2 30 yddud, meufedd feddud, molud esmwyth; /Musig a ga_^n mal aur orian, ma_^n wahanwaith. /Gwaith rhaith ry ganaf 7 PM V 1 55 /A mab gwraig: gwrygwys ei bwyllad. /Pwyllaf a ganaf, a genwch, - feirddion: /Ei fawrddawn a geffwch! / CBM IV 10 33 fyddaf, /Awch porth, perthyn yw ataf. /Ateb a ganaf, arganwyf - f'arglwydd, /Erglyw fi can dothwyf! / PhB VI 16 2 gor-yth-iolaf, /Gorfeddawd fy nhafawd, gwawd a ganaf, /Goroer fy nghalon goruch adaf - llys, /Gorug ang CBM IV 6 274 awr trin bu trechaf; /Gwa_^l teilu, ta_^l im a ganaf! /Gwawd yw hon, o'm bron y brwydaf. /Brydau anaraf CBM III 26 48 i tholies fy lles, llyw rhybudd, /Ni tholiaf a ganaf heb gudd, /Ni'm gwnaeth glyw golud goludd - am ana DB VI 29 115 w, y daethost ataf. /Crist a w_^yr, yn llwrw a ganaf, /Na wn am fy rhwyf cwdd wyf, cwdd af. /O mynnwch, DB VI 34 16 w_^r gorau y'i barnaf, /Dadfrawd gwawd gwedi a ganaf. /Neud adwen, i'm prifnen prydaf, /Neud i Dduw mal ganant 1 MeiG I 31 18 wd y trigiant /Yn brydferth gwerth prifgerdd a ganant. /Rhaid i minnau le lwrw meddiant, /Parha_"us bar ganaon 2 DB VI 31 43 eilch, aerfeilch arfogion, /Am fawredd Gwynedd ganaon: /Llywelyn hyddyn, terwyn, tirion, /Gruffudd a Da CBM III 21 196 u gelau yn eu galon: /Tri ergyrwayw glyw, glew ganaon, /Tri eryr ongyr angerddolion, /Tri chyfrin a_^ ganaw 1 CBM III 26 92 Einiawn creulawn, creulanwyd /O lid, a lithiai ganaw llwyd. /Llwyddesid ei fudd ei feirddion, /Llwybr a ganawl 1 EG VI 18 25 igwas dragywyddawl; /Ail gwelais ei drais dros ganawl - Dyfrdwy /Yn y trai tramwy llanw rhwy rhwydd haw gancad 1 D-4 VI 20 46 wys te_"yrn, tew arnad - i'w henw, /Ef henyw o gancad, /Llyw Gwynedd, gwynfydig wlad, /Llwyth lleudir Y ganclawdd 1 PM V 23 166 nofant, /A Rhuddlan yn rhuddlanw amgant, /Rhun ganclawdd adrawdd edrywant, /A Dinbych, gwrthrych gortho ganddudd 1 LlF1 II 1 168 mgelan: /Deon Meirionnydd, elfydd Eilfan, /Duw ganddudd, eu budd parth ag atan! /Dewisais fy ngherdd y ganed 5 ES I 21 3 a ddyfu - ym mhryd /Mapgwas Mair o Iesu. /Mad ganed Ei bronged o'i bru /O freinawl ganmawl gynyddu. /E GYC VII 40 1 Dyw Sul, un hydr gun y ganed - Mab Duw /Ac y doeth i'n gwared; /Braint y saint PM V 1 130 ch Rhyd Nug! /Mab Ywain gyfwyrain gaddug: /Mad ganed, mawr fam a'i hymddug; /Dafydd hael, ei hafal (nid CBM III 3 25 w pruddedd, /Prif obrwy, obryn trugaredd; /Mad ganed o geneddl fonedd /Mawrwledig mawrwlad tyllyedd, /M PM V 19 32 wg freiniawg, enwawg hy_^n, /Mab Iorferth, mad ganed urddyn. /A'th ogyfarchaf, naf ni edfyn - beirdd, / ganedigaeth 1 MG VII 32 57 da, na thraethu da ar dafodau. /Hynny a wnaeth ganedigaeth deg wyneithau /Un Mab Duw gwir, od edrychir ganer 2 CBM III 6 2 Balch ei fugunawr ban lefawr - ei lef, /Pan ganer cyrn cydawr, /Corn Llywelyn lluyddfawr, /Bo_^n ea GYC VII 38 22 trwy synnwyr Ne_^r /Dielwed fydd dyn dydd y'i ganer: /Ef yn fab, yn febyd ofer, /Ef yn was anwastad ga ganfed 1 LlG VII 25 18 au rhiau rhuddwisg ar lled /O gywan amws ar ei ganfed; /Ti freisgaf mab dyn o dir Cred - a wn, /Ym mhri ganfod 3 PM V 26 126 Dy arwydd ech awydd uchod, /Ys argrad i gad ei ganfod. /Canhorthwy gorddwy gorddirod /Can wy_^r Lloegr PM V 26 135 a'th braff ddyofod. /Mal ydd wyt ydd wyf i'th ganfod, /I'th ganmawl ni gannwyf gorfod, /Mor huysgwr gw BF VII 47 14 afas gwas gwayw hynod - amlaen, /Oedd amlwg ei ganfod, /Llyw glyw, glaif anesgymod, /Llew llafngroch, c ganhorthwy 3 CBM IV 16 194 eilwad cynhelwed fwyfwy /Can Gynddelw, cynnelw ganhorthwy. /Can digones Duw ein diflan - ferroes /Yn ei CBM III 12 1 Iorferth aer gannerth, aur ganhorthwy - cyrdd, /Nid cerddawr nyw molwy, /Nid cablaw D-1 I 1 1 Duw yn gymorth, yn nerth, yn borth, yn ganhorthwy /I falch de_"yrn, dinas unbyn, dengyn adwy: / ganhwynawl 1 PM V 1 147 inedd urdd fonedd urddawl; /Bre ganre, geinrad ganhwynawl, /Bro gynnydd ar gynnygn breuawl; /Maith o'th ganhymdaith 5 CBM III 13 26 or, deon orwyraith, /Doeth dewrgoeth, dewrglod ganhymdaith, /Drud aerlud, aerlew yn aerllaith, /Dwys ae CBM III 7 20 uddfoawg faon ni olaith, /Rhad wastad, wystlon ganhymdaith. /Llafn argrad yng nghad, yng nghunllaith, / CBM III 7 16 f, ateb fy ngobaith, /Rhydd wisgoedd Wesgw_^yn ganhymdaith; /Rhudd ongyr Bra_^n fab Lly_^r Llediaith, / CBM III 7 7 /A'i alon ym mhob iaith: /Do_^r ysgor, ysgwyd ganhymdaith, /Tarian yn aerwan, yn eurwaith, /Twrf grug CBM III 30 4 anawdd, llafn adrawdd llaith, /Dygynnelw, dy ganhymdaith. /Trig yn harddfraint saint senedd gyd - eur ganiad 8 PM V 13 6 a rhydid gan eu rhad - boed tau, /A bid Duw yn ganiad, /Hywel, hoywal pob eirchiad, /Hil Cynan hwyl cyn LlF1 II 1 92 su ysy bwyllad - i'm ban /A moli Cadfan gan ei ganiad. /Molawd a ddyrllydd cedwidydd cad, /Iawn yw moli GG II 31 3 nwedd, /A gennyw pob tra trwyddi berfedd, /O'i ganiad, o'i rad, o'i rinwedd - ein llawch, /Llewychedig CBM IV 18 19 erfyn uchaf. /Neud mi a fynnwn, fy Naf, - o'th ganiad, /O'th gariad y'th gredaf; /Neud cennyd, Cerddgly DB VI 30 4 drist drais ddyfniad /A'r llall yn llawen o'i ganiad. /Rhyfeddau rhiau ry-m-swynad, /Rhyfeddaf o'm naf CBM IV 13 6 sent yw ne_^r wenwlad - rwyf /Yn rhodd Duw a'i ganiad, /Trosti nid traws twyll na brad, /Trais nyw llef PM V 28 30 a gw_^yn cymrwyn er dwyn cymrawd - draig /Drwy ganiad y Drindawd, /Ba_^r anwar llachar, llawch gwawd, / CBM IV 18 35 red arnaf, /Gwedi treiglaw byd, budd arnaf. /O ganiad y Tad te_"yrneiddiaf /A'r Mab a'r Ysbryd, glendyd ganlid 3 PM V 8 20 di, gyrraf wrid /I'th ddeurudd i'th ddewrwarth ganlid, /A glywo dy w_^yr wy erlid, /A'th orwyr, i'm lla BF VII 52 35 uoedd afar, /Gw_^r oedd anysgafn ysgar - a_^'i ganlid, /Gw_^r a'm gwnaeth edlid, gofid gofar. /Gw_^r a IRh VII 29 16 nnid - gwyrdd, /Mynychsathr milfyrdd milfeirdd ganlid. /Morwyn a welais mor drybelid, /Mireingall o ba ganlyn 3 GRh II 28 51 llofiad aur melyn, /No'th fa_^r, fawredd ga_^r ganlyn, /Ba_^r sy ar ddaear o ddyn. /Dyn wyd galon rwyd, GC VI 21 7 /Nas gwy_^l neb er gofyn. /Dolur adrawdd gawdd ganlyn, /Difancoll dygn hirgoll dyn. /Y dyn a ddycych o PM V 19 18 lon. Dy elyn - gwae ef! /Gwaedd a gwlad neu'th ganlyn, /Peth o'th oed, athwyd wy derfyn /Pymthengwaith, ganllaith 1 LlF2 VI 10 70 ardaith - arnaw, /Wrth wy_^n ei ganllaw ni bu ganllaith: /Ca_"in yng nghyfrin ag anghyfraith, /Caeedig ganllaw 9 CBM III 26 112 n, /Blaidd blaengar, ba_^r dyar dyrwn, /Beirdd ganllaw, bardd iddaw oeddwn! /I'm pwyllad am braffgad br CBM III 24 87 'm doeth anaw, /Delw ydd oeddwn fardd i feirdd ganllaw, /Canlles a'm rhoddes rhuddaur wallaw; /Delw yd LlLl II 16 45 a'r gwa_^n anghyfarch? /Ysef yw hwnnw honnaid ganllaw - draws /Dra safo Duw ganthaw; /Gwy_^r orfod gwr EW VI 2 5 n ganllaw, /Tey_"rnas, addas iddaw! /Iddaw, lu ganllaw, geinllyw hyfag - cyrdd, /Cerddorion ofanag, /Rh CBM III 13 16 ileddf, ddiludd gyfarwaith, /Glew difraw, glyw ganllaw gunllaith. /Brys yng ngwrys, yn efnys ofnwraith, MeiG I 31 13 fydd ein gwarant, /A Mihangel deg, dygant - yn ganllaw /I'r canllu o'r difant. /Crefyddwyr, credu rywna LlF2 VI 10 70 De_"ws ddewis ardaith - arnaw, /Wrth wy_^n ei ganllaw ni bu ganllaith: /Ca_"in yng nghyfrin ag anghyfr EW VI 2 3 , /Pa_^r enwawg pair anaw; /Tey_"rnedd de_"yrn ganllaw, /Tey_"rnas, addas iddaw! /Iddaw, lu ganllaw, ge LlG VII 26 1 Ysid in arglwydd, eurgledd ganllaw, /Ys hawdd ei gynnelw, arddelw urddaw; /Ys da ei ganmawl 10 PM V 1 170 rdd engiriawl, /Mau dud io_^r, a'th go_^r a'th ganmawl, /Boed tau, ben rhiau, bodd nefawl - Ddofydd, /B IRh VII 30 3 O garu nwyf llu neud lliaws dydd; /Hawl hyfawl ganmawl ganmwy beunydd, /Hawdd fu ei charu o'i chaer new CBM IV 9 87 /Cymwy cad, cas wenwyn, /Cyrdd waddawl, cerdd ganmawl ganmwyn, /Ced gyfred gyfri_"au gadwyn, /Cadair c ES I 21 4 esu. /Mad ganed Ei bronged o'i bru /O freinawl ganmawl gynyddu. /Ef yn llwyr a'n gw_^yr, Ef gorfu, /Ef PM V 14 28 'm dwg meirch mygrfawr, dyrawr, dyre, /Ar hwyl ganmawl hawl, ar haul orne. /Caeroedd Gwenlli_"ant Gwyn GYC VII 36 21 ifanw a_^ Duw /A'm edewis hebddaw; /Ys mau ei ganmawl heb dawl, heb daw, /Ys mau, fyth bellach, ei fai EW VI 2 11 gyflwyn, beirdd gyfles; /Dyn a'i mawl, llwyr ganmawl lles, /Dawn i'm rhwyf, Duw a'i rhoddes. /Rhoddes PM V 26 136 yofod. /Mal ydd wyt ydd wyf i'th ganfod, /I'th ganmawl ni gannwyf gorfod, /Mor huysgwr gw_^r yn gorfod ES I 22 25 rglywed Gwawr nyfed nefawl: /Tu y bwyf y bo Dy ganmawl, /Tud Ysbryd ein Tad ysbrydawl GYC VII 39 31 cael cyfeillon, /Mihangel, Gabriel, gobrwyon - ganmawl, /Ysbrydawl gedawl gydymdeithon. /I reol dethol ganmil 1 GYC VII 40 78 nau, /Yr oedd yn berwi, wb o'r peiriau! /Saith ganmil beiriaid o eneidiau, /A berau hirddrwg a phob ei ganmlwydd 1 PM V 22 33 phall, /Ni phell tyn rhiain rhag a garwy. /Yn ganmlwydd yn rhwydd yn rhwy - ar Gymru, /A'th gymryd yn ganmwy 1 IRh VII 30 3 wyf llu neud lliaws dydd; /Hawl hyfawl ganmawl ganmwy beunydd, /Hawdd fu ei charu o'i chaer newydd. /Hw ganmwyn 1 CBM IV 9 87 cad, cas wenwyn, /Cyrdd waddawl, cerdd ganmawl ganmwyn, /Ced gyfred gyfri_"au gadwyn, /Cadair co_^r, ca gannaf 1 ES I 24 37 _^yth, gwaethaf syberwyd. /Galwaf, fy Naf, can gannaf gennyt: /Rhygelwir difro pob dyfryd. /Ny bydd dad gannaid 2 GYC VII 40 111 ll erbyn angau. /Mihangel i'n rhaid a Mair wen gannaid /A fo derbyniaid i'n heneidiau. /Archwn i'r Drin CBM III 5 31 Rhwy gennyf gennyd, er nad ydwyf, /Cadr amnaid gannaid, ged ath iolwyf. /Can ni wnei-di erof, er a ganw gannelw 1 CBM III 21 109 /A beiddiad, bleiniad, a blaidd neges. /Beirdd gannelw gannerth, berth rhyborthes, /Yn amwyn Ednob, edn gannerth 9 CBM III 12 1 Iorferth aer gannerth, aur ganhorthwy - cyrdd, /Nid cerddawr nyw molw CBM III 21 109 iad, bleiniad, a blaidd neges. /Beirdd gannelw gannerth, berth rhyborthes, /Yn amwyn Ednob, ednaint ar BF VII 56 20 ddraig, bena_'ig berth, /Oedd ced gynnydd, cad gannerth. /Cad gannerth mawrwerth, mor wae - y'm digiwyd PM V 26 140 anghydfod. /Caniad Duw, ys diau ei fod /I'th gannerth cyn darmerth darfod. /Can-nid oes yma amfod - i PM V 17 36 g Brydain, ei bryd a'i nerth /A'i deall, guall gannerth. /Cynhorthwy dragon, draig hirlwys - filwr, /A' CBM III 12 44 , /Gweilchlyw glyw, glewdraws eryr, /Gwalchlan gannerth, gwalchnerth gwy_^r. /Gw_^r yng ngawr dyrawr, d PM V 28 21 rth, /Ysgemydd, tewdor Iorferth. /Iorferth gad gannerth gyd gynnor, - cynran, /Cynrhaul aur a phorffor, GYC VII 38 32 , /Ef yn wan druan lawdryfer - heb nerth, /Heb gannerth, heb gnifer; /Llwyd ei ben, pan henyw ei falchd BF VII 56 21 g berth, /Oedd ced gynnydd, cad gannerth. /Cad gannerth mawrwerth, mor wae - y'm digiwyd! /Ni'm gad dei gannwyf 1 PM V 26 136 ydd wyt ydd wyf i'th ganfod, /I'th ganmawl ni gannwyf gorfod, /Mor huysgwr gw_^r yn gorfod - ar bawb, gannwyll 3 GM I 14 31 ydd cerdd-dwyll. /Credaf Grist nefoedd (neuedd gannwyll) /Cain fedydd fy Nuw yn niw Ystwyll. /Ystwyll y IRh VII 30 46 Gwynllad fad fagiad fegidydd - pobloedd, /Gwen gannwyll llysoedd a lluosydd; /Gwanlleddf ddeddf, didawl CBM III 4 6 ynych ymanfon dygn gofion dig /I rof a rhiain, gannwyll rhyfig, /Mel ydd wyf yn celu calon ysig: /Ni ma gano 1 PhB VI 11 14 ew yn llurig eurdo, /Brenin feirdd breiniawl a gano. /Gorwerdd ton tuedd Porth Gwyddno, /Garw ei llen a ganoligion 1 CBM III 3 214 ydd rhagorfeirch gleision /Gleisiaid liw, glas ganoligion, /(Mau dedfryd maint gwryd gwron) /Mal y gwna ganon 1 CBM III 11 8 ynhaliaf; /O gerddau bleiddiau blaengwriaf, /O ganon cerddorion canaf. /Canaon Selyf, seirff cadau - Me ganre 1 PM V 1 147 'th iawl /Brenhinedd urdd fonedd urddawl; /Bre ganre, geinrad ganhwynawl, /Bro gynnydd ar gynnygn breua ganrhed 2 GM I 14 88 hywir gred, /Yng nghrefydd, yn ffydd, yn ffaw ganrhed, /I'm dyddwyn o'm Duw i'm dylyed /O gadwent pres PM V 26 114 nt y Tri, yn nheced - Addaf, /Neud addwyf y'th ganrhed! /Rhun gymrawd, Gymru ofyged, /Rhyn wryd, llyw gant 9 OC II 14 106 gwelais irddant: /Ardwy Goronwy oedd gwaith i gant. /Cedwyr cyfarfaeth ydd ymwnaethant, /Cad ymerbynia GM I 11 70 hyd barth Rhufain. /Dy-s-gweddwn! Gwelsant ar gant celain /Am draeth Edrywy adrywedd brain. /Erbynned GYC VII 40 30 th wers cyman gla_^n cyn gloes angau - crog /A gant Crist a_^'i enau. /Ystyrient pum oes byd yn fodfadd PM V 23 194 rhwyf y'm doniant, /O bob rhyw y'm rhodded yn gant: /Cyd archwyf i'm llyw y lloergant - yn rhodd, /Ef MG VII 32 42 dysgau), /I'r ty_^ ydd a_^nt, heb ddo_^r, heb gant, gwynnawg ddrysau; /Y Mab ydoedd a anydoedd dan ei CBM III 21 6 ydd iawn /I ganu marwnad i Gadwallawn /Mal pan gant Morfran marwnad Einiawn. /Neu'm bu, o'm caru can u IRh VII 30 60 mwy gan y beirdd heirdd bob hirddydd /No phan gant Myrddin mawrddysg Gwenddydd, /Maith arwyrain cain c LlN II 17 6 Goddau budd, gwyddiad fy lles, /Gwyddant negyf gant neges, /Ni eill gwaedd awel goddiwes - llyfngwn, / LlF1 II 4 44 awdd rhag cawdd coddiant: /Nid oes neb yn y bu gant. /Ni bu ddi'i gyflu ddygyfludd - am rodd, /Am rwydd gantref 1 PB VII 19 24 th [] /Hywydd [] gyflwydd gyfles - fu [] /Gwae gantref a'i colles gantwysg 1 PM V 14 25 en ar ddyn rhy-ddwyn fy ngne. /Neur ddug Wysg, gantwysg gan ei godre, /Dolydd Caerlli_"on ddail lliaws ganthaw 10 DB VI 24 14 Duw a'i dyrydd yn eiddaw /A Mab Duw a'i dwg i ganthaw /A Mab Duw Ddyddbrawd a ddaw - i'w brofi, /Beth CBM IV 6 72 /Cathlau clau, cerddau caw. /Carwedros cafas i ganthaw /Cadarn da_^n, gwa_^n trywan trwyddaw, /Camp rha DB VI 24 20 aid dewisaw - a wnaf, /Ef dewisaf Naf, nawdd i ganthaw! /Diddestl oedd eu lle llu wrth sylliaw /Dydd y LlG VII 26 35 d cad, cedeirn orddwyaw, /Dawn ysydd yn sefyll ganthaw, /Duw o nef a fo nerth iddaw CBM III 24 66 wrth edrifaw /Rhodd a gefais, o'i fodd, o fudd ganthaw; /Eryr glyw glewaf, neuaf na ddaw, /Erlid a beri GM I 10 12 dw Rhodri, nid rheidus wrthyf, /Nid gwerthfawr ganthaw fi; /Ni'm gwna o neb tra trosi /Trosof ir gof ar LlLl II 16 46 yw hwnnw honnaid ganllaw - draws /Dra safo Duw ganthaw; /Gwy_^r orfod gwrddglod gludaw, /Gw_^r rhag gwe CBM IV 8 21 llary llawroddiad llad a llwyrder; /Llonydd yw ganthaw heiliaw haelder, /Hil Gruffudd, hael udd hawl dd GYC VII 36 38 mor wyf drist drostaw /(Arglwydd gwir gwared i ganthaw) /O gleddyfawd trwm tramgwydd arnaw, /O gleddyfa GYC VII 36 99 edeifnaw, /Pen tey_"rnaidd, flaidd flaengar, ganthaw: /Pen tey_"rnedd nef, Ei nawdd arnaw! /Gwynde_"y ganthudd 3 CBM IV 6 13 graid gryd lofrudd, /Brwysg a na_^d o gad oedd ganthudd, /Brwydr a chrwydr a chryd arnaddudd, /Brwyngwy DB VI 29 83 fawr ei fudd, /Gwy_^r oedd wy_^r, oedd orddyfn ganthudd, /Gw_^yth oedd lwyth, o'i laith ni atgudd, /Gwa GM I 9 53 hud wyf llofrudd! /Ac ysymy dystion a'm testun ganthudd /O esillydd Cynan, Coeling ddadannudd, /Ac er b ganu 4 DB VI 30 8 id rhyfedd, cyd bwyf, o'm rhifiad, /Gynefin ar ganu marwnad. /Ceintum hon dra bron, braidd ym mywad, /U CBM III 21 5 ar eigiawn, /Yn awdur llafur lleferydd iawn /I ganu marwnad i Gadwallawn /Mal pan gant Morfran marwnad DB VI 25 5 f cyflychwin, /Cyflawn o awen awydd Fyrddin /I ganu moliant mal Aneirin - gynt /Dydd y cant `Ododdin', GB II 25 3 nerth i'm cynyddu, /Cynnair o'm cadair, cadarn ganu - Rhys: /Cymry wry_^s ysbys, ysbyd weddu, /Cynwan c ganuau 1 MG VII 32 26 a_^ diolchau, /Llewenydd mawr a llawer gawr o ganuau: /`I Dduw gloria, pax in terra i'n terfynau, /He ganwaith 7 CBM III 13 60 onawd handid fy ngobaith, /Ohonaf hanbych well ganwaith LlF2 VI 10 60 ti bwyf gydymddaith, /A thithau, Beryf, gennyf ganwaith. /A minnau, bwyf tau, bwyf taith - ddiarswyd, / EW VI 5 46 n llawen (llyw maith - ei derfyn) /Gan Lywelyn ganwaith /Ei gigfrain (cain canymddaith!) /A'i lu o led GRh II 27 8 uliaw, drin wosbaith, /Enw bell, hanbych gwell ganwaith. /Ganwaith mal unwaith enw bell - ohanawd, /Hen PhB VI 12 28 ardd fu_^m it, trimud dremynt, /A chedymddaith ganwaith gynt. /Cyntaf achubaf Echel fraint - rhag ba_^r CBM III 7 2 f i'm Rhi rhad wobaith, /Cyfarchaf, cyferchais ganwaith, /I brofi prydu o'm prifiaith - eurgerdd /I'm h GRh II 27 9 wosbaith, /Enw bell, hanbych gwell ganwaith. /Ganwaith mal unwaith enw bell - ohanawd, /Henefydd Bro H ganwyf 9 DB VI 29 67 /Llwrw y gwn gwenwawd brydestau, /Llary rwyf a ganwyf a_^'m genau, /Llew biwyf, Llywelyn biau /Llyw Gwy CBM III 1 30 ngwrddfar ar fy ngwrddfan - rwyf, /Canwyf - py ganwyf? - catglwyf cludfan: /Canaf can caraf (can wyf gw DB VI 26 39 lly, - fy naf, /Nid ef it lesaf o'm dilysy. /A ganwyf, dy geiniaid a'i cny, /A genais a genir wedy. /Ae CBM III 5 38 ryd na'th welwyf, /Nid er ceisiaw ta_^l tros a ganwyf. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di fyned /(Gorthr DB VI 27 45 i raid a warawd wy_^r yn hywydd. /Rhydd fydd a ganwyf, i'm rhwyf boed rhwydd /Rhan o deg addef nef yn e CBM III 3 11 rodd, gyhydedd, /Areilreg, eildeg dryganedd /A ganwyf i'm rhwyf o'm rhagwedd: /Rhagorfan rhad, rhan rha DB VI 26 30 ; /Trais arnaf, fy naf, ni edy /Tros y gerdd a ganwyf ity; /Y mawr udd rhwyddfawr, o'm rhodd y, /Nid mw CBM III 5 32 id, ged ath iolwyf. /Can ni wnei-di erof, er a ganwyf, /Na wna fi, feinwen, fal na hunwyf, /Ni'th wnaf CBM IV 9 208 gon fardd, dragon falch fyddyn, /Dragonawl dra ganwyf o ddyn. /Canaf wawd i'r priawd a'i pryn, /Prif ar ganymddaith 1 LlG VII 24 105 Duw yn dragywydd! /Terfysg aerllew glew, glod ganymddaith, /Twrf toredwynt mawr uch mo_^r diffaith; /T gar 1 GB II 26 52 Dewi, dau odidawg, /Dodyssant-hwy eu gwar dan gar Cynawg; /Dau ychen Dewi, ardderchawg - oeddynt, /Dau ga_^r 33 GB II 26 54 ; /Dau ychen Dewi, ardderchawg - oeddynt, /Dau ga_^r a gerddynt yn gydbreiniawg /I hebrwng anrheg yn rh BF VII 52 7 y mae godrig dig dilafar! /Collais a gerais o ga_^r - ac arglwydd, /Erglyw eu tramgwydd, trymgwyn anwa EW VI 1 18 oryw fy llyw llafn greulawn - fal gw_^r /Ar ei ga_^r a'i estrawn; /Peryf hael o hil Merfyniawn, /Prudd LlF1 II 5 55 Rhag arynaig Brawd braw fi, /Ar a gollo pawb o ga_^r /Ar wyneb daear dybi. /Ail ddydd cyn no dydd dilyw CBM IV 16 76 . /Mwy yd ga_^r Gwawr gwy_^r gwrdaaeth /Nog yd ga_^r ca_^r cerdd cybyddiaeth; /Llai yd ga_^r llafar no LlF2 VI 10 82 a'n ca_^r yn wa_^r ac a'n harbed - etwa /Ac ni ga_^r draha, drahy weithred, /Ac ni gais na thrais na th LlF1 II 3 12 ch: /Diriaid ni hawdd baid heddwch; /Dedwydd a ga_^r ddadolwch. /Caraf-i neirthiad naf a nertho - fy nu GYC VII 40 61 /Gwae leidr a'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae a ga_^r ddaear yn rhy ddiau, /Gwae a dreulio'n ofer ei ams CBM IV 5 110 s Rhys ffynhonnwys, ffynedig, hygar, /Gwa_^r i ga_^r ei gynnwys, /Gw_^r yn gware a_^ Lloegrwys, /Gwalch CBM IV 17 24 Celi cyn neithiawr - daear, /Gw_^yl Drugar, Dy ga_^r fo Dy gerddawr; /Ced gwypwyf heddiw hawddfod uch EG VI 18 52 au gwy_^r yn dyrain, /Gwenwyn a gwanar ei ddau ga_^r gain. /A_^'i lyw cyferyw (cyfwyrain - a thrin) /A GM I 11 84 ag hwyedig, /Yn rhiedd Gwynedd gwynfydig, /Yn ga_^r gan Ddofydd yn Ei gerennydd, /Yn dragywydd anhrang GRh II 28 51 r, /Wallofiad aur melyn, /No'th fa_^r, fawredd ga_^r ganlyn, /Ba_^r sy ar ddaear o ddyn. /Dyn wyd galon DB VI 27 75 , /Am drosedd Gwynedd a'i harfeddyd, /Am draws ga_^r gwanar, gwenwynfryd - Prydain, /Am draws w_^yr Owa CBM IV 16 75 eledigaeth, /Gweladwy gwelidor ynaeth. /Mwy yd ga_^r Gwawr gwy_^r gwrdaaeth /Nog yd ga_^r ca_^r cerdd c PB VII 9 14 raidd. /Gw_^r yw fy llyw gorllawen, /Gwy_^r a ga_^r gwawr trydar trin, /Gwrdd yn rhyfel a_^'i elyn, /G PB VII 17 5 , /Gloyw deigr am w_^r glew, digrif. /Digrif a ga_^r (gwaywbar gwaed), /Fleddynt Flaidd, trais tra adwy HOG II 9 2 Caraf-i gaer wenglaer o du gwenlan, /Myn yd ga_^r gwyldeg gweled gwylan. /Yd garwn-i fyned (cyni'm c CBM III 3 44 redd. /Ceritor fy ngherdd yng nghyntedd /Yn yd ga_^r gwy_^r gwanar gwinwledd, /Caraf-i lan a'r lle_^n g CBM III 21 149 /Rhyddognais fawrgerdd am ei fawrged, /Mawrgor ga_^r llachar, Llachau gyfred. /Gan fawrdraws arglwydd SB II 22 27 th, /Neud Cymru cymriw ei chyfiaith. /Cyfiaith ga_^r llachar, lluch ryfyg - Arthur, /Gosgordd ddo_^r am CBM IV 16 77 Nog yd ga_^r ca_^r cerdd cybyddiaeth; /Llai yd ga_^r llafar no llawfaeth, /Mwy yd ga_^r llawrydd no lla CBM IV 16 78 ; /Llai yd ga_^r llafar no llawfaeth, /Mwy yd ga_^r llawrydd no llawgaeth! /Llewenydd llu nef, llawena EG VI 18 13 dd i wrth lys Rheidiawl. /Gwelais (a gerais ni ga_^r mantawl) /Gwelygordd Lleisiawn llysoedd gweddawl: CBM III 15 24 o'i gynghlwyf, /A_^'r Gorau ydd ymgyrwyf, /Am ga_^r naid afar neud wyf. /Nid wyf ddiletgynt am ddiletg ES I 15 13 /Cyfri llu, llydan o bennaeth. /Cyfreithgar ni ga_^r negyfiaeth - cyfrau, /Cyfryw saint yn ei lywedyddi CBM III 7 22 rad yng nghad, yng nghunllaith, /Llafn gwyar a ga_^r o gydwaith, /Llaw esgud dan ysgwyd galchfraith, / PB VII 19 16 wys ei alar, /Llew traws, ni wneid trais a_^'i ga_^r. /Oedd carannawg walch, weilch gylchyn - yn llu /Y CBM IV 6 301 /A'th orchymynnaf gan y Mawr Drugar, /Plaid a ga_^r plant Addaf DB VI 29 92 /Gwa_^n an rheg an rhaith heb rybudd, /Gwanar ga_^r, trimud fa_^r, trymrudd, /Gwenwyn gw_^yn gennyf ni MeiG I 30 38 arwr, i'r a'i mynno - gwa_^r, /Cynghorfynt ni ga_^r wrth a'i caro. /Caru im y dim, a'm digaplo, /Caria PM V 23 18 hylwydd, hylafar, /Yn ddidanc ei gyfranc a_^'i ga_^r. /Yn Aberconwy cain ddaffar - fy llyw, /Llywelyn a CBM IV 16 20 nyw lludd cyfarwar, /Llu gwynion, gwynfydig a ga_^r. /Yn huenydd nawdd, yn huanaw nef /Bwyf addef addf garaf 8 DB VI 32 5 wr a'i llwng. /Llyngfawr daear awr derfyn, - a garaf, /A gerais ei chanlyn; /Neud eddwyf yn oer dyddyn, LlF1 II 2 38 Powys, peues tecaf, /Ar Fadawg mynawg, myn yd garaf; /A nu neud ethyw llyw glyw glewaf - yn nhrin, /Ar DB VI 29 110 Llundain arnaf, /Mor llwyr ca_^r-gw_^yn am a garaf. /Cyd a_^ dragon byd o byddaf, /Trugar hael, pa hw CBM IV 5 18 /Gwalch gwaedrwyf, hynwyf, unig - a gerais, /A garaf ei edmig, /Blawdd blaen, bleiniad gwyrennig, /Blai LlF1 II 2 11 ored, trwydded treiddaf. /Treiddais a gerais a garaf - hefyd: /Hawdd ei fyd ei bryd a bryderaf, /Hawdd ES I 16 31 d amdwll aw_^yr, neud hwyr hinon. /Gallaf y'th garaf i'th gaer urdden, /Gelli it pob defnydd, froydd Fr DB VI 29 108 yd goffe_"ir a goffaaf, /Mor lle im alar am a garaf, /Mor llwyr y lladdawdd Llundain arnaf, /Mor llwyr PM V 10 99 w gwlad - a gwy_^r, /Wyf gorwag amdanad; /A'th garaf - wyf digarad; /A'th garo, ddewr, Dduw dy Dad garai 1 BF VII 50 20 f: /Gwrawl Lywelyn, gwraf - o Gymro, /Gw_^r ni garai ffo i'r ffordd nesaf. /Gw_^r gwrdd yn cyrchu llu Garannawg 1 CBM IV 5 92 balch, bwlch ei rodawg, /Gwrfaint gwrddfraint Garannawg. /Llas Morgant mur gawr, llasar wawr - wanar, garant 1 MeiG I 31 5 noddfa yn geugant; /Duw breiniawg a brynwys Ei garant /O'r poenau a'r pechawd a wnaethant. /Plant Addaf Garawn 1 GB II 26 144 o_"eg /Ac Iwerddon dirion, dir Gwyddeleg!): /O Garawn gan iawn, gan eho_"eg, /Hyd ar Dywi, afon firain Garawys 2 GM I 7 136 llas Duw draig Powys, /Crai ddychryn, ddechrau Garawys, /As rhoddwy fy Rhe_^n rheiddun drugarawg /I Fad ES I 24 6 thristyd. /Gw_^r darpar i'u dirprwy, llu byd, /Garawys cymerth pwys penyd. /Dirfawr fu, o feddwl, unpry garchar 6 ES I 24 32 n, wern weglyd, /O gyffro daear, o gyffryd, /O garchar anghlaear anghlyd. /Aml syrthasant blant o'i ble CBM III 3 21 /Gorpu nef yn Eifionydd dudedd. /Mad gyrchawdd garchar alltudedd, /Cyrch cyflawn cyfle difro_"edd, /Mad ES I 24 27 n gweryd /[ ]Argleidriad, Fab rhad, rhyhyd - o garchar, /Bu Ef a gyrchwys Ei arfeddyd. /Dug Mab Duw o d CBM IV 16 30 awr gyfawr gyfysgar, /Cyn no'm dwyn i'm diwedd garchar, /Cyn oergawdd anghlawdd anghlaear - yng ngwasg PM V 10 64 wyr yng ngofid, /Och ar ni llas yn llid, /I'th garchar dolur delid. /Delis Gruffudd mawr a maon - Pryda CBM IV 18 51 trefred, /O anghyffred gadw, o gadarn alar, /O garchar esgar pan ysgared. /Ac Ef yw ein Llyw, ein llwyr garcharawr 2 OC II 14 111 r, llosged caer geir mo_^r-lliant. /Mwynfawr a garcharawr a gyrchasant: /Meurig fab Gruffudd, grym daro CBM IV 17 18 awn dawn diburawr, /Porth i'm gwawd tafawd, Dy garcharawr. /Berth gyfoeth llwyrddoeth llewychawd beuny garcharorion 1 CBM III 3 217 wnaeth mechde_"yrn haelon /Meirch ar geirch yn garcharorion, /Maith gerdded, mygr gydred geidrion. /Ym gardawd 2 EGM I 28 10 dyfryd, eu difrawd - a wneir, /Ar ni wne_^l Ei gardawd. /Edifeiriawg da, Duw a'u cymerawd, /A dynion gw MB I 3 3 rhydd Ei folawd, /Rex rhadau wrno, rhy-n-bo-ni gardawd, /Rheg rhy-d-eirifam yn rhan Drindawd. /Pan ddyf gardodau 1 GYC VII 40 41 so i bob trosedd gorau, /I foli'r Drindod drwy gardodau, /I garu Mab Duw yn ei wiw gaerau, /I gadw brai gardd 3 CBM IV 5 34 n gynfaran, Gynfelyn - angerdd, /Angudd gerdd, gardd elyn, /Aer derfysg am ei derfyn, /Arfaeth haelonae MG VII 33 20 yw, rewinddrych - fyned, /Un fyged gerdded a_^ gardd fresych. /Ceisaid gythreulaid a gythruddych, /Cas LlF1 II 1 154 wdd yn ymroddi - a_^ bardd /A gwy_^r hardd heb gardd, heb galedi, /Ac eurgrawn a dawn a daioni, /Ac eur garddgudd 1 LlF1 II 4 49 waywrudd, /Tad maeth myged Maredudd. /Maredudd garddgudd, gerddgor - gynifiad /A fu dad i dud io_^r. /N Garddun 1 CBM III 3 17 fer nadredd /Praff wiber wibiad amrysedd: /Mab Garddun arddunig fawredd, /Maboliaeth arfoliaeth waredd, garedd 2 ES I 23 29 Dduw ar ein buchedd. /Pechu yr ddigonsam o gam garedd: /Amgyrwyf, Drindawd, Dy drugaredd! /Mesur a ddod LlF2 VI 10 88 d. /Eiriolaf-i ar Fair fy eirioled, /Er ei dwy garedd na'm digared: /Yr awr y safwyf, safed - i'm cymor gareddau 1 MeiG I 33 40 yd ffryd a ffrwythau. /Diffrwythwyd daear drwy gareddau - dyn; /Dinam bwyad, Duw a'i gorau. /Gorau gwar gariad 5 GYC VII 40 65 archaf i'm Tad, Ysbryd a Mab Rhad /Ran o'i wir gariad, fal y'm gorau. /Cyn isgell meddrawd, ysgar a_^'m EGM I 26 22 gall ddyall ddogni, /Gwraig nid oeddwn-i frad gariad genthi. /Gweryd rhudd a'i tudd wedi tewi, /Gwael MeiG I 30 29 , /Didwyll ei bwyll, a'i cyrbwyllo! /Difrad Ei gariad yn yd garo, /Dinam ogoned i'r a'i creto. /Duw Cre BF VII 46 26 arth ag atad, - Rys, /O'm tafawd ysbys oesbell gariad; /Ys bo dy orffen, gymen geimiad, /(Ys bych nefaw CBM IV 18 20 Neud mi a fynnwn, fy Naf, - o'th ganiad, /O'th gariad y'th gredaf; /Neud cennyd, Cerddglyd, cynhelwaf, garnau 1 LlG VII 24 131 r eang eofn fyddinau; /Llyw yw, hyd Gernyw aed garnau - ei feirch! /Lliaws a'i cyfairch, cyfaillt nid g Garnywyllawn 1 DB VI 35 51 d Tywi tew ei haerfa; /Wythfed hynt greulawn i Garnywyllawn, /O Geredigiawn y'i dug yna. /Nawfed Fryche garo 7 GB II 26 41 nad ofnawg /Ar drugaredd Duw, ar Drugarawg. /A garo Dewi, da diffreidiawg, /A gaho a'e caro fal caradaw GB II 26 47 diofredawg, /Cared efferen le_^n lawerawg; /A garo Dewi, da gymydawg, /Cared ymwared ag ynghenawg; /A GB II 26 45 fid, /Na chared na llid na lleidr difiawg; /A garo Dewi diofredawg, /Cared efferen le_^n lawerawg; /A GB II 26 43 iffreidiawg, /A gaho a'e caro fal caradawg. /A garo Dewi fal deueiriawg - na fid, /Na chared na llid na GB II 26 49 , da gymydawg, /Cared ymwared ag ynghenawg; /A garo Dewi fal difuddiawg - doeth, /Rhy'i gelwir ef yn go MeiG I 30 29 bwyll, a'i cyrbwyllo! /Difrad Ei gariad yn yd garo, /Dinam ogoned i'r a'i creto. /Duw Creawdr, Llywiaw PM V 10 100 rwag amdanad; /A'th garaf - wyf digarad; /A'th garo, ddewr, Dduw dy Dad garreg 2 EW VI 1 14 wyf rhwydd ofeg - Mordaf, /Rhwysg mawrdon wrth garreg; /Gweilch beilch balchddawn rhwyddlawn reg, /Gwal DB VI 35 40 al cynt ar ael y dyffrynt /Ar ail hynt gerrynt Garreg Hofa. /Trydedd hynt ydd aeth, drud fu ei arfaeth, gartref 1 BF VII 49 14 falch (trais anoddef - rhwy) /Rhy-ddug Duw o'i gartref, /Arddelw ceinffyrdd cyrdd cyflef: /Urddedig Wle gartrefrwydd 1 DB VI 27 37 echwng teg heb atregrwydd, /Wedi addef teg ar gartrefrwydd, /Wedi tynnu Lloegr i'w llawn orchwydd, /We garthan 9 CBM III 20 14 wryd diogel diogan - ffysgiad /Yn ffysgiaw biw garthan, /Aerfa fawr aerwawr eurwan, /Eurwalch balch, bo OC II 14 50 pelydr gwedi penwan, /Trylwyn yn amwyn am fiw garthan. /Ciglau ym Maelawr gawr fawr fuan /A garw ddisg LlLl II 16 49 r rhag gwerin Dysiliaw. /Ysef a'u herly, arlwy garthan - ddyn, /Llywelyn gwawdwyn gwa_^n, /Gwy_^r eryr PM V 9 16 lais-i rwyf Cemais camre - ysgaelan, /Yn amwyn garthan gyrth ei dandde. /Moli haelder ne_^r nid anghyfl CBM III 10 65 ilchiawn giwed. /Deuddegfed amgen am geinwiw - garthan, /Gyrth yn gwa_^n rhag gwaedfriw, /Hydr eu gwir CBM IV 5 115 ei baladr, /Gwaladr cadr yn cadw rhiw, /Gwa_^n garthan, gyrth yn ymliw, /Gwa_^n wrth wa_^n, gwaedluman PM V 24 46 /A rhagod, ben clod claer ysgwydawg, /Esgudwan garthan is Garthynnawg, /Gwaed am draed o drin, a gwaedl CBM III 10 52 m gorf, am gyfrdan, /Llafroddion, llofruddiaid garthan. /Nawfed eu rhifed, rhuddwedd - yng nghyfranc /C ES I 18 11 , /Llary Ednyfed Fychan; /Oedd ban gawr am ben garthan /Pan gafas aerwas eurwan. /Erwan im galar galan Garthbryngi 1 GB II 26 101 e uchel, /Na'r llan yn Llywel gan neb lluydd. /Garthbryngi, bryn Dewi digywilydd, /A Thrallwng Cynfyn c Garthynnawg 1 PM V 24 46 ben clod claer ysgwydawg, /Esgudwan garthan is Garthynnawg, /Gwaed am draed o drin, a gwaedlid la_"in, garu 9 GM I 13 3 dwfr yn y dyfrlle. /Cyfar warag wyf at gywir garu /Ac afar gyfwyre. /Cennyn can ein Duw, neud de, /Cy LlF1 II 1 5 /Awdl deg dynghedfen, amgen ymgred. /Amgyrwyf garu canu canrhed, /Can am rhoddes fy Rhe_^n rheg eiddun ES I 17 31 . /Trugaredd a'th fo o'th feinin - gaerwedd /O garu Duw Ddewin! /Llywelyn, hyddyn, haedd amar - cywlad, EGM I 27 73 /Gwedi dwyn gorfynt wrth y gorau, /Gwedi gwydn garu llu a_^ llyau /A lliaws achaws ucheneidiau, /Gwedi GYC VII 40 6 rosedd gorau: /I guriaw gorwisg y gruddiau, /I garu Mab Duw diamau, /I gymryd penyd rhag poenau - uffer GYC VII 40 42 edd gorau, /I foli'r Drindod drwy gardodau, /I garu Mab Duw yn ei wiw gaerau, /I gadw braint y saint a' MB I 3 36 aded Rhufain reg addfwyndawd, /Ni fynnai gamwr garu nebawd. /I gymeriaid lyw doddyw dyrnawd, /Difa drai CBM III 5 36 /Nid er chweddl amgen ydd amgyrwyf, /Namyn am garu ni geryddwyf; /Ni'm dawr, ferch pennaeth, pryd na' IRh VII 30 2 Neud wyf ddigarad, cyd bwyf digerydd /O garu nwyf llu neud lliaws dydd; /Hawl hyfawl ganmawl gan garw 11 CBM III 22 8 rth, /Llef bo_^n corn blaen cad ehorth, /Llais garw, a llef tarw Talgarth GM I 7 17 nhristyd, /Rhy-m-ergyd oer godded; /Rhag galar garw afar efrifed, /Rhyfai farw cyn Madawg, mad aned! /C DB VI 27 61 enin Cymry cymrwyn ergryd. /Gwir yw marw gw_^r garw am Gaer Dutglyd, /Gorau oedd in ein marw i gyd. /Go GG II 31 42 is a_^ gw_^r, nid gorfoledd, /Ysgar byw a marw garw argywedd. /Am arglwydd diwyd, am ddiwedd - ysgar, / CBM IV 6 276 ron y brwydaf. /Brydau anaraf brythwch gaeaf - garw, /Byddin darw dey_"rn-naf, /Brwydr edrin breenin, b SB II 23 12 ys marw io_^r co_^r cywrain, /Chweddl mwyfwy, garw dramwy drumain; /I Faig ni bu ddadwyrain, /Bychan b OC II 14 52 garthan. /Ciglau ym Maelawr gawr fawr fuan /A garw ddisgyr gwy_^r a gw_^yth erwan, /Ac ymgynnull am dr PhB VI 11 16 wl a gano. /Gorwerdd ton tuedd Porth Gwyddno, /Garw ei llen a granwen ei gro, /Gnawd rhygwydd rhygais n CBM IV 6 253 rychws ei alon. /Ga_^l ysgwn ysgwyd anghyfan, /Garw esgar yn ysgor Gadfan, /Gnawd gan drawslyw maws lum CBM IV 6 200 ais odraws ei annwyd, /Creulawr gawr gyrchiad, garw gymwyd - cywlad /Yn cyfladd ym mhlymnwyd; /Ceinfyge CBM IV 4 146 ledd. /Gwlydd wrth wlydd wrth wlad gyfannedd, /Garw wrth arw wrth awr gyminedd, /Chweg wrth chweg wrth garwedd 1 DB VI 30 67 c, ffyrf ffrawdd galledd: /I goron Lundain, er garwedd - he_"yrn, /Ni roddes te_"yrn ty_^ o Wynedd! /Du garwffraeth 1 MeiG I 33 68 ir, /Nid oedd iawn i ddyn ddywedyd gair. /Gair garwffraeth gwaeth, gwaith gw_^yth gywyd, /Gwae yd fwynt garwlym 1 CBM III 26 140 /Dinag ddraig o ddragon creulawn, /Dinas gawr, garwlym ei waywddawn; /Diwethaf y canaf can iawn /Diwedd garwn 1 HOG II 9 3 nlan, /Myn yd ga_^r gwyldeg gweled gwylan. /Yd garwn-i fyned (cyni'm cared yn rhwy) /Rhy eiddun ofwy i garwy 7 GM I 9 26 au fagwy, /Balch caen coed, bryd pawb parth yd garwy. /Caraf gaerwys fun fenediw deithi, /Cas gennyf ge PM V 22 29 wfr dwfr Dyfrdonwy. /Ceraist o'th febyd, gwryd Garwy, /Caru bun weddaidd, luniaidd lywy, /Aur didawl me CBM IV 16 188 Canys Ef a fedd a fynnwy, /Canys myn, mynnaf a garwy; /Ceridor ca_^r co_^r caradwy, /Canrhed cred, cref HOG II 9 14 d-i, athwyf yn wan; /Neud athwyf o nwyf yn ail Garwy Hir, /I wen a'm lluddir yn llys Ogrfan HOG II 10 10 /Ni ddirper pebyll, ni syll pali, /Neb, a rwy garwy, yn fwy no hi. /Pei chwaerei ei budd er barddoni, PM V 22 32 odrwy - a'i phall, /Ni phell tyn rhiain rhag a garwy. /Yn ganmlwydd yn rhwydd yn rhwy - ar Gymru, /A'th CBM III 5 84 th; /Ac nid oes fardd dwfn, dinus gyfiaith, /A garwy yn hwy o hir obaith. /Ni'm hathraidd-i meingan mei garwyf 2 CBM III 5 28 gwerth fy hirglwyf, /Nid gorthaw a wnaf wrth a garwyf. /Celadwy lywy, liw ton am rwyf, /Rhwy gennyf gen GB II 26 70 r, uchel eu rhwyf, /Gwragedd, rhianedd, rhai a garwyf. /Gwelais-i glas ac urddas urddedig haelon, /Ymhl gas 14 PM V 15 20 u, mynnaf gyweithas, /Bodd Duw im, a dianc o'i gas MG VII 33 64 ddeurudd, diddorych - o'th was, /Gwae neb o'i gas a gese_"ych! /Tro fi, fy Rhwyf Celi, a'm calonnych, PM V 26 65 symerth golau; /Angen yn angen yn angau - o'th gas /A'th gosgordd rhwy gorau. /Rhys Fychan y'i galwant, PM V 17 42 u elyf, llew tey_"rnas - wyd, /Ni odyn neb dy gas, /Ba_^r llychwr, gw_^r yn oed gwas, /Beirdd byd i'th CBM IV 5 127 - fa_^r, /Meu afar ca_^r cynnorth; /Oedd anwas gas cad eorth, /Oedd anwar ba_^r yn ei borth. /Tra rhwy HOG II 11 8 f yng nghyweithas, /Hoed erddi, a mi genddi yn gas! /Cyd gwnelwyf ar ddyn urddas - o foliant, /Ni'm gwn PM V 20 33 gyrch. /Cyrchiad, tremyniad tra Mo_^r Udd - dy gas, /Dy gosgordd yn breinrudd, /Mau dy ged, gadwychawg DB VI 29 87 oedd fawr ei fa_^r, yn ddyfnbrudd, /Gwas oedd gas ei geisiaw dan gudd, /Gwalch oedd falch ei folchlafn CBM III 20 38 anwar, anwas - y'i gelwir, /Enwir hir, hydr ei gas, /Enwawg ddraig, ddragon wanas, /Glyw dinag a glew d MeiG I 33 91 rhy-n-bendigas, /Dwfn dyfu i Hwnnw, honnaid ei gas. /Galwaf i'm heiriawl ar y wenwas /A holl raddau nef GYC VII 36 87 l pen arnaf heb ben arnaw: /Pen pan las, ni bu gas gymraw, /Pen pan las, oedd lesach peidiaw; /Pen milw CBM III 3 146 naddl cerdd, cerennydd gymen, /Gain wenwas heb gas, heb gynnen. /Llan a wnaeth a_^'i lawfaeth loflen, / LlG VII 24 72 awg, lledled fydd - ei blas, /Llwyrwaeth yw ei gas no'i gerennydd! /Llywelyn gelyn, galofydd, /Llwyddgy MeiG I 33 45 ist, dyn dynawl, andaw, /A'th roddaf gysul heb gas ynddaw: /Pan fynno Duw dy ddifuriaw /O ddyllest pres gasa 2 GYC VII 42 36 fo, rhag poenau agro, /Ba beth a geiso, beth a gasa. /Ceised pob dedwydd y wledd ni dderfydd, /Lleweny GYC VII 40 48 . /Gwae ddyn a dyngo gamlyfau, /Gwae ddiflas a gasa eglwysau, /Gwae ni chred awen lle_^n a'i llyfrau, / gasgawdd 1 CBM III 14 8 i bu trwy hunaw, trwy hawdd, /Ni bu trwy gysgu gasgawdd. /Gosgorddfawr cedfawr, cadw amfod - wrthyf, /I Gasnar 2 CBM III 12 24 oedd lew, oedd lyw trydar, /Ef oedd lary o lin Gasnar. /Caswallawn eisior eisiau - ei ddifod, /Balch ar CBM III 16 55 ew glew yn llyw rhag Lleisiawn, /Lladdai llafn gasnar, llathrai galch llasar /Mal llachar llaw ddigrawn gasogion 1 PB VII 9 16 Gwrdd yn rhyfel a_^'i elyn, /Gwrthgas gwrth ei gasogion. /Digasawg Ffranc, ffrawdd anfodd, /Dugost, faw Gastell 2 CBM IV 6 54 fys /Yn ais meirw, a meirch yn gochwys; /Ac ar Gastell Gwis gogwys - yd orfu /Godwrf llu, lluchiad gwry PM V 1 118 orfawr, gorflwng pan amug /Gwy_^r gystwy gwrdd gastell y Rhug. /Ef gwnaeth yn erthyst byst Bochglug /A gatel 1 GYC VII 41 21 aredd, a drygeirau /A gwylltineb hawl ac ateb, gatel poenau, /A dwyn rheidus yn gamlyrius, lwyr ofudiau gater 1 LlF2 VI 10 6 , i gryfder - myned /Eidduned drwydded, tra yn gater. /I achubaw nawdd ni wader - ydd af /Ar ddau hynaf gatgun 4 BF VII 51 20 /Rhwyf rhwysg Arthur, mur moroedd, /Rhuddgoch gatgun eiddun oedd. /Oedd rhaid ystyriaid darfod cyffro EG VI 18 95 olygad /A Mordaf am alaf eiliad; /Ysym-i Run, gatgun gytgam rad, /Cydgaffael a hael a hwyliad. /Ef i m LlF1 II 2 31 yhudded; /Creded ei deced y dywedaf. /Credadun gatgun orun wraf, /Cred fy ngair o'm pair; perid ataf. / PM V 23 85 an, /Fal dau lew ni'n dylochasan, /Ac un traws gatgun, trais faran - fal gw_^r, /Yn gorfod ym mhob man, gato 3 GYC VII 40 102 u. /O'r lle cyfyd haul hyd lle try araul /Na'm gato i gythraul er ei gethrau. /Er cur Ei ddwyfron, er C MeiG I 33 100 pgwas /Nad elwyf yn llwgr yn llog Iddas. /Na'm gato Rheen rhy'n teg brynas /Yn rhewin Ca_"in can Sathan LlG VII 25 66 pan lwyrfaith losgo, /Rhwyf difefl, Dofydd a'i gato. /Rhybydd urddedig a urddo - fy ne_^r, /Ni chymer h Gatraeth 1 OC II 14 123 ardwyaid. /Ciglau am da_^l medd myned plaid - Gatraeth, /Cywir eu harfaeth, arfau lliwaid. /Gosgordd F gatwy 1 MeiG I 33 33 /Llary a orug llwyr ein gw_^yr a'n gau; /Ni'n gatwy Rheen yn rhanfaddau. /Rhoddesid ein Duw yn ein de gathl 2 CBM IV 16 142 id-ddull cynnull cynheilwaid, /Ym mhrid-ddoeth gathl cyfoeth coethiaid, /Ym mhrysur llafur llyfrddonaid D-2 I 2 22 fehyr, milwyr orwyth; /Maer claer gywyd, mad gathl gyfyd, moi_"dydd iaith; /Mas cas wognaw, minnau (n gathlau 1 EGM I 27 53 r, hygar, hygadw gloesau, /Diwedn werin wirion gathlau, /Dyniaddon, dynion diamrau. /Gwae ef a'u peris, gau 22 GM I 14 99 fneued. /Ac ysin-ni feddyg a fedd gwared - ein gau, /A dodwn ninnau ein hymddired; /Ys Ef, Arglwydd nef EGM I 27 69 hyd ein henllau. /Gwedi dywedwyd, gam annwyd, gau, /A gwedi hefyd gwy_^d gordderchau, /Gwedi cysyniaw GM I 14 58 /O'r dawn rhylofaist rhylafarwyf /Yn afflau y gau a gywyddwyf. /Ac yn rhynnawdd ffrawdd ffraeth ydd ad DB VI 24 47 ythrudd seiniaw, /Ac ymliw ag ef am ryluniaw - gau, /Ac angau ddiau ddyfod iddaw: /Pam na cha_^r mab dy GYC VII 40 3 d /Ac arawd a geirau, /A'm troses i gyffes nid gau, /A'm troso i'r trosedd gorau: /I guriaw gorwisg y g GYC VII 40 39 aed a'i fronnau, /A'n troses ar gyffes heb air gau, /A'n troso i bob trosedd gorau, /I foli'r Drindod d LlLl II 16 19 /Clwyfir, dir, diamau? /Clodfawr, clywitor nad gau, /Cafas lladd a_^'r llaw ddeau. /Ysef a'i trefyd, tr MB I 3 13 erwyn torf ei forawd? /Nid adfarn cerddau! Nid gau daerawd! /Ni ddug neb ceiniad na_^g ohonawd. /Yn awe MB I 3 137 'i gyffred gwared bedydd. /Dewisais innau (nid gau ddefnydd) /Ar emys ei lys a'i luosydd: /As rhoddwy f CBM IV 4 248 i lawr /Am eurglawr mwynfawr Mo_^n. /Nid gair gau, ef gorau gwron /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon! /Hy GYC VII 43 5 w /Hyny e_^l i bwll i bell drigiaw, /Na phoeni gau galon dreulaw, /Na myned o Grist i'r grog erddaw, /A GYC VII 40 19 dolur archollau, /Gwae a goddo mam o gam (nid gau), /Gwae a goddo tad (nid rhad Rhiau), /Gwae ef ei en CBM IV 9 198 rgryd aergrau, /Gw_^r gwledig ar wladoedd, nid gau! /Gw_^r gorddwy gorddrych ysgwydau, /Gw_^r gorddrud, LlG VII 24 132 ei feirch! /Lliaws a'i cyfairch, cyfaillt nid gau. /Llew Gwynedd gwynfaith ardalau, /Llywiadr pobl Pow GYC VII 40 75 , ni bwyf ymladdgar, /Ni bwyf anhygar, yn hogi gau, /Ni bwyf hoeddl gywall o weithred arall, /Ni bwyf w DB VI 33 37 fudd a faddeuir; /A orug o dda, oni ddywedir - gau, /Nid a'i maddau, iddaw y meddir. /Enaid hardd digar MeiG I 33 32 llafuriau, /Llary a orug llwyr ein gw_^yr a'n gau; /Ni'n gatwy Rheen yn rhanfaddau. /Rhoddesid ein Duw GM I 12 15 f llwyd, /Lleas Goronwy, gw_^r yn ysgwyd; /Nid gau o'i angau y'm hanghenwyd /Yn agal gofal dyfal dyfrwy MG VII 32 50 Rhyddun' a'u gwlad, rhag twyll a brad y brenin gau; /Rhwystrwyd Erod, greulawn arfod, ar ei arfau, /Lla DB VI 29 53 orf amryfflau, /Amddifaid y_^m, rai, gyfai nid gau. /Rhydraws fuam gynt, hynt hirddiau, /Rhydrist y'n g PM V 26 67 gordd rhwy gorau. /Rhys Fychan y'i galwant, ys gau! /Rhys fawrfalch yng nghalch, yng nghadau; /Rhys Gry GYC VII 40 25 u henwau; /Am saith brifwyd byd (nid gwy_^d na gau), /Saith weddi'r Pader arfer orau, /Saith rad mad, m gaw 1 D-2 I 2 4 n, ogrfen amhad, /Amhad anaw, araith afrllaw i gaw geinaid /Cuhelyn Fardd, Cymra_"eg hardd cydarddodiad gawad 3 IRh VII 30 65 mor anghelfydd /Ys blwyddyn am ne ysblennydd - gawad: /Cyd bwyf digarad, wyf digerydd GM I 8 15 nud a fud ymdanaddudd. /Cad argrad arall, cad gawad guall, /Cad mal bad aball a phellt ar rudd, /Cad a CBM III 20 22 orddwy, orddyfniad - gorllin, /Yn gorllwyn dwy gawad /Yng nghyfarf tarf torf amnad, /Yng nghyfarfod cyf gawdd 4 GM I 7 69 /Cad amlwg crai cyflwg cywlad. /Cywleidiaddon gawdd cyhoedd nerthoedd nawdd, /Cun gynnawdd gynifiad. / GC VI 21 7 gwael /Nas gwy_^l neb er gofyn. /Dolur adrawdd gawdd ganlyn, /Difancoll dygn hirgoll dyn. /Y dyn a ddyc GM I 7 88 rth mawr mor dde, ail yrth, ail syrth se, /Ail gawdd gne gnawd gyffre, /Ail dilyw dilain draig erhy; /A LlF1 II 3 64 awch; /Gwaed gan llu ar llafn dwyawch; /Gwae a gawdd llew ac nyw llawch! /Llochiad gwlad hygad, bydd hy gawddfaith 1 DB VI 28 3 Ionawr, mawr morgro_"eg. /Ys gwae fi am iaith gawddfaith gofeg /Er goddau chweddlau i mi a fai chweg. gawn 2 CBM III 26 130 ng nghamawn, /Aergorf torf, twrf goddaith wrth gawn. /Ar fy ngrudd am feirddfudd falchddawn /Neud difw GYC VII 40 34 holl ddynion daear, /A byd teg a bywyd hir /A gawn o charwn y Gw_^r. /Y Gw_^r a rannawdd inni riniau / gawr 43 OC II 14 1 Gwawr pan ddwyreai gawr a ddoded, /Galon yn anfon anfud dynged. /Geleurudd CBM III 16 169 fu Owain. /Owain awyddfawr, argledr torf, twrf gawr, /Angerdd llawr llu gyngrwn, /Ni hirgeidw ar geirch ES I 18 11 gyman - llu, /Llary Ednyfed Fychan; /Oedd ban gawr am ben garthan /Pan gafas aerwas eurwan. /Erwan im PB VII 18 16 gr, /Cof a'm daw, a'm llaw a'm llwgr, /Am goll gawr, am wawr mawr, mygr. /Mygrddrud We_^n, hydrlawen, h CBM III 10 39 edran - o'm cerdd, /Ceritor yn eu ban, /Aerwyr gawr arfod fawr faran, /Arodiawn creulawn rhag creulan. PB VII 4 28 iaen; /Rhwym Brynaich, branes terrwyn, /Rhwyf gawr, awyddfawr Owain GRh II 28 25 arfaidd neb. /Neb ni orug Duw, wryd Benlli - Gawr, /Banllef beirdd i'th foli, /Trin elyn, tranc arglw CBM IV 5 20 ig, /Blawdd blaen, bleiniad gwyrennig, /Blaidd gawr Bleddynt fab Cynwrig. /Cynifiaid, cyrchiaid, cerdd CBM III 18 9 nyw cymer. /Ysid im arglwydd eurgleddyfrudd - gawr, /Braisg lafnawr, brwysg lofrudd, /Ni dawl wrth a'i GM I 7 122 Lliaws cleddyf claer a glaif rhuddraidd aer /A gawr daer drag Iwys; /Lliaws tech rhag trech tra briwwys PhB VI 14 49 march a gwisg a wesgerid. /Wedi cad dramawr a gawr dremid /A chyfarfod pybl pen yn erfid /Rhag meuedd CBM III 16 201 rud rwyf torf, twrf llanw yn aber, /Drudflaidd gawr, drud fwynfawr funer, /Drud lachar, drudlafn a gyme CBM III 20 35 sgwn, huysgain - a fydd /Am feddwl mab Owain, /Gawr falch rhag preiddwalch Prydain, /Gawr fawr am brei LlLl II 16 39 fudd - o'r glyw, /Ef yw glew a llofrudd, /Mygr gawr fa_^r, trablawr trabludd, /Mab Madog fab Maredudd. CBM III 20 36 Owain, /Gawr falch rhag preiddwalch Prydain, /Gawr fawr am breiddiawr, am brain. /Praidd wasgar anwar, OC II 14 51 yn yn amwyn am fiw garthan. /Ciglau ym Maelawr gawr fawr fuan /A garw ddisgyr gwy_^r a gw_^yth erwan, / PB VII 2 23 ith), /Doeth i'i feirdd o'i fyned /(Am ysgwydd gawr, fawr fur ced, /Am ysgwyd friwdoll), golled CBM III 20 33 aesawr, /Argleidriad, fleiniad, flaidd gawr. /Gawr feirdd huysgwn, huysgain - a fydd /Am feddwl mab Ow CBM III 21 20 u, cymraisg gwrth nawn, /(Cymrwysg rwysg, rwyf gawr, ffraethlawr ffrwythlawn) /Pwy ceidw o haelon hil C CBM IV 6 267 d gosgo gosgordd yn ddiflan /Fal ymosgryn mawr Gawr Gamlan; /Gnawd canaf-i foliant fal Afan - Ferddig / CBM III 26 140 rawn, /Dinag ddraig o ddragon creulawn, /Dinas gawr, garwlym ei waywddawn; /Diwethaf y canaf can iawn / CBM III 20 32 ag twrf aesawr, /Argleidriad, fleiniad, flaidd gawr. /Gawr feirdd huysgwn, huysgain - a fydd /Am feddwl CBM III 12 11 s glwys gloes waywawr, /Glyw lofrudd geleurudd gawr, /Glewddrud golud gelorawr. /Bu gelyn Brynaich, bra CBM III 9 12 /Teulu Madawg mad anawr, /Mal teulu ban Benlli Gawr. /Godwrf a glywaf ar glawr llafur - rhai, /Rhyfelgl CBM IV 6 7 wdd udd, /Trais ormail ormant, ormes lofrudd - gawr, /Gorddwy llawr, gordden udd. /Rhygallas rheg ddina LlLl II 16 31 r - Llywelyn, /Llyw terfyn terfysg dir, /Llawr gawr goruchel ei wir, /Lloegr ddifa ddifefl gywir. /Piau CBM IV 12 15 wrf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf gawr gorwyddawr gochwys /Fal twrf toredwynt am brys. /Ce LlG VII 24 59 , berthles borthi. /Ciliaw ni orug er caledi - gawr, /Gw_^r eofn yng nghyni. /Parawd fydd meddiant, me CBM IV 9 94 flwyn, /Gw_^r gwrddfan am adfan adwyn, /Gwrfan gawr, gwrddfar wawr wenwyn, /Ef gorau fal gw_^r yn addwy CBM IV 6 200 wyd, /Clais odrais odraws ei annwyd, /Creulawr gawr gyrchiad, garw gymwyd - cywlad /Yn cyfladd ym mhlym CBM IV 5 93 faint gwrddfraint Garannawg. /Llas Morgant mur gawr, llasar wawr - wanar, /Llary llachar, llawch cerdda CBM IV 6 124 Owain. /Echrys pa_^r llachar lluch gyfwyrain - gawr, /Lluoedd wawr mawr, madiain, /Gryd orddwy, grym fw PM V 28 26 ary (oerllawr - a'i gortho) /Ni wrthid yn nydd gawr, /Mab Rhotbert, rhwyf byddinawr, /W_^yr arfrudd Mar PB VII 16 24 Oedd gwrdd yng nghad treisiad trin, /Oedd llew gawr Madawg mawr Mo_^n MG VII 32 26 dynion a_^ diolchau, /Llewenydd mawr a llawer gawr o ganuau: /`I Dduw gloria, pax in terra i'n terfyna PB VII 20 24 th; /Llyw gwledd, gwin a medd a'i maeth, /Llef gawr o'i fawr farwolaeth EW VI 5 55 iw ysgwydawr, /Pan gwyddawdd cadflawdd flaidd gawr, /Pan golles gwy_^r Mo_^n gw_^r mawr CBM IV 6 135 , /Prysur ddewr ddragon, ddraig ofal, /Pryffwn gawr, priodawr preiddwal. /Prydestau Cymru, cymrodial - CBM III 9 10 ywaf ar glawr - Maelenydd, /Mur elfydd, eilfan gawr, /Teulu Madawg mad anawr, /Mal teulu ban Benlli Gaw CBM III 9 16 lod disegur, /Teulu Madawg, mawrglod fur, /Mal gawr torf teulu Arthur. /Godwrf a glywaf ar glawr fagu - PhB VI 13 5 elw ni wnaf. /Rhygwneuthum it glod glud, rhwyf gawr - yng ngwry_^s, /Gwawd frys Rys, rhwysg ddiriawr, / CBM IV 6 187 d wawd i'm priawd prydir, /Trefred fawr, traul gawr y'i gelwir, /Tryliw ei ysgwyd, ysgydwir - yn nhorme PB VII 2 16 ai, /Llaith cynnygn, cynneddf Gwalchmai, /Llew gawr ysgwydfawr, ys gwna_^i. /Ys gwna_^i Rhys ar frys ar gawy 1 GM I 9 21 fy nghylchwy. /Cyfun-westlawg dyfr, dydd neud gawy, /Cathl oar adar awdl osymwy. /Gorfynnig fy mhwyll geblid 1 IRh VII 29 29 n, hwn ni geisid. /Yn arllawdd hirgawdd a hwyr geblid, /Yn arllaw anaw yn y'i rhennid, /Yn erllydd cynn gebyddion 1 GYC VII 42 53 g trallawd pechawd ddeddfawd ddifa. /Gwae wynt gebyddion a'r hoced ddynion /A'r camfeddylion nid addola ged 23 CBM IV 9 188 wyf, brolwydd bro saithbau - Dyfed, /Braisg am ged, am gadau. /Praidd preiddwyr preiddwalch gyfreiau, / HF VII 22 6 ch deon. /Dinegyf neges rhodolion, /Digaled am ged, am geinion. /Diffrwythws daear o'i fod yng ngharcha CBM IV 4 68 dd cerddawr, neud afrwydd - cerdded, /Cerdd am ged, am gerthrwydd, /Can ethyw llawr, llyw llawn awydd, CBM III 5 31 yf gennyd, er nad ydwyf, /Cadr amnaid gannaid, ged ath iolwyf. /Can ni wnei-di erof, er a ganwyf, /Na w BF VII 45 15 /Trawshael fab Ednyfed, /Bu gwir buddgywir am ged, /Bu gwawr hygyrchlawr hyged. /Cedawl Oronwy, cad fo GM I 11 58 , /Alaf geinrydd, elw ddyganrain, /Dyganre dy ged dy gyfwyrain, /Dy gynnif ddylif ddedlid gymain. /Dy LlG VII 25 59 /Greddfawl hawl, hwyl gynnydd Pabo; /Gruffudd ged ddiludd a ddalio - Powys, /Gwrddfar a gynnwys frowys CBM IV 6 4 n cyflawn, digawn, digyfludd, /Digardd gerdd i ged ddiorchudd, /Dihefeirch gystudd, dirfawr fudd - gwr PM V 20 17 s gwna, nis gwnaeth. /Gwnaethost, gad aerbost, ged eurbar - Prydain, /Nid prydferth i'th esgar, /I Gymr PM V 20 35 - dy gas, /Dy gosgordd yn breinrudd, /Mau dy ged, gadwychawg Nudd, /Tau fy ngherdd, angerdd angudd. / CBM III 16 236 had, gafaeled - ei wlad, /Gafaelant feirdd ei ged, /Ga_^l dywal, dyfal, diarbed, /Gwawr ofrwy, cylchwy PB VII 5 11 r, /Hidl fydd deigr o hiraeth; /Arddelw Dyfed, ged gydfaeth, /Aerddraig oedd ben aig ban aeth. /Ban ae CBM III 20 4 wl wawl wastad reiniad rhaid, /Hael wael wared ged gydnaid. /Cydnaid gynifiaid gynifiad - arglwydd, /Di LlG VII 26 8 udd, ddwylaw - egored, /Gwawr Maelawr drefred, ged gyflwyddaw. /Gorau cyrchlam im cyrchu ataw, /Canyd h PM V 20 4 llew o Gymry, /Yn gerdd gydfod, rhod ryly, /Yn ged gyhydr, gad hydr hy. /Hy byddai Arthur, eirthiaw hyn GM I 11 22 edoedd /Rhodri rhad gymryd y byd fydoedd! /Bid ged gynefawd gynefin - cynrain /Cyn twrf ddwyrain ddwyre CBM III 27 31 irdd afael, wael wared, /Milioedd amgyhoedd am ged, /Milfyrdd molynt Ednyfed BF VII 49 23 ddwyn hael, wael weithred, /Ni weles woludd am ged, /Ni welais drais gyn drymed. /Trwm golli arglwydd! ES I 17 48 haelder. /Haelaf oedd Fordaf a'th fawrdad - am ged, /Ni'm gedynt arallwlad; /Eryf llu, arwr, lleiddiad, CBM III 24 25 barchai o'i barch amgen, /Gwy_^r y buam gyd am ged ordden, /Nid y_^m gyd am fudd, am feddu gwe_^n; /Ni PM V 26 119 dyddion eidduned; /Rhys Derllys, dyrllyddwn ei ged: /Rhys rhebydd, ef dyrllydd Ddyfed. /Dyfed rwyf, dy ES I 18 4 arffed; /Cymraw Lloegr, cymrwyn lliwed, /Cyman ged wythran weithred. /Gweithred Tegwared! Cyn ty_^ gwer PB VII 4 2 Owain ruddlain, rodd edmyg, /Ged ysgain, gad ddiysgog, /Tey_"rnedd laith, dudfaith de gedawl 13 CBM IV 9 227 gorewyn /Am hirwledd am hirwlad ei hy_^n, /Am gedawl, am gadau ddybyn, /Am gyrdd wawr, am gyrn mawr me PM V 1 144 w_^r a orug wrawl - dey_"rnllin /Breienin bron gedawl: /Braisg Ddafydd, o ddefawd y'th iawl /Brenhinedd PM V 3 18 gadw terrwyn de_"yrn. /Te_"yrn ar gedyrn, aur gedawl - Ddafydd, /O ddefawd angerddawl; /Rhwym cynnygn, CBM IV 6 156 al hirddwfr hoywal. /Hoywal hawl gadarn, hardd gedawl ei air, /Mal i grair yd gredir: /Graid gyfred gyf CBM III 28 30 Cyflafan trathan, tratherwyn - ei hawl, /Traws gedawl gad orllwyn, /Gw_^r gorefras, gwas gwenwyn, /Gwaw BF VII 50 3 Duw didwyll, hanbwyll honaf! /Crist ddeddfawl gedawl, gadarnaf - arddelw, /A borthes ei ddelw ddolur d CBM IV 8 24 wahan cadwan, cadwalch nifer, /Cerdd weddawl gedawl, Gadell ener, /Cadarn flaidd fleiniad, cad neirth CBM IV 5 5 n, /Mau hoed am hoeddl ei ddragon. /Dragonawl, gedawl gadfarchawg - melyn, /Llywelyn llawddeawg, /Aerda GYC VII 39 32 angel, Gabriel, gobrwyon - ganmawl, /Ysbrydawl gedawl gydymdeithon. /I reol dethol y gwy_^r doethon, /I DB VI 30 70 dug rhagon, ddeon ddiwedd, /Dafydd fuddugawl, gedawl gyfedd. /Digawn o bregeth yw difa_"edd - hael /He ES I 22 4 , Breienin breinawl, /Breinawg wyd, bro gadwyd gedawl. /Lleha fi gan llu bedyddiawl, /Na'm lleha yn lle MB I 3 149 /A hawdd ei ergryd hyd lew dyfydd. /Cadwaladr gedawl o gynfedydd, /Cynte_"ig ar gan, Calan weinydd. /G PM V 12 36 an, /Bro heirdd, i feirdd ei feirch can, /Bron gedawl, uwch bro Gadfan. /Cadfan ne_^r-ener, anaw - cer gedernid 1 BF VII 55 3 Freienin, Dewin diwyd, /Dewrddraig Edeirniawn, gedernid - ffrwythlawn, /Doethwalch o Leisiawn, dawn dil gedernyd 2 DB VI 27 82 is Duw, nid oes dim gyhyd, /Am drais dyn dinam gedernyd, /Am dreiaw anaw, anwylyd - llawer, /Am dramawr GM I 6 8 d. /Ethyw dy ergryd yn eithafoedd byd, /Arthur gedernyd, menwyd Medrawd; /Madawg maws odrudd, mygrfab M gedferchyr 1 CBM III 12 41 Ni tholir gwawd gwedi ef. /Ef oedd gadfarchawg gedferchyr - a'm clwyf, /Cleddyfrudd nid etgyr, /Gweilch gedir 2 CBM IV 6 237 oddion; /Rhydysgaf disgywen feirddion, /Rhy-m-gedir ei gadair ymryson, /Rhydyrllid fy ngherdd 'y nghei GYC VII 36 72 , Dduw, na ddaw - mo_^r tros dir! /Pa beth y'n gedir i ohiriaw? /Nid oes le y cyrcher rhag carchar braw gedoedd 1 GM I 11 11 byth brys wy anlloedd /Anaw wy wallaw o well gedoedd! /Arlluddia Rhodri y rhodwydd y de_^l, /Nid goch gedwch 1 PM V 1 95 'i dwg ac niw diolwch. /Chwi rhagddaw i gyd ni gedwch /Na rhwydd na rhyddewr ynialwch. /Ef i faes, i fa Gedweli 1 DB VI 35 49 yn adwy, /Yn Abertawy, teg ysgorfa. /Seithfed Gedweli, saith gad wy llosgi /O Ystrad Tywi tew ei haerf gedwellin 1 GM I 8 67 ddial mal galanas; /Ac yn llys Gadwallawn gan gedwellin lliwed /A'i coffa_"ed ced gyfaddas. /Cynhelwai gedwi 1 LlF1 II 2 53 gwy_^r, /Eryr Porthwygyr, wychyr uchaf. /Eryri gedwi gad olystaf, /Eryres ormes, trachwres trechaf. /Er gedwir 2 DB VI 33 40 , dygn yd gwynir, /Enwawg didwyll bwyll a bell gedwir, /Cedwis fi, ei fardd y'm gelwir. /Cedawl Dduw, E CBM IV 6 189 ysgwyd, ysgydwir - yn nhorment, /I gadwent yd gedwir. /Trylwyn yw a'm glyw a'm glewhir, /Trydar ba_^r gedwis 5 PB VII 8 8 m ddraig ail Maig Myngfras, /Gwychwlad o gad a gedwis. /Cadw, Faredudd, cadr eurdorf! /Cadoedd gyman, c MB I 3 108 /Gorau gwaith gwyniaith a_^'i gyweithydd /Pan gedwis ei wyneb heb gywilydd. /Cuddynt cyfnofant cant cy DB VI 30 75 /Ys drwg heddiw lliw, wedi llariedd, /Y llaw a gedwis erllynedd - adwy /Yn Aberconwy cyn ei gorwedd. /W CBM III 26 23 d gryd greidiawl, hawl hydrfer, /Ysgor gadw ni gedwis llyfrder, /Ysgwn walch, ysgwyd dau hanner. /Ysgaw PM V 11 9 yn don, yn doll. /Tyllon ei alon, ei a_^l - a gedwis /O gadwent ac ynial, /Hoeddlfrau hydrglau gleddyf gedwy 1 DB VI 26 49 dawn ni'm diawy. /O wythlonder, ne_^r, nerth a gedwy, /O eithaf pob caer, taer y torry, /Neu ryorw_^yd, gedwynt 2 CBM III 11 35 gwyn graid, greddf he_"yrn /Gwyllioedd gynt ni gedwynt gedyrn, /Gwy_^l bentan am da_^n, am de_"yrn. /Cy CBM III 5 11 ' a fawrhe_"ynt. /Tremyn y treiddwn-i (trefn a gedwynt) /Treiddle glyw Powys, pei am getynt, /Pan drei gedwyr 2 OC II 14 67 , camp ddiechyr, /Arfod llewod gwrdd, gwrddwan gedwyr, /Aerguniaid, cyrchaid coch eu hongyr, /Trais erw ES I 17 51 rallwlad; /Eryf llu, arwr, lleiddiad, /Eryr ar gedwyr, na'm gad. /Na'm gad i wybraw, heb obryn - dy fa gedymdaith 4 CBM III 13 28 ud, aerlew yn aerllaith, /Dwys aergwys, aergun gedymdaith, /Dwrn dra dwrn, dra dengyn yd baith, /Dyrn h CBM III 7 4 prydu o'm prifiaith - eurgerdd /I'm harglwydd gedymdaith, /I gwynaw Madawg meddfaith, - ei alar /A'i a CBM III 7 12 , cerddorion wobaith, /Rhudd, diludd, dileddf gedymdaith. /Rhygelwid Madawg cyn no'i laith /Rhwyd galo CBM III 7 37 urllew o aerllin Gadiaith; /Oedd difarn gadarn gedymdaith - unbyn, /Oedd dyrn yn he_"yrn, haearn dalai gedynt 1 ES I 17 49 aelaf oedd Fordaf a'th fawrdad - am ged, /Ni'm gedynt arallwlad; /Eryf llu, arwr, lleiddiad, /Eryr ar g gedyrn 6 PM V 3 18 /Terfyn tir gadw terrwyn de_"yrn. /Te_"yrn ar gedyrn, aur gedawl - Ddafydd, /O ddefawd angerddawl; /Rh PM V 24 4 /Arwr yn arfau, aerfeddawg - de_"yrn, /Eryr ar gedyrn, eurged farchawg, /Llywelyn, llary rwyf, rhwym cy PM V 2 31 erch - yn neddf rhoddi. /Gwellyniawg de_"yrn, gedyrn gosbi, /Gwallaw im anaw enw dy foli, /Gwallofiad CBM III 11 35 id, greddf he_"yrn /Gwyllioedd gynt ni gedwynt gedyrn, /Gwy_^l bentan am da_^n, am de_"yrn. /Cynneddf i DLlM II 18 41 Owain, am ddwyrain ddyrllydd, /Am de_"yrn, am gedyrn gydfydd. /A'm rhoddes meirch re rewydd - a danaf: GB II 25 41 reth Ddinmael trafael tri llu. /Am de_"yrn, am gedyrn he_"yrn ha_"u, /Am Degeigl, am dir Eingl yn ymdyr gefais 6 CBM III 19 31 hen, /Tey_"rnwalch Din Emrais, /Bu da dethol a gefais, /Bu doeth mal y detholais CBM III 25 2 Rhirid, rhwyf gwryd gwraf - o gyfedd /A gefais ei alaf, /A Duw a'i dug i arnaf /A ddwg pawb a fo HOG II 7 6 fy ysgwyd ar fy ysgwydd - i drais; /Cerais ni gefais gyfai awydd, /Cegiden hirwen, hwyrwan ogwydd, /Cy HOG II 6 55 eurin: /Gweirfyl deg, fy rheg, fy rhin, - ni gefais, /Ni gafas neb o'm llin; /Er fy lladd-i a_^ llafn CBM III 24 66 rthiaw, /Edfynt edryfynt wrth edrifaw /Rhodd a gefais, o'i fodd, o fudd ganthaw; /Eryr glyw glewaf, neu DB VI 30 91 gwy_^r, uch gwin a medd, /Bu_^m i gydag ef, yd gefais wledd: /Boed i gyda'i Dduw fo ei ddiwedd gefaist 2 PhB VI 12 48 f. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf PhB VI 12 4 f. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf? /Arnaf cymeraf cymhenfrys - ateb /Hyd Gefeiliaist 1 PM V 24 23 farfawg /A_^ Gwenwynwyn rhyn, rhwyf lluosawg. /Gefeiliaist fal drud Gyfeiliawg - i'th law, /Gafaelus dd Gefn 2 LlG VII 24 90 /Cad a wnaeth, cadarn ymgerydd, /Am gyfoeth am Gefn Gelorwydd. /Ni bu gad hwyliad hefelydd - gyfred /Er IRh VII 30 26 Gorffennais, cerais cer elfydd - Ffyddion, /Ar gefn Rhuthreon rhuthrais-i drefydd /Gorffyniant llifiant gefnderw 1 LlF1 II 1 121 dd, /Dau ddiludd eu budd er bodd eirchad, /Dau gefnderw oeddynt ni ferwynt frad: /Cadfan i gadw llan, e geffir 2 CBM IV 6 160 ffryd gyffro ni ffo_"ir, /Grym gyffurf gyfor a geffir, - ei fudd /A'i feddgyrn wrth babir. /Gwry_^s hwy DB VI 24 54 , /Gw_^r ni gaffad nam yn nim arnaw, /Gw_^r ni geffir ffordd i ffo rhagddaw. /Gwedi y Gw_^r uchod, ucha geffwch 1 PM V 1 56 ganaf, a genwch, - feirddion: /Ei fawrddawn a geffwch! /Cerdd Ddafydd, cain rebydd, cenwch, /Co_^r eis geffy 2 DB VI 26 54 /A ddaroganer a gymery, /O bob darogan dawn a geffy, /A ddarogenais a gynyddy, /A ddaroganwyf a gynhel DB VI 26 41 genais a genir wedy. /Aerddrud tud, o'r tu pan geffy /Erddrwng, ys teilwng os tely. /Ystyria wrthyf, wr geffyn 1 CBM III 21 118 amdlawd ffyrdd cyrdd a'i cyrchai, /Nid oedd ni geffyn o'r a gaffai, /Nid oedd anghlodfawr llawr pan lla Geidiaw 1 DB VI 24 58 yn, urddas iddaw, /Llew gwaywdwn, ysgwn ysgwyd Geidiaw. /Gnawd fod cyfranc rhwydd rhagddaw - pan brofed geidrion 1 CBM III 3 218 yn garcharorion, /Maith gerdded, mygr gydred geidrion. /Ym Meifod y maent arwyddon /Arwraidd i w_'rai geidw 5 DB VI 33 1 Gwyn ei fyd am gyd a geidw ei wir, /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo cywir, /A ry EW VI 3 17 y blaen. /Bleiniad gad hwyliad, haelonaeth - a geidw /Heb gydfod bygylaeth; /Ardwy llu llaw ehelaeth, / PM V 5 58 ! /Mor wrawl ei hawl pan holes, /Mor gadarn yd geidw hyd reges, /Mab Ywain Prydain, priodes - gwendud / CBM IV 8 33 erawdr, llywiawdr, llyw amnifer; /Tey_"rnfro a geidw o gadarnder, /Tey_"rnfron Heilyn haelon ddadfer, / PM V 22 14 ramwy. /Nid rhaid tra dilyn pell ofyn pwy, /Py geidw y gorddwfr rhag pob gorddwy: /Llewelyn a'i ceidw, geinganaf 1 LlF1 II 2 6 /Arwredd a wedd a weinyddaf: /Arwyrain Owain a geinganaf. /Arwymp fy nhrafferth, ar fy ne_^r fy nerth, geingau 1 GYC VII 40 22 ef ei eni, yn au, - cynghorwr /Cynghorfynt a'i geingau. /Saith brifwyd pechawd yw pechodau - 'r bobl, / geingiau 1 EGM I 27 81 wedi gwasanaeth y penaethau, /Gwedi cynghafawg geingiau - y ddyndid, /Gwedi llid ymlid yn ymladdau, /Go geilig 1 GM I 7 33 n, /Awdl ffrwythlawn ffrwyth gymwyn; /Cyfedmig geilig ga_^l wenwyn, /Cyfeisor Echdor, ach drylwyn. /Tri geilw 2 EW VI 6 4 ir; /Bolchlafn lud am dud, am dir, /Beilch a'i geilw, balch y'i gelwir. /Rhy'i gelwir ar dir, ar deiror GB II 26 177 yfel a rhwysg Ffichti /Ros elfydd, pob celfydd geilw Dewi. /A gwyrthau a orug gwyrthfawr Ddewi, /Bu oba geilwad 1 EG VI 18 86 /Ysym-i w_^r a weryd ei rad, /I reidus galarus geilwad; /Ysym-i ne_^r yn arwyn ddillad /Yn arwain ysgin geill 1 PB VII 11 24 , /Nis arfaidd aerflawdd ffrawdd Ffrainc, /Nis geill Sais na thrais na thranc. /Tranc ar bob Ffranc, fr geimiad 1 BF VII 46 27 ysbys oesbell gariad; /Ys bo dy orffen, gymen geimiad, /(Ys bych nefawl hawl hwyl oleuad) /Yn rhan dru geinaid 1 D-2 I 2 4 grfen amhad, /Amhad anaw, araith afrllaw i gaw geinaid /Cuhelyn Fardd, Cymra_"eg hardd cydarddodiad, /C geinforawd 1 MB I 3 168 /A dyfo mab Cynan (mawr amgyffred) /Can Grist geinforawd gwlad ogoned, /Pan gaffo pen gwy_^r (pefr ym geiniad 4 PM V 1 41 nant ei eni bu mad, /Ei aur rhudd yn rhodd o'i geiniad /A'i emys a'i amryw ddillad; /Ei bali porffor pa CBM III 16 13 an, dywynnyg o'i anghad, /Dygwisg amgenwisg am geiniad, /Dygwasgar trychiaid mal trochiad! /Dychanaf i' CBM III 24 1 I'm Peryf digardd bwyf dygen - geiniad, /I'r Mab, i'r Mawrdad, roddiad Reen, /I'r Ysbry CBM IV 18 64 fy Nghreawdr, Llywiawdr lliwed; /Mi, Gynddelw geiniad, rhad a'm rhodded, /Mihangel a'm gw_^yr a'm gwr geiniaid 3 DB VI 26 39 af, /Nid ef it lesaf o'm dilysy. /A ganwyf, dy geiniaid a'i cny, /A genais a genir wedy. /Aerddrud tud, PM V 6 7 ey_"rngerdd orddyfnaid, /Llew trylew trylef ei geiniaid: /Llwrw beirdd byd esbyd esborthiaid! /Llawr Rh CBM IV 16 122 u caru cyrbwyllaid. /Caraf-i dreth a draethant geiniaid, /Traethawd be_^r i buraw enaid. /Rhag oerferw geinion 2 HF VII 22 6 /Dinegyf neges rhodolion, /Digaled am ged, am geinion. /Diffrwythws daear o'i fod yng ngharchar, /Aed CBM III 3 234 ydd y_^m yn ddiamryson /Am lugyrn, am gyrn, am geinion, /Yn untref untraul wleddolion, /Yn undawd Undad geinllyw 1 EW VI 2 5 , /Tey_"rnas, addas iddaw! /Iddaw, lu ganllaw, geinllyw hyfag - cyrdd, /Cerddorion ofanag, /Rhwyf ne_^r geinmyged 1 GM I 14 104 n gwan ystlyned - wyf i, /Ac ys mau erchi arch geinmyged, /Cyreifiaint o'r maint maith gyhused /Ry'i gw geinrad 2 CBM III 16 17 n, praidd gyrchiad, /Braisg ei dorf am gorf am geinrad, /Beirdd gynnull am drull, am dri llad. /Bodawg PM V 1 147 l /Brenhinedd urdd fonedd urddawl; /Bre ganre, geinrad ganhwynawl, /Bro gynnydd ar gynnygn breuawl; /Ma geinrwyf 1 CBM III 24 5 ydd gwladlwydd, Gwledig Moesen; /Mor wyf gerdd geinrwyf, hyglwyf hagen, /Mor wyf hyglau fardd o feirdd geinrydd 1 GM I 11 57 Dragonawl feidriawl fadiain - yn elfydd, /Alaf geinrydd, elw ddyganrain, /Dyganre dy ged dy gyfwyrain, geinwiw 1 CBM III 10 65 alch, o Weilchiawn giwed. /Deuddegfed amgen am geinwiw - garthan, /Gyrth yn gwa_^n rhag gwaedfriw, /Hyd geinwlad 1 HOG II 11 2 eddiw, farch gloywliw glas, /Athreiddiaw arnat geinwlad Gynlas, /I haeddu daddl faith cyn llaith lleas, geinwyr 1 LlG VII 24 43 d roddi, /Aerflaidd arwraidd o Eryri. /Eryr ar geinwyr, gamwri - dinam, /Neud einym ei foli; /Eurgorf t geir 7 DB VI 35 74 o ugaint arwynawl ei maint: /Achwanegu braint geir Bro Asa; /Ugeinfed, gan rad, hendref ei hendad, /Du GYC VII 41 30 /Pan wir farner yng ngoleuder se_^r a sygnau /Geir bron Dofydd a Sywedydd, nid oes wadau; /Nid oes all GYC VII 41 54 gymryd gwledd fawr enrhydedd, rhydid gerddau, /Geir bron Dofydd yn dragywydd gywir ddoniau PB VII 15 19 edd /Oedd Rhys, rhwysg llew yn ymladd, /A drud geir draig Gwynionydd /A distain gwawr Prydain prudd. /P OC II 14 110 wn ag ysgarant - aer: /Llas maer, llosged caer geir mo_^r-lliant. /Mwynfawr a garcharawr a gyrchasant: LlF1 II 2 49 s gynt a ddewisaf. /Y gw_^r a ddewisir o'r tir geir Taf /Hyd ei dir ger Tren, yn nhrin pennaf. /As dewi HOG II 12 8 ai, /Hawdd gweled goleulosg arnai /O gaer wen geir ymyl Menai. /Trengisiant trydydydd o Fai - trychan geirau 2 GYC VII 40 2 r a'n rhoddes rhiniau - ar dafawd /Ac arawd a geirau, /A'm troses i gyffes nid gau, /A'm troso i'r tro GYC VII 41 23 ofudiau: /Y dydd a ddaw, ni bydd difraw gwyraw geirau /Ar wan Gristawn yn anghyfiawn, ddigrawn ddagrau; geirch 2 CBM III 16 171 r, /Angerdd llawr llu gyngrwn, /Ni hirgeidw ar geirch meirch myngdwn, /Ni hwyrgyrch cludlan clod adwn! CBM III 3 217 ) /Mal y gwnaeth mechde_"yrn haelon /Meirch ar geirch yn garcharorion, /Maith gerdded, mygr gydred geid geiriau 4 GYC VII 40 36 r a rannawdd inni riniau /Ar dafawd ag arawd a geiriau, /A'n creawdd o bridd a phrif sygnau, /A'n pryna GB II 26 218 riawd ddeddfau. /O'r daw llynges drom, drwm ei geiriau, /I geisiaw cymraw, cymryd preiddiau /Rhwng Myny LlG VII 24 123 /Mal y gallwyf orau /Clodfori, o'r gwy_^r, a_^ geiriau /I'm pen, y pennaf a giglau; /Cynnwrf ta_^n, llu EGM I 27 35 n gymryd penyd penelinau /Ym muchedd gorwag er geiriau - maswedd /A ddoeth eithr mesur ar fy ngenau. /P Geiriawg 2 PM V 24 19 rain, preiddrwyf enwawg. /Gorau wyd, gorwyd am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt bellynt bwy LlG VII 28 7 lyn, lluyddfeirch arfawg, /A chlod a gorfod am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt hynt hirlid geirionnydd 1 D-4 VI 20 62 awl rybuch am rybydd - angerdd, /Argerdd gerdd geirionnydd, /Dybuam, dybyddawd dydd, /Dywalwern drywern geirw 1 CBM IV 1 41 aith Faddon fawr wriawr oriain; /Gwelais gadau geirw a rhudd feirw rhain /Oedd rydd i fleiddiau eu harg Geirwryd 1 D-4 VI 20 40 /Gorthoai drai draws a hyd, /Gorthir y gelwir Geirwryd. /Pebyllwys fy rhwyf yn rhwyd - gwrdd gynnygn, geisaf 1 LlF1 II 2 28 ychwr, milwr molaf; /Mal y'th rygefais, yd yth geisaf. /Na chreded pen ced gadarn gyhudded; /Creded ei geisaw 1 DB VI 24 6 dur, Llywiadur, rhag llaw /Y mae i'm meddwl dy geisaw. /Mor ddiriaid i ddyn eiddunaw - o'i gnawd /Yrddy geiser 1 GYC VII 38 35 heb liw, heb leufer, /Lle'r dannedd yn dwn pan geiser, /Lledr y grudd, yn grin pan deimler, /Llwm ei gr geisiaf 1 CBM IV 18 32 gyrchaf, /Neud gobaith wrth Benrhaith, rhin a geisiaf. /Brenin pob gwerin, gwared arnaf, /Gwedi treigl geisiais 1 DB VI 28 7 neg, /Ni wn ymadrawdd o ffrawdd Ffrangeg; /Pan geisiais-i esill o Enilleg, /Cam oedd, neud ydoedd yn Wy geisiaw 5 GB II 26 219 au. /O'r daw llynges drom, drwm ei geiriau, /I geisiaw cymraw, cymryd preiddiau /Rhwng Mynyw a'r mo_^r, DB VI 29 87 awr ei fa_^r, yn ddyfnbrudd, /Gwas oedd gas ei geisiaw dan gudd, /Gwalch oedd falch ei folchlafn uch gr GB II 26 169 rn boeni. /A Pheulin a pheunydd y'i gorelwi /I geisiaw diffryd y_^d ei erwi; /Ny allwys gwerin gwared i CBM IV 3 20 . /I ddangos nad byw llary, llyw Lleisiawn, /I geisiaw mynawg, myned a wnawn. /Ni cheisiaf drostaw medd DB VI 24 49 ddyfod iddaw: /Pam na cha_^r mab dyn Dduw a'i geisiaw? /Pam na chynnydd ef nef yn ei eiddiaw? /Od a_^, geisid 1 IRh VII 29 28 ddodid - rhag poen /Yn orllifiant hoen, hwn ni geisid. /Yn arllawdd hirgawdd a hwyr geblid, /Yn arllaw geiso 1 GYC VII 42 36 /Ystyried tra fo, rhag poenau agro, /Ba beth a geiso, beth a gasa. /Ceised pob dedwydd y wledd ni dderf geithiw 2 PB VII 3 9 am ddraig, neud aeth! /Athwyf ym mrwyn, gw_^yn geithiw, /Ethym heb udd llafnrudd, llew, /Aeth Rhys fab CBM IV 5 107 dd gadr i gadw rhiw, /Rhwyddfudd feiddiad, gad geithiw, /Rhudd ei waedlafn o waedliw. /Llas Rhys ffynho geithiwed 1 LlF2 VI 10 73 ffern ar gethern gaith. /A warawd pymoes byd o geithiwed - uffern, /O blith y gethern gaeth efrifed, /C geithon 1 GYC VII 39 7 ist, Dduw, er Dy ddynion, /Rhag uffern gethern geithon - anffyddlawn, /A'i chreulawn ddigawn ddigasogio ge_^l 5 PM V 25 55 paraed parawd-losgi /A'i gwbl weithredoedd ar ge_^l, ar gyhoedd, /Ar gadarn gadoedd dyrioedd dorri. /C CBM IV 6 19 w_^r eisor, esillydd Gruffudd. /Gwybu bawb heb ge_^l gw_^yth gwrdd hwrdd Hywel /Yn rhyfel cyn rhybudd, LlG VII 27 34 f cyfarchwel /Am lyw cleddyfrudd heb gudd, heb ge_^l. /Neud mau ei eisiau, neud isel - fy mryd, /I'w fe BF VII 47 23 awr glod uchel, /Oedd glew, oedd llew cyn llen ge_^l, /Oedd glwys digardd hardd Hywel. /Gwa_^r Hywel u GYC VII 40 123 wdr, amherawdr mil, /Mab Mair o'r pum gair heb ge_^l, /Y sant a aned ddyw Sul gelaf 2 DB VI 29 121 aw, ban fo lleiaf. /Cyd ymguddio pawb, beth a gelaf? /Am farwnad Ruffudd nid ymguddiaf. /Nid a eill ca CBM IV 6 288 Duw can doddyw ataf. /O'r mo_^r pwy gilydd py gelaf - fy ngair? /Ei gadair a gadwaf. /O gadwent, o gad gelain 2 PM V 24 51 beithawg, /A gwaed, a bwyd brain, a bra_^n ar gelain, /A galon adfuddiawg, /A golo ger manro meiniawg GYC VII 43 19 u heb eli_"aw, /A'i goron yn ddrain ac Yntau'n gelain, /A'i ben yn anghrain wedy r'greiniaw, /Ac o_^l Gelau 3 EGM I 27 93 fien lle_^n a llyfrau, /Mal dyfod Elfod elfydd Gelau, /Mal crefydd hywydd cynnydd Cenau. /Mair a Sain S CBM IV 2 19 /Oedd amlwg ysgwyd am Waun Ysgor, /Oedd amliw gelau, oedd aml gelor, /Oedd amddinau crau, clau clywito CBM III 21 195 yddon, /Edewis terrwyn te_"yrn feibion /A edau gelau yn eu galon: /Tri ergyrwayw glyw, glew ganaon, /Tr gelennig 2 CBM IV 4 178 m bu, a'm bo ei edmig, /Bodd am rodd, am rwydd gelennig, /Buelin am win, am wenig - o fedd /Feirdd wors CBM III 1 13 , /Tew am lew trylew, traul ariancan, /Tarf am gelennig torf am Galan, /Twrf ton ffraeth am draeth am d Geleurudd 8 OC II 14 3 gawr a ddoded, /Galon yn anfon anfud dynged. /Geleurudd ein gwy_^r gwedi lludded - trwm: /Tremid gofwy SB II 22 41 eurig. /Gwae werin Addaf addoed mab Gruffudd, /Geleurudd, galarddig, /Dwyn Owain fry, coelfain ceinmyg CBM III 12 11 s, /Porthes glwys gloes waywawr, /Glyw lofrudd geleurudd gawr, /Glewddrud golud gelorawr. /Bu gelyn Bry CBM III 13 14 ngwyniaith: /Rhy'i gelwir gelyn anghyfiaith, /Geleurudd, gelorau ddyrraith, /Greddf ddileddf, ddiludd CBM III 5 126 ystlynir: /Bardd Llywelyn hael hud ym gelwir, /Geleurudd, gelyn i bob enwir; /Enwawg i'm ceinioes y'm c PhB VI 11 2 Gwelais Rys yn llys Eisidlo, /Geleurudd gelyn yr allfro, /Hyfolawg, hael mynawg, hawdd D-6 VII 35 3 s gof. /I'm cof gan achaws echyngwyd - galar /(Geleurudd na adwyd) /Am wy_^r eryr eurysgwyd, /Am wawr D CBM III 21 193 rhuddion. /Edewid eron rhan gofion - galar /A geleurudd yng ngwelyddon, /Edewis terrwyn te_"yrn feibio geleuruddiaid 1 PM V 6 27 gogawn glyw camawn ceimiaid, /Ef gogwydd galon geleuruddiaid - aer, /Ei orfod ei ysbaid! /Ef dreisyg ni gelfydd 1 CBM IV 6 284 ing cynnelwaf. /O golofn Prydain y prydaf - yn gelfydd /O'r defnydd y dyfnaf, /O brydest, o ddyllest a Geli 1 D-4 VI 20 96 y westi, /Eang yw id rydid, ri, /Eofn a golofn Geli gelir 1 DB VI 33 24 alan Mai, calon a dorrir /(Cof anwar galar, pa gelir?) /Pan ddangoser gwy_^r eryr eurdir, /Nad y gw_^r gelor 1 CBM IV 2 19 wyd am Waun Ysgor, /Oedd amliw gelau, oedd aml gelor, /Oedd amddinau crau, clau clywitor. /Oedd gwrdd a gelorau 3 PM V 24 55 manro meiniawg /Gelynion, Saeson sidanawg, /A gelorau crau, a gwa_^n, a gwaetffrau, /A gwaetffriw rede CBM III 13 14 : /Rhy'i gelwir gelyn anghyfiaith, /Geleurudd, gelorau ddyrraith, /Greddf ddileddf, ddiludd gyfarwaith, CBM IV 9 200 wy gorddrych ysgwydau, /Gw_^r gorddrud, golud gelorau, /Gwrddfaran cyfran cyfreidiau, /Gwrddfaniar gwr gelorawr 1 CBM III 12 12 /Glyw lofrudd geleurudd gawr, /Glewddrud golud gelorawr. /Bu gelyn Brynaich, branes - gyfwyrain, /Bardd Gelorwydd 1 LlG VII 24 90 a wnaeth, cadarn ymgerydd, /Am gyfoeth am Gefn Gelorwydd. /Ni bu gad hwyliad hefelydd - gyfred /Er pan gelu 1 GYC VII 40 5 refydd a chred. /Dyw Llun, naf gwiwlun ni bair gelu - lles, /Llys uffern ni orfu: /O'r dydd y codes Ies gelwid 3 DB VI 29 15 /Gwelsam-ni fab Hywel yn rhyfelau, /Cynan y'i gelwid, cwyn a'n goddau; /Gwelsam Rys Falchgryg, rhyfyg PhB VI 14 13 dd ei erlid. /Ni'ch traethaf-i gelwydd, nid ef gelwid - hwn /Cleddyf ysgwn twn, twyll ei gwndid; /Disei PM V 12 43 wr - ei dy_^, /A_^'i de_"yrn fyddinawr, /Rhy-i-gelwid rhwyd ysgwydawr, /Rhy-i-gelwir rhan farw rhan faw gelwir 25 EG VI 18 114 awn nifer, /Llywelyn, gelyn yn y galwer, /Y'i gelwir am dir, am dud tymer. /Llewenydd lluoedd, llew yn EW VI 6 5 r, /Beilch a'i geilw, balch y'i gelwir. /Rhy'i gelwir ar dir, ar deiror - Prydain, /Gw_^r urddain gwryd GB II 26 201 , /Dewi mawr ar y mo_^r, mynych nodded, /Rhy'i gelwir ar y tir rhag dywrthred. /A gwestfa i Ddewi gwest DB VI 33 41 bwyll a bell gedwir, /Cedwis fi, ei fardd y'm gelwir. /Cedawl Dduw, Ei ddawn a iolir, /Ceidwad nef, Ei PB VII 10 18 brenin gwy_^r - torfoedd /(Terfysg Lloegr y'i gelwir), /Cymraisg wystlon a wystlir; /Cymry a'u dyry rh ES I 22 11 yddbrawd, /Er dirprwy presennawl; /A fo da, ef gelwir dwyawl, /A fo drwg a drig yn ddihawl /Yn nhaerdan GB II 26 50 g; /A garo Dewi fal difuddiawg - doeth, /Rhy'i gelwir ef yn goeth, yn gyfoethawg. /Dau ychen Dewi, dau CBM III 20 37 r, am brain. /Praidd wasgar anwar, anwas - y'i gelwir, /Enwir hir, hydr ei gas, /Enwawg ddraig, ddragon GM I 9 51 ag gorwyr Iago gwyar drabludd. /Gwalchmai y'm gelwir, ga_^l Edwin ac Eingl, /Ac yng nghynnwrf llu hud D-4 VI 20 40 Wyndyd, /Gorthoai drai draws a hyd, /Gorthir y gelwir Geirwryd. /Pebyllwys fy rhwyf yn rhwyd - gwrdd gy CBM III 5 125 wyf rhygystlynir: /Bardd Llywelyn hael hud ym gelwir, /Geleurudd, gelyn i bob enwir; /Enwawg i'm ceini PB VII 4 16 ragon a folaf-i, naf ne_^r, /Draig ddiogel y'i gelwir. /Gelwir hwn: llu gystlwn llyw, /Lloegr gyrchiad CBM III 13 13 - gyfarpar /Yng ngwyar, yng ngwyniaith: /Rhy'i gelwir gelyn anghyfiaith, /Geleurudd, gelorau ddyrraith, GM I 9 39 du Rhibyll rhebydd yng ngraid. /Gwalchmai y'm gelwir, gelyn y Saeson, /Ar lles gwledig Mo_^n gwaint ym PB VII 4 17 olaf-i, naf ne_^r, /Draig ddiogel y'i gelwir. /Gelwir hwn: llu gystlwn llyw, /Lloegr gyrchiad cad, ced LlLl II 16 29 rch can? /Pwy ei henw, hynod gyfran? /Ysef y'i gelwir, llawir - Llywelyn, /Llyw terfyn terfysg dir, /Ll PM V 14 13 awd i ddyn dylaw dylif ni'i gwe. /Llywarch y'm gelwir, llu ddyganre, /Lloegr ddistryw, ddistrawch, ddil CBM IV 10 9 dy borthawr. /Aswynaf, archaf (eirchiad - y'm gelwir) /Nawdd Cywir Cyngwastad /Ar dy ddrysau, aer ddru CBM III 3 99 radawg y'i gelwir, /Pobl byd yn ein gwy_^d y'n gelwir, /Pawb ohonam am ein cam y'n cosbir: /A wne_^l ia CBM III 3 98 ll drwydoll engir. /Present fradw, fradawg y'i gelwir, /Pobl byd yn ein gwy_^d y'n gelwir, /Pawb ohonam PM V 12 44 ddinawr, /Rhy-i-gelwid rhwyd ysgwydawr, /Rhy-i-gelwir rhan farw rhan fawr. /Mawr de_"yrn cedyrn cydgyfr EW VI 6 4 d am dud, am dir, /Beilch a'i geilw, balch y'i gelwir. /Rhy'i gelwir ar dir, ar deiror - Prydain, /Gw_^ CBM IV 6 187 m priawd prydir, /Trefred fawr, traul gawr y'i gelwir, /Tryliw ei ysgwyd, ysgydwir - yn nhorment, /I ga CBM IV 12 25 wr, cawr cyrdd, /Ohonu ni henyw beirdd. /Rhy-m-gelwir yn ffyrf yn ffysg - arab hwyl, /Yn arab-hawl derf IRh VII 30 58 /Ys cain, ys cyhoedd ar ysgwydydd - cyrdd, /Ys gelwir yn wyrdd rif milfyrdd rydd. /Ys mwy gan y beirdd gelwydd 2 PhB VI 14 13 afael hael, hawdd ei erlid. /Ni'ch traethaf-i gelwydd, nid ef gelwid - hwn /Cleddyf ysgwn twn, twyll e MB I 3 154 iawr, o'i fawr feuydd /Ni'm diddoles (nu ni bu gelwydd!). /Yni fwyf gynefin a_^ derwin wy_^dd /Ni thorr gelyn 24 GwB VI 17 19 aich, /Braw uddudd a dychryn, /Angau golau pob gelyn /Angad leiddiad Lywelyn CBM III 13 13 par /Yng ngwyar, yng ngwyniaith: /Rhy'i gelwir gelyn anghyfiaith, /Geleurudd, gelorau ddyrraith, /Gredd PM V 9 22 fe, /Rhag colofn lliaws maws mab Nwyfre, /Rhag gelyn Brynaich branes dychre. /Ni bydd arodrydd ar odre CBM III 12 13 geleurudd gawr, /Glewddrud golud gelorawr. /Bu gelyn Brynaich, branes - gyfwyrain, /Bardd goelfain, bei DB VI 29 32 ddyliau, /Am lyw glyw a'i glod hyd Fynnau. /Bu gelyn dychryn o'r dechrau /Byth yn lladd Llundain a'i th MG VII 33 13 /Mawrgawdd diadrawdd daw o'i edrych; /Rhag tri gelyn dyn, Duw, a'm noddych, /Rhugl gyd eu cyngyd a'u ca LlG VII 24 73 Llwyrwaeth yw ei gas no'i gerennydd! /Llywelyn gelyn, galofydd, /Llwyddgyrch darogan cyman celfydd. /Ni LlG VII 24 19 edd, /Lloegr ddifa o ddifefl fonedd; /Llewelyn gelyn, galon dachwedd, /Llary wledig gwynfydig Gwynedd; PM V 14 9 Gyfeiliawg, ys cof aele. /Heb ferch Gynfelyn, gelyn gne - unbyn, /Cyd boed unbennes ys annebre; /Nest EW VI 1 1 Llywelyn gelyn, golofn plymnwyd - lew, /Ar les beirdd y'i magwyd; LlLl II 16 8 dd; /Llyw glyw, glew annhangnyfedd, /Llywelyn, gelyn Gwynedd. /Piau yr ysgwyd esgudwal - cynwan /A_^'r CBM III 5 126 Bardd Llywelyn hael hud ym gelwir, /Geleurudd, gelyn i bob enwir; /Enwawg i'm ceinioes y'm ceinmygir, / BF VII 55 14 /Gw_^r golau ei arfau, aergrau ergryd, /Gw_^r gelyn i ddyn ei ddiofryd, /Gw_^r golud esgud, oesgyd - b EW VI 3 21 n, meddgyrn a'i maeth. /Ni maeth bygylaeth, bu gelyn - i Ffrainc, /Boed ffrawddus ei derfyn; /O haelon, LlF1 II 1 52 gl ferth werthfawr wyrthau newydd, /A ludd i'r gelyn ladd ei gilydd; /A'i harglwydd gwladlwydd, gwlad l PB VII 6 6 /Llwyr y'n lladdawdd cawdd cwynfeddu - galar /(Gelyn Lloegr a ddarfu!) /Bod gw_^r arall yn gallu /Ymado MG VII 34 1 Mihangel uchel, och rhag gelyn - mawr! /Mae y sarff i'm dilyn, /Dod im nerth, can PB VII 16 22 ladr cadr catgwn, /Oedd brwysg ei rhwysg rhwyd gelyn, /Oedd gwrdd yng nghad treisiad trin, /Oedd llew g D-2 I 2 36 yhaedd iddawdd, rhycheidw ei nawdd rhag cawdd gelyn; /Rhychedwis ddeddf, rhychynnis greddf rhag lleddf PM V 27 15 r ni lwydd beirdd o'i haint, /Rhwym galon, nid gelyn saint, /Rhwyf Powys, peues hoffaint. /Powysedd Ang CBM III 16 155 ylwyn fronddor, /A thrychion a thrychan elor. /Gelyn traws ryfel tros Rufain - yd wy_^s, /Tros y llys y GM I 9 39 yll rhebydd yng ngraid. /Gwalchmai y'm gelwir, gelyn y Saeson, /Ar lles gwledig Mo_^n gwaint ym mhlymnw EG VI 18 113 r /I briodawr llawr yn llawn nifer, /Llywelyn, gelyn yn y galwer, /Y'i gelwir am dir, am dud tymer. /Ll PhB VI 11 2 Gwelais Rys yn llys Eisidlo, /Geleurudd gelyn yr allfro, /Hyfolawg, hael mynawg, hawdd bo, /Glod gelynion 3 DB VI 31 34 orau gwy_^r er Jason, /Llywelyn a'i blant, pla gelynion, /Dafydd a Selyf ac Absalon. /Herwydd trymfryd CBM III 19 13 ud, yn lud lew. /Detholais fy rhwyf yn rhwyd - gelynion, /Ga_^l ynal ym mhlymnwyd, /Yn wawr glyw glew, PM V 24 54 galon adfuddiawg, /A golo ger manro meiniawg /Gelynion, Saeson sidanawg, /A gelorau crau, a gwa_^n, a gelleist 1 D-1 I 1 47 , galon reibaint: /Un fid fenwyd i ellysb byd, gelleist borthant. /Hoeddl hir a nef a chain addef trwy gellgwn 1 CBM III 6 8 dr, cawr hydr a'i ca_^n, /Corn meinell yn o_^l gellgwn Gelli 1 ES I 16 32 r hinon. /Gallaf y'th garaf i'th gaer urdden, /Gelli it pob defnydd, froydd Frenin; /Can wyd Tri, nid gellir 2 LlG VII 27 2 Dduw, o'r ddirfawr golled /Yr gollais-i, ni'm gellir gwared; /Gwander i lawer, eilywed - tramgwydd /Rh PB VII 5 6 glwydd rhwydd, rhuddgledd - rhygollais, /Rhy-m-gellir lledfrydedd, /Fy llyw oedd fur glyw a gwledd, /Fy gellwair 1 MeiG I 33 63 affer yn ddiadnair /O gywyd a gwaith a gw_^yth gellwair. /Can ydoedd angau yn ein cyfair, /Pawb presenn gelly 1 DB VI 24 9 /Yrddygnawd bechawd na'i rybuchaw; /Mor deg y gelly gall arwyddaw /Merwerydd echwydd ac ucher daw, /Ma gellynt 1 ES I 21 17 fredychu - Crist, /Creulonedd heb allu! /Rhy'i gellynt, gallem anghredu, /Yng nghryd byd ryhyd ryfeddu. Gemais 3 GM I 9 98 wr ys profais /Cyfrwng Penwaedd barth a Phorth Gemais. /Can haelon hywydd hawdd y treiddiais /[ ] Chere GRh II 27 11 - ohanawd, /Henefydd Bro Hiriell; /Hanbwyllais Gemais gymell, /Hanbwyll hanaf, hanbych gwell GM I 8 70 ynhelwais o ddraig ddragon wanas, /Cymhwyllais Gemais, Gymry ddinas. /Neu'm carws Owain cerddaw yn was: genais 4 DB VI 26 40 o'm dilysy. /A ganwyf, dy geiniaid a'i cny, /A genais a genir wedy. /Aerddrud tud, o'r tu pan geffy /Er LlF1 II 3 23 Llyw coelfain, Coeling drais: /Heddwch im am a genais, /Haedding Fair, fal y'i haeddais! /O haeddais-i CBM IV 18 66 gw_^yr a'm gwrthfynned! /Gwledig arbennig, pan genais - hanawd /Nid ofer draethawd a rydraethais; /Nid CBM III 8 34 trad Langwm ystyriais - ein glyw, /Ystyrient a genais, /Torf Fadawg fynawg, fur trais, /Torf Lywelyn ry Genau 3 DB VI 29 40 i'm dyhudd, na dau. /Gwael yw colli hael o hil Genau, /Gwag yw byd bod yn ei faddau. /Gwirfab Duw, gan DB VI 29 67 gwenwawd brydestau, /Llary rwyf a ganwyf a_^'m genau, /Llew biwyf, Llywelyn biau /Llyw Gwynedd, diwedd LlLl II 16 35 /Ni giliant hyd angau? /Pwy w_^r, penaethaidd genau, /Rhag pawb piau y dechrau? /Ysef yw hwnnw honnaid genddi 1 HOG II 11 8 wg fy nghof yng nghyweithas, /Hoed erddi, a mi genddi yn gas! /Cyd gwnelwyf ar ddyn urddas - o foliant, genedl 1 DB VI 29 99 /Gruffudd aur digudd, ef dygnaf - ei gw_^yn /O genedl plant Addaf; /Griff ne_^r, o'm pryder y prydaf /P geneddl 6 EGM I 28 20 dywawd) /Y cosbir enwir, y cosbawd /Aergyd ar geneddl fedysiawd. /Ac eisioes, cyn gloes glasfedd tywaw CBM III 3 25 dd, /Prif obrwy, obryn trugaredd; /Mad ganed o geneddl fonedd /Mawrwledig mawrwlad tyllyedd, /Mad gorau PB VII 13 2 Am Faredudd, fudd fawrged, /Gwae ei geneddl, gwawr gogoned! /Doeth o'i gyfoeth coeth (cerdde LlG VII 24 118 /Sefis yn rhyfel (diymgel daith) /Rhag estrawn geneddl gw_^yn anghyfiaith; /Sefid Brenin nef breiniawl PB VII 19 3 - mwynfawr, /Maenfedd trwm a'i gwarchae, /O'i geneddl nid chweddl chwarae, /A'i blant, os gwddant, ys PB VII 7 22 r glew oedd Forgant, gwrdd gledd - gogoned, /O geneddl tey_"rnedd, /Gwawr llawr, lluosawg fonedd, /Gwal genfigennus 1 GYC VII 40 53 au, /Gwae a wne_^l balchder ar arferau, /Gwae genfigennus rhag petrusau, /Gwae lidiog creulon o'i anno Genfyn 1 PM V 10 31 - dydoeth /O deithi tey_"rnedd, /A threth Gaer Genfyn ar hedd, /A dwy o Dir yr Heledd. /Hawl adwn, ysgw genheddloedd 1 CBM III 15 34 . /Owain arwyrain yr oroedd - ar bawb /O bybyr genheddloedd, /Mygr farchawg deifnawg da oedd, /Mygedwys Geni 3 MG VII 32 24 a y traethwyd ac y coelwyd coelfain chwedlau: /Geni Dofydd yng nghaer Ddafydd yn ddiamau. /So_^n engyli GB II 26 243 onnau. /A Duw a'i mynnwys, Mynyw i Ddewi /Cyn geni ein rhi enrhyfeddau; /Pan bregethwys hael bregeth o MG VII 32 35 /Ac amgen nod no'r se_^r uchod uch eu pennau: /Geni yna y Brenin da, arwydd diau /Fu gysefin gan dri br geniad 1 EW VI 2 16 if, /Rhwyd Brynaich, branes wrthgrif, /Rad o'i geniad i'i gynnif. /Yng nghynnif Madawg anghynnwys - ei genid 1 PhB VI 14 52 cyfeddach cedyrn, /Rhag bron eurde_"yrn cyrn a genid. /Ban ced, ban rhodded pan rhoddid - aur coeth, /P Genilles 2 GM I 9 29 nediw deithi, /Cas gennyf genthi ni gynhelwy. /Genilles a'm llif, cyd am lladdwy - ar air, /Ei muner (n GM I 12 21 - a_^ mi, /O drechryni y tri ydd ym treulwyd. /Genilles gnaws aur, awr y'i ducpwyd, /Cw_^l oedd fy ngad Genillyn 1 CBM IV 5 71 , /Gwirawd fedd, gwir oedd in; /Gwae fi am fab Genillyn, /Gwae feirdd Cymru gwedi Gwyn! /Gwyn, gwaednaw genir 3 DB VI 33 34 ardawch, neud rhywir - ei farw, /Ei farwnad a genir. /A orug o ddrwg (ni ddrygfernir) /I Ruffudd o'i f CBM III 3 84 u a'm rhoddir, /Rhodd rwydd gallrwydd, gadr yd genir, /Canu draig Brydain a brydir, /O bryder berthfal DB VI 26 40 y. /A ganwyf, dy geiniaid a'i cny, /A genais a genir wedy. /Aerddrud tud, o'r tu pan geffy /Erddrwng, y gennad 8 LlLl II 16 53 arogan, /Gw_^r yn gware llawesan. /Dygychwyn, gennad, ar fraint ceiniad - call /A'th ddeall a'th ddyad LlF1 II 1 109 i wan ei wen angad. /Ef gorau gwyrthau wrth ei gennad: /Dillwng ta_^n yman i mywn dillad. /Ef a warawd OC II 15 41 inerch, /Dywed ein dyfod Lannerch. /Dygychwyn, gennad, gadr ardal - teulu /Teilwng medd o fual, /A dywa OC II 15 25 an, tramwy, /Dywed y down Ardudwy. /Dygychwyn, gennad, gain derfyn - y wlad /A wledychws Merfyn; /Dos i OC II 15 13 tham iddi, /Dywed y down Arwystli. /Dygychwyn, gennad, gan fawrydig - dorf /I derfyn Ceredig; /Dywan ar OC II 15 17 down Benweddig. /Dos o Benweddig, boen Ofydd - gennad, /Gan ni'th wna cywilydd; /Dywan ar gynnan gynny OC II 15 21 ynnydd, /Dywed y down Feirionnydd. /Dygychwyn, gennad, gyfyl mordwy - gwyrdd, /Gworddyar ei gylchwy; /D OC II 15 29 st Nefyn, /Dywed ein dyfod Le_"yn. /Dygychwyn, gennad, i gylch dragon - llary, /Lluosawg eu galon; /Dos gennis 1 GM I 8 20 i fab Gruffudd! /Arddwyreaf hael o hil Iago /A gennis dra chas dra Chors Fochno, /A gyrchws glyw Ffland gennwch 5 CBM IV 9 150 nyf, gynifiaid, sefwch! /Mi Gynddelw a gynnelw gennwch. /Beirdd wogawn, bardd urddawn urddwch, /Urddawl LlF1 II 2 61 r hedd, ar ddyhedd, ni'th omeddaf. /Mi a fu_^m gennwch, can awch barnaf, /Ar dir Deheubarth, diau byrth CBM III 10 11 a'm ceidw, /Ced wallaw cadfaon, /Bendith Dduw gennwch, gynreinion! /Gnawd i fardd fendigaw haelon. /Aw LlF1 II 2 63 Ar dir Deheubarth, diau byrth naf. /Mi a fu_^m gennwch, ni haeddech heddwch, /Yn yd fyddai trwch ni fai PM V 1 84 fy rhwyf rhyddygwch; /Tey_"rnllw, tey_"rnllid gennwch. /Tey_"rnged heb rif hebryngwch - o'i lys, /Iwch gennyd 14 GM I 11 61 /Dy gymri gymryd dy wyn, dy wynfyd; /Dygannan gennyd am bryd, am brain. /Dywasgar cynnygn dygn rhag dy DB VI 27 80 lledfryd - a'm bydd, /Ni edych, Ddofydd, ef i gennyd. /Am drais Duw, nid oes dim gyhyd, /Am drais dyn LlG VII 28 11 y Waun, wayw cyndyniawg, /A'r Dre-wen yn boeth gennyd, beithiawg - rwyf, /Ac ar Elsmer glwyf, glud fyge CBM III 5 30 . /Celadwy lywy, liw ton am rwyf, /Rhwy gennyf gennyd, er nad ydwyf, /Cadr amnaid gannaid, ged ath iolw GRh II 28 14 afydd, na dde_^l bryd - am fudd /Yn foddlawn i gennyd; /Gnawd it, ddraig ddragon wynfyd, /Dygant ruddaw MeiG I 33 82 , goleuad byd, /Gorpwyf, Greawdr nef, nerth i gennyd, /Gobrydd gweled gwledd yn hedd yn hyd. /Yn hyd y D-2 I 2 8 fystrawd, cyfan folawd clutawd atad, /Cyfrgain gennyd go_^r a chywyd cyhyd, cydnaid, /Cyfrgyrn cyfle, c CBM III 30 8 yd, /Dygen yw hebod bod byd, /Dygynnelw, a Duw gennyd! /Gw_^r a'i gwnaeth yn ddyn, yn ddelw - boenedig, PM V 10 16 /Rhwng dwn y gwelwn a gwelw: /Rwyf byd, rhwydd gennyd gynnelw! /Cynheilwad Prydain, wyd priodawr - clod EW VI 1 12 Hardd i fardd fod i'th arddelw, /Hawdd i'r byd gennyd gynnelw. /Hawdd cynnelw fy rhwyf rhwydd ofeg - Mo CBM III 16 91 o bedair echen; /Marchawg meirch cannwelw, mau gennyd gynnelw, /Mi Gynddelw gerdd ogrfen, /Brwysg rwysg DB VI 24 3 f gwarandaw. /Mor iawn im o'r dawn a'm daw - i gennyd, /Mwynair o'm plegyd heb blyg arnaw. /Mur, Modur, CBM IV 2 43 I'th fyw, Faelgwn ryw, ran gyfeisor. /Nid af i gennyd, mynwyd mynior, /Nid athwyf, dreiswr, dros dy gy LlLl II 16 57 ew cad, /Ar Llywelyn llawroddiad! /Dos, a Duw gennyd, yn hyfryd, - yn hawdd, /Ar gadflawdd gadflaen gr gennyf 25 EGM I 26 55 A'm dodes nwyf i'm haddoedi. /Ni bu dyn mor gu gennyf a_^ hi, /Ni bo poen oddef, Pedr wy noddi! /Ni by OC II 15 37 th? /A annwn-ni yn Rhos noswaith? /Dos, was, i gennyf ac nac annerch - neb /Oni bydd fy ngordderch; /Dy LlF1 II 3 3 iad, /No thi, Fechain ri roddiad, /Arfaeth yw gennyf, arfau gyrchiad - Deifr, /Dodi dwfr i'th farwnad. GRh II 28 49 Coeling, /Mawr-rad gwallofiad gwelling. /Gwell gennyf arnaf, ernyw elyn - Lloegr, /Wallofiad aur melyn, PM V 21 13 unbyn, /Ym mliant gwyrdd ac un gwyn. /Arwyn yw gennyf arwain - ei feddwl, /A'i feddiant hyd Lundain, /A CBM IV 6 1 Cadair bair beryf, caniad Duw gennyf /Cadr ddeisyf heb ddisudd /Dawn cyflawn, digawn, GM I 14 73 emyn, /Tramwy caradwy caerfa urddyn. /Dewisach gennyf, can ys perthyn, /Dyfnu difro_"edd no medd melyn. GM I 12 13 lluddiwn i neb newid breuddwyd. /Nid breiddgof gennyf, cyn bwyf llwyd, /Lleas Goronwy, gw_^r yn ysgwyd; SB II 22 1 Duw gennyf, Duw, Peryf perffaith, /Duw Dofydd, Duw parchrydd LlF2 VI 9 1 Edifar gennyf, edifar /Caru byd anghlyd, anghlaear. /Ail eilyw LlF2 VI 10 60 gennyt-ti bwyf gydymddaith, /A thithau, Beryf, gennyf ganwaith. /A minnau, bwyf tau, bwyf taith - ddiar CBM III 5 30 garwyf. /Celadwy lywy, liw ton am rwyf, /Rhwy gennyf gennyd, er nad ydwyf, /Cadr amnaid gannaid, ged a LlF2 VI 10 59 afael, /De_"ws yr Israel, dewis gyfaith: /Duw gennyf, gennyt-ti bwyf gydymddaith, /A thithau, Beryf, g GM I 9 28 garwy. /Caraf gaerwys fun fenediw deithi, /Cas gennyf genthi ni gynhelwy. /Genilles a'm llif, cyd am ll CBM IV 9 149 wch! /Gwry_^s arloes eirioes, eiriolwch! /Chwi gennyf, gynifiaid, sefwch! /Mi Gynddelw a gynnelw gennw HOG II 8 9 /Doeth i'th gyfoeth dy goeth Gymra_"eg. /Dewis gennyf-i di; beth yw gennyt-ti fi? /Beth a dewi di, deg PhB VI 15 29 w_^r a wy_^s ei fraint o frenhinedd. /Gorau yw gennyf-i gorfedd - neuaddawr, /Llyw llwyth Tewdwr mawr, LlG VII 27 11 wael dwyn hael hwylfawr ei weithred; /Galar yw gennyf-i gweled - ar lachar /Golwg anghlaear daear dudde HOG II 8 7 un, /A bod yn gyfrin am rin, am reg. /Dewis yw gennyf-i harddliw gwaneg, /Doeth i'th gyfoeth dy goeth G PhB VI 14 27 id /Pencerdd o ddigerdd ni ddigonid; /A bai ef gennyf-i yd gynnelwid /Adfyddaf nad arnaf yd orfyddid. / HOG II 8 11 deg ei gosteg? /Dewisais-i fun fal nad atreg - gennyf; /Iawn yw dewisaw dewisdyn deg OC II 14 57 ch Forfran. /Dywallaw-di'r corn, canys myfyr - gennyf /Men ydd amygant medd ein tymyr. /Selyf ddiarswyd LlG VII 28 24 it, ddeifniawg - Powys, /Prydferth dy gynnwys gennyf, nerthawg. /Ys ceffych (ys cyffurf enwawg) /Wrth DB VI 29 93 ga_^r, trimud fa_^r, trymrudd, /Gwenwyn gw_^yn gennyf nid ymgudd, /Gwyn eurdir, ardwy ddadannudd, /Gw_^ BF VII 46 21 gwn baladr cadr, cadarn leiddiad. /Ysgafn oedd gennyf ysgarad - pob dyn /Wrth hwn: Llywelyn, llyw Berfe gennym 1 PC II 20 4 rin goror, /Hebawg teulu cu, ceinmyn, /Anhawdd gennym dy hepgor gennyn 2 CBM III 3 134 Yng nghynnif sarff unbyn: /Sefis ef, sefid Duw gennyn! /Can fodd Duw yd fu'n ei ddilen, /Tud wledig, el PM V 25 39 'i lluoedd trylwyn i dra gweilgi, /Ni chawsan' gennyn gymod cymaint hyn, /Eithr gwarth a gwrthryn wrth gennynt 1 PM V 23 183 /Ar derfyn Mechain a Mochnant; /Dy gynnygn ni gennynt cwdd a_^nt, /Ni chaiff hoen na hun ar amrant. /M gennyt 4 MG VII 33 23 aid grwydraid, rhwystraid rhwystrych, /Cawsant gennyt farn nid atfernych - fyth /Na thrainc eu hoernyth ES I 24 37 gwaethaf syberwyd. /Galwaf, fy Naf, can gannaf gennyt: /Rhygelwir difro pob dyfryd. /Ny bydd dadwoddau LlF2 VI 10 59 /De_"ws yr Israel, dewis gyfaith: /Duw gennyf, gennyt-ti bwyf gydymddaith, /A thithau, Beryf, gennyf ga HOG II 8 9 y goeth Gymra_"eg. /Dewis gennyf-i di; beth yw gennyt-ti fi? /Beth a dewi di, deg ei gosteg? /Dewisais- gennyw 1 GG II 31 2 Gw_^r a gynnail y lloer yn ei llawnwedd, /A gennyw pob tra trwyddi berfedd, /O'i ganiad, o'i rad, o' gent 1 BF VII 54 21 b /Am glod ac wyneb Gwynedd lochi. /Llas gw_^r ge[]nt hynt haeloni, /Llywiawdr llu Cymry, hy ei henwi: genthi 5 GM I 13 19 farch dewr, yn farch dyre. /Gnawd gwraig gwell genthi a fo gwaeth iddi: /Fy addas nid debre. /Dilyw a EGM I 26 29 edd rhaid wrthi! /Nid oedd ffawd rygnawd rin i genthi: /Gnawd oedd da_^l aur ma_^l er ei moli. /Ni ryfu EGM I 26 22 yall ddogni, /Gwraig nid oeddwn-i frad gariad genthi. /Gweryd rhudd a'i tudd wedi tewi, /Gwael neuedd EGM I 26 10 lly_^r yn llenwi; /Oedd hydr am ddylan gwynfan genthi. /Hyll nid oedd ei deddf-hi, hwyr-reddf holi, /Ha GM I 9 28 /Caraf gaerwys fun fenediw deithi, /Cas gennyf genthi ni gynhelwy. /Genilles a'm llif, cyd am lladdwy - genwch 1 PM V 1 55 raig: gwrygwys ei bwyllad. /Pwyllaf a ganaf, a genwch, - feirddion: /Ei fawrddawn a geffwch! /Cerdd Dda Ger 30 PM V 5 23 lwyr didres /A_^'i filioedd cyhoedd cyfaeres. /Ger Aberconwy cynognes - dwy ddraig, /Dau ddragon yn yng PM V 10 96 rnedd, /Ongyr gwy_^r gwyrynt yng ngwedd, /Onn ger bron breenhinedd. /Breenin mawrllin, mawrllyw gwlad PB VII 16 4 ne_^r; /A'i daryan a'i daerlew ba_^r /Bu briw ger bron ei eryr. /O'i eryr bu oer golled /Dwyn Madawg, GYC VII 42 15 naethost gamwedd, na ryfedda /Bod yn ddir talu ger bron yr Iesu: /Lle gwelo trillu, trallawd a wna. /Gw DB VI 35 62 Trydyddeg dogni taerwalch Eryri /Arwystli Ceri ger Caer Efa; /Pedwaredd ar ddeg, pan ddug achwaneg, /Dw D-3 VI 19 32 orfa Meirion - be_^r /A'r llall, ca_^r llawer, ger Caer Lleon. /A Duw, 'n ein diwedd-ni, gwaredd gwirio LlF1 II 1 127 r addef nef ail ei athrefi. /Cadr yd y cedwis, ger Disynni, /Cadredd a llariedd a llary roddi. /Cadr hw LlG VII 24 102 edd hawdd, llew aerflawdd lluydd, /Ei dreisiaw ger Drws Daufynydd. /Nis plygawdd mab dyn, bu doniawg ff LlF1 II 1 99 erdd a'i chedwyr a'i lly_^r a'i llad /A'i llan ger dylan, ger glan dylad - hefyd. /Llwyddid ei gweryd a EGM I 26 20 ll Cadfan lan, o len bali, /Cannaid ei syniaid ger Dysynni; /Gwan wargan wyry gall ddyall ddogni, /Gwra CBM III 5 100 llif-i lliw amaerwy - ton /Ban llewych ei bron ger ei breichrwy: /Golwg dof, dewis, gan a'i syllwy, /Go HOG II 6 10 edd. /Caraf ei morfa a'i mynyddedd, /A'i chaer ger ei choed a'i chain diredd, /A dolydd ei dwfr a'i dy PM V 22 22 farwy. /Pryffwn ei ddigraidd, praff ei ddirwy /Ger elfydd Mechydd a Machawy; /O Lydaw, o draw, o drwy - PC II 19 16 /Buant brwysgion, braisg arfaeth, /Buant briw ger eu brawd-faeth. /Yn y berwid brad Brython - anghrist PB VII 20 13 ryd llafnddur, /Lle oestrawd yn Ystrad Fflur! /Ger Fflur, er dolur dilen saeth, - dedwydd /O'i dydwedd LlF1 II 1 99 edwyr a'i lly_^r a'i llad /A'i llan ger dylan, ger glan dylad - hefyd. /Llwyddid ei gweryd a'i hyd a'i LlF1 II 1 20 /Myn na llefais dyn ddwyn eisiwed - o'r llan /Ger glan glas dylan, o'i dylyed, /Men na llefesir dir o' LlF1 II 1 70 hon rhag bron braisg io_^r, /Uchel lan Gadfan ger glan glas fo_^r. /Ni chollir o'i thir nac o'i thewdo GB II 26 104 y Crwys, llogawd newydd, /A Glasgwm a'i eglwys ger glas fynydd, /Gwyddelfod aruchel, nawdd ni echwydd, GM I 9 140 fied ei win o'i wen addaf udd /Yn Arfonig gaer ger Hiriell bau. /Derllesid i'm llaw llad i'm goddau /Y CBM IV 4 173 - ei fynw, /Ei fyned a'm dirmig, /Baran llanw ger llynges gerrig, /Blaidd aerflawdd, amnawdd amnwythig PM V 24 53 bra_^n ar gelain, /A galon adfuddiawg, /A golo ger manro meiniawg /Gelynion, Saeson sidanawg, /A gelora DB VI 29 81 Gweryd a'm hergyd a'i mawrgudd, /Gwae! gwelsyn ger mawrfryn Mo_^r Udd /Gw_^r oedd w_^r, oedd orfawr ei PB VII 3 13 , Rhos breiddiaw, /I'w ddiwedd fanfedd Fynyw. /Ger Mynyw, llyw, llew Hawrffordd, /Y gwelais-i Rys Rhos EG VI 18 82 m-i rwydd arglwydd erglywiad /A glywir o'r tir ger Tanad; /Ysym-i glew a llew a lleiddiad, /Yn rhyfel a BF VII 50 33 Nghaer Llion, y lle tecaf; /Gw_^r fu Lywelyn ger terfyn Taf, /Gwawr cyhoedd, wisgoedd wasgarocaf, /Gw CBM III 29 26 cleddyf cleudaer - ym marddrin, /Yn nydd trin ger traeth Caer, /Llid ysgwn, ysgwyd canaer, /Llew cein LlF1 II 2 50 gw_^r a ddewisir o'r tir geir Taf /Hyd ei dir ger Tren, yn nhrin pennaf. /As dewiso Duw y diweiriaf - GB II 26 86 /Dewi mawr Mynyw, syw sywedydd, /A Dewi Brefi ger y broydd, /A Dewi biau balch Langyfelach, /Lle mae m CBM III 3 46 winwledd, /Caraf-i lan a'r lle_^n gan gadredd /Ger y mae Gwyddfarch uch Gwynedd: /Gwyddfidle glywdde gl geraint 3 GB II 26 14 wlad a mad a maint /Yng nghyfoeth Dewi difefl geraint, /A rhydid heb ofud, heb ofyn amgen, /Heb ofal c BF VII 51 31 gwna llwyr ofeiliaint, /Gwalch aerfalch arfod Geraint, /Gwawr gorsedd, frenhinedd fraint. /Llywiadr br PM V 7 9 gynys, rheg hoffaint. /Tey_"rnas i'th law, lid Geraint, - nid chwith /Er chwydad esgeraint. /Nid bath gerais 5 CBM IV 5 17 Gwalchmai. /Gwalch gwaedrwyf, hynwyf, unig - a gerais, /A garaf ei edmig, /Blawdd blaen, bleiniad gwyre LlF1 II 2 11 byrth agored, trwydded treiddaf. /Treiddais a gerais a garaf - hefyd: /Hawdd ei fyd ei bryd a bryderaf DB VI 32 6 ng. /Llyngfawr daear awr derfyn, - a garaf, /A gerais ei chanlyn; /Neud eddwyf yn oer dyddyn, /Nid oes EG VI 18 13 dywrthladd i wrth lys Rheidiawl. /Gwelais (a gerais ni ga_^r mantawl) /Gwelygordd Lleisiawn llysoedd BF VII 52 7 trig, /Yn y mae godrig dig dilafar! /Collais a gerais o ga_^r - ac arglwydd, /Erglyw eu tramgwydd, trym gerdd 17 DB VI 26 30 'i hundy; /Trais arnaf, fy naf, ni edy /Tros y gerdd a ganwyf ity; /Y mawr udd rhwyddfawr, o'm rhodd y, LlG VII 26 19 ynaich dreisiaw; /Ar olau ys mau myfyriaw - ei gerdd, /Arwraidd angerdd, ongyr friwaw. /Rhwyf cywir cer PB VII 18 4 heb blyg, hirddrig, hardd /Bellach a allaf o'i gerdd. /Cerddorion cerddau difwlch /Gwe_^n, lawen lyw, y PM V 24 33 /Dy gerddawr bydd goeth, ddoeth dafodiawg, /Dy gerdd dyganaf, naf niferawg, /Dy gynnygn digwydd, arwydd CBM IV 8 5 der, /Am eurdal bual buarth hydrfer. /Hydr yd gerdd fy ngherdd yng nghyflawnder /I gyflawn foli rhi rh DB VI 35 80 ei bencerdd, mawr yw ei angerdd, /Mynegais ei gerdd ffordd yd gerdda. /Mwyfwy ei gythrudd, mireinfab G CBM IV 5 34 /Gwrfan gynfaran, Gynfelyn - angerdd, /Angudd gerdd, gardd elyn, /Aer derfysg am ei derfyn, /Arfaeth h CBM III 24 5 Arglwydd gwladlwydd, Gwledig Moesen; /Mor wyf gerdd geinrwyf, hyglwyf hagen, /Mor wyf hyglau fardd o f D-4 VI 20 62 Engiriawl rybuch am rybydd - angerdd, /Argerdd gerdd geirionnydd, /Dybuam, dybyddawd dydd, /Dywalwern d PM V 20 3 'r a'i dyly - Lloegr, /Delis llew o Gymry, /Yn gerdd gydfod, rhod ryly, /Yn ged gyhydr, gad hydr hy. /H CBM IV 6 4 udd /Dawn cyflawn, digawn, digyfludd, /Digardd gerdd i ged ddiorchudd, /Dihefeirch gystudd, dirfawr fu EGM I 26 15 /Tynhegl a gerddais-i, gorddwfr Dyfi. /Ceintum gerdd i Nest cyn no'i threngi, /Cant cant ei moliant mal CBM IV 1 9 huadain, /Yn ail arwyre ail arwyrain, /Yn ail gerdd i'm rhwyf, yn rhwydd yd fain, /Yn ail air moliant, CBM III 16 92 rch cannwelw, mau gennyd gynnelw, /Mi Gynddelw gerdd ogrfen, /Brwysg rwysg rwyf, tewdor ddo_^r Ddygen, CBM III 26 109 ab Iddon. /Un llofrudd Prydain, pryderwn - ei gerdd, /Pryderus y'i canwn, /Blaidd blaengar, ba_^r dyar CBM III 21 47 llysaidd, ymgyngenni, /Ymsang torf am gorf, am gerdd westi, /Amsathr cyrdd a byrdd a barddoni; /Amser y CBM III 13 51 olaith. /Nid wyf fardd dylaw, wyf dylaith - ar gerdd, /Wyf diludd ym mhob iaith, /Rhy-m-ceinfyg o'm cei gerdda 2 DB VI 35 80 wr yw ei angerdd, /Mynegais ei gerdd ffordd yd gerdda. /Mwyfwy ei gythrudd, mireinfab Gruffudd, /Mae yn BF VII 50 28 lwydd ei glod, gw_^r haelaf - am draul /Hyd yr gerdda yr haul yr hwyl bellaf; /Gw_^r dig ei ddistryw, gerddais 1 EGM I 26 14 r helw bun araf, uch banieri, - ton /Tynhegl a gerddais-i, gorddwfr Dyfi. /Ceintum gerdd i Nest cyn no' gerddant 1 CBM IV 4 13 am drais diyrddant, /Amgen ffyrdd o'i gyrdd yd gerddant, /Am Owain Gwynedd yd gwynant! /Mur moreb dau w gerddau 5 CBM III 11 7 dylyaf - arddelw, /Dull cynnelw cynhaliaf; /O gerddau bleiddiau blaengwriaf, /O ganon cerddorion canaf MB I 3 55 wg, /Cw_^l clywed cystudd ar rudd mynawg; /Can gerddau cyhoedd oedd ardderchawg /O Ysgewin barth hyd bo GYC VII 41 53 efnau, /I gymryd gwledd fawr enrhydedd, rhydid gerddau, /Geir bron Dofydd yn dragywydd gywir ddoniau LlG VII 24 142 rymus gyneddfau, /Hael gyngor wrth go_^r, wrth gerddau; /Hylathr ei ysgwyd, esgud barau - gwrdd, /Hylym ES I 17 27 rth wan gyfran gywrennin, /Bydd iawnllary wrth gerddau iawnllin, /Bydd wrdd-ddrud, aer ddylud ddilin, / gerddawr 7 CBM IV 4 89 ain - ei ddwyn, /Ys coel brwyn braw ddilain /I gerddawr am breiddiawr, am brain, /I eilwion am eirchion PM V 24 32 y fyrddoedd cyhoedd cyhoeddawg - beunoeth, /Dy gerddawr bydd goeth, ddoeth dafodiawg, /Dy gerdd dyganaf CBM IV 17 24 thiawr - daear, /Gw_^yl Drugar, Dy ga_^r fo Dy gerddawr; /Ced gwypwyf heddiw hawddfod uch llawr, /Ni wn CBM IV 16 150 thlaid, /Torf eurin werthefin wrth raid. /I'th gerddawr, gwerthfawr gwrthfyniaid - rhag Brawd, /Rhag ba GB II 26 216 b namwyn gwyrthau. /Gwrthebed hyged i hyglau - gerddawr, /Gwyrthfawr briodawr, briawd ddeddfau. /O'r da CBM III 5 129 llochir; /Pall gwylfan gwylain, gwylfalch wrth gerddawr, /O ruddaur gwerthfawr y'i gortho_"ir. /Pellynn PhB VI 12 34 oddi, rwyf, gwawr - carannawg, /Cerennydd i'th gerddawr, /Rhysfa cyrdd Calan Ionawr, /Rhys rhuddbar, rh gerdded 6 MB I 3 166 nt cyn no'i fyned, /Ergrynai fy mhwyll ei bell gerdded, /A dyfo mab Cynan (mawr amgyffred) /Can Grist g MG VII 33 20 awdr yw ei ryw, rewinddrych - fyned, /Un fyged gerdded a_^ gardd fresych. /Ceisaid gythreulaid a gythru LlF2 VI 10 83 rahy weithred, /Ac ni gais na thrais na thraws gerdded /Ac ni gymwyll dwyll trwy ymddired /Ac ni farn o LlG VII 27 6 yd Gwalhafed, /Gweilch oedd feilch yn ei falch gerdded. /Gwy_^r golofn eofn pan ehanged - ffordd /Am dr LlG VII 25 2 dd fudd fytged, /Hael clodfawr, eurwawr arwymp gerdded; /Hynefydd Powys, peues fyged - hir, /Perchen gw CBM III 3 218 elon /Meirch ar geirch yn garcharorion, /Maith gerdded, mygr gydred geidrion. /Ym Meifod y maent arwydd gerddeidiad 1 DB VI 30 27 fwy' o Ddafydd yn ymddifad. /Tra fu w_^r arwr gerddeidiad /No'r Trihael haelach yd gaffad. /Truan y gw gerddennin 1 ES I 17 17 f gynefawd gynefin - a_^'m rhwyf, /Ni rhybu_^m gerddennin. /Edrych cyrdd cerddau Taliesin, /Edrych fi, gerddgor 1 LlF1 II 4 49 Tad maeth myged Maredudd. /Maredudd garddgudd, gerddgor - gynifiad /A fu dad i dud io_^r. /Neud gwyddfe gerddorion 2 PC II 21 26 ochfael ac Iddon, brodorion - Hywel, /A holynt gerddorion, /Rhy'u llas a_^ llafnau rhuddion /Ar lles dr PM V 11 47 , - dyddaw; /Ef doddyw o Frython, /Anaw gwynaw gerddorion, /Un oedd well, udd mwynbell Mo_^n. /Mynawg a gerddwyf 1 PM V 14 17 yfnant ysgarant gwayw o'i hasgre. /Y ffordd yd gerddwyf, gwrdd yd gre - branes, /Gw_^r o farannwg yn eu gerddwys 1 DB VI 35 70 . /Dwy ar bymtheg, drwg a wnaeth yn amlwg /Pan gerddwys ei fwg am Allt Faga; /Deunaw dawn oedd fwy, dug gerddynt 1 GB II 26 54 chen Dewi, ardderchawg - oeddynt, /Dau ga_^r a gerddynt yn gydbreiniawg /I hebrwng anrheg yn rhedegawg Geredigiawn 2 MB I 3 129 Yng ngwaith y Waederw, chwerw chwelidydd. /Cad Geredigiawn, gyfiawn gywydd, /Crynynt wragedd gweddw go DB VI 35 52 rfa; /Wythfed hynt greulawn i Garnywyllawn, /O Geredigiawn y'i dug yna. /Nawfed Frycheiniawg, naw cad c gerennydd 10 DLlM II 18 29 gwnelwyf, mal y gwna dedwydd, /Mi a_^ Duw diau gerennydd. /A welai Owain yn lluydd - yn Lloegr /Yn llos GM I 9 162 fun fenwawl ddefnydd /A ddyfnwys a_^ mi maith gerennydd, /Ac y'm daerawd i draul o dra newydd /Ag amra GM I 14 47 echawd, priawd prifwydd. /Prynesid Mab Duw mad gerennydd; /Ar nwy goygwy, gobrwy gobrydd. /Pryderwn gyf GRh II 28 40 /Dygen udd llawen llawrydd, /Dygant ddraig, dy gerennydd. /Cerennydd, herwydd or na haeddais - fa_^r /A LlF1 II 3 40 /Ai cardd ai cerdd o newydd, /Ai cabl ai cwbl gerennydd. /Cerennydd y dydd y doeth Mair - yn wyry /I w GB II 26 82 g, a digerydd - wyf, /I erchi i'm Rhwyf rhwydd gerennydd, /I Dduw gysefin, ddewin Ddofydd, /Ac i Ddewi GRh II 28 57 au, /Yn orofn pawb, yn orau. /Gorau un, gorau gerennydd - i ddyn /Yr hon Dduw tragywydd /A gorau ail g LlG VII 24 72 led fydd - ei blas, /Llwyrwaeth yw ei gas no'i gerennydd! /Llywelyn gelyn, galofydd, /Llwyddgyrch darog GRh II 28 59 - i ddyn /Yr hon Dduw tragywydd /A gorau ail gerennydd, /Wedi'r hon Dduw, 'r hon Ddafydd GM I 11 84 Gwynedd gwynfydig, /Yn ga_^r gan Ddofydd yn Ei gerennydd, /Yn dragywydd anhranghedig Geri 4 OC II 15 9 n trwyddi, /Dywed ein dyfod Geri. /Dos, was, o Geri ac archwn wrthid /Rhag ein llid ein llochi; /Diwedd OC II 15 8 /Dywan wa_^n trywan trwyddi, /Dywed ein dyfod Geri. /Dos, was, o Geri ac archwn wrthid /Rhag ein llid HOG II 6 35 ydd nef a llawr, Gwawr Gwyndodydd, /Mor bell o Geri Gaer Lliwelydd! /Esgynnais ar felyn o Faelienydd /H BF VII 54 14 eu gwrhydri, /Gwy_^r hydraidd gw_'raidd am fro Geri, /Gwy_^r cyrchiad yng nghad, yng nghaledi - blwng, germain 2 GYC VII 40 50 a_^'r cigweinau, /A phawb yn ubain, a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Nis adraw GYC VII 40 93 yd o bob clwyfau, /A phawb yn ubain a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Adolwg yn Gernyw 1 LlG VII 24 131 dau, /Llwybr eang eofn fyddinau; /Llyw yw, hyd Gernyw aed garnau - ei feirch! /Lliaws a'i cyfairch, cyf gerrig 2 CBM IV 4 173 /Ei fyned a'm dirmig, /Baran llanw ger llynges gerrig, /Blaidd aerflawdd, amnawdd amnwythig; /Berth ner PM V 1 71 , /Ef gorfu: gorfawr y'i clywwch. /Ef gorug am Gerrig Morllwch, /Am Fuarth Cadfan, cad arrwch; /Ef gwna gerrynt 1 DB VI 35 40 erlid fal cynt ar ael y dyffrynt /Ar ail hynt gerrynt Garreg Hofa. /Trydedd hynt ydd aeth, drud fu ei gerth 1 GM I 11 75 wyr, yn llwyr yn llunedig, /Yn faith ferth, yn gerth, yn goethedig, /Yn enw un orig ym mennig - ym myd: gerthrwydd 1 CBM IV 4 68 awr, neud afrwydd - cerdded, /Cerdd am ged, am gerthrwydd, /Can ethyw llawr, llyw llawn awydd, /Llawch gery 1 DB VI 26 35 wledig a wladychy. /Difanw so_^n Saeson, sef a gery, /Difwyniant fyddaf o'm difenwy; /Na ddilysa fi yfe gerych 1 MG VII 33 4 gwaretych - raid, /Gwaredwr gweiniaid, gwae ni gerych! /Sef yw gwander, Ne_^r (nid nas gwypych): /Salw gerydd 2 GM I 8 83 f neuaf na'm llas. /Ac o'r maint ysydd arnaf o gerydd /Cymydd a_^'th brydydd ni bryd yn fas. /Mab Gruff MB I 4 7 rygoddi /Erof, ac edifar ei ddigoni; /Digonais gerydd yng ngw_^ydd Duw Ddofydd, /Fy iawn grefydd heb ei geryddwyf 1 CBM III 5 36 chweddl amgen ydd amgyrwyf, /Namyn am garu ni geryddwyf; /Ni'm dawr, ferch pennaeth, pryd na'th welwyf gese_"i 2 PhB VI 12 1 Pa gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th PhB VI 12 45 af, honnaf hynny, /Difwyn a gymer Duw fry. /Pa gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th gese_"ych 1 MG VII 33 64 udd, diddorych - o'th was, /Gwae neb o'i gas a gese_"ych! /Tro fi, fy Rhwyf Celi, a'm calonnych, /Atat gestwng 1 MeiG I 33 26 /Cam gymydawg cas cysgeneddl frau, /Cyntaf a'i gestwng, gystudd angau /(Anghyfoeth angen) yng nghyfrang gestyll 3 D-4 VI 20 85 l y'u cawsam. /Cawsam ar Bowys, beues goeth, - gestyll, /Eu gostwng oedd anoeth, /Tri thryfan, cyfan, c CBM III 16 74 udd barau a bair yn adwy, /Rhudd bebyll, rhyn gestyll gystwy. /Rhudd fydd gryd grym aer, ysgor glyw gl PM V 10 45 t, /Tad ced, cadoedd rhywnaethost. /Gwnaethost gestyll twn tud gynnaddl - cynnygn, /Cynyddaist, ni bu h getynt 1 CBM III 5 12 (trefn a gedwynt) /Treiddle glyw Powys, pei am getynt, /Pan dreiddais-i yno yn ydd oeddynt, /Trwy ffene gethern 15 MG VII 34 8 l, fy mabsant, /A thi yn drech no chwechant /O gethern blin uffern blant. /Plant Mihangel sant! Y sarff CBM IV 17 123 w cwyddam i gyd yng nghryd anghred: /Yn uffern gethern, gaeth drefred - erwan, /Yn affan poethfan, pei LlF2 VI 10 74 wd pymoes byd o geithiwed - uffern, /O blith y gethern gaeth efrifed, /Cyn bwyf gw_^r gweryd, poed Gw_^ BF VII 50 10 th i'r byd rhag bod Addaf /A'i bobl yn uffern, gethern gaethaf, /I amlenwi nef, amgylch Naf - uchel, /A GYC VII 40 55 gethern pobl mywn mygwern, /Poenofiaint uffern gethern gaethau. /Archaf arch i'm Naf, y Dewin doethaf / GYC VII 40 33 n Mab Duw, y dydd gorau, /I ddrws porth uffern gethern gaethau /I wa_^n heb annog, a_^'i grog a'i grau, ES I 20 18 mwy gorddwy angerddawl - uffern, /Oer hagrwern gethern, gaethrawd farwawl. /Er Dy gur ddolur, Modur mei LlF2 VI 10 72 ng nghyfrin ag anghyfraith, /Caeedig uffern ar gethern gaith. /A warawd pymoes byd o geithiwed - uffern GYC VII 39 7 A gymeraist, Dduw, er Dy ddynion, /Rhag uffern gethern geithon - anffyddlawn, /A'i chreulawn ddigawn dd GYC VII 40 74 Mab Duw ar o_^l dioddau /I ddrws porth uffern, gethern gethrau, /A'r gwaed yn annog, a'r grog yn grau, GYC VII 43 35 id eiddunt ffydd, ffo_"ynt rhagddaw /I blith y gethern, i waelawd uffern /Y lle mae mignwern gwedy r'fi DB VI 33 74 _^r a'n prynwys-ni, pridwerth galed, /O uffern gethern, o gaethiwed, /A wnaeth yma dda yng nghalchdo_"e GYC VII 40 54 dawd, /Onid y Drindawd, Undawd orau, /Poenedig gethern pobl mywn mygwern, /Poenofiaint uffern gethern g ES I 16 13 dr, Amherawdr, Llywiawdr llawen, /Rhag oerwern gethern uffern affan, /Afflau anoddau lle anoddun. /Lleh GYC VII 41 37 (gwae'r eneidau!) /Ym mhwll uffern, gyd a_^'r gethern, wern weli_"au, /Lle mae tristwch a thywyllwch a gethrau 9 CBM IV 16 182 f gwarwy. /Can gorau ein Duw ein datbrwy /Trwy gethrau a chrau a chymwy, /Can gweryd Creawdr a'i cretwy GYC VII 42 48 ra! /Dangos ffrowyllau a'i holl archollau /A'i gethrau a'i grau a'i grog a wna. /`Hyn a wneuthum i, be GYC VII 40 74 ar o_^l dioddau /I ddrws porth uffern, gethern gethrau, /A'r gwaed yn annog, a'r grog yn grau, /A'r sar ES I 20 14 y Llyw, yn lle deddfawl - gwyrthau /Er Dy dost gethrau a'th dyst gethrawl. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr EGM I 27 46 ofydd, ddydd yn fau /Na'm gad i gythraul er Dy gethrau. /Dy Grog groes wyddin, frenin freiniau, /Diffyr GYC VII 40 102 hyd lle try araul /Na'm gato i gythraul er ei gethrau. /Er cur Ei ddwyfron, er Caer Absalon, /Er gwaed GYC VII 40 59 lle cyfyd haul, /Na'm rhoddo i gythraul, er Ei gethrau, /Er Ei gydarfoll, er y pymharcholl, /Er Ei arch BF VII 57 4 Erbynnaist, cefaist cyfawl - eneidau /Er angau gethrau i gan gythrawl. /Erbyniad pum oes o groes greuaw GYC VII 41 7 ynhwyrau. /Iesu, Iesu, a fydd, a fu, trwy fudd gethrau, /Mae yn feddiant mawr ogoniant, Gwarant gorau, gethrawl 1 ES I 20 14 fawl - gwyrthau /Er Dy dost gethrau a'th dyst gethrawl. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr gwerynawl, /Ardde gethri 1 GYC VII 43 11 'i feddyliaw /A fu o ddolur ar Ei ddwylaw /Gan gethri parawd yn cythruddiaw - cnawd, /Ef ni wna_^i bech geuawg 1 GYC VII 43 33 th, a diawg dial cymraw, /A god a_^ chelwydd a geuawg grefydd?' /Canid eiddunt ffydd, ffo_"ynt rhagddaw geufeirdd 1 PhB VI 15 9 a ddoeth Wynedd. /Cyni ddelai hwn o achenedd - geufeirdd /Anghyfrwys i beryf ei henrhydedd. /O gwnaeth geugant 3 MeiG I 31 4 torfoedd gogoniant, /Duw nefoedd, fy noddfa yn geugant; /Duw breiniawg a brynwys Ei garant /O'r poenau GB II 26 203 i Ddewi gwestai rhodded, /Ar bob sant gormant geugant goned, /A Dewi a'u treiddiwys tros tydwed - elfy PM V 23 196 llyw y lloergant - yn rhodd, /Ef a'm rhydd yn geugant. /Lliwelydd lletawd dy foliant, /Llywelyn, a Lly geyrydd 1 IRh VII 30 52 id mi ddorfydd! /Ys gafael falch-hael fylchawg geyrydd. /Esgud am olud, am eiliewydd - rwydd, /Ysgwn am gidwm 1 GYC VII 43 26 'r byd Ei boen a'i benyd, /Er ei ddwyn i gyd o gidwm law. /Ac yna y dywaid, y dyd uchenaid: /`Mae ef y gigfrain 3 EW VI 5 47 w maith - ei derfyn) /Gan Lywelyn ganwaith /Ei gigfrain (cain canymddaith!) /A'i lu o led ei anrhaith. CBM IV 1 26 n gwayw yn adain, /Ar edrywedd gwaed gwaeddai gigfrain: /Marchogynt ar feirw, ar fil frain, /Marchogio CBM IV 4 103 ynt gwylain, /Uch gwaedlyry gwaedlanw gwaeddai gigfrain, /Uch gwaetffrau, uch adnau ednain. /Yng ngawr giglau 3 DB VI 30 62 nfedd. /Dafydd hael, ei hawl gywrysedd /Deau a giglau a gogledd. /Dyfod hyd ataw dyhedd - Iwerddon /I f LlG VII 24 124 , o'r gwy_^r, a_^ geiriau /I'm pen, y pennaf a giglau; /Cynnwrf ta_^n, lluch faran Llachau, /Cyfnewid n EGM I 27 40 ydd Mynydd Mynnau /Parthred a_^ myned myn y'th giglau. /Pen cred fu weled Dy weli_"au /Pan yth archollw gigwain 5 CBM IV 4 79 yfal gyfwyrain, /Arglwydd rhwydd, rhudd fu ei gigwain, /Arglwydd hael, hirglod ddadwyrain, /Arglodig a CBM IV 1 14 iau, rhiau Rhufain, /Ac esillydd Rhun rhudd ei gigwain: /Dragon o ddwyrang, draig o ddwyrain, /Draig we LlF2 VI 8 20 wna rhain - gorffau, /Bleiddau ei gogau am ei gigwain. /Ef Nudd ced ddiludd, cedyrn ddilain, /Eurfreen EG VI 18 68 boed hwy dichwain /No Llywarch hybarch, hybar gigwain. /Nid celadwy draig, dragon gyngain, /Nid Calan CBM IV 6 114 fu yn pannu pennain, /Rhag parau rhiau, rhudd gigwain, /Rhag Teifi yn torri tw_^r main. /Te_"yrn glyw giliai 1 CBM III 21 162 cyfarched, /Ydd oedd ymerbyn heb ymarbed: /Yd giliai bob llwfr yny'i lladded, /Yd gyrchai bob glew mal giliant 1 LlLl II 16 34 fl gywir. /Piau yr arfau arfod heb giliaw, /Ni giliant hyd angau? /Pwy w_^r, penaethaidd genau, /Rhag p giliaw 4 SB II 24 19 ddaw, /A barf ar farf, ac Eingl ar darf godwrf giliaw, /A thref tra thref, a llef tra llef, tra llan ll CBM IV 6 75 rhagod arfod, arfeiddiaw - ag arf /Ac aros heb giliaw. /Cas trymdras trymdrais ardwyaw, /Ca_^r cedyrn c LlLl II 16 33 ddifa ddifefl gywir. /Piau yr arfau arfod heb giliaw, /Ni giliant hyd angau? /Pwy w_^r, penaethaidd ge BF VII 48 31 chwng; och o'r cuddiaw! /Hir ddarpar galar heb giliaw - ysydd, /Hir ddefnydd a fydd o'i feddyliaw, /Hir gilwyd 1 CBM III 26 77 folawd fal y derllyddwyd, /Ef guniad o gad ni gilwyd, /Ef laddai, ef wanai, wanwyd, /Ef wnaeth a_^ gwa gilydd 7 GB II 26 119 us eu merwerydd, /Gwell pob un duun dewr no'i gilydd. /A Dewi a'n differ, a'n diffyn fydd, /A'i wyrth LlF1 II 1 52 fawr wyrthau newydd, /A ludd i'r gelyn ladd ei gilydd; /A'i harglwydd gwladlwydd, gwlad lewenydd, /A wn MB I 3 119 a biw elfydd, /Gwern gwygid, gwanai bawb yn ei gilydd, /Gwaed gwy_^r goferai, gwyrai onwydd. /A'r maint DLlM II 18 32 Yn llosgi ei threfydd, /Gwelai dorf ar dorf ei gilydd, /Gwelai darf ar dyrfa oswydd. /Ni weled o gred a MB I 3 146 Eingl ddiduddydd, /Enillawd llyw ystre lle ei gilydd; /Gwelant glyw Powys ei bell oesydd /A hawdd ei e CBM IV 6 288 , /O ddawn Duw can doddyw ataf. /O'r mo_^r pwy gilydd py gelaf - fy ngair? /Ei gadair a gadwaf. /O gadw DB VI 24 73 gnawd odduch Tren trin ymwriaw. /Gnawd cleddyf gilydd yn ymgiliaw, /Cuall ac arall yn ymguraw, /Ac ar ginhynnau 1 MG VII 32 15 n Llyw cadau; /Pali ny myn, nid uriael gwyn ei ginhynnau, /Yn lle syndal ynghylch ei wa_^l gwelid carpa giniaw 1 GM I 9 123 weddawr oll yn eiddiaw. /Endewais-i eryr ar ei giniaw dynin, /Dyraith Gwynedd gwyar iddaw. /Pan amwyth gired 1 GYC VII 43 15 Dyddbrawd yn barawd i'n diburiaw /A'r gwaed yn gired ar ddydd y'i croged, /A'i ddwylaw ar lled wedy r' giwdawd 1 CBM IV 9 28 is-i wledig dig, diofnawd, /Ofn ei ofn i efnys giwdawd; /Gwelais-i glais a thrais a thrallawd, /Gleddyf giwed 5 HOG II 13 10 _^ lliwed a gwaedled - ei laifn /A gwaedliw ar giwed /A gwaedlen am ben a banned /A gwaedlan a gran yn CBM IV 17 132 _"ed - arnan, /Gw_^yth gyman yn llan, yn llwyr giwed; /A mi a'm hawydd yn gyheued /Yn afrifaw Duw yn ef CBM III 10 64 an, o'm barddged, /O walch falch, o Weilchiawn giwed. /Deuddegfed amgen am geinwiw - garthan, /Gyrth yn DB VI 35 23 ba_^r beirddion yn Sacsonia; /Llawfaeth gaeth giwed, llaith waith waredred, /Llosged eu trefred am eu PM V 26 80 n bennaf unbennaeth o'r Gred /O Gymro, o Gymru giwed; /O bob tey_"rnas tey_"rnged - i'n rhwyf, /Nwy ro gladdu 1 ES I 21 33 edwydd yw dadolychu! /Cyn cystwng clwyf cyfyng gladdu, /Cyn gweryd (gorober digu) /Cyn anwaws dywaws dy glaear 1 CBM IV 16 8 n Gwron gwrawl Ei ddaffar, /Unaf we_^n o weddi glaear. /I'm Peryf cyn perigl bwyf ca_^r, /O'm caredd ca glaer 8 PM V 10 73 nllyn. /Pen llysoedd cyhoedd Ceiriawg amgant - glaer /A glywir dra lliant; /Hud aeth eu naf yn nifant, MG VII 32 20 , ddethol gampau, /A darogan proffwydi gla_^n, glaer barablau. /I leferydd wrth fugelydd, gwylwyr ffald CBM IV 5 49 ir i ffo ffordd byd. /Byd trist wyf o glwyf am glaer ddychryn - traul /Can trengis llid edwyn, /Lloegrf HOG II 6 65 in - i wrthaw /Ac i'm llaw fy lla_"in, /Lleucu glaer, fy chwaer, yn chwerthin, /Ac ni chwardd ei gw_^r CBM III 16 76 dd gryd grym aer, ysgor glyw glewdaer, /Ysgwyd glaer glod arlwy, /Rhudd ongyr angerdd Alaswy, /Rhudd lw HOG II 10 6 r, lefawr wrthi; /Dewisle lywy loyw gyteithi, /Glaer, gloyw ei dwyre o du gweilgi. /A'r wraig a lewych CBM IV 6 49 lys; /Llathrai lafn o'i law ar gyfys, /Llachar glaer yn aer, yn nyrys; /Ac ysgwydd yn rhwyd rhag ysgwn PhB VI 14 36 ey_"rngan fan, fawr ei rydid, /Yn nhey_"rngaer glaer yn yd glywid, /Yn nhe_"yrn addef, yn nhey_"rnas ne glaf 1 PM V 27 2 treisig y trawsiolaf - Dduw /A ddigawn iach o glaf, /Milwrmilwyr fodrydaf, /Madawg lawdde_"awg, lary n glaif 3 BF VII 47 15 d - amlaen, /Oedd amlwg ei ganfod, /Llyw glyw, glaif anesgymod, /Llew llafngroch, cleddyfgoch, clod. /A EMRh VI 23 19 fflamdan fflamdo ysbwng. /Gnawd yd gocha glew glaif gan fwng - gorwydd; /Gnawd goches rhodwydd, rhuad GM I 7 121 hwylynt tra Llynnwys; /Lliaws cleddyf claer a glaif rhuddraidd aer /A gawr daer drag Iwys; /Lliaws te glain 5 CBM III 3 144 Cyngen! /Cynyddwys cynnif cyngorffen, /Cynnwys glain cyn glas dywarchen: /Cynnaddl cerdd, cerennydd gym MeiG I 33 85 ddwch hawdd bwyf o'i glas, /Gla_^n Mechde_"yrn glain gloyw dey_"rnas; /Gwledig nef a llawr a llwyr ddin CBM IV 16 146 n adorth eorth ehofnaid - cyfrgain, /Cyfwyrain glain, gloywhaid, /Duw a'm rhodd Rhwyf fodd feddyliaid, MB I 4 33 mynwes heli. /Ynys Fair firain, ynys gla_^n y glain, /Gwrthrych dadwyrain ys cain ynddi. /Crist croes CBM IV 16 186 Trindawd tri macwy - o da_^n, /Trimaib gla_^n glain ofwy, /Canys Ef a fedd a fynnwy, /Canys myn, mynna glais 1 CBM IV 9 29 fnawd, /Ofn ei ofn i efnys giwdawd; /Gwelais-i glais a thrais a thrallawd, /Gleddyfal dywal, diwyrnawd; glan 9 LlF1 II 1 99 r a'i lly_^r a'i llad /A'i llan ger dylan, ger glan dylad - hefyd. /Llwyddid ei gweryd a'i hyd a'i had, LlF1 II 1 20 n na llefais dyn ddwyn eisiwed - o'r llan /Ger glan glas dylan, o'i dylyed, /Men na llefesir dir o'i da LlF1 II 1 70 rhag bron braisg io_^r, /Uchel lan Gadfan ger glan glas fo_^r. /Ni chollir o'i thir nac o'i thewdor - LlF1 II 1 123 gadw llan, ef a Lleuddad. /Cadr y ceidw Cadfan glan glas weilgi, /Cadr fab Eneas, gwanas gweddi. /Cadr OC II 14 71 sawr gan un ystyr. /Gorfu gwynt gwaedd fan uch glan glasfyr, /Gorddwy clau tonnau Talgarth ystyr. /Dywa EG VI 18 45 foedd Gwynedd a gwy_^r Llundain, /Cyfran ton a glan glastir gwylain, /Golud mo_^r ysgrud, ysgryd Norddm GM I 9 132 /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aber Dau, /Dychyrch glan glaswyn, glwys ei ffrydau. /Diesig yd ga_^n ednan e CBM III 1 4 ryd Ogrfan, /Gorun mo_^r-gymlawdd a'i goglawdd glan. /Pargoch glyw glewdraws, maws mab Cadfan, /Pell yd CBM III 5 97 /Am a rygaraf-i, ceni'm carwy, /Neud lluddedig glan rhag glas fordwy, /Neud llawen awen, awel neud mwy! gla_^n 14 EGM I 27 7 ddyn ethrylith /A thrylwyn bwylladau. /Dyn wyf gla_^n affan offerennau, /Duw Dofydd, Rhegofydd rheithla GYC VII 40 29 ith leufer, enwer eu henwau, /Saith wers cyman gla_^n cyn gloes angau - crog /A gant Crist a_^'i enau. GYC VII 40 23 eth Siwdas a_^'i gusan /Dau henw, ei enaid nid gla_^n, /Dihenydd Duw ei hunan. /Dyw Sadwrn, cawn dwrn c CBM III 24 161 hirddifing, /O Gadell ener, o Gadelling, /O'r gla_^n esillydd, gloyw esilling, /O'r glyw glew dywal ni MG VII 32 20 ddoethon, ddethol gampau, /A darogan proffwydi gla_^n, glaer barablau. /I leferydd wrth fugelydd, gwylw CBM IV 16 186 iffyrth Trindawd tri macwy - o da_^n, /Trimaib gla_^n glain ofwy, /Canys Ef a fedd a fynnwy, /Canys myn CBM IV 5 137 ud, /Meurig befr bieuoeddud. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloyw ddaerawd - i'm llaw, /O'r llachar ddiwyrna MeiG I 32 21 Ef yw'r Mab, Ef yw'r Pab pennaf, /Ef yn Ysbryd Gla_^n gloywaf - Ei ddefnydd, /Ef yn rhiydd rhydd (ni rh PM V 13 4 lariedd lydan, /A_^'i saint gloyw ardduniaint gla_^n. /Gloywdid a rhydid gan eu rhad - boed tau, /A bi CBM IV 5 133 /Lledfegin gwin gwyrdd fual. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloywddrud - i'th arwain, /O'th arwfodd osymud, MeiG I 33 85 hyd. /Yn hyd yn heddwch hawdd bwyf o'i glas, /Gla_^n Mechde_"yrn glain gloyw dey_"rnas; /Gwledig nef a ES I 16 2 af fy Rhe_^n) /Ac i'r Mab a'r Ysbryd gloywfryd Gla_^n. /Nid trawdd i'n cofiau can y_^m cyfun, /Nid rhai MB I 4 33 i mynwent mynwes heli. /Ynys Fair firain, ynys gla_^n y glain, /Gwrthrych dadwyrain ys cain ynddi. /Cri GYC VII 39 2 dd y Tad a'r Mab Rhad rhof a'm galon, /Nawdd y Gla_^n Ysbryd cywyd cofion, /Nawdd y Iesu caru, coron - glas 26 GM I 8 47 ar, /A lliw gwyar gwy_^r yn heli, /A llurugawr glas a gloes trychni, /A thrychion ynddudd rhag rheiddru GB II 26 71 /Gwragedd, rhianedd, rhai a garwyf. /Gwelais-i glas ac urddas urddedig haelon, /Ymhlith dedwyddion doe HOG II 11 1 As unaswn-i heddiw, farch gloywliw glas, /Athreiddiaw arnat geinwlad Gynlas, /I haeddu dadd CBM IV 6 259 i gyman gymyrredd am heirdd /A glwysfeirdd uch glas ban; /Gnawd addon iddaw a rhuddaur o'i law /A rhudd PC II 21 8 n, i mewn ei hynys, /Ydd ym lleddir a_^ llafn glas. /Dielid Mab Duw ddygn alaeth - Hywel, /Hawl Echel LlF1 II 1 20 llefais dyn ddwyn eisiwed - o'r llan /Ger glan glas dylan, o'i dylyed, /Men na llefesir dir o'i daered, CBM III 3 144 ynyddwys cynnif cyngorffen, /Cynnwys glain cyn glas dywarchen: /Cynnaddl cerdd, cerennydd gymen, /Gain HF VII 23 25 o'm nefawl weddi, /Ar oed byr, os tyr, torri - glas efyn /Gan fodd Llywelyn, llyw Cedwli. /Gan fod hir CBM IV 4 27 mil dybuant, /Saith angerdd seng[] yn nifant. /Glas ferau he_"yrn heuasant, /Glas lasar gwasgar gwisgas EGM I 27 37 esur ar fy ngenau. /Porthaist er pym oes gloes glas ferau /Pym weli, Celi celfyddodau; /Porthwyf-i boen LlF1 II 1 70 bron braisg io_^r, /Uchel lan Gadfan ger glan glas fo_^r. /Ni chollir o'i thir nac o'i thewdor - anne LlF1 II 3 72 /Ni hebaf-i gan ei hepgor, /Ny hepgyr gleisiad glas fo_^r. /Ni hepgoraf-i rwyf CBM III 5 97 raf-i, ceni'm carwy, /Neud lluddedig glan rhag glas fordwy, /Neud llawen awen, awel neud mwy! /Neud lla GB II 26 104 wys, llogawd newydd, /A Glasgwm a'i eglwys ger glas fynydd, /Gwyddelfod aruchel, nawdd ni echwydd, /Cra CBM III 3 214 'm rhydd rhagorfeirch gleision /Gleisiaid liw, glas ganoligion, /(Mau dedfryd maint gwryd gwron) /Mal y MeiG I 33 84 hedd yn hyd. /Yn hyd yn heddwch hawdd bwyf o'i glas, /Gla_^n Mechde_"yrn glain gloyw dey_"rnas; /Gwledi CBM III 27 12 yf am glod wanas, /Gwisgws llid llew lliw glew glas. /Glasfedd ei ortho, ei orthaw - i'm byw /A'm ernyw CBM III 1 24 n archlun ceirw uch cain ebran, /Eiliw pysgawd glas, gleisiaid dylan. /Ermid ei greulaw ar y greulan, / GM I 8 78 r ar ba_^r Golias, /Abrwysgl ei faran ar gan a glas. /Gloes eisioes esgar a'm cur mal carchar, /Ac ange CBM III 3 90 wrth ei lleu babir, /Berth ei chlas a'i chyrn glas gloywhir. /Berth raddau Rhiau rhygredir, /A'u credw CBM IV 4 28 ng[] yn nifant. /Glas ferau he_"yrn heuasant, /Glas lasar gwasgar gwisgasant, /Am dwll farchogion march CBM III 29 4 , /I dan llafnawr llaith woddew, /I dan llasar glas llas llew. /Llas gwas gwawd digardd, digabl ei gwyn PM V 15 17 o'm llaw y'i cafas, /Nog a'i caiff Ca_"in a'i glas /Ran o nef a'i naw tey_"rnas. /A minnau, mynnaf gyw PM V 16 22 laidd gwriaf flawdd gwriawr - cyfnod /Cyfnewid glas waywawr, /Einioes dranc llew gyfranc, llawr /Anian LlF1 II 1 123 llan, ef a Lleuddad. /Cadr y ceidw Cadfan glan glas weilgi, /Cadr fab Eneas, gwanas gweddi. /Cadr fryn PM V 23 114 /Lleudir de_"yrn, lluddiwyd yn agro, /Llas ei glas, y glwystai neud glo. /Llys Elsmer, bu ffe_^r, bu glasar 1 CBM IV 16 28 angen angau athrugar, /Argywedd gloes glaswedd glasar, /Cyn dirfawr gyfawr gyfysgar, /Cyn no'm dwyn i'm glasfedd 4 CBM IV 16 220 ebran, /Gwedi treth mal traethawd Ieuan, /Cyn glasfedd, cyn glasu fy ngran, /Duw a'm rhydd, o'm rheidd CBM III 27 13 lod wanas, /Gwisgws llid llew lliw glew glas. /Glasfedd ei ortho, ei orthaw - i'm byw /A'm ernyw er na EGM I 29 13 angall anghyfarwydd! /Cyn glasu fy ngwedd, cyn glasfedd gw_^ydd, /Glesin deyerin werin wogwydd, /Cyn dy EGM I 28 21 d ar geneddl fedysiawd. /Ac eisioes, cyn gloes glasfedd tywawd, /Penydiwn, gweddwn yn ein gwedd-dawd; / glasfer 1 CBM III 26 10 s ei hoedl ei hyder /Yng ngorwydd glasfre rhag glasfer: /Yn nhrymglais, yn nhrais, yn nhrymder, /Yn nhr glasfor 2 CBM III 16 151 s ar Lloegr, a llu wrth angor; /Tarf rhag twrf glasfor a thewdor - a thorf /A therfysg diachor, /A thry IRh VII 30 5 i chaer newydd. /Hwyl orne heulfre ar froydd - glasfor /Pan fydd gloyw goror gorwymp lethrydd, /Llifawd glasfre 2 CBM III 8 40 awer marchawg march dyre, /Lliaws gwas ar hyd glasfre. /Ban ein dyfynnwyd i Gynwyd - Gadfor /Ein cyngo CBM III 26 10 _^r, /Cymyrrws ei hoedl ei hyder /Yng ngorwydd glasfre rhag glasfer: /Yn nhrymglais, yn nhrais, yn nhry glasfyr 1 OC II 14 71 gan un ystyr. /Gorfu gwynt gwaedd fan uch glan glasfyr, /Gorddwy clau tonnau Talgarth ystyr. /Dywallaw- Glasgwm 1 GB II 26 104 lydd, /A Llanddewi y Crwys, llogawd newydd, /A Glasgwm a'i eglwys ger glas fynydd, /Gwyddelfod aruchel, glaslain 1 CBM IV 6 128 aw, llewenydd cyngrain: /Glew oddef gloeslef a glaslain /Ar glun a glywir ym Mhrydain. /Prydain ba_^r p glastir 1 EG VI 18 45 Gwynedd a gwy_^r Llundain, /Cyfran ton a glan glastir gwylain, /Golud mo_^r ysgrud, ysgryd Norddmain. glasu 2 CBM IV 16 220 treth mal traethawd Ieuan, /Cyn glasfedd, cyn glasu fy ngran, /Duw a'm rhydd, o'm rheiddun ofan, /Rhwy EGM I 29 13 rwydd, /Bychdid dall angall anghyfarwydd! /Cyn glasu fy ngwedd, cyn glasfedd gw_^ydd, /Glesin deyerin w glaswedd 1 CBM IV 16 28 ar, /Cyn angen angau athrugar, /Argywedd gloes glaswedd glasar, /Cyn dirfawr gyfawr gyfysgar, /Cyn no'm glasw_^ydd 2 DB VI 27 7 am re_^n rhadlwydd, /Mor drist yw ein byw bod glasw_^ydd - derfyn /Ar rudd Llywelyn, llew ehangrwydd, ES I 19 9 hen diben dibechrwydd. /Cyn tewi rhwyf tywarch glasw_^ydd, /Gloes angau, nid anghyfarwydd! /Ysbaid hir glaswyn 1 GM I 9 132 -hunis ton wyrdd wrth Aber Dau, /Dychyrch glan glaswyn, glwys ei ffrydau. /Diesig yd ga_^n ednan enau / glau 2 PM V 26 63 aint yn ei chrau; /Castell Gwis cystyngaist yn glau, /Ac Arberth, gosymerth golau; /Angen yn angen yn a PM V 24 28 fodawg. /Cefaist elfydden Alaawg - ynial /O'th glau gleddyfal, goed gleddyfawg. /Dy fardd wyf, dy fudd glaw 2 GYC VII 41 46 mweinau /Eiry, ia_^ a rhew a rhuthrwynt glew a glaw ddinau, /A gwaeth hefyd oedd oddef crydmywn crawn b GYC VII 36 63 y'n crinaw: /Poni welwch chwi hynt y gwynt a'r glaw? /Poni welwch chwi'r deri yn ymdaraw? /Poni welwch Glawdd 1 DB VI 35 18 brenhinedd ei hy_^n, /Brynaich a dreisyn dros Glawdd Offa; /Brooedd ysgafael, bryd ar ddrychafael, /I glaweir 1 GYC VII 40 38 'r barau!) /Saith canmil peiraid o eneidau, /A glaweir ac o_^d, a seirff a llewod, /A phawb heb annod y glawr 6 CBM III 14 28 lwydd, /Pryder dragon rhoddion rwydd, /Prydain glawr eurglawr arglwydd. /Arglwyddi gynnwrf gynhorawr - CBM III 9 17 al gawr torf teulu Arthur. /Godwrf a glywaf ar glawr fagu - glyw, /Glew Fadawg bieifu, /Trinfa gyfa gyn CBM IV 17 20 llewychawd beunydd /Am elyf fedydd, am elfydd glawr, /Gwedi golo dydd o dywyllawr, /Gwedi golwg frad g CBM III 9 5 ythiawg yn llithiaw brain. /Godwrf a glywaf ar glawr Ieithion - hir, /Hydr ei wir ar Saeson, /Teulu Mad CBM III 9 13 Mal teulu ban Benlli Gawr. /Godwrf a glywaf ar glawr llafur - rhai, /Rhyfelglod disegur, /Teulu Madawg, CBM III 9 9 al twrf tormennoedd Cynon. /Godwrf a glywaf ar glawr - Maelenydd, /Mur elfydd, eilfan gawr, /Teulu Mada gledrwy 1 CBM IV 6 198 aedlan, /I glodfan yd gludir. /Cludfan glod yn gledrwy ysgwyd, /Clais odrais odraws ei annwyd, /Creulaw gledd 5 CBM IV 9 62 awd, /Bolch ei lafn o lafur ffosawd, /Bwlch ei gledd, balch ei gleddyfawd. /Cleddyfrudd gwrfudd, gw_^r CBM IV 4 77 wydd. /Arglwydd glew, aerllew i dan eurllain - gledd, /Gleddyfal gyfwyrain, /Arglwydd rhwydd, rhudd fu PB VII 7 21 -ddrud gw_^r. /Gw_^r glew oedd Forgant, gwrdd gledd - gogoned, /O geneddl tey_"rnedd, /Gwawr llawr, ll LlF2 VI 8 31 ain. /Rhifir ei ddewrllwrw, rhyfel ddarllain - gledd, /Rheufedd nid rhyfedd hyd yn Rhufain. /Rhif pybyr PM V 26 25 chosgordd heb wnedd. /Gnawd ysgyn ac ysgwyd ar gledd /Yn ysgor bronddor brenhinedd; /Gnawd gwaywawr gwr gleddyf 7 PM V 18 20 Dy gludfeirdd y_^nt heirdd i'th harddglas, /Dy gleddyf dy glod rhyseas. /Dy arfau, angau anghywas - gal PM V 9 6 /Dychymysg aerffysg yn arfle - aesdur, /A_^'i gleddyf fflamddur a'i glod dyre; /Mab medel utgyrn he_"y CBM IV 5 137 ais laddud, /Meurig befr bieuoeddud. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloyw ddaerawd - i'm llaw, /O'r llachar CBM IV 5 133 s ofal, /Lledfegin gwin gwyrdd fual. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloywddrud - i'th arwain, /O'th arwfodd LlF1 II 3 50 w. /Na lidia wrthyf wrth adrawdd - dy glod /Dy gleddyf o drithawdd; /Na'm gwrthfyn wrtheb anhawdd; /Na PM V 26 123 y glod, - dy gynnygn, /Dy gynnif ys hynod; /Dy gleddyf rhyglywsam ar rod /A'th wayw rhudd yn rhyn ymwos CBM IV 6 112 wr, /Gwawr gwriawr goradain, /Rhaglyddawdd a'i gleddyf uch gwain, /Rhaglym fu yn pannu pennain, /Rhag p Gleddyfal 6 CBM IV 9 30 wdawd; /Gwelais-i glais a thrais a thrallawd, /Gleddyfal dywal, diwyrnawd; /Gwelais-i glod a rhod a rha CBM III 16 233 ) /Powys wen, wlad Frochfael, /Eurddyrn wa_^l, gleddyfal glywael, /Etifedd Cynfyn, cerdd afael. /Gafael PM V 24 28 g. /Cefaist elfydden Alaawg - ynial /O'th glau gleddyfal, goed gleddyfawg. /Dy fardd wyf, dy fudd ys a CBM III 21 177 r ail flaidd gw_'raidd, gwryd Nwython, /Gwrawl gleddyfal gwrial gwron, /Prif arglwydd brolwydd bro Din CBM IV 4 78 rglwydd glew, aerllew i dan eurllain - gledd, /Gleddyfal gyfwyrain, /Arglwydd rhwydd, rhudd fu ei gigwa PM V 11 11 dwis /O gadwent ac ynial, /Hoeddlfrau hydrglau gleddyfal /Hyd Gaer a_^'i aer a'i aur ma_^l. /Molaf fili gleddyfau 1 GYC VII 36 40 anthaw) /O gleddyfawd trwm tramgwydd arnaw, /O gleddyfau hir yn ei ddiriaw, /O glwyf am fy rhwyf ysy'm gleddyfawd 2 CBM IV 9 62 afn o lafur ffosawd, /Bwlch ei gledd, balch ei gleddyfawd. /Cleddyfrudd gwrfudd, gw_^r a ddeffry - clod GYC VII 36 39 t drostaw /(Arglwydd gwir gwared i ganthaw) /O gleddyfawd trwm tramgwydd arnaw, /O gleddyfau hir yn ei gleddyfawg 1 PM V 24 28 dden Alaawg - ynial /O'th glau gleddyfal, goed gleddyfawg. /Dy fardd wyf, dy fudd ys anghuddiawg, /Dy f glefydiau 1 GYC VII 41 13 y daw angau), /Ac na wddant, rhag a glywant o glefydiau /Bryder ddiriaw, pa bryd y daw eu dwyn wyntau, gleifrudd 1 LlG VII 28 17 Ef a dyf gorofn hyd Gaer Efrawg. /Mab Gruffudd gleifrudd, glod wasgarawg, /Mawrddrud afael hael o hil M gleifruthr 1 BF VII 47 21 f torfoedd, /Aer ysgwn, aur ysgwyd oedd. /Oedd gleifruthr aruthr arf rhyfel, - oedd hael, /Oedd hwylfaw gleindid 2 CBM IV 8 52 n orffowys yd gynhwyser, /Yng nghynnwys rhydid gleindid gloywder, /Yng ngoleuad rhad rhydamuner, /Yng GYC VII 42 51 ti?' /Medd Crist Celi Ri: rhaid oedd yna /Bod gleindid parawd yn erbyn Trindawd /Rhag trallawd pechawd gleisiad 1 LlF1 II 3 72 ronddor, /Ni hebaf-i gan ei hepgor, /Ny hepgyr gleisiad glas fo_^r. /Ni hepgoraf-i rwyf gleisiaid 3 CBM III 1 24 lun ceirw uch cain ebran, /Eiliw pysgawd glas, gleisiaid dylan. /Ermid ei greulaw ar y greulan, /Eryr a CBM III 3 214 yddion, /Glyw a'm rhydd rhagorfeirch gleision /Gleisiaid liw, glas ganoligion, /(Mau dedfryd maint gwry PM V 6 19 elyf feirch cannaid, /Yn erchlyfn, yn erchliw gleisiaid, /Yn erfawr, ffroenfawr, ffriw euraid, /Ym mho Gleisiar 1 CBM III 24 46 gyhafal (dial dyar) /A_^'r gorau a fu o feib Gleisiar; /Gw_^r oedd feirdd arfoll, carddgoll, cerddgar gleision 2 CBM III 3 213 adair prydyddion, /Glyw a'm rhydd rhagorfeirch gleision /Gleisiaid liw, glas ganoligion, /(Mau dedfryd CBM III 21 175 dd budd a berthon, /Gorwyddawr tuthfawr tu hir gleision, /Gw_^r ail flaidd gw_'raidd, gwryd Nwython, /G glendyd 1 CBM IV 18 36 niad y Tad te_"yrneiddiaf /A'r Mab a'r Ysbryd, glendyd gloywaf, /Yng ngoleuder deddf, dedwydd fyddaf; / glennydd 1 GB II 26 95 Abergwili biau gwylwlydd, /A Henfynyw deg o du glennydd - Aeron, /Hyfaes ei meillion, hyfes goedydd, / Glesin 1 EGM I 29 14 ! /Cyn glasu fy ngwedd, cyn glasfedd gw_^ydd, /Glesin deyerin werin wogwydd, /Cyn dyfod cyfnod ein cyfn gletyual 1 CBM III 16 102 ngor torf taerlew, llew llawen, /Blaengar glew gletyual Urien; /Blaengar ei folawd, yn harddwawd hyddes gleudaer 1 SB II 24 4 d, rheg deg draethawd a draethitor, /Rhod glod gleudaer ym mhedeiraer, ym mhedeiror. /Rhudd brudd breon glew 76 GYC VII 41 46 drygddamweinau /Eiry, ia_^ a rhew a rhuthrwynt glew a glaw ddinau, /A gwaeth hefyd oedd oddef crydmywn PM V 23 10 r, /Llywelyn, llyw Prydain a'i pha_^r, /Llew a glew a glyw gyfarwar, /Fab Iorwerth, ein cannerth a'n ca GM I 7 114 fwys; /Lliaws torf o derrwyn Argoedwys /Am udd glew a glywid, a Lloegrwys. /Lliaws bardd a borthid ar e PM V 11 3 nedd, /Tey_"rnfeirdd, neus gwddawch, /Periglew glew a glywsawch, /Pair Prydain pryd nad oedd rhawch. / CBM III 21 25 /Py friw lliw llasar o lin Lleisiawn? /Py fydd glew a llew a llafn greulawn? /Py fydd glyw aerllyw ar EG VI 18 83 erglywiad /A glywir o'r tir ger Tanad; /Ysym-i glew a llew a lleiddiad, /Yn rhyfel a_^ rhon orddyfniad; LlLl II 16 38 /Ysef yw hwnnw honnaid fudd - o'r glyw, /Ef yw glew a llofrudd, /Mygr gawr fa_^r, trablawr trabludd, /M CBM IV 4 77 , /Bardd difro, dyfryd heb arglwydd. /Arglwydd glew, aerllew i dan eurllain - gledd, /Gleddyfal gyfwyra LlLl II 16 7 - deall, /Nid arall a'i harwedd; /Llyw glyw, glew annhangnyfedd, /Llywelyn, gelyn Gwynedd. /Piau yr y CBM III 8 8 ary ar llyfnfarch diffun, /Pob llew a_^ llafn glew ar glun. /Ym Maesycroesau croesasam ddeon, /Marchog CBM III 20 28 yd worllwyn a graid worllwydd, /Glyw argledr a glew arglwydd. /Arglwydd teithi_"awg, twythfawr - yn arf HOG II 7 2 r haf, amsathr gorw_^ydd, /Gorawenus glyw rhag glew arglwydd. /Gorewynnawg ton tynhegl ebrwydd, /Gorwis CBM III 27 27 /Cyrchiad cad cyn echyng, /Cyrchws glyw ba_^r, glew bergyng, /Cyrch eofn yn ofn, yn yng. /Oedd digyfyng CBM IV 6 279 af, /Brwydr edrin breenin, braisg naf, /Brysws glew breswyl a honnaf /(Brwysg rwysg rwyf trydar, bwrw l CBM III 3 47 ae Gwyddfarch uch Gwynedd: /Gwyddfidle glywdde glew dachwedd, /Gw_^ydd fynwent, gwyddfa brenhinedd, /Be CBM III 19 23 thfawr llawr llaw ddetchwyn, /Yn eurllyw glyw, glew, dengyn, /Yn eryr gwy_^r, Gwenwynwyn. /Detholais rw CBM IV 6 214 d y doddwyd, /Ceimiad gryd grym llew, ceimiaid glew dew dorf /Am dy gorf dysgorwyd. /Cedwyr ddo_^r, amg CBM IV 10 28 urddyrn, /A gloyw yfed yn edyrn /A glyw dewr a glew de_"yrn. /Tey_"rnweilch Prydain, prydaf - awch prif CBM III 19 15 ynion, /Ga_^l ynal ym mhlymnwyd, /Yn wawr glyw glew, diarswyd, /Yn walch balch bolch ei ysgwyd. /Dethol CBM IV 6 79 ifuriaw, cad arllaw - aerllew, /Arlleng glyw, glew difraw, /Cardd wrthryn i wrth Aberffraw /Canys teg CBM III 13 16 rraith, /Greddf ddileddf, ddiludd gyfarwaith, /Glew difraw, glyw ganllaw gunllaith. /Brys yng ngwrys, y CBM III 14 43 mawrfro, /Mawrfrydig y'th adwaen, /Gwawr glyw glew, difwng blwng blaen, /Gwalch yn eurgalch, yn eurgae PB VII 17 4 ud yw herw hiraeth arnaf, /Gloyw deigr am w_^r glew, digrif. /Digrif a ga_^r (gwaywbar gwaed), /Fleddyn CBM IV 7 14 . /Llaw hyladd ar llafn hylwrch, /Lluniai glod glew dihafarch, /Mynw ton, tremid ei ddygyrch, /Maengaen CBM III 20 40 , /Enwawg ddraig, ddragon wanas, /Glyw dinag a glew dinas. /Dinas tey_"rnas, te_"yrn orun - torf /Twrf MB I 3 17 raethwawd /I ri a roai heb esgusawd. /Gruffudd glew dywal ar orfeddawd, /Gwir gwae ei werin, gwin eu gw CBM III 24 162 O'r gla_^n esillydd, gloyw esilling, /O'r glyw glew dywal ni da_^l ni ding, /O fonedd Coeling, coelfudd CBM IV 5 7 - melyn, /Llywelyn llawddeawg, /Aerdarf glyw, glew dywysawg, /Aergorf aerdorf eurdorchawg. /Eurdorchaw CBM IV 4 208 fab Efrai, /Greddf Greidwyr a Chynyr a Chai, /Glew ddefawd, glyw oestrawd aestrai. /Ystre hynt wastad, CBM IV 5 26 a_^l. /Canaon ceidrion, cadr yd folir - glyw, /Glew ddragon a gwynir, /Dau Fadawg enwawg, enwir, /Dau g CBM III 18 4 stwng, /Glyw ddiwraidd, gwrddflaidd gorflwng, /Glew ddywal ni da_^l ni dwng. /Ysid im arglwydd, aerglwy PM V 8 9 y'm perid, /Parahawd o nebawd ei nid; /I hael glew ei glod fawr hu bid, /I gybydd ei gabl a'i ofid. /A CBM III 9 18 rthur. /Godwrf a glywaf ar glawr fagu - glyw, /Glew Fadawg bieifu, /Trinfa gyfa gynyddu, /Trydydd Tri D GYC VII 36 31 /Arglwydd llary, neud llawr ysy daw, /Arglwydd glew fal llew yn llywiaw - elfydd, /Arglwydd aflonydd ei CBM IV 9 84 Grym erddrym, aerddraig a'i dyly, /Glyw fyged, glew fugail Cymry. /Cymry ddiffreidiad, cymrwyn - ei gyw MB I 3 126 dd. /I gad gynghywair ym Meirionnydd /Arglwydd glew gadarn haearn dyfydd, /Ni noddes mawredd eu merwery CBM III 21 196 A edau gelau yn eu galon: /Tri ergyrwayw glyw, glew ganaon, /Tri eryr ongyr angerddolion, /Tri chyfrin EMRh VI 23 19 gyrch fflamdan fflamdo ysbwng. /Gnawd yd gocha glew glaif gan fwng - gorwydd; /Gnawd goches rhodwydd, CBM III 27 12 s glwyf am glod wanas, /Gwisgws llid llew lliw glew glas. /Glasfedd ei ortho, ei orthaw - i'm byw /A'm CBM III 16 102 , /Bangor torf taerlew, llew llawen, /Blaengar glew gletyual Urien; /Blaengar ei folawd, yn harddwawd h CBM IV 4 53 d goleurwydd, /Coel Calan, gyman gymhenrwydd, /Glew glewrad, gloyw gyngad gyngwydd, /Cyngan feirch odd BF VII 56 11 - Drystan, /Aer gynwan, aur gynnyg, /Detholew glew, glod edmyg; /Doeth i lwyth Hwfa pla plyg. /Oedd pl LlG VII 24 105 s plyco Mab Duw yn dragywydd! /Terfysg aerllew glew, glod ganymddaith, /Twrf toredwynt mawr uch mo_^r d PM V 14 2 wyn yw hyn, hynt gyfwyre - glyw, /Hynt a ddyco glew, gloyw ddyddwyre; /Dygychwyn, olwyn, elwaf mangre, CBM III 3 227 /Handid rhydd rhwng ei dwy afon; /Ei Sygynnab glew, gloyw roddion, /A folaf, a folant feirddon! /Caraf CBM III 19 8 iad, /Yn llary llawr, yn llawroddiad, /Yn llew glew, glyw ddiffreidiad. /Detholais fy rhwyf yn rhwysg a OC II 14 89 id fleiddau, /Cynfaran creulan creulyd ferau. /Glew glyw Mochnannwys o Bowys bau /A glewyd gwnedd arna PM V 5 9 i ffo_"es. /Ni chwsg ei gywlad, ni chysgoges - glew, /Glyw Prydain rhwy profes. /Nid cynna iddaw Eiddol OC II 14 7 /Diarswyd ar frwydr, arfau goched! /A rygoddwy glew gogeled - rhagddaw; /Gnawd yw o'i ddygnaw ddefnydd PB VII 9 26 rwyr cadarn. /Cadarn cedyrn gywrysedd /Y ceidw glew gwlad er anfodd; /Bolchlafn yn aer daer, derydd, /B CBM IV 6 151 n ddyfal, /Hywel hael, hefelydd Eidal, /Hy_"wr glew, gwledig diofal, /Hwysgynt huysgwr ysgwydfwrw ysgwn PB VII 18 8 teg am reg am rwyf gweilch, /Oedd tew am lew glew, gwledd falch. /Balch yn ysgwyd loywgalch laes /Fu GM I 7 65 gyfangar, /Golo_"ed grudd hyged hygar. /Hygar glew hael udd, haelfab Maredudd, /Hawl odrudd gwaedraidd CBM III 26 127 n! /Hwn oedd ddigrif hael, hwn oedd ddigrawn - glew, /Hwn oedd lew o Leisiawn, /Aerdarf tarf, terfysg y CBM III 16 187 rdd, /Cerddorion a'i dadfer: /Dychyfyd glewyd, glew hyder, /Dychyffry ffosawd ffwyrnawd ffe_^r; /Dychyn CBM III 28 27 eryr Grugunan - gynneddf /Ni gymysg am ogan, /Glew lew, lachar taerfar ta_^n, /Grym gyflym am gyflafan BF VII 49 19 w ffrwythlawn - ddraig /O ddragon Merfyniawn, /Glew lew o lin Gadwallawn, /Glyw lyw gan nid byw, ba wna PB VII 16 16 g lem, /Oedd pargoch yn aes droch, drom, /Oedd glew lew o lwyth y Cam. /Llwyth y Cam, ceimiaid dinidr, ES I 17 54 heb obryn - dy fa_^r, /O'th fawr eang derfyn; /Glew llawr cenedl fawr Ferfyn, /Glyw Liwelydd Lywelyn D-2 I 2 48 ; /Llugyrn gytrym, lledfegin rym, llym yd grym glew; /Lleufer synnwyr, llawer a w_^yr, llwyr yd woryw: CBM III 24 119 gyr yd laddai Loegr hyd leudir Tren; /Mynw tra glew, llew llawr mwynfawr, mesbren, /Mur gwryd, gwynfyd LlLl II 16 11 l - cynwan /A_^'r canwayw am ei tha_^l? /Pwy'r glew, llew llid aerddywal, /A'i deily cyfrwng dwy brenia GM I 9 19 _"in! /Llachar fy nghleddau, lluch ydd ardwy - glew, /Llewychedig aur ar fy nghylchwy. /Cyfun-westlawg CBM III 21 163 iliai bob llwfr yny'i lladded, /Yd gyrchai bob glew mal yd glywed, /Yd gwyddynt pennawr pen o dra_"ed / PB VII 13 23 iffer, /Oedd clau ddarpar, clod ddirper, /Oedd glew Maredudd, oedd gloywner - esgud /Yn ysgwyd dau hann CBM IV 6 128 fwy firain, /Glyw lywiaw, llewenydd cyngrain: /Glew oddef gloeslef a glaslain /Ar glun a glywir ym Mhry PB VII 7 21 , /Llaw esgud llwybr gwrdd-ddrud gw_^r. /Gw_^r glew oedd Forgant, gwrdd gledd - gogoned, /O geneddl tey BF VII 47 23 - oedd hael, /Oedd hwylfawr glod uchel, /Oedd glew, oedd llew cyn llen ge_^l, /Oedd glwys digardd har BF VII 55 12 w_^r hyfryd - ei fyw, /Gw_'raidd eurllyw glyw, glew o'i febyd; /Gw_^r golau ei arfau, aergrau ergryd, / DB VI 29 30 u /Am laith gw_^r dewr, dur ei lafnau, /Am lew glew, o'm glud feddyliau, /Am lyw glyw a'i glod hyd Fynn PB VII 4 19 ad cad, ced aelaw, /Terfysg Eingl, engyrth pob glew, /Terfyn gadw, tarian fradw, friw. /Briw rhagod rha CBM IV 4 150 rysedd, /Gwrdd wrth wrdd wrth orddrud gwnedd, /Glew wrth lew wrth lyw tey_"rnedd, /Gw_^yl wrth w_^yl wr CBM III 16 235 glywael, /Etifedd Cynfyn, cerdd afael. /Gafael glew yng nghad, gafaeled - ei wlad, /Gafaelant feirdd ei CBM III 16 54 /Yn Llannerch, yn lleudir Merfyniawn, /Yn llew glew yn llyw rhag Lleisiawn, /Lladdai llafn gasnar, lla PB VII 9 11 oedd, /Mab Owain, mawrdwrf arraedd, /Llyw glyw glew yn ymorchwydd /Llwydd-dud, llew gwrdd-ddrud gw_'rai CBM III 2 11 n ungoel, /Ys berth yd borthir yng ngw_^yl, /A glew ynial yn yniail /Y glyw ym myw Madawg hael glewaf 4 CBM III 23 12 flaidd praidd y prydaf /Namyn i flaidd glyw, y glewaf BF VII 50 14 gw_'reiddaf, /Gw_'reiddlafn esgud, gloywddrud glewaf, /Gw_'reiddlyw nid byw: ba wnaf - o'i golled, /Gw CBM III 24 67 a gefais, o'i fodd, o fudd ganthaw; /Eryr glyw glewaf, neuaf na ddaw, /Erlid a berid o'i beriglaw, /Ern LlF1 II 2 39 nawg, myn yd garaf; /A nu neud ethyw llyw glyw glewaf - yn nhrin, /Ar haelfron Frenin o'r llin llariaf. glewdaer 1 CBM III 16 75 gystwy. /Rhudd fydd gryd grym aer, ysgor glyw glewdaer, /Ysgwyd glaer glod arlwy, /Rhudd ongyr angerdd glewder 3 CBM III 21 125 ddfyd cawddfryd i'r a'i coddai! /Gwalch hyder, glewder glewdraws difai, /Gwayw hydwn, ysgwn ysgwyd amdr CBM IV 6 171 rnir; /Pan gymrwy rhyfel rhyhoffir; /Pan gymer glewder yd glywir; /Pan gymyn yng nghad, pan gymysg lluo CBM IV 8 13 edd hud oedd hyder, /Yng nghyfragor glyw am eu glewder, /Yng nghyfragod clod y clyw llawer. /Yn anghyfl Glewdraws 9 CBM III 28 3 rwoloedd - brwydr, /Bryd uchel yng nghyhoedd, /Glewdraws, cyngaws cenhedloedd, /Glyw dinag, fal dinas o CBM III 21 125 wddfryd i'r a'i coddai! /Gwalch hyder, glewder glewdraws difai, /Gwayw hydwn, ysgwn ysgwyd amdrai, /Gwa CBM III 12 43 wyf, /Cleddyfrudd nid etgyr, /Gweilchlyw glyw, glewdraws eryr, /Gwalchlan gannerth, gwalchnerth gwy_^r. CBM III 16 30 Dilwfr udd, diludd fudd feiddiad, /Dilyw glyw, glewdraws gynifiad. /Diffwys beith oddwys, beithyniad - CBM III 1 5 o_^r-gymlawdd a'i goglawdd glan. /Pargoch glyw glewdraws, maws mab Cadfan, /Pell yd wledych wy_^r wledi CBM III 13 7 /Llid ysgwn, ysgwyd pedeiriaith. /Perging glyw glewdraws, maws meddfaith, /Pa_^r greulyd, pair gwryd, g CBM IV 9 91 r cerddau, cerddorion worllwyn, /Gwrllyw glyw glewdraws, maws meddgwyn, /Gw_^r llwrw llu, Lloegrwys di CBM III 21 66 , /Am Fadawg mynawg, mynw haeloni, /Medel glyw glewdraws, maws mynogi; /Am Owain Prydain, Pryderi - haf CBM IV 5 87 feliar, /Aerbair ba_^r baedd erfid, /Llyw glyw glewdraws yng ngofid, /Llew torf, tarian eurgymid. /Llas glewddor 1 CBM III 26 63 r breisgddawn, brwysg lofrudd. /Llofrudd glyw, glewddor go_^r gadwyd, /Lloegr dachwedd, gyminedd gymwyd Glewddrud 3 CBM III 12 12 gloes waywawr, /Glyw lofrudd geleurudd gawr, /Glewddrud golud gelorawr. /Bu gelyn Brynaich, branes - g PB VII 1 7 in, /Cledd lith brain, clod liaws, /O lyw glyw glewddrud gyngaws, /O lin breienin trin traws. /Trawsfar EW VI 1 23 s - wrdd, /O orddwy Ffranc a Sais, /Llyw glyw, glewddrud y'th welais, /Lloegr goelcerth llwybr draffer glewgadr 1 CBM IV 11 1 Tra fu fyw bu glyw, bu glewgadr - trydar, /Bu trydydd gwaed raeadr; /Perging pa glewhir 1 CBM IV 6 190 /I gadwent yd gedwir. /Trylwyn yw a'm glyw a'm glewhir, /Trydar ba_^r berchen a berchir, /Trydydd Huala glewrad 1 CBM IV 4 53 eurwydd, /Coel Calan, gyman gymhenrwydd, /Glew glewrad, gloyw gyngad gyngwydd, /Cyngan feirch odd uch c glewrwyf 1 CBM IV 10 35 yw fi can dothwyf! /Lleisiawn llyw, llew glyw, glewrwyf, /Llaesa dy fa_^r, dy fardd wyf! /Wyf cerddawr glewyd 8 CBM III 16 213 rch, /I ar erchfarch feinllun, /Gwrfawr glyw a glewyd ar-n-un, /Gw_^r osgeth o wisg borfforun; /Ysgodig CBM III 16 111 - brudd /Ar Brydain diriogaeth! /Gorfawr glyw glewyd dialaeth, /Gorflwng arf, aerfeddawg bennaeth, /Go CBM III 29 7 wynaw, /Od is llaw llys Bennardd, /Blawdd glyw glewyd diwahardd, /Blaengar bleiddfar Bleddynt Fardd. /B CBM III 26 21 th /Twrf ton ffraeth ffraw aber, /Ysgrud glud, glewyd fyd falchder, /Ysgryd gryd greidiawl, hawl hydrfe CBM III 16 187 der - cyrdd, /Cerddorion a'i dadfer: /Dychyfyd glewyd, glew hyder, /Dychyffry ffosawd ffwyrnawd ffe_^r; OC II 14 90 d ferau. /Glew glyw Mochnannwys o Bowys bau /A glewyd gwnedd arnaddunt ddau, /Achubiaid pob rhaid rhudd CBM III 16 177 m ei gystlwn; /Nis ergryd gorfryd, na gorthrwm glewyd, /Nis trefyd, nis traethwn; /Nis crawn ced esgud CBM IV 9 197 , /Gwynfyd beirdd, beirniad wyf finnau! /Gw_^r glewyd yn ergryd aergrau, /Gw_^r gwledig ar wladoedd, ni gliniau 1 EGM I 27 33 onen er Ei ddoniau, /Can gur a dolur ar da_^l gliniau, /Can gymryd penyd penelinau /Ym muchedd gorwag glo 1 PM V 23 114 ddiwyd yn agro, /Llas ei glas, y glwystai neud glo. /Llys Elsmer, bu ffe_^r, bu ffwyrno, /Llwyr llosged gloau 1 EGM I 27 88 rchaf arch i Dduw addodau - nef /Na ddoto Pedr gloau /I'm lluddias i'm haddas, i'r mau, /I'm treftad, i glod 53 CBM III 29 13 ywnaeth. /Ban wnaeth ei angerdd engyhynt - i'w glod, /A glyw Deifr a'i gwelsynt, /A unbyn Powys, pwy gy EG VI 18 129 , /Ei orofn gwraf yn ydd eler, /Ei orfod gosod glod a glywer, /Ei wy_^r am eryr ni amharer, /Ei warae o GM I 10 41 ofydd i gynnif Dafydd /I gynnal ei deithi /Gan glod a gorfod gofri, /Gwy_^r a thir a hir hoeddli PM V 24 39 wrf gwychawg, /A gwasgaru clwyf a gwasgarawg - glod, /A gwisgoedd a rhodd yn fyd fodawg, /Ac aur ac ari CBM IV 9 31 llawd, /Gleddyfal dywal, diwyrnawd; /Gwelais-i glod a rhod a rhawd - o beleidr /A rheeidr rhudd o gnawd BF VII 54 20 ni, /Eryr Ffraw, ni ddaw i'w ddaioni - neb /Am glod ac wyneb Gwynedd lochi. /Llas gw_^r ge[]nt hynt hae LlG VII 24 14 r gwaglaw uch y gogledd /O arglwydd gwladlwydd glod adrysedd. /Ni newidaf naf un awrfedd - a_^ neb, /An PB VII 21 5 au, [ ] clod, /[ ] y Berfeddwlad. /I wlad [ ], glod arddangos, /Gwelid [ ] /[ ] oedd gorau gwas /O wyri CBM III 16 76 d grym aer, ysgor glyw glewdaer, /Ysgwyd glaer glod arlwy, /Rhudd ongyr angerdd Alaswy, /Rhudd lwybr gw OC II 14 82 aw Foriddig, llochiad cerddau: /Cerddyn hyn ei glod cyn oer adnau. /Dierchyr frodyr, fryd uchel ddau, / GB II 25 24 ys yn llys Dinefwr, /Ffyrdd myrdd gyrth glydwr glod chwenychu. /Ffordd wosgordd ddiwosgordd ddiwasgaru, CBM III 12 49 d trwy lyfrder y deryw. /Can deryw do_^r glyw, glod diogan - hael, /Can bu gwael ein gwahan, /Ni che_^l LlF1 II 3 49 s Dinteirw. /Na lidia wrthyf wrth adrawdd - dy glod /Dy gleddyf o drithawdd; /Na'm gwrthfyn wrtheb anha PM V 26 121 ef dyrllydd Ddyfed. /Dyfed rwyf, dy glwyf, dy glod, - dy gynnygn, /Dy gynnif ys hynod; /Dy gleddyf rhy PM V 9 6 n arfle - aesdur, /A_^'i gleddyf fflamddur a'i glod dyre; /Mab medel utgyrn he_"yrn dyhe, /Gruffudd, te CBM IV 5 69 dd afael hardd Aearddur. /Haeddasai wawr glyw, glod ddengyn - gyfedd, /Gwirawd fedd, gwir oedd in; /Gwa BF VII 52 14 r. /Diwethaf y'm bu (buddfawr wasgar) /Dafydd, glod dderllydd aerllwybr Casnar, /Dewr a was ban llas, y BF VII 56 11 stan, /Aer gynwan, aur gynnyg, /Detholew glew, glod edmyg; /Doeth i lwyth Hwfa pla plyg. /Oedd plyg dwy PhB VI 11 4 yr allfro, /Hyfolawg, hael mynawg, hawdd bo, /Glod edmyg gymhengryg Gymro. /Dragon llyw lluoedd anwosg GwB VI 17 5 . /Rhuthr a ddug fy llyw, aeth tra lly_^r - ei glod, /Ei glybod bu myfyr, /Rhuthr gwy_^dd glyw gwythlaw CBM III 24 104 id, fleiniaid, fleiddiau cyfarfod, /Erlynasant glod er bod yn ben, /Ergrynynt eu ba_^r seirff saffar se PM V 8 9 id, /Parahawd o nebawd ei nid; /I hael glew ei glod fawr hu bid, /I gybydd ei gabl a'i ofid. /A thithau LlG VII 24 105 o Mab Duw yn dragywydd! /Terfysg aerllew glew, glod ganymddaith, /Twrf toredwynt mawr uch mo_^r diffai SB II 24 4 enwawd, rheg deg draethawd a draethitor, /Rhod glod gleudaer ym mhedeiraer, ym mhedeiror. /Rhudd brudd CBM IV 7 14 n law. /Llaw hyladd ar llafn hylwrch, /Lluniai glod glew dihafarch, /Mynw ton, tremid ei ddygyrch, /Mae PhB VI 13 5 Eithr cennyd cynnelw ni wnaf. /Rhygwneuthum it glod glud, rhwyf gawr - yng ngwry_^s, /Gwawd frys Rys, SB II 24 9 ar gynnor. /Clod gyfragod, corf gyfarfod, rhod glod gludaw, /Cerdd gyfarwar, ca_^r gyfarbar gyferbyniaw BF VII 50 27 w yn frenin, fyddin falchaf, /Gw_^r hylwydd ei glod, gw_^r haelaf - am draul /Hyd yr gerdda yr haul yr BF VII 54 25 ch walch yng nghalch yng Nghaer Ffili. /Dafydd glod gynnydd gyn ei drengi, /Defodau Drystan, darian dor DB VI 29 31 lew glew, o'm glud feddyliau, /Am lyw glyw a'i glod hyd Fynnau. /Bu gelyn dychryn o'r dechrau /Byth yn PM V 2 39 aur rhudd a'th fudd a'th fynogi. /Gwynygawd dy glod hynod honni /O angerdd a'm cerdd a'm cymelri. /Gwel CBM III 16 191 Lloegr, /A phlant Eingl yng ngwander, /Dyglud glod mal y clyw llawer, /Dychyrch cad, dyran rhad rhif s PM V 20 31 /Prid i Loegr ei ddisyrch, /Milfeirdd glydwr, glod Neintyrch, /Moes terrwyn, Maes Twr a gyrch. /Cyrchi CBM III 13 10 /Pedrydawg, pwyllawg, pwyll goddaith, /Pell ei glod o gludaw anrhaith! /Praidd wasgar dreisfar, drisai CBM III 7 18 ongyr Bra_^n fab Lly_^r Llediaith, /Rhwydd ei glod o gludaw anrhaith, /Rhuddfoawg faon ni olaith, /Rha CBM III 16 185 n: /Ni doddwyf ar hael hyd ar hwn! /Honitor ei glod o gyflawnder - cyrdd, /Cerddorion a'i dadfer: /Dych PB VII 16 8 dd, hardd, hyfryd, /O'i wayw nid oedd waeth ei glod. /Oedd clodfawr cludfeirdd oddef, /Madawg Mo_^n cai PM V 8 24 i'm llid. /A hwde ddewis o'r rhydid, /Cabl neu glod o'm dyfod dybid. /Dy-m-doddyw edliw ac edlid /Am ha EW VI 6 40 cerennydd; /Tormennawg ddeifnawg Ddafydd, /Tau glod o'm dyfod i'm dydd. /Y dydd, rhwydd arglwydd, argle BF VII 47 17 , /Llew llafngroch, cleddyfgoch, clod. /Arwymp glod orfod, arf cyhoedd - hywerth /Fu Hywel o'r pobloedd SB II 23 16 er, gywasg gywisg pridd a main /Llandutglyd am glod orwyrain, /Rhwyfiadur Dygen, rhad digain, /Rhwyf Ar BF VII 47 10 ithr fu i lu lawer rheg - dy fyw, /Hwylfa glyw glod redeg, /Hylwydd wawr, llawr llary osteg, /Hil doeth PB VII 17 11 gwry_^s /Fu Fleddyn, flyngddrud neges; /Rhagor glod, rhugl y'i cedwis, /Rhag bron balch naf y'i cafas. PM V 18 20 dd y_^nt heirdd i'th harddglas, /Dy gleddyf dy glod rhyseas. /Dy arfau, angau anghywas - galon, /Galofy LlF1 II 2 34 nis gnawd draethaf - hebod: /Treth trafod tros glod, trawsglwydd fwyaf. /Dothwyf eithr Gwynedd, a rhyfe BF VII 47 22 aruthr arf rhyfel, - oedd hael, /Oedd hwylfawr glod uchel, /Oedd glew, oedd llew cyn llen ge_^l, /Oedd CBM III 16 84 ryfel, cyfraith ordden - rwyf, /Cynnygn glwyf, glod urdden, /Cyfarfod orfod orawen, /Cyfarf tarf, twrf CBM III 27 11 dd, /Arwar cyrdd cyn lleas, /Gwisgais glwyf am glod wanas, /Gwisgws llid llew lliw glew glas. /Glasfedd CBM III 8 6 maes Didlystun oedd duhun - ein glyw, /Nid am glod warafun, /Pob llary ar llyfnfarch diffun, /Pob llew LlG VII 28 17 rofn hyd Gaer Efrawg. /Mab Gruffudd gleifrudd, glod wasgarawg, /Mawrddrud afael hael o hil Madawg; /Maw BF VII 47 5 iraeth rhwy. /Rhwy y rhoddai w_^r, a orfu - ei glod /Ym mhob gwlad y rhyfu, /Rhuddfeirch (rhyddwaith eu CBM IV 6 198 gorun gwaedlan, /I glodfan yd gludir. /Cludfan glod yn gledrwy ysgwyd, /Clais odrais odraws ei annwyd, EG VI 18 49 orau bachau bychain, /Priodawr mwynglawr Mo_^n glod ysgain, /Traul golud pentud, pentir gwythain, /Gwaw glodfan 1 CBM IV 6 197 r, /Ar ddigardd gyngran cyn gorun gwaedlan, /I glodfan yd gludir. /Cludfan glod yn gledrwy ysgwyd, /Cla glodfawr 2 DB VI 31 8 iddiaid, gadfleiniaid o flaen Arfon, /Llywelyn glodfawr Fawr a'i feibion. /Llyna w_^r arwr i argosbion, IRh VII 30 32 urfaidd weddaidd luniaidd lonydd, /Gorffurfawr glodfawr wawr wir hafddydd. /Gorffeigiawdd trymgawdd tra glodfori 1 HF VII 23 4 all o'i golli - o fyw, /Gw_'reiddlyw a glyw ei glodfori. /Gw_^r telaid teiluoedd lochi, /Gw_^r teilu te glodobryn 1 PB VII 19 19 u /Yn lliw coch a melyn, /Hwylnawd, gludnawd, glodobryn, /Haelwlydd, lawrydd Lywelyn. /Llywelyn, llyw glodrydd 3 LlF1 II 1 63 ynaid, hynaws ysydd: /Ni ddeffryd ei fod a dan glodrydd /Dyffrynt diletgynt, diletgrefydd, /Achadw crog LlG VII 27 18 ydorf cylch ei gorf, gwrmseirch ar lled, /Hydr glodrydd gynnydd, gynflaen lliwed. /Hygyrch oedd ei lys, IRh VII 30 19 str rhiw, rin ddiednydd; /A chyn Mehefin hywyn glodrydd, /Hi dyngawdd yn hawdd heddiw o'i ffydd: /Hoyw gloes 9 GYC VII 40 29 enwer eu henwau, /Saith wers cyman gla_^n cyn gloes angau - crog /A gant Crist a_^'i enau. /Ystyrient ES I 19 10 echrwydd. /Cyn tewi rhwyf tywarch glasw_^ydd, /Gloes angau, nid anghyfarwydd! /Ysbaid hir haelon yn ei GM I 8 79 _^r Golias, /Abrwysgl ei faran ar gan a glas. /Gloes eisioes esgar a'm cur mal carchar, /Ac angerdd anw EGM I 27 37 ithr mesur ar fy ngenau. /Porthaist er pym oes gloes glas ferau /Pym weli, Celi celfyddodau; /Porthwyf- EGM I 28 21 /Aergyd ar geneddl fedysiawd. /Ac eisioes, cyn gloes glasfedd tywawd, /Penydiwn, gweddwn yn ein gwedd-d CBM IV 16 28 ban abar, /Cyn angen angau athrugar, /Argywedd gloes glaswedd glasar, /Cyn dirfawr gyfawr gyfysgar, /Cy CBM III 12 47 Hael am ran, am rwythyw, /Bu, trwy lewyd foes, gloes glyw, /Nid trwy lyfrder y deryw. /Can deryw do_^r GM I 8 47 lliw gwyar gwy_^r yn heli, /A llurugawr glas a gloes trychni, /A thrychion ynddudd rhag rheiddrudd ri, CBM III 12 10 arglwydd ar eurglawr - Powys, /Porthes glwys gloes waywawr, /Glyw lofrudd geleurudd gawr, /Glewddrud gloesau 1 EGM I 27 52 naich fywn eglwysau, /Eglwysgar, hygar, hygadw gloesau, /Diwedn werin wirion gathlau, /Dyniaddon, dynio gloeslef 1 CBM IV 6 128 /Glyw lywiaw, llewenydd cyngrain: /Glew oddef gloeslef a glaslain /Ar glun a glywir ym Mhrydain. /Pryd gloria 1 MG VII 32 27 ewenydd mawr a llawer gawr o ganuau: /`I Dduw gloria, pax in terra i'n terfynau, /Heddwch i'r byd, ie gloyw 22 PM V 13 4 _^n, /A_^'i senedd lariedd lydan, /A_^'i saint gloyw ardduniaint gla_^n. /Gloywdid a rhydid gan eu rhad PB VII 17 4 ywir arfoll cof, /Glud yw herw hiraeth arnaf, /Gloyw deigr am w_^r glew, digrif. /Digrif a ga_^r (gwayw MeiG I 33 85 hawdd bwyf o'i glas, /Gla_^n Mechde_"yrn glain gloyw dey_"rnas; /Gwledig nef a llawr a llwyr ddinas, / CBM IV 5 137 rig befr bieuoeddud. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloyw ddaerawd - i'm llaw, /O'r llachar ddiwyrnawd, /Lla PM V 14 2 hyn, hynt gyfwyre - glyw, /Hynt a ddyco glew, gloyw ddyddwyre; /Dygychwyn, olwyn, elwaf mangre, /Dygym HOG II 10 6 wr wrthi; /Dewisle lywy loyw gyteithi, /Glaer, gloyw ei dwyre o du gweilgi. /A'r wraig a lewych ar elen GB II 26 245 ethwys hael bregeth orau, /Fal corn yd glywid, gloyw ei eiriau. /Cyn syrthai frwynen ar frynnau - o nef CBM III 5 103 golwg i'r a'i gwelwy. /Gwelais-i ystlys glwys, gloyw ei gylchwy /(Ni rhyweles teg nwy rhywelwy!) /Ac a CBM III 22 5 rw teg Talgarth yng ngwarthal. /Llef a glywaf, gloyw eilyrth, /Llef eilon yn eilwydd ferth, /Llef bo_^n PM V 12 10 ryd. /Greidiawl, arwyniawl arwynebedd - glyw, /Gloyw eryr tey_"rnedd, /Clwyf dygn Deau a Gogledd /Clywe CBM III 24 161 adell ener, o Gadelling, /O'r gla_^n esillydd, gloyw esilling, /O'r glyw glew dywal ni da_^l ni ding, / PB VII 5 27 /Gwawr gwanar, gwin a medd, /Tey_"rnllyw glyw, gloyw fonedd, /Tey_"rnllew nid byw, neud bedd! /Neud be OC II 14 140 Menestr, medd ancwyn a'm cydroddir, /Gwrdd-dan gloyw golau, gwrddlew babir. /Menestr, gwelud-di w_^yth IRh VII 30 6 wyl orne heulfre ar froydd - glasfor /Pan fydd gloyw goror gorwymp lethrydd, /Llifawd fy ngheudawd fy CBM IV 4 53 /Coel Calan, gyman gymhenrwydd, /Glew glewrad, gloyw gyngad gyngwydd, /Cyngan feirch odd uch ceirch cyn OC II 14 118 yrllyddant yn lle honnaid: /Glud men ydd a_^nt gloyw he_"yrn ar naid. /Madawg a Meilyr, gwy_^r gorddyfn PhB VI 16 7 wrthrych gwrth a welaf. /Neud ethyw llyw glyw, gloyw orsaf - byddin, /Hoedl egin brenin, hoed a borthaf CBM III 3 227 id rhydd rhwng ei dwy afon; /Ei Sygynnab glew, gloyw roddion, /A folaf, a folant feirddon! /Caraf-i bar ES I 17 1 Gnawd yr yfawd glyw gloyw-win - o fual /O fuarth buelin; /Gnawd cathlau coga CBM IV 10 27 n - a'i gwallaw, /A'i gwelling yn eurddyrn, /A gloyw yfed yn edyrn /A glyw dewr a glew de_"yrn. /Tey_"r OC II 14 40 r corn, canys amcan - cennyf /Ydd ymgyryw glyw gloyw ymddiddan, /Ar llaw Ddehewain, llew gyflafan, /Llu CBM IV 9 46 ches cyrdd, cerddorion wasgawd, /Buchedd glyw, gloyw ystryw aestrawd, /Burthiad cad, cyrchiad cyrchynaw gloywaf 2 MeiG I 32 21 Mab, Ef yw'r Pab pennaf, /Ef yn Ysbryd Gla_^n gloywaf - Ei ddefnydd, /Ef yn rhiydd rhydd (ni rhyfeddaf CBM IV 18 36 ad te_"yrneiddiaf /A'r Mab a'r Ysbryd, glendyd gloywaf, /Yng ngoleuder deddf, dedwydd fyddaf; /Yng ngwa Gloywdegach 1 MG VII 33 37 rych - yn gall, /Dy anian ddeall a ddeellych; /Gloywdegach no'r aur y'th wnaeth Eurych, /A'th luniawdd, gloywder 1 CBM IV 8 52 s yd gynhwyser, /Yng nghynnwys rhydid gleindid gloywder, /Yng ngoleuad rhad rhydamuner, /Yng ngolau fra Gloywdid 1 PM V 13 5 lydan, /A_^'i saint gloyw ardduniaint gla_^n. /Gloywdid a rhydid gan eu rhad - boed tau, /A bid Duw yn gloywddrud 2 BF VII 50 14 fawr gwawr gw_'reiddaf, /Gw_'reiddlafn esgud, gloywddrud glewaf, /Gw_'reiddlyw nid byw: ba wnaf - o'i CBM IV 5 133 in gwin gwyrdd fual. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloywddrud - i'th arwain, /O'th arwfodd osymud, /Medel d gloywfryd 1 ES I 16 2 af (rhwyddaf fy Rhe_^n) /Ac i'r Mab a'r Ysbryd gloywfryd Gla_^n. /Nid trawdd i'n cofiau can y_^m cyfun, gloywhaid 1 CBM IV 16 146 eorth ehofnaid - cyfrgain, /Cyfwyrain glain, gloywhaid, /Duw a'm rhodd Rhwyf fodd feddyliaid, /Rhan gloywhir 1 CBM III 3 90 ei lleu babir, /Berth ei chlas a'i chyrn glas gloywhir. /Berth raddau Rhiau rhygredir, /A'u credwy, cr gloywliw 1 HOG II 11 1 As unaswn-i heddiw, farch gloywliw glas, /Athreiddiaw arnat geinwlad Gynlas, /I ha gloywner 1 PB VII 13 23 arpar, clod ddirper, /Oedd glew Maredudd, oedd gloywner - esgud /Yn ysgwyd dau hanner. /Oedd dau hanner gloywon 1 GM I 7 140 /Gan lain yng ngla_^n Baradwys, /Gan engylion gloywon glwys gloywudd 1 MB I 3 160 /Crefydd y Creawdr yng nghyfrifed /I Ruffudd, gloywudd a'i cudd tudwed. /Hyd nas gwne_^l pechawd pell glud 9 EW VI 4 21 edd arlleng pymthengwlad. /Gwladoedd ni debyg (glud edliw - ym myd) /Madawg oedd cyn heddiw, /Esgor o'i DB VI 29 30 gw_^r dewr, dur ei lafnau, /Am lew glew, o'm glud feddyliau, /Am lyw glyw a'i glod hyd Fynnau. /Bu ge LlG VII 28 12 gennyd, beithiawg - rwyf, /Ac ar Elsmer glwyf, glud fygedawg. /Rhugl eryr ongyr, angerdd freiniawg, /Rh CBM III 26 21 a wnaeth /Twrf ton ffraeth ffraw aber, /Ysgrud glud, glewyd fyd falchder, /Ysgryd gryd greidiawl, hawl LlG VII 26 29 _^r, /Ys anawdd a w_^r i'i arfeiddiaw. /Drud a glud, gwladoedd ymandaw, /Doeth a choeth, gyfoeth gyfuna OC II 14 118 cydnaid. /Wynt a ddyrllyddant yn lle honnaid: /Glud men ydd a_^nt gloyw he_"yrn ar naid. /Madawg a Meil PhB VI 13 5 cennyd cynnelw ni wnaf. /Rhygwneuthum it glod glud, rhwyf gawr - yng ngwry_^s, /Gwawd frys Rys, rhwysg D-4 VI 20 43 gn, /Gwy_^r gynnif ym mhlymnwyd; /Yng ngwendud Glud yd glywyd, /Yng Ngwenwaun befr bell o Glwyd. /Peby PB VII 17 3 leddynt o Dduw nef, /O goll cywir arfoll cof, /Glud yw herw hiraeth arnaf, /Gloyw deigr am w_^r glew, d gludaw 4 CBM III 13 10 awg, pwyllawg, pwyll goddaith, /Pell ei glod o gludaw anrhaith! /Praidd wasgar dreisfar, drisaith - gyf CBM III 7 18 Bra_^n fab Lly_^r Llediaith, /Rhwydd ei glod o gludaw anrhaith, /Rhuddfoawg faon ni olaith, /Rhad wasta SB II 24 9 nnor. /Clod gyfragod, corf gyfarfod, rhod glod gludaw, /Cerdd gyfarwar, ca_^r gyfarbar gyferbyniaw. /Gw LlLl II 16 47 /Dra safo Duw ganthaw; /Gwy_^r orfod gwrddglod gludaw, /Gw_^r rhag gwerin Dysiliaw. /Ysef a'u herly, ar gludfawr 1 PM V 18 17 d y'i llas, /Dy gynnogn ni gynheily dywas. /Dy gludfawr waywawr goch leas - cynnygn, /Yn cynnwyn galana gludfeirdd 1 PM V 18 19 goch leas - cynnygn, /Yn cynnwyn galanas; /Dy gludfeirdd y_^nt heirdd i'th harddglas, /Dy gleddyf dy g gludir 1 CBM IV 6 197 ardd gyngran cyn gorun gwaedlan, /I glodfan yd gludir. /Cludfan glod yn gledrwy ysgwyd, /Clais odrais o gludlwys 1 CBM III 16 31 gynifiad. /Diffwys beith oddwys, beithyniad - gludlwys, /Argoedwys argleidrad, /Diachris carddwys cer gludnawd 1 PB VII 19 19 yn - yn llu /Yn lliw coch a melyn, /Hwylnawd, gludnawd, glodobryn, /Haelwlydd, lawrydd Lywelyn. /Llywe glun 3 CBM IV 6 129 cyngrain: /Glew oddef gloeslef a glaslain /Ar glun a glywir ym Mhrydain. /Prydain ba_^r praff drydar d CBM III 23 5 moesawg hael. /Cleddyf clod wasgar a wisgaf ar glun, /Rhwng fy llun a'm llasar, /Cleddyf cloy_"nnau hyg CBM III 8 8 llyfnfarch diffun, /Pob llew a_^ llafn glew ar glun. /Ym Maesycroesau croesasam ddeon, /Marchogion meir glwth 1 GYC VII 43 32 law, /A lleidr annoniawg, a dyn deueiriawg, /A glwth, a diawg dial cymraw, /A god a_^ chelwydd a geuawg Glwyd 1 D-4 VI 20 44 dud Glud yd glywyd, /Yng Ngwenwaun befr bell o Glwyd. /Pebyllwys te_"yrn, tew arnad - i'w henw, /Ef hen glwyf 8 GYC VII 36 41 wydd arnaw, /O gleddyfau hir yn ei ddiriaw, /O glwyf am fy rhwyf ysy'm rhwyfaw, /O glywed lludded llyw CBM IV 5 49 Llaffethair i ffo ffordd byd. /Byd trist wyf o glwyf am glaer ddychryn - traul /Can trengis llid edwyn, CBM III 27 11 ysgwydwyrdd, /Arwar cyrdd cyn lleas, /Gwisgais glwyf am glod wanas, /Gwisgws llid llew lliw glew glas. PM V 26 121 s rhebydd, ef dyrllydd Ddyfed. /Dyfed rwyf, dy glwyf, dy glod, - dy gynnygn, /Dy gynnif ys hynod; /Dy g CBM III 16 84 wy cyfryfel, cyfraith ordden - rwyf, /Cynnygn glwyf, glod urdden, /Cyfarfod orfod orawen, /Cyfarf tarf LlG VII 28 12 boeth gennyd, beithiawg - rwyf, /Ac ar Elsmer glwyf, glud fygedawg. /Rhugl eryr ongyr, angerdd freinia GRh II 28 35 bawb, /Arbenigiawl, hebod, /Cadr rwyf, cadarn glwyf glybod, /Can llonydd byw undydd bod. /Can fod yn w PB VII 4 23 r, /Bradw ysgwyd, hud blymnwyd hydr, /Aerglais glwyf, rhwyf rhudd beleidr, /Arglwydd gwawd rwydd, gwaed glwys 9 GM I 7 140 in yng ngla_^n Baradwys, /Gan engylion gloywon glwys EG VI 18 20 mwyn am dir breiniawl - Powys /A'i diffwys a'i glwys a glyw ei hawl. /Ef dyniad yng nghad Eingl frad fr BF VII 47 24 l, /Oedd glew, oedd llew cyn llen ge_^l, /Oedd glwys digardd hardd Hywel. /Gwa_^r Hywel uchel, och o'r GM I 9 132 n wyrdd wrth Aber Dau, /Dychyrch glan glaswyn, glwys ei ffrydau. /Diesig yd ga_^n ednan enau /Addawd i' CBM III 12 10 ynefydd arglwydd ar eurglawr - Powys, /Porthes glwys gloes waywawr, /Glyw lofrudd geleurudd gawr, /Glew CBM III 5 103 leuliw golwg i'r a'i gwelwy. /Gwelais-i ystlys glwys, gloyw ei gylchwy /(Ni rhyweles teg nwy rhywelwy!) EGM I 25 7 nawd yn irddant ar ei erddyrn! /Llywelyn, llew glwys, Loegrwys lugyrn, /Llarygryg eithefyg, llosg ei th HOG II 6 22 gwayw gwaith ardderchedd /I rwng glyw Powys a glwys Wynedd, /Ac i ar welwgan gynnif rysedd /Gorpwyf e PM V 12 3 ar, /Diorchrawn orthywys, /Ymer nef, nodda udd glwys /Ym mharawd ym mharadwys! /Parawd ysbyddawd i esby glwysfeirdd 1 CBM IV 6 259 nan; /Gnawd yn ei gyman gymyrredd am heirdd /A glwysfeirdd uch glas ban; /Gnawd addon iddaw a rhuddaur glwystai 1 PM V 23 114 r de_"yrn, lluddiwyd yn agro, /Llas ei glas, y glwystai neud glo. /Llys Elsmer, bu ffe_^r, bu ffwyrno, glybod 3 GwB VI 17 6 a ddug fy llyw, aeth tra lly_^r - ei glod, /Ei glybod bu myfyr, /Rhuthr gwy_^dd glyw gwythlawn ongyr, / GRh II 28 35 /Arbenigiawl, hebod, /Cadr rwyf, cadarn glwyf glybod, /Can llonydd byw undydd bod. /Can fod yn wirion, BF VII 56 6 udd cudd can drafod - angau, /Ing achweddl ei glybod, /Gwayw gwrdd rhagor yn gorfod, /Gwawr dragon; gw glydwr 3 GB II 25 24 ifer Rhys yn llys Dinefwr, /Ffyrdd myrdd gyrth glydwr glod chwenychu. /Ffordd wosgordd ddiwosgordd ddiw PM V 20 31 Prydain, /Prid i Loegr ei ddisyrch, /Milfeirdd glydwr, glod Neintyrch, /Moes terrwyn, Maes Twr a gyrch. PM V 21 5 wenllaw heibiaw hebof. /Hebof nid angof angad glydwr - llew, /Llywelyn huysgwr, /Hebawg, te_"yrnfarcha Glyned 1 PM V 10 53 gynnogn byddin, /Nid uch wyneb neb no'i lin. /Glyned Duw Trined i'm trugarddawn - fi /O fawrnen Merfyn glyw 110 CBM III 16 213 chen parch, /I ar erchfarch feinllun, /Gwrfawr glyw a glewyd ar-n-un, /Gw_^r osgeth o wisg borfforun; / D-4 VI 20 9 Gwynedd. /Gwynedd yn rhysedd, yn rhyswriaeth - glyw /A glywant men ydd aeth, /Mal tors, nyw terfysg ala GwB VI 17 16 arnawd, /Rhuthr didanc aerdranc aerdrawd, /Arf glyw a glywir hyd Frawd! /Rhuthr a ddug (nid ffug) ffwyr DB VI 35 5 , /Trawswalch, ne_^r muner, a'i mwynhaa. /Llyw glyw a glywir, llew doeth, coeth, cywir, /Llawhir ni wel CBM III 8 13 n, clau. /Ym maes Trefgalw lys torf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf marchogion meirch gochwy CBM IV 12 13 n-co_^r. /Am faes Trefgalw lys twrf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf gawr gorwyddawr gochwys PB VII 5 7 , /Rhy-m-gellir lledfrydedd, /Fy llyw oedd fur glyw a gwledd, /Fy naf, poed nef ei ddiwedd! /O'i ddiwe SB II 24 18 yn lle coelferth, Lloegr ddyludaw. /A glyw tra glyw, a llyw tra llyw, trillu rhagddaw, /A barf ar farf, CBM III 21 26 Py fydd glew a llew a llafn greulawn? /Py fydd glyw aerllyw ar llwrw camawn? /Py fydd llary llysaidd ll DB VI 29 31 nau, /Am lew glew, o'm glud feddyliau, /Am lyw glyw a'i glod hyd Fynnau. /Bu gelyn dychryn o'r dechrau CBM IV 16 216 wedi celennig, wedi Calan - berth /Pan borther glyw am ban, /Wedi serch a seirch, meirch meingan, /Emys CBM IV 8 13 , yn nhorfoedd hud oedd hyder, /Yng nghyfragor glyw am eu glewder, /Yng nghyfragod clod y clyw llawer. CBM IV 6 190 horment, /I gadwent yd gedwir. /Trylwyn yw a'm glyw a'm glewhir, /Trydar ba_^r berchen a berchir, /Tryd CBM III 3 213 in ddragon, /Priawd cerdd, cadair prydyddion, /Glyw a'm rhydd rhagorfeirch gleision /Gleisiaid liw, gla CBM IV 4 32 _^r a lliant: /Am ardal Caer Dathal doethant, /Glyw amdrai, amdrwch ydd aethant. /Amdrychiaid, fleiniai CBM III 20 28 astadrwydd, /Gryd worllwyn a graid worllwydd, /Glyw argledr a glew arglwydd. /Arglwydd teithi_"awg, twy GRh II 28 45 , /Llyw gwriaf trin eithaf trais. /Treisddwyn, glyw aswyn, Glywysing - ofal, /Ofynaig Maelgyning, /Mab CBM III 27 27 - ceiniad, /Cyrchiad cad cyn echyng, /Cyrchws glyw ba_^r, glew bergyng, /Cyrch eofn yn ofn, yn yng. /O PM V 1 120 Rhug. /Ef gwnaeth yn erthyst byst Bochglug /A glyw briw Branes dyorllug. /Ef a'i gwna (ni'm gwne_^l go CBM IV 11 1 Tra fu fyw bu glyw, bu glewgadr - trydar, /Bu trydydd gwaed raeadr; /P PM V 6 26 graid, /Ef gogel gogan gymhwyllaid, /Ef gogawn glyw camawn ceimiaid, /Ef gogwydd galon geleuruddiaid - CBM IV 1 31 lain. /Cyrdd ydd awn am ddawn, am ddadwyrain - glyw, /Cerddorion amryw am rodd Owain, /Ar hil cadr Cade D-2 I 2 44 pus ei feirch, cannyn a'i peirch, cyfrenneirch glyw; /Co_^r waradred, ceneddl nodded, ced gyfeddliw; / CBM III 11 71 enheddloedd - Powys, /Peues cyrdd a chyhoedd, /Glyw cyrchfawr, cylchynfeirch nid oedd, /Gw_^yl hebawg h CBM IV 6 40 sgnen. /Hud ymbeirch dihefeirch a_^ diheuben - glyw /Deheubarth o Gollen, /Hud amnawdd hirflawdd, hirwe CBM III 29 14 /Ban wnaeth ei angerdd engyhynt - i'w glod, /A glyw Deifr a'i gwelsynt, /A unbyn Powys, pwy gynt, /Ai CBM IV 10 28 welling yn eurddyrn, /A gloyw yfed yn edyrn /A glyw dewr a glew de_"yrn. /Tey_"rnweilch Prydain, prydaf CBM III 20 40 , hydr ei gas, /Enwawg ddraig, ddragon wanas, /Glyw dinag a glew dinas. /Dinas tey_"rnas, te_"yrn orun CBM III 28 4 nghyhoedd, /Glewdraws, cyngaws cenhedloedd, /Glyw dinag, fal dinas oedd. /Nid oedd amrylaw nac amrylo MG VII 32 25 nghaer Ddafydd yn ddiamau. /So_^n engylion a glyw dynion a_^ diolchau, /Llewenydd mawr a llawer gawr CBM III 19 8 Yn llary llawr, yn llawroddiad, /Yn llew glew, glyw ddiffreidiad. /Detholais fy rhwyf yn rhwysg aerllew CBM III 18 3 ddifwng - ei fa_^r, /Gorddwy neb nyw hystwng, /Glyw ddiwraidd, gwrddflaidd gorflwng, /Glew ddywal ni da LlLl II 16 37 u y dechrau? /Ysef yw hwnnw honnaid fudd - o'r glyw, /Ef yw glew a llofrudd, /Mygr gawr fa_^r, trablawr HF VII 23 4 oddyw gwall o'i golli - o fyw, /Gw_'reiddlyw a glyw ei glodfori. /Gw_^r telaid teiluoedd lochi, /Gw_^r EG VI 18 20 dir breiniawl - Powys /A'i diffwys a'i glwys a glyw ei hawl. /Ef dyniad yng nghad Eingl frad freuawl, / EGM I 27 20 Duw a'm gad cariad i mywn caerau - nef; /Duw a glyw fy llef i'm llugfrydiau. /Duw a'm gwne_^l gochel ff CBM IV 9 84 dd Elifry. /Grym erddrym, aerddraig a'i dyly, /Glyw fyged, glew fugail Cymry. /Cymry ddiffreidiad, cymr GM I 8 21 A gennis dra chas dra Chors Fochno, /A gyrchws glyw Fflandrys, a fflemychws i eu bre /A ba_^r ynddaw yn CBM III 13 16 f ddileddf, ddiludd gyfarwaith, /Glew difraw, glyw ganllaw gunllaith. /Brys yng ngwrys, yn efnys ofnwr BF VII 47 15 w hynod - amlaen, /Oedd amlwg ei ganfod, /Llyw glyw, glaif anesgymod, /Llew llafngroch, cleddyfgoch, cl LlLl II 16 7 rannedd - deall, /Nid arall a'i harwedd; /Llyw glyw, glew annhangnyfedd, /Llywelyn, gelyn Gwynedd. /Pia CBM III 19 23 /Llwythfawr llawr llaw ddetchwyn, /Yn eurllyw glyw, glew, dengyn, /Yn eryr gwy_^r, Gwenwynwyn. /Dethol CBM III 19 15 - gelynion, /Ga_^l ynal ym mhlymnwyd, /Yn wawr glyw glew, diarswyd, /Yn walch balch bolch ei ysgwyd. /D CBM IV 6 79 erau ddifuriaw, cad arllaw - aerllew, /Arlleng glyw, glew difraw, /Cardd wrthryn i wrth Aberffraw /Cany CBM III 14 43 aen - mawrfro, /Mawrfrydig y'th adwaen, /Gwawr glyw glew, difwng blwng blaen, /Gwalch yn eurgalch, yn e CBM III 24 162 ng, /O'r gla_^n esillydd, gloyw esilling, /O'r glyw glew dywal ni da_^l ni ding, /O fonedd Coeling, coe CBM IV 5 7 rchawg - melyn, /Llywelyn llawddeawg, /Aerdarf glyw, glew dywysawg, /Aergorf aerdorf eurdorchawg. /Eurd CBM IV 5 25 nawon Ia_^l. /Canaon ceidrion, cadr yd folir - glyw, /Glew ddragon a gwynir, /Dau Fadawg enwawg, enwir, CBM III 9 17 teulu Arthur. /Godwrf a glywaf ar glawr fagu - glyw, /Glew Fadawg bieifu, /Trinfa gyfa gynyddu, /Trydy CBM III 21 196 bion /A edau gelau yn eu galon: /Tri ergyrwayw glyw, glew ganaon, /Tri eryr ongyr angerddolion, /Tri ch BF VII 55 12 ayw, gw_^r hyfryd - ei fyw, /Gw_'raidd eurllyw glyw, glew o'i febyd; /Gw_^r golau ei arfau, aergrau erg PB VII 9 11 trethoedd, /Mab Owain, mawrdwrf arraedd, /Llyw glyw glew yn ymorchwydd /Llwydd-dud, llew gwrdd-ddrud gw CBM III 24 67 odd a gefais, o'i fodd, o fudd ganthaw; /Eryr glyw glewaf, neuaf na ddaw, /Erlid a berid o'i beriglaw, LlF1 II 2 39 wg mynawg, myn yd garaf; /A nu neud ethyw llyw glyw glewaf - yn nhrin, /Ar haelfron Frenin o'r llin lla CBM III 16 75 styll gystwy. /Rhudd fydd gryd grym aer, ysgor glyw glewdaer, /Ysgwyd glaer glod arlwy, /Rhudd ongyr a CBM III 12 43 a'm clwyf, /Cleddyfrudd nid etgyr, /Gweilchlyw glyw, glewdraws eryr, /Gwalchlan gannerth, gwalchnerth g CBM III 16 30 iad, /Dilwfr udd, diludd fudd feiddiad, /Dilyw glyw, glewdraws gynifiad. /Diffwys beith oddwys, beithyn CBM III 1 5 run mo_^r-gymlawdd a'i goglawdd glan. /Pargoch glyw glewdraws, maws mab Cadfan, /Pell yd wledych wy_^r CBM III 13 7 ith, /Llid ysgwn, ysgwyd pedeiriaith. /Perging glyw glewdraws, maws meddfaith, /Pa_^r greulyd, pair gwr CBM IV 9 91 /Ca_^r cerddau, cerddorion worllwyn, /Gwrllyw glyw glewdraws, maws meddgwyn, /Gw_^r llwrw llu, Lloegrw CBM III 21 66 eithi, /Am Fadawg mynawg, mynw haeloni, /Medel glyw glewdraws, maws mynogi; /Am Owain Prydain, Pryderi CBM IV 5 87 d - ufeliar, /Aerbair ba_^r baedd erfid, /Llyw glyw glewdraws yng ngofid, /Llew torf, tarian eurgymid. CBM III 26 63 /Do_^r breisgddawn, brwysg lofrudd. /Llofrudd glyw, glewddor go_^r gadwyd, /Lloegr dachwedd, gyminedd PB VII 1 7 w Owain, /Cledd lith brain, clod liaws, /O lyw glyw glewddrud gyngaws, /O lin breienin trin traws. /Tra EW VI 1 23 Emrais - wrdd, /O orddwy Ffranc a Sais, /Llyw glyw, glewddrud y'th welais, /Lloegr goelcerth llwybr dr CBM IV 10 35 /Erglyw fi can dothwyf! /Lleisiawn llyw, llew glyw, glewrwyf, /Llaesa dy fa_^r, dy fardd wyf! /Wyf cer CBM III 16 111 gaeth - brudd /Ar Brydain diriogaeth! /Gorfawr glyw glewyd dialaeth, /Gorflwng arf, aerfeddawg bennaeth CBM III 29 7 ei gwynaw, /Od is llaw llys Bennardd, /Blawdd glyw glewyd diwahardd, /Blaengar bleiddfar Bleddynt Far CBM III 12 49 w, /Nid trwy lyfrder y deryw. /Can deryw do_^r glyw, glod diogan - hael, /Can bu gwael ein gwahan, /Ni CBM IV 5 69 /Beirdd afael hardd Aearddur. /Haeddasai wawr glyw, glod ddengyn - gyfedd, /Gwirawd fedd, gwir oedd in BF VII 47 10 /Hylithr fu i lu lawer rheg - dy fyw, /Hwylfa glyw glod redeg, /Hylwydd wawr, llawr llary osteg, /Hil PM V 12 9 arth gryd. /Greidiawl, arwyniawl arwynebedd - glyw, /Gloyw eryr tey_"rnedd, /Clwyf dygn Deau a Gogledd PB VII 5 27 alar, /Gwawr gwanar, gwin a medd, /Tey_"rnllyw glyw, gloyw fonedd, /Tey_"rnllew nid byw, neud bedd! /Ne PhB VI 16 7 rych gwrthrych gwrth a welaf. /Neud ethyw llyw glyw, gloyw orsaf - byddin, /Hoedl egin brenin, hoed a b ES I 17 1 Gnawd yr yfawd glyw gloyw-win - o fual /O fuarth buelin; /Gnawd cathlau OC II 14 40 w-di'r corn, canys amcan - cennyf /Ydd ymgyryw glyw gloyw ymddiddan, /Ar llaw Ddehewain, llew gyflafan, CBM IV 9 46 d. /Buches cyrdd, cerddorion wasgawd, /Buchedd glyw, gloyw ystryw aestrawd, /Burthiad cad, cyrchiad cyr CBM III 26 49 , /Ni tholiaf a ganaf heb gudd, /Ni'm gwnaeth glyw golud goludd - am anaw, /Na'm gorthaw, na'm gwarthr CBM III 11 55 th - awch gorsaf, /Awch gorsedd na bai gaeth, /Glyw gwyrthfawr, gwrthodwch-chwi etwaeth, /Gwrthodes rhy GwB VI 17 7 ei glod, /Ei glybod bu myfyr, /Rhuthr gwy_^dd glyw gwythlawn ongyr, /Llyna ruthr aruthr eryr! /Rhuthr PM V 23 10 welyn, llyw Prydain a'i pha_^r, /Llew a glew a glyw gyfarwar, /Fab Iorwerth, ein cannerth a'n ca_^r, /F LlF1 II 3 30 ddyly aur ddiludd roddiawg, /Hil Madawg, medel glyw, /Hael Merfyniawn, Lleisawn llyw, /Had heb ledrad, PM V 14 1 Duw Sulgwyn yw hyn, hynt gyfwyre - glyw, /Hynt a ddyco glew, gloyw ddyddwyre; /Dygychwyn, o CBM IV 5 79 rwydd - marw in, /Hil Cedwyn cadofydd, /Eisiau glyw i'n byw a'n bydd, /Eisor balch, bwlch esillydd. /Es ES I 17 55 eang derfyn; /Glew llawr cenedl fawr Ferfyn, /Glyw Liwelydd Lywelyn CBM III 12 11 rglawr - Powys, /Porthes glwys gloes waywawr, /Glyw lofrudd geleurudd gawr, /Glewddrud golud gelorawr. BF VII 49 20 ragon Merfyniawn, /Glew lew o lin Gadwallawn, /Glyw lyw gan nid byw, ba wnawn? /Na_^g a wnaeth angau a CBM IV 6 127 r, madiain, /Gryd orddwy, grym fwyfwy firain, /Glyw lywiaw, llewenydd cyngrain: /Glew oddef gloeslef a CBM III 17 11 atan, /Gwin o ban, ran radlawn; /Yn llys lles glyw, llyw Lleisiawn, /Yn llaw llew cad, cyrn llad llawn OC II 14 89 eiddau, /Cynfaran creulan creulyd ferau. /Glew glyw Mochnannwys o Bowys bau /A glewyd gwnedd arnaddunt CBM III 8 5 f ar-n-un! /Ym maes Didlystun oedd duhun - ein glyw, /Nid am glod warafun, /Pob llary ar llyfnfarch di CBM III 12 47 m ran, am rwythyw, /Bu, trwy lewyd foes, gloes glyw, /Nid trwy lyfrder y deryw. /Can deryw do_^r glyw, PM V 9 1 Rhag rhwy Dygannwy dygynwyre - glyw, /O Fo_^n hyd Fynyw llyw llu angdde, /Dyrydd i dorf CBM IV 4 208 reddf Greidwyr a Chynyr a Chai, /Glew ddefawd, glyw oestrawd aestrai. /Ystre hynt wastad, gwestai - gwy GM I 9 49 ynde_"yrn Prydain, priodawr udd; /Go-rys-ymedd glyw o'i glywed yno, /Rhag gorwyr Iago gwyar drabludd. / CBM III 26 7 er, /Arfod fygyr a fagai haelder. /Digones pen glyw pan glywer - hyd Frawd, /Ffair ffosawd, ffwyrnawd, ES I 18 31 en - gwyddfedd /Fal gwyddfid cylch gwrysgen. /Glyw parchfawr am eu Perchen, /A'u peirch Duw Dofydd uch CBM IV 7 8 ng nghadlan, /Perchennawg parchus lumyn, /Pair glyw, periglus unben. /Unben dawn amgen ni ddiw, /Unbyn HOG II 6 22 thum a_^ gwth gwayw gwaith ardderchedd /I rwng glyw Powys a glwys Wynedd, /Ac i ar welwgan gynnif ryse MB I 3 147 , /Enillawd llyw ystre lle ei gilydd; /Gwelant glyw Powys ei bell oesydd /A hawdd ei ergryd hyd lew dyf CBM III 5 12 remyn y treiddwn-i (trefn a gedwynt) /Treiddle glyw Powys, pei am getynt, /Pan dreiddais-i yno yn ydd o PM V 5 10 es. /Ni chwsg ei gywlad, ni chysgoges - glew, /Glyw Prydain rhwy profes. /Nid cynna iddaw Eiddol, nes / HOG II 7 2 af-i, amser haf, amsathr gorw_^ydd, /Gorawenus glyw rhag glew arglwydd. /Gorewynnawg ton tynhegl ebrwy CBM IV 6 116 ain, /Rhag Teifi yn torri tw_^r main. /Te_"yrn glyw terrwyn, tyrrynt prain - yn ddrud /I gw_^n cnud uch D-4 VI 20 7 edd - a_^'m rhwyf /Yn rhyfyg gwythlonedd, /Tud glyw tir Mynyw neus medd /Tw_^r torfoedd terfyn Gwynedd. EW VI 2 20 egrwys; /Rhwydd y ceidw cad amddiffwys, /Rhwyd glyw, tra fo byw, Bowys. /Powys nen berchen, barch wodde SB II 24 18 unwerth yn lle coelferth, Lloegr ddyludaw. /A glyw tra glyw, a llyw tra llyw, trillu rhagddaw, /A barf CBM III 23 12 /Nid i flaidd praidd y prydaf /Namyn i flaidd glyw, y glewaf CBM III 2 12 orthir yng ngw_^yl, /A glew ynial yn yniail /Y glyw ym myw Madawg hael CBM III 8 33 l Cadelling. /Yn Ystrad Langwm ystyriais - ein glyw, /Ystyrient a genais, /Torf Fadawg fynawg, fur trai glywael 2 CBM III 16 233 en, wlad Frochfael, /Eurddyrn wa_^l, gleddyfal glywael, /Etifedd Cynfyn, cerdd afael. /Gafael glew yng CBM IV 6 90 wrthaw. /Twrf ton, torchawg hael, trwm oedd ei glywael, /Tw_^r Cynfael yn cwyddaw; /A fflamau o drum yn glywaf 7 LlF2 VI 10 45 Tru, Dduw, ei ddifant pan ddifa_"er. /Trymaf a glywaf ar eglycter - byd /Traserch syberwyd, penyd pynne CBM III 9 17 od fur, /Mal gawr torf teulu Arthur. /Godwrf a glywaf ar glawr fagu - glyw, /Glew Fadawg bieifu, /Trinf CBM III 9 5 n, /Yn llwythiawg yn llithiaw brain. /Godwrf a glywaf ar glawr Ieithion - hir, /Hydr ei wir ar Saeson, CBM III 9 13 d anawr, /Mal teulu ban Benlli Gawr. /Godwrf a glywaf ar glawr llafur - rhai, /Rhyfelglod disegur, /Teu CBM III 9 9 dragon, /Mal twrf tormennoedd Cynon. /Godwrf a glywaf ar glawr - Maelenydd, /Mur elfydd, eilfan gawr, / CBM III 22 5 thol /Tarw teg Talgarth yng ngwarthal. /Llef a glywaf, gloyw eilyrth, /Llef eilon yn eilwydd ferth, /Ll CBM III 9 1 Godwrf a glywaf, godor drain - waywawr, /Gwae wy_^r Lloegr yn ny glywant 2 D-4 VI 20 10 /Gwynedd yn rhysedd, yn rhyswriaeth - glyw /A glywant men ydd aeth, /Mal tors, nyw terfysg alaeth, /Ma GYC VII 41 13 yllt a dof y daw angau), /Ac na wddant, rhag a glywant o glefydiau /Bryder ddiriaw, pa bryd y daw eu dw glywch 3 CBM IV 10 16 gwyr llys, gostegwch! /Gosteg, beirdd: bardd a glywch! /Aswynaf nawdd hawdd haelon - Deheubarth, /Diheu GB II 26 184 ni: /Ychwaneg cyfoeth crefydd beri. /Credwch a glywch, cedwch Ddewi - yn eich llaw /A llu y byd i gyd a CBM III 5 119 yniant /Ardduniant moliant, mal yd glywir. /A glywch chi, ddeon, a ddywedir? /A ddywaid rhiain, ni rhy glywdde 1 CBM III 3 47 /Ger y mae Gwyddfarch uch Gwynedd: /Gwyddfidle glywdde glew dachwedd, /Gw_^ydd fynwent, gwyddfa brenhin glywed 8 LlF2 VI 10 79 a wy_^l gan ei weled /Ac a'n clyw, a ni'n ei glywed, /Ac a'n gw_^yr yn llwyr yn llwrw tynged /Ac a'n DB VI 24 60 fod cyfranc rhwydd rhagddaw - pan brofed, /A'i glywed ar lled hyd yn Llydaw. /Gnawd fod ongyr gwy_^r gw GB II 26 164 i Frefi /A phryd a gweryd i gyd a_^ hi /Wrth glywed da_"ed tynged Dewi /A'i fuchedd wirionedd, wirion GYC VII 36 42 iriaw, /O glwyf am fy rhwyf ysy'm rhwyfaw, /O glywed lludded llyw Bod Faeaw! /Cwbl a was a las o law - CBM IV 5 118 nffraid, ffrawddged - i Gymry, /Oedd cymraw ei glywed; /Oedd gw_^r gwrawl ei weithred, /Oedd gwalch bal CBM III 21 163 wfr yny'i lladded, /Yd gyrchai bob glew mal yd glywed, /Yd gwyddynt pennawr pen o dra_"ed /Yng nghyferg GM I 9 49 Prydain, priodawr udd; /Go-rys-ymedd glyw o'i glywed yno, /Rhag gorwyr Iago gwyar drabludd. /Gwalchmai LlF1 II 1 23 es ddarymred. /Tair allawr gwyrthfawr gwyrthau glywed - ysydd /Rhwng mo_^r a gorwydd a gwrdd lanwed: /A glywer 4 CBM IV 8 28 mgylcher - brwydr, /Nid bradawg arglwydd yn yd glywer, /Cynifwr cynnif ni ddiofer, /Cynifiad cynneddf A EG VI 18 129 rofn gwraf yn ydd eler, /Ei orfod gosod glod a glywer, /Ei wy_^r am eryr ni amharer, /Ei warae orau pan CBM III 26 7 d fygyr a fagai haelder. /Digones pen glyw pan glywer - hyd Frawd, /Ffair ffosawd, ffwyrnawd, ffe_^r, / CBM IV 8 7 i rhi rhwy dirper, /Yn urddiant foliant fal yd glywer, /Yn awen barawd awdl burwawd be_^r; /Yn annwfn, glywid 3 GM I 7 114 Lliaws torf o derrwyn Argoedwys /Am udd glew a glywid, a Lloegrwys. /Lliaws bardd a borthid ar ei fwys GB II 26 245 Pan bregethwys hael bregeth orau, /Fal corn yd glywid, gloyw ei eiriau. /Cyn syrthai frwynen ar frynnau PhB VI 14 36 n, fawr ei rydid, /Yn nhey_"rngaer glaer yn yd glywid, /Yn nhe_"yrn addef, yn nhey_"rnas nef, /Gw_^r ys glywir 9 CBM III 5 118 a ddwg i ffyniant /Ardduniant moliant, mal yd glywir. /A glywch chi, ddeon, a ddywedir? /A ddywaid rhi PM V 10 74 en llysoedd cyhoedd Ceiriawg amgant - glaer /A glywir dra lliant; /Hud aeth eu naf yn nifant, /Hud e_^l GwB VI 17 16 /Rhuthr didanc aerdranc aerdrawd, /Arf glyw a glywir hyd Frawd! /Rhuthr a ddug (nid ffug) ffwyr ddilyn DB VI 35 5 swalch, ne_^r muner, a'i mwynhaa. /Llyw glyw a glywir, llew doeth, coeth, cywir, /Llawhir ni welir ei g EG VI 18 82 r ardwyad; /Ysym-i rwydd arglwydd erglywiad /A glywir o'r tir ger Tanad; /Ysym-i glew a llew a lleiddia CBM IV 6 171 gymrwy rhyfel rhyhoffir; /Pan gymer glewder yd glywir; /Pan gymyn yng nghad, pan gymysg lluoedd, /Pan g CBM IV 6 129 in: /Glew oddef gloeslef a glaslain /Ar glun a glywir ym Mhrydain. /Prydain ba_^r praff drydar dranial, CBM IV 12 14 /Am faes Trefgalw lys twrf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf gawr gorwyddawr gochwys /Fal twr CBM III 8 14 /Ym maes Trefgalw lys torf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf marchogion meirch gochwys /Mal t glywitor 1 LlF1 II 1 81 Gadfan fegis Bangor, /Ei chreiriau banglau ban glywitor, /Ei cherdd, ei chynrain, ei main marmor, /Ei g glywo 1 PM V 8 21 wrid /I'th ddeurudd i'th ddewrwarth ganlid, /A glywo dy w_^yr wy erlid, /A'th orwyr, i'm llamwyr, i'm glywsawch 1 PM V 11 3 Tey_"rnfeirdd, neus gwddawch, /Periglew glew a glywsawch, /Pair Prydain pryd nad oedd rhawch. /Rhychwyn glywy 1 OC II 14 12 ar braidd yd ryborthed - eirioed, /Porth mil a glywy, pyrth egored. /Menestr, a'm gorthaw na'm hadawed: glywyd 1 D-4 VI 20 43 _^r gynnif ym mhlymnwyd; /Yng ngwendud Glud yd glywyd, /Yng Ngwenwaun befr bell o Glwyd. /Pebyllwys te Glywysing 1 GRh II 28 45 af trin eithaf trais. /Treisddwyn, glyw aswyn, Glywysing - ofal, /Ofynaig Maelgyning, /Mab Owain, coelf Gnawd 84 CBM IV 6 260 yrredd am heirdd /A glwysfeirdd uch glas ban; /Gnawd addon iddaw a rhuddaur o'i law /A rhuddfeirch i da LlF2 VI 10 68 aith. /Gwae ni gred Trined cyn rhyred rhaith: /Gnawd aelwyd ddiffydd a fo diffaith! /Pan fynnws De_"ws D-2 I 2 15 /Graid blaidd blyngawd, greddf deddf ddurawd, gnawd brawdwriaeth; /Gw_^r oedd Eiddol, gorwy reol, gor CBM IV 6 268 dd yn ddiflan /Fal ymosgryn mawr Gawr Gamlan; /Gnawd canaf-i foliant fal Afan - Ferddig /Neu farddwawd PM V 26 37 gwledd, /Cigyddion coelion calanedd. /Trydydd, gnawd canrhawd cynrhawedd - o feirdd /Am ei fwrdd cyfann ES I 17 3 awd glyw gloyw-win - o fual /O fuarth buelin; /Gnawd cathlau cogau cyntefin; /Gnawd y tyf tywys o egin; DB VI 24 73 - ei ben, /A gnawd odduch Tren trin ymwriaw. /Gnawd cleddyf gilydd yn ymgiliaw, /Cuall ac arall yn ymg CBM IV 6 257 ar gan; /Gnawd rhodawg rhag marchawg midlan; /Gnawd cynheirf cynnwrf i arnan; /Gnawd yn ei gyman gymyr LlF1 II 2 33 m pair; perid ataf. /Parawd fy nhraethawd; nis gnawd draethaf - hebod: /Treth trafod tros glod, trawsgl PM V 23 106 el yn oed llo, /Gnaws achaws yn ych cyn adfo, /Gnawd ei ladd, ni lwydd ei abo; /Caerlleon, llyw Mo_^n m LlG VII 25 21 a wn, /Ym mhrifgyrch, pryffwn praff ddylyed. /Gnawd er draig dragon ymddired, /Grym ysgwn, ysgwyd wyar GM I 13 15 yserch rhyse /Selwedd gw_^yth gwrth y dwyre. /Gnawd erof hiraeth (etgyllaeth echen) /Ac uchenaid fore; PM V 26 33 ladd eu tachwedd /I lwydion, canaon calledd; /Gnawd eryr ebyr abar - gwedd bangaw /Yn bencnud wy gyfe DB VI 24 59 iddaw, /Llew gwaywdwn, ysgwn ysgwyd Geidiaw. /Gnawd fod cyfranc rhwydd rhagddaw - pan brofed, /A'i gly DB VI 24 64 yn uthr fod rhuthr i ryngthaw - a'i esgar, /A gnawd fod gwyar o'r ymdaraw. /Gnawd yw o'i elyn hylithr DB VI 24 61 an brofed, /A'i glywed ar lled hyd yn Llydaw. /Gnawd fod ongyr gwy_^r gwedi gwyraw, /A chledd gwawr Gwy DB VI 24 66 r ymdaraw. /Gnawd yw o'i elyn hylithr wylaw /A gnawd fod tafawd diwyd iddaw. /Gnawd ysgafael hael yn hw DB VI 24 81 iaw - ergyr /Ac eryr rhyswyr heb eu rhusiaw. /Gnawd fod ysgwyd frwyd, friwdoll arnaw /Ac unbyn dengyn DB VI 24 69 w - o'i du /A gnawd rhag ei lu i Loegr fudaw. /Gnawd Ffranc, rhag ffwyrdranc, a ffo arnaw, /A pheleidr CBM IV 6 254 ysgwyd anghyfan, /Garw esgar yn ysgor Gadfan, /Gnawd gan drawslyw maws luman - archafad /Yn aergad i ar LlF1 II 3 62 . /Cerennydd fy rhwy, nid rhawch - ei erchi: /Gnawd gan ri rwydd ardawch; /Gwaed gan llu ar llafn dwya EMRh VI 23 20 Gnawd yd gocha glew glaif gan fwng - gorwydd; /Gnawd goches rhodwydd, rhuad ostwng. /Gnawd iddaw dreisa GC VI 21 2 Cw ddeuynt, lletgynt, llid anoeth - gofal? /Gnawd gofyn chweddl i ddoeth! /Mawr Dduw! a ddycych beun BF VII 49 2 Dothyw, am Owain doethwawr, - o'i golled, /(Gnawd gollwng deigr hyd lawr) /Aer gymhrudd, fudd fyddin CBM IV 6 266 gylch Rhuddlan - gaer /A rhuddliw ar ddylan; /Gnawd gosgo gosgordd yn ddiflan /Fal ymosgryn mawr Gawr CBM III 20 49 er molawd /Ac ni beirch pesgfeirch pasgnawd. /Gnawd greddf ar ysgwyd ar ysgwn - terrwyn, /I'm praffddw MB I 3 151 gynfedydd, /Cynte_"ig ar gan, Calan weinydd. /Gnawd gwarchan a ga_^n eu hawenydd, /Yn arfod adwy hwy a DB VI 24 77 w - cigfrain /A chaer dew firain yn difuriaw. /Gnawd gwayw ac arwydd gwedi gwyraw /A gw_^r yn gorfod a PM V 26 27 sgwyd ar gledd /Yn ysgor bronddor brenhinedd; /Gnawd gwaywawr gwriawr gwythlonedd, /Gwa_^n trywan trwy CBM IV 9 32 a rhod a rhawd - o beleidr /A rheeidr rhudd o gnawd; /Gwelais-i hael o hil Anarawd, /A'i gweles, gwela GM I 13 19 feirch rhabire /Yn farch dewr, yn farch dyre. /Gnawd gwraig gwell genthi a fo gwaeth iddi: /Fy addas ni CBM IV 9 40 rych ys defawd, /Gwrth uchyr gwrthrychiaid ys gnawd, /Gwrth eurdro eurdrull gno gnythawd, /Gwrth eurda GM I 7 88 or dde, ail yrth, ail syrth se, /Ail gawdd gne gnawd gyffre, /Ail dilyw dilain draig erhy; /Ail Dydd Br ES I 17 5 au cogau cyntefin; /Gnawd y tyf tywys o egin; /Gnawd i ddoeth cyfoeth cyfiewin: /Ni nawd, nid llonydd a PM V 14 12 s annebre; /Nest a ddywawd im, dim ni ddwyre, /Gnawd i ddyn dylaw dylif ni'i gwe. /Llywarch y'm gelwir, CBM III 10 12 w cadfaon, /Bendith Dduw gennwch, gynreinion! /Gnawd i fardd fendigaw haelon. /Awch rhoddaf arawd, aerw LlF1 II 3 28 _^'m peiriant, /Haeddaf o'm cerdd cyreifiant; /Gnawd i hael haeddu moliant. /Moliant a ddyly aur ddilu EMRh VI 23 21 orwydd; /Gnawd goches rhodwydd, rhuad ostwng. /Gnawd iddaw dreisaw dros pob echwng; /Ni gnawd o'i ardal LlG VII 24 28 gymw_^edd. /Gnaws mawrdraws am ardal dyhedd, /Gnawd iddaw treiddiaw trwyddi berfedd! /Am ei wir bydd d CBM IV 6 262 aw a rhuddaur o'i law /A rhuddfeirch i danan; /Gnawd i'm rhi rhuddfeirdd o faran /A rhoddi rhuddwisg am GRh II 28 13 ab Selyf ysydd /A phryd Addaf ar Ddafydd. /Nid gnawd it, Ddafydd, na dde_^l bryd - am fudd /Yn foddlawn GRh II 28 15 dde_^l bryd - am fudd /Yn foddlawn i gennyd; /Gnawd it, ddraig ddragon wynfyd, /Dygant ruddaw amgant LlG VII 25 25 wared - a_^'th dorf, /A'th derfyn yn lledled. /Gnawd i'th lys lysaidd gynired, /Gorflychau gan falch gy EW VI 3 34 irhoedlawg fo'r gwas gwisg eurdudded - hardd, /Gnawd i'w fardd ofyged; /Ni llefair gair gorchaled /Ac n PM V 26 31 i lafur cochwedd /I gychwyn allmyn alltudedd. /Gnawd i'w luydd ladd eu tachwedd /I lwydion, canaon call DB VI 24 75 uall ac arall yn ymguraw, /Ac ar llwyth oswydd gnawd llithiaw - cigfrain /A chaer dew firain yn difuria GM I 13 17 hiraeth (etgyllaeth echen) /Ac uchenaid fore; /Gnawd march o feirch rhabire /Yn farch dewr, yn farch dy GM I 6 11 ablawdd ffosawd. /Ac ysid ar na_^d (ar neb fwy gnawd) /Na mwy gronny aur nog erwaint flawd! /Ni rhydd GM I 13 12 . /Gnawd o'm gwawd gwychran i falchlan febin, /Gnawd o drin dres aele; /Gnawd wedy rhyserch rhyse /Selw PhB VI 14 40 yfod-di, was, a saf a syll erfid - fawr lawr, /Gnawd o synhwyrfawr farn drybelid. /Ai cymraw treiddaw t DB VI 24 72 nawd Sais, nis cwynais, yn cwynaw - ei ben, /A gnawd odduch Tren trin ymwriaw. /Gnawd cleddyf gilydd yn EGM I 26 30 wrthi! /Nid oedd ffawd rygnawd rin i genthi: /Gnawd oedd da_^l aur ma_^l er ei moli. /Ni ryfu ddognach ES I 18 7 y_^ gweryd - llawr /Llawen beirdd o'i wynfyd; /Gnawd oedd ei wayw yn waedlyd; /O waedlan, rhuddai fan r EMRh VI 23 22 wng. /Gnawd iddaw dreisaw dros pob echwng; /Ni gnawd o'i ardal na tha_^l na thwng. /Gwnaeth drwy ainc a PM V 26 29 lonedd, /Gwa_^n trywan trwyddyn' gythrymedd; /Gnawd o'i law ei lafur cochwedd /I gychwyn allmyn alltud PM V 1 103 wch - hyd Frawd, /Chwi o'i ffawd yd ffo_"wch. /Gnawd o'i law lawrfeirdd gyfradwch, /Gwa_^n o aer a gwin CBM III 21 184 gyson /Traethitor 'y ngherdd, 'y nghain oson; /Gnawd o'm gwawd gorfod yn amryson /Mal pan orfydd Lleu y GM I 13 11 edn adnabod bore, /Gnaws am ban benial ystre. /Gnawd o'm gwawd gwychran i falchlan febin, /Gnawd o drin DB VI 24 68 aw. /Gnawd ysgafael hael yn hwylaw - o'i du /A gnawd rhag ei lu i Loegr fudaw. /Gnawd Ffranc, rhag ffwy CBM III 16 219 orthun, /Ysgrud wlydd ar wledd ym Melltun. /Ys gnawd rhag Owain ysgafael i frain, /Ysgafaeth i faidd cu CBM IV 6 256 yw maws luman - archafad /Yn aergad i ar gan; /Gnawd rhodawg rhag marchawg midlan; /Gnawd cynheirf cynn PhB VI 11 17 orth Gwyddno, /Garw ei llen a granwen ei gro, /Gnawd rhygwydd rhygais ni allo, /Gnaws gaeaf alaf yng ng DB VI 24 71 ffo arnaw, /A pheleidr rheeidr wedi rhuddaw. /Gnawd Sais, nis cwynais, yn cwynaw - ei ben, /A gnawd o DB VI 24 79 wedi gwyraw /A gw_^r yn gorfod a chlod iddaw. /Gnawd seithgad o Eingl yn syrthiaw - ergyr /Ac eryr rhys CBM IV 9 217 s, dychryn - ei ongyr, /Ei angerdd nid edfyn. /Gnawd uch cnawd cnudoedd ar gylchyn /Arllwybr llawr, neu GM I 13 13 an i falchlan febin, /Gnawd o drin dres aele; /Gnawd wedy rhyserch rhyse /Selwedd gw_^yth gwrth y dwyre GM I 8 72 ry ddinas. /Neu'm carws Owain cerddaw yn was: /Gnawd wedy rhyserch rhyseiliaw cas. /Neu'm rhoddes o'i f CBM IV 1 24 yfain; /Arwyar ar wy_^r, ar wy_^r gnofain, /Ar gnawd y ciglau adnau ednain; /Ar edrywan gwa_^n gwayw yn CBM IV 6 264 ddfeirdd o faran /A rhoddi rhuddwisg amdanan; /Gnawd y gwna rhuddlanw am gylch Rhuddlan - gaer /A rhudd ES I 17 4 fuarth buelin; /Gnawd cathlau cogau cyntefin; /Gnawd y tyf tywys o egin; /Gnawd i ddoeth cyfoeth cyfiew EMRh VI 23 19 bwng /Mal pan gyrch fflamdan fflamdo ysbwng. /Gnawd yd gocha glew glaif gan fwng - gorwydd; /Gnawd go EMRh VI 23 17 anes /Am gylch llyw didres, dwydraul gyfrwng. /Gnawd yd gyrch cynnygn o'i gynnif bwng /Mal pan gyrch ff CBM III 10 59 n - cerdd, /Cenitor canys iawn, /Torf ysgwn ys gnawd yng nghamawn, /Tarf rhag cad, rhag Cwcwllfyriawn. PM V 26 44 rys hywedd. /A minnau, o'm doniau, dy-m-hedd; /Gnawd y'm daw anaw anfedredd /O'r Deau, irdanc haelonedd CBM IV 6 258 awg midlan; /Gnawd cynheirf cynnwrf i arnan; /Gnawd yn ei gyman gymyrredd am heirdd /A glwysfeirdd uch ES I 20 21 gogoniant, gwarant gwrawl, /Erglyw ddig dlawd gnawd yn gnodawl - erchi /Trugaredd iti, fy Rhi rhoddfaw EGM I 25 6 rn. /Ysgwyd ddrud esgud esgyrn - eliffant: /Ys gnawd yn irddant ar ei erddyrn! /Llywelyn, llew glwys, L DB VI 24 63 wyraw, /A chledd gwawr Gwynedd a gwaed arnaw. /Gnawd yn uthr fod rhuthr i ryngthaw - a'i esgar, /A gnaw ES I 17 1 Gnawd yr yfawd glyw gloyw-win - o fual /O fuarth buelin; DB VI 24 7 dy geisaw. /Mor ddiriaid i ddyn eiddunaw - o'i gnawd /Yrddygnawd bechawd na'i rybuchaw; /Mor deg y gell DB VI 24 67 ylithr wylaw /A gnawd fod tafawd diwyd iddaw. /Gnawd ysgafael hael yn hwylaw - o'i du /A gnawd rhag ei PM V 26 25 worwedd - na chysgu, /Na chosgordd heb wnedd. /Gnawd ysgyn ac ysgwyd ar gledd /Yn ysgor bronddor brenhi OC II 14 8 goched! /A rygoddwy glew gogeled - rhagddaw; /Gnawd yw o'i ddygnaw ddefnydd codded. /Dywallaw-di, fene DB VI 24 65 - a'i esgar, /A gnawd fod gwyar o'r ymdaraw. /Gnawd yw o'i elyn hylithr wylaw /A gnawd fod tafawd diwy gnawdawl 1 MG VII 32 4 m forwyn, grefydd addfwyn, aeddfed eirau, /Heb gnawdawl dad, hwn yw'r Mab rhad, rhoddiad rhadau. /Doeth gnaws 9 BF VII 50 7 ywedaf: /A bortho gofid, bid bwyllocaf; /A fo gnaws achaws uchaf - ei feddiant, /Ei feddwl bid leiaf. PM V 23 105 ddechreuo - blaidd /Uch blaenwel yn oed llo, /Gnaws achaws yn ych cyn adfo, /Gnawd ei ladd, ni lwydd e GM I 13 10 chur gnodydd ar ne. /Gnaws edn adnabod bore, /Gnaws am ban benial ystre. /Gnawd o'm gwawd gwychran i f GM I 12 21 /O drechryni y tri ydd ym treulwyd. /Genilles gnaws aur, awr y'i ducpwyd, /Cw_^l oedd fy ngadu can ni GM I 8 80 s esgar a'm cur mal carchar, /Ac angerdd anwar gnaws da_^r dan ias. /Ac yn orau dyn Duw rhy'i creas; /C PM V 16 3 awr, /Marw Gruffudd fab Howel, /Ni'm aele, gne gnaws Echel, /Ni'm eilyw dilyw cyn de_^l. /Doddyw im ddi GM I 13 9 _^n, a rhin a cherydd, /A chur gnodydd ar ne. /Gnaws edn adnabod bore, /Gnaws am ban benial ystre. /Gna PhB VI 11 18 nwen ei gro, /Gnawd rhygwydd rhygais ni allo, /Gnaws gaeaf alaf yng ngodo. /Telais-i feirch i farchawg LlG VII 24 27 rysedd, /Llwyr orborth hyborth heb gymw_^edd. /Gnaws mawrdraws am ardal dyhedd, /Gnawd iddaw treiddiaw gne 4 GM I 7 88 wr mor dde, ail yrth, ail syrth se, /Ail gawdd gne gnawd gyffre, /Ail dilyw dilain draig erhy; /Ail Dy PM V 16 3 - mawr, /Marw Gruffudd fab Howel, /Ni'm aele, gne gnaws Echel, /Ni'm eilyw dilyw cyn de_^l. /Doddyw im IRh VII 30 18 ynnydd; /A dyngai cyn Mai merwerydd - gyfliw, /Gne gwyn gyllestr rhiw, rin ddiednydd; /A chyn Mehefin h PM V 14 9 liawg, ys cof aele. /Heb ferch Gynfelyn, gelyn gne - unbyn, /Cyd boed unbennes ys annebre; /Nest a ddyw gnes 1 CBM III 21 110 berth rhyborthes, /Yn amwyn Ednob, ednaint ar gnes; /Yn lladd esgarant pan esgores, /Ni bu esgorfaich gnif 1 CBM IV 17 115 rffolaeth. /Cynyddwys Mawrwr mawr freuolaeth - gnif /Yn cynnif y brif briodoriaeth; /Cynyddwn ninnau, h gnifer 2 OC II 14 133 raid. /Er gobryn gobrwy gwerth eu henaid. /O'r gnifer anhun a borth cuniaid, /Nis gw_^yr namyn Duw ac a GYC VII 38 32 ruan lawdryfer - heb nerth, /Heb gannerth, heb gnifer; /Llwyd ei ben, pan henyw ei falchder, /Llygad br gno 2 CBM IV 9 41 gwrthrychiaid ys gnawd, /Gwrth eurdro eurdrull gno gnythawd, /Gwrth eurdal bual bugunawd, /Buelin oreur CBM IV 2 47 r, /Nid eddiw hebod rhaglod rhagor. /Ni'm golo g[]no, gw_^r diohor, /Ni'm goludd golud golychator, /Ni' gnodawl 1 ES I 20 21 t, gwarant gwrawl, /Erglyw ddig dlawd gnawd yn gnodawl - erchi /Trugaredd iti, fy Rhi rhoddfawl gnodydd 1 GM I 13 8 /Cyfdaerant i ro_^n, a rhin a cherydd, /A chur gnodydd ar ne. /Gnaws edn adnabod bore, /Gnaws am ban be gnofain 1 CBM IV 1 23 ed crau ac eryfain; /Arwyar ar wy_^r, ar wy_^r gnofain, /Ar gnawd y ciglau adnau ednain; /Ar edrywan gw gnud 2 PM V 11 37 /Heb aur seirch, heb feirch, heb fwyd. /Bwyd i gnud a drud a draig - fu Ruffudd, /Udd angudd angerdd Fa GM I 11 14 l rhyfel rialluoedd. /Nid gw_^r gwyry amug aml gnud gynfedydd /A'i chantrefydd a'i chartrefoedd. /Nid e gnythawd 1 CBM IV 9 41 rychiaid ys gnawd, /Gwrth eurdro eurdrull gno gnythawd, /Gwrth eurdal bual bugunawd, /Buelin oreurin w Go 1 GM I 9 49 ad Owain, /Gwynde_"yrn Prydain, priodawr udd; /Go-rys-ymedd glyw o'i glywed yno, /Rhag gorwyr Iago gwya goachubiad 1 DB VI 30 20 mlder o dir llawhir lleiddiad /Ac emys gochwys goachubiad, /Ni bu gystal dyn i danad, - Ddofydd, /Ag y goar 1 CBM IV 16 33 derw a gwyar, /Urdden Re_^n rheithfawr, Gwawr goar, /Iudex Rex, Rhegofydd hygar, /Iechydawl cedawl ced Gobaith 4 PB VII 21 15 /O'r gwy_^r [] edmyg, /Goronw, gwawr diorwag, /Gobaith []faith deg /Ac ymgynnal Morgannwg SB II 22 25 gormodd o ymddaith, /Neud afrwydd, neud efrydd gobaith, /Neud Cymru cymriw ei chyfiaith. /Cyfiaith ga_^ GB II 25 14 ydd, gyfrwystra haeddu, /Cymhenraith gyfraith, gobaith pob tu. /Cymhenfrwydr am finwydr pan eurgrwydr w CBM IV 18 32 f. /Neud hyfryd fy llwrw, lle a gyrchaf, /Neud gobaith wrth Benrhaith, rhin a geisiaf. /Brenin pob gwer gobrau 1 EGM I 27 78 amdaeru barnu brodiau, /Gwedi hir erlid gobrid gobrau, /Gwedi gw_^yth omedd senedd swynau, /Gwedi gwasa gobrid 4 EGM I 27 78 /Gwedi amdaeru barnu brodiau, /Gwedi hir erlid gobrid gobrau, /Gwedi gw_^yth omedd senedd swynau, /Gwed CBM III 5 92 nnawg drythyll, gorddyfn arlwy, /Arlwyaw erlid gobrid gobrwy! /Gorfynnawg drythyll, syll na saffwy, /Ys CBM IV 16 172 e fab dyn dilid ei gamddwy /Yng nghamlid eithr gobrid gobrwy, /Ys cerydd, ys caredd fwyfwy /Caru gwy_^d CBM IV 16 47 stonogaeth /Anghrefydd ysydd, ysywaeth; /Gwell gobrid gobrwyon edwaeth /Heb henaint, heb haint, heb hir gobrwy 5 GM I 14 48 rynesid Mab Duw mad gerennydd; /Ar nwy goygwy, gobrwy gobrydd. /Pryderwn gyfnod dyfod Dofydd /A dafnau MeiG I 33 43 orau. /Gorau gwaradred goredwyn ffaw, /Gobrynu gobrwy, gobwyll ohonaw! /Gwerth y'm rhoddaist, dyn dynaw CBM III 5 92 rythyll, gorddyfn arlwy, /Arlwyaw erlid gobrid gobrwy! /Gorfynnawg drythyll, syll na saffwy, /Ysaffwn y OC II 14 132 aid /O gyrn buelyn balch oreuraid. /Er gobryn gobrwy gwerth eu henaid. /O'r gnifer anhun a borth cunia CBM IV 16 172 yn dilid ei gamddwy /Yng nghamlid eithr gobrid gobrwy, /Ys cerydd, ys caredd fwyfwy /Caru gwy_^d yn rhy gobrwyon 2 CBM IV 16 47 eth /Anghrefydd ysydd, ysywaeth; /Gwell gobrid gobrwyon edwaeth /Heb henaint, heb haint, heb hiraeth, / GYC VII 39 31 n ddeuhael cael cyfeillon, /Mihangel, Gabriel, gobrwyon - ganmawl, /Ysbrydawl gedawl gydymdeithon. /I r Gobrydd 2 MeiG I 33 83 d byd, /Gorpwyf, Greawdr nef, nerth i gennyd, /Gobrydd gweled gwledd yn hedd yn hyd. /Yn hyd yn heddwch GM I 14 48 Mab Duw mad gerennydd; /Ar nwy goygwy, gobrwy gobrydd. /Pryderwn gyfnod dyfod Dofydd /A dafnau o'i gra gobryn 1 OC II 14 132 ys yn rhaid /O gyrn buelyn balch oreuraid. /Er gobryn gobrwy gwerth eu henaid. /O'r gnifer anhun a bor Gobrynu 1 MeiG I 33 43 uw a'i gorau. /Gorau gwaradred goredwyn ffaw, /Gobrynu gobrwy, gobwyll ohonaw! /Gwerth y'm rhoddaist, d gobwyll 1 MeiG I 33 43 orau gwaradred goredwyn ffaw, /Gobrynu gobrwy, gobwyll ohonaw! /Gwerth y'm rhoddaist, dyn dynawl, andaw Gobwylled 1 HOG II 6 41 helfydd. /Cyd bwyf-i cariadawg cerdded Ofydd, /Gobwylled fy Nuw-i fy nihenydd. /Ton wen orewyn wychr wr goch 4 CBM III 16 22 ad, /Bodd rodd ran, gyman gymyniad, /Bolchlafn goch heb guchied o gad; /Brondor wrdd orddrud, orddyfnia PM V 18 17 ynnogn ni gynheily dywas. /Dy gludfawr waywawr goch leas - cynnygn, /Yn cynnwyn galanas; /Dy gludfeirdd CBM IV 9 100 yn. /Lladdai ddraig ar ddragon drylwyn /Tryliw goch, trylew droch drachwyn. /Am eurfrwydr, am eurgrwydr PM V 23 34 Ton heli ehalaeth trwy fa_^r, /Ton arall guall goch wyar. /Pan orfu pen llu llachar, - Llywelyn, /Llyw gocha 1 EMRh VI 23 19 l pan gyrch fflamdan fflamdo ysbwng. /Gnawd yd gocha glew glaif gan fwng - gorwydd; /Gnawd goches rhodw gocha_^n 1 CBM IV 3 18 rdd digardd, o myn digawn, /Cer bron bro lydan gocha_^n, gochawn. /I ddangos nad byw llary, llyw Lleisi gochanant 1 PM V 23 189 nt, /O bali ac aur ac ariant. /Dy emys gochwys gochanant - dy feirdd, /Yn fyrddoedd y'u caffant. /Minna gochawn 2 CBM IV 3 18 , o myn digawn, /Cer bron bro lydan gocha_^n, gochawn. /I ddangos nad byw llary, llyw Lleisiawn, /I ge CBM III 24 143 llawr Llystynwallawn, /Rhirid ni'm gochel a'm gochawn - o'i braidd /Wedi Rhirid Flaidd, flawdd haearn goched 2 OC II 14 6 yrrais ddygyhused, /Diarswyd ar frwydr, arfau goched! /A rygoddwy glew gogeled - rhagddaw; /Gnawd yw o LlG VII 25 11 alon pan yth holed, /A thithau yn gwychaw pan goched - dy ba_^r, /Ni cha_^i dy esgar esgor lludded! /C gochel 4 CBM III 24 143 fnawr, llew llawr Llystynwallawn, /Rhirid ni'm gochel a'm gochawn - o'i braidd /Wedi Rhirid Flaidd, fla EGM I 27 21 glyw fy llef i'm llugfrydiau. /Duw a'm gwne_^l gochel ffrawdd oerfel ffrau /Ffrwd uffern astrus, ffraw GM I 14 93 au, /A'i ddiwedd diau angau ynged, /Ac nis oes gochel gochwerw drwydded /Gwely anghlaear daear dudded. GM I 11 13 dd! /Arlluddia Rhodri y rhodwydd y de_^l, /Nid gochel rhyfel rialluoedd. /Nid gw_^r gwyry amug aml gnud goches 1 EMRh VI 23 20 yd gocha glew glaif gan fwng - gorwydd; /Gnawd goches rhodwydd, rhuad ostwng. /Gnawd iddaw dreisaw dros gochi 3 BF VII 54 31 wrth Gaer Fenlli, /Gwawr aruthr gwychruthr am gochi - eurgledd /Pan aeth gwy_^r Gwynedd tuedd Teifi. / CBM III 21 77 eu llochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedlif, gwaedlafn gochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedlanw gwaedlan Deifi; /Cymysg LlG VII 24 63 an ddarogan derfi, /O Bwlffordd osgordd ysgwyd gochi - hydr /Hyd eithaf Cydweli. /Can gaffael yn dda dr gochir 1 CBM IV 6 174 /Pan gyhoedd gyhuddir, /Pan gychwyn arfau, pan gochir, /Pan arfaidd, pan braidd, pan brofir, /Pan wne_^ gochrudd 1 LlG VII 25 47 Brynaich gystudd. /Ofertun (gwawr gwychfawr dy gochrudd - fylchlafn) /Dy falchlys nid ymgudd. /Anwair l gochwerw 1 GM I 14 93 i ddiwedd diau angau ynged, /Ac nis oes gochel gochwerw drwydded /Gwely anghlaear daear dudded. /A gwae gochwys 7 CBM IV 6 53 yn ffyrf hyd enfys /Yn ais meirw, a meirch yn gochwys; /Ac ar Gastell Gwis gogwys - yd orfu /Godwrf ll CBM IV 12 15 lyw /A glywir yn hysbys; /Twrf gawr gorwyddawr gochwys /Fal twrf toredwynt am brys. /Ced bai tau, wledi DB VI 30 20 ad. /O amlder o dir llawhir lleiddiad /Ac emys gochwys goachubiad, /Ni bu gystal dyn i danad, - Ddofydd PM V 23 189 wn fliant, /O bali ac aur ac ariant. /Dy emys gochwys gochanant - dy feirdd, /Yn fyrddoedd y'u caffant CBM III 8 15 w /A glywir yn hysbys; /Twrf marchogion meirch gochwys /Mal twrf toredwynt am brys. /Ym maes Mathrafal OC II 14 113 Meurig fab Gruffudd, grym darogant. /Neud oedd gochwys pawb pan atgorsant; /Neud oedd lawn o haul Hirfr OC II 14 130 str, fedd hidlaid - melys /I ergyrwayw gwry_^s gochwys yn rhaid /O gyrn buelyn balch oreuraid. /Er gobr god 1 GYC VII 43 33 deueiriawg, /A glwth, a diawg dial cymraw, /A god a_^ chelwydd a geuawg grefydd?' /Canid eiddunt ffydd Godiar 1 PM V 20 19 , /Nid prydferth i'th esgar, /I Gymry, gymrawd Godiar, /Lloegr wales yn wores wa_^r. /Gwrhydri Benlli, Godlawd 1 EGM I 27 50 /Ymherawdr Greawdr, o'th grau - (bu gwaedlyd) /Godlawd ni byddaf o'th gyfreithau. /Gwyn eu byd fynaich godor 1 CBM III 9 1 Godwrf a glywaf, godor drain - waywawr, /Gwae wy_^r Lloegr yn nydd cain! godorin 1 DB VI 25 20 gosgedd ei fyddin, /Oedd brwysg rhwysg rhag y godorin, /Oedd balch gwalch golchiad ei la_"in, /Oedd be Godrais 1 D-4 VI 20 29 ydd herwydd hydr, /Isis dydd oswydd oeswydr. /Godrais a laddawdd o lu trychiaid - Lloegr /Llywelyn arh godre 1 PM V 14 25 wyn fy ngne. /Neur ddug Wysg, gantwysg gan ei godre, /Dolydd Caerlli_"on ddail lliaws bre; /Neu'm dwg godrig 1 BF VII 52 6 n y mae mawrwae marwar - cyllestrig, /Yn y mae godrig dig dilafar! /Collais a gerais o ga_^r - ac arglw Godrudd 2 D-1 I 1 5 rwyn drochiad, torfoedd feiddad, fab Goronwy. /Godrudd ei fa_^r, gwrdd yn nhrydar: gwae ry'i cothwy! /P GM I 9 43 er, cyforiais waed. /Gwaedraidd fy nghleddyf a godrudd - yng nghad, /Yng nghyfranc a_^ Lloegr llawr nid Godwrf 7 CBM III 9 17 g, mawrglod fur, /Mal gawr torf teulu Arthur. /Godwrf a glywaf ar glawr fagu - glyw, /Glew Fadawg bieif CBM III 9 5 ur Prydain, /Yn llwythiawg yn llithiaw brain. /Godwrf a glywaf ar glawr Ieithion - hir, /Hydr ei wir ar CBM III 9 13 Madawg mad anawr, /Mal teulu ban Benlli Gawr. /Godwrf a glywaf ar glawr llafur - rhai, /Rhyfelglod dise CBM III 9 9 awg, mur dragon, /Mal twrf tormennoedd Cynon. /Godwrf a glywaf ar glawr - Maelenydd, /Mur elfydd, eilfa CBM III 9 1 Godwrf a glywaf, godor drain - waywawr, /Gwae wy_^r Lloe SB II 24 19 u rhagddaw, /A barf ar farf, ac Eingl ar darf godwrf giliaw, /A thref tra thref, a llef tra llef, tra CBM IV 6 55 gochwys; /Ac ar Gastell Gwis gogwys - yd orfu /Godwrf llu, lluchiad gwry_^s, /Arwr falch arfoliant ysby goddais 1 CBM IV 9 113 iant, meddiant medd ancwyn. /Llyw Cemais, o'th goddais i'th gw_^yn, /Llew camawn, cymer ei ddifwyn. /Ll goddaith 8 GYC VII 36 55 i ei adaw, /Llawer hendref fraith gwedi llwybr goddaith /A llawer diffaith drwy anrhaith draw, /Llawer PB VII 11 10 Cred ban aeth draig hydrffraeth, hy /Er goddau goddaith Benfro, /Oedd aml am amlaen deulu /He_"yrn traw CBM IV 9 104 /Torf anwar trydar trydolwyn, /Twrf taerfaith goddaith gwaeannwyn, /Teulu a thewlu a thewlwyn - waywaw CBM III 16 45 , twrf eigiawn; /Pasgle cun cyflawn, cyflafan goddaith, /Gw_^yth gwyniaith wrth wynnawn, /Pa_^r odrudd LlG VII 25 65 , /Nid mawr o'i drosedd neb ni dreiso! /Rhwysg goddaith pan lwyrfaith losgo, /Rhwyf difefl, Dofydd a'i CBM III 13 9 ryd, gw_^r rhaith, /Pedrydawg, pwyllawg, pwyll goddaith, /Pell ei glod o gludaw anrhaith! /Praidd wasga LlG VII 24 110 lym eu mawrwaith, /Teilwng blwng blaengar fal goddaith; /Taleithawg arfawg aerbaith - Dinefwr, /Teilu CBM III 26 130 arf, terfysg yng nghamawn, /Aergorf torf, twrf goddaith wrth gawn. /Ar fy ngrudd am feirddfudd falchdda goddau 12 ES I 16 34 yd Tri, nid rhaid it amgen, /Can wyd Dau (pell goddau) ac Un DB VI 29 44 oeni rhag pum edau /Ucher rhag pryder pryd y'm goddau. /Achaws gwalch mawrfalch, mur cyneddfau, /Uchel GYC VII 39 29 agywydd, /Nawdd ysydd ufydd, Afel wirion! /Cyn goddau angau engyrtholion /A'm bwy gan ddeuhael cael cyf LlN II 17 5 r ei hyd yw hwn, /Fal y'i cefais y'i ceisiwn. /Goddau budd, gwyddiad fy lles, /Gwyddant negyf gant nege DB VI 28 4 eg. /Ys gwae fi am iaith gawddfaith gofeg /Er goddau chweddlau i mi a fai chweg. /Ni wybu_^m erioed fe GM I 11 4 dd. /Dy-m-goluch gogledd gweglyd luoedd, /Dy-m-goddau deau dyhynt breiddioedd, /Dechrymynt fy nghlod y PB VII 11 10 cred. /Cred ban aeth draig hydrffraeth, hy /Er goddau goddaith Benfro, /Oedd aml am amlaen deulu /He_"y EGM I 26 53 li, /Ar anghyfair Mair a'r merthyri, /Ac yn ei goddau, gweddi - a ddodaf, /A'm dodes nwyf i'm haddoedi. EGM I 26 5 greg gwaneg gwynt yn edwi. /Neud erfai ddoniau goddau gweddi, /Neud argel dawel, nid mau dewi. /Endewai DB VI 29 15 Hywel yn rhyfelau, /Cynan y'i gelwid, cwyn a'n goddau; /Gwelsam Rys Falchgryg, rhyfyg rheithlau, /Yn rh PM V 26 53 r drawsfalch gyfri_"au, /Rhysfa dygn dugost wy goddau, /Rhusgleth gwrdd, nid ymhwrdd amau. /Rhifed sy_^ GM I 9 141 ger Hiriell bau. /Derllesid i'm llaw llad i'm goddau /Yng ngwaith Maes Carnedd can frehyrau. /Dyhepgyr goddeau 2 MG VII 32 37 r eu breinau. /Yna credant, yna cyrchant cyrch goddeau, /Ac eu manag seren o'u rhag yn rhoi golau; /Cae GYC VII 41 5 ddoniau, /A pharadwys, Ef a'n prynwys, pry_^n goddeau, /A'r holl bobledd, ac nid rhyfedd, Rhwyf synhwy godded 2 LlG VII 27 16 ed - bod hebddaw) /Hiraethlawn gymraw gymrwyn godded. /Hydorf cylch ei gorf, gwrmseirch ar lled, /Hydr GM I 7 16 mhenyd, rhy-drwm fy nhristyd, /Rhy-m-ergyd oer godded; /Rhag galar garw afar efrifed, /Rhyfai farw cyn goddedig 2 CBM III 24 17 /Mor wenwyn y'm cwyn am yd ym ce_^n, /Mor wyf goddedig, dig disgywen, /Mor fynych, mor faith, llaith CBM III 26 134 mau hoed am hoeddl anwogawn, /Neud wyf gw_^yn goddedig ddigawn; /Neur gyrchais ar oestrais estrawn, /E Goddef 5 CBM IV 17 130 ni'm bo fyned; /Gwddam pob anwar daear dyred, /Goddef grwn ysgwn, anysgoged. /Goddefwn, gwylwn, gwala_" HOG II 11 16 /Oi a un Mab Duw o dey_"rnas - nef, /Cyn addef goddef, gwae fi na'm llas GB II 26 23 ifiaint, /A gwest yn Efrai, gwst diamraint, /A goddef palfawd, dyrnawd tramaint, /I gan forwyn ddifwyn, DB VI 29 63 afflau; /Gorug dduw Gwener rhwydd-der rhadau, /Goddef pum archoll o archollau. /Gwedi llarydad, Duw deg PhB VI 14 38 he_"yrn addef, yn nhey_"rnas nef, /Gw_^r ysy'n goddef y goreilid. /Cyfod-di, was, a saf a syll erfid - goddefo 1 MeiG I 30 6 ddwyf, Rhwyf a'm rhifo, /Boed yn addef nef y'm goddefo. /Byddawd nef ddichlais i'r a'i ceiso, - rhydd, Goddefwn 1 CBM IV 17 131 r daear dyred, /Goddef grwn ysgwn, anysgoged. /Goddefwn, gwylwn, gwala_"ed - arnan, /Gw_^yth gyman yn goddiwedydd 1 MB I 3 130 giawn, gyfiawn gywydd, /Crynynt wragedd gweddw goddiwedydd; /Cad yn Iwerddon dirion drefydd, /Gan a'i c goddiwes 4 BF VII 57 16 edd ddiwedd, bwyf ddwywawl - gyffes, /Cyn no'm goddiwes, bwyf gweddi_"awl. /Can gwnaethost feithrin Bre GYC VII 40 117 dd, /A chwbl drugaredd o'n camweddau, /A chael goddiwes, cyffredin hanes, /Cymun a chyffes a lles llyfr LlN II 17 7 wyddant negyf gant neges, /Ni eill gwaedd awel goddiwes - llyfngwn, /Llywelyn a'u rhoddes. /O dyfyddydd CBM III 21 96 rch i'm dygn afles, /Nid aflwyr y'm gw_^yr i'm goddiwes. /Oedd brwysg braisg lafnawr can breiddiawr bre goddo 2 GYC VII 40 19 rennau - Crist /Croes dolur archollau, /Gwae a goddo mam o gam (nid gau), /Gwae a goddo tad (nid rhad GYC VII 40 20 au, /Gwae a goddo mam o gam (nid gau), /Gwae a goddo tad (nid rhad Rhiau), /Gwae ef ei eni, yn au, - cy goddo'i 2 GYC VII 40 67 swyddau /Oni saif yn y swydd sy orau, /Gwae a goddo'i dad, nid rhad Rhiau, /Gwae a goddo'i fam ar gam GYC VII 40 68 , /Gwae a goddo'i dad, nid rhad Rhiau, /Gwae a goddo'i fam ar gam gwynau, /Gwae ni chyrcho ffair offere goddoli 1 GM I 10 25 rwar, /Cyfarf fu a'm perchi; /Madawg, madioedd goddoli, /Mwy gwnaeth fy modd no'm coddi. /Un mab Maredu goddug 1 PM V 25 28 y Wyddgrug a Lloegr yng nghaddug, /Llawer ein goddug yn ymgoddi, /Yn llysoedd Deau, yn Lloegr addodau, goddwy 2 MeiG I 33 38 Yni wnaeth ein gwaeth ein gweithredau. /Gwae a goddwy Duw dogn berthidau, /Duw a wna ddeubryd ffryd a MeiG I 33 70 wyd, /Gwae yd fwynt adref ag ef i gyd. /Gwae a goddwy Duw trwy syberwyd, /Traha a'u syrth ym mhoen, ym goed 5 GYC VII 37 3 /Ysgwyd friwgalch, falch filwr, /Ni laddai gad goed Aber, /Ni byddym gaith na gweithwyr PM V 10 25 is draig Bowys bwys byd. /Pan ddoeth byd i gyd Goed engir - Ceiriawg, /Cyrch Gruffudd rhyhonnir, /He_"y PM V 24 28 elfydden Alaawg - ynial /O'th glau gleddyfal, goed gleddyfawg. /Dy fardd wyf, dy fudd ys anghuddiawg, PM V 1 98 nialwch. /Ef i faes, i faws gadarnwch: /Chwi i goed - i gad nwy beiddwch! /Ef i fryn, i freiniawg gyfrw GM I 9 41 t ym mhlymnwyd, /Ac er bodd llywy lliw eiry ar goed /Pan fu aer rhag Caer, cyforiais waed. /Gwaedraidd goedydd 1 GB II 26 96 u glennydd - Aeron, /Hyfaes ei meillion, hyfes goedydd, /Llanarth, Llanadnau, llannau llywydd, /Llangad goelcerth 1 EW VI 1 24 is, /Llyw glyw, glewddrud y'th welais, /Lloegr goelcerth llwybr drafferth drais. /Treisiaw a orug tros goelfain 9 EG VI 18 61 udwaw Llanhuadain, /Cilgerran achla_^n a chlod goelfain /A chlwyr ar ddyhedd, mawredd mirain; /Yn Abert CBM III 12 14 /Bu gelyn Brynaich, branes - gyfwyrain, /Bardd goelfain, beirdd gyfles, /Bleiddgrwydr brwydr brydau ach LlG VII 25 46 ; /Arf torfoedd terfyn heb warthrudd, /Aruthr goelfain brain, Brynaich gystudd. /Ofertun (gwawr gwychf PB VII 8 6 echai ne_^r ffe_^r, ffrawddus, /Mab Owain, bro goelfain brys, /Gwychr lym ddraig ail Maig Myngfras, /Gw LlF2 VI 8 4 i ddamwain - gorofn, /Clau eofn golofn, aur ei goelfain. /Clud Gamlan, cynran o hil cynrain, /Mal Clydn GM I 11 67 , llew mawr mirain, /Dychennis ddewis ddeurudd goelfain. /Dy warae orau dy orwyrain, /Dy orofn ar bawb PB VII 1 22 eurdreth my_^r, aerdranc - yw Owain, /Gweilch goelfain gwalch gyfranc, /Drud yn arfau yn ieuanc, /Drai CBM III 16 159 de_"yrn Mechain. /Mwynofydd i feirdd, ei faith goelfain - ran /Meirch mygrfan, cyngan, cain; /Yn rhith CBM IV 6 122 blegyd y dichwain, /Echel ddo_^r, Echdor go_^r goelfain, /Uchelfar, uchelfab Owain. /Echrys pa_^r llach goeth 5 PM V 24 32 hoedd cyhoeddawg - beunoeth, /Dy gerddawr bydd goeth, ddoeth dafodiawg, /Dy gerdd dyganaf, naf niferawg D-4 VI 20 85 eisiai fal y'u cawsam. /Cawsam ar Bowys, beues goeth, - gestyll, /Eu gostwng oedd anoeth, /Tri thryfan, HOG II 8 8 nnyf-i harddliw gwaneg, /Doeth i'th gyfoeth dy goeth Gymra_"eg. /Dewis gennyf-i di; beth yw gennyt-ti f GM I 12 10 gwymp Madawg, modur plymnwyd, /Am bost cad ced goeth, oeth y'm huthrwyd. /Ni'm hethremyg Duw a_^ digfry GB II 26 50 wi fal difuddiawg - doeth, /Rhy'i gelwir ef yn goeth, yn gyfoethawg. /Dau ychen Dewi, dau odidawg, /Dod goethedig 1 GM I 11 75 wyr yn llunedig, /Yn faith ferth, yn gerth, yn goethedig, /Yn enw un orig ym mennig - ym myd: /Ei ddieb goethi 1 GYC VII 41 44 hywair mywn pair poenau, /Ac eu cronni i'u hir goethi, gwaeth nog angau, /Ac oddyno, weldyna dro drygdd gof 9 GM I 10 14 thaw fi; /Ni'm gwna o neb tra trosi /Trosof ir gof arglwyddi. /Mor yw gwael eu golo_"i /A gwlad Gymru m GM I 9 65 , /Gweilging porffor pwyllad [ ] /Ni ddirmygaf gof cyfrdelid y[ ] /Ni'm rhoddwy rhwydd eirioes f[ ] /[ BF VII 57 19 n gwneir er dy air, Fair fuddugawl, /Gwna, dan gof erof, eiriawl - im dangnef /Yn nhey_"rnas nef Naf ys CBM IV 2 45 dreiswr, dros dy gyngor, /Nid addwyd hebof heb gof, heb go_^r, /Nid eddiw hebod rhaglod rhagor. /Ni'm g MG VII 32 29 chyd i gyd gwedi angau'. /Gwylynt wy_^r gynt o gof hirynt, herwydd tadau, /Gwylwyr cywrain, gwy_^r y dw GYC VII 41 12 arch swyddwyr, perchen swyddau, /Nad a_^n dros gof (i wyllt a dof y daw angau), /Ac na wddant, rhag a g D-6 VII 35 1 trais tros gof. /I'm cof gan achaws echyngwyd - galar /(Geleurudd n PM V 21 3 f rhoddes wyllt a dof) /Ei winllyn (dengyn, da gof!) /O'i wenllaw heibiaw hebof. /Hebof nid angof angad GYC VII 38 30 ener, /Ef a_^ rhwnc i rwng ei ddwyfer, /Ef heb gof yng nghyfrif aeredd, /Ef yn wan druan lawdryfer - he gofal 5 GM I 12 16 yd; /Nid gau o'i angau y'm hanghenwyd /Yn agal gofal dyfal dyfrwyd. /Dyfrydedd fonedd! Fennig ydd wyd, BF VII 53 15 - rhag dig, /Dygn adnabod weithion; /Ydd hyll gofal fy nghalon /Fal ydd hyll teg erchyll ton. /Oerdon GC VI 21 1 Cw ddeuynt, lletgynt, llid anoeth - gofal? /Gnawd gofyn chweddl i ddoeth! /Mawr Dduw! a ddyc CBM IV 5 129 anwar ba_^r yn ei borth. /Tra rhwy y'm gofwy gofal - gogyweg /Am fab teg Tudawal; /Baran llew, Lloegr CBM III 11 64 l o'm barddrin) /Nas gofwy gorddwy na gorddin /Gofal ta_^l teledig brenin. /Cynneddf i'r cedwyr ced ysg Gofalon 2 CBM III 5 70 i drefred. /Neud hwy a'i gofwy (nid gofyged!) /Gofalon eilon aelwyd Reged. /Gorfynnawg drythyll, gorddy CBM III 26 95 ant, anaw prydyddion, /Llwyr y'm traidd tremid gofalon, /Treulgawdd hoed hoeddlfyr gyfeillion; /Treuliw gofar 1 BF VII 52 36 a_^'i ganlid, /Gw_^r a'm gwnaeth edlid, gofid gofar. /Gw_^r a gynnail nef gwir oddef gwa_^r, /Gwawr gw gofawg 1 GM I 11 35 deithi_"awg - hael, /Gwy_^r ail gyfael gwrawl gofawg. /Gorsaf tey_"rnedd gwersyll wychawg, /Gorsedd i gofeg 1 DB VI 28 3 wr morgro_"eg. /Ys gwae fi am iaith gawddfaith gofeg /Er goddau chweddlau i mi a fai chweg. /Ni wybu_^m gofeirdd 2 PhB VI 15 4 , /Andaw, udd gwaywrudd, gwawr tey_"rnedd, /Y gofeirdd a'r beirdd yn cywrysedd. /Er pan fu Elffin yng PhB VI 14 20 r Faelgwn Hir, hu berid - i feirdd /Ac nid i'r gofeirdd yd gyferchid; /Ac am y gadair heddiw, bai'i hae goferai 1 MB I 3 120 wygid, gwanai bawb yn ei gilydd, /Gwaed gwy_^r goferai, gwyrai onwydd. /A'r maint a ddyfu ar eu hedrydd gofiain 4 SB II 23 1 Chweddl a'm daw, dolur ei gofiain, /Chweddl dirfawr, dirfarth gyfrwynain, /Chweddl CBM IV 4 92 ei fraw fudd i frain, /I feirdd dwfn, dyfryd a gofiain. /I Gynddelw oedd arddelw urddain, /Urdd wledig, CBM IV 1 6 , gwalch goradain, /Yn ail awen ddofn o ddwfn gofiain, /Yn ail arwraidd, gw_^r huadain, /Yn ail arwyre EG VI 18 37 d gwrfalch am brain, /Ysgymyn gwerlin, gwerlid gofiain, /Ysgymydd clodrydd Clwyd a Llwyfain. /Lluddedig gofiau 2 CBM IV 4 134 /Clwyf efnys dyfrys, dyfrydedd - ys mau, /Braw gofiau brau gyfedd, /Porthi hoed Argoed argywedd, /Porth GM I 7 58 . /Llawfrydedd frydau er Madawg ys mau, /Marth gofiau gyfysgar. /Aes gychwyn ysgwydwyn wanar, /Ysgor go gofid 4 IRh VII 29 34 Gymry lu o gymrwynlid /Yn cymryd cytgof am eu gofid, /Am brydu canu cerdd a drethid /I'i prydfawr gwen IRh VII 29 3 in cain cyfrdelid. /Meddiant pob nwyfiant, naw gofid - a'm traul, /Ni'm lludd lliw gwennaul gwan eddewi BF VII 50 6 cnaf. /A berthyn am ddyn a ddywedaf: /A bortho gofid, bid bwyllocaf; /A fo gnaws achaws uchaf - ei fedd BF VII 52 36 sgar - a_^'i ganlid, /Gw_^r a'm gwnaeth edlid, gofid gofar. /Gw_^r a gynnail nef gwir oddef gwa_^r, /Gw gofion 5 DB VI 31 25 n ei ymchwelion, /Ymchweiliad tromgad, trwm ei gofion: /Dawn yr abad, gwirdad gwirion, /A'i dug o'i olo CBM III 28 19 wrddrwg - im, /Ni'm dawr dim, ni'm diwg, /Dygn gofion deon a'm dwg, /Difa dewrblant da Dwywg. /Difeflwy CBM III 4 5 r lly_^r lle ni mawrdrig; /Mynych ymanfon dygn gofion dig /I rof a rhiain, gannwyll rhyfig, /Mel ydd wy LlF1 II 4 13 arwnad mor nawd. /Mor nawd y'm dyfu dyofaeth - gofion /Edifion yd yr aeth, /Yn cwynaw braw breuoliaeth CBM III 21 192 gwaglaw adaw adaf rhuddion. /Edewid eron rhan gofion - galar /A geleurudd yng ngwelyddon, /Edewis terr gofri 2 LlF1 II 1 159 _^ Llanddewi, /Ac am gylch ei chlawdd ei chlas gofri, /Ac amgyrn o ddyrn, addurn westi, /Ac amgant llia GM I 10 41 Dafydd /I gynnal ei deithi /Gan glod a gorfod gofri, /Gwy_^r a thir a hir hoeddli gofud 1 D-5 VI 36 6 edd. /Gosymudawd gwawd gwedi maswedd, /Gosymud gofud gofwy Nasredd. /Gofynnwn, treulwn traed a bysedd, gofuned 2 CBM IV 17 120 , ban yth aned, - Hael, /Bro oedd ysgafael, ys gofuned, /Breenin pob ffin, pob ffaw dynged, /Braw cwydd CBM IV 18 44 fraith faith, o gaethiwed; /Dyfu i'n gofwy ein gofuned, /Dyfu wrhydri, hydr afneued, /Dyfu Grist yng ng gofwy 7 CBM IV 18 44 , /O anghyfraith faith, o gaethiwed; /Dyfu i'n gofwy ein gofuned, /Dyfu wrhydri, hydr afneued, /Dyfu Gr CBM IV 5 129 , /Oedd anwar ba_^r yn ei borth. /Tra rhwy y'm gofwy gofal - gogyweg /Am fab teg Tudawal; /Baran llew, CBM III 11 63 werin - Argoed /(Nid argel o'm barddrin) /Nas gofwy gorddwy na gorddin /Gofal ta_^l teledig brenin. /C OC II 14 4 urudd ein gwy_^r gwedi lludded - trwm: /Tremid gofwy mur Maelawr drefred. /Deon a yrrais ddygyhused, /D D-5 VI 36 6 Gosymudawd gwawd gwedi maswedd, /Gosymud gofud gofwy Nasredd. /Gofynnwn, treulwn traed a bysedd, /Tref CBM III 24 41 rddifynt hynt gwynt gwrth doniar, /Neud wy a'i gofwy, neud gorddyar, /Neud gorddifedd gw_^r gwrdd ei fa CBM III 5 69 ddiw_^yl, ddiofn am ei drefred. /Neud hwy a'i gofwy (nid gofyged!) /Gofalon eilon aelwyd Reged. /Gorfy gofyged 4 CBM III 5 69 ddiofn am ei drefred. /Neud hwy a'i gofwy (nid gofyged!) /Gofalon eilon aelwyd Reged. /Gorfynnawg dryth DB VI 33 61 , /Dragywydd ddamuned. /Gwehenais-i ag ef, nid gofyged, /Gwaha_^n hir a hwyr ymweled, /Byddai praff he PB VII 2 21 cyn no'i fod i'i fedd. /Ym medd aergyfedd (nid gofyged - taith), /Doeth i'i feirdd o'i fyned /(Am ysgwy EGM I 29 9 wydd) /A ddaw o buchiaw annibechrwydd. /Bychod gofyged trwydded tramgwydd /Buchedd anfedredd o ynfydrwy gofyn 4 GB II 26 59 ddau eraill fraisg i Frycheiniawg. /Ban dde_^l gofyn arnam-ni rhybyddwn ofnawg /Rhag gormes cedyrn Cad GC VI 21 2 ddeuynt, lletgynt, llid anoeth - gofal? /Gnawd gofyn chweddl i ddoeth! /Mawr Dduw! a ddycych beunoeth / GC VI 21 6 _^l trwm ddylyn, - ys gwael /Nas gwy_^l neb er gofyn. /Dolur adrawdd gawdd ganlyn, /Difancoll dygn hirg CBM III 18 22 wledig wlad amddiffyn - llary, /Llawer dyn a'i gofyn, /Gwaedlan osbarth warth wrthryn, /Gwychfar gwanar Gofynaig 2 HOG II 6 60 n. /A Gwladus weddus, w_^yl febin - fabwraig, /Gofynaig ei gwerin; /Achenaf uchenaid gyfrin, /Mi a'i ma PB VII 10 21 a'u dyry rhog dir. /Rhog dir y rhoddir, rhwyf gofynaig, - prudd, /Maredudd mawrfudd Maig, /Ardwy llu, gofynnir 1 LlF1 II 2 21 af - ei fod, /O gyfannod clod er clud alaf. /O gofynnir pwy, py rydd fwyaf, /O saffwn as gwn nas gwaedd Gofynnwn 1 D-5 VI 36 7 gwedi maswedd, /Gosymud gofud gofwy Nasredd. /Gofynnwn, treulwn traed a bysedd, /Tref ydd aeth Duw nef Gofynnwys 1 LlLl II 16 1 Gofynnwys nebun (ni bu raen - gan rai /Cyn rhuddaw haear goffaaf 2 DB VI 29 107 ysy i'm dwyn am a gwynaf, /Hir yd goffe_"ir a goffaaf, /Mor lle im alar am a garaf, /Mor llwyr y lladd LlF1 II 2 26 g farchawg feirch anaraf, /Bodd Duw a gaffwy a goffaaf. /Twrf torf traeth llychwr, milwr molaf; /Mal y' Goffa_"u 1 LlF1 II 1 88 /Mor iawn im o'm dawn ac o'm dirnad - dedwydd /Goffa_"u dofydd o'm newydd na_^d, /Can rhoddes im rhan f goffeion 1 DB VI 31 40 Gwynedd gan y gwyllion, /Am fa_^r trwm tramawr goffeion, /Am fod yn eu tud hwy alltudion, /Am fawrweil goffe_"ir 1 DB VI 29 107 af! /Hiraeth ysy i'm dwyn am a gwynaf, /Hir yd goffe_"ir a goffaaf, /Mor lle im alar am a garaf, /Mor gogan 1 PM V 6 25 niaid, /Ef rhy_"wr rhyweryd digraid, /Ef gogel gogan gymhwyllaid, /Ef gogawn glyw camawn ceimiaid, /Ef Goganaf 1 ES I 20 1 Goganaf i Arglwydd gogonawl, /Gogoned Frenin, Dewin dwyw gogant 1 PM V 5 61 n, priodes - gwendud /Gwynde_"yrn eryres. /Mad gogant moliant rhwy moles /Mal Merddin ym marddair cyffe gogau 1 LlF2 VI 8 20 ynwyn rhyn a wna rhain - gorffau, /Bleiddau ei gogau am ei gigwain. /Ef Nudd ced ddiludd, cedyrn ddilai gogawn 4 PM V 17 2 chaf i Dduw, o'i ddawn - huanaidd, /Huanaw i'm gogawn /Arwr, arwrwas, cas crawn, /Eryr mawrwyr Merfynia MeiG I 32 33 naid a naf, /Cred grefydd beunydd, bennaf - ei gogawn, /Credu i Dduw a'i ddawn, ys cyfiawnaf. /Credych PM V 6 26 eryd digraid, /Ef gogel gogan gymhwyllaid, /Ef gogawn glyw camawn ceimiaid, /Ef gogwydd galon geleurudd PM V 3 4 ardd), /Gogyfurdd torment, gogyfiaw torfoedd. /Gogawn tey_"rnfeirdd, gogwydd tey_"rnfro, /Termud tormen gogel 2 CBM IV 17 41 ddiolaith cyn llaith lledfryd: /Cyfrddoeth rwy gogel brad annel bryd, /Cyfrdwyth cyfafrdwyth prifwyth p PM V 6 25 erfyniaid, /Ef rhy_"wr rhyweryd digraid, /Ef gogel gogan gymhwyllaid, /Ef gogawn glyw camawn ceimiaid Gogeled 3 OC II 14 60 dd ein tymyr. /Selyf ddiarswyd, orsaf Gwygyr, /Gogeled a'i cawdd, calon eryr, /Ac un mab Madawg, enwawg PM V 26 82 tey_"rnas tey_"rnged - i'n rhwyf, /Nwy roddwy, gogeled! /Ei eirchion i eirchiaid ar lled, /A'i aur rhu OC II 14 7 swyd ar frwydr, arfau goched! /A rygoddwy glew gogeled - rhagddaw; /Gnawd yw o'i ddygnaw ddefnydd codde goglawdd 1 CBM III 1 4 gwron gwryd Ogrfan, /Gorun mo_^r-gymlawdd a'i goglawdd glan. /Pargoch glyw glewdraws, maws mab Cadfan, Gogledd 7 PM V 12 11 yw, /Gloyw eryr tey_"rnedd, /Clwyf dygn Deau a Gogledd /Clywed ei fyned i fedd. /Beddrawd a'n daerawd, GM I 9 145 in bedrydannau. /Dywystlir iddaw o Ddin Alclud gogledd, /Draig yw yn nyhedd draw yn neau. /Addfwyn cynt DB VI 30 62 afydd hael, ei hawl gywrysedd /Deau a giglau a gogledd. /Dyfod hyd ataw dyhedd - Iwerddon /I farchogae GM I 11 3 -gwallofies bodd budd ar gyhoedd. /Dy-m-goluch gogledd gweglyd luoedd, /Dy-m-goddau deau dyhynt breiddi HOG II 6 3 en tey_"rnedd. /Caraf, trachas Lloegr, lleudir Gogledd - heddiw /Ac yn amgant Lliw lliaws calledd. /Car LlG VII 24 13 golofn tey_"rnedd. /Nid wyf w_^r gwaglaw uch y gogledd /O arglwydd gwladlwydd glod adrysedd. /Ni newida GB II 26 277 u edrysedd, /Saint Lloegrwys ac Iwys a saint y Gogledd, /Saint Manaw ac Anaw ac Ynysedd, /A seiniau Pow goglyd 1 EGM I 27 24 o'm gwaith golaith gweli_"au, /Duw a'm gwne_^l goglyd selwyd Suliau. /Duw a'm differo o'm daffarau, /Du gogof 1 CBM IV 13 16 yr ardwyad, /Cerrynt fy llyw nid lledrad, /Cwr gogof cyrraidd cof cad. /Cadwent pan gyrchaist, gyrch un gogonawl 1 ES I 20 1 Goganaf i Arglwydd gogonawl, /Gogoned Frenin, Dewin dwywawl. /Differ fi, fy gogoned 12 PM V 26 109 Mal gwryd Ergwlff ergryned /A Samswn (gwyddgwn gogoned - achaws) /Ac Echdor, pan brofed; /Ac o'r pryd y LlG VII 27 22 teg am reg ban rifed /Gan saint braint Brenin Gogoned. /Ar ddehau Mab Duw bo ei dynged - ef /Drwy gaff GYC VII 42 1 Brenin Gogoned, breiniawl Ei weithred, /Ni cheid o'i barthred n MeiG I 32 25 l a ddirganaf. /Creded bawb i Dduw, Ddewrnaf - gogoned; /Cred yn eidduned a eiddunaf. /Cred fyfyr ystyr DB VI 33 45 A'i cadwo, cydymdaith cywir. /Cywir frenin fry gogoned, /Cyfarwydd Culwydd, rhaglwydd rhed, /Cywirdad F PB VII 13 2 aredudd, fudd fawrged, /Gwae ei geneddl, gwawr gogoned! /Doeth o'i gyfoeth coeth (cerdded - gwenyndro) ES I 20 2 Goganaf i Arglwydd gogonawl, /Gogoned Frenin, Dewin dwywawl. /Differ fi, fy Rhi, Rhwyf LlG VII 25 32 a'th welo, wrth weled - dy ddawn: /I gan Dduw gogoned! /Gogoniant ffrwythiant, ffraethlew gwaywrudd, / GM I 7 22 rfod ein hoesfod fyged /Mor resyn, Frenin Gwyn Gogoned! /Gruffudd greddf ufel a grym hy Hywel /A hywydd DB VI 24 52 /Od a_^, ni wyrthia wrthaw - ni aned, /Y Gw_^r gogoned (gweled gwyliaw), /Gw_^r ni gaffad nam yn nim ar MG VII 32 2 a'n rhodded, Mab mad aned dan ei freinau, /Mab gogoned, Mab i'n gwared, y Mab gorau, /Mab fam forwyn, g PB VII 7 21 gw_^r. /Gw_^r glew oedd Forgant, gwrdd gledd - gogoned, /O geneddl tey_"rnedd, /Gwawr llawr, lluosawg f gogoniant 3 MeiG I 31 3 d a'm rhydd cyngweiniant; /Duw terwyn torfoedd gogoniant, /Duw nefoedd, fy noddfa yn geugant; /Duw brei LlG VII 25 33 , wrth weled - dy ddawn: /I gan Dduw gogoned! /Gogoniant ffrwythiant, ffraethlew gwaywrudd, /Gogyflawn ES I 20 20 l. /Er Dy gur ddolur, Modur meidrawl, /Argledr gogoniant, gwarant gwrawl, /Erglyw ddig dlawd gnawd yn g Gogwn 2 PM V 2 47 di: /Doethgerdd lawr werthfawr ydd wyf wrthi. /Gogwn Dduw, pryffwn y proffwydi, /Nad adwg o'i ddawn ei GM I 9 89 porffor pwyllad fyfyr. /Pell nad hunawg gwen (gogwn pahyr!) /Pan ddyfrig trawd blawd blaen efellgyr. / Gogwy 1 CBM III 3 118 chwyn. /Pan aeth gw_^r, gormes ufelyn, /Gwaith Gogwy, gwythgad ymosgryn, /Pan gyrchwyd, ymlynwyd rhwyd Gogwybydd 1 PM V 2 49 y proffwydi, /Nad adwg o'i ddawn ei ddaioni. /Gogwybydd, Dafydd, ddeddf Elifri, /Na bydd rhyweilydd fy gogwydd 3 HOG II 7 11 en braidd na ddygwydd. /Bechanigen wen, wan ei gogwydd, /Bychan y mae hy_^n no dyn dengmlwydd. /Mabinai PM V 6 27 hwyllaid, /Ef gogawn glyw camawn ceimiaid, /Ef gogwydd galon geleuruddiaid - aer, /Ei orfod ei ysbaid! PM V 3 4 ent, gogyfiaw torfoedd. /Gogawn tey_"rnfeirdd, gogwydd tey_"rnfro, /Termud torment, terrwyn de_"yrn, /E Gogwypo 1 MB I 3 39 yw dyrnawd, /Difa draig wron, weinon wasgawd: /Gogwypo ei Dduw o'i ddiweddawd /Nad e_^l yn rhygoll o'i Gogw_^yr 2 PM V 2 45 nas ryganant, /Milwr pedrydant, pedrydawg ri. /Gogw_^yr doethion dwfn nad ofn tlodi: /Doethgerdd lawr w PM V 3 2 Ddafydd! Handid o ddefawd /Gogyfarch te_"yrn (gogw_^yr tey_"rnfardd), /Gogyfurdd torment, gogyfiaw tor gogwys 1 CBM IV 6 54 eirw, a meirch yn gochwys; /Ac ar Gastell Gwis gogwys - yd orfu /Godwrf llu, lluchiad gwry_^s, /Arwr fa gogyfarch 2 DB VI 27 11 awr ben Cymru wen a'i chymhenrwydd, /Mawrbarch gogyfarch, gogyfrwydd - wryd, /Mae ysbyd y byd yn enbydr PM V 3 2 Hanbych well, Ddafydd! Handid o ddefawd /Gogyfarch te_"yrn (gogw_^yr tey_"rnfardd), /Gogyfurdd to gogyfiaw 1 PM V 3 3 n (gogw_^yr tey_"rnfardd), /Gogyfurdd torment, gogyfiaw torfoedd. /Gogawn tey_"rnfeirdd, gogwydd tey_"r Gogyflawn 1 LlG VII 25 34 /Gogoniant ffrwythiant, ffraethlew gwaywrudd, /Gogyflawn o ddawn yw dy ddeurudd; /Gorwymp heirdd dy fei gogyfrwydd 1 DB VI 27 11 ru wen a'i chymhenrwydd, /Mawrbarch gogyfarch, gogyfrwydd - wryd, /Mae ysbyd y byd yn enbydrwydd. /Cam Gogyfurdd 1 PM V 3 3 d /Gogyfarch te_"yrn (gogw_^yr tey_"rnfardd), /Gogyfurdd torment, gogyfiaw torfoedd. /Gogawn tey_"rnfei Gogyman 1 CBM III 24 135 - mo_^r, /Madawg mur tewdor co_^r Caswallawn, /Gogyman cludfan, cludfeirdd wogawn, /Cludais-i alafoedd gogyweg 1 CBM IV 5 129 ba_^r yn ei borth. /Tra rhwy y'm gofwy gofal - gogyweg /Am fab teg Tudawal; /Baran llew, Lloegrwys ofal goheb 1 CBM IV 17 32 lli Mawrdduw mor ddybryd - i neb, /Cyngall nwy goheb o'i gynfebyd; /Cynhorawr ysydd, ys Ef a'n cryd, /C gohodau 1 GYC VII 41 27 o bechodau. /Gwae hocedwr, gwae guhuddwr o'r gohodau, /A'r balch gyfedd herwydd trosedd trysor obrau, Gohoywgain 1 GRh II 30 4 wr: /Gweilging was, gwanas gwaywawr, /Gwelwgan Gohoywgain main mawr golaith 5 CBM III 21 106 n ormes. /Ydd wyf amdanaw, fal y'm donies, /Yn golaith adnair, mal ydd adnes, /Rhy-s-molaf o'm cerdd, o GM I 8 7 yng ngryn, yn rhyn rybudd: /Ef gw_^r, gwelitor golaith ei dewdor /Rhag ofn, ein hangor hyd oror Mo_^r PM V 15 14 s. /O afflau fy llaw, llafn wynlas, /O affaith golaith galanas, /Da haearn, diheura, pan llas /Llaith M SB II 22 14 oedd miloedd milcanwaith, /Am borthi galar nwy golaith. /Gwedi Owain Mo_^n mor ddiobaith - cyrdd, /Cer EGM I 27 23 rawddus ffrydiau. /Duw a'm gwne_^l o'm gwaith golaith gweli_"au, /Duw a'm gwne_^l goglyd selwyd Suliau golau 23 PM V 26 64 is cystyngaist yn glau, /Ac Arberth, gosymerth golau; /Angen yn angen yn angau - o'th gas /A'th gosgor MeiG I 33 48 present a phreswyl fraw, /Cyd ath fo-di golud (golau anaw) /Na'th dynnid edlid er ei adaw /Na mwy trach MG VII 32 38 goddeau, /Ac eu manag seren o'u rhag yn rhoi golau; /Caerusalem a chaer Fethlem (nid er methlau) /Doe GB II 26 221 , mawr a droau /A fydd ar eu llu-hwy lliw dydd golau, /Collant a'r llygaid a'r eneidiau; /Ny welant na CBM IV 17 98 ydd Duw Ddofydd ddawn ehelaeth, /Can rhan rhad golau, dewr ffrwythau ffraeth. /Can rhygollwng pawb, Pen EGM I 26 25 wael neuedd maenfedd mynwent iddi. /Golo Nest! Golau ddireidi! /Golwg gwalch dwythfalch o brif deithi, BF VII 55 13 Gw_'raidd eurllyw glyw, glew o'i febyd; /Gw_^r golau ei arfau, aergrau ergryd, /Gw_^r gelyn i ddyn ei GRh II 28 53 a_^r sy ar ddaear o ddyn. /Dyn wyd galon rwyd, golau - ei derfyn, /Nid arfaidd neb y tau; /Duw a'th wna LlG VII 24 151 nghylch ei fyrddau; /Hylithr y gwelais, ddydd golau, - ei fudd /A'i feddgyrn wirodau. /Iddaw i gynnal EG VI 18 124 oedd yng nghyhoedd yng nghyflawnder, /Tarianau golau fal y gweler. /Rhy'i molant anant anaw Cymer, /Rhy LlF1 II 1 83 dd, ei chynrain, ei main marmor, /Ei gwyrthiau golau gwelator - beunydd, /Ei gwerthfawr edrydd edrychat LlF1 II 5 3 ynnwyr /A draetha llyfrau mor llwyr: /Gwyrthau golau gwelator - /Drychafael mo_^r hyd aw_^yr. /Morudd, OC II 14 140 r, medd ancwyn a'm cydroddir, /Gwrdd-dan gloyw golau, gwrddlew babir. /Menestr, gwelud-di w_^yth gwaith GYC VII 41 51 bradau. /Oedd gwell myned yn lle caffed gweled golau /Gw_^yl fawr Frenin y gorllewin, llewych drefnau, EGM I 27 43 yd o'th archollau. /Can borth engylion gwylion golau /Nid perthyn it, Tad mad, fy maddau. /Can peraist, GwB VI 17 19 lyn - Brynaich, /Braw uddudd a dychryn, /Angau golau pob gelyn /Angad leiddiad Lywelyn MeiG I 33 35 uw yn ein dechrau /Rhodd be_^r paradwys (parha golau!). /Rhy-n-parasai Duw heb ddim eisau /Yni wnaeth e CBM III 4 3 dig, /Golwg diserchawg, syberw, ceinmig, /Lliw golau tonnau, taenferw gwenig, /Llanw ebyr a'r lly_^r ll GB II 26 260 aen y maent ill dau. /Ysid hyn ar ei fryn gwyn golau - uchel, /Gan ochel drygoedd drygweithredau: /Myno DB VI 27 59 ryd, /Goludd ei achludd, gwayw rhudd yn rhyd. /Golau y dug Duw ein diebryd - fry, /Am frenin Cymry cymr CBM III 3 103 /A fydd rhydd y dydd yd fernir, /A fo gw_^yl, golau yd noddir, /Golwg Duw arnaw a ddodir, /A fo gwan w OC II 14 30 /A dyddwg i Ruffudd wayrudd elyn /Gwin a gwydr golau yn ei gylchyn, /Dragon Arwystli, arwystl terfyn, / PM V 25 30 ysoedd Deau, yn Lloegr addodau, /Lliaws tw_^r golau yn golosgi, /Ym mhryffwn rhy_"wr yn rhwyoli - gwry golchiad 1 DB VI 25 21 wysg rhwysg rhag y godorin, /Oedd balch gwalch golchiad ei la_"in, /Oedd beilch gweilch gweled ei werin Golchynt 1 CBM III 21 204 , /Tri chlodfan gwalchlan, gweilch frodorion: /Golchynt eu deurudd dewr weision - o gad, /Gwastad gymyn goleithychir 1 GM I 9 95 g nos neu ym hepgyr. /Hawdd fwyr di er gwyndir goleithychir: /Honnaf arfau gorfelyn ei ongyr. /Angerdda goleuad 3 MeiG I 33 81 uchel Reen, reol ddiffryd, /Goludawg Arglwydd, goleuad byd, /Gorpwyf, Greawdr nef, nerth i gennyd, /Gob GYC VII 43 2 Och hyd ar Frenin fraint ucheldaw, /Haeldad, goleuad llygad a llaw, /Na chred pechadur ei ddifuriaw / LlF1 II 1 119 gyfaith, dau wyneithad, /Dau a wna gwyrthau er goleuad - rhagddudd, /Dau ddiludd eu budd er bodd eircha goleuder 1 GYC VII 39 35 ef y'm noddon: /Yn rhydd i'm henaid rhoddion - goleuder, /Yn rhwydd-der lleufer y'm llehaon Goleufer 1 MB I 3 78 lleithigawg. /Eilwaith ydd eithum yn negesawg /Goleufer camawn, iawn dywysawg. /Bu fedd eurgylchwy yn f Goleuliw 1 CBM III 5 102 breichrwy: /Golwg dof, dewis, gan a'i syllwy, /Goleuliw golwg i'r a'i gwelwy. /Gwelais-i ystlys glwys, goleulosg 1 HOG II 12 7 i - hyd nef /Yn addef ni noddai, /Hawdd gweled goleulosg arnai /O gaer wen geir ymyl Menai. /Trengisian goleuni 1 HF VII 23 21 yfrach nog Elifri. /Gw_^r a beris lloer, llwry goleuni, /Gw_^r a beris haul, nid traul trengi, /I'r gwi goleurwydd 3 CBM IV 4 51 nedd, haelonedd hylwydd; /Traul gorddrud golud goleurwydd, /Coel Calan, gyman gymhenrwydd, /Glew glewra PB VII 5 32 /Nid a'm lludd am fudd ei fa_^r, /Ni'm llwydd goleurwydd galar. /Mau alar llachar mur traeth Llychwr - DB VI 27 29 ne_^r, muner mynogrwydd, /Och ddygn a ddognes goleurwydd, /Och dde am ddewrddrud ehangrwydd, /Och nos Golias 1 GM I 8 77 flawr flaidd ddas. /Abraidd im arwar ar ba_^r Golias, /Abrwysgl ei faran ar gan a glas. /Gloes eisioes golithrynt 1 MB I 3 45 pump, bob pedwar yn wa_^r weiniawg. /Gwylynt, golithrynt yn ogelawg /Rhag unmab Cynan, y cyndyniawg. / golo 6 CBM IV 17 21 unydd /Am elyf fedydd, am elfydd glawr, /Gwedi golo dydd o dywyllawr, /Gwedi golwg frad gwoleuad gwawr. PM V 24 53 n, a bra_^n ar gelain, /A galon adfuddiawg, /A golo ger manro meiniawg /Gelynion, Saeson sidanawg, /A g CBM IV 2 47 go_^r, /Nid eddiw hebod rhaglod rhagor. /Ni'm golo g[]no, gw_^r diohor, /Ni'm goludd golud golychator, DB VI 27 57 ryd - wyf /Am fyned fy rhwyf yn rhwym gweryd. /Golo hael, galar yw y dedfryd, /Goludd ei achludd, gwayw EGM I 26 25 di tewi, /Gwael neuedd maenfedd mynwent iddi. /Golo Nest! Golau ddireidi! /Golwg gwalch dwythfalch o br DB VI 30 87 dalarwedd; /A_^ Dafydd dreisrydd drosedd - cyn golo, /Ni bu o Gymro ei gymrodedd. /Bu_^m i gyda hael, h golochwyd 1 GM I 12 32 raith hyd ymgyfrang a_^'m llaith /A'm llwyddaw golochwyd golochwyda 1 CBM IV 16 97 trydar a'm ca_^r, na'm casa, /Na'm goludd i'm golochwyda. /O gadwent present y brysia - dial /Blas afa Golo_"ed 1 GM I 7 64 addon gyngwasgar; /Gwae Gymru gymri gyfangar, /Golo_"ed grudd hyged hygar. /Hygar glew hael udd, haelfa golofn 13 LlF2 VI 8 4 ddaw ni ddaw, ni ddamwain - gorofn, /Clau eofn golofn, aur ei goelfain. /Clud Gamlan, cynran o hil cynr D-1 I 1 35 wrth ei hoywedd fy rhybuchwy. /Fy rhybuched i golofn ced, clod pedrydant, /Rhyfel ddywal, Urien hafal, BF VII 45 6 wyddfalch rhy-n-doeth - trais galar, /Bu traws golofn cyfoeth, /Arwr dw_^r, eryr dewrddoeth, /Eurwawr, PhB VI 14 2 Bu diofal, ni bu diofid /Gan golofn Cymru camp ddiodid /Pan fu yn rhyfel gad chwe_^l BF VII 53 20 yr llym lluosydd) /Aros clybod dyfod dydd /Aur golofn ddiofn Ddafydd. /Cyn no lladd Dafydd (defawd Eina LlG VII 28 15 adarn dywysawg, /Rhagod, gynosod, gyhoeddawg - golofn, /Ef a dyf gorofn hyd Gaer Efrawg. /Mab Gruffudd LlG VII 27 7 eilch oedd feilch yn ei falch gerdded. /Gwy_^r golofn eofn pan ehanged - ffordd /Am drefgordd drwy gale D-4 VI 20 96 yfawl dy westi, /Eang yw id rydid, ri, /Eofn a golofn Geli PM V 26 69 yng nghalch, yng nghadau; /Rhys Gryg y galwant golofn pau: /Nid Rhys gryg yn cynnig camau! /Rhys nis ci EW VI 1 1 Llywelyn gelyn, golofn plymnwyd - lew, /Ar les beirdd y'i magwyd; /Rhoi CBM IV 6 284 r dawaf? /O ddo_^r co_^r Coeling cynnelwaf. /O golofn Prydain y prydaf - yn gelfydd /O'r defnydd y dyfn PM V 21 18 in. /Prydain anghyngain am gyngas - galon, /Ef golofn tey_"rnas, /Anaw Pedr a'i nawdd, pa dras /Y gallw LlG VII 24 12 Rhyw iddaw diriaw eraill diredd, /Rhwyd galon, golofn tey_"rnedd. /Nid wyf w_^r gwaglaw uch y gogledd / golo_"i 1 GM I 10 15 osi /Trosof ir gof arglwyddi. /Mor yw gwael eu golo_"i /A gwlad Gymru mor gymri; /Nid modd mau dewi heb golosgi 1 PM V 25 30 eau, yn Lloegr addodau, /Lliaws tw_^r golau yn golosgi, /Ym mhryffwn rhy_"wr yn rhwyoli - gwry_^s, /Ym goluch 2 CBM IV 2 23 /Oedd gw_^r, ban brofed, cyfred cyfor, /Graid goluch dyluch dilochitor, /Grym afrddwl Ercwl ergrynitor GM I 11 3 , /Dy-m-gwallofies bodd budd ar gyhoedd. /Dy-m-goluch gogledd gweglyd luoedd, /Dy-m-goddau deau dyhynt golud 14 PhB VI 11 9 ei drais i dreth o Benfro, /Gwalch gwylfalch, golud anghryno, /Gwawd fyfyr, gwawr Gw_"yr, gortho. /Enw BF VII 55 15 rgryd, /Gw_^r gelyn i ddyn ei ddiofryd, /Gw_^r golud esgud, oesgyd - byddinawr, /Ysgwn ysgwydawr, buddf CBM IV 9 200 r gorddwy gorddrych ysgwydau, /Gw_^r gorddrud, golud gelorau, /Gwrddfaran cyfran cyfreidiau, /Gwrddfani CBM III 12 12 wawr, /Glyw lofrudd geleurudd gawr, /Glewddrud golud gelorawr. /Bu gelyn Brynaich, branes - gyfwyrain, MeiG I 33 48 yllest present a phreswyl fraw, /Cyd ath fo-di golud (golau anaw) /Na'th dynnid edlid er ei adaw /Na mw CBM IV 4 51 eth Wynedd, haelonedd hylwydd; /Traul gorddrud golud goleurwydd, /Coel Calan, gyman gymhenrwydd, /Glew CBM III 26 49 i tholiaf a ganaf heb gudd, /Ni'm gwnaeth glyw golud goludd - am anaw, /Na'm gorthaw, na'm gwarthrudd; CBM IV 2 48 . /Ni'm golo g[]no, gw_^r diohor, /Ni'm goludd golud golychator, /Ni'm gomedd o'i barth berthfeirch efr CBM IV 9 69 /Gw_^r gwaedlan, nid gw_^r gwan gwecry. /Gw_^r golud gwaetgnud gwaetgny - calanedd, /Celennig a ddyry. CBM IV 1 62 ladd berthlu yng nghrain /Yn yd byrth berthdud golud gwylain; /Gwelais dyrf dygen, gwelais ddyrain, /Gw PM V 17 28 yr, llith brain a chnud, /Lladd rhyfu a rhannu golud. /Mebyd rhwyf gwryd, rhwydd - fu ei gynnif, /Wy gy EG VI 18 46 Llundain, /Cyfran ton a glan glastir gwylain, /Golud mo_^r ysgrud, ysgryd Norddmain. /Llywelyn, terwyn CBM III 18 12 dd, /Ni dawl wrth a'i mawl mawrfudd, /Ni grawn golud, nyw goludd. /Ysid im arglwydd argledr anaw - beir EG VI 18 50 /Priodawr mwynglawr Mo_^n glod ysgain, /Traul golud pentud, pentir gwythain, /Gwawr Deau gorau gwy_^r Goludawg 2 MeiG I 33 81 ac a'n gweryd. /Goruchel Reen, reol ddiffryd, /Goludawg Arglwydd, goleuad byd, /Gorpwyf, Greawdr nef, n MeiG I 33 6 Can ys Ef ein da, ein doeth weini. /Duw gw_^yl goludawg, golychwn Di /Nad elom i'n llog, yn lle cyni /Y goludd 6 CBM III 26 49 iaf a ganaf heb gudd, /Ni'm gwnaeth glyw golud goludd - am anaw, /Na'm gorthaw, na'm gwarthrudd; /Cerdd DB VI 27 58 rhwym gweryd. /Golo hael, galar yw y dedfryd, /Goludd ei achludd, gwayw rhudd yn rhyd. /Golau y dug Duw CBM IV 2 48 rhagor. /Ni'm golo g[]no, gw_^r diohor, /Ni'm goludd golud golychator, /Ni'm gomedd o'i barth berthfei CBM IV 16 97 dda. /Treul trydar a'm ca_^r, na'm casa, /Na'm goludd i'm golochwyda. /O gadwent present y brysia - dia CBM III 24 141 niawn /Mawrfab Ednyfed, mawrged gyflawn; /Ni'm goludd mawrfudd mab Rhiwallawn, /Llyw llafnawr, llew lla CBM III 18 12 l wrth a'i mawl mawrfudd, /Ni grawn golud, nyw goludd. /Ysid im arglwydd argledr anaw - beirdd /A'm bar golutgar 1 GYC VII 40 107 ll, /Er y pum cyfrgoll a'i archollau /Na bo_^m golutgar, na bo_^m athrodgar, /Na bo_^m anhygar i hogi a golwch 2 GM I 9 109 is /Cathl fodawg coed, cadr ei ethais. /Cyf-ym-golwch bun ban ym dennairch o bell, /Pwyllid erof ar ni GM I 9 35 ad, /Llewychedig aur ar fy ysgwyd. /Lliaws a'm golwch ni'm gwelsant ermoed /O rianedd Gwent gwyllt i'm Golwg 8 LlG VII 27 12 ithred; /Galar yw gennyf-i gweled - ar lachar /Golwg anghlaear daear dudded. /Hywel Amhadawg! Ni mad dd CBM III 4 2 Gwelais ar forwyn fwyn, fawrhydig, /Golwg diserchawg, syberw, ceinmig, /Lliw golau tonnau, t CBM III 5 101 - ton /Ban llewych ei bron ger ei breichrwy: /Golwg dof, dewis, gan a'i syllwy, /Goleuliw golwg i'r a' CBM III 3 104 ydd yd fernir, /A fo gw_^yl, golau yd noddir, /Golwg Duw arnaw a ddodir, /A fo gwan wrth wan, wrth iawn CBM IV 17 22 dd glawr, /Gwedi golo dydd o dywyllawr, /Gwedi golwg frad gwoleuad gwawr. /Gwrth ioli Celi cyn neithiaw EGM I 26 26 edd mynwent iddi. /Golo Nest! Golau ddireidi! /Golwg gwalch dwythfalch o brif deithi, /Gwenned gwawn a' CBM III 5 102 : /Golwg dof, dewis, gan a'i syllwy, /Goleuliw golwg i'r a'i gwelwy. /Gwelais-i ystlys glwys, gloyw ei GYC VII 42 46 aned, bechodawl weithred, /Tostedd fydd gweled golwg lwyrdra! /Dangos ffrowyllau a'i holl archollau /A' golychator 1 CBM IV 2 48 m golo g[]no, gw_^r diohor, /Ni'm goludd golud golychator, /Ni'm gomedd o'i barth berthfeirch efrifed, golychwn 1 MeiG I 33 6 ein da, ein doeth weini. /Duw gw_^yl goludawg, golychwn Di /Nad elom i'n llog, yn lle cyni /Yn llwgr ll Golydan 1 PhB VI 15 11 /Anghyfrwys i beryf ei henrhydedd. /O gwnaeth Golydan gyflafan ddiriaid /(Bid ar ei enaid yr enwiredd! golygon 2 GM I 9 58 y ymgythrudd. /Caraf-i eos Fai forehun ludd /A golygon hwyr, hirwyn ei grudd. /Caraf eilon mygr, maith PM V 4 29 , 'ym mhrif gyfeillion. /Neu'm rhodded gweled golygon, /Tro orig, trwy wy_^r a gweision. /Gwelais fyr golyn 1 BF VII 51 27 /Can nid byw Llywelyn, /Athrist hiraeth gaeth golyn; /Eithr o Dduw, aruthr i ddyn. /Dyniaddon, deon, d goll 7 PB VII 17 2 O ddwyn Bleddynt o Dduw nef, /O goll cywir arfoll cof, /Glud yw herw hiraeth arnaf, /Glo PB VII 6 17 rhyfel. /Rhyfelnaf trosaf, wyf treistig - o'i goll, /Gallwys beleidr ysig, /Brain lithiaw, breiniawl l PB VII 18 16 ddeigr, /Cof a'm daw, a'm llaw a'm llwgr, /Am goll gawr, am wawr mawr, mygr. /Mygrddrud We_^n, hydrlaw PC II 19 11 -oddef - cad /(Cydfuam gyd ag ef), /Handym oll goll gyfaddef, /Handid tegach teulu nef. /Meibion Cedifo PB VII 7 28 nt! /Erwan dolur mur milcant /Arfoll mawrgwydd goll Morgant OC II 14 96 u. /Ochan Grist, mor wyf drist o'r anaelau! /O goll Moriddig mawr ei eisiau. /Dywallaw di'r corn, can y GM I 13 23 ygyfor ei gynne, /I ddygyfwrw enwir yn enwerys goll /Yng nghyllestrig dandde gollais 4 GYC VII 36 25 r, /Can ys mau alar, ys mau wylaw. /Arglwydd a gollais, gallaf hirfraw, /Arglwydd tey_"rnblas a las o l LlG VII 27 2 Gwae fi, Dduw, o'r ddirfawr golled /Yr gollais-i, ni'm gellir gwared; /Gwander i lawer, eilywed PB VII 5 14 an aeth gwawr gwinfaeth, gwenwyn - a golled /A gollais o'i adwyn, /Doeth i feirdd byd i gyd gw_^yn /Dif BF VII 54 7 /Neud wyf hoen hyboen heb arglwyddi: /Triwyr a gollais, tri - dyledogion, /Brodorion haelon o hil Rhodr golled 16 PB VII 2 24 wydd gawr, fawr fur ced, /Am ysgwyd friwdoll), golled PB VII 5 13 n aeth. /Ban aeth gwawr gwinfaeth, gwenwyn - a golled /A gollais o'i adwyn, /Doeth i feirdd byd i gyd g PB VII 15 12 ddaith, cludfaith clod) /Am arglwydd mawrglwyf golled. /Collais-i Rys, colled ni'm paisg, /Fab Llywelyn PB VII 13 4 eth coeth (cerdded - gwenyndro) /Gwenwyndrwm a golled. /Colled llyw, llew huysgwr, /Maredudd, mur Dinef PB VII 16 5 r /Bu briw ger bron ei eryr. /O'i eryr bu oer golled /Dwyn Madawg, draig fodawg, drud; /O'i dy_^ digar DB VI 33 68 angen drwydded, /Anwas rhy'i gallas pan rhy'i golled. /Enaid hir cywir cyfuch weithred, /Anant a'i cwy BF VII 49 9 der Nudd. /Gwell no Nudd am fudd fu'r llyw - a golled, /Etgyllaeth a'm dothyw, /Gwawr gwaywddur ddolur DB VI 29 127 orchudd Gruffudd, ail Nudd, fy naf; /O erchyll golled, gallmarw fyddaf /A'i orchymyn ef ar nef a wnaf BF VII 49 1 Dothyw, am Owain doethwawr, - o'i golled, /(Gnawd gollwng deigr hyd lawr) /Aer gymhrudd, f GYC VII 36 9 ae fi o'r aflwydd ei dramgwyddaw! /Gwae fi o'r golled! Gwae fi o'r dynged! /Gwae fi o'r clywed fod clwy BF VII 50 15 d glewaf, /Gw_'reiddlyw nid byw: ba wnaf - o'i golled, /Gw_'reiddlew hyged, roddged rwyddaf? /Gw_^r a l GM I 7 12 dy-m-goryw, diwedd arwydd yw, /Dilyw ryw ryn golled; /Rhewin mawr am wy_^r wawr waredred, /Rhwysg heb ES I 15 21 th - eirchiaid, /A'm parchai llu meddfaeth. /O golled rhy-m-gallad mawrwaeth, /Rhyallas drais diredd Ca CBM III 21 157 d - o'i ddwyn, /Handwyf dirrwyn frwyn o'i fraw golled. /Yn amwyn Elfael, pan wnaeth Elfed, /Elfydden gr CBM IV 5 120 wrawl ei weithred, /Oedd gwalch balch bwlch ei golled. /Yn y llas Ardderch yn arddiffryd - llu /Y llas LlG VII 27 1 Gwae fi, Dduw, o'r ddirfawr golled /Yr gollais-i, ni'm gellir gwared; /Gwander i law golledau 1 MG VII 32 49 weddau. /Trwy ffordd arall troant yn gall, heb golledau, /Rhyddun' a'u gwlad, rhag twyll a brad y breni Gollen 1 CBM IV 6 41 dihefeirch a_^ diheuben - glyw /Deheubarth o Gollen, /Hud amnawdd hirflawdd, hirwen - ei ysgor, /Hirg golles 3 BF VII 50 12 ethaf, /I amlenwi nef, amgylch Naf - uchel, /A golles angel anghelfyddaf. /Colles Cymru fawr gwawr gw_' EW VI 5 56 wr, /Pan gwyddawdd cadflawdd flaidd gawr, /Pan golles gwy_^r Mo_^n gw_^r mawr CBM III 21 90 y-m-coddes, /Angen a'm lludd gwe_^n, gwae rwy golles! /Neus gwarchae mynwent ym mynwes - daear, /Neud gollewin 5 ES I 17 8 a'm rhywnaeth rhewin /Braint brodyr, gwellwyr gollewin: /Brodyrdde braw aele o lin. /Dduw a Mair, a ch CBM IV 6 106 grynwent cadwent ced wallaw. /Gwallofiad alaf, gollewin eryr, /Arf dewrwyr y dwyrain, /Rhuddfoawg farch D-1 I 1 40 odawr ben, pen pob cynfaint, /Gorau brenin o'r gollewin hyd yn Llundaint, /Haelaf, lariaf, lewaf, tecaf HOG II 6 49 r hwyrweddawg y_^nt am rin!), /Pennaf oll yn y gollewin /O byrth Caer hyd Borth Ysgewin. /Un yw'r fun a GM I 11 34 n gyfiewin /Hyd yd breswyl hwyl haul Fehefin! /Gollewin wledig, wlad deithi_"awg - hael, /Gwy_^r ail gy golli 12 BF VII 45 28 enwynwar: gwae ni! /Trais pobl, trist pawb o'i golli BF VII 49 25 udd am ged, /Ni welais drais gyn drymed. /Trwm golli arglwydd! Oergladd weryd - yw /Tramgwydd llyw llaw PB VII 19 5 /A'i blant, os gwddant, ys gwae. /Gwae fi o'i golli drwy etgyllaeth - hydr! /Hiddl fydd deigr o hirae EW VI 4 5 n don (dug fi) /Ac neud trwydoll o'i golli. /O golli Madawg, etgyllaeth - cofion, /Gwyw calon can hirae CBM III 21 36 sgwn ysgwyd Feli, /Ced ysgain gwyniain, gwn ei golli. /Neu chollais-i arglwydd rhwydd yn rhoddi, /Neu'm GM I 10 21 drawl, /Aer wrawl wrhydri; /Cadwallawn, cyn ei golli, /Nid oedd a_^ lludw y llawddai fi. /Cadwaladr cer LlG VII 27 31 s dirgel. /Am drawswalch aerfalch (oerfel - ei golli) /Nid rhyfedd ochi yn iawn uchel. /Neud ydyw ynof- HF VII 23 3 , tey_"rnwalch ri. /Gw_^r a'm doddyw gwall o'i golli - o fyw, /Gw_'reiddlyw a glyw ei glodfori. /Gw_^r EW VI 4 4 trai calon don (dug fi) /Ac neud trwydoll o'i golli. /O golli Madawg, etgyllaeth - cofion, /Gwyw calon ES I 15 19 , yn alaeth, /Gwae Brydain am briodoriaeth! /O golli Rhodri neud rhygaeth - eirchiaid, /A'm parchai llu GM I 14 98 nired, /Rhag ein twyllaw byth o beth hybred /I golli teithi tanc afneued. /Ac ysin-ni feddyg a fedd gwa CBM III 15 28 Hirflawdd, /Colled gw_^r eurged aergawdd, /O'i golli, tewi nid hawdd. /Nid hawdd im wybod, neud anobai gollo 1 LlF1 II 5 55 trwy drueni /Rhag arynaig Brawd braw fi, /Ar a gollo pawb o ga_^r /Ar wyneb daear dybi. /Ail ddydd cyn golluchon 1 CBM IV 4 237 /Eurddraig Eryri, eryron - fyhyr, /Eryr gwy_^r golluchon; /Dangosed gweithred Gwaith Faddon, /Yn nydd g gollwng 3 BF VII 49 2 yw, am Owain doethwawr, - o'i golled, /(Gnawd gollwng deigr hyd lawr) /Aer gymhrudd, fudd fyddinawr, / CBM IV 18 95 , /Na'm gwallaw o'th law gwallus drefad, /Na'm gollwng gan llu du, digarad MeiG I 33 15 erni. /Ernywiant i ddyn ei ddigoni /Ar Dduw yn gollwng gwall fynechi /A'i dycwy yn gam yng nghymhelri - gollychwyf 1 MeiG I 33 28 /(Anghyfoeth angen) yng nghyfrangau. /Rex ry-s-gollychwyf, Rhwyf rhyfeddau, /Can digones Duw o'i ddefny gomedd 4 MB I 4 19 o'm poeni. /Brenin holl riedd a'm gw_^yr, na'm gomedd /Am y drugaredd o'm drygioni. /Cefais-i liaws awr CBM III 3 36 bryd eu bradawg fuchedd /A'u gweryd, ac Ef a'u gomedd. /Cedawl udd, Cadell etifedd, /Cadair co_^r yn ca ES I 23 14 u) trydedd - yw adaw: /Edifeiriawg da, Duw nwy gomedd. /Gomeddwys Efa, afal ddiwedd; /Afar fu wy cha_^r CBM IV 2 49 r diohor, /Ni'm goludd golud golychator, /Ni'm gomedd o'i barth berthfeirch efrifed, /Beirniaid am regy Gomeddwys 1 ES I 23 15 - yw adaw: /Edifeiriawg da, Duw nwy gomedd. /Gomeddwys Efa, afal ddiwedd; /Afar fu wy cha_^r ei chywr goned 1 GB II 26 203 gwestai rhodded, /Ar bob sant gormant geugant goned, /A Dewi a'u treiddiwys tros tydwed - elfydd, /Ar gor 1 PhB VI 16 1 Goruchel arglwydd, gor-yth-iolaf, /Gorfeddawd fy nhafawd, gwawd a ganaf, /G go_^r 7 D-2 I 2 8 d, cyfan folawd clutawd atad, /Cyfrgain gennyd go_^r a chywyd cyhyd, cydnaid, /Cyfrgyrn cyfle, cyflawn SB II 22 28 ar, lluch ryfyg - Arthur, /Gosgordd ddo_^r am go_^r, am gynnig, /Gwasgarai gweisgfeirch mai mawrthig, PM V 1 170 herdd angerdd engiriawl, /Mau dud io_^r, a'th go_^r a'th ganmawl, /Boed tau, ben rhiau, bodd nefawl - CBM III 26 63 awn, brwysg lofrudd. /Llofrudd glyw, glewddor go_^r gadwyd, /Lloegr dachwedd, gyminedd gymwyd, /Neu'm CBM IV 6 122 /I'th blegyd y dichwain, /Echel ddo_^r, Echdor go_^r goelfain, /Uchelfar, uchelfab Owain. /Echrys pa_^r CBM IV 2 45 dros dy gyngor, /Nid addwyd hebof heb gof, heb go_^r, /Nid eddiw hebod rhaglod rhagor. /Ni'm golo g[]no LlG VII 24 142 l Gruffudd grymus gyneddfau, /Hael gyngor wrth go_^r, wrth gerddau; /Hylathr ei ysgwyd, esgud barau - g goradain 6 CBM IV 4 85 arwydd ei ddichwain: /Ar ddrud walch, gwrfalch goradain, /Ar hil Rhun rhudd weryd a main. /I ddragon Co LlF2 VI 8 23 freenin cywrennin, cywrain. /Ef deddfau gorau, goradain - ceneddl, /Er pan ddoeth cychweddl am lwyth Ci CBM IV 6 111 Rhun ar rhuddgrain - gwaywawr, /Gwawr gwriawr goradain, /Rhaglyddawdd a'i gleddyf uch gwain, /Rhaglym CBM IV 4 108 s, yng ngorfaes cyfrgain, /Yng ngorfawr wriawr goradain, /Yng ngwrial yng ngwryd Owain, /Yng ngorun, ae CBM IV 1 5 meddfaeth, madiain, /Yn ail awyddfalch, gwalch goradain, /Yn ail awen ddofn o ddwfn gofiain, /Yn ail ar CBM III 16 163 Ar ysgwydd yn arwain, /Yn rhith llew rhag llyw goradain, /Yn rhith llafn anwar, llachar llain, /Yn rhi goralwai 1 CBM IV 4 193 r, a lly_^r a'i llanwai; /Gwyach rudd gorfudd goralwai, /Ar doniar gwyar gwonofiai, /Gwyddfeirch ton t gorau 85 BF VII 47 32 d, cleddyf gyrchiad clau, /Hael gwrawl o'r hil gorau LlG VII 27 26 all yw y dyn ni dde_^l yng nghred /Ar y Gw_^r gorau a aned. /Angau ni'n edau un nodded - rhagddaw: /Tr EG VI 18 30 l: /Ni rywelais neb na bo canmawl, /O'r ddau y gorau a fo gwrawl. /Mi a'th arwyre a_^'th arwyrain - myf CBM III 24 46 achar, /Gw_^r oedd gyhafal (dial dyar) /A_^'r gorau a fu o feib Gleisiar; /Gw_^r oedd feirdd arfoll, c GM I 9 134 _^n ednan enau /Addawd i'm gwrthrawd, gwrthred gorau. /Addwyn gwellt didryf pan dyf diau, /Addwyn balch PM V 1 69 (a haeddwch - anaw), /Ef anant cyfolwch. /Ef gorau aerau arafwch, /Ef gorfu: gorfawr y'i clywwch. /Ef BF VII 47 1 Rhy-m-gorau angau angen orddwy - drais /Am drawsfab Goronwy, / EGM I 26 33 - poen /Penyd a fo mwy no'r mau hebddi. /Neu'm gorau angau anghyfnerthi, /Nid ymglyw dyn byw o'r byd fa GRh II 28 59 u gerennydd - i ddyn /Yr hon Dduw tragywydd /A gorau ail gerennydd, /Wedi'r hon Dduw, 'r hon Ddafydd ES I 24 19 - ym medd, /Maddeuaint anhyfryd. /Trannoeth y gorau ail gwryd, /Gwir Fab Duw, dangos Ei fywyd. /Duw Su CBM III 5 74 cyfraith, /Gorddyfniad bual buarth meddfaith. /Gorau ar feinwen fyned eilwaith, /Na chymydd a_^ hi o hi EG VI 18 48 , terwyn torf anghyngain, /Biau'r gwy_^r a_^'u gorau bachau bychain, /Priodawr mwynglawr Mo_^n glod ysg PM V 1 151 feirch, ffwyr tyweirch fforddawl; /Mur gwerin, gorau bedyddiawl, /Milfeirdd hynt mwyn mawrwynt meiriawl D-1 I 1 40 ydus berchen, priodawr ben, pen pob cynfaint, /Gorau brenin o'r gollewin hyd yn Llundaint, /Haelaf, lar EGM I 27 9 egofydd rheithlau; /Drygfab wyf id, Rwyf ry-m-gorau. /Byddwn dda, byddwn ddiamau /Cyn mablan wythran w EGM I 27 109 Duw /A diofryd arfau. /Arfod perffaith gwaith gorau, /Cyn gorwedd ym medd, poed mau GYC VII 40 65 Ysbryd a Mab Rhad /Ran o'i wir gariad, fal y'm gorau. /Cyn isgell meddrawd, ysgar a_^'m pechawd, /[] me CBM III 5 57 ! /Ac er Peryf nef, na'm difanwed! /Difanw a'm gorau cyn no'm gwared, /Ei gwaredd oedd rhaid pei rhybu LlG VII 26 9 ored, /Gwawr Maelawr drefred, ged gyflwyddaw. /Gorau cyrchlam im cyrchu ataw, /Canyd hardd i fardd fod DB VI 31 56 au rhuddion, /I Aberconwy ceneddl forion, /Tri gorau dreigiau sy o'r dragon, /Tri gw_^r a ddug Duw o'r ES I 24 3 iw Ynyd, - peri /Periglawr i'i gymryd, /Canys gorau Duw diwyd /Gwared plant rhag pla a thristyd. /Gw_^ CBM IV 16 181 cystwy, /Ceisaw nef, gwa_^r addef gwarwy. /Can gorau ein Duw ein datbrwy /Trwy gethrau a chrau a chymwy GwB VI 17 10 r a ddug fy naf (nawell yw - o'r gwy_^r /No'r gorau er Dilyw), /Rhuthr cadarn cedeirn ddistryw, /Cad g CBM IV 9 95 adwyn, /Gwrfan gawr, gwrddfar wawr wenwyn, /Ef gorau fal gw_^r yn addwyn /Yn Saint Cle_^r cleddyfal ar GRh II 28 57 penaethau, /Yn orofn pawb, yn orau. /Gorau un, gorau gerennydd - i ddyn /Yr hon Dduw tragywydd /A gorau LlF2 VI 8 23 n, /Eurfreenin cywrennin, cywrain. /Ef deddfau gorau, goradain - ceneddl, /Er pan ddoeth cychweddl am l MeiG I 33 41 ear drwy gareddau - dyn; /Dinam bwyad, Duw a'i gorau. /Gorau gwaradred goredwyn ffaw, /Gobrynu gobrwy, PM V 12 25 s annwyd - /Angau, anghyfartal wyd! /Angau a'n gorau, gormail - cenhedloedd, /Can edlid yn adfail; /Nid PB VII 6 29 Drwg fu Duw, ein draig-ni a ddug. /Dug angau'r gorau, gorug codded - bron, /Pair rhoddion, pa_^r rhudde ES I 21 6 ynyddu. /Ef yn llwyr a'n gw_^yr, Ef gorfu, /Ef gorau gorwyrain a fu; /Ef a wnaeth daear cyn dyfu - i fr MB I 3 107 ddedwydd) /Brenhinedd Powys a'u Gwenhwysydd, /Gorau gwaith gwyniaith a_^'i gyweithydd /Pan gedwis ei w DB VI 25 10 nedig ffin, /Gwanas dey_"rnas deg, gywrennin, /Gorau gwalch ceinfalch, cynnif Elffin, /Gw_'raidd, tey_" MeiG I 33 42 gareddau - dyn; /Dinam bwyad, Duw a'i gorau. /Gorau gwaradred goredwyn ffaw, /Gobrynu gobrwy, gobwyll PB VII 21 7 lad [ ], glod arddangos, /Gwelid [ ] /[ ] oedd gorau gwas /O wyrion rhudd[] Rhys. /O [] Rhys, rhwyf ufe LlF1 II 3 6 /Ni hepgoraf-i rwyf, hyd Rufain - y gwy_^s, /(Gorau gwas ym Mhrydain) /Na daly nad elwyf Fechain /Er d DB VI 29 48 och rhagod ti, Angau! /Cyn y gwedd i ni, oedd gorau, /Gwedi gwawr Cymru, cymryd croesau; /Cymerwn, iol EGM I 27 72 yniaw cydiaw cadau, /Gwedi dwyn gorfynt wrth y gorau, /Gwedi gwydn garu llu a_^ llyau /A lliaws achaws DB VI 33 27 urdir, /Nad y gw_^r o Ros a ddangosir. /A ryfo gorau, gwir y'i dygir, /Ac a fo da, nid edewir: /Nog a a GM I 11 7 oedd. /Dy-m-cyfairch pawb ym mhob lleoedd /Pwy gorau gwledig yn y gwladoedd: /Dy-s-gwrtheb gwrthrawd gw PM V 21 8 /Hebawg, te_"yrnfarchawg, tw_^r, /Heb amau, ef gorau gw_^r. /Gw_^r gwrthod gwarthrudd, gwrdd yn gwrthry DB VI 27 98 m Rheg y'i harchaf arch o'm plegyd, /I'm Rhiau gorau, Gw_^r ni'm hennyd; /I'm rhwyf y rhodded rhan fawr CBM IV 4 248 /Am eurglawr mwynfawr Mo_^n. /Nid gair gau, ef gorau gwron /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon! /Hyd Elfed, DB VI 31 33 /Chwegwyr, cynifwyr cynhebygion /Eu chweddlau, gorau gwy_^r er Jason, /Llywelyn a'i blant, pla gelynion EG VI 18 51 aul golud pentud, pentir gwythain, /Gwawr Deau gorau gwy_^r yn dyrain, /Gwenwyn a gwanar ei ddau ga_^r LlF1 II 1 109 ffad - Cadfan, /Agored i wan ei wen angad. /Ef gorau gwyrthau wrth ei gennad: /Dillwng ta_^n yman i myw GYC VII 40 32 byd yn fodfaddau, /Pan aeth un Mab Duw, y dydd gorau, /I ddrws porth uffern gethern gaethau /I wa_^n he GYC VII 40 40 r gyffes heb air gau, /A'n troso i bob trosedd gorau, /I foli'r Drindod drwy gardodau, /I garu Mab Duw GYC VII 40 4 roses i gyffes nid gau, /A'm troso i'r trosedd gorau: /I guriaw gorwisg y gruddiau, /I garu Mab Duw dia CBM IV 9 166 ysgor, ysgwyd byddinau, /Llid ysgwn, as gwn ys gorau, /I gymryd ein cyd cyn barau: /I gymod ein dyfod e ES I 21 25 c ef a'i gwybu: /Gwypid Duw, gwybod a ddarfu. /Gorau im o'm Rhe_^n rhagfeddu, /Rhwydd araith o brifiai MG VII 32 2 i freinau, /Mab gogoned, Mab i'n gwared, y Mab gorau, /Mab fam forwyn, grefydd addfwyn, aeddfed eirau, CBM III 3 27 ddl fonedd /Mawrwledig mawrwlad tyllyedd, /Mad gorau maddau martho_"edd, /Ac er Duw diofryd gwragedd - EGM I 28 16 oes ddarogan, ddyn truan trawd, /O'r Gw_^r a'n gorau maddau medd-dawd: /Cred ti y daw rhag llaw yn llwr ES I 15 1 Da y'm gorau Mair fal y'n maeth - Culwydd /Celfyddyd wasanaeth; DB VI 24 56 r uchod, uchaf llaw - ddehau, /A_^'r eil gw_^r gorau mau ymaddaw: /Llywelyn urddyn, urddas iddaw, /Llew ES I 24 25 /Deffro Crist Celi ein celfyddyd. /Culwydd a'n gorau-ni ac a'n gweryd /[ ]Argleidriad, Fab rhad, rhyhyd GYC VII 40 71 mwyll `Amen', /A chymod a_^'m Rhe_^n, yr hy_^n gorau. /Ni bwyf lwth ddiawg, ni bwyf lesg ofnawg, /Ni bw IRh VII 29 6 eddwais, pryderais pryd ton erfid, /Maddau dyn gorau ni'm gorfygid: /Meddyliaw ydd wyf am ddilid - lliw EW VI 1 26 /Treisiaw a orug tros derfyn - fal gw_^r, /Ef gorau o fab dyn; /Llawch cerdd mawr angerdd Merfyn, /Lly EW VI 6 34 . /Priodawr prydfawr Prydain adlam - gwr, /Wyt gorau o fab mam; /Na cha_^r a_^ mi maith gytgam /Ac na EW VI 4 18 . /Trwch yw'r gw_^r arwr, ardwyad - gwerin, /A gorau o fab tad; /Ef oedd aerllew, arllwybr cad, /Ac oe DB VI 27 62 yd. /Gwir yw marw gw_^r garw am Gaer Dutglyd, /Gorau oedd in ein marw i gyd. /Gorofn ysy arnaf hyd na'm OC II 14 79 fin o'r gwin gwinau /(Oni ddaw i mewn o'r medd gorau - oll /Gwirawd o ban, dy benfaddau!), /Ar llaw For DB VI 33 56 s llawer blwyddyn yn lliwed, - o'r gwy_^r /Pob gorau rygolled. /Cefais a fynnais cyn ei fyned /Gan Ruff PM V 1 123 rchyflug) /I wyddgwn eu bodd o'r Wyddgrug. /Ef gorau rhiau hyd y rhyddug haul /Hwyl ddirfawr ddiseithug D-5 VI 36 53 mawr a'u medd, /Ef yn Un duhun, dianhyedd, /Ef gorau Rhiau rhadlonedd - ryfu, /Gwrawl Iesu, Pen llu lla LlG VII 24 87 ywnaeth Dofydd /Yn y byd o bedwar defnydd; /Ef gorau rhiau rhegofydd - a wn, /Eryr Snawdwn, aer gyfludw D-5 VI 36 13 ysur wedd) /Yr ych a'r asen gyd a_^ Iosedd, /Y gorau Rhiau rhinwedd - pan aned /A ddoeth i wared i lawe LlG VII 25 17 lawn gored - cyrdd, /Cerddorion eidduned. /Ti gorau rhiau rhuddwisg ar lled /O gywan amws ar ei ganfed PM V 26 95 dres rifed /A drych aur ar drychan tudded. /Ef gorau rhiau rhyaned /Er Arthur, llary fodur lliwed. /Ef PM V 26 66 angen yn angau - o'th gas /A'th gosgordd rhwy gorau. /Rhys Fychan y'i galwant, ys gau! /Rhys fawrfalch ES I 23 13 /Tros fwyniant trigiant trugaredd; /(Trida a'n gorau) trydedd - yw adaw: /Edifeiriawg da, Duw nwy gome LlF1 II 3 57 r, ced; /Archaf i udd naf, nodded. /Archaf i'r gorau ungwr (nid ofer) /Cyfrwng nef ac elfydd, /Caranfae D-3 VI 19 27 n, /Llawhir, llary mynud draig mwyndud Mo_^n, /Gorau un cyfaillt o'r cyfeillon - mau, /Grym llew ar arf GRh II 28 57 aeth, o'r penaethau, /Yn orofn pawb, yn orau. /Gorau un, gorau gerennydd - i ddyn /Yr hon Dduw tragywy PM V 18 35 yt eirias - cadau, /Wyt cadarn fal dinas, /Wyt gorau un gwron o'r fas /A wnaeth Duw y dydd y'n creas. / PM V 6 39 elfyddiaid - daear, /Dyniaddon edeifniaid, /Ef gorau un gwron ym mhlaid /Cymru Fawr cymrwy gynhyrchaid: ES I 17 22 wd Ferddin. /Cysul a'th roddaf (o'th rin - wyd gorau, /Wyd gorofn tra merin!): /Ystyrych pan dreisych d PM V 24 19 awg, /Fab Owain fur prain, preiddrwyf enwawg. /Gorau wyd, gorwyd am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, GYC VII 41 8 thrau, /Mae yn feddiant mawr ogoniant, Gwarant gorau, /Y mae'n canfod ac yn gwybod holl wybodau. /Nid o CBM III 15 23 - Mechain /Rhwym achaws o'i gynghlwyf, /A_^'r Gorau ydd ymgyrwyf, /Am ga_^r naid afar neud wyf. /Nid w DB VI 34 15 nnaf, /Heno a allo hyn a allaf: /Dedfryd gw_^r gorau y'i barnaf, /Dadfrawd gwawd gwedi a ganaf. /Neud a PM V 27 18 t. /Powysedd Angau (Powyswg - a'i gw_^yr, /O'r gorau y'u hamwg) /A edau rhiau rhyddrwg, /Ac a fo da, ef PhB VI 15 29 saint, /Gw_^r a wy_^s ei fraint o frenhinedd. /Gorau yw gennyf-i gorfedd - neuaddawr, /Llyw llwyth Tewd ES I 24 1 Gorau yw i ddyn, ddiw Ynyd, - peri /Periglawr i'i gymryd Gorawenus 2 LlG VII 25 37 ; dy fudd - neud adwen /Nad ydyw i dan gudd. /Gorawenus ddraig ar ddragon prudd, /Gw_'reiddrwydd Emrai HOG II 7 2 Caraf-i, amser haf, amsathr gorw_^ydd, /Gorawenus glyw rhag glew arglwydd. /Gorewynnawg ton tynh gorchaled 1 EW VI 3 35 rdd, /Gnawd i'w fardd ofyged; /Ni llefair gair gorchaled /Ac ni lludd cad wosudd ced gorcheithlaid 1 CBM IV 16 148 Rhwyf fodd feddyliaid, /Rhan ddiddan gorchlan gorcheithlaid, /Torf eurin werthefin wrth raid. /I'th ge gorchest 1 CBM IV 6 241 nghyngawr, gwrawr a_^ gwron, /Yng nghyngest, gorchest gorchorddion, /Yng nghantref Emrais, yn ymryfel gorchlan 1 CBM IV 16 148 a'm rhodd Rhwyf fodd feddyliaid, /Rhan ddiddan gorchlan gorcheithlaid, /Torf eurin werthefin wrth raid. gorchorddion 2 SB II 22 23 /Eu gweled neud gwala diffaith, /Neud gorchudd gorchorddion ddylaith, /Neud gormail gormodd o ymddaith, CBM IV 6 241 wr, gwrawr a_^ gwron, /Yng nghyngest, gorchest gorchorddion, /Yng nghantref Emrais, yn ymryfel gwrdd, / gorchorddon 1 D-3 VI 19 13 i dir dorf anghyson. /Pendefig, Gwledig gwlad gorchorddon - ba_^r, /Arglwydd trugar, gwa_^r, gwae dy a gorchudd 2 SB II 22 23 irfaith, /Eu gweled neud gwala diffaith, /Neud gorchudd gorchorddion ddylaith, /Neud gormail gormodd o CBM III 24 124 aw tristlawn - wy_^r, /Gwyddlan a'u gwerchyr, gorchudd gwythlawn, /Gwyddfedd eu gwyddfa, gwyddfid estr gorchwy 1 PB VII 5 30 bedd dewrwalch gwledd daear - dywarchen, /Ni'm gorchwy rhwy trugar, /Nid a'm lludd am fudd ei fa_^r, /N gorchyflug 1 PM V 1 121 iw Branes dyorllug. /Ef a'i gwna (ni'm gwne_^l gorchyflug) /I wyddgwn eu bodd o'r Wyddgrug. /Ef gorau Gorchynnan 1 CBM III 16 113 dialaeth, /Gorflwng arf, aerfeddawg bennaeth, /Gorchynnan gosgordd, gwasgawd calchdo_"ed, /Gwasgargerdd Gorddawg 1 CBM III 5 22 yderynt! /Gorfynnawg drythyll, gorwyth iolwyf /Gorddawg pall eurawg pell nas gwelwyf. /Gorfelyn, called Gorddawn 2 CBM III 5 72 d. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di gywaith, /Gorddawn ced cyrddfawr, cerddawr cyfraith, /Gorddyfniad CBM III 16 107 fn /A'i waedlan ddisgywen. /Disgywen, gordden, gorddawn ffraeth - gorddwy, /Hydr goryw filwriaeth, /Gor gordden 6 CBM III 24 64 yn a'm tremyn, tremid erddaw, /Ail gw_^r gwrdd gordden, Arthen eirthiaw, /Edfynt edryfynt wrth edrifaw PM V 10 3 _^r /Fal o bair Cyridfen, /Arwar udd gwrddfar, gordden, /Eryr gwythyr gwaith Feigen. /Mau gynnelw, yr e CBM III 16 107 - waedlafn /A'i waedlan ddisgywen. /Disgywen, gordden, gorddawn ffraeth - gorddwy, /Hydr goryw filwria CBM IV 16 137 pechu, /Rhag pechawd orddyfnaid, /Gorddyfn fi, gordden Ri, Rwyf graid, /Yn rhwyddfraint, yn rhan saint CBM IV 6 8 ormant, ormes lofrudd - gawr, /Gorddwy llawr, gordden udd. /Rhygallas rheg ddinas rhagddudd /O'i hyngd GB II 26 135 f-i osteg /O gyrchu Brefi braint ehedeg, /Dy-m-gordden yn llawen llawer gosteg, /I foli Dewi, da Gymra gordderchau 1 EGM I 27 70 wedwyd, gam annwyd, gau, /A gwedi hefyd gwy_^d gordderchau, /Gwedi cysyniaw cydiaw cadau, /Gwedi dwyn g gorddethol 1 D-2 I 2 16 brawdwriaeth; /Gw_^r oedd Eiddol, gorwy reol, gorddethol ddoeth; /Gwyddbwyll ddragon, gosbarth Brython Gorddifanw 2 CBM IV 5 15 trin tra laddai - ysgwyd /Ag ysgwydd a danai, /Gorddifanw anwaws traws drai, /Goronw falch fab Gwalchma CBM III 24 39 ar, /Neud gweryd Rhirid, rhwysg ufeliar. /Neud gorddifanw hoen, hoeddl abar - lletgynt, /Neud gorddifyn gorddifedd 1 CBM III 24 42 niar, /Neud wy a'i gofwy, neud gorddyar, /Neud gorddifedd gw_^r gwrdd ei faniar. /Gw_^r ni oedd hygawdd gorddifwng 1 CBM III 18 1 Ysym arglwydd gwrdd, gorddifwng - ei fa_^r, /Gorddwy neb nyw hystwng, /Glyw gorddifynt 1 CBM III 24 40 gorddifanw hoen, hoeddl abar - lletgynt, /Neud gorddifynt hynt gwynt gwrth doniar, /Neud wy a'i gofwy, gorddin 5 CBM III 11 63 (Nid argel o'm barddrin) /Nas gofwy gorddwy na gorddin /Gofal ta_^l teledig brenin. /Cynneddf i'r cedwy HOG II 6 66 yn chwerthin, /Ac ni chwardd ei gw_^r hi rhag gorddin. /Gorddin mawr a'm dawr, a'm daerawd, /A hiraeth HOG II 6 67 in, /Ac ni chwardd ei gw_^r hi rhag gorddin. /Gorddin mawr a'm dawr, a'm daerawd, /A hiraeth, ysywaeth BF VII 52 26 ; /Gw_^r gwrdd yn ymwrdd emys lluchfar, /Gw_^r gorddin nad byw, llyw lluosgar, /Gw_^r bolch ei darian, DB VI 25 16 , orllin - tey_"rnedd, /Ar y brenhinedd braw a gorddin. /Pan fu'n ymbrofi, ef a_^ brenin - Lloegr, /Yn gorddiner 1 PM V 20 23 gwlydd, /Ys gwledig cymynner, /Ys gwrdd yni'i gorddiner, /Ys gorddrud, ffwyr ddylud ffe_^r. /Ffwyr ffy gorddiogi 1 PM V 2 57 nas firain faran Benlli, /Na wna, eryr gwy_^r, gorddiogi /A_^'m daddl, udd trwyaddl yn neddf tro_"i. /N gorddirod 1 PM V 26 127 Ys argrad i gad ei ganfod. /Canhorthwy gorddwy gorddirod /Can wy_^r Lloegr ys llwyr adnabod. /Dy ysgwyd gorddiwes 1 GYC VII 40 68 medd-dawd, [] nid mau, /Poenedu cynnes, caffel gorddiwes /Cymun a chyffes a lles llyfrau, /Olew ac ange gorddrud 4 CBM III 16 199 on /Namwyn draig a'i dirper) /Drud w_^r gwrdd, gorddrud ei lasfer, /Drud rwyf torf, twrf llanw yn aber, PM V 20 24 ledig cymynner, /Ys gwrdd yni'i gorddiner, /Ys gorddrud, ffwyr ddylud ffe_^r. /Ffwyr ffysg, aerderfysg CBM IV 9 200 gau! /Gw_^r gorddwy gorddrych ysgwydau, /Gw_^r gorddrud, golud gelorau, /Gwrddfaran cyfran cyfreidiau, CBM IV 4 51 wydd) /Treth Wynedd, haelonedd hylwydd; /Traul gorddrud golud goleurwydd, /Coel Calan, gyman gymhenrwy gorddrych 1 CBM IV 9 199 r gwledig ar wladoedd, nid gau! /Gw_^r gorddwy gorddrych ysgwydau, /Gw_^r gorddrud, golud gelorau, /Gwr gorddu 1 CBM IV 16 18 brithion, brodorion brwydrgar, /Ail, gwythlu, gorddu gorddyar, /Trydydd, llu nyw lludd cyfarwar, /Llu gorddwfr 2 EGM I 26 14 raf, uch banieri, - ton /Tynhegl a gerddais-i, gorddwfr Dyfi. /Ceintum gerdd i Nest cyn no'i threngi, / PM V 22 14 Nid rhaid tra dilyn pell ofyn pwy, /Py geidw y gorddwfr rhag pob gorddwy: /Llewelyn a'i ceidw, llew yn gorddwy 12 ES I 20 17 elwaf o'th nawdd rhag tawdd tanawl /Eirf gymwy gorddwy angerddawl - uffern, /Oer hagrwern gethern, gae PM V 11 26 /Mynud wrth folud, wrth filwyr - bu gwrdd, /Bu gorddwy ar allmyr, /Cadr wryd bryd Bra_^n fab Lly_^r, /C OC II 14 72 yr. /Gorfu gwynt gwaedd fan uch glan glasfyr, /Gorddwy clau tonnau Talgarth ystyr. /Dywallaw-di, fenest PB VII 19 14 farchawg pyllawg, pwyll anghlaear, - gwrdd /Yn gorddwy ei esgar, /Llawch cyrdd, cerddwys ei alar, /Llew PM V 26 127 uchod, /Ys argrad i gad ei ganfod. /Canhorthwy gorddwy gorddirod /Can wy_^r Lloegr ys llwyr adnabod. /D CBM IV 9 199 u, /Gw_^r gwledig ar wladoedd, nid gau! /Gw_^r gorddwy gorddrych ysgwydau, /Gw_^r gorddrud, golud gelor CBM III 16 107 sgywen. /Disgywen, gordden, gorddawn ffraeth - gorddwy, /Hydr goryw filwriaeth, /Gorpo tey_"rnfar tywys CBM IV 6 8 , /Trais ormail ormant, ormes lofrudd - gawr, /Gorddwy llawr, gordden udd. /Rhygallas rheg ddinas rhag PM V 22 14 n pell ofyn pwy, /Py geidw y gorddwfr rhag pob gorddwy: /Llewelyn a'i ceidw, llew yn adwy, /Llyw Gwyne CBM III 11 63 - Argoed /(Nid argel o'm barddrin) /Nas gofwy gorddwy na gorddin /Gofal ta_^l teledig brenin. /Cynnedd CBM III 18 2 Ysym arglwydd gwrdd, gorddifwng - ei fa_^r, /Gorddwy neb nyw hystwng, /Glyw ddiwraidd, gwrddflaidd go PM V 10 94 ochfryn Ceredig cyrchaist, rysedd - gwrdd, /Er gorddwy tey_"rnedd, /Ongyr gwy_^r gwyrynt yng ngwedd, /O Gorddyar 5 GM I 9 8 ddin. /Gorlas gwellt didryf, dwfr neud iesin, /Gorddyar eaws awdl gynefin. /Gwylain yn gware ar wely ll GM I 9 84 yr. /Torred Caerfyrddin yng ngwrthrin gwy_^r, /Gorddyar ei drais, Emrais eryr. /Dychluded tey_"rnedd te CBM III 24 41 t gwynt gwrth doniar, /Neud wy a'i gofwy, neud gorddyar, /Neud gorddifedd gw_^r gwrdd ei faniar. /Gw_^r PM V 23 37 yw Alun a Thafar, /Myrdd bu lladd, llith brain gorddyar, /O'r milwyr a mil yng ngharchar. /Porthathwy p CBM IV 16 18 on, brodorion brwydrgar, /Ail, gwythlu, gorddu gorddyar, /Trydydd, llu nyw lludd cyfarwar, /Llu gwynion gorddyfn 6 CBM III 5 91 fore ar fo_^r diffaith. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn arlwy, /Arlwyaw erlid gobrid gobrwy! /Gorfynnaw CBM III 5 39 iaw ta_^l tros a ganwyf. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di fyned /(Gorthrych lys Leisiawn ei hystlyned! CBM III 5 71 alon eilon aelwyd Reged. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di gywaith, /Gorddawn ced cyrddfawr, cerddawr c CBM III 5 113 lledrad fore gan afarwy. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di gywir, /Ail Gwyn Gorfynnawg, gorpwy enwir! / CBM IV 9 172 y fardd da dothyw i'th oddau, /Dy fa_^r gwrdd, gorddyfn ei faddau! /Ti hebof, nid hebu oedd tau, /Mi he CBM IV 16 137 yn ysbaid - pechu, /Rhag pechawd orddyfnaid, /Gorddyfn fi, gordden Ri, Rwyf graid, /Yn rhwyddfraint, y gorddyfnaid 1 OC II 14 119 loyw he_"yrn ar naid. /Madawg a Meilyr, gwy_^r gorddyfnaid - trais, /Tros gyferwyr gyferbyniaid, /Taran gorddyfnesain 1 EG VI 18 66 idr crau, cre_"ynt cigfrain, /Calanedd gorwedd gorddyfnesain, /Llywelyn, boed hy_^n, boed hwy dichwain Gorddyfniad 3 CBM III 5 73 , /Gorddawn ced cyrddfawr, cerddawr cyfraith, /Gorddyfniad bual buarth meddfaith. /Gorau ar feinwen fyn CBM III 16 119 raeth, /Gormes draws, gwenwynfaws, gwinfaeth, /Gorddyfniad bual, buddugoliaeth - falch, /Ni fwlch dyn e PM V 1 31 gledd a breisgladd trwm iad /A byddinawr gwrdd gorddyfniad - cynnygn /Yn cynnif ar Ystrad. /Cedwid Duw, Gorddyfnws 1 CBM III 21 174 rddion, /Ym muchedd gwledig gwlad orchorddon, /Gorddyfnws uddudd budd a berthon, /Gorwyddawr tuthfawr t gorddyfnwyd 1 CBM III 26 73 Cynon fab Cul Fanawyd, /Rhuthr toredwynt gwrdd gorddyfnwyd - ar brain, /Ar breiddin y'i magwyd. /Ef o'i gorddygnawd 1 HOG II 6 81 ydd ym daerawd), /Cefais-i saith, ac ef gwaith gorddygnawd, /Cefais-i wyth yn nha_^l pwyth peth o'r waw gorddywal 1 PM V 19 5 wyr llewyn, /Aergymid gyndlid Cynfelyn, /Arial gorddywal gwrddifyn - pennawr, /Pen Prydain ogyrchyn; /I Goreang 1 DB VI 27 48 . /Ebrwyddws De_"ws dawn i'm plegyd, - gw_^r /Goreang ei wryd. /Ebrwyddynt ebrwyddweilch o'i gyd, /Ebr gored 1 LlG VII 25 15 laidd lliwed; /Celennig ffrwythig, ffrwythlawn gored - cyrdd, /Cerddorion eidduned. /Ti gorau rhiau rhu goredwyn 1 MeiG I 33 42 /Dinam bwyad, Duw a'i gorau. /Gorau gwaradred goredwyn ffaw, /Gobrynu gobrwy, gobwyll ohonaw! /Gwerth gorefras 1 CBM III 28 31 n - ei hawl, /Traws gedawl gad orllwyn, /Gw_^r gorefras, gwas gwenwyn, /Gwawr gwanar hygar hygwyn. /Cwy goreilid 1 PhB VI 14 38 ddef, yn nhey_"rnas nef, /Gw_^r ysy'n goddef y goreilid. /Cyfod-di, was, a saf a syll erfid - fawr lawr gorelwi 1 GB II 26 168 ern, bengwern boeni. /A Pheulin a pheunydd y'i gorelwi /I geisiaw diffryd y_^d ei erwi; /Ny allwys gwer goresgynnu 1 GB II 25 49 m Aber Taradr yn tremynu, /Am Byrth Ysgewin yn goresgynnu, /Am Borth Wygr ym Mo_^n yn menestru Goresgynnws 1 EGM I 27 63 ddeddfau /Gw_^yl Gyfachafael - na chof amau! /Goresgynnws Mab Duw, Difiau, - nef uchod, /(Gormod yw by goresgynnwy 1 D-1 I 1 33 byd hyd y notwy. /Hywel haelaf, fawr eilasaf, goresgynnwy. /Caffawd Hywel wrth ei hoywedd fy rhybuchwy goreuraw 1 PhB VI 12 40 nair, /Gwr ysy i'm cadw i'm cadair, /Gwn iddaw goreuraw gair. /O dywedais-i air ar wecry - heb borth /P gorewydd 1 LlG VII 24 82 anhoff gynnydd /(Neud enwawg farchawg, feirch gorewydd!) /Ei fod yn hynod hynefydd - Gymro /Ar Gymru a gorewyn 3 OC II 14 26 i'r corn ar Gynfelyn /Anrhydeddus feddw o fedd gorewyn, /Ac or mynny hoedl hyd un flwyddyn /Na ddiddawl CBM IV 9 225 osod, gw_^r gorfod gorfyn. /Gwedi myddw a medd gorewyn /Am hirwledd am hirwlad ei hy_^n, /Am gedawl, am PM V 19 16 lch, galchdo_"ed gymyn /Am dymyr, gwaed gwy_^r gorewyn. /Peithiawg dy alon. Dy elyn - gwae ef! /Gwaedd gorewynnawg 2 MB I 3 81 id gormes yn llynghesawg. /Gwedy tonnau gwyrdd gorewynnawg /Dyfforthynt ei seirch meirch rhygyngawg; /A HOG II 7 3 orw_^ydd, /Gorawenus glyw rhag glew arglwydd. /Gorewynnawg ton tynhegl ebrwydd, /Gorwisgwys afall arall gorf 9 CBM III 16 17 r Prydain, praidd gyrchiad, /Braisg ei dorf am gorf am geinrad, /Beirdd gynnull am drull, am dri llad. CBM III 21 47 llysoedd llysaidd, ymgyngenni, /Ymsang torf am gorf, am gerdd westi, /Amsathr cyrdd a byrdd a barddoni; CBM III 10 51 eu deddf, /Eu dewis gyflafan, /Llawen dorf am gorf, am gyfrdan, /Llafroddion, llofruddiaid garthan. /N CBM IV 6 215 gryd grym llew, ceimiaid glew dew dorf /Am dy gorf dysgorwyd. /Cedwyr ddo_^r, amgor amgyrwyd, /Cadarn GYC VII 36 101 arnaw! /Gwynde_"yrn (orthyrn wrthaw - gwendorf Gorf) /Gorfynt hynt hyd Lydaw, /Gwir freiniawl frenin Ab PM V 6 3 d - Prydain, /Prif de_"yrn cynifiaid, /Aerdorf gorf gwrdd, derrwyn ei naid, /Ei gynnif ar gynnygn drech LlG VII 27 17 thlawn gymraw gymrwyn godded. /Hydorf cylch ei gorf, gwrmseirch ar lled, /Hydr glodrydd gynnydd, gynfla SB II 24 12 wanai drwy frys, Rhys rhwyf anaw, /Gwanai drwy gorf, yng nghyfaerdorf, yng nghyfaerdaw, /Gwenydd gwrth GM I 7 60 gyfysgar. /Aes gychwyn ysgwydwyn wanar, /Ysgor gorf, ysglyf torf taerfar. /Esgud ei angad i esglyfu gwl gorfaidd 1 LlLl II 16 41 og fab Maredudd. /Piau y cadfarch cadflaen a'i gorfaidd, /A'r gorfod dihafarch, /A'r gw_^r a'r gwy_^r a Gorfaran 1 CBM IV 4 183 addai, /Gorsaf tarf, taerfalch fal Gwalchmai, /Gorfaran Gwrfan gorfyddai, /Gw_^r yn aer yn aros gwaeddf Gorfawr 8 ES I 16 20 Dy ddeulin. /Gorugost wormes (ni'th warafun) /Gorfawr Dduw gorfod, o Iddewon /Am fedd Crist: Creawdr n EW VI 5 53 wes, trais trachw_'res trin. /Trinheion gwron! Gorfawr - fu'r drallawd /O drilliw ysgwydawr, /Pan gwydd CBM III 16 111 r tywysogaeth - brudd /Ar Brydain diriogaeth! /Gorfawr glyw glewyd dialaeth, /Gorflwng arf, aerfeddawg PM V 1 117 /(Hyn nid ffaith) yn ffaeth pob sarrug. /Gw_^r gorfawr, gorflwng pan amug /Gwy_^r gystwy gwrdd gastell PM V 23 59 /Gwasgwynfeirch goseirch, gosathar, /Ysginawr gorfawr gorfynt pa_^r, /Ysgarlad lliw ffleimiad fflamiar PM V 26 40 reiddin a'i wlyddwin a'i wledd /A'i breiddiawr gorfawr gorhoffedd /A'i aur rhudd a'i fudd a'i feuedd /A DB VI 35 7 ir ei gywala; /Llym yng ngrym yng ngryd, llawr gorfawr gwryd, /Llwyr y dyd ei fryd ar Frynbuga. /Lloegr PM V 1 70 cyfolwch. /Ef gorau aerau arafwch, /Ef gorfu: gorfawr y'i clywwch. /Ef gorug am Gerrig Morllwch, /Am F gorfedd 1 PhB VI 15 29 _^s ei fraint o frenhinedd. /Gorau yw gennyf-i gorfedd - neuaddawr, /Llyw llwyth Tewdwr mawr, gwawr gwa Gorfeddawd 1 PhB VI 16 2 Goruchel arglwydd, gor-yth-iolaf, /Gorfeddawd fy nhafawd, gwawd a ganaf, /Goroer fy nghalon gorfeddo 1 MeiG I 30 2 uw, a'm bo - trugaredd, /Ni bo drwg neuedd a'm gorfeddo. /Bod ar iawn o'm dawn a'm diheino; /Byd a wn i gorfeddu 1 D-4 VI 20 36 archafad, /Yn lludwaw Llidwm yn rhad, /Yn llu gorfeddu gorwlad. /Pebylliwys fy llyw yn llu hyfryd - pr Gorfelyn 2 CBM III 5 23 olwyf /Gorddawg pall eurawg pell nas gwelwyf. /Gorfelyn, called, colledig wyf, /Collais gall ateb y neb GM I 9 96 fwyr di er gwyndir goleithychir: /Honnaf arfau gorfelyn ei ongyr. /Angerddawl fy march, mawr ys profais gorflawdd 1 GM I 7 95 wael am hael am hynny. /Am orwyr Bleddynt y'm gorflawdd lletgynt, /Aml edfynt a'm dyle /Am adfod arth Gorfloddiad 1 CBM IV 4 293 _^r, /O gadwyd Prydain rhag pryder - gorwlad, /Gorfloddiad gorflyngder, /Boed llewenydd, boed lleufer, Gorflwng 6 CBM III 16 112 in diriogaeth! /Gorfawr glyw glewyd dialaeth, /Gorflwng arf, aerfeddawg bennaeth, /Gorchynnan gosgordd, EMRh VI 23 3 orfoedd, tyrfa eiddwng, /Arfod ysgymod, gorfod gorflwng, /Arfau briw trilliw, trillu gyhwng. /Eryr gwy CBM III 18 3 neb nyw hystwng, /Glyw ddiwraidd, gwrddflaidd gorflwng, /Glew ddywal ni da_^l ni dwng. /Ysid im arglwy PM V 1 117 ffaith) yn ffaeth pob sarrug. /Gw_^r gorfawr, gorflwng pan amug /Gwy_^r gystwy gwrdd gastell y Rhug. / EMRh VI 23 13 braint a hebrwng. /Pannu a fydd dir rhag dewr gorflwng /Pan fo dydd gorwlad a chad yn wng. /Penial pob PB VII 1 3 - ni'th arlludd, /Mab Gruffudd mawrfudd mad, /Gorflwng walch yng nghalch yng nghad, /Gorfoledd y Berfe Gorflychau 1 LlG VII 25 26 yn lledled. /Gnawd i'th lys lysaidd gynired, /Gorflychau gan falch gyfyfed, /A meddgyrn te_"yrn teg ha gorflyngder 1 CBM IV 4 293 yd Prydain rhag pryder - gorwlad, /Gorfloddiad gorflyngder, /Boed llewenydd, boed lleufer, /Boed cyfadd gorfod 20 DB VI 24 78 Gnawd gwayw ac arwydd gwedi gwyraw /A gw_^r yn gorfod a chlod iddaw. /Gnawd seithgad o Eingl yn syrthia LlG VII 25 23 ddired, /Grym ysgwn, ysgwyd wyarlled, /Dyfod a gorfod a gwared - a_^'th dorf, /A'th derfyn yn lledled. GB II 26 115 a theg drefydd /A gwerin a gwin a gwirodydd /A gorfod a gwared lliwed llonydd. /Llwyth Daniel aruchel, LlG VII 28 7 wg, /Llywelyn, lluyddfeirch arfawg, /A chlod a gorfod am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt h PM V 26 137 nmawl ni gannwyf gorfod, /Mor huysgwr gw_^r yn gorfod - ar bawb, /Ar bobloedd anghydfod. /Caniad Duw, y BF VII 53 29 y_^r, arf mawrwyr Mo_^n. /Gwae Fo_^n ac Arfon gorfod colli - rhwyf, /Rhwysg angerdd Elifri, /Gwayw gwa LlLl II 16 42 . /Piau y cadfarch cadflaen a'i gorfaidd, /A'r gorfod dihafarch, /A'r gw_^r a'r gwy_^r am ei barch, /A' GM I 10 41 gynnif Dafydd /I gynnal ei deithi /Gan glod a gorfod gofri, /Gwy_^r a thir a hir hoeddli EMRh VI 23 3 niant torfoedd, tyrfa eiddwng, /Arfod ysgymod, gorfod gorflwng, /Arfau briw trilliw, trillu gyhwng. /Er CBM IV 9 224 wasgar o wisgoedd ceinmyn, /Gwrdd osod, gw_^r gorfod gorfyn. /Gwedi myddw a medd gorewyn /Am hirwledd EGM I 27 84 ddau, /Gorpwyf-i gan Dduw fry, gwedi gwydiau, /Gorfod gorffowys baradwys bau /Myn na bydd dyn na hy_^n BF VII 56 7 Ing achweddl ei glybod, /Gwayw gwrdd rhagor yn gorfod, /Gwawr dragon; gwae Fo_^n o'i fod! /Bod heb wal EG VI 18 36 ilain, /Esgynnu ar llu ar lle Owain, /Ysgymod gorfod gwrfalch am brain, /Ysgymyn gwerlin, gwerlid gofi GM I 8 18 , /Cad a_^ chedwyr Lloegr, a llwgr uddudd, /A gorfod i fod i fab Gruffudd! /Arddwyreaf hael o hil Iago PM V 20 46 id ffug, o'r Wyddgrug, wyddgun - ysgorfa, /Oes gorfod i hil Run: /Tyrau poeth, peithiawg pob un, /Tandd PM V 26 136 ydd wyf i'th ganfod, /I'th ganmawl ni gannwyf gorfod, /Mor huysgwr gw_^r yn gorfod - ar bawb, /Ar bobl ES I 16 20 /Gorugost wormes (ni'th warafun) /Gorfawr Dduw gorfod, o Iddewon /Am fedd Crist: Creawdr nef, ys angen! PM V 23 86 un traws gatgun, trais faran - fal gw_^r, /Yn gorfod ym mhob man, /Llywelyn llafnawr anghyfan, /Lloegr MG VII 33 80 dd i minnau ni mynnych - fy mod, /Parth yr Oen gorfod y'm gosotych; /Pan dde_^l y trillu (trallawd pery CBM III 21 184 r 'y ngherdd, 'y nghain oson; /Gnawd o'm gwawd gorfod yn amryson /Mal pan orfydd Lleu yn llyfr canon; / gorfoledd 6 DB VI 30 79 Cymru, cymraisg fonedd, /Gw_^r oedd a hanoedd, gorfoledd - gwerin, /O iawn dey_"rnllin y brenhinedd. /C LlG VII 25 61 - Powys, /Gwrddfar a gynnwys frowys Franfro. /Gorfoledd i fyrdd cyrdd a'i cyrcho, /Gorfynt chweddl cen PM V 26 14 st Ros ddiddos ddifa_"edd, /A Phenfro a_^ phen gorfoledd. /Torraist Gaerfyrddin, torfo_"edd - ar Ffrain PB VII 1 4 mad, /Gorflwng walch yng nghalch yng nghad, /Gorfoledd y Berfeddwlad. /Gwledig gwychr, hydrig, gwychn GG II 31 31 d cywraint an cywrysedd. /O Ruffudd, gwaywrudd gorfoledd, - y'm ce_^n, /A'm cynigiws aur a meirch hywe GG II 31 41 beirdd o'i ystlynedd. /Ysgerais a_^ gw_^r, nid gorfoledd, /Ysgar byw a marw garw argywedd. /Am arglwydd gorfryd 1 CBM III 16 177 yrth gwarth, gorthrum ei gystlwn; /Nis ergryd gorfryd, na gorthrwm glewyd, /Nis trefyd, nis traethwn; gorfu 4 GB II 25 21 aer cyn heddychu, /Naw cad a naw cant, gormant gorfu, /Deg cad a deg cant tecaf a fu. /Ysgafn nifer Rhy ES I 21 5 l ganmawl gynyddu. /Ef yn llwyr a'n gw_^yr, Ef gorfu, /Ef gorau gorwyrain a fu; /Ef a wnaeth daear cyn PM V 1 70 f anant cyfolwch. /Ef gorau aerau arafwch, /Ef gorfu: gorfawr y'i clywwch. /Ef gorug am Gerrig Morllwch OC II 14 71 aw ehegyr, /Trai eu dwy aesawr gan un ystyr. /Gorfu gwynt gwaedd fan uch glan glasfyr, /Gorddwy clau t gorfuawch 1 PB VII 1 17 arglwydd, /O'i eurgledd y'i cafas. /Cawsawch, gorfuawch, gwrhydri - angudd, /Angerdd feibion Beli, /Mw gorfudd 1 CBM IV 4 193 lan gwy_^r, a lly_^r a'i llanwai; /Gwyach rudd gorfudd goralwai, /Ar doniar gwyar gwonofiai, /Gwyddfeir gorfuost 1 PM V 10 42 reenin Powys, pobl dost, - yn engir, /Yn ongyr gorfuost; /Tw_^r cynrain, tw_^r Brydain bost, /Tad ced, gorfwlch 1 CBM III 17 26 aw Owain hael, hawl ddilyn, - gwrfalch, /Y mae gorfwlch eurin, /Anrhydedd gwymp arwedd gwin, /Anrheg br Gorfydd 1 PM V 23 145 cadosgo - yng nghur, /Ys 'yng ngha_^r a orfo. /Gorfydd udd dremrudd dra mo_^r lliant - ym Mo_^n, /Mam G gorfyddai 1 CBM IV 4 183 arf, taerfalch fal Gwalchmai, /Gorfaran Gwrfan gorfyddai, /Gw_^r yn aer yn aros gwaeddfai. /Bryd eirfgr gorfygid 1 IRh VII 29 6 yderais pryd ton erfid, /Maddau dyn gorau ni'm gorfygid: /Meddyliaw ydd wyf am ddilid - lliw gwawr /Lle gorfyn 3 GM I 14 82 ar hynt, /Hawdd haeddwyf-i hwysgynt hwyl gwynt gorfyn. /Gorfyn o'i dremyn dra my_^r drefred /I dreiaw c CBM IV 9 224 o wisgoedd ceinmyn, /Gwrdd osod, gw_^r gorfod gorfyn. /Gwedi myddw a medd gorewyn /Am hirwledd am hirw GM I 14 83 /Hawdd haeddwyf-i hwysgynt hwyl gwynt gorfyn. /Gorfyn o'i dremyn dra my_^r drefred /I dreiaw caredd, ca gorfyndawd 1 MB I 3 10 f trengi meddwawd, /Llys lleufer ynys, gwry_^s gorfyndawd: /Py dawant anant, na phrydant wawd /I edwyn Gorfynnawg 8 CBM III 5 91 l faith, /Gorne gwawr fore ar fo_^r diffaith. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn arlwy, /Arlwyaw erlid gobr CBM III 5 39 welwyf, /Nid er ceisiaw ta_^l tros a ganwyf. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di fyned /(Gorthrych lys L CBM III 5 71 y (nid gofyged!) /Gofalon eilon aelwyd Reged. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di gywaith, /Gorddawn ced CBM III 5 113 hir ofwy - lle, /Yn lledrad fore gan afarwy. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di gywir, /Ail Gwyn Gorfyn CBM III 5 1 Gorfynnawg drythyll, gorfynt - a ddygaf /Wrth ar a folaf CBM III 5 21 bwyllynt, /Am Gynddelw Brydydd yd bryderynt! /Gorfynnawg drythyll, gorwyth iolwyf /Gorddawg pall euraw CBM III 5 93 gorddyfn arlwy, /Arlwyaw erlid gobrid gobrwy! /Gorfynnawg drythyll, syll na saffwy, /Ysaffwn ydd wyf o CBM III 5 114 fynnawg drythyll, gorddyfn-di gywir, /Ail Gwyn Gorfynnawg, gorpwy enwir! /Manyled meinwen mal ydd iolir Gorfynnig 1 GM I 9 23 dydd neud gawy, /Cathl oar adar awdl osymwy. /Gorfynnig fy mhwyll ym mhell amgant heddiw /Wrth athrei gorfynt 6 CBM IV 5 83 nt fyw fegis gynt, /Llas llary frodyr, gwy_^r gorfynt, /A ched lladded, lladdesynt. /Llas Aser, aerlle CBM III 5 1 Gorfynnawg drythyll, gorfynt - a ddygaf /Wrth ar a folaf, a folais-i gynt, /C LlG VII 25 62 Franfro. /Gorfoledd i fyrdd cyrdd a'i cyrcho, /Gorfynt chweddl ceneddl a'i canlyno; /Gw_^r a obryn ffaw GYC VII 36 102 /Gwynde_"yrn (orthyrn wrthaw - gwendorf Gorf) /Gorfynt hynt hyd Lydaw, /Gwir freiniawl frenin Aberffraw PM V 23 59 ynfeirch goseirch, gosathar, /Ysginawr gorfawr gorfynt pa_^r, /Ysgarlad lliw ffleimiad fflamiar; /Meir EGM I 27 72 au, /Gwedi cysyniaw cydiaw cadau, /Gwedi dwyn gorfynt wrth y gorau, /Gwedi gwydn garu llu a_^ llyau /A Gorfynwy 1 HOG II 13 5 ed, /Pan fai arf am farf a fyried, /Yng Nghoed Gorfynwy yng ngorddibed - Lloegr /A llygru ei threfed, / gorfynydd 2 LlF1 II 1 66 ched a choedydd - a cho_^r /A mo_^r ac arfor a gorfynydd. /Mor elw fy nghynnelw yng nghynnor - lliaws, GB II 26 18 nid blaidd a draidd drwy ei wythaint /Neu hydd gorfynydd rewydd redaint. /Ef cymerth er Duw ddioddeifia gorff 2 D-5 VI 36 31 - ei Arglwydd /Na fyro awydd yn oferedd. /Ei gorff a eddyw (eiddun rhysedd) /I mewn Eurddonen hyd ei MG VII 34 11 edd lliwen cen cyrff, /Hagr a llawn yw llun ei gorff /A hwy a mwy no ma_^n seirff. /Y sarff pan sethry Gorffarant 1 IRh VII 30 28 drefydd /Gorffyniant llifiant llu Gwyndodydd. /Gorffarant ei phrifwawd gan ei phrydydd. /Gorpherygl i'm gorffau 1 LlF2 VI 8 19 didrain. /W_^yr Gwenwynwyn rhyn a wna rhain - gorffau, /Bleiddau ei gogau am ei gigwain. /Ef Nudd ced gorffawg 1 LlG VII 28 27 dy fodd fod yn gyfoethawg, /Ac yn y gorffen (gorffawg - anrhydedd) /Trugaredd gan Dduw trugarawg Gorffeigiawdd 1 IRh VII 30 33 ydd, /Gorffurfawr glodfawr wawr wir hafddydd. /Gorffeigiawdd trymgawdd tragywydd - i'm dwyn: /Ni'm gor gorffen 2 LlG VII 28 27 awg) /Wrth dy fodd fod yn gyfoethawg, /Ac yn y gorffen (gorffawg - anrhydedd) /Trugaredd gan Dduw truga PM V 16 6 am ddilen - preiddwalch, /Pridd fydd pawb o'r gorffen, /Gwander coll aerner eurnen, /Gwendud barch, Gw Gorffennaf 1 IRh VII 30 23 we_^n /Yni wne_^l orffen fy nihenydd. /Calan Gorffennaf gorffwyll a'm bydd, /Gorffwyf gwedi nwyf rhwy Gorffennais 1 IRh VII 30 25 bydd, /Gorffwyf gwedi nwyf rhwyf gan rihydd. /Gorffennais, cerais cer elfydd - Ffyddion, /Ar gefn Rhu Gorfflamliw 1 IRh VII 30 35 dwyn: /Ni'm gorpheirch morwyn, mor wyf ufydd! /Gorfflamliw cywiw cyhefelydd /Gorphlyg rawd wenyg rhyd Gorfflemych 1 IRh VII 30 37 felydd /Gorphlyg rawd wenyg rhyd Dderwennydd. /Gorfflemych llewych llen afallwydd - can. /Gorffowys a_^ gorfforawl 2 BF VII 57 14 (bryd breuddwydawl) /Cain fynwent brofent, bro gorfforawl, /Cyn maenfedd ddiwedd, bwyf ddwywawl - gyffe PM V 1 134 r a'i colles callestrigiawl - wisg /A'i osgeth gorfforawl; /O chwanta Efa, efnys hawl, /Ei asen, bu asw Gorffowys 3 IRh VII 30 38 . /Gorfflemych llewych llen afallwydd - can. /Gorffowys a_^'m gran o'i ban ni'm bydd. /Gorffwyllaf, mo EGM I 27 84 Gorpwyf-i gan Dduw fry, gwedi gwydiau, /Gorfod gorffowys baradwys bau /Myn na bydd dyn na hy_^n na iau, DB VI 29 58 bau /O'r dwfr deyerin yn win gwinau, /A wne_^l gorffowys rhag pwys poenau /I Ruffudd rwyddfudd yn ei ra Gorffurfaidd 1 IRh VII 30 31 hon, /Gorffurfrwydd gwendon gwyndir Mechydd. /Gorffurfaidd weddaidd luniaidd lonydd, /Gorffurfawr glod Gorffurfawr 1 IRh VII 30 32 ydd. /Gorffurfaidd weddaidd luniaidd lonydd, /Gorffurfawr glodfawr wawr wir hafddydd. /Gorffeigiawdd t Gorffurfrwydd 1 IRh VII 30 30 . /Gorpherygl i'm cof na'm ceinfygydd - hon, /Gorffurfrwydd gwendon gwyndir Mechydd. /Gorffurfaidd we Gorffwyf 1 IRh VII 30 24 henydd. /Calan Gorffennaf gorffwyll a'm bydd, /Gorffwyf gwedi nwyf rhwyf gan rihydd. /Gorffennais, cera gorffwyll 1 IRh VII 30 23 i wne_^l orffen fy nihenydd. /Calan Gorffennaf gorffwyll a'm bydd, /Gorffwyf gwedi nwyf rhwyf gan rihy Gorffwyllaf 1 IRh VII 30 39 can. /Gorffowys a_^'m gran o'i ban ni'm bydd. /Gorffwyllaf, molaf mal awenydd /Gorffwyllawg enwawg ddei Gorffwyllawg 1 IRh VII 30 40 an ni'm bydd. /Gorffwyllaf, molaf mal awenydd /Gorffwyllawg enwawg ddeifniawg ddefnydd. /Gorphell y'm c Gorffyniant 1 IRh VII 30 27 ddion, /Ar gefn Rhuthreon rhuthrais-i drefydd /Gorffyniant llifiant llu Gwyndodydd. /Gorffarant ei phri Gorffysg 1 IRh VII 30 42 dd. /Gorphell y'm cymell camre iolydd - cain: /Gorffysg dadwyrain gwawr dwyrain ddydd, /Gwynlliw arien Gorgenau 1 CBM III 24 12 f ddirrwyn frwyn am frwydr anoddau /Braisg fab Gorgenau, brydau Bradwen, /Mor debyg fy mod megys Gwyddi Gorlas 1 GM I 9 7 adw ffin /Gorloes rydiau dyfr Dygen Freiddin. /Gorlas gwellt didryf, dwfr neud iesin, /Gorddyar eaws aw Gorloes 1 GM I 9 6 fy ngorddin. /Gorwyliais nosau yn achadw ffin /Gorloes rydiau dyfr Dygen Freiddin. /Gorlas gwellt didry gorllawen 1 PB VII 9 13 llew gwrdd-ddrud gw_'raidd. /Gw_^r yw fy llyw gorllawen, /Gwy_^r a ga_^r gwawr trydar trin, /Gwrdd yn Gorllawes 1 EW VI 5 52 br eang ei fyddin. /Am eryr gwy_^r gorllewin, /Gorllawes, trais trachw_'res trin. /Trinheion gwron! Gor Gorllechais 1 GM I 7 39 g heb ddifwyn, /Heb ddiwad ei orwlad orllwyn. /Gorllechais-i eisiau o'i oesfriw, aesfrau, /O'i angau a Gorlleinw 1 PM V 23 149 s ewyngant /Gwarthaf bryn a phenrhyn a phant, /Gorlleinw gwaed am draed, am drychant /Amdrychion pan ym gorllewenydd 1 IRh VII 30 62 cain cynedwydd - forwyn. /Main wyf yn gorllwyn gorllewenydd: /Ys mawr fy angof na bu_^m Ofydd. /Ys mi s gorllewin 3 EW VI 5 51 wybod, /Llwybr eang ei fyddin. /Am eryr gwy_^r gorllewin, /Gorllawes, trais trachw_'res trin. /Trinheio DB VI 25 1 Gw_^r a wnaeth llewych o'r gorllewin, /Haul a lloer addoer, haddef iesin, /A'm gwne GYC VII 41 52 lle caffed gweled golau /Gw_^yl fawr Frenin y gorllewin, llewych drefnau, /I gymryd gwledd fawr enrhyd gorllin 3 EW VI 6 41 od i'm dydd. /Y dydd, rhwydd arglwydd, argledr gorllin - llu, /Y llochir pob edde_"in, /Cedawl, budduga DB VI 25 33 Ni ryfu gystal Gwstennin - ag ef /I gyfair pob gorllin. /Mi i'm byw be byddwn ddewin /Ym marddair mawr CBM III 20 21 i dey_"rnair. /Tey_"rnedd orddwy, orddyfniad - gorllin, /Yn gorllwyn dwy gawad /Yng nghyfarf tarf torf gorllwg 2 ES I 18 26 ar, hi a'i dwg - o'i phlant, /A'i phlaoedd a'm gorllwg. /Bu rho_^n im am ddragon ddrwg, /Dreigioedd aml CBM IV 17 29 /Rhag ein periglaw heb beriglawr; /Gwddam y'n gorllwg Gw_^r llwyrddwg llawr, /Gw_^r hydrfau angau yng Gorllwybr 1 PM V 23 147 r lliant - ym Mo_^n, /Mam Gymru y'i meddant, /Gorllwybr llu llenwis ewyngant /Gwarthaf bryn a phenrhyn gorllwydd 1 GM I 11 64 in, /Dywesgryn drudwyn drudwyr Llundain. /Dy-m-gorllwydd arglwydd argrain, - w_^yr Gruffudd, /Dadannudd gorllwyn 3 CBM III 20 22 /Tey_"rnedd orddwy, orddyfniad - gorllin, /Yn gorllwyn dwy gawad /Yng nghyfarf tarf torf amnad, /Yng IRh VII 30 62 arwyrain cain cynedwydd - forwyn. /Main wyf yn gorllwyn gorllewenydd: /Ys mawr fy angof na bu_^m Ofydd. EGM I 29 25 ddl hiddlaw rhag llaw, ni llwydd! /Addfwyn pob gorllwyn pan ddyorllwydd, /Addfwyn arall pall pwyllaw ei gormail 4 PM V 12 25 d - /Angau, anghyfartal wyd! /Angau a'n gorau, gormail - cenhedloedd, /Can edlid yn adfail; /Nid hawdd, CBM III 11 68 fain, /Eilwaith gwarth gwrthodes cynrain, /Ail gormail, gormesgylch rhiain. /Gwrthodwch awch cam, cenhe SB II 22 24 , /Neud gorchudd gorchorddion ddylaith, /Neud gormail gormodd o ymddaith, /Neud afrwydd, neud efrydd g CBM IV 16 135 d, /Cythreulglas gwrthgas gwrthgrifiaid, /Rhag gormail ysbail yn ysbaid - pechu, /Rhag pechawd orddyfna gormant 9 PM V 23 201 wn ryw, Rhun blant. /Nid gormodd fy ngair, wyt gormant - de_"yrn, /Wyf tebyg Eli_'ffant. /Can orfod pob GB II 26 203 gwestfa i Ddewi gwestai rhodded, /Ar bob sant gormant geugant goned, /A Dewi a'u treiddiwys tros tydwe GB II 25 21 am cancaer cyn heddychu, /Naw cad a naw cant, gormant gorfu, /Deg cad a deg cant tecaf a fu. /Ysgafn n CBM III 16 4 /Dysgweinid cyrdd cydnaid, cydnad, /Cydfoliant gormant gormeisiad, /Dysgwe_"yd ceiniaid cyfaenad - eu CBM III 21 61 Pan foled haelon haelach no'r Tri; /Am Forgant gormant, gormes Fenlli, /Gormeisiad, bleiniad, blaen ddy GB II 26 11 t, /Canu Dewi mawr a moli saint. /Mab Sant syw gormant, gormes haint - ni ad /Na lledrad yn rhad, rhwyd PM V 23 101 fan, /Digrifwch elwch, elyf egwan, /O'i ariant gormant gorym ddrudran, /O'i alaf a'i aur a'i arian can. GB II 26 255 i differwys ei eglwysau, /Dichones rhag gormes gormant greiriau /A ffynnawn Ddewi a'i ffynhonnau - llaw D-1 I 1 43 eddwaint, /Gorwyr mennig, mur gwyrennig, gwryd gormant, /Terrwyn am dir, rhi rhaith cywir o hil Morgant Gormeisiad 2 CBM III 21 62 no'r Tri; /Am Forgant gormant, gormes Fenlli, /Gormeisiad, bleiniad, blaen ddyfysgi; /Am ddraig Argoedw CBM III 16 4 nid cyrdd cydnaid, cydnad, /Cydfoliant gormant gormeisiad, /Dysgwe_"yd ceiniaid cyfaenad - eu rhwyf, /E gormes 9 PM V 5 4 a_^d plygiad plymnwyd bres, /Ardwyad gorwlad a gormes. /Arfle ysgwyd aur yn armes - cynnygn /Yng nghynn GB II 26 60 n dde_^l gofyn arnam-ni rhybyddwn ofnawg /Rhag gormes cedyrn Cad Ddybrunawg; /Ar Dduw a Dewi, dau nifer CBM III 16 118 rchogaeth!) /Gorun torf twrf aches ar draeth, /Gormes draws, gwenwynfaws, gwinfaeth, /Gorddyfniad bual, CBM III 21 61 haelon haelach no'r Tri; /Am Forgant gormant, gormes Fenlli, /Gormeisiad, bleiniad, blaen ddyfysgi; /A GB II 26 255 u. /Dewi differwys ei eglwysau, /Dichones rhag gormes gormant greiriau /A ffynnawn Ddewi a'i ffynhonnau GB II 26 11 Dewi mawr a moli saint. /Mab Sant syw gormant, gormes haint - ni ad /Na lledrad yn rhad, rhwyd ysgerain BF VII 48 15 fyddinaw, /Am ddihirfudd prudd yn preiddiaw - gormes, /Tey_"rnlles branes Brynaich syrthiaw. /Hil Gru CBM III 3 117 wenwyn terrwyn, torf erchwyn. /Pan aeth gw_^r, gormes ufelyn, /Gwaith Gogwy, gwythgad ymosgryn, /Pan gy MB I 3 80 wg. /Bu fedd eurgylchwy yn fordwyawg, /Toresid gormes yn llynghesawg. /Gwedy tonnau gwyrdd gorewynnawg gormesgylch 1 CBM III 11 68 lwaith gwarth gwrthodes cynrain, /Ail gormail, gormesgylch rhiain. /Gwrthodwch awch cam, cenheddloedd - gormod 3 GYC VII 43 39 archdaran yn ymdaraw, /Rhag tragwres y ta_^n a gormod boethfan /A wnaeth Baraban i benydiaw, /Er cythru GYC VII 41 25 fiawn, ddigrawn ddagrau; /I'r neb a'u gwne_^l, gormod ryfel ryfawr gamau, /Ni bydd un fraich heb fwy no EGM I 27 64 ! /Goresgynnws Mab Duw, Difiau, - nef uchod, /(Gormod yw bychod o bechodau) /Yn urdden Reen yn rhan dea gormodd 3 CBM IV 9 81 earnlly, /Greddf eigiawn, ni grawn, ni gryny - gormodd, /Alafrodd Elifry. /Grym erddrym, aerddraig a'i PM V 23 201 , /Mal ym myw, Lleisiawn ryw, Rhun blant. /Nid gormodd fy ngair, wyt gormant - de_"yrn, /Wyf tebyg Eli SB II 22 24 gorchudd gorchorddion ddylaith, /Neud gormail gormodd o ymddaith, /Neud afrwydd, neud efrydd gobaith, gorne 2 PM V 9 28 der hyd Fuddugre - lys, /Ef dengys emys aml eu gorne; /Ef yn ffrau terau, tarole - Saeson, /Mur eryglon CBM III 5 90 ith. /Gwyry fanon fanwl, gwa_^r feddwl faith, /Gorne gwawr fore ar fo_^r diffaith. /Gorfynnawg drythyll gorober 3 ES I 21 34 /Cyn cystwng clwyf cyfyng gladdu, /Cyn gweryd (gorober digu) /Cyn anwaws dywaws dywarchu - fy nghnawd, ES I 15 10 Y pum torth a'r pysg, pasgaduriaeth - gwy_^r, /Gorober ehelaeth. /Cyfran deg, ei dogni a wnaeth, /Cyfri EW VI 5 37 id, mur graid greddf. /Greddfawl Lywelyn, grym gorober - torf, /Terfynwyd ei amser; /Ysgrud drud, draig Goroer 1 PhB VI 16 3 iolaf, /Gorfeddawd fy nhafawd, gwawd a ganaf, /Goroer fy nghalon goruch adaf - llys, /Gorug angau Rhys gorofn 6 LlF2 VI 8 3 yliffain. /Clwyf iddaw ni ddaw, ni ddamwain - gorofn, /Clau eofn golofn, aur ei goelfain. /Clud Gamlan LlG VII 28 16 agod, gynosod, gyhoeddawg - golofn, /Ef a dyf gorofn hyd Gaer Efrawg. /Mab Gruffudd gleifrudd, glod wa LlG VII 25 44 dd. /Aer yrdang cyfrang, cyfranfudd - gwriaf, /Gorofn Lloegr a'i chythrudd; /Arf torfoedd terfyn heb wa BF VII 45 2 Colli Goronw! Gw_^r diemyth - fu, /Gorofn llu llafn dilyth, /Llew hael o'r llin wehelyth, / ES I 17 23 /Cysul a'th roddaf (o'th rin - wyd gorau, /Wyd gorofn tra merin!): /Ystyrych pan dreisych dros ffin, /Y DB VI 27 63 Gaer Dutglyd, /Gorau oedd in ein marw i gyd. /Gorofn ysy arnaf hyd na'm gweryd - dyn, /Wedi Llywelyn, goron 4 GYC VII 40 98 u, /Er myfyr dengmain, er Ei gwynofain, /Er Ei goron ddrain a'i wir ddoniau, /Er a fu o grair, er Ei wi DB VI 30 67 , /A llu o Ffrainc, ffyrf ffrawdd galledd: /I goron Lundain, er garwedd - he_"yrn, /Ni roddes te_"yrn DB VI 31 37 yd byd bod tan Saeson /Wedi treisynt gynt ar y goron, /Trydydd rhyfedd llyfr llefesigion /Nad a_^ gwy_^ GYC VII 43 19 fronnau, /A'i holl weli_"au heb eli_"aw, /A'i goron yn ddrain ac Yntau'n gelain, /A'i ben yn anghrain Goronw 6 CBM IV 5 16 gwydd a danai, /Gorddifanw anwaws traws drai, /Goronw falch fab Gwalchmai. /Gwalch gwaedrwyf, hynwyf, u PB VII 21 14 awagor, /[] detholwyr. /O'r gwy_^r [] edmyg, /Goronw, gwawr diorwag, /Gobaith []faith deg /Ac ymgynnal CBM III 25 17 feirch, /Carcharorion ceidron ceirch. /Gwnaeth Goronw, gw_^r anlew, /Gyflafan annhelediw, /Adladd Rhiri BF VII 45 1 Colli Goronw! Gw_^r diemyth - fu, /Gorofn llu llafn dilyth, / CBM IV 5 89 yng ngofid, /Llew torf, tarian eurgymid. /Llas Goronw hael, hwyl feiddiawg - yn yng, /Hil Cyfyng cadfar PB VII 21 1 Marw Goronw, mur Gwyndyd, /[ ]fyg [ ] fab Idnefed, /[ ] clau, Goronwy 5 D-1 I 1 4 Arwy, /Terrwyn drochiad, torfoedd feiddad, fab Goronwy. /Godrudd ei fa_^r, gwrdd yn nhrydar: gwae ry'i GM I 12 14 /Nid breiddgof gennyf, cyn bwyf llwyd, /Lleas Goronwy, gw_^r yn ysgwyd; /Nid gau o'i angau y'm hanghen OC II 14 19 Ar llaw Wgawn draws dros ei weithred. /Canawon Goronwy, gwrdd gynired - gw_^yth, /Canawon hydwyth, hydr OC II 14 106 /Ar llawr Gwestwn Fawr gwelais irddant: /Ardwy Goronwy oedd gwaith i gant. /Cedwyr cyfarfaeth ydd ymwna BF VII 47 2 -gorau angau angen orddwy - drais /Am drawsfab Goronwy, /Rhy-m-dirwaen Duw, rhy-m-dirwy, /Rhy-m-dirwnae goror 5 LlF1 II 1 85 edrydd edrychator, /Ei gorthir, ei gwir yn ei goror, /Ei chlod, ei harfod yn ei harfor. /Mor iawn im o IRh VII 30 6 ne heulfre ar froydd - glasfor /Pan fydd gloyw goror gorwymp lethrydd, /Llifawd fy ngheudawd fy nghyd-h LlF1 II 2 44 /Dothwyf atad, fad a gadwaf, /I gyrchu cyngor goror gwraf: /Py arglwydd gwladlwydd y gwledychaf - idda PM V 5 43 rachwres, /Tir Lle_"yn er llithiaw branes: /Tu goror hallfor holles - ysgwydawr /Ar ysgwyddau gwyngnes. PC II 20 2 Caradawg fab Cedifor, /Gwalch byddin gwerin goror, /Hebawg teulu cu, ceinmyn, /Anhawdd gennym dy hep Gorpo 4 D-2 I 2 50 ufer synnwyr, llawer a w_^yr, llwyr yd woryw: /Gorpo gw_^r gwledd drwy dangnefedd hedd o heddiw CBM IV 9 229 u ddybyn, /Am gyrdd wawr, am gyrn mawr melyn, /Gorpo hael, haelonaeth wobryn, /Hawl wodrudd hil mawrfu CBM III 16 251 heb neued, - heb na_^g, /Heb nebawd eisiwed. /Gorpo te_"yrn, twrf llanwed, /Yn nhey_"rnas nef nodded CBM III 16 109 wn ffraeth - gorddwy, /Hydr goryw filwriaeth, /Gorpo tey_"rnfar tywysogaeth - brudd /Ar Brydain dirioga Gorpu 1 CBM III 3 20 waredd, /Mab Brochfael bron hael hawl ornedd, /Gorpu nef yn Eifionydd dudedd. /Mad gyrchawdd garchar a gorpwy 1 CBM III 5 114 yll, gorddyfn-di gywir, /Ail Gwyn Gorfynnawg, gorpwy enwir! /Manyled meinwen mal ydd iolir, /Mal ydd a Gorpwyf 4 HOG II 6 24 glwys Wynedd, /Ac i ar welwgan gynnif rysedd /Gorpwyf ellyngdawd o alltudedd. /Ni ddaliaf, diau, yni MeiG I 33 82 ol ddiffryd, /Goludawg Arglwydd, goleuad byd, /Gorpwyf, Greawdr nef, nerth i gennyd, /Gobrydd gweled gw HOG II 6 38 lienydd /Hyd yn nhir Rheged rhwng nos a dydd. /Gorpwyf-i cyn bwyf bedd, buddai newydd, /Tir Tegeingl, t EGM I 27 83 u - y ddyndid, /Gwedi llid ymlid yn ymladdau, /Gorpwyf-i gan Dduw fry, gwedi gwydiau, /Gorfod gorffowys gorpheirch 1 IRh VII 30 34 eigiawdd trymgawdd tragywydd - i'm dwyn: /Ni'm gorpheirch morwyn, mor wyf ufydd! /Gorfflamliw cywiw cyh Gorphell 1 IRh VII 30 41 ydd /Gorffwyllawg enwawg ddeifniawg ddefnydd. /Gorphell y'm cymell camre iolydd - cain: /Gorffysg dadwy Gorpherygl 1 IRh VII 30 29 dd. /Gorffarant ei phrifwawd gan ei phrydydd. /Gorpherygl i'm cof na'm ceinfygydd - hon, /Gorffurfrwydd Gorphlyg 1 IRh VII 30 36 mor wyf ufydd! /Gorfflamliw cywiw cyhefelydd /Gorphlyg rawd wenyg rhyd Dderwennydd. /Gorfflemych llewy gorsaf 8 CBM III 11 53 wel. /Cynneddf iwch, Bowys, ban wnaeth - awch gorsaf, /Awch gorsedd na bai gaeth, /Glyw gwyrthfawr, gw ES I 17 40 /Aerdranc gw_^r ieuanc gwriawr. /Gw_^r gwraf, gorsaf gwersyll - Afarwy, /Ei farau a'm herchyll; /Aerfl CBM III 21 70 l ymddiodi, /Gw_^r ni orsefid a orsefi, /Gw_^r gorsaf gwraf, gw_^r yng nghyni, /Gw_^r a wnaeth argel ar BF VII 50 22 u lledeithaf, /Gw_^r gwyrddliw bebyll gwersyll gorsaf, /Gw_'reiddfab Gruffudd, digraffaf - am reg /Yn n GM I 11 37 tey_"rnedd gwersyll wychawg, /Gorsedd i luoedd gorsaf nerthawg. /Gorsefyll yn rhyd, rhodawg - annibellt CBM IV 4 182 syllig! /Gwersyll torfoedd tew, llew lladdai, /Gorsaf tarf, taerfalch fal Gwalchmai, /Gorfaran Gwrfan g GM I 11 36 awg - hael, /Gwy_^r ail gyfael gwrawl gofawg. /Gorsaf tey_"rnedd gwersyll wychawg, /Gorsedd i luoedd go CBM III 21 136 yd wynygai, /Ac oedd mal gw_^r a'i gorsafai, /Gorsaf tey_"rnedd, hedd ni haeddai, /Ac oedd mal trochia gorsafai 1 CBM III 21 135 dd Wynogion yd wynygai, /Ac oedd mal gw_^r a'i gorsafai, /Gorsaf tey_"rnedd, hedd ni haeddai, /Ac oedd gorsedd 8 D-6 VII 35 8 , /Ergyrwayw tey_"rnedd, /Cynran can, cannwyll gorsedd, /Cynwrig ab Iddig neud bedd. /Bedd gwryd BF VII 51 32 liaint, /Gwalch aerfalch arfod Geraint, /Gwawr gorsedd, frenhinedd fraint. /Llywiadr braint y saint, sy CBM IV 4 139 y Trindawd trugaredd! /Gwrawl hawl, haelonaeth gorsedd, /Gwrfalch balch, bwlch ei ddifa_"edd, /Gw_^r ef GM I 11 37 gofawg. /Gorsaf tey_"rnedd gwersyll wychawg, /Gorsedd i luoedd gorsaf nerthawg. /Gorsefyll yn rhyd, rh LlG VII 24 22 dain gywrysedd, /Llawhir walch, gw_'reiddfalch gorsedd. /Llwry hylwydd hael arglwydd eurgledd, /Llew Ce D-2 I 2 18 ymon gw_^yth, /Gwawd dryganedd, gwawd gyhydedd gorsedd meddfaith; /Meddgwyn gyfran, marchog midlan, man CBM III 11 54 f iwch, Bowys, ban wnaeth - awch gorsaf, /Awch gorsedd na bai gaeth, /Glyw gwyrthfawr, gwrthodwch-chwi PB VII 2 19 n prynu tangnefedd, /Pa_^r tri dryll, gwersyll gorsedd, /Pen clod cyn no'i fod i'i fedd. /Ym medd aergy Gorsefyll 1 GM I 11 38 wychawg, /Gorsedd i luoedd gorsaf nerthawg. /Gorsefyll yn rhyd, rhodawg - annibellt, /Nid heb waed ar Gorsin 1 ES I 18 23 y, ni law-wag - daear, /Duw a w_^yr eu manag; /Gorsin pybl, pobl ofynag, /Gwers y ma_^l, arall y mag. / gorthaw 4 CBM III 5 28 Gorthewis-hi wrthyf-i gwerth fy hirglwyf, /Nid gorthaw a wnaf wrth a garwyf. /Celadwy lywy, liw ton am CBM III 26 50 i'm gwnaeth glyw golud goludd - am anaw, /Na'm gorthaw, na'm gwarthrudd; /Cerddorion cerddasan rhagddu OC II 14 13 Porth mil a glywy, pyrth egored. /Menestr, a'm gorthaw na'm hadawed: /As deuy y corn er cydyfed /Hirae CBM III 24 123 hyged, gweled gwyddlen. /Gwyddlen a'u gortho, gorthaw tristlawn - wy_^r, /Gwyddlan a'u gwerchyr, gorch gorthenau 1 OC II 14 76 n, braint uchel - heno, /Ariant a'i gortho nid gorthenau. /A dyddwg i Dudyr, eryr aerau, /Gwirawd gysef gorthewi 1 PM V 2 12 us fu_^m, fur cadeithi, /Enwawg orthywys, o'm gorthewi. /Nid addawaf, hael o hil Beli, /Na bwyf bwyll Gorthewis 1 CBM III 5 27 - am fun /Yn anhun anhedd, ced rhys porthwyf. /Gorthewis-hi wrthyf-i gwerth fy hirglwyf, /Nid gorthaw a gorthir 2 LlF1 II 1 85 beunydd, /Ei gwerthfawr edrydd edrychator, /Ei gorthir, ei gwir yn ei goror, /Ei chlod, ei harfod yn ei D-4 VI 20 40 pryffwn o Wyndyd, /Gorthoai drai draws a hyd, /Gorthir y gelwir Geirwryd. /Pebyllwys fy rhwyf yn rhwyd gortho 7 D-4 VI 20 19 t - am ddraig, /Aml ddragon pedrydant; /Gwy_^r gortho bro bryn a phant, /Gwir Cymry cymhellasant. /Peby PhB VI 11 10 , golud anghryno, /Gwawd fyfyr, gwawr Gw_"yr, gortho. /Enw ei fardd (ei farn a welo) /Cedifor, cadeiri BF VII 44 23 rhwym gwely manro! /Llawr gwerthfawr Llan a'i gortho /Gadawg, gadarn freiniawg fro. /Ym mro Dewdwr gw CBM III 24 123 ary llaw hyged, gweled gwyddlen. /Gwyddlen a'u gortho, gorthaw tristlawn - wy_^r, /Gwyddlan a'u gwerchy CBM IV 16 49 eth /Heb henaint, heb haint, heb hiraeth, /Cyn gortho gwarther farchogaeth, /Cyn gwarthrudd cythrudd cy PM V 28 25 io_^r. /Io_^r drydar aerllary (oerllawr - a'i gortho) /Ni wrthid yn nydd gawr, /Mab Rhotbert, rhwyf by OC II 14 76 irlas buelyn, braint uchel - heno, /Ariant a'i gortho nid gorthenau. /A dyddwg i Dudyr, eryr aerau, /Gw Gorthoai 1 D-4 VI 20 39 yn llu hyfryd - praff, /A'r pryffwn o Wyndyd, /Gorthoai drai draws a hyd, /Gorthir y gelwir Geirwryd. / gortho_"ir 1 CBM III 5 130 falch wrth gerddawr, /O ruddaur gwerthfawr y'i gortho_"ir. /Pellynnig fy nghof yng Nghaerwys dir, /Pell gorthoriant 2 CBM IV 4 24 tros Emrais amrant /O'i amrawdd, gwarthflawdd gorthoriant; /Aber Saint seithmil dybuant, /Saith anger PM V 23 167 clawdd adrawdd edrywant, /A Dinbych, gwrthrych gorthoriant - ar fil, /A'r Foelas a Gronant, /A Dinas Em gorthrudd 1 CBM IV 16 133 wyrbaid /Yn hirgwyn gwenwyn gweinifiaid, /Rhag gorthrudd cythrudd cythreulaid, /Cythreulglas gwrthgas g gorthrum 1 CBM III 16 176 yg ei braffawr ym mhryffwn, /Ni phyrth gwarth, gorthrum ei gystlwn; /Nis ergryd gorfryd, na gorthrwm gl gorthrwm 1 CBM III 16 177 , gorthrum ei gystlwn; /Nis ergryd gorfryd, na gorthrwm glewyd, /Nis trefyd, nis traethwn; /Nis crawn c Gorthrych 1 CBM III 5 40 wyf. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di fyned /(Gorthrych lys Leisiawn ei hystlyned!) /Llys y daw deon i Gorthywys 1 CBM IV 17 89 ur - byd, /Gwrthladded o'm bryd pyd pechadur; /Gorthywys nefoedd, nyfed eglur, /Gwrthyf ni bo trist Cri goruch 1 PhB VI 16 3 fy nhafawd, gwawd a ganaf, /Goroer fy nghalon goruch adaf - llys, /Gorug angau Rhys angen arnaf. /Gorw Goruchel 5 PhB VI 16 1 Goruchel arglwydd, gor-yth-iolaf, /Gorfeddawd fy nhafawd LlLl II 16 31 ywelyn, /Llyw terfyn terfysg dir, /Llawr gawr goruchel ei wir, /Lloegr ddifa ddifefl gywir. /Piau yr a PM V 13 33 isiau aerglau arglwydd. /Ar ddeau Rhiau, Rhwyf goruchel - nef, /Yn addawd Mihangel, /Arbennig aerbynnag MeiG I 33 80 in dihewyd /Canys Ef a'n gorug ac a'n gweryd. /Goruchel Reen, reol ddiffryd, /Goludawg Arglwydd, goleua MB I 4 3 glwydd uchaf archaf weddi. /Gwledig gwladorfod goruchel wenrod, /Gwrda, gwna gymod gryngod a mi! /Adfra gorug 20 MeiG I 33 79 d. /Cymerawd ein Duw ein dihewyd /Canys Ef a'n gorug ac a'n gweryd. /Goruchel Reen, reol ddiffryd, /Gol DB VI 27 72 Canaf i'm harglwydd, cof enbyd - ys mau. /Ry-m-gorug angau dristyd. /Am dreisddwyn terrwyn tyrfa esbyd, PhB VI 16 4 ganaf, /Goroer fy nghalon goruch adaf - llys, /Gorug angau Rhys angen arnaf. /Gorwlychawd fy ngruddau o PM V 1 71 u arafwch, /Ef gorfu: gorfawr y'i clywwch. /Ef gorug am Gerrig Morllwch, /Am Fuarth Cadfan, cad arrwch; PB VII 6 29 Duw, ein draig-ni a ddug. /Dug angau'r gorau, gorug codded - bron, /Pair rhoddion, pa_^r rhudded, /Pen LlG VII 27 29 wy ben ein treisiaw yw ein tristed. /Trist y'n gorug Crist (cred nid ymchwel) /Trais dirgwyn ac nid tra CBM III 24 152 awn, /Ni'm diddolai-i lary o lawer dawn, /Ni'm gorug dewrwr deurudd warthlawn! /Ni bu warthlef cerdd Cy LlF1 II 1 61 odd gynnan Forfran, rhwysg diddan dydd. /Rhy-i-gorug Duw ddau henefydd - o'i phlaid, /Offeiriaid hynaid DB VI 27 13 - wryd, /Mae ysbyd y byd yn enbydrwydd. /Cam y gorug Duw o dybygrwydd, /Cyn bai trwch, na bai trychanml DB VI 29 62 ynhawn Ddifiau /Gwir ei ddal o ddylaw afflau; /Gorug dduw Gwener rhwydd-der rhadau, /Goddef pum archoll PB VII 8 17 ddangos blyg, /Aerflaidd gw_'raidd a'i gorug. /Gorug fy llyw, llew Amgoed, /Gwyar am aerdrydar draed, / PB VII 8 16 os, bla ddangos blyg, /Aerflaidd gw_'raidd a'i gorug. /Gorug fy llyw, llew Amgoed, /Gwyar am aerdrydar OC II 14 85 ddau, /Diarchar arial a dan dalau. /Cedwyr a'm gorug gwasanaethau: /Nid y_^nt hyll dihyll na hau dihau. GB II 26 124 maes mae_"stawd Dydd Brawd dybydd; /A Dewi a'i gorug, gw_^r bieifydd, /Magna fab yn fyw a'i farw ddeudd PB VII 14 19 ) /Plant Adaf ryamug, /Hiddl deigr, difryd y'm gorug, /Hoeddlfrau hydr a ddau a ddug. /O'i ddwyn, cynne ES I 15 32 . /Ernywaf, gallaf etgyllaeth - i'r gw_^r /A'm gorug hynafiaeth; /Arglwydd nef, nodded ddarparaeth, /Ar DB VI 25 15 efin, /Ni wnaeth ei gystal, traws arial trin; /Gorug Llywelyn, orllin - tey_"rnedd, /Ar y brenhinedd br PM V 1 132 ei hafal (nid ffug) /Dyn nis gw_^yr a Duw nis gorug. /Mam w_^yr a'i colles callestrigiawl - wisg /A'i PM V 1 108 , tarw caddug - prydfawr, /Gwy_^r Prydain rhwy gorug /O fro Echeifiaint uchelgrug /Hyd Wynfryn Llundain MB I 3 72 Cyn myned mur ced yn dawedawg /Dy-m-gug, neu'm gorug yn oludawg. /Yfais gan de_"yrn o gyrn eurawg /Arfo Gorugost 1 ES I 16 19 ar ta_^n, /I rwng Dy ddwylaw rhag Dy ddeulin. /Gorugost wormes (ni'th warafun) /Gorfawr Dduw gorfod, o gorun 4 CBM III 24 133 anghraff, cedoedd anghrawn. /O roddion gwron gorun eigiawn - mo_^r, /Madawg mur tewdor co_^r Caswalla CBM IV 6 196 wy yd wrdd gymhellir, /Ar ddigardd gyngran cyn gorun gwaedlan, /I glodfan yd gludir. /Cludfan glod yn g CBM III 1 4 , o naw rhyw fan, /I foli gwron gwryd Ogrfan, /Gorun mo_^r-gymlawdd a'i goglawdd glan. /Pargoch glyw gl CBM III 16 117 faeth, - a'n rhydd, /(Anrhydedd farchogaeth!) /Gorun torf twrf aches ar draeth, /Gormes draws, gwenwynf goruthr 1 CBM IV 6 148 ial /Ar dir Caer er cadw ei arial; /Cleddyfau goruthr, cleddyfal - ar wy_^r /A orug yn ddyfal, /Hywel gorwacter 1 LlF2 VI 10 17 traha trwy gam ober. /Nid ef a'n gweryd gwy_^d gorwacter /Nac a'n rhydd ei ddydd gan eddyllter. /Nid ef gorwag 3 PM V 10 98 enin mawrllin, mawrllyw gwlad - a gwy_^r, /Wyf gorwag amdanad; /A'th garaf - wyf digarad; /A'th garo, EGM I 27 35 iniau, /Can gymryd penyd penelinau /Ym muchedd gorwag er geiriau - maswedd /A ddoeth eithr mesur ar fy CBM IV 4 258 aeth /Ei bennaeth o Benmon! /Pennaf gw_^r, nid gorwag hoffter, /Pen rhiau, rhiallu ymer, /Tres trachwre gorwedd 4 EG VI 18 66 tew peleidr crau, cre_"ynt cigfrain, /Calanedd gorwedd gorddyfnesain, /Llywelyn, boed hy_^n, boed hwy d DB VI 30 76 a gedwis erllynedd - adwy /Yn Aberconwy cyn ei gorwedd. /W_^yr breenin Lloegr, llu tey_"rnedd, /Mab bre EGM I 27 110 ryd arfau. /Arfod perffaith gwaith gorau, /Cyn gorwedd ym medd, poed mau PC II 21 44 an im ddim da /Bod mab brenin gwyn Gwynedd /Yn gorwedd yn yr aerfa gorweiddiawg 1 SB II 24 42 iw rhuddfoawg. /Gweli gwyar gwely daear gwa_^r gorweiddiawg, /Gwerin aerlyw gwaith gyfeilyw gwaith Gyfe Gorwen 1 HOG II 7 5 hegl ebrwydd, /Gorwisgwys afall arall arwydd. /Gorwen fy ysgwyd ar fy ysgwydd - i drais; /Cerais ni gef Gorwerdd 1 PhB VI 11 15 urig eurdo, /Brenin feirdd breiniawl a gano. /Gorwerdd ton tuedd Porth Gwyddno, /Garw ei llen a granwe gorwisg 1 GYC VII 40 5 d gau, /A'm troso i'r trosedd gorau: /I guriaw gorwisg y gruddiau, /I garu Mab Duw diamau, /I gymryd pe Gorwisgwys 1 HOG II 7 4 w arglwydd. /Gorewynnawg ton tynhegl ebrwydd, /Gorwisgwys afall arall arwydd. /Gorwen fy ysgwyd ar fy y gorwlad 7 CBM IV 6 94 n llaw, /A gwy_^r gyrth am byrth yn burthiaw - gorwlad, /A bragad yn briwaw, /A brwydr a_^ braisg rwysg EMRh VI 23 14 nnu a fydd dir rhag dewr gorflwng /Pan fo dydd gorwlad a chad yn wng. /Penial pob arial, crau allwng- b PM V 5 4 /Irdang na_^d plygiad plymnwyd bres, /Ardwyad gorwlad a gormes. /Arfle ysgwyd aur yn armes - cynnygn / BF VII 46 10 ad - balch, /Tey_"rnwalch yng nghalch ynghylch gorwlad, /Arwymp emys: Rhys, Rhos achubiad, /Aerfab Mare CBM IV 4 292 au rhif se_^r, /O gadwyd Prydain rhag pryder - gorwlad, /Gorfloddiad gorflyngder, /Boed llewenydd, boed GM I 8 28 Cymro. /Arddwyreaf hael o hil Rhodri, /Ardwyad gorwlad, gwerlin teithi; /Teithi_"awg Prydain, twyth afr D-4 VI 20 36 , /Yn lludwaw Llidwm yn rhad, /Yn llu gorfeddu gorwlad. /Pebylliwys fy llyw yn llu hyfryd - praff, /A'r Gorwlychawd 1 PhB VI 16 5 adaf - llys, /Gorug angau Rhys angen arnaf. /Gorwlychawd fy ngruddau o'm dagrau mynych, /Neud fal dry gorwy 1 D-2 I 2 16 urawd, gnawd brawdwriaeth; /Gw_^r oedd Eiddol, gorwy reol, gorddethol ddoeth; /Gwyddbwyll ddragon, gosb gorwyd 1 PM V 24 19 wain fur prain, preiddrwyf enwawg. /Gorau wyd, gorwyd am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt b gorwydd 6 LlF1 II 1 24 rthfawr gwyrthau glywed - ysydd /Rhwng mo_^r a gorwydd a gwrdd lanwed: /Allawr Fair o'r Pair, hygrair h EGM I 29 32 wyd ar ddewr ysgwydd, /Addfwyn huysgwr gw_^r a gorwydd, /Addfwyn gwy_^r terwyn taer gyfannwydd - cad /P CBM III 8 25 rchogion, /Ein rhif yn Rhiweirth afon. /Llawer gorwydd blawr yn Llanfawr - llogawd, /Llemenig yn Ionawr CBM III 5 6 awr ddydd pan ddwyre hynt, /Cyfliw eiry gorwyn gorwydd Epynt; /Rhin wolaith woleddf, wolau ddremynt, / EMRh VI 23 19 ysbwng. /Gnawd yd gocha glew glaif gan fwng - gorwydd; /Gnawd goches rhodwydd, rhuad ostwng. /Gnawd i GM I 7 125 riwwys /A byddin a beddrawd tu eglwys; /Lliaws gorwydd gwelw gwalchfrowys, /Frwysg ffe_^r ffraeth, frai gorw_^ydd 2 HOG II 7 1 Caraf-i, amser haf, amsathr gorw_^ydd, /Gorawenus glyw rhag glew arglwydd. /Gorewynn DB VI 27 41 ew gryd greidiaw awydd, /Gwedi llawer gw_^r a gorw_^ydd - iddaw /A ddeuynt ataw wrth ei awydd. /Ni ri Gorwyddawd 3 GM I 8 74 iaw cas. /Neu'm rhoddes o'i fudd heb oluddias /Gorwyddawd ffyrfgnawd, ffaw gymwynas. /A nw neud adwen a CBM IV 9 17 ud uch meddud meddwawd, /Mur mawrdarf mawrdwrf gorwyddawd, /Mur mawrdrais mawrdraws gynefawd: /I'th gyf CBM III 16 115 asgawd calchdo_"ed, /Gwasgargerdd wisgogaeth. /Gorwyddawd pen ceirw, pennillfaeth, - a'n rhydd, /(Anrhy gorwyddawr 2 CBM IV 12 15 mys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf gawr gorwyddawr gochwys /Fal twrf toredwynt am brys. /Ced bai CBM III 21 175 rchorddon, /Gorddyfnws uddudd budd a berthon, /Gorwyddawr tuthfawr tu hir gleision, /Gw_^r ail flaidd g gorwyf 1 CBM III 3 137 n, /Tud wledig, elwig elfydden, /Tir gw_'raidd gorwyf rhag unben, /Tirion Mo_^n, meillon ym morben; /Ty Gorwyliais 1 GM I 9 5 , /Mi ydwyf llew rhag llu, lluch fy ngorddin. /Gorwyliais nosau yn achadw ffin /Gorloes rydiau dyfr Dyg Gorwymp 2 LlG VII 25 35 gwaywrudd, /Gogyflawn o ddawn yw dy ddeurudd; /Gorwymp heirdd dy feirdd; dy fudd - neud adwen /Nad ydyw IRh VII 30 6 lfre ar froydd - glasfor /Pan fydd gloyw goror gorwymp lethrydd, /Llifawd fy ngheudawd fy nghyd-hoed dd Gorwyn 3 GM I 9 25 gant heddiw /Wrth athreiddiaw tir tu Efyrnwy. /Gorwyn blaen afall blodau fagwy, /Balch caen coed, bryd DB VI 28 1 Ys gorwyn ewyn rhyn yn rhedeg, /Ys gwrdd yn Ionawr, mawr mo CBM III 5 6 euer gwawr ddydd pan ddwyre hynt, /Cyfliw eiry gorwyn gorwydd Epynt; /Rhin wolaith woleddf, wolau ddrem Gorwyr 4 D-1 I 1 23 /I'th argyfair, arbennig bair o blant Nefwy, /Gorwyr Edwin, gwrawl frenin, dilyfn ddenwy, /Draig anger GM I 9 50 udd; /Go-rys-ymedd glyw o'i glywed yno, /Rhag gorwyr Iago gwyar drabludd. /Gwalchmai y'm gelwir, ga_^l DB VI 29 75 Mab meithyn Llywelyn llafnrudd, /Mawr gwriawr, gorwyr Maredudd, /Traws gyngaws gyngor diachludd, /Trais D-1 I 1 43 haeddon, gwawdd feiddiadon, Faddon feddwaint, /Gorwyr mennig, mur gwyrennig, gwryd gormant, /Terrwyn am gorwyrain 2 ES I 21 6 . /Ef yn llwyr a'n gw_^yr, Ef gorfu, /Ef gorau gorwyrain a fu; /Ef a wnaeth daear cyn dyfu - i fron, /F LlLl II 16 24 /Gweilch argae yn nydd aergad, /Gwalch Mechain gorwyrain gwlad. /Piau y rhodawg rhudd faran - aerfle /A gorwyth 1 CBM III 5 21 lw Brydydd yd bryderynt! /Gorfynnawg drythyll, gorwyth iolwyf /Gorddawg pall eurawg pell nas gwelwyf. / gorym 1 PM V 23 101 grifwch elwch, elyf egwan, /O'i ariant gormant gorym ddrudran, /O'i alaf a'i aur a'i arian can. /Can ed goryw 3 GM I 7 11 ydd byw, ni'm baidd dyn dyhudded. /Dyhedd dy-m-goryw, diwedd arwydd yw, /Dilyw ryw ryn golled; /Rhewin CBM III 16 108 en, gordden, gorddawn ffraeth - gorddwy, /Hydr goryw filwriaeth, /Gorpo tey_"rnfar tywysogaeth - brudd EW VI 1 17 reg, /Gwalch gw_'raidd, tey_"rnaidd, teg. /Teg goryw fy llyw llafn greulawn - fal gw_^r /Ar ei ga_^r a' gorhoffedd 1 PM V 26 40 a'i wlyddwin a'i wledd /A'i breiddiawr gorfawr gorhoffedd /A'i aur rhudd a'i fudd a'i feuedd /A'i emys Gosach 1 D-5 VI 36 3 iguedd - byd, /Gosymudid bryd brad anmynedd, /Gosach arllasach lles marannedd, /Gosymdaith eilwaith an gosathar 1 PM V 23 58 ac arian, nis ca_^r, /Gwasgwynfeirch goseirch, gosathar, /Ysginawr gorfawr gorfynt pa_^r, /Ysgarlad lli gosbarth 3 D-2 I 2 17 reol, gorddethol ddoeth; /Gwyddbwyll ddragon, gosbarth Brython, gosgymon gw_^yth, /Gwawd dryganedd, gw EW VI 5 4 yw dragon; /Gosgymon gw_^yth drwyth drudion, /Gosbarth pybl, pobl ddyniaddon. /Dyniaddon deon dyly, - LlF1 II 1 162 gant lliant yn llenwi - aber, /Ac amser gosber gosbarth weini. /Gwenifiad fy na_^d am rad, am ran, /Gwe gosbawd 1 GM I 6 15 yn herw ystawd. /Nid haws i'th esgar esgor dy gosbawd /No chaffael tywyn ni bo tywawd. /Nid oes gyste gosber 2 LlF2 VI 10 21 nerth ymsang yn un amser. /Ys gwell yn gysbell gosber - a phylgaint /Ymioli a_^ saint a_^ saith Pader. LlF1 II 1 162 /Ac amgant lliant yn llenwi - aber, /Ac amser gosber gosbarth weini. /Gwenifiad fy na_^d am rad, am ra gosbi 3 PM V 2 31 yn neddf rhoddi. /Gwellyniawg de_"yrn, gedyrn gosbi, /Gwallaw im anaw enw dy foli, /Gwallofiad aur rad LlG VII 24 52 r hyder, hyd Teifi - feddiant, /Ni fedd neb ei gosbi; /Llywelyn, Lloegrwys feistroli, /Llew breiniawg b HF VII 23 34 awd i brofi - arall? /A fydd wrth ddeall guall gosbi? /Ni fedd namyn Duw ddigyfoethi - dyn, /Digardd Ly gosbir 1 CBM IV 6 164 wd defawd difo_"ir. /Pan wesgir ar Lloegr, pan gosbir - tewdor, /Pan wosgor wesgerir, /Pan wasgar he_"y goseb 1 ES I 22 7 /Na'm lleha yn lle engiriawl, /Na'm gosod o'm goseb fydawl /Yng ngoson dyniaddon dyniawl. /Crist a dda goseirch 1 PM V 23 58 wisgi aur ac arian, nis ca_^r, /Gwasgwynfeirch goseirch, gosathar, /Ysginawr gorfawr gorfynt pa_^r, /Ys gosgedd 1 DB VI 25 19 egr, /Yn llygru Swydd Erbin /Oedd braisg waisg gosgedd ei fyddin, /Oedd brwysg rhwysg rhag y godorin, / gosgeiddig 1 SB II 22 35 cylch lly_^r yn llewyg /Gan eu lladd o'r llew gosgeiddig; /Rhif trychan celain o drychion camawn /Oedd gosgo 1 CBM IV 6 266 Rhuddlan - gaer /A rhuddliw ar ddylan; /Gnawd gosgo gosgordd yn ddiflan /Fal ymosgryn mawr Gawr Gamlan Gosgordd 8 SB II 22 28 Cyfiaith ga_^r llachar, lluch ryfyg - Arthur, /Gosgordd ddo_^r am go_^r, am gynnig, /Gwasgarai gweisgfe OC II 14 125 Gatraeth, /Cywir eu harfaeth, arfau lliwaid. /Gosgordd Fynyddawg am eu cysgaid /Cawsant eu hadrawdd, c CBM III 16 113 Gorflwng arf, aerfeddawg bennaeth, /Gorchynnan gosgordd, gwasgawd calchdo_"ed, /Gwasgargerdd wisgogaeth CBM IV 6 100 trywiaw - gw_^yth, /Gwaith Faddon ymddulliaw, /Gosgordd llawr, cyn lladd ohonaw /Gwisgwys llary llurig PM V 26 66 lau; /Angen yn angen yn angau - o'th gas /A'th gosgordd rhwy gorau. /Rhys Fychan y'i galwant, ys gau! / CBM IV 6 104 r yn gwisgaw - pen, /Gwasgarai bawb rhagddaw; /Gosgordd wrdd a orddyfn preiddiaw /Gosgrynwent cadwent c PM V 20 34 yrchiad, tremyniad tra Mo_^r Udd - dy gas, /Dy gosgordd yn breinrudd, /Mau dy ged, gadwychawg Nudd, /Ta CBM IV 6 266 lan - gaer /A rhuddliw ar ddylan; /Gnawd gosgo gosgordd yn ddiflan /Fal ymosgryn mawr Gawr Gamlan; /Gna Gosgorddfawr 1 CBM III 14 9 unaw, trwy hawdd, /Ni bu trwy gysgu gasgawdd. /Gosgorddfawr cedfawr, cadw amfod - wrthyf, /I wrthyd na' Gosgrynwent 1 CBM IV 6 105 rhagddaw; /Gosgordd wrdd a orddyfn preiddiaw /Gosgrynwent cadwent ced wallaw. /Gwallofiad alaf, gollew Gosgymon 2 EW VI 5 3 yw am dirion - urddyn, /Llywelyn llyw dragon; /Gosgymon gw_^yth drwyth drudion, /Gosbarth pybl, pobl dd D-2 I 2 17 ddoeth; /Gwyddbwyll ddragon, gosbarth Brython, gosgymon gw_^yth, /Gwawd dryganedd, gwawd gyhydedd gorse gosod 2 EG VI 18 129 nifer, /Ei orofn gwraf yn ydd eler, /Ei orfod gosod glod a glywer, /Ei wy_^r am eryr ni amharer, /Ei w ES I 22 7 edyddiawl, /Na'm lleha yn lle engiriawl, /Na'm gosod o'm goseb fydawl /Yng ngoson dyniaddon dyniawl. /C gosody 1 DB VI 26 11 hawl, nid hawdd hynny, /Dy fa_^r, ys anwar y'i gosody, /Dy fe_^r a gwyner fel y gweny, /Dy fudd ni olu gosotych 1 MG VII 33 80 ni mynnych - fy mod, /Parth yr Oen gorfod y'm gosotych; /Pan dde_^l y trillu (trallawd perych /I leaws Gosteg 4 CBM IV 10 16 perthyn atregwch! /Gostegwyr llys, gostegwch! /Gosteg, beirdd: bardd a glywch! /Aswynaf nawdd hawdd hae HOG II 8 10 beth yw gennyt-ti fi? /Beth a dewi di, deg ei gosteg? /Dewisais-i fun fal nad atreg - gennyf; /Iawn yw GB II 26 135 braint ehedeg, /Dy-m-gordden yn llawen llawer gosteg, /I foli Dewi, da Gymra_"eg, - eofn, /O fodd bryd PB VII 5 19 , /Cyn oerfedd gyhydreg, /Oedd aml (oedd amlwg gosteg) /Meddgyrn am gylch te_"yrn teg. /Oedd teg eurbos gostegu 1 ES I 21 37 , /Tywarchen o boptu, /Bwyf gwas Duw, cyn no'm gostegu /(Gwst angen angau rhiallu) /Bwyf unfod wosod wa gostegwch 1 CBM IV 10 15 porth /Can perthyn atregwch! /Gostegwyr llys, gostegwch! /Gosteg, beirdd: bardd a glywch! /Aswynaf naw Gostegwyr 1 CBM IV 10 15 a chelwch - awch porth /Can perthyn atregwch! /Gostegwyr llys, gostegwch! /Gosteg, beirdd: bardd a glyw gostwng 1 D-4 VI 20 86 /Cawsam ar Bowys, beues goeth, - gestyll, /Eu gostwng oedd anoeth, /Tri thryfan, cyfan, cyfoeth, /Pedw gostyngws 1 CBM III 16 59 fwch dragon, draig ofrwy, /Dinas gwestifiaint, gostyngws mal gw_^r /Gwestun dw_^r toradwy: /Gwesti gwle gosymdaith 2 CBM III 5 80 rmoed o'i moli mal drud, /Ni phair gosymud i'm gosymdaith, /Ac ni'm rhif rhiain (rhyfedd a waith!) /Ac D-5 VI 36 4 d anmynedd, /Gosach arllasach lles marannedd, /Gosymdaith eilwaith annielwedd. /Gosymudawd gwawd gwedi gosymddaith 1 SB II 22 11 ced fawrfudd, fawrfaith, /Gwae eirchiaid erchi gosymddaith, /Gwae feirdd byd a bedydd o'i laith. /Am bo gosymerth 1 PM V 26 64 Castell Gwis cystyngaist yn glau, /Ac Arberth, gosymerth golau; /Angen yn angen yn angau - o'th gas /A' Gosymud 2 D-5 VI 36 6 annielwedd. /Gosymudawd gwawd gwedi maswedd, /Gosymud gofud gofwy Nasredd. /Gofynnwn, treulwn traed a CBM III 5 80 Ni thewais ermoed o'i moli mal drud, /Ni phair gosymud i'm gosymdaith, /Ac ni'm rhif rhiain (rhyfedd a Gosymudawd 1 D-5 VI 36 5 s marannedd, /Gosymdaith eilwaith annielwedd. /Gosymudawd gwawd gwedi maswedd, /Gosymud gofud gofwy Nas Gosymudid 1 D-5 VI 36 2 Gosymwy tramwy trom ddiguedd - byd, /Gosymudid bryd brad anmynedd, /Gosach arllasach lles mar Gosymwy 1 D-5 VI 36 1 Gosymwy tramwy trom ddiguedd - byd, /Gosymudid bryd brad goygwy 1 GM I 14 48 wydd. /Prynesid Mab Duw mad gerennydd; /Ar nwy goygwy, gobrwy gobrydd. /Pryderwn gyfnod dyfod Dofydd /A gra 1 PM V 16 16 ; /Lloegr ormes, rhoddes aur rhudd; /Rhoddiad gra ddillad, Gruffudd. /Gruffudd grym eurfudd ... addwyn Gradd 2 DB VI 29 105 ei alaf; /Grymus gan gweled, ei dy_^ gwelaf, /Gradd berchen, ei barch amdanaf! /Hiraeth ysy i'm dwyn a CBM III 3 184 iffryd, /Diffyrth hael hil Brochfael broglyd, /Gradd ufel, greidiawl ei wryd! /Gwyrth a wnaeth ni wneir graddau 1 EGM I 27 103 ydd a ffawd radau. /Mynnid ymeiriawl greddfawl graddau /Men yd wedd, Duw doeth, i'th gyfoethau; /Mynned graddfyged 1 CBM III 24 128 lyfn, erchliw, crychrawn, /Gwyddfiled gyfred, graddfyged grawn, /Ym muchedd mur trais, traws yng ngham graendde 1 GM I 8 41 ranc cymri. /Ar gad gad greudde, ar gryd gryd graendde, /Ac am Da_^l Moelfre mil fanieri; /Ar lath la graesaw 2 PM V 29 16 wl pawb porth fydd iddaw, /Meddiant i grisiant graesaw PM V 29 1 Graesaw, rhwyf anaw angudd - ym Mhrydain, /Ym mhrydfawr grai 1 GM I 7 130 iaws llwyd a llai, lliaws erch erfai, /Lliaws grai grym diffwys; /Lliaws coch ceinwiw, cynffun ffordd graid 27 GM I 8 85 a_^'th brydydd ni bryd yn fas. /Mab Gruffudd graid amddias, /Maith dy dreisiau drag Euas: /A'th lawdd CBM III 21 14 gaf radau rhiau rhadlawn, /Rhad wehyn, granwyn graid anogawn; /Adref adrawdd feirdd heirdd hiraethlawn, DB VI 33 20 a cheffir. /Gruffudd arfau rhudd, rhydebygir, /Graid barch, i Lywarch fab Elidir, /Ys dinam a was, ys d D-2 I 2 15 /Clo celfyddyd cant Calan cyd cynullyd graid. /Graid blaidd blyngawd, greddf deddf ddurawd, gnawd brawd PM V 12 20 gwynfan, /Meibion dewr, derynt ychla_^n; /Mur graid cynifiaid Cynan. /Dwyn meibion Cynan cyn bu llwyd CBM III 16 217 , /Cledr cedyrn, cad eiddun, /Ysgryd gryd rhag graid Eborthun, /Ysgrud wlydd ar wledd ym Melltun. /Ys g CBM III 16 230 el: /Eryr cad, gwrthodiad gwarthwael, /Erchwyn graid, eirchiaid archafael; /Erchwyniawg pedrydawg (pedr PM V 27 9 a fy udd, /Mab greddfawl greidiawl Gruffudd! /Graid eryr milwyr Maelawr - a archaf /I Erchwyn nef a ll PM V 10 9 eb bannu, gan y pennaf. /Pennaf udd, Gruffudd, graid eryr - Prydain, /Priodawr tud allmyr, /Hyd ydd a_^ CBM IV 9 78 d gwy_^r gwryd, gw_^r hy, /Gw_^r greidiawl fal Graid fab Ery. /Trais Dreon, trinheion nwy try, /Traws t CBM IV 2 23 efred, /Oedd gw_^r, ban brofed, cyfred cyfor, /Graid goluch dyluch dilochitor, /Grym afrddwl Ercwl ergr D-2 I 2 14 ubiad; /Clo celfyddyd cant Calan cyd cynullyd graid. /Graid blaidd blyngawd, greddf deddf ddurawd, gna EW VI 5 36 odur pur parha_"us ddeddf, /Modrydaf haid, mur graid greddf. /Greddfawl Lywelyn, grym gorober - torf, / CBM III 11 34 r meddfaeth, meddgyrn - orddyfnaid, /Meddgwyn graid, greddf he_"yrn /Gwyllioedd gynt ni gedwynt gedyrn CBM III 24 21 yth gw_^yth er gwaith Feigen, /Gwy_^r yn amwyn graid greddf ychen - yng ngwedd, /Gwy_^r yng nghywrysedd CBM III 28 24 rydar anfelys, /Cad enwiredd enwerys /Ceidwaid graid Grugunan lys. /Grugunawg eryr Grugunan - gynneddf CBM IV 6 12 balch odrudd bylchu Fflemisiaid, /Ffleimiaid graid gryd lofrudd, /Brwysg a na_^d o gad oedd ganthudd, EW VI 3 26 Llywelyn hael, hawl gyfa - eirchiaid, /Erchwyn graid, grym tyrfa; /Wyd rhwyf cad, cedwyr ddifa, /Wyd rh PM V 10 19 clod, /Ac wyd clo byddinawr; /Wyd ysgryd gryd, graid gwriawr, /Ac wyd ysgwyd rwyd, rwyf llawr. /Llawr d CBM IV 6 158 hardd gedawl ei air, /Mal i grair yd gredir: /Graid gyfred gyfrawdd nawdd gywir, /Gryd gyffryd gyffro SB II 24 8 y_^s wrysiad, rhyw lyw luchiad, gad gyfargor, /Graid haid hygar, grym lym lachar, gwrddfar gynnor. /Clo CBM III 16 136 osgordd am byrth marmor - mawr, /Mab Gruffudd, graid oror, /Coch ei lafn o ladd yn rhagor, /Yn rhaglam DB VI 29 103 d tecaf; /Greddf Echdor, gwawr eurdorf gwraf, /Graid syniaid, syniais ei alaf; /Grymus gan gweled, ei d CBM IV 9 160 'm gwawd, o'm gwarwch, /Na'm gwrthryn, granwyn graid wolwch, /Na'm gwrthod, eirf drafod arfdrwch, /Ni w CBM IV 9 53 on ddewrddor ddurawd, /Bryd gryd gryn, granwyn graid worgrawd, /Brisg rhisg rhau, rhiau rhad barawd, /B CBM III 20 27 oddi /Ced westi wastadrwydd, /Gryd worllwyn a graid worllwydd, /Glyw argledr a glew arglwydd. /Arglwy CBM IV 16 137 awd orddyfnaid, /Gorddyfn fi, gordden Ri, Rwyf graid, /Yn rhwyddfraint, yn rhan saint seiniaid, /Yn rhw graig 1 SB II 22 43 ig, /Dwyn Owain fry, coelfain ceinmyg /Dygant graig, aerddraig arddrusig. /Oedd Casnar, post trydar tr grain 2 GM I 8 30 g Prydain, twyth afrdwyth Owain /Tey_"rnain ni grain, ni grawn re_"i. /Tair lleng y doethant, liant les CBM IV 1 39 yr, angerdd rysgain. /Gwaith Aberteifi torrynt grain - waywawr, /Fal Gwaith Faddon fawr wriawr oriain; grair 3 PB VII 7 8 i law oedd lw 'mhob cyfair /Fal cyfun grededun grair. /Crair nid amharchai creulawn - ei folchlafn /A'i GYC VII 40 99 Er Ei goron ddrain a'i wir ddoniau, /Er a fu o grair, er Ei wir gadair, /Er a orug Mair o'i mawr radau. CBM IV 6 157 oywal hawl gadarn, hardd gedawl ei air, /Mal i grair yd gredir: /Graid gyfred gyfrawdd nawdd gywir, /Gr gran 4 PM V 23 96 (anolo llan) /A llafnawr lledrudd uwch grudd a gran. /Ninnau feirdd Prydain, prydus, eirian, - berth, / IRh VII 30 38 llewych llen afallwydd - can. /Gorffowys a_^'m gran o'i ban ni'm bydd. /Gorffwyllaf, molaf mal awenydd CBM III 3 190 i hyd; /Gwyrth arall, gwerthfawr ei ddedfryd, /Gran yng ngre, bu de, bu dybryd, /Gre yng ngreddf yn lle HOG II 13 12 iwed /A gwaedlen am ben a banned /A gwaedlan a gran yn greuled granwen 1 PhB VI 11 16 werdd ton tuedd Porth Gwyddno, /Garw ei llen a granwen ei gro, /Gnawd rhygwydd rhygais ni allo, /Gnaws granwyn 3 CBM III 21 14 n. /Edmygaf radau rhiau rhadlawn, /Rhad wehyn, granwyn graid anogawn; /Adref adrawdd feirdd heirdd hira CBM IV 9 160 thrawd o'm gwawd, o'm gwarwch, /Na'm gwrthryn, granwyn graid wolwch, /Na'm gwrthod, eirf drafod arfdrw CBM IV 9 53 ddor, bron ddewrddor ddurawd, /Bryd gryd gryn, granwyn graid worgrawd, /Brisg rhisg rhau, rhiau rhad ba granwynion 2 PM V 14 36 /Diameth wosgeth o wisg eurdde, /Diamau anfon granwynion gre, /A chludaw ei hawl, ei chlod a he /Hyd y CBM III 16 239 , diarbed, /Gwawr ofrwy, cylchwy calchdo_"ed. /Granwynion trychion (trachywedd eiddun) /Trachwyddynt be gras 1 PM V 18 37 Duw y dydd y'n creas. /Llym anian trathan trwy gras - a choed, /A chedyrn orefras, /Llyw bydoedd lled b grau 10 CBM IV 4 185 yn aer yn aros gwaeddfai. /Bryd eirfgryd, arf grau a ddodai, /Brwydr eurgrwydr, eurgrawn ni guddai; /B CBM III 16 67 Gwesti cyrdd ceiriadawg ow_^y. /Gwesti gwystyl grau a gwystyl Dehau, /Gwesti crau a chymwy, /Rhuddbres GYC VII 42 48 ffrowyllau a'i holl archollau /A'i gethrau a'i grau a'i grog a wna. /`Hyn a wneuthum i, beth a wnaethos GM I 14 50 . /Pryderwn gyfnod dyfod Dofydd /A dafnau o'i grau ar Ei grogwydd. /Credasant o'i ddawn yn ddiwenydd / CBM IV 6 60 awr /A gwaywawr uch gwregys, /Pan ddinau gwyar grau ar grys, /Arfau gw_^r gwron a'i dengys. /Arfod anwa GYC VII 40 75 ern gethrau, /A'r gwaed yn annog, a'r grog yn grau, /A'r sarff aflawen yn ei enau, /Yr oedd yn berwi, EGM I 27 49 byd rhag pyd poenau. /Ymherawdr Greawdr, o'th grau - (bu gwaedlyd) /Godlawd ni byddaf o'th gyfreithau. CBM IV 7 24 gwy_^r, /Lladdawdd a_^ hi, llith adar, /Llafn grau, cenau Cedifor CBM III 21 79 r a wnaeth gwaedlanw gwaedlan Deifi; /Cymysgai grau gwy_^r a gwyrdd heli - mo_^r: /Mawr ddiwyrnawd wrth GYC VII 40 34 ern gaethau /I wa_^n heb annog, a_^'i grog a'i grau, /Y sarff aflawen yn ei enau. /Ydd oedd yn berwi (w grawn 7 CBM III 21 115 , /Nid oedd gablawd a obrynai, /Nid oedd ef am grawn a grynhoai, /Nid oedd ef groniad fal a gronnai, /N CBM III 18 12 lofrudd, /Ni dawl wrth a'i mawl mawrfudd, /Ni grawn golud, nyw goludd. /Ysid im arglwydd argledr anaw CBM IV 9 81 trydar, trydydd haearnlly, /Greddf eigiawn, ni grawn, ni gryny - gormodd, /Alafrodd Elifry. /Grym erddr CBM IV 3 26 ngad anghrawn, /Nis ca_^r llid fyged lledfegin grawn, /Nid llech gan lluchfar lluchfeirch erchrawn, /Ni CBM III 21 22 aelon hil Cadwgawn /Tewdor am ysgor, am isgell grawn? /Py frys cyflafan yn gwa_^n gwaywddawn? /Py friw GM I 8 30 twyth afrdwyth Owain /Tey_"rnain ni grain, ni grawn re_"i. /Tair lleng y doethant, liant lestri, /Tair CBM III 24 128 liw, crychrawn, /Gwyddfiled gyfred, graddfyged grawn, /Ym muchedd mur trais, traws yng nghamawn, /Tresw grawnfaeth 2 GM I 7 126 w gwalchfrowys, /Frwysg ffe_^r ffraeth, fraisg grawnfaeth grewys; /Lliaws gwinau ffadw ffrawdd tywys, / GRh II 29 3 ug - i'th oddau, /Pedolau pwyll gaddug /Mangre grawnfaeth, saeth seithug, /Main a'u nadd yn Hiraddug grawnfyged 1 PM V 26 88 aur ac ariant, nid ffled, /Ac emys grawthfrys, grawnfyged; /Ysym wy_^r a thir a threfred - eang, /Ac eo grawthfrys 1 PM V 26 88 ered. /Ysym aur ac ariant, nid ffled, /Ac emys grawthfrys, grawnfyged; /Ysym wy_^r a thir a threfred - gre 4 PM V 14 36 osgeth o wisg eurdde, /Diamau anfon granwynion gre, /A chludaw ei hawl, ei chlod a he /Hyd y daerawd ha PM V 14 17 yw o'i hasgre. /Y ffordd yd gerddwyf, gwrdd yd gre - branes, /Gw_^r o farannwg yn eu harfle. /Llawer u CBM III 3 191 i ddedfryd, /Gran yng ngre, bu de, bu dybryd, /Gre yng ngreddf yn lleddf yn llugfryd /Yng ngharchar yn PC II 21 41 harhoais: /Gwayw yn Hywel a welais. /Bra_^n a gre yn y gyfarthfa, /Ni ddarogan im ddim da /Bod mab bre greas 1 PM V 15 8 rnych faint fy nhras, /Creadur poethgur, pa'th greas. /Archaf arch i Bedr o berthynas - Crist /A ddug G Greawdr 3 ES I 24 34 anghlyd. /Aml syrthasant blant o'i blegyd, /Am Greawdr a'i grog yn waedlyd. /Wyth brifwyd ysydd (ys enb MeiG I 33 82 yd, /Goludawg Arglwydd, goleuad byd, /Gorpwyf, Greawdr nef, nerth i gennyd, /Gobrydd gweled gwledd yn h EGM I 27 49 rth chwech oes byd rhag pyd poenau. /Ymherawdr Greawdr, o'th grau - (bu gwaedlyd) /Godlawd ni byddaf o' gred 7 DLlM II 18 34 ydd, /Gwelai darf ar dyrfa oswydd. /Ni weled o gred a bedydd - etwa /Ei gynna gysteddlydd. /Ni wnaeth D MeiG I 32 23 iydd rhydd (ni rhyfeddaf) /Ef a gred Ei gred, gred addwynaf, /Cred argel ddirgel a ddirganaf. /Creded MeiG I 32 23 nydd, /Ef yn rhiydd rhydd (ni rhyfeddaf) /Ef a gred Ei gred, gred addwynaf, /Cred argel ddirgel a ddirg MeiG I 32 23 f yn rhiydd rhydd (ni rhyfeddaf) /Ef a gred Ei gred, gred addwynaf, /Cred argel ddirgel a ddirganaf. /C PM V 26 79 ud athwyf a'th weled /Yn bennaf unbennaeth o'r Gred /O Gymro, o Gymru giwed; /O bob tey_"rnas tey_"rnge LlF2 VI 10 67 r, /Ni lawer lefair o Fab Mair maith. /Gwae ni gred Trined cyn rhyred rhaith: /Gnawd aelwyd ddiffydd a GM I 14 87 m bo lludded. /Llwyddid fy nghywyd yng nghywir gred, /Yng nghrefydd, yn ffydd, yn ffaw ganrhed, /I'm dy gredaf 1 CBM IV 18 20 nnwn, fy Naf, - o'th ganiad, /O'th gariad y'th gredaf; /Neud cennyd, Cerddglyd, cynhelwaf, /Ced wallaw, gredan 1 GYC VII 42 17 e gwelo trillu, trallawd a wna. /Gwae'r sawl a gredan, os camwedd a wna_^n; /I'r twyllfyd, truan a ddi grededun 1 PB VII 7 8 air!) /A'i law oedd lw 'mhob cyfair /Fal cyfun grededun grair. /Crair nid amharchai creulawn - ei folch gredir 1 CBM IV 6 157 l gadarn, hardd gedawl ei air, /Mal i grair yd gredir: /Graid gyfred gyfrawdd nawdd gywir, /Gryd gyffry gredu 1 HF VII 23 31 ogwedd /Gan fyned i'r bedd, bu bodd Celi, /Gan gredu Pen llu llwry cyfodi, /Gan holl ddiffryd byd o'i b gredws 1 CBM III 3 198 en Mynydd penyd. /Penydwr pennaf ei grefydd /A gredws Duw, De_"ws Ddofydd, /Creded bawb i Bair lluosydd greddf 14 CBM III 20 49 lawd /Ac ni beirch pesgfeirch pasgnawd. /Gnawd greddf ar ysgwyd ar ysgwn - terrwyn, /I'm praffddwyn, i' D-2 I 2 15 an cyd cynullyd graid. /Graid blaidd blyngawd, greddf deddf ddurawd, gnawd brawdwriaeth; /Gw_^r oedd Ei LlG VII 26 6 thiaw. /Grymus uthr yn rhuthr yn anrheithiaw, /Greddf ddileddf ddilesg wrth gymraw; /Gruffudd aur ddilu CBM III 13 15 n anghyfiaith, /Geleurudd, gelorau ddyrraith, /Greddf ddileddf, ddiludd gyfarwaith, /Glew difraw, glyw IRh VII 29 27 awen wen a weinyddid. /Yn orlludd hoen grudd, greddf ddodid - rhag poen /Yn orllifiant hoen, hwn ni ge DB VI 29 102 der y prydaf /Prif farwnad i'r mab tad tecaf; /Greddf Echdor, gwawr eurdorf gwraf, /Graid syniaid, syni CBM IV 9 81 on nwy try, /Traws trydar, trydydd haearnlly, /Greddf eigiawn, ni grawn, ni gryny - gormodd, /Alafrodd EW VI 5 36 ur parha_"us ddeddf, /Modrydaf haid, mur graid greddf. /Greddfawl Lywelyn, grym gorober - torf, /Terfyn CBM IV 4 207 a'm llochai, /Grym dilludd Dullus fab Efrai, /Greddf Greidwyr a Chynyr a Chai, /Glew ddefawd, glyw oes CBM III 11 34 faeth, meddgyrn - orddyfnaid, /Meddgwyn graid, greddf he_"yrn /Gwyllioedd gynt ni gedwynt gedyrn, /Gwy D-2 I 2 37 ag cawdd gelyn; /Rhychedwis ddeddf, rhychynnis greddf rhag lleddf ogrfen: /Rhag drwg drosodd rhyngyd br GM I 7 23 ged /Mor resyn, Frenin Gwyn Gogoned! /Gruffudd greddf ufel a grym hy Hywel /A hywydd olo_"ed; /A hwyaf CBM IV 9 155 urdd angerdd Fallolwch, /Angerddawl greddfawl greddf Unhwch, /Dywal a'm dywed, `Llonyddwch!' /Can dodd CBM III 24 21 _^yth er gwaith Feigen, /Gwy_^r yn amwyn graid greddf ychen - yng ngwedd, /Gwy_^r yng nghywrysedd, gwy greddfawl 12 PM V 19 35 edfyn - beirdd, /Megis bardd ar dremyn: /Hawl greddfawl, cedawl, cadedwyn, /Hael, hywlydd, lawrydd Lyw EGM I 27 103 efydd a ffydd a ffawd radau. /Mynnid ymeiriawl greddfawl graddau /Men yd wedd, Duw doeth, i'th gyfoetha CBM IV 9 155 ch, /Ongyr urdd angerdd Fallolwch, /Angerddawl greddfawl greddf Unhwch, /Dywal a'm dywed, `Llonyddwch!' PM V 27 8 ei aur rhudd, /Mab Duw nef, nodda fy udd, /Mab greddfawl greidiawl Gruffudd! /Graid eryr milwyr Maelawr CBM IV 17 74 mawr, rhwysg dyrawr dur, /Rhyfyg angerddawl, greddfawl Greiddur. /Rhybu gamweddawg Madawg, modur - ff PM V 29 4 nnudd, /Engiriawl, arwyniawl udd, /Angerddawl, greddfawl Gruffudd. /Gruffudd, gryd lofrudd, o lawfryde PB VII 2 8 mygr, lleiddiad llafnrudd, /Brwysg, breiniawl, greddfawl Gruffudd. /Mab Gruffudd, llafnrudd lluoedd - DB VI 29 73 wr bod llawr ar llofrudd, /Llyw meidrawl, llew greddfawl, Gruffudd, /Mab meithyn Llywelyn llafnrudd, /M LlG VII 25 58 nerthao. /Grym erddrym, aerddraig yn deffro, /Greddfawl hawl, hwyl gynnydd Pabo; /Gruffudd ged ddiludd EW VI 5 37 us ddeddf, /Modrydaf haid, mur graid greddf. /Greddfawl Lywelyn, grym gorober - torf, /Terfynwyd ei am PB VII 6 24 fan, /Ein llyw aer, arf taer fal ta_^n, /Llew greddfawl llawer griddfan. /Griddfan farw Cynan, cynnydd PM V 7 2 Hael Rodri, ryodres ednaint, /Hawl greddfawl tra Gwawl tra Gwynnaint, /Hanbych well o Dduw, greddfolach 1 PM V 11 56 dd, /Hael Mordaf, hael mawrdeg Nudd, /Haelach, greddfolach Gruffudd grefydd 10 GYC VII 43 33 iawg dial cymraw, /A god a_^ chelwydd a geuawg grefydd?' /Canid eiddunt ffydd, ffo_"ynt rhagddaw /I bli GB II 26 88 biau balch Langyfelach, /Lle mae morach a mawr grefydd; /A Dewi biau bangeibr ysydd /Meiddrum le a'i my EGM I 28 29 - ei rhadau /Ni rydraeth neb tafawd. /Rhagorwn grefydd a ffydd a ffawd /Rhag angau lledrad, brad bredy CBM III 3 197 Yn elfydd Pen Mynydd penyd. /Penydwr pennaf ei grefydd /A gredws Duw, De_"ws Ddofydd, /Creded bawb i Ba MG VII 32 3 Mab i'n gwared, y Mab gorau, /Mab fam forwyn, grefydd addfwyn, aeddfed eirau, /Heb gnawdawl dad, hwn y MeiG I 32 33 weithaf: /Cred ddysgaid gan ynaid a naf, /Cred grefydd beunydd, bennaf - ei gogawn, /Credu i Dduw a'i EGM I 27 13 Cyd bwyf drwg, bydd drugar dithau. /Herwydd da grefydd, dagrau - dadolwch /Dyddelwynt yn hydr hyd fy ng MB I 4 8 nais gerydd yng ngw_^ydd Duw Ddofydd, /Fy iawn grefydd heb ei weini. /Gweinifif, hagen, i'm Rheen Ri /C LlF2 VI 10 5 gywyddaid, la_^n ddiddan ddyfnder, /I ffydd, i grefydd, i gryfder - myned /Eidduned drwydded, tra yn ga GM I 14 8 a_^ lludded a llawdd ioli - Creawdr, /A llwyr grefydd i grynho_"i, /A llafur a chur a chorff dorri, /A greidiaw 1 DB VI 27 40 Duw diddanrwydd - ym myd /Ni gaffai llew gryd greidiaw awydd, /Gwedi llawer gw_^r a gorw_^ydd - iddaw Greidiawl 7 PM V 12 9 , marw yw hefyd: /Mal modur Arthur arth gryd. /Greidiawl, arwyniawl arwynebedd - glyw, /Gloyw eryr tey CBM III 3 184 yrth hael hil Brochfael broglyd, /Gradd ufel, greidiawl ei wryd! /Gwyrth a wnaeth ni wneir hir ennyd, CBM IV 9 78 Gw_^r yng ngryd gwy_^r gwryd, gw_^r hy, /Gw_^r greidiawl fal Graid fab Ery. /Trais Dreon, trinheion nwy PM V 1 156 y Nuw, na fyn fy niddawl, /Ac wrthyd, orthywys greidiawl. /Fy Rheen a'm rhoddes heb dawl, /Rhwyf myrddo PM V 27 8 dd, /Mab Duw nef, nodda fy udd, /Mab greddfawl greidiawl Gruffudd! /Graid eryr milwyr Maelawr - a archa CBM III 26 22 Ysgrud glud, glewyd fyd falchder, /Ysgryd gryd greidiawl, hawl hydrfer, /Ysgor gadw ni gedwis llyfrder, LlG VII 24 46 i; /Eurgorf torf, tyrioedd olosgi, /Argae gryd greidiawl wrhydri. /Arwr ba_^r taerfar yn torri - cadau, Greidwyr 1 CBM IV 4 207 ochai, /Grym dilludd Dullus fab Efrai, /Greddf Greidwyr a Chynyr a Chai, /Glew ddefawd, glyw oestrawd a Greiddur 1 CBM IV 17 74 wysg dyrawr dur, /Rhyfyg angerddawl, greddfawl Greiddur. /Rhybu gamweddawg Madawg, modur - ffaw, /Rhybu greiffwrys 1 PhB VI 13 13 ddiaw /A'r byd achla_^n i danaw. /Dan Rys, fab greiffwrys Gruffudd - ysgwydwyrdd, /Oesged cyrdd, cardd greiriau 1 GB II 26 255 wys ei eglwysau, /Dichones rhag gormes gormant greiriau /A ffynnawn Ddewi a'i ffynhonnau - llawn, /Llaw greon 1 DB VI 31 47 difai yn difa galon, /Rhan berthfan a borthyn greon, /Pei yn fyw yd fyddynt ym Mo_^n /Perynt hynt hend gretai 1 PB VII 18 25 thid ar We_^n, /Ei air oedd crair crededun. /A gretai We_^n, walch syberw, /Creded ei fyned i feirw! /E greto 1 CBM IV 18 72 yll, na thwyll, na thrais. /Nid ef digrefydd a greto Dofydd, /Nid ef a'i cydfydd clwyf ddefnydd clais. greuawl 1 BF VII 57 5 rau i gan gythrawl. /Erbyniad pum oes o groes greuawl, /Arbennig Wledig, wlad Gyfreithiawl, /Arglwydd greudo 1 PM V 23 129 yd llithwyd am honno, /Lletgynt Argoedwys gwys greudo, /Llys a dwy neud einym yno. /Edryched Powys pwy greudde 2 GM I 8 41 /A rhewin a thrin a thranc cymri. /Ar gad gad greudde, ar gryd gryd graendde, /Ac am Da_^l Moelfre mil PM V 9 30 , tarole - Saeson, /Mur eryglon Mo_^n, mynestr greudde. /Boed ef ei orffen orffowysle, /Arffedawg eirch greulafn 1 CBM III 11 32 rfogion dileddf, /I wrthod annod ac anneddf /O greulafn, o greulawn gynneddf. /Cynneddf gwy_^r meddfae greulan 2 CBM IV 4 243 uddion, /Ar greulif, ar greulyd feirwion, /Ar greulan baran beri_"on; /Ar greulen, ar greuled Arfon, / CBM III 1 25 glas, gleisiaid dylan. /Ermid ei greulaw ar y greulan, /Eryr ar gynrain er yn gynran, /Ergyrwayw cynga greulaw 1 CBM III 1 25 Eiliw pysgawd glas, gleisiaid dylan. /Ermid ei greulaw ar y greulan, /Eryr ar gynrain er yn gynran, /Er greulawn 10 CBM IV 5 98 as Rhys rhuthr efnys, afneued - ei ddawn, /Aer greulawn arf greuled, /Rhwysg frwysg fraisg freuawl dyng MG VII 32 51 g twyll a brad y brenin gau; /Rhwystrwyd Erod, greulawn arfod, ar ei arfau, /Lladdwyd meibon gwirion gw D-5 VI 36 18 wg ydd aeth iddaw wrthwynebedd, - iawn /I Erod greulawn ei greulonedd! /Gwerthu Iesu (ysy rhyfedd) /A o CBM III 21 159 /Yn amwyn Elfael, pan wnaeth Elfed, /Elfydden greulawn, elfydd greuled, /Nid oedd ymerbarch, ced cyfar EW VI 1 17 dd, tey_"rnaidd, teg. /Teg goryw fy llyw llafn greulawn - fal gw_^r /Ar ei ga_^r a'i estrawn; /Peryf ha CBM III 11 32 ddf, /I wrthod annod ac anneddf /O greulafn, o greulawn gynneddf. /Cynneddf gwy_^r meddfaeth, meddgyrn CBM IV 4 157 dd Hilig, /Hil haelon, Heilyn ddychymig, /Hawl greulawn, hael hwyrgrawn, hirgrig, /Hardd i fardd ei fwr DB VI 35 51 gi /O Ystrad Tywi tew ei haerfa; /Wythfed hynt greulawn i Garnywyllawn, /O Geredigiawn y'i dug yna. /Na CBM III 21 25 o lin Lleisiawn? /Py fydd glew a llew a llafn greulawn? /Py fydd glyw aerllyw ar llwrw camawn? /Py fy CBM IV 3 31 eirch tir dawn, /Crynai flaen bragad, brad gad greulawn, /Rhag ba_^r braisg wledig, fal brig briwgawn; greuled 5 HOG II 13 12 gwaedlen am ben a banned /A gwaedlan a gran yn greuled CBM IV 4 244 n, /Ar greulan baran beri_"on; /Ar greulen, ar greuled Arfon, /Creulanw gwaed am draed amdrychion, /Amd CBM III 21 159 , pan wnaeth Elfed, /Elfydden greulawn, elfydd greuled, /Nid oedd ymerbarch, ced cyfarched, /Ydd oedd y CBM IV 5 98 r efnys, afneued - ei ddawn, /Aer greulawn arf greuled, /Rhwysg frwysg fraisg freuawl dynged, /Rhwyd fr CBM III 16 243 nai wanar, yd waned: /Barf ar farf, a'i arf yn greuled, /Ta_^l tra tha_^l, tranial tra chaled! /Yn llys greulen 1 CBM IV 4 244 ulyd feirwion, /Ar greulan baran beri_"on; /Ar greulen, ar greuled Arfon, /Creulanw gwaed am draed amdr greulif 1 CBM IV 4 242 on, /Ar llwybr lladd a_^ llafnau rhuddion, /Ar greulif, ar greulyd feirwion, /Ar greulan baran beri_"on greulonedd 1 D-5 VI 36 18 iddaw wrthwynebedd, - iawn /I Erod greulawn ei greulonedd! /Gwerthu Iesu (ysy rhyfedd) /A orug Iddas o greulyd 2 CBM IV 4 242 br lladd a_^ llafnau rhuddion, /Ar greulif, ar greulyd feirwion, /Ar greulan baran beri_"on; /Ar greule CBM III 13 8 Perging glyw glewdraws, maws meddfaith, /Pa_^r greulyd, pair gwryd, gw_^r rhaith, /Pedrydawg, pwyllawg, grewys 1 GM I 7 126 wys, /Frwysg ffe_^r ffraeth, fraisg grawnfaeth grewys; /Lliaws gwinau ffadw ffrawdd tywys, /Tu hir tref Griddfan 3 CBM III 12 53 nghwynfan, /Ni chudd fy ngrudd fy ngriddfan. /Griddfan, darogan drygyrferth, - a'm clwyf, /Clodfan rwy PB VII 6 25 r fal ta_^n, /Llew greddfawl llawer griddfan. /Griddfan farw Cynan, cynnydd seithug - bla, /Plygu Lloeg PB VII 6 24 er, arf taer fal ta_^n, /Llew greddfawl llawer griddfan. /Griddfan farw Cynan, cynnydd seithug - bla, / Griddfana 1 MG VII 33 59 aed cu cwynych, /Gwirdda ystoria pan ystyrych /Griddfana, ocha fal ych - yn beichaw /Pan fo yn cwynaw g Griff 1 DB VI 29 100 ef dygnaf - ei gw_^yn /O genedl plant Addaf; /Griff ne_^r, o'm pryder y prydaf /Prif farwnad i'r mab t Griffri 1 GG II 32 18 c Edenawg i danaw. /Canys marw mawredd a grym /Griffri, ei drengi oedd drwm, /Marw fydd Einawn, ddawn grin 1 GYC VII 38 36 dannedd yn dwn pan geiser, /Lledr y grudd, yn grin pan deimler, /Llwm ei groen, crinfrych, ysgeler, / grisiant 1 PM V 29 16 aw! /Meddwl pawb porth fydd iddaw, /Meddiant i grisiant graesaw Grist 14 PM V 16 10 Gruffudd, parch westi, - ar nef, /Ar neill-law Grist Celi; /Am lyw mawr, gwawr gwrhydri, /Am luchfar gw GM I 10 37 ant Addaf, /I Dduw uchaf erchi; /Archaf arch i Grist Celi, /O'i gaffael caffaf re_"i. /Canhysgaeth Dofy MeiG I 30 17 wyddawg air ffraeth, er a'i traetho. /Coelaf i Grist, diathrist athro, /Nid celfydd coelydd, ar niw coe PB VII 15 4 gyfle; /Da y dewisaist-ti hwnnw /I'th fyddin, Grist, Frenin fry. /Wrth Dduw fry, Freienin coeth /Rhys MB I 3 168 rdded, /A dyfo mab Cynan (mawr amgyffred) /Can Grist geinforawd gwlad ogoned, /Pan gaffo pen gwy_^r (pe ES I 20 7 enbyd benyd boen uffernawl. /Doniawg ddidrist Grist groes rinweddawl, /Didlawd y'n gwarawd Ddydd Gwene GYC VII 43 6 iaw, /Na phoeni gau galon dreulaw, /Na myned o Grist i'r grog erddaw, /Ac na w_^yr yn llwyr llebyddiaw GYC VII 36 37 y, /O'r llin a ddyly ddal Aberffraw. /Arglwydd Grist, mor wyf drist drostaw /(Arglwydd gwir gwared i ga OC II 14 95 nau; /Marwnad fu, neud nw newid y ddau. /Ochan Grist, mor wyf drist o'r anaelau! /O goll Moriddig mawr GM I 14 31 d na bwyf herwydd crefydd cerdd-dwyll. /Credaf Grist nefoedd (neuedd gannwyll) /Cain fedydd fy Nuw yn n PM V 27 27 ddreigiau - byd /A bedydd cyn bwyn tau; /Cadr Grist, rhag cadwen Angau, /Cadw Fadawg fynawg yn fau! /M ES I 16 5 m cyfun, /Nid rhaid in amau llyfrau lleen. /I Grist y canaf, ar fraint canon, /Ceinwawd o'm tafawd ar CBM IV 18 46 in gofuned, /Dyfu wrhydri, hydr afneued, /Dyfu Grist yng nghnawd, Priawd prifed, /Dyfu ym mru Mair Mab LlF2 VI 10 49 ryw hoywder, /Ys dybydd y dydd y dialer. /Dybu Grist ym mru, ym mhrudd-der, - eron, /Deuwn rhag Ei fron Gristawn 1 GYC VII 41 24 a ddaw, ni bydd difraw gwyraw geirau /Ar wan Gristawn yn anghyfiawn, ddigrawn ddagrau; /I'r neb a'u g Gristiawn 1 MB I 3 158 herennydd. /Cerennydd ysydd herwydd Trined, /I Gristiawn ys iawn ei gyrhaedded: /Crefydd y Creawdr yng Gristin 1 PC II 19 18 . /Yn y berwid brad Brython - anghristiawn /O Gristin a'i meibion, /Ni bo dyn ym myw ym Mo_^n /O'r Bro gro 3 BF VII 56 28 ur cur cyffro, /Llew prudd neud llawr pridd a gro BF VII 56 1 Gro a gudd deurudd dewrwas gwael - ei farw /Yn ei fawrgl PhB VI 11 16 uedd Porth Gwyddno, /Garw ei llen a granwen ei gro, /Gnawd rhygwydd rhygais ni allo, /Gnaws gaeaf alaf grocwedd 1 GG II 31 20 anrhyfedd!) /Lleidr na eill edrych Crist yn ei grocwedd; /Degfed anwared yw anwaredd - anwar /Dallfydda groch 1 CBM III 16 129 yddau fochfoch, /Ei dreiswayw, ei dreiswan mor groch, /Ei drosedd ni dresir nemoch; /I drylew yn rhiw e Gro_"eg 1 GB II 26 142 ei fro ddiogyweg /(Rhag creiriau Dewi yd gryn Gro_"eg /Ac Iwerddon dirion, dir Gwyddeleg!): /O Garawn Groe_"gion 1 PM V 4 8 deirn o'r Tri Trinheion: /Traul Efrai, afrddwl Groe_"gion /Ercwlff a Samswn, seirff galon, /Ac Echdor g groen 1 GYC VII 38 37 /Lledr y grudd, yn grin pan deimler, /Llwm ei groen, crinfrych, ysgeler, /Lle rhyfedd rhyfyg a balchde groes 6 MeiG I 33 53 ei ddwyn ar foes /I gymryd crefydd Cristionig groes, /Anwogawn woglyd o aneirioes, /Can ni w_^yr ein p GM I 14 69 mo_^r, tra mawr derfyn, /Tir rygymyrth Crist o groes edwyn - cethri /Trwy amrygolli daioni dyn: /Duw a' BF VII 57 5 au gethrau i gan gythrawl. /Erbyniad pum oes o groes greuawl, /Arbennig Wledig, wlad Gyfreithiawl, /Arg HOG II 13 7 ddibed - Lloegr /A llygru ei threfed, /Llaw ar groes llu a ddygrysed /[ ]A lladd a_^ lliwed a gwaedled ES I 20 7 benyd boen uffernawl. /Doniawg ddidrist Grist groes rinweddawl, /Didlawd y'n gwarawd Ddydd Gwenerawl. EGM I 27 47 u /Na'm gad i gythraul er Dy gethrau. /Dy Grog groes wyddin, frenin freiniau, /Diffyrth chwech oes byd grog 8 GYC VII 42 48 u a'i holl archollau /A'i gethrau a'i grau a'i grog a wna. /`Hyn a wneuthum i, beth a wnaethost ti?' /M GYC VII 40 34 ern gethern gaethau /I wa_^n heb annog, a_^'i grog a'i grau, /Y sarff aflawen yn ei enau. /Ydd oedd yn GYC VII 39 5 , /Caredd ddisgybledd a'i ddisgyblon! /Nawdd y grog ddeau, ddoniau ddanfon, /A gymeraist, Dduw, er Dy GYC VII 43 6 oeni gau galon dreulaw, /Na myned o Grist i'r grog erddaw, /Ac na w_^yr yn llwyr llebyddiaw - 'n Hargl EGM I 27 47 yn fau /Na'm gad i gythraul er Dy gethrau. /Dy Grog groes wyddin, frenin freiniau, /Diffyrth chwech oes GYC VII 40 75 ern, gethern gethrau, /A'r gwaed yn annog, a'r grog yn grau, /A'r sarff aflawen yn ei enau, /Yr oedd yn PM V 15 10 Archaf arch i Bedr o berthynas - Crist /A ddug Grog yn urddas, /Trwy eiriawl teg ymiawl Tomas /A Phylip ES I 24 34 l syrthasant blant o'i blegyd, /Am Greawdr a'i grog yn waedlyd. /Wyth brifwyd ysydd (ys enbyd) /O'r wy grogwydd 1 GM I 14 50 n gyfnod dyfod Dofydd /A dafnau o'i grau ar Ei grogwydd. /Credasant o'i ddawn yn ddiwenydd /Deuddeg ebo Gronant 1 PM V 23 168 gwrthrych gorthoriant - ar fil, /A'r Foelas a Gronant, /A Dinas Emrais amrygant, /Amrygyr Nefennyr Naw groniad 1 CBM III 21 116 /Nid oedd ef am grawn a grynhoai, /Nid oedd ef groniad fal a gronnai, /Nid oedd amdlawd ffyrdd cyrdd a' gronnai 1 CBM III 21 116 m grawn a grynhoai, /Nid oedd ef groniad fal a gronnai, /Nid oedd amdlawd ffyrdd cyrdd a'i cyrchai, /Ni gronny 1 GM I 6 12 . /Ac ysid ar na_^d (ar neb fwy gnawd) /Na mwy gronny aur nog erwaint flawd! /Ni rhydd rhwysg eryr hyd grud 1 GYC VII 36 84 wan, pob cadarn cadwed o'i law, /Pob mab yn ei grud ysy'n udaw. /Bychan lles oedd im, am fy nhwyllaw, / grudd 9 PM V 23 96 nolaith (anolo llan) /A llafnawr lledrudd uwch grudd a gran. /Ninnau feirdd Prydain, prydus, eirian, - GM I 9 58 os Fai forehun ludd /A golygon hwyr, hirwyn ei grudd. /Caraf eilon mygr, maith arnaddudd /Eilywedd aser CBM IV 6 25 ra chythrudd - gwayw /A gwaedlin ar eu grudd. /Grudd fuddig wledig, wlad ohen, /Grugunan rwyfan rudd on IRh VII 29 27 /Yn orllawen wen a weinyddid. /Yn orlludd hoen grudd, greddf ddodid - rhag poen /Yn orllifiant hoen, hw CBM IV 6 24 n rhag tra chythrudd - gwayw /A gwaedlin ar eu grudd. /Grudd fuddig wledig, wlad ohen, /Grugunan rwyfan DB VI 29 88 dan gudd, /Gwalch oedd falch ei folchlafn uch grudd, /Gweilch oedd feilch am ei falch ddeurudd. /Gwn, GM I 9 164 erawd i draul o dra newydd /Ag amrant hirwrm a grudd hirwlydd, /Ac yn llys afneued y'm heiddunir /(Heno GM I 7 64 wasgar; /Gwae Gymru gymri gyfangar, /Golo_"ed grudd hyged hygar. /Hygar glew hael udd, haelfab Maredu GYC VII 38 36 er, /Lle'r dannedd yn dwn pan geiser, /Lledr y grudd, yn grin pan deimler, /Llwm ei groen, crinfrych, y gruddiau 1 GYC VII 40 5 m troso i'r trosedd gorau: /I guriaw gorwisg y gruddiau, /I garu Mab Duw diamau, /I gymryd penyd rhag p Gruffudd 75 PM V 11 56 rdaf, hael mawrdeg Nudd, /Haelach, greddfolach Gruffudd DB VI 31 45 edd ganaon: /Llywelyn hyddyn, terwyn, tirion, /Gruffudd a Dafydd dywysogion, /Rhai difai yn difa galon, MB I 3 134 dd. /Cad rhag ta_^l Prydain, prenial Fechydd, /Gruffudd a orfu rhag llu gwythrydd; /Cad rhag castell Mo DB VI 29 126 /O orchrawn deigr llawn a ollyngaf /O orchudd Gruffudd, ail Nudd, fy naf; /O erchyll golled, gallmarw EW VI 4 40 ryd byd bod yn achludd /Traws maws, Madawg fab Gruffudd. /Am fab Gruffudd lary, lawch ynaid - (y'm ce_^ GM I 8 18 Lloegr, a llwgr uddudd, /A gorfod i fod i fab Gruffudd! /Arddwyreaf hael o hil Iago /A gennis dra chas DB VI 33 19 mor ddyhir - druain, /Dra fo byd na cheffir. /Gruffudd arfau rhudd, rhydebygir, /Graid barch, i Lywar DB VI 29 98 i orchudd, /Gwyn Gwynedd. Gwae ni am Ruffudd! /Gruffudd aur digudd, ef dygnaf - ei gw_^yn /O genedl pla LlG VII 26 7 ithiaw, /Greddf ddileddf ddilesg wrth gymraw; /Gruffudd aur ddiludd, ddwylaw - egored, /Gwawr Maelawr d BF VII 52 17 /Fal y llas Llachau is Llech Ysgar; /Esgudfab Gruffudd, barawdrudd ba_^r, /Ysgwn y drylliwyd ysgwyd es DB VI 29 13 ni Owain prain, prudd ei ddoniau, /Doniawg fab Gruffudd, beirfudd barau; /Gwelsam-ni fab Hywel yn rhyfe GM I 10 27 modd no'm coddi. /Un mab Maredudd a thri meib Gruffudd /Biau budd beirdd weini; /Erddudd (urddas gymhe PB VII 1 10 rawsfar yn nhrydar, yn nhro - digythrudd, /Mab Gruffudd, breisgudd bro, /Caer daer, terwynwalch Gymro, SB II 22 10 ith. /Mur Gwyndyd mad, gwynfyd gwyniaith, /Mab Gruffudd, ced fawrfudd, fawrfaith, /Gwae eirchiaid erchi CBM IV 4 273 r, /Marw mawrddraig (mawrddrwg ei dadfer) /Mab Gruffudd, cleddyfrudd, clotffer. /Maws meddgyrn, te_"yrn PM V 10 76 nt; /Hud aeth eu naf yn nifant, /Hud e_^l rhag Gruffudd cudd cant. /Can ced rhydd peunydd, prif eurglae GM I 11 64 ain. /Dy-m-gorllwydd arglwydd argrain, - w_^yr Gruffudd, /Dadannudd angudd angerdd Owain. /Dychyrchws f LlF2 VI 8 17 dd, /Eurgledd gw_^r gywedd, gwyar gywain. /Mab Gruffudd didyb, udd dadiain, /Myfyr nad didraul molawd d BF VII 50 23 wyrddliw bebyll gwersyll gorsaf, /Gw_'reiddfab Gruffudd, digraffaf - am reg /Yn neddfau mawrdeg Nudd a DB VI 29 65 i llarydad, Duw deg gyfreithiau, /Llofrudd-dab Gruffudd, draul budd dreigiau, /Llwrw y gwn gwenwawd bry LlG VII 24 8 g Udd Cesar, treisfar trosedd, /Rhuthrlym grym Gruffudd etifedd; /Rhwysg frwysg fraisg o fraint a dewre PM V 16 2 wr mis chweiris chweddl diargel, - mawr, /Marw Gruffudd fab Howel, /Ni'm aele, gne gnaws Echel, /Ni'm e BF VII 54 17 lwng, /Ni edynt ystwng Ystrad Tywi. /Owain fab Gruffudd, fudd fynogi, /Awyddawg farchawg, feirch ddigro LlG VII 25 59 n deffro, /Greddfawl hawl, hwyl gynnydd Pabo; /Gruffudd ged ddiludd a ddalio - Powys, /Gwrddfar a gynnw SB II 22 40 i Ystrad Meurig. /Gwae werin Addaf addoed mab Gruffudd, /Geleurudd, galarddig, /Dwyn Owain fry, coelfa LlG VII 28 17 golofn, /Ef a dyf gorofn hyd Gaer Efrawg. /Mab Gruffudd gleifrudd, glod wasgarawg, /Mawrddrud afael hae MB I 3 17 f cenif draethwawd /I ri a roai heb esgusawd. /Gruffudd glew dywal ar orfeddawd, /Gwir gwae ei werin, g GM I 8 85 dd /Cymydd a_^'th brydydd ni bryd yn fas. /Mab Gruffudd graid amddias, /Maith dy dreisiau drag Euas: /A PM V 27 8 uw nef, nodda fy udd, /Mab greddfawl greidiawl Gruffudd! /Graid eryr milwyr Maelawr - a archaf /I Erchw PM V 10 9 dd naf, /Heb bannu, gan y pennaf. /Pennaf udd, Gruffudd, graid eryr - Prydain, /Priodawr tud allmyr, /H CBM III 16 136 chwisg ei osgordd am byrth marmor - mawr, /Mab Gruffudd, graid oror, /Coch ei lafn o ladd yn rhagor, /Y GM I 7 23 oesfod fyged /Mor resyn, Frenin Gwyn Gogoned! /Gruffudd greddf ufel a grym hy Hywel /A hywydd olo_"ed; PM V 29 4 iriawl, arwyniawl udd, /Angerddawl, greddfawl Gruffudd. /Gruffudd, gryd lofrudd, o lawfrydedd - dygn / PM V 16 16 mes, rhoddes aur rhudd; /Rhoddiad gra ddillad, Gruffudd. /Gruffudd grym eurfudd ... addwyn, - llew /Yn PM V 29 5 wyniawl udd, /Angerddawl, greddfawl Gruffudd. /Gruffudd, gryd lofrudd, o lawfrydedd - dygn /Y dugost bo PM V 12 17 cudd, /Ddeon, dderw marw Maredudd. /Maredudd, Gruffudd, grym adfan - te_"yrn, /Tey_"rnedd ar gwynfan, MB I 3 97 odydd, /Gw_^r a roddai gad cyn dybu ei ddydd. /Gruffudd grym angor, eisor Mechydd, /Marchogai esgar ar MB I 3 61 ei_"awg, /Ni thorres i bawr a fu breiddiawg. /Gruffudd grym cyhoedd (nid oedd guddiawg) /A ddiffyrth e OC II 14 112 wynfawr a garcharawr a gyrchasant: /Meurig fab Gruffudd, grym darogant. /Neud oedd gochwys pawb pan atg PM V 16 17 s aur rhudd; /Rhoddiad gra ddillad, Gruffudd. /Gruffudd grym eurfudd ... addwyn, - llew /Yn lle bai gyf BF VII 55 5 thwalch o Leisiawn, dawn diledfryd: /Dafydd ab Gruffudd, grym gythrudd gryd, /Fab Owain firain, fawr sy BF VII 53 8 aw a thristyd, /Am Ddafydd (dydd dihyfryd) /Ab Gruffudd, grym gythrudd gryd. /Och am ryd esbyd! Oesboen MB I 3 153 _^n eu hawenydd, /Yn arfod adwy hwy a orfydd. /Gruffudd grym wriawr, o'i fawr feuydd /Ni'm diddoles (nu LlG VII 24 141 Ffraing, /Llwyddedig ei aing yn lluyddau. /Hil Gruffudd grymus gyneddfau, /Hael gyngor wrth go_^r, wrth PhB VI 16 11 /Gwae fi o'i fyned fyn nas gwelaf. /Gwedi mab Gruffudd, gwaywrudd, gwraf, /Ysgwn fy nghystlwn, ni wn p CBM IV 6 18 raws bennaeth trostudd, /Gw_^r eisor, esillydd Gruffudd. /Gwybu bawb heb ge_^l gw_^yth gwrdd hwrdd Hywe CBM IV 8 22 der; /Llonydd yw ganthaw heiliaw haelder, /Hil Gruffudd, hael udd hawl ddiaber. /Cardd wahan cadwan, ca BF VII 56 4 glod gaffael, /Grym erddrym, aerddraig afael: /Gruffudd hil Maredudd hael. /Ar hael Ruffudd cudd can dr EW VI 4 41 ludd /Traws maws, Madawg fab Gruffudd. /Am fab Gruffudd lary, lawch ynaid - (y'm ce_^n) /Nid mau we_^n PB VII 2 9 , /Brwysg, breiniawl, greddfawl Gruffudd. /Mab Gruffudd, llafnrudd lluoedd - Rhos gyrchaid, /Rhys gyrch PB VII 2 8 ddiad llafnrudd, /Brwysg, breiniawl, greddfawl Gruffudd. /Mab Gruffudd, llafnrudd lluoedd - Rhos gyrcha DB VI 29 73 r ar llofrudd, /Llyw meidrawl, llew greddfawl, Gruffudd, /Mab meithyn Llywelyn llafnrudd, /Mawr gwriawr DB VI 35 81 ordd yd gerdda. /Mwyfwy ei gythrudd, mireinfab Gruffudd, /Mae yn ei ddeurudd ddawn ni chilia: /Cymen Ll PM V 10 65 as yn llid, /I'th garchar dolur delid. /Delis Gruffudd mawr a maon - Prydain /(Nid prydferth i'w alon) PB VII 1 2 dd, cain refedd can rad, - ni'th arlludd, /Mab Gruffudd mawrfudd mad, /Gorflwng walch yng nghalch yng DB VI 31 29 uw a'm gwnaeth hiraeth hir ofalon /Dyfod corff Gruffudd, mwynfudd maon; /Diafrddwl feddwl fyddwn ym Mo PM V 11 24 beirdd a chnud, /Gwddant oll tey_"rngoll tud, /Gruffudd mynawg, udd mynud. /Mynud wrth folud, wrth filw BF VII 51 10 ristyd treistwyn gythrudd - llew: /Llywelyn ap Gruffudd! /Nawdd Deheubarth rhag gwarthrudd, /Naf llu, n BF VII 49 6 ristyd byd bod hir orchudd - oer /Ar Owain fab Gruffudd, /Nef neud ethyw llyw llafnrudd, /Ne_^r nifer n GM I 8 1 Arddwyreaf-i hael o hil Gruffudd, /O adian Cynan, Cynwydiawn udd. /Owain yd elwi PM V 16 9 , /Gwendud barch, Gwyndyd berchen. /Perchen fo Gruffudd, parch westi, - ar nef, /Ar neill-law Grist Cel EMRh VI 23 11 /Peniadur Prydain, prydest deilwng. /Pennaf yw Gruffudd, pennaeth rhwng - deufor, /Pen eurddor bronddor SB II 24 30 , camp ardderchawg. /Cawsant warthrudd gan fab Gruffudd prudd, prifaerawg, /Rhag Tw_^r Gwallter blaidd GM I 9 45 oegr llawr nid ymgudd! /Gwelais o arfod aerfab Gruffudd /Rhialluoedd trwch tebed osudd. /Gwaith Abertei CBM IV 9 181 au, /Gwastad gryd, gwystlon byd boed tau! /Hil Gruffudd, rhwyf rhwyddfudd radau, /Rhwysg rhynnawdd mo_^ PM V 10 26 ddoeth byd i gyd Goed engir - Ceiriawg, /Cyrch Gruffudd rhyhonnir, /He_"ynt Loegr, liwed enwir, /He_"yr PM V 27 23 - a_^'i hoed, /Neud ei hoedl a'm herwan, /Hil Gruffudd taer rybudd ta_^n: /Tau, Angau, anghyflafan! /C DB VI 35 27 fur, /Torfoedd disegur a'u hysiga; /Tey_"rnfab Gruffudd, te_"yrn ddadannudd, /Tey_"rnas ddatgudd, prudd PM V 9 8 'i glod dyre; /Mab medel utgyrn he_"yrn dyhe, /Gruffudd, tey_"rnudd tud Elise. /Mab co_^r ddo_^r dewre PM V 13 18 llethrid llathreidrudd - lafnawr /O loflen mab Gruffudd, /Trais-gymryd lewgryd lofrudd, /Tros Gymru, tr BF VII 48 17 s, /Tey_"rnlles branes Brynaich syrthiaw. /Hil Gruffudd wayw rhudd, rhoddfawr eurllaw, /Hael fab Llywel BF VII 56 24 d deigr i warae; /Gryd esbyd oesbell warchae: /Gruffudd ym maengudd y mae. /Lle y mae argae ar Gymro - MB I 3 31 d /Ceffid yn ei gyntedd fedd a bragawd. /O olo Gruffudd yn rhudd feddrawd /Cwynif-i ddragon dwfn ddygn CBM IV 7 20 ddl gychwyn, /Cyd ragor a ddug rhagon /Cad fab Gruffudd yn Rhuddlan. /Yn Rhuddlan rhwng dau nifer /Pan PhB VI 13 13 byd achla_^n i danaw. /Dan Rys, fab greiffwrys Gruffudd - ysgwydwyrdd, /Oesged cyrdd, cardd wosgudd, / grug 2 CBM III 7 9 ymdaith, /Tarian yn aerwan, yn eurwaith, /Twrf grug yng ngoddug, yng ngoddaith, /Tarf esgar, ysgwyd yn CBM IV 18 7 u, Duw ryddigawn; /A wnaeth gwellt a gwy_^dd a grug ym mynydd, /A wnaeth dedwydd er dedfryd iawn /Ac ar Grugunan 3 CBM III 28 25 /Ceidwaid graid Grugunan lys. /Grugunawg eryr Grugunan - gynneddf /Ni gymysg am ogan, /Glew lew, lacha CBM III 28 24 anfelys, /Cad enwiredd enwerys /Ceidwaid graid Grugunan lys. /Grugunawg eryr Grugunan - gynneddf /Ni gy CBM IV 6 26 ar eu grudd. /Grudd fuddig wledig, wlad ohen, /Grugunan rwyfan rudd onnen, /Nid o nerth llaesgad yd gai Grugunawg 1 CBM III 28 25 nwiredd enwerys /Ceidwaid graid Grugunan lys. /Grugunawg eryr Grugunan - gynneddf /Ni gymysg am ogan, / grwm 1 GYC VII 38 27 ymder, /Ef yn w_^r yn arail prudd-der; /Ef yn grwm yn gryman gwillmer, /Ef yn rhwth yn rhuthraw Gwener grwn 2 BF VII 47 25 ardd hardd Hywel. /Gwa_^r Hywel uchel, och o'r grwn - y mae! /Nid fy modd nas gwelwn; /Gwawr gw_'reiddf CBM IV 17 130 fyned; /Gwddam pob anwar daear dyred, /Goddef grwn ysgwn, anysgoged. /Goddefwn, gwylwn, gwala_"ed - ar grwydraid 1 MG VII 33 22 eisaid gythreulaid a gythruddych, /Cas wybraid grwydraid, rhwystraid rhwystrych, /Cawsant gennyt farn n gryd 31 MeiG I 30 4 ar iawn o'm dawn a'm diheino; /Byd a wn i gyd, gryd a welo. /Bodd Duw a haeddwyf, Rhwyf a'm rhifo, /Boe CBM IV 6 45 gymen, /Huan wry_^s hawl echrys Ochren, /Hual gryd, cedernid Cyngen. /Cyngen gywrysedd am gywrys - Dea BF VII 56 23 r wae - y'm digiwyd! /Ni'm gad deigr i warae; /Gryd esbyd oesbell warchae: /Gruffudd ym maengudd y mae. BF VII 55 5 diledfryd: /Dafydd ab Gruffudd, grym gythrudd gryd, /Fab Owain firain, fawr syberwyd, /Fab Madawg fyna GM I 8 41 n a thranc cymri. /Ar gad gad greudde, ar gryd gryd graendde, /Ac am Da_^l Moelfre mil fanieri; /Ar la PM V 10 19 awr - clod, /Ac wyd clo byddinawr; /Wyd ysgryd gryd, graid gwriawr, /Ac wyd ysgwyd rwyd, rwyf llawr. / DB VI 27 40 naeth Duw diddanrwydd - ym myd /Ni gaffai llew gryd greidiaw awydd, /Gwedi llawer gw_^r a gorw_^ydd - i PM V 12 8 aredudd, marw yw hefyd: /Mal modur Arthur arth gryd. /Greidiawl, arwyniawl arwynebedd - glyw, /Gloyw er CBM III 26 22 er, /Ysgrud glud, glewyd fyd falchder, /Ysgryd gryd greidiawl, hawl hydrfer, /Ysgor gadw ni gedwis llyf LlG VII 24 46 i foli; /Eurgorf torf, tyrioedd olosgi, /Argae gryd greidiawl wrhydri. /Arwr ba_^r taerfar yn torri - c GM I 8 41 thrin a thranc cymri. /Ar gad gad greudde, ar gryd gryd graendde, /Ac am Da_^l Moelfre mil fanieri; /A CBM III 16 75 Rhudd bebyll, rhyn gestyll gystwy. /Rhudd fydd gryd grym aer, ysgor glyw glewdaer, /Ysgwyd glaer glod a DB VI 35 21 hael yd hwylia. /Braisg waisg wosgorddon bryd gryd grym Lleon, /Branar ba_^r beirddion yn Sacsonia; / CBM IV 6 214 Ceinwalch gyrth, wrth raid y doddwyd, /Ceimiad gryd grym llew, ceimiaid glew dew dorf /Am dy gorf dysgo MeiG I 32 2 edd imi, rheitaf - i'm bywyd /Caru cymhlegyd y gryd grymaf. /Cariad didwyll a gyrbwyllaf /[ ]Caredd bra CBM IV 9 53 , /Bre fronddor, bron ddewrddor ddurawd, /Bryd gryd gryn, granwyn graid worgrawd, /Brisg rhisg rhau, rh PM V 20 7 /Eilyw oedd o'i gylchyn, /Milwr gwlydd milwyr gryd gryn, /Mal ydd wyt heddiw, hyddyn. /Hyddyn Lywelyn, D-3 VI 19 30 amnwyth, llawr llys Nwython, /Llywelyn Lloegr gryd, gwynfyd gweinon, /Y naill ymyl ydd a_^ morfa Meiri CBM IV 9 180 dau, /Hil Rhodri, gwesti gwystlferau, /Gwastad gryd, gwystlon byd boed tau! /Hil Gruffudd, rhwyf rhwydd CBM IV 6 159 d gredir: /Graid gyfred gyfrawdd nawdd gywir, /Gryd gyffryd gyffro ni ffo_"ir, /Grym gyffurf gyfor a ge CBM IV 6 12 odrudd bylchu Fflemisiaid, /Ffleimiaid graid gryd lofrudd, /Brwysg a na_^d o gad oedd ganthudd, /Brwy PM V 29 5 , /Angerddawl, greddfawl Gruffudd. /Gruffudd, gryd lofrudd, o lawfrydedd - dygn /Y dugost bobl Wynedd; PB VII 20 11 - gwyrda /Dwyn gwrda penadur, /Blegywryd, llew gryd llafnddur, /Lle oestrawd yn Ystrad Fflur! /Ger Fflu CBM III 16 41 awg Owain, llwyth ogawn, /Lleithgar llym, grym gryd, lleiddiad cad cerddglyd, /Cedernid Caswallawn, /Pa BF VII 53 8 dd (dydd dihyfryd) /Ab Gruffudd, grym gythrudd gryd. /Och am ryd esbyd! Oesboen dagrau - rhwy /Rhy-ddug CBM IV 6 126 yfwyrain - gawr, /Lluoedd wawr mawr, madiain, /Gryd orddwy, grym fwyfwy firain, /Glyw lywiaw, llewenydd LlLl II 16 58 yn hyfryd, - yn hawdd, /Ar gadflawdd gadflaen gryd! /Poed hwyl i holi diwyd! /Poed ef enw dy rodd bodd CBM III 16 217 - de_"yrn, /Cledr cedyrn, cad eiddun, /Ysgryd gryd rhag graid Eborthun, /Ysgrud wlydd ar wledd ym Mell PB VII 11 6 _^r ysydd 'n ei gad, /Gwrddbrudd Faredudd, fur gryd, /Twn ei ba_^r, draig anwar, drud, /Didwn ei air fa CBM IV 4 205 carai) /Ca_^r cerddawr, cerddau a'i cyrchai. /Gryd wasgar lluchfar a'm llochai, /Grym dilludd Dullus f CBM III 20 27 cyfrwydd - yn rhoddi /Ced westi wastadrwydd, /Gryd worllwyn a graid worllwydd, /Glyw argledr a glew ar gryfder 1 LlF2 VI 10 5 la_^n ddiddan ddyfnder, /I ffydd, i grefydd, i gryfder - myned /Eidduned drwydded, tra yn gater. /I ach gryg 3 PM V 2 41 erdd a'm cerdd a'm cymelri. /Gwelais feirdd yn gryg, nid egrygi, /Ga_^l flawdd, yn adrawdd dy wrhydri: PM V 26 69 Rhys fawrfalch yng nghalch, yng nghadau; /Rhys Gryg y galwant golofn pau: /Nid Rhys gryg yn cynnig cama PM V 26 70 au; /Rhys Gryg y galwant golofn pau: /Nid Rhys gryg yn cynnig camau! /Rhys nis cil na deng mil na dau / gryngod 1 MB I 4 4 gwladorfod goruchel wenrod, /Gwrda, gwna gymod gryngod a mi! /Adfrau, adfant cof Dy rygoddi /Erof, ac e grym 31 PM V 12 17 eon, dderw marw Maredudd. /Maredudd, Gruffudd, grym adfan - te_"yrn, /Tey_"rnedd ar gwynfan, /Meibion d CBM III 16 75 bebyll, rhyn gestyll gystwy. /Rhudd fydd gryd grym aer, ysgor glyw glewdaer, /Ysgwyd glaer glod arlwy, CBM IV 2 24 yfred cyfor, /Graid goluch dyluch dilochitor, /Grym afrddwl Ercwl ergrynitor. /Tey_"rnas fy rhwyf, rhwy MB I 3 97 w_^r a roddai gad cyn dybu ei ddydd. /Gruffudd grym angor, eisor Mechydd, /Marchogai esgar ar elorwydd! MB I 3 61 /Ni thorres i bawr a fu breiddiawg. /Gruffudd grym cyhoedd (nid oedd guddiawg) /A ddiffyrth ei wy_^r y OC II 14 112 garcharawr a gyrchasant: /Meurig fab Gruffudd, grym darogant. /Neud oedd gochwys pawb pan atgorsant; /N GM I 7 130 llwyd a llai, lliaws erch erfai, /Lliaws grai grym diffwys; /Lliaws coch ceinwiw, cynffun ffordd ffawl CBM IV 4 206 i cyrchai. /Gryd wasgar lluchfar a'm llochai, /Grym dilludd Dullus fab Efrai, /Greddf Greidwyr a Chynyr BF VII 56 3 rwas gwael - ei farw /Yn ei fawrglod gaffael, /Grym erddrym, aerddraig afael: /Gruffudd hil Maredudd ha CBM IV 9 83 grawn, ni gryny - gormodd, /Alafrodd Elifry. /Grym erddrym, aerddraig a'i dyly, /Glyw fyged, glew fuga LlG VII 25 57 ewiso - ef, /Gw_^r a gynnail nef a'i nerthao. /Grym erddrym, aerddraig yn deffro, /Greddfawl hawl, hwyl PM V 16 17 dd; /Rhoddiad gra ddillad, Gruffudd. /Gruffudd grym eurfudd ... addwyn, - llew /Yn lle bai gyfamwyn, /U CBM IV 6 126 wr, /Lluoedd wawr mawr, madiain, /Gryd orddwy, grym fwyfwy firain, /Glyw lywiaw, llewenydd cyngrain: /G D-2 I 2 48 anaw; /Llugyrn gytrym, lledfegin rym, llym yd grym glew; /Lleufer synnwyr, llawer a w_^yr, llwyr yd wo EW VI 5 37 af haid, mur graid greddf. /Greddfawl Lywelyn, grym gorober - torf, /Terfynwyd ei amser; /Ysgrud drud, GG II 32 17 aw /Ac Edenawg i danaw. /Canys marw mawredd a grym /Griffri, ei drengi oedd drwm, /Marw fydd Einawn, LlG VII 24 8 Rhyfyg Udd Cesar, treisfar trosedd, /Rhuthrlym grym Gruffudd etifedd; /Rhwysg frwysg fraisg o fraint a CBM III 16 41 ithigawg Owain, llwyth ogawn, /Lleithgar llym, grym gryd, lleiddiad cad cerddglyd, /Cedernid Caswallawn CBM III 28 28 ysg am ogan, /Glew lew, lachar taerfar ta_^n, /Grym gyflym am gyflafan. /Cyflafan trathan, tratherwyn - CBM IV 6 160 nawdd gywir, /Gryd gyffryd gyffro ni ffo_"ir, /Grym gyffurf gyfor a geffir, - ei fudd /A'i feddgyrn wr BF VII 55 5 Leisiawn, dawn diledfryd: /Dafydd ab Gruffudd, grym gythrudd gryd, /Fab Owain firain, fawr syberwyd, /F BF VII 53 8 tyd, /Am Ddafydd (dydd dihyfryd) /Ab Gruffudd, grym gythrudd gryd. /Och am ryd esbyd! Oesboen dagrau - GM I 7 23 , Frenin Gwyn Gogoned! /Gruffudd greddf ufel a grym hy Hywel /A hywydd olo_"ed; /A hwyaf arnaf ernywed SB II 24 8 lyw luchiad, gad gyfargor, /Graid haid hygar, grym lym lachar, gwrddfar gynnor. /Clod gyfragod, corf g DB VI 35 21 yd hwylia. /Braisg waisg wosgorddon bryd gryd grym Lleon, /Branar ba_^r beirddion yn Sacsonia; /Llawfa D-3 VI 19 28 o_^n, /Gorau un cyfaillt o'r cyfeillon - mau, /Grym llew ar arfau yw llyw Arfon. /Lledwys ei amnwyth, CBM IV 6 214 alch gyrth, wrth raid y doddwyd, /Ceimiad gryd grym llew, ceimiaid glew dew dorf /Am dy gorf dysgorwyd. CBM III 24 137 -i alafoedd llysoedd Lleisiawn. /Gwedi pargoch grym, parllym peirllawn, /Cyrchwn hael Dinmael, Dinmawr EW VI 3 26 n hael, hawl gyfa - eirchiaid, /Erchwyn graid, grym tyrfa; /Wyd rhwyf cad, cedwyr ddifa, /Wyd rhoddiad MB I 3 153 wenydd, /Yn arfod adwy hwy a orfydd. /Gruffudd grym wriawr, o'i fawr feuydd /Ni'm diddoles (nu ni bu ge LlG VII 25 22 aff ddylyed. /Gnawd er draig dragon ymddired, /Grym ysgwn, ysgwyd wyarlled, /Dyfod a gorfod a gwared - grymaf 1 MeiG I 32 2 mi, rheitaf - i'm bywyd /Caru cymhlegyd y gryd grymaf. /Cariad didwyll a gyrbwyllaf /[ ]Caredd braint c gryman 1 GYC VII 38 27 /Ef yn w_^r yn arail prudd-der; /Ef yn grwm yn gryman gwillmer, /Ef yn rhwth yn rhuthraw Gwener, /Ef a Grymus 3 DB VI 29 104 rdorf gwraf, /Graid syniaid, syniais ei alaf; /Grymus gan gweled, ei dy_^ gwelaf, /Gradd berchen, ei ba LlG VII 24 141 /Llwyddedig ei aing yn lluyddau. /Hil Gruffudd grymus gyneddfau, /Hael gyngor wrth go_^r, wrth gerddau; LlG VII 26 5 yn afrddwl, /Ys iawn ddifygwl o'i fygythiaw. /Grymus uthr yn rhuthr yn anrheithiaw, /Greddf ddileddf gryn 4 CBM IV 9 53 e fronddor, bron ddewrddor ddurawd, /Bryd gryd gryn, granwyn graid worgrawd, /Brisg rhisg rhau, rhiau GB II 26 142 iogan ei fro ddiogyweg /(Rhag creiriau Dewi yd gryn Gro_"eg /Ac Iwerddon dirion, dir Gwyddeleg!): /O Ga PM V 20 7 yw oedd o'i gylchyn, /Milwr gwlydd milwyr gryd gryn, /Mal ydd wyt heddiw, hyddyn. /Hyddyn Lywelyn, hydd PC II 21 37 Fangor /Doe, a dau fab Cedifor. /Fy nghalon a gryn rhag erchlais - y fra_^n, /Dechrau gwa_^n, dychryna gry_^n 1 LlF1 II 5 36 u diarchar - /Dygn ddangos aros erfyn, /Fal yd gry_^n dyn a daear. /Seithfed dydd, dydd darogan: /Main grynant 1 LlF1 II 5 22 /Undegfed dydd, certh ceugant, /Creaduriau yd grynant /Rhag ofn dilyw diarchar; /Adar daear dirwestant grynhoai 1 CBM III 21 115 edd gablawd a obrynai, /Nid oedd ef am grawn a grynhoai, /Nid oedd ef groniad fal a gronnai, /Nid oedd grynho_"i 1 GM I 14 8 ed a llawdd ioli - Creawdr, /A llwyr grefydd i grynho_"i, /A llafur a chur a chorff dorri, /A chyfiaw h gryny 1 CBM IV 9 81 ydydd haearnlly, /Greddf eigiawn, ni grawn, ni gryny - gormodd, /Alafrodd Elifry. /Grym erddrym, aerddr grys 1 CBM IV 6 60 waywawr uch gwregys, /Pan ddinau gwyar grau ar grys, /Arfau gw_^r gwron a'i dengys. /Arfod anwaredd enw grysgelo 1 DB VI 30 16 gaead: /Ni ddodai eirif ar ra ddillad /Na gwin grysgelo nac ysgarlad; /Ni ddoto fy Rhe_^n, Fab Rhad, - gu 3 LlF1 II 1 118 Dau ddoeth yng nghyfoeth, yng nghyfaenad, /Dau gu, dau gyfaith, dau wyneithad, /Dau a wna gwyrthau er g GB II 26 57 wm, nid oedd drwm dri urddasawg; /Edewid Bangu gu, gadwynawg /A'r ddau eraill fraisg i Frycheiniawg. /B EGM I 26 55 , /A'm dodes nwyf i'm haddoedi. /Ni bu dyn mor gu gennyf a_^ hi, /Ni bo poen oddef, Pedr wy noddi! /Ni guall 6 DB VI 34 10 ynaf, /Llawenydd Cymru cymrodeddaf. /Llywelyn, guall arall wraf, /Gwedi y Tri, trydydd a enwaf! /Nid oe GM I 8 15 fud ymdanaddudd. /Cad argrad arall, cad gawad guall, /Cad mal bad aball a phellt ar rudd, /Cad a_^ che PM V 17 36 /Draig Brydain, ei bryd a'i nerth /A'i deall, guall gannerth. /Cynhorthwy dragon, draig hirlwys - filw PM V 23 34 far, /Ton heli ehalaeth trwy fa_^r, /Ton arall guall goch wyar. /Pan orfu pen llu llachar, - Llywelyn, HF VII 23 34 au brawd i brofi - arall? /A fydd wrth ddeall guall gosbi? /Ni fedd namyn Duw ddigyfoethi - dyn, /Diga PM V 19 8 I'th ysgwyd tebygwyd, torf wy_^n, /Ysgwyd ball guall Guhelyn. /Gair fy ngair o'r pair yn perthyn - ar b guchied 1 CBM III 16 22 rodd ran, gyman gymyniad, /Bolchlafn goch heb guchied o gad; /Brondor wrdd orddrud, orddyfniad - cnudo gudd 8 CBM III 20 9 gyrchiad. /Cyrchais eryr trais trin oheb - heb gudd, /Cad wosudd, ced woseb, /Ar w_^r, ar wir ei wyneb, GC VI 21 12 a, /Hawl ddidawl ddidwyll Wrda, /Hael Iesu, cw gudd, cwdd a_^ BF VII 56 1 Gro a gudd deurudd dewrwas gwael - ei farw /Yn ei fawrglod ga LlG VII 25 36 y feirdd; dy fudd - neud adwen /Nad ydyw i dan gudd. /Gorawenus ddraig ar ddragon prudd, /Gw_'reiddrwy DB VI 29 87 , yn ddyfnbrudd, /Gwas oedd gas ei geisiaw dan gudd, /Gwalch oedd falch ei folchlafn uch grudd, /Gweil LlG VII 27 34 ynof-i cof cyfarchwel /Am lyw cleddyfrudd heb gudd, heb ge_^l. /Neud mau ei eisiau, neud isel - fy mry CBM III 21 42 eu'm bu o'i angad, rad ragori, /Rhagorfudd heb gudd, heb gynholi; /Rhegofydd oeddwn o'i ddaioni, /Gan g CBM III 26 48 fy lles, llyw rhybudd, /Ni tholiaf a ganaf heb gudd, /Ni'm gwnaeth glyw golud goludd - am anaw, /Na'm g guddai 1 CBM IV 4 186 grau a ddodai, /Brwydr eurgrwydr, eurgrawn ni guddai; /Bradawg waith gwyniaith gwynygai, /Brys briwgad guddfa 1 GYC VII 42 56 au dros eu camweddau /Yn uffern boenau, benyd guddfa, /A gweled myned i nef ogoned /Y sawl a gaffed ar guddiawg 1 MB I 3 61 u breiddiawg. /Gruffudd grym cyhoedd (nid oedd guddiawg) /A ddiffyrth ei wy_^r yn orwythawg; /Cyfamug e gug 1 MB I 3 72 asgarawg; /Cyn myned mur ced yn dawedawg /Dy-m-gug, neu'm gorug yn oludawg. /Yfais gan de_"yrn o gyrn e Guhelyn 1 PM V 19 8 sgwyd tebygwyd, torf wy_^n, /Ysgwyd ball guall Guhelyn. /Gair fy ngair o'r pair yn perthyn - ar bawb /O guhudded 2 EW VI 6 36 m; /Na cha_^r a_^ mi maith gytgam /Ac na chred guhudded gam. /Nid cam canmawl hawl hwyl gynnydd - eirch GYC VII 42 39 dd ffydd a ffynna. /Na cheised hoced, trwy gam guhudded, /Nef yn ei theced, can ni thycia. /Pan lwyr fe guhuddwr 2 GYC VII 43 29 naid: /`Mae ef y diriaid o'i eneidiaw, /A cham guhuddwr, a cham usurwr, /A thwyllwr bradwr bradawg ddwy GYC VII 41 27 fwy no'i baich o bechodau. /Gwae hocedwr, gwae guhuddwr o'r gohodau, /A'r balch gyfedd herwydd trosedd gun 1 GYC VII 40 1 Dyw Sul, un hydr gun y ganed - Mab Duw /Ac y doeth i'n gwared; /Braint y guniad 1 CBM III 26 77 gwaredwyd /Gwawd folawd fal y derllyddwyd, /Ef guniad o gad ni gilwyd, /Ef laddai, ef wanai, wanwyd, /E gunllaith 1 CBM III 13 16 ddiludd gyfarwaith, /Glew difraw, glyw ganllaw gunllaith. /Brys yng ngwrys, yn efnys ofnwraith, /Bryd y gur 5 EGM I 27 33 f rhiau, /Ar lan Eurddonen er Ei ddoniau, /Can gur a dolur ar da_^l gliniau, /Can gymryd penyd penelina ES I 20 19 er hagrwern gethern, gaethrawd farwawl. /Er Dy gur ddolur, Modur meidrawl, /Argledr gogoniant, gwarant DB VI 35 37 fel, nid ymgela. /Lleiddiad gad gyrchu, llafur gur gynnu, /A_^ llu ni chymu yn Rhyd Chwima; /A'r erlid GM I 7 67 Hawl odrudd gwaedraidd cad. /Ced eglur cedeirn gur gyrchiad, /Cad amlwg crai cyflwg cywlad. /Cywleidia EW VI 5 43 , /Hael freenin Cemais; /Gwayw dur yn yd draul gur trais, /Gwae niw gw_^yl fal y'i gwelais! /Gwelais yn guriaw 1 GYC VII 40 5 ffes nid gau, /A'm troso i'r trosedd gorau: /I guriaw gorwisg y gruddiau, /I garu Mab Duw diamau, /I gy gusan 1 GYC VII 40 22 er pryd egwan - sawdwyr, /Gwnaeth Siwdas a_^'i gusan /Dau henw, ei enaid nid gla_^n, /Dihenydd Duw ei h gwad 2 CBM IV 4 276 - a'm rhoddai /Nid rhoddion ni daler, /Nid a_^ gwad, a_^ rhad y'm rhodder: /A'm rhoddes rhwyddles rhwyf LlF1 II 1 111 man i mywn dillad. /Ef a warawd ball a gwall a gwad, /Bendigaw Gwynnyr a'i wy_^r a'i wlad. /Ef a wnaeth gwada 1 DB VI 35 76 , hendref ei hendad, /Dug y Berfeddwlad ac nis gwada. /Tros yr ugeinfed o Alun drefred /Hyd waelawd Dyf gwadnau 1 LlG VII 24 32 iliaw rhagddaw a chalanedd - crau, /Ac odduch gwadnau gwaed ar ddarwedd. /Draig Arfon, arfod wythlone gwaddawl 1 PM V 2 63 arall er fy mherchi. /Dy-m-gwedda urddas, dy-m-gwaddawl hi, /Megis y dewrwr i'i ddyweddi. /Dyddoddyw y gwaddoles 1 GM I 11 1 Dy-m-gwaddoles Duw dyfn bwylladoedd, /Dy-m-gwallofies bodd bu Gwae 119 GYC VII 40 62 hloddiau, /Gwae a ga_^r ddaear yn rhy ddiau, /Gwae a dreulio'n ofer ei amserau, /Gwae frawdwr a frodio MeiG I 33 74 ei ysbryd, /Ysbaid fer fydawl fod ym mhenyd. /Gwae a e_^l yng ngham yng nghymhlegyd - Cain /Cyn rhyfel MeiG I 33 76 hlegyd - Cain /Cyn rhyfel log lygriant enbyd; /Gwae a fo yno, difro difryd, /Dy-s-daaedd dolur, dygngur GYC VII 40 61 addau, /Gwae leidr a'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae a ga_^r ddaear yn rhy ddiau, /Gwae a dreulio'n ofer LlF1 II 3 64 ydd ardawch; /Gwaed gan llu ar llafn dwyawch; /Gwae a gawdd llew ac nyw llawch! /Llochiad gwlad hygad, GYC VII 40 19 ir offerennau - Crist /Croes dolur archollau, /Gwae a goddo mam o gam (nid gau), /Gwae a goddo tad (nid GYC VII 40 20 archollau, /Gwae a goddo mam o gam (nid gau), /Gwae a goddo tad (nid rhad Rhiau), /Gwae ef ei eni, yn a GYC VII 40 67 ll mewn swyddau /Oni saif yn y swydd sy orau, /Gwae a goddo'i dad, nid rhad Rhiau, /Gwae a goddo'i fam GYC VII 40 68 sy orau, /Gwae a goddo'i dad, nid rhad Rhiau, /Gwae a goddo'i fam ar gam gwynau, /Gwae ni chyrcho ffair MeiG I 33 38 eisau /Yni wnaeth ein gwaeth ein gweithredau. /Gwae a goddwy Duw dogn berthidau, /Duw a wna ddeubryd ff MeiG I 33 70 yth gywyd, /Gwae yd fwynt adref ag ef i gyd. /Gwae a goddwy Duw trwy syberwyd, /Traha a'u syrth ym mho GYC VII 40 52 egethau, /Gwae ni ddilyd pryd prif weddi_"au, /Gwae a wne_^l balchder ar arferau, /Gwae genfigennus rha MB I 3 84 ygyngawg; /A nw neud gweryd yn warweiddiawg: /Gwae a ymddired wrth fyd bradawg! /Ni w_^yr cychwilfeir PM V 1 106 rflwch, /Gwayw a llafn yn lladd yn ddeudrwch, /Gwae a'i cawdd: niw cyhudd dadolwch! /Dadolwch te_"yrn, ES I 15 18 hiraeth. /Hir ydd wyf, rodd nwyf, yn alaeth, /Gwae Brydain am briodoriaeth! /O golli Rhodri neud rhyga GYC VII 40 11 yau, /Gwae leidr a_^'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae dwyllwr a_^'i dwyll nis maddau, /Gwae gybydd o'i ga GYC VII 40 59 r Wenerau, /Gwae ef wybod ddyfod ei ddyddiau, /Gwae dwyllwr a'i dwyllwaith nis maddau, /Gwae leidr a'i D-3 VI 19 14 gorchorddon - ba_^r, /Arglwydd trugar, gwa_^r, gwae dy alon! /Gwnaethost ffordd ar fo_^r i hwylforion - PC II 19 23 r - present, /Preswylfod anghywir, /A_^ gwayw, gwae Ddafydd enwir! /Gwa_^n gwalch rhyfel, Hywel hir GYC VII 40 48 th pob pechodau. /Gwae ddyn a dyngo gamlyfau, /Gwae ddiflas a gasa eglwysau, /Gwae ni chred awen lle_^n GYC VII 40 55 petrusau, /Gwae lidiog creulon o'i annoniau, /Gwae ddiog ni ddywaid fawr badreuau, /Gwae gybydd a gabl LlF2 VI 10 65 afur llaith, /Ni draetho honawd arawd araith. /Gwae ddiwarth, ddiwyl, ddiolaith - am ei air, /Ni lawer GYC VII 40 47 g ofn poenau /Uffern ac affaith pob pechodau. /Gwae ddyn a dyngo gamlyfau, /Gwae ddiflas a gasa eglwysa GYC VII 40 9 yd rhag poenau - uffern /Ac affaith pechodau. /Gwae ddyn a ddilyd camlyau, /Gwae leidr a_^'i ledrad yng DB VI 30 56 iengis. /Gwael yw colli hael, ddiwael ddewis, /Gwae ef a gyll nef er annilys. /Dilys briodawr gwynglawr EGM I 28 14 eu gwyrdawd. /Gwerin ddiwerin, ni ddyorgrawd; /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo parawd. /Nid oes ddarogan, DB VI 33 2 Gwyn ei fyd am gyd a geidw ei wir, /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo cywir, /A ryfynno dyn, rhy EGM I 27 55 n wirion gathlau, /Dyniaddon, dynion diamrau. /Gwae ef a'u peris, perygl fradau, /Pan wanpwyd Iesu yn E LlF2 VI 10 63 iarswyd, /Yn nwyawl annwyd profwyd prifiaith. /Gwae ef draethadur, cyn llafur llaith, /Ni draetho honaw GYC VII 40 21 nid gau), /Gwae a goddo tad (nid rhad Rhiau), /Gwae ef ei eni, yn au, - cynghorwr /Cynghorfynt a'i gei PM V 19 17 gwy_^r gorewyn. /Peithiawg dy alon. Dy elyn - gwae ef! /Gwaedd a gwlad neu'th ganlyn, /Peth o'th oed, GYC VII 40 58 bob amserau, /Gwae lwth a lithier ar Wenerau, /Gwae ef wybod ddyfod ei ddyddiau, /Gwae dwyllwr a'i dwy PB VII 13 12 bu cywir; /Maredudd, men na welir /Mygrddrud, gwae ei dud a'i dir! /Tiriawg, rywawg Ros wrthrych, /Fu EW VI 4 8 n hiraeth; /Gwawr llawr, llwyddedig bennaeth, /Gwae ei fro a'i frodyr maeth. /Maeth Madawg mynawg mynud PB VII 13 2 Am Faredudd, fudd fawrged, /Gwae ei geneddl, gwawr gogoned! /Doeth o'i gyfoeth coeth MG VII 33 60 a, ocha fal ych - yn beichaw /Pan fo yn cwynaw gwae ei gyd-ych. /Iesu, deg Iesu, im dangosych /Dy wyneb MB I 3 18 sawd. /Gruffudd glew dywal ar orfeddawd, /Gwir gwae ei werin, gwin eu gwirawd. /Gw_^r a lywai lu cyn bu SB II 22 11 aith, /Mab Gruffudd, ced fawrfudd, fawrfaith, /Gwae eirchiaid erchi gosymddaith, /Gwae feirdd byd a bed MG VII 32 52 ar ei arfau, /Lladdwyd meibon gwirion gwynion: gwae eu mamau! /Ac nid gwae 'nt-hwy: gwyn eu byd hwy bod CBM IV 16 171 pobiant orddwy, /Pymhoes byd a hefyd yn hwy. /Gwae fab dyn dilid ei gamddwy /Yng nghamlid eithr gobrid SB II 22 12 fawrfaith, /Gwae eirchiaid erchi gosymddaith, /Gwae feirdd byd a bedydd o'i laith. /Am borthloedd miloe CBM IV 11 12 /Gwaetffrau wayw ddiau ddeuddryll, /Gwaedryd, gwae feirdd byd am Byll! /Truniaw trugarawg olwg, /Tey_" CBM IV 5 72 fedd, gwir oedd in; /Gwae fi am fab Genillyn, /Gwae feirdd Cymru gwedi Gwyn! /Gwyn, gwaednawdd, aerflaw GYC VII 36 7 enydd: /Llywelyn nid rhydd i'm rhwydd wisgaw. /Gwae fi am arglwydd, gwalch diwaradwydd! /Gwae fi o'r af CBM IV 5 71 engyn - gyfedd, /Gwirawd fedd, gwir oedd in; /Gwae fi am fab Genillyn, /Gwae feirdd Cymru gwedi Gwyn! DB VI 28 3 deg, /Ys gwrdd yn Ionawr, mawr morgro_"eg. /Ys gwae fi am iaith gawddfaith gofeg /Er goddau chweddlau i D-5 VI 36 45 frydedd, /I'm cwyn brwyn dwyn brenin Gwynedd. /Gwae fi, Arglwydd Dduw, am eurgledd - ddidaich! /Gwyn eu LlG VII 27 1 Gwae fi, Dduw, o'r ddirfawr golled /Yr gollais-i, ni'm g PM V 16 13 gwawr gwrhydri, /Am luchfar gwanar, gwae fi! /Gwae fi fod llawrydd, llawen udd - gwendorf, /Gwynde_"yr CBM IV 5 137 raws a drais laddud, /Meurig befr bieuoeddud. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloyw ddaerawd - i'm llaw, /O'r CBM IV 5 133 Lloegrwys ofal, /Lledfegin gwin gwyrdd fual. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloywddrud - i'th arwain, /O'th PM V 16 12 lyw mawr, gwawr gwrhydri, /Am luchfar gwanar, gwae fi! /Gwae fi fod llawrydd, llawen udd - gwendorf, / DB VI 29 43 yn ei faddau. /Gwirfab Duw, gan dug ben rhiau /Gwae fi i'm poeni rhag pum edau /Ucher rhag pryder pryd BF VII 49 12 awr gwaywddur ddolur ddilyw; /Gwael neud bedd: gwae fi nad byw! /Nid byw gwalch trawsfalch (trais anodd HOG II 11 16 Mab Duw o dey_"rnas - nef, /Cyn addef goddef, gwae fi na'm llas PhB VI 16 10 f, /Gwenwynfar gwanar, cerddgar, cyrdd fyged, /Gwae fi o'i fyned fyn nas gwelaf. /Gwedi mab Gruffudd, g PB VII 19 5 ddl chwarae, /A'i blant, os gwddant, ys gwae. /Gwae fi o'i golli drwy etgyllaeth - hydr! /Hiddl fydd de CBM III 12 20 rwawr torf, corf cyfarwaith, /Hirfalch gwalch, gwae fi o'i laith! /Lleithiglwyth hydwyth, hud wasgar - GYC VII 36 8 aw. /Gwae fi am arglwydd, gwalch diwaradwydd! /Gwae fi o'r aflwydd ei dramgwyddaw! /Gwae fi o'r golled! GYC VII 36 10 aw! /Gwae fi o'r golled! Gwae fi o'r dynged! /Gwae fi o'r clywed fod clwyf arnaw! /Gwersyll Cadwaladr, GYC VII 36 9 r aflwydd ei dramgwyddaw! /Gwae fi o'r golled! Gwae fi o'r dynged! /Gwae fi o'r clywed fod clwyf arnaw! GYC VII 36 9 radwydd! /Gwae fi o'r aflwydd ei dramgwyddaw! /Gwae fi o'r golled! Gwae fi o'r dynged! /Gwae fi o'r cly PC II 21 39 lais - y fra_^n, /Dechrau gwa_^n, dychrynais, /Gwae fi, pan 'i harhoais: /Gwayw yn Hywel a welais. /Bra DB VI 29 23 a wnaeth eu penaethau! /Am Ruffudd gwaywrudd, gwae finnau, /Am riff ne_^r, lluch hyder Llachau, /Am ry BF VII 53 29 rhoddion, /Arfaeth Lly_^r, arf mawrwyr Mo_^n. /Gwae Fo_^n ac Arfon gorfod colli - rhwyf, /Rhwysg anger BF VII 56 8 /Gwayw gwrdd rhagor yn gorfod, /Gwawr dragon; gwae Fo_^n o'i fod! /Bod heb walch ceinfalch! Cynhebyg - GYC VII 40 16 angau, /Gwae lwth o'i lithiaw yng Ngwenerau, /Gwae fradwr o'i frydion feddyliau, /Gwae ni chyrcho ffai GYC VII 40 63 rhy ddiau, /Gwae a dreulio'n ofer ei amserau, /Gwae frawdwr a frodio gamfarnau, /Gwae raglaw a'i ruglon PB VII 19 24 coeth [] /Hywydd [] gyflwydd gyfles - fu [] /Gwae gantref a'i colles GYC VII 40 53 eddi_"au, /Gwae a wne_^l balchder ar arferau, /Gwae genfigennus rhag petrusau, /Gwae lidiog creulon o'i GYC VII 41 27 heb fwy no'i baich o bechodau. /Gwae hocedwr, gwae guhuddwr o'r gohodau, /A'r balch gyfedd herwydd tro PB VII 19 4 id chweddl chwarae, /A'i blant, os gwddant, ys gwae. /Gwae fi o'i golli drwy etgyllaeth - hydr! /Hiddl DB VI 29 81 n, lledrudd. /Gweryd a'm hergyd a'i mawrgudd, /Gwae! gwelsyn ger mawrfryn Mo_^r Udd /Gw_^r oedd w_^r, o GYC VII 40 56 noniau, /Gwae ddiog ni ddywaid fawr badreuau, /Gwae gybydd a gabler bob amserau, /Gwae lwth a lithier a GYC VII 40 12 oddiau, /Gwae dwyllwr a_^'i dwyll nis maddau, /Gwae gybydd o'i gabl amryffrau, /Gwae od o'i drafod 'n e GM I 7 63 ad i esglyfu gwlad, /Gwleidiaddon gyngwasgar; /Gwae Gymru gymri gyfangar, /Golo_"ed grudd hyged hygar. GYC VII 41 27 bydd un fraich heb fwy no'i baich o bechodau. /Gwae hocedwr, gwae guhuddwr o'r gohodau, /A'r balch gyfe GYC VII 40 10 ffaith pechodau. /Gwae ddyn a ddilyd camlyau, /Gwae leidr a_^'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae dwyllwr a GYC VII 40 60 iau, /Gwae dwyllwr a'i dwyllwaith nis maddau, /Gwae leidr a'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae a ga_^r ddae GYC VII 40 54 ar arferau, /Gwae genfigennus rhag petrusau, /Gwae lidiog creulon o'i annoniau, /Gwae ddiog ni ddywaid CBM III 16 78 udd ongyr angerdd Alaswy, /Rhudd lwybr gwaed: gwae lwfr a'i gwelwy! /Rhun afael afwy, rhugl orddwy - o GYC VII 40 57 badreuau, /Gwae gybydd a gabler bob amserau, /Gwae lwth a lithier ar Wenerau, /Gwae ef wybod ddyfod ei GYC VII 40 15 'n ei ddyddiau, /Gwae syberw ar subed angau, /Gwae lwth o'i lithiaw yng Ngwenerau, /Gwae fradwr o'i fr MG VII 33 64 /Na chudd Dy ddeurudd, diddorych - o'th was, /Gwae neb o'i gas a gese_"ych! /Tro fi, fy Rhwyf Celi, a' DB VI 29 97 wr Gwyndyd, gwander ei orchudd, /Gwyn Gwynedd. Gwae ni am Ruffudd! /Gruffudd aur digudd, ef dygnaf - ei GYC VII 40 70 am gwynau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau, /Gwae ni charo y saint a'r santesau. /Dros y Saith Bechod GYC VII 40 49 yngo gamlyfau, /Gwae ddiflas a gasa eglwysau, /Gwae ni chred awen lle_^n a'i llyfrau, /Gwae ni chred bo GYC VII 40 50 ysau, /Gwae ni chred awen lle_^n a'i llyfrau, /Gwae ni chred bob peth o'r pregethau, /Gwae ni ddilyd pr GYC VII 40 17 wenerau, /Gwae fradwr o'i frydion feddyliau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau - Crist /Croes dolur ar GYC VII 40 69 ad Rhiau, /Gwae a goddo'i fam ar gam gwynau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau, /Gwae ni charo y saint GYC VII 40 51 yfrau, /Gwae ni chred bob peth o'r pregethau, /Gwae ni ddilyd pryd prif weddi_"au, /Gwae a wne_^l balch CBM III 26 37 nawdd amnifer, /Gwaedlyry fyry faran Eliffer. /Gwae ni, feirdd, fyned yn nyfnder - daear /Gwawr trydar DB VI 24 44 : /Ucheldad Fab Rhad, rhag rhwydaw - ei hawl, /Gwae ni fo deddfawl y dydd a ddaw! /Mihangel, pan dde_^l MG VII 33 4 wer lle gwaretych - raid, /Gwaredwr gweiniaid, gwae ni gerych! /Sef yw gwander, Ne_^r (nid nas gwypych) LlF2 VI 10 67 am ei air, /Ni lawer lefair o Fab Mair maith. /Gwae ni gred Trined cyn rhyred rhaith: /Gnawd aelwyd ddi DB VI 29 1 Gwae ni hael mor wael, mor wolau /Weled in nesed ein hei MeiG I 33 72 Traha a'u syrth ym mhoen, ym mhell ddeincryd. /Gwae ni llafur lles yn ei ysbryd, /Ysbaid fer fydawl fod GYC VII 42 45 Arglwydd nef /I bren dioddef (eddyl traha), /Gwae ni mad aned, bechodawl weithred, /Tostedd fydd gwel DB VI 30 42 is, /Gwyn esgar, neud gwa_^r a'i gwerchedwis, /Gwae ni o'i drengi fal yr drengis. /Llawer iawn o'i ddaw GM I 14 95 erw drwydded /Gwely anghlaear daear dudded. /A gwae ni o'r naid y'n rhyddoded /Yn rhygnawd pechawd pall BF VII 54 27 dau Drystan, darian dorri, /Dyfrydedd Gwynedd, gwae ni: - rhy allad, /Gwalch ffysgiad, rhoddiad rhudd a BF VII 45 27 l barawd, trin beri, /Traws fa_^r, gwenwynwar: gwae ni! /Trais pobl, trist pawb o'i golli MeiG I 33 88 ddinas, /Llary Arglwydd llawer, llewyn Wanas. /Gwae ni wna cynnif cyn no'i leas, /Cymod a_^'r Creawdr a EW VI 5 31 Arfogion - ei hil! /Hael gynnil gynrheinion! /Gwae ni, Wynedd orchorddon, /Gweled llawr ar llyw mawr M BF VII 44 1 Mae gwyrda Gwynedd (gwae ni - yr eisiwed!) /Ysywaeth yn trengi /Pob ddau, po EW VI 5 44 nin Cemais; /Gwayw dur yn yd draul gur trais, /Gwae niw gw_^yl fal y'i gwelais! /Gwelais yn llawen (lly MG VII 32 53 meibon gwirion gwynion: gwae eu mamau! /Ac nid gwae 'nt-hwy: gwyn eu byd hwy bod yn seiniau /A merthyri GYC VII 40 13 nis maddau, /Gwae gybydd o'i gabl amryffrau, /Gwae od o'i drafod 'n ei ddyddiau, /Gwae syberw ar subed GYC VII 40 64 ei amserau, /Gwae frawdwr a frodio gamfarnau, /Gwae raglaw a'i ruglon ddirwyau, /Gwae ringyll o'i sefy GYC VII 40 65 gamfarnau, /Gwae raglaw a'i ruglon ddirwyau, /Gwae ringyll o'i sefyll mewn swyddau /Oni saif yn y swy CBM III 21 90 wy rhwy rhy-m-coddes, /Angen a'm lludd gwe_^n, gwae rwy golles! /Neus gwarchae mynwent ym mynwes - daea D-1 I 1 5 Goronwy. /Godrudd ei fa_^r, gwrdd yn nhrydar: gwae ry'i cothwy! /Pedrydawg haul, mwyaf ei draul, uchel GYC VII 40 14 mryffrau, /Gwae od o'i drafod 'n ei ddyddiau, /Gwae syberw ar subed angau, /Gwae lwth o'i lithiaw yng SB II 22 40 wanar wenwynig, /Bu estrawn i Ystrad Meurig. /Gwae werin Addaf addoed mab Gruffudd, /Geleurudd, galar BF VII 47 28 elwn; /Gwawr gw_'reiddfalch, gwalch gwaywdwn, /Gwae Wynedd hir orwedd hwn! /Hwn oedd draws gyngaws ac a GYC VII 42 53 ndawd /Rhag trallawd pechawd ddeddfawd ddifa. /Gwae wynt gebyddion a'r hoced ddynion /A'r camfeddylion CBM III 9 2 Godwrf a glywaf, godor drain - waywawr, /Gwae wy_^r Lloegr yn nydd cain! /Teulu Madawg, mur Pryda MeiG I 33 69 air garwffraeth gwaeth, gwaith gw_^yth gywyd, /Gwae yd fwynt adref ag ef i gyd. /Gwae a goddwy Duw trwy CBM III 8 59 yw marw Madawg wyn /Nid llawen llawer unben, /Gwae yw y byd hyd y'i gwn /A braint, diffaith y weithon. Gwaeanad 1 GB II 26 292 ddiomedd /Drwy eirioled Dewi, a Duw a fedd, /Gwaeanad gwenwlad gwedi maswedd, /Drwy eirioled Mair, ma gwaeannwyn 1 CBM IV 9 104 war trydar trydolwyn, /Twrf taerfaith goddaith gwaeannwyn, /Teulu a thewlu a thewlwyn - waywawr /A gwy gwaed 36 PM V 24 51 wrw arfawg, /A gwaedlen am ben yn beithawg, /A gwaed, a bwyd brain, a bra_^n ar gelain, /A galon adfudd CBM III 26 79 ai, ef wanai, wanwyd, /Ef wnaeth a_^ gwaedwayw gwaed abwyd - i frain /O Frynaich, tra adwyd: /Gwayw cyn GG II 32 10 Pell yw o Powys pwyll argel - i ddyn /I ddial, gwaed Afel! /Gwaelawd ty_^ tywawd tawel /Gwely rhudd Gwi LlG VII 27 40 rf ufel - am riw, /A'i ba_^r oedd gwaedliw fal gwaed Afel. /Och am rwyf aerglwyf, eurgledd Echel, /Och PB VII 4 25 /Arglwydd gwawd rwydd, gwaed raeadr. /Rhaeadr gwaed am draed, am drwyn, /Rhyw rhag fy llyw, llew ar ia PM V 23 149 /Gwarthaf bryn a phenrhyn a phant, /Gorlleinw gwaed am draed, am drychant /Amdrychion pan ymdrechasant CBM IV 4 245 _"on; /Ar greulen, ar greuled Arfon, /Creulanw gwaed am draed amdrychion, /Amdrychid erfid arfogion - i PM V 24 47 ysgwydawg, /Esgudwan garthan is Garthynnawg, /Gwaed am draed o drin, a gwaedlid la_"in, /A gwaedlafn a GYC VII 36 51 , /Llawer ystlys rhudd a rhwyg arnaw, /Llawer gwaed am draed wedi ymdreiddiaw, /Llawer gweddw a_^ gwae PM V 25 53 ug, /Ac ar bob sarrug er eu sorri, /Am gynifer gwaed amdrychion am draed /Ac am bob paraed parawd-losgi CBM IV 1 12 ngl am Degeingl diredd, /Gwaedlaw ar ddarwedd, gwaed ar ddarwain, /Cyfarfu ddreigiau, rhiau Rhufain, /A LlG VII 24 32 agddaw a chalanedd - crau, /Ac odduch gwadnau gwaed ar ddarwedd. /Draig Arfon, arfod wythlonedd, /Drag CBM III 16 52 creulawn) /Gwayw drwy ben, drwy beri camawn, /Gwaed ar wallt rhag Allt Gadwallawn: /Yn Llannerch, yn DB VI 24 62 gwy_^r gwedi gwyraw, /A chledd gwawr Gwynedd a gwaed arnaw. /Gnawd yn uthr fod rhuthr i ryngthaw - a'i DB VI 35 35 gyd a_^ gwena; /Y gw_^r gwrdd uchel, a'r gwayw gwaed awel, /Pan e_^l yn rhyfel, nid ymgela. /Lleiddiad MG VII 33 57 fydd amharawd pan amherych. /Gwaed Iesu a fu, gwaed cu cwynych, /Gwirdda ystoria pan ystyrych /Griddfa GYC VII 40 38 eawdd o bridd a phrif sygnau, /A'n prynawdd er gwaed ei draed a'i fronnau, /A'n troses ar gyffes heb ai GYC VII 40 63 au, /Er ca_^r Absalon, er cur Ei ddwyfron, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwgrau. /Ydd archaf i'm Tad, Y GYC VII 40 104 rau. /Er cur Ei ddwyfron, er Caer Absalon, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwiau, /Er Ei wir arfoll a chu PB VII 17 5 m w_^r glew, digrif. /Digrif a ga_^r (gwaywbar gwaed), /Fleddynt Flaidd, trais tra adwyd, /Oedd cywir e GM I 7 111 g mechde_"yrn Lleisiawn. /Lliaws twr twnfriw a gwaed ffrau ar ffriw, /A Ffranc trwch tra Thafwys; /Llia BF VII 53 31 colli - rhwyf, /Rhwysg angerdd Elifri, /Gwayw gwaed ffysgiad, gad gyni, /Gwawr ddeifniawg, ruddfoawg r LlF1 II 3 63 awch - ei erchi: /Gnawd gan ri rwydd ardawch; /Gwaed gan llu ar llafn dwyawch; /Gwae a gawdd llew ac ny CBM III 16 78 lwy, /Rhudd ongyr angerdd Alaswy, /Rhudd lwybr gwaed: gwae lwfr a'i gwelwy! /Rhun afael afwy, rhugl or CBM IV 1 26 Ar edrywan gwa_^n gwayw yn adain, /Ar edrywedd gwaed gwaeddai gigfrain: /Marchogynt ar feirw, ar fil fr MB I 3 120 ydd, /Gwern gwygid, gwanai bawb yn ei gilydd, /Gwaed gwy_^r goferai, gwyrai onwydd. /A'r maint a ddyfu PM V 19 16 /Aml i'th gylch, galchdo_"ed gymyn /Am dymyr, gwaed gwy_^r gorewyn. /Peithiawg dy alon. Dy elyn - gwae CBM III 12 30 . /Ciglau beleidr briw, brith - o gyfergyr, /A gwaed gwy_^r i ar wlith, /A gwyach hylef, hylith, /A gwy MG VII 33 57 - o'r cnawd: /Na fydd amharawd pan amherych. /Gwaed Iesu a fu, gwaed cu cwynych, /Gwirdda ystoria pan LlF1 II 5 42 briwan. /Arwyddon chwerw chweched dydd /Y daw gwaed o'r gwellt a'r gwy_^dd; /Ein Harglwydd, ein Hargle BF VII 54 29 ad, /Gwalch ffysgiad, rhoddiad rhudd a phali! /Gwaed raeadr baladr, o lin Beli, /Gwaywddur fal Arthur w CBM IV 11 2 fyw bu glyw, bu glewgadr - trydar, /Bu trydydd gwaed raeadr; /Perging pa_^r, gweilging gwaladr, /Pum dr PB VII 4 24 f, rhwyf rhudd beleidr, /Arglwydd gwawd rwydd, gwaed raeadr. /Rhaeadr gwaed am draed, am drwyn, /Rhyw GYC VII 40 75 u /I ddrws porth uffern, gethern gethrau, /A'r gwaed yn annog, a'r grog yn grau, /A'r sarff aflawen yn GYC VII 43 17 ged, /A'i ddwylaw ar lled wedy r'llidiaw, /A'r gwaed yn ffrydiau ynghylch Ei fronnau, /A'i holl weli_"a GYC VII 43 15 daw!), /Dyddbrawd yn barawd i'n diburiaw /A'r gwaed yn gired ar ddydd y'i croged, /A'i ddwylaw ar lled gwaedfriw 1 CBM III 10 66 en am geinwiw - garthan, /Gyrth yn gwa_^n rhag gwaedfriw, /Hydr eu gwir o'r gw_^r ni ddiw, /Hil Gwriae gwaedfur 1 CBM III 24 114 yrn meddgyrn meddgwyn peniadur, /Medel gwy_^r gwaedfur, oesgur asgen, /Maws, masarn cadarn, callon ia gwaedlafn 3 PM V 24 48 /Gwaed am draed o drin, a gwaedlid la_"in, /A gwaedlafn adfuddiawg, /A gwaedlwrw gwy_^r aerfwrw arfawg CBM III 21 77 oegr heb eu llochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedlif, gwaedlafn gochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedlanw gwaedlan Deif CBM III 14 3 ngawr, /A_^ llafnawr lladd heb rif, /Ac o du gwaedlafn gwaedlif, /Ac ar dir cynnygn cynnif. /Cynyddws gwaedlaif 1 CBM IV 13 26 /Cedwaist, cad orfod caen orferw - gwaedlin /A gwaedlaif yn ymherw, /Cyd ta_^n trwy wa_^n, trwy agerw, gwaedlan 7 HOG II 13 12 aedliw ar giwed /A gwaedlen am ben a banned /A gwaedlan a gran yn greuled CBM III 21 78 if, gwaedlafn gochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedlanw gwaedlan Deifi; /Cymysgai grau gwy_^r a gwyrdd heli - mo CBM III 26 35 ddiofer, /Gwasgarai gweisgfeirch mai muner, /Gwaedlan flawdd, amnawdd amnifer, /Gwaedlyry fyry faran CBM IV 4 192 yminedd cymynai, /Gwyrdd heli Teifi tewychai, /Gwaedlan gwy_^r, a lly_^r a'i llanwai; /Gwyach rudd gorf CBM IV 6 196 wrdd gymhellir, /Ar ddigardd gyngran cyn gorun gwaedlan, /I glodfan yd gludir. /Cludfan glod yn gledrwy CBM IV 9 68 Gw_^r gwaedrwyf gwlad un rhwyf, un rhy, /Gw_^r gwaedlan, nid gw_^r gwan gwecry. /Gw_^r golud gwaetgnud CBM III 18 23 lad amddiffyn - llary, /Llawer dyn a'i gofyn, /Gwaedlan osbarth warth wrthryn, /Gwychfar gwanar Gwenwyn gwaedlanw 2 CBM III 21 78 eth gwaedlif, gwaedlafn gochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedlanw gwaedlan Deifi; /Cymysgai grau gwy_^r a gwyrdd CBM IV 4 103 edd gwynt, gwolau hynt gwylain, /Uch gwaedlyry gwaedlanw gwaeddai gigfrain, /Uch gwaetffrau, uch adnau Gwaedlaw 1 CBM IV 1 12 Owain. /Cyfarfu ag Eingl am Degeingl diredd, /Gwaedlaw ar ddarwedd, gwaed ar ddarwain, /Cyfarfu ddreig gwaedled 1 HOG II 13 9 groes llu a ddygrysed /[ ]A lladd a_^ lliwed a gwaedled - ei laifn /A gwaedliw ar giwed /A gwaedlen am gwaedlen 2 HOG II 13 11 a gwaedled - ei laifn /A gwaedliw ar giwed /A gwaedlen am ben a banned /A gwaedlan a gran yn greuled PM V 24 50 ddiawg, /A gwaedlwrw gwy_^r aerfwrw arfawg, /A gwaedlen am ben yn beithawg, /A gwaed, a bwyd brain, a b gwaedlid 1 PM V 24 47 than is Garthynnawg, /Gwaed am draed o drin, a gwaedlid la_"in, /A gwaedlafn adfuddiawg, /A gwaedlwrw g gwaedlif 2 CBM III 14 3 A_^ llafnawr lladd heb rif, /Ac o du gwaedlafn gwaedlif, /Ac ar dir cynnygn cynnif. /Cynyddws aerflaidd CBM III 21 77 wynebedd Lloegr heb eu llochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedlif, gwaedlafn gochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedlanw gwa gwaedlin 5 CBM IV 13 25 y Coedanau. /Cedwaist, cad orfod caen orferw - gwaedlin /A gwaedlaif yn ymherw, /Cyd ta_^n trwy wa_^n, CBM IV 6 272 Berllan. /Am byrth Caer Fyrddin porthes gwy_^r gwaedlin /A gwawr trin bu trechaf; /Gwa_^l teilu, ta_^l GB II 25 36 /Tew tra thew dra thro o dra thrychu - trin /A gwaedlin am ddeulin yn gwanegu, /Taer tra thaer am drom CBM IV 6 24 nglyw trychion rhag tra chythrudd - gwayw /A gwaedlin ar eu grudd. /Grudd fuddig wledig, wlad ohen, / DB VI 25 28 yn llaw gynefin, /Oedd gwaedlyd pennau, gwedi gwaedlin - rhwy /Yn rhedeg am ddeulin. /Llywelyn, ein ll gwaedliw 2 HOG II 13 10 [ ]A lladd a_^ lliwed a gwaedled - ei laifn /A gwaedliw ar giwed /A gwaedlen am ben a banned /A gwaedla LlG VII 27 40 n terrwyn, twrf ufel - am riw, /A'i ba_^r oedd gwaedliw fal gwaed Afel. /Och am rwyf aerglwyf, eurgledd gwaedluman 1 CBM IV 5 116 n garthan, gyrth yn ymliw, /Gwa_^n wrth wa_^n, gwaedluman liw. /Pan llas Gwas Sanffraid, ffrawddged - i gwaedlwrw 1 PM V 24 49 a gwaedlid la_"in, /A gwaedlafn adfuddiawg, /A gwaedlwrw gwy_^r aerfwrw arfawg, /A gwaedlen am ben yn b Gwaedlyd 3 CBM IV 11 9 l oerfelawg, /Yn Llan, ddifradw gadw, Gadawg. /Gwaedlyd ei la_"in, gwanar sefyll - lwrw, /Gwayw aerfwrw EGM I 27 49 yd poenau. /Ymherawdr Greawdr, o'th grau - (bu gwaedlyd) /Godlawd ni byddaf o'th gyfreithau. /Gwyn eu b DB VI 25 28 wcin, /Oedd bwlch llafn yn llaw gynefin, /Oedd gwaedlyd pennau, gwedi gwaedlin - rhwy /Yn rhedeg am dde Gwaedlyry 2 CBM III 26 36 mai muner, /Gwaedlan flawdd, amnawdd amnifer, /Gwaedlyry fyry faran Eliffer. /Gwae ni, feirdd, fyned yn CBM IV 4 103 ; /Uch gwaedd gwynt, gwolau hynt gwylain, /Uch gwaedlyry gwaedlanw gwaeddai gigfrain, /Uch gwaetffrau, gwaednawdd 1 CBM IV 5 73 enillyn, /Gwae feirdd Cymru gwedi Gwyn! /Gwyn, gwaednawdd, aerflawdd, aerflaidd afael - lew, /Arf tryle gwaedraidd 2 GM I 7 66 glew hael udd, haelfab Maredudd, /Hawl odrudd gwaedraidd cad. /Ced eglur cedeirn gur gyrchiad, /Cad am GM I 9 43 r goed /Pan fu aer rhag Caer, cyforiais waed. /Gwaedraidd fy nghleddyf a godrudd - yng nghad, /Yng nghy gwaedraith 1 CBM III 7 35 wyar o'i gyfarwaith; /Oedd buelin blas, gwanas gwaedraith, /Oedd eurllew o aerllin Gadiaith; /Oedd difa gwaedrwyf 4 CBM IV 4 143 sedd, /Gw_^r afraid ei farwnaid i fedd! /Gw_^r gwaedrwyf aerglwyf, eurgledd - oedd ei arf, /Eurgorf tar CBM III 26 86 yd, /Gwayw gwanar gwawr aerfar aerfwyd, /Gwayw gwaedrwyf gwa_^r dirglwyf dorglwyd; /Gwayw yng nghorf, y CBM IV 9 67 dy, /Mawrda_^l cerdd, nid cardd yfelly. /Gw_^r gwaedrwyf gwlad un rhwyf, un rhy, /Gw_^r gwaedlan, nid g CBM IV 5 17 aws drai, /Goronw falch fab Gwalchmai. /Gwalch gwaedrwyf, hynwyf, unig - a gerais, /A garaf ei edmig, / gwaedryar 2 GM I 8 45 , ar fawdd foddi; /A Menai heb drai o drallanw gwaedryar, /A lliw gwyar gwy_^r yn heli, /A llurugawr gl PM V 23 42 yr, oedd engyr eu ba_^r, /Oedd angudd gwodrudd gwaedryar, /Oedd engyrth ein hynt, oedd angar, /Oedd yng Gwaedryd 1 CBM IV 11 12 n aerwyll, /Gwaetffrau wayw ddiau ddeuddryll, /Gwaedryd, gwae feirdd byd am Byll! /Truniaw trugarawg ol gwaedwayw 1 CBM III 26 79 , /Ef laddai, ef wanai, wanwyd, /Ef wnaeth a_^ gwaedwayw gwaed abwyd - i frain /O Frynaich, tra adwyd: Gwaedd 7 PM V 19 18 rewyn. /Peithiawg dy alon. Dy elyn - gwae ef! /Gwaedd a gwlad neu'th ganlyn, /Peth o'th oed, athwyd wy PM V 1 5 westi wastad, /I filwyr eryr, arf gwenwlad - a gwaedd /A gwyddgwn ysborthiad, /I Ddafydd lawrydd, lawr LlN II 17 7 fy lles, /Gwyddant negyf gant neges, /Ni eill gwaedd awel goddiwes - llyfngwn, /Llywelyn a'u rhoddes. OC II 14 71 /Trai eu dwy aesawr gan un ystyr. /Gorfu gwynt gwaedd fan uch glan glasfyr, /Gorddwy clau tonnau Talgar CBM IV 4 102 ennain, /Uch gwayw rhyn yn rhuddaw adain; /Uch gwaedd gwynt, gwolau hynt gwylain, /Uch gwaedlyry gwaedl GYC VII 36 52 am draed wedi ymdreiddiaw, /Llawer gweddw a_^ gwaedd i amdanaw, /Llawer meddwl trwm yn tramwyaw, /Llaw CBM IV 6 102 wisgwys llary llurig amdanaw; /Gwasgawd gwawd, gwaedd nen, gw_^r yn gwisgaw - pen, /Gwasgarai bawb rhag gwaeddaf 1 LlF1 II 2 22 ynnir pwy, py rydd fwyaf, /O saffwn as gwn nas gwaeddaf. /Saffed ataf, ys daw ataf - ei ddawn, /Od wyf gwaeddai 2 CBM IV 1 26 ywan gwa_^n gwayw yn adain, /Ar edrywedd gwaed gwaeddai gigfrain: /Marchogynt ar feirw, ar fil frain, / CBM IV 4 103 gwolau hynt gwylain, /Uch gwaedlyry gwaedlanw gwaeddai gigfrain, /Uch gwaetffrau, uch adnau ednain. /Y gwaeddfai 1 CBM IV 4 184 rfaran Gwrfan gorfyddai, /Gw_^r yn aer yn aros gwaeddfai. /Bryd eirfgryd, arf grau a ddodai, /Brwydr eu gwaeddfan 1 CBM IV 16 210 torfoedd yn eban, /Dychyrch hynt ddychre gwynt gwaeddfan, /Dychymriw ton amliw amlan, /Dylleinw lly_^r, gwaeddgreg 1 EGM I 26 4 /Neud llafar adar, neud gwa_^r gweilgi, /Neud gwaeddgreg gwaneg gwynt yn edwi. /Neud erfai ddoniau go Gwael 13 LlG VII 27 10 rwy galed. /Gwag i'r byd bod heb ei hawddged, /Gwael dwyn hael hwylfawr ei weithred; /Galar yw gennyf-i BF VII 56 1 Gro a gudd deurudd dewrwas gwael - ei farw /Yn ei fawrglod gaffael, /Grym erddrym, CBM III 12 50 deryw do_^r glyw, glod diogan - hael, /Can bu gwael ein gwahan, /Ni che_^l fy ngherdd fy nghwynfan, /N GM I 10 15 eb tra trosi /Trosof ir gof arglwyddi. /Mor yw gwael eu golo_"i /A gwlad Gymru mor gymri; /Nid modd mau BF VII 44 20 , doeth, dygn ei allael, /Cywir nas gwelir; ys gwael. /Mor wael myned hael (hwyl gyffro - galar) /Yn rh EW VI 4 16 ynnal heddwch; /Gwalch bryn, brenin ynialwch, /Gwael nad byw, byd neud amdrwch. /Trwch yw'r gw_^r arwr, GC VI 21 5 th. /Trannoeth, o'r pan e_^l trwm ddylyn, - ys gwael /Nas gwy_^l neb er gofyn. /Dolur adrawdd gawdd gan BF VII 49 12 a'm dothyw, /Gwawr gwaywddur ddolur ddilyw; /Gwael neud bedd: gwae fi nad byw! /Nid byw gwalch trawsf EGM I 26 24 iad genthi. /Gweryd rhudd a'i tudd wedi tewi, /Gwael neuedd maenfedd mynwent iddi. /Golo Nest! Golau dd DLlM II 18 13 u, /Ni ellid ei olaith. /Oedd gw_^r hael rhag gwael, rhag gwyniaith /Oedd cymraisg, oedd Cymry ddylai DB VI 30 55 n y dedlis, /Nid llawrydd Ddafydd a ddiengis. /Gwael yw colli hael, ddiwael ddewis, /Gwae ef a gyll nef DB VI 29 40 anghofiau, /Am Ruffudd, ni'm dyhudd, na dau. /Gwael yw colli hael o hil Genau, /Gwag yw byd bod yn ei DB VI 29 21 'i fyddinau; /Gwelsam wy_^r dinam yn ddiamau, /Gwael yw nad y_^nt fyw, neud y_^nt feddau: /Gwae'nt hwy Gwaelawd 1 GG II 32 11 ys pwyll argel - i ddyn /I ddial, gwaed Afel! /Gwaelawd ty_^ tywawd tawel /Gwely rhudd Gwilym Rhyfel. / Gwae'nt 1 DB VI 29 22 , /Gwael yw nad y_^nt fyw, neud y_^nt feddau: /Gwae'nt hwy ar a wnaeth eu penaethau! /Am Ruffudd gwaywr Gwae'r 3 BF VII 51 9 elyn llafngreulyd, /Llas Arthur, benadur byd. /Gwae'r byd rhag tristyd treistwyn gythrudd - llew: /Llyw GYC VII 41 36 ifer nef obrwyau /Y dygwyddant, eisau gwarant (gwae'r eneidau!) /Ym mhwll uffern, gyd a_^'r gethern, we GYC VII 42 17 n yr Iesu: /Lle gwelo trillu, trallawd a wna. /Gwae'r sawl a gredan, os camwedd a wna_^n; /I'r twyllfyd gwaesaf 1 GYC VII 36 11 r clywed fod clwyf arnaw! /Gwersyll Cadwaladr, gwaesaf llif daradr, /Gwas rhudd ei baladr, balawg eurll gwaetffrau 3 PM V 24 55 Saeson sidanawg, /A gelorau crau, a gwa_^n, a gwaetffrau, /A gwaetffriw redegawg. /Am Fochnant, cain a CBM IV 4 104 ch gwaedlyry gwaedlanw gwaeddai gigfrain, /Uch gwaetffrau, uch adnau ednain. /Yng ngawr huysgwr huysgai CBM IV 11 11 sefyll - lwrw, /Gwayw aerfwrw gwa_^n aerwyll, /Gwaetffrau wayw ddiau ddeuddryll, /Gwaedryd, gwae feirdd gwaetffriw 1 PM V 24 56 g, /A gelorau crau, a gwa_^n, a gwaetffrau, /A gwaetffriw redegawg. /Am Fochnant, cain amgant coedawg, gwaetgnud 1 CBM IV 9 69 gwaedlan, nid gw_^r gwan gwecry. /Gw_^r golud gwaetgnud gwaetgny - calanedd, /Celennig a ddyry. /Gw_^r gwaetgny 1 CBM IV 9 69 nid gw_^r gwan gwecry. /Gw_^r golud gwaetgnud gwaetgny - calanedd, /Celennig a ddyry. /Gw_^r creulawn, gwaeth 11 MeiG I 33 37 y-n-parasai Duw heb ddim eisau /Yni wnaeth ein gwaeth ein gweithredau. /Gwae a goddwy Duw dogn berthida LlF1 II 2 71 f! /Hanpwyf gwell innau; ni'th amheuaf. /Ni bo gwaeth eu rhan y rhai eithaf - o'th lyw /No'r rhai a'r MeiG I 33 68 iawn i ddyn ddywedyd gair. /Gair garwffraeth gwaeth, gwaith gw_^yth gywyd, /Gwae yd fwynt adref ag ef GB II 26 232 i Fynyw, syw synhwyrau. /Ceiswyd cythreulaeth gwaeth gweithredau, /Ni allwyd a fynnwyd, methlwyd wynta GYC VII 41 47 a_^ a rhew a rhuthrwynt glew a glaw ddinau, /A gwaeth hefyd oedd oddef crydmywn crawn byllau. /Y neb ni GM I 13 19 yn farch dyre. /Gnawd gwraig gwell genthi a fo gwaeth iddi: /Fy addas nid debre. /Dilyw a ddyfu, Dyddbr PhB VI 14 44 Elenid? /Ai gwallus 'y nghof anghyfrdelid? /Ai gwaeth mynag nag nog eddewid? /Ciglau-i dorf a thorf a GB II 26 273 /Y Gw_^r a folaf, gwir ogonedd, /Ni wnaeth na gwaeth na gwythlonedd /Namyn o bell dygymell gwell gwiri CBM IV 6 271 Arofan /A fo cerdd ni fo cardd i'w rhan /Ni fo gwaeth no Gwaith y Berllan. /Am byrth Caer Fyrddin porth GYC VII 41 44 ywn pair poenau, /Ac eu cronni i'u hir goethi, gwaeth nog angau, /Ac oddyno, weldyna dro drygddamweinau PhB VI 14 8 g y'm hurddid - ynaeth /Ac atoeth etwaeth na'm gwaeth wne_"id. /Pai achwir folawd y dylifed ffosawd /Dy gwaethaf 2 CBM III 26 25 sgwn walch, ysgwyd dau hanner. /Ysgawl gw_^yth gwaethaf nad anfer - ei hoeddl, /Neud ei hoed a gwyner, ES I 24 36 th brifwyd ysydd (ys enbyd) /O'r wyth gw_^yth, gwaethaf syberwyd. /Galwaf, fy Naf, can gannaf gennyt: / Gwaethl 1 CBM III 26 31 iaid a'i cymer, /Cof colli a roddi rif se_^r. /Gwaethl edlid o'm bron pan brofer - cynrain, /Er cynran gwaethlfan 2 CBM III 1 31 - catglwyf cludfan: /Canaf can caraf (can wyf gwaethlfan) /Canu cerdd am borth am byrth clodfan; /Cyfo PM V 2 18 as tyf eli. /Gwythlawn yw fy nawn yn nyfysgi, /Gwaethlfan yng nghyman, yng nghymelri. /Gwollycha dy fa gwaethlon 1 LlF1 II 4 19 r; /Tryderan 'yng nghofion /Edlid hil gwythlid gwaethlon: /Edlaes maes wedi maon. /Maon Meirionnydd, mo Gwaethwaeth 1 BF VII 45 25 awd hiraeth /Hoed fraw) damweiniaw dim waeth. /Gwaethwaeth y'n tragwnaeth trengi - mur ciwdawd, /Traul gwag 3 PhB VI 15 42 lawr o'r gyngheusedd: /Gweryd i'r gwagfeirdd y gwag-hoffedd LlG VII 27 9 an ehanged - ffordd /Am drefgordd drwy galed. /Gwag i'r byd bod heb ei hawddged, /Gwael dwyn hael hwylf DB VI 29 41 dd, na dau. /Gwael yw colli hael o hil Genau, /Gwag yw byd bod yn ei faddau. /Gwirfab Duw, gan dug ben Gwagedd 1 MG VII 33 68 ych, /N'ad fi i wrthyt i wrthrych - maswedd, /Gwagedd breuoledd a ddiweddych; /Amherawdr Creawdr, cryf gwagfeirdd 1 PhB VI 15 42 /Ys mi a feflawr o'r gyngheusedd: /Gweryd i'r gwagfeirdd y gwag-hoffedd gwaglaw 2 CBM III 21 191 nion) /I eirchiaid Prydain a phrydyddion, /Nid gwaglaw adaw adaf rhuddion. /Edewid eron rhan gofion - g LlG VII 24 13 /Rhwyd galon, golofn tey_"rnedd. /Nid wyf w_^r gwaglaw uch y gogledd /O arglwydd gwladlwydd glod adryse Gwahalieth 1 LlF1 II 4 9 re_"yr breuawl a beth, /Bronwala i wahalieth. /Gwahalieth wosgedd, wasgawd - prydyddion: /Pryderus yw'n gwahan 2 OC II 14 99 n llawen yn llaw Forgant, /Gw_^r a ddyly gwawd gwahan foliant, /Gwenwyn ei adwyn, gwa_^n edrywant. /Are CBM III 12 50 r glyw, glod diogan - hael, /Can bu gwael ein gwahan, /Ni che_^l fy ngherdd fy nghwynfan, /Ni chudd fy Gwaha_^n 1 DB VI 33 62 dd ddamuned. /Gwehenais-i ag ef, nid gofyged, /Gwaha_^n hir a hwyr ymweled, /Byddai praff heddiw y pryn gwahanarch 1 CBM III 10 18 af arawd, aer ddihafarch - wy_^r /Ni'm gwehyr gwahanarch, /Neu'm cynnwys draig Bowys drwy barch, /Neu' gwaharddon 1 GYC VII 42 5 is y'i harchai /[] rhai, rhyfawr draha. /Torri gwaharddon a chynnal lladron /A threisaw gweinon, gwn na gwahawdd 1 PM V 30 12 u haws uddudd, fal trabludd Tren, /Nog anhawdd gwahawdd gwynt yng ngwden. /Neu wddam nad cam cymryd yn gwain 3 CBM IV 1 17 chwain. /Oedd cleudaer, oedd claer cleddyf uch gwain /A llinon yng ngnif a llif rhag llain; /Llafn yn CBM IV 1 44 eb eu hadain /I dan draed adar, gwy_^r gwanar, gwain; /Gwelais eu trychni trychant celain, /Gwelais wed CBM IV 6 112 wriawr goradain, /Rhaglyddawdd a'i gleddyf uch gwain, /Rhaglym fu yn pannu pennain, /Rhag parau rhiau, gwaint 1 GM I 9 40 gelwir, gelyn y Saeson, /Ar lles gwledig Mo_^n gwaint ym mhlymnwyd, /Ac er bodd llywy lliw eiry ar goed gwaith 39 MeiG I 33 63 air. /A gaiff a gaffer yn ddiadnair /O gywyd a gwaith a gw_^yth gellwair. /Can ydoedd angau yn ein cyfa GM I 9 47 rfab Gruffudd /Rhialluoedd trwch tebed osudd. /Gwaith Aberteifi, terwyngad Owain, /Gwynde_"yrn Prydain, CBM IV 1 39 uch prain, /Tryliw ei ongyr, angerdd rysgain. /Gwaith Aberteifi torrynt grain - waywawr, /Fal Gwaith Fa CBM IV 2 13 u Prydain yn ymatgor; /Oedd anystwyth gw_^yth gwaith anesgor /Am Deifi, am dw_^r, am dwrf angor; /Oedd CBM IV 18 53 yw ein Llyw, ein llwyr nodded /A farn wrth ein gwaith ar ein gweithred; /Ac Ef, Arglwydd nef, tangnef t CBM IV 4 97 d Owain, /Urddawl ben, priawdnen Prydain. /Mal Gwaith Arderydd, gw_^yth ar dyrfain - cad /Yn argrad, yn HOG II 6 21 r, maint y rheufedd! /Gwneuthum a_^ gwth gwayw gwaith ardderchedd /I rwng glyw Powys a glwys Wynedd, /A CBM IV 1 56 rain; /Gweithfuddig gwledig gwlad feibionain, /Gwaith Bryn Dygannwy, eu dyganrain; /Gwelais yn Rhuddlan EG VI 18 28 Gaer oedd engiriawl, /Talu pwyth dydd gw_^yth Gwaith Canysgawl: /Ni rywelais neb na bo canmawl, /O'r SB II 24 24 achwynaw, /A gw_^yth tra gw_^yth, a gwaith tra gwaith daith derfyniaw. /Rhyn wyn wenwyn, rhad dad terwy ES I 21 32 thu. /Nerthoedd gw_^yth gweithredoedd a'm bu, /Gwaith dedwydd yw dadolychu! /Cyn cystwng clwyf cyfyng g MeiG I 32 9 raint breinolaf, /Can ys caru Duw diadneiraf - gwaith, /Eilwaith rhag cyfraith y'i cyfrifaf. /Ef yn ddi CBM IV 1 40 Gwaith Aberteifi torrynt grain - waywawr, /Fal Gwaith Faddon fawr wriawr oriain; /Gwelais gadau geirw a CBM IV 13 19 i, /Sangai bawb ei alon; /Parthred gwy_^th mal Gwaith Faddon, /Porthathwy, myrdd ofwy Mo_^n. /Ym Mo_^n, CBM IV 6 99 iaw. /Yn Aber Ystwyth yn ystrywiaw - gw_^yth, /Gwaith Faddon ymddulliaw, /Gosgordd llawr, cyn lladd oho CBM IV 4 238 r, /Eryr gwy_^r golluchon; /Dangosed gweithred Gwaith Faddon, /Yn nydd gwy_^th gweithfuddig dragon! /Ar CBM IV 2 16 ynges, aches achor, /Oedd amgen Gwaith Fo_^n a Gwaith Fangor, /Oedd amgoch Ystrad am ystryw po_^r, /Oe CBM III 24 20 gwerin urdden, /Gwy_^r yn afrdwyth gw_^yth er gwaith Feigen, /Gwy_^r yn amwyn graid greddf ychen - yng PM V 10 4 n, /Arwar udd gwrddfar, gordden, /Eryr gwythyr gwaith Feigen. /Mau gynnelw, yr elw, yr alaf, - gan ddra CBM IV 2 16 Oedd amdroch llynges, aches achor, /Oedd amgen Gwaith Fo_^n a Gwaith Fangor, /Oedd amgoch Ystrad am yst CBM III 3 118 torf erchwyn. /Pan aeth gw_^r, gormes ufelyn, /Gwaith Gogwy, gwythgad ymosgryn, /Pan gyrchwyd, ymlynwyd EGM I 27 23 trus, ffrawddus ffrydiau. /Duw a'm gwne_^l o'm gwaith golaith gweli_"au, /Duw a'm gwne_^l goglyd selwyd EGM I 27 109 iriau - Duw /A diofryd arfau. /Arfod perffaith gwaith gorau, /Cyn gorwedd ym medd, poed mau HOG II 6 81 engaer ydd ym daerawd), /Cefais-i saith, ac ef gwaith gorddygnawd, /Cefais-i wyth yn nha_^l pwyth peth MB I 3 107 ydd) /Brenhinedd Powys a'u Gwenhwysydd, /Gorau gwaith gwyniaith a_^'i gyweithydd /Pan gedwis ei wyneb h MeiG I 33 68 ddyn ddywedyd gair. /Gair garwffraeth gwaeth, gwaith gw_^yth gywyd, /Gwae yd fwynt adref ag ef i gyd. BF VII 52 20 or, dig afar - obaith, /Oesgawdd ei oerllaith, gwaith gwythlongar. /Gw_^r heirdd ei filfeirdd, foliant SB II 24 43 r gorweiddiawg, /Gwerin aerlyw gwaith gyfeilyw gwaith Gyfeiliawg, /Gwenwlad Owain, a bro Brydain a Bry SB II 24 43 wely daear gwa_^r gorweiddiawg, /Gwerin aerlyw gwaith gyfeilyw gwaith Gyfeiliawg, /Gwenwlad Owain, a br OC II 14 106 stwn Fawr gwelais irddant: /Ardwy Goronwy oedd gwaith i gant. /Cedwyr cyfarfaeth ydd ymwnaethant, /Cad OC II 14 141 au, gwrddlew babir. /Menestr, gwelud-di w_^yth gwaith Llidwm dir; /Y gwy_^r a barchaf, wynt a berchir. CBM IV 8 15 od clod y clyw llawer. /Yn anghyflwyth gw_^yth Gwaith Nanhyfer, /Yn anghyfle llwfr llafur ofer, /Yng Ng DB VI 29 85 dd, /Gw_^yth oedd lwyth, o'i laith ni atgudd, /Gwaith oedd faith imi ei oludd, /Gwawr oedd fawr ei fa_^ CBM III 13 45 wyllon gwellfaith, /Delw y'm daw o'i law lawer gwaith, /Prif ragor, plu porffor perffaith, /Delw ydd wy D-2 I 2 31 usig a ga_^n mal aur orian, ma_^n wahanwaith. /Gwaith rhaith rysedd, gw_^ych rwych ryfedd, rhinwedd ree DB VI 29 79 well no Nudd. /Gwna arnaf hiraeth hir gystudd /Gwaith Saeson llidruddion, lledrudd. /Gweryd a'm hergyd SB II 24 24 w_^r yn trachwynaw, /A gw_^yth tra gw_^yth, a gwaith tra gwaith daith derfyniaw. /Rhyn wyn wenwyn, rha CBM IV 6 271 fo cerdd ni fo cardd i'w rhan /Ni fo gwaeth no Gwaith y Berllan. /Am byrth Caer Fyrddin porthes gwy_^r GM I 9 105 gr y gwelais /Owain huysgwr, gwrdd ei efrais. /Gwaith [ ] ystofysid cynnif /Cyn lladd ar Lloegr llew Di Gwa_^l 1 CBM IV 6 274 es gwy_^r gwaedlin /A gwawr trin bu trechaf; /Gwa_^l teilu, ta_^l im a ganaf! /Gwawd yw hon, o'm bron gwala 1 SB II 22 22 r Prydain ym mhryder hirfaith, /Eu gweled neud gwala diffaith, /Neud gorchudd gorchorddion ddylaith, /N Gwaladr 2 CBM IV 5 114 /Llas arglwydd Gwyddrun gwyrfriw - ei baladr, /Gwaladr cadr yn cadw rhiw, /Gwa_^n garthan, gyrth yn yml CBM IV 11 3 rydydd gwaed raeadr; /Perging pa_^r, gweilging gwaladr, /Pum dryll gwna_^i Byll o'i baladr. /Bedd Pyll gwala_"ed 1 CBM IV 17 131 ddef grwn ysgwn, anysgoged. /Goddefwn, gwylwn, gwala_"ed - arnan, /Gw_^yth gyman yn llan, yn llwyr giwe gwalaeth 2 BF VII 48 29 rwayw un annwyd a_^'r hwn Nyniaw, /Hiraeth a'm gwalaeth gweled arnaw /Hirhebrwng echwng; och o'r cuddia HOG II 6 58 in; /Er fy lladd-i a_^ llafnau deufin, /Rhy-m-gwalaeth-i gwraig brawdfaeth brenin. /A Gwladus weddus, gwalch 44 PB VII 11 28 rial aerweilch, /Mur mwynfudd, mygr, gwaywrudd gwalch BF VII 51 31 ofaint - ein llyw /A'n gwna llwyr ofeiliaint, /Gwalch aerfalch arfod Geraint, /Gwawr gorsedd, frenhine CBM IV 5 120 glywed; /Oedd gw_^r gwrawl ei weithred, /Oedd gwalch balch bwlch ei golled. /Yn y llas Ardderch yn ar CBM IV 5 112 r ei gynnwys, /Gw_^r yn gware a_^ Lloegrwys, /Gwalch balch oedd bwlch ar Bowys. /Llas arglwydd Gwyddru PB VII 1 13 alch Gymro, /Dygant i'th feddiant a'th fo. /Bo gwalch bro braint tey_"rnas /Drwy rad ei Rwyf, cad nid c EW VI 4 15 rhudd elwch, - ei fod /I fad gynnal heddwch; /Gwalch bryn, brenin ynialwch, /Gwael nad byw, byd neud a PC II 20 2 Caradawg fab Cedifor, /Gwalch byddin gwerin goror, /Hebawg teulu cu, ceinmyn, / PB VII 21 10 dd[] Rhys. /O [] Rhys, rhwyf ufeliar, /Ducpwyd gwalch c[ ]d orywir, /Doeth nen, llawen llawagor, /[] de EW VI 4 2 Neud rhaid am Fadawg trengi - ciwdodoedd! /Gwalch cadoedd, cadrfalch ri; /Neud trai calon don (dug PB VII 7 24 l tey_"rnedd, /Gwawr llawr, lluosawg fonedd, /Gwalch cain, aerfalch cyn oerfedd. /Oer y'm daw trais fr CBM III 21 53 rperi, /Carasai a'm bodd a'm bod ynddi. /Gwedi gwalch cedwyr a'm cedwis gan iawn, /Ni gadwai na chrawn DB VI 25 10 ffin, /Gwanas dey_"rnas deg, gywrennin, /Gorau gwalch ceinfalch, cynnif Elffin, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd PB VII 18 20 d o'i foli, /Gwawr destlfawr, distain tra bu, /Gwalch ceneddlfalch cynnaddlfa. /Cynnaddl, lle bai beil DB VI 29 4 heisiau. /Gwelsam-ni gynt, a'i wynt yn orau, /Gwalch Cymru yn cymryd arfau /Yn Lloegr, yn llosgi ei th PB VII 11 3 aml ei nifer, /Gwalch eurgalch, aergwn gyfor, /Gwalch dewrfalch o lin Dewdwr, /Ac am walch dewrfalch, d GYC VII 36 7 rhydd i'm rhwydd wisgaw. /Gwae fi am arglwydd, gwalch diwaradwydd! /Gwae fi o'r aflwydd ei dramgwyddaw! EGM I 26 26 nwent iddi. /Golo Nest! Golau ddireidi! /Golwg gwalch dwythfalch o brif deithi, /Gwenned gwawn a'i dawn PB VII 11 2 Gwalch ysym aml ei nifer, /Gwalch eurgalch, aergwn gyfor, /Gwalch dewrfalch o lin D BF VII 54 28 ri, /Dyfrydedd Gwynedd, gwae ni: - rhy allad, /Gwalch ffysgiad, rhoddiad rhudd a phali! /Gwaed raeadr b DB VI 25 21 Oedd brwysg rhwysg rhag y godorin, /Oedd balch gwalch golchiad ei la_"in, /Oedd beilch gweilch gweled e CBM IV 1 5 iaeth, meddfaeth, madiain, /Yn ail awyddfalch, gwalch goradain, /Yn ail awen ddofn o ddwfn gofiain, /Yn CBM III 12 20 ith, /Hirwawr torf, corf cyfarwaith, /Hirfalch gwalch, gwae fi o'i laith! /Lleithiglwyth hydwyth, hud w CBM IV 5 17 waws traws drai, /Goronw falch fab Gwalchmai. /Gwalch gwaedrwyf, hynwyf, unig - a gerais, /A garaf ei e SB II 24 37 rig rhag pedryddawg; /Pumed, Iarll Cla_^r rhag gwalch gwanar oedd gwareddawg. /Lliwgoch Trefal llid bri PB VII 13 18 ch. /Dinbych y cyrchws cyrch diatreg - prudd, /Gwalch gwawdfudd, rwyddfudd reg, /Hwyl diwyl dyfndref Sa BF VII 47 27 Nid fy modd nas gwelwn; /Gwawr gw_'reiddfalch, gwalch gwaywdwn, /Gwae Wynedd hir orwedd hwn! /Hwn oedd CBM IV 2 4 wrfar, aerbar bedror, /Aer fawrfudd fawrfalch, gwalch gweilch oror, /Aer gyngrwn ysgwn, aestwn eistor, CBM III 20 56 mwrthryn, /Gwychr y gwylch gweilch amddiffyn, /Gwalch gwenwynfalch Gwenwynwyn CBM IV 4 57 Cynwayw gw_^yth, gweithfuddig arglwydd. /Gwedi gwalch gwladlawch, gwladlwydd - tey_"rnas, /Tey_"rnedd [ EW VI 1 16 g; /Gweilch beilch balchddawn rhwyddlawn reg, /Gwalch gw_'raidd, tey_"rnaidd, teg. /Teg goryw fy llyw LlG VII 27 5 wydd /Rhyddoeth am arglwydd eurglawr drefred. /Gwalch gwrawl gwryd Gwalhafed, /Gweilch oedd feilch yn e PhB VI 11 9 r dra safo, /Hydr ei drais i dreth o Benfro, /Gwalch gwylfalch, golud anghryno, /Gwawd fyfyr, gwawr Gw PB VII 1 22 my_^r, aerdranc - yw Owain, /Gweilch goelfain gwalch gyfranc, /Drud yn arfau yn ieuanc, /Draig llys Ff CBM III 21 125 hael, /Nid hawddfyd cawddfryd i'r a'i coddai! /Gwalch hyder, glewder glewdraws difai, /Gwayw hydwn, ysg DB VI 29 45 au /Ucher rhag pryder pryd y'm goddau. /Achaws gwalch mawrfalch, mur cyneddfau, /Uchel y dodaf am naf n LlLl II 16 24 ffwys gymynad, /Gweilch argae yn nydd aergad, /Gwalch Mechain gorwyrain gwlad. /Piau y rhodawg rhudd fa PB VII 14 9 diwarth, /Coll mawr ar wawr llawr Llannarth. /Gwalch o barth Llannarth, llawagor - ysgwn, /Oedd Samswn DB VI 29 88 yfnbrudd, /Gwas oedd gas ei geisiaw dan gudd, /Gwalch oedd falch ei folchlafn uch grudd, /Gweilch oedd PB VII 14 11 wagor - ysgwn, /Oedd Samswn, cystlwn co_^r, /A gwalch rhwydd, eurfalch ragor, /Hydwyth cadarnllwyth Cad PC II 19 24 hywir, /A_^ gwayw, gwae Ddafydd enwir! /Gwa_^n gwalch rhyfel, Hywel hir BF VII 49 13 w; /Gwael neud bedd: gwae fi nad byw! /Nid byw gwalch trawsfalch (trais anoddef - rhwy) /Rhy-ddug Duw o PB VII 5 16 adwyn, /Doeth i feirdd byd i gyd gw_^yn /Difa gwalch tyrfa terrwyn. /Oedd terrwyn Owain, tyrfa reg - e CBM III 14 44 adwaen, /Gwawr glyw glew, difwng blwng blaen, /Gwalch yn eurgalch, yn eurgaen. /Eurgolofn arwr yn arwai PB VII 11 1 Gwalch ysym aml ei nifer, /Gwalch eurgalch, aergwn gyfor gwalchfrowys 1 GM I 7 125 in a beddrawd tu eglwys; /Lliaws gorwydd gwelw gwalchfrowys, /Frwysg ffe_^r ffraeth, fraisg grawnfaeth gwalchladd 1 CBM IV 4 100 wyr, uch Myrddin oedd cain, /Uch gwalchlan yn gwalchladd pennain, /Uch gwayw rhyn yn rhuddaw adain; /U Gwalchlan 3 CBM III 12 44 nid etgyr, /Gweilchlyw glyw, glewdraws eryr, /Gwalchlan gannerth, gwalchnerth gwy_^r. /Gw_^r yng ngawr CBM III 21 203 arf rhag tarf, rhag torf haelon, /Tri chlodfan gwalchlan, gweilch frodorion: /Golchynt eu deurudd dewr CBM IV 4 100 in, /Uch myrddwyr, uch Myrddin oedd cain, /Uch gwalchlan yn gwalchladd pennain, /Uch gwayw rhyn yn rhu gwalchlid 1 CBM IV 3 3 , /[]chir ei byrth erbyn berthnawn, /A [ ]nid gwalchlid gweilchlawn, /A or[] yn nhrais wythlawn, /A or Gwalchmai 5 CBM IV 4 182 tew, llew lladdai, /Gorsaf tarf, taerfalch fal Gwalchmai, /Gorfaran Gwrfan gorfyddai, /Gw_^r yn aer yn CBM IV 5 16 orddifanw anwaws traws drai, /Goronw falch fab Gwalchmai. /Gwalch gwaedrwyf, hynwyf, unig - a gerais, / PB VII 2 15 Ciwdawd Rhos ohanai, /Llaith cynnygn, cynneddf Gwalchmai, /Llew gawr ysgwydfawr, ys gwna_^i. /Ys gwna_^ GM I 9 51 glywed yno, /Rhag gorwyr Iago gwyar drabludd. /Gwalchmai y'm gelwir, ga_^l Edwin ac Eingl, /Ac yng nghy GM I 9 39 addoed, /Ac o du Rhibyll rhebydd yng ngraid. /Gwalchmai y'm gelwir, gelyn y Saeson, /Ar lles gwledig M gwalchnerth 1 CBM III 12 44 lyw glyw, glewdraws eryr, /Gwalchlan gannerth, gwalchnerth gwy_^r. /Gw_^r yng ngawr dyrawr, deryw - yng Gwalhafed 1 LlG VII 27 5 rglwydd eurglawr drefred. /Gwalch gwrawl gwryd Gwalhafed, /Gweilch oedd feilch yn ei falch gerdded. /Gw gwall 5 LlF1 II 1 111 ta_^n yman i mywn dillad. /Ef a warawd ball a gwall a gwad, /Bendigaw Gwynnyr a'i wy_^r a'i wlad. /Ef MeiG I 30 25 rhyddhao, /Ac Ef, Frenin nef, a'm noddo - rhag gwall, /Ei ddawn a'i ddeall a'm diwallo. /Diwallus De_"u MeiG I 33 15 rnywiant i ddyn ei ddigoni /Ar Dduw yn gollwng gwall fynechi /A'i dycwy yn gam yng nghymhelri - uffern, HF VII 23 3 ey_"rnaidd, tey_"rnwalch ri. /Gw_^r a'm doddyw gwall o'i golli - o fyw, /Gw_'reiddlyw a glyw ei glodfor GM I 14 15 nt ddlid preswyl gyni, /A chynnif oedd well no gwall re_"i, /Rhybuched Trined, tra ni belli. /Pwyll a'm gwallaw 3 CBM IV 10 25 wng medd. /Meddgwyn eu gwirawd, meddgyrn - a'i gwallaw, /A'i gwelling yn eurddyrn, /A gloyw yfed yn edy PM V 2 32 f rhoddi. /Gwellyniawg de_"yrn, gedyrn gosbi, /Gwallaw im anaw enw dy foli, /Gwallofiad aur rad, Rodri CBM IV 18 94 /Na'm gwellyg ym mhlyg ym mhlaid dirad, /Na'm gwallaw o'th law gwallus drefad, /Na'm gollwng gan llu d gwallawg 1 CBM IV 16 51 , /Cyn gwarthrudd cythrudd cythreulaeth. /Nid gwallawg fradawg fradwriaeth - Mab Duw /Er mab dyn dirpa Gwallofiad 5 CBM IV 6 106 fn preiddiaw /Gosgrynwent cadwent ced wallaw. /Gwallofiad alaf, gollewin eryr, /Arf dewrwyr y dwyrain, CBM III 21 131 i, /Rhoddion gweilw gwyllion dy-m-gwallofiai, /Gwallofiad anaw (anoeth adfai) /Oblegyd beirdd byd bieuf PM V 2 33 , gedyrn gosbi, /Gwallaw im anaw enw dy foli, /Gwallofiad aur rad, Rodri - esillydd, /A syll di fy mod- CBM IV 16 62 ein Rhwyf yn rhwydd feidrolaeth, /Gwellingrad, Gwallofiad gwellfaeth; /Ef a fedd, a fedr o'i arfaeth, / GRh II 28 48 yning, /Mab Owain, coelfain Coeling, /Mawr-rad gwallofiad gwelling. /Gwell gennyf arnaf, ernyw elyn - gwallofiai 1 CBM III 21 130 dd y'm rhoddai, /Rhoddion gweilw gwyllion dy-m-gwallofiai, /Gwallofiad anaw (anoeth adfai) /Oblegyd bei gwallofied 1 GM I 9 139 o aur /Yn llys Owain hir hy_"wr ddlidau. /Dy-m-gwallofied ei win o'i wen addaf udd /Yn Arfonig gaer ger gwallofies 1 GM I 11 2 Dy-m-gwaddoles Duw dyfn bwylladoedd, /Dy-m-gwallofies bodd budd ar gyhoedd. /Dy-m-goluch gogledd gw gwallofwy 1 CBM III 21 1 Dy-m-gwallofwy Duw diheuddawn - awen, /Awdl urdden amgen, amg gwalltan 1 CBM IV 8 42 gychwynnws gw_^r gwrdd yn nhrymder /Ni bu a_^ gwalltan i gwrt Gwallter, /Oedd ffysgiad ffleimiad fflam Gwallter 2 SB II 24 31 an fab Gruffudd prudd, prifaerawg, /Rhag Tw_^r Gwallter blaidd traidd trymder tra niferawg. /Rhag pum i CBM IV 8 42 r gwrdd yn nhrymder /Ni bu a_^ gwalltan i gwrt Gwallter, /Oedd ffysgiad ffleimiad fflam gan ucher /Yn s gwallus 2 CBM IV 18 94 mhlyg ym mhlaid dirad, /Na'm gwallaw o'th law gwallus drefad, /Na'm gollwng gan llu du, digarad PhB VI 14 43 ydd Gwidawl /Myn y rhed Rhediawl o Elenid? /Ai gwallus 'y nghof anghyfrdelid? /Ai gwaeth mynag nag nog gwan 18 LlF1 II 1 172 folant beirdd byd, /Dewrwyr a weryd benyd pob gwan, /Doniawg bedrydawg o bedrydan, /Doniau diamau dedd CBM III 5 88 ymdaith: /Gwirion deg, dawel ei chyfariaith, /Gwan ddeddf ddof i'm cof, i'm canhymdaith. /Gwyry fanon IRh VII 29 4 w gofid - a'm traul, /Ni'm lludd lliw gwennaul gwan eddewid. /Meddwais, pryderais pryd ton erfid, /Madd CBM IV 16 23 n huanaw nef /Bwyf addef addfwyngar; /Cyn bwyf gwan esgus gwyn esgar, /Bwyf gwas Duw, gwesti dialar; /C CBM IV 9 68 d un rhwyf, un rhy, /Gw_^r gwaedlan, nid gw_^r gwan gwecry. /Gw_^r golud gwaetgnud gwaetgny - calanedd, CBM IV 16 203 dd Ieuan. /Gw_^r yng nghred, yng nghrefydd nid gwan, /Gw_^r yng nghrog, yng nghroes bedryfan; /Gw_^r a MG VII 32 9 yn un ddoniau. /Cawr mawr bychan, Cryf cadarn gwan, gwynion ruddiau, /Cyfoethawg tlawd, a'n Tad a'n Br GF VI 22 5 ys hoedran, /Gwanlleddf olygawd gwymp, difrawd gwan, /Gwynlleufer gwynder gwendon dylan, /Gwyn ystle GF VI 22 2 Gwymp llun a'm dihun, dihoen fy ngran, /Gwan, llaesteg araith, gyfraith gyfran, /Gwenlloer gynhe PM V 1 15 fad /Heb raith, heb gyfraith, heb gyfrad - a_^ gwan /Na gweini Celefrad, /Heb ysgor hygor hygarad, /Heb GYC VII 36 83 /Pob tylwyth, pob llwyth ysy'n llithraw, /Pob gwan, pob cadarn cadwed o'i law, /Pob mab yn ei grud ysy CBM III 1 10 hyfan, /Fy marddair i'th barth nid gwarth, nid gwan. /Taer am aer, am gaer, am gain walchlan, /Tew am l DB VI 29 124 iaf. /Nid a eill cadarn yn cadw eithaf /A all gwan truan: trist a allaf. /O orchrawn deigr llawn a oll GYC VII 38 1 Ponid gwan truan trymder - pechadur, /Pechodau annifer, /Na wy EGM I 26 21 o len bali, /Cannaid ei syniaid ger Dysynni; /Gwan wargan wyry gall ddyall ddogni, /Gwraig nid oeddwn- CBM III 3 105 au yd noddir, /Golwg Duw arnaw a ddodir, /A fo gwan wrth wan, wrth iawnwir, /Yn llwrw pwyll, pell ydd a MG VII 33 2 Gwared arnaf, Naf, nawdd a'm rhoddych, /Gwan wyf, ymnerthwyf, fy neirthiad fych, /Gwareder llawe GM I 14 103 iofryd gwy_^d gwey rhyred. /Ac i'm Rheen gwyn gwan ystlyned - wyf i, /Ac ys mau erchi arch geinmyged, gwa_^n 22 PM V 24 55 /Gelynion, Saeson sidanawg, /A gelorau crau, a gwa_^n, a gwaetffrau, /A gwaetffriw redegawg. /Am Fochna CBM IV 11 10 i la_"in, gwanar sefyll - lwrw, /Gwayw aerfwrw gwa_^n aerwyll, /Gwaetffrau wayw ddiau ddeuddryll, /Gwae LlLl II 16 44 r gw_^r a'r gwy_^r am ei barch, /A'r gwayw a'r gwa_^n anghyfarch? /Ysef yw hwnnw honnaid ganllaw - draw DB VI 29 91 ddeurudd. /Gwn, o ddwyn terrwyn torf angudd, /Gwa_^n an rheg an rhaith heb rybudd, /Gwanar ga_^r, trim MG VII 34 15 seithruchig - ei gaen), /Gain angel urddedig, /Gwa_^n drwy ei safn a'i sefnig /Dyrnawd, uthr bigawd, a PC II 21 38 alon a gryn rhag erchlais - y fra_^n, /Dechrau gwa_^n, dychrynais, /Gwae fi, pan 'i harhoais: /Gwayw yn OC II 14 100 ddyly gwawd gwahan foliant, /Gwenwyn ei adwyn, gwa_^n edrywant. /Areglydd defnydd dioddeifiant - llafn, CBM III 17 32 n lloer, /Gwayw crwm yn nydd trwm trwy ffwyr, /Gwa_^n ffysg yn eurwrysg, yn aer CBM IV 5 115 friw - ei baladr, /Gwaladr cadr yn cadw rhiw, /Gwa_^n garthan, gyrth yn ymliw, /Gwa_^n wrth wa_^n, gwae PC II 19 24 fod anghywir, /A_^ gwayw, gwae Ddafydd enwir! /Gwa_^n gwalch rhyfel, Hywel hir CBM IV 1 25 , /Ar gnawd y ciglau adnau ednain; /Ar edrywan gwa_^n gwayw yn adain, /Ar edrywedd gwaed gwaeddai gigfr CBM III 21 23 m ysgor, am isgell grawn? /Py frys cyflafan yn gwa_^n gwaywddawn? /Py friw lliw llasar o lin Lleisiawn? CBM III 24 146 , hoed hiraethlawn, /Twrf taerdraul taerdan yn gwa_^n gwynawn, /Aerdarf derfysgdaryf, arf Arodriawn, /A LlLl II 16 50 erly, arlwy garthan - ddyn, /Llywelyn gwawdwyn gwa_^n, /Gwy_^r eryr aer ddarogan, /Gw_^r yn gware llawe PM V 1 104 o_"wch. /Gnawd o'i law lawrfeirdd gyfradwch, /Gwa_^n o aer a gwin o'i eurflwch, /Gwayw a llafn yn lla PM V 1 27 i dug /Yn de_"yrn pymthengwlad /Namyn gwayw yn gwa_^n o'i angad /A llafn coch yn llaw gynifiad /A brwys CBM III 10 66 uddegfed amgen am geinwiw - garthan, /Gyrth yn gwa_^n rhag gwaedfriw, /Hydr eu gwir o'r gw_^r ni ddiw, CBM IV 17 68 rhybu Arthur - gynt, /Rhybu amgyffrawd gwynt, gwa_^n tra mesur; /Rhybu Ul Cesar, ceisiasai Fflur /I ga CBM IV 6 73 caw. /Carwedros cafas i ganthaw /Cadarn da_^n, gwa_^n trywan trwyddaw, /Camp rhagod arfod, arfeiddiaw - PM V 26 28 nhinedd; /Gnawd gwaywawr gwriawr gwythlonedd, /Gwa_^n trywan trwyddyn' gythrymedd; /Gnawd o'i law ei la CBM IV 5 116 n cadw rhiw, /Gwa_^n garthan, gyrth yn ymliw, /Gwa_^n wrth wa_^n, gwaedluman liw. /Pan llas Gwas Sanffr SB II 24 14 gwrth lawr, gwenydd aesawr, oswydd gwyddaw, /Gwa_^n yn aer-rain, gwy_^r yn aergrain yn ergrydiaw; /Gw gwanai 5 MB I 3 119 elid meirch amliw a biw elfydd, /Gwern gwygid, gwanai bawb yn ei gilydd, /Gwaed gwy_^r goferai, gwyrai SB II 24 11 _^r gyfarbar gyferbyniaw. /Gwanai drwy wry_^s, gwanai drwy frys, Rhys rhwyf anaw, /Gwanai drwy gorf, y SB II 24 12 wy wry_^s, gwanai drwy frys, Rhys rhwyf anaw, /Gwanai drwy gorf, yng nghyfaerdorf, yng nghyfaerdaw, /Gw SB II 24 11 /Cerdd gyfarwar, ca_^r gyfarbar gyferbyniaw. /Gwanai drwy wry_^s, gwanai drwy frys, Rhys rhwyf anaw, / MB I 3 25 o Anarawd, /Ac ail o Run Hir, rhyfel ddurawd. /Gwanai yng nghynnor eisor Medrawd /Mal Urien urdden a'i Gwanan 1 EG VI 18 18 Lle_"yn, llyw ardderchawl, /Lluriglas gwanas, Gwanan a hawl. /Gwenwyn yn amwyn am dir breiniawl - Powy gwanant 1 GYC VII 41 42 arnu, orn ymliwau, /Llidiawg fyddant, llym y gwanant a_^'r cigweinau, /Gwenwyn adnair, gwedd anghywai gwanar 19 PhB VI 16 9 Hoedl egin brenin, hoed a borthaf, /Gwenwynfar gwanar, cerddgar, cyrdd fyged, /Gwae fi o'i fyned fyn na EG VI 18 52 /Gwawr Deau gorau gwy_^r yn dyrain, /Gwenwyn a gwanar ei ddau ga_^r gain. /A_^'i lyw cyferyw (cyfwyrain PM V 29 7 awfrydedd - dygn /Y dugost bobl Wynedd; /Gwawr gwanar, ei gwin a'i medd /A'i gwy_^r gworfych o'r diwedd GYC VII 36 59 igr dros ran gwedi r'greiniaw; /O leas gwanas, gwanar eurllaw, /O laith Llywelyn, cof dyn ni'm daw. /Oe DB VI 29 92 angudd, /Gwa_^n an rheg an rhaith heb rybudd, /Gwanar ga_^r, trimud fa_^r, trymrudd, /Gwenwyn gw_^yn ge PM V 16 12 eli; /Am lyw mawr, gwawr gwrhydri, /Am luchfar gwanar, gwae fi! /Gwae fi fod llawrydd, llawen udd - gwe CBM IV 1 44 hadaw heb eu hadain /I dan draed adar, gwy_^r gwanar, gwain; /Gwelais eu trychni trychant celain, /Gwe CBM III 26 85 , /Gwayw gweiniad, gwenwyn y'i dysgwyd, /Gwayw gwanar gwawr aerfar aerfwyd, /Gwayw gwaedrwyf gwa_^r dir CBM IV 12 6 weilch. /Gweilch cadau yn cadwyd maes, /Gwy_^r gwanar gwawr trydar trais; /Gwynfyd beirdd bod yn eu hoe DB VI 31 3 th y'm dyrraith dir ofalon, /Neud mwyfwy galar gwanar gweinion, /Neud mau feddyliaw hwyliaw haelion. /H DB VI 27 75 drosedd Gwynedd a'i harfeddyd, /Am draws ga_^r gwanar, gwenwynfryd - Prydain, /Am draws w_^yr Owain, dr CBM III 18 24 yn, /Gwaedlan osbarth warth wrthryn, /Gwychfar gwanar Gwenwynwyn PB VII 5 26 /Tey_"rnllw ei law, tey_"rnedd - alar, /Gwawr gwanar, gwin a medd, /Tey_"rnllyw glyw, gloyw fonedd, /T CBM III 3 44 r fy ngherdd yng nghyntedd /Yn yd ga_^r gwy_^r gwanar gwinwledd, /Caraf-i lan a'r lle_^n gan gadredd /G DB VI 30 31 mhlith priddwely heb oleuad. /Etifedd Gwynedd, gwanar gyrchiad, /Neud Duw a'i rhannws yr hael reiniad. CBM III 28 32 orllwyn, /Gw_^r gorefras, gwas gwenwyn, /Gwawr gwanar hygar hygwyn. /Cwynwyf o ddyrwyf, o ddyrawr - ani SB II 24 37 g pedryddawg; /Pumed, Iarll Cla_^r rhag gwalch gwanar oedd gwareddawg. /Lliwgoch Trefal llid brid breni CBM IV 11 9 n, ddifradw gadw, Gadawg. /Gwaedlyd ei la_"in, gwanar sefyll - lwrw, /Gwayw aerfwrw gwa_^n aerwyll, /Gw CBM III 24 55 ar llu daear, /Gw_^r gweiniad yng nghad, gw_^r gwanar - yn ing: /Gw_^r o Ddunoding, gw_^r, berging ba_^ Gwanas 6 DB VI 25 9 ndyd werin, /Gwynedd bendefig, ffynedig ffin, /Gwanas dey_"rnas deg, gywrennin, /Gorau gwalch ceinfalch CBM III 7 35 afar gwyar o'i gyfarwaith; /Oedd buelin blas, gwanas gwaedraith, /Oedd eurllew o aerllin Gadiaith; /Oe EG VI 18 18 Llywelyn Lle_"yn, llyw ardderchawl, /Lluriglas gwanas, Gwanan a hawl. /Gwenwyn yn amwyn am dir breiniaw GYC VII 36 59 awer deigr dros ran gwedi r'greiniaw; /O leas gwanas, gwanar eurllaw, /O laith Llywelyn, cof dyn ni'm GRh II 30 3 odid /Y dodych droed ar llawr: /Gweilging was, gwanas gwaywawr, /Gwelwgan Gohoywgain main mawr LlF1 II 1 124 eidw Cadfan glan glas weilgi, /Cadr fab Eneas, gwanas gweddi. /Cadr fryn yw Tywyn, nid iawn tewi - ag e Gwander 7 PM V 16 7 - preiddwalch, /Pridd fydd pawb o'r gorffen, /Gwander coll aerner eurnen, /Gwendud barch, Gwyndyd ber DB VI 29 96 w_^r eurdwr, ardwyad trabludd, /Gwawr Gwyndyd, gwander ei orchudd, /Gwyn Gwynedd. Gwae ni am Ruffudd! / MG VII 33 7 id nas gwypych): /Salw ymgelu pan ei gwelych, /Gwander gwir bryder brad fynych - gywyd, /Anghedernid br LlF2 VI 10 3 beithaw a wybyther, /I gymryd penyd cyn gwy_^d gwander, /I gywyddaid, la_^n ddiddan ddyfnder, /I ffydd, LlG VII 27 3 awr golled /Yr gollais-i, ni'm gellir gwared; /Gwander i lawer, eilywed - tramgwydd /Rhyddoeth am arglw MG VII 33 5 , /Gwaredwr gweiniaid, gwae ni gerych! /Sef yw gwander, Ne_^r (nid nas gwypych): /Salw ymgelu pan ei gw CBM IV 4 286 o ddeddf, o ddyfnder, /O ddiffryd Gwyndyd rhag gwander, /O warthrudd wrthyn, Gwyn Gwarther, /O dyrru ar gwaneg 3 HOG II 8 7 in am rin, am reg. /Dewis yw gennyf-i harddliw gwaneg, /Doeth i'th gyfoeth dy goeth Gymra_"eg. /Dewis g EGM I 26 4 ar adar, neud gwa_^r gweilgi, /Neud gwaeddgreg gwaneg gwynt yn edwi. /Neud erfai ddoniau goddau gweddi, LlF1 II 5 12 nyfnder daear dremynt /Fal nas cyrraedd gwynt gwaneg. /Trydydd ar ddeg, trwy deithi, /Mawr uthred gwel gwanegu 1 GB II 25 36 o dra thrychu - trin /A gwaedlin am ddeulin yn gwanegu, /Taer tra thaer am drom aer, drwm gymynu, /Am d Gwanlleddf 2 IRh VII 30 47 pobloedd, /Gwen gannwyll llysoedd a lluosydd; /Gwanlleddf ddeddf, didawl ei hieithydd, /Gwenlloer Fawr GF VI 22 5 g fan, /Gwynlliw eiry difriw, dyfrys hoedran, /Gwanlleddf olygawd gwymp, difrawd gwan, /Gwynlleufer gwy Gwanllun 1 IRh VII 30 49 dd, /Gwenlloer Fawrth addoer addwyr wesgrydd. /Gwanllun wawr anhun Feironnydd - ydd aeth. /Gwenlli_"ant gwannaf 1 GYC VII 41 16 barn eurgledd cadarn arglwydd cadau /No'r dyn gwannaf a distaddlaf yn y daddlau. /Drudion fyddant, drw gwanned 1 MeiG I 33 95 riolo Pedr pe_^r ei efras /A'r bobloedd gwirin gwanned tras. /A'm heirolwy Saint Esechi_"as /Ar Fair fa gwanwyf 1 PM V 2 15 /Na bwyf bwyll sarrug o bell sorri. /Gwn, yn y gwanwyf, gwenwynig fi /Gw_^yth wastawd tafawd nas tyf el gwar 1 GB II 26 52 Dau ychen Dewi, dau odidawg, /Dodyssant-hwy eu gwar dan gar Cynawg; /Dau ychen Dewi, ardderchawg - oedd gwa_^r 28 CBM IV 16 180 wy. /Arlwywn, cyn cystlwn cystwy, /Ceisaw nef, gwa_^r addef gwarwy. /Can gorau ein Duw ein datbrwy /Trw DB VI 30 41 , perchen gw_^r a'm perchis, /Gwyn esgar, neud gwa_^r a'i gwerchedwis, /Gwae ni o'i drengi fal yr dreng CBM III 5 60 pei rhybuched; /Gwarfardd wyf iddi o ddylyed, /Gwa_^r air i'm cyfair ni'm cyfaered; /A chen ni'm caro, PM V 23 65 cain fodur Cibddar, /Can a chan a cheinwyll a gwa_^r, /Cant a chant a chynt nog adar. /Adarweinidawg, D-3 VI 19 25 st yn wastad, mad rad roddion. /Ysym-i gyfaill gwa_^r, ca_^r cerddorion, /Llawhir, llary mynud draig mw MeiG I 30 37 a'm cynghoro. /Cynghorwr arwr, i'r a'i mynno - gwa_^r, /Cynghorfynt ni ga_^r wrth a'i caro. /Caru im y PM V 23 3 noddwy rhag afar. /Crist Celi, bwyf celfydd a gwa_^r /Cyn diwedd gyfyngwedd gyfar. /Crist fab Mair a'm GYC VII 42 11 uw ni cheffir dim cywira, /Eithr gwirionedd a gwa_^r dangnefedd /A gwir drugaredd, fal y gwedda. /Edry CBM III 26 86 gwanar gwawr aerfar aerfwyd, /Gwayw gwaedrwyf gwa_^r dirglwyf dorglwyd; /Gwayw yng nghorf, yn nhorf, y CBM III 5 89 i'm cof, i'm canhymdaith. /Gwyry fanon fanwl, gwa_^r feddwl faith, /Gorne gwawr fore ar fo_^r diffaith EGM I 27 105 Duw doeth, i'th gyfoethau; /Mynned i'm gwared gwa_^r feddyliau /Molawd i'r Drindawd mal gweddi_"au; /M PM V 14 32 /Can ni ddaw i'm bodd, o'm bod yn dde /Am lun gwa_^r forwyn liw gwawr fore, /Clywaf fy nghalon don fal SB II 24 42 mliw rhiw rhuddfoawg. /Gweli gwyar gwely daear gwa_^r gorweiddiawg, /Gwerin aerlyw gwaith gyfeilyw gwai D-3 VI 19 14 g gwlad gorchorddon - ba_^r, /Arglwydd trugar, gwa_^r, gwae dy alon! /Gwnaethost ffordd ar fo_^r i hwyl BF VII 52 37 , gofid gofar. /Gw_^r a gynnail nef gwir oddef gwa_^r, /Gwawr gwerthfawr, gwrthaw boed trugar CBM III 21 92 Neus gwarchae mynwent ym mynwes - daear, /Neud gwa_^r gwawr trydar, trin orllawes, /Er pan llas llyw ce GYC VII 41 2 yfarchaf, bennaf biau /Nef a daear, a gwyllt a gwa_^r, Gwawr ysbrydiau, /Mo_^r a dyfredd, Mur tey_"rne EGM I 26 3 ithiw, ceinlliw celli. /Neud llafar adar, neud gwa_^r gweilgi, /Neud gwaeddgreg gwaneg gwynt yn edwi. / CBM III 3 109 yrchir, /Ac a fo llachar, rhy'i llochir, /A fo gwa_^r, gwell yd foddhe_"ir /Nog a fo anwar ac enwir! /E GYC VII 39 15 au porth oriau o'r porthorion! /Nawdd y pedwar gwa_^r, gweryddon - wyryaid, /Angelystor, plaid ceinaid GM I 9 16 endewais enau yn echlysur gwir, /Ar lleferydd gwa_^r gwyry edde_"in, /Ac ar lles Owain hael hual dilin PM V 1 77 yn nigyrydwch, /Gwerin ne_^r yn aerdawelwch, /Gwa_^r Hywel hoywal cyfeddwch, /Gwrdd yn lladd a_^ llafn BF VII 47 25 llen ge_^l, /Oedd glwys digardd hardd Hywel. /Gwa_^r Hywel uchel, och o'r grwn - y mae! /Nid fy modd n CBM IV 5 110 liw. /Llas Rhys ffynhonnwys, ffynedig, hygar, /Gwa_^r i ga_^r ei gynnwys, /Gw_^r yn gware a_^ Lloegrwys DB VI 33 49 thau, /Ni wyrthia ryaned. /Cof 'y ngha_^r neud gwa_^r, neud gwaredred, /Cyferyw a_^ mi mawr eisiwed, /C PM V 23 29 llwrw ba_^r. /Oedd rhyn rhudd ebyr o'r gwy_^r gwa_^r, /Oedd rhan feirw fwyaf o'r drydar, /Oedd amliw t PB VII 17 16 esent, /Mab Duw o nef, drwy nerth saint, /Boed gwa_^r wrth flaengar Fleddynt MeiG I 32 18 Dri, a mi, ni mynnaf - Ei fa_^r, /Ef yn drugar gwa_^r, yn hygaraf. /Ef yw'r Tad, Ef yw'r mad mwyaf, /Ef gwaradred 2 MeiG I 33 42 au - dyn; /Dinam bwyad, Duw a'i gorau. /Gorau gwaradred goredwyn ffaw, /Gobrynu gobrwy, gobwyll ohonaw OC II 14 150 Ben boed hir - ein trwydded, /Yn y mae gweled gwaradred gwir gwaradredd 1 PhB VI 15 30 - neuaddawr, /Llyw llwyth Tewdwr mawr, gwawr gwaradredd. /Cynneddf yw cennyf-i, cyd erganedd, /Canu c gwaradrwydd 1 EGM I 29 22 ddiau ddagrau ddygwydd, /Cyn gwerydre lan, nid gwaradrwydd! /Edwyn fydd traul dyn trigeinmlwydd, /Adfy gwaradwydd 1 CBM IV 4 49 Diweddwr cyn trychwydd /A'm rhoddes (nid rhodd gwaradwydd) /Treth Wynedd, haelonedd hylwydd; /Traul gor gwaraf 1 CBM IV 18 38 , dedwydd fyddaf; /Yng ngwas engylion gwirion, gwaraf, /Yng ngwenwlad Wledig, nef a archaf. /Gwledig ar Gwarafun 1 DB VI 27 65 ryd - dyn, /Wedi Llywelyn, llywiawdr Gwyndyd. /Gwarafun ni wnaf yn nydd creulyd. /Gwrawl oedd ei hawl w gwarandaw 4 GYC VII 43 44 d, Celi, o'th blegyd, /Cyn pridd a gweryd, i'n gwarandaw /A chaffel angen ag olew, a Lle_^n, /A chymod GYC VII 36 27 tey_"rnblas a las o law: /Arglwydd cywir gwir, gwarandaw - arnaf, /Uched y cwynaf, och o'r cwynaw! /Arg DB VI 24 2 dylyaf dy bwyllaw, /Mawr, gwyrthfawr, gwrthyf gwarandaw. /Mor iawn im o'r dawn a'm daw - i gennyd, /Mw CBM III 24 77 yn cyn no'i gwyddaw! /Prydain a'm galwant, o'm gwarandaw, /Prydydd ni hepgyr (er bre_"yr braw) /Pryder gwarant 7 MeiG I 31 12 mwyaf ei meddiant, /Gweryddon gwirion fydd ein gwarant, /A Mihangel deg, dygant - yn ganllaw /I'r canll GYC VII 41 8 fudd gethrau, /Mae yn feddiant mawr ogoniant, Gwarant gorau, /Y mae'n canfod ac yn gwybod holl wybodau GYC VII 41 36 i wrth nifer nef obrwyau /Y dygwyddant, eisau gwarant (gwae'r eneidau!) /Ym mhwll uffern, gyd a_^'r ge PB VII 6 12 (beirdd byd, ba wna_^nt?) /Disgyr gwy_^r am eu gwarant. /Gwarant Gymry blant, bla diochel, - mawr /Marw ES I 20 20 ur ddolur, Modur meidrawl, /Argledr gogoniant, gwarant gwrawl, /Erglyw ddig dlawd gnawd yn gnodawl - er PB VII 6 13 d, ba wna_^nt?) /Disgyr gwy_^r am eu gwarant. /Gwarant Gymry blant, bla diochel, - mawr /Marw Cynan fab LlG VII 27 49 ch hyd atad, Duw, er dwyn Hywel! /Eryr gwy_^r, gwarant heb ochel, /Ar Wirionedd iawn ddawn ydd ymdde_^l gwarawd 5 ES I 20 8 ddidrist Grist groes rinweddawl, /Didlawd y'n gwarawd Ddydd Gwenerawl. /Diwyd lwyd arwydd, eiriawl - y CBM IV 16 184 a chymwy, /Can gweryd Creawdr a'i cretwy, /Can gwarawd gwerinfalch Nefwy, /Can diffyrth Trindawd tri ma GB II 26 171 wi; /Ny allwys gwerin gwared iddi /Hyd ban y'i gwarawd gwirion Ddewi. /A'r adar anwar a'i arho_"i, /Nid CBM IV 9 38 yngaws maws maeystawd - Deau, /Duw o'r nef a'i gwarawd, /Gw_^r gwrthaw gwrthrych ys defawd, /Gwrth uchy CBM IV 16 201 , gwych gyfoeth gyfan, /Gw_^r a'n gw_^yr, a'n gwarawd o'u rhan /Pymoes byd er bedydd Ieuan. /Gw_^r yng gwarchae 2 CBM III 21 91 Angen a'm lludd gwe_^n, gwae rwy golles! /Neus gwarchae mynwent ym mynwes - daear, /Neud gwa_^r gwawr t PB VII 19 2 yn, llew, argae - mwynfawr, /Maenfedd trwm a'i gwarchae, /O'i geneddl nid chweddl chwarae, /A'i blant, gwarchan 2 MB I 3 151 dydd, /Cynte_"ig ar gan, Calan weinydd. /Gnawd gwarchan a ga_^n eu hawenydd, /Yn arfod adwy hwy a orfy MB I 4 35 in ynddi. /Crist croesddarogan a'm gw_^yr, a'm gwarchan /Rhag uffern affan, wahan westi: /Creawdr a'm c gware 5 CBM IV 5 111 , hygar, /Gwa_^r i ga_^r ei gynnwys, /Gw_^r yn gware a_^ Lloegrwys, /Gwalch balch oedd bwlch ar Bowys. GM I 9 9 esin, /Gorddyar eaws awdl gynefin. /Gwylain yn gware ar wely lliant, /Lleithrion eu pluawr pleidiau edr CBM III 16 248 ddaered, /Yn y mae gwaredd a gwared, /Yn y mae gware gwaredred, /Yn y mae yfed heb neued, - heb na_^g, EGM I 29 30 fwyn march pennill Ebrill ebrwydd, /Addfwyn yw gware gwayw ac arwydd, /Addfwyn fydd ysgwyd ar ddewr ysg LlLl II 16 52 n gwa_^n, /Gwy_^r eryr aer ddarogan, /Gw_^r yn gware llawesan. /Dygychwyn, gennad, ar fraint ceiniad - gwared 23 CBM III 21 146 wiant rhag eilywed, /Eilyw a'm doddyw, Duw i'm gwared! /Aele o'm dygnedd ydd ym dogned, /Rhyddognais fa LlF2 VI 10 75 th efrifed, /Cyn bwyf gw_^r gweryd, poed Gw_^r Gwared /A'm gwares o boen, o bob aeled. /A wne_^l cyfar DB VI 33 76 ng nghalchdo_"ed, /A wne_^l i'w enaid gwirnaid gwared. Amen CBM IV 18 33 Benrhaith, rhin a geisiaf. /Brenin pob gwerin, gwared arnaf, /Gwedi treiglaw byd, budd arnaf. /O ganiad MG VII 33 1 Gwared arnaf, Naf, nawdd a'm rhoddych, /Gwan wyf, ymner LlG VII 25 23 Grym ysgwn, ysgwyd wyarlled, /Dyfod a gorfod a gwared - a_^'th dorf, /A'th derfyn yn lledled. /Gnawd i' MB I 3 136 astell Mo_^n, mor ddigerydd, /Dybu o'i gyffred gwared bedydd. /Dewisais innau (nid gau ddefnydd) /Ar em GYC VII 40 2 un hydr gun y ganed - Mab Duw /Ac y doeth i'n gwared; /Braint y saint ar eu seithfed /Bedydd a chrefy PhB VI 12 12 ag dy fa_^r, ca_^r cerdd lochi, /Mal gwirion, gwared, Dduw, fi. /Mi a'th fu_^m borthwr, borthiad - rhi LlF2 VI 10 93 dydduch o yng eang drefred. /Pan erfynio gw_^r gwared - ei dramgwydd, /Iawnaf i'w Arglwydd ei erglywed. CBM III 5 57 nef, na'm difanwed! /Difanw a'm gorau cyn no'm gwared, /Ei gwaredd oedd rhaid pei rhybuched; /Gwarfardd GM I 14 99 teithi tanc afneued. /Ac ysin-ni feddyg a fedd gwared - ein gau, /A dodwn ninnau ein hymddired; /Ys Ef, CBM IV 17 96 iolaf Dri drwy ddrudanaeth - ced, /Canrhed a'm gwared er gwrdaaeth, /Can rhydd Duw Ddofydd ddawn ehelae LlG VII 27 2 o'r ddirfawr golled /Yr gollais-i, ni'm gellir gwared; /Gwander i lawer, eilywed - tramgwydd /Rhyddoeth EGM I 27 105 d wedd, Duw doeth, i'th gyfoethau; /Mynned i'm gwared gwa_^r feddyliau /Molawd i'r Drindawd mal gweddi LlF1 II 1 1 Gwerthefin Ddewin Dduw, im gwared, /Gwerthfawr Briodawr, Gwawr gwaredred. /Wrth ei PM V 1 139 ryfawl /Ein hendad, handym angheuawl. /Dybu er gwared Gw_^r deddfawl, /Crist yng nghnawd, ein brawd bu GYC VII 36 38 Grist, mor wyf drist drostaw /(Arglwydd gwir gwared i ganthaw) /O gleddyfawd trwm tramgwydd arnaw, /O GB II 26 170 eisiaw diffryd y_^d ei erwi; /Ny allwys gwerin gwared iddi /Hyd ban y'i gwarawd gwirion Ddewi. /A'r ada GB II 26 115 efydd /A gwerin a gwin a gwirodydd /A gorfod a gwared lliwed llonydd. /Llwyth Daniel aruchel, eu hefely ES I 24 4 /Periglawr i'i gymryd, /Canys gorau Duw diwyd /Gwared plant rhag pla a thristyd. /Gw_^r darpar i'u dirp MG VII 32 2 mad aned dan ei freinau, /Mab gogoned, Mab i'n gwared, y Mab gorau, /Mab fam forwyn, grefydd addfwyn, a CBM III 16 247 /Hydr ei ddir a'i ddaered, /Yn y mae gwaredd a gwared, /Yn y mae gware gwaredred, /Yn y mae yfed heb ne gwaredaf 1 MeiG I 32 6 edd, camaf - o gywyd, /O'm bryd cyn gweryd y'i gwaredaf. /Caru Duw i bawb oedd bybyriaf /Mal y ca_^r y Gwareder 1 MG VII 33 3 ch, /Gwan wyf, ymnerthwyf, fy neirthiad fych, /Gwareder llawer lle gwaretych - raid, /Gwaredwr gweiniai Gwaredid 1 DB VI 27 67 eulyd. /Gwrawl oedd ei hawl wrth ei hwylfryd. /Gwaredid Celi celfyddyd - olau /I wrth ei afflau, poenau gwaredred 3 DB VI 33 49 thia ryaned. /Cof 'y ngha_^r neud gwa_^r, neud gwaredred, /Cyferyw a_^ mi mawr eisiwed, /Cyfar a_^ daea LlF1 II 1 2 n Dduw, im gwared, /Gwerthfawr Briodawr, Gwawr gwaredred. /Wrth ei fod im Rhwyf, a'm rhodded - awen, /A CBM III 16 248 d, /Yn y mae gwaredd a gwared, /Yn y mae gware gwaredred, /Yn y mae yfed heb neued, - heb na_^g, /Heb n Gwaredwr 1 MG VII 33 4 fych, /Gwareder llawer lle gwaretych - raid, /Gwaredwr gweiniaid, gwae ni gerych! /Sef yw gwander, Ne gwaredwyd 1 CBM III 26 75 breiddin y'i magwyd. /Ef o'i barth nid gwarth gwaredwyd /Gwawd folawd fal y derllyddwyd, /Ef guniad o gwaredd 3 CBM III 16 247 - ei wir, /Hydr ei ddir a'i ddaered, /Yn y mae gwaredd a gwared, /Yn y mae gware gwaredred, /Yn y mae y D-3 VI 19 33 wer, ger Caer Lleon. /A Duw, 'n ein diwedd-ni, gwaredd gwirion, /Trwy eirawl air Mair a'i morynion, /De CBM III 5 58 fanwed! /Difanw a'm gorau cyn no'm gwared, /Ei gwaredd oedd rhaid pei rhybuched; /Gwarfardd wyf iddi o gwareddawg 1 SB II 24 37 ; /Pumed, Iarll Cla_^r rhag gwalch gwanar oedd gwareddawg. /Lliwgoch Trefal llid brid brenial braidd wa gwares 2 LlF2 VI 10 76 /Cyn bwyf gw_^r gweryd, poed Gw_^r Gwared /A'm gwares o boen, o bob aeled. /A wne_^l cyfarchwel, cyfar PM V 5 64 mawrfrydig, rhyddanfones - Duw /Dyn ym myd a'n gwares. /Rhodri Mawr, rhwym llawr, rhy-m-llofes, /A rhy gwaretych 1 MG VII 33 3 thwyf, fy neirthiad fych, /Gwareder llawer lle gwaretych - raid, /Gwaredwr gweiniaid, gwae ni gerych! / Gwarfardd 1 CBM III 5 59 gwared, /Ei gwaredd oedd rhaid pei rhybuched; /Gwarfardd wyf iddi o ddylyed, /Gwa_^r air i'm cyfair ni' gwarfedd 1 CBM III 24 37 r, /Neud am ddraig Bennant bennaf galar! /Neud gwarfedd meuedd, mynwent franar, /Neud gweryd Rhirid, rh gwarth 7 PM V 25 40 /Ni chawsan' gennyn gymod cymaint hyn, /Eithr gwarth a gwrthryn wrth ymbrofi. /Darogan Myrddin dyfod b CBM III 13 54 th, /Rhy-m-ceinfyg o'm ceinfalch araith, /Aros gwarth er gwrthod afiaith. /Nid wyf dlawd o'm gwawd, o'm CBM III 16 176 /Ni phlyg ei braffawr ym mhryffwn, /Ni phyrth gwarth, gorthrum ei gystlwn; /Nis ergryd gorfryd, na gor CBM III 26 75 in, /Ar breiddin y'i magwyd. /Ef o'i barth nid gwarth gwaredwyd /Gwawd folawd fal y derllyddwyd, /Ef gu CBM III 11 67 , /Cedweilch heirdd, hardd yd fain, /Eilwaith gwarth gwrthodes cynrain, /Ail gormail, gormesgylch rhia CBM III 1 10 nef nid anghyfan, /Fy marddair i'th barth nid gwarth, nid gwan. /Taer am aer, am gaer, am gain walchla CBM III 26 39 n nyfnder - daear /Gwawr trydar traws lewder, /Gwarth wrthryn, gwaywrudd Gwyn Gwarther; /Gwas a las o L gwartha 1 PhB VI 12 17 arnad. /Ar dy fawlfar, pa_^r pymllyng, - na'm gwartha, /Na'm gwrthod yn ddurfing, /Eryr llewyr, llaw b Gwarthaf 1 PM V 23 148 y'i meddant, /Gorllwybr llu llenwis ewyngant /Gwarthaf bryn a phenrhyn a phant, /Gorlleinw gwaed am dr gwarther 4 CBM IV 16 49 b henaint, heb haint, heb hiraeth, /Cyn gortho gwarther farchogaeth, /Cyn gwarthrudd cythrudd cythreula CBM III 26 39 traws lewder, /Gwarth wrthryn, gwaywrudd Gwyn Gwarther; /Gwas a las o Leisiawn ener, /Llary Einiawn, CBM IV 4 287 wyndyd rhag gwander, /O warthrudd wrthyn, Gwyn Gwarther, /O dyrru ar llew llu llwyrder, /Llyw llwyrdrai CBM IV 8 35 yn haelon ddadfer, /Tey_"rnedd osgryn mal Gwyn Gwarther, /Tey_"rnaidd, gw_'raidd, gw_^r yn yngder, /Tey Gwartherddydd 1 CBM IV 17 86 uthur; /Gwrth awydd dra gw_^ydd dra gwyliadur /Gwartherddydd elfydd dybydd disbur. /Gwerthefin Frenin, Gwartherfab 1 CBM III 21 127 aws difai, /Gwayw hydwn, ysgwn ysgwyd amdrai, /Gwartherfab Madawg, arfawg erfai, /Gwawr mawr milwriaeth gwarthflawdd 1 CBM IV 4 24 id aeth trais tros Emrais amrant /O'i amrawdd, gwarthflawdd gorthoriant; /Aber Saint seithmil dybuant, gwarthfor 1 CBM IV 2 10 Caer, cadr ddygi_"or, /Cadarn gyfarfod gwrthod gwarthfor: /Oedd dygyngwydd Eingl, oedd digyngor /Lloegr gwarthrudd 5 CBM III 26 50 yw golud goludd - am anaw, /Na'm gorthaw, na'm gwarthrudd; /Cerddorion cerddasan rhagddudd /Ar llary fr CBM IV 16 50 iraeth, /Cyn gortho gwarther farchogaeth, /Cyn gwarthrudd cythrudd cythreulaeth. /Nid gwallawg fradawg PM V 21 9 _^r, /Heb amau, ef gorau gw_^r. /Gw_^r gwrthod gwarthrudd, gwrdd yn gwrthryn - Lloegr, /Llywelyn ar gy CBM IV 9 25 welaf, ni welir cydfrawd. /Gwelais-i udd, ni'm gwarthrudd gwrthrawd, /Gwrth frwydr crwydr creulawn dyby BF VII 51 11 /Llywelyn ap Gruffudd! /Nawdd Deheubarth rhag gwarthrudd, /Naf llu, neud da fu o'i fudd. /Budd aerwal gwarthwael 1 CBM III 16 229 /Cyfecheifaint caffael: /Eryr cad, gwrthodiad gwarthwael, /Erchwyn graid, eirchiaid archafael; /Erchwy gwarwch 1 CBM IV 9 159 r, cas heddwch! /Na'm gwrthrawd o'm gwawd, o'm gwarwch, /Na'm gwrthryn, granwyn graid wolwch, /Na'm gwr gwarwy 1 CBM IV 16 180 cyn cystlwn cystwy, /Ceisaw nef, gwa_^r addef gwarwy. /Can gorau ein Duw ein datbrwy /Trwy gethrau a gwarwyfa 1 GYC VII 42 28 yn nhrin a meirch mysterin /A gwin a gwerin, a gwarwyfa. /Gwelais luosydd a chyfedd beunydd /A byd ar g Gwas 18 CBM III 26 40 er, /Gwarth wrthryn, gwaywrudd Gwyn Gwarther; /Gwas a las o Leisiawn ener, /Llary Einiawn, llyw llwyrdd CBM III 8 40 uddugwre, /Llawer marchawg march dyre, /Lliaws gwas ar hyd glasfre. /Ban ein dyfynnwyd i Gynwyd - Gadfo PM V 17 43 odyn neb dy gas, /Ba_^r llychwr, gw_^r yn oed gwas, /Beirdd byd i'th gyd rhygafas. /Cefaist, Lywelyn, PM V 18 11 adau, draig cenau Cynlas; /A gwedi hynny buost gwas /Cledd eurin, clo byddin clodfras; /Neud wyt w_^r, LlF2 VI 9 16 r, /Bwyf gwastad gan Fab Rhad rheithgar, /Bwyf gwas Duw cyn gwesti daear ES I 21 37 warchu - fy nghnawd, /Tywarchen o boptu, /Bwyf gwas Duw, cyn no'm gostegu /(Gwst angen angau rhiallu) / CBM IV 16 24 wyngar; /Cyn bwyf gwan esgus gwyn esgar, /Bwyf gwas Duw, gwesti dialar; /Cyn bwyf anghenawg anghenwar, PM V 13 28 cleddyfrudd, clodfras, /Huysgwr gw_^r yn oed gwas. /Gwastad yng nghan cad, yng nghyngwydd - galon, /G CBM III 29 5 th woddew, /I dan llasar glas llas llew. /Llas gwas gwawd digardd, digabl ei gwynaw, /Od is llaw llys B BF VII 47 13 /Hil doethion, hael tirion teg. /Teg yd gafas gwas gwayw hynod - amlaen, /Oedd amlwg ei ganfod, /Llyw CBM III 28 31 l, /Traws gedawl gad orllwyn, /Gw_^r gorefras, gwas gwenwyn, /Gwawr gwanar hygar hygwyn. /Cwynwyf o ddy EW VI 3 33 lled byd: boed hirhoedlawg! /Hirhoedlawg fo'r gwas gwisg eurdudded - hardd, /Gnawd i'w fardd ofyged; / EW VI 3 15 - ei ongyr, /Un angerdd a_^ Serlmaen, /A braw gwas gwisg haearngaen /A draidd fal blaidd yn y blaen. / PB VII 21 7 ], glod arddangos, /Gwelid [ ] /[ ] oedd gorau gwas /O wyrion rhudd[] Rhys. /O [] Rhys, rhwyf ufeliar, DB VI 29 87 dd, /Gwawr oedd fawr ei fa_^r, yn ddyfnbrudd, /Gwas oedd gas ei geisiaw dan gudd, /Gwalch oedd falch ei GYC VII 36 12 aw! /Gwersyll Cadwaladr, gwaesaf llif daradr, /Gwas rhudd ei baladr, balawg eurllaw: /Gwasgarawdd alaf, CBM IV 5 117 /Gwa_^n wrth wa_^n, gwaedluman liw. /Pan llas Gwas Sanffraid, ffrawddged - i Gymry, /Oedd cymraw ei gl LlF1 II 3 6 epgoraf-i rwyf, hyd Rufain - y gwy_^s, /(Gorau gwas ym Mhrydain) /Na daly nad elwyf Fechain /Er delw au gwasa_^f 1 LlF1 II 2 47 dros anaw ydd aswynaf? /O chaffaf ddewis hyd y gwasa_^f, /A ddewisais gynt a ddewisaf. /Y gw_^r a ddewi gwasanaeth 1 EGM I 27 80 au, /Gwedi gw_^yth omedd senedd swynau, /Gwedi gwasanaeth y penaethau, /Gwedi cynghafawg geingiau - y gwasanaethau 1 OC II 14 85 /Diarchar arial a dan dalau. /Cedwyr a'm gorug gwasanaethau: /Nid y_^nt hyll dihyll na hau dihau. /Cyni gwasgar 1 CBM IV 4 28 ant. /Glas ferau he_"yrn heuasant, /Glas lasar gwasgar gwisgasant, /Am dwll farchogion marchogasant - w Gwasgarai 3 CBM IV 6 103 wd gwawd, gwaedd nen, gw_^r yn gwisgaw - pen, /Gwasgarai bawb rhagddaw; /Gosgordd wrdd a orddyfn preidd SB II 22 29 Arthur, /Gosgordd ddo_^r am go_^r, am gynnig, /Gwasgarai gweisgfeirch mai mawrthig, /Ced hyrwydd ffriwl CBM III 26 34 'i doter: /Gwasgawd gwawd, gwisgoedd ddiofer, /Gwasgarai gweisgfeirch mai muner, /Gwaedlan flawdd, amna Gwasgarawdd 1 GYC VII 36 13 aradr, /Gwas rhudd ei baladr, balawg eurllaw: /Gwasgarawdd alaf, gwisgawdd bob gaeaf /Gwisgoedd amdanaf gwasgarawg 2 EW VI 3 30 ffo fy llyw llaw ffodiawg - o fudd, /Ef a fydd gwasgarawg /Ar lles beirdd bwrdd diguddiawg, /Ar lled by PM V 24 39 gynnygn, cynnwrf gwychawg, /A gwasgaru clwyf a gwasgarawg - glod, /A gwisgoedd a rhodd yn fyd fodawg, / Gwasgargerdd 1 CBM III 16 114 , /Gorchynnan gosgordd, gwasgawd calchdo_"ed, /Gwasgargerdd wisgogaeth. /Gorwyddawd pen ceirw, pennillf gwasgaru 1 PM V 24 39 odawg /Am ben dy gynnygn, cynnwrf gwychawg, /A gwasgaru clwyf a gwasgarawg - glod, /A gwisgoedd a rhodd gwasgarwyd 1 CBM III 8 44 Cedwyr balch bwlch eu hysgwyd, /Hyd y pasg y'n gwasgarwyd. /Nid adawo Duw dyn yn fyw - bellach, /Deuby gwasgawd 8 EGM I 28 42 gwn, canwn canon arawd, /Can nid o gysgu y daw gwasgawd. /Ar Dduw addef nef fy llef llwyprawd /Yn edrin CBM III 16 113 rf, aerfeddawg bennaeth, /Gorchynnan gosgordd, gwasgawd calchdo_"ed, /Gwasgargerdd wisgogaeth. /Gorwydd HF VII 23 14 Gw_^r torfoedd, gw_^r gwisgoedd gwisgi, /Gw_^r gwasgawd ciwdawd, cad weini, /Gw_^r cadarn cadoed rheoli CBM IV 16 155 n nefod ynaid. /Nid ynad neb drud ni drefnwy - gwasgawd /Cyn gwisgaw afarwy, /Afar mawr bron llawr ban CBM IV 6 163 . /Gwry_^s hwylfrys haelfron a honnir, /Gwy_^r gwasgawd defawd difo_"ir. /Pan wesgir ar Lloegr, pan gos CBM IV 6 102 lladd ohonaw /Gwisgwys llary llurig amdanaw; /Gwasgawd gwawd, gwaedd nen, gw_^r yn gwisgaw - pen, /Gwa CBM III 26 33 n pan brofer - cynrain, /Er cynran y'i doter: /Gwasgawd gwawd, gwisgoedd ddiofer, /Gwasgarai gweisgfeir CBM IV 2 57 af well, pell pwyllitor. /Hanpwyf well honawd, gwasgawd gwosgor, /Hanpych well honaf [ ]heiror Gwasgwynfeirch 1 PM V 23 58 i'r ddaear, /Gwisgi aur ac arian, nis ca_^r, /Gwasgwynfeirch goseirch, gosathar, /Ysginawr gorfawr gor gwastad 9 LlF2 VI 9 15 air o bured arwar /A beris amad ac adar, /Bwyf gwastad gan Fab Rhad rheithgar, /Bwyf gwas Duw cyn gwest CBM IV 9 180 l cenhadau, /Hil Rhodri, gwesti gwystlferau, /Gwastad gryd, gwystlon byd boed tau! /Hil Gruffudd, rhwy BF VII 54 43 y_^r a wnaethpwyd yn broffwydi, /Ym mhlwyf mad gwastad, gwesti - cyreifaint, /Ymhlith harddfraint saint MG VII 33 33 /O blith maglau twyll tywyll eurych. /Dyfodiad gwastad gwiw ystyrych /Dy fonedd a'r wedd y'i harweddych CBM III 21 205 n: /Golchynt eu deurudd dewr weision - o gad, /Gwastad gymynad gymynogion! /Can eddyw ein llyw, llew te CBM III 16 63 i gwy_^r, yn gwastad warwy; /Gwesti gwastator, gwastad rad ragor, /Gwawr tewdor, torf arlwy, /Gwesti ce BF VII 46 6 r tros Ystrad - Tywi, /Tey_"rnwyr lochi gwesti gwastad, /Tey_"rnwr, filwr fal Eliwlad, /Tey_"rnaidd lu CBM III 16 62 i gwledd, gwledig arfordwy, /Gwesti gwy_^r, yn gwastad warwy; /Gwesti gwastator, gwastad rad ragor, /Gw PM V 13 29 yfrudd, clodfras, /Huysgwr gw_^r yn oed gwas. /Gwastad yng nghan cad, yng nghyngwydd - galon, /Galofydd gwastadrwydd 1 CBM IV 4 60 gwriawr gw_'reiddrwydd, /Gw_'raidd ri, gwesti gwastadrwydd, /Gwedi gw_^r, arwr ar orwydd, /Aer orug or gwastator 1 CBM III 16 63 dwy, /Gwesti gwy_^r, yn gwastad warwy; /Gwesti gwastator, gwastad rad ragor, /Gwawr tewdor, torf arlwy, gwawd 29 PhB VI 16 2 glwydd, gor-yth-iolaf, /Gorfeddawd fy nhafawd, gwawd a ganaf, /Goroer fy nghalon goruch adaf - llys, /G BF VII 46 25 /Aesgur fal Arthur, erthyst laddiad. /Ys bydd gwawd berthwawd barth ag atad, - Rys, /O'm tafawd ysbys CBM III 29 5 ddew, /I dan llasar glas llas llew. /Llas gwas gwawd digardd, digabl ei gwynaw, /Od is llaw llys Bennar D-2 I 2 18 ddragon, gosbarth Brython, gosgymon gw_^yth, /Gwawd dryganedd, gwawd gyhydedd gorsedd meddfaith; /Medd CBM III 26 76 'i magwyd. /Ef o'i barth nid gwarth gwaredwyd /Gwawd folawd fal y derllyddwyd, /Ef guniad o gad ni gilw PhB VI 13 6 thum it glod glud, rhwyf gawr - yng ngwry_^s, /Gwawd frys Rys, rhwysg ddiriawr, /Llyw io_^r, llew tewdo PhB VI 11 10 o Benfro, /Gwalch gwylfalch, golud anghryno, /Gwawd fyfyr, gwawr Gw_"yr, gortho. /Enw ei fardd (ei far CBM III 21 184 ethitor 'y ngherdd, 'y nghain oson; /Gnawd o'm gwawd gorfod yn amryson /Mal pan orfydd Lleu yn llyfr ca CBM IV 6 102 onaw /Gwisgwys llary llurig amdanaw; /Gwasgawd gwawd, gwaedd nen, gw_^r yn gwisgaw - pen, /Gwasgarai ba OC II 14 99 rlas yn llawen yn llaw Forgant, /Gw_^r a ddyly gwawd gwahan foliant, /Gwenwyn ei adwyn, gwa_^n edrywant LlF1 II 4 47 , /Am rwyddfodd, am rwyddfudd; /Tad mad magawd gwawd gwaywrudd, /Tad maeth myged Maredudd. /Maredudd ga DB VI 34 16 af: /Dedfryd gw_^r gorau y'i barnaf, /Dadfrawd gwawd gwedi a ganaf. /Neud adwen, i'm prifnen prydaf, /N CBM III 12 40 f, /Ni tholies budd, beirdd achref, /Ni tholir gwawd gwedi ef. /Ef oedd gadfarchawg gedferchyr - a'm cl DB VI 31 50 m Mo_^n /Perynt hynt hendref Wyrangon. /Parawd gwawd gwedi eryron, /Peris Duw eu dygngudd rhagon /Yn y CBM III 2 7 d i'th lys liaws dyn /chedyrn a chyrn amgen /A gwawd gwedi gwirawd gwin /Ac aur llathr yn llaw deon. /D D-5 VI 36 5 , /Gosymdaith eilwaith annielwedd. /Gosymudawd gwawd gwedi maswedd, /Gosymud gofud gofwy Nasredd. /Gofy PM V 11 51 l - beirdd, /Llawer bardd llawn afael, /Aerawd gwawd gwedi'i allael, /Aerdalmithr, aur hylithr hael. /H CBM III 26 33 fer - cynrain, /Er cynran y'i doter: /Gwasgawd gwawd, gwisgoedd ddiofer, /Gwasgarai gweisgfeirch mai mu GM I 13 11 d bore, /Gnaws am ban benial ystre. /Gnawd o'm gwawd gwychran i falchlan febin, /Gnawd o drin dres aele D-2 I 2 18 Brython, gosgymon gw_^yth, /Gwawd dryganedd, gwawd gyhydedd gorsedd meddfaith; /Meddgwyn gyfran, mar PM V 28 31 aniad y Drindawd, /Ba_^r anwar llachar, llawch gwawd, /Llary llawffer, ffyrfder ffosawd CBM IV 2 41 sbyd ysbar, ysbyddawd io_^r, /Nid amdlawd na'm gwawd na'm gweddidor /I'th fyw, Faelgwn ryw, ran gyfeiso CBM IV 9 159 a_^r, Casnar, cas heddwch! /Na'm gwrthrawd o'm gwawd, o'm gwarwch, /Na'm gwrthryn, granwyn graid wolwch CBM III 13 55 gwarth er gwrthod afiaith. /Nid wyf dlawd o'm gwawd, o'm gweifriaith /(Gweifryd bryd, brysiaw i ymdai CBM III 10 63 n, undegfed - awydd /A weinydd fy nhynged /O'm gwawd ran, o'm ban, o'm barddged, /O walch falch, o Weil PB VII 4 24 Aerglais glwyf, rhwyf rhudd beleidr, /Arglwydd gwawd rwydd, gwaed raeadr. /Rhaeadr gwaed am draed, am d CBM IV 17 18 thwys Rhwyf rhadlawn dawn diburawr, /Porth i'm gwawd tafawd, Dy garcharawr. /Berth gyfoeth llwyrddoeth D-2 I 2 35 adden; /Rheufedd barawd, rhyn wyn wasgawd, tra gwawd wobryn; /Rhyhaedd iddawdd, rhycheidw ei nawdd rhag CBM IV 6 275 bu trechaf; /Gwa_^l teilu, ta_^l im a ganaf! /Gwawd yw hon, o'm bron y brwydaf. /Brydau anaraf brythw gwawdau 1 CBM IV 6 70 dd, heb luddiaw; /Caffwn ei radau, caffawd ein gwawdau, /Cathlau clau, cerddau caw. /Carwedros cafas i gwawdfaith 2 PB VII 15 7 s, freisgfawr dylwyth, /Llawer cerddawr, gwawr gwawdfaith, /Ar fa_^r am dy farwoliaeth. /Marw Rhys, dra PB VII 4 10 rchawg, feirch ffraeth, /Yw hwn, udd gwaywdwn, gwawdfaith, /Lloegr ddistryw, cadarnllyw coeth, /Llid an gwawdfudd 1 PB VII 13 18 nbych y cyrchws cyrch diatreg - prudd, /Gwalch gwawdfudd, rwyddfudd reg, /Hwyl diwyl dyfndref Saesneg, gwawdwyn 1 LlLl II 16 50 sef a'u herly, arlwy garthan - ddyn, /Llywelyn gwawdwyn gwa_^n, /Gwy_^r eryr aer ddarogan, /Gw_^r yn gw gwawdd 1 D-1 I 1 42 lewaf, tecaf o Addaf blant, /Gwerling haeddon, gwawdd feiddiadon, Faddon feddwaint, /Gorwyr mennig, mur Gwawl 2 EG VI 18 22 l frad freuawl, /Ef dandde rhuddle Rhuddlan is Gwawl. /Gwelais Lywelyn, eurddyn urddawl, /Yn urddas dre PM V 7 2 el Rodri, ryodres ednaint, /Hawl greddfawl tra Gwawl tra Gwynnaint, /Hanbych well o Dduw, ddiechwraint gwawn 1 EGM I 26 27 olwg gwalch dwythfalch o brif deithi, /Gwenned gwawn a'i dawn o'i daioni, /Gwynedd anrhydedd, oedd rhai gwawr 82 CBM III 26 85 w gweiniad, gwenwyn y'i dysgwyd, /Gwayw gwanar gwawr aerfar aerfwyd, /Gwayw gwaedrwyf gwa_^r dirglwyf d BF VII 54 31 Beli, /Gwaywddur fal Arthur wrth Gaer Fenlli, /Gwawr aruthr gwychruthr am gochi - eurgledd /Pan aeth gw GRh II 30 1 Pan welych llewych lliw gwawr, - bid odid /Y dodych droed ar llawr: /Gweilging w PB VII 2 12 /Gwrdd am derfyn, aml dorfoedd, /Gw_^r byddin, gwawr byddinoedd. /Byddinoedd hardd oedd dydd y hyrddai PB VII 20 19 rfraw afreol - Brynaich, /Brenin rhiw a heol, /Gwawr cadarn yn cadwyd o_^l, /Gw_^r coeth, gweryd doeth CBM IV 4 216 ai. /Gwynedd wen (Gwyndyd len letbai), /Gwedi gwawr cadfawr a'i cadwai /Pa wladwr, arwr ar wyndai, /Pa PhB VI 12 33 nawdd naw mil o saint. /Synia di roddi, rwyf, gwawr - carannawg, /Cerennydd i'th gerddawr, /Rhysfa cyr PhB VI 15 21 llydd Madawg, rywiawg reufedd, /Llewelyn, llew gwawr, clodfawr cleddyfir, /Pell ydd edmygir ei atchwedd CBM III 16 50 eth gw_^r gwryd fan (gwrfalch yng ngwalchlan, /Gwawr creulan mal creulawn) /Gwayw drwy ben, drwy beri c BF VII 50 34 lle tecaf; /Gw_^r fu Lywelyn ger terfyn Taf, /Gwawr cyhoedd, wisgoedd wasgarocaf, /Gw_^r oedd arbennig CBM III 21 19 yf /(O ddifa fy rhwyf) yn rhydristlawn! /Gwedi gwawr Cymru, cymraisg gwrth nawn, /(Cymrwysg rwysg, rwyf DB VI 29 49 , Angau! /Cyn y gwedd i ni, oedd gorau, /Gwedi gwawr Cymru, cymryd croesau; /Cymerwn, iolwn o iawl sein PB VII 5 1 Gw_^r cymrwyn ei ddwyn, gwawr Cymry - neud marw, /Mawr a chweddl a'm deffry, /Ow EG VI 18 51 ysgain, /Traul golud pentud, pentir gwythain, /Gwawr Deau gorau gwy_^r yn dyrain, /Gwenwyn a gwanar ei PB VII 18 19 , hydrlawen, hy, /Mygrfeirdd magwyd o'i foli, /Gwawr destlfawr, distain tra bu, /Gwalch ceneddlfalch cy PB VII 21 14 /[] detholwyr. /O'r gwy_^r [] edmyg, /Goronw, gwawr diorwag, /Gobaith []faith deg /Ac ymgynnal Morgann BF VII 56 8 ddl ei glybod, /Gwayw gwrdd rhagor yn gorfod, /Gwawr dragon; gwae Fo_^n o'i fod! /Bod heb walch ceinfal IRh VII 30 42 ymell camre iolydd - cain: /Gorffysg dadwyrain gwawr dwyrain ddydd, /Gwynlliw arien briw brig huenydd, DB VI 27 88 /Am dylwyth hydwyth, yr hyd - y buant /Amgylch gwawr Dygant yn deg hyfryd. /Ei deulu a delynt yng ngryd BF VII 53 32 erdd Elifri, /Gwayw gwaed ffysgiad, gad gyni, /Gwawr ddeifniawg, ruddfoawg ri! /Lladd fy rhi: i mi, maw CBM III 5 5 , /Cymra_"eg laesdeg o lys dyffrynt; /Cyfleuer gwawr ddydd pan ddwyre hynt, /Cyfliw eiry gorwyn gorwydd PM V 13 24 w a wne_^l, /Gw_^r hydr, ein hoedran a dde_^l /Gwawr echen, gwryd Echel. /Echyng ynof cof, neu'm cafas DB VI 29 102 rif farwnad i'r mab tad tecaf; /Greddf Echdor, gwawr eurdorf gwraf, /Graid syniaid, syniais ei alaf; /G GYC VII 40 20 d yn ebrwydd /Gwir wared io_^r rhyged rhwydd, /Gwawr eurglod, ein gwir arglwydd. /Dyw Gwener, pryder pr CBM III 5 90 Gwyry fanon fanwl, gwa_^r feddwl faith, /Gorne gwawr fore ar fo_^r diffaith. /Gorfynnawg drythyll, gor PM V 14 32 bodd, o'm bod yn dde /Am lun gwa_^r forwyn liw gwawr fore, /Clywaf fy nghalon don fal tandde /Yn llosgi CBM III 14 43 esgynfaen - mawrfro, /Mawrfrydig y'th adwaen, /Gwawr glyw glew, difwng blwng blaen, /Gwalch yn eurgalch CBM IV 16 33 ngwisg derw a gwyar, /Urdden Re_^n rheithfawr, Gwawr goar, /Iudex Rex, Rhegofydd hygar, /Iechydawl ceda PB VII 13 2 Am Faredudd, fudd fawrged, /Gwae ei geneddl, gwawr gogoned! /Doeth o'i gyfoeth coeth (cerdded - gweny BF VII 51 32 r ofeiliaint, /Gwalch aerfalch arfod Geraint, /Gwawr gorsedd, frenhinedd fraint. /Llywiadr braint y sai PM V 29 7 , o lawfrydedd - dygn /Y dugost bobl Wynedd; /Gwawr gwanar, ei gwin a'i medd /A'i gwy_^r gworfych o'r PB VII 5 26 rnas. /Tey_"rnllw ei law, tey_"rnedd - alar, /Gwawr gwanar, gwin a medd, /Tey_"rnllyw glyw, gloyw fone CBM III 28 32 l gad orllwyn, /Gw_^r gorefras, gwas gwenwyn, /Gwawr gwanar hygar hygwyn. /Cwynwyf o ddyrwyf, o ddyrawr PhB VI 15 30 gorfedd - neuaddawr, /Llyw llwyth Tewdwr mawr, gwawr gwaradredd. /Cynneddf yw cennyf-i, cyd erganedd, / LlF1 II 1 2 Ddewin Dduw, im gwared, /Gwerthfawr Briodawr, Gwawr gwaredred. /Wrth ei fod im Rhwyf, a'm rhodded - aw PB VII 15 7 uglfrys, freisgfawr dylwyth, /Llawer cerddawr, gwawr gwawdfaith, /Ar fa_^r am dy farwoliaeth. /Marw Rhy BF VII 49 11 fu'r llyw - a golled, /Etgyllaeth a'm dothyw, /Gwawr gwaywddur ddolur ddilyw; /Gwael neud bedd: gwae fi CBM IV 9 231 th wobryn, /Hawl wodrudd hil mawrfudd Merfyn, /Gwawr gwendorf, gwendud o'i gylchyn, /Gwenwlad nef, gwir CBM III 21 189 edi Cadwallawn rhwydd iawn roddion /(Rhoddfawr gwawr Gwendyd, gwynfyd gweinion) /I eirchiaid Prydain a CBM IV 10 12 /Ar dy ddrysau, aer ddrusiad, /Ar dy ddrysawr, gwawr gwenwlad. /Aswynaf awch nawdd, na chelwch - awch p BF VII 52 38 ofar. /Gw_^r a gynnail nef gwir oddef gwa_^r, /Gwawr gwerthfawr, gwrthaw boed trugar ES I 20 15 rau a'th dyst gethrawl. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr gwerynawl, /Arddelwaf o'th nawdd rhag tawdd tanawl PB VII 5 13 , /Aerddraig oedd ben aig ban aeth. /Ban aeth gwawr gwinfaeth, gwenwyn - a golled /A gollais o'i adwyn CBM IV 18 87 , can wyd Meidriad - mawr, /Can wyd Cynhorawr, Gwawr gwoleuad, /Can wyd bron proffwyd, can wyd Ynad, /C BF VII 50 13 golles angel anghelfyddaf. /Colles Cymru fawr gwawr gw_'reiddaf, /Gw_'reiddlafn esgud, gloywddrud glew BF VII 47 27 ch o'r grwn - y mae! /Nid fy modd nas gwelwn; /Gwawr gw_'reiddfalch, gwalch gwaywdwn, /Gwae Wynedd hir CBM IV 6 111 n rhuthrws hil Rhun ar rhuddgrain - gwaywawr, /Gwawr gwriawr goradain, /Rhaglyddawdd a'i gleddyf uch gw CBM IV 4 59 - tey_"rnas, /Tey_"rnedd []yfanghwydd, /Gwedi gwawr gwriawr gw_'reiddrwydd, /Gw_'raidd ri, gwesti gwas CBM IV 17 22 o dydd o dywyllawr, /Gwedi golwg frad gwoleuad gwawr. /Gwrth ioli Celi cyn neithiawr - daear, /Gw_^yl D PM V 16 11 r nef, /Ar neill-law Grist Celi; /Am lyw mawr, gwawr gwrhydri, /Am luchfar gwanar, gwae fi! /Gwae fi fo CBM III 21 57 yddaf dawel, nid mau tewi /Am Gadwallawn mawr, gwawr gwrhydri, /Gwryd gwy_^r dehau, barau beri; /Am Gad LlG VII 25 47 r goelfain brain, Brynaich gystudd. /Ofertun (gwawr gwychfawr dy gochrudd - fylchlafn) /Dy falchlys ni PM V 9 4 i dorf dyre - orwyddawr /Hyd y llewych llawr gwawr gwymp fore. /Dychymysg aerffysg yn arfle - aesdur, HOG II 6 34 ddyfr, dyffrynt iolydd. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr Gwyndodydd, /Mor bell o Geri Gaer Lliwelydd! /Esgy DB VI 29 96 ddadannudd, /Gw_^r eurdwr, ardwyad trabludd, /Gwawr Gwyndyd, gwander ei orchudd, /Gwyn Gwynedd. Gwae n DB VI 27 77 yr Owain, drais syberwyd, /Am drueni mawr dwyn gwawr Gwyndyd, /(Ymdro rhiallu fu o'i febyd) /Am drengi DB VI 24 62 Gnawd fod ongyr gwy_^r gwedi gwyraw, /A chledd gwawr Gwynedd a gwaed arnaw. /Gnawd yn uthr fod rhuthr i PhB VI 11 10 walch gwylfalch, golud anghryno, /Gwawd fyfyr, gwawr Gw_"yr, gortho. /Enw ei fardd (ei farn a welo) /Ce CBM IV 16 75 aeth, /Gweladwy gwelidor ynaeth. /Mwy yd ga_^r Gwawr gwy_^r gwrdaaeth /Nog yd ga_^r ca_^r cerdd cybyddi BF VII 45 16 el fab Ednyfed, /Bu gwir buddgywir am ged, /Bu gwawr hygyrchlawr hyged. /Cedawl Oronwy, cad fo_^r-gymla PB VII 7 23 gwrdd gledd - gogoned, /O geneddl tey_"rnedd, /Gwawr llawr, lluosawg fonedd, /Gwalch cain, aerfalch cyn EW VI 4 7 etgyllaeth - cofion, /Gwyw calon can hiraeth; /Gwawr llawr, llwyddedig bennaeth, /Gwae ei fro a'i frody IRh VII 29 7 gorfygid: /Meddyliaw ydd wyf am ddilid - lliw gwawr /Lle rhed olwynawr o Elenid. /Mi a wyf erddi ar dd DB VI 30 14 f hon Ddafydd, cynifiad - ryfu, /Ni wnaethpwyd gwawr llu yn llawgaead: /Ni ddodai eirif ar ra ddillad / PB VII 1 30 th esgar. /Hyddysg i esgar esgudfryd - Owain, /Gwawr Llundain, llew yng ngryd, /Hydorf walch, hydr o'r LlG VII 26 8 raw; /Gruffudd aur ddiludd, ddwylaw - egored, /Gwawr Maelawr drefred, ged gyflwyddaw. /Gorau cyrchlam i CBM III 21 128 yd amdrai, /Gwartherfab Madawg, arfawg erfai, /Gwawr mawr milwriaeth, meddfaeth mordai; /Mordaf hefely ES I 22 24 wl, /Erglyw fi, Arglwydd canhwynawl, /Erglywed Gwawr nyfed nefawl: /Tu y bwyf y bo Dy ganmawl, /Tud Ysb DB VI 29 86 ni atgudd, /Gwaith oedd faith imi ei oludd, /Gwawr oedd fawr ei fa_^r, yn ddyfnbrudd, /Gwas oedd gas CBM III 16 238 feirdd ei ged, /Ga_^l dywal, dyfal, diarbed, /Gwawr ofrwy, cylchwy calchdo_"ed. /Granwynion trychion ( OC II 14 1 Gwawr pan ddwyreai gawr a ddoded, /Galon yn anfon anfud CBM IV 4 136 dd, /Porthi hoed Argoed argywedd, /Porthloedd, gwawr, porthes llawr llariedd. /A'm rhoddes rhuddaur gym PB VII 15 20 ladd, /A drud geir draig Gwynionydd /A distain gwawr Prydain prudd. /Prudd alar Rhys ni'm rhoes-i hoen, CBM III 16 64 warwy; /Gwesti gwastator, gwastad rad ragor, /Gwawr tewdor, torf arlwy, /Gwesti ced cedernid fwyfwy, / PhB VI 15 3 isir cam o bob camwedd, /Andaw, udd gwaywrudd, gwawr tey_"rnedd, /Y gofeirdd a'r beirdd yn cywrysedd. / CBM IV 6 273 byrth Caer Fyrddin porthes gwy_^r gwaedlin /A gwawr trin bu trechaf; /Gwa_^l teilu, ta_^l im a ganaf! CBM IV 12 6 /Gweilch cadau yn cadwyd maes, /Gwy_^r gwanar gwawr trydar trais; /Gwynfyd beirdd bod yn eu hoes /Gwen CBM III 26 38 r. /Gwae ni, feirdd, fyned yn nyfnder - daear /Gwawr trydar traws lewder, /Gwarth wrthryn, gwaywrudd Gw PB VII 9 14 . /Gw_^r yw fy llyw gorllawen, /Gwy_^r a ga_^r gwawr trydar trin, /Gwrdd yn rhyfel a_^'i elyn, /Gwrthga CBM III 21 92 archae mynwent ym mynwes - daear, /Neud gwa_^r gwawr trydar, trin orllawes, /Er pan llas llyw ced neud PB VII 20 15 eth, - dedwydd /O'i dydwedd olo y daeth; /Dwyn gwawr trylwyn, trwy hiraeth, /Duw fry, dewr Frenin, a'i GYC VII 41 2 , bennaf biau /Nef a daear, a gwyllt a gwa_^r, Gwawr ysbrydiau, /Mo_^r a dyfredd, Mur tey_"rnedd, reidw gwawrdrosedd 1 PM V 11 21 _^r cyd, /Uchelgorf gwendorf Gwyndyd. /Gwynedd gwawrdrosedd, gw_^r drud - am derfyn, /Am dyrfa beirdd a gwayw 38 CBM IV 6 23 Gwy_^r yng nglyw trychion rhag tra chythrudd - gwayw /A gwaedlin ar eu grudd. /Grudd fuddig wledig, wla PM V 1 105 gyfradwch, /Gwa_^n o aer a gwin o'i eurflwch, /Gwayw a llafn yn lladd yn ddeudrwch, /Gwae a'i cawdd: ni EGM I 29 30 arch pennill Ebrill ebrwydd, /Addfwyn yw gware gwayw ac arwydd, /Addfwyn fydd ysgwyd ar ddewr ysgwydd, DB VI 24 77 gfrain /A chaer dew firain yn difuriaw. /Gnawd gwayw ac arwydd gwedi gwyraw /A gw_^r yn gorfod a chlod CBM IV 11 10 g. /Gwaedlyd ei la_"in, gwanar sefyll - lwrw, /Gwayw aerfwrw gwa_^n aerwyll, /Gwaetffrau wayw ddiau dde LlLl II 16 44 farch, /A'r gw_^r a'r gwy_^r am ei barch, /A'r gwayw a'r gwa_^n anghyfarch? /Ysef yw hwnnw honnaid gan BF VII 52 30 erweilch arwymp drydar, /Gw_^r bwlch nad ydyw, gwayw briw brwydrgar, /Gw_^r a wnaeth adaw adar - ar gyn CBM III 17 31 yw a_^'r gair, /Nis arfaidd llew a dan lloer, /Gwayw crwm yn nydd trwm trwy ffwyr, /Gwa_^n ffysg yn eur CBM III 26 82 ra adwyd: /Gwayw cynllew, cynlladd ei annwyd, /Gwayw cynflawdd cynflaidd, cynflaen rwyd, /Gwayw ysgwn e CBM III 26 81 gwaed abwyd - i frain /O Frynaich, tra adwyd: /Gwayw cynllew, cynlladd ei annwyd, /Gwayw cynflawdd cynf CBM III 16 51 yng ngwalchlan, /Gwawr creulan mal creulawn) /Gwayw drwy ben, drwy beri camawn, /Gwaed ar wallt rhag A EW VI 5 43 naf llednais - ei hil, /Hael freenin Cemais; /Gwayw dur yn yd draul gur trais, /Gwae niw gw_^yl fal y' CBM III 26 91 y forddwyd, /Gwayw i drais yn ais, yn ysgwyd, /Gwayw Einiawn creulawn, creulanwyd /O lid, a lithiai gan PC II 19 23 ala tir - present, /Preswylfod anghywir, /A_^ gwayw, gwae Ddafydd enwir! /Gwa_^n gwalch rhyfel, Hywel DB VI 35 35 adair gyd a_^ gwena; /Y gw_^r gwrdd uchel, a'r gwayw gwaed awel, /Pan e_^l yn rhyfel, nid ymgela. /Llei BF VII 53 31 gorfod colli - rhwyf, /Rhwysg angerdd Elifri, /Gwayw gwaed ffysgiad, gad gyni, /Gwawr ddeifniawg, ruddf CBM III 26 86 dysgwyd, /Gwayw gwanar gwawr aerfar aerfwyd, /Gwayw gwaedrwyf gwa_^r dirglwyf dorglwyd; /Gwayw yng ngh HOG II 6 21 on mygr, maint y rheufedd! /Gwneuthum a_^ gwth gwayw gwaith ardderchedd /I rwng glyw Powys a glwys Wyne CBM III 26 85 ymnwyd, /Gwayw gweiniad, gwenwyn y'i dysgwyd, /Gwayw gwanar gwawr aerfar aerfwyd, /Gwayw gwaedrwyf gwa CBM III 26 84 nflaen rwyd, /Gwayw ysgwn esgud ym mhlymnwyd, /Gwayw gweiniad, gwenwyn y'i dysgwyd, /Gwayw gwanar gwawr BF VII 56 7 can drafod - angau, /Ing achweddl ei glybod, /Gwayw gwrdd rhagor yn gorfod, /Gwawr dragon; gwae Fo_^n BF VII 52 23 f dileddf ar da_^l branar, /Gw_^r a wnaeth a_^ gwayw gwyar - yn cochi /Uch Aber Teifi, rhi rhyfelgar; / CBM III 21 126 ddai! /Gwalch hyder, glewder glewdraws difai, /Gwayw hydwn, ysgwn ysgwyd amdrai, /Gwartherfab Madawg, a BF VII 47 13 doethion, hael tirion teg. /Teg yd gafas gwas gwayw hynod - amlaen, /Oedd amlwg ei ganfod, /Llyw glyw, CBM III 26 90 , /Gwayw trwy flwng trwy fwng, trwy forddwyd, /Gwayw i drais yn ais, yn ysgwyd, /Gwayw Einiawn creulawn PM V 14 16 fnwyd fy ysgwyd yn ysgardde, /Dyfnant ysgarant gwayw o'i hasgre. /Y ffordd yd gerddwyf, gwrdd yd gre - PhB VI 12 2 gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa g PhB VI 12 46 gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa g PB VII 13 27 llaw, /Gw_^r fal llew digythrudd; /Oedd erwan gwayw, preiddwan prudd /Arfoll mawrgoll Maredudd DB VI 27 58 hael, galar yw y dedfryd, /Goludd ei achludd, gwayw rhudd yn rhyd. /Golau y dug Duw ein diebryd - fry, CBM IV 4 101 in, /Uch gwalchlan yn gwalchladd pennain, /Uch gwayw rhyn yn rhuddaw adain; /Uch gwaedd gwynt, gwolau h CBM III 26 89 yn nhryfrwyd - wriaf, /Ei orsaf oedd arswyd, /Gwayw trwy flwng trwy fwng, trwy forddwyd, /Gwayw i drai CBM III 26 87 d, /Gwayw gwaedrwyf gwa_^r dirglwyf dorglwyd; /Gwayw yng nghorf, yn nhorf, yn nhryfrwyd - wriaf, /Ei or CBM IV 1 25 nawd y ciglau adnau ednain; /Ar edrywan gwa_^n gwayw yn adain, /Ar edrywedd gwaed gwaeddai gigfrain: /M PhB VI 14 24 . /Byddynt ddedwyddion prydyddion Prydain /Nes gwayw yn adain nid atygid; /A bai Gwiawn o'i ddawn a dda PM V 1 27 riad - a'i dug /Yn de_"yrn pymthengwlad /Namyn gwayw yn gwa_^n o'i angad /A llafn coch yn llaw gynifiad PC II 21 40 wa_^n, dychrynais, /Gwae fi, pan 'i harhoais: /Gwayw yn Hywel a welais. /Bra_^n a gre yn y gyfarthfa, / CBM III 26 83 d, /Gwayw cynflawdd cynflaidd, cynflaen rwyd, /Gwayw ysgwn esgud ym mhlymnwyd, /Gwayw gweiniad, gwenwyn gwaywawr 6 CBM IV 7 22 lan. /Yn Rhuddlan rhwng dau nifer /Pan gyfrang gwaywawr a gwy_^r, /Lladdawdd a_^ hi, llith adar, /Llafn OC II 15 46 'w therfyn. Pathawr - eu hoywedd? /Hirfelyn eu gwaywawr; /Dywan diw Calan Ionawr, /Dywed ein dyfod Fael CBM IV 6 110 hrain. /Pan rhuthrws hil Rhun ar rhuddgrain - gwaywawr, /Gwawr gwriawr goradain, /Rhaglyddawdd a'i gle GRh II 30 3 dodych droed ar llawr: /Gweilging was, gwanas gwaywawr, /Gwelwgan Gohoywgain main mawr PM V 26 27 ar gledd /Yn ysgor bronddor brenhinedd; /Gnawd gwaywawr gwriawr gwythlonedd, /Gwa_^n trywan trwyddyn' g CBM IV 6 59 Pan arfrwydr arfrys arlwy blys - bleiddiawr /A gwaywawr uch gwregys, /Pan ddinau gwyar grau ar grys, /A gwaywbar 1 PB VII 17 5 w deigr am w_^r glew, digrif. /Digrif a ga_^r (gwaywbar gwaed), /Fleddynt Flaidd, trais tra adwyd, /Oe gwaywdwn 3 BF VII 47 27 modd nas gwelwn; /Gwawr gw_'reiddfalch, gwalch gwaywdwn, /Gwae Wynedd hir orwedd hwn! /Hwn oedd draws g PB VII 4 10 iofnawg farchawg, feirch ffraeth, /Yw hwn, udd gwaywdwn, gwawdfaith, /Lloegr ddistryw, cadarnllyw coeth DB VI 24 58 ymaddaw: /Llywelyn urddyn, urddas iddaw, /Llew gwaywdwn, ysgwn ysgwyd Geidiaw. /Gnawd fod cyfranc rhwy gwaywddawn 2 CBM III 21 23 , am isgell grawn? /Py frys cyflafan yn gwa_^n gwaywddawn? /Py friw lliw llasar o lin Lleisiawn? /Py fy CBM IV 3 40 wn, /Crynai ys[]n is Gwenffynnawn, /Meu nad [] gwaywddawn, /Trydar flawdd []awn, /Trylew [] de[ ], /Try gwaywddur 2 BF VII 49 11 yw - a golled, /Etgyllaeth a'm dothyw, /Gwawr gwaywddur ddolur ddilyw; /Gwael neud bedd: gwae fi nad b BF VII 54 30 dd a phali! /Gwaed raeadr baladr, o lin Beli, /Gwaywddur fal Arthur wrth Gaer Fenlli, /Gwawr aruthr gwy gwaywrudd 9 LlG VII 25 33 uw gogoned! /Gogoniant ffrwythiant, ffraethlew gwaywrudd, /Gogyflawn o ddawn yw dy ddeurudd; /Gorwymp h GG II 31 31 amaint, nid cywraint an cywrysedd. /O Ruffudd, gwaywrudd gorfoledd, - y'm ce_^n, /A'm cynigiws aur a me DB VI 29 23 e'nt hwy ar a wnaeth eu penaethau! /Am Ruffudd gwaywrudd, gwae finnau, /Am riff ne_^r, lluch hyder Lla PB VII 11 28 cyhafal, arial aerweilch, /Mur mwynfudd, mygr, gwaywrudd gwalch PhB VI 15 3 /Fal y ceisir cam o bob camwedd, /Andaw, udd gwaywrudd, gwawr tey_"rnedd, /Y gofeirdd a'r beirdd yn c BF VII 50 25 reg /Yn neddfau mawrdeg Nudd a Mordaf; /Gw_^r gwaywrudd, gw_^r prudd, fegis Priaf, /Gw_^r gwiw yn fren PhB VI 16 11 o'i fyned fyn nas gwelaf. /Gwedi mab Gruffudd, gwaywrudd, gwraf, /Ysgwn fy nghystlwn, ni wn py wnaf. /O CBM III 26 39 r /Gwawr trydar traws lewder, /Gwarth wrthryn, gwaywrudd Gwyn Gwarther; /Gwas a las o Leisiawn ener, / LlF1 II 4 47 rwyddfodd, am rwyddfudd; /Tad mad magawd gwawd gwaywrudd, /Tad maeth myged Maredudd. /Maredudd garddgu gwbl 2 BF VII 54 39 f, eu noddi, /Neddair egored, roddfyged Ri, /I gwbl o'r seiniau, i Gybi - freiniawl, /I hael ysbrydawl, PM V 25 55 n am draed /Ac am bob paraed parawd-losgi /A'i gwbl weithredoedd ar ge_^l, ar gyhoedd, /Ar gadarn gadoe Gwddam 2 CBM IV 17 129 ed - cam, /Yng nghyweithas nam ni'm bo fyned; /Gwddam pob anwar daear dyred, /Goddef grwn ysgwn, anysgo CBM IV 17 29 r - heb daw /Rhag ein periglaw heb beriglawr; /Gwddam y'n gorllwg Gw_^r llwyrddwg llawr, /Gw_^r hydrfau gwddant 6 CBM III 21 187 r canon; /Canaf yn esgud, ys gwn pa ho_^n, /As gwddant ein dysg ein disgyblon! /Gwedi Cadwallawn rhwydd LlF1 II 5 60 cennyw, /Yng gwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gwddant na byddant fyw. /Undydd Dofydd dybydd oll /Poblo LlF1 II 5 52 aid byd /Yng ngwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gwddant nad a_^nt i gyd. /Trydydd dydd, trwy drueni /Rha CBM III 15 9 lleas Duw, ni llas dyn. /Dyniaddon oesgawdd as gwddant - o'i farw, /Gw_^r o'i fa_^r y'm peidiant, /Coll PM V 11 23 r drud - am derfyn, /Am dyrfa beirdd a chnud, /Gwddant oll tey_"rngoll tud, /Gruffudd mynawg, udd mynud PB VII 19 4 'i geneddl nid chweddl chwarae, /A'i blant, os gwddant, ys gwae. /Gwae fi o'i golli drwy etgyllaeth - h gwddawch 1 PM V 11 2 dd ddilawch - tey_"rnedd, /Tey_"rnfeirdd, neus gwddawch, /Periglew glew a glywsawch, /Pair Prydain pryd gwe 1 PM V 14 12 dim ni ddwyre, /Gnawd i ddyn dylaw dylif ni'i gwe. /Llywarch y'm gelwir, llu ddyganre, /Lloegr ddistry gwecry 1 CBM IV 9 68 rhwyf, un rhy, /Gw_^r gwaedlan, nid gw_^r gwan gwecry. /Gw_^r golud gwaetgnud gwaetgny - calanedd, /Cel gwedi 68 DB VI 34 16 edfryd gw_^r gorau y'i barnaf, /Dadfrawd gwawd gwedi a ganaf. /Neud adwen, i'm prifnen prydaf, /Neud i MG VII 32 28 a i'n terfynau, /Heddwch i'r byd, iechyd i gyd gwedi angau'. /Gwylynt wy_^r gynt o gof hirynt, herwydd EGM I 27 77 au - byd, /Gwedi gwy_^d plegyd y plygeiniau, /Gwedi amdaeru barnu brodiau, /Gwedi hir erlid gobrid gob EGM I 28 47 y enaid pan e_^l o'm cnawd. /Boed ef y byddwyf gwedi beddrawd /Cyd a_^'r un Duw mawr yn Ei undawd SB II 22 19 hraith, /Tranc ar ddraig, ar ddragon oddaith. /Gwedi bod fy naf yn nef, ym mhresent /Nid oes prysur aff CBM III 21 188 pa ho_^n, /As gwddant ein dysg ein disgyblon! /Gwedi Cadwallawn rhwydd iawn roddion /(Rhoddfawr gwawr G MG VII 33 45 wyth angau Dofydd, Duw a folych. /Cydsyniaist, gwedi cais nas gwetych, /A_^'r cnawd (wall ddefawd) a we PM V 10 80 didaer; /Can cad teg torraist, ddraig aer, /A gwedi can cad, can caer. /Carws Duw dy fod, fyd-ohen - G MG VII 33 51 y fynych. /[ ]A wneych o ddiwg, na ddiogych: /Gwedi cant cymod cymyddych - unwaith /Herwydd cariad mai SB II 23 7 /Yn ormodd, yn armes Prydain. /Llaw-wag cyrdd gwedi ca_^r ddilain, /Llawer cof canthudd a ddichwain. / EGM I 27 75 u llu a_^ llyau /A lliaws achaws ucheneidiau, /Gwedi carddu rhwy, gwedi cerddau - byd, /Gwedi gwy_^d pl PM V 28 4 el yn nhangnef /Carno fro, freiniawl addef, /A gwedi Carno, caer nef. /Nef i'r gw_^r, arwr aur oseb - c CBM IV 16 215 _^r ban, /Dychrys gwry_^s gwres tandde allan. /Gwedi celennig, wedi Calan - berth /Pan borther glyw am EGM I 27 75 lliaws achaws ucheneidiau, /Gwedi carddu rhwy, gwedi cerddau - byd, /Gwedi gwy_^d plegyd y plygeiniau, EGM I 27 81 senedd swynau, /Gwedi gwasanaeth y penaethau, /Gwedi cynghafawg geingiau - y ddyndid, /Gwedi llid ymlid EGM I 27 71 nwyd, gau, /A gwedi hefyd gwy_^d gordderchau, /Gwedi cysyniaw cydiaw cadau, /Gwedi dwyn gorfynt wrth y LlF1 II 5 29 Rhag maint eu ffrawdd, ffrydiau ta_^n. /Nawfed gwedi degfed daw, /Duw ei hun yn ei luniaw: /Ufeliar ta EGM I 27 57 perygl fradau, /Pan wanpwyd Iesu yn Ei asau. /Gwedi doeth Ef i'r dio_"ddau, /Dug anrhaith uffern yn Ei EGM I 27 72 d gordderchau, /Gwedi cysyniaw cydiaw cadau, /Gwedi dwyn gorfynt wrth y gorau, /Gwedi gwydn garu llu a EGM I 27 69 bod yn niblau /Heli yn Enlli hyd ein henllau. /Gwedi dywedwyd, gam annwyd, gau, /A gwedi hefyd gwy_^d g CBM III 12 40 tholies budd, beirdd achref, /Ni tholir gwawd gwedi ef. /Ef oedd gadfarchawg gedferchyr - a'm clwyf, / GYC VII 36 54 r meddwl trwm yn tramwyaw, /Llawer mab heb dad gwedi ei adaw, /Llawer hendref fraith gwedi llwybr godda DB VI 31 50 n /Perynt hynt hendref Wyrangon. /Parawd gwawd gwedi eryron, /Peris Duw eu dygngudd rhagon /Yn y cyfred CBM IV 17 21 awd beunydd /Am elyf fedydd, am elfydd glawr, /Gwedi golo dydd o dywyllawr, /Gwedi golwg frad gwoleuad CBM IV 17 22 m elfydd glawr, /Gwedi golo dydd o dywyllawr, /Gwedi golwg frad gwoleuad gwawr. /Gwrth ioli Celi cyn ne DB VI 25 28 llafn yn llaw gynefin, /Oedd gwaedlyd pennau, gwedi gwaedlin - rhwy /Yn rhedeg am ddeulin. /Llywelyn, CBM III 21 53 as dirperi, /Carasai a'm bodd a'm bod ynddi. /Gwedi gwalch cedwyr a'm cedwis gan iawn, /Ni gadwai na CBM IV 4 57 ydd, /Cynwayw gw_^yth, gweithfuddig arglwydd. /Gwedi gwalch gwladlawch, gwladlwydd - tey_"rnas, /Tey_"r EGM I 27 80 d gobrau, /Gwedi gw_^yth omedd senedd swynau, /Gwedi gwasanaeth y penaethau, /Gwedi cynghafawg geingiau CBM IV 4 216 wd fyddai. /Gwynedd wen (Gwyndyd len letbai), /Gwedi gwawr cadfawr a'i cadwai /Pa wladwr, arwr ar wynda CBM III 21 19 ydd wyf /(O ddifa fy rhwyf) yn rhydristlawn! /Gwedi gwawr Cymru, cymraisg gwrth nawn, /(Cymrwysg rwysg DB VI 29 49 god ti, Angau! /Cyn y gwedd i ni, oedd gorau, /Gwedi gwawr Cymru, cymryd croesau; /Cymerwn, iolwn o iaw CBM IV 4 59 dlwydd - tey_"rnas, /Tey_"rnedd []yfanghwydd, /Gwedi gwawr gwriawr gw_'reiddrwydd, /Gw_'raidd ri, gwest CBM III 2 7 lys liaws dyn /chedyrn a chyrn amgen /A gwawd gwedi gwirawd gwin /Ac aur llathr yn llaw deon. /Deon u CBM IV 4 61 iddrwydd, /Gw_'raidd ri, gwesti gwastadrwydd, /Gwedi gw_^r, arwr ar orwydd, /Aer orug orau bai canmlwy EGM I 27 76 iau, /Gwedi carddu rhwy, gwedi cerddau - byd, /Gwedi gwy_^d plegyd y plygeiniau, /Gwedi amdaeru barnu b EGM I 27 83 id ymlid yn ymladdau, /Gorpwyf-i gan Dduw fry, gwedi gwydiau, /Gorfod gorffowys baradwys bau /Myn na by EGM I 27 73 diaw cadau, /Gwedi dwyn gorfynt wrth y gorau, /Gwedi gwydn garu llu a_^ llyau /A lliaws achaws ucheneid LlF1 II 4 51 ynifiad /A fu dad i dud io_^r. /Neud gwyddfedd gwedi gwyddfor; /Neud gweryd cyd Cedifor CBM IV 5 72 ; /Gwae fi am fab Genillyn, /Gwae feirdd Cymru gwedi Gwyn! /Gwyn, gwaednawdd, aerflawdd, aerflaidd afae DB VI 24 61 ar lled hyd yn Llydaw. /Gnawd fod ongyr gwy_^r gwedi gwyraw, /A chledd gwawr Gwynedd a gwaed arnaw. /Gn DB VI 24 77 dew firain yn difuriaw. /Gnawd gwayw ac arwydd gwedi gwyraw /A gw_^r yn gorfod a chlod iddaw. /Gnawd se EGM I 27 79 arnu brodiau, /Gwedi hir erlid gobrid gobrau, /Gwedi gw_^yth omedd senedd swynau, /Gwedi gwasanaeth y p EGM I 27 70 henllau. /Gwedi dywedwyd, gam annwyd, gau, /A gwedi hefyd gwy_^d gordderchau, /Gwedi cysyniaw cydiaw c EGM I 27 78 d y plygeiniau, /Gwedi amdaeru barnu brodiau, /Gwedi hir erlid gobrid gobrau, /Gwedi gw_^yth omedd sene PM V 18 11 rfau dras, /Drud cadau, draig cenau Cynlas; /A gwedi hynny buost gwas /Cledd eurin, clo byddin clodfras DB VI 29 64 -der rhadau, /Goddef pum archoll o archollau. /Gwedi llarydad, Duw deg gyfreithiau, /Llofrudd-dab Gruff DB VI 27 41 - ym myd /Ni gaffai llew gryd greidiaw awydd, /Gwedi llawer gw_^r a gorw_^ydd - iddaw /A ddeuynt ataw w EGM I 27 82 thau, /Gwedi cynghafawg geingiau - y ddyndid, /Gwedi llid ymlid yn ymladdau, /Gorpwyf-i gan Dduw fry, g OC II 14 3 n yn anfon anfud dynged. /Geleurudd ein gwy_^r gwedi lludded - trwm: /Tremid gofwy mur Maelawr drefred. GYC VII 36 55 heb dad gwedi ei adaw, /Llawer hendref fraith gwedi llwybr goddaith /A llawer diffaith drwy anrhaith d PhB VI 16 11 rdd fyged, /Gwae fi o'i fyned fyn nas gwelaf. /Gwedi mab Gruffudd, gwaywrudd, gwraf, /Ysgwn fy nghystlw GB II 26 292 irioled Dewi, a Duw a fedd, /Gwaeanad gwenwlad gwedi maswedd, /Drwy eirioled Mair, mam rhadlonedd, /A M D-5 VI 36 5 ymdaith eilwaith annielwedd. /Gosymudawd gwawd gwedi maswedd, /Gosymud gofud gofwy Nasredd. /Gofynnwn, CBM IV 3 12 ru a'i cymer drwy barch /Fal y'i cymerth March gwedi Meirchiawn. /A ddyrydd ei fudd i feirdd proestlawn CBM IV 9 225 dd ceinmyn, /Gwrdd osod, gw_^r gorfod gorfyn. /Gwedi myddw a medd gorewyn /Am hirwledd am hirwlad ei hy IRh VII 30 24 Calan Gorffennaf gorffwyll a'm bydd, /Gorffwyf gwedi nwyf rhwyf gan rihydd. /Gorffennais, cerais cer el SB II 22 15 dd milcanwaith, /Am borthi galar nwy golaith. /Gwedi Owain Mo_^n mor ddiobaith - cyrdd, /Cerddorion mor CBM III 24 137 gawn, /Cludais-i alafoedd llysoedd Lleisiawn. /Gwedi pargoch grym, parllym peirllawn, /Cyrchwn hael Din OC II 14 49 d eurgrwydr torrynt yn fuan. /Tryliw eu pelydr gwedi penwan, /Trylwyn yn amwyn am fiw garthan. /Ciglau CBM IV 8 37 aidd, gw_^r yn yngder, /Tey_"rnwalch prydfalch gwedi pryder, /Tey_"rnged Cymry, ef a'i cymer. /Cymeraf CBM IV 8 19 newydd newid rhuddfer. /Peunoeth oedd pennaf gwedi pynner - cad /Can llary llawroddiad llad a llwyrde GYC VII 36 58 uan, fal ban fu Gamlan, /Llawer deigr dros ran gwedi r'greiniaw; /O leas gwanas, gwanar eurllaw, /O lai CBM IV 18 34 a geisiaf. /Brenin pob gwerin, gwared arnaf, /Gwedi treiglaw byd, budd arnaf. /O ganiad y Tad te_"yrne CBM IV 16 219 eirch meingan, /Emys llys llysaidd uch ebran, /Gwedi treth mal traethawd Ieuan, /Cyn glasfedd, cyn glas DB VI 33 53 dd deigr hyd arffed, /Am ddwyn gweilch terrwyn gwedi tyrred, /Am ddifa rhai da ryddigoned: /Ys llawer b DB VI 24 55 rnaw, /Gw_^r ni geffir ffordd i ffo rhagddaw. /Gwedi y Gw_^r uchod, uchaf llaw - ddehau, /A_^'r eil gw DB VI 34 11 mru cymrodeddaf. /Llywelyn, guall arall wraf, /Gwedi y Tri, trydydd a enwaf! /Nid oes is daear, od ysty gwedi'i 1 PM V 11 51 irdd, /Llawer bardd llawn afael, /Aerawd gwawd gwedi'i allael, /Aerdalmithr, aur hylithr hael. /Hael Ar gwedy 4 D-1 I 1 31 rallawd, cystudd a chur cystwy, /Gwerin weryd, gwedy clefyd cryd a chymwy. /Ni ddaw meddyg hyd orffen b CBM III 5 67 do_"ed, /Perging Cynferching cyn no'i fyned: /Gwedy hael Owain, hawl orddifed, /Hwyl ddiw_^yl, ddiofn GYC VII 43 36 gethern, i waelawd uffern /Y lle mae mignwern gwedy r'fignaw, /A chynnau o da_^n, a defni brwnstan, /A MB I 3 81 yn fordwyawg, /Toresid gormes yn llynghesawg. /Gwedy tonnau gwyrdd gorewynnawg /Dyfforthynt ei seirch m gwedd 6 PM V 14 22 dyfredd yn eu dyfrlle /Gwisg gwynddail gwyail gwedd adarre, /Neud adnau cogau, coed neud atre, /Neud a GYC VII 41 43 ym y gwanant a_^'r cigweinau, /Gwenwyn adnair, gwedd anghywair mywn pair poenau, /Ac eu cronni i'u hir PM V 26 33 ydion, canaon calledd; /Gnawd eryr ebyr abar - gwedd bangaw /Yn bencnud wy gyfedd, /A chigfrain cyfwyra EGM I 28 22 oes glasfedd tywawd, /Penydiwn, gweddwn yn ein gwedd-dawd; /Rhoddwn fwyd er Duw, a diawd - beri, /Crist DB VI 29 48 mau, /Wych ragor, och rhagod ti, Angau! /Cyn y gwedd i ni, oedd gorau, /Gwedi gwawr Cymru, cymryd croes PM V 26 47 ardd am ferthedd. /Po_^r eisor, un eisiau ni'm gwedd, /Pen elyf, pan elwyf Wynedd; /Un llysenw a_^ Rhun gwedda 3 DB VI 35 16 , braint y tey_"rnedd, /Breenin Gwynedd, canys gwedda. /Breiniawg Lywelyn, brenhinedd ei hy_^n, /Brynai GYC VII 42 12 a gwa_^r dangnefedd /A gwir drugaredd, fal y gwedda. /Edrych dy fuchedd cyn myned i'th fedd, /O gwnae PM V 2 63 eraill, /Ni'm arwar arall er fy mherchi. /Dy-m-gwedda urddas, dy-m-gwaddawl hi, /Megis y dewrwr i'i ddy gweddawl 2 EG VI 18 3 ydd, cw_^l Ei ddiddawl, /Celfydd leferydd o le gweddawl /(Celfyddodau mau ni fo marwawl) /A gair anghyf EG VI 18 14 ga_^r mantawl) /Gwelygordd Lleisiawn llysoedd gweddawl: /Lluoedd arwoloedd ar weilw didawl, /Llawrwyr gweddeiddrwydd 1 HOG II 7 13 no dyn dengmlwydd. /Mabinaidd, luniaidd, lawn gweddeiddrwydd, /Mabddysg oedd iddi rhoddi yn rhwydd. /M gweddi 6 EGM I 26 53 anghyfair Mair a'r merthyri, /Ac yn ei goddau, gweddi - a ddodaf, /A'm dodes nwyf i'm haddoedi. /Ni bu LlF1 II 1 124 dfan glan glas weilgi, /Cadr fab Eneas, gwanas gweddi. /Cadr fryn yw Tywyn, nid iawn tewi - ag ef, /Cad EGM I 29 2 Neirthiad, o'th rad (boed rhwydd) /Erglyw o'm gweddi, Celi Culwydd; /Argledr ohonaf, Naf nawdd hywydd, BF VII 54 41 ddeddfawl Ddewi, /I Fair, fawr gadair, gadr ei gweddi, /I'r gwy_^r a wnaethpwyd yn broffwydi, /Ym mhlwy EGM I 26 5 aneg gwynt yn edwi. /Neud erfai ddoniau goddau gweddi, /Neud argel dawel, nid mau dewi. /Endewais-i wen GYC VII 39 19 es arwyddon! /Nawdd addfwyn cyswyn, cyson - eu gweddi, /Proffwydi Celi culwyddogion! /Nawdd Undawd Trin gweddi_"au 1 EGM I 27 106 ared gwa_^r feddyliau /Molawd i'r Drindawd mal gweddi_"au; /Mynnid im gyreifiaint mwyniant creiriau - D gweddi_"awl 1 BF VII 57 16 yf ddwywawl - gyffes, /Cyn no'm goddiwes, bwyf gweddi_"awl. /Can gwnaethost feithrin Brenin breiniawl, gweddidor 1 CBM IV 2 41 ysbyddawd io_^r, /Nid amdlawd na'm gwawd na'm gweddidor /I'th fyw, Faelgwn ryw, ran gyfeisor. /Nid af Gweddi_"wn 1 EGM I 28 31 a ffawd /Rhag angau lledrad, brad bredychawd. /Gweddi_"wn, gwylwn, byddwn barawd /Parth a_^'r Gw_^r arw gweddw 2 GYC VII 36 52 awer gwaed am draed wedi ymdreiddiaw, /Llawer gweddw a_^ gwaedd i amdanaw, /Llawer meddwl trwm yn tram MB I 3 130 Geredigiawn, gyfiawn gywydd, /Crynynt wragedd gweddw goddiwedydd; /Cad yn Iwerddon dirion drefydd, /Ga gweddwn 2 GM I 11 70 in, /Dy orofn ar bawb hyd barth Rhufain. /Dy-s-gweddwn! Gwelsant ar gant celain /Am draeth Edrywy adryw EGM I 28 22 eisioes, cyn gloes glasfedd tywawd, /Penydiwn, gweddwn yn ein gwedd-dawd; /Rhoddwn fwyd er Duw, a diawd gweglyd 1 GM I 11 3 ies bodd budd ar gyhoedd. /Dy-m-goluch gogledd gweglyd luoedd, /Dy-m-goddau deau dyhynt breiddioedd, /D gwengaer 1 HOG II 6 80 ais i chwech heb odech pechawd /(Gwenglaer uch gwengaer ydd ym daerawd), /Cefais-i saith, ac ef gwaith Gwenglaer 1 HOG II 6 80 wyngnawd, /Cefais i chwech heb odech pechawd /(Gwenglaer uch gwengaer ydd ym daerawd), /Cefais-i saith, Gwehenais 1 DB VI 33 61 o'i nodded - rhag drwg, /Dragywydd ddamuned. /Gwehenais-i ag ef, nid gofyged, /Gwaha_^n hir a hwyr ymw gwehyr 2 CBM III 10 18 ch rhoddaf arawd, aer ddihafarch - wy_^r /Ni'm gwehyr gwahanarch, /Neu'm cynnwys draig Bowys drwy barch GM I 9 76 iaw ni llwydd, /Ni lluddiaf i'm llaw lladd nis gwehyr. /Gwelais angerdd rhi rhag Craig Gwyddyr /Pan amw gweifriaith 1 CBM III 13 55 gwrthod afiaith. /Nid wyf dlawd o'm gwawd, o'm gweifriaith /(Gweifryd bryd, brysiaw i ymdaith, /Heirdd Gweifryd 1 CBM III 13 56 . /Nid wyf dlawd o'm gwawd, o'm gweifriaith /(Gweifryd bryd, brysiaw i ymdaith, /Heirdd feirdd fudd ar gweilch 19 EG VI 18 103 ad, /Llachar fron o frydau Gwriad, /Lluchiaint gweilch am walch gynifiad /Fal lluchynt estrawn wynt yst CBM III 20 55 r, /Yng nghreulawn ymwrthryn, /Gwychr y gwylch gweilch amddiffyn, /Gwalch gwenwynfalch Gwenwynwyn LlLl II 16 23 efyd, trefad - amddiffyn /Amddiffwys gymynad, /Gweilch argae yn nydd aergad, /Gwalch Mechain gorwyrain EW VI 1 15 ofeg - Mordaf, /Rhwysg mawrdon wrth garreg; /Gweilch beilch balchddawn rhwyddlawn reg, /Gwalch gw_'ra CBM IV 12 5 th falch /Marchogion meirch gweilwon gweilch. /Gweilch cadau yn cadwyd maes, /Gwy_^r gwanar gwawr tryda PB VII 14 25 oll cyflam /Ceneddloedd, eu cain adlam. /Adlam gweilch dinam, gwychlys - cyn Ystwyll /Can ystyn meirch CBM III 21 203 rf, rhag torf haelon, /Tri chlodfan gwalchlan, gweilch frodorion: /Golchynt eu deurudd dewr weision - o PB VII 1 22 i. /Eryr eurdreth my_^r, aerdranc - yw Owain, /Gweilch goelfain gwalch gyfranc, /Drud yn arfau yn ieuan CBM IV 12 4 marchogaeth falch /Marchogion meirch gweilwon gweilch. /Gweilch cadau yn cadwyd maes, /Gwy_^r gwanar g DB VI 25 22 balch gwalch golchiad ei la_"in, /Oedd beilch gweilch gweled ei werin, /Oedd clybod cleddyfau finfin, DB VI 29 89 , /Gwalch oedd falch ei folchlafn uch grudd, /Gweilch oedd feilch am ei falch ddeurudd. /Gwn, o ddwyn LlG VII 27 6 lawr drefred. /Gwalch gwrawl gwryd Gwalhafed, /Gweilch oedd feilch yn ei falch gerdded. /Gwy_^r golofn PB VII 18 7 en lyw, ysgwyd folch, /Oedd teg am reg am rwyf gweilch, /Oedd tew am lew glew, gwledd falch. /Balch yn CBM III 21 153 th cyfoeth, cyf-ym-daered /Cyfliwion gweilwyon gweilch ogyfred, /Cyfystrawd eurgalch, mygrfalch, myged, CBM IV 2 4 aerbar bedror, /Aer fawrfudd fawrfalch, gwalch gweilch oror, /Aer gyngrwn ysgwn, aestwn eistor, /Aer gy DB VI 33 53 Am Ruffudd, digudd deigr hyd arffed, /Am ddwyn gweilch terrwyn gwedi tyrred, /Am ddifa rhai da ryddigon SB II 24 15 ; /Gweilch yn aergrwydr, gweilch yn aerfrwydr, gweilch yn aerfraw, /Coel cwydd celain, coelfain i frain SB II 24 15 aergrain yn ergrydiaw; /Gweilch yn aergrwydr, gweilch yn aerfrwydr, gweilch yn aerfraw, /Coel cwydd ce SB II 24 15 yn aer-rain, gwy_^r yn aergrain yn ergrydiaw; /Gweilch yn aergrwydr, gweilch yn aerfrwydr, gweilch yn a gweilchlawn 1 CBM IV 3 3 ei byrth erbyn berthnawn, /A [ ]nid gwalchlid gweilchlawn, /A or[] yn nhrais wythlawn, /A orfu ar ll[] Gweilchlyw 1 CBM III 12 43 dferchyr - a'm clwyf, /Cleddyfrudd nid etgyr, /Gweilchlyw glyw, glewdraws eryr, /Gwalchlan gannerth, gw gweilgi 9 HOG II 10 6 ywy loyw gyteithi, /Glaer, gloyw ei dwyre o du gweilgi. /A'r wraig a lewych ar eleni /Yn ynial Arfon, y SB II 22 32 od fenffyg! /Rhag traeth Caer yn aer, yn arfod gweilgi /Cilgwri, cil wellig; /Bu y gwy_^r cylch lly_^r HF VII 23 36 ddigyfoethi - dyn, /Digardd Lywelyn, llew tra gweilgi, /Dewr ddragon, beryfon borthi, /Draig arfau, pe D-1 I 1 37 ddywal, Urien hafal, arial wythaint, /Gwry_^s gweilgi ddofn, cywyd eofn, colofn milcant, /Llugyrn dewd GM I 10 1 Araf haf, hear gweilgi, /Eirioes ced oergled celli. /Allwynin ysid o sy BF VII 54 1 Neud amser gaeaf, gwelwaf gweilgi, /Gweilging mo_^r-adar hwylfar heli, /Neud oerll EGM I 26 3 ceinlliw celli. /Neud llafar adar, neud gwa_^r gweilgi, /Neud gwaeddgreg gwaneg gwynt yn edwi. /Neud er PM V 25 38 a'i llyw llidwenwyn /A'i lluoedd trylwyn i dra gweilgi, /Ni chawsan' gennyn gymod cymaint hyn, /Eithr g LlF1 II 5 14 dydd ar ddeg, trwy deithi, /Mawr uthred gweled gweilgi, /Pryd pan eler i'w syllu, /Nad ym men yd fu yd gweilging 5 CBM IV 11 3 dar, /Bu trydydd gwaed raeadr; /Perging pa_^r, gweilging gwaladr, /Pum dryll gwna_^i Byll o'i baladr. / BF VII 54 2 Neud amser gaeaf, gwelwaf gweilgi, /Gweilging mo_^r-adar hwylfar heli, /Neud oerllen arien E GM I 9 88 nyr. /Endewais-i eaws am ryhiraeth er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad fyfyr. /Pell nad hunawg gwen ( GM I 9 64 /Ni hu y_^nt, a mi mor wyf dirwyn er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad [ ] /Ni ddirmygaf gof cyfrdeli GRh II 30 3 w gwawr, - bid odid /Y dodych droed ar llawr: /Gweilging was, gwanas gwaywawr, /Gwelwgan Gohoywgain mai gweilw 1 CBM III 21 130 /Mordaf hefelydd, rhydd y'm rhoddai, /Rhoddion gweilw gwyllion dy-m-gwallofiai, /Gwallofiad anaw (anoe gweilwon 1 CBM IV 12 4 rchogwn-i marchogaeth falch /Marchogion meirch gweilwon gweilch. /Gweilch cadau yn cadwyd maes, /Gwy_^r gweilwyon 1 CBM III 21 153 Cyf-ym-doeth cyfoeth, cyf-ym-daered /Cyfliwion gweilwyon gweilch ogyfred, /Cyfystrawd eurgalch, mygrfal gweilydd 1 MB I 3 94 yn ei riydd, /Ni chronnai na seirch na meirch gweilydd, /Gwladoedd ofynaig, draig Gwyndodydd, /Gw_^r a gweindid 1 IRh VII 29 37 wawr, llawr llewychid; /Am bryd ewyn gwyn, i'm gweindid - a'm gwy_^l, /Am brydest Weirfyl yd bryderid gweini 2 PM V 25 34 heb wa_^n, heb wnedd, /O derfyn Gwynedd yn ei gweini, /Anoethach Powys, a'i thir amddyfrwys /A'i thorf PM V 1 16 raith, heb gyfraith, heb gyfrad - a_^ gwan /Na gweini Celefrad, /Heb ysgor hygor hygarad, /Heb ysgar ys gweiniad 2 CBM III 26 84 rwyd, /Gwayw ysgwn esgud ym mhlymnwyd, /Gwayw gweiniad, gwenwyn y'i dysgwyd, /Gwayw gwanar gwawr aerfa CBM III 24 55 ag ef /Yny dde_^l llu nef ar llu daear, /Gw_^r gweiniad yng nghad, gw_^r gwanar - yn ing: /Gw_^r o Ddun gweiniaid 1 MG VII 33 4 wareder llawer lle gwaretych - raid, /Gwaredwr gweiniaid, gwae ni gerych! /Sef yw gwander, Ne_^r (nid n gweinidator 1 CBM IV 2 31 ey_"rngerdd awen amgen amgor: /Arwredd Gwynedd gweinidator, /Arwyrain Owain cain cenitor. /Arglwydd a'm Gweinidawg 1 CBM III 27 25 cyrdd ceinis, /Bu wrth fryd gwy_^r y gweinis. /Gweinidawg rhodawg rhad wellyng - ceiniad, /Cyrchiad cad gweinifiad 1 CBM III 13 39 t ongyr, angerdd anghyflaith, /Brain borthiad, gweinifiad gwinfaith, /Gwin a medd a meddgyrn rwy maith! gweinifiaid 1 CBM IV 16 132 l hoen yn hirboen hwyrbaid /Yn hirgwyn gwenwyn gweinifiaid, /Rhag gorthrudd cythrudd cythreulaid, /Cyth Gweinifif 1 MB I 4 9 Duw Ddofydd, /Fy iawn grefydd heb ei weini. /Gweinifif, hagen, i'm Rheen Ri /Cyn bwyf deyerin diwenyn gweinion 3 CBM III 21 189 awn roddion /(Rhoddfawr gwawr Gwendyd, gwynfyd gweinion) /I eirchiaid Prydain a phrydyddion, /Nid gwagl DB VI 31 3 dyrraith dir ofalon, /Neud mwyfwy galar gwanar gweinion, /Neud mau feddyliaw hwyliaw haelion. /Hwy hwyl GB II 26 235 yntau; /Ellyngwys gwragedd eu gwregysau, /Rhai gweinion, noethon, aethan faddau, /Yng ngwerth eu gwrthw gweinis 1 CBM III 27 24 wrfyrdd cyrdd ceinis, /Bu wrth fryd gwy_^r y gweinis. /Gweinidawg rhodawg rhad wellyng - ceiniad, /Cy gweinon 2 GYC VII 42 6 Torri gwaharddon a chynnal lladron /A threisaw gweinon, gwn na'th dycia. /Drwg fydd, o'r diwedd, difer D-3 VI 19 30 r llys Nwython, /Llywelyn Lloegr gryd, gwynfyd gweinon, /Y naill ymyl ydd a_^ morfa Meirion - be_^r /A' Gweir 2 PM V 13 16 trymder tromgad ddiwestl, /Neu'n gwneir fegis Gweir fab Gwestl. /Gwestlid rhag llethrid llathreidrudd EW VI 4 27 cad /Cyn oerwely diddestl; /Gw_^r a wneir fal Gweir fab Gwestl, /Gwy_^r wawr yn llawr Llyn Egwestl. /D Gweirfyl 1 HOG II 6 55 , pell fy min /I wrthi, i am orthorch eurin: /Gweirfyl deg, fy rheg, fy rhin, - ni gefais, /Ni gafas n gweisgfeirch 2 SB II 22 29 osgordd ddo_^r am go_^r, am gynnig, /Gwasgarai gweisgfeirch mai mawrthig, /Ced hyrwydd ffriwlwydd, ffrw CBM III 26 34 /Gwasgawd gwawd, gwisgoedd ddiofer, /Gwasgarai gweisgfeirch mai muner, /Gwaedlan flawdd, amnawdd amnife gweision 1 PM V 4 30 odded gweled golygon, /Tro orig, trwy wy_^r a gweision. /Gwelais fyrdd o feirdd yn oson /Yn moli Rhodr gweison 1 D-3 VI 19 8 anhyrron - dir, /Chwechan mil meiwyr, gwy_^r a gweison, /Dillyngaist, cyrchaist carcharorion, /Gwnaetho Gweithfernid 1 D-5 VI 36 21 Iesu (ysy rhyfedd) /A orug Iddas o ddigasedd, /Gweithfernid gwythlid, gwythlonedd - i'r byd, /Gwrthfyd gweithfuddig 7 EW VI 4 35 , /Am wawr llwyth a lleithig, /Am eryr gwy_^r gweithfuddig, /Am io_^r aerddor urddedig. /Urddas tey_"r CBM IV 4 56 an torf, terfysg ymorchwydd, /Cynwayw gw_^yth, gweithfuddig arglwydd. /Gwedi gwalch gwladlawch, gwladlw DB VI 35 31 /Arglwyddwalch ceinfawr a'u cynifia; /Argledr gweithfuddig, arglwydd gwynfydig, /Arbennig wledig a wle CBM IV 4 239 osed gweithred Gwaith Faddon, /Yn nydd gwy_^th gweithfuddig dragon! /Ar llwrw ysgwydfwrw ysgyrion, /Ar HF VII 22 9 , /Aed a'i ca_^r gan wyllon, /Dilwfr, gw_^yth, gweithfuddig ddragon /Digrawn aur digrifwch dynion, /Dia CBM IV 1 55 truain, /Tru ddydd difedydd, fedel cyngrain; /Gweithfuddig gwledig gwlad feibionain, /Gwaith Bryn Dyga D-1 I 1 21 'r Tair Ynys a'r tramordwy: /Hywel wledig, udd gweithfuddig, id y gwystlwy! /I'th argyfair, arbennig ba gweithle 1 CBM IV 4 128 /Oedd tramawr trameirw yn nyedd, /Oedd trymle gweithle gwythlonedd, /Oedd tromlan coelwan calanedd, /O gweithlofedd 1 GG II 31 15 yd a'i anrhydedd; /Seithfed, bwrw gw_^yth lwrw gweithlofedd, /Gair syberw a berw yn ei berfedd; /Wythfe gweithred 6 CBM IV 18 53 in llwyr nodded /A farn wrth ein gwaith ar ein gweithred; /Ac Ef, Arglwydd nef, tangnef tynged, /A'n du DB VI 35 87 o_^n, rhy'u mynycha! /Yr Un Gw_^r a'n pair a'n gweithred a'n gair, /Can eiriawl diwair Fair ferch Anna: CBM IV 4 238 ron - fyhyr, /Eryr gwy_^r golluchon; /Dangosed gweithred Gwaith Faddon, /Yn nydd gwy_^th gweithfuddig d OC II 14 20 gynired - gw_^yth, /Canawon hydwyth, hydr eu gweithred, /Gwy_^r a obryn ta_^l ym mhob caled, /Gwy_^r ES I 18 5 cymrwyn lliwed, /Cyman ged wythran weithred. /Gweithred Tegwared! Cyn ty_^ gweryd - llawr /Llawen beir BF VII 45 13 dinam fanag fu. /Bu aruthr gwythruthr yn nydd gweithred - trin /Trawshael fab Ednyfed, /Bu gwir buddgy gweithredau 3 MeiG I 33 37 Duw heb ddim eisau /Yni wnaeth ein gwaeth ein gweithredau. /Gwae a goddwy Duw dogn berthidau, /Duw a w GB II 26 232 w, syw synhwyrau. /Ceiswyd cythreulaeth gwaeth gweithredau, /Ni allwyd a fynnwyd, methlwyd wyntau; /Ell GYC VII 41 34 s direnwir enau) /I bob twyllwr ac ethrodwr eu gweithredau. /Pan wrthoter i wrth nifer nef obrwyau /Y d gweithredoedd 1 ES I 21 31 uw, /Diwyd W_^r i'm nerthu. /Nerthoedd gw_^yth gweithredoedd a'm bu, /Gwaith dedwydd yw dadolychu! /Cyn gweithwyr 1 GYC VII 37 4 /Ni laddai gad goed Aber, /Ni byddym gaith na gweithwyr Gweladwy 1 CBM IV 16 74 iaeth; /Gw_^r a'n gw_^yl-ni a_^ gweledigaeth, /Gweladwy gwelidor ynaeth. /Mwy yd ga_^r Gwawr gwy_^r gwr gwelaf 6 DB VI 29 113 , pa hwyl a ddygaf? /Am ddwyn draig dragon nas gwelaf /Drwg, Fab Duw, y daethost ataf. /Crist a w_^yr, CBM III 21 94 r pan llas llyw ced neud neued nes, /Neuaf nas gwelaf fal y'm gweles, /Eisiau a'm dygyrch i'm dygn afle DB VI 29 104 , syniais ei alaf; /Grymus gan gweled, ei dy_^ gwelaf, /Gradd berchen, ei barch amdanaf! /Hiraeth ysy i PhB VI 16 10 ddgar, cyrdd fyged, /Gwae fi o'i fyned fyn nas gwelaf. /Gwedi mab Gruffudd, gwaywrudd, gwraf, /Ysgwn fy GB II 26 65 elwyf - yno, /Ny bydd yn eu bro a bryderwyf. /Gwelaf-i effeiriaid, coethaid, cannwyf, /Canaf eu molian GB II 26 67 aid, cannwyf, /Canaf eu moliant men y delwyf. /Gwelaf-i wir yn llwyr a llewenydd mawr /A lle_^n uch all Gwelai 5 DLlM II 18 33 ei threfydd, /Gwelai dorf ar dorf ei gilydd, /Gwelai darf ar dyrfa oswydd. /Ni weled o gred a bedydd - DLlM II 18 32 yn lluydd - yn Lloegr /Yn llosgi ei threfydd, /Gwelai dorf ar dorf ei gilydd, /Gwelai darf ar dyrfa osw DB VI 29 6 yd arfau /Yn Lloegr, yn llosgi ei thyrau: /A'i gwelai, eiliai yn olau; /A'i gweles, gwelynt ryfeddau! / CBM IV 9 34 d; /Gwelais-i hael o hil Anarawd, /A'i gweles, gwelai ryfeddawd: /Mal cadarn yn cadw ei briawd, /Mal ca LlG VII 24 97 ar y dydd - y cyrchawdd /Cyrch eofn esillydd. /Gwelai wawr ar wy_^r lluosydd /Fal gw_^r yn gwrthladd cy Gwelais 62 EG VI 18 13 wl /Yn lladd dywrthladd i wrth lys Rheidiawl. /Gwelais (a gerais ni ga_^r mantawl) /Gwelygordd Lleisiaw CBM IV 1 66 tsain; /Gwelais darf ar gyfarf, ar gyfaniain, /Gwelais aer uch Caer, uch Coed Llwyfain. /Nid oeddynt Wy GM I 9 77 wydd, /Ni lluddiaf i'm llaw lladd nis gwehyr. /Gwelais angerdd rhi rhag Craig Gwyddyr /Pan amwyth udd M GM I 7 103 w a llyw Merfyniawn. /Gwelais Loegr yng ngrwn, gwelais ais yn dwn, /A thon waed ar estrawn. /Gwelais ha CBM III 21 45 ddaioni, /Gan gyfeisor po_^r: pawb a'i gweli! /Gwelais am eurllew, am eurllestri, /Yn llysoedd llysaidd CBM III 4 1 Gwelais ar forwyn fwyn, fawrhydig, /Golwg diserchawg, sy CBM IV 1 53 fain, /Gwelais barau rhudd rhag rhuthr Owain; /Gwelais ar Saeson trychion, truain, /Tru ddydd difedydd, CBM IV 1 52 lain; /Gwelais beleidr gwy_^r am fagwyr fain, /Gwelais barau rhudd rhag rhuthr Owain; /Gwelais ar Saeso CBM IV 1 51 n - mo_^r, /Gwelais eu hesgor, ysgar ddilain; /Gwelais beleidr gwy_^r am fagwyr fain, /Gwelais barau rh GYC VII 42 25 oedd ail Merfyn /A Chymry derfyn yn ei dyrfa. /Gwelais benaethau Gwynedd a'r Deau, /Colofnau cadau cyd CBM IV 1 65 yrain, /Gwelais ddyrawr awr, arwydd ddatsain; /Gwelais darf ar gyfarf, ar gyfaniain, /Gwelais aer uch C GM I 7 99 th arfod arf he /Heb edfryd yng ngweryd wely. /Gwelais dorf am dw_^r, gwelais wy_^r am w_^r, /Am wledig CBM IV 1 49 adfirain, /Torfoedd ymosgryn, tarf ymysgrain; /Gwelais drydar crain i ar ddrumain - mo_^r, /Gwelais eu CBM IV 1 63 nghrain /Yn yd byrth berthdud golud gwylain; /Gwelais dyrf dygen, gwelais ddyrain, /Gwelais ddyrawr aw LlG VII 24 151 ei feirdd yng nghylch ei fyrddau; /Hylithr y gwelais, ddydd golau, - ei fudd /A'i feddgyrn wirodau. / CBM IV 1 63 berthdud golud gwylain; /Gwelais dyrf dygen, gwelais ddyrain, /Gwelais ddyrawr awr, arwydd ddatsain; CBM IV 1 64 wylain; /Gwelais dyrf dygen, gwelais ddyrain, /Gwelais ddyrawr awr, arwydd ddatsain; /Gwelais darf ar g EG VI 18 25 rddawl, /Yn urddas dreigwas dragywyddawl; /Ail gwelais ei drais dros ganawl - Dyfrdwy /Yn y trai tramwy CBM IV 1 61 ardd, /Gwelais rhag Pennardd pen ar ddigrain; /Gwelais eu berthladd berthlu yng nghrain /Yn yd byrth be CBM IV 1 43 w rhain /Oedd rydd i fleiddiau eu hargyfrain; /Gwelais eu hadaw heb eu hadain /I dan draed adar, gwy_^r CBM IV 1 50 /Gwelais drydar crain i ar ddrumain - mo_^r, /Gwelais eu hesgor, ysgar ddilain; /Gwelais beleidr gwy_^ CBM IV 1 45 dain /I dan draed adar, gwy_^r gwanar, gwain; /Gwelais eu trychni trychant celain, /Gwelais wedi cad co PM V 2 41 hynod honni /O angerdd a'm cerdd a'm cymelri. /Gwelais feirdd yn gryg, nid egrygi, /Ga_^l flawdd, yn ad GM I 7 101 gwelais wy_^r am w_^r, /Am wledig Edeirniawn. /Gwelais frad a chad a chamawn /Cyfrwng llew a llyw Merfy PM V 4 31 ed golygon, /Tro orig, trwy wy_^r a gweision. /Gwelais fyrdd o feirdd yn oson /Yn moli Rhodri, rhwyf dr CBM IV 1 41 ywawr, /Fal Gwaith Faddon fawr wriawr oriain; /Gwelais gadau geirw a rhudd feirw rhain /Oedd rydd i fle EW VI 5 44 n yd draul gur trais, /Gwae niw gw_^yl fal y'i gwelais! /Gwelais yn llawen (llyw maith - ei derfyn) /Ga GM I 7 109 ac eu trefnau tryth /Ac eu treth 'n ei ogawn. /Gwelais gynt, hwy cenynt `cwd awn?' /Rhag Madawg mechde GM I 7 105 gwelais ais yn dwn, /A thon waed ar estrawn. /Gwelais hael yn heiliaw ban llawn, /Yn meddu meddged Ior EG VI 18 27 dwy /Yn y trai tramwy llanw rhwy rhwydd hawl; /Gwelais-i aer am Gaer oedd engiriawl, /Talu pwyth dydd g DB VI 33 12 i welir. /Gwelais-i ddau a dau, beth a dewir? /Gwelais-i dri a thri, ni thremygir. /Ni ryweles dyn ddim DB VI 33 11 a gwynir - yn faith, /Fyth bellach ni welir. /Gwelais-i ddau a dau, beth a dewir? /Gwelais-i dri a thr CBM IV 9 29 g dig, diofnawd, /Ofn ei ofn i efnys giwdawd; /Gwelais-i glais a thrais a thrallawd, /Gleddyfal dywal, GB II 26 71 eu rhwyf, /Gwragedd, rhianedd, rhai a garwyf. /Gwelais-i glas ac urddas urddedig haelon, /Ymhlith dedwy CBM IV 9 31 ais a thrallawd, /Gleddyfal dywal, diwyrnawd; /Gwelais-i glod a rhod a rhawd - o beleidr /A rheeidr rhu CBM IV 9 33 a rhawd - o beleidr /A rheeidr rhudd o gnawd; /Gwelais-i hael o hil Anarawd, /A'i gweles, gwelai ryfedd PB VII 3 14 Fynyw. /Ger Mynyw, llyw, llew Hawrffordd, /Y gwelais-i Rys Rhos ymwrdd, /Tey_"rnwawr yng nghad fawr f CBM IV 9 25 es moes Medrawd /Ni welaf, ni welir cydfrawd. /Gwelais-i udd, ni'm gwarthrudd gwrthrawd, /Gwrth frwydr CBM IV 9 27 awd, /Gwrth frwydr crwydr creulawn dybyddawd; /Gwelais-i wledig dig, diofnawd, /Ofn ei ofn i efnys giwd DB VI 33 9 am a gymerir, /Rhy annawd o beth a bregethir. /Gwelais-i w_^r, a gw_^r a gwynir - yn faith, /Fyth bella CBM III 5 103 n a'i syllwy, /Goleuliw golwg i'r a'i gwelwy. /Gwelais-i ystlys glwys, gloyw ei gylchwy /(Ni rhyweles t OC II 14 105 g edmig can ardduniant. /Ar llawr Gwestwn Fawr gwelais irddant: /Ardwy Goronwy oedd gwaith i gant. /Ced GG II 32 13 ty_^ tywawd tawel /Gwely rhudd Gwilym Rhyfel. /Gwelais le a'm de amdanaw - heddiw, /Hawdd y gallaf wyla GM I 7 103 ad a chamawn /Cyfrwng llew a llyw Merfyniawn. /Gwelais Loegr yng ngrwn, gwelais ais yn dwn, /A thon wae GYC VII 42 29 meirch mysterin /A gwin a gwerin, a gwarwyfa. /Gwelais luosydd a chyfedd beunydd /A byd ar gynnydd, gyn EG VI 18 23 reuawl, /Ef dandde rhuddle Rhuddlan is Gwawl. /Gwelais Lywelyn, eurddyn urddawl, /Yn urddas dreigwas dr GYC VII 42 23 gymyrredd /Gwledd enrhydedd, gw_'nedd a wna. /Gwelais Lywelyn luoedd ail Merfyn /A Chymry derfyn yn ei GM I 9 45 , /Yng nghyfranc a_^ Lloegr llawr nid ymgudd! /Gwelais o arfod aerfab Gruffudd /Rhialluoedd trwch tebed GM I 9 103 w hydr hyd ys cefais. /Yn Ystrad Meurig mygr y gwelais /Owain huysgwr, gwrdd ei efrais. /Gwaith [ ] yst PhB VI 11 1 Gwelais Rys yn llys Eisidlo, /Geleurudd gelyn yr allfro, GM I 9 37 moed /O rianedd Gwent gwyllt i'm crybwyllaid. /Gwelais rhag Owain Eingl yn addoed, /Ac o du Rhibyll rhe CBM IV 1 59 uddlanw cain /Torf arwr am w_^r am orwyrain; /Gwelais rhag Penfro pennadur digardd, /Gwelais rhag Penn CBM IV 1 60 yrain; /Gwelais rhag Penfro pennadur digardd, /Gwelais rhag Pennardd pen ar ddigrain; /Gwelais eu berth CBM IV 1 47 t celain, /Gwelais wedi cad coludd ar ddrain; /Gwelais rhag terfysg twrf adfirain, /Torfoedd ymosgryn, CBM IV 1 46 , gwain; /Gwelais eu trychni trychant celain, /Gwelais wedi cad coludd ar ddrain; /Gwelais rhag terfysg GM I 7 107 w ban llawn, /Yn meddu meddged Iorweirthiawn. /Gwelais weheleith ac eu trefnau tryth /Ac eu treth 'n ei GM I 7 99 fryd yng ngweryd wely. /Gwelais dorf am dw_^r, gwelais wy_^r am w_^r, /Am wledig Edeirniawn. /Gwelais f GYC VII 42 27 ynedd a'r Deau, /Colofnau cadau cyd orseddfa. /Gwelais wy_^r yn nhrin a meirch mysterin /A gwin a gweri EW VI 5 45 gur trais, /Gwae niw gw_^yl fal y'i gwelais! /Gwelais yn llawen (llyw maith - ei derfyn) /Gan Lywelyn GM I 9 79 Gwyddyr /Pan amwyth udd Mo_^n maws o'i dymyr. /Gwelais yn Rhuddlan ruthr fflam rhag Owain /A chalanedd CBM IV 1 57 bionain, /Gwaith Bryn Dygannwy, eu dyganrain; /Gwelais yn Rhuddlan yn rhuddlanw cain /Torf arwr am w_^r GM I 9 81 rhag Owain /A chalanedd rhain a rhudd fehyr; /Gwelais yno ym mro yn amrygyr: /Tewi gan llyw a wy_^r o Gwelant 1 MB I 3 147 iduddydd, /Enillawd llyw ystre lle ei gilydd; /Gwelant glyw Powys ei bell oesydd /A hawdd ei ergryd hyd gwelator 4 LlF1 II 1 83 chynrain, ei main marmor, /Ei gwyrthiau golau gwelator - beunydd, /Ei gwerthfawr edrydd edrychator, /E LlF1 II 5 3 /A draetha llyfrau mor llwyr: /Gwyrthau golau gwelator - /Drychafael mo_^r hyd aw_^yr. /Morudd, meidra PM V 23 126 cho. /A ddug y Wyddgrug a'i dyco, - gwyliwch! /Gwelator pwy'i lluddio! /Llwrw Fochnant edrywant ar dro, CBM IV 2 27 eirioes eiriachator; /Tey_"rnedd a'i gw_^yl a gwelator /Tey_"rnged i'th law (taw telitor), /Tey_"rnai gweled 22 LlG VII 27 11 hael hwylfawr ei weithred; /Galar yw gennyf-i gweled - ar lachar /Golwg anghlaear daear dudded. /Hywel BF VII 48 29 annwyd a_^'r hwn Nyniaw, /Hiraeth a'm gwalaeth gweled arnaw /Hirhebrwng echwng; och o'r cuddiaw! /Hir DB VI 29 104 , /Graid syniaid, syniais ei alaf; /Grymus gan gweled, ei dy_^ gwelaf, /Gradd berchen, ei barch amdanaf DB VI 25 22 walch golchiad ei la_"in, /Oedd beilch gweilch gweled ei werin, /Oedd clybod cleddyfau finfin, /Oedd cl GYC VII 42 55 'r hoced ddynion /A'r camfeddylion nid addola /Gweled eu maddau dros eu camweddau /Yn uffern boenau, be GYC VII 41 51 bryder bradau. /Oedd gwell myned yn lle caffed gweled golau /Gw_^yl fawr Frenin y gorllewin, llewych dr HOG II 12 7 lemychai - hyd nef /Yn addef ni noddai, /Hawdd gweled goleulosg arnai /O gaer wen geir ymyl Menai. /Tre GYC VII 42 46 ni mad aned, bechodawl weithred, /Tostedd fydd gweled golwg lwyrdra! /Dangos ffrowyllau a'i holl archo PM V 4 29 f feirdd, 'ym mhrif gyfeillion. /Neu'm rhodded gweled golygon, /Tro orig, trwy wy_^r a gweision. /Gwela OC II 14 150 _"rnedd Ben boed hir - ein trwydded, /Yn y mae gweled gwaradred gwir LlF1 II 5 14 g. /Trydydd ar ddeg, trwy deithi, /Mawr uthred gweled gweilgi, /Pryd pan eler i'w syllu, /Nad ym men yd MeiG I 33 83 Gorpwyf, Greawdr nef, nerth i gennyd, /Gobrydd gweled gwledd yn hedd yn hyd. /Yn hyd yn heddwch hawdd b CBM III 24 122 n fy mryd ym mro Gyngen, /Ar llary llaw hyged, gweled gwyddlen. /Gwyddlen a'u gortho, gorthaw tristlawn HOG II 9 2 r wenglaer o du gwenlan, /Myn yd ga_^r gwyldeg gweled gwylan. /Yd garwn-i fyned (cyni'm cared yn rhwy) DB VI 24 52 ni wyrthia wrthaw - ni aned, /Y Gw_^r gogoned (gweled gwyliaw), /Gw_^r ni gaffad nam yn nim arnaw, /Gw MB I 3 27 sor Medrawd /Mal Urien urdden a'i amgyffrawd; /Gweled i ben llu, ni bu ddefawd, /Nur cadau, neuaddau o EW VI 5 32 nil gynrheinion! /Gwae ni, Wynedd orchorddon, /Gweled llawr ar llyw mawr Mo_^n. /Monwysion maon, mawr c GYC VII 42 57 camweddau /Yn uffern boenau, benyd guddfa, /A gweled myned i nef ogoned /Y sawl a gaffed ar gyffurf da SB II 22 22 aith. /Gwy_^r Prydain ym mhryder hirfaith, /Eu gweled neud gwala diffaith, /Neud gorchudd gorchorddion GB II 26 210 Sant syndal dudded, /Dewi mawr Mynyw, mad y'i gweled, /Pen argynnan bedydd, crefydd a chred. /Ni chron DB VI 33 14 thremygir. /Ni ryweles dyn ddim mor engir /A_^ gweled y byd ynfyd enwir. /Y gw_^r a'i meddai, oll y'i m EGM I 27 61 hyn a orau /(Gwir y pregethir y pregethau!): /Gweled yn myned mynwawl ddeddfau /Gw_^yl Gyfachafael - n gweledigaeth 1 CBM IV 16 73 ryd mewyd milwriaeth; /Gw_^r a'n gw_^yl-ni a_^ gweledigaeth, /Gweladwy gwelidor ynaeth. /Mwy yd ga_^r G Gweleis 1 GB II 26 69 ydd mawr /A lle_^n uch allawr heb allu clwyf; /Gweleis-i am ucher, uchel eu rhwyf, /Gwragedd, rhianedd, gweler 2 LlF2 VI 10 51 g Ei fron Fryn Olifer. /Dyddaw Mihangel, fal y gweler, /Rhag llu engylion tirion tyner. /Dyddeuant ataw EG VI 18 124 yhoedd yng nghyflawnder, /Tarianau golau fal y gweler. /Rhy'i molant anant anaw Cymer, /Rhy'i molir ei gweles 4 PM V 5 53 iau coed a'u llewes. /Cynna hwn, neus gwn nas gweles /Dyn ym myw o'r maint rhyganes. /Cardd arnaw, udd CBM III 21 94 ced neud neued nes, /Neuaf nas gwelaf fal y'm gweles, /Eisiau a'm dygyrch i'm dygn afles, /Nid aflwyr CBM IV 9 34 o gnawd; /Gwelais-i hael o hil Anarawd, /A'i gweles, gwelai ryfeddawd: /Mal cadarn yn cadw ei briawd, DB VI 29 7 i ei thyrau: /A'i gwelai, eiliai yn olau; /A'i gweles, gwelynt ryfeddau! /Gwelsam-ni wawr Maelawr megis gweli 3 CBM III 21 44 wn o'i ddaioni, /Gan gyfeisor po_^r: pawb a'i gweli! /Gwelais am eurllew, am eurllestri, /Yn llysoedd SB II 24 42 ulu talfriw, aesawr fflamliw rhiw rhuddfoawg. /Gweli gwyar gwely daear gwa_^r gorweiddiawg, /Gwerin aer GYC VII 40 82 an ac ennaint brwmstan, /A llech lashaearn lle gweli Satan sutiwr ffyrnau, /A llyffaint llidiog o'r tir gweli_"au 1 EGM I 27 23 ffrydiau. /Duw a'm gwne_^l o'm gwaith golaith gweli_"au, /Duw a'm gwne_^l goglyd selwyd Suliau. /Duw a gwelid 2 MG VII 32 16 ei ginhynnau, /Yn lle syndal ynghylch ei wa_^l gwelid carpau. /Eisoes mai Ef, dangos o nef a wnaeth gwy PB VII 21 6 ] y Berfeddwlad. /I wlad [ ], glod arddangos, /Gwelid [ ] /[ ] oedd gorau gwas /O wyrion rhudd[] Rhys. gwelidor 1 CBM IV 16 74 w_^r a'n gw_^yl-ni a_^ gweledigaeth, /Gweladwy gwelidor ynaeth. /Mwy yd ga_^r Gwawr gwy_^r gwrdaaeth /N gwelir 1 BF VII 44 20 Ca_^r coeth, doeth, dygn ei allael, /Cywir nas gwelir; ys gwael. /Mor wael myned hael (hwyl gyffro - ga gwelitor 1 GM I 8 7 ngryd, yng ngryn, yn rhyn rybudd: /Ef gw_^r, gwelitor golaith ei dewdor /Rhag ofn, ein hangor hyd oro gwelo 1 GYC VII 42 16 fedda /Bod yn ddir talu ger bron yr Iesu: /Lle gwelo trillu, trallawd a wna. /Gwae'r sawl a gredan, os Gwelsam 8 DB VI 29 14 oniau, /Doniawg fab Gruffudd, beirfudd barau; /Gwelsam-ni fab Hywel yn rhyfelau, /Cynan y'i gelwid, cwy DB VI 29 10 s yntau, /Mygr Fadawg, waywroddawg rhuddgrau; /Gwelsam-ni Faelgwn, fawrfur cadau, /Cadrfab Rhys, yn Rho DB VI 29 3 wael, mor wolau /Weled in nesed ein heisiau. /Gwelsam-ni gynt, a'i wynt yn orau, /Gwalch Cymru yn cymr DB VI 29 12 cadau, /Cadrfab Rhys, yn Rhos a_^'i ffaglau; /Gwelsam-ni Owain prain, prudd ei ddoniau, /Doniawg fab G DB VI 29 8 iliai yn olau; /A'i gweles, gwelynt ryfeddau! /Gwelsam-ni wawr Maelawr megis yntau, /Mygr Fadawg, waywr DB VI 29 16 rhyfelau, /Cynan y'i gelwid, cwyn a'n goddau; /Gwelsam Rys Falchgryg, rhyfyg rheithlau, /Yn rhuthr aru DB VI 29 18 yfyg rheithlau, /Yn rhuthr aruthr ar y Deau; /Gwelsam Rys Fychan, darian daerglau, /Ym mhyrth Caerfyr DB VI 29 20 rglau, /Ym mhyrth Caerfyrddin a_^'i fyddinau; /Gwelsam wy_^r dinam yn ddiamau, /Gwael yw nad y_^nt fyw, Gwelsant 2 GM I 11 70 rofn ar bawb hyd barth Rhufain. /Dy-s-gweddwn! Gwelsant ar gant celain /Am draeth Edrywy adrywedd brain GM I 9 35 edig aur ar fy ysgwyd. /Lliaws a'm golwch ni'm gwelsant ermoed /O rianedd Gwent gwyllt i'm crybwyllaid. gwelsawch 1 D-4 VI 20 78 byll Llywelyn, pawb etwa - a'i gw_^yl /Fal y'i gwelsawch-chwi yma; /Yng Nghaer, yng Ngharreghofa, /Yng Gwelsont 1 MG VII 32 33 faau /O nos i nos, fal chwant aros cyfarosau. /Gwelsont seren o liw amgen ac amgylchau /Ac amgen nod no gwelsyn 1 DB VI 29 81 drudd. /Gweryd a'm hergyd a'i mawrgudd, /Gwae! gwelsyn ger mawrfryn Mo_^r Udd /Gw_^r oedd w_^r, oedd or gwelsynt 1 CBM III 29 14 angerdd engyhynt - i'w glod, /A glyw Deifr a'i gwelsynt, /A unbyn Powys, pwy gynt, /Ai fflam, ai bleidd gwelud 2 OC II 14 143 /Y gwy_^r a barchaf, wynt a berchir. /Menestr, gwelud di galchdo_"ed - cyngrain /Yng nghylchyn Owain, g OC II 14 141 rdd-dan gloyw golau, gwrddlew babir. /Menestr, gwelud-di w_^yth gwaith Llidwm dir; /Y gwy_^r a barchaf, gwelw 2 GM I 7 125 A byddin a beddrawd tu eglwys; /Lliaws gorwydd gwelw gwalchfrowys, /Frwysg ffe_^r ffraeth, fraisg grawn PM V 10 15 Yn cerdded o'th arddelw; /Rhwng dwn y gwelwn a gwelw: /Rwyf byd, rhwydd gennyd gynnelw! /Cynheilwad Pry gwelwaf 1 BF VII 54 1 Neud amser gaeaf, gwelwaf gweilgi, /Gweilging mo_^r-adar hwylfar heli, /Ne gwelwch 2 PM V 1 62 udd Ffraw, a phrofwch, - nid oes: /Nid asw y'i gwelwch! /Ef digawn dyhedd a heddwch, /Ef dwyre dewrfeir PM V 23 117 rno, /Llwyr llosged ei thydwed a'i tho, /Llwrw gwelwch neud heddwch heno, /Can fy rhwyf, nid rhyfedd cy Gwelwgan 1 GRh II 30 4 ed ar llawr: /Gweilging was, gwanas gwaywawr, /Gwelwgan Gohoywgain main mawr gwelwn 2 PM V 10 15 ddorion /Yn cerdded o'th arddelw; /Rhwng dwn y gwelwn a gwelw: /Rwyf byd, rhwydd gennyd gynnelw! /Cynhe BF VII 47 26 uchel, och o'r grwn - y mae! /Nid fy modd nas gwelwn; /Gwawr gw_'reiddfalch, gwalch gwaywdwn, /Gwae Wy gwelwy 3 CBM III 5 102 dewis, gan a'i syllwy, /Goleuliw golwg i'r a'i gwelwy. /Gwelais-i ystlys glwys, gloyw ei gylchwy /(Ni D-1 I 1 7 wy. /Tir Brycheinawg dy iawn priawd: pawb a'i gwelwy. /Neu ryddadlas am lwyth eurwas Euas lywy, /Ergi CBM III 16 78 erdd Alaswy, /Rhudd lwybr gwaed: gwae lwfr a'i gwelwy! /Rhun afael afwy, rhugl orddwy - orddrud /Ar or gwelwyf 2 HOG II 6 63 id gyfrin, /Mi a'i mawl, a melyn eithin. /Moch gwelwyf, a'm nwyf yn edde_"in - i wrthaw /Ac i'm llaw fy CBM III 5 22 gorwyth iolwyf /Gorddawg pall eurawg pell nas gwelwyf. /Gorfelyn, called, colledig wyf, /Collais gall gwely 6 GM I 12 26 bwyd, /A dillad i noeth, nawdd rhag annwyd, /A gwely a thy_^ a thes aelwyd. /Eli Freienin, elwch ydwyd, GM I 14 94 u ynged, /Ac nis oes gochel gochwerw drwydded /Gwely anghlaear daear dudded. /A gwae ni o'r naid y'n rh SB II 24 42 aesawr fflamliw rhiw rhuddfoawg. /Gweli gwyar gwely daear gwa_^r gorweiddiawg, /Gwerin aerlyw gwaith g CBM III 4 8 wyf yn celu calon ysig: /Ni mad gyrchawdd gwen gwely Eiddig BF VII 44 22 ael myned hael (hwyl gyffro - galar) /Yn rhwym gwely manro! /Llawr gwerthfawr Llan a'i gortho /Gadawg, GG II 32 12 ial, gwaed Afel! /Gwaelawd ty_^ tywawd tawel /Gwely rhudd Gwilym Rhyfel. /Gwelais le a'm de amdanaw - gwelych 1 MG VII 33 6 , Ne_^r (nid nas gwypych): /Salw ymgelu pan ei gwelych, /Gwander gwir bryder brad fynych - gywyd, /Angh Gwelyddyn 1 PM V 12 33 eryd, hydr wryd hy, /I'th achles, wales wely. /Gwelyddyn te_"yrn, tud Gynfan - a'i ceidw, /A'i cedwis p gwelygordd 2 CBM III 10 24 dorchawg farchawg feirch anghrawn /Eryr gwy_^r gwelygordd Leisiawn. /Ail welygordd fawr feirdd welling EG VI 18 14 eidiawl. /Gwelais (a gerais ni ga_^r mantawl) /Gwelygordd Lleisiawn llysoedd gweddawl: /Lluoedd arwoloe gwelynt 2 DB VI 29 7 rau: /A'i gwelai, eiliai yn olau; /A'i gweles, gwelynt ryfeddau! /Gwelsam-ni wawr Maelawr megis yntau, CBM III 5 14 o yn ydd oeddynt, /Trwy ffenestri gwydr ydd ym gwelynt: /Trybelid wylain a wylynt - arnaf, /Traul ateb gwell 21 GRh II 27 12 yllais Gemais gymell, /Hanbwyll hanaf, hanbych gwell LlF1 II 2 69 cant /Syrthasant, cawsant anant anaf. /Hanpych gwell, anaw: pell wellwell y'th wnaf! /Hanpwyf gwell inn GYC VII 41 15 ddiriaw, pa bryd y daw eu dwyn wyntau, /Ac nad gwell barn eurgledd cadarn arglwydd cadau /No'r dyn gwan PM V 23 134 angdo /(A'i gwellycio, pwyll rhwy dwyllo): /Ai gwell Ffranc no ffrawddus Gymro? /Llyw ysin, syniwch cyd GRh II 27 8 aw dreuliaw, drin wosbaith, /Enw bell, hanbych gwell ganwaith. /Ganwaith mal unwaith enw bell - ohanawd GRh II 28 49 lfain Coeling, /Mawr-rad gwallofiad gwelling. /Gwell gennyf arnaf, ernyw elyn - Lloegr, /Wallofiad aur GM I 13 19 e /Yn farch dewr, yn farch dyre. /Gnawd gwraig gwell genthi a fo gwaeth iddi: /Fy addas nid debre. /Dil CBM IV 16 47 anghristonogaeth /Anghrefydd ysydd, ysywaeth; /Gwell gobrid gobrwyon edwaeth /Heb henaint, heb haint, h GB II 26 274 a gwaeth na gwythlonedd /Namyn o bell dygymell gwell gwirionedd /A dygynnull saint yn ei senedd: /Saint PhB VI 13 20 f tey_"rnfro Gadell, /Hydr afael hael, hanbych gwell! /Hanbych gwell hyd bell, bellawg luchfrys - cad, PhB VI 13 21 ell, /Hydr afael hael, hanbych gwell! /Hanbych gwell hyd bell, bellawg luchfrys - cad, /Cedernid enwery LlF1 II 2 70 gwell, anaw: pell wellwell y'th wnaf! /Hanpwyf gwell innau; ni'th amheuaf. /Ni bo gwaeth eu rhan y rhai PM V 2 27 aa fi: /Gwellygiaw fy ngherdd yw fy nghoddi. /Gwell it wyf, hael rwyf, no rhifedi - meirch /Marchogwyr GYC VII 41 51 in hardymer gan Lusiffer, bryder bradau. /Oedd gwell myned yn lle caffed gweled golau /Gw_^yl fawr Fren BF VII 49 9 yw llafnrudd, /Ne_^r nifer naw haelder Nudd. /Gwell no Nudd am fudd fu'r llyw - a golled, /Etgyllaeth D-1 I 1 19 Dygen, cywen fenwy, /Elfael, Buell, Maelenydd gwell (pell y treithwy) /Tair Rhagynys a'r Tair Ynys a'r GB II 26 119 ydd; /Llwyth mariedd, mawreddus eu merwerydd, /Gwell pob un duun dewr no'i gilydd. /A Dewi a'n differ, PM V 2 29 i - meirch /Marchogwyr hyd bell ar dy deithi. /Gwell wyt, un edmyg treisyg, no'r Tri - /Mordaf, Nudd, CBM III 3 109 /Ac a fo llachar, rhy'i llochir, /A fo gwa_^r, gwell yd foddhe_"ir /Nog a fo anwar ac enwir! /Enwir dyn LlF2 VI 10 21 llonder /Nac o nerth ymsang yn un amser. /Ys gwell yn gysbell gosber - a phylgaint /Ymioli a_^ saint D-1 I 1 28 th arfaeth camrwy /Hydr y cymell Hywel o bell: gwell yw no hwy! /Dybryderant, dyysgarant rhag ei ddibwy gwellaa 1 PM V 2 25 chon ddragon ddraig Eryri, /Gwollewin de_"yrn, gwellaa fi: /Gwellygiaw fy ngherdd yw fy nghoddi. /Gwell gwellfaeth 1 CBM IV 16 62 n rhwydd feidrolaeth, /Gwellingrad, Gwallofiad gwellfaeth; /Ef a fedd, a fedr o'i arfaeth, /Arfaf Naf, gwellfaith 1 CBM III 13 44 meirch mygr hydaith, /Mynw eilon, mal gwyllon gwellfaith, /Delw y'm daw o'i law lawer gwaith, /Prif ra gwelling 2 GRh II 28 48 Owain, coelfain Coeling, /Mawr-rad gwallofiad gwelling. /Gwell gennyf arnaf, ernyw elyn - Lloegr, /Wa CBM IV 10 26 gwyn eu gwirawd, meddgyrn - a'i gwallaw, /A'i gwelling yn eurddyrn, /A gloyw yfed yn edyrn /A glyw dew Gwellingrad 1 CBM IV 16 62 ennaeth; /Ef ein Rhwyf yn rhwydd feidrolaeth, /Gwellingrad, Gwallofiad gwellfaeth; /Ef a fedd, a fedr o gwellt 4 CBM IV 18 7 A ffrwythau a doniau, Duw ryddigawn; /A wnaeth gwellt a gwy_^dd a grug ym mynydd, /A wnaeth dedwydd er LlF1 II 5 42 Arwyddon chwerw chweched dydd /Y daw gwaed o'r gwellt a'r gwy_^dd; /Ein Harglwydd, ein Hargledrydd /A'n GM I 9 7 n /Gorloes rydiau dyfr Dygen Freiddin. /Gorlas gwellt didryf, dwfr neud iesin, /Gorddyar eaws awdl gyne GM I 9 135 /Addawd i'm gwrthrawd, gwrthred gorau. /Addwyn gwellt didryf pan dyf diau, /Addwyn balch caen coed, cad gwellwyr 1 ES I 17 8 /Hir aeth a'm rhywnaeth rhewin /Braint brodyr, gwellwyr gollewin: /Brodyrdde braw aele o lin. /Dduw a M gwellycio 1 PM V 23 133 o - breienin /Braisg werin, brwysg angdo /(A'i gwellycio, pwyll rhwy dwyllo): /Ai gwell Ffranc no ffraw gwellyg 1 CBM IV 18 93 /Na'm diddawl o'th fudd, Udd Echeiniad, /Na'm gwellyg ym mhlyg ym mhlaid dirad, /Na'm gwallaw o'th law Gwellygiaw 1 PM V 2 26 ddraig Eryri, /Gwollewin de_"yrn, gwellaa fi: /Gwellygiaw fy ngherdd yw fy nghoddi. /Gwell it wyf, hael Gwellyniawg 2 PM V 2 31 - /Mordaf, Nudd, Rhydderch - yn neddf rhoddi. /Gwellyniawg de_"yrn, gedyrn gosbi, /Gwallaw im anaw enw MB I 3 65 hyd dra Bannawg! /Brenin brwydr efnys gwry_^s gwellyniawg, /Pen rhiau, parau anoleithiawg, /Perchen pe Gwen 8 LlF1 II 1 13 , /I fab Eneas, eurwas fyged. /Cedwir nen, fab Gwen, a fad weled, /Cadwent nerthnawd nerth a'm canherth CBM III 24 120 w llawr mwynfawr, mesbren, /Mur gwryd, gwynfyd gwen elfydden: /Nid llawen fy mryd ym mro Gyngen, /Ar ll IRh VII 30 46 dd. /Gwynllad fad fagiad fegidydd - pobloedd, /Gwen gannwyll llysoedd a lluosydd; /Gwanlleddf ddeddf, d GM I 9 89 ilging porffor pwyllad fyfyr. /Pell nad hunawg gwen (gogwn pahyr!) /Pan ddyfrig trawd blawd blaen efell CBM III 4 8 ydd wyf yn celu calon ysig: /Ni mad gyrchawdd gwen gwely Eiddig EGM I 26 42 fo peri. /Llen argel isel ysy'm poeni, /Lludd gwen lliw arien ar Eryri. /Archaf i'm Harglwydd, Culwydd HOG II 7 8 dd, /Cegiden hirwen, hwyrwan ogwydd, /Cyfeiliw gwen wawr yn awr echw_^ydd, /Claer wanllun, wenlleddf, w LlF1 II 4 33 y derynt, /Fal y derfydd gwy_^dd rhag gwynt. /Gwen ysgor Feiriawn, Feirionnydd - hygar /A'i hygor gywe Gwe_^n 7 PB VII 18 14 unbyn Powys. /O Bowys, beues dihagr, /O ddwyn Gwe_^n, ddilawen ddeigr, /Cof a'm daw, a'm llaw a'm llwg CBM III 21 90 cad orddwy rhwy rhy-m-coddes, /Angen a'm lludd gwe_^n, gwae rwy golles! /Neus gwarchae mynwent ym mynwe CBM III 27 5 d heddiw. /Heddiw y'm cyfliw, ydd ym cyfludd - gwe_^n, /Gwyn y cawdd ar fy ngrudd /Hoen amdrai am draws CBM III 17 24 /Am Hirfryn hirfraisg eryr, /Am Hafren hyfryd gwe_^n gwy_^r. /Ar llaw Owain hael, hawl ddilyn, - gwrfa PB VII 18 6 allaf o'i gerdd. /Cerddorion cerddau difwlch /Gwe_^n, lawen lyw, ysgwyd folch, /Oedd teg am reg am rwy CBM III 24 26 am ged ordden, /Nid y_^m gyd am fudd, am feddu gwe_^n; /Ni threfyd hebof angof angen, /Angau Rhirid wyn CBM IV 2 29 taw telitor), /Tey_"rnaidd arwar (arfollitor - gwe_^n), /Tey_"rngerdd awen amgen amgor: /Arwredd Gwyne gwena 1 DB VI 35 34 Mair cenau cyniwair, /Cedwis ei gadair gyd a_^ gwena; /Y gw_^r gwrdd uchel, a'r gwayw gwaed awel, /Pan gwendon 3 GF VI 22 6 gawd gwymp, difrawd gwan, /Gwynlleufer gwynder gwendon dylan, /Gwyn ystle BF VII 54 4 ud oerllen arien Eryri - weithion, /Neud uchel gwendon gwyndir Enlli, /Neud wyf hoed fwyfwy drwy drueni IRh VII 30 30 i'm cof na'm ceinfygydd - hon, /Gorffurfrwydd gwendon gwyndir Mechydd. /Gorffurfaidd weddaidd luniaidd gwendorf 6 GYC VII 36 101 Ei nawdd arnaw! /Gwynde_"yrn (orthyrn wrthaw - gwendorf Gorf) /Gorfynt hynt hyd Lydaw, /Gwir freiniawl CBM IV 9 231 ryn, /Hawl wodrudd hil mawrfudd Merfyn, /Gwawr gwendorf, gwendud o'i gylchyn, /Gwenwlad nef, gwir addef PM V 17 45 th gyd rhygafas. /Cefaist, Lywelyn, o lywiaw - gwendorf, /Gwynde_"yrn Aberffraw, /Cadarn gad drusiad dr PM V 16 13 , gwae fi! /Gwae fi fod llawrydd, llawen udd - gwendorf, /Gwynde_"yrn, heb ddatgudd; /Lloegr ormes, rho CBM IV 12 8 trydar trais; /Gwynfyd beirdd bod yn eu hoes /Gwendorf gwynde_"yrn Powys. /Ced bai tau, wledig, hyd wl PM V 11 20 wyd, /Echel fa_^r fu ein ca_^r cyd, /Uchelgorf gwendorf Gwyndyd. /Gwynedd gwawrdrosedd, gw_^r drud - am gwendud 7 PB VII 11 13 yrn traws de_"yrn trosti. /Trosti er treistwyn gwendud /Aeth mab Owain prain, prifglod; /Ni bu le ar la PM V 21 23 s, aerglais - Lywelyn, /Lewenydd dwfn a bais, /Gwendud amrywdud Emrais, /Gwynedd adrysedd, i drais PM V 16 8 awb o'r gorffen, /Gwander coll aerner eurnen, /Gwendud barch, Gwyndyd berchen. /Perchen fo Gruffudd, pa CBM IV 4 70 thyw llawr, llyw llawn awydd, /Llawch Gwyndyd, gwendud ehangrwydd; /Beirdd borthiad, braint neirthiad n PM V 5 59 geidw hyd reges, /Mab Ywain Prydain, priodes - gwendud /Gwynde_"yrn eryres. /Mad gogant moliant rhwy mo PB VII 1 32 ngryd, /Hydorf walch, hydr o'r mebyd, /Hyder gwendud, ne_^r Gwendyd CBM IV 9 231 wodrudd hil mawrfudd Merfyn, /Gwawr gwendorf, gwendud o'i gylchyn, /Gwenwlad nef, gwir addef gwiryn Gwendyd 2 PB VII 1 32 f walch, hydr o'r mebyd, /Hyder gwendud, ne_^r Gwendyd CBM III 21 189 dwallawn rhwydd iawn roddion /(Rhoddfawr gwawr Gwendyd, gwynfyd gweinion) /I eirchiaid Prydain a phrydy Gwenddydd 1 IRh VII 30 60 bob hirddydd /No phan gant Myrddin mawrddysg Gwenddydd, /Maith arwyrain cain cynedwydd - forwyn. /Mai gwenen 1 CBM III 24 23 dd Gwlyddien; /Gwy_^r y'n cyd berchid uch gwid gwenen, /Gw_^r a'n cyd barchai o'i barch amgen, /Gwy_^r Gwener 6 GYC VII 38 14 m mhren crog er creulonder /Yn y boen y bu duw Gwener, /A_^'r pumffrwd, pumffrwyth nid ofer, /A'u banna EG VI 18 138 ywiadr tyner, /Doeth, coeth, cywrennin gwin a Gwener; /A'r Gw_^r a'n rhoddes-ni ran o'r Pater /A'i rho ES I 24 13 dyfu ledfryd, /Daly Iesu managu mwynglyd. /Duw Gwener, bu crai, bu creulyd /Crog ein Tad: ein trais i g GYC VII 38 28 m yn gryman gwillmer, /Ef yn rhwth yn rhuthraw Gwener, /Ef a_^ rhwnc i rwng ei ddwyfer, /Ef heb gof yng GYC VII 40 21 wydd, /Gwawr eurglod, ein gwir arglwydd. /Dyw Gwener, pryder pryd egwan - sawdwyr, /Gwnaeth Siwdas a_^ DB VI 29 62 iau /Gwir ei ddal o ddylaw afflau; /Gorug dduw Gwener rhwydd-der rhadau, /Goddef pum archoll o archolla Gwenerawl 1 ES I 20 8 t groes rinweddawl, /Didlawd y'n gwarawd Ddydd Gwenerawl. /Diwyd lwyd arwydd, eiriawl - ydd ydwyf /Na b gwenfro 1 EG VI 18 140 r a'n rhoddes-ni ran o'r Pater /A'i rhoddo-ef gwenfro gwynfryn uch se_^r Gwenffynnawn 1 CBM IV 3 39 /Pan dorres []wr Mebwyniawn, /Crynai ys[]n is Gwenffynnawn, /Meu nad [] gwaywddawn, /Trydar flawdd []a Gwenhwyson 1 CBM IV 4 251 Elfed, trefred trag Iddon, /Hyd Elfael, eilfa Gwenhwyson, /Hyd Weryd, wryd orchorddon, /Yd warawd rhei Gwenhwysydd 1 MB I 3 106 awg (deifniawg ddedwydd) /Brenhinedd Powys a'u Gwenhwysydd, /Gorau gwaith gwyniaith a_^'i gyweithydd /P Gwenifaid 1 LlF1 II 1 164 th weini. /Gwenifiad fy na_^d am rad, am ran, /Gwenifaid o'i blaid ceiniaid Cadfan, /Cedwyr o du my_^r, Gwenifiad 1 LlF1 II 1 163 enwi - aber, /Ac amser gosber gosbarth weini. /Gwenifiad fy na_^d am rad, am ran, /Gwenifaid o'i blaid gwenig 1 CBM III 4 3 syberw, ceinmig, /Lliw golau tonnau, taenferw gwenig, /Llanw ebyr a'r lly_^r lle ni mawrdrig; /Mynych gwenlan 1 HOG II 9 1 Caraf-i gaer wenglaer o du gwenlan, /Myn yd ga_^r gwyldeg gweled gwylan. /Yd garwn- Gwenlli_"ant 3 IRh VII 30 50 . /Gwanllun wawr anhun Feironnydd - ydd aeth. /Gwenlli_"ant a'm gwnaeth rygaeth o rydd; /Esgor ei hepgo PM V 14 29 /Ar hwyl ganmawl hawl, ar haul orne. /Caeroedd Gwenlli_"ant Gwynlly_"wg se, /Caradwy lywy, lewych ystre HOG II 6 52 gewin. /Un yw'r fun a fydd cysefin - foliant, /Gwenlli_"ant lliw hafin. /Ail yw'r llall o'r pall, pell Gwenlloer 2 IRh VII 30 48 ydd; /Gwanlleddf ddeddf, didawl ei hieithydd, /Gwenlloer Fawrth addoer addwyr wesgrydd. /Gwanllun wawr GF VI 22 3 ran, /Gwan, llaesteg araith, gyfraith gyfran, /Gwenlloer gynhebig, fonheddig fan, /Gwynlliw eiry difriw gwennaul 1 IRh VII 29 4 fiant, naw gofid - a'm traul, /Ni'm lludd lliw gwennaul gwan eddewid. /Meddwais, pryderais pryd ton erf Gwenned 1 EGM I 26 27 eidi! /Golwg gwalch dwythfalch o brif deithi, /Gwenned gwawn a'i dawn o'i daioni, /Gwynedd anrhydedd, o Gwent 3 D-1 I 1 9 s am lwyth eurwas Euas lywy, /Erging anchwant, Gwent, Gwlad Morgant, Dyffryn Mynwy, /Gw_"yr Benrhyn, Ys GM I 9 36 aws a'm golwch ni'm gwelsant ermoed /O rianedd Gwent gwyllt i'm crybwyllaid. /Gwelais rhag Owain Eingl SB II 24 35 ag post cadau oedd cadwynawg; /Trydydd, Iarll Gwent, trydydd torment, torf gymrwynawg; /Pedwerydd digo gwenwawd 1 DB VI 29 66 ab Gruffudd, draul budd dreigiau, /Llwrw y gwn gwenwawd brydestau, /Llary rwyf a ganwyf a_^'m genau, / gwenwawr 1 IRh VII 29 36 , /Am brydu canu cerdd a drethid /I'i prydfawr gwenwawr, llawr llewychid; /Am bryd ewyn gwyn, i'm gwein gwenwlad 8 PM V 1 5 d /I foli cedwesti wastad, /I filwyr eryr, arf gwenwlad - a gwaedd /A gwyddgwn ysborthiad, /I Ddafydd l CBM IV 10 12 ddrysau, aer ddrusiad, /Ar dy ddrysawr, gwawr gwenwlad. /Aswynaf awch nawdd, na chelwch - awch porth / GB II 26 292 /Drwy eirioled Dewi, a Duw a fedd, /Gwaeanad gwenwlad gwedi maswedd, /Drwy eirioled Mair, mam rhadlon EGM I 28 26 n ufylltawd. /Na chysbyddwn fod heb ysbyddawd /Gwenwlad nef addef yn addfwyndawd. /Gwymp edrydd Dofydd, GYC VII 36 104 hyd Lydaw, /Gwir freiniawl frenin Aberffraw, /Gwenwlad nef boed addef iddaw CBM IV 9 232 Merfyn, /Gwawr gwendorf, gwendud o'i gylchyn, /Gwenwlad nef, gwir addef gwiryn SB II 24 44 rin aerlyw gwaith gyfeilyw gwaith Gyfeiliawg, /Gwenwlad Owain, a bro Brydain a Brycheiniawg EG VI 18 76 ydd arglwydd argleidrad, /Argledr tir a gwir a gwenwlad; /Ysym-i io_^r cyngor cyngwastad, /Cywesti peri gwenwyngawdd 1 GRh II 28 17 t ruddaw amgant rhyd. /Rhyfedd (eithr Gwynedd, gwenwyngawdd - cywlad, /Cyn cyflechwyf rynnawdd) /Fy myw gwenwyn 9 PB VII 5 13 ben aig ban aeth. /Ban aeth gwawr gwinfaeth, gwenwyn - a golled /A gollais o'i adwyn, /Doeth i feirdd EG VI 18 52 gwythain, /Gwawr Deau gorau gwy_^r yn dyrain, /Gwenwyn a gwanar ei ddau ga_^r gain. /A_^'i lyw cyferyw GYC VII 41 43 iawg fyddant, llym y gwanant a_^'r cigweinau, /Gwenwyn adnair, gwedd anghywair mywn pair poenau, /Ac eu OC II 14 100 Forgant, /Gw_^r a ddyly gwawd gwahan foliant, /Gwenwyn ei adwyn, gwa_^n edrywant. /Areglydd defnydd dio CBM III 28 31 raws gedawl gad orllwyn, /Gw_^r gorefras, gwas gwenwyn, /Gwawr gwanar hygar hygwyn. /Cwynwyf o ddyrwyf, CBM IV 16 132 ag traul hoen yn hirboen hwyrbaid /Yn hirgwyn gwenwyn gweinifiaid, /Rhag gorthrudd cythrudd cythreulai DB VI 29 93 ybudd, /Gwanar ga_^r, trimud fa_^r, trymrudd, /Gwenwyn gw_^yn gennyf nid ymgudd, /Gwyn eurdir, ardwy dd CBM III 26 84 ayw ysgwn esgud ym mhlymnwyd, /Gwayw gweiniad, gwenwyn y'i dysgwyd, /Gwayw gwanar gwawr aerfar aerfwyd, EG VI 18 19 rdderchawl, /Lluriglas gwanas, Gwanan a hawl. /Gwenwyn yn amwyn am dir breiniawl - Powys /A'i diffwys a Gwenwyndrwm 1 PB VII 13 4 Doeth o'i gyfoeth coeth (cerdded - gwenyndro) /Gwenwyndrwm a golled. /Colled llyw, llew huysgwr, /Mared gwenwynfalch 1 CBM III 20 56 n, /Gwychr y gwylch gweilch amddiffyn, /Gwalch gwenwynfalch Gwenwynwyn Gwenwynfar 2 PhB VI 16 9 - byddin, /Hoedl egin brenin, hoed a borthaf, /Gwenwynfar gwanar, cerddgar, cyrdd fyged, /Gwae fi o'i f CBM IV 7 5 yl, /Ysgwyd lathraid honnaid hael. /Hael anwar gwenwynfar gwyn, /Hwylflaidd fleiniad yng nghadlan, /Per gwenwynfaws 1 CBM III 16 118 orun torf twrf aches ar draeth, /Gormes draws, gwenwynfaws, gwinfaeth, /Gorddyfniad bual, buddugoliaeth gwenwynfryd 1 DB VI 27 75 Gwynedd a'i harfeddyd, /Am draws ga_^r gwanar, gwenwynfryd - Prydain, /Am draws w_^yr Owain, drais sybe gwenwynig 1 PM V 2 15 bwyll sarrug o bell sorri. /Gwn, yn y gwanwyf, gwenwynig fi /Gw_^yth wastawd tafawd nas tyf eli. /Gwyth gwenwynwar 1 BF VII 45 27 wdawd, /Traul barawd, trin beri, /Traws fa_^r, gwenwynwar: gwae ni! /Trais pobl, trist pawb o'i golli Gwenwynwyn 6 CBM III 18 24 aedlan osbarth warth wrthryn, /Gwychfar gwanar Gwenwynwyn CBM III 20 56 gwylch gweilch amddiffyn, /Gwalch gwenwynfalch Gwenwynwyn CBM III 19 24 n eurllyw glyw, glew, dengyn, /Yn eryr gwy_^r, Gwenwynwyn. /Detholais rwyf llu, lluriglas - de_"yrn, / CBM III 20 1 Gwenwynwyn, erchwyn eirchiaid - er moliant, /Mur milcant LlF2 VI 8 19 ain, /Myfyr nad didraul molawd didrain. /W_^yr Gwenwynwyn rhyn a wna rhain - gorffau, /Bleiddau ei goga PM V 24 22 bwyllawg. /Mynnaist gyfarfod yn gyfarfawg /A_^ Gwenwynwyn rhyn, rhwyf lluosawg. /Gefeiliaist fal drud G gweny 1 DB VI 26 12 ys anwar y'i gosody, /Dy fe_^r a gwyner fel y gweny, /Dy fudd ni oludd, er a wely, /Dy fedd a'th reufe gwenydd 2 SB II 24 13 aerdorf, yng nghyfaerdaw, /Gwenydd gwrth lawr, gwenydd aesawr, oswydd gwyddaw, /Gwa_^n yn aer-rain, gwy SB II 24 13 drwy gorf, yng nghyfaerdorf, yng nghyfaerdaw, /Gwenydd gwrth lawr, gwenydd aesawr, oswydd gwyddaw, /Gwa gwenyg 3 GM I 9 153 werydd, /O Abermenai mynych dyllydd. /Dyogladd gwenyg gwyn Gyngreawdr fynydd, /Morfa Rhianedd Maelgwn r DB VI 31 52 Peris Duw eu dygngudd rhagon /Yn y cyfred plyg gwenyg gwynion, /Yn y cyfranc mo_^r a mawr afon. /I abar HOG II 11 6 arwydd er yn was - edmyg: /Ei lliw oedd debyg gwenyg gwynlas. /Hiraethawg fy nghof yng nghyweithas, /H gwenyndro 1 PB VII 13 3 r gogoned! /Doeth o'i gyfoeth coeth (cerdded - gwenyndro) /Gwenwyndrwm a golled. /Colled llyw, llew huy gwerchedwis 1 DB VI 30 41 w_^r a'm perchis, /Gwyn esgar, neud gwa_^r a'i gwerchedwis, /Gwae ni o'i drengi fal yr drengis. /Llawer gwerchyr 1 CBM III 24 124 rtho, gorthaw tristlawn - wy_^r, /Gwyddlan a'u gwerchyr, gorchudd gwythlawn, /Gwyddfedd eu gwyddfa, gwy gwerendau 1 GB II 26 271 wyf i'r Deau, /Boed doeth Fo_^n a'm clyw, a'm gwerendau. /Y Gw_^r a folaf, gwir ogonedd, /Ni wnaeth na gwerin 19 EW VI 4 17 eud amdrwch. /Trwch yw'r gw_^r arwr, ardwyad - gwerin, /A gorau o fab tad; /Ef oedd aerllew, arllwybr c GYC VII 42 28 ais wy_^r yn nhrin a meirch mysterin /A gwin a gwerin, a gwarwyfa. /Gwelais luosydd a chyfedd beunydd / GB II 26 114 i feysydd, /Haelon a thirion a theg drefydd /A gwerin a gwin a gwirodydd /A gorfod a gwared lliwed llon HOG II 6 60 s weddus, w_^yl febin - fabwraig, /Gofynaig ei gwerin; /Achenaf uchenaid gyfrin, /Mi a'i mawl, a melyn SB II 24 43 /Gweli gwyar gwely daear gwa_^r gorweiddiawg, /Gwerin aerlyw gwaith gyfeilyw gwaith Gyfeiliawg, /Gwenwl EG VI 18 54 cyferyw (cyfwyrain - a thrin) /A_^ thrychiaid gwerin Caerfyrddin fain; /Ni sefis na thw_^r na bw_^r (b LlLl II 16 48 w; /Gwy_^r orfod gwrddglod gludaw, /Gw_^r rhag gwerin Dysiliaw. /Ysef a'u herly, arlwy garthan - ddyn, EGM I 28 13 u cymerawd, /A dynion gwirion yn eu gwyrdawd. /Gwerin ddiwerin, ni ddyorgrawd; /Gwae ef, Arglwydd nef, MB I 4 38 a'm crewys a'm cynnwys i /Ymhlith plwyf gwirin gwerin Enlli PM V 1 151 Mythion feirch, ffwyr tyweirch fforddawl; /Mur gwerin, gorau bedyddiawl, /Milfeirdd hynt mwyn mawrwynt PC II 20 2 Caradawg fab Cedifor, /Gwalch byddin gwerin goror, /Hebawg teulu cu, ceinmyn, /Anhawdd gennym CBM IV 18 33 th wrth Benrhaith, rhin a geisiaf. /Brenin pob gwerin, gwared arnaf, /Gwedi treiglaw byd, budd arnaf. / GB II 26 170 wi /I geisiaw diffryd y_^d ei erwi; /Ny allwys gwerin gwared iddi /Hyd ban y'i gwarawd gwirion Ddewi. / PM V 10 38 rdalau, ardwy trin, - rhyddug, /Rhyddigiwys eu gwerin, /I rag cwys o Loegrwys lin, /I rag bron eu breen PM V 1 76 na cherwch!) /Gwy_^r yn nygn, yn nigyrydwch, /Gwerin ne_^r yn aerdawelwch, /Gwa_^r Hywel hoywal cyfedd DB VI 30 79 isg fonedd, /Gw_^r oedd a hanoedd, gorfoledd - gwerin, /O iawn dey_"rnllin y brenhinedd. /Callaf yw inn ES I 17 29 , aer ddylud ddilin, /Dilain Lloegr a llwgr ei gwerin. /Trugaredd a'th fo o'th feinin - gaerwedd /O gar CBM III 24 19 aith llwyth Pobien: /Gwy_^r yn afrddwl, gwy_^r gwerin urdden, /Gwy_^r yn afrdwyth gw_^yth er gwaith Fei D-1 I 1 31 /Diau uddudd trallawd, cystudd a chur cystwy, /Gwerin weryd, gwedy clefyd cryd a chymwy. /Ni ddaw meddy gwerinfalch 1 CBM IV 16 184 , /Can gweryd Creawdr a'i cretwy, /Can gwarawd gwerinfalch Nefwy, /Can diffyrth Trindawd tri macwy - o gwerlid 1 EG VI 18 37 od gorfod gwrfalch am brain, /Ysgymyn gwerlin, gwerlid gofiain, /Ysgymydd clodrydd Clwyd a Llwyfain. / Gwerling 1 D-1 I 1 42 /Haelaf, lariaf, lewaf, tecaf o Addaf blant, /Gwerling haeddon, gwawdd feiddiadon, Faddon feddwaint, / gwerlin 2 EG VI 18 37 n, /Ysgymod gorfod gwrfalch am brain, /Ysgymyn gwerlin, gwerlid gofiain, /Ysgymydd clodrydd Clwyd a Llw GM I 8 28 rddwyreaf hael o hil Rhodri, /Ardwyad gorwlad, gwerlin teithi; /Teithi_"awg Prydain, twyth afrdwyth Owa Gwern 1 MB I 3 119 wr feysydd, /Delid meirch amliw a biw elfydd, /Gwern gwygid, gwanai bawb yn ei gilydd, /Gwaed gwy_^r go Gwers 1 ES I 18 24 a w_^yr eu manag; /Gorsin pybl, pobl ofynag, /Gwers y ma_^l, arall y mag. /O'r a fag daear, hi a'i dwg gwersyll 7 ES I 17 40 anc gw_^r ieuanc gwriawr. /Gw_^r gwraf, gorsaf gwersyll - Afarwy, /Ei farau a'm herchyll; /Aerflawdd Ll GYC VII 36 11 dynged! /Gwae fi o'r clywed fod clwyf arnaw! /Gwersyll Cadwaladr, gwaesaf llif daradr, /Gwas rhudd ei BF VII 50 22 cyrchu llu lledeithaf, /Gw_^r gwyrddliw bebyll gwersyll gorsaf, /Gw_'reiddfab Gruffudd, digraffaf - am PB VII 2 19 ranes /Cyn prynu tangnefedd, /Pa_^r tri dryll, gwersyll gorsedd, /Pen clod cyn no'i fod i'i fedd. /Ym m PB VII 1 25 anc. /Ffranc ni'th faidd cyfranc, cyfrwysgar - gwersyll, /Rhwym pebyll, bumdryll ba_^r, /Cad aerflawdd, CBM IV 4 181 am wenig - o fedd /Feirdd worsedd wersyllig! /Gwersyll torfoedd tew, llew lladdai, /Gorsaf tarf, taerf GM I 11 36 r ail gyfael gwrawl gofawg. /Gorsaf tey_"rnedd gwersyll wychawg, /Gorsedd i luoedd gorsaf nerthawg. /Go gwerth 4 OC II 14 132 gyrn buelyn balch oreuraid. /Er gobryn gobrwy gwerth eu henaid. /O'r gnifer anhun a borth cuniaid, /Ni CBM III 5 27 edd, ced rhys porthwyf. /Gorthewis-hi wrthyf-i gwerth fy hirglwyf, /Nid gorthaw a wnaf wrth a garwyf. / MeiG I 31 18 heinffawd y Drindawd y trigiant /Yn brydferth gwerth prifgerdd a ganant. /Rhaid i minnau le lwrw meddi MeiG I 33 44 redwyn ffaw, /Gobrynu gobrwy, gobwyll ohonaw! /Gwerth y'm rhoddaist, dyn dynawl, andaw, /A'th roddaf gy Gwerthefin 5 LlF1 II 1 1 Gwerthefin Ddewin Dduw, im gwared, /Gwerthfawr Briodawr, CBM IV 17 87 wyliadur /Gwartherddydd elfydd dybydd disbur. /Gwerthefin Frenin, fraisg Beniadur - byd, /Gwrthladded o SB II 22 3 , Duw parchrydd, parchraith, /Duw gwerthfawr, Gwerthefin gwyniaith, /Duw Drindawd, bwyf priawd prifiai EGM I 27 1 Duw, Dewin gwerthefin gwyrthau, /Dywallaw atan ran o'th radau. /Dyn HOG II 6 43 rewyn wychr wrth drefydd. /Cyfarchaf i'r Dewin gwerthefin, - gwyrthfawr, /Gwrth ei fod yn Frenin, /Cysy Gwerthfawr 11 LlF1 II 1 2 Gwerthefin Ddewin Dduw, im gwared, /Gwerthfawr Briodawr, Gwawr gwaredred. /Wrth ei fod im Rh LlF1 II 1 84 r, /Ei gwyrthiau golau gwelator - beunydd, /Ei gwerthfawr edrydd edrychator, /Ei gorthir, ei gwir yn ei CBM III 3 189 llyd /Y dyfu, a dail ar ei hyd; /Gwyrth arall, gwerthfawr ei ddedfryd, /Gran yng ngre, bu de, bu dybryd GM I 10 12 m rhwyddgeidw Rhodri, nid rheidus wrthyf, /Nid gwerthfawr ganthaw fi; /Ni'm gwna o neb tra trosi /Troso SB II 22 3 , /Duw Dofydd, Duw parchrydd, parchraith, /Duw gwerthfawr, Gwerthefin gwyniaith, /Duw Drindawd, bwyf pr OC II 14 22 a obryn ta_^l ym mhob caled, /Gwy_^r yng ngawr gwerthfawr, gwrdd ymwared. /Bugelydd Hafren, balch eu cl BF VII 52 38 /Gw_^r a gynnail nef gwir oddef gwa_^r, /Gwawr gwerthfawr, gwrthaw boed trugar EGM I 28 45 y Drindawd, /I erchi i'm Rhi, Rhwyf nawrawd - gwerthfawr, /Gwrthfyn fy enaid pan e_^l o'm cnawd. /Boed CBM IV 16 150 orf eurin werthefin wrth raid. /I'th gerddawr, gwerthfawr gwrthfyniaid - rhag Brawd, /Rhag baran barn b BF VII 44 23 gyffro - galar) /Yn rhwym gwely manro! /Llawr gwerthfawr Llan a'i gortho /Gadawg, gadarn freiniawg fro CBM III 5 130 n gwylain, gwylfalch wrth gerddawr, /O ruddaur gwerthfawr y'i gortho_"ir. /Pellynnig fy nghof yng Nghae Gwerthu 1 D-5 VI 36 19 ebedd, - iawn /I Erod greulawn ei greulonedd! /Gwerthu Iesu (ysy rhyfedd) /A orug Iddas o ddigasedd, /G gweryd 23 CBM III 3 36 eu rheuedd /Ar eubryd eu bradawg fuchedd /A'u gweryd, ac Ef a'u gomedd. /Cedawl udd, Cadell etifedd, / LlF1 II 1 100 er dylan, ger glan dylad - hefyd. /Llwyddid ei gweryd a'i hyd a'i had, /Llwyddid gwir a thir yn ei thre DB VI 29 80 gystudd /Gwaith Saeson llidruddion, lledrudd. /Gweryd a'm hergyd a'i mawrgudd, /Gwae! gwelsyn ger mawrf ES I 24 25 li ein celfyddyd. /Culwydd a'n gorau-ni ac a'n gweryd /[ ]Argleidriad, Fab rhad, rhyhyd - o garchar, /B CBM IV 16 183 n datbrwy /Trwy gethrau a chrau a chymwy, /Can gweryd Creawdr a'i cretwy, /Can gwarawd gwerinfalch Nefw LlF1 II 4 52 d io_^r. /Neud gwyddfedd gwedi gwyddfor; /Neud gweryd cyd Cedifor PB VII 20 20 l, /Gwawr cadarn yn cadwyd o_^l, /Gw_^r coeth, gweryd doeth dethol. /Neud dethol Balch nef, neud aeth - DB VI 27 63 in ein marw i gyd. /Gorofn ysy arnaf hyd na'm gweryd - dyn, /Wedi Llywelyn, llywiawdr Gwyndyd. /Gwaraf DB VI 27 56 yn anhyfryd - wyf /Am fyned fy rhwyf yn rhwym gweryd. /Golo hael, galar yw y dedfryd, /Goludd ei achlu ES I 21 34 olychu! /Cyn cystwng clwyf cyfyng gladdu, /Cyn gweryd (gorober digu) /Cyn anwaws dywaws dywarchu - fy MeiG I 33 79 ein Duw ein dihewyd /Canys Ef a'n gorug ac a'n gweryd. /Goruchel Reen, reol ddiffryd, /Goludawg Arglwy LlF2 VI 10 17 yna /Dywedud traha trwy gam ober. /Nid ef a'n gweryd gwy_^d gorwacter /Nac a'n rhydd ei ddydd gan eddy GB II 26 163 /Merch brenin dwyrain doeth i Frefi /A phryd a gweryd i gyd a_^ hi /Wrth glywed da_"ed tynged Dewi /A'i GYC VII 43 44 wn i'r Ysbryd, Celi, o'th blegyd, /Cyn pridd a gweryd, i'n gwarandaw /A chaffel angen ag olew, a Lle_^n PhB VI 15 42 n y diwedd, /Ys mi a feflawr o'r gyngheusedd: /Gweryd i'r gwagfeirdd y gwag-hoffedd ES I 18 5 ythran weithred. /Gweithred Tegwared! Cyn ty_^ gweryd - llawr /Llawen beirdd o'i wynfyd; /Gnawd oedd ei CBM IV 17 59 ddaw anaw o'i anwylyd. /Ni rygoddwyf Rwyf ry-m-gweryd - o ddygn, /Nid rhwydd wy gynnygn gynddiebryd; /N LlF2 VI 10 75 blith y gethern gaeth efrifed, /Cyn bwyf gw_^r gweryd, poed Gw_^r Gwared /A'm gwares o boen, o bob aele GB II 26 122 rth a'n diffyrth rhag pob diffydd; /A Dewi a'n gweryd rhag cryd cerydd - pechawd, /Ym maes mae_"stawd D CBM III 24 38 ! /Neud gwarfedd meuedd, mynwent franar, /Neud gweryd Rhirid, rhwysg ufeliar. /Neud gorddifanw hoen, ho EGM I 26 23 gni, /Gwraig nid oeddwn-i frad gariad genthi. /Gweryd rhudd a'i tudd wedi tewi, /Gwael neuedd maenfedd MeiG I 32 6 braint camwedd, camaf - o gywyd, /O'm bryd cyn gweryd y'i gwaredaf. /Caru Duw i bawb oedd bybyriaf /Mal MB I 3 83 rthynt ei seirch meirch rhygyngawg; /A nw neud gweryd yn warweiddiawg: /Gwae a ymddired wrth fyd bradaw gwerydre 1 EGM I 29 22 . /Cyn de_^l ar ruddiau ddagrau ddygwydd, /Cyn gwerydre lan, nid gwaradrwydd! /Edwyn fydd traul dyn tri gweryddon 5 D-3 VI 19 36 saint doethon, - Lywelyn /Ar derfyn gwiryn y gweryddon MeiG I 31 12 gaffant. /Rhag bron Mair, mwyaf ei meddiant, /Gweryddon gwirion fydd ein gwarant, /A Mihangel deg, dyg DB VI 31 69 edr, pen porthorion, /A Mair o'i gwyry Air a'i gweryddon, /I'm tri arglwydd byd, boent cyfeillion /Miha GYC VII 39 24 wl hollawl holl engylion - nef /A gwir addef y gweryddon! /Nawdd arnaf-i dodaf y dedwyddion, /Nodded o' GYC VII 39 15 oriau o'r porthorion! /Nawdd y pedwar gwa_^r, gweryddon - wyryaid, /Angelystor, plaid ceinaid canon! / gwerynawl 1 ES I 20 15 th dyst gethrawl. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr gwerynawl, /Arddelwaf o'th nawdd rhag tawdd tanawl /Eirf gwest 1 GB II 26 22 aint, /A chyrchu Rhufain, rhan gyreifiaint, /A gwest yn Efrai, gwst diamraint, /A goddef palfawd, dyrna gwestai 2 CBM IV 4 209 wd, glyw oestrawd aestrai. /Ystre hynt wastad, gwestai - gwynfydig, /Gwyn ei fyd bieufai /Gwych ysgor t GB II 26 202 ir ar y tir rhag dywrthred. /A gwestfa i Ddewi gwestai rhodded, /Ar bob sant gormant geugant goned, /A gwesteifiaint 1 CBM III 3 55 s daered trefred y trisaint, /Mwy ynddi gwesti gwesteifiaint /Ei balchnawdd nog amrawdd amraint: /A'i b gwestfa 1 GB II 26 202 ed, /Rhy'i gelwir ar y tir rhag dywrthred. /A gwestfa i Ddewi gwestai rhodded, /Ar bob sant gormant ge Gwesti 16 CBM III 16 65 gwastad rad ragor, /Gwawr tewdor, torf arlwy, /Gwesti ced cedernid fwyfwy, /Gwesti cyrdd ceiriadawg ow CBM III 16 68 ow_^y. /Gwesti gwystyl grau a gwystyl Dehau, /Gwesti crau a chymwy, /Rhuddbres cad, beiddiad beirdd wa CBM III 16 66 dor, torf arlwy, /Gwesti ced cedernid fwyfwy, /Gwesti cyrdd ceiriadawg ow_^y. /Gwesti gwystyl grau a gw LlG VII 24 55 enhinedd deithi. /Llary de_"yrn cedyrn yn cadw gwesti - cyrdd, /Cerddorion gyflochi; /Coelfain brain, B BF VII 54 43 aethpwyd yn broffwydi, /Ym mhlwyf mad gwastad, gwesti - cyreifaint, /Ymhlith harddfraint saint Senedd F LlF2 VI 9 16 tad gan Fab Rhad rheithgar, /Bwyf gwas Duw cyn gwesti daear CBM IV 16 24 yn bwyf gwan esgus gwyn esgar, /Bwyf gwas Duw, gwesti dialar; /Cyn bwyf anghenawg anghenwar, /Hoeddl ho BF VII 46 6 rawsfawr tros Ystrad - Tywi, /Tey_"rnwyr lochi gwesti gwastad, /Tey_"rnwr, filwr fal Eliwlad, /Tey_"rna CBM IV 4 60 i gwawr gwriawr gw_'reiddrwydd, /Gw_'raidd ri, gwesti gwastadrwydd, /Gwedi gw_^r, arwr ar orwydd, /Aer CBM III 16 63 g arfordwy, /Gwesti gwy_^r, yn gwastad warwy; /Gwesti gwastator, gwastad rad ragor, /Gwawr tewdor, torf CBM III 3 55 nt, /Nis daered trefred y trisaint, /Mwy ynddi gwesti gwesteifiaint /Ei balchnawdd nog amrawdd amraint: CBM III 16 61 , gostyngws mal gw_^r /Gwestun dw_^r toradwy: /Gwesti gwledd, gwledig arfordwy, /Gwesti gwy_^r, yn gwas CBM III 16 62 r toradwy: /Gwesti gwledd, gwledig arfordwy, /Gwesti gwy_^r, yn gwastad warwy; /Gwesti gwastator, gwas CBM IV 9 179 ydr am ddaddl, cynnaddl cenhadau, /Hil Rhodri, gwesti gwystlferau, /Gwastad gryd, gwystlon byd boed tau CBM III 16 67 ernid fwyfwy, /Gwesti cyrdd ceiriadawg ow_^y. /Gwesti gwystyl grau a gwystyl Dehau, /Gwesti crau a chym PM V 25 32 wyoli - gwry_^s, /Ym Mhrydain Ynys gwy_^s ein gwesti. /Ni chawsom droedfedd heb wa_^n, heb wnedd, /O d gwestifiaint 1 CBM III 16 59 n rhwy, /Digrifwch dragon, draig ofrwy, /Dinas gwestifiaint, gostyngws mal gw_^r /Gwestun dw_^r toradwy Gwestl 2 PM V 13 16 romgad ddiwestl, /Neu'n gwneir fegis Gweir fab Gwestl. /Gwestlid rhag llethrid llathreidrudd - lafnawr EW VI 4 27 oerwely diddestl; /Gw_^r a wneir fal Gweir fab Gwestl, /Gwy_^r wawr yn llawr Llyn Egwestl. /Diwestl ei Gwestlid 1 PM V 13 17 iwestl, /Neu'n gwneir fegis Gweir fab Gwestl. /Gwestlid rhag llethrid llathreidrudd - lafnawr /O loflen Gwestun 1 CBM III 16 60 rwy, /Dinas gwestifiaint, gostyngws mal gw_^r /Gwestun dw_^r toradwy: /Gwesti gwledd, gwledig arfordwy, Gwestwn 1 OC II 14 105 ant, /Celennig edmig can ardduniant. /Ar llawr Gwestwn Fawr gwelais irddant: /Ardwy Goronwy oedd gwaith gwetych 1 MG VII 33 45 dd, Duw a folych. /Cydsyniaist, gwedi cais nas gwetych, /A_^'r cnawd (wall ddefawd) a well ddofych, /Ni gwey 1 GM I 14 102 rglwydd nef, a'n nertha_"ed /I ddiofryd gwy_^d gwey rhyred. /Ac i'm Rheen gwyn gwan ystlyned - wyf i, / Gwiawn 1 PhB VI 14 25 Prydain /Nes gwayw yn adain nid atygid; /A bai Gwiawn o'i ddawn a ddadenid /Pencerdd o ddigerdd ni ddig gwid 1 CBM III 24 23 gwledd Gwlyddien; /Gwy_^r y'n cyd berchid uch gwid gwenen, /Gw_^r a'n cyd barchai o'i barch amgen, /Gw Gwidawl 1 PhB VI 14 41 farn drybelid. /Ai cymraw treiddaw tra mynydd Gwidawl /Myn y rhed Rhediawl o Elenid? /Ai gwallus 'y ng Gwilym 1 GG II 32 12 Afel! /Gwaelawd ty_^ tywawd tawel /Gwely rhudd Gwilym Rhyfel. /Gwelais le a'm de amdanaw - heddiw, /Haw gwillmer 1 GYC VII 38 27 w_^r yn arail prudd-der; /Ef yn grwm yn gryman gwillmer, /Ef yn rhwth yn rhuthraw Gwener, /Ef a_^ rhwnc gwin 21 EG VI 18 138 elyn, llywiadr tyner, /Doeth, coeth, cywrennin gwin a Gwener; /A'r Gw_^r a'n rhoddes-ni ran o'r Pater / GYC VII 42 28 . /Gwelais wy_^r yn nhrin a meirch mysterin /A gwin a gwerin, a gwarwyfa. /Gwelais luosydd a chyfedd be CBM III 12 33 lith. /O blith gwyrdd a chyrdd a chain amser - gwin /A gwirawd wrth leufer, /Berth yd borthynt amnifer GB II 26 114 , /Haelon a thirion a theg drefydd /A gwerin a gwin a gwirodydd /A gorfod a gwared lliwed llonydd. /Llw OC II 14 30 nyd perthyn. /A dyddwg i Ruffudd wayrudd elyn /Gwin a gwydr golau yn ei gylchyn, /Dragon Arwystli, arwy CBM III 13 40 laith, /Brain borthiad, gweinifiad gwinfaith, /Gwin a medd a meddgyrn rwy maith! /Rhy'i talaf i'm rhwyf PB VII 20 23 egywryd /O'i gywraint wasanaeth; /Llyw gwledd, gwin a medd a'i maeth, /Llef gawr o'i fawr farwolaeth DB VI 30 90 ael, hwylglod rysedd, /Buarth eryr gwy_^r, uch gwin a medd, /Bu_^m i gydag ef, yd gefais wledd: /Boed i PB VII 5 26 nllw ei law, tey_"rnedd - alar, /Gwawr gwanar, gwin a medd, /Tey_"rnllyw glyw, gloyw fonedd, /Tey_"rnll CBM III 2 7 /chedyrn a chyrn amgen /A gwawd gwedi gwirawd gwin /Ac aur llathr yn llaw deon. /Deon unged yn ungoel, PM V 29 7 dygn /Y dugost bobl Wynedd; /Gwawr gwanar, ei gwin a'i medd /A'i gwy_^r gworfych o'r diwedd. /Diweddwy CBM III 17 27 /Y mae gorfwlch eurin, /Anrhydedd gwymp arwedd gwin, /Anrheg brifdeg breienin. /Udd ysym, eddyw a_^'r g GM I 11 24 wydrin. /Bid wych yng ngogledd uch gwledd, uch gwin, /Bid lew yn neau yn eang ffin. /Bid gymri fy ngnaw CBM IV 4 214 ohonai; /Tra fu Owain mawr a'i meddai /Medd a gwin ein gwirawd fyddai. /Gwynedd wen (Gwyndyd len letba MB I 3 18 glew dywal ar orfeddawd, /Gwir gwae ei werin, gwin eu gwirawd. /Gw_^r a lywai lu cyn bu breuawd, /Blai DB VI 25 42 r ddyfnlasar lesin, /Gw_^r a wnaeth o'r dwfr y gwin, /Gan fodd Duw, a diwedd gwirin, /Nos a wnaethpwyd, DB VI 30 16 llawgaead: /Ni ddodai eirif ar ra ddillad /Na gwin grysgelo nac ysgarlad; /Ni ddoto fy Rhe_^n, Fab Rha OC II 14 78 ddwg i Dudyr, eryr aerau, /Gwirawd gysefin o'r gwin gwinau /(Oni ddaw i mewn o'r medd gorau - oll /Gwir CBM IV 5 132 dawal; /Baran llew, Lloegrwys ofal, /Lledfegin gwin gwyrdd fual. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloywddrud - CBM III 17 10 yf iddaw. /Gwirawd a ddygir o ddigawn - atan, /Gwin o ban, ran radlawn; /Yn llys lles glyw, llyw Lleisi PM V 1 104 o'i law lawrfeirdd gyfradwch, /Gwa_^n o aer a gwin o'i eurflwch, /Gwayw a llafn yn lladd yn ddeudrwch, gwinau 6 DB VI 29 57 yn llawn llenwi cibau /O'r dwfr deyerin yn win gwinau, /A wne_^l gorffowys rhag pwys poenau /I Ruffudd CBM III 5 106 an ruddem, ruddaur fodrwy, /Ac uch wyneb gwyn, gwinau fagwy. /Defawd a gadwaf can a'i catwy, /A berthyn GM I 7 127 _^r ffraeth, fraisg grawnfaeth grewys; /Lliaws gwinau ffadw ffrawdd tywys, /Tu hir tref, tremyniad amdd CBM IV 9 192 rysur, pres olau, /Preswyliawg farchawg feirch gwinau, /Gwynfydig wrfrydig frydau, /Gwynfyd cyrdd cein CBM III 8 10 esycroesau croesasam ddeon, /Marchogion meirch gwinau, /Hawlwyr hwylynt am breiddiau /Haelon cleddyfau OC II 14 78 i Dudyr, eryr aerau, /Gwirawd gysefin o'r gwin gwinau /(Oni ddaw i mewn o'r medd gorau - oll /Gwirawd o gwinfaeth 3 CBM III 16 118 f aches ar draeth, /Gormes draws, gwenwynfaws, gwinfaeth, /Gorddyfniad bual, buddugoliaeth - falch, /Ni PB VII 5 13 rddraig oedd ben aig ban aeth. /Ban aeth gwawr gwinfaeth, gwenwyn - a golled /A gollais o'i adwyn, /Doe GM I 8 54 eaf hael o hil balch Rhun, /O Faelgwn Gwynedd, gwinfaeth reiddun, /O Gadwallawn Llawhir, llawr fab Eini gwinfaith 1 CBM III 13 39 erdd anghyflaith, /Brain borthiad, gweinifiad gwinfaith, /Gwin a medd a meddgyrn rwy maith! /Rhy'i tal gwinwledd 1 CBM III 3 44 herdd yng nghyntedd /Yn yd ga_^r gwy_^r gwanar gwinwledd, /Caraf-i lan a'r lle_^n gan gadredd /Ger y ma gwir 40 OC II 14 150 hir - ein trwydded, /Yn y mae gweled gwaradred gwir PhB VI 14 22 r heddiw, bai'i haeddid - bodd saint, /Herwydd gwir a braint ydd ymbrofid. /Byddynt ddedwyddion prydydd EG VI 18 76 ym-i rwydd arglwydd argleidrad, /Argledr tir a gwir a gwenwlad; /Ysym-i io_^r cyngor cyngwastad, /Cywes LlG VII 25 4 ; /Hynefydd Powys, peues fyged - hir, /Perchen gwir a thir a they_"rnged. /Post Prydain urddain, wrdd g LlF1 II 1 101 /Llwyddid ei gweryd a'i hyd a'i had, /Llwyddid gwir a thir yn ei threfad, /Llwyddid gwledd a medd a meu CBM IV 9 232 gwendorf, gwendud o'i gylchyn, /Gwenwlad nef, gwir addef gwiryn GYC VII 39 24 /Nawdd canmawl hollawl holl engylion - nef /A gwir addef y gweryddon! /Nawdd arnaf-i dodaf y dedwyddio LlF1 II 2 1 Ardeml gwir ar dir arddwyreaf, /Ardyml, gwy_^r eryr y'th farnaf GM I 9 15 i aserw gyfrin. /Ydd endewais enau yn echlysur gwir, /Ar lleferydd gwa_^r gwyry edde_"in, /Ac ar lles O GYC VII 40 20 wared io_^r rhyged rhwydd, /Gwawr eurglod, ein gwir arglwydd. /Dyw Gwener, pryder pryd egwan - sawdwyr, MG VII 33 7 wypych): /Salw ymgelu pan ei gwelych, /Gwander gwir bryder brad fynych - gywyd, /Anghedernid bryd wrth BF VII 45 15 gweithred - trin /Trawshael fab Ednyfed, /Bu gwir buddgywir am ged, /Bu gwawr hygyrchlawr hyged. /Ced D-4 VI 20 20 n pedrydant; /Gwy_^r gortho bro bryn a phant, /Gwir Cymry cymhellasant. /Pebylliwys rhy_"wr, rhywoddig PB VII 7 3 /Llyw llwyddged llwrw na wy_^s; /Oedd argledr gwir dir dilys /Ar eurglawr yr Arglwydd Rhys. /Mab Rhys, GYC VII 42 12 wira, /Eithr gwirionedd a gwa_^r dangnefedd /A gwir drugaredd, fal y gwedda. /Edrych dy fuchedd cyn myn HF VII 23 23 i, /Gw_^r a beris haul, nid traul trengi, /I'r gwir Dduw ydd wyf yn erchi, /Er gwy_^r nef o'm nefawl we LlF1 II 1 9 'm rhan /I foli Cadfan, cedwyr nodded. /Cedwis gwir ei dir a'i dey_"rnged, /Cedwis gw_^r arwr arwymp dr DB VI 29 61 ei raddau, /Gw_^r a'n pryn: prynhawn Ddifiau /Gwir ei ddal o ddylaw afflau; /Gorug dduw Gwener rhwydd- ES I 24 20 uaint anhyfryd. /Trannoeth y gorau ail gwryd, /Gwir Fab Duw, dangos Ei fywyd. /Duw Sul (dwysaf cof) awr GYC VII 36 103 aw - gwendorf Gorf) /Gorfynt hynt hyd Lydaw, /Gwir freiniawl frenin Aberffraw, /Gwenwlad nef boed adde LlG VII 24 155 yfal clau) /Mal Arthur wayw dur ei derfynau, /Gwir frenin Cymru cymraisg ddoniau, /Gwrawl hawl, boed h EW VI 5 8 w_^r gwrddblant hydr foliant hy, /Gwy_^r fraw, gwir frenin Cymru. /Cymru wawr warant! I'r werin - nid h MB I 3 18 esgusawd. /Gruffudd glew dywal ar orfeddawd, /Gwir gwae ei werin, gwin eu gwirawd. /Gw_^r a lywai lu c GYC VII 36 27 lwydd tey_"rnblas a las o law: /Arglwydd cywir gwir, gwarandaw - arnaf, /Uched y cwynaf, och o'r cwynaw GYC VII 36 38 glwydd Grist, mor wyf drist drostaw /(Arglwydd gwir gwared i ganthaw) /O gleddyfawd trwm tramgwydd arna PhB VI 15 19 rddeth Cymru yng nghamrysedd. /O bydd arglwydd gwir Gwynedd - dywysawg, /Esillydd Madawg, rywiawg reufe D-3 VI 19 12 ; /Dugost drais achaws yn draedsychion, /UnDuw gwir, i dir dorf anghyson. /Pendefig, Gwledig gwlad gor MG VII 32 58 a wnaeth ganedigaeth deg wyneithau /Un Mab Duw gwir, od edrychir ar y dechrau; /Nos Nadolig: nos annheb BF VII 52 37 naeth edlid, gofid gofar. /Gw_^r a gynnail nef gwir oddef gwa_^r, /Gwawr gwerthfawr, gwrthaw boed truga CBM IV 5 70 wr glyw, glod ddengyn - gyfedd, /Gwirawd fedd, gwir oedd in; /Gwae fi am fab Genillyn, /Gwae feirdd Cym GB II 26 272 _^n a'm clyw, a'm gwerendau. /Y Gw_^r a folaf, gwir ogonedd, /Ni wnaeth na gwaeth na gwythlonedd /Namyn CBM III 10 67 an, /Gyrth yn gwa_^n rhag gwaedfriw, /Hydr eu gwir o'r gw_^r ni ddiw, /Hil Gwriaeth Ysgoyw ysgwydfriw. EGM I 28 3 dawd, /Pa_^r im, Dduw, parablu ohonawd /Parabl gwir pan draethir draethawd /Pe_^r fegys pur felys folaw GYC VII 40 19 rad diwaradwydd - da_^l /Y daliwyd yn ebrwydd /Gwir wared io_^r rhyged rhwydd, /Gwawr eurglod, ein gwir EGM I 27 60 ern yn Ei afflau, /Ac wedi hynny hyn a orau /(Gwir y pregethir y pregethau!): /Gweled yn myned mynwawl DB VI 33 27 /Nad y gw_^r o Ros a ddangosir. /A ryfo gorau, gwir y'i dygir, /Ac a fo da, nid edewir: /Nog a adwys Du LlF1 II 1 85 gwerthfawr edrydd edrychator, /Ei gorthir, ei gwir yn ei goror, /Ei chlod, ei harfod yn ei harfor. /Mo MeiG I 32 15 ef, /Ef a orug nef, addef Addaf. /Ef yn un Duw gwir, yn gywiraf, /Undeb dawn digrawn, digreulonaf, /Ef GYC VII 36 66 o_^r yn merwinaw - 'r tir? /Poni welwch chwi'r Gwir yn ymgyweiraw? /Poni welwch chwi'r haul yn hwylaw - DB VI 27 61 ebryd - fry, /Am frenin Cymry cymrwyn ergryd. /Gwir yw marw gw_^r garw am Gaer Dutglyd, /Gorau oedd in Gwirawd 15 CBM III 17 9 d ced wallaw, /Pen co_^r, pencerdd wyf iddaw. /Gwirawd a ddygir o ddigawn - atan, /Gwin o ban, ran radl CBM III 17 5 cyfrgain nid cyfrgoll, /O fedd o fuelin oll. /Gwirawd a'm daerawd, a'm daw - gan rebydd /A'm rhybuch o CBM III 17 21 w lluchfar, /Meddw ei thorf, medd ei thoniar. /Gwirawd a'n gwrthfyn gwrth sy_^r - a lleuad /Gan rwyf rh CBM III 11 42 /Cynneddf i Bowys ben ymadrawdd - gwy_^r /Uch gwirawd eurgymlawdd, /Yn neb llys, yn neb lle anhawdd /N CBM IV 5 70 /Haeddasai wawr glyw, glod ddengyn - gyfedd, /Gwirawd fedd, gwir oedd in; /Gwae fi am fab Genillyn, /G CBM IV 4 214 /Tra fu Owain mawr a'i meddai /Medd a gwin ein gwirawd fyddai. /Gwynedd wen (Gwyndyd len letbai), /Gwed CBM III 2 7 iaws dyn /chedyrn a chyrn amgen /A gwawd gwedi gwirawd gwin /Ac aur llathr yn llaw deon. /Deon unged yn MB I 3 18 wal ar orfeddawd, /Gwir gwae ei werin, gwin eu gwirawd. /Gw_^r a lywai lu cyn bu breuawd, /Blaidd byddi OC II 14 78 nid gorthenau. /A dyddwg i Dudyr, eryr aerau, /Gwirawd gysefin o'r gwin gwinau /(Oni ddaw i mewn o'r me CBM IV 10 25 ysedd, /Ar dy deilu teilwng medd. /Meddgwyn eu gwirawd, meddgyrn - a'i gwallaw, /A'i gwelling yn eurddy OC II 14 80 gwinau /(Oni ddaw i mewn o'r medd gorau - oll /Gwirawd o ban, dy benfaddau!), /Ar llaw Foriddig, llochi CBM III 17 1 Gwirawd Owain draw dra Digoll - Fynydd, /Mor fynych ei h CBM III 17 17 aul hygar yw hagen, /A thraw y daw a_^ Dygen. /Gwirawd Owain llary (llachar - ei derfysg /Ar derfyn ei CBM III 17 13 eisiawn, /Yn llaw llew cad, cyrn llad llawn. /Gwirawd Owain llary, llawen - yd roddir /Yn y tir tu Haf CBM III 12 34 blith gwyrdd a chyrdd a chain amser - gwin /A gwirawd wrth leufer, /Berth yd borthynt amnifer /Am Iorf gwirdad 1 DB VI 31 26 eiliad tromgad, trwm ei gofion: /Dawn yr abad, gwirdad gwirion, /A'i dug o'i olo i fro Frython. /Duw a' Gwirdda 1 MG VII 33 58 amherych. /Gwaed Iesu a fu, gwaed cu cwynych, /Gwirdda ystoria pan ystyrych /Griddfana, ocha fal ych - Gwirfab 1 DB VI 29 42 l o hil Genau, /Gwag yw byd bod yn ei faddau. /Gwirfab Duw, gan dug ben rhiau /Gwae fi i'm poeni rhag p gwirin 3 MeiG I 33 95 A'm heiriolo Pedr pe_^r ei efras /A'r bobloedd gwirin gwanned tras. /A'm heirolwy Saint Esechi_"as /Ar MB I 4 38 reawdr a'm crewys a'm cynnwys i /Ymhlith plwyf gwirin gwerin Enlli DB VI 25 43 naeth o'r dwfr y gwin, /Gan fodd Duw, a diwedd gwirin, /Nos a wnaethpwyd, trais annwyd trin, /Ym mhrese gwirion 14 DB VI 31 26 romgad, trwm ei gofion: /Dawn yr abad, gwirdad gwirion, /A'i dug o'i olo i fro Frython. /Duw a'm gwnae CBM III 21 209 pgor dewrddor deon, /De_"ws dominws, Duw, boed gwirion! /As deupo casnar, ca_^r cyngreinion, /Colofn Ca MG VII 33 28 ear sych, /Caeadau parau perych - yn ei bron, /Gwirion borthorion a berthynych. /Tithau, yr enaid, paid CBM III 5 87 ys, /Ni'm hu frys o'i llys i'w llaes ymdaith: /Gwirion deg, dawel ei chyfariaith, /Gwan ddeddf ddof i'm GB II 26 171 allwys gwerin gwared iddi /Hyd ban y'i gwarawd gwirion Ddewi. /A'r adar anwar a'i arho_"i, /Nid arhoynt PM V 4 44 o, gan fodd engylion, /Yn Nawgradd, yn newredd gwirion. /Ef ym myd ym mawrfryd ym Mo_^n, /Yng Nghemais, MeiG I 31 12 /Rhag bron Mair, mwyaf ei meddiant, /Gweryddon gwirion fydd ein gwarant, /A Mihangel deg, dygant - yn g CBM IV 18 38 der deddf, dedwydd fyddaf; /Yng ngwas engylion gwirion, gwaraf, /Yng ngwenwlad Wledig, nef a archaf. /G PhB VI 12 12 Tywi, /Rhag dy fa_^r, ca_^r cerdd lochi, /Mal gwirion, gwared, Dduw, fi. /Mi a'th fu_^m borthwr, borth MG VII 32 52 greulawn arfod, ar ei arfau, /Lladdwyd meibon gwirion gwynion: gwae eu mamau! /Ac nid gwae 'nt-hwy: gw CBM III 5 18 'u carwn-i ceni'm cerynt, /Llawforynion gwyry, gwirion oeddynt; /Amgall o bwyllad a bell bwyllynt, /Am CBM III 3 174 d, /Periglawr periglus Wyndyd, /Gwyndawd gwyn, gwirion ormoddbryd. /Pereiddwawd pernawd perhe_"yd, /Pe D-3 VI 19 33 Caer Lleon. /A Duw, 'n ein diwedd-ni, gwaredd gwirion, /Trwy eirawl air Mair a'i morynion, /Dethol, ym EGM I 28 12 . /Edifeiriawg da, Duw a'u cymerawd, /A dynion gwirion yn eu gwyrdawd. /Gwerin ddiwerin, ni ddyorgrawd; gwirionedd 4 GB II 26 274 th na gwythlonedd /Namyn o bell dygymell gwell gwirionedd /A dygynnull saint yn ei senedd: /Saint Angaw GYC VII 42 11 ethir, /Gan Dduw ni cheffir dim cywira, /Eithr gwirionedd a gwa_^r dangnefedd /A gwir drugaredd, fal y ES I 23 9 dd pawb i'r Frawd gyhedd: /Uchaf (gwyry achaws gwirionedd) /Llwry gwyrdawd cyd (boed Brawd rinwedd!); / PhB VI 15 39 haul ar eu rhodwedd; /Ac onid trech celwydd no gwirionedd /Neu ddarfod dawn Duw yn y diwedd, /Ys mi a f gwirnaid 1 DB VI 33 76 yma dda yng nghalchdo_"ed, /A wne_^l i'w enaid gwirnaid gwared. Amen gwirodydd 1 GB II 26 114 on a thirion a theg drefydd /A gwerin a gwin a gwirodydd /A gorfod a gwared lliwed llonydd. /Llwyth Dan gwiryn 3 CBM IV 9 232 gwendud o'i gylchyn, /Gwenwlad nef, gwir addef gwiryn GM I 14 67 ofeg a deg dalwyf. /Teilyngdawd addawd, addef gwiryn, /Traethitor tra mo_^r, tra mawr derfyn, /Tir ryg D-3 VI 19 36 l, ymhlith saint doethon, - Lywelyn /Ar derfyn gwiryn y gweryddon Gwis 2 PM V 26 63 eu pobed, /Pob cenfaint yn ei chrau; /Castell Gwis cystyngaist yn glau, /Ac Arberth, gosymerth golau; CBM IV 6 54 ais meirw, a meirch yn gochwys; /Ac ar Gastell Gwis gogwys - yd orfu /Godwrf llu, lluchiad gwry_^s, /Ar gwisg 4 PhB VI 14 48 d wasgar, llyry daear difrisg, /Llawer march a gwisg a wesgerid. /Wedi cad dramawr a gawr dremid /A chy EW VI 3 33 byd: boed hirhoedlawg! /Hirhoedlawg fo'r gwas gwisg eurdudded - hardd, /Gnawd i'w fardd ofyged; /Ni ll PM V 14 22 'r nwyfre. /Neur arwedd dyfredd yn eu dyfrlle /Gwisg gwynddail gwyail gwedd adarre, /Neud adnau cogau, EW VI 3 15 ongyr, /Un angerdd a_^ Serlmaen, /A braw gwas gwisg haearngaen /A draidd fal blaidd yn y blaen. /Blein Gwisgais 1 CBM III 27 11 anwas - ysgwydwyrdd, /Arwar cyrdd cyn lleas, /Gwisgais glwyf am glod wanas, /Gwisgws llid llew lliw gl gwisgasant 1 CBM IV 4 28 as ferau he_"yrn heuasant, /Glas lasar gwasgar gwisgasant, /Am dwll farchogion marchogasant - wy_^r /Am gwisgaw 2 CBM IV 16 156 /Nid ynad neb drud ni drefnwy - gwasgawd /Cyn gwisgaw afarwy, /Afar mawr bron llawr ban llwythwy, /Mor CBM IV 6 102 amdanaw; /Gwasgawd gwawd, gwaedd nen, gw_^r yn gwisgaw - pen, /Gwasgarai bawb rhagddaw; /Gosgordd wrdd gwisgawdd 1 GYC VII 36 13 ei baladr, balawg eurllaw: /Gwasgarawdd alaf, gwisgawdd bob gaeaf /Gwisgoedd amdanaf i amdanaw, /Buche Gwisgawg 2 PB VII 15 17 parch dilesg, /Ac a'm rhoddai rhudd eurwisg. /Gwisgawg farchawg feirch hywedd /Oedd Rhys, rhwysg llew PM V 24 16 ywawg - Lywelyn, /Hil Merfyn hyddyn hyddfeirch gwisgawg, /Tey_"rnfab Iorwerth berth, byddinawg, /Fab Ow Gwisgi 2 PM V 23 57 niar - i feirdd, /Oedd fawrllwyth i'r ddaear, /Gwisgi aur ac arian, nis ca_^r, /Gwasgwynfeirch goseirch HF VII 23 13 rfryd Benlli, /Gw_^r torfoedd, gw_^r gwisgoedd gwisgi, /Gw_^r gwasgawd ciwdawd, cad weini, /Gw_^r cadar gwisgoedd 4 PM V 24 40 awg, /A gwasgaru clwyf a gwasgarawg - glod, /A gwisgoedd a rhodd yn fyd fodawg, /Ac aur ac ariant wrth GYC VII 36 14 rllaw: /Gwasgarawdd alaf, gwisgawdd bob gaeaf /Gwisgoedd amdanaf i amdanaw, /Bucheslawn arglwydd (ni'n CBM III 26 33 ynrain, /Er cynran y'i doter: /Gwasgawd gwawd, gwisgoedd ddiofer, /Gwasgarai gweisgfeirch mai muner, /G HF VII 23 13 erfyn, mawrfryd Benlli, /Gw_^r torfoedd, gw_^r gwisgoedd gwisgi, /Gw_^r gwasgawd ciwdawd, cad weini, /G Gwisgws 1 CBM III 27 12 rdd cyn lleas, /Gwisgais glwyf am glod wanas, /Gwisgws llid llew lliw glew glas. /Glasfedd ei ortho, ei Gwisgwys 1 CBM IV 6 101 ymddulliaw, /Gosgordd llawr, cyn lladd ohonaw /Gwisgwys llary llurig amdanaw; /Gwasgawd gwawd, gwaedd n gwiw 3 BF VII 50 26 r gwaywrudd, gw_^r prudd, fegis Priaf, /Gw_^r gwiw yn frenin, fyddin falchaf, /Gw_^r hylwydd ei glod, MG VII 33 33 maglau twyll tywyll eurych. /Dyfodiad gwastad gwiw ystyrych /Dy fonedd a'r wedd y'i harweddych, /Dylye LlG VII 25 75 aws anghryno, /Ni bydd anghlodfan y ban y bo. /Gwiw yw clod hynod a honno - tafawd /I'r aerllew parawd gwiwlun 1 GYC VII 40 5 fed /Bedydd a chrefydd a chred. /Dyw Llun, naf gwiwlun ni bair gelu - lles, /Llys uffern ni orfu: /O'r gwlad 37 PM V 6 9 iaid! /Llawr Rhodri, gwrdd ri gwrth amygaid - gwlad /A gw_^r gwlydd wrth eirchiaid, /Llary ysbar ysben PM V 10 97 bron breenhinedd. /Breenin mawrllin, mawrllyw gwlad - a gwy_^r, /Wyf gorwag amdanad; /A'th garaf - wyf EG VI 18 92 ydderch, roddiad - aur melyn, /Molidor ym mhob gwlad, /A mawrdud olud olygad /A Mordaf am alaf eiliad; CBM III 11 73 ud addoedd. /Nid addoedd fy nawn yn ofer - o'm gwlad, /A'm gwledig a'i dirper, /Ni'm gwna tro treiglfei LlG VII 25 7 adur llafnddur llawegored; /Pendefig, gwledig, gwlad amgyffred - naf, /Cawsam-ni udd pennaf pan yth ane LlG VII 24 146 u. /Hylwry fwry, fa_^r gymell trethau, /Hawlwr gwlad arall, gwledig rhiau; /Harddedd o fonedd, faengaer GM I 7 116 ardd a borthid ar ei fwys /Ar ei fedd o felged gwlad Athrwys; /Lliaws eurfail fawr yn llys llary a llaw PB VII 10 7 rfeddu - Prydain, /Hil Owain, hawl fynnu, /Pob gwlad barawd gad gyrchu /A ddifarn a_^'i gadarnllu. /Yn LlF1 II 1 30 fyd a fydd, o foddha_"ed, /Men y trig gwledig gwlad Ednyfed; /Gwyn ei fyd ei fryd a fawrha_"ed - ynddi PB VII 9 26 cadarn. /Cadarn cedyrn gywrysedd /Y ceidw glew gwlad er anfodd; /Bolchlafn yn aer daer, derydd, /Balchg DB VI 30 39 y ac eu tad /Yn y wenwledd, fry yn y wenwlad. /Gwlad fal cynheiliad y'i cynhelis, /Gwledig ben, perchen CBM IV 1 55 ifedydd, fedel cyngrain; /Gweithfuddig gwledig gwlad feibionain, /Gwaith Bryn Dygannwy, eu dyganrain; / CBM III 15 14 /Mochnant ddiheuchwant erchwynnawg, - gwledig /Gwlad Frochfael Ysgithrawg, /Dyfnfedd a orchudd deifniaw PB VII 9 19 odd, /Dugost, fawrdost Faredudd, /Diffaith pob gwlad (gad gynnydd, /Dewr gynran) a'i chyfannedd. /Cyfan D-3 VI 19 13 gwir, i dir dorf anghyson. /Pendefig, Gwledig gwlad gorchorddon - ba_^r, /Arglwydd trugar, gwa_^r, gwa CBM III 21 212 olofn Cadelling, Cadell Brython, /Yng ngoleuad gwlad Gwledig neifion, /Yng nghain addef nef, nawdd engy GM I 7 61 ysglyf torf taerfar. /Esgud ei angad i esglyfu gwlad, /Gwleidiaddon gyngwasgar; /Gwae Gymru gymri gyfa GM I 10 16 ir gof arglwyddi. /Mor yw gwael eu golo_"i /A gwlad Gymru mor gymri; /Nid modd mau dewi heb honni - pw LlF1 II 3 65 ; /Gwae a gawdd llew ac nyw llawch! /Llochiad gwlad hygad, bydd hygar - wrthyf; /Na'm gwrtheb yn anwar LlF1 II 1 53 lyn ladd ei gilydd; /A'i harglwydd gwladlwydd, gwlad lewenydd, /A wna ei noddfa yn dda ddiwenydd, /Ail D-1 I 1 9 yth eurwas Euas lywy, /Erging anchwant, Gwent, Gwlad Morgant, Dyffryn Mynwy, /Gw_"yr Benrhyn, Ystradwy OC II 15 58 eulu Owain rwyf, rhwystrasam - wladoedd: /Poed gwlad nef ein hadlam. /Cyrch cyfrwydd, cyflwydd, cyflam, BF VII 49 17 yrdd cyrdd cyflef: /Urddedig Wledig wlad nef. /Gwlad nef, o'i addef, eddyw ffrwythlawn - ddraig /O ddra PM V 19 18 eithiawg dy alon. Dy elyn - gwae ef! /Gwaedd a gwlad neu'th ganlyn, /Peth o'th oed, athwyd wy derfyn /P CBM IV 8 47 chyn friger, /Ysgor ymddiffyn, pan ymddiffer - gwlad /Nid ef gwledig a orsafer. /Pan amug te_"yrn Teifi GYC VII 36 80 ob dengyn a dyngynt o'i law, /Pob gwledig, pob gwlad oedd eiddaw, /Pob cantref, pob tref yn eu treiddia MB I 3 168 b Cynan (mawr amgyffred) /Can Grist geinforawd gwlad ogoned, /Pan gaffo pen gwy_^r (pefr ymddired) /Gan DB VI 31 10 yna w_^r arwr i argosbion, /Llwyddedig gwledig gwlad orchorddion, /Llawch ardawch, ardwy rheidusion, / CBM III 21 173 w aches, buches beirddion, /Ym muchedd gwledig gwlad orchorddon, /Gorddyfnws uddudd budd a berthon, /Go MeiG I 30 11 wyro, /Breiniawl yw Ei hawl ar a holo! /Braint gwlad paradwys a'm cynhwyso, /Brenhiniaeth gywir hywir h LlLl II 16 24 rgae yn nydd aergad, /Gwalch Mechain gorwyrain gwlad. /Piau y rhodawg rhudd faran - aerfle /A'i haerfla MG VII 32 50 ll troant yn gall, heb golledau, /Rhyddun' a'u gwlad, rhag twyll a brad y brenin gau; /Rhwystrwyd Erod, PB VII 9 4 d cyfyng dy fro, /Gwledig doeth cyfoeth cyfa, /Gwlad rhog diofn, colofn Cymru. /Cymru, Faredudd, cymer! CBM IV 9 67 a_^l cerdd, nid cardd yfelly. /Gw_^r gwaedrwyf gwlad un rhwyf, un rhy, /Gw_^r gwaedlan, nid gw_^r gwan CBM III 3 242 on: /A'm rhoddwy Gwledig gwleidiaddon /Drefred gwlad wared worchorddion BF VII 47 6 Rhwy y rhoddai w_^r, a orfu - ei glod /Ym mhob gwlad y rhyfu, /Rhuddfeirch (rhyddwaith eu cyrchu); /Rhw GM I 9 86 _"rnedd tey_"rnged iddaw, /Gwledig Aberffraw a gwlad Ynyr. /Endewais-i eaws am ryhiraeth er gw_^yl, /Gw gwladlawch 1 CBM IV 4 57 gw_^yth, gweithfuddig arglwydd. /Gwedi gwalch gwladlawch, gwladlwydd - tey_"rnas, /Tey_"rnedd []yfangh gwladlwydd 7 LlG VII 24 14 Nid wyf w_^r gwaglaw uch y gogledd /O arglwydd gwladlwydd glod adrysedd. /Ni newidaf naf un awrfedd - a LlF1 II 1 53 ludd i'r gelyn ladd ei gilydd; /A'i harglwydd gwladlwydd, gwlad lewenydd, /A wna ei noddfa yn dda ddiw DB VI 27 70 ais wawd ufudd-dawd yn ei fywyd /I'm harglwydd gwladlwydd, gwladoedd oglyd; /Canaf i'm harglwydd, cof e CBM III 24 4 /I'r Ysbryd uchel o'r un echen, /I'r Arglwydd gwladlwydd, Gwledig Moesen; /Mor wyf gerdd geinrwyf, hyg DB VI 27 18 hwylddawn awydd, /Llywiawdr gwynfydig, gwledig gwladlwydd. /Lladdawdd Duw arnam am ddwyn lleurwydd - fr CBM IV 4 57 eithfuddig arglwydd. /Gwedi gwalch gwladlawch, gwladlwydd - tey_"rnas, /Tey_"rnedd []yfanghwydd, /Gwedi LlF1 II 2 45 af, /I gyrchu cyngor goror gwraf: /Py arglwydd gwladlwydd y gwledychaf - iddaw? /Pa law dros anaw ydd a Gwladoedd 8 CBM IV 4 223 olawd mil feirddion /I foli teithi Tey_"rnon: /Gwladoedd bair, cadair cadfaon /Yn nherfysg yn nherfyn S CBM III 24 109 m-ni feddw fedd y Drefwen /Ym muchedd gwledig, gwladoedd berchen, /Madawg mur cyhoedd, niferoedd nen, / GM I 11 7 pawb ym mhob lleoedd /Pwy gorau gwledig yn y gwladoedd: /Dy-s-gwrtheb gwrthrawd gwrthrod i honni /Hwn PB VII 6 20 ysig, /Brain lithiaw, breiniawl leithig, /Mur gwladoedd, marw ein gwledig. /Gwledig mwynfawr cwyn Cyna EW VI 4 21 arllwybr cad, /Ac oedd arlleng pymthengwlad. /Gwladoedd ni debyg (glud edliw - ym myd) /Madawg oedd cy MB I 3 95 , /Ni chronnai na seirch na meirch gweilydd, /Gwladoedd ofynaig, draig Gwyndodydd, /Gw_^r a roddai gad DB VI 27 70 dd-dawd yn ei fywyd /I'm harglwydd gwladlwydd, gwladoedd oglyd; /Canaf i'm harglwydd, cof enbyd - ys ma LlG VII 26 29 Ys anawdd a w_^r i'i arfeiddiaw. /Drud a glud, gwladoedd ymandaw, /Doeth a choeth, gyfoeth gyfunaw; /Dw gwladorfod 1 MB I 4 3 i, /I'm Harglwydd uchaf archaf weddi. /Gwledig gwladorfod goruchel wenrod, /Gwrda, gwna gymod gryngod a Gwladus 1 HOG II 6 59 /Rhy-m-gwalaeth-i gwraig brawdfaeth brenin. /A Gwladus weddus, w_^yl febin - fabwraig, /Gofynaig ei gwe gwledig 38 CBM IV 8 48 Ysgor ymddiffyn, pan ymddiffer - gwlad /Nid ef gwledig a orsafer. /Pan amug te_"yrn Teifi Aber /Nid aba GM I 9 86 eryr. /Dychluded tey_"rnedd tey_"rnged iddaw, /Gwledig Aberffraw a gwlad Ynyr. /Endewais-i eaws am ryhi CBM III 11 74 /Nid addoedd fy nawn yn ofer - o'm gwlad, /A'm gwledig a'i dirper, /Ni'm gwna tro treiglfeirdd un amser CBM IV 9 198 innau! /Gw_^r glewyd yn ergryd aergrau, /Gw_^r gwledig ar wladoedd, nid gau! /Gw_^r gorddwy gorddrych y CBM IV 18 82 iddunais /Rhydid i'm henaid, rhaid rhyiolais. /Gwledig arbennig, erbyn atad /Erbarch o gyfarch, o gyfae CBM IV 18 66 odded, /Mihangel a'm gw_^yr a'm gwrthfynned! /Gwledig arbennig, pan genais - hanawd /Nid ofer draethaw CBM IV 18 40 gwaraf, /Yng ngwenwlad Wledig, nef a archaf. /Gwledig arbennig, pan yth aned /Dyfu waredd in, dyfu war CBM III 16 61 gw_^r /Gwestun dw_^r toradwy: /Gwesti gwledd, gwledig arfordwy, /Gwesti gwy_^r, yn gwastad warwy; /Gwe CBM IV 16 191 nrhed cred, crefydd a'm rhoddwy! /Can gwledych Gwledig aur gylchwy /Cylch huan cynnan niw cannwy, /Cynh DB VI 30 40 wenwlad. /Gwlad fal cynheiliad y'i cynhelis, /Gwledig ben, perchen gw_^r a'm perchis, /Gwyn esgar, neu PM V 20 22 /Gwrhydri Benlli, ban llocher - ys gwlydd, /Ys gwledig cymynner, /Ys gwrdd yni'i gorddiner, /Ys gorddru CBM IV 9 123 ys ef, /Ys cadffyrdd, ys ca_^r cyrdd cyflef, /Gwledig deg cantorf a deg cantref - rif /Ar hugaint cyfa CBM IV 6 151 al, /Hywel hael, hefelydd Eidal, /Hy_"wr glew, gwledig diofal, /Hwysgynt huysgwr ysgwydfwrw ysgwn, /Ys PB VII 9 3 udd prudd prafflu, /Cefais nid cyfyng dy fro, /Gwledig doeth cyfoeth cyfa, /Gwlad rhog diofn, colofn Cy LlG VII 25 7 ed, /Peniadur llafnddur llawegored; /Pendefig, gwledig, gwlad amgyffred - naf, /Cawsam-ni udd pennaf pa LlF1 II 1 30 /Gwyn ei fyd a fydd, o foddha_"ed, /Men y trig gwledig gwlad Ednyfed; /Gwyn ei fyd ei fryd a fawrha_"ed CBM IV 1 55 ddydd difedydd, fedel cyngrain; /Gweithfuddig gwledig gwlad feibionain, /Gwaith Bryn Dygannwy, eu dyga CBM III 15 13 ochnant. /Mochnant ddiheuchwant erchwynnawg, - gwledig /Gwlad Frochfael Ysgithrawg, /Dyfnfedd a orchudd D-3 VI 19 13 , /UnDuw gwir, i dir dorf anghyson. /Pendefig, Gwledig gwlad gorchorddon - ba_^r, /Arglwydd trugar, gwa DB VI 31 10 ion. /Llyna w_^r arwr i argosbion, /Llwyddedig gwledig gwlad orchorddion, /Llawch ardawch, ardwy rheidu CBM III 21 173 myw mynw aches, buches beirddion, /Ym muchedd gwledig gwlad orchorddon, /Gorddyfnws uddudd budd a ber DB VI 27 18 aelddyn hwylddawn awydd, /Llywiawdr gwynfydig, gwledig gwladlwydd. /Lladdawdd Duw arnam am ddwyn lleurw CBM III 24 109 /Eryfasam-ni feddw fedd y Drefwen /Ym muchedd gwledig, gwladoedd berchen, /Madawg mur cyhoedd, niferoe MB I 4 3 Ei foli, /I'm Harglwydd uchaf archaf weddi. /Gwledig gwladorfod goruchel wenrod, /Gwrda, gwna gymod g PB VII 6 20 w, breiniawl leithig, /Mur gwladoedd, marw ein gwledig. /Gwledig mwynfawr cwyn Cynan - cyrch breiddiaw, CBM III 3 241 /Can fodd Duw can fod yn wirion: /A'm rhoddwy Gwledig gwleidiaddon /Drefred gwlad wared worchorddion PB VII 1 5 nghalch yng nghad, /Gorfoledd y Berfeddwlad. /Gwledig gwychr, hydrig, gwychnaws - yw Owain, /Cledd li EGM I 29 27 pall pwyllaw eilwydd! /Addfwyn medd a gwledd gwledig hylwydd, /Addfwyn haf hirwyn, cain llwyn can llw CBM III 24 4 uchel o'r un echen, /I'r Arglwydd gwladlwydd, Gwledig Moesen; /Mor wyf gerdd geinrwyf, hyglwyf hagen, GM I 9 40 Gwalchmai y'm gelwir, gelyn y Saeson, /Ar lles gwledig Mo_^n gwaint ym mhlymnwyd, /Ac er bodd llywy lli PB VII 6 21 wl leithig, /Mur gwladoedd, marw ein gwledig. /Gwledig mwynfawr cwyn Cynan - cyrch breiddiaw, /Preiddia MeiG I 33 86 s, /Gla_^n Mechde_"yrn glain gloyw dey_"rnas; /Gwledig nef a llawr a llwyr ddinas, /Llary Arglwydd llaw CBM III 21 212 Cadelling, Cadell Brython, /Yng ngoleuad gwlad Gwledig neifion, /Yng nghain addef nef, nawdd engylion GYC VII 36 80 nt adanaw, /Pob dengyn a dyngynt o'i law, /Pob gwledig, pob gwlad oedd eiddaw, /Pob cantref, pob tref y LlG VII 24 146 ry, fa_^r gymell trethau, /Hawlwr gwlad arall, gwledig rhiau; /Harddedd o fonedd, faengaerau - dreisddw MeiG I 31 31 rnedd tey_"rnwlad y'm dygant; /Yn lleithig Duw Gwledig y gwledychant, /Un parch wy perchi a fynnant MB I 3 76 llys Aberffraw, er ffaw ffodiawg, /Bu_^m o du gwledig yn lleithigawg. /Eilwaith ydd eithum yn negesawg GM I 11 7 /Dy-m-cyfairch pawb ym mhob lleoedd /Pwy gorau gwledig yn y gwladoedd: /Dy-s-gwrtheb gwrthrawd gwrthrod gwledych 1 CBM IV 16 191 adwy, /Canrhed cred, crefydd a'm rhoddwy! /Can gwledych Gwledig aur gylchwy /Cylch huan cynnan niw cann gwledychaf 1 LlF1 II 2 45 cyngor goror gwraf: /Py arglwydd gwladlwydd y gwledychaf - iddaw? /Pa law dros anaw ydd aswynaf? /O ch gwledychant 1 MeiG I 31 31 rnwlad y'm dygant; /Yn lleithig Duw Gwledig y gwledychant, /Un parch wy perchi a fynnant Gwledychawd 1 CBM IV 4 221 , ar wleddolion - medd /A meddiant ar dirion, /Gwledychawd molawd mil feirddion /I foli teithi Tey_"rno Gwledychws 1 CBM IV 4 219 , arwr ar wyndai, /Pa wledig a wledych arnai? /Gwledychws ar wlad, ar wleddolion - medd /A meddiant ar gwledd 16 LlF1 II 1 102 /Llwyddid gwir a thir yn ei threfad, /Llwyddid gwledd a medd a meufedd mad, /Llwyddid pob amyd a phob a PB VII 2 17 wr, ys gwna_^i. /Ys gwna_^i Rhys ar frys arlwy gwledd - branes /Cyn prynu tangnefedd, /Pa_^r tri dryll, PB VII 11 17 thr gan ei seithgad. /Cadrfab Owain, cadrfalch gwledd, /Cedeirn wostwng, ruglflwng rydd, /Dyfrys brwydr PB VII 5 29 nllew nid byw, neud bedd! /Neud bedd dewrwalch gwledd daear - dywarchen, /Ni'm gorchwy rhwy trugar, /Ni D-2 I 2 50 , llawer a w_^yr, llwyr yd woryw: /Gorpo gw_^r gwledd drwy dangnefedd hedd o heddiw GYC VII 42 22 ymgoffa! /Cyd boed cyfannedd bydawl gymyrredd /Gwledd enrhydedd, gw_'nedd a wna. /Gwelais Lywelyn luoe PB VII 18 8 am reg am rwyf gweilch, /Oedd tew am lew glew, gwledd falch. /Balch yn ysgwyd loywgalch laes /Fu We_^n, GYC VII 41 53 Frenin y gorllewin, llewych drefnau, /I gymryd gwledd fawr enrhydedd, rhydid gerddau, /Geir bron Dofydd PB VII 5 7 m-gellir lledfrydedd, /Fy llyw oedd fur glyw a gwledd, /Fy naf, poed nef ei ddiwedd! /O'i ddiwedd faenf PB VII 20 23 eth - Blegywryd /O'i gywraint wasanaeth; /Llyw gwledd, gwin a medd a'i maeth, /Llef gawr o'i fawr farwo CBM III 16 61 ngws mal gw_^r /Gwestun dw_^r toradwy: /Gwesti gwledd, gwledig arfordwy, /Gwesti gwy_^r, yn gwastad war EGM I 29 27 yn arall pall pwyllaw eilwydd! /Addfwyn medd a gwledd gwledig hylwydd, /Addfwyn haf hirwyn, cain llwyn CBM III 24 22 - yng ngwedd, /Gwy_^r yng nghywrysedd, gwy_^r gwledd Gwlyddien; /Gwy_^r y'n cyd berchid uch gwid gwene GG II 31 46 bumcan mlynedd /Nog y bu gyfyng gwlydd teilyng gwledd; /Ni bo cyfyng Duw i'm cyfedd /Yng nghyfawr synhw GM I 11 24 in ddwyre brwydrin. /Bid wych yng ngogledd uch gwledd, uch gwin, /Bid lew yn neau yn eang ffin. /Bid gy MeiG I 33 83 , Greawdr nef, nerth i gennyd, /Gobrydd gweled gwledd yn hedd yn hyd. /Yn hyd yn heddwch hawdd bwyf o'i gwleddawg 1 PB VII 16 2 Madawg Mo_^n mal cynifiwr /Bu gwleddawg o'i nerthawg ne_^r; /A'i daryan a'i daerlew ba gwleidiadon 1 CBM IV 6 232 n - cnud, /Rhydylud alltudion, /Rhydyly dilain gwleidiadon, /Rhydylif cynnif cadfaon. /Rhy-d-erfyll rhw gwleidiaddon 3 CBM III 3 241 dd Duw can fod yn wirion: /A'm rhoddwy Gwledig gwleidiaddon /Drefred gwlad wared worchorddion PM V 4 38 /Ef yn w_^yl, yn olud anfon, /Ef diwyl diwyll gwleidiaddon, /Ef orau rhiau, nid rho_^n - ei gynna, /Ef GM I 7 62 orf taerfar. /Esgud ei angad i esglyfu gwlad, /Gwleidiaddon gyngwasgar; /Gwae Gymru gymri gyfangar, /Go gwleiddiadon 1 DB VI 31 13 arfaith arfod Blathaon, /Llywelyn, llywiawdr gwleiddiadon, /Llary gyngaws, drwy gyngor doethion, /O F Gwlydd 7 CBM IV 4 212 yd bieufai /Gwych ysgor tra mo_^r, tra Menai, /Gwlydd elfydd, elwais ohonai; /Tra fu Owain mawr a'i me PM V 20 7 yn - a_^'i lu, /Eilyw oedd o'i gylchyn, /Milwr gwlydd milwyr gryd gryn, /Mal ydd wyt heddiw, hyddyn. /H GG II 31 46 dd cyfoed pawb bumcan mlynedd /Nog y bu gyfyng gwlydd teilyng gwledd; /Ni bo cyfyng Duw i'm cyfedd /Yng PM V 6 10 odri, gwrdd ri gwrth amygaid - gwlad /A gw_^r gwlydd wrth eirchiaid, /Llary ysbar ysbenydd ei naid, / CBM IV 4 145 - oedd ei arf, /Eurgorf tarf, torf hywledd. /Gwlydd wrth wlydd wrth wlad gyfannedd, /Garw wrth arw wr PM V 20 21 ores wa_^r. /Gwrhydri Benlli, ban llocher - ys gwlydd, /Ys gwledig cymynner, /Ys gwrdd yni'i gorddiner, GM I 7 84 eiddwys Powys beleidrad - rhyfel, /Rhyfarw udd gwlydd Ystrad. /Astrus chweddl rychweiris i Gymry, /Ystr Gwlyddien 1 CBM III 24 22 ngwedd, /Gwy_^r yng nghywrysedd, gwy_^r gwledd Gwlyddien; /Gwy_^r y'n cyd berchid uch gwid gwenen, /Gw Gwm 1 CBM III 8 53 eth /A wnaeth fy hiraeth fwyfwy! /Hawddamawr i Gwm Brwynawg /A'r tai a'r terfynau enwawg /A'r lle ni ll gwn 18 CBM III 8 59 id llawen llawer unben, /Gwae yw y byd hyd y'i gwn /A braint, diffaith y weithon. /Canys bu marw tarw t LlF1 II 2 42 ariaf. /Ysgor ddo_^r, ddurddor ddiachoraf: /Ys gwn cwdd eddyw; ni wn cwdd af. /Dothwyf atad, fad a gadw CBM III 21 36 sgen, ysgwn ysgwyd Feli, /Ced ysgain gwyniain, gwn ei golli. /Neu chollais-i arglwydd rhwydd yn rhoddi, DB VI 29 66 dd-dab Gruffudd, draul budd dreigiau, /Llwrw y gwn gwenwawd brydestau, /Llary rwyf a ganwyf a_^'m genau PhB VI 12 40 ad, ced adnair, /Gwr ysy i'm cadw i'm cadair, /Gwn iddaw goreuraw gair. /O dywedais-i air ar wecry - he IRh VII 30 56 erllydd: /Ys cennyf y mae mawr hireythydd, /Ys gwn na aned ei chystedlydd. /Ys cain, ys cyhoedd ar ysgw EMRh VI 23 5 trilliw, trillu gyhwng. /Eryr gwy_^r Gwynedd, gwn nad echwng, /Cyd ef ddigoner ni chymer flwng. /Er yn LlF1 II 2 22 . /O gofynnir pwy, py rydd fwyaf, /O saffwn as gwn nas gwaeddaf. /Saffed ataf, ys daw ataf - ei ddawn, PM V 5 53 , /Bleiddiau coed a'u llewes. /Cynna hwn, neus gwn nas gweles /Dyn ym myw o'r maint rhyganes. /Cardd ar LlF2 VI 7 1 Handid fy nghystlwn, nas gwn nas gwys, /O feirdd ysbydaid ysbaid ysbys. /Handwyf GYC VII 42 6 harddon a chynnal lladron /A threisaw gweinon, gwn na'th dycia. /Drwg fydd, o'r diwedd, difer dy gamwe CBM III 16 182 rdd yng nghynnelw camddull /O'm cynnull, canys gwn /Nis lludd llew llafnfriw canmiw crwn: /Ni doddwyf a DB VI 29 90 , /Gweilch oedd feilch am ei falch ddeurudd. /Gwn, o ddwyn terrwyn torf angudd, /Gwa_^n an rheg an rha CBM IV 4 152 nedd, /Gw_^yl wrth w_^yl wrth ellwng rheuedd: /Gwn oedd hwn oedd Hiriell Gwynedd! /Gwynedd argynnan, ae CBM III 16 223 rf rhag trefred Alun, /Ysgor ddo_^r ddyrwn, ys gwn oedd ysgwn /Ysgwyd (twn ta_^l) Rugun. /Taer pair pa CBM III 21 186 rfydd Lleu yn llyfr canon; /Canaf yn esgud, ys gwn pa ho_^n, /As gwddant ein dysg ein disgyblon! /Gwedi PM V 2 15 hil Beli, /Na bwyf bwyll sarrug o bell sorri. /Gwn, yn y gwanwyf, gwenwynig fi /Gw_^yth wastawd tafawd CBM IV 9 166 /Llydw ysgor, ysgwyd byddinau, /Llid ysgwn, as gwn ys gorau, /I gymryd ein cyd cyn barau: /I gymod ein gw_^n 1 CBM IV 6 117 yrn glyw terrwyn, tyrrynt prain - yn ddrud /I gw_^n cnud uch cnofain, /Rhygnasant rif nawcant celain: Gwna 16 DB VI 29 78 diachludd, /Trais gymell, tri nawell no Nudd. /Gwna arnaf hiraeth hir gystudd /Gwaith Saeson llidruddio BF VII 57 19 niawl, /Can gwneir er dy air, Fair fuddugawl, /Gwna, dan gof erof, eiriawl - im dangnef /Yn nhey_"rnas DLlM II 18 28 ar /Yn herwr ar Ddofydd, /Moch gwnelwyf, mal y gwna dedwydd, /Mi a_^ Duw diau gerennydd. /A welai Owain MB I 4 4 . /Gwledig gwladorfod goruchel wenrod, /Gwrda, gwna gymod gryngod a mi! /Adfrau, adfant cof Dy rygoddi MG VII 32 64 ddes a wna ein lles, a'n lludd poenau, /Ac a'n gwna lle yn nheca' bre, yng ngobrwyau BF VII 51 30 n. /Dyniaddon, deon, digofaint - ein llyw /A'n gwna llwyr ofeiliaint, /Gwalch aerfalch arfod Geraint, / PM V 1 121 Bochglug /A glyw briw Branes dyorllug. /Ef a'i gwna (ni'm gwne_^l gorchyflug) /I wyddgwn eu bodd o'r Wy PM V 20 16 Duw mal ef, nef Ne_^r-Bennaeth, /Dyn cynna nis gwna, nis gwnaeth. /Gwnaethost, gad aerbost, ged eurbar GM I 10 13 idus wrthyf, /Nid gwerthfawr ganthaw fi; /Ni'm gwna o neb tra trosi /Trosof ir gof arglwyddi. /Mor yw g CBM IV 13 3 , haelaf - o undyn /O undawd plant Addaf, /Nis gwna pawb na bo pennaf, /Ni wnaeth Duw fwlch ar falch na HOG II 11 10 Cyd gwnelwyf ar ddyn urddas - o foliant, /Ni'm gwna poen rwyddiant boddiant, pa dras! /Ton a galon hon, CBM IV 16 84 i a'm rhyddha: /Rhydd rybwyf gan fy Rhwyf rwy gwna. /Rhe_^n rheithlau, Rhiau rhad gyfa, /Rhadlawn, doe CBM IV 6 264 o faran /A rhoddi rhuddwisg amdanan; /Gnawd y gwna rhuddlanw am gylch Rhuddlan - gaer /A rhuddliw ar CBM IV 9 58 wd. /Braisg rebydd, yn rhydd, yn rhwyddnawd /Y gwna Rhys rhieddawg o dlawd, /Braw Brynaich branar eu be CBM III 11 75 er - o'm gwlad, /A'm gwledig a'i dirper, /Ni'm gwna tro treiglfeirdd un amser, /Ni'm twyll pwyll pan ym DB VI 30 3 Tad - ysbrydol, /Ysbrydoedd oleuad, /Dydd y'm gwna yn drist drais ddyfniad /A'r llall yn llawen o'i ga Gwnaed 2 EMRh VI 23 27 - Elfael /Pan fu ymdrafael drud ag erddrwng. /Gwnaed Dduw ei ddiwedd-ef, ddi-fefl hebrwng, /Yni fo ei GB II 26 80 diwycwyf, /Canys dichawn Dewi nis dichonwyf, /Gwnaed eiryoled im am a archwyf. /Archaf reg yn deg, a d gwnaeth 46 BF VII 47 30 edd draws gyngaws ac angau - a'i dug, /Dig a'm gwnaeth ac eisau; /Hwyl cad, cleddyf gyrchiad clau, /Hae PB VII 20 17 hiraeth, /Duw fry, dewr Frenin, a'i gwnaeth. /Gwnaeth a_^'i law aerfraw afreol - Brynaich, /Brenin rhi CBM IV 16 197 an - ferroes /Yn eirioes yn eirian, /Gw_^r a'n gwnaeth, a'i gwne_^l amdanan /Trugaredd cyn meuedd mabla DB VI 27 3 /Mawr folawd, didrawd, didramgwydd; /Maith y'm gwnaeth alaeth a'i arwydd - arnaf, /Mi ni rydynnaf dan e PM V 23 75 chre, /Dychrain gwy_^r yng nghreulan; /Gwrdd y gwnaeth am ddeudraeth dryfan /Gw_^r hydwf gwrhydri Ogrfa CBM IV 17 102 riaeth, /Cain Llywiawdr, Creawdr, credwn rhy'i gwnaeth. /Cawdd cadwent present, preswyliaeth - anhydr, DB VI 29 55 ydraws fuam gynt, hynt hirddiau, /Rhydrist y'n gwnaeth Crist creaduriau. /Gw_^r a wnaeth yn llawn llenw BF VII 54 10 y draws fuam oll cyn eu colli, /Rhy drist y'n gwnaeth Crist, croes oleuni, /Rhy drwm fu eu ba_^r am be EMRh VI 23 25 nheilwng /Ac ergryd a chryd a chreu ddillwng. /Gwnaeth drallif gwyar uch Trallwng - Elfael /Pan fu ymdr EMRh VI 23 23 wng; /Ni gnawd o'i ardal na tha_^l na thwng. /Gwnaeth drwy ainc ar Ffrainc ffrawdd annheilwng /Ac ergr PB VII 15 10 oliaeth. /Marw Rhys, draig enwerys, drud, /A'm gwnaeth, drwy hiraeth dristyd, /(Rhwysg gydymddaith, clu GYC VII 40 15 atreg - o nef! /(Pan ddoeth naf aur anrheg, /Gwnaeth Duw bob dwyfawl ofeg) /Y gwnaethpwyd brad y Tad PM V 6 49 nerth pob rhaid, /Yn gymen, yn gyman ygnaid /Y gwnaeth Duw deifniawg ar honnaid, /Rhodri hael, a'i hafa DB VI 30 29 diad /No'r Trihael haelach yd gaffad. /Truan y gwnaeth Duw ddwyn cariad - Cymry /Ym mhlith priddwely he BF VII 52 36 oedd anysgafn ysgar - a_^'i ganlid, /Gw_^r a'm gwnaeth edlid, gofid gofar. /Gw_^r a gynnail nef gwir o PM V 10 85 berchen, /Ar bob hydr, hud wyd yn ben. /Pan ym gwnaeth fuledd na'th folwn, - fy rhwyf, /Nid rhyfedd na PB VII 11 26 thranc. /Tranc ar bob Ffranc, frawddus gylch /Gwnaeth fy llyw, llew ysgwydfwlch; /Maig cyhafal, arial GM I 10 26 fu a'm perchi; /Madawg, madioedd goddoli, /Mwy gwnaeth fy modd no'm coddi. /Un mab Maredudd a thri meib CBM III 26 49 w rhybudd, /Ni tholiaf a ganaf heb gudd, /Ni'm gwnaeth glyw golud goludd - am anaw, /Na'm gorthaw, na'm PhB VI 15 11 eufeirdd /Anghyfrwys i beryf ei henrhydedd. /O gwnaeth Golydan gyflafan ddiriaid /(Bid ar ei enaid yr e CBM III 25 17 carcharfeirch, /Carcharorion ceidron ceirch. /Gwnaeth Goronw, gw_^r anlew, /Gyflafan annhelediw, /Adla PB VII 20 16 lwyn, trwy hiraeth, /Duw fry, dewr Frenin, a'i gwnaeth. /Gwnaeth a_^'i law aerfraw afreol - Brynaich, / PM V 20 16 , nef Ne_^r-Bennaeth, /Dyn cynna nis gwna, nis gwnaeth. /Gwnaethost, gad aerbost, ged eurbar - Prydain, CBM III 16 49 fudd foddlawn, /Paladrgoch, paladur estrawn! /Gwnaeth gw_^r gwryd fan (gwrfalch yng ngwalchlan, /Gwawr ES I 21 9 r cyn dyfu - i fron, /Fry o nef y'n canfu. /Ef gwnaeth haul hwylfawr lewychu, /Ef gwnaeth lloer a llewy DB VI 29 28 u, /Amlwg yw cystudd ar fy ngruddiau. /Aml y'm gwnaeth hiraeth hir anaelau /Am laith gw_^r dewr, dur ei BF VII 54 35 gori, /Dragon dieiddil, fil fanieri, /Drwg y'n gwnaeth hiraeth hir dewi - triwyr, /Fegis meibion Lly_^r DB VI 31 28 rion, /A'i dug o'i olo i fro Frython. /Duw a'm gwnaeth hiraeth hir ofalon /Dyfod corff Gruffudd, mwynfu CBM III 24 53 athrist ei feirdd o'i fod yn wa_^r; /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hir ysgar - ag ef /Yny dde_^l llu nef ar BF VII 55 23 _^r hyged hygar, ca_^r cardd oglyd, /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hirhyd - ys rhynnawdd, /Gw_^r hawdd ei a ES I 21 10 canfu. /Ef gwnaeth haul hwylfawr lewychu, /Ef gwnaeth lloer a llewych ar ddu; /Ef gwnaeth trai a llanw CBM IV 14 23 raw efo - a fu /Fal ydd aeth oddyno, /Dig y'm gwnaeth llwyth Iago /Felyn, dyn a'i dialo CBM III 3 216 igion, /(Mau dedfryd maint gwryd gwron) /Mal y gwnaeth mechde_"yrn haelon /Meirch ar geirch yn garcharo CBM IV 8 50 afer. /Pan amug te_"yrn Teifi Aber /Nid abar y gwnaeth, nid saeth salwder. /Yn rhan orffowys yd gynhwys CBM III 3 210 ar defnydd, /Credaf-i Beryf nef yn elfydd /A'm gwnaeth o burawr yn brydydd. /Prydydd wyf rhag Prydain ES I 24 16 trais i gyd. /Gwnawn erddaw arddelw anneiryd, /Gwnaeth pob rhyw yn fyw o'i febyd. /Duw Sadwrn ys aeth, IRh VII 30 50 anhun Feironnydd - ydd aeth. /Gwenlli_"ant a'm gwnaeth rygaeth o rydd; /Esgor ei hepgor nid mi ddorfydd GYC VII 40 22 dd. /Dyw Gwener, pryder pryd egwan - sawdwyr, /Gwnaeth Siwdas a_^'i gusan /Dau henw, ei enaid nid gla_^ ES I 21 11 wychu, /Ef gwnaeth lloer a llewych ar ddu; /Ef gwnaeth trai a llanw, a llwyr feddu - byd, /A bydoedd wl PM V 1 73 g Morllwch, /Am Fuarth Cadfan, cad arrwch; /Ef gwnaeth tu Pentraeth pen trwch - calanedd /(Ga_^l ag ef DB VI 35 42 . /Trydedd hynt ydd aeth, drud fu ei arfaeth, /Gwnaeth tyrau Trefdraeth nad y_^nt trada; /Pedwaredd i f CBM III 24 73 wyfan ta_^n taerwres, trachwres trinaw, /Rhy-m-gwnaeth yn athrist athreiddiaw - Pennant /A'i pheniadur CBM III 30 9 bod byd, /Dygynnelw, a Duw gennyd! /Gw_^r a'i gwnaeth yn ddyn, yn ddelw - boenedig, /Pan adug Dygynnel PM V 1 119 amug /Gwy_^r gystwy gwrdd gastell y Rhug. /Ef gwnaeth yn erthyst byst Bochglug /A glyw briw Branes dyo PB VII 6 16 l, /(Ceinwlad nef, boed ef ydd e_^l!) /Can nos gwnaeth yn Rhos rhyfel. /Rhyfelnaf trosaf, wyf treistig GM I 8 9 Rhag ofn, ein hangor hyd oror Mo_^r Rhudd! /Ef gwnaeth yn ungad ddwygad ddigudd /Yn un dydd herwydd her Gwnaetham 1 ES I 21 19 llem anghredu, /Yng nghryd byd ryhyd ryfeddu. /Gwnaetham nam, a rhygam ryfu; /Rhyfodd oedd, rhyfedd ei gwnaethost 6 BF VII 57 17 es, /Cyn no'm goddiwes, bwyf gweddi_"awl. /Can gwnaethost feithrin Brenin breiniawl, /Can gwneir er dy D-3 VI 19 15 a_^r, /Arglwydd trugar, gwa_^r, gwae dy alon! /Gwnaethost ffordd ar fo_^r i hwylforion - gynt /Ac yn eu PM V 20 17 r-Bennaeth, /Dyn cynna nis gwna, nis gwnaeth. /Gwnaethost, gad aerbost, ged eurbar - Prydain, /Nid pryd D-3 VI 19 10 weison, /Dillyngaist, cyrchaist carcharorion, /Gwnaethost gaith yn rhan obaith rhyddion; /Dugost drais GYC VII 42 14 a. /Edrych dy fuchedd cyn myned i'th fedd, /O gwnaethost gamwedd, na ryfedda /Bod yn ddir talu ger bro PM V 10 45 Brydain bost, /Tad ced, cadoedd rhywnaethost. /Gwnaethost gestyll twn tud gynnaddl - cynnygn, /Cynyddai gwnaethpwyd 1 GYC VII 40 16 aur anrheg, /Gwnaeth Duw bob dwyfawl ofeg) /Y gwnaethpwyd brad y Tad teg. /Dyw Iau, mad da rad diwarad gwnaf 1 DB VI 26 47 nt: /Ystyr faint dy fraint, frenin Cymry! /Can gwnaf dy foliant, fal y'i heddy, /O gwnei iawn o'm dawn gwna_^i 3 CBM IV 11 4 /Perging pa_^r, gweilging gwaladr, /Pum dryll gwna_^i Byll o'i baladr. /Bedd Pyll pwyll enwir, enwawg PB VII 2 17 lchmai, /Llew gawr ysgwydfawr, ys gwna_^i. /Ys gwna_^i Rhys ar frys arlwy gwledd - branes /Cyn prynu ta PB VII 2 16 cynneddf Gwalchmai, /Llew gawr ysgwydfawr, ys gwna_^i. /Ys gwna_^i Rhys ar frys arlwy gwledd - branes Gwnawn 2 ES I 24 15 i, bu creulyd /Crog ein Tad: ein trais i gyd. /Gwnawn erddaw arddelw anneiryd, /Gwnaeth pob rhyw yn fyw CBM IV 16 67 fron ehalaeth, /Ef a ddaw i ddangos a wnaeth. /Gwnawn erddaw cyn braw breuoliaeth /Ddiohep woseb wasana gwndid 1 PhB VI 14 14 d ef gelwid - hwn /Cleddyf ysgwn twn, twyll ei gwndid; /Diseirch meirch a seirch osethrid - borthfor, / gwnedd 3 OC II 14 90 . /Glew glyw Mochnannwys o Bowys bau /A glewyd gwnedd arnaddunt ddau, /Achubiaid pob rhaid rhudd eu har CBM IV 4 149 want cywrysedd, /Gwrdd wrth wrdd wrth orddrud gwnedd, /Glew wrth lew wrth lyw tey_"rnedd, /Gw_^yl wrth GM I 9 62 llawr gythrudd /[ ]chan gynnif cynnor gw_^yth gwnedd [ ]hudd /Ni hu y_^nt, a mi mor wyf dirwyn er gw_^ gw_'nedd 1 GYC VII 42 22 cyfannedd bydawl gymyrredd /Gwledd enrhydedd, gw_'nedd a wna. /Gwelais Lywelyn luoedd ail Merfyn /A Ch gwnei 1 DB VI 26 48 ymry! /Can gwnaf dy foliant, fal y'i heddy, /O gwnei iawn o'm dawn ni'm diawy. /O wythlonder, ne_^r, ne gwneir 2 BF VII 57 18 Can gwnaethost feithrin Brenin breiniawl, /Can gwneir er dy air, Fair fuddugawl, /Gwna, dan gof erof, e PM V 13 16 estl, /Ne_^r trymder tromgad ddiwestl, /Neu'n gwneir fegis Gweir fab Gwestl. /Gwestlid rhag llethrid gwne_^l 12 CBM IV 16 197 /Yn eirioes yn eirian, /Gw_^r a'n gwnaeth, a'i gwne_^l amdanan /Trugaredd cyn meuedd mablan. /Gw_^r a'n PM V 13 35 nef, /Yn addawd Mihangel, /Arbennig aerbynnag gwne_^l, /Arglwydd, boed hywydd Hywel CBM IV 9 2 ddwy rhwyf nef rhwysg awdurdawd - cerdd /(Ni'm gwne_^l cardd o nebawd) /I foli Mab Duw dibechawd, /Dibe CBM IV 17 136 danc cyn tranc trwy eirioled - Mair, /Hyd na'm gwne_^l cellwair coll anghyffred, /Cyn dylaw gychwyn ty EGM I 27 21 /Duw a glyw fy llef i'm llugfrydiau. /Duw a'm gwne_^l gochel ffrawdd oerfel ffrau /Ffrwd uffern astrus EGM I 27 24 gwne_^l o'm gwaith golaith gweli_"au, /Duw a'm gwne_^l goglyd selwyd Suliau. /Duw a'm differo o'm daffa PM V 1 121 glyw briw Branes dyorllug. /Ef a'i gwna (ni'm gwne_^l gorchyflug) /I wyddgwn eu bodd o'r Wyddgrug. /Ef GYC VII 41 25 yn anghyfiawn, ddigrawn ddagrau; /I'r neb a'u gwne_^l, gormod ryfel ryfawr gamau, /Ni bydd un fraich h EGM I 27 23 wd uffern astrus, ffrawddus ffrydiau. /Duw a'm gwne_^l o'm gwaith golaith gweli_"au, /Duw a'm gwne_^l g MB I 3 161 /I Ruffudd, gloywudd a'i cudd tudwed. /Hyd nas gwne_^l pechawd pell eilywed, /Pedrydawg de_"yrn uch cyr GM I 14 65 m drwg /O'i drugaredd cyn mi trangwyf; /Ac a'm gwne_^l Peryf pan beriglwyf /Perffaith waith ofeg a deg DB VI 25 3 ewin, /Haul a lloer addoer, haddef iesin, /A'm gwne_^l, radd uchel rwyf cyflychwin, /Cyflawn o awen awy gwnelwyf 2 HOG II 11 9 weithas, /Hoed erddi, a mi genddi yn gas! /Cyd gwnelwyf ar ddyn urddas - o foliant, /Ni'm gwna poen rwy DLlM II 18 28 yn herwydd - daear /Yn herwr ar Ddofydd, /Moch gwnelwyf, mal y gwna dedwydd, /Mi a_^ Duw diau gerennydd gwnelych 1 MG VII 33 69 edd a ddiweddych; /Amherawdr Creawdr, cryf y'm gwnelych, /I'm ffydd a'm crefydd y'm cryfhe_"ych, /Dal f Gwneuthum 2 HOG II 6 21 ryfedd, /Mor yw eilon mygr, maint y rheufedd! /Gwneuthum a_^ gwth gwayw gwaith ardderchedd /I rwng glyw GM I 14 106 ed, /Cyreifiaint o'r maint maith gyhused /Ry'i gwneuthum o ddim o ddrygweithred. /A'm trugarawg Arglwy gwneuthur 3 GYC VII 43 22 einiaw, /Ac o_^l ffrowyllau ar Ei ystlysau /Er gwneuthur angau a phoen iddaw, /Er prynu mab dyn o'r ta CBM IV 18 71 cefais. /Nid ef ym cre_"ws De_"ws difflais /Er gwneuthur amhwyll, na thwyll, na thrais. /Nid ef digrefy MG VII 32 56 mau, /Cyn bod etw aewyllys da, dial eisau, /Na gwneuthur da, na thraethu da ar dafodau. /Hynny a wnaeth gwne_"wch 1 PM V 1 86 d heb rif hebryngwch - o'i lys, /Iwch lesaf os gwne_"wch! /Rhag talu ei angau, telwch! /Rhag talarw cad gwneynt 1 MG VII 32 31 wy_^r y dwyrain ar da_^l brynnau, /Pawb olynol gwneynt trwy reol ran wylfaau /O nos i nos, fal chwant a Gwodrudd 2 CBM III 27 9 aws lofrudd, /Hoed hydr am hoedlwydr wodrudd. /Gwodrudd fa_^r anwar, anwas - ysgwydwyrdd, /Arwar cyrdd PM V 23 42 /Oedd ongyr, oedd engyr eu ba_^r, /Oedd angudd gwodrudd gwaedryar, /Oedd engyrth ein hynt, oedd angar, gwolau 1 CBM IV 4 102 wayw rhyn yn rhuddaw adain; /Uch gwaedd gwynt, gwolau hynt gwylain, /Uch gwaedlyry gwaedlanw gwaeddai g gwoleuad 2 CBM IV 18 87 wyd Meidriad - mawr, /Can wyd Cynhorawr, Gwawr gwoleuad, /Can wyd bron proffwyd, can wyd Ynad, /Can wyd CBM IV 17 22 Gwedi golo dydd o dywyllawr, /Gwedi golwg frad gwoleuad gwawr. /Gwrth ioli Celi cyn neithiawr - daear, gwolud 1 LlF2 VI 8 35 dw, rhwym achadw Mechain. /Rhybudd drud ar dud gwolud gwylain - blaid, /Mal ydd eid yn rhaid yn Rhyd A Gwolychaf 1 MB I 5 1 Gwolychaf Re_^n, Rex aw_^yr, /Arglwydd a w_^yr fy mhryde Gwollachar 1 PM V 2 20 ymelri. /Gwollycha dy fa_^r, feirddion westi, /Gwollachar ei fa_^r o farddoni. /Gw_^yl, Ddafydd lawrydd Gwollewin 1 PM V 2 25 ud amnoddi, /Gwolluchon ddragon ddraig Eryri, /Gwollewin de_"yrn, gwellaa fi: /Gwellygiaw fy ngherdd yw Gwolluchon 1 PM V 2 24 el fy ysberi. /Gwyllon Tey_"rnon dud amnoddi, /Gwolluchon ddragon ddraig Eryri, /Gwollewin de_"yrn, gwe Gwollycha 1 PM V 2 19 ysgi, /Gwaethlfan yng nghyman, yng nghymelri. /Gwollycha dy fa_^r, feirddion westi, /Gwollachar ei fa_^ gwonofiai 1 CBM IV 4 194 Gwyach rudd gorfudd goralwai, /Ar doniar gwyar gwonofiai, /Gwyddfeirch ton torrynt yn ertrai. /Gwythur Gworddyar 1 OC II 15 22 . /Dygychwyn, gennad, gyfyl mordwy - gwyrdd, /Gworddyar ei gylchwy; /Dywan i'r Traean, tramwy, /Dywed gworfych 1 PM V 29 8 ; /Gwawr gwanar, ei gwin a'i medd /A'i gwy_^r gworfych o'r diwedd. /Diweddwyr eryr, ar Gymry - hu bych gworwedd 1 PM V 26 23 llwyr weddw y gwragedd. /Ni cha_^r eryr gwy_^r gworwedd - na chysgu, /Na chosgordd heb wnedd. /Gnawd ys Gwoseb 1 PM V 13 31 ng nghyngwydd - galon, /Galofydd yn rhodwydd, /Gwoseb roddiad aur rhad rhwydd, /Gwy_^s eisiau aerglau a gwosgor 1 CBM IV 2 57 pell pwyllitor. /Hanpwyf well honawd, gwasgawd gwosgor, /Hanpych well honaf [ ]heiror gwr 2 EW VI 6 33 briodawr. /Priodawr prydfawr Prydain adlam - gwr, /Wyt gorau o fab mam; /Na cha_^r a_^ mi maith gytga PhB VI 12 39 air, - ced neirthiad, /Echel cad, ced adnair, /Gwr ysy i'm cadw i'm cadair, /Gwn iddaw goreuraw gair. / Gw_^r 303 HF VII 23 22 Elifri. /Gw_^r a beris lloer, llwry goleuni, /Gw_^r a beris haul, nid traul trengi, /I'r gwir Dduw ydd HF VII 23 21 i - mach, /Gw_^r nid oedd lyfrach nog Elifri. /Gw_^r a beris lloer, llwry goleuni, /Gw_^r a beris haul, CBM IV 9 63 dd, balch ei gleddyfawd. /Cleddyfrudd gwrfudd, gw_^r a ddeffry - clod, /Gwrawl rod, rodawg hy, /Gw_^r c CBM IV 9 203 cyfreidiau, /Gwrddfaniar gwrddfar Gwynddolau, /Gw_^r a ddengys lladd a_^ llafnau - rhuddion, /Llew drag LlF1 II 2 49 d y gwasa_^f, /A ddewisais gynt a ddewisaf. /Y gw_^r a ddewisir o'r tir geir Taf /Hyd ei dir ger Tren, LlF2 VI 10 56 a'm cymer, /Dybo i'm diffryd cyn pryd pryder, /Gw_^r a ddiffyrth Pawl pawb a ddiffer. /Diffreidiad mawr BF VII 44 8 , /Oedd cwyn dwyn difefl Ddafydd, /Oedd coeth gw_^r a ddoeth ei ddydd. /Tra fu ddydd Dafydd, difefl dd DB VI 31 57 orion, /Tri gorau dreigiau sy o'r dragon, /Tri gw_^r a ddug Duw o'r dyniaddon, /Tri eres armes trachwre OC II 14 99 m puchant, /Hirlas yn llawen yn llaw Forgant, /Gw_^r a ddyly gwawd gwahan foliant, /Gwenwyn ei adwyn, g GB II 26 272 /Boed doeth Fo_^n a'm clyw, a'm gwerendau. /Y Gw_^r a folaf, gwir ogonedd, /Ni wnaeth na gwaeth na gwy PhB VI 15 24 ledd. /Gw_^r ni farn camfarn, cadarn yd fedd, /Gw_^r a fydd ei enw yn edrysedd, /Gw_^r biau trethau tra EGM I 29 32 fydd ysgwyd ar ddewr ysgwydd, /Addfwyn huysgwr gw_^r a gorwydd, /Addfwyn gwy_^r terwyn taer gyfannwydd DB VI 27 41 gaffai llew gryd greidiaw awydd, /Gwedi llawer gw_^r a gorw_^ydd - iddaw /A ddeuynt ataw wrth ei awydd. DB VI 33 9 annawd o beth a bregethir. /Gwelais-i w_^r, a gw_^r a gwynir - yn faith, /Fyth bellach ni welir. /Gwel BF VII 50 37 - o filwyr /Hyd ym Mhorth Wygyr, eryr araf. /Y Gw_^r a gymyrth engyrth ingaf /Angau dros bymoes (drymlo LlG VII 25 56 a thyno; /Da gw_^yr dewisaw, a'i dewiso - ef, /Gw_^r a gynnail nef a'i nerthao. /Grym erddrym, aerddrai BF VII 52 37 anlid, /Gw_^r a'm gwnaeth edlid, gofid gofar. /Gw_^r a gynnail nef gwir oddef gwa_^r, /Gwawr gwerthfawr GG II 31 1 Gw_^r a gynnail y lloer yn ei llawnwedd, /A gennyw pob t BF VII 50 17 golled, /Gw_'reiddlew hyged, roddged rwyddaf? /Gw_^r a las drosom, gw_^r oedd drosaf, /Gw_^r oedd dros MB I 3 19 eddawd, /Gwir gwae ei werin, gwin eu gwirawd. /Gw_^r a lywai lu cyn bu breuawd, /Blaidd byddin orthew y CBM III 8 29 ng ngawr /Gan Llywelyn, lles cerddawr. /Llawer gw_^r a march ym Maesing - heddiw, /Heddychdir digyfing, LlG VII 25 63 cyrcho, /Gorfynt chweddl ceneddl a'i canlyno; /Gw_^r a obryn ffaw heb ffo - un troedfedd, /Nid mawr o'i ES I 22 21 meidriawl /Udd Meidriad medrwyd ddywaddawl. /Y Gw_^r a orau awyriawl - ednaint /Ac adnau daearawl, /Erg PM V 1 143 hollawl, /Ac ein Taid, ac ein Tad dwywawl, /Y Gw_^r a orug wrawl - dey_"rnllin /Breienin bron gedawl: GYC VII 40 35 d teg a bywyd hir /A gawn o charwn y Gw_^r. /Y Gw_^r a rannawdd inni riniau /Ar dafawd ag arawd a geiri MB I 3 96 eilydd, /Gwladoedd ofynaig, draig Gwyndodydd, /Gw_^r a roddai gad cyn dybu ei ddydd. /Gruffudd grym ang SB II 24 23 a llid tra llid tremid dreiddiaw, /A gw_^r tra gw_^r, a thw_^r tra thw_^r yn trachwynaw, /A gw_^yth tra CBM IV 9 74 ng wely. /Gw_^r a w_^yr yn nydd ffwyr na ffy, /Gw_^r a wn-i a hwn yw hynny. /Gw_^r yn nhwrf, yn nhorf a DLlM II 18 9 y araith - wrth neb, /Ni thorrid ei gyfraith. /Gw_^r a wnaai ar Lloegr llwyr anrhaith /A dwyn ei dynion BF VII 52 23 /Gw_^r hardd-ddeddf dileddf ar da_^l branar, /Gw_^r a wnaeth a_^ gwayw gwyar - yn cochi /Uch Aber Teif BF VII 52 31 /Gw_^r bwlch nad ydyw, gwayw briw brwydrgar, /Gw_^r a wnaeth adaw adar - ar gynrain /Fal cigfrain Owai CBM III 21 71 rsefi, /Gw_^r gorsaf gwraf, gw_^r yng nghyni, /Gw_^r a wnaeth argel ar galedi, /Argae cedernid, cadarnf CBM III 21 73 l ar galedi, /Argae cedernid, cadarnfalch ri, /Gw_^r a wnaeth Cymru mal nad cymri, /Gw_^r a wnaeth cymr CBM III 21 74 alch ri, /Gw_^r a wnaeth Cymru mal nad cymri, /Gw_^r a wnaeth cymryd gwryd gwrthi, /Gw_^r a wnaeth gwr CBM III 21 78 i, /Gw_^r a wnaeth gwaedlif, gwaedlafn gochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedlanw gwaedlan Deifi; /Cymysgai grau CBM III 21 77 dd Dewi, /Gwrthwynebedd Lloegr heb eu llochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedlif, gwaedlafn gochi, /Gw_^r a wnae CBM III 21 75 d cymri, /Gw_^r a wnaeth cymryd gwryd gwrthi, /Gw_^r a wnaeth gwrthod gwrthfodd Dewi, /Gwrthwynebedd Ll DB VI 25 1 Gw_^r a wnaeth llewych o'r gorllewin, /Haul a lloer addo DB VI 25 42 sgyrwedd ysgrin, /Cyn daear ddyfnlasar lesin, /Gw_^r a wnaeth o'r dwfr y gwin, /Gan fodd Duw, a diwedd DB VI 29 56 iau, /Rhydrist y'n gwnaeth Crist creaduriau. /Gw_^r a wnaeth yn llawn llenwi cibau /O'r dwfr deyerin y EW VI 4 27 g o ryw tymhestl - cad /Cyn oerwely diddestl; /Gw_^r a wneir fal Gweir fab Gwestl, /Gwy_^r wawr yn llaw PhB VI 15 27 undain, /Diffeithdir Prydain a'i chyfannedd, /Gw_^r a w_^yr yn llwyr synnwyr senedd - saint, /Gw_^r a CBM IV 9 73 eulan a'i cyffry, /Cyffro cad Cadelling wely. /Gw_^r a w_^yr yn nydd ffwyr na ffy, /Gw_^r a wn-i a hwn CBM IV 16 205 wan, /Gw_^r yng nghrog, yng nghroes bedryfan; /Gw_^r a wy_^s a frys i frawdlan, /Ef a ddaw (nid ataw) E PhB VI 15 28 w_^r a w_^yr yn llwyr synnwyr senedd - saint, /Gw_^r a wy_^s ei fraint o frenhinedd. /Gorau yw gennyf-i CBM IV 4 142 a_"edd, /Gw_^r efrais yn nhrais, yn nhrosedd, /Gw_^r afraid ei farwnaid i fedd! /Gw_^r gwaedrwyf aerglw CBM III 21 135 n, /Ar Swydd Wynogion yd wynygai, /Ac oedd mal gw_^r a'i gorsafai, /Gorsaf tey_"rnedd, hedd ni haeddai, CBM III 30 9 n yw hebod bod byd, /Dygynnelw, a Duw gennyd! /Gw_^r a'i gwnaeth yn ddyn, yn ddelw - boenedig, /Pan adu GG II 32 3 dagrau, /Digrawn y_^nt a mynych; /Nid henaint gw_^r a'i gwrthrych, /Nid hy_^n oes dyn nog oes drych. / DB VI 35 15 awer ei breiddin, llyw a'u breinia; /Breiniwys Gw_^r a'i medd, braint y tey_"rnedd, /Breenin Gwynedd, c DB VI 33 15 im mor engir /A_^ gweled y byd ynfyd enwir. /Y gw_^r a'i meddai, oll y'i meddir; /Cyngor llyw mal Aergw LlG VII 24 77 ydd, - rhagddaw, /Llawdrallaw drin wychydd. /Y Gw_^r a'i rhoddes yn rhwyf dedwydd /Ar Wynedd arwynawl d CBM III 21 176 erthon, /Gorwyddawr tuthfawr tu hir gleision, /Gw_^r ail flaidd gw_'raidd, gwryd Nwython, /Gwrawl gledd CBM III 14 22 strawn, am lew Ystrad - mawr, /Gwy_^r am lawr, gw_^r am lad, /Ac yn nydd rhebydd roddiad /Rhoddion o fe HF VII 23 3 ti, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, tey_"rnwalch ri. /Gw_^r a'm doddyw gwall o'i golli - o fyw, /Gw_'reiddlyw ES I 15 31 ddugoliaeth. /Ernywaf, gallaf etgyllaeth - i'r gw_^r /A'm gorug hynafiaeth; /Arglwydd nef, nodded ddarp BF VII 52 36 r, /Gw_^r oedd anysgafn ysgar - a_^'i ganlid, /Gw_^r a'm gwnaeth edlid, gofid gofar. /Gw_^r a gynnail n CBM III 24 53 r, /Gw_^r athrist ei feirdd o'i fod yn wa_^r; /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hir ysgar - ag ef /Yny dde_^l BF VII 55 23 ysbyd, /Gw_^r hyged hygar, ca_^r cardd oglyd, /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hirhyd - ys rhynnawdd, /Gw_^r PB VII 15 15 ed ni'm paisg, /Fab Llywelyn, llew aerffysg, /Gw_^r a'm parchai, parch dilesg, /Ac a'm rhoddai rhudd e DB VI 30 40 cynheiliad y'i cynhelis, /Gwledig ben, perchen gw_^r a'm perchis, /Gwyn esgar, neud gwa_^r a'i gwerched CBM III 14 18 /Gwynfydig ei feirdd o'i fawrddawn - rebydd, /Gw_^r a'm rhydd rhudd eurddawn, /Arlleng torf rhag twrf CBM III 24 24 ien; /Gwy_^r y'n cyd berchid uch gwid gwenen, /Gw_^r a'n cyd barchai o'i barch amgen, /Gwy_^r y buam gy EGM I 28 16 awd. /Nid oes ddarogan, ddyn truan trawd, /O'r Gw_^r a'n gorau maddau medd-dawd: /Cred ti y daw rhag ll CBM IV 16 197 w ein diflan - ferroes /Yn eirioes yn eirian, /Gw_^r a'n gwnaeth, a'i gwne_^l amdanan /Trugaredd cyn me CBM IV 16 73 yner pob ffraeth, /Ni weryd mewyd milwriaeth; /Gw_^r a'n gw_^yl-ni a_^ gweledigaeth, /Gweladwy gwelidor CBM IV 16 201 fan, /Gw_^r gwychddoeth, gwych gyfoeth gyfan, /Gw_^r a'n gw_^yr, a'n gwarawd o'u rhan /Pymoes byd er be DB VI 35 87 /Gwystlon i rwyf Mo_^n, rhy'u mynycha! /Yr Un Gw_^r a'n pair a'n gweithred a'n gair, /Can eiriawl diwa CBM IV 16 199 gwne_^l amdanan /Trugaredd cyn meuedd mablan. /Gw_^r a'n pair, ein Peryf clodfan, /Gw_^r gwychddoeth, g DB VI 29 60 wys poenau /I Ruffudd rwyddfudd yn ei raddau, /Gw_^r a'n pryn: prynhawn Ddifiau /Gwir ei ddal o ddylaw DB VI 33 73 ywallofied, /Anhawdd yw i ddyn ei ddiofred. /Y Gw_^r a'n prynwys-ni, pridwerth galed, /O uffern gethern EG VI 18 139 , /Doeth, coeth, cywrennin gwin a Gwener; /A'r Gw_^r a'n rhoddes-ni ran o'r Pater /A'i rhoddo-ef gwenfr GYC VII 40 1 Y Gw_^r a'n rhoddes rhiniau - ar dafawd /Ac arawd a geirau EGM I 25 12 dyrawr dirfawr ei ddyrn, /Arwynawl gwrawl, nid gw_^r anchwyrn; /Nid emyth, nid llyth yn llwyth he_"yrn, CBM III 25 17 /Carcharorion ceidron ceirch. /Gwnaeth Goronw, gw_^r anlew, /Gyflafan annhelediw, /Adladd Rhirid, rhwyf EW VI 1 17 , teg. /Teg goryw fy llyw llafn greulawn - fal gw_^r /Ar ei ga_^r a'i estrawn; /Peryf hael o hil Merfyn LlLl II 16 43 laen a'i gorfaidd, /A'r gorfod dihafarch, /A'r gw_^r a'r gwy_^r am ei barch, /A'r gwayw a'r gwa_^n angh PB VII 6 7 ynfeddu - galar /(Gelyn Lloegr a ddarfu!) /Bod gw_^r arall yn gallu /Ymadolwyn a_^'i deulu. /Teuluoedd EGM I 28 32 Gweddi_"wn, gwylwn, byddwn barawd /Parth a_^'r Gw_^r arwr a'n rhywarawd. /Pan ddoeth Iesu fry o'i frenh CBM IV 4 61 dd, /Gw_'raidd ri, gwesti gwastadrwydd, /Gwedi gw_^r, arwr ar orwydd, /Aer orug orau bai canmlwydd, /Ni EW VI 4 17 /Gwael nad byw, byd neud amdrwch. /Trwch yw'r gw_^r arwr, ardwyad - gwerin, /A gorau o fab tad; /Ef oe PB VII 2 1 Colled gw_^r arwr arfawg, chwyrn - yng nghad /Yng nghadarnwisg LlF1 II 1 10 d. /Cedwis gwir ei dir a'i dey_"rnged, /Cedwis gw_^r arwr arwymp drefred, /Cedwis Duw urddas, yn w_^r a PM V 28 5 iawl addef, /A gwedi Carno, caer nef. /Nef i'r gw_^r, arwr aur oseb - cerddau, /Ni ddug cardd ei wyneb, CBM III 24 51 gwyar, /Gw_^r oedd ruthr aruthr ar ei esgar, /Gw_^r athrigiad aer, gw_^r athrugar, /Gw_^r athrist ei f CBM III 24 52 esgar, /Gw_^r athrigiad aer, gw_^r athrugar, /Gw_^r athrist ei feirdd o'i fod yn wa_^r; /Gw_^r a'm gwn CBM III 24 51 uthr aruthr ar ei esgar, /Gw_^r athrigiad aer, gw_^r athrugar, /Gw_^r athrist ei feirdd o'i fod yn wa_^ D-1 I 1 38 olofn milcant, /Llugyrn dewdor, lluoedd angor, gw_^r bangor braint, /Prydus berchen, priodawr ben, pen BF VII 55 17 byddinawr, /Ysgwn ysgwydawr, buddfawr beddyd; /Gw_^r balch yn eurgalch, aergwn waedlyd, /Gw_^r bwlch ei BF VII 52 28 /Gw_^r bolch ei darian, daerfar - yng nghyni, /Gw_^r balch yn holi seri sathar; /Gw_^r beilch ei aerwei CBM IV 2 22 or. /Oedd gwrdd am alaf am Alun drefred, /Oedd gw_^r, ban brofed, cyfred cyfor, /Graid goluch dyluch di BF VII 52 29 yng nghyni, /Gw_^r balch yn holi seri sathar; /Gw_^r beilch ei aerweilch arwymp drydar, /Gw_^r bwlch na BF VII 55 20 , /Gw_^r bolch ei darian, dewr wryd - Bedwyr, /Gw_^r beilch ei filwyr, eryr aerfryd; /Gw_^r hygyrch ei CBM III 24 56 ad, gw_^r gwanar - yn ing: /Gw_^r o Ddunoding, gw_^r, berging ba_^r! /Parawd o'i adaf, cyn no'i adaw, / PhB VI 15 25 rn yd fedd, /Gw_^r a fydd ei enw yn edrysedd, /Gw_^r biau trethau tra thuedd - Llundain, /Diffeithdir P GB II 26 124 e_"stawd Dydd Brawd dybydd; /A Dewi a'i gorug, gw_^r bieifydd, /Magna fab yn fyw a'i farw ddeuddydd; /A BF VII 52 27 chfar, /Gw_^r gorddin nad byw, llyw lluosgar, /Gw_^r bolch ei darian, daerfar - yng nghyni, /Gw_^r bal BF VII 55 19 aedlyd, /Gw_^r bwlch ei eurgledd yn arfeddyd, /Gw_^r bolch ei darian, dewr wryd - Bedwyr, /Gw_^r beilch CBM III 11 19 wydd - braisg /A brwysgaw yn rhodwydd, /Ebediw gw_^r briw, braw ddygwydd, /Yn nydd brwydr rhag bron ei BF VII 55 18 yd; /Gw_^r balch yn eurgalch, aergwn waedlyd, /Gw_^r bwlch ei eurgledd yn arfeddyd, /Gw_^r bolch ei dar BF VII 52 30 ar; /Gw_^r beilch ei aerweilch arwymp drydar, /Gw_^r bwlch nad ydyw, gwayw briw brwydrgar, /Gw_^r a wna PB VII 2 12 tra moroedd, /Gwrdd am derfyn, aml dorfoedd, /Gw_^r byddin, gwawr byddinoedd. /Byddinoedd hardd oedd d HF VII 23 15 gwisgi, /Gw_^r gwasgawd ciwdawd, cad weini, /Gw_^r cadarn cadoed rheoli, /Gw_^r cadwent, cedwis haelo HF VII 23 16 dawd, cad weini, /Gw_^r cadarn cadoed rheoli, /Gw_^r cadwent, cedwis haeloni, /Gw_^r eurfudd diludd, he PB VII 20 20 in rhiw a heol, /Gwawr cadarn yn cadwyd o_^l, /Gw_^r coeth, gweryd doeth dethol. /Neud dethol Balch nef CBM IV 9 71 tgnud gwaetgny - calanedd, /Celennig a ddyry. /Gw_^r creulawn, creulan a'i cyffry, /Cyffro cad Cadelli PB VII 5 1 Gw_^r cymrwyn ei ddwyn, gwawr Cymry - neud marw, /Mawr a CBM IV 9 65 _^r a ddeffry - clod, /Gwrawl rod, rodawg hy, /Gw_^r cyrchiad, cyrchwn ei fawrdy, /Mawrda_^l cerdd, nid BF VII 50 31 seiddiaf, /Gw_^r dygn ei alar, ca_^r cywiraf, /Gw_^r cywirgoeth doeth, detholaf - o Fo_^n /Hyd yng Ngha DB VI 31 24 , /Neud ei hoed ar ei gyfoedion. /Doeth esgyrn gw_^r chwyrn ei ymchwelion, /Ymchweiliad tromgad, trwm e ES I 24 5 Duw diwyd /Gwared plant rhag pla a thristyd. /Gw_^r darpar i'u dirprwy, llu byd, /Garawys cymerth pwys PM V 1 139 /Ein hendad, handym angheuawl. /Dybu er gwared Gw_^r deddfawl, /Crist yng nghnawd, ein brawd bu breinia DB VI 29 29 /Aml y'm gwnaeth hiraeth hir anaelau /Am laith gw_^r dewr, dur ei lafnau, /Am lew glew, o'm glud feddyl BF VII 45 1 Colli Goronw! Gw_^r diemyth - fu, /Gorofn llu llafn dilyth, /Llew hael BF VII 50 29 draul /Hyd yr gerdda yr haul yr hwyl bellaf; /Gw_^r dig ei ddistryw, llyw llyseiddiaf, /Gw_^r dygn ei HF VII 23 18 wis haeloni, /Gw_^r eurfudd diludd, heb doli, /Gw_^r dileddf, prifddeddf Pryderi. /Gw_^r oedd Owain hae CBM IV 2 47 eddiw hebod rhaglod rhagor. /Ni'm golo g[]no, gw_^r diohor, /Ni'm goludd golud golychator, /Ni'm gome PM V 11 21 lgorf gwendorf Gwyndyd. /Gwynedd gwawrdrosedd, gw_^r drud - am derfyn, /Am dyrfa beirdd a chnud, /Gwdda BF VII 50 30 af; /Gw_^r dig ei ddistryw, llyw llyseiddiaf, /Gw_^r dygn ei alar, ca_^r cywiraf, /Gw_^r cywirgoeth doe EW VI 1 25 erth drais. /Treisiaw a orug tros derfyn - fal gw_^r, /Ef gorau o fab dyn; /Llawch cerdd mawr angerdd M CBM IV 4 141 orsedd, /Gwrfalch balch, bwlch ei ddifa_"edd, /Gw_^r efrais yn nhrais, yn nhrosedd, /Gw_^r afraid ei fa EG VI 18 70 eladwy draig, dragon gyngain, /Nid Calan gyman gw_^r ei gymain, /Hydwf yng ngnif a_^'i lif o lain, /Hud CBM IV 6 18 udd, /Gwych ydd aeth traws bennaeth trostudd, /Gw_^r eisor, esillydd Gruffudd. /Gwybu bawb heb ge_^l gw LlG VII 24 60 les borthi. /Ciliaw ni orug er caledi - gawr, /Gw_^r eofn yng nghyni. /Parawd fydd meddiant, medd beir DB VI 29 95 f nid ymgudd, /Gwyn eurdir, ardwy ddadannudd, /Gw_^r eurdwr, ardwyad trabludd, /Gwawr Gwyndyd, gwander HF VII 23 17 adoed rheoli, /Gw_^r cadwent, cedwis haeloni, /Gw_^r eurfudd diludd, heb doli, /Gw_^r dileddf, prifdde CBM III 15 27 awdd - hael /O hil Iorferth Hirflawdd, /Colled gw_^r eurged aergawdd, /O'i golli, tewi nid hawdd. /Nid HF VII 23 8 r yng ngryd yn rhyd, gw_^r fal Rhodri - Mawr, /Gw_^r eurglawr aesawr uswydd holli, /Gw_^r yn rhwym gan BF VII 52 33 r gynrain /Fal cigfrain Owain, awydd ddaffar; /Gw_^r fal Cadwallawn, dawn diarchar, /Llawhir oedd Ddafy PB VII 13 26 dau hanner be_^r, ba_^r gwythrudd - yn llaw, /Gw_^r fal llew digythrudd; /Oedd erwan gwayw, preiddwan HF VII 23 7 lu teilwng i'i foli. /Gw_^r yng ngryd yn rhyd, gw_^r fal Rhodri - Mawr, /Gw_^r eurglawr aesawr uswydd h BF VII 50 33 - o Fo_^n /Hyd yng Nghaer Llion, y lle tecaf; /Gw_^r fu Lywelyn ger terfyn Taf, /Gwawr cyhoedd, wisgoe DB VI 27 61 /Am frenin Cymry cymrwyn ergryd. /Gwir yw marw gw_^r garw am Gaer Dutglyd, /Gorau oedd in ein marw i gy BF VII 55 14 febyd; /Gw_^r golau ei arfau, aergrau ergryd, /Gw_^r gelyn i ddyn ei ddiofryd, /Gw_^r golud esgud, oesg BF VII 54 21 i - neb /Am glod ac wyneb Gwynedd lochi. /Llas gw_^r ge[]nt hynt haeloni, /Llywiawdr llu Cymry, hy ei h PB VII 7 21 Dewdwr, /Llaw esgud llwybr gwrdd-ddrud gw_^r. /Gw_^r glew oedd Forgant, gwrdd gledd - gogoned, /O gene CBM IV 9 197 efodau, /Gwynfyd beirdd, beirniad wyf finnau! /Gw_^r glewyd yn ergryd aergrau, /Gw_^r gwledig ar wladoe DB VI 24 52 iaw? /Od a_^, ni wyrthia wrthaw - ni aned, /Y Gw_^r gogoned (gweled gwyliaw), /Gw_^r ni gaffad nam yn BF VII 55 13 fyw, /Gw_'raidd eurllyw glyw, glew o'i febyd; /Gw_^r golau ei arfau, aergrau ergryd, /Gw_^r gelyn i ddy BF VII 55 15 grau ergryd, /Gw_^r gelyn i ddyn ei ddiofryd, /Gw_^r golud esgud, oesgyd - byddinawr, /Ysgwn ysgwydawr, CBM IV 9 69 rhy, /Gw_^r gwaedlan, nid gw_^r gwan gwecry. /Gw_^r golud gwaetgnud gwaetgny - calanedd, /Celennig a LlG VII 27 26 d. /Angall yw y dyn ni dde_^l yng nghred /Ar y Gw_^r gorau a aned. /Angau ni'n edau un nodded - rhagdda DB VI 24 56 y Gw_^r uchod, uchaf llaw - ddehau, /A_^'r eil gw_^r gorau mau ymaddaw: /Llywelyn urddyn, urddas iddaw, DB VI 34 15 , o mynnaf, /Heno a allo hyn a allaf: /Dedfryd gw_^r gorau y'i barnaf, /Dadfrawd gwawd gwedi a ganaf. / BF VII 52 26 felgar; /Gw_^r gwrdd yn ymwrdd emys lluchfar, /Gw_^r gorddin nad byw, llyw lluosgar, /Gw_^r bolch ei da CBM IV 9 200 , nid gau! /Gw_^r gorddwy gorddrych ysgwydau, /Gw_^r gorddrud, golud gelorau, /Gwrddfaran cyfran cyfrei CBM IV 9 199 aergrau, /Gw_^r gwledig ar wladoedd, nid gau! /Gw_^r gorddwy gorddrych ysgwydau, /Gw_^r gorddrud, golud DB VI 27 47 ebrwydd. /Ebrwyddws De_"ws dawn i'm plegyd, - gw_^r /Goreang ei wryd. /Ebrwyddynt ebrwyddweilch o'i gy CBM III 28 31 therwyn - ei hawl, /Traws gedawl gad orllwyn, /Gw_^r gorefras, gwas gwenwyn, /Gwawr gwanar hygar hygwyn PM V 1 117 y dug /(Hyn nid ffaith) yn ffaeth pob sarrug. /Gw_^r gorfawr, gorflwng pan amug /Gwy_^r gystwy gwrdd ga CBM IV 9 224 Gwyrdd wasgar o wisgoedd ceinmyn, /Gwrdd osod, gw_^r gorfod gorfyn. /Gwedi myddw a medd gorewyn /Am hir CBM III 3 117 /Trais wenwyn terrwyn, torf erchwyn. /Pan aeth gw_^r, gormes ufelyn, /Gwaith Gogwy, gwythgad ymosgryn, CBM III 21 70 ymddial ymddiodi, /Gw_^r ni orsefid a orsefi, /Gw_^r gorsaf gwraf, gw_^r yng nghyni, /Gw_^r a wnaeth ar CBM IV 9 78 edy, /Gw_^r yng ngryd gwy_^r gwryd, gw_^r hy, /Gw_^r greidiawl fal Graid fab Ery. /Trais Dreon, trinhei CBM IV 9 68 lly. /Gw_^r gwaedrwyf gwlad un rhwyf, un rhy, /Gw_^r gwaedlan, nid gw_^r gwan gwecry. /Gw_^r golud gwae CBM IV 4 143 n nhrosedd, /Gw_^r afraid ei farwnaid i fedd! /Gw_^r gwaedrwyf aerglwyf, eurgledd - oedd ei arf, /Eurgo CBM IV 9 67 i fawrdy, /Mawrda_^l cerdd, nid cardd yfelly. /Gw_^r gwaedrwyf gwlad un rhwyf, un rhy, /Gw_^r gwaedlan, CBM IV 9 68 f gwlad un rhwyf, un rhy, /Gw_^r gwaedlan, nid gw_^r gwan gwecry. /Gw_^r golud gwaetgnud gwaetgny - cal CBM III 24 55 u nef ar llu daear, /Gw_^r gweiniad yng nghad, gw_^r gwanar - yn ing: /Gw_^r o Ddunoding, gw_^r, bergi LlF2 VI 10 75 rn gaeth efrifed, /Cyn bwyf gw_^r gweryd, poed Gw_^r Gwared /A'm gwares o boen, o bob aeled. /A wne_^l LlF2 VI 10 93 /A'm dydduch o yng eang drefred. /Pan erfynio gw_^r gwared - ei dramgwydd, /Iawnaf i'w Arglwydd ei erg HF VII 23 14 lli, /Gw_^r torfoedd, gw_^r gwisgoedd gwisgi, /Gw_^r gwasgawd ciwdawd, cad weini, /Gw_^r cadarn cadoed BF VII 50 25 f - am reg /Yn neddfau mawrdeg Nudd a Mordaf; /Gw_^r gwaywrudd, gw_^r prudd, fegis Priaf, /Gw_^r gwiw y CBM III 24 55 gar - ag ef /Yny dde_^l llu nef ar llu daear, /Gw_^r gweiniad yng nghad, gw_^r gwanar - yn ing: /Gw_^r GM I 8 7 /Ef yng ngryd, yng ngryn, yn rhyn rybudd: /Ef gw_^r, gwelitor golaith ei dewdor /Rhag ofn, ein hangor LlF2 VI 10 75 n, /O blith y gethern gaeth efrifed, /Cyn bwyf gw_^r gweryd, poed Gw_^r Gwared /A'm gwares o boen, o bo CBM III 16 59 raig ofrwy, /Dinas gwestifiaint, gostyngws mal gw_^r /Gwestun dw_^r toradwy: /Gwesti gwledd, gwledig ar HF VII 23 13 hil Merfyn, mawrfryd Benlli, /Gw_^r torfoedd, gw_^r gwisgoedd gwisgi, /Gw_^r gwasgawd ciwdawd, cad wei BF VII 50 26 ; /Gw_^r gwaywrudd, gw_^r prudd, fegis Priaf, /Gw_^r gwiw yn frenin, fyddin falchaf, /Gw_^r hylwydd ei CBM IV 9 198 wyf finnau! /Gw_^r glewyd yn ergryd aergrau, /Gw_^r gwledig ar wladoedd, nid gau! /Gw_^r gorddwy gordd D-2 I 2 50 ynnwyr, llawer a w_^yr, llwyr yd woryw: /Gorpo gw_^r gwledd drwy dangnefedd hedd o heddiw PM V 6 10 awr Rhodri, gwrdd ri gwrth amygaid - gwlad /A gw_^r gwlydd wrth eirchiaid, /Llary ysbar ysbenydd ei na PB VII 7 20 _"rnfro Dewdwr, /Llaw esgud llwybr gwrdd-ddrud gw_^r. /Gw_^r glew oedd Forgant, gwrdd gledd - gogoned, PM V 21 8 g, te_"yrnfarchawg, tw_^r, /Heb amau, ef gorau gw_^r. /Gw_^r gwrthod gwarthrudd, gwrdd yn gwrthryn - Ll ES I 17 40 yn pob llawr, /Aerdranc gw_^r ieuanc gwriawr. /Gw_^r gwraf, gorsaf gwersyll - Afarwy, /Ei farau a'm her CBM IV 5 119 ddged - i Gymry, /Oedd cymraw ei glywed; /Oedd gw_^r gwrawl ei weithred, /Oedd gwalch balch bwlch ei go CBM III 24 42 wy a'i gofwy, neud gorddyar, /Neud gorddifedd gw_^r gwrdd ei faniar. /Gw_^r ni oedd hygawdd a oedd hyg CBM III 21 167 /Yd gystlynai pawb o'i gystlyned, /Yd oleithid gw_^r gwrdd ei weled, /Rhag ced ellwng blwng, blaidd cyn CBM III 24 64 w. /Ail cw_^yn a'm tremyn, tremid erddaw, /Ail gw_^r gwrdd gordden, Arthen eirthiaw, /Edfynt edryfynt w PB VII 13 9 - ar Ros /O lin Rhys ap Tewdwr. /O dewdwr aeth gw_^r, gwrdd lawhir - bolchlafn, /Balchwlad ddraig, bu c DB VI 35 35 cyniwair, /Cedwis ei gadair gyd a_^ gwena; /Y gw_^r gwrdd uchel, a'r gwayw gwaed awel, /Pan e_^l yn rh CBM III 8 27 fawr - llogawd, /Llemenig yn Ionawr, /A llawer gw_^r gwrdd yng ngawr /Gan Llywelyn, lles cerddawr. /Lla BF VII 44 25 /Gadawg, gadarn freiniawg fro. /Ym mro Dewdwr gw_^r gwrdd yn argae - trin, /Trist a chweddl heb warae, BF VII 50 21 Gymro, /Gw_^r ni garai ffo i'r ffordd nesaf. /Gw_^r gwrdd yn cyrchu llu lledeithaf, /Gw_^r gwyrddliw b CBM III 8 31 sing - heddiw, /Heddychdir digyfing, /A llawer gw_^r gwrdd yn ing /Gan hael o hil Cadelling. /Yn Ystrad CBM IV 8 41 /Na fid ofid yng ngwenwynder. /Pan gychwynnws gw_^r gwrdd yn nhrymder /Ni bu a_^ gwalltan i gwrt Gwall BF VII 52 25 ar - yn cochi /Uch Aber Teifi, rhi rhyfelgar; /Gw_^r gwrdd yn ymwrdd emys lluchfar, /Gw_^r gorddin nad EW VI 5 7 n dyly, - am ei ddwyn /Dolur cwyn a'u cyffry; /Gw_^r gwrddblant hydr foliant hy, /Gwy_^r fraw, gwir fre CBM III 16 145 , o drydar, /Coch ei ba_^r o borffor. /Porthes gw_^r gwrddfalch yng nghynnor /Gw_^yth fore yn rhagre rh CBM IV 9 93 gwyn, /Gw_^r llwrw llu, Lloegrwys digyflwyn, /Gw_^r gwrddfan am adfan adwyn, /Gwrfan gawr, gwrddfar wa CBM III 21 3 l urdden amgen, amgall, ddigawn, /Yn ardduniaw gw_^r gwrddfar eigiawn, /Yn awdur llafur lleferydd iawn LlG VII 27 45 Och am wawr cedyrn, cad ddiogel; /Och yr fyned gw_^r gwrddlew rhyfel, /Och faith, byth bellach ni ddych CBM IV 6 61 wregys, /Pan ddinau gwyar grau ar grys, /Arfau gw_^r gwron a'i dengys. /Arfod anwaredd enwerys - yng ng CBM IV 9 39 s maeystawd - Deau, /Duw o'r nef a'i gwarawd, /Gw_^r gwrthaw gwrthrych ys defawd, /Gwrth uchyr gwrthry PM V 21 9 rnfarchawg, tw_^r, /Heb amau, ef gorau gw_^r. /Gw_^r gwrthod gwarthrudd, gwrdd yn gwrthryn - Lloegr, / CBM III 16 49 ddlawn, /Paladrgoch, paladur estrawn! /Gwnaeth gw_^r gwryd fan (gwrfalch yng ngwalchlan, /Gwawr creulan PB VII 3 3 t /Hiddl am Rys, rysfa mynwent, /Llyw Dinefwr, gw_^r gwychblant, /Llew trin a'i brenin a'i braint. /Bre CBM IV 16 200 mablan. /Gw_^r a'n pair, ein Peryf clodfan, /Gw_^r gwychddoeth, gwych gyfoeth gyfan, /Gw_^r a'n gw_^y BF VII 50 22 nesaf. /Gw_^r gwrdd yn cyrchu llu lledeithaf, /Gw_^r gwyrddliw bebyll gwersyll gorsaf, /Gw_'reiddfab Gr GM I 11 14 y de_^l, /Nid gochel rhyfel rialluoedd. /Nid gw_^r gwyry amug aml gnud gynfedydd /A'i chantrefydd a'i CBM III 26 3 ain ysy bryder - in, /Ysy brid i lawer, /Armes gw_^r gwythlawn ei ober, /Argleidriad, fleiniad, flaidd LlF2 VI 8 16 th ofwy arlwy, eurlain - tey_"rnedd, /Eurgledd gw_^r gywedd, gwyar gywain. /Mab Gruffudd didyb, udd dad DLlM II 18 13 if saith - rhiallu, /Ni ellid ei olaith. /Oedd gw_^r hael rhag gwael, rhag gwyniaith /Oedd cymraisg, oe BF VII 50 27 renin, fyddin falchaf, /Gw_^r hylwydd ei glod, gw_^r haelaf - am draul /Hyd yr gerdda yr haul yr hwyl b BF VII 52 22 . /Gw_^r heirdd ei filfeirdd, foliant cynnar, /Gw_^r hardd-ddeddf dileddf ar da_^l branar, /Gw_^r a wna BF VII 55 24 r a'm gwnaeth hiraeth hirhyd - ys rhynnawdd, /Gw_^r hawdd ei adrawdd, cawdd a'm cyfyd. /I Dduw ydd ar BF VII 48 7 w, /Engyrth rhygymyrth ei gam rhagddaw, /Angof gw_^r hebof heibiaw - nid eddyw, /Angadr yw fy myw fy mo PM V 1 175 r a Phawl /I'th erbyn, arbennig dyniawl; /Bych gw_^r hedd yn hawddfryd a_^'r sawl /A gaiff tud ein Tad BF VII 52 21 , /Oesgawdd ei oerllaith, gwaith gwythlongar. /Gw_^r heirdd ei filfeirdd, foliant cynnar, /Gw_^r hardd- HOG II 6 66 er, fy chwaer, yn chwerthin, /Ac ni chwardd ei gw_^r hi rhag gorddin. /Gorddin mawr a'm dawr, a'm daera CBM IV 1 7 awen ddofn o ddwfn gofiain, /Yn ail arwraidd, gw_^r huadain, /Yn ail arwyre ail arwyrain, /Yn ail ger CBM IV 9 77 nherfysg wedy, /Gw_^r yng ngryd gwy_^r gwryd, gw_^r hy, /Gw_^r greidiawl fal Graid fab Ery. /Trais Dre PM V 13 23 Hywel, - neud adnau, /Nid adwna Duw a wne_^l, /Gw_^r hydr, ein hoedran a dde_^l /Gwawr echen, gwryd Ech PM V 1 79 n lladd a_^ llafn dauafwch /Gwy_^r hoeddlwydr, gw_^r hydr yn ei hwch - a'i fa_^r /Cyn no'i fawr atregw CBM IV 17 30 r; /Gwddam y'n gorllwg Gw_^r llwyrddwg llawr, /Gw_^r hydrfau angau yng nghynghellawr. /Cyngholli Mawrdd PM V 23 76 reulan; /Gwrdd y gwnaeth am ddeudraeth dryfan /Gw_^r hydwf gwrhydri Ogrfan /Dygwydd gwy_^r heb lewyr, h BF VII 55 11 fl blegyd, /Gwrawl ei ferroes, einioes ennyd, /Gw_^r hyfriw ei wayw, gw_^r hyfryd - ei fyw, /Gw_'raidd BF VII 55 11 ferroes, einioes ennyd, /Gw_^r hyfriw ei wayw, gw_^r hyfryd - ei fyw, /Gw_'raidd eurllyw glyw, glew o'i LlG VII 26 12 aw! /Gwrawl yw ei hawl yn hwylaw - yng ngryd, /Gw_^r hyfryd i'r byd bod i danaw. /Nid anaml ei fudd heb BF VII 55 22 aerfryd; /Gw_^r hygyrch ei lys, esbys ysbyd, /Gw_^r hyged hygar, ca_^r cardd oglyd, /Gw_^r a'm gwnaeth BF VII 55 21 edwyr, /Gw_^r beilch ei filwyr, eryr aerfryd; /Gw_^r hygyrch ei lys, esbys ysbyd, /Gw_^r hyged hygar, c BF VII 50 27 Priaf, /Gw_^r gwiw yn frenin, fyddin falchaf, /Gw_^r hylwydd ei glod, gw_^r haelaf - am draul /Hyd yr g ES I 17 39 awr. /Eurdreth o'i dremyn pob llawr, /Aerdranc gw_^r ieuanc gwriawr. /Gw_^r gwraf, gorsaf gwersyll - Af CBM IV 9 92 wyn, /Gwrllyw glyw glewdraws, maws meddgwyn, /Gw_^r llwrw llu, Lloegrwys digyflwyn, /Gw_^r gwrddfan am CBM IV 17 29 in periglaw heb beriglawr; /Gwddam y'n gorllwg Gw_^r llwyrddwg llawr, /Gw_^r hydrfau angau yng nghynghe EW VI 5 56 adflawdd flaidd gawr, /Pan golles gwy_^r Mo_^n gw_^r mawr PC II 21 16 , eryr aerfa, /Llas Hywel wyn fab Owain, /Llas gw_^r mirain uch morfa. /Llas gyda Hywel, hawl amddyfrwy HF VII 23 11 Eryri, /Gw_^r, pai rhydd, fal Rhun fab Beli, /Gw_^r ni adai Loegr i losgi - ei derfyn. /Gw_^r o hil Me OC II 14 135 cuniaid, /Nis gw_^yr namyn Duw ac a'i dywaid. /Gw_^r ni dwng, ni da_^l, ni bydd wrth wir, /Daniel, drai CBM III 10 67 th yn gwa_^n rhag gwaedfriw, /Hydr eu gwir o'r gw_^r ni ddiw, /Hil Gwriaeth Ysgoyw ysgwydfriw. /Trydedd PM V 6 13 a llwfr wrth eirchiaid, /Llaw ddidawl, gwrawl, gw_^r ni ddywaid - na_^g /(Fy neges yw syniaid), /Yn ery PhB VI 15 23 cleddyfir, /Pell ydd edmygir ei atchweddledd. /Gw_^r ni farn camfarn, cadarn yd fedd, /Gw_^r a fydd ei DB VI 24 53 - ni aned, /Y Gw_^r gogoned (gweled gwyliaw), /Gw_^r ni gaffad nam yn nim arnaw, /Gw_^r ni geffir ffor BF VII 50 20 y'i henwaf: /Gwrawl Lywelyn, gwraf - o Gymro, /Gw_^r ni garai ffo i'r ffordd nesaf. /Gw_^r gwrdd yn cyr DB VI 24 54 gwyliaw), /Gw_^r ni gaffad nam yn nim arnaw, /Gw_^r ni geffir ffordd i ffo rhagddaw. /Gwedi y Gw_^r u PM V 27 14 wr. /Un Mab Duw Ei Hun, o'i henaint - na ludd /Gw_^r ni lwydd beirdd o'i haint, /Rhwym galon, nid gelyn CBM III 24 43 yar, /Neud gorddifedd gw_^r gwrdd ei faniar. /Gw_^r ni oedd hygawdd a oedd hygar, /Hygyrch ei neuadd c CBM III 21 69 , Pryderi - hafal, /Prenial ymddial ymddiodi, /Gw_^r ni orsefid a orsefi, /Gw_^r gorsaf gwraf, gw_^r y PM V 20 14 awg. /Traha yw i neb na bo caeth - i'm rhwyf, /Gw_^r ni rif gybyddiaeth, /Duw mal ef, nef Ne_^r-Bennae GG II 31 41 u oesdlawd beirdd o'i ystlynedd. /Ysgerais a_^ gw_^r, nid gorfoledd, /Ysgar byw a marw garw argywedd. / CBM IV 4 258 eron - ydd aeth /Ei bennaeth o Benmon! /Pennaf gw_^r, nid gorwag hoffter, /Pen rhiau, rhiallu ymer, /Tr HF VII 23 20 /Gw_^r oedd Owain hael ni wna_^i holi - mach, /Gw_^r nid oedd lyfrach nog Elifri. /Gw_^r a beris lloer, CBM III 7 25 ith, /Llyw Powys, peues ddiobaith; /Hawl ofyn, gw_^r ni'i myn mabwaith, /Hwyl ysgwn, ysgwyd pedeiriaith DB VI 27 98 y'i harchaf arch o'm plegyd, /I'm Rhiau gorau, Gw_^r ni'm hennyd; /I'm rhwyf y rhodded rhan fawr o'r by CBM III 24 56 r gweiniad yng nghad, gw_^r gwanar - yn ing: /Gw_^r o Ddunoding, gw_^r, berging ba_^r! /Parawd o'i ada PM V 14 18 /Y ffordd yd gerddwyf, gwrdd yd gre - branes, /Gw_^r o farannwg yn eu harfle. /Llawer uchenaid i'm rhai HF VII 23 12 li, /Gw_^r ni adai Loegr i losgi - ei derfyn. /Gw_^r o hil Merfyn, mawrfryd Benlli, /Gw_^r torfoedd, gw DB VI 33 26 ir?) /Pan ddangoser gwy_^r eryr eurdir, /Nad y gw_^r o Ros a ddangosir. /A ryfo gorau, gwir y'i dygir, DB VI 30 79 y_"rnedd, /Mab brenin Cymru, cymraisg fonedd, /Gw_^r oedd a hanoedd, gorfoledd - gwerin, /O iawn dey_"r BF VII 52 35 iarchar, /Llawhir oedd Ddafydd, lluoedd afar, /Gw_^r oedd anysgafn ysgar - a_^'i ganlid, /Gw_^r a'm gwn BF VII 50 35 fyn Taf, /Gwawr cyhoedd, wisgoedd wasgarocaf, /Gw_^r oedd arbennig, bennaf - o filwyr /Hyd ym Mhorth Wy BF VII 50 18 ddaf? /Gw_^r a las drosom, gw_^r oedd drosaf, /Gw_^r oedd dros Gymru, hy y'i henwaf: /Gwrawl Lywelyn, g BF VII 50 17 w hyged, roddged rwyddaf? /Gw_^r a las drosom, gw_^r oedd drosaf, /Gw_^r oedd dros Gymru, hy y'i henwaf D-2 I 2 16 wd, greddf deddf ddurawd, gnawd brawdwriaeth; /Gw_^r oedd Eiddol, gorwy reol, gorddethol ddoeth; /Gwydd CBM III 24 47 dial dyar) /A_^'r gorau a fu o feib Gleisiar; /Gw_^r oedd feirdd arfoll, carddgoll, cerddgar, /Gw_^r oe CBM III 24 48 w_^r oedd feirdd arfoll, carddgoll, cerddgar, /Gw_^r oedd flaidd llysaidd, llysid ei fa_^r, /Gw_^r oedd CBM IV 5 106 ad. /Llas mab gwyrengyn gwyrfriw - ei baladr, /Gw_^r oedd gadr i gadw rhiw, /Rhwyddfudd feiddiad, gad g CBM III 24 45 hygar, /Hygyrch ei neuadd cyn lladd llachar, /Gw_^r oedd gyhafal (dial dyar) /A_^'r gorau a fu o feib HF VII 23 19 heb doli, /Gw_^r dileddf, prifddeddf Pryderi. /Gw_^r oedd Owain hael ni wna_^i holi - mach, /Gw_^r nid CBM III 24 49 /Gw_^r oedd flaidd llysaidd, llysid ei fa_^r, /Gw_^r oedd rudd ei lafn o lif gwyar, /Gw_^r oedd ruthr a CBM III 24 50 fa_^r, /Gw_^r oedd rudd ei lafn o lif gwyar, /Gw_^r oedd ruthr aruthr ar ei esgar, /Gw_^r athrigiad ae DB VI 29 82 wrgudd, /Gwae! gwelsyn ger mawrfryn Mo_^r Udd /Gw_^r oedd w_^r, oedd orfawr ei fudd, /Gwy_^r oedd wy_^r PhB VI 15 14 enwiredd!): /Taraw Cadwaladr, colofn elyflu, /Gw_^r oedd yn gallu ei ddifa_"edd /(Ac eisoes, eisoes yn CBM III 15 10 n. /Dyniaddon oesgawdd as gwddant - o'i farw, /Gw_^r o'i fa_^r y'm peidiant, /Coll arglwydd, call argle CBM III 16 214 rch feinllun, /Gwrfawr glyw a glewyd ar-n-un, /Gw_^r osgeth o wisg borfforun; /Ysgodig rhag cardd, cer HF VII 23 10 uswydd holli, /Gw_^r yn rhwym gan rwyf Eryri, /Gw_^r, pai rhydd, fal Rhun fab Beli, /Gw_^r ni adai Loeg BF VII 50 25 ddfau mawrdeg Nudd a Mordaf; /Gw_^r gwaywrudd, gw_^r prudd, fegis Priaf, /Gw_^r gwiw yn frenin, fyddin LlLl II 16 48 Duw ganthaw; /Gwy_^r orfod gwrddglod gludaw, /Gw_^r rhag gwerin Dysiliaw. /Ysef a'u herly, arlwy garth CBM III 13 8 s, maws meddfaith, /Pa_^r greulyd, pair gwryd, gw_^r rhaith, /Pedrydawg, pwyllawg, pwyll goddaith, /Pe BF VII 55 9 rchudd, /Fab Maredudd fudd, falch ei ddedryd. /Gw_^r rhyfu Ddafydd, ddifefl blegyd, /Gwrawl ei ferroes, HF VII 23 6 w ei glodfori. /Gw_^r telaid teiluoedd lochi, /Gw_^r teilu teilwng i'i foli. /Gw_^r yng ngryd yn rhyd, HF VII 23 5 i - o fyw, /Gw_'reiddlyw a glyw ei glodfori. /Gw_^r telaid teiluoedd lochi, /Gw_^r teilu teilwng i'i f HF VII 23 13 derfyn. /Gw_^r o hil Merfyn, mawrfryd Benlli, /Gw_^r torfoedd, gw_^r gwisgoedd gwisgi, /Gw_^r gwasgawd SB II 24 23 ra llafn, a llid tra llid tremid dreiddiaw, /A gw_^r tra gw_^r, a thw_^r tra thw_^r yn trachwynaw, /A g DB VI 24 55 w_^r ni geffir ffordd i ffo rhagddaw. /Gwedi y Gw_^r uchod, uchaf llaw - ddehau, /A_^'r eil gw_^r gorau EW VI 6 6 r. /Rhy'i gelwir ar dir, ar deiror - Prydain, /Gw_^r urddain gwryd Po_^r, /Yn hawl chwyrn de_"yrn dud i GYC VII 40 34 ear, /A byd teg a bywyd hir /A gawn o charwn y Gw_^r. /Y Gw_^r a rannawdd inni riniau /Ar dafawd ag ara CBM III 12 45 ryr, /Gwalchlan gannerth, gwalchnerth gwy_^r. /Gw_^r yng ngawr dyrawr, deryw - yng nghreulan, /Hael am CBM IV 16 203 gwarawd o'u rhan /Pymoes byd er bedydd Ieuan. /Gw_^r yng nghred, yng nghrefydd nid gwan, /Gw_^r yng ngh CBM IV 16 204 n. /Gw_^r yng nghred, yng nghrefydd nid gwan, /Gw_^r yng nghrog, yng nghroes bedryfan; /Gw_^r a wy_^s a CBM III 21 70 w_^r ni orsefid a orsefi, /Gw_^r gorsaf gwraf, gw_^r yng nghyni, /Gw_^r a wnaeth argel ar galedi, /Arga CBM IV 9 77 rf arhyly, /Gw_^r yn nharf, yn nherfysg wedy, /Gw_^r yng ngryd gwy_^r gwryd, gw_^r hy, /Gw_^r greidiawl HF VII 23 7 iluoedd lochi, /Gw_^r teilu teilwng i'i foli. /Gw_^r yng ngryd yn rhyd, gw_^r fal Rhodri - Mawr, /Gw_^r CBM IV 9 95 rfan gawr, gwrddfar wawr wenwyn, /Ef gorau fal gw_^r yn addwyn /Yn Saint Cle_^r cleddyfal ar drwyn. /Ll CBM IV 4 184 ch fal Gwalchmai, /Gorfaran Gwrfan gorfyddai, /Gw_^r yn aer yn aros gwaeddfai. /Bryd eirfgryd, arf grau PM V 17 32 ragon, draig yn ddengmlwydd, /Pobl dw_^r, neud gw_^r yn eu gw_^ydd. /Gwrhydri Addaf gwrydferth - biau / DB VI 24 78 furiaw. /Gnawd gwayw ac arwydd gwedi gwyraw /A gw_^r yn gorfod a chlod iddaw. /Gnawd seithgad o Eingl y PM V 26 137 /I'th ganmawl ni gannwyf gorfod, /Mor huysgwr gw_^r yn gorfod - ar bawb, /Ar bobloedd anghydfod. /Cani PM V 23 85 chasan, /Ac un traws gatgun, trais faran - fal gw_^r, /Yn gorfod ym mhob man, /Llywelyn llafnawr anghyf CBM IV 5 111 ffynedig, hygar, /Gwa_^r i ga_^r ei gynnwys, /Gw_^r yn gware a_^ Lloegrwys, /Gwalch balch oedd bwlch a LlLl II 16 52 n gwawdwyn gwa_^n, /Gwy_^r eryr aer ddarogan, /Gw_^r yn gware llawesan. /Dygychwyn, gennad, ar fraint c CBM IV 6 102 y llurig amdanaw; /Gwasgawd gwawd, gwaedd nen, gw_^r yn gwisgaw - pen, /Gwasgarai bawb rhagddaw; /Gosgo LlG VII 24 98 esillydd. /Gwelai wawr ar wy_^r lluosydd /Fal gw_^r yn gwrthladd cywilydd, /A welai Lewelyn, lewenydd CBM IV 9 76 n yw hynny. /Gw_^r yn nhwrf, yn nhorf arhyly, /Gw_^r yn nharf, yn nherfysg wedy, /Gw_^r yng ngryd gwy_^ CBM IV 9 75 ffwyr na ffy, /Gw_^r a wn-i a hwn yw hynny. /Gw_^r yn nhwrf, yn nhorf arhyly, /Gw_^r yn nharf, yn nhe PM V 17 43 as - wyd, /Ni odyn neb dy gas, /Ba_^r llychwr, gw_^r yn oed gwas, /Beirdd byd i'th gyd rhygafas. /Cefai PM V 13 28 nas, /Hydr udd cleddyfrudd, clodfras, /Huysgwr gw_^r yn oed gwas. /Gwastad yng nghan cad, yng nghyngwy HF VII 23 9 - Mawr, /Gw_^r eurglawr aesawr uswydd holli, /Gw_^r yn rhwym gan rwyf Eryri, /Gw_^r, pai rhydd, fal Rh CBM IV 8 36 yn mal Gwyn Gwarther, /Tey_"rnaidd, gw_'raidd, gw_^r yn yngder, /Tey_"rnwalch prydfalch gwedi pryder, / GM I 12 14 iddgof gennyf, cyn bwyf llwyd, /Lleas Goronwy, gw_^r yn ysgwyd; /Nid gau o'i angau y'm hanghenwyd /Yn a HF VII 23 1 Gw_^r ysydd yn nhw_^r yn hir westi, /Gw_'raidd, tey_"rna PhB VI 14 38 lywid, /Yn nhe_"yrn addef, yn nhey_"rnas nef, /Gw_^r ysy'n goddef y goreilid. /Cyfod-di, was, a saf a s PB VII 9 13 wydd /Llwydd-dud, llew gwrdd-ddrud gw_'raidd. /Gw_^r yw fy llyw gorllawen, /Gwy_^r a ga_^r gwawr trydar gwraf 9 ES I 17 40 llawr, /Aerdranc gw_^r ieuanc gwriawr. /Gw_^r gwraf, gorsaf gwersyll - Afarwy, /Ei farau a'm herchyll; DB VI 29 102 r mab tad tecaf; /Greddf Echdor, gwawr eurdorf gwraf, /Graid syniaid, syniais ei alaf; /Grymus gan gwel CBM III 21 70 odi, /Gw_^r ni orsefid a orsefi, /Gw_^r gorsaf gwraf, gw_^r yng nghyni, /Gw_^r a wnaeth argel ar galedi CBM IV 2 38 yddfar, gwrddfar, gwrddfaes oror, /Arglwyddaf, gwraf gwryd Echdor! /Arglwydd Dduw, heddiw boed hawddamo CBM III 25 1 Rhirid, rhwyf gwryd gwraf - o gyfedd /A gefais ei alaf, /A Duw a'i dug i arn BF VII 50 19 dd dros Gymru, hy y'i henwaf: /Gwrawl Lywelyn, gwraf - o Gymro, /Gw_^r ni garai ffo i'r ffordd nesaf. / LlF1 II 2 44 wyf atad, fad a gadwaf, /I gyrchu cyngor goror gwraf: /Py arglwydd gwladlwydd y gwledychaf - iddaw? /Pa EG VI 18 128 er, /Ei wryd yn rhyd yn rhaid nifer, /Ei orofn gwraf yn ydd eler, /Ei orfod gosod glod a glywer, /Ei wy PhB VI 16 11 yn nas gwelaf. /Gwedi mab Gruffudd, gwaywrudd, gwraf, /Ysgwn fy nghystlwn, ni wn py wnaf. /Och hyd atat gwrafael 1 CBM IV 5 32 wr, /Gwrdd ei law ar ei lafnawr, /Gw_^yl hael, gwrafael gwriawr. /Gwrfan gynfaran, Gynfelyn - angerdd, gwragedd 6 HOG II 6 47 efin, /Cerdd foliant, fal y cant Myrddin, /I'r gwragedd a'i medd fy marddrin /(Mor hir hwyrweddawg y_^n GB II 26 234 allwyd a fynnwyd, methlwyd wyntau; /Ellyngwys gwragedd eu gwregysau, /Rhai gweinion, noethon, aethan f CBM III 3 28 d gorau maddau martho_"edd, /Ac er Duw diofryd gwragedd - /Gwraig enwawg, anwar ei throsedd, /A'i trei PhB VI 15 7 eprwn pell dyfrydedd: /Llafar meriniau gwyniau gwragedd, /Llawer chweddl anoeth a ddoeth Wynedd. /Cyni PM V 26 22 terrwyn allwedd - Lloegr, /Neud llwyr weddw y gwragedd. /Ni cha_^r eryr gwy_^r gworwedd - na chysgu, / GB II 26 70 u clwyf; /Gweleis-i am ucher, uchel eu rhwyf, /Gwragedd, rhianedd, rhai a garwyf. /Gwelais-i glas ac ur gw_'raidd 12 PB VII 8 16 nag; /Armes Rhos, bla ddangos blyg, /Aerflaidd gw_'raidd a'i gorug. /Gorug fy llyw, llew Amgoed, /Gwyar BF VII 54 14 ydr, gwy_^r hydr eu gwrhydri, /Gwy_^r hydraidd gw_'raidd am fro Geri, /Gwy_^r cyrchiad yng nghad, yng HF VII 22 20 rdd arfogion: /Digabl wawr gwriawr fal gwron, /Gw_'raidd blaidd bliant arwyddon: /Di-ludd fudd fal Nudd BF VII 55 12 /Gw_^r hyfriw ei wayw, gw_^r hyfryd - ei fyw, /Gw_'raidd eurllyw glyw, glew o'i febyd; /Gw_^r golau ei CBM III 3 137 n ei ddilen, /Tud wledig, elwig elfydden, /Tir gw_'raidd gorwyf rhag unben, /Tirion Mo_^n, meillon ym m CBM IV 8 36 rnedd osgryn mal Gwyn Gwarther, /Tey_"rnaidd, gw_'raidd, gw_^r yn yngder, /Tey_"rnwalch prydfalch gwed PB VII 9 12 ew yn ymorchwydd /Llwydd-dud, llew gwrdd-ddrud gw_'raidd. /Gw_^r yw fy llyw gorllawen, /Gwy_^r a ga_^r CBM III 21 176 wr tuthfawr tu hir gleision, /Gw_^r ail flaidd gw_'raidd, gwryd Nwython, /Gwrawl gleddyfal gwrial gwron CBM IV 4 60 nghwydd, /Gwedi gwawr gwriawr gw_'reiddrwydd, /Gw_'raidd ri, gwesti gwastadrwydd, /Gwedi gw_^r, arwr ar DB VI 25 11 nnin, /Gorau gwalch ceinfalch, cynnif Elffin, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, taer ym mrwydrin, /Gwrawl ei ffl EW VI 1 16 ilch beilch balchddawn rhwyddlawn reg, /Gwalch gw_'raidd, tey_"rnaidd, teg. /Teg goryw fy llyw llafn gr HF VII 23 2 Gw_^r ysydd yn nhw_^r yn hir westi, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, tey_"rnwalch ri. /Gw_^r a'm dodd gwraig 5 HOG II 6 58 lladd-i a_^ llafnau deufin, /Rhy-m-gwalaeth-i gwraig brawdfaeth brenin. /A Gwladus weddus, w_^yl febin CBM III 3 29 au martho_"edd, /Ac er Duw diofryd gwragedd - /Gwraig enwawg, anwar ei throsedd, /A'i treiddwys, bu trw GM I 13 19 rhabire /Yn farch dewr, yn farch dyre. /Gnawd gwraig gwell genthi a fo gwaeth iddi: /Fy addas nid debr PM V 1 54 oethfawr ygnad; /Ef orau a fu o fab tad /A mab gwraig: gwrygwys ei bwyllad. /Pwyllaf a ganaf, a genwch, EGM I 26 22 ysynni; /Gwan wargan wyry gall ddyall ddogni, /Gwraig nid oeddwn-i frad gariad genthi. /Gweryd rhudd a' gwrandaw 1 LlF1 II 5 1 Gwyn, gwrandaw-di ar synnwyr /A draetha llyfrau mor llwyr: /Gw gwrawl 26 BF VII 48 21 ufedd, /Hil Owain Gwynedd, haelon gwynaw, /Hil gwrawl breiniawl brenin Manaw, /Hil Madawg fodawg, fyd e LlG VII 25 29 llawn /A lliaws galchdo_"ed. /Llwyr y gw_^yr, gwrawl dy weithred, /Dy fod yn arglwydd eurglawr drefred CBM IV 9 195 fyd cyrdd ceinffyrdd cyfeddau, /Gwynfyd gwy_^r gwrawl ddefodau, /Gwynfyd beirdd, beirniad wyf finnau! / CBM IV 16 7 rugar, /Un Rhiau, Rhwyf nef a daear, /Un Gwron gwrawl Ei ddaffar, /Unaf we_^n o weddi glaear. /I'm Pery BF VII 55 10 edryd. /Gw_^r rhyfu Ddafydd, ddifefl blegyd, /Gwrawl ei ferroes, einioes ennyd, /Gw_^r hyfriw ei wayw, DB VI 25 12 n, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, taer ym mrwydrin, /Gwrawl ei fflamdo am fro Freiddin. /Er pan orau Duw ddyn CBM IV 5 119 - i Gymry, /Oedd cymraw ei glywed; /Oedd gw_^r gwrawl ei weithred, /Oedd gwalch balch bwlch ei golled. ES I 20 20 r, Modur meidrawl, /Argledr gogoniant, gwarant gwrawl, /Erglyw ddig dlawd gnawd yn gnodawl - erchi /Tru D-1 I 1 23 r, arbennig bair o blant Nefwy, /Gorwyr Edwin, gwrawl frenin, dilyfn ddenwy, /Draig angerddawl, twrf mo CBM III 21 177 , /Gw_^r ail flaidd gw_'raidd, gwryd Nwython, /Gwrawl gleddyfal gwrial gwron, /Prif arglwydd brolwydd b GM I 11 35 g, wlad deithi_"awg - hael, /Gwy_^r ail gyfael gwrawl gofawg. /Gorsaf tey_"rnedd gwersyll wychawg, /Gor PM V 6 13 rth aer a llwfr wrth eirchiaid, /Llaw ddidawl, gwrawl, gw_^r ni ddywaid - na_^g /(Fy neges yw syniaid), LlG VII 27 5 yddoeth am arglwydd eurglawr drefred. /Gwalch gwrawl gwryd Gwalhafed, /Gweilch oedd feilch yn ei falch LlG VII 25 39 , /Gw_'reiddrwydd Emrais dros drais drabludd; /Gwrawl hael cedawl, cad lofrudd - arglwydd, /Un eurglod LlG VII 24 156 erfynau, /Gwir frenin Cymru cymraisg ddoniau, /Gwrawl hawl, boed hwyl oddehau CBM IV 4 139 ur gymyrredd, /As rhoddwy Trindawd trugaredd! /Gwrawl hawl, haelonaeth gorsedd, /Gwrfalch balch, bwlch PM V 24 20 . /Gorau wyd, gorwyd am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt bellynt bwyllawg. /Mynnaist gyfarf LlG VII 28 8 g, /A chlod a gorfod am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt hynt hirlidiawg. /A rhechdyr a'i w D-5 VI 36 54 dianhyedd, /Ef gorau Rhiau rhadlonedd - ryfu, /Gwrawl Iesu, Pen llu llari_"edd, /Ef yn dri, yn Rhi, ac BF VII 50 19 rosaf, /Gw_^r oedd dros Gymru, hy y'i henwaf: /Gwrawl Lywelyn, gwraf - o Gymro, /Gw_^r ni garai ffo i'r EG VI 18 30 lais neb na bo canmawl, /O'r ddau y gorau a fo gwrawl. /Mi a'th arwyre a_^'th arwyrain - myfyr, /Eryr y EGM I 25 12 _^ llafnawr dyrawr dirfawr ei ddyrn, /Arwynawl gwrawl, nid gw_^r anchwyrn; /Nid emyth, nid llyth yn llw DB VI 27 66 r Gwyndyd. /Gwarafun ni wnaf yn nydd creulyd. /Gwrawl oedd ei hawl wrth ei hwylfryd. /Gwaredid Celi cel BF VII 47 32 eisau; /Hwyl cad, cleddyf gyrchiad clau, /Hael gwrawl o'r hil gorau CBM IV 9 64 /Cleddyfrudd gwrfudd, gw_^r a ddeffry - clod, /Gwrawl rod, rodawg hy, /Gw_^r cyrchiad, cyrchwn ei fawrd LlG VII 26 11 rchu ataw, /Canyd hardd i fardd fod i wrthaw! /Gwrawl yw ei hawl yn hwylaw - yng ngryd, /Gw_^r hyfryd i gwrawr 1 CBM IV 6 240 fedd /Yng nghyntedd Tey_"rnon. /Yng nghyngawr, gwrawr a_^ gwron, /Yng nghyngest, gorchest gorchorddion, Gwrda 3 MB I 4 4 f weddi. /Gwledig gwladorfod goruchel wenrod, /Gwrda, gwna gymod gryngod a mi! /Adfrau, adfant cof Dy r PB VII 20 10 ydd naid mawrgudd, neud mawrgur - gwyrda /Dwyn gwrda penadur, /Blegywryd, llew gryd llafnddur, /Lle oes OC II 15 6 /Dos, was, yn ebrwydd heb roddi - gair da /I'r gwrda ysy ynddi; /Dywan wa_^n trywan trwyddi, /Dywed ein gwrdaaeth 2 CBM IV 17 96 drwy ddrudanaeth - ced, /Canrhed a'm gwared er gwrdaaeth, /Can rhydd Duw Ddofydd ddawn ehelaeth, /Can CBM IV 16 75 wy gwelidor ynaeth. /Mwy yd ga_^r Gwawr gwy_^r gwrdaaeth /Nog yd ga_^r ca_^r cerdd cybyddiaeth; /Llai y gwrdd 54 CBM IV 2 21 lor, /Oedd amddinau crau, clau clywitor. /Oedd gwrdd am alaf am Alun drefred, /Oedd gw_^r, ban brofed, PB VII 2 11 - Rhos gyrchaid, /Rhys gyrchiad tra moroedd, /Gwrdd am derfyn, aml dorfoedd, /Gw_^r byddin, gwawr bydd PM V 11 25 udd mynud. /Mynud wrth folud, wrth filwyr - bu gwrdd, /Bu gorddwy ar allmyr, /Cadr wryd bryd Bra_^n fab OC II 14 140 llochir. /Menestr, medd ancwyn a'm cydroddir, /Gwrdd-dan gloyw golau, gwrddlew babir. /Menestr, gwelud- PM V 6 3 rydain, /Prif de_"yrn cynifiaid, /Aerdorf gorf gwrdd, derrwyn ei naid, /Ei gynnif ar gynnygn drechiaid, PM V 24 26 g. /Y Dehau neud tau fal teithi_"awg, /Freenin gwrdd drin, gwy_^r draul fodawg. /Cefaist elfydden Alaaw PB VII 7 20 Llew tir tey_"rnfro Dewdwr, /Llaw esgud llwybr gwrdd-ddrud gw_^r. /Gw_^r glew oedd Forgant, gwrdd gledd PB VII 9 12 Llyw glyw glew yn ymorchwydd /Llwydd-dud, llew gwrdd-ddrud gw_'raidd. /Gw_^r yw fy llyw gorllawen, /Gwy GM I 9 104 n Ystrad Meurig mygr y gwelais /Owain huysgwr, gwrdd ei efrais. /Gwaith [ ] ystofysid cynnif /Cyn lladd CBM III 24 42 i gofwy, neud gorddyar, /Neud gorddifedd gw_^r gwrdd ei faniar. /Gw_^r ni oedd hygawdd a oedd hygar, /H CBM IV 5 31 cedfawr - Oronwy, /Cad orddwy, orddawn fawr, /Gwrdd ei law ar ei lafnawr, /Gw_^yl hael, gwrafael gwria CBM III 21 167 stlynai pawb o'i gystlyned, /Yd oleithid gw_^r gwrdd ei weled, /Rhag ced ellwng blwng, blaidd cynired, CBM IV 4 22 er, ffe_^r ffyniant, /Yn [] gwryd ardduniant, /Gwrdd eisor esillydd Morgant. /Nid aeth trais tros Emrai PM V 10 93 iw coch. /Cochfryn Ceredig cyrchaist, rysedd - gwrdd, /Er gorddwy tey_"rnedd, /Ongyr gwy_^r gwyrynt yng CBM III 10 47 leugor - tros wawd, /Eu traethawd traethitor, /Gwrdd fyddin, feiddiaid yn nhewdor, /Gwy_^r Weirniawn gw PM V 1 118 w_^r gorfawr, gorflwng pan amug /Gwy_^r gystwy gwrdd gastell y Rhug. /Ef gwnaeth yn erthyst byst Bochgl PB VII 7 21 r gwrdd-ddrud gw_^r. /Gw_^r glew oedd Forgant, gwrdd gledd - gogoned, /O geneddl tey_"rnedd, /Gwawr lla CBM III 24 64 l cw_^yn a'm tremyn, tremid erddaw, /Ail gw_^r gwrdd gordden, Arthen eirthiaw, /Edfynt edryfynt wrth ed CBM III 18 1 Ysym arglwydd gwrdd, gorddifwng - ei fa_^r, /Gorddwy neb nyw hystwng, CBM III 16 199 eb dragon /Namwyn draig a'i dirper) /Drud w_^r gwrdd, gorddrud ei lasfer, /Drud rwyf torf, twrf llanw y CBM IV 9 172 tau, /Dy fardd da dothyw i'th oddau, /Dy fa_^r gwrdd, gorddyfn ei faddau! /Ti hebof, nid hebu oedd tau, PM V 1 31 brwysgledd a breisgladd trwm iad /A byddinawr gwrdd gorddyfniad - cynnygn /Yn cynnif ar Ystrad. /Cedwi CBM III 26 73 uthr Cynon fab Cul Fanawyd, /Rhuthr toredwynt gwrdd gorddyfnwyd - ar brain, /Ar breiddin y'i magwyd. / OC II 14 67 yfargor ddiachor, camp ddiechyr, /Arfod llewod gwrdd, gwrddwan gedwyr, /Aerguniaid, cyrchaid coch eu ho OC II 14 19 gawn draws dros ei weithred. /Canawon Goronwy, gwrdd gynired - gw_^yth, /Canawon hydwyth, hydr eu gwei D-4 VI 20 41 elwir Geirwryd. /Pebyllwys fy rhwyf yn rhwyd - gwrdd gynnygn, /Gwy_^r gynnif ym mhlymnwyd; /Yng ngwendu CBM IV 6 19 illydd Gruffudd. /Gwybu bawb heb ge_^l gw_^yth gwrdd hwrdd Hywel /Yn rhyfel cyn rhybudd, /Gwy_^dd briwg LlG VII 24 143 rth gerddau; /Hylathr ei ysgwyd, esgud barau - gwrdd, /Hylym yn cyhwrdd cyhoedd waetffrau. /Hylwry fwry LlF1 II 1 24 yrthau glywed - ysydd /Rhwng mo_^r a gorwydd a gwrdd lanwed: /Allawr Fair o'r Pair, hygrair hygred; /A PB VII 13 9 s /O lin Rhys ap Tewdwr. /O dewdwr aeth gw_^r, gwrdd lawhir - bolchlafn, /Balchwlad ddraig, bu cywir; / PM V 26 54 au, /Rhysfa dygn dugost wy goddau, /Rhusgleth gwrdd, nid ymhwrdd amau. /Rhifed sy_^r syrthiasant yng CBM IV 9 224 ddiergryn, /Gwyrdd wasgar o wisgoedd ceinmyn, /Gwrdd osod, gw_^r gorfod gorfyn. /Gwedi myddw a medd gor PM V 6 9 w beirdd byd esbyd esborthiaid! /Llawr Rhodri, gwrdd ri gwrth amygaid - gwlad /A gw_^r gwlydd wrth eir BF VII 56 7 rafod - angau, /Ing achweddl ei glybod, /Gwayw gwrdd rhagor yn gorfod, /Gwawr dragon; gwae Fo_^n o'i fo DB VI 35 35 air, /Cedwis ei gadair gyd a_^ gwena; /Y gw_^r gwrdd uchel, a'r gwayw gwaed awel, /Pan e_^l yn rhyfel, CBM IV 4 149 , /Chwerw wrth chwerw wrth chwant cywrysedd, /Gwrdd wrth wrdd wrth orddrud gwnedd, /Glew wrth lew wrth PM V 23 75 an - ddychre, /Dychrain gwy_^r yng nghreulan; /Gwrdd y gwnaeth am ddeudraeth dryfan /Gw_^r hydwf gwrhyd PM V 14 17 arant gwayw o'i hasgre. /Y ffordd yd gerddwyf, gwrdd yd gre - branes, /Gw_^r o farannwg yn eu harfle. / CBM III 8 27 llogawd, /Llemenig yn Ionawr, /A llawer gw_^r gwrdd yng ngawr /Gan Llywelyn, lles cerddawr. /Llawer gw PB VII 16 23 gwn, /Oedd brwysg ei rhwysg rhwyd gelyn, /Oedd gwrdd yng nghad treisiad trin, /Oedd llew gawr Madawg ma OC II 14 22 l ym mhob caled, /Gwy_^r yng ngawr gwerthfawr, gwrdd ymwared. /Bugelydd Hafren, balch eu clywed /Buguna BF VII 44 25 wg, gadarn freiniawg fro. /Ym mro Dewdwr gw_^r gwrdd yn argae - trin, /Trist a chweddl heb warae, /Uthr BF VII 50 21 , /Gw_^r ni garai ffo i'r ffordd nesaf. /Gw_^r gwrdd yn cyrchu llu lledeithaf, /Gw_^r gwyrddliw bebyll PB VII 19 13 dfor. /Cadfarchawg pyllawg, pwyll anghlaear, - gwrdd /Yn gorddwy ei esgar, /Llawch cyrdd, cerddwys ei a PM V 21 9 au, ef gorau gw_^r. /Gw_^r gwrthod gwarthrudd, gwrdd yn gwrthryn - Lloegr, /Llywelyn ar gychwyn /Ym mla CBM III 8 31 heddiw, /Heddychdir digyfing, /A llawer gw_^r gwrdd yn ing /Gan hael o hil Cadelling. /Yn Ystrad Langw DB VI 28 2 Ys gorwyn ewyn rhyn yn rhedeg, /Ys gwrdd yn Ionawr, mawr morgro_"eg. /Ys gwae fi am iaith g PM V 1 78 aerdawelwch, /Gwa_^r Hywel hoywal cyfeddwch, /Gwrdd yn lladd a_^ llafn dauafwch /Gwy_^r hoeddlwydr, gw D-1 I 1 5 foedd feiddad, fab Goronwy. /Godrudd ei fa_^r, gwrdd yn nhrydar: gwae ry'i cothwy! /Pedrydawg haul, mwy CBM IV 8 41 id ofid yng ngwenwynder. /Pan gychwynnws gw_^r gwrdd yn nhrymder /Ni bu a_^ gwalltan i gwrt Gwallter, / PB VII 9 15 gorllawen, /Gwy_^r a ga_^r gwawr trydar trin, /Gwrdd yn rhyfel a_^'i elyn, /Gwrthgas gwrth ei gasogion. CBM IV 6 242 orchorddion, /Yng nghantref Emrais, yn ymryfel gwrdd, /Yn ymwrdd am haelon, /Yn Aber, muner meneifion, BF VII 52 25 n cochi /Uch Aber Teifi, rhi rhyfelgar; /Gw_^r gwrdd yn ymwrdd emys lluchfar, /Gw_^r gorddin nad byw, PM V 20 23 llocher - ys gwlydd, /Ys gwledig cymynner, /Ys gwrdd yni'i gorddiner, /Ys gorddrud, ffwyr ddylud ffe_^r gwrddblant 1 EW VI 5 7 , - am ei ddwyn /Dolur cwyn a'u cyffry; /Gw_^r gwrddblant hydr foliant hy, /Gwy_^r fraw, gwir frenin Cy Gwrddbrudd 1 PB VII 11 6 , dewrwyr. /Gwy_^r rif sy_^r ysydd 'n ei gad, /Gwrddbrudd Faredudd, fur gryd, /Twn ei ba_^r, draig anwa gwrddfaes 1 CBM IV 2 37 awr pyrth mawr marmor; /Arglwyddfar, gwrddfar, gwrddfaes oror, /Arglwyddaf, gwraf gwryd Echdor! /Arglwy gwrddfalch 2 CBM III 16 145 ydar, /Coch ei ba_^r o borffor. /Porthes gw_^r gwrddfalch yng nghynnor /Gw_^yth fore yn rhagre rhag io CBM IV 6 153 iofal, /Hwysgynt huysgwr ysgwydfwrw ysgwn, /Ys gwrddfalch ym mhrenial, /Hwyl taerdan trywan trwy wial, gwrddfan 1 CBM IV 9 93 /Gw_^r llwrw llu, Lloegrwys digyflwyn, /Gw_^r gwrddfan am adfan adwyn, /Gwrfan gawr, gwrddfar wawr wen Gwrddfaniar 1 CBM IV 9 202 golud gelorau, /Gwrddfaran cyfran cyfreidiau, /Gwrddfaniar gwrddfar Gwynddolau, /Gw_^r a ddengys lladd Gwrddfar 8 LlG VII 25 60 Pabo; /Gruffudd ged ddiludd a ddalio - Powys, /Gwrddfar a gynnwys frowys Franfro. /Gorfoledd i fyrdd cy CBM III 21 3 en amgen, amgall, ddigawn, /Yn ardduniaw gw_^r gwrddfar eigiawn, /Yn awdur llafur lleferydd iawn /I gan PM V 10 3 awen - be_^r /Fal o bair Cyridfen, /Arwar udd gwrddfar, gordden, /Eryr gwythyr gwaith Feigen. /Mau gyn CBM IV 2 37 edd ysgwydawr pyrth mawr marmor; /Arglwyddfar, gwrddfar, gwrddfaes oror, /Arglwyddaf, gwraf gwryd Echdo CBM IV 9 202 u, /Gwrddfaran cyfran cyfreidiau, /Gwrddfaniar gwrddfar Gwynddolau, /Gw_^r a ddengys lladd a_^ llafnau PB VII 4 12 ddistryw, cadarnllyw coeth, /Llid anwar, llew gwrddfar, gw_^yth. /Angwyth lew, arglwydd gwythfar, /Owa SB II 24 8 gyfargor, /Graid haid hygar, grym lym lachar, gwrddfar gynnor. /Clod gyfragod, corf gyfarfod, rhod glo CBM IV 9 94 /Gw_^r gwrddfan am adfan adwyn, /Gwrfan gawr, gwrddfar wawr wenwyn, /Ef gorau fal gw_^r yn addwyn /Yn Gwrddfaran 1 CBM IV 9 201 ych ysgwydau, /Gw_^r gorddrud, golud gelorau, /Gwrddfaran cyfran cyfreidiau, /Gwrddfaniar gwrddfar Gwyn gwrddfeirch 1 PM V 17 15 - cad, /Cadr ddragon gyfundab, /Gwrfab Madawg gwrddfeirch arab, /Gwryd Pyr, byr y bu fab. /Mabolaeth f gwrddflaidd 1 CBM III 18 3 r, /Gorddwy neb nyw hystwng, /Glyw ddiwraidd, gwrddflaidd gorflwng, /Glew ddywal ni da_^l ni dwng. /Ys gwrddflwng 1 CBM IV 6 5 iorchudd, /Dihefeirch gystudd, dirfawr fudd - gwrddflwng, /Trin drablwng drablawdd udd, /Trais ormail gwrddfraint 1 CBM IV 5 92 g, /Gwrwalch balch, bwlch ei rodawg, /Gwrfaint gwrddfraint Garannawg. /Llas Morgant mur gawr, llasar wa gwrddglod 1 LlLl II 16 47 w - draws /Dra safo Duw ganthaw; /Gwy_^r orfod gwrddglod gludaw, /Gw_^r rhag gwerin Dysiliaw. /Ysef a'u gwrddifyn 1 PM V 19 5 , /Aergymid gyndlid Cynfelyn, /Arial gorddywal gwrddifyn - pennawr, /Pen Prydain ogyrchyn; /I'th ysgwyd Gwrddlan 1 CBM III 16 211 est yng Ngwestun, /Bu creu eu calon eu cymun! /Gwrddlan ddihafarch gwrddnen, perchen parch, /I ar erchf gwrddlew 3 OC II 14 140 ancwyn a'm cydroddir, /Gwrdd-dan gloyw golau, gwrddlew babir. /Menestr, gwelud-di w_^yth gwaith Llidwm CBM III 28 10 /Calonflaidd w_'raidd wrdd elyn - yng ngawr, /Gwrddlew llawr llaw gymyn, /Beirdd ofynag, ddinag ddyn, LlG VII 27 45 wawr cedyrn, cad ddiogel; /Och yr fyned gw_^r gwrddlew rhyfel, /Och faith, byth bellach ni ddychwel; / gwrddnen 1 CBM III 16 211 u creu eu calon eu cymun! /Gwrddlan ddihafarch gwrddnen, perchen parch, /I ar erchfarch feinllun, /Gwrf gwrddwan 1 OC II 14 67 ddiachor, camp ddiechyr, /Arfod llewod gwrdd, gwrddwan gedwyr, /Aerguniaid, cyrchaid coch eu hongyr, / gwrddwawr 1 CBM III 16 99 ar lyw am lannau Hafren! /Braw rhag ei wriawr, gwrddwawr a_^ gwrthwan /A_^ gwrddwayw yn angen, /Bangor gwrddwayw 1 CBM III 16 100 aw rhag ei wriawr, gwrddwawr a_^ gwrthwan /A_^ gwrddwayw yn angen, /Bangor torf taerlew, llew llawen, / gwregys 1 CBM IV 6 59 arfrys arlwy blys - bleiddiawr /A gwaywawr uch gwregys, /Pan ddinau gwyar grau ar grys, /Arfau gw_^r gw gwregysau 1 GB II 26 234 nnwyd, methlwyd wyntau; /Ellyngwys gwragedd eu gwregysau, /Rhai gweinion, noethon, aethan faddau, /Yng gw_'reiddaf 1 BF VII 50 13 s angel anghelfyddaf. /Colles Cymru fawr gwawr gw_'reiddaf, /Gw_'reiddlafn esgud, gloywddrud glewaf, /G Gw_'reiddfab 1 BF VII 50 23 af, /Gw_^r gwyrddliw bebyll gwersyll gorsaf, /Gw_'reiddfab Gruffudd, digraffaf - am reg /Yn neddfau ma gw_'reiddfalch 2 LlG VII 24 22 rudd brwydr Brydain gywrysedd, /Llawhir walch, gw_'reiddfalch gorsedd. /Llwry hylwydd hael arglwydd eur BF VII 47 27 grwn - y mae! /Nid fy modd nas gwelwn; /Gwawr gw_'reiddfalch, gwalch gwaywdwn, /Gwae Wynedd hir orwedd Gw_'reiddlafn 1 BF VII 50 14 fyddaf. /Colles Cymru fawr gwawr gw_'reiddaf, /Gw_'reiddlafn esgud, gloywddrud glewaf, /Gw_'reiddlyw ni Gw_'reiddlew 1 BF VII 50 16 /Gw_'reiddlyw nid byw: ba wnaf - o'i golled, /Gw_'reiddlew hyged, roddged rwyddaf? /Gw_^r a las drosom Gw_'reiddlyw 2 HF VII 23 4 i. /Gw_^r a'm doddyw gwall o'i golli - o fyw, /Gw_'reiddlyw a glyw ei glodfori. /Gw_^r telaid teiluoedd BF VII 50 15 af, /Gw_'reiddlafn esgud, gloywddrud glewaf, /Gw_'reiddlyw nid byw: ba wnaf - o'i golled, /Gw_'reiddle Gw_'reiddrwydd 3 LlG VII 25 38 dan gudd. /Gorawenus ddraig ar ddragon prudd, /Gw_'reiddrwydd Emrais dros drais drabludd; /Gwrawl hael CBM IV 4 59 /Tey_"rnedd []yfanghwydd, /Gwedi gwawr gwriawr gw_'reiddrwydd, /Gw_'raidd ri, gwesti gwastadrwydd, /Gwe DB VI 27 33 dd a ddoddyw o'i dramgwydd, /Och Ddofydd ddifa gw_'reiddrwydd, /Och Dduw o ddyfod ein harglwydd. /Wedi gwres 1 CBM IV 16 214 /Dychymer ufeliar ba_^r ban, /Dychrys gwry_^s gwres tandde allan. /Gwedi celennig, wedi Calan - berth Gwrfab 1 PM V 17 15 , diwyl hydab - cad, /Cadr ddragon gyfundab, /Gwrfab Madawg gwrddfeirch arab, /Gwryd Pyr, byr y bu fab Gwrfaint 1 CBM IV 5 92 adfarchawg, /Gwrwalch balch, bwlch ei rodawg, /Gwrfaint gwrddfraint Garannawg. /Llas Morgant mur gawr, gwrfalch 5 EG VI 18 36 /Esgynnu ar llu ar lle Owain, /Ysgymod gorfod gwrfalch am brain, /Ysgymyn gwerlin, gwerlid gofiain, /Y CBM IV 4 140 trugaredd! /Gwrawl hawl, haelonaeth gorsedd, /Gwrfalch balch, bwlch ei ddifa_"edd, /Gw_^r efrais yn nh CBM IV 4 85 /Araf yw arwydd ei ddichwain: /Ar ddrud walch, gwrfalch goradain, /Ar hil Rhun rhudd weryd a main. /I CBM III 17 25 n gwy_^r. /Ar llaw Owain hael, hawl ddilyn, - gwrfalch, /Y mae gorfwlch eurin, /Anrhydedd gwymp arwedd CBM III 16 49 ch, paladur estrawn! /Gwnaeth gw_^r gwryd fan (gwrfalch yng ngwalchlan, /Gwawr creulan mal creulawn) /G Gwrfan 3 CBM IV 9 94 ys digyflwyn, /Gw_^r gwrddfan am adfan adwyn, /Gwrfan gawr, gwrddfar wawr wenwyn, /Ef gorau fal gw_^r y CBM IV 4 183 orsaf tarf, taerfalch fal Gwalchmai, /Gorfaran Gwrfan gorfyddai, /Gw_^r yn aer yn aros gwaeddfai. /Bryd CBM IV 5 33 r ei lafnawr, /Gw_^yl hael, gwrafael gwriawr. /Gwrfan gynfaran, Gynfelyn - angerdd, /Angudd gerdd, gar Gwrfawr 1 CBM III 16 213 nen, perchen parch, /I ar erchfarch feinllun, /Gwrfawr glyw a glewyd ar-n-un, /Gw_^r osgeth o wisg bor gwrfudd 1 CBM IV 9 63 ch ei gledd, balch ei gleddyfawd. /Cleddyfrudd gwrfudd, gw_^r a ddeffry - clod, /Gwrawl rod, rodawg hy, gwrfydd 1 MB I 3 110 ofant cant cyfoedydd, /Cyngen gymynid gwyddfid gwrfydd, /Taer terddyn asau talau trefydd, /Torri calchd Gwriad 1 EG VI 18 102 fa_^r, aerfar erfyniad, /Llachar fron o frydau Gwriad, /Lluchiaint gweilch am walch gynifiad /Fal lluch Gwriaeth 1 CBM III 10 68 aedfriw, /Hydr eu gwir o'r gw_^r ni ddiw, /Hil Gwriaeth Ysgoyw ysgwydfriw. /Trydedd yw ar ddeg a ddigaw gwriaf 3 PM V 16 21 wyn, /Enbyd y'm ergyd mawrgwyn. /Cwynaf flaidd gwriaf flawdd gwriawr - cyfnod /Cyfnewid glas waywawr, / LlG VII 25 43 ion dduhudd. /Aer yrdang cyfrang, cyfranfudd - gwriaf, /Gorofn Lloegr a'i chythrudd; /Arf torfoedd terf GRh II 28 44 Cemais, /Y harchaf, llary naf llednais, /Llyw gwriaf trin eithaf trais. /Treisddwyn, glyw aswyn, Glywy gwrial 1 CBM III 21 177 dd gw_'raidd, gwryd Nwython, /Gwrawl gleddyfal gwrial gwron, /Prif arglwydd brolwydd bro Din Eithon, /P gwriawr 10 PM V 10 19 /Ac wyd clo byddinawr; /Wyd ysgryd gryd, graid gwriawr, /Ac wyd ysgwyd rwyd, rwyf llawr. /Llawr de_"yrn PM V 16 21 m ergyd mawrgwyn. /Cwynaf flaidd gwriaf flawdd gwriawr - cyfnod /Cyfnewid glas waywawr, /Einioes dranc HF VII 22 19 /A'i fyrddau a'i fyrdd arfogion: /Digabl wawr gwriawr fal gwron, /Gw_'raidd blaidd bliant arwyddon: /D CBM IV 6 111 rws hil Rhun ar rhuddgrain - gwaywawr, /Gwawr gwriawr goradain, /Rhaglyddawdd a'i gleddyf uch gwain, / DB VI 29 75 uffudd, /Mab meithyn Llywelyn llafnrudd, /Mawr gwriawr, gorwyr Maredudd, /Traws gyngaws gyngor diachlu ES I 17 39 o'i dremyn pob llawr, /Aerdranc gw_^r ieuanc gwriawr. /Gw_^r gwraf, gorsaf gwersyll - Afarwy, /Ei far CBM IV 4 59 _"rnas, /Tey_"rnedd []yfanghwydd, /Gwedi gwawr gwriawr gw_'reiddrwydd, /Gw_'raidd ri, gwesti gwastadrwy CBM IV 5 32 ei law ar ei lafnawr, /Gw_^yl hael, gwrafael gwriawr. /Gwrfan gynfaran, Gynfelyn - angerdd, /Angudd g PM V 26 27 /Yn ysgor bronddor brenhinedd; /Gnawd gwaywawr gwriawr gwythlonedd, /Gwa_^n trywan trwyddyn' gythrymedd PM V 27 11 chaf /I Erchwyn nef a llawr, /Udd dinag, dinas gwriawr, /Un dinam, un mab mam mawr. /Un Mab Duw Ei Hun, Gwrllyw 1 CBM IV 9 91 irrwyn, /Ca_^r cerddau, cerddorion worllwyn, /Gwrllyw glyw glewdraws, maws meddgwyn, /Gw_^r llwrw llu, gwrmseirch 1 LlG VII 27 17 gymraw gymrwyn godded. /Hydorf cylch ei gorf, gwrmseirch ar lled, /Hydr glodrydd gynnydd, gynflaen lli gwron 15 CBM IV 6 61 , /Pan ddinau gwyar grau ar grys, /Arfau gw_^r gwron a'i dengys. /Arfod anwaredd enwerys - yng ngawr, / CBM III 25 5 b a fo pennaf. /Pennaf y treiddem trwy ryfig - gwron /Ffroenwynion, ffriw ddyfrig, /Lles beirdd heirdd EW VI 5 53 /Gorllawes, trais trachw_'res trin. /Trinheion gwron! Gorfawr - fu'r drallawd /O drilliw ysgwydawr, /Pa CBM III 24 133 on oedd anghraff, cedoedd anghrawn. /O roddion gwron gorun eigiawn - mo_^r, /Madawg mur tewdor co_^r Ca HF VII 22 19 u a'i fyrdd arfogion: /Digabl wawr gwriawr fal gwron, /Gw_'raidd blaidd bliant arwyddon: /Di-ludd fudd CBM IV 16 7 ydd, trugar, /Un Rhiau, Rhwyf nef a daear, /Un Gwron gwrawl Ei ddaffar, /Unaf we_^n o weddi glaear. /I' CBM III 1 3 , /O naw rhif angerdd, o naw rhyw fan, /I foli gwron gwryd Ogrfan, /Gorun mo_^r-gymlawdd a'i goglawdd g CBM IV 4 161 obl ar wledd yn hedd yn hirdrig, /Mygr ddragon gwron gwyrennig, /Meddw meddlys, melys eu mestig. /Meiri CBM III 3 215 iw, glas ganoligion, /(Mau dedfryd maint gwryd gwron) /Mal y gwnaeth mechde_"yrn haelon /Meirch ar geir CBM IV 4 248 rglawr mwynfawr Mo_^n. /Nid gair gau, ef gorau gwron /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon! /Hyd Elfed, trefr PM V 18 35 - cadau, /Wyt cadarn fal dinas, /Wyt gorau un gwron o'r fas /A wnaeth Duw y dydd y'n creas. /Llym ania CBM III 21 177 raidd, gwryd Nwython, /Gwrawl gleddyfal gwrial gwron, /Prif arglwydd brolwydd bro Din Eithon, /Priodawr CBM IV 6 240 hyntedd Tey_"rnon. /Yng nghyngawr, gwrawr a_^ gwron, /Yng nghyngest, gorchest gorchorddion, /Yng nghan PM V 6 39 d - daear, /Dyniaddon edeifniaid, /Ef gorau un gwron ym mhlaid /Cymru Fawr cymrwy gynhyrchaid: /Ef mwya CBM IV 4 226 cyhoedd cyngreinon /Yn nharf enwerys gwry_^s gwron, /Yn nhwrf llu a llef ysglyfion. /Cyrn cenynt, cer gwrt 1 CBM IV 8 42 gw_^r gwrdd yn nhrymder /Ni bu a_^ gwalltan i gwrt Gwallter, /Oedd ffysgiad ffleimiad fflam gan ucher gwrth 18 PhB VI 16 6 u o'm dagrau mynych, /Neud fal drych gwrthrych gwrth a welaf. /Neud ethyw llyw glyw, gloyw orsaf - bydd PM V 6 9 byd esbyd esborthiaid! /Llawr Rhodri, gwrdd ri gwrth amygaid - gwlad /A gw_^r gwlydd wrth eirchiaid, / CBM IV 17 85 - faith, /Gwrthwyneb a waith yw ei wneuthur; /Gwrth awydd dra gw_^ydd dra gwyliadur /Gwartherddydd elf CBM III 24 40 l abar - lletgynt, /Neud gorddifynt hynt gwynt gwrth doniar, /Neud wy a'i gofwy, neud gorddyar, /Neud g HOG II 6 44 Cyfarchaf i'r Dewin gwerthefin, - gwyrthfawr, /Gwrth ei fod yn Frenin, /Cysylltu canu cysefin, /Cerdd f PB VII 9 16 r trin, /Gwrdd yn rhyfel a_^'i elyn, /Gwrthgas gwrth ei gasogion. /Digasawg Ffranc, ffrawdd anfodd, /Du CBM IV 9 42 s gnawd, /Gwrth eurdro eurdrull gno gnythawd, /Gwrth eurdal bual bugunawd, /Buelin oreurin wirawd, /Bua CBM IV 9 41 defawd, /Gwrth uchyr gwrthrychiaid ys gnawd, /Gwrth eurdro eurdrull gno gnythawd, /Gwrth eurdal bual b CBM IV 9 26 d. /Gwelais-i udd, ni'm gwarthrudd gwrthrawd, /Gwrth frwydr crwydr creulawn dybyddawd; /Gwelais-i wledi CBM III 5 50 f-i ar fun fod yn galed: /Nid clod fy ngwrthod gwrth fy na_"ed! /A dywed yno eniwed - ohanaf /A dywan a PM V 30 8 w i'r fieri_"en. /Ys gwybuam gam am gamhunben /Gwrth herwddydd oswydd, oes o ia_"en. /Dillyngws Celi, f CBM IV 17 23 dywyllawr, /Gwedi golwg frad gwoleuad gwawr. /Gwrth ioli Celi cyn neithiawr - daear, /Gw_^yl Drugar, D SB II 24 13 f, yng nghyfaerdorf, yng nghyfaerdaw, /Gwenydd gwrth lawr, gwenydd aesawr, oswydd gwyddaw, /Gwa_^n yn a CBM III 21 19 yn rhydristlawn! /Gwedi gwawr Cymru, cymraisg gwrth nawn, /(Cymrwysg rwysg, rwyf gawr, ffraethlawr ffr CBM III 17 21 thorf, medd ei thoniar. /Gwirawd a'n gwrthfyn gwrth sy_^r - a lleuad /Gan rwyf rhad rhudd fyhyr, /Am H CBM IV 9 40 gwarawd, /Gw_^r gwrthaw gwrthrych ys defawd, /Gwrth uchyr gwrthrychiaid ys gnawd, /Gwrth eurdro eurdru GM I 13 14 e; /Gnawd wedy rhyserch rhyse /Selwedd gw_^yth gwrth y dwyre. /Gnawd erof hiraeth (etgyllaeth echen) /A LlF2 VI 10 23 saint a_^ saith Pader. /Pedr wyn a'n gwrthfyn gwrth yr yngder: /Ys ti a wrthyd a wrthoter! /Rhag deuli gwrthaw 3 BF VII 52 38 nail nef gwir oddef gwa_^r, /Gwawr gwerthfawr, gwrthaw boed trugar CBM IV 9 39 stawd - Deau, /Duw o'r nef a'i gwarawd, /Gw_^r gwrthaw gwrthrych ys defawd, /Gwrth uchyr gwrthrychiaid PM V 6 36 awr llathraid, /Ef eryr Prydain priawd [] /Hwy gwrthaw gwrthrychiaid. /Pan orug Celi celfyddiaid - daea gwrtheb 3 GM I 11 8 eoedd /Pwy gorau gwledig yn y gwladoedd: /Dy-s-gwrtheb gwrthrawd gwrthrod i honni /Hwnnw yw Rhodri rhwy GB II 26 215 Ni cheffid gan naf na_^g o'i enau, /Ni chaffad gwrtheb namwyn gwyrthau. /Gwrthebed hyged i hyglau - ger LlF1 II 3 66 ochiad gwlad hygad, bydd hygar - wrthyf; /Na'm gwrtheb yn anwar; /A'm rhodd fedd, feiddiad trydar; /A'm Gwrthebed 1 GB II 26 216 'i enau, /Ni chaffad gwrtheb namwyn gwyrthau. /Gwrthebed hyged i hyglau - gerddawr, /Gwyrthfawr briodaw gwrthfodd 1 CBM III 21 75 cymryd gwryd gwrthi, /Gw_^r a wnaeth gwrthod gwrthfodd Dewi, /Gwrthwynebedd Lloegr heb eu llochi, /Gw Gwrthfyd 1 D-5 VI 36 22 Gweithfernid gwythlid, gwythlonedd - i'r byd, /Gwrthfyd fu gywyd ei argywedd /Can rhyfu i'r werin o enw Gwrthfyn 6 EGM I 28 46 /I erchi i'm Rhi, Rhwyf nawrawd - gwerthfawr, /Gwrthfyn fy enaid pan e_^l o'm cnawd. /Boed ef y byddwyf CBM III 17 21 /Meddw ei thorf, medd ei thoniar. /Gwirawd a'n gwrthfyn gwrth sy_^r - a lleuad /Gan rwyf rhad rhudd fyh LlF2 VI 10 23 mioli a_^ saint a_^ saith Pader. /Pedr wyn a'n gwrthfyn gwrth yr yngder: /Ys ti a wrthyd a wrthoter! / CBM IV 15 4 wyn yn gwybod, /Oedd iawnach i fynach fod /I'm gwrthfyn nag i'm gwrthod GB II 26 39 wg, /Padrig a'i luoedd yn lluosawg, /Ac ef a'n gwrthfyn wrth nad ofnawg /Ar drugaredd Duw, ar Drugarawg LlF1 II 3 51 rawdd - dy glod /Dy gleddyf o drithawdd; /Na'm gwrthfyn wrtheb anhawdd; /Na wrthod arnaf naf nawdd. /Na gwrthfynasant 1 PM V 23 156 il milioedd milwyr dybuant, /Eilyrth gyrth y'n gwrthfynasant, /Ail agwrdd ymwrdd am hardd amgant - bre, gwrthfyniaid 1 CBM IV 16 150 erthefin wrth raid. /I'th gerddawr, gwerthfawr gwrthfyniaid - rhag Brawd, /Rhag baran barn beirniaid; / gwrthfynned 2 LlF2 VI 10 91 th parth a_^ Thrined. /Gwyrthfawr Fihangel a'm gwrthfynned, /A'm dydduch o yng eang drefred. /Pan erfyn CBM IV 18 65 ad, rhad a'm rhodded, /Mihangel a'm gw_^yr a'm gwrthfynned! /Gwledig arbennig, pan genais - hanawd /Nid Gwrthgas 2 PB VII 9 16 awr trydar trin, /Gwrdd yn rhyfel a_^'i elyn, /Gwrthgas gwrth ei gasogion. /Digasawg Ffranc, ffrawdd an CBM IV 16 134 gorthrudd cythrudd cythreulaid, /Cythreulglas gwrthgas gwrthgrifiaid, /Rhag gormail ysbail yn ysbaid - gwrthgloch 1 PB VII 16 20 fedr, /Llary Fadawg, brif enwawg brwydr, /Llew gwrthgloch, burgoch baladr. /Oedd briw baladr cadr catgw gwrthgrifiaid 1 CBM IV 16 134 cythrudd cythreulaid, /Cythreulglas gwrthgas gwrthgrifiaid, /Rhag gormail ysbail yn ysbaid - pechu, / gwrthi 1 CBM III 21 74 ru mal nad cymri, /Gw_^r a wnaeth cymryd gwryd gwrthi, /Gw_^r a wnaeth gwrthod gwrthfodd Dewi, /Gwrthwy gwrthladd 1 LlG VII 24 98 . /Gwelai wawr ar wy_^r lluosydd /Fal gw_^r yn gwrthladd cywilydd, /A welai Lewelyn, lewenydd - dragon, Gwrthladded 1 CBM IV 17 88 r. /Gwerthefin Frenin, fraisg Beniadur - byd, /Gwrthladded o'm bryd pyd pechadur; /Gorthywys nefoedd, n gwrthlys 1 PM V 12 23 yr un, /Arwynawl ym mhlymnwyd, /Engyrdd gyrdd, gwrthlys annwyd - /Angau, anghyfartal wyd! /Angau a'n go gwrthod 11 CBM IV 15 4 edd iawnach i fynach fod /I'm gwrthfyn nag i'm gwrthod CBM III 13 54 -ceinfyg o'm ceinfalch araith, /Aros gwarth er gwrthod afiaith. /Nid wyf dlawd o'm gwawd, o'm gweifriai CBM IV 9 161 , /Na'm gwrthryn, granwyn graid wolwch, /Na'm gwrthod, eirf drafod arfdrwch, /Ni wrthyd Mab Duw dadolw PM V 2 35 fy mod-i i'm cuelli. /Na'm gyr i wrthyd, na'm gwrthod fi, /Na'm gad ar gychwyn dyddyn dewi. /Gwynde_"y CBM IV 2 10 g dinas Caer, cadr ddygi_"or, /Cadarn gyfarfod gwrthod gwarthfor: /Oedd dygyngwydd Eingl, oedd digyngor PM V 21 9 awg, tw_^r, /Heb amau, ef gorau gw_^r. /Gw_^r gwrthod gwarthrudd, gwrdd yn gwrthryn - Lloegr, /Llywely CBM III 21 75 a wnaeth cymryd gwryd gwrthi, /Gw_^r a wnaeth gwrthod gwrthfodd Dewi, /Gwrthwynebedd Lloegr heb eu llo GRh II 27 5 el. /Hael udd cleddyf rudd, clod faith, - na'm gwrthod, /Mawr wrthyd fy ngobaith; /Anaw dreuliaw, drin CBM III 14 10 r cedfawr, cadw amfod - wrthyf, /I wrthyd na'm gwrthod, /O'm bodd ni byddwn hebod, /Nid ef oedd fy modd CBM IV 17 83 r, pob nur, /Pob nen ym mhresen yn amhrysur? /Gwrthod Rhwyf hollawl holl ysgrythur - faith, /Gwrthwyne PhB VI 12 18 fawlfar, pa_^r pymllyng, - na'm gwartha, /Na'm gwrthod yn ddurfing, /Eryr llewyr, llaw berging, /Erhae gwrthoded 1 GM I 14 108 dd, trugarha_"ed - wrthyf, /A mi i wrthaw na'm gwrthoded: /A'm Duw a'm diwyd arbed /Erbyn brawd Trindaw gwrthodes 2 CBM III 11 67 weilch heirdd, hardd yd fain, /Eilwaith gwarth gwrthodes cynrain, /Ail gormail, gormesgylch rhiain. /Gw CBM III 11 56 , /Glyw gwyrthfawr, gwrthodwch-chwi etwaeth, /Gwrthodes rhywyr, rhingyllaeth! /Cynneddf i'r dreigiau, gwrthodiad 1 CBM III 16 229 el - co_^r, /Cyfecheifaint caffael: /Eryr cad, gwrthodiad gwarthwael, /Erchwyn graid, eirchiaid archafa Gwrthodwch 2 CBM III 11 69 es cynrain, /Ail gormail, gormesgylch rhiain. /Gwrthodwch awch cam, cenheddloedd - Powys, /Peues cyrdd CBM III 11 55 /Awch gorsedd na bai gaeth, /Glyw gwyrthfawr, gwrthodwch-chwi etwaeth, /Gwrthodes rhywyr, rhingyllaeth gwrthrawd 5 CBM IV 9 25 elir cydfrawd. /Gwelais-i udd, ni'm gwarthrudd gwrthrawd, /Gwrth frwydr crwydr creulawn dybyddawd; /Gwe GM I 9 134 rydau. /Diesig yd ga_^n ednan enau /Addawd i'm gwrthrawd, gwrthred gorau. /Addwyn gwellt didryf pan dyf GM I 9 118 ; /Eilwyddle didrif didwrf gyfiaw, /Addawd i'm gwrthrawd gwrthred hoddiaw. /Angerddawl fy march ym maes GM I 11 8 wy gorau gwledig yn y gwladoedd: /Dy-s-gwrtheb gwrthrawd gwrthrod i honni /Hwnnw yw Rhodri rhwydd arolo CBM IV 9 159 , /Na ddala fa_^r, Casnar, cas heddwch! /Na'm gwrthrawd o'm gwawd, o'm gwarwch, /Na'm gwrthryn, granwy gwrthred 2 GM I 9 134 sig yd ga_^n ednan enau /Addawd i'm gwrthrawd, gwrthred gorau. /Addwyn gwellt didryf pan dyf diau, /Add GM I 9 118 le didrif didwrf gyfiaw, /Addawd i'm gwrthrawd gwrthred hoddiaw. /Angerddawl fy march ym maes Caeaw /Ar gwrthrod 1 GM I 11 8 wledig yn y gwladoedd: /Dy-s-gwrtheb gwrthrawd gwrthrod i honni /Hwnnw yw Rhodri rhwydd aroloedd! /Ar w Gwrthrych 5 MB I 4 34 heli. /Ynys Fair firain, ynys gla_^n y glain, /Gwrthrych dadwyrain ys cain ynddi. /Crist croesddarogan PM V 23 167 /Rhun ganclawdd adrawdd edrywant, /A Dinbych, gwrthrych gorthoriant - ar fil, /A'r Foelas a Gronant, / PhB VI 16 6 fy ngruddau o'm dagrau mynych, /Neud fal drych gwrthrych gwrth a welaf. /Neud ethyw llyw glyw, gloyw or GG II 32 3 Digrawn y_^nt a mynych; /Nid henaint gw_^r a'i gwrthrych, /Nid hy_^n oes dyn nog oes drych. /Ystyriwn, CBM IV 9 39 Deau, /Duw o'r nef a'i gwarawd, /Gw_^r gwrthaw gwrthrych ys defawd, /Gwrth uchyr gwrthrychiaid ys gnawd gwrthrychiaid 2 PM V 6 36 raid, /Ef eryr Prydain priawd [] /Hwy gwrthaw gwrthrychiaid. /Pan orug Celi celfyddiaid - daear, /Dyni CBM IV 9 40 w_^r gwrthaw gwrthrych ys defawd, /Gwrth uchyr gwrthrychiaid ys gnawd, /Gwrth eurdro eurdrull gno gnyth gwrthryn 3 CBM IV 9 160 /Na'm gwrthrawd o'm gwawd, o'm gwarwch, /Na'm gwrthryn, granwyn graid wolwch, /Na'm gwrthod, eirf draf PM V 21 9 rau gw_^r. /Gw_^r gwrthod gwarthrudd, gwrdd yn gwrthryn - Lloegr, /Llywelyn ar gychwyn /Ym mlaen caen c PM V 25 40 san' gennyn gymod cymaint hyn, /Eithr gwarth a gwrthryn wrth ymbrofi. /Darogan Myrddin dyfod breienin / gwrthwan 1 CBM III 16 99 au Hafren! /Braw rhag ei wriawr, gwrddwawr a_^ gwrthwan /A_^ gwrddwayw yn angen, /Bangor torf taerlew, gwrthwarae 1 GB II 26 236 inion, noethon, aethan faddau, /Yng ngwerth eu gwrthwarae, gwyrth a orau: /Cerddasant gan wynt ar hynt Gwrthwyneb 1 CBM IV 17 84 Gwrthod Rhwyf hollawl holl ysgrythur - faith, /Gwrthwyneb a waith yw ei wneuthur; /Gwrth awydd dra gw_^ Gwrthwynebedd 1 CBM III 21 76 rthi, /Gw_^r a wnaeth gwrthod gwrthfodd Dewi, /Gwrthwynebedd Lloegr heb eu llochi, /Gw_^r a wnaeth gwae gwrthyf 2 DB VI 24 2 Mab Duw, dylyaf dy bwyllaw, /Mawr, gwyrthfawr, gwrthyf gwarandaw. /Mor iawn im o'r dawn a'm daw - i gen CBM IV 17 90 yd pechadur; /Gorthywys nefoedd, nyfed eglur, /Gwrthyf ni bo trist Crist Creadur. /Creaduriau nef, naw Gwrwalch 1 CBM IV 5 91 feiddiawg - yn yng, /Hil Cyfyng cadfarchawg, /Gwrwalch balch, bwlch ei rodawg, /Gwrfaint gwrddfraint G gwryd 27 D-6 VII 35 10 ll gorsedd, /Cynwrig ab Iddig neud bedd. /Bedd gwryd CBM IV 4 21 /Hael[] fwyr ffyrfder, ffe_^r ffyniant, /Yn [] gwryd ardduniant, /Gwrdd eisor esillydd Morgant. /Nid ae CBM III 10 48 yddin, feiddiaid yn nhewdor, /Gwy_^r Weirniawn gwryd diachor. /Wythfed lwyth gynnwyth gynwan - eu deddf CBM III 20 13 wir ei wyneb, /Ar wy_^r wawr, w_'rach no neb. /Gwryd diogel diogan - ffysgiad /Yn ffysgiaw biw garthan, CBM IV 2 38 , gwrddfar, gwrddfaes oror, /Arglwyddaf, gwraf gwryd Echdor! /Arglwydd Dduw, heddiw boed hawddamor - ll PM V 13 24 Gw_^r hydr, ein hoedran a dde_^l /Gwawr echen, gwryd Echel. /Echyng ynof cof, neu'm cafas - edlid /Am e PM V 26 108 afneued; /I'th wryd, i'th wrdd gadarned, /Mal gwryd Ergwlff ergryned /A Samswn (gwyddgwn gogoned - ach CBM III 16 49 , /Paladrgoch, paladur estrawn! /Gwnaeth gw_^r gwryd fan (gwrfalch yng ngwalchlan, /Gwawr creulan mal c PB VII 6 1 Dyfed, llwyr y'i gw_^yr, gwryd ffrawdd - cyfrdan, /Marw Cynan, cynwan cawdd, /Daw PM V 22 29 a_^ llwfr dwfr Dyfrdonwy. /Ceraist o'th febyd, gwryd Garwy, /Caru bun weddaidd, luniaidd lywy, /Aur did D-1 I 1 43 ddon feddwaint, /Gorwyr mennig, mur gwyrennig, gwryd gormant, /Terrwyn am dir, rhi rhaith cywir o hil M LlG VII 27 5 am arglwydd eurglawr drefred. /Gwalch gwrawl gwryd Gwalhafed, /Gweilch oedd feilch yn ei falch gerdde ES I 24 19 , /Maddeuaint anhyfryd. /Trannoeth y gorau ail gwryd, /Gwir Fab Duw, dangos Ei fywyd. /Duw Sul (dwysaf CBM IV 9 77 arf, yn nherfysg wedy, /Gw_^r yng ngryd gwy_^r gwryd, gw_^r hy, /Gw_^r greidiawl fal Graid fab Ery. /Tr CBM III 13 8 lewdraws, maws meddfaith, /Pa_^r greulyd, pair gwryd, gw_^r rhaith, /Pedrydawg, pwyllawg, pwyll goddai CBM III 25 1 Rhirid, rhwyf gwryd gwraf - o gyfedd /A gefais ei alaf, /A Duw a'i dug CBM III 3 215 iaid liw, glas ganoligion, /(Mau dedfryd maint gwryd gwron) /Mal y gwnaeth mechde_"yrn haelon /Meirch a CBM III 21 74 th Cymru mal nad cymri, /Gw_^r a wnaeth cymryd gwryd gwrthi, /Gw_^r a wnaeth gwrthod gwrthfodd Dewi, /G CBM III 24 120 w tra glew, llew llawr mwynfawr, mesbren, /Mur gwryd, gwynfyd gwen elfydden: /Nid llawen fy mryd ym mro CBM III 21 58 mau tewi /Am Gadwallawn mawr, gwawr gwrhydri, /Gwryd gwy_^r dehau, barau beri; /Am Gadwaladr hael, haw DB VI 35 7 wala; /Llym yng ngrym yng ngryd, llawr gorfawr gwryd, /Llwyr y dyd ei fryd ar Frynbuga. /Lloegrwys i gy CBM III 21 176 tu hir gleision, /Gw_^r ail flaidd gw_'raidd, gwryd Nwython, /Gwrawl gleddyfal gwrial gwron, /Prif arg CBM III 1 3 aw rhif angerdd, o naw rhyw fan, /I foli gwron gwryd Ogrfan, /Gorun mo_^r-gymlawdd a'i goglawdd glan. / PM V 10 22 dyrn, cedwis mawrfryd - ne_^r /Nerth Cymru a'u gwryd; /Pan ddelid rhag Lloegr llugfryd, /Delis draig Bo EW VI 6 6 ir ar dir, ar deiror - Prydain, /Gw_^r urddain gwryd Po_^r, /Yn hawl chwyrn de_"yrn dud io_^r, /Yn hael PM V 17 16 on gyfundab, /Gwrfab Madawg gwrddfeirch arab, /Gwryd Pyr, byr y bu fab. /Mabolaeth fy rhwyf yw rhywoli PM V 17 29 nud, /Lladd rhyfu a rhannu golud. /Mebyd rhwyf gwryd, rhwydd - fu ei gynnif, /Wy gynnygn bu tramgwydd, gwrydferth 1 PM V 17 33 _^r, neud gw_^r yn eu gw_^ydd. /Gwrhydri Addaf gwrydferth - biau /Buddugawl fab Iorwerth; /Draig Brydai gwrygwys 1 PM V 1 54 ygnad; /Ef orau a fu o fab tad /A mab gwraig: gwrygwys ei bwyllad. /Pwyllaf a ganaf, a genwch, - feir gwrys 1 CBM IV 9 147 non, /Tey_"rnas ynialwch. /Teilu Rhys, teilwng gwrys, gwrysiwch! /Gwry_^s arloes eirioes, eiriolwch! / Gwry_^s 14 CBM III 15 5 olur dilys, /Llid carant cad wrygiant wry_^s. /Gwry_^s aerfrau ddechrau unddechryn - a_^ hwn, /Honnaid CBM IV 9 148 alwch. /Teilu Rhys, teilwng gwrys, gwrysiwch! /Gwry_^s arloes eirioes, eiriolwch! /Chwi gennyf, gynifia CBM IV 6 55 ll Gwis gogwys - yd orfu /Godwrf llu, lluchiad gwry_^s, /Arwr falch arfoliant ysbys, /Arfoloch dragon, CBM IV 9 215 es a'i canlyn, /Braw dachwedd gyminedd gymyn, /Gwry_^s efnys dychrys, dychryn - ei ongyr, /Ei angerdd n PB VII 17 9 wym-ddiwael telaid. /Telaid yn rhaid, yn nhrin gwry_^s /Fu Fleddyn, flyngddrud neges; /Rhagor glod, rhu OC II 14 130 di, fenestr, fedd hidlaid - melys /I ergyrwayw gwry_^s gochwys yn rhaid /O gyrn buelyn balch oreuraid. MB I 3 10 ra drymaf trengi meddwawd, /Llys lleufer ynys, gwry_^s gorfyndawd: /Py dawant anant, na phrydant wawd / D-1 I 1 37 /Rhyfel ddywal, Urien hafal, arial wythaint, /Gwry_^s gweilgi ddofn, cywyd eofn, colofn milcant, /Llug MB I 3 65 ei gyma hyd dra Bannawg! /Brenin brwydr efnys gwry_^s gwellyniawg, /Pen rhiau, parau anoleithiawg, /Pe CBM IV 16 214 r dylan, /Dychymer ufeliar ba_^r ban, /Dychrys gwry_^s gwres tandde allan. /Gwedi celennig, wedi Calan CBM IV 4 226 nhorfoedd cyhoedd cyngreinon /Yn nharf enwerys gwry_^s gwron, /Yn nhwrf llu a llef ysglyfion. /Cyrn cen CBM IV 6 162 a geffir, - ei fudd /A'i feddgyrn wrth babir. /Gwry_^s hwylfrys haelfron a honnir, /Gwy_^r gwasgawd def DB VI 24 27 id boethfan da_^n yn eu deifiaw /A llys afraid gwry_^s na gwrysiaw - o'i phlaid /A'i lliaws enaid yn di PM V 25 31 yn golosgi, /Ym mhryffwn rhy_"wr yn rhwyoli - gwry_^s, /Ym Mhrydain Ynys gwy_^s ein gwesti. /Ni chawso gwrysgen 1 ES I 18 30 dd cyn oerllen - gwyddfedd /Fal gwyddfid cylch gwrysgen. /Glyw parchfawr am eu Perchen, /A'u peirch Duw gwrysiaw 1 DB VI 24 27 da_^n yn eu deifiaw /A llys afraid gwry_^s na gwrysiaw - o'i phlaid /A'i lliaws enaid yn direidiaw /A gwrysiwch 1 CBM IV 9 147 ey_"rnas ynialwch. /Teilu Rhys, teilwng gwrys, gwrysiwch! /Gwry_^s arloes eirioes, eiriolwch! /Chwi gen Gwrhydri 7 PM V 17 33 lwydd, /Pobl dw_^r, neud gw_^r yn eu gw_^ydd. /Gwrhydri Addaf gwrydferth - biau /Buddugawl fab Iorwerth PB VII 1 17 /O'i eurgledd y'i cafas. /Cawsawch, gorfuawch, gwrhydri - angudd, /Angerdd feibion Beli, /Mwynfawr weil PM V 16 11 /Ar neill-law Grist Celi; /Am lyw mawr, gwawr gwrhydri, /Am luchfar gwanar, gwae fi! /Gwae fi fod llaw PM V 20 21 gymrawd Godiar, /Lloegr wales yn wores wa_^r. /Gwrhydri Benlli, ban llocher - ys gwlydd, /Ys gwledig cy CBM III 21 57 dawel, nid mau tewi /Am Gadwallawn mawr, gwawr gwrhydri, /Gwryd gwy_^r dehau, barau beri; /Am Gadwaladr BF VII 54 13 rfyn Hoddni; /Gwy_^r hoedlwydr, gwy_^r hydr eu gwrhydri, /Gwy_^r hydraidd gw_'raidd am fro Geri, /Gwy_^ PM V 23 76 dd y gwnaeth am ddeudraeth dryfan /Gw_^r hydwf gwrhydri Ogrfan /Dygwydd gwy_^r heb lewyr, heb lan, /Dyg Gwst 2 ES I 21 38 en o boptu, /Bwyf gwas Duw, cyn no'm gostegu /(Gwst angen angau rhiallu) /Bwyf unfod wosod wasa_"u /O w GB II 26 22 Rhufain, rhan gyreifiaint, /A gwest yn Efrai, gwst diamraint, /A goddef palfawd, dyrnawd tramaint, /I Gwstennin 1 DB VI 25 32 iawdr berth hyd Borth Ysgewin, /Ni ryfu gystal Gwstennin - ag ef /I gyfair pob gorllin. /Mi i'm byw be gwth 1 HOG II 6 21 w eilon mygr, maint y rheufedd! /Gwneuthum a_^ gwth gwayw gwaith ardderchedd /I rwng glyw Powys a glwys gwyach 4 PB VII 8 2 udd aestromrudd troch, /Pa_^r awchlym wychlith gwyach, /Eurwawr, llew yng ngawr, llafndrwch, /Aerwalch CBM III 3 124 yn, /Yn rhodwydd, ebrwydd yn erbyn, /Yn rhodle gwyach gwyarllyn, /Yng nghyfrgain gyfwyrain cyfrbyn, /Y CBM III 12 31 - o gyfergyr, /A gwaed gwy_^r i ar wlith, /A gwyach hylef, hylith, /A gwyddfa blaidd yn ei blith. /O CBM IV 4 193 chai, /Gwaedlan gwy_^r, a lly_^r a'i llanwai; /Gwyach rudd gorfudd goralwai, /Ar doniar gwyar gwonofiai gwyail 1 PM V 14 22 arwedd dyfredd yn eu dyfrlle /Gwisg gwynddail gwyail gwedd adarre, /Neud adnau cogau, coed neud atre, gwyar 17 CBM III 7 22 afn argrad yng nghad, yng nghunllaith, /Llafn gwyar a ga_^r o gydwaith, /Llaw esgud dan ysgwyd galchfr PB VII 8 18 raidd a'i gorug. /Gorug fy llyw, llew Amgoed, /Gwyar am aerdrydar draed, /Oesawg farchawg, feirch gydna PB VII 10 5 , /Pwyllawg pa_^r drylliawg, drilliw. /Yn lliw gwyar ba_^r beirfeddu - Prydain, /Hil Owain, hawl fynnu, GM I 9 50 s-ymedd glyw o'i glywed yno, /Rhag gorwyr Iago gwyar drabludd. /Gwalchmai y'm gelwir, ga_^l Edwin ac Ei CBM IV 6 60 leiddiawr /A gwaywawr uch gwregys, /Pan ddinau gwyar grau ar grys, /Arfau gw_^r gwron a'i dengys. /Arfo SB II 24 42 lfriw, aesawr fflamliw rhiw rhuddfoawg. /Gweli gwyar gwely daear gwa_^r gorweiddiawg, /Gwerin aerlyw gw CBM IV 4 194 wai; /Gwyach rudd gorfudd goralwai, /Ar doniar gwyar gwonofiai, /Gwyddfeirch ton torrynt yn ertrai. /Gw CBM III 24 49 ysid ei fa_^r, /Gw_^r oedd rudd ei lafn o lif gwyar, /Gw_^r oedd ruthr aruthr ar ei esgar, /Gw_^r athr GM I 8 46 A Menai heb drai o drallanw gwaedryar, /A lliw gwyar gwy_^r yn heli, /A llurugawr glas a gloes trychni, LlF2 VI 8 16 eurlain - tey_"rnedd, /Eurgledd gw_^r gywedd, gwyar gywain. /Mab Gruffudd didyb, udd dadiain, /Myfyr n GM I 9 124 is-i eryr ar ei giniaw dynin, /Dyraith Gwynedd gwyar iddaw. /Pan amwyth Owain aur athrefi Dinbych /Dydd CBM III 7 34 r ei drwydded, oedd hyged, hygar, /Oedd llafar gwyar o'i gyfarwaith; /Oedd buelin blas, gwanas gwaedrai DB VI 24 64 od rhuthr i ryngthaw - a'i esgar, /A gnawd fod gwyar o'r ymdaraw. /Gnawd yw o'i elyn hylithr wylaw /A g EMRh VI 23 25 ryd a chryd a chreu ddillwng. /Gwnaeth drallif gwyar uch Trallwng - Elfael /Pan fu ymdrafael drud ag er CBM IV 16 32 awdd anghlaear - yng ngwasg /Yng ngwisg derw a gwyar, /Urdden Re_^n rheithfawr, Gwawr goar, /Iudex Rex, CBM III 20 53 fndwn. /Ei lafn yng nghreulif, yng nghreulyn - gwyar, /Yng nghreulawn ymwrthryn, /Gwychr y gwylch gweil BF VII 52 23 ddf ar da_^l branar, /Gw_^r a wnaeth a_^ gwayw gwyar - yn cochi /Uch Aber Teifi, rhi rhyfelgar; /Gw_^r gwyarllyn 1 CBM III 3 124 rhodwydd, ebrwydd yn erbyn, /Yn rhodle gwyach gwyarllyn, /Yng nghyfrgain gyfwyrain cyfrbyn, /Yng nghyf gwybod 4 ES I 21 24 y pechu; /Ac Efa ac ef a'i gwybu: /Gwypid Duw, gwybod a ddarfu. /Gorau im o'm Rhe_^n rhagfeddu, /Rhwydd GB II 26 251 . /A Dewi oedd bennaf o'r penaethau, /A Duw yn gwybod ei ddefodau, /Ac ef oedd uchaf er yn nechrau - by GYC VII 41 9 ogoniant, Gwarant gorau, /Y mae'n canfod ac yn gwybod holl wybodau. /Nid oes, Frenin, De_"ws domin, dim CBM IV 15 2 ni bai amod dyfod - i'm herbyn /A Duw gwyn yn gwybod, /Oedd iawnach i fynach fod /I'm gwrthfyn nag i'm Gwybu 2 CBM IV 6 19 th trostudd, /Gw_^r eisor, esillydd Gruffudd. /Gwybu bawb heb ge_^l gw_^yth gwrdd hwrdd Hywel /Yn rhyfe ES I 21 23 Addaf, /Rhag addef y pechu; /Ac Efa ac ef a'i gwybu: /Gwypid Duw, gwybod a ddarfu. /Gorau im o'm Rhe_^ gwybuam 1 PM V 30 7 len; /Ys gw_^yr gw_^yr fwrw i'r fieri_"en. /Ys gwybuam gam am gamhunben /Gwrth herwddydd oswydd, oes o gwybydd 1 CBM III 5 110 lynwy, /Fy rhin a_^ rhiain nis rhybuchwy, /Nis gwybydd rhewydd nis rhygelwy! /Celedig fy hun yn hir ofw gwych 3 CBM IV 16 200 n pair, ein Peryf clodfan, /Gw_^r gwychddoeth, gwych gyfoeth gyfan, /Gw_^r a'n gw_^yr, a'n gwarawd o'u CBM IV 6 17 - afrdwyth, /Gw_^yth baith bwyth bu eiddudd, /Gwych ydd aeth traws bennaeth trostudd, /Gw_^r eisor, es CBM IV 4 211 ad, gwestai - gwynfydig, /Gwyn ei fyd bieufai /Gwych ysgor tra mo_^r, tra Menai, /Gwlydd elfydd, elwais gw_^ych 1 D-2 I 2 31 rian, ma_^n wahanwaith. /Gwaith rhaith rysedd, gw_^ych rwych ryfedd, rhinwedd reen; /Rheg rhysiolaf, rh gwychaw 1 LlG VII 25 11 Yrho_^d a'th alon pan yth holed, /A thithau yn gwychaw pan goched - dy ba_^r, /Ni cha_^i dy esgar esgor gwychawg 2 PM V 24 38 dyfod yn orfodawg /Am ben dy gynnygn, cynnwrf gwychawg, /A gwasgaru clwyf a gwasgarawg - glod, /A gwis MB I 3 42 inedd brain foddawg, /Pan fai gyfluydd o wy_^r gwychawg, /Atgoryn deyrnedd yn weinyddawg, /Pob pump, bo gwychblant 1 PB VII 3 3 l am Rys, rysfa mynwent, /Llyw Dinefwr, gw_^r gwychblant, /Llew trin a'i brenin a'i braint. /Breiniawg gwychddoeth 1 CBM IV 16 200 an. /Gw_^r a'n pair, ein Peryf clodfan, /Gw_^r gwychddoeth, gwych gyfoeth gyfan, /Gw_^r a'n gw_^yr, a'n gwychddrud 1 PB VII 5 34 lar llachar mur traeth Llychwr - gwychr, /Llew gwychddrud Dinefwr, /Mwyth dorf derfyn ehachdwr /Maith b Gwychfar 1 CBM III 18 24 n a'i gofyn, /Gwaedlan osbarth warth wrthryn, /Gwychfar gwanar Gwenwynwyn gwychfawr 1 LlG VII 25 47 lfain brain, Brynaich gystudd. /Ofertun (gwawr gwychfawr dy gochrudd - fylchlafn) /Dy falchlys nid ymgu gwychlys 1 PB VII 14 25 eddloedd, eu cain adlam. /Adlam gweilch dinam, gwychlys - cyn Ystwyll /Can ystyn meirch dilys, /Anwar y gwychnaws 1 PB VII 1 5 foledd y Berfeddwlad. /Gwledig gwychr, hydrig, gwychnaws - yw Owain, /Cledd lith brain, clod liaws, /O gwychr 5 PB VII 1 5 yng nghad, /Gorfoledd y Berfeddwlad. /Gwledig gwychr, hydrig, gwychnaws - yw Owain, /Cledd lith brain, PB VII 8 7 r, ffrawddus, /Mab Owain, bro goelfain brys, /Gwychr lym ddraig ail Maig Myngfras, /Gwychwlad o gad a PB VII 5 33 galar. /Mau alar llachar mur traeth Llychwr - gwychr, /Llew gwychddrud Dinefwr, /Mwyth dorf derfyn eha CBM III 20 55 nghreulyn - gwyar, /Yng nghreulawn ymwrthryn, /Gwychr y gwylch gweilch amddiffyn, /Gwalch gwenwynfalch CBM III 21 165 pennawr pen o dra_"ed /Yng nghyfergyr gwy_^r, gwychr yng nghaled; /Yd gystlynai pawb o'i gystlyned, /Y gwychran 1 GM I 13 11 , /Gnaws am ban benial ystre. /Gnawd o'm gwawd gwychran i falchlan febin, /Gnawd o drin dres aele; /Gna Gwychrfalch 1 PM V 22 27 o Nanheudwy, /O'r tir a fernir wrth Efyrnwy, /Gwychrfalch Lewelyn erlyn arlwy; /Nid cywiw a_^ llwfr dw gwychruthr 1 BF VII 54 31 ur fal Arthur wrth Gaer Fenlli, /Gwawr aruthr gwychruthr am gochi - eurgledd /Pan aeth gwy_^r Gwynedd Gwychwlad 1 PB VII 8 8 n brys, /Gwychr lym ddraig ail Maig Myngfras, /Gwychwlad o gad a gedwis. /Cadw, Faredudd, cadr eurdorf! gwy_^d 9 EGM I 27 70 wedi dywedwyd, gam annwyd, gau, /A gwedi hefyd gwy_^d gordderchau, /Gwedi cysyniaw cydiaw cadau, /Gwedi LlF2 VI 10 17 ywedud traha trwy gam ober. /Nid ef a'n gweryd gwy_^d gorwacter /Nac a'n rhydd ei ddydd gan eddyllter. LlF2 VI 10 3 iawn obeithaw a wybyther, /I gymryd penyd cyn gwy_^d gwander, /I gywyddaid, la_^n ddiddan ddyfnder, /I GM I 14 102 s Ef, Arglwydd nef, a'n nertha_"ed /I ddiofryd gwy_^d gwey rhyred. /Ac i'm Rheen gwyn gwan ystlyned - w CBM III 6 7 corn llawen, /Corn llugynnor, Llywelyn, /Corn gwy_^d gwydr, cawr hydr a'i ca_^n, /Corn meinell yn o_^l GYC VII 40 25 n y Bibl eu henwau; /Am saith brifwyd byd (nid gwy_^d na gau), /Saith weddi'r Pader arfer orau, /Saith EGM I 27 76 Gwedi carddu rhwy, gwedi cerddau - byd, /Gwedi gwy_^d plegyd y plygeiniau, /Gwedi amdaeru barnu brodiau CBM IV 16 174 rid gobrwy, /Ys cerydd, ys caredd fwyfwy /Caru gwy_^d yn rhyhyd, yn rhwy. /Yn rhwy ydd amwg a ddamunwy CBM III 3 99 nt fradw, fradawg y'i gelwir, /Pobl byd yn ein gwy_^d y'n gelwir, /Pawb ohonam am ein cam y'n cosbir: / gwydiau 1 EGM I 27 83 id yn ymladdau, /Gorpwyf-i gan Dduw fry, gwedi gwydiau, /Gorfod gorffowys baradwys bau /Myn na bydd dyn gwydn 1 EGM I 27 73 adau, /Gwedi dwyn gorfynt wrth y gorau, /Gwedi gwydn garu llu a_^ llyau /A lliaws achaws ucheneidiau, / gwydr 4 CBM III 6 7 awen, /Corn llugynnor, Llywelyn, /Corn gwy_^d gwydr, cawr hydr a'i ca_^n, /Corn meinell yn o_^l gellgw OC II 14 30 thyn. /A dyddwg i Ruffudd wayrudd elyn /Gwin a gwydr golau yn ei gylchyn, /Dragon Arwystli, arwystl ter CBM IV 17 104 resent, preswyliaeth - anhydr, /Canys brau mal gwydr hydr hudoliaeth; /I'r Tair Person byd bid eich arf CBM III 5 14 reiddais-i yno yn ydd oeddynt, /Trwy ffenestri gwydr ydd ym gwelynt: /Trybelid wylain a wylynt - arnaf, gwydrin 1 ES I 17 15 eerw freienin, /Llary ddefawd llyw gwyrddrawd gwydrin. /Nid wyf gynefawd gynefin - a_^'m rhwyf, /Ni rh gw_^ydd 6 CBM IV 17 85 wyneb a waith yw ei wneuthur; /Gwrth awydd dra gw_^ydd dra gwyliadur /Gwartherddydd elfydd dybydd disbu CBM III 3 48 Gwynedd: /Gwyddfidle glywdde glew dachwedd, /Gw_^ydd fynwent, gwyddfa brenhinedd, /Beirdd neuedd, nif EGM I 29 13 hyfarwydd! /Cyn glasu fy ngwedd, cyn glasfedd gw_^ydd, /Glesin deyerin werin wogwydd, /Cyn dyfod cyfno PM V 17 32 yn ddengmlwydd, /Pobl dw_^r, neud gw_^r yn eu gw_^ydd. /Gwrhydri Addaf gwrydferth - biau /Buddugawl fa ES I 19 3 ein diheurwydd. /Hoeddl dewrwr! Cyn deryw i'm gw_^ydd, /Hydr ei wir am ei waradwydd. /Neud oerfedd hae CBM IV 4 74 edlid ysid, ys arwydd, /Ys ernyw, ys arnaf yd gw_^ydd; /Ysef wyf wedi rhwyf rhoddrwydd, /Bardd difro, gwy_^dd 6 CBM IV 18 7 au a doniau, Duw ryddigawn; /A wnaeth gwellt a gwy_^dd a grug ym mynydd, /A wnaeth dedwydd er dedfryd i CBM IV 6 21 yth gwrdd hwrdd Hywel /Yn rhyfel cyn rhybudd, /Gwy_^dd briwglau a llafnau lledrudd, /Gwyddfid gwy_^r y LlF1 II 5 42 werw chweched dydd /Y daw gwaed o'r gwellt a'r gwy_^dd; /Ein Harglwydd, ein Hargledrydd /A'n rhoddes-ni GwB VI 17 7 lly_^r - ei glod, /Ei glybod bu myfyr, /Rhuthr gwy_^dd glyw gwythlawn ongyr, /Llyna ruthr aruthr eryr! LlF1 II 4 32 etgynt: /Fal y deryw, y derynt, /Fal y derfydd gwy_^dd rhag gwynt. /Gwen ysgor Feiriawn, Feirionnydd - CBM IV 9 221 ei derfyn, /Llys eorth, llyw adorth llewyn, /Gwy_^dd wosudd, llofrudd Lloegr ddilyn, /Gwy_^r wosgo wo Gwyddant 1 LlN II 17 6 y'i ceisiwn. /Goddau budd, gwyddiad fy lles, /Gwyddant negyf gant neges, /Ni eill gwaedd awel goddiwes gwyddaw 3 SB II 24 13 w, /Gwenydd gwrth lawr, gwenydd aesawr, oswydd gwyddaw, /Gwa_^n yn aer-rain, gwy_^r yn aergrain yn ergr CBM III 24 14 u Bradwen, /Mor debyg fy mod megys Gwyddien /O gwyddaw pob llawr cer llaw ei ben; /Mor nawd pob rhahawd CBM III 24 76 r preiddiaw, /Preiddin oedd ei gw_^yn cyn no'i gwyddaw! /Prydain a'm galwant, o'm gwarandaw, /Prydydd n gwyddawdd 1 EW VI 5 55 awr - fu'r drallawd /O drilliw ysgwydawr, /Pan gwyddawdd cadflawdd flaidd gawr, /Pan golles gwy_^r Mo_^ Gwyddbwyll 1 D-2 I 2 17 r oedd Eiddol, gorwy reol, gorddethol ddoeth; /Gwyddbwyll ddragon, gosbarth Brython, gosgymon gw_^yth, Gwyddeleg 1 GB II 26 143 Dewi yd gryn Gro_"eg /Ac Iwerddon dirion, dir Gwyddeleg!): /O Garawn gan iawn, gan eho_"eg, /Hyd ar Dy Gwyddelfod 1 GB II 26 105 ewydd, /A Glasgwm a'i eglwys ger glas fynydd, /Gwyddelfod aruchel, nawdd ni echwydd, /Craig Furuna deg gwyddfa 4 CBM III 12 32 gwy_^r i ar wlith, /A gwyach hylef, hylith, /A gwyddfa blaidd yn ei blith. /O blith gwyrdd a chyrdd a CBM III 3 48 fidle glywdde glew dachwedd, /Gw_^ydd fynwent, gwyddfa brenhinedd, /Beirdd neuedd, niferawg orsedd, /Br CBM III 24 125 'u gwerchyr, gorchudd gwythlawn, /Gwyddfedd eu gwyddfa, gwyddfid estrawn! /Gwyddwn a'm rhoddes buddles HOG II 6 2 Ton wen orewyn a orwlych bedd, /Gwyddfa Rufawn Bybr, ben tey_"rnedd. /Caraf, trachas Llo Gwyddfarch 1 CBM III 3 46 /Caraf-i lan a'r lle_^n gan gadredd /Ger y mae Gwyddfarch uch Gwynedd: /Gwyddfidle glywdde glew dachwe Gwyddfedd 3 CBM III 24 125 , /Gwyddlan a'u gwerchyr, gorchudd gwythlawn, /Gwyddfedd eu gwyddfa, gwyddfid estrawn! /Gwyddwn a'm rho ES I 18 29 oedd amlwg. /Oedd amlwg aerlladd cyn oerllen - gwyddfedd /Fal gwyddfid cylch gwrysgen. /Glyw parchfawr LlF1 II 4 51 rddgor - gynifiad /A fu dad i dud io_^r. /Neud gwyddfedd gwedi gwyddfor; /Neud gweryd cyd Cedifor Gwyddfeirch 2 CBM III 24 127 trawn! /Gwyddwn a'm rhoddes buddles boddlawn, /Gwyddfeirch eirch erchlyfn, erchliw, crychrawn, /Gwyddfi CBM IV 4 195 gorfudd goralwai, /Ar doniar gwyar gwonofiai, /Gwyddfeirch ton torrynt yn ertrai. /Gwythur naws: fal tr gwyddfid 6 ES I 18 30 dd amlwg aerlladd cyn oerllen - gwyddfedd /Fal gwyddfid cylch gwrysgen. /Glyw parchfawr am eu Perchen, CBM IV 4 197 ertrai. /Gwythur naws: fal traws a'i treisai, /Gwyddfid Eingl: yng nghladd a'i trychai, /Gwyddgwn coed: CBM III 24 125 yr, gorchudd gwythlawn, /Gwyddfedd eu gwyddfa, gwyddfid estrawn! /Gwyddwn a'm rhoddes buddles boddlawn, MB I 3 110 ynt cyfnofant cant cyfoedydd, /Cyngen gymynid gwyddfid gwrfydd, /Taer terddyn asau talau trefydd, /Tor CBM IV 6 22 ybudd, /Gwy_^dd briwglau a llafnau lledrudd, /Gwyddfid gwy_^r yng ngweryd achludd, /Gwy_^r yng nglyw t PM V 8 35 ef ni borthid; /Nis lladd blaidd uch blaenwel gwyddfid: /Nis dwg lleidr fy llawrgerdd odid. /Neud llai Gwyddfidle 1 CBM III 3 47 an gadredd /Ger y mae Gwyddfarch uch Gwynedd: /Gwyddfidle glywdde glew dachwedd, /Gw_^ydd fynwent, gwy Gwyddfiled 1 CBM III 24 128 yddfeirch eirch erchlyfn, erchliw, crychrawn, /Gwyddfiled gyfred, graddfyged grawn, /Ym muchedd mur tra gwyddfoch 1 CBM III 16 124 i fudd, emyr llys nyw lludd /Emys rhudd rhuthr gwyddfoch: /Ei orddawn a orddyfn drosoch, /Ei feirch can gwyddfor 1 LlF1 II 4 51 d /A fu dad i dud io_^r. /Neud gwyddfedd gwedi gwyddfor; /Neud gweryd cyd Cedifor gwyddgun 1 CBM III 10 8 ngwythlawn orun, /Yng ngwaedlan, yng ngwaedle gwyddgun. /Awch rhoddaf arawd, awch rhoddion - a'm ceidw Gwyddgwn 3 CBM IV 4 198 ai, /Gwyddfid Eingl: yng nghladd a'i trychai, /Gwyddgwn coed: colled a'u porthai! /Gwyddwal Ddyfneual PM V 26 109 darned, /Mal gwryd Ergwlff ergryned /A Samswn (gwyddgwn gogoned - achaws) /Ac Echdor, pan brofed; /Ac o PM V 1 6 ad, /I filwyr eryr, arf gwenwlad - a gwaedd /A gwyddgwn ysborthiad, /I Ddafydd lawrydd, lawr gyrchiad: gwyddiad 1 LlN II 17 5 wn, /Fal y'i cefais y'i ceisiwn. /Goddau budd, gwyddiad fy lles, /Gwyddant negyf gant neges, /Ni eill g Gwyddien 1 CBM III 24 13 genau, brydau Bradwen, /Mor debyg fy mod megys Gwyddien /O gwyddaw pob llawr cer llaw ei ben; /Mor nawd Gwyddlan 1 CBM III 24 124 yddlen a'u gortho, gorthaw tristlawn - wy_^r, /Gwyddlan a'u gwerchyr, gorchudd gwythlawn, /Gwyddfedd eu Gwyddlen 2 CBM III 24 123 yngen, /Ar llary llaw hyged, gweled gwyddlen. /Gwyddlen a'u gortho, gorthaw tristlawn - wy_^r, /Gwyddla CBM III 24 122 yd ym mro Gyngen, /Ar llary llaw hyged, gweled gwyddlen. /Gwyddlen a'u gortho, gorthaw tristlawn - wy_^ Gwyddno 1 PhB VI 11 15 dd breiniawl a gano. /Gorwerdd ton tuedd Porth Gwyddno, /Garw ei llen a granwen ei gro, /Gnawd rhygwydd Gwyddrun 1 CBM IV 5 113 alch balch oedd bwlch ar Bowys. /Llas arglwydd Gwyddrun gwyrfriw - ei baladr, /Gwaladr cadr yn cadw rhi Gwyddwal 1 CBM IV 4 199 trychai, /Gwyddgwn coed: colled a'u porthai! /Gwyddwal Ddyfneual ddyfnasai - fy modd, /Fy meddiant a g Gwyddwn 1 CBM III 24 126 awn, /Gwyddfedd eu gwyddfa, gwyddfid estrawn! /Gwyddwn a'm rhoddes buddles boddlawn, /Gwyddfeirch eirch Gwyddyl 1 MB I 5 7 tros fo_^r etwaeth, /Pobl anhyfaeth Nanhyfer, /Gwyddyl, diefyl duon, /Ysgodogion, dynion lletffer. /Cad gwyddynt 1 CBM III 21 164 added, /Yd gyrchai bob glew mal yd glywed, /Yd gwyddynt pennawr pen o dra_"ed /Yng nghyfergyr gwy_^r, g Gwyddyr 1 GM I 9 77 dd nis gwehyr. /Gwelais angerdd rhi rhag Craig Gwyddyr /Pan amwyth udd Mo_^n maws o'i dymyr. /Gwelais y gwygid 1 MB I 3 119 sydd, /Delid meirch amliw a biw elfydd, /Gwern gwygid, gwanai bawb yn ei gilydd, /Gwaed gwy_^r goferai, Gwygyr 1 OC II 14 59 mygant medd ein tymyr. /Selyf ddiarswyd, orsaf Gwygyr, /Gogeled a'i cawdd, calon eryr, /Ac un mab Madaw gwynglawr 1 DB VI 30 57 Gwae ef a gyll nef er annilys. /Dilys briodawr gwynglawr Gwynedd, /Dolur yw nad byw llyw Arllechwedd. / gwyngnawd 1 HOG II 6 78 edair a_^ ffawd, /Cefais-i bymp o rai gwymp eu gwyngnawd, /Cefais i chwech heb odech pechawd /(Gwenglae gwyngnes 1 PM V 5 44 goror hallfor holles - ysgwydawr /Ar ysgwyddau gwyngnes. /Dygyfarth pob parth ef porthes, /Deg am un ef gw_^yl 17 CBM IV 2 27 y_"rnfoes eirioes eiriachator; /Tey_"rnedd a'i gw_^yl a gwelator /Tey_"rnged i'th law (taw telitor), /T CBM IV 17 24 wawr. /Gwrth ioli Celi cyn neithiawr - daear, /Gw_^yl Drugar, Dy ga_^r fo Dy gerddawr; /Ced gwypwyf he PM V 2 21 ddion westi, /Gwollachar ei fa_^r o farddoni. /Gw_^yl, Ddafydd lawrydd, lawr orthorri - cad, /Cedawl, a EW VI 5 44 s; /Gwayw dur yn yd draul gur trais, /Gwae niw gw_^yl fal y'i gwelais! /Gwelais yn llawen (llyw maith - D-4 VI 20 77 les Duw hyn. /Pebyll Llywelyn, pawb etwa - a'i gw_^yl /Fal y'i gwelsawch-chwi yma; /Yng Nghaer, yng Ngh D-5 VI 36 10 efedd /Ym mru morwyn fwyn o fonedd - Anna /Duw Gw_^yl Faria fawr Gyhydedd. /Pan fu ym mhreseb (ym mhrys GYC VII 41 52 /Oedd gwell myned yn lle caffed gweled golau /Gw_^yl fawr Frenin y gorllewin, llewych drefnau, /I gymr CBM III 3 103 i molir, /A fydd rhydd y dydd yd fernir, /A fo gw_^yl, golau yd noddir, /Golwg Duw arnaw a ddodir, /A f MeiG I 33 6 celi, /Can ys Ef ein da, ein doeth weini. /Duw gw_^yl goludawg, golychwn Di /Nad elom i'n llog, yn lle GM I 9 87 a gwlad Ynyr. /Endewais-i eaws am ryhiraeth er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad fyfyr. /Pell nad huna GM I 9 63 [ ]hudd /Ni hu y_^nt, a mi mor wyf dirwyn er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad [ ] /Ni ddirmygaf gof EGM I 27 62 regethau!): /Gweled yn myned mynwawl ddeddfau /Gw_^yl Gyfachafael - na chof amau! /Goresgynnws Mab Duw, CBM IV 5 32 y, orddawn fawr, /Gwrdd ei law ar ei lafnawr, /Gw_^yl hael, gwrafael gwriawr. /Gwrfan gynfaran, Gynfely CBM III 11 72 edd, /Glyw cyrchfawr, cylchynfeirch nid oedd, /Gw_^yl hebawg heboch neud addoedd. /Nid addoedd fy nawn PM V 18 8 ! /Llywelyn, llary ddyn, llwyr ddias - galon, /Gw_^yl hydwf fal Pallas, /Buost mab, arab arfau dras, /D CBM IV 16 73 raeth, /Ni weryd mewyd milwriaeth; /Gw_^r a'n gw_^yl-ni a_^ gweledigaeth, /Gweladwy gwelidor ynaeth. / CBM IV 4 151 d gwnedd, /Glew wrth lew wrth lyw tey_"rnedd, /Gw_^yl wrth w_^yl wrth ellwng rheuedd: /Gwn oedd hwn oe gwy_^l 3 IRh VII 29 37 wychid; /Am bryd ewyn gwyn, i'm gweindid - a'm gwy_^l, /Am brydest Weirfyl yd bryderid CBM III 11 36 f he_"yrn /Gwyllioedd gynt ni gedwynt gedyrn, /Gwy_^l bentan am da_^n, am de_"yrn. /Cynneddf i aergun A GC VI 21 6 eth, o'r pan e_^l trwm ddylyn, - ys gwael /Nas gwy_^l neb er gofyn. /Dolur adrawdd gawdd ganlyn, /Difan gwylain 8 LlF2 VI 8 35 ym achadw Mechain. /Rhybudd drud ar dud gwolud gwylain - blaid, /Mal ydd eid yn rhaid yn Rhyd Angain. / EG VI 18 45 a gwy_^r Llundain, /Cyfran ton a glan glastir gwylain, /Golud mo_^r ysgrud, ysgryd Norddmain. /Llywely CBM IV 1 62 erthlu yng nghrain /Yn yd byrth berthdud golud gwylain; /Gwelais dyrf dygen, gwelais ddyrain, /Gwelais CBM III 5 129 Anwar fy lluchfar oni'm llochir; /Pall gwylfan gwylain, gwylfalch wrth gerddawr, /O ruddaur gwerthfawr HOG II 6 12 iredd, /A dolydd ei dwfr a'i dyffrynnedd, /A'i gwylain gwynion a'i gwymp wragedd. /Caraf ei milwyr a'i PM V 22 10 ufwy. /Cerais a selais cer Dinsylwy, /Eisyddyn gwylain, rhiain, yn rhwy; /Calchaid y caeroedd cylchwy - CBM IV 4 102 rhuddaw adain; /Uch gwaedd gwynt, gwolau hynt gwylain, /Uch gwaedlyry gwaedlanw gwaeddai gigfrain, /U GM I 9 9 dwfr neud iesin, /Gorddyar eaws awdl gynefin. /Gwylain yn gware ar wely lliant, /Lleithrion eu pluawr p gwylan 2 CBM III 1 14 am Galan, /Twrf ton ffraeth am draeth am draed gwylan. /Perierin yng ngofur, yng ngofan - fy ngwawd, /( HOG II 9 2 aer o du gwenlan, /Myn yd ga_^r gwyldeg gweled gwylan. /Yd garwn-i fyned (cyni'm cared yn rhwy) /Rhy ei gwylch 1 CBM III 20 55 - gwyar, /Yng nghreulawn ymwrthryn, /Gwychr y gwylch gweilch amddiffyn, /Gwalch gwenwynfalch Gwenwynwy gwyldeg 1 HOG II 9 2 af-i gaer wenglaer o du gwenlan, /Myn yd ga_^r gwyldeg gweled gwylan. /Yd garwn-i fyned (cyni'm cared y gwyledd 1 MB I 3 90 n annwyd, boed trugarawg /Wrth Ruffudd Gwynedd gwyledd fodawg; /Yng ngwlad nef boed ef yn dreftadawg, / gwylfalch 2 PhB VI 11 9 safo, /Hydr ei drais i dreth o Benfro, /Gwalch gwylfalch, golud anghryno, /Gwawd fyfyr, gwawr Gw_"yr, g CBM III 5 129 lluchfar oni'm llochir; /Pall gwylfan gwylain, gwylfalch wrth gerddawr, /O ruddaur gwerthfawr y'i gorth gwylfan 1 CBM III 5 129 mygir, /Anwar fy lluchfar oni'm llochir; /Pall gwylfan gwylain, gwylfalch wrth gerddawr, /O ruddaur gwe gwyliadur 1 CBM IV 17 85 yw ei wneuthur; /Gwrth awydd dra gw_^ydd dra gwyliadur /Gwartherddydd elfydd dybydd disbur. /Gwerthef gwyliaw 1 DB VI 24 52 ia wrthaw - ni aned, /Y Gw_^r gogoned (gweled gwyliaw), /Gw_^r ni gaffad nam yn nim arnaw, /Gw_^r ni g gwylion 1 EGM I 27 43 archollwyd o'th archollau. /Can borth engylion gwylion golau /Nid perthyn it, Tad mad, fy maddau. /Can gwyliwch 1 PM V 23 125 rdd a'i cyrcho. /A ddug y Wyddgrug a'i dyco, - gwyliwch! /Gwelator pwy'i lluddio! /Llwrw Fochnant edryw gwylwlydd 1 GB II 26 94 A Maenawrdeifi ddiorfynydd, /Ac Abergwili biau gwylwlydd, /A Henfynyw deg o du glennydd - Aeron, /Hyfae gwylwn 2 EGM I 28 31 g angau lledrad, brad bredychawd. /Gweddi_"wn, gwylwn, byddwn barawd /Parth a_^'r Gw_^r arwr a'n rhywar CBM IV 17 131 red, /Goddef grwn ysgwn, anysgoged. /Goddefwn, gwylwn, gwala_"ed - arnan, /Gw_^yth gyman yn llan, yn ll Gwylwyr 2 MG VII 32 30 ylynt wy_^r gynt o gof hirynt, herwydd tadau, /Gwylwyr cywrain, gwy_^r y dwyrain ar da_^l brynnau, /Paw MG VII 32 21 n, glaer barablau. /I leferydd wrth fugelydd, gwylwyr ffaldau, /Engyl adfydd, a nos fel dydd dyfu yn o Gwylynt 2 MB I 3 45 awg, /Pob pump, bob pedwar yn wa_^r weiniawg. /Gwylynt, golithrynt yn ogelawg /Rhag unmab Cynan, y cynd MG VII 32 29 /Heddwch i'r byd, iechyd i gyd gwedi angau'. /Gwylynt wy_^r gynt o gof hirynt, herwydd tadau, /Gwylwyr Gwyllioedd 1 CBM III 11 35 - orddyfnaid, /Meddgwyn graid, greddf he_"yrn /Gwyllioedd gynt ni gedwynt gedyrn, /Gwy_^l bentan am da gwyllion 2 DB VI 31 39 yfr llefesigion /Nad a_^ gwy_^r Gwynedd gan y gwyllion, /Am fa_^r trwm tramawr goffeion, /Am fod yn eu CBM III 21 130 hefelydd, rhydd y'm rhoddai, /Rhoddion gweilw gwyllion dy-m-gwallofiai, /Gwallofiad anaw (anoeth adfai gwyllon 2 CBM III 13 44 irch a_^ meirch mygr hydaith, /Mynw eilon, mal gwyllon gwellfaith, /Delw y'm daw o'i law lawer gwaith, PM V 2 23 r orthorri - cad, /Cedawl, ar ogel fy ysberi. /Gwyllon Tey_"rnon dud amnoddi, /Gwolluchon ddragon ddrai gwyllt 2 GYC VII 41 2 yntaf y cyfarchaf, bennaf biau /Nef a daear, a gwyllt a gwa_^r, Gwawr ysbrydiau, /Mo_^r a dyfredd, Mur GM I 9 36 m golwch ni'm gwelsant ermoed /O rianedd Gwent gwyllt i'm crybwyllaid. /Gwelais rhag Owain Eingl yn add gwylltineb 1 GYC VII 41 21 u!) /Ac enwiredd heb drugaredd, a drygeirau /A gwylltineb hawl ac ateb, gatel poenau, /A dwyn rheidus y gwylltoedd 1 LlF1 II 5 59 dilyw, /Pobloedd trist, Crist a'u cennyw, /Yng gwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gwddant na byddant fyw. gwymp 8 CBM III 17 27 - gwrfalch, /Y mae gorfwlch eurin, /Anrhydedd gwymp arwedd gwin, /Anrheg brifdeg breienin. /Udd ysym, GF VI 22 5 ry difriw, dyfrys hoedran, /Gwanlleddf olygawd gwymp, difrawd gwan, /Gwynlleufer gwynder gwendon dylan, EGM I 28 27 ysbyddawd /Gwenwlad nef addef yn addfwyndawd. /Gwymp edrydd Dofydd, defawd - ei rhadau /Ni rydraeth neb HOG II 6 78 dair a phedair a_^ ffawd, /Cefais-i bymp o rai gwymp eu gwyngnawd, /Cefais i chwech heb odech pechawd / PM V 9 4 rf dyre - orwyddawr /Hyd y llewych llawr gwawr gwymp fore. /Dychymysg aerffysg yn arfle - aesdur, /A_^' GF VI 22 1 Gwymp llun a'm dihun, dihoen fy ngran, /Gwan, llaesteg a GM I 12 9 ef; /Gan engylion nef neu ryurddwyd. /Er mawr gwymp Madawg, modur plymnwyd, /Am bost cad ced goeth, oe HOG II 6 12 dwfr a'i dyffrynnedd, /A'i gwylain gwynion a'i gwymp wragedd. /Caraf ei milwyr a'i meirch hywedd, /A'i gwympaw 1 LlG VII 26 3 gynnelw, arddelw urddaw; /Ys da ei gampau heb gwympaw - yn afrddwl, /Ys iawn ddifygwl o'i fygythiaw. / gwyn 40 PM V 21 12 laen caen cawad unbyn, /Ym mliant gwyrdd ac un gwyn. /Arwyn yw gennyf arwain - ei feddwl, /A'i feddiant GB II 26 27 as llosged, lluoedd llesaint, /Dyrchafwys bryn gwyn, breiniawl ei fraint, /Yng ngw_^ydd saith mil mawr LlF1 II 1 29 nef: /Gwyn ei fyd ei thref gan ei thrwydded. /Gwyn ei fyd a fydd, o foddha_"ed, /Men y trig gwledig gw DB VI 33 1 Gwyn ei fyd am gyd a geidw ei wir, /Gwae ef, Arglwydd ne CBM IV 4 210 rai. /Ystre hynt wastad, gwestai - gwynfydig, /Gwyn ei fyd bieufai /Gwych ysgor tra mo_^r, tra Menai, / LlF1 II 1 31 oddha_"ed, /Men y trig gwledig gwlad Ednyfed; /Gwyn ei fyd ei fryd a fawrha_"ed - ynddi, /Fal eglwys Dd LlF1 II 1 28 oled; /A'r drydedd allawr a anllofed - o nef: /Gwyn ei fyd ei thref gan ei thrwydded. /Gwyn ei fyd a fy GM I 9 31 ar air, /Ei muner (nid mawr imi fy ngofwy!). /Gwyn ei fyd paddiw, Duw, yd rangwy /Rhieinged rhwych wyr MG VII 32 15 adair i'n Llyw cadau; /Pali ny myn, nid uriael gwyn ei ginhynnau, /Yn lle syndal ynghylch ei wa_^l gwel CBM IV 16 23 f /Bwyf addef addfwyngar; /Cyn bwyf gwan esgus gwyn esgar, /Bwyf gwas Duw, gwesti dialar; /Cyn bwyf ang DB VI 30 41 lis, /Gwledig ben, perchen gw_^r a'm perchis, /Gwyn esgar, neud gwa_^r a'i gwerchedwis, /Gwae ni o'i dr EGM I 27 51 gwaedlyd) /Godlawd ni byddaf o'th gyfreithau. /Gwyn eu byd fynaich fywn eglwysau, /Eglwysgar, hygar, hy MG VII 32 53 gwynion: gwae eu mamau! /Ac nid gwae 'nt-hwy: gwyn eu byd hwy bod yn seiniau /A merthyri achaws eu Rhi D-5 VI 36 46 ae fi, Arglwydd Dduw, am eurgledd - ddidaich! /Gwyn eu byd-wy, Frynaich, o'i freuoledd! /Mal y dug o'i DB VI 29 94 trymrudd, /Gwenwyn gw_^yn gennyf nid ymgudd, /Gwyn eurdir, ardwy ddadannudd, /Gw_^r eurdwr, ardwyad tr GM I 7 22 Cyn arfod ein hoesfod fyged /Mor resyn, Frenin Gwyn Gogoned! /Gruffudd greddf ufel a grym hy Hywel /A h GB II 26 260 n y maen y maent ill dau. /Ysid hyn ar ei fryn gwyn golau - uchel, /Gan ochel drygoedd drygweithredau: CBM III 5 114 /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di gywir, /Ail Gwyn Gorfynnawg, gorpwy enwir! /Manyled meinwen mal ydd CBM IV 5 73 fab Genillyn, /Gwae feirdd Cymru gwedi Gwyn! /Gwyn, gwaednawdd, aerflawdd, aerflaidd afael - lew, /Arf GM I 14 103 /I ddiofryd gwy_^d gwey rhyred. /Ac i'm Rheen gwyn gwan ystlyned - wyf i, /Ac ys mau erchi arch geinmy CBM III 26 39 rydar traws lewder, /Gwarth wrthryn, gwaywrudd Gwyn Gwarther; /Gwas a las o Leisiawn ener, /Llary Einia CBM IV 4 287 ryd Gwyndyd rhag gwander, /O warthrudd wrthyn, Gwyn Gwarther, /O dyrru ar llew llu llwyrder, /Llyw llwy CBM IV 8 35 Heilyn haelon ddadfer, /Tey_"rnedd osgryn mal Gwyn Gwarther, /Tey_"rnaidd, gw_'raidd, gw_^r yn yngder, CBM III 5 106 Ac a dan ruddem, ruddaur fodrwy, /Ac uch wyneb gwyn, gwinau fagwy. /Defawd a gadwaf can a'i catwy, /A b CBM III 3 174 i gyd, /Periglawr periglus Wyndyd, /Gwyndawd gwyn, gwirion ormoddbryd. /Pereiddwawd pernawd perhe_"yd LlF1 II 5 1 Gwyn, gwrandaw-di ar synnwyr /A draetha llyfrau mor llwy CBM IV 5 72 e fi am fab Genillyn, /Gwae feirdd Cymru gwedi Gwyn! /Gwyn, gwaednawdd, aerflawdd, aerflaidd afael - le DB VI 29 97 trabludd, /Gwawr Gwyndyd, gwander ei orchudd, /Gwyn Gwynedd. Gwae ni am Ruffudd! /Gruffudd aur digudd, PC II 21 43 rthfa, /Ni ddarogan im ddim da /Bod mab brenin gwyn Gwynedd /Yn gorwedd yn yr aerfa GM I 9 153 /O Abermenai mynych dyllydd. /Dyogladd gwenyg gwyn Gyngreawdr fynydd, /Morfa Rhianedd Maelgwn rebydd. IRh VII 30 18 dd; /A dyngai cyn Mai merwerydd - gyfliw, /Gne gwyn gyllestr rhiw, rin ddiednydd; /A chyn Mehefin hywyn CBM IV 7 5 lathraid honnaid hael. /Hael anwar gwenwynfar gwyn, /Hwylflaidd fleiniad yng nghadlan, /Perchennawg pa IRh VII 29 37 dfawr gwenwawr, llawr llewychid; /Am bryd ewyn gwyn, i'm gweindid - a'm gwy_^l, /Am brydest Weirfyl yd PM V 10 70 w am falch Wythfryn - dw_^r, /Bu dyno wrth ein gwyn, /Pan ddoeth aes aesawr yng ngryn, /Pan ddyfu pen GB II 26 189 yst Duw iddi. /A'i fraich fraisg [ ] /A'i fryn gwyn uchaf uchel beri, /A llech deg dros waneg a thros w PM V 18 3 awn cyfiawn, cyweithas, /Dedfryd dydd gwynfyd gwyn wanas - dragon, /Draig Prydain a'i hurddas. /Deddf CBM III 27 6 /Heddiw y'm cyfliw, ydd ym cyfludd - gwe_^n, /Gwyn y cawdd ar fy ngrudd /Hoen amdrai am draws lofrudd, CBM IV 15 2 Cyn ni bai amod dyfod - i'm herbyn /A Duw gwyn yn gwybod, /Oedd iawnach i fynach fod /I'm gwrthfyn GF VI 22 7 awd gwan, /Gwynlleufer gwynder gwendon dylan, /Gwyn ystle GM I 9 121 _^r Cynan cynweddiawn ffaw. /`Arglodig Gwyndyd gwyn ysym', medd pawb, /Prydain allweddawr oll yn eiddia gw_^yn 13 LlG VII 24 118 n rhyfel (diymgel daith) /Rhag estrawn geneddl gw_^yn anghyfiaith; /Sefid Brenin nef breiniawl gyfraith DB VI 29 110 r y lladdawdd Llundain arnaf, /Mor llwyr ca_^r-gw_^yn am a garaf. /Cyd a_^ dragon byd o byddaf, /Trugar PM V 28 29 ddinawr, /W_^yr arfrudd Maredudd mawr. /Mawr a gw_^yn cymrwyn er dwyn cymrawd - draig /Drwy ganiad y Dr CBM III 24 76 inmawr, pruddwawr preiddiaw, /Preiddin oedd ei gw_^yn cyn no'i gwyddaw! /Prydain a'm galwant, o'm gwara PB VII 5 15 A gollais o'i adwyn, /Doeth i feirdd byd i gyd gw_^yn /Difa gwalch tyrfa terrwyn. /Oedd terrwyn Owain, PB VII 3 9 ethym am ddraig, neud aeth! /Athwyf ym mrwyn, gw_^yn geithiw, /Ethym heb udd llafnrudd, llew, /Aeth Rh DB VI 29 93 Gwanar ga_^r, trimud fa_^r, trymrudd, /Gwenwyn gw_^yn gennyf nid ymgudd, /Gwyn eurdir, ardwy ddadannudd CBM III 26 134 ! /Neud mau hoed am hoeddl anwogawn, /Neud wyf gw_^yn goddedig ddigawn; /Neur gyrchais ar oestrais estr PB VII 15 2 Dugost Rys ar frys o'i fro, /Dig im o'i ddwyn, gw_^yn gyfle; /Da y dewisaist-ti hwnnw /I'th fyddin, Gri CBM III 24 7 Mor wyf hyglau fardd o feirdd ogrfen, /Mor wyf gw_^yn gyfrwys, nid wyf gyfrwen, /Mor wyf gyfrin ffyrdd PB VII 18 27 rw, /Creded ei fyned i feirw! /Erwan ei ddwyn, gw_^yn gynnwrf, /Eryr, mur mawrwyr, neud marw CBM IV 9 113 t medd ancwyn. /Llyw Cemais, o'th goddais i'th gw_^yn, /Llew camawn, cymer ei ddifwyn. /Llawfrydedd a'm DB VI 29 98 Ruffudd! /Gruffudd aur digudd, ef dygnaf - ei gw_^yn /O genedl plant Addaf; /Griff ne_^r, o'm pryder y gwynaf 3 CBM III 28 35 ddyrawr - anian, /Am erwan, am eurwawr, /A'th gwynaf, er-yth-gwynawr, /Er-yth-gwynant cant cerddawr DB VI 29 106 , ei barch amdanaf! /Hiraeth ysy i'm dwyn am a gwynaf, /Hir yd goffe_"ir a goffaaf, /Mor lle im alar am PC II 21 21 nt Cedifor wyn Wennwys. /Lladd Brochfael wyn a gwynaf, /Lladd Aearddur (a'n cur cof) /A lladd Rhirid (a gwynant 2 CBM III 28 36 eurwawr, /A'th gwynaf, er-yth-gwynawr, /Er-yth-gwynant cant cerddawr CBM IV 4 14 dd o'i gyrdd yd gerddant, /Am Owain Gwynedd yd gwynant! /Mur moreb dau wyneb Dyfnant, /Dyfnais rodd o'i gwynau 1 GYC VII 40 68 ad, nid rhad Rhiau, /Gwae a goddo'i fam ar gam gwynau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau, /Gwae ni char gwynaw 6 CBM III 24 61 cyrdd amdanaw: /Pedrydawg deifniawg, dyfnais-i gwynaw, /Cwynaf im ermoed hoed ohonaw. /Ail cw_^yn a'm t PM V 11 47 rwyddon, - dyddaw; /Ef doddyw o Frython, /Anaw gwynaw gerddorion, /Un oedd well, udd mwynbell Mo_^n. /M BF VII 48 20 wallaw - rheufedd, /Hil Owain Gwynedd, haelon gwynaw, /Hil gwrawl breiniawl brenin Manaw, /Hil Madawg CBM III 7 5 iaith - eurgerdd /I'm harglwydd gedymdaith, /I gwynaw Madawg meddfaith, - ei alar /A'i alon ym mhob iai CBM III 29 5 llas llew. /Llas gwas gwawd digardd, digabl ei gwynaw, /Od is llaw llys Bennardd, /Blawdd glyw glewyd d GYC VII 36 18 Sais am fy nhreisiaw, /Ys mau rhag angau angen gwynaw, /Ys mau, gan ddefnydd, ymddifanw a_^ Duw /A'm ed gwynawn 1 CBM III 24 146 hiraethlawn, /Twrf taerdraul taerdan yn gwa_^n gwynawn, /Aerdarf derfysgdaryf, arf Arodriawn, /Arth, wa gwynawr 1 CBM III 28 35 n, /Am erwan, am eurwawr, /A'th gwynaf, er-yth-gwynawr, /Er-yth-gwynant cant cerddawr Gwyndawd 2 CBM III 3 174 a chrefydd i gyd, /Periglawr periglus Wyndyd, /Gwyndawd gwyn, gwirion ormoddbryd. /Pereiddwawd pernawd DB VI 25 7 Aneirin - gynt /Dydd y cant `Ododdin', /I foli gwyndawd Gwyndyd werin, /Gwynedd bendefig, ffynedig ffin gwynder 1 GF VI 22 6 eddf olygawd gwymp, difrawd gwan, /Gwynlleufer gwynder gwendon dylan, /Gwyn ystle Gwynde_"yrn 7 PM V 17 46 afas. /Cefaist, Lywelyn, o lywiaw - gwendorf, /Gwynde_"yrn Aberffraw, /Cadarn gad drusiad dreisiaw, /Ce PM V 5 60 reges, /Mab Ywain Prydain, priodes - gwendud /Gwynde_"yrn eryres. /Mad gogant moliant rhwy moles /Mal PM V 16 14 /Gwae fi fod llawrydd, llawen udd - gwendorf, /Gwynde_"yrn, heb ddatgudd; /Lloegr ormes, rhoddes aur rh GYC VII 36 101 ganthaw: /Pen tey_"rnedd nef, Ei nawdd arnaw! /Gwynde_"yrn (orthyrn wrthaw - gwendorf Gorf) /Gorfynt hy CBM IV 12 8 rais; /Gwynfyd beirdd bod yn eu hoes /Gwendorf gwynde_"yrn Powys. /Ced bai tau, wledig, hyd wlad bo_^r PM V 2 37 gwrthod fi, /Na'm gad ar gychwyn dyddyn dewi. /Gwynde_"yrn Prydain, prawf fy llochi /A_^'th aur rhudd a GM I 9 48 ed osudd. /Gwaith Aberteifi, terwyngad Owain, /Gwynde_"yrn Prydain, priodawr udd; /Go-rys-ymedd glyw o' gwyndir 3 BF VII 54 4 en arien Eryri - weithion, /Neud uchel gwendon gwyndir Enlli, /Neud wyf hoed fwyfwy drwy drueni, /Neud GM I 9 95 s odidawg nos neu ym hepgyr. /Hawdd fwyr di er gwyndir goleithychir: /Honnaf arfau gorfelyn ei ongyr. / IRh VII 30 30 na'm ceinfygydd - hon, /Gorffurfrwydd gwendon gwyndir Mechydd. /Gorffurfaidd weddaidd luniaidd lonydd, Gwyndodydd 3 IRh VII 30 27 rhuthrais-i drefydd /Gorffyniant llifiant llu Gwyndodydd. /Gorffarant ei phrifwawd gan ei phrydydd. /G MB I 3 95 na meirch gweilydd, /Gwladoedd ofynaig, draig Gwyndodydd, /Gw_^r a roddai gad cyn dybu ei ddydd. /Gru HOG II 6 34 dyffrynt iolydd. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr Gwyndodydd, /Mor bell o Geri Gaer Lliwelydd! /Esgynnais Gwyndyd 13 PM V 16 8 , /Gwander coll aerner eurnen, /Gwendud barch, Gwyndyd berchen. /Perchen fo Gruffudd, parch westi, - ar PB VII 21 1 Marw Goronw, mur Gwyndyd, /[ ]fyg [ ] fab Idnefed, /[ ] clau, [ ] clod, / DB VI 29 96 nnudd, /Gw_^r eurdwr, ardwyad trabludd, /Gwawr Gwyndyd, gwander ei orchudd, /Gwyn Gwynedd. Gwae ni am R DB VI 27 64 d na'm gweryd - dyn, /Wedi Llywelyn, llywiawdr Gwyndyd. /Gwarafun ni wnaf yn nydd creulyd. /Gwrawl oedd CBM IV 4 70 , /Can ethyw llawr, llyw llawn awydd, /Llawch Gwyndyd, gwendud ehangrwydd; /Beirdd borthiad, braint ne GM I 9 121 lles ne_^r Cynan cynweddiawn ffaw. /`Arglodig Gwyndyd gwyn ysym', medd pawb, /Prydain allweddawr oll y PM V 11 20 el fa_^r fu ein ca_^r cyd, /Uchelgorf gwendorf Gwyndyd. /Gwynedd gwawrdrosedd, gw_^r drud - am derfyn, CBM IV 4 215 /Medd a gwin ein gwirawd fyddai. /Gwynedd wen (Gwyndyd len letbai), /Gwedi gwawr cadfawr a'i cadwai /Pa SB II 22 9 aith, /Cwbl ddigabl barabl, be_^r araith. /Mur Gwyndyd mad, gwynfyd gwyniaith, /Mab Gruffudd, ced fawrf DLlM II 18 2 f-i, Dduw, o ddyfod ei laith /Llyw Gwynedd a'i Gwyndyd obaith; /Ochaf-i, Dduw, na ddaw ef eilwaith - ym CBM IV 4 286 O gyngreddf, o ddeddf, o ddyfnder, /O ddiffryd Gwyndyd rhag gwander, /O warthrudd wrthyn, Gwyn Gwarther DB VI 25 7 gynt /Dydd y cant `Ododdin', /I foli gwyndawd Gwyndyd werin, /Gwynedd bendefig, ffynedig ffin, /Gwanas DB VI 27 77 in, drais syberwyd, /Am drueni mawr dwyn gwawr Gwyndyd, /(Ymdro rhiallu fu o'i febyd) /Am drengi fy rhi gwynddail 1 PM V 14 22 fre. /Neur arwedd dyfredd yn eu dyfrlle /Gwisg gwynddail gwyail gwedd adarre, /Neud adnau cogau, coed n Gwynddolau 1 CBM IV 9 202 faran cyfran cyfreidiau, /Gwrddfaniar gwrddfar Gwynddolau, /Gw_^r a ddengys lladd a_^ llafnau - rhuddio Gwynedd 58 DB VI 24 62 fod ongyr gwy_^r gwedi gwyraw, /A chledd gwawr Gwynedd a gwaed arnaw. /Gnawd yn uthr fod rhuthr i ryng EG VI 18 44 yrfa Clawdd Offa clod yn hoffiain /A thorfoedd Gwynedd a gwy_^r Llundain, /Cyfran ton a glan glastir gw LlF1 II 2 35 d tros glod, trawsglwydd fwyaf. /Dothwyf eithr Gwynedd, a rhyfeddaf - paham, /Heb ddigoni cam, heb nam PM V 21 24 wenydd dwfn a bais, /Gwendud amrywdud Emrais, /Gwynedd adrysedd, i drais DLlM II 18 2 Ochaf-i, Dduw, o ddyfod ei laith /Llyw Gwynedd a'i Gwyndyd obaith; /Ochaf-i, Dduw, na ddaw ef e DB VI 27 74 Am dreisddwyn terrwyn tyrfa esbyd, /Am drosedd Gwynedd a'i harfeddyd, /Am draws ga_^r gwanar, gwenwynfr PM V 22 16 ddwy: /Llewelyn a'i ceidw, llew yn adwy, /Llyw Gwynedd a'i medd hyd ym Mawddwy, /Llaw orthrech wrth rwy ES I 16 29 /Dyfrydedd dyrawr hil mawr Maelgwn. /Nid ymdau Gwynedd am ei gwynfan: /Neud amdwll aw_^yr, neud hwyr hi EGM I 26 28 f deithi, /Gwenned gwawn a'i dawn o'i daioni, /Gwynedd anrhydedd, oedd rhaid wrthi! /Nid oedd ffawd ryg GYC VII 42 25 Chymry derfyn yn ei dyrfa. /Gwelais benaethau Gwynedd a'r Deau, /Colofnau cadau cyd orseddfa. /Gwelais CBM IV 4 153 rheuedd: /Gwn oedd hwn oedd Hiriell Gwynedd! /Gwynedd argynnan, aer gynnig - rebydd, /Gwystl bedydd, b DLlM II 18 6 ymdaith. /Diofryd Owain, dygn a waith /I unbyn Gwynedd a'u meddfaith. /Nid oedd w_^r dwy awr, dwy arai DB VI 25 8 nt `Ododdin', /I foli gwyndawd Gwyndyd werin, /Gwynedd bendefig, ffynedig ffin, /Gwanas dey_"rnas deg, GYC VII 36 45 oedd ohonaw, /Cannwyll tey_"rnedd, cadarnllew Gwynedd, /Cadair anrhydedd: rhaid oedd wrthaw. /O laith PB VII 1 1 Gwynedd, cain refedd can rad, - ni'th arlludd, /Mab Gru DB VI 35 16 Gw_^r a'i medd, braint y tey_"rnedd, /Breenin Gwynedd, canys gwedda. /Breiniawg Lywelyn, brenhinedd ei DB VI 29 69 a_^'m genau, /Llew biwyf, Llywelyn biau /Llyw Gwynedd, diwedd a dechrau. /Dechreuws De_"ws, hyd na'm d DB VI 30 57 gyll nef er annilys. /Dilys briodawr gwynglawr Gwynedd, /Dolur yw nad byw llyw Arllechwedd. /Dygn yw i LlF1 II 2 59 les milcant, ydd a_^nt, ydd af. /Dragon ddraig Gwynedd, dragon o fonedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ni'th om PhB VI 15 19 Cymru yng nghamrysedd. /O bydd arglwydd gwir Gwynedd - dywysawg, /Esillydd Madawg, rywiawg reufedd, / DB VI 31 39 dydd rhyfedd llyfr llefesigion /Nad a_^ gwy_^r Gwynedd gan y gwyllion, /Am fa_^r trwm tramawr goffeion, DB VI 31 43 Am fawrweilch, aerfeilch arfogion, /Am fawredd Gwynedd ganaon: /Llywelyn hyddyn, terwyn, tirion, /Gruff D-5 VI 36 44 inwawd ddyfrydedd, /I'm cwyn brwyn dwyn brenin Gwynedd. /Gwae fi, Arglwydd Dduw, am eurgledd - ddidaich DB VI 29 97 udd, /Gwawr Gwyndyd, gwander ei orchudd, /Gwyn Gwynedd. Gwae ni am Ruffudd! /Gruffudd aur digudd, ef dy BF VII 54 27 i, /Defodau Drystan, darian dorri, /Dyfrydedd Gwynedd, gwae ni: - rhy allad, /Gwalch ffysgiad, rhoddia BF VII 44 1 Mae gwyrda Gwynedd (gwae ni - yr eisiwed!) /Ysywaeth yn trengi /Pob DB VI 30 31 ymry /Ym mhlith priddwely heb oleuad. /Etifedd Gwynedd, gwanar gyrchiad, /Neud Duw a'i rhannws yr hael PM V 11 21 u ein ca_^r cyd, /Uchelgorf gwendorf Gwyndyd. /Gwynedd gwawrdrosedd, gw_^r drud - am derfyn, /Am dyrfa CBM IV 2 31 _^n), /Tey_"rngerdd awen amgen amgor: /Arwredd Gwynedd gweinidator, /Arwyrain Owain cain cenitor. /Argl GRh II 28 17 d, /Dygant ruddaw amgant rhyd. /Rhyfedd (eithr Gwynedd, gwenwyngawdd - cywlad, /Cyn cyflechwyf rynnawdd GM I 8 54 /Arddwyreaf hael o hil balch Rhun, /O Faelgwn Gwynedd, gwinfaeth reiddun, /O Gadwallawn Llawhir, llawr EMRh VI 23 5 rfau briw trilliw, trillu gyhwng. /Eryr gwy_^r Gwynedd, gwn nad echwng, /Cyd ef ddigoner ni chymer flw GM I 9 124 /Endewais-i eryr ar ei giniaw dynin, /Dyraith Gwynedd gwyar iddaw. /Pan amwyth Owain aur athrefi Dinby CBM III 3 46 r lle_^n gan gadredd /Ger y mae Gwyddfarch uch Gwynedd: /Gwyddfidle glywdde glew dachwedd, /Gw_^ydd fyn MB I 3 90 t cyflawn annwyd, boed trugarawg /Wrth Ruffudd Gwynedd gwyledd fodawg; /Yng ngwlad nef boed ef yn dreft CBM IV 4 152 rth ellwng rheuedd: /Gwn oedd hwn oedd Hiriell Gwynedd! /Gwynedd argynnan, aer gynnig - rebydd, /Gwystl D-4 VI 20 8 lyw tir Mynyw neus medd /Tw_^r torfoedd terfyn Gwynedd. /Gwynedd yn rhysedd, yn rhyswriaeth - glyw /A g LlG VII 24 133 /Lliaws a'i cyfairch, cyfaillt nid gau. /Llew Gwynedd gwynfaith ardalau, /Llywiadr pobl Powys a'r Deau D-4 VI 20 47 ew arnad - i'w henw, /Ef henyw o gancad, /Llyw Gwynedd, gwynfydig wlad, /Llwyth lleudir Ystwyth ystrad. GM I 11 83 /Yn hywydd yn rhwydd rhag hwyedig, /Yn rhiedd Gwynedd gwynfydig, /Yn ga_^r gan Ddofydd yn Ei gerennydd BF VII 48 20 cannerth, cain wallaw - rheufedd, /Hil Owain Gwynedd, haelon gwynaw, /Hil gwrawl breiniawl brenin Man GG II 31 34 l Cynan erwan erwydedd, /Hael i wan, hil Ywain Gwynedd, /Hil Madawg hydr fynawg fonedd, /Mwyniant cerdd BF VII 54 20 w, ni ddaw i'w ddaioni - neb /Am glod ac wyneb Gwynedd lochi. /Llas gw_^r ge[]nt hynt haeloni, /Llywiaw D-4 VI 20 66 emynwys rhyswr Rhosedd - Ddiabred /Am ddiebryd Gwynedd, /Lloegr gychwyn a'i myn, a'i medd, /Llywelyn, LlG VII 24 20 gelyn, galon dachwedd, /Llary wledig gwynfydig Gwynedd; /Llofrudd brwydr Brydain gywrysedd, /Llawhir wa PM V 17 11 l prydfawr tey_"rnedd, /Llew torf, llyw terfyn Gwynedd, /Llywarch, Llywelyn a'i medd. /Meddfaeth dialae LlLl II 16 8 yw glyw, glew annhangnyfedd, /Llywelyn, gelyn Gwynedd. /Piau yr ysgwyd esgudwal - cynwan /A_^'r canway HF VII 22 12 , /Diafrddwl yn aer yn Arfon - ddiwedd, /Rhwyf Gwynedd, rhwysg Lleon. /Difro wyf heb rwyf, heb roddion, GB II 26 280 obl enrhyfedd, /Saint Iwerddon a Mo_^n a saint Gwynedd, /Saint Dyfnaint a Chaint a chynhaddledd, /Saint BF VII 54 32 wychruthr am gochi - eurgledd /Pan aeth gwy_^r Gwynedd tuedd Teifi. /Dreigiau rhwyg arfau yn rhagori, / DB VI 35 72 aga; /Deunaw dawn oedd fwy, dug ei harfordwy, /Gwynedd Uch Conwy a'i cynydda. /Un eisiau o ugaint arwyn CBM IV 4 215 r a'i meddai /Medd a gwin ein gwirawd fyddai. /Gwynedd wen (Gwyndyd len letbai), /Gwedi gwawr cadfawr a CBM IV 4 14 /Amgen ffyrdd o'i gyrdd yd gerddant, /Am Owain Gwynedd yd gwynant! /Mur moreb dau wyneb Dyfnant, /Dyfna PM V 1 82 /Tey_"rnedd Prydain, pryderwch! /Rhag te_"yrn Gwynedd yd gwynwch. /Tey_"rnllaw fy rhwyf rhyddygwch; /T BF VII 44 28 rae, /Uthr gwynfan chwerw, herw hirwae: /Eithr Gwynedd, ym medd, y mae PM V 25 34 wsom droedfedd heb wa_^n, heb wnedd, /O derfyn Gwynedd yn ei gweini, /Anoethach Powys, a'i thir amddyfr PC II 21 43 , /Ni ddarogan im ddim da /Bod mab brenin gwyn Gwynedd /Yn gorwedd yn yr aerfa D-4 VI 20 9 nyw neus medd /Tw_^r torfoedd terfyn Gwynedd. /Gwynedd yn rhysedd, yn rhyswriaeth - glyw /A glywant men gwyner 2 CBM III 26 26 waethaf nad anfer - ei hoeddl, /Neud ei hoed a gwyner, /Cwyn cyrdd cyfaenad na water, /Cwyddaw llary, a DB VI 26 12 y, /Dy fa_^r, ys anwar y'i gosody, /Dy fe_^r a gwyner fel y gweny, /Dy fudd ni oludd, er a wely, /Dy fe gwynfaith 1 LlG VII 24 133 a'i cyfairch, cyfaillt nid gau. /Llew Gwynedd gwynfaith ardalau, /Llywiadr pobl Powys a'r Deau; /Llwyr gwynfan 4 BF VII 44 27 rgae - trin, /Trist a chweddl heb warae, /Uthr gwynfan chwerw, herw hirwae: /Eithr Gwynedd, ym medd, y EGM I 26 10 wychyr lly_^r yn llenwi; /Oedd hydr am ddylan gwynfan genthi. /Hyll nid oedd ei deddf-hi, hwyr-reddf h PM V 12 18 Gruffudd, grym adfan - te_"yrn, /Tey_"rnedd ar gwynfan, /Meibion dewr, derynt ychla_^n; /Mur graid cyni ES I 16 29 awr hil mawr Maelgwn. /Nid ymdau Gwynedd am ei gwynfan: /Neud amdwll aw_^yr, neud hwyr hinon. /Gallaf y gwynfryn 1 EG VI 18 140 oddes-ni ran o'r Pater /A'i rhoddo-ef gwenfro gwynfryn uch se_^r Gwynfyd 9 CBM IV 9 196 dd cyfeddau, /Gwynfyd gwy_^r gwrawl ddefodau, /Gwynfyd beirdd, beirniad wyf finnau! /Gw_^r glewyd yn er CBM IV 12 7 dwyd maes, /Gwy_^r gwanar gwawr trydar trais; /Gwynfyd beirdd bod yn eu hoes /Gwendorf gwynde_"yrn Powy CBM IV 9 194 wg feirch gwinau, /Gwynfydig wrfrydig frydau, /Gwynfyd cyrdd ceinffyrdd cyfeddau, /Gwynfyd gwy_^r gwraw CBM III 21 189 rhwydd iawn roddion /(Rhoddfawr gwawr Gwendyd, gwynfyd gweinion) /I eirchiaid Prydain a phrydyddion, /N D-3 VI 19 30 th, llawr llys Nwython, /Llywelyn Lloegr gryd, gwynfyd gweinon, /Y naill ymyl ydd a_^ morfa Meirion - b CBM III 24 120 lew, llew llawr mwynfawr, mesbren, /Mur gwryd, gwynfyd gwen elfydden: /Nid llawen fy mryd ym mro Gyngen PM V 18 3 f ddyfnddawn cyfiawn, cyweithas, /Dedfryd dydd gwynfyd gwyn wanas - dragon, /Draig Prydain a'i hurddas. SB II 22 9 igabl barabl, be_^r araith. /Mur Gwyndyd mad, gwynfyd gwyniaith, /Mab Gruffudd, ced fawrfudd, fawrfai CBM IV 9 195 g frydau, /Gwynfyd cyrdd ceinffyrdd cyfeddau, /Gwynfyd gwy_^r gwrawl ddefodau, /Gwynfyd beirdd, beirnia gwynfydig 9 CBM IV 16 20 Trydydd, llu nyw lludd cyfarwar, /Llu gwynion, gwynfydig a ga_^r. /Yn huenydd nawdd, yn huanaw nef /Bwy DB VI 35 31 r a'u cynifia; /Argledr gweithfuddig, arglwydd gwynfydig, /Arbennig wledig a wledycha. /Cedwid un Mab M CBM III 14 17 awl, wrawl wryd, /Draig Wynfa, dragon wynfyd. /Gwynfydig ei feirdd o'i fawrddawn - rebydd, /Gw_^r a'm DB VI 27 18 Llywelyn, haelddyn hwylddawn awydd, /Llywiawdr gwynfydig, gwledig gwladlwydd. /Lladdawdd Duw arnam am CBM IV 4 209 estrawd aestrai. /Ystre hynt wastad, gwestai - gwynfydig, /Gwyn ei fyd bieufai /Gwych ysgor tra mo_^r, LlG VII 24 20 /Llewelyn gelyn, galon dachwedd, /Llary wledig gwynfydig Gwynedd; /Llofrudd brwydr Brydain gywrysedd, / D-4 VI 20 47 - i'w henw, /Ef henyw o gancad, /Llyw Gwynedd, gwynfydig wlad, /Llwyth lleudir Ystwyth ystrad. /Yn Ystr CBM IV 9 193 es olau, /Preswyliawg farchawg feirch gwinau, /Gwynfydig wrfrydig frydau, /Gwynfyd cyrdd ceinffyrdd cyf GM I 11 83 ydd yn rhwydd rhag hwyedig, /Yn rhiedd Gwynedd gwynfydig, /Yn ga_^r gan Ddofydd yn Ei gerennydd, /Yn dr gwyniain 1 CBM III 21 36 di, /Cad asgen, ysgwn ysgwyd Feli, /Ced ysgain gwyniain, gwn ei golli. /Neu chollais-i arglwydd rhwydd gwyniaith 6 MB I 3 107 renhinedd Powys a'u Gwenhwysydd, /Gorau gwaith gwyniaith a_^'i gyweithydd /Pan gedwis ei wyneb heb gywi SB II 22 3 rydd, parchraith, /Duw gwerthfawr, Gwerthefin gwyniaith, /Duw Drindawd, bwyf priawd prifiaith /I edmyg CBM IV 4 187 eurgrwydr, eurgrawn ni guddai; /Bradawg waith gwyniaith gwynygai, /Brys briwgad, brig bragad briwai. / SB II 22 9 arabl, be_^r araith. /Mur Gwyndyd mad, gwynfyd gwyniaith, /Mab Gruffudd, ced fawrfudd, fawrfaith, /Gwae DLlM II 18 13 d ei olaith. /Oedd gw_^r hael rhag gwael, rhag gwyniaith /Oedd cymraisg, oedd Cymry ddylaith, /Oedd ysg CBM III 16 46 asgle cun cyflawn, cyflafan goddaith, /Gw_^yth gwyniaith wrth wynnawn, /Pa_^r odrudd, parawd fudd foddl gwyniau 1 PhB VI 15 7 orthes peprwn pell dyfrydedd: /Llafar meriniau gwyniau gwragedd, /Llawer chweddl anoeth a ddoeth Wynedd gwynion 6 HOG II 6 12 A dolydd ei dwfr a'i dyffrynnedd, /A'i gwylain gwynion a'i gwymp wragedd. /Caraf ei milwyr a'i meirch h MG VII 32 52 n arfod, ar ei arfau, /Lladdwyd meibon gwirion gwynion: gwae eu mamau! /Ac nid gwae 'nt-hwy: gwyn eu by CBM IV 16 20 rddyar, /Trydydd, llu nyw lludd cyfarwar, /Llu gwynion, gwynfydig a ga_^r. /Yn huenydd nawdd, yn huanaw MG VII 32 9 ddoniau. /Cawr mawr bychan, Cryf cadarn gwan, gwynion ruddiau, /Cyfoethawg tlawd, a'n Tad a'n Brawd, a D-3 VI 19 3 i, fy Rhi, rhwng engylion, /Yn y lleheaist llu gwynion - y nef, /Ysy gain addef addwyn dirion. /Y'm ce DB VI 31 52 uw eu dygngudd rhagon /Yn y cyfred plyg gwenyg gwynion, /Yn y cyfranc mo_^r a mawr afon. /I abar feddau Gwynionydd 1 PB VII 15 19 ys, rhwysg llew yn ymladd, /A drud geir draig Gwynionydd /A distain gwawr Prydain prudd. /Prudd alar gwynir 3 CBM IV 5 26 eidrion, cadr yd folir - glyw, /Glew ddragon a gwynir, /Dau Fadawg enwawg, enwir, /Dau gyfedd gyfoed ho DB VI 33 39 iddaw y meddir. /Enaid hardd digardd, dygn yd gwynir, /Enwawg didwyll bwyll a bell gedwir, /Cedwis fi, DB VI 33 9 o beth a bregethir. /Gwelais-i w_^r, a gw_^r a gwynir - yn faith, /Fyth bellach ni welir. /Gwelais-i dd gwynlas 1 HOG II 11 6 er yn was - edmyg: /Ei lliw oedd debyg gwenyg gwynlas. /Hiraethawg fy nghof yng nghyweithas, /Hoed er Gwynllad 1 IRh VII 30 45 huenydd, /Gwynlluch eiry uchuch aches dolydd. /Gwynllad fad fagiad fegidydd - pobloedd, /Gwen gannwyll Gwynlleufer 1 GF VI 22 6 ran, /Gwanlleddf olygawd gwymp, difrawd gwan, /Gwynlleufer gwynder gwendon dylan, /Gwyn ystle Gwynlliw 2 IRh VII 30 43 ain: /Gorffysg dadwyrain gwawr dwyrain ddydd, /Gwynlliw arien briw brig huenydd, /Gwynlluch eiry uchuch GF VI 22 4 gyfran, /Gwenlloer gynhebig, fonheddig fan, /Gwynlliw eiry difriw, dyfrys hoedran, /Gwanlleddf olygaw Gwynlluch 1 IRh VII 30 44 ain ddydd, /Gwynlliw arien briw brig huenydd, /Gwynlluch eiry uchuch aches dolydd. /Gwynllad fad fagiad Gwynlly_"wg 1 PM V 14 29 awl hawl, ar haul orne. /Caeroedd Gwenlli_"ant Gwynlly_"wg se, /Caradwy lywy, lewych ystre; /Can ni dda Gwynnaint 1 PM V 7 2 ryodres ednaint, /Hawl greddfawl tra Gwawl tra Gwynnaint, /Hanbych well o Dduw, ddiechwraint - de_"yrn, gwynnawg 1 MG VII 32 42 u), /I'r ty_^ ydd a_^nt, heb ddo_^r, heb gant, gwynnawg ddrysau; /Y Mab ydoedd a anydoedd dan ei nodau, gwynnawn 1 DLlM II 18 23 d lysg fy nghalon yng nghof maith /Mal yd lysg gwynnawn gan oddaith. /Ni tha_"wn, pei byddwn celfydd, / Gwynnyr 1 LlF1 II 1 112 d. /Ef a warawd ball a gwall a gwad, /Bendigaw Gwynnyr a'i wy_^r a'i wlad. /Ef a wnaeth ei faeth fel yg gwynofain 1 GYC VII 40 97 arth er Ei wyrthiau, /Er myfyr dengmain, er Ei gwynofain, /Er Ei goron ddrain a'i wir ddoniau, /Er a fu gwynolau 1 MG VII 33 83 a drais-boenych, /I'th lu Di difri, difrych, - gwynolau /Ar y llaw ddeau y'm llehe_"ych gwynt 13 GYC VII 36 63 rinwydd ysy'n crinaw: /Poni welwch chwi hynt y gwynt a'r glaw? /Poni welwch chwi'r deri yn ymdaraw? /Po CBM III 5 3 a folais-i gynt, /Cymrawd ewyn dwfr a'i dyfriw gwynt, /Cymra_"eg laesdeg o lys dyffrynt; /Cyfleuer gwaw GM I 14 82 yn, - ar hynt, /Hawdd haeddwyf-i hwysgynt hwyl gwynt gorfyn. /Gorfyn o'i dremyn dra my_^r drefred /I dr OC II 14 71 egyr, /Trai eu dwy aesawr gan un ystyr. /Gorfu gwynt gwaedd fan uch glan glasfyr, /Gorddwy clau tonnau CBM IV 16 210 twrf torfoedd yn eban, /Dychyrch hynt ddychre gwynt gwaeddfan, /Dychymriw ton amliw amlan, /Dylleinw CBM IV 17 68 yst in: rhybu Arthur - gynt, /Rhybu amgyffrawd gwynt, gwa_^n tra mesur; /Rhybu Ul Cesar, ceisiasai Fflu LlF1 II 5 12 eg /Yn nyfnder daear dremynt /Fal nas cyrraedd gwynt gwaneg. /Trydydd ar ddeg, trwy deithi, /Mawr uthre LlF1 II 4 32 y deryw, y derynt, /Fal y derfydd gwy_^dd rhag gwynt. /Gwen ysgor Feiriawn, Feirionnydd - hygar /A'i hy CBM IV 4 102 /Uch gwayw rhyn yn rhuddaw adain; /Uch gwaedd gwynt, gwolau hynt gwylain, /Uch gwaedlyry gwaedlanw gwa CBM III 24 40 hoeddl abar - lletgynt, /Neud gorddifynt hynt gwynt gwrth doniar, /Neud wy a'i gofwy, neud gorddyar, / CBM IV 9 125 rif /Ar hugaint cyfaddef, /Budd barawd, baran gwynt hydref, /Bugail byd, biw gymryd gymref. /Corf cein PM V 30 12 udd, fal trabludd Tren, /Nog anhawdd gwahawdd gwynt yng ngwden. /Neu wddam nad cam cymryd yn ben /Mab EGM I 26 4 , neud gwa_^r gweilgi, /Neud gwaeddgreg gwaneg gwynt yn edwi. /Neud erfai ddoniau goddau gweddi, /Neud gwynwch 1 PM V 1 82 Prydain, pryderwch! /Rhag te_"yrn Gwynedd yd gwynwch. /Tey_"rnllaw fy rhwyf rhyddygwch; /Tey_"rnllw, gwynygai 1 CBM IV 4 187 , eurgrawn ni guddai; /Bradawg waith gwyniaith gwynygai, /Brys briwgad, brig bragad briwai. /Brwysg laf Gwynygawd 1 PM V 2 39 ochi /A_^'th aur rhudd a'th fudd a'th fynogi. /Gwynygawd dy glod hynod honni /O angerdd a'm cerdd a'm c Gwypid 1 ES I 21 24 /Rhag addef y pechu; /Ac Efa ac ef a'i gwybu: /Gwypid Duw, gwybod a ddarfu. /Gorau im o'm Rhe_^n rhagfe gwypwyf 1 CBM IV 17 25 /Gw_^yl Drugar, Dy ga_^r fo Dy gerddawr; /Ced gwypwyf heddiw hawddfod uch llawr, /Ni wn er hynny a wyf gwypych 1 MG VII 33 5 wae ni gerych! /Sef yw gwander, Ne_^r (nid nas gwypych): /Salw ymgelu pan ei gwelych, /Gwander gwir bry gw_^yr 19 PM V 1 132 ug; /Dafydd hael, ei hafal (nid ffug) /Dyn nis gw_^yr a Duw nis gorug. /Mam w_^yr a'i colles callestrig MB I 4 35 wyrain ys cain ynddi. /Crist croesddarogan a'm gw_^yr, a'm gwarchan /Rhag uffern affan, wahan westi: /C CBM IV 18 65 ddelw geiniad, rhad a'm rhodded, /Mihangel a'm gw_^yr a'm gwrthfynned! /Gwledig arbennig, pan genais - MeiG I 33 32 lleferydd a llafuriau, /Llary a orug llwyr ein gw_^yr a'n gau; /Ni'n gatwy Rheen yn rhanfaddau. /Rhodde CBM IV 16 201 r gwychddoeth, gwych gyfoeth gyfan, /Gw_^r a'n gw_^yr, a'n gwarawd o'u rhan /Pymoes byd er bedydd Ieuan LlG VII 25 55 dd dro!) /Dywysawg breiniawg bryn a thyno; /Da gw_^yr dewisaw, a'i dewiso - ef, /Gw_^r a gynnail nef a' ES I 21 5 /O freinawl ganmawl gynyddu. /Ef yn llwyr a'n gw_^yr, Ef gorfu, /Ef gorau gorwyrain a fu; /Ef a wnaeth PM V 30 6 n /I'r cerddgar ysgar ysgarlad len; /Ys gw_^yr gw_^yr fwrw i'r fieri_"en. /Ys gwybuam gam am gamhunben LlG VII 25 29 ged - yn llawn /A lliaws galchdo_"ed. /Llwyr y gw_^yr, gwrawl dy weithred, /Dy fod yn arglwydd eurglawr PB VII 6 1 Dyfed, llwyr y'i gw_^yr, gwryd ffrawdd - cyfrdan, /Marw Cynan, cynwan caw PM V 30 6 wybren /I'r cerddgar ysgar ysgarlad len; /Ys gw_^yr gw_^yr fwrw i'r fieri_"en. /Ys gwybuam gam am gam CBM IV 17 51 iwetgawdd, anghlawdd anghlyd. /Yn llwyr ydd yn gw_^yr hyd yng ngweryd - llawr, /Yn llwrw un cyfawr ydd CBM III 21 96 au a'm dygyrch i'm dygn afles, /Nid aflwyr y'm gw_^yr i'm goddiwes. /Oedd brwysg braisg lafnawr can bre MB I 4 19 -purwyf cyn no'm poeni. /Brenin holl riedd a'm gw_^yr, na'm gomedd /Am y drugaredd o'm drygioni. /Cefai CBM III 8 21 cedfuddig, /Arwydd iawn wladlwydd wledig. /Nis gw_^yr namyn Duw a dewinion - byd /A diwyd dderwyddon, / OC II 14 134 enaid. /O'r gnifer anhun a borth cuniaid, /Nis gw_^yr namyn Duw ac a'i dywaid. /Gw_^r ni dwng, ni da_^l PM V 27 17 peues hoffaint. /Powysedd Angau (Powyswg - a'i gw_^yr, /O'r gorau y'u hamwg) /A edau rhiau rhyddrwg, /A CBM IV 17 27 fod uch llawr, /Ni wn er hynny a wyf henawr. /Gw_^yr Rheen ein rhaid, rhydd iolawr - heb daw /Rhag ein LlF2 VI 10 80 weled /Ac a'n clyw, a ni'n ei glywed, /Ac a'n gw_^yr yn llwyr yn llwrw tynged /Ac a'n ca_^r yn wa_^r a Gw_"yr 2 D-1 I 1 10 nchwant, Gwent, Gwlad Morgant, Dyffryn Mynwy, /Gw_"yr Benrhyn, Ystradwy fryn, Tywyn warwy, /Dyfed ddwyg PhB VI 11 10 gwylfalch, golud anghryno, /Gwawd fyfyr, gwawr Gw_"yr, gortho. /Enw ei fardd (ei farn a welo) /Cedifor, gwy_^r 133 OC II 14 142 enestr, gwelud-di w_^yth gwaith Llidwm dir; /Y gwy_^r a barchaf, wynt a berchir. /Menestr, gwelud di ga PM V 23 98 nnau feirdd Prydain, prydus, eirian, - berth, /Gwy_^r a byrth fy rhwyf ym mhob Calan, /Er digabl barabl PB VII 9 14 ddrud gw_'raidd. /Gw_^r yw fy llyw gorllawen, /Gwy_^r a ga_^r gwawr trydar trin, /Gwrdd yn rhyfel a_^'i D-3 VI 19 8 rael cer anhyrron - dir, /Chwechan mil meiwyr, gwy_^r a gweison, /Dillyngaist, cyrchaist carcharorion, CBM III 21 79 naeth gwaedlanw gwaedlan Deifi; /Cymysgai grau gwy_^r a gwyrdd heli - mo_^r: /Mawr ddiwyrnawd wrth ei h OC II 14 52 glau ym Maelawr gawr fawr fuan /A garw ddisgyr gwy_^r a gw_^yth erwan, /Ac ymgynnull am drull am dramyf CBM IV 4 192 ymynai, /Gwyrdd heli Teifi tewychai, /Gwaedlan gwy_^r, a lly_^r a'i llanwai; /Gwyach rudd gorfudd goral OC II 14 21 gw_^yth, /Canawon hydwyth, hydr eu gweithred, /Gwy_^r a obryn ta_^l ym mhob caled, /Gwy_^r yng ngawr gw GM I 10 42 /I gynnal ei deithi /Gan glod a gorfod gofri, /Gwy_^r a thir a hir hoeddli BF VII 54 42 wi, /I Fair, fawr gadair, gadr ei gweddi, /I'r gwy_^r a wnaethpwyd yn broffwydi, /Ym mhlwyf mad gwastad LlG VII 24 123 u - moliant /Mal y gallwyf orau /Clodfori, o'r gwy_^r, a_^ geiriau /I'm pen, y pennaf a giglau; /Cynnwr PM V 24 49 la_"in, /A gwaedlafn adfuddiawg, /A gwaedlwrw gwy_^r aerfwrw arfawg, /A gwaedlen am ben yn beithawg, / GM I 11 35 n! /Gollewin wledig, wlad deithi_"awg - hael, /Gwy_^r ail gyfael gwrawl gofawg. /Gorsaf tey_"rnedd gwer LlLl II 16 43 orfaidd, /A'r gorfod dihafarch, /A'r gw_^r a'r gwy_^r am ei barch, /A'r gwayw a'r gwa_^n anghyfarch? /Y PB VII 6 12 wys i'm bryd (beirdd byd, ba wna_^nt?) /Disgyr gwy_^r am eu gwarant. /Gwarant Gymry blant, bla diochel, CBM IV 1 51 ais eu hesgor, ysgar ddilain; /Gwelais beleidr gwy_^r am fagwyr fain, /Gwelais barau rhudd rhag rhuthr CBM III 14 22 /Llawn am lyw estrawn, am lew Ystrad - mawr, /Gwy_^r am lawr, gw_^r am lad, /Ac yn nydd rhebydd roddia CBM III 17 24 rfryn hirfraisg eryr, /Am Hafren hyfryd gwe_^n gwy_^r. /Ar llaw Owain hael, hawl ddilyn, - gwrfalch, /Y EG VI 18 48 in. /Llywelyn, terwyn torf anghyngain, /Biau'r gwy_^r a_^'u gorau bachau bychain, /Priodawr mwynglawr M OC II 14 37 don arfawg arfau edwyn. /Taliasant eu medd mal gwy_^r Belyn - gynt; /Teg eu hydrefynt tra fo undyn. /Dy CBM IV 9 49 wd. /Briwgoch brig ongyr, brithawd - breithgad gwy_^r, /Brydiau Lly_^r, Lloegr ddifrawd, /Bri Brython, EW VI 1 7 w, /Ei alon niw hesgyr; /Cedyrn llu cadarnllaw gwy_^r, /Cadarnloes eirioes eryr. /Eryr mawr ddewrwyr, m SB II 22 34 , yn arfod gweilgi /Cilgwri, cil wellig; /Bu y gwy_^r cylch lly_^r yn llewyg /Gan eu lladd o'r llew gos BF VII 54 15 ydri, /Gwy_^r hydraidd gw_'raidd am fro Geri, /Gwy_^r cyrchiad yng nghad, yng nghaledi - blwng, /Ni edy CBM III 21 58 wi /Am Gadwallawn mawr, gwawr gwrhydri, /Gwryd gwy_^r dehau, barau beri; /Am Gadwaladr hael, hawdd ei f GYC VII 39 33 sbrydawl gedawl gydymdeithon. /I reol dethol y gwy_^r doethon, /I ryddid addef nef y'm noddon: /Yn rhy PM V 24 26 neud tau fal teithi_"awg, /Freenin gwrdd drin, gwy_^r draul fodawg. /Cefaist elfydden Alaawg - ynial /O LlG VII 26 24 /Rhwysg aerllew trylew yn treuliaw - arfau /A gwy_^r dros fylchau yn falch arnaw. /Rhwyl Carreg Hofa! PB VII 21 13 oeth nen, llawen llawagor, /[] detholwyr. /O'r gwy_^r [] edmyg, /Goronw, gwawr diorwag, /Gobaith []fai DB VI 31 33 wyr, cynifwyr cynhebygion /Eu chweddlau, gorau gwy_^r er Jason, /Llywelyn a'i blant, pla gelynion, /Daf LlLl II 16 51 wy garthan - ddyn, /Llywelyn gwawdwyn gwa_^n, /Gwy_^r eryr aer ddarogan, /Gw_^r yn gware llawesan. /Dyg PC II 21 14 maeth. /Llas arth yn y gyfarthfa, /Llas nerth gwy_^r, eryr aerfa, /Llas Hywel wyn fab Owain, /Llas gw EG VI 18 80 eidrad; /Ysym-i ri ryfel ddiffreidad, /Diffryd gwy_^r, eryr ardwyad; /Ysym-i rwydd arglwydd erglywiad / DB VI 33 25 r /(Cof anwar galar, pa gelir?) /Pan ddangoser gwy_^r eryr eurdir, /Nad y gw_^r o Ros a ddangosir. /A r LlF1 II 2 51 nhrin pennaf. /As dewiso Duw y diweiriaf - o'r gwy_^r, /Eryr Porthwygyr, wychyr uchaf. /Eryri gedwi gad LlF1 II 2 2 Ardeml gwir ar dir arddwyreaf, /Ardyml, gwy_^r eryr y'th farnaf. /Ardwyad cadau, cadr y'th welaf EW VI 5 8 'u cyffry; /Gw_^r gwrddblant hydr foliant hy, /Gwy_^r fraw, gwir frenin Cymru. /Cymru wawr warant! I'r PM V 12 40 _^'r eiddiaw, /Arwar trydar, trin ognaw, /Eryr gwy_^r ffrawdd dymyr Ffraw. /Ffraw-gyrchiad cant cad cyn MB I 3 120 Gwern gwygid, gwanai bawb yn ei gilydd, /Gwaed gwy_^r goferai, gwyrai onwydd. /A'r maint a ddyfu ar eu LlG VII 27 7 ed, /Gweilch oedd feilch yn ei falch gerdded. /Gwy_^r golofn eofn pan ehanged - ffordd /Am drefgordd dr CBM IV 4 237 ython. /Eurddraig Eryri, eryron - fyhyr, /Eryr gwy_^r golluchon; /Dangosed gweithred Gwaith Faddon, /Yn PM V 2 57 /Tey_"rnas firain faran Benlli, /Na wna, eryr gwy_^r, gorddiogi /A_^'m daddl, udd trwyaddl yn neddf tr GM I 9 83 r o anystyr. /Torred Caerfyrddin yng ngwrthrin gwy_^r, /Gorddyar ei drais, Emrais eryr. /Dychluded tey OC II 14 119 a_^nt gloyw he_"yrn ar naid. /Madawg a Meilyr, gwy_^r gorddyfnaid - trais, /Tros gyferwyr gyferbyniaid, PM V 19 16 i'th gylch, galchdo_"ed gymyn /Am dymyr, gwaed gwy_^r gorewyn. /Peithiawg dy alon. Dy elyn - gwae ef! / CBM IV 5 83 /Nad y_^nt fyw fegis gynt, /Llas llary frodyr, gwy_^r gorfynt, /A ched lladded, lladdesynt. /Llas Aser, EW VI 5 51 - holl wybod, /Llwybr eang ei fyddin. /Am eryr gwy_^r gorllewin, /Gorllawes, trais trachw_'res trin. /T ES I 15 9 igaeth) /Y pum torth a'r pysg, pasgaduriaeth - gwy_^r, /Gorober ehelaeth. /Cyfran deg, ei dogni a wnae D-4 VI 20 19 ysiasant - am ddraig, /Aml ddragon pedrydant; /Gwy_^r gortho bro bryn a phant, /Gwir Cymry cymhellasant CBM III 24 114 Mechde_"yrn meddgyrn meddgwyn peniadur, /Medel gwy_^r gwaedfur, oesgur asgen, /Maws, masarn cadarn, ca CBM IV 6 272 aith y Berllan. /Am byrth Caer Fyrddin porthes gwy_^r gwaedlin /A gwawr trin bu trechaf; /Gwa_^l teilu, CBM IV 1 44 lais eu hadaw heb eu hadain /I dan draed adar, gwy_^r gwanar, gwain; /Gwelais eu trychni trychant celai CBM IV 12 6 ilwon gweilch. /Gweilch cadau yn cadwyd maes, /Gwy_^r gwanar gwawr trydar trais; /Gwynfyd beirdd bod yn CBM III 3 44 /Ceritor fy ngherdd yng nghyntedd /Yn yd ga_^r gwy_^r gwanar gwinwledd, /Caraf-i lan a'r lle_^n gan gad PM V 23 29 glyfynt llwrw ba_^r. /Oedd rhyn rhudd ebyr o'r gwy_^r gwa_^r, /Oedd rhan feirw fwyaf o'r drydar, /Oedd LlG VII 27 49 ngel! /Och hyd atad, Duw, er dwyn Hywel! /Eryr gwy_^r, gwarant heb ochel, /Ar Wirionedd iawn ddawn ydd CBM IV 6 163 babir. /Gwry_^s hwylfrys haelfron a honnir, /Gwy_^r gwasgawd defawd difo_"ir. /Pan wesgir ar Lloegr, DB VI 24 61 glywed ar lled hyd yn Llydaw. /Gnawd fod ongyr gwy_^r gwedi gwyraw, /A chledd gwawr Gwynedd a gwaed arn OC II 14 3 , /Galon yn anfon anfud dynged. /Geleurudd ein gwy_^r gwedi lludded - trwm: /Tremid gofwy mur Maelawr d EW VI 4 35 - w_^yth, /Am wawr llwyth a lleithig, /Am eryr gwy_^r gweithfuddig, /Am io_^r aerddor urddedig. /Urddas CBM III 10 24 n; /Eurdorchawg farchawg feirch anghrawn /Eryr gwy_^r gwelygordd Leisiawn. /Ail welygordd fawr feirdd w CBM III 19 24 wyn, /Yn eurllyw glyw, glew, dengyn, /Yn eryr gwy_^r, Gwenwynwyn. /Detholais rwyf llu, lluriglas - de CBM III 24 19 ith, llaith llwyth Pobien: /Gwy_^r yn afrddwl, gwy_^r gwerin urdden, /Gwy_^r yn afrdwyth gw_^yth er gwa CBM III 24 22 f ychen - yng ngwedd, /Gwy_^r yng nghywrysedd, gwy_^r gwledd Gwlyddien; /Gwy_^r y'n cyd berchid uch gwi PM V 29 8 l Wynedd; /Gwawr gwanar, ei gwin a'i medd /A'i gwy_^r gworfych o'r diwedd. /Diweddwyr eryr, ar Gymry - PM V 26 23 /Neud llwyr weddw y gwragedd. /Ni cha_^r eryr gwy_^r gworwedd - na chysgu, /Na chosgordd heb wnedd. /G CBM III 12 44 ewdraws eryr, /Gwalchlan gannerth, gwalchnerth gwy_^r. /Gw_^r yng ngawr dyrawr, deryw - yng nghreulan, CBM IV 9 195 , /Gwynfyd cyrdd ceinffyrdd cyfeddau, /Gwynfyd gwy_^r gwrawl ddefodau, /Gwynfyd beirdd, beirniad wyf fi CBM IV 16 75 /Gweladwy gwelidor ynaeth. /Mwy yd ga_^r Gwawr gwy_^r gwrdaaeth /Nog yd ga_^r ca_^r cerdd cybyddiaeth; CBM IV 9 77 r yn nharf, yn nherfysg wedy, /Gw_^r yng ngryd gwy_^r gwryd, gw_^r hy, /Gw_^r greidiawl fal Graid fab E CBM III 21 165 gwyddynt pennawr pen o dra_"ed /Yng nghyfergyr gwy_^r, gwychr yng nghaled; /Yd gystlynai pawb o'i gystl DB VI 31 39 n, /Trydydd rhyfedd llyfr llefesigion /Nad a_^ gwy_^r Gwynedd gan y gwyllion, /Am fa_^r trwm tramawr go EMRh VI 23 5 wng, /Arfau briw trilliw, trillu gyhwng. /Eryr gwy_^r Gwynedd, gwn nad echwng, /Cyd ef ddigoner ni chym BF VII 54 32 ruthr gwychruthr am gochi - eurgledd /Pan aeth gwy_^r Gwynedd tuedd Teifi. /Dreigiau rhwyg arfau yn rha PM V 10 95 rysedd - gwrdd, /Er gorddwy tey_"rnedd, /Ongyr gwy_^r gwyrynt yng ngwedd, /Onn ger bron breenhinedd. /B D-4 VI 20 42 /Pebyllwys fy rhwyf yn rhwyd - gwrdd gynnygn, /Gwy_^r gynnif ym mhlymnwyd; /Yng ngwendud Glud yd glywyd CBM IV 6 94 yn edrinaw, /Ac angerdd, ac ongyr yn llaw, /A gwy_^r gyrth am byrth yn burthiaw - gorwlad, /A bragad y PM V 1 118 pob sarrug. /Gw_^r gorfawr, gorflwng pan amug /Gwy_^r gystwy gwrdd gastell y Rhug. /Ef gwnaeth yn erthy LlF1 II 1 154 /Namyn hawdd amrawdd yn ymroddi - a_^ bardd /A gwy_^r hardd heb gardd, heb galedi, /Ac eurgrawn a dawn PM V 23 77 dryfan /Gw_^r hydwf gwrhydri Ogrfan /Dygwydd gwy_^r heb lewyr, heb lan, /Dygoch llawr dwygad fawr far BF VII 54 13 i - lluoedd /I gynnal torfoedd terfyn Hoddni; /Gwy_^r hoedlwydr, gwy_^r hydr eu gwrhydri, /Gwy_^r hydra PM V 1 79 cyfeddwch, /Gwrdd yn lladd a_^ llafn dauafwch /Gwy_^r hoeddlwydr, gw_^r hydr yn ei hwch - a'i fa_^r /Cy BF VII 54 13 nal torfoedd terfyn Hoddni; /Gwy_^r hoedlwydr, gwy_^r hydr eu gwrhydri, /Gwy_^r hydraidd gw_'raidd am f BF VII 54 14 ; /Gwy_^r hoedlwydr, gwy_^r hydr eu gwrhydri, /Gwy_^r hydraidd gw_'raidd am fro Geri, /Gwy_^r cyrchiad CBM III 12 30 lau beleidr briw, brith - o gyfergyr, /A gwaed gwy_^r i ar wlith, /A gwyach hylef, hylith, /A gwyddfa b CBM IV 7 22 uddlan rhwng dau nifer /Pan gyfrang gwaywawr a gwy_^r, /Lladdawdd a_^ hi, llith adar, /Llafn grau, cena PM V 10 56 niawn, /Arf myrdd, aradr cyrdd can iawn, /Eryr gwy_^r llewyr Lleisiawn. /Lleisiawn berchen ben, ban fu PM V 19 3 lyn - hael /Hil Fleddynt fab Cynfyn, /Arf eryr gwy_^r llewyr llewyn, /Aergymid gyndlid Cynfelyn, /Arial EG VI 18 44 Offa clod yn hoffiain /A thorfoedd Gwynedd a gwy_^r Llundain, /Cyfran ton a glan glastir gwylain, /Go CBM IV 9 106 nnwyn, /Teulu a thewlu a thewlwyn - waywawr /A gwy_^r mawr ymaswyn. /Ffyrf derfysg ffysg ddyddysg ddydd CBM III 11 33 f /O greulafn, o greulawn gynneddf. /Cynneddf gwy_^r meddfaeth, meddgyrn - orddyfnaid, /Meddgwyn graid CBM III 16 148 /Trais ar ei ysgwyd rhag ysgor - Dinteirw, /A gwy_^r meirw rhag mur co_^r: /Tres rhag llew, rhag llyw EW VI 5 56 n gwyddawdd cadflawdd flaidd gawr, /Pan golles gwy_^r Mo_^n gw_^r mawr HF VII 23 24 l trengi, /I'r gwir Dduw ydd wyf yn erchi, /Er gwy_^r nef o'm nefawl weddi, /Ar oed byr, os tyr, torri OC II 14 138 th hywir. /Menestr, mawr a waith ydd oleithir /Gwy_^r ni olaith llaith oni llochir. /Menestr, medd ancw GwB VI 17 9 r eryr! /Rhuthr a ddug fy naf (nawell yw - o'r gwy_^r /No'r gorau er Dilyw), /Rhuthr cadarn cedeirn ddi DB VI 29 83 r Udd /Gw_^r oedd w_^r, oedd orfawr ei fudd, /Gwy_^r oedd wy_^r, oedd orddyfn ganthudd, /Gw_^yth oedd LlLl II 16 47 onnaid ganllaw - draws /Dra safo Duw ganthaw; /Gwy_^r orfod gwrddglod gludaw, /Gw_^r rhag gwerin Dysili MB I 3 169 Grist geinforawd gwlad ogoned, /Pan gaffo pen gwy_^r (pefr ymddired) /Gan engylion foes (ni'm oes neue DB VI 33 55 ddigoned: /Ys llawer blwyddyn yn lliwed, - o'r gwy_^r /Pob gorau rygolled. /Cefais a fynnais cyn ei fyn CBM III 11 21 nydd brwydr rhag bron ei arglwydd. /Ni'i ta_^l gwy_^r Powys, penrhaith - ar Gymru, /Gan gymryd anghyfra CBM III 11 77 un amser, /Ni'm twyll pwyll pan ym cyfarcher. /Gwy_^r Powys, pobl ddisgywen, /Cad orllawes orllawen, /P PM V 1 108 ! /Dadolwch te_"yrn, tarw caddug - prydfawr, /Gwy_^r Prydain rhwy gorug /O fro Echeifiaint uchelgrug / SB II 22 21 yn nef, ym mhresent /Nid oes prysur affaith. /Gwy_^r Prydain ym mhryder hirfaith, /Eu gweled neud gwal PB VII 11 5 lin Dewdwr, /Ac am walch dewrfalch, dewrwyr. /Gwy_^r rif sy_^r ysydd 'n ei gad, /Gwrddbrudd Faredudd, EGM I 29 33 dd, /Addfwyn huysgwr gw_^r a gorwydd, /Addfwyn gwy_^r terwyn taer gyfannwydd - cad /Pan fydd cedyrn yn PB VII 10 17 e_^r nerthawg. /I'm nerthawg breiniawg, brenin gwy_^r - torfoedd /(Terfysg Lloegr y'i gelwir), /Cymrais PM V 20 39 /A briwgoch dy ongyr, /Traw y tremynaist, ben gwy_^r, /Trwy Dyrn, dey_"rnaidd eryr. /Er pan 'u llywiai DB VI 30 90 _^m i gyda hael, hwylglod rysedd, /Buarth eryr gwy_^r, uch gwin a medd, /Bu_^m i gydag ef, yd gefais wl CBM III 11 41 eir o Bowys. /Cynneddf i Bowys ben ymadrawdd - gwy_^r /Uch gwirawd eurgymlawdd, /Yn neb llys, yn neb ll EW VI 4 28 iddestl; /Gw_^r a wneir fal Gweir fab Gwestl, /Gwy_^r wawr yn llawr Llyn Egwestl. /Diwestl ei ysgor, ys CBM III 10 48 ethitor, /Gwrdd fyddin, feiddiaid yn nhewdor, /Gwy_^r Weirniawn gwryd diachor. /Wythfed lwyth gynnwyth CBM IV 9 222 wyn, /Gwy_^dd wosudd, llofrudd Lloegr ddilyn, /Gwy_^r wosgo wosgordd ddiergryn, /Gwyrdd wasgar o wisgoe PM V 10 97 nhinedd. /Breenin mawrllin, mawrllyw gwlad - a gwy_^r, /Wyf gorwag amdanad; /A'th garaf - wyf digarad; CBM III 24 25 enen, /Gw_^r a'n cyd barchai o'i barch amgen, /Gwy_^r y buam gyd am ged ordden, /Nid y_^m gyd am fudd, MG VII 32 30 o gof hirynt, herwydd tadau, /Gwylwyr cywrain, gwy_^r y dwyrain ar da_^l brynnau, /Pawb olynol gwneynt CBM III 27 24 , /Bu wrth wrfyrdd cyrdd ceinis, /Bu wrth fryd gwy_^r y gweinis. /Gweinidawg rhodawg rhad wellyng - cei OC II 14 22 eithred, /Gwy_^r a obryn ta_^l ym mhob caled, /Gwy_^r yng ngawr gwerthfawr, gwrdd ymwared. /Bugelydd Ha PM V 23 74 nes i franes, i frain ban - ddychre, /Dychrain gwy_^r yng nghreulan; /Gwrdd y gwnaeth am ddeudraeth dry CBM III 24 22 _^r yn amwyn graid greddf ychen - yng ngwedd, /Gwy_^r yng nghywrysedd, gwy_^r gwledd Gwlyddien; /Gwy_^r CBM IV 6 23 edrudd, /Gwyddfid gwy_^r yng ngweryd achludd, /Gwy_^r yng nglyw trychion rhag tra chythrudd - gwayw /A CBM IV 6 22 Gwy_^dd briwglau a llafnau lledrudd, /Gwyddfid gwy_^r yng ngweryd achludd, /Gwy_^r yng nglyw trychion PM V 22 12 caeroedd cylchwy - Maelgyning, /Milgi_"aidd eu gwy_^r ym mhob tramwy. /Nid rhaid tra dilyn pell ofyn pw SB II 24 14 aesawr, oswydd gwyddaw, /Gwa_^n yn aer-rain, gwy_^r yn aergrain yn ergrydiaw; /Gweilch yn aergrwydr, CBM III 24 20 en: /Gwy_^r yn afrddwl, gwy_^r gwerin urdden, /Gwy_^r yn afrdwyth gw_^yth er gwaith Feigen, /Gwy_^r yn CBM III 24 19 /Mor fynych, mor faith, llaith llwyth Pobien: /Gwy_^r yn afrddwl, gwy_^r gwerin urdden, /Gwy_^r yn afrd CBM III 24 21 /Gwy_^r yn afrdwyth gw_^yth er gwaith Feigen, /Gwy_^r yn amwyn graid greddf ychen - yng ngwedd, /Gwy_^r EG VI 18 51 lud pentud, pentir gwythain, /Gwawr Deau gorau gwy_^r yn dyrain, /Gwenwyn a gwanar ei ddau ga_^r gain. CBM III 16 62 dwy: /Gwesti gwledd, gwledig arfordwy, /Gwesti gwy_^r, yn gwastad warwy; /Gwesti gwastator, gwastad rad GM I 8 46 i heb drai o drallanw gwaedryar, /A lliw gwyar gwy_^r yn heli, /A llurugawr glas a gloes trychni, /A th PM V 1 75 n trwch - calanedd /(Ga_^l ag ef na cherwch!) /Gwy_^r yn nygn, yn nigyrydwch, /Gwerin ne_^r yn aerdawel CBM III 24 23 _^r yng nghywrysedd, gwy_^r gwledd Gwlyddien; /Gwy_^r y'n cyd berchid uch gwid gwenen, /Gw_^r a'n cyd b D-4 VI 20 13 rylon, tros draeth. /Traethaf, canmolaf canmil gwy_^r - ysgwn, /Hawdd esgyn eu heryr, /Calchdo_"ed sai gwyrai 1 MB I 3 120 anai bawb yn ei gilydd, /Gwaed gwy_^r goferai, gwyrai onwydd. /A'r maint a ddyfu ar eu hedrydd /A ddug gwyraw 3 DB VI 24 61 d hyd yn Llydaw. /Gnawd fod ongyr gwy_^r gwedi gwyraw, /A chledd gwawr Gwynedd a gwaed arnaw. /Gnawd yn DB VI 24 77 rain yn difuriaw. /Gnawd gwayw ac arwydd gwedi gwyraw /A gw_^r yn gorfod a chlod iddaw. /Gnawd seithgad GYC VII 41 23 , lwyr ofudiau: /Y dydd a ddaw, ni bydd difraw gwyraw geirau /Ar wan Gristawn yn anghyfiawn, ddigrawn gwyrda 3 PB VII 20 9 lwydd. /Arglwydd naid mawrgudd, neud mawrgur - gwyrda /Dwyn gwrda penadur, /Blegywryd, llew gryd llafn BF VII 44 1 Mae gwyrda Gwynedd (gwae ni - yr eisiwed!) /Ysywaeth yn tre GYC VII 42 30 dd a chyfedd beunydd /A byd ar gynnydd, gynnif gwyrda. /Hynny aeth heibaw fal ymchoel dy law, /Mae pawb gwyrdawd 2 ES I 23 10 yhedd: /Uchaf (gwyry achaws gwirionedd) /Llwry gwyrdawd cyd (boed Brawd rinwedd!); /A'r ail yw priawd e EGM I 28 12 da, Duw a'u cymerawd, /A dynion gwirion yn eu gwyrdawd. /Gwerin ddiwerin, ni ddyorgrawd; /Gwae ef, Arg gwyrdd 12 CBM III 12 33 ylith, /A gwyddfa blaidd yn ei blith. /O blith gwyrdd a chyrdd a chain amser - gwin /A gwirawd wrth leu PM V 21 12 gychwyn /Ym mlaen caen cawad unbyn, /Ym mliant gwyrdd ac un gwyn. /Arwyn yw gennyf arwain - ei feddwl, CBM IV 5 132 ; /Baran llew, Lloegrwys ofal, /Lledfegin gwin gwyrdd fual. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloywddrud - i'th MB I 3 81 /Toresid gormes yn llynghesawg. /Gwedy tonnau gwyrdd gorewynnawg /Dyfforthynt ei seirch meirch rhygyng OC II 15 21 eirionnydd. /Dygychwyn, gennad, gyfyl mordwy - gwyrdd, /Gworddyar ei gylchwy; /Dywan i'r Traean, tramwy CBM III 21 79 edlanw gwaedlan Deifi; /Cymysgai grau gwy_^r a gwyrdd heli - mo_^r: /Mawr ddiwyrnawd wrth ei hoffi! /Ho CBM IV 4 191 au, yng nghrai - calanedd, /Cyminedd cymynai, /Gwyrdd heli Teifi tewychai, /Gwaedlan gwy_^r, a lly_^r a IRh VII 29 15 n hoywnid. /Mynyglwen yn llen yn lle rhennid - gwyrdd, /Mynychsathr milfyrdd milfeirdd ganlid. /Morwyn CBM III 24 171 yd Rhirid, rhuddaur welling, /Rhoddynt rhudd a gwyrdd, rhwyf cyrdd cuning, /Rhodded ardduniant ar Dduno CBM IV 10 37 Wyf cerddawr i'm rhwyf rhwysg mo_^r-gymlawdd - gwyrdd, /Rhwysg ffyrdd cyrdd cerdd wahawdd, /Aswyn aserw CBM IV 9 223 egr ddilyn, /Gwy_^r wosgo wosgordd ddiergryn, /Gwyrdd wasgar o wisgoedd ceinmyn, /Gwrdd osod, gw_^r gor GM I 9 149 fryd, dedwydd. /Addfwyn dyddaw dyfr (dychwardd gwyrdd wrth echwydd) /Ogfanw a Chegin a Chlawedawg drydy gwyrddliw 1 BF VII 50 22 /Gw_^r gwrdd yn cyrchu llu lledeithaf, /Gw_^r gwyrddliw bebyll gwersyll gorsaf, /Gw_'reiddfab Gruffudd gwyrddrawd 1 ES I 17 15 Llywelyn, lleerw freienin, /Llary ddefawd llyw gwyrddrawd gwydrin. /Nid wyf gynefawd gynefin - a_^'m rh gwyrengyn 1 CBM IV 5 105 roddiad, /Einiawn ddiwyl ddiofn cad. /Llas mab gwyrengyn gwyrfriw - ei baladr, /Gw_^r oedd gadr i gadw gwyrennig 3 CBM IV 5 19 is, /A garaf ei edmig, /Blawdd blaen, bleiniad gwyrennig, /Blaidd gawr Bleddynt fab Cynwrig. /Cynifiaid D-1 I 1 43 ddiadon, Faddon feddwaint, /Gorwyr mennig, mur gwyrennig, gwryd gormant, /Terrwyn am dir, rhi rhaith cy CBM IV 4 161 wledd yn hedd yn hirdrig, /Mygr ddragon gwron gwyrennig, /Meddw meddlys, melys eu mestig. /Meiri_"au a gwyrfriw 2 CBM IV 5 113 oedd bwlch ar Bowys. /Llas arglwydd Gwyddrun gwyrfriw - ei baladr, /Gwaladr cadr yn cadw rhiw, /Gwa_^ CBM IV 5 105 Einiawn ddiwyl ddiofn cad. /Llas mab gwyrengyn gwyrfriw - ei baladr, /Gw_^r oedd gadr i gadw rhiw, /Rhw gwyrth 3 GB II 26 236 on, aethan faddau, /Yng ngwerth eu gwrthwarae, gwyrth a orau: /Cerddasant gan wynt ar hynt angau. /Edew CBM III 3 185 fael broglyd, /Gradd ufel, greidiawl ei wryd! /Gwyrth a wnaeth ni wneir hir ennyd, /Ni wnaethpwyd eirio CBM III 3 189 daf etewyn tanllyd /Y dyfu, a dail ar ei hyd; /Gwyrth arall, gwerthfawr ei ddedfryd, /Gran yng ngre, bu gwyrthau 10 GB II 26 178 ichti /Ros elfydd, pob celfydd geilw Dewi. /A gwyrthau a orug gwyrthfawr Ddewi, /Bu obaith canwaith cy LlF1 II 5 39 ydd, dydd darogan: /Main mwyaf oll a holltan; /Gwyrthau Duw a ddangosan; /Rhag arynaig Brawd briwan. /A EGM I 27 1 Duw, Dewin gwerthefin gwyrthau, /Dywallaw atan ran o'th radau. /Dyniaddon defn ES I 20 13 yddiawl. /Erbyn fi, fy Llyw, yn lle deddfawl - gwyrthau /Er Dy dost gethrau a'th dyst gethrawl. /Arglwy LlF1 II 1 119 Dau gu, dau gyfaith, dau wyneithad, /Dau a wna gwyrthau er goleuad - rhagddudd, /Dau ddiludd eu budd er LlF1 II 1 23 afasaf oes ddarymred. /Tair allawr gwyrthfawr gwyrthau glywed - ysydd /Rhwng mo_^r a gorwydd a gwrdd l LlF1 II 5 3 w-di ar synnwyr /A draetha llyfrau mor llwyr: /Gwyrthau golau gwelator - /Drychafael mo_^r hyd aw_^yr. GB II 26 215 naf na_^g o'i enau, /Ni chaffad gwrtheb namwyn gwyrthau. /Gwrthebed hyged i hyglau - gerddawr, /Gwyrthf MG VII 32 17 carpau. /Eisoes mai Ef, dangos o nef a wnaeth gwyrthau, /Oedd Fab Duw Rhe_^n, o'r hwn y ce_^n lle_^n a LlF1 II 1 109 Cadfan, /Agored i wan ei wen angad. /Ef gorau gwyrthau wrth ei gennad: /Dillwng ta_^n yman i mywn dill Gwyrthfawr 7 GB II 26 217 yrthau. /Gwrthebed hyged i hyglau - gerddawr, /Gwyrthfawr briodawr, briawd ddeddfau. /O'r daw llynges d GB II 26 178 dd, pob celfydd geilw Dewi. /A gwyrthau a orug gwyrthfawr Ddewi, /Bu obaith canwaith cyn no'i eni. /Dan LlF2 VI 10 91 th, /I'm dyddwyn i'r porth parth a_^ Thrined. /Gwyrthfawr Fihangel a'm gwrthfynned, /A'm dydduch o yng HOG II 6 43 th drefydd. /Cyfarchaf i'r Dewin gwerthefin, - gwyrthfawr, /Gwrth ei fod yn Frenin, /Cysylltu canu cyse CBM III 11 55 awch gorsaf, /Awch gorsedd na bai gaeth, /Glyw gwyrthfawr, gwrthodwch-chwi etwaeth, /Gwrthodes rhywyr, DB VI 24 2 Mab Duw, dylyaf dy bwyllaw, /Mawr, gwyrthfawr, gwrthyf gwarandaw. /Mor iawn im o'r dawn a'm LlF1 II 1 23 d, /Men y llafasaf oes ddarymred. /Tair allawr gwyrthfawr gwyrthau glywed - ysydd /Rhwng mo_^r a gorwy gwyrthiau 1 LlF1 II 1 83 , /Ei cherdd, ei chynrain, ei main marmor, /Ei gwyrthiau golau gwelator - beunydd, /Ei gwerthfawr edry gwyry 6 ES I 23 9 uw /Yn y dyfydd pawb i'r Frawd gyhedd: /Uchaf (gwyry achaws gwirionedd) /Llwry gwyrdawd cyd (boed Brawd DB VI 31 69 wy eirioledd Pedr, pen porthorion, /A Mair o'i gwyry Air a'i gweryddon, /I'm tri arglwydd byd, boent cy GM I 11 14 _^l, /Nid gochel rhyfel rialluoedd. /Nid gw_^r gwyry amug aml gnud gynfedydd /A'i chantrefydd a'i chart GM I 9 16 is enau yn echlysur gwir, /Ar lleferydd gwa_^r gwyry edde_"in, /Ac ar lles Owain hael hual dilin /Dychy CBM III 5 89 , /Gwan ddeddf ddof i'm cof, i'm canhymdaith. /Gwyry fanon fanwl, gwa_^r feddwl faith, /Gorne gwawr for CBM III 5 18 awen y'u carwn-i ceni'm cerynt, /Llawforynion gwyry, gwirion oeddynt; /Amgall o bwyllad a bell bwyllyn gwyrynt 1 PM V 10 95 - gwrdd, /Er gorddwy tey_"rnedd, /Ongyr gwy_^r gwyrynt yng ngwedd, /Onn ger bron breenhinedd. /Breenin gwys 2 PM V 23 129 n llwyd llithwyd am honno, /Lletgynt Argoedwys gwys greudo, /Llys a dwy neud einym yno. /Edryched Powys LlF2 VI 7 1 Handid fy nghystlwn, nas gwn nas gwys, /O feirdd ysbydaid ysbaid ysbys. /Handwyf huawdl w gwy_^s 4 PM V 25 32 y_"wr yn rhwyoli - gwry_^s, /Ym Mhrydain Ynys gwy_^s ein gwesti. /Ni chawsom droedfedd heb wa_^n, heb PM V 13 32 yn rhodwydd, /Gwoseb roddiad aur rhad rhwydd, /Gwy_^s eisiau aerglau arglwydd. /Ar ddeau Rhiau, Rhwyf g LlF1 II 3 5 farwnad. /Ni hepgoraf-i rwyf, hyd Rufain - y gwy_^s, /(Gorau gwas ym Mhrydain) /Na daly nad elwyf Fe LlF2 VI 7 10 achoedd o uchelwrys, /O echen lawen wrth lef a gwy_^s. /Handoeddit o'r llin a_^'r llyfn emys; /Cyfarwy Gwystl 1 CBM IV 4 154 nedd! /Gwynedd argynnan, aer gynnig - rebydd, /Gwystl bedydd, byd eilig; /Ym muchedd haelonedd Hilig, / gwystlaw 1 PM V 18 28 bod achas. /Dyystwng cedyrn cadarndras, /Deddf gwystlaw, i'th law heb luddias, /Dygymer bob ne_^r, bob gwystlferau 1 CBM IV 9 179 ddaddl, cynnaddl cenhadau, /Hil Rhodri, gwesti gwystlferau, /Gwastad gryd, gwystlon byd boed tau! /Hil gwystlon 2 CBM IV 9 180 Hil Rhodri, gwesti gwystlferau, /Gwastad gryd, gwystlon byd boed tau! /Hil Gruffudd, rhwyf rhwyddfudd r DB VI 35 86 ; /Gwystlwys ei dragon hyd yng Nghaerlli_"on, /Gwystlon i rwyf Mo_^n, rhy'u mynycha! /Yr Un Gw_^r a'n p gwystlwch 1 PM V 1 92 llid Mallolwch. /Chwi, fawr wy_^r, i fawr w_^r gwystlwch! /Ef a ddaw i ddwyn yr einwch. /Ef a'i dwg ac gwystlwy 1 D-1 I 1 21 amordwy: /Hywel wledig, udd gweithfuddig, id y gwystlwy! /I'th argyfair, arbennig bair o blant Nefwy, / Gwystlwys 1 DB VI 35 85 merth ei derfyn, /Cymru o gylchyn a gylchyna; /Gwystlwys ei dragon hyd yng Nghaerlli_"on, /Gwystlon i r gwystyl 2 CBM III 16 67 cyrdd ceiriadawg ow_^y. /Gwesti gwystyl grau a gwystyl Dehau, /Gwesti crau a chymwy, /Rhuddbres cad, be CBM III 16 67 wyfwy, /Gwesti cyrdd ceiriadawg ow_^y. /Gwesti gwystyl grau a gwystyl Dehau, /Gwesti crau a chymwy, /Rh gw_^yth 34 SB II 24 24 w_^r tra thw_^r yn trachwynaw, /A gw_^yth tra gw_^yth, a gwaith tra gwaith daith derfyniaw. /Rhyn wyn PB VII 4 12 cadarnllyw coeth, /Llid anwar, llew gwrddfar, gw_^yth. /Angwyth lew, arglwydd gwythfar, /Owain, borthi CBM IV 4 97 ben, priawdnen Prydain. /Mal Gwaith Arderydd, gw_^yth ar dyrfain - cad /Yn argrad, yn aergrain, /Uch m CBM IV 6 16 dd, /Brwyngwyn gyfamwyn gyfamrudd - afrdwyth, /Gw_^yth baith bwyth bu eiddudd, /Gwych ydd aeth traws be PB VII 12 1 Cyrch a ddug fy llyw, llew gw_^yth, /Cad udd Faredudd falch daith, /Oedd aerddraig OC II 14 19 ei weithred. /Canawon Goronwy, gwrdd gynired - gw_^yth, /Canawon hydwyth, hydr eu gweithred, /Gwy_^r a EW VI 5 3 ion - urddyn, /Llywelyn llyw dragon; /Gosgymon gw_^yth drwyth drudion, /Gosbarth pybl, pobl ddyniaddon. CBM III 24 20 wl, gwy_^r gwerin urdden, /Gwy_^r yn afrdwyth gw_^yth er gwaith Feigen, /Gwy_^r yn amwyn graid greddf OC II 14 52 aelawr gawr fawr fuan /A garw ddisgyr gwy_^r a gw_^yth erwan, /Ac ymgynnull am drull am dramyfan /Fal y CBM III 16 146 rffor. /Porthes gw_^r gwrddfalch yng nghynnor /Gw_^yth fore yn rhagre rhag io_^r, /Trais ar ei ysgwyd MeiG I 33 63 aiff a gaffer yn ddiadnair /O gywyd a gwaith a gw_^yth gellwair. /Can ydoedd angau yn ein cyfair, /Pawb CBM III 26 25 rder, /Ysgwn walch, ysgwyd dau hanner. /Ysgawl gw_^yth gwaethaf nad anfer - ei hoeddl, /Neud ei hoed a ES I 24 36 dlyd. /Wyth brifwyd ysydd (ys enbyd) /O'r wyth gw_^yth, gwaethaf syberwyd. /Galwaf, fy Naf, can gannaf CBM IV 2 13 oegr a llu Prydain yn ymatgor; /Oedd anystwyth gw_^yth gwaith anesgor /Am Deifi, am dw_^r, am dwrf ango EG VI 18 28 i aer am Gaer oedd engiriawl, /Talu pwyth dydd gw_^yth Gwaith Canysgawl: /Ni rywelais neb na bo canmawl CBM IV 6 98 n yn cwympiaw. /Yn Aber Ystwyth yn ystrywiaw - gw_^yth, /Gwaith Faddon ymddulliaw, /Gosgordd llawr, cyn CBM IV 8 15 nghyfragod clod y clyw llawer. /Yn anghyflwyth gw_^yth Gwaith Nanhyfer, /Yn anghyfle llwfr llafur ofer, D-2 I 2 17 Gwyddbwyll ddragon, gosbarth Brython, gosgymon gw_^yth, /Gwawd dryganedd, gwawd gyhydedd gorsedd meddfa CBM IV 4 56 dd, /Cynwan torf, terfysg ymorchwydd, /Cynwayw gw_^yth, gweithfuddig arglwydd. /Gwedi gwalch gwladlawch HF VII 22 9 ngharchar, /Aed a'i ca_^r gan wyllon, /Dilwfr, gw_^yth, gweithfuddig ddragon /Digrawn aur digrifwch dyn ES I 21 31 - a_^ Duw, /Diwyd W_^r i'm nerthu. /Nerthoedd gw_^yth gweithredoedd a'm bu, /Gwaith dedwydd yw dadoly GM I 9 62 yr 'n eu llawr gythrudd /[ ]chan gynnif cynnor gw_^yth gwnedd [ ]hudd /Ni hu y_^nt, a mi mor wyf dirwyn CBM IV 6 19 isor, esillydd Gruffudd. /Gwybu bawb heb ge_^l gw_^yth gwrdd hwrdd Hywel /Yn rhyfel cyn rhybudd, /Gwy_^ GM I 13 14 dres aele; /Gnawd wedy rhyserch rhyse /Selwedd gw_^yth gwrth y dwyre. /Gnawd erof hiraeth (etgyllaeth e CBM III 16 46 iawn; /Pasgle cun cyflawn, cyflafan goddaith, /Gw_^yth gwyniaith wrth wynnawn, /Pa_^r odrudd, parawd fu CBM IV 17 132 sgoged. /Goddefwn, gwylwn, gwala_"ed - arnan, /Gw_^yth gyman yn llan, yn llwyr giwed; /A mi a'm hawydd MeiG I 33 68 ywedyd gair. /Gair garwffraeth gwaeth, gwaith gw_^yth gywyd, /Gwae yd fwynt adref ag ef i gyd. /Gwae a GG II 31 15 A mireinwch byd a'i anrhydedd; /Seithfed, bwrw gw_^yth lwrw gweithlofedd, /Gair syberw a berw yn ei ber D-2 I 2 25 wg, doeth; /Medel wisgi, me_^l farddoni mynogi gw_^yth; /[ ][ ] mynwinad fron, meddw don dros draeth; / DB VI 29 84 , /Gwy_^r oedd wy_^r, oedd orddyfn ganthudd, /Gw_^yth oedd lwyth, o'i laith ni atgudd, /Gwaith oedd fa EGM I 27 79 rodiau, /Gwedi hir erlid gobrid gobrau, /Gwedi gw_^yth omedd senedd swynau, /Gwedi gwasanaeth y penaeth SB II 24 24 a gw_^r, a thw_^r tra thw_^r yn trachwynaw, /A gw_^yth tra gw_^yth, a gwaith tra gwaith daith derfyniaw PM V 2 16 bell sorri. /Gwn, yn y gwanwyf, gwenwynig fi /Gw_^yth wastawd tafawd nas tyf eli. /Gwythlawn yw fy naw D-4 VI 20 24 uddig, /Ym mro Loegrwys diffwys, dig, /Ym Mryn Gw_^yth yn Amwythig. /Amwythig wledig, wlad anhydr - ei gwy_^th 2 CBM IV 4 239 n; /Dangosed gweithred Gwaith Faddon, /Yn nydd gwy_^th gweithfuddig dragon! /Ar llwrw ysgwydfwrw ysgyri CBM IV 13 19 union - sengi, /Sangai bawb ei alon; /Parthred gwy_^th mal Gwaith Faddon, /Porthathwy, myrdd ofwy Mo_^n gwythain 1 EG VI 18 50 Mo_^n glod ysgain, /Traul golud pentud, pentir gwythain, /Gwawr Deau gorau gwy_^r yn dyrain, /Gwenwyn a gwythfar 1 PB VII 4 13 llew gwrddfar, gw_^yth. /Angwyth lew, arglwydd gwythfar, /Owain, borthiad brain, bronddor, /Dragon a fo gwythgad 1 CBM III 3 118 /Pan aeth gw_^r, gormes ufelyn, /Gwaith Gogwy, gwythgad ymosgryn, /Pan gyrchwyd, ymlynwyd rhwyd rhyn, / gwythlawn 4 CBM III 26 3 y bryder - in, /Ysy brid i lawer, /Armes gw_^r gwythlawn ei ober, /Argleidriad, fleiniad, flaidd nifer, CBM III 24 124 lawn - wy_^r, /Gwyddlan a'u gwerchyr, gorchudd gwythlawn, /Gwyddfedd eu gwyddfa, gwyddfid estrawn! /Gwy GwB VI 17 7 lod, /Ei glybod bu myfyr, /Rhuthr gwy_^dd glyw gwythlawn ongyr, /Llyna ruthr aruthr eryr! /Rhuthr a ddu PM V 2 17 wynig fi /Gw_^yth wastawd tafawd nas tyf eli. /Gwythlawn yw fy nawn yn nyfysgi, /Gwaethlfan yng nghyman gwythlid 2 LlF1 II 4 19 n - trydar; /Tryderan 'yng nghofion /Edlid hil gwythlid gwaethlon: /Edlaes maes wedi maon. /Maon Meirio D-5 VI 36 21 fedd) /A orug Iddas o ddigasedd, /Gweithfernid gwythlid, gwythlonedd - i'r byd, /Gwrthfyd fu gywyd ei a gwythlongar 1 BF VII 52 20 afar - obaith, /Oesgawdd ei oerllaith, gwaith gwythlongar. /Gw_^r heirdd ei filfeirdd, foliant cynnar, gwythlonedd 5 PM V 26 27 r bronddor brenhinedd; /Gnawd gwaywawr gwriawr gwythlonedd, /Gwa_^n trywan trwyddyn' gythrymedd; /Gnawd D-5 VI 36 21 rug Iddas o ddigasedd, /Gweithfernid gwythlid, gwythlonedd - i'r byd, /Gwrthfyd fu gywyd ei argywedd /C GB II 26 273 a folaf, gwir ogonedd, /Ni wnaeth na gwaeth na gwythlonedd /Namyn o bell dygymell gwell gwirionedd /A d CBM IV 4 128 amawr trameirw yn nyedd, /Oedd trymle gweithle gwythlonedd, /Oedd tromlan coelwan calanedd, /Oedd trama D-4 VI 20 6 raint i neb cywrysedd - a_^'m rhwyf /Yn rhyfyg gwythlonedd, /Tud glyw tir Mynyw neus medd /Tw_^r torfoe gwythlu 1 CBM IV 16 18 har, /Llu brithion, brodorion brwydrgar, /Ail, gwythlu, gorddu gorddyar, /Trydydd, llu nyw lludd cyfarw gwythrudd 1 PB VII 13 25 gwyd dau hanner. /Oedd dau hanner be_^r, ba_^r gwythrudd - yn llaw, /Gw_^r fal llew digythrudd; /Oedd e gwythruthr 1 BF VII 45 13 gyd-gyrchu; /Dinag, dinam fanag fu. /Bu aruthr gwythruthr yn nydd gweithred - trin /Trawshael fab Ednyf gwythrydd 1 MB I 3 134 in, prenial Fechydd, /Gruffudd a orfu rhag llu gwythrydd; /Cad rhag castell Mo_^n, mor ddigerydd, /Dybu Gwythur 1 CBM IV 4 196 wonofiai, /Gwyddfeirch ton torrynt yn ertrai. /Gwythur naws: fal traws a'i treisai, /Gwyddfid Eingl: y gwythyr 1 PM V 10 4 Cyridfen, /Arwar udd gwrddfar, gordden, /Eryr gwythyr gwaith Feigen. /Mau gynnelw, yr elw, yr alaf, - Gwyw 1 EW VI 4 6 golli. /O golli Madawg, etgyllaeth - cofion, /Gwyw calon can hiraeth; /Gwawr llawr, llwyddedig bennae Gybi 1 BF VII 54 39 r egored, roddfyged Ri, /I gwbl o'r seiniau, i Gybi - freiniawl, /I hael ysbrydawl, ddeddfawl Ddewi, /I gybydd 3 GYC VII 40 56 u, /Gwae ddiog ni ddywaid fawr badreuau, /Gwae gybydd a gabler bob amserau, /Gwae lwth a lithier ar Wen PM V 8 10 d ei nid; /I hael glew ei glod fawr hu bid, /I gybydd ei gabl a'i ofid. /A thithau, arf cadau cydlid, / GYC VII 40 12 u, /Gwae dwyllwr a_^'i dwyll nis maddau, /Gwae gybydd o'i gabl amryffrau, /Gwae od o'i drafod 'n ei ddy gybyddiaeth 1 PM V 20 14 w i neb na bo caeth - i'm rhwyf, /Gw_^r ni rif gybyddiaeth, /Duw mal ef, nef Ne_^r-Bennaeth, /Dyn cynna gychweddl 2 CBM IV 7 18 . /Marchawg llawhir, llaith unben, /Mawrgof ar gychweddl gychwyn, /Cyd ragor a ddug rhagon /Cad fab Gru EGM I 25 4 ffreidiad (mad mychde_"yrn!) /Ysgar ysgeneddl, gychweddl gychwyrn. /Ysgwyd ddrud esgud esgyrn - eliffan gychwyn 10 PM V 23 136 s Gymro? /Llyw ysin, syniwch cyd tawo, /Lloegr gychwyn, a fyn a fynno. /Llwyr y dyd ei fryd ar fro - Ga D-4 VI 20 67 osedd - Ddiabred /Am ddiebryd Gwynedd, /Lloegr gychwyn a'i myn, a'i medd, /Llywelyn, llyw tey_"rnedd. / PM V 26 30 ythrymedd; /Gnawd o'i law ei lafur cochwedd /I gychwyn allmyn alltudedd. /Gnawd i'w luydd ladd eu tachw CBM IV 6 174 an gymysg lluoedd, /Pan gyhoedd gyhuddir, /Pan gychwyn arfau, pan gochir, /Pan arfaidd, pan braidd, pan CBM IV 7 18 g llawhir, llaith unben, /Mawrgof ar gychweddl gychwyn, /Cyd ragor a ddug rhagon /Cad fab Gruffudd yn PM V 2 36 'm gyr i wrthyd, na'm gwrthod fi, /Na'm gad ar gychwyn dyddyn dewi. /Gwynde_"yrn Prydain, prawf fy llo CBM III 3 115 fa_^r, feddgyrn eisyddyn, /Tysiliaw tey_"rnedd gychwyn, /Trais wenwyn terrwyn, torf erchwyn. /Pan aeth CBM IV 17 137 m gwne_^l cellwair coll anghyffred, /Cyn dylaw gychwyn tyddyn tydwed, /Can dalu i Dduw Ei ddylyed. /Can PM V 21 10 rudd, gwrdd yn gwrthryn - Lloegr, /Llywelyn ar gychwyn /Ym mlaen caen cawad unbyn, /Ym mliant gwyrdd ac GM I 7 59 er Madawg ys mau, /Marth gofiau gyfysgar. /Aes gychwyn ysgwydwyn wanar, /Ysgor gorf, ysglyf torf taerfa gychwynnws 1 CBM IV 8 41 ofer - im, /Na fid ofid yng ngwenwynder. /Pan gychwynnws gw_^r gwrdd yn nhrymder /Ni bu a_^ gwalltan i gychwyrn 1 EGM I 25 4 (mad mychde_"yrn!) /Ysgar ysgeneddl, gychweddl gychwyrn. /Ysgwyd ddrud esgud esgyrn - eliffant: /Ys gna gyd 38 DB VI 33 1 Gwyn ei fyd am gyd a geidw ei wir, /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo cywir, GB II 26 185 ch, cedwch Ddewi - yn eich llaw /A llu y byd i gyd a_^ chwi, /A'r fagl aur ei phen, ffo_"wch rhegddi /F DB VI 35 34 un Mab Mair cenau cyniwair, /Cedwis ei gadair gyd a_^ gwena; /Y gw_^r gwrdd uchel, a'r gwayw gwaed awe GB II 26 163 enin dwyrain doeth i Frefi /A phryd a gweryd i gyd a_^ hi /Wrth glywed da_"ed tynged Dewi /A'i fuchedd D-5 VI 36 12 ym mhreseb (ym mhrysur wedd) /Yr ych a'r asen gyd a_^ Iosedd, /Y gorau Rhiau rhinwedd - pan aned /A dd PhB VI 12 32 s wythaint, /Nawdd Duw mawr, deg wawr dewaint /Gyd a_^ nawdd naw mil o saint. /Synia di roddi, rwyf, gw GB II 26 253 uchaf er yn nechrau - byd, /A hefyd cerddynt i gyd a_^ ninnau. /Dewi differwys ei eglwysau, /Dichones PC II 19 10 an eddyw Hywel, hwyl ddi-oddef - cad /(Cydfuam gyd ag ef), /Handym oll goll gyfaddef, /Handid tegach te CBM III 24 26 n, /Gwy_^r y buam gyd am ged ordden, /Nid y_^m gyd am fudd, am feddu gwe_^n; /Ni threfyd hebof angof a CBM III 24 25 'n cyd barchai o'i barch amgen, /Gwy_^r y buam gyd am ged ordden, /Nid y_^m gyd am fudd, am feddu gwe_^ GYC VII 41 37 au gwarant (gwae'r eneidau!) /Ym mhwll uffern, gyd a_^'r gethern, wern weli_"au, /Lle mae tristwch a th MeiG I 30 14 /O briflwyr synnwyr y synio - fy mryd, /(Brudd gyd); celfyddyd a'm celfyddo. /Celfydd ni ddygred a ddyw CBM IV 17 55 poenwedd) pawb i fywyd. /O arwar daear down i gyd - Ddydd Brawd, /O arwain pechawd, lletawd lledfryd; DB VI 27 49 Goreang ei wryd. /Ebrwyddynt ebrwyddweilch o'i gyd, /Ebrwyddwalch ceinfalch, cymre_"yd. /Braw yw in, dd MG VII 33 14 /Rhag tri gelyn dyn, Duw, a'm noddych, /Rhugl gyd eu cyngyd a'u cain gywrych, /Rhag eu llu cad-ddu y'm CBM III 30 5 ganhymdaith. /Trig yn harddfraint saint senedd gyd - eurglawr, /Arglwydd nef a'th weryd, /Dygen yw hebo EGM I 28 34 u fry o'i frenhindawd /Ydd oedd pym oes byd yn gyd gaethnawd /Yng ngafael, yng ngwael, yng ngwaelawd - PM V 10 25 /Delis draig Bowys bwys byd. /Pan ddoeth byd i gyd Goed engir - Ceiriawg, /Cyrch Gruffudd rhyhonnir, /H DB VI 27 62 arw am Gaer Dutglyd, /Gorau oedd in ein marw i gyd. /Gorofn ysy arnaf hyd na'm gweryd - dyn, /Wedi Llyw MeiG I 30 4 /Bod ar iawn o'm dawn a'm diheino; /Byd a wn i gyd, gryd a welo. /Bodd Duw a haeddwyf, Rhwyf a'm rhifo, MeiG I 33 69 th gw_^yth gywyd, /Gwae yd fwynt adref ag ef i gyd. /Gwae a goddwy Duw trwy syberwyd, /Traha a'u syrth MG VII 32 28 terra i'n terfynau, /Heddwch i'r byd, iechyd i gyd gwedi angau'. /Gwylynt wy_^r gynt o gof hirynt, herw ES I 24 14 bu crai, bu creulyd /Crog ein Tad: ein trais i gyd. /Gwnawn erddaw arddelw anneiryd, /Gwnaeth pob rhyw PB VII 5 15 ed /A gollais o'i adwyn, /Doeth i feirdd byd i gyd gw_^yn /Difa gwalch tyrfa terrwyn. /Oedd terrwyn Owa DB VI 25 38 ni allwn, /Ni allai Daliesin. /Cyn adaw y byd gyd gyfrin, /Can hoeddl hir ar dir deyerin, /Cyn dyfnfe PM V 28 21 emydd, tewdor Iorferth. /Iorferth gad gannerth gyd gynnor, - cynran, /Cynrhaul aur a phorffor, /Ef oedd BF VII 45 11 - arallwlad, /Dinidr gad gynyddu, /Dinas esbyd gyd-gyrchu; /Dinag, dinam fanag fu. /Bu aruthr gwythruth MG VII 33 9 bryd wrth a'i bredych. /Bredychwr yw'r byd a'i gyd-gywrych /A'r Sathan truan, hyd tra etych, /A wy_^l c GB II 26 285 /A seiniau present, worment tiredd, /Dybuant i gyd i un orsedd, /I Frefi, ar Ddewi dda ei fuchedd, /I g DB VI 27 93 ddun ei ddiofryd. /I'i weision o'i wasanaeth i gyd, /I'i feirdd (byddyn heirdd, byddyn harddglyd), /I'i PM V 1 95 . /Ef a'i dwg ac niw diolwch. /Chwi rhagddaw i gyd ni gedwch /Na rhwydd na rhyddewr ynialwch. /Ef i fae GYC VII 43 26 ngos i'r byd Ei boen a'i benyd, /Er ei ddwyn i gyd o gidwm law. /Ac yna y dywaid, y dyd uchenaid: /`Mae CBM III 3 172 adur cerygl, ceresyd /Ced a chred a chrefydd i gyd, /Periglawr periglus Wyndyd, /Gwyndawd gwyn, gwirion PM V 17 44 r llychwr, gw_^r yn oed gwas, /Beirdd byd i'th gyd rhygafas. /Cefaist, Lywelyn, o lywiaw - gwendorf, /G EW VI 5 22 y_"gion! Llugfryd - oes anawdd /Ys einym oll i gyd. /Trais Duw, dwyn hael o ein byd, /Ac wedi trais Duw LlF1 II 5 52 oedd cyhoedd cerddant /Can gwddant nad a_^nt i gyd. /Trydydd dydd, trwy drueni /Rhag arynaig Brawd braw MG VII 33 60 fal ych - yn beichaw /Pan fo yn cwynaw gwae ei gyd-ych. /Iesu, deg Iesu, im dangosych /Dy wyneb, ni heb CBM IV 17 122 nin pob ffin, pob ffaw dynged, /Braw cwyddam i gyd yng nghryd anghred: /Yn uffern gethern, gaeth drefre gyda 2 DB VI 30 89 yn golo, /Ni bu o Gymro ei gymrodedd. /Bu_^m i gyda hael, hwylglod rysedd, /Buarth eryr gwy_^r, uch gwi PC II 21 17 fab Owain, /Llas gw_^r mirain uch morfa. /Llas gyda Hywel, hawl amddyfrwys - lew, /Llew trylew, traul d gydag 2 EW VI 2 22 nen berchen, barch woddef - esbyd, /Ys bo Duw gydag ef! /Rhwym cad yn cadw ei addef, /Rhwyf byd, ys hy DB VI 30 91 /Buarth eryr gwy_^r, uch gwin a medd, /Bu_^m i gydag ef, yd gefais wledd: /Boed i gyda'i Dduw fo ei ddi gyda'i 1 DB VI 30 92 , /Bu_^m i gydag ef, yd gefais wledd: /Boed i gyda'i Dduw fo ei ddiwedd gydamgeledd 1 D-5 VI 36 16 'n Tad, rhad rhwy danwedd, /I Re_^n a'r Ysbryd gydamgeledd, /Drwg ydd aeth iddaw wrthwynebedd, - iawn / gydarfoll 1 GYC VII 40 60 /Na'm rhoddo i gythraul, er Ei gethrau, /Er Ei gydarfoll, er y pymharcholl, /Er Ei arch friwdoll a'i ar gydbreiniawg 1 GB II 26 54 rdderchawg - oeddynt, /Dau ga_^r a gerddynt yn gydbreiniawg /I hebrwng anrheg yn rhedegawg /I Lasgwm, n gydfaeth 1 PB VII 5 11 Hidl fydd deigr o hiraeth; /Arddelw Dyfed, ged gydfaeth, /Aerddraig oedd ben aig ban aeth. /Ban aeth gw gydfod 3 EW VI 3 18 leiniad gad hwyliad, haelonaeth - a geidw /Heb gydfod bygylaeth; /Ardwy llu llaw ehelaeth, /Eurde_"yrn, PM V 26 143 dain, syll rhagod! /Pan futych o'th fyd, hardd gydfod, /Or bythwn, ni hebwn hebod, /Boed yn nef a'th he PM V 20 3 dyly - Lloegr, /Delis llew o Gymry, /Yn gerdd gydfod, rhod ryly, /Yn ged gyhydr, gad hydr hy. /Hy bydd gydfrawd 1 GB II 25 43 _"u, /Am Degeigl, am dir Eingl yn ymdyrru, /Am gydfrawd Medrawd, Myrddin ddarogan, /Am orwyr Cynan cer gydfryd 1 BF VII 51 5 Duw nef, dyn mal ef ni las. /Llas Bendigeidran gydfryd - a_^ chymri, /A chymraw oedd hefyd: /Llas Llywe gydfydd 2 DLlM II 18 41 am ddwyrain ddyrllydd, /Am de_"yrn, am gedyrn gydfydd. /A'm rhoddes meirch re rewydd - a danaf: /Neud LlF1 II 1 49 i pryd fegys prydydd, /Uchelwlad Gadfan myn yd gydfydd - breswyl /Uchel efengyl ufyl ofydd, /A'r fagl f gydnaid 2 PB VII 8 19 r am aerdrydar draed, /Oesawg farchawg, feirch gydnaid, /Aes falchliw rudd eurfriw rwyd. /Rhwyd ysgwyd, CBM III 20 4 awl wastad reiniad rhaid, /Hael wael wared ged gydnaid. /Cydnaid gynifiaid gynifiad - arglwydd, /Didram gydran 1 HOG II 8 5 an ddywaid o fraidd weddaidd wofeg; /A'm dewis gydran, gyhydreg - a_^ bun, /A bod yn gyfrin am rin, am gydred 1 CBM III 3 218 r geirch yn garcharorion, /Maith gerdded, mygr gydred geidrion. /Ym Meifod y maent arwyddon /Arwraidd i gydwaith 1 CBM III 7 22 nghad, yng nghunllaith, /Llafn gwyar a ga_^r o gydwaith, /Llaw esgud dan ysgwyd galchfraith, /Llyw Powy Gydweli 1 PM V 25 16 gannwy, yn Aber Tawy, /Yn nghadarn dramwy dref Gydweli, /Yng Nghaer-yn-Arfon yng ngherdd gyflawddon /(A gydymdaith 1 CBM III 7 30 deryw, darfuam o'i laith, /Can daerawd, darfu gydymdaith! /Oedd beirddgar barddglwm dilediaith, /Oedd gydymdeithon 1 GYC VII 39 32 Gabriel, gobrwyon - ganmawl, /Ysbrydawl gedawl gydymdeithon. /I reol dethol y gwy_^r doethon, /I ryddid gydymddaith 2 LlF2 VI 10 59 el, dewis gyfaith: /Duw gennyf, gennyt-ti bwyf gydymddaith, /A thithau, Beryf, gennyf ganwaith. /A minn PB VII 15 11 , /A'm gwnaeth, drwy hiraeth dristyd, /(Rhwysg gydymddaith, cludfaith clod) /Am arglwydd mawrglwyf goll gyfa 3 EW VI 3 25 llu haelfab Llywelyn. /Mab Llywelyn hael, hawl gyfa - eirchiaid, /Erchwyn graid, grym tyrfa; /Wyd rhwyf CBM III 9 19 lawr fagu - glyw, /Glew Fadawg bieifu, /Trinfa gyfa gynyddu, /Trydydd Tri Diwair Deulu. /Tyll eu hysgwy CBM IV 16 85 Rhwyf rwy gwna. /Rhe_^n rheithlau, Rhiau rhad gyfa, /Rhadlawn, doeth, Rhwyf cyfoeth coffa, /Og ein tre Gyfachafael 1 EGM I 27 62 u!): /Gweled yn myned mynwawl ddeddfau /Gw_^yl Gyfachafael - na chof amau! /Goresgynnws Mab Duw, Difiau gyfadrawdd 2 CBM III 12 37 /Am Iorferth amnwyth, nerth ne_^r. /Nerflawdd gyfadrawdd, cyfadref - cerddau, /Cledr cadau cadwoddef, CBM III 14 6 aerflaidd, aerflawdd - tey_"rnedd, /Tey_"rnas gyfadrawdd, /Ni bu trwy hunaw, trwy hawdd, /Ni bu trwy g gyfaddas 3 D-2 I 2 6 a_"eg hardd cydarddodiad, /Cerdd gymwynas, ced gyfaddas cas amddifaid. /Cathl gyfystrawd, cyfan folawd GM I 8 68 allawn gan gedwellin lliwed /A'i coffa_"ed ced gyfaddas. /Cynhelwais o ddraig ddragon wanas, /Cymhwylla CBM III 19 26 s rwyf llu, lluriglas - de_"yrn, /Llugyrn gyrn gyfaddas, /Yn ddoethgar, cerddgar, carddgas, /Yn ddo_^r gyfaddef 2 GM I 12 7 Arglwydd a erglywyd. /Rhyllofies yntau undanc gyfaddef; /Gan engylion nef neu ryurddwyd. /Er mawr gwym PC II 19 11 f - cad /(Cydfuam gyd ag ef), /Handym oll goll gyfaddef, /Handid tegach teulu nef. /Meibion Cedifor, cy gyfael 2 CBM III 16 226 ar, Lloegr ddiwael, /Tarf luddiaw, torf gyfiaw gyfael, /Cynwalch falch fygrddor, cyfachafael - co_^r, / GM I 11 35 n wledig, wlad deithi_"awg - hael, /Gwy_^r ail gyfael gwrawl gofawg. /Gorsaf tey_"rnedd gwersyll wychaw gyfaenad 1 CBM IV 18 83 dig arbennig, erbyn atad /Erbarch o gyfarch, o gyfaenad: /Fy nigabl barabl a rybarad, /Fy ngherdd i'th gyfaeres 1 PM V 5 38 ethell ni draethwyd neges /Mor orflwng gyflwng gyfaeres /A_^'r hon Rodri Mo_^n, mwyn claearwres - haul, gyfangar 1 GM I 7 63 d, /Gwleidiaddon gyngwasgar; /Gwae Gymru gymri gyfangar, /Golo_"ed grudd hyged hygar. /Hygar glew hael gyfai 2 HOG II 7 6 wyd ar fy ysgwydd - i drais; /Cerais ni gefais gyfai awydd, /Cegiden hirwen, hwyrwan ogwydd, /Cyfeiliw DB VI 29 53 terrwyn torf amryfflau, /Amddifaid y_^m, rai, gyfai nid gau. /Rhydraws fuam gynt, hynt hirddiau, /Rhyd gyfaill 1 D-3 VI 19 25 /Porthaist yn wastad, mad rad roddion. /Ysym-i gyfaill gwa_^r, ca_^r cerddorion, /Llawhir, llary mynud gyfair 2 DB VI 25 33 Ysgewin, /Ni ryfu gystal Gwstennin - ag ef /I gyfair pob gorllin. /Mi i'm byw be byddwn ddewin /Ym mar CBM IV 9 19 awd, /Mur mawrdrais mawrdraws gynefawd: /I'th gyfair un cwblair cablawd /Nis cenais, cenif dy folawd. gyfaith 2 LlF1 II 1 118 th yng nghyfoeth, yng nghyfaenad, /Dau gu, dau gyfaith, dau wyneithad, /Dau a wna gwyrthau er goleuad - LlF2 VI 10 58 raith - ddyrchafael, /De_"ws yr Israel, dewis gyfaith: /Duw gennyf, gennyt-ti bwyf gydymddaith, /A thi gyfamrudd 2 CBM IV 6 15 chrwydr a chryd arnaddudd, /Brwyngwyn gyfamwyn gyfamrudd - afrdwyth, /Gw_^yth baith bwyth bu eiddudd, / GwB VI 17 12 Dilyw), /Rhuthr cadarn cedeirn ddistryw, /Cad gyfamrudd ledrudd lyw. /Rhuthr a ddug (nid ffug) er ffos gyfamwyn 2 CBM IV 6 15 Brwydr a chrwydr a chryd arnaddudd, /Brwyngwyn gyfamwyn gyfamrudd - afrdwyth, /Gw_^yth baith bwyth bu e PM V 16 18 dd grym eurfudd ... addwyn, - llew /Yn lle bai gyfamwyn, /Unbyn ddeddf, unboen o'i ddwyn, /Enbyd y'm er gyfan 1 CBM IV 16 200 ryf clodfan, /Gw_^r gwychddoeth, gwych gyfoeth gyfan, /Gw_^r a'n gw_^yr, a'n gwarawd o'u rhan /Pymoes b gyfaniain 1 CBM IV 1 65 , arwydd ddatsain; /Gwelais darf ar gyfarf, ar gyfaniain, /Gwelais aer uch Caer, uch Coed Llwyfain. /Ni gyfannedd 2 CBM IV 4 145 rf, torf hywledd. /Gwlydd wrth wlydd wrth wlad gyfannedd, /Garw wrth arw wrth awr gyminedd, /Chweg wrth LlG VII 24 4 nyddu canu, canyd rhyfedd - dreth /O draethawd gyfannedd /I foli fy rhi, rhwyf Arllechwedd, /Rhuddfoawg gyfannod 1 LlF1 II 2 20 af. /Cerydd a ryfydd, ni ryfeddaf - ei fod, /O gyfannod clod er clud alaf. /O gofynnir pwy, py rydd fwy gyfannwydd 1 EGM I 29 33 r gw_^r a gorwydd, /Addfwyn gwy_^r terwyn taer gyfannwydd - cad /Pan fydd cedyrn yn ymorchwydd: /Addfwy gyfar 2 PM V 23 4 , bwyf celfydd a gwa_^r /Cyn diwedd gyfyngwedd gyfar. /Crist fab Mair a'm pair o'm pedwar - defnydd /Do PhB VI 15 36 'm dwg-i angau i anghenfedd - daear /Cyn anwar gyfar gyflafaredd, /Ni dderfydd awen i ar ddarwedd - tra gyfarbar 1 SB II 24 10 rfod, rhod glod gludaw, /Cerdd gyfarwar, ca_^r gyfarbar gyferbyniaw. /Gwanai drwy wry_^s, gwanai drwy f gyfarch 1 CBM IV 18 83 lais. /Gwledig arbennig, erbyn atad /Erbarch o gyfarch, o gyfaenad: /Fy nigabl barabl a rybarad, /Fy ng gyfarchaf 1 CBM IV 2 56 or) /A'th gyfeirch cerddawr cyfurddator, /A'th gyfarchaf well, pell pwyllitor. /Hanpwyf well honawd, gw gyfarchwel 1 CBM III 11 51 - ar dremyn /I derfyn diogel /Na bo tro tramwy gyfarchwel, /Na bo caeth, na bo carddychwel. /Cynneddf i gyfarf 2 CBM IV 1 65 ddyrawr awr, arwydd ddatsain; /Gwelais darf ar gyfarf, ar gyfaniain, /Gwelais aer uch Caer, uch Coed Ll CBM III 10 35 awd, /Molaf-i lyw a'i dyrllydd, /Mawrdorf darf gyfarf gyweithydd, /Madogion Madawg esillydd. /Pymhed we gyfarfawg 2 PM V 24 21 ysgynt bellynt bwyllawg. /Mynnaist gyfarfod yn gyfarfawg /A_^ Gwenwynwyn rhyn, rhwyf lluosawg. /Gefeili CBM IV 5 66 hlod. /Clod wasgar, aesgar eisgur - gyfarfod, /Gyfarfawg benadur, /Blaidd blaengawr ba_^r dyrawr dur, / gyfarfod 6 PM V 26 130 d rhwygwyd rhagod - trychanwaith /Trychangwyth gyfarfod; /A'th aur rhudd diludd, difychod - i'th lys, / CBM IV 2 10 /Aer rhag dinas Caer, cadr ddygi_"or, /Cadarn gyfarfod gwrthod gwarthfor: /Oedd dygyngwydd Eingl, oedd CBM IV 5 65 hlawdd anghlod. /Clod wasgar, aesgar eisgur - gyfarfod, /Gyfarfawg benadur, /Blaidd blaengawr ba_^r dy SB II 24 9 lachar, gwrddfar gynnor. /Clod gyfragod, corf gyfarfod, rhod glod gludaw, /Cerdd gyfarwar, ca_^r gyfar LlF1 II 2 65 , /Yn yd fyddai trwch ni fai trechaf, /Pan fu gyfarfod y modrydaf /A_^ lluoedd Lloegrwys, pwys diffwys PM V 24 21 awl hawl, hwysgynt bellynt bwyllawg. /Mynnaist gyfarfod yn gyfarfawg /A_^ Gwenwynwyn rhyn, rhwyf lluosa gyfargor 1 SB II 24 7 , /Rhys, wry_^s wrysiad, rhyw lyw luchiad, gad gyfargor, /Graid haid hygar, grym lym lachar, gwrddfar g gyfarpar 4 GB II 25 16 nfrwydr am finwydr pan eurgrwydr wasgar, /Seri gyfarpar, sathar sathru, /Seithwyr se_^r gyfnifer am ne CBM III 13 11 anrhaith! /Praidd wasgar dreisfar, drisaith - gyfarpar /Yng ngwyar, yng ngwyniaith: /Rhy'i gelwir gely CBM IV 9 163 Mab Duw dadolwch! /Dadolwch llachar Llachau - gyfarpar /Yn aerfar yn arfau, /Llydw ysgor, ysgwyd byddi PM V 23 14 dyfu draig llu yn llasar - ddillad /Yn ddillyn gyfarpar, /Yn erfid, yn arfod abar, /Yn arfau bu cenau C gyfarthfa 2 PC II 21 13 Ef a'i frodyr, mawrwyr, maeth. /Llas arth yn y gyfarthfa, /Llas nerth gwy_^r, eryr aerfa, /Llas Hywel w PC II 21 41 : /Gwayw yn Hywel a welais. /Bra_^n a gre yn y gyfarthfa, /Ni ddarogan im ddim da /Bod mab brenin gwyn gyfarwain 1 CBM IV 4 106 ngawr huysgwr huysgain - yn wybr, /Yn ebrwydd gyfarwain, /Yng ngwrfoes, yng ngorfaes cyfrgain, /Yng ng gyfarwaith 2 CBM III 13 15 , gelorau ddyrraith, /Greddf ddileddf, ddiludd gyfarwaith, /Glew difraw, glyw ganllaw gunllaith. /Brys CBM III 7 34 ed, oedd hyged, hygar, /Oedd llafar gwyar o'i gyfarwaith; /Oedd buelin blas, gwanas gwaedraith, /Oedd gyfarwar 2 SB II 24 10 ragod, corf gyfarfod, rhod glod gludaw, /Cerdd gyfarwar, ca_^r gyfarbar gyferbyniaw. /Gwanai drwy wry_^ PM V 23 10 , llyw Prydain a'i pha_^r, /Llew a glew a glyw gyfarwar, /Fab Iorwerth, ein cannerth a'n ca_^r, /Fab Yw gyfarwydd 1 EGM I 29 16 d cyfnod ein cyfnerthrwydd, /Cenhadau angau yn gyfarwydd, /Cyn bod im oergladd, boed im Arglwydd! /Rhyd gyfarwyre 1 CBM IV 2 53 ddo_^r, /O bedeiriaith dwfn, o bedeiror; /A'th gyfarwyre bardd, bre fronddor, /(Cynddelw a'i cynnelw yn gyfawr 1 CBM IV 16 29 /Argywedd gloes glaswedd glasar, /Cyn dirfawr gyfawr gyfysgar, /Cyn no'm dwyn i'm diwedd garchar, /Cyn gyfedd 9 PM V 26 34 d eryr ebyr abar - gwedd bangaw /Yn bencnud wy gyfedd, /A chigfrain cyfwyrain cigwledd, /Cigyddion coel CBM III 25 1 Rhirid, rhwyf gwryd gwraf - o gyfedd /A gefais ei alaf, /A Duw a'i dug i arnaf /A ddwg DB VI 30 70 agon, ddeon ddiwedd, /Dafydd fuddugawl, gedawl gyfedd. /Digawn o bregeth yw difa_"edd - hael /Heb fryd CBM IV 5 69 Aearddur. /Haeddasai wawr glyw, glod ddengyn - gyfedd, /Gwirawd fedd, gwir oedd in; /Gwae fi am fab Gen CBM IV 5 28 agon a gwynir, /Dau Fadawg enwawg, enwir, /Dau gyfedd gyfoed hoed hir. /Hir y cedwir cof cedfawr - Oron LlF1 II 4 3 oedd, /Arf cyhoedd cyn addoed; /'Yng nghydwedd gyfedd gyfoed, /'Yng nghydfoes eirioes erioed. /Erioed y GYC VII 41 28 hocedwr, gwae guhuddwr o'r gohodau, /A'r balch gyfedd herwydd trosedd trysor obrau, /Pan wir farner yng CBM IV 5 53 awr Llywelyn. /Llywelyn llachar, lluchfaran - gyfedd /Ni gyfyd o'i fablan; /Bu llw clodfawr, bu clodfa CBM IV 4 134 dyfrys, dyfrydedd - ys mau, /Braw gofiau brau gyfedd, /Porthi hoed Argoed argywedd, /Porthloedd, gwawr gyfeddach 2 OC II 14 56 an wnaeth dau de_"yrn uch cyrn cyfrdan /Pan fu gyfeddach forach Forfran. /Dywallaw-di'r corn, canys myf GB II 26 264 u /Yn eglwys a chynnwys a_^ chanhwyllau. /Ysid gyfeddach gan gyfeddau /A charu Duw yn drech no phenaeth gyfeddau 2 GB II 26 264 chynnwys a_^ chanhwyllau. /Ysid gyfeddach gan gyfeddau /A charu Duw yn drech no phenaethau; /Ysid gan LlG VII 24 149 mddwyn ei fflamgyrchau. /Hwylfawr draig dragon gyfeddau, /Heirdd ei feirdd yng nghylch ei fyrddau; /Hyl gyfeddliw 1 D-2 I 2 45 rch glyw; /Co_^r waradred, ceneddl nodded, ced gyfeddliw; /Lliwed a hun, llysaidd, eiddun, llun fenediw gyfeddwch 1 CBM IV 9 140 gawdd Aergwl gadarnwch, /Torf eurgorf, eurgwyn gyfeddwch, /Cyfeddach forach fireinwch, /Cyfeddwalch cyf Gyfeiliawg 3 SB II 24 43 iddiawg, /Gwerin aerlyw gwaith gyfeilyw gwaith Gyfeiliawg, /Gwenwlad Owain, a bro Brydain a Brycheiniaw PM V 24 23 yn rhyn, rhwyf lluosawg. /Gefeiliaist fal drud Gyfeiliawg - i'th law, /Gafaelus ddraig Ffraw, Ffrainc g PM V 14 8 ei belre, /Heb dymyr Tudyr, tud Elise, /Enwawg Gyfeiliawg, ys cof aele. /Heb ferch Gynfelyn, gelyn gne gyfeilyw 1 SB II 24 43 ear gwa_^r gorweiddiawg, /Gwerin aerlyw gwaith gyfeilyw gwaith Gyfeiliawg, /Gwenwlad Owain, a bro Bryda gyfeillion 2 PM V 4 28 eddf wyf diamryson /O'r prif feirdd, 'ym mhrif gyfeillion. /Neu'm rhodded gweled golygon, /Tro orig, tr CBM III 26 96 idd tremid gofalon, /Treulgawdd hoed hoeddlfyr gyfeillion; /Treuliws fy ngruddiau cofion - cyfeisiau /C gyfeirch 1 CBM IV 2 55 or, /(Cynddelw a'i cynnelw yn y cynnor) /A'th gyfeirch cerddawr cyfurddator, /A'th gyfarchaf well, pe gyfeisor 2 CBM IV 2 42 awd na'm gweddidor /I'th fyw, Faelgwn ryw, ran gyfeisor. /Nid af i gennyd, mynwyd mynior, /Nid athwyf, CBM III 21 44 b gynholi; /Rhegofydd oeddwn o'i ddaioni, /Gan gyfeisor po_^r: pawb a'i gweli! /Gwelais am eurllew, am gyferbyniaid 1 OC II 14 120 yr, gwy_^r gorddyfnaid - trais, /Tros gyferwyr gyferbyniaid, /Taranogion torf, terfysg ddysgaid, /Trinh gyferbyniaw 1 SB II 24 10 d glod gludaw, /Cerdd gyfarwar, ca_^r gyfarbar gyferbyniaw. /Gwanai drwy wry_^s, gwanai drwy frys, Rhys gyferchid 1 PhB VI 14 20 r, hu berid - i feirdd /Ac nid i'r gofeirdd yd gyferchid; /Ac am y gadair heddiw, bai'i haeddid - bodd gyfergyr 3 CBM III 12 29 ad cad ciglau. /Ciglau beleidr briw, brith - o gyfergyr, /A gwaed gwy_^r i ar wlith, /A gwyach hylef, h GM I 9 72 [ ] /[ ]gynnwys Owain yn arg [ ] /[ ]liais o'r gyfergyr /Cr[ ] yn ehegyr, /Cymynid ar dres droch lynges MB I 5 12 a ladder /A mab Rhiwallawn, rhwyf my_^r, /O'r gyfergyr nid adfer. /Difiau ymhen tair wythnos /(Tru a n gyferwyr 1 OC II 14 120 wg a Meilyr, gwy_^r gorddyfnaid - trais, /Tros gyferwyr gyferbyniaid, /Taranogion torf, terfysg ddysgai gyfiaith 2 CBM III 5 83 fy llawenrhaith; /Ac nid oes fardd dwfn, dinus gyfiaith, /A garwy yn hwy o hir obaith. /Ni'm hathraidd- LlG VII 24 113 huysgwr, ysgyfl anrhaith. /Telediw, gad gywiw gyfiaith, /Telaid balch a_^ bylchlafn eurwaith; /Taleith gyfiaw 2 GM I 9 117 wy aswe aserw ynddaw; /Eilwyddle didrif didwrf gyfiaw, /Addawd i'm gwrthrawd gwrthred hoddiaw. /Angerdd CBM III 16 226 r llachar, Lloegr ddiwael, /Tarf luddiaw, torf gyfiaw gyfael, /Cynwalch falch fygrddor, cyfachafael - c gyfiawn 2 ES I 21 13 a llwyr feddu - byd, /A bydoedd wledychu. /Mor gyfiawn Ei ddawn ddarparu, /Mor ddigwl Ei feddwl fynnu! MB I 3 129 Waederw, chwerw chwelidydd. /Cad Geredigiawn, gyfiawn gywydd, /Crynynt wragedd gweddw goddiwedydd; /Ca gyfiewin 1 GM I 11 32 yn Efrai ac yn Lladin, /Ac ym mhob cyfaith yn gyfiewin /Hyd yd breswyl hwyl haul Fehefin! /Gollewin wl gyflachudd 1 GM I 9 68 [ ] /[ ]ach llywy o gynllewych huan /[ ]eir yd gyflachudd. /Achubais rhag llu lliwed a [ ] /Llwybrynt, Gyflafan 5 CBM III 25 18 ceidron ceirch. /Gwnaeth Goronw, gw_^r anlew, /Gyflafan annhelediw, /Adladd Rhirid, rhwyf anaw, /A byth CBM III 28 28 lew lew, lachar taerfar ta_^n, /Grym gyflym am gyflafan. /Cyflafan trathan, tratherwyn - ei hawl, /Traw PhB VI 15 11 rwys i beryf ei henrhydedd. /O gwnaeth Golydan gyflafan ddiriaid /(Bid ar ei enaid yr enwiredd!): /Tara CBM III 10 50 ed lwyth gynnwyth gynwan - eu deddf, /Eu dewis gyflafan, /Llawen dorf am gorf, am gyfrdan, /Llafroddion OC II 14 41 glyw gloyw ymddiddan, /Ar llaw Ddehewain, llew gyflafan, /Lluch i dan ysgwyd ysgawn lydan; /Ar llaw Edn gyflafaredd 1 PhB VI 15 36 -i angau i anghenfedd - daear /Cyn anwar gyfar gyflafaredd, /Ni dderfydd awen i ar ddarwedd - traul /Tr gyflawddon 1 PM V 25 17 dref Gydweli, /Yng Nghaer-yn-Arfon yng ngherdd gyflawddon /(Ac yng Nghaerlli_"on fy llyw dybi!), /Yng gyflawn 2 CBM IV 8 6 /Hydr yd gerdd fy ngherdd yng nghyflawnder /I gyflawn foli rhi rhwy dirper, /Yn urddiant foliant fal y CBM III 24 140 ioes einioes Einiawn /Mawrfab Ednyfed, mawrged gyflawn; /Ni'm goludd mawrfudd mab Rhiwallawn, /Llyw lla gyflawnder 2 D-2 I 2 41 ga_^n clwyr w_^yr Aeddan, cyflafan lew, /Cerdd gyflawnder, cadair ddirper, cadr wober yw; /Canoligion, CBM III 16 185 doddwyf ar hael hyd ar hwn! /Honitor ei glod o gyflawnder - cyrdd, /Cerddorion a'i dadfer: /Dychyfyd gl gyfle 2 IRh VII 31 1 Pei cawn o gyflwr gyfle brofi - rhin, /Cyd bai rho_^n fy nghrogi, /Fy nege PB VII 15 2 Rys ar frys o'i fro, /Dig im o'i ddwyn, gw_^yn gyfle; /Da y dewisaist-ti hwnnw /I'th fyddin, Grist, Fre gyfles 3 CBM III 12 14 , branes - gyfwyrain, /Bardd goelfain, beirdd gyfles, /Bleiddgrwydr brwydr brydau aches, /Bryd yn arfo EW VI 2 10 r arag, eryres - amwyn, /Bardd gyflwyn, beirdd gyfles; /Dyn a'i mawl, llwyr ganmawl lles, /Dawn i'm rhw PB VII 19 23 , /[]wyhyrd doeth coeth [] /Hywydd [] gyflwydd gyfles - fu [] /Gwae gantref a'i colles Gyfliw 2 HOG II 6 29 ych bedd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd, /Gyfliw ag arien, awr yd gynnydd. /Caraf y morfa ym Meiri IRh VII 30 17 wyrbell gynnydd; /A dyngai cyn Mai merwerydd - gyfliw, /Gne gwyn gyllestr rhiw, rin ddiednydd; /A chyn gyflochi 1 LlG VII 24 56 yrn cedyrn yn cadw gwesti - cyrdd, /Cerddorion gyflochi; /Coelfain brain, Brynaich gyfogi, /Celennig br gyflogawd 1 MB I 3 7 n yn erbyn Brawd /Pan gaffwyf-i gan lain la_^n gyflogawd, /Can dyddaw angau angen drallawd. /Ac ail dra gyflu 1 LlF1 II 4 45 iant: /Nid oes neb yn y bu gant. /Ni bu ddi'i gyflu ddygyfludd - am rodd, /Am rwyddfodd, am rwyddfudd; gyfludwydd 1 LlG VII 24 88 rau rhiau rhegofydd - a wn, /Eryr Snawdwn, aer gyfludwydd. /Cad a wnaeth, cadarn ymgerydd, /Am gyfoeth gyfluydd 1 MB I 3 42 /O gyfranc brenhinedd brain foddawg, /Pan fai gyfluydd o wy_^r gwychawg, /Atgoryn deyrnedd yn weinydda gyflwng 1 PM V 5 38 /Ar draethell ni draethwyd neges /Mor orflwng gyflwng gyfaeres /A_^'r hon Rodri Mo_^n, mwyn claearwres gyflwr 1 IRh VII 31 1 Pei cawn o gyflwr gyfle brofi - rhin, /Cyd bai rho_^n fy nghrogi, / gyflwydd 2 PB VII 19 23 pob neges, /[]wyhyrd doeth coeth [] /Hywydd [] gyflwydd gyfles - fu [] /Gwae gantref a'i colles CBM III 14 26 aw anaw yn oed awydd - cyrdd, /Cardd arnaw ni gyflwydd, /Pryder dragon rhoddion rwydd, /Prydain glawr gyflwyddaw 1 LlG VII 26 8 ddwylaw - egored, /Gwawr Maelawr drefred, ged gyflwyddaw. /Gorau cyrchlam im cyrchu ataw, /Canyd hardd gyflwyn 1 EW VI 2 10 nag. /Dinag Loegr arag, eryres - amwyn, /Bardd gyflwyn, beirdd gyfles; /Dyn a'i mawl, llwyr ganmawl lle gyflym 1 CBM III 28 28 m ogan, /Glew lew, lachar taerfar ta_^n, /Grym gyflym am gyflafan. /Cyflafan trathan, tratherwyn - ei h gyfnewid 1 IRh VII 29 13 r fy wyneb ni llwyr edid. /Mynawg dawedawg deg gyfnewid, /Meingan weddeiddwan huan hoywnid. /Mynyglwen gyfnifer 1 GB II 25 17 /Seri gyfarpar, sathar sathru, /Seithwyr se_^r gyfnifer am ne_^r a fu, /Saith cad a saith cant, saith gyfnod 4 ES I 17 20 /Edrych fi, mor wyf edde_"in! /Rhyddarfod brau gyfnod breiddin: /Rhyddywawd o'i farddwawd Ferddin. /Cys EGM I 27 17 awd beddrawd ymhlith beddau. /Cyn dyfod chwerw gyfnod chweddlau, /Cyn adfant puchiant pechodau, /Duw a' GM I 14 49 ydd; /Ar nwy goygwy, gobrwy gobrydd. /Pryderwn gyfnod dyfod Dofydd /A dafnau o'i grau ar Ei grogwydd. / CBM III 21 12 u'm doddyw defnydd, dydd dyfyddlawn, /Dyfod ei gyfnod i Gadwallawn. /Edmygaf radau rhiau rhadlawn, /Rha gyfod 1 CBM IV 5 61 r mawr mal Maelogyng. /Maelogyng mwynfawr mynw gyfod - i gad, /Mygr fleiniad, flaidd osod, /Angudd urdd gyfoed 2 CBM IV 5 28 gwynir, /Dau Fadawg enwawg, enwir, /Dau gyfedd gyfoed hoed hir. /Hir y cedwir cof cedfawr - Oronwy, /Ca LlF1 II 4 3 Arf cyhoedd cyn addoed; /'Yng nghydwedd gyfedd gyfoed, /'Yng nghydfoes eirioes erioed. /Erioed y'm dyfu gyfoedion 1 DB VI 31 23 , muner mynych ei roddion, /Neud ei hoed ar ei gyfoedion. /Doeth esgyrn gw_^r chwyrn ei ymchwelion, /Ym gyfoeth 11 PB VII 15 24 n haearngaen; /Chweddl oer i eurfab Owain /A'i gyfoeth a ddaeth o'i ddwyn LlG VII 24 90 yfludwydd. /Cad a wnaeth, cadarn ymgerydd, /Am gyfoeth am Gefn Gelorwydd. /Ni bu gad hwyliad hefelydd - LlF1 II 1 178 ngwawd i'w logawd lan: /Cedwid Duw dewrddoeth gyfoeth Cadfan PB VII 13 3 d, /Gwae ei geneddl, gwawr gogoned! /Doeth o'i gyfoeth coeth (cerdded - gwenyndro) /Gwenwyndrwm a golle EGM I 26 51 hamnoddi /Ar gystlwn pryffwn y proffwydi, /Ar gyfoeth Duw ddoeth Ei ddetholi, /Ar anghyfair Mair a'r m HOG II 8 8 Dewis yw gennyf-i harddliw gwaneg, /Doeth i'th gyfoeth dy goeth Gymra_"eg. /Dewis gennyf-i di; beth yw CBM IV 16 200 , ein Peryf clodfan, /Gw_^r gwychddoeth, gwych gyfoeth gyfan, /Gw_^r a'n gw_^yr, a'n gwarawd o'u rhan / LlG VII 26 30 ud a glud, gwladoedd ymandaw, /Doeth a choeth, gyfoeth gyfunaw; /Dwys aergwys, Powys poed eiddiaw, /De CBM IV 17 19 /Porth i'm gwawd tafawd, Dy garcharawr. /Berth gyfoeth llwyrddoeth llewychawd beunydd /Am elyf fedydd, EW VI 5 19 , /Adrysedd drais anoeth; /Mab Duw a'i dug i'w gyfoeth, /Mab Mam, Mair ddinam, mawr ddoeth. /Doethon, D-2 I 2 20 ; /Metrid mur io_^r(maws Bedr pedror) mawrgor gyfoeth; /Moes fraisg fre_"yr, moes wyrth fehyr, milwyr gyfoethau 1 EGM I 27 104 reddfawl graddau /Men yd wedd, Duw doeth, i'th gyfoethau; /Mynned i'm gwared gwa_^r feddyliau /Molawd i gyfoethawg 3 LlG VII 28 26 ffych (ys cyffurf enwawg) /Wrth dy fodd fod yn gyfoethawg, /Ac yn y gorffen (gorffawg - anrhydedd) /Tru GB II 26 50 uddiawg - doeth, /Rhy'i gelwir ef yn goeth, yn gyfoethawg. /Dau ychen Dewi, dau odidawg, /Dodyssant-hwy PM V 24 14 ddyllest o ddull doniawg: /Prydu nid anoeth i gyfoethawg. /Prydydd wyf i'm rhwyf, rhywawg - Lywelyn, / gyfoethogion 1 CBM III 3 224 n, /Ei deugrair, gywair gyweithon, /A gyfyd yn gyfoethogion: /Ei Hynaf henyw o'i thirion, /Handid rhydd gyfogi 1 LlG VII 24 57 Cerddorion gyflochi; /Coelfain brain, Brynaich gyfogi, /Celennig branes, berthles borthi. /Ciliaw ni or gyfor 2 CBM IV 6 160 /Gryd gyffryd gyffro ni ffo_"ir, /Grym gyffurf gyfor a geffir, - ei fudd /A'i feddgyrn wrth babir. /Gwr PB VII 11 2 ch ysym aml ei nifer, /Gwalch eurgalch, aergwn gyfor, /Gwalch dewrfalch o lin Dewdwr, /Ac am walch dewr gyfrad 2 PM V 1 15 ud oedd ymddifad /Heb raith, heb gyfraith, heb gyfrad - a_^ gwan /Na gweini Celefrad, /Heb ysgor hygor CBM IV 5 57 n /Ei law i liaws cynran. /Cynran rhan gyfran, gyfrad wellyng - bardd, /Balch digardd, digyfyng, /Mor d gyfradwch 2 PM V 1 103 i ffawd yd ffo_"wch. /Gnawd o'i law lawrfeirdd gyfradwch, /Gwa_^n o aer a gwin o'i eurflwch, /Gwayw a CBM IV 9 153 l cerdd can edifarwch! /Angudd budd, beirniaid gyfradwch, /Ongyr urdd angerdd Fallolwch, /Angerddawl gr gyfragod 1 SB II 24 9 hygar, grym lym lachar, gwrddfar gynnor. /Clod gyfragod, corf gyfarfod, rhod glod gludaw, /Cerdd gyfarw gyfrang 1 CBM IV 7 22 yn Rhuddlan. /Yn Rhuddlan rhwng dau nifer /Pan gyfrang gwaywawr a gwy_^r, /Lladdawdd a_^ hi, llith adar gyfraith 8 LlG VII 24 119 w_^yn anghyfiaith; /Sefid Brenin nef breiniawl gyfraith /Gan eurwawr aerbair y tair talaith. /Cyfarchaf GB II 25 14 wydd gyfrwydd, gyfrwystra haeddu, /Cymhenraith gyfraith, gobaith pob tu. /Cymhenfrwydr am finwydr pan e DLlM II 18 8 dwy awr, dwy araith - wrth neb, /Ni thorrid ei gyfraith. /Gw_^r a wnaai ar Lloegr llwyr anrhaith /A dwy GF VI 22 2 ihun, dihoen fy ngran, /Gwan, llaesteg araith, gyfraith gyfran, /Gwenlloer gynhebig, fonheddig fan, /Gw PM V 8 32 Einiawn mawr anaw dibrid, /Myrdd rhywnaith yn gyfraith gymid, /Mab Tegwared hael, hawl dremid - galon, PM V 1 15 rydain hydr, hud oedd ymddifad /Heb raith, heb gyfraith, heb gyfrad - a_^ gwan /Na gweini Celefrad, /He GM I 12 31 weddwyd, /Bod Duw i'm diau gadwyd, /A chadw Dy gyfraith hyd ymgyfrang a_^'m llaith /A'm llwyddaw goloch CBM III 30 2 clod, claer ddylaith - byddin, /Ni byddud wrth gyfraith; /Oedd anawdd, llafn adrawdd llaith, /Dygynnelw gyfran 7 GF VI 22 2 oen fy ngran, /Gwan, llaesteg araith, gyfraith gyfran, /Gwenlloer gynhebig, fonheddig fan, /Gwynlliw ei CBM IV 5 57 u clodfan /Ei law i liaws cynran. /Cynran rhan gyfran, gyfrad wellyng - bardd, /Balch digardd, digyfyng CBM IV 6 220 - a_^ lladd /A_^ llafnau trwy forddwyd. /Mo_^r gyfran gyfred ei ddonion, /Mur mawrgor Morgant arwyddion ES I 17 26 Ystwng pawb hyd ben ei ddeulin; /Bydd wrth wan gyfran gywrennin, /Bydd iawnllary wrth gerddau iawnllin, D-2 I 2 19 , gwawd gyhydedd gorsedd meddfaith; /Meddgwyn gyfran, marchog midlan, man meidrolaeth; /Metrid mur io CBM III 14 34 aled yng Nghalan - Ionawr /Mawrllyw llawr llaw gyfran /Pan ddygyrch cludfeirdd clodfan, /Pan fydd cyd c LlLl II 16 28 briw uch browysfarch can? /Pwy ei henw, hynod gyfran? /Ysef y'i gelwir, llawir - Llywelyn, /Llyw terfy gyfranc 4 PM V 23 18 ddengmlwydd, hylwydd, hylafar, /Yn ddidanc ei gyfranc a_^'i ga_^r. /Yn Aberconwy cain ddaffar - fy lly MB I 3 41 awd /Nad e_^l yn rhygoll o'i holl bechawd. /O gyfranc brenhinedd brain foddawg, /Pan fai gyfluydd o wy PB VII 1 22 aerdranc - yw Owain, /Gweilch goelfain gwalch gyfranc, /Drud yn arfau yn ieuanc, /Draig llys Ffraw, dr PM V 16 23 od /Cyfnewid glas waywawr, /Einioes dranc llew gyfranc, llawr /Anian chwefrin da_^n Chwefrawr gyfrau 2 GM I 14 91 e_`s efrifed. /Efrydd fydd dechrau dyn dewredd gyfrau, /A'i ddiwedd diau angau ynged, /Ac nis oes goche MeiG I 33 23 o_"edd! Dyedd diau! /Disgewydd diffydd diffawd gyfrau, /Diphara ei dda, ei ddefodau, /Cam gymydawg cas gyfrawdd 1 CBM IV 6 158 ei air, /Mal i grair yd gredir: /Graid gyfred gyfrawdd nawdd gywir, /Gryd gyffryd gyffro ni ffo_"ir, / gyfrdan 1 CBM III 10 51 , /Eu dewis gyflafan, /Llawen dorf am gorf, am gyfrdan, /Llafroddion, llofruddiaid garthan. /Nawfed eu gyfrddug 1 PM V 1 112 Dyfnaint (dim nid ffug) /Hyd Bentir Gafran yd gyfrddug. /Alaeth ei bennaeth ar bob engiriawl /O hir wa gyfred 6 CBM IV 6 220 add /A_^ llafnau trwy forddwyd. /Mo_^r gyfran gyfred ei ddonion, /Mur mawrgor Morgant arwyddion, /Mor LlG VII 24 91 Gefn Gelorwydd. /Ni bu gad hwyliad hefelydd - gyfred /Er pan fu weithred Waith Arderydd. /Breisglew Mo CBM III 21 149 am ei fawrged, /Mawrgor ga_^r llachar, Llachau gyfred. /Gan fawrdraws arglwydd rhwydd y'm rhodded, /Gan CBM III 24 128 irch erchlyfn, erchliw, crychrawn, /Gwyddfiled gyfred, graddfyged grawn, /Ym muchedd mur trais, traws y CBM IV 6 158 gedawl ei air, /Mal i grair yd gredir: /Graid gyfred gyfrawdd nawdd gywir, /Gryd gyffryd gyffro ni ffo CBM IV 9 88 n, /Cyrdd waddawl, cerdd ganmawl ganmwyn, /Ced gyfred gyfri_"au gadwyn, /Cadair co_^r, cadau ddo_^r ddi gyfreiau 1 CBM IV 9 189 m ged, am gadau. /Praidd preiddwyr preiddwalch gyfreiau, /Priodawr Prydain, prain preiddiau, /Presenfur gyfreithau 2 GYC VII 41 18 m eu barnau /Heb ddim nefawl o rwyf bydawl byd gyfreithau. /Cyfraith hoced a chuhudded, (bawed beiau!) EGM I 27 50 grau - (bu gwaedlyd) /Godlawd ni byddaf o'th gyfreithau. /Gwyn eu byd fynaich fywn eglwysau, /Eglwysg gyfreithiau 1 DB VI 29 64 archoll o archollau. /Gwedi llarydad, Duw deg gyfreithiau, /Llofrudd-dab Gruffudd, draul budd dreigiau Gyfreithiawl 1 BF VII 57 6 um oes o groes greuawl, /Arbennig Wledig, wlad Gyfreithiawl, /Arglwydd Dad, na'm gad gyllestrigawl - da gyfrgain 2 BF VII 48 9 w, /Angadr yw fy myw fy mod hebddaw. /Am Owain gyfrgain (gyfrglod iddaw), /Am aerwalch haelfalch, hawdd CBM IV 1 1 Arddwyreaf hael hwyl gyfrgain - yng nghad, /Hwrdd fleiniad feiddiad, flaidd c gyfrglod 1 BF VII 48 9 yw fy myw fy mod hebddaw. /Am Owain gyfrgain (gyfrglod iddaw), /Am aerwalch haelfalch, hawdd yw wylaw, gyfrgoll 1 CBM IV 18 55 c Ef, Arglwydd nef, tangnef tynged, /A'n dug o gyfrgoll pan archolled; /Ac Ef dwyre in, ac ef daered - gyfri_"au 2 CBM IV 9 88 dd waddawl, cerdd ganmawl ganmwyn, /Ced gyfred gyfri_"au gadwyn, /Cadair co_^r, cadau ddo_^r ddirrwyn, PM V 26 52 dd tey_"rnedd ti biau - i drais /Ar drawsfalch gyfri_"au, /Rhysfa dygn dugost wy goddau, /Rhusgleth gwr gyfrif 1 MB I 3 15 ! /Ni ddug neb ceiniad na_^g ohonawd. /Yn awen gyfrif cenif draethwawd /I ri a roai heb esgusawd. /Gru gyfrin 6 HOG II 8 6 'm dewis gydran, gyhydreg - a_^ bun, /A bod yn gyfrin am rin, am reg. /Dewis yw gennyf-i harddliw gwane DB VI 25 38 allwn, /Ni allai Daliesin. /Cyn adaw y byd gyd gyfrin, /Can hoeddl hir ar dir deyerin, /Cyn dyfnfedd ys CBM III 24 8 wyf gw_^yn gyfrwys, nid wyf gyfrwen, /Mor wyf gyfrin ffyrdd cyrdd Cyridfen; /Mor eisiau eu dwyn yn eu HOG II 6 61 bwraig, /Gofynaig ei gwerin; /Achenaf uchenaid gyfrin, /Mi a'i mawl, a melyn eithin. /Moch gwelwyf, a'm LlF2 VI 8 6 cynran o hil cynrain, /Mal Clydno Eidyn, prif gyfrin prain. /Cledd ysgwn llafndwn, orofn Llundain - la GM I 9 14 fydd twythwal werin, /Esmwyth ysydd imi aserw gyfrin. /Ydd endewais enau yn echlysur gwir, /Ar llefery gyfrwch 1 PM V 1 99 - i gad nwy beiddwch! /Ef i fryn, i freiniawg gyfrwch: /Chwi i bant, difant dyfrydwch. /Ef aerdyrch: a gyfrwen 1 CBM III 24 7 eirdd ogrfen, /Mor wyf gw_^yn gyfrwys, nid wyf gyfrwen, /Mor wyf gyfrin ffyrdd cyrdd Cyridfen; /Mor eis gyfrwng 1 EMRh VI 23 16 allwng- branes /Am gylch llyw didres, dwydraul gyfrwng. /Gnawd yd gyrch cynnygn o'i gynnif bwng /Mal pa gyfrwydd 2 GB II 25 13 ebrddor pedrydant, pedror gylchu; /Cymhenrwydd gyfrwydd, gyfrwystra haeddu, /Cymhenraith gyfraith, goba LlF2 VI 8 10 n. /Aer bybyr eryr dewrwyr dwyrain, /Eurgyfrwy gyfrwydd orwydd arwain. /Arwydd na elwir yn elain - fedd gyfrwynain 1 SB II 23 2 , dolur ei gofiain, /Chweddl dirfawr, dirfarth gyfrwynain, /Chweddl rhyhir, rhyhydr ei ysgain, /Chweddl gyfrwys 2 CBM IV 6 65 cyrn, te_"yrn tair ynys, /Annhawel Hywel hawl gyfrwys, /Annhywallt ei lys o liaws eirchiaid /Pan archa CBM III 24 7 hyglau fardd o feirdd ogrfen, /Mor wyf gw_^yn gyfrwys, nid wyf gyfrwen, /Mor wyf gyfrin ffyrdd cyrdd C gyfrwystra 1 GB II 25 13 drydant, pedror gylchu; /Cymhenrwydd gyfrwydd, gyfrwystra haeddu, /Cymhenraith gyfraith, gobaith pob tu gyfunaw 1 LlG VII 26 30 d, gwladoedd ymandaw, /Doeth a choeth, gyfoeth gyfunaw; /Dwys aergwys, Powys poed eiddiaw, /Deddfau teg gyfundab 1 PM V 17 14 eth dialaeth, diwyl hydab - cad, /Cadr ddragon gyfundab, /Gwrfab Madawg gwrddfeirch arab, /Gwryd Pyr, b gyfwyrain 7 CBM IV 4 78 ew, aerllew i dan eurllain - gledd, /Gleddyfal gyfwyrain, /Arglwydd rhwydd, rhudd fu ei gigwain, /Arglw CBM III 12 13 d golud gelorawr. /Bu gelyn Brynaich, branes - gyfwyrain, /Bardd goelfain, beirdd gyfles, /Bleiddgrwydr CBM III 3 125 , /Yn rhodle gwyach gwyarllyn, /Yng nghyfrgain gyfwyrain cyfrbyn, /Yng nghyfrgoll tewdor ddo_^r ddichly GM I 11 58 f geinrydd, elw ddyganrain, /Dyganre dy ged dy gyfwyrain, /Dy gynnif ddylif ddedlid gymain. /Dy gymri g PM V 1 129 wynt gynt /No rhywynt uch Rhyd Nug! /Mab Ywain gyfwyrain gaddug: /Mad ganed, mawr fam a'i hymddug; /Daf CBM IV 6 124 r, uchelfab Owain. /Echrys pa_^r llachar lluch gyfwyrain - gawr, /Lluoedd wawr mawr, madiain, /Gryd or CBM III 14 46 olofn arwr yn arwain - eurgrwydr, /Yn eurgrair gyfwyrain, /Yn aergreu mawr, yn aergrain, /Ergyd byd bid gyfwyre 2 GM I 13 4 frlle. /Cyfar warag wyf at gywir garu /Ac afar gyfwyre. /Cennyn can ein Duw, neud de, /Cyfryw atreg cof PM V 14 1 Duw Sulgwyn yw hyn, hynt gyfwyre - glyw, /Hynt a ddyco glew, gloyw ddyddwyre; /Dy gyfyd 3 D-2 I 2 22 r, milwyr orwyth; /Maer claer gywyd, mad gathl gyfyd, moi_"dydd iaith; /Mas cas wognaw, minnau (neu ffr CBM IV 5 54 yn. /Llywelyn llachar, lluchfaran - gyfedd /Ni gyfyd o'i fablan; /Bu llw clodfawr, bu clodfan /Ei law i CBM III 3 224 ethadurion, /Ei deugrair, gywair gyweithon, /A gyfyd yn gyfoethogion: /Ei Hynaf henyw o'i thirion, /Han gyfyfed 1 LlG VII 25 26 'th lys lysaidd gynired, /Gorflychau gan falch gyfyfed, /A meddgyrn te_"yrn teg haelged - yn llawn /A gyfyng 2 GG II 31 46 /Ni bydd cyfoed pawb bumcan mlynedd /Nog y bu gyfyng gwlydd teilyng gwledd; /Ni bo cyfyng Duw i'm cyfe CBM IV 17 110 Can dug pymwan Crist pymoes o gaeth, /O yng, o gyfyng gymodogaeth. /O angor tewdor (tud alaeth - gymwy gyfyngwedd 1 PM V 23 4 /Crist Celi, bwyf celfydd a gwa_^r /Cyn diwedd gyfyngwedd gyfar. /Crist fab Mair a'm pair o'm pedwar - gyfyl 1 OC II 15 21 /Dywed y down Feirionnydd. /Dygychwyn, gennad, gyfyl mordwy - gwyrdd, /Gworddyar ei gylchwy; /Dywan i'r Gyfylchi 1 HOG II 10 1 Caraf-i gaer falchwaith o'r Gyfylchi, /Yn y bylcha balchlun fy hun ynddi. /Enwawg dr gyfys 1 CBM IV 6 48 ary Llachau hefelys; /Llathrai lafn o'i law ar gyfys, /Llachar glaer yn aer, yn nyrys; /Ac ysgwydd yn gyfysgar 3 GM I 7 58 frydedd frydau er Madawg ys mau, /Marth gofiau gyfysgar. /Aes gychwyn ysgwydwyn wanar, /Ysgor gorf, ysg CBM IV 16 29 edd gloes glaswedd glasar, /Cyn dirfawr gyfawr gyfysgar, /Cyn no'm dwyn i'm diwedd garchar, /Cyn oergaw PM V 23 27 arnaw /Ac arnan ei alar. /Ef ein llyw cyn llid gyfysgar, /Ysglyfion ysglyfynt llwrw ba_^r. /Oedd rhyn gyfystrawd 1 D-2 I 2 7 gymwynas, ced gyfaddas cas amddifaid. /Cathl gyfystrawd, cyfan folawd clutawd atad, /Cyfrgain gennyd gyffes 5 CBM III 10 1 Awch rhoddaf arawd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen /Wrth awch bodd awch bo CBM III 10 77 elw a'u hanrheg. /Awch rhoddaf arawd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen, /Wrth awch bodd awch b BF VII 57 15 orawl, /Cyn maenfedd ddiwedd, bwyf ddwywawl - gyffes, /Cyn no'm goddiwes, bwyf gweddi_"awl. /Can gwnae GYC VII 40 39 er gwaed ei draed a'i fronnau, /A'n troses ar gyffes heb air gau, /A'n troso i bob trosedd gorau, /I f GYC VII 40 3 - ar dafawd /Ac arawd a geirau, /A'm troses i gyffes nid gau, /A'm troso i'r trosedd gorau: /I guriaw gyffre 1 GM I 7 88 , ail yrth, ail syrth se, /Ail gawdd gne gnawd gyffre, /Ail dilyw dilain draig erhy; /Ail Dydd Brawd br gyffred 1 MB I 3 136 d rhag castell Mo_^n, mor ddigerydd, /Dybu o'i gyffred gwared bedydd. /Dewisais innau (nid gau ddefnydd gyffredin 1 GM I 11 30 cyfaith namyn Ca_"in. /Caraf Rodri draws drais gyffredin, /Ei enw yn Efrai ac yn Lladin, /Ac ym mhob cy gyffro 8 GM I 8 24 ytgun ar ffun ffo, /A borthes branes, Brynaich gyffro, /A gymhellws treth o Dw_^r Penfro, /A elwir o wi LlG VII 25 79 wb a'i holo; /Dilesg eurgrwydr brwydr, bryd ar gyffro - cad, /Diofal wlad a wledycho. /Dinag Loegr arag ES I 24 31 ac ergryd, /O oerwern uffern, wern weglyd, /O gyffro daear, o gyffryd, /O garchar anghlaear anghlyd. / BF VII 44 21 s gwelir; ys gwael. /Mor wael myned hael (hwyl gyffro - galar) /Yn rhwym gwely manro! /Llawr gwerthfawr CBM IV 6 159 aid gyfred gyfrawdd nawdd gywir, /Gryd gyffryd gyffro ni ffo_"ir, /Grym gyffurf gyfor a geffir, - ei fu MB I 3 23 asgadur cynrain, Prydain briawd; /Handoedd gad gyffro o Anarawd, /Ac ail o Run Hir, rhyfel ddurawd. /Gw SB II 24 27 rhad fad fedydd, heidydd heidiaw, /Rhys Rhos gyffro rhag pyrth Penfro yn pebylliaw. /Ni lefais neb am DB VI 32 3 , /Pobl fychain druain a dreng; /A faco, traul gyffro trang, /Yn unawr y llawr a'i llwng. /Llyngfawr da gyffroaf 1 LlF1 II 2 17 iwaw rhag llaw rhy-s-lafasaf, /A heno hynny ni gyffroaf; /Nis ceryddo Duw nis ceryddaf. /Cerydd a ryfy gyffryd 2 CBM IV 6 159 dir: /Graid gyfred gyfrawdd nawdd gywir, /Gryd gyffryd gyffro ni ffo_"ir, /Grym gyffurf gyfor a geffir, ES I 24 31 erwern uffern, wern weglyd, /O gyffro daear, o gyffryd, /O garchar anghlaear anghlyd. /Aml syrthasant b gyffurf 2 GYC VII 42 58 gweled myned i nef ogoned /Y sawl a gaffed ar gyffurf da, /I gan lewenydd y wledd ni dderfydd /Yn nhra CBM IV 6 160 gywir, /Gryd gyffryd gyffro ni ffo_"ir, /Grym gyffurf gyfor a geffir, - ei fudd /A'i feddgyrn wrth bab gyngad 1 CBM IV 4 53 Calan, gyman gymhenrwydd, /Glew glewrad, gloyw gyngad gyngwydd, /Cyngan feirch odd uch ceirch cynnwydd, gyngain 2 EG VI 18 69 rch, hybar gigwain. /Nid celadwy draig, dragon gyngain, /Nid Calan gyman gw_^r ei gymain, /Hydwf yng ng CBM IV 1 3 d, flaidd cyfwyrain, /Yn ail arwar mawr myn yd gyngain, /Yn ail awduriaeth, meddfaeth, madiain, /Yn ail gyngas 1 PM V 21 17 r, arf prifwyr Prydain. /Prydain anghyngain am gyngas - galon, /Ef golofn tey_"rnas, /Anaw Pedr a'i naw gyngaws 4 BF VII 47 29 , /Gwae Wynedd hir orwedd hwn! /Hwn oedd draws gyngaws ac angau - a'i dug, /Dig a'm gwnaeth ac eisau; / DB VI 31 14 aon, /Llywelyn, llywiawdr gwleiddiadon, /Llary gyngaws, drwy gyngor doethion, /O Fynyw hyd faen-Gaer Ll DB VI 29 76 fnrudd, /Mawr gwriawr, gorwyr Maredudd, /Traws gyngaws gyngor diachludd, /Trais gymell, tri nawell no N PB VII 1 7 lith brain, clod liaws, /O lyw glyw glewddrud gyngaws, /O lin breienin trin traws. /Trawsfar yn nhryda gyngelyn 2 CBM IV 9 206 eofn eang ei derfyn, /Dragon rwyf, rhwyddwalch gyngelyn, /Dragon fardd, dragon falch fyddyn, /Dragonawl CBM IV 5 51 an trengis llid edwyn, /Lloegrflawdd gadrgawdd gyngelyn, /Llyw mawr, llew llawr Llywelyn. /Llywelyn lla Gyngen 1 CBM III 24 121 nfyd gwen elfydden: /Nid llawen fy mryd ym mro Gyngen, /Ar llary llaw hyged, gweled gwyddlen. /Gwyddlen gynghallen 2 CBM IV 6 30 lch am falch elfydden, /Hud wyf fardd i feirdd gynghallen. /Hud af yng nghynnorf yng nghynnen - a_^'m c CBM III 24 94 araf gymen - gadw, /Cerrynt aesawr bradw, brad gynghallen, /Rhuthr aruthr eirthiaw Arthen unben, /Rhun gyngheusedd 1 PhB VI 15 41 fod dawn Duw yn y diwedd, /Ys mi a feflawr o'r gyngheusedd: /Gweryd i'r gwagfeirdd y gwag-hoffedd gynghlwyf 2 CBM III 15 22 ed im colli rhwyf - Mechain /Rhwym achaws o'i gynghlwyf, /A_^'r Gorau ydd ymgyrwyf, /Am ga_^r naid afa GB II 26 77 awdd Dewi y dihangwyf, /A ddigonais-i o gam, o gynghlwyf - difri, /I Dduw a Dewi y diwycwyf, /Canys di gynghrwn 1 CBM III 20 51 affddwyn, i'm pryffwn; /Llid odrudd, lludd llu gynghrwn, /Lluoedd orthew llew llafndwn. /Ei lafn yng ng gynghywair 1 MB I 3 125 fydd, /A chadau Cynwrig wyrennig wlydd. /I gad gynghywair ym Meirionnydd /Arglwydd glew gadarn haearn d gyngor 7 GYC VII 36 76 ngor na chlo nac egor, /Unffordd i esgor brwyn gyngor braw. /Pob teulu, teilwng oedd iddaw, /Pob cedwyr EW VI 6 8 wl chwyrn de_"yrn dud io_^r, /Yn hael ehelaeth gyngor. /Cyngor a roddaf i rwyf Mo_^n - llawrydd, /Hael DB VI 29 76 /Mawr gwriawr, gorwyr Maredudd, /Traws gyngaws gyngor diachludd, /Trais gymell, tri nawell no Nudd. /Gw DB VI 31 14 , llywiawdr gwleiddiadon, /Llary gyngaws, drwy gyngor doethion, /O Fynyw hyd faen-Gaer Lleon. /Ail coll PB VII 19 9 awr ffraeth. /Oedd ffraeth ei arfaeth aerflaen gyngor - llu, /Llywelyn anhepgor, /Tafodiawg breiniawg, CBM IV 2 44 , mynwyd mynior, /Nid athwyf, dreiswr, dros dy gyngor, /Nid addwyd hebof heb gof, heb go_^r, /Nid eddiw LlG VII 24 142 uyddau. /Hil Gruffudd grymus gyneddfau, /Hael gyngor wrth go_^r, wrth gerddau; /Hylathr ei ysgwyd, esg gyngran 1 CBM IV 6 196 , /Trwy orddwy yd wrdd gymhellir, /Ar ddigardd gyngran cyn gorun gwaedlan, /I glodfan yd gludir. /Cludf Gyngreawdr 1 GM I 9 153 bermenai mynych dyllydd. /Dyogladd gwenyg gwyn Gyngreawdr fynydd, /Morfa Rhianedd Maelgwn rebydd. /Neu gyngreddf 3 CBM IV 2 6 oror, /Aer gyngrwn ysgwn, aestwn eistor, /Aer gyngreddf anneddf annio_"lor. /Aer a wnaeth ar draeth a CBM III 20 45 ddun, /Rheiddrudd roddiad, rwyddrad Run. /Rhun gyngreddf gynneddf, gynefawd - orau, /Rhudd barau, rhodd CBM IV 4 285 im a_^ llawer! /O gynnif o gynnal iawnder /O gyngreddf, o ddeddf, o ddyfnder, /O ddiffryd Gwyndyd rha gyngreinon 1 CBM IV 6 225 ddau ystlys dwfr dofn afon /Ymddifustlynt gynt gyngreinon, /Ymddifustlai lew ar lan Aeron - berth /Pan gyngres 1 CBM III 16 95 rwyd rhad, rhannawg o'm hawen. /Brwydr gyngrwn gyngres, brysiws bwyd branes /Uch Cawres, caer amgen, /B gyngrwn 3 CBM III 16 95 /Brwyd rwyd rhad, rhannawg o'm hawen. /Brwydr gyngrwn gyngres, brysiws bwyd branes /Uch Cawres, caer a CBM III 16 170 r, argledr torf, twrf gawr, /Angerdd llawr llu gyngrwn, /Ni hirgeidw ar geirch meirch myngdwn, /Ni hwyr CBM IV 2 5 fawrfudd fawrfalch, gwalch gweilch oror, /Aer gyngrwn ysgwn, aestwn eistor, /Aer gyngreddf anneddf ann gyngwasgar 1 GM I 7 62 /Esgud ei angad i esglyfu gwlad, /Gwleidiaddon gyngwasgar; /Gwae Gymru gymri gyfangar, /Golo_"ed grudd gyngwastad 1 LlF1 II 1 96 diffyniad - ysydd, /Ym Meirionnydd rhydd rodd gyngwastad. /Molitor ei cho_^r a'i chelyfrad /A'i cherdd gyngwydd 1 CBM IV 4 53 gyman gymhenrwydd, /Glew glewrad, gloyw gyngad gyngwydd, /Cyngan feirch odd uch ceirch cynnwydd, /Cynwa gyngyr 1 CBM III 10 72 awn, /Fflam luchlam i luchladd estrawn, /Ffaw gyngyr ffwyrwyr Ffynudiawn. /Pedwaredd ar ddeg, arddunia gyhafal 1 CBM III 24 45 gyrch ei neuadd cyn lladd llachar, /Gw_^r oedd gyhafal (dial dyar) /A_^'r gorau a fu o feib Gleisiar; / gyhedd 2 ES I 23 8 etifedd, - ar Dduw /Yn y dyfydd pawb i'r Frawd gyhedd: /Uchaf (gwyry achaws gwirionedd) /Llwry gwyrdawd DB VI 30 72 difa_"edd - hael /Heb fryd i'w gael hyd Frawd gyhedd. /Ys truan ei ran, rwyf mariannedd, /Ys drwg hedd gyheued 1 CBM IV 17 133 n yn llan, yn llwyr giwed; /A mi a'm hawydd yn gyheued /Yn afrifaw Duw yn efrifed. /Archaf danc cyn tra gyhoedd 5 PM V 25 55 rawd-losgi /A'i gwbl weithredoedd ar ge_^l, ar gyhoedd, /Ar gadarn gadoedd dyrioedd dorri. /Can cymeri, D-4 VI 20 81 ng Nghaerfyrddin, fyrddioedd bla. /Caeroedd ar gyhoedd, ar gytgam - cynnygn, /Eu cynnif rywnaetham, /Ar D-4 VI 20 56 uryg; /Clwyfuswydd, nid plydd, neud plyg /Clod gyhoedd caeroedd cerrig. /Cerrynt a ddugam ni ddygerdd - GM I 11 2 yfn bwylladoedd, /Dy-m-gwallofies bodd budd ar gyhoedd. /Dy-m-goluch gogledd gweglyd luoedd, /Dy-m-godd CBM IV 6 173 /Pan gymyn yng nghad, pan gymysg lluoedd, /Pan gyhoedd gyhuddir, /Pan gychwyn arfau, pan gochir, /Pan a gyhoeddawg 1 LlG VII 28 15 gflaen cad, cadarn dywysawg, /Rhagod, gynosod, gyhoeddawg - golofn, /Ef a dyf gorofn hyd Gaer Efrawg. / gyhudd 2 GM I 8 4 glwydd hywydd hir, /Ef am dir yn wir yn w_^yth gyhudd: /Ef yng ngraid, yng nghrew, yn llew llofrudd: /E GM I 7 20 aned! /Canawon cadudd cadrfeib Maredudd, /Cad gyhudd gynired /Cyn arfod ein hoesfod fyged /Mor resyn, gyhudded 1 LlF1 II 2 29 ais, yd yth geisaf. /Na chreded pen ced gadarn gyhudded; /Creded ei deced y dywedaf. /Credadun gatgun o gyhuddgar 1 GYC VII 40 74 /Ni bwyf weithredawg cam weithredau, /Ni bwyf gyhuddgar, ni bwyf ymladdgar, /Ni bwyf anhygar, yn hogi gyhuddir 1 CBM IV 6 173 yn yng nghad, pan gymysg lluoedd, /Pan gyhoedd gyhuddir, /Pan gychwyn arfau, pan gochir, /Pan arfaidd, gyhused 2 LlG VII 25 5 ir a they_"rnged. /Post Prydain urddain, wrdd gyhused, /Peniadur llafnddur llawegored; /Pendefig, gwle GM I 14 105 i arch geinmyged, /Cyreifiaint o'r maint maith gyhused /Ry'i gwneuthum o ddim o ddrygweithred. /A'm tru gyhwng 1 EMRh VI 23 4 , gorfod gorflwng, /Arfau briw trilliw, trillu gyhwng. /Eryr gwy_^r Gwynedd, gwn nad echwng, /Cyd ef dd gyhyd 1 DB VI 27 81 ofydd, ef i gennyd. /Am drais Duw, nid oes dim gyhyd, /Am drais dyn dinam gedernyd, /Am dreiaw anaw, an gyhydedd 5 CBM III 3 9 iaw yn hawdd farannedd. /Ac eilrodd, eilrodd, gyhydedd, /Areilreg, eildeg dryganedd /A ganwyf i'm rhwy D-2 I 2 43 awd eilonceinon wrthaw; /Caw tey_"rnedd, cathl gyhydedd cyfrysedd fyw; /Campus ei feirch, cannyn a'i pe D-2 I 2 18 on, gosgymon gw_^yth, /Gwawd dryganedd, gwawd gyhydedd gorsedd meddfaith; /Meddgwyn gyfran, marchog mi ES I 23 17 cha_^r ei chywrysedd. /O Ddofydd y traeth trwy gyhydedd, /O Iesu y traethwys Iosedd. /A'm dodwy Dofydd, D-5 VI 36 10 yn fwyn o fonedd - Anna /Duw Gw_^yl Faria fawr Gyhydedd. /Pan fu ym mhreseb (ym mhrysur wedd) /Yr ych a gyhydr 1 PM V 20 4 o Gymry, /Yn gerdd gydfod, rhod ryly, /Yn ged gyhydr, gad hydr hy. /Hy byddai Arthur, eirthiaw hyn - a gyhydreg 3 HOG II 8 5 id o fraidd weddaidd wofeg; /A'm dewis gydran, gyhydreg - a_^ bun, /A bod yn gyfrin am rin, am reg. /De GB II 26 146 afon firain a theg; /O'r Llyndu, lle'd fu llid gyhydreg, /Hyd ar Dwrch, terfyn tir a_^ charreg. /Dothyw PB VII 5 18 rrwyn Owain, tyrfa reg - eurfudd, /Cyn oerfedd gyhydreg, /Oedd aml (oedd amlwg gosteg) /Meddgyrn am gyl gylch 13 CBM IV 3 35 d nawn, /Crynai eleurudd rhag ei we[], /Crynai gylch cadlan, cadle estrawn, /Crynai galch llasar, llas CBM III 21 133 eth adfai) /Oblegyd beirdd byd bieufyddai! /Am gylch Cyminawd cymynai - Saeson, /Ar Swydd Wynogion yd w OC II 15 29 /Dywed ein dyfod Le_"yn. /Dygychwyn, gennad, i gylch dragon - llary, /Lluosawg eu galon; /Dos, farchawg LlG VII 24 30 i berfedd! /Am ei wir bydd dir o'r diwedd, /Am gylch Dygannwy mwyfwy y medd, /A chiliaw rhagddaw a chal CBM IV 6 203 nfyged am drefred dryfrwyd /Cerdd gan gyrdd am gylch ei aelwyd. /Ceffid eu ceinllith cw_^n cunllwyd, /C LlF1 II 1 159 n, /Ac amgen yw ein llen a_^ Llanddewi, /Ac am gylch ei chlawdd ei chlas gofri, /Ac amgyrn o ddyrn, add GB II 26 112 ynnan coned cred a bedydd; /A bod o'i gylchyn, gylch ei feysydd, /Haelon a thirion a theg drefydd /A gw PM V 19 15 - arfrudd, /Aur ddiludd, aer ddylyn. /Aml i'th gylch, galchdo_"ed gymyn /Am dymyr, gwaed gwy_^r gorewyn PB VII 11 25 rais na thranc. /Tranc ar bob Ffranc, frawddus gylch /Gwnaeth fy llyw, llew ysgwydfwlch; /Maig cyhafal, EMRh VI 23 16 ng. /Penial pob arial, crau allwng- branes /Am gylch llyw didres, dwydraul gyfrwng. /Gnawd yd gyrch cyn PM V 17 21 ri. /Mabddysg yw i'm llyw llu rhif se_^r - i'w gylch /O'i galchdo_"ed nifer, /Tarf cynnygn, can yd wele CBM IV 6 264 rhuddwisg amdanan; /Gnawd y gwna rhuddlanw am gylch Rhuddlan - gaer /A rhuddliw ar ddylan; /Gnawd gosg PB VII 5 20 eg, /Oedd aml (oedd amlwg gosteg) /Meddgyrn am gylch te_"yrn teg. /Oedd teg eurbost reg, rwyf addas - P gylchu 1 GB II 25 12 aeth i'r moliant, /Pebrddor pedrydant, pedror gylchu; /Cymhenrwydd gyfrwydd, gyfrwystra haeddu, /Cymhe gylchwy 7 CBM IV 16 191 crefydd a'm rhoddwy! /Can gwledych Gwledig aur gylchwy /Cylch huan cynnan niw cannwy, /Cynheilwad cynhe CBM III 16 82 yfel ryferthwy, /Rhuthr uthrfalch, eurgalch ei gylchwy. /Cylchwy cyfryfel, cyfraith ordden - rwyf, /Cyn OC II 15 22 , gennad, gyfyl mordwy - gwyrdd, /Gworddyar ei gylchwy; /Dywan i'r Traean, tramwy, /Dywed y down Ardudw OC II 14 144 i galchdo_"ed - cyngrain /Yng nghylchyn Owain, gylchwy enwir. /Pan breiddwyd Cawres, taerwres trwy ddir CBM III 5 103 a'i gwelwy. /Gwelais-i ystlys glwys, gloyw ei gylchwy /(Ni rhyweles teg nwy rhywelwy!) /Ac a dan rudde CBM IV 8 27 dr ydd ymddengys Rhys yn rhacter. /Rhactwll ei gylchwy pan amgylcher - brwydr, /Nid bradawg arglwydd yn D-1 I 1 6 cothwy! /Pedrydawg haul, mwyaf ei draul, uchel gylchwy. /Tir Brycheinawg dy iawn priawd: pawb a'i gwelw gylchyn 11 DB VI 35 84 : /Cymen Llywelyn, cymerth ei derfyn, /Cymru o gylchyn a gylchyna; /Gwystlwys ei dragon hyd yng Nghaer CBM IV 9 217 ngerdd nid edfyn. /Gnawd uch cnawd cnudoedd ar gylchyn /Arllwybr llawr, neud llawer blwyddyn, /Llew lly CBM IV 13 34 fau, arfaidd erlyn - Lloegr, /Lliaws bardd o'i gylchyn, /Dawn fu pan ddyfu yn ddyn, /Dydd llawenydd Lly PM V 19 26 eth UnDuw yn undyn - haelaf /Hyd aeth haul o'i gylchyn. /Deddf dy dad, daioni a'th ly_^n, /Dadeni haelo OC II 14 30 Ruffudd wayrudd elyn /Gwin a gwydr golau yn ei gylchyn, /Dragon Arwystli, arwystl terfyn, /Dragon Owain PM V 19 22 iaw treth enfyn - i feirdd /Yn fyrddioedd i'th gylchyn. /Dy law hir, neu chredir na chryn, /Yn rhoddi a CBM IV 9 231 mawrfudd Merfyn, /Gwawr gwendorf, gwendud o'i gylchyn, /Gwenwlad nef, gwir addef gwiryn GB II 26 112 /Pen argynnan coned cred a bedydd; /A bod o'i gylchyn, gylch ei feysydd, /Haelon a thirion a theg dref PM V 20 6 thur, eirthiaw hyn - a_^'i lu, /Eilyw oedd o'i gylchyn, /Milwr gwlydd milwyr gryd gryn, /Mal ydd wyt he ES I 16 22 wdr nef, ys angen! /Ys anghraiff anghred yn ei gylchyn. /Tros elfydd y'n bydd (bid yn erwan) /Trais Ier PB VII 19 17 ais a_^'i ga_^r. /Oedd carannawg walch, weilch gylchyn - yn llu /Yn lliw coch a melyn, /Hwylnawd, gludn gylchyna 1 DB VI 35 84 ywelyn, cymerth ei derfyn, /Cymru o gylchyn a gylchyna; /Gwystlwys ei dragon hyd yng Nghaerlli_"on, /G gylfinau 1 GYC VII 40 42 odlawg ar ei sodlau, /A'r llygod pengarn a_^'r gylfinau carn, /A'r llech las haearn a'r sarn saethau, / gyll 1 DB VI 30 56 wael yw colli hael, ddiwael ddewis, /Gwae ef a gyll nef er annilys. /Dilys briodawr gwynglawr Gwynedd, gyllestr 1 IRh VII 30 18 A dyngai cyn Mai merwerydd - gyfliw, /Gne gwyn gyllestr rhiw, rin ddiednydd; /A chyn Mehefin hywyn glod gyllestrigawl 1 BF VII 57 7 ig, wlad Gyfreithiawl, /Arglwydd Dad, na'm gad gyllestrigawl - da_^n /Yn y mae poethfan, peth uffernawl gyma 1 MB I 3 64 ; /Cyfamug ei wir a_^ mil farchawg; /Clywyd ei gyma hyd dra Bannawg! /Brenin brwydr efnys gwry_^s gwell gymain 2 GM I 11 59 dy ged dy gyfwyrain, /Dy gynnif ddylif ddedlid gymain. /Dy gymri gymryd dy wyn, dy wynfyd; /Dygannan ge EG VI 18 70 aig, dragon gyngain, /Nid Calan gyman gw_^r ei gymain, /Hydwf yng ngnif a_^'i lif o lain, /Hud e_^l yn gymaint 3 PM V 7 12 ath yn llaw ysgeraint, /Ni bydd byth bydawl ei gymaint, /Athrugar, cerddgar, cad wythaint, /A'th roddo CBM III 3 72 nywed wyth haint, /Wyth prifwyd, wyth prifwyth gymaint, /Cyn ergryd penyd poenofaint, /Porthwyr Duw, po CBM IV 17 92 riau nef, nawdd dialaeth - saint, /Cyreifiaint gymaint gymedrolaeth, /Caredd i'm hynni, neud mi a'i mae gyman 12 CBM IV 16 223 ith o waith y winllan, /Ac yna daw brawt, braw gyman, /Ar ddeau fy Rhiau fy rhan PB VII 8 10 edwis. /Cadw, Faredudd, cadr eurdorf! /Cadoedd gyman, cad gynnwrf, /Bolchgledd yn newredd, yn eirf, /Ba CBM III 1 18 ar, ysgwyd trywan, /Eryfais i'th lys, Leisiawn gyman, /Ermideddawg lyn erbyn eurban, /Eurgyrn buelin, b PM V 23 83 HunDuw in a ran, /A_^ dwy ddraig ffelaig, ffaw gyman, /Fal dau lew ni'n dylochasan, /Ac un traws gatgun EG VI 18 70 /Nid celadwy draig, dragon gyngain, /Nid Calan gyman gw_^r ei gymain, /Hydwf yng ngnif a_^'i lif o lain CBM IV 9 55 isg rhau, rhiau rhad barawd, /Brwysg rwysg ran gyman gymhendawd, /Brwydr eurgrwydr, eurgrair bedysiawd. CBM IV 4 52 /Traul gorddrud golud goleurwydd, /Coel Calan, gyman gymhenrwydd, /Glew glewrad, gloyw gyngad gyngwydd, CBM III 16 21 oedd, /Twrf cyhoedd cyhuddiad, /Bodd rodd ran, gyman gymyniad, /Bolchlafn goch heb guchied o gad; /Bron CBM IV 6 258 /Gnawd cynheirf cynnwrf i arnan; /Gnawd yn ei gyman gymyrredd am heirdd /A glwysfeirdd uch glas ban; / ES I 18 9 n, rhuddai fan ryd. /Rhodwydd ar Gymru oedd ar gyman - llu, /Llary Ednyfed Fychan; /Oedd ban gawr am be PM V 6 48 gymynner ne_^r, nerth pob rhaid, /Yn gymen, yn gyman ygnaid /Y gwnaeth Duw deifniawg ar honnaid, /Rhodr CBM IV 17 132 /Goddefwn, gwylwn, gwala_"ed - arnan, /Gw_^yth gyman yn llan, yn llwyr giwed; /A mi a'm hawydd yn gyheu gymanfa 1 GYC VII 42 60 dd y wledd ni dderfydd /Yn nhragywydd rydd rad gymanfa gymar 1 LlF2 VI 9 10 ed poen pan fo cyfysgar: /Cig amhryd, amriaint gymar. /Chweched, chwerw chweiris y gyniar, /Chweg fwyta gymaredd 1 GB II 26 289 n decaf o'r tey_"rnedd. /O'r digonsam-ni gam o gymaredd /Cyfodwn, archwn arch ddiomedd /Drwy eirioled D gymedr 1 MB I 4 26 , Feilyr Brydydd, berierin i Bedr, /Porthawr a gymedr gymes deithi, /Pryd y bo cyfnod ein cyfodi, /Y sa gymedrolaeth 1 CBM IV 17 92 , nawdd dialaeth - saint, /Cyreifiaint gymaint gymedrolaeth, /Caredd i'm hynni, neud mi a'i maeth, /Car gymelri 1 BF VII 54 23 llu Cymry, hy ei henwi: /Llywelyn, terfyn torf gymelri - falch, /Llafngoch walch yng nghalch yng Nghaer gymell 5 PM V 17 26 e_^r. /Mabinogi draig, drud - yw ei gymwyll /I gymell ei wendud, /Llaith breisgwyr, llith brain a chnud GRh II 27 11 wd, /Henefydd Bro Hiriell; /Hanbwyllais Gemais gymell, /Hanbwyll hanaf, hanbych gwell PB VII 9 9 erfyn arwr, /Drud llaw esgud, lluosgar. /Ca_^r gymell, treiddbell trethoedd, /Mab Owain, mawrdwrf arrae LlG VII 24 145 cyhwrdd cyhoedd waetffrau. /Hylwry fwry, fa_^r gymell trethau, /Hawlwr gwlad arall, gwledig rhiau; /Har DB VI 29 77 edudd, /Traws gyngaws gyngor diachludd, /Trais gymell, tri nawell no Nudd. /Gwna arnaf hiraeth hir gyst gymen 6 MeiG I 31 23 parthant. /Gabriel, Rapha_"el a'm rhifant - yn gymen, /Fy nghymod-i a wnaethant. /Yn y Dydd i'm Priawd CBM III 24 93 yf-i, ydd wyf wrthaw. /Wrth ar a'm carai caraf gymen - gadw, /Cerrynt aesawr bradw, brad gynghallen, / CBM III 3 145 cyn glas dywarchen: /Cynnaddl cerdd, cerennydd gymen, /Gain wenwas heb gas, heb gynnen. /Llan a wnaeth BF VII 46 27 tafawd ysbys oesbell gariad; /Ys bo dy orffen, gymen geimiad, /(Ys bych nefawl hawl hwyl oleuad) /Yn rh CBM IV 6 43 awdd, hirwen - ei ysgor, /Hirgor ddo_^r ddoeth gymen, /Huan wry_^s hawl echrys Ochren, /Hual gryd, cede PM V 6 48 naid, /Yn gymynner ne_^r, nerth pob rhaid, /Yn gymen, yn gyman ygnaid /Y gwnaeth Duw deifniawg ar honna gymer 7 GB II 26 35 eau ef biau a Phebidiawg; /A phobloedd Cymru a gymer ataw /Ac a rydd yn llaw llwyr deithi_"awg /Tra e_^ LlF2 VI 10 33 ch ar Dduw a ddifarner. /Ni mad gymyrth arf ni gymer - benyd /Can ni w_^yr ennyd pa hyd ater. /Ni mad e CBM III 16 202 drud fwynfawr funer, /Drud lachar, drudlafn a gymer; /Drud lawn ei eurddyrn o lad yn eurgyrn, /Am lugy PhB VI 12 44 olofn Cymru, /Diwygaf, honnaf hynny, /Difwyn a gymer Duw fry. /Pa gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? /C EGM I 28 40 n fraint dewaint, can ys defawd; /Duw Ne_^r ni gymer gam esgusawd. /Na chysgwn, canwn canon arawd, /Can CBM IV 6 171 yd fernir; /Pan gymrwy rhyfel rhyhoffir; /Pan gymer glewder yd glywir; /Pan gymyn yng nghad, pan gymys CBM IV 8 31 cynneddf Alecsander. /Tey_"rnas ddinas, dyn a gymer, /Ymherawdr, llywiawdr, llyw amnifer; /Tey_"rnfro gymeraist 1 GYC VII 39 6 blon! /Nawdd y grog ddeau, ddoniau ddanfon, /A gymeraist, Dduw, er Dy ddynion, /Rhag uffern gethern gei gymeriaid 1 MB I 3 37 addfwyndawd, /Ni fynnai gamwr garu nebawd. /I gymeriaid lyw doddyw dyrnawd, /Difa draig wron, weinon w gymerir 1 DB VI 33 7 y fychan i Dduw a ddiwygir, /Rhy afnam o gam a gymerir, /Rhy annawd o beth a bregethir. /Gwelais-i w_^r gymero 1 BF VII 50 39 ingaf /Angau dros bymoes (drymloes dromaf) /A gymero rhwyf rhywiocaf - fonedd /Yn rhan drugaredd, fawr gymerth 3 CBM III 3 23 tudedd, /Cyrch cyflawn cyfle difro_"edd, /Mad gymerth arnaw praw pruddedd, /Prif obrwy, obryn trugare CBM IV 16 53 wriaeth - Mab Duw /Er mab dyn dirparaeth; /Pan gymerth Mawrwr marwoliaeth /Ym mhren crog, ein Creawdr n LlF1 II 1 114 /Ef a wnaeth ei faeth fel ygnad - addef, /Ef a gymerth nef dros dref ei dad. /Dau w_^r a folaf fal y'm gymery 2 DB VI 26 4 f ohonawd am wawd wedy, /Hanbwyll, dygymwyll a gymery. /Llyw Prydain, prydydd a'th ddeffry, /Llywelyn, DB VI 26 53 /Ni ryorug Dduw ddyn fal tydy. /A ddaroganer a gymery, /O bob darogan dawn a geffy, /A ddarogenais a gy gymerynt 1 PC II 19 8 , /Seithwyr ffyrf ffo ddiadlam, /Saith gynt ni gymerynt gam. /Can eddyw Hywel, hwyl ddi-oddef - cad /(C gymes 2 PM V 5 66 llawr, rhy-m-llofes, /A rhydd budd, i bawb ei gymes. /Caffaf, co_^r mawrnaf, mawrnerth aches - llydw: MB I 4 26 r Brydydd, berierin i Bedr, /Porthawr a gymedr gymes deithi, /Pryd y bo cyfnod ein cyfodi, /Y sawl ysy gymhengryg 1 PhB VI 11 4 /Hyfolawg, hael mynawg, hawdd bo, /Glod edmyg gymhengryg Gymro. /Dragon llyw lluoedd anwosgo, /Draig u gymhelri 2 GM I 10 29 udd /Biau budd beirdd weini; /Erddudd (urddas gymhelri) /Calon clywaf yn llosgi. /Lleas tey_"rnedd! Ll MB I 4 16 ullais o bechawd anofais, /Rhyddyergrynais o'i gymhelri. /Rhwyf pobfa, mor wyt dda wrth Dy ioli, /A'th gymhellir 1 CBM IV 6 195 thrwst, trethau a ddygir, /Trwy orddwy yd wrdd gymhellir, /Ar ddigardd gyngran cyn gorun gwaedlan, /I g gymhellws 1 GM I 8 25 un ffo, /A borthes branes, Brynaich gyffro, /A gymhellws treth o Dw_^r Penfro, /A elwir o wir orau Cymr gymhendawd 1 CBM IV 9 55 au, rhiau rhad barawd, /Brwysg rwysg ran gyman gymhendawd, /Brwydr eurgrwydr, eurgrair bedysiawd. /Brai gymhennaf 1 MeiG I 32 11 fraith y'i cyfrifaf. /Ef yn ddiwael hael, hawl gymhennaf, /Ef yn ddigardd hardd, Ei fardd fyddaf, /Ef d gymhenrwydd 1 CBM IV 4 52 gorddrud golud goleurwydd, /Coel Calan, gyman gymhenrwydd, /Glew glewrad, gloyw gyngad gyngwydd, /Cyng gymhlegyd 1 ES I 20 5 ael buddugawl, /Difai Dad, rhag brad breuawl - gymhlegyd /Dygn enbyd benyd boen uffernawl. /Doniawg ddi gymhrudd 1 BF VII 49 3 i golled, /(Gnawd gollwng deigr hyd lawr) /Aer gymhrudd, fudd fyddinawr, /Oer gymraw ar Gymru fawr. /Ma gymhwyllaid 1 PM V 6 25 /Ef rhy_"wr rhyweryd digraid, /Ef gogel gogan gymhwyllaid, /Ef gogawn glyw camawn ceimiaid, /Ef gogwy gymid 1 PM V 8 32 mawr anaw dibrid, /Myrdd rhywnaith yn gyfraith gymid, /Mab Tegwared hael, hawl dremid - galon, /Ga_^l a gyminedd 3 CBM IV 4 146 wrth wlad gyfannedd, /Garw wrth arw wrth awr gyminedd, /Chweg wrth chweg wrth chweddl ei fawredd, /Ch CBM III 26 64 glyw, glewddor go_^r gadwyd, /Lloegr dachwedd, gyminedd gymwyd, /Neu'm hirdraidd hirdraul na adwyd /Hae CBM IV 9 214 ad Brynaich, branes a'i canlyn, /Braw dachwedd gyminedd gymyn, /Gwry_^s efnys dychrys, dychryn - ei ong gymlawdd 6 CBM III 1 4 fan, /I foli gwron gwryd Ogrfan, /Gorun mo_^r-gymlawdd a'i goglawdd glan. /Pargoch glyw glewdraws, maw GB II 25 7 ledychu; /Cymhendraws cyngaws, cyngreddf mo_^r-gymlawdd, /Cymhendawd canclawdd, fa_^r flawdd flaenu, /C PB VII 1 27 pebyll, bumdryll ba_^r, /Cad aerflawdd, fo_^r-gymlawdd fa_^r, /Cadarn ddilesg wrth esgar. /Hyddysg i e CBM IV 10 37 ardd wyf! /Wyf cerddawr i'm rhwyf rhwysg mo_^r-gymlawdd - gwyrdd, /Rhwysg ffyrdd cyrdd cerdd wahawdd, / BF VII 45 17 r hygyrchlawr hyged. /Cedawl Oronwy, cad fo_^r-gymlawdd - hardd, /Cardd wahardd, cerdd wahawdd, /Cas ca CBM IV 9 182 wyf rhwyddfudd radau, /Rhwysg rhynnawdd mo_^r-gymlawdd mawrglau, /Hil Maelgwn milcant addodau, /Hil Te gymod 6 PM V 25 39 edd trylwyn i dra gweilgi, /Ni chawsan' gennyn gymod cymaint hyn, /Eithr gwarth a gwrthryn wrth ymbrofi CBM IV 9 168 gwn ys gorau, /I gymryd ein cyd cyn barau: /I gymod ein dyfod ein dau. /Dy foli, filwr, hyd angau, /Dy MB I 4 4 ledig gwladorfod goruchel wenrod, /Gwrda, gwna gymod gryngod a mi! /Adfrau, adfant cof Dy rygoddi /Erof HF VII 23 27 /Gan fodd Llywelyn, llyw Cedwli. /Gan fod hir gymod heb gam inni /Gan ddidwyll gymwyll gymodi, /Gan fa GYC VII 40 114 wn i'r Drindod drwy wir ufudd-dod /Roi in lwyr gymod o'n pechodau, /A phurlan fuchedd a pherffaith ddiw GG II 31 24 /(Draig anhuenydd herwydd haeredd /Hirfod heb gymod yn ei gamwedd). /Duw a fyn ddyfod i'w orsedd /Hydr gymodi 2 HF VII 23 28 d hir gymod heb gam inni /Gan ddidwyll gymwyll gymodi, /Gan faddau o Dduw ei ddodi - yng nghrogwedd /Ga LlG VII 24 66 ael yn dda dra heb drengi /Gan Fab Duw didwyll gymodi, /Ys bo ei ddiwedd, ddawn berchi, - ar nef /Ar ne gymodogaeth 1 CBM IV 17 110 pymwan Crist pymoes o gaeth, /O yng, o gyfyng gymodogaeth. /O angor tewdor (tud alaeth - gymwyll), /O gymorth 1 D-1 I 1 1 Duw yn gymorth, yn nerth, yn borth, yn ganhorthwy /I falch de_" gymradw 1 LlF1 II 2 4 adau, cadr y'th welaf - heno, /Arwraidd Gymro, gymradw Mordaf. /Arwredd a wedd a weinyddaf: /Arwyrain O Gymra_"eg 4 DB VI 28 14 hir, llyw Dinorweg, /I wlad Dafydd rydd, rwydd Gymra_"eg HOG II 8 8 harddliw gwaneg, /Doeth i'th gyfoeth dy goeth Gymra_"eg. /Dewis gennyf-i di; beth yw gennyt-ti fi? /Be GB II 26 139 yllest ddull ychwaneg, /I Frefi a Dewi, doeth Gymra_"eg. /Diogel ei nawdd i'r neb a'i cyrcho, /Diogan GB II 26 136 dden yn llawen llawer gosteg, /I foli Dewi, da Gymra_"eg, - eofn, /O fodd bryd a bron, o brydest chweg, gymraisg 1 PM V 13 20 ais-gymryd lewgryd lofrudd, /Tros Gymru, traws gymraisg udd. /Udd addien, hywen Hywel, - neud adnau, /N gymraw 4 BF VII 49 4 hyd lawr) /Aer gymhrudd, fudd fyddinawr, /Oer gymraw ar Gymru fawr. /Mawr a dristyd byd bod hir orchu LlG VII 26 6 yn anrheithiaw, /Greddf ddileddf ddilesg wrth gymraw; /Gruffudd aur ddiludd, ddwylaw - egored, /Gwawr LlG VII 27 16 th bellach (belled - bod hebddaw) /Hiraethlawn gymraw gymrwyn godded. /Hydorf cylch ei gorf, gwrmseirch GYC VII 36 87 n arnaf heb ben arnaw: /Pen pan las, ni bu gas gymraw, /Pen pan las, oedd lesach peidiaw; /Pen milwr, p gymrawd 3 GM I 14 61 heb dras dros a brydwyf, /A'm bryd ar gymryd, gymrawd a_^'m nwyf /Cyfarws mynws men y'i caffwyf. /Ac y PM V 20 19 Prydain, /Nid prydferth i'th esgar, /I Gymry, gymrawd Godiar, /Lloegr wales yn wores wa_^r. /Gwrhydri PM V 26 115 eced - Addaf, /Neud addwyf y'th ganrhed! /Rhun gymrawd, Gymru ofyged, /Rhyn wryd, llyw rhyd, llawrodded gymref 1 CBM IV 9 126 d, baran gwynt hydref, /Bugail byd, biw gymryd gymref. /Corf ceindorf, can dothwyf-i adref /I'th edrydd gymre_"ydd 1 MB I 3 143 wy a enillo o'r do ysydd; /Edewis eurwas, clas gymre_"ydd, /Canawon mordai, mynogi rhydd. /Dyddwyreo Ow gymri 5 MeiG I 33 17 yng nghymhelri - uffern, /Afflau dihedd dihun gymri. /Cymrodawg awydd cymradw ei fri /Cymrodedd pan fo GM I 11 26 uch gwin, /Bid lew yn neau yn eang ffin. /Bid gymri fy ngnaws yng ngnawd feithrin - ba_^r /Ac i'm cyfa GM I 7 63 u gwlad, /Gwleidiaddon gyngwasgar; /Gwae Gymru gymri gyfangar, /Golo_"ed grudd hyged hygar. /Hygar glew GM I 11 60 fwyrain, /Dy gynnif ddylif ddedlid gymain. /Dy gymri gymryd dy wyn, dy wynfyd; /Dygannan gennyd am bryd GM I 10 16 i. /Mor yw gwael eu golo_"i /A gwlad Gymru mor gymri; /Nid modd mau dewi heb honni - pwy oeddynt, /Pryn Gymro 14 LlF1 II 2 13 wdd ei fyd ei bryd a bryderaf, /Hawdd bo balch Gymro a gymrofaf, /Hawdd bwyf: heb fy rhwyf ni rybyddaf. LlG VII 24 83 feirch gorewydd!) /Ei fod yn hynod hynefydd - Gymro /Ar Gymru a'i helfydd. /Ef difeiaf naf rywnaeth Do PM V 10 81 n cad, can caer. /Carws Duw dy fod, fyd-ohen - Gymro, /Ar Gymru ydd wyd nen, /Ar bob draig dragon berch BF VII 56 25 ruffudd ym maengudd y mae. /Lle y mae argae ar Gymro - dinam, /Deddf Dunawd ap Pabo, /Llafn llidiawgddu PhB VI 11 4 hael mynawg, hawdd bo, /Glod edmyg gymhengryg Gymro. /Dragon llyw lluoedd anwosgo, /Draig unbyn a fyn PB VII 1 11 uffudd, breisgudd bro, /Caer daer, terwynwalch Gymro, /Dygant i'th feddiant a'th fo. /Bo gwalch bro bra DB VI 30 88 Dafydd dreisrydd drosedd - cyn golo, /Ni bu o Gymro ei gymrodedd. /Bu_^m i gyda hael, hwylglod rysedd, LlG VII 24 36 ais i drais ei droedfedd - o'i fro! /Nis oes o Gymro ei gymrodedd! /Cymrodedd fy llyw, lluoedd beri, /N BF VII 50 19 mru, hy y'i henwaf: /Gwrawl Lywelyn, gwraf - o Gymro, /Gw_^r ni garai ffo i'r ffordd nesaf. /Gw_^r gwr LlF1 II 2 4 dwyad cadau, cadr y'th welaf - heno, /Arwraidd Gymro, gymradw Mordaf. /Arwredd a wedd a weinyddaf: /Arw PM V 23 134 ll rhwy dwyllo): /Ai gwell Ffranc no ffrawddus Gymro? /Llyw ysin, syniwch cyd tawo, /Lloegr gychwyn, a LlG VII 25 83 renhinaidd fro; /Doniawg yw fy llyw, llafngoch Gymro: /Ni ddwg Duw y dawn a roddo PM V 26 80 f a'th weled /Yn bennaf unbennaeth o'r Gred /O Gymro, o Gymru giwed; /O bob tey_"rnas tey_"rnged - i'n DB VI 35 43 eth nad y_^nt trada; /Pedwaredd i fro pennaf o Gymro, /Penfro oddyno, Rhos oddyna. /Pymed Forgannwg, pa gymrodedd 3 DB VI 30 88 reisrydd drosedd - cyn golo, /Ni bu o Gymro ei gymrodedd. /Bu_^m i gyda hael, hwylglod rysedd, /Buarth LlG VII 24 36 is ei droedfedd - o'i fro! /Nis oes o Gymro ei gymrodedd! /Cymrodedd fy llyw, lluoedd beri, /Nid oes, GB II 26 287 fi, ar Ddewi dda ei fuchedd, /I gymryd Dewi di gymrodedd /Yn bennaf, yn decaf o'r tey_"rnedd. /O'r digo gymrofaf 1 LlF1 II 2 13 yd ei bryd a bryderaf, /Hawdd bo balch Gymro a gymrofaf, /Hawdd bwyf: heb fy rhwyf ni rybyddaf. /Ysid i Gymru 15 LlG VII 24 84 rewydd!) /Ei fod yn hynod hynefydd - Gymro /Ar Gymru a'i helfydd. /Ef difeiaf naf rywnaeth Dofydd /Yn y PM V 22 33 a garwy. /Yn ganmlwydd yn rhwydd yn rhwy - ar Gymru, /A'th gymryd yn fwyfwy, /Doeth ateb, Duw a'th atw BF VII 49 4 /Aer gymhrudd, fudd fyddinawr, /Oer gymraw ar Gymru fawr. /Mawr a dristyd byd bod hir orchudd - oer /A CBM III 11 21 wydd. /Ni'i ta_^l gwy_^r Powys, penrhaith - ar Gymru, /Gan gymryd anghyfraith, /Wedi traul trylew diola PM V 26 80 led /Yn bennaf unbennaeth o'r Gred /O Gymro, o Gymru giwed; /O bob tey_"rnas tey_"rnged - i'n rhwyf, /N GM I 7 63 esglyfu gwlad, /Gwleidiaddon gyngwasgar; /Gwae Gymru gymri gyfangar, /Golo_"ed grudd hyged hygar. /Hyga BF VII 50 18 as drosom, gw_^r oedd drosaf, /Gw_^r oedd dros Gymru, hy y'i henwaf: /Gwrawl Lywelyn, gwraf - o Gymro, GM I 10 16 f arglwyddi. /Mor yw gwael eu golo_"i /A gwlad Gymru mor gymri; /Nid modd mau dewi heb honni - pwy oedd ES I 18 9 lyd; /O waedlan, rhuddai fan ryd. /Rhodwydd ar Gymru oedd ar gyman - llu, /Llary Ednyfed Fychan; /Oedd PM V 26 115 af, /Neud addwyf y'th ganrhed! /Rhun gymrawd, Gymru ofyged, /Rhyn wryd, llyw rhyd, llawrodded, /Rhys f PM V 13 20 Gruffudd, /Trais-gymryd lewgryd lofrudd, /Tros Gymru, traws gymraisg udd. /Udd addien, hywen Hywel, - n PM V 25 42 th ymbrofi. /Darogan Myrddin dyfod breienin /O Gymru werin o gamhwri; /Dywawd derwyddon dadeni haelon / PM V 10 82 caer. /Carws Duw dy fod, fyd-ohen - Gymro, /Ar Gymru ydd wyd nen, /Ar bob draig dragon berchen, /Ar bob GwB VI 17 2 r a ddug fy llyw, llew diarswyd - traws, /Tros Gymru y'i clywyd, /Fal rhuthr eryr eurysgwyd, /Cynon fab PM V 23 146 udd dremrudd dra mo_^r lliant - ym Mo_^n, /Mam Gymru y'i meddant, /Gorllwybr llu llenwis ewyngant /Gwar gymrwy 1 CBM IV 6 170 llochir - yn llym, /Yn llachar yd fernir; /Pan gymrwy rhyfel rhyhoffir; /Pan gymer glewder yd glywir; / gymrwyn 1 LlG VII 27 16 ach (belled - bod hebddaw) /Hiraethlawn gymraw gymrwyn godded. /Hydorf cylch ei gorf, gwrmseirch ar lle gymrwynawg 1 SB II 24 35 ; /Trydydd, Iarll Gwent, trydydd torment, torf gymrwynawg; /Pedwerydd digoedd Iarll Padrig rhag pedrydd gymrwynlid 1 IRh VII 29 33 wybr arwain main merierid. /Pan fu Gymry lu o gymrwynlid /Yn cymryd cytgof am eu gofid, /Am brydu canu Gymry 11 PB VII 6 13 a_^nt?) /Disgyr gwy_^r am eu gwarant. /Gwarant Gymry blant, bla diochel, - mawr /Marw Cynan fab Hywel, DB VI 30 59 /Dolur yw nad byw llyw Arllechwedd. /Dygn yw i Gymry dygnedd - ei dynged, /Clywed ei fyned yn ei faenfe GM I 8 70 s o ddraig ddragon wanas, /Cymhwyllais Gemais, Gymry ddinas. /Neu'm carws Owain cerddaw yn was: /Gnawd PM V 20 19 urbar - Prydain, /Nid prydferth i'th esgar, /I Gymry, gymrawd Godiar, /Lloegr wales yn wores wa_^r. /Gw PM V 20 41 ryr. /Er pan 'u llywiaist, Lloegr ddiwraidd, - Gymry, /Gyniwair milcanpraidd, /Elyf ddraig ffelaig ffwy PM V 29 9 wy_^r gworfych o'r diwedd. /Diweddwyr eryr, ar Gymry - hu bych, /Hu bydd bawb a'i dyly, /Wrth Dduw ydd IRh VII 29 33 in, /Yn arllwybr arwain main merierid. /Pan fu Gymry lu o gymrwynlid /Yn cymryd cytgof am eu gofid, /Am PM V 17 49 , /Ced byd, o'th lewyd, i'th law. /Llwyddid it Gymry, Llywarch CBM IV 5 117 liw. /Pan llas Gwas Sanffraid, ffrawddged - i Gymry, /Oedd cymraw ei glywed; /Oedd gw_^r gwrawl ei wei PM V 20 2 e Nodolig i'r a'i dyly - Lloegr, /Delis llew o Gymry, /Yn gerdd gydfod, rhod ryly, /Yn ged gyhydr, gad GM I 7 85 dd gwlydd Ystrad. /Astrus chweddl rychweiris i Gymry, /Ystryw chwerw, nid chwerian ei rhyle: /Ail marth gymryd 18 CBM III 11 22 ta_^l gwy_^r Powys, penrhaith - ar Gymru, /Gan gymryd anghyfraith, /Wedi traul trylew diolaith, /Wedi t GM I 14 34 ll ystyriws De_"ws ddefnydd /(Dirnad digymrad) gymryd bedydd; /Deliesid Ieuan ieuang dedwydd /Diau Fab ES I 24 2 au yw i ddyn, ddiw Ynyd, - peri /Periglawr i'i gymryd, /Canys gorau Duw diwyd /Gwared plant rhag pla a MeiG I 33 53 Eiddaw! /Eidduniant i ddyn ei ddwyn ar foes /I gymryd crefydd Cristionig groes, /Anwogawn woglyd o anei MeiG I 33 77 yno, difro difryd, /Dy-s-daaedd dolur, dygngur gymryd. /Cymerawd ein Duw ein dihewyd /Canys Ef a'n goru GB II 26 287 orsedd, /I Frefi, ar Ddewi dda ei fuchedd, /I gymryd Dewi di gymrodedd /Yn bennaf, yn decaf o'r tey_"r GM I 11 60 n, /Dy gynnif ddylif ddedlid gymain. /Dy gymri gymryd dy wyn, dy wynfyd; /Dygannan gennyd am bryd, am b CBM IV 9 167 wyd byddinau, /Llid ysgwn, as gwn ys gorau, /I gymryd ein cyd cyn barau: /I gymod ein dyfod ein dau. /D GYC VII 41 53 l fawr Frenin y gorllewin, llewych drefnau, /I gymryd gwledd fawr enrhydedd, rhydid gerddau, /Geir bron GM I 14 61 n urddas heb dras dros a brydwyf, /A'm bryd ar gymryd, gymrawd a_^'m nwyf /Cyfarws mynws men y'i caffwy CBM IV 9 126 barawd, baran gwynt hydref, /Bugail byd, biw gymryd gymref. /Corf ceindorf, can dothwyf-i adref /I'th PM V 13 19 drudd - lafnawr /O loflen mab Gruffudd, /Trais-gymryd lewgryd lofrudd, /Tros Gymru, traws gymraisg udd. LlF2 VI 10 3 alwder - ataw, /I iawn obeithaw a wybyther, /I gymryd penyd cyn gwy_^d gwander, /I gywyddaid, la_^n ddi EGM I 27 34 oniau, /Can gur a dolur ar da_^l gliniau, /Can gymryd penyd penelinau /Ym muchedd gorwag er geiriau - m GYC VII 40 45 tesau, /I weddi_"o Mair er ei mawr ddoniau, /I gymryd penyd rhag ofn poenau /Uffern ac affaith pob pech GYC VII 40 7 gorwisg y gruddiau, /I garu Mab Duw diamau, /I gymryd penyd rhag poenau - uffern /Ac affaith pechodau. GM I 11 21 /Ac o rodri_"awg Rhwyf lliwedoedd /Rhodri rhad gymryd y byd fydoedd! /Bid ged gynefawd gynefin - cynrai PM V 22 34 ganmlwydd yn rhwydd yn rhwy - ar Gymru, /A'th gymryd yn fwyfwy, /Doeth ateb, Duw a'th atwy /Tair oes b gymw_^edd 1 LlG VII 24 26 ad friwgoch rysedd, /Llwyr orborth hyborth heb gymw_^edd. /Gnaws mawrdraws am ardal dyhedd, /Gnawd idda gymwy 1 ES I 20 17 /Arddelwaf o'th nawdd rhag tawdd tanawl /Eirf gymwy gorddwy angerddawl - uffern, /Oer hagrwern gethern gymwyd 3 CBM IV 6 200 draws ei annwyd, /Creulawr gawr gyrchiad, garw gymwyd - cywlad /Yn cyfladd ym mhlymnwyd; /Ceinfyged am CBM III 26 64 wddor go_^r gadwyd, /Lloegr dachwedd, gyminedd gymwyd, /Neu'm hirdraidd hirdraul na adwyd /Hael cedawl, PM V 11 33 ynwes llawr. /Llawr Ruffudd, llary udd, llawen gymwyd - ysb, /Llawer osb nad ydwyd, /Ethynt feirdd, er gymwyll 6 CBM IV 17 44 rfaeth am aeth am arfeddyd - twyll /(Cyfrangau gymwyll) a'm pwyll i'm pyd; /Cyfrnawd i'm ceudawd defawd LlF2 VI 10 84 /Ac ni gais na thrais na thraws gerdded /Ac ni gymwyll dwyll trwy ymddired /Ac ni farn o ddir ei ddaere HF VII 23 28 /Gan fod hir gymod heb gam inni /Gan ddidwyll gymwyll gymodi, /Gan faddau o Dduw ei ddodi - yng nghrog PM V 17 25 noddi neb ne_^r. /Mabinogi draig, drud - yw ei gymwyll /I gymell ei wendud, /Llaith breisgwyr, llith br CBM IV 17 111 yng gymodogaeth. /O angor tewdor (tud alaeth - gymwyll), /O dwyll, o dywyll dywysogaeth, /Yn nyndid, ym GM I 14 27 pre_`s gynhywyll: /Tra'm oedd o'm dawn Duw i'i gymwyll /Tremynid fy mryd ym mrad a thwyll. /Trugarawg gymwyn 1 GM I 7 32 dd archaf arch iawn, /Awdl ffrwythlawn ffrwyth gymwyn; /Cyfedmig geilig ga_^l wenwyn, /Cyfeisor Echdor, gymwynas 3 GM I 8 74 fudd heb oluddias /Gorwyddawd ffyrfgnawd, ffaw gymwynas. /A nw neud adwen ar naid amlaen yng ngawr, /Am D-2 I 2 6 yn Fardd, Cymra_"eg hardd cydarddodiad, /Cerdd gymwynas, ced gyfaddas cas amddifaid. /Cathl gyfystrawd, PM V 18 1 Duw Rheen dy-m-rhydd gymwynas, /Deddf ddyfnddawn cyfiawn, cyweithas, /Dedfryd gymydawg 2 GB II 26 47 Cared efferen le_^n lawerawg; /A garo Dewi, da gymydawg, /Cared ymwared ag ynghenawg; /A garo Dewi fal MeiG I 33 25 awd gyfrau, /Diphara ei dda, ei ddefodau, /Cam gymydawg cas cysgeneddl frau, /Cyntaf a'i gestwng, gystu gymyn 7 PM V 19 15 ludd, aer ddylyn. /Aml i'th gylch, galchdo_"ed gymyn /Am dymyr, gwaed gwy_^r gorewyn. /Peithiawg dy alo LlLl II 16 62 yth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywel LlN II 17 10 yth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywel CBM III 28 10 dd wrdd elyn - yng ngawr, /Gwrddlew llawr llaw gymyn, /Beirdd ofynag, ddinag ddyn, /Braint archafael ha CBM IV 9 214 ch, branes a'i canlyn, /Braw dachwedd gyminedd gymyn, /Gwry_^s efnys dychrys, dychryn - ei ongyr, /Ei a CBM IV 6 172 rhyhoffir; /Pan gymer glewder yd glywir; /Pan gymyn yng nghad, pan gymysg lluoedd, /Pan gyhoedd gyhudd PM V 25 47 ddiain Lundain o la_^n deithi, /Yn llew Lloegr gymyn, yn Iorwerth ei hy_^n, /Yn llary Lywelyn o lin Rho gymynad 6 EG VI 18 109 s Ddeau angau o'th angad: /Angor mo_^r, y mawr gymynad, /Angawr llawr, llurig Duw amdanad! /Rhychyngain DB VI 30 35 Ysy farw a gafas farwnad: /Deufab Lywelyn, lew gymynad, /Diofelynt fi o feirch ffysgiad, /Diofelid Duw PM V 1 50 cyfri_"au, ef fleiddiad - yn nygn, /Ef gynnygn gymynad, /Ef ysgrud, ef ddrud, ef ddrusiad, /Ef ddoethaf CBM IV 5 101 drglwyf rhwyf rhwyddged. /Llas dau gymynawg am gymynad - Eingl /Am Degeingl deg ystrad: /Einiawn w_^yl LlLl II 16 22 sef a'i trefyd, trefad - amddiffyn /Amddiffwys gymynad, /Gweilch argae yn nydd aergad, /Gwalch Mechain CBM III 21 205 ynt eu deurudd dewr weision - o gad, /Gwastad gymynad gymynogion! /Can eddyw ein llyw, llew tey_"rnon, gymynawg 2 CBM IV 5 101 d frwyd frwydrglwyf rhwyf rhwyddged. /Llas dau gymynawg am gymynad - Eingl /Am Degeingl deg ystrad: /Ei PM V 24 24 wg - i'th law, /Gafaelus ddraig Ffraw, Ffrainc gymynawg. /Y Dehau neud tau fal teithi_"awg, /Freenin gw gymyniad 1 CBM III 16 21 /Twrf cyhoedd cyhuddiad, /Bodd rodd ran, gyman gymyniad, /Bolchlafn goch heb guchied o gad; /Brondor wr gymynid 1 MB I 3 110 dd. /Cuddynt cyfnofant cant cyfoedydd, /Cyngen gymynid gwyddfid gwrfydd, /Taer terddyn asau talau trefy gymynner 2 CBM IV 17 99 thau ffraeth. /Can rhygollwng pawb, Pennaeth - gymynner, /Can rhwym Rhwyf, Hydrner, a ffe_^r a ffraeth, PM V 6 47 lifaid - lafnawr, /Yn wriawr orddyfnaid, /Yn gymynner ne_^r, nerth pob rhaid, /Yn gymen, yn gyman ygn gymynogion 1 CBM III 21 205 deurudd dewr weision - o gad, /Gwastad gymynad gymynogion! /Can eddyw ein llyw, llew tey_"rnon, /Tey_"r gymynu 1 GB II 25 37 yn gwanegu, /Taer tra thaer am drom aer, drwm gymynu, /Am derfysg am derfyn am derfynu. /Am fiw Deifr gymyrredd 3 CBM IV 6 258 d cynheirf cynnwrf i arnan; /Gnawd yn ei gyman gymyrredd am heirdd /A glwysfeirdd uch glas ban; /Gnawd CBM IV 4 137 porthes llawr llariedd. /A'm rhoddes rhuddaur gymyrredd, /As rhoddwy Trindawd trugaredd! /Gwrawl hawl, GYC VII 42 21 gaffo nid ymgoffa! /Cyd boed cyfannedd bydawl gymyrredd /Gwledd enrhydedd, gw_'nedd a wna. /Gwelais Ly gymyrth 2 LlF2 VI 10 33 d aner, /O edrych ar Dduw a ddifarner. /Ni mad gymyrth arf ni gymer - benyd /Can ni w_^yr ennyd pa hyd BF VII 50 37 yr /Hyd ym Mhorth Wygyr, eryr araf. /Y Gw_^r a gymyrth engyrth ingaf /Angau dros bymoes (drymloes droma gymysg 2 CBM III 28 26 n lys. /Grugunawg eryr Grugunan - gynneddf /Ni gymysg am ogan, /Glew lew, lachar taerfar ta_^n, /Grym g CBM IV 6 172 r glewder yd glywir; /Pan gymyn yng nghad, pan gymysg lluoedd, /Pan gyhoedd gyhuddir, /Pan gychwyn arfa gyn 4 BF VII 49 24 red, /Ni weles woludd am ged, /Ni welais drais gyn drymed. /Trwm golli arglwydd! Oergladd weryd - yw /T BF VII 54 25 nghalch yng Nghaer Ffili. /Dafydd glod gynnydd gyn ei drengi, /Defodau Drystan, darian dorri, /Dyfryde DB VI 30 22 ystal dyn i danad, - Ddofydd, /Ag y bu Ddafydd gyn ei ddyad. /Mor rhyfedd, rhag mor fu roddiad, /Na ro BF VII 48 33 a fydd o'i feddyliaw, /Hirddeddf ei gynneddf gyn no'i orthaw, /Heirdd oedd ei filfeirdd, foliant idda gynanwyf 1 GM I 14 55 Drindawd yn dragywydd. /Tragywyddawl Dduw tra gynanwyf /Traethawd ohonawd a handdenwyf; /O'r dawn rhyl gyndlid 1 PM V 19 4 fyn, /Arf eryr gwy_^r llewyr llewyn, /Aergymid gyndlid Cynfelyn, /Arial gorddywal gwrddifyn - pennawr, Gynddelw 6 CBM IV 9 150 iriolwch! /Chwi gennyf, gynifiaid, sefwch! /Mi Gynddelw a gynnelw gennwch. /Beirdd wogawn, bardd urddaw CBM III 5 20 eddynt; /Amgall o bwyllad a bell bwyllynt, /Am Gynddelw Brydydd yd bryderynt! /Gorfynnawg drythyll, gor CBM IV 16 194 niw cannwy, /Cynheilwad cynhelwed fwyfwy /Can Gynddelw, cynnelw ganhorthwy. /Can digones Duw ein difla CBM IV 18 64 /Ar helw fy Nghreawdr, Llywiawdr lliwed; /Mi, Gynddelw geiniad, rhad a'm rhodded, /Mihangel a'm gw_^yr CBM III 16 92 chawg meirch cannwelw, mau gennyd gynnelw, /Mi Gynddelw gerdd ogrfen, /Brwysg rwysg rwyf, tewdor ddo_^r CBM IV 4 93 i frain, /I feirdd dwfn, dyfryd a gofiain. /I Gynddelw oedd arddelw urddain, /Urdd wledig, llurig llu gynddiebryd 1 CBM IV 17 60 ry-m-gweryd - o ddygn, /Nid rhwydd wy gynnygn gynddiebryd; /Ni rygollwyf Dduw o ddewredd byd, /Ni rygo gyneddfau 1 LlG VII 24 141 edig ei aing yn lluyddau. /Hil Gruffudd grymus gyneddfau, /Hael gyngor wrth go_^r, wrth gerddau; /Hyla gynefawd 5 ES I 17 16 ary ddefawd llyw gwyrddrawd gwydrin. /Nid wyf gynefawd gynefin - a_^'m rhwyf, /Ni rhybu_^m gerddennin. GM I 11 22 dd /Rhodri rhad gymryd y byd fydoedd! /Bid ged gynefawd gynefin - cynrain /Cyn twrf ddwyrain ddwyre brw PB VII 13 7 llew huysgwr, /Maredudd, mur Dinefwr, /Dunawd gynefawd, gynifwr - ar Ros /O lin Rhys ap Tewdwr. /O dew CBM IV 9 18 mawrdwrf gorwyddawd, /Mur mawrdrais mawrdraws gynefawd: /I'th gyfair un cwblair cablawd /Nis cenais, c CBM III 20 45 ddiad, rwyddrad Run. /Rhun gyngreddf gynneddf, gynefawd - orau, /Rhudd barau, rhodd barawd, /A da_^l au gynefin 7 MB I 3 155 /Ni'm diddoles (nu ni bu gelwydd!). /Yni fwyf gynefin a_^ derwin wy_^dd /Ni thorraf a_^'m ca_^r fy ngh ES I 17 16 awd llyw gwyrddrawd gwydrin. /Nid wyf gynefawd gynefin - a_^'m rhwyf, /Ni rhybu_^m gerddennin. /Edrych DB VI 30 8 irthiad; /Nid rhyfedd, cyd bwyf, o'm rhifiad, /Gynefin ar ganu marwnad. /Ceintum hon dra bron, braidd y GM I 11 22 i rhad gymryd y byd fydoedd! /Bid ged gynefawd gynefin - cynrain /Cyn twrf ddwyrain ddwyre brwydrin. /B GM I 9 8 t didryf, dwfr neud iesin, /Gorddyar eaws awdl gynefin. /Gwylain yn gware ar wely lliant, /Lleithrion e DB VI 25 27 son Clawdd y Cnwcin, /Oedd bwlch llafn yn llaw gynefin, /Oedd gwaedlyd pennau, gwedi gwaedlin - rhwy /Y CBM IV 5 13 u fethiant, /Ni bu fagawd meirch Morgant. /Mor gynefin trin tra laddai - ysgwyd /Ag ysgwydd a danai, /G gynefodau 1 PM V 26 56 y_^r syrthiasant yng nghrau /O'th gynnygn o'th gynefodau. /Rhos difro, Penfro pen faddau - pybl, /Pobl Gynfan 1 PM V 12 33 th achles, wales wely. /Gwelyddyn te_"yrn, tud Gynfan - a'i ceidw, /A'i cedwis pob Calan, /Bro heirdd, gynfaran 1 CBM IV 5 33 fnawr, /Gw_^yl hael, gwrafael gwriawr. /Gwrfan gynfaran, Gynfelyn - angerdd, /Angudd gerdd, gardd elyn, gynfebyd 1 CBM IV 17 32 uw mor ddybryd - i neb, /Cyngall nwy goheb o'i gynfebyd; /Cynhorawr ysydd, ys Ef a'n cryd, /Cynghallen gynfedydd 2 GM I 11 14 fel rialluoedd. /Nid gw_^r gwyry amug aml gnud gynfedydd /A'i chantrefydd a'i chartrefoedd. /Nid ef Rho MB I 3 149 ei ergryd hyd lew dyfydd. /Cadwaladr gedawl o gynfedydd, /Cynte_"ig ar gan, Calan weinydd. /Gnawd gwar Gynfelyn 3 CBM IV 5 33 _^yl hael, gwrafael gwriawr. /Gwrfan gynfaran, Gynfelyn - angerdd, /Angudd gerdd, gardd elyn, /Aer derf OC II 14 25 cyrn medd mawr afneued. /Dywallaw di'r corn ar Gynfelyn /Anrhydeddus feddw o fedd gorewyn, /Ac or mynny PM V 14 9 e, /Enwawg Gyfeiliawg, ys cof aele. /Heb ferch Gynfelyn, gelyn gne - unbyn, /Cyd boed unbennes ys anneb gynflaen 1 LlG VII 27 18 f, gwrmseirch ar lled, /Hydr glodrydd gynnydd, gynflaen lliwed. /Hygyrch oedd ei lys, les trwydded, - e gynfraith 1 CBM III 13 35 n Lly_^r Llediaith. /Brad eurgrwydr, gynfrwydr gynfraith - ei darian /Yn aerwan, yn eurwaith, /Byrdd cy Gynfrig 1 CBM IV 11 16 e i'th ddiblau ddau ddinag, /Llachau a llachar Gynfrig. /Eurwas, cyn lleas, yn llysoedd - enwawg, /Myge gynfrwydr 1 CBM III 13 35 eryr, baran Lly_^r Llediaith. /Brad eurgrwydr, gynfrwydr gynfraith - ei darian /Yn aerwan, yn eurwaith, gynhaddledd 1 CBM III 3 39 co_^r yn cadw haelonedd: /Cedwis draig dragon gynhaddledd, /Casa_"u caru creulonedd, /Cared bawb cerad gynhaliaf 1 DB VI 34 6 wn Llefoed y dywedaf, /Arglwydd fal Cynddelw a gynhaliaf, /Llywarch a berchis, mal yd barchaf, /Llywely gynhebig 2 GF VI 22 3 , llaesteg araith, gyfraith gyfran, /Gwenlloer gynhebig, fonheddig fan, /Gwynlliw eiry difriw, dyfrys h CBM IV 4 169 irch mawr mawrthig, /Ffraeth leision, leisiaid gynhebig, /Ffriw eurdo, ffrwyngno, ffroen ddyfrig. /Ffra gynhebycwn 1 CBM III 26 117 Einiawn, /Da ddigawn a ddygwn, /Nid oedd neb a gynhebycwn /A_^ llew trais pan 'i treiddiaswn! /Nid oedd gynheily 1 PM V 18 16 Dy gywlad nid lledrad y'i llas, /Dy gynnogn ni gynheily dywas. /Dy gludfawr waywawr goch leas - cynnygn gynhelwy 1 GM I 9 28 rwys fun fenediw deithi, /Cas gennyf genthi ni gynhelwy. /Genilles a'm llif, cyd am lladdwy - ar air, / gynhely 1 DB VI 26 56 y, /A ddarogenais a gynyddy, /A ddaroganwyf a gynhely, /Wyt ddaroganwr gan a wely gynhenid 1 PM V 8 26 /Dy-m-doddyw edliw ac edlid /Am haelon haelder gynhenid. /Llas Iorferth, aernerth, aur newid - a_^ cha gynhewydd 1 LlF1 II 1 42 radd nef yn ei drefydd, /Bendigedig fro fraint gynhewydd. /Bendigaid a daith o'i gyweithydd /Pan ddoeth gynholi 1 CBM III 21 42 i angad, rad ragori, /Rhagorfudd heb gudd, heb gynholi; /Rhegofydd oeddwn o'i ddaioni, /Gan gyfeisor po gynhorawr 1 CBM III 14 29 in glawr eurglawr arglwydd. /Arglwyddi gynnwrf gynhorawr - yn nhorf, /Yn nherfysg byddinawr, /Marchawg gynhwyser 1 CBM IV 8 51 naeth, nid saeth salwder. /Yn rhan orffowys yd gynhwyser, /Yng nghynnwys rhydid gleindid gloywder, /Yng gynhyrchaid 1 PM V 6 40 Ef gorau un gwron ym mhlaid /Cymru Fawr cymrwy gynhyrchaid: /Ef mwyaf ym medd adroddiaid, /Ef haelaf, e gynhywyll 1 GM I 14 26 anian inni o amwyll /Tra charu present pre_`s gynhywyll: /Tra'm oedd o'm dawn Duw i'i gymwyll /Tremyni gyni 2 GM I 14 14 i chwant a llid, /Difanw present ddlid preswyl gyni, /A chynnif oedd well no gwall re_"i, /Rhybuched Tr BF VII 53 31 ysg angerdd Elifri, /Gwayw gwaed ffysgiad, gad gyni, /Gwawr ddeifniawg, ruddfoawg ri! /Lladd fy rhi: i gyniar 1 LlF2 VI 9 11 , amriaint gymar. /Chweched, chwerw chweiris y gyniar, /Chweg fwyta Efa bu afar. /Iolaf-i Bair o bured gynifer 1 PM V 25 53 arw caddug, /Ac ar bob sarrug er eu sorri, /Am gynifer gwaed amdrychion am draed /Ac am bob paraed para gynifiad 6 PM V 1 28 wayw yn gwa_^n o'i angad /A llafn coch yn llaw gynifiad /A brwysgaw a briwaw bragad /A brwysgledd a bre LlF1 II 4 49 yged Maredudd. /Maredudd garddgudd, gerddgor - gynifiad /A fu dad i dud io_^r. /Neud gwyddfedd gwedi gw CBM III 20 5 ael wael wared ged gydnaid. /Cydnaid gynifiaid gynifiad - arglwydd, /Didramgwydd o dromgad, /Cas draws GM I 7 70 n gawdd cyhoedd nerthoedd nawdd, /Cun gynnawdd gynifiad. /Cynyddesid llawr llwyr drefad, /Llesgen deg, CBM III 16 30 , diludd fudd feiddiad, /Dilyw glyw, glewdraws gynifiad. /Diffwys beith oddwys, beithyniad - gludlwys, EG VI 18 103 o frydau Gwriad, /Lluchiaint gweilch am walch gynifiad /Fal lluchynt estrawn wynt ystrad. /Hu fydd nen gynifiaid 2 CBM III 20 5 rhaid, /Hael wael wared ged gydnaid. /Cydnaid gynifiaid gynifiad - arglwydd, /Didramgwydd o dromgad, / CBM IV 9 149 ry_^s arloes eirioes, eiriolwch! /Chwi gennyf, gynifiaid, sefwch! /Mi Gynddelw a gynnelw gennwch. /Beir gynifwr 1 PB VII 13 7 gwr, /Maredudd, mur Dinefwr, /Dunawd gynefawd, gynifwr - ar Ros /O lin Rhys ap Tewdwr. /O dewdwr aeth g gynired 4 GM I 7 20 /Canawon cadudd cadrfeib Maredudd, /Cad gyhudd gynired /Cyn arfod ein hoesfod fyged /Mor resyn, Frenin LlG VII 25 25 'th derfyn yn lledled. /Gnawd i'th lys lysaidd gynired, /Gorflychau gan falch gyfyfed, /A meddgyrn te_" OC II 14 19 raws dros ei weithred. /Canawon Goronwy, gwrdd gynired - gw_^yth, /Canawon hydwyth, hydr eu gweithred, GM I 14 96 r naid y'n rhyddoded /Yn rhygnawd pechawd pall gynired, /Rhag ein twyllaw byth o beth hybred /I golli t Gyniwair 1 PM V 20 42 pan 'u llywiaist, Lloegr ddiwraidd, - Gymry, /Gyniwair milcanpraidd, /Elyf ddraig ffelaig ffwyrdraidd, Gynlas 1 HOG II 11 2 rch gloywliw glas, /Athreiddiaw arnat geinwlad Gynlas, /I haeddu daddl faith cyn llaith lleas, /Gan hun Gynllaith 1 OC II 15 52 ; /Dywan o Faelawr fawrdaith, /Dywed ein dyfod Gynllaith. /Dos, was, a chyngor na chyngain - ein torf / gynllewych 1 GM I 9 67 'm rhoddwy rhwydd eirioes f[ ] /[ ]ach llywy o gynllewych huan /[ ]eir yd gyflachudd. /Achubais rhag ll gynna 3 PM V 4 39 gwleidiaddon, /Ef orau rhiau, nid rho_^n - ei gynna, /Ef cynnis tud forion. /Ef bu rhydd o'r rhwydd or DLlM II 18 35 a oswydd. /Ni weled o gred a bedydd - etwa /Ei gynna gysteddlydd. /Ni wnaeth Duw neb dyn dwywawl ffydd, PM V 24 35 erawg, /Dy gynnygn digwydd, arwydd eurawg, /Dy gynna ni bu, bolchawg - dy darian, /Dy gynnif nid ma_^n, gynnaddl 1 PM V 10 45 oedd rhywnaethost. /Gwnaethost gestyll twn tud gynnaddl - cynnygn, /Cynyddaist, ni bu haddl, /Ni wnaeth gynnail 3 LlG VII 25 56 /Da gw_^yr dewisaw, a'i dewiso - ef, /Gw_^r a gynnail nef a'i nerthao. /Grym erddrym, aerddraig yn de BF VII 52 37 Gw_^r a'm gwnaeth edlid, gofid gofar. /Gw_^r a gynnail nef gwir oddef gwa_^r, /Gwawr gwerthfawr, gwrtha GG II 31 1 Gw_^r a gynnail y lloer yn ei llawnwedd, /A gennyw pob tra trwy gynnal 7 LlG VII 24 153 lau, - ei fudd /A'i feddgyrn wirodau. /Iddaw i gynnal (cleddyfal clau) /Mal Arthur wayw dur ei derfynau GM I 10 40 re_"i. /Canhysgaeth Dofydd i gynnif Dafydd /I gynnal ei deithi /Gan glod a gorfod gofri, /Gwy_^r a thi EW VI 4 14 ydd oedd rhaid, rhudd elwch, - ei fod /I fad gynnal heddwch; /Gwalch bryn, brenin ynialwch, /Gwael na CBM IV 4 284 'm doeth /Can doeth im a_^ llawer! /O gynnif o gynnal iawnder /O gyngreddf, o ddeddf, o ddyfnder, /O dd BF VII 51 16 nau o bob tu, /Mawr gynnif rhif rhiallu; /Mawr gynnal Morgannwg fu. /Tra fu fawr ein llawr mewn lluoedd CBM III 13 22 amnawdd, oesgawdd, oesgaith - ei gynnygn, /Ei gynnal nid hawddwaith, /Dremynt hynt hirfalch, walch osg BF VII 54 12 ni, /Rhy drwm fu eu ba_^r am beri - lluoedd /I gynnal torfoedd terfyn Hoddni; /Gwy_^r hoedlwydr, gwy_^r gynnan 5 LlF1 II 1 55 /A wna ei noddfa yn dda ddiwenydd, /Ail Osfran gynnan aeswan oswydd, /Aesawr hael orfawr arhawl orfydd; LlF1 II 1 60 ydd, /Rhyddylif cynnif can fodd Dofydd, /Rhodd gynnan Forfran, rhwysg diddan dydd. /Rhy-i-gorug Duw dda OC II 15 19 - gennad, /Gan ni'th wna cywilydd; /Dywan ar gynnan gynnydd, /Dywed y down Feirionnydd. /Dygychwyn, g PM V 23 92 n Cadawallawn fab Cadfan, /Y mae am Brydain yn gynnan. /Llary, ni dde_^l ei law ataw, atan, /Llyried, t EW VI 3 1 Cyd de_^l i Ruffudd, fudd gynnan, - o dda /A ddyglud mo_^r i lan, /Peunoeth, ddoe gynnar 1 PB VII 10 28 iarlloes, /A'th gynwan gadfeiddiad foes /A'th gynnar wlad i'th gynoes gynnau 1 OC II 14 93 rfysg eu terfynau. /Moliant yw eu rhan, y rhai gynnau; /Marwnad fu, neud nw newid y ddau. /Ochan Grist, gynnawdd 1 GM I 7 70 leidiaddon gawdd cyhoedd nerthoedd nawdd, /Cun gynnawdd gynifiad. /Cynyddesid llawr llwyr drefad, /Lles gynne 1 GM I 13 22 ilyw a ddyfu, Dyddbrawd a ddyfi /I ddygyfor ei gynne, /I ddygyfwrw enwir yn enwerys goll /Yng nghyllest gynneddf 6 CBM III 11 32 rthod annod ac anneddf /O greulafn, o greulawn gynneddf. /Cynneddf gwy_^r meddfaeth, meddgyrn - orddyfn PM V 24 37 rian, /Dy gynnif nid ma_^n, nid mal diawg, /Dy gynneddf dyfod yn orfodawg /Am ben dy gynnygn, cynnwrf g EW VI 1 21 eurudd ei ddawn. /I'th ddawn, gyrch gynnyrch, gynneddf Emrais - wrdd, /O orddwy Ffranc a Sais, /Llyw g BF VII 48 33 r ddefnydd a fydd o'i feddyliaw, /Hirddeddf ei gynneddf gyn no'i orthaw, /Heirdd oedd ei filfeirdd, fol CBM III 20 45 iddrudd roddiad, rwyddrad Run. /Rhun gyngreddf gynneddf, gynefawd - orau, /Rhudd barau, rhodd barawd, / CBM III 28 25 graid Grugunan lys. /Grugunawg eryr Grugunan - gynneddf /Ni gymysg am ogan, /Glew lew, lachar taerfar t gynnelw 6 LlG VII 26 2 id in arglwydd, eurgledd ganllaw, /Ys hawdd ei gynnelw, arddelw urddaw; /Ys da ei gampau heb gwympaw - PM V 10 16 dwn y gwelwn a gwelw: /Rwyf byd, rhwydd gennyd gynnelw! /Cynheilwad Prydain, wyd priodawr - clod, /Ac w CBM IV 9 150 Chwi gennyf, gynifiaid, sefwch! /Mi Gynddelw a gynnelw gennwch. /Beirdd wogawn, bardd urddawn urddwch, EW VI 1 12 fardd fod i'th arddelw, /Hawdd i'r byd gennyd gynnelw. /Hawdd cynnelw fy rhwyf rhwydd ofeg - Mordaf, / CBM III 16 91 r echen; /Marchawg meirch cannwelw, mau gennyd gynnelw, /Mi Gynddelw gerdd ogrfen, /Brwysg rwysg rwyf, PM V 10 5 ar, gordden, /Eryr gwythyr gwaith Feigen. /Mau gynnelw, yr elw, yr alaf, - gan ddraig, /O ddragon fodry gynnelwid 1 PhB VI 14 27 o ddigerdd ni ddigonid; /A bai ef gennyf-i yd gynnelwid /Adfyddaf nad arnaf yd orfyddid. /Eiddunswn-i gynnen 1 CBM III 3 146 dd, cerennydd gymen, /Gain wenwas heb gas, heb gynnen. /Llan a wnaeth a_^'i lawfaeth loflen, /Llan llug gynnif 16 PM V 6 4 aid, /Aerdorf gorf gwrdd, derrwyn ei naid, /Ei gynnif ar gynnygn drechiaid, /Ardwy cad, argrad eurgraid EMRh VI 23 17 dwydraul gyfrwng. /Gnawd yd gyrch cynnygn o'i gynnif bwng /Mal pan gyrch fflamdan fflamdo ysbwng. /Gna GM I 9 62 charif llaw-wyr 'n eu llawr gythrudd /[ ]chan gynnif cynnor gw_^yth gwnedd [ ]hudd /Ni hu y_^nt, a mi GM I 10 39 'i gaffael caffaf re_"i. /Canhysgaeth Dofydd i gynnif Dafydd /I gynnal ei deithi /Gan glod a gorfod gof GM I 11 59 ddyganrain, /Dyganre dy ged dy gyfwyrain, /Dy gynnif ddylif ddedlid gymain. /Dy gymri gymryd dy wyn, d CBM III 16 127 , /Ei feirch can, cyfran cyfryngoch; /Ei ysgwn gynnif, ei ysgwyd yng ngnif, /Ei ysgwyddau fochfoch, /Ei GYC VII 42 30 s luosydd a chyfedd beunydd /A byd ar gynnydd, gynnif gwyrda. /Hynny aeth heibaw fal ymchoel dy law, /M PM V 24 36 wg, /Dy gynna ni bu, bolchawg - dy darian, /Dy gynnif nid ma_^n, nid mal diawg, /Dy gynneddf dyfod yn o CBM IV 4 284 ober - ni'm doeth /Can doeth im a_^ llawer! /O gynnif o gynnal iawnder /O gyngreddf, o ddeddf, o ddyfnd BF VII 44 10 Dafydd, difefl ddylif - cad, /Oedd cadarn ei gynnif, /Oedd cedawl, oedd cadr yng ngnif, /Oedd coeth, HOG II 6 23 ng glyw Powys a glwys Wynedd, /Ac i ar welwgan gynnif rysedd /Gorpwyf ellyngdawd o alltudedd. /Ni ddali BF VII 51 15 yn ystynnu - llew /A_^ llafnau o bob tu, /Mawr gynnif rhif rhiallu; /Mawr gynnal Morgannwg fu. /Tra fu PM V 17 29 annu golud. /Mebyd rhwyf gwryd, rhwydd - fu ei gynnif, /Wy gynnygn bu tramgwydd, /Pendragon, draig yn EW VI 2 16 Brynaich, branes wrthgrif, /Rad o'i geniad i'i gynnif. /Yng nghynnif Madawg anghynnwys - ei dorf /A'i d D-4 VI 20 42 wys fy rhwyf yn rhwyd - gwrdd gynnygn, /Gwy_^r gynnif ym mhlymnwyd; /Yng ngwendud Glud yd glywyd, /Yng PM V 26 122 fed rwyf, dy glwyf, dy glod, - dy gynnygn, /Dy gynnif ys hynod; /Dy gleddyf rhyglywsam ar rod /A'th way gynnig 2 SB II 22 28 ryfyg - Arthur, /Gosgordd ddo_^r am go_^r, am gynnig, /Gwasgarai gweisgfeirch mai mawrthig, /Ced hyrwy CBM IV 4 153 n oedd Hiriell Gwynedd! /Gwynedd argynnan, aer gynnig - rebydd, /Gwystl bedydd, byd eilig; /Ym muchedd gynnil 1 EW VI 5 30 . /Iorferth esillydd! Arfogion - ei hil! /Hael gynnil gynrheinion! /Gwae ni, Wynedd orchorddon, /Gweled gynnoes 1 GRh II 28 30 mynni im einioes, - arglwydd, /Erglyw fi i'th gynnoes, /Hebawg bryn, brenin eirioes, /Hebu im hebod ni gynnogn 2 PM V 10 51 /Du, peithiawg, poeth, ethrin; /O'th gynnygn, gynnogn byddin, /Nid uch wyneb neb no'i lin. /Glyned Duw PM V 18 16 id Eneas. /Dy gywlad nid lledrad y'i llas, /Dy gynnogn ni gynheily dywas. /Dy gludfawr waywawr goch lea gynnor 2 SB II 24 8 , /Graid haid hygar, grym lym lachar, gwrddfar gynnor. /Clod gyfragod, corf gyfarfod, rhod glod gludaw, PM V 28 21 , tewdor Iorferth. /Iorferth gad gannerth gyd gynnor, - cynran, /Cynrhaul aur a phorffor, /Ef oedd lew gynnu 1 DB VI 35 37 nid ymgela. /Lleiddiad gad gyrchu, llafur gur gynnu, /A_^ llu ni chymu yn Rhyd Chwima; /A'r erlid fal gynnull 2 CBM III 16 18 d, /Braisg ei dorf am gorf am geinrad, /Beirdd gynnull am drull, am dri llad. /Bodawg ei rodawg i rodia CBM III 3 206 dd, /Credaf i we_^n, a'm Rhe_^n a'm rhydd /Mad gynnull mawrddull merwerydd, /Credaf-i bost present pres gynnwrf 3 PB VII 8 10 w, Faredudd, cadr eurdorf! /Cadoedd gyman, cad gynnwrf, /Bolchgledd yn newredd, yn eirf, /Balchglod ag PB VII 18 27 eded ei fyned i feirw! /Erwan ei ddwyn, gw_^yn gynnwrf, /Eryr, mur mawrwyr, neud marw CBM III 14 29 , /Prydain glawr eurglawr arglwydd. /Arglwyddi gynnwrf gynhorawr - yn nhorf, /Yn nherfysg byddinawr, /M gynnwys 6 LlG VII 25 60 udd ged ddiludd a ddalio - Powys, /Gwrddfar a gynnwys frowys Franfro. /Gorfoledd i fyrdd cyrdd a'i cyr GM I 7 138 wy fy Rhe_^n rheiddun drugarawg /I Fadawg fad gynnwys /Gan lain yng ngla_^n Baradwys, /Gan engylion gl PM V 9 34 hyfarfod clod cludfeirdd dyle, /Yng nghyfrwys gynnwys gan Wawr i'i le LlG VII 28 24 ddyfnaf it, ddeifniawg - Powys, /Prydferth dy gynnwys gennyf, nerthawg. /Ys ceffych (ys cyffurf enwawg CBM IV 5 110 ynhonnwys, ffynedig, hygar, /Gwa_^r i ga_^r ei gynnwys, /Gw_^r yn gware a_^ Lloegrwys, /Gwalch balch oe GM I 9 71 llu lliwed a [ ] /Llwybrynt, llenwynt [ ] /[ ]gynnwys Owain yn arg [ ] /[ ]liais o'r gyfergyr /Cr[ ] y gynnwyth 1 CBM III 10 49 Gwy_^r Weirniawn gwryd diachor. /Wythfed lwyth gynnwyth gynwan - eu deddf, /Eu dewis gyflafan, /Llawen gynnydd 15 IRh VII 30 16 a hud beunydd, /O'm hoen drwy hirboen hwyrbell gynnydd; /A dyngai cyn Mai merwerydd - gyfliw, /Gne gwyn PM V 1 148 urddawl; /Bre ganre, geinrad ganhwynawl, /Bro gynnydd ar gynnygn breuawl; /Maith o'th rad, heb raid eu BF VII 56 20 /Oedd cadarn ddraig, bena_'ig berth, /Oedd ced gynnydd, cad gannerth. /Cad gannerth mawrwerth, mor wae HOG II 6 29 n wychr wrth drefydd, /Gyfliw ag arien, awr yd gynnydd. /Caraf y morfa ym Meirionnydd, /Men y'm bu frai EW VI 6 14 udd dremrudd, draig Emrais - fal prudd, /Prif gynnydd Cefn yr Ais; /O Neirthiad Ne_^r, nen llednais, / MeiG I 30 8 ddichlais i'r a'i ceiso, - rhydd, /Brenhinaidd gynnydd crefydd credo. /Brenin my_^r a sy_^r a'm synhwyr PB VII 9 19 t, fawrdost Faredudd, /Diffaith pob gwlad (gad gynnydd, /Dewr gynran) a'i chyfannedd. /Cyfannedd, walch OC II 15 19 nad, /Gan ni'th wna cywilydd; /Dywan ar gynnan gynnydd, /Dywed y down Feirionnydd. /Dygychwyn, gennad, EW VI 6 37 chred guhudded gam. /Nid cam canmawl hawl hwyl gynnydd - eirchiad /I erchi cerennydd; /Tormennawg ddeif BF VII 54 25 lch yng nghalch yng Nghaer Ffili. /Dafydd glod gynnydd gyn ei drengi, /Defodau Drystan, darian dorri, / LlG VII 27 18 ch ei gorf, gwrmseirch ar lled, /Hydr glodrydd gynnydd, gynflaen lliwed. /Hygyrch oedd ei lys, les trwy GYC VII 42 30 . /Gwelais luosydd a chyfedd beunydd /A byd ar gynnydd, gynnif gwyrda. /Hynny aeth heibaw fal ymchoel d LlG VII 24 81 n tir rhag torf oswydd. /Nid anwiw, nid anhoff gynnydd /(Neud enwawg farchawg, feirch gorewydd!) /Ei fo LlG VII 25 58 ym, aerddraig yn deffro, /Greddfawl hawl, hwyl gynnydd Pabo; /Gruffudd ged ddiludd a ddalio - Powys, /G MB I 3 141 ar lles prydydd. /Ni wddant fanfeirdd ni mawr gynnydd /Pwy a enillo o'r do ysydd; /Edewis eurwas, clas gynnyg 1 BF VII 56 10 einfalch! Cynhebyg - Drystan, /Aer gynwan, aur gynnyg, /Detholew glew, glod edmyg; /Doeth i lwyth Hwfa gynnygn 14 PM V 1 148 Bre ganre, geinrad ganhwynawl, /Bro gynnydd ar gynnygn breuawl; /Maith o'th rad, heb raid eu heiriawl, PM V 17 30 /Mebyd rhwyf gwryd, rhwydd - fu ei gynnif, /Wy gynnygn bu tramgwydd, /Pendragon, draig yn ddengmlwydd, PM V 24 38 awg, /Dy gynneddf dyfod yn orfodawg /Am ben dy gynnygn, cynnwrf gwychawg, /A gwasgaru clwyf a gwasgaraw PM V 24 34 afodiawg, /Dy gerdd dyganaf, naf niferawg, /Dy gynnygn digwydd, arwydd eurawg, /Dy gynna ni bu, bolchaw PM V 6 4 orf gorf gwrdd, derrwyn ei naid, /Ei gynnif ar gynnygn drechiaid, /Ardwy cad, argrad eurgraid - dey_"rn PM V 26 121 Ddyfed. /Dyfed rwyf, dy glwyf, dy glod, - dy gynnygn, /Dy gynnif ys hynod; /Dy gleddyf rhyglywsam ar CBM III 13 21 gywaith. /Bro amnawdd, oesgawdd, oesgaith - ei gynnygn, /Ei gynnal nid hawddwaith, /Dremynt hynt hirfal CBM IV 6 193 erchir, /Trydydd Hualawg, huelir - yn nygn /Ei gynnygn gan ei ddir. /Trwst tra thrwst, trethau a ddygir D-4 VI 20 41 Geirwryd. /Pebyllwys fy rhwyf yn rhwyd - gwrdd gynnygn, /Gwy_^r gynnif ym mhlymnwyd; /Yng ngwendud Glud PM V 1 50 flawdd cyfri_"au, ef fleiddiad - yn nygn, /Ef gynnygn gymynad, /Ef ysgrud, ef ddrud, ef ddrusiad, /Ef CBM IV 17 60 wyf Rwyf ry-m-gweryd - o ddygn, /Nid rhwydd wy gynnygn gynddiebryd; /Ni rygollwyf Dduw o ddewredd byd, PM V 10 51 wythawg, /Du, peithiawg, poeth, ethrin; /O'th gynnygn, gynnogn byddin, /Nid uch wyneb neb no'i lin. /G PM V 23 183 gr irddant, /Ar derfyn Mechain a Mochnant; /Dy gynnygn ni gennynt cwdd a_^nt, /Ni chaiff hoen na hun ar PM V 26 56 au. /Rhifed sy_^r syrthiasant yng nghrau /O'th gynnygn o'th gynefodau. /Rhos difro, Penfro pen faddau - gynnyrch 1 EW VI 1 21 dd yn ei ddeurudd ei ddawn. /I'th ddawn, gyrch gynnyrch, gynneddf Emrais - wrdd, /O orddwy Ffranc a Sai gynoes 1 PB VII 10 28 gynwan gadfeiddiad foes /A'th gynnar wlad i'th gynoes gynosod 1 LlG VII 28 15 awg, /Rhagflaen cad, cadarn dywysawg, /Rhagod, gynosod, gyhoeddawg - golofn, /Ef a dyf gorofn hyd Gaer gynrain 3 CBM III 1 26 ylan. /Ermid ei greulaw ar y greulan, /Eryr ar gynrain er yn gynran, /Ergyrwayw cyngad ar feirch cyngan BF VII 52 31 briw brwydrgar, /Gw_^r a wnaeth adaw adar - ar gynrain /Fal cigfrain Owain, awydd ddaffar; /Gw_^r fal C EG VI 18 64 dd frain - uchben /Yn ydd oedd perchen parchus gynrain. /Oedd tew peleidr crau, cre_"ynt cigfrain, /Cal gynran 5 CBM III 26 137 awn, /Emys pasg pysgawdliw eigiawn, /Dihafarch gynran, a ddug i gadlan /Ar gadfarch can crychrawn, /Din PB VII 9 20 edudd, /Diffaith pob gwlad (gad gynnydd, /Dewr gynran) a'i chyfannedd. /Cyfannedd, walch, dy falchgorn PM V 23 67 chant a chynt nog adar. /Adarweinidawg, caeawg gynran - drud, /Draig Prydain bedryfan, /Adod Lloegr llu CBM III 1 26 i greulaw ar y greulan, /Eryr ar gynrain er yn gynran, /Ergyrwayw cyngad ar feirch cyngan, /Erlyniad, f EW VI 3 3 ddyglud mo_^r i lan, /Peunoeth, ddoeth ddethol gynran, /Peunydd y'i rhydd ac y'i rhan. /I'm rhan, llid gynreinion 1 CBM III 10 11 w, /Ced wallaw cadfaon, /Bendith Dduw gennwch, gynreinion! /Gnawd i fardd fendigaw haelon. /Awch rhodda gynrheinion 1 EW VI 5 30 erth esillydd! Arfogion - ei hil! /Hael gynnil gynrheinion! /Gwae ni, Wynedd orchorddon, /Gweled llawr gynt 20 LlF1 II 2 48 /O chaffaf ddewis hyd y gwasa_^f, /A ddewisais gynt a ddewisaf. /Y gw_^r a ddewisir o'r tir geir Taf /H D-3 VI 19 15 on! /Gwnaethost ffordd ar fo_^r i hwylforion - gynt /Ac yn eu lluchynt llochid meibon /Yn ddeuddecllwy CBM III 29 15 A glyw Deifr a'i gwelsynt, /A unbyn Powys, pwy gynt, /Ai fflam, ai bleiddlam Bleddynt? /Bleddynt, blai DB VI 29 3 wolau /Weled in nesed ein heisiau. /Gwelsam-ni gynt, a'i wynt yn orau, /Gwalch Cymru yn cymryd arfau /Y DB VI 31 37 ydd trymfryd byd bod tan Saeson /Wedi treisynt gynt ar y goron, /Trydydd rhyfedd llyfr llefesigion /Nad CBM III 5 2 orfynt - a ddygaf /Wrth ar a folaf, a folais-i gynt, /Cymrawd ewyn dwfr a'i dyfriw gwynt, /Cymra_"eg la PhB VI 12 28 m it, trimud dremynt, /A chedymddaith ganwaith gynt. /Cyntaf achubaf Echel fraint - rhag ba_^r /Hil Cas DB VI 25 5 en awydd Fyrddin /I ganu moliant mal Aneirin - gynt /Dydd y cant `Ododdin', /I foli gwyndawd Gwyndyd we D-4 VI 20 83 tgam - cynnygn, /Eu cynnif rywnaetham, /Arthur gynt ffwyr luchynt fflam /A'u ceisiai fal y'u cawsam. /C CBM IV 6 225 /Am ddau ystlys dwfr dofn afon /Ymddifustlynt gynt gyngreinon, /Ymddifustlai lew ar lan Aeron - berth GM I 7 109 efnau tryth /Ac eu treth 'n ei ogawn. /Gwelais gynt, hwy cenynt `cwd awn?' /Rhag Madawg mechde_"yrn Lle DB VI 31 5 mau feddyliaw hwyliaw haelion. /Hwy hwyliesynt gynt hyd Gaerlli_"on, /O Owain Prydain briodorion, /Llei DB VI 29 54 ifaid y_^m, rai, gyfai nid gau. /Rhydraws fuam gynt, hynt hirddiau, /Rhydrist y'n gwnaeth Crist creadur CBM IV 5 82 wydd, mawr a letgynt - yw /Nad y_^nt fyw fegis gynt, /Llas llary frodyr, gwy_^r gorfynt, /A ched lladde CBM III 11 35 d, /Meddgwyn graid, greddf he_"yrn /Gwyllioedd gynt ni gedwynt gedyrn, /Gwy_^l bentan am da_^n, am de_" PC II 19 8 u cyflam, /Seithwyr ffyrf ffo ddiadlam, /Saith gynt ni gymerynt gam. /Can eddyw Hywel, hwyl ddi-oddef - PM V 1 127 /Mwth, myng-gan, hirllam, haerllug: - na bwynt gynt /No rhywynt uch Rhyd Nug! /Mab Ywain gyfwyrain gadd MG VII 32 29 byd, iechyd i gyd gwedi angau'. /Gwylynt wy_^r gynt o gof hirynt, herwydd tadau, /Gwylwyr cywrain, gwy CBM IV 17 67 d mor amhur. /Rhybu erthyst in: rhybu Arthur - gynt, /Rhybu amgyffrawd gwynt, gwa_^n tra mesur; /Rhybu OC II 14 37 u edwyn. /Taliasant eu medd mal gwy_^r Belyn - gynt; /Teg eu hydrefynt tra fo undyn. /Dywallaw-di'r cor gyntaf 3 PM V 26 7 Ceirionnydd, cyrchaist fy muchedd. /Cyrchaf yn gyntaf gyntedd - Deheubarth /Diheuben tey_"rnedd, /Cyrch LlG VII 28 2 well hyd bell, bwyll ardderchawg, /O Dduw yn gyntaf naf niferawg; /Henefydd dedwydd, odidawg - dy ba GYC VII 41 1 I Dduw'n gyntaf y cyfarchaf, bennaf biau /Nef a daear, a gwyllt a gyntedd 3 GG II 31 4 rinwedd - ein llawch, /Llewychedig haul yn ei gyntedd. /Ac yntau a'n dwg o'n diwedd, /O'i dygiant, dri PM V 26 7 nydd, cyrchaist fy muchedd. /Cyrchaf yn gyntaf gyntedd - Deheubarth /Diheuben tey_"rnedd, /Cyrchaf Rys MB I 3 30 Cyn myned mab Cynan i dan dywawd /Ceffid yn ei gyntedd fedd a bragawd. /O olo Gruffudd yn rhudd feddraw gynwan 3 BF VII 56 10 heb walch ceinfalch! Cynhebyg - Drystan, /Aer gynwan, aur gynnyg, /Detholew glew, glod edmyg; /Doeth i CBM III 10 49 irniawn gwryd diachor. /Wythfed lwyth gynnwyth gynwan - eu deddf, /Eu dewis gyflafan, /Llawen dorf am g PB VII 10 27 s - a'th feiddo /I'th fyddin ddiarlloes, /A'th gynwan gadfeiddiad foes /A'th gynnar wlad i'th gynoes gynwe 1 PM V 9 12 mal yn nhanfre, /Edeinfeirch a seirch serrigl gynwe, /Moladwy y rhydd rhodd y bore, /Moedydd eisillydd gynweled 1 LlF1 II 1 33 wys Ddewi y'i digoned. /Eglwys gadr Gadfan gan gynweled, /Eglwys wen wyngalch, falch wynha_"ed, /Eglwys Gynwyd 1 CBM III 8 41 iaws gwas ar hyd glasfre. /Ban ein dyfynnwyd i Gynwyd - Gadfor /Ein cyngor cynigiwyd, /Cedwyr balch bwl gynyddu 4 BF VII 45 10 awr llwyddfawr yn llu - arallwlad, /Dinidr gad gynyddu, /Dinas esbyd gyd-gyrchu; /Dinag, dinam fanag fu ES I 21 4 d ganed Ei bronged o'i bru /O freinawl ganmawl gynyddu. /Ef yn llwyr a'n gw_^yr, Ef gorfu, /Ef gorau go PM V 12 47 nnu - aur /Ac ariant ym mhob tu, /Milwr milwyr gynyddu, /Maredudd mawr, addwyn fu CBM III 9 19 fagu - glyw, /Glew Fadawg bieifu, /Trinfa gyfa gynyddu, /Trydydd Tri Diwair Deulu. /Tyll eu hysgwydawr, gynyddy 1 DB VI 26 55 /O bob darogan dawn a geffy, /A ddarogenais a gynyddy, /A ddaroganwyf a gynhely, /Wyt ddaroganwr gan a Gyr 3 PM V 8 18 /Nid ystyr llythwyr fy llethrid - i'm cerdd, /Gyr di er cardd i wrthyd! /Ac onis gyrri-di, gyrraf wrid LlLl II 16 26 y rhodawg rhudd faran - aerfle /A'i haerflaidd gyr ei ban? /Pwy briw uch browysfarch can? /Pwy ei henw, PM V 2 35 sillydd, /A syll di fy mod-i i'm cuelli. /Na'm gyr i wrthyd, na'm gwrthod fi, /Na'm gad ar gychwyn dydd gyrbwyll 1 CBM IV 18 85 /Fy nigabl barabl a rybarad, /Fy ngherdd i'th gyrbwyll, Cannwyll canwlad. /Can wyd Priodawr, can wyd M gyrbwyllaf 1 MeiG I 32 3 aru cymhlegyd y gryd grymaf. /Cariad didwyll a gyrbwyllaf /[ ]Caredd braint camwedd, camaf - o gywyd, / gyrch 7 PM V 20 37 /Tau fy ngherdd, angerdd angudd. /Angudd fu dy gyrch, angerdd Lly_^r - a Bra_^n, /A briwgoch dy ongyr, EMRh VI 23 17 gylch llyw didres, dwydraul gyfrwng. /Gnawd yd gyrch cynnygn o'i gynnif bwng /Mal pan gyrch fflamdan ff PM V 20 32 dwr, glod Neintyrch, /Moes terrwyn, Maes Twr a gyrch. /Cyrchiad, tremyniad tra Mo_^r Udd - dy gas, /Dy EMRh VI 23 18 nawd yd gyrch cynnygn o'i gynnif bwng /Mal pan gyrch fflamdan fflamdo ysbwng. /Gnawd yd gocha glew glai EW VI 1 21 , /Prudd yn ei ddeurudd ei ddawn. /I'th ddawn, gyrch gynnyrch, gynneddf Emrais - wrdd, /O orddwy Ffranc LlF1 II 5 10 cyn Dydd Brawd. /Y pedwerydd dydd ar ddeg /Yd gyrch mo_^r mawr atreg /Yn nyfnder daear dremynt /Fal na CBM IV 13 17 ogof cyrraidd cof cad. /Cadwent pan gyrchaist, gyrch union - sengi, /Sangai bawb ei alon; /Parthred gwy gyrchaf 1 CBM IV 18 31 a barthwyd ataf. /Neud hyfryd fy llwrw, lle a gyrchaf, /Neud gobaith wrth Benrhaith, rhin a geisiaf. / gyrchai 1 CBM III 21 163 arbed: /Yd giliai bob llwfr yny'i lladded, /Yd gyrchai bob glew mal yd glywed, /Yd gwyddynt pennawr pen gyrchaid 1 PB VII 2 9 ffudd. /Mab Gruffudd, llafnrudd lluoedd - Rhos gyrchaid, /Rhys gyrchiad tra moroedd, /Gwrdd am derfyn, gyrchais 1 CBM III 26 135 gawn, /Neud wyf gw_^yn goddedig ddigawn; /Neur gyrchais ar oestrais estrawn, /Emys pasg pysgawdliw eigi gyrchaist 1 CBM IV 13 17 rad, /Cwr gogof cyrraidd cof cad. /Cadwent pan gyrchaist, gyrch union - sengi, /Sangai bawb ei alon; /P gyrchasant 1 OC II 14 111 er geir mo_^r-lliant. /Mwynfawr a garcharawr a gyrchasant: /Meurig fab Gruffudd, grym darogant. /Neud o gyrchawdd 2 CBM III 3 21 l ornedd, /Gorpu nef yn Eifionydd dudedd. /Mad gyrchawdd garchar alltudedd, /Cyrch cyflawn cyfle difro CBM III 4 8 yfig, /Mel ydd wyf yn celu calon ysig: /Ni mad gyrchawdd gwen gwely Eiddig gyrchiad 18 CBM III 16 16 i'm neirthiad, - Owain, /Pair Prydain, praidd gyrchiad, /Braisg ei dorf am gorf am geinrad, /Beirdd gy BF VII 46 13 aredudd, rudd ei ruad. /Arfaeth ehelaeth, hwyl gyrchiad - brwydrin, /Eryr Caerfyrddin, fyddin feiddiad, GM I 7 67 odrudd gwaedraidd cad. /Ced eglur cedeirn gur gyrchiad, /Cad amlwg crai cyflwg cywlad. /Cywleidiaddon PB VII 4 18 gelwir. /Gelwir hwn: llu gystlwn llyw, /Lloegr gyrchiad cad, ced aelaw, /Terfysg Eingl, engyrth pob gle PM V 12 41 gnaw, /Eryr gwy_^r ffrawdd dymyr Ffraw. /Ffraw-gyrchiad cant cad cyn bu llawr - ei dy_^, /A_^'i de_"yrn PM V 1 35 wch hyddyn am winllad, /Cad wyllion Dafydd, da gyrchiad, /Ced wallaw, Cadwallawn amhad, /Cerdd orllwydd BF VII 47 31 /Dig a'm gwnaeth ac eisau; /Hwyl cad, cleddyf gyrchiad clau, /Hael gwrawl o'r hil gorau CBM III 20 8 awdd, cawdd cywlad, /Cadau ddo_^r, ca_^r co_^r gyrchiad. /Cyrchais eryr trais trin oheb - heb gudd, /Ca LlF1 II 3 3 Fechain ri roddiad, /Arfaeth yw gennyf, arfau gyrchiad - Deifr, /Dodi dwfr i'th farwnad. /Ni hepgoraf- PM V 1 7 gwyddgwn ysborthiad, /I Ddafydd lawrydd, lawr gyrchiad: /Ei ddefawd eirthiaw, ddeddf neirthiad. /Priod PB VII 6 27 seithug - bla, /Plygu Lloegr a orug, /Dragon gyrchiad, gad gaddug, /Drwg fu Duw, ein draig-ni a ddug. CBM IV 6 200 /Clais odrais odraws ei annwyd, /Creulawr gawr gyrchiad, garw gymwyd - cywlad /Yn cyfladd ym mhlymnwyd; PB VII 3 21 drud, /Ba_^r dwys anghynnwys yng nghad. /Cad gyrchiad, llafn drochiad, llew /Fu Rys ruglfar, ruddbar DB VI 30 31 priddwely heb oleuad. /Etifedd Gwynedd, gwanar gyrchiad, /Neud Duw a'i rhannws yr hael reiniad. /Ysy fy CBM IV 6 180 , /Nid er lles nid erllefesir, /Traws trochiad gyrchiad, pell gyrchir - ei feirch /Ac i feirdd yd roddi PM V 6 31 lygiaid, /Ef dreisiad ac wyntau dreisiaid, /Ef gyrchiad rhagor, hwy gyrchiaid - rhag cwys, /Hwy Loegrwy EW VI 4 38 Urddas tey_"rnas, te_"yrn arfrudd - cad, /Trin gyrchiad tra fu fudd; /Trymfryd byd bod yn achludd /Traw PB VII 2 10 udd, llafnrudd lluoedd - Rhos gyrchaid, /Rhys gyrchiad tra moroedd, /Gwrdd am derfyn, aml dorfoedd, /G gyrchiaid 1 PM V 6 31 ac wyntau dreisiaid, /Ef gyrchiad rhagor, hwy gyrchiaid - rhag cwys, /Hwy Loegrwys lofruddiaid, /Ef ys gyrchir 1 CBM IV 6 180 nid erllefesir, /Traws trochiad gyrchiad, pell gyrchir - ei feirch /Ac i feirdd yd roddir. /Tarf ar dre gyrchu 6 PB VII 10 7 /Hil Owain, hawl fynnu, /Pob gwlad barawd gad gyrchu /A ddifarn a_^'i gadarnllu. /Yn llu y'th weled yn GB II 26 134 i hael /Cefais-i archafael, caffaf-i osteg /O gyrchu Brefi braint ehedeg, /Dy-m-gordden yn llawen llaw LlF1 II 2 44 ni wn cwdd af. /Dothwyf atad, fad a gadwaf, /I gyrchu cyngor goror gwraf: /Py arglwydd gwladlwydd y gwl BF VII 45 11 allwlad, /Dinidr gad gynyddu, /Dinas esbyd gyd-gyrchu; /Dinag, dinam fanag fu. /Bu aruthr gwythruthr yn DB VI 35 37 Pan e_^l yn rhyfel, nid ymgela. /Lleiddiad gad gyrchu, llafur gur gynnu, /A_^ llu ni chymu yn Rhyd Chwi GB II 25 33 n prydu /Trais tra thrais tra thraws tra Thren gyrchu, /Twrf tra thwrf tra thorf tra tharf rhagddu, /Te gyrchws 1 GM I 8 21 l Iago /A gennis dra chas dra Chors Fochno, /A gyrchws glyw Fflandrys, a fflemychws i eu bre /A ba_^r y gyrchwy 1 CBM IV 16 166 a draidd a drangwy - ar hwyl /Ar Haelfron tra gyrchwy, /Can cyrchws De_"ws diardwy /(Cyrch clodfawr am gyrchwyd 1 CBM III 3 119 ufelyn, /Gwaith Gogwy, gwythgad ymosgryn, /Pan gyrchwyd, ymlynwyd rhwyd rhyn, /Ym mhlymnaid ym mhlaid y gyrchwys 1 ES I 24 28 idriad, Fab rhad, rhyhyd - o garchar, /Bu Ef a gyrchwys Ei arfeddyd. /Dug Mab Duw o da_^n ac ergryd, /O gyrdd 4 CBM IV 6 203 wyd; /Ceinfyged am drefred dryfrwyd /Cerdd gan gyrdd am gylch ei aelwyd. /Ceffid eu ceinllith cw_^n cun PM V 12 23 wyd - yr un, /Arwynawl ym mhlymnwyd, /Engyrdd gyrdd, gwrthlys annwyd - /Angau, anghyfartal wyd! /Angau CBM IV 9 228 lad ei hy_^n, /Am gedawl, am gadau ddybyn, /Am gyrdd wawr, am gyrn mawr melyn, /Gorpo hael, haelonaeth CBM IV 4 13 t beirdd am drais diyrddant, /Amgen ffyrdd o'i gyrdd yd gerddant, /Am Owain Gwynedd yd gwynant! /Mur mo gyreifiaint 2 GB II 26 21 g, a chadw ei fraint, /A chyrchu Rhufain, rhan gyreifiaint, /A gwest yn Efrai, gwst diamraint, /A godde EGM I 27 107 Molawd i'r Drindawd mal gweddi_"au; /Mynnid im gyreifiaint mwyniant creiriau - Duw /A diofryd arfau. /A gyrf 1 HOG II 13 3 Ffrainc, /Pan Ffaraon ffo_"ed, /Pan fu yrf am gyrf am galed, /Pan fai arf am farf a fyried, /Yng Nghoe gyrn 5 CBM III 3 234 n. /Delw ydd y_^m yn ddiamryson /Am lugyrn, am gyrn, am geinion, /Yn untref untraul wleddolion, /Yn und OC II 14 131 melys /I ergyrwayw gwry_^s gochwys yn rhaid /O gyrn buelyn balch oreuraid. /Er gobryn gobrwy gwerth eu MB I 3 73 , neu'm gorug yn oludawg. /Yfais gan de_"yrn o gyrn eurawg /Arfodd faedd feiddiad angad weiniawg; /Yn CBM III 19 26 olais rwyf llu, lluriglas - de_"yrn, /Llugyrn gyrn gyfaddas, /Yn ddoethgar, cerddgar, carddgas, /Yn dd CBM IV 9 228 Am gedawl, am gadau ddybyn, /Am gyrdd wawr, am gyrn mawr melyn, /Gorpo hael, haelonaeth wobryn, /Hawl w gyrraf 1 PM V 8 19 /Gyr di er cardd i wrthyd! /Ac onis gyrri-di, gyrraf wrid /I'th ddeurudd i'th ddewrwarth ganlid, /A gl gyrri 1 PM V 8 19 i'm cerdd, /Gyr di er cardd i wrthyd! /Ac onis gyrri-di, gyrraf wrid /I'th ddeurudd i'th ddewrwarth gan gyrth 7 CBM IV 6 94 inaw, /Ac angerdd, ac ongyr yn llaw, /A gwy_^r gyrth am byrth yn burthiaw - gorwlad, /A bragad yn briwa PM V 9 16 wyf Cemais camre - ysgaelan, /Yn amwyn garthan gyrth ei dandde. /Moli haelder ne_^r nid anghyfle, /Angh GB II 25 24 gafn nifer Rhys yn llys Dinefwr, /Ffyrdd myrdd gyrth glydwr glod chwenychu. /Ffordd wosgordd ddiwosgor CBM IV 6 213 yd. /Cenir it, cenheddloedd gadwyd, /Ceinwalch gyrth, wrth raid y doddwyd, /Ceimiad gryd grym llew, cei CBM III 10 66 iwed. /Deuddegfed amgen am geinwiw - garthan, /Gyrth yn gwa_^n rhag gwaedfriw, /Hydr eu gwir o'r gw_^r CBM IV 5 115 , /Gwaladr cadr yn cadw rhiw, /Gwa_^n garthan, gyrth yn ymliw, /Gwa_^n wrth wa_^n, gwaedluman liw. /Pan PM V 23 156 yfnant; /Ail milioedd milwyr dybuant, /Eilyrth gyrth y'n gwrthfynasant, /Ail agwrdd ymwrdd am hardd amg gyrthaid 1 OC II 14 87 id y_^nt hyll dihyll na hau dihau. /Cynifiaid, gyrthaid flaeniaid fleiddau, /Cynfaran creulan creulyd f gyrhaedded 1 MB I 3 158 ysydd herwydd Trined, /I Gristiawn ys iawn ei gyrhaedded: /Crefydd y Creawdr yng nghyfrifed /I Ruffudd gysbell 1 LlF2 VI 10 21 /Nac o nerth ymsang yn un amser. /Ys gwell yn gysbell gosber - a phylgaint /Ymioli a_^ saint a_^ saith gysefin 5 DB VI 25 35 'm byw be byddwn ddewin /Ym marddair mawrddawn gysefin, /Adrawdd ei dda_"ed aerdrin - ni allwn, /Ni all GB II 26 83 , /I erchi i'm Rhwyf rhwydd gerennydd, /I Dduw gysefin, ddewin Ddofydd, /Ac i Ddewi wyn wedi Dofydd. /D MG VII 32 36 pennau: /Geni yna y Brenin da, arwydd diau /Fu gysefin gan dri brenin, fawr eu breinau. /Yna credant, y DB VI 25 13 fflamdo am fro Freiddin. /Er pan orau Duw ddyn gysefin, /Ni wnaeth ei gystal, traws arial trin; /Gorug OC II 14 78 enau. /A dyddwg i Dudyr, eryr aerau, /Gwirawd gysefin o'r gwin gwinau /(Oni ddaw i mewn o'r medd gorau gysgawd 2 EW VI 6 28 o_^r, co_^r cymhendawd, /Cedawl, cadw fi i'th gysgawd. /O gysgawd tafawd, da yr awr - y medrais /Ymadr EW VI 6 29 cymhendawd, /Cedawl, cadw fi i'th gysgawd. /O gysgawd tafawd, da yr awr - y medrais /Ymadrawdd o Dduw gysgu 3 CBM III 14 8 dd, /Ni bu trwy hunaw, trwy hawdd, /Ni bu trwy gysgu gasgawdd. /Gosgorddfawr cedfawr, cadw amfod - wrth DB VI 35 9 /Llwyr y dyd ei fryd ar Frynbuga. /Lloegrwys i gysgu lluddwyd o'i ddeutu, /Lluoedd a'u dyfu er eu difa; EGM I 28 42 wd. /Na chysgwn, canwn canon arawd, /Can nid o gysgu y daw gwasgawd. /Ar Dduw addef nef fy llef llwypra gyson 1 CBM III 21 182 eillion: /Cynddelw wyf, hyd tra fwyf traethawd gyson /Traethitor 'y ngherdd, 'y nghain oson; /Gnawd o'm gystaddl 1 PM V 10 48 wnaethost-ti nam i neb daddl, /Ni orug Duw dy gystaddl. /Castell Mathrafal mwyth werin - wythawg, /Du, gystal 3 DB VI 30 21 lleiddiad /Ac emys gochwys goachubiad, /Ni bu gystal dyn i danad, - Ddofydd, /Ag y bu Ddafydd gyn ei DB VI 25 32 , /Llywiawdr berth hyd Borth Ysgewin, /Ni ryfu gystal Gwstennin - ag ef /I gyfair pob gorllin. /Mi i'm DB VI 25 14 . /Er pan orau Duw ddyn gysefin, /Ni wnaeth ei gystal, traws arial trin; /Gorug Llywelyn, orllin - tey gysteddlydd 2 GM I 6 17 bawd /No chaffael tywyn ni bo tywawd. /Nid oes gysteddlydd i hael hefelydd /O'r a byrth bedydd a ffydd DLlM II 18 35 dd. /Ni weled o gred a bedydd - etwa /Ei gynna gysteddlydd. /Ni wnaeth Duw neb dyn dwywawl ffydd, /Ni m gystlwn 4 CBM III 26 121 nt y'i cwynwn, /Nid oedd ddrwg ar ddraig falch gystlwn, /Adoedd da, ei ddedfryd a wn. /Nid oedd nawd ne PB VII 4 17 r, /Draig ddiogel y'i gelwir. /Gelwir hwn: llu gystlwn llyw, /Lloegr gyrchiad cad, ced aelaw, /Terfysg CBM III 16 176 wr ym mhryffwn, /Ni phyrth gwarth, gorthrum ei gystlwn; /Nis ergryd gorfryd, na gorthrwm glewyd, /Nis t EGM I 26 50 senedd Frefi. /Am fun a fudydd ei hamnoddi /Ar gystlwn pryffwn y proffwydi, /Ar gyfoeth Duw ddoeth Ei gystlynai 1 CBM III 21 166 Yng nghyfergyr gwy_^r, gwychr yng nghaled; /Yd gystlynai pawb o'i gystlyned, /Yd oleithid gw_^r gwrdd e gystlyned 1 CBM III 21 166 r, gwychr yng nghaled; /Yd gystlynai pawb o'i gystlyned, /Yd oleithid gw_^r gwrdd ei weled, /Rhag ced gystudd 6 MeiG I 33 26 dawg cas cysgeneddl frau, /Cyntaf a'i gestwng, gystudd angau /(Anghyfoeth angen) yng nghyfrangau. /Rex CBM IV 13 31 Lloegr a'u cythrudd, /A_^'i law, braw Brynaich gystudd, /Alun rhag hil Rhun bu rhudd. /Rhuddgrau ei arf CBM III 26 52 erddasan rhagddudd /Ar llary fron, ar Frynaich gystudd, /Cerddau dwfn deifniawg ysy uddudd, /Cwyn cynra CBM IV 6 5 , /Digardd gerdd i ged ddiorchudd, /Dihefeirch gystudd, dirfawr fudd - gwrddflwng, /Trin drablwng drabl DB VI 29 78 , tri nawell no Nudd. /Gwna arnaf hiraeth hir gystudd /Gwaith Saeson llidruddion, lledrudd. /Gweryd a' LlG VII 25 46 eb warthrudd, /Aruthr goelfain brain, Brynaich gystudd. /Ofertun (gwawr gwychfawr dy gochrudd - fylchla gystwy 2 PM V 1 118 rug. /Gw_^r gorfawr, gorflwng pan amug /Gwy_^r gystwy gwrdd gastell y Rhug. /Ef gwnaeth yn erthyst byst CBM III 16 74 au a bair yn adwy, /Rhudd bebyll, rhyn gestyll gystwy. /Rhudd fydd gryd grym aer, ysgor glyw glewdaer, gysul 1 MeiG I 33 45 y'm rhoddaist, dyn dynawl, andaw, /A'th roddaf gysul heb gas ynddaw: /Pan fynno Duw dy ddifuriaw /O ddy gyteithi 1 HOG II 10 5 ar don lafar, lefawr wrthi; /Dewisle lywy loyw gyteithi, /Glaer, gloyw ei dwyre o du gweilgi. /A'r wrai gytgam 3 EW VI 6 35 /Wyt gorau o fab mam; /Na cha_^r a_^ mi maith gytgam /Ac na chred guhudded gam. /Nid cam canmawl hawl D-4 VI 20 81 ddin, fyrddioedd bla. /Caeroedd ar gyhoedd, ar gytgam - cynnygn, /Eu cynnif rywnaetham, /Arthur gynt ff EG VI 18 95 /A Mordaf am alaf eiliad; /Ysym-i Run, gatgun gytgam rad, /Cydgaffael a hael a hwyliad. /Ef i mi y me gytrym 1 D-2 I 2 48 , llong ddeseforth, llongborth anaw; /Llugyrn gytrym, lledfegin rym, llym yd grym glew; /Lleufer synnw gythraul 3 EGM I 27 46 Can peraist, Ddofydd, ddydd yn fau /Na'm gad i gythraul er Dy gethrau. /Dy Grog groes wyddin, frenin fr GYC VII 40 102 lle cyfyd haul hyd lle try araul /Na'm gato i gythraul er ei gethrau. /Er cur Ei ddwyfron, er Caer Abs GYC VII 40 59 thri araul, o'r lle cyfyd haul, /Na'm rhoddo i gythraul, er Ei gethrau, /Er Ei gydarfoll, er y pymharch gythrawl 1 BF VII 57 4 faist cyfawl - eneidau /Er angau gethrau i gan gythrawl. /Erbyniad pum oes o groes greuawl, /Arbennig W gythreulaid 2 MG VII 33 21 /Un fyged gerdded a_^ gardd fresych. /Ceisaid gythreulaid a gythruddych, /Cas wybraid grwydraid, rhwys DB VI 24 30 w /A llwyr dywyllwg drwg wrth drigiaw /A lleng gythreulaid yn ei threulaw /A llawer bwysti heb ystyriaw gythrudd 8 CBM III 26 59 g, ddragon ddadannudd. /Dyfryd fyd fyddaf drwy gythrudd /Am ben cun ceneddl Faredudd, /Dyfrydedd i feir GM I 9 61 eirch cystudd. /Ni charif llaw-wyr 'n eu llawr gythrudd /[ ]chan gynnif cynnor gw_^yth gwnedd [ ]hudd / PM V 27 5 awg, lary naf. /Naf Ne_^r, rhag trymder trist gythrudd - dolur, /Dilys im ei aur rhudd, /Mab Duw nef, DB VI 29 71 s De_"ws, hyd na'm dyhudd - dim, /Damwyniaw im gythrudd, /Dychryn mawr bod llawr ar llofrudd, /Llyw mei BF VII 55 5 awn, dawn diledfryd: /Dafydd ab Gruffudd, grym gythrudd gryd, /Fab Owain firain, fawr syberwyd, /Fab Ma BF VII 53 8 /Am Ddafydd (dydd dihyfryd) /Ab Gruffudd, grym gythrudd gryd. /Och am ryd esbyd! Oesboen dagrau - rhwy BF VII 51 9 enadur byd. /Gwae'r byd rhag tristyd treistwyn gythrudd - llew: /Llywelyn ap Gruffudd! /Nawdd Deheubar DB VI 35 81 Mynegais ei gerdd ffordd yd gerdda. /Mwyfwy ei gythrudd, mireinfab Gruffudd, /Mae yn ei ddeurudd ddawn gythruddych 1 MG VII 33 21 dded a_^ gardd fresych. /Ceisaid gythreulaid a gythruddych, /Cas wybraid grwydraid, rhwystraid rhwystry gythrymedd 1 PM V 26 28 gwriawr gwythlonedd, /Gwa_^n trywan trwyddyn' gythrymedd; /Gnawd o'i law ei lafur cochwedd /I gychwyn gywain 1 LlF2 VI 8 16 in - tey_"rnedd, /Eurgledd gw_^r gywedd, gwyar gywain. /Mab Gruffudd didyb, udd dadiain, /Myfyr nad did gywair 1 CBM III 3 223 /Ei threthau i'w thraethadurion, /Ei deugrair, gywair gyweithon, /A gyfyd yn gyfoethogion: /Ei Hynaf he gywaith 2 CBM III 13 20 abrwysgl anorraith, /Blaidd a blwng a blaengar gywaith. /Bro amnawdd, oesgawdd, oesgaith - ei gynnygn, CBM III 5 71 elwyd Reged. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di gywaith, /Gorddawn ced cyrddfawr, cerddawr cyfraith, /Go gywala 1 DB VI 35 6 llew doeth, coeth, cywir, /Llawhir ni welir ei gywala; /Llym yng ngrym yng ngryd, llawr gorfawr gwryd, gywall 1 GYC VII 40 76 /Ni bwyf anhygar, yn hogi gau, /Ni bwyf hoeddl gywall o weithred arall, /Ni bwyf w_^r angall erbyn anga gywan 1 LlG VII 25 18 eidduned. /Ti gorau rhiau rhuddwisg ar lled /O gywan amws ar ei ganfed; /Ti freisgaf mab dyn o dir Cred gywasg 1 SB II 23 15 adwyrain, /Bychan budd i fedydd a fain, /Oer, gywasg gywisg pridd a main /Llandutglyd am glod orwyrain gywedd 1 LlF2 VI 8 16 y arlwy, eurlain - tey_"rnedd, /Eurgledd gw_^r gywedd, gwyar gywain. /Mab Gruffudd didyb, udd dadiain, gyweitha_"ed 1 CBM IV 17 140 ain lliwed - obaith, /Cyn llaith, rhag hyfaith gyweitha_"ed, /Caffwyf o ioli Crist Celi, ced, /Caffael gyweithas 2 PM V 15 19 Ran o nef a'i naw tey_"rnas. /A minnau, mynnaf gyweithas, /Bodd Duw im, a dianc o'i gas BF VII 44 14 d digrif im am was - haelddifai, /Hwyl ddifefl gyweithas, /Trist wyf: trais Duw rhy'i gallas, /Traws Dd gyweithon 1 CBM III 3 223 ethau i'w thraethadurion, /Ei deugrair, gywair gyweithon, /A gyfyd yn gyfoethogion: /Ei Hynaf henyw o'i gyweithydd 5 LlF1 II 4 34 ysgor Feiriawn, Feirionnydd - hygar /A'i hygor gyweithydd: /Hoed a'ch dwg, ywch digerydd: /Haid heb fod CBM III 10 35 olaf-i lyw a'i dyrllydd, /Mawrdorf darf gyfarf gyweithydd, /Madogion Madawg esillydd. /Pymhed welygordd LlF1 II 1 43 g fro fraint gynhewydd. /Bendigaid a daith o'i gyweithydd /Pan ddoeth i'r cyfoeth beunoeth beunydd, /Pa MB I 3 107 a'u Gwenhwysydd, /Gorau gwaith gwyniaith a_^'i gyweithydd /Pan gedwis ei wyneb heb gywilydd. /Cuddynt c GB II 26 128 iw a_^ haul hwyl ysblennydd. /Ysid i Ddewi dda gyweithydd /Wrth wan a chadarn achadw y prydydd, /Ac idd gywilydd 2 MB I 3 108 aith a_^'i gyweithydd /Pan gedwis ei wyneb heb gywilydd. /Cuddynt cyfnofant cant cyfoedydd, /Cyngen gym GM I 9 159 heilin haelaf ysydd?' /A minnau a'm cyhudd heb gywilydd /Ef ydoedd Owain hir, hywystl bedydd! /Ac a'm d gywir 6 CBM III 5 113 gan afarwy. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di gywir, /Ail Gwyn Gorfynnawg, gorpwy enwir! /Manyled mein GYC VII 41 54 rhydid gerddau, /Geir bron Dofydd yn dragywydd gywir ddoniau GM I 13 3 farwydd dwfr yn y dyfrlle. /Cyfar warag wyf at gywir garu /Ac afar gyfwyre. /Cennyn can ein Duw, neud d CBM IV 6 158 grair yd gredir: /Graid gyfred gyfrawdd nawdd gywir, /Gryd gyffryd gyffro ni ffo_"ir, /Grym gyffurf gy MeiG I 30 12 int gwlad paradwys a'm cynhwyso, /Brenhiniaeth gywir hywir honno. /O briflwyr synnwyr y synio - fy mryd LlLl II 16 32 wr gawr goruchel ei wir, /Lloegr ddifa ddifefl gywir. /Piau yr arfau arfod heb giliaw, /Ni giliant hyd gywiraf 1 MeiG I 32 15 orug nef, addef Addaf. /Ef yn un Duw gwir, yn gywiraf, /Undeb dawn digrawn, digreulonaf, /Ef yn Dri, a gywisg 1 SB II 23 15 in, /Bychan budd i fedydd a fain, /Oer, gywasg gywisg pridd a main /Llandutglyd am glod orwyrain, /Rhwy gywiw 1 LlG VII 24 113 /Teilu huysgwr, ysgyfl anrhaith. /Telediw, gad gywiw gyfiaith, /Telaid balch a_^ bylchlafn eurwaith; /T gywlad 5 CBM III 16 25 cnawd meirw ar ystrad, /Bron hyged, hygawdd i gywlad, /Bro hygadw difradw a difrad. /Difrad, digymrad, CBM III 18 18 m arglwydd argledr cad - a tharf /A therfyn ar gywlad, /Clodfawr llawr llaw anghaead, /Corf torf, terfy CBM IV 9 85 ugail Cymry. /Cymry ddiffreidiad, cymrwyn - ei gywlad, /Cymwy cad, cas wenwyn, /Cyrdd waddawl, cerdd ga PM V 5 9 s: /Arial hy, ni ffy, ni ffo_"es. /Ni chwsg ei gywlad, ni chysgoges - glew, /Glyw Prydain rhwy profes. PM V 18 15 aerdwr ardwy efras - cad, /Cedernid Eneas. /Dy gywlad nid lledrad y'i llas, /Dy gynnogn ni gynheily dyw gywraint 2 CBM III 3 79 y Creawdr cyreifaint! /Cyn minnau, cyn ni bwyf gywraint, /Cynddelw wyf, cynhelwaf o fraint: /Cerdd newy PB VII 20 22 d dethol Balch nef, neud aeth - Blegywryd /O'i gywraint wasanaeth; /Llyw gwledd, gwin a medd a'i maeth, gywrennin 2 ES I 17 26 pawb hyd ben ei ddeulin; /Bydd wrth wan gyfran gywrennin, /Bydd iawnllary wrth gerddau iawnllin, /Bydd DB VI 25 9 endefig, ffynedig ffin, /Gwanas dey_"rnas deg, gywrennin, /Gorau gwalch ceinfalch, cynnif Elffin, /Gw_' gywrych 2 MG VII 33 9 wrth a'i bredych. /Bredychwr yw'r byd a'i gyd-gywrych /A'r Sathan truan, hyd tra etych, /A wy_^l cnawd MG VII 33 14 uw, a'm noddych, /Rhugl gyd eu cyngyd a'u cain gywrych, /Rhag eu llu cad-ddu y'm cetwych - Arglwydd, / gywrys 1 CBM IV 6 46 al gryd, cedernid Cyngen. /Cyngen gywrysedd am gywrys - Deau, /Llary Llachau hefelys; /Llathrai lafn o' gywrysedd 7 CBM IV 6 46 s Ochren, /Hual gryd, cedernid Cyngen. /Cyngen gywrysedd am gywrys - Deau, /Llary Llachau hefelys; /Lla HOG II 6 6 ddes rhybuched medd /Myn y dyhaedd my_^r maith gywrysedd. /Caraf ei theulu a'i thew annedd - ynddi, /Ac GM I 8 12 awr Faes Carnedd, cad Ystrad Astrwedd: /Cadarn gywrysedd cedeirn osudd! /Cant a dau yng nghrau, yng ngh DB VI 30 61 ei fyned yn ei faenfedd. /Dafydd hael, ei hawl gywrysedd /Deau a giglau a gogledd. /Dyfod hyd ataw dyhe LlG VII 24 21 ig gwynfydig Gwynedd; /Llofrudd brwydr Brydain gywrysedd, /Llawhir walch, gw_'reiddfalch gorsedd. /Llwr CBM III 3 13 orfan rhad, rhan rhagyrwedd, /Tysiliaw terrwyn gywrysedd, /Parth amnawdd, adrawdd adrysedd. /Peris ne_^ PB VII 9 25 yrn, /Eryr cadr dewrwyr cadarn. /Cadarn cedyrn gywrysedd /Y ceidw glew gwlad er anfodd; /Bolchlafn yn a gywyd 6 MeiG I 33 63 wna Cadair. /A gaiff a gaffer yn ddiadnair /O gywyd a gwaith a gw_^yth gellwair. /Can ydoedd angau yn MG VII 33 7 ei gwelych, /Gwander gwir bryder brad fynych - gywyd, /Anghedernid bryd wrth a'i bredych. /Bredychwr yw D-5 VI 36 22 gwythlid, gwythlonedd - i'r byd, /Gwrthfyd fu gywyd ei argywedd /Can rhyfu i'r werin o enwiredd /A fra MeiG I 33 68 gair. /Gair garwffraeth gwaeth, gwaith gw_^yth gywyd, /Gwae yd fwynt adref ag ef i gyd. /Gwae a goddwy D-2 I 2 22 , moes wyrth fehyr, milwyr orwyth; /Maer claer gywyd, mad gathl gyfyd, moi_"dydd iaith; /Mas cas wognaw MeiG I 32 5 yrbwyllaf /[ ]Caredd braint camwedd, camaf - o gywyd, /O'm bryd cyn gweryd y'i gwaredaf. /Caru Duw i ba gywydd 1 MB I 3 129 , chwerw chwelidydd. /Cad Geredigiawn, gyfiawn gywydd, /Crynynt wragedd gweddw goddiwedydd; /Cad yn Iwe gywyddaid 2 LlF2 VI 10 4 byther, /I gymryd penyd cyn gwy_^d gwander, /I gywyddaid, la_^n ddiddan ddyfnder, /I ffydd, i grefydd, CBM IV 16 129 ydd afrwydd nid afraid, /Rhag afrdwyth afrddwl gywyddaid, /Rhag buchedd gan bechaduriaid, /Rhag traul h gywyddwyf 1 GM I 14 58 dawn rhylofaist rhylafarwyf /Yn afflau y gau a gywyddwyf. /Ac yn rhynnawdd ffrawdd ffraeth ydd adwyf /Y ngadu 1 GM I 12 22 es gnaws aur, awr y'i ducpwyd, /Cw_^l oedd fy ngadu can ni adwyd. /A adwy Creawdr mad y'i crewyd /I wa ngafael 1 EGM I 28 35 wd /Ydd oedd pym oes byd yn gyd gaethnawd /Yng ngafael, yng ngwael, yng ngwaelawd - uffern, /Yn afflau ngair 4 CBM IV 6 288 ddyw ataf. /O'r mo_^r pwy gilydd py gelaf - fy ngair? /Ei gadair a gadwaf. /O gadwent, o gadwyd eithaf LlF1 II 2 32 dywedaf. /Credadun gatgun orun wraf, /Cred fy ngair o'm pair; perid ataf. /Parawd fy nhraethawd; nis g PM V 19 9 rf wy_^n, /Ysgwyd ball guall Guhelyn. /Gair fy ngair o'r pair yn perthyn - ar bawb /O bobloedd dyffesti PM V 23 201 yw, Lleisiawn ryw, Rhun blant. /Nid gormodd fy ngair, wyt gormant - de_"yrn, /Wyf tebyg Eli_'ffant. /Ca ngarthan 1 CBM III 29 32 -i Fleddyn, flaidd trin, /Haelwas, hwylwys yng ngarthan ngawr 10 CBM III 14 1 Owain aer ddilain a ddylif - yng ngawr, /A_^ llafnawr lladd heb rif, /Ac o du gwaedlafn g CBM IV 6 62 wron a'i dengys. /Arfod anwaredd enwerys - yng ngawr, /Angerdd llawr, Lloegr echrys, /Anlloedd cyrn, te GM I 8 75 gymwynas. /A nw neud adwen ar naid amlaen yng ngawr, /Aml ei lafnawr ar flawr flaidd ddas. /Abraidd im CBM III 12 45 chlan gannerth, gwalchnerth gwy_^r. /Gw_^r yng ngawr dyrawr, deryw - yng nghreulan, /Hael am ran, am rw CBM III 8 27 /Llemenig yn Ionawr, /A llawer gw_^r gwrdd yng ngawr /Gan Llywelyn, lles cerddawr. /Llawer gw_^r a mar OC II 14 22 wy_^r a obryn ta_^l ym mhob caled, /Gwy_^r yng ngawr gwerthfawr, gwrdd ymwared. /Bugelydd Hafren, balch CBM III 28 9 m calon. /Calonflaidd w_'raidd wrdd elyn - yng ngawr, /Gwrddlew llawr llaw gymyn, /Beirdd ofynag, ddina CBM IV 4 105 frain, /Uch gwaetffrau, uch adnau ednain. /Yng ngawr huysgwr huysgain - yn wybr, /Yn ebrwydd gyfarwain, PB VII 8 3 r awchlym wychlith gwyach, /Eurwawr, llew yng ngawr, llafndrwch, /Aerwalch eirf, ni theirf, ni thech. LlF1 II 1 75 o_^r. /Ni chymu rhwyf llu a_^ llawgyngor - yng ngawr, /Ni chymyrth aesawr yr un eisior /Na cham lefery ngenau 1 EGM I 27 36 geiriau - maswedd /A ddoeth eithr mesur ar fy ngenau. /Porthaist er pym oes gloes glas ferau /Pym weli nghad 17 PB VII 3 20 bl bolchgledd drud, /Ba_^r dwys anghynnwys yng nghad. /Cad gyrchiad, llafn drochiad, llew /Fu Rys ruglf EG VI 18 21 ffwys a'i glwys a glyw ei hawl. /Ef dyniad yng nghad Eingl frad freuawl, /Ef dandde rhuddle Rhuddlan is PB VII 3 15 /Y gwelais-i Rys Rhos ymwrdd, /Tey_"rnwawr yng nghad fawr fyrdd, /Te_"yrn yn he_"yrn yn hardd. /Hardd CBM III 16 235 /Etifedd Cynfyn, cerdd afael. /Gafael glew yng nghad, gafaeled - ei wlad, /Gafaelant feirdd ei ged, /Ga PB VII 1 3 mawrfudd mad, /Gorflwng walch yng nghalch yng nghad, /Gorfoledd y Berfeddwlad. /Gwledig gwychr, hydrig CBM III 24 55 e_^l llu nef ar llu daear, /Gw_^r gweiniad yng nghad, gw_^r gwanar - yn ing: /Gw_^r o Ddunoding, gw_^r, BF VII 48 35 ddaw. /Hardd Owain firain, fa_^r luchiaw - yng nghad, /Haelfab rhad, ei Dad a'i dug ataw CBM IV 1 1 Arddwyreaf hael hwyl gyfrgain - yng nghad, /Hwrdd fleiniad feiddiad, flaidd cyfwyrain, /Yn a GM I 9 33 . /Llachar fy nghleddyf, lluch ei annwyd - yng nghad, /Llewychedig aur ar fy ysgwyd. /Lliaws a'm golwch LlG VII 28 19 dawg; /Mawr bair cynghywair, cynfarchawg - yng nghad, /Mawreddus dy wlad, rad redegawg. /A mi mal athro CBM IV 6 172 ; /Pan gymer glewder yd glywir; /Pan gymyn yng nghad, pan gymysg lluoedd, /Pan gyhoedd gyhuddir, /Pan g PB VII 16 23 brwysg ei rhwysg rhwyd gelyn, /Oedd gwrdd yng nghad treisiad trin, /Oedd llew gawr Madawg mawr Mo_^n PB VII 2 1 Colled gw_^r arwr arfawg, chwyrn - yng nghad /Yng nghadarnwisg he_"yrn, /Mur torf, aerdorf eurd BF VII 54 15 dd gw_'raidd am fro Geri, /Gwy_^r cyrchiad yng nghad, yng nghaledi - blwng, /Ni edynt ystwng Ystrad Tyw CBM III 7 21 wastad, wystlon ganhymdaith. /Llafn argrad yng nghad, yng nghunllaith, /Llafn gwyar a ga_^r o gydwaith, CBM IV 17 72 u rwymadur - mad /Yng nghamp yng nghywlad, yng nghad, yng nghur; /Rhybu Ercwlff mawr, rhwysg dyrawr dur GM I 9 43 waed. /Gwaedraidd fy nghleddyf a godrudd - yng nghad, /Yng nghyfranc a_^ Lloegr llawr nid ymgudd! /Gwel nghadarn 1 PM V 25 16 beri, /Yng Nghaer Dygannwy, yn Aber Tawy, /Yn nghadarn dramwy dref Gydweli, /Yng Nghaer-yn-Arfon yng nghadarnwisg 1 PB VII 2 2 ed gw_^r arwr arfawg, chwyrn - yng nghad /Yng nghadarnwisg he_"yrn, /Mur torf, aerdorf eurde_"yrn, /My nghadau 1 PM V 26 68 want, ys gau! /Rhys fawrfalch yng nghalch, yng nghadau; /Rhys Gryg y galwant golofn pau: /Nid Rhys gryg Nghadelling 1 GM I 9 130 fy llaw! /Derllyddid fy neddf fy newisaw /Yng Nghadelling fre fro Dysiliaw. /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth nghadlan 1 CBM IV 7 6 nwar gwenwynfar gwyn, /Hwylflaidd fleiniad yng nghadlan, /Perchennawg parchus lumyn, /Pair glyw, perigl nghaddug 1 PM V 25 27 deg athrefi, /Yn llys y Wyddgrug a Lloegr yng nghaddug, /Llawer ein goddug yn ymgoddi, /Yn llysoedd De Nghaer 8 PM V 25 19 on /(Ac yng Nghaerlli_"on fy llyw dybi!), /Yng Nghaer Amwythig, yng nghain drefi - ne_^r, /Yng nghaeroe PM V 25 15 /Yn Nghaer fawr Fyrddin fyrddioedd beri, /Yng Nghaer Dygannwy, yn Aber Tawy, /Yn nghadarn dramwy dref MG VII 32 24 y coelwyd coelfain chwedlau: /Geni Dofydd yng nghaer Ddafydd yn ddiamau. /So_^n engylion a glyw dynion PM V 25 14 . /Yn llys Aberffraw yn llochi - barddrin, /Yn Nghaer fawr Fyrddin fyrddioedd beri, /Yng Nghaer Dygannw BF VII 54 24 elri - falch, /Llafngoch walch yng nghalch yng Nghaer Ffili. /Dafydd glod gynnydd gyn ei drengi, /Defod BF VII 50 32 cywirgoeth doeth, detholaf - o Fo_^n /Hyd yng Nghaer Llion, y lle tecaf; /Gw_^r fu Lywelyn ger terfyn D-4 VI 20 79 - a'i gw_^yl /Fal y'i gwelsawch-chwi yma; /Yng Nghaer, yng Ngharreghofa, /Yng Nghaerfyrddin, fyrddioedd PM V 25 17 r Tawy, /Yn nghadarn dramwy dref Gydweli, /Yng Nghaer-yn-Arfon yng ngherdd gyflawddon /(Ac yng Nghaerll Nghaerfyrddin 1 D-4 VI 20 80 -chwi yma; /Yng Nghaer, yng Ngharreghofa, /Yng Nghaerfyrddin, fyrddioedd bla. /Caeroedd ar gyhoedd, ar Nghaerlli_"on 2 PM V 25 18 haer-yn-Arfon yng ngherdd gyflawddon /(Ac yng Nghaerlli_"on fy llyw dybi!), /Yng Nghaer Amwythig, yng DB VI 35 85 lchyn a gylchyna; /Gwystlwys ei dragon hyd yng Nghaerlli_"on, /Gwystlon i rwyf Mo_^n, rhy'u mynycha! /Y nghaeroedd 1 PM V 25 20 haer Amwythig, yng nghain drefi - ne_^r, /Yng nghaeroedd Aber tyner Teifi, /Yn llys ffe_^r Elsmer, yn Nghaerwys 1 CBM III 5 131 thfawr y'i gortho_"ir. /Pellynnig fy nghof yng Nghaerwys dir, /Pell ydd wyf i'm nwyf, oni thelir; /Pedd nghain 4 CBM III 21 213 on, /Yng ngoleuad gwlad Gwledig neifion, /Yng nghain addef nef, nawdd engylion PM V 25 19 _"on fy llyw dybi!), /Yng Nghaer Amwythig, yng nghain drefi - ne_^r, /Yng nghaeroedd Aber tyner Teifi, CBM IV 18 68 thawd a rydraethais; /Nid eisau fy ngherdd yng nghain efrais, /Nid eisiwed ced man y'i cefais. /Nid ef CBM III 21 183 wyf traethawd gyson /Traethitor 'y ngherdd, 'y nghain oson; /Gnawd o'm gwawd gorfod yn amryson /Mal pan Nghalan 1 CBM III 14 33 ch anfonawg mynawg mawr. /Mawrged anghaled yng Nghalan - Ionawr /Mawrllyw llawr llaw gyfran /Pan ddygyr nghalch 4 PB VII 1 3 Mab Gruffudd mawrfudd mad, /Gorflwng walch yng nghalch yng nghad, /Gorfoledd y Berfeddwlad. /Gwledig gw PM V 26 68 ychan y'i galwant, ys gau! /Rhys fawrfalch yng nghalch, yng nghadau; /Rhys Gryg y galwant golofn pau: / BF VII 54 24 fyn torf gymelri - falch, /Llafngoch walch yng nghalch yng Nghaer Ffili. /Dafydd glod gynnydd gyn ei dr BF VII 46 10 rn, yn hardd wisgad - balch, /Tey_"rnwalch yng nghalch ynghylch gorwlad, /Arwymp emys: Rhys, Rhos achub nghalchdo_"ed 1 DB VI 33 75 rn gethern, o gaethiwed, /A wnaeth yma dda yng nghalchdo_"ed, /A wne_^l i'w enaid gwirnaid gwared. Amen nghaled 2 OC II 14 127 dd flaeniaid. /Ni waeth wnaeth 'y nghydwyr yng nghaled - Faelawr, /Dillwng carcharawr dyllest folaid. / CBM III 21 165 n o dra_"ed /Yng nghyfergyr gwy_^r, gwychr yng nghaled; /Yd gystlynai pawb o'i gystlyned, /Yd oleithid nghaledi 1 BF VII 54 15 am fro Geri, /Gwy_^r cyrchiad yng nghad, yng nghaledi - blwng, /Ni edynt ystwng Ystrad Tywi. /Owain f nghalon 7 PC II 21 37 ear franar Fangor /Doe, a dau fab Cedifor. /Fy nghalon a gryn rhag erchlais - y fra_^n, /Dechrau gwa_^n BF VII 53 17 alon /Fal ydd hyll teg erchyll ton. /Oerdon fy nghalon; anghelfydd - oedd im /(Eryr llym lluosydd) /Aro PM V 14 33 m lun gwa_^r forwyn liw gwawr fore, /Clywaf fy nghalon don fal tandde /Yn llosgi erddi ar ddeddf cynne. BF VII 53 15 ig, /Dygn adnabod weithion; /Ydd hyll gofal fy nghalon /Fal ydd hyll teg erchyll ton. /Oerdon fy nghalo PhB VI 16 3 rfeddawd fy nhafawd, gwawd a ganaf, /Goroer fy nghalon goruch adaf - llys, /Gorug angau Rhys angen arna CBM IV At 1 Ni chelaf a wnaeth, ni cha_^r - fy nghalon, /Ni rylon rhy lawgaeth, /Sorres wrth sarrug ben DLlM II 18 22 . /Am reddf angor dyfnfor diffaith /Yd lysg fy nghalon yng nghof maith /Mal yd lysg gwynnawn gan oddai ngham 1 MeiG I 33 74 aid fer fydawl fod ym mhenyd. /Gwae a e_^l yng ngham yng nghymhlegyd - Cain /Cyn rhyfel log lygriant en nghamawn 3 CBM III 26 129 edd lew o Leisiawn, /Aerdarf tarf, terfysg yng nghamawn, /Aergorf torf, twrf goddaith wrth gawn. /Ar fy CBM III 10 59 /Cenitor canys iawn, /Torf ysgwn ys gnawd yng nghamawn, /Tarf rhag cad, rhag Cwcwllfyriawn. /Undegfed CBM III 24 129 fyged grawn, /Ym muchedd mur trais, traws yng nghamawn, /Treswyr ffwyr ffaglawr, ffraethlawr ffrwythla nghamlid 1 CBM IV 16 172 yd yn hwy. /Gwae fab dyn dilid ei gamddwy /Yng nghamlid eithr gobrid gobrwy, /Ys cerydd, ys caredd fwyf nghamp 1 CBM IV 17 72 ybu Fra_^n fab Lly_^r, llu rwymadur - mad /Yng nghamp yng nghywlad, yng nghad, yng nghur; /Rhybu Ercwl nghamrysedd 1 PhB VI 15 18 ae digymrodedd - wedi: /Penceirddeth Cymru yng nghamrysedd. /O bydd arglwydd gwir Gwynedd - dywysawg, / nghan 1 PM V 13 29 fras, /Huysgwr gw_^r yn oed gwas. /Gwastad yng nghan cad, yng nghyngwydd - galon, /Galofydd yn rhodwydd nghaniad 2 LlF1 II 4 12 defawd; /Fy ngherdd yn o_^l fy ngheudawd, /Fy nghaniad marwnad mor nawd. /Mor nawd y'm dyfu dyofaeth - PM V 8 4 yn y'th enid, /Erglyw fi am funer, osid /'Yng nghaniad o'th rad, o'th rydid. /Na ddos, Hael yn helw dy nghantref 1 CBM IV 6 242 n, /Yng nghyngest, gorchest gorchorddion, /Yng nghantref Emrais, yn ymryfel gwrdd, /Yn ymwrdd am haelon ngha_^r 2 PM V 23 144 y de_"yrn cedyrn cadosgo - yng nghur, /Ys 'yng ngha_^r a orfo. /Gorfydd udd dremrudd dra mo_^r lliant - DB VI 33 49 ifed - Ei wyrthau, /Ni wyrthia ryaned. /Cof 'y ngha_^r neud gwa_^r, neud gwaredred, /Cyferyw a_^ mi maw Ngharawn 1 PB VII 7 10 chai creulawn - ei folchlafn /A'i falchlys yng Ngharawn, /Rhwyf blwng, rhwydd ystwng estrawn, /Rhodd dd ngharchar 3 HF VII 22 7 ed, am geinion. /Diffrwythws daear o'i fod yng ngharchar, /Aed a'i ca_^r gan wyllon, /Dilwfr, gw_^yth, PM V 23 38 , llith brain gorddyar, /O'r milwyr a mil yng ngharchar. /Porthathwy pan aethom i ar /Meirch mordwy uw CBM III 3 192 d, /Gre yng ngreddf yn lleddf yn llugfryd /Yng ngharchar yn naear, yn y_^d. /Post Powys, perging cedern ngharedd 1 EGM I 28 6 d. /Perygl yw i ddyn ei ddiwyrnawd /Pan fo yng ngharedd buchedd bechawd. /Pan dde_^l rhag Iesu trillu t Ngharn 1 MB I 3 104 dd Mo_^n, meinddydd, /Men yd las Trahaearn yng Ngharn Fynydd. /I ddau dywysawg (deifniawg ddedwydd) /Br Ngharneddau 1 LlF1 II 3 36 Saeson, /Yng ngharnial meirch marchogion, /Yng Ngharneddau tau Teon. /Neud tau o'r barau a berydd - i'm ngharnial 1 LlF1 II 3 35 lledruddion - wy_^r /Yr orwyd ar Saeson, /Yng ngharnial meirch marchogion, /Yng Ngharneddau tau Teon. Ngharreghofa 1 D-4 VI 20 79 /Fal y'i gwelsawch-chwi yma; /Yng Nghaer, yng Ngharreghofa, /Yng Nghaerfyrddin, fyrddioedd bla. /Caero Nghastell 1 PM V 25 23 Cle_^r, /Yn llysaidd Aber hydrfer Hoddni, /Yng Nghastell Baldwin, yng Ngheri - osgordd, /Yn Hawrffordd Nghefn 1 CBM III 21 84 aranres, /Hoffter nid ofer fal y'i dofes: /Yng Nghefn yr Aelwyd oedd aelaw tres. /Erfid a drychid rhag ngheinffawd 1 MeiG I 31 17 thant, /I'r Creawdr a'u crewys y credant; /Yng ngheinffawd y Drindawd y trigiant /Yn brydferth gwerth p ngheiniaw 1 GM I 9 75 es droch lynges ly_^r. /Lluch fy nghleddyf, fy ngheiniaw ni llwydd, /Ni lluddiaf i'm llaw lladd nis gwe ngheinion 1 CBM IV 6 238 r ei gadair ymryson, /Rhydyrllid fy ngherdd 'y ngheinion - o fedd /Yng nghyntedd Tey_"rnon. /Yng nghyng Nghemais 2 PM V 4 46 gwirion. /Ef ym myd ym mawrfryd ym Mo_^n, /Yng Nghemais, yng nghymaws deon. /Hil Ywain Prydain, praff w CBM IV 8 17 Nanhyfer, /Yn anghyfle llwfr llafur ofer, /Yng Nghemais, yn nhrais, yn nhraws ober, /Peunydd oedd newy ngheraint 1 CBM III 3 74 penyd poenofaint, /Porthwyr Duw, poed wynt fy ngheraint! /Pan fo pawb, pan fwyf heb henaint, /Yn oed d ngherdd 21 PM V 2 9 - o'm dielwi. /Agwrdd fydd adwyn agweddi - fy ngherdd, /Agarw ei angerdd engyr a_^ hi. /Anmyneddus fu PM V 20 36 einrudd, /Mau dy ged, gadwychawg Nudd, /Tau fy ngherdd, angerdd angudd. /Angudd fu dy gyrch, angerdd Ll PM V 1 169 ddawl. /Tau i'th lys lestri euriniawl, /Tau fy ngherdd angerdd engiriawl, /Mau dud io_^r, a'th go_^r a' CBM III 27 21 berthyn /Y dug Duw dewis ar ddyn. /Dewisws fy ngherdd, dewis - ei enw, /Ei anaw ry-m-cedwis, /Bu wrth CBM III 12 51 hael, /Can bu gwael ein gwahan, /Ni che_^l fy ngherdd fy nghwynfan, /Ni chudd fy ngrudd fy ngriddfan. CBM III 26 67 wl freuddwyd. /Neu'm dothyw anaw o annwyd - fy ngherdd, /Fy nghyfaillt, neud adwyd, /(Neud adwyf o nwyf PM V 25 17 dramwy dref Gydweli, /Yng Nghaer-yn-Arfon yng ngherdd gyflawddon /(Ac yng Nghaerlli_"on fy llyw dybi!) CBM IV 18 85 , o gyfaenad: /Fy nigabl barabl a rybarad, /Fy ngherdd i'th gyrbwyll, Cannwyll canwlad. /Can wyd Prioda PM V 8 13 , /Athrugar, cerddgar, cyfrdelid, /It he_"u fy ngherdd nac ef fid /Mal he_"u rhag moch merierid. /Ac ys CBM III 1 1 Arddwyreaf naf o naw rhan - fy ngherdd, /O naw rhif angerdd, o naw rhyw fan, /I foli gw CBM III 21 183 f, hyd tra fwyf traethawd gyson /Traethitor 'y ngherdd, 'y nghain oson; /Gnawd o'm gwawd gorfod yn amry CBM IV 6 238 /Rhy-m-gedir ei gadair ymryson, /Rhydyrllid fy ngherdd 'y ngheinion - o fedd /Yng nghyntedd Tey_"rnon. CBM IV 18 68 id ofer draethawd a rydraethais; /Nid eisau fy ngherdd yng nghain efrais, /Nid eisiwed ced man y'i cefa CBM IV 8 5 eurdal bual buarth hydrfer. /Hydr yd gerdd fy ngherdd yng nghyflawnder /I gyflawn foli rhi rhwy dirper CBM III 12 17 aches, /Bryd yn arfod a ddodes. /Ni ddodes fy ngherdd yng nghyfraith - eirioed, /Draig Argoed hoed hir LlF1 II 1 169 ganddudd, eu budd parth ag atan! /Dewisais fy ngherdd yng nghynfaran - cynnif /O du llanw a llif a lle CBM III 16 181 /Na thaeawg myngawg na myngdwn. /Ni ddodaf fy ngherdd yng nghynnelw camddull /O'm cynnull, canys gwn / LlF1 II 1 105 wyddyd im foli filwyr neirthiad. /Lluddedig fy ngherdd yng nghynrabad /Lluyddon a berthon parth ag atad CBM III 3 43 edd, /Cerennydd cyn cerydd caredd. /Ceritor fy ngherdd yng nghyntedd /Yn yd ga_^r gwy_^r gwanar gwinwle LlF1 II 4 11 sgawd - prydyddion: /Pryderus yw'n defawd; /Fy ngherdd yn o_^l fy ngheudawd, /Fy nghaniad marwnad mor n PM V 2 26 /Gwollewin de_"yrn, gwellaa fi: /Gwellygiaw fy ngherdd yw fy nghoddi. /Gwell it wyf, hael rwyf, no rhif ngherennydd 1 MB I 3 156 n a_^ derwin wy_^dd /Ni thorraf a_^'m ca_^r fy ngherennydd. /Cerennydd ysydd herwydd Trined, /I Gristia Ngheri 1 PM V 25 23 er hydrfer Hoddni, /Yng Nghastell Baldwin, yng Ngheri - osgordd, /Yn Hawrffordd drefgordd dref dyfysgi, ngherthrwydd 1 ES I 19 6 haelonedd hylwydd, /Hylawch cerdd oedd ef yng ngherthrwydd. /Neud araf hywyl, pair parodrwydd, /Pur wo ngherydd 1 GM I 14 29 m mrad a thwyll. /Trugarawg Ddofydd, treiha fy ngherydd, /Hyd na bwyf herwydd crefydd cerdd-dwyll. /Cre ngheudawd 3 LlF1 II 4 11 /Pryderus yw'n defawd; /Fy ngherdd yn o_^l fy ngheudawd, /Fy nghaniad marwnad mor nawd. /Mor nawd y'm IRh VII 30 7 fydd gloyw goror gorwymp lethrydd, /Llifawd fy ngheudawd fy nghyd-hoed ddydd: /Llofrudd fy neurudd yn a EGM I 28 1 Peryf nef, pura fy ngheudawd, /Pa_^r im, Dduw, parablu ohonawd /Parabl gwir nghladd 1 CBM IV 4 197 s: fal traws a'i treisai, /Gwyddfid Eingl: yng nghladd a'i trychai, /Gwyddgwn coed: colled a'u porthai! nghleddau 1 GM I 9 19 ysgogan, Lloegr, rhag fy lla_"in! /Llachar fy nghleddau, lluch ydd ardwy - glew, /Llewychedig aur ar f nghleddyf 3 GM I 9 43 aer rhag Caer, cyforiais waed. /Gwaedraidd fy nghleddyf a godrudd - yng nghad, /Yng nghyfranc a_^ Lloe GM I 9 75 /Cymynid ar dres droch lynges ly_^r. /Lluch fy nghleddyf, fy ngheiniaw ni llwydd, /Ni lluddiaf i'm llaw GM I 9 33 /Rhieinged rhwych wyry wared lywy. /Llachar fy nghleddyf, lluch ei annwyd - yng nghad, /Llewychedig aur nghlod 1 GM I 11 5 goddau deau dyhynt breiddioedd, /Dechrymynt fy nghlod yng nghlud fantoedd. /Dy-m-cyfairch pawb ym mhob nghloddiau 2 GYC VII 40 60 llwaith nis maddau, /Gwae leidr a'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae a ga_^r ddaear yn rhy ddiau, /Gwae a d GYC VII 40 10 a ddilyd camlyau, /Gwae leidr a_^'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae dwyllwr a_^'i dwyll nis maddau, /Gwae nghlud 1 GM I 11 5 dyhynt breiddioedd, /Dechrymynt fy nghlod yng nghlud fantoedd. /Dy-m-cyfairch pawb ym mhob lleoedd /Pw nghlun 1 CBM III 8 2 tun cannun - neu rifais /A_^'m rhuddlafn ar fy nghlun, /Ar un trai trychan catgun, /Ys elont i nef ar-n nghnawd 3 PM V 1 140 wl. /Dybu er gwared Gw_^r deddfawl, /Crist yng nghnawd, ein brawd bu breiniawl, /Mab ein Tad, ein tud r CBM IV 18 46 , /Dyfu wrhydri, hydr afneued, /Dyfu Grist yng nghnawd, Priawd prifed, /Dyfu ym mru Mair Mab dymuned; / ES I 21 35 gorober digu) /Cyn anwaws dywaws dywarchu - fy nghnawd, /Tywarchen o boptu, /Bwyf gwas Duw, cyn no'm go nghoddi 1 PM V 2 26 yrn, gwellaa fi: /Gwellygiaw fy ngherdd yw fy nghoddi. /Gwell it wyf, hael rwyf, no rhifedi - meirch / Nghoed 1 HOG II 13 5 am galed, /Pan fai arf am farf a fyried, /Yng Nghoed Gorfynwy yng ngorddibed - Lloegr /A llygru ei thr nghof 6 PhB VI 14 43 /Myn y rhed Rhediawl o Elenid? /Ai gwallus 'y nghof anghyfrdelid? /Ai gwaeth mynag nag nog eddewid? /C DLlM II 18 22 angor dyfnfor diffaith /Yd lysg fy nghalon yng nghof maith /Mal yd lysg gwynnawn gan oddaith. /Ni tha_" CBM III 5 131 ddaur gwerthfawr y'i gortho_"ir. /Pellynnig fy nghof yng Nghaerwys dir, /Pell ydd wyf i'm nwyf, oni the LlF1 II 4 39 n o lawer - achaws /O achwyson pryder /Am 'yng nghof yng nghwyn ofer /Am 'yng nghymwyd yng Nghymer. /Cy GM I 9 11 thrion eu pluawr pleidiau edrin. /Pellynnig fy nghof yng nghyntefin /Yn ethryb caru caerwys febin. /Pe HOG II 11 7 lliw oedd debyg gwenyg gwynlas. /Hiraethawg fy nghof yng nghyweithas, /Hoed erddi, a mi genddi yn gas! nghofain 1 IRh VII 29 1 Meddwl a ddodais, meddwid - fy nghofain, /Am dwf mirain main cain cyfrdelid. /Meddiant nghofion 2 LlF1 II 4 18 ysai erfai ar ruddion - trydar; /Tryderan 'yng nghofion /Edlid hil gwythlid gwaethlon: /Edlaes maes wed D-3 VI 19 1 UnDuw mawr o'r llawr, llwrw fy nghofion, /Lleha-Di fi, fy Rhi, rhwng engylion, /Yn y ll nghorf 1 CBM III 26 87 gwaedrwyf gwa_^r dirglwyf dorglwyd; /Gwayw yng nghorf, yn nhorf, yn nhryfrwyd - wriaf, /Ei orsaf oedd a nghorffolaeth 1 CBM IV 17 114 yd, ym mru ban aeth, /Yn nolur, yng nghur, yng nghorffolaeth. /Cynyddwys Mawrwr mawr freuolaeth - gnif nghrai 2 GM I 8 13 edd cedeirn osudd! /Cant a dau yng nghrau, yng nghrai achludd, /Cnud a chnud a fud ymdanaddudd. /Cad ar CBM IV 4 189 bragad briwai. /Brwysg lafnau yng nghrau, yng nghrai - calanedd, /Cyminedd cymynai, /Gwyrdd heli Teifi nghrain 4 EG VI 18 57 adlys drain /A rhag pyrth bu syrth Saeson yng nghrain, /Oedd trist maer, oedd claer cleddyf heb wain / CBM IV 6 109 farchawg, feirch ysgain, /Rhiallu rhyallas yng nghrain. /Pan rhuthrws hil Rhun ar rhuddgrain - gwaywawr CBM IV 4 37 mgoch bryn a phenrhyn a phant, /Aml celain yng nghrain, yng nghreunant, /Yng nghrau, yng nghreulanw ewy CBM IV 1 61 ar ddigrain; /Gwelais eu berthladd berthlu yng nghrain /Yn yd byrth berthdud golud gwylain; /Gwelais dy nghrau 4 PM V 26 55 id ymhwrdd amau. /Rhifed sy_^r syrthiasant yng nghrau /O'th gynnygn o'th gynefodau. /Rhos difro, Penfro GM I 8 13 adarn gywrysedd cedeirn osudd! /Cant a dau yng nghrau, yng nghrai achludd, /Cnud a chnud a fud ymdanadd CBM IV 4 189 riwgad, brig bragad briwai. /Brwysg lafnau yng nghrau, yng nghrai - calanedd, /Cyminedd cymynai, /Gwyr CBM IV 4 38 /Aml celain yng nghrain, yng nghreunant, /Yng nghrau, yng nghreulanw ewyngant. /Do_^r ysgor, ysgwyd el Nghreawdr 1 CBM IV 18 63 ud wyf fardd, digardd y'm digoned, /Ar helw fy Nghreawdr, Llywiawdr lliwed; /Mi, Gynddelw geiniad, rhad nghred 2 LlG VII 27 25 nef yn agored. /Angall yw y dyn ni dde_^l yng nghred /Ar y Gw_^r gorau a aned. /Angau ni'n edau un no CBM IV 16 203 u rhan /Pymoes byd er bedydd Ieuan. /Gw_^r yng nghred, yng nghrefydd nid gwan, /Gw_^r yng nghrog, yng nghrefydd 2 CBM IV 16 203 es byd er bedydd Ieuan. /Gw_^r yng nghred, yng nghrefydd nid gwan, /Gw_^r yng nghrog, yng nghroes bedry GM I 14 88 d. /Llwyddid fy nghywyd yng nghywir gred, /Yng nghrefydd, yn ffydd, yn ffaw ganrhed, /I'm dyddwyn o'm D nghreulan 2 PM V 23 74 s, i frain ban - ddychre, /Dychrain gwy_^r yng nghreulan; /Gwrdd y gwnaeth am ddeudraeth dryfan /Gw_^r CBM III 12 45 gwy_^r. /Gw_^r yng ngawr dyrawr, deryw - yng nghreulan, /Hael am ran, am rwythyw, /Bu, trwy lewyd foe nghreulanw 1 CBM IV 4 38 yng nghrain, yng nghreunant, /Yng nghrau, yng nghreulanw ewyngant. /Do_^r ysgor, ysgwyd eliffant, /Ely nghreulawn 1 CBM III 20 54 afn yng nghreulif, yng nghreulyn - gwyar, /Yng nghreulawn ymwrthryn, /Gwychr y gwylch gweilch amddiffyn nghreulif 1 CBM III 20 53 n, /Lluoedd orthew llew llafndwn. /Ei lafn yng nghreulif, yng nghreulyn - gwyar, /Yng nghreulawn ymwrth nghreulyn 1 CBM III 20 53 ew llew llafndwn. /Ei lafn yng nghreulif, yng nghreulyn - gwyar, /Yng nghreulawn ymwrthryn, /Gwychr y nghreunant 1 CBM IV 4 37 phenrhyn a phant, /Aml celain yng nghrain, yng nghreunant, /Yng nghrau, yng nghreulanw ewyngant. /Do_^r nghrew 1 GM I 8 5 r yn wir yn w_^yth gyhudd: /Ef yng ngraid, yng nghrew, yn llew llofrudd: /Ef yng ngryd, yng ngryn, yn nghroes 1 CBM IV 16 204 yng nghrefydd nid gwan, /Gw_^r yng nghrog, yng nghroes bedryfan; /Gw_^r a wy_^s a frys i frawdlan, /Ef nghrog 1 CBM IV 16 204 yng nghred, yng nghrefydd nid gwan, /Gw_^r yng nghrog, yng nghroes bedryfan; /Gw_^r a wy_^s a frys i fr nghrogi 1 IRh VII 31 2 gyflwr gyfle brofi - rhin, /Cyd bai rho_^n fy nghrogi, /Fy neges oedd fynegi /Fy ngofeg, ddyn teg, i t nghrogwedd 1 HF VII 23 29 wyll gymodi, /Gan faddau o Dduw ei ddodi - yng nghrogwedd /Gan fyned i'r bedd, bu bodd Celi, /Gan gredu nghryd 2 CBM IV 17 122 ffin, pob ffaw dynged, /Braw cwyddam i gyd yng nghryd anghred: /Yn uffern gethern, gaeth drefred - erwa ES I 21 18 eb allu! /Rhy'i gellynt, gallem anghredu, /Yng nghryd byd ryhyd ryfeddu. /Gwnaetham nam, a rhygam ryfu; nghunllaith 1 CBM III 7 21 tlon ganhymdaith. /Llafn argrad yng nghad, yng nghunllaith, /Llafn gwyar a ga_^r o gydwaith, /Llaw esgu nghur 3 CBM IV 17 72 - mad /Yng nghamp yng nghywlad, yng nghad, yng nghur; /Rhybu Ercwlff mawr, rhwysg dyrawr dur, /Rhyfyg a CBM IV 17 114 did, ym mhryd, ym mru ban aeth, /Yn nolur, yng nghur, yng nghorffolaeth. /Cynyddwys Mawrwr mawr freuola PM V 23 143 i Franfro, /Llary de_"yrn cedyrn cadosgo - yng nghur, /Ys 'yng ngha_^r a orfo. /Gorfydd udd dremrudd dr nghwyn 2 PM V 28 13 beirdd afael byd. /Bydoedd yng nghyhoedd, yng nghwyn - a ethyw, /O'i athaw yn amwyn, /Post cadau cedaw LlF1 II 4 39 - achaws /O achwyson pryder /Am 'yng nghof yng nghwyn ofer /Am 'yng nghymwyd yng Nghymer. /Cymerais ei nghwynfan 1 CBM III 12 51 bu gwael ein gwahan, /Ni che_^l fy ngherdd fy nghwynfan, /Ni chudd fy ngrudd fy ngriddfan. /Griddfan, nghyd 1 IRh VII 30 7 ror gorwymp lethrydd, /Llifawd fy ngheudawd fy nghyd-hoed ddydd: /Llofrudd fy neurudd yn awr echwydd. / nghydfoes 1 LlF1 II 4 4 n addoed; /'Yng nghydwedd gyfedd gyfoed, /'Yng nghydfoes eirioes erioed. /Erioed y'm dyfu dyfaldreth - nghydoch 1 CBM III 16 121 n ei arfaeth. /Arf torfoedd terfysg, Eingl yng nghydoch /O Fangor hyd fangeibr Dudoch! /Aml iwch feirdd nghydwedd 1 LlF1 II 4 3 oed - pan oedd, /Arf cyhoedd cyn addoed; /'Yng nghydwedd gyfedd gyfoed, /'Yng nghydfoes eirioes erioed. nghydwyr 1 OC II 14 127 awdd, casflawdd flaeniaid. /Ni waeth wnaeth 'y nghydwyr yng nghaled - Faelawr, /Dillwng carcharawr dyll nghyfaenad 1 LlF1 II 1 117 u rydd roddiad, /Dau ddoeth yng nghyfoeth, yng nghyfaenad, /Dau gu, dau gyfaith, dau wyneithad, /Dau a nghyfaerdaw 1 SB II 24 12 anaw, /Gwanai drwy gorf, yng nghyfaerdorf, yng nghyfaerdaw, /Gwenydd gwrth lawr, gwenydd aesawr, oswydd nghyfaerdorf 1 SB II 24 12 frys, Rhys rhwyf anaw, /Gwanai drwy gorf, yng nghyfaerdorf, yng nghyfaerdaw, /Gwenydd gwrth lawr, gwen nghyfaillt 1 CBM III 26 68 /Neu'm dothyw anaw o annwyd - fy ngherdd, /Fy nghyfaillt, neud adwyd, /(Neud adwyf o nwyf nad ydwyd) / nghyfarf 1 CBM III 20 23 yfniad - gorllin, /Yn gorllwyn dwy gawad /Yng nghyfarf tarf torf amnad, /Yng nghyfarfod cyfnod cad. /C nghyfarfod 2 PM V 9 33 wysle, /Arffedawg eirchiaid arch dyunlle, /Yng nghyfarfod clod cludfeirdd dyle, /Yng nghyfrwys gynnwys CBM III 20 24 dwy gawad /Yng nghyfarf tarf torf amnad, /Yng nghyfarfod cyfnod cad. /Cadwyn cyfri_"au, cyfrwydd - yn nghyfawr 1 GG II 31 48 lyng gwledd; /Ni bo cyfyng Duw i'm cyfedd /Yng nghyfawr synhwyrfawr senedd nghyfedd 2 CBM III 24 83 thwyf hebddaw, /Nid eddyw o'm cof ceisiaw - fy nghyfedd, /Cyfoed, oferedd ei feddyliaw. /Ym mywyd Rhiri CBM III 24 149 th, warth wrthodiad, amnad am nawn. /Tra fu fy nghyfedd yng nghyfoeth iawn /Ni'm llafarai-i neb na'm ba nghyfeddau 1 OC II 14 74 nestr (na fyn angau!), /Corn can anrhydedd yng nghyfeddau. /Hirlas buelyn, braint uchel - heno, /Ariant nghyfeillion 1 CBM III 21 181 aethawd traethaduryon - call, /Nid colledig fy nghyfeillion: /Cynddelw wyf, hyd tra fwyf traethawd gyso nghyfergyr 1 CBM III 21 165 lywed, /Yd gwyddynt pennawr pen o dra_"ed /Yng nghyfergyr gwy_^r, gwychr yng nghaled; /Yd gystlynai paw nghyflawndal 1 CBM III 26 13 rymder, /Yn nhromgad, yn nhramwy, cwyner! /Yng nghyflawndal cyrdd, yng nghyflawnder - budd, /Ni bwyad d nghyflawnder 3 CBM III 26 13 nhramwy, cwyner! /Yng nghyflawndal cyrdd, yng nghyflawnder - budd, /Ni bwyad diaber, /Yn ei fyw ni fy CBM IV 8 5 buarth hydrfer. /Hydr yd gerdd fy ngherdd yng nghyflawnder /I gyflawn foli rhi rhwy dirper, /Yn urddia EG VI 18 123 dd lluoedd llawer, /Torfoedd yng nghyhoedd yng nghyflawnder, /Tarianau golau fal y gweler. /Rhy'i molan nghyfoeth 3 GB II 26 14 aint, /Ysid rhad yn ei wlad a mad a maint /Yng nghyfoeth Dewi difefl geraint, /A rhydid heb ofud, heb o CBM III 24 149 odiad, amnad am nawn. /Tra fu fy nghyfedd yng nghyfoeth iawn /Ni'm llafarai-i neb na'm bai ddigawn, /N LlF1 II 1 117 au ddedwydd, dau rydd roddiad, /Dau ddoeth yng nghyfoeth, yng nghyfaenad, /Dau gu, dau gyfaith, dau wyn nghyfragod 1 CBM IV 8 14 yder, /Yng nghyfragor glyw am eu glewder, /Yng nghyfragod clod y clyw llawer. /Yn anghyflwyth gw_^yth G nghyfragor 1 CBM IV 8 13 , /Yn nhwrf, yn nhorfoedd hud oedd hyder, /Yng nghyfragor glyw am eu glewder, /Yng nghyfragod clod y cl nghyfrangau 1 MeiG I 33 27 gestwng, gystudd angau /(Anghyfoeth angen) yng nghyfrangau. /Rex ry-s-gollychwyf, Rhwyf rhyfeddau, /Can nghyfraith 1 CBM III 12 17 d yn arfod a ddodes. /Ni ddodes fy ngherdd yng nghyfraith - eirioed, /Draig Argoed hoed hirfaith, /Hirw nghyfranc 3 GM I 9 44 raidd fy nghleddyf a godrudd - yng nghad, /Yng nghyfranc a_^ Lloegr llawr nid ymgudd! /Gwelais o arfod CBM III 10 53 id garthan. /Nawfed eu rhifed, rhuddwedd - yng nghyfranc /Cyn bu tranc eu trosedd, /Tyngyriawn tynged o CBM III 3 127 , /Yng nghyfrgoll tewdor ddo_^r ddichlyn, /Yng nghyfranc Powys, pobl ddengyn, /Ag Oswallt fab Oswy Aelw nghyfrgain 1 CBM III 3 125 dd yn erbyn, /Yn rhodle gwyach gwyarllyn, /Yng nghyfrgain gyfwyrain cyfrbyn, /Yng nghyfrgoll tewdor ddo nghyfrgoll 2 GG II 32 6 iwn, cwynwn cedwyr arfoll - naf /Ni ad Duw yng nghyfrgoll; /Marw myrdd, mawredd cyrdd carddgoll; /Marw CBM III 3 126 rllyn, /Yng nghyfrgain gyfwyrain cyfrbyn, /Yng nghyfrgoll tewdor ddo_^r ddichlyn, /Yng nghyfranc Powys, nghyfrif 1 GYC VII 38 30 f a_^ rhwnc i rwng ei ddwyfer, /Ef heb gof yng nghyfrif aeredd, /Ef yn wan druan lawdryfer - heb nerth, nghyfrifed 1 MB I 3 159 ys iawn ei gyrhaedded: /Crefydd y Creawdr yng nghyfrifed /I Ruffudd, gloywudd a'i cudd tudwed. /Hyd na nghyfrin 1 LlF2 VI 10 71 wy_^n ei ganllaw ni bu ganllaith: /Ca_"in yng nghyfrin ag anghyfraith, /Caeedig uffern ar gethern gai nghyfrwy 1 PM V 22 6 tramwy - rhwng Lle_"yn, /Llewychedig aur ar fy nghyfrwy, /Ac eurawg Arfon ac Ardudwy, /Ardal dwfn hoywa nghyfrwys 1 PM V 9 34 e, /Yng nghyfarfod clod cludfeirdd dyle, /Yng nghyfrwys gynnwys gan Wawr i'i le nghyngawr 1 CBM IV 6 240 einion - o fedd /Yng nghyntedd Tey_"rnon. /Yng nghyngawr, gwrawr a_^ gwron, /Yng nghyngest, gorchest go nghyngest 1 CBM IV 6 241 _"rnon. /Yng nghyngawr, gwrawr a_^ gwron, /Yng nghyngest, gorchest gorchorddion, /Yng nghantref Emrais, nghynghellawr 1 CBM IV 17 30 w_^r llwyrddwg llawr, /Gw_^r hydrfau angau yng nghynghellawr. /Cyngholli Mawrdduw mor ddybryd - i neb, nghyngrain 1 OC II 14 47 /Torrynt toredwynt uch teg adfan. /Teleirw 'y nghyngrain yn cyfran - brwydr, /Ta_^l ysgwyd eurgrwydr t nghyngwydd 1 PM V 13 29 gw_^r yn oed gwas. /Gwastad yng nghan cad, yng nghyngwydd - galon, /Galofydd yn rhodwydd, /Gwoseb roddi nghyhoedd 3 CBM III 28 2 farwar, cyfarwoloedd - brwydr, /Bryd uchel yng nghyhoedd, /Glewdraws, cyngaws cenhedloedd, /Glyw dinag, PM V 28 13 , /Trydydd hael beirdd afael byd. /Bydoedd yng nghyhoedd, yng nghwyn - a ethyw, /O'i athaw yn amwyn, /P EG VI 18 123 r /A rhialluoedd lluoedd llawer, /Torfoedd yng nghyhoedd yng nghyflawnder, /Tarianau golau fal y gweler nghylch 1 LlG VII 24 150 r draig dragon gyfeddau, /Heirdd ei feirdd yng nghylch ei fyrddau; /Hylithr y gwelais, ddydd golau, - e nghylchwy 1 GM I 9 20 lluch ydd ardwy - glew, /Llewychedig aur ar fy nghylchwy. /Cyfun-westlawg dyfr, dydd neud gawy, /Cathl nghylchyn 1 OC II 14 144 Menestr, gwelud di galchdo_"ed - cyngrain /Yng nghylchyn Owain, gylchwy enwir. /Pan breiddwyd Cawres, t nghyllestrig 1 GM I 13 24 gynne, /I ddygyfwrw enwir yn enwerys goll /Yng nghyllestrig dandde nghyman 1 PM V 2 18 ythlawn yw fy nawn yn nyfysgi, /Gwaethlfan yng nghyman, yng nghymelri. /Gwollycha dy fa_^r, feirddion w nghymaws 1 PM V 4 46 m myd ym mawrfryd ym Mo_^n, /Yng Nghemais, yng nghymaws deon. /Hil Ywain Prydain, praff wron, /Hil Rhod nghymelri 1 PM V 2 18 nawn yn nyfysgi, /Gwaethlfan yng nghyman, yng nghymelri. /Gwollycha dy fa_^r, feirddion westi, /Gwolla Nghymer 2 LlF1 II 4 40 ng nghof yng nghwyn ofer /Am 'yng nghymwyd yng Nghymer. /Cymerais ei aur a'i ariant - ataf /A'i ateb ar HOG II 6 33 ennydd. /Caraf yr eaws ar wyriaws wy_^dd, /Yng Nghymer Deuddyfr, dyffrynt iolydd. /Arglwydd nef a llawr nghymhelri 1 MeiG I 33 16 yn gollwng gwall fynechi /A'i dycwy yn gam yng nghymhelri - uffern, /Afflau dihedd dihun gymri. /Cymrod nghymhlegyd 1 MeiG I 33 74 dawl fod ym mhenyd. /Gwae a e_^l yng ngham yng nghymhlegyd - Cain /Cyn rhyfel log lygriant enbyd; /Gwae nghymod 1 MeiG I 31 24 Gabriel, Rapha_"el a'm rhifant - yn gymen, /Fy nghymod-i a wnaethant. /Yn y Dydd i'm Priawd y'm profant nghymwyd 1 LlF1 II 4 40 pryder /Am 'yng nghof yng nghwyn ofer /Am 'yng nghymwyd yng Nghymer. /Cymerais ei aur a'i ariant - ataf nghymysg 1 LlG VII 24 100 ydd, /A welai Lewelyn, lewenydd - dragon, /Yng nghymysg Arfon ac Eiddionydd. /Nid oedd hawdd, llew aerf nghynfaran 1 LlF1 II 1 169 u budd parth ag atan! /Dewisais fy ngherdd yng nghynfaran - cynnif /O du llanw a llif a llef dylan. /De nghyni 3 CBM III 21 70 sefid a orsefi, /Gw_^r gorsaf gwraf, gw_^r yng nghyni, /Gw_^r a wnaeth argel ar galedi, /Argae cedernid BF VII 52 27 uosgar, /Gw_^r bolch ei darian, daerfar - yng nghyni, /Gw_^r balch yn holi seri sathar; /Gw_^r beilch LlG VII 24 60 liaw ni orug er caledi - gawr, /Gw_^r eofn yng nghyni. /Parawd fydd meddiant, medd beirdd, i'm rhi, /Po nghynired 1 CBM III 5 64 f o'i rygolled, /Praidd preiddwyr preiddwr yng nghynired, /Pargoch cad gadarn rhag calchdo_"ed, /Pergi nghynnelw 2 CBM III 16 181 myngawg na myngdwn. /Ni ddodaf fy ngherdd yng nghynnelw camddull /O'm cynnull, canys gwn /Nis lludd ll LlF1 II 1 67 _^r /A mo_^r ac arfor a gorfynydd. /Mor elw fy nghynnelw yng nghynnor - lliaws, /Yn llwybr maws achaws nghynnen 3 CBM IV 6 31 i feirdd gynghallen. /Hud af yng nghynnorf yng nghynnen - a_^'m cerdd /A'm cynnelw o'm perchen, /Hud ar DB VI 27 52 ddiofryd - ein llyw, /Braidd yw in ein byw yng nghynnen byd, /Wedi brys haelder muner menwyd, /Mwyniant CBM III 24 106 rff saffar sen, /Ergyrwaywawr trais, traws yng nghynnen, /Eryron trychion, trychwyr orffen. /Eryfasam-n nghynnif 4 EW VI 2 17 nes wrthgrif, /Rad o'i geniad i'i gynnif. /Yng nghynnif Madawg anghynnwys - ei dorf /A'i daerfar ar Loe ES I 15 28 I ystwng treiswyr, treiswriaeth - cynnygn /Yng nghynnif prysuriaeth. /Dyn yn fyw ni fedd o'i arfaeth, / PM V 5 6 mes. /Arfle ysgwyd aur yn armes - cynnygn /Yng nghynnif rhyddodes /Ar ysgwydd ddidramgwydd ddidres: /Ar CBM III 3 133 ddisgyn, /Wrth ddisgyr cedwyr cadrwehyn, /Yng nghynnif sarff unbyn: /Sefis ef, sefid Duw gennyn! /Can nghynnor 4 EGM I 25 15 wy adwy edyrn. /Cochwedd calanedd celyrn - yng nghynnor /Cyfeisor Echdor, aerddor eurddyrn; /Eirf drabl MB I 3 25 /Ac ail o Run Hir, rhyfel ddurawd. /Gwanai yng nghynnor eisor Medrawd /Mal Urien urdden a'i amgyffrawd; CBM III 16 145 ba_^r o borffor. /Porthes gw_^r gwrddfalch yng nghynnor /Gw_^yth fore yn rhagre rhag io_^r, /Trais ar e LlF1 II 1 67 c arfor a gorfynydd. /Mor elw fy nghynnelw yng nghynnor - lliaws, /Yn llwybr maws achaws uchel dymor. / nghynnorf 1 CBM IV 6 31 Hud wyf fardd i feirdd gynghallen. /Hud af yng nghynnorf yng nghynnen - a_^'m cerdd /A'm cynnelw o'm pe nghynnwrf 1 GM I 9 52 mai y'm gelwir, ga_^l Edwin ac Eingl, /Ac yng nghynnwrf llu hud wyf llofrudd! /Ac ysymy dystion a'm te nghynnwys 1 CBM IV 8 52 salwder. /Yn rhan orffowys yd gynhwyser, /Yng nghynnwys rhydid gleindid gloywder, /Yng ngoleuad rhad nghynosod 1 CBM III 30 1 Yng nghynosod clod, claer ddylaith - byddin, /Ni byddud wrth nghynrabad 1 LlF1 II 1 105 li filwyr neirthiad. /Lluddedig fy ngherdd yng nghynrabad /Lluyddon a berthon parth ag atad. /Llawen Du nghyntedd 2 CBM IV 6 239 ydyrllid fy ngherdd 'y ngheinion - o fedd /Yng nghyntedd Tey_"rnon. /Yng nghyngawr, gwrawr a_^ gwron, / CBM III 3 43 ydd cyn cerydd caredd. /Ceritor fy ngherdd yng nghyntedd /Yn yd ga_^r gwy_^r gwanar gwinwledd, /Caraf-i nghyntefin 1 GM I 9 11 pluawr pleidiau edrin. /Pellynnig fy nghof yng nghyntefin /Yn ethryb caru caerwys febin. /Pell o Fo_^n nghystlwn 2 LlF2 VI 7 1 Handid fy nghystlwn, nas gwn nas gwys, /O feirdd ysbydaid ysbaid y PhB VI 16 12 wedi mab Gruffudd, gwaywrudd, gwraf, /Ysgwn fy nghystlwn, ni wn py wnaf. /Och hyd atat-ti, Dduw, a ddod nghyweithas 2 HOG II 11 7 debyg gwenyg gwynlas. /Hiraethawg fy nghof yng nghyweithas, /Hoed erddi, a mi genddi yn gas! /Cyd gwnel CBM IV 17 128 Yn ydd aeth Ca_"in can ei weithred - cam, /Yng nghyweithas nam ni'm bo fyned; /Gwddam pob anwar daear d nghywir 1 GM I 14 87 abar, a'm bo lludded. /Llwyddid fy nghywyd yng nghywir gred, /Yng nghrefydd, yn ffydd, yn ffaw ganrhed, nghywlad 1 CBM IV 17 72 fab Lly_^r, llu rwymadur - mad /Yng nghamp yng nghywlad, yng nghad, yng nghur; /Rhybu Ercwlff mawr, rhw nghywrysedd 2 PhB VI 15 5 a'r beirdd yn cywrysedd. /Er pan fu Elffin yng nghywrysedd - Faelgwn /Neus porthes peprwn pell dyfryde CBM III 24 22 n graid greddf ychen - yng ngwedd, /Gwy_^r yng nghywrysedd, gwy_^r gwledd Gwlyddien; /Gwy_^r y'n cyd be nghywyd 1 GM I 14 87 : /Cyn bwyf abar, a'm bo lludded. /Llwyddid fy nghywyd yng nghywir gred, /Yng nghrefydd, yn ffydd, yn ngla_^n 1 GM I 7 139 drugarawg /I Fadawg fad gynnwys /Gan lain yng ngla_^n Baradwys, /Gan engylion gloywon glwys ngleindid 1 PM V 8 44 innau, magator o'm dlid /Bodd i Dduw a bod yng ngleindid. /Rhag beiau rhiau yn y rhennid - budd /Dy ryb nglewder 1 CBM IV 4 262 , preiddwyr ehofnder, /Pair enwair, enwawg yng nglewder, /Pa_^r anwar, anwas yn rhacter, /Pobl wasgawd, nglewyd 1 CBM IV 5 47 Fab Cynon cerdd fenwyd, /Llawroddiad, llew yng nglewyd, /Llaffethair i ffo ffordd byd. /Byd trist wyf o nglyw 1 CBM IV 6 23 yddfid gwy_^r yng ngweryd achludd, /Gwy_^r yng nglyw trychion rhag tra chythrudd - gwayw /A gwaedlin ar ngnawd 1 GM I 11 26 yn neau yn eang ffin. /Bid gymri fy ngnaws yng ngnawd feithrin - ba_^r /Ac i'm cyfaillt ca_^r, corf ffy ngnaws 2 PM V 23 172 /A Chaer-yn-Arfon, a charant - yng ngnif /Yng ngnaws coll a'm peidiant. /Neu orfydd dy orofn nad a_^nt GM I 11 26 , /Bid lew yn neau yn eang ffin. /Bid gymri fy ngnaws yng ngnawd feithrin - ba_^r /Ac i'm cyfaillt ca_^ ngne 1 PM V 14 24 ed neud atre, /Neud adwen ar ddyn rhy-ddwyn fy ngne. /Neur ddug Wysg, gantwysg gan ei godre, /Dolydd Ca ngnif 11 CBM IV 1 18 er, oedd claer cleddyf uch gwain /A llinon yng ngnif a llif rhag llain; /Llafn yn llaw a llaw yn lladd PM V 24 43 ch mai, meingrwn, dwn a dosawg, /A lluoedd yng ngnif a llueddawg - faes, /A lliaws dilaes aes asgethraw EG VI 18 71 , /Nid Calan gyman gw_^r ei gymain, /Hydwf yng ngnif a_^'i lif o lain, /Hud e_^l yn rhyfel hyd yn Rhufa LlG VII 24 127 s ferau. /Cyfarf wyf o rwyf rhudd lafnau - yng ngnif, /Cyfoethawg cynnif, cynflaen cadau. /Llywelyn, ni CBM III 16 127 an cyfryngoch; /Ei ysgwn gynnif, ei ysgwyd yng ngnif, /Ei ysgwyddau fochfoch, /Ei dreiswayw, ei dreiswa PM V 9 11 /Megis ei hendad o'i rad rodre. /Molawd yw yng ngnif mal yn nhanfre, /Edeinfeirch a seirch serrigl gynw BF VII 44 11 cadarn ei gynnif, /Oedd cedawl, oedd cadr yng ngnif, /Oedd coeth, digrawnddoeth, digrif. /Tros nad dig EW VI 2 14 m llyw llafn waedlif - ysgwr /A'i ysgyrion yng ngnif, /Rhwyd Brynaich, branes wrthgrif, /Rad o'i geniad CBM IV 13 12 r; /Cynnygn fy llyw oedd llawer, /Cwyddynt yng ngnif seithrif se_^r. /Rhif se_^r, rhwy cigleu, cigwledd PM V 23 171 r Naw Nant, /A Chaer-yn-Arfon, a charant - yng ngnif /Yng ngnaws coll a'm peidiant. /Neu orfydd dy orof HF VII 22 15 wg cynreinon, /Diarswyd ysgwyd, ysgyrion - yng ngnif, /Ysgwthr llif, llid Dryon: /Digardd, hardd, i'w f ngobaith 3 GRh II 27 6 , clod faith, - na'm gwrthod, /Mawr wrthyd fy ngobaith; /Anaw dreuliaw, drin wosbaith, /Enw bell, hanb CBM III 13 59 l, hebod ni hebaf noswaith, /Ohonawd handid fy ngobaith, /Ohonaf hanbych well ganwaith CBM III 7 15 alon, difogion diffaith! /Rhwydd ataf, ateb fy ngobaith, /Rhydd wisgoedd Wesgw_^yn ganhymdaith; /Rhudd ngobrwyau 1 MG VII 32 64 dd poenau, /Ac a'n gwna lle yn nheca' bre, yng ngobrwyau ngodo 2 PM V 23 108 Mo_^n mwyn Pabo - a'th ddug, /Ef a'th ddwg yng ngodo; /Llywelyn, ef llosges dy fro, /Llas dy wy_^r tra PhB VI 11 18 ygwydd rhygais ni allo, /Gnaws gaeaf alaf yng ngodo. /Telais-i feirch i farchawg Mwyddno, /Teilwng in ngoddaith 1 CBM III 7 9 rwan, yn eurwaith, /Twrf grug yng ngoddug, yng ngoddaith, /Tarf esgar, ysgwyd yn nylaith. /Rhwyf myrdd ngoddug 1 CBM III 7 9 /Tarian yn aerwan, yn eurwaith, /Twrf grug yng ngoddug, yng ngoddaith, /Tarf esgar, ysgwyd yn nylaith. ngofan 1 CBM III 1 15 eth am draed gwylan. /Perierin yng ngofur, yng ngofan - fy ngwawd, /(Pernawd parch folawd fal nad difla ngofeg 1 IRh VII 31 4 i rho_^n fy nghrogi, /Fy neges oedd fynegi /Fy ngofeg, ddyn teg, i ti ngofid 2 CBM IV 5 87 ir ba_^r baedd erfid, /Llyw glyw glewdraws yng ngofid, /Llew torf, tarian eurgymid. /Llas Goronw hael, PM V 10 62 lyn, llen brid - i'w berchen /A'i barchwyr yng ngofid, /Och ar ni llas yn llid, /I'th garchar dolur del ngofur 1 CBM III 1 15 raeth am draeth am draed gwylan. /Perierin yng ngofur, yng ngofan - fy ngwawd, /(Pernawd parch folawd f ngofwy 1 GM I 9 30 m lladdwy - ar air, /Ei muner (nid mawr imi fy ngofwy!). /Gwyn ei fyd paddiw, Duw, yd rangwy /Rhieinged ngogledd 1 GM I 11 24 n twrf ddwyrain ddwyre brwydrin. /Bid wych yng ngogledd uch gwledd, uch gwin, /Bid lew yn neau yn eang ngolau 3 CBM IV 8 56 fer, /Yng ngoleufraint saint ydd aswyner, /Yng ngolau addef nef yd nodder LlF2 VI 10 28 usiffer /A'r ddau ar ddeau yng ngoleuder, /Yng ngolau drefad a fad foler. /Mad bu ein llyw, yn llyther CBM IV 8 54 gloywder, /Yng ngoleuad rhad rhydamuner, /Yng ngolau fraisg fre, yn lle lleufer, /Yng ngoleufraint sai ngoleuad 3 CBM III 21 212 inion, /Colofn Cadelling, Cadell Brython, /Yng ngoleuad gwlad Gwledig neifion, /Yng nghain addef nef, n CBM IV 8 53 /Yng nghynnwys rhydid gleindid gloywder, /Yng ngoleuad rhad rhydamuner, /Yng ngolau fraisg fre, yn lle CBM III 7 42 , /Yng ngoleuder saint, yng ngoleudaith, /Yng ngoleuad rhad rhydid perffaith ngoleudaith 1 CBM III 7 41 cymaint ei affaith, /Yng ngoleuder saint, yng ngoleudaith, /Yng ngoleuad rhad rhydid perffaith ngoleuder 4 CBM IV 18 37 iaf /A'r Mab a'r Ysbryd, glendyd gloywaf, /Yng ngoleuder deddf, dedwydd fyddaf; /Yng ngwas engylion gwi CBM III 7 41 ith, /I ddifwyn y cam cymaint ei affaith, /Yng ngoleuder saint, yng ngoleudaith, /Yng ngoleuad rhad rhy GYC VII 41 29 wydd trosedd trysor obrau, /Pan wir farner yng ngoleuder se_^r a sygnau /Geir bron Dofydd a Sywedydd, n LlF2 VI 10 27 trydy i law y Lusiffer /A'r ddau ar ddeau yng ngoleuder, /Yng ngolau drefad a fad foler. /Mad bu ein ngoleufraint 1 CBM IV 8 55 , /Yng ngolau fraisg fre, yn lle lleufer, /Yng ngoleufraint saint ydd aswyner, /Yng ngolau addef nef yd ngolud 1 CBM III 5 121 ywedir? /A ddywaid rhiain, ni rhygeblir. /Yng ngolud amliw aml y'm rhoddir, /Nid amgen y'm rhydd, ni'm ngordderch 1 OC II 15 38 as, i gennyf ac nac annerch - neb /Oni bydd fy ngordderch; /Dywan ar fuan feinerch, /Dywed ein dyfod La ngorddibed 1 HOG II 13 5 arf am farf a fyried, /Yng Nghoed Gorfynwy yng ngorddibed - Lloegr /A llygru ei threfed, /Llaw ar groes ngorddin 2 ES I 17 12 o bryder chwefrin? /Dothyw llew a_^ lluch yng ngorddin, /Detholwalch buddugfalch byddin; /Llywelyn, ll GM I 9 4 fn yn nhrin, /Mi ydwyf llew rhag llu, lluch fy ngorddin. /Gorwyliais nosau yn achadw ffin /Gorloes rydi ngorddwy 1 D-1 I 1 14 /Rhos, Rhofyniawg, rhan ardderchawg, rhugl yng ngorddwy, /Tegeingl ardal, Edeirnawn, Ia_^l, arial arlwy ngorenw 1 PM V 23 175 erbyn i'th erbarch feddiant. /Neur orwyt, yng ngorenw Morgant, /Ar filwyr Prydain pedrydant. /Mad ymdd ngorfaes 1 CBM IV 4 107 ybr, /Yn ebrwydd gyfarwain, /Yng ngwrfoes, yng ngorfaes cyfrgain, /Yng ngorfawr wriawr goradain, /Yng ngorfawr 1 CBM IV 4 108 in, /Yng ngwrfoes, yng ngorfaes cyfrgain, /Yng ngorfawr wriawr goradain, /Yng ngwrial yng ngwryd Owain, ngorofn 1 ES I 18 19 rhag rhysgyr - arfau /Arfod Cai a Bedwyr; /Yng ngorofn trai, trais fyfyr, /Yng ngwriawr cadwawr, cedwyr ngorun 1 CBM IV 4 110 goradain, /Yng ngwrial yng ngwryd Owain, /Yng ngorun, aergun argyfrain. /Yn aergad yn Argoed Llwyfain, ngorwydd 1 CBM III 26 10 nawd, ffe_^r, /Cymyrrws ei hoedl ei hyder /Yng ngorwydd glasfre rhag glasfer: /Yn nhrymglais, yn nhrais ngosgordd 1 CBM III 16 173 clod adwn! /Ni ffy rhag terfysg, rhag tarf yng ngosgordd, /Tarw tewdor, ddo_^r ddyrwn, /Ni phlyg ei bra ngoson 1 ES I 22 8 e engiriawl, /Na'm gosod o'm goseb fydawl /Yng ngoson dyniaddon dyniawl. /Crist a ddaw yn wa_^r, yn wra ngraid 2 GM I 9 38 Eingl yn addoed, /Ac o du Rhibyll rhebydd yng ngraid. /Gwalchmai y'm gelwir, gelyn y Saeson, /Ar lles GM I 8 5 r, /Ef am dir yn wir yn w_^yth gyhudd: /Ef yng ngraid, yng nghrew, yn llew llofrudd: /Ef yng ngryd, yng ngran 2 CBM IV 16 220 l traethawd Ieuan, /Cyn glasfedd, cyn glasu fy ngran, /Duw a'm rhydd, o'm rheiddun ofan, /Rhwydd obaith GF VI 22 1 Gwymp llun a'm dihun, dihoen fy ngran, /Gwan, llaesteg araith, gyfraith gyfran, /Gwenllo ngre 1 CBM III 3 190 wyrth arall, gwerthfawr ei ddedfryd, /Gran yng ngre, bu de, bu dybryd, /Gre yng ngreddf yn lleddf yn ll ngreddf 2 CBM III 11 29 arch, hebawg a bual. /Buant cyd yng ngryd, yng ngreddf - cyfarfod /Cyfarfogion dileddf, /I wrthod annod CBM III 3 191 yd, /Gran yng ngre, bu de, bu dybryd, /Gre yng ngreddf yn lleddf yn llugfryd /Yng ngharchar yn naear, y ngreidiawl 1 CBM III 13 18 wrys, yn efnys ofnwraith, /Bryd yng ngryd, yng ngreidiawl affaith, /Braisg, abrwysg, abrwysgl anorraith ngriddfan 1 CBM III 12 52 y ngherdd fy nghwynfan, /Ni chudd fy ngrudd fy ngriddfan. /Griddfan, darogan drygyrferth, - a'm clwyf, ngrudd 4 CBM III 26 131 /Aergorf torf, twrf goddaith wrth gawn. /Ar fy ngrudd am feirddfudd falchddawn /Neud difwng deigr ddill PB VII 7 13 dd ddigraff, rhoddion ddigrawn. /Digrawn ar fy ngrudd dagrau - am Forgant, /Neu'm cynwant clwyfiant cla CBM III 12 52 i che_^l fy ngherdd fy nghwynfan, /Ni chudd fy ngrudd fy ngriddfan. /Griddfan, darogan drygyrferth, - a CBM III 27 6 , ydd ym cyfludd - gwe_^n, /Gwyn y cawdd ar fy ngrudd /Hoen amdrai am draws lofrudd, /Hoed hydr am hoed ngruddau 1 PhB VI 16 5 /Gorug angau Rhys angen arnaf. /Gorwlychawd fy ngruddau o'm dagrau mynych, /Neud fal drych gwrthrych gw ngruddiau 4 DB VI 29 27 darwyf, im neud arau, /Amlwg yw cystudd ar fy ngruddiau. /Aml y'm gwnaeth hiraeth hir anaelau /Am lai EGM I 27 14 , dagrau - dadolwch /Dyddelwynt yn hydr hyd fy ngruddiau /Can orfod cymod o'm camweddau /Cyn bwyf rhawd CBM III 26 97 lgawdd hoed hoeddlfyr gyfeillion; /Treuliws fy ngruddiau cofion - cyfeisiau /Cyfeddau cyfoedion, /Un a' BF VII 53 10 esbyd! Oesboen dagrau - rhwy /Rhy-ddug lliw fy ngruddiau; /Och faith, och fyth hyd angau, /Och Fair am ngrwn 1 GM I 7 103 wng llew a llyw Merfyniawn. /Gwelais Loegr yng ngrwn, gwelais ais yn dwn, /A thon waed ar estrawn. /Gwe ngryd 10 DB VI 27 89 r Dygant yn deg hyfryd. /Ei deulu a delynt yng ngryd /Delwau aur ar eu cyfeiryd; /Ei wyrda oedd dda, oe LlG VII 26 11 d i wrthaw! /Gwrawl yw ei hawl yn hwylaw - yng ngryd, /Gw_^r hyfryd i'r byd bod i danaw. /Nid anaml ei CBM IV 9 77 /Gw_^r yn nharf, yn nherfysg wedy, /Gw_^r yng ngryd gwy_^r gwryd, gw_^r hy, /Gw_^r greidiawl fal Graid PB VII 1 30 r esgudfryd - Owain, /Gwawr Llundain, llew yng ngryd, /Hydorf walch, hydr o'r mebyd, /Hyder gwendud, ne DB VI 35 7 awhir ni welir ei gywala; /Llym yng ngrym yng ngryd, llawr gorfawr gwryd, /Llwyr y dyd ei fryd ar Fryn CBM III 11 29 l, /Aur hybarch, hebawg a bual. /Buant cyd yng ngryd, yng ngreddf - cyfarfod /Cyfarfogion dileddf, /I w CBM III 13 18 Brys yng ngwrys, yn efnys ofnwraith, /Bryd yng ngryd, yng ngreidiawl affaith, /Braisg, abrwysg, abrwysg GM I 8 6 ngraid, yng nghrew, yn llew llofrudd: /Ef yng ngryd, yng ngryn, yn rhyn rybudd: /Ef gw_^r, gwelitor go HF VII 23 7 chi, /Gw_^r teilu teilwng i'i foli. /Gw_^r yng ngryd yn rhyd, gw_^r fal Rhodri - Mawr, /Gw_^r eurglawr DB VI 24 87 ydd dreulaw, /Ystyriawl ei hawl i hwylaw - yng ngryd, /Ys digrif i'r byd bod i danaw. /Ystyriwys De_"ws ngrym 2 PB VII 16 13 pob neges o'i naf. /Cyd a_^'i naf, cadarn yng ngrym /Madawg, laif aerdduriawg lem, /Oedd pargoch yn ae DB VI 35 7 cywir, /Llawhir ni welir ei gywala; /Llym yng ngrym yng ngryd, llawr gorfawr gwryd, /Llwyr y dyd ei fr ngryn 3 PM V 10 71 dyno wrth ein gwyn, /Pan ddoeth aes aesawr yng ngryn, /Pan ddyfu pen llu Penllyn. /Pen llysoedd cyhoedd CBM III 3 122 n orun oresgyn, /Yn nydd rhaid a_^ rhodawg yng ngryn, /Yn rhodwydd, ebrwydd yn erbyn, /Yn rhodle gwyach GM I 8 6 nghrew, yn llew llofrudd: /Ef yng ngryd, yng ngryn, yn rhyn rybudd: /Ef gw_^r, gwelitor golaith ei de ngwaedlan 1 CBM III 10 8 yun /Yng ngwythlid, yng ngwythlawn orun, /Yng ngwaedlan, yng ngwaedle gwyddgun. /Awch rhoddaf arawd, a ngwaedle 1 CBM III 10 8 lid, yng ngwythlawn orun, /Yng ngwaedlan, yng ngwaedle gwyddgun. /Awch rhoddaf arawd, awch rhoddion - ngwael 1 EGM I 28 35 pym oes byd yn gyd gaethnawd /Yng ngafael, yng ngwael, yng ngwaelawd - uffern, /Yn afflau oerwern yn er ngwaelawd 2 DB VI 24 23 iaw /Dydd y cymerth Crist crog yn eiddaw: /Yng ngwaelawd uffern, afflau fraw - einioes, /Ydd oedd bedei EGM I 28 35 yn gyd gaethnawd /Yng ngafael, yng ngwael, yng ngwaelawd - uffern, /Yn afflau oerwern yn erddygnawd. /A ngwaith 2 GM I 9 142 bau. /Derllesid i'm llaw llad i'm goddau /Yng ngwaith Maes Carnedd can frehyrau. /Dyhepgyr alaf, elyf MB I 3 128 dyfydd, /Ni noddes mawredd eu merwerydd! /Yng ngwaith y Waederw, chwerw chwelidydd. /Cad Geredigiawn, ngwalchlan 1 CBM III 16 49 strawn! /Gwnaeth gw_^r gwryd fan (gwrfalch yng ngwalchlan, /Gwawr creulan mal creulawn) /Gwayw drwy ben ngwander 1 CBM III 16 190 ais i dan fflamdai Lloegr, /A phlant Eingl yng ngwander, /Dyglud glod mal y clyw llawer, /Dychyrch cad, ngwarthal 1 CBM III 22 4 ais gan dreth orddethol /Tarw teg Talgarth yng ngwarthal. /Llef a glywaf, gloyw eilyrth, /Llef eilon yn ngwas 1 CBM IV 18 38 af, /Yng ngoleuder deddf, dedwydd fyddaf; /Yng ngwas engylion gwirion, gwaraf, /Yng ngwenwlad Wledig, n ngwasg 3 CBM IV 2 34 m cynfaeth, cyn fy hepgor, /Ar feirch pasg yng ngwasg, yng ngwisg borffor; /Arglwydd a'm porthes, porth CBM IV 16 31 rchar, /Cyn oergawdd anghlawdd anghlaear - yng ngwasg /Yng ngwisg derw a gwyar, /Urdden Re_^n rheithfaw ES I 22 15 ei chanawl. /Llawer un a ddaw eneidiawl - yng ngwasg /Yng ngwisgoedd corfforawl. /Mau dyddwyn Morwyn i ngwasgar 1 PM V 23 63 A phreiddiau ewi_"ar, /Mwth y rhydd arwydd yng ngwasgar, /Mal Arthur, cain fodur Cibddar, /Can a chan a ngwawd 2 LlF1 II 1 177 ben ban llefair, yn bair eirian, /Cadwedig fy ngwawd i'w logawd lan: /Cedwid Duw dewrddoeth gyfoeth Ca CBM III 1 15 gwylan. /Perierin yng ngofur, yng ngofan - fy ngwawd, /(Pernawd parch folawd fal nad diflan) /Erchwyni ngwawdd 1 GYC VII 40 9 . /Dyw Mawrth, coeth y doeth w_^r diwael - yng ngwawdd /Yng ngw_^ydd pobl yr Israel, /Yn un, yn enw i'i ngwden 1 PM V 30 12 trabludd Tren, /Nog anhawdd gwahawdd gwynt yng ngwden. /Neu wddam nad cam cymryd yn ben /Mab Llywelyn h ngwedd 3 EGM I 29 13 ychdid dall angall anghyfarwydd! /Cyn glasu fy ngwedd, cyn glasfedd gw_^ydd, /Glesin deyerin werin wogw CBM III 24 21 gen, /Gwy_^r yn amwyn graid greddf ychen - yng ngwedd, /Gwy_^r yng nghywrysedd, gwy_^r gwledd Gwlyddien PM V 10 95 gorddwy tey_"rnedd, /Ongyr gwy_^r gwyrynt yng ngwedd, /Onn ger bron breenhinedd. /Breenin mawrllin, ma ngweddi 1 GM I 10 4 wynin ysid o symud arglwydd, /Erglyw, Dduw, fy ngweddi; /Annwyd proffwyd prudd ioli /Udd nefoedd rhegoe ngwely 1 DB VI 26 24 n yw inni, o mynny, /Aerwalch balch, bylchu fy ngwely: /Arwar Udd Cesar, o'm ceisy - am bwyth, /Ys da b ngwelyddon 1 CBM III 21 193 ewid eron rhan gofion - galar /A geleurudd yng ngwelyddon, /Edewis terrwyn te_"yrn feibion /A edau gela ngwendud 1 D-4 VI 20 43 rdd gynnygn, /Gwy_^r gynnif ym mhlymnwyd; /Yng ngwendud Glud yd glywyd, /Yng Ngwenwaun befr bell o Glwy Ngwenerau 1 GYC VII 40 15 erw ar subed angau, /Gwae lwth o'i lithiaw yng Ngwenerau, /Gwae fradwr o'i frydion feddyliau, /Gwae ni Ngwenwaun 1 D-4 VI 20 44 mhlymnwyd; /Yng ngwendud Glud yd glywyd, /Yng Ngwenwaun befr bell o Glwyd. /Pebyllwys te_"yrn, tew arn ngwenwlad 1 CBM IV 18 39 af; /Yng ngwas engylion gwirion, gwaraf, /Yng ngwenwlad Wledig, nef a archaf. /Gwledig arbennig, pan y ngwenwynder 1 CBM IV 8 40 af udd naf, na fid ofer - im, /Na fid ofid yng ngwenwynder. /Pan gychwynnws gw_^r gwrdd yn nhrymder /Ni ngwerth 2 MB I 3 140 sydd: /As rhoddwy fy Rhe_^n ran dragywydd /Yng ngwerth a roddes ar lles prydydd. /Ni wddant fanfeirdd n GB II 26 236 , /Rhai gweinion, noethon, aethan faddau, /Yng ngwerth eu gwrthwarae, gwyrth a orau: /Cerddasant gan wy ngweryd 4 CBM IV 6 22 wglau a llafnau lledrudd, /Gwyddfid gwy_^r yng ngweryd achludd, /Gwy_^r yng nglyw trychion rhag tra chy CBM IV 17 51 lawdd anghlyd. /Yn llwyr ydd yn gw_^yr hyd yng ngweryd - llawr, /Yn llwrw un cyfawr ydd yn cyfyd /(O ar GM I 7 98 le /Am adfod arth arfod arf he /Heb edfryd yng ngweryd wely. /Gwelais dorf am dw_^r, gwelais wy_^r am w CBM IV 17 48 id oedd i'm plegyd - fod /Cyfragod dyfod tu fy ngweryd; /Yn llwrw llwyth elfydd Dofydd a'n dyd /Yn llaw ngwesti 1 MeiG I 31 28 Yn rhinwedd raddau y'm rhoddant, /Yn wastad fy ngwesti a gadwant. /Yng ngwynfyd, rhag lledfryd, yn llwy Ngwestun 1 CBM III 16 209 fferth rhag Ffordun, /Saeson sang ddyllest yng Ngwestun, /Bu creu eu calon eu cymun! /Gwrddlan ddihafar ngwisg 2 CBM IV 2 34 cyn fy hepgor, /Ar feirch pasg yng ngwasg, yng ngwisg borffor; /Arglwydd a'm porthes, porthle tewdor, / CBM IV 16 32 oergawdd anghlawdd anghlaear - yng ngwasg /Yng ngwisg derw a gwyar, /Urdden Re_^n rheithfawr, Gwawr goa ngwisgoedd 2 ES I 22 16 /Llawer un a ddaw eneidiawl - yng ngwasg /Yng ngwisgoedd corfforawl. /Mau dyddwyn Morwyn i'm heiriawl, EG VI 18 40 edig edmig meirch mawrthig main /A lluoedd yng ngwisgoedd yn ymosgrain /A'r llinyn ar dynn ar du celain ngwlad 1 MB I 3 91 awg /Wrth Ruffudd Gwynedd gwyledd fodawg; /Yng ngwlad nef boed ef yn dreftadawg, /N'ad ei enaid hael yn ngwrddfan 1 CBM III 1 29 ad, flaidd cynfaran. /Arwar fy ngwrddfar ar fy ngwrddfan - rwyf, /Canwyf - py ganwyf? - catglwyf cludfa ngwrddfar 1 CBM III 1 29 Erlyniad, fleiniad, flaidd cynfaran. /Arwar fy ngwrddfar ar fy ngwrddfan - rwyf, /Canwyf - py ganwyf? - ngwrfoes 1 CBM IV 4 107 uysgain - yn wybr, /Yn ebrwydd gyfarwain, /Yng ngwrfoes, yng ngorfaes cyfrgain, /Yng ngorfawr wriawr go ngwrial 1 CBM IV 4 109 cyfrgain, /Yng ngorfawr wriawr goradain, /Yng ngwrial yng ngwryd Owain, /Yng ngorun, aergun argyfrain. ngwriawr 1 ES I 18 20 a Bedwyr; /Yng ngorofn trai, trais fyfyr, /Yng ngwriawr cadwawr, cedwyr. /O'm cedwyr Lary, ni law-wag - ngwrthod 1 CBM III 5 50 /Ni rhifaf-i ar fun fod yn galed: /Nid clod fy ngwrthod gwrth fy na_"ed! /A dywed yno eniwed - ohanaf / ngwrthrin 1 GM I 9 83 yw a wy_^r o anystyr. /Torred Caerfyrddin yng ngwrthrin gwy_^r, /Gorddyar ei drais, Emrais eryr. /Dych ngwryd 1 CBM IV 4 109 Yng ngorfawr wriawr goradain, /Yng ngwrial yng ngwryd Owain, /Yng ngorun, aergun argyfrain. /Yn aergad ngwrys 1 CBM III 13 17 Glew difraw, glyw ganllaw gunllaith. /Brys yng ngwrys, yn efnys ofnwraith, /Bryd yng ngryd, yng ngreidi ngwry_^s 1 PhB VI 13 5 . /Rhygwneuthum it glod glud, rhwyf gawr - yng ngwry_^s, /Gwawd frys Rys, rhwysg ddiriawr, /Llyw io_^r, ngwyar 1 CBM III 13 12 aidd wasgar dreisfar, drisaith - gyfarpar /Yng ngwyar, yng ngwyniaith: /Rhy'i gelwir gelyn anghyfiaith, ngw_^ydd 3 MB I 4 7 of, ac edifar ei ddigoni; /Digonais gerydd yng ngw_^ydd Duw Ddofydd, /Fy iawn grefydd heb ei weini. /Gw GYC VII 40 10 , coeth y doeth w_^r diwael - yng ngwawdd /Yng ngw_^ydd pobl yr Israel, /Yn un, yn enw i'i adael, /Yn d GB II 26 28 yrchafwys bryn gwyn, breiniawl ei fraint, /Yng ngw_^ydd saith mil mawr a saith ugaint, /Archafael, caff ngw_^yl 1 CBM III 2 10 Deon unged yn ungoel, /Ys berth yd borthir yng ngw_^yl, /A glew ynial yn yniail /Y glyw ym myw Madawg h ngwylltoedd 1 LlF1 II 5 51 dd, trwy dristyd, /Ar naid anifeilaid byd /Yng ngwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gwddant nad a_^nt i gy ngwynfyd 2 CBM III 3 178 , cyfrwydd y'n cyfyd, /Cyfoeth Duw a'n dug yng ngwynfyd: /Cyfa fydd i'r prydydd a'i pryd /Prydest loyw MeiG I 31 29 oddant, /Yn wastad fy ngwesti a gadwant. /Yng ngwynfyd, rhag lledfryd, yn llwyddiant, /Tey_"rnedd tey ngwyniaith 1 CBM III 13 12 dreisfar, drisaith - gyfarpar /Yng ngwyar, yng ngwyniaith: /Rhy'i gelwir gelyn anghyfiaith, /Geleurudd, ngwythlawn 1 CBM III 10 7 a wnaf /Arfogion cyd-ddyun /Yng ngwythlid, yng ngwythlawn orun, /Yng ngwaedlan, yng ngwaedle gwyddgun. ngwythlid 1 CBM III 10 7 rawd, arofun - a wnaf /Arfogion cyd-ddyun /Yng ngwythlid, yng ngwythlawn orun, /Yng ngwaedlan, yng ngwa habad 1 LlF1 II 1 57 swydd, /Aesawr hael orfawr arhawl orfydd; /A'i habad roddiad rhad ryddyrydd; /Atan rhyddyran o'i lan lu hachludd 1 PM V 12 14 n daerawd, pob deurudd - prydus, /Pryderwn ein hachludd; /Daear un cyfar a'n cudd, /Ddeon, dderw marw M hachoedd 1 CBM III 24 157 m cyfeddau brau, brwydr ddieding. /Handoedd eu hachoedd (cyn eu heching /Ym merw dderw ddirfedd, fuche Had 2 LlF1 II 3 32 medel glyw, /Hael Merfyniawn, Lleisawn llyw, /Had heb ledrad, heb ledryw. /Ni bu yn lledrad ar lledru LlF1 II 1 100 dylad - hefyd. /Llwyddid ei gweryd a'i hyd a'i had, /Llwyddid gwir a thir yn ei threfad, /Llwyddid gwle hadain 1 CBM IV 1 43 iddiau eu hargyfrain; /Gwelais eu hadaw heb eu hadain /I dan draed adar, gwy_^r gwanar, gwain; /Gwelais hadaw 1 CBM IV 1 43 dd rydd i fleiddiau eu hargyfrain; /Gwelais eu hadaw heb eu hadain /I dan draed adar, gwy_^r gwanar, gw hadawai 1 CBM III 21 138 ydd eu trychai, /Trychwydd Eingl, trychion y'u hadawai! /I Loegrwys hwysgynt, lletgynt neud llai /Can hadawed 1 OC II 14 13 lywy, pyrth egored. /Menestr, a'm gorthaw na'm hadawed: /As deuy y corn er cydyfed /Hiraethlawn a_^'m hadlam 1 OC II 15 58 f, rhwystrasam - wladoedd: /Poed gwlad nef ein hadlam. /Cyrch cyfrwydd, cyflwydd, cyflam, /Cylch Cymru hadnepych 1 MG VII 33 78 ffern, pan eu bernych /Dod nod i'm hwyneb, a'm hadnepych, /Parth cledd i minnau ni mynnych - fy mod, /P hadrawdd 1 OC II 14 126 /Gosgordd Fynyddawg am eu cysgaid /Cawsant eu hadrawdd, casflawdd flaeniaid. /Ni waeth wnaeth 'y nghyd haddas 2 MeiG I 33 93 heiriawl ar y wenwas /A holl raddau nef yn eu haddas. /A'm heiriolo Pedr pe_^r ei efras /A'r bobloedd EGM I 27 89 u - nef /Na ddoto Pedr gloau /I'm lluddias i'm haddas, i'r mau, /I'm treftad, i'm cariad cerau. /Mihang haddawd 3 HOG II 9 12 fal y'm coddid-i yn llys Ogrfan, /Chweris o'i haddawd-hi addoed cynran, /Ethiw a_^'m henaid-i, athwyf GM I 9 112 /A minnau o'm cof cefais (dyfnais /Ddefawd o'i haddawd) oeth - ys difflais! /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth EGM I 26 37 li /I'r neb rybarther ei ryborthi. /Nest yn ei haddawd wenwawd weini, /Ydd wyf pryderus fal Pryderi. /P haddawsai 1 PhB VI 14 56 Pan fai ancwyn medd y'n meddwid - yn llys /Y'm haddawsai Rhys na'm diddolid haddef 1 DB VI 25 2 llewych o'r gorllewin, /Haul a lloer addoer, haddef iesin, /A'm gwne_^l, radd uchel rwyf cyflychwin, haddl 1 PM V 10 46 twn tud gynnaddl - cynnygn, /Cynyddaist, ni bu haddl, /Ni wnaethost-ti nam i neb daddl, /Ni orug Duw dy haddledd 1 PM V 2 70 bo, udd cedawl, cydfod a_^ thi: /A'th fo hwyr haddledd a hir hoeddli haddoedi 1 EGM I 26 54 goddau, gweddi - a ddodaf, /A'm dodes nwyf i'm haddoedi. /Ni bu dyn mor gu gennyf a_^ hi, /Ni bo poen o haddon 1 PM V 4 17 nghymes i'i feibion. /Rhan i bawb, i'i bobl eu haddon: /Rhai yn ddrud, eraill yn ddoethion, /Rhai tra haearngaen 3 EW VI 3 15 , /Un angerdd a_^ Serlmaen, /A braw gwas gwisg haearngaen /A draidd fal blaidd yn y blaen. /Bleiniad ga PB VII 15 22 lar Rhys ni'm rhoes-i hoen, /Prif walch cadarn haearngaen; /Chweddl oer i eurfab Owain /A'i gyfoeth a LlLl II 16 2 nnwys nebun (ni bu raen - gan rai /Cyn rhuddaw haearngaen) /Pa was a wisg y lasgaen? /Pa walch yw y bal haearn 6 GYC VII 40 43 od pengarn a_^'r gylfinau carn, /A'r llech las haearn a'r sarn saethau, /A'r ffair yn hirddrwg a_^'r ff CBM III 7 38 arn gedymdaith - unbyn, /Oedd dyrn yn he_"yrn, haearn dalaith. /A'i ddiwedd ys bo, can bu ei laith, /I PM V 15 15 llafn wynlas, /O affaith golaith galanas, /Da haearn, diheura, pan llas /Llaith Madog, nad o'm llaw y' MB I 3 126 ynghywair ym Meirionnydd /Arglwydd glew gadarn haearn dyfydd, /Ni noddes mawredd eu merwerydd! /Yng ngw CBM III 13 30 dra dwrn, dra dengyn yd baith, /Dyrn he_"yrn, haearn ei dalaith. /Bre drydar arwar anolaith, /Braw bro GYC VII 36 92 Llywelyn deg: dygn a fraw - i'r byd /Bod pawl haearn trwyddaw; /Pen f'arglwydd, poen dygngwydd a'm daw haearnddawn 1 CBM III 24 144 chawn - o'i braidd /Wedi Rhirid Flaidd, flawdd haearnddawn: /Torf aergorf Argoed, hoed hiraethlawn, /Tw haearnlly 1 CBM IV 9 80 eon, trinheion nwy try, /Traws trydar, trydydd haearnlly, /Greddf eigiawn, ni grawn, ni gryny - gormodd haedd 2 ES I 17 32 aerwedd /O garu Duw Ddewin! /Llywelyn, hyddyn, haedd amar - cywlad, /Cyfluddion Udd Cesar, /A'm rhoddud GM I 11 28 cyfaillt ca_^r, corf ffysgiolin, /Ac os mi a'i haedd herwydd twyllrin /Ni'm bo un cyfaith namyn Ca_"in. Haeddad 1 CBM III 28 15 n o ddechrau - ei hoedl, /Ei hoedran ysy fau, /Haeddad fleiniad, flaidd cadau, /Haelwalch balch bwlch e Haeddaf 1 LlF1 II 3 27 lwyfiant - rhyfedd /Ai rhyfel a_^'m peiriant, /Haeddaf o'm cerdd cyreifiant; /Gnawd i hael haeddu molia haeddai 1 CBM III 21 136 w_^r a'i gorsafai, /Gorsaf tey_"rnedd, hedd ni haeddai, /Ac oedd mal trochiad ydd eu trychai, /Trychwy haeddais 3 GRh II 28 41 raig, dy gerennydd. /Cerennydd, herwydd or na haeddais - fa_^r /Ar freienin Cemais, /Y harchaf, llary LlF1 II 3 25 a genais, /Haedding Fair, fal y'i haeddais! /O haeddais-i ai clais ai clwyfiant - rhyfedd /Ai rhyfel a LlF1 II 3 24 eddwch im am a genais, /Haedding Fair, fal y'i haeddais! /O haeddais-i ai clais ai clwyfiant - rhyfedd Haeddasai 1 CBM IV 5 69 _^r dyrawr dur, /Beirdd afael hardd Aearddur. /Haeddasai wawr glyw, glod ddengyn - gyfedd, /Gwirawd fe haeddech 1 LlF1 II 2 63 barth, diau byrth naf. /Mi a fu_^m gennwch, ni haeddech heddwch, /Yn yd fyddai trwch ni fai trechaf, /P haeddid 1 PhB VI 14 21 dd yd gyferchid; /Ac am y gadair heddiw, bai'i haeddid - bodd saint, /Herwydd gwir a braint ydd ymbrofi Haedding 1 LlF1 II 3 24 fain, Coeling drais: /Heddwch im am a genais, /Haedding Fair, fal y'i haeddais! /O haeddais-i ai clais haeddon 1 D-1 I 1 42 lariaf, lewaf, tecaf o Addaf blant, /Gwerling haeddon, gwawdd feiddiadon, Faddon feddwaint, /Gorwyr me haeddu 3 GB II 25 13 dror gylchu; /Cymhenrwydd gyfrwydd, gyfrwystra haeddu, /Cymhenraith gyfraith, gobaith pob tu. /Cymhenfr HOG II 11 3 w glas, /Athreiddiaw arnat geinwlad Gynlas, /I haeddu daddl faith cyn llaith lleas, /Gan hun arlluddiaw LlF1 II 3 28 , /Haeddaf o'm cerdd cyreifiant; /Gnawd i hael haeddu moliant. /Moliant a ddyly aur ddiludd roddiawg, / haeddwch 1 PM V 1 67 ion i'r cedawl erchwch, /Ef dyrydd haeddydd (a haeddwch - anaw), /Ef anant cyfolwch. /Ef gorau aerau ar Haeddws 1 CBM III 12 5 lawd, ys molawd mwy /Moli hael mal y haeddwy. /Haeddws deifniawg ri defnydd - fy marddawr, /Llwrw llafn haeddwy 1 CBM III 12 4 , /Nid cablawd, ys molawd mwy /Moli hael mal y haeddwy. /Haeddws deifniawg ri defnydd - fy marddawr, / haeddwyf 2 GM I 14 82 -iolaf, Re_^n, Rebydd enfyn, - ar hynt, /Hawdd haeddwyf-i hwysgynt hwyl gwynt gorfyn. /Gorfyn o'i dremy MeiG I 30 5 ino; /Byd a wn i gyd, gryd a welo. /Bodd Duw a haeddwyf, Rhwyf a'm rhifo, /Boed yn addef nef y'm goddef haeddydd 1 PM V 1 67 , /Ced eirchion i'r cedawl erchwch, /Ef dyrydd haeddydd (a haeddwch - anaw), /Ef anant cyfolwch. /Ef go hael 165 CBM III 2 12 /A glew ynial yn yniail /Y glyw ym myw Madawg hael GYC VII 40 25 hunan. /Dyw Sadwrn, cawn dwrn cyndey_"rnedd - hael /A helaeth drugaredd, /A dywod yn y diwedd /At y Ta EG VI 18 96 /Ysym-i Run, gatgun gytgam rad, /Cydgaffael a hael a hwyliad. /Ef i mi y meddwl difrad, /Mi iddaw yn MB I 3 93 reftadawg, /N'ad ei enaid hael yn waeleddawg! /Hael a ri a renni yn ei riydd, /Ni chronnai na seirch na GB II 25 39 derfynu. /Am fiw Deifr dewr esgor yd ysgymu - hael, /Ac am dreth Ddinmael trafael tri llu. /Am de_"yrn PM V 6 50 d /Y gwnaeth Duw deifniawg ar honnaid, /Rhodri hael, a'i hafal ni wnaid /O ddwfr ac awyr ac enaid - a GM I 7 94 r udd a'i trymgudd trymdde, /Ail drais wael am hael am hynny. /Am orwyr Bleddynt y'm gorflawdd lletgynt CBM III 12 46 w_^r yng ngawr dyrawr, deryw - yng nghreulan, /Hael am ran, am rwythyw, /Bu, trwy lewyd foes, gloes gly DB VI 25 46 Ym mhresent, ym mhrysur orllin, /Ni wartha_"er hael am werthefin - nos, /A_^ nawdd saint boed cyfrin CBM IV 7 5 , braff diwyl, /Ysgwyd lathraid honnaid hael. /Hael anwar gwenwynfar gwyn, /Hwylflaidd fleiniad yng ngh BF VII 56 4 ddrym, aerddraig afael: /Gruffudd hil Maredudd hael. /Ar hael Ruffudd cudd can drafod - angau, /Ing ach LlG VII 24 23 walch, gw_'reiddfalch gorsedd. /Llwry hylwydd hael arglwydd eurgledd, /Llew Cemais, llym drais drachyw PM V 11 53 edi'i allael, /Aerdalmithr, aur hylithr hael. /Hael Arthur, modur, myd angudd, - am rodd, /Hael Rhydder PB VII 13 20 rwyddfudd reg, /Hwyl diwyl dyfndref Saesneg, /Hael awydd hil Owain deg. /Oedd teg rwyf, rwysg Oliffer, PM V 28 12 l o esbyd, /Trydar wasgar wisg ermyd, /Trydydd hael beirdd afael byd. /Bydoedd yng nghyhoedd, yng nghwy CBM III 27 29 , yn yng. /Oedd digyfyng mynw, mynwent fyged - hael, /Beirdd afael, wael wared, /Milioedd amgyhoedd am GB II 26 244 /Cyn geni ein rhi enrhyfeddau; /Pan bregethwys hael bregeth orau, /Fal corn yd glywid, gloyw ei eiriau. CBM IV 17 119 eenhiniaeth! /Breenhinedd Ben, ban yth aned, - Hael, /Bro oedd ysgafael, ys gofuned, /Breenin pob ffin, ES I 20 4 Rhi, Rhwyf ysbrydawl, /Dewr Arglwydd hylwydd, Hael buddugawl, /Difai Dad, rhag brad breuawl - gymhlegy GRh II 28 4 rdd, cerddorion fenwyd, /Ca_^r trydar, trydydd Hael byd. /Dy fyd wrth dy fryd, franes - oborthiant, /Wy CBM III 12 49 y deryw. /Can deryw do_^r glyw, glod diogan - hael, /Can bu gwael ein gwahan, /Ni che_^l fy ngherdd fy CBM IV 18 89 yd bron proffwyd, can wyd Ynad, /Can wyd Rhiau hael, can wyd Rhoddiad, /Can wyd Athro im na'm hethryad BF VII 44 18 , llew afael - yn rhaid, /Llardelaid, honnaid, hael, /Ca_^r coeth, doeth, dygn ei allael, /Cywir nas gw LlG VII 25 39 reiddrwydd Emrais dros drais drabludd; /Gwrawl hael cedawl, cad lofrudd - arglwydd, /Un eurglod wyd a_^ CBM III 26 66 dd gymwyd, /Neu'm hirdraidd hirdraul na adwyd /Hael cedawl, hoeddlfreuawl freuddwyd. /Neu'm dothyw anaw GB II 26 132 i yn eu broydd. /O fedru canu coeth anrheg - i hael /Cefais-i archafael, caffaf-i osteg /O gyrchu Brefi CBM III 23 4 oed coll ei afael, /Namwyn blaidd maes moesawg hael. /Cleddyf clod wasgar a wisgaf ar glun, /Rhwng fy LlG VII 25 2 Hanbych well, Ruffudd, feirdd fudd fytged, /Hael clodfawr, eurwawr arwymp gerdded; /Hynefydd Powys, CBM III 24 138 wedi pargoch grym, parllym peirllawn, /Cyrchwn hael Dinmael, Dinmawr nid awn! /Duw damnawdd eirioes ein GYC VII 40 12 /Yn un, yn enw i'i adael, /Yn dri, yn drugarog hael. /Dyw Mercher, archer arch atreg - o nef! /(Pan ddo PM V 5 40 _^'r hon Rodri Mo_^n, mwyn claearwres - haul, /Hael Ddafydd a'i rhoddes. /Dug ail ruthr, troch aruthr t EW VI 6 2 Brenin cywrennin, cywir - yn ei ddydd, /Hael Ddafydd, hawl ys dir; /Bolchlafn lud am dud, am dir EW VI 6 10 or. /Cyngor a roddaf i rwyf Mo_^n - llawrydd, /Hael Ddafydd hil ddoethon, /Bid lary, bid lawch cerddori CBM III 19 4 m ei ddawn, /Yn hawl wrdd, orddyfn camawn, /Yn hael ddigraff, yn ddigrawn. /Detholais fy rhwyf, yn rhwy DB VI 30 55 d llawrydd Ddafydd a ddiengis. /Gwael yw colli hael, ddiwael ddewis, /Gwae ef a gyll nef er annilys. /D EW VI 6 8 Po_^r, /Yn hawl chwyrn de_"yrn dud io_^r, /Yn hael ehelaeth gyngor. /Cyngor a roddaf i rwyf Mo_^n - ll PM V 1 131 ug: /Mad ganed, mawr fam a'i hymddug; /Dafydd hael, ei hafal (nid ffug) /Dyn nis gw_^yr a Duw nis goru DB VI 30 61 nged, /Clywed ei fyned yn ei faenfedd. /Dafydd hael, ei hawl gywrysedd /Deau a giglau a gogledd. /Dyfod PB VII 7 15 - am Forgant, /Neu'm cynwant clwyfiant clau, /Hael enwawg, hoeddl fradawg frau, /Hydr nen cyn angen a BF VII 48 18 /Hil Gruffudd wayw rhudd, rhoddfawr eurllaw, /Hael fab Llywelyn, llyw Aberffraw, /Hil Iorferth canner CBM III 7 28 edeiriaith, /Hil te_"yrn yn he_"yrn henwaith, /Hael Fadawg, feuder anhywaith. /Can deryw, darfuam o'i l EW VI 5 42 er. /Rhacter ei nifer, naf llednais - ei hil, /Hael freenin Cemais; /Gwayw dur yn yd draul gur trais, / CBM IV 4 20 n ddyrniad []ant; /Medel cyfri_"au cyfrifant, /Hael[] fwyr ffyrfder, ffe_^r ffyniant, /Yn [] gwryd ardd IRh VII 30 52 or ei hepgor nid mi ddorfydd! /Ys gafael falch-hael fylchawg geyrydd. /Esgud am olud, am eiliewydd - rw DB VI 27 57 wyf /Am fyned fy rhwyf yn rhwym gweryd. /Golo hael, galar yw y dedfryd, /Goludd ei achludd, gwayw rhu PM V 8 9 ddawn y'm perid, /Parahawd o nebawd ei nid; /I hael glew ei glod fawr hu bid, /I gybydd ei gabl a'i ofi CBM IV 5 32 awn fawr, /Gwrdd ei law ar ei lafnawr, /Gw_^yl hael, gwrafael gwriawr. /Gwrfan gynfaran, Gynfelyn - ang BF VII 47 32 ac eisau; /Hwyl cad, cleddyf gyrchiad clau, /Hael gwrawl o'r hil gorau GM I 11 34 Fehefin! /Gollewin wledig, wlad deithi_"awg - hael, /Gwy_^r ail gyfael gwrawl gofawg. /Gorsaf tey_"rne LlG VII 24 142 yn lluyddau. /Hil Gruffudd grymus gyneddfau, /Hael gyngor wrth go_^r, wrth gerddau; /Hylathr ei ysgwyd EW VI 5 30 ferth. /Iorferth esillydd! Arfogion - ei hil! /Hael gynnil gynrheinion! /Gwae ni, Wynedd orchorddon, /G LlF1 II 3 28 riant, /Haeddaf o'm cerdd cyreifiant; /Gnawd i hael haeddu moliant. /Moliant a ddyly aur ddiludd roddia CBM IV 7 4 bryffwn, braff diwyl, /Ysgwyd lathraid honnaid hael. /Hael anwar gwenwynfar gwyn, /Hwylflaidd fleiniad PM V 11 52 wawd gwedi'i allael, /Aerdalmithr, aur hylithr hael. /Hael Arthur, modur, myd angudd, - am rodd, /Hael GRh II 27 4 Dduw, ddeon archafael, /Ac o ddyn, hawl erwyn hael. /Hael udd cleddyf rudd, clod faith, - na'm gwrthod CBM IV 5 76 iad llawrodd gaffael, /Nid llaw fyddag fyddai hael. /Haelon Eifionydd hil Merwydd - marw in, /Hil Cedw CBM IV 9 229 yn, /Am gyrdd wawr, am gyrn mawr melyn, /Gorpo hael, haelonaeth wobryn, /Hawl wodrudd hil mawrfudd Merf PhB VI 13 20 ell, /Hawl torf tey_"rnfro Gadell, /Hydr afael hael, hanbych gwell! /Hanbych gwell hyd bell, bellawg lu PhB VI 14 12 wy fleiddryw ni'm rhoddai brid; /Mawr ei afael hael, hawdd ei erlid. /Ni'ch traethaf-i gelwydd, nid ef CBM III 21 59 /Gwryd gwy_^r dehau, barau beri; /Am Gadwaladr hael, hawdd ei foli /Pan foled haelon haelach no'r Tri; PM V 8 33 rdd rhywnaith yn gyfraith gymid, /Mab Tegwared hael, hawl dremid - galon, /Ga_^l ag ef ni borthid; /Nis CBM IV 2 1 Arddwyreaf hael, hawl ddiachor - ddraig, /Aerdarf arynaig, aerdorf CBM III 17 25 Am Hafren hyfryd gwe_^n gwy_^r. /Ar llaw Owain hael, hawl ddilyn, - gwrfalch, /Y mae gorfwlch eurin, /A OC II 15 33 , Arfon /A dywed ein dyfod Fo_^n. /Teulu Owain hael hawl ddiolaith - Lloegr, /Lluosawg am anrhaith; /A OC II 14 61 calon eryr, /Ac un mab Madawg, enwawg Dudyr - hael, /Hawl fleiddiad leiddiad, lluch ar ysgyr. /Dau arf EW VI 3 25 dyn, /Hawl llu haelfab Llywelyn. /Mab Llywelyn hael, hawl gyfa - eirchiaid, /Erchwyn graid, grym tyrfa; MeiG I 32 11 ith rhag cyfraith y'i cyfrifaf. /Ef yn ddiwael hael, hawl gymhennaf, /Ef yn ddigardd hardd, Ei fardd fy CBM III 3 19 oliaeth arfoliaeth waredd, /Mab Brochfael bron hael hawl ornedd, /Gorpu nef yn Eifionydd dudedd. /Mad g DB VI 30 71 edawl gyfedd. /Digawn o bregeth yw difa_"edd - hael /Heb fryd i'w gael hyd Frawd gyhedd. /Ys truan ei r CBM III 13 58 irdd feirdd fudd ar feirch rhudd rhawngaith): /Hael, hebod ni hebaf noswaith, /Ohonawd handid fy ngobai CBM III 24 82 ul athaw, /Athal aur fual a fu eiddiaw, /Ethiw hael hebof-i, athwyf hebddaw, /Nid eddyw o'm cof ceisiaw LlF1 II 3 59 (nid ofer) /Cyfrwng nef ac elfydd, /Caranfael hael hefelydd, /Carannawg walch, cerennydd. /Cerennydd f CBM IV 6 150 cleddyfal - ar wy_^r /A orug yn ddyfal, /Hywel hael, hefelydd Eidal, /Hy_"wr glew, gwledig diofal, /Hwy GM I 6 17 ael tywyn ni bo tywawd. /Nid oes gysteddlydd i hael hefelydd /O'r a byrth bedydd a ffydd a ffawd; /Nid CBM III 28 12 /Beirdd ofynag, ddinag ddyn, /Braint archafael hael Heilyn. /Heilyn hawl ddechryn o ddechrau - ei hoedl CBM III 3 183 Diffleistor, tewdor ddo_^r ddiffryd, /Diffyrth hael hil Brochfael broglyd, /Gradd ufel, greidiawl ei wr PM V 19 1 A'th fendicwy Dwy De_"yrn, werlyn - hael /Hil Fleddynt fab Cynfyn, /Arf eryr gwy_^r llewyr CBM IV 6 299 /A'th folant feirdd byd, a'th folaf, /A'th fo, hael hil Rhun, a unaf, /A'th orchymynnaf gan y Mawr Drug PhB VI 11 23 , cas agro, /Ffoddi_"awg, ffodiawg ei ymdro, /Hael hir lew, hir llew, hir llwyddo /Hil Cadfan cynnan f CBM IV 4 80 rglwydd rhwydd, rhudd fu ei gigwain, /Arglwydd hael, hirglod ddadwyrain, /Arglodig arglwyddi orchrain, GM I 9 17 erydd gwa_^r gwyry edde_"in, /Ac ar lles Owain hael hual dilin /Dychysgogan, Lloegr, rhag fy lla_"in! / CBM III 16 245 tra tha_^l, tranial tra chaled! /Yn llys Owain hael, huanred - ei wir, /Hydr ei ddir a'i ddaered, /Yn y CBM III 5 125 rhiau, o'm rhwyf rhygystlynir: /Bardd Llywelyn hael hud ym gelwir, /Geleurudd, gelyn i bob enwir; /Enwa CBM III 26 127 el, /Ydoedd hael tra fu hwn! /Hwn oedd ddigrif hael, hwn oedd ddigrawn - glew, /Hwn oedd lew o Leisiawn CBM IV 5 89 fid, /Llew torf, tarian eurgymid. /Llas Goronw hael, hwyl feiddiawg - yn yng, /Hil Cyfyng cadfarchawg, CBM IV 1 1 Arddwyreaf hael hwyl gyfrgain - yng nghad, /Hwrdd fleiniad feiddiad BF VII 44 21 , /Cywir nas gwelir; ys gwael. /Mor wael myned hael (hwyl gyffro - galar) /Yn rhwym gwely manro! /Llawr LlG VII 27 10 /Gwag i'r byd bod heb ei hawddged, /Gwael dwyn hael hwylfawr ei weithred; /Galar yw gennyf-i gweled - a EMRh VI 23 1 Arddwyreaf-i hael, hwylglod ellwng, /Ardduniant torfoedd, tyrfa eiddw DB VI 30 89 lo, /Ni bu o Gymro ei gymrodedd. /Bu_^m i gyda hael, hwylglod rysedd, /Buarth eryr gwy_^r, uch gwin a m CBM IV 4 157 /Hil haelon, Heilyn ddychymig, /Hawl greulawn, hael hwyrgrawn, hirgrig, /Hardd i fardd ei fwrdd Nadolig CBM III 16 184 udd llew llafnfriw canmiw crwn: /Ni doddwyf ar hael hyd ar hwn! /Honitor ei glod o gyflawnder - cyrdd, CBM IV 5 37 ysg am ei derfyn, /Arfaeth haelonaeth Heilyn. /Hael hyglau frydau, fryd eryr - yn aer, /Yn aros cyfergy PM V 30 14 /Neu wddam nad cam cymryd yn ben /Mab Llywelyn hael, hylwydd berchen, /Arwyneb Prydain, prif elfydden, PM V 19 36 ar dremyn: /Hawl greddfawl, cedawl, cadedwyn, /Hael, hywlydd, lawrydd Lywelyn, /Hanbwyf well honawd, wa GG II 31 34 r a meirch hywedd. /Hil Cynan erwan erwydedd, /Hael i wan, hil Ywain Gwynedd, /Hil Madawg hydr fynawg f GC VI 21 12 pan e_^l oddyma, /Hawl ddidawl ddidwyll Wrda, /Hael Iesu, cw gudd, cwdd a_^ PM V 2 66 ddi. /Dyddoddyw y dydd, Dafydd dyfnfri, /Deddf hael, i'm caffael neu i'm colli. /Dydde_^l, cyn rhyfel i DB VI 34 2 Colofn nef, dy nerth a archaf, /Celi hael, i'r hwyl a ddygaf; /Celfyddyd ym myd ry'i medraf, CBM III 15 16 ithrawg, /Dyfnfedd a orchudd deifniawg /(Deddf hael, mad afael) Madawg. /Madawg esillydd oes ellwng - a CBM III 12 4 r nyw molwy, /Nid cablawd, ys molawd mwy /Moli hael mal y haeddwy. /Haeddws deifniawg ri defnydd - fy m PM V 11 55 odd, /Hael Rhydderch am eurfudd, /Hael Mordaf, hael mawrdeg Nudd, /Haelach, greddfolach Gruffudd EGM I 27 100 u! /Medr fy eiriawl Bawl ban dde_^l im angau, /Hael meidriawl ni'm deawl o'm Un diau. /Mi cyn bwyf araf LlF1 II 3 31 ur ddiludd roddiawg, /Hil Madawg, medel glyw, /Hael Merfyniawn, Lleisawn llyw, /Had heb ledrad, heb led DB VI 29 1 Gwae ni hael mor wael, mor wolau /Weled in nesed ein heisiau. /G PM V 11 55 ngudd, - am rodd, /Hael Rhydderch am eurfudd, /Hael Mordaf, hael mawrdeg Nudd, /Haelach, greddfolach Gr PhB VI 11 3 isidlo, /Geleurudd gelyn yr allfro, /Hyfolawg, hael mynawg, hawdd bo, /Glod edmyg gymhengryg Gymro. /Dr HF VII 23 19 dileddf, prifddeddf Pryderi. /Gw_^r oedd Owain hael ni wna_^i holi - mach, /Gw_^r nid oedd lyfrach nog CBM III 21 123 dros a welai; /Nid oedd am Galan ydd ymgelai - hael, /Nid hawddfyd cawddfryd i'r a'i coddai! /Gwalch hy EW VI 5 23 s anawdd /Ys einym oll i gyd. /Trais Duw, dwyn hael o ein byd, /Ac wedi trais Duw, tristyd. /Tristyd a' CBM IV 9 33 o beleidr /A rheeidr rhudd o gnawd; /Gwelais-i hael o hil Anarawd, /A'i gweles, gwelai ryfeddawd: /Mal GM I 8 53 n saith ugain iaith wy faith foli. /Arddwyreaf hael o hil balch Rhun, /O Faelgwn Gwynedd, gwinfaeth rei PM V 2 13 /Enwawg orthywys, o'm gorthewi. /Nid addawaf, hael o hil Beli, /Na bwyf bwyll sarrug o bell sorri. /Gw CBM III 8 32 ir digyfing, /A llawer gw_^r gwrdd yn ing /Gan hael o hil Cadelling. /Yn Ystrad Langwm ystyriais - ein OC II 14 32 Dragon Arwystli, arwystl terfyn, /Dragon Owain hael o hil Cynfyn, /Dragon a'i dechrau ac niw dychryn - CBM IV 3 1 Arddwyreaf hael o hil Einiawn - Yrth, /[]chir ei byrth erbyn berthn GM I 8 57 th, /O Arth Orben, aerbost catgun. /Arddwyreaf hael o hil Eneas, /Arddwyreaf lew, llew lluch efras, /Ar HF VII 22 25 ogion, /Difefl ne_^r, ffyrfder Ffaraon, /Dinam hael, o hil eryron, /Dinag ddraig, dinas cerddorion DB VI 29 40 Ruffudd, ni'm dyhudd, na dau. /Gwael yw colli hael o hil Genau, /Gwag yw byd bod yn ei faddau. /Gwirfa GM I 8 1 Arddwyreaf-i hael o hil Gruffudd, /O adian Cynan, Cynwydiawn udd. /Ow GM I 8 19 , /A gorfod i fod i fab Gruffudd! /Arddwyreaf hael o hil Iago /A gennis dra chas dra Chors Fochno, /A CBM III 15 25 neud wyf. /Nid wyf ddiletgynt am ddiletgawdd - hael /O hil Iorferth Hirflawdd, /Colled gw_^r eurged aer PM V 24 2 arwyre, udd bre breiniawg, /Breisglew afael, hael o hil Madawg, /Arwr yn arfau, aerfeddawg - de_"yrn, LlG VII 28 18 dd gleifrudd, glod wasgarawg, /Mawrddrud afael hael o hil Madawg; /Mawr bair cynghywair, cynfarchawg - EW VI 1 19 n - fal gw_^r /Ar ei ga_^r a'i estrawn; /Peryf hael o hil Merfyniawn, /Prudd yn ei ddeurudd ei ddawn. / GM I 8 27 Penfro, /A elwir o wir orau Cymro. /Arddwyreaf hael o hil Rhodri, /Ardwyad gorwlad, gwerlin teithi; /Te PM V 5 1 Arddwyreaf hael o hwyl aches - cyrdd, /Nid carddwawd anghyfres, /Ir CBM III 26 57 - eu cadw /O'r cadrwalch nwy dihudd, /Difrad hael oedd haelach no Nudd, /Difraw ddraig, ddragon ddada BF VII 47 21 dd. /Oedd gleifruthr aruthr arf rhyfel, - oedd hael, /Oedd hwylfawr glod uchel, /Oedd glew, oedd llew c EW VI 4 30 stl. /Diwestl ei ysgor, ys cwynais - nad byw, /Hael o'i ryw rygollais; /Blaidd blaengar blawdd trydar t BF VII 45 3 diemyth - fu, /Gorofn llu llafn dilyth, /Llew hael o'r llin wehelyth, /Llawir, ni ddorfyddir fyth. /By LlF1 II 1 56 ydd, /Ail Osfran gynnan aeswan oswydd, /Aesawr hael orfawr arhawl orfydd; /A'i habad roddiad rhad ryddy CBM III 5 67 d, /Perging Cynferching cyn no'i fyned: /Gwedy hael Owain, hawl orddifed, /Hwyl ddiw_^yl, ddiofn am ei DB VI 29 112 a garaf. /Cyd a_^ dragon byd o byddaf, /Trugar hael, pa hwyl a ddygaf? /Am ddwyn draig dragon nas gwela LlG VII 24 75 rch darogan cyman celfydd. /Ni thycia rhybudd, hael rebydd, - rhagddaw, /Llawdrallaw drin wychydd. /Y G DB VI 30 32 edd, gwanar gyrchiad, /Neud Duw a'i rhannws yr hael reiniad. /Ysy fyw a fo henuriad, /Ysy farw a gafas PM V 7 1 Hael Rodri, ryodres ednaint, /Hawl greddfawl tra Gwawl t BF VII 56 5 ddraig afael: /Gruffudd hil Maredudd hael. /Ar hael Ruffudd cudd can drafod - angau, /Ing achweddl ei g PM V 11 1 Hael Ruffudd, ddiludd ddilawch - tey_"rnedd, /Tey_"rnfei PM V 17 9 on ba_^r, /Pumwregys dewrwrys daear. /Dyorwyf hael rwyf hwyl reufedd - Prydain, /Hil prydfawr tey_"rne PM V 2 27 ygiaw fy ngherdd yw fy nghoddi. /Gwell it wyf, hael rwyf, no rhifedi - meirch /Marchogwyr hyd bell ar d EGM I 27 31 i bwyf trist i'th ddaddlau. /Boed Ef y talwyf, hael Rwyf rhiau, /Ar lan Eurddonen er Ei ddoniau, /Can g DLlM II 18 13 th - rhiallu, /Ni ellid ei olaith. /Oedd gw_^r hael rhag gwael, rhag gwyniaith /Oedd cymraisg, oedd Cym PM V 11 54 . /Hael Arthur, modur, myd angudd, - am rodd, /Hael Rhydderch am eurfudd, /Hael Mordaf, hael mawrdeg Nu CBM III 14 39 terrwyn /Tyrrant feirdd am alaf, /Tey_"rnaidd hael tey_"rnaf, /Tey_"rnedd orsedd orsaf. /Ni'th orsaif BF VII 47 12 ylwydd wawr, llawr llary osteg, /Hil doethion, hael tirion teg. /Teg yd gafas gwas gwayw hynod - amlaen CBM III 26 126 /Nid oedd ni gaffwn o'r a gaffai hael, /Ydoedd hael tra fu hwn! /Hwn oedd ddigrif hael, hwn oedd ddigra CBM IV 6 90 yrn draig a dragon wrthaw. /Twrf ton, torchawg hael, trwm oedd ei glywael, /Tw_^r Cynfael yn cwyddaw; / PB VII 17 8 s tra adwyd, /Oedd cywir ei air eirioed, /Oedd hael twym-ddiwael telaid. /Telaid yn rhaid, yn nhrin gwr GRh II 27 5 ddeon archafael, /Ac o ddyn, hawl erwyn hael. /Hael udd cleddyf rudd, clod faith, - na'm gwrthod, /Mawr GM I 7 65 ngar, /Golo_"ed grudd hyged hygar. /Hygar glew hael udd, haelfab Maredudd, /Hawl odrudd gwaedraidd cad. CBM IV 8 22 ydd yw ganthaw heiliaw haelder, /Hil Gruffudd, hael udd hawl ddiaber. /Cardd wahan cadwan, cadwalch nif PM V 2 51 , /Na bydd rhyweilydd fy rhwyoli. /O chyngain, hael udd, hwyl i'm hynni, /A chyngor angor i'm hangori, CBM III 20 4 aelgwn raid, /Hawl wawl wastad reiniad rhaid, /Hael wael wared ged gydnaid. /Cydnaid gynifiaid gynifiad BF VII 49 22 g a wnaeth angau anghyffred - afael /Am ddwyn hael, wael weithred, /Ni weles woludd am ged, /Ni welais LlG VII 25 78 . /Diflisg wisg, wasgawdfeirdd ymdro, /Deddfau hael wrth bawb a'i holo; /Dilesg eurgrwydr brwydr, bryd DB VI 35 20 fael, bryd ar ddrychafael, /I brifdeg gaffael, hael yd hwylia. /Braisg waisg wosgorddon bryd gryd grym DB VI 26 51 eithaf pob caer, taer y torry, /Neu ryorw_^yd, hael yd hwyly, /Ni ryorug Dduw ddyn fal tydy. /A ddaroga CBM III 26 125 mai meinddwn, /Nid oedd ni gaffwn o'r a gaffai hael, /Ydoedd hael tra fu hwn! /Hwn oedd ddigrif hael, h GM I 7 105 ais yn dwn, /A thon waed ar estrawn. /Gwelais hael yn heiliaw ban llawn, /Yn meddu meddged Iorweirthia PM V 8 5 /'Yng nghaniad o'th rad, o'th rydid. /Na ddos, Hael yn helw dy Ddwydid, /I wrthyf, na mi i wrthyd. /A_^ DB VI 24 67 gnawd fod tafawd diwyd iddaw. /Gnawd ysgafael hael yn hwylaw - o'i du /A gnawd rhag ei lu i Loegr fuda PM V 28 2 iolin byddin, budd achref - cerddau, /Cerddwys hael yn nhangnef /Carno fro, freiniawl addef, /A gwedi C MB I 3 92 wlad nef boed ef yn dreftadawg, /N'ad ei enaid hael yn waeleddawg! /Hael a ri a renni yn ei riydd, /Ni BF VII 54 40 i, /I gwbl o'r seiniau, i Gybi - freiniawl, /I hael ysbrydawl, ddeddfawl Ddewi, /I Fair, fawr gadair, g Haelach 5 PM V 11 56 am eurfudd, /Hael Mordaf, hael mawrdeg Nudd, /Haelach, greddfolach Gruffudd CBM III 26 57 w /O'r cadrwalch nwy dihudd, /Difrad hael oedd haelach no Nudd, /Difraw ddraig, ddragon ddadannudd. /Dy LlF1 II 1 148 ddlan Gadfan, gadr athrefi, /Athreiddle haelon haelach no Thri, /A chrefydd herwydd, herwyr wrthi - nid CBM III 21 60 adwaladr hael, hawdd ei foli /Pan foled haelon haelach no'r Tri; /Am Forgant gormant, gormes Fenlli, /G DB VI 30 28 d. /Tra fu w_^r arwr gerddeidiad /No'r Trihael haelach yd gaffad. /Truan y gwnaeth Duw ddwyn cariad - C haelaf 10 BF VII 50 27 fyddin falchaf, /Gw_^r hylwydd ei glod, gw_^r haelaf - am draul /Hyd yr gerdda yr haul yr hwyl bellaf; PM V 6 42 gynhyrchaid: /Ef mwyaf ym medd adroddiaid, /Ef haelaf, ef tecaf telaid, /Ef medrws modur henuriaid /Mal D-1 I 1 33 ddaw meddyg hyd orffen byd hyd y notwy. /Hywel haelaf, fawr eilasaf, goresgynnwy. /Caffawd Hywel wrth e PM V 19 25 dd a melyn. /Dewr y'th wnaeth UnDuw yn undyn - haelaf /Hyd aeth haul o'i gylchyn. /Deddf dy dad, daioni D-1 I 1 41 /Gorau brenin o'r gollewin hyd yn Llundaint, /Haelaf, lariaf, lewaf, tecaf o Addaf blant, /Gwerling ha EW VI 3 23 Ffrainc, /Boed ffrawddus ei derfyn; /O haelon, haelaf mab dyn, /Hawl llu haelfab Llywelyn. /Mab Llywely CBM III 26 103 dd galon, /Un catgun fal catgi Aeron, /Un a fu haelaf o haelon - Cymru, /Un cymraisg ei roddion, /Un ma CBM IV 13 1 Llywelyn heilyn, haelaf - o undyn /O undawd plant Addaf, /Nis gwna pawb n ES I 17 48 mau o'm ne_^r, /Oes wogawn hwylddawn haelder. /Haelaf oedd Fordaf a'th fawrdad - am ged, /Ni'm gedynt a GM I 9 158 yferchynt, `O deyrnedd Prydain /Pa wron heilin haelaf ysydd?' /A minnau a'm cyhudd heb gywilydd /Ef ydo Haeldad 1 GYC VII 43 2 Och hyd ar Frenin fraint ucheldaw, /Haeldad, goleuad llygad a llaw, /Na chred pechadur ei dd haelder 12 CBM IV 3 28 an lluchfar lluchfeirch erchrawn, /Nid lle gan haelder crynoder crawn. /Crynai Faes Carnedd rhag carnia CBM III 26 6 r, aerbair ba_^r bynier, /Arfod fygyr a fagai haelder. /Digones pen glyw pan glywer - hyd Frawd, /Ffai EG VI 18 135 bargoch, hydrfer, /Dinas draig urddas eurddawn haelder, /Dinag ofynag pan ofynner. /Dyn yw Llywelyn, ll CBM III 16 205 gyrn, am leufer, /Drudfrwysg ri, drudfraisg ei haelder, /Drud faniar drudfar, drudfalch ne_^r. /Drudlwy PM V 8 26 dybid. /Dy-m-doddyw edliw ac edlid /Am haelon haelder gynhenid. /Llas Iorferth, aernerth, aur newid - ES I 17 47 isiau neb mau o'm ne_^r, /Oes wogawn hwylddawn haelder. /Haelaf oedd Fordaf a'th fawrdad - am ged, /Ni' CBM IV 8 21 d llad a llwyrder; /Llonydd yw ganthaw heiliaw haelder, /Hil Gruffudd, hael udd hawl ddiaber. /Cardd wa CBM IV 4 175 flawdd, amnawdd amnwythig; /Berth nerth ne_^r, haelder huenig, /Burthiad cad, cedeirn arddrusig. /Budd DB VI 27 53 idd yw in ein byw yng nghynnen byd, /Wedi brys haelder muner menwyd, /Mwyniant llu tra fu yn ei fywyd. PM V 9 17 elan, /Yn amwyn garthan gyrth ei dandde. /Moli haelder ne_^r nid anghyfle, /Anghyflym funer feirch ffe BF VII 49 8 ef neud ethyw llyw llafnrudd, /Ne_^r nifer naw haelder Nudd. /Gwell no Nudd am fudd fu'r llyw - a golle PM V 10 13 yd ydd aeth hwyl haul a sy_^r. /Rhif se_^r, yn haelder, yn helw, - cerddorion /Yn cerdded o'th arddelw; haelddifai 1 BF VII 44 13 wnddoeth, digrif. /Tros nad digrif im am was - haelddifai, /Hwyl ddifefl gyweithas, /Trist wyf: trais D haelddyn 1 DB VI 27 17 aw /A ddygynt o'i law liawsogrwydd: /Llywelyn, haelddyn hwylddawn awydd, /Llywiawdr gwynfydig, gwledig haeled 1 PM V 26 104 d wrthudd, fudd fyged, /I'th eisor, i'th oes o haeled, /Wrth Fordaf a Nudd, pan rodded - rhuddaur /A Rh Haelfab 4 DB VI 33 30 d edewir: /Nog a adwys Duw, yn y dognir - ced /Haelfab Ednyfed, neb ni edir. /Neud rhygwyn terrwyn tyrf EW VI 3 24 i derfyn; /O haelon, haelaf mab dyn, /Hawl llu haelfab Llywelyn. /Mab Llywelyn hael, hawl gyfa - eirchi GM I 7 65 o_"ed grudd hyged hygar. /Hygar glew hael udd, haelfab Maredudd, /Hawl odrudd gwaedraidd cad. /Ced eglu BF VII 48 36 ardd Owain firain, fa_^r luchiaw - yng nghad, /Haelfab rhad, ei Dad a'i dug ataw haelfalch 1 BF VII 48 10 Owain gyfrgain (gyfrglod iddaw), /Am aerwalch haelfalch, hawdd yw wylaw, /Am eryr cedwyr cydfraw - Mer haelfron 5 CBM IV 6 162 dd /A'i feddgyrn wrth babir. /Gwry_^s hwylfrys haelfron a honnir, /Gwy_^r gwasgawd defawd difo_"ir. /Pa LlF1 II 2 40 nu neud ethyw llyw glyw glewaf - yn nhrin, /Ar haelfron Frenin o'r llin llariaf. /Ysgor ddo_^r, ddurddo GB II 26 208 they_"rnedd ethynt a_^ they_"rnged /Ar fab Non haelfron, hawdd ogoned, /Ar Ddewi fab Sant syndal dudded CBM IV 16 166 /Mor ddedwydd a draidd a drangwy - ar hwyl /Ar Haelfron tra gyrchwy, /Can cyrchws De_"ws diardwy /(Cyr LlF1 II 2 74 orf nesaf. /A_^'th wy_^r y'th orchymynnaf /I'r Haelfron uchod uchaf haelfudd 1 EG VI 18 89 illad /Yn arwain ysgin ysgarlad; /Ysym-i Nudd, haelfudd hwelfeiddiad, /Ar Lloegr rwy llygrwys heb ddiwa haelged 1 LlG VII 25 27 au gan falch gyfyfed, /A meddgyrn te_"yrn teg haelged - yn llawn /A lliaws galchdo_"ed. /Llwyr y gw_^y haelion 3 LlF1 II 4 29 g; /Hil Hoedlyw boed hirhoedlawg. /Hoedlfyrion haelion hil Bleddynt - a'm traul, /Trwm arnaf-i eu lletg DB VI 31 4 r gwanar gweinion, /Neud mau feddyliaw hwyliaw haelion. /Hwy hwyliesynt gynt hyd Gaerlli_"on, /O Owain BF VII 52 12 Llywelyn a'i blant, blaengar - frodorion, /A'i haelion wyrion, oer eu galar. /Diwethaf y'm bu (buddfawr Haelon 25 GB II 26 113 bedydd; /A bod o'i gylchyn, gylch ei feysydd, /Haelon a thirion a theg drefydd /A gwerin a gwin a gwiro CBM III 10 12 w gennwch, gynreinion! /Gnawd i fardd fendigaw haelon. /Awch rhoddaf arawd, aerwosgryn - Bowys, /Argoed CBM III 8 12 meirch gwinau, /Hawlwyr hwylynt am breiddiau /Haelon cleddyfau rhuddion, clau. /Ym maes Trefgalw lys t CBM III 26 103 /Un catgun fal catgi Aeron, /Un a fu haelaf o haelon - Cymru, /Un cymraisg ei roddion, /Un mawrllary m CBM IV 10 17 , beirdd: bardd a glywch! /Aswynaf nawdd hawdd haelon - Deheubarth, /Diheuborth cerddorion, /A'th dwrf HF VII 22 22 al Nudd yn neddfon - Mordaf, /Pryd Addaf, prif haelon: /Di-ofn cad cedeirn ei dorfogion, /Difefl ne_^r, CBM IV 8 34 rnfro a geidw o gadarnder, /Tey_"rnfron Heilyn haelon ddadfer, /Tey_"rnedd osgryn mal Gwyn Gwarther, /T CBM IV 5 77 awrodd gaffael, /Nid llaw fyddag fyddai hael. /Haelon Eifionydd hil Merwydd - marw in, /Hil Cedwyn cado BF VII 48 20 , cain wallaw - rheufedd, /Hil Owain Gwynedd, haelon gwynaw, /Hil gwrawl breiniawl brenin Manaw, /Hil LlF1 II 1 148 /Athreiddlan Gadfan, gadr athrefi, /Athreiddle haelon haelach no Thri, /A chrefydd herwydd, herwyr wrth CBM III 21 60 ; /Am Gadwaladr hael, hawdd ei foli /Pan foled haelon haelach no'r Tri; /Am Forgant gormant, gormes Fen EW VI 3 23 lyn - i Ffrainc, /Boed ffrawddus ei derfyn; /O haelon, haelaf mab dyn, /Hawl llu haelfab Llywelyn. /Mab PM V 8 26 m dyfod dybid. /Dy-m-doddyw edliw ac edlid /Am haelon haelder gynhenid. /Llas Iorferth, aernerth, aur n CBM IV 4 156 , byd eilig; /Ym muchedd haelonedd Hilig, /Hil haelon, Heilyn ddychymig, /Hawl greulawn, hael hwyrgrawn CBM III 21 21 yf gawr, ffraethlawr ffrwythlawn) /Pwy ceidw o haelon hil Cadwgawn /Tewdor am ysgor, am isgell grawn? / LlF2 VI 7 19 cenau, Cynon fegys. /Handym feirdd heirddion, haelon hwylfrys, /Am hil Owain mawr, mae a'i dengys? /Ha GM I 9 99 /Cyfrwng Penwaedd barth a Phorth Gemais. /Can haelon hywydd hawdd y treiddiais /[ ] Cheredig bybl ba h CBM III 3 216 maint gwryd gwron) /Mal y gwnaeth mechde_"yrn haelon /Meirch ar geirch yn garcharorion, /Maith gerdded PM V 4 21 taerlew termudion; /Rhai digardd, yn hardd, yn haelon, /Mwy no rhwy o rai cybyddion! /Im o'm dawn y'm d PM V 25 43 ymru werin o gamhwri; /Dywawd derwyddon dadeni haelon /O hil eryron o Eryri. /O wyron Ywain, arwyneb Pr BF VII 54 8 Triwyr a gollais, tri - dyledogion, /Brodorion haelon o hil Rhodri. /Rhy draws fuam oll cyn eu colli, / CBM III 21 202 dialforion, /Tri chyfarf rhag tarf, rhag torf haelon, /Tri chlodfan gwalchlan, gweilch frodorion: /Gol GB II 26 71 i a garwyf. /Gwelais-i glas ac urddas urddedig haelon, /Ymhlith dedwyddion doethon dothwyf. /Ym mhlwyf CBM IV 6 243 antref Emrais, yn ymryfel gwrdd, /Yn ymwrdd am haelon, /Yn Aber, muner meneifion, /Yn anwair, yn ddiwai ES I 19 11 , /Gloes angau, nid anghyfarwydd! /Ysbaid hir haelon yn ei orllwydd, /Ysbyddawd oes barawd barthlwydd. haelonaeth 5 EW VI 3 17 fal blaidd yn y blaen. /Bleiniad gad hwyliad, haelonaeth - a geidw /Heb gydfod bygylaeth; /Ardwy llu CBM IV 16 41 i ddifwyn Ei fa_^r. /Rhag ba_^r ein Peryf, Pen haelonaeth - dwfn, /Deifnawg fydd ei alaeth, /Yn ein hoe CBM IV 4 139 /As rhoddwy Trindawd trugaredd! /Gwrawl hawl, haelonaeth gorsedd, /Gwrfalch balch, bwlch ei ddifa_"edd CBM IV 5 36 ardd elyn, /Aer derfysg am ei derfyn, /Arfaeth haelonaeth Heilyn. /Hael hyglau frydau, fryd eryr - yn a CBM IV 9 229 m gyrdd wawr, am gyrn mawr melyn, /Gorpo hael, haelonaeth wobryn, /Hawl wodrudd hil mawrfudd Merfyn, /G haelonedd 6 PM V 26 45 Gnawd y'm daw anaw anfedredd /O'r Deau, irdanc haelonedd, /Ardal hardd i fardd am ferthedd. /Po_^r eiso CBM III 3 38 awl udd, Cadell etifedd, /Cadair co_^r yn cadw haelonedd: /Cedwis draig dragon gynhaddledd, /Casa_"u ca CBM IV 4 155 rebydd, /Gwystl bedydd, byd eilig; /Ym muchedd haelonedd Hilig, /Hil haelon, Heilyn ddychymig, /Hawl gr ES I 19 5 , /Hydr ei wir am ei waradwydd. /Neud oerfedd haelonedd hylwydd, /Hylawch cerdd oedd ef yng ngherthrwy CBM IV 4 50 rhoddes (nid rhodd gwaradwydd) /Treth Wynedd, haelonedd hylwydd; /Traul gorddrud golud goleurwydd, /Co CBM IV 10 21 orf o'th de_"yrn feibion. /Aswynaf nawdd hawdd haelonedd - worsaf, /Ni'th orsaif tey_"rnedd, /Ar dy dor haeloni 5 LlG VII 24 49 u, /Cadarnfrwydr ystofi; /Aer dalmithr hylithr haeloni, /Arf lluoedd, eurwisgoedd wisgi. /Arwymp ne_^r HF VII 23 16 r cadarn cadoed rheoli, /Gw_^r cadwent, cedwis haeloni, /Gw_^r eurfudd diludd, heb doli, /Gw_^r dileddf PM V 19 28 yn. /Deddf dy dad, daioni a'th ly_^n, /Dadeni haeloni Heilyn. /W_^yr Ywain Prydain, praff ddychryn - g BF VII 54 21 c wyneb Gwynedd lochi. /Llas gw_^r ge[]nt hynt haeloni, /Llywiawdr llu Cymry, hy ei henwi: /Llywelyn, t CBM III 21 65 parchus ar ei deithi, /Am Fadawg mynawg, mynw haeloni, /Medel glyw glewdraws, maws mynogi; /Am Owain P haelryw 1 LlG VII 24 39 Nid oes, rhwyf eirioes aer ddyfysgi. /Cymro yw haelryw o hil Beli - Hir /Yn herwydd ei brofi. /Eurfudd Haelwalch 1 CBM III 28 16 ran ysy fau, /Haeddad fleiniad, flaidd cadau, /Haelwalch balch bwlch ei eisiau. /Eisiau ysy fau, ysy fa Haelwas 1 CBM III 29 32 ws im 'y hun /Y molaf-i Fleddyn, flaidd trin, /Haelwas, hwylwys yng ngarthan Haelwlydd 1 PB VII 19 20 coch a melyn, /Hwylnawd, gludnawd, glodobryn, /Haelwlydd, lawrydd Lywelyn. /Llywelyn, llyw pob neges, / haelwyd 1 CBM IV 4 117 farannedd) /Y'm rhodded rhifed anrhyfedd, /I'm haelwyd yd barthwyd berthedd, /Berth wartheg, anrheg an haer 1 GM I 8 38 ddrud ei eisylud yn aer, /A bu terfysg taer eu haer holi, /A rhagddaw rhewys dwys dyfysgi, /A rhewin a haeredd 1 GG II 31 23 fyddar cyn tyllfedd /(Draig anhuenydd herwydd haeredd /Hirfod heb gymod yn ei gamwedd). /Duw a fyn ddy haerfa 1 DB VI 35 50 eli, saith gad wy llosgi /O Ystrad Tywi tew ei haerfa; /Wythfed hynt greulawn i Garnywyllawn, /O Geredi haerflaidd 1 LlLl II 16 26 lad. /Piau y rhodawg rhudd faran - aerfle /A'i haerflaidd gyr ei ban? /Pwy briw uch browysfarch can? /P haerllug 1 PM V 1 127 brasgeirch haflug, /Mwth, myng-gan, hirllam, haerllug: - na bwynt gynt /No rhywynt uch Rhyd Nug! /Mab haf 5 HOG II 7 1 Caraf-i, amser haf, amsathr gorw_^ydd, /Gorawenus glyw rhag glew arglwy GM I 9 1 Mochddwyreawg huan haf dyffestin, /Maws llafar adar, mygr hear hin. /Mi ydw GM I 10 1 Araf haf, hear gweilgi, /Eirioes ced oergled celli. /Allwynin EGM I 29 28 ddfwyn medd a gwledd gwledig hylwydd, /Addfwyn haf hirwyn, cain llwyn can llwydd, /Addfwyn march penni GM I 9 148 /Addfwyn cyntefin, cain hin dydd, /Araf y rhiw haf hyfryd, dedwydd. /Addfwyn dyddaw dyfr (dychwardd gwy hafal 5 D-1 I 1 36 ofn ced, clod pedrydant, /Rhyfel ddywal, Urien hafal, arial wythaint, /Gwry_^s gweilgi ddofn, cywyd eof D-4 VI 20 93 tydwed pob tu. /Tuedd a thiredd a_^ thi - neud hafal, /Neud hyfawl dy westi, /Eang yw id rydid, ri, /Eo PM V 6 50 th Duw deifniawg ar honnaid, /Rhodri hael, a'i hafal ni wnaid /O ddwfr ac awyr ac enaid - a phridd, /A PM V 1 131 ganed, mawr fam a'i hymddug; /Dafydd hael, ei hafal (nid ffug) /Dyn nis gw_^yr a Duw nis gorug. /Mam w CBM III 21 67 aws, maws mynogi; /Am Owain Prydain, Pryderi - hafal, /Prenial ymddial ymddiodi, /Gw_^r ni orsefid a or hafddydd 1 IRh VII 30 32 uniaidd lonydd, /Gorffurfawr glodfawr wawr wir hafddydd. /Gorffeigiawdd trymgawdd tragywydd - i'm dwyn: hafin 1 HOG II 6 52 n a fydd cysefin - foliant, /Gwenlli_"ant lliw hafin. /Ail yw'r llall o'r pall, pell fy min /I wrthi, i haflug 1 PM V 1 126 yn ni'm adug: /Meirch breisgir uwch brasgeirch haflug, /Mwth, myng-gan, hirllam, haerllug: - na bwynt g hafod 1 PM V 26 145 ni hebwn hebod, /Boed yn nef a'th hendref a'th hafod, - te_"yrn, /Tey_"rnas Duw uchod Hafren 7 CBM III 17 14 d Owain llary, llawen - yd roddir /Yn y tir tu Hafren, /A thraul hygar yw hagen, /A thraw y daw a_^ Dyg GB II 25 46 , /Am Ddyfrdwy, am orddwy, wrdd ddisgynnu, /Am Hafren, am ordden, wrdd luestu, /Am hyfryd, cymryd Cymru OC II 14 23 yng ngawr gwerthfawr, gwrdd ymwared. /Bugelydd Hafren, balch eu clywed /Bugunad cyrn medd mawr afneued. CBM III 16 98 ngyr, angerdd Urfo_"en, /Ball ar lyw am lannau Hafren! /Braw rhag ei wriawr, gwrddwawr a_^ gwrthwan /A D-1 I 1 18 owys enwawg a Chyfeilawg ac a fo mwy: /Dyffryn Hafren, Ceri, Dygen, cywen fenwy, /Elfael, Buell, Maelen PM V 22 23 dd a Machawy; /O Lydaw, o draw, o drwy - Fo_^r Hafren /(Hyfriw y peleidr ym Mhorthaethwy), /O Ddyfnaint CBM III 17 24 d rhudd fyhyr, /Am Hirfryn hirfraisg eryr, /Am Hafren hyfryd gwe_^n gwy_^r. /Ar llaw Owain hael, hawl hagen 3 CBM III 17 15 roddir /Yn y tir tu Hafren, /A thraul hygar yw hagen, /A thraw y daw a_^ Dygen. /Gwirawd Owain llary ( MB I 4 9 dd, /Fy iawn grefydd heb ei weini. /Gweinifif, hagen, i'm Rheen Ri /Cyn bwyf deyerin diwenynni. /Diau CBM III 24 5 ledig Moesen; /Mor wyf gerdd geinrwyf, hyglwyf hagen, /Mor wyf hyglau fardd o feirdd ogrfen, /Mor wyf g Hagr 1 MG VII 34 11 sant! Y sarff /Yn nrygwedd lliwen cen cyrff, /Hagr a llawn yw llun ei gorff /A hwy a mwy no ma_^n seir hagrwern 1 ES I 20 18 /Eirf gymwy gorddwy angerddawl - uffern, /Oer hagrwern gethern, gaethrawd farwawl. /Er Dy gur ddolur, hang 1 CBM III 6 4 /Corn Llywelyn lluyddfawr, /Bo_^n eang, blaen hang, bloedd fawr. /Corn wedi lladd, corn llawen, /Corn hangen 1 MG VII 34 20 el, /Ni bu awr, rhag twyll cawr ce_^l, /Fwy ei hangen, Fihangel hanghenwyd 1 GM I 12 15 ronwy, gw_^r yn ysgwyd; /Nid gau o'i angau y'm hanghenwyd /Yn agal gofal dyfal dyfrwyd. /Dyfrydedd fone hangor 1 GM I 8 8 _^r, gwelitor golaith ei dewdor /Rhag ofn, ein hangor hyd oror Mo_^r Rhudd! /Ef gwnaeth yn ungad ddwyga hangori 1 PM V 2 52 hael udd, hwyl i'm hynni, /A chyngor angor i'm hangori, /Ni bydd celadwy fod caledi /Y men y'm chwerwer Haid 5 LlF1 II 4 36 or gyweithydd: /Hoed a'ch dwg, ywch digerydd: /Haid heb fodrydaf hu bydd. /Ni hu wyf lawen o lawer - a D-2 I 2 2 ynedig wawd, ffrwythlawn draethawd, trybestawd haid /Herwydd urdden awddl Cyridfen, ogrfen amhad, /Amha SB II 24 8 rysiad, rhyw lyw luchiad, gad gyfargor, /Graid haid hygar, grym lym lachar, gwrddfar gynnor. /Clod gyfr EW VI 5 36 nneddf; /Modur pur parha_"us ddeddf, /Modrydaf haid, mur graid greddf. /Greddfawl Lywelyn, grym gorober PM V 6 44 medrws modur henuriaid /Mal medru modrydaf ar haid! /Yn fwyaf, balchaf bwlch lifaid - lafnawr, /Yn wri haint 5 CBM III 3 67 ag y llifeiriaint, /Annhebyg i'r blaid a blyg haint, /Afflau ffrau a phryfed llyffaint, /Affan poen, p CBM IV 16 48 well gobrid gobrwyon edwaeth /Heb henaint, heb haint, heb hiraeth, /Cyn gortho gwarther farchogaeth, /C GB II 26 11 wr a moli saint. /Mab Sant syw gormant, gormes haint - ni ad /Na lledrad yn rhad, rhwyd ysgeraint, /Ysi PM V 27 14 i henaint - na ludd /Gw_^r ni lwydd beirdd o'i haint, /Rhwym galon, nid gelyn saint, /Rhwyf Powys, peue CBM III 3 71 urf, ffyrf ei henaint! /Cyn arnaf ernywed wyth haint, /Wyth prifwyd, wyth prifwyth gymaint, /Cyn ergryd hallfor 1 PM V 5 43 es, /Tir Lle_"yn er llithiaw branes: /Tu goror hallfor holles - ysgwydawr /Ar ysgwyddau gwyngnes. /Dygy Hallt 1 EGM I 26 12 /Hyll nid oedd ei deddf-hi, hwyr-reddf holi, /Hallt oedd y dagrau, digrawn heli. /Ar helw bun araf, u hamdir 1 CBM III 3 87 berthfalch yd berchir. /Berth y mae Meifod a'i hamdir, /Berth elfydd rhag Elfed enwir, /Berth ei llog w hamgant 1 OC II 14 102 dioddeifiant - llafn, /Llyfn ei deutu, llym ei hamgant. /Dywallaw-di, fenestr, o lestr ariant, /Celenni hamheued 1 CBM III 5 55 wyf o nwyf, ni'm cred, /Ac erod tithau, na'm hamheued! /Ac er Peryf nef, na'm difanwed! /Difanw a'm g hamlenwi 1 GB II 26 193 o fraint a theithi /Eithr tri mwg yn amlwg o'i hamlenwi. /A fyn Duw, dybydd byth wy foli; /A fynno nodd hamnoddi 1 EGM I 26 49 ymaint saint senedd Frefi. /Am fun a fudydd ei hamnoddi /Ar gystlwn pryffwn y proffwydi, /Ar gyfoeth Du hamwg 1 PM V 27 18 dd Angau (Powyswg - a'i gw_^yr, /O'r gorau y'u hamwg) /A edau rhiau rhyddrwg, /Ac a fo da, ef a'u dwg. ha_^n 3 PM V 27 21 a fo da, ef a'u dwg. /Dug Ywain wynfain, ni wn ha_^n - a_^'i hoed, /Neud ei hoedl a'm herwan, /Hil Gru PM V 13 2 ddiogan - de_"yrn, /Duw a_^'r nef ni'th wy_^l ha_^n, /A_^'i senedd lariedd lydan, /A_^'i saint gloyw a GM I 12 18 fonedd! Fennig ydd wyd, /Dychrydd hun a hoen ha_^n pan ddoddwyd. /Dychyrch cyfarwydd dychyfarwyd - a hanaf 1 GRh II 27 12 Hiriell; /Hanbwyllais Gemais gymell, /Hanbwyll hanaf, hanbych gwell hanawd 1 CBM IV 18 66 m gwrthfynned! /Gwledig arbennig, pan genais - hanawd /Nid ofer draethawd a rydraethais; /Nid eisau fy Hanbwyf 2 DB VI 26 3 O Dduw, od eddewy, /Eddewid ddilid a ddylyy, /Hanbwyf ohonawd am wawd wedy, /Hanbwyll, dygymwyll a gym PM V 19 37 l, cadedwyn, /Hael, hywlydd, lawrydd Lywelyn, /Hanbwyf well honawd, wawd obryn, /Hanbych well o Dduw ac Hanbwyll 3 DB VI 26 4 ilid a ddylyy, /Hanbwyf ohonawd am wawd wedy, /Hanbwyll, dygymwyll a gymery. /Llyw Prydain, prydydd a' GRh II 27 12 fydd Bro Hiriell; /Hanbwyllais Gemais gymell, /Hanbwyll hanaf, hanbych gwell BF VII 50 2 rhwydd, rhad a archaf, /Crist Fab Duw didwyll, hanbwyll honaf! /Crist ddeddfawl gedawl, gadarnaf - ardd Hanbwyllais 1 GRh II 27 11 th enw bell - ohanawd, /Henefydd Bro Hiriell; /Hanbwyllais Gemais gymell, /Hanbwyll hanaf, hanbych gwe hanbych 12 GRh II 27 12 ; /Hanbwyllais Gemais gymell, /Hanbwyll hanaf, hanbych gwell GRh II 27 8 ith; /Anaw dreuliaw, drin wosbaith, /Enw bell, hanbych gwell ganwaith. /Ganwaith mal unwaith enw bell - PhB VI 13 20 Hawl torf tey_"rnfro Gadell, /Hydr afael hael, hanbych gwell! /Hanbych gwell hyd bell, bellawg luchfrys PhB VI 13 21 nfro Gadell, /Hydr afael hael, hanbych gwell! /Hanbych gwell hyd bell, bellawg luchfrys - cad, /Cederni GRh II 27 1 Hanbych well, Ddafydd, ddawn gaffael - fal Turn /Tey_"r PM V 3 1 Hanbych well, Ddafydd! Handid o ddefawd /Gogyfarch te_"y CBM III 13 60 noswaith, /Ohonawd handid fy ngobaith, /Ohonaf hanbych well ganwaith LlG VII 28 1 Hanbych well hyd bell, bwyll ardderchawg, /O Dduw yn gyn PM V 19 38 dd Lywelyn, /Hanbwyf well honawd, wawd obryn, /Hanbych well o Dduw ac o ddyn PM V 7 3 int, /Hawl greddfawl tra Gwawl tra Gwynnaint, /Hanbych well o Dduw, ddiechwraint - de_"yrn, /Tey_"rnedd DB VI 26 1 Hanbych well, O Dduw, od eddewy, /Eddewid ddilid a ddyly LlG VII 25 1 Hanbych well, Ruffudd, feirdd fudd fytged, /Hael clodfaw Hand 1 LlF2 VI 7 17 Clwyd, clod enwerys, /Rhiau diamau diamebys. /Hand-yth-fagwyd, befr, yn ben erchwys, /Yn orau cenau, C Handid 10 CBM III 26 120 /Nid oedd lary mor llary, mor lluadwn - hynt, /Handid cynt y'i cwynwn, /Nid oedd ddrwg ar ddraig falch LlF2 VI 7 5 a wys yn llys /Fal Ymarwar Lludd a Llefelys. /Handid fy arglwydd cyfrwydd cyfrwys /O ryw diamryw diamr LlF2 VI 7 1 Handid fy nghystlwn, nas gwn nas gwys, /O feirdd ysbydai CBM III 13 59 ith): /Hael, hebod ni hebaf noswaith, /Ohonawd handid fy ngobaith, /Ohonaf hanbych well ganwaith PM V 5 68 ffaf, co_^r mawrnaf, mawrnerth aches - llydw: /Handid lled fy muches! /Caffant fyrdd o feirddion eu lle HOG II 6 76 efais i fun dduun, ddiwyrnawd, /Cefais-i ddwy, handid mwy eu molawd, /Cefais i dair a phedair a_^ ffawd PM V 3 1 Hanbych well, Ddafydd! Handid o ddefawd /Gogyfarch te_"yrn (gogw_^yr tey_"rnfar CBM III 5 123 oddir, /Nid amgen y'm rhydd, ni'm rhybuchir! /Handid o'm cyfoeth o'm cyfeirch pan wyf, /O'm rhiau, o'm CBM III 3 226 yn gyfoethogion: /Ei Hynaf henyw o'i thirion, /Handid rhydd rhwng ei dwy afon; /Ei Sygynnab glew, gloyw PC II 19 12 ydfuam gyd ag ef), /Handym oll goll gyfaddef, /Handid tegach teulu nef. /Meibion Cedifor, cyd ehelaeth Handoedd 4 LlF2 VI 7 9 ddilys, /O'r nenbren a ddeily y ddau ystlys. /Handoedd dy achoedd o uchelwrys, /O echen lawen wrth lef CBM III 24 157 cyfing /I'm cyfeddau brau, brwydr ddieding. /Handoedd eu hachoedd (cyn eu heching /Ym merw dderw ddir MB I 3 23 i ffosawd, /Pasgadur cynrain, Prydain briawd; /Handoedd gad gyffro o Anarawd, /Ac ail o Run Hir, rhyfel LlF2 VI 7 13 llyfn emys; /Cyfarwydd fy llaw yn eu llewys. /Handoedd im o'm cerdd nid cardd fegys, /Nid dawn anghyfl Handoeddit 1 LlF2 VI 7 11 uchelwrys, /O echen lawen wrth lef a gwy_^s. /Handoeddit o'r llin a_^'r llyfn emys; /Cyfarwydd fy llaw Handwyf 3 CBM III 21 157 hed! /A heddiw y'm daw dywrthred - o'i ddwyn, /Handwyf dirrwyn frwyn o'i fraw golled. /Yn amwyn Elfael, LlF2 VI 7 3 wn nas gwys, /O feirdd ysbydaid ysbaid ysbys. /Handwyf huawdl was a wys yn llys /Fal Ymarwar Lludd a Ll LlF2 VI 7 7 dd cyfrwydd cyfrwys /O ryw diamryw diamryfys. /Handwyf, mor eofn ddiofn ddilys, /O'r nenbren a ddeily y Handwyt 2 LlF2 VI 7 15 dd fegys, /Nid dawn anghyflawn nac anghyflys. /Handwyt, eryr Clwyd, clod enwerys, /Rhiau diamau diameby LlF2 VI 7 21 hwylfrys, /Am hil Owain mawr, mae a'i dengys? /Handwyt, Lywelyn, lwrw ddiechrys, /O Lary fab Casnar, ll handym 3 PM V 1 138 ythrawl. /O frys amryfys amryfawl /Ein hendad, handym angheuawl. /Dybu er gwared Gw_^r deddfawl, /Crist LlF2 VI 7 19 yn ben erchwys, /Yn orau cenau, Cynon fegys. /Handym feirdd heirddion, haelon hwylfrys, /Am hil Owain PC II 19 11 l, hwyl ddi-oddef - cad /(Cydfuam gyd ag ef), /Handym oll goll gyfaddef, /Handid tegach teulu nef. /Mei handdenwyf 1 GM I 14 56 wyddawl Dduw tra gynanwyf /Traethawd ohonawd a handdenwyf; /O'r dawn rhylofaist rhylafarwyf /Yn afflau hanes 2 GYC VII 40 117 dd o'n camweddau, /A chael goddiwes, cyffredin hanes, /Cymun a chyffes a lles llyfrau. /Llyfrau llaswyr PM V 5 20 yn ateb neb ni ddywa_"es - na_^g /Nac uchel na hanes. /Ef filwr ar filwyr didres /A_^'i filioedd cyhoe hanner 6 PB VII 13 25 ywner - esgud /Yn ysgwyd dau hanner. /Oedd dau hanner be_^r, ba_^r gwythrudd - yn llaw, /Gw_^r fal llew EG VI 18 132 arae orau pan waraeer, /Ei wayw a orau yn ddau hanner. /Dinidr yn nydd brwydr yn yd brofer, /Dunoding b CBM III 16 195 if de_"yrn a'i differ, /Drud ysgwn, ysgwyd dau hanner, /Drud afrdwyth, amnwyth amnifer, /(Drudion a fei PB VII 13 24 Maredudd, oedd gloywner - esgud /Yn ysgwyd dau hanner. /Oedd dau hanner be_^r, ba_^r gwythrudd - yn lla CBM III 8 64 ir, /O thyr calon rhag galar /Y fau a fydd dau hanner. /Pei byw llary Lleisiawn ni luestai Wynedd /Ym m CBM III 26 24 w ni gedwis llyfrder, /Ysgwn walch, ysgwyd dau hanner. /Ysgawl gw_^yth gwaethaf nad anfer - ei hoeddl, hanoddau 1 GB II 26 247 wynen ar frynnau - o nef, /Nefoedd i gadau o'u hanoddau, /Ni syrthai i'r llawr fawr filltirau, /Namyn a hanoedd 1 DB VI 30 79 b brenin Cymru, cymraisg fonedd, /Gw_^r oedd a hanoedd, gorfoledd - gwerin, /O iawn dey_"rnllin y brenh Hanpwyf 2 LlF1 II 2 70 Hanpych gwell, anaw: pell wellwell y'th wnaf! /Hanpwyf gwell innau; ni'th amheuaf. /Ni bo gwaeth eu rha CBM IV 2 57 ddator, /A'th gyfarchaf well, pell pwyllitor. /Hanpwyf well honawd, gwasgawd gwosgor, /Hanpych well hon Hanpych 3 LlF1 II 2 69 a seithcant /Syrthasant, cawsant anant anaf. /Hanpych gwell, anaw: pell wellwell y'th wnaf! /Hanpwyf g CBM IV 2 58 itor. /Hanpwyf well honawd, gwasgawd gwosgor, /Hanpych well honaf [ ]heiror LlG VII 25 52 b Maredudd; /Ohonawd henyw dadannudd, /Ohonaf, hanpych well, Ruffudd! /Dewisaf arglwydd (didramgwydd dr hanrheg 1 CBM III 10 76 fiaid cynnygn ogyweg /Cyndrwynin, Cynddelw a'u hanrheg. /Awch rhoddaf arawd orawen - gyffes, /Awch rho hanrhegid 1 PhB VI 14 6 m rhoddid - anoeth, /Peunoeth a_^ rhygoeth y'm hanrhegid, /Ac yn llys hil Tewdwr teg y'm hurddid - ynae hanrheithiaw 1 DB VI 24 40 ern heb adaw - ychwaith, /Yn un boregwaith i'w hanrheithiaw, /Achaws pymoes byd y bu ynddaw, /Uchelwr m harbed 1 LlF2 VI 10 81 yn llwrw tynged /Ac a'n ca_^r yn wa_^r ac a'n harbed - etwa /Ac ni ga_^r draha, drahy weithred, /Ac ni harchaf 3 DB VI 27 97 Am ei freuolaeth, hiraeth o hyd. /I'm Rheg y'i harchaf arch o'm plegyd, /I'm Rhiau gorau, Gw_^r ni'm he GRh II 28 38 od. /Can fod yn wirion, wryd Hywlydd - Hir, /Y harchaf it, Ddafydd, /Dygen udd llawen llawrydd, /Dygant GRh II 28 43 or na haeddais - fa_^r /Ar freienin Cemais, /Y harchaf, llary naf llednais, /Llyw gwriaf trin eithaf tr harchai 1 GYC VII 42 3 red na ffled na phla. /Pei na wnelai fegis y'i harchai /[] rhai, rhyfawr draha. /Torri gwaharddon a chy Harchddiagon 1 CBM III 3 229 /A folaf, a folant feirddon! /Caraf-i barch ei Harchddiagon, /Caradawg freinawg, fraisg roddion, /Cardd hardymer 1 GYC VII 41 50 , /Weldi yna, perchen traha trahir gamau, /Ein hardymer gan Lusiffer, bryder bradau. /Oedd gwell myned hardd 29 CBM IV 5 68 aidd blaengawr ba_^r dyrawr dur, /Beirdd afael hardd Aearddur. /Haeddasai wawr glyw, glod ddengyn - gyf PM V 23 157 gyrth y'n gwrthfynasant, /Ail agwrdd ymwrdd am hardd amgant - bre, /Bron-yr-erw y'i galwant; /Cynwan ll PB VII 18 3 a faeth o feirdd; /Marwnad heb blyg, hirddrig, hardd /Bellach a allaf o'i gerdd. /Cerddorion cerddau di BF VII 45 17 wr hyged. /Cedawl Oronwy, cad fo_^r-gymlawdd - hardd, /Cardd wahardd, cerdd wahawdd, /Cas cabl, cwblddo D-2 I 2 5 frllaw i gaw geinaid /Cuhelyn Fardd, Cymra_"eg hardd cydarddodiad, /Cerdd gymwynas, ced gyfaddas cas am DB VI 28 11 plith yn olithreg /I wladoedd cyhoedd, cyfun, hardd-deg, /Ar wledig lleithig, llwythfawr, eurddreg, /I DB VI 33 39 - gau, /Nid a'i maddau, iddaw y meddir. /Enaid hardd digardd, dygn yd gwynir, /Enwawg didwyll bwyll a b BF VII 52 22 r heirdd ei filfeirdd, foliant cynnar, /Gw_^r hardd-ddeddf dileddf ar da_^l branar, /Gw_^r a wnaeth a CBM III 29 9 dd, /Blaengar bleiddfar Bleddynt Fardd. /Bardd hardd ehelaeth, bardd a'i meithfaeth - medd /A meuedd ma MeiG I 32 12 ddiwael hael, hawl gymhennaf, /Ef yn ddigardd hardd, Ei fardd fyddaf, /Ef difradw achadw, uchaf - Ei d CBM IV 6 156 lwfr mal hirddwfr hoywal. /Hoywal hawl gadarn, hardd gedawl ei air, /Mal i grair yd gredir: /Graid gyfr EW VI 3 33 lawg! /Hirhoedlawg fo'r gwas gwisg eurdudded - hardd, /Gnawd i'w fardd ofyged; /Ni llefair gair gorchal PM V 26 143 ig Prydain, syll rhagod! /Pan futych o'th fyd, hardd gydfod, /Or bythwn, ni hebwn hebod, /Boed yn nef a PB VII 3 16 r yng nghad fawr fyrdd, /Te_"yrn yn he_"yrn yn hardd. /Hardd llys Rhys, Rhos gaethiwed, /Rwyf llu tra f LlF1 II 1 154 hawdd amrawdd yn ymroddi - a_^ bardd /A gwy_^r hardd heb gardd, heb galedi, /Ac eurgrawn a dawn a daion PB VII 16 7 Madawg, draig fodawg, drud; /O'i dy_^ digardd, hardd, hyfryd, /O'i wayw nid oedd waeth ei glod. /Oedd c BF VII 47 24 oedd llew cyn llen ge_^l, /Oedd glwys digardd hardd Hywel. /Gwa_^r Hywel uchel, och o'r grwn - y mae! PM V 26 46 anfedredd /O'r Deau, irdanc haelonedd, /Ardal hardd i fardd am ferthedd. /Po_^r eisor, un eisiau ni'm CBM IV 4 158 mig, /Hawl greulawn, hael hwyrgrawn, hirgrig, /Hardd i fardd ei fwrdd Nadolig. /Oedd aelaw cer aelwyd B LlG VII 26 10 wyddaw. /Gorau cyrchlam im cyrchu ataw, /Canyd hardd i fardd fod i wrthaw! /Gwrawl yw ei hawl yn hwylaw EW VI 1 11 mae y ddelw - y gallwn /Na byddwn ar dy helw? /Hardd i fardd fod i'th arddelw, /Hawdd i'r byd gennyd gy HF VII 22 17 ng ngnif, /Ysgwthr llif, llid Dryon: /Digardd, hardd, i'w fardd a'i faon, /A'i fyrddau a'i fyrdd arfogi PB VII 3 17 had fawr fyrdd, /Te_"yrn yn he_"yrn yn hardd. /Hardd llys Rhys, Rhos gaethiwed, /Rwyf llu tra fu ei fyw PB VII 2 13 , /Gw_^r byddin, gwawr byddinoedd. /Byddinoedd hardd oedd dydd y hyrddai - Rhys /Ciwdawd Rhos ohanai, / BF VII 48 35 aw, /Heirdd oedd ei filfeirdd, foliant iddaw. /Hardd Owain firain, fa_^r luchiaw - yng nghad, /Haelfab CBM III 25 7 wynion, ffriw ddyfrig, /Lles beirdd heirdd o'i hardd wenig, /Llys Celynyn celynnig. /Celennig rhuddaur BF VII 46 9 chynt, hynt ei hendad. /Te_"yrn yn he_"yrn, yn hardd wisgad - balch, /Tey_"rnwalch yng nghalch ynghylch CBM III 11 66 dwyr ced ysgain - i feirdd, /Cedweilch heirdd, hardd yd fain, /Eilwaith gwarth gwrthodes cynrain, /Ail PM V 4 21 Ac eraill taerlew termudion; /Rhai digardd, yn hardd, yn haelon, /Mwy no rhwy o rai cybyddion! /Im o'm harddedd 2 LlG VII 24 34 d wythlonedd, /Dragon dihefeirch, heirddfeirch harddedd, /Ni chaiff Sais i drais ei droedfedd - o'i fro LlG VII 24 147 trethau, /Hawlwr gwlad arall, gwledig rhiau; /Harddedd o fonedd, faengaerau - dreisddwyn, /Hirbell fal harddfraint 3 PM V 7 5 /Tey_"rnedd westifiaint. /O Wynedd yn hedd, yn harddfraint, /O Bowys, o beues Dyfnaint, /O Ynys Brydain BF VII 54 44 wyf mad gwastad, gwesti - cyreifaint, /Ymhlith harddfraint saint Senedd Frefi CBM III 30 5 llaith, /Dygynnelw, dy ganhymdaith. /Trig yn harddfraint saint senedd gyd - eurglawr, /Arglwydd nef a harddglas 1 PM V 18 19 nwyn galanas; /Dy gludfeirdd y_^nt heirdd i'th harddglas, /Dy gleddyf dy glod rhyseas. /Dy arfau, angau harddglyd 1 DB VI 27 94 aeth i gyd, /I'i feirdd (byddyn heirdd, byddyn harddglyd), /I'i fyrddoedd cyhoedd cyhyd - edgyllaeth, / harddliw 1 HOG II 8 7 d yn gyfrin am rin, am reg. /Dewis yw gennyf-i harddliw gwaneg, /Doeth i'th gyfoeth dy goeth Gymra_"eg. harddunir 1 CBM III 5 116 meinwen mal ydd iolir, /Mal ydd arddunaf, y'm harddunir. /Arddunedig ddyn a ddwg i ffyniant /Arddunian harddwawd 1 CBM III 16 103 r glew gletyual Urien; /Blaengar ei folawd, yn harddwawd hyddestl, /Yn hywestl, yn hywen, /Baranres aer harfaeth 1 OC II 14 124 m da_^l medd myned plaid - Gatraeth, /Cywir eu harfaeth, arfau lliwaid. /Gosgordd Fynyddawg am eu cysga harfau 1 OC II 14 91 arnaddunt ddau, /Achubiaid pob rhaid rhudd eu harfau, /Echedwynt rhag terfysg eu terfynau. /Moliant yw harfeddyd 1 DB VI 27 74 n terrwyn tyrfa esbyd, /Am drosedd Gwynedd a'i harfeddyd, /Am draws ga_^r gwanar, gwenwynfryd - Prydain harfeidda 1 DB VI 35 58 dd Elfael, fro Hyfaidd, /Arwraidd o flaidd a'i harfeidda; /Deuddegfed yn iawn y dug Werthryniawn, /Mael harfle 1 PM V 14 18 gwrdd yd gre - branes, /Gw_^r o farannwg yn eu harfle. /Llawer uchenaid i'm rhaid dyre, /Llwybrant o'm harfod 1 LlF1 II 1 86 Ei gorthir, ei gwir yn ei goror, /Ei chlod, ei harfod yn ei harfor. /Mor iawn im o'm dawn ac o'm dirnad harfoll 1 CBM III 17 2 Owain draw dra Digoll - Fynydd, /Mor fynych ei harfoll, /O win cyfrgain nid cyfrgoll, /O fedd o fuelin harfor 1 LlF1 II 1 86 i gwir yn ei goror, /Ei chlod, ei harfod yn ei harfor. /Mor iawn im o'm dawn ac o'm dirnad - dedwydd /G harfordwy 1 DB VI 35 71 wg am Allt Faga; /Deunaw dawn oedd fwy, dug ei harfordwy, /Gwynedd Uch Conwy a'i cynydda. /Un eisiau o Hargledrydd 1 LlF1 II 5 43 ed o'r gwellt a'r gwy_^dd; /Ein Harglwydd, ein Hargledrydd /A'n rhoddes-ni cred a bedydd. /Pumed dydd, Harglwydd 14 GYC VII 43 7 erddaw, /Ac na w_^yr yn llwyr llebyddiaw - 'n Harglwydd /A thrwy waradwydd Ei wir adaw. /Bei meddyliai DB VI 27 71 glwydd gwladlwydd, gwladoedd oglyd; /Canaf i'm harglwydd, cof enbyd - ys mau. /Ry-m-gorug angau dristyd PB VII 6 10 euluoedd cyhoedd, cwyniant - eu heurglawr, /Eu harglwydd collasant, /Dwys i'm bryd (beirdd byd, ba wna CBM IV 4 1 Cadwedig i'm cof coddiant - o'm harglwydd, /Co_^r ddygwydd caer Ddygant, /Aros marw mawr EGM I 26 43 , /Lludd gwen lliw arien ar Eryri. /Archaf i'm Harglwydd, Culwydd Celi, /(Nid ef a archaf arch egregi) LlF1 II 5 43 dydd /Y daw gwaed o'r gwellt a'r gwy_^dd; /Ein Harglwydd, ein Hargledrydd /A'n rhoddes-ni cred a bedydd LlF1 II 3 20 Dywedaf, o'm diwydrwydd, /Ddifwyn ei fa_^r i'm harglwydd. /Galwaf-i Dduw Arglwydd am arglais - Owain, / CBM III 7 4 , /I brofi prydu o'm prifiaith - eurgerdd /I'm harglwydd gedymdaith, /I gwynaw Madawg meddfaith, - ei a LlF1 II 1 53 newydd, /A ludd i'r gelyn ladd ei gilydd; /A'i harglwydd gwladlwydd, gwlad lewenydd, /A wna ei noddfa y DB VI 27 70 enyd. /Cenais wawd ufudd-dawd yn ei fywyd /I'm harglwydd gwladlwydd, gwladoedd oglyd; /Canaf i'm harglw PM V 24 7 i rhuddfoawg, /Llyw Cymru derfyn diriawg - ei harglwydd, /Llwyr ddirfawr ddigwydd i ddigasawg. /Rhydda PhB VI 12 8 i lys, /Myned, dylyed dilys, /A_^ mawrglod i'm Harglwydd Rhys. /Rys fyg, Loegr westyng, lary westi - to MB I 4 2 Rex regum, Rhebydd rhwydd Ei foli, /I'm Harglwydd uchaf archaf weddi. /Gwledig gwladorfod goruch DB VI 27 34 ddifa gw_'reiddrwydd, /Och Dduw o ddyfod ein harglwydd. /Wedi achadw cad fragad friwgwydd, /Wedi echw hargyfrain 1 CBM IV 1 42 a rhudd feirw rhain /Oedd rydd i fleiddiau eu hargyfrain; /Gwelais eu hadaw heb eu hadain /I dan draed harwar 2 DLlM II 18 19 nrhaith, /I luoedd cyhoedd canhymddaith. /Ni'm harwar na cha_^r na chywaith, /Ni'm harha aros anghyfiai CBM III 10 20 /Neu'm cynnwys draig Bowys drwy barch, /Neu'm harwar, neu'm ca_^r, neu'm cyfarch. /Cyfarchaf i Dduw cy harwedd 1 LlLl II 16 6 awn wyrennig o rannedd - deall, /Nid arall a'i harwedd; /Llyw glyw, glew annhangnyfedd, /Llywelyn, gely harweddych 2 MG VII 33 72 a lywych - yn iawn, /Ar hyd ffyrdd uniawn y'm harweddych. /A'th folaf, Duw Naf, nefoedd lewych, /Pwy n MG VII 33 34 gwastad gwiw ystyrych /Dy fonedd a'r wedd y'i harweddych, /Dylyed aeddfed a fetrych - yn gall, /Dy ani harha 1 DLlM II 18 20 ith. /Ni'm harwar na cha_^r na chywaith, /Ni'm harha aros anghyfiaith. /Am reddf angor dyfnfor diffaith harhoais 1 PC II 21 39 /Dechrau gwa_^n, dychrynais, /Gwae fi, pan 'i harhoais: /Gwayw yn Hywel a welais. /Bra_^n a gre yn y g hasgre 1 PM V 14 16 sgwyd yn ysgardde, /Dyfnant ysgarant gwayw o'i hasgre. /Y ffordd yd gerddwyf, gwrdd yd gre - branes, /G hathraidd 2 CBM III 29 21 facwy, /Mab o oed a'i hoed yn hwy. /Hwyaf y'm hathraidd athreisfar - ei ddwyn, /Hawl wenwyn hwyl wanar CBM III 5 85 gyfiaith, /A garwy yn hwy o hir obaith. /Ni'm hathraidd-i meingan meingadr ei hystlys, /Ni'm hu frys o hau 1 OC II 14 86 gorug gwasanaethau: /Nid y_^nt hyll dihyll na hau dihau. /Cynifiaid, gyrthaid flaeniaid fleiddau, /Cyn ha_"u 1 GB II 25 41 rafael tri llu. /Am de_"yrn, am gedyrn he_"yrn ha_"u, /Am Degeigl, am dir Eingl yn ymdyrru, /Am gydfraw Haul 23 DB VI 25 2 Gw_^r a wnaeth llewych o'r gorllewin, /Haul a lloer addoer, haddef iesin, /A'm gwne_^l, radd u PM V 10 12 d ydd a_^ clod rhod rhywyr, /Hyd ydd aeth hwyl haul a sy_^r. /Rhif se_^r, yn haelder, yn helw, - cerddo PhB VI 15 38 ydd awen i ar ddarwedd - traul /Tra fo lloer a haul ar eu rhodwedd; /Ac onid trech celwydd no gwirione GYC VII 40 30 /I wledd annherfynawl io_^r, /Ysydd uwchlaw'r haul a'r se_^r, /A ddarparawdd, rhag cawdd cur, /Duw i h ES I 24 21 Ei fywyd. /Duw Sul (dwysaf cof) awr y cyfyd - haul, /Cyfodes o'i weryd. /Chweddl mawr a'n deffry, neud GM I 11 33 mhob cyfaith yn gyfiewin /Hyd yd breswyl hwyl haul Fehefin! /Gollewin wledig, wlad deithi_"awg - hael, PM V 5 39 eres /A_^'r hon Rodri Mo_^n, mwyn claearwres - haul, /Hael Ddafydd a'i rhoddes. /Dug ail ruthr, troch a OC II 14 114 gochwys pawb pan atgorsant; /Neud oedd lawn o haul Hirfryn a phant. /Dywallaw di'r corn i'r cynifiaid, PM V 1 123 dd o'r Wyddgrug. /Ef gorau rhiau hyd y rhyddug haul /Hwyl ddirfawr ddiseithug. /Maith y rhydd yr hyn ni GB II 26 127 ; /A Dewi ryweled yn ei riydd /Fal cyfliw a_^ haul hwyl ysblennydd. /Ysid i Ddewi dda gyweithydd /Wrth ES I 21 9 fu - i fron, /Fry o nef y'n canfu. /Ef gwnaeth haul hwylfawr lewychu, /Ef gwnaeth lloer a llewych ar dd GYC VII 40 101 /Er a orug Mair o'i mawr radau. /O'r lle cyfyd haul hyd lle try araul /Na'm gato i gythraul er ei gethr EG VI 18 74 'i raclod a'i rod o riw feddgain /Hyd y dwyre haul hyd y dwyrain. /Ysym-i rwydd arglwydd argleidrad, / PM V 14 38 chludaw ei hawl, ei chlod a he /Hyd y daerawd haul, hyd y dwyre D-1 I 1 6 gwrdd yn nhrydar: gwae ry'i cothwy! /Pedrydawg haul, mwyaf ei draul, uchel gylchwy. /Tir Brycheinawg dy GYC VII 40 58 Ei wyrthau) /O'r llethri araul, o'r lle cyfyd haul, /Na'm rhoddo i gythraul, er Ei gethrau, /Er Ei gyd PM V 14 4 yn, olwyn, elwaf mangre, /Dygymer hwyl ffe_^r, haul neud ffofre! /Dos heb argyswrw ar llwrw i'r lle, /D HF VII 23 22 r a beris lloer, llwry goleuni, /Gw_^r a beris haul, nid traul trengi, /I'r gwir Dduw ydd wyf yn erchi, PM V 19 26 y'th wnaeth UnDuw yn undyn - haelaf /Hyd aeth haul o'i gylchyn. /Deddf dy dad, daioni a'th ly_^n, /Dad PM V 14 28 rfawr, dyrawr, dyre, /Ar hwyl ganmawl hawl, ar haul orne. /Caeroedd Gwenlli_"ant Gwynlly_"wg se, /Carad GG II 31 4 'i rad, o'i rinwedd - ein llawch, /Llewychedig haul yn ei gyntedd. /Ac yntau a'n dwg o'n diwedd, /O'i d GYC VII 36 67 chwi'r Gwir yn ymgyweiraw? /Poni welwch chwi'r haul yn hwylaw - 'r awyr? /Poni welwch chwi'r sy_^r wedi BF VII 50 28 lod, gw_^r haelaf - am draul /Hyd yr gerdda yr haul yr hwyl bellaf; /Gw_^r dig ei ddistryw, llyw llysei hawdd 47 PM V 5 33 mawrfor /Ym mawrfar anghymes /Yn esguraw hawl, hawdd adnes, /Yn esgar i bawb am beues, /Yn ysgwthr tryd BF VII 45 21 madrawdd; /Ceisiaw bod hebddaw nid hawdd. /Nid hawdd, am ein cawdd, can aeth - o'i dymyr, /No'n damwain LlF1 II 1 153 ni, /Namyn hedd, a medd i mewn llestri, /Namyn hawdd amrawdd yn ymroddi - a_^ bardd /A gwy_^r hardd heb LlLl II 16 57 awroddiad! /Dos, a Duw gennyd, yn hyfryd, - yn hawdd, /Ar gadflawdd gadflaen gryd! /Poed hwyl i holi di LlF1 II 3 11 'm cerdd, /I'm cynnelw yd fyddwch: /Diriaid ni hawdd baid heddwch; /Dedwydd a ga_^r ddadolwch. /Caraf-i LlF1 II 2 13 af - hefyd: /Hawdd ei fyd ei bryd a bryderaf, /Hawdd bo balch Gymro a gymrofaf, /Hawdd bwyf: heb fy rhw PhB VI 11 3 urudd gelyn yr allfro, /Hyfolawg, hael mynawg, hawdd bo, /Glod edmyg gymhengryg Gymro. /Dragon llyw llu GM I 14 45 , /Hi yn chwaer i Dduw o ddwywawl ffydd, /Hi a hawdd borthes lles llin ei hennydd /Rhag llwyth wyth be LlF1 II 2 14 a bryderaf, /Hawdd bo balch Gymro a gymrofaf, /Hawdd bwyf: heb fy rhwyf ni rybyddaf. /Ysid im eniwed a MeiG I 33 84 eled gwledd yn hedd yn hyd. /Yn hyd yn heddwch hawdd bwyf o'i glas, /Gla_^n Mechde_"yrn glain gloyw dey EW VI 1 13 i'th arddelw, /Hawdd i'r byd gennyd gynnelw. /Hawdd cynnelw fy rhwyf rhwydd ofeg - Mordaf, /Rhwysg maw BF VII 48 23 awg fodawg, fyd eiddunaw, /Hil Maredudd draws, hawdd drostaw - ledgynt, /Hil edfynt Bleddynt, blaidd ym BF VII 55 24 gwnaeth hiraeth hirhyd - ys rhynnawdd, /Gw_^r hawdd ei adrawdd, cawdd a'm cyfyd. /I Dduw ydd archaf (N PM V 14 6 argyswrw ar llwrw i'r lle, /Dosawg hyddolawg, hawdd ei belre, /Heb dymyr Tudyr, tud Elise, /Enwawg Gyf MB I 3 148 gilydd; /Gwelant glyw Powys ei bell oesydd /A hawdd ei ergryd hyd lew dyfydd. /Cadwaladr gedawl o gynf PhB VI 14 12 iddryw ni'm rhoddai brid; /Mawr ei afael hael, hawdd ei erlid. /Ni'ch traethaf-i gelwydd, nid ef gelwid CBM III 21 59 gwy_^r dehau, barau beri; /Am Gadwaladr hael, hawdd ei foli /Pan foled haelon haelach no'r Tri; /Am Fo LlF1 II 2 12 reiddaf. /Treiddais a gerais a garaf - hefyd: /Hawdd ei fyd ei bryd a bryderaf, /Hawdd bo balch Gymro a LlG VII 26 2 Ysid in arglwydd, eurgledd ganllaw, /Ys hawdd ei gynnelw, arddelw urddaw; /Ys da ei gampau heb g D-4 VI 20 14 . /Traethaf, canmolaf canmil gwy_^r - ysgwn, /Hawdd esgyn eu heryr, /Calchdo_"ed saith rhifed sy_^r /C CBM III 3 8 /Yn elwch, yn heddwch, yn hedd, /Yn hoddiaw yn hawdd farannedd. /Ac eilrodd, eilrodd, gyhydedd, /Areilr IRh VII 30 4 ws dydd; /Hawl hyfawl ganmawl ganmwy beunydd, /Hawdd fu ei charu o'i chaer newydd. /Hwyl orne heulfre a GM I 9 95 iw arien ddos, /Ys odidawg nos neu ym hepgyr. /Hawdd fwyr di er gwyndir goleithychir: /Honnaf arfau gor HOG II 12 7 am, fflemychai - hyd nef /Yn addef ni noddai, /Hawdd gweled goleulosg arnai /O gaer wen geir ymyl Menai GM I 14 82 Er-yth-iolaf, Re_^n, Rebydd enfyn, - ar hynt, /Hawdd haeddwyf-i hwysgynt hwyl gwynt gorfyn. /Gorfyn o'i CBM IV 10 17 Gosteg, beirdd: bardd a glywch! /Aswynaf nawdd hawdd haelon - Deheubarth, /Diheuborth cerddorion, /A'th CBM IV 10 21 A'th dorf o'th de_"yrn feibion. /Aswynaf nawdd hawdd haelonedd - worsaf, /Ni'th orsaif tey_"rnedd, /Ar GRh II 28 20 fy llyw ni'm llawdd, /Fy mryd nid hyfryd, nid hawdd. /Hawdd i bawb a_^ thi i'th wyneb - am fudd /Ymfei IRh VII 30 20 A chyn Mehefin hywyn glodrydd, /Hi dyngawdd yn hawdd heddiw o'i ffydd: /Hoyw wanfain riain na weinydd - DB VI 26 10 braint, ti a brofy, /Dy fantawl, nid hawl, nid hawdd hynny, /Dy fa_^r, ys anwar y'i gosody, /Dy fe_^r a GRh II 28 21 ni'm llawdd, /Fy mryd nid hyfryd, nid hawdd. /Hawdd i bawb a_^ thi i'th wyneb - am fudd /Ymfeiddiaw am CBM III 15 29 ged aergawdd, /O'i golli, tewi nid hawdd. /Nid hawdd im wybod, neud anobaith - cyrdd, /Cerddorion neud EW VI 1 12 ar dy helw? /Hardd i fardd fod i'th arddelw, /Hawdd i'r byd gennyd gynnelw. /Hawdd cynnelw fy rhwyf rh LlG VII 24 101 , /Yng nghymysg Arfon ac Eiddionydd. /Nid oedd hawdd, llew aerflawdd lluydd, /Ei dreisiaw ger Drws Dauf MG VII 33 11 ych, /A wy_^l cnawd chwannawg a chwennych - yn hawdd, /Mawrgawdd diadrawdd daw o'i edrych; /Rhag tri ge CBM III 14 7 /Tey_"rnas gyfadrawdd, /Ni bu trwy hunaw, trwy hawdd, /Ni bu trwy gysgu gasgawdd. /Gosgorddfawr cedfawr PM V 12 27 mail - cenhedloedd, /Can edlid yn adfail; /Nid hawdd, ni nawdd neb yniail, /Nid hy_^n oes dyn nog oes d BF VII 45 20 cwblddoeth ymadrawdd; /Ceisiaw bod hebddaw nid hawdd. /Nid hawdd, am ein cawdd, can aeth - o'i dymyr, / CBM III 15 28 ed gw_^r eurged aergawdd, /O'i golli, tewi nid hawdd. /Nid hawdd im wybod, neud anobaith - cyrdd, /Cer EW VI 5 9 nin Cymru. /Cymru wawr warant! I'r werin - nid hawdd, /Nid heddwch tragorllin /(Aer fyrdd arf cyrdd cer GB II 26 208 ethynt a_^ they_"rnged /Ar fab Non haelfron, hawdd ogoned, /Ar Ddewi fab Sant syndal dudded, /Dewi ma IRh VII 30 21 iw o'i ffydd: /Hoyw wanfain riain na weinydd - hawdd we_^n /Yni wne_^l orffen fy nihenydd. /Calan Gorff GM I 7 9 wys, /Cosb Lloegrwys, llaw hyged. /A heddiw ni hawdd wyf o'i fyned; /Ni'm bydd byw, ni'm baidd dyn dyhu GG II 32 14 Rhyfel. /Gwelais le a'm de amdanaw - heddiw, /Hawdd y gallaf wylaw, /Ruddfedd werthfawr wedd wrthaw /A GM I 9 99 aedd barth a Phorth Gemais. /Can haelon hywydd hawdd y treiddiais /[ ] Cheredig bybl ba hyd dulliais? / MG VII 33 38 r y'th wnaeth Eurych, /A'th luniawdd, creawdd (hawdd y'i cretych) /Ei eilun Ei hun: honnych - Ei arddel BF VII 48 10 gain (gyfrglod iddaw), /Am aerwalch haelfalch, hawdd yw wylaw, /Am eryr cedwyr cydfraw - Merfyniawn /Mo Hawddamawr 2 CBM III 8 53 g tebyg i draeth /A wnaeth fy hiraeth fwyfwy! /Hawddamawr i Gwm Brwynawg /A'r tai a'r terfynau enwawg / CBM III 8 49 mawr im eilyw, /Lladd Llywelyn, llwyr ddilyw! /Hawddamawr, Waelest Edwy /A'r llys gan ystlys Dyfrdwy, / hawddamor 1 CBM IV 2 39 wraf gwryd Echdor! /Arglwydd Dduw, heddiw boed hawddamor - llary, /Llid esbyd ysbar, ysbyddawd io_^r, / hawddfod 1 CBM IV 17 25 , Dy ga_^r fo Dy gerddawr; /Ced gwypwyf heddiw hawddfod uch llawr, /Ni wn er hynny a wyf henawr. /Gw_^y hawddfryd 1 PM V 1 175 erbyn, arbennig dyniawl; /Bych gw_^r hedd yn hawddfryd a_^'r sawl /A gaiff tud ein Tad ysbrydawl hawddfyd 1 CBM III 21 124 i; /Nid oedd am Galan ydd ymgelai - hael, /Nid hawddfyd cawddfryd i'r a'i coddai! /Gwalch hyder, glewde hawddged 1 LlG VII 27 9 drefgordd drwy galed. /Gwag i'r byd bod heb ei hawddged, /Gwael dwyn hael hwylfawr ei weithred; /Galar hawddwaith 2 CBM III 13 22 esgawdd, oesgaith - ei gynnygn, /Ei gynnal nid hawddwaith, /Dremynt hynt hirfalch, walch osgaith, /Drem OC II 15 50 na oludd, na olaith - dy lwrw, /Dy luddiaw nid hawddwaith; /Dywan o Faelawr fawrdaith, /Dywed ein dyfod hawen 1 CBM III 16 94 ddo_^r Ddygen, /Brwyd rwyd rhad, rhannawg o'm hawen. /Brwydr gyngrwn gyngres, brysiws bwyd branes /Uch hawenydd 1 MB I 3 151 gan, Calan weinydd. /Gnawd gwarchan a ga_^n eu hawenydd, /Yn arfod adwy hwy a orfydd. /Gruffudd grym wr Hawis 1 HOG II 6 74 awd! /Am Hunydd, ddefnydd hyd Ddydd Brawd; /Am Hawis, fy newis ddefawd. /Cefais i fun dduun, ddiwyrnawd hawl 66 GYC VII 41 21 iredd heb drugaredd, a drygeirau /A gwylltineb hawl ac ateb, gatel poenau, /A dwyn rheidus yn gamlyrius PM V 10 33 Gaer Genfyn ar hedd, /A dwy o Dir yr Heledd. /Hawl adwn, ysgwn ysgwyd, yn llais - ddraig, /O ddragon t PC II 21 17 Llas gw_^r mirain uch morfa. /Llas gyda Hywel, hawl amddyfrwys - lew, /Llew trylew, traul diffwys, /(Pl MeiG I 30 10 n my_^r a sy_^r a'm synhwyro, /Breiniawl yw Ei hawl ar a holo! /Braint gwlad paradwys a'm cynhwyso, /Br PM V 14 28 eirch mygrfawr, dyrawr, dyre, /Ar hwyl ganmawl hawl, ar haul orne. /Caeroedd Gwenlli_"ant Gwynlly_"wg s LlG VII 24 156 , /Gwir frenin Cymru cymraisg ddoniau, /Gwrawl hawl, boed hwyl oddehau EW VI 6 7 ror - Prydain, /Gw_^r urddain gwryd Po_^r, /Yn hawl chwyrn de_"yrn dud io_^r, /Yn hael ehelaeth gyngor. CBM IV 12 26 gelwir yn ffyrf yn ffysg - arab hwyl, /Yn arab-hawl derfysg, /Yn ffyrdd cyrdd cerdd-dafawdlysg, /Yn bry PM V 8 33 ywnaith yn gyfraith gymid, /Mab Tegwared hael, hawl dremid - galon, /Ga_^l ag ef ni borthid; /Nis lladd CBM III 28 13 g ddyn, /Braint archafael hael Heilyn. /Heilyn hawl ddechryn o ddechrau - ei hoedl, /Ei hoedran ysy fau CBM IV 8 22 nthaw heiliaw haelder, /Hil Gruffudd, hael udd hawl ddiaber. /Cardd wahan cadwan, cadwalch nifer, /Cer CBM IV 2 1 Arddwyreaf hael, hawl ddiachor - ddraig, /Aerdarf arynaig, aerdorf angor, PC II 21 33 s, /Cadr fab Cedifor Wennwys. /Am fyned Hywel, hawl ddiachor - traws, /(Daeth tristyd i'm cyngor), /Yn GC VI 21 11 ch o ddygn trofa - poen /O'r pan e_^l oddyma, /Hawl ddidawl ddidwyll Wrda, /Hael Iesu, cw gudd, cwdd a CBM III 17 25 ren hyfryd gwe_^n gwy_^r. /Ar llaw Owain hael, hawl ddilyn, - gwrfalch, /Y mae gorfwlch eurin, /Anrhyde OC II 15 33 on /A dywed ein dyfod Fo_^n. /Teulu Owain hael hawl ddiolaith - Lloegr, /Lluosawg am anrhaith; /A ennir PC II 21 10 n glas. /Dielid Mab Duw ddygn alaeth - Hywel, /Hawl Echel (och arfaeth /Am ledrad frad freuolaeth!), /E CBM IV 6 44 gor, /Hirgor ddo_^r ddoeth gymen, /Huan wry_^s hawl echrys Ochren, /Hual gryd, cedernid Cyngen. /Cyngen CBM IV 6 133 nial, /Prydferthle cyhoedd, cyhafal - Merfyn, /Hawl edwyn hil Idwal, /Prysur ddewr ddragon, ddraig ofal EG VI 18 20 niawl - Powys /A'i diffwys a'i glwys a glyw ei hawl. /Ef dyniad yng nghad Eingl frad freuawl, /Ef dandd PM V 1 135 /A'i osgeth gorfforawl; /O chwanta Efa, efnys hawl, /Ei asen, bu asw cythrawl. /O frys amryfys amryfaw PM V 14 37 e, /Diamau anfon granwynion gre, /A chludaw ei hawl, ei chlod a he /Hyd y daerawd haul, hyd y dwyre GRh II 27 4 Israel, /O Dduw, ddeon archafael, /Ac o ddyn, hawl erwyn hael. /Hael udd cleddyf rudd, clod faith, - n OC II 14 62 eryr, /Ac un mab Madawg, enwawg Dudyr - hael, /Hawl fleiddiad leiddiad, lluch ar ysgyr. /Dau arfaidd, d PB VII 10 6 w gwyar ba_^r beirfeddu - Prydain, /Hil Owain, hawl fynnu, /Pob gwlad barawd gad gyrchu /A ddifarn a_^' CBM IV 6 156 al, /Hwrdd aflwfr mal hirddwfr hoywal. /Hoywal hawl gadarn, hardd gedawl ei air, /Mal i grair yd gredir PM V 19 35 af ni edfyn - beirdd, /Megis bardd ar dremyn: /Hawl greddfawl, cedawl, cadedwyn, /Hael, hywlydd, lawry PM V 7 2 Hael Rodri, ryodres ednaint, /Hawl greddfawl tra Gwawl tra Gwynnaint, /Hanbych well o CBM IV 4 157 elonedd Hilig, /Hil haelon, Heilyn ddychymig, /Hawl greulawn, hael hwyrgrawn, hirgrig, /Hardd i fardd e DB VI 24 43 rwyddaw: /Ucheldad Fab Rhad, rhag rhwydaw - ei hawl, /Gwae ni fo deddfawl y dydd a ddaw! /Mihangel, pan EG VI 18 26 - Dyfrdwy /Yn y trai tramwy llanw rhwy rhwydd hawl; /Gwelais-i aer am Gaer oedd engiriawl, /Talu pwyth EG VI 18 18 llyw ardderchawl, /Lluriglas gwanas, Gwanan a hawl. /Gwenwyn yn amwyn am dir breiniawl - Powys /A'i di EW VI 3 25 Hawl llu haelfab Llywelyn. /Mab Llywelyn hael, hawl gyfa - eirchiaid, /Erchwyn graid, grym tyrfa; /Wyd CBM IV 6 65 oedd cyrn, te_"yrn tair ynys, /Annhawel Hywel hawl gyfrwys, /Annhywallt ei lys o liaws eirchiaid /Pan MeiG I 32 11 ag cyfraith y'i cyfrifaf. /Ef yn ddiwael hael, hawl gymhennaf, /Ef yn ddigardd hardd, Ei fardd fyddaf, DB VI 30 61 ywed ei fyned yn ei faenfedd. /Dafydd hael, ei hawl gywrysedd /Deau a giglau a gogledd. /Dyfod hyd ataw CBM IV 4 139 rredd, /As rhoddwy Trindawd trugaredd! /Gwrawl hawl, haelonaeth gorsedd, /Gwrfalch balch, bwlch ei ddif PM V 5 33 wes - mawrfor /Ym mawrfar anghymes /Yn esguraw hawl, hawdd adnes, /Yn esgar i bawb am beues, /Yn ysgwth CBM III 24 159 ddirfedd, fuchedd feching) /O'r cedeirn cedawl hawl hirddifing, /O Gadell ener, o Gadelling, /O'r gla_^ CBM IV 18 59 Ac Ef yn oseb yr osoded /Yn hollawl, meidrawl, hawl huanred. /A roddo i Dduw ei ddegfed - o'i law /Heb EW VI 6 37 am /Ac na chred guhudded gam. /Nid cam canmawl hawl hwyl gynnydd - eirchiad /I erchi cerennydd; /Tormen LlG VII 25 58 /Grym erddrym, aerddraig yn deffro, /Greddfawl hawl, hwyl gynnydd Pabo; /Gruffudd ged ddiludd a ddalio BF VII 46 28 bo dy orffen, gymen geimiad, /(Ys bych nefawl hawl hwyl oleuad) /Yn rhan drugaredd, yn rhad - y Drinda PM V 24 20 u wyd, gorwyd am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt bellynt bwyllawg. /Mynnaist gyfarfod yn g LlG VII 28 8 lod a gorfod am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt hynt hirlidiawg. /A rhechdyr a'i wy_^r, b CBM III 26 22 , glewyd fyd falchder, /Ysgryd gryd greidiawl, hawl hydrfer, /Ysgor gadw ni gedwis llyfrder, /Ysgwn wal IRh VII 30 3 f digerydd /O garu nwyf llu neud lliaws dydd; /Hawl hyfawl ganmawl ganmwy beunydd, /Hawdd fu ei charu o EW VI 6 23 dderchawg, /Archaf it i'th lariedd, /Breinnawl hawl hylwydd orsedd, /Breenin trin, trugaredd. /Trugaraw DB VI 24 87 w, /Llyw anaw llywenydd dreulaw, /Ystyriawl ei hawl i hwylaw - yng ngryd, /Ys digrif i'r byd bod i dana EW VI 3 24 rawddus ei derfyn; /O haelon, haelaf mab dyn, /Hawl llu haelfab Llywelyn. /Mab Llywelyn hael, hawl gyfa EG VI 18 8 rhwyf angerddawl, /Rhyfel ddiochel, ddiochwith hawl. /Llywelyn heilyn, hwylfeirdd waddawl, /Llewenydd e DB VI 26 10 , herwydd braint, ti a brofy, /Dy fantawl, nid hawl, nid hawdd hynny, /Dy fa_^r, ys anwar y'i gosody, / GM I 7 66 ygar. /Hygar glew hael udd, haelfab Maredudd, /Hawl odrudd gwaedraidd cad. /Ced eglur cedeirn gur gyrch CBM III 7 25 yd galchfraith, /Llyw Powys, peues ddiobaith; /Hawl ofyn, gw_^r ni'i myn mabwaith, /Hwyl ysgwn, ysgwyd CBM III 5 67 Cynferching cyn no'i fyned: /Gwedy hael Owain, hawl orddifed, /Hwyl ddiw_^yl, ddiofn am ei drefred. /Ne CBM III 3 19 th arfoliaeth waredd, /Mab Brochfael bron hael hawl ornedd, /Gorpu nef yn Eifionydd dudedd. /Mad gyrcha PM V 5 57 - clod, /Bai'i clywed oedd eres! /Mor wrawl ei hawl pan holes, /Mor gadarn yd geidw hyd reges, /Mab Ywa PhB VI 13 19 wysg Hiriell - yn aer, /Yn arfau anghysbell, /Hawl torf tey_"rnfro Gadell, /Hydr afael hael, hanbych g CBM III 28 29 m gyflafan. /Cyflafan trathan, tratherwyn - ei hawl, /Traws gedawl gad orllwyn, /Gw_^r gorefras, gwas g CBM III 20 3 iaid - er moliant, /Mur milcant Maelgwn raid, /Hawl wawl wastad reiniad rhaid, /Hael wael wared ged gyd CBM III 29 22 . /Hwyaf y'm hathraidd athreisfar - ei ddwyn, /Hawl wenwyn hwyl wanar /Yn y rhedai rhudd wyar, /Rhaeadr CBM IV 9 230 n mawr melyn, /Gorpo hael, haelonaeth wobryn, /Hawl wodrudd hil mawrfudd Merfyn, /Gwawr gwendorf, gwend CBM III 19 3 , - fy rhwyf, /Yn rhwyddfalch am ei ddawn, /Yn hawl wrdd, orddyfn camawn, /Yn hael ddigraff, yn ddigraw DB VI 27 66 rafun ni wnaf yn nydd creulyd. /Gwrawl oedd ei hawl wrth ei hwylfryd. /Gwaredid Celi celfyddyd - olau / LlG VII 26 11 anyd hardd i fardd fod i wrthaw! /Gwrawl yw ei hawl yn hwylaw - yng ngryd, /Gw_^r hyfryd i'r byd bod i EW VI 6 2 cywrennin, cywir - yn ei ddydd, /Hael Ddafydd, hawl ys dir; /Bolchlafn lud am dud, am dir, /Beilch a'i Hawlwr 1 LlG VII 24 146 aetffrau. /Hylwry fwry, fa_^r gymell trethau, /Hawlwr gwlad arall, gwledig rhiau; /Harddedd o fonedd, f Hawlwyr 1 CBM III 8 11 u croesasam ddeon, /Marchogion meirch gwinau, /Hawlwyr hwylynt am breiddiau /Haelon cleddyfau rhuddion, Hawrffordd 3 PM V 25 24 Nghastell Baldwin, yng Ngheri - osgordd, /Yn Hawrffordd drefgordd dref dyfysgi, /Yn Rhuddlan degfan D PM V 26 59 faddau - pybl, /Pobl fedydd rhwy ciglau; /Llys Hawrffordd, ei berw ffyrdd neud tau, /Llwyr llosged ei PB VII 3 13 ddiwedd fanfedd Fynyw. /Ger Mynyw, llyw, llew Hawrffordd, /Y gwelais-i Rys Rhos ymwrdd, /Tey_"rnwawr y haws 2 GM I 6 15 o'i dymyr /Er ofn herwyr yn herw ystawd. /Nid haws i'th esgar esgor dy gosbawd /No chaffael tywyn ni b PM V 30 11 dolen, /Eu carchar anwar, amar am ben. /Ni bu haws uddudd, fal trabludd Tren, /Nog anhawdd gwahawdd gw hawydd 3 EGM I 29 4 nawdd hywydd, /Argleidriad, Meidriad, medr o'm hawydd. /Ar au pechodau puchswn arwydd - crog, /Ymddwyn LlF1 II 3 18 wedais drwg o dramgwydd - synnwyr, /O awyr i'm hawydd, /Dywedaf, o'm diwydrwydd, /Ddifwyn ei fa_^r i'm CBM IV 17 133 _^yth gyman yn llan, yn llwyr giwed; /A mi a'm hawydd yn gyheued /Yn afrifaw Duw yn efrifed. /Archaf da haw_^ydd 1 GM I 14 3 e_^l i ddaioni, /Cyferiw cyfrwydd cyfred a_^'m haw_^ydd, /Cyfarwydd i'm llwydd i'm llwyr deithi. /Trae he 2 GM I 7 97 /Aml edfynt a'm dyle /Am adfod arth arfod arf he /Heb edfryd yng ngweryd wely. /Gwelais dorf am dw_^r, PM V 14 37 granwynion gre, /A chludaw ei hawl, ei chlod a he /Hyd y daerawd haul, hyd y dwyre hear 2 GM I 10 1 Araf haf, hear gweilgi, /Eirioes ced oergled celli. /Allwynin ysid GM I 9 2 wg huan haf dyffestin, /Maws llafar adar, mygr hear hin. /Mi ydwyf eurddeddf ddiofn yn nhrin, /Mi ydwyf heb 181 MG VII 33 62 . /Iesu, deg Iesu, im dangosych /Dy wyneb, ni heb a ohebych, /Na chudd Dy ddeurudd, diddorych - o'th w CBM III 3 62 /A'i balchwawr yn awr yn newaint /A'i balchgor heb achor echwraint, /A'i balch offeiriad a'u hoffeiriai DB VI 24 39 , ein damorth, a dawn arnaw, /I uffern bydwern heb adaw - ychwaith, /Yn un boregwaith i'w hanrheithiaw, LlF1 II 4 22 irionnydd, mor ddihaidd - awch bod /Heb arfod, heb aerflaidd, /Ac awch byd byth ar ddiwraidd /Mal y by CBM IV 16 2 wydd cyfrwydd, cyfreithgar - Wledig /A wledych heb afar, /Un Mab Duw diffwys Ei ddaffar, /Un Mab Mair, PM V 1 2 rchaf, Dduw Naf, nefawl Dad - celi, /Celfyddyd heb afrad /I filwr arwr, arwain na_^d /I foli cedwesti w GYC VII 40 39 ed ei draed a'i fronnau, /A'n troses ar gyffes heb air gau, /A'n troso i bob trosedd gorau, /I foli'r D D-5 VI 36 50 diwedd. /Digarad a fydd digaredd - rhag llaw /Heb allel hunaw rhag anhunedd. /Ef, a nef a llawr, W_^r GB II 26 68 yn llwyr a llewenydd mawr /A lle_^n uch allawr heb allu clwyf; /Gweleis-i am ucher, uchel eu rhwyf, /Gw ES I 21 16 Mynesynt fradwyr fredychu - Crist, /Creulonedd heb allu! /Rhy'i gellynt, gallem anghredu, /Yng nghryd b PM V 21 8 lyn huysgwr, /Hebawg, te_"yrnfarchawg, tw_^r, /Heb amau, ef gorau gw_^r. /Gw_^r gwrthod gwarthrudd, gwr GYC VII 40 39 A glaweir ac o_^d, a seirff a llewod, /A phawb heb annod yn ei boenau, /A'r cethri osglawg a'r cythraul GYC VII 40 34 /I ddrws porth uffern gethern gaethau /I wa_^n heb annog, a_^'i grog a'i grau, /Y sarff aflawen yn ei e GYC VII 40 120 . /Llyfrau llaswyrau yw'n sa_^l, /Llwyr obaith heb araith bo_^l, /Credu a charu bob chwy_^l /Crist bryn LlF1 II 4 22 n. /Maon Meirionnydd, mor ddihaidd - awch bod /Heb arfod, heb aerflaidd, /Ac awch byd byth ar ddiwraidd CBM IV 4 76 yf wedi rhwyf rhoddrwydd, /Bardd difro, dyfryd heb arglwydd. /Arglwydd glew, aerllew i dan eurllain - g CBM IV 4 63 g orau bai canmlwydd, /Ni thwyll pwyll pellfod heb arglwydd, /Ni thyf cof rhag coddiant ebrwydd: /Nid e BF VII 54 6 hoed fwyfwy drwy drueni, /Neud wyf hoen hyboen heb arglwyddi: /Triwyr a gollais, tri - dyledogion, /Bro PM V 14 5 , /Dygymer hwyl ffe_^r, haul neud ffofre! /Dos heb argyswrw ar llwrw i'r lle, /Dosawg hyddolawg, hawdd DB VI 27 36 achadw cad fragad friwgwydd, /Wedi echwng teg heb atregrwydd, /Wedi addef teg ar gartrefrwydd, /Wedi t PM V 11 36 osb nad ydwyd, /Ethynt feirdd, er pan athwyd, /Heb aur seirch, heb feirch, heb fwyd. /Bwyd i gnud a dru PM V 10 8 on fodrydaf, /Heb bant, moliant milioedd naf, /Heb bannu, gan y pennaf. /Pennaf udd, Gruffudd, graid er PM V 10 7 , yr alaf, - gan ddraig, /O ddragon fodrydaf, /Heb bant, moliant milioedd naf, /Heb bannu, gan y pennaf GYC VII 36 86 es oedd im, am fy nhwyllaw, /Gadael pen arnaf heb ben arnaw: /Pen pan las, ni bu gas gymraw, /Pen pan CBM IV 17 28 aid, rhydd iolawr - heb daw /Rhag ein periglaw heb beriglawr; /Gwddam y'n gorllwg Gw_^r llwyrddwg llawr DB VI 24 4 r dawn a'm daw - i gennyd, /Mwynair o'm plegyd heb blyg arnaw. /Mur, Modur, Llywiadur, rhag llaw /Y mae PB VII 18 3 cyrdd, /O hiraeth, a faeth o feirdd; /Marwnad heb blyg, hirddrig, hardd /Bellach a allaf o'i gerdd. /C PhB VI 12 41 aw goreuraw gair. /O dywedais-i air ar wecry - heb borth /Parth eurgolofn Cymru, /Diwygaf, honnaf hynny LlF2 VI 10 36 mad erlyn dyn dim ehofnder /O gadwent present heb brysurder. /Ys edifar fyth tra fyther - ynddi, /Ys e GYC VII 36 54 , /Llawer meddwl trwm yn tramwyaw, /Llawer mab heb dad gwedi ei adaw, /Llawer hendref fraith gwedi llwy CBM IV 17 27 enawr. /Gw_^yr Rheen ein rhaid, rhydd iolawr - heb daw /Rhag ein periglaw heb beriglawr; /Gwddam y'n go GYC VII 36 21 m edewis hebddaw; /Ys mau ei ganmawl heb dawl, heb daw, /Ys mau, fyth bellach, ei faith bwyllaw, /Ys ma GYC VII 36 21 _^ Duw /A'm edewis hebddaw; /Ys mau ei ganmawl heb dawl, heb daw, /Ys mau, fyth bellach, ei faith bwyll CBM IV 16 38 llachar, /Iawn o'm dawn doeth, arllafar, /Iawl heb dawl, heb doli arwar; /Iolydd wyf o nwyf yn afar, /I CBM III 11 2 Cerddawr huenydd huanaw - awch mawl, /Cerdd heb dawl, heb dwyllaw, /Cerdd uchel, annhawel, annhaw, / PM V 1 157 yd, orthywys greidiawl. /Fy Rheen a'm rhoddes heb dawl, /Rhwyf myrddoedd, mawrddawn ysbrydawl; /Na'm d CBM IV 16 38 Iawn o'm dawn doeth, arllafar, /Iawl heb dawl, heb doli arwar; /Iolydd wyf o nwyf yn afar, /Iolaf-i Ddu HF VII 23 17 adwent, cedwis haeloni, /Gw_^r eurfudd diludd, heb doli, /Gw_^r dileddf, prifddeddf Pryderi. /Gw_^r oe GM I 8 45 wyr ffwyr ffyrfgawdd, ar fawdd foddi; /A Menai heb drai o drallanw gwaedryar, /A lliw gwyar gwy_^r yn h GM I 14 60 rhynnawdd ffrawdd ffraeth ydd adwyf /Yn urddas heb dras dros a brydwyf, /A'm bryd ar gymryd, gymrawd a PM V 2 68 cyn rhyfel i rot a mi, /Engyl tangnefedd tanc heb drengi. /A'm bo, udd cedawl, cydfod a_^ thi: /A'th f LlG VII 24 65 r /Hyd eithaf Cydweli. /Can gaffael yn dda dra heb drengi /Gan Fab Duw didwyll gymodi, /Ys bo ei ddiwe GM I 14 22 n uch archengylion, /Un ddonion neifion, nerth heb drengi, /Un danc fwynt wrthyf wrth eu moli; /Un Duw GYC VII 41 20 hoced a chuhudded, (bawed beiau!) /Ac enwiredd heb drugaredd, a drygeirau /A gwylltineb hawl ac ateb, g CBM III 11 2 r huenydd huanaw - awch mawl, /Cerdd heb dawl, heb dwyllaw, /Cerdd uchel, annhawel, annhaw, /Nid casger ES I 17 35 /A'm rhoddud, rhwysg ufeliar, /Da rodd dy fodd heb dy fa_^r. /Dy fa_^r, Lywelyn, a fu fawr - i drwm, /E PM V 14 7 w i'r lle, /Dosawg hyddolawg, hawdd ei belre, /Heb dymyr Tudyr, tud Elise, /Enwawg Gyfeiliawg, ys cof a LlG VII 26 14 /Nid anaml ei fudd heb orchuddiaw, /Nid eddyw heb dda ddyn i wrthaw, /Nid anheirdd ei feirdd, fyrddoe PM V 16 14 llawrydd, llawen udd - gwendorf, /Gwynde_"yrn, heb ddatgudd; /Lloegr ormes, rhoddes aur rhudd; /Rhoddia LlF1 II 3 38 tau o'r barau a berydd - i'm plaid, /I'm plygu heb ddefnydd, /Ai cardd ai cerdd o newydd, /Ai cabl ai c GM I 8 66 'm cyhudd am udd iawn esillydd Idwal /Nid e_^l heb ddial mal galanas; /Ac yn llys Gadwallawn gan gedwe GM I 7 37 Trylew fawr falch derrwyn; /Tyrfa dorf derfysg heb ddifwyn, /Heb ddiwad ei orwlad orllwyn. /Gorllechais LlF1 II 2 36 /Dothwyf eithr Gwynedd, a rhyfeddaf - paham, /Heb ddigoni cam, heb nam arnaf. /Dygyrchais-i Powys, peu MeiG I 33 36 r paradwys (parha golau!). /Rhy-n-parasai Duw heb ddim eisau /Yni wnaeth ein gwaeth ein gweithredau. / GYC VII 41 18 rudion fyddant, drwg y'u barnant am eu barnau /Heb ddim nefawl o rwyf bydawl byd gyfreithau. /Cyfraith CBM IV 6 2 ir bair beryf, caniad Duw gennyf /Cadr ddeisyf heb ddisudd /Dawn cyflawn, digawn, digyfludd, /Digardd g GM I 7 38 lch derrwyn; /Tyrfa dorf derfysg heb ddifwyn, /Heb ddiwad ei orwlad orllwyn. /Gorllechais-i eisiau o'i EG VI 18 90 haelfudd hwelfeiddiad, /Ar Lloegr rwy llygrwys heb ddiwad; /Ysymy Rydderch, roddiad - aur melyn, /Molid MG VII 32 42 a'u dysg, wir ei dysgau), /I'r ty_^ ydd a_^nt, heb ddo_^r, heb gant, gwynnawg ddrysau; /Y Mab ydoedd a GB II 26 197 a folaf er eirioled - im, /Can ni allaf-i ddim heb Dduw Trined. /Dewi yn eang, yn rhan rhwyddged, /Ac y GM I 7 98 l edfynt a'm dyle /Am adfod arth arfod arf he /Heb edfryd yng ngweryd wely. /Gwelais dorf am dw_^r, gwe LlG VII 27 9 dd /Am drefgordd drwy galed. /Gwag i'r byd bod heb ei hawddged, /Gwael dwyn hael hwylfawr ei weithred; MB I 4 8 ydd yng ngw_^ydd Duw Ddofydd, /Fy iawn grefydd heb ei weini. /Gweinifif, hagen, i'm Rheen Ri /Cyn bwyf GYC VII 40 57 rch i'm Naf, y Dewin doethaf /(Nid ymarwerthaf heb Ei wyrthau) /O'r llethri araul, o'r lle cyfyd haul, ES I 17 46 elw freuner - o'm ta_^l, /Tebycach im lawer, /Heb eisiau neb mau o'm ne_^r, /Oes wogawn hwylddawn hael GYC VII 43 18 rydiau ynghylch Ei fronnau, /A'i holl weli_"au heb eli_"aw, /A'i goron yn ddrain ac Yntau'n gelain, /A' MB I 3 16 /Yn awen gyfrif cenif draethwawd /I ri a roai heb esgusawd. /Gruffudd glew dywal ar orfeddawd, /Gwir g GB II 26 174 ynt-hwy neb namwyn Dewi, /Ac ef a'u dyddug oll heb eu colli /Yn un ysgubawr fawr a'r llawr llenwi. /Pan CBM IV 1 43 i fleiddiau eu hargyfrain; /Gwelais eu hadaw heb eu hadain /I dan draed adar, gwy_^r gwanar, gwain; / CBM III 21 76 gwrthod gwrthfodd Dewi, /Gwrthwynebedd Lloegr heb eu llochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedlif, gwaedlafn gochi DB VI 24 80 d o Eingl yn syrthiaw - ergyr /Ac eryr rhyswyr heb eu rhusiaw. /Gnawd fod ysgwyd frwyd, friwdoll arnaw GYC VII 36 94 arglwydd, poen dygngwydd a'm daw, /Pen f'enaid heb fanag arnaw, /Pen a fu berchen ar barch naw - canwla PM V 11 36 Ethynt feirdd, er pan athwyd, /Heb aur seirch, heb feirch, heb fwyd. /Bwyd i gnud a drud a draig - fu R PM V 14 9 , tud Elise, /Enwawg Gyfeiliawg, ys cof aele. /Heb ferch Gynfelyn, gelyn gne - unbyn, /Cyd boed unbenne LlF1 II 4 36 weithydd: /Hoed a'ch dwg, ywch digerydd: /Haid heb fodrydaf hu bydd. /Ni hu wyf lawen o lawer - achaws DB VI 30 72 gyfedd. /Digawn o bregeth yw difa_"edd - hael /Heb fryd i'w gael hyd Frawd gyhedd. /Ys truan ei ran, rw GYC VII 41 26 gormod ryfel ryfawr gamau, /Ni bydd un fraich heb fwy no'i baich o bechodau. /Gwae hocedwr, gwae guhu PM V 11 36 , er pan athwyd, /Heb aur seirch, heb feirch, heb fwyd. /Bwyd i gnud a drud a draig - fu Ruffudd, /Udd LlF1 II 2 14 /Hawdd bo balch Gymro a gymrofaf, /Hawdd bwyf: heb fy rhwyf ni rybyddaf. /Ysid im eniwed a eniwaf - wr LlG VII 25 63 weddl ceneddl a'i canlyno; /Gw_^r a obryn ffaw heb ffo - un troedfedd, /Nid mawr o'i drosedd neb ni dre LlF1 II 1 154 ymroddi - a_^ bardd /A gwy_^r hardd heb gardd, heb galedi, /Ac eurgrawn a dawn a daioni, /Ac eurgrair c HF VII 23 27 fodd Llywelyn, llyw Cedwli. /Gan fod hir gymod heb gam inni /Gan ddidwyll gymwyll gymodi, /Gan faddau o GYC VII 38 32 redd, /Ef yn wan druan lawdryfer - heb nerth, /Heb gannerth, heb gnifer; /Llwyd ei ben, pan henyw ei fa MG VII 32 42 r ei dysgau), /I'r ty_^ ydd a_^nt, heb ddo_^r, heb gant, gwynnawg ddrysau; /Y Mab ydoedd a anydoedd dan LlF1 II 1 154 amrawdd yn ymroddi - a_^ bardd /A gwy_^r hardd heb gardd, heb galedi, /Ac eurgrawn a dawn a daioni, /Ac CBM III 3 146 /Cynnaddl cerdd, cerennydd gymen, /Gain wenwas heb gas, heb gynnen. /Llan a wnaeth a_^'i lawfaeth lofle MeiG I 33 45 oddaist, dyn dynawl, andaw, /A'th roddaf gysul heb gas ynddaw: /Pan fynno Duw dy ddifuriaw /O ddyllest CBM IV 6 19 , /Gw_^r eisor, esillydd Gruffudd. /Gwybu bawb heb ge_^l gw_^yth gwrdd hwrdd Hywel /Yn rhyfel cyn rhybu LlG VII 27 34 i cof cyfarchwel /Am lyw cleddyfrudd heb gudd, heb ge_^l. /Neud mau ei eisiau, neud isel - fy mryd, /I' GYC VII 40 123 rynawdr, amherawdr mil, /Mab Mair o'r pum gair heb ge_^l, /Y sant a aned ddyw Sul CBM IV 6 75 amp rhagod arfod, arfeiddiaw - ag arf /Ac aros heb giliaw. /Cas trymdras trymdrais ardwyaw, /Ca_^r cedy LlLl II 16 33 oegr ddifa ddifefl gywir. /Piau yr arfau arfod heb giliaw, /Ni giliant hyd angau? /Pwy w_^r, penaethai BF VII 48 31 ng echwng; och o'r cuddiaw! /Hir ddarpar galar heb giliaw - ysydd, /Hir ddefnydd a fydd o'i feddyliaw, MG VII 32 4 b fam forwyn, grefydd addfwyn, aeddfed eirau, /Heb gnawdawl dad, hwn yw'r Mab rhad, rhoddiad rhadau. /D GYC VII 38 32 an druan lawdryfer - heb nerth, /Heb gannerth, heb gnifer; /Llwyd ei ben, pan henyw ei falchder, /Llyga CBM IV 2 45 yf, dreiswr, dros dy gyngor, /Nid addwyd hebof heb gof, heb go_^r, /Nid eddiw hebod rhaglod rhagor. /Ni GYC VII 38 30 w Gwener, /Ef a_^ rhwnc i rwng ei ddwyfer, /Ef heb gof yng nghyfrif aeredd, /Ef yn wan druan lawdryfer MG VII 32 49 rinweddau. /Trwy ffordd arall troant yn gall, heb golledau, /Rhyddun' a'u gwlad, rhag twyll a brad y b CBM IV 2 45 wr, dros dy gyngor, /Nid addwyd hebof heb gof, heb go_^r, /Nid eddiw hebod rhaglod rhagor. /Ni'm golo g CBM III 16 22 Bodd rodd ran, gyman gymyniad, /Bolchlafn goch heb guchied o gad; /Brondor wrdd orddrud, orddyfniad - c CBM III 20 9 _^r gyrchiad. /Cyrchais eryr trais trin oheb - heb gudd, /Cad wosudd, ced woseb, /Ar w_^r, ar wir ei wy LlG VII 27 34 ydyw ynof-i cof cyfarchwel /Am lyw cleddyfrudd heb gudd, heb ge_^l. /Neud mau ei eisiau, neud isel - fy CBM III 21 42 ) /Neu'm bu o'i angad, rad ragori, /Rhagorfudd heb gudd, heb gynholi; /Rhegofydd oeddwn o'i ddaioni, /G CBM III 26 48 ies fy lles, llyw rhybudd, /Ni tholiaf a ganaf heb gudd, /Ni'm gwnaeth glyw golud goludd - am anaw, /Na LlG VII 26 3 ei gynnelw, arddelw urddaw; /Ys da ei gampau heb gwympaw - yn afrddwl, /Ys iawn ddifygwl o'i fygythia EW VI 3 18 . /Bleiniad gad hwyliad, haelonaeth - a geidw /Heb gydfod bygylaeth; /Ardwy llu llaw ehelaeth, /Eurde_" PM V 1 15 r, hud oedd ymddifad /Heb raith, heb gyfraith, heb gyfrad - a_^ gwan /Na gweini Celefrad, /Heb ysgor hy PM V 1 15 . /Prydain hydr, hud oedd ymddifad /Heb raith, heb gyfraith, heb gyfrad - a_^ gwan /Na gweini Celefrad, GG II 31 24 fedd /(Draig anhuenydd herwydd haeredd /Hirfod heb gymod yn ei gamwedd). /Duw a fyn ddyfod i'w orsedd / LlG VII 24 26 fragad friwgoch rysedd, /Llwyr orborth hyborth heb gymw_^edd. /Gnaws mawrdraws am ardal dyhedd, /Gnawd CBM III 21 42 u o'i angad, rad ragori, /Rhagorfudd heb gudd, heb gynholi; /Rhegofydd oeddwn o'i ddaioni, /Gan gyfeiso CBM III 3 146 cerdd, cerennydd gymen, /Gain wenwas heb gas, heb gynnen. /Llan a wnaeth a_^'i lawfaeth loflen, /Llan MB I 3 108 wyniaith a_^'i gyweithydd /Pan gedwis ei wyneb heb gywilydd. /Cuddynt cyfnofant cant cyfoedydd, /Cyngen GM I 9 159 ron heilin haelaf ysydd?' /A minnau a'm cyhudd heb gywilydd /Ef ydoedd Owain hir, hywystl bedydd! /Ac a CBM IV 16 48 ; /Gwell gobrid gobrwyon edwaeth /Heb henaint, heb haint, heb hiraeth, /Cyn gortho gwarther farchogaeth CBM IV 16 48 ydd, ysywaeth; /Gwell gobrid gobrwyon edwaeth /Heb henaint, heb haint, heb hiraeth, /Cyn gortho gwarthe CBM III 3 75 poed wynt fy ngheraint! /Pan fo pawb, pan fwyf heb henaint, /Yn oed dewr deng mlwydd ar hugaint, /Pan CBM IV 16 48 brid gobrwyon edwaeth /Heb henaint, heb haint, heb hiraeth, /Cyn gortho gwarther farchogaeth, /Cyn gwar GM I 10 17 i /A gwlad Gymru mor gymri; /Nid modd mau dewi heb honni - pwy oeddynt, /Prynesynt eu moli. /Owain ange GM I 7 118 s; /Lliaws eurfail fawr yn llys llary a llawr /Heb hyd wawr orffowys. /Lliaws aes esmwyth falch gaerwys PM V 23 77 dwf gwrhydri Ogrfan /Dygwydd gwy_^r heb lewyr, heb lan, /Dygoch llawr dwygad fawr faran, /Un am Fro Alu LlF1 II 3 32 el glyw, /Hael Merfyniawn, Lleisawn llyw, /Had heb ledrad, heb ledryw. /Ni bu yn lledrad ar lledruddion LlF1 II 3 32 el Merfyniawn, Lleisawn llyw, /Had heb ledrad, heb ledryw. /Ni bu yn lledrad ar lledruddion - wy_^r /Yr GYC VII 38 34 , pan henyw ei falchder, /Llygad briw heb liw, heb leufer, /Lle'r dannedd yn dwn pan geiser, /Lledr y g PM V 23 77 n /Gw_^r hydwf gwrhydri Ogrfan /Dygwydd gwy_^r heb lewyr, heb lan, /Dygoch llawr dwygad fawr faran, /Un GYC VII 38 34 yd ei ben, pan henyw ei falchder, /Llygad briw heb liw, heb leufer, /Lle'r dannedd yn dwn pan geiser, / PM V 18 28 cedyrn cadarndras, /Deddf gwystlaw, i'th law heb luddias, /Dygymer bob ne_^r, bob nwythas - de_"yrn, CBM IV 6 69 eth yn ffrwynfawr a'm daw /O ffrawdd fodd udd, heb luddiaw; /Caffwn ei radau, caffawd ein gwawdau, /Ca CBM IV 18 61 huanred. /A roddo i Dduw ei ddegfed - o'i law /Heb luddiaw iddaw Ei ddylyed, /Neud wyf fardd, digardd y DB VI 30 50 is. /Nid hebof ei alar, ca_^r a'm cedwis, /Nid heb meirch meithdew y'm hedewis. /O eisiau Dafydd, neud CBM III 16 249 e gware gwaredred, /Yn y mae yfed heb neued, - heb na_^g, /Heb nebawd eisiwed. /Gorpo te_"yrn, twrf lla LlF1 II 2 36 wynedd, a rhyfeddaf - paham, /Heb ddigoni cam, heb nam arnaf. /Dygyrchais-i Powys, peues tecaf, /Ar Fad CBM III 16 250 edred, /Yn y mae yfed heb neued, - heb na_^g, /Heb nebawd eisiwed. /Gorpo te_"yrn, twrf llanwed, /Yn nh GYC VII 38 31 nghyfrif aeredd, /Ef yn wan druan lawdryfer - heb nerth, /Heb gannerth, heb gnifer; /Llwyd ei ben, pan CBM III 16 249 red, /Yn y mae gware gwaredred, /Yn y mae yfed heb neued, - heb na_^g, /Heb nebawd eisiwed. /Gorpo te_" PM V 17 24 ed nifer, /Tarf cynnygn, can yd weler, /Torri heb noddi neb ne_^r. /Mabinogi draig, drud - yw ei gymwy ES I 17 52 /Eryr ar gedwyr, na'm gad. /Na'm gad i wybraw, heb obryn - dy fa_^r, /O'th fawr eang derfyn; /Glew llaw LlG VII 27 49 tad, Duw, er dwyn Hywel! /Eryr gwy_^r, gwarant heb ochel, /Ar Wirionedd iawn ddawn ydd ymdde_^l: /Erbyn HOG II 6 79 ymp o rai gwymp eu gwyngnawd, /Cefais i chwech heb odech pechawd /(Gwenglaer uch gwengaer ydd ym daeraw GB II 26 16 geraint, /A rhydid heb ofud, heb ofyn amgen, /Heb ofal cynnen cylch ei bennaint /Onid blaidd a draidd GB II 26 15 /Yng nghyfoeth Dewi difefl geraint, /A rhydid heb ofud, heb ofyn amgen, /Heb ofal cynnen cylch ei benn GB II 26 15 foeth Dewi difefl geraint, /A rhydid heb ofud, heb ofyn amgen, /Heb ofal cynnen cylch ei bennaint /Onid DB VI 30 30 Duw ddwyn cariad - Cymry /Ym mhlith priddwely heb oleuad. /Etifedd Gwynedd, gwanar gyrchiad, /Neud Duw GM I 8 73 yserch rhyseiliaw cas. /Neu'm rhoddes o'i fudd heb oluddias /Gorwyddawd ffyrfgnawd, ffaw gymwynas. /A n GYC VII 40 80 u, /A berau hirddrwg a phob eiddorwg, /A phawb heb olwg ar ei balau, /A cherwyn boethdan ac ennaint brw LlG VII 26 13 hyfryd i'r byd bod i danaw. /Nid anaml ei fudd heb orchuddiaw, /Nid eddyw heb dda ddyn i wrthaw, /Nid a HF VII 22 14 wysg Lleon. /Difro wyf heb rwyf, heb roddion, /Heb Owain, hebawg cynreinon, /Diarswyd ysgwyd, ysgyrion PM V 1 149 o gynnydd ar gynnygn breuawl; /Maith o'th rad, heb raid eu heiriawl, /Mythion feirch, ffwyr tyweirch ff PM V 1 15 ffrawdd cad. /Prydain hydr, hud oedd ymddifad /Heb raith, heb gyfraith, heb gyfrad - a_^ gwan /Na gwein CBM III 14 2 lain a ddylif - yng ngawr, /A_^ llafnawr lladd heb rif, /Ac o du gwaedlafn gwaedlif, /Ac ar dir cynnygn PM V 1 85 /Tey_"rnllw, tey_"rnllid gennwch. /Tey_"rnged heb rif hebryngwch - o'i lys, /Iwch lesaf os gwne_"wch! OC II 15 5 dd ydd awn-ni o Ffordun? /Dos, was, yn ebrwydd heb roddi - gair da /I'r gwrda ysy ynddi; /Dywan wa_^n t HF VII 22 13 yf Gwynedd, rhwysg Lleon. /Difro wyf heb rwyf, heb roddion, /Heb Owain, hebawg cynreinon, /Diarswyd ysg HF VII 22 13 wedd, /Rhwyf Gwynedd, rhwysg Lleon. /Difro wyf heb rwyf, heb roddion, /Heb Owain, hebawg cynreinon, /Di DB VI 29 91 terrwyn torf angudd, /Gwa_^n an rheg an rhaith heb rybudd, /Gwanar ga_^r, trimud fa_^r, trymrudd, /Gwen CBM IV 17 117 cynnif y brif briodoriaeth; /Cynyddwn ninnau, heb swysau saeth, /Gan ein Duw fry freenhiniaeth! /Breen CBM IV 17 65 wyg lafur - twn, /Anfedr y carwn bwn peniadur /Heb syniaid ein rhaid, rhwydd echlysur, /A heb wybod bod PB VII 3 10 aeth! /Athwyf ym mrwyn, gw_^yn geithiw, /Ethym heb udd llafnrudd, llew, /Aeth Rhys fab Rhys, Rhos brei HOG II 12 12 s fordai, /A decant cynran a'i ciliai, /Cyfarf heb un farf ar Fenai PM V 1 33 /Yn cynnif ar Ystrad. /Cedwid Duw, a'n cedwis heb wad, /Cadr heddwch hyddyn am winllad, /Cad wyllion D GM I 14 41 yn ei herwydd. /Hi yn fam wy Thad, hi yn wyry heb wad, /Hi yn hollawl rad, yn rhegofydd, /Hi yn ferch GM I 11 39 /Gorsefyll yn rhyd, rhodawg - annibellt, /Nid heb waed ar wellt ar wallt peithiawg, /Ac o rodri_"oedd EG VI 18 58 nghrain, /Oedd trist maer, oedd claer cleddyf heb wain /A chan llu pannu pen ar digrain /A chan llaw BF VII 56 9 orfod, /Gwawr dragon; gwae Fo_^n o'i fod! /Bod heb walch ceinfalch! Cynhebyg - Drystan, /Aer gynwan, au PM V 25 33 Ynys gwy_^s ein gwesti. /Ni chawsom droedfedd heb wa_^n, heb wnedd, /O derfyn Gwynedd yn ei gweini, /A BF VII 44 26 gw_^r gwrdd yn argae - trin, /Trist a chweddl heb warae, /Uthr gwynfan chwerw, herw hirwae: /Eithr Gwy GM I 7 14 ; /Rhewin mawr am wy_^r wawr waredred, /Rhwysg heb warth, rhwydd o'i barth ymborthed. /Rhy-dost fy mhen LlG VII 25 45 ofn Lloegr a'i chythrudd; /Arf torfoedd terfyn heb warthrudd, /Aruthr goelfain brain, Brynaich gystudd. PM V 26 24 ryr gwy_^r gworwedd - na chysgu, /Na chosgordd heb wnedd. /Gnawd ysgyn ac ysgwyd ar gledd /Yn ysgor bro PM V 25 33 s ein gwesti. /Ni chawsom droedfedd heb wa_^n, heb wnedd, /O derfyn Gwynedd yn ei gweini, /Anoethach Po CBM IV 17 66 ur /Heb syniaid ein rhaid, rhwydd echlysur, /A heb wybod bod byd mor amhur. /Rhybu erthyst in: rhybu Ar CBM III 8 67 awn ni luestai Wynedd /Ym mherfedd Edeirniawn /Heb wy_^r lladd gan llyw camawn, /Llith beri_"on lluyddi DB VI 27 26 /Och fawr a fwrir o ddirfingrwydd, /Och faith heb ychwaith o'i obeithrwydd, /Och am naf, am neb diwydr CBM III 21 161 dd ymerbarch, ced cyfarched, /Ydd oedd ymerbyn heb ymarbed: /Yd giliai bob llwfr yny'i lladded, /Yd gyr BF VII 57 9 ae poethfan, peth uffernawl, /Yn y mae mawrwae heb ymeiriawl, /Yn y mae mawrwall enaid marwawl, /Yn y m MeiG I 32 28 ddunaf. /Cred fyfyr ystyr a ystyriaf, /Cred yw heb ymgel, diogelaf. /Credadun yw Ef, credaf - i'w draws EGM I 28 25 st Eli Celi, can ufylltawd. /Na chysbyddwn fod heb ysbyddawd /Gwenwlad nef addef yn addfwyndawd. /Gwymp PM V 1 18 Na gweini Celefrad, /Heb ysgor hygor hygarad, /Heb ysgar ysgwyd ac angad, /Heb ysgarant blant yd blygia PM V 1 19 or hygor hygarad, /Heb ysgar ysgwyd ac angad, /Heb ysgarant blant yd blygiad - Cymry: /Oedd cymrwyn eu PM V 1 17 , heb gyfrad - a_^ gwan /Na gweini Celefrad, /Heb ysgor hygor hygarad, /Heb ysgar ysgwyd ac angad, /He DB VI 24 31 ng gythreulaid yn ei threulaw /A llawer bwysti heb ystyriaw - ced /A llawer syched trwydded trwyddaw /A hebaf 3 CBM IV 9 174 u! /Ti hebof, nid hebu oedd tau, /Mi hebod, ni hebaf finnau. /Hir y'th ardrethir ardrethau - o bell, /H LlF1 II 3 71 wyr esgor - a fyn /Hebawg bryn a bronddor, /Ni hebaf-i gan ei hepgor, /Ny hepgyr gleisiad glas fo_^r. / CBM III 13 58 ar feirch rhudd rhawngaith): /Hael, hebod ni hebaf noswaith, /Ohonawd handid fy ngobaith, /Ohonaf han hebawg 7 CBM III 11 28 l, /Ermidedd terrwyn tey_"rnwal, /Aur hybarch, hebawg a bual. /Buant cyd yng ngryd, yng ngreddf - cyfar LlF1 II 3 70 fa_^r. /Os ba_^r hir esgar hwyr esgor - a fyn /Hebawg bryn a bronddor, /Ni hebaf-i gan ei hepgor, /Ny h GRh II 28 31 einioes, - arglwydd, /Erglyw fi i'th gynnoes, /Hebawg bryn, brenin eirioes, /Hebu im hebod nid oes. /Ni HF VII 22 14 /Difro wyf heb rwyf, heb roddion, /Heb Owain, hebawg cynreinon, /Diarswyd ysgwyd, ysgyrion - yng ngnif CBM III 11 72 lyw cyrchfawr, cylchynfeirch nid oedd, /Gw_^yl hebawg heboch neud addoedd. /Nid addoedd fy nawn yn ofer PC II 20 3 awg fab Cedifor, /Gwalch byddin gwerin goror, /Hebawg teulu cu, ceinmyn, /Anhawdd gennym dy hepgor PM V 21 7 angof angad glydwr - llew, /Llywelyn huysgwr, /Hebawg, te_"yrnfarchawg, tw_^r, /Heb amau, ef gorau gw_^ hebddaw 5 BF VII 48 8 heibiaw - nid eddyw, /Angadr yw fy myw fy mod hebddaw. /Am Owain gyfrgain (gyfrglod iddaw), /Am aerwal LlG VII 27 15 wawr myged. /Hir yw byth bellach (belled - bod hebddaw) /Hiraethlawn gymraw gymrwyn godded. /Hydorf cyl CBM III 24 82 fual a fu eiddiaw, /Ethiw hael hebof-i, athwyf hebddaw, /Nid eddyw o'm cof ceisiaw - fy nghyfedd, /Cyfo BF VII 45 20 /Cas cabl, cwblddoeth ymadrawdd; /Ceisiaw bod hebddaw nid hawdd. /Nid hawdd, am ein cawdd, can aeth - GYC VII 36 20 u, gan ddefnydd, ymddifanw a_^ Duw /A'm edewis hebddaw; /Ys mau ei ganmawl heb dawl, heb daw, /Ys mau, hebddi 2 GM I 10 9 /Ei ddefawd a'm llochi; /Ni llwydd fy llechfod hebddi, /Cerennydd Ddafydd ddyfnfri. /Ni'm rhwyddgeidw EGM I 26 32 ach i ryddogni - poen /Penyd a fo mwy no'r mau hebddi. /Neu'm gorau angau anghyfnerthi, /Nid ymglyw dyn heboch 1 CBM III 11 72 chfawr, cylchynfeirch nid oedd, /Gw_^yl hebawg heboch neud addoedd. /Nid addoedd fy nawn yn ofer - o'm hebod 9 CBM III 30 7 eurglawr, /Arglwydd nef a'th weryd, /Dygen yw hebod bod byd, /Dygynnelw, a Duw gennyd! /Gw_^r a'i gwna PM V 26 144 o'th fyd, hardd gydfod, /Or bythwn, ni hebwn hebod, /Boed yn nef a'th hendref a'th hafod, - te_"yrn, GRh II 28 34 Ddafydd, ddawn orfod - ar bawb, /Arbenigiawl, hebod, /Cadr rwyf, cadarn glwyf glybod, /Can llonydd byw CBM IV 9 174 n ei faddau! /Ti hebof, nid hebu oedd tau, /Mi hebod, ni hebaf finnau. /Hir y'th ardrethir ardrethau - CBM III 13 58 eirdd fudd ar feirch rhudd rhawngaith): /Hael, hebod ni hebaf noswaith, /Ohonawd handid fy ngobaith, /O CBM III 14 11 f, /I wrthyd na'm gwrthod, /O'm bodd ni byddwn hebod, /Nid ef oedd fy modd fy mod. /Gan fod yn unfraint GRh II 28 32 ynnoes, /Hebawg bryn, brenin eirioes, /Hebu im hebod nid oes. /Nid oes im, Ddafydd, ddawn orfod - ar ba CBM IV 2 46 id addwyd hebof heb gof, heb go_^r, /Nid eddiw hebod rhaglod rhagor. /Ni'm golo g[]no, gw_^r diohor, /N LlF1 II 2 33 f. /Parawd fy nhraethawd; nis gnawd draethaf - hebod: /Treth trafod tros glod, trawsglwydd fwyaf. /Doth hebof 8 CBM III 24 27 y_^m gyd am fudd, am feddu gwe_^n; /Ni threfyd hebof angof angen, /Angau Rhirid wyn wedi Arthen: /Cyn c DB VI 30 49 beris - arnaf, /Alaf a enwaf im a enwis. /Nid hebof ei alar, ca_^r a'm cedwis, /Nid heb meirch meithde CBM IV 2 45 d athwyf, dreiswr, dros dy gyngor, /Nid addwyd hebof heb gof, heb go_^r, /Nid eddiw hebod rhaglod rhago PM V 21 4 winllyn (dengyn, da gof!) /O'i wenllaw heibiaw hebof. /Hebof nid angof angad glydwr - llew, /Llywelyn h BF VII 48 7 yrth rhygymyrth ei gam rhagddaw, /Angof gw_^r hebof heibiaw - nid eddyw, /Angadr yw fy myw fy mod heb CBM III 24 82 aw, /Athal aur fual a fu eiddiaw, /Ethiw hael hebof-i, athwyf hebddaw, /Nid eddyw o'm cof ceisiaw - fy PM V 21 5 (dengyn, da gof!) /O'i wenllaw heibiaw hebof. /Hebof nid angof angad glydwr - llew, /Llywelyn huysgwr, CBM IV 9 173 ddau, /Dy fa_^r gwrdd, gorddyfn ei faddau! /Ti hebof, nid hebu oedd tau, /Mi hebod, ni hebaf finnau. /H hebrwng 4 GB II 26 55 ynt, /Dau ga_^r a gerddynt yn gydbreiniawg /I hebrwng anrheg yn rhedegawg /I Lasgwm, nid oedd drwm dri GB II 26 225 llongau, /A chyngor a wna_^nt a_^ chenhadau /I hebrwng iddaw ebrwydd drethau. /Trydy pla Wyddyl (aflwy EMRh VI 23 12 wng - deufor, /Pen eurddor bronddor, braint a hebrwng. /Pannu a fydd dir rhag dewr gorflwng /Pan fo dy EMRh VI 23 27 erddrwng. /Gwnaed Dduw ei ddiwedd-ef, ddi-fefl hebrwng, /Yni fo ei orffen ar ffordd deilwng, /Yn nhygia hebryngwch 1 PM V 1 85 nllw, tey_"rnllid gennwch. /Tey_"rnged heb rif hebryngwch - o'i lys, /Iwch lesaf os gwne_"wch! /Rhag ta Hebu 2 GRh II 28 32 i i'th gynnoes, /Hebawg bryn, brenin eirioes, /Hebu im hebod nid oes. /Nid oes im, Ddafydd, ddawn orfod CBM IV 9 173 a_^r gwrdd, gorddyfn ei faddau! /Ti hebof, nid hebu oedd tau, /Mi hebod, ni hebaf finnau. /Hir y'th ard hebwn 1 PM V 26 144 futych o'th fyd, hardd gydfod, /Or bythwn, ni hebwn hebod, /Boed yn nef a'th hendref a'th hafod, - te heching 1 CBM III 24 157 brwydr ddieding. /Handoedd eu hachoedd (cyn eu heching /Ym merw dderw ddirfedd, fuchedd feching) /O'r c hedewis 1 DB VI 30 50 ca_^r a'm cedwis, /Nid heb meirch meithdew y'm hedewis. /O eisiau Dafydd, neud is - yw meddwl /Ac neud hedfyn 1 GM I 7 91 il Dydd Brawd braw ystawd ystle. /Ail llam a'm hedfyn yw lladd Llywelyn, /Ail dychryn a'm deffry; /Ail hedrydd 2 MB I 3 121 ferai, gwyrai onwydd. /A'r maint a ddyfu ar eu hedrydd /A ddug o'i gadau chweddlau newydd! /Cad rhag Ca IRh VII 30 11 huan ar fan fynydd. /Llywy fun fy hun aeth o'i hedrydd, /Llywyawg, law eurawg, liw eiry bronnydd. /Llef hedd 14 PM V 10 31 /O deithi tey_"rnedd, /A threth Gaer Genfyn ar hedd, /A dwy o Dir yr Heledd. /Hawl adwn, ysgwn ysgwyd, LlF1 II 1 152 ddi, /Namyn heirdd a beirdd a barddoni, /Namyn hedd, a medd i mewn llestri, /Namyn hawdd amrawdd yn ymr PM V 26 18 y, tref dyhedd, /Tyrioedd briw - a heddiw neud hedd! /A Saint Cle_^r a'r claer wyndiredd, /Nid Saeson y PM V 25 10 drosti. /Eryr tey_"rnedd, eryfais ei fedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ar ddehau rhi; /Eryfais ei win o'i fal LlF1 II 2 60 . /Dragon ddraig Gwynedd, dragon o fonedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ni'th omeddaf. /Mi a fu_^m gennwch, ca PM V 26 43 hyweddfrys hywedd. /A minnau, o'm doniau, dy-m-hedd; /Gnawd y'm daw anaw anfedredd /O'r Deau, irdanc ha CBM III 21 136 dd mal gw_^r a'i gorsafai, /Gorsaf tey_"rnedd, hedd ni haeddai, /Ac oedd mal trochiad ydd eu trychai, / D-2 I 2 50 yd woryw: /Gorpo gw_^r gwledd drwy dangnefedd hedd o heddiw PM V 7 5 de_"yrn, /Tey_"rnedd westifiaint. /O Wynedd yn hedd, yn harddfraint, /O Bowys, o beues Dyfnaint, /O Yny PM V 1 175 awl /I'th erbyn, arbennig dyniawl; /Bych gw_^r hedd yn hawddfryd a_^'r sawl /A gaiff tud ein Tad ysbryd CBM IV 4 160 Oedd aelaw cer aelwyd Beblig /Pobl ar wledd yn hedd yn hirdrig, /Mygr ddragon gwron gwyrennig, /Meddw m CBM III 3 7 i'w rad, i'w riedd, /Yn elwch, yn heddwch, yn hedd, /Yn hoddiaw yn hawdd farannedd. /Ac eilrodd, eilro MeiG I 33 83 nef, nerth i gennyd, /Gobrydd gweled gwledd yn hedd yn hyd. /Yn hyd yn heddwch hawdd bwyf o'i glas, /Gl PM V 24 70 r ar dir, dormennawg - dyhedd, /Gan mlynedd yn hedd, yn hyddolawg; /Gan ddewis fuchedd rinwedd rannawg heddiw 23 D-2 I 2 50 yw: /Gorpo gw_^r gwledd drwy dangnefedd hedd o heddiw HOG II 6 3 edd. /Caraf, trachas Lloegr, lleudir Gogledd - heddiw /Ac yn amgant Lliw lliaws calledd. /Caraf a'm rho PhB VI 14 21 nid i'r gofeirdd yd gyferchid; /Ac am y gadair heddiw, bai'i haeddid - bodd saint, /Herwydd gwir a brai CBM IV 2 39 rglwyddaf, gwraf gwryd Echdor! /Arglwydd Dduw, heddiw boed hawddamor - llary, /Llid esbyd ysbar, ysbydd EW VI 4 22 i debyg (glud edliw - ym myd) /Madawg oedd cyn heddiw, /Esgor o'i dud, nad ydyw /Ysgor gadw ysgwyd frad HOG II 11 1 As unaswn-i heddiw, farch gloywliw glas, /Athreiddiaw arnat geinwlad GG II 32 13 dd Gwilym Rhyfel. /Gwelais le a'm de amdanaw - heddiw, /Hawdd y gallaf wylaw, /Ruddfedd werthfawr wedd CBM IV 17 25 Drugar, Dy ga_^r fo Dy gerddawr; /Ced gwypwyf heddiw hawddfod uch llawr, /Ni wn er hynny a wyf henawr. CBM III 27 4 mdanaw ni ddaw, ni ddiw, /Ni'm gad addoed hoed heddiw. /Heddiw y'm cyfliw, ydd ym cyfludd - gwe_^n, /Gw CBM III 21 142 i: /Neud eddiw milwr mal na rhyfai, /Neud ydiw heddiw heddwch arnai. /Arnaf, ernywaf, ernywed - a'm clw CBM III 8 29 s cerddawr. /Llawer gw_^r a march ym Maesing - heddiw, /Heddychdir digyfing, /A llawer gw_^r gwrdd yn i PM V 20 8 , /Milwr gwlydd milwyr gryd gryn, /Mal ydd wyt heddiw, hyddyn. /Hyddyn Lywelyn, hyddolawg - i feirdd, / DB VI 30 74 . /Ys truan ei ran, rwyf mariannedd, /Ys drwg heddiw lliw, wedi llariedd, /Y llaw a gedwis erllynedd - PM V 26 18 /Ac Abertawy, tref dyhedd, /Tyrioedd briw - a heddiw neud hedd! /A Saint Cle_^r a'r claer wyndiredd, / GM I 7 9 fi for ddwys, /Cosb Lloegrwys, llaw hyged. /A heddiw ni hawdd wyf o'i fyned; /Ni'm bydd byw, ni'm bai HOG II 11 13 as /Er twf main riain ruddaur wanas. /Nid ydyw heddiw, nid huaddas - fy mhorth, /Yn y myn ydd oedd fy m MeiG I 33 58 gadwent, camp present oes: /A fu oedawg ddoe, heddiw nid oes, /Hir ni mynnwys Duw dyniawl einioes. /Ei IRh VII 30 20 Mehefin hywyn glodrydd, /Hi dyngawdd yn hawdd heddiw o'i ffydd: /Hoyw wanfain riain na weinydd - hawdd CBM IV 7 10 en dawn amgen ni ddiw, /Unbyn balch, bwlch ynn heddiw, /Rhuddai, pan lladdai rhag llew, /Rhudd onnen o' GM I 9 23 l osymwy. /Gorfynnig fy mhwyll ym mhell amgant heddiw /Wrth athreiddiaw tir tu Efyrnwy. /Gorwyn blaen a DB VI 33 63 d, /Gwaha_^n hir a hwyr ymweled, /Byddai praff heddiw y pryned - o fedd /Pei yn fyw y'i caffed. /Enwawg CBM III 27 5 ddaw, ni ddiw, /Ni'm gad addoed hoed heddiw. /Heddiw y'm cyfliw, ydd ym cyfludd - gwe_^n, /Gwyn y caw CBM III 21 156 myged, /Mygedawg farchawg, feirch yn ehed! /A heddiw y'm daw dywrthred - o'i ddwyn, /Handwyf dirrwyn f heddwch 13 CBM III 21 142 d eddiw milwr mal na rhyfai, /Neud ydiw heddiw heddwch arnai. /Arnaf, ernywaf, ernywed - a'm clwyf, /O' LlF1 II 3 11 I'm cynnelw yd fyddwch: /Diriaid ni hawdd baid heddwch; /Dedwydd a ga_^r ddadolwch. /Caraf-i neirthiad PM V 1 63 oes: /Nid asw y'i gwelwch! /Ef digawn dyhedd a heddwch, /Ef dwyre dewrfeirdd fireinwch, /Ef dyran dydd EW VI 4 14 edd rhaid, rhudd elwch, - ei fod /I fad gynnal heddwch; /Gwalch bryn, brenin ynialwch, /Gwael nad byw, MeiG I 33 84 brydd gweled gwledd yn hedd yn hyd. /Yn hyd yn heddwch hawdd bwyf o'i glas, /Gla_^n Mechde_"yrn glain g PM V 23 117 osged ei thydwed a'i tho, /Llwrw gwelwch neud heddwch heno, /Can fy rhwyf, nid rhyfedd cyd bo! /Hyd y PM V 1 34 Ystrad. /Cedwid Duw, a'n cedwis heb wad, /Cadr heddwch hyddyn am winllad, /Cad wyllion Dafydd, da gyrch LlF1 II 3 23 glais - Owain, /Llyw coelfain, Coeling drais: /Heddwch im am a genais, /Haedding Fair, fal y'i haeddais MG VII 32 28 : /`I Dduw gloria, pax in terra i'n terfynau, /Heddwch i'r byd, iechyd i gyd gwedi angau'. /Gwylynt wy CBM IV 9 158 a_^ digeryddwch, /Na ddala fa_^r, Casnar, cas heddwch! /Na'm gwrthrawd o'm gwawd, o'm gwarwch, /Na'm g EW VI 5 10 Cymru wawr warant! I'r werin - nid hawdd, /Nid heddwch tragorllin /(Aer fyrdd arf cyrdd cerddennin!) /A CBM III 3 7 I'w wenwlad, i'w rad, i'w riedd, /Yn elwch, yn heddwch, yn hedd, /Yn hoddiaw yn hawdd farannedd. /Ac ei LlF1 II 2 63 au byrth naf. /Mi a fu_^m gennwch, ni haeddech heddwch, /Yn yd fyddai trwch ni fai trechaf, /Pan fu gyf heddy 1 DB VI 26 47 , frenin Cymry! /Can gwnaf dy foliant, fal y'i heddy, /O gwnei iawn o'm dawn ni'm diawy. /O wythlonder, Heddychdir 1 CBM III 8 30 r. /Llawer gw_^r a march ym Maesing - heddiw, /Heddychdir digyfing, /A llawer gw_^r gwrdd yn ing /Gan h heddychu 1 GB II 25 20 t ac wyth teulu - taer, /Canaer am cancaer cyn heddychu, /Naw cad a naw cant, gormant gorfu, /Deg cad a hefelydd 8 LlF1 II 3 59 ofer) /Cyfrwng nef ac elfydd, /Caranfael hael hefelydd, /Carannawg walch, cerennydd. /Cerennydd fy rhw CBM IV 6 150 fal - ar wy_^r /A orug yn ddyfal, /Hywel hael, hefelydd Eidal, /Hy_"wr glew, gwledig diofal, /Hwysgynt LlG VII 24 91 gyfoeth am Gefn Gelorwydd. /Ni bu gad hwyliad hefelydd - gyfred /Er pan fu weithred Waith Arderydd. /B DLlM II 18 37 uw neb dyn dwywawl ffydd, /Ni maeth mam mab ei hefelydd. /Mi nid wyf lawen o lewenydd - bryd /Am bryder GB II 26 116 red lliwed llonydd. /Llwyth Daniel aruchel, eu hefelydd /Nid oes yn cadw oes a moes a mynudydd; /Llwyth GM I 6 17 ywyn ni bo tywawd. /Nid oes gysteddlydd i hael hefelydd /O'r a byrth bedydd a ffydd a ffawd; /Nid ydyw CBM III 21 129 awr mawr milwriaeth, meddfaeth mordai; /Mordaf hefelydd, rhydd y'm rhoddai, /Rhoddion gweilw gwyllion d CBM IV 6 206 feri_"on forefwyd, /Ceffitor ymdwr am Drwyd - hefelydd, /Twrch terydd i ar fwyd, /Caffawd beirdd eu bu hefelys 1 CBM IV 6 47 en gywrysedd am gywrys - Deau, /Llary Llachau hefelys; /Llathrai lafn o'i law ar gyfys, /Llachar glaer hefyd 13 DB VI 27 102 rhan ysbyd - addef, /Ei ran o wlad nef, iddaw hefyd PM V 24 59 chddwyreawg, /Am eilfan Frychan Frecheiniawg - hefyd, /Bu Hirfryn berchennawg. /Rhag fy llyw, yn llu dd GB II 26 253 dau, /Ac ef oedd uchaf er yn nechrau - byd, /A hefyd cerddynt i gyd a_^ ninnau. /Dewi differwys ei eglw CBM IV 17 45 'm pwyll i'm pyd; /Cyfrnawd i'm ceudawd defawd hefyd /Cyfredeg a_^ chweg, chwerw hir ennyd. /Cyfraid oe EGM I 27 70 au. /Gwedi dywedwyd, gam annwyd, gau, /A gwedi hefyd gwy_^d gordderchau, /Gwedi cysyniaw cydiaw cadau, LlF1 II 2 11 wydded treiddaf. /Treiddais a gerais a garaf - hefyd: /Hawdd ei fyd ei bryd a bryderaf, /Hawdd bo balch BF VII 51 6 igeidran gydfryd - a_^ chymri, /A chymraw oedd hefyd: /Llas Llywelyn llafngreulyd, /Llas Arthur, benadu LlF1 II 1 99 a'i llad /A'i llan ger dylan, ger glan dylad - hefyd. /Llwyddid ei gweryd a'i hyd a'i had, /Llwyddid gw PM V 12 7 ain, /Udd prydfawr ei wryd, /Maredudd, marw yw hefyd: /Mal modur Arthur arth gryd. /Greidiawl, arwyniaw CBM III 8 71 dyn /Dwyn terfyn tra hyfryd, /Nid meddwl meddu hefyd, /Namyn o Dduw, ddim o'r byd GYC VII 41 47 ew a rhuthrwynt glew a glaw ddinau, /A gwaeth hefyd oedd oddef crydmywn crawn byllau. /Y neb ni chred PM V 22 36 wy, /Doeth ateb, Duw a'th atwy /Tair oes byd a hefyd yn hwy CBM IV 16 170 mhoed pobl rhag pobiant orddwy, /Pymhoes byd a hefyd yn hwy. /Gwae fab dyn dilid ei gamddwy /Yng nghaml Hengerdd 1 PhB VI 15 33 nedd, /Canu cerdd am borth, am byrth neufedd: /Hengerdd Delesin i dey_"rnedd - elfydd, /Hi a fu newydd heibaw 1 GYC VII 42 31 /A byd ar gynnydd, gynnif gwyrda. /Hynny aeth heibaw fal ymchoel dy law, /Mae pawb yn adaw oed dibara. heibiaw 2 PM V 21 4 of) /Ei winllyn (dengyn, da gof!) /O'i wenllaw heibiaw hebof. /Hebof nid angof angad glydwr - llew, /Ll BF VII 48 7 rhygymyrth ei gam rhagddaw, /Angof gw_^r hebof heibiaw - nid eddyw, /Angadr yw fy myw fy mod hebddaw. / he_"id 1 GYC VII 36 97 d /A naw canwledd iddaw; /Pen te_"yrn, he_"yrn he_"id o'i law, /Pen tey_"rnwalch balch, bwlch edeifnaw, heidiaw 2 CBM IV 6 77 trymdrais ardwyaw, /Ca_^r cedyrn caen he_"yrn heidiaw, /Caerau ddifuriaw, cad arllaw - aerllew, /Arlle SB II 24 26 w /Rhod fod falchrydd rhad fad fedydd, heidydd heidiaw, /Rhys Rhos gyffro rhag pyrth Penfro yn pebyllia heidydd 1 SB II 24 26 f ymandaw /Rhod fod falchrydd rhad fad fedydd, heidydd heidiaw, /Rhys Rhos gyffro rhag pyrth Penfro yn heiddunir 1 GM I 9 165 rwrm a grudd hirwlydd, /Ac yn llys afneued y'm heiddunir /(Henoeth oeth dybyddaf o dybwyf rydd!) /Ac os heiliaw 2 GM I 7 105 dwn, /A thon waed ar estrawn. /Gwelais hael yn heiliaw ban llawn, /Yn meddu meddged Iorweirthiawn. /Gwe CBM IV 8 21 awroddiad llad a llwyrder; /Llonydd yw ganthaw heiliaw haelder, /Hil Gruffudd, hael udd hawl ddiaber. / heilin 1 GM I 9 158 rthyf cyferchynt, `O deyrnedd Prydain /Pa wron heilin haelaf ysydd?' /A minnau a'm cyhudd heb gywilydd Heilyn 9 CBM IV 9 210 priawd a'i pryn, /Prif arglwydd brolwydd, bron Heilyn, /Braisg anlloedd beirdd borthloedd berthyn, /Brw CBM IV 4 156 lig; /Ym muchedd haelonedd Hilig, /Hil haelon, Heilyn ddychymig, /Hawl greulawn, hael hwyrgrawn, hirgri CBM IV 5 36 /Aer derfysg am ei derfyn, /Arfaeth haelonaeth Heilyn. /Hael hyglau frydau, fryd eryr - yn aer, /Yn aro CBM IV 13 1 Llywelyn heilyn, haelaf - o undyn /O undawd plant Addaf, /Nis gwn CBM IV 8 34 /Tey_"rnfro a geidw o gadarnder, /Tey_"rnfron Heilyn haelon ddadfer, /Tey_"rnedd osgryn mal Gwyn Gwar CBM III 28 13 , ddinag ddyn, /Braint archafael hael Heilyn. /Heilyn hawl ddechryn o ddechrau - ei hoedl, /Ei hoedran CBM III 28 12 dd ofynag, ddinag ddyn, /Braint archafael hael Heilyn. /Heilyn hawl ddechryn o ddechrau - ei hoedl, /Ei EG VI 18 9 , /Rhyfel ddiochel, ddiochwith hawl. /Llywelyn heilyn, hwylfeirdd waddawl, /Llewenydd ei ddydd, ei dde PM V 19 28 ddf dy dad, daioni a'th ly_^n, /Dadeni haeloni Heilyn. /W_^yr Ywain Prydain, praff ddychryn - galon, /G he_"ir 1 CBM IV 6 166 /Pan wosgor wesgerir, /Pan wasgar he_"yrn, pan he_"ir, /Pan wesgryn camawn, camp engir, /Pan lladd yn heirdd 16 LlF1 II 1 151 moes, /Ac nid oes eisioes eisau ynddi, /Namyn heirdd a beirdd a barddoni, /Namyn hedd, a medd i mewn CBM IV 6 258 nnwrf i arnan; /Gnawd yn ei gyman gymyrredd am heirdd /A glwysfeirdd uch glas ban; /Gnawd addon iddaw a IRh VII 30 59 wyrdd rif milfyrdd rydd. /Ys mwy gan y beirdd heirdd bob hirddydd /No phan gant Myrddin mawrddysg Gwen DB VI 27 94 ision o'i wasanaeth i gyd, /I'i feirdd (byddyn heirdd, byddyn harddglyd), /I'i fyrddoedd cyhoedd cyhyd LlG VII 25 35 , /Gogyflawn o ddawn yw dy ddeurudd; /Gorwymp heirdd dy feirdd; dy fudd - neud adwen /Nad ydyw i dan g LlG VII 24 150 lamgyrchau. /Hwylfawr draig dragon gyfeddau, /Heirdd ei feirdd yng nghylch ei fyrddau; /Hylithr y gwel BF VII 52 21 gawdd ei oerllaith, gwaith gwythlongar. /Gw_^r heirdd ei filfeirdd, foliant cynnar, /Gw_^r hardd-ddeddf CBM III 13 57 eifriaith /(Gweifryd bryd, brysiaw i ymdaith, /Heirdd feirdd fudd ar feirch rhudd rhawngaith): /Hael, h CBM III 11 66 f i'r cedwyr ced ysgain - i feirdd, /Cedweilch heirdd, hardd yd fain, /Eilwaith gwarth gwrthodes cynrai CBM III 21 15 , granwyn graid anogawn; /Adref adrawdd feirdd heirdd hiraethlawn, /Adrawdd gan hiraeth a wnaeth a wnaw SB II 22 48 an /I wared ei ddiffyg, /Oedd rhwyf eli beirdd heirdd hirddrig, /Oedd rhebydd coelrydd celennig, /Oedd PM V 12 35 ynfan - a'i ceidw, /A'i cedwis pob Calan, /Bro heirdd, i feirdd ei feirch can, /Bron gedawl, uwch bro G PM V 18 19 ygn, /Yn cynnwyn galanas; /Dy gludfeirdd y_^nt heirdd i'th harddglas, /Dy gleddyf dy glod rhyseas. /Dy MG VII 32 46 t, da eu credau, /Ef addolant (ni ohiriant) ar heirdd liniau, /Swllt agorant, aur anrhegant a rhagorau: BF VII 48 34 liaw, /Hirddeddf ei gynneddf gyn no'i orthaw, /Heirdd oedd ei filfeirdd, foliant iddaw. /Hardd Owain fi CBM III 25 7 ron /Ffroenwynion, ffriw ddyfrig, /Lles beirdd heirdd o'i hardd wenig, /Llys Celynyn celynnig. /Celenni heirddfeirch 1 LlG VII 24 34 g Arfon, arfod wythlonedd, /Dragon dihefeirch, heirddfeirch harddedd, /Ni chaiff Sais i drais ei droedf heirddion 2 LlF2 VI 7 19 s, /Yn orau cenau, Cynon fegys. /Handym feirdd heirddion, haelon hwylfrys, /Am hil Owain mawr, mae a'i PM V 24 30 wyf, dy fudd ys anghuddiawg, /Dy feirdd y_^nt heirddion, udd Mo_^n mynawg, /Dy fyrddoedd cyhoedd cyhoe heiriawl 3 MeiG I 33 92 Dwfn dyfu i Hwnnw, honnaid ei gas. /Galwaf i'm heiriawl ar y wenwas /A holl raddau nef yn eu haddas. /A ES I 22 17 ngwisgoedd corfforawl. /Mau dyddwyn Morwyn i'm heiriawl, /Mair a Phedr, Mari_"a a Phawl. /Mau adrawdd y PM V 1 149 gynnygn breuawl; /Maith o'th rad, heb raid eu heiriawl, /Mythion feirch, ffwyr tyweirch fforddawl; /Mu heiriolo 1 MeiG I 33 94 y wenwas /A holl raddau nef yn eu haddas. /A'm heiriolo Pedr pe_^r ei efras /A'r bobloedd gwirin gwanne heiriolwy 1 MeiG I 33 98 as /Ar Fair fam ei Thad, ei theg urddas. /A'm heiriolwy Mair ar ei Mapgwas /Nad elwyf yn llwgr yn llog heirolwy 1 MeiG I 33 96 efras /A'r bobloedd gwirin gwanned tras. /A'm heirolwy Saint Esechi_"as /Ar Fair fam ei Thad, ei theg heiror 1 CBM IV 2 58 nawd, gwasgawd gwosgor, /Hanpych well honaf [ ]heiror heisiau 1 DB VI 29 2 i hael mor wael, mor wolau /Weled in nesed ein heisiau. /Gwelsam-ni gynt, a'i wynt yn orau, /Gwalch Cym helaeth 1 GYC VII 40 26 /Dyw Sadwrn, cawn dwrn cyndey_"rnedd - hael /A helaeth drugaredd, /A dywod yn y diwedd /At y Tad i'i wl helaethrwydd 1 DB VI 27 22 w taer am y Teirswydd, /Llwyddai a lithrai o'i helaethrwydd, /Lleiddiad fryd yn rhyd, yn rhodwydd - ong Heledd 2 CBM IV 4 122 Duw yn ei dangnefedd /A ddug trais tros Erch a Heledd, /A wnaeth anfadran anfedredd - ar wy_^r /Ar wery PM V 10 32 /A threth Gaer Genfyn ar hedd, /A dwy o Dir yr Heledd. /Hawl adwn, ysgwn ysgwyd, yn llais - ddraig, /O helfydd 2 HOG II 6 39 edd, buddai newydd, /Tir Tegeingl, tecaf yn ei helfydd. /Cyd bwyf-i cariadawg cerdded Ofydd, /Gobwylled LlG VII 24 84 Ei fod yn hynod hynefydd - Gymro /Ar Gymru a'i helfydd. /Ef difeiaf naf rywnaeth Dofydd /Yn y byd o bed heli 11 GM I 14 10 ur a chorff dorri, /A chyfiaw hoddiaw hwyliaw heli, /A chymryd i gan Dduw ddiwynni, /A Chymro ddifro GM I 8 46 o drallanw gwaedryar, /A lliw gwyar gwy_^r yn heli, /A llurugawr glas a gloes trychni, /A thrychion yn EGM I 26 12 hwyr-reddf holi, /Hallt oedd y dagrau, digrawn heli. /Ar helw bun araf, uch banieri, - ton /Tynhegl a g PM V 2 4 r, lly_^r yn llenwi, /Cyngyd gaeafawr hwylfawr heli. /Celfyddodau Rhe_^n rhannwyd a_^ mi /Megis na rann PM V 23 33 n, amar - eu naid, /Neud oeddynt dilafar, /Ton heli ehalaeth trwy fa_^r, /Ton arall guall goch wyar. /P LlF1 II 1 139 oedd anlloedd Enlli. /Un llogawd ysydd herwydd heli, /Lleuddad a Chadfan yn ei chedwi, /Llyre werhydre CBM III 21 79 gwaedlan Deifi; /Cymysgai grau gwy_^r a gwyrdd heli - mo_^r: /Mawr ddiwyrnawd wrth ei hoffi! /Hoffi ddi BF VII 54 2 gwelwaf gweilgi, /Gweilging mo_^r-adar hwylfar heli, /Neud oerllen arien Eryri - weithion, /Neud uchel CBM IV 4 191 nghrai - calanedd, /Cyminedd cymynai, /Gwyrdd heli Teifi tewychai, /Gwaedlan gwy_^r, a lly_^r a'i llan EGM I 27 68 a_^ seiniau. /Boed ef ein diben bod yn niblau /Heli yn Enlli hyd ein henllau. /Gwedi dywedwyd, gam annw MB I 4 32 dryf, didraul ei bri, /Ac am ei mynwent mynwes heli. /Ynys Fair firain, ynys gla_^n y glain, /Gwrthrych helw 7 GM I 7 120 owys. /Lliaws aes esmwyth falch gaerwys /Ar ei helw a hwylynt tra Llynnwys; /Lliaws cleddyf claer a gla EGM I 26 13 holi, /Hallt oedd y dagrau, digrawn heli. /Ar helw bun araf, uch banieri, - ton /Tynhegl a gerddais-i, PM V 10 13 hwyl haul a sy_^r. /Rhif se_^r, yn haelder, yn helw, - cerddorion /Yn cerdded o'th arddelw; /Rhwng dwn PM V 8 5 haniad o'th rad, o'th rydid. /Na ddos, Hael yn helw dy Ddwydid, /I wrthyf, na mi i wrthyd. /A_^'m parab CBM IV 18 63 yed, /Neud wyf fardd, digardd y'm digoned, /Ar helw fy Nghreawdr, Llywiawdr lliwed; /Mi, Gynddelw geini EW VI 1 10 wrwyr, mae y ddelw - y gallwn /Na byddwn ar dy helw? /Hardd i fardd fod i'th arddelw, /Hawdd i'r byd ge PM V 4 48 /Hil Ywain Prydain, praff wron, /Hil Rhodri yn helw rhodolion, /Yn eryr prifwyr, priodorion - clod, /Yn hemiaint 1 CBM III 3 65 wd offeren hoffaint; /Balch ei bagl, bagwy aur hemiaint, /Balch ei llog rhag y llifeiriaint, /Annhebyg hen 2 GYC VII 40 47 hirddrwg a phob cyfri_"wg, /A phob eiddorwg ar hen ddorau, /A phob rhyw ddefawd er doluriaw cnawd, /A CBM III 29 29 w ceinllew, cynllofrudd aer. /Nid er da i Hwfa Hen /Namyn er maws im 'y hun /Y molaf-i Fleddyn, flaidd henaid 4 HOG II 9 13 ris o'i haddawd-hi addoed cynran, /Ethiw a_^'m henaid-i, athwyf yn wan; /Neud athwyf o nwyf yn ail Garw OC II 14 132 yn balch oreuraid. /Er gobryn gobrwy gwerth eu henaid. /O'r gnifer anhun a borth cuniaid, /Nis gw_^yr n CBM IV 18 81 s; /Yn adawd Rheen rhy-d-eiddunais /Rhydid i'm henaid, rhaid rhyiolais. /Gwledig arbennig, erbyn atad / GYC VII 39 35 /I ryddid addef nef y'm noddon: /Yn rhydd i'm henaid rhoddion - goleuder, /Yn rhwydd-der lleufer y'm henaint 9 PhB VI 14 32 falchwen ni fylchid - ei braint /Ydd ysgarawdd henaint ac ieuenctid. /Rhwng y pren ffrwythlawn a'r tair GB II 26 9 'i pryd cywyd cywraint; /Ys mwy y canaf cyn no henaint, /Canu Dewi mawr a moli saint. /Mab Sant syw gor D-4 VI 20 2 mi, o'm meithfaint - synnwyr, /A'i syniwy cyn henaint, /Crist Creawdr, Llywiawdr, llwrw saint, /Cred c CBM III 3 70 loedd digofiaint, /Uffern wern ffurf, ffyrf ei henaint! /Cyn arnaf ernywed wyth haint, /Wyth prifwyd, w GG II 32 3 rwlych - dagrau, /Digrawn y_^nt a mynych; /Nid henaint gw_^r a'i gwrthrych, /Nid hy_^n oes dyn nog oes CBM IV 16 48 ysywaeth; /Gwell gobrid gobrwyon edwaeth /Heb henaint, heb haint, heb hiraeth, /Cyn gortho gwarther fa PM V 23 46 n cymar, /Oedd amau i'r byd bod abar /Ohonam o henaint lleithiar; /Mawr gadau angau anghlaear, /Meirw s PM V 27 13 inam, un mab mam mawr. /Un Mab Duw Ei Hun, o'i henaint - na ludd /Gw_^r ni lwydd beirdd o'i haint, /Rhw CBM III 3 75 wynt fy ngheraint! /Pan fo pawb, pan fwyf heb henaint, /Yn oed dewr deng mlwydd ar hugaint, /Pan dde_^ henawr 1 CBM IV 17 26 ddiw hawddfod uch llawr, /Ni wn er hynny a wyf henawr. /Gw_^yr Rheen ein rhaid, rhydd iolawr - heb daw hendad 6 DB VI 26 28 ceffy! /Traul caeroedd, cirieda imy /Trefad fy hendad a'i hundy; /Trais arnaf, fy naf, ni edy /Tros y g DB VI 35 75 t geir Bro Asa; /Ugeinfed, gan rad, hendref ei hendad, /Dug y Berfeddwlad ac nis gwada. /Tros yr ugeinf CBM III 16 10 ybrys alaf Deifr i drefad - Bowys, /I beues ei hendad, /Dygostwng arthan (dygwystl dy wayw!) /Dygwan, d PM V 1 138 bu asw cythrawl. /O frys amryfys amryfawl /Ein hendad, handym angheuawl. /Dybu er gwared Gw_^r deddfawl PM V 9 10 r ddo_^r dewredd, ef dwyre - prifgad /Megis ei hendad o'i rad rodre. /Molawd yw yng ngnif mal yn nhanfr BF VII 46 8 lwr fal Eliwlad, /Tey_"rnaidd luchynt, hynt ei hendad. /Te_"yrn yn he_"yrn, yn hardd wisgad - balch, /T hendref 4 PM V 26 145 /Or bythwn, ni hebwn hebod, /Boed yn nef a'th hendref a'th hafod, - te_"yrn, /Tey_"rnas Duw uchod DB VI 35 75 anegu braint geir Bro Asa; /Ugeinfed, gan rad, hendref ei hendad, /Dug y Berfeddwlad ac nis gwada. /Tro GYC VII 36 55 aw, /Llawer mab heb dad gwedi ei adaw, /Llawer hendref fraith gwedi llwybr goddaith /A llawer diffaith DB VI 31 49 , /Pei yn fyw yd fyddynt ym Mo_^n /Perynt hynt hendref Wyrangon. /Parawd gwawd gwedi eryron, /Peris Duw Henefydd 3 GRh II 27 10 th. /Ganwaith mal unwaith enw bell - ohanawd, /Henefydd Bro Hiriell; /Hanbwyllais Gemais gymell, /Hanbw LlG VII 28 3 ardderchawg, /O Dduw yn gyntaf naf niferawg; /Henefydd dedwydd, odidawg - dy ba_^r, /Anesgor dy fa_^r, LlF1 II 1 61 ran, rhwysg diddan dydd. /Rhy-i-gorug Duw ddau henefydd - o'i phlaid, /Offeiriaid hynaid, hynaws ysydd: heneidiau 1 GYC VII 40 112 rhaid a Mair wen gannaid /A fo derbyniaid i'n heneidiau. /Archwn i'r Drindod drwy wir ufudd-dod /Roi i Henfelen 1 CBM III 16 89 loes, moes Macsen, /Mawrdraws drais dra Lly_^r Henfelen, /Mawrbar bair o bedair echen; /Marchawg meirch Henfynyw 1 GB II 26 95 ddiorfynydd, /Ac Abergwili biau gwylwlydd, /A Henfynyw deg o du glennydd - Aeron, /Hyfaes ei meillion, henilly 1 DB VI 26 44 yf, wrth, o'm colly, /Ystawd fy nullwawd, na'm henilly. /Ystyriws De_"ws dawn ity - er gaint: /Ystyr fa Henllan 1 GB II 26 91 mynwent i luosydd; /A Bangor esgor a bangeibr Henllan /Ysydd i'r clodfan, i'r clyd ei wy_^dd; /A Maena henllau 1 EGM I 27 68 ein diben bod yn niblau /Heli yn Enlli hyd ein henllau. /Gwedi dywedwyd, gam annwyd, gau, /A gwedi hefy hennyd 1 DB VI 27 98 arch o'm plegyd, /I'm Rhiau gorau, Gw_^r ni'm hennyd; /I'm rhwyf y rhodded rhan fawr o'r byd, /Ef rho hennydd 1 GM I 14 45 wywawl ffydd, /Hi a hawdd borthes lles llin ei hennydd /Rhag llwyth wyth bechawd, priawd prifwydd. /Pry Heno 5 DB VI 34 14 ystyriaf, /Nac odduch daear, ddyn, o mynnaf, /Heno a allo hyn a allaf: /Dedfryd gw_^r gorau y'i barnaf OC II 14 75 yng nghyfeddau. /Hirlas buelyn, braint uchel - heno, /Ariant a'i gortho nid gorthenau. /A dyddwg i Dudy LlF1 II 2 3 y'th farnaf. /Ardwyad cadau, cadr y'th welaf - heno, /Arwraidd Gymro, gymradw Mordaf. /Arwredd a wedd a PM V 23 117 i thydwed a'i tho, /Llwrw gwelwch neud heddwch heno, /Can fy rhwyf, nid rhyfedd cyd bo! /Hyd ydd e_^l e LlF1 II 2 17 wrthaw; /Ei liwaw rhag llaw rhy-s-lafasaf, /A heno hynny ni gyffroaf; /Nis ceryddo Duw nis ceryddaf. / Henoeth 1 GM I 9 166 hirwlydd, /Ac yn llys afneued y'm heiddunir /(Henoeth oeth dybyddaf o dybwyf rydd!) /Ac os Duw o nef n henrhydedd 1 PhB VI 15 10 o achenedd - geufeirdd /Anghyfrwys i beryf ei henrhydedd. /O gwnaeth Golydan gyflafan ddiriaid /(Bid a henuriad 1 DB VI 30 33 Duw a'i rhannws yr hael reiniad. /Ysy fyw a fo henuriad, /Ysy farw a gafas farwnad: /Deufab Lywelyn, le henuriaid 1 PM V 6 43 /Ef haelaf, ef tecaf telaid, /Ef medrws modur henuriaid /Mal medru modrydaf ar haid! /Yn fwyaf, balcha henw 4 D-4 VI 20 45 o Glwyd. /Pebyllwys te_"yrn, tew arnad - i'w henw, /Ef henyw o gancad, /Llyw Gwynedd, gwynfydig wlad, GYC VII 40 23 an - sawdwyr, /Gwnaeth Siwdas a_^'i gusan /Dau henw, ei enaid nid gla_^n, /Dihenydd Duw ei hunan. /Dyw LlLl II 16 28 ei ban? /Pwy briw uch browysfarch can? /Pwy ei henw, hynod gyfran? /Ysef y'i gelwir, llawir - Llywelyn, CBM IV 16 110 Pe_^r addawd, paradwys wyddfa, /Peraidd log ei henw yna /I Addaf, addef ni fwynha: /Ffrwyth lwythlen, w henwaf 1 BF VII 50 18 r oedd drosaf, /Gw_^r oedd dros Gymru, hy y'i henwaf: /Gwrawl Lywelyn, gwraf - o Gymro, /Gw_^r ni gara henwaith 1 CBM III 7 27 n, ysgwyd pedeiriaith, /Hil te_"yrn yn he_"yrn henwaith, /Hael Fadawg, feuder anhywaith. /Can deryw, da henwau 2 GYC VII 40 24 echawd yw pechodau - 'r bobl, /Mae'n y Bibl eu henwau; /Am saith brifwyd byd (nid gwy_^d na gau), /Sai GYC VII 40 28 , medrwyf ei ddechrau, /Saith leufer, enwer eu henwau, /Saith wers cyman gla_^n cyn gloes angau - crog henwi 1 BF VII 54 22 []nt hynt haeloni, /Llywiawdr llu Cymry, hy ei henwi: /Llywelyn, terfyn torf gymelri - falch, /Llafngo henwyf 1 EG VI 18 100 llaw, yn llygad. /Ni henyw o afryw afrad, /Mi henwyf o henwyr ei dad. /Llachar fa_^r, aerfar erfyniad, henwyr 1 EG VI 18 100 llygad. /Ni henyw o afryw afrad, /Mi henwyf o henwyr ei dad. /Llachar fa_^r, aerfar erfyniad, /Llachar henyw 6 CBM IV 12 24 /A hy_^n Cynddelw Fawr, cawr cyrdd, /Ohonu ni henyw beirdd. /Rhy-m-gelwir yn ffyrf yn ffysg - arab hwy LlG VII 25 51 , /Enwawg w_^yr Madawg fab Maredudd; /Ohonawd henyw dadannudd, /Ohonaf, hanpych well, Ruffudd! /Dewisa GYC VII 38 33 /Heb gannerth, heb gnifer; /Llwyd ei ben, pan henyw ei falchder, /Llygad briw heb liw, heb leufer, /Ll EG VI 18 99 ddwl difrad, /Mi iddaw yn llaw, yn llygad. /Ni henyw o afryw afrad, /Mi henwyf o henwyr ei dad. /Llacha D-4 VI 20 46 /Pebyllwys te_"yrn, tew arnad - i'w henw, /Ef henyw o gancad, /Llyw Gwynedd, gwynfydig wlad, /Llwyth CBM III 3 225 gyweithon, /A gyfyd yn gyfoethogion: /Ei Hynaf henyw o'i thirion, /Handid rhydd rhwng ei dwy afon; /Ei heol 1 PB VII 20 18 law aerfraw afreol - Brynaich, /Brenin rhiw a heol, /Gwawr cadarn yn cadwyd o_^l, /Gw_^r coeth, gweryd hepgor 7 PC II 20 4 /Hebawg teulu cu, ceinmyn, /Anhawdd gennym dy hepgor CBM IV 2 33 n cain cenitor. /Arglwydd a'm cynfaeth, cyn fy hepgor, /Ar feirch pasg yng ngwasg, yng ngwisg borffor; CBM III 21 208 Tey_"rnedd ohen ddraig, nen dragon, /Canys dir hepgor dewrddor deon, /De_"ws dominws, Duw, boed gwirion LlF1 II 1 72 thewdor - annedd /Troedfedd er dyhedd, dihawdd hepgor. /Ni llefais neb drais dros ei hysgor, /Ni chymwy IRh VII 30 51 lli_"ant a'm gwnaeth rygaeth o rydd; /Esgor ei hepgor nid mi ddorfydd! /Ys gafael falch-hael fylchawg g LlF1 II 3 71 yn /Hebawg bryn a bronddor, /Ni hebaf-i gan ei hepgor, /Ny hepgyr gleisiad glas fo_^r. /Ni hepgoraf-i r DB VI 33 21 warch fab Elidir, /Ys dinam a was, ys dir - ei hepgor, /Ym mynwent Fangor a hepgorir. /Calan Mai, calon hepgoraf 2 LlF1 II 3 73 ei hepgor, /Ny hepgyr gleisiad glas fo_^r. /Ni hepgoraf-i rwyf LlF1 II 3 5 gyrchiad - Deifr, /Dodi dwfr i'th farwnad. /Ni hepgoraf-i rwyf, hyd Rufain - y gwy_^s, /(Gorau gwas ym hepgorir 1 DB VI 33 22 was, ys dir - ei hepgor, /Ym mynwent Fangor a hepgorir. /Calan Mai, calon a dorrir /(Cof anwar galar, hepgyr 3 CBM III 24 78 rydain a'm galwant, o'm gwarandaw, /Prydydd ni hepgyr (er bre_"yr braw) /Pryder am danfer: prydaf iddaw LlF1 II 3 72 ryn a bronddor, /Ni hebaf-i gan ei hepgor, /Ny hepgyr gleisiad glas fo_^r. /Ni hepgoraf-i rwyf GM I 9 94 un balchliw arien ddos, /Ys odidawg nos neu ym hepgyr. /Hawdd fwyr di er gwyndir goleithychir: /Honnaf herbyn 1 CBM IV 15 1 Cyn ni bai amod dyfod - i'm herbyn /A Duw gwyn yn gwybod, /Oedd iawnach i fynach fod herbyniaid 1 GYC VII 41 39 thywyllwch a llwch a llau; /A'r cythreulaid eu herbyniaid oeron boenau: /Pob camweddawg, pawb ys ofnawg herchyll 1 ES I 17 41 gwraf, gorsaf gwersyll - Afarwy, /Ei farau a'm herchyll; /Aerflawdd Lloegr, lluoedd a erfyll, /Arfrudd, herfyn 1 CBM III 3 112 dyn a e_^l i'th erbyn! /Enwawg fydd, fegys ei herfyn, /Enw ddraig, ddragon amddiffyn, /Anwar fa_^r, fe hergyd 3 DB VI 29 80 aith Saeson llidruddion, lledrudd. /Gweryd a'm hergyd a'i mawrgudd, /Gwae! gwelsyn ger mawrfryn Mo_^r U CBM III 14 14 aint, yn unfryd - a_^'m llyw /Llawfrydedd ni'm hergyd, /Dragonawl, wrawl wryd, /Draig Wynfa, dragon wyn EW VI 5 25 byd, /Ac wedi trais Duw, tristyd. /Tristyd a'm hergyd, mawrgerth - na bu hy_^n /Llywelyn llyw Arberth; herly 1 LlLl II 16 49 gludaw, /Gw_^r rhag gwerin Dysiliaw. /Ysef a'u herly, arlwy garthan - ddyn, /Llywelyn gwawdwyn gwa_^n, herlyn 1 GM I 14 75 o_"edd no medd melyn. /Melys yw pechawd pan 'i herlyn - digraid, /Mor drwm yr enaid yn ydd edfyn. /Edif herw 6 BF VII 45 23 'i dymyr, /No'n damwain, ysywaeth, /Hyd Frawd (herw ddefawd hiraeth /Hoed fraw) damweiniaw dim waeth. / PB VII 17 3 o Dduw nef, /O goll cywir arfoll cof, /Glud yw herw hiraeth arnaf, /Gloyw deigr am w_^r glew, digrif. / CBM IV 10 39 wysg ffyrdd cyrdd cerdd wahawdd, /Aswyn aserw herw hirflawdd, /Aswynaf ar udd naf nawdd BF VII 44 27 ist a chweddl heb warae, /Uthr gwynfan chwerw, herw hirwae: /Eithr Gwynedd, ym medd, y mae DLlM II 18 26 dd, /O foli Mab Duw diwenydd. /Cyn 'yn nwyn yn herw yn herwydd - daear /Yn herwr ar Ddofydd, /Moch gwne GM I 6 14 ysg eryr hyd troed o'i dymyr /Er ofn herwyr yn herw ystawd. /Nid haws i'th esgar esgor dy gosbawd /No herwan 1 PM V 27 22 , ni wn ha_^n - a_^'i hoed, /Neud ei hoedl a'm herwan, /Hil Gruffudd taer rybudd ta_^n: /Tau, Angau, a herwddydd 1 PM V 30 8 fieri_"en. /Ys gwybuam gam am gamhunben /Gwrth herwddydd oswydd, oes o ia_"en. /Dillyngws Celi, fal cwl herwr 1 DLlM II 18 27 . /Cyn 'yn nwyn yn herw yn herwydd - daear /Yn herwr ar Ddofydd, /Moch gwnelwyf, mal y gwna dedwydd, /M herwydd 26 GYC VII 42 9 der rheufedd, rhyfyg nid da. /Ystyr di, enwir, herwydd a draethir, /Gan Dduw ni cheffir dim cywira, /Ei LlF1 II 5 25 iarchar; /Adar daear dirwestant. /Degfed dydd, herwydd anian, /Ni eill dyniaddon ddiddan; /Mo_^r diffai PM V 18 26 ey_"rnas /Ac Ynys Brydain briodas - yn hir /Yn herwydd bod achas. /Dyystwng cedyrn cadarndras, /Deddf g DB VI 26 9 dd fry, /Myfyr yw mai mwyfwy fyddy; /Dy faint, herwydd braint, ti a brofy, /Dy fantawl, nid hawl, nid h PM V 23 70 an, /Adod Lloegr lluosawg am ban, /Adaf hir yn herwydd Calan, /Adwedd tey_"rnedd, tir nis rhan /A dan s MG VII 33 52 iogych: /Gwedi cant cymod cymyddych - unwaith /Herwydd cariad maith hyd na methlych. /[ ][ ]Disgwyliaw DB VI 26 20 y, /Dy fodd, falch ei rodd, ryfeddyly, /Dy fod herwydd clod mal y'i clywy, /Dy fyrddoedd cyhoedd ti a'u GM I 14 30 rawg Ddofydd, treiha fy ngherydd, /Hyd na bwyf herwydd crefydd cerdd-dwyll. /Credaf Grist nefoedd (neue GG II 31 11 l ddrwg in cyflwg an cyflyedd; /Trydydd, twyll herwydd cymwyll camwedd; /Pedwerydd, rhewydd; pumed, rhy EGM I 27 13 ithredau; /Cyd bwyf drwg, bydd drugar dithau. /Herwydd da grefydd, dagrau - dadolwch /Dyddelwynt yn hyd DLlM II 18 26 oli Mab Duw diwenydd. /Cyn 'yn nwyn yn herw yn herwydd - daear /Yn herwr ar Ddofydd, /Moch gwnelwyf, ma LlG VII 24 40 yfysgi. /Cymro yw haelryw o hil Beli - Hir /Yn herwydd ei brofi. /Eurfudd ni oludd, olud roddi, /Aerfla PhB VI 14 22 y gadair heddiw, bai'i haeddid - bodd saint, /Herwydd gwir a braint ydd ymbrofid. /Byddynt ddedwyddion GG II 31 23 war /Dallfyddar cyn tyllfedd /(Draig anhuenydd herwydd haeredd /Hirfod heb gymod yn ei gamwedd). /Duw a LlF1 II 1 139 rhag cyhoedd anlloedd Enlli. /Un llogawd ysydd herwydd heli, /Lleuddad a Chadfan yn ei chedwi, /Llyre w GM I 8 10 f gwnaeth yn ungad ddwygad ddigudd /Yn un dydd herwydd herwyr [ ] /Cad fawr Faes Carnedd, cad Ystrad As LlF1 II 1 149 Athreiddle haelon haelach no Thri, /A chrefydd herwydd, herwyr wrthi - nid moes, /Ac nid oes eisioes ei GM I 14 40 Rheen yn Ei riydd; /Rhy'i cherir yn hir yn ei herwydd. /Hi yn fam wy Thad, hi yn wyry heb wad, /Hi yn D-4 VI 20 27 A_^'m hudd braisg ni chyhydr; /Uchuch ei ddydd herwydd hydr, /Isis dydd oswydd oeswydr. /Godrais a ladd GRh II 28 41 ydd, /Dygant ddraig, dy gerennydd. /Cerennydd, herwydd or na haeddais - fa_^r /Ar freienin Cemais, /Y h MG VII 32 29 wedi angau'. /Gwylynt wy_^r gynt o gof hirynt, herwydd tadau, /Gwylwyr cywrain, gwy_^r y dwyrain ar da MB I 3 157 f a_^'m ca_^r fy ngherennydd. /Cerennydd ysydd herwydd Trined, /I Gristiawn ys iawn ei gyrhaedded: /Cre GYC VII 41 28 , gwae guhuddwr o'r gohodau, /A'r balch gyfedd herwydd trosedd trysor obrau, /Pan wir farner yng ngoleu DB VI 31 36 nt, pla gelynion, /Dafydd a Selyf ac Absalon. /Herwydd trymfryd byd bod tan Saeson /Wedi treisynt gynt GM I 11 28 t ca_^r, corf ffysgiolin, /Ac os mi a'i haedd herwydd twyllrin /Ni'm bo un cyfaith namyn Ca_"in. /Cara D-2 I 2 3 wawd, ffrwythlawn draethawd, trybestawd haid /Herwydd urdden awddl Cyridfen, ogrfen amhad, /Amhad anaw herwyr 3 GM I 8 10 yn ungad ddwygad ddigudd /Yn un dydd herwydd herwyr [ ] /Cad fawr Faes Carnedd, cad Ystrad Astrwedd: LlF1 II 1 149 e haelon haelach no Thri, /A chrefydd herwydd, herwyr wrthi - nid moes, /Ac nid oes eisioes eisau ynddi GM I 6 14 rhydd rhwysg eryr hyd troed o'i dymyr /Er ofn herwyr yn herw ystawd. /Nid haws i'th esgar esgor dy gos heryr 2 D-4 VI 20 14 anmolaf canmil gwy_^r - ysgwn, /Hawdd esgyn eu heryr, /Calchdo_"ed saith rhifed sy_^r /Cylch fy rhwyf y EG VI 18 16 edd arwoloedd ar weilw didawl, /Llawrwyr a_^'m heryr yn ymeiriawl, /Llywelyn Lle_"yn, llyw ardderchawl, hesgair 1 IRh VII 29 20 ddus feinus fen yd fernid - crair, /Mor wen ei hesgair uwch ei hesgid! /Yn arllwydd arwydd ar a boenid, hesgid 1 IRh VII 29 20 yd fernid - crair, /Mor wen ei hesgair uwch ei hesgid! /Yn arllwydd arwydd ar a boenid, /Yn eurllen, yn hesgor 1 CBM IV 1 50 rydar crain i ar ddrumain - mo_^r, /Gwelais eu hesgor, ysgar ddilain; /Gwelais beleidr gwy_^r am fagwyr hesgur 1 CBM IV 17 70 r, ceisiasai Fflur /I gan udd Prydain, prid ei hesgur. /Rhybu Fra_^n fab Lly_^r, llu rwymadur - mad /Y hesgyr 1 EW VI 1 6 Dduw, Lywelyn lyw ongyr - aelaw, /Ei alon niw hesgyr; /Cedyrn llu cadarnllaw gwy_^r, /Cadarnloes eirio hestyngydd 1 EW VI 6 17 thoedd cadoedd, cais! /Na chais fy ystwng, o'm hestyngydd, - w_^r, /Yn wirion y'm plygydd; /Na chasa fi hethremyg 1 GM I 12 11 m bost cad ced goeth, oeth y'm huthrwyd. /Ni'm hethremyg Duw a_^ digfryd oseb, /Ni lluddiwn i neb newid hethryad 1 CBM IV 18 90 hael, can wyd Rhoddiad, /Can wyd Athro im na'm hethryad - o'th fan, /O'th faran, o'th fireinwlad; /Na'm he_"u 2 PM V 8 13 au cydlid, /Athrugar, cerddgar, cyfrdelid, /It he_"u fy ngherdd nac ef fid /Mal he_"u rhag moch merieri PM V 8 14 yfrdelid, /It he_"u fy ngherdd nac ef fid /Mal he_"u rhag moch merierid. /Ac ystyr, brif unben, mor bri heuasant 1 CBM IV 4 27 angerdd seng[] yn nifant. /Glas ferau he_"yrn heuasant, /Glas lasar gwasgar gwisgasant, /Am dwll farch heulfre 1 IRh VII 30 5 Hawdd fu ei charu o'i chaer newydd. /Hwyl orne heulfre ar froydd - glasfor /Pan fydd gloyw goror gorwym heurdudded 1 CBM III 5 43 i feirdd y'i digoned. /Llysaidd ei hirdwf o'i heurdudded, /Llaes wengall, wengan, wengaen deced; /Llif heurglawr 1 PB VII 6 9 a_^'i deulu. /Teuluoedd cyhoedd, cwyniant - eu heurglawr, /Eu harglwydd collasant, /Dwys i'm bryd (beir He_"ynt 1 PM V 10 27 engir - Ceiriawg, /Cyrch Gruffudd rhyhonnir, /He_"ynt Loegr, liwed enwir, /He_"yrn am de_"yrn, am dir. He_"yrn 18 PM V 10 28 ffudd rhyhonnir, /He_"ynt Loegr, liwed enwir, /He_"yrn am de_"yrn, am dir. /Tir fy naf traethaf, treth OC II 14 118 ant yn lle honnaid: /Glud men ydd a_^nt gloyw he_"yrn ar naid. /Madawg a Meilyr, gwy_^r gorddyfnaid - PM V 9 7 yf fflamddur a'i glod dyre; /Mab medel utgyrn he_"yrn dyhe, /Gruffudd, tey_"rnudd tud Elise. /Mab co_^ CBM III 11 34 meddgyrn - orddyfnaid, /Meddgwyn graid, greddf he_"yrn /Gwyllioedd gynt ni gedwynt gedyrn, /Gwy_^l bent CBM III 7 38 ifarn gadarn gedymdaith - unbyn, /Oedd dyrn yn he_"yrn, haearn dalaith. /A'i ddiwedd ys bo, can bu ei l CBM III 13 30 th, /Dwrn dra dwrn, dra dengyn yd baith, /Dyrn he_"yrn, haearn ei dalaith. /Bre drydar arwar anolaith, GB II 25 41 inmael trafael tri llu. /Am de_"yrn, am gedyrn he_"yrn ha_"u, /Am Degeigl, am dir Eingl yn ymdyrru, /Am GYC VII 36 97 - canwlad /A naw canwledd iddaw; /Pen te_"yrn, he_"yrn he_"id o'i law, /Pen tey_"rnwalch balch, bwlch e CBM IV 6 77 trymdras trymdrais ardwyaw, /Ca_^r cedyrn caen he_"yrn heidiaw, /Caerau ddifuriaw, cad arllaw - aerllew CBM III 7 27 wyl ysgwn, ysgwyd pedeiriaith, /Hil te_"yrn yn he_"yrn henwaith, /Hael Fadawg, feuder anhywaith. /Can d CBM IV 4 27 , /Saith angerdd seng[] yn nifant. /Glas ferau he_"yrn heuasant, /Glas lasar gwasgar gwisgasant, /Am dw PB VII 2 2 r arfawg, chwyrn - yng nghad /Yng nghadarnwisg he_"yrn, /Mur torf, aerdorf eurde_"yrn, /Mygr bennaeth, EGM I 25 13 w_^r anchwyrn; /Nid emyth, nid llyth yn llwyth he_"yrn, /Neud ef yn ardwy adwy edyrn. /Cochwedd calane DB VI 30 67 rawdd galledd: /I goron Lundain, er garwedd - he_"yrn, /Ni roddes te_"yrn ty_^ o Wynedd! /Duw a'i dug CBM IV 6 166 ir - tewdor, /Pan wosgor wesgerir, /Pan wasgar he_"yrn, pan he_"ir, /Pan wesgryn camawn, camp engir, /P PB VII 11 12 au goddaith Benfro, /Oedd aml am amlaen deulu /He_"yrn traws de_"yrn trosti. /Trosti er treistwyn gwend PB VII 3 16 /Tey_"rnwawr yng nghad fawr fyrdd, /Te_"yrn yn he_"yrn yn hardd. /Hardd llys Rhys, Rhos gaethiwed, /Rwy BF VII 46 9 y_"rnaidd luchynt, hynt ei hendad. /Te_"yrn yn he_"yrn, yn hardd wisgad - balch, /Tey_"rnwalch yng ngha Hi 23 PhB VI 15 34 edd: /Hengerdd Delesin i dey_"rnedd - elfydd, /Hi a fu newydd naw saith mlynedd; /Ac oni'm dwg-i angau GM I 14 45 ysydd, /Hi yn chwaer i Dduw o ddwywawl ffydd, /Hi a hawdd borthes lles llin ei hennydd /Rhag llwyth wy LlF1 II 1 156 a dawn a daioni, /Ac eurgrair cywair cywiw a_^ hi, /Ac angerdd a cherdd a cheiniedi - llawen, /Ac amgen GM I 8 49 iddrudd ri, /A dygyfor Lloegr, a dygyfrang a_^ hi, /Ac eu dygyfwrw yn astrusi, /A dygyfod clod cleddyf HOG II 9 12 coddid-i yn llys Ogrfan, /Chweris o'i haddawd-hi addoed cynran, /Ethiw a_^'m henaid-i, athwyf yn wan; ES I 18 25 /Gwers y ma_^l, arall y mag. /O'r a fag daear, hi a'i dwg - o'i phlant, /A'i phlaoedd a'm gorllwg. /Bu PM V 2 10 eddi - fy ngherdd, /Agarw ei angerdd engyr a_^ hi. /Anmyneddus fu_^m, fur cadeithi, /Enwawg orthywys, o HOG II 6 72 /Am Enerys wyry, ni warawd - im hoen, /Ni orpo hi diweirdawd! /Am Hunydd, ddefnydd hyd Ddydd Brawd; /Am IRh VII 30 20 in ddiednydd; /A chyn Mehefin hywyn glodrydd, /Hi dyngawdd yn hawdd heddiw o'i ffydd: /Hoyw wanfain ria EGM I 26 11 ddylan gwynfan genthi. /Hyll nid oedd ei deddf-hi, hwyr-reddf holi, /Hallt oedd y dagrau, digrawn heli. CBM IV 7 23 /Pan gyfrang gwaywawr a gwy_^r, /Lladdawdd a_^ hi, llith adar, /Llafn grau, cenau Cedifor PM V 2 63 fy mherchi. /Dy-m-gwedda urddas, dy-m-gwaddawl hi, /Megis y dewrwr i'i ddyweddi. /Dyddoddyw y dydd, Daf EGM I 26 55 wyf i'm haddoedi. /Ni bu dyn mor gu gennyf a_^ hi, /Ni bo poen oddef, Pedr wy noddi! /Ni bydd dda gan CBM III 5 75 rau ar feinwen fyned eilwaith, /Na chymydd a_^ hi o hir obaith, /Na chymer wrtheb a dan wrthiaith. /Nid HOG II 10 10 ll, ni syll pali, /Neb, a rwy garwy, yn fwy no hi. /Pei chwaerei ei budd er barddoni, /Nebawd noswaith HOG II 6 66 chwaer, yn chwerthin, /Ac ni chwardd ei gw_^r hi rhag gorddin. /Gorddin mawr a'm dawr, a'm daerawd, /A GB II 26 163 rain doeth i Frefi /A phryd a gweryd i gyd a_^ hi /Wrth glywed da_"ed tynged Dewi /A'i fuchedd wirione CBM III 5 27 Yn anhun anhedd, ced rhys porthwyf. /Gorthewis-hi wrthyf-i gwerth fy hirglwyf, /Nid gorthaw a wnaf wrth GM I 14 44 rhegofydd, /Hi yn ferch wy Mab y modd ysydd, /Hi yn chwaer i Dduw o ddwywawl ffydd, /Hi a hawdd borthe GM I 14 41 Ei riydd; /Rhy'i cherir yn hir yn ei herwydd. /Hi yn fam wy Thad, hi yn wyry heb wad, /Hi yn hollawl ra GM I 14 43 ry heb wad, /Hi yn hollawl rad, yn rhegofydd, /Hi yn ferch wy Mab y modd ysydd, /Hi yn chwaer i Dduw o GM I 14 42 wydd. /Hi yn fam wy Thad, hi yn wyry heb wad, /Hi yn hollawl rad, yn rhegofydd, /Hi yn ferch wy Mab y m GM I 14 41 erir yn hir yn ei herwydd. /Hi yn fam wy Thad, hi yn wyry heb wad, /Hi yn hollawl rad, yn rhegofydd, /H hid 1 PM V 8 30 awddeawg lleudid, /Ei fawrfyw i fawrfeirdd pob hid. /Marw Einiawn mawr anaw dibrid, /Myrdd rhywnaith yn Hidl 1 PB VII 5 10 'i ddiwedd faenfedd, fwynfawr arfaeth - hydr, /Hidl fydd deigr o hiraeth; /Arddelw Dyfed, ged gydfaeth, hidlaid 1 OC II 14 129 wr dyllest folaid. /Dywallaw-di, fenestr, fedd hidlaid - melys /I ergyrwayw gwry_^s gochwys yn rhaid /O Hiddl 3 PB VII 3 2 Llawer deigr hydrfer ar hynt /Hiddl am Rys, rysfa mynwent, /Llyw Dinefwr, gw_^r gwychb PB VII 14 19 u (engyrth seithug - pla) /Plant Adaf ryamug, /Hiddl deigr, difryd y'm gorug, /Hoeddlfrau hydr a ddau a PB VII 19 6 e. /Gwae fi o'i golli drwy etgyllaeth - hydr! /Hiddl fydd deigr o hiraeth, /Aerwalch arfod falch arfae hiddlaw 1 EGM I 29 24 n fydd traul dyn trigeinmlwydd, /Adfydd hoeddl hiddlaw rhag llaw, ni llwydd! /Addfwyn pob gorllwyn pan hieithydd 1 IRh VII 30 47 oedd a lluosydd; /Gwanlleddf ddeddf, didawl ei hieithydd, /Gwenlloer Fawrth addoer addwyr wesgrydd. /Gw hil 83 CBM IV 9 33 dr /A rheeidr rhudd o gnawd; /Gwelais-i hael o hil Anarawd, /A'i gweles, gwelai ryfeddawd: /Mal cadarn GM I 8 53 ugain iaith wy faith foli. /Arddwyreaf hael o hil balch Rhun, /O Faelgwn Gwynedd, gwinfaeth reiddun, / LlG VII 24 39 wyf eirioes aer ddyfysgi. /Cymro yw haelryw o hil Beli - Hir /Yn herwydd ei brofi. /Eurfudd ni oludd, PM V 2 13 g orthywys, o'm gorthewi. /Nid addawaf, hael o hil Beli, /Na bwyf bwyll sarrug o bell sorri. /Gwn, yn y LlF1 II 4 29 Hoedlyw boed hirhoedlawg. /Hoedlfyrion haelion hil Bleddynt - a'm traul, /Trwm arnaf-i eu lletgynt: /Fa CBM III 3 183 eistor, tewdor ddo_^r ddiffryd, /Diffyrth hael hil Brochfael broglyd, /Gradd ufel, greidiawl ei wryd! / CBM IV 9 176 nnau. /Hir y'th ardrethir ardrethau - o bell, /Hil Cadell, cell cerddau, /Hil Coeling, perging penaetha CBM III 8 32 fing, /A llawer gw_^r gwrdd yn ing /Gan hael o hil Cadelling. /Yn Ystrad Langwm ystyriais - ein glyw, / PhB VI 11 24 i ymdro, /Hael hir lew, hir llew, hir llwyddo /Hil Cadfan cynnan fab Iago CBM IV 1 33 n - glyw, /Cerddorion amryw am rodd Owain, /Ar hil cadr Cadell, Hiriell hiriain, /Ar berging Coeling am CBM III 21 21 , ffraethlawr ffrwythlawn) /Pwy ceidw o haelon hil Cadwgawn /Tewdor am ysgor, am isgell grawn? /Py frys PhB VI 12 30 nt. /Cyntaf achubaf Echel fraint - rhag ba_^r /Hil Casnar, cas wythaint, /Nawdd Duw mawr, deg wawr dewa CBM IV 5 78 ael. /Haelon Eifionydd hil Merwydd - marw in, /Hil Cedwyn cadofydd, /Eisiau glyw i'n byw a'n bydd, /Eis CBM IV 9 177 rdrethau - o bell, /Hil Cadell, cell cerddau, /Hil Coeling, perging penaethau, /Hydr am ddaddl, cynnadd CBM IV 5 90 . /Llas Goronw hael, hwyl feiddiawg - yn yng, /Hil Cyfyng cadfarchawg, /Gwrwalch balch, bwlch ei rodawg GG II 31 33 y'm ce_^n, /A'm cynigiws aur a meirch hywedd. /Hil Cynan erwan erwydedd, /Hael i wan, hil Ywain Gwynedd PM V 13 8 d Duw yn ganiad, /Hywel, hoywal pob eirchiad, /Hil Cynan hwyl cynwan cad. /Cedawl, arwynawl arwyneb - P OC II 14 32 Arwystli, arwystl terfyn, /Dragon Owain hael o hil Cynfyn, /Dragon a'i dechrau ac niw dychryn - cad, /C LlF2 VI 8 5 olofn, aur ei goelfain. /Clud Gamlan, cynran o hil cynrain, /Mal Clydno Eidyn, prif gyfrin prain. /Cle BF VII 47 12 glod redeg, /Hylwydd wawr, llawr llary osteg, /Hil doethion, hael tirion teg. /Teg yd gafas gwas gwayw EW VI 6 10 roddaf i rwyf Mo_^n - llawrydd, /Hael Ddafydd hil ddoethon, /Bid lary, bid lawch cerddorion, /Bid lew BF VII 48 24 /Hil Maredudd draws, hawdd drostaw - ledgynt, /Hil edfynt Bleddynt, blaidd ymwriaw. /Hirgwyn ysy'm dwyn CBM IV 3 1 Arddwyreaf hael o hil Einiawn - Yrth, /[]chir ei byrth erbyn berthnawn, /A GM I 8 57 Arth Orben, aerbost catgun. /Arddwyreaf hael o hil Eneas, /Arddwyreaf lew, llew lluch efras, /Arddwyrea HF VII 22 25 Difefl ne_^r, ffyrfder Ffaraon, /Dinam hael, o hil eryron, /Dinag ddraig, dinas cerddorion PM V 25 44 o gamhwri; /Dywawd derwyddon dadeni haelon /O hil eryron o Eryri. /O wyron Ywain, arwyneb Prydain, /Un PM V 19 2 A'th fendicwy Dwy De_"yrn, werlyn - hael /Hil Fleddynt fab Cynfyn, /Arf eryr gwy_^r llewyr llewyn, DB VI 29 40 , ni'm dyhudd, na dau. /Gwael yw colli hael o hil Genau, /Gwag yw byd bod yn ei faddau. /Gwirfab Duw, BF VII 47 32 l cad, cleddyf gyrchiad clau, /Hael gwrawl o'r hil gorau LlG VII 24 141 u - Ffraing, /Llwyddedig ei aing yn lluyddau. /Hil Gruffudd grymus gyneddfau, /Hael gyngor wrth go_^r, CBM IV 8 22 wyrder; /Llonydd yw ganthaw heiliaw haelder, /Hil Gruffudd, hael udd hawl ddiaber. /Cardd wahan cadwan GM I 8 1 Arddwyreaf-i hael o hil Gruffudd, /O adian Cynan, Cynwydiawn udd. /Owain yd CBM IV 9 181 lferau, /Gwastad gryd, gwystlon byd boed tau! /Hil Gruffudd, rhwyf rhwyddfudd radau, /Rhwysg rhynnawdd PM V 27 23 a_^n - a_^'i hoed, /Neud ei hoedl a'm herwan, /Hil Gruffudd taer rybudd ta_^n: /Tau, Angau, anghyflafan BF VII 48 17 ormes, /Tey_"rnlles branes Brynaich syrthiaw. /Hil Gruffudd wayw rhudd, rhoddfawr eurllaw, /Hael fab Ll BF VII 48 21 rheufedd, /Hil Owain Gwynedd, haelon gwynaw, /Hil gwrawl breiniawl brenin Manaw, /Hil Madawg fodawg, f CBM III 10 68 g gwaedfriw, /Hydr eu gwir o'r gw_^r ni ddiw, /Hil Gwriaeth Ysgoyw ysgwydfriw. /Trydedd yw ar ddeg a dd LlF1 II 4 19 ddion - trydar; /Tryderan 'yng nghofion /Edlid hil gwythlid gwaethlon: /Edlaes maes wedi maon. /Maon Me EW VI 5 41 rhacter. /Rhacter ei nifer, naf llednais - ei hil, /Hael freenin Cemais; /Gwayw dur yn yd draul gur tr EW VI 5 29 an Iorferth. /Iorferth esillydd! Arfogion - ei hil! /Hael gynnil gynrheinion! /Gwae ni, Wynedd orchordd CBM IV 4 156 dydd, byd eilig; /Ym muchedd haelonedd Hilig, /Hil haelon, Heilyn ddychymig, /Hawl greulawn, hael hwyrg LlF1 II 4 28 gan Fadawg. /Hirwalch balch, bwlch ei rodawg; /Hil Hoedlyw boed hirhoedlawg. /Hoedlfyrion haelion hil B GM I 8 19 orfod i fod i fab Gruffudd! /Arddwyreaf hael o hil Iago /A gennis dra chas dra Chors Fochno, /A gyrchws CBM IV 6 133 ferthle cyhoedd, cyhafal - Merfyn, /Hawl edwyn hil Idwal, /Prysur ddewr ddragon, ddraig ofal, /Pryffwn BF VII 48 19 eurllaw, /Hael fab Llywelyn, llyw Aberffraw, /Hil Iorferth cannerth, cain wallaw - rheufedd, /Hil Owai CBM III 15 26 . /Nid wyf ddiletgynt am ddiletgawdd - hael /O hil Iorferth Hirflawdd, /Colled gw_^r eurged aergawdd, / PM V 24 2 e, udd bre breiniawg, /Breisglew afael, hael o hil Madawg, /Arwr yn arfau, aerfeddawg - de_"yrn, /Eryr BF VII 48 22 n gwynaw, /Hil gwrawl breiniawl brenin Manaw, /Hil Madawg fodawg, fyd eiddunaw, /Hil Maredudd draws, ha GG II 31 35 wan erwydedd, /Hael i wan, hil Ywain Gwynedd, /Hil Madawg hydr fynawg fonedd, /Mwyniant cerdd, nid car LlG VII 28 18 frudd, glod wasgarawg, /Mawrddrud afael hael o hil Madawg; /Mawr bair cynghywair, cynfarchawg - yng ngh LlF1 II 3 30 liant. /Moliant a ddyly aur ddiludd roddiawg, /Hil Madawg, medel glyw, /Hael Merfyniawn, Lleisawn llyw, CBM IV 4 271 cant cymer. /A'm hirwnaeth hiraeth hiramser, /Hil Maelgwn, Maelgyning ener, /Marw mawrddraig (mawrddrw CBM IV 9 183 u, /Rhwysg rhynnawdd mo_^r-gymlawdd mawrglau, /Hil Maelgwn milcant addodau, /Hil Tewdwr, diweddwr Deau. BF VII 48 23 enin Manaw, /Hil Madawg fodawg, fyd eiddunaw, /Hil Maredudd draws, hawdd drostaw - ledgynt, /Hil edfynt BF VII 56 4 ael, /Grym erddrym, aerddraig afael: /Gruffudd hil Maredudd hael. /Ar hael Ruffudd cudd can drafod - a ES I 16 28 afydd o'i dud ac o'i dirion, /Dyfrydedd dyrawr hil mawr Maelgwn. /Nid ymdau Gwynedd am ei gwynfan: /Neu CBM IV 9 230 /Gorpo hael, haelonaeth wobryn, /Hawl wodrudd hil mawrfudd Merfyn, /Gwawr gwendorf, gwendud o'i gylchy PM V 24 16 g. /Prydydd wyf i'm rhwyf, rhywawg - Lywelyn, /Hil Merfyn hyddyn hyddfeirch gwisgawg, /Tey_"rnfab Iorwe HF VII 23 12 r ni adai Loegr i losgi - ei derfyn. /Gw_^r o hil Merfyn, mawrfryd Benlli, /Gw_^r torfoedd, gw_^r gwis PM V 19 30 ain Prydain, praff ddychryn - galon, /Galofydd hil Merfyn, /W_^yr Madawg freiniawg, enwawg hy_^n, /Mab EW VI 1 19 gw_^r /Ar ei ga_^r a'i estrawn; /Peryf hael o hil Merfyniawn, /Prudd yn ei ddeurudd ei ddawn. /I'th dd CBM IV 5 77 Nid llaw fyddag fyddai hael. /Haelon Eifionydd hil Merwydd - marw in, /Hil Cedwyn cadofydd, /Eisiau gly D-1 I 1 44 d gormant, /Terrwyn am dir, rhi rhaith cywir o hil Morgant, /O Forgannwg, o Rieinwg, rhadau rhwyddaint, PB VII 13 20 reg, /Hwyl diwyl dyfndref Saesneg, /Hael awydd hil Owain deg. /Oedd teg rwyf, rwysg Oliffer, /Oedd clau BF VII 48 20 il Iorferth cannerth, cain wallaw - rheufedd, /Hil Owain Gwynedd, haelon gwynaw, /Hil gwrawl breiniawl PB VII 10 6 iw. /Yn lliw gwyar ba_^r beirfeddu - Prydain, /Hil Owain, hawl fynnu, /Pob gwlad barawd gad gyrchu /A LlF2 VI 7 20 /Handym feirdd heirddion, haelon hwylfrys, /Am hil Owain mawr, mae a'i dengys? /Handwyt, Lywelyn, lwrw PM V 17 10 r. /Dyorwyf hael rwyf hwyl reufedd - Prydain, /Hil prydfawr tey_"rnedd, /Llew torf, llyw terfyn Gwynedd PM V 20 46 o'r Wyddgrug, wyddgun - ysgorfa, /Oes gorfod i hil Run: /Tyrau poeth, peithiawg pob un, /Tandde ffyrf, GM I 8 27 /A elwir o wir orau Cymro. /Arddwyreaf hael o hil Rhodri, /Ardwyad gorwlad, gwerlin teithi; /Teithi_"a CBM IV 9 179 enaethau, /Hydr am ddaddl, cynnaddl cenhadau, /Hil Rhodri, gwesti gwystlferau, /Gwastad gryd, gwystlon BF VII 54 8 gollais, tri - dyledogion, /Brodorion haelon o hil Rhodri. /Rhy draws fuam oll cyn eu colli, /Rhy drist PM V 4 48 hymaws deon. /Hil Ywain Prydain, praff wron, /Hil Rhodri yn helw rhodolion, /Yn eryr prifwyr, priodori CBM IV 6 299 folant feirdd byd, a'th folaf, /A'th fo, hael hil Rhun, a unaf, /A'th orchymynnaf gan y Mawr Drugar, / CBM IV 6 110 , /Rhiallu rhyallas yng nghrain. /Pan rhuthrws hil Rhun ar rhuddgrain - gwaywawr, /Gwawr gwriawr gorada CBM IV 13 32 /A_^'i law, braw Brynaich gystudd, /Alun rhag hil Rhun bu rhudd. /Rhuddgrau ei arfau, arfaidd erlyn - CBM III 21 38 -i arglwydd rhwydd yn rhoddi, /Neu'm rhoddes-i hil Rhun rhudd a phali, /(Neu chyfyd ynof cof i'm coddi, CBM IV 4 86 wain: /Ar ddrud walch, gwrfalch goradain, /Ar hil Rhun rhudd weryd a main. /I ddragon Coeling nid coel CBM IV 9 184 lawdd mawrglau, /Hil Maelgwn milcant addodau, /Hil Tewdwr, diweddwr Deau. /Brwydr orchwydd, ni orchudd PhB VI 14 7 unoeth a_^ rhygoeth y'm hanrhegid, /Ac yn llys hil Tewdwr teg y'm hurddid - ynaeth /Ac atoeth etwaeth n CBM III 7 27 yn mabwaith, /Hwyl ysgwn, ysgwyd pedeiriaith, /Hil te_"yrn yn he_"yrn henwaith, /Hael Fadawg, feuder an GG II 31 34 ywedd. /Hil Cynan erwan erwydedd, /Hael i wan, hil Ywain Gwynedd, /Hil Madawg hydr fynawg fonedd, /Mwyn PM V 4 47 d ym Mo_^n, /Yng Nghemais, yng nghymaws deon. /Hil Ywain Prydain, praff wron, /Hil Rhodri yn helw rhodo Hilig 1 CBM IV 4 155 wystl bedydd, byd eilig; /Ym muchedd haelonedd Hilig, /Hil haelon, Heilyn ddychymig, /Hawl greulawn, ha hin 2 GM I 9 147 n nyhedd draw yn neau. /Addfwyn cyntefin, cain hin dydd, /Araf y rhiw haf hyfryd, dedwydd. /Addfwyn dy GM I 9 2 an haf dyffestin, /Maws llafar adar, mygr hear hin. /Mi ydwyf eurddeddf ddiofn yn nhrin, /Mi ydwyf llew hinon 1 ES I 16 30 am ei gwynfan: /Neud amdwll aw_^yr, neud hwyr hinon. /Gallaf y'th garaf i'th gaer urdden, /Gelli it po hir 69 PC II 19 24 ae Ddafydd enwir! /Gwa_^n gwalch rhyfel, Hywel hir GYC VII 40 33 /Duw i holl ddynion daear, /A byd teg a bywyd hir /A gawn o charwn y Gw_^r. /Y Gw_^r a rannawdd inni r DB VI 33 62 ed. /Gwehenais-i ag ef, nid gofyged, /Gwaha_^n hir a hwyr ymweled, /Byddai praff heddiw y pryned - o fe D-1 I 1 48 enwyd i ellysb byd, gelleist borthant. /Hoeddl hir a nef a chain addef trwy ardduniant. /Urdden arnaw, ES I 17 7 eth cyfiewin: /Ni nawd, nid llonydd allwynin. /Hir aeth a'm rhywnaeth rhewin /Braint brodyr, gwellwyr g DB VI 29 28 tudd ar fy ngruddiau. /Aml y'm gwnaeth hiraeth hir anaelau /Am laith gw_^r dewr, dur ei lafnau, /Am lew DB VI 25 39 iesin. /Cyn adaw y byd gyd gyfrin, /Can hoeddl hir ar dir deyerin, /Cyn dyfnfedd ysgyrwedd ysgrin, /Cyn DB VI 33 69 , /Anwas rhy'i gallas pan rhy'i golled. /Enaid hir cywir cyfuch weithred, /Anant a'i cwynant, fwynant f BF VII 54 35 eiddil, fil fanieri, /Drwg y'n gwnaeth hiraeth hir dewi - triwyr, /Fegis meibion Lly_^r, llwyrglod ynni BF VII 48 31 ed arnaw /Hirhebrwng echwng; och o'r cuddiaw! /Hir ddarpar galar heb giliaw - ysydd, /Hir ddefnydd a fy BF VII 48 32 ddiaw! /Hir ddarpar galar heb giliaw - ysydd, /Hir ddefnydd a fydd o'i feddyliaw, /Hirddeddf ei gynnedd BF VII 48 27 reuddwydaw, /Hirgawdd nid anhawdd im amdanaw, /Hir ddewrllew traglew yn treiglaw - ysgwyd, /Hirwayw un GM I 8 3 ynwydiawn udd. /Owain yd elwir arglwydd hywydd hir, /Ef am dir yn wir yn w_^yth gyhudd: /Ef yng ngraid, CBM III 7 33 th, /Oedd cadarn angor dyfnfor diffaith, /Oedd hir ei drwydded, oedd hyged, hygar, /Oedd llafar gwyar o PhB VI 11 7 lluoedd anwosgo, /Draig unbyn a fyn a fynno, /Hir ei wir i'i w_^r dra safo, /Hydr ei drais i dreth o B OC II 14 149 adwys y'n cynhwysir. /Cant tey_"rnedd Ben boed hir - ein trwydded, /Yn y mae gweled gwaradred gwir CBM IV 17 46 udawd defawd hefyd /Cyfredeg a_^ chweg, chwerw hir ennyd. /Cyfraid oedd i'm plaid oedd i'm plegyd - fod CBM III 3 185 , greidiawl ei wryd! /Gwyrth a wnaeth ni wneir hir ennyd, /Ni wnaethpwyd eirioed er yn oes byd: /O'i ad EGM I 27 78 ygeiniau, /Gwedi amdaeru barnu brodiau, /Gwedi hir erlid gobrid gobrau, /Gwedi gw_^yth omedd senedd swy LlF1 II 3 69 m rhodd fawr fodd, na'm rhodd fa_^r. /Os ba_^r hir esgar hwyr esgor - a fyn /Hebawg bryn a bronddor, /N CBM III 21 175 uddudd budd a berthon, /Gorwyddawr tuthfawr tu hir gleision, /Gw_^r ail flaidd gw_'raidd, gwryd Nwython GYC VII 41 44 anghywair mywn pair poenau, /Ac eu cronni i'u hir goethi, gwaeth nog angau, /Ac oddyno, weldyna dro dr HF VII 23 27 efyn /Gan fodd Llywelyn, llyw Cedwli. /Gan fod hir gymod heb gam inni /Gan ddidwyll gymwyll gymodi, /Ga DB VI 29 78 ymell, tri nawell no Nudd. /Gwna arnaf hiraeth hir gystudd /Gwaith Saeson llidruddion, lledrudd. /Gwery ES I 19 11 _^ydd, /Gloes angau, nid anghyfarwydd! /Ysbaid hir haelon yn ei orllwydd, /Ysbyddawd oes barawd barthlw CBM IV 5 28 Fadawg enwawg, enwir, /Dau gyfedd gyfoed hoed hir. /Hir y cedwir cof cedfawr - Oronwy, /Cad orddwy, or GM I 10 42 thi /Gan glod a gorfod gofri, /Gwy_^r a thir a hir hoeddli PM V 2 70 dawl, cydfod a_^ thi: /A'th fo hwyr haddledd a hir hoeddli PhB VI 14 19 /Cadelling ener, Wener wenid. /Cadair Faelgwn Hir, hu berid - i feirdd /Ac nid i'r gofeirdd yd gyferch GM I 11 18 n cynhaddledd pob cenheddloedd. /Ys ef, Rhodri Hir, huysgwr de_"yrn, /Huysgwthr cedyrn y cadwennoedd, / HOG II 6 48 ddin, /I'r gwragedd a'i medd fy marddrin /(Mor hir hwyrweddawg y_^nt am rin!), /Pennaf oll yn y gollewi CBM III 20 38 raidd wasgar anwar, anwas - y'i gelwir, /Enwir hir, hydr ei gas, /Enwawg ddraig, ddragon wanas, /Glyw d CBM III 9 5 aw brain. /Godwrf a glywaf ar glawr Ieithion - hir, /Hydr ei wir ar Saeson, /Teulu Madawg, mur dragon, GM I 9 138 yfais-i fedd a'i fenestri o aur /Yn llys Owain hir hy_"wr ddlidau. /Dy-m-gwallofied ei win o'i wen adda GM I 9 160 innau a'm cyhudd heb gywilydd /Ef ydoedd Owain hir, hywystl bedydd! /Ac a'm dawl o fun fenwawl ddefnydd HOG II 9 14 thwyf yn wan; /Neud athwyf o nwyf yn ail Garwy Hir, /I wen a'm lluddir yn llys Ogrfan PhB VI 11 23 s agro, /Ffoddi_"awg, ffodiawg ei ymdro, /Hael hir lew, hir llew, hir llwyddo /Hil Cadfan cynnan fab Ia PhB VI 11 23 Ffoddi_"awg, ffodiawg ei ymdro, /Hael hir lew, hir llew, hir llwyddo /Hil Cadfan cynnan fab Iago PhB VI 11 23 g, ffodiawg ei ymdro, /Hael hir lew, hir llew, hir llwyddo /Hil Cadfan cynnan fab Iago PM V 19 23 i feirdd /Yn fyrddioedd i'th gylchyn. /Dy law hir, neu chredir na chryn, /Yn rhoddi aur rhudd a melyn. PM V 25 49 lin Rhodri. /Nis celaf, honnaf, hwn yw Beli - Hir, /Ni chelir na'i wir na'i wrhydri /Am bob trais rhy MeiG I 33 59 esent oes: /A fu oedawg ddoe, heddiw nid oes, /Hir ni mynnwys Duw dyniawl einioes. /Einioes enrhydedd CBM III 5 75 r feinwen fyned eilwaith, /Na chymydd a_^ hi o hir obaith, /Na chymer wrtheb a dan wrthiaith. /Nid af-i CBM III 5 84 fardd dwfn, dinus gyfiaith, /A garwy yn hwy o hir obaith. /Ni'm hathraidd-i meingan meingadr ei hystly DB VI 31 28 'i olo i fro Frython. /Duw a'm gwnaeth hiraeth hir ofalon /Dyfod corff Gruffudd, mwynfudd maon; /Diafr CBM III 5 111 ybydd rhewydd nis rhygelwy! /Celedig fy hun yn hir ofwy - lle, /Yn lledrad fore gan afarwy. /Gorfynnawg BF VII 49 5 gymraw ar Gymru fawr. /Mawr a dristyd byd bod hir orchudd - oer /Ar Owain fab Gruffudd, /Nef neud ethy BF VII 47 28 gw_'reiddfalch, gwalch gwaywdwn, /Gwae Wynedd hir orwedd hwn! /Hwn oedd draws gyngaws ac angau - a'i d CBM III 5 133 , oni thelir; /Peddestres weddaidd yn hydraidd hir, /Peddestrig iolydd, pa hyd y'th iolir LlG VII 25 3 arwymp gerdded; /Hynefydd Powys, peues fyged - hir, /Perchen gwir a thir a they_"rnged. /Post Prydain u MB I 3 24 /Handoedd gad gyffro o Anarawd, /Ac ail o Run Hir, rhyfel ddurawd. /Gwanai yng nghynnor eisor Medrawd GM I 11 44 urdorchawg. /Tey_"rnfab Owain, tremyniad trais hir, /Trech treulir a'i ddir yn ddigasawg. /Traethaf oho GM I 7 128 rewys; /Lliaws gwinau ffadw ffrawdd tywys, /Tu hir tref, tremyniad amddyfrwys; /Lliaws llwyd a llai, ll PM V 1 114 rddug. /Alaeth ei bennaeth ar bob engiriawl /O hir wawl Hiraddug. /Ef wrawl, o'i orofn rhwy dug /(Hyn n HF VII 23 1 Gw_^r ysydd yn nhw_^r yn hir westi, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, tey_"rnwalch ri. /Gw CBM IV 5 29 g enwawg, enwir, /Dau gyfedd gyfoed hoed hir. /Hir y cedwir cof cedfawr - Oronwy, /Cad orddwy, orddawn GRh II 28 37 undydd bod. /Can fod yn wirion, wryd Hywlydd - Hir, /Y harchaf it, Ddafydd, /Dygen udd llawen llawrydd, CBM III 21 55 iawn, /Ni gadwai na chrawn na chrynho_"i, /Rhy hir y tawaf, tawel wyf i, /Ni byddaf dawel, nid mau tewi DB VI 29 107 amdanaf! /Hiraeth ysy i'm dwyn am a gwynaf, /Hir yd goffe_"ir a goffaaf, /Mor lle im alar am a garaf, ES I 15 17 s rhydraeth - tafawd /Tan awyr 'n ei hiraeth. /Hir ydd wyf, rodd nwyf, yn alaeth, /Gwae Brydain am brio LlG VII 24 79 awl drefydd, /A'i cadarnhao, ced hywlydd, - yn hir /Yn amddiffyn tir rhag torf oswydd. /Nid anwiw, nid GYC VII 36 40 gleddyfawd trwm tramgwydd arnaw, /O gleddyfau hir yn ei ddiriaw, /O glwyf am fy rhwyf ysy'm rhwyfaw, / GM I 14 40 awen fydd Rheen yn Ei riydd; /Rhy'i cherir yn hir yn ei herwydd. /Hi yn fam wy Thad, hi yn wyry heb wa PM V 18 25 teithi tey_"rnas /Ac Ynys Brydain briodas - yn hir /Yn herwydd bod achas. /Dyystwng cedyrn cadarndras, PM V 23 70 bedryfan, /Adod Lloegr lluosawg am ban, /Adaf hir yn herwydd Calan, /Adwedd tey_"rnedd, tir nis rhan / LlG VII 24 39 s aer ddyfysgi. /Cymro yw haelryw o hil Beli - Hir /Yn herwydd ei brofi. /Eurfudd ni oludd, olud roddi, CBM III 24 53 o'i fod yn wa_^r; /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hir ysgar - ag ef /Yny dde_^l llu nef ar llu daear, /Gw CBM IV 9 175 id hebu oedd tau, /Mi hebod, ni hebaf finnau. /Hir y'th ardrethir ardrethau - o bell, /Hil Cadell, cell LlG VII 27 15 ddoded /I mywn mynwes llawr, mygrwawr myged. /Hir yw byth bellach (belled - bod hebddaw) /Hiraethlawn Hiraddug 2 GRh II 29 4 e grawnfaeth, saeth seithug, /Main a'u nadd yn Hiraddug PM V 1 114 laeth ei bennaeth ar bob engiriawl /O hir wawl Hiraddug. /Ef wrawl, o'i orofn rhwy dug /(Hyn nid ffaith hiraeth 29 PB VII 18 2 Marw am We_^n, lawen lawch cyrdd, /O hiraeth, a faeth o feirdd; /Marwnad heb blyg, hirddrig, CBM III 21 16 drawdd feirdd heirdd hiraethlawn, /Adrawdd gan hiraeth a wnaeth a wnawn: /Am eryr mawrwyr Merfyniawn - PB VII 19 6 i drwy etgyllaeth - hydr! /Hiddl fydd deigr o hiraeth, /Aerwalch arfod falch arfaeth, /Eurwawr dwylan BF VII 48 29 ysgwyd, /Hirwayw un annwyd a_^'r hwn Nyniaw, /Hiraeth a'm gwalaeth gweled arnaw /Hirhebrwng echwng; o PB VII 5 10 , fwynfawr arfaeth - hydr, /Hidl fydd deigr o hiraeth; /Arddelw Dyfed, ged gydfaeth, /Aerddraig oedd b PB VII 17 3 w nef, /O goll cywir arfoll cof, /Glud yw herw hiraeth arnaf, /Gloyw deigr am w_^r glew, digrif. /Digri CBM IV 16 48 gobrwyon edwaeth /Heb henaint, heb haint, heb hiraeth, /Cyn gortho gwarther farchogaeth, /Cyn gwarthru PB VII 15 10 Rhys, draig enwerys, drud, /A'm gwnaeth, drwy hiraeth dristyd, /(Rhwysg gydymddaith, cludfaith clod) / PB VII 20 15 dydwedd olo y daeth; /Dwyn gwawr trylwyn, trwy hiraeth, /Duw fry, dewr Frenin, a'i gwnaeth. /Gwnaeth a GM I 13 15 se /Selwedd gw_^yth gwrth y dwyre. /Gnawd erof hiraeth (etgyllaeth echen) /Ac uchenaid fore; /Gnawd mar CBM III 5 95 wn ydd wyf o nwyf neud rhwy! /Neu'm rhydraeth hiraeth, feddfaeth facwy, /Am a rygaraf-i, ceni'm carwy, CBM III 8 52 yfrdwy, /A lle teg tebyg i draeth /A wnaeth fy hiraeth fwyfwy! /Hawddamawr i Gwm Brwynawg /A'r tai a'r BF VII 51 27 dychryn - cun, /Can nid byw Llywelyn, /Athrist hiraeth gaeth golyn; /Eithr o Dduw, aruthr i ddyn. /Dyni EW VI 4 6 i Madawg, etgyllaeth - cofion, /Gwyw calon can hiraeth; /Gwawr llawr, llwyddedig bennaeth, /Gwae ei fro DB VI 29 28 g yw cystudd ar fy ngruddiau. /Aml y'm gwnaeth hiraeth hir anaelau /Am laith gw_^r dewr, dur ei lafnau, BF VII 54 35 ragon dieiddil, fil fanieri, /Drwg y'n gwnaeth hiraeth hir dewi - triwyr, /Fegis meibion Lly_^r, llwyrg DB VI 29 78 /Trais gymell, tri nawell no Nudd. /Gwna arnaf hiraeth hir gystudd /Gwaith Saeson llidruddion, lledrudd DB VI 31 28 'i dug o'i olo i fro Frython. /Duw a'm gwnaeth hiraeth hir ofalon /Dyfod corff Gruffudd, mwynfudd maon; ES I 15 16 rhe_^n nis rhydraeth - tafawd /Tan awyr 'n ei hiraeth. /Hir ydd wyf, rodd nwyf, yn alaeth, /Gwae Bryda CBM III 24 53 ei feirdd o'i fod yn wa_^r; /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hir ysgar - ag ef /Yny dde_^l llu nef ar llu dae CBM IV 4 270 /Mal i'm cant o bob cant cymer. /A'm hirwnaeth hiraeth hiramser, /Hil Maelgwn, Maelgyning ener, /Marw m BF VII 55 23 d hygar, ca_^r cardd oglyd, /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hirhyd - ys rhynnawdd, /Gw_^r hawdd ei adrawdd, BF VII 45 23 'n damwain, ysywaeth, /Hyd Frawd (herw ddefawd hiraeth /Hoed fraw) damweiniaw dim waeth. /Gwaethwaeth y PM V 12 29 nog oes dail. /Deiliadon dyffrynt a'm deffry - hiraeth /O hirfod draig Cymry /I'th weryd, hydr wryd hy, DB VI 27 96 cyhoedd cyhyd - edgyllaeth, /Am ei freuolaeth, hiraeth o hyd. /I'm Rheg y'i harchaf arch o'm plegyd, /I BF VII 44 6 ingar ein ca_^r, cof newydd - a'n pair /Perygl hiraeth peunydd, /Oedd cwyn dwyn difefl Ddafydd, /Oedd c BF VII 47 4 irwaen Duw, rhy-m-dirwy, /Rhy-m-dirwnaeth rhan hiraeth rhwy. /Rhwy y rhoddai w_^r, a orfu - ei glod /Ym DB VI 29 106 y_^ gwelaf, /Gradd berchen, ei barch amdanaf! /Hiraeth ysy i'm dwyn am a gwynaf, /Hir yd goffe_"ir a go HOG II 6 68 rddin. /Gorddin mawr a'm dawr, a'm daerawd, /A hiraeth, ysywaeth, ysy nawd /Am Nest deg debyg afallflaw Hiraethawg 2 PM V 24 64 llary rwyf, Rywoniawg - berchen, /Barch wledig Hiraethawg, /A'th folaf, filwr pedrydawg, /A'th folant p HOG II 11 7 - edmyg: /Ei lliw oedd debyg gwenyg gwynlas. /Hiraethawg fy nghof yng nghyweithas, /Hoed erddi, a mi g hiraethlawn 4 CBM III 21 15 yn graid anogawn; /Adref adrawdd feirdd heirdd hiraethlawn, /Adrawdd gan hiraeth a wnaeth a wnawn: /Am OC II 14 15 thaw na'm hadawed: /As deuy y corn er cydyfed /Hiraethlawn a_^'m llyw, lliw ton nawfed, /Hirlas ei arwy LlG VII 27 16 . /Hir yw byth bellach (belled - bod hebddaw) /Hiraethlawn gymraw gymrwyn godded. /Hydorf cylch ei gorf CBM III 24 145 flawdd haearnddawn: /Torf aergorf Argoed, hoed hiraethlawn, /Twrf taerdraul taerdan yn gwa_^n gwynawn, hiramser 1 CBM IV 4 270 cant o bob cant cymer. /A'm hirwnaeth hiraeth hiramser, /Hil Maelgwn, Maelgyning ener, /Marw mawrddrai Hirbell 1 LlG VII 24 148 /Harddedd o fonedd, faengaerau - dreisddwyn, /Hirbell fal Fflamddwyn ei fflamgyrchau. /Hwylfawr draig hirboen 2 CBM IV 16 131 buchedd gan bechaduriaid, /Rhag traul hoen yn hirboen hwyrbaid /Yn hirgwyn gwenwyn gweinifiaid, /Rhag IRh VII 30 16 A addawsai, hoed a hud beunydd, /O'm hoen drwy hirboen hwyrbell gynnydd; /A dyngai cyn Mai merwerydd - hirdaith 2 OC II 15 35 - Lloegr, /Lluosawg am anrhaith; /A ennir wedi hirdaith? /A annwn-ni yn Rhos noswaith? /Dos, was, i gen CBM III 5 77 a dan wrthiaith. /Nid af-i ar hirdwf ni da_^l hirdaith /I ar draed awel y drydewaith! /Ni thewais ermo hirdoddaid 1 CBM IV 16 140 r yn synnwyr syniaid, /Yn rhwyddhawl hwyrdawl, hirdoddaid, /Ym mhrid-ddull cynnull cynheilwaid, /Ym mhr hirdraidd 1 CBM III 26 65 wyd, /Lloegr dachwedd, gyminedd gymwyd, /Neu'm hirdraidd hirdraul na adwyd /Hael cedawl, hoeddlfreuawl hirdraul 1 CBM III 26 65 gr dachwedd, gyminedd gymwyd, /Neu'm hirdraidd hirdraul na adwyd /Hael cedawl, hoeddlfreuawl freuddwyd. hirdrig 1 CBM IV 4 160 aw cer aelwyd Beblig /Pobl ar wledd yn hedd yn hirdrig, /Mygr ddragon gwron gwyrennig, /Meddw meddlys, hirdwf 2 CBM III 5 77 Na chymer wrtheb a dan wrthiaith. /Nid af-i ar hirdwf ni da_^l hirdaith /I ar draed awel y drydewaith! CBM III 5 43 : /Llys Efa i feirdd y'i digoned. /Llysaidd ei hirdwf o'i heurdudded, /Llaes wengall, wengan, wengaen d Hirddeddf 1 BF VII 48 33 - ysydd, /Hir ddefnydd a fydd o'i feddyliaw, /Hirddeddf ei gynneddf gyn no'i orthaw, /Heirdd oedd ei f hirddiau 1 DB VI 29 54 rai, gyfai nid gau. /Rhydraws fuam gynt, hynt hirddiau, /Rhydrist y'n gwnaeth Crist creaduriau. /Gw_^r hirddifing 1 CBM III 24 159 edd, fuchedd feching) /O'r cedeirn cedawl hawl hirddifing, /O Gadell ener, o Gadelling, /O'r gla_^n esi hirddrig 2 PB VII 18 3 hiraeth, a faeth o feirdd; /Marwnad heb blyg, hirddrig, hardd /Bellach a allaf o'i gerdd. /Cerddorion SB II 22 48 ared ei ddiffyg, /Oedd rhwyf eli beirdd heirdd hirddrig, /Oedd rhebydd coelrydd celennig, /Oedd cwyn tr hirddrwg 3 GYC VII 40 46 , /A phawb a'i olwg ar ei balfau, /A phob rhyw hirddrwg a phob cyfri_"wg, /A phob eiddorwg ar hen ddora GYC VII 40 79 u! /Saith ganmil beiriaid o eneidiau, /A berau hirddrwg a phob eiddorwg, /A phawb heb olwg ar ei balau, GYC VII 40 44 ech las haearn a'r sarn saethau, /A'r ffair yn hirddrwg a_^'r ffwrn dywyllwg, /A phawb a'i olwg ar ei b hirddwfr 1 CBM IV 6 155 yl taerdan trywan trwy wial, /Hwrdd aflwfr mal hirddwfr hoywal. /Hoywal hawl gadarn, hardd gedawl ei ai hirddydd 1 IRh VII 30 59 milfyrdd rydd. /Ys mwy gan y beirdd heirdd bob hirddydd /No phan gant Myrddin mawrddysg Gwenddydd, /Mai Hirddywel 1 LlG VII 27 38 elaw cwynaw (neud cynhawel) /O Ferwyn hyd fawr Hirddywel /Am yr ddwyn terrwyn, twrf ufel - am riw, /A'i hireythydd 1 IRh VII 30 55 wydd, moliant dderllydd: /Ys cennyf y mae mawr hireythydd, /Ys gwn na aned ei chystedlydd. /Ys cain, ys hirfaith 2 SB II 22 21 oes prysur affaith. /Gwy_^r Prydain ym mhryder hirfaith, /Eu gweled neud gwala diffaith, /Neud gorchudd CBM III 12 18 yng nghyfraith - eirioed, /Draig Argoed hoed hirfaith, /Hirwawr torf, corf cyfarwaith, /Hirfalch gwal Hirfalch 2 CBM III 12 20 oed hirfaith, /Hirwawr torf, corf cyfarwaith, /Hirfalch gwalch, gwae fi o'i laith! /Lleithiglwyth hydwy CBM III 13 23 nygn, /Ei gynnal nid hawddwaith, /Dremynt hynt hirfalch, walch osgaith, /Dremrudd prudd preiddiawr, rhw Hirfelyn 1 OC II 15 46 . /Cychwyn i'w therfyn. Pathawr - eu hoywedd? /Hirfelyn eu gwaywawr; /Dywan diw Calan Ionawr, /Dywed ei hirflawdd 3 CBM IV 10 39 ffyrdd cyrdd cerdd wahawdd, /Aswyn aserw herw hirflawdd, /Aswynaf ar udd naf nawdd CBM III 15 26 iletgynt am ddiletgawdd - hael /O hil Iorferth Hirflawdd, /Colled gw_^r eurged aergawdd, /O'i golli, te CBM IV 6 42 uben - glyw /Deheubarth o Gollen, /Hud amnawdd hirflawdd, hirwen - ei ysgor, /Hirgor ddo_^r ddoeth gyme hirfod 2 PM V 12 30 l. /Deiliadon dyffrynt a'm deffry - hiraeth /O hirfod draig Cymry /I'th weryd, hydr wryd hy, /I'th achl GG II 31 24 yn tyllfedd /(Draig anhuenydd herwydd haeredd /Hirfod heb gymod yn ei gamwedd). /Duw a fyn ddyfod i'w o hirfraisg 1 CBM III 17 23 lleuad /Gan rwyf rhad rhudd fyhyr, /Am Hirfryn hirfraisg eryr, /Am Hafren hyfryd gwe_^n gwy_^r. /Ar lla Hirfraw 2 CBM IV 5 40 ros cyfergyr, /Hirgwyn brwyn brwydr ddiechyr, /Hirfraw a'm daw am Dudyr. /Tud achles buddles boddlawn - GYC VII 36 25 lar, ys mau wylaw. /Arglwydd a gollais, gallaf hirfraw, /Arglwydd tey_"rnblas a las o law: /Arglwydd cy Hirfryn 3 OC II 14 114 wys pawb pan atgorsant; /Neud oedd lawn o haul Hirfryn a phant. /Dywallaw di'r corn i'r cynifiaid, /Cyn PM V 24 60 , /Am eilfan Frychan Frecheiniawg - hefyd, /Bu Hirfryn berchennawg. /Rhag fy llyw, yn llu ddiofnawg, /A CBM III 17 23 _^r - a lleuad /Gan rwyf rhad rhudd fyhyr, /Am Hirfryn hirfraisg eryr, /Am Hafren hyfryd gwe_^n gwy_^r. hirgadw 1 GM I 7 29 fydd Cymru /A chymri a chymrwyn, /A chymradw a hirgadw hirgwyn /A hirgur o ddolur ei ddwyn. /Ac i Dduw hirgawdd 2 IRh VII 29 29 n orllifiant hoen, hwn ni geisid. /Yn arllawdd hirgawdd a hwyr geblid, /Yn arllaw anaw yn y'i rhennid, BF VII 48 26 riaw. /Hirgwyn ysy'm dwyn, frwyn freuddwydaw, /Hirgawdd nid anhawdd im amdanaw, /Hir ddewrllew traglew hirgeidw 1 CBM III 16 171 rf, twrf gawr, /Angerdd llawr llu gyngrwn, /Ni hirgeidw ar geirch meirch myngdwn, /Ni hwyrgyrch cludlan hirglod 1 CBM IV 4 80 rhwydd, rhudd fu ei gigwain, /Arglwydd hael, hirglod ddadwyrain, /Arglodig arglwyddi orchrain, /Argle hirglwyf 1 CBM III 5 27 ys porthwyf. /Gorthewis-hi wrthyf-i gwerth fy hirglwyf, /Nid gorthaw a wnaf wrth a garwyf. /Celadwy ly hirgoll 1 GC VI 21 8 . /Dolur adrawdd gawdd ganlyn, /Difancoll dygn hirgoll dyn. /Y dyn a ddycych o ddygn trofa - poen /O'r Hirgor 1 CBM IV 6 43 n, /Hud amnawdd hirflawdd, hirwen - ei ysgor, /Hirgor ddo_^r ddoeth gymen, /Huan wry_^s hawl echrys Och hirgrawn 1 PhB VI 14 34 rwythlawn a'r tair prif ffynnawn /Nid oedd ar hirgrawn ydd ymborthid. /Yn nhey_"rngan fan, fawr ei ryd hirgrig 1 CBM IV 4 157 lyn ddychymig, /Hawl greulawn, hael hwyrgrawn, hirgrig, /Hardd i fardd ei fwrdd Nadolig. /Oedd aelaw ce hirgur 1 GM I 7 30 i a chymrwyn, /A chymradw a hirgadw hirgwyn /A hirgur o ddolur ei ddwyn. /Ac i Dduw o'i ddawn ydd archa hirgwyn 4 GM I 7 29 ru /A chymri a chymrwyn, /A chymradw a hirgadw hirgwyn /A hirgur o ddolur ei ddwyn. /Ac i Dduw o'i ddaw CBM IV 5 39 rydau, fryd eryr - yn aer, /Yn aros cyfergyr, /Hirgwyn brwyn brwydr ddiechyr, /Hirfraw a'm daw am Dudyr CBM IV 16 132 iaid, /Rhag traul hoen yn hirboen hwyrbaid /Yn hirgwyn gwenwyn gweinifiaid, /Rhag gorthrudd cythrudd cy BF VII 48 25 edgynt, /Hil edfynt Bleddynt, blaidd ymwriaw. /Hirgwyn ysy'm dwyn, frwyn freuddwydaw, /Hirgawdd nid anh hiriain 1 CBM IV 1 33 yw am rodd Owain, /Ar hil cadr Cadell, Hiriell hiriain, /Ar berging Coeling am eu coelfain. /Ergyrwayw Hiriell 7 GM I 9 140 ei win o'i wen addaf udd /Yn Arfonig gaer ger Hiriell bau. /Derllesid i'm llaw llad i'm goddau /Yng ng CBM IV 4 152 w_^yl wrth ellwng rheuedd: /Gwn oedd hwn oedd Hiriell Gwynedd! /Gwynedd argynnan, aer gynnig - rebydd, GRh II 27 10 mal unwaith enw bell - ohanawd, /Henefydd Bro Hiriell; /Hanbwyllais Gemais gymell, /Hanbwyll hanaf, ha CBM IV 1 33 rion amryw am rodd Owain, /Ar hil cadr Cadell, Hiriell hiriain, /Ar berging Coeling am eu coelfain. /Er SB II 22 45 Casnar, post trydar treisblyg, /Oedd castell Hiriell, hwyr wellig, /Oedd meidrawl meddwl, oedd meddyg D-4 VI 20 50 Yn Ystrad Meuryg anystywell - lu /I am lyw bro Hiriell, /Ni safai rhagddun, rhwych pell, /Nac aer na ch PhB VI 13 17 llafn lledrudd. /Lledrudd parfrys Rhys, rhwysg Hiriell - yn aer, /Yn arfau anghysbell, /Hawl torf tey_" hirion 1 GM I 8 34 rddon, arall arfogion /O'r Llychlynigion llwrw hirion lli, /A'r drydedd dros fo_^r o Norddmandi /Ar dra Hirlas 4 OC II 14 75 angau!), /Corn can anrhydedd yng nghyfeddau. /Hirlas buelyn, braint uchel - heno, /Ariant a'i gortho n OC II 14 16 fed /Hiraethlawn a_^'m llyw, lliw ton nawfed, /Hirlas ei arwydd, aur ei dudded. /A dyddwg o fragawd wir LlLl II 16 67 ludd, /Ni'th losgo eiry na rhew, /Annerch, was hirlas hirlew, /Annwyl ddyn, Llywelyn, llew. /Llwyddid m OC II 14 98 eisiau. /Dywallaw di'r corn, can ym puchant, /Hirlas yn llawen yn llaw Forgant, /Gw_^r a ddyly gwawd g hirlew 1 LlLl II 16 67 Ni'th losgo eiry na rhew, /Annerch, was hirlas hirlew, /Annwyl ddyn, Llywelyn, llew. /Llwyddid mad, a hirlidiawg 1 LlG VII 28 8 riawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt hynt hirlidiawg. /A rhechdyr a'i wy_^r, bynt wareddawg /It, hirlwys 1 PM V 17 37 all, guall gannerth. /Cynhorthwy dragon, draig hirlwys - filwr, /A'th filwyr na ffowys, /Ca_^r cyrdd, c hirllam 1 PM V 1 127 isgir uwch brasgeirch haflug, /Mwth, myng-gan, hirllam, haerllug: - na bwynt gynt /No rhywynt uch Rhyd hirnych 1 MG VII 33 24 tfernych - fyth /Na thrainc eu hoernyth nac eu hirnych. /Corff a'i bump synnwyr, llwyr y'i llywych, /Ca hirwae 1 BF VII 44 27 chweddl heb warae, /Uthr gwynfan chwerw, herw hirwae: /Eithr Gwynedd, ym medd, y mae Hirwalch 1 LlF1 II 4 27 cadfarchawg - a saif, /Sefid Duw gan Fadawg. /Hirwalch balch, bwlch ei rodawg; /Hil Hoedlyw boed hirho Hirwawr 1 CBM III 12 19 raith - eirioed, /Draig Argoed hoed hirfaith, /Hirwawr torf, corf cyfarwaith, /Hirfalch gwalch, gwae fi Hirwayw 1 BF VII 48 28 /Hir ddewrllew traglew yn treiglaw - ysgwyd, /Hirwayw un annwyd a_^'r hwn Nyniaw, /Hiraeth a'm gwalae hirwen 3 CBM IV 6 42 /Deheubarth o Gollen, /Hud amnawdd hirflawdd, hirwen - ei ysgor, /Hirgor ddo_^r ddoeth gymen, /Huan wr HOG II 7 7 drais; /Cerais ni gefais gyfai awydd, /Cegiden hirwen, hwyrwan ogwydd, /Cyfeiliw gwen wawr yn awr echw HOG II 8 2 Fy newis-i rhiain firain, feindeg, /Hirwen yn ei llen lliw eho_"eg; /A'm dewis synnwyr synia hirwlad 1 CBM IV 9 226 n. /Gwedi myddw a medd gorewyn /Am hirwledd am hirwlad ei hy_^n, /Am gedawl, am gadau ddybyn, /Am gyrdd hirwledd 1 CBM IV 9 226 gorfod gorfyn. /Gwedi myddw a medd gorewyn /Am hirwledd am hirwlad ei hy_^n, /Am gedawl, am gadau ddyby hirwlych 1 GG II 32 1 Marw Merwydd hirwlydd, a'm hirwlych - dagrau, /Digrawn y_^nt a mynych; /Nid henaint hirwlydd 2 GM I 9 164 i draul o dra newydd /Ag amrant hirwrm a grudd hirwlydd, /Ac yn llys afneued y'm heiddunir /(Henoeth oe GG II 32 1 Marw Merwydd hirwlydd, a'm hirwlych - dagrau, /Digrawn y_^nt a mynych hirwnaeth 1 CBM IV 4 270 adrodder, /Mal i'm cant o bob cant cymer. /A'm hirwnaeth hiraeth hiramser, /Hil Maelgwn, Maelgyning ene hirwrm 1 GM I 9 164 Ac y'm daerawd i draul o dra newydd /Ag amrant hirwrm a grudd hirwlydd, /Ac yn llys afneued y'm heiddun hirwyn 2 EGM I 29 28 yn medd a gwledd gwledig hylwydd, /Addfwyn haf hirwyn, cain llwyn can llwydd, /Addfwyn march pennill Eb GM I 9 58 /Caraf-i eos Fai forehun ludd /A golygon hwyr, hirwyn ei grudd. /Caraf eilon mygr, maith arnaddudd /Eil hirynt 2 DB VI 35 90 : /Can cafas eurwas air a lwydda, /Can gaffael hirynt byd bod yma, /Can Dduw nef yn ei fawr noddfa /Ys MG VII 32 29 i gyd gwedi angau'. /Gwylynt wy_^r gynt o gof hirynt, herwydd tadau, /Gwylwyr cywrain, gwy_^r y dwyrai Hirhebrwng 1 BF VII 48 30 wn Nyniaw, /Hiraeth a'm gwalaeth gweled arnaw /Hirhebrwng echwng; och o'r cuddiaw! /Hir ddarpar galar h Hirhoedlawg 3 EW VI 3 33 diguddiawg, /Ar lled byd: boed hirhoedlawg! /Hirhoedlawg fo'r gwas gwisg eurdudded - hardd, /Gnawd i' EW VI 3 32 es beirdd bwrdd diguddiawg, /Ar lled byd: boed hirhoedlawg! /Hirhoedlawg fo'r gwas gwisg eurdudded - ha LlF1 II 4 28 alch balch, bwlch ei rodawg; /Hil Hoedlyw boed hirhoedlawg. /Hoedlfyrion haelion hil Bleddynt - a'm tra hirhoeddlawg 1 GYC VII 42 33 adaw oed dibara. /Ni chaiff cyfoethawg fod yn hirhoeddlawg /Fwy no chynhinnawg na chynhenna. /Ystyried hirhoeddledd 1 D-5 VI 36 38 iau ddwy flynedd - ynghyd /Ei fod yn y byd hyd hirhoeddledd. /Paham nad edrych tlawd yn ei dlodedd /Mor hirhyd 1 BF VII 55 23 ca_^r cardd oglyd, /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hirhyd - ys rhynnawdd, /Gw_^r hawdd ei adrawdd, cawdd a' hithau 1 PM V 26 60 erw ffyrdd neud tau, /Llwyr llosged ei thydwed hithau; /Lluddwyd, cymynwyd cwbl yn eu pobed, /Pob cenfa hoced 3 GYC VII 41 19 nefawl o rwyf bydawl byd gyfreithau. /Cyfraith hoced a chuhudded, (bawed beiau!) /Ac enwiredd heb druga GYC VII 42 53 awd ddeddfawd ddifa. /Gwae wynt gebyddion a'r hoced ddynion /A'r camfeddylion nid addola /Gweled eu ma GYC VII 42 39 /Llewenydd llonydd ffydd a ffynna. /Na cheised hoced, trwy gam guhudded, /Nef yn ei theced, can ni thyc hocedwr 1 GYC VII 41 27 un fraich heb fwy no'i baich o bechodau. /Gwae hocedwr, gwae guhuddwr o'r gohodau, /A'r balch gyfedd he hoddiaw 3 GM I 9 118 didwrf gyfiaw, /Addawd i'm gwrthrawd gwrthred hoddiaw. /Angerddawl fy march ym maes Caeaw /Ar lles ne GM I 14 10 i, /A llafur a chur a chorff dorri, /A chyfiaw hoddiaw hwyliaw heli, /A chymryd i gan Dduw ddiwynni, /A CBM III 3 8 i'w riedd, /Yn elwch, yn heddwch, yn hedd, /Yn hoddiaw yn hawdd farannedd. /Ac eilrodd, eilrodd, gyhyde Hoddnant 1 GB II 26 229 Peusydwys, trefnwys diffwys drefnau /Yn amgant Hoddnant ormant, orau. /O anfodd Boia bu diamau /Y doeth Hoddni 2 BF VII 54 12 r am beri - lluoedd /I gynnal torfoedd terfyn Hoddni; /Gwy_^r hoedlwydr, gwy_^r hydr eu gwrhydri, /Gwy PM V 25 22 aint clodfan Cle_^r, /Yn llysaidd Aber hydrfer Hoddni, /Yng Nghastell Baldwin, yng Ngheri - osgordd, /Y hoed 28 PhB VI 16 8 lyw, gloyw orsaf - byddin, /Hoedl egin brenin, hoed a borthaf, /Gwenwynfar gwanar, cerddgar, cyrdd fyge PC II 21 4 gaf a fo mwy, /Dygi im y dygn ofwy, /Ni'm dygi hoed a fo hwy. /Difiau in diau leas /Yn y Penrhyn uch Pe HOG II 11 11 rwyddiant boddiant, pa dras! /Ton a galon hon, hoed a gafas /Er twf main riain ruddaur wanas. /Nid ydyw CBM III 26 26 _^yth gwaethaf nad anfer - ei hoeddl, /Neud ei hoed a gwyner, /Cwyn cyrdd cyfaenad na water, /Cwyddaw IRh VII 30 15 er fy chwaer, chwedl a'm deubydd, /A addawsai, hoed a hud beunydd, /O'm hoen drwy hirboen hwyrbell gynn LlF1 II 4 35 n, Feirionnydd - hygar /A'i hygor gyweithydd: /Hoed a'ch dwg, ywch digerydd: /Haid heb fodrydaf hu bydd CBM III 26 133 Neud difwng deigr ddillwng dicllawn! /Neud mau hoed am hoeddl anwogawn, /Neud wyf gw_^yn goddedig ddiga CBM IV 5 4 orddion, /Mur meddgyrn mechde_"yrn Mo_^n, /Mau hoed am hoeddl ei ddragon. /Dragonawl, gedawl gadfarchaw ES I 19 1 Hoed a'n cyferyw, cyfarwydd /Yw Duw am ein diheurwydd. / DB VI 31 23 ion, /Ne_^r, muner mynych ei roddion, /Neud ei hoed ar ei gyfoedion. /Doeth esgyrn gw_^r chwyrn ei ymch CBM III 24 117 sbwys ysbys echrys Ochren, /Mygedawg ei hoedl, hoed ar orffen, /Mygyr yd laddai Loegr hyd leudir Tren; CBM IV 4 135 dd - ys mau, /Braw gofiau brau gyfedd, /Porthi hoed Argoed argywedd, /Porthloedd, gwawr, porthes llawr IRh VII 30 7 rwymp lethrydd, /Llifawd fy ngheudawd fy nghyd-hoed ddydd: /Llofrudd fy neurudd yn awr echwydd. /Lleufe HOG II 11 8 wynlas. /Hiraethawg fy nghof yng nghyweithas, /Hoed erddi, a mi genddi yn gas! /Cyd gwnelwyf ar ddyn ur BF VII 45 24 n, ysywaeth, /Hyd Frawd (herw ddefawd hiraeth /Hoed fraw) damweiniaw dim waeth. /Gwaethwaeth y'n tragwn BF VII 54 5 , /Neud uchel gwendon gwyndir Enlli, /Neud wyf hoed fwyfwy drwy drueni, /Neud wyf hoen hyboen heb arglw CBM III 27 4 w, /Amdanaw ni ddaw, ni ddiw, /Ni'm gad addoed hoed heddiw. /Heddiw y'm cyfliw, ydd ym cyfludd - gwe_^n CBM IV 5 28 /Dau Fadawg enwawg, enwir, /Dau gyfedd gyfoed hoed hir. /Hir y cedwir cof cedfawr - Oronwy, /Cad orddw CBM III 24 145 idd, flawdd haearnddawn: /Torf aergorf Argoed, hoed hiraethlawn, /Twrf taerdraul taerdan yn gwa_^n gwyn CBM III 12 18 herdd yng nghyfraith - eirioed, /Draig Argoed hoed hirfaith, /Hirwawr torf, corf cyfarwaith, /Hirfalch CBM III 26 96 /Llwyr y'm traidd tremid gofalon, /Treulgawdd hoed hoeddlfyr gyfeillion; /Treuliws fy ngruddiau cofion PM V 11 7 - te_"yrn, /Tey_"rnfeirdd Cymru oll, /Can eu hoed, hud y_^nt arfoll, /Cant calon yn don, yn doll. /Ty CBM III 27 8 ar fy ngrudd /Hoen amdrai am draws lofrudd, /Hoed hydr am hoedlwydr wodrudd. /Gwodrudd fa_^r anwar, a PM V 27 21 u dwg. /Dug Ywain wynfain, ni wn ha_^n - a_^'i hoed, /Neud ei hoedl a'm herwan, /Hil Gruffudd taer rybu CBM III 24 62 deifniawg, dyfnais-i gwynaw, /Cwynaf im ermoed hoed ohonaw. /Ail cw_^yn a'm tremyn, tremid erddaw, /Ail PB VII 20 6 Blegywryd, deurudd arwydd - hoyw, /Neu'm doeth hoed o'i dramgwydd, /Drudwalch, hylwybr falch hylwydd, / CBM III 29 20 wy, /Mabolaeth feddfaeth facwy, /Mab o oed a'i hoed yn hwy. /Hwyaf y'm hathraidd athreisfar - ei ddwyn, EW VI 4 32 blaengar blawdd trydar trais, /Trai hoeddl, ei hoed yr borthais. /Porthais alar trwm, tramawr odrig - w hoedl 7 PM V 27 22 in wynfain, ni wn ha_^n - a_^'i hoed, /Neud ei hoedl a'm herwan, /Hil Gruffudd taer rybudd ta_^n: /Tau, LlF1 II 4 7 m dyfu dyfaldreth - angau, /Un diau, diameth: /Hoedl bre_"yr breuawl a beth, /Bronwala i wahalieth. /Gw PhB VI 16 8 /Neud ethyw llyw glyw, gloyw orsaf - byddin, /Hoedl egin brenin, hoed a borthaf, /Gwenwynfar gwanar, c CBM III 28 13 Heilyn. /Heilyn hawl ddechryn o ddechrau - ei hoedl, /Ei hoedran ysy fau, /Haeddad fleiniad, flaidd ca CBM III 26 9 Ffair ffosawd, ffwyrnawd, ffe_^r, /Cymyrrws ei hoedl ei hyder /Yng ngorwydd glasfre rhag glasfer: /Yn n CBM III 24 117 /Moes ysbwys ysbys echrys Ochren, /Mygedawg ei hoedl, hoed ar orffen, /Mygyr yd laddai Loegr hyd leudir OC II 14 27 Anrhydeddus feddw o fedd gorewyn, /Ac or mynny hoedl hyd un flwyddyn /Na ddiddawl ei barch canyd perthy Hoedlfyrion 1 LlF1 II 4 29 lch ei rodawg; /Hil Hoedlyw boed hirhoedlawg. /Hoedlfyrion haelion hil Bleddynt - a'm traul, /Trwm arna hoedlwall 1 GYC VII 40 109 gar, /Na bo_^m anhygar i hogi angau, /Na bo_^m hoedlwall o weithred arall, /Na bo_^m rhy angall erbyn a hoedlwydr 2 BF VII 54 13 oedd /I gynnal torfoedd terfyn Hoddni; /Gwy_^r hoedlwydr, gwy_^r hydr eu gwrhydri, /Gwy_^r hydraidd gw CBM III 27 8 /Hoen amdrai am draws lofrudd, /Hoed hydr am hoedlwydr wodrudd. /Gwodrudd fa_^r anwar, anwas - ysgwyd Hoedlyw 1 LlF1 II 4 28 Fadawg. /Hirwalch balch, bwlch ei rodawg; /Hil Hoedlyw boed hirhoedlawg. /Hoedlfyrion haelion hil Bledd hoedran 5 PM V 13 23 nau, /Nid adwna Duw a wne_^l, /Gw_^r hydr, ein hoedran a dde_^l /Gwawr echen, gwryd Echel. /Echyng ynof GF VI 22 4 , fonheddig fan, /Gwynlliw eiry difriw, dyfrys hoedran, /Gwanlleddf olygawd gwymp, difrawd gwan, /Gwyn CBM IV 16 26 dialar; /Cyn bwyf anghenawg anghenwar, /Hoeddl hoedran hoen eban abar, /Cyn angen angau athrugar, /Argy CBM IV 16 95 g, ni threfna, /Hoeddl edfyn hoen dyn dibara, /Hoedran hydr, hydraidd a'i treidda. /Treul trydar a'm ca CBM III 28 14 eilyn hawl ddechryn o ddechrau - ei hoedl, /Ei hoedran ysy fau, /Haeddad fleiniad, flaidd cadau, /Haelw hoedd 1 GM I 7 3 , /Cyrchaf Ca_^r cerennydd afneued. /Ca_^r a'm hoedd ni'm hoes, corawg fynawg foes, /Corf eirioes eurfy hoeddl 16 CBM III 24 39 Rhirid, rhwysg ufeliar. /Neud gorddifanw hoen, hoeddl abar - lletgynt, /Neud gorddifynt hynt gwynt gwr CBM III 26 133 wng deigr ddillwng dicllawn! /Neud mau hoed am hoeddl anwogawn, /Neud wyf gw_^yn goddedig ddigawn; /Neu DB VI 31 19 ll marchogion, /Hu dyfrys dyfryd cynfreinion, /Hoeddl Dafydd megis dydd dyddon; /Naf ieuanc, cyn tranc ES I 19 3 cyferyw, cyfarwydd /Yw Duw am ein diheurwydd. /Hoeddl dewrwr! Cyn deryw i'm gw_^ydd, /Hydr ei wir am ei PB VII 20 4 d, /Aerwalch balch, bolchgledd arfod, /Eurwawr hoeddl ddirfawr ddarfod. /Deryw Blegywryd, deurudd arwy CBM IV 16 94 nis pwylla. /Eithr orig ni thrig, ni threfna, /Hoeddl edfyn hoen dyn dibara, /Hoedran hydr, hydraidd a' D-5 VI 36 40 Paham nad edrych tlawd yn ei dlodedd /Mor fydd hoeddl egin y brenhinedd /Nad hwyrach y dwg Duw dey_"rne CBM IV 5 4 /Mur meddgyrn mechde_"yrn Mo_^n, /Mau hoed am hoeddl ei ddragon. /Dragonawl, gedawl gadfarchawg - mely EW VI 4 32 s; /Blaidd blaengar blawdd trydar trais, /Trai hoeddl, ei hoed yr borthais. /Porthais alar trwm, tramaw PB VII 7 15 , /Neu'm cynwant clwyfiant clau, /Hael enwawg, hoeddl fradawg frau, /Hydr nen cyn angen angau. /Dug ang GYC VII 40 76 ddgar, /Ni bwyf anhygar, yn hogi gau, /Ni bwyf hoeddl gywall o weithred arall, /Ni bwyf w_^r angall erb EGM I 29 24 ! /Edwyn fydd traul dyn trigeinmlwydd, /Adfydd hoeddl hiddlaw rhag llaw, ni llwydd! /Addfwyn pob gorllw D-1 I 1 48 n fid fenwyd i ellysb byd, gelleist borthant. /Hoeddl hir a nef a chain addef trwy ardduniant. /Urdden DB VI 25 39 ai Daliesin. /Cyn adaw y byd gyd gyfrin, /Can hoeddl hir ar dir deyerin, /Cyn dyfnfedd ysgyrwedd ysgri CBM IV 16 26 gwesti dialar; /Cyn bwyf anghenawg anghenwar, /Hoeddl hoedran hoen eban abar, /Cyn angen angau athrugar CBM III 26 25 anner. /Ysgawl gw_^yth gwaethaf nad anfer - ei hoeddl, /Neud ei hoed a gwyner, /Cwyn cyrdd cyfaenad na Hoeddlfrau 2 PB VII 14 20 Adaf ryamug, /Hiddl deigr, difryd y'm gorug, /Hoeddlfrau hydr a ddau a ddug. /O'i ddwyn, cynneddf brwy PM V 11 11 alon, ei a_^l - a gedwis /O gadwent ac ynial, /Hoeddlfrau hydrglau gleddyfal /Hyd Gaer a_^'i aer a'i au hoeddlfreuawl 1 CBM III 26 66 eu'm hirdraidd hirdraul na adwyd /Hael cedawl, hoeddlfreuawl freuddwyd. /Neu'm dothyw anaw o annwyd - f hoeddlfyr 1 CBM III 26 96 yr y'm traidd tremid gofalon, /Treulgawdd hoed hoeddlfyr gyfeillion; /Treuliws fy ngruddiau cofion - cy hoeddli 2 GM I 10 42 /Gan glod a gorfod gofri, /Gwy_^r a thir a hir hoeddli PM V 2 70 , cydfod a_^ thi: /A'th fo hwyr haddledd a hir hoeddli hoeddlwydr 1 PM V 1 79 ch, /Gwrdd yn lladd a_^ llafn dauafwch /Gwy_^r hoeddlwydr, gw_^r hydr yn ei hwch - a'i fa_^r /Cyn no'i Hoen 14 CBM III 27 7 cyfludd - gwe_^n, /Gwyn y cawdd ar fy ngrudd /Hoen amdrai am draws lofrudd, /Hoed hydr am hoedlwydr wo HOG II 11 4 l faith cyn llaith lleas, /Gan hun arlluddiaw, hoen arlluddias. /Ac im bai arwydd er yn was - edmyg: /E IRh VII 30 16 deubydd, /A addawsai, hoed a hud beunydd, /O'm hoen drwy hirboen hwyrbell gynnydd; /A dyngai cyn Mai me CBM IV 16 94 Eithr orig ni thrig, ni threfna, /Hoeddl edfyn hoen dyn dibara, /Hoedran hydr, hydraidd a'i treidda. /T CBM IV 16 26 /Cyn bwyf anghenawg anghenwar, /Hoeddl hoedran hoen eban abar, /Cyn angen angau athrugar, /Argywedd glo IRh VII 29 27 did, /Yn orllawen wen a weinyddid. /Yn orlludd hoen grudd, greddf ddodid - rhag poen /Yn orllifiant hoe GM I 12 18 rydedd fonedd! Fennig ydd wyd, /Dychrydd hun a hoen ha_^n pan ddoddwyd. /Dychyrch cyfarwydd dychyfarwyd CBM III 24 39 weryd Rhirid, rhwysg ufeliar. /Neud gorddifanw hoen, hoeddl abar - lletgynt, /Neud gorddifynt hynt gwyn IRh VII 29 28 rudd, greddf ddodid - rhag poen /Yn orllifiant hoen, hwn ni geisid. /Yn arllawdd hirgawdd a hwyr geblid BF VII 54 6 , /Neud wyf hoed fwyfwy drwy drueni, /Neud wyf hoen hyboen heb arglwyddi: /Triwyr a gollais, tri - dyle PM V 23 184 /Dy gynnygn ni gennynt cwdd a_^nt, /Ni chaiff hoen na hun ar amrant. /Mad y'th ymddug mam, wyt ddoeth, HOG II 6 71 fy mhechawd. /Am Enerys wyry, ni warawd - im hoen, /Ni orpo hi diweirdawd! /Am Hunydd, ddefnydd hyd PB VII 15 21 r Prydain prudd. /Prudd alar Rhys ni'm rhoes-i hoen, /Prif walch cadarn haearngaen; /Chweddl oer i eurf CBM IV 16 131 d, /Rhag buchedd gan bechaduriaid, /Rhag traul hoen yn hirboen hwyrbaid /Yn hirgwyn gwenwyn gweinifiaid hoernyth 1 MG VII 33 24 ennyt farn nid atfernych - fyth /Na thrainc eu hoernyth nac eu hirnych. /Corff a'i bump synnwyr, llwyr hoes 4 MeiG I 33 55 aneirioes, /Can ni w_^yr ein pwyll pelled ein hoes. /Anrhaid ystyriaid, ysbaid, eisoes, /O gadarn gadw GM I 7 3 Ca_^r cerennydd afneued. /Ca_^r a'm hoedd ni'm hoes, corawg fynawg foes, /Corf eirioes eurfyged. /Caru CBM IV 12 7 gwawr trydar trais; /Gwynfyd beirdd bod yn eu hoes /Gwendorf gwynde_"yrn Powys. /Ced bai tau, wledig, CBM IV 16 43 aeth - dwfn, /Deifnawg fydd ei alaeth, /Yn ein hoes y mae moes mawrwaeth, /Mawrddrygau brydau bradwriae hoesfod 1 GM I 7 21 b Maredudd, /Cad gyhudd gynired /Cyn arfod ein hoesfod fyged /Mor resyn, Frenin Gwyn Gogoned! /Gruffudd Hofa 2 LlG VII 26 25 _^r dros fylchau yn falch arnaw. /Rhwyl Carreg Hofa! Cafas ynddaw /Rhawd Saeson lladron i eu lludwaw! / DB VI 35 40 ar ael y dyffrynt /Ar ail hynt gerrynt Garreg Hofa. /Trydedd hynt ydd aeth, drud fu ei arfaeth, /Gwnae hoferedd 1 ES I 23 2 llwng tyllyedd - present, /Can ydym prysur i'i hoferedd. /Rhedais o bechawd nid bychodedd /O buchant tr hoffaint 3 CBM III 3 64 ffeiriad a'u hoffeiriaint /A'i pharawd offeren hoffaint; /Balch ei bagl, bagwy aur hemiaint, /Balch ei PM V 27 16 ym galon, nid gelyn saint, /Rhwyf Powys, peues hoffaint. /Powysedd Angau (Powyswg - a'i gw_^yr, /O'r go PM V 7 8 dain, briawd fraint, /A'i Thair Rhagynys, rheg hoffaint. /Tey_"rnas i'th law, lid Geraint, - nid chwith hoffedd 1 PhB VI 15 42 o'r gyngheusedd: /Gweryd i'r gwagfeirdd y gwag-hoffedd hoffeiriaint 1 CBM III 3 63 heb achor echwraint, /A'i balch offeiriad a'u hoffeiriaint /A'i pharawd offeren hoffaint; /Balch ei ba hoffes 1 PM V 5 28 yrn derrwyn didorres - yn llid, /Llu daear a'u hoffes, /Un ar dir, ar dorfoedd 'n ei dres, /Yn Arfon yn hoffi 3 MB I 4 22 liaws awr aur a phali /Gan freuawl riau er eu hoffi, /Ac wedy dawn awen, amgen ynni, /Amdlawd fy nhafa CBM III 21 81 heli - mo_^r: /Mawr ddiwyrnawd wrth ei hoffi! /Hoffi ddigonaf a ddigones - llew /Ar llu tew trylew trwy CBM III 21 80 gwyrdd heli - mo_^r: /Mawr ddiwyrnawd wrth ei hoffi! /Hoffi ddigonaf a ddigones - llew /Ar llu tew try hoffiain 1 EG VI 18 43 rhag bro eurgrain; /Tyrfa Clawdd Offa clod yn hoffiain /A thorfoedd Gwynedd a gwy_^r Llundain, /Cyfran Hoffter 2 CBM III 21 83 ones - llew /Ar llu tew trylew trwy faranres, /Hoffter nid ofer fal y'i dofes: /Yng Nghefn yr Aelwyd oe CBM IV 4 258 i bennaeth o Benmon! /Pennaf gw_^r, nid gorwag hoffter, /Pen rhiau, rhiallu ymer, /Tres trachwres, tro hoffwy 1 D-4 VI 20 71 - dir /I de_"yrn Degannwy, /Cam i'r Cymro niw hoffwy, /Cynnif Cadwallawn, myd mwy. /Pebyllwys fy llyw hogi 2 GYC VII 40 108 utgar, na bo_^m athrodgar, /Na bo_^m anhygar i hogi angau, /Na bo_^m hoedlwall o weithred arall, /Na bo GYC VII 40 75 ddgar, ni bwyf ymladdgar, /Ni bwyf anhygar, yn hogi gau, /Ni bwyf hoeddl gywall o weithred arall, /Ni b hongyr 1 OC II 14 68 gwrddwan gedwyr, /Aerguniaid, cyrchaid coch eu hongyr, /Trais erwyr yn ffwyr, ffaw ehegyr, /Trai eu dwy holed 1 LlG VII 25 10 ydr, aergun dynged, /Yrho_^d a'th alon pan yth holed, /A thithau yn gwychaw pan goched - dy ba_^r, /Ni holes 1 PM V 5 57 Bai'i clywed oedd eres! /Mor wrawl ei hawl pan holes, /Mor gadarn yd geidw hyd reges, /Mab Ywain Prydai holi 6 GM I 8 38 ei eisylud yn aer, /A bu terfysg taer eu haer holi, /A rhagddaw rhewys dwys dyfysgi, /A rhewin a thrin LlF1 II 1 135 reiddaw trag Eryri; /Arfaeth ehelaeth, wrth ei holi, /Arfau o Ddeau, barau beri; /Arwyn ei drwydded cyn LlLl II 16 59 wdd, /Ar gadflawdd gadflaen gryd! /Poed hwyl i holi diwyd! /Poed ef enw dy rodd bodd byd! /O dyfyddydd EGM I 26 11 genthi. /Hyll nid oedd ei deddf-hi, hwyr-reddf holi, /Hallt oedd y dagrau, digrawn heli. /Ar helw bun a HF VII 23 19 eddf Pryderi. /Gw_^r oedd Owain hael ni wna_^i holi - mach, /Gw_^r nid oedd lyfrach nog Elifri. /Gw_^r BF VII 52 28 darian, daerfar - yng nghyni, /Gw_^r balch yn holi seri sathar; /Gw_^r beilch ei aerweilch arwymp dryd holion 2 CBM IV 6 228 berth /Pan borthes eryron. /Rhydirwy dyrawr ei holion, /Rhydylawch eirchiad ag eirchion, /Rhydyladd yn DB VI 31 61 pennaf penadurion, /Tri arwydd, hylwydd ar eu holion, /Tri arwr, eurdwr eurdorchogion, /Tri eryr yn wy holo 2 MeiG I 30 10 sy_^r a'm synhwyro, /Breiniawl yw Ei hawl ar a holo! /Braint gwlad paradwys a'm cynhwyso, /Brenhiniaeth LlG VII 25 78 sgawdfeirdd ymdro, /Deddfau hael wrth bawb a'i holo; /Dilesg eurgrwydr brwydr, bryd ar gyffro - cad, /D holynt 1 PC II 21 26 af. /Brochfael ac Iddon, brodorion - Hywel, /A holynt gerddorion, /Rhy'u llas a_^ llafnau rhuddion /Ar holl 14 GYC VII 42 47 gweled golwg lwyrdra! /Dangos ffrowyllau a'i holl archollau /A'i gethrau a'i grau a'i grog a wna. /`H MB I 3 40 i Dduw o'i ddiweddawd /Nad e_^l yn rhygoll o'i holl bechawd. /O gyfranc brenhinedd brain foddawg, /Pan GYC VII 41 6 aradwys, Ef a'n prynwys, pry_^n goddeau, /A'r holl bobledd, ac nid rhyfedd, Rhwyf synhwyrau. /Iesu, Ie GYC VII 41 4 tey_"rnedd, reidwedd radau, /A'r ffurfafen a'r holl bresen, brysur ddoniau, /A pharadwys, Ef a'n prynwy HF VII 23 32 dd Celi, /Gan gredu Pen llu llwry cyfodi, /Gan holl ddiffryd byd o'i bum weli, /Pam na faddau brawd i b GYC VII 40 32 se_^r, /A ddarparawdd, rhag cawdd cur, /Duw i holl ddynion daear, /A byd teg a bywyd hir /A gawn o cha GYC VII 39 23 seinau, senedd wirion, /Nawdd canmawl hollawl holl engylion - nef /A gwir addef y gweryddon! /Nawdd ar MeiG I 33 93 id ei gas. /Galwaf i'm heiriawl ar y wenwas /A holl raddau nef yn eu haddas. /A'm heiriolo Pedr pe_^r e MB I 4 19 iolwyf, rhy-m-purwyf cyn no'm poeni. /Brenin holl riedd a'm gw_^yr, na'm gomedd /Am y drugaredd o'm d GYC VII 39 22 Nawdd Undawd Trindawd y Tri Pherson, /Nawdd yr holl seinau, senedd wirion, /Nawdd canmawl hollawl holl GYC VII 43 18 'r gwaed yn ffrydiau ynghylch Ei fronnau, /A'i holl weli_"au heb eli_"aw, /A'i goron yn ddrain ac Yntau EW VI 5 49 led ei anrhaith. /Anrheithwys Mab Duw, Dewin - holl wybod, /Llwybr eang ei fyddin. /Am eryr gwy_^r gor GYC VII 41 9 t, Gwarant gorau, /Y mae'n canfod ac yn gwybod holl wybodau. /Nid oes, Frenin, De_"ws domin, dimyn eisa CBM IV 17 83 ym mhresen yn amhrysur? /Gwrthod Rhwyf hollawl holl ysgrythur - faith, /Gwrthwyneb a waith yw ei wneuth hollawl 5 PM V 1 141 brawd bu breiniawl, /Mab ein Tad, ein tud rwyf hollawl, /Ac ein Taid, ac ein Tad dwywawl, /Y Gw_^r a or GYC VII 39 23 yr holl seinau, senedd wirion, /Nawdd canmawl hollawl holl engylion - nef /A gwir addef y gweryddon! / CBM IV 17 83 Pob nen ym mhresen yn amhrysur? /Gwrthod Rhwyf hollawl holl ysgrythur - faith, /Gwrthwyneb a waith yw e CBM IV 18 59 dd ein llesa_"ed, /Ac Ef yn oseb yr osoded /Yn hollawl, meidrawl, hawl huanred. /A roddo i Dduw ei ddeg GM I 14 42 /Hi yn fam wy Thad, hi yn wyry heb wad, /Hi yn hollawl rad, yn rhegofydd, /Hi yn ferch wy Mab y modd ys holles 1 PM V 5 43 Lle_"yn er llithiaw branes: /Tu goror hallfor holles - ysgwydawr /Ar ysgwyddau gwyngnes. /Dygyfarth po holli 1 HF VII 23 8 l Rhodri - Mawr, /Gw_^r eurglawr aesawr uswydd holli, /Gw_^r yn rhwym gan rwyf Eryri, /Gw_^r, pai rhydd holltan 1 LlF1 II 5 38 Seithfed dydd, dydd darogan: /Main mwyaf oll a holltan; /Gwyrthau Duw a ddangosan; /Rhag arynaig Brawd hon 12 DB VI 30 9 'm rhifiad, /Gynefin ar ganu marwnad. /Ceintum hon dra bron, braidd ym mywad, /Urddyn Lywelyn, lyw y Be GRh II 28 60 /A gorau ail gerennydd, /Wedi'r hon Dduw, 'r hon Ddafydd DB VI 30 13 ruad, /Ac ni rygant dyn ddim mor irad; /Canaf hon Ddafydd, cynifiad - ryfu, /Ni wnaethpwyd gwawr llu y GRh II 28 60 Dduw tragywydd /A gorau ail gerennydd, /Wedi'r hon Dduw, 'r hon Ddafydd GRh II 28 58 orau. /Gorau un, gorau gerennydd - i ddyn /Yr hon Dduw tragywydd /A gorau ail gerennydd, /Wedi'r hon IRh VII 30 29 rydydd. /Gorpherygl i'm cof na'm ceinfygydd - hon, /Gorffurfrwydd gwendon gwyndir Mechydd. /Gorffurfai HOG II 11 11 poen rwyddiant boddiant, pa dras! /Ton a galon hon, hoed a gafas /Er twf main riain ruddaur wanas. /Nid LlF1 II 1 47 /Aber Menwenfer ucher echwydd. /Uchel wawd yw hon i Feirionnydd, /Uchelfardd a'i pryd fegys prydydd, / CBM IV 6 275 af; /Gwa_^l teilu, ta_^l im a ganaf! /Gwawd yw hon, o'm bron y brwydaf. /Brydau anaraf brythwch gaeaf - PM V 5 39 wyd neges /Mor orflwng gyflwng gyfaeres /A_^'r hon Rodri Mo_^n, mwyn claearwres - haul, /Hael Ddafydd a DB VI 30 11 , /Urddyn Lywelyn, lyw y Berfeddwlad; /Ceintum hon Ruffudd, rudd ei ruad, /Ac ni rygant dyn ddim mor ir LlF1 II 1 69 llwybr maws achaws uchel dymor. /Uchel log yw hon rhag bron braisg io_^r, /Uchel lan Gadfan ger glan g ho_^n 2 CBM III 21 186 eu yn llyfr canon; /Canaf yn esgud, ys gwn pa ho_^n, /As gwddant ein dysg ein disgyblon! /Gwedi Cadwa PM V 4 33 i, rhwyf dragon; /Hwynt cenynt nas ce_"ynt: pa ho_^n /Y ceblynt o'r cwbl anddeddfon? /Ef yn fawr, yn ll honaf 2 BF VII 50 2 ad a archaf, /Crist Fab Duw didwyll, hanbwyll honaf! /Crist ddeddfawl gedawl, gadarnaf - arddelw, /A b CBM IV 2 58 f well honawd, gwasgawd gwosgor, /Hanpych well honaf [ ]heiror honawd 3 LlF2 VI 10 64 ef draethadur, cyn llafur llaith, /Ni draetho honawd arawd araith. /Gwae ddiwarth, ddiwyl, ddiolaith - CBM IV 2 57 gyfarchaf well, pell pwyllitor. /Hanpwyf well honawd, gwasgawd gwosgor, /Hanpych well honaf [ ]heiror PM V 19 37 /Hael, hywlydd, lawrydd Lywelyn, /Hanbwyf well honawd, wawd obryn, /Hanbych well o Dduw ac o ddyn Honitor 1 CBM III 16 185 canmiw crwn: /Ni doddwyf ar hael hyd ar hwn! /Honitor ei glod o gyflawnder - cyrdd, /Cerddorion a'i da Honnaf 4 GM I 9 96 pgyr. /Hawdd fwyr di er gwyndir goleithychir: /Honnaf arfau gorfelyn ei ongyr. /Angerddawl fy march, ma CBM IV 6 279 in breenin, braisg naf, /Brysws glew breswyl a honnaf /(Brwysg rwysg rwyf trydar, bwrw lwrw lid anwar) PM V 25 49 n, /Yn llary Lywelyn o lin Rhodri. /Nis celaf, honnaf, hwn yw Beli - Hir, /Ni chelir na'i wir na'i wrhy PhB VI 12 43 - heb borth /Parth eurgolofn Cymru, /Diwygaf, honnaf hynny, /Difwyn a gymer Duw fry. /Pa gese_"i-di fi honnaid 10 MeiG I 33 91 i'r Rheen rhy-n-bendigas, /Dwfn dyfu i Hwnnw, honnaid ei gas. /Galwaf i'm heiriawl ar y wenwas /A holl GM I 11 46 eulir a'i ddir yn ddigasawg. /Traethaf ohonaw, honnaid farchawg, /Tra ym donnwy Duw dawn ardderchawg. / LlLl II 16 37 nau, /Rhag pawb piau y dechrau? /Ysef yw hwnnw honnaid fudd - o'r glyw, /Ef yw glew a llofrudd, /Mygr g CBM III 15 6 wry_^s aerfrau ddechrau unddechryn - a_^ hwn, /Honnaid fydd ei derfyn, /Lloegr a_^l am aur ma_^l melyn, LlLl II 16 45 'r gwayw a'r gwa_^n anghyfarch? /Ysef yw hwnnw honnaid ganllaw - draws /Dra safo Duw ganthaw; /Gwy_^r o OC II 14 117 cyngrain cydnaid. /Wynt a ddyrllyddant yn lle honnaid: /Glud men ydd a_^nt gloyw he_"yrn ar naid. /Mad BF VII 44 18 Llywarch, llew afael - yn rhaid, /Llardelaid, honnaid, hael, /Ca_^r coeth, doeth, dygn ei allael, /Cyw CBM IV 7 4 /Ysgwn bryffwn, braff diwyl, /Ysgwyd lathraid honnaid hael. /Hael anwar gwenwynfar gwyn, /Hwylflaidd f EW VI 4 42 lawch ynaid - (y'm ce_^n) /Nid mau we_^n wedd honnaid; /I bob rhwyf rhwysg orddyfnaid, /Diwedd, nod rh PM V 6 49 n, yn gyman ygnaid /Y gwnaeth Duw deifniawg ar honnaid, /Rhodri hael, a'i hafal ni wnaid /O ddwfr ac aw honni 5 GM I 11 8 gwladoedd: /Dy-s-gwrtheb gwrthrawd gwrthrod i honni /Hwnnw yw Rhodri rhwydd aroloedd! /Ar wehelyth by PM V 2 39 'th fudd a'th fynogi. /Gwynygawd dy glod hynod honni /O angerdd a'm cerdd a'm cymelri. /Gwelais feirdd GM I 10 17 gwlad Gymru mor gymri; /Nid modd mau dewi heb honni - pwy oeddynt, /Prynesynt eu moli. /Owain angerdda GB II 26 154 _^n wledig, reodig reg. /Rhymeddyliais-i hyn i honni - urddawl, /Ei urddas anfedrawl a fedr roddi. /Rhw LlLl II 16 14 wyd Lywelyn, lyw cadeithi - bro, /Yw honno i'w honni, /Ysgwyd ac ysgwydd ynddi, /Ysgwyd ac ysgryd rheg honnir 1 CBM IV 6 162 gyrn wrth babir. /Gwry_^s hwylfrys haelfron a honnir, /Gwy_^r gwasgawd defawd difo_"ir. /Pan wesgir ar honno 4 LlLl II 16 14 nial? /Ysgwyd Lywelyn, lyw cadeithi - bro, /Yw honno i'w honni, /Ysgwyd ac ysgwydd ynddi, /Ysgwyd ac ys PM V 23 128 t edrywant ar dro, /Llwytgun llwyd llithwyd am honno, /Lletgynt Argoedwys gwys greudo, /Llys a dwy neud MeiG I 30 12 radwys a'm cynhwyso, /Brenhiniaeth gywir hywir honno. /O briflwyr synnwyr y synio - fy mryd, /(Brudd gy LlG VII 25 75 anghlodfan y ban y bo. /Gwiw yw clod hynod a honno - tafawd /I'r aerllew parawd a'i dirpero. /Diflisg honnych 1 MG VII 33 39 creawdd (hawdd y'i cretych) /Ei eilun Ei hun: honnych - Ei arddelw /Ac o'i deg wirddelw yr arddelwych. Howel 1 PM V 16 2 is chweddl diargel, - mawr, /Marw Gruffudd fab Howel, /Ni'm aele, gne gnaws Echel, /Ni'm eilyw dilyw cy hoyw 2 PB VII 20 5 wr ddarfod. /Deryw Blegywryd, deurudd arwydd - hoyw, /Neu'm doeth hoed o'i dramgwydd, /Drudwalch, hylwy IRh VII 30 21 rydd, /Hi dyngawdd yn hawdd heddiw o'i ffydd: /Hoyw wanfain riain na weinydd - hawdd we_^n /Yni wne_^l hoywal 5 PM V 22 8 frwy, /Ac eurawg Arfon ac Ardudwy, /Ardal dwfn hoywal, am da_^l deufwy. /Cerais a selais cer Dinsylwy, PM V 1 77 , /Gwerin ne_^r yn aerdawelwch, /Gwa_^r Hywel hoywal cyfeddwch, /Gwrdd yn lladd a_^ llafn dauafwch /Gw CBM IV 6 156 trwy wial, /Hwrdd aflwfr mal hirddwfr hoywal. /Hoywal hawl gadarn, hardd gedawl ei air, /Mal i grair yd CBM IV 6 155 n trywan trwy wial, /Hwrdd aflwfr mal hirddwfr hoywal. /Hoywal hawl gadarn, hardd gedawl ei air, /Mal i PM V 13 7 rhad - boed tau, /A bid Duw yn ganiad, /Hywel, hoywal pob eirchiad, /Hil Cynan hwyl cynwan cad. /Cedawl hoywder 1 LlF2 VI 10 47 yberwyd, penyd pynner. /Trasegur amhrudd amryw hoywder, /Ys dybydd y dydd y dialer. /Dybu Grist ym mru, hoywedd 2 D-1 I 1 34 r eilasaf, goresgynnwy. /Caffawd Hywel wrth ei hoywedd fy rhybuchwy. /Fy rhybuched i golofn ced, clod p OC II 15 45 yfod Ia_^l. /Cychwyn i'w therfyn. Pathawr - eu hoywedd? /Hirfelyn eu gwaywawr; /Dywan diw Calan Ionawr, hoywnid 1 IRh VII 29 14 wedawg deg gyfnewid, /Meingan weddeiddwan huan hoywnid. /Mynyglwen yn llen yn lle rhennid - gwyrdd, /My hu 11 PhB VI 14 19 elling ener, Wener wenid. /Cadair Faelgwn Hir, hu berid - i feirdd /Ac nid i'r gofeirdd yd gyferchid; / PM V 8 9 awd o nebawd ei nid; /I hael glew ei glod fawr hu bid, /I gybydd ei gabl a'i ofid. /A thithau, arf cada PM V 29 9 orfych o'r diwedd. /Diweddwyr eryr, ar Gymry - hu bych, /Hu bydd bawb a'i dyly, /Wrth Dduw ydd iolaf hy PM V 29 10 diwedd. /Diweddwyr eryr, ar Gymry - hu bych, /Hu bydd bawb a'i dyly, /Wrth Dduw ydd iolaf hynny, /Wer LlF1 II 4 36 ed a'ch dwg, ywch digerydd: /Haid heb fodrydaf hu bydd. /Ni hu wyf lawen o lawer - achaws /O achwyson p DB VI 31 18 ed anhyrron, /Ef cynnif, cannwyll marchogion, /Hu dyfrys dyfryd cynfreinion, /Hoeddl Dafydd megis dydd CBM III 5 86 hathraidd-i meingan meingadr ei hystlys, /Ni'm hu frys o'i llys i'w llaes ymdaith: /Gwirion deg, dawel EG VI 18 105 gynifiad /Fal lluchynt estrawn wynt ystrad. /Hu fydd nen, perchen parchus na_^d, /Parch arfawr Arfon CBM IV 6 28 /Nid o nerth llaesgad yd gaiff Llesgen - dir, /Hu molir maint ei len; /Hud friw calch am falch elfydden LlF1 II 4 37 ywch digerydd: /Haid heb fodrydaf hu bydd. /Ni hu wyf lawen o lawer - achaws /O achwyson pryder /Am 'y GM I 9 63 ]chan gynnif cynnor gw_^yth gwnedd [ ]hudd /Ni hu y_^nt, a mi mor wyf dirwyn er gw_^yl, /Gweilging por huadain 1 CBM IV 1 7 ddofn o ddwfn gofiain, /Yn ail arwraidd, gw_^r huadain, /Yn ail arwyre ail arwyrain, /Yn ail gerdd i'm huaddas 1 HOG II 11 13 ain riain ruddaur wanas. /Nid ydyw heddiw, nid huaddas - fy mhorth, /Yn y myn ydd oedd fy mherthynas. / hual 3 GM I 9 17 gwa_^r gwyry edde_"in, /Ac ar lles Owain hael hual dilin /Dychysgogan, Lloegr, rhag fy lla_"in! /Llach CBM IV 6 142 A'm ceinion o fual, /Ffrawdd ystryw, estronion hual /Ffysg dyffysg diffwysgad ardal, /Ffyrf de_"yrn rha CBM IV 6 45 oeth gymen, /Huan wry_^s hawl echrys Ochren, /Hual gryd, cedernid Cyngen. /Cyngen gywrysedd am gywrys Hualawg 1 CBM IV 6 192 hir, /Trydar ba_^r berchen a berchir, /Trydydd Hualawg, huelir - yn nygn /Ei gynnygn gan ei ddir. /Trws huan 7 IRh VII 30 10 fer ebyr my_^r morfe_"ydd - dylan /Pan llewych huan ar fan fynydd. /Llywy fun fy hun aeth o'i hedrydd, CBM IV 16 192 ddwy! /Can gwledych Gwledig aur gylchwy /Cylch huan cynnan niw cannwy, /Cynheilwad cynhelwed fwyfwy /Ca GM I 9 67 rhwydd eirioes f[ ] /[ ]ach llywy o gynllewych huan /[ ]eir yd gyflachudd. /Achubais rhag llu lliwed a GM I 9 1 Mochddwyreawg huan haf dyffestin, /Maws llafar adar, mygr hear hin. /M IRh VII 29 14 wg dawedawg deg gyfnewid, /Meingan weddeiddwan huan hoywnid. /Mynyglwen yn llen yn lle rhennid - gwyrdd PM V 11 42 n tyrfa, ma_^n - a bras, /Bu brys beirdd cylch huan, /Mawr llawr, llwrw Prydain achla_^n, /Mab mad, cyn CBM IV 6 44 rwen - ei ysgor, /Hirgor ddo_^r ddoeth gymen, /Huan wry_^s hawl echrys Ochren, /Hual gryd, cedernid Cy huanaidd 1 PM V 17 1 Cyfarchaf i Dduw, o'i ddawn - huanaidd, /Huanaw i'm gogawn /Arwr, arwrwas, cas crawn, huanaw 3 CBM III 11 1 Cerddawr huenydd huanaw - awch mawl, /Cerdd heb dawl, heb dwyllaw, /Cerdd PM V 17 2 Cyfarchaf i Dduw, o'i ddawn - huanaidd, /Huanaw i'm gogawn /Arwr, arwrwas, cas crawn, /Eryr mawrw CBM IV 16 21 nion, gwynfydig a ga_^r. /Yn huenydd nawdd, yn huanaw nef /Bwyf addef addfwyngar; /Cyn bwyf gwan esgus huanred 2 CBM IV 18 59 yn oseb yr osoded /Yn hollawl, meidrawl, hawl huanred. /A roddo i Dduw ei ddegfed - o'i law /Heb luddi CBM III 16 245 a_^l, tranial tra chaled! /Yn llys Owain hael, huanred - ei wir, /Hydr ei ddir a'i ddaered, /Yn y mae g huarwar 1 GM I 7 48 f Dduw gan ddeifniawg adfar, /Galofydd huenydd huarwar, /Hywir draws draglew, hywerth feirch orthew, /E huawdl 1 LlF2 VI 7 3 wys, /O feirdd ysbydaid ysbaid ysbys. /Handwyf huawdl was a wys yn llys /Fal Ymarwar Lludd a Llefelys. Hud 25 PM V 10 75 Ceiriawg amgant - glaer /A glywir dra lliant; /Hud aeth eu naf yn nifant, /Hud e_^l rhag Gruffudd cudd CBM IV 6 31 elfydden, /Hud wyf fardd i feirdd gynghallen. /Hud af yng nghynnorf yng nghynnen - a_^'m cerdd /A'm cyn CBM IV 6 42 rch a_^ diheuben - glyw /Deheubarth o Gollen, /Hud amnawdd hirflawdd, hirwen - ei ysgor, /Hirgor ddo_^r CBM IV 6 35 yn archlen, /Hud arwedd arfau a_^'i loflen. /Hud arfaidd tra Thren treiddiaw ei alon, /Traul dragon, CBM IV 6 33 ynnen - a_^'m cerdd /A'm cynnelw o'm perchen, /Hud arfoll archoll yn archlen, /Hud arwedd arfau a_^'i l CBM IV 6 34 o'm perchen, /Hud arfoll archoll yn archlen, /Hud arwedd arfau a_^'i loflen. /Hud arfaidd tra Thren tr IRh VII 30 15 waer, chwedl a'm deubydd, /A addawsai, hoed a hud beunydd, /O'm hoen drwy hirboen hwyrbell gynnydd; /A PB VII 4 22 iw. /Briw rhagod rhagor anfedr, /Bradw ysgwyd, hud blymnwyd hydr, /Aerglais glwyf, rhwyf rhudd beleidr, PM V 10 76 lywir dra lliant; /Hud aeth eu naf yn nifant, /Hud e_^l rhag Gruffudd cudd cant. /Can ced rhydd peunydd EG VI 18 72 ei gymain, /Hydwf yng ngnif a_^'i lif o lain, /Hud e_^l yn rhyfel hyd yn Rhufain /A_^'i raclod a'i rod CBM IV 6 29 gaiff Llesgen - dir, /Hu molir maint ei len; /Hud friw calch am falch elfydden, /Hud wyf fardd i feir CBM IV 8 12 sg, yn ffysg ffyrfder, /Yn nhwrf, yn nhorfoedd hud oedd hyder, /Yng nghyfragor glyw am eu glewder, /Yng PM V 1 14 ndefig Ffraw Aber, ffrawdd cad. /Prydain hydr, hud oedd ymddifad /Heb raith, heb gyfraith, heb gyfrad - CBM III 12 21 ch, gwae fi o'i laith! /Lleithiglwyth hydwyth, hud wasgar - o gad, /Brwysg luchiad, braisg lachar, /Ef PM V 10 84 n, /Ar bob draig dragon berchen, /Ar bob hydr, hud wyd yn ben. /Pan ym gwnaeth fuledd na'th folwn, - fy CBM IV 6 30 nt ei len; /Hud friw calch am falch elfydden, /Hud wyf fardd i feirdd gynghallen. /Hud af yng nghynnorf PM V 3 11 ydfawr, arwyneb Prydain. /Hud wyt i'th edrydd, hud wyf i'th edfryd; /Hydrfeirdd o'th edrych hud y_^nt i GM I 9 52 r, ga_^l Edwin ac Eingl, /Ac yng nghynnwrf llu hud wyf llofrudd! /Ac ysymy dystion a'm testun ganthudd PM V 3 11 yddion, /Arwyniawl prydfawr, arwyneb Prydain. /Hud wyt i'th edrydd, hud wyf i'th edfryd; /Hydrfeirdd o' CBM III 5 125 , o'm rhwyf rhygystlynir: /Bardd Llywelyn hael hud ym gelwir, /Geleurudd, gelyn i bob enwir; /Enwawg i' CBM IV 6 40 yd asgen, /Hyd ymbraw am breiddiaw breisgnen. /Hud ymbeirch dihefeirch a_^ diheuben - glyw /Deheubarth CBM IV 6 38 , Saeson sen, /Hud ysgithr ei esgar yn nilen, /Hud ymbyrth ei ysgwyd asgen, /Hyd ymbraw am breiddiaw br PM V 11 7 _"yrn, /Tey_"rnfeirdd Cymru oll, /Can eu hoed, hud y_^nt arfoll, /Cant calon yn don, yn doll. /Tyllon e PM V 3 12 , hud wyf i'th edfryd; /Hydrfeirdd o'th edrych hud y_^nt i'th adrawdd. /Erioed dy angar aerawd dydd ang CBM IV 6 37 treiddiaw ei alon, /Traul dragon, Saeson sen, /Hud ysgithr ei esgar yn nilen, /Hud ymbyrth ei ysgwyd as hudoliaeth 1 CBM IV 17 104 swyliaeth - anhydr, /Canys brau mal gwydr hydr hudoliaeth; /I'r Tair Person byd bid eich arfaeth, /I'r hudd 2 D-4 VI 20 26 mwythig wledig, wlad anhydr - ei braint /A_^'m hudd braisg ni chyhydr; /Uchuch ei ddydd herwydd hydr, / GM I 9 62 rudd /[ ]chan gynnif cynnor gw_^yth gwnedd [ ]hudd /Ni hu y_^nt, a mi mor wyf dirwyn er gw_^yl, /Gweil huelir 1 CBM IV 6 192 dar ba_^r berchen a berchir, /Trydydd Hualawg, huelir - yn nygn /Ei gynnygn gan ei ddir. /Trwst tra thr huenig 1 CBM IV 4 175 amnawdd amnwythig; /Berth nerth ne_^r, haelder huenig, /Burthiad cad, cedeirn arddrusig. /Budd a'm bu, huenydd 5 IRh VII 30 43 gwawr dwyrain ddydd, /Gwynlliw arien briw brig huenydd, /Gwynlluch eiry uchuch aches dolydd. /Gwynllad CBM III 11 1 Cerddawr huenydd huanaw - awch mawl, /Cerdd heb dawl, heb dwyllaw GM I 7 48 . /Galwaf Dduw gan ddeifniawg adfar, /Galofydd huenydd huarwar, /Hywir draws draglew, hywerth feirch or ES I 16 15 /Afflau anoddau lle anoddun. /Lleha fi, Dofydd huenydd hy_^n, /(Llawer a wna Duw er dyniaddon) /Rhwyf n CBM IV 16 21 cyfarwar, /Llu gwynion, gwynfydig a ga_^r. /Yn huenydd nawdd, yn huanaw nef /Bwyf addef addfwyngar; /Cy hugain 1 ES I 19 13 arthlwydd. /Ys bwyf yn oed dyn dengmlwydd - ar hugain /Rhag deulin fy Arglwydd hugaint 2 CBM IV 9 124 , /Gwledig deg cantorf a deg cantref - rif /Ar hugaint cyfaddef, /Budd barawd, baran gwynt hydref, /Bug CBM III 3 76 fwyf heb henaint, /Yn oed dewr deng mlwydd ar hugaint, /Pan dde_^l Brawd rhag bron uchelsaint, /A'm rh hun 12 GM I 12 18 . /Dyfrydedd fonedd! Fennig ydd wyd, /Dychrydd hun a hoen ha_^n pan ddoddwyd. /Dychyrch cyfarwydd dychy IRh VII 30 11 /Pan llewych huan ar fan fynydd. /Llywy fun fy hun aeth o'i hedrydd, /Llywyawg, law eurawg, liw eiry br PM V 23 184 nygn ni gennynt cwdd a_^nt, /Ni chaiff hoen na hun ar amrant. /Mad y'th ymddug mam, wyt ddoeth, wyt ddi HOG II 11 4 , /I haeddu daddl faith cyn llaith lleas, /Gan hun arlluddiaw, hoen arlluddias. /Ac im bai arwydd er yn MG VII 33 39 awdd, creawdd (hawdd y'i cretych) /Ei eilun Ei hun: honnych - Ei arddelw /Ac o'i deg wirddelw yr arddel D-2 I 2 46 dred, ceneddl nodded, ced gyfeddliw; /Lliwed a hun, llysaidd, eiddun, llun fenediw; /Llyd amgyforth, ll PM V 27 13 wr, /Un dinam, un mab mam mawr. /Un Mab Duw Ei Hun, o'i henaint - na ludd /Gw_^r ni lwydd beirdd o'i ha CBM III 29 30 er. /Nid er da i Hwfa Hen /Namyn er maws im 'y hun /Y molaf-i Fleddyn, flaidd trin, /Haelwas, hwylwys y LlF1 II 1 36 chrefydd a chred - a chymun, /Fal wrth Dduw ei hun yd yr lunied. /Lluniwys y De_"ws dewis edrydd - idda LlF1 II 5 30 ydiau ta_^n. /Nawfed gwedi degfed daw, /Duw ei hun yn ei luniaw: /Ufeliar ta_^n trwy ysgyr, /Ergyr o'r CBM III 5 111 /Nis gwybydd rhewydd nis rhygelwy! /Celedig fy hun yn hir ofwy - lle, /Yn lledrad fore gan afarwy. /Gor HOG II 10 2 chwaith o'r Gyfylchi, /Yn y bylcha balchlun fy hun ynddi. /Enwawg drafferthawg a draidd iddi, /Anwar do hunan 1 GYC VII 40 24 au henw, ei enaid nid gla_^n, /Dihenydd Duw ei hunan. /Dyw Sadwrn, cawn dwrn cyndey_"rnedd - hael /A he hunaw 2 D-5 VI 36 50 Digarad a fydd digaredd - rhag llaw /Heb allel hunaw rhag anhunedd. /Ef, a nef a llawr, W_^r mawr a'u m CBM III 14 7 tey_"rnedd, /Tey_"rnas gyfadrawdd, /Ni bu trwy hunaw, trwy hawdd, /Ni bu trwy gysgu gasgawdd. /Gosgordd hunawg 1 GM I 9 89 l, /Gweilging porffor pwyllad fyfyr. /Pell nad hunawg gwen (gogwn pahyr!) /Pan ddyfrig trawd blawd blae HunDuw 1 PM V 23 82 /A'r ail, yn Arfon, arfor fan, /Yn undydd, ein HunDuw in a ran, /A_^ dwy ddraig ffelaig, ffaw gyman, /F hundy 1 DB VI 26 28 ul caeroedd, cirieda imy /Trefad fy hendad a'i hundy; /Trais arnaf, fy naf, ni edy /Tros y gerdd a ganw hunis 3 GM I 9 151 ) /Ogfanw a Chegin a Chlawedawg drydydd. /Dy-m-hunis ton mo_^r ym merwerydd, /O Abermenai mynych dylly GM I 9 131 wisaw /Yng Nghadelling fre fro Dysiliaw. /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aber Dau, /Dychyrch glan glaswyn, g GM I 9 113 Ddefawd o'i haddawd) oeth - ys difflais! /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aberffraw, /Dychyrch tir tremud, dy hunwyf 1 CBM III 5 33 erof, er a ganwyf, /Na wna fi, feinwen, fal na hunwyf, /Ni'th wnaf ernywed er na'th gaffwyf. /Nid er ch hunydd 2 GM I 9 168 eu ym cynnydd /Ceinfod gan lywy imi, lawr, i'm hunydd HOG II 6 73 warawd - im hoen, /Ni orpo hi diweirdawd! /Am Hunydd, ddefnydd hyd Ddydd Brawd; /Am Hawis, fy newis dd hurddas 1 PM V 18 4 wynfyd gwyn wanas - dragon, /Draig Prydain a'i hurddas. /Deddf fy rhwyf rhyn wryd Olias, /Dewr egin dwy hurddid 1 PhB VI 14 7 y'm hanrhegid, /Ac yn llys hil Tewdwr teg y'm hurddid - ynaeth /Ac atoeth etwaeth na'm gwaeth wne_"id. huthrwyd 1 GM I 12 10 dur plymnwyd, /Am bost cad ced goeth, oeth y'm huthrwyd. /Ni'm hethremyg Duw a_^ digfryd oseb, /Ni llu huysgain 3 CBM III 20 33 , fleiniad, flaidd gawr. /Gawr feirdd huysgwn, huysgain - a fydd /Am feddwl mab Owain, /Gawr falch rhag CBM IV 1 35 eling am eu coelfain. /Ergyrwayw cludlan, clod huysgain, /Eryr huysgwr ysgwyd arwain, /Erchwyniawg tryl CBM IV 4 105 aetffrau, uch adnau ednain. /Yng ngawr huysgwr huysgain - yn wybr, /Yn ebrwydd gyfarwain, /Yng ngwrfoes huysgwn 1 CBM III 20 33 gleidriad, fleiniad, flaidd gawr. /Gawr feirdd huysgwn, huysgain - a fydd /Am feddwl mab Owain, /Gawr f huysgwr 12 GM I 11 18 haddledd pob cenheddloedd. /Ys ef, Rhodri Hir, huysgwr de_"yrn, /Huysgwthr cedyrn y cadwennoedd, /Ac o EGM I 29 32 Addfwyn fydd ysgwyd ar ddewr ysgwydd, /Addfwyn huysgwr gw_^r a gorwydd, /Addfwyn gwy_^r terwyn taer gyf PM V 26 137 ganfod, /I'th ganmawl ni gannwyf gorfod, /Mor huysgwr gw_^r yn gorfod - ar bawb, /Ar bobloedd anghydfo PM V 13 28 tey_"rnas, /Hydr udd cleddyfrudd, clodfras, /Huysgwr gw_^r yn oed gwas. /Gwastad yng nghan cad, yng GM I 9 104 efais. /Yn Ystrad Meurig mygr y gwelais /Owain huysgwr, gwrdd ei efrais. /Gwaith [ ] ystofysid cynnif / PM V 21 6 Hebof nid angof angad glydwr - llew, /Llywelyn huysgwr, /Hebawg, te_"yrnfarchawg, tw_^r, /Heb amau, ef CBM IV 4 105 /Uch gwaetffrau, uch adnau ednain. /Yng ngawr huysgwr huysgain - yn wybr, /Yn ebrwydd gyfarwain, /Yng PM V 30 16 erchen, /Arwyneb Prydain, prif elfydden, /Eryr huysgwr hyd Ysgo_"en, /Aerorun fal Rhun rhudd ei onnen, PB VII 13 5 dro) /Gwenwyndrwm a golled. /Colled llyw, llew huysgwr, /Maredudd, mur Dinefwr, /Dunawd gynefawd, gynif CBM IV 1 36 fain. /Ergyrwayw cludlan, clod huysgain, /Eryr huysgwr ysgwyd arwain, /Erchwyniawg trylew, trylwyn uch CBM IV 6 152 Eidal, /Hy_"wr glew, gwledig diofal, /Hwysgynt huysgwr ysgwydfwrw ysgwn, /Ys gwrddfalch ym mhrenial, /H LlG VII 24 112 /Taleithawg arfawg aerbaith - Dinefwr, /Teilu huysgwr, ysgyfl anrhaith. /Telediw, gad gywiw gyfiaith, Huysgwthr 1 GM I 11 19 ddloedd. /Ys ef, Rhodri Hir, huysgwr de_"yrn, /Huysgwthr cedyrn y cadwennoedd, /Ac o rodri_"awg Rhwyf hwch 2 PM V 1 79 dauafwch /Gwy_^r hoeddlwydr, gw_^r hydr yn ei hwch - a'i fa_^r /Cyn no'i fawr atregwch. /Tey_"rnedd Pr CBM IV 14 4 , /Adaw cyw can f'anwylnith, /Adnau cenau can hwch flith. /O blith ei bluyn bloedd fawr - a ddodai /A hwde 1 PM V 8 23 erlid, /A'th orwyr, i'm llamwyr, i'm llid. /A hwde ddewis o'r rhydid, /Cabl neu glod o'm dyfod dybid. hwelfeiddiad 1 EG VI 18 89 arwain ysgin ysgarlad; /Ysym-i Nudd, haelfudd hwelfeiddiad, /Ar Lloegr rwy llygrwys heb ddiwad; /Ysymy Hwfa 2 CBM III 29 29 /Llew ceinllew, cynllofrudd aer. /Nid er da i Hwfa Hen /Namyn er maws im 'y hun /Y molaf-i Fleddyn, fl BF VII 56 12 yg, /Detholew glew, glod edmyg; /Doeth i lwyth Hwfa pla plyg. /Oedd plyg dwyn terrwyn yn y tyrrai - bob Hwn 30 PM V 10 89 f, pyr ddywetwn /Parabl prif hyfryd hyd hwn?) /Hwn a ddug rhagor rhagoch, - wy_^r Cymru, /Cymriwai ddur MG VII 32 11 wd, a'n Tad a'n Brawd, awdur brodiau: /Iesu yw hwn a erbyniwn yn ben rhiau, /Isel uchel, Emanuel, me_^l PhB VI 14 13 id. /Ni'ch traethaf-i gelwydd, nid ef gelwid - hwn /Cleddyf ysgwn twn, twyll ei gwndid; /Diseirch meir PM V 15 2 Creawdr nef, crededun i'i was, /Credwn i hwn fal y credwn i Ionas. /Dur ynad deddf rad rhyswynas LlN II 17 3 Cyd bai ef, ni roddwn; /Bodd bryd ar ei hyd yw hwn, /Fal y'i cefais y'i ceisiwn. /Goddau budd, gwyddiad CBM III 16 184 fnfriw canmiw crwn: /Ni doddwyf ar hael hyd ar hwn! /Honitor ei glod o gyflawnder - cyrdd, /Cerddorion CBM III 15 5 s. /Gwry_^s aerfrau ddechrau unddechryn - a_^ hwn, /Honnaid fydd ei derfyn, /Lloegr a_^l am aur ma_^l PM V 10 88 eryf nef, pyr ddywetwn /Parabl prif hyfryd hyd hwn?) /Hwn a ddug rhagor rhagoch, - wy_^r Cymru, /Cymriw BF VII 47 28 alch, gwalch gwaywdwn, /Gwae Wynedd hir orwedd hwn! /Hwn oedd draws gyngaws ac angau - a'i dug, /Dig a' CBM III 26 126 gaffwn o'r a gaffai hael, /Ydoedd hael tra fu hwn! /Hwn oedd ddigrif hael, hwn oedd ddigrawn - glew, / BF VII 53 33 wg ri! /Lladd fy rhi: i mi, mawr a dramgwydd - hwn, /Hyn a'm dwg yn ebrwydd; /Llyw dragon, llym rhoddio GB II 26 6 ly corn medd, ceinon meddwaint, /Bardd ni wypo hwn, hynny dygaint. /Nid ef y canaf can ddigiofaint - fy ES I 15 34 ; /Arglwydd nef, nodded ddarparaeth, /Argledr hwn i'th arglwyddi_"aeth PB VII 4 17 naf ne_^r, /Draig ddiogel y'i gelwir. /Gelwir hwn: llu gystlwn llyw, /Lloegr gyrchiad cad, ced aelaw, BF VII 46 22 d. /Ysgafn oedd gennyf ysgarad - pob dyn /Wrth hwn: Llywelyn, llyw Berfeddwlad, /Ysgor co_^r, Cymru ddi PM V 5 53 rmes - cad, /Bleiddiau coed a'u llewes. /Cynna hwn, neus gwn nas gweles /Dyn ym myw o'r maint rhyganes. EGM I 26 40 awd ceudawd, cyfnerthi - ni wn, /Nid parabl yw hwn ni fo peri. /Llen argel isel ysy'm poeni, /Lludd gwe IRh VII 29 28 greddf ddodid - rhag poen /Yn orllifiant hoen, hwn ni geisid. /Yn arllawdd hirgawdd a hwyr geblid, /Yn BF VII 48 28 yn treiglaw - ysgwyd, /Hirwayw un annwyd a_^'r hwn Nyniaw, /Hiraeth a'm gwalaeth gweled arnaw /Hirhebrw PhB VI 15 9 r chweddl anoeth a ddoeth Wynedd. /Cyni ddelai hwn o achenedd - geufeirdd /Anghyfrwys i beryf ei henrhy BF VII 47 29 gwalch gwaywdwn, /Gwae Wynedd hir orwedd hwn! /Hwn oedd draws gyngaws ac angau - a'i dug, /Dig a'm gwna CBM III 26 127 doedd hael tra fu hwn! /Hwn oedd ddigrif hael, hwn oedd ddigrawn - glew, /Hwn oedd lew o Leisiawn, /Aer CBM III 26 127 n o'r a gaffai hael, /Ydoedd hael tra fu hwn! /Hwn oedd ddigrif hael, hwn oedd ddigrawn - glew, /Hwn oe CBM IV 4 152 _^yl wrth w_^yl wrth ellwng rheuedd: /Gwn oedd hwn oedd Hiriell Gwynedd! /Gwynedd argynnan, aer gynnig CBM III 26 128 oedd ddigrif hael, hwn oedd ddigrawn - glew, /Hwn oedd lew o Leisiawn, /Aerdarf tarf, terfysg yng ngha PB VII 4 10 d'ofn. /Diofnawg farchawg, feirch ffraeth, /Yw hwn, udd gwaywdwn, gwawdfaith, /Lloegr ddistryw, cadarn MG VII 32 18 f a wnaeth gwyrthau, /Oedd Fab Duw Rhe_^n, o'r hwn y ce_^n lle_^n a llyfrau /A dewinion synnwyrddoethon PM V 25 49 ary Lywelyn o lin Rhodri. /Nis celaf, honnaf, hwn yw Beli - Hir, /Ni chelir na'i wir na'i wrhydri /Am CBM IV 9 74 a w_^yr yn nydd ffwyr na ffy, /Gw_^r a wn-i a hwn yw hynny. /Gw_^r yn nhwrf, yn nhorf arhyly, /Gw_^r y MG VII 32 4 ydd addfwyn, aeddfed eirau, /Heb gnawdawl dad, hwn yw'r Mab rhad, rhoddiad rhadau. /Doeth ystyriwn a rh Hwnnw 5 MeiG I 33 91 /Credwn i'r Rheen rhy-n-bendigas, /Dwfn dyfu i Hwnnw, honnaid ei gas. /Galwaf i'm heiriawl ar y wenwas LlLl II 16 37 idd genau, /Rhag pawb piau y dechrau? /Ysef yw hwnnw honnaid fudd - o'r glyw, /Ef yw glew a llofrudd, / LlLl II 16 45 ch, /A'r gwayw a'r gwa_^n anghyfarch? /Ysef yw hwnnw honnaid ganllaw - draws /Dra safo Duw ganthaw; /Gw PB VII 15 3 im o'i ddwyn, gw_^yn gyfle; /Da y dewisaist-ti hwnnw /I'th fyddin, Grist, Frenin fry. /Wrth Dduw fry, F GM I 11 9 edd: /Dy-s-gwrtheb gwrthrawd gwrthrod i honni /Hwnnw yw Rhodri rhwydd aroloedd! /Ar wehelyth byth brys Hwrdd 3 CBM IV 6 155 ym mhrenial, /Hwyl taerdan trywan trwy wial, /Hwrdd aflwfr mal hirddwfr hoywal. /Hoywal hawl gadarn, h CBM IV 1 2 Arddwyreaf hael hwyl gyfrgain - yng nghad, /Hwrdd fleiniad feiddiad, flaidd cyfwyrain, /Yn ail arwar CBM IV 6 19 Gruffudd. /Gwybu bawb heb ge_^l gw_^yth gwrdd hwrdd Hywel /Yn rhyfel cyn rhybudd, /Gwy_^dd briwglau a hwy 23 PM V 22 36 ateb, Duw a'th atwy /Tair oes byd a hefyd yn hwy MG VII 34 12 n cen cyrff, /Hagr a llawn yw llun ei gorff /A hwy a mwy no ma_^n seirff. /Y sarff pan sethrych (seithr MB I 3 152 d gwarchan a ga_^n eu hawenydd, /Yn arfod adwy hwy a orfydd. /Gruffudd grym wriawr, o'i fawr feuydd /Ni DB VI 30 37 /Diofelynt fi o feirch ffysgiad, /Diofelid Duw hwy ac eu tad /Yn y wenwledd, fry yn y wenwlad. /Gwlad f CBM III 5 69 d, /Hwyl ddiw_^yl, ddiofn am ei drefred. /Neud hwy a'i gofwy (nid gofyged!) /Gofalon eilon aelwyd Reged DB VI 31 41 fa_^r trwm tramawr goffeion, /Am fod yn eu tud hwy alltudion, /Am fawrweilch, aerfeilch arfogion, /Am f DB VI 29 22 yw nad y_^nt fyw, neud y_^nt feddau: /Gwae'nt hwy ar a wnaeth eu penaethau! /Am Ruffudd gwaywrudd, gwa MG VII 32 53 ae eu mamau! /Ac nid gwae 'nt-hwy: gwyn eu byd hwy bod yn seiniau /A merthyri achaws eu Rhi, yn eu rhwy GM I 7 109 tryth /Ac eu treth 'n ei ogawn. /Gwelais gynt, hwy cenynt `cwd awn?' /Rhag Madawg mechde_"yrn Lleisiawn EG VI 18 67 edd gorddyfnesain, /Llywelyn, boed hy_^n, boed hwy dichwain /No Llywarch hybarch, hybar gigwain. /Nid c PC II 21 4 wy, /Dygi im y dygn ofwy, /Ni'm dygi hoed a fo hwy. /Difiau in diau leas /Yn y Penrhyn uch Penrhos, /Ym D-1 I 1 28 amrwy /Hydr y cymell Hywel o bell: gwell yw no hwy! /Dybryderant, dyysgarant rhag ei ddibwy. /Diau uddu GB II 26 52 awg. /Dau ychen Dewi, dau odidawg, /Dodyssant-hwy eu gwar dan gar Cynawg; /Dau ychen Dewi, ardderchawg CBM IV 16 170 l rhag pobiant orddwy, /Pymhoes byd a hefyd yn hwy. /Gwae fab dyn dilid ei gamddwy /Yng nghamlid eithr PM V 6 36 ridfawr llathraid, /Ef eryr Prydain priawd [] /Hwy gwrthaw gwrthrychiaid. /Pan orug Celi celfyddiaid - MG VII 32 53 irion gwynion: gwae eu mamau! /Ac nid gwae 'nt-hwy: gwyn eu byd hwy bod yn seiniau /A merthyri achaws e PM V 6 31 siad ac wyntau dreisiaid, /Ef gyrchiad rhagor, hwy gyrchiaid - rhag cwys, /Hwy Loegrwys lofruddiaid, /E CBM III 29 20 olaeth feddfaeth facwy, /Mab o oed a'i hoed yn hwy. /Hwyaf y'm hathraidd athreisfar - ei ddwyn, /Hawl w DB VI 31 5 weinion, /Neud mau feddyliaw hwyliaw haelion. /Hwy hwyliesynt gynt hyd Gaerlli_"on, /O Owain Prydain br PM V 6 32 f gyrchiad rhagor, hwy gyrchiaid - rhag cwys, /Hwy Loegrwys lofruddiaid, /Ef ysgydw am ysgor ei daid /Y GB II 26 221 ynyw a'r mo_^r, mawr a droau /A fydd ar eu llu-hwy lliw dydd golau, /Collant a'r llygaid a'r eneidiau; GB II 26 173 ewi. /A'r adar anwar a'i arho_"i, /Nid arhoynt-hwy neb namwyn Dewi, /Ac ef a'u dyddug oll heb eu colli CBM III 5 84 id oes fardd dwfn, dinus gyfiaith, /A garwy yn hwy o hir obaith. /Ni'm hathraidd-i meingan meingadr ei hwyaf 2 GM I 7 25 ddf ufel a grym hy Hywel /A hywydd olo_"ed; /A hwyaf arnaf ernywed /Ar ddeurudd Fadawg fod tydwed. /Tyd CBM III 29 21 feddfaeth facwy, /Mab o oed a'i hoed yn hwy. /Hwyaf y'm hathraidd athreisfar - ei ddwyn, /Hawl wenwyn hwyedig 1 GM I 11 82 far, yn weithfuddig, /Yn hywydd yn rhwydd rhag hwyedig, /Yn rhiedd Gwynedd gwynfydig, /Yn ga_^r gan Ddo hwyl 34 DB VI 29 112 /Cyd a_^ dragon byd o byddaf, /Trugar hael, pa hwyl a ddygaf? /Am ddwyn draig dragon nas gwelaf /Drwg, DB VI 34 2 Colofn nef, dy nerth a archaf, /Celi hael, i'r hwyl a ddygaf; /Celfyddyd ym myd ry'i medraf, /Cyflawn d PM V 5 1 Arddwyreaf hael o hwyl aches - cyrdd, /Nid carddwawd anghyfres, /Irdang na CBM IV 16 165 d ofrwy. /Mor ddedwydd a draidd a drangwy - ar hwyl /Ar Haelfron tra gyrchwy, /Can cyrchws De_"ws diard BF VII 50 28 r haelaf - am draul /Hyd yr gerdda yr haul yr hwyl bellaf; /Gw_^r dig ei ddistryw, llyw llyseiddiaf, / BF VII 47 31 c angau - a'i dug, /Dig a'm gwnaeth ac eisau; /Hwyl cad, cleddyf gyrchiad clau, /Hael gwrawl o'r hil go PM V 13 8 aniad, /Hywel, hoywal pob eirchiad, /Hil Cynan hwyl cynwan cad. /Cedawl, arwynawl arwyneb - Prydain, /P PB VII 13 19 eg - prudd, /Gwalch gwawdfudd, rwyddfudd reg, /Hwyl diwyl dyfndref Saesneg, /Hael awydd hil Owain deg. PC II 19 9 /Saith gynt ni gymerynt gam. /Can eddyw Hywel, hwyl ddi-oddef - cad /(Cydfuam gyd ag ef), /Handym oll g BF VII 44 14 rif. /Tros nad digrif im am was - haelddifai, /Hwyl ddifefl gyweithas, /Trist wyf: trais Duw rhy'i gall PM V 1 124 Wyddgrug. /Ef gorau rhiau hyd y rhyddug haul /Hwyl ddirfawr ddiseithug. /Maith y rhydd yr hyn ni'm adu CBM III 5 68 no'i fyned: /Gwedy hael Owain, hawl orddifed, /Hwyl ddiw_^yl, ddiofn am ei drefred. /Neud hwy a'i gofwy CBM IV 5 89 Llew torf, tarian eurgymid. /Llas Goronw hael, hwyl feiddiawg - yn yng, /Hil Cyfyng cadfarchawg, /Gwrwa PM V 14 4 yre; /Dygychwyn, olwyn, elwaf mangre, /Dygymer hwyl ffe_^r, haul neud ffofre! /Dos heb argyswrw ar llwr PM V 14 28 /Neu'm dwg meirch mygrfawr, dyrawr, dyre, /Ar hwyl ganmawl hawl, ar haul orne. /Caeroedd Gwenlli_"ant GM I 14 82 enfyn, - ar hynt, /Hawdd haeddwyf-i hwysgynt hwyl gwynt gorfyn. /Gorfyn o'i dremyn dra my_^r drefred CBM IV 1 1 Arddwyreaf hael hwyl gyfrgain - yng nghad, /Hwrdd fleiniad feiddiad, fla BF VII 44 21 ir nas gwelir; ys gwael. /Mor wael myned hael (hwyl gyffro - galar) /Yn rhwym gwely manro! /Llawr gwer EW VI 6 37 c na chred guhudded gam. /Nid cam canmawl hawl hwyl gynnydd - eirchiad /I erchi cerennydd; /Tormennawg LlG VII 25 58 erddrym, aerddraig yn deffro, /Greddfawl hawl, hwyl gynnydd Pabo; /Gruffudd ged ddiludd a ddalio - Powy BF VII 46 13 fab Maredudd, rudd ei ruad. /Arfaeth ehelaeth, hwyl gyrchiad - brwydrin, /Eryr Caerfyrddin, fyddin fei PM V 10 12 , /Hyd ydd a_^ clod rhod rhywyr, /Hyd ydd aeth hwyl haul a sy_^r. /Rhif se_^r, yn haelder, yn helw, - c GM I 11 33 Ac ym mhob cyfaith yn gyfiewin /Hyd yd breswyl hwyl haul Fehefin! /Gollewin wledig, wlad deithi_"awg - LlLl II 16 59 - yn hawdd, /Ar gadflawdd gadflaen gryd! /Poed hwyl i holi diwyd! /Poed ef enw dy rodd bodd byd! /O dyf PM V 2 51 rhyweilydd fy rhwyoli. /O chyngain, hael udd, hwyl i'm hynni, /A chyngor angor i'm hangori, /Ni bydd c LlG VII 24 156 nin Cymru cymraisg ddoniau, /Gwrawl hawl, boed hwyl oddehau BF VII 46 28 y orffen, gymen geimiad, /(Ys bych nefawl hawl hwyl oleuad) /Yn rhan drugaredd, yn rhad - y Drindawd, / IRh VII 30 5 beunydd, /Hawdd fu ei charu o'i chaer newydd. /Hwyl orne heulfre ar froydd - glasfor /Pan fydd gloyw go PM V 17 9 /Pumwregys dewrwrys daear. /Dyorwyf hael rwyf hwyl reufedd - Prydain, /Hil prydfawr tey_"rnedd, /Llew CBM IV 6 154 ysgwydfwrw ysgwn, /Ys gwrddfalch ym mhrenial, /Hwyl taerdan trywan trwy wial, /Hwrdd aflwfr mal hirddwf CBM III 29 22 hathraidd athreisfar - ei ddwyn, /Hawl wenwyn hwyl wanar /Yn y rhedai rhudd wyar, /Rhaeadr ar baladr a CBM IV 12 25 beirdd. /Rhy-m-gelwir yn ffyrf yn ffysg - arab hwyl, /Yn arab-hawl derfysg, /Yn ffyrdd cyrdd cerdd-dafa GB II 26 127 Dewi ryweled yn ei riydd /Fal cyfliw a_^ haul hwyl ysblennydd. /Ysid i Ddewi dda gyweithydd /Wrth wan CBM III 7 26 iobaith; /Hawl ofyn, gw_^r ni'i myn mabwaith, /Hwyl ysgwn, ysgwyd pedeiriaith, /Hil te_"yrn yn he_"yrn hwylaw 5 GYC VII 36 49 ncoel, llurig Nancaw, /Llawer deigr hylithr yn hwylaw - ar rudd, /Llawer ystlys rhudd a rhwyg arnaw, / DB VI 24 67 od tafawd diwyd iddaw. /Gnawd ysgafael hael yn hwylaw - o'i du /A gnawd rhag ei lu i Loegr fudaw. /Gnaw GYC VII 36 67 wir yn ymgyweiraw? /Poni welwch chwi'r haul yn hwylaw - 'r awyr? /Poni welwch chwi'r sy_^r wedi r'syrth LlG VII 26 11 dd i fardd fod i wrthaw! /Gwrawl yw ei hawl yn hwylaw - yng ngryd, /Gw_^r hyfryd i'r byd bod i danaw. / DB VI 24 87 w anaw llywenydd dreulaw, /Ystyriawl ei hawl i hwylaw - yng ngryd, /Ys digrif i'r byd bod i danaw. /Yst hwylddawn 2 DB VI 27 17 gynt o'i law liawsogrwydd: /Llywelyn, haelddyn hwylddawn awydd, /Llywiawdr gwynfydig, gwledig gwladlwy ES I 17 47 er, /Heb eisiau neb mau o'm ne_^r, /Oes wogawn hwylddawn haelder. /Haelaf oedd Fordaf a'th fawrdad - am Hwylfa 1 BF VII 47 10 udd fu. /Hylithr fu i lu lawer rheg - dy fyw, /Hwylfa glyw glod redeg, /Hylwydd wawr, llawr llary osteg hwylfar 1 BF VII 54 2 gaeaf, gwelwaf gweilgi, /Gweilging mo_^r-adar hwylfar heli, /Neud oerllen arien Eryri - weithion, /Neu Hwylfawr 5 LlG VII 24 149 wyn, /Hirbell fal Fflamddwyn ei fflamgyrchau. /Hwylfawr draig dragon gyfeddau, /Heirdd ei feirdd yng ng LlG VII 27 10 i'r byd bod heb ei hawddged, /Gwael dwyn hael hwylfawr ei weithred; /Galar yw gennyf-i gweled - ar la BF VII 47 22 eifruthr aruthr arf rhyfel, - oedd hael, /Oedd hwylfawr glod uchel, /Oedd glew, oedd llew cyn llen ge_^ PM V 2 4 rf yn ebyr, lly_^r yn llenwi, /Cyngyd gaeafawr hwylfawr heli. /Celfyddodau Rhe_^n rhannwyd a_^ mi /Megi ES I 21 9 i fron, /Fry o nef y'n canfu. /Ef gwnaeth haul hwylfawr lewychu, /Ef gwnaeth lloer a llewych ar ddu; /E hwylfeirdd 1 EG VI 18 9 l ddiochel, ddiochwith hawl. /Llywelyn heilyn, hwylfeirdd waddawl, /Llewenydd ei ddydd, ei ddeddf a'i m Hwylflaidd 1 CBM IV 7 6 id honnaid hael. /Hael anwar gwenwynfar gwyn, /Hwylflaidd fleiniad yng nghadlan, /Perchennawg parchus l hwylforion 1 D-3 VI 19 15 r, gwae dy alon! /Gwnaethost ffordd ar fo_^r i hwylforion - gynt /Ac yn eu lluchynt llochid meibon /Yn hwylfryd 1 DB VI 27 66 yn nydd creulyd. /Gwrawl oedd ei hawl wrth ei hwylfryd. /Gwaredid Celi celfyddyd - olau /I wrth ei aff hwylfrys 2 LlF2 VI 7 19 Cynon fegys. /Handym feirdd heirddion, haelon hwylfrys, /Am hil Owain mawr, mae a'i dengys? /Handwyt, CBM IV 6 162 , - ei fudd /A'i feddgyrn wrth babir. /Gwry_^s hwylfrys haelfron a honnir, /Gwy_^r gwasgawd defawd difo hwylglod 2 EMRh VI 23 1 Arddwyreaf-i hael, hwylglod ellwng, /Ardduniant torfoedd, tyrfa eiddwng, /A DB VI 30 89 i bu o Gymro ei gymrodedd. /Bu_^m i gyda hael, hwylglod rysedd, /Buarth eryr gwy_^r, uch gwin a medd, / hwylia 1 DB VI 35 20 yd ar ddrychafael, /I brifdeg gaffael, hael yd hwylia. /Braisg waisg wosgorddon bryd gryd grym Lleon, / hwyliad 3 EG VI 18 96 i Run, gatgun gytgam rad, /Cydgaffael a hael a hwyliad. /Ef i mi y meddwl difrad, /Mi iddaw yn llaw, yn EW VI 3 17 /A draidd fal blaidd yn y blaen. /Bleiniad gad hwyliad, haelonaeth - a geidw /Heb gydfod bygylaeth; /Ar LlG VII 24 91 ydd, /Am gyfoeth am Gefn Gelorwydd. /Ni bu gad hwyliad hefelydd - gyfred /Er pan fu weithred Waith Arde hwyliaw 2 DB VI 31 4 fwy galar gwanar gweinion, /Neud mau feddyliaw hwyliaw haelion. /Hwy hwyliesynt gynt hyd Gaerlli_"on, / GM I 14 10 afur a chur a chorff dorri, /A chyfiaw hoddiaw hwyliaw heli, /A chymryd i gan Dduw ddiwynni, /A Chymro hwyliesynt 1 DB VI 31 5 ion, /Neud mau feddyliaw hwyliaw haelion. /Hwy hwyliesynt gynt hyd Gaerlli_"on, /O Owain Prydain briodo Hwylnawd 1 PB VII 19 19 eilch gylchyn - yn llu /Yn lliw coch a melyn, /Hwylnawd, gludnawd, glodobryn, /Haelwlydd, lawrydd Lywel hwylwys 1 CBM III 29 32 hun /Y molaf-i Fleddyn, flaidd trin, /Haelwas, hwylwys yng ngarthan hwyly 1 DB VI 26 51 ob caer, taer y torry, /Neu ryorw_^yd, hael yd hwyly, /Ni ryorug Dduw ddyn fal tydy. /A ddaroganer a gy hwylynt 2 CBM III 8 11 sam ddeon, /Marchogion meirch gwinau, /Hawlwyr hwylynt am breiddiau /Haelon cleddyfau rhuddion, clau. / GM I 7 120 Lliaws aes esmwyth falch gaerwys /Ar ei helw a hwylynt tra Llynnwys; /Lliaws cleddyf claer a glaif rhu hwyneb 1 MG VII 33 78 ef, daear, uffern, pan eu bernych /Dod nod i'm hwyneb, a'm hadnepych, /Parth cledd i minnau ni mynnych Hwynt 1 PM V 4 33 feirdd yn oson /Yn moli Rhodri, rhwyf dragon; /Hwynt cenynt nas ce_"ynt: pa ho_^n /Y ceblynt o'r cwbl a hwyr 10 LlLl II 16 61 bodd byd! /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er LlN II 17 9 'u rhoddes. /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er LlF1 II 3 69 wr fodd, na'm rhodd fa_^r. /Os ba_^r hir esgar hwyr esgor - a fyn /Hebawg bryn a bronddor, /Ni hebaf-i IRh VII 29 29 t hoen, hwn ni geisid. /Yn arllawdd hirgawdd a hwyr geblid, /Yn arllaw anaw yn y'i rhennid, /Yn erllydd PM V 2 70 /A'm bo, udd cedawl, cydfod a_^ thi: /A'th fo hwyr haddledd a hir hoeddli ES I 16 30 ynedd am ei gwynfan: /Neud amdwll aw_^yr, neud hwyr hinon. /Gallaf y'th garaf i'th gaer urdden, /Gelli GM I 9 58 rudd. /Caraf-i eos Fai forehun ludd /A golygon hwyr, hirwyn ei grudd. /Caraf eilon mygr, maith arnaddu EGM I 26 11 an gwynfan genthi. /Hyll nid oedd ei deddf-hi, hwyr-reddf holi, /Hallt oedd y dagrau, digrawn heli. /Ar SB II 22 45 post trydar treisblyg, /Oedd castell Hiriell, hwyr wellig, /Oedd meidrawl meddwl, oedd meddyg - i wan DB VI 33 62 wehenais-i ag ef, nid gofyged, /Gwaha_^n hir a hwyr ymweled, /Byddai praff heddiw y pryned - o fedd /Pe hwyrach 1 D-5 VI 36 41 lodedd /Mor fydd hoeddl egin y brenhinedd /Nad hwyrach y dwg Duw dey_"rnedd - rhagon /No meibon eillion hwyrbaid 1 CBM IV 16 131 gan bechaduriaid, /Rhag traul hoen yn hirboen hwyrbaid /Yn hirgwyn gwenwyn gweinifiaid, /Rhag gorthru hwyrbell 1 IRh VII 30 16 ai, hoed a hud beunydd, /O'm hoen drwy hirboen hwyrbell gynnydd; /A dyngai cyn Mai merwerydd - gyfliw, hwyrdawl 1 CBM IV 16 140 rhwyddlwyr yn synnwyr syniaid, /Yn rhwyddhawl hwyrdawl, hirdoddaid, /Ym mhrid-ddull cynnull cynheilwai hwyrgrawn 1 CBM IV 4 157 haelon, Heilyn ddychymig, /Hawl greulawn, hael hwyrgrawn, hirgrig, /Hardd i fardd ei fwrdd Nadolig. /Oe hwyrgyrch 1 CBM III 16 172 wn, /Ni hirgeidw ar geirch meirch myngdwn, /Ni hwyrgyrch cludlan clod adwn! /Ni ffy rhag terfysg, rhag hwyrwan 1 HOG II 7 7 Cerais ni gefais gyfai awydd, /Cegiden hirwen, hwyrwan ogwydd, /Cyfeiliw gwen wawr yn awr echw_^ydd, /C hwyrweddawg 1 HOG II 6 48 , /I'r gwragedd a'i medd fy marddrin /(Mor hir hwyrweddawg y_^nt am rin!), /Pennaf oll yn y gollewin /O hwysgynt 7 PM V 24 20 gorwyd am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt bellynt bwyllawg. /Mynnaist gyfarfod yn gyfarfa CBM IV 6 152 hefelydd Eidal, /Hy_"wr glew, gwledig diofal, /Hwysgynt huysgwr ysgwydfwrw ysgwn, /Ys gwrddfalch ym mhr GM I 14 82 n, Rebydd enfyn, - ar hynt, /Hawdd haeddwyf-i hwysgynt hwyl gwynt gorfyn. /Gorfyn o'i dremyn dra my_^r LlG VII 28 8 gorfod am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt hynt hirlidiawg. /A rhechdyr a'i wy_^r, bynt wa CBM III 21 139 wydd Eingl, trychion y'u hadawai! /I Loegrwys hwysgynt, lletgynt neud llai /Can llas llid aerlew, llew LlF1 II 1 129 ynni, /Cadredd a llariedd a llary roddi. /Cadr hwysgynt orfynt orfyrthi - tewdor, /Cadr ysgor arfor arf GM I 7 79 r ran gan deithi, /Arwystli arwystl rhad. /Aur hwysgynt w_^yr Bleddynt, bleiniad, /Aergorf torf, terfyn hy 15 PB VII 5 5 pridd wely, /Arfod fygr, aerwalch hydr hy. /Fy hy arglwydd rhwydd, rhuddgledd - rhygollais, /Rhy-m-gell PM V 20 5 dfod, rhod ryly, /Yn ged gyhydr, gad hydr hy. /Hy byddai Arthur, eirthiaw hyn - a_^'i lu, /Eilyw oedd o CBM IV 13 28 mherw, /Cyd ta_^n trwy wa_^n, trwy agerw, /Ced hy cad fry Fron-yr-erw. /Erwan tey_"rnedd, te_"yrn udd - BF VII 54 22 _^r ge[]nt hynt haeloni, /Llywiawdr llu Cymry, hy ei henwi: /Llywelyn, terfyn torf gymelri - falch, /Ll PB VII 11 9 crair cred. /Cred ban aeth draig hydrffraeth, hy /Er goddau goddaith Benfro, /Oedd aml am amlaen deulu PB VII 5 4 in neud pridd wely, /Arfod fygr, aerwalch hydr hy. /Fy hy arglwydd rhwydd, rhuddgledd - rhygollais, /Rh CBM IV 9 64 , gw_^r a ddeffry - clod, /Gwrawl rod, rodawg hy, /Gw_^r cyrchiad, cyrchwn ei fawrdy, /Mawrda_^l cerdd CBM IV 9 77 ysg wedy, /Gw_^r yng ngryd gwy_^r gwryd, gw_^r hy, /Gw_^r greidiawl fal Graid fab Ery. /Trais Dreon, tr EW VI 5 7 wyn a'u cyffry; /Gw_^r gwrddblant hydr foliant hy, /Gwy_^r fraw, gwir frenin Cymru. /Cymru wawr warant! PM V 20 4 dd gydfod, rhod ryly, /Yn ged gyhydr, gad hydr hy. /Hy byddai Arthur, eirthiaw hyn - a_^'i lu, /Eilyw o GM I 7 23 nin Gwyn Gogoned! /Gruffudd greddf ufel a grym hy Hywel /A hywydd olo_"ed; /A hwyaf arnaf ernywed /Ar PM V 12 31 /O hirfod draig Cymry /I'th weryd, hydr wryd hy, /I'th achles, wales wely. /Gwelyddyn te_"yrn, tud Gy PB VII 18 17 wawr mawr, mygr. /Mygrddrud We_^n, hydrlawen, hy, /Mygrfeirdd magwyd o'i foli, /Gwawr destlfawr, dista PM V 5 8 odes /Ar ysgwydd ddidramgwydd ddidres: /Arial hy, ni ffy, ni ffo_"es. /Ni chwsg ei gywlad, ni chysgoge BF VII 50 18 om, gw_^r oedd drosaf, /Gw_^r oedd dros Gymru, hy y'i henwaf: /Gwrawl Lywelyn, gwraf - o Gymro, /Gw_^r hybar 1 EG VI 18 68 hy_^n, boed hwy dichwain /No Llywarch hybarch, hybar gigwain. /Nid celadwy draig, dragon gyngain, /Nid hybarch 2 CBM III 11 28 cyfartal, /Ermidedd terrwyn tey_"rnwal, /Aur hybarch, hebawg a bual. /Buant cyd yng ngryd, yng ngredd EG VI 18 68 yn, boed hy_^n, boed hwy dichwain /No Llywarch hybarch, hybar gigwain. /Nid celadwy draig, dragon gynga hyboen 1 BF VII 54 6 ud wyf hoed fwyfwy drwy drueni, /Neud wyf hoen hyboen heb arglwyddi: /Triwyr a gollais, tri - dyledogio hyborth 1 LlG VII 24 26 bo cad fragad friwgoch rysedd, /Llwyr orborth hyborth heb gymw_^edd. /Gnaws mawrdraws am ardal dyhedd, hybred 1 GM I 14 97 wd pall gynired, /Rhag ein twyllaw byth o beth hybred /I golli teithi tanc afneued. /Ac ysin-ni feddyg hyd 145 CBM IV 4 256 r a hyd Gaer Lleon, /Hyd Ystreingl, hyd Eingl, hyd Aeron - ydd aeth /Ei bennaeth o Benmon! /Pennaf gw_^ PM V 19 26 yn. /Dewr y'th wnaeth UnDuw yn undyn - haelaf /Hyd aeth haul o'i gylchyn. /Deddf dy dad, daioni a'th ly CBM IV 9 169 : /I gymod ein dyfod ein dau. /Dy foli, filwr, hyd angau, /Dy folawd, ys tanwawd, ys tau, /Dy fardd da BF VII 53 11 y-ddug lliw fy ngruddiau; /Och faith, och fyth hyd angau, /Och Fair am y mawrair mau! /Mau, rhag dolur LlLl II 16 34 . /Piau yr arfau arfod heb giliaw, /Ni giliant hyd angau? /Pwy w_^r, penaethaidd genau, /Rhag pawb piau LlF1 II 1 100 er glan dylad - hefyd. /Llwyddid ei gweryd a'i hyd a'i had, /Llwyddid gwir a thir yn ei threfad, /Llwy GB II 26 147 a theg; /O'r Llyndu, lle'd fu llid gyhydreg, /Hyd ar Dwrch, terfyn tir a_^ charreg. /Dothyw i Ddewi De GB II 26 145 Gwyddeleg!): /O Garawn gan iawn, gan eho_"eg, /Hyd ar Dywi, afon firain a theg; /O'r Llyndu, lle'd fu GYC VII 43 1 Och hyd ar Frenin fraint ucheldaw, /Haeldad, goleuad llygad CBM III 16 184 ew llafnfriw canmiw crwn: /Ni doddwyf ar hael hyd ar hwn! /Honitor ei glod o gyflawnder - cyrdd, /Cer LlF1 II 5 20 aid mo_^r mawrddawn: /Y daw pob pysg o'i odeb /Hyd ar wyneb yr eigawn. /Undegfed dydd, certh ceugant, / DB VI 33 52 dygned - ei achludd, /Am Ruffudd, digudd deigr hyd arffed, /Am ddwyn gweilch terrwyn gwedi tyrred, /Am ES I 18 2 en bedd newydd Ednyfed - y bu_^m, /Im bu deigr hyd arffed; /Cymraw Lloegr, cymrwyn lliwed, /Cyman ged w LlG VII 27 48 l; /Och pa wneir? Och Feir! Och Fihangel! /Och hyd atad, Duw, er dwyn Hywel! /Eryr gwy_^r, gwarant heb PhB VI 16 13 wraf, /Ysgwn fy nghystlwn, ni wn py wnaf. /Och hyd atat-ti, Dduw, a ddodaf - yn dde /O weled fy lle ar GYC VII 36 71 d? /Pani welwch chwi'r byd wedi r'bydiaw? /Och hyd atat Ti, Dduw, na ddaw - mo_^r tros dir! /Pa beth y' DB VI 30 63 awl gywrysedd /Deau a giglau a gogledd. /Dyfod hyd ataw dyhedd - Iwerddon /I farchogaeth Mo_^n dirion d BF VII 51 34 t y saint, synied wrthaw - Dduw, /Gan ei ddwyn hyd ataw, /Llu obaith faith fyddinaw; /Llyw Aber llew ff PhB VI 12 6 st-ti arnaf? /Arnaf cymeraf cymhenfrys - ateb /Hyd ataw yn ei lys, /Myned, dylyed dilys, /A_^ mawrglod LlF2 VI 10 34 th arf ni gymer - benyd /Can ni w_^yr ennyd pa hyd ater. /Ni mad erlyn dyn dim ehofnder /O gadwent pres LlF1 II 5 4 : /Gwyrthau golau gwelator - /Drychafael mo_^r hyd aw_^yr. /Morudd, meidrawl ei ddefawd /O blegid Duw, GB II 26 171 d y_^d ei erwi; /Ny allwys gwerin gwared iddi /Hyd ban y'i gwarawd gwirion Ddewi. /A'r adar anwar a'i a GM I 11 69 /Dy warae orau dy orwyrain, /Dy orofn ar bawb hyd barth Rhufain. /Dy-s-gweddwn! Gwelsant ar gant celai PM V 2 28 yf, hael rwyf, no rhifedi - meirch /Marchogwyr hyd bell ar dy deithi. /Gwell wyt, un edmyg treisyg, no' PhB VI 13 21 Hydr afael hael, hanbych gwell! /Hanbych gwell hyd bell, bellawg luchfrys - cad, /Cedernid enwerys, /Ar LlG VII 28 1 Hanbych well hyd bell, bwyll ardderchawg, /O Dduw yn gyntaf naf nifer ES I 17 25 /Ystyrych pan dreisych dros ffin, /Ystwng pawb hyd ben ei ddeulin; /Bydd wrth wan gyfran gywrennin, /By PM V 1 112 clodlug; /O Benwaedd Dyfnaint (dim nid ffug) /Hyd Bentir Gafran yd gyfrddug. /Alaeth ei bennaeth ar bo GM I 7 73 Llesgen deg, llysoedd cyfarad. /O ben Pumlumon hyd borth Caer Lleon, /Pair dragon, draig furthiad, /O F MB I 3 56 ddau cyhoedd oedd ardderchawg /O Ysgewin barth hyd borth Efrawg. /Dybu brenin Lloegr yn lluyddawg, /Cyd DB VI 25 31 Llywelyn, ein llyw cyffredin, /Llywiawdr berth hyd Borth Ysgewin, /Ni ryfu gystal Gwstennin - ag ef /I HOG II 6 50 rin!), /Pennaf oll yn y gollewin /O byrth Caer hyd Borth Ysgewin. /Un yw'r fun a fydd cysefin - foliant MB I 3 64 famug ei wir a_^ mil farchawg; /Clywyd ei gyma hyd dra Bannawg! /Brenin brwydr efnys gwry_^s gwellyniaw GM I 9 100 ywydd hawdd y treiddiais /[ ] Cheredig bybl ba hyd dulliais? /[ ] Owain a unis fy mryd /[ ]ew hydr hyd HOG II 6 73 , /Ni orpo hi diweirdawd! /Am Hunydd, ddefnydd hyd Ddydd Brawd; /Am Hawis, fy newis ddefawd. /Cefais i LlF1 II 2 50 ewisaf. /Y gw_^r a ddewisir o'r tir geir Taf /Hyd ei dir ger Tren, yn nhrin pennaf. /As dewiso Duw y d D-5 VI 36 32 rff a eddyw (eiddun rhysedd) /I mewn Eurddonen hyd ei ddannedd, /Can mynnwys er Duw ddifro_"edd - arnaw CBM IV 4 256 Gaer Lly_^r a hyd Gaer Lleon, /Hyd Ystreingl, hyd Eingl, hyd Aeron - ydd aeth /Ei bennaeth o Benmon! / EGM I 27 68 Boed ef ein diben bod yn niblau /Heli yn Enlli hyd ein henllau. /Gwedi dywedwyd, gam annwyd, gau, /A gw LlG VII 24 64 rfi, /O Bwlffordd osgordd ysgwyd gochi - hydr /Hyd eithaf Cydweli. /Can gaffael yn dda dra heb drengi / CBM IV 4 251 _^r Iwerddon! /Hyd Elfed, trefred trag Iddon, /Hyd Elfael, eilfa Gwenhwyson, /Hyd Weryd, wryd orchorddo CBM IV 4 250 gorau gwron /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon! /Hyd Elfed, trefred trag Iddon, /Hyd Elfael, eilfa Gwenhw CBM IV 6 52 nwyd, /Ac ysgwyd ar ystlys, /A pharau yn ffyrf hyd enfys /Yn ais meirw, a meirch yn gochwys; /Ac ar Gas DB VI 31 15 /Llary gyngaws, drwy gyngor doethion, /O Fynyw hyd faen-Gaer Lleon. /Ail coll in colled anhyrron, /Ef c CBM III 16 122 torfoedd terfysg, Eingl yng nghydoch /O Fangor hyd fangeibr Dudoch! /Aml iwch feirdd ei fudd, emyr llys LlG VII 27 38 . /Neud aelaw cwynaw (neud cynhawel) /O Ferwyn hyd fawr Hirddywel /Am yr ddwyn terrwyn, twrf ufel - am CBM IV 4 120 /As dygaf (ys dygn atchweddledd) /Ei fawrglod hyd Fawrglwyd rosedd; /As duch Duw yn ei dangnefedd /A CBM IV 4 249 n. /Nid gair gau, ef gorau gwron /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon! /Hyd Elfed, trefred trag Iddon, /Hyd PM V 4 26 ; /Fy nhafawd yn frawd ar Frython /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon. /Mi i'm deddf wyf diamryson /O'r pri CBM IV 9 6 igabl barabl parhaawd, /Pe_^r awen, parha_"us hyd Frawd, /Ar lles llawr, llyw llafnawr llwyprawd, /Ar CBM III 3 162 nt teg i'm terrwyn beiddawd, /A weles ni welir hyd Frawd, /Caer Rufain, ryfedd olygawd, /Caer uchel, u PM V 1 101 ydwch. /Ef aerdyrch: awch cyrch nis cyrchwch - hyd Frawd, /Chwi o'i ffawd yd ffo_"wch. /Gnawd o'i law l MeiG I 30 31 a'i creto. /Duw Creawdr, Llywiawdr a'm llywo - hyd Frawd, /Defawd ddibechawd im a bucho. /O buchiant ma CBM III 26 7 fagai haelder. /Digones pen glyw pan glywer - hyd Frawd, /Ffair ffosawd, ffwyrnawd, ffe_^r, /Cymyrrws DB VI 30 72 bregeth yw difa_"edd - hael /Heb fryd i'w gael hyd Frawd gyhedd. /Ys truan ei ran, rwyf mariannedd, /Ys BF VII 45 23 an aeth - o'i dymyr, /No'n damwain, ysywaeth, /Hyd Frawd (herw ddefawd hiraeth /Hoed fraw) damweiniaw d GwB VI 17 16 r didanc aerdranc aerdrawd, /Arf glyw a glywir hyd Frawd! /Rhuthr a ddug (nid ffug) ffwyr ddilyn - Bryn PM V 9 27 , /Ef a'i dwg o'i deg werydre; /Ef cymer hyder hyd Fuddugre - lys, /Ef dengys emys aml eu gorne; /Ef yn EGM I 27 14 grefydd, dagrau - dadolwch /Dyddelwynt yn hydr hyd fy ngruddiau /Can orfod cymod o'm camweddau /Cyn bwy DB VI 29 31 lew, o'm glud feddyliau, /Am lyw glyw a'i glod hyd Fynnau. /Bu gelyn dychryn o'r dechrau /Byth yn lladd PM V 9 2 Rhag rhwy Dygannwy dygynwyre - glyw, /O Fo_^n hyd Fynyw llyw llu angdde, /Dyrydd i dorf dyre - orwydda MG VII 33 72 /Dal fy llaw i'th law a lywych - yn iawn, /Ar hyd ffyrdd uniawn y'm harweddych. /A'th folaf, Duw Naf, PM V 11 12 went ac ynial, /Hoeddlfrau hydrglau gleddyfal /Hyd Gaer a_^'i aer a'i aur ma_^l. /Molaf filioedd naf, n LlG VII 28 16 gynosod, gyhoeddawg - golofn, /Ef a dyf gorofn hyd Gaer Efrawg. /Mab Gruffudd gleifrudd, glod wasgarawg CBM IV 4 254 d orchorddon, /Yd warawd rheidnawd reidusion; /Hyd Gaer Gaint i gadw braint Brython, /Hyd Gaer Lly_^r a CBM IV 4 255 aint i gadw braint Brython, /Hyd Gaer Lly_^r a hyd Gaer Lleon, /Hyd Ystreingl, hyd Eingl, hyd Aeron - y CBM IV 4 255 usion; /Hyd Gaer Gaint i gadw braint Brython, /Hyd Gaer Lly_^r a hyd Gaer Lleon, /Hyd Ystreingl, hyd Ei DB VI 31 5 eddyliaw hwyliaw haelion. /Hwy hwyliesynt gynt hyd Gaerlli_"on, /O Owain Prydain briodorion, /Lleiddiai LlG VII 24 131 defodau, /Llwybr eang eofn fyddinau; /Llyw yw, hyd Gernyw aed garnau - ei feirch! /Lliaws a'i cyfairch, CBM III 8 40 , /Llawer marchawg march dyre, /Lliaws gwas ar hyd glasfre. /Ban ein dyfynnwyd i Gynwyd - Gadfor /Ein c D-4 VI 20 39 /A'r pryffwn o Wyndyd, /Gorthoai drai draws a hyd, /Gorthir y gelwir Geirwryd. /Pebyllwys fy rhwyf yn CBM III 3 188 /O'i adaf etewyn tanllyd /Y dyfu, a dail ar ei hyd; /Gwyrth arall, gwerthfawr ei ddedfryd, /Gran yng ng D-5 VI 36 38 d ddiau ddwy flynedd - ynghyd /Ei fod yn y byd hyd hirhoeddledd. /Paham nad edrych tlawd yn ei dlodedd PM V 10 88 /(Peryf nef, pyr ddywetwn /Parabl prif hyfryd hyd hwn?) /Hwn a ddug rhagor rhagoch, - wy_^r Cymru, /Cy DB VI 27 96 hyd - edgyllaeth, /Am ei freuolaeth, hiraeth o hyd. /I'm Rheg y'i harchaf arch o'm plegyd, /I'm Rhiau g BF VII 49 2 doethwawr, - o'i golled, /(Gnawd gollwng deigr hyd lawr) /Aer gymhrudd, fudd fyddinawr, /Oer gymraw ar CBM III 24 118 hoedl, hoed ar orffen, /Mygyr yd laddai Loegr hyd leudir Tren; /Mynw tra glew, llew llawr mwynfawr, me MB I 3 148 t glyw Powys ei bell oesydd /A hawdd ei ergryd hyd lew dyfydd. /Cadwaladr gedawl o gynfedydd, /Cynte_"i PM V 21 14 yn yw gennyf arwain - ei feddwl, /A'i feddiant hyd Lundain, /Aerwalch balch, bolch ei laslain, /Eryr, a GYC VII 36 102 (orthyrn wrthaw - gwendorf Gorf) /Gorfynt hynt hyd Lydaw, /Gwir freiniawl frenin Aberffraw, /Gwenwlad n GYC VII 40 101 orug Mair o'i mawr radau. /O'r lle cyfyd haul hyd lle try araul /Na'm gato i gythraul er ei gethrau. / GM I 14 30 wyll. /Trugarawg Ddofydd, treiha fy ngherydd, /Hyd na bwyf herwydd crefydd cerdd-dwyll. /Credaf Grist n MG VII 33 52 ymod cymyddych - unwaith /Herwydd cariad maith hyd na methlych. /[ ][ ]Disgwyliaw yr awr ydd elych - o' DB VI 29 70 Gwynedd, diwedd a dechrau. /Dechreuws De_"ws, hyd na'm dyhudd - dim, /Damwyniaw im gythrudd, /Dychryn DB VI 27 63 orau oedd in ein marw i gyd. /Gorofn ysy arnaf hyd na'm gweryd - dyn, /Wedi Llywelyn, llywiawdr Gwyndyd CBM IV 17 136 /Archaf danc cyn tranc trwy eirioled - Mair, /Hyd na'm gwne_^l cellwair coll anghyffred, /Cyn dylaw gy MB I 3 161 yfrifed /I Ruffudd, gloywudd a'i cudd tudwed. /Hyd nas gwne_^l pechawd pell eilywed, /Pedrydawg de_"yrn HOG II 12 5 losgai, /Pan rhuddai rhuddfflam, fflemychai - hyd nef /Yn addef ni noddai, /Hawdd gweled goleulosg arn D-1 I 1 32 d, gwedy clefyd cryd a chymwy. /Ni ddaw meddyg hyd orffen byd hyd y notwy. /Hywel haelaf, fawr eilasaf, GM I 8 8 elitor golaith ei dewdor /Rhag ofn, ein hangor hyd oror Mo_^r Rhudd! /Ef gwnaeth yn ungad ddwygad ddigu GM I 7 76 on, draig furthiad, /O Fangor fangeibr oleuad /Hyd orwydd Meirionnydd, meidriad. /Medresid mawr ri mawr GM I 6 21 oddyw, /Ni chynnan, ni chlyw, ni chlud molawd /Hyd pan dde_^l Cynan (cain addfwyndawd) /A Chadwaladr ma PM V 5 58 wrawl ei hawl pan holes, /Mor gadarn yd geidw hyd reges, /Mab Ywain Prydain, priodes - gwendud /Gwynde SB II 23 10 erbylu cyrdd, nid coelfain - ei ddwyn /Oddyman hyd Rufain, /Can ys marw io_^r co_^r cywrain, /Chweddl m LlF1 II 3 5 /Dodi dwfr i'th farwnad. /Ni hepgoraf-i rwyf, hyd Rufain - y gwy_^s, /(Gorau gwas ym Mhrydain) /Na dal CBM IV 17 78 , ddylaw ddolur: /Bu Alecsander, byd lywadur, /Hyd sygnoedd nefoedd, ni bu segur. /Pani wy_^l pobloedd LlG VII 24 51 uoedd, eurwisgoedd wisgi. /Arwymp ne_^r hyder, hyd Teifi - feddiant, /Ni fedd neb ei gosbi; /Llywelyn, MG VII 33 10 wr yw'r byd a'i gyd-gywrych /A'r Sathan truan, hyd tra etych, /A wy_^l cnawd chwannawg a chwennych - yn ES I 16 10 ochel uchel uch engylion, /Bardd fyddaf i Dduw hyd tra fwyf ddyn. /Archaf nawdd Mab Mair, crair credadu CBM III 21 182 /Nid colledig fy nghyfeillion: /Cynddelw wyf, hyd tra fwyf traethawd gyson /Traethitor 'y ngherdd, 'y MG VII 33 30 enaid, paid! Na'm pytych, /Tro o ffyrdd didro hyd tra'i ceffych, /Tyn droed dy feddwl, tra feddych - d GM I 6 13 y aur nog erwaint flawd! /Ni rhydd rhwysg eryr hyd troed o'i dymyr /Er ofn herwyr yn herw ystawd. /Nid OC II 14 27 eddus feddw o fedd gorewyn, /Ac or mynny hoedl hyd un flwyddyn /Na ddiddawl ei barch canyd perthyn. /A DB VI 35 78 c nis gwada. /Tros yr ugeinfed o Alun drefred /Hyd waelawd Dyfed ydd eheda; /Mi yw ei bencerdd, mawr yw GM I 7 118 Lliaws eurfail fawr yn llys llary a llawr /Heb hyd wawr orffowys. /Lliaws aes esmwyth falch gaerwys /Ar CBM IV 4 252 ed trag Iddon, /Hyd Elfael, eilfa Gwenhwyson, /Hyd Weryd, wryd orchorddon, /Yd warawd rheidnawd reidusi CBM IV 12 9 ndorf gwynde_"yrn Powys. /Ced bai tau, wledig, hyd wlad bo_^r - Efrawg, /Aerfarchawg, ddeifniawg ddo_^r PM V 1 110 ydain rhwy gorug /O fro Echeifiaint uchelgrug /Hyd Wynfryn Llundain, lle clodlug; /O Benwaedd Dyfnaint DB VI 27 87 ydd, ruddlafn creulyd, /Am dylwyth hydwyth, yr hyd - y buant /Amgylch gwawr Dygant yn deg hyfryd. /Ei d PM V 14 38 wynion gre, /A chludaw ei hawl, ei chlod a he /Hyd y daerawd haul, hyd y dwyre EG VI 18 74 aclod a'i rod o riw feddgain /Hyd y dwyre haul hyd y dwyrain. /Ysym-i rwydd arglwydd argleidrad, /Argle PM V 14 38 aw ei hawl, ei chlod a he /Hyd y daerawd haul, hyd y dwyre EG VI 18 74 Rhufain /A_^'i raclod a'i rod o riw feddgain /Hyd y dwyre haul hyd y dwyrain. /Ysym-i rwydd arglwydd a LlF1 II 2 47 a law dros anaw ydd aswynaf? /O chaffaf ddewis hyd y gwasa_^f, /A ddewisais gynt a ddewisaf. /Y gw_^r a PM V 9 4 w llu angdde, /Dyrydd i dorf dyre - orwyddawr /Hyd y llewych llawr gwawr gwymp fore. /Dychymysg aerffys D-1 I 1 32 cryd a chymwy. /Ni ddaw meddyg hyd orffen byd hyd y notwy. /Hywel haelaf, fawr eilasaf, goresgynnwy. / CBM III 8 44 or cynigiwyd, /Cedwyr balch bwlch eu hysgwyd, /Hyd y pasg y'n gwasgarwyd. /Nid adawo Duw dyn yn fyw - b PM V 1 123 wyddgwn eu bodd o'r Wyddgrug. /Ef gorau rhiau hyd y rhyddug haul /Hwyl ddirfawr ddiseithug. /Maith y GM I 11 33 ac yn Lladin, /Ac ym mhob cyfaith yn gyfiewin /Hyd yd breswyl hwyl haul Fehefin! /Gollewin wledig, wlad PM V 10 11 , graid eryr - Prydain, /Priodawr tud allmyr, /Hyd ydd a_^ clod rhod rhywyr, /Hyd ydd aeth hwyl haul a PM V 10 12 wr tud allmyr, /Hyd ydd a_^ clod rhod rhywyr, /Hyd ydd aeth hwyl haul a sy_^r. /Rhif se_^r, yn haelder, PM V 23 119 wch heno, /Can fy rhwyf, nid rhyfedd cyd bo! /Hyd ydd e_^l ei dorf ar dyno - a bryn /Udd breiniawg bie BF VII 50 32 , /Gw_^r cywirgoeth doeth, detholaf - o Fo_^n /Hyd yng Nghaer Llion, y lle tecaf; /Gw_^r fu Lywelyn ger DB VI 35 85 mru o gylchyn a gylchyna; /Gwystlwys ei dragon hyd yng Nghaerlli_"on, /Gwystlon i rwyf Mo_^n, rhy'u myn CBM IV 17 51 dd, anghlawdd anghlyd. /Yn llwyr ydd yn gw_^yr hyd yng ngweryd - llawr, /Yn llwrw un cyfawr ydd yn cyfy CBM III 8 59 g wyn /Nid llawen llawer unben, /Gwae yw y byd hyd y'i gwn /A braint, diffaith y weithon. /Canys bu mar PM V 22 16 'i ceidw, llew yn adwy, /Llyw Gwynedd a'i medd hyd ym Mawddwy, /Llaw orthrech wrth rwyfan mordwy, /Lloe BF VII 50 36 ocaf, /Gw_^r oedd arbennig, bennaf - o filwyr /Hyd ym Mhorth Wygyr, eryr araf. /Y Gw_^r a gymyrth engyr CBM III 8 38 rywelais. /Rhan Llywelyn, llew aere, /O'r Rug hyd ym Muddugwre, /Llawer marchawg march dyre, /Lliaws g CBM IV 6 39 esgar yn nilen, /Hud ymbyrth ei ysgwyd asgen, /Hyd ymbraw am breiddiaw breisgnen. /Hud ymbeirch dihefei GM I 12 31 /Bod Duw i'm diau gadwyd, /A chadw Dy gyfraith hyd ymgyfrang a_^'m llaith /A'm llwyddaw golochwyd MeiG I 33 84 yd, /Gobrydd gweled gwledd yn hedd yn hyd. /Yn hyd yn heddwch hawdd bwyf o'i glas, /Gla_^n Mechde_"yrn MeiG I 33 83 th i gennyd, /Gobrydd gweled gwledd yn hedd yn hyd. /Yn hyd yn heddwch hawdd bwyf o'i glas, /Gla_^n Me D-1 I 1 40 , pen pob cynfaint, /Gorau brenin o'r gollewin hyd yn Llundaint, /Haelaf, lariaf, lewaf, tecaf o Addaf DB VI 24 60 ydd rhagddaw - pan brofed, /A'i glywed ar lled hyd yn Llydaw. /Gnawd fod ongyr gwy_^r gwedi gwyraw, /A HOG II 6 37 r Lliwelydd! /Esgynnais ar felyn o Faelienydd /Hyd yn nhir Rheged rhwng nos a dydd. /Gorpwyf-i cyn bwyf EG VI 18 72 ng ngnif a_^'i lif o lain, /Hud e_^l yn rhyfel hyd yn Rhufain /A_^'i raclod a'i rod o riw feddgain /Hyd LlF2 VI 8 32 yfel ddarllain - gledd, /Rheufedd nid rhyfedd hyd yn Rhufain. /Rhif pybyr eryr arwyrain, /Rhwyf difrad BF VII 50 28 w_^r hylwydd ei glod, gw_^r haelaf - am draul /Hyd yr gerdda yr haul yr hwyl bellaf; /Gw_^r dig ei ddis GM I 9 102 ulliais? /[ ] Owain a unis fy mryd /[ ]ew hydr hyd ys cefais. /Yn Ystrad Meurig mygr y gwelais /Owain h PM V 30 16 /Arwyneb Prydain, prif elfydden, /Eryr huysgwr hyd Ysgo_"en, /Aerorun fal Rhun rhudd ei onnen, /Eryr te CBM IV 4 256 t Brython, /Hyd Gaer Lly_^r a hyd Gaer Lleon, /Hyd Ystreingl, hyd Eingl, hyd Aeron - ydd aeth /Ei benna HOG II 7 18 . /Peddestrig iolydd, a'm bydd-i eilwydd? /Pa hyd y'th iolaf? Saf rhag dy swydd. /Adwyf-i yn anfedredd CBM III 5 134 ddaidd yn hydraidd hir, /Peddestrig iolydd, pa hyd y'th iolir LlN II 17 3 eirw, /Cyd bai ef, ni roddwn; /Bodd bryd ar ei hyd yw hwn, /Fal y'i cefais y'i ceisiwn. /Goddau budd, g hydab 1 PM V 17 13 Llywelyn a'i medd. /Meddfaeth dialaeth, diwyl hydab - cad, /Cadr ddragon gyfundab, /Gwrfab Madawg gwr hydaith 1 CBM III 13 43 o friwiaith: /Delw y'm peirch a_^ meirch mygr hydaith, /Mynw eilon, mal gwyllon gwellfaith, /Delw y'm hyder 11 LlG VII 25 68 ybydd urddedig a urddo - fy ne_^r, /Ni chymer hyder a'i adawo! /Bolchlafn lud am dud a derfyno, /Balch CBM III 16 187 /Cerddorion a'i dadfer: /Dychyfyd glewyd, glew hyder, /Dychyffry ffosawd ffwyrnawd ffe_^r; /Dychynne ff CBM III 21 125 Nid hawddfyd cawddfryd i'r a'i coddai! /Gwalch hyder, glewder glewdraws difai, /Gwayw hydwn, ysgwn ysgw PB VII 1 32 ew yng ngryd, /Hydorf walch, hydr o'r mebyd, /Hyder gwendud, ne_^r Gwendyd PM V 9 27 ibelre, /Ef a'i dwg o'i deg werydre; /Ef cymer hyder hyd Fuddugre - lys, /Ef dengys emys aml eu gorne; LlG VII 24 51 /Arf lluoedd, eurwisgoedd wisgi. /Arwymp ne_^r hyder, hyd Teifi - feddiant, /Ni fedd neb ei gosbi; /Lly EW VI 3 13 dd rannu, /Eisillydd wrth ei syllu. /Syller ei hyder! Hydr raen - ei ongyr, /Un angerdd a_^ Serlmaen, / DB VI 29 24 gwaywrudd, gwae finnau, /Am riff ne_^r, lluch hyder Llachau, /Am rym llym y lleim fy nagrau, /Am rwyf EG VI 18 115 dir, am dud tymer. /Llewenydd lluoedd, llew yn hyder, /Llywiawdr, amherawdr mo_^r a lleufer: /Ei ddylif CBM IV 8 12 ysg ffyrfder, /Yn nhwrf, yn nhorfoedd hud oedd hyder, /Yng nghyfragor glyw am eu glewder, /Yng nghyfrag CBM III 26 9 sawd, ffwyrnawd, ffe_^r, /Cymyrrws ei hoedl ei hyder /Yng ngorwydd glasfre rhag glasfer: /Yn nhrymglais Hydorf 2 LlG VII 27 17 hebddaw) /Hiraethlawn gymraw gymrwyn godded. /Hydorf cylch ei gorf, gwrmseirch ar lled, /Hydr glodrydd PB VII 1 31 ryd - Owain, /Gwawr Llundain, llew yng ngryd, /Hydorf walch, hydr o'r mebyd, /Hyder gwendud, ne_^r Gwen hydr 44 PB VII 14 20 g, /Hiddl deigr, difryd y'm gorug, /Hoeddlfrau hydr a ddau a ddug. /O'i ddwyn, cynneddf brwyn, cwynasam GG II 31 26 yn ei gamwedd). /Duw a fyn ddyfod i'w orsedd /Hydr a llaw, nid lle i'w omedd. /Dadwyrain o fain, o fe PB VII 4 22 god rhagor anfedr, /Bradw ysgwyd, hud blymnwyd hydr, /Aerglais glwyf, rhwyf rhudd beleidr, /Arglwydd gw PhB VI 13 20 fau anghysbell, /Hawl torf tey_"rnfro Gadell, /Hydr afael hael, hanbych gwell! /Hanbych gwell hyd bell, CBM IV 18 45 d; /Dyfu i'n gofwy ein gofuned, /Dyfu wrhydri, hydr afneued, /Dyfu Grist yng nghnawd, Priawd prifed, /D CBM III 6 7 llugynnor, Llywelyn, /Corn gwy_^d gwydr, cawr hydr a'i ca_^n, /Corn meinell yn o_^l gellgwn CBM IV 9 178 ell cerddau, /Hil Coeling, perging penaethau, /Hydr am ddaddl, cynnaddl cenhadau, /Hil Rhodri, gwesti g EGM I 26 10 /Oedd hydraidd wychyr lly_^r yn llenwi; /Oedd hydr am ddylan gwynfan genthi. /Hyll nid oedd ei deddf-h CBM III 27 8 fy ngrudd /Hoen amdrai am draws lofrudd, /Hoed hydr am hoedlwydr wodrudd. /Gwodrudd fa_^r anwar, anwas PhB VI 11 8 a fyn a fynno, /Hir ei wir i'i w_^r dra safo, /Hydr ei drais i dreth o Benfro, /Gwalch gwylfalch, golud CBM III 16 246 aled! /Yn llys Owain hael, huanred - ei wir, /Hydr ei ddir a'i ddaered, /Yn y mae gwaredd a gwared, /Y CBM III 20 38 wasgar anwar, anwas - y'i gelwir, /Enwir hir, hydr ei gas, /Enwawg ddraig, ddragon wanas, /Glyw dinag ES I 19 4 rwydd. /Hoeddl dewrwr! Cyn deryw i'm gw_^ydd, /Hydr ei wir am ei waradwydd. /Neud oerfedd haelonedd hyl CBM III 9 6 in. /Godwrf a glywaf ar glawr Ieithion - hir, /Hydr ei wir ar Saeson, /Teulu Madawg, mur dragon, /Mal t PM V 13 23 - neud adnau, /Nid adwna Duw a wne_^l, /Gw_^r hydr, ein hoedran a dde_^l /Gwawr echen, gwryd Echel. /E OC II 14 20 wy, gwrdd gynired - gw_^yth, /Canawon hydwyth, hydr eu gweithred, /Gwy_^r a obryn ta_^l ym mhob caled, CBM III 10 67 w - garthan, /Gyrth yn gwa_^n rhag gwaedfriw, /Hydr eu gwir o'r gw_^r ni ddiw, /Hil Gwriaeth Ysgoyw ysg BF VII 54 13 foedd terfyn Hoddni; /Gwy_^r hoedlwydr, gwy_^r hydr eu gwrhydri, /Gwy_^r hydraidd gw_'raidd am fro Geri EW VI 5 7 wyn /Dolur cwyn a'u cyffry; /Gw_^r gwrddblant hydr foliant hy, /Gwy_^r fraw, gwir frenin Cymru. /Cymru GG II 31 35 , /Hael i wan, hil Ywain Gwynedd, /Hil Madawg hydr fynawg fonedd, /Mwyniant cerdd, nid cardd ei ddiwe LlG VII 27 18 d. /Hydorf cylch ei gorf, gwrmseirch ar lled, /Hydr glodrydd gynnydd, gynflaen lliwed. /Hygyrch oedd ei CBM III 16 108 isgywen, gordden, gorddawn ffraeth - gorddwy, /Hydr goryw filwriaeth, /Gorpo tey_"rnfar tywysogaeth - b GYC VII 40 1 Dyw Sul, un hydr gun y ganed - Mab Duw /Ac y doeth i'n gwared; /Brai PB VII 5 9 edd! /O'i ddiwedd faenfedd, fwynfawr arfaeth - hydr, /Hidl fydd deigr o hiraeth; /Arddelw Dyfed, ged gy PB VII 19 5 ys gwae. /Gwae fi o'i golli drwy etgyllaeth - hydr! /Hiddl fydd deigr o hiraeth, /Aerwalch arfod falch PM V 1 14 d; /Pendefig Ffraw Aber, ffrawdd cad. /Prydain hydr, hud oedd ymddifad /Heb raith, heb gyfraith, heb gy PM V 10 84 wyd nen, /Ar bob draig dragon berchen, /Ar bob hydr, hud wyd yn ben. /Pan ym gwnaeth fuledd na'th folwn CBM IV 17 104 , preswyliaeth - anhydr, /Canys brau mal gwydr hydr hudoliaeth; /I'r Tair Person byd bid eich arfaeth, PB VII 5 4 n prain neud pridd wely, /Arfod fygr, aerwalch hydr hy. /Fy hy arglwydd rhwydd, rhuddgledd - rhygollais PM V 20 4 n gerdd gydfod, rhod ryly, /Yn ged gyhydr, gad hydr hy. /Hy byddai Arthur, eirthiaw hyn - a_^'i lu, /Ei LlG VII 24 63 gan derfi, /O Bwlffordd osgordd ysgwyd gochi - hydr /Hyd eithaf Cydweli. /Can gaffael yn dda dra heb dr EGM I 27 14 da grefydd, dagrau - dadolwch /Dyddelwynt yn hydr hyd fy ngruddiau /Can orfod cymod o'm camweddau /Cy GM I 9 102 hyd dulliais? /[ ] Owain a unis fy mryd /[ ]ew hydr hyd ys cefais. /Yn Ystrad Meurig mygr y gwelais /Ow CBM IV 16 95 refna, /Hoeddl edfyn hoen dyn dibara, /Hoedran hydr, hydraidd a'i treidda. /Treul trydar a'm ca_^r, na' D-4 VI 20 27 dd braisg ni chyhydr; /Uchuch ei ddydd herwydd hydr, /Isis dydd oswydd oeswydr. /Godrais a laddawdd o l PB VII 7 16 iant clau, /Hael enwawg, hoeddl fradawg frau, /Hydr nen cyn angen angau. /Dug angau riau, rwyf, ehangdw PB VII 1 31 Gwawr Llundain, llew yng ngryd, /Hydorf walch, hydr o'r mebyd, /Hyder gwendud, ne_^r Gwendyd EW VI 3 13 u, /Eisillydd wrth ei syllu. /Syller ei hyder! Hydr raen - ei ongyr, /Un angerdd a_^ Serlmaen, /A braw PM V 13 27 of, neu'm cafas - edlid /Am edling tey_"rnas, /Hydr udd cleddyfrudd, clodfras, /Huysgwr gw_^r yn oed gw PM V 10 59 , ban fu ystwng - draig, /A dragon yn echwng, /Hydr wnaethost, w_^r, ar wy_^r flwng, /Ddydd trawd trall PM V 12 31 y - hiraeth /O hirfod draig Cymry /I'th weryd, hydr wryd hy, /I'th achles, wales wely. /Gwelyddyn te_"y D-1 I 1 28 'r sawl pennaeth a gais ynaeth arfaeth camrwy /Hydr y cymell Hywel o bell: gwell yw no hwy! /Dybryderan CBM IV 8 5 am ehangder, /Am eurdal bual buarth hydrfer. /Hydr yd gerdd fy ngherdd yng nghyflawnder /I gyflawn fol PM V 1 79 a_^ llafn dauafwch /Gwy_^r hoeddlwydr, gw_^r hydr yn ei hwch - a'i fa_^r /Cyn no'i fawr atregwch. /Te hydraeth 1 CBM IV 17 107 wir iawn wrogaeth. /I'r un Duw, un Dyn, na fid hydraeth - brad, /I'r Mab rhad, i'r Tad teg hynafiaeth, hydraidd 5 CBM IV 16 95 /Hoeddl edfyn hoen dyn dibara, /Hoedran hydr, hydraidd a'i treidda. /Treul trydar a'm ca_^r, na'm casa BF VII 54 14 r hoedlwydr, gwy_^r hydr eu gwrhydri, /Gwy_^r hydraidd gw_'raidd am fro Geri, /Gwy_^r cyrchiad yng ngh CBM III 5 133 i'm nwyf, oni thelir; /Peddestres weddaidd yn hydraidd hir, /Peddestrig iolydd, pa hyd y'th iolir LlF1 II 1 142 wi, /Llyre werhydre wrhydri - lliaws, /Hydraws hydraidd, maws a mynogi. /Ysid lan lawndeg ei menegi /Ym EGM I 26 9 fi - dir /I am derfyn mawr meibion Beli. /Oedd hydraidd wychyr lly_^r yn llenwi; /Oedd hydr am ddylan g Hydraws 1 LlF1 II 1 142 ei chedwi, /Llyre werhydre wrhydri - lliaws, /Hydraws hydraidd, maws a mynogi. /Ysid lan lawndeg ei me hydref 1 CBM IV 9 125 Ar hugaint cyfaddef, /Budd barawd, baran gwynt hydref, /Bugail byd, biw gymryd gymref. /Corf ceindorf, hydrefynt 1 OC II 14 38 asant eu medd mal gwy_^r Belyn - gynt; /Teg eu hydrefynt tra fo undyn. /Dywallaw-di'r corn, canys amcan hydrfau 1 CBM IV 17 30 ddam y'n gorllwg Gw_^r llwyrddwg llawr, /Gw_^r hydrfau angau yng nghynghellawr. /Cyngholli Mawrdduw mor Hydrfeirdd 1 PM V 3 12 n. /Hud wyt i'th edrydd, hud wyf i'th edfryd; /Hydrfeirdd o'th edrych hud y_^nt i'th adrawdd. /Erioed d hydrfer 5 PB VII 3 1 Llawer deigr hydrfer ar hynt /Hiddl am Rys, rysfa mynwent, /Llyw Dine EG VI 18 134 wydr yn yd brofer, /Dunoding berging, bargoch, hydrfer, /Dinas draig urddas eurddawn haelder, /Dinag of PM V 25 22 er, yn Saint clodfan Cle_^r, /Yn llysaidd Aber hydrfer Hoddni, /Yng Nghastell Baldwin, yng Ngheri - osg CBM IV 8 4 ehangdorf am ehangder, /Am eurdal bual buarth hydrfer. /Hydr yd gerdd fy ngherdd yng nghyflawnder /I g CBM III 26 22 wyd fyd falchder, /Ysgryd gryd greidiawl, hawl hydrfer, /Ysgor gadw ni gedwis llyfrder, /Ysgwn walch, y hydrffraeth 1 PB VII 11 9 wn ei air fal crair cred. /Cred ban aeth draig hydrffraeth, hy /Er goddau goddaith Benfro, /Oedd aml am hydrglau 1 PM V 11 11 l - a gedwis /O gadwent ac ynial, /Hoeddlfrau hydrglau gleddyfal /Hyd Gaer a_^'i aer a'i aur ma_^l. /M hydrig 1 PB VII 1 5 ad, /Gorfoledd y Berfeddwlad. /Gwledig gwychr, hydrig, gwychnaws - yw Owain, /Cledd lith brain, clod li hydrlawen 1 PB VII 18 17 ll gawr, am wawr mawr, mygr. /Mygrddrud We_^n, hydrlawen, hy, /Mygrfeirdd magwyd o'i foli, /Gwawr destl Hydrner 1 CBM IV 17 100 pawb, Pennaeth - gymynner, /Can rhwym Rhwyf, Hydrner, a ffe_^r a ffraeth, /Can clyw, can cennyw cymwy hydwf 3 PM V 18 8 elyn, llary ddyn, llwyr ddias - galon, /Gw_^yl hydwf fal Pallas, /Buost mab, arab arfau dras, /Drud cad PM V 23 76 ; /Gwrdd y gwnaeth am ddeudraeth dryfan /Gw_^r hydwf gwrhydri Ogrfan /Dygwydd gwy_^r heb lewyr, heb lan EG VI 18 71 on gyngain, /Nid Calan gyman gw_^r ei gymain, /Hydwf yng ngnif a_^'i lif o lain, /Hud e_^l yn rhyfel hy hydwn 1 CBM III 21 126 /Gwalch hyder, glewder glewdraws difai, /Gwayw hydwn, ysgwn ysgwyd amdrai, /Gwartherfab Madawg, arfawg Hydwyth 5 PB VII 14 12 tlwn co_^r, /A gwalch rhwydd, eurfalch ragor, /Hydwyth cadarnllwyth Cadfor. /Cadarn a'n difarn cyd a_^ CBM III 12 21 alch gwalch, gwae fi o'i laith! /Lleithiglwyth hydwyth, hud wasgar - o gad, /Brwysg luchiad, braisg la OC II 14 20 won Goronwy, gwrdd gynired - gw_^yth, /Canawon hydwyth, hydr eu gweithred, /Gwy_^r a obryn ta_^l ym mho PB VII 3 7 ad cad, canhymdaith, /Neud ethol walch, weilch hydwyth, /Neud ethym am ddraig, neud aeth! /Athwyf ym mr DB VI 27 87 rinwychydd rydd, ruddlafn creulyd, /Am dylwyth hydwyth, yr hyd - y buant /Amgylch gwawr Dygant yn deg h hydd 1 GB II 26 18 nt /Onid blaidd a draidd drwy ei wythaint /Neu hydd gorfynydd rewydd redaint. /Ef cymerth er Duw ddiodd hyddestl 1 CBM III 16 103 tyual Urien; /Blaengar ei folawd, yn harddwawd hyddestl, /Yn hywestl, yn hywen, /Baranres aerflaidd, ae hyddfeirch 1 PM V 24 16 m rhwyf, rhywawg - Lywelyn, /Hil Merfyn hyddyn hyddfeirch gwisgawg, /Tey_"rnfab Iorwerth berth, byddina Hyddfre 1 GM I 13 1 Calan Hyddfre! Cain cyfwyre, /Cyfarwydd dwfr yn y dyfrlle. /Cy Hyddfref 2 ES I 18 13 Pan gafas aerwas eurwan. /Erwan im galar galan Hyddfref - ddwyn, /Mau ei ddwys ddioddef. /Tyciant eiddu PM V 2 1 Calan hyddfref, tymp dydd yn edwi, /Calaf gan, lloer fan llwrw hyddgant 1 LlF2 VI 8 12 wydd na elwir yn elain - feddiant, /Arddelwawg hyddgant cwbl foliant cain. /Erddrym ced wychrym, cadoe hyddolawg 3 PM V 24 70 dormennawg - dyhedd, /Gan mlynedd yn hedd, yn hyddolawg; /Gan ddewis fuchedd rinwedd rannawg /Yn rhan PM V 14 6 e! /Dos heb argyswrw ar llwrw i'r lle, /Dosawg hyddolawg, hawdd ei belre, /Heb dymyr Tudyr, tud Elise, PM V 20 9 /Mal ydd wyt heddiw, hyddyn. /Hyddyn Lywelyn, hyddolawg - i feirdd, /A_^'i fyrddoedd lluosawg, /Rhwyf hyddwain 1 OC II 15 55 orf /Fal teiluoedd bychain; /Dywan, dwg rybudd hyddwain, /Dywed ein dyfod Fechain. /Teulu Owain rwyf, hyddyn 6 PM V 1 34 /Cedwid Duw, a'n cedwis heb wad, /Cadr heddwch hyddyn am winllad, /Cad wyllion Dafydd, da gyrchiad, /Ce ES I 17 32 inin - gaerwedd /O garu Duw Ddewin! /Llywelyn, hyddyn, haedd amar - cywlad, /Cyfluddion Udd Cesar, /A'm PM V 24 16 wyf i'm rhwyf, rhywawg - Lywelyn, /Hil Merfyn hyddyn hyddfeirch gwisgawg, /Tey_"rnfab Iorwerth berth, PM V 20 8 gwlydd milwyr gryd gryn, /Mal ydd wyt heddiw, hyddyn. /Hyddyn Lywelyn, hyddolawg - i feirdd, /A_^'i fy PM V 20 9 ilwyr gryd gryn, /Mal ydd wyt heddiw, hyddyn. /Hyddyn Lywelyn, hyddolawg - i feirdd, /A_^'i fyrddoedd DB VI 31 44 rfogion, /Am fawredd Gwynedd ganaon: /Llywelyn hyddyn, terwyn, tirion, /Gruffudd a Dafydd dywysogion, / Hyddysg 1 PB VII 1 29 r-gymlawdd fa_^r, /Cadarn ddilesg wrth esgar. /Hyddysg i esgar esgudfryd - Owain, /Gwawr Llundain, llew Hyfaes 1 GB II 26 96 wlydd, /A Henfynyw deg o du glennydd - Aeron, /Hyfaes ei meillion, hyfes goedydd, /Llanarth, Llanadnau, hyfag 1 EW VI 2 5 nas, addas iddaw! /Iddaw, lu ganllaw, geinllyw hyfag - cyrdd, /Cerddorion ofanag, /Rhwyf ne_^r, by arch Hyfaidd 1 DB VI 35 57 'i fflemycha. /Un ar ddeg diwraidd Elfael, fro Hyfaidd, /Arwraidd o flaidd a'i harfeidda; /Deuddegfed y hyfaith 1 CBM IV 17 140 ylion, cain lliwed - obaith, /Cyn llaith, rhag hyfaith gyweitha_"ed, /Caffwyf o ioli Crist Celi, ced, / hyfawl 2 D-4 VI 20 94 . /Tuedd a thiredd a_^ thi - neud hafal, /Neud hyfawl dy westi, /Eang yw id rydid, ri, /Eofn a golofn G IRh VII 30 3 erydd /O garu nwyf llu neud lliaws dydd; /Hawl hyfawl ganmawl ganmwy beunydd, /Hawdd fu ei charu o'i ch hyfes 1 GB II 26 96 eg o du glennydd - Aeron, /Hyfaes ei meillion, hyfes goedydd, /Llanarth, Llanadnau, llannau llywydd, / Hyfolawg 1 PhB VI 11 3 yn llys Eisidlo, /Geleurudd gelyn yr allfro, /Hyfolawg, hael mynawg, hawdd bo, /Glod edmyg gymhengryg hyfriw 2 BF VII 55 11 gyd, /Gwrawl ei ferroes, einioes ennyd, /Gw_^r hyfriw ei wayw, gw_^r hyfryd - ei fyw, /Gw_'raidd eurlly PM V 22 24 awy; /O Lydaw, o draw, o drwy - Fo_^r Hafren /(Hyfriw y peleidr ym Mhorthaethwy), /O Ddyfnaint, o Naint hyfryd 15 GB II 25 47 gynnu, /Am Hafren, am ordden, wrdd luestu, /Am hyfryd, cymryd Cymru ben baladr, /Am Aber Taradr yn trem GM I 9 148 fwyn cyntefin, cain hin dydd, /Araf y rhiw haf hyfryd, dedwydd. /Addfwyn dyddaw dyfr (dychwardd gwyrdd DB VI 27 88 yr hyd - y buant /Amgylch gwawr Dygant yn deg hyfryd. /Ei deulu a delynt yng ngryd /Delwau aur ar eu c BF VII 55 11 s, einioes ennyd, /Gw_^r hyfriw ei wayw, gw_^r hyfryd - ei fyw, /Gw_'raidd eurllyw glyw, glew o'i febyd CBM IV 18 31 egluraf, /Neud eu porth a barthwyd ataf. /Neud hyfryd fy llwrw, lle a gyrchaf, /Neud gobaith wrth Benrh CBM III 17 24 fyhyr, /Am Hirfryn hirfraisg eryr, /Am Hafren hyfryd gwe_^n gwy_^r. /Ar llaw Owain hael, hawl ddilyn, PM V 10 88 a_"wn! /(Peryf nef, pyr ddywetwn /Parabl prif hyfryd hyd hwn?) /Hwn a ddug rhagor rhagoch, - wy_^r Cym LlG VII 26 12 wrawl yw ei hawl yn hwylaw - yng ngryd, /Gw_^r hyfryd i'r byd bod i danaw. /Nid anaml ei fudd heb orchu GRh II 28 20 ) /Fy myw am fy llyw ni'm llawdd, /Fy mryd nid hyfryd, nid hawdd. /Hawdd i bawb a_^ thi i'th wyneb - am CBM III 8 70 ywyd Madawg ni feiddiai undyn /Dwyn terfyn tra hyfryd, /Nid meddwl meddu hefyd, /Namyn o Dduw, ddim o'r PB VII 16 7 draig fodawg, drud; /O'i dy_^ digardd, hardd, hyfryd, /O'i wayw nid oedd waeth ei glod. /Oedd clodfawr D-4 VI 20 37 u gorfeddu gorwlad. /Pebylliwys fy llyw yn llu hyfryd - praff, /A'r pryffwn o Wyndyd, /Gorthoai drai dr LlLl II 16 57 r Llywelyn llawroddiad! /Dos, a Duw gennyd, yn hyfryd, - yn hawdd, /Ar gadflawdd gadflaen gryd! /Poed h EW VI 2 24 f! /Rhwym cad yn cadw ei addef, /Rhwyf byd, ys hyfryd, ys ef CBM IV 12 1 Im hyfryd yw cymryd cylch /Gan llyw cyfedd, llew cyfwlch; / hygad 1 LlF1 II 3 65 ae a gawdd llew ac nyw llawch! /Llochiad gwlad hygad, bydd hygar - wrthyf; /Na'm gwrtheb yn anwar; /A'm hygadw 2 CBM III 16 26 ar ystrad, /Bron hyged, hygawdd i gywlad, /Bro hygadw difradw a difrad. /Difrad, digymrad, digymrwyn og EGM I 27 52 byd fynaich fywn eglwysau, /Eglwysgar, hygar, hygadw gloesau, /Diwedn werin wirion gathlau, /Dyniaddon hyganawl 1 PM V 1 160 od, udd mantoedd, ym mantawl - ag aur /Ac emys hyganawl! /Ti de_"yrn derrwyn buddugawl, /Mi brydydd bry hygar 16 LlF1 II 4 33 ag gwynt. /Gwen ysgor Feiriawn, Feirionnydd - hygar /A'i hygor gyweithydd: /Hoed a'ch dwg, ywch digery BF VII 55 22 w_^r hygyrch ei lys, esbys ysbyd, /Gw_^r hyged hygar, ca_^r cardd oglyd, /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hi CBM IV 14 13 llyw lledfegin. /Lledfegin eisin asgellwrych - hygar, /Cerdd anwar, ca_^r cywrych, /Cyfnod ddail oni dd CBM III 23 7 /Rhwng fy llun a'm llasar, /Cleddyf cloy_"nnau hygar, /Cleddyf Rhirid Flaidd flaengar. /Priodawr Pennan GM I 7 65 gymri gyfangar, /Golo_"ed grudd hyged hygar. /Hygar glew hael udd, haelfab Maredudd, /Hawl odrudd gwae SB II 24 8 d, rhyw lyw luchiad, gad gyfargor, /Graid haid hygar, grym lym lachar, gwrddfar gynnor. /Clod gyfragod, CBM IV 5 109 n o waedliw. /Llas Rhys ffynhonnwys, ffynedig, hygar, /Gwa_^r i ga_^r ei gynnwys, /Gw_^r yn gware a_^ EGM I 27 52 Gwyn eu byd fynaich fywn eglwysau, /Eglwysgar, hygar, hygadw gloesau, /Diwedn werin wirion gathlau, /Dy GM I 7 64 ae Gymru gymri gyfangar, /Golo_"ed grudd hyged hygar. /Hygar glew hael udd, haelfab Maredudd, /Hawl odr GB II 26 239 Padrig drwy ddig ddagrau /Llonaid Llech Lafar hygar, hyglau /Pan aeth Iwerddon, ei wyrth yntau, /Ac ei CBM III 28 32 , /Gw_^r gorefras, gwas gwenwyn, /Gwawr gwanar hygar hygwyn. /Cwynwyf o ddyrwyf, o ddyrawr - anian, /Am CBM III 24 43 gwrdd ei faniar. /Gw_^r ni oedd hygawdd a oedd hygar, /Hygyrch ei neuadd cyn lladd llachar, /Gw_^r oedd CBM IV 16 34 rheithfawr, Gwawr goar, /Iudex Rex, Rhegofydd hygar, /Iechydawl cedawl ced wasgar /Eirchiad, Llawroddi CBM III 7 33 r diffaith, /Oedd hir ei drwydded, oedd hyged, hygar, /Oedd llafar gwyar o'i gyfarwaith; /Oedd buelin b LlF1 II 3 65 ew ac nyw llawch! /Llochiad gwlad hygad, bydd hygar - wrthyf; /Na'm gwrtheb yn anwar; /A'm rhodd fedd, CBM III 17 15 wen - yd roddir /Yn y tir tu Hafren, /A thraul hygar yw hagen, /A thraw y daw a_^ Dygen. /Gwirawd Owain hygarad 1 PM V 1 17 a_^ gwan /Na gweini Celefrad, /Heb ysgor hygor hygarad, /Heb ysgar ysgwyd ac angad, /Heb ysgarant blant hygaraf 1 MeiG I 32 18 ni mynnaf - Ei fa_^r, /Ef yn drugar gwa_^r, yn hygaraf. /Ef yw'r Tad, Ef yw'r mad mwyaf, /Ef yw'r Mab, hygawdd 2 CBM III 24 43 rddifedd gw_^r gwrdd ei faniar. /Gw_^r ni oedd hygawdd a oedd hygar, /Hygyrch ei neuadd cyn lladd llach CBM III 16 25 doedd /Uch cnawd meirw ar ystrad, /Bron hyged, hygawdd i gywlad, /Bro hygadw difradw a difrad. /Difrad, hyged 9 GM I 7 8 owys, ceri fi for ddwys, /Cosb Lloegrwys, llaw hyged. /A heddiw ni hawdd wyf o'i fyned; /Ni'm bydd byw, BF VII 45 16 u gwir buddgywir am ged, /Bu gwawr hygyrchlawr hyged. /Cedawl Oronwy, cad fo_^r-gymlawdd - hardd, /Car CBM III 24 122 d llawen fy mryd ym mro Gyngen, /Ar llary llaw hyged, gweled gwyddlen. /Gwyddlen a'u gortho, gorthaw tr BF VII 55 22 yd; /Gw_^r hygyrch ei lys, esbys ysbyd, /Gw_^r hyged hygar, ca_^r cardd oglyd, /Gw_^r a'm gwnaeth hirae GM I 7 64 r; /Gwae Gymru gymri gyfangar, /Golo_"ed grudd hyged hygar. /Hygar glew hael udd, haelfab Maredudd, /Ha CBM III 7 33 dyfnfor diffaith, /Oedd hir ei drwydded, oedd hyged, hygar, /Oedd llafar gwyar o'i gyfarwaith; /Oedd b CBM III 16 25 d - cnudoedd /Uch cnawd meirw ar ystrad, /Bron hyged, hygawdd i gywlad, /Bro hygadw difradw a difrad. / GB II 26 216 Ni chaffad gwrtheb namwyn gwyrthau. /Gwrthebed hyged i hyglau - gerddawr, /Gwyrthfawr briodawr, briawd BF VII 50 16 w nid byw: ba wnaf - o'i golled, /Gw_'reiddlew hyged, roddged rwyddaf? /Gw_^r a las drosom, gw_^r oedd hyglau 4 CBM III 24 6 or wyf gerdd geinrwyf, hyglwyf hagen, /Mor wyf hyglau fardd o feirdd ogrfen, /Mor wyf gw_^yn gyfrwys, n CBM IV 5 37 m ei derfyn, /Arfaeth haelonaeth Heilyn. /Hael hyglau frydau, fryd eryr - yn aer, /Yn aros cyfergyr, /H GB II 26 216 ad gwrtheb namwyn gwyrthau. /Gwrthebed hyged i hyglau - gerddawr, /Gwyrthfawr briodawr, briawd ddeddfau GB II 26 239 drwy ddig ddagrau /Llonaid Llech Lafar hygar, hyglau /Pan aeth Iwerddon, ei wyrth yntau, /Ac eingyl rh hyglwyf 1 CBM III 24 5 wydd, Gwledig Moesen; /Mor wyf gerdd geinrwyf, hyglwyf hagen, /Mor wyf hyglau fardd o feirdd ogrfen, /M hygnaid 1 D-2 I 2 10 re fad; /Ceneddl woror, cywrisg wosgor, cyngor hygnaid; /[ ]Cywolu wawr, cyfarws mawr cerllaw'r eirchai hygor 2 LlF1 II 4 34 /Gwen ysgor Feiriawn, Feirionnydd - hygar /A'i hygor gyweithydd: /Hoed a'ch dwg, ywch digerydd: /Haid h PM V 1 17 rad - a_^ gwan /Na gweini Celefrad, /Heb ysgor hygor hygarad, /Heb ysgar ysgwyd ac angad, /Heb ysgarant hygrair 1 LlF1 II 1 25 gorwydd a gwrdd lanwed: /Allawr Fair o'r Pair, hygrair hygred; /Allawr Bedr i'w fedr yd yr foled; /A'r hygred 1 LlF1 II 1 25 a gwrdd lanwed: /Allawr Fair o'r Pair, hygrair hygred; /Allawr Bedr i'w fedr yd yr foled; /A'r drydedd hygwyn 1 CBM III 28 32 r gorefras, gwas gwenwyn, /Gwawr gwanar hygar hygwyn. /Cwynwyf o ddyrwyf, o ddyrawr - anian, /Am erwan hygyrch 3 BF VII 55 21 /Gw_^r beilch ei filwyr, eryr aerfryd; /Gw_^r hygyrch ei lys, esbys ysbyd, /Gw_^r hyged hygar, ca_^r c CBM III 24 44 faniar. /Gw_^r ni oedd hygawdd a oedd hygar, /Hygyrch ei neuadd cyn lladd llachar, /Gw_^r oedd gyhafal LlG VII 27 19 ed, /Hydr glodrydd gynnydd, gynflaen lliwed. /Hygyrch oedd ei lys, les trwydded, - ei fudd /A'i feddgy hygyrchlawr 1 BF VII 45 16 Ednyfed, /Bu gwir buddgywir am ged, /Bu gwawr hygyrchlawr hyged. /Cedawl Oronwy, cad fo_^r-gymlawdd - hyngder 1 CBM IV 6 10 en udd. /Rhygallas rheg ddinas rhagddudd /O'i hyngder ehangdud Faredudd: /Pan wnaeth balch odrudd byl hyladd 1 CBM IV 7 13 rhag llew, /Rhudd onnen o'i loflen law. /Llaw hyladd ar llafn hylwrch, /Lluniai glod glew dihafarch, / hylafar 1 PM V 23 17 fau bu cenau Cuniar, /Yn ddengmlwydd, hylwydd, hylafar, /Yn ddidanc ei gyfranc a_^'i ga_^r. /Yn Abercon Hylathr 1 LlG VII 24 143 ddfau, /Hael gyngor wrth go_^r, wrth gerddau; /Hylathr ei ysgwyd, esgud barau - gwrdd, /Hylym yn cyhwr Hylawch 2 ES I 19 6 i waradwydd. /Neud oerfedd haelonedd hylwydd, /Hylawch cerdd oedd ef yng ngherthrwydd. /Neud araf hywyl CBM III 21 28 awn? /Py fydd llary llysaidd llysoedd hylawn, /Hylawch prydyddion, Prydain ogawn? /Py fydd cardd olaith hylawn 1 CBM III 21 27 llwrw camawn? /Py fydd llary llysaidd llysoedd hylawn, /Hylawch prydyddion, Prydain ogawn? /Py fydd car hylef 1 CBM III 12 31 yfergyr, /A gwaed gwy_^r i ar wlith, /A gwyach hylef, hylith, /A gwyddfa blaidd yn ei blith. /O blith g hylith 1 CBM III 12 31 , /A gwaed gwy_^r i ar wlith, /A gwyach hylef, hylith, /A gwyddfa blaidd yn ei blith. /O blith gwyrdd a Hylithr 6 BF VII 47 9 cyrchu); /Rhwydd fal Nudd, rhoddfawr fudd fu. /Hylithr fu i lu lawer rheg - dy fyw, /Hwylfa glyw glod r PM V 11 52 Aerawd gwawd gwedi'i allael, /Aerdalmithr, aur hylithr hael. /Hael Arthur, modur, myd angudd, - am rodd LlG VII 24 49 i - cadau, /Cadarnfrwydr ystofi; /Aer dalmithr hylithr haeloni, /Arf lluoedd, eurwisgoedd wisgi. /Arwym DB VI 24 65 nawd fod gwyar o'r ymdaraw. /Gnawd yw o'i elyn hylithr wylaw /A gnawd fod tafawd diwyd iddaw. /Gnawd ys LlG VII 24 151 au, /Heirdd ei feirdd yng nghylch ei fyrddau; /Hylithr y gwelais, ddydd golau, - ei fudd /A'i feddgyrn GYC VII 36 49 add llew Nancoel, llurig Nancaw, /Llawer deigr hylithr yn hwylaw - ar rudd, /Llawer ystlys rhudd a rhwy hylwrch 1 CBM IV 7 13 dd onnen o'i loflen law. /Llaw hyladd ar llafn hylwrch, /Lluniai glod glew dihafarch, /Mynw ton, tremid Hylwry 1 LlG VII 24 145 - gwrdd, /Hylym yn cyhwrdd cyhoedd waetffrau. /Hylwry fwry, fa_^r gymell trethau, /Hawlwr gwlad arall, hylwybr 1 PB VII 20 7 , /Neu'm doeth hoed o'i dramgwydd, /Drudwalch, hylwybr falch hylwydd, /Dewr argledr, da w_^r arglwydd. hylwydd 13 EGM I 29 27 wyllaw eilwydd! /Addfwyn medd a gwledd gwledig hylwydd, /Addfwyn haf hirwyn, cain llwyn can llwydd, /A DB VI 31 61 on, /Tri araf, pennaf penadurion, /Tri arwydd, hylwydd ar eu holion, /Tri arwr, eurdwr eurdorchogion, / PM V 30 14 ddam nad cam cymryd yn ben /Mab Llywelyn hael, hylwydd berchen, /Arwyneb Prydain, prif elfydden, /Eryr PB VII 20 7 hoed o'i dramgwydd, /Drudwalch, hylwybr falch hylwydd, /Dewr argledr, da w_^r arglwydd. /Arglwydd naid BF VII 50 27 /Gw_^r gwiw yn frenin, fyddin falchaf, /Gw_^r hylwydd ei glod, gw_^r haelaf - am draul /Hyd yr gerdda LlG VII 24 23 /Llawhir walch, gw_'reiddfalch gorsedd. /Llwry hylwydd hael arglwydd eurgledd, /Llew Cemais, llym drais ES I 20 4 er fi, fy Rhi, Rhwyf ysbrydawl, /Dewr Arglwydd hylwydd, Hael buddugawl, /Difai Dad, rhag brad breuawl - PM V 23 17 r, /Yn arfau bu cenau Cuniar, /Yn ddengmlwydd, hylwydd, hylafar, /Yn ddidanc ei gyfranc a_^'i ga_^r. /Y ES I 19 5 i wir am ei waradwydd. /Neud oerfedd haelonedd hylwydd, /Hylawch cerdd oedd ef yng ngherthrwydd. /Neud DB VI 27 9 n, llew ehangrwydd, /Mawrbair cyniwair, cynnif hylwydd, /Mawr ben Cymru wen a'i chymhenrwydd, /Mawrbar EW VI 6 23 awg, /Archaf it i'th lariedd, /Breinnawl hawl hylwydd orsedd, /Breenin trin, trugaredd. /Trugarawg Dda CBM IV 4 50 nid rhodd gwaradwydd) /Treth Wynedd, haelonedd hylwydd; /Traul gorddrud golud goleurwydd, /Coel Calan, BF VII 47 11 lawer rheg - dy fyw, /Hwylfa glyw glod redeg, /Hylwydd wawr, llawr llary osteg, /Hil doethion, hael tir Hylym 1 LlG VII 24 144 au; /Hylathr ei ysgwyd, esgud barau - gwrdd, /Hylym yn cyhwrdd cyhoedd waetffrau. /Hylwry fwry, fa_^r hyll 4 OC II 14 86 au. /Cedwyr a'm gorug gwasanaethau: /Nid y_^nt hyll dihyll na hau dihau. /Cynifiaid, gyrthaid flaeniaid BF VII 53 15 mron, - rhag dig, /Dygn adnabod weithion; /Ydd hyll gofal fy nghalon /Fal ydd hyll teg erchyll ton. /Oe EGM I 26 11 llenwi; /Oedd hydr am ddylan gwynfan genthi. /Hyll nid oedd ei deddf-hi, hwyr-reddf holi, /Hallt oedd BF VII 53 16 weithion; /Ydd hyll gofal fy nghalon /Fal ydd hyll teg erchyll ton. /Oerdon fy nghalon; anghelfydd - o hymddired 1 GM I 14 100 g a fedd gwared - ein gau, /A dodwn ninnau ein hymddired; /Ys Ef, Arglwydd nef, a'n nertha_"ed /I ddiof hymddug 1 PM V 1 130 ain gyfwyrain gaddug: /Mad ganed, mawr fam a'i hymddug; /Dafydd hael, ei hafal (nid ffug) /Dyn nis gw_^ hyn 14 DB VI 34 14 Nac odduch daear, ddyn, o mynnaf, /Heno a allo hyn a allaf: /Dedfryd gw_^r gorau y'i barnaf, /Dadfrawd D-3 VI 19 21 /Treiaist-ti traeth eigawn, dawn dyneddon; /A hyn a ddywaid ceinaid canon - bur /Ysgrythur, llafur y EGM I 27 59 g anrhaith uffern yn Ei afflau, /Ac wedi hynny hyn a orau /(Gwir y pregethir y pregethau!): /Gweled yn GYC VII 42 49 ollau /A'i gethrau a'i grau a'i grog a wna. /`Hyn a wneuthum i, beth a wnaethost ti?' /Medd Crist Celi PM V 20 5 hydr, gad hydr hy. /Hy byddai Arthur, eirthiaw hyn - a_^'i lu, /Eilyw oedd o'i gylchyn, /Milwr gwlydd m BF VII 53 34 /Lladd fy rhi: i mi, mawr a dramgwydd - hwn, /Hyn a'm dwg yn ebrwydd; /Llyw dragon, llym rhoddion rhwy GB II 26 260 yntau /Ys adwen y maen y maent ill dau. /Ysid hyn ar ei fryn gwyn golau - uchel, /Gan ochel drygoedd d OC II 14 82 /Ar llaw Foriddig, llochiad cerddau: /Cerddyn hyn ei glod cyn oer adnau. /Dierchyr frodyr, fryd uchel PM V 25 39 dra gweilgi, /Ni chawsan' gennyn gymod cymaint hyn, /Eithr gwarth a gwrthryn wrth ymbrofi. /Darogan Myr PM V 14 1 Duw Sulgwyn yw hyn, hynt gyfwyre - glyw, /Hynt a ddyco glew, gloyw ddy GB II 26 154 wr, Mo_^n wledig, reodig reg. /Rhymeddyliais-i hyn i honni - urddawl, /Ei urddas anfedrawl a fedr roddi PM V 1 116 wawl Hiraddug. /Ef wrawl, o'i orofn rhwy dug /(Hyn nid ffaith) yn ffaeth pob sarrug. /Gw_^r gorfawr, go PM V 1 125 l /Hwyl ddirfawr ddiseithug. /Maith y rhydd yr hyn ni'm adug: /Meirch breisgir uwch brasgeirch haflug, D-4 VI 20 76 Clawr Powys, peues unbyn, /Canmil canmoles Duw hyn. /Pebyll Llywelyn, pawb etwa - a'i gw_^yl /Fal y'i g hy_^n 16 CBM IV 9 226 yddw a medd gorewyn /Am hirwledd am hirwlad ei hy_^n, /Am gedawl, am gadau ddybyn, /Am gyrdd wawr, am g EG VI 18 67 alanedd gorwedd gorddyfnesain, /Llywelyn, boed hy_^n, boed hwy dichwain /No Llywarch hybarch, hybar gig DB VI 35 17 anys gwedda. /Breiniawg Lywelyn, brenhinedd ei hy_^n, /Brynaich a dreisyn dros Glawdd Offa; /Brooedd ys CBM IV 12 23 n bencerdd /O iawnllin iawnllwyth Culfardd, /A hy_^n Cynddelw Fawr, cawr cyrdd, /Ohonu ni henyw beirdd. PM V 20 27 Llyw Prydain, Llywelyn, /Dygen rwyf rhyddug dy hy_^n, /Dugost, udd dremrudd, dremyn. /Tremyn Llywelyn, LlF1 II 3 1 Os hy_^n fyddaf, naf neirthiad, /No thi, Fechain ri roddiad GYC VII 40 71 a chymwyll `Amen', /A chymod a_^'m Rhe_^n, yr hy_^n gorau. /Ni bwyf lwth ddiawg, ni bwyf lesg ofnawg, ES I 16 15 anoddau lle anoddun. /Lleha fi, Dofydd huenydd hy_^n, /(Llawer a wna Duw er dyniaddon) /Rhwyf nef a dae EW VI 5 25 ristyd. /Tristyd a'm hergyd, mawrgerth - na bu hy_^n /Llywelyn llyw Arberth; /Mab difai difefl ei nerth PM V 19 31 dd hil Merfyn, /W_^yr Madawg freiniawg, enwawg hy_^n, /Mab Iorferth, mad ganed urddyn. /A'th ogyfarchaf PM V 19 20 wy derfyn /Pymthengwaith, pymthengmlwydd: bych hy_^n! /Mabddysg it treuliaw treth enfyn - i feirdd /Yn EGM I 27 85 fod gorffowys baradwys bau /Myn na bydd dyn na hy_^n na iau, /Men nas trawdd trallawd trallwybr eisiau. HOG II 7 12 /Bechanigen wen, wan ei gogwydd, /Bychan y mae hy_^n no dyn dengmlwydd. /Mabinaidd, luniaidd, lawn gwe PM V 12 28 adfail; /Nid hawdd, ni nawdd neb yniail, /Nid hy_^n oes dyn nog oes dail. /Deiliadon dyffrynt a'm deff GG II 32 4 mynych; /Nid henaint gw_^r a'i gwrthrych, /Nid hy_^n oes dyn nog oes drych. /Ystyriwn, cwynwn cedwyr ar PM V 25 47 deithi, /Yn llew Lloegr gymyn, yn Iorwerth ei hy_^n, /Yn llary Lywelyn o lin Rhodri. /Nis celaf, honna Hynaf 3 CBM III 3 225 ywair gyweithon, /A gyfyd yn gyfoethogion: /Ei Hynaf henyw o'i thirion, /Handid rhydd rhwng ei dwy afon DB VI 34 8 chis, mal yd barchaf, /Llywelyn urddyn, urddas hynaf, /Llawenydd Cymru cymrodeddaf. /Llywelyn, guall ar LlF2 VI 10 8 r. /I achubaw nawdd ni wader - ydd af /Ar ddau hynaf Naf, ni bydd ofer. /Erchi porth Dewi parth ydd ele hynafiaeth 3 ES I 15 32 ywaf, gallaf etgyllaeth - i'r gw_^r /A'm gorug hynafiaeth; /Arglwydd nef, nodded ddarparaeth, /Argledr CBM IV 17 108 id hydraeth - brad, /I'r Mab rhad, i'r Tad teg hynafiaeth, /Can dug pymwan Crist pymoes o gaeth, /O yng CBM IV 16 64 a fedd, a fedr o'i arfaeth, /Arfaf Naf, festig hynafiaeth; /Ef yn fraisg, yn fron ehalaeth, /Ef a ddaw hynaid 1 LlF1 II 1 62 ug Duw ddau henefydd - o'i phlaid, /Offeiriaid hynaid, hynaws ysydd: /Ni ddeffryd ei fod a dan glodrydd hynaint 1 GYC VII 36 44 a was a las o law - ysgeraint, /Cwbl fraint ei hynaint oedd ohonaw, /Cannwyll tey_"rnedd, cadarnllew Gw hynaws 1 LlF1 II 1 62 au henefydd - o'i phlaid, /Offeiriaid hynaid, hynaws ysydd: /Ni ddeffryd ei fod a dan glodrydd /Dyffry Hynefydd 5 CBM III 12 9 w, llew llwydd, /Lleisiawn, llas eu hynefydd. /Hynefydd arglwydd ar eurglawr - Powys, /Porthes glwys gl DLlM II 18 50 fy ne_^r, fy nen cyweithydd. /Yni fwyf hynwyf, hynefydd - galar /Yn afar, yn ofydd, /Cof Owain i'm calo LlG VII 24 83 g farchawg, feirch gorewydd!) /Ei fod yn hynod hynefydd - Gymro /Ar Gymru a'i helfydd. /Ef difeiaf naf CBM III 12 8 llid aerlew, llew llwydd, /Lleisiawn, llas eu hynefydd. /Hynefydd arglwydd ar eurglawr - Powys, /Porth LlG VII 25 3 tged, /Hael clodfawr, eurwawr arwymp gerdded; /Hynefydd Powys, peues fyged - hir, /Perchen gwir a thir hynni 2 PM V 2 51 dd fy rhwyoli. /O chyngain, hael udd, hwyl i'm hynni, /A chyngor angor i'm hangori, /Ni bydd celadwy fo CBM IV 17 93 /Cyreifiaint gymaint gymedrolaeth, /Caredd i'm hynni, neud mi a'i maeth, /Caru a mynnu fy mabolaeth. /C Hynny 15 MG VII 32 57 /Na gwneuthur da, na thraethu da ar dafodau. /Hynny a wnaeth ganedigaeth deg wyneithau /Un Mab Duw gwi CBM IV 17 26 d gwypwyf heddiw hawddfod uch llawr, /Ni wn er hynny a wyf henawr. /Gw_^yr Rheen ein rhaid, rhydd iolaw GYC VII 42 31 edd beunydd /A byd ar gynnydd, gynnif gwyrda. /Hynny aeth heibaw fal ymchoel dy law, /Mae pawb yn adaw GM I 7 94 i trymgudd trymdde, /Ail drais wael am hael am hynny. /Am orwyr Bleddynt y'm gorflawdd lletgynt, /Aml e PM V 18 11 ras, /Drud cadau, draig cenau Cynlas; /A gwedi hynny buost gwas /Cledd eurin, clo byddin clodfras; /Neu PM V 23 161 elsant, /Cadr eryr, i'th wy_^r yn warant, /Can hynny cynhennu ni wna_^nt: /Can wyllon Celyddon cerddant PhB VI 12 43 borth /Parth eurgolofn Cymru, /Diwygaf, honnaf hynny, /Difwyn a gymer Duw fry. /Pa gese_"i-di fi, fodry DB VI 26 10 , ti a brofy, /Dy fantawl, nid hawl, nid hawdd hynny, /Dy fa_^r, ys anwar y'i gosody, /Dy fe_^r a gwyne GB II 26 6 rn medd, ceinon meddwaint, /Bardd ni wypo hwn, hynny dygaint. /Nid ef y canaf can ddigiofaint - fy mryd CBM IV 9 74 r yn nydd ffwyr na ffy, /Gw_^r a wn-i a hwn yw hynny. /Gw_^r yn nhwrf, yn nhorf arhyly, /Gw_^r yn nharf EGM I 27 59 u, /Dug anrhaith uffern yn Ei afflau, /Ac wedi hynny hyn a orau /(Gwir y pregethir y pregethau!): /Gwel DB VI 26 6 , prydydd a'th ddeffry, /Llywelyn, llwyddid it hynny! /Mawr y'th orug Duw Dad, Arglwydd fry, /Myfyr yw DB VI 33 17 /Cyngor llyw mal Aergwl Llawhir, /Mor ddihaidd hynny, mor ddyhir - druain, /Dra fo byd na cheffir. /Gru LlF1 II 2 17 aw; /Ei liwaw rhag llaw rhy-s-lafasaf, /A heno hynny ni gyffroaf; /Nis ceryddo Duw nis ceryddaf. /Cery PM V 29 11 , /Hu bydd bawb a'i dyly, /Wrth Dduw ydd iolaf hynny, /Werthefin Freienin fry. /Braisg de_"yrn cedyrn, hynod 7 LlG VII 25 75 /Ni bydd anghlodfan y ban y bo. /Gwiw yw clod hynod a honno - tafawd /I'r aerllew parawd a'i dirpero. CBM IV 5 63 ygr fleiniad, flaidd osod, /Angudd urdd orddwy hynod, /Angerdd flawdd anghlawdd anghlod. /Clod wasgar, BF VII 47 13 ion, hael tirion teg. /Teg yd gafas gwas gwayw hynod - amlaen, /Oedd amlwg ei ganfod, /Llyw glyw, glaif PM V 26 122 dy glwyf, dy glod, - dy gynnygn, /Dy gynnif ys hynod; /Dy gleddyf rhyglywsam ar rod /A'th wayw rhudd yn LlLl II 16 28 ? /Pwy briw uch browysfarch can? /Pwy ei henw, hynod gyfran? /Ysef y'i gelwir, llawir - Llywelyn, /Llyw PM V 2 39 udd a'th fudd a'th fynogi. /Gwynygawd dy glod hynod honni /O angerdd a'm cerdd a'm cymelri. /Gwelais f LlG VII 24 83 enwawg farchawg, feirch gorewydd!) /Ei fod yn hynod hynefydd - Gymro /Ar Gymru a'i helfydd. /Ef difeia Hynt 24 PM V 14 2 Duw Sulgwyn yw hyn, hynt gyfwyre - glyw, /Hynt a ddyco glew, gloyw ddyddwyre; /Dygychwyn, olwyn, e GB II 26 237 warae, gwyrth a orau: /Cerddasant gan wynt ar hynt angau. /Edewis Padrig drwy ddig ddagrau /Llonaid Ll CBM III 5 5 lys dyffrynt; /Cyfleuer gwawr ddydd pan ddwyre hynt, /Cyfliw eiry gorwyn gorwydd Epynt; /Rhin wolaith w CBM IV 16 210 n, /Dychry_^n twrf torfoedd yn eban, /Dychyrch hynt ddychre gwynt gwaeddfan, /Dychymriw ton amliw amlan BF VII 46 8 rnwr, filwr fal Eliwlad, /Tey_"rnaidd luchynt, hynt ei hendad. /Te_"yrn yn he_"yrn, yn hardd wisgad - b DB VI 35 40 /A'r erlid fal cynt ar ael y dyffrynt /Ar ail hynt gerrynt Garreg Hofa. /Trydedd hynt ydd aeth, drud f DB VI 35 51 llosgi /O Ystrad Tywi tew ei haerfa; /Wythfed hynt greulawn i Garnywyllawn, /O Geredigiawn y'i dug yna CBM IV 4 102 yn yn rhuddaw adain; /Uch gwaedd gwynt, gwolau hynt gwylain, /Uch gwaedlyry gwaedlanw gwaeddai gigfrain CBM III 24 40 hoen, hoeddl abar - lletgynt, /Neud gorddifynt hynt gwynt gwrth doniar, /Neud wy a'i gofwy, neud gorddy PM V 14 1 Duw Sulgwyn yw hyn, hynt gyfwyre - glyw, /Hynt a ddyco glew, gloyw ddyddwyre BF VII 54 21 lod ac wyneb Gwynedd lochi. /Llas gw_^r ge[]nt hynt haeloni, /Llywiawdr llu Cymry, hy ei henwi: /Llywel CBM III 26 119 iaswn! /Nid oedd lary mor llary, mor lluadwn - hynt, /Handid cynt y'i cwynwn, /Nid oedd ddrwg ar ddraig GM I 14 81 chyn. /Er-yth-iolaf, Re_^n, Rebydd enfyn, - ar hynt, /Hawdd haeddwyf-i hwysgynt hwyl gwynt gorfyn. /Gor DB VI 31 49 greon, /Pei yn fyw yd fyddynt ym Mo_^n /Perynt hynt hendref Wyrangon. /Parawd gwawd gwedi eryron, /Peri PB VII 3 1 Llawer deigr hydrfer ar hynt /Hiddl am Rys, rysfa mynwent, /Llyw Dinefwr, gw_^r DB VI 29 54 y_^m, rai, gyfai nid gau. /Rhydraws fuam gynt, hynt hirddiau, /Rhydrist y'n gwnaeth Crist creaduriau. / CBM III 13 23 i gynnygn, /Ei gynnal nid hawddwaith, /Dremynt hynt hirfalch, walch osgaith, /Dremrudd prudd preiddiawr LlG VII 28 8 m Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt hynt hirlidiawg. /A rhechdyr a'i wy_^r, bynt wareddawg / GYC VII 36 102 yrn (orthyrn wrthaw - gwendorf Gorf) /Gorfynt hynt hyd Lydaw, /Gwir freiniawl frenin Aberffraw, /Gwenw PM V 1 152 awl; /Mur gwerin, gorau bedyddiawl, /Milfeirdd hynt mwyn mawrwynt meiriawl. /Mau ofynaig, draig dragona PM V 23 43 angudd gwodrudd gwaedryar, /Oedd engyrth ein hynt, oedd angar, /Oedd yng, oedd angau ein cymar, /Oedd CBM IV 4 209 , /Glew ddefawd, glyw oestrawd aestrai. /Ystre hynt wastad, gwestai - gwynfydig, /Gwyn ei fyd bieufai / GYC VII 36 63 fal crinwydd ysy'n crinaw: /Poni welwch chwi hynt y gwynt a'r glaw? /Poni welwch chwi'r deri yn ymdar DB VI 35 41 ynt /Ar ail hynt gerrynt Garreg Hofa. /Trydedd hynt ydd aeth, drud fu ei arfaeth, /Gwnaeth tyrau Trefdr hynwyf 2 DLlM II 18 50 , /Dwyn fy ne_^r, fy nen cyweithydd. /Yni fwyf hynwyf, hynefydd - galar /Yn afar, yn ofydd, /Cof Owain CBM IV 5 17 Goronw falch fab Gwalchmai. /Gwalch gwaedrwyf, hynwyf, unig - a gerais, /A garaf ei edmig, /Blawdd blae Hyny 1 GYC VII 43 4 ygad a llaw, /Na chred pechadur ei ddifuriaw /Hyny e_^l i bwll i bell drigiaw, /Na phoeni gau galon dr hynys 1 PC II 21 7 Yn y Penrhyn uch Penrhos, /Ym Mo_^n, i mewn ei hynys, /Ydd ym lleddir a_^ llafn glas. /Dielid Mab Duw hyrddai 1 PB VII 2 13 wawr byddinoedd. /Byddinoedd hardd oedd dydd y hyrddai - Rhys /Ciwdawd Rhos ohanai, /Llaith cynnygn, cy hyrwydd 1 SB II 22 30 ig, /Gwasgarai gweisgfeirch mai mawrthig, /Ced hyrwydd ffriwlwydd, ffrwyn ddyfrig, /Colofn clwyf, nid o Hysbryd 1 ES I 24 10 Merchyr Brad dybu bryd - Iddas, /Bredychu ein Hysbryd, /A Difiau y'n dyfu ledfryd, /Daly Iesu managu m hysbys 2 CBM IV 12 14 Trefgalw lys twrf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf gawr gorwyddawr gochwys /Fal twrf toredwyn CBM III 8 14 Trefgalw lys torf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf marchogion meirch gochwys /Mal twrf toredw hysgor 1 LlF1 II 1 73 dihawdd hepgor. /Ni llefais neb drais dros ei hysgor, /Ni chymwyll neb dwyll dyllu ei do_^r. /Ni chymu hysgwyd 1 CBM III 8 43 /Ein cyngor cynigiwyd, /Cedwyr balch bwlch eu hysgwyd, /Hyd y pasg y'n gwasgarwyd. /Nid adawo Duw dyn hysgwydawr 1 CBM III 9 21 a gynyddu, /Trydydd Tri Diwair Deulu. /Tyll eu hysgwydawr, terfysgfawr - faon hysiga 1 DB VI 35 26 mur, terfysg eu llafur, /Torfoedd disegur a'u hysiga; /Tey_"rnfab Gruffudd, te_"yrn ddadannudd, /Tey_" hystlyned 1 CBM III 5 40 gorddyfn-di fyned /(Gorthrych lys Leisiawn ei hystlyned!) /Llys y daw deon i'w darymred: /Llys Efa i f hystlys 1 CBM III 5 85 obaith. /Ni'm hathraidd-i meingan meingadr ei hystlys, /Ni'm hu frys o'i llys i'w llaes ymdaith: /Gwir hystwng 1 CBM III 18 2 gwrdd, gorddifwng - ei fa_^r, /Gorddwy neb nyw hystwng, /Glyw ddiwraidd, gwrddflaidd gorflwng, /Glew dd hywedd 4 PM V 26 42 rhudd a'i fudd a'i feuedd /A'i emys hyweddfrys hywedd. /A minnau, o'm doniau, dy-m-hedd; /Gnawd y'm daw HOG II 6 13 a'i gwymp wragedd. /Caraf ei milwyr a'i meirch hywedd, /A'i choed a'i chedyrn a'i chyfannedd. /Caraf ei GG II 31 32 oledd, - y'm ce_^n, /A'm cynigiws aur a meirch hywedd. /Hil Cynan erwan erwydedd, /Hael i wan, hil Ywai PB VII 15 17 oddai rhudd eurwisg. /Gwisgawg farchawg feirch hywedd /Oedd Rhys, rhwysg llew yn ymladd, /A drud geir d hyweddfrys 1 PM V 26 42 /A'i aur rhudd a'i fudd a'i feuedd /A'i emys hyweddfrys hywedd. /A minnau, o'm doniau, dy-m-hedd; /Gn Hywel 30 PM V 13 36 nnig aerbynnag gwne_^l, /Arglwydd, boed hywydd Hywel PC II 21 25 on ac Addaf. /Brochfael ac Iddon, brodorion - Hywel, /A holynt gerddorion, /Rhy'u llas a_^ llafnau rhu GM I 7 23 Gwyn Gogoned! /Gruffudd greddf ufel a grym hy Hywel /A hywydd olo_"ed; /A hwyaf arnaf ernywed /Ar ddeu PC II 21 40 chrynais, /Gwae fi, pan 'i harhoais: /Gwayw yn Hywel a welais. /Bra_^n a gre yn y gyfarthfa, /Ni ddarog LlG VII 27 13 ed - ar lachar /Golwg anghlaear daear dudded. /Hywel Amhadawg! Ni mad ddoded /I mywn mynwes llawr, mygr PB VII 6 14 mry blant, bla diochel, - mawr /Marw Cynan fab Hywel, /(Ceinwlad nef, boed ef ydd e_^l!) /Can nos gwnae PM V 13 1 Hywel ddiogel, ddiogan - de_"yrn, /Duw a_^'r nef ni'th w LlG VII 27 48 eir! Och Fihangel! /Och hyd atad, Duw, er dwyn Hywel! /Eryr gwy_^r, gwarant heb ochel, /Ar Wirionedd ia D-1 I 1 3 y /I falch de_"yrn, dinas unbyn, dengyn adwy: /Hywel fal mo_^r, Cymru oror, cyngor Arwy, /Terrwyn droch BF VII 47 24 llew cyn llen ge_^l, /Oedd glwys digardd hardd Hywel. /Gwa_^r Hywel uchel, och o'r grwn - y mae! /Nid f CBM IV 6 150 uthr, cleddyfal - ar wy_^r /A orug yn ddyfal, /Hywel hael, hefelydd Eidal, /Hy_"wr glew, gwledig diofal D-1 I 1 33 . /Ni ddaw meddyg hyd orffen byd hyd y notwy. /Hywel haelaf, fawr eilasaf, goresgynnwy. /Caffawd Hywel PC II 21 17 wain, /Llas gw_^r mirain uch morfa. /Llas gyda Hywel, hawl amddyfrwys - lew, /Llew trylew, traul diffwy PC II 21 33 Loegrwys, /Cadr fab Cedifor Wennwys. /Am fyned Hywel, hawl ddiachor - traws, /(Daeth tristyd i'm cyngor PC II 21 9 a_^ llafn glas. /Dielid Mab Duw ddygn alaeth - Hywel, /Hawl Echel (och arfaeth /Am ledrad frad freuolae CBM IV 6 65 , /Anlloedd cyrn, te_"yrn tair ynys, /Annhawel Hywel hawl gyfrwys, /Annhywallt ei lys o liaws eirchiaid PC II 19 24 yw, gwae Ddafydd enwir! /Gwa_^n gwalch rhyfel, Hywel hir PM V 1 77 yrydwch, /Gwerin ne_^r yn aerdawelwch, /Gwa_^r Hywel hoywal cyfeddwch, /Gwrdd yn lladd a_^ llafn dauafw PM V 13 7 gan eu rhad - boed tau, /A bid Duw yn ganiad, /Hywel, hoywal pob eirchiad, /Hil Cynan hwyl cynwan cad. PC II 19 9 adlam, /Saith gynt ni gymerynt gam. /Can eddyw Hywel, hwyl ddi-oddef - cad /(Cydfuam gyd ag ef), /Handy PM V 13 21 Gymru, traws gymraisg udd. /Udd addien, hywen Hywel, - neud adnau, /Nid adwna Duw a wne_^l, /Gw_^r hyd D-1 I 1 28 th a gais ynaeth arfaeth camrwy /Hydr y cymell Hywel o bell: gwell yw no hwy! /Dybryderant, dyysgarant BF VII 47 18 /Arwymp glod orfod, arf cyhoedd - hywerth /Fu Hywel o'r pobloedd, /Eryr tirfawr, arf torfoedd, /Aer ys CBM III 22 1 Rheiddun a'm rhoddes Hywel, /Rheiddiawg, feiniawg, fannawg fil, /Cefais gan d BF VII 47 25 e_^l, /Oedd glwys digardd hardd Hywel. /Gwa_^r Hywel uchel, och o'r grwn - y mae! /Nid fy modd nas gwel D-1 I 1 21 ) /Tair Rhagynys a'r Tair Ynys a'r tramordwy: /Hywel wledig, udd gweithfuddig, id y gwystlwy! /I'th arg D-1 I 1 34 el haelaf, fawr eilasaf, goresgynnwy. /Caffawd Hywel wrth ei hoywedd fy rhybuchwy. /Fy rhybuched i golo PC II 21 15 farthfa, /Llas nerth gwy_^r, eryr aerfa, /Llas Hywel wyn fab Owain, /Llas gw_^r mirain uch morfa. /Llas CBM IV 6 19 udd. /Gwybu bawb heb ge_^l gw_^yth gwrdd hwrdd Hywel /Yn rhyfel cyn rhybudd, /Gwy_^dd briwglau a llafna DB VI 29 14 fab Gruffudd, beirfudd barau; /Gwelsam-ni fab Hywel yn rhyfelau, /Cynan y'i gelwid, cwyn a'n goddau; / hywen 2 CBM III 16 104 folawd, yn harddwawd hyddestl, /Yn hywestl, yn hywen, /Baranres aerflaidd, aerfen ei - waedlafn /A'i wa PM V 13 21 /Tros Gymru, traws gymraisg udd. /Udd addien, hywen Hywel, - neud adnau, /Nid adwna Duw a wne_^l, /Gw hywerth 2 GM I 7 49 alofydd huenydd huarwar, /Hywir draws draglew, hywerth feirch orthew, /Eurllew Llechysgar; /Lluch ysgwn BF VII 47 17 fgoch, clod. /Arwymp glod orfod, arf cyhoedd - hywerth /Fu Hywel o'r pobloedd, /Eryr tirfawr, arf torfo hywestl 1 CBM III 16 104 Blaengar ei folawd, yn harddwawd hyddestl, /Yn hywestl, yn hywen, /Baranres aerflaidd, aerfen ei - waed Hywir 3 GM I 7 49 ddeifniawg adfar, /Galofydd huenydd huarwar, /Hywir draws draglew, hywerth feirch orthew, /Eurllew Lle MeiG I 30 12 lad paradwys a'm cynhwyso, /Brenhiniaeth gywir hywir honno. /O briflwyr synnwyr y synio - fy mryd, /(Br OC II 14 136 wrth wir, /Daniel, draig cannerth, mor ferth hywir. /Menestr, mawr a waith ydd oleithir /Gwy_^r ni ol hywledd 1 CBM IV 4 144 f, eurgledd - oedd ei arf, /Eurgorf tarf, torf hywledd. /Gwlydd wrth wlydd wrth wlad gyfannedd, /Garw w Hywlydd 3 GRh II 28 37 onydd byw undydd bod. /Can fod yn wirion, wryd Hywlydd - Hir, /Y harchaf it, Ddafydd, /Dygen udd llawen PM V 19 36 myn: /Hawl greddfawl, cedawl, cadedwyn, /Hael, hywlydd, lawrydd Lywelyn, /Hanbwyf well honawd, wawd obr LlG VII 24 79 r Wynedd arwynawl drefydd, /A'i cadarnhao, ced hywlydd, - yn hir /Yn amddiffyn tir rhag torf oswydd. /N hy_"wr 2 GM I 9 138 s-i fedd a'i fenestri o aur /Yn llys Owain hir hy_"wr ddlidau. /Dy-m-gwallofied ei win o'i wen addaf u CBM IV 6 151 orug yn ddyfal, /Hywel hael, hefelydd Eidal, /Hy_"wr glew, gwledig diofal, /Hwysgynt huysgwr ysgwydfwr hywredd 1 GB II 26 282 aint a chynhaddledd, /Saint Brycheiniawg, bro hywredd, /A seiniau Maelenydd, elfydd fannedd, /A seinia hyw_'redd 1 HOG II 6 17 ffaw ffyrf orfoledd. /Caraf ei brooedd, braint hyw_'redd, /A'i diffaith mawrfaith a'i marannedd. /Wi a hywydd 10 EGM I 29 3 eddi, Celi Culwydd; /Argledr ohonaf, Naf nawdd hywydd, /Argleidriad, Meidriad, medr o'm hawydd. /Ar au EGM I 27 94 u, /Mal dyfod Elfod elfydd Gelau, /Mal crefydd hywydd cynnydd Cenau. /Mair a Sain Silin, Marthin, Matha PB VII 19 23 lyn, llyw pob neges, /[]wyhyrd doeth coeth [] /Hywydd [] gyflwydd gyfles - fu [] /Gwae gantref a'i coll GM I 9 99 ng Penwaedd barth a Phorth Gemais. /Can haelon hywydd hawdd y treiddiais /[ ] Cheredig bybl ba hyd dull GM I 8 3 ynan, Cynwydiawn udd. /Owain yd elwir arglwydd hywydd hir, /Ef am dir yn wir yn w_^yth gyhudd: /Ef yng PM V 13 36 , /Arbennig aerbynnag gwne_^l, /Arglwydd, boed hywydd Hywel GM I 7 24 oned! /Gruffudd greddf ufel a grym hy Hywel /A hywydd olo_"ed; /A hwyaf arnaf ernywed /Ar ddeurudd Fada PM V 24 74 l trugaredd trugarawg - Arglwydd, /Trugar Dduw hywydd, rhwydd, rhinweddawg DB VI 27 44 cad wastadrwydd, /'N ei raid a warawd wy_^r yn hywydd. /Rhydd fydd a ganwyf, i'm rhwyf boed rhwydd /Rha GM I 11 82 esgryn esgar, /Yn wythfar, yn weithfuddig, /Yn hywydd yn rhwydd rhag hwyedig, /Yn rhiedd Gwynedd gwynfy hywyl 1 ES I 19 7 wch cerdd oedd ef yng ngherthrwydd. /Neud araf hywyl, pair parodrwydd, /Pur wohen diben dibechrwydd. /C hywyn 1 IRh VII 30 19 gyllestr rhiw, rin ddiednydd; /A chyn Mehefin hywyn glodrydd, /Hi dyngawdd yn hawdd heddiw o'i ffydd: hywystl 1 GM I 9 160 a'm cyhudd heb gywilydd /Ef ydoedd Owain hir, hywystl bedydd! /Ac a'm dawl o fun fenwawl ddefnydd /A i 774 CBM IV 9 74 w_^r a w_^yr yn nydd ffwyr na ffy, /Gw_^r a wn-i a hwn yw hynny. /Gw_^r yn nhwrf, yn nhorf arhyly, /Gw MeiG I 31 24 Rapha_"el a'm rhifant - yn gymen, /Fy nghymod-i a wnaethant. /Yn y Dydd i'm Priawd y'm profant, /I'r U HOG II 6 57 i gefais, /Ni gafas neb o'm llin; /Er fy lladd-i a_^ llafnau deufin, /Rhy-m-gwalaeth-i gwraig brawdfae DB VI 31 54 nyg gwynion, /Yn y cyfranc mo_^r a mawr afon. /I abar feddau rheiddiau rhuddion, /I Aberconwy ceneddl f DB VI 31 55 mawr afon. /I abar feddau rheiddiau rhuddion, /I Aberconwy ceneddl forion, /Tri gorau dreigiau sy o'r d GM I 14 103 rhyred. /Ac i'm Rheen gwyn gwan ystlyned - wyf i, /Ac ys mau erchi arch geinmyged, /Cyreifiaint o'r mai LlF2 VI 10 7 der - myned /Eidduned drwydded, tra yn gater. /I achubaw nawdd ni wader - ydd af /Ar ddau hynaf Naf, ni CBM IV 9 11 y Drindawd, /Trugaredd tros waredd tros wawd /I adrawdd aerflawdd eurflawd - ei ysgwyd /Mal ysgwyd rwy HOG II 9 6 feingan /I edrych fy chwaer chwerthin egwan, /I adrawdd caru, can doeth i'm rhan, /I edryd fy lledfryd CBM IV 9 127 biw gymryd gymref. /Corf ceindorf, can dothwyf-i adref /I'th edrydd i'th adrawdd is nef, /Pa_^r eurglaw CBM IV 16 111 wd, paradwys wyddfa, /Peraidd log ei henw yna /I Addaf, addef ni fwynha: /Ffrwyth lwythlen, wastadwen w MB I 4 11 i /Cyn bwyf deyerin diwenynni. /Diau ddarogant i Addaf a'i blant /Y rydraethasant y proffwydi: /Bod Ies EG VI 18 27 y trai tramwy llanw rhwy rhwydd hawl; /Gwelais-i aer am Gaer oedd engiriawl, /Talu pwyth dydd gw_^yth G CBM III 11 37 /Gwy_^l bentan am da_^n, am de_"yrn. /Cynneddf i aergun Argoedwys - werin /A warawd rhag Lloegrwys /Rha CBM III 24 35 rdd cyd ymarwar; /Neud am ddragon dwfn dyfnais-i afar, /Neud am ddraig Bennant bennaf galar! /Neud gwar DB VI 33 61 d - rhag drwg, /Dragywydd ddamuned. /Gwehenais-i ag ef, nid gofyged, /Gwaha_^n hir a hwyr ymweled, /By PhB VI 15 35 i a fu newydd naw saith mlynedd; /Ac oni'm dwg-i angau i anghenfedd - daear /Cyn anwar gyfar gyflafare PhB VI 15 35 ewydd naw saith mlynedd; /Ac oni'm dwg-i angau i anghenfedd - daear /Cyn anwar gyfar gyflafaredd, /Ni LlF1 II 3 25 /Haedding Fair, fal y'i haeddais! /O haeddais-i ai clais ai clwyfiant - rhyfedd /Ai rhyfel a_^'m peiri HOG II 9 7 caru, can doeth i'm rhan, /I edryd fy lledfryd-i, a'i lled ofrwy, /I edryd llywy lliw ton dylan /(Llifi PhB VI 12 41 cadair, /Gwn iddaw goreuraw gair. /O dywedais-i air ar wecry - heb borth /Parth eurgolofn Cymru, /Diwy CBM III 24 136 /Gogyman cludfan, cludfeirdd wogawn, /Cludais-i alafoedd llysoedd Lleisiawn. /Gwedi pargoch grym, par EGM I 26 8 id mau dewi. /Endewais-i wenyg a wynofi - dir /I am derfyn mawr meibion Beli. /Oedd hydraidd wychyr lly D-4 VI 20 50 yth ystrad. /Yn Ystrad Meuryg anystywell - lu /I am lyw bro Hiriell, /Ni safai rhagddun, rhwych pell, / HOG II 6 54 Ail yw'r llall o'r pall, pell fy min /I wrthi, i am orthorch eurin: /Gweirfyl deg, fy rheg, fy rhin, - PB VII 14 1 I am Rys fab Rhys (rhyfyg - ni ddaliwn), /Aeth Samswn, b GB II 26 69 /A lle_^n uch allawr heb allu clwyf; /Gweleis-i am ucher, uchel eu rhwyf, /Gwragedd, rhianedd, rhai a D-4 VI 20 54 /Pedwar castell poeth, paith rhyfyg - ystwng, /I am Ystrad Meuryg; /Clwyfuswydd, nid plydd, neud plyg / GYC VII 36 14 alaf, gwisgawdd bob gaeaf /Gwisgoedd amdanaf i amdanaw, /Bucheslawn arglwydd (ni'n llwydd ein llaw), GYC VII 36 52 ed wedi ymdreiddiaw, /Llawer gweddw a_^ gwaedd i amdanaw, /Llawer meddwl trwm yn tramwyaw, /Llawer mab BF VII 50 11 d Addaf /A'i bobl yn uffern, gethern gaethaf, /I amlenwi nef, amgylch Naf - uchel, /A golles angel angh HOG II 7 1 Caraf-i, amser haf, amsathr gorw_^ydd, /Gorawenus glyw rhag gl GG II 31 28 omedd. /Dadwyrain o fain, o fedd - a'n dybydd /I an diburaw og an camwedd. /Treiswr yw angau ar bob tro PM V 1 40 isglod dyrchafad. /Ei anaw a ddaw, a ddyfnad, /I anant ei eni bu mad, /Ei aur rhudd yn rhodd o'i geinia CBM III 5 78 iaith. /Nid af-i ar hirdwf ni da_^l hirdaith /I ar draed awel y drydewaith! /Ni thewais ermoed o'i mol CBM III 16 207 rudfar, drudfalch ne_^r. /Drudlwyr ei draffwyr i ar dryffun - feirch /O'i drafferth rhag Ffordun, /Saes PhB VI 15 37 Cyn anwar gyfar gyflafaredd, /Ni dderfydd awen i ar ddarwedd - traul /Tra fo lloer a haul ar eu rhodwe CBM IV 1 49 mosgryn, tarf ymysgrain; /Gwelais drydar crain i ar ddrumain - mo_^r, /Gwelais eu hesgor, ysgar ddilain CBM III 16 212 /Gwrddlan ddihafarch gwrddnen, perchen parch, /I ar erchfarch feinllun, /Gwrfawr glyw a glewyd ar-n-un, LlF2 VI 10 87 - i ddyn /Onis rhyddilyn o ddylyed. /Eiriolaf-i ar Fair fy eirioled, /Er ei dwy garedd na'm digared: / HOG II 9 4 fyned (cyni'm cared yn rhwy) /Rhy eiddun ofwy i ar feingan /I edrych fy chwaer chwerthin egwan, /I adr CBM III 5 49 /Nis rhyborthes neb, na'i thebyced! /Ni rhifaf-i ar fun fod yn galed: /Nid clod fy ngwrthod gwrth fy na CBM IV 6 207 itor ymdwr am Drwyd - hefelydd, /Twrch terydd i ar fwyd, /Caffawd beirdd eu budd yn ydd wyd, /Ceffid n CBM IV 6 255 gan drawslyw maws luman - archafad /Yn aergad i ar gan; /Gnawd rhodawg rhag marchawg midlan; /Gnawd cy CBM III 5 77 th, /Na chymer wrtheb a dan wrthiaith. /Nid af-i ar hirdwf ni da_^l hirdaith /I ar draed awel y drydewa PM V 23 39 yr a mil yng ngharchar. /Porthathwy pan aethom i ar /Meirch mordwy uwch mawrdwrf toniar, /Oedd ongyr, o CBM III 16 142 beirdd fangor, /Coch rhodawg pedrydawg pedror /I ar orwydd pedrongl pedreinddor, /Coch bwlch ei la_"in HOG II 6 23 erchedd /I rwng glyw Powys a glwys Wynedd, /Ac i ar welwgan gynnif rysedd /Gorpwyf ellyngdawd o alltude CBM III 12 30 eidr briw, brith - o gyfergyr, /A gwaed gwy_^r i ar wlith, /A gwyach hylef, hylith, /A gwyddfa blaidd y GB II 26 133 . /O fedru canu coeth anrheg - i hael /Cefais-i archafael, caffaf-i osteg /O gyrchu Brefi braint ehede GYC VII 39 11 y my_^r a Mair a'i morynion! /Nawdd a archaf i archengylion - mawr, /Arglwydd nef a llawr, fal y'm ll ES I 20 1 Goganaf i Arglwydd gogonawl, /Gogoned Frenin, Dewin dwywawl. /Di CBM III 21 37 d ysgain gwyniain, gwn ei golli. /Neu chollais-i arglwydd rhwydd yn rhoddi, /Neu'm rhoddes-i hil Rhun PM V 2 61 orsaf arnaf er neb ynni. /Na'm arwerth er aur i arglwyddi - eraill, /Ni'm arwar arall er fy mherchi. / DB VI 31 9 yn glodfawr Fawr a'i feibion. /Llyna w_^r arwr i argosbion, /Llwyddedig gwledig gwlad orchorddion, /Lla CBM III 25 3 f - o gyfedd /A gefais ei alaf, /A Duw a'i dug i arnaf /A ddwg pawb a fo pennaf. /Pennaf y treiddem trw CBM IV 6 257 rhag marchawg midlan; /Gnawd cynheirf cynnwrf i arnan; /Gnawd yn ei gyman gymyrredd am heirdd /A glwys CBM III 24 82 Athal aur fual a fu eiddiaw, /Ethiw hael hebof-i, athwyf hebddaw, /Nid eddyw o'm cof ceisiaw - fy nghyf HOG II 9 13 haddawd-hi addoed cynran, /Ethiw a_^'m henaid-i, athwyf yn wan; /Neud athwyf o nwyf yn ail Garwy Hir, D-2 I 2 1 De_"ws Reen, ry-m-aw-i awen (amen, ffiad) /Ffynedig wawd, ffrwythlawn draetha CBM III 3 199 dd /A gredws Duw, De_"ws Ddofydd, /Creded bawb i Bair lluosydd, /Lluosawg ei ddawn i ddedwydd; /Credaf LlF2 VI 9 13 ris y gyniar, /Chweg fwyta Efa bu afar. /Iolaf-i Bair o bured arwar /A beris amad ac adar, /Bwyf gwasta PM V 1 100 iddwch! /Ef i fryn, i freiniawg gyfrwch: /Chwi i bant, difant dyfrydwch. /Ef aerdyrch: awch cyrch nis c GB II 26 74 Ym mhlwyf Llanddewi, lle a folwyf, /Yd gaffwyf-i barch cyn nis archwyf, /Ac o blaid Dofydd diheufardd w CBM III 3 229 w roddion, /A folaf, a folant feirddon! /Caraf-i barch ei Harchddiagon, /Caradawg freinawg, fraisg rodd GRh II 28 21 llawdd, /Fy mryd nid hyfryd, nid hawdd. /Hawdd i bawb a_^ thi i'th wyneb - am fudd /Ymfeiddiaw am ateb; PM V 5 34 hymes /Yn esguraw hawl, hawdd adnes, /Yn esgar i bawb am beues, /Yn ysgwthr trydar yn ysgwn ddarpar, /Y PM V 5 66 awr, rhwym llawr, rhy-m-llofes, /A rhydd budd, i bawb ei gymes. /Caffaf, co_^r mawrnaf, mawrnerth aches PM V 4 17 nion - anghymwys, /Anghymes i'i feibion. /Rhan i bawb, i'i bobl eu haddon: /Rhai yn ddrud, eraill yn dd MeiG I 32 7 , /O'm bryd cyn gweryd y'i gwaredaf. /Caru Duw i bawb oedd bybyriaf /Mal y ca_^r y saint braint breinol MB I 3 60 egawg: /Ni yn Eryri yn rhei_"awg, /Ni thorres i bawr a fu breiddiawg. /Gruffudd grym cyhoedd (nid oedd PM V 15 9 , /Creadur poethgur, pa'th greas. /Archaf arch i Bedr o berthynas - Crist /A ddug Grog yn urddas, /Trwy MB I 4 25 awd ar fy nhewi. /Mi, Feilyr Brydydd, berierin i Bedr, /Porthawr a gymedr gymes deithi, /Pryd y bo cyfn GYC VII 43 4 chred pechadur ei ddifuriaw /Hyny e_^l i bwll i bell drigiaw, /Na phoeni gau galon dreulaw, /Na myned DB VI 31 21 af ieuanc, cyn tranc traul eirchion /Ni ballai i bellenigion, /Ne_^r, muner mynych ei roddion, /Neud ei MB I 3 27 rawd /Mal Urien urdden a'i amgyffrawd; /Gweled i ben llu, ni bu ddefawd, /Nur cadau, neuaddau o ystylla GYC VII 43 40 es y ta_^n a gormod boethfan /A wnaeth Baraban i benydiaw, /Er cythruddiaw cnawd, er dial pechawd: /Per CBM III 3 154 ys, baradwys burwen, /Llan Gamarch, llaw barch i berchen. /Perchen co_^r, cerdd wosgor wasgawd, /Ced wa CBM III 3 170 ddawd, /Caer barchus barha_"us barawd /A berid i bererindawd. /Peniadur cerygl, ceresyd /Ced a chred a CBM IV 10 5 lad, wledig Deau. /Aswynaf, archaf arch fawr - i Beryf /A beris nef a llawr, /Nawdd rhag dy fa_^r, ca_^ PhB VI 15 10 ddelai hwn o achenedd - geufeirdd /Anghyfrwys i beryf ei henrhydedd. /O gwnaeth Golydan gyflafan ddiri CBM III 3 209 ylwlydd /A'm peris o'r pedwar defnydd, /Credaf-i Beryf nef yn elfydd /A'm gwnaeth o burawr yn brydydd. GYC VII 42 49 rau a'i grau a'i grog a wna. /`Hyn a wneuthum i, beth a wnaethost ti?' /Medd Crist Celi Ri: rhaid oedd CBM III 16 10 eidriad, /Dybrys alaf Deifr i drefad - Bowys, /I beues ei hendad, /Dygostwng arthan (dygwystl dy wayw!) GYC VII 43 35 ydd?' /Canid eiddunt ffydd, ffo_"ynt rhagddaw /I blith y gethern, i waelawd uffern /Y lle mae mignwern CBM III 5 126 Llywelyn hael hud ym gelwir, /Geleurudd, gelyn i bob enwir; /Enwawg i'm ceinioes y'm ceinmygir, /Anwar EW VI 4 43 id - (y'm ce_^n) /Nid mau we_^n wedd honnaid; /I bob rhwyf rhwysg orddyfnaid, /Diwedd, nod rhuddfedd, n GYC VII 40 40 /A'n troses ar gyffes heb air gau, /A'n troso i bob trosedd gorau, /I foli'r Drindod drwy gardodau, /I GYC VII 41 34 yliau. /Yna y telir (angen ys direnwir enau) /I bob twyllwr ac ethrodwr eu gweithredau. /Pan wrthoter EGM I 27 39 s ferau /Pym weli, Celi celfyddodau; /Porthwyf-i boen edrydd Mynydd Mynnau /Parthred a_^ myned myn y'th CBM III 3 207 ydd /Mad gynnull mawrddull merwerydd, /Credaf-i bost present preswylwlydd /A'm peris o'r pedwar defny CBM III 11 49 arfod, /Ac yn o_^l diweddwyr dyfod. /Cynneddf i Bowys ban e_^l - ar dremyn /I derfyn diogel /Na bo tro CBM III 11 41 , /Rhan ei chwaer na chweir o Bowys. /Cynneddf i Bowys ben ymadrawdd - gwy_^r /Uch gwirawd eurgymlawdd, CBM III 11 45 dd /Nad ef daw ar eu llaw lletgawdd. /Cynneddf i Bowys cynosod - yn aer /Yn aros eu rhaclod, /Ym mlaen GYC VII 42 44 fa, /Nad o'i gamwedd Ef ydd aeth Arglwydd nef /I bren dioddef (eddyl traha), /Gwae ni mad aned, bechoda DB VI 35 20 Offa; /Brooedd ysgafael, bryd ar ddrychafael, /I brifdeg gaffael, hael yd hwylia. /Braisg waisg wosgor EG VI 18 112 uw amdanad! /Rhychyngain Prydain yn ddibryder /I briodawr llawr yn llawn nifer, /Llywelyn, gelyn yn y g HF VII 23 33 iffryd byd o'i bum weli, /Pam na faddau brawd i brofi - arall? /A fydd wrth ddeall guall gosbi? /Ni fe EG VI 18 6 marwawl) /A gair anghyfair Mab Mair meidrawl /I brofi pob peth o bregeth Bawl, /I foli fy rhi, rhwyf a CBM III 7 3 ad wobaith, /Cyfarchaf, cyferchais ganwaith, /I brofi prydu o'm prifiaith - eurgerdd /I'm harglwydd ge CBM IV 16 123 i dreth a draethant geiniaid, /Traethawd be_^r i buraw enaid. /Rhag oerferw uffern wern wonaid, /Rhag o GYC VII 43 4 aw, /Na chred pechadur ei ddifuriaw /Hyny e_^l i bwll i bell drigiaw, /Na phoeni gau galon dreulaw, /Na HOG II 6 78 d, /Cefais i dair a phedair a_^ ffawd, /Cefais-i bymp o rai gwymp eu gwyngnawd, /Cefais i chwech heb od HOG II 6 40 /Tir Tegeingl, tecaf yn ei helfydd. /Cyd bwyf-i cariadawg cerdded Ofydd, /Gobwylled fy Nuw-i fy niheny CBM III 5 8 woleddf, wolau ddremynt, /Rhiain ni'm rhifai-i ced am rhifynt. /Rhianedd iddi a ddywedynt, /`Rhieinge CBM III 5 96 draeth hiraeth, feddfaeth facwy, /Am a rygaraf-i, ceni'm carwy, /Neud lluddedig glan rhag glas fordwy, CBM III 5 17 raul ateb ataf a ddanfonynt. /Llawen y'u carwn-i ceni'm cerynt, /Llawforynion gwyry, gwirion oeddynt; / LlG VII 27 33 id rhyfedd ochi yn iawn uchel. /Neud ydyw ynof-i cof cyfarchwel /Am lyw cleddyfrudd heb gudd, heb ge_^l PhB VI 15 31 wr mawr, gwawr gwaradredd. /Cynneddf yw cennyf-i, cyd erganedd, /Canu cerdd am borth, am byrth neufedd: HOG II 6 38 /Hyd yn nhir Rheged rhwng nos a dydd. /Gorpwyf-i cyn bwyf bedd, buddai newydd, /Tir Tegeingl, tecaf yn HOG II 6 79 efais-i bymp o rai gwymp eu gwyngnawd, /Cefais i chwech heb odech pechawd /(Gwenglaer uch gwengaer ydd HOG II 6 77 /Cefais-i ddwy, handid mwy eu molawd, /Cefais i dair a phedair a_^ ffawd, /Cefais-i bymp o rai gwymp e DB VI 31 31 wl feddwl fyddwn ym Mo_^n /Pei yn fyw y delai i Dalybolion. /Chwegwyr, cynifwyr cynhebygion /Eu chwedd CBM IV 1 44 u hargyfrain; /Gwelais eu hadaw heb eu hadain /I dan draed adar, gwy_^r gwanar, gwain; /Gwelais eu try MB I 3 29 au, neuaddau o ystyllawd! /Cyn myned mab Cynan i dan dywawd /Ceffid yn ei gyntedd fedd a bragawd. /O ol PM V 13 14 r, te_"yrn rhag tymestl - cedeirn, /Cadwai dud i dan ddestl, /Ne_^r trymder tromgad ddiwestl, /Neu'n gw CBM IV 4 77 , dyfryd heb arglwydd. /Arglwydd glew, aerllew i dan eurllain - gledd, /Gleddyfal gyfwyrain, /Arglwydd CBM III 16 189 ffosawd ffwyrnawd ffe_^r; /Dychynne fflamdrais i dan fflamdai Lloegr, /A phlant Eingl yng ngwander, /Dy LlG VII 25 36 irdd dy feirdd; dy fudd - neud adwen /Nad ydyw i dan gudd. /Gorawenus ddraig ar ddragon prudd, /Gw_'rei CBM III 29 3 f, yn aerdew - aerdorf /Yn ardwy rhag trylew, /I dan llafnawr llaith woddew, /I dan llasar glas llas ll CBM III 29 4 y rhag trylew, /I dan llafnawr llaith woddew, /I dan llasar glas llas llew. /Llas gwas gwawd digardd, d GYC VII 38 39 yfedd rhyfyg a balchder! /Na fid rhyfalch dyn i dan y se_^r, /Na fid un lysenw a_^ Lusiffer. /Ni bydd OC II 14 42 an, /Ar llaw Ddehewain, llew gyflafan, /Lluch i dan ysgwyd ysgawn lydan; /Ar llaw Ednyfed, llawr dioga DB VI 30 21 /Ac emys gochwys goachubiad, /Ni bu gystal dyn i danad, - Ddofydd, /Ag y bu Ddafydd gyn ei ddyad. /Mor CBM IV 6 261 addon iddaw a rhuddaur o'i law /A rhuddfeirch i danan; /Gnawd i'm rhi rhuddfeirdd o faran /A rhoddi rh GG II 32 16 w, /Ruddfedd werthfawr wedd wrthaw /Ac Edenawg i danaw. /Canys marw mawredd a grym /Griffri, ei drengi PhB VI 13 12 w, /Bod addef nef yn eiddiaw /A'r byd achla_^n i danaw. /Dan Rys, fab greiffwrys Gruffudd - ysgwydwyrdd LlG VII 26 12 hwylaw - yng ngryd, /Gw_^r hyfryd i'r byd bod i danaw. /Nid anaml ei fudd heb orchuddiaw, /Nid eddyw h DB VI 24 88 l i hwylaw - yng ngryd, /Ys digrif i'r byd bod i danaw. /Ystyriwys De_"ws ddawn iddaw, /Ystyried Tad ll CBM III 3 3 , dy nawdd, na'm cawdd i'm camwedd! /Duw doeth i deithi tey_"rnedd, /Tey_"rnas wenwas wirionedd; /Duw a OC II 15 14 stli. /Dygychwyn, gennad, gan fawrydig - dorf /I derfyn Ceredig; /Dywan ar wyllt ar wallt pig, /Dywed y CBM III 11 50 dyfod. /Cynneddf i Bowys ban e_^l - ar dremyn /I derfyn diogel /Na bo tro tramwy gyfarchwel, /Na bo cae D-4 VI 20 70 y_"rnedd. /Tey_"rndud Leisawn ac Alaswy - dir /I de_"yrn Degannwy, /Cam i'r Cymro niw hoffwy, /Cynnif C PhB VI 15 33 am borth, am byrth neufedd: /Hengerdd Delesin i dey_"rnedd - elfydd, /Hi a fu newydd naw saith mlynedd HOG II 8 9 i'th gyfoeth dy goeth Gymra_"eg. /Dewis gennyf-i di; beth yw gennyt-ti fi? /Beth a dewi di, deg ei gost D-3 VI 19 12 ost drais achaws yn draedsychion, /UnDuw gwir, i dir dorf anghyson. /Pendefig, Gwledig gwlad gorchorddo DB VI 35 68 r bymtheg o Faelawr Saesneg /Pan aeth ar osteg i dir Panna. /Dwy ar bymtheg, drwg a wnaeth yn amlwg /Pa GYC VII 39 25 - nef /A gwir addef y gweryddon! /Nawdd arnaf-i dodaf y dedwyddion, /Nodded o'u parthed a'm perthynon, PhB VI 14 45 lid? /Ai gwaeth mynag nag nog eddewid? /Ciglau-i dorf a thorf a thwrf ysgwydawr, /Nos Galan Ionawr mwyn PM V 9 3 w, /O Fo_^n hyd Fynyw llyw llu angdde, /Dyrydd i dorf dyre - orwyddawr /Hyd y llewych llawr gwawr gwymp PM V 25 38 rrwyn a'i llyw llidwenwyn /A'i lluoedd trylwyn i dra gweilgi, /Ni chawsan' gennyn gymod cymaint hyn, /E CBM III 8 51 /A'r llys gan ystlys Dyfrdwy, /A lle teg tebyg i draeth /A wnaeth fy hiraeth fwyfwy! /Hawddamawr i Gwm PM V 21 24 , /Gwendud amrywdud Emrais, /Gwynedd adrysedd, i drais PM V 23 163 lyddon cerddant! /Dugost y Wyddgrug a Dygant - i drais, /Adrysedd cyfnofant, /A Rhuddlan yn rhuddlanw a PM V 26 51 mudaw am reuedd! /Rheuedd tey_"rnedd ti biau - i drais /Ar drawsfalch gyfri_"au, /Rhysfa dygn dugost wy HOG II 7 5 rall arwydd. /Gorwen fy ysgwyd ar fy ysgwydd - i drais; /Cerais ni gefais gyfai awydd, /Cegiden hirwen, LlG VII 24 35 feirch, heirddfeirch harddedd, /Ni chaiff Sais i drais ei droedfedd - o'i fro! /Nis oes o Gymro ei gymr CBM III 26 90 yw trwy flwng trwy fwng, trwy forddwyd, /Gwayw i drais yn ais, yn ysgwyd, /Gwayw Einiawn creulawn, creu DB VI 35 47 g, /Er a wne_^l o ddrwg, nis diwyga; /Chweched i dramwy, chwe chad yn adwy, /Yn Abertawy, teg ysgorfa. CBM IV 16 163 lles, neges na'm nagwy! /Duw a'm dwg o'm drwg i dramwy /Ei dremyn, i dremid ofrwy. /Mor ddedwydd a dra GM I 9 163 yfnwys a_^ mi maith gerennydd, /Ac y'm daerawd i draul o dra newydd /Ag amrant hirwrm a grudd hirwlydd, CBM III 16 9 iw draig dragon beleidriad, /Dybrys alaf Deifr i drefad - Bowys, /I beues ei hendad, /Dygostwng arthan IRh VII 30 26 lfydd - Ffyddion, /Ar gefn Rhuthreon rhuthrais-i drefydd /Gorffyniant llifiant llu Gwyndodydd. /Gorffar GM I 14 84 gorfyn. /Gorfyn o'i dremyn dra my_^r drefred /I dreiaw caredd, caru myned /Myn ydd ymddaeth Crist ar g CBM III 21 122 an yd fai, /Nid oedd i dresu yd odrosai /Namyn i dreisiaw dros a welai; /Nid oedd am Galan ydd ymgelai CBM IV 16 164 wy! /Duw a'm dwg o'm drwg i dramwy /Ei dremyn, i dremid ofrwy. /Mor ddedwydd a draidd a drangwy - ar hw CBM III 21 121 , /Nid oedd anghlodfan y fan yd fai, /Nid oedd i dresu yd odrosai /Namyn i dreisiaw dros a welai; /Nid CBM IV 16 122 id fy rhaid, /Am Iesu caru cyrbwyllaid. /Caraf-i dreth a draethant geiniaid, /Traethawd be_^r i buraw e PhB VI 11 8 /Hir ei wir i'i w_^r dra safo, /Hydr ei drais i dreth o Benfro, /Gwalch gwylfalch, golud anghryno, /Gw DB VI 33 12 /Gwelais-i ddau a dau, beth a dewir? /Gwelais-i dri a thri, ni thremygir. /Ni ryweles dyn ddim mor eng PM V 26 141 cyn darmerth darfod. /Can-nid oes yma amfod - i drigiaw, /Draig Prydain, syll rhagod! /Pan futych o'th GRh II 28 9 ydd, Duw it a'i rhoddes. /Rhoddes Duw dri dawn i drinwychydd - naf: /Nerth Ercwlff yw'r trydydd, /Doeth ES I 17 36 heb dy fa_^r. /Dy fa_^r, Lywelyn, a fu fawr - i drwm, /Ei drymed a'm diddawr. /Eurdreth o'i dremyn pob CBM III 16 131 swan mor groch, /Ei drosedd ni dresir nemoch; /I drylew yn rhiw ei dorf drwylwyn wiw, /Ei darian dryliw GYC VII 40 87 chyrn sefydlog ar ei sodlau, /A phob dychymyg i drywanu cig, /A phob cog ffyrnig o'r coeg ffyrnau, /A LlF1 II 4 50 edudd garddgudd, gerddgor - gynifiad /A fu dad i dud io_^r. /Neud gwyddfedd gwedi gwyddfor; /Neud gwery OC II 14 77 o, /Ariant a'i gortho nid gorthenau. /A dyddwg i Dudyr, eryr aerau, /Gwirawd gysefin o'r gwin gwinau /( LlF2 VI 10 95 ydd, /Iawnaf i'w Arglwydd ei erglywed. /Archaf i Duw ddwy uned: /Un ffydd a_^ chrefydd, a chred PM V 1 7 f gwenwlad - a gwaedd /A gwyddgwn ysborthiad, /I Ddafydd lawrydd, lawr gyrchiad: /Ei ddefawd eirthiaw, CBM IV 16 66 ; /Ef yn fraisg, yn fron ehalaeth, /Ef a ddaw i ddangos a wnaeth. /Gwnawn erddaw cyn braw breuoliaeth CBM IV 3 19 igawn, /Cer bron bro lydan gocha_^n, gochawn. /I ddangos nad byw llary, llyw Lleisiawn, /I geisiaw myna GM I 14 2 f i Dduw, ddwywawl weini, /Cyfarchwel a dde_^l i ddaioni, /Cyferiw cyfrwydd cyfred a_^'m haw_^ydd, /Cyf DB VI 24 45 deddfawl y dydd a ddaw! /Mihangel, pan dde_^l i ddaly drostaw /Yn erbyn cythraul, cythrudd seiniaw, /A DB VI 33 11 r - yn faith, /Fyth bellach ni welir. /Gwelais-i ddau a dau, beth a dewir? /Gwelais-i dri a thri, ni th MB I 3 105 ydd, /Men yd las Trahaearn yng Ngharn Fynydd. /I ddau dywysawg (deifniawg ddedwydd) /Brenhinedd Powys a CBM III 3 200 reded bawb i Bair lluosydd, /Lluosawg ei ddawn i ddedwydd; /Credaf dda ni ddifa, ni ddifydd, /Ni ddiffy GB II 26 130 chadarn achadw y prydydd, /Ac iddaw y mae, mal i ddedwydd, /Ddedwyddion Brefi yn eu broydd. /O fedru ca GB II 26 242 w, draw dra thonnau. /A Duw a'i mynnwys, Mynyw i Ddewi /Cyn geni ein rhi enrhyfeddau; /Pan bregethwys h GB II 26 148 /Hyd ar Dwrch, terfyn tir a_^ charreg. /Dothyw i Ddewi Deheubartheg - bair /I ddial fal diwair ddwyn ei GB II 26 128 dd /Fal cyfliw a_^ haul hwyl ysblennydd. /Ysid i Ddewi dda gyweithydd /Wrth wan a chadarn achadw y pryd GB II 26 152 /Gan borth Duw, porth dyn yn ddiatreg; /Dothyw i Ddewi, ddiffreidiad teg, /Rhys mawr, Mo_^n wledig, reo GB II 26 202 y'i gelwir ar y tir rhag dywrthred. /A gwestfa i Ddewi gwestai rhodded, /Ar bob sant gormant geugant go GB II 26 84 erennydd, /I Dduw gysefin, ddewin Ddofydd, /Ac i Ddewi wyn wedi Dofydd. /Dewi mawr Mynyw, syw sywedydd, GB II 26 150 /I ddial fal diwair ddwyn ei wartheg; /Dothyw i Ddewi yn ddeheueg, /Gan borth Duw, porth dyn yn ddiatr CBM III 3 202 daf dda ni ddifa, ni ddifydd, /Ni ddiffyg onyd i ddi-ffydd, /Credaf fi fy Rhi, fy Rhebydd, /Fy Llywiawd GB II 26 149 charreg. /Dothyw i Ddewi Deheubartheg - bair /I ddial fal diwair ddwyn ei wartheg; /Dothyw i Ddewi yn GG II 32 10 wn oll. /Pell yw o Powys pwyll argel - i ddyn /I ddial, gwaed Afel! /Gwaelawd ty_^ tywawd tawel /Gwely CBM IV 16 40 war; /Iolydd wyf o nwyf yn afar, /Iolaf-i Dduw i ddifwyn Ei fa_^r. /Rhag ba_^r ein Peryf, Pen haelonae CBM III 7 40 dalaith. /A'i ddiwedd ys bo, can bu ei laith, /I ddifwyn y cam cymaint ei affaith, /Yng ngoleuder saint PM V 24 8 riawg - ei harglwydd, /Llwyr ddirfawr ddigwydd i ddigasawg. /Rhyddarfaidd aerflaidd eurflaen rodawg /Ar GB II 26 197 . /Duw a folaf er eirioled - im, /Can ni allaf-i ddim heb Dduw Trined. /Dewi yn eang, yn rhan rhwyddged GM I 14 102 mddired; /Ys Ef, Arglwydd nef, a'n nertha_"ed /I ddiofryd gwy_^d gwey rhyred. /Ac i'm Rheen gwyn gwan y ES I 17 5 au cyntefin; /Gnawd y tyf tywys o egin; /Gnawd i ddoeth cyfoeth cyfiewin: /Ni nawd, nid llonydd allwyni GC VI 21 2 ynt, llid anoeth - gofal? /Gnawd gofyn chweddl i ddoeth! /Mawr Dduw! a ddycych beunoeth /Mor wael na we GYC VII 40 89 ffyrnig o'r coeg ffyrnau, /A phob rhyw ddefawd i ddoluriaw cnawd, /A phob cigweiniawd a_^'u cigweiniau, CBM IV 4 87 ch goradain, /Ar hil Rhun rhudd weryd a main. /I ddragon Coeling nid coelfain - ei ddwyn, /Ys coel brwy MB I 3 32 awd. /O olo Gruffudd yn rhudd feddrawd /Cwynif-i ddragon dwfn ddygn ddiwyrnawd. /Ergyrwayw brwydrin cyn GYC VII 40 33 odfaddau, /Pan aeth un Mab Duw, y dydd gorau, /I ddrws porth uffern gethern gaethau /I wa_^n heb annog, GYC VII 40 74 orau. /Pan ddoeth un Mab Duw ar o_^l dioddau /I ddrws porth uffern, gethern gethrau, /A'r gwaed yn ann MG VII 32 59 ychir ar y dechrau; /Nos Nadolig: nos annhebyg i ddrygnosau, /Nos lewenydd i lu bedydd: byddwn ninnau! PM V 8 44 an eddewid. /A minnau, magator o'm dlid /Bodd i Dduw a bod yng ngleindid. /Rhag beiau rhiau yn y rhenn GB II 26 78 f, /A ddigonais-i o gam, o gynghlwyf - difri, /I Dduw a Dewi y diwycwyf, /Canys dichawn Dewi nis dichon GM I 14 63 nwyf /Cyfarws mynws men y'i caffwyf. /Ac ysym-i Dduw a ddiwycwyf - o'm drwg /O'i drugaredd cyn mi tra DB VI 33 6 r. /Rhy fawr o bechawd a rybuchir, /Rhy fychan i Dduw a ddiwygir, /Rhy afnam o gam a gymerir, /Rhy anna EGM I 27 87 trawdd trallawd trallwybr eisiau. /Archaf arch i Dduw addodau - nef /Na ddoto Pedr gloau /I'm lluddias MeiG I 32 34 ed grefydd beunydd, bennaf - ei gogawn, /Credu i Dduw a'i ddawn, ys cyfiawnaf. /Credych Di fi, yr Celi LlF1 II 3 21 wydd, /Ddifwyn ei fa_^r i'm harglwydd. /Galwaf-i Dduw Arglwydd am arglais - Owain, /Llyw coelfain, Coel CBM IV 18 15 /I'r wlad eidduned, myned a wnawn! /Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchaf, - ceinfolawd /Ar draethawd a draetha CBM III 10 21 harwar, neu'm ca_^r, neu'm cyfarch. /Cyfarchaf i Dduw cyfarchddawn - foliant /I filioedd enwogawn; /Eur CBM IV 18 1 Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchwel iawn /I foli fy Rhi rhwydd, rhadlawn LlG VII 24 1 Cyfarchaf i Dduw ddawn orfoledd, /Cynechrau doniau dinam fawredd, GYC VII 38 6 , /Na chryn llaw yn lluniaw salwder, /Na chred i Dduw, ddewin ffyddlonder, /Na chrynai bob pryd rhag pr MeiG I 32 25 /Cred argel ddirgel a ddirganaf. /Creded bawb i Dduw, Ddewrnaf - gogoned; /Cred yn eidduned a eiddunaf CBM III 3 34 edd; /Dyniawl bobl ni borthant iawnwedd, /Iawn i Dduw ddifanw eu rheuedd /Ar eubryd eu bradawg fuchedd MeiG I 33 51 mwy trachwerw ferw afar rhagddaw; /Na cherydd i Dduw ddwyn yr Eiddaw! /Eidduniant i ddyn ei ddwyn ar f GM I 14 1 Cyfarchaf i Dduw, ddwywawl weini, /Cyfarchwel a dde_^l i ddaioni, GYC VII 36 69 i'r sy_^r wedi r'syrthiaw? /Pani chredwch chwi i Dduw, ddyniaddon ynfyd? /Pani welwch chwi'r byd wedi r CBM IV 18 60 /Yn hollawl, meidrawl, hawl huanred. /A roddo i Dduw ei ddegfed - o'i law /Heb luddiaw iddaw Ei ddylye DB VI 27 100 rhwyf y rhodded rhan fawr o'r byd, /Ef rhoddai i Dduw ei ddihewyd, /Ys rhoddo fy Rhe_^n rhan ysbyd - a CBM IV 17 138 d, /Cyn dylaw gychwyn tyddyn tydwed, /Can dalu i Dduw Ei ddylyed. /Can lleng engylion, cain lliwed - ob MG VII 32 27 au, /Llewenydd mawr a llawer gawr o ganuau: /`I Dduw gloria, pax in terra i'n terfynau, /Heddwch i'r b GB II 26 83 - wyf, /I erchi i'm Rhwyf rhwydd gerennydd, /I Dduw gysefin, ddewin Ddofydd, /Ac i Ddewi wyn wedi Dof ES I 16 10 n. /Barochel uchel uch engylion, /Bardd fyddaf i Dduw hyd tra fwyf ddyn. /Archaf nawdd Mab Mair, crair CBM IV 16 40 doli arwar; /Iolydd wyf o nwyf yn afar, /Iolaf-i Dduw i ddifwyn Ei fa_^r. /Rhag ba_^r ein Peryf, Pen ha DB VI 34 18 ganaf. /Neud adwen, i'm prifnen prydaf, /Neud i Dduw mal y dadferaf: /Doethineb Selyf selwyd i'm naf / DLlM II 18 3 laith /Llyw Gwynedd a'i Gwyndyd obaith; /Ochaf-i, Dduw, na ddaw ef eilwaith - ym myd, /Ym mydawl osymda LlG VII 24 121 Gan eurwawr aerbair y tair talaith. /Cyfarchaf i Dduw o ddechrau - moliant /Mal y gallwyf orau /Clodfor GM I 14 44 Hi yn ferch wy Mab y modd ysydd, /Hi yn chwaer i Dduw o ddwywawl ffydd, /Hi a hawdd borthes lles llin e DLlM II 18 1 Ochaf-i, Dduw, o ddyfod ei laith /Llyw Gwynedd a'i Gwyndyd oba PM V 17 1 Cyfarchaf i Dduw, o'i ddawn - huanaidd, /Huanaw i'm gogawn /Arwr, GM I 7 31 rgadw hirgwyn /A hirgur o ddolur ei ddwyn. /Ac i Dduw o'i ddawn ydd archaf arch iawn, /Awdl ffrwythlawn GM I 10 36 no mi! /Meddyg a iolaf, Meddydd plant Addaf, /I Dduw uchaf erchi; /Archaf arch i Grist Celi, /O'i gaff BF VII 54 37 riwyr, /Fegis meibion Lly_^r, llwyrglod ynni. /I Dduw ydd archaf, Naf, eu noddi, /Neddair egored, roddf BF VII 55 25 dd, /Gw_^r hawdd ei adrawdd, cawdd a'm cyfyd. /I Dduw ydd archaf (Naf ni'm ennyd) /Lleha_"u Dafydd yn GYC VII 41 1 I Dduw'n gyntaf y cyfarchaf, bennaf biau /Nef a daear, a HOG II 6 76 fawd. /Cefais i fun dduun, ddiwyrnawd, /Cefais-i ddwy, handid mwy eu molawd, /Cefais i dair a phedair a PM V 1 93 fawr wy_^r, i fawr w_^r gwystlwch! /Ef a ddaw i ddwyn yr einwch. /Ef a'i dwg ac niw diolwch. /Chwi rha GM I 13 22 nid debre. /Dilyw a ddyfu, Dyddbrawd a ddyfi /I ddygyfor ei gynne, /I ddygyfwrw enwir yn enwerys goll GM I 13 23 yfu, Dyddbrawd a ddyfi /I ddygyfor ei gynne, /I ddygyfwrw enwir yn enwerys goll /Yng nghyllestrig dan EG VI 18 118 mo_^r a lleufer: /Ei ddylif cynnif cynhebycer /I ddylan am lan, am leisiaid fe_^r; /Terfysg ton dylysg, BF VII 48 3 yll am ein twyllaw: /Ing draha Efa a fu fraw - i ddyn, /Afal bu dechryn dechrau arnaw; /Angau pob rhiau DB VI 24 11 aw /Merwerydd echwydd ac ucher daw, /Mawrfryd i ddyn byd, er bod iddaw - dda, /Na mawrair traha nid rh ES I 23 25 addloedd pobloedd, pawb i'w orsedd. /Cymhennaf i ddyn cyn ei ddiwedd /Cymodi a_^ Duw cyn mud ym medd. / PM V 14 12 bre; /Nest a ddywawd im, dim ni ddwyre, /Gnawd i ddyn dylaw dylif ni'i gwe. /Llywarch y'm gelwir, llu BF VII 51 28 ist hiraeth gaeth golyn; /Eithr o Dduw, aruthr i ddyn. /Dyniaddon, deon, digofaint - ein llyw /A'n gwna CBM IV 17 37 Cynghafawg, cyfrdrist, cyfrdost benyd; /Cam yw i ddyn ddifanw Ei fryd, /Cynghraiff Di_"a_"wl cyngwl cyw ES I 24 1 Gorau yw i ddyn, ddiw Ynyd, - peri /Periglawr i'i gymryd, /Canys MeiG I 33 67 myn a ddywetwy o Dduw fab Mair, /Nid oedd iawn i ddyn ddywedyd gair. /Gair garwffraeth gwaeth, gwaith g MeiG I 33 14 ni wn na'm ffordd na'm ffurf erni. /Ernywiant i ddyn ei ddigoni /Ar Dduw yn gollwng gwall fynechi /A'i DB VI 33 72 ed, /Anaw o'i wenllaw rywallofied, /Anhawdd yw i ddyn ei ddiofred. /Y Gw_^r a'n prynwys-ni, pridwerth g BF VII 55 14 r golau ei arfau, aergrau ergryd, /Gw_^r gelyn i ddyn ei ddiofryd, /Gw_^r golud esgud, oesgyd - byddina EGM I 28 5 awd /Pe_^r fegys pur felys folawd. /Perygl yw i ddyn ei ddiwyrnawd /Pan fo yng ngharedd buchedd bechaw MeiG I 33 52 Na cherydd i Dduw ddwyn yr Eiddaw! /Eidduniant i ddyn ei ddwyn ar foes /I gymryd crefydd Cristionig gro DB VI 24 7 aw /Y mae i'm meddwl dy geisaw. /Mor ddiriaid i ddyn eiddunaw - o'i gnawd /Yrddygnawd bechawd na'i ryb GG II 32 9 irw fyddwn oll. /Pell yw o Powys pwyll argel - i ddyn /I ddial, gwaed Afel! /Gwaelawd ty_^ tywawd tawel LlF2 VI 10 85 trwy ymddired /Ac ni farn o ddir ei ddaered - i ddyn /Onis rhyddilyn o ddylyed. /Eiriolaf-i ar Fair fy DB VI 32 8 Neud eddwyf yn oer dyddyn, /Nid oes dim einoes i ddyn. /Pob dyn oer dyddyn, neud eiddaw - angau, /Anghy GRh II 28 57 fn pawb, yn orau. /Gorau un, gorau gerennydd - i ddyn /Yr hon Dduw tragywydd /A gorau ail gerennydd, /W GM I 9 87 aw, /Gwledig Aberffraw a gwlad Ynyr. /Endewais-i eaws am ryhiraeth er gw_^yl, /Gweilging porffor pwylla SB II 22 5 yniaith, /Duw Drindawd, bwyf priawd prifiaith /I edmyg dinag, dinas mawrfaith - clod, /Cleddyfrudd yn a HOG II 9 5 cared yn rhwy) /Rhy eiddun ofwy i ar feingan /I edrych fy chwaer chwerthin egwan, /I adrawdd caru, can HOG II 9 7 n egwan, /I adrawdd caru, can doeth i'm rhan, /I edryd fy lledfryd-i, a'i lled ofrwy, /I edryd llywy ll HOG II 9 8 rhan, /I edryd fy lledfryd-i, a'i lled ofrwy, /I edryd llywy lliw ton dylan /(Llifiant o'i chyfoeth a MB I 3 12 orfyndawd: /Py dawant anant, na phrydant wawd /I edwyn terwyn torf ei forawd? /Nid adfarn cerddau! Nid CBM IV 9 28 ; /Gwelais-i wledig dig, diofnawd, /Ofn ei ofn i efnys giwdawd; /Gwelais-i glais a thrais a thrallawd, GB II 26 65 - yno, /Ny bydd yn eu bro a bryderwyf. /Gwelaf-i effeiriaid, coethaid, cannwyf, /Canaf eu moliant men y DB VI 24 83 unbyn dengyn dengwlad iddaw /A digawn o ddawn i eiddunaw - rhe_^n /A dygen llawen yn eu llywiaw. /Llyw GM I 9 127 aesawr dreuliaw, /Dybrysais innau yn aroloedd i Eingl: /Dyfrydedd yn Lloegr rhag llwybr fy llaw! /Der CBM IV 4 90 ddilain /I gerddawr am breiddiawr, am brain, /I eilwion am eirchion archfain, /I flaidd, rhudd ei fraw HOG II 7 17 n anghymhenrwydd. /Peddestrig iolydd, a'm bydd-i eilwydd? /Pa hyd y'th iolaf? Saf rhag dy swydd. /Adwyf PM V 26 83 i'n rhwyf, /Nwy roddwy, gogeled! /Ei eirchion i eirchiaid ar lled, /A'i aur rhudd a'i fudd a'i fynwed, CBM III 21 190 /(Rhoddfawr gwawr Gwendyd, gwynfyd gweinion) /I eirchiaid Prydain a phrydyddion, /Nid gwaglaw adaw ada GM I 7 39 n, /Heb ddiwad ei orwlad orllwyn. /Gorllechais-i eisiau o'i oesfriw, aesfrau, /O'i angau anghlaear, /O D-1 I 1 47 , cywryd Lleon, galon reibaint: /Un fid fenwyd i ellysb byd, gelleist borthant. /Hoeddl hir a nef a cha GM I 9 57 in /Nid athechaf drin drwy ymgythrudd. /Caraf-i eos Fai forehun ludd /A golygon hwyr, hirwyn ei grudd. EW VI 6 38 /Nid cam canmawl hawl hwyl gynnydd - eirchiad /I erchi cerennydd; /Tormennawg ddeifnawg Ddafydd, /Tau g EGM I 28 45 ef llwyprawd /Yn edrinaw fry rhag y Drindawd, /I erchi i'm Rhi, Rhwyf nawrawd - gwerthfawr, /Gwrthfyn f GB II 26 82 rchwyf. /Archaf reg yn deg, a digerydd - wyf, /I erchi i'm Rhwyf rhwydd gerennydd, /I Dduw gysefin, dde PM V 27 10 uffudd! /Graid eryr milwyr Maelawr - a archaf /I Erchwyn nef a llawr, /Udd dinag, dinas gwriawr, /Un di OC II 14 130 . /Dywallaw-di, fenestr, fedd hidlaid - melys /I ergyrwayw gwry_^s gochwys yn rhaid /O gyrn buelyn bal PhB VI 14 10 lifed ffosawd /Dyrllyddiwn-i wirawd cyn byddwn-i ermid. /Moladwy fleiddryw ni'm rhoddai brid; /Mawr ei D-5 VI 36 18 dd, /Drwg ydd aeth iddaw wrthwynebedd, - iawn /I Erod greulawn ei greulonedd! /Gwerthu Iesu (ysy rhyfe GM I 9 123 /Prydain allweddawr oll yn eiddiaw. /Endewais-i eryr ar ei giniaw dynin, /Dyraith Gwynedd gwyar iddaw. PM V 25 60 cadeithi; /Archaf it, Arglwydd yr arglwyddi, /I eryr cemwyr cymod a_^ Thi CBM IV 9 23 dawd - ei eirchion /Ei eirchiaid ar blannawd; /I eryr eirioes moes Medrawd /Ni welaf, ni welir cydfrawd PM V 12 5 ys /Ym mharawd ym mharadwys! /Parawd ysbyddawd i esbyd - Prydain, /Udd prydfawr ei wryd, /Maredudd, mar PB VII 1 29 dd fa_^r, /Cadarn ddilesg wrth esgar. /Hyddysg i esgar esgudfryd - Owain, /Gwawr Llundain, llew yng ngr GM I 7 61 gor gorf, ysglyf torf taerfar. /Esgud ei angad i esglyfu gwlad, /Gwleidiaddon gyngwasgar; /Gwae Gymru g GYC VII 36 76 Nid oes na chyngor na chlo nac egor, /Unffordd i esgor brwyn gyngor braw. /Pob teulu, teilwng oedd idda DB VI 28 7 wn ymadrawdd o ffrawdd Ffrangeg; /Pan geisiais-i esill o Enilleg, /Cam oedd, neud ydoedd yn Wyndodeg! / GM I 8 21 ochno, /A gyrchws glyw Fflandrys, a fflemychws i eu bre /A ba_^r ynddaw yn ddiolo, /A lithws llwytgun a LlF1 II 4 30 haelion hil Bleddynt - a'm traul, /Trwm arnaf-i eu lletgynt: /Fal y deryw, y derynt, /Fal y derfydd gw LlG VII 26 26 arreg Hofa! Cafas ynddaw /Rhawd Saeson lladron i eu lludwaw! /Ys dir o'i farau ddifuriaw - pob tw_^r, / PB VII 15 23 n, /Prif walch cadarn haearngaen; /Chweddl oer i eurfab Owain /A'i gyfoeth a ddaeth o'i ddwyn CBM IV 18 11 g ddawn /Yn eisiwedig ac yn ddicllawn. /Archaf i Fab Duw, can ys digawn, /Cymod o'n pechod (pechu nid i LlF1 II 1 12 efred, /Cedwis Duw urddas, yn w_^r ac yn was, /I fab Eneas, eurwas fyged. /Cedwir nen, fab Gwen, a fad GM I 8 18 edwyr Lloegr, a llwgr uddudd, /A gorfod i fod i fab Gruffudd! /Arddwyreaf hael o hil Iago /A gennis dr EW VI 4 14 nmlwydd ydd oedd rhaid, rhudd elwch, - ei fod /I fad gynnal heddwch; /Gwalch bryn, brenin ynialwch, /Gw GM I 7 138 wys, /As rhoddwy fy Rhe_^n rheiddun drugarawg /I Fadawg fad gynnwys /Gan lain yng ngla_^n Baradwys, /Ga PM V 1 97 ni gedwch /Na rhwydd na rhyddewr ynialwch. /Ef i faes, i faws gadarnwch: /Chwi i goed - i gad nwy beidd CBM III 16 220 gnawd rhag Owain ysgafael i frain, /Ysgafaeth i faidd cun /Ar ysgwyd rwyd rhodwydd fal Rhun, /Ysgawl t SB II 23 13 ywrain, /Chweddl mwyfwy, garw dramwy drumain; /I Faig ni bu ddadwyrain, /Bychan budd i fedydd a fain, / BF VII 54 41 reiniawl, /I hael ysbrydawl, ddeddfawl Ddewi, /I Fair, fawr gadair, gadr ei gweddi, /I'r gwy_^r a wnae D-1 I 1 2 yn gymorth, yn nerth, yn borth, yn ganhorthwy /I falch de_"yrn, dinas unbyn, dengyn adwy: /Hywel fal mo GM I 13 11 am ban benial ystre. /Gnawd o'm gwawd gwychran i falchlan febin, /Gnawd o drin dres aele; /Gnawd wedy PhB VI 11 19 /Gnaws gaeaf alaf yng ngodo. /Telais-i feirch i farchawg Mwyddno, /Teilwng in talu a'n rhoddo. /Ysym-i DB VI 30 64 a gogledd. /Dyfod hyd ataw dyhedd - Iwerddon /I farchogaeth Mo_^n dirion diredd, /A llu o Brydain, llw PM V 26 46 redd /O'r Deau, irdanc haelonedd, /Ardal hardd i fardd am ferthedd. /Po_^r eisor, un eisiau ni'm gwedd, CBM III 3 181 pryd /Prydest loyw pryder dihewyd. /Diwahardd i fardd ei fenwyd, /Diffleistor, tewdor ddo_^r ddiffryd, CBM IV 4 158 Hawl greulawn, hael hwyrgrawn, hirgrig, /Hardd i fardd ei fwrdd Nadolig. /Oedd aelaw cer aelwyd Beblig CBM III 10 12 aon, /Bendith Dduw gennwch, gynreinion! /Gnawd i fardd fendigaw haelon. /Awch rhoddaf arawd, aerwosgryn LlG VII 26 10 . /Gorau cyrchlam im cyrchu ataw, /Canyd hardd i fardd fod i wrthaw! /Gwrawl yw ei hawl yn hwylaw - yng EW VI 1 11 ddelw - y gallwn /Na byddwn ar dy helw? /Hardd i fardd fod i'th arddelw, /Hawdd i'r byd gennyd gynnelw. PM V 1 92 wr llyw mawrllid Mallolwch. /Chwi, fawr wy_^r, i fawr w_^r gwystlwch! /Ef a ddaw i ddwyn yr einwch. /Ef PM V 8 30 , /Mab Madawg, llawddeawg lleudid, /Ei fawrfyw i fawrfeirdd pob hid. /Marw Einiawn mawr anaw dibrid, /M PM V 1 97 /Na rhwydd na rhyddewr ynialwch. /Ef i faes, i faws gadarnwch: /Chwi i goed - i gad nwy beiddwch! /Ef SB II 23 14 rumain; /I Faig ni bu ddadwyrain, /Bychan budd i fedydd a fain, /Oer, gywasg gywisg pridd a main /Lland GM I 9 137 balch caen coed, cadr ei flodau. /Addwyn yfais-i fedd a'i fenestri o aur /Yn llys Owain hir hy_"wr ddli PM V 12 12 , /Clwyf dygn Deau a Gogledd /Clywed ei fyned i fedd. /Beddrawd a'n daerawd, pob deurudd - prydus, /Pr CBM IV 4 142 nhrais, yn nhrosedd, /Gw_^r afraid ei farwnaid i fedd! /Gw_^r gwaedrwyf aerglwyf, eurgledd - oedd ei ar DB VI 32 12 au, /Anghyfeillwr iddaw: /I feddu daear arnaw /I fedd o'r diwedd y daw DB VI 32 11 yn, neud eiddaw - angau, /Anghyfeillwr iddaw: /I feddu daear arnaw /I fedd o'r diwedd y daw PM V 10 68 /Lle teg tey_"rnwaith udd Mo_^n, /Llys er lles i feddygon. /Meddwynt llyw am fyw am falch Wythfryn - dw PhB VI 11 19 ni allo, /Gnaws gaeaf alaf yng ngodo. /Telais-i feirch i farchawg Mwyddno, /Teilwng in talu a'n rhoddo PhB VI 14 19 , Wener wenid. /Cadair Faelgwn Hir, hu berid - i feirdd /Ac nid i'r gofeirdd yd gyferchid; /Ac am y gad PM V 20 9 t heddiw, hyddyn. /Hyddyn Lywelyn, hyddolawg - i feirdd, /A_^'i fyrddoedd lluosawg, /Rhwyf bedydd ni ba PB VII 5 15 wenwyn - a golled /A gollais o'i adwyn, /Doeth i feirdd byd i gyd gw_^yn /Difa gwalch tyrfa terrwyn. /O CBM III 11 65 edig brenin. /Cynneddf i'r cedwyr ced ysgain - i feirdd, /Cedweilch heirdd, hardd yd fain, /Eilwaith gw CBM IV 4 92 fain, /I flaidd, rhudd ei fraw fudd i frain, /I feirdd dwfn, dyfryd a gofiain. /I Gynddelw oedd arddel CBM III 16 159 /Mur meddgyrn, mechde_"yrn Mechain. /Mwynofydd i feirdd, ei faith goelfain - ran /Meirch mygrfan, cynga PM V 12 35 a'i ceidw, /A'i cedwis pob Calan, /Bro heirdd, i feirdd ei feirch can, /Bron gedawl, uwch bro Gadfan. / CBM III 26 61 rudd /Am ben cun ceneddl Faredudd, /Dyfrydedd i feirdd farw achludd - Einiawn, /Do_^r breisgddawn, brw CBM III 24 87 anoeth, y'm doeth anaw, /Delw ydd oeddwn fardd i feirdd ganllaw, /Canlles a'm rhoddes rhuddaur wallaw; CBM IV 6 30 d friw calch am falch elfydden, /Hud wyf fardd i feirdd gynghallen. /Hud af yng nghynnorf yng nghynnen PM V 11 15 e_"yrn, /Mur cedyrn cadarnffer, /Caeth, ffaeth i feirdd maeth mwth ne_^r, /Coeth, doeth, drud, termud, PM V 23 55 ys claear. /Rhyllofes rhwyf tres tros faniar - i feirdd, /Oedd fawrllwyth i'r ddaear, /Gwisgi aur ac ar CBM IV 3 13 rth March gwedi Meirchiawn. /A ddyrydd ei fudd i feirdd proestlawn, /A ddyran atan, ataw ydd awn! /A fo CBM IV 6 181 rochiad gyrchiad, pell gyrchir - ei feirch /Ac i feirdd yd roddir. /Tarf ar dres o'i drais a welir, /Tw CBM III 5 42 ned!) /Llys y daw deon i'w darymred: /Llys Efa i feirdd y'i digoned. /Llysaidd ei hirdwf o'i heurdudded PM V 19 21 ych hy_^n! /Mabddysg it treuliaw treth enfyn - i feirdd /Yn fyrddioedd i'th gylchyn. /Dy law hir, neu LlF1 II 1 47 er Menwenfer ucher echwydd. /Uchel wawd yw hon i Feirionnydd, /Uchelfardd a'i pryd fegys prydydd, /Uche PB VII 18 26 A gretai We_^n, walch syberw, /Creded ei fyned i feirw! /Erwan ei ddwyn, gw_^yn gynnwrf, /Eryr, mur maw CBM III 10 22 rch. /Cyfarchaf i Dduw cyfarchddawn - foliant /I filioedd enwogawn; /Eurdorchawg farchawg feirch anghra PM V 1 3 Naf, nefawl Dad - celi, /Celfyddyd heb afrad /I filwr arwr, arwain na_^d /I foli cedwesti wastad, /I f PM V 1 5 r arwr, arwain na_^d /I foli cedwesti wastad, /I filwyr eryr, arf gwenwlad - a gwaedd /A gwyddgwn ysbor CBM III 23 12 fodrydaf, /Nid i flaidd praidd y prydaf /Namyn i flaidd glyw, y glewaf CBM III 23 11 nt, pennaf - uchelwr, /Uchelwyr fodrydaf, /Nid i flaidd praidd y prydaf /Namyn i flaidd glyw, y glewaf CBM IV 4 91 r, am brain, /I eilwion am eirchion archfain, /I flaidd, rhudd ei fraw fudd i frain, /I feirdd dwfn, dy CBM III 29 31 a i Hwfa Hen /Namyn er maws im 'y hun /Y molaf-i Fleddyn, flaidd trin, /Haelwas, hwylwys yng ngarthan CBM IV 1 42 ais gadau geirw a rhudd feirw rhain /Oedd rydd i fleiddiau eu hargyfrain; /Gwelais eu hadaw heb eu hada GM I 8 18 a_^ chedwyr Lloegr, a llwgr uddudd, /A gorfod i fod i fab Gruffudd! /Arddwyreaf hael o hil Iago /A gen PhB VI 14 29 id /Adfyddaf nad arnaf yd orfyddid. /Eiddunswn-i fod Rhys, rhwysg ddiedfid, /Tra fai ddywawl Dduw yn ei LlF1 II 1 8 an am rhydd Dofydd dogn foddha_"ed - i'm rhan /I foli Cadfan, cedwyr nodded. /Cedwis gwir ei dir a'i de PM V 1 4 lfyddyd heb afrad /I filwr arwr, arwain na_^d /I foli cedwesti wastad, /I filwyr eryr, arf gwenwlad - a GB II 26 136 hedeg, /Dy-m-gordden yn llawen llawer gosteg, /I foli Dewi, da Gymra_"eg, - eofn, /O fodd bryd a bron, GB II 26 270 wi, /Pum allawr Brefi, braint i'r seiniau; /Ac i foli Dewi dothwyf i'r Deau, /Boed doeth Fo_^n a'm clyw CBM IV 18 2 Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchwel iawn /I foli fy Rhi rhwydd, rhadlawn, /Un Mab Mair a bair byrn EG VI 18 7 ir meidrawl /I brofi pob peth o bregeth Bawl, /I foli fy rhi, rhwyf angerddawl, /Rhyfel ddiochel, ddio LlG VII 24 5 canyd rhyfedd - dreth /O draethawd gyfannedd /I foli fy rhi, rhwyf Arllechwedd, /Rhuddfoawg freiniawg PM V 23 8 ddiarchar. /Crist fab Duw dy-m-rhydd arllafar /I foli fy rhi rhwysg Odiar, /Llywelyn, llyw Prydain a'i CBM III 1 3 ngherdd, /O naw rhif angerdd, o naw rhyw fan, /I foli gwron gwryd Ogrfan, /Gorun mo_^r-gymlawdd a'i gog DB VI 25 7 nt mal Aneirin - gynt /Dydd y cant `Ododdin', /I foli gwyndawd Gwyndyd werin, /Gwynedd bendefig, ffyned CBM IV 9 3 urdawd - cerdd /(Ni'm gwne_^l cardd o nebawd) /I foli Mab Duw dibechawd, /Dibechdoeth cyfoeth cyfundawd CBM IV 4 222 ar dirion, /Gwledychawd molawd mil feirddion /I foli teithi Tey_"rnon: /Gwladoedd bair, cadair cadfaon CBM IV 6 268 n /Fal ymosgryn mawr Gawr Gamlan; /Gnawd canaf-i foliant fal Afan - Ferddig /Neu farddwawd Arofan /A fo GYC VII 40 41 heb air gau, /A'n troso i bob trosedd gorau, /I foli'r Drindod drwy gardodau, /I garu Mab Duw yn ei wi EGM I 26 22 an wyry gall ddyall ddogni, /Gwraig nid oeddwn-i frad gariad genthi. /Gweryd rhudd a'i tudd wedi tewi, PM V 23 73 /A dan se_^r, ysef ei amcan: /Adnes i franes, i frain ban - ddychre, /Dychrain gwy_^r yng nghreulan; / CBM IV 6 119 nasant rif nawcant celain: /Calanmai, celennig i frain. /Cred a ched a cherdd rhychyngain - i'th blaid, CBM IV 4 91 rchion archfain, /I flaidd, rhudd ei fraw fudd i frain, /I feirdd dwfn, dyfryd a gofiain. /I Gynddelw o CBM IV 13 13 e_^r. /Rhif se_^r, rhwy cigleu, cigwledd rad - i frain /O freisgwyr ardwyad, /Cerrynt fy llyw nid lledr CBM III 26 79 wanwyd, /Ef wnaeth a_^ gwaedwayw gwaed abwyd - i frain /O Frynaich, tra adwyd: /Gwayw cynllew, cynlladd SB II 24 16 eilch yn aerfraw, /Coel cwydd celain, coelfain i frain yn fraith adaw. /Yn llawn llunwerth yn lle coelf CBM III 16 219 ledd ym Melltun. /Ys gnawd rhag Owain ysgafael i frain, /Ysgafaeth i faidd cun /Ar ysgwyd rwyd rhodwydd PM V 23 73 r nis rhan /A dan se_^r, ysef ei amcan: /Adnes i franes, i frain ban - ddychre, /Dychrain gwy_^r yng ng GM I 7 6 yged. /Caru dyn, nid dilys ogoned, /Can dyddaw i fraw frwyn dynged. /Cerais udd Powys, ceri fi for ddwy CBM IV 16 205 g, yng nghroes bedryfan; /Gw_^r a wy_^s a frys i frawdlan, /Ef a ddaw (nid ataw) Ef atan. /Pan wne_^l D GB II 26 139 st chweg, /O brydest ddyllest ddull ychwaneg, /I Frefi a Dewi, doeth Gymra_"eg. /Diogel ei nawdd i'r ne GB II 26 162 ys drwy fodd Dewi. /Merch brenin dwyrain doeth i Frefi /A phryd a gweryd i gyd a_^ hi /Wrth glywed da_" GB II 26 286 , worment tiredd, /Dybuant i gyd i un orsedd, /I Frefi, ar Ddewi dda ei fuchedd, /I gymryd Dewi di gymr PM V 1 99 /Chwi i goed - i gad nwy beiddwch! /Ef i fryn, i freiniawg gyfrwch: /Chwi i bant, difant dyfrydwch. /Ef GB II 26 31 Dewi Brefi a'i braint. /Ei fraint wrth ei fryd i freiniawg - ysydd /A'i elfydd yn rhydd, yn rhieddawg; DB VI 31 27 awn yr abad, gwirdad gwirion, /A'i dug o'i olo i fro Frython. /Duw a'm gwnaeth hiraeth hir ofalon /Dyfo DB VI 35 43 tyrau Trefdraeth nad y_^nt trada; /Pedwaredd i fro pennaf o Gymro, /Penfro oddyno, Rhos oddyna. /Pyme ES I 21 7 gorwyrain a fu; /Ef a wnaeth daear cyn dyfu - i fron, /Fry o nef y'n canfu. /Ef gwnaeth haul hwylfawr GB II 26 58 id Bangu gu, gadwynawg /A'r ddau eraill fraisg i Frycheiniawg. /Ban dde_^l gofyn arnam-ni rhybyddwn ofn PM V 1 99 arnwch: /Chwi i goed - i gad nwy beiddwch! /Ef i fryn, i freiniawg gyfrwch: /Chwi i bant, difant dyfryd HOG II 6 75 dd Brawd; /Am Hawis, fy newis ddefawd. /Cefais i fun dduun, ddiwyrnawd, /Cefais-i ddwy, handid mwy eu m HOG II 8 11 fi? /Beth a dewi di, deg ei gosteg? /Dewisais-i fun fal nad atreg - gennyf; /Iawn yw dewisaw dewisdyn CBM III 10 32 eiddiaid, llofruddiaid llachar /Iorfeirthiawn i furthiaw esgar. /Pedwaredd welygordd pedwerydd - molaw HOG II 6 41 f-i cariadawg cerdded Ofydd, /Gobwylled fy Nuw-i fy nihenydd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd. /Cyfa CBM IV 15 3 'm herbyn /A Duw gwyn yn gwybod, /Oedd iawnach i fynach fod /I'm gwrthfyn nag i'm gwrthod HOG II 9 3 /Myn yd ga_^r gwyldeg gweled gwylan. /Yd garwn-i fyned (cyni'm cared yn rhwy) /Rhy eiddun ofwy i ar fei GB II 26 206 elfydd, /Ar saint sywedydd dedwydd dynged. /Ac i Fynyw ethwyf, eithaf Dyfed, /A they_"rnedd ethynt a_^ GB II 26 231 nt, orau. /O anfodd Boia bu diamau /Y doeth ef i Fynyw, syw synhwyrau. /Ceiswyd cythreulaeth gwaeth gwe LlG VII 25 61 /Gwrddfar a gynnwys frowys Franfro. /Gorfoledd i fyrdd cyrdd a'i cyrcho, /Gorfynt chweddl ceneddl a'i c PM V 23 124 llu anosgo: /Llys efnys afneued tra fo, /Lles i fyrdd o feirdd a'i cyrcho. /A ddug y Wyddgrug a'i dyco CBM IV 17 54 angau, aerau ergryd, /O oerfedd poenwedd) pawb i fywyd. /O arwar daear down i gyd - Ddydd Brawd, /O arw CBM IV 5 48 , /Llawroddiad, llew yng nglewyd, /Llaffethair i ffo ffordd byd. /Byd trist wyf o glwyf am glaer ddychr DB VI 24 54 ffad nam yn nim arnaw, /Gw_^r ni geffir ffordd i ffo rhagddaw. /Gwedi y Gw_^r uchod, uchaf llaw - ddeha EW VI 3 21 yrn a'i maeth. /Ni maeth bygylaeth, bu gelyn - i Ffrainc, /Boed ffrawddus ei derfyn; /O haelon, haelaf LlF2 VI 10 5 wander, /I gywyddaid, la_^n ddiddan ddyfnder, /I ffydd, i grefydd, i gryfder - myned /Eidduned drwydded CBM III 5 117 ddunaf, y'm harddunir. /Arddunedig ddyn a ddwg i ffyniant /Ardduniant moliant, mal yd glywir. /A glywch PM V 26 126 mwosod. /Dy arwydd ech awydd uchod, /Ys argrad i gad ei ganfod. /Canhorthwy gorddwy gorddirod /Can wy_^ MB I 3 125 ei dyfydd, /A chadau Cynwrig wyrennig wlydd. /I gad gynghywair ym Meirionnydd /Arglwydd glew gadarn ha CBM IV 5 61 al Maelogyng. /Maelogyng mwynfawr mynw gyfod - i gad, /Mygr fleiniad, flaidd osod, /Angudd urdd orddwy PM V 1 98 . /Ef i faes, i faws gadarnwch: /Chwi i goed - i gad nwy beiddwch! /Ef i fryn, i freiniawg gyfrwch: /Ch GB II 26 247 n syrthai frwynen ar frynnau - o nef, /Nefoedd i gadau o'u hanoddau, /Ni syrthai i'r llawr fawr filltir CBM III 26 137 pysgawdliw eigiawn, /Dihafarch gynran, a ddug i gadlan /Ar gadfarch can crychrawn, /Dinag ddraig o ddr CBM IV 4 254 Yd warawd rheidnawd reidusion; /Hyd Gaer Gaint i gadw braint Brython, /Hyd Gaer Lly_^r a hyd Gaer Lleon GYC VII 40 43 y gardodau, /I garu Mab Duw yn ei wiw gaerau, /I gadw braint y saint a'r santesau, /I weddi_"o Mair er LlF1 II 1 122 /Dau gefnderw oeddynt ni ferwynt frad: /Cadfan i gadw llan, ef a Lleuddad. /Cadr y ceidw Cadfan glan gl CBM IV 5 106 yrengyn gwyrfriw - ei baladr, /Gw_^r oedd gadr i gadw rhiw, /Rhwyddfudd feiddiad, gad geithiw, /Rhudd e CBM III 21 12 yw defnydd, dydd dyfyddlawn, /Dyfod ei gyfnod i Gadwallawn. /Edmygaf radau rhiau rhadlawn, /Rhad wehyn CBM III 21 5 Yn awdur llafur lleferydd iawn /I ganu marwnad i Gadwallawn /Mal pan gant Morfran marwnad Einiawn. /Neu CBM IV 6 189 r, /Tryliw ei ysgwyd, ysgydwir - yn nhorment, /I gadwent yd gedwir. /Trylwyn yw a'm glyw a'm glewhir, / HOG II 10 1 Caraf-i gaer falchwaith o'r Gyfylchi, /Yn y bylcha balchlun fy HOG II 9 1 Caraf-i gaer wenglaer o du gwenlan, /Myn yd ga_^r gwyldeg gwel MeiG I 30 1 A'm bo i gan Dduw, a'm bo - trugaredd, /Ni bo drwg neuedd a'm g GM I 14 11 i, /A chyfiaw hoddiaw hwyliaw heli, /A chymryd i gan Dduw ddiwynni, /A Chymro ddifro ddifrad weddi, /Di EGM I 27 83 yndid, /Gwedi llid ymlid yn ymladdau, /Gorpwyf-i gan Dduw fry, gwedi gwydiau, /Gorfod gorffowys baradwy LlG VII 25 32 red, /Y neb a'th welo, wrth weled - dy ddawn: /I gan Dduw gogoned! /Gogoniant ffrwythiant, ffraethlew g GYC VII 43 24 oen iddaw, /Er prynu mab dyn o'r ta_^n ufelyn /I gan ei elyn oedd yn aelaw, /Er dangos i'r byd Ei boen LlF1 II 3 71 gor - a fyn /Hebawg bryn a bronddor, /Ni hebaf-i gan ei hepgor, /Ny hepgyr gleisiad glas fo_^r. /Ni hep GB II 26 24 amraint, /A goddef palfawd, dyrnawd tramaint, /I gan forwyn ddifwyn, ddiwyl ei daint. /Dialwys peirglwy BF VII 57 4 st, cefaist cyfawl - eneidau /Er angau gethrau i gan gythrawl. /Erbyniad pum oes o groes greuawl, /Arbe MB I 3 7 ryf, pa_^r wrthfyn yn erbyn Brawd /Pan gaffwyf-i gan lain la_^n gyflogawd, /Can dyddaw angau angen dra GYC VII 42 59 i nef ogoned /Y sawl a gaffed ar gyffurf da, /I gan lewenydd y wledd ni dderfydd /Yn nhragywydd rydd r LlN II 17 12 lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn LlLl II 16 64 lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn. /Tremyniad mynydd, manod tew - n CBM IV 17 70 n tra mesur; /Rhybu Ul Cesar, ceisiasai Fflur /I gan udd Prydain, prid ei hesgur. /Rhybu Fra_^n fab Lly OC II 14 106 wr gwelais irddant: /Ardwy Goronwy oedd gwaith i gant. /Cedwyr cyfarfaeth ydd ymwnaethant, /Cad ymerbyn DB VI 24 14 ab Duw a'i dyrydd yn eiddaw /A Mab Duw a'i dwg i ganthaw /A Mab Duw Ddyddbrawd a ddaw - i'w brofi, /Be CBM IV 6 72 , /Cathlau clau, cerddau caw. /Carwedros cafas i ganthaw /Cadarn da_^n, gwa_^n trywan trwyddaw, /Camp DB VI 24 20 isaid dewisaw - a wnaf, /Ef dewisaf Naf, nawdd i ganthaw! /Diddestl oedd eu lle llu wrth sylliaw /Dydd GYC VII 36 38 , mor wyf drist drostaw /(Arglwydd gwir gwared i ganthaw) /O gleddyfawd trwm tramgwydd arnaw, /O gleddy CBM III 21 5 far eigiawn, /Yn awdur llafur lleferydd iawn /I ganu marwnad i Gadwallawn /Mal pan gant Morfran marwna DB VI 25 5 wyf cyflychwin, /Cyflawn o awen awydd Fyrddin /I ganu moliant mal Aneirin - gynt /Dydd y cant `Ododdin' CBM IV 5 110 as Rhys ffynhonnwys, ffynedig, hygar, /Gwa_^r i ga_^r ei gynnwys, /Gw_^r yn gware a_^ Lloegrwys, /Gwal DB VI 35 51 rad Tywi tew ei haerfa; /Wythfed hynt greulawn i Garnywyllawn, /O Geredigiawn y'i dug yna. /Nawfed Fry GYC VII 40 6 trosedd gorau: /I guriaw gorwisg y gruddiau, /I garu Mab Duw diamau, /I gymryd penyd rhag poenau - uff GYC VII 40 42 osedd gorau, /I foli'r Drindod drwy gardodau, /I garu Mab Duw yn ei wiw gaerau, /I gadw braint y saint D-2 I 2 4 fen, ogrfen amhad, /Amhad anaw, araith afrllaw i gaw geinaid /Cuhelyn Fardd, Cymra_"eg hardd cydarddodi CBM IV 6 4 awn cyflawn, digawn, digyfludd, /Digardd gerdd i ged ddiorchudd, /Dihefeirch gystudd, dirfawr fudd - gw GB II 26 219 fau. /O'r daw llynges drom, drwm ei geiriau, /I geisiaw cymraw, cymryd preiddiau /Rhwng Mynyw a'r mo_^ GB II 26 169 wern boeni. /A Pheulin a pheunydd y'i gorelwi /I geisiaw diffryd y_^d ei erwi; /Ny allwys gwerin gwared CBM IV 3 20 wn. /I ddangos nad byw llary, llyw Lleisiawn, /I geisiaw mynawg, myned a wnawn. /Ni cheisiaf drostaw me PM V 12 43 awr - ei dy_^, /A_^'i de_"yrn fyddinawr, /Rhy-i-gelwid rhwyd ysgwydawr, /Rhy-i-gelwir rhan farw rhan f PM V 12 44 fyddinawr, /Rhy-i-gelwid rhwyd ysgwydawr, /Rhy-i-gelwir rhan farw rhan fawr. /Mawr de_"yrn cedyrn cydgy PhB VI 14 13 ei afael hael, hawdd ei erlid. /Ni'ch traethaf-i gelwydd, nid ef gelwid - hwn /Cleddyf ysgwn twn, twyll DB VI 27 80 wy lledfryd - a'm bydd, /Ni edych, Ddofydd, ef i gennyd. /Am drais Duw, nid oes dim gyhyd, /Am drais dy GRh II 28 14 Ddafydd, na dde_^l bryd - am fudd /Yn foddlawn i gennyd; /Gnawd it, ddraig ddragon wynfyd, /Dygant rudd MeiG I 33 82 ydd, goleuad byd, /Gorpwyf, Greawdr nef, nerth i gennyd, /Gobrydd gweled gwledd yn hedd yn hyd. /Yn hyd DB VI 24 3 yf gwarandaw. /Mor iawn im o'r dawn a'm daw - i gennyd, /Mwynair o'm plegyd heb blyg arnaw. /Mur, Modu CBM IV 2 43 /I'th fyw, Faelgwn ryw, ran gyfeisor. /Nid af i gennyd, mynwyd mynior, /Nid athwyf, dreiswr, dros dy g OC II 15 37 aith? /A annwn-ni yn Rhos noswaith? /Dos, was, i gennyf ac nac annerch - neb /Oni bydd fy ngordderch; / EGM I 26 29 oedd rhaid wrthi! /Nid oedd ffawd rygnawd rin i genthi: /Gnawd oedd da_^l aur ma_^l er ei moli. /Ni ry CBM IV 4 89 lfain - ei ddwyn, /Ys coel brwyn braw ddilain /I gerddawr am breiddiawr, am brain, /I eilwion am eirchi CBM IV 9 29 iofnawd, /Ofn ei ofn i efnys giwdawd; /Gwelais-i glais a thrais a thrallawd, /Gleddyfal dywal, diwyrnaw GB II 26 71 , /Gwragedd, rhianedd, rhai a garwyf. /Gwelais-i glas ac urddas urddedig haelon, /Ymhlith dedwyddion do EG VI 18 83 erglywiad /A glywir o'r tir ger Tanad; /Ysym-i glew a llew a lleiddiad, /Yn rhyfel a_^ rhon orddyfnia CBM IV 9 31 rallawd, /Gleddyfal dywal, diwyrnawd; /Gwelais-i glod a rhod a rhawd - o beleidr /A rheeidr rhudd o gna CBM IV 6 197 ir, /Ar ddigardd gyngran cyn gorun gwaedlan, /I glodfan yd gludir. /Cludfan glod yn gledrwy ysgwyd, /C PM V 11 37 , /Heb aur seirch, heb feirch, heb fwyd. /Bwyd i gnud a drud a draig - fu Ruffudd, /Udd angudd angerdd PM V 1 98 ynialwch. /Ef i faes, i faws gadarnwch: /Chwi i goed - i gad nwy beiddwch! /Ef i fryn, i freiniawg gyf D-1 I 1 35 el wrth ei hoywedd fy rhybuchwy. /Fy rhybuched i golofn ced, clod pedrydant, /Rhyfel ddywal, Urien hafa GM I 14 98 gynired, /Rhag ein twyllaw byth o beth hybred /I golli teithi tanc afneued. /Ac ysin-ni feddyg a fedd g EGM I 26 14 n araf, uch banieri, - ton /Tynhegl a gerddais-i, gorddwfr Dyfi. /Ceintum gerdd i Nest cyn no'i threngi PhB VI 15 29 wy_^s ei fraint o frenhinedd. /Gorau yw gennyf-i gorfedd - neuaddawr, /Llyw llwyth Tewdwr mawr, gwawr g DB VI 30 67 edd, /A llu o Ffrainc, ffyrf ffrawdd galledd: /I goron Lundain, er garwedd - he_"yrn, /Ni roddes te_"yr LlF1 II 1 61 Rhodd gynnan Forfran, rhwysg diddan dydd. /Rhy-i-gorug Duw ddau henefydd - o'i phlaid, /Offeiriaid hyna CBM IV 6 157 /Hoywal hawl gadarn, hardd gedawl ei air, /Mal i grair yd gredir: /Graid gyfred gyfrawdd nawdd gywir, / LlF2 VI 10 5 I gywyddaid, la_^n ddiddan ddyfnder, /I ffydd, i grefydd, i gryfder - myned /Eidduned drwydded, tra yn PM V 29 16 thaw! /Meddwl pawb porth fydd iddaw, /Meddiant i grisiant graesaw GM I 10 37 plant Addaf, /I Dduw uchaf erchi; /Archaf arch i Grist Celi, /O'i gaffael caffaf re_"i. /Canhysgaeth Do MeiG I 30 17 elwyddawg air ffraeth, er a'i traetho. /Coelaf i Grist, diathrist athro, /Nid celfydd coelydd, ar niw c ES I 16 5 y_^m cyfun, /Nid rhaid in amau llyfrau lleen. /I Grist y canaf, ar fraint canon, /Ceinwawd o'm tafawd a MB I 3 158 ngherennydd. /Cerennydd ysydd herwydd Trined, /I Gristiawn ys iawn ei gyrhaedded: /Crefydd y Creawdr y LlF2 VI 10 5 , la_^n ddiddan ddyfnder, /I ffydd, i grefydd, i gryfder - myned /Eidduned drwydded, tra yn gater. /I a GM I 14 8 dded a llawdd ioli - Creawdr, /A llwyr grefydd i grynho_"i, /A llafur a chur a chorff dorri, /A chyfiaw GYC VII 40 5 gyffes nid gau, /A'm troso i'r trosedd gorau: /I guriaw gorwisg y gruddiau, /I garu Mab Duw diamau, /I BF VII 54 39 Naf, eu noddi, /Neddair egored, roddfyged Ri, /I gwbl o'r seiniau, i Gybi - freiniawl, /I hael ysbrydaw LlG VII 27 11 yn hael hwylfawr ei weithred; /Galar yw gennyf-i gweled - ar lachar /Golwg anghlaear daear dudded. /Hyw CBM III 5 27 nhedd, ced rhys porthwyf. /Gorthewis-hi wrthyf-i gwerth fy hirglwyf, /Nid gorthaw a wnaf wrth a garwyf. CBM III 8 53 raeth /A wnaeth fy hiraeth fwyfwy! /Hawddamawr i Gwm Brwynawg /A'r tai a'r terfynau enwawg /A'r lle ni CBM IV 6 117 e_"yrn glyw terrwyn, tyrrynt prain - yn ddrud /I gw_^n cnud uch cnofain, /Rhygnasant rif nawcant celain HOG II 6 58 fy lladd-i a_^ llafnau deufin, /Rhy-m-gwalaeth-i gwraig brawdfaeth brenin. /A Gwladus weddus, w_^yl feb CBM IV 8 42 ws gw_^r gwrdd yn nhrymder /Ni bu a_^ gwalltan i gwrt Gwallter, /Oedd ffysgiad ffleimiad fflam gan uche CBM III 24 61 n cyrdd amdanaw: /Pedrydawg deifniawg, dyfnais-i gwynaw, /Cwynaf im ermoed hoed ohonaw. /Ail cw_^yn a'm CBM III 7 5 ifiaith - eurgerdd /I'm harglwydd gedymdaith, /I gwynaw Madawg meddfaith, - ei alar /A'i alon ym mhob i BF VII 54 39 air egored, roddfyged Ri, /I gwbl o'r seiniau, i Gybi - freiniawl, /I hael ysbrydawl, ddeddfawl Ddewi, PM V 8 10 awd ei nid; /I hael glew ei glod fawr hu bid, /I gybydd ei gabl a'i ofid. /A thithau, arf cadau cydlid, PM V 26 30 gythrymedd; /Gnawd o'i law ei lafur cochwedd /I gychwyn allmyn alltudedd. /Gnawd i'w luydd ladd eu ta GB II 26 185 ywch, cedwch Ddewi - yn eich llaw /A llu y byd i gyd a_^ chwi, /A'r fagl aur ei phen, ffo_"wch rhegddi GB II 26 163 brenin dwyrain doeth i Frefi /A phryd a gweryd i gyd a_^ hi /Wrth glywed da_"ed tynged Dewi /A'i fuche GB II 26 253 uchaf er yn nechrau - byd, /A hefyd cerddynt i gyd a_^ ninnau. /Dewi differwys ei eglwysau, /Dichones CBM IV 17 55 dd poenwedd) pawb i fywyd. /O arwar daear down i gyd - Ddydd Brawd, /O arwain pechawd, lletawd lledfryd PM V 10 25 , /Delis draig Bowys bwys byd. /Pan ddoeth byd i gyd Goed engir - Ceiriawg, /Cyrch Gruffudd rhyhonnir, DB VI 27 62 garw am Gaer Dutglyd, /Gorau oedd in ein marw i gyd. /Gorofn ysy arnaf hyd na'm gweryd - dyn, /Wedi Ll MeiG I 30 4 . /Bod ar iawn o'm dawn a'm diheino; /Byd a wn i gyd, gryd a welo. /Bodd Duw a haeddwyf, Rhwyf a'm rhif MeiG I 33 69 aith gw_^yth gywyd, /Gwae yd fwynt adref ag ef i gyd. /Gwae a goddwy Duw trwy syberwyd, /Traha a'u syr MG VII 32 28 n terra i'n terfynau, /Heddwch i'r byd, iechyd i gyd gwedi angau'. /Gwylynt wy_^r gynt o gof hirynt, he ES I 24 14 , bu crai, bu creulyd /Crog ein Tad: ein trais i gyd. /Gwnawn erddaw arddelw anneiryd, /Gwnaeth pob rhy PB VII 5 15 lled /A gollais o'i adwyn, /Doeth i feirdd byd i gyd gw_^yn /Difa gwalch tyrfa terrwyn. /Oedd terrwyn O GB II 26 285 , /A seiniau present, worment tiredd, /Dybuant i gyd i un orsedd, /I Frefi, ar Ddewi dda ei fuchedd, /I DB VI 27 93 iddun ei ddiofryd. /I'i weision o'i wasanaeth i gyd, /I'i feirdd (byddyn heirdd, byddyn harddglyd), /I PM V 1 95 ch. /Ef a'i dwg ac niw diolwch. /Chwi rhagddaw i gyd ni gedwch /Na rhwydd na rhyddewr ynialwch. /Ef i f GYC VII 43 26 dangos i'r byd Ei boen a'i benyd, /Er ei ddwyn i gyd o gidwm law. /Ac yna y dywaid, y dyd uchenaid: /`M CBM III 3 172 niadur cerygl, ceresyd /Ced a chred a chrefydd i gyd, /Periglawr periglus Wyndyd, /Gwyndawd gwyn, gwiri EW VI 5 22 ey_"gion! Llugfryd - oes anawdd /Ys einym oll i gyd. /Trais Duw, dwyn hael o ein byd, /Ac wedi trais D LlF1 II 5 52 toedd cyhoedd cerddant /Can gwddant nad a_^nt i gyd. /Trydydd dydd, trwy drueni /Rhag arynaig Brawd br CBM IV 17 122 eenin pob ffin, pob ffaw dynged, /Braw cwyddam i gyd yng nghryd anghred: /Yn uffern gethern, gaeth dref DB VI 30 89 cyn golo, /Ni bu o Gymro ei gymrodedd. /Bu_^m i gyda hael, hwylglod rysedd, /Buarth eryr gwy_^r, uch g DB VI 30 91 , /Buarth eryr gwy_^r, uch gwin a medd, /Bu_^m i gydag ef, yd gefais wledd: /Boed i gyda'i Dduw fo ei DB VI 30 92 edd, /Bu_^m i gydag ef, yd gefais wledd: /Boed i gyda'i Dduw fo ei ddiwedd D-3 VI 19 25 d /Porthaist yn wastad, mad rad roddion. /Ysym-i gyfaill gwa_^r, ca_^r cerddorion, /Llawhir, llary mynu DB VI 25 33 th Ysgewin, /Ni ryfu gystal Gwstennin - ag ef /I gyfair pob gorllin. /Mi i'm byw be byddwn ddewin /Ym m CBM IV 8 6 r. /Hydr yd gerdd fy ngherdd yng nghyflawnder /I gyflawn foli rhi rhwy dirper, /Yn urddiant foliant fal PM V 24 14 st ddyllest o ddull doniawg: /Prydu nid anoeth i gyfoethawg. /Prydydd wyf i'm rhwyf, rhywawg - Lywelyn, GYC VII 40 3 au - ar dafawd /Ac arawd a geirau, /A'm troses i gyffes nid gau, /A'm troso i'r trosedd gorau: /I guria OC II 15 29 , /Dywed ein dyfod Le_"yn. /Dygychwyn, gennad, i gylch dragon - llary, /Lluosawg eu galon; /Dos, farcha PM V 17 26 ne_^r. /Mabinogi draig, drud - yw ei gymwyll /I gymell ei wendud, /Llaith breisgwyr, llith brain a chn MB I 3 37 eg addfwyndawd, /Ni fynnai gamwr garu nebawd. /I gymeriaid lyw doddyw dyrnawd, /Difa draig wron, weinon CBM IV 9 168 as gwn ys gorau, /I gymryd ein cyd cyn barau: /I gymod ein dyfod ein dau. /Dy foli, filwr, hyd angau, / DB VI 30 59 , /Dolur yw nad byw llyw Arllechwedd. /Dygn yw i Gymry dygnedd - ei dynged, /Clywed ei fyned yn ei faen PM V 20 19 eurbar - Prydain, /Nid prydferth i'th esgar, /I Gymry, gymrawd Godiar, /Lloegr wales yn wores wa_^r. / CBM IV 5 117 an liw. /Pan llas Gwas Sanffraid, ffrawddged - i Gymry, /Oedd cymraw ei glywed; /Oedd gw_^r gwrawl ei w GM I 7 85 udd gwlydd Ystrad. /Astrus chweddl rychweiris i Gymry, /Ystryw chwerw, nid chwerian ei rhyle: /Ail mar MeiG I 33 53 r Eiddaw! /Eidduniant i ddyn ei ddwyn ar foes /I gymryd crefydd Cristionig groes, /Anwogawn woglyd o an GB II 26 287 un orsedd, /I Frefi, ar Ddewi dda ei fuchedd, /I gymryd Dewi di gymrodedd /Yn bennaf, yn decaf o'r tey CBM IV 9 167 sgwyd byddinau, /Llid ysgwn, as gwn ys gorau, /I gymryd ein cyd cyn barau: /I gymod ein dyfod ein dau. GYC VII 41 53 yl fawr Frenin y gorllewin, llewych drefnau, /I gymryd gwledd fawr enrhydedd, rhydid gerddau, /Geir br LlF2 VI 10 3 asalwder - ataw, /I iawn obeithaw a wybyther, /I gymryd penyd cyn gwy_^d gwander, /I gywyddaid, la_^n GYC VII 40 45 antesau, /I weddi_"o Mair er ei mawr ddoniau, /I gymryd penyd rhag ofn poenau /Uffern ac affaith pob pe GYC VII 40 7 w gorwisg y gruddiau, /I garu Mab Duw diamau, /I gymryd penyd rhag poenau - uffern /Ac affaith pechodau CBM IV 4 93 dd i frain, /I feirdd dwfn, dyfryd a gofiain. /I Gynddelw oedd arddelw urddain, /Urdd wledig, llurig ll LlG VII 24 153 golau, - ei fudd /A'i feddgyrn wirodau. /Iddaw i gynnal (cleddyfal clau) /Mal Arthur wayw dur ei derfyn GM I 10 40 af re_"i. /Canhysgaeth Dofydd i gynnif Dafydd /I gynnal ei deithi /Gan glod a gorfod gofri, /Gwy_^r a BF VII 54 12 euni, /Rhy drwm fu eu ba_^r am beri - lluoedd /I gynnal torfoedd terfyn Hoddni; /Gwy_^r hoedlwydr, gwy GM I 10 39 /O'i gaffael caffaf re_"i. /Canhysgaeth Dofydd i gynnif Dafydd /I gynnal ei deithi /Gan glod a gorfod g CBM III 5 2 gorfynt - a ddygaf /Wrth ar a folaf, a folais-i gynt, /Cymrawd ewyn dwfr a'i dyfriw gwynt, /Cymra_"eg CBM III 8 41 Lliaws gwas ar hyd glasfre. /Ban ein dyfynnwyd i Gynwyd - Gadfor /Ein cyngor cynigiwyd, /Cedwyr balch b LlF1 II 2 44 ; ni wn cwdd af. /Dothwyf atad, fad a gadwaf, /I gyrchu cyngor goror gwraf: /Py arglwydd gwladlwydd y g DB VI 35 9 , /Llwyr y dyd ei fryd ar Frynbuga. /Lloegrwys i gysgu lluddwyd o'i ddeutu, /Lluoedd a'u dyfu er eu dif EGM I 27 46 /Can peraist, Ddofydd, ddydd yn fau /Na'm gad i gythraul er Dy gethrau. /Dy Grog groes wyddin, frenin GYC VII 40 59 ethri araul, o'r lle cyfyd haul, /Na'm rhoddo i gythraul, er Ei gethrau, /Er Ei gydarfoll, er y pymhar GYC VII 40 102 'r lle cyfyd haul hyd lle try araul /Na'm gato i gythraul er ei gethrau. /Er cur Ei ddwyfron, er Caer A CBM III 16 25 ch cnawd meirw ar ystrad, /Bron hyged, hygawdd i gywlad, /Bro hygadw difradw a difrad. /Difrad, digymra LlF2 VI 10 4 wybyther, /I gymryd penyd cyn gwy_^d gwander, /I gywyddaid, la_^n ddiddan ddyfnder, /I ffydd, i grefydd HOG II 11 3 liw glas, /Athreiddiaw arnat geinwlad Gynlas, /I haeddu daddl faith cyn llaith lleas, /Gan hun arlluddi GB II 26 132 efi yn eu broydd. /O fedru canu coeth anrheg - i hael /Cefais-i archafael, caffaf-i osteg /O gyrchu Bre PM V 8 9 ddawn y'm perid, /Parahawd o nebawd ei nid; /I hael glew ei glod fawr hu bid, /I gybydd ei gabl a'i o LlF1 II 3 28 eiriant, /Haeddaf o'm cerdd cyreifiant; /Gnawd i hael haeddu moliant. /Moliant a ddyly aur ddiludd rodd GM I 6 17 ffael tywyn ni bo tywawd. /Nid oes gysteddlydd i hael hefelydd /O'r a byrth bedydd a ffydd a ffawd; /Ni EMRh VI 23 1 Arddwyreaf-i hael, hwylglod ellwng, /Ardduniant torfoedd, tyrfa ei CBM IV 9 33 - o beleidr /A rheeidr rhudd o gnawd; /Gwelais-i hael o hil Anarawd, /A'i gweles, gwelai ryfeddawd: /Ma GM I 8 1 Arddwyreaf-i hael o hil Gruffudd, /O adian Cynan, Cynwydiawn udd. / BF VII 54 40 Ri, /I gwbl o'r seiniau, i Gybi - freiniawl, /I hael ysbrydawl, ddeddfawl Ddewi, /I Fair, fawr gadair, HOG II 8 7 bod yn gyfrin am rin, am reg. /Dewis yw gennyf-i harddliw gwaneg, /Doeth i'th gyfoeth dy goeth Gymra_"e GB II 26 55 eddynt, /Dau ga_^r a gerddynt yn gydbreiniawg /I hebrwng anrheg yn rhedegawg /I Lasgwm, nid oedd drwm d GB II 26 225 u llongau, /A chyngor a wna_^nt a_^ chenhadau /I hebrwng iddaw ebrwydd drethau. /Trydy pla Wyddyl (aflw HOG II 11 1 As unaswn-i heddiw, farch gloywliw glas, /Athreiddiaw arnat geinwl PM V 20 46 , o'r Wyddgrug, wyddgun - ysgorfa, /Oes gorfod i hil Run: /Tyrau poeth, peithiawg pob un, /Tandde ffyrf CBM III 21 38 is-i arglwydd rhwydd yn rhoddi, /Neu'm rhoddes-i hil Rhun rhudd a phali, /(Neu chyfyd ynof cof i'm codd PB VII 15 21 awr Prydain prudd. /Prudd alar Rhys ni'm rhoes-i hoen, /Prif walch cadarn haearngaen; /Chweddl oer i eu GYC VII 40 108 olutgar, na bo_^m athrodgar, /Na bo_^m anhygar i hogi angau, /Na bo_^m hoedlwall o weithred arall, /Na LlLl II 16 59 hawdd, /Ar gadflawdd gadflaen gryd! /Poed hwyl i holi diwyd! /Poed ef enw dy rodd bodd byd! /O dyfyddy GYC VII 40 32 'r se_^r, /A ddarparawdd, rhag cawdd cur, /Duw i holl ddynion daear, /A byd teg a bywyd hir /A gawn o GM I 11 8 y gwladoedd: /Dy-s-gwrtheb gwrthrawd gwrthrod i honni /Hwnnw yw Rhodri rhwydd aroloedd! /Ar wehelyth b GB II 26 154 Mo_^n wledig, reodig reg. /Rhymeddyliais-i hyn i honni - urddawl, /Ei urddas anfedrawl a fedr roddi. / CBM III 29 29 r, /Llew ceinllew, cynllofrudd aer. /Nid er da i Hwfa Hen /Namyn er maws im 'y hun /Y molaf-i Fleddyn, PM V 15 2 Creawdr nef, crededun i'i was, /Credwn i hwn fal y credwn i Ionas. /Dur ynad deddf rad rhyswyna MeiG I 33 91 . /Credwn i'r Rheen rhy-n-bendigas, /Dwfn dyfu i Hwnnw, honnaid ei gas. /Galwaf i'm heiriawl ar y wenwa DB VI 24 87 yw anaw llywenydd dreulaw, /Ystyriawl ei hawl i hwylaw - yng ngryd, /Ys digrif i'r byd bod i danaw. /Y D-3 VI 19 15 _^r, gwae dy alon! /Gwnaethost ffordd ar fo_^r i hwylforion - gynt /Ac yn eu lluchynt llochid meibon /Y GM I 14 82 e_^n, Rebydd enfyn, - ar hynt, /Hawdd haeddwyf-i hwysgynt hwyl gwynt gorfyn. /Gorfyn o'i dremyn dra my GB II 26 216 ffad gwrtheb namwyn gwyrthau. /Gwrthebed hyged i hyglau - gerddawr, /Gwyrthfawr briodawr, briawd ddeddf GB II 26 154 mawr, Mo_^n wledig, reodig reg. /Rhymeddyliais-i hyn i honni - urddawl, /Ei urddas anfedrawl a fedr ro LlF2 VI 10 2 A! Duw a'm troswy o'm trasalwder - ataw, /I iawn obeithaw a wybyther, /I gymryd penyd cyn gwy_^d g PM V 2 34 d aur rad, Rodri - esillydd, /A syll di fy mod-i i'm cuelli. /Na'm gyr i wrthyd, na'm gwrthod fi, /Na'm PM V 15 2 , crededun i'i was, /Credwn i hwn fal y credwn i Ionas. /Dur ynad deddf rad rhyswynas - Dofydd, /Dof wy EG VI 18 77 leidrad, /Argledr tir a gwir a gwenwlad; /Ysym-i io_^r cyngor cyngwastad, /Cywesti peri peleidrad; /Ysy CBM III 24 59 post enwair, pair pedrylaw, /Pedryliw ei lafn i ladd rhagddaw, /Pedrylef cwynfan cyrdd amdanaw: /Pedry CBM III 3 45 /Yn yd ga_^r gwy_^r gwanar gwinwledd, /Caraf-i lan a'r lle_^n gan gadredd /Ger y mae Gwyddfarch uch G EW VI 3 2 Ruffudd, fudd gynnan, - o dda /A ddyglud mo_^r i lan, /Peunoeth, ddoeth ddethol gynran, /Peunydd y'i rh CBM III 24 151 afarai-i neb na'm bai ddigawn, /Ni'm diddolai-i lary o lawer dawn, /Ni'm gorug dewrwr deurudd warthlaw GB II 26 56 n gydbreiniawg /I hebrwng anrheg yn rhedegawg /I Lasgwm, nid oedd drwm dri urddasawg; /Edewid Bangu gu, LlF2 VI 10 26 ag deulin Trined tri nifer - a ddaw /A'r trydy i law y Lusiffer /A'r ddau ar ddeau yng ngoleuder, /Yng CBM III 26 2 Cywrysedd Brydain ysy bryder - in, /Ysy brid i lawer, /Armes gw_^r gwythlawn ei ober, /Argleidriad, f LlG VII 27 3 ed /Yr gollais-i, ni'm gellir gwared; /Gwander i lawer, eilywed - tramgwydd /Rhyddoeth am arglwydd eurg D-5 VI 36 14 au Rhiau rhinwedd - pan aned /A ddoeth i wared i laweredd. /Cyn bai Mab i'n Tad, rhad rhwy danwedd, /I CBM IV 4 246 draed amdrychion, /Amdrychid erfid arfogion - i lawr /Am eurglawr mwynfawr Mo_^n. /Nid gair gau, ef go MG VII 33 82 sotych; /Pan dde_^l y trillu (trallawd perych /I leaws yn draws) a drais-boenych, /I'th lu Di difri, di MG VII 32 21 /A darogan proffwydi gla_^n, glaer barablau. /I leferydd wrth fugelydd, gwylwyr ffaldau, /Engyl adfydd CBM III 21 170 Cadwallawn llary, llaw egored. /Agored ei lys i les eilwyon - byd, /(Eithid ei esbyd i'w ysborthion) / MB I 4 21 m gomedd /Am y drugaredd o'm drygioni. /Cefais-i liaws awr aur a phali /Gan freuawl riau er eu hoffi, / CBM IV 5 56 i fablan; /Bu llw clodfawr, bu clodfan /Ei law i liaws cynran. /Cynran rhan gyfran, gyfrad wellyng - ba PM V 20 30 emyn Llywelyn, llyw rhyddyrch - Prydain, /Prid i Loegr ei ddisyrch, /Milfeirdd glydwr, glod Neintyrch, DB VI 24 68 el hael yn hwylaw - o'i du /A gnawd rhag ei lu i Loegr fudaw. /Gnawd Ffranc, rhag ffwyrdranc, a ffo arn CBM III 21 139 chai, /Trychwydd Eingl, trychion y'u hadawai! /I Loegrwys hwysgynt, lletgynt neud llai /Can llas llid a HF VII 23 11 rhydd, fal Rhun fab Beli, /Gw_^r ni adai Loegr i losgi - ei derfyn. /Gw_^r o hil Merfyn, mawrfryd Benll DB VI 28 13 g, /Ar wledig lleithig, llwythfawr, eurddreg, /I loywdir llawhir, llyw Dinorweg, /I wlad Dafydd rydd, r MG VII 32 60 olig: nos annhebyg i ddrygnosau, /Nos lewenydd i lu bedydd: byddwn ninnau! /Bendigedig yw'r Nadolig, de BF VII 47 9 wydd fal Nudd, rhoddfawr fudd fu. /Hylithr fu i lu lawer rheg - dy fyw, /Hwylfa glyw glod redeg, /Hylw CBM III 10 71 aclod, /Yn rhagod rhagorddawn, /Fflam luchlam i luchladd estrawn, /Ffaw gyngyr ffwyrwyr Ffynudiawn. /P DLlM II 18 18 rwaith. /Drwg ei lliw y llaw, oedd benrhaith, /I luoedd cyhoedd canhymddaith. /Ni'm harwar na cha_^r na PB VII 3 24 , /Cryg de_"yrn, loyw eurgyrn lew, /Crair oedd i luoedd ei law GM I 11 37 /Gorsaf tey_"rnedd gwersyll wychawg, /Gorsedd i luoedd gorsaf nerthawg. /Gorsefyll yn rhyd, rhodawg - GB II 26 90 i biau bangeibr ysydd /Meiddrum le a'i mynwent i luosydd; /A Bangor esgor a bangeibr Henllan /Ysydd i'r PM V 26 32 alltudedd. /Gnawd i'w luydd ladd eu tachwedd /I lwydion, canaon calledd; /Gnawd eryr ebyr abar - gwedd BF VII 56 12 aur gynnyg, /Detholew glew, glod edmyg; /Doeth i lwyth Hwfa pla plyg. /Oedd plyg dwyn terrwyn yn y tyrr MB I 3 102 . /Yni fu weryd ei obennydd /Ni byddai ddiwyth i lwyth oswydd; /Amug a_^'u dragon, udd Mo_^n, meinddydd CBM III 10 34 Pedwaredd welygordd pedwerydd - molawd, /Molaf-i lyw a'i dyrllydd, /Mawrdorf darf gyfarf gyweithydd, /M DB VI 33 20 ruffudd arfau rhudd, rhydebygir, /Graid barch, i Lywarch fab Elidir, /Ys dinam a was, ys dir - ei hepgo CBM III 5 99 wen awen, awel neud mwy! /Neud llawer y'm llif-i lliw amaerwy - ton /Ban llewych ei bron ger ei breichr CBM IV 12 3 lch /Gan llyw cyfedd, llew cyfwlch; /Marchogwn-i marchogaeth falch /Marchogion meirch gweilwon gweilch. CBM III 5 85 /A garwy yn hwy o hir obaith. /Ni'm hathraidd-i meingan meingadr ei hystlys, /Ni'm hu frys o'i llys i' CBM III 1 34 yfodwch, cenwch, cenyf o'm ban, /A mi, feirdd, i mewn a chwi allan PC II 21 7 iau leas /Yn y Penrhyn uch Penrhos, /Ym Mo_^n, i mewn ei hynys, /Ydd ym lleddir a_^ llafn glas. /Dielid D-5 VI 36 32 n oferedd. /Ei gorff a eddyw (eiddun rhysedd) /I mewn Eurddonen hyd ei ddannedd, /Can mynnwys er Duw dd LlF1 II 1 152 eirdd a beirdd a barddoni, /Namyn hedd, a medd i mewn llestri, /Namyn hawdd amrawdd yn ymroddi - a_^ ba OC II 14 79 u, /Gwirawd gysefin o'r gwin gwinau /(Oni ddaw i mewn o'r medd gorau - oll /Gwirawd o ban, dy benfaddau DB VI 28 4 am iaith gawddfaith gofeg /Er goddau chweddlau i mi a fai chweg. /Ni wybu_^m erioed fedru Saesneg, /Ni BF VII 53 33 Gwawr ddeifniawg, ruddfoawg ri! /Lladd fy rhi: i mi, mawr a dramgwydd - hwn, /Hyn a'm dwg yn ebrwydd; / EG VI 18 97 gytgam rad, /Cydgaffael a hael a hwyliad. /Ef i mi y meddwl difrad, /Mi iddaw yn llaw, yn llygad. /Ni MeiG I 31 19 Yn brydferth gwerth prifgerdd a ganant. /Rhaid i minnau le lwrw meddiant, /Parha_"us baradwys yw fy chw MG VII 33 79 od nod i'm hwyneb, a'm hadnepych, /Parth cledd i minnau ni mynnych - fy mod, /Parth yr Oen gorfod y'm g EGM I 27 19 adfant puchiant pechodau, /Duw a'm gad cariad i mywn caerau - nef; /Duw a glyw fy llef i'm llugfrydiau GYC VII 38 8 r, /Na chrynai bob pryd rhag pryder - cwympaw /I mywn cwymp Lusiffer, /Yn ddiledfryd byd bod yn ofer? / LlF1 II 1 110 u gwyrthau wrth ei gennad: /Dillwng ta_^n yman i mywn dillad. /Ef a warawd ball a gwall a gwad, /Bendig LlG VII 27 14 daear dudded. /Hywel Amhadawg! Ni mad ddoded /I mywn mynwes llawr, mygrwawr myged. /Hir yw byth bella PM V 2 59 yn neddf tro_"i. /Na orsang dy len, dy les wyf i, /Na orsaf arnaf er neb ynni. /Na'm arwerth er aur i a PB VII 4 15 ain, borthiad brain, bronddor, /Dragon a folaf-i, naf ne_^r, /Draig ddiogel y'i gelwir. /Gelwir hwn: ll CBM IV 17 31 hynghellawr. /Cyngholli Mawrdduw mor ddybryd - i neb, /Cyngall nwy goheb o'i gynfebyd; /Cynhorawr ysydd D-4 VI 20 5 /Cred crefydd, celfydd cywraint. /Nid cywraint i neb cywrysedd - a_^'m rhwyf /Yn rhyfyg gwythlonedd, /T PM V 10 47 /Cynyddaist, ni bu haddl, /Ni wnaethost-ti nam i neb daddl, /Ni orug Duw dy gystaddl. /Castell Mathrafa PM V 20 13 awg, /Rhwym Lloegr, lliwed trahaawg. /Traha yw i neb na bo caeth - i'm rhwyf, /Gw_^r ni rif gybyddiaeth PM V 13 12 heb, /Ni fagai fygwl ateb, /Ni faeth negyfaeth i neb. /Naf-eryr, te_"yrn rhag tymestl - cedeirn, /Cadwa CBM III 24 150 fy nghyfedd yng nghyfoeth iawn /Ni'm llafarai-i neb na'm bai ddigawn, /Ni'm diddolai-i lary o lawer da GM I 12 12 m hethremyg Duw a_^ digfryd oseb, /Ni lluddiwn i neb newid breuddwyd. /Nid breiddgof gennyf, cyn bwyf CBM III 8 4 nghlun, /Ar un trai trychan catgun, /Ys elont i nef ar-n-un! /Ym maes Didlystun oedd duhun - ein glyw, GYC VII 42 57 n uffern boenau, benyd guddfa, /A gweled myned i nef ogoned /Y sawl a gaffed ar gyffurf da, /I gan lewe LlF1 II 3 13 id heddwch; /Dedwydd a ga_^r ddadolwch. /Caraf-i neirthiad naf a nertho - fy null /Im ddillwng arallfro EG VI 18 87 weryd ei rad, /I reidus galarus geilwad; /Ysym-i ne_^r yn arwyn ddillad /Yn arwain ysgin ysgarlad; /Ysy EGM I 26 15 gl a gerddais-i, gorddwfr Dyfi. /Ceintum gerdd i Nest cyn no'i threngi, /Cant cant ei moliant mal Elifr CBM III 21 55 awn na chrynho_"i, /Rhy hir y tawaf, tawel wyf i, /Ni byddaf dawel, nid mau tewi /Am Gadwallawn mawr, g DB VI 29 48 Wych ragor, och rhagod ti, Angau! /Cyn y gwedd i ni, oedd gorau, /Gwedi gwawr Cymru, cymryd croesau; /C LlG VII 27 2 Gwae fi, Dduw, o'r ddirfawr golled /Yr gollais-i, ni'm gellir gwared; /Gwander i lawer, eilywed - tramg GM I 12 25 ewyd /I waddawl er Duw diawd a bwyd, /A dillad i noeth, nawdd rhag annwyd, /A gwely a thy_^ a thes aelw MG VII 32 32 wb olynol gwneynt trwy reol ran wylfaau /O nos i nos, fal chwant aros cyfarosau. /Gwelsont seren o liw EG VI 18 89 arwyn ddillad /Yn arwain ysgin ysgarlad; /Ysym-i Nudd, haelfudd hwelfeiddiad, /Ar Lloegr rwy llygrwys h CBM III 24 69 w, /Erlid a berid o'i beriglaw, /Ernywed arnaf-i o fod arnaw /Ddeyerin dderwin: dir eu cuddiaw! /Er pan GB II 26 77 f, /Ac ar nawdd Dewi y dihangwyf, /A ddigonais-i o gam, o gynghlwyf - difri, /I Dduw a Dewi y diwycwyf, GYC VII 36 72 , na ddaw - mo_^r tros dir! /Pa beth y'n gedir i ohiriaw? /Nid oes le y cyrcher rhag carchar braw, /Nid GB II 26 133 th anrheg - i hael /Cefais-i archafael, caffaf-i osteg /O gyrchu Brefi braint ehedeg, /Dy-m-gordden yn CBM IV 5 96 erddawr, /Mab i Owain prain preiddiawr, /W_^yr i Owain madiain, mawr. /Llas Rhys rhuthr efnys, afneued CBM IV 5 95 - wanar, /Llary llachar, llawch cerddawr, /Mab i Owain prain preiddiawr, /W_^yr i Owain madiain, mawr. LlF1 II 2 37 , /Heb ddigoni cam, heb nam arnaf. /Dygyrchais-i Powys, peues tecaf, /Ar Fadawg mynawg, myn yd garaf; / PM V 10 40 igiwys eu gwerin, /I rag cwys o Loegrwys lin, /I rag bron eu breenin. /Breenin Powys, pobl dost, - yn e PM V 10 39 rdwy trin, - rhyddug, /Rhyddigiwys eu gwerin, /I rag cwys o Loegrwys lin, /I rag bron eu breenin. /Bree EG VI 18 86 rhon orddyfniad; /Ysym-i w_^r a weryd ei rad, /I reidus galarus geilwad; /Ysym-i ne_^r yn arwyn ddillad D-5 VI 36 16 edd. /Cyn bai Mab i'n Tad, rhad rhwy danwedd, /I Re_^n a'r Ysbryd gydamgeledd, /Drwg ydd aeth iddaw wr GYC VII 39 33 on - ganmawl, /Ysbrydawl gedawl gydymdeithon. /I reol dethol y gwy_^r doethon, /I ryddid addef nef y'm MB I 3 16 _^g ohonawd. /Yn awen gyfrif cenif draethwawd /I ri a roai heb esgusawd. /Gruffudd glew dywal ar orfedd EG VI 18 79 or cyngwastad, /Cywesti peri peleidrad; /Ysym-i ri ryfel ddiffreidad, /Diffryd gwy_^r, eryr ardwyad; / CBM III 16 19 nnull am drull, am dri llad. /Bodawg ei rodawg i rodiaw torfoedd, /Twrf cyhoedd cyhuddiad, /Bodd rodd r GM I 11 48 onnwy Duw dawn ardderchawg. /Ban yd ran ei rad i rodolion - byd, /Balch ei fynwin, beilch ei faon. /Ban CBM III 4 6 ni mawrdrig; /Mynych ymanfon dygn gofion dig /I rof a rhiain, gannwyll rhyfig, /Mel ydd wyf yn celu ca GM I 13 7 , neud de, /Cyfryw atreg cof atre. /Cyfdaerant i ro_^n, a rhin a cherydd, /A chur gnodydd ar ne. /Gnaws PM V 2 67 m caffael neu i'm colli. /Dydde_^l, cyn rhyfel i rot a mi, /Engyl tangnefedd tanc heb drengi. /A'm bo, EW VI 3 1 Cyd de_^l i Ruffudd, fudd gynnan, - o dda /A ddyglud mo_^r i lan, MB I 3 160 gyrhaedded: /Crefydd y Creawdr yng nghyfrifed /I Ruffudd, gloywudd a'i cudd tudwed. /Hyd nas gwne_^l pe DB VI 33 36 nad a genir. /A orug o ddrwg (ni ddrygfernir) /I Ruffudd o'i fudd a faddeuir; /A orug o dda, oni ddywed DB VI 29 59 gwinau, /A wne_^l gorffowys rhag pwys poenau /I Ruffudd rwyddfudd yn ei raddau, /Gw_^r a'n pryn: prynh OC II 14 29 /Na ddiddawl ei barch canyd perthyn. /A dyddwg i Ruffudd wayrudd elyn /Gwin a gwydr golau yn ei gylchyn EG VI 18 95 ud olud olygad /A Mordaf am alaf eiliad; /Ysym-i Run, gatgun gytgam rad, /Cydgaffael a hael a hwyliad. ES I 16 18 ddon) /Rhwyf nef a daear, rhag taerfar ta_^n, /I rwng Dy ddwylaw rhag Dy ddeulin. /Gorugost wormes (ni' CBM III 3 57 balchnawdd nog amrawdd amraint: /A'i balchlan i rwng ei balchnaint, /A'i balchwyr a'u balchwyr tesaint GYC VII 38 29 /Ef yn rhwth yn rhuthraw Gwener, /Ef a_^ rhwnc i rwng ei ddwyfer, /Ef heb gof yng nghyfrif aeredd, /Ef HOG II 6 22 /Gwneuthum a_^ gwth gwayw gwaith ardderchedd /I rwng glyw Powys a glwys Wynedd, /Ac i ar welwgan gynni PhB VI 12 26 a. /Na'm casa, pwylla, pylliawg edfynt - Rhys /I rwng Rhos ac Epynt, /Bardd fu_^m it, trimud dremynt, / EG VI 18 75 eddgain /Hyd y dwyre haul hyd y dwyrain. /Ysym-i rwydd arglwydd argleidrad, /Argledr tir a gwir a gwenw EG VI 18 81 ffreidad, /Diffryd gwy_^r, eryr ardwyad; /Ysym-i rwydd arglwydd erglywiad /A glywir o'r tir ger Tanad; LlF1 II 3 73 , /Ny hepgyr gleisiad glas fo_^r. /Ni hepgoraf-i rwyf PM V 9 15 re, /Moedydd eisillydd ni syll eurdde. /Molais-i rwyf Cemais camre - ysgaelan, /Yn amwyn garthan gyrth LlF1 II 3 5 - Deifr, /Dodi dwfr i'th farwnad. /Ni hepgoraf-i rwyf, hyd Rufain - y gwy_^s, /(Gorau gwas ym Mhrydain) EW VI 6 9 r, /Yn hael ehelaeth gyngor. /Cyngor a roddaf i rwyf Mo_^n - llawrydd, /Hael Ddafydd hil ddoethon, /Bi DB VI 35 86 wys ei dragon hyd yng Nghaerlli_"on, /Gwystlon i rwyf Mo_^n, rhy'u mynycha! /Yr Un Gw_^r a'n pair a'n g CBM III 24 80 raw) /Pryder am danfer: prydaf iddaw! /Prydais i rwyf trais cyn traul athaw, /Athal aur fual a fu eiddi GYC VII 39 34 ydymdeithon. /I reol dethol y gwy_^r doethon, /I ryddid addef nef y'm noddon: /Yn rhydd i'm henaid rho EGM I 26 31 da_^l aur ma_^l er ei moli. /Ni ryfu ddognach i ryddogni - poen /Penyd a fo mwy no'r mau hebddi. /Neu' DB VI 24 63 ynedd a gwaed arnaw. /Gnawd yn uthr fod rhuthr i ryngthaw - a'i esgar, /A gnawd fod gwyar o'r ymdaraw. PB VII 15 13 clod) /Am arglwydd mawrglwyf golled. /Collais-i Rys, colled ni'm paisg, /Fab Llywelyn, llew aerffysg, PB VII 3 14 /Ger Mynyw, llyw, llew Hawrffordd, /Y gwelais-i Rys Rhos ymwrdd, /Tey_"rnwawr yng nghad fawr fyrdd, /T HOG II 8 1 Fy newis-i rhiain firain, feindeg, /Hirwen yn ei llen lliw eho_"e EMRh VI 23 7 ddigoner ni chymer flwng. /Er yn fab i'm rhwyf-i rhywnaeth ystwng. /Ar ei estronion ys drud echwng. /Pe HOG II 6 81 wenglaer uch gwengaer ydd ym daerawd), /Cefais-i saith, ac ef gwaith gorddygnawd, /Cefais-i wyth yn nha IRh VII 31 4 i, /Fy neges oedd fynegi /Fy ngofeg, ddyn teg, i ti PM V 26 101 a Chred, /Fab Iorferth, fy nerth, fy nodded. /I tithau, udd Deau, dyred /Clod, w_^r llary, o'm llwry i GM I 9 155 Morfa Rhianedd Maelgwn rebydd. /Neu dreiddiais-i tra Lliw Lleuddiniawn drefydd, /Neu dremyrth Efrawg Ga CBM III 5 11 ingerdd Efa' a fawrhe_"ynt. /Tremyn y treiddwn-i (trefn a gedwynt) /Treiddle glyw Powys, pei am getynt, PhB VI 11 21 wg Mwyddno, /Teilwng in talu a'n rhoddo. /Ysym-i udd cwysrudd, cas agro, /Ffoddi_"awg, ffodiawg ei ymdr LlF1 II 3 56 rhed; /Erchwch i'm pair, can air, ced; /Archaf i udd naf, nodded. /Archaf i'r gorau ungwr (nid ofer) /C CBM IV 9 25 Medrawd /Ni welaf, ni welir cydfrawd. /Gwelais-i udd, ni'm gwarthrudd gwrthrawd, /Gwrth frwydr crwydr c DB VI 24 39 rthaw, /I'r porth, ein damorth, a dawn arnaw, /I uffern bydwern heb adaw - ychwaith, /Yn un boregwaith GB II 26 285 einiau present, worment tiredd, /Dybuant i gyd i un orsedd, /I Frefi, ar Ddewi dda ei fuchedd, /I gymry DLlM II 18 6 ydawl osymdaith. /Diofryd Owain, dygn a waith /I unbyn Gwynedd a'u meddfaith. /Nid oedd w_^r dwy awr, d GM I 12 24 can ni adwyd. /A adwy Creawdr mad y'i crewyd /I waddawl er Duw diawd a bwyd, /A dillad i noeth, nawdd GYC VII 43 35 t ffydd, ffo_"ynt rhagddaw /I blith y gethern, i waelawd uffern /Y lle mae mignwern gwedy r'fignaw, /A LlF1 II 4 8 meth: /Hoedl bre_"yr breuawl a beth, /Bronwala i wahalieth. /Gwahalieth wosgedd, wasgawd - prydyddion: LlF1 II 1 108 Duw Ddofydd ddydd yd gaffad - Cadfan, /Agored i wan ei wen angad. /Ef gorau gwyrthau wrth ei gennad: / GG II 31 34 eirch hywedd. /Hil Cynan erwan erwydedd, /Hael i wan, hil Ywain Gwynedd, /Hil Madawg hydr fynawg fonedd SB II 22 46 r wellig, /Oedd meidrawl meddwl, oedd meddyg - i wan /I wared ei ddiffyg, /Oedd rhwyf eli beirdd heirdd EW VI 1 3 ymnwyd - lew, /Ar les beirdd y'i magwyd; /Rhoi i wan yw ei annwyd, /A rhag pob cadarn, cadwyd. /Cadw, GYC VII 40 34 gorau, /I ddrws porth uffern gethern gaethau /I wa_^n heb annog, a_^'i grog a'i grau, /Y sarff aflawen BF VII 56 22 rwerth, mor wae - y'm digiwyd! /Ni'm gad deigr i warae; /Gryd esbyd oesbell warchae: /Gruffudd ym maeng LlF1 II 3 42 ydd. /Cerennydd y dydd y doeth Mair - yn wyry /I wared am ein Pair. /Archaf it ateb diwair, /Eryr ongyr SB II 22 47 g, /Oedd meidrawl meddwl, oedd meddyg - i wan /I wared ei ddiffyg, /Oedd rhwyf eli beirdd heirdd hirddr D-5 VI 36 14 , /Y gorau Rhiau rhinwedd - pan aned /A ddoeth i wared i laweredd. /Cyn bai Mab i'n Tad, rhad rhwy danw GYC VII 40 44 gaerau, /I gadw braint y saint a'r santesau, /I weddi_"o Mair er ei mawr ddoniau, /I gymryd penyd rhag HOG II 9 15 yn wan; /Neud athwyf o nwyf yn ail Garwy Hir, /I wen a'm lluddir yn llys Ogrfan CBM III 3 205 dd, /Fy Llywiawdr, Creawdr, Credofydd, /Credaf i we_^n, a'm Rhe_^n a'm rhydd /Mad gynnull mawrddull mer CBM IV 16 153 rner tri nifer trwy naid, /Bernid Duw ein dwyn i wenblaid /Y nefoedd yn nefod ynaid. /Nid ynad neb drud EGM I 26 7 i, /Neud argel dawel, nid mau dewi. /Endewais-i wenyg a wynofi - dir /I am derfyn mawr meibion Beli. / CBM III 11 61 Na rennid rhannau cynyddon. /Cynneddf a warawd i werin - Argoed /(Nid argel o'm barddrin) /Nas gofwy go DB VI 24 36 , /A lle ydd oedd druan, drwy addaw - Ca_"in, /I werin wirin ei warandaw. /Pan ddyfu y Mab Rhad, oedd OC II 15 27 gain derfyn - y wlad /A wledychws Merfyn; /Dos i west ar Nest Nefyn, /Dywed ein dyfod Le_"yn. /Dygychwy GB II 26 67 nnwyf, /Canaf eu moliant men y delwyf. /Gwelaf-i wir yn llwyr a llewenydd mawr /A lle_^n uch allawr heb PhB VI 14 10 i achwir folawd y dylifed ffosawd /Dyrllyddiwn-i wirawd cyn byddwn-i ermid. /Moladwy fleiddryw ni'm rho DB VI 28 14 eurddreg, /I loywdir llawhir, llyw Dinorweg, /I wlad Dafydd rydd, rwydd Gymra_"eg PB VII 21 5 fed, /[ ] clau, [ ] clod, /[ ] y Berfeddwlad. /I wlad [ ], glod arddangos, /Gwelid [ ] /[ ] oedd gorau DB VI 28 11 wn arwaneg, /I'm dwyn og eu plith yn olithreg /I wladoedd cyhoedd, cyfun, hardd-deg, /Ar wledig lleithi CBM IV 9 27 rth frwydr crwydr creulawn dybyddawd; /Gwelais-i wledig dig, diofnawd, /Ofn ei ofn i efnys giwdawd; /Gw GYC VII 40 29 od yn y diwedd /At y Tad i'i wlad, i'i wledd. /I wledd annherfynawl io_^r, /Ysydd uwchlaw'r haul a'r se LlF1 II 1 17 nian, /(Ennysg ddysg ddiddan, wahan weithred) /I wneuthur llafur ni bo lludded, /Myn na llefais trais t DB VI 33 9 erir, /Rhy annawd o beth a bregethir. /Gwelais-i w_^r, a gw_^r a gwynir - yn faith, /Fyth bellach ni we EG VI 18 85 eiddiad, /Yn rhyfel a_^ rhon orddyfniad; /Ysym-i w_^r a weryd ei rad, /I reidus galarus geilwad; /Ysym- CBM III 3 220 eidrion. /Ym Meifod y maent arwyddon /Arwraidd i w_'raidd Frythion, /Ei mawrwledd, ei medd, ei maon, /E CBM IV 6 80 ew, /Arlleng glyw, glew difraw, /Cardd wrthryn i wrth Aberffraw /Canys teg tey_"rnas iddaw. /Tey_"rnedd DB VI 27 68 ei hwylfryd. /Gwaredid Celi celfyddyd - olau /I wrth ei afflau, poenau penyd. /Cenais wawd ufudd-dawd EG VI 18 12 ig llafn yn llaw reddfawl /Yn lladd dywrthladd i wrth lys Rheidiawl. /Gwelais (a gerais ni ga_^r mantaw GYC VII 41 35 llwr ac ethrodwr eu gweithredau. /Pan wrthoter i wrth nifer nef obrwyau /Y dygwyddant, eisau gwarant (g HOG II 6 63 eithin. /Moch gwelwyf, a'm nwyf yn edde_"in - i wrthaw /Ac i'm llaw fy lla_"in, /Lleucu glaer, fy chwa LlG VII 26 10 chlam im cyrchu ataw, /Canyd hardd i fardd fod i wrthaw! /Gwrawl yw ei hawl yn hwylaw - yng ngryd, /Gw GM I 14 108 ugarawg Arglwydd, trugarha_"ed - wrthyf, /A mi i wrthaw na'm gwrthoded: /A'm Duw a'm diwyd arbed /Erbyn LlG VII 26 14 i fudd heb orchuddiaw, /Nid eddyw heb dda ddyn i wrthaw, /Nid anheirdd ei feirdd, fyrddoedd wallaw, /Ni HOG II 6 54 hafin. /Ail yw'r llall o'r pall, pell fy min /I wrthi, i am orthorch eurin: /Gweirfyl deg, fy rheg, fy CBM III 11 31 yng ngreddf - cyfarfod /Cyfarfogion dileddf, /I wrthod annod ac anneddf /O greulafn, o greulawn gynne MG VII 33 67 Atat y troaf, ataf tro_"ych, /N'ad fi i wrthyt i wrthrych - maswedd, /Gwagedd breuoledd a ddiweddych; / PM V 8 18 wyr fy llethrid - i'm cerdd, /Gyr di er cardd i wrthyd! /Ac onis gyrri-di, gyrraf wrid /I'th ddeurudd PM V 8 6 os, Hael yn helw dy Ddwydid, /I wrthyf, na mi i wrthyd. /A_^'m parabl o'th ddawn y'm perid, /Parahawd CBM IV 9 115 er ei ddifwyn. /Llawfrydedd a'm dwg o'm dwyn - i wrthyd, /Lloegr erfid, brawlid brwyn. /Brwydr asgen, b PM V 2 35 ydd, /A syll di fy mod-i i'm cuelli. /Na'm gyr i wrthyd, na'm gwrthod fi, /Na'm gad ar gychwyn dyddyn d CBM III 14 10 . /Gosgorddfawr cedfawr, cadw amfod - wrthyf, /I wrthyd na'm gwrthod, /O'm bodd ni byddwn hebod, /Nid e CBM IV 16 90 etwa. /Trugarawg Arglwydd, trugarha - wrthyf, /I wrthyd na'm pellha; /Pell ydd wyf o nwyf yn echwa, /Ar PM V 8 6 'th rydid. /Na ddos, Hael yn helw dy Ddwydid, /I wrthyf, na mi i wrthyd. /A_^'m parabl o'th ddawn y'm p MG VII 33 67 onnych, /Atat y troaf, ataf tro_"ych, /N'ad fi i wrthyt i wrthrych - maswedd, /Gwagedd breuoledd a ddiw ES I 17 52 eiddiad, /Eryr ar gedwyr, na'm gad. /Na'm gad i wybraw, heb obryn - dy fa_^r, /O'th fawr eang derfyn; PM V 1 122 rllug. /Ef a'i gwna (ni'm gwne_^l gorchyflug) /I wyddgwn eu bodd o'r Wyddgrug. /Ef gorau rhiau hyd y rh GYC VII 41 12 swyddwyr, perchen swyddau, /Nad a_^n dros gof (i wyllt a dof y daw angau), /Ac na wddant, rhag a glywan PM V 30 18 run fal Rhun rhudd ei onnen, /Eryr tey_"rnedd, i Wynedd wen HOG II 6 82 ais-i saith, ac ef gwaith gorddygnawd, /Cefais-i wyth yn nha_^l pwyth peth o'r wawd - yr gaint; /Ys da PhB VI 14 27 cerdd o ddigerdd ni ddigonid; /A bai ef gennyf-i yd gynnelwid /Adfyddaf nad arnaf yd orfyddid. /Eidduns CBM III 24 92 doeth ataf alaf o'i law, /Delw ydd oedd wrthyf-i, ydd wyf wrthaw. /Wrth ar a'm carai caraf gymen - gadw CBM III 13 56 wawd, o'm gweifriaith /(Gweifryd bryd, brysiaw i ymdaith, /Heirdd feirdd fudd ar feirch rhudd rhawngai MB I 4 37 , wahan westi: /Creawdr a'm crewys a'm cynnwys i /Ymhlith plwyf gwirin gwerin Enlli HOG II 7 19 /Pa hyd y'th iolaf? Saf rhag dy swydd. /Adwyf-i yn anfedredd o ynfydrwydd - caru, /Ni'm cerydd Iesu, y HOG II 9 11 athr oerfel ar uchel fan, /Rhag fal y'm coddid-i yn llys Ogrfan, /Chweris o'i haddawd-hi addoed cynran, CBM III 5 13 ddle glyw Powys, pei am getynt, /Pan dreiddais-i yno yn ydd oeddynt, /Trwy ffenestri gwydr ydd ym gwely GM I 9 107 f /Cyn lladd ar Lloegr llew Din Emrais. /Caraf-i yr ednan a llarian llais /Cathl fodawg coed, cadr ei e CBM III 16 2 Dysgogan derwyddon dewrwlad - ei esgar /I ysgwyd weinifiad, /Dysgweinid cyrdd cydnaid, cydnad, / CBM III 5 103 llwy, /Goleuliw golwg i'r a'i gwelwy. /Gwelais-i ystlys glwys, gloyw ei gylchwy /(Ni rhyweles teg nwy SB II 22 39 stig. /Ba_^r anwar wanar wenwynig, /Bu estrawn i Ystrad Meurig. /Gwae werin Addaf addoed mab Gruffudd, ES I 15 27 ynt farwolaeth, /Och Dduw! na ddaw ef etwaeth /I ystwng treiswyr, treiswriaeth - cynnygn /Yng nghynnif 'i 4 DB VI 35 65 ng deg, Duw a'i nertha! /Pymthegfed Powys, pan 'i cynyddwys, /Pennaeth ni wystlwys, ef a wystla; /Unfed PC II 21 39 n, /Dechrau gwa_^n, dychrynais, /Gwae fi, pan 'i harhoais: /Gwayw yn Hywel a welais. /Bra_^n a gre yn GM I 14 75 ifro_"edd no medd melyn. /Melys yw pechawd pan 'i herlyn - digraid, /Mor drwm yr enaid yn ydd edfyn. /E CBM III 26 118 /Nid oedd neb a gynhebycwn /A_^ llew trais pan 'i treiddiaswn! /Nid oedd lary mor llary, mor lluadwn - ia_^ 1 GYC VII 41 46 /Ac oddyno, weldyna dro drygddamweinau /Eiry, ia_^ a rhew a rhuthrwynt glew a glaw ddinau, /A gwaeth h iach 1 PM V 27 2 Am unig treisig y trawsiolaf - Dduw /A ddigawn iach o glaf, /Milwrmilwyr fodrydaf, /Madawg lawdde_"awg, iacha 1 CBM IV 16 114 lawn o ffrwythau terra. /Terwynawl Iechydawl, iacha, /Bardd a'th iawl, a'th fawl, a'th fawrha! /Mawr iad 1 PM V 1 30 briwaw bragad /A brwysgledd a breisgladd trwm iad /A byddinawr gwrdd gorddyfniad - cynnygn /Yn cynnif iaen 1 PB VII 4 26 m draed, am drwyn, /Rhyw rhag fy llyw, llew ar iaen; /Rhwym Brynaich, branes terrwyn, /Rhwyf gawr, awy ia_"en 2 PM V 30 8 am am gamhunben /Gwrth herwddydd oswydd, oes o ia_"en. /Dillyngws Celi, fal cwlwm dolen, /Eu carchar an CBM III 24 115 ur, oesgur asgen, /Maws, masarn cadarn, callon ia_"en, /Moes ysbwys ysbys echrys Ochren, /Mygedawg ei h Iago 5 PhB VI 11 24 , hir llew, hir llwyddo /Hil Cadfan cynnan fab Iago GM I 8 19 d i fod i fab Gruffudd! /Arddwyreaf hael o hil Iago /A gennis dra chas dra Chors Fochno, /A gyrchws gly CBM IV 14 23 /Fal ydd aeth oddyno, /Dig y'm gwnaeth llwyth Iago /Felyn, dyn a'i dialo GM I 9 50 Go-rys-ymedd glyw o'i glywed yno, /Rhag gorwyr Iago gwyar drabludd. /Gwalchmai y'm gelwir, ga_^l Edwin PM V 23 138 yd ei fryd ar fro - Gadwallawn /Fab Cadfan fab Iago, /Llary ysbar, ysbenydd ei blo, /Llwrw esbyd ysbaid iaith 6 CBM III 7 6 Madawg meddfaith, - ei alar /A'i alon ym mhob iaith: /Do_^r ysgor, ysgwyd ganhymdaith, /Tarian yn aerw DB VI 28 3 rdd yn Ionawr, mawr morgro_"eg. /Ys gwae fi am iaith gawddfaith gofeg /Er goddau chweddlau i mi a fai D-2 I 2 22 /Maer claer gywyd, mad gathl gyfyd, moi_"dydd iaith; /Mas cas wognaw, minnau (neu ffraw) molaf law ffr CBM IV 17 12 rf ioli Tri o draethawd berffaith, /O egwydedd iaith, o egwyddawr, /Berthidau Rhiau rhywasgarawr, /Ni m CBM III 13 52 w, wyf dylaith - ar gerdd, /Wyf diludd ym mhob iaith, /Rhy-m-ceinfyg o'm ceinfalch araith, /Aros gwarth GM I 8 52 /A dygyfod clod cleddyf difri /Yn saith ugain iaith wy faith foli. /Arddwyreaf hael o hil balch Rhun, Ia_^l 3 D-1 I 1 15 ugl yng ngorddwy, /Tegeingl ardal, Edeirnawn, Ia_^l, arial arlwy /Rhyfel ebrwydd, a Dyffryn Clwydd a N CBM IV 5 24 id cardd, nid cerdd anwadal /Cain awen canawon Ia_^l. /Canaon ceidrion, cadr yd folir - glyw, /Glew ddr OC II 15 44 o fual, /A dywan Dynobydwal /A dywed ein dyfod Ia_^l. /Cychwyn i'w therfyn. Pathawr - eu hoywedd? /Hirf Iarll 5 SB II 24 34 ernyw rhag ein aerllyw, eurllaw roddawg; /Ail, Iarll Brystau rhag post cadau oedd cadwynawg; /Trydydd, SB II 24 33 rll taer oedd ef yn gaer, yn gadfarchawg: /Un, Iarll Cernyw rhag ein aerllyw, eurllaw roddawg; /Ail, Ia SB II 24 37 digoedd Iarll Padrig rhag pedryddawg; /Pumed, Iarll Cla_^r rhag gwalch gwanar oedd gwareddawg. /Lliwgo SB II 24 35 stau rhag post cadau oedd cadwynawg; /Trydydd, Iarll Gwent, trydydd torment, torf gymrwynawg; /Pedwery SB II 24 36 torment, torf gymrwynawg; /Pedwerydd digoedd Iarll Padrig rhag pedryddawg; /Pumed, Iarll Cla_^r rhag ias 1 GM I 8 80 mal carchar, /Ac angerdd anwar gnaws da_^r dan ias. /Ac yn orau dyn Duw rhy'i creas; /Cyn ei fa_^r arna Iason 2 PM V 4 6 /Ni bu bryd eisiau Absalon /Nac Alecsander na Iason. /Bu cedeirn o'r Tri Trinheion: /Traul Efrai, afr DB VI 31 33 wyr cynhebygion /Eu chweddlau, gorau gwy_^r er Jason, /Llywelyn a'i blant, pla gelynion, /Dafydd a Sely Iau 2 GYC VII 40 17 fawl ofeg) /Y gwnaethpwyd brad y Tad teg. /Dyw Iau, mad da rad diwaradwydd - da_^l /Y daliwyd yn ebrwy EGM I 27 85 owys baradwys bau /Myn na bydd dyn na hy_^n na iau, /Men nas trawdd trallawd trallwybr eisiau. /Archaf iawl 4 CBM IV 16 115 erra. /Terwynawl Iechydawl, iacha, /Bardd a'th iawl, a'th fawl, a'th fawrha! /Mawr ddefnydd bedydd, ben PM V 1 145 n bron gedawl: /Braisg Ddafydd, o ddefawd y'th iawl /Brenhinedd urdd fonedd urddawl; /Bre ganre, geinra CBM IV 16 38 iad llachar, /Iawn o'm dawn doeth, arllafar, /Iawl heb dawl, heb doli arwar; /Iolydd wyf o nwyf yn afa DB VI 29 50 gwawr Cymru, cymryd croesau; /Cymerwn, iolwn o iawl seiniau /A syniwn ar beth o'r pregethau; /Am ei ddw iawlwen 1 EGM I 26 35 yw dyn byw o'r byd fal mi. /Ni chyfairch angen iawlwen ioli /I'r neb rybarther ei ryborthi. /Nest yn ei iawn 50 CBM IV 18 12 w, can ys digawn, /Cymod o'n pechod (pechu nid iawn) /A chynnwys yn nef in arnodded: /I'r wlad eidduned CBM IV 18 5 edd ffrwythlawn, /A wnaeth coed a maes a mesur iawn, /A ffrwythau a doniau, Duw ryddigawn; /A wnaeth gw CBM IV 18 8 a grug ym mynydd, /A wnaeth dedwydd er dedfryd iawn /Ac arall ar wall ar wellyg ddawn /Yn eisiwedig ac MG VII 33 71 yfhe_"ych, /Dal fy llaw i'th law a lywych - yn iawn, /Ar hyd ffyrdd uniawn y'm harweddych. /A'th folaf, GM I 7 31 ei ddwyn. /Ac i Dduw o'i ddawn ydd archaf arch iawn, /Awdl ffrwythlawn ffrwyth gymwyn; /Cyfedmig geilig CBM IV 3 47 am ne_^r am nawn, /Am eryr cedwyr a'm ceidw yn iawn: /Cedwid Duw o nef nerth Merfyniawn MeiG I 30 21 w a'r saint a braint eu bro. /Cristawn wyf gan iawn (dawn digyffro) /Cristus, bwyf dawnus yn y donio! / DB VI 30 80 /Gw_^r oedd a hanoedd, gorfoledd - gwerin, /O iawn dey_"rnllin y brenhinedd. /Callaf yw inni beth amyn CBM III 26 141 r, garwlym ei waywddawn; /Diwethaf y canaf can iawn /Diweddgof diweddgoll Einiawn MB I 3 78 waith ydd eithum yn negesawg /Goleufer camawn, iawn dywysawg. /Bu fedd eurgylchwy yn fordwyawg, /Toresi LlG VII 27 50 /Eryr gwy_^r, gwarant heb ochel, /Ar Wirionedd iawn ddawn ydd ymdde_^l: /Erbynied arbennig angel, /Yn b LlG VII 26 4 /Ys da ei gampau heb gwympaw - yn afrddwl, /Ys iawn ddifygwl o'i fygythiaw. /Grymus uthr yn rhuthr yn a PB VII 8 23 rwledd, /Rhuthr ryn ni gais ran o fodd, /Rhugl iawn ei ddawn yn ei ddydd, /Rhuddbar, fawrfar Faredudd MB I 3 158 erennydd ysydd herwydd Trined, /I Gristiawn ys iawn ei gyrhaedded: /Crefydd y Creawdr yng nghyfrifed /I PM V 10 55 awrnen Merfyniawn, /Arf myrdd, aradr cyrdd can iawn, /Eryr gwy_^r llewyr Lleisiawn. /Lleisiawn berchen GM I 8 65 perwawd, ar draethawd dras, /A'm cyhudd am udd iawn esillydd Idwal /Nid e_^l heb ddial mal galanas; /Ac GB II 26 144 werddon dirion, dir Gwyddeleg!): /O Garawn gan iawn, gan eho_"eg, /Hyd ar Dywi, afon firain a theg; /O' MB I 4 8 /Digonais gerydd yng ngw_^ydd Duw Ddofydd, /Fy iawn grefydd heb ei weini. /Gweinifif, hagen, i'm Rheen CBM III 3 34 challedd; /Dyniawl bobl ni borthant iawnwedd, /Iawn i Dduw ddifanw eu rheuedd /Ar eubryd eu bradawg fu MeiG I 33 67 , /Namyn a ddywetwy o Dduw fab Mair, /Nid oedd iawn i ddyn ddywedyd gair. /Gair garwffraeth gwaeth, gwa D-5 VI 36 17 amgeledd, /Drwg ydd aeth iddaw wrthwynebedd, - iawn /I Erod greulawn ei greulonedd! /Gwerthu Iesu (ysy CBM IV 18 1 Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchwel iawn /I foli fy Rhi rhwydd, rhadlawn, /Un Mab Mair a bai CBM III 21 4 r gwrddfar eigiawn, /Yn awdur llafur lleferydd iawn /I ganu marwnad i Gadwallawn /Mal pan gant Morfran LlF1 II 1 87 goror, /Ei chlod, ei harfod yn ei harfor. /Mor iawn im o'm dawn ac o'm dirnad - dedwydd /Goffa_"u dofy DB VI 24 3 aw, /Mawr, gwyrthfawr, gwrthyf gwarandaw. /Mor iawn im o'r dawn a'm daw - i gennyd, /Mwynair o'm plegyd CBM III 16 39 r llaw weiniad. /Llewenydd preiddwyr, preiddwr iawn, /Lleithigawg Owain, llwyth ogawn, /Lleithgar llym, CBM IV 4 266 Eliffer. /As barn nwy dadfarn a'i dadfer - yn iawn /Na wnaeth crawn crynoder; /As molaf mal ydd adrodd CBM III 21 53 bod ynddi. /Gwedi gwalch cedwyr a'm cedwis gan iawn, /Ni gadwai na chrawn na chrynho_"i, /Rhy hir y taw CBM III 24 149 nad am nawn. /Tra fu fy nghyfedd yng nghyfoeth iawn /Ni'm llafarai-i neb na'm bai ddigawn, /Ni'm diddol LlF2 VI 10 2 A! Duw a'm troswy o'm trasalwder - ataw, /I iawn obeithaw a wybyther, /I gymryd penyd cyn gwy_^d gwa DB VI 30 43 s, /Gwae ni o'i drengi fal yr drengis. /Llawer iawn o'i ddawn a ddefnis - ataf, /Llwyr y coffaaf a'm co MeiG I 30 3 redd, /Ni bo drwg neuedd a'm gorfeddo. /Bod ar iawn o'm dawn a'm diheino; /Byd a wn i gyd, gryd a welo. CBM IV 16 37 wl ced wasgar /Eirchiad, Llawroddiad llachar, /Iawn o'm dawn doeth, arllafar, /Iawl heb dawl, heb doli DB VI 26 48 /Can gwnaf dy foliant, fal y'i heddy, /O gwnei iawn o'm dawn ni'm diawy. /O wythlonder, ne_^r, nerth a CBM IV 9 8 lles llawr, llyw llafnawr llwyprawd, /Arllwybr iawn, o'r ddawn y'm daerawd, /Delw y'm bo, yr bodd y Dri D-1 I 1 7 f ei draul, uchel gylchwy. /Tir Brycheinawg dy iawn priawd: pawb a'i gwelwy. /Neu ryddadlas am lwyth eu CBM III 21 188 n dysg ein disgyblon! /Gwedi Cadwallawn rhwydd iawn roddion /(Rhoddfawr gwawr Gwendyd, gwynfyd gweinion CBM III 3 101 /Pawb ohonam am ein cam y'n cosbir: /A wne_^l iawn, rhadlawn rhy'i molir, /A fydd rhydd y dydd yd fern LlF1 II 1 125 Eneas, gwanas gweddi. /Cadr fryn yw Tywyn, nid iawn tewi - ag ef, /Cadr addef nef ail ei athrefi. /Cadr CBM III 10 58 clyw o'm clud eurddawn - cerdd, /Cenitor canys iawn, /Torf ysgwn ys gnawd yng nghamawn, /Tarf rhag cad, LlF2 VI 10 13 Bwyf trwyaddl cynnaddl cyn nog ucher, /Men nad iawn tro_"i trwy anghallter /Na cheisiaw tramdaw yn y tr LlG VII 27 32 falch (oerfel - ei golli) /Nid rhyfedd ochi yn iawn uchel. /Neud ydyw ynof-i cof cyfarchwel /Am lyw cle D-5 VI 36 36 myn o amwyll cymwyll camwedd /Mynned ymwared o iawn waredd, /Na ddalied ddiau ddwy flynedd - ynghyd /Ei CBM III 8 20 wryddig; /Ar ddadl, cynnadl cedfuddig, /Arwydd iawn wladlwydd wledig. /Nis gw_^yr namyn Duw a dewinion CBM IV 17 106 rson byd bid eich arfaeth, /I'r Tri yn iawnwir iawn wrogaeth. /I'r un Duw, un Dyn, na fid hydraeth - br DB VI 35 59 rwraidd o flaidd a'i harfeidda; /Deuddegfed yn iawn y dug Werthryniawn, /Maelienydd o'i ddawn a ddug et EGM I 27 5 Dyniawl ddyn doniawg wyf finnau. /Dawn ysym yn iawn yn ddyn ethrylith /A thrylwyn bwylladau. /Dyn wyf g EGM I 29 18 bod im oergladd, boed im Arglwydd! /Rhydalwyf iawn yn rhadlawn rwydd /Can edifarwch cyfrwydd - i'm Ies HOG II 8 12 steg? /Dewisais-i fun fal nad atreg - gennyf; /Iawn yw dewisaw dewisdyn deg LlF1 II 1 94 ei ganiad. /Molawd a ddyrllydd cedwidydd cad, /Iawn yw moli rhi a fo rhoddiad. /Moladwy un Duw, un diff iawnach 1 CBM IV 15 3 yfod - i'm herbyn /A Duw gwyn yn gwybod, /Oedd iawnach i fynach fod /I'm gwrthfyn nag i'm gwrthod Iawnaf 1 LlF2 VI 10 94 ed. /Pan erfynio gw_^r gwared - ei dramgwydd, /Iawnaf i'w Arglwydd ei erglywed. /Archaf i Duw ddwy uned iawnder 1 CBM IV 4 284 /Can doeth im a_^ llawer! /O gynnif o gynnal iawnder /O gyngreddf, o ddeddf, o ddyfnder, /O ddiffryd iawnfryd 1 GM I 14 18 'r Creawdr, o'r cyd, /O'r Mab, o'r Ysbryd, o'r iawnfryd fri, /O'r Drindawd undawd undras a_^ mi: /Un dr iawnllary 1 ES I 17 27 eulin; /Bydd wrth wan gyfran gywrennin, /Bydd iawnllary wrth gerddau iawnllin, /Bydd wrdd-ddrud, aer iawnllin 2 ES I 17 27 gyfran gywrennin, /Bydd iawnllary wrth gerddau iawnllin, /Bydd wrdd-ddrud, aer ddylud ddilin, /Dilain CBM IV 12 22 bencerdd ben-cun. /Mi biau bod yn bencerdd /O iawnllin iawnllwyth Culfardd, /A hy_^n Cynddelw Fawr, ca iawnllwyth 1 CBM IV 12 22 ben-cun. /Mi biau bod yn bencerdd /O iawnllin iawnllwyth Culfardd, /A hy_^n Cynddelw Fawr, cawr cyrdd, iawnwedd 1 CBM III 3 33 ym mron ei challedd; /Dyniawl bobl ni borthant iawnwedd, /Iawn i Dduw ddifanw eu rheuedd /Ar eubryd eu iawnwir 2 CBM IV 17 106 Tair Person byd bid eich arfaeth, /I'r Tri yn iawnwir iawn wrogaeth. /I'r un Duw, un Dyn, na fid hydra CBM III 3 105 Duw arnaw a ddodir, /A fo gwan wrth wan, wrth iawnwir, /Yn llwrw pwyll, pell ydd adroddir, /A fo llary id 4 PB VII 4 6 as ddinag. /Dinag Owain, ruddlain lafn, /Doeth id i'th wlad, leiddiad leifn, /Trethoedd tros foroedd, f EGM I 27 9 /Duw Dofydd, Rhegofydd rheithlau; /Drygfab wyf id, Rwyf ry-m-gorau. /Byddwn dda, byddwn ddiamau /Cyn ma D-4 VI 20 95 - neud hafal, /Neud hyfawl dy westi, /Eang yw id rydid, ri, /Eofn a golofn Geli D-1 I 1 21 'r tramordwy: /Hywel wledig, udd gweithfuddig, id y gwystlwy! /I'th argyfair, arbennig bair o blant Nef Idnefed 1 PB VII 21 2 Marw Goronw, mur Gwyndyd, /[ ]fyg [ ] fab Idnefed, /[ ] clau, [ ] clod, /[ ] y Berfeddwlad. /I wla Idwal 2 GM I 8 65 aethawd dras, /A'm cyhudd am udd iawn esillydd Idwal /Nid e_^l heb ddial mal galanas; /Ac yn llys Gadwa CBM IV 6 133 le cyhoedd, cyhafal - Merfyn, /Hawl edwyn hil Idwal, /Prysur ddewr ddragon, ddraig ofal, /Pryffwn gawr Iddas 3 ES I 24 9 deugeinpryd. /Am dduw Merchyr Brad dybu bryd - Iddas, /Bredychu ein Hysbryd, /A Difiau y'n dyfu ledfryd MeiG I 33 99 Mair ar ei Mapgwas /Nad elwyf yn llwgr yn llog Iddas. /Na'm gato Rheen rhy'n teg brynas /Yn rhewin Ca_" D-5 VI 36 20 reulonedd! /Gwerthu Iesu (ysy rhyfedd) /A orug Iddas o ddigasedd, /Gweithfernid gwythlid, gwythlonedd - iddaw 54 LlG VII 26 36 ysydd yn sefyll ganthaw, /Duw o nef a fo nerth iddaw GYC VII 36 104 awl frenin Aberffraw, /Gwenwlad nef boed addef iddaw DB VI 24 82 rwyd, friwdoll arnaw /Ac unbyn dengyn dengwlad iddaw /A digawn o ddawn i eiddunaw - rhe_^n /A dygen lla DB VI 27 41 idiaw awydd, /Gwedi llawer gw_^r a gorw_^ydd - iddaw /A ddeuynt ataw wrth ei awydd. /Ni ri cedwesti, ca CBM IV 6 260 irdd /A glwysfeirdd uch glas ban; /Gnawd addon iddaw a rhuddaur o'i law /A rhuddfeirch i danan; /Gnawd BF VII 48 9 w fy mod hebddaw. /Am Owain gyfrgain (gyfrglod iddaw), /Am aerwalch haelfalch, hawdd yw wylaw, /Am eryr LlG VII 26 16 dd, fyrddoedd wallaw, /Nid annawd tafawd diwyd iddaw! /Arf torfoedd, terrwyn achubaw, /Arwydd coelfain LlF1 II 1 133 ddyffrynt Dyfi. /Ar a fynnwy Duw, nid egrygi - iddaw /Arfeiddaw treiddaw trag Eryri; /Arfaeth ehelaeth, LlF1 II 1 145 mad ei moli. /Molaf Dduw uchaf, archaf weddi - iddaw: /Athreiddaw cyn taw a chyn tewi /Athreiddlan Gadf BF VII 46 3 , /Tey_"rnfudd, llawroddiad, /Tey_"rnas addas iddaw boed mad, /Tey_"rndud, orddrud wrdd beleidrad! /Te CBM IV 14 17 /Cethlydd llan cathl fan fynych. /Oedd mynych iddaw, cyn taw - teg ylfin, /Bo_^n egin i'w bigaw; /Pluo GB II 26 180 i, /Bu obaith canwaith cyn no'i eni. /Danfoned iddaw (diddan berchi) /O nef, deg addef, addfwyn westi, LlG VII 24 11 a dewredd, /Rhudd barau o beri cochwedd; /Rhyw iddaw diriaw eraill diredd, /Rhwyd galon, golofn tey_"rn EMRh VI 23 21 ; /Gnawd goches rhodwydd, rhuad ostwng. /Gnawd iddaw dreisaw dros pob echwng; /Ni gnawd o'i ardal na th DB VI 24 11 ydd ac ucher daw, /Mawrfryd i ddyn byd, er bod iddaw - dda, /Na mawrair traha nid rhaid wrthaw: /Mab Du CBM IV 17 76 u gamweddawg Madawg, modur - ffaw, /Rhybudd fu iddaw, ddylaw ddolur: /Bu Alecsander, byd lywadur, /Hyd GB II 26 225 /A chyngor a wna_^nt a_^ chenhadau /I hebrwng iddaw ebrwydd drethau. /Trydy pla Wyddyl (aflwydd diau!) CBM IV 18 61 roddo i Dduw ei ddegfed - o'i law /Heb luddiaw iddaw Ei ddylyed, /Neud wyf fardd, digardd y'm digoned, PM V 5 11 - glew, /Glyw Prydain rhwy profes. /Nid cynna iddaw Eiddol, nes /Nog Arthur, eirth ddragon wales. /Nid GYC VII 43 22 au ar Ei ystlysau /Er gwneuthur angau a phoen iddaw, /Er prynu mab dyn o'r ta_^n ufelyn /I gan ei elyn GYC VII 36 4 yfn a delid o'i law, /Aur dalaith oedd deilwng iddaw, /Eurgyrn eurde_"yrn, ni'm daw - llewenydd: /Llywe DB VI 24 78 arwydd gwedi gwyraw /A gw_^r yn gorfod a chlod iddaw. /Gnawd seithgad o Eingl yn syrthiaw - ergyr /Ac e DB VI 24 66 i elyn hylithr wylaw /A gnawd fod tafawd diwyd iddaw. /Gnawd ysgafael hael yn hwylaw - o'i du /A gnawd PhB VI 12 40 ced adnair, /Gwr ysy i'm cadw i'm cadair, /Gwn iddaw goreuraw gair. /O dywedais-i air ar wecry - heb bo CBM III 17 8 iadur cad ced wallaw, /Pen co_^r, pencerdd wyf iddaw. /Gwirawd a ddygir o ddigawn - atan, /Gwin o ban, GM I 9 85 Emrais eryr. /Dychluded tey_"rnedd tey_"rnged iddaw, /Gwledig Aberffraw a gwlad Ynyr. /Endewais-i eaws BF VII 48 34 o'i orthaw, /Heirdd oedd ei filfeirdd, foliant iddaw. /Hardd Owain firain, fa_^r luchiaw - yng nghad, / DB VI 27 102 Rhe_^n rhan ysbyd - addef, /Ei ran o wlad nef, iddaw hefyd DB VI 32 10 oer dyddyn, neud eiddaw - angau, /Anghyfeillwr iddaw: /I feddu daear arnaw /I fedd o'r diwedd y daw LlG VII 24 153 ddydd golau, - ei fudd /A'i feddgyrn wirodau. /Iddaw i gynnal (cleddyfal clau) /Mal Arthur wayw dur ei EW VI 2 4 /Tey_"rnedd de_"yrn ganllaw, /Tey_"rnas, addas iddaw! /Iddaw, lu ganllaw, geinllyw hyfag - cyrdd, /Cer EW VI 2 5 edd de_"yrn ganllaw, /Tey_"rnas, addas iddaw! /Iddaw, lu ganllaw, geinllyw hyfag - cyrdd, /Cerddorion o DB VI 24 57 r gorau mau ymaddaw: /Llywelyn urddyn, urddas iddaw, /Llew gwaywdwn, ysgwn ysgwyd Geidiaw. /Gnawd fod PM V 29 15 /Can llewenydd wrthaw! /Meddwl pawb porth fydd iddaw, /Meddiant i grisiant graesaw DB VI 33 59 Gan Ruffudd o'i fudd, o'i foddha_"ed; /Caffael iddaw nef o'i nodded - rhag drwg, /Dragywydd ddamuned. / LlF2 VI 8 3 ysgain /Ysgwyd ddrud ddylud Ddyliffain. /Clwyf iddaw ni ddaw, ni ddamwain - gorofn, /Clau eofn golofn, GM I 9 145 /Dychlud clod Brydain bedrydannau. /Dywystlir iddaw o Ddin Alclud gogledd, /Draig yw yn nyhedd draw yn CBM III 26 112 ngar, ba_^r dyar dyrwn, /Beirdd ganllaw, bardd iddaw oeddwn! /I'm pwyllad am braffgad bryffwn /Praff ed LlF1 II 2 45 gwraf: /Py arglwydd gwladlwydd y gwledychaf - iddaw? /Pa law dros anaw ydd aswynaf? /O chaffaf ddewis DB VI 24 48 g ef am ryluniaw - gau, /Ac angau ddiau ddyfod iddaw: /Pam na cha_^r mab dyn Dduw a'i geisiaw? /Pam na GM I 9 124 ryr ar ei giniaw dynin, /Dyraith Gwynedd gwyar iddaw. /Pan amwyth Owain aur athrefi Dinbych /Dydd yn ys LlF1 II 1 37 d yr lunied. /Lluniwys y De_"ws dewis edrydd - iddaw /Pan ddoeth o Lydaw ar lydw bedydd. /Bendigedig fa GYC VII 36 96 berchen ar barch naw - canwlad /A naw canwledd iddaw; /Pen te_"yrn, he_"yrn he_"id o'i law, /Pen tey_"r GYC VII 36 77 or brwyn gyngor braw. /Pob teulu, teilwng oedd iddaw, /Pob cedwyr, cedwynt adanaw, /Pob dengyn a dyngyn CBM III 24 79 yr (er bre_"yr braw) /Pryder am danfer: prydaf iddaw! /Prydais i rwyf trais cyn traul athaw, /Athal aur CBM III 21 100 es, /Oedd balch ei ragor cyn no'i reges, /Clod iddaw! rhagddaw y rhagores. /Ugeinpunt o'i fodd a'm rho CBM IV 6 81 wrthryn i wrth Aberffraw /Canys teg tey_"rnas iddaw. /Tey_"rnedd yn daw, yn dew ddaearglas /Rhyallas LlG VII 24 28 edd. /Gnaws mawrdraws am ardal dyhedd, /Gnawd iddaw treiddiaw trwyddi berfedd! /Am ei wir bydd dir o'r D-5 VI 36 17 I Re_^n a'r Ysbryd gydamgeledd, /Drwg ydd aeth iddaw wrthwynebedd, - iawn /I Erod greulawn ei greulone GB II 26 130 ydd /Wrth wan a chadarn achadw y prydydd, /Ac iddaw y mae, mal i ddedwydd, /Ddedwyddion Brefi yn eu br DB VI 33 38 ug o dda, oni ddywedir - gau, /Nid a'i maddau, iddaw y meddir. /Enaid hardd digardd, dygn yd gwynir, /E EG VI 18 98 hael a hwyliad. /Ef i mi y meddwl difrad, /Mi iddaw yn llaw, yn llygad. /Ni henyw o afryw afrad, /Mi h GYC VII 36 16 'n llwydd ein llaw), /Buchedd dragywydd a drig iddaw, /Ys mau llid wrth Sais am fy nhreisiaw, /Ys mau DB VI 24 89 f i'r byd bod i danaw. /Ystyriwys De_"ws ddawn iddaw, /Ystyried Tad llwyrgred rhag llaw, /Dyn yn fyw ni iddawdd 1 D-2 I 2 36 rhyn wyn wasgawd, tra gwawd wobryn; /Rhyhaedd iddawdd, rhycheidw ei nawdd rhag cawdd gelyn; /Rhychedwi Iddewon 1 ES I 16 20 wormes (ni'th warafun) /Gorfawr Dduw gorfod, o Iddewon /Am fedd Crist: Creawdr nef, ys angen! /Ys anghr iddi 12 HOG II 10 12 er barddoni, /Nebawd noswaith y byddwn nesaf iddi GM I 8 36 fo_^r o Norddmandi /Ar drafferth anferth anfad iddi. /A draig Mo_^n mor ddrud ei eisylud yn aer, /A bu CBM III 5 9 Rhiain ni'm rhifai-i ced am rhifynt. /Rhianedd iddi a ddywedynt, /`Rhieingerdd Efa' a fawrhe_"ynt. /Tre GB II 26 187 egddi /Fal rhag ta_^n, tost yd wa_^n, tyst Duw iddi. /A'i fraich fraisg [ ] /A'i fryn gwyn uchaf uchel HOG II 10 3 un fy hun ynddi. /Enwawg drafferthawg a draidd iddi, /Anwar don lafar, lefawr wrthi; /Dewisle lywy loyw OC II 15 11 d /Rhag ein llid ein llochi; /Diwedd y doetham iddi, /Dywed y down Arwystli. /Dygychwyn, gennad, gan fa GM I 13 19 dyre. /Gnawd gwraig gwell genthi a fo gwaeth iddi: /Fy addas nid debre. /Dilyw a ddyfu, Dyddbrawd a EGM I 26 24 tudd wedi tewi, /Gwael neuedd maenfedd mynwent iddi. /Golo Nest! Golau ddireidi! /Golwg gwalch dwythfal GB II 26 170 diffryd y_^d ei erwi; /Ny allwys gwerin gwared iddi /Hyd ban y'i gwarawd gwirion Ddewi. /A'r adar anwar MeiG I 33 11 'm cymell Cymrodeddri. /Ysym arswyd mawr myned iddi; /Mechde_"yrn caeroedd na cherydd fi /Can ni wn na' CBM III 5 59 aredd oedd rhaid pei rhybuched; /Gwarfardd wyf iddi o ddylyed, /Gwa_^r air i'm cyfair ni'm cyfaered; /A HOG II 7 14 luniaidd, lawn gweddeiddrwydd, /Mabddysg oedd iddi rhoddi yn rhwydd. /Mabwraig, mwy yd ffaig ffenedigr Iddig 1 D-6 VII 35 9 dd, /Cynran can, cannwyll gorsedd, /Cynwrig ab Iddig neud bedd. /Bedd gwryd Iddon 4 PC II 21 24 cof) /A lladd Rhirid (a'm llid llif) /A lladd Iddon ac Addaf. /Brochfael ac Iddon, brodorion - Hywel, PC II 21 25 d llif) /A lladd Iddon ac Addaf. /Brochfael ac Iddon, brodorion - Hywel, /A holynt gerddorion, /Rhy'u CBM IV 4 250 hyd Fo_^r Iwerddon! /Hyd Elfed, trefred trag Iddon, /Hyd Elfael, eilfa Gwenhwyson, /Hyd Weryd, wryd o CBM III 26 108 mawrfalch, mur dragon, /Un mab mawr Madawg ab Iddon. /Un llofrudd Prydain, pryderwn - ei gerdd, /Pryde iddun 1 DB VI 27 92 oedd dda, oedd ddiwyd - pob un, /Oedd anhawdd iddun ei ddiofryd. /I'i weision o'i wasanaeth i gyd, /I' iechyd 2 MG VII 32 28 , pax in terra i'n terfynau, /Heddwch i'r byd, iechyd i gyd gwedi angau'. /Gwylynt wy_^r gynt o gof hir GB II 26 159 bali. /Pan ddaeth o Ffrainc Ffranc o'i erchi /Iechyd rhag clefyd, rhag clwyf delli, /Wynepglawr diddaw Iechydawl 2 CBM IV 16 35 awr, Gwawr goar, /Iudex Rex, Rhegofydd hygar, /Iechydawl cedawl ced wasgar /Eirchiad, Llawroddiad llach CBM IV 16 114 /Yn ffrwythlawn o ffrwythau terra. /Terwynawl Iechydawl, iacha, /Bardd a'th iawl, a'th fawl, a'th faw ieirll 1 SB II 24 32 blaidd traidd trymder tra niferawg. /Rhag pum ieirll taer oedd ef yn gaer, yn gadfarchawg: /Un, Iarll Ieithion 1 CBM III 9 5 g yn llithiaw brain. /Godwrf a glywaf ar glawr Ieithion - hir, /Hydr ei wir ar Saeson, /Teulu Madawg, m Ierusalem 1 ES I 16 24 n. /Tros elfydd y'n bydd (bid yn erwan) /Trais Ierusalem gan Syladin. /Ac ail ddirglais trais traw a_^ iesin 2 DB VI 25 2 ch o'r gorllewin, /Haul a lloer addoer, haddef iesin, /A'm gwne_^l, radd uchel rwyf cyflychwin, /Cyflaw GM I 9 7 gen Freiddin. /Gorlas gwellt didryf, dwfr neud iesin, /Gorddyar eaws awdl gynefin. /Gwylain yn gware ar Iesu 28 MG VII 33 57 cnawd: /Na fydd amharawd pan amherych. /Gwaed Iesu a fu, gwaed cu cwynych, /Gwirdda ystoria pan ystyry GYC VII 41 7 bledd, ac nid rhyfedd, Rhwyf synhwyrau. /Iesu, Iesu, a fydd, a fu, trwy fudd gethrau, /Mae yn feddiant DB VI 27 5 /Mi ni rydynnaf dan ei aflwydd. /Mor draws fu Iesu am aesdrygwydd, /Mor dreisiwr angen am re_^n rhadlw PM V 26 5 edd - synnwyr /Cyn syniaw enwiredd; /Carannawg Iesu, ca_^r ymwedd, /Ceirionnydd, cyrchaist fy muchedd. GYC VII 39 3 /Nawdd y Gla_^n Ysbryd cywyd cofion, /Nawdd y Iesu caru, coron - tangnefedd, /Caredd ddisgybledd a'i CBM IV 16 121 laf o phaid; /Am obrwy, am obrid fy rhaid, /Am Iesu caru cyrbwyllaid. /Caraf-i dreth a draethant geinia GC VI 21 12 _^l oddyma, /Hawl ddidawl ddidwyll Wrda, /Hael Iesu, cw gudd, cwdd a_^ GB II 25 10 aig yn penaethu, /Cymhennaf pennaeth yr wnaeth Iesu. /Cymhenddoeth a choeth a chaeth i'r moliant, /Pebr MG VII 33 61 yn beichaw /Pan fo yn cwynaw gwae ei gyd-ych. /Iesu, deg Iesu, im dangosych /Dy wyneb, ni heb a ohebych PM V 26 112 d; /Ac o'r pryd y profaf nad ffled /Na'th adws Iesu eisiwed /Yn nhygant y Tri, yn nheced - Addaf, /Neud EGM I 28 33 th a_^'r Gw_^r arwr a'n rhywarawd. /Pan ddoeth Iesu fry o'i frenhindawd /Ydd oedd pym oes byd yn gyd ga GYC VII 41 7 oll bobledd, ac nid rhyfedd, Rhwyf synhwyrau. /Iesu, Iesu, a fydd, a fu, trwy fudd gethrau, /Mae yn fe MG VII 33 61 /Pan fo yn cwynaw gwae ei gyd-ych. /Iesu, deg Iesu, im dangosych /Dy wyneb, ni heb a ohebych, /Na chu GYC VII 42 15 wedd, na ryfedda /Bod yn ddir talu ger bron yr Iesu: /Lle gwelo trillu, trallawd a wna. /Gwae'r sawl a ES I 21 2 r, Ei ddawn a ddyfu - ym mhryd /Mapgwas Mair o Iesu. /Mad ganed Ei bronged o'i bru /O freinawl ganmawl ES I 24 12 ein Hysbryd, /A Difiau y'n dyfu ledfryd, /Daly Iesu managu mwynglyd. /Duw Gwener, bu crai, bu creulyd / GYC VII 41 31 Sywedydd, nid oes wadau; /Nid oes allu'n erbyn Iesu, na syn droau, /Nac esgusaw na chuddiaw braw brad f GYC VII 40 7 lles, /Llys uffern ni orfu: /O'r dydd y codes Iesu /O farw yn fyw, da farn fu. /Dyw Mawrth, coeth y do D-5 VI 36 54 dd, /Ef gorau Rhiau rhadlonedd - ryfu, /Gwrawl Iesu, Pen llu llari_"edd, /Ef yn dri, yn Rhi, ac nid rhy EGM I 28 7 yng ngharedd buchedd bechawd. /Pan dde_^l rhag Iesu trillu trallawd, /Pawb a ddaw ataw, pobl fraw, i'r EGM I 29 19 n rhadlawn rwydd /Can edifarwch cyfrwydd - i'm Iesu, /Wedi cymynnu im cymhenrwydd. /Cyn de_^l ar ruddia HOG II 7 20 yn anfedredd o ynfydrwydd - caru, /Ni'm cerydd Iesu, y Cyfarwydd ES I 23 18 wrysedd. /O Ddofydd y traeth trwy gyhydedd, /O Iesu y traethwys Iosedd. /A'm dodwy Dofydd, amduddedd - MB I 4 13 f a'i blant /Y rydraethasant y proffwydi: /Bod Iesu ym mru Mair (merch ei Rhi!), /Mair, mad ymborthes e EGM I 27 56 Gwae ef a'u peris, perygl fradau, /Pan wanpwyd Iesu yn Ei asau. /Gwedi doeth Ef i'r dio_"ddau, /Dug an LlF1 II 1 91 /Can am coffawys pan rhannwys rhad. /Coffa_"u Iesu ysy bwyllad - i'm ban /A moli Cadfan gan ei ganiad. D-5 VI 36 19 iawn /I Erod greulawn ei greulonedd! /Gwerthu Iesu (ysy rhyfedd) /A orug Iddas o ddigasedd, /Gweithfer MG VII 32 11 awg tlawd, a'n Tad a'n Brawd, awdur brodiau: /Iesu yw hwn a erbyniwn yn ben rhiau, /Isel uchel, Emanue ieuang 1 GM I 14 35 irnad digymrad) gymryd bedydd; /Deliesid Ieuan ieuang dedwydd /Diau Fab Duw nef yn nwfr echwydd. /Achaw Ieuan 5 CBM IV 16 219 llysaidd uch ebran, /Gwedi treth mal traethawd Ieuan, /Cyn glasfedd, cyn glasu fy ngran, /Duw a'm rhydd CBM IV 16 202 yr, a'n gwarawd o'u rhan /Pymoes byd er bedydd Ieuan. /Gw_^r yng nghred, yng nghrefydd nid gwan, /Gw_^r GM I 14 35 dd /(Dirnad digymrad) gymryd bedydd; /Deliesid Ieuan ieuang dedwydd /Diau Fab Duw nef yn nwfr echwydd. GYC VII 39 17 yaid, /Angelystor, plaid ceinaid canon! /Nawdd Ieuan liw ban, ben diwydon, /A fendigawdd Crist croes ar LlF1 II 1 174 g bedrydawg o bedrydan, /Doniau diamau deddfau Ieuan. /Tra fo ef yn nef yn ei wengan - gadair, /Yn ben ieuanc 3 DB VI 31 20 einion, /Hoeddl Dafydd megis dydd dyddon; /Naf ieuanc, cyn tranc traul eirchion /Ni ballai i bellenigio PB VII 1 23 lch goelfain gwalch gyfranc, /Drud yn arfau yn ieuanc, /Draig llys Ffraw, drwg ar lles Ffranc. /Ffranc ES I 17 39 Eurdreth o'i dremyn pob llawr, /Aerdranc gw_^r ieuanc gwriawr. /Gw_^r gwraf, gorsaf gwersyll - Afarwy, ieuenctid 1 PhB VI 14 32 fylchid - ei braint /Ydd ysgarawdd henaint ac ieuenctid. /Rhwng y pren ffrwythlawn a'r tair prif ffynn Ing 7 BF VII 56 6 el. /Ar hael Ruffudd cudd can drafod - angau, /Ing achweddl ei glybod, /Gwayw gwrdd rhagor yn gorfod, / BF VII 48 3 ynddaw, /Anghwbl fu ein pwyll am ein twyllaw: /Ing draha Efa a fu fraw - i ddyn, /Afal bu dechryn dechr CBM III 8 31 /Heddychdir digyfing, /A llawer gw_^r gwrdd yn ing /Gan hael o hil Cadelling. /Yn Ystrad Langwm ystyria CBM III 24 55 , /Gw_^r gweiniad yng nghad, gw_^r gwanar - yn ing: /Gw_^r o Ddunoding, gw_^r, berging ba_^r! /Parawd o PhB VI 12 21 llaw berging, /Erhaeddiaist-ti eang o ing. /Ys ing in ystwng ystig fara - Rhys, /Rhuddfoawg cadwrfa, /Y CBM III 24 169 llurig deiling. /Ym muchedd Arthen, arthfar yn ing, /Ym mywyd Rhirid, rhuddaur welling, /Rhoddynt rhudd PhB VI 12 20 llewyr, llaw berging, /Erhaeddiaist-ti eang o ing. /Ys ing in ystwng ystig fara - Rhys, /Rhuddfoawg ca ingaf 1 BF VII 50 37 Wygyr, eryr araf. /Y Gw_^r a gymyrth engyrth ingaf /Angau dros bymoes (drymloes dromaf) /A gymero rhw i'i 23 GYC VII 40 11 /Yng ngw_^ydd pobl yr Israel, /Yn un, yn enw i'i adael, /Yn dri, yn drugarog hael. /Dyw Mercher, arch LlG VII 26 28 farau ddifuriaw - pob tw_^r, /Ys anawdd a w_^r i'i arfeiddiaw. /Drud a glud, gwladoedd ymandaw, /Doeth PM V 4 17 nghymwys, /Anghymes i'i feibion. /Rhan i bawb, i'i bobl eu haddon: /Rhai yn ddrud, eraill yn ddoethion, ES I 23 20 ofydd, amduddedd - yr Israel, /Oesran y delwyf i'i dangnefedd /Dydd y parther rhai yn rhagyrwedd, /Y pe PM V 2 64 edda urddas, dy-m-gwaddawl hi, /Megis y dewrwr i'i ddyweddi. /Dyddoddyw y dydd, Dafydd dyfnfri, /Deddf PB VII 2 20 ryll, gwersyll gorsedd, /Pen clod cyn no'i fod i'i fedd. /Ym medd aergyfedd (nid gofyged - taith), /Doe PM V 4 16 nws Duw Dde_"ws ddonion - anghymwys, /Anghymes i'i feibion. /Rhan i bawb, i'i bobl eu haddon: /Rhai yn DB VI 27 94 i ddiofryd. /I'i weision o'i wasanaeth i gyd, /I'i feirdd (byddyn heirdd, byddyn harddglyd), /I'i fyrdd PB VII 2 22 m medd aergyfedd (nid gofyged - taith), /Doeth i'i feirdd o'i fyned /(Am ysgwydd gawr, fawr fur ced, /A HF VII 23 6 r telaid teiluoedd lochi, /Gw_^r teilu teilwng i'i foli. /Gw_^r yng ngryd yn rhyd, gw_^r fal Rhodri - M DB VI 27 95 I'i feirdd (byddyn heirdd, byddyn harddglyd), /I'i fyrddoedd cyhoedd cyhyd - edgyllaeth, /Am ei freuola ES I 24 2 Gorau yw i ddyn, ddiw Ynyd, - peri /Periglawr i'i gymryd, /Canys gorau Duw diwyd /Gwared plant rhag pl GM I 14 27 ent pre_`s gynhywyll: /Tra'm oedd o'm dawn Duw i'i gymwyll /Tremynid fy mryd ym mrad a thwyll. /Trugara EW VI 2 16 wyd Brynaich, branes wrthgrif, /Rad o'i geniad i'i gynnif. /Yng nghynnif Madawg anghynnwys - ei dorf /A ES I 23 2 ddillwng tyllyedd - present, /Can ydym prysur i'i hoferedd. /Rhedais o bechawd nid bychodedd /O buchan PM V 9 34 udfeirdd dyle, /Yng nghyfrwys gynnwys gan Wawr i'i le IRh VII 29 36 f am eu gofid, /Am brydu canu cerdd a drethid /I'i prydfawr gwenwawr, llawr llewychid; /Am bryd ewyn gw PM V 15 1 Creawdr nef, crededun i'i was, /Credwn i hwn fal y credwn i Ionas. /Dur ynad d ES I 21 40 u rhiallu) /Bwyf unfod wosod wasa_"u /O weison i'i wasanaethu. /A'm dyfynno Duw i'm dyfynnu - nef /Ar E DB VI 27 93 yd - pob un, /Oedd anhawdd iddun ei ddiofryd. /I'i weision o'i wasanaeth i gyd, /I'i feirdd (byddyn hei GYC VII 40 28 aeth drugaredd, /A dywod yn y diwedd /At y Tad i'i wlad, i'i wledd. /I wledd annherfynawl io_^r, /Ysydd GYC VII 40 28 redd, /A dywod yn y diwedd /At y Tad i'i wlad, i'i wledd. /I wledd annherfynawl io_^r, /Ysydd uwchlaw'r PhB VI 11 7 wosgo, /Draig unbyn a fyn a fynno, /Hir ei wir i'i w_^r dra safo, /Hydr ei drais i dreth o Benfro, /Gwa ill 1 GB II 26 259 farch a'i o_^l yntau /Ys adwen y maen y maent ill dau. /Ysid hyn ar ei fryn gwyn golau - uchel, /Gan o im 80 MeiG I 30 32 awdr a'm llywo - hyd Frawd, /Defawd ddibechawd im a bucho. /O buchiant mawrfodd Ef a'm rhoddo, /Rhoddio PM V 15 20 _"rnas. /A minnau, mynnaf gyweithas, /Bodd Duw im, a dianc o'i gas DB VI 30 48 /Nid dodi barau a beris - arnaf, /Alaf a enwaf im a enwis. /Nid hebof ei alar, ca_^r a'm cedwis, /Nid h CBM IV 6 274 /A gwawr trin bu trechaf; /Gwa_^l teilu, ta_^l im a ganaf! /Gwawd yw hon, o'm bron y brwydaf. /Brydau a CBM IV 4 283 'i wenllaw anaw anober - ni'm doeth /Can doeth im a_^ llawer! /O gynnif o gynnal iawnder /O gyngreddf, EGM I 27 99 eich swyddau! /Medr fy eiriawl Bawl ban dde_^l im angau, /Hael meidriawl ni'm deawl o'm Un diau. /Mi cy DB VI 29 108 gwynaf, /Hir yd goffe_"ir a goffaaf, /Mor lle im alar am a garaf, /Mor llwyr y lladdawdd Llundain arna GB II 26 80 s dichawn Dewi nis dichonwyf, /Gwnaed eiryoled im am a archwyf. /Archaf reg yn deg, a digerydd - wyf, / LlF1 II 3 23 Owain, /Llyw coelfain, Coeling drais: /Heddwch im am a genais, /Haedding Fair, fal y'i haeddais! /O hae ES I 18 27 phlant, /A'i phlaoedd a'm gorllwg. /Bu rho_^n im am ddragon ddrwg, /Dreigioedd amlaen oedd amlwg. /Oe GYC VII 36 85 b mab yn ei grud ysy'n udaw. /Bychan lles oedd im, am fy nhwyllaw, /Gadael pen arnaf heb ben arnaw: /Pe BF VII 44 13 coeth, digrawnddoeth, digrif. /Tros nad digrif im am was - haelddifai, /Hwyl ddifefl gyweithas, /Trist BF VII 48 26 dwyn, frwyn freuddwydaw, /Hirgawdd nid anhawdd im amdanaw, /Hir ddewrllew traglew yn treiglaw - ysgwyd, PM V 2 32 . /Gwellyniawg de_"yrn, gedyrn gosbi, /Gwallaw im anaw enw dy foli, /Gwallofiad aur rad, Rodri - esilly DB VI 30 25 iad, /Na roddes fy llyw y lleuad! /Mor rhawch im ardawch ardwyad - cynnydd /Tra fwy' o Ddafydd yn ymdd CBM III 18 5 gorflwng, /Glew ddywal ni da_^l ni dwng. /Ysid im arglwydd, aerglwyf ne_^r - nerthfawr, /Aerllew llawr CBM III 18 13 l mawrfudd, /Ni grawn golud, nyw goludd. /Ysid im arglwydd argledr anaw - beirdd /A'm barddair yn eiddi CBM III 18 17 rn arnaw, /A'm cerdd a'm cynnelw ohonaw. /Ysid im arglwydd argledr cad - a tharf /A therfyn ar gywlad, CBM III 18 9 er llyfrder, /Ni oddef cam, nyw cymer. /Ysid im arglwydd eurgleddyfrudd - gawr, /Braisg lafnawr, brwy EGM I 29 17 angau yn gyfarwydd, /Cyn bod im oergladd, boed im Arglwydd! /Rhydalwyf iawn yn rhadlawn rwydd /Can edif DB VI 29 35 a'i thyrau, /Bu erwan yr awr y ciglau; /Bu oer im aros y chwedlau: /Na bu_^m farw o fawr bryderau, /Ac GM I 8 77 /Aml ei lafnawr ar flawr flaidd ddas. /Abraidd im arwar ar ba_^r Golias, /Abrwysgl ei faran ar gan a gl HOG II 11 5 eas, /Gan hun arlluddiaw, hoen arlluddias. /Ac im bai arwydd er yn was - edmyg: /Ei lliw oedd debyg gwe ES I 18 2 Uwchben bedd newydd Ednyfed - y bu_^m, /Im bu deigr hyd arffed; /Cymraw Lloegr, cymrwyn lliwed, GB II 26 196 ed, cyrched Ddewi. /Duw a folaf er eirioled - im, /Can ni allaf-i ddim heb Dduw Trined. /Dewi yn eang, CBM III 15 21 /Ced wallaw, cadoedd wollwng. /Neud cyngholled im colli rhwyf - Mechain /Rhwym achaws o'i gynghlwyf, /A EGM I 29 20 n edifarwch cyfrwydd - i'm Iesu, /Wedi cymynnu im cymhenrwydd. /Cyn de_^l ar ruddiau ddagrau ddygwydd, LlG VII 26 9 elawr drefred, ged gyflwyddaw. /Gorau cyrchlam im cyrchu ataw, /Canyd hardd i fardd fod i wrthaw! /Gwra BF VII 57 19 Fair fuddugawl, /Gwna, dan gof erof, eiriawl - im dangnef /Yn nhey_"rnas nef Naf ysbrydawl MG VII 33 61 fo yn cwynaw gwae ei gyd-ych. /Iesu, deg Iesu, im dangosych /Dy wyneb, ni heb a ohebych, /Na chudd Dy PM V 14 11 /Cyd boed unbennes ys annebre; /Nest a ddywawd im, dim ni ddwyre, /Gnawd i ddyn dylaw dylif ni'i gwe. / PhB VI 13 9 dwawr, /Llawer echaws, tad maws mawr. /Mawr yw im, dreigwawr ffawr ffaw, - ffwyr ffysgiad, /Ffysglew ca GRh II 28 33 enin eirioes, /Hebu im hebod nid oes. /Nid oes im, Ddafydd, ddawn orfod - ar bawb, /Arbenigiawl, hebod, PM V 16 5 ws Echel, /Ni'm eilyw dilyw cyn de_^l. /Doddyw im ddilyw am ddilen - preiddwalch, /Pridd fydd pawb o'r LlF1 II 3 14 ch. /Caraf-i neirthiad naf a nertho - fy null /Im ddillwng arallfro. /Ni wna draig dragon wylo; /Ni wna PC II 21 42 is. /Bra_^n a gre yn y gyfarthfa, /Ni ddarogan im ddim da /Bod mab brenin gwyn Gwynedd /Yn gorwedd yn y PhB VI 12 23 fara - Rhys, /Rhuddfoawg cadwrfa, /Ys annilys im ddim da /Os a'm carwys a'm casa. /Na'm casa, pwylla, EGM I 28 2 Peryf nef, pura fy ngheudawd, /Pa_^r im, Dduw, parablu ohonawd /Parabl gwir pan draethir drae LlF1 II 1 15 awd nerth a'm canherthed. /Boed canhorthwy Duw im ddyhudded - anian, /(Ennysg ddysg ddiddan, wahan wei PM V 27 6 r, rhag trymder trist gythrudd - dolur, /Dilys im ei aur rhudd, /Mab Duw nef, nodda fy udd, /Mab greddf D-6 VII 35 6 sgwyd, /Am wawr Dyffryn clodfawr Clwyd. /Clwyf im ei olo, clod arwedd - aergwn, /Ergyrwayw tey_"rnedd, CBM III 8 47 ach, /Deubyllawg yr deryw, /Marw Madawg, mawr im eilyw, /Lladd Llywelyn, llwyr ddilyw! /Hawddamawr, Wa GRh II 28 29 Traul meddgyrn, te_"yrn fal ti. /Tydi, o mynni im einioes, - arglwydd, /Erglyw fi i'th gynnoes, /Hebawg LlF1 II 2 15 , /Hawdd bwyf: heb fy rhwyf ni rybyddaf. /Ysid im eniwed a eniwaf - wrthaw; /Ei liwaw rhag llaw rhy-s-l CBM IV 6 140 cyfred, cyfartal, /Eurdorchawg a rydd eurdal - im er cerdd, /A'm ceinion o fual, /Ffrawdd ystryw, estro CBM III 24 62 Pedrydawg deifniawg, dyfnais-i gwynaw, /Cwynaf im ermoed hoed ohonaw. /Ail cw_^yn a'm tremyn, tremid er BF VII 53 17 yll ton. /Oerdon fy nghalon; anghelfydd - oedd im /(Eryr llym lluosydd) /Aros clybod dyfod dydd /Aur go CBM III 23 1 Mae im flaidd a'm ca_^r o'm caffael - wrthaw /Yn wrtheb arch LlF1 II 1 104 wyddid pob amyd a phob amad - ynddi, /Llwyddyd im foli filwyr neirthiad. /Lluddedig fy ngherdd yng nghy ES I 18 13 m ben garthan /Pan gafas aerwas eurwan. /Erwan im galar galan Hyddfref - ddwyn, /Mau ei ddwys ddioddef. LlF1 II 1 1 Gwerthefin Ddewin Dduw, im gwared, /Gwerthfawr Briodawr, Gwawr gwaredred. /Wrth EGM I 27 107 u /Molawd i'r Drindawd mal gweddi_"au; /Mynnid im gyreifiaint mwyniant creiriau - Duw /A diofryd arfau. DB VI 29 71 euws De_"ws, hyd na'm dyhudd - dim, /Damwyniaw im gythrudd, /Dychryn mawr bod llawr ar llofrudd, /Llyw GRh II 28 32 gynnoes, /Hebawg bryn, brenin eirioes, /Hebu im hebod nid oes. /Nid oes im, Ddafydd, ddawn orfod - ar HOG II 6 71 fedd fy mhechawd. /Am Enerys wyry, ni warawd - im hoen, /Ni orpo hi diweirdawd! /Am Hunydd, ddefnydd hy CBM IV 12 1 Im hyfryd yw cymryd cylch /Gan llyw cyfedd, llew cyfwlch ES I 17 45 olled alaf elw freuner - o'm ta_^l, /Tebycach im lawer, /Heb eisiau neb mau o'm ne_^r, /Oes wogawn hwy CBM IV 8 39 ef a'i cymer. /Cymeraf udd naf, na fid ofer - im, /Na fid ofid yng ngwenwynder. /Pan gychwynnws gw_^r CBM IV 18 90 d Rhiau hael, can wyd Rhoddiad, /Can wyd Athro im na'm hethryad - o'th fan, /O'th faran, o'th fireinwla MG VII 34 3 ag gelyn - mawr! /Mae y sarff i'm dilyn, /Dod im nerth, can ys perthyn, /Balch dywysawg doniawg dyn. / CBM III 24 33 m-coddes Crist, Creawdr trugar, /Neud amrygwyn im, neud am rygar, /Neud amrygyr cyrdd cyd ymarwar; /Neu DB VI 29 26 rym llym y lleim fy nagrau, /Am rwyf y darwyf, im neud arau, /Amlwg yw cystudd ar fy ngruddiau. /Aml y' MeiG I 30 40 ru im y dim, a'm digaplo, /Cariad a'i bwylliad im ni ballo. /Ca_^r ein daddl dilys a'm dewiso, /Cerenny CBM III 28 17 ch ei eisiau. /Eisiau ysy fau, ysy fawrddrwg - im, /Ni'm dawr dim, ni'm diwg, /Dygn gofion deon a'm dwg CBM III 5 82 , /Ac ni'm rhif rhiain (rhyfedd a waith!) /Ac im oedd ei llaw, fy llawenrhaith; /Ac nid oes fardd dwfn EGM I 29 17 rwydd, /Cenhadau angau yn gyfarwydd, /Cyn bod im oergladd, boed im Arglwydd! /Rhydalwyf iawn yn rhadla PB VII 15 2 Dugost Rys ar frys o'i fro, /Dig im o'i ddwyn, gw_^yn gyfle; /Da y dewisaist-ti hwnnw /I' LlF2 VI 7 13 ys; /Cyfarwydd fy llaw yn eu llewys. /Handoedd im o'm cerdd nid cardd fegys, /Nid dawn anghyflawn nac a LlF1 II 1 87 , /Ei chlod, ei harfod yn ei harfor. /Mor iawn im o'm dawn ac o'm dirnad - dedwydd /Goffa_"u dofydd o'm PM V 4 23 rdd, yn haelon, /Mwy no rhwy o rai cybyddion! /Im o'm dawn y'm daw cyflawddon /Am olud termud Dey_"rnon ES I 21 25 'i gwybu: /Gwypid Duw, gwybod a ddarfu. /Gorau im o'm Rhe_^n rhagfeddu, /Rhwydd araith o brifiaith bryd DB VI 24 3 Mawr, gwyrthfawr, gwrthyf gwarandaw. /Mor iawn im o'r dawn a'm daw - i gennyd, /Mwynair o'm plegyd heb LlF1 II 1 89 Goffa_"u dofydd o'm newydd na_^d, /Can rhoddes im rhan feirch can cynwad, /Can am coffawys pan rhannwys LlF1 II 1 3 thfawr Briodawr, Gwawr gwaredred. /Wrth ei fod im Rhwyf, a'm rhodded - awen, /Awdl deg dynghedfen, amge CBM III 18 21 anghaead, /Corf torf, terfysg o'i angad. /Ysid im wledig wlad amddiffyn - llary, /Llawer dyn a'i gofyn, CBM III 15 29 rgawdd, /O'i golli, tewi nid hawdd. /Nid hawdd im wybod, neud anobaith - cyrdd, /Cerddorion neud y_^nt MeiG I 30 39 r, /Cynghorfynt ni ga_^r wrth a'i caro. /Caru im y dim, a'm digaplo, /Cariad a'i bwylliad im ni ballo. PC II 21 3 wy - i'th besgi, /Ni'th basgaf a fo mwy, /Dygi im y dygn ofwy, /Ni'm dygi hoed a fo hwy. /Difiau in dia CBM III 29 30 rudd aer. /Nid er da i Hwfa Hen /Namyn er maws im 'y hun /Y molaf-i Fleddyn, flaidd trin, /Haelwas, hwy CBM III 19 20 , /Yn rhodawg friw, fraisg arwydd, /Yn argledr im, yn arglwydd. /Detholais fy rhwyf, yn rhad wellyng - i'm 189 PM V 3 14 ar aerawd dydd angau; /Eurawg dy angad, eiryd i'm angen. /Tey_"rnllw tey_"rnedd, tey_"rnllaw tey_"rnll LlF1 II 1 91 an rhannwys rhad. /Coffa_"u Iesu ysy bwyllad - i'm ban /A moli Cadfan gan ei ganiad. /Molawd a ddyrlly PM V 14 31 se, /Caradwy lywy, lewych ystre; /Can ni ddaw i'm bodd, o'm bod yn dde /Am lun gwa_^r forwyn liw gwawr PB VII 6 11 - eu heurglawr, /Eu harglwydd collasant, /Dwys i'm bryd (beirdd byd, ba wna_^nt?) /Disgyr gwy_^r am eu LlF1 II 1 131 , /Cadr ysgor arfor arfodd ynddi. /Arfeddyd yw i'm bryd brydu iti, /Arfaethwn, dyffwn ddyffrynt Dyfi. / CBM III 27 17 f am ei daw. /Trist yw ynof cof, cawdd erlyn - i'm bryd /Er brawdfaeth Llywelyn; /Trwm a barthred yd be CBM IV 18 78 y rhyobrynais. /Nid perthyn rhyfyg rhyfegais - i'm bryd, /Nid porthi penyd rhyfeddyliais; /Yn adawd Rhe CBM III 27 13 iw glew glas. /Glasfedd ei ortho, ei orthaw - i'm byw /A'm ernyw er na ddaw, /Trwm ynof cof ced wallaw DB VI 25 34 l Gwstennin - ag ef /I gyfair pob gorllin. /Mi i'm byw be byddwn ddewin /Ym marddair mawrddawn gysefin, MeiG I 32 1 Rheitaf oedd imi, rheitaf - i'm bywyd /Caru cymhlegyd y gryd grymaf. /Cariad didwyll PhB VI 12 39 iad, /Echel cad, ced adnair, /Gwr ysy i'm cadw i'm cadair, /Gwn iddaw goreuraw gair. /O dywedais-i air PhB VI 12 39 ed neirthiad, /Echel cad, ced adnair, /Gwr ysy i'm cadw i'm cadair, /Gwn iddaw goreuraw gair. /O dyweda PM V 2 66 Dyddoddyw y dydd, Dafydd dyfnfri, /Deddf hael, i'm caffael neu i'm colli. /Dydde_^l, cyn rhyfel i rot a DLlM II 18 52 ynefydd - galar /Yn afar, yn ofydd, /Cof Owain i'm calon yd fydd, /Difuner ucher ac echwydd CBM III 3 2 , dinas tangnefedd, /Duw, dy nawdd, na'm cawdd i'm camwedd! /Duw doeth i deithi tey_"rnedd, /Tey_"rnas CBM III 5 88 wel ei chyfariaith, /Gwan ddeddf ddof i'm cof, i'm canhymdaith. /Gwyry fanon fanwl, gwa_^r feddwl faith CBM IV 4 269 awn crynoder; /As molaf mal ydd adrodder, /Mal i'm cant o bob cant cymer. /A'm hirwnaeth hiraeth hirams EGM I 27 90 'm lluddias i'm haddas, i'r mau, /I'm treftad, i'm cariad cerau. /Mihangel a'm de_^l i'm dwyn adnau /Ma CBM III 5 127 gelwir, /Geleurudd, gelyn i bob enwir; /Enwawg i'm ceinioes y'm ceinmygir, /Anwar fy lluchfar oni'm llo D-5 VI 36 43 /No meibon eillion ni eill trosedd? /Y'm ce_^n i'm ceinwawd ddyfrydedd, /I'm cwyn brwyn dwyn brenin Gwy PM V 8 17 f rhyerchid. /Nid ystyr llythwyr fy llethrid - i'm cerdd, /Gyr di er cardd i wrthyd! /Ac onis gyrri-di, LlF1 II 3 9 , deulu Owain. /Teulu Owain, lain llonyddwch - i'm cerdd, /I'm cynnelw yd fyddwch: /Diriaid ni hawdd ba CBM IV 17 45 yfrangau gymwyll) a'm pwyll i'm pyd; /Cyfrnawd i'm ceudawd defawd hefyd /Cyfredeg a_^ chweg, chwerw hir CBM III 21 39 hil Rhun rhudd a phali, /(Neu chyfyd ynof cof i'm coddi, /Coddedig ydd wyf o ddiclloni) /Neu'm bu o'i CBM IV 4 1 Cadwedig i'm cof coddiant - o'm harglwydd, /Co_^r ddygwydd caer D-6 VII 35 2 trais tros gof. /I'm cof gan achaws echyngwyd - galar /(Geleurudd na adwy CBM III 5 88 n deg, dawel ei chyfariaith, /Gwan ddeddf ddof i'm cof, i'm canhymdaith. /Gwyry fanon fanwl, gwa_^r fe IRh VII 30 29 rant ei phrifwawd gan ei phrydydd. /Gorpherygl i'm cof na'm ceinfygydd - hon, /Gorffurfrwydd gwendon gw PM V 2 66 , Dafydd dyfnfri, /Deddf hael, i'm caffael neu i'm colli. /Dydde_^l, cyn rhyfel i rot a mi, /Engyl tang GM I 9 36 ni'm gwelsant ermoed /O rianedd Gwent gwyllt i'm crybwyllaid. /Gwelais rhag Owain Eingl yn addoed, /A PM V 2 34 aur rad, Rodri - esillydd, /A syll di fy mod-i i'm cuelli. /Na'm gyr i wrthyd, na'm gwrthod fi, /Na'm g D-5 VI 36 44 trosedd? /Y'm ce_^n i'm ceinwawd ddyfrydedd, /I'm cwyn brwyn dwyn brenin Gwynedd. /Gwae fi, Arglwydd GM I 11 27 ymri fy ngnaws yng ngnawd feithrin - ba_^r /Ac i'm cyfaillt ca_^r, corf ffysgiolin, /Ac os mi a'i haedd CBM III 5 60 ed; /Gwarfardd wyf iddi o ddylyed, /Gwa_^r air i'm cyfair ni'm cyfaered; /A chen ni'm caro, na'm cerydd GG II 31 47 yfyng gwlydd teilyng gwledd; /Ni bo cyfyng Duw i'm cyfedd /Yng nghyfawr synhwyrfawr senedd CBM III 24 156 irddring, /Barddair o'm cyfair ni bydd cyfing /I'm cyfeddau brau, brwydr ddieding. /Handoedd eu hachoe GM I 14 6 thi. /Traethaf, armaaf o'r maint ynni /(Afraid i'm cyfraid i'm cyffro_"i) /Cyffred a_^ lludded a llawdd GM I 14 6 af, armaaf o'r maint ynni /(Afraid i'm cyfraid i'm cyffro_"i) /Cyffred a_^ lludded a llawdd ioli - Crea PC II 21 34 Hywel, hawl ddiachor - traws, /(Daeth tristyd i'm cyngor), /Yn naear franar Fangor /Doe, a dau fab Ced LlF2 VI 10 89 garedd na'm digared: /Yr awr y safwyf, safed - i'm cymorth, /I'm dyddwyn i'r porth parth a_^ Thrined. / LlF1 II 3 10 n. /Teulu Owain, lain llonyddwch - i'm cerdd, /I'm cynnelw yd fyddwch: /Diriaid ni hawdd baid heddwch; GB II 25 2 irthiad, fad rad rannu, /Fy nerth a'm cannerth i'm cynyddu, /Cynnair o'm cadair, cadarn ganu - Rhys: /C PM V 15 6 wanas. /Dywynnyg dy wir yn wynias, /Dy wynfyd i'm cywyd nid cas. /Edrych, pan fernych faint fy nhras, CBM IV 16 82 w, fy Llyw a'm lleha /O'm lle drwg, a'm dyddwg i'm da. /Daioni fy Rhi a'm rhyddha: /Rhydd rybwyf gan fy PM V 4 27 r Frython /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon. /Mi i'm deddf wyf diamryson /O'r prif feirdd, 'ym mhrif gyfe PM V 27 29 nawg yn fau! /Mau bryder llawer, llwrw clwyf - i'm deurudd, /I'm dewredd nid ydwyf, /Am GYC VII 40 95 phawb yn llefain nas lladd angau. /Adolwg yna i'm Dewin doetha' /Na'm rhyddiwarth er Ei wyrthiau, /Er PM V 27 30 Mau bryder llawer, llwrw clwyf - i'm deurudd, /I'm dewredd nid ydwyf, /Am GM I 12 30 gwyd. /Ac a'm bo, o'm budd ymweddwyd, /Bod Duw i'm diau gadwyd, /A chadw Dy gyfraith hyd ymgyfrang a_^' LlF2 VI 10 55 edd; /Dybwyf o'm camwedd, Duw a'm cymer, /Dybo i'm diffryd cyn pryd pryder, /Gw_^r a ddiffyrth Pawl paw ES I 16 26 ladin. /Ac ail ddirglais trais traw a_^ Dygen /I'm digawn galar o'm ca_^r catgwn, /Dwyn Dafydd o'i dud CBM III 24 102 i ben: /Eurdorchogion dewr deyerin len, /Edlid i'm dilid yw eu dilen! /Aerfleiddiaid, fleiniaid, fleidd MG VII 34 2 el uchel, och rhag gelyn - mawr! /Mae y sarff i'm dilyn, /Dod im nerth, can ys perthyn, /Balch dywysaw CBM IV 16 30 , /Cyn dirfawr gyfawr gyfysgar, /Cyn no'm dwyn i'm diwedd garchar, /Cyn oergawdd anghlawdd anghlaear - CBM III 3 5 edd, /Tey_"rnas wenwas wirionedd; /Duw a'm dwg i'm dogn anrhydedd /I'w wenwlad, i'w rad, i'w riedd, /Yn ES I 23 6 i'm trugaredd. /Trindawd a'm dyco o'm diguedd /I'm dogn eidduned wared waredd. /Teirffordd y deuant, et PB VII 10 24 rdwy llu, Lloegr erynaig, /Eurdrethau dreigiau i'm draig. /Draig anghynnwys dwys, nid oes - a'th feiddo EGM I 27 91 treftad, i'm cariad cerau. /Mihangel a'm de_^l i'm dwyn adnau /Mal y dug Cwyfien lle_^n a llyfrau, /Mal DB VI 29 106 /Gradd berchen, ei barch amdanaf! /Hiraeth ysy i'm dwyn am a gwynaf, /Hir yd goffe_"ir a goffaaf, /Mor IRh VII 30 33 hafddydd. /Gorffeigiawdd trymgawdd tragywydd - i'm dwyn: /Ni'm gorpheirch morwyn, mor wyf ufydd! /Gorff DB VI 28 10 Wyndodeg! /A'm rhoddwy Fab Duw dawn arwaneg, /I'm dwyn og eu plith yn olithreg /I wladoedd cyhoedd, cy EW VI 6 40 mennawg ddeifnawg Ddafydd, /Tau glod o'm dyfod i'm dydd. /Y dydd, rhwydd arglwydd, argledr gorllin - ll LlF2 VI 10 90 gared: /Yr awr y safwyf, safed - i'm cymorth, /I'm dyddwyn i'r porth parth a_^ Thrined. /Gwyrthfawr Fih GM I 14 89 d, /Yng nghrefydd, yn ffydd, yn ffaw ganrhed, /I'm dyddwyn o'm Duw i'm dylyed /O gadwent present pre_`s ES I 21 41 _"u /O weison i'i wasanaethu. /A'm dyfynno Duw i'm dyfynnu - nef /Ar Ei nawdd a'i deulu CBM III 21 95 nas gwelaf fal y'm gweles, /Eisiau a'm dygyrch i'm dygn afles, /Nid aflwyr y'm gw_^yr i'm goddiwes. /Oe GM I 14 89 n ffydd, yn ffaw ganrhed, /I'm dyddwyn o'm Duw i'm dylyed /O gadwent present pre_`s efrifed. /Efrydd fy GYC VII 36 23 mau, fyth bellach, ei faith bwyllaw, /Ys mau, i'm dynoedl, amdanaw - afar, /Can ys mau alar, ys mau wy MG VII 33 70 ddych; /Amherawdr Creawdr, cryf y'm gwnelych, /I'm ffydd a'm crefydd y'm cryfhe_"ych, /Dal fy llaw i'th GM I 9 141 gaer ger Hiriell bau. /Derllesid i'm llaw llad i'm goddau /Yng ngwaith Maes Carnedd can frehyrau. /Dyhe CBM III 21 96 dygyrch i'm dygn afles, /Nid aflwyr y'm gw_^yr i'm goddiwes. /Oedd brwysg braisg lafnawr can breiddiawr PM V 17 2 yfarchaf i Dduw, o'i ddawn - huanaidd, /Huanaw i'm gogawn /Arwr, arwrwas, cas crawn, /Eryr mawrwyr Merf CBM IV 16 97 reul trydar a'm ca_^r, na'm casa, /Na'm goludd i'm golochwyda. /O gadwent present y brysia - dial /Blas CBM III 5 80 is ermoed o'i moli mal drud, /Ni phair gosymud i'm gosymdaith, /Ac ni'm rhif rhiain (rhyfedd a waith!) CBM III 21 146 eilywiant rhag eilywed, /Eilyw a'm doddyw, Duw i'm gwared! /Aele o'm dygnedd ydd ym dogned, /Rhyddognai EGM I 27 105 en yd wedd, Duw doeth, i'th gyfoethau; /Mynned i'm gwared gwa_^r feddyliau /Molawd i'r Drindawd mal gwe CBM IV 17 18 /Parthwys Rhwyf rhadlawn dawn diburawr, /Porth i'm gwawd tafawd, Dy garcharawr. /Berth gyfoeth llwyrddo IRh VII 29 37 gwenwawr, llawr llewychid; /Am bryd ewyn gwyn, i'm gweindid - a'm gwy_^l, /Am brydest Weirfyl yd bryder CBM IV 15 4 uw gwyn yn gwybod, /Oedd iawnach i fynach fod /I'm gwrthfyn nag i'm gwrthod CBM IV 15 4 , /Oedd iawnach i fynach fod /I'm gwrthfyn nag i'm gwrthod GM I 9 134 i ffrydau. /Diesig yd ga_^n ednan enau /Addawd i'm gwrthrawd, gwrthred gorau. /Addwyn gwellt didryf pan GM I 9 118 ddaw; /Eilwyddle didrif didwrf gyfiaw, /Addawd i'm gwrthrawd gwrthred hoddiaw. /Angerddawl fy march ym ES I 19 3 w am ein diheurwydd. /Hoeddl dewrwr! Cyn deryw i'm gw_^ydd, /Hydr ei wir am ei waradwydd. /Neud oerfedd EGM I 27 89 odau - nef /Na ddoto Pedr gloau /I'm lluddias i'm haddas, i'r mau, /I'm treftad, i'm cariad cerau. /Mi EGM I 26 54 ei goddau, gweddi - a ddodaf, /A'm dodes nwyf i'm haddoedi. /Ni bu dyn mor gu gennyf a_^ hi, /Ni bo po CBM IV 4 117 rad farannedd) /Y'm rhodded rhifed anrhyfedd, /I'm haelwyd yd barthwyd berthedd, /Berth wartheg, anrheg PM V 2 52 in, hael udd, hwyl i'm hynni, /A chyngor angor i'm hangori, /Ni bydd celadwy fod caledi /Y men y'm chwe DB VI 27 71 harglwydd gwladlwydd, gwladoedd oglyd; /Canaf i'm harglwydd, cof enbyd - ys mau. /Ry-m-gorug angau dri EGM I 26 43 oeni, /Lludd gwen lliw arien ar Eryri. /Archaf i'm Harglwydd, Culwydd Celi, /(Nid ef a archaf arch egre LlF1 II 3 20 , /Dywedaf, o'm diwydrwydd, /Ddifwyn ei fa_^r i'm harglwydd. /Galwaf-i Dduw Arglwydd am arglais - Owai CBM III 7 4 aith, /I brofi prydu o'm prifiaith - eurgerdd /I'm harglwydd gedymdaith, /I gwynaw Madawg meddfaith, - DB VI 27 70 au penyd. /Cenais wawd ufudd-dawd yn ei fywyd /I'm harglwydd gwladlwydd, gwladoedd oglyd; /Canaf i'm ha PhB VI 12 8 yn ei lys, /Myned, dylyed dilys, /A_^ mawrglod i'm Harglwydd Rhys. /Rys fyg, Loegr westyng, lary westi MB I 4 2 Rex regum, Rhebydd rhwydd Ei foli, /I'm Harglwydd uchaf archaf weddi. /Gwledig gwladorfod go LlF1 II 3 18 O dywedais drwg o dramgwydd - synnwyr, /O awyr i'm hawydd, /Dywedaf, o'm diwydrwydd, /Ddifwyn ei fa_^r MeiG I 33 92 s, /Dwfn dyfu i Hwnnw, honnaid ei gas. /Galwaf i'm heiriawl ar y wenwas /A holl raddau nef yn eu haddas ES I 22 17 Yng ngwisgoedd corfforawl. /Mau dyddwyn Morwyn i'm heiriawl, /Mair a Phedr, Mari_"a a Phawl. /Mau adraw CBM IV 18 81 liais; /Yn adawd Rheen rhy-d-eiddunais /Rhydid i'm henaid, rhaid rhyiolais. /Gwledig arbennig, erbyn at GYC VII 39 35 on, /I ryddid addef nef y'm noddon: /Yn rhydd i'm henaid rhoddion - goleuder, /Yn rhwydd-der lleufer y CBM IV 15 1 Cyn ni bai amod dyfod - i'm herbyn /A Duw gwyn yn gwybod, /Oedd iawnach i fynach GM I 9 168 ef neu ym cynnydd /Ceinfod gan lywy imi, lawr, i'm hunydd MG VII 33 78 . /Nef, daear, uffern, pan eu bernych /Dod nod i'm hwyneb, a'm hadnepych, /Parth cledd i minnau ni mynn PM V 2 51 eilydd fy rhwyoli. /O chyngain, hael udd, hwyl i'm hynni, /A chyngor angor i'm hangori, /Ni bydd celadw CBM IV 17 93 nt, /Cyreifiaint gymaint gymedrolaeth, /Caredd i'm hynni, neud mi a'i maeth, /Caru a mynnu fy mabolaeth EGM I 29 19 wn yn rhadlawn rwydd /Can edifarwch cyfrwydd - i'm Iesu, /Wedi cymynnu im cymhenrwydd. /Cyn de_^l ar ru PM V 8 22 nlid, /A glywo dy w_^yr wy erlid, /A'th orwyr, i'm llamwyr, i'm llid. /A hwde ddewis o'r rhydid, /Cabl HOG II 6 64 gwelwyf, a'm nwyf yn edde_"in - i wrthaw /Ac i'm llaw fy lla_"in, /Lleucu glaer, fy chwaer, yn chwer GM I 9 141 /Yn Arfonig gaer ger Hiriell bau. /Derllesid i'm llaw llad i'm goddau /Yng ngwaith Maes Carnedd can f GM I 9 76 hleddyf, fy ngheiniaw ni llwydd, /Ni lluddiaf i'm llaw lladd nis gwehyr. /Gwelais angerdd rhi rhag Cra CBM IV 5 137 ud. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloyw ddaerawd - i'm llaw, /O'r llachar ddiwyrnawd, /Llas Trawswalch, tra PM V 8 22 o dy w_^yr wy erlid, /A'th orwyr, i'm llamwyr, i'm llid. /A hwde ddewis o'r rhydid, /Cabl neu glod o'm EGM I 27 89 rch i Dduw addodau - nef /Na ddoto Pedr gloau /I'm lluddias i'm haddas, i'r mau, /I'm treftad, i'm cari EGM I 27 20 ariad i mywn caerau - nef; /Duw a glyw fy llef i'm llugfrydiau. /Duw a'm gwne_^l gochel ffrawdd oerfel GM I 14 4 riw cyfrwydd cyfred a_^'m haw_^ydd, /Cyfarwydd i'm llwydd i'm llwyr deithi. /Traethaf, armaaf o'r maint GM I 14 4 cyfred a_^'m haw_^ydd, /Cyfarwydd i'm llwydd i'm llwyr deithi. /Traethaf, armaaf o'r maint ynni /(Afr EW VI 2 13 /Dawn i'm rhwyf, Duw a'i rhoddes. /Rhoddes Duw i'm llyw llafn waedlif - ysgwr /A'i ysgyrion yng ngnif, PM V 17 21 am ri, /Ac ar bob terrwyn torri. /Mabddysg yw i'm llyw llu rhif se_^r - i'w gylch /O'i galchdo_"ed nif PM V 23 195 /O bob rhyw y'm rhodded yn gant: /Cyd archwyf i'm llyw y lloergant - yn rhodd, /Ef a'm rhydd yn geugan DB VI 24 6 rnaw. /Mur, Modur, Llywiadur, rhag llaw /Y mae i'm meddwl dy geisaw. /Mor ddiriaid i ddyn eiddunaw - o' DB VI 34 19 i Dduw mal y dadferaf: /Doethineb Selyf selwyd i'm naf /A theced eidduned Addaf /A dewred yr undyn dewr CBM III 16 15 , /Dygwasgar trychiaid mal trochiad! /Dychanaf i'm naf, i'm neirthiad, - Owain, /Pair Prydain, praidd g EW VI 3 6 an, llid Ogrfan, llawer - a archaf, /A gaffaf, i'm naf ne_^r; /Dyn cymen wyf a'i cymer, /Dau cymaint rh GYC VII 40 56 enofiaint uffern gethern gaethau. /Archaf arch i'm Naf, y Dewin doethaf /(Nid ymarwerthaf heb Ei wyrtha D-5 VI 36 27 dir; /Enwir, difenwir ei etifedd. /Archaf arch i'm Naf yn anwyledd /Er Ei archollau, doll gan dyllwedd: CBM III 16 15 gar trychiaid mal trochiad! /Dychanaf i'm naf, i'm neirthiad, - Owain, /Pair Prydain, praidd gyrchiad, CBM IV 4 295 ed llewenydd, boed lleufer, /Boed cyfaddef nef i'm ne_^r EW VI 2 8 nag, /Rhwyf ne_^r, by archer bynnag, /Nid rhyw i'm ne_^r roddi nag. /Dinag Loegr arag, eryres - amwyn, PB VII 10 17 y ddigasawg, /Cynwalch nifer, ne_^r nerthawg. /I'm nerthawg breiniawg, brenin gwy_^r - torfoedd /(Terfy ES I 21 30 ymhennaf yw in cymhennu - a_^ Duw, /Diwyd W_^r i'm nerthu. /Nerthoedd gw_^yth gweithredoedd a'm bu, /Gw CBM III 5 132 nnig fy nghof yng Nghaerwys dir, /Pell ydd wyf i'm nwyf, oni thelir; /Peddestres weddaidd yn hydraidd h LlF1 II 3 55 - Owain, /Eirchion cain awch canrhed; /Erchwch i'm pair, can air, ced; /Archaf i udd naf, nodded. /Arch LlG VII 24 124 llwyf orau /Clodfori, o'r gwy_^r, a_^ geiriau /I'm pen, y pennaf a giglau; /Cynnwrf ta_^n, lluch faran CBM IV 16 9 wrawl Ei ddaffar, /Unaf we_^n o weddi glaear. /I'm Peryf cyn perigl bwyf ca_^r, /O'm caredd carwyf edif CBM III 24 1 I'm Peryf digardd bwyf dygen - geiniad, /I'r Mab, i'r Ma HOG II 6 25 awd o alltudedd. /Ni ddaliaf, diau, yni dde_^l i'm plaid, /Breuddwyd a'i dywaid, a Duw a'i medd. /Ton w LlF1 II 3 37 eddau tau Teon. /Neud tau o'r barau a berydd - i'm plaid, /I'm plygu heb ddefnydd, /Ai cardd ai cerdd o CBM IV 17 47 deg a_^ chweg, chwerw hir ennyd. /Cyfraid oedd i'm plaid oedd i'm plegyd - fod /Cyfragod dyfod tu fy ng CBM IV 17 47 chwerw hir ennyd. /Cyfraid oedd i'm plaid oedd i'm plegyd - fod /Cyfragod dyfod tu fy ngweryd; /Yn llwr DB VI 27 47 g addef nef yn ebrwydd. /Ebrwyddws De_"ws dawn i'm plegyd, - gw_^r /Goreang ei wryd. /Ebrwyddynt ebrwy LlF1 II 3 38 on. /Neud tau o'r barau a berydd - i'm plaid, /I'm plygu heb ddefnydd, /Ai cardd ai cerdd o newydd, /Ai CBM III 5 47 Lliw ewynfriw teg rhag ton nawfed. /Nawfed ran i'm poen, er pan aned, /Nis rhyborthes neb, na'i thebyce DB VI 29 43 ddau. /Gwirfab Duw, gan dug ben rhiau /Gwae fi i'm poeni rhag pum edau /Ucher rhag pryder pryd y'm godd CBM III 20 50 . /Gnawd greddf ar ysgwyd ar ysgwn - terrwyn, /I'm praffddwyn, i'm pryffwn; /Llid odrudd, lludd llu gy CBM IV 6 186 r ei fa_^r, /Ei faniar a folir. /Tryfrwyd wawd i'm priawd prydir, /Trefred fawr, traul gawr y'i gelwir, MeiG I 31 25 n gymen, /Fy nghymod-i a wnaethant. /Yn y Dydd i'm Priawd y'm profant, /I'r Unduw'n yr undawd y'm gadan DB VI 34 17 f, /Dadfrawd gwawd gwedi a ganaf. /Neud adwen, i'm prifnen prydaf, /Neud i Dduw mal y dadferaf: /Doethi ES I 15 23 /Rhyallas drais diredd Catraeth. /Rhoddiad mad i'm pryd oedd pan aeth, /Rhoddi seirch a meirch marchoga CBM III 20 50 ar ysgwyd ar ysgwn - terrwyn, /I'm praffddwyn, i'm pryffwn; /Llid odrudd, lludd llu gynghrwn, /Lluoedd CBM III 26 113 r dyrwn, /Beirdd ganllaw, bardd iddaw oeddwn! /I'm pwyllad am braffgad bryffwn /Praff edlid ysid ysaffw CBM IV 17 44 rfeddyd - twyll /(Cyfrangau gymwyll) a'm pwyll i'm pyd; /Cyfrnawd i'm ceudawd defawd hefyd /Cyfredeg a PM V 14 19 w_^r o farannwg yn eu harfle. /Llawer uchenaid i'm rhaid dyre, /Llwybrant o'm nwyfiant uch no'r nwyfre. HOG II 9 6 er chwerthin egwan, /I adrawdd caru, can doeth i'm rhan, /I edryd fy lledfryd-i, a'i lled ofrwy, /I edr LlF1 II 1 7 dduned, /Can am rhydd Dofydd dogn foddha_"ed - i'm rhan /I foli Cadfan, cedwyr nodded. /Cedwis gwir ei EW VI 3 5 ethol gynran, /Peunydd y'i rhydd ac y'i rhan. /I'm rhan, llid Ogrfan, llawer - a archaf, /A gaffaf, i'm CBM III 3 81 ynddelw wyf, cynhelwaf o fraint: /Cerdd newydd i'm rhebydd rygaint, /Cain awen gan awel bylgaint. /Pylg GM I 14 103 nertha_"ed /I ddiofryd gwy_^d gwey rhyred. /Ac i'm Rheen gwyn gwan ystlyned - wyf i, /Ac ys mau erchi a MB I 4 9 iawn grefydd heb ei weini. /Gweinifif, hagen, i'm Rheen Ri /Cyn bwyf deyerin diwenynni. /Diau ddarogan DB VI 27 97 edgyllaeth, /Am ei freuolaeth, hiraeth o hyd. /I'm Rheg y'i harchaf arch o'm plegyd, /I'm Rhiau gorau, PM V 25 1 Cyfarchaf i'm Rhe_^n cyfarchfawr awen, /Cyfrau Cyridfen, rwyf bar LlG VII 24 61 ng nghyni. /Parawd fydd meddiant, medd beirdd, i'm rhi, /Pob cyman ddarogan derfi, /O Bwlffordd osgordd CBM III 7 1 Cyfarchaf i'm Rhi rhad wobaith, /Cyfarchaf, cyferchais ganwaith, / CBM IV 6 262 uddaur o'i law /A rhuddfeirch i danan; /Gnawd i'm rhi rhuddfeirdd o faran /A rhoddi rhuddwisg amdanan; EGM I 28 45 rawd /Yn edrinaw fry rhag y Drindawd, /I erchi i'm Rhi, Rhwyf nawrawd - gwerthfawr, /Gwrthfyn fy enaid DB VI 27 98 o hyd. /I'm Rheg y'i harchaf arch o'm plegyd, /I'm Rhiau gorau, Gw_^r ni'm hennyd; /I'm rhwyf y rhodded PM V 19 11 ar bawb /O bobloedd dyffestin, /Mau aur rhudd i'm rhoddion yngly_^n, /Mi Lywarch, tithau Lywelyn! /Me GYC VII 36 6 yrn, ni'm daw - llewenydd: /Llywelyn nid rhydd i'm rhwydd wisgaw. /Gwae fi am arglwydd, gwalch diwaradw DB VI 27 45 warawd wy_^r yn hywydd. /Rhydd fydd a ganwyf, i'm rhwyf boed rhwydd /Rhan o deg addef nef yn ebrwydd. PB VII 14 7 - llys /Colli Rhys Rhystud barth, /Colled rhwy i'm rhwyf diwarth, /Coll mawr ar wawr llawr Llannarth. / EW VI 2 12 fles; /Dyn a'i mawl, llwyr ganmawl lles, /Dawn i'm rhwyf, Duw a'i rhoddes. /Rhoddes Duw i'm llyw llafn PM V 20 13 lliwed trahaawg. /Traha yw i neb na bo caeth - i'm rhwyf, /Gw_^r ni rif gybyddiaeth, /Duw mal ef, nef N EMRh VI 23 7 , /Cyd ef ddigoner ni chymer flwng. /Er yn fab i'm rhwyf-i rhywnaeth ystwng. /Ar ei estronion ys drud e CBM III 3 11 yhydedd, /Areilreg, eildeg dryganedd /A ganwyf i'm rhwyf o'm rhagwedd: /Rhagorfan rhad, rhan rhagyrwedd SB II 22 7 clod, /Cleddyfrudd yn anrhaith, /Cerdd farwnad i'm rhwyf o'm rhwylwaith, /Cwbl ddigabl barabl, be_^r ar CBM III 13 41 Gwin a medd a meddgyrn rwy maith! /Rhy'i talaf i'm rhwyf o'm rhwylwaith - molawd, /Nid moliant o friwia GB II 26 82 /Archaf reg yn deg, a digerydd - wyf, /I erchi i'm Rhwyf rhwydd gerennydd, /I Dduw gysefin, ddewin Ddof CBM IV 10 37 /Llaesa dy fa_^r, dy fardd wyf! /Wyf cerddawr i'm rhwyf rhwysg mo_^r-gymlawdd - gwyrdd, /Rhwysg ffyrdd PM V 24 15 : /Prydu nid anoeth i gyfoethawg. /Prydydd wyf i'm rhwyf, rhywawg - Lywelyn, /Hil Merfyn hyddyn hyddfei DB VI 27 99 plegyd, /I'm Rhiau gorau, Gw_^r ni'm hennyd; /I'm rhwyf y rhodded rhan fawr o'r byd, /Ef rhoddai i Ddu PM V 23 193 /Yn rhuddaur, yn rhwydd ardduniant /O bob rhif i'm rhwyf y'm doniant, /O bob rhyw y'm rhodded yn gant: CBM IV 1 9 in, /Yn ail arwyre ail arwyrain, /Yn ail gerdd i'm rhwyf, yn rhwydd yd fain, /Yn ail air moliant, moli PM V 22 3 n wawd a_^ defawd, a dwy; /Neu'm bu arallddydd i'm rhydid rhwy /Cer moreb ceinwyneb Conwy; /Neu'm bu tr GYC VII 40 64 gwaed Ei galon a'i fron friwgrau. /Ydd archaf i'm Tad, Ysbryd a Mab Rhad /Ran o'i wir gariad, fal y'm CBM III 26 17 fer, /Yn ei farw ei fardd a'i dadfer: /Teilwng i'm talu a'm rhodder /Treth folawd, traethawd nawd nawsb CBM III 3 161 fawrfaith am feddfaith feddrawd. /Tremynt teg i'm terrwyn beiddawd, /A weles ni welir hyd Frawd, /Caer EGM I 27 90 Pedr gloau /I'm lluddias i'm haddas, i'r mau, /I'm treftad, i'm cariad cerau. /Mihangel a'm de_^l i'm d DB VI 31 70 thorion, /A Mair o'i gwyry Air a'i gweryddon, /I'm tri arglwydd byd, boent cyfeillion /Mihangel angel a MeiG I 33 4 odd foli, /Rhan eirian arawd draethawd deithi /I'm trugar Arglwydd, Culwydd celi, /Can ys Ef ein da, ei PM V 10 53 Nid uch wyneb neb no'i lin. /Glyned Duw Trined i'm trugarddawn - fi /O fawrnen Merfyniawn, /Arf myrdd, ES I 23 4 is o bechawd nid bychodedd /O buchant trigiant i'm trugaredd. /Trindawd a'm dyco o'm diguedd /I'm dogn imi 6 GM I 9 14 n fain yd fydd twythwal werin, /Esmwyth ysydd imi aserw gyfrin. /Ydd endewais enau yn echlysur gwir, / DLlM II 18 47 /A nu bei gallwn ymgerydd - a_^ Duw /Ydd oedd imi ddefnydd: /Dwyn fy rhwyf a dwyn fy rhiydd, /Dwyn fy DB VI 29 85 lwyth, o'i laith ni atgudd, /Gwaith oedd faith imi ei oludd, /Gwawr oedd fawr ei fa_^r, yn ddyfnbrudd, GM I 9 30 , cyd am lladdwy - ar air, /Ei muner (nid mawr imi fy ngofwy!). /Gwyn ei fyd paddiw, Duw, yd rangwy /Rh GM I 9 168 os Duw o nef neu ym cynnydd /Ceinfod gan lywy imi, lawr, i'm hunydd MeiG I 32 1 Rheitaf oedd imi, rheitaf - i'm bywyd /Caru cymhlegyd y gryd grymaf. imy 1 DB VI 26 27 Ys da beth y'm ceffy! /Traul caeroedd, cirieda imy /Trefad fy hendad a'i hundy; /Trais arnaf, fy naf, n in 28 PM V 23 82 l, yn Arfon, arfor fan, /Yn undydd, ein HunDuw in a ran, /A_^ dwy ddraig ffelaig, ffaw gyman, /Fal dau CBM IV 18 56 A'n dug o gyfrgoll pan archolled; /Ac Ef dwyre in, ac ef daered - Ei fudd, /Ac Ef, Udd, ni'n lludd ein ES I 16 4 d trawdd i'n cofiau can y_^m cyfun, /Nid rhaid in amau llyfrau lleen. /I Grist y canaf, ar fraint canon LlG VII 26 1 Ysid in arglwydd, eurgledd ganllaw, /Ys hawdd ei gynnelw, ar CBM IV 18 13 o'n pechod (pechu nid iawn) /A chynnwys yn nef in arnodded: /I'r wlad eidduned, myned a wnawn! /Cyfarch ES I 22 1 Dir fydd in brofi, cyd boed breuawl - byd, /Ein bedydd anianawl. DB VI 31 16 thion, /O Fynyw hyd faen-Gaer Lleon. /Ail coll in colled anhyrron, /Ef cynnif, cannwyll marchogion, /Hu GG II 31 10 edd. /Drwg yw in dryced an buchedd; /Ail ddrwg in cyflwg an cyflyedd; /Trydydd, twyll herwydd cymwyll c ES I 21 29 /Traeth folawd teilyngdawd dalu. /Cymhennaf yw in cymhennu - a_^ Duw, /Diwyd W_^r i'm nerthu. /Nerthoe ES I 17 10 dyrdde braw aele o lin. /Dduw a Mair, a chwair in chwerthin /(Chwerddyd bryd!) o bryder chwefrin? /Doth PC II 21 5 y dygn ofwy, /Ni'm dygi hoed a fo hwy. /Difiau in diau leas /Yn y Penrhyn uch Penrhos, /Ym Mo_^n, i mew GG II 31 9 wd, /Ydd yn cny-ni daear yn y diwedd. /Drwg yw in dryced an buchedd; /Ail ddrwg in cyflwg an cyflyedd; CBM IV 18 41 . /Gwledig arbennig, pan yth aned /Dyfu waredd in, dyfu wared, /Dyfu Addaf blant o blaid anghred, /O a DB VI 27 51 , /Ebrwyddwalch ceinfalch, cymre_"yd. /Braw yw in, ddeon, ddiofryd - ein llyw, /Braidd yw in ein byw y ES I 23 1 Rhaid yw in ddillwng tyllyedd - present, /Can ydym prysur i'i hof DB VI 27 52 yw in, ddeon, ddiofryd - ein llyw, /Braidd yw in ein byw yng nghynnen byd, /Wedi brys haelder muner me DB VI 27 62 w marw gw_^r garw am Gaer Dutglyd, /Gorau oedd in ein marw i gyd. /Gorofn ysy arnaf hyd na'm gweryd - d PM V 23 25 /Difwng blwng, blaen ufel drwy fa_^r. /Dyfryd in, feirdd byd, bod daear - arnaw /Ac arnan ei alar. /Ef CBM IV 5 70 lod ddengyn - gyfedd, /Gwirawd fedd, gwir oedd in; /Gwae fi am fab Genillyn, /Gwae feirdd Cymru gwedi G CBM IV 5 77 ai hael. /Haelon Eifionydd hil Merwydd - marw in, /Hil Cedwyn cadofydd, /Eisiau glyw i'n byw a'n bydd, GYC VII 40 114 u. /Archwn i'r Drindod drwy wir ufudd-dod /Roi in lwyr gymod o'n pechodau, /A phurlan fuchedd a pherffa DB VI 29 2 Gwae ni hael mor wael, mor wolau /Weled in nesed ein heisiau. /Gwelsam-ni gynt, a'i wynt yn orau CBM IV 17 67 /A heb wybod bod byd mor amhur. /Rhybu erthyst in: rhybu Arthur - gynt, /Rhybu amgyffrawd gwynt, gwa_^n GG II 31 19 /Celain a chathl brain ar ei bronwedd; /Nawfed in rhyred (nid anrhyfedd!) /Lleidr na eill edrych Crist PhB VI 11 20 /Telais-i feirch i farchawg Mwyddno, /Teilwng in talu a'n rhoddo. /Ysym-i udd cwysrudd, cas agro, /Ffo MG VII 32 27 r a llawer gawr o ganuau: /`I Dduw gloria, pax in terra i'n terfynau, /Heddwch i'r byd, iechyd i gyd gw PhB VI 12 21 berging, /Erhaeddiaist-ti eang o ing. /Ys ing in ystwng ystig fara - Rhys, /Rhuddfoawg cadwrfa, /Ys an CBM III 26 1 Cywrysedd Brydain ysy bryder - in, /Ysy brid i lawer, /Armes gw_^r gwythlawn ei ober, / i'n 15 CBM IV 5 79 - marw in, /Hil Cedwyn cadofydd, /Eisiau glyw i'n byw a'n bydd, /Eisor balch, bwlch esillydd. /Esilly ES I 16 3 r Mab a'r Ysbryd gloywfryd Gla_^n. /Nid trawdd i'n cofiau can y_^m cyfun, /Nid rhaid in amau llyfrau ll GYC VII 43 14 undydd (Dofydd a'n daw!), /Dyddbrawd yn barawd i'n diburiaw /A'r gwaed yn gired ar ddydd y'i croged, /A GYC VII 43 48 orsedd, a rhan drugaredd, /A Christ o'r diwedd i'n dwyn ataw CBM IV 18 44 hred, /O anghyfraith faith, o gaethiwed; /Dyfu i'n gofwy ein gofuned, /Dyfu wrhydri, hydr afneued, /Dyf GYC VII 43 44 sbryd, Celi, o'th blegyd, /Cyn pridd a gweryd, i'n gwarandaw /A chaffel angen ag olew, a Lle_^n, /A chy GYC VII 40 2 Sul, un hydr gun y ganed - Mab Duw /Ac y doeth i'n gwared; /Braint y saint ar eu seithfed /Bedydd a chr MG VII 32 2 Mab mad aned dan ei freinau, /Mab gogoned, Mab i'n gwared, y Mab gorau, /Mab fam forwyn, grefydd addfwy GYC VII 40 112 i'n rhaid a Mair wen gannaid /A fo derbyniaid i'n heneidiau. /Archwn i'r Drindod drwy wir ufudd-dod /R MeiG I 33 7 i. /Duw gw_^yl goludawg, golychwn Di /Nad elom i'n llog, yn lle cyni /Yn llwgr llu malaen maledicti. /M MG VII 32 14 esen, preseb piau, /A sopen wair yn lle cadair i'n Llyw cadau; /Pali ny myn, nid uriael gwyn ei ginhynn GYC VII 40 111 , /Na bo_^m rhy angall erbyn angau. /Mihangel i'n rhaid a Mair wen gannaid /A fo derbyniaid i'n heneid PM V 26 81 , o Gymru giwed; /O bob tey_"rnas tey_"rnged - i'n rhwyf, /Nwy roddwy, gogeled! /Ei eirchion i eirchiai D-5 VI 36 15 ned /A ddoeth i wared i laweredd. /Cyn bai Mab i'n Tad, rhad rhwy danwedd, /I Re_^n a'r Ysbryd gydamgel MG VII 32 27 r gawr o ganuau: /`I Dduw gloria, pax in terra i'n terfynau, /Heddwch i'r byd, iechyd i gyd gwedi angau innau 4 GM I 8 63 d, /Ar awen amnad ei rad rhagfras; /Arddwyreaf innau fan, cynhorawr ffosawd, /Ar barabl perwawd, ar dra MB I 3 137 dd, /Dybu o'i gyffred gwared bedydd. /Dewisais innau (nid gau ddefnydd) /Ar emys ei lys a'i luosydd: /A LlF1 II 2 70 anaw: pell wellwell y'th wnaf! /Hanpwyf gwell innau; ni'th amheuaf. /Ni bo gwaeth eu rhan y rhai eitha GM I 9 127 /Dydd yn ystrad, aesawr dreuliaw, /Dybrysais innau yn aroloedd i Eingl: /Dyfrydedd yn Lloegr rhag llw inni 7 EGM I 28 18 rhag llaw yn llwrw anffawd /Un dydd (a Dofydd inni a'i dywawd) /Y cosbir enwir, y cosbawd /Aergyd ar g DB VI 30 81 , /O iawn dey_"rnllin y brenhinedd. /Callaf yw inni beth amynedd: /Collais walch mawrfalch, mirain orse HF VII 23 27 welyn, llyw Cedwli. /Gan fod hir gymod heb gam inni /Gan ddidwyll gymwyll gymodi, /Gan faddau o Dduw ei GM I 14 25 Un Duw y_^nt wyntau a diau dri. /Truan a anian inni o amwyll /Tra charu present pre_`s gynhywyll: /Tra' DB VI 26 23 /Dy fyd wrth dy fryd, frenin Cymry! /Erwan yw inni, o mynny, /Aerwalch balch, bylchu fy ngwely: /Arwar GYC VII 40 35 /A gawn o charwn y Gw_^r. /Y Gw_^r a rannawdd inni riniau /Ar dafawd ag arawd a geiriau, /A'n creawdd LlF2 VI 8 39 dwyrain; /Rhygarawr daerwawr Darowain. /Rhwydd inni roddi, rif Main, - ei annwyd, /Clwyd ysgwyd clod ys iolaf 8 CBM IV 17 95 a'i maeth, /Caru a mynnu fy mabolaeth. /Caraf, iolaf Dri drwy ddrudanaeth - ced, /Canrhed a'm gwared er PhB VI 16 1 Goruchel arglwydd, gor-yth-iolaf, /Gorfeddawd fy nhafawd, gwawd a ganaf, /Goroer fy PM V 29 11 u bych, /Hu bydd bawb a'i dyly, /Wrth Dduw ydd iolaf hynny, /Werthefin Freienin fry. /Braisg de_"yrn ce LlF2 VI 9 13 chweiris y gyniar, /Chweg fwyta Efa bu afar. /Iolaf-i Bair o bured arwar /A beris amad ac adar, /Bwyf CBM IV 16 40 , heb doli arwar; /Iolydd wyf o nwyf yn afar, /Iolaf-i Dduw i ddifwyn Ei fa_^r. /Rhag ba_^r ein Peryf, GM I 10 35 trueni /Tranc a'u cennis cyn no mi! /Meddyg a iolaf, Meddydd plant Addaf, /I Dduw uchaf erchi; /Archaf GM I 14 81 /Ef caiff cerennydd o'i ffydd ffechyn. /Er-yth-iolaf, Re_^n, Rebydd enfyn, - ar hynt, /Hawdd haeddwyf-i HOG II 7 18 strig iolydd, a'm bydd-i eilwydd? /Pa hyd y'th iolaf? Saf rhag dy swydd. /Adwyf-i yn anfedredd o ynfydr iolawr 1 CBM IV 17 27 y a wyf henawr. /Gw_^yr Rheen ein rhaid, rhydd iolawr - heb daw /Rhag ein periglaw heb beriglawr; /Gwdd ioli 7 MB I 4 17 'i gymhelri. /Rhwyf pobfa, mor wyt dda wrth Dy ioli, /A'th iolwyf, rhy-m-purwyf cyn no'm poeni. /Brenin CBM IV 17 23 awr, /Gwedi golwg frad gwoleuad gwawr. /Gwrth ioli Celi cyn neithiawr - daear, /Gw_^yl Drugar, Dy ga_^ GM I 14 7 d i'm cyffro_"i) /Cyffred a_^ lludded a llawdd ioli - Creawdr, /A llwyr grefydd i grynho_"i, /A llafur CBM IV 17 141 llaith, rhag hyfaith gyweitha_"ed, /Caffwyf o ioli Crist Celi, ced, /Caffael yn addef naw nef nodded EGM I 26 35 yw o'r byd fal mi. /Ni chyfairch angen iawlwen ioli /I'r neb rybarther ei ryborthi. /Nest yn ei haddawd CBM IV 17 11 r, /O ffydd a chrefydd ydd achretawr. /O ffyrf ioli Tri o draethawd berffaith, /O egwydedd iaith, o egw GM I 10 5 glyw, Dduw, fy ngweddi; /Annwyd proffwyd prudd ioli /Udd nefoedd rhegoedd roddi. /Amser y'm ceri, ef ca iolir 3 CBM III 5 134 hydraidd hir, /Peddestrig iolydd, pa hyd y'th iolir DB VI 33 42 ei fardd y'm gelwir. /Cedawl Dduw, Ei ddawn a iolir, /Ceidwad nef, Ei nawdd ni thorrir, /A'i cadwo, cy CBM III 5 115 ynnawg, gorpwy enwir! /Manyled meinwen mal ydd iolir, /Mal ydd arddunaf, y'm harddunir. /Arddunedig ddy iolwn 1 DB VI 29 50 /Gwedi gwawr Cymru, cymryd croesau; /Cymerwn, iolwn o iawl seiniau /A syniwn ar beth o'r pregethau; /A iolwyf 3 CBM III 5 31 d, er nad ydwyf, /Cadr amnaid gannaid, ged ath iolwyf. /Can ni wnei-di erof, er a ganwyf, /Na wna fi, f CBM III 5 21 dd yd bryderynt! /Gorfynnawg drythyll, gorwyth iolwyf /Gorddawg pall eurawg pell nas gwelwyf. /Gorfelyn MB I 4 18 /Rhwyf pobfa, mor wyt dda wrth Dy ioli, /A'th iolwyf, rhy-m-purwyf cyn no'm poeni. /Brenin holl riedd iolydd 5 HOG II 7 17 o pharabl o'i phen anghymhenrwydd. /Peddestrig iolydd, a'm bydd-i eilwydd? /Pa hyd y'th iolaf? Saf rhag HOG II 6 33 yriaws wy_^dd, /Yng Nghymer Deuddyfr, dyffrynt iolydd. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr Gwyndodydd, /Mor be IRh VII 30 41 eifniawg ddefnydd. /Gorphell y'm cymell camre iolydd - cain: /Gorffysg dadwyrain gwawr dwyrain ddydd, CBM III 5 134 ddestres weddaidd yn hydraidd hir, /Peddestrig iolydd, pa hyd y'th iolir CBM IV 16 39 th, arllafar, /Iawl heb dawl, heb doli arwar; /Iolydd wyf o nwyf yn afar, /Iolaf-i Dduw i ddifwyn Ei fa Ionas 2 PM V 15 2 crededun i'i was, /Credwn i hwn fal y credwn i Ionas. /Dur ynad deddf rad rhyswynas - Dofydd, /Dof wyf EGM I 27 96 Sain Silin, Marthin, Mathau, /Marcus a Lucas, Ionas enau, /Ar Dduw fy enaid, cyfraid cyfrau, /Eiriolw Ionawr 7 CBM III 8 26 wydd blawr yn Llanfawr - llogawd, /Llemenig yn Ionawr, /A llawer gw_^r gwrdd yng ngawr /Gan Llywelyn, OC II 15 47 ywedd? /Hirfelyn eu gwaywawr; /Dywan diw Calan Ionawr, /Dywed ein dyfod Faelawr. /Dos, was, na oludd, n CBM IV 14 6 ei bluyn bloedd fawr - a ddodai /A ddodwed yn Ionawr, /Edling Muding Mudigfawr, /Edn canadain cain cer DB VI 28 2 Ys gorwyn ewyn rhyn yn rhedeg, /Ys gwrdd yn Ionawr, mawr morgro_"eg. /Ys gwae fi am iaith gawddfaith CBM III 14 33 g mynawg mawr. /Mawrged anghaled yng Nghalan - Ionawr /Mawrllyw llawr llaw gyfran /Pan ddygyrch cludfei PhB VI 14 46 u-i dorf a thorf a thwrf ysgwydawr, /Nos Galan Ionawr mwynwawr meddwid, /Ac am byrth clod wasgar, llyry PhB VI 12 35 /Cerennydd i'th gerddawr, /Rhysfa cyrdd Calan Ionawr, /Rhys rhuddbar, rhwysg morfar mawr. /Mawr fwy y io_^r 15 EW VI 4 36 a lleithig, /Am eryr gwy_^r gweithfuddig, /Am io_^r aerddor urddedig. /Urddas tey_"rnas, te_"yrn arfru PM V 1 170 l, /Tau fy ngherdd angerdd engiriawl, /Mau dud io_^r, a'th go_^r a'th ganmawl, /Boed tau, ben rhiau, bo SB II 23 11 n - ei ddwyn /Oddyman hyd Rufain, /Can ys marw io_^r co_^r cywrain, /Chweddl mwyfwy, garw dramwy drumai EG VI 18 77 idrad, /Argledr tir a gwir a gwenwlad; /Ysym-i io_^r cyngor cyngwastad, /Cywesti peri peleidrad; /Ysym- PM V 28 25 ew llu angor, /Dyhedd tey_"rnedd, tud io_^r. /Io_^r drydar aerllary (oerllawr - a'i gortho) /Ni wrthid PM V 28 24 lew, llew llu angor, /Dyhedd tey_"rnedd, tud io_^r. /Io_^r drydar aerllary (oerllawr - a'i gortho) /N PhB VI 13 7 ry_^s, /Gwawd frys Rys, rhwysg ddiriawr, /Llyw io_^r, llew tewdor, tudwawr, /Llawer echaws, tad maws ma LlF1 II 4 50 garddgudd, gerddgor - gynifiad /A fu dad i dud io_^r. /Neud gwyddfedd gwedi gwyddfor; /Neud gweryd cyd LlF1 II 1 78 ar lid Echdor. /Ni chablwyd ysgwyd ar ysgwydd io_^r, /Ni chablaf fy naf yn ei achor - faran. /Bangeibr CBM IV 2 40 awddamor - llary, /Llid esbyd ysbar, ysbyddawd io_^r, /Nid amdlawd na'm gwawd na'm gweddidor /I'th fyw, GYC VII 40 19 wydd - da_^l /Y daliwyd yn ebrwydd /Gwir wared io_^r rhyged rhwydd, /Gwawr eurglod, ein gwir arglwydd. CBM III 16 146 alch yng nghynnor /Gw_^yth fore yn rhagre rhag io_^r, /Trais ar ei ysgwyd rhag ysgor - Dinteirw, /A gwy LlF1 II 1 69 chel dymor. /Uchel log yw hon rhag bron braisg io_^r, /Uchel lan Gadfan ger glan glas fo_^r. /Ni cholli EW VI 6 7 ddain gwryd Po_^r, /Yn hawl chwyrn de_"yrn dud io_^r, /Yn hael ehelaeth gyngor. /Cyngor a roddaf i rwyf GYC VII 40 29 Tad i'i wlad, i'i wledd. /I wledd annherfynawl io_^r, /Ysydd uwchlaw'r haul a'r se_^r, /A ddarparawdd, Iorfeirthiawn 2 CBM III 10 32 ar, /Lloegr lleiddiaid, llofruddiaid llachar /Iorfeirthiawn i furthiaw esgar. /Pedwaredd welygordd ped CBM III 21 10 angau dagrau digrawn, /Digrifwch dragon, draig Iorfeirthiawn: /Neu'm doddyw defnydd, dydd dyfyddlawn, / Iorferth 14 CBM III 12 56 ch, bwlch ei ddarmerth, /Arf tarf, torf angor, Iorferth CBM III 12 1 Iorferth aer gannerth, aur ganhorthwy - cyrdd, /Nid cer PM V 8 27 iw ac edlid /Am haelon haelder gynhenid. /Llas Iorferth, aernerth, aur newid - a_^ cha_^r, /Och erddaw CBM III 12 36 wd wrth leufer, /Berth yd borthynt amnifer /Am Iorferth amnwyth, nerth ne_^r. /Nerflawdd gyfadrawdd, cy BF VII 48 19 llaw, /Hael fab Llywelyn, llyw Aberffraw, /Hil Iorferth cannerth, cain wallaw - rheufedd, /Hil Owain Gw EW VI 5 29 difefl ei nerth, /Mab difan eirian Iorferth. /Iorferth esillydd! Arfogion - ei hil! /Hael gynnil gynrh SB II 23 18 /Rhwyfiadur Dygen, rhad digain, /Rhwyf Arfon, Iorferth fab Owain PM V 26 100 aeddfed: /Llywelyn, llyw Bedydd a Chred, /Fab Iorferth, fy nerth, fy nodded. /I tithau, udd Deau, dyre PM V 28 21 alchddrud, berth, /Ysgemydd, tewdor Iorferth. /Iorferth gad gannerth gyd gynnor, - cynran, /Cynrhaul au CBM III 15 26 id wyf ddiletgynt am ddiletgawdd - hael /O hil Iorferth Hirflawdd, /Colled gw_^r eurged aergawdd, /O'i EW VI 5 28 /Mab difai difefl ei nerth, /Mab difan eirian Iorferth. /Iorferth esillydd! Arfogion - ei hil! /Hael g PM V 28 20 eurglud, balchddrud, berth, /Ysgemydd, tewdor Iorferth. /Iorferth gad gannerth gyd gynnor, - cynran, / PM V 19 32 n, /W_^yr Madawg freiniawg, enwawg hy_^n, /Mab Iorferth, mad ganed urddyn. /A'th ogyfarchaf, naf ni edf BF VII 56 17 /Oedd diludd budd myn y bai. /Myn y bai aerfab Iorferth - yn rhyfel, /Cyn rhyfawr ddrygyrferth, /Oedd c io_^rmaws 1 D-2 I 2 20 , marchog midlan, man meidrolaeth; /Metrid mur io_^r(maws Bedr pedror) mawrgor gyfoeth; /Moes fraisg fr Iorweirthiawn 1 GM I 7 106 s hael yn heiliaw ban llawn, /Yn meddu meddged Iorweirthiawn. /Gwelais weheleith ac eu trefnau tryth /A Iorwerth 4 PM V 24 17 Merfyn hyddyn hyddfeirch gwisgawg, /Tey_"rnfab Iorwerth berth, byddinawg, /Fab Owain fur prain, preiddr PM V 17 34 wrhydri Addaf gwrydferth - biau /Buddugawl fab Iorwerth; /Draig Brydain, ei bryd a'i nerth /A'i deall, PM V 25 47 dain o la_^n deithi, /Yn llew Lloegr gymyn, yn Iorwerth ei hy_^n, /Yn llary Lywelyn o lin Rhodri. /Nis PM V 23 11 a'i pha_^r, /Llew a glew a glyw gyfarwar, /Fab Iorwerth, ein cannerth a'n ca_^r, /Fab Ywain, ffrawddgai Iosedd 2 ES I 23 18 dd y traeth trwy gyhydedd, /O Iesu y traethwys Iosedd. /A'm dodwy Dofydd, amduddedd - yr Israel, /Oesra D-5 VI 36 12 seb (ym mhrysur wedd) /Yr ych a'r asen gyd a_^ Iosedd, /Y gorau Rhiau rhinwedd - pan aned /A ddoeth i w ir 2 CBM IV 6 176 aidd, pan brofir, /Pan wne_^l buddugawl beddau ir - fochfoch, /Byddyn droch a drychir. /Nid arlluddiaw GM I 10 14 ganthaw fi; /Ni'm gwna o neb tra trosi /Trosof ir gof arglwyddi. /Mor yw gwael eu golo_"i /A gwlad Gymr I'r 95 MeiG I 33 21 fo pont Dewi. /Dwyre_"id tristid, wedi trengi /I'r a fo ddifro yn ei ddifri. /Difri difro_"edd! Dyedd d LlG VII 25 76 an y bo. /Gwiw yw clod hynod a honno - tafawd /I'r aerllew parawd a'i dirpero. /Diflisg wisg, wasgawdfe MeiG I 30 7 addef nef y'm goddefo. /Byddawd nef ddichlais i'r a'i ceiso, - rhydd, /Brenhinaidd gynnydd crefydd cre CBM III 21 124 an ydd ymgelai - hael, /Nid hawddfyd cawddfryd i'r a'i coddai! /Gwalch hyder, glewder glewdraws difai, MeiG I 30 30 o! /Difrad Ei gariad yn yd garo, /Dinam ogoned i'r a'i creto. /Duw Creawdr, Llywiawdr a'm llywo - hyd F PM V 20 1 Aele Nodolig i'r a'i dyly - Lloegr, /Delis llew o Gymry, /Yn gerdd gy CBM III 5 102 wg dof, dewis, gan a'i syllwy, /Goleuliw golwg i'r a'i gwelwy. /Gwelais-i ystlys glwys, gloyw ei gylchw MeiG I 30 37 oniau cynghorau a'm cynghoro. /Cynghorwr arwr, i'r a'i mynno - gwa_^r, /Cynghorfynt ni ga_^r wrth a'i c LlF2 VI 10 78 ed. /A wne_^l cyfarchwel, cyfarched - breswyl /I'r Arglwydd a wy_^l gan ei weled /Ac a'n clyw, a ni'n e CBM III 24 4 roddiad Reen, /I'r Ysbryd uchel o'r un echen, /I'r Arglwydd gwladlwydd, Gwledig Moesen; /Mor wyf gerdd HF VII 23 30 au o Dduw ei ddodi - yng nghrogwedd /Gan fyned i'r bedd, bu bodd Celi, /Gan gredu Pen llu llwry cyfodi, CBM III 3 67 /Balch ei llog rhag y llifeiriaint, /Annhebyg i'r blaid a blyg haint, /Afflau ffrau a phryfed llyffain PM V 23 45 r, /Oedd yng, oedd angau ein cymar, /Oedd amau i'r byd bod abar /Ohonam o henaint lleithiar; /Mawr gada LlG VII 27 9 anged - ffordd /Am drefgordd drwy galed. /Gwag i'r byd bod heb ei hawddged, /Gwael dwyn hael hwylfawr e LlG VII 26 12 w ei hawl yn hwylaw - yng ngryd, /Gw_^r hyfryd i'r byd bod i danaw. /Nid anaml ei fudd heb orchuddiaw, DB VI 24 88 riawl ei hawl i hwylaw - yng ngryd, /Ys digrif i'r byd bod i danaw. /Ystyriwys De_"ws ddawn iddaw, /Yst GYC VII 36 91 g oedd arnaw, /Pen Llywelyn deg: dygn a fraw - i'r byd /Bod pawl haearn trwyddaw; /Pen f'arglwydd, poen GYC VII 43 25 felyn /I gan ei elyn oedd yn aelaw, /Er dangos i'r byd Ei boen a'i benyd, /Er ei ddwyn i gyd o gidwm la EW VI 1 12 helw? /Hardd i fardd fod i'th arddelw, /Hawdd i'r byd gennyd gynnelw. /Hawdd cynnelw fy rhwyf rhwydd o D-5 VI 36 21 igasedd, /Gweithfernid gwythlid, gwythlonedd - i'r byd, /Gwrthfyd fu gywyd ei argywedd /Can rhyfu i'r w MG VII 32 28 uw gloria, pax in terra i'n terfynau, /Heddwch i'r byd, iechyd i gyd gwedi angau'. /Gwylynt wy_^r gynt BF VII 50 9 eddiant, /Ei feddwl bid leiaf. /Crist a ddoeth i'r byd rhag bod Addaf /A'i bobl yn uffern, gethern gae CBM IV 5 124 terfysg, ffysg fflamgryd, /Co_^r eisor eisiau i'r byd. /Yn y llas Madawg, mur dygyforth - fa_^r, /Meu BF VII 49 29 falch fawrfryd, /Trymaf treisfwyaf tros fyd. /I'r byd, ys tristyd treistwyn ddamwain - draig, /Drwg a MeiG I 31 14 gwarant, /A Mihangel deg, dygant - yn ganllaw /I'r canllu o'r difant. /Crefyddwyr, credu rywnaethant, / PM V 1 66 , /Ef dyran dydd Calan cadrwch, /Ced eirchion i'r cedawl erchwch, /Ef dyrydd haeddydd (a haeddwch - an CBM III 11 65 gorddin /Gofal ta_^l teledig brenin. /Cynneddf i'r cedwyr ced ysgain - i feirdd, /Cedweilch heirdd, har PM V 30 5 o'i ben, /Ys cynt no rhywynt uch rhudd wybren /I'r cerddgar ysgar ysgarlad len; /Ys gw_^yr gw_^yr fwrw GB II 26 92 ydd; /A Bangor esgor a bangeibr Henllan /Ysydd i'r clodfan, i'r clyd ei wy_^dd; /A Maenawrdeifi ddiorfy GB II 26 92 r esgor a bangeibr Henllan /Ysydd i'r clodfan, i'r clyd ei wy_^dd; /A Maenawrdeifi ddiorfynydd, /Ac Abe MeiG I 31 16 u o'r difant. /Crefyddwyr, credu rywnaethant, /I'r Creawdr a'u crewys y credant; /Yng ngheinffawd y Dri LlF1 II 1 44 /Bendigaid a daith o'i gyweithydd /Pan ddoeth i'r cyfoeth beunoeth beunydd, /Pan ddyfu chwant syllu ar D-4 VI 20 71 sawn ac Alaswy - dir /I de_"yrn Degannwy, /Cam i'r Cymro niw hoffwy, /Cynnif Cadwallawn, myd mwy. /Peby OC II 14 115 wn o haul Hirfryn a phant. /Dywallaw di'r corn i'r cynifiaid, /Cynawon Owain, cyngrain cydnaid. /Wynt a GB II 26 270 i, braint i'r seiniau; /Ac i foli Dewi dothwyf i'r Deau, /Boed doeth Fo_^n a'm clyw, a'm gwerendau. /Y HOG II 6 43 /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd. /Cyfarchaf i'r Dewin gwerthefin, - gwyrthfawr, /Gwrth ei fod yn Fre EGM I 27 57 /Pan wanpwyd Iesu yn Ei asau. /Gwedi doeth Ef i'r dio_"ddau, /Dug anrhaith uffern yn Ei afflau, /Ac we CBM III 11 57 th, /Gwrthodes rhywyr, rhingyllaeth! /Cynneddf i'r dreigiau, fegis dragon - berth /Ni borthynt anneddfo EGM I 27 106 u; /Mynned i'm gwared gwa_^r feddyliau /Molawd i'r Drindawd mal gweddi_"au; /Mynnid im gyreifiaint mwyn GYC VII 40 113 annaid /A fo derbyniaid i'n heneidiau. /Archwn i'r Drindod drwy wir ufudd-dod /Roi in lwyr gymod o'n pe PM V 23 56 tres tros faniar - i feirdd, /Oedd fawrllwyth i'r ddaear, /Gwisgi aur ac arian, nis ca_^r, /Gwasgwynfe DB VI 32 1 Pawb a ddaw i'r ddaear long, /Pobl fychain druain a dreng; /A faco, EGM I 29 7 /Ymddwyn croes er Crist ar fy ysgwydd. /Angau i'r enaid (afraid afrwydd) /A ddaw o buchiaw annibechrwy PM V 30 6 gar ysgar ysgarlad len; /Ys gw_^yr gw_^yr fwrw i'r fieri_"en. /Ys gwybuam gam am gamhunben /Gwrth herw ES I 23 8 y deuant, etifedd, - ar Dduw /Yn y dyfydd pawb i'r Frawd gyhedd: /Uchaf (gwyry achaws gwirionedd) /Llwr EGM I 28 8 trillu trallawd, /Pawb a ddaw ataw, pobl fraw, i'r Frawd; /Pobloedd byd dyfryd, eu difrawd - a wneir, / BF VII 50 20 Lywelyn, gwraf - o Gymro, /Gw_^r ni garai ffo i'r ffordd nesaf. /Gw_^r gwrdd yn cyrchu llu lledeithaf, LlF1 II 1 52 r fagl ferth werthfawr wyrthau newydd, /A ludd i'r gelyn ladd ei gilydd; /A'i harglwydd gwladlwydd, gwl PhB VI 14 20 adair Faelgwn Hir, hu berid - i feirdd /Ac nid i'r gofeirdd yd gyferchid; /Ac am y gadair heddiw, bai'i LlF1 II 3 57 n air, ced; /Archaf i udd naf, nodded. /Archaf i'r gorau ungwr (nid ofer) /Cyfrwng nef ac elfydd, /Cara GYC VII 43 6 Na phoeni gau galon dreulaw, /Na myned o Grist i'r grog erddaw, /Ac na w_^yr yn llwyr llebyddiaw - 'n H PhB VI 15 42 edd, /Ys mi a feflawr o'r gyngheusedd: /Gweryd i'r gwagfeirdd y gwag-hoffedd HF VII 23 23 leuni, /Gw_^r a beris haul, nid traul trengi, /I'r gwir Dduw ydd wyf yn erchi, /Er gwy_^r nef o'm nefaw ES I 15 31 i fuddugoliaeth. /Ernywaf, gallaf etgyllaeth - i'r gw_^r /A'm gorug hynafiaeth; /Arglwydd nef, nodded PM V 28 5 reiniawl addef, /A gwedi Carno, caer nef. /Nef i'r gw_^r, arwr aur oseb - cerddau, /Ni ddug cardd ei wy HOG II 6 47 cysefin, /Cerdd foliant, fal y cant Myrddin, /I'r gwragedd a'i medd fy marddrin /(Mor hir hwyrweddawg OC II 15 6 un? /Dos, was, yn ebrwydd heb roddi - gair da /I'r gwrda ysy ynddi; /Dywan wa_^n trywan trwyddi, /Dywed BF VII 54 42 Ddewi, /I Fair, fawr gadair, gadr ei gweddi, /I'r gwy_^r a wnaethpwyd yn broffwydi, /Ym mhlwyf mad gwa LlF1 II 2 74 'r dorf nesaf. /A_^'th wy_^r y'th orchymynnaf /I'r Haelfron uchod uchaf DB VI 34 2 Colofn nef, dy nerth a archaf, /Celi hael, i'r hwyl a ddygaf; /Celfyddyd ym myd ry'i medraf, /Cyfla GB II 26 248 ef, /Nefoedd i gadau o'u hanoddau, /Ni syrthai i'r llawr fawr filltirau, /Namyn ar ddyn urddawl urddynt PM V 14 5 , haul neud ffofre! /Dos heb argyswrw ar llwrw i'r lle, /Dosawg hyddolawg, hawdd ei belre, /Heb dymyr T ES I 16 2 I'r Tad cyfarchaf (rhwyddaf fy Rhe_^n) /Ac i'r Mab a'r Ysbryd gloywfryd Gla_^n. /Nid trawdd i'n cof CBM III 24 2 I'm Peryf digardd bwyf dygen - geiniad, /I'r Mab, i'r Mawrdad, roddiad Reen, /I'r Ysbryd uchel o' CBM IV 17 108 /I'r un Duw, un Dyn, na fid hydraeth - brad, /I'r Mab rhad, i'r Tad teg hynafiaeth, /Can dug pymwan Cr DB VI 29 101 Griff ne_^r, o'm pryder y prydaf /Prif farwnad i'r mab tad tecaf; /Greddf Echdor, gwawr eurdorf gwraf, EGM I 27 89 /Na ddoto Pedr gloau /I'm lluddias i'm haddas, i'r mau, /I'm treftad, i'm cariad cerau. /Mihangel a'm d CBM III 24 2 Peryf digardd bwyf dygen - geiniad, /I'r Mab, i'r Mawrdad, roddiad Reen, /I'r Ysbryd uchel o'r un eche GB II 25 11 r wnaeth Iesu. /Cymhenddoeth a choeth a chaeth i'r moliant, /Pebrddor pedrydant, pedror gylchu; /Cymhen GB II 26 140 refi a Dewi, doeth Gymra_"eg. /Diogel ei nawdd i'r neb a'i cyrcho, /Diogan ei fro ddiogyweg /(Rhag crei GYC VII 41 25 wan Gristawn yn anghyfiawn, ddigrawn ddagrau; /I'r neb a'u gwne_^l, gormod ryfel ryfawr gamau, /Ni bydd CBM IV 18 75 ef dihunaw rhyhanddenais, /Nid ef rhoddir nef i'r neb nyw cais; /Nid rhwy o awydd a weinyddais, /Nid EGM I 26 36 byd fal mi. /Ni chyfairch angen iawlwen ioli /I'r neb rybarther ei ryborthi. /Nest yn ei haddawd wenwa DB VI 24 38 aw. /Pan ddyfu y Mab Rhad, oedd rhaid wrthaw, /I'r porth, ein damorth, a dawn arnaw, /I uffern bydwern LlF2 VI 10 90 wr y safwyf, safed - i'm cymorth, /I'm dyddwyn i'r porth parth a_^ Thrined. /Gwyrthfawr Fihangel a'm gw CBM IV 9 209 yn, /Dragonawl dra ganwyf o ddyn. /Canaf wawd i'r priawd a'i pryn, /Prif arglwydd brolwydd, bron Heily CBM III 3 179 /Cyfoeth Duw a'n dug yng ngwynfyd: /Cyfa fydd i'r prydydd a'i pryd /Prydest loyw pryder dihewyd. /Diwa MeiG I 33 90 as, /Cymod a_^'r Creawdr a'i rhygreas. /Credwn i'r Rheen rhy-n-bendigas, /Dwfn dyfu i Hwnnw, honnaid ei GB II 26 269 uch allorau - Dewi, /Pum allawr Brefi, braint i'r seiniau; /Ac i foli Dewi dothwyf i'r Deau, /Boed doe ES I 16 1 I'r Tad cyfarchaf (rhwyddaf fy Rhe_^n) /Ac i'r Mab a'r Y CBM IV 17 108 un Dyn, na fid hydraeth - brad, /I'r Mab rhad, i'r Tad teg hynafiaeth, /Can dug pymwan Crist pymoes o g CBM IV 17 105 nhydr, /Canys brau mal gwydr hydr hudoliaeth; /I'r Tair Person byd bid eich arfaeth, /I'r Tri yn iawnwi OC II 15 23 mordwy - gwyrdd, /Gworddyar ei gylchwy; /Dywan i'r Traean, tramwy, /Dywed y down Ardudwy. /Dygychwyn, g PM V 23 122 awg bieufo. /Llew a'u dug, a'u dwg pan fynno, /I'r Trallwng, tri llu anosgo: /Llys efnys afneued tra fo CBM IV 17 106 iaeth; /I'r Tair Person byd bid eich arfaeth, /I'r Tri yn iawnwir iawn wrogaeth. /I'r un Duw, un Dyn, n GYC VII 40 4 irau, /A'm troses i gyffes nid gau, /A'm troso i'r trosedd gorau: /I guriaw gorwisg y gruddiau, /I garu GYC VII 42 18 . /Gwae'r sawl a gredan, os camwedd a wna_^n; /I'r twyllfyd, truan a ddifflanna, /Ac ni feddylio a rwy MG VII 32 42 gyn yn ffysg (seren a'u dysg, wir ei dysgau), /I'r ty_^ ydd a_^nt, heb ddo_^r, heb gant, gwynnawg ddrys CBM IV 17 107 arfaeth, /I'r Tri yn iawnwir iawn wrogaeth. /I'r un Duw, un Dyn, na fid hydraeth - brad, /I'r Mab rha MeiG I 31 26 wnaethant. /Yn y Dydd i'm Priawd y'm profant, /I'r Unduw'n yr undawd y'm gadant. /Yn rhinwedd raddau y' EW VI 5 9 r fraw, gwir frenin Cymru. /Cymru wawr warant! I'r werin - nid hawdd, /Nid heddwch tragorllin /(Aer fyr D-5 VI 36 23 byd, /Gwrthfyd fu gywyd ei argywedd /Can rhyfu i'r werin o enwiredd /A fradychwys Crist, Creawdr buche CBM IV 18 14 chu nid iawn) /A chynnwys yn nef in arnodded: /I'r wlad eidduned, myned a wnawn! /Cyfarchaf-i, Dduw, cy GYC VII 43 43 d: /Perchen drygddefawd a dde_^l ataw. /Archwn i'r Ysbryd, Celi, o'th blegyd, /Cyn pridd a gweryd, i'n CBM III 24 3 geiniad, /I'r Mab, i'r Mawrdad, roddiad Reen, /I'r Ysbryd uchel o'r un echen, /I'r Arglwydd gwladlwydd, irad 1 DB VI 30 12 udd, rudd ei ruad, /Ac ni rygant dyn ddim mor irad; /Canaf hon Ddafydd, cynifiad - ryfu, /Ni wnaethpwy Irdang 1 PM V 5 3 hwyl aches - cyrdd, /Nid carddwawd anghyfres, /Irdang na_^d plygiad plymnwyd bres, /Ardwyad gorwlad a g irdanc 1 PM V 26 45 hedd; /Gnawd y'm daw anaw anfedredd /O'r Deau, irdanc haelonedd, /Ardal hardd i fardd am ferthedd. /Po irddant 3 PM V 23 181 ar ysgwydd anchwant. /Mad tywysaist lu, Loegr irddant, /Ar derfyn Mechain a Mochnant; /Dy gynnygn ni g EGM I 25 6 yd ddrud esgud esgyrn - eliffant: /Ys gnawd yn irddant ar ei erddyrn! /Llywelyn, llew glwys, Loegrwys l OC II 14 105 can ardduniant. /Ar llawr Gwestwn Fawr gwelais irddant: /Ardwy Goronwy oedd gwaith i gant. /Cedwyr cyfa is 10 DB VI 34 12 wraf, /Gwedi y Tri, trydydd a enwaf! /Nid oes is daear, od ystyriaf, /Nac odduch daear, ddyn, o mynnaf PM V 24 46 d, ben clod claer ysgwydawg, /Esgudwan garthan is Garthynnawg, /Gwaed am draed o drin, a gwaedlid la_"i EG VI 18 22 ingl frad freuawl, /Ef dandde rhuddle Rhuddlan is Gwawl. /Gwelais Lywelyn, eurddyn urddawl, /Yn urddas CBM IV 3 39 awr /Pan dorres []wr Mebwyniawn, /Crynai ys[]n is Gwenffynnawn, /Meu nad [] gwaywddawn, /Trydar flawdd CBM III 29 6 Llas gwas gwawd digardd, digabl ei gwynaw, /Od is llaw llys Bennardd, /Blawdd glyw glewyd diwahardd, /B BF VII 52 16 n llas, yn llasar - arfau, /Fal y llas Llachau is Llech Ysgar; /Esgudfab Gruffudd, barawdrudd ba_^r, /Y CBM III 1 9 edrydawg Fadawg, farchawg midlan: /Fy marddlef is nef nid anghyfan, /Fy marddair i'th barth nid gwarth, CBM IV 9 128 can dothwyf-i adref /I'th edrydd i'th adrawdd is nef, /Pa_^r eurglawr, erglyw fy marddlef, /Pair Pryda CBM IV 16 59 adlonaeth /Uch naw torf, naw tywysogaeth; /Ef is nef, uch nef, uch nawtraeth - ysydd /Ni symud Ei benn DB VI 30 51 meithdew y'm hedewis. /O eisiau Dafydd, neud is - yw meddwl /Ac neud afyrddwl o'i orddewis. /Nid llew isel 3 LlG VII 27 35 heb gudd, heb ge_^l. /Neud mau ei eisiau, neud isel - fy mryd, /I'w feirddion oedd clyd clod ddiargel. MG VII 32 12 rodiau: /Iesu yw hwn a erbyniwn yn ben rhiau, /Isel uchel, Emanuel, me_^l meddyliau. /Ych ac asen, Argl EGM I 26 41 wn, /Nid parabl yw hwn ni fo peri. /Llen argel isel ysy'm poeni, /Lludd gwen lliw arien ar Eryri. /Arch isgell 2 CBM III 21 22 idw o haelon hil Cadwgawn /Tewdor am ysgor, am isgell grawn? /Py frys cyflafan yn gwa_^n gwaywddawn? /P GYC VII 40 66 Rhad /Ran o'i wir gariad, fal y'm gorau. /Cyn isgell meddrawd, ysgar a_^'m pechawd, /[] medd-dawd, [] Isis 1 D-4 VI 20 28 sg ni chyhydr; /Uchuch ei ddydd herwydd hydr, /Isis dydd oswydd oeswydr. /Godrais a laddawdd o lu trych Israel 5 D-3 VI 19 7 ddugost yn ffyrf rhag Ffaraon /Pan ddaeth pobl Israel cer anhyrron - dir, /Chwechan mil meiwyr, gwy_^r LlF2 VI 10 58 mawr rad, mawr raith - ddyrchafael, /De_"ws yr Israel, dewis gyfaith: /Duw gennyf, gennyt-ti bwyf gydym GRh II 27 2 fydd, ddawn gaffael - fal Turn /Tey_"rnged o'r Israel, /O Dduw, ddeon archafael, /Ac o ddyn, hawl erwyn ES I 23 19 wys Iosedd. /A'm dodwy Dofydd, amduddedd - yr Israel, /Oesran y delwyf i'i dangnefedd /Dydd y parther GYC VII 40 10 _^r diwael - yng ngwawdd /Yng ngw_^ydd pobl yr Israel, /Yn un, yn enw i'i adael, /Yn dri, yn drugarog h it 24 GRh II 28 8 iwes; /Dawn cyflawn cywlad ormes, /Dafydd, Duw it a'i rhoddes. /Rhoddes Duw dri dawn i drinwychydd - na ES I 16 33 efnydd, froydd Frenin; /Can wyd Tri, nid rhaid it amgen, /Can wyd Dau (pell goddau) ac Un LlG VII 28 5 r, /Anesgor dy fa_^r, fur tormennawg. /Ys bydd it, arglwydd rhwydd rhuddfoawg, /Llywelyn, lluyddfeirch PM V 25 59 i - dyn, /Cymer Lywelyn, lyw cadeithi; /Archaf it, Arglwydd yr arglwyddi, /I eryr cemwyr cymod a_^ Thi LlF1 II 3 43 Mair - yn wyry /I wared am ein Pair. /Archaf it ateb diwair, /Eryr ongyr, er Ungair. /Eryr arbennig a CBM IV 6 212 offwyd - araith /Ym mhryffwn a waedwyd. /Cenir it, cenheddloedd gadwyd, /Ceinwalch gyrth, wrth raid y d GRh II 28 38 fod yn wirion, wryd Hywlydd - Hir, /Y harchaf it, Ddafydd, /Dygen udd llawen llawrydd, /Dygant ddraig, GRh II 28 13 yf ysydd /A phryd Addaf ar Ddafydd. /Nid gnawd it, Ddafydd, na dde_^l bryd - am fudd /Yn foddlawn i gen LlG VII 28 23 fyr yw ynof cof cadeiriawg; /Prydaf yn ddyfnaf it, ddeifniawg - Powys, /Prydferth dy gynnwys gennyf, ne GRh II 28 15 l bryd - am fudd /Yn foddlawn i gennyd; /Gnawd it, ddraig ddragon wynfyd, /Dygant ruddaw amgant rhyd. / LlG VII 28 10 idiawg. /A rhechdyr a'i wy_^r, bynt wareddawg /It, ddraig y Waun, wayw cyndyniawg, /A'r Dre-wen yn boe PhB VI 13 5 , /Eithr cennyd cynnelw ni wnaf. /Rhygwneuthum it glod glud, rhwyf gawr - yng ngwry_^s, /Gwawd frys Rys PM V 17 49 iaw, /Ced byd, o'th lewyd, i'th law. /Llwyddid it Gymry, Llywarch PM V 8 13 cadau cydlid, /Athrugar, cerddgar, cyfrdelid, /It he_"u fy ngherdd nac ef fid /Mal he_"u rhag moch meri DB VI 26 6 ain, prydydd a'th ddeffry, /Llywelyn, llwyddid it hynny! /Mawr y'th orug Duw Dad, Arglwydd fry, /Myfyr EW VI 6 22 rwyf aerglwyf, eurgledd - ardderchawg, /Archaf it i'th lariedd, /Breinnawl hawl hylwydd orsedd, /Breeni DB VI 26 38 enwy; /Na ddilysa fi yfelly, - fy naf, /Nid ef it lesaf o'm dilysy. /A ganwyf, dy geiniaid a'i cny, /A EGM I 27 29 u /Dydd y cerydder y careddau. /Diwedd ni bydd it, na dechrau - ni bu: /Ni bwyf trist i'th ddaddlau. /B ES I 16 32 n. /Gallaf y'th garaf i'th gaer urdden, /Gelli it pob defnydd, froydd Frenin; /Can wyd Tri, nid rhaid i EGM I 27 44 /Can borth engylion gwylion golau /Nid perthyn it, Tad mad, fy maddau. /Can peraist, Ddofydd, ddydd yn PM V 19 21 ngwaith, pymthengmlwydd: bych hy_^n! /Mabddysg it treuliaw treth enfyn - i feirdd /Yn fyrddioedd i'th g PhB VI 12 27 ynt - Rhys /I rwng Rhos ac Epynt, /Bardd fu_^m it, trimud dremynt, /A chedymddaith ganwaith gynt. /Cynt PM V 2 27 : /Gwellygiaw fy ngherdd yw fy nghoddi. /Gwell it wyf, hael rwyf, no rhifedi - meirch /Marchogwyr hyd b PM V 15 4 ur ynad deddf rad rhyswynas - Dofydd, /Dof wyf it yn wanas. /Dywynnyg dy wir yn wynias, /Dy wynfyd i'm iti 2 LlF1 II 1 131 rfor arfodd ynddi. /Arfeddyd yw i'm bryd brydu iti, /Arfaethwn, dyffwn ddyffrynt Dyfi. /Ar a fynnwy Duw ES I 20 22 ddig dlawd gnawd yn gnodawl - erchi /Trugaredd iti, fy Rhi rhoddfawl ity 2 DB VI 26 45 nullwawd, na'm henilly. /Ystyriws De_"ws dawn ity - er gaint: /Ystyr faint dy fraint, frenin Cymry! /C DB VI 26 30 s arnaf, fy naf, ni edy /Tros y gerdd a ganwyf ity; /Y mawr udd rhwyddfawr, o'm rhodd y, /Nid mwy no de I'th 92 PM V 12 32 hirfod draig Cymry /I'th weryd, hydr wryd hy, /I'th achles, wales wely. /Gwelyddyn te_"yrn, tud Gynfan PM V 3 12 i'th edfryd; /Hydrfeirdd o'th edrych hud y_^nt i'th adrawdd. /Erioed dy angar aerawd dydd angau; /Euraw CBM IV 9 128 orf ceindorf, can dothwyf-i adref /I'th edrydd i'th adrawdd is nef, /Pa_^r eurglawr, erglyw fy marddlef EW VI 1 11 llwn /Na byddwn ar dy helw? /Hardd i fardd fod i'th arddelw, /Hawdd i'r byd gennyd gynnelw. /Hawdd cynn CBM IV 13 22 dragon, ban ddreigiau - Prydain, /Wyt prydfawr i'th arfau, /Cefaist a dofaist yn dau /Cad anhawdd y Coe GRh II 28 24 /Ymfeiddiaw am ateb; /I'th arfod, osod oseb, /I'th arfau ni'th arfaidd neb. /Neb ni orug Duw, wryd Ben GRh II 28 23 thi i'th wyneb - am fudd /Ymfeiddiaw am ateb; /I'th arfod, osod oseb, /I'th arfau ni'th arfaidd neb. /N ES I 15 34 Arglwydd nef, nodded ddarparaeth, /Argledr hwn i'th arglwyddi_"aeth D-1 I 1 22 ywel wledig, udd gweithfuddig, id y gwystlwy! /I'th argyfair, arbennig bair o blant Nefwy, /Gorwyr Edwi CBM IV 5 133 fual. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloywddrud - i'th arwain, /O'th arwfodd osymud, /Medel draws a drais CBM III 1 10 /Fy marddlef is nef nid anghyfan, /Fy marddair i'th barth nid gwarth, nid gwan. /Taer am aer, am gaer, PM V 24 72 ; /Gan ddewis fuchedd rinwedd rannawg /Yn rhan i'th barthred, rwyf ced caerawg, /Caffael trugaredd trug PC II 21 1 Es blwyddyn ydd wyf neu ddwy - i'th besgi, /Ni'th basgaf a fo mwy, /Dygi im y dygn ofwy CBM IV 6 120 g i frain. /Cred a ched a cherdd rhychyngain - i'th blaid, /I'th blegyd y dichwain, /Echel ddo_^r, Echd GM I 12 28 aelwyd. /Eli Freienin, elwch ydwyd, /Nid e_^l i'th blegyd neu ryblygwyd. /Ac a'm bo, o'm budd ymweddwy CBM IV 6 121 red a ched a cherdd rhychyngain - i'th blaid, /I'th blegyd y dichwain, /Echel ddo_^r, Echdor go_^r goel CBM IV 18 18 d milioedd a'th fawl, Fodrydaf, /O'th dorfoedd i'th derfyn uchaf. /Neud mi a fynnwn, fy Naf, - o'th gan PM V 26 102 , udd Deau, dyred /Clod, w_^r llary, o'm llwry i'th drwydded. /Ni byddud wrthudd, fudd fyged, /I'th eis EGM I 27 30 ni bydd it, na dechrau - ni bu: /Ni bwyf trist i'th ddaddlau. /Boed Ef y talwyf, hael Rwyf rhiau, /Ar l EW VI 1 21 l Merfyniawn, /Prudd yn ei ddeurudd ei ddawn. /I'th ddawn, gyrch gynnyrch, gynneddf Emrais - wrdd, /O o PM V 8 20 ardd i wrthyd! /Ac onis gyrri-di, gyrraf wrid /I'th ddeurudd i'th ddewrwarth ganlid, /A glywo dy w_^yr GRh II 28 2 Dafydd fab Owain, bwyf un fryd - a_^ thi /I'th ddewrfawr anwylyd, /Cas cardd, cerddorion fenwyd, / PM V 8 20 /Ac onis gyrri-di, gyrraf wrid /I'th ddeurudd i'th ddewrwarth ganlid, /A glywo dy w_^yr wy erlid, /A' CBM IV 11 15 olwg, /Tey_"rnaidd i'th lathraidd log, /Y mae i'th ddiblau ddau ddinag, /Llachau a llachar Gynfrig. /E PM V 3 11 arwyneb Prydain. /Hud wyt i'th edrydd, hud wyf i'th edfryd; /Hydrfeirdd o'th edrych hud y_^nt i'th adra PM V 3 11 /Arwyniawl prydfawr, arwyneb Prydain. /Hud wyt i'th edrydd, hud wyf i'th edfryd; /Hydrfeirdd o'th edry CBM IV 9 128 d gymref. /Corf ceindorf, can dothwyf-i adref /I'th edrydd i'th adrawdd is nef, /Pa_^r eurglawr, erglyw PM V 26 104 'th drwydded. /Ni byddud wrthudd, fudd fyged, /I'th eisor, i'th oes o haeled, /Wrth Fordaf a Nudd, pan PM V 23 174 nt. /Neu orfydd dy orofn nad a_^nt /I'th erbyn i'th erbarch feddiant. /Neur orwyt, yng ngorenw Morgant, PM V 1 174 , dda fydawl: /Boed agored pyrth Pedr a Phawl /I'th erbyn, arbennig dyniawl; /Bych gw_^r hedd yn hawddf CBM III 3 111 ir /Nog a fo anwar ac enwir! /Enwir dyn a e_^l i'th erbyn! /Enwawg fydd, fegys ei herfyn, /Enw ddraig, PM V 23 174 a'm peidiant. /Neu orfydd dy orofn nad a_^nt /I'th erbyn i'th erbarch feddiant. /Neur orwyt, yng ngore GM I 6 15 dymyr /Er ofn herwyr yn herw ystawd. /Nid haws i'th esgar esgor dy gosbawd /No chaffael tywyn ni bo tyw PM V 20 18 aerbost, ged eurbar - Prydain, /Nid prydferth i'th esgar, /I Gymry, gymrawd Godiar, /Lloegr wales yn w LlF1 II 3 4 yw gennyf, arfau gyrchiad - Deifr, /Dodi dwfr i'th farwnad. /Ni hepgoraf-i rwyf, hyd Rufain - y gwy_^s GYC VII 42 13 dd, fal y gwedda. /Edrych dy fuchedd cyn myned i'th fedd, /O gwnaethost gamwedd, na ryfedda /Bod yn ddi PB VII 1 12 dd bro, /Caer daer, terwynwalch Gymro, /Dygant i'th feddiant a'th fo. /Bo gwalch bro braint tey_"rnas / GRh II 28 26 orug Duw, wryd Benlli - Gawr, /Banllef beirdd i'th foli, /Trin elyn, tranc arglwyddi, /Traul meddgyrn, MG VII 33 75 ewych, /Pwy ni'th fawl o'r sawl a ry-seilych? /I'th foliant soniant so_^n clych - a llyfrau, /Cerddau, EW VI 6 44 n, /Cedawl, buddugawl byddin, /Cadr rhyd, cadw i'th fryd, frenin PB VII 10 26 /Draig anghynnwys dwys, nid oes - a'th feiddo /I'th fyddin ddiarlloes, /A'th gynwan gadfeiddiad foes /A PB VII 15 4 ddwyn, gw_^yn gyfle; /Da y dewisaist-ti hwnnw /I'th fyddin, Grist, Frenin fry. /Wrth Dduw fry, Freienin CBM IV 2 42 io_^r, /Nid amdlawd na'm gwawd na'm gweddidor /I'th fyw, Faelgwn ryw, ran gyfeisor. /Nid af i gennyd, m ES I 16 31 ll aw_^yr, neud hwyr hinon. /Gallaf y'th garaf i'th gaer urdden, /Gelli it pob defnydd, froydd Frenin; PM V 26 135 iddin a'th braff ddyofod. /Mal ydd wyt ydd wyf i'th ganfod, /I'th ganmawl ni gannwyf gorfod, /Mor huysg PM V 26 136 ff ddyofod. /Mal ydd wyt ydd wyf i'th ganfod, /I'th ganmawl ni gannwyf gorfod, /Mor huysgwr gw_^r yn go PM V 26 140 bloedd anghydfod. /Caniad Duw, ys diau ei fod /I'th gannerth cyn darmerth darfod. /Can-nid oes yma amfo PM V 10 64 barchwyr yng ngofid, /Och ar ni llas yn llid, /I'th garchar dolur delid. /Delis Gruffudd mawr a maon - CBM IV 16 150 rcheithlaid, /Torf eurin werthefin wrth raid. /I'th gerddawr, gwerthfawr gwrthfyniaid - rhag Brawd, /Rh PhB VI 12 34 di roddi, rwyf, gwawr - carannawg, /Cerennydd i'th gerddawr, /Rhysfa cyrdd Calan Ionawr, /Rhys rhuddba CBM IV 9 113 ddiant medd ancwyn. /Llyw Cemais, o'th goddais i'th gw_^yn, /Llew camawn, cymer ei ddifwyn. /Llawfryde PM V 17 44 /Ba_^r llychwr, gw_^r yn oed gwas, /Beirdd byd i'th gyd rhygafas. /Cefaist, Lywelyn, o lywiaw - gwendor CBM IV 9 19 orwyddawd, /Mur mawrdrais mawrdraws gynefawd: /I'th gyfair un cwblair cablawd /Nis cenais, cenif dy fol HOG II 8 8 eg. /Dewis yw gennyf-i harddliw gwaneg, /Doeth i'th gyfoeth dy goeth Gymra_"eg. /Dewis gennyf-i di; be EGM I 27 104 awl greddfawl graddau /Men yd wedd, Duw doeth, i'th gyfoethau; /Mynned i'm gwared gwa_^r feddyliau /Mol PM V 19 15 omyn - arfrudd, /Aur ddiludd, aer ddylyn. /Aml i'th gylch, galchdo_"ed gymyn /Am dymyr, gwaed gwy_^r go PM V 19 22 treuliaw treth enfyn - i feirdd /Yn fyrddioedd i'th gylchyn. /Dy law hir, neu chredir na chryn, /Yn rho GRh II 28 30 di, o mynni im einioes, - arglwydd, /Erglyw fi i'th gynnoes, /Hebawg bryn, brenin eirioes, /Hebu im heb PB VII 10 28 A'th gynwan gadfeiddiad foes /A'th gynnar wlad i'th gynoes CBM IV 18 85 enad: /Fy nigabl barabl a rybarad, /Fy ngherdd i'th gyrbwyll, Cannwyll canwlad. /Can wyd Priodawr, can EW VI 6 28 dau ddo_^r, co_^r cymhendawd, /Cedawl, cadw fi i'th gysgawd. /O gysgawd tafawd, da yr awr - y medrais / PM V 18 19 n cynnwyn galanas; /Dy gludfeirdd y_^nt heirdd i'th harddglas, /Dy gleddyf dy glod rhyseas. /Dy arfau, EW VI 6 22 f aerglwyf, eurgledd - ardderchawg, /Archaf it i'th lariedd, /Breinnawl hawl hylwydd orsedd, /Breenin t CBM IV 11 14 am Byll! /Truniaw trugarawg olwg, /Tey_"rnaidd i'th lathraidd log, /Y mae i'th ddiblau ddau ddinag, /Ll MG VII 33 71 ydd a'm crefydd y'm cryfhe_"ych, /Dal fy llaw i'th law a lywych - yn iawn, /Ar hyd ffyrdd uniawn y'm h PM V 24 23 f lluosawg. /Gefeiliaist fal drud Gyfeiliawg - i'th law, /Gafaelus ddraig Ffraw, Ffrainc gymynawg. /Y D PM V 18 28 /Dyystwng cedyrn cadarndras, /Deddf gwystlaw, i'th law heb luddias, /Dygymer bob ne_^r, bob nwythas - PM V 7 9 /A'i Thair Rhagynys, rheg hoffaint. /Tey_"rnas i'th law, lid Geraint, - nid chwith /Er chwydad esgerain PM V 17 48 rn gad drusiad dreisiaw, /Ced byd, o'th lewyd, i'th law. /Llwyddid it Gymry, Llywarch CBM IV 2 28 /Tey_"rnedd a'i gw_^yl a gwelator /Tey_"rnged i'th law (taw telitor), /Tey_"rnaidd arwar (arfollitor - GM I 8 87 s, /Maith dy dreisiau drag Euas: /A'th lawddaf i'th lawn urddas, /A'th lawdd pawb, pen tey_"rnas MG VII 33 83 wd perych /I leaws yn draws) a drais-boenych, /I'th lu Di difri, difrych, - gwynolau /Ar y llaw ddeau y PM V 26 131 gyfarfod; /A'th aur rhudd diludd, difychod - i'th lys, /A'th emys amgyrfod, /A'th breiddiawr yn ddyra CBM III 1 18 n) /Erchwyniawg esgar, ysgwyd trywan, /Eryfais i'th lys, Leisiawn gyman, /Ermideddawg lyn erbyn eurban, LlF1 II 2 58 fodd a wnaf. /Eryfant anant o aur, o ariant; /I'th lys, les milcant, ydd a_^nt, ydd af. /Dragon ddraig PM V 1 168 a'th waddawl, /Ti eryr ongyr angerddawl. /Tau i'th lys lestri euriniawl, /Tau fy ngherdd angerdd engir CBM III 2 5 arddangos, /Lle trydar, Llechysgar llys. /Ysid i'th lys liaws dyn /chedyrn a chyrn amgen /A gwawd gwedi LlG VII 25 25 - a_^'th dorf, /A'th derfyn yn lledled. /Gnawd i'th lys lysaidd gynired, /Gorflychau gan falch gyfyfed, ES I 15 6 wfaeth. /Lleha fi, fy Rhi, yn rheolaeth - nef /I'th nodded frenhiniaeth. /Bendigws De_"ws dialaeth /(Di CBM IV 9 171 olawd, ys tanwawd, ys tau, /Dy fardd da dothyw i'th oddau, /Dy fa_^r gwrdd, gorddyfn ei faddau! /Ti heb EGM I 27 3 w atan ran o'th radau. /Dyniaddon defnyddiaist i'th oddau, /Dyniawl ddyn doniawg wyf finnau. /Dawn ysym GRh II 29 1 Pai prynwn seithbwn sathrgrug - i'th oddau, /Pedolau pwyll gaddug /Mangre grawnfaeth, sa PM V 26 104 . /Ni byddud wrthudd, fudd fyged, /I'th eisor, i'th oes o haeled, /Wrth Fordaf a Nudd, pan rodded - rhu PM V 12 31 nt a'm deffry - hiraeth /O hirfod draig Cymry /I'th weryd, hydr wryd hy, /I'th achles, wales wely. /Gwe PB VII 4 6 ddinag. /Dinag Owain, ruddlain lafn, /Doeth id i'th wlad, leiddiad leifn, /Trethoedd tros foroedd, fa_^ PM V 26 107 d - rhuddaur /A Rhydderch afneued; /I'th wryd, i'th wrdd gadarned, /Mal gwryd Ergwlff ergryned /A Samsw PM V 26 107 , pan rodded - rhuddaur /A Rhydderch afneued; /I'th wryd, i'th wrdd gadarned, /Mal gwryd Ergwlff ergryn GRh II 28 21 d nid hyfryd, nid hawdd. /Hawdd i bawb a_^ thi i'th wyneb - am fudd /Ymfeiddiaw am ateb; /I'th arfod, o CBM IV 16 80 enydd llu nef, llawena - fy mryd /I'th wynfyd, i'th wynfa, /Mab Duw byw, fy Llyw a'm lleha /O'm lle drw CBM IV 16 80 wgaeth! /Llewenydd llu nef, llawena - fy mryd /I'th wynfyd, i'th wynfa, /Mab Duw byw, fy Llyw a'm lleha PM V 23 160 Cynwan llu, mal llew y'th welsant, /Cadr eryr, i'th wy_^r yn warant, /Can hynny cynhennu ni wna_^nt: /C PM V 19 7 l gwrddifyn - pennawr, /Pen Prydain ogyrchyn; /I'th ysgwyd tebygwyd, torf wy_^n, /Ysgwyd ball guall Guh i'u 2 ES I 24 5 wared plant rhag pla a thristyd. /Gw_^r darpar i'u dirprwy, llu byd, /Garawys cymerth pwys penyd. /Dirf GYC VII 41 44 wedd anghywair mywn pair poenau, /Ac eu cronni i'u hir goethi, gwaeth nog angau, /Ac oddyno, weldyna dr Iudex 1 CBM IV 16 34 gwyar, /Urdden Re_^n rheithfawr, Gwawr goar, /Iudex Rex, Rhegofydd hygar, /Iechydawl cedawl ced wasgar i'w 38 PM V 10 66 Gruffudd mawr a maon - Prydain /(Nid prydferth i'w alon) /Lle teg tey_"rnwaith udd Mo_^n, /Llys er lles LlF2 VI 10 94 n erfynio gw_^r gwared - ei dramgwydd, /Iawnaf i'w Arglwydd ei erglywed. /Archaf i Duw ddwy uned: /Un PM V 10 61 o'r Trallwng. /Trallwng Llewelyn, llen brid - i'w berchen /A'i barchwyr yng ngofid, /Och ar ni llas yn CBM IV 14 18 mynych iddaw, cyn taw - teg ylfin, /Bo_^n egin i'w bigaw; /Pluor wasgar, ca_^r ciniaw, /Plygaint, dewai DB VI 24 15 i dwg i ganthaw /A Mab Duw Ddyddbrawd a ddaw - i'w brofi, /Beth fo ei ynni am ei anaw. /Ni bydd a_^ Mab BF VII 52 2 tanllachar - uffern, /Yn y mae cethern caeth i'w carchar, /Yn y mae trallawd berwbarawd ba_^r, /Yn y CBM III 5 41 lys Leisiawn ei hystlyned!) /Llys y daw deon i'w darymred: /Llys Efa i feirdd y'i digoned. /Llysaidd MeiG I 32 29 heb ymgel, diogelaf. /Credadun yw Ef, credaf - i'w drawsglwydd, /Crist Arglwydd Culwydd, ac nis celaf. BF VII 54 19 rchawg, feirch ddigronni, /Eryr Ffraw, ni ddaw i'w ddaioni - neb /Am glod ac wyneb Gwynedd lochi. /Llas PB VII 3 12 , llew, /Aeth Rhys fab Rhys, Rhos breiddiaw, /I'w ddiwedd fanfedd Fynyw. /Ger Mynyw, llyw, llew Hawrff DB VI 33 76 /A wnaeth yma dda yng nghalchdo_"ed, /A wne_^l i'w enaid gwirnaid gwared. Amen HF VII 22 17 f, /Ysgwthr llif, llid Dryon: /Digardd, hardd, i'w fardd a'i faon, /A'i fyrddau a'i fyrdd arfogion: /Di EW VI 3 34 lawg fo'r gwas gwisg eurdudded - hardd, /Gnawd i'w fardd ofyged; /Ni llefair gair gorchaled /Ac ni llu LlF1 II 1 26 wr Fair o'r Pair, hygrair hygred; /Allawr Bedr i'w fedr yd yr foled; /A'r drydedd allawr a anllofed - o LlG VII 27 36 l. /Neud mau ei eisiau, neud isel - fy mryd, /I'w feirddion oedd clyd clod ddiargel. /Neud aelaw cwyna DB VI 30 72 Digawn o bregeth yw difa_"edd - hael /Heb fryd i'w gael hyd Frawd gyhedd. /Ys truan ei ran, rwyf marian CBM III 29 13 w rhywnaeth. /Ban wnaeth ei angerdd engyhynt - i'w glod, /A glyw Deifr a'i gwelsynt, /A unbyn Powys, pw EW VI 5 19 nedd, /Adrysedd drais anoeth; /Mab Duw a'i dug i'w gyfoeth, /Mab Mam, Mair ddinam, mawr ddoeth. /Doetho PM V 17 21 torri. /Mabddysg yw i'm llyw llu rhif se_^r - i'w gylch /O'i galchdo_"ed nifer, /Tarf cynnygn, can yd DB VI 24 40 bydwern heb adaw - ychwaith, /Yn un boregwaith i'w hanrheithiaw, /Achaws pymoes byd y bu ynddaw, /Uchel D-4 VI 20 45 bell o Glwyd. /Pebyllwys te_"yrn, tew arnad - i'w henw, /Ef henyw o gancad, /Llyw Gwynedd, gwynfydig w LlLl II 16 14 /Ysgwyd Lywelyn, lyw cadeithi - bro, /Yw honno i'w honni, /Ysgwyd ac ysgwydd ynddi, /Ysgwyd ac ysgryd LlF1 II 1 177 n llefair, yn bair eirian, /Cadwedig fy ngwawd i'w logawd lan: /Cedwid Duw dewrddoeth gyfoeth Cadfan PM V 26 31 r cochwedd /I gychwyn allmyn alltudedd. /Gnawd i'w luydd ladd eu tachwedd /I lwydion, canaon calledd; / CBM III 5 86 an meingadr ei hystlys, /Ni'm hu frys o'i llys i'w llaes ymdaith: /Gwirion deg, dawel ei chyfariaith, / DB VI 27 38 addef teg ar gartrefrwydd, /Wedi tynnu Lloegr i'w llawn orchwydd, /Wedi na wnaeth Duw diddanrwydd - ym GG II 31 26 a fyn ddyfod i'w orsedd /Hydr a llaw, nid lle i'w omedd. /Dadwyrain o fain, o fedd - a'n dybydd /I an ES I 23 24 ist wedi crocwedd, /Cynaddloedd pobloedd, pawb i'w orsedd. /Cymhennaf i ddyn cyn ei ddiwedd /Cymodi a_^ GG II 31 25 od heb gymod yn ei gamwedd). /Duw a fyn ddyfod i'w orsedd /Hydr a llaw, nid lle i'w omedd. /Dadwyrain o PM V 9 25 ydd ar odre - Prydain, /Prydyddion arwyre, /Ef i'w phen ffyniant dibelre, /Ef a'i dwg o'i deg werydre; CBM III 3 6 /Duw a'm dwg i'm dogn anrhydedd /I'w wenwlad, i'w rad, i'w riedd, /Yn elwch, yn heddwch, yn hedd, /Yn CBM III 3 6 dwg i'm dogn anrhydedd /I'w wenwlad, i'w rad, i'w riedd, /Yn elwch, yn heddwch, yn hedd, /Yn hoddiaw y CBM IV 6 270 /Neu farddwawd Arofan /A fo cerdd ni fo cardd i'w rhan /Ni fo gwaeth no Gwaith y Berllan. /Am byrth Ca LlF1 II 5 15 i, /Mawr uthred gweled gweilgi, /Pryd pan eler i'w syllu, /Nad ym men yd fu yd fi. /Deuddegfed dydd, Du OC II 15 45 Dynobydwal /A dywed ein dyfod Ia_^l. /Cychwyn i'w therfyn. Pathawr - eu hoywedd? /Hirfelyn eu gwaywawr CBM III 3 222 /Ei mawrwledd, ei medd, ei maon, /Ei threthau i'w thraethadurion, /Ei deugrair, gywair gyweithon, /A g CBM III 3 6 as wirionedd; /Duw a'm dwg i'm dogn anrhydedd /I'w wenwlad, i'w rad, i'w riedd, /Yn elwch, yn heddwch, CBM III 21 171 ei lys i les eilwyon - byd, /(Eithid ei esbyd i'w ysborthion) /Ym myw mynw aches, buches beirddion, /Y iwch 3 CBM III 11 53 el, /Na bo caeth, na bo carddychwel. /Cynneddf iwch, Bowys, ban wnaeth - awch gorsaf, /Awch gorsedd na CBM III 16 123 nghydoch /O Fangor hyd fangeibr Dudoch! /Aml iwch feirdd ei fudd, emyr llys nyw lludd /Emys rhudd rhu PM V 1 86 ch. /Tey_"rnged heb rif hebryngwch - o'i lys, /Iwch lesaf os gwne_"wch! /Rhag talu ei angau, telwch! / Iwerddon 10 GB II 26 280 sedd, /A seiniau Powys, pobl enrhyfedd, /Saint Iwerddon a Mo_^n a saint Gwynedd, /Saint Dyfnaint a Chai GM I 8 33 /Tair praff prif lynges wy bre_`s brofi. /Un o Iwerddon, arall arfogion /O'r Llychlynigion llwrw hirion GB II 26 143 gyweg /(Rhag creiriau Dewi yd gryn Gro_"eg /Ac Iwerddon dirion, dir Gwyddeleg!): /O Garawn gan iawn, ga MB I 3 131 , /Crynynt wragedd gweddw goddiwedydd; /Cad yn Iwerddon dirion drefydd, /Gan a'i canfu ni bu ferydd. /C GB II 26 240 u /Llonaid Llech Lafar hygar, hyglau /Pan aeth Iwerddon, ei wyrth yntau, /Ac eingyl rhagddaw, draw dra CBM IV 4 249 air gau, ef gorau gwron /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon! /Hyd Elfed, trefred trag Iddon, /Hyd Elfael, e DB VI 30 63 u a giglau a gogledd. /Dyfod hyd ataw dyhedd - Iwerddon /I farchogaeth Mo_^n dirion diredd, /A llu o Br PM V 4 26 awd yn frawd ar Frython /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon. /Mi i'm deddf wyf diamryson /O'r prif feirdd, GB II 26 33 ysydd /A'i elfydd yn rhydd, yn rhieddawg; /Ar Iwerddon wlad ys rhad rannawg, /A'r Deau ef biau a Phebi CBM IV 6 247 awg, yn anwar, yn aerbair, yn aerbar /Yn erbyn Iwerddon, /Yn dewdor yn arfor Arfon, /Yn arfod ag arfau iwrchen 1 D-2 I 2 32 reen; /Rheg rhysiolaf, rheg a archaf, rhwymaf iwrchen! /Rhuthr uthr awel rhynnawdd ufel rhyfel febyn; Iwys 2 GB II 26 277 aw a Llydaw, llu edrysedd, /Saint Lloegrwys ac Iwys a saint y Gogledd, /Saint Manaw ac Anaw ac Ynysedd, GM I 7 122 claer a glaif rhuddraidd aer /A gawr daer drag Iwys; /Lliaws tech rhag trech tra briwwys /A byddin a be lachar 7 GM I 8 43 Ac am Da_^l Moelfre mil fanieri; /Ar lath lath lachar, ar ba_^r beri, /Ar ffwyr ffwyr ffyrfgawdd, ar fa CBM III 16 202 , /Drudflaidd gawr, drud fwynfawr funer, /Drud lachar, drudlafn a gymer; /Drud lawn ei eurddyrn o lad y CBM III 12 22 , hud wasgar - o gad, /Brwysg luchiad, braisg lachar, /Ef oedd lew, oedd lyw trydar, /Ef oedd lary o l LlG VII 27 11 wr ei weithred; /Galar yw gennyf-i gweled - ar lachar /Golwg anghlaear daear dudded. /Hywel Amhadawg! N SB II 24 8 iad, gad gyfargor, /Graid haid hygar, grym lym lachar, gwrddfar gynnor. /Clod gyfragod, corf gyfarfod, EW VI 6 31 drais /Ymadrawdd o Dduw mawr: /Diwyn dy fa_^r, lachar lawr, /Difefl udd, brudd briodawr. /Priodawr pryd CBM III 28 27 unan - gynneddf /Ni gymysg am ogan, /Glew lew, lachar taerfar ta_^n, /Grym gyflym am gyflafan. /Cyflafa lad 2 CBM III 14 22 m lew Ystrad - mawr, /Gwy_^r am lawr, gw_^r am lad, /Ac yn nydd rhebydd roddiad /Rhoddion o feirch rhu CBM III 16 203 ar, drudlafn a gymer; /Drud lawn ei eurddyrn o lad yn eurgyrn, /Am lugyrn, am leufer, /Drudfrwysg ri, d ladd 7 D-5 VI 36 34 Duw ddifro_"edd - arnaw, /Na fynned a_^'i law ladd calanedd. /O myn o amwyll cymwyll camwedd /Mynned y LlF1 II 1 52 th werthfawr wyrthau newydd, /A ludd i'r gelyn ladd ei gilydd; /A'i harglwydd gwladlwydd, gwlad leweny PM V 26 31 /I gychwyn allmyn alltudedd. /Gnawd i'w luydd ladd eu tachwedd /I lwydion, canaon calledd; /Gnawd eryr GYC VII 36 48 /O laith Prydain faith, cwynllaith canllaw, /O ladd llew Nancoel, llurig Nancaw, /Llawer deigr hylithr PM V 23 106 llo, /Gnaws achaws yn ych cyn adfo, /Gnawd ei ladd, ni lwydd ei abo; /Caerlleon, llyw Mo_^n mwyn Pabo CBM III 24 59 ost enwair, pair pedrylaw, /Pedryliw ei lafn i ladd rhagddaw, /Pedrylef cwynfan cyrdd amdanaw: /Pedryda CBM III 16 137 wr, /Mab Gruffudd, graid oror, /Coch ei lafn o ladd yn rhagor, /Yn rhaglam yn rhaglym eisor; /Coch arfa laddai 4 CBM III 26 78 y derllyddwyd, /Ef guniad o gad ni gilwyd, /Ef laddai, ef wanai, wanwyd, /Ef wnaeth a_^ gwaedwayw gwaed GYC VII 37 3 fflamddur, /Ysgwyd friwgalch, falch filwr, /Ni laddai gad goed Aber, /Ni byddym gaith na gweithwyr CBM III 24 118 /Mygedawg ei hoedl, hoed ar orffen, /Mygyr yd laddai Loegr hyd leudir Tren; /Mynw tra glew, llew llawr CBM IV 5 13 u fagawd meirch Morgant. /Mor gynefin trin tra laddai - ysgwyd /Ag ysgwydd a danai, /Gorddifanw anwaws laddawdd 1 D-4 VI 20 29 dd hydr, /Isis dydd oswydd oeswydr. /Godrais a laddawdd o lu trychiaid - Lloegr /Llywelyn arhonnaid, /A ladder 2 MB I 5 14 Difiau ymhen tair wythnos /(Tru a nos!) yd yth ladder MB I 5 10 er. /Cad a fydd ym Mynydd Carn /A Thrahaearn a ladder /A mab Rhiwallawn, rhwyf my_^r, /O'r gyfergyr nid laddiad 1 BF VII 46 24 ymru ddiffreidiad, /Aesgur fal Arthur, erthyst laddiad. /Ys bydd gwawd berthwawd barth ag atad, - Rys, laddud 1 CBM IV 5 135 in, /O'th arwfodd osymud, /Medel draws a drais laddud, /Meurig befr bieuoeddud. /Gwae fi, gleddyf gla_^ laes 1 PB VII 18 9 glew, gwledd falch. /Balch yn ysgwyd loywgalch laes /Fu We_^n, wenwynig wrth Sais, /Un bai ni fynnai 'n laesdeg 1 CBM III 5 4 Cymrawd ewyn dwfr a'i dyfriw gwynt, /Cymra_"eg laesdeg o lys dyffrynt; /Cyfleuer gwawr ddydd pan ddwyre Lafar 2 GB II 26 239 Edewis Padrig drwy ddig ddagrau /Llonaid Llech Lafar hygar, hyglau /Pan aeth Iwerddon, ei wyrth yntau, HOG II 10 4 /Enwawg drafferthawg a draidd iddi, /Anwar don lafar, lefawr wrthi; /Dewisle lywy loyw gyteithi, /Glaer lafasaf 1 LlF1 II 2 16 d a eniwaf - wrthaw; /Ei liwaw rhag llaw rhy-s-lafasaf, /A heno hynny ni gyffroaf; /Nis ceryddo Duw nis lafn 11 PB VII 4 5 ey_"rnas ddinas ddinag. /Dinag Owain, ruddlain lafn, /Doeth id i'th wlad, leiddiad leifn, /Trethoedd tr CBM III 24 59 Parau post enwair, pair pedrylaw, /Pedryliw ei lafn i ladd rhagddaw, /Pedrylef cwynfan cyrdd amdanaw: / CBM III 16 137 or - mawr, /Mab Gruffudd, graid oror, /Coch ei lafn o ladd yn rhagor, /Yn rhaglam yn rhaglym eisor; /Co CBM IV 9 61 d, /Bro brengyl, brangoel ysbyddawd, /Bolch ei lafn o lafur ffosawd, /Bwlch ei gledd, balch ei gleddyfa CBM III 24 49 llysaidd, llysid ei fa_^r, /Gw_^r oedd rudd ei lafn o lif gwyar, /Gw_^r oedd ruthr aruthr ar ei esgar, CBM IV 6 48 wrys - Deau, /Llary Llachau hefelys; /Llathrai lafn o'i law ar gyfys, /Llachar glaer yn aer, yn nyrys; PB VII 11 20 frys brwydr, bryd ar ymladd, /Difraw ei law ar lafn rudd. /Llafnrudd Faredudd, llyw drinc, /Llew ni ad CBM IV 9 97 /Yn Saint Cle_^r cleddyfal ar drwyn. /Llathrai lafn uch afn, uch afwyn, /A llif crau a lliw ffrau ar ff PM V 26 76 erwyr sy_^r, syrthiws eu rhifed /Ar ei law a'i lafn wyarlled. /Arwr Dinefwr, dinamed - Addaf! /Neud ath CBM III 20 53 u gynghrwn, /Lluoedd orthew llew llafndwn. /Ei lafn yng nghreulif, yng nghreulyn - gwyar, /Yng nghreula CBM III 24 99 dd amhrudd, nid oedd amhren, /Eurddwrn oedd ei lafn yn ei loflen, /Eurgledd cymynedd, cymynai ben: /Eur lafnau 3 DB VI 29 29 raeth hir anaelau /Am laith gw_^r dewr, dur ei lafnau, /Am lew glew, o'm glud feddyliau, /Am lyw glyw a CBM IV 4 189 ai, /Brys briwgad, brig bragad briwai. /Brwysg lafnau yng nghrau, yng nghrai - calanedd, /Cyminedd cymy LlG VII 24 127 ewid newyddlas ferau. /Cyfarf wyf o rwyf rhudd lafnau - yng ngnif, /Cyfoethawg cynnif, cynflaen cadau. lafnawr 8 LlG VII 24 70 . /Llyw ysy'n, synhwyrfawr riydd, /Lliwgoch ei lafnawr, aesawr uswydd; /Llew deifniawg llidiawg, lledle GM I 8 76 w neud adwen ar naid amlaen yng ngawr, /Aml ei lafnawr ar flawr flaidd ddas. /Abraidd im arwar ar ba_^r CBM III 18 10 sid im arglwydd eurgleddyfrudd - gawr, /Braisg lafnawr, brwysg lofrudd, /Ni dawl wrth a'i mawl mawrfudd CBM III 21 97 r y'm gw_^yr i'm goddiwes. /Oedd brwysg braisg lafnawr can breiddiawr bres, /Oedd bwlch ei ysgwyd, nid CBM IV 5 31 /Cad orddwy, orddawn fawr, /Gwrdd ei law ar ei lafnawr, /Gw_^yl hael, gwrafael gwriawr. /Gwrfan gynfara PM V 13 17 westl. /Gwestlid rhag llethrid llathreidrudd - lafnawr /O loflen mab Gruffudd, /Trais-gymryd lewgryd lo GM I 7 35 yn, /Cyfeisor Echdor, ach drylwyn. /Trilliw ei lafnawr, treulyn ysgwydawr, /Trylew fawr falch derrwyn; PM V 6 45 daf ar haid! /Yn fwyaf, balchaf bwlch lifaid - lafnawr, /Yn wriawr orddyfnaid, /Yn gymynner ne_^r, ner lafur 3 PM V 26 29 trywan trwyddyn' gythrymedd; /Gnawd o'i law ei lafur cochwedd /I gychwyn allmyn alltudedd. /Gnawd i'w l CBM IV 9 61 brengyl, brangoel ysbyddawd, /Bolch ei lafn o lafur ffosawd, /Bwlch ei gledd, balch ei gleddyfawd. /Cl CBM IV 17 63 golles nef ni fo ynfyd. /Ynfydrwydd awydd ewyg lafur - twn, /Anfedr y carwn bwn peniadur /Heb syniaid e Langwm 1 CBM III 8 33 yn ing /Gan hael o hil Cadelling. /Yn Ystrad Langwm ystyriais - ein glyw, /Ystyrient a genais, /Torf Langyfelach 1 GB II 26 87 /A Dewi Brefi ger y broydd, /A Dewi biau balch Langyfelach, /Lle mae morach a mawr grefydd; /A Dewi bia lai 1 CBM III 25 10 aur a'm rhoddai - Rhirid, /Ni'm rhoddes a fai lai, /Nid arfanwl fudd fyddai, /Nid ar fanarch y'n parch laif 1 PB VII 16 14 naf. /Cyd a_^'i naf, cadarn yng ngrym /Madawg, laif aerdduriawg lem, /Oedd pargoch yn aes droch, drom, laifn 1 HOG II 13 9 ygrysed /[ ]A lladd a_^ lliwed a gwaedled - ei laifn /A gwaedliw ar giwed /A gwaedlen am ben a banned / lain 5 EG VI 18 71 gw_^r ei gymain, /Hydwf yng ngnif a_^'i lif o lain, /Hud e_^l yn rhyfel hyd yn Rhufain /A_^'i raclod a MB I 3 7 a_^r wrthfyn yn erbyn Brawd /Pan gaffwyf-i gan lain la_^n gyflogawd, /Can dyddaw angau angen drallawd. MB I 3 172 eued) /Yn undawd Drindawd, drwy rybuched, /Gan lain loyw addef yn nef drefred LlF1 II 3 9 chain /Er delw aur, deulu Owain. /Teulu Owain, lain llonyddwch - i'm cerdd, /I'm cynnelw yd fyddwch: /D GM I 7 139 rheiddun drugarawg /I Fadawg fad gynnwys /Gan lain yng ngla_^n Baradwys, /Gan engylion gloywon glwys la_"in 4 PM V 24 47 arthynnawg, /Gwaed am draed o drin, a gwaedlid la_"in, /A gwaedlafn adfuddiawg, /A gwaedlwrw gwy_^r aer CBM IV 11 9 /Yn Llan, ddifradw gadw, Gadawg. /Gwaedlyd ei la_"in, gwanar sefyll - lwrw, /Gwayw aerfwrw gwa_^n aerw CBM III 16 143 ar orwydd pedrongl pedreinddor, /Coch bwlch ei la_"in o drin, o drydar, /Coch ei ba_^r o borffor. /Por DB VI 25 21 rhag y godorin, /Oedd balch gwalch golchiad ei la_"in, /Oedd beilch gweilch gweled ei werin, /Oedd clyb laith 13 MeiG I 33 65 angau yn ein cyfair, /Pawb presennawl lwyth, laith anghywair, /Namyn a ddywetwy o Dduw fab Mair, /Nid SB II 22 12 chi gosymddaith, /Gwae feirdd byd a bedydd o'i laith. /Am borthloedd miloedd milcanwaith, /Am borthi ga CBM III 7 29 awg, feuder anhywaith. /Can deryw, darfuam o'i laith, /Can daerawd, darfu gydymdaith! /Oedd beirddgar b PB VII 4 3 edmyg, /Ged ysgain, gad ddiysgog, /Tey_"rnedd laith, dudfaith deg, /Tey_"rnas ddinas ddinag. /Dinag Ow DB VI 29 29 iau. /Aml y'm gwnaeth hiraeth hir anaelau /Am laith gw_^r dewr, dur ei lafnau, /Am lew glew, o'm glud CBM III 7 39 haearn dalaith. /A'i ddiwedd ys bo, can bu ei laith, /I ddifwyn y cam cymaint ei affaith, /Yng ngoleud CBM III 12 20 corf cyfarwaith, /Hirfalch gwalch, gwae fi o'i laith! /Lleithiglwyth hydwyth, hud wasgar - o gad, /Brwy DLlM II 18 1 Ochaf-i, Dduw, o ddyfod ei laith /Llyw Gwynedd a'i Gwyndyd obaith; /Ochaf-i, Dduw, GYC VII 36 60 r'greiniaw; /O leas gwanas, gwanar eurllaw, /O laith Llywelyn, cof dyn ni'm daw. /Oerfelawg calon dan f DB VI 29 84 edd orddyfn ganthudd, /Gw_^yth oedd lwyth, o'i laith ni atgudd, /Gwaith oedd faith imi ei oludd, /Gwawr CBM III 15 32 d byw ceinllyw Cynllaith, /Achaws fu liaws o'i laith. /Owain arwyrain yr oroedd - ar bawb /O bybyr genh GYC VII 36 47 nedd, /Cadair anrhydedd: rhaid oedd wrthaw. /O laith Prydain faith, cwynllaith canllaw, /O ladd llew Na CBM III 7 13 dileddf gedymdaith. /Rhygelwid Madawg cyn no'i laith /Rhwyd galon, difogion diffaith! /Rhwydd ataf, ate lan 12 CBM IV 6 226 fustlynt gynt gyngreinon, /Ymddifustlai lew ar lan Aeron - berth /Pan borthes eryron. /Rhydirwy dyrawr EG VI 18 118 fer: /Ei ddylif cynnif cynhebycer /I ddylan am lan, am leisiaid fe_^r; /Terfysg ton dylysg, dyleinw abe CBM III 3 45 /Yn yd ga_^r gwy_^r gwanar gwinwledd, /Caraf-i lan a'r lle_^n gan gadredd /Ger y mae Gwyddfarch uch Gwy LlF1 II 1 177 yn bair eirian, /Cadwedig fy ngwawd i'w logawd lan: /Cedwid Duw dewrddoeth gyfoeth Cadfan PM V 23 77 gwrhydri Ogrfan /Dygwydd gwy_^r heb lewyr, heb lan, /Dygoch llawr dwygad fawr faran, /Un am Fro Alun, e EGM I 27 32 ddlau. /Boed Ef y talwyf, hael Rwyf rhiau, /Ar lan Eurddonen er Ei ddoniau, /Can gur a dolur ar da_^l g LlF1 II 1 70 chel log yw hon rhag bron braisg io_^r, /Uchel lan Gadfan ger glan glas fo_^r. /Ni chollir o'i thir nac LlF1 II 1 143 iaws, /Hydraws hydraidd, maws a mynogi. /Ysid lan lawndeg ei menegi /Ym Meirionnydd wlad, mad ei moli. LlF1 II 1 58 ad roddiad rhad ryddyrydd; /Atan rhyddyran o'i lan luosydd, /Rhyddylif cynnif can fodd Dofydd, /Rhodd g EGM I 29 22 _^l ar ruddiau ddagrau ddygwydd, /Cyn gwerydre lan, nid gwaradrwydd! /Edwyn fydd traul dyn trigeinmlwy EGM I 26 19 niad ei marwnad, mawr drueni. /Cannwyll Cadfan lan, o len bali, /Cannaid ei syniaid ger Dysynni; /Gwan EW VI 3 2 ffudd, fudd gynnan, - o dda /A ddyglud mo_^r i lan, /Peunoeth, ddoeth ddethol gynran, /Peunydd y'i rhy la_^n 3 PM V 25 46 Ywain, arwyneb Prydain, /Un urddiain Lundain o la_^n deithi, /Yn llew Lloegr gymyn, yn Iorwerth ei hy_^ LlF2 VI 10 4 gymryd penyd cyn gwy_^d gwander, /I gywyddaid, la_^n ddiddan ddyfnder, /I ffydd, i grefydd, i gryfder - MB I 3 7 wrthfyn yn erbyn Brawd /Pan gaffwyf-i gan lain la_^n gyflogawd, /Can dyddaw angau angen drallawd. /Ac a lannau 1 CBM III 16 98 Balch ongyr, angerdd Urfo_"en, /Ball ar lyw am lannau Hafren! /Braw rhag ei wriawr, gwrddwawr a_^ gwrth Lannerch 2 OC II 15 40 rch; /Dywan ar fuan feinerch, /Dywed ein dyfod Lannerch. /Dygychwyn, gennad, gadr ardal - teulu /Teilw LlF1 II 3 47 , /Neu orwyd, neu w_^yr meirw; /Bydd lary wrth Lannerch y Ceirw; /Bid dy lid wrth Lys Dinteirw. /Na lid lanwed 1 LlF1 II 1 24 glywed - ysydd /Rhwng mo_^r a gorwydd a gwrdd lanwed: /Allawr Fair o'r Pair, hygrair hygred; /Allawr B lariaf 1 D-1 I 1 41 brenin o'r gollewin hyd yn Llundaint, /Haelaf, lariaf, lewaf, tecaf o Addaf blant, /Gwerling haeddon, g lariedd 3 EW VI 6 22 glwyf, eurgledd - ardderchawg, /Archaf it i'th lariedd, /Breinnawl hawl hylwydd orsedd, /Breenin trin, GB II 26 295 r ym mhob awrfedd. /Dycheferfyddwn-ni lu am ei lariedd, /Dycheferfyddwn ninnau am drugaredd PM V 13 3 Duw a_^'r nef ni'th wy_^l ha_^n, /A_^'i senedd lariedd lydan, /A_^'i saint gloyw ardduniaint gla_^n. /G lary 11 PM V 28 9 u neb. /Neb ni w_^yr yn llwyr fy lledfryd - am lary /Am lwry mil o esbyd, /Trydar wasgar wisg ermyd, /T EW VI 6 11 n - llawrydd, /Hael Ddafydd hil ddoethon, /Bid lary, bid lawch cerddorion, /Bid lew a bid lyw dragon. / LlF2 VI 7 22 dengys? /Handwyt, Lywelyn, lwrw ddiechrys, /O Lary fab Casnar, llachar lluchfrys EW VI 4 41 ws maws, Madawg fab Gruffudd. /Am fab Gruffudd lary, lawch ynaid - (y'm ce_^n) /Nid mau we_^n wedd honn CBM III 26 119 /A_^ llew trais pan 'i treiddiaswn! /Nid oedd lary mor llary, mor lluadwn - hynt, /Handid cynt y'i cwy PM V 27 4 f, /Milwrmilwyr fodrydaf, /Madawg lawdde_"awg, lary naf. /Naf Ne_^r, rhag trymder trist gythrudd - dolu ES I 18 21 yr, /Yng ngwriawr cadwawr, cedwyr. /O'm cedwyr Lary, ni law-wag - daear, /Duw a w_^yr eu manag; /Gorsin CBM III 24 151 farai-i neb na'm bai ddigawn, /Ni'm diddolai-i lary o lawer dawn, /Ni'm gorug dewrwr deurudd warthlawn! CBM III 12 24 achar, /Ef oedd lew, oedd lyw trydar, /Ef oedd lary o lin Gasnar. /Caswallawn eisior eisiau - ei ddifod PhB VI 12 9 d i'm Harglwydd Rhys. /Rys fyg, Loegr westyng, lary westi - torfoedd, /Tarian Ystrad Tywi, /Rhag dy fa LlF1 II 3 47 eirw - wyd, /Neu orwyd, neu w_^yr meirw; /Bydd lary wrth Lannerch y Ceirw; /Bid dy lid wrth Lys Dinteir las 13 CBM IV 5 140 d, /Llas Trawswalch, trais ei ddefawd, /Fal yd las Breichfras ei frawd. /Rhudd feddrawd a'u ceidw wedi BF VII 50 17 /Gw_'reiddlew hyged, roddged rwyddaf? /Gw_^r a las drosom, gw_^r oedd drosaf, /Gw_^r oedd dros Gymru, h GYC VII 40 43 llygod pengarn a_^'r gylfinau carn, /A'r llech las haearn a'r sarn saethau, /A'r ffair yn hirddrwg a_^' BF VII 51 4 Un Mab Mair, mawr lias /Duw nef, dyn mal ef ni las. /Llas Bendigeidran gydfryd - a_^ chymri, /A chymraw BF VII 44 16 s Duw rhy'i gallas, /Traws Ddafydd lawrudd rhy-las. /Llas un mab Llywarch, llew afael - yn rhaid, /Llar GB II 26 26 t. /Dialwys peirglwys perging Dyfnaint, /Ar ni las llosged, lluoedd llesaint, /Dyrchafwys bryn gwyn, br GYC VII 36 87 aw, /Gadael pen arnaf heb ben arnaw: /Pen pan las, ni bu gas gymraw, /Pen pan las, oedd lesach peidiaw GYC VII 36 26 llais, gallaf hirfraw, /Arglwydd tey_"rnblas a las o law: /Arglwydd cywir gwir, gwarandaw - arnaf, /Uch GYC VII 36 43 O glywed lludded llyw Bod Faeaw! /Cwbl a was a las o law - ysgeraint, /Cwbl fraint ei hynaint oedd ohon CBM III 26 40 arth wrthryn, gwaywrudd Gwyn Gwarther; /Gwas a las o Leisiawn ener, /Llary Einiawn, llyw llwyrddawn llw GYC VII 36 88 rnaw: /Pen pan las, ni bu gas gymraw, /Pen pan las, oedd lesach peidiaw; /Pen milwr, pen moliant rhag MB I 3 104 ug a_^'u dragon, udd Mo_^n, meinddydd, /Men yd las Trahaearn yng Ngharn Fynydd. /I ddau dywysawg (deifn CBM III 29 17 Bleddynt? /Bleddynt, blaidd adwy, yn addwyn yd las, /Yd lesid a fai fwy, /Mabolaeth feddfaeth facwy, /M lasar 1 CBM IV 4 28 yn nifant. /Glas ferau he_"yrn heuasant, /Glas lasar gwasgar gwisgasant, /Am dwll farchogion marchogasa lasbar 1 CBM III 16 37 dd wosgryniad, /Diachar llachar, lluchiad - ei lasbar, /Llacheufar llaw weiniad. /Llewenydd preiddwyr, lasfer 1 CBM III 16 199 raig a'i dirper) /Drud w_^r gwrdd, gorddrud ei lasfer, /Drud rwyf torf, twrf llanw yn aber, /Drudflaidd lasgaen 1 LlLl II 16 3 rai /Cyn rhuddaw haearngaen) /Pa was a wisg y lasgaen? /Pa walch yw y balch o'r blaen? /Lleisiawn wyre Lasgwm 1 GB II 26 56 gydbreiniawg /I hebrwng anrheg yn rhedegawg /I Lasgwm, nid oedd drwm dri urddasawg; /Edewid Bangu gu, g lashaearn 1 GYC VII 40 82 cherwyn boethdan ac ennaint brwmstan, /A llech lashaearn lle gweli Satan sutiwr ffyrnau, /A llyffaint laslain 1 PM V 21 15 eddiant hyd Lundain, /Aerwalch balch, bolch ei laslain, /Eryr, arf prifwyr Prydain. /Prydain anghyngain lath 2 GM I 8 43 e, /Ac am Da_^l Moelfre mil fanieri; /Ar lath lath lachar, ar ba_^r beri, /Ar ffwyr ffwyr ffyrfgawdd, GM I 8 43 raendde, /Ac am Da_^l Moelfre mil fanieri; /Ar lath lath lachar, ar ba_^r beri, /Ar ffwyr ffwyr ffyrfga lathraid 1 CBM IV 7 4 was moel, /Ysgwn bryffwn, braff diwyl, /Ysgwyd lathraid honnaid hael. /Hael anwar gwenwynfar gwyn, /Hwy lathraidd 1 CBM IV 11 14 ll! /Truniaw trugarawg olwg, /Tey_"rnaidd i'th lathraidd log, /Y mae i'th ddiblau ddau ddinag, /Llachau law 44 PB VII 3 24 yrn, loyw eurgyrn lew, /Crair oedd i luoedd ei law MG VII 33 71 a'm crefydd y'm cryfhe_"ych, /Dal fy llaw i'th law a lywych - yn iawn, /Ar hyd ffyrdd uniawn y'm harwe CBM IV 6 260 ch glas ban; /Gnawd addon iddaw a rhuddaur o'i law /A rhuddfeirch i danan; /Gnawd i'm rhi rhuddfeirdd o GYC VII 43 26 Ei boen a'i benyd, /Er ei ddwyn i gyd o gidwm law. /Ac yna y dywaid, y dyd uchenaid: /`Mae ef y diriai PB VII 20 17 fry, dewr Frenin, a'i gwnaeth. /Gwnaeth a_^'i law aerfraw afreol - Brynaich, /Brenin rhiw a heol, /Gwa PM V 26 76 nged, /Aerwyr sy_^r, syrthiws eu rhifed /Ar ei law a'i lafn wyarlled. /Arwr Dinefwr, dinamed - Addaf! / CBM IV 5 31 - Oronwy, /Cad orddwy, orddawn fawr, /Gwrdd ei law ar ei lafnawr, /Gw_^yl hael, gwrafael gwriawr. /Gwrf CBM IV 6 48 au, /Llary Llachau hefelys; /Llathrai lafn o'i law ar gyfys, /Llachar glaer yn aer, yn nyrys; /Ac ysgwy PB VII 11 20 dd, /Dyfrys brwydr, bryd ar ymladd, /Difraw ei law ar lafn rudd. /Llafnrudd Faredudd, llyw drinc, /Llew GYC VII 36 26 gallaf hirfraw, /Arglwydd tey_"rnblas a las o law: /Arglwydd cywir gwir, gwarandaw - arnaf, /Uched y c PM V 23 93 mae am Brydain yn gynnan. /Llary, ni dde_^l ei law ataw, atan, /Llyried, tremyned tra mo_^r dylan, /Rha GYC VII 36 3 rwin ddo_^r Aberffraw, /Aur dilyfn a delid o'i law, /Aur dalaith oedd deilwng iddaw, /Eurgyrn eurde_"yr CBM IV 13 31 - Prydain, /Pryder Lloegr a'u cythrudd, /A_^'i law, braw Brynaich gystudd, /Alun rhag hil Rhun bu rhudd CBM III 24 91 uw ei ddwyn ataw, /Delw y doeth ataf alaf o'i law, /Delw ydd oedd wrthyf-i, ydd wyf wrthaw. /Wrth ar a LlF1 II 2 46 arglwydd gwladlwydd y gwledychaf - iddaw? /Pa law dros anaw ydd aswynaf? /O chaffaf ddewis hyd y gwasa MB I 3 47 ag unmab Cynan, y cyndyniawg. /Yr arynaig lew law ddiferiawg, /Ni ludd ei erlid yn odidawg. /Ceimiad c PM V 26 29 Gwa_^n trywan trwyddyn' gythrymedd; /Gnawd o'i law ei lafur cochwedd /I gychwyn allmyn alltudedd. /Gnaw IRh VII 30 12 /Llywy fun fy hun aeth o'i hedrydd, /Llywyawg, law eurawg, liw eiry bronnydd. /Lleferis wrthyf llefery D-2 I 2 23 ith; /Mas cas wognaw, minnau (neu ffraw) molaf law ffraeth; /Muner fodawg, maer anheddawg, mareddawg, d PM V 24 23 osawg. /Gefeiliaist fal drud Gyfeiliawg - i'th law, /Gafaelus ddraig Ffraw, Ffrainc gymynawg. /Y Dehau PM V 16 10 fo Gruffudd, parch westi, - ar nef, /Ar neill-law Grist Celi; /Am lyw mawr, gwawr gwrhydri, /Am luchfa CBM IV 18 94 g ym mhlyg ym mhlaid dirad, /Na'm gwallaw o'th law gwallus drefad, /Na'm gollwng gan llu du, digarad PM V 18 28 stwng cedyrn cadarndras, /Deddf gwystlaw, i'th law heb luddias, /Dygymer bob ne_^r, bob nwythas - de_"y CBM IV 18 60 hawl huanred. /A roddo i Dduw ei ddegfed - o'i law /Heb luddiaw iddaw Ei ddylyed, /Neud wyf fardd, diga PM V 19 23 yn - i feirdd /Yn fyrddioedd i'th gylchyn. /Dy law hir, neu chredir na chryn, /Yn rhoddi aur rhudd a me CBM IV 5 56 d o'i fablan; /Bu llw clodfawr, bu clodfan /Ei law i liaws cynran. /Cynran rhan gyfran, gyfrad wellyng D-5 VI 36 34 s er Duw ddifro_"edd - arnaw, /Na fynned a_^'i law ladd calanedd. /O myn o amwyll cymwyll camwedd /Mynn CBM III 13 45 lon, mal gwyllon gwellfaith, /Delw y'm daw o'i law lawer gwaith, /Prif ragor, plu porffor perffaith, /D PM V 1 103 Frawd, /Chwi o'i ffawd yd ffo_"wch. /Gnawd o'i law lawrfeirdd gyfradwch, /Gwa_^n o aer a gwin o'i eurfl DB VI 27 16 myrres angau anghyfrwydd - ataw /A ddygynt o'i law liawsogrwydd: /Llywelyn, haelddyn hwylddawn awydd, / PM V 7 9 Thair Rhagynys, rheg hoffaint. /Tey_"rnas i'th law, lid Geraint, - nid chwith /Er chwydad esgeraint. /N PB VII 10 12 n, llafnau dreigliaw, /Llew ehwybr, o lwybr dy law. /Llaw ar ba_^r anwar enwawg - Faredudd, /Draig rwy CBM IV 7 12 pan lladdai rhag llew, /Rhudd onnen o'i loflen law. /Llaw hyladd ar llafn hylwrch, /Lluniai glod glew d PM V 17 48 d drusiad dreisiaw, /Ced byd, o'th lewyd, i'th law. /Llwyddid it Gymry, Llywarch GYC VII 42 31 nnif gwyrda. /Hynny aeth heibaw fal ymchoel dy law, /Mae pawb yn adaw oed dibara. /Ni chaiff cyfoethawg PB VII 7 7 bair - yn arfau, /Dug angau (dygn a air!) /A'i law oedd lw 'mhob cyfair /Fal cyfun grededun grair. /Cra GYC VII 36 97 nwledd iddaw; /Pen te_"yrn, he_"yrn he_"id o'i law, /Pen tey_"rnwalch balch, bwlch edeifnaw, /Pen tey_" GYC VII 36 79 wyr, cedwynt adanaw, /Pob dengyn a dyngynt o'i law, /Pob gwledig, pob gwlad oedd eiddaw, /Pob cantref, GYC VII 36 83 y'n llithraw, /Pob gwan, pob cadarn cadwed o'i law, /Pob mab yn ei grud ysy'n udaw. /Bychan lles oedd i CBM IV 2 28 _"rnedd a'i gw_^yl a gwelator /Tey_"rnged i'th law (taw telitor), /Tey_"rnaidd arwar (arfollitor - gwe PB VII 5 25 , /Oedd eurgorf torf tey_"rnas. /Tey_"rnllw ei law, tey_"rnedd - alar, /Gwawr gwanar, gwin a medd, /Tey ES I 18 21 ngwriawr cadwawr, cedwyr. /O'm cedwyr Lary, ni law-wag - daear, /Duw a w_^yr eu manag; /Gorsin pybl, po LlF2 VI 10 26 deulin Trined tri nifer - a ddaw /A'r trydy i law y Lusiffer /A'r ddau ar ddeau yng ngoleuder, /Yng ng GYC VII 36 43 ed lludded llyw Bod Faeaw! /Cwbl a was a las o law - ysgeraint, /Cwbl fraint ei hynaint oedd ohonaw, /C lawch 3 EW VI 6 11 dd, /Hael Ddafydd hil ddoethon, /Bid lary, bid lawch cerddorion, /Bid lew a bid lyw dragon. /Dragon udd PB VII 18 1 Marw am We_^n, lawen lawch cyrdd, /O hiraeth, a faeth o feirdd; /Marwnad heb EW VI 4 41 s, Madawg fab Gruffudd. /Am fab Gruffudd lary, lawch ynaid - (y'm ce_^n) /Nid mau we_^n wedd honnaid; / lawdryfer 1 GYC VII 38 31 heb gof yng nghyfrif aeredd, /Ef yn wan druan lawdryfer - heb nerth, /Heb gannerth, heb gnifer; /Llwyd lawdd 1 GM I 8 88 ag Euas: /A'th lawddaf i'th lawn urddas, /A'th lawdd pawb, pen tey_"rnas lawddaf 1 GM I 8 87 d amddias, /Maith dy dreisiau drag Euas: /A'th lawddaf i'th lawn urddas, /A'th lawdd pawb, pen tey_"rna lawdde_"awg 1 PM V 27 4 wn iach o glaf, /Milwrmilwyr fodrydaf, /Madawg lawdde_"awg, lary naf. /Naf Ne_^r, rhag trymder trist gy lawen 6 HOG II 12 1 Pan fai lawen frain, pan ddyfrysiai - waed, /Pan wyar waryai, /P PB VII 18 1 Marw am We_^n, lawen lawch cyrdd, /O hiraeth, a faeth o feirdd; /Marwna PB VII 18 6 'i gerdd. /Cerddorion cerddau difwlch /Gwe_^n, lawen lyw, ysgwyd folch, /Oedd teg am reg am rwyf gweil LlF1 II 4 37 gerydd: /Haid heb fodrydaf hu bydd. /Ni hu wyf lawen o lawer - achaws /O achwyson pryder /Am 'yng nghof DLlM II 18 38 dd, /Ni maeth mam mab ei hefelydd. /Mi nid wyf lawen o lewenydd - bryd /Am bryder yr un dydd, /Am Owain LlF2 VI 7 10 ys. /Handoedd dy achoedd o uchelwrys, /O echen lawen wrth lef a gwy_^s. /Handoeddit o'r llin a_^'r llyf lawer 9 LlF1 II 4 37 /Haid heb fodrydaf hu bydd. /Ni hu wyf lawen o lawer - achaws /O achwyson pryder /Am 'yng nghof yng ngh CBM III 26 2 Cywrysedd Brydain ysy bryder - in, /Ysy brid i lawer, /Armes gw_^r gwythlawn ei ober, /Argleidriad, fle CBM III 24 151 neb na'm bai ddigawn, /Ni'm diddolai-i lary o lawer dawn, /Ni'm gorug dewrwr deurudd warthlawn! /Ni bu LlG VII 27 3 /Yr gollais-i, ni'm gellir gwared; /Gwander i lawer, eilywed - tramgwydd /Rhyddoeth am arglwydd eurgla CBM III 13 45 mal gwyllon gwellfaith, /Delw y'm daw o'i law lawer gwaith, /Prif ragor, plu porffor perffaith, /Delw ES I 17 45 ed alaf elw freuner - o'm ta_^l, /Tebycach im lawer, /Heb eisiau neb mau o'm ne_^r, /Oes wogawn hwyldd LlF2 VI 10 66 e ddiwarth, ddiwyl, ddiolaith - am ei air, /Ni lawer lefair o Fab Mair maith. /Gwae ni gred Trined cyn BF VII 47 9 fal Nudd, rhoddfawr fudd fu. /Hylithr fu i lu lawer rheg - dy fyw, /Hwylfa glyw glod redeg, /Hylwydd w PM V 11 17 Coeth, doeth, drud, termud, tyner. /Tyner wrth lawer, wrth lu byd - yn llwyr /Yn llwry ysb a menwyd, /E lawerawg 1 GB II 26 46 /A garo Dewi diofredawg, /Cared efferen le_^n lawerawg; /A garo Dewi, da gymydawg, /Cared ymwared ag y laweredd 1 D-5 VI 36 14 Rhiau rhinwedd - pan aned /A ddoeth i wared i laweredd. /Cyn bai Mab i'n Tad, rhad rhwy danwedd, /I Re lawfaeth 1 CBM III 3 147 nwas heb gas, heb gynnen. /Llan a wnaeth a_^'i lawfaeth loflen, /Llan llugyrn, llogawd offeren, /Llan t lawfrydedd 1 PM V 29 5 greddfawl Gruffudd. /Gruffudd, gryd lofrudd, o lawfrydedd - dygn /Y dugost bobl Wynedd; /Gwawr gwanar, lawgaeth 1 CBM IV At 2 wnaeth, ni cha_^r - fy nghalon, /Ni rylon rhy lawgaeth, /Sorres wrth sarrug bennaeth, /Ni sorres neb a lawhir 1 PB VII 13 9 in Rhys ap Tewdwr. /O dewdwr aeth gw_^r, gwrdd lawhir - bolchlafn, /Balchwlad ddraig, bu cywir; /Maredu lawn 4 CBM III 16 203 r funer, /Drud lachar, drudlafn a gymer; /Drud lawn ei eurddyrn o lad yn eurgyrn, /Am lugyrn, am leufer HOG II 7 13 hy_^n no dyn dengmlwydd. /Mabinaidd, luniaidd, lawn gweddeiddrwydd, /Mabddysg oedd iddi rhoddi yn rhwy OC II 14 114 ud oedd gochwys pawb pan atgorsant; /Neud oedd lawn o haul Hirfryn a phant. /Dywallaw di'r corn i'r cyn GM I 8 87 aith dy dreisiau drag Euas: /A'th lawddaf i'th lawn urddas, /A'th lawdd pawb, pen tey_"rnas lawndeg 1 LlF1 II 1 143 s, /Hydraws hydraidd, maws a mynogi. /Ysid lan lawndeg ei menegi /Ym Meirionnydd wlad, mad ei moli. /Mo lawr 13 BF VII 49 2 wawr, - o'i golled, /(Gnawd gollwng deigr hyd lawr) /Aer gymhrudd, fudd fyddinawr, /Oer gymraw ar Gymr MG VII 32 44 ab ydoedd a anydoedd dan ei nodau, /A'i fam ar lawr, a'i bron werthfawr wrth ei enau. /Dyn a welant, Du CBM IV 4 246 raed amdrychion, /Amdrychid erfid arfogion - i lawr /Am eurglawr mwynfawr Mo_^n. /Nid gair gau, ef gora LlF2 VI 8 7 prain. /Cledd ysgwn llafndwn, orofn Llundain - lawr, /Arwr wawr prydfawr, warant Prydain. /Aer bybyr er EW VI 6 31 Ymadrawdd o Dduw mawr: /Diwyn dy fa_^r, lachar lawr, /Difefl udd, brudd briodawr. /Priodawr prydfawr Pr PB VII 11 15 /Aeth mab Owain prain, prifglod; /Ni bu le ar lawr Dyfed /Ni bai sathr gan ei seithgad. /Cadrfab Owain PhB VI 14 39 lid. /Cyfod-di, was, a saf a syll erfid - fawr lawr, /Gnawd o synhwyrfawr farn drybelid. /Ai cymraw tre SB II 24 13 nghyfaerdorf, yng nghyfaerdaw, /Gwenydd gwrth lawr, gwenydd aesawr, oswydd gwyddaw, /Gwa_^n yn aer-rai CBM III 14 22 lyw estrawn, am lew Ystrad - mawr, /Gwy_^r am lawr, gw_^r am lad, /Ac yn nydd rhebydd roddiad /Rhoddio PM V 1 7 dd /A gwyddgwn ysborthiad, /I Ddafydd lawrydd, lawr gyrchiad: /Ei ddefawd eirthiaw, ddeddf neirthiad. / GM I 9 168 uw o nef neu ym cynnydd /Ceinfod gan lywy imi, lawr, i'm hunydd PM V 2 21 ei fa_^r o farddoni. /Gw_^yl, Ddafydd lawrydd, lawr orthorri - cad, /Cedawl, ar ogel fy ysberi. /Gwyllo PM V 2 46 w_^yr doethion dwfn nad ofn tlodi: /Doethgerdd lawr werthfawr ydd wyf wrthi. /Gogwn Dduw, pryffwn y pro lawrfeirdd 1 PM V 1 103 d, /Chwi o'i ffawd yd ffo_"wch. /Gnawd o'i law lawrfeirdd gyfradwch, /Gwa_^n o aer a gwin o'i eurflwch, lawrudd 1 BF VII 44 16 st wyf: trais Duw rhy'i gallas, /Traws Ddafydd lawrudd rhy-las. /Llas un mab Llywarch, llew afael - yn lawrwyr 1 PM V 6 15 id - na_^g /(Fy neges yw syniaid), /Yn eryr ar lawrwyr leiddiaid, /Yn addon meddwon medd cyntaid, /Yn a lawrydd 4 PM V 1 7 - a gwaedd /A gwyddgwn ysborthiad, /I Ddafydd lawrydd, lawr gyrchiad: /Ei ddefawd eirthiaw, ddeddf nei PM V 2 21 ollachar ei fa_^r o farddoni. /Gw_^yl, Ddafydd lawrydd, lawr orthorri - cad, /Cedawl, ar ogel fy ysberi PM V 19 36 l greddfawl, cedawl, cadedwyn, /Hael, hywlydd, lawrydd Lywelyn, /Hanbwyf well honawd, wawd obryn, /Hanb PB VII 19 20 n, /Hwylnawd, gludnawd, glodobryn, /Haelwlydd, lawrydd Lywelyn. /Llywelyn, llyw pob neges, /[]wyhyrd do le 8 PM V 9 34 irdd dyle, /Yng nghyfrwys gynnwys gan Wawr i'i le GB II 26 90 grefydd; /A Dewi biau bangeibr ysydd /Meiddrum le a'i mynwent i luosydd; /A Bangor esgor a bangeibr Hen GG II 32 13 awd tawel /Gwely rhudd Gwilym Rhyfel. /Gwelais le a'm de amdanaw - heddiw, /Hawdd y gallaf wylaw, /Rudd PB VII 11 15 wendud /Aeth mab Owain prain, prifglod; /Ni bu le ar lawr Dyfed /Ni bai sathr gan ei seithgad. /Cadrfab EG VI 18 3 ulwydd, cw_^l Ei ddiddawl, /Celfydd leferydd o le gweddawl /(Celfyddodau mau ni fo marwawl) /A gair ang MeiG I 31 19 rth gwerth prifgerdd a ganant. /Rhaid i minnau le lwrw meddiant, /Parha_"us baradwys yw fy chwant. /O e GYC VII 36 73 os dir! /Pa beth y'n gedir i ohiriaw? /Nid oes le y cyrcher rhag carchar braw, /Nid oes le y trigier: o GYC VII 36 74 d oes le y cyrcher rhag carchar braw, /Nid oes le y trigier: och o'r trigiaw! /Nid oes na chyngor na ch leas 6 BF VII 53 2 cludlwydd, clod addas - uchel: /Och Fab Duw dy leas! /Am eurddawn, mawrddygn y'i llas, /Am arddelw teg, MeiG I 33 88 er, llewyn Wanas. /Gwae ni wna cynnif cyn no'i leas, /Cymod a_^'r Creawdr a'i rhygreas. /Credwn i'r Rhe PM V 18 17 n ni gynheily dywas. /Dy gludfawr waywawr goch leas - cynnygn, /Yn cynnwyn galanas; /Dy gludfeirdd y_^n GYC VII 36 59 n, /Llawer deigr dros ran gwedi r'greiniaw; /O leas gwanas, gwanar eurllaw, /O laith Llywelyn, cof dyn PB VII 5 22 reg, rwyf addas - Prydain, /Traws Owain, trais leas, /Oedd aergwyn, oedd oergwyn was, /Oedd eurgorf tor PC II 21 5 fwy, /Ni'm dygi hoed a fo hwy. /Difiau in diau leas /Yn y Penrhyn uch Penrhos, /Ym Mo_^n, i mewn ei hyn leaws 1 MG VII 33 82 tych; /Pan dde_^l y trillu (trallawd perych /I leaws yn draws) a drais-boenych, /I'th lu Di difri, difr led 1 EW VI 5 48 ith /Ei gigfrain (cain canymddaith!) /A'i lu o led ei anrhaith. /Anrheithwys Mab Duw, Dewin - holl wybo ledfryd 1 ES I 24 11 as, /Bredychu ein Hysbryd, /A Difiau y'n dyfu ledfryd, /Daly Iesu managu mwynglyd. /Duw Gwener, bu cra ledgynt 1 BF VII 48 23 eiddunaw, /Hil Maredudd draws, hawdd drostaw - ledgynt, /Hil edfynt Bleddynt, blaidd ymwriaw. /Hirgwyn ledrad 4 PC II 21 11 n alaeth - Hywel, /Hawl Echel (och arfaeth /Am ledrad frad freuolaeth!), /Ef a'i frodyr, mawrwyr, maeth LlF1 II 3 32 lyw, /Hael Merfyniawn, Lleisawn llyw, /Had heb ledrad, heb ledryw. /Ni bu yn lledrad ar lledruddion - w GYC VII 40 60 wr a'i dwyllwaith nis maddau, /Gwae leidr a'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae a ga_^r ddaear yn rhy ddiau GYC VII 40 10 /Gwae ddyn a ddilyd camlyau, /Gwae leidr a_^'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae dwyllwr a_^'i dwyll nis ma ledrudd 1 GwB VI 17 12 Rhuthr cadarn cedeirn ddistryw, /Cad gyfamrudd ledrudd lyw. /Rhuthr a ddug (nid ffug) er ffosawd - fy ledryw 1 LlF1 II 3 32 erfyniawn, Lleisawn llyw, /Had heb ledrad, heb ledryw. /Ni bu yn lledrad ar lledruddion - wy_^r /Yr orw lef 3 LlF2 VI 7 10 dd dy achoedd o uchelwrys, /O echen lawen wrth lef a gwy_^s. /Handoeddit o'r llin a_^'r llyfn emys; /Cy CBM IV 9 119 reifiad achref, /Bradw ysgwyd bryd ysgain wrth lef, /Brydau ta_^n, treulwan, trin woddef. /Ys arglwydd, CBM III 6 1 Balch ei fugunawr ban lefawr - ei lef, /Pan ganer cyrn cydawr, /Corn Llywelyn lluyddfawr, lefair 1 LlF2 VI 10 66 arth, ddiwyl, ddiolaith - am ei air, /Ni lawer lefair o Fab Mair maith. /Gwae ni gred Trined cyn rhyred lefais 2 GM I 9 110 n ban ym dennairch o bell, /Pwyllid erof ar ni lefais! /A minnau o'm cof cefais (dyfnais /Ddefawd o'i h SB II 24 28 os gyffro rhag pyrth Penfro yn pebylliaw. /Ni lefais neb amgylch moreb mo_^r Anhuniawg, /Na thwyll na lefawr 2 CBM III 6 1 Balch ei fugunawr ban lefawr - ei lef, /Pan ganer cyrn cydawr, /Corn Llywelyn HOG II 10 4 drafferthawg a draidd iddi, /Anwar don lafar, lefawr wrthi; /Dewisle lywy loyw gyteithi, /Glaer, gloyw leferydd 3 LlF1 II 1 77 awr, /Ni chymyrth aesawr yr un eisior /Na cham leferydd ar lid Echdor. /Ni chablwyd ysgwyd ar ysgwydd i EG VI 18 3 st, Celi, Culwydd, cw_^l Ei ddiddawl, /Celfydd leferydd o le gweddawl /(Celfyddodau mau ni fo marwawl) MG VII 32 21 A darogan proffwydi gla_^n, glaer barablau. /I leferydd wrth fugelydd, gwylwyr ffaldau, /Engyl adfydd, leiaf 1 BF VII 50 8 aws achaws uchaf - ei feddiant, /Ei feddwl bid leiaf. /Crist a ddoeth i'r byd rhag bod Addaf /A'i bobl leidr 2 GYC VII 40 10 pechodau. /Gwae ddyn a ddilyd camlyau, /Gwae leidr a_^'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae dwyllwr a_^'i d GYC VII 40 60 /Gwae dwyllwr a'i dwyllwaith nis maddau, /Gwae leidr a'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae a ga_^r ddaear yn leiddiad 5 PB VII 4 6 nag Owain, ruddlain lafn, /Doeth id i'th wlad, leiddiad leifn, /Trethoedd tros foroedd, fa_^r dwfn, /Tr EW VI 1 28 ; /Llawch cerdd mawr angerdd Merfyn, /Llyw cad leiddiad Lywelyn GwB VI 17 20 ddudd a dychryn, /Angau golau pob gelyn /Angad leiddiad Lywelyn OC II 14 62 b Madawg, enwawg Dudyr - hael, /Hawl fleiddiad leiddiad, lluch ar ysgyr. /Dau arfaidd, dau lew yn eu cy BF VII 46 20 ith Rho_^n Ofyniad, /Ysgwn baladr cadr, cadarn leiddiad. /Ysgafn oedd gennyf ysgarad - pob dyn /Wrth hw leiddiaid 1 PM V 6 15 g /(Fy neges yw syniaid), /Yn eryr ar lawrwyr leiddiaid, /Yn addon meddwon medd cyntaid, /Yn ardwy bei leifn 1 PB VII 4 6 , ruddlain lafn, /Doeth id i'th wlad, leiddiad leifn, /Trethoedd tros foroedd, fa_^r dwfn, /Traul ced, Leisawn 1 D-4 VI 20 69 medd, /Llywelyn, llyw tey_"rnedd. /Tey_"rndud Leisawn ac Alaswy - dir /I de_"yrn Degannwy, /Cam i'r Cy leisiaid 2 EG VI 18 118 ddylif cynnif cynhebycer /I ddylan am lan, am leisiaid fe_^r; /Terfysg ton dylysg, dyleinw aber /Dylad CBM IV 4 169 awr ar feirch mawr mawrthig, /Ffraeth leision, leisiaid gynhebig, /Ffriw eurdo, ffrwyngno, ffroen ddyfr Leisiawn 7 CBM III 26 128 ael, hwn oedd ddigrawn - glew, /Hwn oedd lew o Leisiawn, /Aerdarf tarf, terfysg yng nghamawn, /Aergorf CBM III 10 24 rchawg feirch anghrawn /Eryr gwy_^r gwelygordd Leisiawn. /Ail welygordd fawr feirdd welling - a'm peir BF VII 55 4 irniawn, gedernid - ffrwythlawn, /Doethwalch o Leisiawn, dawn diledfryd: /Dafydd ab Gruffudd, grym gyth CBM III 5 40 wg drythyll, gorddyfn-di fyned /(Gorthrych lys Leisiawn ei hystlyned!) /Llys y daw deon i'w darymred: / CBM III 26 40 rthryn, gwaywrudd Gwyn Gwarther; /Gwas a las o Leisiawn ener, /Llary Einiawn, llyw llwyrddawn llwrw ne CBM III 19 1 Detholais, o les, o Leisiawn, - fy rhwyf, /Yn rhwyddfalch am ei ddawn, /Yn h CBM III 1 18 niawg esgar, ysgwyd trywan, /Eryfais i'th lys, Leisiawn gyman, /Ermideddawg lyn erbyn eurban, /Eurgyrn leision 1 CBM IV 4 169 r wy_^r wawr ar feirch mawr mawrthig, /Ffraeth leision, leisiaid gynhebig, /Ffriw eurdo, ffrwyngno, ffr leithig 1 PB VII 6 19 allwys beleidr ysig, /Brain lithiaw, breiniawl leithig, /Mur gwladoedd, marw ein gwledig. /Gwledig mwyn lem 1 PB VII 16 14 af, cadarn yng ngrym /Madawg, laif aerdduriawg lem, /Oedd pargoch yn aes droch, drom, /Oedd glew lew o len 7 EGM I 26 19 marwnad, mawr drueni. /Cannwyll Cadfan lan, o len bali, /Cannaid ei syniaid ger Dysynni; /Gwan wargan PM V 2 59 l, udd trwyaddl yn neddf tro_"i. /Na orsang dy len, dy les wyf i, /Na orsaf arnaf er neb ynni. /Na'm ar CBM III 24 101 nedd, cymynai ben: /Eurdorchogion dewr deyerin len, /Edlid i'm dilid yw eu dilen! /Aerfleiddiaid, flein CBM IV 6 28 gad yd gaiff Llesgen - dir, /Hu molir maint ei len; /Hud friw calch am falch elfydden, /Hud wyf fardd i CBM IV 4 215 gwin ein gwirawd fyddai. /Gwynedd wen (Gwyndyd len letbai), /Gwedi gwawr cadfawr a'i cadwai /Pa wladwr, CBM III 16 231 chafael; /Erchwyniawg pedrydawg (pedriael - ei len) /Powys wen, wlad Frochfael, /Eurddyrn wa_^l, gleddy PM V 30 5 uch rhudd wybren /I'r cerddgar ysgar ysgarlad len; /Ys gw_^yr gw_^yr fwrw i'r fieri_"en. /Ys gwybuam g le_^n 1 GB II 26 46 fiawg; /A garo Dewi diofredawg, /Cared efferen le_^n lawerawg; /A garo Dewi, da gymydawg, /Cared ymware les 6 EW VI 1 2 Llywelyn gelyn, golofn plymnwyd - lew, /Ar les beirdd y'i magwyd; /Rhoi i wan yw ei annwyd, /A rhag CBM III 21 170 adwallawn llary, llaw egored. /Agored ei lys i les eilwyon - byd, /(Eithid ei esbyd i'w ysborthion) /Ym LlF1 II 2 58 af. /Eryfant anant o aur, o ariant; /I'th lys, les milcant, ydd a_^nt, ydd af. /Dragon ddraig Gwynedd, CBM III 19 1 Detholais, o les, o Leisiawn, - fy rhwyf, /Yn rhwyddfalch am ei ddawn LlG VII 27 19 ynnydd, gynflaen lliwed. /Hygyrch oedd ei lys, les trwydded, - ei fudd /A'i feddgyrn cyfyfed; /Arwydd t PM V 2 59 rwyaddl yn neddf tro_"i. /Na orsang dy len, dy les wyf i, /Na orsaf arnaf er neb ynni. /Na'm arwerth er lesach 1 GYC VII 36 88 pan las, ni bu gas gymraw, /Pen pan las, oedd lesach peidiaw; /Pen milwr, pen moliant rhag llaw, /Pen lesaf 2 DB VI 26 38 y; /Na ddilysa fi yfelly, - fy naf, /Nid ef it lesaf o'm dilysy. /A ganwyf, dy geiniaid a'i cny, /A gen PM V 1 86 Tey_"rnged heb rif hebryngwch - o'i lys, /Iwch lesaf os gwne_"wch! /Rhag talu ei angau, telwch! /Rhag t lesg 1 GYC VII 40 72 yr hy_^n gorau. /Ni bwyf lwth ddiawg, ni bwyf lesg ofnawg, /Ni bwyf weithredawg cam weithredau, /Ni bw lesid 1 CBM III 29 18 /Bleddynt, blaidd adwy, yn addwyn yd las, /Yd lesid a fai fwy, /Mabolaeth feddfaeth facwy, /Mab o oed lesin 1 DB VI 25 41 fnfedd ysgyrwedd ysgrin, /Cyn daear ddyfnlasar lesin, /Gw_^r a wnaeth o'r dwfr y gwin, /Gan fodd Duw, a lestr 1 OC II 14 103 utu, llym ei hamgant. /Dywallaw-di, fenestr, o lestr ariant, /Celennig edmig can ardduniant. /Ar llawr lestri 2 PM V 1 168 awl, /Ti eryr ongyr angerddawl. /Tau i'th lys lestri euriniawl, /Tau fy ngherdd angerdd engiriawl, /Ma GM I 8 31 ni grawn re_"i. /Tair lleng y doethant, liant lestri, /Tair praff prif lynges wy bre_`s brofi. /Un o I letbai 1 CBM IV 4 215 ein gwirawd fyddai. /Gwynedd wen (Gwyndyd len letbai), /Gwedi gwawr cadfawr a'i cadwai /Pa wladwr, arw letgynt 1 CBM IV 5 81 lch, bwlch esillydd. /Esillydd Merwydd, mawr a letgynt - yw /Nad y_^nt fyw fegis gynt, /Llas llary frod lethrydd 1 IRh VII 30 6 froydd - glasfor /Pan fydd gloyw goror gorwymp lethrydd, /Llifawd fy ngheudawd fy nghyd-hoed ddydd: /Ll leudir 2 CBM III 3 51 /Braisg adorth, eorth ehofnedd: /Breinawg log, leudir cyfannedd, /Meifod wen, nid meiwyr a'i medd! /Nis CBM III 24 118 dl, hoed ar orffen, /Mygyr yd laddai Loegr hyd leudir Tren; /Mynw tra glew, llew llawr mwynfawr, mesbre leufer 4 CBM III 12 34 a chyrdd a chain amser - gwin /A gwirawd wrth leufer, /Berth yd borthynt amnifer /Am Iorferth amnwyth, CBM III 16 204 n ei eurddyrn o lad yn eurgyrn, /Am lugyrn, am leufer, /Drudfrwysg ri, drudfraisg ei haelder, /Drud fan GYC VII 40 28 u, /Saith rad mad, medrwyf ei ddechrau, /Saith leufer, enwer eu henwau, /Saith wers cyman gla_^n cyn gl GYC VII 38 34 n henyw ei falchder, /Llygad briw heb liw, heb leufer, /Lle'r dannedd yn dwn pan geiser, /Lledr y grudd lew 32 EW VI 6 12 oethon, /Bid lary, bid lawch cerddorion, /Bid lew a bid lyw dragon. /Dragon udd dremrudd, draig Emrais CBM IV 6 226 /Ymddifustlynt gynt gyngreinon, /Ymddifustlai lew ar lan Aeron - berth /Pan borthes eryron. /Rhydirwy EW VI 1 1 Llywelyn gelyn, golofn plymnwyd - lew, /Ar les beirdd y'i magwyd; /Rhoi i wan yw ei annwyd CBM IV 5 73 Gwyn, gwaednawdd, aerflawdd, aerflaidd afael - lew, /Arf trylew trais allael; /Llawroddiad llawrodd ga PB VII 4 13 /Llid anwar, llew gwrddfar, gw_^yth. /Angwyth lew, arglwydd gwythfar, /Owain, borthiad brain, bronddor PhB VI 12 15 , /Ni ellir ei ddiwad, /Ban oedd, lyw cyhoedd, lew cad, /Ym mhob rhiw rhyfel arnad. /Ar dy fawlfar, pa D-2 I 2 40 /Celfydd yd ga_^n clwyr w_^yr Aeddan, cyflafan lew, /Cerdd gyflawnder, cadair ddirper, cadr wober yw; / PB VII 3 23 lfar, ruddbar riw, /Cryg de_"yrn, loyw eurgyrn lew, /Crair oedd i luoedd ei law CBM III 19 12 rhaith oddaith oddew, /Yn wrdd orddrud, yn lud lew. /Detholais fy rhwyf yn rhwyd - gelynion, /Ga_^l yna MB I 3 148 yw Powys ei bell oesydd /A hawdd ei ergryd hyd lew dyfydd. /Cadwaladr gedawl o gynfedydd, /Cynte_"ig ar OC II 14 43 ysgawn lydan; /Ar llaw Ednyfed, llawr diogan - lew, /Ergyrwayw trylew, trai ei darian. /Terfysg ddyffys PB VII 18 8 /Oedd teg am reg am rwyf gweilch, /Oedd tew am lew glew, gwledd falch. /Balch yn ysgwyd loywgalch laes DB VI 29 30 aelau /Am laith gw_^r dewr, dur ei lafnau, /Am lew glew, o'm glud feddyliau, /Am lyw glyw a'i glod hyd DB VI 30 35 d, /Ysy farw a gafas farwnad: /Deufab Lywelyn, lew gymynad, /Diofelynt fi o feirch ffysgiad, /Diofelid PhB VI 11 23 ro, /Ffoddi_"awg, ffodiawg ei ymdro, /Hael hir lew, hir llew, hir llwyddo /Hil Cadfan cynnan fab Iago CBM III 28 27 Grugunan - gynneddf /Ni gymysg am ogan, /Glew lew, lachar taerfar ta_^n, /Grym gyflym am gyflafan. /Cy MB I 3 47 g /Rhag unmab Cynan, y cyndyniawg. /Yr arynaig lew law ddiferiawg, /Ni ludd ei erlid yn odidawg. /Ceimi PM V 10 91 - wy_^r Cymru, /Cymriwai ddur fochfoch /Pan fu lew Loegrwys foloch, /Pan oedd llif Ceiriog lliw coch. / PM V 28 23 , - cynran, /Cynrhaul aur a phorffor, /Ef oedd lew, llew llu angor, /Dyhedd tey_"rnedd, tud io_^r. /Io GM I 8 58 gun. /Arddwyreaf hael o hil Eneas, /Arddwyreaf lew, llew lluch efras, /Arddwyreaf decaf o dey_"rnedd Pr PC II 21 17 uch morfa. /Llas gyda Hywel, hawl amddyfrwys - lew, /Llew trylew, traul diffwys, /(Ple do dial dywal dw PM V 23 84 /A_^ dwy ddraig ffelaig, ffaw gyman, /Fal dau lew ni'n dylochasan, /Ac un traws gatgun, trais faran - CBM III 26 128 grif hael, hwn oedd ddigrawn - glew, /Hwn oedd lew o Leisiawn, /Aerdarf tarf, terfysg yng nghamawn, /Ae BF VII 49 19 wythlawn - ddraig /O ddragon Merfyniawn, /Glew lew o lin Gadwallawn, /Glyw lyw gan nid byw, ba wnawn? / PB VII 16 16 , /Oedd pargoch yn aes droch, drom, /Oedd glew lew o lwyth y Cam. /Llwyth y Cam, ceimiaid dinidr, /A'i CBM III 12 23 gad, /Brwysg luchiad, braisg lachar, /Ef oedd lew, oedd lyw trydar, /Ef oedd lary o lin Gasnar. /Caswa CBM III 1 12 aer am aer, am gaer, am gain walchlan, /Tew am lew trylew, traul ariancan, /Tarf am gelennig torf am Ga CBM IV 4 150 wrdd wrth wrdd wrth orddrud gwnedd, /Glew wrth lew wrth lyw tey_"rnedd, /Gw_^yl wrth w_^yl wrth ellwng EW VI 4 10 Madawg mynawg mynudrwydd - wrth lyw /Ac wrth lew ymorchwydd; /Arf tarf terfyn ehangrwydd, /Aerwr orau OC II 14 63 ad leiddiad, lluch ar ysgyr. /Dau arfaidd, dau lew yn eu cyngyr, /Dau arial dywal dau fab Ynyr, /Dau ry GM I 11 25 d wych yng ngogledd uch gwledd, uch gwin, /Bid lew yn neau yn eang ffin. /Bid gymri fy ngnaws yng ngnaw CBM III 14 21 byr yn lly_^r llawn. /Llawn am lyw estrawn, am lew Ystrad - mawr, /Gwy_^r am lawr, gw_^r am lad, /Ac yn lewaf 1 D-1 I 1 41 'r gollewin hyd yn Llundaint, /Haelaf, lariaf, lewaf, tecaf o Addaf blant, /Gwerling haeddon, gwawdd fe lewder 1 CBM III 26 38 , fyned yn nyfnder - daear /Gwawr trydar traws lewder, /Gwarth wrthryn, gwaywrudd Gwyn Gwarther; /Gwas Lewelyn 3 PM V 22 27 , /O'r tir a fernir wrth Efyrnwy, /Gwychrfalch Lewelyn erlyn arlwy; /Nid cywiw a_^ llwfr dwfr Dyfrdonwy LlG VII 24 99 ydd /Fal gw_^r yn gwrthladd cywilydd, /A welai Lewelyn, lewenydd - dragon, /Yng nghymysg Arfon ac Eiddi PM V 21 1 Treisfawr Lewelyn, trosof - nis rhoddai /(Ef rhoddes wyllt a dof) lewenydd 6 LlF1 II 1 53 dd ei gilydd; /A'i harglwydd gwladlwydd, gwlad lewenydd, /A wna ei noddfa yn dda ddiwenydd, /Ail Osfran DLlM II 18 38 maeth mam mab ei hefelydd. /Mi nid wyf lawen o lewenydd - bryd /Am bryder yr un dydd, /Am Owain, am ddw LlG VII 24 99 gw_^r yn gwrthladd cywilydd, /A welai Lewelyn, lewenydd - dragon, /Yng nghymysg Arfon ac Eiddionydd. /N PM V 21 22 as? /Gallas arglwyddwas, aerglais - Lywelyn, /Lewenydd dwfn a bais, /Gwendud amrywdud Emrais, /Gwynedd MG VII 32 60 /Nos Nadolig: nos annhebyg i ddrygnosau, /Nos lewenydd i lu bedydd: byddwn ninnau! /Bendigedig yw'r Na GYC VII 42 59 ogoned /Y sawl a gaffed ar gyffurf da, /I gan lewenydd y wledd ni dderfydd /Yn nhragywydd rydd rad gym lewgryd 1 PM V 13 19 lafnawr /O loflen mab Gruffudd, /Trais-gymryd lewgryd lofrudd, /Tros Gymru, traws gymraisg udd. /Udd a lewych 4 HOG II 10 7 aer, gloyw ei dwyre o du gweilgi. /A'r wraig a lewych ar eleni /Yn ynial Arfon, yn Eryri, /Ni ddirper p MG VII 33 73 y'm harweddych. /A'th folaf, Duw Naf, nefoedd lewych, /Pwy ni'th fawl o'r sawl a ry-seilych? /I'th fol PB VII 13 15 yf, rhwysg Owain Frych; /Un o'i derfynau (dorf lewych - ysbys) /Ysbaddaden Ddinbych. /Dinbych y cyrchws PM V 14 30 dd Gwenlli_"ant Gwynlly_"wg se, /Caradwy lywy, lewych ystre; /Can ni ddaw i'm bodd, o'm bod yn dde /Am lewychu 1 ES I 21 9 Fry o nef y'n canfu. /Ef gwnaeth haul hwylfawr lewychu, /Ef gwnaeth lloer a llewych ar ddu; /Ef gwnaeth lewyd 2 CBM III 12 47 nghreulan, /Hael am ran, am rwythyw, /Bu, trwy lewyd foes, gloes glyw, /Nid trwy lyfrder y deryw. /Can PM V 17 48 , /Cadarn gad drusiad dreisiaw, /Ced byd, o'th lewyd, i'th law. /Llwyddid it Gymry, Llywarch lewyr 1 PM V 23 77 w_^r hydwf gwrhydri Ogrfan /Dygwydd gwy_^r heb lewyr, heb lan, /Dygoch llawr dwygad fawr faran, /Un am Le_"yn 1 OC II 15 28 n; /Dos i west ar Nest Nefyn, /Dywed ein dyfod Le_"yn. /Dygychwyn, gennad, i gylch dragon - llary, /Llu liais 1 GM I 9 72 llenwynt [ ] /[ ]gynnwys Owain yn arg [ ] /[ ]liais o'r gyfergyr /Cr[ ] yn ehegyr, /Cymynid ar dres dr liant 1 GM I 8 31 grain, ni grawn re_"i. /Tair lleng y doethant, liant lestri, /Tair praff prif lynges wy bre_`s brofi. / lias 1 BF VII 51 3 Erchwyniog tey_"rnas; /Eithr Un Mab Mair, mawr lias /Duw nef, dyn mal ef ni las. /Llas Bendigeidran gyd liaws 6 MB I 4 21 gomedd /Am y drugaredd o'm drygioni. /Cefais-i liaws awr aur a phali /Gan freuawl riau er eu hoffi, /Ac CBM IV 5 56 fablan; /Bu llw clodfawr, bu clodfan /Ei law i liaws cynran. /Cynran rhan gyfran, gyfrad wellyng - bar CBM III 2 5 , /Lle trydar, Llechysgar llys. /Ysid i'th lys liaws dyn /chedyrn a chyrn amgen /A gwawd gwedi gwirawd CBM IV 6 66 hawel Hywel hawl gyfrwys, /Annhywallt ei lys o liaws eirchiaid /Pan archant ei emys. /Emys ffraeth yn PB VII 1 6 gwychnaws - yw Owain, /Cledd lith brain, clod liaws, /O lyw glyw glewddrud gyngaws, /O lin breienin tr CBM III 15 32 , /Och nad byw ceinllyw Cynllaith, /Achaws fu liaws o'i laith. /Owain arwyrain yr oroedd - ar bawb /O liawsogrwydd 1 DB VI 27 16 es angau anghyfrwydd - ataw /A ddygynt o'i law liawsogrwydd: /Llywelyn, haelddyn hwylddawn awydd, /Llyw lid 7 CBM III 26 92 ysgwyd, /Gwayw Einiawn creulawn, creulanwyd /O lid, a lithiai ganaw llwyd. /Llwyddesid ei fudd ei feir CBM IV 6 280 a honnaf /(Brwysg rwysg rwyf trydar, bwrw lwrw lid anwar) /Bwyd adar o'i adaf. /O foli pair deon pyr da LlF1 II 1 77 myrth aesawr yr un eisior /Na cham leferydd ar lid Echdor. /Ni chablwyd ysgwyd ar ysgwydd io_^r, /Ni ch PM V 5 13 gon wales. /Nid cynnwys ei lu, nid cynnes - ei lid, /Ei lochi nid afles. /Nid ef rhif cynnif cyfynnes, PM V 7 9 Rhagynys, rheg hoffaint. /Tey_"rnas i'th law, lid Geraint, - nid chwith /Er chwydad esgeraint. /Nid ba MB I 3 116 , cerddynt gan elfydd, /Cnoynt frain friwgig o lid llawrydd. /Llenwid ddwyreawr ei fawr feysydd, /Delid LlF1 II 3 48 irw; /Bydd lary wrth Lannerch y Ceirw; /Bid dy lid wrth Lys Dinteirw. /Na lidia wrthyf wrth adrawdd - d lidia 1 LlF1 II 3 49 ch y Ceirw; /Bid dy lid wrth Lys Dinteirw. /Na lidia wrthyf wrth adrawdd - dy glod /Dy gleddyf o dritha lidiog 1 GYC VII 40 54 rferau, /Gwae genfigennus rhag petrusau, /Gwae lidiog creulon o'i annoniau, /Gwae ddiog ni ddywaid fawr lif 2 CBM III 24 49 , llysid ei fa_^r, /Gw_^r oedd rudd ei lafn o lif gwyar, /Gw_^r oedd ruthr aruthr ar ei esgar, /Gw_^r EG VI 18 71 gyman gw_^r ei gymain, /Hydwf yng ngnif a_^'i lif o lain, /Hud e_^l yn rhyfel hyd yn Rhufain /A_^'i ra lifaid 1 PM V 6 45 dru modrydaf ar haid! /Yn fwyaf, balchaf bwlch lifaid - lafnawr, /Yn wriawr orddyfnaid, /Yn gymynner ne lin 11 BF VII 54 29 oddiad rhudd a phali! /Gwaed raeadr baladr, o lin Beli, /Gwaywddur fal Arthur wrth Gaer Fenlli, /Gwawr PB VII 1 8 clod liaws, /O lyw glyw glewddrud gyngaws, /O lin breienin trin traws. /Trawsfar yn nhrydar, yn nhro - PB VII 11 3 ch eurgalch, aergwn gyfor, /Gwalch dewrfalch o lin Dewdwr, /Ac am walch dewrfalch, dewrwyr. /Gwy_^r rif ES I 17 9 dyr, gwellwyr gollewin: /Brodyrdde braw aele o lin. /Dduw a Mair, a chwair in chwerthin /(Chwerddyd bry BF VII 49 19 wn - ddraig /O ddragon Merfyniawn, /Glew lew o lin Gadwallawn, /Glyw lyw gan nid byw, ba wnawn? /Na_^g CBM III 12 24 /Ef oedd lew, oedd lyw trydar, /Ef oedd lary o lin Gasnar. /Caswallawn eisior eisiau - ei ddifod, /Bal PM V 10 52 nnygn, gynnogn byddin, /Nid uch wyneb neb no'i lin. /Glyned Duw Trined i'm trugarddawn - fi /O fawrnen PM V 10 39 /Rhyddigiwys eu gwerin, /I rag cwys o Loegrwys lin, /I rag bron eu breenin. /Breenin Powys, pobl dost, CBM III 21 24 n yn gwa_^n gwaywddawn? /Py friw lliw llasar o lin Lleisiawn? /Py fydd glew a llew a llafn greulawn? /P PM V 25 48 myn, yn Iorwerth ei hy_^n, /Yn llary Lywelyn o lin Rhodri. /Nis celaf, honnaf, hwn yw Beli - Hir, /Ni PB VII 13 8 Dinefwr, /Dunawd gynefawd, gynifwr - ar Ros /O lin Rhys ap Tewdwr. /O dewdwr aeth gw_^r, gwrdd lawhir - liniau 1 MG VII 32 46 u credau, /Ef addolant (ni ohiriant) ar heirdd liniau, /Swllt agorant, aur anrhegant a rhagorau: /Myrr lith 1 PB VII 1 6 g gwychr, hydrig, gwychnaws - yw Owain, /Cledd lith brain, clod liaws, /O lyw glyw glewddrud gyngaws, / lithiai 1 CBM III 26 92 /Gwayw Einiawn creulawn, creulanwyd /O lid, a lithiai ganaw llwyd. /Llwyddesid ei fudd ei feirddion, / lithiaw 3 BF VII 48 13 deigr yn syrthiaw! /Am de_"yrn eurgyrn aergwn lithiaw, /Am dey_"rnwawr llawr llu fyddinaw, /Am ddihirf PB VII 6 19 stig - o'i goll, /Gallwys beleidr ysig, /Brain lithiaw, breiniawl leithig, /Mur gwladoedd, marw ein gwl GYC VII 40 15 u, /Gwae syberw ar subed angau, /Gwae lwth o'i lithiaw yng Ngwenerau, /Gwae fradwr o'i frydion feddylia lithid 1 PB VII 18 23 ethon /Yn ymarfoll, mawrweilch trin, /Ei lw ni lithid ar We_^n, /Ei air oedd crair crededun. /A gretai lithier 1 GYC VII 40 57 Gwae gybydd a gabler bob amserau, /Gwae lwth a lithier ar Wenerau, /Gwae ef wybod ddyfod ei ddyddiau, / lithrai 1 DB VI 27 22 yn aer, llyw taer am y Teirswydd, /Llwyddai a lithrai o'i helaethrwydd, /Lleiddiad fryd yn rhyd, yn rh lithws 1 GM I 8 23 emychws i eu bre /A ba_^r ynddaw yn ddiolo, /A lithws llwytgun ar ffun ffo, /A borthes branes, Brynaich liw 8 MG VII 32 33 , fal chwant aros cyfarosau. /Gwelsont seren o liw amgen ac amgylchau /Ac amgen nod no'r se_^r uchod u GYC VII 39 17 /Angelystor, plaid ceinaid canon! /Nawdd Ieuan liw ban, ben diwydon, /A fendigawdd Crist croes arwyddon IRh VII 30 12 y hun aeth o'i hedrydd, /Llywyawg, law eurawg, liw eiry bronnydd. /Lleferis wrthyf lleferydd - didaer, CBM III 3 214 lyw a'm rhydd rhagorfeirch gleision /Gleisiaid liw, glas ganoligion, /(Mau dedfryd maint gwryd gwron) / PM V 14 32 i'm bodd, o'm bod yn dde /Am lun gwa_^r forwyn liw gwawr fore, /Clywaf fy nghalon don fal tandde /Yn ll GYC VII 38 34 i ben, pan henyw ei falchder, /Llygad briw heb liw, heb leufer, /Lle'r dannedd yn dwn pan geiser, /Lled CBM IV 5 116 gyrth yn ymliw, /Gwa_^n wrth wa_^n, gwaedluman liw. /Pan llas Gwas Sanffraid, ffrawddged - i Gymry, /Oe CBM III 5 29 d gorthaw a wnaf wrth a garwyf. /Celadwy lywy, liw ton am rwyf, /Rhwy gennyf gennyd, er nad ydwyf, /Cad liwaw 1 LlF1 II 2 16 byddaf. /Ysid im eniwed a eniwaf - wrthaw; /Ei liwaw rhag llaw rhy-s-lafasaf, /A heno hynny ni gyffroaf liwed 1 PM V 10 27 wg, /Cyrch Gruffudd rhyhonnir, /He_"ynt Loegr, liwed enwir, /He_"yrn am de_"yrn, am dir. /Tir fy naf tr Liwelydd 1 ES I 17 55 derfyn; /Glew llawr cenedl fawr Ferfyn, /Glyw Liwelydd Lywelyn lochi 5 BF VII 46 6 wawr trawsfawr tros Ystrad - Tywi, /Tey_"rnwyr lochi gwesti gwastad, /Tey_"rnwr, filwr fal Eliwlad, /Te HF VII 23 5 yw a glyw ei glodfori. /Gw_^r telaid teiluoedd lochi, /Gw_^r teilu teilwng i'i foli. /Gw_^r yng ngryd y BF VII 54 20 aw i'w ddaioni - neb /Am glod ac wyneb Gwynedd lochi. /Llas gw_^r ge[]nt hynt haeloni, /Llywiawdr llu C PhB VI 12 11 arian Ystrad Tywi, /Rhag dy fa_^r, ca_^r cerdd lochi, /Mal gwirion, gwared, Dduw, fi. /Mi a'th fu_^m bo PM V 5 14 . /Nid cynnwys ei lu, nid cynnes - ei lid, /Ei lochi nid afles. /Nid ef rhif cynnif cyfynnes, /Ni wddan Loegr 12 EW VI 2 9 bynnag, /Nid rhyw i'm ne_^r roddi nag. /Dinag Loegr arag, eryres - amwyn, /Bardd gyflwyn, beirdd gyfle LlG VII 25 81 gyffro - cad, /Diofal wlad a wledycho. /Dinag Loegr arag, wrawl fflamdo, /Dewrwalch tey_"rnaidd frenhi PM V 20 30 yn Llywelyn, llyw rhyddyrch - Prydain, /Prid i Loegr ei ddisyrch, /Milfeirdd glydwr, glod Neintyrch, /M DB VI 24 68 hael yn hwylaw - o'i du /A gnawd rhag ei lu i Loegr fudaw. /Gnawd Ffranc, rhag ffwyrdranc, a ffo arnaw LlLl II 16 62 ydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, LlN II 17 10 ydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, CBM III 24 118 awg ei hoedl, hoed ar orffen, /Mygyr yd laddai Loegr hyd leudir Tren; /Mynw tra glew, llew llawr mwynfa HF VII 23 11 , pai rhydd, fal Rhun fab Beli, /Gw_^r ni adai Loegr i losgi - ei derfyn. /Gw_^r o hil Merfyn, mawrfryd PM V 23 181 ysgwyd ar ysgwydd anchwant. /Mad tywysaist lu, Loegr irddant, /Ar derfyn Mechain a Mochnant; /Dy gynnyg PM V 10 27 Ceiriawg, /Cyrch Gruffudd rhyhonnir, /He_"ynt Loegr, liwed enwir, /He_"yrn am de_"yrn, am dir. /Tir fy PhB VI 12 9 s, /A_^ mawrglod i'm Harglwydd Rhys. /Rys fyg, Loegr westyng, lary westi - torfoedd, /Tarian Ystrad Tyw GM I 7 103 mawn /Cyfrwng llew a llyw Merfyniawn. /Gwelais Loegr yng ngrwn, gwelais ais yn dwn, /A thon waed ar est Loegrlu 1 PM V 25 37 frwys /A'i thorfoedd diffwys niw differi, /Neu Loegrlu derrwyn a'i llyw llidwenwyn /A'i lluoedd trylwyn Loegrwys 8 PC II 21 31 n nhrydar, dda_^r ddiffwys, /Ciliai rhag ei lu Loegrwys, /Cadr fab Cedifor Wennwys. /Am fyned Hywel, ha D-4 VI 20 23 ddig - lluoedd, /Llywelyn weithfuddig, /Ym mro Loegrwys diffwys, dig, /Ym Mryn Gw_^yth yn Amwythig. /Am PM V 10 91 _^r Cymru, /Cymriwai ddur fochfoch /Pan fu lew Loegrwys foloch, /Pan oedd llif Ceiriog lliw coch. /Coch CBM III 21 139 ai, /Trychwydd Eingl, trychion y'u hadawai! /I Loegrwys hwysgynt, lletgynt neud llai /Can llas llid aer PM V 10 39 rhyddug, /Rhyddigiwys eu gwerin, /I rag cwys o Loegrwys lin, /I rag bron eu breenin. /Breenin Powys, po PM V 6 32 rchiad rhagor, hwy gyrchiaid - rhag cwys, /Hwy Loegrwys lofruddiaid, /Ef ysgydw am ysgor ei daid /Ysgwy EGM I 25 7 irddant ar ei erddyrn! /Llywelyn, llew glwys, Loegrwys lugyrn, /Llarygryg eithefyg, llosg ei thefyrn; EW VI 2 18 if Madawg anghynnwys - ei dorf /A'i daerfar ar Loegrwys; /Rhwydd y ceidw cad amddiffwys, /Rhwyd glyw, t loes 1 CBM III 16 88 /Cyfle niferoedd, cyflawn ei eirioes, /Cywlad loes, moes Macsen, /Mawrdraws drais dra Lly_^r Henfelen, loflen 5 CBM III 24 99 nid oedd amhren, /Eurddwrn oedd ei lafn yn ei loflen, /Eurgledd cymynedd, cymynai ben: /Eurdorchogion CBM IV 6 34 ll archoll yn archlen, /Hud arwedd arfau a_^'i loflen. /Hud arfaidd tra Thren treiddiaw ei alon, /Traul CBM IV 7 12 uddai, pan lladdai rhag llew, /Rhudd onnen o'i loflen law. /Llaw hyladd ar llafn hylwrch, /Lluniai glod CBM III 3 147 gas, heb gynnen. /Llan a wnaeth a_^'i lawfaeth loflen, /Llan llugyrn, llogawd offeren, /Llan tra lly_^r PM V 13 18 stlid rhag llethrid llathreidrudd - lafnawr /O loflen mab Gruffudd, /Trais-gymryd lewgryd lofrudd, /Tro lofrudd 9 LlG VII 25 39 dros drais drabludd; /Gwrawl hael cedawl, cad lofrudd - arglwydd, /Un eurglod wyd a_^ Nudd. /Eryr tey CBM IV 6 12 udd bylchu Fflemisiaid, /Ffleimiaid graid gryd lofrudd, /Brwysg a na_^d o gad oedd ganthudd, /Brwydr a CBM IV 6 7 wng drablawdd udd, /Trais ormail ormant, ormes lofrudd - gawr, /Gorddwy llawr, gordden udd. /Rhygallas CBM III 12 11 r - Powys, /Porthes glwys gloes waywawr, /Glyw lofrudd geleurudd gawr, /Glewddrud golud gelorawr. /Bu g CBM III 27 7 wyn y cawdd ar fy ngrudd /Hoen amdrai am draws lofrudd, /Hoed hydr am hoedlwydr wodrudd. /Gwodrudd fa_^ CBM III 26 62 achludd - Einiawn, /Do_^r breisgddawn, brwysg lofrudd. /Llofrudd glyw, glewddor go_^r gadwyd, /Lloegr CBM III 18 10 eurgleddyfrudd - gawr, /Braisg lafnawr, brwysg lofrudd, /Ni dawl wrth a'i mawl mawrfudd, /Ni grawn golu PM V 29 5 ngerddawl, greddfawl Gruffudd. /Gruffudd, gryd lofrudd, o lawfrydedd - dygn /Y dugost bobl Wynedd; /Gwa PM V 13 19 /O loflen mab Gruffudd, /Trais-gymryd lewgryd lofrudd, /Tros Gymru, traws gymraisg udd. /Udd addien, h lofruddiaid 1 PM V 6 32 agor, hwy gyrchiaid - rhag cwys, /Hwy Loegrwys lofruddiaid, /Ef ysgydw am ysgor ei daid /Ysgwydawr lle log 5 CBM IV 16 110 ddfa, /Pe_^r addawd, paradwys wyddfa, /Peraidd log ei henw yna /I Addaf, addef ni fwynha: /Ffrwyth lwy CBM III 3 51 edd, /Braisg adorth, eorth ehofnedd: /Breinawg log, leudir cyfannedd, /Meifod wen, nid meiwyr a'i medd! MeiG I 33 75 l yng ngham yng nghymhlegyd - Cain /Cyn rhyfel log lygriant enbyd; /Gwae a fo yno, difro difryd, /Dy-s- CBM IV 11 14 aw trugarawg olwg, /Tey_"rnaidd i'th lathraidd log, /Y mae i'th ddiblau ddau ddinag, /Llachau a llachar LlF1 II 1 69 ws, /Yn llwybr maws achaws uchel dymor. /Uchel log yw hon rhag bron braisg io_^r, /Uchel lan Gadfan ger logawd 2 LlF1 II 1 177 efair, yn bair eirian, /Cadwedig fy ngwawd i'w logawd lan: /Cedwid Duw dewrddoeth gyfoeth Cadfan CBM III 3 159 urddiant, urdden wawd; /Berth Feifod, ofirain logawd, /Llog fawrfaith am feddfaith feddrawd. /Tremynt long 1 DB VI 32 1 Pawb a ddaw i'r ddaear long, /Pobl fychain druain a dreng; /A faco, traul gyffr lonydd 1 IRh VII 30 31 yndir Mechydd. /Gorffurfaidd weddaidd luniaidd lonydd, /Gorffurfawr glodfawr wawr wir hafddydd. /Gorffe losgai 1 HOG II 12 4 n rhuddid ei thai, /Pan Rhuddlan, pan rhuddlys losgai, /Pan rhuddai rhuddfflam, fflemychai - hyd nef /Y losgi 2 PM V 25 54 d amdrychion am draed /Ac am bob paraed parawd-losgi /A'i gwbl weithredoedd ar ge_^l, ar gyhoedd, /Ar g HF VII 23 11 ydd, fal Rhun fab Beli, /Gw_^r ni adai Loegr i losgi - ei derfyn. /Gw_^r o hil Merfyn, mawrfryd Benlli, losgo 2 LlLl II 16 66 emyniad mynydd, manod tew - ni'th ludd, /Ni'th losgo eiry na rhew, /Annerch, was hirlas hirlew, /Annwyl LlG VII 25 65 neb ni dreiso! /Rhwysg goddaith pan lwyrfaith losgo, /Rhwyf difefl, Dofydd a'i gato. /Rhybydd urddedig loyw 4 MB I 3 172 /Yn undawd Drindawd, drwy rybuched, /Gan lain loyw addef yn nef drefred PB VII 3 23 w /Fu Rys ruglfar, ruddbar riw, /Cryg de_"yrn, loyw eurgyrn lew, /Crair oedd i luoedd ei law HOG II 10 5 /Anwar don lafar, lefawr wrthi; /Dewisle lywy loyw gyteithi, /Glaer, gloyw ei dwyre o du gweilgi. /A'r CBM III 3 180 nfyd: /Cyfa fydd i'r prydydd a'i pryd /Prydest loyw pryder dihewyd. /Diwahardd i fardd ei fenwyd, /Diff loywdir 1 DB VI 28 13 /Ar wledig lleithig, llwythfawr, eurddreg, /I loywdir llawhir, llyw Dinorweg, /I wlad Dafydd rydd, rwy loywgalch 1 PB VII 18 9 ew am lew glew, gwledd falch. /Balch yn ysgwyd loywgalch laes /Fu We_^n, wenwynig wrth Sais, /Un bai ni lu 17 GB II 26 295 angel mawr ym mhob awrfedd. /Dycheferfyddwn-ni lu am ei lariedd, /Dycheferfyddwn ninnau am drugaredd MG VII 32 60 ig: nos annhebyg i ddrygnosau, /Nos lewenydd i lu bedydd: byddwn ninnau! /Bendigedig yw'r Nadolig, deil PM V 11 17 , drud, termud, tyner. /Tyner wrth lawer, wrth lu byd - yn llwyr /Yn llwry ysb a menwyd, /Echel fa_^r f MB I 3 19 gwae ei werin, gwin eu gwirawd. /Gw_^r a lywai lu cyn bu breuawd, /Blaidd byddin orthew yn nerw blyngaw MG VII 33 83 rych /I leaws yn draws) a drais-boenych, /I'th lu Di difri, difrych, - gwynolau /Ar y llaw ddeau y'm ll PM V 20 5 dr hy. /Hy byddai Arthur, eirthiaw hyn - a_^'i lu, /Eilyw oedd o'i gylchyn, /Milwr gwlydd milwyr gryd g GYC VII 38 17 er, /A'u bannau am ben y nifer, /Ac annheilwng lu gan Lusiffer, /Ac yn nha_^l pob sant ei galander, /Ac EW VI 2 5 yrn ganllaw, /Tey_"rnas, addas iddaw! /Iddaw, lu ganllaw, geinllyw hyfag - cyrdd, /Cerddorion ofanag, D-4 VI 20 49 Ystwyth ystrad. /Yn Ystrad Meuryg anystywell - lu /I am lyw bro Hiriell, /Ni safai rhagddun, rhwych pe DB VI 24 68 afael hael yn hwylaw - o'i du /A gnawd rhag ei lu i Loegr fudaw. /Gnawd Ffranc, rhag ffwyrdranc, a ffo BF VII 47 9 ydd fal Nudd, rhoddfawr fudd fu. /Hylithr fu i lu lawer rheg - dy fyw, /Hwylfa glyw glod redeg, /Hylwy PM V 23 181 /Ac ysgwyd ar ysgwydd anchwant. /Mad tywysaist lu, Loegr irddant, /Ar derfyn Mechain a Mochnant; /Dy gy PC II 21 31 /Yn nhrydar, dda_^r ddiffwys, /Ciliai rhag ei lu Loegrwys, /Cadr fab Cedifor Wennwys. /Am fyned Hywel, PM V 5 13 g Arthur, eirth ddragon wales. /Nid cynnwys ei lu, nid cynnes - ei lid, /Ei lochi nid afles. /Nid ef rh IRh VII 29 33 n arllwybr arwain main merierid. /Pan fu Gymry lu o gymrwynlid /Yn cymryd cytgof am eu gofid, /Am brydu EW VI 5 48 ganwaith /Ei gigfrain (cain canymddaith!) /A'i lu o led ei anrhaith. /Anrheithwys Mab Duw, Dewin - holl D-4 VI 20 29 sis dydd oswydd oeswydr. /Godrais a laddawdd o lu trychiaid - Lloegr /Llywelyn arhonnaid, /A'i bobloedd Lucas 1 EGM I 27 96 /Mair a Sain Silin, Marthin, Mathau, /Marcus a Lucas, Ionas enau, /Ar Dduw fy enaid, cyfraid cyfrau, /E luchfar 1 PM V 16 12 Grist Celi; /Am lyw mawr, gwawr gwrhydri, /Am luchfar gwanar, gwae fi! /Gwae fi fod llawrydd, llawen u luchfrys 1 PhB VI 13 21 anbych gwell! /Hanbych gwell hyd bell, bellawg luchfrys - cad, /Cedernid enwerys, /Arfrudd, prudd Pryda luchiad 2 CBM III 12 22 thiglwyth hydwyth, hud wasgar - o gad, /Brwysg luchiad, braisg lachar, /Ef oedd lew, oedd lyw trydar, / SB II 24 7 osgryn wosgor, /Rhys, wry_^s wrysiad, rhyw lyw luchiad, gad gyfargor, /Graid haid hygar, grym lym lacha luchiaw 1 BF VII 48 35 rdd, foliant iddaw. /Hardd Owain firain, fa_^r luchiaw - yng nghad, /Haelfab rhad, ei Dad a'i dug ataw luchladd 1 CBM III 10 71 clod, /Yn rhagod rhagorddawn, /Fflam luchlam i luchladd estrawn, /Ffaw gyngyr ffwyrwyr Ffynudiawn. /Ped luchlam 1 CBM III 10 71 gawn - rhaclod, /Yn rhagod rhagorddawn, /Fflam luchlam i luchladd estrawn, /Ffaw gyngyr ffwyrwyr Ffynud luchynt 2 D-4 VI 20 83 ygn, /Eu cynnif rywnaetham, /Arthur gynt ffwyr luchynt fflam /A'u ceisiai fal y'u cawsam. /Cawsam ar Bo BF VII 46 8 d, /Tey_"rnwr, filwr fal Eliwlad, /Tey_"rnaidd luchynt, hynt ei hendad. /Te_"yrn yn he_"yrn, yn hardd w lud 3 LlG VII 25 69 ne_^r, /Ni chymer hyder a'i adawo! /Bolchlafn lud am dud a derfyno, /Balch eryr dewrwyr, dorf anosgo; EW VI 6 3 ddydd, /Hael Ddafydd, hawl ys dir; /Bolchlafn lud am dud, am dir, /Beilch a'i geilw, balch y'i gelwir. CBM III 19 12 n anrhaith oddaith oddew, /Yn wrdd orddrud, yn lud lew. /Detholais fy rhwyf yn rhwyd - gelynion, /Ga_^l ludd 6 GM I 9 57 drin drwy ymgythrudd. /Caraf-i eos Fai forehun ludd /A golygon hwyr, hirwyn ei grudd. /Caraf eilon mygr MB I 3 48 yndyniawg. /Yr arynaig lew law ddiferiawg, /Ni ludd ei erlid yn odidawg. /Ceimiad cas agarw, syberw ser HF VII 22 21 gwron, /Gw_'raidd blaidd bliant arwyddon: /Di-ludd fudd fal Nudd yn neddfon - Mordaf, /Pryd Addaf, pri PM V 27 13 mam mawr. /Un Mab Duw Ei Hun, o'i henaint - na ludd /Gw_^r ni lwydd beirdd o'i haint, /Rhwym galon, nid LlF1 II 1 52 , /A'r fagl ferth werthfawr wyrthau newydd, /A ludd i'r gelyn ladd ei gilydd; /A'i harglwydd gwladlwydd LlLl II 16 65 Lywelyn. /Tremyniad mynydd, manod tew - ni'th ludd, /Ni'th losgo eiry na rhew, /Annerch, was hirlas hi luddias 1 PM V 18 28 dyrn cadarndras, /Deddf gwystlaw, i'th law heb luddias, /Dygymer bob ne_^r, bob nwythas - de_"yrn, /Duw luddiaw 4 CBM IV 6 69 yn ffrwynfawr a'm daw /O ffrawdd fodd udd, heb luddiaw; /Caffwn ei radau, caffawd ein gwawdau, /Cathlau CBM IV 18 61 red. /A roddo i Dduw ei ddegfed - o'i law /Heb luddiaw iddaw Ei ddylyed, /Neud wyf fardd, digardd y'm d OC II 15 50 /Dos, was, na oludd, na olaith - dy lwrw, /Dy luddiaw nid hawddwaith; /Dywan o Faelawr fawrdaith, /Dyw CBM III 16 226 Taer pair pa_^r llachar, Lloegr ddiwael, /Tarf luddiaw, torf gyfiaw gyfael, /Cynwalch falch fygrddor, c luestai 1 CBM III 8 65 a fydd dau hanner. /Pei byw llary Lleisiawn ni luestai Wynedd /Ym mherfedd Edeirniawn /Heb wy_^r lladd luestu 1 GB II 25 46 y, wrdd ddisgynnu, /Am Hafren, am ordden, wrdd luestu, /Am hyfryd, cymryd Cymru ben baladr, /Am Aber Ta lugyrn 3 CBM III 3 234 awr Powysion. /Delw ydd y_^m yn ddiamryson /Am lugyrn, am gyrn, am geinion, /Yn untref untraul wleddoli CBM III 16 204 ; /Drud lawn ei eurddyrn o lad yn eurgyrn, /Am lugyrn, am leufer, /Drudfrwysg ri, drudfraisg ei haelder EGM I 25 7 ar ei erddyrn! /Llywelyn, llew glwys, Loegrwys lugyrn, /Llarygryg eithefyg, llosg ei thefyrn; /Twrf tor luman 2 CBM IV 6 254 sgar yn ysgor Gadfan, /Gnawd gan drawslyw maws luman - archafad /Yn aergad i ar gan; /Gnawd rhodawg rha CBM III 16 139 rhaglym eisor; /Coch arfau aerfan, cochliw ei luman /Rhag baran beirdd fangor, /Coch rhodawg pedrydawg lumyn 1 CBM IV 7 7 dd fleiniad yng nghadlan, /Perchennawg parchus lumyn, /Pair glyw, periglus unben. /Unben dawn amgen ni lun 1 PM V 14 32 tre; /Can ni ddaw i'm bodd, o'm bod yn dde /Am lun gwa_^r forwyn liw gwawr fore, /Clywaf fy nghalon don Lundain 4 PM V 21 14 w gennyf arwain - ei feddwl, /A'i feddiant hyd Lundain, /Aerwalch balch, bolch ei laslain, /Eryr, arf p DB VI 30 67 llu o Ffrainc, ffyrf ffrawdd galledd: /I goron Lundain, er garwedd - he_"yrn, /Ni roddes te_"yrn ty_^ o PM V 25 46 /O wyron Ywain, arwyneb Prydain, /Un urddiain Lundain o la_^n deithi, /Yn llew Lloegr gymyn, yn Iorwer GB II 25 31 ennu, /Ffrwst dra ffrwst, dra thrwst trethau o Lundain, /Traethadur Prydain wyf yn prydu /Trais tra thr luniaidd 3 HOG II 7 13 an y mae hy_^n no dyn dengmlwydd. /Mabinaidd, luniaidd, lawn gweddeiddrwydd, /Mabddysg oedd iddi rhodd IRh VII 30 31 wendon gwyndir Mechydd. /Gorffurfaidd weddaidd luniaidd lonydd, /Gorffurfawr glodfawr wawr wir hafddydd PM V 22 30 t o'th febyd, gwryd Garwy, /Caru bun weddaidd, luniaidd lywy, /Aur didawl meidrawl ei modrwy - a'i pha luniaw 1 LlF1 II 5 30 n. /Nawfed gwedi degfed daw, /Duw ei hun yn ei luniaw: /Ufeliar ta_^n trwy ysgyr, /Ergyr o'r sy_^r yn s luniawdd 1 MG VII 33 38 Gloywdegach no'r aur y'th wnaeth Eurych, /A'th luniawdd, creawdd (hawdd y'i cretych) /Ei eilun Ei hun: lunied 1 LlF1 II 1 36 chred - a chymun, /Fal wrth Dduw ei hun yd yr lunied. /Lluniwys y De_"ws dewis edrydd - iddaw /Pan ddo luoedd 8 GYC VII 42 23 dd enrhydedd, gw_'nedd a wna. /Gwelais Lywelyn luoedd ail Merfyn /A Chymry derfyn yn ei dyrfa. /Gwelais CBM IV 9 144 ch, /Elyf ddraig ddragon ddigrifwch, /Alaf lyw luoedd amgelwch, /Amgeledd Brython, brythwch - Tey_"rnon DLlM II 18 18 aith. /Drwg ei lliw y llaw, oedd benrhaith, /I luoedd cyhoedd canhymddaith. /Ni'm harwar na cha_^r na LlG VII 25 49 lchlafn) /Dy falchlys nid ymgudd. /Anwair lyw, luoedd dirybudd, /Enwawg w_^yr Madawg fab Maredudd; /Oho GM I 11 3 budd ar gyhoedd. /Dy-m-goluch gogledd gweglyd luoedd, /Dy-m-goddau deau dyhynt breiddioedd, /Dechrymyn PB VII 3 24 /Cryg de_"yrn, loyw eurgyrn lew, /Crair oedd i luoedd ei law GM I 11 37 Gorsaf tey_"rnedd gwersyll wychawg, /Gorsedd i luoedd gorsaf nerthawg. /Gorsefyll yn rhyd, rhodawg - an GB II 26 38 ra e_^l yn erbyn, er parch fodawg, /Padrig a'i luoedd yn lluosawg, /Ac ef a'n gwrthfyn wrth nad ofnawg luosydd 4 GB II 26 90 biau bangeibr ysydd /Meiddrum le a'i mynwent i luosydd; /A Bangor esgor a bangeibr Henllan /Ysydd i'r c GYC VII 42 29 ysterin /A gwin a gwerin, a gwarwyfa. /Gwelais luosydd a chyfedd beunydd /A byd ar gynnydd, gynnif gwyr MB I 3 138 s innau (nid gau ddefnydd) /Ar emys ei lys a'i luosydd: /As rhoddwy fy Rhe_^n ran dragywydd /Yng ngwer LlF1 II 1 58 oddiad rhad ryddyrydd; /Atan rhyddyran o'i lan luosydd, /Rhyddylif cynnif can fodd Dofydd, /Rhodd gynna Lusiffer 5 GYC VII 38 17 u bannau am ben y nifer, /Ac annheilwng lu gan Lusiffer, /Ac yn nha_^l pob sant ei galander, /Ac engyli LlF2 VI 10 26 n Trined tri nifer - a ddaw /A'r trydy i law y Lusiffer /A'r ddau ar ddeau yng ngoleuder, /Yng ngolau d GYC VII 41 50 perchen traha trahir gamau, /Ein hardymer gan Lusiffer, bryder bradau. /Oedd gwell myned yn lle caffed GYC VII 38 40 falch dyn i dan y se_^r, /Na fid un lysenw a_^ Lusiffer. /Ni bydd brychwen llen llaw a nycher, /Ni bydd GYC VII 38 8 i bob pryd rhag pryder - cwympaw /I mywn cwymp Lusiffer, /Yn ddiledfryd byd bod yn ofer? /Nid da na thr luydd 1 PM V 26 31 chwedd /I gychwyn allmyn alltudedd. /Gnawd i'w luydd ladd eu tachwedd /I lwydion, canaon calledd; /Gnaw lw 2 PB VII 7 7 arfau, /Dug angau (dygn a air!) /A'i law oedd lw 'mhob cyfair /Fal cyfun grededun grair. /Crair nid am PB VII 18 23 ch ddoethon /Yn ymarfoll, mawrweilch trin, /Ei lw ni lithid ar We_^n, /Ei air oedd crair crededun. /A g lwfr 1 CBM III 16 78 ongyr angerdd Alaswy, /Rhudd lwybr gwaed: gwae lwfr a'i gwelwy! /Rhun afael afwy, rhugl orddwy - orddru lwrw 6 OC II 15 49 d Faelawr. /Dos, was, na oludd, na olaith - dy lwrw, /Dy luddiaw nid hawddwaith; /Dywan o Faelawr fawrd LlF2 VI 7 21 Owain mawr, mae a'i dengys? /Handwyt, Lywelyn, lwrw ddiechrys, /O Lary fab Casnar, llachar lluchfrys CBM IV 11 9 , Gadawg. /Gwaedlyd ei la_"in, gwanar sefyll - lwrw, /Gwayw aerfwrw gwa_^n aerwyll, /Gwaetffrau wayw dd GG II 31 15 wch byd a'i anrhydedd; /Seithfed, bwrw gw_^yth lwrw gweithlofedd, /Gair syberw a berw yn ei berfedd; /W CBM IV 6 280 swyl a honnaf /(Brwysg rwysg rwyf trydar, bwrw lwrw lid anwar) /Bwyd adar o'i adaf. /O foli pair deon p MeiG I 31 19 gwerth prifgerdd a ganant. /Rhaid i minnau le lwrw meddiant, /Parha_"us baradwys yw fy chwant. /O eiri lwry 1 PM V 28 10 eb ni w_^yr yn llwyr fy lledfryd - am lary /Am lwry mil o esbyd, /Trydar wasgar wisg ermyd, /Trydydd ha lwth 3 GYC VII 40 57 euau, /Gwae gybydd a gabler bob amserau, /Gwae lwth a lithier ar Wenerau, /Gwae ef wybod ddyfod ei ddy GYC VII 40 72 chymod a_^'m Rhe_^n, yr hy_^n gorau. /Ni bwyf lwth ddiawg, ni bwyf lesg ofnawg, /Ni bwyf weithredawg c GYC VII 40 15 i ddyddiau, /Gwae syberw ar subed angau, /Gwae lwth o'i lithiaw yng Ngwenerau, /Gwae fradwr o'i frydion lwybr 2 PB VII 10 12 yw dragon, llafnau dreigliaw, /Llew ehwybr, o lwybr dy law. /Llaw ar ba_^r anwar enwawg - Faredudd, /D CBM III 16 78 lod arlwy, /Rhudd ongyr angerdd Alaswy, /Rhudd lwybr gwaed: gwae lwfr a'i gwelwy! /Rhun afael afwy, rhu lwyd 1 ES I 20 9 , /Didlawd y'n gwarawd Ddydd Gwenerawl. /Diwyd lwyd arwydd, eiriawl - ydd ydwyf /Na bwyf arnad, Rwyf, r lwydion 1 PM V 26 32 lltudedd. /Gnawd i'w luydd ladd eu tachwedd /I lwydion, canaon calledd; /Gnawd eryr ebyr abar - gwedd b lwydd 2 PM V 27 14 ab Duw Ei Hun, o'i henaint - na ludd /Gw_^r ni lwydd beirdd o'i haint, /Rhwym galon, nid gelyn saint, / PM V 23 106 aws achaws yn ych cyn adfo, /Gnawd ei ladd, ni lwydd ei abo; /Caerlleon, llyw Mo_^n mwyn Pabo - a'th dd lwydda 1 DB VI 35 89 iwair Fair ferch Anna: /Can cafas eurwas air a lwydda, /Can gaffael hirynt byd bod yma, /Can Dduw nef y lwyddo 1 PM V 7 15 thaint, /A'th roddo Creawdr cyreifiaint, /A'th lwyddo mawrfro a mawrfraint, /Athro ced, bych cydfrawd a lwyr 5 GYC VII 42 41 hudded, /Nef yn ei theced, can ni thycia. /Pan lwyr feddylier, penyd pryd pryder /Poen gam eddyllter of GYC VII 40 114 /Archwn i'r Drindod drwy wir ufudd-dod /Roi in lwyr gymod o'n pechodau, /A phurlan fuchedd a pherffaith LlLl II 16 62 dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lyw LlN II 17 10 dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lyw GYC VII 41 22 b, gatel poenau, /A dwyn rheidus yn gamlyrius, lwyr ofudiau: /Y dydd a ddaw, ni bydd difraw gwyraw geir lwyrdra 1 GYC VII 42 46 bechodawl weithred, /Tostedd fydd gweled golwg lwyrdra! /Dangos ffrowyllau a'i holl archollau /A'i geth lwyrfaith 1 LlG VII 25 65 'i drosedd neb ni dreiso! /Rhwysg goddaith pan lwyrfaith losgo, /Rhwyf difefl, Dofydd a'i gato. /Rhyby lwyth 8 LlF2 VI 8 24 oradain - ceneddl, /Er pan ddoeth cychweddl am lwyth Cichwain. /Rhyswr parch, perchen march archfain, / D-1 I 1 8 awn priawd: pawb a'i gwelwy. /Neu ryddadlas am lwyth eurwas Euas lywy, /Erging anchwant, Gwent, Gwlad M CBM III 10 49 dor, /Gwy_^r Weirniawn gwryd diachor. /Wythfed lwyth gynnwyth gynwan - eu deddf, /Eu dewis gyflafan, / BF VII 56 12 r gynnyg, /Detholew glew, glod edmyg; /Doeth i lwyth Hwfa pla plyg. /Oedd plyg dwyn terrwyn yn y tyrrai MeiG I 33 65 n ydoedd angau yn ein cyfair, /Pawb presennawl lwyth, laith anghywair, /Namyn a ddywetwy o Dduw fab Mai DB VI 29 84 dd wy_^r, oedd orddyfn ganthudd, /Gw_^yth oedd lwyth, o'i laith ni atgudd, /Gwaith oedd faith imi ei ol MB I 3 102 /Yni fu weryd ei obennydd /Ni byddai ddiwyth i lwyth oswydd; /Amug a_^'u dragon, udd Mo_^n, meinddydd, PB VII 16 16 pargoch yn aes droch, drom, /Oedd glew lew o lwyth y Cam. /Llwyth y Cam, ceimiaid dinidr, /A'i colles lwythlen 1 CBM IV 16 112 i henw yna /I Addaf, addef ni fwynha: /Ffrwyth lwythlen, wastadwen westfa /Yn ffrwythlawn o ffrwythau t lydan 3 PM V 13 3 r nef ni'th wy_^l ha_^n, /A_^'i senedd lariedd lydan, /A_^'i saint gloyw ardduniaint gla_^n. /Gloywdid OC II 14 42 ain, llew gyflafan, /Lluch i dan ysgwyd ysgawn lydan; /Ar llaw Ednyfed, llawr diogan - lew, /Ergyrwayw CBM IV 3 18 fo bardd digardd, o myn digawn, /Cer bron bro lydan gocha_^n, gochawn. /I ddangos nad byw llary, llyw Lydaw 3 LlF1 II 1 38 ys y De_"ws dewis edrydd - iddaw /Pan ddoeth o Lydaw ar lydw bedydd. /Bendigedig fab ni faeth cerydd; / GYC VII 36 102 yrn wrthaw - gwendorf Gorf) /Gorfynt hynt hyd Lydaw, /Gwir freiniawl frenin Aberffraw, /Gwenwlad nef b PM V 22 23 ff ei ddirwy /Ger elfydd Mechydd a Machawy; /O Lydaw, o draw, o drwy - Fo_^r Hafren /(Hyfriw y peleidr lydw 1 LlF1 II 1 38 ws dewis edrydd - iddaw /Pan ddoeth o Lydaw ar lydw bedydd. /Bendigedig fab ni faeth cerydd; /Ys bendic lyfasai 1 GYC VII 36 34 , /Arglwydd canhadlwydd, cyn adaw - Emrais /Ni lyfasai Sais ei ogleisiaw: /Arglwydd neud maendo, ymanda lyfrach 1 HF VII 23 20 in hael ni wna_^i holi - mach, /Gw_^r nid oedd lyfrach nog Elifri. /Gw_^r a beris lloer, llwry goleuni, lyfrder 1 CBM III 12 48 w, /Bu, trwy lewyd foes, gloes glyw, /Nid trwy lyfrder y deryw. /Can deryw do_^r glyw, glod diogan - ha lygriant 1 MeiG I 33 75 ngham yng nghymhlegyd - Cain /Cyn rhyfel log lygriant enbyd; /Gwae a fo yno, difro difryd, /Dy-s-daae lynges 2 GM I 9 74 ergyr /Cr[ ] yn ehegyr, /Cymynid ar dres droch lynges ly_^r. /Lluch fy nghleddyf, fy ngheiniaw ni llwy GM I 8 32 eng y doethant, liant lestri, /Tair praff prif lynges wy bre_`s brofi. /Un o Iwerddon, arall arfogion / lym 2 PB VII 8 7 awddus, /Mab Owain, bro goelfain brys, /Gwychr lym ddraig ail Maig Myngfras, /Gwychwlad o gad a gedwis. SB II 24 8 luchiad, gad gyfargor, /Graid haid hygar, grym lym lachar, gwrddfar gynnor. /Clod gyfragod, corf gyfarf lyn 1 CBM III 1 19 Eryfais i'th lys, Leisiawn gyman, /Ermideddawg lyn erbyn eurban, /Eurgyrn buelin, bueilgyrn ban. /Eirio ly_^n 1 PM V 19 27 haul o'i gylchyn. /Deddf dy dad, daioni a'th ly_^n, /Dadeni haeloni Heilyn. /W_^yr Ywain Prydain, pra ly_^r 1 GM I 9 74 Cr[ ] yn ehegyr, /Cymynid ar dres droch lynges ly_^r. /Lluch fy nghleddyf, fy ngheiniaw ni llwydd, /Ni lys 21 MB I 3 138 /Dewisais innau (nid gau ddefnydd) /Ar emys ei lys a'i luosydd: /As rhoddwy fy Rhe_^n ran dragywydd /Y PM V 26 131 arfod; /A'th aur rhudd diludd, difychod - i'th lys, /A'th emys amgyrfod, /A'th breiddiawr yn ddyrawr dd LlF1 II 3 48 lary wrth Lannerch y Ceirw; /Bid dy lid wrth Lys Dinteirw. /Na lidia wrthyf wrth adrawdd - dy glod /D CBM III 5 4 yn dwfr a'i dyfriw gwynt, /Cymra_"eg laesdeg o lys dyffrynt; /Cyfleuer gwawr ddydd pan ddwyre hynt, /Cy PM V 9 27 'i deg werydre; /Ef cymer hyder hyd Fuddugre - lys, /Ef dengys emys aml eu gorne; /Ef yn ffrau terau, t BF VII 55 21 lch ei filwyr, eryr aerfryd; /Gw_^r hygyrch ei lys, esbys ysbyd, /Gw_^r hyged hygar, ca_^r cardd oglyd, CBM III 28 24 /Cad enwiredd enwerys /Ceidwaid graid Grugunan lys. /Grugunawg eryr Grugunan - gynneddf /Ni gymysg am o CBM III 21 170 Rhag Cadwallawn llary, llaw egored. /Agored ei lys i les eilwyon - byd, /(Eithid ei esbyd i'w ysborthio PM V 1 85 gennwch. /Tey_"rnged heb rif hebryngwch - o'i lys, /Iwch lesaf os gwne_"wch! /Rhag talu ei angau, telw CBM III 5 40 ynnawg drythyll, gorddyfn-di fyned /(Gorthrych lys Leisiawn ei hystlyned!) /Llys y daw deon i'w darymre CBM III 1 18 rchwyniawg esgar, ysgwyd trywan, /Eryfais i'th lys, Leisiawn gyman, /Ermideddawg lyn erbyn eurban, /Eur LlF1 II 2 58 a wnaf. /Eryfant anant o aur, o ariant; /I'th lys, les milcant, ydd a_^nt, ydd af. /Dragon ddraig Gwyn LlG VII 27 19 ydd gynnydd, gynflaen lliwed. /Hygyrch oedd ei lys, les trwydded, - ei fudd /A'i feddgyrn cyfyfed; /Arw PM V 1 168 waddawl, /Ti eryr ongyr angerddawl. /Tau i'th lys lestri euriniawl, /Tau fy ngherdd angerdd engiriawl, CBM III 2 5 ngos, /Lle trydar, Llechysgar llys. /Ysid i'th lys liaws dyn /chedyrn a chyrn amgen /A gwawd gwedi gwir LlG VII 25 25 'th dorf, /A'th derfyn yn lledled. /Gnawd i'th lys lysaidd gynired, /Gorflychau gan falch gyfyfed, /A m PhB VI 12 6 rnaf cymeraf cymhenfrys - ateb /Hyd ataw yn ei lys, /Myned, dylyed dilys, /A_^ mawrglod i'm Harglwydd CBM IV 6 66 , /Annhawel Hywel hawl gyfrwys, /Annhywallt ei lys o liaws eirchiaid /Pan archant ei emys. /Emys ffrae EG VI 18 12 n yn llaw reddfawl /Yn lladd dywrthladd i wrth lys Rheidiawl. /Gwelais (a gerais ni ga_^r mantawl) /Gwe CBM III 8 13 on cleddyfau rhuddion, clau. /Ym maes Trefgalw lys torf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf mar CBM IV 12 13 ybyddwn bencerdd, ben-co_^r. /Am faes Trefgalw lys twrf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf gawr lysaidd 1 LlG VII 25 25 dorf, /A'th derfyn yn lledled. /Gnawd i'th lys lysaidd gynired, /Gorflychau gan falch gyfyfed, /A meddg lysenw 1 GYC VII 38 40 /Na fid rhyfalch dyn i dan y se_^r, /Na fid un lysenw a_^ Lusiffer. /Ni bydd brychwen llen llaw a nyche lysg 2 DLlM II 18 22 hyfiaith. /Am reddf angor dyfnfor diffaith /Yd lysg fy nghalon yng nghof maith /Mal yd lysg gwynnawn ga DLlM II 18 23 th /Yd lysg fy nghalon yng nghof maith /Mal yd lysg gwynnawn gan oddaith. /Ni tha_"wn, pei byddwn celfy lyw 28 EW VI 4 9 maeth. /Maeth Madawg mynawg mynudrwydd - wrth lyw /Ac wrth lew ymorchwydd; /Arf tarf terfyn ehangrwydd CBM III 10 34 dwaredd welygordd pedwerydd - molawd, /Molaf-i lyw a'i dyrllydd, /Mawrdorf darf gyfarf gyweithydd, /Mad CBM III 16 98 mgen, /Balch ongyr, angerdd Urfo_"en, /Ball ar lyw am lannau Hafren! /Braw rhag ei wriawr, gwrddwawr a D-4 VI 20 50 strad. /Yn Ystrad Meuryg anystywell - lu /I am lyw bro Hiriell, /Ni safai rhagddun, rhwych pell, /Nac a PM V 25 58 eri, Dduw, ddifwyn ynni - dyn, /Cymer Lywelyn, lyw cadeithi; /Archaf it, Arglwydd yr arglwyddi, /I eryr LlLl II 16 13 'i deily cyfrwng dwy brenial? /Ysgwyd Lywelyn, lyw cadeithi - bro, /Yw honno i'w honni, /Ysgwyd ac ysgw CBM III 21 49 cyrdd a byrdd a barddoni; /Amser y'm cerid gan lyw Ceri, /Caradwy wledig, wladoedd noddi, /Caraswn aest LlG VII 27 34 wn uchel. /Neud ydyw ynof-i cof cyfarchwel /Am lyw cleddyfrudd heb gudd, heb ge_^l. /Neud mau ei eisiau EG VI 18 53 , /Gwenwyn a gwanar ei ddau ga_^r gain. /A_^'i lyw cyferyw (cyfwyrain - a thrin) /A_^ thrychiaid gwerin PhB VI 12 15 iad - rhiallu, /Ni ellir ei ddiwad, /Ban oedd, lyw cyhoedd, lew cad, /Ym mhob rhiw rhyfel arnad. /Ar dy MB I 3 37 wd, /Ni fynnai gamwr garu nebawd. /I gymeriaid lyw doddyw dyrnawd, /Difa draig wron, weinon wasgawd: /G EW VI 6 12 Bid lary, bid lawch cerddorion, /Bid lew a bid lyw dragon. /Dragon udd dremrudd, draig Emrais - fal pru CBM III 14 21 mawn /Fal twrf ebyr yn lly_^r llawn. /Llawn am lyw estrawn, am lew Ystrad - mawr, /Gwy_^r am lawr, gw_^ BF VII 49 20 Merfyniawn, /Glew lew o lin Gadwallawn, /Glyw lyw gan nid byw, ba wnawn? /Na_^g a wnaeth angau anghyff DB VI 29 31 lafnau, /Am lew glew, o'm glud feddyliau, /Am lyw glyw a'i glod hyd Fynnau. /Bu gelyn dychryn o'r dech PB VII 1 7 - yw Owain, /Cledd lith brain, clod liaws, /O lyw glyw glewddrud gyngaws, /O lin breienin trin traws. SB II 24 7 yn wosgryn wosgor, /Rhys, wry_^s wrysiad, rhyw lyw luchiad, gad gyfargor, /Graid haid hygar, grym lym l CBM IV 9 144 elwch, /Elyf ddraig ddragon ddigrifwch, /Alaf lyw luoedd amgelwch, /Amgeledd Brython, brythwch - Tey_" LlG VII 25 49 - fylchlafn) /Dy falchlys nid ymgudd. /Anwair lyw, luoedd dirybudd, /Enwawg w_^yr Madawg fab Maredudd; PM V 16 11 westi, - ar nef, /Ar neill-law Grist Celi; /Am lyw mawr, gwawr gwrhydri, /Am luchfar gwanar, gwae fi! / LlF1 II 2 71 af. /Ni bo gwaeth eu rhan y rhai eithaf - o'th lyw /No'r rhai a'r dderyw o'r dorf nesaf. /A_^'th wy_^r EW VI 1 5 rhag pob cadarn, cadwyd. /Cadw, Dduw, Lywelyn lyw ongyr - aelaw, /Ei alon niw hesgyr; /Cedyrn llu cada LlG VII 24 116 afal, maith - yw dy derfyn, /Arglwydd Lywelyn, lyw pedeiriaith. /Sefis yn rhyfel (diymgel daith) /Rhag GwB VI 17 12 adarn cedeirn ddistryw, /Cad gyfamrudd ledrudd lyw. /Rhuthr a ddug (nid ffug) er ffosawd - fy llyw /Lla CBM IV 4 150 wrdd wrth orddrud gwnedd, /Glew wrth lew wrth lyw tey_"rnedd, /Gw_^yl wrth w_^yl wrth ellwng rheuedd: CBM III 12 23 ysg luchiad, braisg lachar, /Ef oedd lew, oedd lyw trydar, /Ef oedd lary o lin Gasnar. /Caswallawn eisi DB VI 30 10 on dra bron, braidd ym mywad, /Urddyn Lywelyn, lyw y Berfeddwlad; /Ceintum hon Ruffudd, rudd ei ruad, / PB VII 18 6 dd. /Cerddorion cerddau difwlch /Gwe_^n, lawen lyw, ysgwyd folch, /Oedd teg am reg am rwyf gweilch, /Oe lywadur 1 CBM IV 17 77 fu iddaw, ddylaw ddolur: /Bu Alecsander, byd lywadur, /Hyd sygnoedd nefoedd, ni bu segur. /Pani wy_^l lywai 1 MB I 3 19 /Gwir gwae ei werin, gwin eu gwirawd. /Gw_^r a lywai lu cyn bu breuawd, /Blaidd byddin orthew yn nerw b Lywarch 4 DB VI 33 20 ffudd arfau rhudd, rhydebygir, /Graid barch, i Lywarch fab Elidir, /Ys dinam a was, ys dir - ei hepgor, LlN II 17 12 oegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn LlLl II 16 64 oegr gymyn, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn. /Tremyniad mynydd, manod tew - ni'th l PM V 19 12 tin, /Mau aur rhudd i'm rhoddion yngly_^n, /Mi Lywarch, tithau Lywelyn! /Mechde_"yrn cedyrn, cadomyn - lywedyddiaeth 1 ES I 15 14 ga_^r negyfiaeth - cyfrau, /Cyfryw saint yn ei lywedyddiaeth. /Cyfoethau fy rhe_^n nis rhydraeth - tafa Lywelyn 33 ES I 17 55 /Glew llawr cenedl fawr Ferfyn, /Glyw Liwelydd Lywelyn LlN II 17 12 n, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn EW VI 1 28 cerdd mawr angerdd Merfyn, /Llyw cad leiddiad Lywelyn GwB VI 17 20 ychryn, /Angau golau pob gelyn /Angad leiddiad Lywelyn ES I 17 36 iar, /Da rodd dy fodd heb dy fa_^r. /Dy fa_^r, Lywelyn, a fu fawr - i drwm, /Ei drymed a'm diddawr. /Eu D-3 VI 19 35 'i morynion, /Dethol, ymhlith saint doethon, - Lywelyn /Ar derfyn gwiryn y gweryddon DB VI 35 17 dd, /Breenin Gwynedd, canys gwedda. /Breiniawg Lywelyn, brenhinedd ei hy_^n, /Brynaich a dreisyn dros G EG VI 18 23 /Ef dandde rhuddle Rhuddlan is Gwawl. /Gwelais Lywelyn, eurddyn urddawl, /Yn urddas dreigwas dragywydda EW VI 5 46 welais yn llawen (llyw maith - ei derfyn) /Gan Lywelyn ganwaith /Ei gigfrain (cain canymddaith!) /A'i l BF VII 50 33 /Hyd yng Nghaer Llion, y lle tecaf; /Gw_^r fu Lywelyn ger terfyn Taf, /Gwawr cyhoedd, wisgoedd wasgaro EW VI 5 37 , /Modrydaf haid, mur graid greddf. /Greddfawl Lywelyn, grym gorober - torf, /Terfynwyd ei amser; /Ysgr BF VII 50 19 /Gw_^r oedd dros Gymru, hy y'i henwaf: /Gwrawl Lywelyn, gwraf - o Gymro, /Gw_^r ni garai ffo i'r ffordd PM V 19 36 awl, cedawl, cadedwyn, /Hael, hywlydd, lawrydd Lywelyn, /Hanbwyf well honawd, wawd obryn, /Hanbych well PM V 24 15 gyfoethawg. /Prydydd wyf i'm rhwyf, rhywawg - Lywelyn, /Hil Merfyn hyddyn hyddfeirch gwisgawg, /Tey_"r PM V 20 9 ryd gryn, /Mal ydd wyt heddiw, hyddyn. /Hyddyn Lywelyn, hyddolawg - i feirdd, /A_^'i fyrddoedd lluosawg DB VI 30 35 o henuriad, /Ysy farw a gafas farwnad: /Deufab Lywelyn, lew gymynad, /Diofelynt fi o feirch ffysgiad, / PM V 21 21 fal y gallas? /Gallas arglwyddwas, aerglais - Lywelyn, /Lewenydd dwfn a bais, /Gwendud amrywdud Emrais GYC VII 42 23 dd /Gwledd enrhydedd, gw_'nedd a wna. /Gwelais Lywelyn luoedd ail Merfyn /A Chymry derfyn yn ei dyrfa. LlF2 VI 7 21 /Am hil Owain mawr, mae a'i dengys? /Handwyt, Lywelyn, lwrw ddiechrys, /O Lary fab Casnar, llachar llu PM V 25 58 /Can cymeri, Dduw, ddifwyn ynni - dyn, /Cymer Lywelyn, lyw cadeithi; /Archaf it, Arglwydd yr arglwyddi LlLl II 16 13 ywal, /A'i deily cyfrwng dwy brenial? /Ysgwyd Lywelyn, lyw cadeithi - bro, /Yw honno i'w honni, /Ysgwy EW VI 1 5 nwyd, /A rhag pob cadarn, cadwyd. /Cadw, Dduw, Lywelyn lyw ongyr - aelaw, /Ei alon niw hesgyr; /Cedyrn LlG VII 24 116 awg Mathrafal, maith - yw dy derfyn, /Arglwydd Lywelyn, lyw pedeiriaith. /Sefis yn rhyfel (diymgel dai DB VI 30 10 Ceintum hon dra bron, braidd ym mywad, /Urddyn Lywelyn, lyw y Berfeddwlad; /Ceintum hon Ruffudd, rudd e HF VII 23 36 /Ni fedd namyn Duw ddigyfoethi - dyn, /Digardd Lywelyn, llew tra gweilgi, /Dewr ddragon, beryfon borthi PB VII 19 20 nawd, gludnawd, glodobryn, /Haelwlydd, lawrydd Lywelyn. /Llywelyn, llyw pob neges, /[]wyhyrd doeth coe PM V 19 12 udd i'm rhoddion yngly_^n, /Mi Lywarch, tithau Lywelyn! /Mechde_"yrn cedyrn, cadomyn - arfrudd, /Aur dd PM V 25 7 af, /Cymro celfyddaf rhywnaeth Celi, /Cymraisg Lywelyn, nis cymrawdd neb dyn, /Cymru ei derfyn a'i dorf PM V 25 48 Lloegr gymyn, yn Iorwerth ei hy_^n, /Yn llary Lywelyn o lin Rhodri. /Nis celaf, honnaf, hwn yw Beli - PM V 17 45 gwas, /Beirdd byd i'th gyd rhygafas. /Cefaist, Lywelyn, o lywiaw - gwendorf, /Gwynde_"yrn Aberffraw, /C EG VI 18 33 yr, /Eryr yn rhyfyr prifwyr Prydain, /Prydfawr Lywelyn pryd dyn dadiain, /Prydus ddiesgus esgar ddilain CBM III 8 36 genais, /Torf Fadawg fynawg, fur trais, /Torf Lywelyn rywelais. /Rhan Llywelyn, llew aere, /O'r Rug hy LlLl II 16 64 n, /Annerch, er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn. /Tremyniad mynydd, manod tew - ni'th ludd, /Ni' lywiaw 2 PM V 17 45 dd byd i'th gyd rhygafas. /Cefaist, Lywelyn, o lywiaw - gwendorf, /Gwynde_"yrn Aberffraw, /Cadarn gad d CBM IV 6 127 diain, /Gryd orddwy, grym fwyfwy firain, /Glyw lywiaw, llewenydd cyngrain: /Glew oddef gloeslef a glasl Lywiawdr 1 ES I 20 11 Na bwyf arnad, Rwyf, rwym engiriawl. /Arbennig Lywiawdr, Brynawdr breiniawl, /Erbyniaist, llywaist llu lywy 7 PM V 22 30 byd, gwryd Garwy, /Caru bun weddaidd, luniaidd lywy, /Aur didawl meidrawl ei modrwy - a'i phall, /Ni ph D-1 I 1 8 'i gwelwy. /Neu ryddadlas am lwyth eurwas Euas lywy, /Erging anchwant, Gwent, Gwlad Morgant, Dyffryn My GM I 9 168 ) /Ac os Duw o nef neu ym cynnydd /Ceinfod gan lywy imi, lawr, i'm hunydd PM V 14 30 Caeroedd Gwenlli_"ant Gwynlly_"wg se, /Caradwy lywy, lewych ystre; /Can ni ddaw i'm bodd, o'm bod yn dd CBM III 5 29 f, /Nid gorthaw a wnaf wrth a garwyf. /Celadwy lywy, liw ton am rwyf, /Rhwy gennyf gennyd, er nad ydwyf HOG II 10 5 iddi, /Anwar don lafar, lefawr wrthi; /Dewisle lywy loyw gyteithi, /Glaer, gloyw ei dwyre o du gweilgi. GM I 9 32 w, Duw, yd rangwy /Rhieinged rhwych wyry wared lywy. /Llachar fy nghleddyf, lluch ei annwyd - yng nghad lywych 1 MG VII 33 71 efydd y'm cryfhe_"ych, /Dal fy llaw i'th law a lywych - yn iawn, /Ar hyd ffyrdd uniawn y'm harweddych. llachar 34 CBM III 16 70 cad, beiddiad beirdd wantwy, /Rhuddbair ba_^r llachar ban lladdwy; /Rhuddbraff ei saffwy, ni syll a_^' CBM IV 5 138 leddyf gla_^n, gloyw ddaerawd - i'm llaw, /O'r llachar ddiwyrnawd, /Llas Trawswalch, trais ei ddefawd, CBM III 17 17 A thraw y daw a_^ Dygen. /Gwirawd Owain llary (llachar - ei derfysg /Ar derfyn ei esgar) /Balch y daw y PM V 5 36 eues, /Yn ysgwthr trydar yn ysgwn ddarpar, /Yn llachar ein lloches. /Ar draethell ni draethwyd neges /M EG VI 18 101 yw o afryw afrad, /Mi henwyf o henwyr ei dad. /Llachar fa_^r, aerfar erfyniad, /Llachar fron o frydau G EG VI 18 102 nwyr ei dad. /Llachar fa_^r, aerfar erfyniad, /Llachar fron o frydau Gwriad, /Lluchiaint gweilch am wal GM I 9 19 dilin /Dychysgogan, Lloegr, rhag fy lla_"in! /Llachar fy nghleddau, lluch ydd ardwy - glew, /Llewyched GM I 9 33 yd rangwy /Rhieinged rhwych wyry wared lywy. /Llachar fy nghleddyf, lluch ei annwyd - yng nghad, /Llew CBM IV 6 49 au hefelys; /Llathrai lafn o'i law ar gyfys, /Llachar glaer yn aer, yn nyrys; /Ac ysgwydd yn rhwyd rha CBM III 24 44 wdd a oedd hygar, /Hygyrch ei neuadd cyn lladd llachar, /Gw_^r oedd gyhafal (dial dyar) /A_^'r gorau a CBM IV 11 16 g, /Y mae i'th ddiblau ddau ddinag, /Llachau a llachar Gynfrig. /Eurwas, cyn lleas, yn llysoedd - enwaw CBM IV 16 36 ydawl cedawl ced wasgar /Eirchiad, Llawroddiad llachar, /Iawn o'm dawn doeth, arllafar, /Iawl heb dawl, CBM III 10 31 ng, flaengar, /Lloegr lleiddiaid, llofruddiaid llachar /Iorfeirthiawn i furthiaw esgar. /Pedwaredd wely CBM IV 9 163 fdrwch, /Ni wrthyd Mab Duw dadolwch! /Dadolwch llachar Llachau - gyfarpar /Yn aerfar yn arfau, /Llydw y CBM III 21 149 ognais fawrgerdd am ei fawrged, /Mawrgor ga_^r llachar, Llachau gyfred. /Gan fawrdraws arglwydd rhwydd CBM IV 9 133 erwch - rhif, /Rhiallu ddiheiddwch, /Nid achar llachar llafarwch, /Nid achles afles arafwch, /Nid achlu CBM III 16 164 ew rhag llyw goradain, /Yn rhith llafn anwar, llachar llain, /Yn rhith cleddyf claer, clod ysgain - yn CBM III 16 56 addai llafn gasnar, llathrai galch llasar /Mal llachar llaw ddigrawn. /Digrawn rwyf rhwyddfan, rhwyfan CBM IV 5 94 Morgant mur gawr, llasar wawr - wanar, /Llary llachar, llawch cerddawr, /Mab i Owain prain preiddiawr, HF VII 22 4 /Dewr Owain, deuruddliw ffion, /Durgoch ba_^r llachar, llawch deon. /Dinegyf neges rhodolion, /Digaled PM V 28 31 - draig /Drwy ganiad y Drindawd, /Ba_^r anwar llachar, llawch gwawd, /Llary llawffer, ffyrfder ffosawd CBM III 16 225 wn /Ysgwyd (twn ta_^l) Rugun. /Taer pair pa_^r llachar, Lloegr ddiwael, /Tarf luddiaw, torf gyfiaw gyfa CBM IV 6 124 fain, /Uchelfar, uchelfab Owain. /Echrys pa_^r llachar lluch gyfwyrain - gawr, /Lluoedd wawr mawr, madi SB II 22 27 eud Cymru cymriw ei chyfiaith. /Cyfiaith ga_^r llachar, lluch ryfyg - Arthur, /Gosgordd ddo_^r am go_^r CBM IV 5 53 yn, /Llyw mawr, llew llawr Llywelyn. /Llywelyn llachar, lluchfaran - gyfedd /Ni gyfyd o'i fablan; /Bu LlF2 VI 7 22 , Lywelyn, lwrw ddiechrys, /O Lary fab Casnar, llachar lluchfrys CBM III 16 37 ofiad, /Diachor wosgordd wosgryniad, /Diachar llachar, lluchiad - ei lasbar, /Llacheufar llaw weiniad. CBM III 3 156 co_^r, cerdd wosgor wasgawd, /Ced wasgar, cas llachar lluchnawd, /Lluch faran, lluchfan ei folawd, /Ar PM V 5 49 _^r dygrwn /Pan ysgwn esgores. /Cyn ysgar llew llachar lluchwres /A_^'i alon o'i a_^l anghymes, /Cynifi PM V 23 35 /Ton arall guall goch wyar. /Pan orfu pen llu llachar, - Llywelyn, /Llyw Alun a Thafar, /Myrdd bu lla PB VII 5 33 a_^r, /Ni'm llwydd goleurwydd galar. /Mau alar llachar mur traeth Llychwr - gwychr, /Llew gwychddrud Di CBM III 3 108 ddir, /A fo llary, llawen rhygyrchir, /Ac a fo llachar, rhy'i llochir, /A fo gwa_^r, gwell yd foddhe_"i CBM IV 6 169 lladd yn lluchiad, pan llochir - yn llym, /Yn llachar yd fernir; /Pan gymrwy rhyfel rhyhoffir; /Pan gy CBM III 19 6 tholais fy rhwyf, yn rhwydd rhad - wasgar, /Yn llachar, yn lluchiad, /Yn llary llawr, yn llawroddiad, / Llachau 7 CBM IV 11 16 thraidd log, /Y mae i'th ddiblau ddau ddinag, /Llachau a llachar Gynfrig. /Eurwas, cyn lleas, yn llysoe DB VI 29 24 rudd, gwae finnau, /Am riff ne_^r, lluch hyder Llachau, /Am rym llym y lleim fy nagrau, /Am rwyf y darw LlG VII 24 125 y pennaf a giglau; /Cynnwrf ta_^n, lluch faran Llachau, /Cyfnewid newyddlas ferau. /Cyfarf wyf o rwyf CBM IV 9 163 /Ni wrthyd Mab Duw dadolwch! /Dadolwch llachar Llachau - gyfarpar /Yn aerfar yn arfau, /Llydw ysgor, ys CBM III 21 149 wrgerdd am ei fawrged, /Mawrgor ga_^r llachar, Llachau gyfred. /Gan fawrdraws arglwydd rhwydd y'm rhodd CBM IV 6 47 en. /Cyngen gywrysedd am gywrys - Deau, /Llary Llachau hefelys; /Llathrai lafn o'i law ar gyfys, /Llach BF VII 52 16 a was ban llas, yn llasar - arfau, /Fal y llas Llachau is Llech Ysgar; /Esgudfab Gruffudd, barawdrudd b Llacheufar 1 CBM III 16 38 niad, /Diachar llachar, lluchiad - ei lasbar, /Llacheufar llaw weiniad. /Llewenydd preiddwyr, preiddwr llad 6 CBM IV 8 20 nnaf gwedi pynner - cad /Can llary llawroddiad llad a llwyrder; /Llonydd yw ganthaw heiliaw haelder, /H LlF1 II 1 98 elyfrad /A'i cherdd a'i chedwyr a'i lly_^r a'i llad /A'i llan ger dylan, ger glan dylad - hefyd. /Llwy CBM III 16 18 f am geinrad, /Beirdd gynnull am drull, am dri llad. /Bodawg ei rodawg i rodiaw torfoedd, /Twrf cyhoedd GM I 9 141 onig gaer ger Hiriell bau. /Derllesid i'm llaw llad i'm goddau /Yng ngwaith Maes Carnedd can frehyrau. CBM III 17 12 glyw, llyw Lleisiawn, /Yn llaw llew cad, cyrn llad llawn. /Gwirawd Owain llary, llawen - yd roddir /Yn CBM IV 9 44 bual bugunawd, /Buelin oreurin wirawd, /Buarth llad llonydd o fragawd. /Buches cyrdd, cerddorion wasgaw Lladin 1 GM I 11 31 draws drais gyffredin, /Ei enw yn Efrai ac yn Lladin, /Ac ym mhob cyfaith yn gyfiewin /Hyd yd breswyl lladron 2 GYC VII 42 5 ai, rhyfawr draha. /Torri gwaharddon a chynnal lladron /A threisaw gweinon, gwn na'th dycia. /Drwg fydd LlG VII 26 26 /Rhwyl Carreg Hofa! Cafas ynddaw /Rhawd Saeson lladron i eu lludwaw! /Ys dir o'i farau ddifuriaw - pob lladd 39 PM V 1 78 wch, /Gwa_^r Hywel hoywal cyfeddwch, /Gwrdd yn lladd a_^ llafn dauafwch /Gwy_^r hoeddlwydr, gw_^r hydr GG II 31 17 /Gair syberw a berw yn ei berfedd; /Wythfed yw lladd a_^ llafnau cochwedd /Celain a chathl brain ar ei CBM IV 4 241 gon! /Ar llwrw ysgwydfwrw ysgyrion, /Ar llwybr lladd a_^ llafnau rhuddion, /Ar greulif, ar greulyd feir CBM IV 9 203 ddfaniar gwrddfar Gwynddolau, /Gw_^r a ddengys lladd a_^ llafnau - rhuddion, /Llew dragon, llyw dreigia CBM IV 6 218 adwyd, /Ced ebrwydd cyfrwydd, cyfarwyd - a_^ lladd /A_^ llafnau trwy forddwyd. /Mo_^r gyfran gyfred e HOG II 13 9 threfed, /Llaw ar groes llu a ddygrysed /[ ]A lladd a_^ lliwed a gwaedled - ei laifn /A gwaedliw ar gi PC II 21 22 r wyn Wennwys. /Lladd Brochfael wyn a gwynaf, /Lladd Aearddur (a'n cur cof) /A lladd Rhirid (a'm llid GYC VII 40 94 in a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Adolwg yna i'm Dewin doetha' /Na'm rhyddiw GYC VII 40 51 n, a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Nis adrawdd tafawd, nis traetha ceudawd, / GM I 9 106 ei efrais. /Gwaith [ ] ystofysid cynnif /Cyn lladd ar Lloegr llew Din Emrais. /Caraf-i yr ednan a lla LlLl II 16 20 r, diamau? /Clodfawr, clywitor nad gau, /Cafas lladd a_^'r llaw ddeau. /Ysef a'i trefyd, trefad - amddi PM V 8 35 dremid - galon, /Ga_^l ag ef ni borthid; /Nis lladd blaidd uch blaenwel gwyddfid: /Nis dwg lleidr fy PC II 21 21 dial dywal dwys?) /Plant Cedifor wyn Wennwys. /Lladd Brochfael wyn a gwynaf, /Lladd Aearddur (a'n cur c CBM III 6 5 o_^n eang, blaen hang, bloedd fawr. /Corn wedi lladd, corn llawen, /Corn llugynnor, Llywelyn, /Corn gwy BF VII 53 21 dyfod dydd /Aur golofn ddiofn Ddafydd. /Cyn no lladd Dafydd (defawd Einawn - Yrth, /Nerthawglym Merfyni BF VII 53 26 n. /Arwymp ddawn cyfiawn: oeraf cofion - fydd /Lladd Dafydd, llyw deon, /Aur diserch Rhydderch rhoddion EG VI 18 12 mawl. /Llewychedig llafn yn llaw reddfawl /Yn lladd dywrthladd i wrth lys Rheidiawl. /Gwelais (a gerai CBM III 21 111 borthes, /Yn amwyn Ednob, ednaint ar gnes; /Yn lladd esgarant pan esgores, /Ni bu esgorfaich Brynaich b BF VII 53 33 d, gad gyni, /Gwawr ddeifniawg, ruddfoawg ri! /Lladd fy rhi: i mi, mawr a dramgwydd - hwn, /Hyn a'm dwg CBM III 8 67 stai Wynedd /Ym mherfedd Edeirniawn /Heb wy_^r lladd gan llyw camawn, /Llith beri_"on lluyddion llawn. CBM III 14 2 er ddilain a ddylif - yng ngawr, /A_^ llafnawr lladd heb rif, /Ac o du gwaedlafn gwaedlif, /Ac ar dir c HOG II 6 57 n, - ni gefais, /Ni gafas neb o'm llin; /Er fy lladd-i a_^ llafnau deufin, /Rhy-m-gwalaeth-i gwraig bra PC II 21 24 'n cur cof) /A lladd Rhirid (a'm llid llif) /A lladd Iddon ac Addaf. /Brochfael ac Iddon, brodorion - H CBM III 24 44 hygawdd a oedd hygar, /Hygyrch ei neuadd cyn lladd llachar, /Gw_^r oedd gyhafal (dial dyar) /A_^'r go BF VII 51 1 Lladd llew Ffraw! Bu braw bryd addas - orchwyl /Erchwyni PM V 23 37 ar, - Llywelyn, /Llyw Alun a Thafar, /Myrdd bu lladd, llith brain gorddyar, /O'r milwyr a mil yng nghar DB VI 29 33 Fynnau. /Bu gelyn dychryn o'r dechrau /Byth yn lladd Llundain a'i thyrau, /Bu erwan yr awr y ciglau; /B GM I 7 91 awd braw ystawd ystle. /Ail llam a'm hedfyn yw lladd Llywelyn, /Ail dychryn a'm deffry; /Ail dewr udd a CBM III 8 48 yllawg yr deryw, /Marw Madawg, mawr im eilyw, /Lladd Llywelyn, llwyr ddilyw! /Hawddamawr, Waelest Edwy GM I 9 76 fy ngheiniaw ni llwydd, /Ni lluddiaf i'm llaw lladd nis gwehyr. /Gwelais angerdd rhi rhag Craig Gwyddy CBM IV 6 100 Gwaith Faddon ymddulliaw, /Gosgordd llawr, cyn lladd ohonaw /Gwisgwys llary llurig amdanaw; /Gwasgawd g SB II 22 35 g; /Bu y gwy_^r cylch lly_^r yn llewyg /Gan eu lladd o'r llew gosgeiddig; /Rhif trychan celain o drychi CBM IV 1 19 if a llif rhag llain; /Llafn yn llaw a llaw yn lladd pennain, /Llaw ar llafn a'r llafn ar llu Norddmain PC II 21 23 wyn a gwynaf, /Lladd Aearddur (a'n cur cof) /A lladd Rhirid (a'm llid llif) /A lladd Iddon ac Addaf. /B PM V 17 28 ndud, /Llaith breisgwyr, llith brain a chnud, /Lladd rhyfu a rhannu golud. /Mebyd rhwyf gwryd, rhwydd - GYC VII 36 29 y cwynaf, och o'r cwynaw! /Arglwydd llwydd cyn lladd y deunaw, /Arglwydd llary, neud llawr ysy daw, /Ar PM V 1 105 n o aer a gwin o'i eurflwch, /Gwayw a llafn yn lladd yn ddeudrwch, /Gwae a'i cawdd: niw cyhudd dadolwch LlG VII 24 138 thau. /Yn rhyfel, ffrwythlawn dawn diamau, /Yn lladd, yn llosgi, yn torri tyrau; /Yn Rhos a Phenfro, yn CBM IV 6 168 he_"ir, /Pan wesgryn camawn, camp engir, /Pan lladd yn lluchiad, pan llochir - yn llym, /Yn llachar yd Lladdai 5 CBM IV 9 99 afwyn, /A llif crau a lliw ffrau ar ffrwyn. /Lladdai ddraig ar ddragon drylwyn /Tryliw goch, trylew d CBM IV 4 181 orsedd wersyllig! /Gwersyll torfoedd tew, llew lladdai, /Gorsaf tarf, taerfalch fal Gwalchmai, /Gorfara CBM III 16 55 yniawn, /Yn llew glew yn llyw rhag Lleisiawn, /Lladdai llafn gasnar, llathrai galch llasar /Mal llachar CBM III 21 119 o'r a gaffai, /Nid oedd anghlodfawr llawr pan lladdai, /Nid oedd anghlodfan y fan yd fai, /Nid oedd i CBM IV 7 11 /Unbyn balch, bwlch ynn heddiw, /Rhuddai, pan lladdai rhag llew, /Rhudd onnen o'i loflen law. /Llaw hy Lladdawdd 5 CBM IV 7 23 wng dau nifer /Pan gyfrang gwaywawr a gwy_^r, /Lladdawdd a_^ hi, llith adar, /Llafn grau, cenau Cedifor PB VII 6 5 /Dwyn ein llyw, Duw ry-n-lladdawdd. /Llwyr y'n lladdawdd cawdd cwynfeddu - galar /(Gelyn Lloegr a ddarf DB VI 27 19 dd, /Llywiawdr gwynfydig, gwledig gwladlwydd. /Lladdawdd Duw arnam am ddwyn lleurwydd - frwyd, /Llafuri DB VI 29 109 aaf, /Mor lle im alar am a garaf, /Mor llwyr y lladdawdd Llundain arnaf, /Mor llwyr ca_^r-gw_^yn am a g PB VII 6 4 cad fleiniad flawdd, /Dwyn ein llyw, Duw ry-n-lladdawdd. /Llwyr y'n lladdawdd cawdd cwynfeddu - galar lladded 2 CBM IV 5 84 t, /Llas llary frodyr, gwy_^r gorfynt, /A ched lladded, lladdesynt. /Llas Aser, aerllew, aerllid - ufel CBM III 21 162 merbyn heb ymarbed: /Yd giliai bob llwfr yny'i lladded, /Yd gyrchai bob glew mal yd glywed, /Yd gwyddyn lladdesynt 1 CBM IV 5 84 llary frodyr, gwy_^r gorfynt, /A ched lladded, lladdesynt. /Llas Aser, aerllew, aerllid - ufeliar, /Aer lladdwy 3 GM I 9 29 genthi ni gynhelwy. /Genilles a'm llif, cyd am lladdwy - ar air, /Ei muner (nid mawr imi fy ngofwy!). / PM V 23 51 Mo_^n, /Mynwennoedd bu branar. /Llywelyn, cyd lladdwy drwy fa_^r, /Cyd llosgwy, nid llesg ufeliar, /Ll CBM III 16 70 ad beirdd wantwy, /Rhuddbair ba_^r llachar ban lladdwy; /Rhuddbraff ei saffwy, ni syll a_^'i olwg /O ol Lladdwyd 1 MG VII 32 52 Rhwystrwyd Erod, greulawn arfod, ar ei arfau, /Lladdwyd meibon gwirion gwynion: gwae eu mamau! /Ac nid Llaes 2 CBM III 5 44 digoned. /Llysaidd ei hirdwf o'i heurdudded, /Llaes wengall, wengan, wengaen deced; /Llif dragon fanon CBM III 5 86 eingadr ei hystlys, /Ni'm hu frys o'i llys i'w llaes ymdaith: /Gwirion deg, dawel ei chyfariaith, /Gwan Llaesa 1 CBM IV 10 36 othwyf! /Lleisiawn llyw, llew glyw, glewrwyf, /Llaesa dy fa_^r, dy fardd wyf! /Wyf cerddawr i'm rhwyf llaesgad 1 CBM IV 6 27 hen, /Grugunan rwyfan rudd onnen, /Nid o nerth llaesgad yd gaiff Llesgen - dir, /Hu molir maint ei len; llaesteg 1 GF VI 22 2 Gwymp llun a'm dihun, dihoen fy ngran, /Gwan, llaesteg araith, gyfraith gyfran, /Gwenlloer gynhebig, f llafar 7 GM I 9 2 Mochddwyreawg huan haf dyffestin, /Maws llafar adar, mygr hear hin. /Mi ydwyf eurddeddf ddiofn y EGM I 26 3 /Neud coed nad ceithiw, ceinlliw celli. /Neud llafar adar, neud gwa_^r gweilgi, /Neud gwaeddgreg gwane PM V 4 19 rud, eraill yn ddoethion, /Rhai tra llwfr tra llafar eu so_^n /Ac eraill taerlew termudion; /Rhai diga CBM III 7 34 Oedd hir ei drwydded, oedd hyged, hygar, /Oedd llafar gwyar o'i gyfarwaith; /Oedd buelin blas, gwanas g GM I 7 56 ar, /Llywelyn, llyw diarchar /A llawen cyni bo llafar. /Llawfrydedd frydau er Madawg ys mau, /Marth gof PhB VI 15 7 Faelgwn /Neus porthes peprwn pell dyfrydedd: /Llafar meriniau gwyniau gwragedd, /Llawer chweddl anoeth CBM IV 16 77 ga_^r ca_^r cerdd cybyddiaeth; /Llai yd ga_^r llafar no llawfaeth, /Mwy yd ga_^r llawrydd no llawgaeth llafarai 1 CBM III 24 150 . /Tra fu fy nghyfedd yng nghyfoeth iawn /Ni'm llafarai-i neb na'm bai ddigawn, /Ni'm diddolai-i lary o llafarwch 1 CBM IV 9 133 rhif, /Rhiallu ddiheiddwch, /Nid achar llachar llafarwch, /Nid achles afles arafwch, /Nid achludd eurgu llafasaf 1 LlF1 II 1 22 ylyed, /Men na llefesir dir o'i daered, /Men y llafasaf oes ddarymred. /Tair allawr gwyrthfawr gwyrthau llafngoch 2 LlG VII 25 83 _"rnaidd frenhinaidd fro; /Doniawg yw fy llyw, llafngoch Gymro: /Ni ddwg Duw y dawn a roddo BF VII 54 24 enwi: /Llywelyn, terfyn torf gymelri - falch, /Llafngoch walch yng nghalch yng Nghaer Ffili. /Dafydd gl llafngreulyd 1 BF VII 51 7 chymri, /A chymraw oedd hefyd: /Llas Llywelyn llafngreulyd, /Llas Arthur, benadur byd. /Gwae'r byd rha llafngroch 1 BF VII 47 16 ei ganfod, /Llyw glyw, glaif anesgymod, /Llew llafngroch, cleddyfgoch, clod. /Arwymp glod orfod, arf c llafn 33 SB II 24 22 llwrw tra llwrw aerfwrw furthiaw, /A llafn tra llafn, a llid tra llid tremid dreiddiaw, /A gw_^r tra gw CBM III 30 3 yddin, /Ni byddud wrth gyfraith; /Oedd anawdd, llafn adrawdd llaith, /Dygynnelw, dy ganhymdaith. /Trig CBM III 16 164 , /Yn rhith llew rhag llyw goradain, /Yn rhith llafn anwar, llachar llain, /Yn rhith cleddyf claer, clo CBM IV 1 20 aw a llaw yn lladd pennain, /Llaw ar llafn a'r llafn ar llu Norddmain, /Ac eryfoedd trwm rhag tremid a CBM IV 1 20 afn yn llaw a llaw yn lladd pennain, /Llaw ar llafn a'r llafn ar llu Norddmain, /Ac eryfoedd trwm rhag CBM III 7 21 ni olaith, /Rhad wastad, wystlon ganhymdaith. /Llafn argrad yng nghad, yng nghunllaith, /Llafn gwyar a PM V 1 28 mthengwlad /Namyn gwayw yn gwa_^n o'i angad /A llafn coch yn llaw gynifiad /A brwysgaw a briwaw bragad PM V 1 78 r Hywel hoywal cyfeddwch, /Gwrdd yn lladd a_^ llafn dauafwch /Gwy_^r hoeddlwydr, gw_^r hydr yn ei hwch BF VII 45 2 Colli Goronw! Gw_^r diemyth - fu, /Gorofn llu llafn dilyth, /Llew hael o'r llin wehelyth, /Llawir, ni CBM III 15 3 rys - ei faran, /Afarwy Aedd fab Rhys; /Llafur llafn dolur dilys, /Llid carant cad wrygiant wry_^s. /Gw PB VII 3 21 a_^r dwys anghynnwys yng nghad. /Cad gyrchiad, llafn drochiad, llew /Fu Rys ruglfar, ruddbar riw, /Cryg LlF1 II 3 63 /Gnawd gan ri rwydd ardawch; /Gwaed gan llu ar llafn dwyawch; /Gwae a gawdd llew ac nyw llawch! /Llochi GM I 7 45 O ddiffwys ei ddaffar, /O ddiffeithiad Lloegr (llafn dyar - wrthudd) /Nid wrth fedr ei alar. /Galwaf Dd CBM III 13 4 , /Llewenydd llu bedydd bydraith, /Llyw anaw, llafn eurllaw aerllaith, /Llary Owain, Lloegr ddilain dd CBM III 16 55 /Yn llew glew yn llyw rhag Lleisiawn, /Lladdai llafn gasnar, llathrai galch llasar /Mal llachar llaw dd PC II 21 8 Ym Mo_^n, i mewn ei hynys, /Ydd ym lleddir a_^ llafn glas. /Dielid Mab Duw ddygn alaeth - Hywel, /Hawl CBM III 8 8 /Pob llary ar llyfnfarch diffun, /Pob llew a_^ llafn glew ar glun. /Ym Maesycroesau croesasam ddeon, /M CBM IV 7 24 wawr a gwy_^r, /Lladdawdd a_^ hi, llith adar, /Llafn grau, cenau Cedifor EW VI 1 17 w_'raidd, tey_"rnaidd, teg. /Teg goryw fy llyw llafn greulawn - fal gw_^r /Ar ei ga_^r a'i estrawn; /Pe CBM III 21 25 llasar o lin Lleisiawn? /Py fydd glew a llew a llafn greulawn? /Py fydd glyw aerllyw ar llwrw camawn? / CBM III 7 22 th. /Llafn argrad yng nghad, yng nghunllaith, /Llafn gwyar a ga_^r o gydwaith, /Llaw esgud dan ysgwyd g CBM IV 7 13 , /Rhudd onnen o'i loflen law. /Llaw hyladd ar llafn hylwrch, /Lluniai glod glew dihafarch, /Mynw ton, PhB VI 13 16 wyrglod, wawdrod wodrudd, /Llyry drafn llawer llafn lledrudd. /Lledrudd parfrys Rhys, rhwysg Hiriell - BF VII 56 27 rgae ar Gymro - dinam, /Deddf Dunawd ap Pabo, /Llafn llidiawgddur cur cyffro, /Llew prudd neud llawr pr OC II 14 101 _^n edrywant. /Areglydd defnydd dioddeifiant - llafn, /Llyfn ei deutu, llym ei hamgant. /Dywallaw-di, f CBM III 10 42 athrugar athraon - Cadwallawn, /Ail Lluddiawn llafn ruddion, /Cyfnewid erfid arfogion, /Cynifiaid cuni SB II 24 22 llyry, a llwrw tra llwrw aerfwrw furthiaw, /A llafn tra llafn, a llid tra llid tremid dreiddiaw, /A gw EW VI 2 13 rhwyf, Duw a'i rhoddes. /Rhoddes Duw i'm llyw llafn waedlif - ysgwr /A'i ysgyrion yng ngnif, /Rhwyd Br PM V 15 13 A Phylip a Phawl ac Andras. /O afflau fy llaw, llafn wynlas, /O affaith golaith galanas, /Da haearn, di PM V 1 105 , /Gwa_^n o aer a gwin o'i eurflwch, /Gwayw a llafn yn lladd yn ddeudrwch, /Gwae a'i cawdd: niw cyhudd CBM IV 1 19 gwain /A llinon yng ngnif a llif rhag llain; /Llafn yn llaw a llaw yn lladd pennain, /Llaw ar llafn a' DB VI 25 27 braw saw Saeson Clawdd y Cnwcin, /Oedd bwlch llafn yn llaw gynefin, /Oedd gwaedlyd pennau, gwedi gwae EG VI 18 11 ydd ei ddydd, ei ddeddf a'i mawl. /Llewychedig llafn yn llaw reddfawl /Yn lladd dywrthladd i wrth lys llafnau 10 GG II 31 17 rw a berw yn ei berfedd; /Wythfed yw lladd a_^ llafnau cochwedd /Celain a chathl brain ar ei bronwedd; HOG II 6 57 is, /Ni gafas neb o'm llin; /Er fy lladd-i a_^ llafnau deufin, /Rhy-m-gwalaeth-i gwraig brawdfaeth bren PB VII 10 11 - branes /A Brynaich yn cwyddaw, /Llyw dragon, llafnau dreigliaw, /Llew ehwybr, o lwybr dy law. /Llaw a CBM IV 6 21 el /Yn rhyfel cyn rhybudd, /Gwy_^dd briwglau a llafnau lledrudd, /Gwyddfid gwy_^r yng ngweryd achludd, BF VII 51 14 udd aerwalch ceinfalch cyn ystynnu - llew /A_^ llafnau o bob tu, /Mawr gynnif rhif rhiallu; /Mawr gynna MB I 3 114 /Am drefan Dryffwn rhag eiriolydd /Tyrfai rhag llafnau pennau peithwydd, /Caith cwynynt, cerddynt gan e CBM IV 4 241 wrw ysgwydfwrw ysgyrion, /Ar llwybr lladd a_^ llafnau rhuddion, /Ar greulif, ar greulyd feirwion, /Ar PC II 21 27 - Hywel, /A holynt gerddorion, /Rhy'u llas a_^ llafnau rhuddion /Ar lles draig yn llys dragon. /Can edd CBM IV 9 203 wrddfar Gwynddolau, /Gw_^r a ddengys lladd a_^ llafnau - rhuddion, /Llew dragon, llyw dreigiau. /Draig CBM IV 6 219 ed ebrwydd cyfrwydd, cyfarwyd - a_^ lladd /A_^ llafnau trwy forddwyd. /Mo_^r gyfran gyfred ei ddonion, llafnawr 9 PM V 23 87 - fal gw_^r, /Yn gorfod ym mhob man, /Llywelyn llafnawr anghyfan, /Lloegr ddiwraidd, llu rhuddflaidd Rh EGM I 25 11 wyrn, /Tud amwyn terrwyn, tir eurde_"yrn, /A_^ llafnawr dyrawr dirfawr ei ddyrn, /Arwynawl gwrawl, nid CBM III 14 2 Owain aer ddilain a ddylif - yng ngawr, /A_^ llafnawr lladd heb rif, /Ac o du gwaedlafn gwaedlif, /Ac CBM III 29 3 aerdew - aerdorf /Yn ardwy rhag trylew, /I dan llafnawr llaith woddew, /I dan llasar glas llas llew. / CBM III 12 6 ws deifniawg ri defnydd - fy marddawr, /Llwrw llafnawr llawr llawrydd, /Llary llid aerlew, llew llwydd PM V 23 96 r dylan, /Rhag llaith anolaith (anolo llan) /A llafnawr lledrudd uwch grudd a gran. /Ninnau feirdd Pryd CBM IV 4 8 arant; /Llwrw branes llwyr ormes ormant, /Llyw llafnawr, llew llawr llaw ddichwant, /Llwybr llanwed lle CBM III 24 142 n; /Ni'm goludd mawrfudd mab Rhiwallawn, /Llyw llafnawr, llew llawr Llystynwallawn, /Rhirid ni'm gochel CBM IV 9 7 wen, parha_"us hyd Frawd, /Ar lles llawr, llyw llafnawr llwyprawd, /Arllwybr iawn, o'r ddawn y'm daeraw llafndrwch 1 PB VII 8 3 lym wychlith gwyach, /Eurwawr, llew yng ngawr, llafndrwch, /Aerwalch eirf, ni theirf, ni thech. /Ni the llafndwn 3 CBM III 20 52 rudd, lludd llu gynghrwn, /Lluoedd orthew llew llafndwn. /Ei lafn yng nghreulif, yng nghreulyn - gwyar, PB VII 14 22 wyn, cynneddf brwyn, cwynasam - Samswn, /Llyw llafndwn, llew dinam, /Collysant oll, coll cyflam /Cene LlF2 VI 8 7 Clydno Eidyn, prif gyfrin prain. /Cledd ysgwn llafndwn, orofn Llundain - lawr, /Arwr wawr prydfawr, wa llafnddur 3 LlG VII 25 6 /Post Prydain urddain, wrdd gyhused, /Peniadur llafnddur llawegored; /Pendefig, gwledig, gwlad amgyffre PB VII 20 11 rda /Dwyn gwrda penadur, /Blegywryd, llew gryd llafnddur, /Lle oestrawd yn Ystrad Fflur! /Ger Fflur, er PB VII 14 3 ni ddaliwn), /Aeth Samswn, blyngrwn blyg, /Mur llafnddur lluoedd edmyg, /Mwyndud llawr, mab mawr Meurig llafnfriw 1 CBM III 16 183 mddull /O'm cynnull, canys gwn /Nis lludd llew llafnfriw canmiw crwn: /Ni doddwyf ar hael hyd ar hwn! / llafnrudd 6 PB VII 2 7 maenfedd ei orchudd, /Mab mad mygr, lleiddiad llafnrudd, /Brwysg, breiniawl, greddfawl Gruffudd. /Mab PB VII 11 21 bryd ar ymladd, /Difraw ei law ar lafn rudd. /Llafnrudd Faredudd, llyw drinc, /Llew ni ad Lloegr yn ei PB VII 3 10 thwyf ym mrwyn, gw_^yn geithiw, /Ethym heb udd llafnrudd, llew, /Aeth Rhys fab Rhys, Rhos breiddiaw, /I PB VII 2 9 breiniawl, greddfawl Gruffudd. /Mab Gruffudd, llafnrudd lluoedd - Rhos gyrchaid, /Rhys gyrchiad tra mo DB VI 29 74 ew greddfawl, Gruffudd, /Mab meithyn Llywelyn llafnrudd, /Mawr gwriawr, gorwyr Maredudd, /Traws gyngaw BF VII 49 7 r /Ar Owain fab Gruffudd, /Nef neud ethyw llyw llafnrudd, /Ne_^r nifer naw haelder Nudd. /Gwell no Nudd Llafroddion 1 CBM III 10 52 s gyflafan, /Llawen dorf am gorf, am gyfrdan, /Llafroddion, llofruddiaid garthan. /Nawfed eu rhifed, rh llafur 13 GM I 14 9 li - Creawdr, /A llwyr grefydd i grynho_"i, /A llafur a chur a chorff dorri, /A chyfiaw hoddiaw hwyliaw DB VI 35 37 yn rhyfel, nid ymgela. /Lleiddiad gad gyrchu, llafur gur gynnu, /A_^ llu ni chymu yn Rhyd Chwima; /A'r CBM III 15 3 breiddfrys - ei faran, /Afarwy Aedd fab Rhys; /Llafur llafn dolur dilys, /Llid carant cad wrygiant wry LlF2 VI 10 63 yd profwyd prifiaith. /Gwae ef draethadur, cyn llafur llaith, /Ni draetho honawd arawd araith. /Gwae dd CBM III 21 4 Yn ardduniaw gw_^r gwrddfar eigiawn, /Yn awdur llafur lleferydd iawn /I ganu marwnad i Gadwallawn /Mal MeiG I 33 72 u syrth ym mhoen, ym mhell ddeincryd. /Gwae ni llafur lles yn ei ysbryd, /Ysbaid fer fydawl fod ym mhen CBM IV 16 143 id-ddoeth gathl cyfoeth coethiaid, /Ym mhrysur llafur llyfrddonaid, /Ym mhresent, ym mhreswyl enaid. /Y LlF1 II 1 17 ysg ddysg ddiddan, wahan weithred) /I wneuthur llafur ni bo lludded, /Myn na llefais trais trasglwy fyn CBM IV 8 16 th gw_^yth Gwaith Nanhyfer, /Yn anghyfle llwfr llafur ofer, /Yng Nghemais, yn nhrais, yn nhraws ober, / ES I 15 4 ; /Colofn nef, festig feidrolaeth, /Meidradur llafur pob llawfaeth. /Lleha fi, fy Rhi, yn rheolaeth - CBM III 9 13 ulu ban Benlli Gawr. /Godwrf a glywaf ar glawr llafur - rhai, /Rhyfelglod disegur, /Teulu Madawg, mawrg DB VI 35 25 red am eu traha. /Tyrau tew eu mur, terfysg eu llafur, /Torfoedd disegur a'u hysiga; /Tey_"rnfab Gruffu D-3 VI 19 22 hyn a ddywaid ceinaid canon - bur /Ysgrythur, llafur y llywodron: /Deugain mlynedd bleinon - dy wenwla llafuriau 1 MeiG I 33 31 ddigones) lles llyseuau. /Llywydd lleferydd a llafuriau, /Llary a orug llwyr ein gw_^yr a'n gau; /Ni'n Llafuriwyd 1 DB VI 27 20 addawdd Duw arnam am ddwyn lleurwydd - frwyd, /Llafuriwyd ysgwyd ar ei ysgwydd. /Llew yn aer, llyw taer Llaffethair 1 CBM IV 5 48 cerdd fenwyd, /Llawroddiad, llew yng nglewyd, /Llaffethair i ffo ffordd byd. /Byd trist wyf o glwyf am Llangadawg 1 GB II 26 98 edydd, /Llanarth, Llanadnau, llannau llywydd, /Llangadawg, lle breiniawg, rhannawg rhiydd, /Nis arfaidd Llangollen 1 GwB VI 17 14 Rhuthr a ddug (nid ffug) er ffosawd - fy llyw /Llangollen ddiwarnawd, /Rhuthr didanc aerdranc aerdrawd, llai 4 CBM III 21 139 u hadawai! /I Loegrwys hwysgynt, lletgynt neud llai /Can llas llid aerlew, llew nwy llochai: /Neud eddi PM V 8 37 fid: /Nis dwg lleidr fy llawrgerdd odid. /Neud llai dyofod, neud dyofid - ced, /Cadwgawn rhyddelid, /Ma GM I 7 129 ir tref, tremyniad amddyfrwys; /Lliaws llwyd a llai, lliaws erch erfai, /Lliaws grai grym diffwys; /Lli CBM IV 16 77 daaeth /Nog yd ga_^r ca_^r cerdd cybyddiaeth; /Llai yd ga_^r llafar no llawfaeth, /Mwy yd ga_^r llawry llain 2 CBM IV 1 18 ddyf uch gwain /A llinon yng ngnif a llif rhag llain; /Llafn yn llaw a llaw yn lladd pennain, /Llaw ar CBM III 16 164 llyw goradain, /Yn rhith llafn anwar, llachar llain, /Yn rhith cleddyf claer, clod ysgain - yn aer, /Y lla_"in 2 GM I 9 18 hael hual dilin /Dychysgogan, Lloegr, rhag fy lla_"in! /Llachar fy nghleddau, lluch ydd ardwy - glew, HOG II 6 64 'm nwyf yn edde_"in - i wrthaw /Ac i'm llaw fy lla_"in, /Lleucu glaer, fy chwaer, yn chwerthin, /Ac ni llais 3 GM I 9 107 r llew Din Emrais. /Caraf-i yr ednan a llarian llais /Cathl fodawg coed, cadr ei ethais. /Cyf-ym-golwch PM V 10 33 o Dir yr Heledd. /Hawl adwn, ysgwn ysgwyd, yn llais - ddraig, /O ddragon tud Emrais, /O bob tir treth CBM III 22 8 ydd ferth, /Llef bo_^n corn blaen cad ehorth, /Llais garw, a llef tarw Talgarth llaith 19 GM I 12 31 dwyd, /A chadw Dy gyfraith hyd ymgyfrang a_^'m llaith /A'm llwyddaw golochwyd PM V 23 95 tan, /Llyried, tremyned tra mo_^r dylan, /Rhag llaith anolaith (anolo llan) /A llafnawr lledrudd uwch g DB VI 31 12 chorddion, /Llawch ardawch, ardwy rheidusion, /Llaith arfaith arfod Blathaon, /Llywelyn, llywiawdr gwle PM V 17 27 ig, drud - yw ei gymwyll /I gymell ei wendud, /Llaith breisgwyr, llith brain a chnud, /Lladd rhyfu a rh PB VII 2 15 dydd y hyrddai - Rhys /Ciwdawd Rhos ohanai, /Llaith cynnygn, cynneddf Gwalchmai, /Llew gawr ysgwydfaw CBM III 30 3 ud wrth gyfraith; /Oedd anawdd, llafn adrawdd llaith, /Dygynnelw, dy ganhymdaith. /Trig yn harddfraint CBM III 18 7 fawr, /Aerllew llawr llawch nifer, /Ni olaith llaith er llyfrder, /Ni oddef cam, nyw cymer. /Ysid im a HOG II 11 3 nat geinwlad Gynlas, /I haeddu daddl faith cyn llaith lleas, /Gan hun arlluddiaw, hoen arlluddias. /Ac CBM IV 17 40 fedd tristyd - maith, /Cyfraith ddiolaith cyn llaith lledfryd: /Cyfrddoeth rwy gogel brad annel bryd, CBM III 24 18 oddedig, dig disgywen, /Mor fynych, mor faith, llaith llwyth Pobien: /Gwy_^r yn afrddwl, gwy_^r gwerin PM V 15 16 olaith galanas, /Da haearn, diheura, pan llas /Llaith Madog, nad o'm llaw y'i cafas, /Nog a'i caiff Ca LlF2 VI 10 63 wyd prifiaith. /Gwae ef draethadur, cyn llafur llaith, /Ni draetho honawd arawd araith. /Gwae ddiwarth, PC II 19 2 trisaith - ni'n beiddai, /Ni'n ciliai cyn ein llaith, /Nid oes, ysywaeth, o'r saith /Namyn tri trin dd OC II 14 138 r, mawr a waith ydd oleithir /Gwy_^r ni olaith llaith oni llochir. /Menestr, medd ancwyn a'm cydroddir, CBM III 15 1 Llaith Owain llith brain breiddfrys - ei faran, /Afarwy CBM IV 17 140 Can lleng engylion, cain lliwed - obaith, /Cyn llaith, rhag hyfaith gyweitha_"ed, /Caffwyf o ioli Crist CBM IV 7 17 ngaen wedi meingain feirch. /Marchawg llawhir, llaith unben, /Mawrgof ar gychweddl gychwyn, /Cyd ragor DB VI 35 23 beirddion yn Sacsonia; /Llawfaeth gaeth giwed, llaith waith waredred, /Llosged eu trefred am eu traha. CBM III 29 3 aerdorf /Yn ardwy rhag trylew, /I dan llafnawr llaith woddew, /I dan llasar glas llas llew. /Llas gwas llall 3 D-3 VI 19 32 naill ymyl ydd a_^ morfa Meirion - be_^r /A'r llall, ca_^r llawer, ger Caer Lleon. /A Duw, 'n ein diwe HOG II 6 53 - foliant, /Gwenlli_"ant lliw hafin. /Ail yw'r llall o'r pall, pell fy min /I wrthi, i am orthorch euri DB VI 30 4 d, /Dydd y'm gwna yn drist drais ddyfniad /A'r llall yn llawen o'i ganiad. /Rhyfeddau rhiau ry-m-swynad llam 1 GM I 7 91 erhy; /Ail Dydd Brawd braw ystawd ystle. /Ail llam a'm hedfyn yw lladd Llywelyn, /Ail dychryn a'm deff llamhir 1 CBM III 1 22 /Eirioed y perthaist parth ag atan /Emys llaw llamhir a dan lluman, /Erchlyfn archlun ceirw uch cain e llamwyr 1 PM V 8 22 , /A glywo dy w_^yr wy erlid, /A'th orwyr, i'm llamwyr, i'm llid. /A hwde ddewis o'r rhydid, /Cabl neu llan 21 PM V 23 95 tra mo_^r dylan, /Rhag llaith anolaith (anolo llan) /A llafnawr lledrudd uwch grudd a gran. /Ninnau fe CBM III 3 147 nydd gymen, /Gain wenwas heb gas, heb gynnen. /Llan a wnaeth a_^'i lawfaeth loflen, /Llan llugyrn, llog BF VII 44 23 alar) /Yn rhwym gwely manro! /Llawr gwerthfawr Llan a'i gortho /Gadawg, gadarn freiniawg fro. /Ym mro D CBM III 3 152 Ddinorben, /Llan Llydaw, gan llydwedd wohen, /Llan Bengwern, bennaf daearen, /Llan Bowys, baradwys bur CBM III 3 153 ydwedd wohen, /Llan Bengwern, bennaf daearen, /Llan Bowys, baradwys burwen, /Llan Gamarch, llaw barch i CBM IV 14 16 cywrych, /Cyfnod ddail oni ddelych, /Cethlydd llan cathl fan fynych. /Oedd mynych iddaw, cyn taw - teg CBM III 3 150 eren, /Llan tra lly_^r, tra lliant wyrddlen, /Llan dra llanw, dra llys Ddinorben, /Llan Llydaw, gan ll CBM IV 11 8 irdd wisgawg, /Dan llen ddirgel oerfelawg, /Yn Llan, ddifradw gadw, Gadawg. /Gwaedlyd ei la_"in, gwanar LlF1 II 1 122 fnderw oeddynt ni ferwynt frad: /Cadfan i gadw llan, ef a Lleuddad. /Cadr y ceidw Cadfan glan glas weil CBM III 3 154 bennaf daearen, /Llan Bowys, baradwys burwen, /Llan Gamarch, llaw barch i berchen. /Perchen co_^r, cer LlF1 II 1 99 'i cherdd a'i chedwyr a'i lly_^r a'i llad /A'i llan ger dylan, ger glan dylad - hefyd. /Llwyddid ei gwe LlF1 II 1 19 fyned, /Myn na llefais dyn ddwyn eisiwed - o'r llan /Ger glan glas dylan, o'i dylyed, /Men na llefesir CBM III 3 148 gynnen. /Llan a wnaeth a_^'i lawfaeth loflen, /Llan llugyrn, llogawd offeren, /Llan tra lly_^r, tra lli CBM III 3 151 yrddlen, /Llan dra llanw, dra llys Ddinorben, /Llan Llydaw, gan llydwedd wohen, /Llan Bengwern, bennaf SB II 24 20 liaw, /A thref tra thref, a llef tra llef, tra llan llywiaw, /A llyry tra llyry, a llwrw tra llwrw aerf CBM III 8 56 terfynau enwawg /A'r lle ni llysir cynran /A'r llan odd uch llys Fadawg! /Er pan yw marw Madawg wyn /Ni CBM III 3 149 faeth loflen, /Llan llugyrn, llogawd offeren, /Llan tra lly_^r, tra lliant wyrddlen, /Llan dra llanw, d CBM III 3 32 wy enwiredd! /Llanfechan, fychod ei berthedd, /Llan ym mron ei challedd; /Dyniawl bobl ni borthant iawn CBM IV 17 132 , gwylwn, gwala_"ed - arnan, /Gw_^yth gyman yn llan, yn llwyr giwed; /A mi a'm hawydd yn gyheued /Yn af GB II 26 100 /Nis arfaidd rhyfel Llanfaes, lle uchel, /Na'r llan yn Llywel gan neb lluydd. /Garthbryngi, bryn Dewi d SB II 24 39 ch Trefal llid brid brenial braidd wasgarawg, /Llan Ystyffan, llyry byry boethfan, llwrw bwrw beithiawg Llanadnau 1 GB II 26 97 /Hyfaes ei meillion, hyfes goedydd, /Llanarth, Llanadnau, llannau llywydd, /Llangadawg, lle breiniawg, Llanarth 1 GB II 26 97 - Aeron, /Hyfaes ei meillion, hyfes goedydd, /Llanarth, Llanadnau, llannau llywydd, /Llangadawg, lle b Llandutglyd 1 SB II 23 16 dydd a fain, /Oer, gywasg gywisg pridd a main /Llandutglyd am glod orwyrain, /Rhwyfiadur Dygen, rhad di Llanddewi 3 LlF1 II 1 158 cheiniedi - llawen, /Ac amgen yw ein llen a_^ Llanddewi, /Ac am gylch ei chlawdd ei chlas gofri, /Ac a GB II 26 73 Ymhlith dedwyddion doethon dothwyf. /Ym mhlwyf Llanddewi, lle a folwyf, /Yd gaffwyf-i barch cyn nis ar GB II 26 103 gywilydd, /A Thrallwng Cynfyn cer y dolydd, /A Llanddewi y Crwys, llogawd newydd, /A Glasgwm a'i eglwys Llanfaes 1 GB II 26 99 reiniawg, rhannawg rhiydd, /Nis arfaidd rhyfel Llanfaes, lle uchel, /Na'r llan yn Llywel gan neb lluydd Llanfawr 1 CBM III 8 25 if yn Rhiweirth afon. /Llawer gorwydd blawr yn Llanfawr - llogawd, /Llemenig yn Ionawr, /A llawer gw_^r Llanfechan 1 CBM III 3 31 i throsedd, /A'i treiddwys, bu trwy enwiredd! /Llanfechan, fychod ei berthedd, /Llan ym mron ei challe Llanhuadain 1 EG VI 18 60 llu pannu pen ar digrain /A chan llaw lludwaw Llanhuadain, /Cilgerran achla_^n a chlod goelfain /A chl Llannarth 2 PB VII 14 8 wy i'm rhwyf diwarth, /Coll mawr ar wawr llawr Llannarth. /Gwalch o barth Llannarth, llawagor - ysgwn, PB VII 14 9 mawr ar wawr llawr Llannarth. /Gwalch o barth Llannarth, llawagor - ysgwn, /Oedd Samswn, cystlwn co_^r llannau 1 GB II 26 97 meillion, hyfes goedydd, /Llanarth, Llanadnau, llannau llywydd, /Llangadawg, lle breiniawg, rhannawg rh Llannerch 1 CBM III 16 53 awn, /Gwaed ar wallt rhag Allt Gadwallawn: /Yn Llannerch, yn lleudir Merfyniawn, /Yn llew glew yn llyw llanw 8 LlF1 II 1 170 isais fy ngherdd yng nghynfaran - cynnif /O du llanw a llif a llef dylan. /Dewrwr a folaf a folant beir ES I 21 11 eth lloer a llewych ar ddu; /Ef gwnaeth trai a llanw, a llwyr feddu - byd, /A bydoedd wledychu. /Mor gy CBM III 3 150 an tra lly_^r, tra lliant wyrddlen, /Llan dra llanw, dra llys Ddinorben, /Llan Llydaw, gan llydwedd wo CBM III 4 4 ceinmig, /Lliw golau tonnau, taenferw gwenig, /Llanw ebyr a'r lly_^r lle ni mawrdrig; /Mynych ymanfon d CBM IV 4 173 anewig - ei fynw, /Ei fyned a'm dirmig, /Baran llanw ger llynges gerrig, /Blaidd aerflawdd, amnawdd amn DLlM II 18 45 u dyrydd! /Mi ni'm dawr cyn de_^l dros elfydd /Llanw o fo_^r a llif o fynydd, /A nu bei gallwn ymgerydd EG VI 18 26 drais dros ganawl - Dyfrdwy /Yn y trai tramwy llanw rhwy rhwydd hawl; /Gwelais-i aer am Gaer oedd engi CBM III 16 200 rdd, gorddrud ei lasfer, /Drud rwyf torf, twrf llanw yn aber, /Drudflaidd gawr, drud fwynfawr funer, /D llanwai 1 CBM IV 4 192 Teifi tewychai, /Gwaedlan gwy_^r, a lly_^r a'i llanwai; /Gwyach rudd gorfudd goralwai, /Ar doniar gwyar llanwed 2 CBM IV 4 9 w llafnawr, llew llawr llaw ddichwant, /Llwybr llanwed llenwis ei foliant; /O'm mhrydest ym Mhrydain am CBM III 16 251 _^g, /Heb nebawd eisiwed. /Gorpo te_"yrn, twrf llanwed, /Yn nhey_"rnas nef nodded Llardelaid 1 BF VII 44 18 /Llas un mab Llywarch, llew afael - yn rhaid, /Llardelaid, honnaid, hael, /Ca_^r coeth, doeth, dygn ei llariaf 1 LlF1 II 2 40 lewaf - yn nhrin, /Ar haelfron Frenin o'r llin llariaf. /Ysgor ddo_^r, ddurddor ddiachoraf: /Ys gwn cw llarian 1 GM I 9 107 ar Lloegr llew Din Emrais. /Caraf-i yr ednan a llarian llais /Cathl fodawg coed, cadr ei ethais. /Cyf-y llariedd 4 LlF1 II 1 128 fi. /Cadr yd y cedwis, ger Disynni, /Cadredd a llariedd a llary roddi. /Cadr hwysgynt orfynt orfyrthi - CBM IV 4 136 ed argywedd, /Porthloedd, gwawr, porthes llawr llariedd. /A'm rhoddes rhuddaur gymyrredd, /As rhoddwy T PM V 26 12 yrchant wy orsedd, /Cyrchfawr llawr, ys cyrchu llariedd; /Cyrchaist Ros ddiddos ddifa_"edd, /A Phenfro DB VI 30 74 n, rwyf mariannedd, /Ys drwg heddiw lliw, wedi llariedd, /Y llaw a gedwis erllynedd - adwy /Yn Aberconw llari_"edd 1 D-5 VI 36 54 Rhiau rhadlonedd - ryfu, /Gwrawl Iesu, Pen llu llari_"edd, /Ef yn dri, yn Rhi, ac nid rhyfedd llary 59 GM I 7 117 ed gwlad Athrwys; /Lliaws eurfail fawr yn llys llary a llawr /Heb hyd wawr orffowys. /Lliaws aes esmwy MeiG I 33 32 es llyseuau. /Llywydd lleferydd a llafuriau, /Llary a orug llwyr ein gw_^yr a'n gau; /Ni'n gatwy Rheen CBM III 26 28 wyner, /Cwyn cyrdd cyfaenad na water, /Cwyddaw llary, ar llawfardd beuder: /Cwyn cydnaid ceiniaid a'i c CBM III 8 7 duhun - ein glyw, /Nid am glod warafun, /Pob llary ar llyfnfarch diffun, /Pob llew a_^ llafn glew ar MeiG I 33 87 y_"rnas; /Gwledig nef a llawr a llwyr ddinas, /Llary Arglwydd llawer, llewyn Wanas. /Gwae ni wna cynnif PM V 23 143 ydain a'i chlo, /Llywelyn, lliaws ei Franfro, /Llary de_"yrn cedyrn cadosgo - yng nghur, /Ys 'yng ngha LlG VII 24 55 feistroli, /Llew breiniawg brenhinedd deithi. /Llary de_"yrn cedyrn yn cadw gwesti - cyrdd, /Cerddorion PM V 23 53 drwy fa_^r, /Cyd llosgwy, nid llesg ufeliar, /Llary de_"yrn uch cyrn cyfarwar, /Llwrw cydfod, er clod, ES I 17 15 ddugfalch byddin; /Llywelyn, lleerw freienin, /Llary ddefawd llyw gwyrddrawd gwydrin. /Nid wyf gynefawd PM V 18 7 Olias, /Dewr egin dwyreawd yn ddas! /Llywelyn, llary ddyn, llwyr ddias - galon, /Gw_^yl hydwf fal Palla ES I 18 10 ryd. /Rhodwydd ar Gymru oedd ar gyman - llu, /Llary Ednyfed Fychan; /Oedd ban gawr am ben garthan /Pan CBM IV 5 44 rwydr, breisgfalch ei ddawn, /Bryd ar llwrw ar llary Einiawn. /Llary Einiawn lluchddawn llochesyd - fei CBM IV 5 45 ch ei ddawn, /Bryd ar llwrw ar llary Einiawn. /Llary Einiawn lluchddawn llochesyd - feirddion, /Fab Cyn CBM III 26 41 Gwyn Gwarther; /Gwas a las o Leisiawn ener, /Llary Einiawn, llyw llwyrddawn llwrw ne_^r, /Llew doethl PB VII 16 19 ceimiaid dinidr, /A'i colles, colled anfedr, /Llary Fadawg, brif enwawg brwydr, /Llew gwrthgloch, burg PM V 26 96 an tudded. /Ef gorau rhiau rhyaned /Er Arthur, llary fodur lliwed. /Ef dihiddl ei aur yn arffed - ffraw CBM IV 5 83 letgynt - yw /Nad y_^nt fyw fegis gynt, /Llas llary frodyr, gwy_^r gorfynt, /A ched lladded, lladdesyn CBM III 26 52 warthrudd; /Cerddorion cerddasan rhagddudd /Ar llary fron, ar Frynaich gystudd, /Cerddau dwfn deifniawg DB VI 31 14 Blathaon, /Llywelyn, llywiawdr gwleiddiadon, /Llary gyngaws, drwy gyngor doethion, /O Fynyw hyd faen-G PM V 25 48 n llew Lloegr gymyn, yn Iorwerth ei hy_^n, /Yn llary Lywelyn o lin Rhodri. /Nis celaf, honnaf, hwn yw B CBM III 17 17 agen, /A thraw y daw a_^ Dygen. /Gwirawd Owain llary (llachar - ei derfysg /Ar derfyn ei esgar) /Balch CBM IV 5 94 /Llas Morgant mur gawr, llasar wawr - wanar, /Llary llachar, llawch cerddawr, /Mab i Owain prain prei CBM IV 6 47 d Cyngen. /Cyngen gywrysedd am gywrys - Deau, /Llary Llachau hefelys; /Llathrai lafn o'i law ar gyfys, CBM III 21 169 ellwng blwng, blaidd cynired, /Rhag Cadwallawn llary, llaw egored. /Agored ei lys i les eilwyon - byd, CBM III 24 122 fydden: /Nid llawen fy mryd ym mro Gyngen, /Ar llary llaw hyged, gweled gwyddlen. /Gwyddlen a'u gortho, CBM III 3 107 wir, /Yn llwrw pwyll, pell ydd adroddir, /A fo llary, llawen rhygyrchir, /Ac a fo llachar, rhy'i llochi CBM III 17 13 llaw llew cad, cyrn llad llawn. /Gwirawd Owain llary, llawen - yd roddir /Yn y tir tu Hafren, /A thraul CBM III 18 21 sg o'i angad. /Ysid im wledig wlad amddiffyn - llary, /Llawer dyn a'i gofyn, /Gwaedlan osbarth warth wr PM V 28 32 Drindawd, /Ba_^r anwar llachar, llawch gwawd, /Llary llawffer, ffyrfder ffosawd CBM III 19 7 rhad - wasgar, /Yn llachar, yn lluchiad, /Yn llary llawr, yn llawroddiad, /Yn llew glew, glyw ddiffre CBM IV 8 20 /Peunoeth oedd pennaf gwedi pynner - cad /Can llary llawroddiad llad a llwyrder; /Llonydd yw ganthaw h CBM III 8 65 rhag galar /Y fau a fydd dau hanner. /Pei byw llary Lleisiawn ni luestai Wynedd /Ym mherfedd Edeirniaw CBM III 12 7 fy marddawr, /Llwrw llafnawr llawr llawrydd, /Llary llid aerlew, llew llwydd, /Lleisiawn, llas eu hyne CBM IV 2 39 chdor! /Arglwydd Dduw, heddiw boed hawddamor - llary, /Llid esbyd ysbar, ysbyddawd io_^r, /Nid amdlawd OC II 15 1 Teulu Owain llary, lluoedd anhun - trais /Yn eu traws arofun: /Ffyr OC II 15 29 d Le_"yn. /Dygychwyn, gennad, i gylch dragon - llary, /Lluosawg eu galon; /Dos, farchawg arfawg, Arfon CBM IV 6 101 w, /Gosgordd llawr, cyn lladd ohonaw /Gwisgwys llary llurig amdanaw; /Gwasgawd gwawd, gwaedd nen, gw_^r D-3 VI 19 17 /Yn ddeuddecllwyth, ffrwyth ffraeth amryson - llary, /Llwrw ar lled mordwy, dramwy dragon: /Yn niffai CBM III 21 27 Py fydd glyw aerllyw ar llwrw camawn? /Py fydd llary llysaidd llysoedd hylawn, /Hylawch prydyddion, Pry GM I 7 54 , /Llerw falch farchawg, llawr mawr Amhadawg, /Llary, llysawg, lluosgar, /Llywelyn, llyw diarchar /A ll CBM IV 3 19 ro lydan gocha_^n, gochawn. /I ddangos nad byw llary, llyw Lleisiawn, /I geisiaw mynawg, myned a wnawn. CBM III 26 119 w trais pan 'i treiddiaswn! /Nid oedd lary mor llary, mor lluadwn - hynt, /Handid cynt y'i cwynwn, /Nid D-3 VI 19 26 -i gyfaill gwa_^r, ca_^r cerddorion, /Llawhir, llary mynud draig mwyndud Mo_^n, /Gorau un cyfaillt o'r GRh II 28 43 ddais - fa_^r /Ar freienin Cemais, /Y harchaf, llary naf llednais, /Llyw gwriaf trin eithaf trais. /Tre GYC VII 36 30 /Arglwydd llwydd cyn lladd y deunaw, /Arglwydd llary, neud llawr ysy daw, /Arglwydd glew fal llew yn ll PM V 23 93 awn fab Cadfan, /Y mae am Brydain yn gynnan. /Llary, ni dde_^l ei law ataw, atan, /Llyried, tremyned t PM V 26 102 nodded. /I tithau, udd Deau, dyred /Clod, w_^r llary, o'm llwry i'th drwydded. /Ni byddud wrthudd, fudd BF VII 47 11 /Hwylfa glyw glod redeg, /Hylwydd wawr, llawr llary osteg, /Hil doethion, hael tirion teg. /Teg yd gaf CBM III 13 5 ydraith, /Llyw anaw, llafn eurllaw aerllaith, /Llary Owain, Lloegr ddilain ddilaith, /Llid ysgwn, ysgwy LlF1 II 1 128 d y cedwis, ger Disynni, /Cadredd a llariedd a llary roddi. /Cadr hwysgynt orfynt orfyrthi - tewdor, /C DB VI 29 67 dd dreigiau, /Llwrw y gwn gwenwawd brydestau, /Llary rwyf a ganwyf a_^'m genau, /Llew biwyf, Llywelyn b PM V 24 63 g, /Amherawdr, llywiawdr llurigawg, /Llywelyn, llary rwyf, Rywoniawg - berchen, /Barch wledig Hiraethaw PM V 24 5 , /Eryr ar gedyrn, eurged farchawg, /Llywelyn, llary rwyf, rhwym cytiriawg, /Lluyddau beri, rhi rhuddfo GB II 26 268 laeth, /Ysid unbennaeth unbenesau. /Ysid esgob llary uch allorau - Dewi, /Pum allawr Brefi, braint i'r PM V 11 33 Mynawg llary, ym mynwes llawr. /Llawr Ruffudd, llary udd, llawen gymwyd - ysb, /Llawer osb nad ydwyd, / LlG VII 24 20 fefl fonedd; /Llewelyn gelyn, galon dachwedd, /Llary wledig gwynfydig Gwynedd; /Llofrudd brwydr Brydain PM V 11 32 ud rhyfawr /Myned udd, budd byddinawr, /Mynawg llary, ym mynwes llawr. /Llawr Ruffudd, llary udd, llawe PM V 23 139 ryd ar fro - Gadwallawn /Fab Cadfan fab Iago, /Llary ysbar, ysbenydd ei blo, /Llwrw esbyd ysbaid anolo, PM V 6 11 ygaid - gwlad /A gw_^r gwlydd wrth eirchiaid, /Llary ysbar ysbenydd ei naid, /Llew wrth aer a llwfr wr llarydad 1 DB VI 29 64 adau, /Goddef pum archoll o archollau. /Gwedi llarydad, Duw deg gyfreithiau, /Llofrudd-dab Gruffudd, d Llarygryg 1 EGM I 25 8 yrn! /Llywelyn, llew glwys, Loegrwys lugyrn, /Llarygryg eithefyg, llosg ei thefyrn; /Twrf toredwynt ma llas 44 HOG II 11 16 y_"rnas - nef, /Cyn addef goddef, gwae fi na'm llas PC II 21 27 rodorion - Hywel, /A holynt gerddorion, /Rhy'u llas a_^ llafnau rhuddion /Ar lles draig yn llys dragon. GM I 8 82 uw rhy'i creas; /Cyn ei fa_^r arnaf neuaf na'm llas. /Ac o'r maint ysydd arnaf o gerydd /Cymydd a_^'th BF VII 53 3 Fab Duw dy leas! /Am eurddawn, mawrddygn y'i llas, /Am arddelw teg, am urddas. /Am urddas addas eiddu CBM IV 5 121 red, /Oedd gwalch balch bwlch ei golled. /Yn y llas Ardderch yn arddiffryd - llu /Y llas cu can fy mryd CBM IV 5 113 Lloegrwys, /Gwalch balch oedd bwlch ar Bowys. /Llas arglwydd Gwyddrun gwyrfriw - ei baladr, /Gwaladr ca PC II 21 13 freuolaeth!), /Ef a'i frodyr, mawrwyr, maeth. /Llas arth yn y gyfarthfa, /Llas nerth gwy_^r, eryr aerfa BF VII 51 8 mraw oedd hefyd: /Llas Llywelyn llafngreulyd, /Llas Arthur, benadur byd. /Gwae'r byd rhag tristyd treis CBM IV 5 85 gwy_^r gorfynt, /A ched lladded, lladdesynt. /Llas Aser, aerllew, aerllid - ufeliar, /Aerbair ba_^r ba BF VII 51 5 Mair, mawr lias /Duw nef, dyn mal ef ni las. /Llas Bendigeidran gydfryd - a_^ chymri, /A chymraw oedd CBM IV 5 122 ed. /Yn y llas Ardderch yn arddiffryd - llu /Y llas cu can fy mryd; /Corf torf terfysg, ffysg fflamgryd CBM IV 5 101 ed, /Rhwyd frwyd frwydrglwyf rhwyf rhwyddged. /Llas dau gymynawg am gymynad - Eingl /Am Degeingl deg ys PM V 18 15 d, /Cedernid Eneas. /Dy gywlad nid lledrad y'i llas, /Dy gynnogn ni gynheily dywas. /Dy gludfawr waywaw PM V 23 110 ddwg yng ngodo; /Llywelyn, ef llosges dy fro, /Llas dy wy_^r tra lly_^r, tra Llwyfo. /Llwyr ddug y Wydd CBM III 15 8 egr a_^l am aur ma_^l melyn, /Er lleas Duw, ni llas dyn. /Dyniaddon oesgawdd as gwddant - o'i farw, /Gw PM V 23 114 ys ymo. /Lleudir de_"yrn, lluddiwyd yn agro, /Llas ei glas, y glwystai neud glo. /Llys Elsmer, bu ffe CBM IV 3 36 cadlan, cadle estrawn, /Crynai galch llasar, llas Eithiniawn! /Crynai []yf a chwr ysgwydawr /Pan dorr CBM III 12 8 , /Llary llid aerlew, llew llwydd, /Lleisiawn, llas eu hynefydd. /Hynefydd arglwydd ar eurglawr - Powys CBM IV 5 89 raws yng ngofid, /Llew torf, tarian eurgymid. /Llas Goronw hael, hwyl feiddiawg - yn yng, /Hil Cyfyng c CBM III 29 5 llaith woddew, /I dan llasar glas llas llew. /Llas gwas gwawd digardd, digabl ei gwynaw, /Od is llaw CBM IV 5 117 mliw, /Gwa_^n wrth wa_^n, gwaedluman liw. /Pan llas Gwas Sanffraid, ffrawddged - i Gymry, /Oedd cymraw BF VII 54 21 aioni - neb /Am glod ac wyneb Gwynedd lochi. /Llas gw_^r ge[]nt hynt haeloni, /Llywiawdr llu Cymry, hy PC II 21 16 wy_^r, eryr aerfa, /Llas Hywel wyn fab Owain, /Llas gw_^r mirain uch morfa. /Llas gyda Hywel, hawl amdd PC II 21 17 wyn fab Owain, /Llas gw_^r mirain uch morfa. /Llas gyda Hywel, hawl amddyfrwys - lew, /Llew trylew, tr PC II 21 15 y gyfarthfa, /Llas nerth gwy_^r, eryr aerfa, /Llas Hywel wyn fab Owain, /Llas gw_^r mirain uch morfa. PM V 8 27 w edliw ac edlid /Am haelon haelder gynhenid. /Llas Iorferth, aernerth, aur newid - a_^ cha_^r, /Och er BF VII 52 16 Dewr a was ban llas, yn llasar - arfau, /Fal y llas Llachau is Llech Ysgar; /Esgudfab Gruffudd, barawdr PM V 15 15 aith golaith galanas, /Da haearn, diheura, pan llas /Llaith Madog, nad o'm llaw y'i cafas, /Nog a'i cai CBM IV 5 83 awr a letgynt - yw /Nad y_^nt fyw fegis gynt, /Llas llary frodyr, gwy_^r gorfynt, /A ched lladded, lla CBM III 29 4 dan llafnawr llaith woddew, /I dan llasar glas llas llew. /Llas gwas gwawd digardd, digabl ei gwynaw, / CBM III 21 140 /I Loegrwys hwysgynt, lletgynt neud llai /Can llas llid aerlew, llew nwy llochai: /Neud eddiw milwr ma CBM III 21 93 ud gwa_^r gwawr trydar, trin orllawes, /Er pan llas llyw ced neud neued nes, /Neuaf nas gwelaf fal y'm BF VII 51 7 gydfryd - a_^ chymri, /A chymraw oedd hefyd: /Llas Llywelyn llafngreulyd, /Llas Arthur, benadur byd. / CBM IV 5 105 yl olud roddiad, /Einiawn ddiwyl ddiofn cad. /Llas mab gwyrengyn gwyrfriw - ei baladr, /Gw_^r oedd gad CBM IV 5 125 fflamgryd, /Co_^r eisor eisiau i'r byd. /Yn y llas Madawg, mur dygyforth - fa_^r, /Meu afar ca_^r cynn OC II 14 110 ddichwant. /Cyfarfu ysgwn ag ysgarant - aer: /Llas maer, llosged caer geir mo_^r-lliant. /Mwynfawr a g CBM IV 5 93 ei rodawg, /Gwrfaint gwrddfraint Garannawg. /Llas Morgant mur gawr, llasar wawr - wanar, /Llary llach PC II 21 14 r, mawrwyr, maeth. /Llas arth yn y gyfarthfa, /Llas nerth gwy_^r, eryr aerfa, /Llas Hywel wyn fab Owain CBM IV 5 109 d, gad geithiw, /Rhudd ei waedlafn o waedliw. /Llas Rhys ffynhonnwys, ffynedig, hygar, /Gwa_^r i ga_^r CBM IV 5 97 ain preiddiawr, /W_^yr i Owain madiain, mawr. /Llas Rhys rhuthr efnys, afneued - ei ddawn, /Aer greulaw CBM IV 5 139 ddaerawd - i'm llaw, /O'r llachar ddiwyrnawd, /Llas Trawswalch, trais ei ddefawd, /Fal yd las Breichfra BF VII 44 17 rhy'i gallas, /Traws Ddafydd lawrudd rhy-las. /Llas un mab Llywarch, llew afael - yn rhaid, /Llardelaid BF VII 52 15 od dderllydd aerllwybr Casnar, /Dewr a was ban llas, yn llasar - arfau, /Fal y llas Llachau is Llech Ys PM V 10 63 w berchen /A'i barchwyr yng ngofid, /Och ar ni llas yn llid, /I'th garchar dolur delid. /Delis Gruffudd llasar 8 BF VII 52 15 ydd aerllwybr Casnar, /Dewr a was ban llas, yn llasar - arfau, /Fal y llas Llachau is Llech Ysgar; /Esg CBM III 23 6 od wasgar a wisgaf ar glun, /Rhwng fy llun a'm llasar, /Cleddyf cloy_"nnau hygar, /Cleddyf Rhirid Flai PM V 23 13 awddgain ffrwyth cynnar. /Ef dyfu draig llu yn llasar - ddillad /Yn ddillyn gyfarpar, /Yn erfid, yn arf CBM III 29 4 trylew, /I dan llafnawr llaith woddew, /I dan llasar glas llas llew. /Llas gwas gwawd digardd, digabl CBM IV 3 36 nai gylch cadlan, cadle estrawn, /Crynai galch llasar, llas Eithiniawn! /Crynai []yf a chwr ysgwydawr / CBM III 16 55 eisiawn, /Lladdai llafn gasnar, llathrai galch llasar /Mal llachar llaw ddigrawn. /Digrawn rwyf rhwyddf CBM III 21 24 s cyflafan yn gwa_^n gwaywddawn? /Py friw lliw llasar o lin Lleisiawn? /Py fydd glew a llew a llafn gre CBM IV 5 93 gwrddfraint Garannawg. /Llas Morgant mur gawr, llasar wawr - wanar, /Llary llachar, llawch cerddawr, /M llaswyrau 1 GYC VII 40 119 nes, /Cymun a chyffes a lles llyfrau. /Llyfrau llaswyrau yw'n sa_^l, /Llwyr obaith heb araith bo_^l, /C llath 1 PM V 7 11 - nid chwith /Er chwydad esgeraint. /Nid bath llath yn llaw ysgeraint, /Ni bydd byth bydawl ei gymaint llathr 2 HOG II 9 10 ifiant o'i chyfoeth a ddoeth atan), /Lliw eiry llathr oerfel ar uchel fan, /Rhag fal y'm coddid-i yn ll CBM III 2 8 yrn amgen /A gwawd gwedi gwirawd gwin /Ac aur llathr yn llaw deon. /Deon unged yn ungoel, /Ys berth yd llathrai 3 CBM III 16 55 yn llyw rhag Lleisiawn, /Lladdai llafn gasnar, llathrai galch llasar /Mal llachar llaw ddigrawn. /Digra CBM IV 6 48 edd am gywrys - Deau, /Llary Llachau hefelys; /Llathrai lafn o'i law ar gyfys, /Llachar glaer yn aer, y CBM IV 9 97 n addwyn /Yn Saint Cle_^r cleddyfal ar drwyn. /Llathrai lafn uch afn, uch afwyn, /A llif crau a lliw ff llathraid 2 PM V 6 34 sgydw am ysgor ei daid /Ysgwydawr llethridfawr llathraid, /Ef eryr Prydain priawd [] /Hwy gwrthaw gwrth ES I 16 7 on, /Ceinwawd o'm tafawd ar draethawd drw_^n. /Llathraid fy marddair wedi Myrddin, /Llethrid a berid o llathreidrudd 1 PM V 13 17 egis Gweir fab Gwestl. /Gwestlid rhag llethrid llathreidrudd - lafnawr /O loflen mab Gruffudd, /Trais-g llau 1 GYC VII 41 38 _"au, /Lle mae tristwch a thywyllwch a llwch a llau; /A'r cythreulaid eu herbyniaid oeron boenau: /Pob llaw 83 DB VI 30 75 nnedd, /Ys drwg heddiw lliw, wedi llariedd, /Y llaw a gedwis erllynedd - adwy /Yn Aberconwy cyn ei gorw CBM IV 6 93 au o drum yn edrinaw, /Ac angerdd, ac ongyr yn llaw, /A gwy_^r gyrth am byrth yn burthiaw - gorwlad, /A CBM IV 1 19 llinon yng ngnif a llif rhag llain; /Llafn yn llaw a llaw yn lladd pennain, /Llaw ar llafn a'r llafn a GB II 26 184 eri. /Credwch a glywch, cedwch Ddewi - yn eich llaw /A llu y byd i gyd a_^ chwi, /A'r fagl aur ei phen, GYC VII 38 41 un lysenw a_^ Lusiffer. /Ni bydd brychwen llen llaw a nycher, /Ni bydd brychwyn dyn dydd y'i cladder; / CBM III 18 19 a tharf /A therfyn ar gywlad, /Clodfawr llawr llaw anghaead, /Corf torf, terfysg o'i angad. /Ysid im w PB VII 18 15 wyn Gwe_^n, ddilawen ddeigr, /Cof a'm daw, a'm llaw a'm llwgr, /Am goll gawr, am wawr mawr, mygr. /Mygr PB VII 10 13 fnau dreigliaw, /Llew ehwybr, o lwybr dy law. /Llaw ar ba_^r anwar enwawg - Faredudd, /Draig rwyddfudd, HOG II 13 7 yng ngorddibed - Lloegr /A llygru ei threfed, /Llaw ar groes llu a ddygrysed /[ ]A lladd a_^ lliwed a g CBM IV 1 20 ain; /Llafn yn llaw a llaw yn lladd pennain, /Llaw ar llafn a'r llafn ar llu Norddmain, /Ac eryfoedd t PM V 23 89 idd, llu rhuddflaidd Rhuddlan, /Llu rhagddaw a llaw ar lluman, /Llwybr yn wybr yn ebrwydd allan, /Llwrw DB VI 29 120 mguddioch-chwi oll, mi ni allaf /Ymguddiaw dan llaw, ban fo lleiaf. /Cyd ymguddio pawb, beth a gelaf? / CBM III 3 154 , /Llan Bowys, baradwys burwen, /Llan Gamarch, llaw barch i berchen. /Perchen co_^r, cerdd wosgor wasga PhB VI 12 19 rtha, /Na'm gwrthod yn ddurfing, /Eryr llewyr, llaw berging, /Erhaeddiaist-ti eang o ing. /Ys ing in ys GYC VII 36 15 amdanaw, /Bucheslawn arglwydd (ni'n llwydd ein llaw), /Buchedd dragywydd a drig iddaw, /Ys mau llid wr CBM III 2 8 /A gwawd gwedi gwirawd gwin /Ac aur llathr yn llaw deon. /Deon unged yn ungoel, /Ys berth yd borthir y GM I 9 128 i Eingl: /Dyfrydedd yn Lloegr rhag llwybr fy llaw! /Derllyddid fy neddf fy newisaw /Yng Nghadelling f DB VI 24 90 _"ws ddawn iddaw, /Ystyried Tad llwyrgred rhag llaw, /Dyn yn fyw ni faidd ei dreisiaw, /Duw fry am fren MG VII 33 84 , /I'th lu Di difri, difrych, - gwynolau /Ar y llaw ddeau y'm llehe_"ych LlLl II 16 20 Clodfawr, clywitor nad gau, /Cafas lladd a_^'r llaw ddeau. /Ysef a'i trefyd, trefad - amddiffyn /Amddi DB VI 24 55 dd i ffo rhagddaw. /Gwedi y Gw_^r uchod, uchaf llaw - ddehau, /A_^'r eil gw_^r gorau mau ymaddaw: /Llyw OC II 14 41 cennyf /Ydd ymgyryw glyw gloyw ymddiddan, /Ar llaw Ddehewain, llew gyflafan, /Lluch i dan ysgwyd ysgaw CBM III 19 22 wyf, yn rhad wellyng - mawr, /Llwythfawr llawr llaw ddetchwyn, /Yn eurllyw glyw, glew, dengyn, /Yn eryr CBM IV 4 8 llwyr ormes ormant, /Llyw llafnawr, llew llawr llaw ddichwant, /Llwybr llanwed llenwis ei foliant; /O'm PM V 6 13 naid, /Llew wrth aer a llwfr wrth eirchiaid, /Llaw ddidawl, gwrawl, gw_^r ni ddywaid - na_^g /(Fy nege CBM III 16 56 afn gasnar, llathrai galch llasar /Mal llachar llaw ddigrawn. /Digrawn rwyf rhwyddfan, rhwyfan rhwy, /D OC II 14 43 yflafan, /Lluch i dan ysgwyd ysgawn lydan; /Ar llaw Ednyfed, llawr diogan - lew, /Ergyrwayw trylew, tra CBM III 21 169 blwng, blaidd cynired, /Rhag Cadwallawn llary, llaw egored. /Agored ei lys i les eilwyon - byd, /(Eithi EW VI 3 19 th - a geidw /Heb gydfod bygylaeth; /Ardwy llu llaw ehelaeth, /Eurde_"yrn, meddgyrn a'i maeth. /Ni mae CBM III 24 14 fy mod megys Gwyddien /O gwyddaw pob llawr cer llaw ei ben; /Mor nawd pob rhahawd na bydd rhyhen, /Mor CBM III 7 23 nghunllaith, /Llafn gwyar a ga_^r o gydwaith, /Llaw esgud dan ysgwyd galchfraith, /Llyw Powys, peues dd PB VII 9 8 alch benadur, /Draig unbyn, aerfyn arwr, /Drud llaw esgud, lluosgar. /Ca_^r gymell, treiddbell trethoe PB VII 7 20 igwalch Dinefwr, /Llew tir tey_"rnfro Dewdwr, /Llaw esgud llwybr gwrdd-ddrud gw_^r. /Gw_^r glew oedd Fo OC II 14 98 i'r corn, can ym puchant, /Hirlas yn llawen yn llaw Forgant, /Gw_^r a ddyly gwawd gwahan foliant, /Gwen OC II 14 81 orau - oll /Gwirawd o ban, dy benfaddau!), /Ar llaw Foriddig, llochiad cerddau: /Cerddyn hyn ei glod cy HOG II 6 64 elwyf, a'm nwyf yn edde_"in - i wrthaw /Ac i'm llaw fy lla_"in, /Lleucu glaer, fy chwaer, yn chwerthin, CBM III 5 82 rhif rhiain (rhyfedd a waith!) /Ac im oedd ei llaw, fy llawenrhaith; /Ac nid oes fardd dwfn, dinus gyf CBM IV 5 76 is allael; /Llawroddiad llawrodd gaffael, /Nid llaw fyddag fyddai hael. /Haelon Eifionydd hil Merwydd - EW VI 3 29 /Wyd rhoddiad rhuddaur Afia. /A gaffo fy llyw llaw ffodiawg - o fudd, /Ef a fydd gwasgarawg /Ar lles b PB VII 13 25 . /Oedd dau hanner be_^r, ba_^r gwythrudd - yn llaw, /Gw_^r fal llew digythrudd; /Oedd erwan gwayw, pre CBM III 14 34 anghaled yng Nghalan - Ionawr /Mawrllyw llawr llaw gyfran /Pan ddygyrch cludfeirdd clodfan, /Pan fydd CBM III 28 10 _'raidd wrdd elyn - yng ngawr, /Gwrddlew llawr llaw gymyn, /Beirdd ofynag, ddinag ddyn, /Braint archafa DB VI 25 27 w Saeson Clawdd y Cnwcin, /Oedd bwlch llafn yn llaw gynefin, /Oedd gwaedlyd pennau, gwedi gwaedlin - rh PM V 1 28 myn gwayw yn gwa_^n o'i angad /A llafn coch yn llaw gynifiad /A brwysgaw a briwaw bragad /A brwysgledd D-5 VI 36 49 b yn y diwedd. /Digarad a fydd digaredd - rhag llaw /Heb allel hunaw rhag anhunedd. /Ef, a nef a llawr, GM I 7 8 udd Powys, ceri fi for ddwys, /Cosb Lloegrwys, llaw hyged. /A heddiw ni hawdd wyf o'i fyned; /Ni'm bydd CBM III 24 122 : /Nid llawen fy mryd ym mro Gyngen, /Ar llary llaw hyged, gweled gwyddlen. /Gwyddlen a'u gortho, gorth CBM IV 7 13 addai rhag llew, /Rhudd onnen o'i loflen law. /Llaw hyladd ar llafn hylwrch, /Lluniai glod glew dihafar MG VII 33 71 I'm ffydd a'm crefydd y'm cryfhe_"ych, /Dal fy llaw i'th law a lywych - yn iawn, /Ar hyd ffyrdd uniawn GM I 9 141 n Arfonig gaer ger Hiriell bau. /Derllesid i'm llaw llad i'm goddau /Yng ngwaith Maes Carnedd can frehy GM I 9 76 ddyf, fy ngheiniaw ni llwydd, /Ni lluddiaf i'm llaw lladd nis gwehyr. /Gwelais angerdd rhi rhag Craig G PM V 15 13 omas /A Phylip a Phawl ac Andras. /O afflau fy llaw, llafn wynlas, /O affaith golaith galanas, /Da haea CBM III 1 22 ban. /Eirioed y perthaist parth ag atan /Emys llaw llamhir a dan lluman, /Erchlyfn archlun ceirw uch c CBM III 11 44 neb llys, yn neb lle anhawdd /Nad ef daw ar eu llaw lletgawdd. /Cynneddf i Bowys cynosod - yn aer /Yn a CBM III 17 12 dlawn; /Yn llys lles glyw, llyw Lleisiawn, /Yn llaw llew cad, cyrn llad llawn. /Gwirawd Owain llary, ll CBM III 17 19 i derfysg /Ar derfyn ei esgar) /Balch y daw yn llaw lluchfar, /Meddw ei thorf, medd ei thoniar. /Gwiraw EG VI 18 60 wain /A chan llu pannu pen ar digrain /A chan llaw lludwaw Llanhuadain, /Cilgerran achla_^n a chlod go BF VII 51 17 fu. /Tra fu fawr ein llawr mewn lluoedd - a_^ llaw, /Llwyr amddiffyn pobloedd, /Rhwyf rhwysg Arthur, m GB II 26 36 /A phobloedd Cymru a gymer ataw /Ac a rydd yn llaw llwyr deithi_"awg /Tra e_^l yn erbyn, er parch foda CBM III 29 6 s gwas gwawd digardd, digabl ei gwynaw, /Od is llaw llys Bennardd, /Blawdd glyw glewyd diwahardd, /Blae GYC VII 43 2 in fraint ucheldaw, /Haeldad, goleuad llygad a llaw, /Na chred pechadur ei ddifuriaw /Hyny e_^l i bwll EGM I 29 24 dyn trigeinmlwydd, /Adfydd hoeddl hiddlaw rhag llaw, ni llwydd! /Addfwyn pob gorllwyn pan ddyorllwydd, GG II 31 26 gamwedd). /Duw a fyn ddyfod i'w orsedd /Hydr a llaw, nid lle i'w omedd. /Dadwyrain o fain, o fedd - a'n DLlM II 18 17 rian, /Oedd talarw cyfarwaith. /Drwg ei lliw y llaw, oedd benrhaith, /I luoedd cyhoedd canhymddaith. /N CBM IV 5 137 /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloyw ddaerawd - i'm llaw, /O'r llachar ddiwyrnawd, /Llas Trawswalch, trais e PM V 22 17 adwy, /Llyw Gwynedd a'i medd hyd ym Mawddwy, /Llaw orthrech wrth rwyfan mordwy, /Lloegr wrthryn tra Ll CBM III 17 25 isg eryr, /Am Hafren hyfryd gwe_^n gwy_^r. /Ar llaw Owain hael, hawl ddilyn, - gwrfalch, /Y mae gorfwl GYC VII 36 89 lesach peidiaw; /Pen milwr, pen moliant rhag llaw, /Pen dragon, pen draig oedd arnaw, /Pen Llywelyn d EG VI 18 11 ydd, ei ddeddf a'i mawl. /Llewychedig llafn yn llaw reddfawl /Yn lladd dywrthladd i wrth lys Rheidiawl. OC II 14 10 ywallaw-di, fenestr, gan foddha_"ed /Y corn yn llaw Rys yn llys llyw ced: /Llys Owain ar braidd yd rybo LlF1 II 2 16 id im eniwed a eniwaf - wrthaw; /Ei liwaw rhag llaw rhy-s-lafasaf, /A heno hynny ni gyffroaf; /Nis cery SB II 23 7 ehau a Dwyrain, /Yn ormodd, yn armes Prydain. /Llaw-wag cyrdd gwedi ca_^r ddilain, /Llawer cof canthudd CBM III 16 38 ar llachar, lluchiad - ei lasbar, /Llacheufar llaw weiniad. /Llewenydd preiddwyr, preiddwr iawn, /Llei OC II 14 18 dudded. /A dyddwg o fragawd wirawd worgred /Ar llaw Wgawn draws dros ei weithred. /Canawon Goronwy, gwr GM I 9 61 /Eilywedd aserw a_^ seirch cystudd. /Ni charif llaw-wyr 'n eu llawr gythrudd /[ ]chan gynnif cynnor gw DB VI 24 5 d heb blyg arnaw. /Mur, Modur, Llywiadur, rhag llaw /Y mae i'm meddwl dy geisaw. /Mor ddiriaid i ddyn e PM V 15 16 earn, diheura, pan llas /Llaith Madog, nad o'm llaw y'i cafas, /Nog a'i caiff Ca_"in a'i glas /Ran o ne LlF2 VI 7 12 eddit o'r llin a_^'r llyfn emys; /Cyfarwydd fy llaw yn eu llewys. /Handoedd im o'm cerdd nid cardd fegy CBM IV 1 19 yng ngnif a llif rhag llain; /Llafn yn llaw a llaw yn lladd pennain, /Llaw ar llafn a'r llafn ar llu N GYC VII 38 5 amser, /Na welydd cywilydd callter, /Na chryn llaw yn lluniaw salwder, /Na chred i Dduw, ddewin ffyddl EGM I 28 17 'n gorau maddau medd-dawd: /Cred ti y daw rhag llaw yn llwrw anffawd /Un dydd (a Dofydd inni a'i dywawd EG VI 18 98 wyliad. /Ef i mi y meddwl difrad, /Mi iddaw yn llaw, yn llygad. /Ni henyw o afryw afrad, /Mi henwyf o h PM V 7 11 with /Er chwydad esgeraint. /Nid bath llath yn llaw ysgeraint, /Ni bydd byth bydawl ei gymaint, /Athrug llawagor 2 PB VII 21 11 ucpwyd gwalch c[ ]d orywir, /Doeth nen, llawen llawagor, /[] detholwyr. /O'r gwy_^r [] edmyg, /Goronw, PB VII 14 9 wr llawr Llannarth. /Gwalch o barth Llannarth, llawagor - ysgwn, /Oedd Samswn, cystlwn co_^r, /A gwalch llawborthiad 1 GM I 7 52 ch ysgwn pan ysgain ufeliar, /Llawch eirchiad, llawborthiad adar, /Llerw falch farchawg, llawr mawr Amh Llawch 12 DB VI 31 11 sbion, /Llwyddedig gwledig gwlad orchorddion, /Llawch ardawch, ardwy rheidusion, /Llaith arfaith arfod EW VI 1 27 tros derfyn - fal gw_^r, /Ef gorau o fab dyn; /Llawch cerdd mawr angerdd Merfyn, /Llyw cad leiddiad Lyw CBM IV 5 94 mur gawr, llasar wawr - wanar, /Llary llachar, llawch cerddawr, /Mab i Owain prain preiddiawr, /W_^yr i PB VII 19 15 wyll anghlaear, - gwrdd /Yn gorddwy ei esgar, /Llawch cyrdd, cerddwys ei alar, /Llew traws, ni wneid tr HF VII 22 4 ain, deuruddliw ffion, /Durgoch ba_^r llachar, llawch deon. /Dinegyf neges rhodolion, /Digaled am ged, GM I 7 52 Llechysgar; /Lluch ysgwn pan ysgain ufeliar, /Llawch eirchiad, llawborthiad adar, /Llerw falch farchaw BF VII 49 26 arglwydd! Oergladd weryd - yw /Tramgwydd llyw llawch esbyd, /Trimud aerwalch, falch fawrfryd, /Trymaf PM V 28 31 /Drwy ganiad y Drindawd, /Ba_^r anwar llachar, llawch gwawd, /Llary llawffer, ffyrfder ffosawd CBM IV 4 70 rthrwydd, /Can ethyw llawr, llyw llawn awydd, /Llawch Gwyndyd, gwendud ehangrwydd; /Beirdd borthiad, br GG II 31 3 rfedd, /O'i ganiad, o'i rad, o'i rinwedd - ein llawch, /Llewychedig haul yn ei gyntedd. /Ac yntau a'n d LlF1 II 3 64 u ar llafn dwyawch; /Gwae a gawdd llew ac nyw llawch! /Llochiad gwlad hygad, bydd hygar - wrthyf; /Na' CBM III 18 6 dd, aerglwyf ne_^r - nerthfawr, /Aerllew llawr llawch nifer, /Ni olaith llaith er llyfrder, /Ni oddef c Llawdrallaw 1 LlG VII 24 76 /Ni thycia rhybudd, hael rebydd, - rhagddaw, /Llawdrallaw drin wychydd. /Y Gw_^r a'i rhoddes yn rhwyf llawdd 2 GRh II 28 19 n cyflechwyf rynnawdd) /Fy myw am fy llyw ni'm llawdd, /Fy mryd nid hyfryd, nid hawdd. /Hawdd i bawb a GM I 14 7 cyfraid i'm cyffro_"i) /Cyffred a_^ lludded a llawdd ioli - Creawdr, /A llwyr grefydd i grynho_"i, /A llawddadwy 1 CBM IV 16 158 n llawr ban llwythwy, /Mor fydd llwydd llonydd llawddadwy; /Mor atreg pob chweg pan chwerwy, /Mor addfw llawddai 1 GM I 10 22 adwallawn, cyn ei golli, /Nid oedd a_^ lludw y llawddai fi. /Cadwaladr cerddgar, cerddau cyfarwar, /Cyf llawddeawg 2 CBM IV 5 6 agonawl, gedawl gadfarchawg - melyn, /Llywelyn llawddeawg, /Aerdarf glyw, glew dywysawg, /Aergorf aerdo PM V 8 29 a_^ cha_^r, /Och erddaw nid odid, /Mab Madawg, llawddeawg lleudid, /Ei fawrfyw i fawrfeirdd pob hid. /M llawegored 1 LlG VII 25 6 ain urddain, wrdd gyhused, /Peniadur llafnddur llawegored; /Pendefig, gwledig, gwlad amgyffred - naf, / Llawenglaer 1 IRh VII 30 14 ronnydd. /Lleferis wrthyf lleferydd - didaer, /Llawenglaer fy chwaer, chwedl a'm deubydd, /A addawsai, llawen 27 LlF1 II 1 157 wiw a_^ hi, /Ac angerdd a cherdd a cheiniedi - llawen, /Ac amgen yw ein llen a_^ Llanddewi, /Ac am gyl CBM III 5 98 , /Neud lluddedig glan rhag glas fordwy, /Neud llawen awen, awel neud mwy! /Neud llawer y'm llif-i lliw ES I 18 6 /Gweithred Tegwared! Cyn ty_^ gweryd - llawr /Llawen beirdd o'i wynfyd; /Gnawd oedd ei wayw yn waedlyd CBM III 16 101 gwrddwayw yn angen, /Bangor torf taerlew, llew llawen, /Blaengar glew gletyual Urien; /Blaengar ei fola CBM III 6 5 laen hang, bloedd fawr. /Corn wedi lladd, corn llawen, /Corn llugynnor, Llywelyn, /Corn gwy_^d gwydr, c GM I 7 56 llysawg, lluosgar, /Llywelyn, llyw diarchar /A llawen cyni bo llafar. /Llawfrydedd frydau er Madawg ys CBM III 10 51 nnwyth gynwan - eu deddf, /Eu dewis gyflafan, /Llawen dorf am gorf, am gyfrdan, /Llafroddion, llofruddi LlF1 II 1 107 nghynrabad /Lluyddon a berthon parth ag atad. /Llawen Duw Ddofydd ddydd yd gaffad - Cadfan, /Agored i w CBM III 24 121 sbren, /Mur gwryd, gwynfyd gwen elfydden: /Nid llawen fy mryd ym mro Gyngen, /Ar llary llaw hyged, gwel GM I 14 39 fri ym mru /Mair er mawrha_"u llu llewenydd, /Llawen fydd Rheen yn Ei riydd; /Rhy'i cherir yn hir yn e PM V 11 33 y, ym mynwes llawr. /Llawr Ruffudd, llary udd, llawen gymwyd - ysb, /Llawer osb nad ydwyd, /Ethynt feir PB VII 21 11 iar, /Ducpwyd gwalch c[ ]d orywir, /Doeth nen, llawen llawagor, /[] detholwyr. /O'r gwy_^r [] edmyg, /G GB II 26 135 O gyrchu Brefi braint ehedeg, /Dy-m-gordden yn llawen llawer gosteg, /I foli Dewi, da Gymra_"eg, - eofn CBM III 8 58 llys Fadawg! /Er pan yw marw Madawg wyn /Nid llawen llawer unben, /Gwae yw y byd hyd y'i gwn /A brain CBM III 13 2 Arddwyreaf ddraig o ddrudfaith - awen, /Llew llawen, llawr osbaith, /Llewenydd llu bedydd bydraith, / GRh II 28 39 lydd - Hir, /Y harchaf it, Ddafydd, /Dygen udd llawen llawrydd, /Dygant ddraig, dy gerennydd. /Cerenny EW VI 5 45 /Gwae niw gw_^yl fal y'i gwelais! /Gwelais yn llawen (llyw maith - ei derfyn) /Gan Lywelyn ganwaith /E DB VI 30 4 y'm gwna yn drist drais ddyfniad /A'r llall yn llawen o'i ganiad. /Rhyfeddau rhiau ry-m-swynad, /Rhyfe ES I 16 12 crair credadun, /Creawdr, Amherawdr, Llywiawdr llawen, /Rhag oerwern gethern uffern affan, /Afflau ano CBM III 3 107 n llwrw pwyll, pell ydd adroddir, /A fo llary, llawen rhygyrchir, /Ac a fo llachar, rhy'i llochir, /A f PM V 16 13 uchfar gwanar, gwae fi! /Gwae fi fod llawrydd, llawen udd - gwendorf, /Gwynde_"yrn, heb ddatgudd; /Lloe CBM III 10 3 rhoddes awch Rheen /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd awch braint o Feigen. /Awch rho CBM III 10 79 oddes awch Rheen, /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd, awch braint o Feigen CBM III 17 13 ew cad, cyrn llad llawn. /Gwirawd Owain llary, llawen - yd roddir /Yn y tir tu Hafren, /A thraul hygar DB VI 24 84 /A digawn o ddawn i eiddunaw - rhe_^n /A dygen llawen yn eu llywiaw. /Llywelyn, neud llew cywaethlaw, / OC II 14 98 Dywallaw di'r corn, can ym puchant, /Hirlas yn llawen yn llaw Forgant, /Gw_^r a ddyly gwawd gwahan foli CBM III 5 17 ylynt - arnaf, /Traul ateb ataf a ddanfonynt. /Llawen y'u carwn-i ceni'm cerynt, /Llawforynion gwyry, g llawena 1 CBM IV 16 79 _^r llawrydd no llawgaeth! /Llewenydd llu nef, llawena - fy mryd /I'th wynfyd, i'th wynfa, /Mab Duw byw llawenrhaith 1 CBM III 5 82 ain (rhyfedd a waith!) /Ac im oedd ei llaw, fy llawenrhaith; /Ac nid oes fardd dwfn, dinus gyfiaith, /A Llawenydd 2 DB VI 34 9 l yd barchaf, /Llywelyn urddyn, urddas hynaf, /Llawenydd Cymru cymrodeddaf. /Llywelyn, guall arall wraf CBM IV 13 36 o'i gylchyn, /Dawn fu pan ddyfu yn ddyn, /Dydd llawenydd Llywelyn llawer 56 EW VI 3 5 y'i rhydd ac y'i rhan. /I'm rhan, llid Ogrfan, llawer - a archaf, /A gaffaf, i'm naf ne_^r; /Dyn cymen ES I 16 16 e anoddun. /Lleha fi, Dofydd huenydd hy_^n, /(Llawer a wna Duw er dyniaddon) /Rhwyf nef a daear, rhag D-2 I 2 49 egin rym, llym yd grym glew; /Lleufer synnwyr, llawer a w_^yr, llwyr yd woryw: /Gorpo gw_^r gwledd drwy DB VI 27 83 dyn dinam gedernyd, /Am dreiaw anaw, anwylyd - llawer, /Am dramawr bryder ac ni weryd, /Am drwm feddwl PM V 11 50 . /Mynawg ardderchawg arddyrchafael - beirdd, /Llawer bardd llawn afael, /Aerawd gwawd gwedi'i allael, PM V 30 2 Arddwyreaf ddraig, ddragon nen - Prydain, /Llawer bardd prydfawr yn ei ohen, /Ardwyad cancad cyn ce CBM IV 9 218 nawd cnudoedd ar gylchyn /Arllwybr llawr, neud llawer blwyddyn, /Llew llysoedd llysaidd ei derfyn, /Lly DB VI 33 55 wedi tyrred, /Am ddifa rhai da ryddigoned: /Ys llawer blwyddyn yn lliwed, - o'r gwy_^r /Pob gorau rygo DB VI 24 31 drigiaw /A lleng gythreulaid yn ei threulaw /A llawer bwysti heb ystyriaw - ced /A llawer syched trwydd PB VII 15 7 in coeth /Rhys rhuglfrys, freisgfawr dylwyth, /Llawer cerddawr, gwawr gwawdfaith, /Ar fa_^r am dy farwo SB II 23 8 Prydain. /Llaw-wag cyrdd gwedi ca_^r ddilain, /Llawer cof canthudd a ddichwain. /Ar o_^l erbylu cyrdd, CBM IV 13 11 Cynnechrau fy udd ne_^r; /Cynnygn fy llyw oedd llawer, /Cwyddynt yng ngnif seithrif se_^r. /Rhif se_^r, PhB VI 15 8 dyfrydedd: /Llafar meriniau gwyniau gwragedd, /Llawer chweddl anoeth a ddoeth Wynedd. /Cyni ddelai hwn GYC VII 36 58 draw, /Llawer llef druan, fal ban fu Gamlan, /Llawer deigr dros ran gwedi r'greiniaw; /O leas gwanas, PB VII 3 1 Llawer deigr hydrfer ar hynt /Hiddl am Rys, rysfa mynwen GYC VII 36 49 canllaw, /O ladd llew Nancoel, llurig Nancaw, /Llawer deigr hylithr yn hwylaw - ar rudd, /Llawer ystlys GYC VII 36 56 Llawer hendref fraith gwedi llwybr goddaith /A llawer diffaith drwy anrhaith draw, /Llawer llef druan, CBM III 16 191 nt Eingl yng ngwander, /Dyglud glod mal y clyw llawer, /Dychyrch cad, dyran rhad rhif se_^r! /Dychymell CBM III 18 22 ngad. /Ysid im wledig wlad amddiffyn - llary, /Llawer dyn a'i gofyn, /Gwaedlan osbarth warth wrthryn, / PhB VI 13 8 ddiriawr, /Llyw io_^r, llew tewdor, tudwawr, /Llawer echaws, tad maws mawr. /Mawr yw im, dreigwawr ffa DB VI 35 14 olia. /Ceinweilch cyffredin, cynifiaid werin, /Llawer ei breiddin, llyw a'u breinia; /Breiniwys Gw_^r a PM V 25 28 i, /Yn llys y Wyddgrug a Lloegr yng nghaddug, /Llawer ein goddug yn ymgoddi, /Yn llysoedd Deau, yn Lloe PM V 26 16 orraist Gaerfyrddin, torfo_"edd - ar Ffrainc, /Llawer Ffranc ar adwedd; /Ac Abertawy, tref dyhedd, /Tyr MG VII 32 26 a glyw dynion a_^ diolchau, /Llewenydd mawr a llawer gawr o ganuau: /`I Dduw gloria, pax in terra i'n D-3 VI 19 32 dd a_^ morfa Meirion - be_^r /A'r llall, ca_^r llawer, ger Caer Lleon. /A Duw, 'n ein diwedd-ni, gware CBM III 8 25 f eurdorchogion, /Ein rhif yn Rhiweirth afon. /Llawer gorwydd blawr yn Llanfawr - llogawd, /Llemenig yn GB II 26 135 u Brefi braint ehedeg, /Dy-m-gordden yn llawen llawer gosteg, /I foli Dewi, da Gymra_"eg, - eofn, /O fo PB VII 6 24 llyw aer, arf taer fal ta_^n, /Llew greddfawl llawer griddfan. /Griddfan farw Cynan, cynnydd seithug - GYC VII 36 51 ar rudd, /Llawer ystlys rhudd a rhwyg arnaw, /Llawer gwaed am draed wedi ymdreiddiaw, /Llawer gweddw a GYC VII 36 52 naw, /Llawer gwaed am draed wedi ymdreiddiaw, /Llawer gweddw a_^ gwaedd i amdanaw, /Llawer meddwl trwm DB VI 27 41 yd /Ni gaffai llew gryd greidiaw awydd, /Gwedi llawer gw_^r a gorw_^ydd - iddaw /A ddeuynt ataw wrth ei CBM III 8 29 gwrdd yng ngawr /Gan Llywelyn, lles cerddawr. /Llawer gw_^r a march ym Maesing - heddiw, /Heddychdir di CBM III 8 27 yn Llanfawr - llogawd, /Llemenig yn Ionawr, /A llawer gw_^r gwrdd yng ngawr /Gan Llywelyn, lles cerddaw CBM III 8 31 ym Maesing - heddiw, /Heddychdir digyfing, /A llawer gw_^r gwrdd yn ing /Gan hael o hil Cadelling. /Yn GYC VII 36 55 tramwyaw, /Llawer mab heb dad gwedi ei adaw, /Llawer hendref fraith gwedi llwybr goddaith /A llawer di DB VI 30 43 rchedwis, /Gwae ni o'i drengi fal yr drengis. /Llawer iawn o'i ddawn a ddefnis - ataf, /Llwyr y coffaaf PhB VI 13 16 Llwrw llwyrglod, wawdrod wodrudd, /Llyry drafn llawer llafn lledrudd. /Lledrudd parfrys Rhys, rhwysg Hi MG VII 33 3 wyf, ymnerthwyf, fy neirthiad fych, /Gwareder llawer lle gwaretych - raid, /Gwaredwr gweiniaid, gwae n GYC VII 36 57 ddaith /A llawer diffaith drwy anrhaith draw, /Llawer llef druan, fal ban fu Gamlan, /Llawer deigr dros MeiG I 33 87 ig nef a llawr a llwyr ddinas, /Llary Arglwydd llawer, llewyn Wanas. /Gwae ni wna cynnif cyn no'i leas, PM V 27 29 Angau, /Cadw Fadawg fynawg yn fau! /Mau bryder llawer, llwrw clwyf - i'm deurudd, /I'm dewredd nid ydwy GYC VII 36 54 i amdanaw, /Llawer meddwl trwm yn tramwyaw, /Llawer mab heb dad gwedi ei adaw, /Llawer hendref fraith PhB VI 14 48 Ac am byrth clod wasgar, llyry daear difrisg, /Llawer march a gwisg a wesgerid. /Wedi cad dramawr a gaw CBM III 8 39 ywelyn, llew aere, /O'r Rug hyd ym Muddugwre, /Llawer marchawg march dyre, /Lliaws gwas ar hyd glasfre. GYC VII 36 53 eiddiaw, /Llawer gweddw a_^ gwaedd i amdanaw, /Llawer meddwl trwm yn tramwyaw, /Llawer mab heb dad gwed CBM IV 4 283 aw anaw anober - ni'm doeth /Can doeth im a_^ llawer! /O gynnif o gynnal iawnder /O gyngreddf, o ddedd PM V 11 34 awr Ruffudd, llary udd, llawen gymwyd - ysb, /Llawer osb nad ydwyd, /Ethynt feirdd, er pan athwyd, /He DB VI 24 32 reulaw /A llawer bwysti heb ystyriaw - ced /A llawer syched trwydded trwyddaw /A lluoedd pobloedd, paw EG VI 18 122 f rhywynt yn rhyw amser /A rhialluoedd lluoedd llawer, /Torfoedd yng nghyhoedd yng nghyflawnder, /Taria PM V 14 19 gre - branes, /Gw_^r o farannwg yn eu harfle. /Llawer uchenaid i'm rhaid dyre, /Llwybrant o'm nwyfiant ES I 22 15 uffernawl /Uffern ddofn, ddyfnaf ei chanawl. /Llawer un a ddaw eneidiawl - yng ngwasg /Yng ngwisgoedd GB II 26 257 iau /A ffynnawn Ddewi a'i ffynhonnau - llawn, /Llawer un rhadlawn, ffrwythlawn ffrydau; /Ac o_^l ei far CBM III 8 58 Fadawg! /Er pan yw marw Madawg wyn /Nid llawen llawer unben, /Gwae yw y byd hyd y'i gwn /A braint, diff CBM III 5 99 ordwy, /Neud llawen awen, awel neud mwy! /Neud llawer y'm llif-i lliw amaerwy - ton /Ban llewych ei bro CBM IV 8 14 lyw am eu glewder, /Yng nghyfragod clod y clyw llawer. /Yn anghyflwyth gw_^yth Gwaith Nanhyfer, /Yn ang GYC VII 36 50 w, /Llawer deigr hylithr yn hwylaw - ar rudd, /Llawer ystlys rhudd a rhwyg arnaw, /Llawer gwaed am drae llawesan 1 LlLl II 16 52 n, /Gwy_^r eryr aer ddarogan, /Gw_^r yn gware llawesan. /Dygychwyn, gennad, ar fraint ceiniad - call / Llawfaeth 3 DB VI 35 23 m Lleon, /Branar ba_^r beirddion yn Sacsonia; /Llawfaeth gaeth giwed, llaith waith waredred, /Llosged e ES I 15 4 nef, festig feidrolaeth, /Meidradur llafur pob llawfaeth. /Lleha fi, fy Rhi, yn rheolaeth - nef /I'th n CBM IV 16 77 r cerdd cybyddiaeth; /Llai yd ga_^r llafar no llawfaeth, /Mwy yd ga_^r llawrydd no llawgaeth! /Lleweny llawfardd 1 CBM III 26 28 yn cyrdd cyfaenad na water, /Cwyddaw llary, ar llawfardd beuder: /Cwyn cydnaid ceiniaid a'i cymer, /Cof Llawforynion 1 CBM III 5 18 anfonynt. /Llawen y'u carwn-i ceni'm cerynt, /Llawforynion gwyry, gwirion oeddynt; /Amgall o bwyllad a Llawfrydedd 3 CBM IV 9 115 i'th gw_^yn, /Llew camawn, cymer ei ddifwyn. /Llawfrydedd a'm dwg o'm dwyn - i wrthyd, /Lloegr erfid, GM I 7 57 elyn, llyw diarchar /A llawen cyni bo llafar. /Llawfrydedd frydau er Madawg ys mau, /Marth gofiau gyfys CBM III 14 14 /Gan fod yn unfraint, yn unfryd - a_^'m llyw /Llawfrydedd ni'm hergyd, /Dragonawl, wrawl wryd, /Draig llawffer 1 PM V 28 32 wd, /Ba_^r anwar llachar, llawch gwawd, /Llary llawffer, ffyrfder ffosawd llawgaead 1 DB VI 30 14 , cynifiad - ryfu, /Ni wnaethpwyd gwawr llu yn llawgaead: /Ni ddodai eirif ar ra ddillad /Na gwin grysg llawgaeth 1 CBM IV 16 78 llafar no llawfaeth, /Mwy yd ga_^r llawrydd no llawgaeth! /Llewenydd llu nef, llawena - fy mryd /I'th w llawgar 1 LlF2 VI 9 4 ear. /Ail eilyw ydyw edifar /Difa dyn a difanw llawgar. /Trydydd fydd, pan fo dydd dyar, /Syberwyd o fa llawgyngor 1 LlF1 II 1 75 dwyll dyllu ei do_^r. /Ni chymu rhwyf llu a_^ llawgyngor - yng ngawr, /Ni chymyrth aesawr yr un eisior llawhir 11 PM V 29 13 enin fry. /Braisg de_"yrn cedyrn, cad ognaw, - llawhir, /Can llewenydd wrthaw! /Meddwl pawb porth fydd CBM IV 7 17 rch, /Maengaen wedi meingain feirch. /Marchawg llawhir, llaith unben, /Mawrgof ar gychweddl gychwyn, /C D-3 VI 19 26 on. /Ysym-i gyfaill gwa_^r, ca_^r cerddorion, /Llawhir, llary mynud draig mwyndud Mo_^n, /Gorau un cyfa GM I 8 55 lgwn Gwynedd, gwinfaeth reiddun, /O Gadwallawn Llawhir, llawr fab Einiawn Yrth, /O Arth Orben, aerbost DB VI 30 19 byn fy mrawd, ddefawd ddifrad. /O amlder o dir llawhir lleiddiad /Ac emys gochwys goachubiad, /Ni bu gy DB VI 28 13 dig lleithig, llwythfawr, eurddreg, /I loywdir llawhir, llyw Dinorweg, /I wlad Dafydd rydd, rwydd Gymra DB VI 33 16 eddai, oll y'i meddir; /Cyngor llyw mal Aergwl Llawhir, /Mor ddihaidd hynny, mor ddyhir - druain, /Dra DB VI 35 6 Llyw glyw a glywir, llew doeth, coeth, cywir, /Llawhir ni welir ei gywala; /Llym yng ngrym yng ngryd, CBM III 8 62 /Canys bu marw tarw trydar /Ac nid byw fy llyw llawhir, /O thyr calon rhag galar /Y fau a fydd dau hann BF VII 52 34 affar; /Gw_^r fal Cadwallawn, dawn diarchar, /Llawhir oedd Ddafydd, lluoedd afar, /Gw_^r oedd anysgafn LlG VII 24 22 Gwynedd; /Llofrudd brwydr Brydain gywrysedd, /Llawhir walch, gw_'reiddfalch gorsedd. /Llwry hylwydd ha llawir 2 LlLl II 16 29 /Pwy ei henw, hynod gyfran? /Ysef y'i gelwir, llawir - Llywelyn, /Llyw terfyn terfysg dir, /Llawr gawr BF VII 45 4 u llafn dilyth, /Llew hael o'r llin wehelyth, /Llawir, ni ddorfyddir fyth. /Byth am walch rhwyddfalch llawn 19 LlG VII 25 27 gyfyfed, /A meddgyrn te_"yrn teg haelged - yn llawn /A lliaws galchdo_"ed. /Llwyr y gw_^yr, gwrawl dy DB VI 29 125 gwan truan: trist a allaf. /O orchrawn deigr llawn a ollyngaf /O orchudd Gruffudd, ail Nudd, fy naf; PM V 26 98 r yn arffed - ffrawdd feirdd /Fal ffrwyth coed llawn aeddfed: /Llywelyn, llyw Bedydd a Chred, /Fab Iorf PM V 11 50 erchawg arddyrchafael - beirdd, /Llawer bardd llawn afael, /Aerawd gwawd gwedi'i allael, /Aerdalmithr, CBM III 14 21 g twrf camawn /Fal twrf ebyr yn lly_^r llawn. /Llawn am lyw estrawn, am lew Ystrad - mawr, /Gwy_^r am l CBM IV 4 69 am ged, am gerthrwydd, /Can ethyw llawr, llyw llawn awydd, /Llawch Gwyndyd, gwendud ehangrwydd; /Beir LlF1 II 5 64 ell, /A mud a drud a drythyll, /Yn llwyr yn eu llawn ddeall CBM III 17 12 , llyw Lleisiawn, /Yn llaw llew cad, cyrn llad llawn. /Gwirawd Owain llary, llawen - yd roddir /Yn y ti GB II 26 256 nt greiriau /A ffynnawn Ddewi a'i ffynhonnau - llawn, /Llawer un rhadlawn, ffrwythlawn ffrydau; /Ac o_^ CBM III 14 20 torf rhag twrf camawn /Fal twrf ebyr yn lly_^r llawn. /Llawn am lyw estrawn, am lew Ystrad - mawr, /Gwy DB VI 34 5 medraf, /Cyflawn dawn danfoned ataf; /Ar ddull llawn Llefoed y dywedaf, /Arglwydd fal Cynddelw a gynhal DB VI 29 56 n gwnaeth Crist creaduriau. /Gw_^r a wnaeth yn llawn llenwi cibau /O'r dwfr deyerin yn win gwinau, /A w SB II 24 17 celain, coelfain i frain yn fraith adaw. /Yn llawn llunwerth yn lle coelferth, Lloegr ddyludaw. /A gl EG VI 18 112 ain Prydain yn ddibryder /I briodawr llawr yn llawn nifer, /Llywelyn, gelyn yn y galwer, /Y'i gelwir a DB VI 27 38 ef teg ar gartrefrwydd, /Wedi tynnu Lloegr i'w llawn orchwydd, /Wedi na wnaeth Duw diddanrwydd - ym myd CBM IV 3 44 r pan fo [], /Trylwyn am feddgwyn, am feddgyrn llawn; /Tyrrant am eu rhwyf, rhwysg anogawn, /Torfoedd a CBM III 8 68 add gan llyw camawn, /Llith beri_"on lluyddion llawn. /Ym mywyd Madawg ni feiddiai undyn /Dwyn terfyn t GM I 7 105 waed ar estrawn. /Gwelais hael yn heiliaw ban llawn, /Yn meddu meddged Iorweirthiawn. /Gwelais wehelei MG VII 34 11 Y sarff /Yn nrygwedd lliwen cen cyrff, /Hagr a llawn yw llun ei gorff /A hwy a mwy no ma_^n seirff. /Y llawnwedd 1 GG II 31 1 Gw_^r a gynnail y lloer yn ei llawnwedd, /A gennyw pob tra trwyddi berfedd, /O'i gania llawr 91 MeiG I 33 86 de_"yrn glain gloyw dey_"rnas; /Gwledig nef a llawr a llwyr ddinas, /Llary Arglwydd llawer, llewyn Wan ES I 17 38 i drymed a'm diddawr. /Eurdreth o'i dremyn pob llawr, /Aerdranc gw_^r ieuanc gwriawr. /Gw_^r gwraf, gor DB VI 32 4 reng; /A faco, traul gyffro trang, /Yn unawr y llawr a'i llwng. /Llyngfawr daear awr derfyn, - a garaf, D-1 I 1 25 twrf moroedd mawr, maint achupwy. /Rhywisgwys llawr am ei fysawr aur amaerwy. /Bei na chaned ei dey_"r PM V 16 23 wid glas waywawr, /Einioes dranc llew gyfranc, llawr /Anian chwefrin da_^n Chwefrawr DB VI 29 72 dim, /Damwyniaw im gythrudd, /Dychryn mawr bod llawr ar llofrudd, /Llyw meidrawl, llew greddfawl, Gruff EW VI 5 32 rheinion! /Gwae ni, Wynedd orchorddon, /Gweled llawr ar llyw mawr Mo_^n. /Monwysion maon, mawr cynneddf CBM IV 4 82 wyrain, /Arglodig arglwyddi orchrain, /Argledr llawr, arglwydd mawr, madiain. /Arf eryf eryr Nanhoywnai CBM IV 16 157 gwasgawd /Cyn gwisgaw afarwy, /Afar mawr bron llawr ban llwythwy, /Mor fydd llwydd llonydd llawddadwy; PB VII 6 31 /Pair rhoddion, pa_^r rhudded, /Penial beirdd, llawr, ceinwawr ced, /Peniadur, dewrfur Dyfed ES I 17 54 bryn - dy fa_^r, /O'th fawr eang derfyn; /Glew llawr cenedl fawr Ferfyn, /Glyw Liwelydd Lywelyn CBM III 24 14 Mor debyg fy mod megys Gwyddien /O gwyddaw pob llawr cer llaw ei ben; /Mor nawd pob rhahawd na bydd rhy CBM IV 6 100 gw_^yth, /Gwaith Faddon ymddulliaw, /Gosgordd llawr, cyn lladd ohonaw /Gwisgwys llary llurig amdanaw; PM V 10 21 aid gwriawr, /Ac wyd ysgwyd rwyd, rwyf llawr. /Llawr de_"yrn cedyrn, cedwis mawrfryd - ne_^r /Nerth Cym OC II 14 43 i dan ysgwyd ysgawn lydan; /Ar llaw Ednyfed, llawr diogan - lew, /Ergyrwayw trylew, trai ei darian. / PM V 23 78 an /Dygwydd gwy_^r heb lewyr, heb lan, /Dygoch llawr dwygad fawr faran, /Un am Fro Alun, elfydd can, - PM V 12 41 dymyr Ffraw. /Ffraw-gyrchiad cant cad cyn bu llawr - ei dy_^, /A_^'i de_"yrn fyddinawr, /Rhy-i-gelwid GM I 8 55 edd, gwinfaeth reiddun, /O Gadwallawn Llawhir, llawr fab Einiawn Yrth, /O Arth Orben, aerbost catgun. / GYC VII 39 12 archaf i archengylion - mawr, /Arglwydd nef a llawr, fal y'm llwyddon, /Nawdd Pedr arbennig, lleithig GB II 26 248 /Nefoedd i gadau o'u hanoddau, /Ni syrthai i'r llawr fawr filltirau, /Namyn ar ddyn urddawl urddynt sei LlLl II 16 31 llawir - Llywelyn, /Llyw terfyn terfysg dir, /Llawr gawr goruchel ei wir, /Lloegr ddifa ddifefl gywir. CBM IV 6 8 ormail ormant, ormes lofrudd - gawr, /Gorddwy llawr, gordden udd. /Rhygallas rheg ddinas rhagddudd /O' DB VI 35 7 ni welir ei gywala; /Llym yng ngrym yng ngryd, llawr gorfawr gwryd, /Llwyr y dyd ei fryd ar Frynbuga. / ES I 20 15 st gethrau a'th dyst gethrawl. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr gwerynawl, /Arddelwaf o'th nawdd rhag tawdd PM V 9 4 /Dyrydd i dorf dyre - orwyddawr /Hyd y llewych llawr gwawr gwymp fore. /Dychymysg aerffysg yn arfle - a HOG II 6 34 mer Deuddyfr, dyffrynt iolydd. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr Gwyndodydd, /Mor bell o Geri Gaer Lliwelydd GRh II 30 2 wych lliw gwawr, - bid odid /Y dodych droed ar llawr: /Gweilging was, gwanas gwaywawr, /Gwelwgan Gohoyw BF VII 44 23 (hwyl gyffro - galar) /Yn rhwym gwely manro! /Llawr gwerthfawr Llan a'i gortho /Gadawg, gadarn freinia OC II 14 105 tr ariant, /Celennig edmig can ardduniant. /Ar llawr Gwestwn Fawr gwelais irddant: /Ardwy Goronwy oedd CBM IV 17 29 beriglawr; /Gwddam y'n gorllwg Gw_^r llwyrddwg llawr, /Gw_^r hydrfau angau yng nghynghellawr. /Cyngholl GM I 9 61 a_^ seirch cystudd. /Ni charif llaw-wyr 'n eu llawr gythrudd /[ ]chan gynnif cynnor gw_^yth gwnedd [ ] GM I 7 117 Athrwys; /Lliaws eurfail fawr yn llys llary a llawr /Heb hyd wawr orffowys. /Lliaws aes esmwyth falch PB VII 14 8 ed rhwy i'm rhwyf diwarth, /Coll mawr ar wawr llawr Llannarth. /Gwalch o barth Llannarth, llawagor - y CBM IV 4 136 d Argoed argywedd, /Porthloedd, gwawr, porthes llawr llariedd. /A'm rhoddes rhuddaur gymyrredd, /As rho BF VII 47 11 y fyw, /Hwylfa glyw glod redeg, /Hylwydd wawr, llawr llary osteg, /Hil doethion, hael tirion teg. /Teg CBM III 18 19 cad - a tharf /A therfyn ar gywlad, /Clodfawr llawr llaw anghaead, /Corf torf, terfysg o'i angad. /Ysi CBM III 19 22 fy rhwyf, yn rhad wellyng - mawr, /Llwythfawr llawr llaw ddetchwyn, /Yn eurllyw glyw, glew, dengyn, /Y CBM IV 4 8 ranes llwyr ormes ormant, /Llyw llafnawr, llew llawr llaw ddichwant, /Llwybr llanwed llenwis ei foliant CBM III 14 34 awrged anghaled yng Nghalan - Ionawr /Mawrllyw llawr llaw gyfran /Pan ddygyrch cludfeirdd clodfan, /Pan CBM III 28 10 aidd w_'raidd wrdd elyn - yng ngawr, /Gwrddlew llawr llaw gymyn, /Beirdd ofynag, ddinag ddyn, /Braint a CBM III 18 6 arglwydd, aerglwyf ne_^r - nerthfawr, /Aerllew llawr llawch nifer, /Ni olaith llaith er llyfrder, /Ni o ES I 18 5 ithred. /Gweithred Tegwared! Cyn ty_^ gweryd - llawr /Llawen beirdd o'i wynfyd; /Gnawd oedd ei wayw yn PM V 10 20 gryd, graid gwriawr, /Ac wyd ysgwyd rwyd, rwyf llawr. /Llawr de_"yrn cedyrn, cedwis mawrfryd - ne_^r /N PM V 11 32 udd, budd byddinawr, /Mynawg llary, ym mynwes llawr. /Llawr Ruffudd, llary udd, llawen gymwyd - ysb, / CBM III 12 6 iawg ri defnydd - fy marddawr, /Llwrw llafnawr llawr llawrydd, /Llary llid aerlew, llew llwydd, /Lleisi GB II 26 175 ddug oll heb eu colli /Yn un ysgubawr fawr a'r llawr llenwi. /Pan dde_^l rhyfel a rhwysg Ffichti /Ros e CBM III 24 168 llid enwair, llydw bair berging, /Llwrw trylew llawr, llew llurig deiling. /Ym muchedd Arthen, arthfar IRh VII 29 36 u canu cerdd a drethid /I'i prydfawr gwenwawr, llawr llewychid; /Am bryd ewyn gwyn, i'm gweindid - a'm CBM III 24 167 ming, /Wedi ced woseb, neb ni'm deiring, /Llew llawr llid enwair, llydw bair berging, /Llwrw trylew lla CBM IV 17 50 yd; /Yn llwrw llwyth elfydd Dofydd a'n dyd /Yn llawr lliwetgawdd, anghlawdd anghlyd. /Yn llwyr ydd yn g CBM IV 6 63 /Arfod anwaredd enwerys - yng ngawr, /Angerdd llawr, Lloegr echrys, /Anlloedd cyrn, te_"yrn tair ynys, BF VII 48 14 e_"yrn eurgyrn aergwn lithiaw, /Am dey_"rnwawr llawr llu fyddinaw, /Am ddihirfudd prudd yn preiddiaw - CBM III 16 170 n awyddfawr, argledr torf, twrf gawr, /Angerdd llawr llu gyngrwn, /Ni hirgeidw ar geirch meirch myngdwn PB VII 7 23 gledd - gogoned, /O geneddl tey_"rnedd, /Gwawr llawr, lluosawg fonedd, /Gwalch cain, aerfalch cyn oerfe EG VI 18 110 angad: /Angor mo_^r, y mawr gymynad, /Angawr llawr, llurig Duw amdanad! /Rhychyngain Prydain yn ddibr D-3 VI 19 1 UnDuw mawr o'r llawr, llwrw fy nghofion, /Lleha-Di fi, fy Rhi, rhwng e PM V 11 43 n - a bras, /Bu brys beirdd cylch huan, /Mawr llawr, llwrw Prydain achla_^n, /Mab mad, cynifiad, Cynan EW VI 4 7 aeth - cofion, /Gwyw calon can hiraeth; /Gwawr llawr, llwyddedig bennaeth, /Gwae ei fro a'i frodyr mae GM I 7 71 edd nawdd, /Cun gynnawdd gynifiad. /Cynyddesid llawr llwyr drefad, /Llesgen deg, llysoedd cyfarad. /O b EW VI 4 28 a wneir fal Gweir fab Gwestl, /Gwy_^r wawr yn llawr Llyn Egwestl. /Diwestl ei ysgor, ys cwynais - nad D-3 VI 19 29 w ar arfau yw llyw Arfon. /Lledwys ei amnwyth, llawr llys Nwython, /Llywelyn Lloegr gryd, gwynfyd gwein CBM III 24 142 mawrfudd mab Rhiwallawn, /Llyw llafnawr, llew llawr Llystynwallawn, /Rhirid ni'm gochel a'm gochawn - CBM IV 9 7 wd, /Pe_^r awen, parha_"us hyd Frawd, /Ar lles llawr, llyw llafnawr llwyprawd, /Arllwybr iawn, o'r ddaw CBM IV 4 69 dded, /Cerdd am ged, am gerthrwydd, /Can ethyw llawr, llyw llawn awydd, /Llawch Gwyndyd, gwendud ehangr MB I 5 4 yder. /Pryder pryderaf yn fawr /Am fy arglwydd llawr, llyw nifer. /Ni ddoddynt tros fo_^r etwaeth, /Pob CBM IV 5 52 egrflawdd gadrgawdd gyngelyn, /Llyw mawr, llew llawr Llywelyn. /Llywelyn llachar, lluchfaran - gyfedd / PB VII 14 4 n blyg, /Mur llafnddur lluoedd edmyg, /Mwyndud llawr, mab mawr Meurig. /Cyn plyg mab Meurig, mawr annos PhB VI 15 1 Arglwydd nef a llawr, mawr a ryfedd /Fal y ceisir cam o bob camwedd, /A GM I 7 53 iad, llawborthiad adar, /Llerw falch farchawg, llawr mawr Amhadawg, /Llary, llysawg, lluosgar, /Llywely BF VII 51 17 u; /Mawr gynnal Morgannwg fu. /Tra fu fawr ein llawr mewn lluoedd - a_^ llaw, /Llwyr amddiffyn pobloedd CBM III 24 119 ai Loegr hyd leudir Tren; /Mynw tra glew, llew llawr mwynfawr, mesbren, /Mur gwryd, gwynfyd gwen elfydd LlG VII 27 14 /Hywel Amhadawg! Ni mad ddoded /I mywn mynwes llawr, mygrwawr myged. /Hir yw byth bellach (belled - bo CBM IV 10 6 naf, archaf arch fawr - i Beryf /A beris nef a llawr, /Nawdd rhag dy fa_^r, ca_^r cerddawr, /Ar dy byr CBM IV 9 218 /Gnawd uch cnawd cnudoedd ar gylchyn /Arllwybr llawr, neud llawer blwyddyn, /Llew llysoedd llysaidd ei CBM IV 17 25 Dy gerddawr; /Ced gwypwyf heddiw hawddfod uch llawr, /Ni wn er hynny a wyf henawr. /Gw_^yr Rheen ein GM I 9 44 godrudd - yng nghad, /Yng nghyfranc a_^ Lloegr llawr nid ymgudd! /Gwelais o arfod aerfab Gruffudd /Rhia CBM III 13 2 reaf ddraig o ddrudfaith - awen, /Llew llawen, llawr osbaith, /Llewenydd llu bedydd bydraith, /Llyw ana CBM III 21 119 ni geffyn o'r a gaffai, /Nid oedd anghlodfawr llawr pan lladdai, /Nid oedd anghlodfan y fan yd fai, /N BF VII 56 28 afn llidiawgddur cur cyffro, /Llew prudd neud llawr pridd a gro PM V 11 33 dd byddinawr, /Mynawg llary, ym mynwes llawr. /Llawr Ruffudd, llary udd, llawen gymwyd - ysb, /Llawer o GB II 26 110 ewi ar Frefi, fryn llewenydd, /Rhagor mawr uch llawr rhag lluosydd, /Pen argynnan coned cred a bedydd; PM V 6 9 einiaid: /Llwrw beirdd byd esbyd esborthiaid! /Llawr Rhodri, gwrdd ri gwrth amygaid - gwlad /A gw_^r gw PM V 5 65 uw /Dyn ym myd a'n gwares. /Rhodri Mawr, rhwym llawr, rhy-m-llofes, /A rhydd budd, i bawb ei gymes. /Ca PM V 27 10 ryr milwyr Maelawr - a archaf /I Erchwyn nef a llawr, /Udd dinag, dinas gwriawr, /Un dinam, un mab mam D-5 VI 36 51 w /Heb allel hunaw rhag anhunedd. /Ef, a nef a llawr, W_^r mawr a'u medd, /Ef yn Un duhun, dianhyedd, / EG VI 18 112 /Rhychyngain Prydain yn ddibryder /I briodawr llawr yn llawn nifer, /Llywelyn, gelyn yn y galwer, /Y'i CBM III 19 7 - wasgar, /Yn llachar, yn lluchiad, /Yn llary llawr, yn llawroddiad, /Yn llew glew, glyw ddiffreidiad. CBM IV 17 51 lyd. /Yn llwyr ydd yn gw_^yr hyd yng ngweryd - llawr, /Yn llwrw un cyfawr ydd yn cyfyd /(O arau angau, PM V 4 35 Y ceblynt o'r cwbl anddeddfon? /Ef yn fawr, yn llawr yn llyrion - angerdd, /Yn angudd ei roddion, /Ef y PM V 26 12 /Cyrchynfeirdd cyrchant wy orsedd, /Cyrchfawr llawr, ys cyrchu llariedd; /Cyrchaist Ros ddiddos ddifa GYC VII 36 30 wydd cyn lladd y deunaw, /Arglwydd llary, neud llawr ysy daw, /Arglwydd glew fal llew yn llywiaw - elfy llawrgerdd 1 PM V 8 36 aidd uch blaenwel gwyddfid: /Nis dwg lleidr fy llawrgerdd odid. /Neud llai dyofod, neud dyofid - ced, / llawrodd 1 CBM IV 5 75 - lew, /Arf trylew trais allael; /Llawroddiad llawrodd gaffael, /Nid llaw fyddag fyddai hael. /Haelon llawrodded 1 PM V 26 116 gymrawd, Gymru ofyged, /Rhyn wryd, llyw rhyd, llawrodded, /Rhys fab Rhys, dilys dylyed - Prydain, /Pry llawroddiad 7 LlLl II 16 56 ch, farch, er Llywarch, llew cad, /Ar Llywelyn llawroddiad! /Dos, a Duw gennyd, yn hyfryd, - yn hawdd, CBM IV 16 36 hygar, /Iechydawl cedawl ced wasgar /Eirchiad, Llawroddiad llachar, /Iawn o'm dawn doeth, arllafar, /Ia CBM IV 8 20 oeth oedd pennaf gwedi pynner - cad /Can llary llawroddiad llad a llwyrder; /Llonydd yw ganthaw heiliaw CBM IV 5 75 flaidd afael - lew, /Arf trylew trais allael; /Llawroddiad llawrodd gaffael, /Nid llaw fyddag fyddai ha CBM IV 5 47 ochesyd - feirddion, /Fab Cynon cerdd fenwyd, /Llawroddiad, llew yng nglewyd, /Llaffethair i ffo ffordd BF VII 46 2 eaf naf, neirthiad - tey_"rnedd, /Tey_"rnfudd, llawroddiad, /Tey_"rnas addas iddaw boed mad, /Tey_"rndu CBM III 19 7 /Yn llachar, yn lluchiad, /Yn llary llawr, yn llawroddiad, /Yn llew glew, glyw ddiffreidiad. /Detholai Llawrwyr 1 EG VI 18 16 gweddawl: /Lluoedd arwoloedd ar weilw didawl, /Llawrwyr a_^'m heryr yn ymeiriawl, /Llywelyn Lle_"yn, ll llawrydd 7 GRh II 28 39 Hir, /Y harchaf it, Ddafydd, /Dygen udd llawen llawrydd, /Dygant ddraig, dy gerennydd. /Cerennydd, herw DB VI 30 54 orddewis. /Nid llew a ddyred yn y dedlis, /Nid llawrydd Ddafydd a ddiengis. /Gwael yw colli hael, ddiwa EW VI 6 9 elaeth gyngor. /Cyngor a roddaf i rwyf Mo_^n - llawrydd, /Hael Ddafydd hil ddoethon, /Bid lary, bid law CBM III 12 6 i defnydd - fy marddawr, /Llwrw llafnawr llawr llawrydd, /Llary llid aerlew, llew llwydd, /Lleisiawn, PM V 16 13 dri, /Am luchfar gwanar, gwae fi! /Gwae fi fod llawrydd, llawen udd - gwendorf, /Gwynde_"yrn, heb ddatg MB I 3 116 rddynt gan elfydd, /Cnoynt frain friwgig o lid llawrydd. /Llenwid ddwyreawr ei fawr feysydd, /Delid mei CBM IV 16 78 ai yd ga_^r llafar no llawfaeth, /Mwy yd ga_^r llawrydd no llawgaeth! /Llewenydd llu nef, llawena - fy lle 56 GB II 26 73 wyddion doethon dothwyf. /Ym mhlwyf Llanddewi, lle a folwyf, /Yd gaffwyf-i barch cyn nis archwyf, /Ac o CBM IV 18 31 porth a barthwyd ataf. /Neud hyfryd fy llwrw, lle a gyrchaf, /Neud gobaith wrth Benrhaith, rhin a geis CBM III 11 43 /Uch gwirawd eurgymlawdd, /Yn neb llys, yn neb lle anhawdd /Nad ef daw ar eu llaw lletgawdd. /Cynneddf ES I 16 14 oerwern gethern uffern affan, /Afflau anoddau lle anoddun. /Lleha fi, Dofydd huenydd hy_^n, /(Llawer a PhB VI 16 14 d atat-ti, Dduw, a ddodaf - yn dde /O weled fy lle ar lledeithiaf PB VII 18 21 u, /Gwalch ceneddlfalch cynnaddlfa. /Cynnaddl, lle bai beilch ddoethon /Yn ymarfoll, mawrweilch trin, / PM V 16 18 /Gruffudd grym eurfudd ... addwyn, - llew /Yn lle bai gyfamwyn, /Unbyn ddeddf, unboen o'i ddwyn, /Enby LlG VII 24 25 urgledd, /Llew Cemais, llym drais drachywedd; /Lle bo cad fragad friwgoch rysedd, /Llwyr orborth hybor GB II 26 98 arth, Llanadnau, llannau llywydd, /Llangadawg, lle breiniawg, rhannawg rhiydd, /Nis arfaidd rhyfel Llan MG VII 32 14 Arglwydd presen, preseb piau, /A sopen wair yn lle cadair i'n Llyw cadau; /Pali ny myn, nid uriael gwyn GYC VII 41 51 Lusiffer, bryder bradau. /Oedd gwell myned yn lle caffed gweled golau /Gw_^yl fawr Frenin y gorllewin, PM V 1 110 o Echeifiaint uchelgrug /Hyd Wynfryn Llundain, lle clodlug; /O Benwaedd Dyfnaint (dim nid ffug) /Hyd Be SB II 24 17 i frain yn fraith adaw. /Yn llawn llunwerth yn lle coelferth, Lloegr ddyludaw. /A glyw tra glyw, a llyw GYC VII 40 101 r gadair, /Er a orug Mair o'i mawr radau. /O'r lle cyfyd haul hyd lle try araul /Na'm gato i gythraul e GYC VII 40 58 erthaf heb Ei wyrthau) /O'r llethri araul, o'r lle cyfyd haul, /Na'm rhoddo i gythraul, er Ei gethrau, MeiG I 33 7 l goludawg, golychwn Di /Nad elom i'n llog, yn lle cyni /Yn llwgr llu malaen maledicti. /Mad mynycha dy ES I 20 13 ywaist llu bedyddiawl. /Erbyn fi, fy Llyw, yn lle deddfawl - gwyrthau /Er Dy dost gethrau a'th dyst ge BF VII 55 26 dd archaf (Naf ni'm ennyd) /Lleha_"u Dafydd yn lle diwyd, /Lle mae'r Un a'r Tri trwy anwylyd - mad, /Ll PM V 14 5 ul neud ffofre! /Dos heb argyswrw ar llwrw i'r lle, /Dosawg hyddolawg, hawdd ei belre, /Heb dymyr Tudyr CBM IV 16 82 th wynfa, /Mab Duw byw, fy Llyw a'm lleha /O'm lle drwg, a'm dyddwg i'm da. /Daioni fy Rhi a'm rhyddha: ES I 22 6 . /Lleha fi gan llu bedyddiawl, /Na'm lleha yn lle engiriawl, /Na'm gosod o'm goseb fydawl /Yng ngoson MB I 3 146 Owain, Eingl ddiduddydd, /Enillawd llyw ystre lle ei gilydd; /Gwelant glyw Powys ei bell oesydd /A haw MeiG I 33 61 inioes. /Einioes enrhydedd rhag llu anwair /Yn lle ernywed a wna Cadair. /A gaiff a gaffer yn ddiadnair CBM IV 3 28 llech gan lluchfar lluchfeirch erchrawn, /Nid lle gan haelder crynoder crawn. /Crynai Faes Carnedd rha MG VII 33 3 mnerthwyf, fy neirthiad fych, /Gwareder llawer lle gwaretych - raid, /Gwaredwr gweiniaid, gwae ni gery GYC VII 40 82 ethdan ac ennaint brwmstan, /A llech lashaearn lle gweli Satan sutiwr ffyrnau, /A llyffaint llidiog o'r GYC VII 42 16 a ryfedda /Bod yn ddir talu ger bron yr Iesu: /Lle gwelo trillu, trallawd a wna. /Gwae'r sawl a gredan, OC II 14 117 ain, cyngrain cydnaid. /Wynt a ddyrllyddant yn lle honnaid: /Glud men ydd a_^nt gloyw he_"yrn ar naid. DB VI 29 108 am a gwynaf, /Hir yd goffe_"ir a goffaaf, /Mor lle im alar am a garaf, /Mor llwyr y lladdawdd Llundain GG II 31 26 /Duw a fyn ddyfod i'w orsedd /Hydr a llaw, nid lle i'w omedd. /Dadwyrain o fain, o fedd - a'n dybydd /I CBM IV 8 54 ad rhad rhydamuner, /Yng ngolau fraisg fre, yn lle lleufer, /Yng ngoleufraint saint ydd aswyner, /Yng DB VI 24 21 ewisaf Naf, nawdd i ganthaw! /Diddestl oedd eu lle llu wrth sylliaw /Dydd y cymerth Crist crog yn eidda GYC VII 43 36 agddaw /I blith y gethern, i waelawd uffern /Y lle mae mignwern gwedy r'fignaw, /A chynnau o da_^n, a d GB II 26 88 ger y broydd, /A Dewi biau balch Langyfelach, /Lle mae morach a mawr grefydd; /A Dewi biau bangeibr ysy GYC VII 41 38 wll uffern, gyd a_^'r gethern, wern weli_"au, /Lle mae tristwch a thywyllwch a llwch a llau; /A'r cythr BF VII 55 28 yd, /Lle mae'r Un a'r Tri trwy anwylyd - mad, /Lle mae'r Mab a'r Tad a'r Teg Ysbryd BF VII 55 27 af ni'm ennyd) /Lleha_"u Dafydd yn lle diwyd, /Lle mae'r Un a'r Tri trwy anwylyd - mad, /Lle mae'r Mab CBM IV 17 126 naffar taerfar ta_^n amgyffred, /Yn anffurwydd lle ni llwydd cerdded. /Yn ydd aeth Ca_"in can ei weithr CBM III 8 55 Gwm Brwynawg /A'r tai a'r terfynau enwawg /A'r lle ni llysir cynran /A'r llan odd uch llys Fadawg! /Er CBM III 4 4 onnau, taenferw gwenig, /Llanw ebyr a'r lly_^r lle ni mawrdrig; /Mynych ymanfon dygn gofion dig /I rof PB VII 20 12 rda penadur, /Blegywryd, llew gryd llafnddur, /Lle oestrawd yn Ystrad Fflur! /Ger Fflur, er dolur dilen EG VI 18 35 dus ddiesgus esgar ddilain, /Esgynnu ar llu ar lle Owain, /Ysgymod gorfod gwrfalch am brain, /Ysgymyn g IRh VII 29 8 id: /Meddyliaw ydd wyf am ddilid - lliw gwawr /Lle rhed olwynawr o Elenid. /Mi a wyf erddi ar ddelw erm IRh VII 29 15 eddeiddwan huan hoywnid. /Mynyglwen yn llen yn lle rhennid - gwyrdd, /Mynychsathr milfyrdd milfeirdd ga GYC VII 38 38 deimler, /Llwm ei groen, crinfrych, ysgeler, /Lle rhyfedd rhyfyg a balchder! /Na fid rhyfalch dyn i da MG VII 32 16 Pali ny myn, nid uriael gwyn ei ginhynnau, /Yn lle syndal ynghylch ei wa_^l gwelid carpau. /Eisoes mai BF VII 50 32 , detholaf - o Fo_^n /Hyd yng Nghaer Llion, y lle tecaf; /Gw_^r fu Lywelyn ger terfyn Taf, /Gwawr cyho CBM III 8 51 Waelest Edwy /A'r llys gan ystlys Dyfrdwy, /A lle teg tebyg i draeth /A wnaeth fy hiraeth fwyfwy! /Haw PM V 10 67 wr a maon - Prydain /(Nid prydferth i'w alon) /Lle teg tey_"rnwaith udd Mo_^n, /Llys er lles i feddygon GYC VII 40 101 g Mair o'i mawr radau. /O'r lle cyfyd haul hyd lle try araul /Na'm gato i gythraul er ei gethrau. /Er c CBM III 2 4 ormail, diormes, /Bre uchel braint arddangos, /Lle trydar, Llechysgar llys. /Ysid i'th lys liaws dyn / GB II 26 99 rhannawg rhiydd, /Nis arfaidd rhyfel Llanfaes, lle uchel, /Na'r llan yn Llywel gan neb lluydd. /Garthbr BF VII 56 25 oesbell warchae: /Gruffudd ym maengudd y mae. /Lle y mae argae ar Gymro - dinam, /Deddf Dunawd ap Pabo, DB VI 24 35 yn athaw /A llewod a_^ rhod yn eu rhwydaw, /A lle ydd oedd druan, drwy addaw - Ca_"in, /I werin wirin CBM III 5 111 dd nis rhygelwy! /Celedig fy hun yn hir ofwy - lle, /Yn lledrad fore gan afarwy. /Gorfynnawg drythyll, MG VII 32 64 a wna ein lles, a'n lludd poenau, /Ac a'n gwna lle yn nheca' bre, yng ngobrwyau lleas 7 D-4 VI 20 91 _"u - braint, /Bro Feli a'i meddu; /Cafas, cyn lleas, can llu, /Ceisied pen tydwed pob tu. /Tuedd a thi CBM III 15 8 i derfyn, /Lloegr a_^l am aur ma_^l melyn, /Er lleas Duw, ni llas dyn. /Dyniaddon oesgawdd as gwddant - HOG II 11 3 nwlad Gynlas, /I haeddu daddl faith cyn llaith lleas, /Gan hun arlluddiaw, hoen arlluddias. /Ac im bai GM I 12 14 ddwyd. /Nid breiddgof gennyf, cyn bwyf llwyd, /Lleas Goronwy, gw_^r yn ysgwyd; /Nid gau o'i angau y'm h CBM III 27 10 r anwar, anwas - ysgwydwyrdd, /Arwar cyrdd cyn lleas, /Gwisgais glwyf am glod wanas, /Gwisgws llid llew GM I 10 31 dd (urddas gymhelri) /Calon clywaf yn llosgi. /Lleas tey_"rnedd! Lliaws dyfrydedd /A'm dyfrys eu trengi CBM IV 11 17 inag, /Llachau a llachar Gynfrig. /Eurwas, cyn lleas, yn llysoedd - enwawg, /Mygedawg magadoedd, /O bob lleawr 1 CBM IV 17 9 yr ail, durail dyrawr, /Ofer, difuner, llyther lleawr, /O ffydd a chrefydd ydd achretawr. /O ffyrf ioli llebyddiaw 1 GYC VII 43 7 o Grist i'r grog erddaw, /Ac na w_^yr yn llwyr llebyddiaw - 'n Harglwydd /A thrwy waradwydd Ei wir adaw llech 6 GB II 26 190 fraisg [ ] /A'i fryn gwyn uchaf uchel beri, /A llech deg dros waneg a thros weilgi /A'i dyddug, dybu Du CBM IV 3 27 n, /Nis ca_^r llid fyged lledfegin grawn, /Nid llech gan lluchfar lluchfeirch erchrawn, /Nid lle gan ha GB II 26 239 au. /Edewis Padrig drwy ddig ddagrau /Llonaid Llech Lafar hygar, hyglau /Pan aeth Iwerddon, ei wyrth y GYC VII 40 43 /A'r llygod pengarn a_^'r gylfinau carn, /A'r llech las haearn a'r sarn saethau, /A'r ffair yn hirddrw GYC VII 40 82 u, /A cherwyn boethdan ac ennaint brwmstan, /A llech lashaearn lle gweli Satan sutiwr ffyrnau, /A llyff BF VII 52 16 as, yn llasar - arfau, /Fal y llas Llachau is Llech Ysgar; /Esgudfab Gruffudd, barawdrudd ba_^r, /Ysgw llechfod 1 GM I 10 9 Ddafydd, /Ei ddefawd a'm llochi; /Ni llwydd fy llechfod hebddi, /Cerennydd Ddafydd ddyfnfri. /Ni'm rhwy Llechysgar 2 GM I 7 50 draws draglew, hywerth feirch orthew, /Eurllew Llechysgar; /Lluch ysgwn pan ysgain ufeliar, /Llawch eir CBM III 2 4 mes, /Bre uchel braint arddangos, /Lle trydar, Llechysgar llys. /Ysid i'th lys liaws dyn /chedyrn a chy lled 10 PM V 26 83 y roddwy, gogeled! /Ei eirchion i eirchiaid ar lled, /A'i aur rhudd a'i fudd a'i fynwed, /A minnau, cyd EW VI 3 32 asgarawg /Ar lles beirdd bwrdd diguddiawg, /Ar lled byd: boed hirhoedlawg! /Hirhoedlawg fo'r gwas gwisg PM V 18 39 s - a choed, /A chedyrn orefras, /Llyw bydoedd lled byd, dwfn a bas, /Llywelyn, Llywarch rhy-th-gafas PM V 5 68 o_^r mawrnaf, mawrnerth aches - llydw: /Handid lled fy muches! /Caffant fyrdd o feirddion eu lles /O fo DB VI 24 60 c rhwydd rhagddaw - pan brofed, /A'i glywed ar lled hyd yn Llydaw. /Gnawd fod ongyr gwy_^r gwedi gwyraw LlG VII 27 17 n godded. /Hydorf cylch ei gorf, gwrmseirch ar lled, /Hydr glodrydd gynnydd, gynflaen lliwed. /Hygyrch D-3 VI 19 18 th, ffrwyth ffraeth amryson - llary, /Llwrw ar lled mordwy, dramwy dragon: /Yn niffaith Mo_^r Rhudd, me LlG VII 25 17 ddorion eidduned. /Ti gorau rhiau rhuddwisg ar lled /O gywan amws ar ei ganfed; /Ti freisgaf mab dyn o HOG II 9 7 an doeth i'm rhan, /I edryd fy lledfryd-i, a'i lled ofrwy, /I edryd llywy lliw ton dylan /(Llifiant o'i GYC VII 43 16 yn gired ar ddydd y'i croged, /A'i ddwylaw ar lled wedy r'llidiaw, /A'r gwaed yn ffrydiau ynghylch Ei lle'd 1 GB II 26 146 /Hyd ar Dywi, afon firain a theg; /O'r Llyndu, lle'd fu llid gyhydreg, /Hyd ar Dwrch, terfyn tir a_^ ch lledeithaf 1 BF VII 50 21 o i'r ffordd nesaf. /Gw_^r gwrdd yn cyrchu llu lledeithaf, /Gw_^r gwyrddliw bebyll gwersyll gorsaf, /Gw lledeithiaf 1 PhB VI 16 14 ti, Dduw, a ddodaf - yn dde /O weled fy lle ar lledeithiaf Lledfegin 5 CBM IV 14 13 eiddiai byddin, /Bangawr cyw, llyw lledfegin. /Lledfegin eisin asgellwrych - hygar, /Cerdd anwar, ca_^r CBM IV 3 26 dd amnad angad anghrawn, /Nis ca_^r llid fyged lledfegin grawn, /Nid llech gan lluchfar lluchfeirch er CBM IV 5 132 fab teg Tudawal; /Baran llew, Lloegrwys ofal, /Lledfegin gwin gwyrdd fual. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gl CBM IV 14 12 ddai ceir, beiddiai byddin, /Bangawr cyw, llyw lledfegin. /Lledfegin eisin asgellwrych - hygar, /Cerdd D-2 I 2 48 ddeseforth, llongborth anaw; /Llugyrn gytrym, lledfegin rym, llym yd grym glew; /Lleufer synnwyr, llaw lledfryd 6 PM V 28 9 Ni wybu naca_"u neb. /Neb ni w_^yr yn llwyr fy lledfryd - am lary /Am lwry mil o esbyd, /Trydar wasgar DB VI 27 79 o rhiallu fu o'i febyd) /Am drengi fy rhi rhwy lledfryd - a'm bydd, /Ni edych, Ddofydd, ef i gennyd. /A CBM IV 17 40 ristyd - maith, /Cyfraith ddiolaith cyn llaith lledfryd: /Cyfrddoeth rwy gogel brad annel bryd, /Cyfrdw HOG II 9 7 adrawdd caru, can doeth i'm rhan, /I edryd fy lledfryd-i, a'i lled ofrwy, /I edryd llywy lliw ton dyla CBM IV 17 56 gyd - Ddydd Brawd, /O arwain pechawd, lletawd lledfryd; /Ni rygar Trugar tra syberwyd, /Ni ryddaw anaw MeiG I 31 29 stad fy ngwesti a gadwant. /Yng ngwynfyd, rhag lledfryd, yn llwyddiant, /Tey_"rnedd tey_"rnwlad y'm dyg lledfrydedd 1 PB VII 5 6 rhwydd, rhuddgledd - rhygollais, /Rhy-m-gellir lledfrydedd, /Fy llyw oedd fur glyw a gwledd, /Fy naf, p Llediaith 2 CBM III 13 34 , ysgor yn niffaith, /Balch eryr, baran Lly_^r Llediaith. /Brad eurgrwydr, gynfrwydr gynfraith - ei dar CBM III 7 17 yn ganhymdaith; /Rhudd ongyr Bra_^n fab Lly_^r Llediaith, /Rhwydd ei glod o gludaw anrhaith, /Rhuddfoaw lledled 2 LlG VII 24 71 nawr, aesawr uswydd; /Llew deifniawg llidiawg, lledled fydd - ei blas, /Llwyrwaeth yw ei gas no'i geren LlG VII 25 24 gorfod a gwared - a_^'th dorf, /A'th derfyn yn lledled. /Gnawd i'th lys lysaidd gynired, /Gorflychau ga llednais 3 EW VI 6 15 f gynnydd Cefn yr Ais; /O Neirthiad Ne_^r, nen llednais, /Ac o nerthoedd cadoedd, cais! /Na chais fy ys EW VI 5 41 ysgwyd, rhwyd rhacter. /Rhacter ei nifer, naf llednais - ei hil, /Hael freenin Cemais; /Gwayw dur yn y GRh II 28 43 _^r /Ar freienin Cemais, /Y harchaf, llary naf llednais, /Llyw gwriaf trin eithaf trais. /Treisddwyn, g Lledr 1 GYC VII 38 36 heb leufer, /Lle'r dannedd yn dwn pan geiser, /Lledr y grudd, yn grin pan deimler, /Llwm ei groen, crin lledrad 8 LlF1 II 3 33 n llyw, /Had heb ledrad, heb ledryw. /Ni bu yn lledrad ar lledruddion - wy_^r /Yr orwyd ar Saeson, /Yng EGM I 28 30 /Rhagorwn grefydd a ffydd a ffawd /Rhag angau lledrad, brad bredychawd. /Gweddi_"wn, gwylwn, byddwn ba CBM IV 13 9 na brad, /Trais nyw llefais na lledrad. /Ni bu lledrad cad cadr Aber - Conwy, /Cynnechrau fy udd ne_^r; CBM IV 13 15 ain /O freisgwyr ardwyad, /Cerrynt fy llyw nid lledrad, /Cwr gogof cyrraidd cof cad. /Cadwent pan gyrch CBM III 5 112 ygelwy! /Celedig fy hun yn hir ofwy - lle, /Yn lledrad fore gan afarwy. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn- CBM IV 13 8 nid traws twyll na brad, /Trais nyw llefais na lledrad. /Ni bu lledrad cad cadr Aber - Conwy, /Cynnechr PM V 18 15 y efras - cad, /Cedernid Eneas. /Dy gywlad nid lledrad y'i llas, /Dy gynnogn ni gynheily dywas. /Dy glu GB II 26 12 Mab Sant syw gormant, gormes haint - ni ad /Na lledrad yn rhad, rhwyd ysgeraint, /Ysid rhad yn ei wlad lledrudd 5 DB VI 29 79 iraeth hir gystudd /Gwaith Saeson llidruddion, lledrudd. /Gweryd a'm hergyd a'i mawrgudd, /Gwae! gwelsy CBM IV 6 21 yfel cyn rhybudd, /Gwy_^dd briwglau a llafnau lledrudd, /Gwyddfid gwy_^r yng ngweryd achludd, /Gwy_^r PhB VI 13 16 od, wawdrod wodrudd, /Llyry drafn llawer llafn lledrudd. /Lledrudd parfrys Rhys, rhwysg Hiriell - yn ae PhB VI 13 17 wodrudd, /Llyry drafn llawer llafn lledrudd. /Lledrudd parfrys Rhys, rhwysg Hiriell - yn aer, /Yn arfa PM V 23 96 /Rhag llaith anolaith (anolo llan) /A llafnawr lledrudd uwch grudd a gran. /Ninnau feirdd Prydain, pryd lledruddion 1 LlF1 II 3 33 d heb ledrad, heb ledryw. /Ni bu yn lledrad ar lledruddion - wy_^r /Yr orwyd ar Saeson, /Yng ngharnial Lledwys 1 D-3 VI 19 29 on - mau, /Grym llew ar arfau yw llyw Arfon. /Lledwys ei amnwyth, llawr llys Nwython, /Llywelyn Lloegr lleddf 2 D-2 I 2 37 yn; /Rhychedwis ddeddf, rhychynnis greddf rhag lleddf ogrfen: /Rhag drwg drosodd rhyngyd bryd bodd rho CBM III 3 191 ng ngre, bu de, bu dybryd, /Gre yng ngreddf yn lleddf yn llugfryd /Yng ngharchar yn naear, yn y_^d. /Po lleddir 1 PC II 21 8 Penrhos, /Ym Mo_^n, i mewn ei hynys, /Ydd ym lleddir a_^ llafn glas. /Dielid Mab Duw ddygn alaeth - H lleen 1 ES I 16 4 iau can y_^m cyfun, /Nid rhaid in amau llyfrau lleen. /I Grist y canaf, ar fraint canon, /Ceinwawd o'm lleerw 1 ES I 17 14 n, /Detholwalch buddugfalch byddin; /Llywelyn, lleerw freienin, /Llary ddefawd llyw gwyrddrawd gwydrin. Llef 13 CBM III 22 5 orddethol /Tarw teg Talgarth yng ngwarthal. /Llef a glywaf, gloyw eilyrth, /Llef eilon yn eilwydd fer CBM III 22 7 gloyw eilyrth, /Llef eilon yn eilwydd ferth, /Llef bo_^n corn blaen cad ehorth, /Llais garw, a llef ta GYC VII 36 57 /A llawer diffaith drwy anrhaith draw, /Llawer llef druan, fal ban fu Gamlan, /Llawer deigr dros ran gw LlF1 II 1 170 yng nghynfaran - cynnif /O du llanw a llif a llef dylan. /Dewrwr a folaf a folant beirdd byd, /Dewrwy CBM III 22 6 yng ngwarthal. /Llef a glywaf, gloyw eilyrth, /Llef eilon yn eilwydd ferth, /Llef bo_^n corn blaen cad PB VII 20 24 sanaeth; /Llyw gwledd, gwin a medd a'i maeth, /Llef gawr o'i fawr farwolaeth EGM I 27 20 gad cariad i mywn caerau - nef; /Duw a glyw fy llef i'm llugfrydiau. /Duw a'm gwne_^l gochel ffrawdd oe EGM I 28 43 o gysgu y daw gwasgawd. /Ar Dduw addef nef fy llef llwyprawd /Yn edrinaw fry rhag y Drindawd, /I erchi CBM III 22 8 ef bo_^n corn blaen cad ehorth, /Llais garw, a llef tarw Talgarth SB II 24 20 godwrf giliaw, /A thref tra thref, a llef tra llef, tra llan llywiaw, /A llyry tra llyry, a llwrw tra SB II 24 20 l ar darf godwrf giliaw, /A thref tra thref, a llef tra llef, tra llan llywiaw, /A llyry tra llyry, a MB I 4 29 y 'medd, armaa fi. /As bwyf yn addef yn aros y llef, /Y llog a achef aches wrthi, /Ac ysy didryf, didra CBM IV 4 227 n nharf enwerys gwry_^s gwron, /Yn nhwrf llu a llef ysglyfion. /Cyrn cenynt, cerddynt carnweilwion - ar llefain 2 GYC VII 40 94 phawb yn ubain a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Adolwg yna i'm Dewin doetha' / GYC VII 40 51 awb yn ubain, a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Nis adrawdd tafawd, nis traeth llefair 2 EW VI 3 35 urdudded - hardd, /Gnawd i'w fardd ofyged; /Ni llefair gair gorchaled /Ac ni lludd cad wosudd ced LlF1 II 1 176 o ef yn nef yn ei wengan - gadair, /Yn ben ban llefair, yn bair eirian, /Cadwedig fy ngwawd i'w logawd llefais 4 LlF1 II 1 19 /Myn na llefais trais trasglwy fyned, /Myn na llefais dyn ddwyn eisiwed - o'r llan /Ger glan glas dyla CBM IV 13 8 d, /Trosti nid traws twyll na brad, /Trais nyw llefais na lledrad. /Ni bu lledrad cad cadr Aber - Conwy LlF1 II 1 73 nedd /Troedfedd er dyhedd, dihawdd hepgor. /Ni llefais neb drais dros ei hysgor, /Ni chymwyll neb dwyll LlF1 II 1 18 red) /I wneuthur llafur ni bo lludded, /Myn na llefais trais trasglwy fyned, /Myn na llefais dyn ddwyn Llefelys 1 LlF2 VI 7 4 huawdl was a wys yn llys /Fal Ymarwar Lludd a Llefelys. /Handid fy arglwydd cyfrwydd cyfrwys /O ryw di Lleferis 1 IRh VII 30 13 dd, /Llywyawg, law eurawg, liw eiry bronnydd. /Lleferis wrthyf lleferydd - didaer, /Llawenglaer fy chwa lleferydd 4 MeiG I 33 31 iau /(Duw a ddigones) lles llyseuau. /Llywydd lleferydd a llafuriau, /Llary a orug llwyr ein gw_^yr a' IRh VII 30 13 aw eurawg, liw eiry bronnydd. /Lleferis wrthyf lleferydd - didaer, /Llawenglaer fy chwaer, chwedl a'm d GM I 9 16 frin. /Ydd endewais enau yn echlysur gwir, /Ar lleferydd gwa_^r gwyry edde_"in, /Ac ar lles Owain hael CBM III 21 4 uniaw gw_^r gwrddfar eigiawn, /Yn awdur llafur lleferydd iawn /I ganu marwnad i Gadwallawn /Mal pan gan llefesigion 1 DB VI 31 38 eisynt gynt ar y goron, /Trydydd rhyfedd llyfr llefesigion /Nad a_^ gwy_^r Gwynedd gan y gwyllion, /Am llefesir 1 LlF1 II 1 21 llan /Ger glan glas dylan, o'i dylyed, /Men na llefesir dir o'i daered, /Men y llafasaf oes ddarymred. Llefoed 1 DB VI 34 5 , /Cyflawn dawn danfoned ataf; /Ar ddull llawn Llefoed y dywedaf, /Arglwydd fal Cynddelw a gynhaliaf, / lleng 3 CBM IV 17 139 ddyn tydwed, /Can dalu i Dduw Ei ddylyed. /Can lleng engylion, cain lliwed - obaith, /Cyn llaith, rhag DB VI 24 30 reidiaw /A llwyr dywyllwg drwg wrth drigiaw /A lleng gythreulaid yn ei threulaw /A llawer bwysti heb ys GM I 8 31 in /Tey_"rnain ni grain, ni grawn re_"i. /Tair lleng y doethant, liant lestri, /Tair praff prif lynges Lleha 6 D-3 VI 19 2 UnDuw mawr o'r llawr, llwrw fy nghofion, /Lleha-Di fi, fy Rhi, rhwng engylion, /Yn y lleheaist llu ES I 16 15 rn uffern affan, /Afflau anoddau lle anoddun. /Lleha fi, Dofydd huenydd hy_^n, /(Llawer a wna Duw er dy ES I 15 5 feidrolaeth, /Meidradur llafur pob llawfaeth. /Lleha fi, fy Rhi, yn rheolaeth - nef /I'th nodded frenhi ES I 22 5 n breinawl, /Breinawg wyd, bro gadwyd gedawl. /Lleha fi gan llu bedyddiawl, /Na'm lleha yn lle engiriaw CBM IV 16 81 wynfyd, i'th wynfa, /Mab Duw byw, fy Llyw a'm lleha /O'm lle drwg, a'm dyddwg i'm da. /Daioni fy Rhi a ES I 22 6 yd gedawl. /Lleha fi gan llu bedyddiawl, /Na'm lleha yn lle engiriawl, /Na'm gosod o'm goseb fydawl /Y llehaon 1 GYC VII 39 36 oddion - goleuder, /Yn rhwydd-der lleufer y'm llehaon Lleha_"u 1 BF VII 55 26 'm cyfyd. /I Dduw ydd archaf (Naf ni'm ennyd) /Lleha_"u Dafydd yn lle diwyd, /Lle mae'r Un a'r Tri trwy lleheaist 1 D-3 VI 19 3 n, /Lleha-Di fi, fy Rhi, rhwng engylion, /Yn y lleheaist llu gwynion - y nef, /Ysy gain addef addwyn di llehe_"ych 1 MG VII 33 84 ifri, difrych, - gwynolau /Ar y llaw ddeau y'm llehe_"ych lleiaf 1 DB VI 29 120 i oll, mi ni allaf /Ymguddiaw dan llaw, ban fo lleiaf. /Cyd ymguddio pawb, beth a gelaf? /Am farwnad Ru lleidr 4 GYC VII 43 31 usurwr, /A thwyllwr bradwr bradawg ddwylaw, /A lleidr annoniawg, a dyn deueiriawg, /A glwth, a diawg di GB II 26 44 fal deueiriawg - na fid, /Na chared na llid na lleidr difiawg; /A garo Dewi diofredawg, /Cared efferen PM V 8 36 s lladd blaidd uch blaenwel gwyddfid: /Nis dwg lleidr fy llawrgerdd odid. /Neud llai dyofod, neud dyofi GG II 31 20 bronwedd; /Nawfed in rhyred (nid anrhyfedd!) /Lleidr na eill edrych Crist yn ei grocwedd; /Degfed anwa lleiddiad 8 DB VI 30 19 rawd, ddefawd ddifrad. /O amlder o dir llawhir lleiddiad /Ac emys gochwys goachubiad, /Ni bu gystal dyn BF VII 53 36 ebrwydd; /Llyw dragon, llym rhoddion rhwydd, /Lleiddiad, argleidrad, arglwydd CBM III 16 41 ain, llwyth ogawn, /Lleithgar llym, grym gryd, lleiddiad cad cerddglyd, /Cedernid Caswallawn, /Pasgen w ES I 17 50 ged, /Ni'm gedynt arallwlad; /Eryf llu, arwr, lleiddiad, /Eryr ar gedwyr, na'm gad. /Na'm gad i wybraw DB VI 27 23 rswydd, /Llwyddai a lithrai o'i helaethrwydd, /Lleiddiad fryd yn rhyd, yn rhodwydd - ongyr, /Och a wy_^ DB VI 35 37 gwaed awel, /Pan e_^l yn rhyfel, nid ymgela. /Lleiddiad gad gyrchu, llafur gur gynnu, /A_^ llu ni chym PB VII 2 7 nfawr /Cyn maenfedd ei orchudd, /Mab mad mygr, lleiddiad llafnrudd, /Brwysg, breiniawl, greddfawl Gruff EG VI 18 83 lywir o'r tir ger Tanad; /Ysym-i glew a llew a lleiddiad, /Yn rhyfel a_^ rhon orddyfniad; /Ysym-i w_^r Lleiddiaid 2 DB VI 31 7 hyd Gaerlli_"on, /O Owain Prydain briodorion, /Lleiddiaid, gadfleiniaid o flaen Arfon, /Llywelyn glodfa CBM III 10 31 ifwng, /Trais wollwng flwng, flaengar, /Lloegr lleiddiaid, llofruddiaid llachar /Iorfeirthiawn i furthi lleilai 1 DB VI 31 1 Neud Mai, neud lleilai llif yn afon, /Neud maith y'm dyrraith dir ofalo lleim 1 DB VI 29 25 iff ne_^r, lluch hyder Llachau, /Am rym llym y lleim fy nagrau, /Am rwyf y darwyf, im neud arau, /Amlwg Lleisawn 1 LlF1 II 3 31 wg, /Hil Madawg, medel glyw, /Hael Merfyniawn, Lleisawn llyw, /Had heb ledrad, heb ledryw. /Ni bu yn ll Lleisiawn 15 PM V 10 57 yrdd can iawn, /Eryr gwy_^r llewyr Lleisiawn. /Lleisiawn berchen ben, ban fu ystwng - draig, /A dragon CBM III 24 136 ludfeirdd wogawn, /Cludais-i alafoedd llysoedd Lleisiawn. /Gwedi pargoch grym, parllym peirllawn, /Cyr CBM IV 3 19 a_^n, gochawn. /I ddangos nad byw llary, llyw Lleisiawn, /I geisiaw mynawg, myned a wnawn. /Ni cheisia CBM III 16 54 lleudir Merfyniawn, /Yn llew glew yn llyw rhag Lleisiawn, /Lladdai llafn gasnar, llathrai galch llasar CBM III 12 8 wr llawrydd, /Llary llid aerlew, llew llwydd, /Lleisiawn, llas eu hynefydd. /Hynefydd arglwydd ar eurgl PM V 10 56 rdd, aradr cyrdd can iawn, /Eryr gwy_^r llewyr Lleisiawn. /Lleisiawn berchen ben, ban fu ystwng - draig PM V 17 5 crawn, /Eryr mawrwyr Merfyniawn. /Merfyniawn, Lleisiawn, lles arwar - cerddau, /Cyhyrddws a_^'m un ca GM I 7 110 hwy cenynt `cwd awn?' /Rhag Madawg mechde_"yrn Lleisiawn. /Lliaws twr twnfriw a gwaed ffrau ar ffriw, / EG VI 18 14 welais (a gerais ni ga_^r mantawl) /Gwelygordd Lleisiawn llysoedd gweddawl: /Lluoedd arwoloedd ar weilw CBM IV 10 35 rganwyf - f'arglwydd, /Erglyw fi can dothwyf! /Lleisiawn llyw, llew glyw, glewrwyf, /Llaesa dy fa_^r, d CBM III 8 65 galar /Y fau a fydd dau hanner. /Pei byw llary Lleisiawn ni luestai Wynedd /Ym mherfedd Edeirniawn /Heb CBM III 21 24 gwa_^n gwaywddawn? /Py friw lliw llasar o lin Lleisiawn? /Py fydd glew a llew a llafn greulawn? /Py fy PM V 23 200 t. /Munerawd ym marw fy mwyniant, /Mal ym myw, Lleisiawn ryw, Rhun blant. /Nid gormodd fy ngair, wyt go LlLl II 16 5 sg y lasgaen? /Pa walch yw y balch o'r blaen? /Lleisiawn wyrennig o rannedd - deall, /Nid arall a'i har CBM III 17 11 n o ban, ran radlawn; /Yn llys lles glyw, llyw Lleisiawn, /Yn llaw llew cad, cyrn llad llawn. /Gwirawd Lleithgar 1 CBM III 16 41 iddwr iawn, /Lleithigawg Owain, llwyth ogawn, /Lleithgar llym, grym gryd, lleiddiad cad cerddglyd, /Ced lleithiar 1 PM V 23 46 /Oedd amau i'r byd bod abar /Ohonam o henaint lleithiar; /Mawr gadau angau anghlaear, /Meirw sengi mal lleithig 5 EW VI 4 34 rwm, tramawr odrig - w_^yth, /Am wawr llwyth a lleithig, /Am eryr gwy_^r gweithfuddig, /Am io_^r aerddo MeiG I 31 31 iant, /Tey_"rnedd tey_"rnwlad y'm dygant; /Yn lleithig Duw Gwledig y gwledychant, /Un parch wy perchi GYC VII 39 13 llawr, fal y'm llwyddon, /Nawdd Pedr arbennig, lleithig llithion, /Orau porth oriau o'r porthorion! /Na DB VI 28 12 wladoedd cyhoedd, cyfun, hardd-deg, /Ar wledig lleithig, llwythfawr, eurddreg, /I loywdir llawhir, llyw CBM IV 4 231 urllew byd, esbyd esborthion, /Eurllyw llwyth, lleithig prydyddion, /Eurgolofn eurddiofn ddeon, /Euran lleithigawg 2 MB I 3 76 raw, er ffaw ffodiawg, /Bu_^m o du gwledig yn lleithigawg. /Eilwaith ydd eithum yn negesawg /Goleufer CBM III 16 40 weiniad. /Llewenydd preiddwyr, preiddwr iawn, /Lleithigawg Owain, llwyth ogawn, /Lleithgar llym, grym g Lleithiglwyth 1 CBM III 12 21 arwaith, /Hirfalch gwalch, gwae fi o'i laith! /Lleithiglwyth hydwyth, hud wasgar - o gad, /Brwysg luchi Lleithrion 1 GM I 9 10 dl gynefin. /Gwylain yn gware ar wely lliant, /Lleithrion eu pluawr pleidiau edrin. /Pellynnig fy nghof Llemenig 1 CBM III 8 26 /Llawer gorwydd blawr yn Llanfawr - llogawd, /Llemenig yn Ionawr, /A llawer gw_^r gwrdd yng ngawr /Gan llen 12 PhB VI 11 16 o. /Gorwerdd ton tuedd Porth Gwyddno, /Garw ei llen a granwen ei gro, /Gnawd rhygwydd rhygais ni allo, LlF1 II 1 158 cherdd a cheiniedi - llawen, /Ac amgen yw ein llen a_^ Llanddewi, /Ac am gylch ei chlawdd ei chlas gof IRh VII 30 37 d wenyg rhyd Dderwennydd. /Gorfflemych llewych llen afallwydd - can. /Gorffowys a_^'m gran o'i ban ni'm EGM I 26 41 erthi - ni wn, /Nid parabl yw hwn ni fo peri. /Llen argel isel ysy'm poeni, /Lludd gwen lliw arien ar E GB II 26 157 u biau beirdd wy foli, /A lle_^n a llyfrau a'r llen bali. /Pan ddaeth o Ffrainc Ffranc o'i erchi /Iechy PM V 10 61 awd trallawd o'r Trallwng. /Trallwng Llewelyn, llen brid - i'w berchen /A'i barchwyr yng ngofid, /Och a CBM IV 11 7 yn nhrydar, /Budd wasgar, beirdd wisgawg, /Dan llen ddirgel oerfelawg, /Yn Llan, ddifradw gadw, Gadawg. PhB VI 14 31 id, /Tra fai ddywawl Dduw yn ei ddwywdid /Ar y llen falchwen ni fylchid - ei braint /Ydd ysgarawdd hena BF VII 47 23 hwylfawr glod uchel, /Oedd glew, oedd llew cyn llen ge_^l, /Oedd glwys digardd hardd Hywel. /Gwa_^r Hyw GYC VII 38 41 fid un lysenw a_^ Lusiffer. /Ni bydd brychwen llen llaw a nycher, /Ni bydd brychwyn dyn dydd y'i cladd HOG II 8 2 newis-i rhiain firain, feindeg, /Hirwen yn ei llen lliw eho_"eg; /A'm dewis synnwyr syniaw ar wreigiai IRh VII 29 15 eingan weddeiddwan huan hoywnid. /Mynyglwen yn llen yn lle rhennid - gwyrdd, /Mynychsathr milfyrdd milf Lle_^n 7 GYC VII 43 45 ryd, i'n gwarandaw /A chaffel angen ag olew, a Lle_^n, /A chymod a_^'n Rhe_^n cyn no'n rheiniaw, /A nef MG VII 32 18 wyrthau, /Oedd Fab Duw Rhe_^n, o'r hwn y ce_^n lle_^n a llyfrau /A dewinion synnwyrddoethon, ddethol ga GB II 26 157 r roddi. /Rhwyf rhadau biau beirdd wy foli, /A lle_^n a llyfrau a'r llen bali. /Pan ddaeth o Ffrainc Ff EGM I 27 92 el a'm de_^l i'm dwyn adnau /Mal y dug Cwyfien lle_^n a llyfrau, /Mal dyfod Elfod elfydd Gelau, /Mal cr GYC VII 40 49 e ddiflas a gasa eglwysau, /Gwae ni chred awen lle_^n a'i llyfrau, /Gwae ni chred bob peth o'r pregetha CBM III 3 45 a_^r gwy_^r gwanar gwinwledd, /Caraf-i lan a'r lle_^n gan gadredd /Ger y mae Gwyddfarch uch Gwynedd: /G GB II 26 68 yf. /Gwelaf-i wir yn llwyr a llewenydd mawr /A lle_^n uch allawr heb allu clwyf; /Gweleis-i am ucher, u llenwi 5 LlF1 II 1 161 rn o ddyrn, addurn westi, /Ac amgant lliant yn llenwi - aber, /Ac amser gosber gosbarth weini. /Gwenifi DB VI 29 56 eth Crist creaduriau. /Gw_^r a wnaeth yn llawn llenwi cibau /O'r dwfr deyerin yn win gwinau, /A wne_^l PM V 2 3 fan llwrw fynegi, /Cynnwrf yn ebyr, lly_^r yn llenwi, /Cyngyd gaeafawr hwylfawr heli. /Celfyddodau Rhe EGM I 26 9 meibion Beli. /Oedd hydraidd wychyr lly_^r yn llenwi; /Oedd hydr am ddylan gwynfan genthi. /Hyll nid o GB II 26 175 ll heb eu colli /Yn un ysgubawr fawr a'r llawr llenwi. /Pan dde_^l rhyfel a rhwysg Ffichti /Ros elfydd, Llenwid 1 MB I 3 117 elfydd, /Cnoynt frain friwgig o lid llawrydd. /Llenwid ddwyreawr ei fawr feysydd, /Delid meirch amliw a llenwis 2 CBM IV 4 9 wr, llew llawr llaw ddichwant, /Llwybr llanwed llenwis ei foliant; /O'm mhrydest ym Mhrydain amgant /Am PM V 23 147 Mo_^n, /Mam Gymru y'i meddant, /Gorllwybr llu llenwis ewyngant /Gwarthaf bryn a phenrhyn a phant, /Gor llenwynt 1 GM I 9 70 . /Achubais rhag llu lliwed a [ ] /Llwybrynt, llenwynt [ ] /[ ]gynnwys Owain yn arg [ ] /[ ]liais o'r lleoedd 1 GM I 11 6 nghlud fantoedd. /Dy-m-cyfairch pawb ym mhob lleoedd /Pwy gorau gwledig yn y gwladoedd: /Dy-s-gwrtheb Lleon 9 D-3 VI 19 32 ion - be_^r /A'r llall, ca_^r llawer, ger Caer Lleon. /A Duw, 'n ein diwedd-ni, gwaredd gwirion, /Trwy DB VI 31 15 , drwy gyngor doethion, /O Fynyw hyd faen-Gaer Lleon. /Ail coll in colled anhyrron, /Ef cynnif, cannwy DB VI 35 21 wylia. /Braisg waisg wosgorddon bryd gryd grym Lleon, /Branar ba_^r beirddion yn Sacsonia; /Llawfaeth g HF VII 22 12 aer yn Arfon - ddiwedd, /Rhwyf Gwynedd, rhwysg Lleon. /Difro wyf heb rwyf, heb roddion, /Heb Owain, heb CBM IV 4 229 cerddynt carnweilwion - ar dir /Ar derfyn Caer Lleon. /Eurllew byd, esbyd esborthion, /Eurllyw llwyth, D-1 I 1 46 einwg, rhadau rhwyddaint, /O Dey_"rnon, cywryd Lleon, galon reibaint: /Un fid fenwyd i ellysb byd, gell CBM IV 4 255 dw braint Brython, /Hyd Gaer Lly_^r a hyd Gaer Lleon, /Hyd Ystreingl, hyd Eingl, hyd Aeron - ydd aeth / PM V 20 25 d ffe_^r. /Ffwyr ffysg, aerderfysg ar derfyn - Lleon, /Llyw Prydain, Llywelyn, /Dygen rwyf rhyddug dy h GM I 7 73 ysoedd cyfarad. /O ben Pumlumon hyd borth Caer Lleon, /Pair dragon, draig furthiad, /O Fangor fangeibr Lle'r 1 GYC VII 38 35 i falchder, /Llygad briw heb liw, heb leufer, /Lle'r dannedd yn dwn pan geiser, /Lledr y grudd, yn grin Llerw 1 GM I 7 53 ufeliar, /Llawch eirchiad, llawborthiad adar, /Llerw falch farchawg, llawr mawr Amhadawg, /Llary, llysa lles 32 MG VII 32 63 pob pab, popeth biau, /O arglwyddes a wna ein lles, a'n lludd poenau, /Ac a'n gwna lle yn nheca' bre, CBM IV 4 166 ig, /Aerllew tarf, torfoedd friwennig, /Arllaw lles, arlleng tres treisig. /Cyrdd cerddynt, mal cynt Ce PM V 17 5 yr mawrwyr Merfyniawn. /Merfyniawn, Lleisiawn, lles arwar - cerddau, /Cyhyrddws a_^'m un ca_^r, /Pendra EW VI 3 31 w ffodiawg - o fudd, /Ef a fydd gwasgarawg /Ar lles beirdd bwrdd diguddiawg, /Ar lled byd: boed hirhoed CBM III 25 7 y ryfig - gwron /Ffroenwynion, ffriw ddyfrig, /Lles beirdd heirdd o'i hardd wenig, /Llys Celynyn celynn PB VII 14 14 difarn cyd a_^ maddau - Rhys, /Cadwalch llys, lles cerddau; /Cwyn dwyn deifniawg o'i ddechrau /Cof mai CBM III 8 28 /A llawer gw_^r gwrdd yng ngawr /Gan Llywelyn, lles cerddawr. /Llawer gw_^r a march ym Maesing - heddiw EW VI 2 11 n, beirdd gyfles; /Dyn a'i mawl, llwyr ganmawl lles, /Dawn i'm rhwyf, Duw a'i rhoddes. /Rhoddes Duw i'm PC II 21 28 rddorion, /Rhy'u llas a_^ llafnau rhuddion /Ar lles draig yn llys dragon. /Can eddyw Aerddur yn arddyfr PB VII 1 24 yn arfau yn ieuanc, /Draig llys Ffraw, drwg ar lles Ffranc. /Ffranc ni'th faidd cyfranc, cyfrwysgar - g CBM III 17 11 awn - atan, /Gwin o ban, ran radlawn; /Yn llys lles glyw, llyw Lleisiawn, /Yn llaw llew cad, cyrn llad GM I 9 40 id. /Gwalchmai y'm gelwir, gelyn y Saeson, /Ar lles gwledig Mo_^n gwaint ym mhlymnwyd, /Ac er bodd llyw LlN II 17 5 cefais y'i ceisiwn. /Goddau budd, gwyddiad fy lles, /Gwyddant negyf gant neges, /Ni eill gwaedd awel g PM V 10 68 lon) /Lle teg tey_"rnwaith udd Mo_^n, /Llys er lles i feddygon. /Meddwynt llyw am fyw am falch Wythfryn PM V 23 124 , tri llu anosgo: /Llys efnys afneued tra fo, /Lles i fyrdd o feirdd a'i cyrcho. /A ddug y Wyddgrug a'i CBM IV 9 7 arhaawd, /Pe_^r awen, parha_"us hyd Frawd, /Ar lles llawr, llyw llafnawr llwyprawd, /Arllwybr iawn, o'r GM I 14 45 r i Dduw o ddwywawl ffydd, /Hi a hawdd borthes lles llin ei hennydd /Rhag llwyth wyth bechawd, priawd p GYC VII 40 118 goddiwes, cyffredin hanes, /Cymun a chyffes a lles llyfrau. /Llyfrau llaswyrau yw'n sa_^l, /Llwyr obai GYC VII 40 69 du cynnes, caffel gorddiwes /Cymun a chyffes a lles llyfrau, /Olew ac angen a chymwyll `Amen', /A chymo GYC VII 40 5 a chred. /Dyw Llun, naf gwiwlun ni bair gelu - lles, /Llys uffern ni orfu: /O'r dydd y codes Iesu /O fa MeiG I 33 30 digones Duw o'i ddefnyddiau /(Duw a ddigones) lles llyseuau. /Llywydd lleferydd a llafuriau, /Llary a CBM III 26 47 wyf cadau) er cadw ei ddeurudd, /Ni tholies fy lles, llyw rhybudd, /Ni tholiaf a ganaf heb gudd, /Ni'm D-5 VI 36 3 osymudid bryd brad anmynedd, /Gosach arllasach lles marannedd, /Gosymdaith eilwaith annielwedd. /Gosymu CBM IV 16 162 t Culwydd, poed rhwydd y'm rhangwy, /O'm rhang lles, neges na'm nagwy! /Duw a'm dwg o'm drwg i dramwy / GM I 9 120 oddiaw. /Angerddawl fy march ym maes Caeaw /Ar lles ne_^r Cynan cynweddiawn ffaw. /`Arglodig Gwyndyd gw CBM IV 6 179 drychir. /Nid arlluddiaw rhi rhyellir, /Nid er lles nid erllefesir, /Traws trochiad gyrchiad, pell gyr PM V 5 69 lled fy muches! /Caffant fyrdd o feirddion eu lles /O foli Rhodri ryodres GYC VII 36 85 i law, /Pob mab yn ei grud ysy'n udaw. /Bychan lles oedd im, am fy nhwyllaw, /Gadael pen arnaf heb ben GM I 9 17 r, /Ar lleferydd gwa_^r gwyry edde_"in, /Ac ar lles Owain hael hual dilin /Dychysgogan, Lloegr, rhag fy PB VII 16 12 ddion cof, /Oedd tafawd coeth doeth digrif /Ar lles pob neges o'i naf. /Cyd a_^'i naf, cadarn yng ngrym MB I 3 140 Rhe_^n ran dragywydd /Yng ngwerth a roddes ar lles prydydd. /Ni wddant fanfeirdd ni mawr gynnydd /Pwy MeiG I 33 72 ym mhoen, ym mhell ddeincryd. /Gwae ni llafur lles yn ei ysbryd, /Ysbaid fer fydawl fod ym mhenyd. /Gw llesa_"ed 1 CBM IV 18 57 daered - Ei fudd, /Ac Ef, Udd, ni'n lludd ein llesa_"ed, /Ac Ef yn oseb yr osoded /Yn hollawl, meidraw llesaint 1 GB II 26 26 perging Dyfnaint, /Ar ni las llosged, lluoedd llesaint, /Dyrchafwys bryn gwyn, breiniawl ei fraint, /Y llesg 2 LlG VII 24 129 oethawg cynnif, cynflaen cadau. /Llywelyn, nid llesg defodau, /Llwybr eang eofn fyddinau; /Llyw yw, hyd PM V 23 52 lyn, cyd lladdwy drwy fa_^r, /Cyd llosgwy, nid llesg ufeliar, /Llary de_"yrn uch cyrn cyfarwar, /Llwrw Llesgen 2 GM I 7 72 wdd gynifiad. /Cynyddesid llawr llwyr drefad, /Llesgen deg, llysoedd cyfarad. /O ben Pumlumon hyd borth CBM IV 6 27 fan rudd onnen, /Nid o nerth llaesgad yd gaiff Llesgen - dir, /Hu molir maint ei len; /Hud friw calch a llestri 1 LlF1 II 1 152 beirdd a barddoni, /Namyn hedd, a medd i mewn llestri, /Namyn hawdd amrawdd yn ymroddi - a_^ bardd /A lletawd 2 PM V 23 197 yn rhodd, /Ef a'm rhydd yn geugant. /Lliwelydd lletawd dy foliant, /Llywelyn, a Llywarch a'i cant. /Mun CBM IV 17 56 r down i gyd - Ddydd Brawd, /O arwain pechawd, lletawd lledfryd; /Ni rygar Trugar tra syberwyd, /Ni ry lletffer 1 MB I 5 8 er, /Gwyddyl, diefyl duon, /Ysgodogion, dynion lletffer. /Cad a fydd ym Mynydd Carn /A Thrahaearn a la lletgawdd 1 CBM III 11 44 ys, yn neb lle anhawdd /Nad ef daw ar eu llaw lletgawdd. /Cynneddf i Bowys cynosod - yn aer /Yn aros e lletgynt 7 GM I 7 95 ael am hynny. /Am orwyr Bleddynt y'm gorflawdd lletgynt, /Aml edfynt a'm dyle /Am adfod arth arfod arf PM V 23 129 nt ar dro, /Llwytgun llwyd llithwyd am honno, /Lletgynt Argoedwys gwys greudo, /Llys a dwy neud einym y LlF1 II 4 30 ion hil Bleddynt - a'm traul, /Trwm arnaf-i eu lletgynt: /Fal y deryw, y derynt, /Fal y derfydd gwy_^dd ES I 15 25 i seirch a meirch marchogaeth. /Echwng Lloegr lletgynt farwolaeth, /Och Dduw! na ddaw ef etwaeth /I ys GC VI 21 1 Cw ddeuynt, lletgynt, llid anoeth - gofal? /Gnawd gofyn chweddl i dd CBM III 24 39 ufeliar. /Neud gorddifanw hoen, hoeddl abar - lletgynt, /Neud gorddifynt hynt gwynt gwrth doniar, /Neu CBM III 21 139 l, trychion y'u hadawai! /I Loegrwys hwysgynt, lletgynt neud llai /Can llas llid aerlew, llew nwy lloch llethri 1 GYC VII 40 58 doethaf /(Nid ymarwerthaf heb Ei wyrthau) /O'r llethri araul, o'r lle cyfyd haul, /Na'm rhoddo i gythra Llethrid 3 ES I 16 8 drw_^n. /Llathraid fy marddair wedi Myrddin, /Llethrid a berid o bair awen. /Barochel uchel uch engyli PM V 8 17 r Afia os ef rhyerchid. /Nid ystyr llythwyr fy llethrid - i'm cerdd, /Gyr di er cardd i wrthyd! /Ac oni PM V 13 17 gwneir fegis Gweir fab Gwestl. /Gwestlid rhag llethrid llathreidrudd - lafnawr /O loflen mab Gruffudd, llethridfawr 1 PM V 6 34 ddiaid, /Ef ysgydw am ysgor ei daid /Ysgwydawr llethridfawr llathraid, /Ef eryr Prydain priawd [] /Hwy lleu 2 CBM III 3 89 lfydd rhag Elfed enwir, /Berth ei llog wrth ei lleu babir, /Berth ei chlas a'i chyrn glas gloywhir. /Be CBM III 21 185 wd o'm gwawd gorfod yn amryson /Mal pan orfydd Lleu yn llyfr canon; /Canaf yn esgud, ys gwn pa ho_^n, / lleuad 2 CBM III 17 21 thoniar. /Gwirawd a'n gwrthfyn gwrth sy_^r - a lleuad /Gan rwyf rhad rhudd fyhyr, /Am Hirfryn hirfraisg DB VI 30 24 edd, rhag mor fu roddiad, /Na roddes fy llyw y lleuad! /Mor rhawch im ardawch ardwyad - cynnydd /Tra fw Lleucu 1 HOG II 6 65 edde_"in - i wrthaw /Ac i'm llaw fy lla_"in, /Lleucu glaer, fy chwaer, yn chwerthin, /Ac ni chwardd ei lleudid 1 PM V 8 29 /Och erddaw nid odid, /Mab Madawg, llawddeawg lleudid, /Ei fawrfyw i fawrfeirdd pob hid. /Marw Einiawn Lleudir 4 PM V 23 113 nid ffug ffo, /Lloegrwys, eu llugfryd ys ymo. /Lleudir de_"yrn, lluddiwyd yn agro, /Llas ei glas, y glw HOG II 6 3 Bybr, ben tey_"rnedd. /Caraf, trachas Lloegr, lleudir Gogledd - heddiw /Ac yn amgant Lliw lliaws calle CBM III 16 53 wallt rhag Allt Gadwallawn: /Yn Llannerch, yn lleudir Merfyniawn, /Yn llew glew yn llyw rhag Lleisiawn D-4 VI 20 48 gancad, /Llyw Gwynedd, gwynfydig wlad, /Llwyth lleudir Ystwyth ystrad. /Yn Ystrad Meuryg anystywell - l Lleuddad 2 LlF1 II 1 140 lloedd Enlli. /Un llogawd ysydd herwydd heli, /Lleuddad a Chadfan yn ei chedwi, /Llyre werhydre wrhydri LlF1 II 1 122 ynt ni ferwynt frad: /Cadfan i gadw llan, ef a Lleuddad. /Cadr y ceidw Cadfan glan glas weilgi, /Cadr f Lleuddiniawn 1 GM I 9 155 edd Maelgwn rebydd. /Neu dreiddiais-i tra Lliw Lleuddiniawn drefydd, /Neu dremyrth Efrawg Gaer ar dery lleufer 8 CBM IV 4 294 Gorfloddiad gorflyngder, /Boed llewenydd, boed lleufer, /Boed cyfaddef nef i'm ne_^r IRh VII 30 9 d ddydd: /Llofrudd fy neurudd yn awr echwydd. /Lleufer ebyr my_^r morfe_"ydd - dylan /Pan llewych huan EG VI 18 116 , llew yn hyder, /Llywiawdr, amherawdr mo_^r a lleufer: /Ei ddylif cynnif cynhebycer /I ddylan am lan, MeiG I 31 9 nt, /Yn y present y preswylasant. /Gan Dduw yn lleufer, llewychant, - llu bedydd, /Llewenydd a gaffant. D-2 I 2 49 yrn gytrym, lledfegin rym, llym yd grym glew; /Lleufer synnwyr, llawer a w_^yr, llwyr yd woryw: /Gorpo CBM IV 8 54 ad rhydamuner, /Yng ngolau fraisg fre, yn lle lleufer, /Yng ngoleufraint saint ydd aswyner, /Yng ngola GYC VII 39 36 i'm henaid rhoddion - goleuder, /Yn rhwydd-der lleufer y'm llehaon MB I 3 10 awd. /Ac ail dra drymaf trengi meddwawd, /Llys lleufer ynys, gwry_^s gorfyndawd: /Py dawant anant, na lleurwydd 1 DB VI 27 19 edig gwladlwydd. /Lladdawdd Duw arnam am ddwyn lleurwydd - frwyd, /Llafuriwyd ysgwyd ar ei ysgwydd. /Ll llew 136 CBM III 17 30 nin. /Udd ysym, eddyw a_^'r gair, /Nis arfaidd llew a dan lloer, /Gwayw crwm yn nydd trwm trwy ffwyr, / DB VI 30 53 yw meddwl /Ac neud afyrddwl o'i orddewis. /Nid llew a ddyred yn y dedlis, /Nid llawrydd Ddafydd a ddie PM V 23 10 sg Odiar, /Llywelyn, llyw Prydain a'i pha_^r, /Llew a glew a glyw gyfarwar, /Fab Iorwerth, ein cannerth CBM III 21 25 w lliw llasar o lin Lleisiawn? /Py fydd glew a llew a llafn greulawn? /Py fydd glyw aerllyw ar llwrw ca EG VI 18 83 ad /A glywir o'r tir ger Tanad; /Ysym-i glew a llew a lleiddiad, /Yn rhyfel a_^ rhon orddyfniad; /Ysym- GM I 7 102 niawn. /Gwelais frad a chad a chamawn /Cyfrwng llew a llyw Merfyniawn. /Gwelais Loegr yng ngrwn, gwelai CBM III 8 8 warafun, /Pob llary ar llyfnfarch diffun, /Pob llew a_^ llafn glew ar glun. /Ym Maesycroesau croesasam BF VII 51 13 i fudd. /Budd aerwalch ceinfalch cyn ystynnu - llew /A_^ llafnau o bob tu, /Mawr gynnif rhif rhiallu; / ES I 17 12 /(Chwerddyd bryd!) o bryder chwefrin? /Dothyw llew a_^ lluch yng ngorddin, /Detholwalch buddugfalch by LlF1 II 3 64 /Gwaed gan llu ar llafn dwyawch; /Gwae a gawdd llew ac nyw llawch! /Llochiad gwlad hygad, bydd hygar - CBM III 8 37 trais, /Torf Lywelyn rywelais. /Rhan Llywelyn, llew aere, /O'r Rug hyd ym Muddugwre, /Llawer marchawg m LlG VII 24 101 nghymysg Arfon ac Eiddionydd. /Nid oedd hawdd, llew aerflawdd lluydd, /Ei dreisiaw ger Drws Daufynydd. PB VII 15 14 llais-i Rys, colled ni'm paisg, /Fab Llywelyn, llew aerffysg, /Gw_^r a'm parchai, parch dilesg, /Ac a'm PB VII 3 10 wyn, gw_^yn geithiw, /Ethym heb udd llafnrudd, llew, /Aeth Rhys fab Rhys, Rhos breiddiaw, /I'w ddiwedd BF VII 44 17 afydd lawrudd rhy-las. /Llas un mab Llywarch, llew afael - yn rhaid, /Llardelaid, honnaid, hael, /Ca_^ PB VII 8 17 Aerflaidd gw_'raidd a'i gorug. /Gorug fy llyw, llew Amgoed, /Gwyar am aerdrydar draed, /Oesawg farchawg D-3 VI 19 28 /Gorau un cyfaillt o'r cyfeillon - mau, /Grym llew ar arfau yw llyw Arfon. /Lledwys ei amnwyth, llawr PB VII 4 26 gwaed am draed, am drwyn, /Rhyw rhag fy llyw, llew ar iaen; /Rhwym Brynaich, branes terrwyn, /Rhwyf ga CBM III 21 81 wd wrth ei hoffi! /Hoffi ddigonaf a ddigones - llew /Ar llu tew trylew trwy faranres, /Hoffter nid ofer PB VII 19 1 Colli Llywelyn, llew, argae - mwynfawr, /Maenfedd trwm a'i gwarchae, /O' PM V 23 121 dorf ar dyno - a bryn /Udd breiniawg bieufo. /Llew a'u dug, a'u dwg pan fynno, /I'r Trallwng, tri llu DB VI 29 68 brydestau, /Llary rwyf a ganwyf a_^'m genau, /Llew biwyf, Llywelyn biau /Llyw Gwynedd, diwedd a dechra LlG VII 24 54 neb ei gosbi; /Llywelyn, Lloegrwys feistroli, /Llew breiniawg brenhinedd deithi. /Llary de_"yrn cedyrn D-4 VI 20 33 A'i byll a'i bebyll ni baid. /Pebyll Llywelyn, llew cad, - a weled /Yn olau archafad, /Yn lludwaw Llidw LlLl II 16 55 ddeall a'th ddyad! /Cyrch, farch, er Llywarch, llew cad, /Ar Llywelyn llawroddiad! /Dos, a Duw gennyd, CBM III 17 12 ; /Yn llys lles glyw, llyw Lleisiawn, /Yn llaw llew cad, cyrn llad llawn. /Gwirawd Owain llary, llawen CBM IV 9 114 cwyn. /Llyw Cemais, o'th goddais i'th gw_^yn, /Llew camawn, cymer ei ddifwyn. /Llawfrydedd a'm dwg o'm CBM IV 6 214 gyrth, wrth raid y doddwyd, /Ceimiad gryd grym llew, ceimiaid glew dew dorf /Am dy gorf dysgorwyd. /Ced CBM III 29 28 ger traeth Caer, /Llid ysgwn, ysgwyd canaer, /Llew ceinllew, cynllofrudd aer. /Nid er da i Hwfa Hen /N LlG VII 24 24 rsedd. /Llwry hylwydd hael arglwydd eurgledd, /Llew Cemais, llym drais drachywedd; /Lle bo cad fragad f CBM IV 12 2 Im hyfryd yw cymryd cylch /Gan llyw cyfedd, llew cyfwlch; /Marchogwn-i marchogaeth falch /Marchogion BF VII 47 23 l, /Oedd hwylfawr glod uchel, /Oedd glew, oedd llew cyn llen ge_^l, /Oedd glwys digardd hardd Hywel. /G DB VI 24 85 /A dygen llawen yn eu llywiaw. /Llywelyn, neud llew cywaethlaw, /Llyw anaw llywenydd dreulaw, /Ystyriaw LlG VII 24 71 r riydd, /Lliwgoch ei lafnawr, aesawr uswydd; /Llew deifniawg llidiawg, lledled fydd - ei blas, /Llwyrw GwB VI 17 1 Rhuthr a ddug fy llyw, llew diarswyd - traws, /Tros Gymru y'i clywyd, /Fal rhu PB VII 13 26 r be_^r, ba_^r gwythrudd - yn llaw, /Gw_^r fal llew digythrudd; /Oedd erwan gwayw, preiddwan prudd /Arf GM I 9 106 aith [ ] ystofysid cynnif /Cyn lladd ar Lloegr llew Din Emrais. /Caraf-i yr ednan a llarian llais /Cath PB VII 14 22 eddf brwyn, cwynasam - Samswn, /Llyw llafndwn, llew dinam, /Collysant oll, coll cyflam /Ceneddloedd, eu DB VI 35 5 ne_^r muner, a'i mwynhaa. /Llyw glyw a glywir, llew doeth, coeth, cywir, /Llawhir ni welir ei gywala; / CBM III 26 42 /Llary Einiawn, llyw llwyrddawn llwrw ne_^r, /Llew doethlyw, dothyw ei amser! /Amser y'm perchis, par CBM IV 9 204 Gw_^r a ddengys lladd a_^ llafnau - rhuddion, /Llew dragon, llyw dreigiau. /Draig eofn eang ei derfyn, DB VI 27 8 byw bod glasw_^ydd - derfyn /Ar rudd Llywelyn, llew ehangrwydd, /Mawrbair cyniwair, cynnif hylwydd, /Ma PB VII 10 12 yn cwyddaw, /Llyw dragon, llafnau dreigliaw, /Llew ehwybr, o lwybr dy law. /Llaw ar ba_^r anwar enwawg PB VII 3 21 nwys yng nghad. /Cad gyrchiad, llafn drochiad, llew /Fu Rys ruglfar, ruddbar riw, /Cryg de_"yrn, loyw e GYC VII 37 1 Pai byw fy llyw, llew fflamddur, /Ysgwyd friwgalch, falch filwr, /Ni ladd BF VII 51 1 Lladd llew Ffraw! Bu braw bryd addas - orchwyl /Erchwyniog tey BF VII 51 36 d ataw, /Llu obaith faith fyddinaw; /Llyw Aber llew ffrwythner Ffraw PB VII 16 24 yn, /Oedd gwrdd yng nghad treisiad trin, /Oedd llew gawr Madawg mawr Mo_^n PB VII 2 16 ohanai, /Llaith cynnygn, cynneddf Gwalchmai, /Llew gawr ysgwydfawr, ys gwna_^i. /Ys gwna_^i Rhys ar fr CBM III 19 8 lluchiad, /Yn llary llawr, yn llawroddiad, /Yn llew glew, glyw ddiffreidiad. /Detholais fy rhwyf yn rhw CBM III 16 54 awn: /Yn Llannerch, yn lleudir Merfyniawn, /Yn llew glew yn llyw rhag Lleisiawn, /Lladdai llafn gasnar, EGM I 25 7 /Ys gnawd yn irddant ar ei erddyrn! /Llywelyn, llew glwys, Loegrwys lugyrn, /Llarygryg eithefyg, llosg CBM IV 10 35 wydd, /Erglyw fi can dothwyf! /Lleisiawn llyw, llew glyw, glewrwyf, /Llaesa dy fa_^r, dy fardd wyf! /Wy SB II 22 35 wy_^r cylch lly_^r yn llewyg /Gan eu lladd o'r llew gosgeiddig; /Rhif trychan celain o drychion camawn DB VI 29 73 yn mawr bod llawr ar llofrudd, /Llyw meidrawl, llew greddfawl, Gruffudd, /Mab meithyn Llywelyn llafnru PB VII 6 24 phoethfan, /Ein llyw aer, arf taer fal ta_^n, /Llew greddfawl llawer griddfan. /Griddfan farw Cynan, cy DB VI 27 40 na wnaeth Duw diddanrwydd - ym myd /Ni gaffai llew gryd greidiaw awydd, /Gwedi llawer gw_^r a gorw_^y PB VII 20 11 rgur - gwyrda /Dwyn gwrda penadur, /Blegywryd, llew gryd llafnddur, /Lle oestrawd yn Ystrad Fflur! /Ger PhB VI 15 21 /Esillydd Madawg, rywiawg reufedd, /Llewelyn, llew gwawr, clodfawr cleddyfir, /Pell ydd edmygir ei at DB VI 24 58 mau ymaddaw: /Llywelyn urddyn, urddas iddaw, /Llew gwaywdwn, ysgwn ysgwyd Geidiaw. /Gnawd fod cyfranc PB VII 9 12 dd, /Llyw glyw glew yn ymorchwydd /Llwydd-dud, llew gwrdd-ddrud gw_'raidd. /Gw_^r yw fy llyw gorllawen, PB VII 4 12 oegr ddistryw, cadarnllyw coeth, /Llid anwar, llew gwrddfar, gw_^yth. /Angwyth lew, arglwydd gwythfar, PB VII 16 20 ed anfedr, /Llary Fadawg, brif enwawg brwydr, /Llew gwrthgloch, burgoch baladr. /Oedd briw baladr cadr PB VII 5 34 Mau alar llachar mur traeth Llychwr - gwychr, /Llew gwychddrud Dinefwr, /Mwyth dorf derfyn ehachdwr /Ma LlG VII 24 133 irch! /Lliaws a'i cyfairch, cyfaillt nid gau. /Llew Gwynedd gwynfaith ardalau, /Llywiadr pobl Powys a'r PB VII 12 1 Cyrch a ddug fy llyw, llew gw_^yth, /Cad udd Faredudd falch daith, /Oedd aerdd OC II 14 41 yryw glyw gloyw ymddiddan, /Ar llaw Ddehewain, llew gyflafan, /Lluch i dan ysgwyd ysgawn lydan; /Ar lla PM V 16 23 cyfnod /Cyfnewid glas waywawr, /Einioes dranc llew gyfranc, llawr /Anian chwefrin da_^n Chwefrawr BF VII 45 3 Gw_^r diemyth - fu, /Gorofn llu llafn dilyth, /Llew hael o'r llin wehelyth, /Llawir, ni ddorfyddir fyth PB VII 3 13 /I'w ddiwedd fanfedd Fynyw. /Ger Mynyw, llyw, llew Hawrffordd, /Y gwelais-i Rys Rhos ymwrdd, /Tey_"rnw PhB VI 11 23 i_"awg, ffodiawg ei ymdro, /Hael hir lew, hir llew, hir llwyddo /Hil Cadfan cynnan fab Iago PB VII 13 5 wenyndro) /Gwenwyndrwm a golled. /Colled llyw, llew huysgwr, /Maredudd, mur Dinefwr, /Dunawd gynefawd, PM V 5 49 - ba_^r dygrwn /Pan ysgwn esgores. /Cyn ysgar llew llachar lluchwres /A_^'i alon o'i a_^l anghymes, /C CBM IV 4 181 rdd worsedd wersyllig! /Gwersyll torfoedd tew, llew lladdai, /Gorsaf tarf, taerfalch fal Gwalchmai, /Go BF VII 47 16 amlwg ei ganfod, /Llyw glyw, glaif anesgymod, /Llew llafngroch, cleddyfgoch, clod. /Arwymp glod orfod, CBM III 20 52 id odrudd, lludd llu gynghrwn, /Lluoedd orthew llew llafndwn. /Ei lafn yng nghreulif, yng nghreulyn - g CBM III 16 183 lw camddull /O'm cynnull, canys gwn /Nis lludd llew llafnfriw canmiw crwn: /Ni doddwyf ar hael hyd ar h CBM III 29 4 afnawr llaith woddew, /I dan llasar glas llas llew. /Llas gwas gwawd digardd, digabl ei gwynaw, /Od is CBM III 16 101 /A_^ gwrddwayw yn angen, /Bangor torf taerlew, llew llawen, /Blaengar glew gletyual Urien; /Blaengar ei CBM III 13 2 Arddwyreaf ddraig o ddrudfaith - awen, /Llew llawen, llawr osbaith, /Llewenydd llu bedydd bydrai CBM IV 4 8 wrw branes llwyr ormes ormant, /Llyw llafnawr, llew llawr llaw ddichwant, /Llwybr llanwed llenwis ei fo CBM III 24 167 fudd ming, /Wedi ced woseb, neb ni'm deiring, /Llew llawr llid enwair, llydw bair berging, /Llwrw tryle CBM III 24 142 oludd mawrfudd mab Rhiwallawn, /Llyw llafnawr, llew llawr Llystynwallawn, /Rhirid ni'm gochel a'm gocha CBM IV 5 52 /Lloegrflawdd gadrgawdd gyngelyn, /Llyw mawr, llew llawr Llywelyn. /Llywelyn llachar, lluchfaran - gyf CBM III 24 119 laddai Loegr hyd leudir Tren; /Mynw tra glew, llew llawr mwynfawr, mesbren, /Mur gwryd, gwynfyd gwen e LlLl II 16 11 nwan /A_^'r canwayw am ei tha_^l? /Pwy'r glew, llew llid aerddywal, /A'i deily cyfrwng dwy brenial? /Ys CBM III 27 12 , /Gwisgais glwyf am glod wanas, /Gwisgws llid llew lliw glew glas. /Glasfedd ei ortho, ei orthaw - i'm CBM IV 5 142 eddrawd a'u ceidw wedi cain - woddew /Arllwybr llew, Lloegr ddilain, /Ar win, ar breiddin, ar brain, /A PM V 25 47 dain, /Un urddiain Lundain o la_^n deithi, /Yn llew Lloegr gymyn, yn Iorwerth ei hy_^n, /Yn llary Lywel CBM IV 5 131 wy gofal - gogyweg /Am fab teg Tudawal; /Baran llew, Lloegrwys ofal, /Lledfegin gwin gwyrdd fual. /Gwae GM I 8 5 w_^yth gyhudd: /Ef yng ngraid, yng nghrew, yn llew llofrudd: /Ef yng ngryd, yng ngryn, yn rhyn rybudd: PM V 28 23 ynran, /Cynrhaul aur a phorffor, /Ef oedd lew, llew llu angor, /Dyhedd tey_"rnedd, tud io_^r. /Io_^r dr CBM IV 4 288 O warthrudd wrthyn, Gwyn Gwarther, /O dyrru ar llew llu llwyrder, /Llyw llwyrdrais, llwyrdraws ei nifer GM I 8 58 /Arddwyreaf hael o hil Eneas, /Arddwyreaf lew, llew lluch efras, /Arddwyreaf decaf o dey_"rnedd Prydain CBM III 24 168 wair, llydw bair berging, /Llwrw trylew llawr, llew llurig deiling. /Ym muchedd Arthen, arthfar yn ing, CBM III 12 7 w llafnawr llawr llawrydd, /Llary llid aerlew, llew llwydd, /Lleisiawn, llas eu hynefydd. /Hynefydd arg LlLl II 16 68 ch, was hirlas hirlew, /Annwyl ddyn, Llywelyn, llew. /Llwyddid mad, a rhad CBM IV 9 219 ylchyn /Arllwybr llawr, neud llawer blwyddyn, /Llew llysoedd llysaidd ei derfyn, /Llys eorth, llyw ador BF VII 51 9 /Gwae'r byd rhag tristyd treistwyn gythrudd - llew: /Llywelyn ap Gruffudd! /Nawdd Deheubarth rhag gwar PM V 21 5 heibiaw hebof. /Hebof nid angof angad glydwr - llew, /Llywelyn huysgwr, /Hebawg, te_"yrnfarchawg, tw_^r GM I 11 66 udd angudd angerdd Owain. /Dychyrchws fy llyw, llew mawr mirain, /Dychennis ddewis ddeurudd goelfain. / GYC VII 36 48 ith Prydain faith, cwynllaith canllaw, /O ladd llew Nancoel, llurig Nancaw, /Llawer deigr hylithr yn hw PB VII 11 22 r lafn rudd. /Llafnrudd Faredudd, llyw drinc, /Llew ni ad Lloegr yn ei wnc, /Nis arfaidd aerflawdd ffra CBM III 21 140 ynt, lletgynt neud llai /Can llas llid aerlew, llew nwy llochai: /Neud eddiw milwr mal na rhyfai, /Neud PM V 20 2 Aele Nodolig i'r a'i dyly - Lloegr, /Delis llew o Gymry, /Yn gerdd gydfod, rhod ryly, /Yn ged gyhyd BF VII 56 28 nawd ap Pabo, /Llafn llidiawgddur cur cyffro, /Llew prudd neud llawr pridd a gro PM V 23 141 , ysbenydd ei blo, /Llwrw esbyd ysbaid anolo, /Llew prydfawr, llyw Prydain a'i chlo, /Llywelyn, lliaws GM I 9 4 /Mi ydwyf eurddeddf ddiofn yn nhrin, /Mi ydwyf llew rhag llu, lluch fy ngorddin. /Gorwyliais nosau yn a CBM III 16 163 sgwn blymnwyd /Ar ysgwydd yn arwain, /Yn rhith llew rhag llyw goradain, /Yn rhith llafn anwar, llachar CBM III 16 149 rw, /A gwy_^r meirw rhag mur co_^r: /Tres rhag llew, rhag llyw pedeiror, /Trais ar Lloegr, a llu wrth a CBM IV 7 11 , bwlch ynn heddiw, /Rhuddai, pan lladdai rhag llew, /Rhudd onnen o'i loflen law. /Llaw hyladd ar llafn PhB VI 13 7 /Gwawd frys Rys, rhwysg ddiriawr, /Llyw io_^r, llew tewdor, tudwawr, /Llawer echaws, tad maws mawr. /Ma PM V 17 41 /Can cynnygn yn ddygn, ddwys. /Desyf llu elyf, llew tey_"rnas - wyd, /Ni odyn neb dy gas, /Ba_^r llychw CBM III 21 206 astad gymynad gymynogion! /Can eddyw ein llyw, llew tey_"rnon, /Tey_"rnedd ohen ddraig, nen dragon, /Ca PB VII 7 19 , rwyf, ehangdwr - llu, /Llurigwalch Dinefwr, /Llew tir tey_"rnfro Dewdwr, /Llaw esgud llwybr gwrdd-ddr PM V 17 11 reufedd - Prydain, /Hil prydfawr tey_"rnedd, /Llew torf, llyw terfyn Gwynedd, /Llywarch, Llywelyn a'i CBM IV 5 88 baedd erfid, /Llyw glyw glewdraws yng ngofid, /Llew torf, tarian eurgymid. /Llas Goronw hael, hwyl fei HF VII 23 36 namyn Duw ddigyfoethi - dyn, /Digardd Lywelyn, llew tra gweilgi, /Dewr ddragon, beryfon borthi, /Draig CBM III 26 118 gawn a ddygwn, /Nid oedd neb a gynhebycwn /A_^ llew trais pan 'i treiddiaswn! /Nid oedd lary mor llary, PB VII 19 16 wy ei esgar, /Llawch cyrdd, cerddwys ei alar, /Llew traws, ni wneid trais a_^'i ga_^r. /Oedd carannawg PB VII 3 4 sfa mynwent, /Llyw Dinefwr, gw_^r gwychblant, /Llew trin a'i brenin a'i braint. /Breiniawg Rys, brenin PC II 21 18 rfa. /Llas gyda Hywel, hawl amddyfrwys - lew, /Llew trylew, traul diffwys, /(Ple do dial dywal dwys?) / PM V 6 7 graid - dey_"rnedd, /Tey_"rngerdd orddyfnaid, /Llew trylew trylef ei geiniaid: /Llwrw beirdd byd esbyd PM V 6 12 rth eirchiaid, /Llary ysbar ysbenydd ei naid, /Llew wrth aer a llwfr wrth eirchiaid, /Llaw ddidawl, gwr PB VII 8 3 och, /Pa_^r awchlym wychlith gwyach, /Eurwawr, llew yng ngawr, llafndrwch, /Aerwalch eirf, ni theirf, n CBM IV 5 47 rddion, /Fab Cynon cerdd fenwyd, /Llawroddiad, llew yng nglewyd, /Llaffethair i ffo ffordd byd. /Byd tr PB VII 1 30 sg i esgar esgudfryd - Owain, /Gwawr Llundain, llew yng ngryd, /Hydorf walch, hydr o'r mebyd, /Hyder gw PM V 22 15 orddwfr rhag pob gorddwy: /Llewelyn a'i ceidw, llew yn adwy, /Llyw Gwynedd a'i medd hyd ym Mawddwy, /Ll DB VI 27 21 dd - frwyd, /Llafuriwyd ysgwyd ar ei ysgwydd. /Llew yn aer, llyw taer am y Teirswydd, /Llwyddai a lithr EG VI 18 115 lwir am dir, am dud tymer. /Llewenydd lluoedd, llew yn hyder, /Llywiawdr, amherawdr mo_^r a lleufer: /E PM V 16 17 Gruffudd. /Gruffudd grym eurfudd ... addwyn, - llew /Yn lle bai gyfamwyn, /Unbyn ddeddf, unboen o'i ddw PhB VI 11 13 arn a welo) /Cedifor, cadeiriawg athro. /Baran llew yn llurig eurdo, /Brenin feirdd breiniawl a gano. / GYC VII 36 31 llary, neud llawr ysy daw, /Arglwydd glew fal llew yn llywiaw - elfydd, /Arglwydd aflonydd ei afluniaw PB VII 15 18 gawg farchawg feirch hywedd /Oedd Rhys, rhwysg llew yn ymladd, /A drud geir draig Gwynionydd /A distain PB VII 11 26 r bob Ffranc, frawddus gylch /Gwnaeth fy llyw, llew ysgwydfwlch; /Maig cyhafal, arial aerweilch, /Mur m PM V 23 159 re, /Bron-yr-erw y'i galwant; /Cynwan llu, mal llew y'th welsant, /Cadr eryr, i'th wy_^r yn warant, /Ca Llewelyn 4 PM V 22 15 n pwy, /Py geidw y gorddwfr rhag pob gorddwy: /Llewelyn a'i ceidw, llew yn adwy, /Llyw Gwynedd a'i medd LlG VII 24 19 ml anrhydedd, /Lloegr ddifa o ddifefl fonedd; /Llewelyn gelyn, galon dachwedd, /Llary wledig gwynfydig PM V 10 61 /Ddydd trawd trallawd o'r Trallwng. /Trallwng Llewelyn, llen brid - i'w berchen /A'i barchwyr yng ngof PhB VI 15 21 dywysawg, /Esillydd Madawg, rywiawg reufedd, /Llewelyn, llew gwawr, clodfawr cleddyfir, /Pell ydd edmy Llewenydd 15 MeiG I 31 10 an Dduw yn lleufer, llewychant, - llu bedydd, /Llewenydd a gaffant. /Rhag bron Mair, mwyaf ei meddiant, CBM IV 4 294 der - gorwlad, /Gorfloddiad gorflyngder, /Boed llewenydd, boed lleufer, /Boed cyfaddef nef i'm ne_^r CBM IV 6 127 Gryd orddwy, grym fwyfwy firain, /Glyw lywiaw, llewenydd cyngrain: /Glew oddef gloeslef a glaslain /Ar EG VI 18 10 hawl. /Llywelyn heilyn, hwylfeirdd waddawl, /Llewenydd ei ddydd, ei ddeddf a'i mawl. /Llewychedig lla GM I 14 38 y dyfu uchel fri ym mru /Mair er mawrha_"u llu llewenydd, /Llawen fydd Rheen yn Ei riydd; /Rhy'i cherir GYC VII 42 38 asa. /Ceised pob dedwydd y wledd ni dderfydd, /Llewenydd llonydd ffydd a ffynna. /Na cheised hoced, trw CBM III 13 3 rudfaith - awen, /Llew llawen, llawr osbaith, /Llewenydd llu bedydd bydraith, /Llyw anaw, llafn eurllaw CBM IV 16 79 awfaeth, /Mwy yd ga_^r llawrydd no llawgaeth! /Llewenydd llu nef, llawena - fy mryd /I'th wynfyd, i'th EG VI 18 115 n y galwer, /Y'i gelwir am dir, am dud tymer. /Llewenydd lluoedd, llew yn hyder, /Llywiawdr, amherawdr GYC VII 36 5 deilwng iddaw, /Eurgyrn eurde_"yrn, ni'm daw - llewenydd: /Llywelyn nid rhydd i'm rhwydd wisgaw. /Gwae MG VII 32 26 . /So_^n engylion a glyw dynion a_^ diolchau, /Llewenydd mawr a llawer gawr o ganuau: /`I Dduw gloria, GB II 26 67 moliant men y delwyf. /Gwelaf-i wir yn llwyr a llewenydd mawr /A lle_^n uch allawr heb allu clwyf; /Gwe CBM III 16 39 uchiad - ei lasbar, /Llacheufar llaw weiniad. /Llewenydd preiddwyr, preiddwr iawn, /Lleithigawg Owain, GB II 26 109 fydd, defnydd - o'i foli, /Dewi ar Frefi, fryn llewenydd, /Rhagor mawr uch llawr rhag lluosydd, /Pen ar PM V 29 14 isg de_"yrn cedyrn, cad ognaw, - llawhir, /Can llewenydd wrthaw! /Meddwl pawb porth fydd iddaw, /Meddia llewes 1 PM V 5 52 iaid bleidiau armes - cad, /Bleiddiau coed a'u llewes. /Cynna hwn, neus gwn nas gweles /Dyn ym myw o'r llewod 3 GYC VII 40 38 raid o eneidau, /A glaweir ac o_^d, a seirff a llewod, /A phawb heb annod yn ei boenau, /A'r cethri osg DB VI 24 34 trwyddaw /A lluoedd pobloedd, pawb yn athaw /A llewod a_^ rhod yn eu rhwydaw, /A lle ydd oedd druan, dr OC II 14 67 gyr, /Cyfargor ddiachor, camp ddiechyr, /Arfod llewod gwrdd, gwrddwan gedwyr, /Aerguniaid, cyrchaid co llewych 8 ES I 21 10 eth haul hwylfawr lewychu, /Ef gwnaeth lloer a llewych ar ddu; /Ef gwnaeth trai a llanw, a llwyr feddu GYC VII 41 52 gweled golau /Gw_^yl fawr Frenin y gorllewin, llewych drefnau, /I gymryd gwledd fawr enrhydedd, rhydid CBM III 5 100 Neud llawer y'm llif-i lliw amaerwy - ton /Ban llewych ei bron ger ei breichrwy: /Golwg dof, dewis, gan IRh VII 30 10 . /Lleufer ebyr my_^r morfe_"ydd - dylan /Pan llewych huan ar fan fynydd. /Llywy fun fy hun aeth o'i h PM V 9 4 angdde, /Dyrydd i dorf dyre - orwyddawr /Hyd y llewych llawr gwawr gwymp fore. /Dychymysg aerffysg yn a IRh VII 30 37 lyg rawd wenyg rhyd Dderwennydd. /Gorfflemych llewych llen afallwydd - can. /Gorffowys a_^'m gran o'i GRh II 30 1 Pan welych llewych lliw gwawr, - bid odid /Y dodych droed ar llawr: DB VI 25 1 Gw_^r a wnaeth llewych o'r gorllewin, /Haul a lloer addoer, haddef iesi llewychant 1 MeiG I 31 9 present y preswylasant. /Gan Dduw yn lleufer, llewychant, - llu bedydd, /Llewenydd a gaffant. /Rhag br llewychawd 1 CBM IV 17 19 awd, Dy garcharawr. /Berth gyfoeth llwyrddoeth llewychawd beunydd /Am elyf fedydd, am elfydd glawr, /Gw Llewychedig 5 PM V 22 6 wy; /Neu'm bu tremynu tramwy - rhwng Lle_"yn, /Llewychedig aur ar fy nghyfrwy, /Ac eurawg Arfon ac Ardu GM I 9 20 Llachar fy nghleddau, lluch ydd ardwy - glew, /Llewychedig aur ar fy nghylchwy. /Cyfun-westlawg dyfr, d GM I 9 34 ar fy nghleddyf, lluch ei annwyd - yng nghad, /Llewychedig aur ar fy ysgwyd. /Lliaws a'm golwch ni'm gw GG II 31 4 'i ganiad, o'i rad, o'i rinwedd - ein llawch, /Llewychedig haul yn ei gyntedd. /Ac yntau a'n dwg o'n di EG VI 18 11 awl, /Llewenydd ei ddydd, ei ddeddf a'i mawl. /Llewychedig llafn yn llaw reddfawl /Yn lladd dywrthladd llewychid 1 IRh VII 29 36 cerdd a drethid /I'i prydfawr gwenwawr, llawr llewychid; /Am bryd ewyn gwyn, i'm gweindid - a'm gwy_^l llewyg 1 SB II 22 34 gwri, cil wellig; /Bu y gwy_^r cylch lly_^r yn llewyg /Gan eu lladd o'r llew gosgeiddig; /Rhif trychan llewyn 3 PM V 19 3 l Fleddynt fab Cynfyn, /Arf eryr gwy_^r llewyr llewyn, /Aergymid gyndlid Cynfelyn, /Arial gorddywal gwr CBM IV 9 220 llysaidd ei derfyn, /Llys eorth, llyw adorth llewyn, /Gwy_^dd wosudd, llofrudd Lloegr ddilyn, /Gwy_^r MeiG I 33 87 llawr a llwyr ddinas, /Llary Arglwydd llawer, llewyn Wanas. /Gwae ni wna cynnif cyn no'i leas, /Cymod llewyr 3 PhB VI 12 19 na'm gwartha, /Na'm gwrthod yn ddurfing, /Eryr llewyr, llaw berging, /Erhaeddiaist-ti eang o ing. /Ys i PM V 10 56 /Arf myrdd, aradr cyrdd can iawn, /Eryr gwy_^r llewyr Lleisiawn. /Lleisiawn berchen ben, ban fu ystwng PM V 19 3 ael /Hil Fleddynt fab Cynfyn, /Arf eryr gwy_^r llewyr llewyn, /Aergymid gyndlid Cynfelyn, /Arial gorddy llewys 1 LlF2 VI 7 12 in a_^'r llyfn emys; /Cyfarwydd fy llaw yn eu llewys. /Handoedd im o'm cerdd nid cardd fegys, /Nid daw lley_"gion 1 EW VI 5 21 /Mab Mam, Mair ddinam, mawr ddoeth. /Doethon, lley_"gion! Llugfryd - oes anawdd /Ys einym oll i gyd. / Lle_"yn 4 D-1 I 1 13 ofwy, /A Meironnydd ac Efionydd ac Ardudwy /A Lle_"yn draw ac Aberffraw a Dygannwy, /Rhos, Rhofyniawg, PM V 5 42 . /Dug ail ruthr, troch aruthr trachwres, /Tir Lle_"yn er llithiaw branes: /Tu goror hallfor holles - y PM V 22 5 nwyneb Conwy; /Neu'm bu tremynu tramwy - rhwng Lle_"yn, /Llewychedig aur ar fy nghyfrwy, /Ac eurawg Arf EG VI 18 17 /Llawrwyr a_^'m heryr yn ymeiriawl, /Llywelyn Lle_"yn, llyw ardderchawl, /Lluriglas gwanas, Gwanan a h lli 1 GM I 8 34 arall arfogion /O'r Llychlynigion llwrw hirion lli, /A'r drydedd dros fo_^r o Norddmandi /Ar drafferth lliant 8 CBM IV 4 30 archogion marchogasant - wy_^r /Am du lly_^r a lliant: /Am ardal Caer Dathal doethant, /Glyw amdrai, am PM V 10 74 cyhoedd Ceiriawg amgant - glaer /A glywir dra lliant; /Hud aeth eu naf yn nifant, /Hud e_^l rhag Gruff GM I 9 9 r eaws awdl gynefin. /Gwylain yn gware ar wely lliant, /Lleithrion eu pluawr pleidiau edrin. /Pellynnig OC II 14 110 ant - aer: /Llas maer, llosged caer geir mo_^r-lliant. /Mwynfawr a garcharawr a gyrchasant: /Meurig fab GB II 26 223 ollant a'r llygaid a'r eneidiau; /Ny welant na lliant nac eu llongau, /A chyngor a wna_^nt a_^ chenhada CBM III 3 149 ugyrn, llogawd offeren, /Llan tra lly_^r, tra lliant wyrddlen, /Llan dra llanw, dra llys Ddinorben, / PM V 23 145 ha_^r a orfo. /Gorfydd udd dremrudd dra mo_^r lliant - ym Mo_^n, /Mam Gymru y'i meddant, /Gorllwybr ll LlF1 II 1 161 , /Ac amgyrn o ddyrn, addurn westi, /Ac amgant lliant yn llenwi - aber, /Ac amser gosber gosbarth weini lliaws 31 EGM I 27 74 th y gorau, /Gwedi gwydn garu llu a_^ llyau /A lliaws achaws ucheneidiau, /Gwedi carddu rhwy, gwedi cer GM I 7 119 yn llys llary a llawr /Heb hyd wawr orffowys. /Lliaws aes esmwyth falch gaerwys /Ar ei helw a hwylynt t LlG VII 24 132 /Llyw yw, hyd Gernyw aed garnau - ei feirch! /Lliaws a'i cyfairch, cyfaillt nid gau. /Llew Gwynedd gwy GM I 9 35 d - yng nghad, /Llewychedig aur ar fy ysgwyd. /Lliaws a'm golwch ni'm gwelsant ermoed /O rianedd Gwent GM I 7 115 Argoedwys /Am udd glew a glywid, a Lloegrwys. /Lliaws bardd a borthid ar ei fwys /Ar ei fedd o felged g CBM IV 13 34 /Rhuddgrau ei arfau, arfaidd erlyn - Lloegr, /Lliaws bardd o'i gylchyn, /Dawn fu pan ddyfu yn ddyn, /D PM V 14 26 ntwysg gan ei godre, /Dolydd Caerlli_"on ddail lliaws bre; /Neu'm dwg meirch mygrfawr, dyrawr, dyre, /A HOG II 6 4 r, lleudir Gogledd - heddiw /Ac yn amgant Lliw lliaws calledd. /Caraf a'm rhoddes rhybuched medd /Myn y GM I 7 121 gaerwys /Ar ei helw a hwylynt tra Llynnwys; /Lliaws cleddyf claer a glaif rhuddraidd aer /A gawr daer GM I 7 131 lliaws erch erfai, /Lliaws grai grym diffwys; /Lliaws coch ceinwiw, cynffun ffordd ffawliw, /Ffelaig rh PM V 24 44 g, /A lluoedd yng ngnif a llueddawg - faes, /A lliaws dilaes aes asgethrawg, /A rhagod, ben clod claer GM I 7 133 un ffordd ffawliw, /Ffelaig rhiw redegddwys; /Lliaws du a dwn a myngdwn melyn /A milwyr dragonwys. /Ca IRh VII 30 2 garad, cyd bwyf digerydd /O garu nwyf llu neud lliaws dydd; /Hawl hyfawl ganmawl ganmwy beunydd, /Hawdd GM I 10 31 i) /Calon clywaf yn llosgi. /Lleas tey_"rnedd! Lliaws dyfrydedd /A'm dyfrys eu trengi; /Trangaf truaf t PM V 23 142 ew prydfawr, llyw Prydain a'i chlo, /Llywelyn, lliaws ei Franfro, /Llary de_"yrn cedyrn cadosgo - yng DB VI 24 28 s afraid gwry_^s na gwrysiaw - o'i phlaid /A'i lliaws enaid yn direidiaw /A llwyr dywyllwg drwg wrth dr GM I 7 129 f, tremyniad amddyfrwys; /Lliaws llwyd a llai, lliaws erch erfai, /Lliaws grai grym diffwys; /Lliaws co GM I 7 117 r ei fwys /Ar ei fedd o felged gwlad Athrwys; /Lliaws eurfail fawr yn llys llary a llawr /Heb hyd wawr LlG VII 25 28 /A meddgyrn te_"yrn teg haelged - yn llawn /A lliaws galchdo_"ed. /Llwyr y gw_^yr, gwrawl dy weithred, GM I 7 125 tra briwwys /A byddin a beddrawd tu eglwys; /Lliaws gorwydd gwelw gwalchfrowys, /Frwysg ffe_^r ffrae GM I 7 130 wys; /Lliaws llwyd a llai, lliaws erch erfai, /Lliaws grai grym diffwys; /Lliaws coch ceinwiw, cynffun CBM III 8 40 yd ym Muddugwre, /Llawer marchawg march dyre, /Lliaws gwas ar hyd glasfre. /Ban ein dyfynnwyd i Gynwyd GM I 7 127 ysg ffe_^r ffraeth, fraisg grawnfaeth grewys; /Lliaws gwinau ffadw ffrawdd tywys, /Tu hir tref, tremyni LlF1 II 1 141 adfan yn ei chedwi, /Llyre werhydre wrhydri - lliaws, /Hydraws hydraidd, maws a mynogi. /Ysid lan lawn GM I 7 129 dd tywys, /Tu hir tref, tremyniad amddyfrwys; /Lliaws llwyd a llai, lliaws erch erfai, /Lliaws grai gry PM V 9 21 ei dreision, /Ysgylfion ysgylfe, /Rhag colofn lliaws maws mab Nwyfre, /Rhag gelyn Brynaich branes dych GM I 7 123 glaif rhuddraidd aer /A gawr daer drag Iwys; /Lliaws tech rhag trech tra briwwys /A byddin a beddrawd GM I 7 113 ffrau ar ffriw, /A Ffranc trwch tra Thafwys; /Lliaws torf o derrwyn Argoedwys /Am udd glew a glywid, a GM I 7 111 cwd awn?' /Rhag Madawg mechde_"yrn Lleisiawn. /Lliaws twr twnfriw a gwaed ffrau ar ffriw, /A Ffranc trw PM V 25 30 mgoddi, /Yn llysoedd Deau, yn Lloegr addodau, /Lliaws tw_^r golau yn golosgi, /Ym mhryffwn rhy_"wr yn LlF1 II 1 67 orfynydd. /Mor elw fy nghynnelw yng nghynnor - lliaws, /Yn llwybr maws achaws uchel dymor. /Uchel log y llid 33 PM V 8 22 w_^yr wy erlid, /A'th orwyr, i'm llamwyr, i'm llid. /A hwde ddewis o'r rhydid, /Cabl neu glod o'm dyfo LlLl II 16 11 /A_^'r canwayw am ei tha_^l? /Pwy'r glew, llew llid aerddywal, /A'i deily cyfrwng dwy brenial? /Ysgwyd CBM III 12 7 rddawr, /Llwrw llafnawr llawr llawrydd, /Llary llid aerlew, llew llwydd, /Lleisiawn, llas eu hynefydd. CBM III 21 140 oegrwys hwysgynt, lletgynt neud llai /Can llas llid aerlew, llew nwy llochai: /Neud eddiw milwr mal na GC VI 21 1 Cw ddeuynt, lletgynt, llid anoeth - gofal? /Gnawd gofyn chweddl i ddoeth! /Maw PB VII 4 12 awdfaith, /Lloegr ddistryw, cadarnllyw coeth, /Llid anwar, llew gwrddfar, gw_^yth. /Angwyth lew, arglwy DB VI 24 26 oes yn ymdaraw /A llu o bryfed yn eu briwaw /A llid boethfan da_^n yn eu deifiaw /A llys afraid gwry_^s SB II 24 38 walch gwanar oedd gwareddawg. /Lliwgoch Trefal llid brid brenial braidd wasgarawg, /Llan Ystyffan, llyr CBM III 15 4 rwy Aedd fab Rhys; /Llafur llafn dolur dilys, /Llid carant cad wrygiant wry_^s. /Gwry_^s aerfrau ddechr GM I 14 13 frad weddi, /Diwraidd a newid 'ny bai chwant a llid, /Difanw present ddlid preswyl gyni, /A chynnif oe HF VII 22 16 d ysgwyd, ysgyrion - yng ngnif, /Ysgwthr llif, llid Dryon: /Digardd, hardd, i'w fardd a'i faon, /A'i fy CBM IV 5 50 o glwyf am glaer ddychryn - traul /Can trengis llid edwyn, /Lloegrflawdd gadrgawdd gyngelyn, /Llyw mawr OC II 15 10 . /Dos, was, o Geri ac archwn wrthid /Rhag ein llid ein llochi; /Diwedd y doetham iddi, /Dywed y down A CBM III 24 167 /Wedi ced woseb, neb ni'm deiring, /Llew llawr llid enwair, llydw bair berging, /Llwrw trylew llawr, ll CBM IV 4 5 goel darogant, /Armes draig dragon pedrydant; /Llid ergryd, esbyd esborthiant, /Llydw amnawdd, oesgawdd CBM IV 2 40 Arglwydd Dduw, heddiw boed hawddamor - llary, /Llid esbyd ysbar, ysbyddawd io_^r, /Nid amdlawd na'm gwa CBM IV 3 26 s cardd cyrdd amnad angad anghrawn, /Nis ca_^r llid fyged lledfegin grawn, /Nid llech gan lluchfar llu PM V 23 27 ar - arnaw /Ac arnan ei alar. /Ef ein llyw cyn llid gyfysgar, /Ysglyfion ysglyfynt llwrw ba_^r. /Oedd GB II 26 146 ywi, afon firain a theg; /O'r Llyndu, lle'd fu llid gyhydreg, /Hyd ar Dwrch, terfyn tir a_^ charreg. /D PM V 10 63 n /A'i barchwyr yng ngofid, /Och ar ni llas yn llid, /I'th garchar dolur delid. /Delis Gruffudd mawr a CBM III 27 12 lleas, /Gwisgais glwyf am glod wanas, /Gwisgws llid llew lliw glew glas. /Glasfedd ei ortho, ei orthaw PC II 21 23 dd Aearddur (a'n cur cof) /A lladd Rhirid (a'm llid llif) /A lladd Iddon ac Addaf. /Brochfael ac Iddon, PM V 5 27 n orllawes, /Dau de_"yrn derrwyn didorres - yn llid, /Llu daear a'u hoffes, /Un ar dir, ar dorfoedd 'n GB II 26 44 ro Dewi fal deueiriawg - na fid, /Na chared na llid na lleidr difiawg; /A garo Dewi diofredawg, /Cared CBM III 20 51 sgwn - terrwyn, /I'm praffddwyn, i'm pryffwn; /Llid odrudd, lludd llu gynghrwn, /Lluoedd orthew llew ll EW VI 3 5 an, /Peunydd y'i rhydd ac y'i rhan. /I'm rhan, llid Ogrfan, llawer - a archaf, /A gaffaf, i'm naf ne_^r SB II 24 22 llwrw aerfwrw furthiaw, /A llafn tra llafn, a llid tra llid tremid dreiddiaw, /A gw_^r tra gw_^r, a th SB II 24 22 rfwrw furthiaw, /A llafn tra llafn, a llid tra llid tremid dreiddiaw, /A gw_^r tra gw_^r, a thw_^r tra GYC VII 36 17 aw), /Buchedd dragywydd a drig iddaw, /Ys mau llid wrth Sais am fy nhreisiaw, /Ys mau rhag angau angen EGM I 27 82 /Gwedi cynghafawg geingiau - y ddyndid, /Gwedi llid ymlid yn ymladdau, /Gorpwyf-i gan Dduw fry, gwedi g CBM IV 9 166 rfar yn arfau, /Llydw ysgor, ysgwyd byddinau, /Llid ysgwn, as gwn ys gorau, /I gymryd ein cyd cyn barau CBM III 29 27 - ym marddrin, /Yn nydd trin ger traeth Caer, /Llid ysgwn, ysgwyd canaer, /Llew ceinllew, cynllofrudd a CBM III 13 6 aith, /Llary Owain, Lloegr ddilain ddilaith, /Llid ysgwn, ysgwyd pedeiriaith. /Perging glyw glewdraws, Llidiawg 2 GYC VII 41 42 afnau /Yn disgyrnu dannedd arnu, orn ymliwau, /Llidiawg fyddant, llym y gwanant a_^'r cigweinau, /Gwenw LlG VII 24 71 och ei lafnawr, aesawr uswydd; /Llew deifniawg llidiawg, lledled fydd - ei blas, /Llwyrwaeth yw ei gas llidiawgddur 1 BF VII 56 27 r Gymro - dinam, /Deddf Dunawd ap Pabo, /Llafn llidiawgddur cur cyffro, /Llew prudd neud llawr pridd a llidiog 1 GYC VII 40 83 n lle gweli Satan sutiwr ffyrnau, /A llyffaint llidiog o'r tir oerfelog, /A nadroedd cribog oer eu crib llidruddion 1 DB VI 29 79 /Gwna arnaf hiraeth hir gystudd /Gwaith Saeson llidruddion, lledrudd. /Gweryd a'm hergyd a'i mawrgudd, llidwenwyn 1 PM V 25 37 wys niw differi, /Neu Loegrlu derrwyn a'i llyw llidwenwyn /A'i lluoedd trylwyn i dra gweilgi, /Ni chaws Llidwm 3 OC II 14 141 ddlew babir. /Menestr, gwelud-di w_^yth gwaith Llidwm dir; /Y gwy_^r a barchaf, wynt a berchir. /Menest CBM III 16 241 ywedd eiddun) /Trachwyddynt ben o dra_"ed; /Yn Llidwm, yn llydan drefred, /Yd wanai wanar, yd waned: /B D-4 VI 20 35 cad, - a weled /Yn olau archafad, /Yn lludwaw Llidwm yn rhad, /Yn llu gorfeddu gorwlad. /Pebylliwys fy llif 12 PC II 21 23 arddur (a'n cur cof) /A lladd Rhirid (a'm llid llif) /A lladd Iddon ac Addaf. /Brochfael ac Iddon, brod LlF1 II 1 170 ngherdd yng nghynfaran - cynnif /O du llanw a llif a llef dylan. /Dewrwr a folaf a folant beirdd byd, PM V 10 92 ochfoch /Pan fu lew Loegrwys foloch, /Pan oedd llif Ceiriog lliw coch. /Cochfryn Ceredig cyrchaist, rys CBM IV 9 98 r drwyn. /Llathrai lafn uch afn, uch afwyn, /A llif crau a lliw ffrau ar ffrwyn. /Lladdai ddraig ar ddr GM I 9 29 /Cas gennyf genthi ni gynhelwy. /Genilles a'm llif, cyd am lladdwy - ar air, /Ei muner (nid mawr imi f GYC VII 36 11 fod clwyf arnaw! /Gwersyll Cadwaladr, gwaesaf llif daradr, /Gwas rhudd ei baladr, balawg eurllaw: /Gwa CBM III 5 45 udded, /Llaes wengall, wengan, wengaen deced; /Llif dragon fanon falch ei thynged, /Lliw ewynfriw teg CBM III 5 99 d llawen awen, awel neud mwy! /Neud llawer y'm llif-i lliw amaerwy - ton /Ban llewych ei bron ger ei br HF VII 22 16 iarswyd ysgwyd, ysgyrion - yng ngnif, /Ysgwthr llif, llid Dryon: /Digardd, hardd, i'w fardd a'i faon, / DLlM II 18 45 'm dawr cyn de_^l dros elfydd /Llanw o fo_^r a llif o fynydd, /A nu bei gallwn ymgerydd - a_^ Duw /Ydd CBM IV 1 18 claer cleddyf uch gwain /A llinon yng ngnif a llif rhag llain; /Llafn yn llaw a llaw yn lladd pennain, DB VI 31 1 Neud Mai, neud lleilai llif yn afon, /Neud maith y'm dyrraith dir ofalon, /Neud Llifawd 1 IRh VII 30 7 asfor /Pan fydd gloyw goror gorwymp lethrydd, /Llifawd fy ngheudawd fy nghyd-hoed ddydd: /Llofrudd fy n llifeiriaint 1 CBM III 3 66 agl, bagwy aur hemiaint, /Balch ei llog rhag y llifeiriaint, /Annhebyg i'r blaid a blyg haint, /Afflau llifiant 2 IRh VII 30 27 efn Rhuthreon rhuthrais-i drefydd /Gorffyniant llifiant llu Gwyndodydd. /Gorffarant ei phrifwawd gan ei HOG II 9 9 'i lled ofrwy, /I edryd llywy lliw ton dylan /(Llifiant o'i chyfoeth a ddoeth atan), /Lliw eiry llathr llin 6 GYC VII 36 36 : /Arglwydd neud maendo, ymandaw - Cymry, /O'r llin a ddyly ddal Aberffraw. /Arglwydd Grist, mor wyf dr LlF2 VI 7 11 echen lawen wrth lef a gwy_^s. /Handoeddit o'r llin a_^'r llyfn emys; /Cyfarwydd fy llaw yn eu llewys. GM I 14 45 uw o ddwywawl ffydd, /Hi a hawdd borthes lles llin ei hennydd /Rhag llwyth wyth bechawd, priawd prifwy HOG II 6 56 rheg, fy rhin, - ni gefais, /Ni gafas neb o'm llin; /Er fy lladd-i a_^ llafnau deufin, /Rhy-m-gwalaeth LlF1 II 2 40 lyw glewaf - yn nhrin, /Ar haelfron Frenin o'r llin llariaf. /Ysgor ddo_^r, ddurddor ddiachoraf: /Ys gw BF VII 45 3 - fu, /Gorofn llu llafn dilyth, /Llew hael o'r llin wehelyth, /Llawir, ni ddorfyddir fyth. /Byth am wal llinon 2 EG VI 18 42 ymosgrain /A'r llinyn ar dynn ar du celain /A llinon rhag bron rhag bro eurgrain; /Tyrfa Clawdd Offa c CBM IV 1 18 Oedd cleudaer, oedd claer cleddyf uch gwain /A llinon yng ngnif a llif rhag llain; /Llafn yn llaw a lla llinyn 1 EG VI 18 41 in /A lluoedd yng ngwisgoedd yn ymosgrain /A'r llinyn ar dynn ar du celain /A llinon rhag bron rhag bro Llion 1 BF VII 50 32 oeth doeth, detholaf - o Fo_^n /Hyd yng Nghaer Llion, y lle tecaf; /Gw_^r fu Lywelyn ger terfyn Taf, /G lliosawg 1 SB II 24 40 ithiawg. /Teulu rhyn Rhys, teulu taerwrys llys lliosawg, /Teulu talfriw, aesawr fflamliw rhiw rhuddfoaw llith 5 CBM IV 7 23 gyfrang gwaywawr a gwy_^r, /Lladdawdd a_^ hi, llith adar, /Llafn grau, cenau Cedifor CBM III 8 68 Edeirniawn /Heb wy_^r lladd gan llyw camawn, /Llith beri_"on lluyddion llawn. /Ym mywyd Madawg ni fei PM V 17 27 ymwyll /I gymell ei wendud, /Llaith breisgwyr, llith brain a chnud, /Lladd rhyfu a rhannu golud. /Mebyd CBM III 15 1 Llaith Owain llith brain breiddfrys - ei faran, /Afarwy Aedd fab Rhys PM V 23 37 ywelyn, /Llyw Alun a Thafar, /Myrdd bu lladd, llith brain gorddyar, /O'r milwyr a mil yng ngharchar. / llithiaw 4 CBM III 9 4 /Teulu Madawg, mur Prydain, /Yn llwythiawg yn llithiaw brain. /Godwrf a glywaf ar glawr Ieithion - hir PB VII 10 9 ddifarn a_^'i gadarnllu. /Yn llu y'th weled yn llithiaw - branes /A Brynaich yn cwyddaw, /Llyw dragon, PM V 5 42 ruthr, troch aruthr trachwres, /Tir Lle_"yn er llithiaw branes: /Tu goror hallfor holles - ysgwydawr /A DB VI 24 75 c arall yn ymguraw, /Ac ar llwyth oswydd gnawd llithiaw - cigfrain /A chaer dew firain yn difuriaw. /Gn llithion 1 GYC VII 39 13 l y'm llwyddon, /Nawdd Pedr arbennig, lleithig llithion, /Orau porth oriau o'r porthorion! /Nawdd y ped llithraw 1 GYC VII 36 82 n eu treiddiaw, /Pob tylwyth, pob llwyth ysy'n llithraw, /Pob gwan, pob cadarn cadwed o'i law, /Pob mab llithwyd 1 PM V 23 128 wrw Fochnant edrywant ar dro, /Llwytgun llwyd llithwyd am honno, /Lletgynt Argoedwys gwys greudo, /Lly lliw 30 CBM III 5 99 n awen, awel neud mwy! /Neud llawer y'm llif-i lliw amaerwy - ton /Ban llewych ei bron ger ei breichrwy IRh VII 29 12 lid. /A meinoeth y'm doeth, o detholid - neb, /Lliw ar fy wyneb ni llwyr edid. /Mynawg dawedawg deg gyf EGM I 26 42 eri. /Llen argel isel ysy'm poeni, /Lludd gwen lliw arien ar Eryri. /Archaf i'm Harglwydd, Culwydd Celi PM V 6 21 /Yn erfawr, ffroenfawr, ffriw euraid, /Ym mhob lliw ceinwiw can ryfygaid - ddyn, /Yn felyn, yn folaid: PB VII 19 18 carannawg walch, weilch gylchyn - yn llu /Yn lliw coch a melyn, /Hwylnawd, gludnawd, glodobryn, /Hael PM V 10 92 fu lew Loegrwys foloch, /Pan oedd llif Ceiriog lliw coch. /Cochfryn Ceredig cyrchaist, rysedd - gwrdd, GB II 26 221 a'r mo_^r, mawr a droau /A fydd ar eu llu-hwy lliw dydd golau, /Collant a'r llygaid a'r eneidiau; /Ny HOG II 8 2 s-i rhiain firain, feindeg, /Hirwen yn ei llen lliw eho_"eg; /A'm dewis synnwyr syniaw ar wreigiaidd /B GM I 9 41 g Mo_^n gwaint ym mhlymnwyd, /Ac er bodd llywy lliw eiry ar goed /Pan fu aer rhag Caer, cyforiais waed. HOG II 9 10 dylan /(Llifiant o'i chyfoeth a ddoeth atan), /Lliw eiry llathr oerfel ar uchel fan, /Rhag fal y'm codd CBM III 5 46 n deced; /Llif dragon fanon falch ei thynged, /Lliw ewynfriw teg rhag ton nawfed. /Nawfed ran i'm poen, BF VII 53 10 am ryd esbyd! Oesboen dagrau - rhwy /Rhy-ddug lliw fy ngruddiau; /Och faith, och fyth hyd angau, /Och PM V 23 60 ar, /Ysginawr gorfawr gorfynt pa_^r, /Ysgarlad lliw ffleimiad fflamiar; /Meirch mawrthig, ffrwythig, ff CBM IV 9 98 athrai lafn uch afn, uch afwyn, /A llif crau a lliw ffrau ar ffrwyn. /Lladdai ddraig ar ddragon drylwyn CBM III 27 12 isgais glwyf am glod wanas, /Gwisgws llid llew lliw glew glas. /Glasfedd ei ortho, ei orthaw - i'm byw CBM III 4 3 awrhydig, /Golwg diserchawg, syberw, ceinmig, /Lliw golau tonnau, taenferw gwenig, /Llanw ebyr a'r lly GRh II 30 1 Pan welych llewych lliw gwawr, - bid odid /Y dodych droed ar llawr: /Gweilg IRh VII 29 7 ni'm gorfygid: /Meddyliaw ydd wyf am ddilid - lliw gwawr /Lle rhed olwynawr o Elenid. /Mi a wyf erddi IRh VII 29 4 b nwyfiant, naw gofid - a'm traul, /Ni'm lludd lliw gwennaul gwan eddewid. /Meddwais, pryderais pryd to PB VII 10 5 rhiw, /Pwyllawg pa_^r drylliawg, drilliw. /Yn lliw gwyar ba_^r beirfeddu - Prydain, /Hil Owain, hawl f GM I 8 46 i; /A Menai heb drai o drallanw gwaedryar, /A lliw gwyar gwy_^r yn heli, /A llurugawr glas a gloes try HOG II 6 52 'r fun a fydd cysefin - foliant, /Gwenlli_"ant lliw hafin. /Ail yw'r llall o'r pall, pell fy min /I wr CBM III 21 24 y frys cyflafan yn gwa_^n gwaywddawn? /Py friw lliw llasar o lin Lleisiawn? /Py fydd glew a llew a llaf GM I 9 155 Rhianedd Maelgwn rebydd. /Neu dreiddiais-i tra Lliw Lleuddiniawn drefydd, /Neu dremyrth Efrawg Gaer ar HOG II 6 4 Lloegr, lleudir Gogledd - heddiw /Ac yn amgant Lliw lliaws calledd. /Caraf a'm rhoddes rhybuched medd / HOG II 11 6 ias. /Ac im bai arwydd er yn was - edmyg: /Ei lliw oedd debyg gwenyg gwynlas. /Hiraethawg fy nghof yng HOG II 9 8 fy lledfryd-i, a'i lled ofrwy, /I edryd llywy lliw ton dylan /(Llifiant o'i chyfoeth a ddoeth atan), / OC II 14 15 euy y corn er cydyfed /Hiraethlawn a_^'m llyw, lliw ton nawfed, /Hirlas ei arwydd, aur ei dudded. /A dy DB VI 30 74 truan ei ran, rwyf mariannedd, /Ys drwg heddiw lliw, wedi llariedd, /Y llaw a gedwis erllynedd - adwy / DLlM II 18 17 - ei darian, /Oedd talarw cyfarwaith. /Drwg ei lliw y llaw, oedd benrhaith, /I luoedd cyhoedd canhymdda lliwaid 1 OC II 14 124 ed plaid - Gatraeth, /Cywir eu harfaeth, arfau lliwaid. /Gosgordd Fynyddawg am eu cysgaid /Cawsant eu h lliwed 13 HOG II 13 9 /Llaw ar groes llu a ddygrysed /[ ]A lladd a_^ lliwed a gwaedled - ei laifn /A gwaedliw ar giwed /A gwa D-2 I 2 46 o_^r waradred, ceneddl nodded, ced gyfeddliw; /Lliwed a hun, llysaidd, eiddun, llun fenediw; /Llyd amgy GM I 9 69 huan /[ ]eir yd gyflachudd. /Achubais rhag llu lliwed a [ ] /Llwybrynt, llenwynt [ ] /[ ]gynnwys Owain GM I 8 67 galanas; /Ac yn llys Gadwallawn gan gedwellin lliwed /A'i coffa_"ed ced gyfaddas. /Cynhelwais o ddraig LlG VII 25 14 fynni er neb caled, /Colofn cad, cadarnflaidd lliwed; /Celennig ffrwythig, ffrwythlawn gored - cyrdd, ES I 18 3 m bu deigr hyd arffed; /Cymraw Lloegr, cymrwyn lliwed, /Cyman ged wythran weithred. /Gweithred Tegwared PM V 26 96 Ef gorau rhiau rhyaned /Er Arthur, llary fodur lliwed. /Ef dihiddl ei aur yn arffed - ffrawdd feirdd /F LlG VII 27 18 irch ar lled, /Hydr glodrydd gynnydd, gynflaen lliwed. /Hygyrch oedd ei lys, les trwydded, - ei fudd /A GB II 26 115 A gwerin a gwin a gwirodydd /A gorfod a gwared lliwed llonydd. /Llwyth Daniel aruchel, eu hefelydd /Nid CBM IV 18 63 y'm digoned, /Ar helw fy Nghreawdr, Llywiawdr lliwed; /Mi, Gynddelw geiniad, rhad a'm rhodded, /Mihang CBM IV 17 139 u i Dduw Ei ddylyed. /Can lleng engylion, cain lliwed - obaith, /Cyn llaith, rhag hyfaith gyweitha_"ed, DB VI 33 55 ifa rhai da ryddigoned: /Ys llawer blwyddyn yn lliwed, - o'r gwy_^r /Pob gorau rygolled. /Cefais a fynn PM V 20 12 , /Rhwyf bedydd ni baid yrhawg, /Rhwym Lloegr, lliwed trahaawg. /Traha yw i neb na bo caeth - i'm rhwyf lliwedoedd 1 GM I 11 20 r cedyrn y cadwennoedd, /Ac o rodri_"awg Rhwyf lliwedoedd /Rhodri rhad gymryd y byd fydoedd! /Bid ged g Lliwelydd 2 HOG II 6 35 llawr, Gwawr Gwyndodydd, /Mor bell o Geri Gaer Lliwelydd! /Esgynnais ar felyn o Faelienydd /Hyd yn nhir PM V 23 197 oergant - yn rhodd, /Ef a'm rhydd yn geugant. /Lliwelydd lletawd dy foliant, /Llywelyn, a Llywarch a'i lliwen 1 MG VII 34 10 nt. /Plant Mihangel sant! Y sarff /Yn nrygwedd lliwen cen cyrff, /Hagr a llawn yw llun ei gorff /A hwy lliwetgawdd 1 CBM IV 17 50 n llwrw llwyth elfydd Dofydd a'n dyd /Yn llawr lliwetgawdd, anghlawdd anghlyd. /Yn llwyr ydd yn gw_^yr Lliwgoch 2 LlG VII 24 70 w Crist Celi. /Llyw ysy'n, synhwyrfawr riydd, /Lliwgoch ei lafnawr, aesawr uswydd; /Llew deifniawg llid SB II 24 38 ll Cla_^r rhag gwalch gwanar oedd gwareddawg. /Lliwgoch Trefal llid brid brenial braidd wasgarawg, /Lla llo 1 PM V 23 104 ryn a ddechreuo - blaidd /Uch blaenwel yn oed llo, /Gnaws achaws yn ych cyn adfo, /Gnawd ei ladd, ni l llochai 2 CBM IV 4 205 cerddau a'i cyrchai. /Gryd wasgar lluchfar a'm llochai, /Grym dilludd Dullus fab Efrai, /Greddf Greidwy CBM III 21 140 gynt neud llai /Can llas llid aerlew, llew nwy llochai: /Neud eddiw milwr mal na rhyfai, /Neud ydiw he llocher 1 PM V 20 21 gr wales yn wores wa_^r. /Gwrhydri Benlli, ban llocher - ys gwlydd, /Ys gwledig cymynner, /Ys gwrdd yni lloches 1 PM V 5 36 gwthr trydar yn ysgwn ddarpar, /Yn llachar ein lloches. /Ar draethell ni draethwyd neges /Mor orflwng g llochesyd 1 CBM IV 5 45 rw ar llary Einiawn. /Llary Einiawn lluchddawn llochesyd - feirddion, /Fab Cynon cerdd fenwyd, /Llawro llochi 5 PM V 2 37 yn dyddyn dewi. /Gwynde_"yrn Prydain, prawf fy llochi /A_^'th aur rhudd a'th fudd a'th fynogi. /Gwynyga PM V 25 13 isgoedd eurin ar fynogi. /Yn llys Aberffraw yn llochi - barddrin, /Yn Nghaer fawr Fyrddin fyrddioedd be OC II 15 10 as, o Geri ac archwn wrthid /Rhag ein llid ein llochi; /Diwedd y doetham iddi, /Dywed y down Arwystli. CBM III 21 76 d gwrthfodd Dewi, /Gwrthwynebedd Lloegr heb eu llochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedlif, gwaedlafn gochi, /Gw_^ GM I 10 8 er y'm ceri, ef carwn Ddafydd, /Ei ddefawd a'm llochi; /Ni llwydd fy llechfod hebddi, /Cerennydd Ddafy llochiad 2 OC II 14 81 rawd o ban, dy benfaddau!), /Ar llaw Foriddig, llochiad cerddau: /Cerddyn hyn ei glod cyn oer adnau. /D LlF1 II 3 65 fn dwyawch; /Gwae a gawdd llew ac nyw llawch! /Llochiad gwlad hygad, bydd hygar - wrthyf; /Na'm gwrtheb llochid 1 D-3 VI 19 16 r fo_^r i hwylforion - gynt /Ac yn eu lluchynt llochid meibon /Yn ddeuddecllwyth, ffrwyth ffraeth amrys llochir 5 CBM III 3 108 ry, llawen rhygyrchir, /Ac a fo llachar, rhy'i llochir, /A fo gwa_^r, gwell yd foddhe_"ir /Nog a fo anw OC II 14 138 aith ydd oleithir /Gwy_^r ni olaith llaith oni llochir. /Menestr, medd ancwyn a'm cydroddir, /Gwrdd-dan CBM III 5 128 inioes y'm ceinmygir, /Anwar fy lluchfar oni'm llochir; /Pall gwylfan gwylain, gwylfalch wrth gerddawr, EW VI 6 42 dd, rhwydd arglwydd, argledr gorllin - llu, /Y llochir pob edde_"in, /Cedawl, buddugawl byddin, /Cadr CBM IV 6 168 amawn, camp engir, /Pan lladd yn lluchiad, pan llochir - yn llym, /Yn llachar yd fernir; /Pan gymrwy rh Lloegr 76 GM I 8 49 rychion ynddudd rhag rheiddrudd ri, /A dygyfor Lloegr, a dygyfrang a_^ hi, /Ac eu dygyfwrw yn astrusi, PB VII 6 6 y'n lladdawdd cawdd cwynfeddu - galar /(Gelyn Lloegr a ddarfu!) /Bod gw_^r arall yn gallu /Ymadolwyn a CBM IV 2 12 rthfor: /Oedd dygyngwydd Eingl, oedd digyngor /Lloegr a llu Prydain yn ymatgor; /Oedd anystwyth gw_^yth CBM III 16 150 /Tres rhag llew, rhag llyw pedeiror, /Trais ar Lloegr, a llu wrth angor; /Tarf rhag twrf glasfor a thew ES I 17 29 , /Bydd wrdd-ddrud, aer ddylud ddilin, /Dilain Lloegr a llwgr ei gwerin. /Trugaredd a'th fo o'th feinin GM I 8 17 l bad aball a phellt ar rudd, /Cad a_^ chedwyr Lloegr, a llwgr uddudd, /A gorfod i fod i fab Gruffudd! HOG II 13 5 fyried, /Yng Nghoed Gorfynwy yng ngorddibed - Lloegr /A llygru ei threfed, /Llaw ar groes llu a ddygry PB VII 6 26 fan farw Cynan, cynnydd seithug - bla, /Plygu Lloegr a orug, /Dragon gyrchiad, gad gaddug, /Drwg fu Du CBM III 16 189 wd ffe_^r; /Dychynne fflamdrais i dan fflamdai Lloegr, /A phlant Eingl yng ngwander, /Dyglud glod mal y PM V 25 29 r ein goddug yn ymgoddi, /Yn llysoedd Deau, yn Lloegr addodau, /Lliaws tw_^r golau yn golosgi, /Ym mhry LlG VII 25 44 r yrdang cyfrang, cyfranfudd - gwriaf, /Gorofn Lloegr a'i chythrudd; /Arf torfoedd terfyn heb warthrudd PB VII 6 22 nfawr cwyn Cynan - cyrch breiddiaw, /Preiddiad Lloegr a'i phoethfan, /Ein llyw aer, arf taer fal ta_^n, CBM III 15 7 nddechryn - a_^ hwn, /Honnaid fydd ei derfyn, /Lloegr a_^l am aur ma_^l melyn, /Er lleas Duw, ni llas d CBM IV 13 30 wan tey_"rnedd, te_"yrn udd - Prydain, /Pryder Lloegr a'u cythrudd, /A_^'i law, braw Brynaich gystudd, LlG VII 24 136 wys a'r Deau; /Llwyrwys taer yn aer yn arfau, /Lloegr breiddiaw am brudd anrheithau. /Yn rhyfel, ffrwy ES I 18 3 ed - y bu_^m, /Im bu deigr hyd arffed; /Cymraw Lloegr, cymrwyn lliwed, /Cyman ged wythran weithred. /Gw CBM III 26 64 frudd. /Llofrudd glyw, glewddor go_^r gadwyd, /Lloegr dachwedd, gyminedd gymwyd, /Neu'm hirdraidd hirdr PM V 20 1 Aele Nodolig i'r a'i dyly - Lloegr, /Delis llew o Gymry, /Yn gerdd gydfod, rhod ryly LlLl II 16 32 fyn terfysg dir, /Llawr gawr goruchel ei wir, /Lloegr ddifa ddifefl gywir. /Piau yr arfau arfod heb gil LlG VII 24 18 dd dangnefedd! /Llyw ysy'm, ys aml anrhydedd, /Lloegr ddifa o ddifefl fonedd; /Llewelyn gelyn, galon da CBM IV 9 50 brithawd - breithgad gwy_^r, /Brydiau Lly_^r, Lloegr ddifrawd, /Bri Brython, braint Saeson sangawd, /B CBM IV 5 142 d a'u ceidw wedi cain - woddew /Arllwybr llew, Lloegr ddilain, /Ar win, ar breiddin, ar brain, /Ar fedd CBM III 13 5 w anaw, llafn eurllaw aerllaith, /Llary Owain, Lloegr ddilain ddilaith, /Llid ysgwn, ysgwyd pedeiriaith CBM IV 9 221 llyw adorth llewyn, /Gwy_^dd wosudd, llofrudd Lloegr ddilyn, /Gwy_^r wosgo wosgordd ddiergryn, /Gwyrdd PB VII 4 11 ffraeth, /Yw hwn, udd gwaywdwn, gwawdfaith, /Lloegr ddistryw, cadarnllyw coeth, /Llid anwar, llew gwr PM V 14 14 ni'i gwe. /Llywarch y'm gelwir, llu ddyganre, /Lloegr ddistryw, ddistrawch, ddilawch ddile; /Dyfnwyd fy CBM III 16 225 d (twn ta_^l) Rugun. /Taer pair pa_^r llachar, Lloegr ddiwael, /Tarf luddiaw, torf gyfiaw gyfael, /Cynw PM V 20 41 Dyrn, dey_"rnaidd eryr. /Er pan 'u llywiaist, Lloegr ddiwraidd, - Gymry, /Gyniwair milcanpraidd, /Elyf PM V 23 88 fod ym mhob man, /Llywelyn llafnawr anghyfan, /Lloegr ddiwraidd, llu rhuddflaidd Rhuddlan, /Llu rhagdda SB II 24 17 th adaw. /Yn llawn llunwerth yn lle coelferth, Lloegr ddyludaw. /A glyw tra glyw, a llyw tra llyw, tri CBM IV 6 63 anwaredd enwerys - yng ngawr, /Angerdd llawr, Lloegr echrys, /Anlloedd cyrn, te_"yrn tair ynys, /Annha CBM IV 9 116 yn. /Llawfrydedd a'm dwg o'm dwyn - i wrthyd, /Lloegr erfid, brawlid brwyn. /Brwydr asgen, brwysg nen, PB VII 10 23 - prudd, /Maredudd mawrfudd Maig, /Ardwy llu, Lloegr erynaig, /Eurdrethau dreigiau i'm draig. /Draig a GB II 25 29 wenwawd weddu. /Ffwyr dra ffwyr dra llwyr dra Lloegr fethlu, /Ffrawdd dra ffrawdd, dra chawdd, dra chy EW VI 1 24 nc a Sais, /Llyw glyw, glewddrud y'th welais, /Lloegr goelcerth llwybr drafferth drais. /Treisiaw a oru D-3 VI 19 30 dwys ei amnwyth, llawr llys Nwython, /Llywelyn Lloegr gryd, gwynfyd gweinon, /Y naill ymyl ydd a_^ morf PM V 23 136 rawddus Gymro? /Llyw ysin, syniwch cyd tawo, /Lloegr gychwyn, a fyn a fynno. /Llwyr y dyd ei fryd ar f D-4 VI 20 67 yswr Rhosedd - Ddiabred /Am ddiebryd Gwynedd, /Lloegr gychwyn a'i myn, a'i medd, /Llywelyn, llyw tey_"r PM V 25 47 /Un urddiain Lundain o la_^n deithi, /Yn llew Lloegr gymyn, yn Iorwerth ei hy_^n, /Yn llary Lywelyn o PB VII 4 18 el y'i gelwir. /Gelwir hwn: llu gystlwn llyw, /Lloegr gyrchiad cad, ced aelaw, /Terfysg Eingl, engyrth CBM III 21 76 wnaeth gwrthod gwrthfodd Dewi, /Gwrthwynebedd Lloegr heb eu llochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedlif, gwaedlaf DB VI 27 38 , /Wedi addef teg ar gartrefrwydd, /Wedi tynnu Lloegr i'w llawn orchwydd, /Wedi na wnaeth Duw diddanrwy GM I 7 45 onwys, /O ddiffwys ei ddaffar, /O ddiffeithiad Lloegr (llafn dyar - wrthudd) /Nid wrth fedr ei alar. /G GM I 9 44 ddyf a godrudd - yng nghad, /Yng nghyfranc a_^ Lloegr llawr nid ymgudd! /Gwelais o arfod aerfab Gruffu CBM III 10 31 - orddifwng, /Trais wollwng flwng, flaengar, /Lloegr lleiddiaid, llofruddiaid llachar /Iorfeirthiawn i ES I 15 25 , /Rhoddi seirch a meirch marchogaeth. /Echwng Lloegr lletgynt farwolaeth, /Och Dduw! na ddaw ef etwae HOG II 6 3 a Rufawn Bybr, ben tey_"rnedd. /Caraf, trachas Lloegr, lleudir Gogledd - heddiw /Ac yn amgant Lliw llia GM I 9 106 is. /Gwaith [ ] ystofysid cynnif /Cyn lladd ar Lloegr llew Din Emrais. /Caraf-i yr ednan a llarian llai CBM IV 13 33 bu rhudd. /Rhuddgrau ei arfau, arfaidd erlyn - Lloegr, /Lliaws bardd o'i gylchyn, /Dawn fu pan ddyfu yn PM V 20 12 lluosawg, /Rhwyf bedydd ni baid yrhawg, /Rhwym Lloegr, lliwed trahaawg. /Traha yw i neb na bo caeth - i DB VI 30 77 y /Yn Aberconwy cyn ei gorwedd. /W_^yr breenin Lloegr, llu tey_"rnedd, /Mab brenin Cymru, cymraisg fone PM V 10 23 ne_^r /Nerth Cymru a'u gwryd; /Pan ddelid rhag Lloegr llugfryd, /Delis draig Bowys bwys byd. /Pan ddoe ES I 17 42 - Afarwy, /Ei farau a'm herchyll; /Aerflawdd Lloegr, lluoedd a erfyll, /Arfrudd, er cyhudd, ni'm cyll OC II 15 33 yfod Fo_^n. /Teulu Owain hael hawl ddiolaith - Lloegr, /Lluosawg am anrhaith; /A ennir wedi hirdaith? / PM V 23 69 gynran - drud, /Draig Prydain bedryfan, /Adod Lloegr lluosawg am ban, /Adaf hir yn herwydd Calan, /Adw DLlM II 18 9 eb, /Ni thorrid ei gyfraith. /Gw_^r a wnaai ar Lloegr llwyr anrhaith /A dwyn ei dynion yn gaith, /A chw PM V 21 9 /Gw_^r gwrthod gwarthrudd, gwrdd yn gwrthryn - Lloegr, /Llywelyn ar gychwyn /Ym mlaen caen cawad unbyn, D-4 VI 20 29 oeswydr. /Godrais a laddawdd o lu trychiaid - Lloegr /Llywelyn arhonnaid, /A'i bobloedd cyhoedd cydnai PM V 26 21 maon a'i medd; /Yn Abertawy, terrwyn allwedd - Lloegr, /Neud llwyr weddw y gwragedd. /Ni cha_^r eryr gw PM V 16 15 n udd - gwendorf, /Gwynde_"yrn, heb ddatgudd; /Lloegr ormes, rhoddes aur rhudd; /Rhoddiad gra ddillad, CBM IV 6 164 wy_^r gwasgawd defawd difo_"ir. /Pan wesgir ar Lloegr, pan gosbir - tewdor, /Pan wosgor wesgerir, /Pan EG VI 18 90 rlad; /Ysym-i Nudd, haelfudd hwelfeiddiad, /Ar Lloegr rwy llygrwys heb ddiwad; /Ysymy Rydderch, roddiad GM I 9 18 Ac ar lles Owain hael hual dilin /Dychysgogan, Lloegr, rhag fy lla_"in! /Llachar fy nghleddau, lluch y GM I 9 128 ysais innau yn aroloedd i Eingl: /Dyfrydedd yn Lloegr rhag llwybr fy llaw! /Derllyddid fy neddf fy newi PM V 20 20 ydferth i'th esgar, /I Gymry, gymrawd Godiar, /Lloegr wales yn wores wa_^r. /Gwrhydri Benlli, ban lloch GRh II 28 49 ad gwelling. /Gwell gennyf arnaf, ernyw elyn - Lloegr, /Wallofiad aur melyn, /No'th fa_^r, fawredd ga_^ PM V 22 18 m Mawddwy, /Llaw orthrech wrth rwyfan mordwy, /Lloegr wrthryn tra Llyn Llumonwy. /W_^yr Madawg ermidedd PM V 25 27 an Degeingl deg athrefi, /Yn llys y Wyddgrug a Lloegr yng nghaddug, /Llawer ein goddug yn ymgoddi, /Yn PB VII 10 18 breiniawg, brenin gwy_^r - torfoedd /(Terfysg Lloegr y'i gelwir), /Cymraisg wystlon a wystlir; /Cymry PB VII 11 22 . /Llafnrudd Faredudd, llyw drinc, /Llew ni ad Lloegr yn ei wnc, /Nis arfaidd aerflawdd ffrawdd Ffrainc DLlM II 18 30 diau gerennydd. /A welai Owain yn lluydd - yn Lloegr /Yn llosgi ei threfydd, /Gwelai dorf ar dorf ei g DB VI 29 5 ynt yn orau, /Gwalch Cymru yn cymryd arfau /Yn Lloegr, yn llosgi ei thyrau: /A'i gwelai, eiliai yn olau MB I 3 57 O Ysgewin barth hyd borth Efrawg. /Dybu brenin Lloegr yn lluyddawg, /Cyd doeth ef nid aeth yn warthegaw DB VI 25 17 a gorddin. /Pan fu'n ymbrofi, ef a_^ brenin - Lloegr, /Yn llygru Swydd Erbin /Oedd braisg waisg gosge CBM III 9 2 f a glywaf, godor drain - waywawr, /Gwae wy_^r Lloegr yn nydd cain! /Teulu Madawg, mur Prydain, /Yn llw PM V 26 128 nfod. /Canhorthwy gorddwy gorddirod /Can wy_^r Lloegr ys llwyr adnabod. /Dy ysgwyd rhwygwyd rhagod - tr Lloegrflawdd 1 CBM IV 5 51 aer ddychryn - traul /Can trengis llid edwyn, /Lloegrflawdd gadrgawdd gyngelyn, /Llyw mawr, llew llawr Lloegrwys 12 GB II 26 277 : /Saint Angaw a Llydaw, llu edrysedd, /Saint Lloegrwys ac Iwys a saint y Gogledd, /Saint Manaw ac Ana PM V 12 1 Maredudd, llofrudd Lloegrwys - diarchar, /Diorchrawn orthywys, /Ymer nef, n CBM IV 9 92 yw glewdraws, maws meddgwyn, /Gw_^r llwrw llu, Lloegrwys digyflwyn, /Gw_^r gwrddfan am adfan adwyn, /Gw PM V 23 112 Llwyfo. /Llwyr ddug y Wyddgrug, nid ffug ffo, /Lloegrwys, eu llugfryd ys ymo. /Lleudir de_"yrn, lluddiw LlG VII 24 53 - feddiant, /Ni fedd neb ei gosbi; /Llywelyn, Lloegrwys feistroli, /Llew breiniawg brenhinedd deithi. CBM IV 5 111 Gwa_^r i ga_^r ei gynnwys, /Gw_^r yn gware a_^ Lloegrwys, /Gwalch balch oedd bwlch ar Bowys. /Llas argl DB VI 35 9 fawr gwryd, /Llwyr y dyd ei fryd ar Frynbuga. /Lloegrwys i gysgu lluddwyd o'i ddeutu, /Lluoedd a'u dyfu GM I 7 8 d. /Cerais udd Powys, ceri fi for ddwys, /Cosb Lloegrwys, llaw hyged. /A heddiw ni hawdd wyf o'i fyned; GM I 7 114 f o derrwyn Argoedwys /Am udd glew a glywid, a Lloegrwys. /Lliaws bardd a borthid ar ei fwys /Ar ei fe CBM IV 5 131 al - gogyweg /Am fab teg Tudawal; /Baran llew, Lloegrwys ofal, /Lledfegin gwin gwyrdd fual. /Gwae fi, g LlF1 II 2 66 chaf, /Pan fu gyfarfod y modrydaf /A_^ lluoedd Lloegrwys, pwys diffwysaf. /O'r sawl y doethant, saith a CBM III 11 38 eddf i aergun Argoedwys - werin /A warawd rhag Lloegrwys /Rhan ei frawd, ei fraint a'i tywys, /Rhan ei lloer 7 PhB VI 15 38 Ni dderfydd awen i ar ddarwedd - traul /Tra fo lloer a haul ar eu rhodwedd; /Ac onid trech celwydd no g ES I 21 10 /Ef gwnaeth haul hwylfawr lewychu, /Ef gwnaeth lloer a llewych ar ddu; /Ef gwnaeth trai a llanw, a llwy DB VI 25 2 Gw_^r a wnaeth llewych o'r gorllewin, /Haul a lloer addoer, haddef iesin, /A'm gwne_^l, radd uchel rwy PM V 2 2 Calan hyddfref, tymp dydd yn edwi, /Calaf gan, lloer fan llwrw fynegi, /Cynnwrf yn ebyr, lly_^r yn llen CBM III 17 30 sym, eddyw a_^'r gair, /Nis arfaidd llew a dan lloer, /Gwayw crwm yn nydd trwm trwy ffwyr, /Gwa_^n ffys HF VII 23 21 r nid oedd lyfrach nog Elifri. /Gw_^r a beris lloer, llwry goleuni, /Gw_^r a beris haul, nid traul tre GG II 31 1 Gw_^r a gynnail y lloer yn ei llawnwedd, /A gennyw pob tra trwyddi berfedd lloergant 1 PM V 23 195 w y'm rhodded yn gant: /Cyd archwyf i'm llyw y lloergant - yn rhodd, /Ef a'm rhydd yn geugant. /Lliwely llofes 1 PM V 5 65 d a'n gwares. /Rhodri Mawr, rhwym llawr, rhy-m-llofes, /A rhydd budd, i bawb ei gymes. /Caffaf, co_^r m llofrudd 11 GM I 9 52 Edwin ac Eingl, /Ac yng nghynnwrf llu hud wyf llofrudd! /Ac ysymy dystion a'm testun ganthudd /O esill LlG VII 24 21 on dachwedd, /Llary wledig gwynfydig Gwynedd; /Llofrudd brwydr Brydain gywrysedd, /Llawhir walch, gw_'r DB VI 29 65 ollau. /Gwedi llarydad, Duw deg gyfreithiau, /Llofrudd-dab Gruffudd, draul budd dreigiau, /Llwrw y gwn GM I 8 5 th gyhudd: /Ef yng ngraid, yng nghrew, yn llew llofrudd: /Ef yng ngryd, yng ngryn, yn rhyn rybudd: /Ef IRh VII 30 8 , /Llifawd fy ngheudawd fy nghyd-hoed ddydd: /Llofrudd fy neurudd yn awr echwydd. /Lleufer ebyr my_^r CBM III 26 63 Einiawn, /Do_^r breisgddawn, brwysg lofrudd. /Llofrudd glyw, glewddor go_^r gadwyd, /Lloegr dachwedd, CBM IV 9 221 ys eorth, llyw adorth llewyn, /Gwy_^dd wosudd, llofrudd Lloegr ddilyn, /Gwy_^r wosgo wosgordd ddiergryn PM V 12 1 Maredudd, llofrudd Lloegrwys - diarchar, /Diorchrawn orthywys, /Ym DB VI 29 72 wyniaw im gythrudd, /Dychryn mawr bod llawr ar llofrudd, /Llyw meidrawl, llew greddfawl, Gruffudd, /Mab LlLl II 16 38 w hwnnw honnaid fudd - o'r glyw, /Ef yw glew a llofrudd, /Mygr gawr fa_^r, trablawr trabludd, /Mab Mado CBM III 26 109 mur dragon, /Un mab mawr Madawg ab Iddon. /Un llofrudd Prydain, pryderwn - ei gerdd, /Pryderus y'i can llofruddiaid 2 CBM III 10 52 Llawen dorf am gorf, am gyfrdan, /Llafroddion, llofruddiaid garthan. /Nawfed eu rhifed, rhuddwedd - yng CBM III 10 31 s wollwng flwng, flaengar, /Lloegr lleiddiaid, llofruddiaid llachar /Iorfeirthiawn i furthiaw esgar. /P llog 6 MB I 4 30 armaa fi. /As bwyf yn addef yn aros y llef, /Y llog a achef aches wrthi, /Ac ysy didryf, didraul ei bri CBM III 3 160 , urdden wawd; /Berth Feifod, ofirain logawd, /Llog fawrfaith am feddfaith feddrawd. /Tremynt teg i'm t MeiG I 33 99 olwy Mair ar ei Mapgwas /Nad elwyf yn llwgr yn llog Iddas. /Na'm gato Rheen rhy'n teg brynas /Yn rhewin CBM III 3 66 /Balch ei bagl, bagwy aur hemiaint, /Balch ei llog rhag y llifeiriaint, /Annhebyg i'r blaid a blyg hai CBM III 3 89 dir, /Berth elfydd rhag Elfed enwir, /Berth ei llog wrth ei lleu babir, /Berth ei chlas a'i chyrn glas MeiG I 33 7 Duw gw_^yl goludawg, golychwn Di /Nad elom i'n llog, yn lle cyni /Yn llwgr llu malaen maledicti. /Mad m llogawd 4 CBM III 8 25 irth afon. /Llawer gorwydd blawr yn Llanfawr - llogawd, /Llemenig yn Ionawr, /A llawer gw_^r gwrdd yng GB II 26 103 wng Cynfyn cer y dolydd, /A Llanddewi y Crwys, llogawd newydd, /A Glasgwm a'i eglwys ger glas fynydd, / CBM III 3 148 a wnaeth a_^'i lawfaeth loflen, /Llan llugyrn, llogawd offeren, /Llan tra lly_^r, tra lliant wyrddlen, LlF1 II 1 139 oedd /Yn cadw rhag cyhoedd anlloedd Enlli. /Un llogawd ysydd herwydd heli, /Lleuddad a Chadfan yn ei ch llong 1 D-2 I 2 47 ysaidd, eiddun, llun fenediw; /Llyd amgyforth, llong ddeseforth, llongborth anaw; /Llugyrn gytrym, lled llongau 1 GB II 26 223 gaid a'r eneidiau; /Ny welant na lliant nac eu llongau, /A chyngor a wna_^nt a_^ chenhadau /I hebrwng i llongborth 1 D-2 I 2 47 un fenediw; /Llyd amgyforth, llong ddeseforth, llongborth anaw; /Llugyrn gytrym, lledfegin rym, llym yd Llonaid 1 GB II 26 239 hynt angau. /Edewis Padrig drwy ddig ddagrau /Llonaid Llech Lafar hygar, hyglau /Pan aeth Iwerddon, ei llonder 1 LlF2 VI 10 19 ydd gan eddyllter. /Nid ef ydd eir nef o nerth llonder /Nac o nerth ymsang yn un amser. /Ys gwell yn gy llonydd 7 ES I 17 6 Gnawd i ddoeth cyfoeth cyfiewin: /Ni nawd, nid llonydd allwynin. /Hir aeth a'm rhywnaeth rhewin /Braint GRh II 28 36 , hebod, /Cadr rwyf, cadarn glwyf glybod, /Can llonydd byw undydd bod. /Can fod yn wirion, wryd Hywlydd GYC VII 42 38 ed pob dedwydd y wledd ni dderfydd, /Llewenydd llonydd ffydd a ffynna. /Na cheised hoced, trwy gam guhu CBM IV 16 158 mawr bron llawr ban llwythwy, /Mor fydd llwydd llonydd llawddadwy; /Mor atreg pob chweg pan chwerwy, /M GB II 26 115 n a gwin a gwirodydd /A gorfod a gwared lliwed llonydd. /Llwyth Daniel aruchel, eu hefelydd /Nid oes yn CBM IV 9 44 bugunawd, /Buelin oreurin wirawd, /Buarth llad llonydd o fragawd. /Buches cyrdd, cerddorion wasgawd, /B CBM IV 8 21 - cad /Can llary llawroddiad llad a llwyrder; /Llonydd yw ganthaw heiliaw haelder, /Hil Gruffudd, hael Llonyddwch 2 CBM IV 9 156 wl greddfawl greddf Unhwch, /Dywal a'm dywed, `Llonyddwch!' /Can doddwyf a_^ digeryddwch, /Na ddala fa LlF1 II 3 9 /Er delw aur, deulu Owain. /Teulu Owain, lain llonyddwch - i'm cerdd, /I'm cynnelw yd fyddwch: /Diriai llosg 1 EGM I 25 8 w glwys, Loegrwys lugyrn, /Llarygryg eithefyg, llosg ei thefyrn; /Twrf toredwynt mawr mis Chwefrawr chw llosged 5 OC II 14 110 /Cyfarfu ysgwn ag ysgarant - aer: /Llas maer, llosged caer geir mo_^r-lliant. /Mwynfawr a garcharawr a PM V 23 116 o. /Llys Elsmer, bu ffe_^r, bu ffwyrno, /Llwyr llosged ei thydwed a'i tho, /Llwrw gwelwch neud heddwch PM V 26 60 ys Hawrffordd, ei berw ffyrdd neud tau, /Llwyr llosged ei thydwed hithau; /Lluddwyd, cymynwyd cwbl yn e DB VI 35 24 Llawfaeth gaeth giwed, llaith waith waredred, /Llosged eu trefred am eu traha. /Tyrau tew eu mur, terfy GB II 26 26 Dialwys peirglwys perging Dyfnaint, /Ar ni las llosged, lluoedd llesaint, /Dyrchafwys bryn gwyn, breini llosges 1 PM V 23 109 ddug, /Ef a'th ddwg yng ngodo; /Llywelyn, ef llosges dy fro, /Llas dy wy_^r tra lly_^r, tra Llwyfo. / llosgi 6 DLlM II 18 31 nydd. /A welai Owain yn lluydd - yn Lloegr /Yn llosgi ei threfydd, /Gwelai dorf ar dorf ei gilydd, /Gwe DB VI 29 5 , /Gwalch Cymru yn cymryd arfau /Yn Lloegr, yn llosgi ei thyrau: /A'i gwelai, eiliai yn olau; /A'i gwel PM V 14 34 wr fore, /Clywaf fy nghalon don fal tandde /Yn llosgi erddi ar ddeddf cynne. /Diameth wosgeth o wisg eu GM I 10 30 i; /Erddudd (urddas gymhelri) /Calon clywaf yn llosgi. /Lleas tey_"rnedd! Lliaws dyfrydedd /A'm dyfrys DB VI 35 49 , teg ysgorfa. /Seithfed Gedweli, saith gad wy llosgi /O Ystrad Tywi tew ei haerfa; /Wythfed hynt greul LlG VII 24 138 rhyfel, ffrwythlawn dawn diamau, /Yn lladd, yn llosgi, yn torri tyrau; /Yn Rhos a Phenfro, yn rhysfa_"a llosgwy 1 PM V 23 52 ranar. /Llywelyn, cyd lladdwy drwy fa_^r, /Cyd llosgwy, nid llesg ufeliar, /Llary de_"yrn uch cyrn cyfa llrawn 1 CBM IV 3 5 chlawn, /A or[] yn nhrais wythlawn, /A orfu ar ll[]rawn, /A orau cadau Ceredigiawn, /[] cynrain coelfai llu 102 HOG II 13 7 - Lloegr /A llygru ei threfed, /Llaw ar groes llu a ddygrysed /[ ]A lladd a_^ lliwed a gwaedled - ei l CBM IV 4 227 non /Yn nharf enwerys gwry_^s gwron, /Yn nhwrf llu a llef ysglyfion. /Cyrn cenynt, cerddynt carnweilwio LlF1 II 1 75 wyll neb dwyll dyllu ei do_^r. /Ni chymu rhwyf llu a_^ llawgyngor - yng ngawr, /Ni chymyrth aesawr yr u EGM I 27 73 i dwyn gorfynt wrth y gorau, /Gwedi gwydn garu llu a_^ llyau /A lliaws achaws ucheneidiau, /Gwedi cardd CBM IV 4 94 elw oedd arddelw urddain, /Urdd wledig, llurig llu aergrain, /Urddws Duw diwyrnawd Owain, /Urddawl ben, PM V 9 2 nnwy dygynwyre - glyw, /O Fo_^n hyd Fynyw llyw llu angdde, /Dyrydd i dorf dyre - orwyddawr /Hyd y llewy PM V 28 23 , /Cynrhaul aur a phorffor, /Ef oedd lew, llew llu angor, /Dyhedd tey_"rnedd, tud io_^r. /Io_^r drydar GB II 25 40 gymu - hael, /Ac am dreth Ddinmael trafael tri llu. /Am de_"yrn, am gedyrn he_"yrn ha_"u, /Am Degeigl, PM V 23 122 a'u dug, a'u dwg pan fynno, /I'r Trallwng, tri llu anosgo: /Llys efnys afneued tra fo, /Lles i fyrdd o MeiG I 33 60 s Duw dyniawl einioes. /Einioes enrhydedd rhag llu anwair /Yn lle ernywed a wna Cadair. /A gaiff a gaff LlF1 II 3 63 erchi: /Gnawd gan ri rwydd ardawch; /Gwaed gan llu ar llafn dwyawch; /Gwae a gawdd llew ac nyw llawch! EG VI 18 35 n, /Prydus ddiesgus esgar ddilain, /Esgynnu ar llu ar lle Owain, /Ysgymod gorfod gwrfalch am brain, /Ys BF VII 45 9 ueiddfawr coeth. /Dewrgoeth wawr llwyddfawr yn llu - arallwlad, /Dinidr gad gynyddu, /Dinas esbyd gyd-g ES I 17 50 awrdad - am ged, /Ni'm gedynt arallwlad; /Eryf llu, arwr, lleiddiad, /Eryr ar gedwyr, na'm gad. /Na'm g CBM III 13 3 awen, /Llew llawen, llawr osbaith, /Llewenydd llu bedydd bydraith, /Llyw anaw, llafn eurllaw aerllaith MeiG I 31 9 swylasant. /Gan Dduw yn lleufer, llewychant, - llu bedydd, /Llewenydd a gaffant. /Rhag bron Mair, mwyaf ES I 20 12 wdr, Brynawdr breiniawl, /Erbyniaist, llywaist llu bedyddiawl. /Erbyn fi, fy Llyw, yn lle deddfawl - gw ES I 22 5 Breinawg wyd, bro gadwyd gedawl. /Lleha fi gan llu bedyddiawl, /Na'm lleha yn lle engiriawl, /Na'm goso CBM IV 16 17 , tair trydar, /Cynaddledd ceneddloedd amhar, /Llu brithion, brodorion brwydrgar, /Ail, gwythlu, gorddu ES I 24 5 ag pla a thristyd. /Gw_^r darpar i'u dirprwy, llu byd, /Garawys cymerth pwys penyd. /Dirfawr fu, o fe MG VII 33 15 Rhugl gyd eu cyngyd a'u cain gywrych, /Rhag eu llu cad-ddu y'm cetwych - Arglwydd, /Rhag ebrwydd, cyfrw EW VI 1 7 yw ongyr - aelaw, /Ei alon niw hesgyr; /Cedyrn llu cadarnllaw gwy_^r, /Cadarnloes eirioes eryr. /Eryr m D-4 VI 20 91 t, /Bro Feli a'i meddu; /Cafas, cyn lleas, can llu, /Ceisied pen tydwed pob tu. /Tuedd a thiredd a_^ th CBM IV 3 23 /Nid ceisiaw caled ced Caswallawn: /Nis lludd llu cyngreddf deddf Ddyfnwallawn, /Dyfnwallaw anaw anewi BF VII 54 22 i. /Llas gw_^r ge[]nt hynt haeloni, /Llywiawdr llu Cymry, hy ei henwi: /Llywelyn, terfyn torf gymelri - PM V 23 1 Crist Creawdr, Llywiawdr llu daear - a nef, /A'm noddwy rhag afar. /Crist Celi, b PM V 5 28 wes, /Dau de_"yrn derrwyn didorres - yn llid, /Llu daear a'u hoffes, /Un ar dir, ar dorfoedd 'n ei dres CBM III 24 54 raeth hir ysgar - ag ef /Yny dde_^l llu nef ar llu daear, /Gw_^r gweiniad yng nghad, gw_^r gwanar - yn CBM IV 18 95 aw o'th law gwallus drefad, /Na'm gollwng gan llu du, digarad PM V 24 61 yd, /Bu Hirfryn berchennawg. /Rhag fy llyw, yn llu ddiofnawg, /Amherawdr, llywiawdr llurigawg, /Llywely PM V 14 13 yn dylaw dylif ni'i gwe. /Llywarch y'm gelwir, llu ddyganre, /Lloegr ddistryw, ddistrawch, ddilawch ddi GB II 26 276 ull saint yn ei senedd: /Saint Angaw a Llydaw, llu edrysedd, /Saint Lloegrwys ac Iwys a saint y Gogledd LlF2 VI 10 52 Olifer. /Dyddaw Mihangel, fal y gweler, /Rhag llu engylion tirion tyner. /Dyddeuant ataw a ddoter - ym PM V 17 41 diffwys, /Can cynnygn yn ddygn, ddwys. /Desyf llu elyf, llew tey_"rnas - wyd, /Ni odyn neb dy gas, /Ba BF VII 48 14 eurgyrn aergwn lithiaw, /Am dey_"rnwawr llawr llu fyddinaw, /Am ddihirfudd prudd yn preiddiaw - gormes D-4 VI 20 36 olau archafad, /Yn lludwaw Llidwm yn rhad, /Yn llu gorfeddu gorwlad. /Pebylliwys fy llyw yn llu hyfryd IRh VII 30 27 reon rhuthrais-i drefydd /Gorffyniant llifiant llu Gwyndodydd. /Gorffarant ei phrifwawd gan ei phrydydd CBM IV 16 20 u gorddyar, /Trydydd, llu nyw lludd cyfarwar, /Llu gwynion, gwynfydig a ga_^r. /Yn huenydd nawdd, yn hu D-3 VI 19 3 Di fi, fy Rhi, rhwng engylion, /Yn y lleheaist llu gwynion - y nef, /Ysy gain addef addwyn dirion. /Y'm MB I 3 134 rydain, prenial Fechydd, /Gruffudd a orfu rhag llu gwythrydd; /Cad rhag castell Mo_^n, mor ddigerydd, / CBM III 20 51 m praffddwyn, i'm pryffwn; /Llid odrudd, lludd llu gynghrwn, /Lluoedd orthew llew llafndwn. /Ei lafn y CBM III 16 170 fawr, argledr torf, twrf gawr, /Angerdd llawr llu gyngrwn, /Ni hirgeidw ar geirch meirch myngdwn, /Ni PB VII 4 17 ne_^r, /Draig ddiogel y'i gelwir. /Gelwir hwn: llu gystlwn llyw, /Lloegr gyrchiad cad, ced aelaw, /Terf EW VI 3 24 us ei derfyn; /O haelon, haelaf mab dyn, /Hawl llu haelfab Llywelyn. /Mab Llywelyn hael, hawl gyfa - ei GM I 9 52 elwir, ga_^l Edwin ac Eingl, /Ac yng nghynnwrf llu hud wyf llofrudd! /Ac ysymy dystion a'm testun ganth GB II 26 221 ng Mynyw a'r mo_^r, mawr a droau /A fydd ar eu llu-hwy lliw dydd golau, /Collant a'r llygaid a'r eneidi D-4 VI 20 37 n llu gorfeddu gorwlad. /Pebylliwys fy llyw yn llu hyfryd - praff, /A'r pryffwn o Wyndyd, /Gorthoai dra PM V 23 35 _^r, /Ton arall guall goch wyar. /Pan orfu pen llu llachar, - Llywelyn, /Llyw Alun a Thafar, /Myrdd bu BF VII 45 2 Colli Goronw! Gw_^r diemyth - fu, /Gorofn llu llafn dilyth, /Llew hael o'r llin wehelyth, /Llawir, D-5 VI 36 54 rau Rhiau rhadlonedd - ryfu, /Gwrawl Iesu, Pen llu llari_"edd, /Ef yn dri, yn Rhi, ac nid rhyfedd ES I 18 9 ai fan ryd. /Rhodwydd ar Gymru oedd ar gyman - llu, /Llary Ednyfed Fychan; /Oedd ban gawr am ben gartha EW VI 3 19 onaeth - a geidw /Heb gydfod bygylaeth; /Ardwy llu llaw ehelaeth, /Eurde_"yrn, meddgyrn a'i maeth. /Ni BF VII 50 21 i ffo i'r ffordd nesaf. /Gw_^r gwrdd yn cyrchu llu lledeithaf, /Gw_^r gwyrddliw bebyll gwersyll gorsaf, PM V 23 147 - ym Mo_^n, /Mam Gymru y'i meddant, /Gorllwybr llu llenwis ewyngant /Gwarthaf bryn a phenrhyn a phant, GM I 14 38 aws y dyfu uchel fri ym mru /Mair er mawrha_"u llu llewenydd, /Llawen fydd Rheen yn Ei riydd; /Rhy'i ch GM I 9 69 ych huan /[ ]eir yd gyflachudd. /Achubais rhag llu lliwed a [ ] /Llwybrynt, llenwynt [ ] /[ ]gynnwys Ow PB VII 10 23 naig, - prudd, /Maredudd mawrfudd Maig, /Ardwy llu, Lloegr erynaig, /Eurdrethau dreigiau i'm draig. /Dr CBM IV 9 92 yw glyw glewdraws, maws meddgwyn, /Gw_^r llwrw llu, Lloegrwys digyflwyn, /Gw_^r gwrddfan am adfan adwyn GM I 9 4 eurddeddf ddiofn yn nhrin, /Mi ydwyf llew rhag llu, lluch fy ngorddin. /Gorwyliais nosau yn achadw ffin CBM IV 6 55 ; /Ac ar Gastell Gwis gogwys - yd orfu /Godwrf llu, lluchiad gwry_^s, /Arwr falch arfoliant ysbys, /Arf CBM III 19 25 , /Yn eryr gwy_^r, Gwenwynwyn. /Detholais rwyf llu, lluriglas - de_"yrn, /Llugyrn gyrn gyfaddas, /Yn dd PB VII 7 17 angen angau. /Dug angau riau, rwyf, ehangdwr - llu, /Llurigwalch Dinefwr, /Llew tir tey_"rnfro Dewdwr, HF VII 23 31 n fyned i'r bedd, bu bodd Celi, /Gan gredu Pen llu llwry cyfodi, /Gan holl ddiffryd byd o'i bum weli, / CBM IV 4 288 thrudd wrthyn, Gwyn Gwarther, /O dyrru ar llew llu llwyrder, /Llyw llwyrdrais, llwyrdraws ei nifer, /O ES I 15 12 elaeth. /Cyfran deg, ei dogni a wnaeth, /Cyfri llu, llydan o bennaeth. /Cyfreithgar ni ga_^r negyfiaeth PB VII 19 9 th. /Oedd ffraeth ei arfaeth aerflaen gyngor - llu, /Llywelyn anhepgor, /Tafodiawg breiniawg, brondor, PM V 23 159 mgant - bre, /Bron-yr-erw y'i galwant; /Cynwan llu, mal llew y'th welsant, /Cadr eryr, i'th wy_^r yn wa MeiG I 33 8 n Di /Nad elom i'n llog, yn lle cyni /Yn llwgr llu malaen maledicti. /Mad mynycha dyn dwywawl weddi, /N ES I 15 20 Rhodri neud rhygaeth - eirchiaid, /A'm parchai llu meddfaeth. /O golled rhy-m-gallad mawrwaeth, /Rhyall CBM III 24 54 gwnaeth hiraeth hir ysgar - ag ef /Yny dde_^l llu nef ar llu daear, /Gw_^r gweiniad yng nghad, gw_^r g CBM IV 16 79 Mwy yd ga_^r llawrydd no llawgaeth! /Llewenydd llu nef, llawena - fy mryd /I'th wynfyd, i'th wynfa, /Ma BF VII 51 12 ffudd! /Nawdd Deheubarth rhag gwarthrudd, /Naf llu, neud da fu o'i fudd. /Budd aerwalch ceinfalch cyn y IRh VII 30 2 d wyf ddigarad, cyd bwyf digerydd /O garu nwyf llu neud lliaws dydd; /Hawl hyfawl ganmawl ganmwy beuny MB I 3 27 Mal Urien urdden a'i amgyffrawd; /Gweled i ben llu, ni bu ddefawd, /Nur cadau, neuaddau o ystyllawd! /C DB VI 35 38 /Lleiddiad gad gyrchu, llafur gur gynnu, /A_^ llu ni chymu yn Rhyd Chwima; /A'r erlid fal cynt ar ael CBM IV 1 20 yn lladd pennain, /Llaw ar llafn a'r llafn ar llu Norddmain, /Ac eryfoedd trwm rhag tremid angau /Ac e CBM IV 16 19 gar, /Ail, gwythlu, gorddu gorddyar, /Trydydd, llu nyw lludd cyfarwar, /Llu gwynion, gwynfydig a ga_^r. DB VI 30 65 werddon /I farchogaeth Mo_^n dirion diredd, /A llu o Brydain, llwrw dybrydedd, /A llu o Ffrainc, ffyrf DB VI 24 25 w - einioes, /Ydd oedd bedeiroes yn ymdaraw /A llu o bryfed yn eu briwaw /A llid boethfan da_^n yn eu d DB VI 30 66 diredd, /A llu o Brydain, llwrw dybrydedd, /A llu o Ffrainc, ffyrf ffrawdd galledd: /I goron Lundain, BF VII 51 35 synied wrthaw - Dduw, /Gan ei ddwyn hyd ataw, /Llu obaith faith fyddinaw; /Llyw Aber llew ffrwythner Ff EG VI 18 59 rist maer, oedd claer cleddyf heb wain /A chan llu pannu pen ar digrain /A chan llaw lludwaw Llanhuadai PM V 10 72 an ddoeth aes aesawr yng ngryn, /Pan ddyfu pen llu Penllyn. /Pen llysoedd cyhoedd Ceiriawg amgant - gla CBM IV 2 12 Oedd dygyngwydd Eingl, oedd digyngor /Lloegr a llu Prydain yn ymatgor; /Oedd anystwyth gw_^yth gwaith a CBM IV 17 71 ain, prid ei hesgur. /Rhybu Fra_^n fab Lly_^r, llu rwymadur - mad /Yng nghamp yng nghywlad, yng nghad, PM V 23 89 /Lloegr ddiwraidd, llu rhuddflaidd Rhuddlan, /Llu rhagddaw a llaw ar lluman, /Llwybr yn wybr yn ebrwy PM V 17 21 Ac ar bob terrwyn torri. /Mabddysg yw i'm llyw llu rhif se_^r - i'w gylch /O'i galchdo_"ed nifer, /Tarf PM V 23 88 Llywelyn llafnawr anghyfan, /Lloegr ddiwraidd, llu rhuddflaidd Rhuddlan, /Llu rhagddaw a llaw ar lluman CBM III 21 82 i hoffi! /Hoffi ddigonaf a ddigones - llew /Ar llu tew trylew trwy faranres, /Hoffter nid ofer fal y'i DB VI 30 77 erconwy cyn ei gorwedd. /W_^yr breenin Lloegr, llu tey_"rnedd, /Mab brenin Cymru, cymraisg fonedd, /Gw PB VII 3 18 hardd. /Hardd llys Rhys, Rhos gaethiwed, /Rwyf llu tra fu ei fywyd, /Balchgryg barabl bolchgledd drud, DB VI 27 54 yd, /Wedi brys haelder muner menwyd, /Mwyniant llu tra fu yn ei fywyd. /Mai yw a'm doddyw, yn anhyfryd CBM III 16 150 llew, rhag llyw pedeiror, /Trais ar Lloegr, a llu wrth angor; /Tarf rhag twrf glasfor a thewdor - a th DB VI 24 21 af Naf, nawdd i ganthaw! /Diddestl oedd eu lle llu wrth sylliaw /Dydd y cymerth Crist crog yn eiddaw: / GB II 26 185 edwch a glywch, cedwch Ddewi - yn eich llaw /A llu y byd i gyd a_^ chwi, /A'r fagl aur ei phen, ffo_"w CBM IV 5 121 ei golled. /Yn y llas Ardderch yn arddiffryd - llu /Y llas cu can fy mryd; /Corf torf terfysg, ffysg ff EW VI 6 41 . /Y dydd, rhwydd arglwydd, argledr gorllin - llu, /Y llochir pob edde_"in, /Cedawl, buddugawl byddin, PM V 23 13 in, ffrawddgain ffrwyth cynnar. /Ef dyfu draig llu yn llasar - ddillad /Yn ddillyn gyfarpar, /Yn erfid, DB VI 30 14 Ddafydd, cynifiad - ryfu, /Ni wnaethpwyd gwawr llu yn llawgaead: /Ni ddodai eirif ar ra ddillad /Na gwi PB VII 19 17 r. /Oedd carannawg walch, weilch gylchyn - yn llu /Yn lliw coch a melyn, /Hwylnawd, gludnawd, glodobry CBM III 16 86 en, /Cyfarfod orfod orawen, /Cyfarf tarf, twrf llu yn nyrwen; /Cyfle niferoedd, cyflawn ei eirioes, /Cy PB VII 10 9 awd gad gyrchu /A ddifarn a_^'i gadarnllu. /Yn llu y'th weled yn llithiaw - branes /A Brynaich yn cwydd lluadwn 1 CBM III 26 119 'i treiddiaswn! /Nid oedd lary mor llary, mor lluadwn - hynt, /Handid cynt y'i cwynwn, /Nid oedd ddrwg lluch 14 OC II 14 62 enwawg Dudyr - hael, /Hawl fleiddiad leiddiad, lluch ar ysgyr. /Dau arfaidd, dau lew yn eu cyngyr, /Dau GM I 8 58 wyreaf hael o hil Eneas, /Arddwyreaf lew, llew lluch efras, /Arddwyreaf decaf o dey_"rnedd Prydain /A GM I 9 33 rhwych wyry wared lywy. /Llachar fy nghleddyf, lluch ei annwyd - yng nghad, /Llewychedig aur ar fy ysgw LlG VII 24 125 u /I'm pen, y pennaf a giglau; /Cynnwrf ta_^n, lluch faran Llachau, /Cyfnewid newyddlas ferau. /Cyfarf CBM III 3 157 wasgawd, /Ced wasgar, cas llachar lluchnawd, /Lluch faran, lluchfan ei folawd, /Arfoliant urddiant, ur GM I 9 75 ehegyr, /Cymynid ar dres droch lynges ly_^r. /Lluch fy nghleddyf, fy ngheiniaw ni llwydd, /Ni lluddiaf GM I 9 4 eddf ddiofn yn nhrin, /Mi ydwyf llew rhag llu, lluch fy ngorddin. /Gorwyliais nosau yn achadw ffin /Gor CBM IV 6 124 chelfar, uchelfab Owain. /Echrys pa_^r llachar lluch gyfwyrain - gawr, /Lluoedd wawr mawr, madiain, /Gr DB VI 29 24 uffudd gwaywrudd, gwae finnau, /Am riff ne_^r, lluch hyder Llachau, /Am rym llym y lleim fy nagrau, /Am OC II 14 42 ymddiddan, /Ar llaw Ddehewain, llew gyflafan, /Lluch i dan ysgwyd ysgawn lydan; /Ar llaw Ednyfed, llawr SB II 22 27 cymriw ei chyfiaith. /Cyfiaith ga_^r llachar, lluch ryfyg - Arthur, /Gosgordd ddo_^r am go_^r, am gynn GM I 9 19 oegr, rhag fy lla_"in! /Llachar fy nghleddau, lluch ydd ardwy - glew, /Llewychedig aur ar fy nghylchwy ES I 17 12 yd bryd!) o bryder chwefrin? /Dothyw llew a_^ lluch yng ngorddin, /Detholwalch buddugfalch byddin; /Ll GM I 7 51 , hywerth feirch orthew, /Eurllew Llechysgar; /Lluch ysgwn pan ysgain ufeliar, /Llawch eirchiad, llawbo lluchddawn 1 CBM IV 5 45 Bryd ar llwrw ar llary Einiawn. /Llary Einiawn lluchddawn llochesyd - feirddion, /Fab Cynon cerdd fenwy lluchfan 1 CBM III 3 157 d wasgar, cas llachar lluchnawd, /Lluch faran, lluchfan ei folawd, /Arfoliant urddiant, urdden wawd; /B lluchfar 5 CBM IV 4 205 r cerddawr, cerddau a'i cyrchai. /Gryd wasgar lluchfar a'm llochai, /Grym dilludd Dullus fab Efrai, /G BF VII 52 25 fi, rhi rhyfelgar; /Gw_^r gwrdd yn ymwrdd emys lluchfar, /Gw_^r gorddin nad byw, llyw lluosgar, /Gw_^r CBM IV 3 27 _^r llid fyged lledfegin grawn, /Nid llech gan lluchfar lluchfeirch erchrawn, /Nid lle gan haelder cryn CBM III 17 19 fysg /Ar derfyn ei esgar) /Balch y daw yn llaw lluchfar, /Meddw ei thorf, medd ei thoniar. /Gwirawd a'n CBM III 5 128 /Enwawg i'm ceinioes y'm ceinmygir, /Anwar fy lluchfar oni'm llochir; /Pall gwylfan gwylain, gwylfalch lluchfaran 1 CBM IV 5 53 mawr, llew llawr Llywelyn. /Llywelyn llachar, lluchfaran - gyfedd /Ni gyfyd o'i fablan; /Bu llw clodfa lluchfeirch 1 CBM IV 3 27 fyged lledfegin grawn, /Nid llech gan lluchfar lluchfeirch erchrawn, /Nid lle gan haelder crynoder craw lluchfrys 1 LlF2 VI 7 22 n, lwrw ddiechrys, /O Lary fab Casnar, llachar lluchfrys lluchiad 4 CBM III 16 37 Diachor wosgordd wosgryniad, /Diachar llachar, lluchiad - ei lasbar, /Llacheufar llaw weiniad. /Lleweny CBM IV 6 55 ar Gastell Gwis gogwys - yd orfu /Godwrf llu, lluchiad gwry_^s, /Arwr falch arfoliant ysbys, /Arfoloch CBM IV 6 168 /Pan wesgryn camawn, camp engir, /Pan lladd yn lluchiad, pan llochir - yn llym, /Yn llachar yd fernir; CBM III 19 6 wyf, yn rhwydd rhad - wasgar, /Yn llachar, yn lluchiad, /Yn llary llawr, yn llawroddiad, /Yn llew glew Lluchiaint 1 EG VI 18 103 rfar erfyniad, /Llachar fron o frydau Gwriad, /Lluchiaint gweilch am walch gynifiad /Fal lluchynt estra lluchnawd 1 CBM III 3 156 cerdd wosgor wasgawd, /Ced wasgar, cas llachar lluchnawd, /Lluch faran, lluchfan ei folawd, /Arfoliant lluchwres 1 PM V 5 49 wn /Pan ysgwn esgores. /Cyn ysgar llew llachar lluchwres /A_^'i alon o'i a_^l anghymes, /Cynifiaid, bla lluchynt 2 EG VI 18 104 ad, /Lluchiaint gweilch am walch gynifiad /Fal lluchynt estrawn wynt ystrad. /Hu fydd nen, perchen par D-3 VI 19 16 ffordd ar fo_^r i hwylforion - gynt /Ac yn eu lluchynt llochid meibon /Yn ddeuddecllwyth, ffrwyth ffra lludw 1 GM I 10 22 ydri; /Cadwallawn, cyn ei golli, /Nid oedd a_^ lludw y llawddai fi. /Cadwaladr cerddgar, cerddau cyfarw lludwaw 3 EG VI 18 60 /A chan llu pannu pen ar digrain /A chan llaw lludwaw Llanhuadain, /Cilgerran achla_^n a chlod goelfai D-4 VI 20 35 yn, llew cad, - a weled /Yn olau archafad, /Yn lludwaw Llidwm yn rhad, /Yn llu gorfeddu gorwlad. /Peby LlG VII 26 26 Hofa! Cafas ynddaw /Rhawd Saeson lladron i eu lludwaw! /Ys dir o'i farau ddifuriaw - pob tw_^r, /Ys an Lludd 13 LlF2 VI 7 4 /Handwyf huawdl was a wys yn llys /Fal Ymarwar Lludd a Llefelys. /Handid fy arglwydd cyfrwydd cyfrwys / PB VII 5 31 dywarchen, /Ni'm gorchwy rhwy trugar, /Nid a'm lludd am fudd ei fa_^r, /Ni'm llwydd goleurwydd galar. / EW VI 3 36 ardd ofyged; /Ni llefair gair gorchaled /Ac ni lludd cad wosudd ced CBM IV 16 19 l, gwythlu, gorddu gorddyar, /Trydydd, llu nyw lludd cyfarwar, /Llu gwynion, gwynfydig a ga_^r. /Yn hue CBM IV 18 57 in, ac ef daered - Ei fudd, /Ac Ef, Udd, ni'n lludd ein llesa_"ed, /Ac Ef yn oseb yr osoded /Yn hollaw CBM III 16 123 udoch! /Aml iwch feirdd ei fudd, emyr llys nyw lludd /Emys rhudd rhuthr gwyddfoch: /Ei orddawn a orddyf EGM I 26 42 hwn ni fo peri. /Llen argel isel ysy'm poeni, /Lludd gwen lliw arien ar Eryri. /Archaf i'm Harglwydd, C CBM III 21 90 Angau cad orddwy rhwy rhy-m-coddes, /Angen a'm lludd gwe_^n, gwae rwy golles! /Neus gwarchae mynwent ym CBM III 16 183 hynnelw camddull /O'm cynnull, canys gwn /Nis lludd llew llafnfriw canmiw crwn: /Ni doddwyf ar hael hy IRh VII 29 4 ant pob nwyfiant, naw gofid - a'm traul, /Ni'm lludd lliw gwennaul gwan eddewid. /Meddwais, pryderais p CBM IV 3 23 myned, /Nid ceisiaw caled ced Caswallawn: /Nis lludd llu cyngreddf deddf Ddyfnwallawn, /Dyfnwallaw anaw CBM III 20 51 n, /I'm praffddwyn, i'm pryffwn; /Llid odrudd, lludd llu gynghrwn, /Lluoedd orthew llew llafndwn. /Ei l MG VII 32 63 popeth biau, /O arglwyddes a wna ein lles, a'n lludd poenau, /Ac a'n gwna lle yn nheca' bre, yng ngobrw lludded 6 GM I 14 7 Afraid i'm cyfraid i'm cyffro_"i) /Cyffred a_^ lludded a llawdd ioli - Creawdr, /A llwyr grefydd i gryn LlG VII 25 12 n goched - dy ba_^r, /Ni cha_^i dy esgar esgor lludded! /Ciliaw ni fynni er neb caled, /Colofn cad, cad GM I 14 86 ar gain dydwed - daear: /Cyn bwyf abar, a'm bo lludded. /Llwyddid fy nghywyd yng nghywir gred, /Yng ngh GYC VII 36 42 /O glwyf am fy rhwyf ysy'm rhwyfaw, /O glywed lludded llyw Bod Faeaw! /Cwbl a was a las o law - ysgera LlF1 II 1 17 ddan, wahan weithred) /I wneuthur llafur ni bo lludded, /Myn na llefais trais trasglwy fyned, /Myn na OC II 14 3 nfon anfud dynged. /Geleurudd ein gwy_^r gwedi lludded - trwm: /Tremid gofwy mur Maelawr drefred. /Deon Lluddedig 3 EG VI 18 39 gofiain, /Ysgymydd clodrydd Clwyd a Llwyfain. /Lluddedig edmig meirch mawrthig main /A lluoedd yng ngwi LlF1 II 1 105 - ynddi, /Llwyddyd im foli filwyr neirthiad. /Lluddedig fy ngherdd yng nghynrabad /Lluyddon a berthon CBM III 5 97 th facwy, /Am a rygaraf-i, ceni'm carwy, /Neud lluddedig glan rhag glas fordwy, /Neud llawen awen, awel lluddiaf 1 GM I 9 76 uch fy nghleddyf, fy ngheiniaw ni llwydd, /Ni lluddiaf i'm llaw lladd nis gwehyr. /Gwelais angerdd rhi lluddias 1 EGM I 27 89 i Dduw addodau - nef /Na ddoto Pedr gloau /I'm lluddias i'm haddas, i'r mau, /I'm treftad, i'm cariad c Lluddiawn 1 CBM III 10 42 /Chweched athrugar athraon - Cadwallawn, /Ail Lluddiawn llafn ruddion, /Cyfnewid erfid arfogion, /Cyni lluddio 1 PM V 23 126 Wyddgrug a'i dyco, - gwyliwch! /Gwelator pwy'i lluddio! /Llwrw Fochnant edrywant ar dro, /Llwytgun llwy lluddir 1 HOG II 9 15 eud athwyf o nwyf yn ail Garwy Hir, /I wen a'm lluddir yn llys Ogrfan lluddiwn 1 GM I 12 12 wyd. /Ni'm hethremyg Duw a_^ digfryd oseb, /Ni lluddiwn i neb newid breuddwyd. /Nid breiddgof gennyf, c lluddiwyd 1 PM V 23 113 oegrwys, eu llugfryd ys ymo. /Lleudir de_"yrn, lluddiwyd yn agro, /Llas ei glas, y glwystai neud glo. / Lluddwyd 2 PM V 26 61 neud tau, /Llwyr llosged ei thydwed hithau; /Lluddwyd, cymynwyd cwbl yn eu pobed, /Pob cenfaint yn ei DB VI 35 9 y dyd ei fryd ar Frynbuga. /Lloegrwys i gysgu lluddwyd o'i ddeutu, /Lluoedd a'u dyfu er eu difa; /Cana llueddawg 1 PM V 24 43 meingrwn, dwn a dosawg, /A lluoedd yng ngnif a llueddawg - faes, /A lliaws dilaes aes asgethrawg, /A rh llugfryd 4 PM V 10 23 Nerth Cymru a'u gwryd; /Pan ddelid rhag Lloegr llugfryd, /Delis draig Bowys bwys byd. /Pan ddoeth byd i EW VI 5 21 air ddinam, mawr ddoeth. /Doethon, lley_"gion! Llugfryd - oes anawdd /Ys einym oll i gyd. /Trais Duw, d CBM III 3 191 u de, bu dybryd, /Gre yng ngreddf yn lleddf yn llugfryd /Yng ngharchar yn naear, yn y_^d. /Post Powys, PM V 23 112 ddug y Wyddgrug, nid ffug ffo, /Lloegrwys, eu llugfryd ys ymo. /Lleudir de_"yrn, lluddiwyd yn agro, / llugfrydiau 1 EGM I 27 20 d i mywn caerau - nef; /Duw a glyw fy llef i'm llugfrydiau. /Duw a'm gwne_^l gochel ffrawdd oerfel ffra llugynnor 1 CBM III 6 6 edd fawr. /Corn wedi lladd, corn llawen, /Corn llugynnor, Llywelyn, /Corn gwy_^d gwydr, cawr hydr a'i c Llugyrn 4 D-1 I 1 38 s gweilgi ddofn, cywyd eofn, colofn milcant, /Llugyrn dewdor, lluoedd angor, gw_^r bangor braint, /Pry CBM III 19 26 yn. /Detholais rwyf llu, lluriglas - de_"yrn, /Llugyrn gyrn gyfaddas, /Yn ddoethgar, cerddgar, carddgas D-2 I 2 48 amgyforth, llong ddeseforth, llongborth anaw; /Llugyrn gytrym, lledfegin rym, llym yd grym glew; /Lleuf CBM III 3 148 n. /Llan a wnaeth a_^'i lawfaeth loflen, /Llan llugyrn, llogawd offeren, /Llan tra lly_^r, tra lliant w lluman 2 CBM III 1 22 rthaist parth ag atan /Emys llaw llamhir a dan lluman, /Erchlyfn archlun ceirw uch cain ebran, /Eiliw p PM V 23 89 rhuddflaidd Rhuddlan, /Llu rhagddaw a llaw ar lluman, /Llwybr yn wybr yn ebrwydd allan, /Llwrw dawn Ca Llumonwy 1 PM V 22 18 wrth rwyfan mordwy, /Lloegr wrthryn tra Llyn Llumonwy. /W_^yr Madawg ermidedd fwyfwy, /W_^yr Ywain fi llun 5 GF VI 22 1 Gwymp llun a'm dihun, dihoen fy ngran, /Gwan, llaesteg araith, CBM III 23 6 leddyf clod wasgar a wisgaf ar glun, /Rhwng fy llun a'm llasar, /Cleddyf cloy_"nnau hygar, /Cleddyf Rhi MG VII 34 11 Yn nrygwedd lliwen cen cyrff, /Hagr a llawn yw llun ei gorff /A hwy a mwy no ma_^n seirff. /Y sarff pan D-2 I 2 46 ed gyfeddliw; /Lliwed a hun, llysaidd, eiddun, llun fenediw; /Llyd amgyforth, llong ddeseforth, llongbo GYC VII 40 5 r eu seithfed /Bedydd a chrefydd a chred. /Dyw Llun, naf gwiwlun ni bair gelu - lles, /Llys uffern ni o Llundain 9 DB VI 29 33 . /Bu gelyn dychryn o'r dechrau /Byth yn lladd Llundain a'i thyrau, /Bu erwan yr awr y ciglau; /Bu oer DB VI 29 109 lle im alar am a garaf, /Mor llwyr y lladdawdd Llundain arnaf, /Mor llwyr ca_^r-gw_^yn am a garaf. /Cyd EG VI 18 44 clod yn hoffiain /A thorfoedd Gwynedd a gwy_^r Llundain, /Cyfran ton a glan glastir gwylain, /Golud mo PhB VI 15 25 yn edrysedd, /Gw_^r biau trethau tra thuedd - Llundain, /Diffeithdir Prydain a'i chyfannedd, /Gw_^r a GM I 11 63 n dygn rhag dyrain, /Dywesgryn drudwyn drudwyr Llundain. /Dy-m-gorllwydd arglwydd argrain, - w_^yr Gru LlF2 VI 8 7 rif gyfrin prain. /Cledd ysgwn llafndwn, orofn Llundain - lawr, /Arwr wawr prydfawr, warant Prydain. /A PM V 1 110 orug /O fro Echeifiaint uchelgrug /Hyd Wynfryn Llundain, lle clodlug; /O Benwaedd Dyfnaint (dim nid ffu PB VII 1 30 ar. /Hyddysg i esgar esgudfryd - Owain, /Gwawr Llundain, llew yng ngryd, /Hydorf walch, hydr o'r mebyd, CBM III 16 156 ryfel tros Rufain - yd wy_^s, /Tros y llys yn Llundain, /Mynw eofn, colofn cyfwyrain, /Mur meddgyrn, m Llundaint 1 D-1 I 1 40 ob cynfaint, /Gorau brenin o'r gollewin hyd yn Llundaint, /Haelaf, lariaf, lewaf, tecaf o Addaf blant, llunedig 1 GM I 11 74 r difai, yn urddedig, /Yn synnwyr, yn llwyr yn llunedig, /Yn faith ferth, yn gerth, yn goethedig, /Yn e Lluniai 1 CBM IV 7 14 'i loflen law. /Llaw hyladd ar llafn hylwrch, /Lluniai glod glew dihafarch, /Mynw ton, tremid ei ddygyr lluniaw 1 GYC VII 38 5 /Na welydd cywilydd callter, /Na chryn llaw yn lluniaw salwder, /Na chred i Dduw, ddewin ffyddlonder, / Lluniwys 1 LlF1 II 1 37 a chymun, /Fal wrth Dduw ei hun yd yr lunied. /Lluniwys y De_"ws dewis edrydd - iddaw /Pan ddoeth o Lyd llunwerth 1 SB II 24 17 in, coelfain i frain yn fraith adaw. /Yn llawn llunwerth yn lle coelferth, Lloegr ddyludaw. /A glyw tra lluoedd 26 ES I 17 42 wy, /Ei farau a'm herchyll; /Aerflawdd Lloegr, lluoedd a erfyll, /Arfrudd, er cyhudd, ni'm cyll. /No ch BF VII 51 17 nnal Morgannwg fu. /Tra fu fawr ein llawr mewn lluoedd - a_^ llaw, /Llwyr amddiffyn pobloedd, /Rhwyf rh BF VII 52 34 wallawn, dawn diarchar, /Llawhir oedd Ddafydd, lluoedd afar, /Gw_^r oedd anysgafn ysgar - a_^'i ganlid, D-1 I 1 38 , cywyd eofn, colofn milcant, /Llugyrn dewdor, lluoedd angor, gw_^r bangor braint, /Prydus berchen, pri OC II 15 1 Teulu Owain llary, lluoedd anhun - trais /Yn eu traws arofun: /Ffyrdd cyrdd PhB VI 11 5 bo, /Glod edmyg gymhengryg Gymro. /Dragon llyw lluoedd anwosgo, /Draig unbyn a fyn a fynno, /Hir ei wir D-3 VI 19 5 /Ysy gain addef addwyn dirion. /Y'm ce_^n o'r lluoedd ar erllyrion /A ddugost yn ffyrf rhag Ffaraon /P EG VI 18 15 awl) /Gwelygordd Lleisiawn llysoedd gweddawl: /Lluoedd arwoloedd ar weilw didawl, /Llawrwyr a_^'m heryr DB VI 35 10 buga. /Lloegrwys i gysgu lluddwyd o'i ddeutu, /Lluoedd a'u dyfu er eu difa; /Canawon Cymru, cuniaid a'u LlG VII 24 37 oes o Gymro ei gymrodedd! /Cymrodedd fy llyw, lluoedd beri, /Nid oes, rhwyf eirioes aer ddyfysgi. /Cym PB VII 14 3 ), /Aeth Samswn, blyngrwn blyg, /Mur llafnddur lluoedd edmyg, /Mwyndud llawr, mab mawr Meurig. /Cyn ply LlG VII 24 50 dr ystofi; /Aer dalmithr hylithr haeloni, /Arf lluoedd, eurwisgoedd wisgi. /Arwymp ne_^r hyder, hyd Tei BF VII 54 11 croes oleuni, /Rhy drwm fu eu ba_^r am beri - lluoedd /I gynnal torfoedd terfyn Hoddni; /Gwy_^r hoedlw EG VI 18 122 fynt twrf rhywynt yn rhyw amser /A rhialluoedd lluoedd llawer, /Torfoedd yng nghyhoedd yng nghyflawnder GB II 26 26 eirglwys perging Dyfnaint, /Ar ni las llosged, lluoedd llesaint, /Dyrchafwys bryn gwyn, breiniawl ei fr EG VI 18 115 , /Y'i gelwir am dir, am dud tymer. /Llewenydd lluoedd, llew yn hyder, /Llywiawdr, amherawdr mo_^r a ll LlF1 II 2 66 fai trechaf, /Pan fu gyfarfod y modrydaf /A_^ lluoedd Lloegrwys, pwys diffwysaf. /O'r sawl y doethant, D-4 VI 20 21 cymhellasant. /Pebylliwys rhy_"wr, rhywoddig - lluoedd, /Llywelyn weithfuddig, /Ym mro Loegrwys diffwys CBM III 20 52 'm pryffwn; /Llid odrudd, lludd llu gynghrwn, /Lluoedd orthew llew llafndwn. /Ei lafn yng nghreulif, y CBM IV 6 172 er yd glywir; /Pan gymyn yng nghad, pan gymysg lluoedd, /Pan gyhoedd gyhuddir, /Pan gychwyn arfau, pan DB VI 24 33 aw - ced /A llawer syched trwydded trwyddaw /A lluoedd pobloedd, pawb yn athaw /A llewod a_^ rhod yn eu PB VII 2 9 , greddfawl Gruffudd. /Mab Gruffudd, llafnrudd lluoedd - Rhos gyrchaid, /Rhys gyrchiad tra moroedd, /Gw PM V 25 38 /Neu Loegrlu derrwyn a'i llyw llidwenwyn /A'i lluoedd trylwyn i dra gweilgi, /Ni chawsan' gennyn gymod CBM IV 6 125 /Echrys pa_^r llachar lluch gyfwyrain - gawr, /Lluoedd wawr mawr, madiain, /Gryd orddwy, grym fwyfwy fi PM V 24 43 awg, /A meirch mai, meingrwn, dwn a dosawg, /A lluoedd yng ngnif a llueddawg - faes, /A lliaws dilaes a EG VI 18 40 fain. /Lluddedig edmig meirch mawrthig main /A lluoedd yng ngwisgoedd yn ymosgrain /A'r llinyn ar dynn lluosawg 8 GB II 26 38 erbyn, er parch fodawg, /Padrig a'i luoedd yn lluosawg, /Ac ef a'n gwrthfyn wrth nad ofnawg /Ar drugar OC II 15 34 n. /Teulu Owain hael hawl ddiolaith - Lloegr, /Lluosawg am anrhaith; /A ennir wedi hirdaith? /A annwn-n PM V 23 69 - drud, /Draig Prydain bedryfan, /Adod Lloegr lluosawg am ban, /Adaf hir yn herwydd Calan, /Adwedd tey CBM III 3 200 De_"ws Ddofydd, /Creded bawb i Bair lluosydd, /Lluosawg ei ddawn i ddedwydd; /Credaf dda ni ddifa, ni OC II 15 30 . /Dygychwyn, gennad, i gylch dragon - llary, /Lluosawg eu galon; /Dos, farchawg arfawg, Arfon /A dywed PB VII 7 23 gogoned, /O geneddl tey_"rnedd, /Gwawr llawr, lluosawg fonedd, /Gwalch cain, aerfalch cyn oerfedd. /Oe PM V 24 22 arfod yn gyfarfawg /A_^ Gwenwynwyn rhyn, rhwyf lluosawg. /Gefeiliaist fal drud Gyfeiliawg - i'th law, / PM V 20 10 ywelyn, hyddolawg - i feirdd, /A_^'i fyrddoedd lluosawg, /Rhwyf bedydd ni baid yrhawg, /Rhwym Lloegr, lluosgar 3 PB VII 9 8 , /Draig unbyn, aerfyn arwr, /Drud llaw esgud, lluosgar. /Ca_^r gymell, treiddbell trethoedd, /Mab Owai BF VII 52 26 dd emys lluchfar, /Gw_^r gorddin nad byw, llyw lluosgar, /Gw_^r bolch ei darian, daerfar - yng nghyni, GM I 7 54 archawg, llawr mawr Amhadawg, /Llary, llysawg, lluosgar, /Llywelyn, llyw diarchar /A llawen cyni bo lla lluosydd 5 BF VII 53 18 n fy nghalon; anghelfydd - oedd im /(Eryr llym lluosydd) /Aros clybod dyfod dydd /Aur golofn ddiofn Dda LlG VII 24 97 dd /Cyrch eofn esillydd. /Gwelai wawr ar wy_^r lluosydd /Fal gw_^r yn gwrthladd cywilydd, /A welai Lewe IRh VII 30 46 fegidydd - pobloedd, /Gwen gannwyll llysoedd a lluosydd; /Gwanlleddf ddeddf, didawl ei hieithydd, /Gwen CBM III 3 199 redws Duw, De_"ws Ddofydd, /Creded bawb i Bair lluosydd, /Lluosawg ei ddawn i ddedwydd; /Credaf dda ni GB II 26 110 i, fryn llewenydd, /Rhagor mawr uch llawr rhag lluosydd, /Pen argynnan coned cred a bedydd; /A bod o'i llurig 6 CBM IV 6 101 sgordd llawr, cyn lladd ohonaw /Gwisgwys llary llurig amdanaw; /Gwasgawd gwawd, gwaedd nen, gw_^r yn gw CBM III 24 168 llydw bair berging, /Llwrw trylew llawr, llew llurig deiling. /Ym muchedd Arthen, arthfar yn ing, /Ym EG VI 18 110 : /Angor mo_^r, y mawr gymynad, /Angawr llawr, llurig Duw amdanad! /Rhychyngain Prydain yn ddibryder /I PhB VI 11 13 lo) /Cedifor, cadeiriawg athro. /Baran llew yn llurig eurdo, /Brenin feirdd breiniawl a gano. /Gorwerdd CBM IV 4 94 I Gynddelw oedd arddelw urddain, /Urdd wledig, llurig llu aergrain, /Urddws Duw diwyrnawd Owain, /Urdda GYC VII 36 48 ith, cwynllaith canllaw, /O ladd llew Nancoel, llurig Nancaw, /Llawer deigr hylithr yn hwylaw - ar rudd llurigawg 1 PM V 24 62 llyw, yn llu ddiofnawg, /Amherawdr, llywiawdr llurigawg, /Llywelyn, llary rwyf, Rywoniawg - berchen, / lluriglas 2 CBM III 19 25 eryr gwy_^r, Gwenwynwyn. /Detholais rwyf llu, lluriglas - de_"yrn, /Llugyrn gyrn gyfaddas, /Yn ddoethg EG VI 18 18 eiriawl, /Llywelyn Lle_"yn, llyw ardderchawl, /Lluriglas gwanas, Gwanan a hawl. /Gwenwyn yn amwyn am di Llurigwalch 1 PB VII 7 18 angau. /Dug angau riau, rwyf, ehangdwr - llu, /Llurigwalch Dinefwr, /Llew tir tey_"rnfro Dewdwr, /Llaw llurugawr 1 GM I 8 47 nw gwaedryar, /A lliw gwyar gwy_^r yn heli, /A llurugawr glas a gloes trychni, /A thrychion ynddudd rha lluydd 3 LlG VII 24 101 ac Eiddionydd. /Nid oedd hawdd, llew aerflawdd lluydd, /Ei dreisiaw ger Drws Daufynydd. /Nis plygawdd m GB II 26 100 nfaes, lle uchel, /Na'r llan yn Llywel gan neb lluydd. /Garthbryngi, bryn Dewi digywilydd, /A Thrallwng DLlM II 18 30 /Mi a_^ Duw diau gerennydd. /A welai Owain yn lluydd - yn Lloegr /Yn llosgi ei threfydd, /Gwelai dorf Lluyddau 2 PM V 24 6 awg, /Llywelyn, llary rwyf, rhwym cytiriawg, /Lluyddau beri, rhi rhuddfoawg, /Llyw Cymru derfyn diriaw LlG VII 24 140 n rhysfa_"au - Ffraing, /Llwyddedig ei aing yn lluyddau. /Hil Gruffudd grymus gyneddfau, /Hael gyngor w lluyddawg 1 MB I 3 57 barth hyd borth Efrawg. /Dybu brenin Lloegr yn lluyddawg, /Cyd doeth ef nid aeth yn warthegawg: /Ni yn lluyddfawr 1 CBM III 6 3 ei lef, /Pan ganer cyrn cydawr, /Corn Llywelyn lluyddfawr, /Bo_^n eang, blaen hang, bloedd fawr. /Corn lluyddfeirch 1 LlG VII 28 6 ydd it, arglwydd rhwydd rhuddfoawg, /Llywelyn, lluyddfeirch arfawg, /A chlod a gorfod am Geiriawg - ddy lluyddion 1 CBM III 8 68 b wy_^r lladd gan llyw camawn, /Llith beri_"on lluyddion llawn. /Ym mywyd Madawg ni feiddiai undyn /Dwy Lluyddon 1 LlF1 II 1 106 irthiad. /Lluddedig fy ngherdd yng nghynrabad /Lluyddon a berthon parth ag atad. /Llawen Duw Ddofydd dd llw 1 CBM IV 5 55 lluchfaran - gyfedd /Ni gyfyd o'i fablan; /Bu llw clodfawr, bu clodfan /Ei law i liaws cynran. /Cynran llwch 1 GYC VII 41 38 ern weli_"au, /Lle mae tristwch a thywyllwch a llwch a llau; /A'r cythreulaid eu herbyniaid oeron boena llwfr 5 PM V 22 28 wychrfalch Lewelyn erlyn arlwy; /Nid cywiw a_^ llwfr dwfr Dyfrdonwy. /Ceraist o'th febyd, gwryd Garwy, CBM IV 8 16 hyflwyth gw_^yth Gwaith Nanhyfer, /Yn anghyfle llwfr llafur ofer, /Yng Nghemais, yn nhrais, yn nhraws o PM V 4 19 /Rhai yn ddrud, eraill yn ddoethion, /Rhai tra llwfr tra llafar eu so_^n /Ac eraill taerlew termudion; PM V 6 12 Llary ysbar ysbenydd ei naid, /Llew wrth aer a llwfr wrth eirchiaid, /Llaw ddidawl, gwrawl, gw_^r ni dd CBM III 21 162 /Ydd oedd ymerbyn heb ymarbed: /Yd giliai bob llwfr yny'i lladded, /Yd gyrchai bob glew mal yd glywed, llwgr 5 PB VII 18 15 n, ddilawen ddeigr, /Cof a'm daw, a'm llaw a'm llwgr, /Am goll gawr, am wawr mawr, mygr. /Mygrddrud We ES I 17 29 rdd-ddrud, aer ddylud ddilin, /Dilain Lloegr a llwgr ei gwerin. /Trugaredd a'th fo o'th feinin - gaerwe MeiG I 33 8 olychwn Di /Nad elom i'n llog, yn lle cyni /Yn llwgr llu malaen maledicti. /Mad mynycha dyn dwywawl we GM I 8 17 a phellt ar rudd, /Cad a_^ chedwyr Lloegr, a llwgr uddudd, /A gorfod i fod i fab Gruffudd! /Arddwyrea MeiG I 33 99 A'm heiriolwy Mair ar ei Mapgwas /Nad elwyf yn llwgr yn llog Iddas. /Na'm gato Rheen rhy'n teg brynas / llwng 1 DB VI 32 4 aco, traul gyffro trang, /Yn unawr y llawr a'i llwng. /Llyngfawr daear awr derfyn, - a garaf, /A gerais Llwm 1 GYC VII 38 37 geiser, /Lledr y grudd, yn grin pan deimler, /Llwm ei groen, crinfrych, ysgeler, /Lle rhyfedd rhyfyg a llwrw 38 DB VI 29 115 , Fab Duw, y daethost ataf. /Crist a w_^yr, yn llwrw a ganaf, /Na wn am fy rhwyf cwdd wyf, cwdd af. /O SB II 24 21 llan llywiaw, /A llyry tra llyry, a llwrw tra llwrw aerfwrw furthiaw, /A llafn tra llafn, a llid tra EGM I 28 17 maddau medd-dawd: /Cred ti y daw rhag llaw yn llwrw anffawd /Un dydd (a Dofydd inni a'i dywawd) /Y cos CBM IV 5 44 einrudd brwydr, breisgfalch ei ddawn, /Bryd ar llwrw ar llary Einiawn. /Llary Einiawn lluchddawn lloche D-3 VI 19 18 uddecllwyth, ffrwyth ffraeth amryson - llary, /Llwrw ar lled mordwy, dramwy dragon: /Yn niffaith Mo_^r PM V 23 28 n llyw cyn llid gyfysgar, /Ysglyfion ysglyfynt llwrw ba_^r. /Oedd rhyn rhudd ebyr o'r gwy_^r gwa_^r, /O PM V 6 8 orddyfnaid, /Llew trylew trylef ei geiniaid: /Llwrw beirdd byd esbyd esborthiaid! /Llawr Rhodri, gwrdd CBM IV 4 7 borthiant, /Llydw amnawdd, oesgawdd ysgarant; /Llwrw branes llwyr ormes ormant, /Llyw llafnawr, llew ll SB II 24 39 asgarawg, /Llan Ystyffan, llyry byry boethfan, llwrw bwrw beithiawg. /Teulu rhyn Rhys, teulu taerwrys CBM III 21 26 ew a llafn greulawn? /Py fydd glyw aerllyw ar llwrw camawn? /Py fydd llary llysaidd llysoedd hylawn, / PM V 27 29 Cadw Fadawg fynawg yn fau! /Mau bryder llawer, llwrw clwyf - i'm deurudd, /I'm dewredd nid ydwyf, /Am PM V 23 54 sg ufeliar, /Llary de_"yrn uch cyrn cyfarwar, /Llwrw cydfod, er clod, ys claear. /Rhyllofes rhwyf tres PM V 23 91 ar lluman, /Llwybr yn wybr yn ebrwydd allan, /Llwrw dawn Cadawallawn fab Cadfan, /Y mae am Brydain yn DB VI 30 65 ogaeth Mo_^n dirion diredd, /A llu o Brydain, llwrw dybrydedd, /A llu o Ffrainc, ffyrf ffrawdd galledd PM V 23 140 dfan fab Iago, /Llary ysbar, ysbenydd ei blo, /Llwrw esbyd ysbaid anolo, /Llew prydfawr, llyw Prydain a PM V 23 127 'i dyco, - gwyliwch! /Gwelator pwy'i lluddio! /Llwrw Fochnant edrywant ar dro, /Llwytgun llwyd llithwyd D-3 VI 19 1 UnDuw mawr o'r llawr, llwrw fy nghofion, /Lleha-Di fi, fy Rhi, rhwng engylion, PM V 2 2 fref, tymp dydd yn edwi, /Calaf gan, lloer fan llwrw fynegi, /Cynnwrf yn ebyr, lly_^r yn llenwi, /Cyngy PM V 23 117 u ffwyrno, /Llwyr llosged ei thydwed a'i tho, /Llwrw gwelwch neud heddwch heno, /Can fy rhwyf, nid rhyf GM I 8 34 o Iwerddon, arall arfogion /O'r Llychlynigion llwrw hirion lli, /A'r drydedd dros fo_^r o Norddmandi / PM V 14 5 ffe_^r, haul neud ffofre! /Dos heb argyswrw ar llwrw i'r lle, /Dosawg hyddolawg, hawdd ei belre, /Heb d CBM III 12 6 /Haeddws deifniawg ri defnydd - fy marddawr, /Llwrw llafnawr llawr llawrydd, /Llary llid aerlew, llew CBM IV 18 31 Neud eu porth a barthwyd ataf. /Neud hyfryd fy llwrw, lle a gyrchaf, /Neud gobaith wrth Benrhaith, rhin CBM IV 9 92 /Gwrllyw glyw glewdraws, maws meddgwyn, /Gw_^r llwrw llu, Lloegrwys digyflwyn, /Gw_^r gwrddfan am adfan PhB VI 13 15 - ysgwydwyrdd, /Oesged cyrdd, cardd wosgudd, /Llwrw llwyrglod, wawdrod wodrudd, /Llyry drafn llawer ll CBM IV 17 49 legyd - fod /Cyfragod dyfod tu fy ngweryd; /Yn llwrw llwyth elfydd Dofydd a'n dyd /Yn llawr lliwetgawdd CBM IV 9 111 th ffrawddwyn, /Ffrawdd wallaw anaw annifwyn, /Llwrw milfeirdd, milfeirch ddygyflwyn, /Llwybr moliant, PB VII 7 2 chwre cant, mor echrys - myned /Llyw llwyddged llwrw na wy_^s; /Oedd argledr gwir dir dilys /Ar eurglaw CBM III 26 41 Leisiawn ener, /Llary Einiawn, llyw llwyrddawn llwrw ne_^r, /Llew doethlyw, dothyw ei amser! /Amser y'm PM V 11 43 bras, /Bu brys beirdd cylch huan, /Mawr llawr, llwrw Prydain achla_^n, /Mab mad, cynifiad, Cynan. /Cyna CBM III 3 106 ddodir, /A fo gwan wrth wan, wrth iawnwir, /Yn llwrw pwyll, pell ydd adroddir, /A fo llary, llawen rhyg D-4 VI 20 3 syniwy cyn henaint, /Crist Creawdr, Llywiawdr, llwrw saint, /Cred crefydd, celfydd cywraint. /Nid cywra SB II 24 21 llef, tra llan llywiaw, /A llyry tra llyry, a llwrw tra llwrw aerfwrw furthiaw, /A llafn tra llafn, a CBM III 24 168 /Llew llawr llid enwair, llydw bair berging, /Llwrw trylew llawr, llew llurig deiling. /Ym muchedd Ar LlF2 VI 10 80 , a ni'n ei glywed, /Ac a'n gw_^yr yn llwyr yn llwrw tynged /Ac a'n ca_^r yn wa_^r ac a'n harbed - etwa CBM IV 17 52 wyr ydd yn gw_^yr hyd yng ngweryd - llawr, /Yn llwrw un cyfawr ydd yn cyfyd /(O arau angau, aerau ergry DB VI 29 66 /Llofrudd-dab Gruffudd, draul budd dreigiau, /Llwrw y gwn gwenwawd brydestau, /Llary rwyf a ganwyf a_^ CBM IV 4 240 on, /Yn nydd gwy_^th gweithfuddig dragon! /Ar llwrw ysgwydfwrw ysgyrion, /Ar llwybr lladd a_^ llafnau llwry 7 HF VII 23 31 ned i'r bedd, bu bodd Celi, /Gan gredu Pen llu llwry cyfodi, /Gan holl ddiffryd byd o'i bum weli, /Pam HF VII 23 21 oedd lyfrach nog Elifri. /Gw_^r a beris lloer, llwry goleuni, /Gw_^r a beris haul, nid traul trengi, /I ES I 23 10 rawd gyhedd: /Uchaf (gwyry achaws gwirionedd) /Llwry gwyrdawd cyd (boed Brawd rinwedd!); /A'r ail yw pr LlG VII 24 23 sedd, /Llawhir walch, gw_'reiddfalch gorsedd. /Llwry hylwydd hael arglwydd eurgledd, /Llew Cemais, llym PM V 26 102 tithau, udd Deau, dyred /Clod, w_^r llary, o'm llwry i'th drwydded. /Ni byddud wrthudd, fudd fyged, /I' CBM III 16 34 rad, /Diachris carddwys cerdd forad, /Diechrys llwry llwyrwrys llwyprad, /Dieching welling wallofiad, / PM V 11 18 /Tyner wrth lawer, wrth lu byd - yn llwyr /Yn llwry ysb a menwyd, /Echel fa_^r fu ein ca_^r cyd, /Uche Llwybr 12 CBM III 26 94 anaw llwyd. /Llwyddesid ei fudd ei feirddion, /Llwybr anant, anaw prydyddion, /Llwyr y'm traidd tremid EW VI 1 24 glyw, glewddrud y'th welais, /Lloegr goelcerth llwybr drafferth drais. /Treisiaw a orug tros derfyn - f EW VI 5 50 th. /Anrheithwys Mab Duw, Dewin - holl wybod, /Llwybr eang ei fyddin. /Am eryr gwy_^r gorllewin, /Gorll LlG VII 24 130 cynflaen cadau. /Llywelyn, nid llesg defodau, /Llwybr eang eofn fyddinau; /Llyw yw, hyd Gernyw aed garn GM I 9 128 yn aroloedd i Eingl: /Dyfrydedd yn Lloegr rhag llwybr fy llaw! /Derllyddid fy neddf fy newisaw /Yng Ngh GYC VII 36 55 ad gwedi ei adaw, /Llawer hendref fraith gwedi llwybr goddaith /A llawer diffaith drwy anrhaith draw, / PB VII 7 20 efwr, /Llew tir tey_"rnfro Dewdwr, /Llaw esgud llwybr gwrdd-ddrud gw_^r. /Gw_^r glew oedd Forgant, gwr CBM IV 4 241 ig dragon! /Ar llwrw ysgwydfwrw ysgyrion, /Ar llwybr lladd a_^ llafnau rhuddion, /Ar greulif, ar greul CBM IV 4 9 t, /Llyw llafnawr, llew llawr llaw ddichwant, /Llwybr llanwed llenwis ei foliant; /O'm mhrydest ym Mhry LlF1 II 1 68 or elw fy nghynnelw yng nghynnor - lliaws, /Yn llwybr maws achaws uchel dymor. /Uchel log yw hon rhag b CBM IV 9 112 fwyn, /Llwrw milfeirdd, milfeirch ddygyflwyn, /Llwybr moliant, meddiant medd ancwyn. /Llyw Cemais, o'th PM V 23 90 idd Rhuddlan, /Llu rhagddaw a llaw ar lluman, /Llwybr yn wybr yn ebrwydd allan, /Llwrw dawn Cadawallawn Llwybrant 1 PM V 14 20 n eu harfle. /Llawer uchenaid i'm rhaid dyre, /Llwybrant o'm nwyfiant uch no'r nwyfre. /Neur arwedd dyf Llwybrynt 1 GM I 9 70 d gyflachudd. /Achubais rhag llu lliwed a [ ] /Llwybrynt, llenwynt [ ] /[ ]gynnwys Owain yn arg [ ] /[ llwyd 6 GM I 7 129 s, /Tu hir tref, tremyniad amddyfrwys; /Lliaws llwyd a llai, lliaws erch erfai, /Lliaws grai grym diffw GYC VII 38 33 ryfer - heb nerth, /Heb gannerth, heb gnifer; /Llwyd ei ben, pan henyw ei falchder, /Llygad briw heb li GM I 12 13 wid breuddwyd. /Nid breiddgof gennyf, cyn bwyf llwyd, /Lleas Goronwy, gw_^r yn ysgwyd; /Nid gau o'i ang PM V 23 128 io! /Llwrw Fochnant edrywant ar dro, /Llwytgun llwyd llithwyd am honno, /Lletgynt Argoedwys gwys greudo CBM III 26 92 n creulawn, creulanwyd /O lid, a lithiai ganaw llwyd. /Llwyddesid ei fudd ei feirddion, /Llwybr anant, PM V 12 21 id cynifiaid Cynan. /Dwyn meibion Cynan cyn bu llwyd - yr un, /Arwynawl ym mhlymnwyd, /Engyrdd gyrdd, g llwydd 12 EGM I 29 28 g hylwydd, /Addfwyn haf hirwyn, cain llwyn can llwydd, /Addfwyn march pennill Ebrill ebrwydd, /Addfwyn EGM I 29 24 inmlwydd, /Adfydd hoeddl hiddlaw rhag llaw, ni llwydd! /Addfwyn pob gorllwyn pan ddyorllwydd, /Addfwyn CBM IV 17 126 taerfar ta_^n amgyffred, /Yn anffurwydd lle ni llwydd cerdded. /Yn ydd aeth Ca_"in can ei weithred - ca GYC VII 36 29 af, /Uched y cwynaf, och o'r cwynaw! /Arglwydd llwydd cyn lladd y deunaw, /Arglwydd llary, neud llawr y PB VII 9 12 wrdwrf arraedd, /Llyw glyw glew yn ymorchwydd /Llwydd-dud, llew gwrdd-ddrud gw_'raidd. /Gw_^r yw fy lly GYC VII 36 15 amdanaf i amdanaw, /Bucheslawn arglwydd (ni'n llwydd ein llaw), /Buchedd dragywydd a drig iddaw, /Ys m GM I 10 9 ef carwn Ddafydd, /Ei ddefawd a'm llochi; /Ni llwydd fy llechfod hebddi, /Cerennydd Ddafydd ddyfnfri. PB VII 5 32 trugar, /Nid a'm lludd am fudd ei fa_^r, /Ni'm llwydd goleurwydd galar. /Mau alar llachar mur traeth Ll GM I 14 4 cyfrwydd cyfred a_^'m haw_^ydd, /Cyfarwydd i'm llwydd i'm llwyr deithi. /Traethaf, armaaf o'r maint ynn CBM III 12 7 fnawr llawr llawrydd, /Llary llid aerlew, llew llwydd, /Lleisiawn, llas eu hynefydd. /Hynefydd arglwydd CBM IV 16 158 /Afar mawr bron llawr ban llwythwy, /Mor fydd llwydd llonydd llawddadwy; /Mor atreg pob chweg pan chwe GM I 9 75 es ly_^r. /Lluch fy nghleddyf, fy ngheiniaw ni llwydd, /Ni lluddiaf i'm llaw lladd nis gwehyr. /Gwelais Llwyddai 1 DB VI 27 22 wydd. /Llew yn aer, llyw taer am y Teirswydd, /Llwyddai a lithrai o'i helaethrwydd, /Lleiddiad fryd yn llwyddaw 1 GM I 12 32 dw Dy gyfraith hyd ymgyfrang a_^'m llaith /A'm llwyddaw golochwyd llwyddedig 3 EW VI 4 7 cofion, /Gwyw calon can hiraeth; /Gwawr llawr, llwyddedig bennaeth, /Gwae ei fro a'i frodyr maeth. /Mae LlG VII 24 140 /Yn Rhos a Phenfro, yn rhysfa_"au - Ffraing, /Llwyddedig ei aing yn lluyddau. /Hil Gruffudd grymus gyn DB VI 31 10 wr a'i feibion. /Llyna w_^r arwr i argosbion, /Llwyddedig gwledig gwlad orchorddion, /Llawch ardawch, a Llwyddesid 1 CBM III 26 93 wn, creulanwyd /O lid, a lithiai ganaw llwyd. /Llwyddesid ei fudd ei feirddion, /Llwybr anant, anaw pry llwyddfawr 1 BF VII 45 9 /Eurwawr, carueiddfawr coeth. /Dewrgoeth wawr llwyddfawr yn llu - arallwlad, /Dinidr gad gynyddu, /Din llwyddged 1 PB VII 7 2 Morgant, achwre cant, mor echrys - myned /Llyw llwyddged llwrw na wy_^s; /Oedd argledr gwir dir dilys / Llwyddgyrch 1 LlG VII 24 74 as no'i gerennydd! /Llywelyn gelyn, galofydd, /Llwyddgyrch darogan cyman celfydd. /Ni thycia rhybudd, h llwyddiant 1 MeiG I 31 29 ti a gadwant. /Yng ngwynfyd, rhag lledfryd, yn llwyddiant, /Tey_"rnedd tey_"rnwlad y'm dygant; /Yn llei Llwyddid 8 LlF1 II 1 100 /A'i llan ger dylan, ger glan dylad - hefyd. /Llwyddid ei gweryd a'i hyd a'i had, /Llwyddid gwir a thi GM I 14 87 dwed - daear: /Cyn bwyf abar, a'm bo lludded. /Llwyddid fy nghywyd yng nghywir gred, /Yng nghrefydd, yn LlF1 II 1 101 - hefyd. /Llwyddid ei gweryd a'i hyd a'i had, /Llwyddid gwir a thir yn ei threfad, /Llwyddid gwledd a m LlF1 II 1 102 a'i had, /Llwyddid gwir a thir yn ei threfad, /Llwyddid gwledd a medd a meufedd mad, /Llwyddid pob amyd PM V 17 49 iad dreisiaw, /Ced byd, o'th lewyd, i'th law. /Llwyddid it Gymry, Llywarch DB VI 26 6 Llyw Prydain, prydydd a'th ddeffry, /Llywelyn, llwyddid it hynny! /Mawr y'th orug Duw Dad, Arglwydd fry LlLl II 16 69 hirlas hirlew, /Annwyl ddyn, Llywelyn, llew. /Llwyddid mad, a rhad LlF1 II 1 103 refad, /Llwyddid gwledd a medd a meufedd mad, /Llwyddid pob amyd a phob amad - ynddi, /Llwyddyd im foli llwyddo 1 PhB VI 11 23 odiawg ei ymdro, /Hael hir lew, hir llew, hir llwyddo /Hil Cadfan cynnan fab Iago llwyddon 1 GYC VII 39 12 ngylion - mawr, /Arglwydd nef a llawr, fal y'm llwyddon, /Nawdd Pedr arbennig, lleithig llithion, /Orau Llwyddyd 1 LlF1 II 1 104 mad, /Llwyddid pob amyd a phob amad - ynddi, /Llwyddyd im foli filwyr neirthiad. /Lluddedig fy ngherdd Llwyfain 3 EG VI 18 38 n, gwerlid gofiain, /Ysgymydd clodrydd Clwyd a Llwyfain. /Lluddedig edmig meirch mawrthig main /A lluoe CBM IV 1 66 ar gyfaniain, /Gwelais aer uch Caer, uch Coed Llwyfain. /Nid oeddynt Wynedd wryd fychain, /Nid oeddud CBM IV 4 111 ngorun, aergun argyfrain. /Yn aergad yn Argoed Llwyfain, /Ym mhen draig, dremynt oedd celain! /Celennig Llwyfo 1 PM V 23 110 llosges dy fro, /Llas dy wy_^r tra lly_^r, tra Llwyfo. /Llwyr ddug y Wyddgrug, nid ffug ffo, /Lloegrwys llwyn 1 EGM I 29 28 edd gwledig hylwydd, /Addfwyn haf hirwyn, cain llwyn can llwydd, /Addfwyn march pennill Ebrill ebrwydd, llwyprad 1 CBM III 16 34 arddwys cerdd forad, /Diechrys llwry llwyrwrys llwyprad, /Dieching welling wallofiad, /Diachor wosgordd llwyprawd 2 CBM IV 9 7 a_"us hyd Frawd, /Ar lles llawr, llyw llafnawr llwyprawd, /Arllwybr iawn, o'r ddawn y'm daerawd, /Delw EGM I 28 43 sgu y daw gwasgawd. /Ar Dduw addef nef fy llef llwyprawd /Yn edrinaw fry rhag y Drindawd, /I erchi i'm llwyr 49 GB II 26 67 anaf eu moliant men y delwyf. /Gwelaf-i wir yn llwyr a llewenydd mawr /A lle_^n uch allawr heb allu clw PM V 26 128 horthwy gorddwy gorddirod /Can wy_^r Lloegr ys llwyr adnabod. /Dy ysgwyd rhwygwyd rhagod - trychanwaith BF VII 51 18 ra fu fawr ein llawr mewn lluoedd - a_^ llaw, /Llwyr amddiffyn pobloedd, /Rhwyf rhwysg Arthur, mur moro ES I 21 5 ed o'i bru /O freinawl ganmawl gynyddu. /Ef yn llwyr a'n gw_^yr, Ef gorfu, /Ef gorau gorwyrain a fu; /E DLlM II 18 9 thorrid ei gyfraith. /Gw_^r a wnaai ar Lloegr llwyr anrhaith /A dwyn ei dynion yn gaith, /A chwyddaw DB VI 29 110 f, /Mor llwyr y lladdawdd Llundain arnaf, /Mor llwyr ca_^r-gw_^yn am a garaf. /Cyd a_^ dragon byd o by GM I 14 4 fred a_^'m haw_^ydd, /Cyfarwydd i'm llwydd i'm llwyr deithi. /Traethaf, armaaf o'r maint ynni /(Afraid GB II 26 36 obloedd Cymru a gymer ataw /Ac a rydd yn llaw llwyr deithi_"awg /Tra e_^l yn erbyn, er parch fodawg, / GB II 25 29 r wasgawd, wenwawd weddu. /Ffwyr dra ffwyr dra llwyr dra Lloegr fethlu, /Ffrawdd dra ffrawdd, dra chaw GM I 7 71 wdd, /Cun gynnawdd gynifiad. /Cynyddesid llawr llwyr drefad, /Llesgen deg, llysoedd cyfarad. /O ben Pum DB VI 24 29 - o'i phlaid /A'i lliaws enaid yn direidiaw /A llwyr dywyllwg drwg wrth drigiaw /A lleng gythreulaid yn PM V 18 7 egin dwyreawd yn ddas! /Llywelyn, llary ddyn, llwyr ddias - galon, /Gw_^yl hydwf fal Pallas, /Buost ma CBM III 8 48 /Marw Madawg, mawr im eilyw, /Lladd Llywelyn, llwyr ddilyw! /Hawddamawr, Waelest Edwy /A'r llys gan ys MeiG I 33 86 glain gloyw dey_"rnas; /Gwledig nef a llawr a llwyr ddinas, /Llary Arglwydd llawer, llewyn Wanas. /Gwa PM V 24 8 g, /Llyw Cymru derfyn diriawg - ei harglwydd, /Llwyr ddirfawr ddigwydd i ddigasawg. /Rhyddarfaidd aerfl PM V 23 111 y fro, /Llas dy wy_^r tra lly_^r, tra Llwyfo. /Llwyr ddug y Wyddgrug, nid ffug ffo, /Lloegrwys, eu llug IRh VII 29 12 doeth, o detholid - neb, /Lliw ar fy wyneb ni llwyr edid. /Mynawg dawedawg deg gyfnewid, /Meingan wedd MeiG I 33 32 /Llywydd lleferydd a llafuriau, /Llary a orug llwyr ein gw_^yr a'n gau; /Ni'n gatwy Rheen yn rhanfadda ES I 21 11 a llewych ar ddu; /Ef gwnaeth trai a llanw, a llwyr feddu - byd, /A bydoedd wledychu. /Mor gyfiawn Ei PM V 28 9 woheb, /Ni wybu naca_"u neb. /Neb ni w_^yr yn llwyr fy lledfryd - am lary /Am lwry mil o esbyd, /Tryda EW VI 2 11 /Bardd gyflwyn, beirdd gyfles; /Dyn a'i mawl, llwyr ganmawl lles, /Dawn i'm rhwyf, Duw a'i rhoddes. / CBM IV 17 132 gwala_"ed - arnan, /Gw_^yth gyman yn llan, yn llwyr giwed; /A mi a'm hawydd yn gyheued /Yn afrifaw Duw GM I 14 8 yffred a_^ lludded a llawdd ioli - Creawdr, /A llwyr grefydd i grynho_"i, /A llafur a chur a chorff dor LlF1 II 5 2 gwrandaw-di ar synnwyr /A draetha llyfrau mor llwyr: /Gwyrthau golau gwelator - /Drychafael mo_^r hyd GYC VII 43 7 myned o Grist i'r grog erddaw, /Ac na w_^yr yn llwyr llebyddiaw - 'n Harglwydd /A thrwy waradwydd Ei wi PM V 23 116 eud glo. /Llys Elsmer, bu ffe_^r, bu ffwyrno, /Llwyr llosged ei thydwed a'i tho, /Llwrw gwelwch neud he PM V 26 60 u; /Llys Hawrffordd, ei berw ffyrdd neud tau, /Llwyr llosged ei thydwed hithau; /Lluddwyd, cymynwyd cwb CBM IV 18 52 ar esgar pan ysgared. /Ac Ef yw ein Llyw, ein llwyr nodded /A farn wrth ein gwaith ar ein gweithred; / GYC VII 40 120 lles llyfrau. /Llyfrau llaswyrau yw'n sa_^l, /Llwyr obaith heb araith bo_^l, /Credu a charu bob chwy_^ BF VII 51 30 yniaddon, deon, digofaint - ein llyw /A'n gwna llwyr ofeiliaint, /Gwalch aerfalch arfod Geraint, /Gwawr LlG VII 24 26 achywedd; /Lle bo cad fragad friwgoch rysedd, /Llwyr orborth hyborth heb gymw_^edd. /Gnaws mawrdraws am CBM IV 4 7 ydw amnawdd, oesgawdd ysgarant; /Llwrw branes llwyr ormes ormant, /Llyw llafnawr, llew llawr llaw ddi PhB VI 15 27 dir Prydain a'i chyfannedd, /Gw_^r a w_^yr yn llwyr synnwyr senedd - saint, /Gw_^r a wy_^s ei fraint o PM V 26 22 /Yn Abertawy, terrwyn allwedd - Lloegr, /Neud llwyr weddw y gwragedd. /Ni cha_^r eryr gwy_^r gworwedd DB VI 30 44 is. /Llawer iawn o'i ddawn a ddefnis - ataf, /Llwyr y coffaaf a'm coffe_"is. /Cyn angau Dafydd, cynny PM V 23 137 wch cyd tawo, /Lloegr gychwyn, a fyn a fynno. /Llwyr y dyd ei fryd ar fro - Gadwallawn /Fab Cadfan fab DB VI 35 8 ym yng ngrym yng ngryd, llawr gorfawr gwryd, /Llwyr y dyd ei fryd ar Frynbuga. /Lloegrwys i gysgu llu LlG VII 25 29 teg haelged - yn llawn /A lliaws galchdo_"ed. /Llwyr y gw_^yr, gwrawl dy weithred, /Dy fod yn arglwydd DB VI 29 109 r a goffaaf, /Mor lle im alar am a garaf, /Mor llwyr y lladdawdd Llundain arnaf, /Mor llwyr ca_^r-gw_^y D-2 I 2 49 d grym glew; /Lleufer synnwyr, llawer a w_^yr, llwyr yd woryw: /Gorpo gw_^r gwledd drwy dangnefedd hedd CBM IV 17 51 /Yn llawr lliwetgawdd, anghlawdd anghlyd. /Yn llwyr ydd yn gw_^yr hyd yng ngweryd - llawr, /Yn llwrw u PB VII 6 1 Dyfed, llwyr y'i gw_^yr, gwryd ffrawdd - cyfrdan, /Marw Cynan, MG VII 33 25 rnyth nac eu hirnych. /Corff a'i bump synnwyr, llwyr y'i llywych, /Caer frau ei dorau fal daear sych, / CBM III 26 95 ei feirddion, /Llwybr anant, anaw prydyddion, /Llwyr y'm traidd tremid gofalon, /Treulgawdd hoed hoeddl LlF1 II 5 64 nt Addaf o bell, /A mud a drud a drythyll, /Yn llwyr yn eu llawn ddeall GM I 11 74 ai /Yn awr difai, yn urddedig, /Yn synnwyr, yn llwyr yn llunedig, /Yn faith ferth, yn gerth, yn goethed LlF2 VI 10 80 a'n clyw, a ni'n ei glywed, /Ac a'n gw_^yr yn llwyr yn llwrw tynged /Ac a'n ca_^r yn wa_^r ac a'n harb PM V 11 17 ud, tyner. /Tyner wrth lawer, wrth lu byd - yn llwyr /Yn llwry ysb a menwyd, /Echel fa_^r fu ein ca_^r PB VII 6 5 d flawdd, /Dwyn ein llyw, Duw ry-n-lladdawdd. /Llwyr y'n lladdawdd cawdd cwynfeddu - galar /(Gelyn Lloe llwyrder 2 CBM IV 8 20 edi pynner - cad /Can llary llawroddiad llad a llwyrder; /Llonydd yw ganthaw heiliaw haelder, /Hil Gru CBM IV 4 288 dd wrthyn, Gwyn Gwarther, /O dyrru ar llew llu llwyrder, /Llyw llwyrdrais, llwyrdraws ei nifer, /O dorr llwyrdrais 1 CBM IV 4 289 Gwarther, /O dyrru ar llew llu llwyrder, /Llyw llwyrdrais, llwyrdraws ei nifer, /O dorri o derrwyn ober llwyrdraws 1 CBM IV 4 289 dyrru ar llew llu llwyrder, /Llyw llwyrdrais, llwyrdraws ei nifer, /O dorri o derrwyn ober /O gadau rh llwyrddawn 1 CBM III 26 41 as a las o Leisiawn ener, /Llary Einiawn, llyw llwyrddawn llwrw ne_^r, /Llew doethlyw, dothyw ei amser! llwyrddoeth 1 CBM IV 17 19 'm gwawd tafawd, Dy garcharawr. /Berth gyfoeth llwyrddoeth llewychawd beunydd /Am elyf fedydd, am elfy llwyrddwg 1 CBM IV 17 29 iglaw heb beriglawr; /Gwddam y'n gorllwg Gw_^r llwyrddwg llawr, /Gw_^r hydrfau angau yng nghynghellawr. llwyrglod 2 PhB VI 13 15 wydwyrdd, /Oesged cyrdd, cardd wosgudd, /Llwrw llwyrglod, wawdrod wodrudd, /Llyry drafn llawer llafn ll BF VII 54 36 aeth hir dewi - triwyr, /Fegis meibion Lly_^r, llwyrglod ynni. /I Dduw ydd archaf, Naf, eu noddi, /Nedd llwyrgred 1 DB VI 24 90 . /Ystyriwys De_"ws ddawn iddaw, /Ystyried Tad llwyrgred rhag llaw, /Dyn yn fyw ni faidd ei dreisiaw, / Llwyrwaeth 1 LlG VII 24 72 w deifniawg llidiawg, lledled fydd - ei blas, /Llwyrwaeth yw ei gas no'i gerennydd! /Llywelyn gelyn, ga llwyrwrys 1 CBM III 16 34 Diachris carddwys cerdd forad, /Diechrys llwry llwyrwrys llwyprad, /Dieching welling wallofiad, /Diacho Llwyrwys 1 LlG VII 24 135 faith ardalau, /Llywiadr pobl Powys a'r Deau; /Llwyrwys taer yn aer yn arfau, /Lloegr breiddiaw am bru llwytgun 2 GM I 8 23 i eu bre /A ba_^r ynddaw yn ddiolo, /A lithws llwytgun ar ffun ffo, /A borthes branes, Brynaich gyffro PM V 23 128 y'i lluddio! /Llwrw Fochnant edrywant ar dro, /Llwytgun llwyd llithwyd am honno, /Lletgynt Argoedwys gw llwyth 16 EW VI 4 34 is alar trwm, tramawr odrig - w_^yth, /Am wawr llwyth a lleithig, /Am eryr gwy_^r gweithfuddig, /Am io PB VII 19 12 hepgor, /Tafodiawg breiniawg, brondor, /Tafarn llwyth cadarn Cadfor. /Cadfarchawg pyllawg, pwyll anghla GB II 26 116 gwirodydd /A gorfod a gwared lliwed llonydd. /Llwyth Daniel aruchel, eu hefelydd /Nid oes yn cadw oes CBM IV 17 49 - fod /Cyfragod dyfod tu fy ngweryd; /Yn llwrw llwyth elfydd Dofydd a'n dyd /Yn llawr lliwetgawdd, angh EGM I 25 13 , nid gw_^r anchwyrn; /Nid emyth, nid llyth yn llwyth he_"yrn, /Neud ef yn ardwy adwy edyrn. /Cochwedd CBM IV 14 23 - a fu /Fal ydd aeth oddyno, /Dig y'm gwnaeth llwyth Iago /Felyn, dyn a'i dialo CBM IV 4 231 eon. /Eurllew byd, esbyd esborthion, /Eurllyw llwyth, lleithig prydyddion, /Eurgolofn eurddiofn ddeon, D-4 VI 20 48 enyw o gancad, /Llyw Gwynedd, gwynfydig wlad, /Llwyth lleudir Ystwyth ystrad. /Yn Ystrad Meuryg anystyw GB II 26 118 elydd /Nid oes yn cadw oes a moes a mynudydd; /Llwyth mariedd, mawreddus eu merwerydd, /Gwell pob un du CBM III 16 40 preiddwyr, preiddwr iawn, /Lleithigawg Owain, llwyth ogawn, /Lleithgar llym, grym gryd, lleiddiad cad DB VI 24 75 n ymgiliaw, /Cuall ac arall yn ymguraw, /Ac ar llwyth oswydd gnawd llithiaw - cigfrain /A chaer dew fir CBM III 24 18 , dig disgywen, /Mor fynych, mor faith, llaith llwyth Pobien: /Gwy_^r yn afrddwl, gwy_^r gwerin urdden, PhB VI 15 30 /Gorau yw gennyf-i gorfedd - neuaddawr, /Llyw llwyth Tewdwr mawr, gwawr gwaradredd. /Cynneddf yw cenny GM I 14 46 /Hi a hawdd borthes lles llin ei hennydd /Rhag llwyth wyth bechawd, priawd prifwydd. /Prynesid Mab Duw PB VII 16 17 es droch, drom, /Oedd glew lew o lwyth y Cam. /Llwyth y Cam, ceimiaid dinidr, /A'i colles, colled anfed GYC VII 36 82 f, pob tref yn eu treiddiaw, /Pob tylwyth, pob llwyth ysy'n llithraw, /Pob gwan, pob cadarn cadwed o'i llwythfawr 2 DB VI 28 12 yhoedd, cyfun, hardd-deg, /Ar wledig lleithig, llwythfawr, eurddreg, /I loywdir llawhir, llyw Dinorweg, CBM III 19 22 /Detholais fy rhwyf, yn rhad wellyng - mawr, /Llwythfawr llawr llaw ddetchwyn, /Yn eurllyw glyw, glew, llwythiawg 1 CBM III 9 4 yn nydd cain! /Teulu Madawg, mur Prydain, /Yn llwythiawg yn llithiaw brain. /Godwrf a glywaf ar glawr llwythwy 1 CBM IV 16 157 /Cyn gwisgaw afarwy, /Afar mawr bron llawr ban llwythwy, /Mor fydd llwydd llonydd llawddadwy; /Mor atre llyau 1 EGM I 27 73 orfynt wrth y gorau, /Gwedi gwydn garu llu a_^ llyau /A lliaws achaws ucheneidiau, /Gwedi carddu rhwy, Llychlynigion 1 GM I 8 34 _`s brofi. /Un o Iwerddon, arall arfogion /O'r Llychlynigion llwrw hirion lli, /A'r drydedd dros fo_^r llychwr 3 PM V 17 43 w tey_"rnas - wyd, /Ni odyn neb dy gas, /Ba_^r llychwr, gw_^r yn oed gwas, /Beirdd byd i'th gyd rhygafa PB VII 5 33 goleurwydd galar. /Mau alar llachar mur traeth Llychwr - gwychr, /Llew gwychddrud Dinefwr, /Mwyth dorf LlF1 II 2 27 Bodd Duw a gaffwy a goffaaf. /Twrf torf traeth llychwr, milwr molaf; /Mal y'th rygefais, yd yth geisaf. Llyd 1 D-2 I 2 47 Lliwed a hun, llysaidd, eiddun, llun fenediw; /Llyd amgyforth, llong ddeseforth, llongborth anaw; /Llug llydan 2 CBM III 16 241 n) /Trachwyddynt ben o dra_"ed; /Yn Llidwm, yn llydan drefred, /Yd wanai wanar, yd waned: /Barf ar farf ES I 15 12 . /Cyfran deg, ei dogni a wnaeth, /Cyfri llu, llydan o bennaeth. /Cyfreithgar ni ga_^r negyfiaeth - cy Llydaw 3 CBM III 3 151 en, /Llan dra llanw, dra llys Ddinorben, /Llan Llydaw, gan llydwedd wohen, /Llan Bengwern, bennaf daear DB VI 24 60 gddaw - pan brofed, /A'i glywed ar lled hyd yn Llydaw. /Gnawd fod ongyr gwy_^r gwedi gwyraw, /A chledd GB II 26 276 A dygynnull saint yn ei senedd: /Saint Angaw a Llydaw, llu edrysedd, /Saint Lloegrwys ac Iwys a saint y Llydw 4 CBM IV 4 6 n pedrydant; /Llid ergryd, esbyd esborthiant, /Llydw amnawdd, oesgawdd ysgarant; /Llwrw branes llwyr or CBM III 24 167 eb, neb ni'm deiring, /Llew llawr llid enwair, llydw bair berging, /Llwrw trylew llawr, llew llurig dei PM V 5 67 mes. /Caffaf, co_^r mawrnaf, mawrnerth aches - llydw: /Handid lled fy muches! /Caffant fyrdd o feirddio CBM IV 9 165 achar Llachau - gyfarpar /Yn aerfar yn arfau, /Llydw ysgor, ysgwyd byddinau, /Llid ysgwn, as gwn ys gor llydwedd 1 CBM III 3 151 a llanw, dra llys Ddinorben, /Llan Llydaw, gan llydwedd wohen, /Llan Bengwern, bennaf daearen, /Llan Bo llyfngwn 1 LlN II 17 7 yf gant neges, /Ni eill gwaedd awel goddiwes - llyfngwn, /Llywelyn a'u rhoddes. /O dyfyddydd fyth o fai Llyfn 2 OC II 14 102 want. /Areglydd defnydd dioddeifiant - llafn, /Llyfn ei deutu, llym ei hamgant. /Dywallaw-di, fenestr, LlF2 VI 7 11 wrth lef a gwy_^s. /Handoeddit o'r llin a_^'r llyfn emys; /Cyfarwydd fy llaw yn eu llewys. /Handoedd i llyfnfarch 1 CBM III 8 7 ein glyw, /Nid am glod warafun, /Pob llary ar llyfnfarch diffun, /Pob llew a_^ llafn glew ar glun. /Ym llyfr 2 CBM III 21 185 wawd gorfod yn amryson /Mal pan orfydd Lleu yn llyfr canon; /Canaf yn esgud, ys gwn pa ho_^n, /As gwdda DB VI 31 38 edi treisynt gynt ar y goron, /Trydydd rhyfedd llyfr llefesigion /Nad a_^ gwy_^r Gwynedd gan y gwyllion llyfrau 10 MG VII 32 18 /Oedd Fab Duw Rhe_^n, o'r hwn y ce_^n lle_^n a llyfrau /A dewinion synnwyrddoethon, ddethol gampau, /A GB II 26 157 /Rhwyf rhadau biau beirdd wy foli, /A lle_^n a llyfrau a'r llen bali. /Pan ddaeth o Ffrainc Ffranc o'i MG VII 33 75 seilych? /I'th foliant soniant so_^n clych - a llyfrau, /Cerddau, telynau, crastannau crych. /Nef, daea GYC VII 40 49 gasa eglwysau, /Gwae ni chred awen lle_^n a'i llyfrau, /Gwae ni chred bob peth o'r pregethau, /Gwae ni GYC VII 40 119 redin hanes, /Cymun a chyffes a lles llyfrau. /Llyfrau llaswyrau yw'n sa_^l, /Llwyr obaith heb araith b ES I 16 4 i'n cofiau can y_^m cyfun, /Nid rhaid in amau llyfrau lleen. /I Grist y canaf, ar fraint canon, /Ceinw GYC VII 40 118 iwes, cyffredin hanes, /Cymun a chyffes a lles llyfrau. /Llyfrau llaswyrau yw'n sa_^l, /Llwyr obaith he EGM I 27 92 _^l i'm dwyn adnau /Mal y dug Cwyfien lle_^n a llyfrau, /Mal dyfod Elfod elfydd Gelau, /Mal crefydd hyw LlF1 II 5 2 Gwyn, gwrandaw-di ar synnwyr /A draetha llyfrau mor llwyr: /Gwyrthau golau gwelator - /Drychafae GYC VII 40 69 nnes, caffel gorddiwes /Cymun a chyffes a lles llyfrau, /Olew ac angen a chymwyll `Amen', /A chymod a_^ llyfrder 2 CBM III 18 7 rllew llawr llawch nifer, /Ni olaith llaith er llyfrder, /Ni oddef cam, nyw cymer. /Ysid im arglwydd eu CBM III 26 23 greidiawl, hawl hydrfer, /Ysgor gadw ni gedwis llyfrder, /Ysgwn walch, ysgwyd dau hanner. /Ysgawl gw_^y llyfrddonaid 1 CBM IV 16 143 th gathl cyfoeth coethiaid, /Ym mhrysur llafur llyfrddonaid, /Ym mhresent, ym mhreswyl enaid. /Yn ador llyffaint 2 CBM III 3 68 'r blaid a blyg haint, /Afflau ffrau a phryfed llyffaint, /Affan poen, porthloedd digofiaint, /Uffern w GYC VII 40 83 lashaearn lle gweli Satan sutiwr ffyrnau, /A llyffaint llidiog o'r tir oerfelog, /A nadroedd cribog o llygad 3 GYC VII 43 2 d ar Frenin fraint ucheldaw, /Haeldad, goleuad llygad a llaw, /Na chred pechadur ei ddifuriaw /Hyny e_^ GYC VII 38 34 gnifer; /Llwyd ei ben, pan henyw ei falchder, /Llygad briw heb liw, heb leufer, /Lle'r dannedd yn dwn p EG VI 18 98 Ef i mi y meddwl difrad, /Mi iddaw yn llaw, yn llygad. /Ni henyw o afryw afrad, /Mi henwyf o henwyr ei llygaid 1 GB II 26 222 dd ar eu llu-hwy lliw dydd golau, /Collant a'r llygaid a'r eneidiau; /Ny welant na lliant nac eu llonga llygod 1 GYC VII 40 42 rnawg /A'r cyrn llymsodlawg ar ei sodlau, /A'r llygod pengarn a_^'r gylfinau carn, /A'r llech las haear llygru 2 HOG II 13 6 Yng Nghoed Gorfynwy yng ngorddibed - Lloegr /A llygru ei threfed, /Llaw ar groes llu a ddygrysed /[ ]A DB VI 25 18 /Pan fu'n ymbrofi, ef a_^ brenin - Lloegr, /Yn llygru Swydd Erbin /Oedd braisg waisg gosgedd ei fyddin, llygrwys 1 EG VI 18 90 -i Nudd, haelfudd hwelfeiddiad, /Ar Lloegr rwy llygrwys heb ddiwad; /Ysymy Rydderch, roddiad - aur mely llynges 4 CBM IV 2 15 Deifi, am dw_^r, am dwrf angor; /Oedd amdroch llynges, aches achor, /Oedd amgen Gwaith Fo_^n a Gwaith GB II 26 218 Gwyrthfawr briodawr, briawd ddeddfau. /O'r daw llynges drom, drwm ei geiriau, /I geisiaw cymraw, cymryd HOG II 12 10 engisiant trydydydd o Fai - trychanllong /Yn y llynges fordai, /A decant cynran a'i ciliai, /Cyfarf heb CBM IV 4 173 i fynw, /Ei fyned a'm dirmig, /Baran llanw ger llynges gerrig, /Blaidd aerflawdd, amnawdd amnwythig; /B Llyngfawr 1 DB VI 32 5 ul gyffro trang, /Yn unawr y llawr a'i llwng. /Llyngfawr daear awr derfyn, - a garaf, /A gerais ei chan llynghesawg 1 MB I 3 80 dd eurgylchwy yn fordwyawg, /Toresid gormes yn llynghesawg. /Gwedy tonnau gwyrdd gorewynnawg /Dyfforthy Llym 11 PM V 18 37 gwron o'r fas /A wnaeth Duw y dydd y'n creas. /Llym anian trathan trwy gras - a choed, /A chedyrn orefr LlG VII 24 24 hylwydd hael arglwydd eurgledd, /Llew Cemais, llym drais drachywedd; /Lle bo cad fragad friwgoch ryse OC II 14 102 defnydd dioddeifiant - llafn, /Llyfn ei deutu, llym ei hamgant. /Dywallaw-di, fenestr, o lestr ariant, CBM III 16 41 , /Lleithigawg Owain, llwyth ogawn, /Lleithgar llym, grym gryd, lleiddiad cad cerddglyd, /Cedernid Casw BF VII 53 18 Oerdon fy nghalon; anghelfydd - oedd im /(Eryr llym lluosydd) /Aros clybod dyfod dydd /Aur golofn ddiof BF VII 53 35 - hwn, /Hyn a'm dwg yn ebrwydd; /Llyw dragon, llym rhoddion rhwydd, /Lleiddiad, argleidrad, arglwydd GYC VII 41 42 dannedd arnu, orn ymliwau, /Llidiawg fyddant, llym y gwanant a_^'r cigweinau, /Gwenwyn adnair, gwedd a DB VI 29 25 , /Am riff ne_^r, lluch hyder Llachau, /Am rym llym y lleim fy nagrau, /Am rwyf y darwyf, im neud arau, D-2 I 2 48 ongborth anaw; /Llugyrn gytrym, lledfegin rym, llym yd grym glew; /Lleufer synnwyr, llawer a w_^yr, llw DB VI 35 7 , coeth, cywir, /Llawhir ni welir ei gywala; /Llym yng ngrym yng ngryd, llawr gorfawr gwryd, /Llwyr y CBM IV 6 168 ngir, /Pan lladd yn lluchiad, pan llochir - yn llym, /Yn llachar yd fernir; /Pan gymrwy rhyfel rhyhoffi llymder 1 GYC VII 38 25 f yn was anwastad gallter, /Ef yn oed yn edrym llymder, /Ef yn w_^r yn arail prudd-der; /Ef yn grwm yn llymsodlawg 1 GYC VII 40 41 cethri osglawg a'r cythraul cornawg /A'r cyrn llymsodlawg ar ei sodlau, /A'r llygod pengarn a_^'r gylf Llyn 2 EW VI 4 28 ir fal Gweir fab Gwestl, /Gwy_^r wawr yn llawr Llyn Egwestl. /Diwestl ei ysgor, ys cwynais - nad byw, / PM V 22 18 threch wrth rwyfan mordwy, /Lloegr wrthryn tra Llyn Llumonwy. /W_^yr Madawg ermidedd fwyfwy, /W_^yr Ywa Llyna 2 GwB VI 17 8 myfyr, /Rhuthr gwy_^dd glyw gwythlawn ongyr, /Llyna ruthr aruthr eryr! /Rhuthr a ddug fy naf (nawell y DB VI 31 9 n Arfon, /Llywelyn glodfawr Fawr a'i feibion. /Llyna w_^r arwr i argosbion, /Llwyddedig gwledig gwlad o Llyndu 1 GB II 26 146 ho_"eg, /Hyd ar Dywi, afon firain a theg; /O'r Llyndu, lle'd fu llid gyhydreg, /Hyd ar Dwrch, terfyn ti Llynnwys 1 GM I 7 120 smwyth falch gaerwys /Ar ei helw a hwylynt tra Llynnwys; /Lliaws cleddyf claer a glaif rhuddraidd aer / Lly_^r 22 PM V 20 37 , angerdd angudd. /Angudd fu dy gyrch, angerdd Lly_^r - a Bra_^n, /A briwgoch dy ongyr, /Traw y tremyna CBM IV 4 255 yd Gaer Gaint i gadw braint Brython, /Hyd Gaer Lly_^r a hyd Gaer Lleon, /Hyd Ystreingl, hyd Eingl, hyd CBM IV 4 30 Am dwll farchogion marchogasant - wy_^r /Am du lly_^r a lliant: /Am ardal Caer Dathal doethant, /Glyw a LlF1 II 1 98 o_^r a'i chelyfrad /A'i cherdd a'i chedwyr a'i lly_^r a'i llad /A'i llan ger dylan, ger glan dylad - he CBM IV 4 192 wyrdd heli Teifi tewychai, /Gwaedlan gwy_^r, a lly_^r a'i llanwai; /Gwyach rudd gorfudd goralwai, /Ar d BF VII 53 28 eon, /Aur diserch Rhydderch rhoddion, /Arfaeth Lly_^r, arf mawrwyr Mo_^n. /Gwae Fo_^n ac Arfon gorfod c PM V 11 27 gorddwy ar allmyr, /Cadr wryd bryd Bra_^n fab Lly_^r, /Cedawl arwynawl eryr. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rn CBM IV 16 212 aeddfan, /Dychymriw ton amliw amlan, /Dylleinw lly_^r, dyddetgyr dylan, /Dychymer ufeliar ba_^r ban, /D GwB VI 17 5 b Culfanawyd. /Rhuthr a ddug fy llyw, aeth tra lly_^r - ei glod, /Ei glybod bu myfyr, /Rhuthr gwy_^dd g CBM III 16 89 Cywlad loes, moes Macsen, /Mawrdraws drais dra Lly_^r Henfelen, /Mawrbar bair o bedair echen; /Marchawg CBM III 14 20 rlleng torf rhag twrf camawn /Fal twrf ebyr yn lly_^r llawn. /Llawn am lyw estrawn, am lew Ystrad - maw CBM III 4 4 golau tonnau, taenferw gwenig, /Llanw ebyr a'r lly_^r lle ni mawrdrig; /Mynych ymanfon dygn gofion dig CBM III 13 34 esgar, ysgor yn niffaith, /Balch eryr, baran Lly_^r Llediaith. /Brad eurgrwydr, gynfrwydr gynfraith - CBM III 7 17 Wesgw_^yn ganhymdaith; /Rhudd ongyr Bra_^n fab Lly_^r Llediaith, /Rhwydd ei glod o gludaw anrhaith, /Rh CBM IV 9 50 g ongyr, brithawd - breithgad gwy_^r, /Brydiau Lly_^r, Lloegr ddifrawd, /Bri Brython, braint Saeson sa CBM IV 17 71 udd Prydain, prid ei hesgur. /Rhybu Fra_^n fab Lly_^r, llu rwymadur - mad /Yng nghamp yng nghywlad, yng BF VII 54 36 aeth hiraeth hir dewi - triwyr, /Fegis meibion Lly_^r, llwyrglod ynni. /I Dduw ydd archaf, Naf, eu nodd CBM III 3 149 len, /Llan llugyrn, llogawd offeren, /Llan tra lly_^r, tra lliant wyrddlen, /Llan dra llanw, dra llys PM V 23 110 ywelyn, ef llosges dy fro, /Llas dy wy_^r tra lly_^r, tra Llwyfo. /Llwyr ddug y Wyddgrug, nid ffug ffo PM V 2 3 gan, lloer fan llwrw fynegi, /Cynnwrf yn ebyr, lly_^r yn llenwi, /Cyngyd gaeafawr hwylfawr heli. /Celfy EGM I 26 9 erfyn mawr meibion Beli. /Oedd hydraidd wychyr lly_^r yn llenwi; /Oedd hydr am ddylan gwynfan genthi. / SB II 22 34 eilgi /Cilgwri, cil wellig; /Bu y gwy_^r cylch lly_^r yn llewyg /Gan eu lladd o'r llew gosgeiddig; /Rhi Llyre 1 LlF1 II 1 141 rwydd heli, /Lleuddad a Chadfan yn ei chedwi, /Llyre werhydre wrhydri - lliaws, /Hydraws hydraidd, maws Llyried 1 PM V 23 94 gynnan. /Llary, ni dde_^l ei law ataw, atan, /Llyried, tremyned tra mo_^r dylan, /Rhag llaith anolaith llyrion 1 PM V 4 35 o'r cwbl anddeddfon? /Ef yn fawr, yn llawr yn llyrion - angerdd, /Yn angudd ei roddion, /Ef yn w_^yl, llyry 5 SB II 24 21 llef tra llef, tra llan llywiaw, /A llyry tra llyry, a llwrw tra llwrw aerfwrw furthiaw, /A llafn tra SB II 24 39 brid brenial braidd wasgarawg, /Llan Ystyffan, llyry byry boethfan, llwrw bwrw beithiawg. /Teulu rhyn PhB VI 14 47 wr mwynwawr meddwid, /Ac am byrth clod wasgar, llyry daear difrisg, /Llawer march a gwisg a wesgerid. / PhB VI 13 16 wosgudd, /Llwrw llwyrglod, wawdrod wodrudd, /Llyry drafn llawer llafn lledrudd. /Lledrudd parfrys Rhy SB II 24 21 a thref, a llef tra llef, tra llan llywiaw, /A llyry tra llyry, a llwrw tra llwrw aerfwrw furthiaw, /A Llys 53 PM V 23 130 yd am honno, /Lletgynt Argoedwys gwys greudo, /Llys a dwy neud einym yno. /Edryched Powys pwy fo - brei MB I 3 75 awg /Arfodd faedd feiddiad angad weiniawg; /Yn llys Aberffraw, er ffaw ffodiawg, /Bu_^m o du gwledig yn PM V 25 13 alch fuelin /A'i wisgoedd eurin ar fynogi. /Yn llys Aberffraw yn llochi - barddrin, /Yn Nghaer fawr Fyr PB VII 7 5 eurglawr yr Arglwydd Rhys. /Mab Rhys, eurbost llys, aerbair - yn arfau, /Dug angau (dygn a air!) /A'i GM I 9 165 ydd /Ag amrant hirwrm a grudd hirwlydd, /Ac yn llys afneued y'm heiddunir /(Henoeth oeth dybyddaf o dyb DB VI 24 27 briwaw /A llid boethfan da_^n yn eu deifiaw /A llys afraid gwry_^s na gwrysiaw - o'i phlaid /A'i lliaws CBM III 29 6 s gwawd digardd, digabl ei gwynaw, /Od is llaw llys Bennardd, /Blawdd glyw glewyd diwahardd, /Blaengar CBM III 25 8 ddyfrig, /Lles beirdd heirdd o'i hardd wenig, /Llys Celynyn celynnig. /Celennig rhuddaur a'm rhoddai - PB VII 14 5 eurig. /Cyn plyg mab Meurig, mawr annosbarth - llys /Colli Rhys Rhystud barth, /Colled rhwy i'm rhwyf d GB II 25 23 d a deg cant tecaf a fu. /Ysgafn nifer Rhys yn llys Dinefwr, /Ffyrdd myrdd gyrth glydwr glod chwenychu. PC II 21 28 'u llas a_^ llafnau rhuddion /Ar lles draig yn llys dragon. /Can eddyw Aerddur yn arddyfrwys - fa_^r /Y PM V 4 42 . /Ef bu rhydd o'r rhwydd orchorddon /O amgant llys Dygant fab Do_^n. /Ef a fo, gan fodd engylion, /Yn CBM III 3 150 _^r, tra lliant wyrddlen, /Llan dra llanw, dra llys Ddinorben, /Llan Llydaw, gan llydwedd wohen, /Llan CBM III 5 42 ei hystlyned!) /Llys y daw deon i'w darymred: /Llys Efa i feirdd y'i digoned. /Llysaidd ei hirdwf o'i h PM V 23 123 dwg pan fynno, /I'r Trallwng, tri llu anosgo: /Llys efnys afneued tra fo, /Lles i fyrdd o feirdd a'i cy PhB VI 11 1 Gwelais Rys yn llys Eisidlo, /Geleurudd gelyn yr allfro, /Hyfolawg, hae PM V 23 115 yn agro, /Llas ei glas, y glwystai neud glo. /Llys Elsmer, bu ffe_^r, bu ffwyrno, /Llwyr llosged ei th CBM IV 9 220 blwyddyn, /Llew llysoedd llysaidd ei derfyn, /Llys eorth, llyw adorth llewyn, /Gwy_^dd wosudd, llofru PM V 10 68 th i'w alon) /Lle teg tey_"rnwaith udd Mo_^n, /Llys er lles i feddygon. /Meddwynt llyw am fyw am falch PM V 24 10 laidd eurflaen rodawg /Arfogion ddragon, draig llys eurawg; /Rhyarfeiddaf naf nerthawg - ddygyrchu, /Yn CBM III 8 56 wg /A'r lle ni llysir cynran /A'r llan odd uch llys Fadawg! /Er pan yw marw Madawg wyn /Nid llawen llaw LlF2 VI 7 3 aid ysbaid ysbys. /Handwyf huawdl was a wys yn llys /Fal Ymarwar Lludd a Llefelys. /Handid fy arglwydd PM V 25 21 - ne_^r, /Yng nghaeroedd Aber tyner Teifi, /Yn llys ffe_^r Elsmer, yn Saint clodfan Cle_^r, /Yn llysai PB VII 1 24 alch gyfranc, /Drud yn arfau yn ieuanc, /Draig llys Ffraw, drwg ar lles Ffranc. /Ffranc ni'th faidd cyf GM I 8 67 Idwal /Nid e_^l heb ddial mal galanas; /Ac yn llys Gadwallawn gan gedwellin lliwed /A'i coffa_"ed ced CBM III 8 50 , llwyr ddilyw! /Hawddamawr, Waelest Edwy /A'r llys gan ystlys Dyfrdwy, /A lle teg tebyg i draeth /A wn PhB VI 16 3 wawd a ganaf, /Goroer fy nghalon goruch adaf - llys, /Gorug angau Rhys angen arnaf. /Gorwlychawd fy ngr CBM IV 10 15 - awch porth /Can perthyn atregwch! /Gostegwyr llys, gostegwch! /Gosteg, beirdd: bardd a glywch! /Aswyn PM V 26 59 pen faddau - pybl, /Pobl fedydd rhwy ciglau; /Llys Hawrffordd, ei berw ffyrdd neud tau, /Llwyr llosged PhB VI 14 7 , /Peunoeth a_^ rhygoeth y'm hanrhegid, /Ac yn llys hil Tewdwr teg y'm hurddid - ynaeth /Ac atoeth etwa CBM III 5 86 meingan meingadr ei hystlys, /Ni'm hu frys o'i llys i'w llaes ymdaith: /Gwirion deg, dawel ei chyfariai GM I 7 117 felged gwlad Athrwys; /Lliaws eurfail fawr yn llys llary a llawr /Heb hyd wawr orffowys. /Lliaws aes e PB VII 14 14 rn a'n difarn cyd a_^ maddau - Rhys, /Cadwalch llys, lles cerddau; /Cwyn dwyn deifniawg o'i ddechrau /C CBM III 17 11 ddigawn - atan, /Gwin o ban, ran radlawn; /Yn llys lles glyw, llyw Lleisiawn, /Yn llaw llew cad, cyrn MB I 3 10 drallawd. /Ac ail dra drymaf trengi meddwawd, /Llys lleufer ynys, gwry_^s gorfyndawd: /Py dawant anant, SB II 24 40 rw beithiawg. /Teulu rhyn Rhys, teulu taerwrys llys lliosawg, /Teulu talfriw, aesawr fflamliw rhiw rhu CBM IV 16 218 n, /Wedi serch a seirch, meirch meingan, /Emys llys llysaidd uch ebran, /Gwedi treth mal traethawd Ieua OC II 14 10 fenestr, gan foddha_"ed /Y corn yn llaw Rys yn llys llyw ced: /Llys Owain ar braidd yd ryborthed - eiri D-3 VI 19 29 rfau yw llyw Arfon. /Lledwys ei amnwyth, llawr llys Nwython, /Llywelyn Lloegr gryd, gwynfyd gweinon, /Y CBM III 16 123 angeibr Dudoch! /Aml iwch feirdd ei fudd, emyr llys nyw lludd /Emys rhudd rhuthr gwyddfoch: /Ei orddawn HOG II 9 15 o nwyf yn ail Garwy Hir, /I wen a'm lluddir yn llys Ogrfan HOG II 9 11 oerfel ar uchel fan, /Rhag fal y'm coddid-i yn llys Ogrfan, /Chweris o'i haddawd-hi addoed cynran, /Eth OC II 14 11 ha_"ed /Y corn yn llaw Rys yn llys llyw ced: /Llys Owain ar braidd yd ryborthed - eirioed, /Porth mil CBM III 16 245 ed, /Ta_^l tra tha_^l, tranial tra chaled! /Yn llys Owain hael, huanred - ei wir, /Hydr ei ddir a'i dda GM I 9 138 u. /Addwyn yfais-i fedd a'i fenestri o aur /Yn llys Owain hir hy_"wr ddlidau. /Dy-m-gwallofied ei win o PB VII 3 17 wr fyrdd, /Te_"yrn yn he_"yrn yn hardd. /Hardd llys Rhys, Rhos gaethiwed, /Rwyf llu tra fu ei fywyd, /B GYC VII 40 6 . /Dyw Llun, naf gwiwlun ni bair gelu - lles, /Llys uffern ni orfu: /O'r dydd y codes Iesu /O farw yn f CBM III 5 41 fyned /(Gorthrych lys Leisiawn ei hystlyned!) /Llys y daw deon i'w darymred: /Llys Efa i feirdd y'i dig PM V 25 27 Eingl, /Yn Rhuddlan Degeingl deg athrefi, /Yn llys y Wyddgrug a Lloegr yng nghaddug, /Llawer ein goddu PhB VI 14 55 ywedid, /Pan fai ancwyn medd y'n meddwid - yn llys /Y'm haddawsai Rhys na'm diddolid CBM III 16 156 yn traws ryfel tros Rufain - yd wy_^s, /Tros y llys yn Llundain, /Mynw eofn, colofn cyfwyrain, /Mur me CBM III 11 43 wdd - gwy_^r /Uch gwirawd eurgymlawdd, /Yn neb llys, yn neb lle anhawdd /Nad ef daw ar eu llaw lletgaw CBM III 2 4 chel braint arddangos, /Lle trydar, Llechysgar llys. /Ysid i'th lys liaws dyn /chedyrn a chyrn amgen /A llysaidd 8 PM V 25 22 ys ffe_^r Elsmer, yn Saint clodfan Cle_^r, /Yn llysaidd Aber hydrfer Hoddni, /Yng Nghastell Baldwin, y CBM IV 9 219 br llawr, neud llawer blwyddyn, /Llew llysoedd llysaidd ei derfyn, /Llys eorth, llyw adorth llewyn, /Gw CBM III 5 43 i'w darymred: /Llys Efa i feirdd y'i digoned. /Llysaidd ei hirdwf o'i heurdudded, /Llaes wengall, wenga D-2 I 2 46 ceneddl nodded, ced gyfeddliw; /Lliwed a hun, llysaidd, eiddun, llun fenediw; /Llyd amgyforth, llong CBM III 24 48 rfoll, carddgoll, cerddgar, /Gw_^r oedd flaidd llysaidd, llysid ei fa_^r, /Gw_^r oedd rudd ei lafn o li CBM III 21 27 glyw aerllyw ar llwrw camawn? /Py fydd llary llysaidd llysoedd hylawn, /Hylawch prydyddion, Prydain o CBM IV 16 218 edi serch a seirch, meirch meingan, /Emys llys llysaidd uch ebran, /Gwedi treth mal traethawd Ieuan, /C CBM III 21 46 welais am eurllew, am eurllestri, /Yn llysoedd llysaidd, ymgyngenni, /Ymsang torf am gorf, am gerdd wes llysawg 1 GM I 7 54 w falch farchawg, llawr mawr Amhadawg, /Llary, llysawg, lluosgar, /Llywelyn, llyw diarchar /A llawen cy llyseiddiaf 1 BF VII 50 29 l yr hwyl bellaf; /Gw_^r dig ei ddistryw, llyw llyseiddiaf, /Gw_^r dygn ei alar, ca_^r cywiraf, /Gw_^r llysenw 1 PM V 26 49 u ni'm gwedd, /Pen elyf, pan elwyf Wynedd; /Un llysenw a_^ Rhun, nid rhyfedd - fy mod /Yn mudaw am reue llyseuau 1 MeiG I 33 30 nes Duw o'i ddefnyddiau /(Duw a ddigones) lles llyseuau. /Llywydd lleferydd a llafuriau, /Llary a orug llysid 1 CBM III 24 48 ddgoll, cerddgar, /Gw_^r oedd flaidd llysaidd, llysid ei fa_^r, /Gw_^r oedd rudd ei lafn o lif gwyar, / llysir 1 CBM III 8 55 ynawg /A'r tai a'r terfynau enwawg /A'r lle ni llysir cynran /A'r llan odd uch llys Fadawg! /Er pan yw llysoedd 10 IRh VII 30 46 fad fagiad fegidydd - pobloedd, /Gwen gannwyll llysoedd a lluosydd; /Gwanlleddf ddeddf, didawl ei hiei GM I 7 72 /Cynyddesid llawr llwyr drefad, /Llesgen deg, llysoedd cyfarad. /O ben Pumlumon hyd borth Caer Lleon, PM V 10 73 wr yng ngryn, /Pan ddyfu pen llu Penllyn. /Pen llysoedd cyhoedd Ceiriawg amgant - glaer /A glywir dra PM V 25 29 nghaddug, /Llawer ein goddug yn ymgoddi, /Yn llysoedd Deau, yn Lloegr addodau, /Lliaws tw_^r golau yn CBM IV 11 17 chau a llachar Gynfrig. /Eurwas, cyn lleas, yn llysoedd - enwawg, /Mygedawg magadoedd, /O bob da defny EG VI 18 14 gerais ni ga_^r mantawl) /Gwelygordd Lleisiawn llysoedd gweddawl: /Lluoedd arwoloedd ar weilw didawl, / CBM III 21 27 rllyw ar llwrw camawn? /Py fydd llary llysaidd llysoedd hylawn, /Hylawch prydyddion, Prydain ogawn? /Py CBM III 24 136 ludfan, cludfeirdd wogawn, /Cludais-i alafoedd llysoedd Lleisiawn. /Gwedi pargoch grym, parllym peirlla CBM IV 9 219 n /Arllwybr llawr, neud llawer blwyddyn, /Llew llysoedd llysaidd ei derfyn, /Llys eorth, llyw adorth ll CBM III 21 46 gweli! /Gwelais am eurllew, am eurllestri, /Yn llysoedd llysaidd, ymgyngenni, /Ymsang torf am gorf, am Llystynwallawn 1 CBM III 24 142 udd mab Rhiwallawn, /Llyw llafnawr, llew llawr Llystynwallawn, /Rhirid ni'm gochel a'm gochawn - o'i br Llysyn 1 D-4 VI 20 73 nif Cadwallawn, myd mwy. /Pebyllwys fy llyw yn Llysyn - drefad /Am drefred Wenwynwyn, /Clawr Powys, peu llyth 1 EGM I 25 13 wl gwrawl, nid gw_^r anchwyrn; /Nid emyth, nid llyth yn llwyth he_"yrn, /Neud ef yn ardwy adwy edyrn. / llyther 2 LlF2 VI 10 29 olau drefad a fad foler. /Mad bu ein llyw, yn llyther - folaid /A gaiff ei enaid ysbaid oesber. /Ni ma CBM IV 17 9 ern yw yr ail, durail dyrawr, /Ofer, difuner, llyther lleawr, /O ffydd a chrefydd ydd achretawr. /O ff llythwyr 1 PM V 8 17 mor brid /Aur Afia os ef rhyerchid. /Nid ystyr llythwyr fy llethrid - i'm cerdd, /Gyr di er cardd i wr llyw 155 BF VII 49 9 naw haelder Nudd. /Gwell no Nudd am fudd fu'r llyw - a golled, /Etgyllaeth a'm dothyw, /Gwawr gwaywddu GM I 9 82 hyr; /Gwelais yno ym mro yn amrygyr: /Tewi gan llyw a wy_^r o anystyr. /Torred Caerfyrddin yng ngwrthri BF VII 51 36 i ddwyn hyd ataw, /Llu obaith faith fyddinaw; /Llyw Aber llew ffrwythner Ffraw BF VII 48 18 rhudd, rhoddfawr eurllaw, /Hael fab Llywelyn, llyw Aberffraw, /Hil Iorferth cannerth, cain wallaw - rh CBM IV 9 220 Llew llysoedd llysaidd ei derfyn, /Llys eorth, llyw adorth llewyn, /Gwy_^dd wosudd, llofrudd Lloegr ddi PB VII 6 23 eiddiaw, /Preiddiad Lloegr a'i phoethfan, /Ein llyw aer, arf taer fal ta_^n, /Llew greddfawl llawer gri GwB VI 17 5 gwyd, /Cynon fab Culfanawyd. /Rhuthr a ddug fy llyw, aeth tra lly_^r - ei glod, /Ei glybod bu myfyr, / PM V 23 36 wyar. /Pan orfu pen llu llachar, - Llywelyn, /Llyw Alun a Thafar, /Myrdd bu lladd, llith brain gorddya PM V 10 69 udd Mo_^n, /Llys er lles i feddygon. /Meddwynt llyw am fyw am falch Wythfryn - dw_^r, /Bu dyno wrth ein CBM IV 16 81 ryd /I'th wynfyd, i'th wynfa, /Mab Duw byw, fy Llyw a'm lleha /O'm lle drwg, a'm dyddwg i'm da. /Daioni CBM IV 8 32 as ddinas, dyn a gymer, /Ymherawdr, llywiawdr, llyw amnifer; /Tey_"rnfro a geidw o gadarnder, /Tey_"rnf BF VII 51 29 uthr i ddyn. /Dyniaddon, deon, digofaint - ein llyw /A'n gwna llwyr ofeiliaint, /Gwalch aerfalch arfod CBM III 13 4 awr osbaith, /Llewenydd llu bedydd bydraith, /Llyw anaw, llafn eurllaw aerllaith, /Llary Owain, Lloegr DB VI 24 86 eu llywiaw. /Llywelyn, neud llew cywaethlaw, /Llyw anaw llywenydd dreulaw, /Ystyriawl ei hawl i hwylaw EW VI 5 26 a'm hergyd, mawrgerth - na bu hy_^n /Llywelyn llyw Arberth; /Mab difai difefl ei nerth, /Mab difan eir EG VI 18 17 r a_^'m heryr yn ymeiriawl, /Llywelyn Lle_"yn, llyw ardderchawl, /Lluriglas gwanas, Gwanan a hawl. /Gwe D-3 VI 19 28 t o'r cyfeillon - mau, /Grym llew ar arfau yw llyw Arfon. /Lledwys ei amnwyth, llawr llys Nwython, /Ll DB VI 30 58 briodawr gwynglawr Gwynedd, /Dolur yw nad byw llyw Arllechwedd. /Dygn yw i Gymry dygnedd - ei dynged, DB VI 35 14 ffredin, cynifiaid werin, /Llawer ei breiddin, llyw a'u breinia; /Breiniwys Gw_^r a'i medd, braint y te EW VI 5 33 r Mo_^n. /Monwysion maon, mawr cynneddf - awch llyw /A'wch llywiawdd rhag anneddf; /Modur pur parha_"us PM V 26 99 dd /Fal ffrwyth coed llawn aeddfed: /Llywelyn, llyw Bedydd a Chred, /Fab Iorferth, fy nerth, fy nodded. BF VII 46 22 gennyf ysgarad - pob dyn /Wrth hwn: Llywelyn, llyw Berfeddwlad, /Ysgor co_^r, Cymru ddiffreidiad, /Aes GYC VII 36 42 f am fy rhwyf ysy'm rhwyfaw, /O glywed lludded llyw Bod Faeaw! /Cwbl a was a las o law - ysgeraint, /Cw DB VI 27 51 cymre_"yd. /Braw yw in, ddeon, ddiofryd - ein llyw, /Braidd yw in ein byw yng nghynnen byd, /Wedi brys PM V 18 39 than trwy gras - a choed, /A chedyrn orefras, /Llyw bydoedd lled byd, dwfn a bas, /Llywelyn, Llywarch EW VI 1 28 o fab dyn; /Llawch cerdd mawr angerdd Merfyn, /Llyw cad leiddiad Lywelyn MG VII 32 14 , preseb piau, /A sopen wair yn lle cadair i'n Llyw cadau; /Pali ny myn, nid uriael gwyn ei ginhynnau, CBM III 8 67 /Ym mherfedd Edeirniawn /Heb wy_^r lladd gan llyw camawn, /Llith beri_"on lluyddion llawn. /Ym mywyd OC II 14 10 tr, gan foddha_"ed /Y corn yn llaw Rys yn llys llyw ced: /Llys Owain ar braidd yd ryborthed - eirioed, CBM III 21 93 a_^r gwawr trydar, trin orllawes, /Er pan llas llyw ced neud neued nes, /Neuaf nas gwelaf fal y'm gwele HF VII 23 26 os tyr, torri - glas efyn /Gan fodd Llywelyn, llyw Cedwli. /Gan fod hir gymod heb gam inni /Gan ddidwy CBM IV 9 113 flwyn, /Llwybr moliant, meddiant medd ancwyn. /Llyw Cemais, o'th goddais i'th gw_^yn, /Llew camawn, cym LlF1 II 3 22 . /Galwaf-i Dduw Arglwydd am arglais - Owain, /Llyw coelfain, Coeling drais: /Heddwch im am a genais, / CBM IV 12 2 Im hyfryd yw cymryd cylch /Gan llyw cyfedd, llew cyfwlch; /Marchogwn-i marchogaeth fal DB VI 25 30 n - rhwy /Yn rhedeg am ddeulin. /Llywelyn, ein llyw cyffredin, /Llywiawdr berth hyd Borth Ysgewin, /Ni PM V 24 7 ym cytiriawg, /Lluyddau beri, rhi rhuddfoawg, /Llyw Cymru derfyn diriawg - ei harglwydd, /Llwyr ddirfaw PM V 23 27 , bod daear - arnaw /Ac arnan ei alar. /Ef ein llyw cyn llid gyfysgar, /Ysglyfion ysglyfynt llwrw ba_^r BF VII 53 26 wn cyfiawn: oeraf cofion - fydd /Lladd Dafydd, llyw deon, /Aur diserch Rhydderch rhoddion, /Arfaeth Lly GM I 7 55 mhadawg, /Llary, llysawg, lluosgar, /Llywelyn, llyw diarchar /A llawen cyni bo llafar. /Llawfrydedd fry EMRh VI 23 16 enial pob arial, crau allwng- branes /Am gylch llyw didres, dwydraul gyfrwng. /Gnawd yd gyrch cynnygn o PB VII 3 3 hydrfer ar hynt /Hiddl am Rys, rysfa mynwent, /Llyw Dinefwr, gw_^r gwychblant, /Llew trin a'i brenin a' DB VI 28 13 ig, llwythfawr, eurddreg, /I loywdir llawhir, llyw Dinorweg, /I wlad Dafydd rydd, rwydd Gymra_"eg EW VI 5 2 wr ddilyw deddyw am dirion - urddyn, /Llywelyn llyw dragon; /Gosgymon gw_^yth drwyth drudion, /Gosbarth PB VII 10 11 yn llithiaw - branes /A Brynaich yn cwyddaw, /Llyw dragon, llafnau dreigliaw, /Llew ehwybr, o lwybr dy BF VII 53 35 r a dramgwydd - hwn, /Hyn a'm dwg yn ebrwydd; /Llyw dragon, llym rhoddion rhwydd, /Lleiddiad, argleidra CBM IV 9 204 ys lladd a_^ llafnau - rhuddion, /Llew dragon, llyw dreigiau. /Draig eofn eang ei derfyn, /Dragon rwyf, PB VII 11 21 fraw ei law ar lafn rudd. /Llafnrudd Faredudd, llyw drinc, /Llew ni ad Lloegr yn ei wnc, /Nis arfaidd a PB VII 6 4 /Dawn dengwlad, cad fleiniad flawdd, /Dwyn ein llyw, Duw ry-n-lladdawdd. /Llwyr y'n lladdawdd cawdd cwy PM V 25 18 ngherdd gyflawddon /(Ac yng Nghaerlli_"on fy llyw dybi!), /Yng Nghaer Amwythig, yng nghain drefi - ne CBM IV 18 52 r, /O garchar esgar pan ysgared. /Ac Ef yw ein Llyw, ein llwyr nodded /A farn wrth ein gwaith ar ein gw DB VI 35 5 iffer, /Trawswalch, ne_^r muner, a'i mwynhaa. /Llyw glyw a glywir, llew doeth, coeth, cywir, /Llawhir n BF VII 47 15 gwayw hynod - amlaen, /Oedd amlwg ei ganfod, /Llyw glyw, glaif anesgymod, /Llew llafngroch, cleddyfgo LlLl II 16 7 ig o rannedd - deall, /Nid arall a'i harwedd; /Llyw glyw, glew annhangnyfedd, /Llywelyn, gelyn Gwynedd. PB VII 9 11 bell trethoedd, /Mab Owain, mawrdwrf arraedd, /Llyw glyw glew yn ymorchwydd /Llwydd-dud, llew gwrdd-ddr LlF1 II 2 39 Fadawg mynawg, myn yd garaf; /A nu neud ethyw llyw glyw glewaf - yn nhrin, /Ar haelfron Frenin o'r lli CBM IV 5 87 erllid - ufeliar, /Aerbair ba_^r baedd erfid, /Llyw glyw glewdraws yng ngofid, /Llew torf, tarian eurgy EW VI 1 23 neddf Emrais - wrdd, /O orddwy Ffranc a Sais, /Llyw glyw, glewddrud y'th welais, /Lloegr goelcerth llwy PhB VI 16 7 fal drych gwrthrych gwrth a welaf. /Neud ethyw llyw glyw, gloyw orsaf - byddin, /Hoedl egin brenin, hoe CBM III 16 163 wyd /Ar ysgwydd yn arwain, /Yn rhith llew rhag llyw goradain, /Yn rhith llafn anwar, llachar llain, /Yn PB VII 9 13 -dud, llew gwrdd-ddrud gw_'raidd. /Gw_^r yw fy llyw gorllawen, /Gwy_^r a ga_^r gwawr trydar trin, /Gwr PB VII 20 23 eud aeth - Blegywryd /O'i gywraint wasanaeth; /Llyw gwledd, gwin a medd a'i maeth, /Llef gawr o'i fawr GRh II 28 44 ienin Cemais, /Y harchaf, llary naf llednais, /Llyw gwriaf trin eithaf trais. /Treisddwyn, glyw aswyn, DLlM II 18 2 Ochaf-i, Dduw, o ddyfod ei laith /Llyw Gwynedd a'i Gwyndyd obaith; /Ochaf-i, Dduw, na ddaw PM V 22 16 b gorddwy: /Llewelyn a'i ceidw, llew yn adwy, /Llyw Gwynedd a'i medd hyd ym Mawddwy, /Llaw orthrech wr DB VI 29 69 anwyf a_^'m genau, /Llew biwyf, Llywelyn biau /Llyw Gwynedd, diwedd a dechrau. /Dechreuws De_"ws, hyd n D-4 VI 20 47 rn, tew arnad - i'w henw, /Ef henyw o gancad, /Llyw Gwynedd, gwynfydig wlad, /Llwyth lleudir Ystwyth ys ES I 17 15 in; /Llywelyn, lleerw freienin, /Llary ddefawd llyw gwyrddrawd gwydrin. /Nid wyf gynefawd gynefin - a_^ LlF1 II 3 31 Madawg, medel glyw, /Hael Merfyniawn, Lleisawn llyw, /Had heb ledrad, heb ledryw. /Ni bu yn lledrad ar PhB VI 13 7 ngwry_^s, /Gwawd frys Rys, rhwysg ddiriawr, /Llyw io_^r, llew tewdor, tudwawr, /Llawer echaws, tad ma LlG VII 25 83 ch tey_"rnaidd frenhinaidd fro; /Doniawg yw fy llyw, llafngoch Gymro: /Ni ddwg Duw y dawn a roddo EW VI 1 17 lch gw_'raidd, tey_"rnaidd, teg. /Teg goryw fy llyw llafn greulawn - fal gw_^r /Ar ei ga_^r a'i estrawn EW VI 2 13 n i'm rhwyf, Duw a'i rhoddes. /Rhoddes Duw i'm llyw llafn waedlif - ysgwr /A'i ysgyrion yng ngnif, /Rhw CBM IV 4 8 ysgarant; /Llwrw branes llwyr ormes ormant, /Llyw llafnawr, llew llawr llaw ddichwant, /Llwybr llanwe CBM III 24 142 yflawn; /Ni'm goludd mawrfudd mab Rhiwallawn, /Llyw llafnawr, llew llawr Llystynwallawn, /Rhirid ni'm g CBM IV 9 7 _^r awen, parha_"us hyd Frawd, /Ar lles llawr, llyw llafnawr llwyprawd, /Arllwybr iawn, o'r ddawn y'm d PB VII 14 22 O'i ddwyn, cynneddf brwyn, cwynasam - Samswn, /Llyw llafndwn, llew dinam, /Collysant oll, coll cyflam / BF VII 49 7 - oer /Ar Owain fab Gruffudd, /Nef neud ethyw llyw llafnrudd, /Ne_^r nifer naw haelder Nudd. /Gwell no GwB VI 17 13 lyw. /Rhuthr a ddug (nid ffug) er ffosawd - fy llyw /Llangollen ddiwarnawd, /Rhuthr didanc aerdranc aer EW VI 3 29 ifa, /Wyd rhoddiad rhuddaur Afia. /A gaffo fy llyw llaw ffodiawg - o fudd, /Ef a fydd gwasgarawg /Ar BF VII 49 26 golli arglwydd! Oergladd weryd - yw /Tramgwydd llyw llawch esbyd, /Trimud aerwalch, falch fawrfryd, /Tr CBM III 14 13 y mod. /Gan fod yn unfraint, yn unfryd - a_^'m llyw /Llawfrydedd ni'm hergyd, /Dragonawl, wrawl wryd, / CBM III 8 62 on. /Canys bu marw tarw trydar /Ac nid byw fy llyw llawhir, /O thyr calon rhag galar /Y fau a fydd dau CBM IV 4 69 Cerdd am ged, am gerthrwydd, /Can ethyw llawr, llyw llawn awydd, /Llawch Gwyndyd, gwendud ehangrwydd; / CBM IV 14 12 /Barddai ceir, beiddiai byddin, /Bangawr cyw, llyw lledfegin. /Lledfegin eisin asgellwrych - hygar, /C CBM IV 3 19 n gocha_^n, gochawn. /I ddangos nad byw llary, llyw Lleisiawn, /I geisiaw mynawg, myned a wnawn. /Ni ch CBM III 17 11 /Gwin o ban, ran radlawn; /Yn llys lles glyw, llyw Lleisiawn, /Yn llaw llew cad, cyrn llad llawn. /Gwi PB VII 8 17 lyg, /Aerflaidd gw_'raidd a'i gorug. /Gorug fy llyw, llew Amgoed, /Gwyar am aerdrydar draed, /Oesawg fa PB VII 4 26 aeadr gwaed am draed, am drwyn, /Rhyw rhag fy llyw, llew ar iaen; /Rhwym Brynaich, branes terrwyn, /Rh GwB VI 17 1 Rhuthr a ddug fy llyw, llew diarswyd - traws, /Tros Gymru y'i clywyd, /Fa GYC VII 37 1 Pai byw fy llyw, llew fflamddur, /Ysgwyd friwgalch, falch filwr, /N CBM IV 10 35 f'arglwydd, /Erglyw fi can dothwyf! /Lleisiawn llyw, llew glyw, glewrwyf, /Llaesa dy fa_^r, dy fardd wy PB VII 12 1 Cyrch a ddug fy llyw, llew gw_^yth, /Cad udd Faredudd falch daith, /Oedd PB VII 3 13 ddiaw, /I'w ddiwedd fanfedd Fynyw. /Ger Mynyw, llyw, llew Hawrffordd, /Y gwelais-i Rys Rhos ymwrdd, /Te PB VII 13 5 ed - gwenyndro) /Gwenwyndrwm a golled. /Colled llyw, llew huysgwr, /Maredudd, mur Dinefwr, /Dunawd gyne GM I 11 66 Dadannudd angudd angerdd Owain. /Dychyrchws fy llyw, llew mawr mirain, /Dychennis ddewis ddeurudd goelf CBM III 21 206 d, /Gwastad gymynad gymynogion! /Can eddyw ein llyw, llew tey_"rnon, /Tey_"rnedd ohen ddraig, nen drago PB VII 11 26 ranc ar bob Ffranc, frawddus gylch /Gwnaeth fy llyw, llew ysgwydfwlch; /Maig cyhafal, arial aerweilch, PM V 25 37 diffwys niw differi, /Neu Loegrlu derrwyn a'i llyw llidwenwyn /A'i lluoedd trylwyn i dra gweilgi, /Ni OC II 14 15 /As deuy y corn er cydyfed /Hiraethlawn a_^'m llyw, lliw ton nawfed, /Hirlas ei arwydd, aur ei dudded. PB VII 4 17 g ddiogel y'i gelwir. /Gelwir hwn: llu gystlwn llyw, /Lloegr gyrchiad cad, ced aelaw, /Terfysg Eingl, e PM V 9 2 Dygannwy dygynwyre - glyw, /O Fo_^n hyd Fynyw llyw llu angdde, /Dyrydd i dorf dyre - orwyddawr /Hyd y PM V 17 21 ri, /Ac ar bob terrwyn torri. /Mabddysg yw i'm llyw llu rhif se_^r - i'w gylch /O'i galchdo_"ed nifer, PhB VI 11 5 awdd bo, /Glod edmyg gymhengryg Gymro. /Dragon llyw lluoedd anwosgo, /Draig unbyn a fyn a fynno, /Hir e LlG VII 24 37 ! /Nis oes o Gymro ei gymrodedd! /Cymrodedd fy llyw, lluoedd beri, /Nid oes, rhwyf eirioes aer ddyfysgi BF VII 52 26 ymwrdd emys lluchfar, /Gw_^r gorddin nad byw, llyw lluosgar, /Gw_^r bolch ei darian, daerfar - yng ngh PB VII 7 2 Morgant, achwre cant, mor echrys - myned /Llyw llwyddged llwrw na wy_^s; /Oedd argledr gwir dir di CBM IV 4 289 Gwyn Gwarther, /O dyrru ar llew llu llwyrder, /Llyw llwyrdrais, llwyrdraws ei nifer, /O dorri o derrwyn CBM III 26 41 ; /Gwas a las o Leisiawn ener, /Llary Einiawn, llyw llwyrddawn llwrw ne_^r, /Llew doethlyw, dothyw ei a PhB VI 15 30 nedd. /Gorau yw gennyf-i gorfedd - neuaddawr, /Llyw llwyth Tewdwr mawr, gwawr gwaradredd. /Cynneddf yw BF VII 50 29 r haul yr hwyl bellaf; /Gw_^r dig ei ddistryw, llyw llyseiddiaf, /Gw_^r dygn ei alar, ca_^r cywiraf, /G PM V 23 19 c a_^'i ga_^r. /Yn Aberconwy cain ddaffar - fy llyw, /Llywelyn athrugar, /A Dafydd defawd Udd Cesar, /D EW VI 5 45 iw gw_^yl fal y'i gwelais! /Gwelais yn llawen (llyw maith - ei derfyn) /Gan Lywelyn ganwaith /Ei gigfra DB VI 33 16 . /Y gw_^r a'i meddai, oll y'i meddir; /Cyngor llyw mal Aergwl Llawhir, /Mor ddihaidd hynny, mor ddyhir CBM IV 5 52 llid edwyn, /Lloegrflawdd gadrgawdd gyngelyn, /Llyw mawr, llew llawr Llywelyn. /Llywelyn llachar, lluch EW VI 5 32 /Gwae ni, Wynedd orchorddon, /Gweled llawr ar llyw mawr Mo_^n. /Monwysion maon, mawr cynneddf - awch EW VI 5 17 saith drudfaith droedfedd! /Ni medd Llywelyn, llyw mawrgoeth, - Wynedd, /Adrysedd drais anoeth; /Mab D PM V 1 91 ! /Rhag Dafydd, awch cilydd, ciliwch! /Ef fawr llyw mawrllid Mallolwch. /Chwi, fawr wy_^r, i fawr w_^r DB VI 29 73 ythrudd, /Dychryn mawr bod llawr ar llofrudd, /Llyw meidrawl, llew greddfawl, Gruffudd, /Mab meithyn Ll GM I 7 102 /Gwelais frad a chad a chamawn /Cyfrwng llew a llyw Merfyniawn. /Gwelais Loegr yng ngrwn, gwelais ais y PM V 23 107 , /Gnawd ei ladd, ni lwydd ei abo; /Caerlleon, llyw Mo_^n mwyn Pabo - a'th ddug, /Ef a'th ddwg yng ngod CBM IV 13 15 ad - i frain /O freisgwyr ardwyad, /Cerrynt fy llyw nid lledrad, /Cwr gogof cyrraidd cof cad. /Cadwent MB I 5 4 Pryder pryderaf yn fawr /Am fy arglwydd llawr, llyw nifer. /Ni ddoddynt tros fo_^r etwaeth, /Pobl anhyf GRh II 28 19 ywlad, /Cyn cyflechwyf rynnawdd) /Fy myw am fy llyw ni'm llawdd, /Fy mryd nid hyfryd, nid hawdd. /Hawdd PB VII 5 7 - rhygollais, /Rhy-m-gellir lledfrydedd, /Fy llyw oedd fur glyw a gwledd, /Fy naf, poed nef ei ddiwe CBM IV 13 11 - Conwy, /Cynnechrau fy udd ne_^r; /Cynnygn fy llyw oedd llawer, /Cwyddynt yng ngnif seithrif se_^r. / CBM III 16 149 r meirw rhag mur co_^r: /Tres rhag llew, rhag llyw pedeiror, /Trais ar Lloegr, a llu wrth angor; /Tarf PB VII 19 21 obryn, /Haelwlydd, lawrydd Lywelyn. /Llywelyn, llyw pob neges, /[]wyhyrd doeth coeth [] /Hywydd [] gyfl CBM III 7 24 gydwaith, /Llaw esgud dan ysgwyd galchfraith, /Llyw Powys, peues ddiobaith; /Hawl ofyn, gw_^r ni'i myn PM V 23 141 lo, /Llwrw esbyd ysbaid anolo, /Llew prydfawr, llyw Prydain a'i chlo, /Llywelyn, lliaws ei Franfro, /Ll PM V 23 9 llafar /I foli fy rhi rhwysg Odiar, /Llywelyn, llyw Prydain a'i pha_^r, /Llew a glew a glyw gyfarwar, / PM V 20 26 . /Ffwyr ffysg, aerderfysg ar derfyn - Lleon, /Llyw Prydain, Llywelyn, /Dygen rwyf rhyddug dy hy_^n, /D DB VI 26 5 am wawd wedy, /Hanbwyll, dygymwyll a gymery. /Llyw Prydain, prydydd a'th ddeffry, /Llywelyn, llwyddid CBM III 16 54 nerch, yn lleudir Merfyniawn, /Yn llew glew yn llyw rhag Lleisiawn, /Lladdai llafn gasnar, llathrai gal CBM III 26 47 dau) er cadw ei ddeurudd, /Ni tholies fy lles, llyw rhybudd, /Ni tholiaf a ganaf heb gudd, /Ni'm gwnae PM V 26 116 rhed! /Rhun gymrawd, Gymru ofyged, /Rhyn wryd, llyw rhyd, llawrodded, /Rhys fab Rhys, dilys dylyed - Pr PM V 20 29 ugost, udd dremrudd, dremyn. /Tremyn Llywelyn, llyw rhyddyrch - Prydain, /Prid i Loegr ei ddisyrch, /Mi DB VI 27 21 Llafuriwyd ysgwyd ar ei ysgwydd. /Llew yn aer, llyw taer am y Teirswydd, /Llwyddai a lithrai o'i helae PM V 17 11 Prydain, /Hil prydfawr tey_"rnedd, /Llew torf, llyw terfyn Gwynedd, /Llywarch, Llywelyn a'i medd. /Medd LlLl II 16 30 gyfran? /Ysef y'i gelwir, llawir - Llywelyn, /Llyw terfyn terfysg dir, /Llawr gawr goruchel ei wir, / D-4 VI 20 68 /Lloegr gychwyn a'i myn, a'i medd, /Llywelyn, llyw tey_"rnedd. /Tey_"rndud Leisawn ac Alaswy - dir /I GM I 11 42 orau un tormennawg. /Tormennoedd anlloedd ein llyw tiriawg: /Torfoedd eurdorchoedd am eurdorchawg. /Te SB II 24 18 oelferth, Lloegr ddyludaw. /A glyw tra glyw, a llyw tra llyw, trillu rhagddaw, /A barf ar farf, ac Eing SB II 24 18 Lloegr ddyludaw. /A glyw tra glyw, a llyw tra llyw, trillu rhagddaw, /A barf ar farf, ac Eingl ar darf DB VI 30 24 or rhyfedd, rhag mor fu roddiad, /Na roddes fy llyw y lleuad! /Mor rhawch im ardawch ardwyad - cynnydd PM V 23 195 bob rhyw y'm rhodded yn gant: /Cyd archwyf i'm llyw y lloergant - yn rhodd, /Ef a'm rhydd yn geugant. / ES I 20 13 niaist, llywaist llu bedyddiawl. /Erbyn fi, fy Llyw, yn lle deddfawl - gwyrthau /Er Dy dost gethrau a' PM V 24 61 awg - hefyd, /Bu Hirfryn berchennawg. /Rhag fy llyw, yn llu ddiofnawg, /Amherawdr, llywiawdr llurigawg, D-4 VI 20 37 rhad, /Yn llu gorfeddu gorwlad. /Pebylliwys fy llyw yn llu hyfryd - praff, /A'r pryffwn o Wyndyd, /Gor D-4 VI 20 73 wy, /Cynnif Cadwallawn, myd mwy. /Pebyllwys fy llyw yn Llysyn - drefad /Am drefred Wenwynwyn, /Clawr Po LlF2 VI 10 29 r, /Yng ngolau drefad a fad foler. /Mad bu ein llyw, yn llyther - folaid /A gaiff ei enaid ysbaid oesbe PM V 23 135 dwyllo): /Ai gwell Ffranc no ffrawddus Gymro? /Llyw ysin, syniwch cyd tawo, /Lloegr gychwyn, a fyn a fy MB I 3 146 /Dyddwyreo Owain, Eingl ddiduddydd, /Enillawd llyw ystre lle ei gilydd; /Gwelant glyw Powys ei bell oe LlG VII 24 17 un awrfedd - a_^ neb, /Anebrwydd dangnefedd! /Llyw ysy'm, ys aml anrhydedd, /Lloegr ddifa o ddifefl fo LlG VII 24 69 awn berchi, - ar nef /Ar neillaw Crist Celi. /Llyw ysy'n, synhwyrfawr riydd, /Lliwgoch ei lafnawr, aes LlG VII 24 131 id llesg defodau, /Llwybr eang eofn fyddinau; /Llyw yw, hyd Gernyw aed garnau - ei feirch! /Lliaws a'i llywaist 1 ES I 20 12 nig Lywiawdr, Brynawdr breiniawl, /Erbyniaist, llywaist llu bedyddiawl. /Erbyn fi, fy Llyw, yn lle dedd Llywarch 10 PM V 17 49 byd, o'th lewyd, i'th law. /Llwyddid it Gymry, Llywarch DB VI 34 7 dywedaf, /Arglwydd fal Cynddelw a gynhaliaf, /Llywarch a berchis, mal yd barchaf, /Llywelyn urddyn, ur PM V 23 198 t. /Lliwelydd lletawd dy foliant, /Llywelyn, a Llywarch a'i cant. /Munerawd ym marw fy mwyniant, /Mal y PM V 8 39 , neud dyofid - ced, /Cadwgawn rhyddelid, /Mab Llywarch, ddihafarch ddyndid, /Mab Duw nef boed nerth wy EG VI 18 68 , /Llywelyn, boed hy_^n, boed hwy dichwain /No Llywarch hybarch, hybar gigwain. /Nid celadwy draig, dra BF VII 44 17 , /Traws Ddafydd lawrudd rhy-las. /Llas un mab Llywarch, llew afael - yn rhaid, /Llardelaid, honnaid, h LlLl II 16 55 all /A'th ddeall a'th ddyad! /Cyrch, farch, er Llywarch, llew cad, /Ar Llywelyn llawroddiad! /Dos, a Du PM V 17 12 tey_"rnedd, /Llew torf, llyw terfyn Gwynedd, /Llywarch, Llywelyn a'i medd. /Meddfaeth dialaeth, diwyl PM V 18 40 /Llyw bydoedd lled byd, dwfn a bas, /Llywelyn, Llywarch rhy-th-gafas PM V 14 13 i ddwyre, /Gnawd i ddyn dylaw dylif ni'i gwe. /Llywarch y'm gelwir, llu ddyganre, /Lloegr ddistryw, ddi Llywel 1 GB II 26 100 aidd rhyfel Llanfaes, lle uchel, /Na'r llan yn Llywel gan neb lluydd. /Garthbryngi, bryn Dewi digywily Llywelyn 97 CBM IV 13 36 n, /Dawn fu pan ddyfu yn ddyn, /Dydd llawenydd Llywelyn PM V 23 198 dd yn geugant. /Lliwelydd lletawd dy foliant, /Llywelyn, a Llywarch a'i cant. /Munerawd ym marw fy mwyn BF VII 52 11 cydfar, /Chwech eryr, cedwyr cadr eu darpar: /Llywelyn a'i blant, blaengar - frodorion, /A'i haelion w DB VI 31 34 ebygion /Eu chweddlau, gorau gwy_^r er Jason, /Llywelyn a'i blant, pla gelynion, /Dafydd a Selyf ac Abs PM V 17 12 , /Llew torf, llyw terfyn Gwynedd, /Llywarch, Llywelyn a'i medd. /Meddfaeth dialaeth, diwyl hydab - ca GM I 7 91 aw ystawd ystle. /Ail llam a'm hedfyn yw lladd Llywelyn, /Ail dychryn a'm deffry; /Ail dewr udd a'i try PB VII 19 10 edd ffraeth ei arfaeth aerflaen gyngor - llu, /Llywelyn anhepgor, /Tafodiawg breiniawg, brondor, /Tafar BF VII 51 10 r byd rhag tristyd treistwyn gythrudd - llew: /Llywelyn ap Gruffudd! /Nawdd Deheubarth rhag gwarthrudd, PM V 21 10 rthod gwarthrudd, gwrdd yn gwrthryn - Lloegr, /Llywelyn ar gychwyn /Ym mlaen caen cawad unbyn, /Ym mlia D-4 VI 20 30 . /Godrais a laddawdd o lu trychiaid - Lloegr /Llywelyn arhonnaid, /A'i bobloedd cyhoedd cydnaid, /A'i BF VII 51 26 , O Dduw, ddamwain dychryn - cun, /Can nid byw Llywelyn, /Athrist hiraeth gaeth golyn; /Eithr o Dduw, a PM V 23 20 ga_^r. /Yn Aberconwy cain ddaffar - fy llyw, /Llywelyn athrugar, /A Dafydd defawd Udd Cesar, /Difai dd LlN II 17 8 es, /Ni eill gwaedd awel goddiwes - llyfngwn, /Llywelyn a'u rhoddes. /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - DB VI 29 68 /Llary rwyf a ganwyf a_^'m genau, /Llew biwyf, Llywelyn biau /Llyw Gwynedd, diwedd a dechrau. /Dechreuw EG VI 18 67 nt cigfrain, /Calanedd gorwedd gorddyfnesain, /Llywelyn, boed hy_^n, boed hwy dichwain /No Llywarch hyb GYC VII 36 60 niaw; /O leas gwanas, gwanar eurllaw, /O laith Llywelyn, cof dyn ni'm daw. /Oerfelawg calon dan fron o CBM III 6 6 Corn wedi lladd, corn llawen, /Corn llugynnor, Llywelyn, /Corn gwy_^d gwydr, cawr hydr a'i ca_^n, /Corn PM V 23 51 yd esgar, - ym Mo_^n, /Mynwennoedd bu branar. /Llywelyn, cyd lladdwy drwy fa_^r, /Cyd llosgwy, nid lles DB VI 35 83 , /Mae yn ei ddeurudd ddawn ni chilia: /Cymen Llywelyn, cymerth ei derfyn, /Cymru o gylchyn a gylchyna GYC VII 36 91 llaw, /Pen dragon, pen draig oedd arnaw, /Pen Llywelyn deg: dygn a fraw - i'r byd /Bod pawl haearn trw EG VI 18 107 parchus na_^d, /Parch arfawr Arfon angoriad, /Llywelyn, drais erlyn drusiad, /Dros Ddeau angau o'th a PM V 20 26 , aerderfysg ar derfyn - Lleon, /Llyw Prydain, Llywelyn, /Dygen rwyf rhyddug dy hy_^n, /Dugost, udd dre PM V 23 109 yn Pabo - a'th ddug, /Ef a'th ddwg yng ngodo; /Llywelyn, ef llosges dy fro, /Llas dy wy_^r tra lly_^r, DB VI 25 30 gwedi gwaedlin - rhwy /Yn rhedeg am ddeulin. /Llywelyn, ein llyw cyffredin, /Llywiawdr berth hyd Borth LlG VII 24 73 i blas, /Llwyrwaeth yw ei gas no'i gerennydd! /Llywelyn gelyn, galofydd, /Llwyddgyrch darogan cyman cel EW VI 1 1 Llywelyn gelyn, golofn plymnwyd - lew, /Ar les beirdd y' LlLl II 16 8 a'i harwedd; /Llyw glyw, glew annhangnyfedd, /Llywelyn, gelyn Gwynedd. /Piau yr ysgwyd esgudwal - cynw EG VI 18 113 n ddibryder /I briodawr llawr yn llawn nifer, /Llywelyn, gelyn yn y galwer, /Y'i gelwir am dir, am dud DB VI 31 8 ion, /Lleiddiaid, gadfleiniaid o flaen Arfon, /Llywelyn glodfawr Fawr a'i feibion. /Llyna w_^r arwr i a DB VI 34 10 , urddas hynaf, /Llawenydd Cymru cymrodeddaf. /Llywelyn, guall arall wraf, /Gwedi y Tri, trydydd a enwa LlLl II 16 50 iliaw. /Ysef a'u herly, arlwy garthan - ddyn, /Llywelyn gwawdwyn gwa_^n, /Gwy_^r eryr aer ddarogan, /Gw EW VI 3 25 elaf mab dyn, /Hawl llu haelfab Llywelyn. /Mab Llywelyn hael, hawl gyfa - eirchiaid, /Erchwyn graid, gr CBM III 5 125 yf, /O'm rhiau, o'm rhwyf rhygystlynir: /Bardd Llywelyn hael hud ym gelwir, /Geleurudd, gelyn i bob enw PM V 30 14 ngwden. /Neu wddam nad cam cymryd yn ben /Mab Llywelyn hael, hylwydd berchen, /Arwyneb Prydain, prif e DB VI 27 17 rwydd - ataw /A ddygynt o'i law liawsogrwydd: /Llywelyn, haelddyn hwylddawn awydd, /Llywiawdr gwynfydig CBM IV 13 1 Llywelyn heilyn, haelaf - o undyn /O undawd plant Addaf, EG VI 18 9 ngerddawl, /Rhyfel ddiochel, ddiochwith hawl. /Llywelyn heilyn, hwylfeirdd waddawl, /Llewenydd ei ddydd PM V 21 6 hebof. /Hebof nid angof angad glydwr - llew, /Llywelyn huysgwr, /Hebawg, te_"yrnfarchawg, tw_^r, /Heb ES I 17 32 fo o'th feinin - gaerwedd /O garu Duw Ddewin! /Llywelyn, hyddyn, haedd amar - cywlad, /Cyfluddion Udd C DB VI 31 44 rfeilch arfogion, /Am fawredd Gwynedd ganaon: /Llywelyn hyddyn, terwyn, tirion, /Gruffudd a Dafydd dywy CBM IV 5 53 dd gyngelyn, /Llyw mawr, llew llawr Llywelyn. /Llywelyn llachar, lluchfaran - gyfedd /Ni gyfyd o'i fabl BF VII 51 7 ryd - a_^ chymri, /A chymraw oedd hefyd: /Llas Llywelyn llafngreulyd, /Llas Arthur, benadur byd. /Gwae' PM V 23 87 is faran - fal gw_^r, /Yn gorfod ym mhob man, /Llywelyn llafnawr anghyfan, /Lloegr ddiwraidd, llu rhudd DB VI 29 74 idrawl, llew greddfawl, Gruffudd, /Mab meithyn Llywelyn llafnrudd, /Mawr gwriawr, gorwyr Maredudd, /Tra PM V 18 7 rhyn wryd Olias, /Dewr egin dwyreawd yn ddas! /Llywelyn, llary ddyn, llwyr ddias - galon, /Gw_^yl hydwf PM V 24 63 u ddiofnawg, /Amherawdr, llywiawdr llurigawg, /Llywelyn, llary rwyf, Rywoniawg - berchen, /Barch wledig PM V 24 5 - de_"yrn, /Eryr ar gedyrn, eurged farchawg, /Llywelyn, llary rwyf, rhwym cytiriawg, /Lluyddau beri, CBM IV 5 6 agon. /Dragonawl, gedawl gadfarchawg - melyn, /Llywelyn llawddeawg, /Aerdarf glyw, glew dywysawg, /Aerg LlLl II 16 56 yad! /Cyrch, farch, er Llywarch, llew cad, /Ar Llywelyn llawroddiad! /Dos, a Duw gennyd, yn hyfryd, - y ES I 17 14 ng ngorddin, /Detholwalch buddugfalch byddin; /Llywelyn, lleerw freienin, /Llary ddefawd llyw gwyrddraw CBM III 8 28 n Ionawr, /A llawer gw_^r gwrdd yng ngawr /Gan Llywelyn, lles cerddawr. /Llawer gw_^r a march ym Maesi CBM III 8 37 nawg, fur trais, /Torf Lywelyn rywelais. /Rhan Llywelyn, llew aere, /O'r Rug hyd ym Muddugwre, /Llawer PB VII 15 14 olled. /Collais-i Rys, colled ni'm paisg, /Fab Llywelyn, llew aerffysg, /Gw_^r a'm parchai, parch diles PB VII 19 1 Colli Llywelyn, llew, argae - mwynfawr, /Maenfedd trwm a'i gwa D-4 VI 20 33 cydnaid, /A'i byll a'i bebyll ni baid. /Pebyll Llywelyn, llew cad, - a weled /Yn olau archafad, /Yn llu DB VI 27 8 st yw ein byw bod glasw_^ydd - derfyn /Ar rudd Llywelyn, llew ehangrwydd, /Mawrbair cyniwair, cynnif hy EGM I 25 7 eliffant: /Ys gnawd yn irddant ar ei erddyrn! /Llywelyn, llew glwys, Loegrwys lugyrn, /Llarygryg eithef LlLl II 16 68 ew, /Annerch, was hirlas hirlew, /Annwyl ddyn, Llywelyn, llew. /Llwyddid mad, a rhad EG VI 18 17 w didawl, /Llawrwyr a_^'m heryr yn ymeiriawl, /Llywelyn Lle_"yn, llyw ardderchawl, /Lluriglas gwanas, G PM V 23 142 anolo, /Llew prydfawr, llyw Prydain a'i chlo, /Llywelyn, lliaws ei Franfro, /Llary de_"yrn cedyrn cados D-3 VI 19 30 fon. /Lledwys ei amnwyth, llawr llys Nwython, /Llywelyn Lloegr gryd, gwynfyd gweinon, /Y naill ymyl ydd LlG VII 24 53 hyd Teifi - feddiant, /Ni fedd neb ei gosbi; /Llywelyn, Lloegrwys feistroli, /Llew breiniawg brenhine CBM III 6 3 lefawr - ei lef, /Pan ganer cyrn cydawr, /Corn Llywelyn lluyddfawr, /Bo_^n eang, blaen hang, bloedd faw LlG VII 28 6 awg. /Ys bydd it, arglwydd rhwydd rhuddfoawg, /Llywelyn, lluyddfeirch arfawg, /A chlod a gorfod am Geir DB VI 26 6 gymery. /Llyw Prydain, prydydd a'th ddeffry, /Llywelyn, llwyddid it hynny! /Mawr y'th orug Duw Dad, Ar CBM III 8 48 yr deryw, /Marw Madawg, mawr im eilyw, /Lladd Llywelyn, llwyr ddilyw! /Hawddamawr, Waelest Edwy /A'r BF VII 48 18 ffudd wayw rhudd, rhoddfawr eurllaw, /Hael fab Llywelyn, llyw Aberffraw, /Hil Iorferth cannerth, cain w PM V 23 35 guall goch wyar. /Pan orfu pen llu llachar, - Llywelyn, /Llyw Alun a Thafar, /Myrdd bu lladd, llith br EW VI 5 26 /Tristyd a'm hergyd, mawrgerth - na bu hy_^n /Llywelyn llyw Arberth; /Mab difai difefl ei nerth, /Mab PM V 26 99 rawdd feirdd /Fal ffrwyth coed llawn aeddfed: /Llywelyn, llyw Bedydd a Chred, /Fab Iorferth, fy nerth, BF VII 46 22 sgafn oedd gennyf ysgarad - pob dyn /Wrth hwn: Llywelyn, llyw Berfeddwlad, /Ysgor co_^r, Cymru ddiffrei HF VII 23 26 r oed byr, os tyr, torri - glas efyn /Gan fodd Llywelyn, llyw Cedwli. /Gan fod hir gymod heb gam inni / GM I 7 55 awr mawr Amhadawg, /Llary, llysawg, lluosgar, /Llywelyn, llyw diarchar /A llawen cyni bo llafar. /Llawf EW VI 5 2 Mawr ddilyw deddyw am dirion - urddyn, /Llywelyn llyw dragon; /Gosgymon gw_^yth drwyth drudion, EW VI 5 17 dd, /Namyn saith drudfaith droedfedd! /Ni medd Llywelyn, llyw mawrgoeth, - Wynedd, /Adrysedd drais anoe PB VII 19 21 nawd, glodobryn, /Haelwlydd, lawrydd Lywelyn. /Llywelyn, llyw pob neges, /[]wyhyrd doeth coeth [] /Hywy PM V 23 9 m-rhydd arllafar /I foli fy rhi rhwysg Odiar, /Llywelyn, llyw Prydain a'i pha_^r, /Llew a glew a glyw g PM V 20 29 hy_^n, /Dugost, udd dremrudd, dremyn. /Tremyn Llywelyn, llyw rhyddyrch - Prydain, /Prid i Loegr ei ddi LlLl II 16 29 henw, hynod gyfran? /Ysef y'i gelwir, llawir - Llywelyn, /Llyw terfyn terfysg dir, /Llawr gawr goruchel D-4 VI 20 68 d Gwynedd, /Lloegr gychwyn a'i myn, a'i medd, /Llywelyn, llyw tey_"rnedd. /Tey_"rndud Leisawn ac Alaswy PM V 18 40 orefras, /Llyw bydoedd lled byd, dwfn a bas, /Llywelyn, Llywarch rhy-th-gafas CBM IV 5 52 wdd gadrgawdd gyngelyn, /Llyw mawr, llew llawr Llywelyn. /Llywelyn llachar, lluchfaran - gyfedd /Ni gyf EG VI 18 137 wn haelder, /Dinag ofynag pan ofynner. /Dyn yw Llywelyn, llywiadr tyner, /Doeth, coeth, cywrennin gwin DB VI 31 13 y rheidusion, /Llaith arfaith arfod Blathaon, /Llywelyn, llywiawdr gwleiddiadon, /Llary gyngaws, drwy g DB VI 27 64 /Gorofn ysy arnaf hyd na'm gweryd - dyn, /Wedi Llywelyn, llywiawdr Gwyndyd. /Gwarafun ni wnaf yn nydd c EW VI 3 24 ; /O haelon, haelaf mab dyn, /Hawl llu haelfab Llywelyn. /Mab Llywelyn hael, hawl gyfa - eirchiaid, /Er DB VI 24 85 unaw - rhe_^n /A dygen llawen yn eu llywiaw. /Llywelyn, neud llew cywaethlaw, /Llyw anaw llywenydd dre LlG VII 24 129 ng ngnif, /Cyfoethawg cynnif, cynflaen cadau. /Llywelyn, nid llesg defodau, /Llwybr eang eofn fyddinau; GYC VII 36 6 w, /Eurgyrn eurde_"yrn, ni'm daw - llewenydd: /Llywelyn nid rhydd i'm rhwydd wisgaw. /Gwae fi am arglwy DB VI 25 15 /Ni wnaeth ei gystal, traws arial trin; /Gorug Llywelyn, orllin - tey_"rnedd, /Ar y brenhinedd braw a g D-4 VI 20 77 peues unbyn, /Canmil canmoles Duw hyn. /Pebyll Llywelyn, pawb etwa - a'i gw_^yl /Fal y'i gwelsawch-chwi BF VII 54 23 t haeloni, /Llywiawdr llu Cymry, hy ei henwi: /Llywelyn, terfyn torf gymelri - falch, /Llafngoch walch EG VI 18 47 ylain, /Golud mo_^r ysgrud, ysgryd Norddmain. /Llywelyn, terwyn torf anghyngain, /Biau'r gwy_^r a_^'u g CBM III 27 18 nof cof, cawdd erlyn - i'm bryd /Er brawdfaeth Llywelyn; /Trwm a barthred yd berthyn /Y dug Duw dewis a DB VI 34 8 nhaliaf, /Llywarch a berchis, mal yd barchaf, /Llywelyn urddyn, urddas hynaf, /Llawenydd Cymru cymrode DB VI 24 57 - ddehau, /A_^'r eil gw_^r gorau mau ymaddaw: /Llywelyn urddyn, urddas iddaw, /Llew gwaywdwn, ysgwn ysg D-4 VI 20 22 nt. /Pebylliwys rhy_"wr, rhywoddig - lluoedd, /Llywelyn weithfuddig, /Ym mro Loegrwys diffwys, dig, /Ym llywenydd 1 DB VI 24 86 w. /Llywelyn, neud llew cywaethlaw, /Llyw anaw llywenydd dreulaw, /Ystyriawl ei hawl i hwylaw - yng ngr Llywiadr 3 BF VII 51 33 d Geraint, /Gwawr gorsedd, frenhinedd fraint. /Llywiadr braint y saint, synied wrthaw - Dduw, /Gan ei LlG VII 24 134 llt nid gau. /Llew Gwynedd gwynfaith ardalau, /Llywiadr pobl Powys a'r Deau; /Llwyrwys taer yn aer yn a EG VI 18 137 , /Dinag ofynag pan ofynner. /Dyn yw Llywelyn, llywiadr tyner, /Doeth, coeth, cywrennin gwin a Gwener; Llywiadur 1 DB VI 24 5 wynair o'm plegyd heb blyg arnaw. /Mur, Modur, Llywiadur, rhag llaw /Y mae i'm meddwl dy geisaw. /Mor llywiaist 1 PM V 20 41 y_^r, /Trwy Dyrn, dey_"rnaidd eryr. /Er pan 'u llywiaist, Lloegr ddiwraidd, - Gymry, /Gyniwair milcanpr llywiaw 3 SB II 24 20 /A thref tra thref, a llef tra llef, tra llan llywiaw, /A llyry tra llyry, a llwrw tra llwrw aerfwrw f GYC VII 36 31 neud llawr ysy daw, /Arglwydd glew fal llew yn llywiaw - elfydd, /Arglwydd aflonydd ei afluniaw, /Arglw DB VI 24 84 awn i eiddunaw - rhe_^n /A dygen llawen yn eu llywiaw. /Llywelyn, neud llew cywaethlaw, /Llyw anaw lly Llywiawdr 15 MeiG I 30 31 ro, /Dinam ogoned i'r a'i creto. /Duw Creawdr, Llywiawdr a'm llywo - hyd Frawd, /Defawd ddibechawd im a EG VI 18 116 dud tymer. /Llewenydd lluoedd, llew yn hyder, /Llywiawdr, amherawdr mo_^r a lleufer: /Ei ddylif cynnif DB VI 25 31 eg am ddeulin. /Llywelyn, ein llyw cyffredin, /Llywiawdr berth hyd Borth Ysgewin, /Ni ryfu gystal Gwste CBM III 3 204 ddi-ffydd, /Credaf fi fy Rhi, fy Rhebydd, /Fy Llywiawdr, Creawdr, Credofydd, /Credaf i we_^n, a'm Rhe CBM IV 17 102 , /Can clyw, can cennyw cymwyllwriaeth, /Cain Llywiawdr, Creawdr, credwn rhy'i gwnaeth. /Cawdd cadwent DB VI 31 13 on, /Llaith arfaith arfod Blathaon, /Llywelyn, llywiawdr gwleiddiadon, /Llary gyngaws, drwy gyngor doe DB VI 27 64 y arnaf hyd na'm gweryd - dyn, /Wedi Llywelyn, llywiawdr Gwyndyd. /Gwarafun ni wnaf yn nydd creulyd. /G DB VI 27 18 ogrwydd: /Llywelyn, haelddyn hwylddawn awydd, /Llywiawdr gwynfydig, gwledig gwladlwydd. /Lladdawdd Duw ES I 16 12 Mab Mair, crair credadun, /Creawdr, Amherawdr, Llywiawdr llawen, /Rhag oerwern gethern uffern affan, /A CBM IV 18 63 , digardd y'm digoned, /Ar helw fy Nghreawdr, Llywiawdr lliwed; /Mi, Gynddelw geiniad, rhad a'm rhodde BF VII 54 22 ynedd lochi. /Llas gw_^r ge[]nt hynt haeloni, /Llywiawdr llu Cymry, hy ei henwi: /Llywelyn, terfyn torf PM V 23 1 Crist Creawdr, Llywiawdr llu daear - a nef, /A'm noddwy rhag afar. /Cri PM V 24 62 . /Rhag fy llyw, yn llu ddiofnawg, /Amherawdr, llywiawdr llurigawg, /Llywelyn, llary rwyf, Rywoniawg - D-4 VI 20 3 nwyr, /A'i syniwy cyn henaint, /Crist Creawdr, Llywiawdr, llwrw saint, /Cred crefydd, celfydd cywraint. CBM IV 8 32 r. /Tey_"rnas ddinas, dyn a gymer, /Ymherawdr, llywiawdr, llyw amnifer; /Tey_"rnfro a geidw o gadarnder llywiawdd 1 EW VI 5 34 nwysion maon, mawr cynneddf - awch llyw /A'wch llywiawdd rhag anneddf; /Modur pur parha_"us ddeddf, /Mo llywo 1 MeiG I 30 31 ned i'r a'i creto. /Duw Creawdr, Llywiawdr a'm llywo - hyd Frawd, /Defawd ddibechawd im a bucho. /O bu llywodron 1 D-3 VI 19 22 ywaid ceinaid canon - bur /Ysgrythur, llafur y llywodron: /Deugain mlynedd bleinon - dy wenwlad /Portha Llywy 4 IRh VII 30 11 ydd - dylan /Pan llewych huan ar fan fynydd. /Llywy fun fy hun aeth o'i hedrydd, /Llywyawg, law eurawg GM I 9 41 gwledig Mo_^n gwaint ym mhlymnwyd, /Ac er bodd llywy lliw eiry ar goed /Pan fu aer rhag Caer, cyforiais HOG II 9 8 edryd fy lledfryd-i, a'i lled ofrwy, /I edryd llywy lliw ton dylan /(Llifiant o'i chyfoeth a ddoeth at GM I 9 67 y[ ] /Ni'm rhoddwy rhwydd eirioes f[ ] /[ ]ach llywy o gynllewych huan /[ ]eir yd gyflachudd. /Achubais llyw_^y 1 GM I 12 5 yd /Rhag cadair enwair yn weithen rwyd. /Rhy-m-llyw_^y Dwy yn ddiarswyd; /A ddyly Arglwydd a erglywyd. Llywyawg 1 IRh VII 30 12 n fynydd. /Llywy fun fy hun aeth o'i hedrydd, /Llywyawg, law eurawg, liw eiry bronnydd. /Lleferis wrthy llywych 1 MG VII 33 25 eu hirnych. /Corff a'i bump synnwyr, llwyr y'i llywych, /Caer frau ei dorau fal daear sych, /Caeadau pa llywydd 2 GB II 26 97 , hyfes goedydd, /Llanarth, Llanadnau, llannau llywydd, /Llangadawg, lle breiniawg, rhannawg rhiydd, /N MeiG I 33 31 ddefnyddiau /(Duw a ddigones) lles llyseuau. /Llywydd lleferydd a llafuriau, /Llary a orug llwyr ein g m 47 D-2 I 2 1 De_"ws Reen, ry-m-aw-i awen (amen, ffiad) /Ffynedig wawd, ffrwythlawn dr CBM III 27 22 ewisws fy ngherdd, dewis - ei enw, /Ei anaw ry-m-cedwis, /Bu wrth wrfyrdd cyrdd ceinis, /Bu wrth fryd g CBM III 13 53 th - ar gerdd, /Wyf diludd ym mhob iaith, /Rhy-m-ceinfyg o'm ceinfalch araith, /Aros gwarth er gwrthod CBM III 21 89 rdd cerddau achles: /Angau cad orddwy rhwy rhy-m-coddes, /Angen a'm lludd gwe_^n, gwae rwy golles! /Neu CBM III 24 32 eud aflawen wyf, neud aflafar - drist, /Neu ry-m-coddes Crist, Creawdr trugar, /Neud amrygwyn im, neud GM I 11 6 /Dechrymynt fy nghlod yng nghlud fantoedd. /Dy-m-cyfairch pawb ym mhob lleoedd /Pwy gorau gwledig yn y PM V 26 86 minnau, cyd mynnwyf fyned /Am radau, rhiau rhy-m-daered. /Ysym aur ac ariant, nid ffled, /Ac emys graw BF VII 47 3 ngen orddwy - drais /Am drawsfab Goronwy, /Rhy-m-dirwaen Duw, rhy-m-dirwy, /Rhy-m-dirwnaeth rhan hirae BF VII 47 4 Goronwy, /Rhy-m-dirwaen Duw, rhy-m-dirwy, /Rhy-m-dirwnaeth rhan hiraeth rhwy. /Rhwy y rhoddai w_^r, a o BF VII 47 3 /Am drawsfab Goronwy, /Rhy-m-dirwaen Duw, rhy-m-dirwy, /Rhy-m-dirwnaeth rhan hiraeth rhwy. /Rhwy y rho PM V 8 25 'r rhydid, /Cabl neu glod o'm dyfod dybid. /Dy-m-doddyw edliw ac edlid /Am haelon haelder gynhenid. /Ll GM I 7 16 Rhy-dost fy mhenyd, rhy-drwm fy nhristyd, /Rhy-m-ergyd oer godded; /Rhag galar garw afar efrifed, /Rhyf ES I 15 21 aid, /A'm parchai llu meddfaeth. /O golled rhy-m-gallad mawrwaeth, /Rhyallas drais diredd Catraeth. /Rh CBM IV 6 237 rhoddion; /Rhydysgaf disgywen feirddion, /Rhy-m-gedir ei gadair ymryson, /Rhydyrllid fy ngherdd 'y ngh CBM IV 12 25 Fawr, cawr cyrdd, /Ohonu ni henyw beirdd. /Rhy-m-gelwir yn ffyrf yn ffysg - arab hwyl, /Yn arab-hawl de PB VII 5 6 arglwydd rhwydd, rhuddgledd - rhygollais, /Rhy-m-gellir lledfrydedd, /Fy llyw oedd fur glyw a gwledd, / GM I 11 4 oedd. /Dy-m-goluch gogledd gweglyd luoedd, /Dy-m-goddau deau dyhynt breiddioedd, /Dechrymynt fy nghlod GM I 11 3 dd, /Dy-m-gwallofies bodd budd ar gyhoedd. /Dy-m-goluch gogledd gweglyd luoedd, /Dy-m-goddau deau dyhyn BF VII 47 1 Rhy-m-gorau angau angen orddwy - drais /Am drawsfab Goronwy, EGM I 27 9 Rhegofydd rheithlau; /Drygfab wyf id, Rwyf ry-m-gorau. /Byddwn dda, byddwn ddiamau /Cyn mablan wythran GB II 26 135 af-i osteg /O gyrchu Brefi braint ehedeg, /Dy-m-gordden yn llawen llawer gosteg, /I foli Dewi, da Gymr GM I 11 64 rain, /Dywesgryn drudwyn drudwyr Llundain. /Dy-m-gorllwydd arglwydd argrain, - w_^yr Gruffudd, /Dadannu DB VI 27 72 /Canaf i'm harglwydd, cof enbyd - ys mau. /Ry-m-gorug angau dristyd. /Am dreisddwyn terrwyn tyrfa esby GM I 7 11 bydd byw, ni'm baidd dyn dyhudded. /Dyhedd dy-m-goryw, diwedd arwydd yw, /Dilyw ryw ryn golled; /Rhewi MB I 3 72 ywasgarawg; /Cyn myned mur ced yn dawedawg /Dy-m-gug, neu'm gorug yn oludawg. /Yfais gan de_"yrn o gyrn PM V 2 63 r arall er fy mherchi. /Dy-m-gwedda urddas, dy-m-gwaddawl hi, /Megis y dewrwr i'i ddyweddi. /Dyddoddyw GM I 11 1 Dy-m-gwaddoles Duw dyfn bwylladoedd, /Dy-m-gwallofies bodd HOG II 6 58 llin; /Er fy lladd-i a_^ llafnau deufin, /Rhy-m-gwalaeth-i gwraig brawdfaeth brenin. /A Gwladus weddus CBM III 21 130 ydd y'm rhoddai, /Rhoddion gweilw gwyllion dy-m-gwallofiai, /Gwallofiad anaw (anoeth adfai) /Oblegyd b GM I 9 139 i o aur /Yn llys Owain hir hy_"wr ddlidau. /Dy-m-gwallofied ei win o'i wen addaf udd /Yn Arfonig gaer g GM I 11 2 Dy-m-gwaddoles Duw dyfn bwylladoedd, /Dy-m-gwallofies bodd budd ar gyhoedd. /Dy-m-goluch gogledd CBM III 21 1 Dy-m-gwallofwy Duw diheuddawn - awen, /Awdl urdden amgen, a PM V 2 63 - eraill, /Ni'm arwar arall er fy mherchi. /Dy-m-gwedda urddas, dy-m-gwaddawl hi, /Megis y dewrwr i'i CBM IV 17 59 ryddaw anaw o'i anwylyd. /Ni rygoddwyf Rwyf ry-m-gweryd - o ddygn, /Nid rhwydd wy gynnygn gynddiebryd; CBM III 24 73 Rhwyfan ta_^n taerwres, trachwres trinaw, /Rhy-m-gwnaeth yn athrist athreiddiaw - Pennant /A'i pheniadu PM V 26 43 s hyweddfrys hywedd. /A minnau, o'm doniau, dy-m-hedd; /Gnawd y'm daw anaw anfedredd /O'r Deau, irdanc GM I 9 151 dd) /Ogfanw a Chegin a Chlawedawg drydydd. /Dy-m-hunis ton mo_^r ym merwerydd, /O Abermenai mynych dyll GM I 9 131 newisaw /Yng Nghadelling fre fro Dysiliaw. /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aber Dau, /Dychyrch glan glaswyn, GM I 9 113 /Ddefawd o'i haddawd) oeth - ys difflais! /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aberffraw, /Dychyrch tir tremud, PM V 5 65 myd a'n gwares. /Rhodri Mawr, rhwym llawr, rhy-m-llofes, /A rhydd budd, i bawb ei gymes. /Caffaf, co_^r GM I 12 5 dwyd /Rhag cadair enwair yn weithen rwyd. /Rhy-m-llyw_^y Dwy yn ddiarswyd; /A ddyly Arglwydd a erglywyd MB I 4 18 a, mor wyt dda wrth Dy ioli, /A'th iolwyf, rhy-m-purwyf cyn no'm poeni. /Brenin holl riedd a'm gw_^yr, SB II 24 1 Duw ry-m-rhoddwy, rheiddun Arlwy, erlid cyngor /Rhodd fodd fedr PM V 23 7 efnydd /Dofn awen ddiarchar. /Crist fab Duw dy-m-rhydd arllafar /I foli fy rhi rhwysg Odiar, /Llywelyn, PM V 18 1 Duw Rheen dy-m-rhydd gymwynas, /Deddf ddyfnddawn cyfiawn, cyweithas, PM V 10 1 Duw Ddofydd dy-m-rhydd rheiddun awen - be_^r /Fal o bair Cyridfen, /Arw DB VI 30 5 all yn llawen o'i ganiad. /Rhyfeddau rhiau ry-m-swynad, /Rhyfeddaf o'm naf, o'm neirthiad; /Nid rhyfe Mab 141 MG VII 32 1 Mab a'n rhodded, Mab mad aned dan ei freinau, /Mab gogon BF VII 55 28 ae'r Un a'r Tri trwy anwylyd - mad, /Lle mae'r Mab a'r Tad a'r Teg Ysbryd CBM IV 18 36 udd arnaf. /O ganiad y Tad te_"yrneiddiaf /A'r Mab a'r Ysbryd, glendyd gloywaf, /Yng ngoleuder deddf, d ES I 16 2 I'r Tad cyfarchaf (rhwyddaf fy Rhe_^n) /Ac i'r Mab a'r Ysbryd gloywfryd Gla_^n. /Nid trawdd i'n cofiau PM V 18 9 ias - galon, /Gw_^yl hydwf fal Pallas, /Buost mab, arab arfau dras, /Drud cadau, draig cenau Cynlas; / MG VII 32 62 gedig yw'r Nadolig, deilwng wleddau, /Pan aned Mab, Arglwydd pob pab, popeth biau, /O arglwyddes a wna DB VI 30 78 rwedd. /W_^yr breenin Lloegr, llu tey_"rnedd, /Mab brenin Cymru, cymraisg fonedd, /Gw_^r oedd a hanoedd PC II 21 43 e yn y gyfarthfa, /Ni ddarogan im ddim da /Bod mab brenin gwyn Gwynedd /Yn gorwedd yn yr aerfa CBM III 3 19 unig fawredd, /Maboliaeth arfoliaeth waredd, /Mab Brochfael bron hael hawl ornedd, /Gorpu nef yn Eifio CBM III 1 5 i goglawdd glan. /Pargoch glyw glewdraws, maws mab Cadfan, /Pell yd wledych wy_^r wledig arnan. /Pergi CBM IV 7 1 Mab Cedifor, cad ormail, /Mawrglod addas, mygrwas moel, PM V 9 9 e_"yrn dyhe, /Gruffudd, tey_"rnudd tud Elise. /Mab co_^r ddo_^r dewredd, ef dwyre - prifgad /Megis ei h MB I 3 29 , /Nur cadau, neuaddau o ystyllawd! /Cyn myned mab Cynan i dan dywawd /Ceffid yn ei gyntedd fedd a brag MB I 3 167 , /Ergrynai fy mhwyll ei bell gerdded, /A dyfo mab Cynan (mawr amgyffred) /Can Grist geinforawd gwlad o EW VI 5 27 wrgerth - na bu hy_^n /Llywelyn llyw Arberth; /Mab difai difefl ei nerth, /Mab difan eirian Iorferth. / EW VI 5 28 lyn llyw Arberth; /Mab difai difefl ei nerth, /Mab difan eirian Iorferth. /Iorferth esillydd! Arfogion GYC VII 40 1 Dyw Sul, un hydr gun y ganed - Mab Duw /Ac y doeth i'n gwared; /Braint y saint ar eu se EW VI 5 19 mawrgoeth, - Wynedd, /Adrysedd drais anoeth; /Mab Duw a'i dug i'w gyfoeth, /Mab Mam, Mair ddinam, mawr DB VI 24 14 rhaid wrthaw: /Mab Duw a'i dyrydd yn eiddaw /A Mab Duw a'i dwg i ganthaw /A Mab Duw Ddyddbrawd a ddaw - DB VI 24 13 aw - dda, /Na mawrair traha nid rhaid wrthaw: /Mab Duw a'i dyrydd yn eiddaw /A Mab Duw a'i dwg i gantha GYC VII 40 73 aith Weddi'r Pader, arfer orau. /Pan ddoeth un Mab Duw ar o_^l dioddau /I ddrws porth uffern, gethern g LlG VII 27 23 d /Gan saint braint Brenin Gogoned. /Ar ddehau Mab Duw bo ei dynged - ef /Drwy gaffael porth nef yn ago CBM IV 16 81 , llawena - fy mryd /I'th wynfyd, i'th wynfa, /Mab Duw byw, fy Llyw a'm lleha /O'm lle drwg, a'm dyddwg CBM IV 9 162 Na'm gwrthod, eirf drafod arfdrwch, /Ni wrthyd Mab Duw dadolwch! /Dadolwch llachar Llachau - gyfarpar / EW VI 6 20 plygydd; /Na chasa fi, fawr Ddafydd, /Ni chasa Mab Duw dedwydd. /Dedwydd rwyf aerglwyf, eurgledd - ardd EW VI 5 49 aith!) /A'i lu o led ei anrhaith. /Anrheithwys Mab Duw, Dewin - holl wybod, /Llwybr eang ei fyddin. /Am DB VI 24 19 ab Duw diymadaw /A fo mynws byd yn ei bydiaw. /Mab Duw dewisaid dewisaw - a wnaf, /Ef dewisaf Naf, naw GYC VII 40 6 gorau: /I guriaw gorwisg y gruddiau, /I garu Mab Duw diamau, /I gymryd penyd rhag poenau - uffern /Ac CBM IV 9 3 - cerdd /(Ni'm gwne_^l cardd o nebawd) /I foli Mab Duw dibechawd, /Dibechdoeth cyfoeth cyfundawd. /Ail EGM I 27 63 w_^yl Gyfachafael - na chof amau! /Goresgynnws Mab Duw, Difiau, - nef uchod, /(Gormod yw bychod o becho CBM IV 16 3 cyfreithgar - Wledig /A wledych heb afar, /Un Mab Duw diffwys Ei ddaffar, /Un Mab Mair, meidrawl, diar DLlM II 18 25 aith. /Ni tha_"wn, pei byddwn celfydd, /O foli Mab Duw diwenydd. /Cyn 'yn nwyn yn herw yn herwydd - dae DB VI 24 17 ofi, /Beth fo ei ynni am ei anaw. /Ni bydd a_^ Mab Duw diymadaw /A fo mynws byd yn ei bydiaw. /Mab Duw CBM III 11 5 /Nid casgerdd cosgordd Dysiliaw. /O ddawn mawr mab Duw dylyaf - arddelw, /Dull cynnelw cynhaliaf; /O ge DB VI 24 1 Mab Duw, dylyaf dy bwyllaw, /Mawr, gwyrthfawr, gwrthyf g DB VI 24 15 rydd yn eiddaw /A Mab Duw a'i dwg i ganthaw /A Mab Duw Ddyddbrawd a ddaw - i'w brofi, /Beth fo ei ynni PC II 21 9 hynys, /Ydd ym lleddir a_^ llafn glas. /Dielid Mab Duw ddygn alaeth - Hywel, /Hawl Echel (och arfaeth / PM V 27 13 dinas gwriawr, /Un dinam, un mab mam mawr. /Un Mab Duw Ei Hun, o'i henaint - na ludd /Gw_^r ni lwydd be CBM IV 16 51 reulaeth. /Nid gwallawg fradawg fradwriaeth - Mab Duw /Er mab dyn dirparaeth; /Pan gymerth Mawrwr marw MG VII 32 58 /Hynny a wnaeth ganedigaeth deg wyneithau /Un Mab Duw gwir, od edrychir ar y dechrau; /Nos Nadolig: no GM I 14 47 wyth wyth bechawd, priawd prifwydd. /Prynesid Mab Duw mad gerennydd; /Ar nwy goygwy, gobrwy gobrydd. / HOG II 6 19 A'i diffaith mawrfaith a'i marannedd. /Wi a un Mab Duw! mawr a ryfedd, /Mor yw eilon mygr, maint y rheu PM V 8 40 rhyddelid, /Mab Llywarch, ddihafarch ddyndid, /Mab Duw nef boed nerth wy rydid. /Ni mag na_^g neges arf PM V 27 7 ist gythrudd - dolur, /Dilys im ei aur rhudd, /Mab Duw nef, nodda fy udd, /Mab greddfawl greidiawl Gru ES I 24 29 o garchar, /Bu Ef a gyrchwys Ei arfeddyd. /Dug Mab Duw o da_^n ac ergryd, /O oerwern uffern, wern wegly HOG II 11 15 th, /Yn y myn ydd oedd fy mherthynas. /Oi a un Mab Duw o dey_"rnas - nef, /Cyn addef goddef, gwae fi na PB VII 17 15 fedd dichwant /Gan fab dyn ddawn ym mhresent, /Mab Duw o nef, drwy nerth saint, /Boed gwa_^r wrth flae GYC VII 40 32 tyrient pum oes byd yn fodfaddau, /Pan aeth un Mab Duw, y dydd gorau, /I ddrws porth uffern gethern gae LlG VII 24 104 plygawdd mab dyn, bu doniawg ffydd, /Nis plyco Mab Duw yn dragywydd! /Terfysg aerllew glew, glod ganym GYC VII 40 42 orau, /I foli'r Drindod drwy gardodau, /I garu Mab Duw yn ei wiw gaerau, /I gadw braint y saint a'r san CBM IV 18 47 yng nghnawd, Priawd prifed, /Dyfu ym mru Mair Mab dymuned; /Dyfu bumoed byd o boen galled, /O dwyll, o LlG VII 24 103 /Ei dreisiaw ger Drws Daufynydd. /Nis plygawdd mab dyn, bu doniawg ffydd, /Nis plyco Mab Duw yn dragywy CBM IV 16 52 Nid gwallawg fradawg fradwriaeth - Mab Duw /Er mab dyn dirparaeth; /Pan gymerth Mawrwr marwoliaeth /Ym DB VI 24 49 , /Ac angau ddiau ddyfod iddaw: /Pam na cha_^r mab dyn Dduw a'i geisiaw? /Pam na chynnydd ef nef yn ei ES I 24 39 fro pob dyfryd. /Ny bydd dadwoddau dedwyddyd - mab dyn /Gan Fab Duw o'i wynfyd. /Yn olau ys bo fy anwyl EW VI 3 23 , /Boed ffrawddus ei derfyn; /O haelon, haelaf mab dyn, /Hawl llu haelfab Llywelyn. /Mab Llywelyn hael, LlG VII 25 19 lled /O gywan amws ar ei ganfed; /Ti freisgaf mab dyn o dir Cred - a wn, /Ym mhrifgyrch, pryffwn praff GYC VII 43 23 u /Er gwneuthur angau a phoen iddaw, /Er prynu mab dyn o'r ta_^n ufelyn /I gan ei elyn oedd yn aelaw, / MeiG I 32 20 raf. /Ef yw'r Tad, Ef yw'r mad mwyaf, /Ef yw'r Mab, Ef yw'r Pab pennaf, /Ef yn Ysbryd Gla_^n gloywaf - DLlM II 18 37 naeth Duw neb dyn dwywawl ffydd, /Ni maeth mam mab ei hefelydd. /Mi nid wyf lawen o lewenydd - bryd /Am PM V 1 141 , /Crist yng nghnawd, ein brawd bu breiniawl, /Mab ein Tad, ein tud rwyf hollawl, /Ac ein Taid, ac ein MG VII 32 3 u, /Mab gogoned, Mab i'n gwared, y Mab gorau, /Mab fam forwyn, grefydd addfwyn, aeddfed eirau, /Heb gna CBM III 3 17 r nifer nadredd /Praff wiber wibiad amrysedd: /Mab Garddun arddunig fawredd, /Maboliaeth arfoliaeth war MG VII 32 2 Mab a'n rhodded, Mab mad aned dan ei freinau, /Mab gogoned, Mab i'n gwared, y Mab gorau, /Mab fam forwy MG VII 32 2 an ei freinau, /Mab gogoned, Mab i'n gwared, y Mab gorau, /Mab fam forwyn, grefydd addfwyn, aeddfed eir PM V 27 8 im ei aur rhudd, /Mab Duw nef, nodda fy udd, /Mab greddfawl greidiawl Gruffudd! /Graid eryr milwyr Mae PB VII 1 10 . /Trawsfar yn nhrydar, yn nhro - digythrudd, /Mab Gruffudd, breisgudd bro, /Caer daer, terwynwalch Gym SB II 22 10 araith. /Mur Gwyndyd mad, gwynfyd gwyniaith, /Mab Gruffudd, ced fawrfudd, fawrfaith, /Gwae eirchiaid e CBM IV 4 273 ener, /Marw mawrddraig (mawrddrwg ei dadfer) /Mab Gruffudd, cleddyfrudd, clotffer. /Maws meddgyrn, te LlF2 VI 8 17 rnedd, /Eurgledd gw_^r gywedd, gwyar gywain. /Mab Gruffudd didyb, udd dadiain, /Myfyr nad didraul mola SB II 22 40 rawn i Ystrad Meurig. /Gwae werin Addaf addoed mab Gruffudd, /Geleurudd, galarddig, /Dwyn Owain fry, co LlG VII 28 17 g - golofn, /Ef a dyf gorofn hyd Gaer Efrawg. /Mab Gruffudd gleifrudd, glod wasgarawg, /Mawrddrud afael GM I 8 85 gerydd /Cymydd a_^'th brydydd ni bryd yn fas. /Mab Gruffudd graid amddias, /Maith dy dreisiau drag Euas CBM III 16 136 /Cochwisg ei osgordd am byrth marmor - mawr, /Mab Gruffudd, graid oror, /Coch ei lafn o ladd yn rhagor PhB VI 16 11 ged, /Gwae fi o'i fyned fyn nas gwelaf. /Gwedi mab Gruffudd, gwaywrudd, gwraf, /Ysgwn fy nghystlwn, ni PB VII 2 9 rudd, /Brwysg, breiniawl, greddfawl Gruffudd. /Mab Gruffudd, llafnrudd lluoedd - Rhos gyrchaid, /Rhys g PB VII 1 2 wynedd, cain refedd can rad, - ni'th arlludd, /Mab Gruffudd mawrfudd mad, /Gorflwng walch yng nghalch y PM V 13 18 ag llethrid llathreidrudd - lafnawr /O loflen mab Gruffudd, /Trais-gymryd lewgryd lofrudd, /Tros Gymru PM V 1 54 f ddoethfawr ygnad; /Ef orau a fu o fab tad /A mab gwraig: gwrygwys ei bwyllad. /Pwyllaf a ganaf, a gen CBM IV 5 105 lud roddiad, /Einiawn ddiwyl ddiofn cad. /Llas mab gwyrengyn gwyrfriw - ei baladr, /Gw_^r oedd gadr i g GYC VII 36 54 anaw, /Llawer meddwl trwm yn tramwyaw, /Llawer mab heb dad gwedi ei adaw, /Llawer hendref fraith gwedi CBM IV 5 95 awr - wanar, /Llary llachar, llawch cerddawr, /Mab i Owain prain preiddiawr, /W_^yr i Owain madiain, ma MG VII 32 2 ed, Mab mad aned dan ei freinau, /Mab gogoned, Mab i'n gwared, y Mab gorau, /Mab fam forwyn, grefydd a D-5 VI 36 15 an aned /A ddoeth i wared i laweredd. /Cyn bai Mab i'n Tad, rhad rhwy danwedd, /I Re_^n a'r Ysbryd gyda PM V 19 32 erfyn, /W_^yr Madawg freiniawg, enwawg hy_^n, /Mab Iorferth, mad ganed urddyn. /A'th ogyfarchaf, naf ni CBM III 24 2 I'm Peryf digardd bwyf dygen - geiniad, /I'r Mab, i'r Mawrdad, roddiad Reen, /I'r Ysbryd uchel o'r un PM V 8 39 ofod, neud dyofid - ced, /Cadwgawn rhyddelid, /Mab Llywarch, ddihafarch ddyndid, /Mab Duw nef boed ner BF VII 44 17 llas, /Traws Ddafydd lawrudd rhy-las. /Llas un mab Llywarch, llew afael - yn rhaid, /Llardelaid, honnai EW VI 3 25 , haelaf mab dyn, /Hawl llu haelfab Llywelyn. /Mab Llywelyn hael, hawl gyfa - eirchiaid, /Erchwyn graid PM V 30 14 yng ngwden. /Neu wddam nad cam cymryd yn ben /Mab Llywelyn hael, hylwydd berchen, /Arwyneb Prydain, pr MG VII 32 1 Mab a'n rhodded, Mab mad aned dan ei freinau, /Mab gogoned, Mab i'n gware PM V 11 44 ch huan, /Mawr llawr, llwrw Prydain achla_^n, /Mab mad, cynifiad, Cynan. /Cynan, darogan derwyddon, - d PB VII 2 7 wel, udd - mwynfawr /Cyn maenfedd ei orchudd, /Mab mad mygr, lleiddiad llafnrudd, /Brwysg, breiniawl, g OC II 14 61 Gwygyr, /Gogeled a'i cawdd, calon eryr, /Ac un mab Madawg, enwawg Dudyr - hael, /Hawl fleiddiad leiddia PM V 8 29 aur newid - a_^ cha_^r, /Och erddaw nid odid, /Mab Madawg, llawddeawg lleudid, /Ei fawrfyw i fawrfeirdd LlLl II 16 40 ofrudd, /Mygr gawr fa_^r, trablawr trabludd, /Mab Madog fab Maredudd. /Piau y cadfarch cadflaen a'i go EGM I 25 18 angudd, angerdd Dinbyrn, /Arbennig bennaeth, mab maeth meddgyrn PB VII 2 4 /Mur torf, aerdorf eurde_"yrn, /Mygr bennaeth, mab maeth meddgyrn. /Mab meddgyrn, te_"yrn tawel, udd - CBM IV 18 3 wel iawn /I foli fy Rhi rhwydd, rhadlawn, /Un Mab Mair a bair byrnhawn - a bore /Ac aberoedd ffrwythla DB VI 35 33 fydig, /Arbennig wledig a wledycha. /Cedwid un Mab Mair cenau cyniwair, /Cedwis ei gadair gyd a_^ gwena ES I 16 11 fyddaf i Dduw hyd tra fwyf ddyn. /Archaf nawdd Mab Mair, crair credadun, /Creawdr, Amherawdr, Llywiawdr BF VII 51 3 as - orchwyl /Erchwyniog tey_"rnas; /Eithr Un Mab Mair, mawr lias /Duw nef, dyn mal ef ni las. /Llas B CBM IV 16 4 heb afar, /Un Mab Duw diffwys Ei ddaffar, /Un Mab Mair, meidrawl, diarchar, /Un Dofydd tragywydd, trug EG VI 18 5 lfyddodau mau ni fo marwawl) /A gair anghyfair Mab Mair meidrawl /I brofi pob peth o bregeth Bawl, /I f GYC VII 40 123 u bob chwy_^l /Crist brynawdr, amherawdr mil, /Mab Mair o'r pum gair heb ge_^l, /Y sant a aned ddyw Sul EW VI 5 20 drais anoeth; /Mab Duw a'i dug i'w gyfoeth, /Mab Mam, Mair ddinam, mawr ddoeth. /Doethon, lley_"gion! PM V 27 12 awr, /Udd dinag, dinas gwriawr, /Un dinam, un mab mam mawr. /Un Mab Duw Ei Hun, o'i henaint - na ludd GM I 10 27 goddoli, /Mwy gwnaeth fy modd no'm coddi. /Un mab Maredudd a thri meib Gruffudd /Biau budd beirdd wein CBM III 26 108 rion, /Un mawrwalch mawrfalch, mur dragon, /Un mab mawr Madawg ab Iddon. /Un llofrudd Prydain, pryderwn PB VII 14 4 /Mur llafnddur lluoedd edmyg, /Mwyndud llawr, mab mawr Meurig. /Cyn plyg mab Meurig, mawr annosbarth - PM V 9 7 sdur, /A_^'i gleddyf fflamddur a'i glod dyre; /Mab medel utgyrn he_"yrn dyhe, /Gruffudd, tey_"rnudd tud PB VII 2 5 rde_"yrn, /Mygr bennaeth, mab maeth meddgyrn. /Mab meddgyrn, te_"yrn tawel, udd - mwynfawr /Cyn maenfe DB VI 29 74 dd, /Llyw meidrawl, llew greddfawl, Gruffudd, /Mab meithyn Llywelyn llafnrudd, /Mawr gwriawr, gorwyr Ma PB VII 14 5 yg, /Mwyndud llawr, mab mawr Meurig. /Cyn plyg mab Meurig, mawr annosbarth - llys /Colli Rhys Rhystud b CBM IV 17 14 thidau Rhiau rhywasgarawr, /Ni mad borthes mam mab nwy diddawr. /Porthid doniau byd dyniawl ogawr - Nen PM V 9 21 , /Ysgylfion ysgylfe, /Rhag colofn lliaws maws mab Nwyfre, /Rhag gelyn Brynaich branes dychre. /Ni bydd CBM III 29 20 lesid a fai fwy, /Mabolaeth feddfaeth facwy, /Mab o oed a'i hoed yn hwy. /Hwyaf y'm hathraidd athreisf GM I 14 18 /Pwyll a'm cyfeiryd o'r Creawdr, o'r cyd, /O'r Mab, o'r Ysbryd, o'r iawnfryd fri, /O'r Drindawd undawd PB VII 8 6 i thech. /Ni thechai ne_^r ffe_^r, ffrawddus, /Mab Owain, bro goelfain brys, /Gwychr lym ddraig ail Mai GRh II 28 47 aswyn, Glywysing - ofal, /Ofynaig Maelgyning, /Mab Owain, coelfain Coeling, /Mawr-rad gwallofiad gwelli CBM III 20 34 r feirdd huysgwn, huysgain - a fydd /Am feddwl mab Owain, /Gawr falch rhag preiddwalch Prydain, /Gawr f PB VII 9 10 uosgar. /Ca_^r gymell, treiddbell trethoedd, /Mab Owain, mawrdwrf arraedd, /Llyw glyw glew yn ymorchwy PB VII 11 14 yrn trosti. /Trosti er treistwyn gwendud /Aeth mab Owain prain, prifglod; /Ni bu le ar lawr Dyfed /Ni b CBM IV 17 108 r un Duw, un Dyn, na fid hydraeth - brad, /I'r Mab rhad, i'r Tad teg hynafiaeth, /Can dug pymwan Crist DB VI 24 37 _"in, /I werin wirin ei warandaw. /Pan ddyfu y Mab Rhad, oedd rhaid wrthaw, /I'r porth, ein damorth, a GYC VII 40 64 i fron friwgrau. /Ydd archaf i'm Tad, Ysbryd a Mab Rhad /Ran o'i wir gariad, fal y'm gorau. /Cyn isgell MG VII 32 4 yn, aeddfed eirau, /Heb gnawdawl dad, hwn yw'r Mab rhad, rhoddiad rhadau. /Doeth ystyriwn a rhyfeddwn GYC VII 39 1 Nawdd y Tad a'r Mab Rhad rhof a'm galon, /Nawdd y Gla_^n Ysbryd cywyd co CBM III 24 141 dnyfed, mawrged gyflawn; /Ni'm goludd mawrfudd mab Rhiwallawn, /Llyw llafnawr, llew llawr Llystynwallaw MB I 5 11 fydd ym Mynydd Carn /A Thrahaearn a ladder /A mab Rhiwallawn, rhwyf my_^r, /O'r gyfergyr nid adfer. /D PM V 28 27 rllawr - a'i gortho) /Ni wrthid yn nydd gawr, /Mab Rhotbert, rhwyf byddinawr, /W_^yr arfrudd Maredudd m PB VII 7 5 gwir dir dilys /Ar eurglawr yr Arglwydd Rhys. /Mab Rhys, eurbost llys, aerbair - yn arfau, /Dug angau ( GB II 26 11 cyn no henaint, /Canu Dewi mawr a moli saint. /Mab Sant syw gormant, gormes haint - ni ad /Na lledrad y DB VI 29 101 ne_^r, o'm pryder y prydaf /Prif farwnad i'r mab tad tecaf; /Greddf Echdor, gwawr eurdorf gwraf, /Gra PM V 8 33 w dibrid, /Myrdd rhywnaith yn gyfraith gymid, /Mab Tegwared hael, hawl dremid - galon, /Ga_^l ag ef ni PB VII 10 3 aredudd, /Trawsfalch udd treiswlad wiw, /Pwyll mab Uthr, rhwyf aruthr rhiw, /Pwyllawg pa_^r drylliawg, GM I 14 43 yn hollawl rad, yn rhegofydd, /Hi yn ferch wy Mab y modd ysydd, /Hi yn chwaer i Dduw o ddwywawl ffydd, MG VII 32 43 nt, heb ddo_^r, heb gant, gwynnawg ddrysau; /Y Mab ydoedd a anydoedd dan ei nodau, /A'i fam ar lawr, a' GYC VII 36 84 aw, /Pob gwan, pob cadarn cadwed o'i law, /Pob mab yn ei grud ysy'n udaw. /Bychan lles oedd im, am fy n PM V 1 129 ug: - na bwynt gynt /No rhywynt uch Rhyd Nug! /Mab Ywain gyfwyrain gaddug: /Mad ganed, mawr fam a'i hym PM V 5 59 wl pan holes, /Mor gadarn yd geidw hyd reges, /Mab Ywain Prydain, priodes - gwendud /Gwynde_"yrn eryres Mabddysg 3 PM V 19 21 n /Pymthengwaith, pymthengmlwydd: bych hy_^n! /Mabddysg it treuliaw treth enfyn - i feirdd /Yn fyrddioe HOG II 7 14 . /Mabinaidd, luniaidd, lawn gweddeiddrwydd, /Mabddysg oedd iddi rhoddi yn rhwydd. /Mabwraig, mwy yd PM V 17 21 terfyn torf am ri, /Ac ar bob terrwyn torri. /Mabddysg yw i'm llyw llu rhif se_^r - i'w gylch /O'i gal Mabinaidd 1 HOG II 7 13 gwydd, /Bychan y mae hy_^n no dyn dengmlwydd. /Mabinaidd, luniaidd, lawn gweddeiddrwydd, /Mabddysg oedd Mabinogi 1 PM V 17 25 gn, can yd weler, /Torri heb noddi neb ne_^r. /Mabinogi draig, drud - yw ei gymwyll /I gymell ei wendud mablan 2 CBM IV 16 198 eth, a'i gwne_^l amdanan /Trugaredd cyn meuedd mablan. /Gw_^r a'n pair, ein Peryf clodfan, /Gw_^r gwych EGM I 27 11 f ry-m-gorau. /Byddwn dda, byddwn ddiamau /Cyn mablan wythran weithredau; /Cyd bwyf drwg, bydd drugar d mabolaeth 3 CBM IV 17 94 i'm hynni, neud mi a'i maeth, /Caru a mynnu fy mabolaeth. /Caraf, iolaf Dri drwy ddrudanaeth - ced, /Ca CBM III 29 19 adwy, yn addwyn yd las, /Yd lesid a fai fwy, /Mabolaeth feddfaeth facwy, /Mab o oed a'i hoed yn hwy. / PM V 17 17 g gwrddfeirch arab, /Gwryd Pyr, byr y bu fab. /Mabolaeth fy rhwyf yw rhywoli - cad, /Cad cedwyr tud Fel Maboliaeth 1 CBM III 3 18 biad amrysedd: /Mab Garddun arddunig fawredd, /Maboliaeth arfoliaeth waredd, /Mab Brochfael bron hael h mabsant 1 MG VII 34 6 yf o'th blwyf, ni oblygant - fi, /Fihangel, fy mabsant, /A thi yn drech no chwechant /O gethern blin u mabwaith 1 CBM III 7 25 s, peues ddiobaith; /Hawl ofyn, gw_^r ni'i myn mabwaith, /Hwyl ysgwn, ysgwyd pedeiriaith, /Hil te_"yrn Mabwraig 1 HOG II 7 15 rwydd, /Mabddysg oedd iddi rhoddi yn rhwydd. /Mabwraig, mwy yd ffaig ffenedigrwydd - ar wen /No pharab Macsen 1 CBM III 16 88 eroedd, cyflawn ei eirioes, /Cywlad loes, moes Macsen, /Mawrdraws drais dra Lly_^r Henfelen, /Mawrbar b macwy 1 CBM IV 16 185 gwerinfalch Nefwy, /Can diffyrth Trindawd tri macwy - o da_^n, /Trimaib gla_^n glain ofwy, /Canys Ef a mach 1 HF VII 23 19 yderi. /Gw_^r oedd Owain hael ni wna_^i holi - mach, /Gw_^r nid oedd lyfrach nog Elifri. /Gw_^r a beris Machawy 1 PM V 22 22 igraidd, praff ei ddirwy /Ger elfydd Mechydd a Machawy; /O Lydaw, o draw, o drwy - Fo_^r Hafren /(Hyfri mad 53 GB II 26 13 rhad, rhwyd ysgeraint, /Ysid rhad yn ei wlad a mad a maint /Yng nghyfoeth Dewi difefl geraint, /A rhydi LlLl II 16 69 irlew, /Annwyl ddyn, Llywelyn, llew. /Llwyddid mad, a rhad CBM III 15 16 g, /Dyfnfedd a orchudd deifniawg /(Deddf hael, mad afael) Madawg. /Madawg esillydd oes ellwng - aergaw CBM III 9 11 enydd, /Mur elfydd, eilfan gawr, /Teulu Madawg mad anawr, /Mal teulu ban Benlli Gawr. /Godwrf a glywaf GYC VII 42 45 dd nef /I bren dioddef (eddyl traha), /Gwae ni mad aned, bechodawl weithred, /Tostedd fydd gweled golwg GM I 7 18 ar garw afar efrifed, /Rhyfai farw cyn Madawg, mad aned! /Canawon cadudd cadrfeib Maredudd, /Cad gyhudd MG VII 32 1 Mab a'n rhodded, Mab mad aned dan ei freinau, /Mab gogoned, Mab i'n gwared, y LlF2 VI 10 31 - folaid /A gaiff ei enaid ysbaid oesber. /Ni mad aned neb, ni mad aner, /O edrych ar Dduw a ddifarner LlF2 VI 10 31 ei enaid ysbaid oesber. /Ni mad aned neb, ni mad aner, /O edrych ar Dduw a ddifarner. /Ni mad gymyrth CBM IV 17 14 egwyddawr, /Berthidau Rhiau rhywasgarawr, /Ni mad borthes mam mab nwy diddawr. /Porthid doniau byd dyn LlF2 VI 10 29 ng ngoleuder, /Yng ngolau drefad a fad foler. /Mad bu ein llyw, yn llyther - folaid /A gaiff ei enaid y PM V 11 44 uan, /Mawr llawr, llwrw Prydain achla_^n, /Mab mad, cynifiad, Cynan. /Cynan, darogan derwyddon, - dydda GYC VII 40 17 ofeg) /Y gwnaethpwyd brad y Tad teg. /Dyw Iau, mad da rad diwaradwydd - da_^l /Y daliwyd yn ebrwydd /Gw LlG VII 27 13 wg anghlaear daear dudded. /Hywel Amhadawg! Ni mad ddoded /I mywn mynwes llawr, mygrwawr myged. /Hir yw PM V 1 40 /Ei anaw a ddaw, a ddyfnad, /I anant ei eni bu mad, /Ei aur rhudd yn rhodd o'i geiniad /A'i emys a'i am LlF1 II 1 144 id lan lawndeg ei menegi /Ym Meirionnydd wlad, mad ei moli. /Molaf Dduw uchaf, archaf weddi - iddaw: /A LlF2 VI 10 35 r - benyd /Can ni w_^yr ennyd pa hyd ater. /Ni mad erlyn dyn dim ehofnder /O gadwent present heb brysur EGM I 27 44 th engylion gwylion golau /Nid perthyn it, Tad mad, fy maddau. /Can peraist, Ddofydd, ddydd yn fau /Na' ES I 21 3 awn a ddyfu - ym mhryd /Mapgwas Mair o Iesu. /Mad ganed Ei bronged o'i bru /O freinawl ganmawl gynyddu PM V 1 130 nt uch Rhyd Nug! /Mab Ywain gyfwyrain gaddug: /Mad ganed, mawr fam a'i hymddug; /Dafydd hael, ei hafal CBM III 3 25 praw pruddedd, /Prif obrwy, obryn trugaredd; /Mad ganed o geneddl fonedd /Mawrwledig mawrwlad tyllyedd PM V 19 32 Madawg freiniawg, enwawg hy_^n, /Mab Iorferth, mad ganed urddyn. /A'th ogyfarchaf, naf ni edfyn - beir D-2 I 2 22 wyrth fehyr, milwyr orwyth; /Maer claer gywyd, mad gathl gyfyd, moi_"dydd iaith; /Mas cas wognaw, minna GM I 14 47 th bechawd, priawd prifwydd. /Prynesid Mab Duw mad gerennydd; /Ar nwy goygwy, gobrwy gobrydd. /Pryderwn PM V 5 61 ydain, priodes - gwendud /Gwynde_"yrn eryres. /Mad gogant moliant rhwy moles /Mal Merddin ym marddair c CBM III 3 27 geneddl fonedd /Mawrwledig mawrwlad tyllyedd, /Mad gorau maddau martho_"edd, /Ac er Duw diofryd gwrage PB VII 1 2 n rad, - ni'th arlludd, /Mab Gruffudd mawrfudd mad, /Gorflwng walch yng nghalch yng nghad, /Gorfoledd y BF VII 54 43 r gwy_^r a wnaethpwyd yn broffwydi, /Ym mhlwyf mad gwastad, gwesti - cyreifaint, /Ymhlith harddfraint s SB II 22 9 wbl ddigabl barabl, be_^r araith. /Mur Gwyndyd mad, gwynfyd gwyniaith, /Mab Gruffudd, ced fawrfudd, faw CBM III 3 23 r alltudedd, /Cyrch cyflawn cyfle difro_"edd, /Mad gymerth arnaw praw pruddedd, /Prif obrwy, obryn trug LlF2 VI 10 33 i mad aner, /O edrych ar Dduw a ddifarner. /Ni mad gymyrth arf ni gymer - benyd /Can ni w_^yr ennyd pa CBM III 3 206 dofydd, /Credaf i we_^n, a'm Rhe_^n a'm rhydd /Mad gynnull mawrddull merwerydd, /Credaf-i bost present CBM III 3 21 hawl ornedd, /Gorpu nef yn Eifionydd dudedd. /Mad gyrchawdd garchar alltudedd, /Cyrch cyflawn cyfle di CBM III 4 8 rhyfig, /Mel ydd wyf yn celu calon ysig: /Ni mad gyrchawdd gwen gwely Eiddig ES I 15 23 th, /Rhyallas drais diredd Catraeth. /Rhoddiad mad i'm pryd oedd pan aeth, /Rhoddi seirch a meirch mar BF VII 55 27 e diwyd, /Lle mae'r Un a'r Tri trwy anwylyd - mad, /Lle mae'r Mab a'r Tad a'r Teg Ysbryd LlF1 II 1 102 ei threfad, /Llwyddid gwledd a medd a meufedd mad, /Llwyddid pob amyd a phob amad - ynddi, /Llwyddyd i LlF1 II 4 47 - am rodd, /Am rwyddfodd, am rwyddfudd; /Tad mad magawd gwawd gwaywrudd, /Tad maeth myged Maredudd. / GYC VII 40 27 ), /Saith weddi'r Pader arfer orau, /Saith rad mad, medrwyf ei ddechrau, /Saith leufer, enwer eu henwau MeiG I 32 19 ugar gwa_^r, yn hygaraf. /Ef yw'r Tad, Ef yw'r mad mwyaf, /Ef yw'r Mab, Ef yw'r Pab pennaf, /Ef yn Ysbr EGM I 25 3 cywlad, cyflawn de_"yrn, /Ysgor ddiffreidiad (mad mychde_"yrn!) /Ysgar ysgeneddl, gychweddl gychwyrn. PB VII 2 7 udd - mwynfawr /Cyn maenfedd ei orchudd, /Mab mad mygr, lleiddiad llafnrudd, /Brwysg, breiniawl, gredd MeiG I 33 9 , yn lle cyni /Yn llwgr llu malaen maledicti. /Mad mynycha dyn dwywawl weddi, /Neges y'm cymell Cymrode D-3 VI 19 24 edd bleinon - dy wenwlad /Porthaist yn wastad, mad rad roddion. /Ysym-i gyfaill gwa_^r, ca_^r cerddorio BF VII 46 3 fudd, llawroddiad, /Tey_"rnas addas iddaw boed mad, /Tey_"rndud, orddrud wrdd beleidrad! /Tey_"rnwawr t PM V 23 181 y'th wna_^nt, /Ac ysgwyd ar ysgwydd anchwant. /Mad tywysaist lu, Loegr irddant, /Ar derfyn Mechain a Mo CBM IV 17 71 sgur. /Rhybu Fra_^n fab Lly_^r, llu rwymadur - mad /Yng nghamp yng nghywlad, yng nghad, yng nghur; /Rhy GM I 12 23 l oedd fy ngadu can ni adwyd. /A adwy Creawdr mad y'i crewyd /I waddawl er Duw diawd a bwyd, /A dillad GB II 26 210 ewi fab Sant syndal dudded, /Dewi mawr Mynyw, mad y'i gweled, /Pen argynnan bedydd, crefydd a chred. / MB I 4 14 /Bod Iesu ym mru Mair (merch ei Rhi!), /Mair, mad ymborthes ei beichogi! /Baich rhygynullais o bechawd PM V 23 177 orenw Morgant, /Ar filwyr Prydain pedrydant. /Mad ymddugost wayw, mad y'th want - arall /Yn arfoll ysg PM V 23 177 filwyr Prydain pedrydant. /Mad ymddugost wayw, mad y'th want - arall /Yn arfoll ysgarant, /A chleddyf, PM V 23 185 cwdd a_^nt, /Ni chaiff hoen na hun ar amrant. /Mad y'th ymddug mam, wyt ddoeth, wyt ddinam, /Wyt ddidda Madawg 51 OC II 14 119 d: /Glud men ydd a_^nt gloyw he_"yrn ar naid. /Madawg a Meilyr, gwy_^r gorddyfnaid - trais, /Tros gyfer CBM III 26 108 mawrwalch mawrfalch, mur dragon, /Un mab mawr Madawg ab Iddon. /Un llofrudd Prydain, pryderwn - ei ger EW VI 2 17 rif, /Rad o'i geniad i'i gynnif. /Yng nghynnif Madawg anghynnwys - ei dorf /A'i daerfar ar Loegrwys; / CBM III 2 1 Madawg a'i ceidw can urddas, /Bryn diormail, diormes, /B CBM III 21 127 Gwayw hydwn, ysgwn ysgwyd amdrai, /Gwartherfab Madawg, arfawg erfai, /Gwawr mawr milwriaeth, meddfaeth PM V 24 2 dd bre breiniawg, /Breisglew afael, hael o hil Madawg, /Arwr yn arfau, aerfeddawg - de_"yrn, /Eryr ar g CBM III 7 13 /Rhudd, diludd, dileddf gedymdaith. /Rhygelwid Madawg cyn no'i laith /Rhwyd galon, difogion diffaith! / PB VII 16 6 er bron ei eryr. /O'i eryr bu oer golled /Dwyn Madawg, draig fodawg, drud; /O'i dy_^ digardd, hardd, hy OC II 14 61 yr, /Gogeled a'i cawdd, calon eryr, /Ac un mab Madawg, enwawg Dudyr - hael, /Hawl fleiddiad leiddiad, PM V 22 19 dwy, /Lloegr wrthryn tra Llyn Llumonwy. /W_^yr Madawg ermidedd fwyfwy, /W_^yr Ywain firain ei afarwy. / CBM III 15 17 dd deifniawg /(Deddf hael, mad afael) Madawg. /Madawg esillydd oes ellwng - aergawdd, /Eurged beirdd ne CBM III 10 36 , /Mawrdorf darf gyfarf gyweithydd, /Madogion Madawg esillydd. /Pymhed welygordd pymhedran - o'm cerdd EW VI 4 5 (dug fi) /Ac neud trwydoll o'i golli. /O golli Madawg, etgyllaeth - cofion, /Gwyw calon can hiraeth; /G EW VI 4 40 udd; /Trymfryd byd bod yn achludd /Traws maws, Madawg fab Gruffudd. /Am fab Gruffudd lary, lawch ynaid LlG VII 25 50 . /Anwair lyw, luoedd dirybudd, /Enwawg w_^yr Madawg fab Maredudd; /Ohonawd henyw dadannudd, /Ohonaf, BF VII 48 22 ynaw, /Hil gwrawl breiniawl brenin Manaw, /Hil Madawg fodawg, fyd eiddunaw, /Hil Maredudd draws, hawdd PM V 19 31 ddychryn - galon, /Galofydd hil Merfyn, /W_^yr Madawg freiniawg, enwawg hy_^n, /Mab Iorferth, mad ganed BF VII 55 7 gryd, /Fab Owain firain, fawr syberwyd, /Fab Madawg fynawg, fenwyd - diorchudd, /Fab Maredudd fudd, f PM V 17 15 l hydab - cad, /Cadr ddragon gyfundab, /Gwrfab Madawg gwrddfeirch arab, /Gwryd Pyr, byr y bu fab. /Mabo CBM III 2 12 w_^yl, /A glew ynial yn yniail /Y glyw ym myw Madawg hael GG II 31 35 erwydedd, /Hael i wan, hil Ywain Gwynedd, /Hil Madawg hydr fynawg fonedd, /Mwyniant cerdd, nid cardd ei PB VII 16 14 ges o'i naf. /Cyd a_^'i naf, cadarn yng ngrym /Madawg, laif aerdduriawg lem, /Oedd pargoch yn aes droch PM V 27 4 A ddigawn iach o glaf, /Milwrmilwyr fodrydaf, /Madawg lawdde_"awg, lary naf. /Naf Ne_^r, rhag trymder t PM V 8 29 newid - a_^ cha_^r, /Och erddaw nid odid, /Mab Madawg, llawddeawg lleudid, /Ei fawrfyw i fawrfeirdd pob CBM III 9 11 - Maelenydd, /Mur elfydd, eilfan gawr, /Teulu Madawg mad anawr, /Mal teulu ban Benlli Gawr. /Godwrf a GM I 7 18 Rhag galar garw afar efrifed, /Rhyfai farw cyn Madawg, mad aned! /Canawon cadudd cadrfeib Maredudd, /Ca CBM III 15 16 a orchudd deifniawg /(Deddf hael, mad afael) Madawg. /Madawg esillydd oes ellwng - aergawdd, /Eurged GM I 10 25 gar, cerddau cyfarwar, /Cyfarf fu a'm perchi; /Madawg, madioedd goddoli, /Mwy gwnaeth fy modd no'm codd LlG VII 28 18 , glod wasgarawg, /Mawrddrud afael hael o hil Madawg; /Mawr bair cynghywair, cynfarchawg - yng nghad, CBM III 8 47 yn fyw - bellach, /Deubyllawg yr deryw, /Marw Madawg, mawr im eilyw, /Lladd Llywelyn, llwyr ddilyw! /H PB VII 16 24 gwrdd yng nghad treisiad trin, /Oedd llew gawr Madawg mawr Mo_^n CBM III 9 15 awr llafur - rhai, /Rhyfelglod disegur, /Teulu Madawg, mawrglod fur, /Mal gawr torf teulu Arthur. /Godw GM I 6 9 afoedd byd, /Arthur gedernyd, menwyd Medrawd; /Madawg maws odrudd, mygrfab Maredudd, /Meiri_"au drablu GM I 7 110 wn. /Gwelais gynt, hwy cenynt `cwd awn?' /Rhag Madawg mechde_"yrn Lleisiawn. /Lliaws twr twnfriw a gwae LlF1 II 3 30 t. /Moliant a ddyly aur ddiludd roddiawg, /Hil Madawg, medel glyw, /Hael Merfyniawn, Lleisawn llyw, /Ha CBM III 7 5 eurgerdd /I'm harglwydd gedymdaith, /I gwynaw Madawg meddfaith, - ei alar /A'i alon ym mhob iaith: /Do CBM IV 17 75 erddawl, greddfawl Greiddur. /Rhybu gamweddawg Madawg, modur - ffaw, /Rhybudd fu iddaw, ddylaw ddolur: GM I 12 9 Gan engylion nef neu ryurddwyd. /Er mawr gwymp Madawg, modur plymnwyd, /Am bost cad ced goeth, oeth y'm PB VII 16 10 eth ei glod. /Oedd clodfawr cludfeirdd oddef, /Madawg Mo_^n cain roddion cof, /Oedd tafawd coeth doeth PB VII 16 1 Madawg Mo_^n mal cynifiwr /Bu gwleddawg o'i nerthawg ne CBM III 24 110 efwen /Ym muchedd gwledig, gwladoedd berchen, /Madawg mur cyhoedd, niferoedd nen, /Meidriad cad cadrddo CBM III 9 7 Ieithion - hir, /Hydr ei wir ar Saeson, /Teulu Madawg, mur dragon, /Mal twrf tormennoedd Cynon. /Godwrf CBM IV 5 125 mgryd, /Co_^r eisor eisiau i'r byd. /Yn y llas Madawg, mur dygyforth - fa_^r, /Meu afar ca_^r cynnorth; CBM III 9 3 ywawr, /Gwae wy_^r Lloegr yn nydd cain! /Teulu Madawg, mur Prydain, /Yn llwythiawg yn llithiaw brain. / CBM III 24 134 rawn. /O roddion gwron gorun eigiawn - mo_^r, /Madawg mur tewdor co_^r Caswallawn, /Gogyman cludfan, cl EW VI 4 9 ennaeth, /Gwae ei fro a'i frodyr maeth. /Maeth Madawg mynawg mynudrwydd - wrth lyw /Ac wrth lew ymorchw CBM III 8 69 wn, /Llith beri_"on lluyddion llawn. /Ym mywyd Madawg ni feiddiai undyn /Dwyn terfyn tra hyfryd, /Nid m EW VI 4 22 ad. /Gwladoedd ni debyg (glud edliw - ym myd) /Madawg oedd cyn heddiw, /Esgor o'i dud, nad ydyw /Ysgor PhB VI 15 20 dd arglwydd gwir Gwynedd - dywysawg, /Esillydd Madawg, rywiawg reufedd, /Llewelyn, llew gwawr, clodfawr CBM III 8 57 /A'r llan odd uch llys Fadawg! /Er pan yw marw Madawg wyn /Nid llawen llawer unben, /Gwae yw y byd hyd GM I 7 57 llawen cyni bo llafar. /Llawfrydedd frydau er Madawg ys mau, /Marth gofiau gyfysgar. /Aes gychwyn ysgw madiain 4 CBM IV 4 82 wyddi orchrain, /Argledr llawr, arglwydd mawr, madiain. /Arf eryf eryr Nanhoywnain, /Araf yw arwydd ei CBM IV 6 125 ar lluch gyfwyrain - gawr, /Lluoedd wawr mawr, madiain, /Gryd orddwy, grym fwyfwy firain, /Glyw lywiaw, CBM IV 5 96 /Mab i Owain prain preiddiawr, /W_^yr i Owain madiain, mawr. /Llas Rhys rhuthr efnys, afneued - ei dda CBM IV 1 4 myn yd gyngain, /Yn ail awduriaeth, meddfaeth, madiain, /Yn ail awyddfalch, gwalch goradain, /Yn ail aw madioedd 1 GM I 10 25 ddau cyfarwar, /Cyfarf fu a'm perchi; /Madawg, madioedd goddoli, /Mwy gwnaeth fy modd no'm coddi. /Un m Madog 2 LlLl II 16 40 udd, /Mygr gawr fa_^r, trablawr trabludd, /Mab Madog fab Maredudd. /Piau y cadfarch cadflaen a'i gorfai PM V 15 16 galanas, /Da haearn, diheura, pan llas /Llaith Madog, nad o'm llaw y'i cafas, /Nog a'i caiff Ca_"in a'i Madogion 1 CBM III 10 36 i dyrllydd, /Mawrdorf darf gyfarf gyweithydd, /Madogion Madawg esillydd. /Pymhed welygordd pymhedran - maddau 9 EGM I 27 44 ion gwylion golau /Nid perthyn it, Tad mad, fy maddau. /Can peraist, Ddofydd, ddydd yn fau /Na'm gad i GYC VII 42 55 ynion /A'r camfeddylion nid addola /Gweled eu maddau dros eu camweddau /Yn uffern boenau, benyd guddfa IRh VII 29 6 eddewid. /Meddwais, pryderais pryd ton erfid, /Maddau dyn gorau ni'm gorfygid: /Meddyliaw ydd wyf am dd GYC VII 40 11 yng nghloddiau, /Gwae dwyllwr a_^'i dwyll nis maddau, /Gwae gybydd o'i gabl amryffrau, /Gwae od o'i dr GYC VII 40 59 ei ddyddiau, /Gwae dwyllwr a'i dwyllwaith nis maddau, /Gwae leidr a'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae a g DB VI 33 38 r; /A orug o dda, oni ddywedir - gau, /Nid a'i maddau, iddaw y meddir. /Enaid hardd digardd, dygn yd gw CBM III 3 27 nedd /Mawrwledig mawrwlad tyllyedd, /Mad gorau maddau martho_"edd, /Ac er Duw diofryd gwragedd - /Gwrai EGM I 28 16 arogan, ddyn truan trawd, /O'r Gw_^r a'n gorau maddau medd-dawd: /Cred ti y daw rhag llaw yn llwrw anff PB VII 14 13 adarnllwyth Cadfor. /Cadarn a'n difarn cyd a_^ maddau - Rhys, /Cadwalch llys, lles cerddau; /Cwyn dwyn Maddeuaint 1 ES I 24 18 yd. /Duw Sadwrn ys aeth, ys eithyd - ym medd, /Maddeuaint anhyfryd. /Trannoeth y gorau ail gwryd, /Gwir mae 42 BF VII 44 28 werw, herw hirwae: /Eithr Gwynedd, ym medd, y mae LlF2 VI 7 20 eirddion, haelon hwylfrys, /Am hil Owain mawr, mae a'i dengys? /Handwyt, Lywelyn, lwrw ddiechrys, /O La PM V 23 92 allan, /Llwrw dawn Cadawallawn fab Cadfan, /Y mae am Brydain yn gynnan. /Llary, ni dde_^l ei law ataw, BF VII 56 25 warchae: /Gruffudd ym maengudd y mae. /Lle y mae argae ar Gymro - dinam, /Deddf Dunawd ap Pabo, /Llaf BF VII 52 2 dy nawdd rhag tawdd tanllachar - uffern, /Yn y mae cethern caeth i'w carchar, /Yn y mae trallawd berwba BF VII 57 11 riawl, /Yn y mae mawrwall enaid marwawl, /Yn y mae cynnygn yn canmawl - celwydd, /Yn y mae peunydd poen PhB VI 15 17 aw dawn Duw, nid dyn a'i medd). /Mor ddigawn y mae digymrodedd - wedi: /Penceirddeth Cymru yng nghamrys GYC VII 43 28 gidwm law. /Ac yna y dywaid, y dyd uchenaid: /`Mae ef y diriaid o'i eneidiaw, /A cham guhuddwr, a cham BF VII 52 6 , /Yn y mae mawrwae marwar - cyllestrig, /Yn y mae godrig dig dilafar! /Collais a gerais o ga_^r - ac a CBM III 17 26 r llaw Owain hael, hawl ddilyn, - gwrfalch, /Y mae gorfwlch eurin, /Anrhydedd gwymp arwedd gwin, /Anrhe CBM III 16 248 a'i ddaered, /Yn y mae gwaredd a gwared, /Yn y mae gware gwaredred, /Yn y mae yfed heb neued, - heb na CBM III 16 247 red - ei wir, /Hydr ei ddir a'i ddaered, /Yn y mae gwaredd a gwared, /Yn y mae gware gwaredred, /Yn y m OC II 14 150 tey_"rnedd Ben boed hir - ein trwydded, /Yn y mae gweled gwaradred gwir CBM III 3 46 dd, /Caraf-i lan a'r lle_^n gan gadredd /Ger y mae Gwyddfarch uch Gwynedd: /Gwyddfidle glywdde glew da BF VII 44 1 Mae gwyrda Gwynedd (gwae ni - yr eisiwed!) /Ysywaeth yn HOG II 7 12 dd. /Bechanigen wen, wan ei gogwydd, /Bychan y mae hy_^n no dyn dengmlwydd. /Mabinaidd, luniaidd, lawn CBM III 23 1 Mae im flaidd a'm ca_^r o'm caffael - wrthaw /Yn wrtheb DB VI 24 6 yg arnaw. /Mur, Modur, Llywiadur, rhag llaw /Y mae i'm meddwl dy geisaw. /Mor ddiriaid i ddyn eiddunaw CBM IV 11 15 rawg olwg, /Tey_"rnaidd i'th lathraidd log, /Y mae i'th ddiblau ddau ddinag, /Llachau a llachar Gynfrig BF VII 56 24 esbyd oesbell warchae: /Gruffudd ym maengudd y mae. /Lle y mae argae ar Gymro - dinam, /Deddf Dunawd ap GB II 26 130 th wan a chadarn achadw y prydydd, /Ac iddaw y mae, mal i ddedwydd, /Ddedwyddion Brefi yn eu broydd. /O IRh VII 30 55 wn am eilwydd, moliant dderllydd: /Ys cennyf y mae mawr hireythydd, /Ys gwn na aned ei chystedlydd. /Ys BF VII 57 9 a_^n /Yn y mae poethfan, peth uffernawl, /Yn y mae mawrwae heb ymeiriawl, /Yn y mae mawrwall enaid marw BF VII 52 5 ba_^r, /Yn y mae perfedd dygnedd daear, /Yn y mae mawrwae marwar - cyllestrig, /Yn y mae godrig dig di BF VII 57 10 ernawl, /Yn y mae mawrwae heb ymeiriawl, /Yn y mae mawrwall enaid marwawl, /Yn y mae cynnygn yn canmawl CBM III 3 87 dir, /O bryder berthfalch yd berchir. /Berth y mae Meifod a'i hamdir, /Berth elfydd rhag Elfed enwir, / GYC VII 43 36 aw /I blith y gethern, i waelawd uffern /Y lle mae mignwern gwedy r'fignaw, /A chynnau o da_^n, a defni CBM IV 16 43 dwfn, /Deifnawg fydd ei alaeth, /Yn ein hoes y mae moes mawrwaeth, /Mawrddrygau brydau bradwriaeth. /O GB II 26 88 y broydd, /A Dewi biau balch Langyfelach, /Lle mae morach a mawr grefydd; /A Dewi biau bangeibr ysydd / BF VII 47 25 Hywel. /Gwa_^r Hywel uchel, och o'r grwn - y mae! /Nid fy modd nas gwelwn; /Gwawr gw_'reiddfalch, gwa GYC VII 42 32 wyrda. /Hynny aeth heibaw fal ymchoel dy law, /Mae pawb yn adaw oed dibara. /Ni chaiff cyfoethawg fod y BF VII 52 4 ar, /Yn y mae trallawd berwbarawd ba_^r, /Yn y mae perfedd dygnedd daear, /Yn y mae mawrwae marwar - cy BF VII 57 12 /Yn y mae cynnygn yn canmawl - celwydd, /Yn y mae peunydd poen angerddawl. /Cyn myned o'r byd (bryd br BF VII 57 8 wydd Dad, na'm gad gyllestrigawl - da_^n /Yn y mae poethfan, peth uffernawl, /Yn y mae mawrwae heb ymei BF VII 52 3 rn, /Yn y mae cethern caeth i'w carchar, /Yn y mae trallawd berwbarawd ba_^r, /Yn y mae perfedd dygnedd GYC VII 41 38 uffern, gyd a_^'r gethern, wern weli_"au, /Lle mae tristwch a thywyllwch a llwch a llau; /A'r cythreula EW VI 1 9 /Cadarnloes eirioes eryr. /Eryr mawr ddewrwyr, mae y ddelw - y gallwn /Na byddwn ar dy helw? /Hardd i f MG VII 34 2 Mihangel uchel, och rhag gelyn - mawr! /Mae y sarff i'm dilyn, /Dod im nerth, can ys perthyn, /B CBM III 16 249 edd a gwared, /Yn y mae gware gwaredred, /Yn y mae yfed heb neued, - heb na_^g, /Heb nebawd eisiwed. /G DB VI 35 82 dda. /Mwyfwy ei gythrudd, mireinfab Gruffudd, /Mae yn ei ddeurudd ddawn ni chilia: /Cymen Llywelyn, cym GYC VII 41 8 /Iesu, Iesu, a fydd, a fu, trwy fudd gethrau, /Mae yn feddiant mawr ogoniant, Gwarant gorau, /Y mae'n c DB VI 27 12 ydd, /Mawrbarch gogyfarch, gogyfrwydd - wryd, /Mae ysbyd y byd yn enbydrwydd. /Cam y gorug Duw o dybygr Maengaen 1 CBM IV 7 16 lew dihafarch, /Mynw ton, tremid ei ddygyrch, /Maengaen wedi meingain feirch. /Marchawg llawhir, llaith maengudd 1 BF VII 56 24 rae; /Gryd esbyd oesbell warchae: /Gruffudd ym maengudd y mae. /Lle y mae argae ar Gymro - dinam, /Dedd Maelawr 6 PM V 27 9 eddfawl greidiawl Gruffudd! /Graid eryr milwyr Maelawr - a archaf /I Erchwyn nef a llawr, /Udd dinag, d LlG VII 25 71 f anosgo; /Beilch yw ei gadweilch, gadarnglo - Maelawr, /Breisglym orwyddawr, roddion ymo. /Clodforaf f OC II 14 4 gwy_^r gwedi lludded - trwm: /Tremid gofwy mur Maelawr drefred. /Deon a yrrais ddygyhused, /Diarswyd ar LlG VII 26 8 Gruffudd aur ddiludd, ddwylaw - egored, /Gwawr Maelawr drefred, ged gyflwyddaw. /Gorau cyrchlam im cyr OC II 14 51 , /Trylwyn yn amwyn am fiw garthan. /Ciglau ym Maelawr gawr fawr fuan /A garw ddisgyr gwy_^r a gw_^yth DB VI 29 8 A'i gweles, gwelynt ryfeddau! /Gwelsam-ni wawr Maelawr megis yntau, /Mygr Fadawg, waywroddawg rhuddgrau Maelenydd 3 GB II 26 283 , /Saint Brycheiniawg, bro hywredd, /A seiniau Maelenydd, elfydd fannedd, /A seiniau present, worment t D-1 I 1 19 ren, Ceri, Dygen, cywen fenwy, /Elfael, Buell, Maelenydd gwell (pell y treithwy) /Tair Rhagynys a'r Tai CBM III 9 9 tormennoedd Cynon. /Godwrf a glywaf ar glawr - Maelenydd, /Mur elfydd, eilfan gawr, /Teulu Madawg mad a Maelgwn 5 CBM IV 4 271 t cymer. /A'm hirwnaeth hiraeth hiramser, /Hil Maelgwn, Maelgyning ener, /Marw mawrddraig (mawrddrwg ei CBM IV 9 183 Rhwysg rhynnawdd mo_^r-gymlawdd mawrglau, /Hil Maelgwn milcant addodau, /Hil Tewdwr, diweddwr Deau. /Br ES I 16 28 dud ac o'i dirion, /Dyfrydedd dyrawr hil mawr Maelgwn. /Nid ymdau Gwynedd am ei gwynfan: /Neud amdwll CBM III 20 2 , erchwyn eirchiaid - er moliant, /Mur milcant Maelgwn raid, /Hawl wawl wastad reiniad rhaid, /Hael wae GM I 9 154 gwenyg gwyn Gyngreawdr fynydd, /Morfa Rhianedd Maelgwn rebydd. /Neu dreiddiais-i tra Lliw Lleuddiniawn Maelgyning 4 CBM IV 12 18 . /Ced bai tau, wledig, wlad Run - Amhaelgwn, /Maelgyning aborthun, /Rhybyddai fau fedd anhun, /Rhybydd CBM IV 4 271 /A'm hirwnaeth hiraeth hiramser, /Hil Maelgwn, Maelgyning ener, /Marw mawrddraig (mawrddrwg ei dadfer) GRh II 28 46 sddwyn, glyw aswyn, Glywysing - ofal, /Ofynaig Maelgyning, /Mab Owain, coelfain Coeling, /Mawr-rad gwa PM V 22 11 iain, yn rhwy; /Calchaid y caeroedd cylchwy - Maelgyning, /Milgi_"aidd eu gwy_^r ym mhob tramwy. /Nid Maelienydd 1 DB VI 35 60 idda; /Deuddegfed yn iawn y dug Werthryniawn, /Maelienydd o'i ddawn a ddug etwa. /Trydyddeg dogni taerw Maelogyng 2 CBM IV 5 60 ng, /Mor deg moli mor deilyng, /Milwr mawr mal Maelogyng. /Maelogyng mwynfawr mynw gyfod - i gad, /Mygr CBM IV 5 61 moli mor deilyng, /Milwr mawr mal Maelogyng. /Maelogyng mwynfawr mynw gyfod - i gad, /Mygr fleiniad, f maen 1 GB II 26 259 ; /Ac o_^l ei farch a'i o_^l yntau /Ys adwen y maen y maent ill dau. /Ysid hyn ar ei fryn gwyn golau - mae'n 2 GYC VII 41 9 e yn feddiant mawr ogoniant, Gwarant gorau, /Y mae'n canfod ac yn gwybod holl wybodau. /Nid oes, Frenin GYC VII 40 24 /Saith brifwyd pechawd yw pechodau - 'r bobl, /Mae'n y Bibl eu henwau; /Am saith brifwyd byd (nid gwy_^ Maenawrdeifi 1 GB II 26 93 an /Ysydd i'r clodfan, i'r clyd ei wy_^dd; /A Maenawrdeifi ddiorfynydd, /Ac Abergwili biau gwylwlydd, maendo 1 GYC VII 36 35 /Ni lyfasai Sais ei ogleisiaw: /Arglwydd neud maendo, ymandaw - Cymry, /O'r llin a ddyly ddal Aberffra maenfedd 4 BF VII 57 15 l) /Cain fynwent brofent, bro gorfforawl, /Cyn maenfedd ddiwedd, bwyf ddwywawl - gyffes, /Cyn no'm godd PB VII 2 6 b meddgyrn, te_"yrn tawel, udd - mwynfawr /Cyn maenfedd ei orchudd, /Mab mad mygr, lleiddiad llafnrudd, EGM I 26 24 Gweryd rhudd a'i tudd wedi tewi, /Gwael neuedd maenfedd mynwent iddi. /Golo Nest! Golau ddireidi! /Golw PB VII 19 2 Colli Llywelyn, llew, argae - mwynfawr, /Maenfedd trwm a'i gwarchae, /O'i geneddl nid chweddl chw maent 2 CBM III 3 219 th gerdded, mygr gydred geidrion. /Ym Meifod y maent arwyddon /Arwraidd i w_'raidd Frythion, /Ei mawrwl GB II 26 259 _^l ei farch a'i o_^l yntau /Ys adwen y maen y maent ill dau. /Ysid hyn ar ei fryn gwyn golau - uchel, maer 4 D-2 I 2 24 (neu ffraw) molaf law ffraeth; /Muner fodawg, maer anheddawg, mareddawg, doeth; /Medel wisgi, me_^l fa D-2 I 2 22 isg fre_"yr, moes wyrth fehyr, milwyr orwyth; /Maer claer gywyd, mad gathl gyfyd, moi_"dydd iaith; /Mas OC II 14 110 want. /Cyfarfu ysgwn ag ysgarant - aer: /Llas maer, llosged caer geir mo_^r-lliant. /Mwynfawr a garcha EG VI 18 58 pyrth bu syrth Saeson yng nghrain, /Oedd trist maer, oedd claer cleddyf heb wain /A chan llu pannu pen mae'r 2 BF VII 55 28 /Lle mae'r Un a'r Tri trwy anwylyd - mad, /Lle mae'r Mab a'r Tad a'r Teg Ysbryd BF VII 55 27 i'm ennyd) /Lleha_"u Dafydd yn lle diwyd, /Lle mae'r Un a'r Tri trwy anwylyd - mad, /Lle mae'r Mab a'r maes 13 CBM IV 18 5 ore /Ac aberoedd ffrwythlawn, /A wnaeth coed a maes a mesur iawn, /A ffrwythau a doniau, Duw ryddigawn; CBM III 8 1 Ym maes Bryn Actun cannun - neu rifais /A_^'m rhuddlafn ar GM I 9 119 rawd gwrthred hoddiaw. /Angerddawl fy march ym maes Caeaw /Ar lles ne_^r Cynan cynweddiawn ffaw. /`Argl GM I 9 142 erllesid i'm llaw llad i'm goddau /Yng ngwaith Maes Carnedd can frehyrau. /Dyhepgyr alaf, elyf ddoniau, CBM IV 4 124 wnaeth anfadran anfedredd - ar wy_^r /Ar weryd Maes Carnedd. /Pan amug Tegeingl, teg rysedd, /Rhysfa ca CBM III 8 5 i trychan catgun, /Ys elont i nef ar-n-un! /Ym maes Didlystun oedd duhun - ein glyw, /Nid am glod waraf CBM IV 12 5 rch gweilwon gweilch. /Gweilch cadau yn cadwyd maes, /Gwy_^r gwanar gwawr trydar trais; /Gwynfyd beirdd GB II 26 123 ewi a'n gweryd rhag cryd cerydd - pechawd, /Ym maes mae_"stawd Dydd Brawd dybydd; /A Dewi a'i gorug, gw CBM III 8 17 eirch gochwys /Mal twrf toredwynt am brys. /Ym maes Mathrafal mathredig - tyweirch /Gan draed meirch ma CBM III 23 4 /Nid blaidd coed coll ei afael, /Namwyn blaidd maes moesawg hael. /Cleddyf clod wasgar a wisgaf ar glun CBM III 8 13 reiddiau /Haelon cleddyfau rhuddion, clau. /Ym maes Trefgalw lys torf emys - ein glyw /A glywir yn hysb PM V 20 32 lfeirdd glydwr, glod Neintyrch, /Moes terrwyn, Maes Twr a gyrch. /Cyrchiad, tremyniad tra Mo_^r Udd - d LlF1 II 4 20 hofion /Edlid hil gwythlid gwaethlon: /Edlaes maes wedi maon. /Maon Meirionnydd, mor ddihaidd - awch b Maesing 1 CBM III 8 29 welyn, lles cerddawr. /Llawer gw_^r a march ym Maesing - heddiw, /Heddychdir digyfing, /A llawer gw_^r mae_"stawd 1 GB II 26 123 'n gweryd rhag cryd cerydd - pechawd, /Ym maes mae_"stawd Dydd Brawd dybydd; /A Dewi a'i gorug, gw_^r b Maesycroesau 1 CBM III 8 9 diffun, /Pob llew a_^ llafn glew ar glun. /Ym Maesycroesau croesasam ddeon, /Marchogion meirch gwinau, maeth 15 EW VI 3 21 ehelaeth, /Eurde_"yrn, meddgyrn a'i maeth. /Ni maeth bygylaeth, bu gelyn - i Ffrainc, /Boed ffrawddus e CBM IV 17 93 t gymedrolaeth, /Caredd i'm hynni, neud mi a'i maeth, /Caru a mynnu fy mabolaeth. /Caraf, iolaf Dri drw ES I 15 1 Da y'm gorau Mair fal y'n maeth - Culwydd /Celfyddyd wasanaeth; /Colofn nef, festi BF VII 53 23 , /Nerthawglym Merfyniawn), /O'i freisgfeirch maeth ffraeth ffrwythlawn /A'i wisgoedd y'm doddoedd daw PC II 21 12 ad frad freuolaeth!), /Ef a'i frodyr, mawrwyr, maeth. /Llas arth yn y gyfarthfa, /Llas nerth gwy_^r, er PB VII 20 23 raint wasanaeth; /Llyw gwledd, gwin a medd a'i maeth, /Llef gawr o'i fawr farwolaeth EW VI 4 9 edig bennaeth, /Gwae ei fro a'i frodyr maeth. /Maeth Madawg mynawg mynudrwydd - wrth lyw /Ac wrth lew y EW VI 4 8 , llwyddedig bennaeth, /Gwae ei fro a'i frodyr maeth. /Maeth Madawg mynawg mynudrwydd - wrth lyw /Ac wr DLlM II 18 37 ydd. /Ni wnaeth Duw neb dyn dwywawl ffydd, /Ni maeth mam mab ei hefelydd. /Mi nid wyf lawen o lewenydd EGM I 25 18 udd, angerdd Dinbyrn, /Arbennig bennaeth, mab maeth meddgyrn PB VII 2 4 torf, aerdorf eurde_"yrn, /Mygr bennaeth, mab maeth meddgyrn. /Mab meddgyrn, te_"yrn tawel, udd - mwyn PM V 11 15 Mur cedyrn cadarnffer, /Caeth, ffaeth i feirdd maeth mwth ne_^r, /Coeth, doeth, drud, termud, tyner. /T LlF1 II 4 48 yddfudd; /Tad mad magawd gwawd gwaywrudd, /Tad maeth myged Maredudd. /Maredudd garddgudd, gerddgor - gy EW VI 3 20 y llu llaw ehelaeth, /Eurde_"yrn, meddgyrn a'i maeth. /Ni maeth bygylaeth, bu gelyn - i Ffrainc, /Boed CBM IV 4 17 odd o'i fodd o'i feddiant, /Meddgwyn maith a'n maeth o'i ariant, /Meddgyrn ddyrn ddyrniad []ant; /Medel maeystawd 1 CBM IV 9 37 l cadwr cadwai a ddywawd. /Cedwis cyngaws maws maeystawd - Deau, /Duw o'r nef a'i gwarawd, /Gw_^r gwrth mag 2 PM V 8 41 ddyndid, /Mab Duw nef boed nerth wy rydid. /Ni mag na_^g neges arfollid, /Ni myg rhodd yn rhan eddewid. ES I 18 24 sin pybl, pobl ofynag, /Gwers y ma_^l, arall y mag. /O'r a fag daear, hi a'i dwg - o'i phlant, /A'i phl magadoedd 2 CBM III 15 36 /Mygr farchawg deifnawg da oedd, /Mygedwys y'i magadoedd CBM IV 11 18 as, cyn lleas, yn llysoedd - enwawg, /Mygedawg magadoedd, /O bob da defnyddadoedd, /O bob defnydd deifn magator 1 PM V 8 43 id, /Ni myg rhodd yn rhan eddewid. /A minnau, magator o'm dlid /Bodd i Dduw a bod yng ngleindid. /Rhag magawd 1 LlF1 II 4 47 am rodd, /Am rwyddfodd, am rwyddfudd; /Tad mad magawd gwawd gwaywrudd, /Tad maeth myged Maredudd. /Mare maglau 1 MG VII 33 32 ed dy feddwl, tra feddych - dy bwyll, /O blith maglau twyll tywyll eurych. /Dyfodiad gwastad gwiw ystyr Magna 1 GB II 26 125 wd dybydd; /A Dewi a'i gorug, gw_^r bieifydd, /Magna fab yn fyw a'i farw ddeuddydd; /A Dewi ryweled yn magwyd 3 CBM III 26 74 gwrdd gorddyfnwyd - ar brain, /Ar breiddin y'i magwyd. /Ef o'i barth nid gwarth gwaredwyd /Gwawd folawd PB VII 18 18 . /Mygrddrud We_^n, hydrlawen, hy, /Mygrfeirdd magwyd o'i foli, /Gwawr destlfawr, distain tra bu, /Gwal EW VI 1 2 lyn, golofn plymnwyd - lew, /Ar les beirdd y'i magwyd; /Rhoi i wan yw ei annwyd, /A rhag pob cadarn, ca Magysai 1 LlF1 II 4 17 w braw breuoliaeth /Bre_"yr breienin a faeth. /Magysai erfai ar ruddion - trydar; /Tryderan 'yng nghofi Mangor 1 OC II 14 54 Ac ymgynnull am drull am dramyfan /Fal y bu ym Mangor am ongyr da_^n /Pan wnaeth dau de_"yrn uch cyrn c mangre 2 PM V 14 3 lew, gloyw ddyddwyre; /Dygychwyn, olwyn, elwaf mangre, /Dygymer hwyl ffe_^r, haul neud ffofre! /Dos heb GRh II 29 3 sathrgrug - i'th oddau, /Pedolau pwyll gaddug /Mangre grawnfaeth, saeth seithug, /Main a'u nadd yn Hira Mai 11 DB VI 33 23 hepgor, /Ym mynwent Fangor a hepgorir. /Calan Mai, calon a dorrir /(Cof anwar galar, pa gelir?) /Pan MG VII 32 17 yndal ynghylch ei wa_^l gwelid carpau. /Eisoes mai Ef, dangos o nef a wnaeth gwyrthau, /Oedd Fab Duw Rh EGM I 26 1 Amser Mai, maith dydd, neud rhydd rhoddi, /Neud coed nad ceith SB II 22 29 r am go_^r, am gynnig, /Gwasgarai gweisgfeirch mai mawrthig, /Ced hyrwydd ffriwlwydd, ffrwyn ddyfrig, / PM V 24 42 aur ac ariant wrth chwant chwannawg, /A meirch mai, meingrwn, dwn a dosawg, /A lluoedd yng ngnif a llue CBM III 26 124 oedd nawd nebawd na byddwn /Yn y bai am feirch mai meinddwn, /Nid oedd ni gaffwn o'r a gaffai hael, /Yd IRh VII 30 17 n drwy hirboen hwyrbell gynnydd; /A dyngai cyn Mai merwerydd - gyfliw, /Gne gwyn gyllestr rhiw, rin ddi CBM III 26 34 wd, gwisgoedd ddiofer, /Gwasgarai gweisgfeirch mai muner, /Gwaedlan flawdd, amnawdd amnifer, /Gwaedlyry DB VI 26 8 awr y'th orug Duw Dad, Arglwydd fry, /Myfyr yw mai mwyfwy fyddy; /Dy faint, herwydd braint, ti a brofy, DB VI 31 1 Neud Mai, neud lleilai llif yn afon, /Neud maith y'm dyrraith DB VI 27 55 ner menwyd, /Mwyniant llu tra fu yn ei fywyd. /Mai yw a'm doddyw, yn anhyfryd - wyf /Am fyned fy rhwyf Maig 3 PB VII 10 22 r, rhwyf gofynaig, - prudd, /Maredudd mawrfudd Maig, /Ardwy llu, Lloegr erynaig, /Eurdrethau dreigiau i PB VII 11 27 us gylch /Gwnaeth fy llyw, llew ysgwydfwlch; /Maig cyhafal, arial aerweilch, /Mur mwynfudd, mygr, gway PB VII 8 7 ain, bro goelfain brys, /Gwychr lym ddraig ail Maig Myngfras, /Gwychwlad o gad a gedwis. /Cadw, Faredu main 14 EG VI 18 39 d a Llwyfain. /Lluddedig edmig meirch mawrthig main /A lluoedd yng ngwisgoedd yn ymosgrain /A'r llinyn GRh II 29 4 yll gaddug /Mangre grawnfaeth, saeth seithug, /Main a'u nadd yn Hiraddug IRh VII 29 2 ddodais, meddwid - fy nghofain, /Am dwf mirain main cain cyfrdelid. /Meddiant pob nwyfiant, naw gofid - LlF2 VI 8 39 awr daerwawr Darowain. /Rhwydd inni roddi, rif Main, - ei annwyd, /Clwyd ysgwyd clod ysgain EW VI 5 15 eddyw!) /Nad eiddiaw o Wynedd /Namyn sarn dru main fain fedd, /Namyn saith drudfaith droedfedd! /Ni me CBM IV 4 86 gwrfalch goradain, /Ar hil Rhun rhudd weryd a main. /I ddragon Coeling nid coelfain - ei ddwyn, /Ys co SB II 23 15 i fedydd a fain, /Oer, gywasg gywisg pridd a main /Llandutglyd am glod orwyrain, /Rhwyfiadur Dygen, LlF1 II 1 82 lau ban glywitor, /Ei cherdd, ei chynrain, ei main marmor, /Ei gwyrthiau golau gwelator - beunydd, /Ei GRh II 30 4 ing was, gwanas gwaywawr, /Gwelwgan Gohoywgain main mawr IRh VII 29 32 cynnydd cynienid - rhiain, /Yn arllwybr arwain main merierid. /Pan fu Gymry lu o gymrwynlid /Yn cymryd LlF1 II 5 38 n dyn a daear. /Seithfed dydd, dydd darogan: /Main mwyaf oll a holltan; /Gwyrthau Duw a ddangosan; /Rh HOG II 11 12 a dras! /Ton a galon hon, hoed a gafas /Er twf main riain ruddaur wanas. /Nid ydyw heddiw, nid huaddas CBM IV 6 115 iau, rhudd gigwain, /Rhag Teifi yn torri tw_^r main. /Te_"yrn glyw terrwyn, tyrrynt prain - yn ddrud /I IRh VII 30 62 ydd, /Maith arwyrain cain cynedwydd - forwyn. /Main wyf yn gorllwyn gorllewenydd: /Ys mawr fy angof na maint 13 MB I 3 121 dd, /Gwaed gwy_^r goferai, gwyrai onwydd. /A'r maint a ddyfu ar eu hedrydd /A ddug o'i gadau chweddlau D-1 I 1 24 ddenwy, /Draig angerddawl, twrf moroedd mawr, maint achupwy. /Rhywisgwys llawr am ei fysawr aur amaerw DB VI 35 73 y a'i cynydda. /Un eisiau o ugaint arwynawl ei maint: /Achwanegu braint geir Bro Asa; /Ugeinfed, gan ra CBM IV 6 28 rth llaesgad yd gaiff Llesgen - dir, /Hu molir maint ei len; /Hud friw calch am falch elfydden, /Hud wy LlF1 II 5 28 iddan; /Mo_^r diffaith nis rhyddiffawd, /Rhag maint eu ffrawdd, ffrydiau ta_^n. /Nawfed gwedi degfed d CBM III 3 215 /Gleisiaid liw, glas ganoligion, /(Mau dedfryd maint gwryd gwron) /Mal y gwnaeth mechde_"yrn haelon /Me GM I 14 105 ys mau erchi arch geinmyged, /Cyreifiaint o'r maint maith gyhused /Ry'i gwneuthum o ddim o ddrygweithr PM V 5 54 Cynna hwn, neus gwn nas gweles /Dyn ym myw o'r maint rhyganes. /Cardd arnaw, udd Ffraw, ffrawdd oddiwes HOG II 6 20 un Mab Duw! mawr a ryfedd, /Mor yw eilon mygr, maint y rheufedd! /Gwneuthum a_^ gwth gwayw gwaith ardde GB II 26 13 rhwyd ysgeraint, /Ysid rhad yn ei wlad a mad a maint /Yng nghyfoeth Dewi difefl geraint, /A rhydid heb GM I 14 5 llwydd i'm llwyr deithi. /Traethaf, armaaf o'r maint ynni /(Afraid i'm cyfraid i'm cyffro_"i) /Cyffred LlF1 II 5 7 meidrawl ei ddefawd /O blegid Duw, a'i dywawd /Maint yr arwyddon a fydd /Pymthegfed dydd cyn Dydd Brawd GM I 8 83 ; /Cyn ei fa_^r arnaf neuaf na'm llas. /Ac o'r maint ysydd arnaf o gerydd /Cymydd a_^'th brydydd ni bry Mair 34 CBM IV 18 3 iawn /I foli fy Rhi rhwydd, rhadlawn, /Un Mab Mair a bair byrnhawn - a bore /Ac aberoedd ffrwythlawn, ES I 17 10 gollewin: /Brodyrdde braw aele o lin. /Dduw a Mair, a chwair in chwerthin /(Chwerddyd bryd!) o bryder LlF2 VI 10 11 th ydd eler /Nid arch anghyfarch anghyfamser. /Mair a Mihangel pan ddeler, /Bwyf trwyaddl cynnaddl cyn ES I 22 18 corfforawl. /Mau dyddwyn Morwyn i'm heiriawl, /Mair a Phedr, Mari_"a a Phawl. /Mau adrawdd ymadrawdd me EGM I 27 95 ydd Gelau, /Mal crefydd hywydd cynnydd Cenau. /Mair a Sain Silin, Marthin, Mathau, /Marcus a Lucas, Ion D-3 VI 19 34 n diwedd-ni, gwaredd gwirion, /Trwy eirawl air Mair a'i morynion, /Dethol, ymhlith saint doethon, - Lyw GYC VII 39 10 y cariad rhad rhof a'm galon, /Nawdd y my_^r a Mair a'i morynion! /Nawdd a archaf i archengylion - mawr PM V 23 5 wa_^r /Cyn diwedd gyfyngwedd gyfar. /Crist fab Mair a'm pair o'm pedwar - defnydd /Dofn awen ddiarchar. PM V 26 3 dd, /Crist Celi, colofn tangnefedd, /Crist fab Mair a'm pair pur fonedd - synnwyr /Cyn syniaw enwiredd; MeiG I 33 98 ir fam ei Thad, ei theg urddas. /A'm heiriolwy Mair ar ei Mapgwas /Nad elwyf yn llwgr yn llog Iddas. /N EGM I 26 52 gyfoeth Duw ddoeth Ei ddetholi, /Ar anghyfair Mair a'r merthyri, /Ac yn ei goddau, gweddi - a ddodaf, DB VI 35 33 g, /Arbennig wledig a wledycha. /Cedwid un Mab Mair cenau cyniwair, /Cedwis ei gadair gyd a_^ gwena; /Y ES I 16 11 af i Dduw hyd tra fwyf ddyn. /Archaf nawdd Mab Mair, crair credadun, /Creawdr, Amherawdr, Llywiawdr lla EW VI 5 20 noeth; /Mab Duw a'i dug i'w gyfoeth, /Mab Mam, Mair ddinam, mawr ddoeth. /Doethon, lley_"gion! Llugfryd GYC VII 40 44 gadw braint y saint a'r santesau, /I weddi_"o Mair er ei mawr ddoniau, /I gymryd penyd rhag ofn poenau GM I 14 38 nwfr echwydd. /Achaws y dyfu uchel fri ym mru /Mair er mawrha_"u llu llewenydd, /Llawen fydd Rheen yn E ES I 15 1 Da y'm gorau Mair fal y'n maeth - Culwydd /Celfyddyd wasanaeth; /Colo CBM IV 17 135 frifed. /Archaf danc cyn tranc trwy eirioled - Mair, /Hyd na'm gwne_^l cellwair coll anghyffred, /Cyn d CBM IV 18 47 Grist yng nghnawd, Priawd prifed, /Dyfu ym mru Mair Mab dymuned; /Dyfu bumoed byd o boen galled, /O dwy MB I 4 14 wydi: /Bod Iesu ym mru Mair (merch ei Rhi!), /Mair, mad ymborthes ei beichogi! /Baich rhygynullais o b LlF2 VI 10 66 ddiolaith - am ei air, /Ni lawer lefair o Fab Mair maith. /Gwae ni gred Trined cyn rhyred rhaith: /Gna GB II 26 293 waeanad gwenwlad gwedi maswedd, /Drwy eirioled Mair, mam rhadlonedd, /A Mihangel mawr ym mhob awrfedd. BF VII 51 3 - orchwyl /Erchwyniog tey_"rnas; /Eithr Un Mab Mair, mawr lias /Duw nef, dyn mal ef ni las. /Llas Bendi CBM IV 16 4 afar, /Un Mab Duw diffwys Ei ddaffar, /Un Mab Mair, meidrawl, diarchar, /Un Dofydd tragywydd, trugar, EG VI 18 5 odau mau ni fo marwawl) /A gair anghyfair Mab Mair meidrawl /I brofi pob peth o bregeth Bawl, /I foli MB I 4 13 /Y rydraethasant y proffwydi: /Bod Iesu ym mru Mair (merch ei Rhi!), /Mair, mad ymborthes ei beichogi! MeiG I 31 11 - llu bedydd, /Llewenydd a gaffant. /Rhag bron Mair, mwyaf ei meddiant, /Gweryddon gwirion fydd ein gwa MeiG I 33 66 laith anghywair, /Namyn a ddywetwy o Dduw fab Mair, /Nid oedd iawn i ddyn ddywedyd gair. /Gair garwffr ES I 21 2 r a W_^r, Ei ddawn a ddyfu - ym mhryd /Mapgwas Mair o Iesu. /Mad ganed Ei bronged o'i bru /O freinawl g DB VI 31 69 gion. /Trwy eirioledd Pedr, pen porthorion, /A Mair o'i gwyry Air a'i gweryddon, /I'm tri arglwydd byd, GYC VII 40 100 /Er a fu o grair, er Ei wir gadair, /Er a orug Mair o'i mawr radau. /O'r lle cyfyd haul hyd lle try ara GYC VII 40 123 b chwy_^l /Crist brynawdr, amherawdr mil, /Mab Mair o'r pum gair heb ge_^l, /Y sant a aned ddyw Sul GYC VII 40 111 rhy angall erbyn angau. /Mihangel i'n rhaid a Mair wen gannaid /A fo derbyniaid i'n heneidiau. /Archwn LlF1 II 3 41 l ai cwbl gerennydd. /Cerennydd y dydd y doeth Mair - yn wyry /I wared am ein Pair. /Archaf it ateb diw maith 24 PB VII 14 16 erddau; /Cwyn dwyn deifniawg o'i ddechrau /Cof maith anghyfraith angau. /Angau rhy ddiau (engyrth seith CBM IV 4 17 /Dyfnais rodd o'i fodd o'i feddiant, /Meddgwyn maith a'n maeth o'i ariant, /Meddgyrn ddyrn ddyrniad []a GM I 9 59 ygon hwyr, hirwyn ei grudd. /Caraf eilon mygr, maith arnaddudd /Eilywedd aserw a_^ seirch cystudd. /Ni IRh VII 30 61 dd /No phan gant Myrddin mawrddysg Gwenddydd, /Maith arwyrain cain cynedwydd - forwyn. /Main wyf yn gor PB VII 5 36 ychddrud Dinefwr, /Mwyth dorf derfyn ehachdwr /Maith blas yn was ac yn w_^r CBM IV 17 39 cywyd. /Cyngaws a fydd traws a fedd tristyd - maith, /Cyfraith ddiolaith cyn llaith lledfryd: /Cyfrddo GM I 8 86 ni bryd yn fas. /Mab Gruffudd graid amddias, /Maith dy dreisiau drag Euas: /A'th lawddaf i'th lawn ur EGM I 26 1 Amser Mai, maith dydd, neud rhydd rhoddi, /Neud coed nad ceithiw, c EW VI 5 45 _^yl fal y'i gwelais! /Gwelais yn llawen (llyw maith - ei derfyn) /Gan Lywelyn ganwaith /Ei gigfrain (c CBM III 3 218 yrn haelon /Meirch ar geirch yn garcharorion, /Maith gerdded, mygr gydred geidrion. /Ym Meifod y maent GM I 9 162 dawl o fun fenwawl ddefnydd /A ddyfnwys a_^ mi maith gerennydd, /Ac y'm daerawd i draul o dra newydd /A LlF2 VI 10 66 laith - am ei air, /Ni lawer lefair o Fab Mair maith. /Gwae ni gred Trined cyn rhyred rhaith: /Gnawd ae GM I 14 105 u erchi arch geinmyged, /Cyreifiaint o'r maint maith gyhused /Ry'i gwneuthum o ddim o ddrygweithred. /A EW VI 6 35 - gwr, /Wyt gorau o fab mam; /Na cha_^r a_^ mi maith gytgam /Ac na chred guhudded gam. /Nid cam canmawl HOG II 6 6 'm rhoddes rhybuched medd /Myn y dyhaedd my_^r maith gywrysedd. /Caraf ei theulu a'i thew annedd - yndd MG VII 33 52 cant cymod cymyddych - unwaith /Herwydd cariad maith hyd na methlych. /[ ][ ]Disgwyliaw yr awr ydd ely DLlM II 18 22 dyfnfor diffaith /Yd lysg fy nghalon yng nghof maith /Mal yd lysg gwynnawn gan oddaith. /Ni tha_"wn, pe EMRh VI 23 9 estronion ys drud echwng. /Pendefig Cruciaith maith, mygr ddifwng, /Peniadur Prydain, prydest deilwng. PM V 1 149 ganhwynawl, /Bro gynnydd ar gynnygn breuawl; /Maith o'th rad, heb raid eu heiriawl, /Mythion feirch, CBM III 13 40 inifiad gwinfaith, /Gwin a medd a meddgyrn rwy maith! /Rhy'i talaf i'm rhwyf o'm rhwylwaith - molawd, / PM V 1 125 hyd y rhyddug haul /Hwyl ddirfawr ddiseithug. /Maith y rhydd yr hyn ni'm adug: /Meirch breisgir uwch br DB VI 31 2 Neud Mai, neud lleilai llif yn afon, /Neud maith y'm dyrraith dir ofalon, /Neud mwyfwy galar gwanar DB VI 27 3 Culwydd, /Mawr folawd, didrawd, didramgwydd; /Maith y'm gwnaeth alaeth a'i arwydd - arnaf, /Mi ni rydy LlG VII 24 115 a_^ bylchlafn eurwaith; /Taleithawg Mathrafal, maith - yw dy derfyn, /Arglwydd Lywelyn, lyw pedeiriaith mal 92 DB VI 33 16 gw_^r a'i meddai, oll y'i meddir; /Cyngor llyw mal Aergwl Llawhir, /Mor ddihaidd hynny, mor ddyhir - dr DB VI 25 5 /Cyflawn o awen awydd Fyrddin /I ganu moliant mal Aneirin - gynt /Dydd y cant `Ododdin', /I foli gwynd PM V 23 64 u ewi_"ar, /Mwth y rhydd arwydd yng ngwasgar, /Mal Arthur, cain fodur Cibddar, /Can a chan a cheinwyll LlG VII 24 154 yrn wirodau. /Iddaw i gynnal (cleddyfal clau) /Mal Arthur wayw dur ei derfynau, /Gwir frenin Cymru cymr LlG VII 28 21 nghad, /Mawreddus dy wlad, rad redegawg. /A mi mal athro ethrylithawg, /Myfyr yw ynof cof cadeiriawg; / D-2 I 2 30 meufedd feddud, molud esmwyth; /Musig a ga_^n mal aur orian, ma_^n wahanwaith. /Gwaith rhaith rysedd, IRh VII 30 39 'm gran o'i ban ni'm bydd. /Gorffwyllaf, molaf mal awenydd /Gorffwyllawg enwawg ddeifniawg ddefnydd. /G GM I 8 16 udd. /Cad argrad arall, cad gawad guall, /Cad mal bad aball a phellt ar rudd, /Cad a_^ chedwyr Lloegr, CBM IV 9 35 o hil Anarawd, /A'i gweles, gwelai ryfeddawd: /Mal cadarn yn cadw ei briawd, /Mal cadwr cadwai a ddywaw CBM IV 9 36 lai ryfeddawd: /Mal cadarn yn cadw ei briawd, /Mal cadwr cadwai a ddywawd. /Cedwis cyngaws maws maeysta GM I 8 79 an ar gan a glas. /Gloes eisioes esgar a'm cur mal carchar, /Ac angerdd anwar gnaws da_^r dan ias. /Ac LlF2 VI 8 6 goelfain. /Clud Gamlan, cynran o hil cynrain, /Mal Clydno Eidyn, prif gyfrin prain. /Cledd ysgwn llafnd EGM I 27 94 _^n a llyfrau, /Mal dyfod Elfod elfydd Gelau, /Mal crefydd hywydd cynnydd Cenau. /Mair a Sain Silin, Ma CBM III 16 50 d fan (gwrfalch yng ngwalchlan, /Gwawr creulan mal creulawn) /Gwayw drwy ben, drwy beri camawn, /Gwaed PB VII 16 1 Madawg Mo_^n mal cynifiwr /Bu gwleddawg o'i nerthawg ne_^r; /A'i dary CBM IV 4 167 w lles, arlleng tres treisig. /Cyrdd cerddynt, mal cynt Celliwig, /Ar wy_^r wawr ar feirch mawr mawrthi PM V 24 36 olchawg - dy darian, /Dy gynnif nid ma_^n, nid mal diawg, /Dy gynneddf dyfod yn orfodawg /Am ben dy gyn CBM III 5 79 awel y drydewaith! /Ni thewais ermoed o'i moli mal drud, /Ni phair gosymud i'm gosymdaith, /Ac ni'm rhi EGM I 27 93 yn adnau /Mal y dug Cwyfien lle_^n a llyfrau, /Mal dyfod Elfod elfydd Gelau, /Mal crefydd hywydd cynny PM V 20 15 - i'm rhwyf, /Gw_^r ni rif gybyddiaeth, /Duw mal ef, nef Ne_^r-Bennaeth, /Dyn cynna nis gwna, nis gwn BF VII 51 4 s; /Eithr Un Mab Mair, mawr lias /Duw nef, dyn mal ef ni las. /Llas Bendigeidran gydfryd - a_^ chymri, EGM I 26 16 i Nest cyn no'i threngi, /Cant cant ei moliant mal Elifri; /Canaf can feddwl afrddwl erddi /Caniad ei m GM I 8 66 am udd iawn esillydd Idwal /Nid e_^l heb ddial mal galanas; /Ac yn llys Gadwallawn gan gedwellin lliwed CBM III 9 16 felglod disegur, /Teulu Madawg, mawrglod fur, /Mal gawr torf teulu Arthur. /Godwrf a glywaf ar glawr fa CBM IV 4 97 rnawd Owain, /Urddawl ben, priawdnen Prydain. /Mal Gwaith Arderydd, gw_^yth ar dyrfain - cad /Yn argrad CBM IV 13 19 sengi, /Sangai bawb ei alon; /Parthred gwy_^th mal Gwaith Faddon, /Porthathwy, myrdd ofwy Mo_^n. /Ym Mo EGM I 27 106 m gwared gwa_^r feddyliau /Molawd i'r Drindawd mal gweddi_"au; /Mynnid im gyreifiaint mwyniant creiriau PhB VI 12 12 trad Tywi, /Rhag dy fa_^r, ca_^r cerdd lochi, /Mal gwirion, gwared, Dduw, fi. /Mi a'th fu_^m borthwr, b CBM III 21 135 aeson, /Ar Swydd Wynogion yd wynygai, /Ac oedd mal gw_^r a'i gorsafai, /Gorsaf tey_"rnedd, hedd ni hae CBM III 16 59 n, draig ofrwy, /Dinas gwestifiaint, gostyngws mal gw_^r /Gwestun dw_^r toradwy: /Gwesti gwledd, gwledi PM V 26 108 erch afneued; /I'th wryd, i'th wrdd gadarned, /Mal gwryd Ergwlff ergryned /A Samswn (gwyddgwn gogoned - CBM IV 17 104 nt present, preswyliaeth - anhydr, /Canys brau mal gwydr hydr hudoliaeth; /I'r Tair Person byd bid eich CBM III 13 44 m peirch a_^ meirch mygr hydaith, /Mynw eilon, mal gwyllon gwellfaith, /Delw y'm daw o'i law lawer gwai CBM IV 8 35 fron Heilyn haelon ddadfer, /Tey_"rnedd osgryn mal Gwyn Gwarther, /Tey_"rnaidd, gw_'raidd, gw_^r yn yng OC II 14 37 yfoedon arfawg arfau edwyn. /Taliasant eu medd mal gwy_^r Belyn - gynt; /Teg eu hydrefynt tra fo undyn. PM V 8 14 r, cyfrdelid, /It he_"u fy ngherdd nac ef fid /Mal he_"u rhag moch merierid. /Ac ystyr, brif unben, mor CBM IV 6 155 /Hwyl taerdan trywan trwy wial, /Hwrdd aflwfr mal hirddwfr hoywal. /Hoywal hawl gadarn, hardd gedawl e GB II 26 130 n a chadarn achadw y prydydd, /Ac iddaw y mae, mal i ddedwydd, /Ddedwyddion Brefi yn eu broydd. /O fedr CBM IV 6 157 al. /Hoywal hawl gadarn, hardd gedawl ei air, /Mal i grair yd gredir: /Graid gyfred gyfrawdd nawdd gywi CBM IV 4 269 crawn crynoder; /As molaf mal ydd adrodder, /Mal i'm cant o bob cant cymer. /A'm hirwnaeth hiraeth hi CBM III 16 56 /Lladdai llafn gasnar, llathrai galch llasar /Mal llachar llaw ddigrawn. /Digrawn rwyf rhwyddfan, rhwy PM V 23 159 - bre, /Bron-yr-erw y'i galwant; /Cynwan llu, mal llew y'th welsant, /Cadr eryr, i'th wy_^r yn warant, CBM IV 5 60 gyfyng, /Mor deg moli mor deilyng, /Milwr mawr mal Maelogyng. /Maelogyng mwynfawr mynw gyfod - i gad, / PM V 6 44 , ef tecaf telaid, /Ef medrws modur henuriaid /Mal medru modrydaf ar haid! /Yn fwyaf, balchaf bwlch lif PM V 5 62 e_"yrn eryres. /Mad gogant moliant rhwy moles /Mal Merddin ym marddair cyffes. /Milfeirdd mawrfrydig, PM V 12 8 prydfawr ei wryd, /Maredudd, marw yw hefyd: /Mal modur Arthur arth gryd. /Greidiawl, arwyniawl arwyne CBM III 21 141 id aerlew, llew nwy llochai: /Neud eddiw milwr mal na rhyfai, /Neud ydiw heddiw heddwch arnai. /Arnaf, CBM III 21 73 edernid, cadarnfalch ri, /Gw_^r a wnaeth Cymru mal nad cymri, /Gw_^r a wnaeth cymryd gwryd gwrthi, /Gw PM V 2 43 wdd, yn adrawdd dy wrhydri: /Cenais dy foliant mal nas ryganant, /Milwr pedrydant, pedrydawg ri. /Gogw CBM III 21 6 r lleferydd iawn /I ganu marwnad i Gadwallawn /Mal pan gant Morfran marwnad Einiawn. /Neu'm bu, o'm car EMRh VI 23 18 rwng. /Gnawd yd gyrch cynnygn o'i gynnif bwng /Mal pan gyrch fflamdan fflamdo ysbwng. /Gnawd yd gocha g CBM III 21 185 hain oson; /Gnawd o'm gwawd gorfod yn amryson /Mal pan orfydd Lleu yn llyfr canon; /Canaf yn esgud, ys PM V 23 48 iar; /Mawr gadau angau anghlaear, /Meirw sengi mal seri sathar. /Cyn plygu Rhodri, rhwyd esgar, - ym Mo CBM III 9 12 elfydd, eilfan gawr, /Teulu Madawg mad anawr, /Mal teulu ban Benlli Gawr. /Godwrf a glywaf ar glawr lla D-4 VI 20 12 men ydd aeth, /Mal tors, nyw terfysg alaeth, /Mal ton, trais drylon, tros draeth. /Traethaf, canmolaf D-4 VI 20 11 n rhyswriaeth - glyw /A glywant men ydd aeth, /Mal tors, nyw terfysg alaeth, /Mal ton, trais drylon, tr CBM IV 16 219 n, /Emys llys llysaidd uch ebran, /Gwedi treth mal traethawd Ieuan, /Cyn glasfedd, cyn glasu fy ngran, CBM III 16 14 isg amgenwisg am geiniad, /Dygwasgar trychiaid mal trochiad! /Dychanaf i'm naf, i'm neirthiad, - Owain, CBM III 21 137 /Gorsaf tey_"rnedd, hedd ni haeddai, /Ac oedd mal trochiad ydd eu trychai, /Trychwydd Eingl, trychion CBM III 8 16 ir yn hysbys; /Twrf marchogion meirch gochwys /Mal twrf toredwynt am brys. /Ym maes Mathrafal mathredig CBM III 9 8 ei wir ar Saeson, /Teulu Madawg, mur dragon, /Mal twrf tormennoedd Cynon. /Godwrf a glywaf ar glawr - GRh II 27 9 , /Enw bell, hanbych gwell ganwaith. /Ganwaith mal unwaith enw bell - ohanawd, /Henefydd Bro Hiriell; / MB I 3 26 l ddurawd. /Gwanai yng nghynnor eisor Medrawd /Mal Urien urdden a'i amgyffrawd; /Gweled i ben llu, ni b LlF1 II 4 24 heb aerflaidd, /Ac awch byd byth ar ddiwraidd /Mal y bydd beinw wedi baidd. /Wedi Cedifor cadfarchawg - MeiG I 32 8 y'i gwaredaf. /Caru Duw i bawb oedd bybyriaf /Mal y ca_^r y saint braint breinolaf, /Can ys caru Duw d CBM III 16 191 gr, /A phlant Eingl yng ngwander, /Dyglud glod mal y clyw llawer, /Dychyrch cad, dyran rhad rhif se_^r! DB VI 34 18 /Neud adwen, i'm prifnen prydaf, /Neud i Dduw mal y dadferaf: /Doethineb Selyf selwyd i'm naf /A thece CBM III 19 32 Din Emrais, /Bu da dethol a gefais, /Bu doeth mal y detholais EGM I 27 92 iad cerau. /Mihangel a'm de_^l i'm dwyn adnau /Mal y dug Cwyfien lle_^n a llyfrau, /Mal dyfod Elfod elf D-5 VI 36 47 ch! /Gwyn eu byd-wy, Frynaich, o'i freuoledd! /Mal y dug o'i deg enrhydedd /Y dwg Duw bawb yn y diwedd. GM I 12 2 Boed a'm dysgwy Dwy dwywawl annwyd /Mal y dysgws Dwy Dafydd Broffwyd. /Boed a'm dysgwy Dwy d LlG VII 24 122 laith. /Cyfarchaf i Dduw o ddechrau - moliant /Mal y gallwyf orau /Clodfori, o'r gwy_^r, a_^ geiriau /I DLlM II 18 28 - daear /Yn herwr ar Ddofydd, /Moch gwnelwyf, mal y gwna dedwydd, /Mi a_^ Duw diau gerennydd. /A welai CBM III 3 216 ganoligion, /(Mau dedfryd maint gwryd gwron) /Mal y gwnaeth mechde_"yrn haelon /Meirch ar geirch yn ga CBM III 12 4 molwy, /Nid cablawd, ys molawd mwy /Moli hael mal y haeddwy. /Haeddws deifniawg ri defnydd - fy mardda DB VI 34 7 fal Cynddelw a gynhaliaf, /Llywarch a berchis, mal yd barchaf, /Llywelyn urddyn, urddas hynaf, /Llaweny CBM III 21 163 bob llwfr yny'i lladded, /Yd gyrchai bob glew mal yd glywed, /Yd gwyddynt pennawr pen o dra_"ed /Yng CBM III 5 118 ig ddyn a ddwg i ffyniant /Ardduniant moliant, mal yd glywir. /A glywch chi, ddeon, a ddywedir? /A ddyw DLlM II 18 23 diffaith /Yd lysg fy nghalon yng nghof maith /Mal yd lysg gwynnawn gan oddaith. /Ni tha_"wn, pei byddw CBM III 21 106 f amdanaw, fal y'm donies, /Yn golaith adnair, mal ydd adnes, /Rhy-s-molaf o'm cerdd, o'm cain aches, / CBM IV 4 268 - yn iawn /Na wnaeth crawn crynoder; /As molaf mal ydd adrodder, /Mal i'm cant o bob cant cymer. /A'm h CBM III 5 116 gorpwy enwir! /Manyled meinwen mal ydd iolir, /Mal ydd arddunaf, y'm harddunir. /Arddunedig ddyn a ddwg LlF2 VI 8 36 /Rhybudd drud ar dud gwolud gwylain - blaid, /Mal ydd eid yn rhaid yn Rhyd Angain. /Rhybo Duw rhebydd PM V 5 17 nt cwdd a_^nt rhwy coddes, /Yn dyrllid moliant mal ydd es /Yn moli milwr faranres. /Ef yn ateb neb ni CBM III 5 115 wyn Gorfynnawg, gorpwy enwir! /Manyled meinwen mal ydd iolir, /Mal ydd arddunaf, y'm harddunir. /Arddun PM V 20 8 o'i gylchyn, /Milwr gwlydd milwyr gryd gryn, /Mal ydd wyt heddiw, hyddyn. /Hyddyn Lywelyn, hyddolawg - PM V 26 135 wr ddyfod, /A'th breiddin a'th braff ddyofod. /Mal ydd wyt ydd wyf i'th ganfod, /I'th ganmawl ni gannwy DB VI 26 20 falch ei rodd, ryfeddyly, /Dy fod herwydd clod mal y'i clywy, /Dy fyrddoedd cyhoedd ti a'u cehy, /Dy fy PM V 23 200 arch a'i cant. /Munerawd ym marw fy mwyniant, /Mal ym myw, Lleisiawn ryw, Rhun blant. /Nid gormodd fy PM V 9 11 ei hendad o'i rad rodre. /Molawd yw yng ngnif mal yn nhanfre, /Edeinfeirch a seirch serrigl gynwe, /Mo CBM IV 9 12 awd /I adrawdd aerflawdd eurflawd - ei ysgwyd /Mal ysgwyd rwyd Rahawd. /Mur mawrgor, treithitor traetha LlF1 II 2 28 aaf. /Twrf torf traeth llychwr, milwr molaf; /Mal y'th rygefais, yd yth geisaf. /Na chreded pen ced ga ma_^l 5 ES I 18 24 eu manag; /Gorsin pybl, pobl ofynag, /Gwers y ma_^l, arall y mag. /O'r a fag daear, hi a'i dwg - o'i EGM I 26 30 wd rygnawd rin i genthi: /Gnawd oedd da_^l aur ma_^l er ei moli. /Ni ryfu ddognach i ryddogni - poen /P CBM III 20 47 orau, /Rhudd barau, rhodd barawd, /A da_^l aur ma_^l er molawd /Ac ni beirch pesgfeirch pasgnawd. /Gnaw CBM III 15 7 , /Honnaid fydd ei derfyn, /Lloegr a_^l am aur ma_^l melyn, /Er lleas Duw, ni llas dyn. /Dyniaddon oesg PM V 11 12 hydrglau gleddyfal /Hyd Gaer a_^'i aer a'i aur ma_^l. /Molaf filioedd naf, nifer - eurde_"yrn, /Mur ced malaen 1 MeiG I 33 8 /Nad elom i'n llog, yn lle cyni /Yn llwgr llu malaen maledicti. /Mad mynycha dyn dwywawl weddi, /Neges maledicti 1 MeiG I 33 8 lom i'n llog, yn lle cyni /Yn llwgr llu malaen maledicti. /Mad mynycha dyn dwywawl weddi, /Neges y'm cy mall 1 CBM IV 4 114 irdd byd, buchedd - rheidusion, /Bugail Mo_^n, mall diredd; /O'i fawrwlad (forad farannedd) /Y'm rhodde Mallolwch 1 PM V 1 91 , awch cilydd, ciliwch! /Ef fawr llyw mawrllid Mallolwch. /Chwi, fawr wy_^r, i fawr w_^r gwystlwch! /Ef Mam 10 PM V 23 146 ydd udd dremrudd dra mo_^r lliant - ym Mo_^n, /Mam Gymru y'i meddant, /Gorllwybr llu llenwis ewyngant / DLlM II 18 37 Ni wnaeth Duw neb dyn dwywawl ffydd, /Ni maeth mam mab ei hefelydd. /Mi nid wyf lawen o lewenydd - bryd CBM IV 17 14 /Berthidau Rhiau rhywasgarawr, /Ni mad borthes mam mab nwy diddawr. /Porthid doniau byd dyniawl ogawr - EW VI 5 20 ais anoeth; /Mab Duw a'i dug i'w gyfoeth, /Mab Mam, Mair ddinam, mawr ddoeth. /Doethon, lley_"gion! Llu PM V 27 12 , /Udd dinag, dinas gwriawr, /Un dinam, un mab mam mawr. /Un Mab Duw Ei Hun, o'i henaint - na ludd /Gw EW VI 6 34 prydfawr Prydain adlam - gwr, /Wyt gorau o fab mam; /Na cha_^r a_^ mi maith gytgam /Ac na chred guhudde GYC VII 40 19 - Crist /Croes dolur archollau, /Gwae a goddo mam o gam (nid gau), /Gwae a goddo tad (nid rhad Rhiau), GB II 26 293 d gwenwlad gwedi maswedd, /Drwy eirioled Mair, mam rhadlonedd, /A Mihangel mawr ym mhob awrfedd. /Dyche PM V 1 133 l (nid ffug) /Dyn nis gw_^yr a Duw nis gorug. /Mam w_^yr a'i colles callestrigiawl - wisg /A'i osgeth g PM V 23 185 chaiff hoen na hun ar amrant. /Mad y'th ymddug mam, wyt ddoeth, wyt ddinam, /Wyt ddiddawl o bob chwant mamau 1 MG VII 32 52 fau, /Lladdwyd meibon gwirion gwynion: gwae eu mamau! /Ac nid gwae 'nt-hwy: gwyn eu byd hwy bod yn sein man 3 PM V 23 86 n, trais faran - fal gw_^r, /Yn gorfod ym mhob man, /Llywelyn llafnawr anghyfan, /Lloegr ddiwraidd, llu D-2 I 2 19 meddfaith; /Meddgwyn gyfran, marchog midlan, man meidrolaeth; /Metrid mur io_^r(maws Bedr pedror) maw CBM IV 18 69 fy ngherdd yng nghain efrais, /Nid eisiwed ced man y'i cefais. /Nid ef ym cre_"ws De_"ws difflais /Er g ma_^n 5 PM V 11 41 naethau, pen aig. /Eigiawn mwyn terrwyn tyrfa, ma_^n - a bras, /Bu brys beirdd cylch huan, /Mawr llawr, HOG II 6 15 chedyrn a'i chyfannedd. /Caraf ei meysydd a'i ma_^n feillion anaw, /Myn yd gafas ffaw ffyrf orfoledd. PM V 24 36 na ni bu, bolchawg - dy darian, /Dy gynnif nid ma_^n, nid mal diawg, /Dy gynneddf dyfod yn orfodawg /Am MG VII 34 12 /Hagr a llawn yw llun ei gorff /A hwy a mwy no ma_^n seirff. /Y sarff pan sethrych (seithruchig - ei ga D-2 I 2 30 , molud esmwyth; /Musig a ga_^n mal aur orian, ma_^n wahanwaith. /Gwaith rhaith rysedd, gw_^ych rwych r manag 2 ES I 18 22 dwyr Lary, ni law-wag - daear, /Duw a w_^yr eu manag; /Gorsin pybl, pobl ofynag, /Gwers y ma_^l, arall MG VII 32 38 na credant, yna cyrchant cyrch goddeau, /Ac eu manag seren o'u rhag yn rhoi golau; /Caerusalem a chaer managu 1 ES I 24 12 ysbryd, /A Difiau y'n dyfu ledfryd, /Daly Iesu managu mwynglyd. /Duw Gwener, bu crai, bu creulyd /Crog Manaw 2 GB II 26 278 nt Lloegrwys ac Iwys a saint y Gogledd, /Saint Manaw ac Anaw ac Ynysedd, /A seiniau Powys, pobl enrhyfe BF VII 48 21 , haelon gwynaw, /Hil gwrawl breiniawl brenin Manaw, /Hil Madawg fodawg, fyd eiddunaw, /Hil Maredudd d manod 1 LlLl II 16 65 n, /I gan Lywarch, Lywelyn. /Tremyniad mynydd, manod tew - ni'th ludd, /Ni'th losgo eiry na rhew, /Anne manro 2 BF VII 44 22 ned hael (hwyl gyffro - galar) /Yn rhwym gwely manro! /Llawr gwerthfawr Llan a'i gortho /Gadawg, gadarn PM V 24 53 n ar gelain, /A galon adfuddiawg, /A golo ger manro meiniawg /Gelynion, Saeson sidanawg, /A gelorau cr mantawl 2 PM V 1 159 wrddawn ysbrydawl; /Na'm dod, udd mantoedd, ym mantawl - ag aur /Ac emys hyganawl! /Ti de_"yrn derrwyn EG VI 18 13 rth lys Rheidiawl. /Gwelais (a gerais ni ga_^r mantawl) /Gwelygordd Lleisiawn llysoedd gweddawl: /Lluoe mantoedd 1 PM V 1 159 myrddoedd, mawrddawn ysbrydawl; /Na'm dod, udd mantoedd, ym mantawl - ag aur /Ac emys hyganawl! /Ti de Manyled 1 CBM III 5 115 di gywir, /Ail Gwyn Gorfynnawg, gorpwy enwir! /Manyled meinwen mal ydd iolir, /Mal ydd arddunaf, y'm ha maon 7 PM V 26 20 aint Cle_^r a'r claer wyndiredd, /Nid Saeson y maon a'i medd; /Yn Abertawy, terrwyn allwedd - Lloegr, / DB VI 31 29 eth hir ofalon /Dyfod corff Gruffudd, mwynfudd maon; /Diafrddwl feddwl fyddwn ym Mo_^n /Pei yn fyw y de CBM III 3 221 w_'raidd Frythion, /Ei mawrwledd, ei medd, ei maon, /Ei threthau i'w thraethadurion, /Ei deugrair, gyw LlF1 II 4 20 dlid hil gwythlid gwaethlon: /Edlaes maes wedi maon. /Maon Meirionnydd, mor ddihaidd - awch bod /Heb ar EW VI 5 33 , /Gweled llawr ar llyw mawr Mo_^n. /Monwysion maon, mawr cynneddf - awch llyw /A'wch llywiawdd rhag an LlF1 II 4 21 l gwythlid gwaethlon: /Edlaes maes wedi maon. /Maon Meirionnydd, mor ddihaidd - awch bod /Heb arfod, he PM V 10 65 th garchar dolur delid. /Delis Gruffudd mawr a maon - Prydain /(Nid prydferth i'w alon) /Lle teg tey_"r Mapgwas 2 ES I 21 2 Mawr a W_^r, Ei ddawn a ddyfu - ym mhryd /Mapgwas Mair o Iesu. /Mad ganed Ei bronged o'i bru /O fr MeiG I 33 98 ad, ei theg urddas. /A'm heiriolwy Mair ar ei Mapgwas /Nad elwyf yn llwgr yn llog Iddas. /Na'm gato Rh ma_^r 1 CBM III 10 16 /Fy mawredd, fy mawrair a'i myn, /Fy marau, fy ma_^r a'm cychwyn. /Awch rhoddaf arawd, aer ddihafarch - marannedd 2 D-5 VI 36 3 did bryd brad anmynedd, /Gosach arllasach lles marannedd, /Gosymdaith eilwaith annielwedd. /Gosymudawd HOG II 6 18 braint hyw_'redd, /A'i diffaith mawrfaith a'i marannedd. /Wi a un Mab Duw! mawr a ryfedd, /Mor yw eilo marau 1 CBM III 10 16 s dengyn, /Fy mawredd, fy mawrair a'i myn, /Fy marau, fy ma_^r a'm cychwyn. /Awch rhoddaf arawd, aer dd Marcus 1 EGM I 27 96 Cenau. /Mair a Sain Silin, Marthin, Mathau, /Marcus a Lucas, Ionas enau, /Ar Dduw fy enaid, cyfraid c Marcwlff 1 PM V 4 13 th traidd canon, /Tair colofn y celfyddodion: /Marcwlff a Chadw gadr swyson /A Selyf, ben sywedyddion. march 9 PhB VI 14 48 yrth clod wasgar, llyry daear difrisg, /Llawer march a gwisg a wesgerid. /Wedi cad dramawr a gawr dremi LlF2 VI 8 25 eddl am lwyth Cichwain. /Rhyswr parch, perchen march archfain, /Rhysedd balch, cyflymwalch celain. /Rhw CBM III 8 39 e, /O'r Rug hyd ym Muddugwre, /Llawer marchawg march dyre, /Lliaws gwas ar hyd glasfre. /Ban ein dyfynn CBM IV 3 12 ly Cymru a'i cymer drwy barch /Fal y'i cymerth March gwedi Meirchiawn. /A ddyrydd ei fudd i feirdd proe GM I 9 97 Honnaf arfau gorfelyn ei ongyr. /Angerddawl fy march, mawr ys profais /Cyfrwng Penwaedd barth a Phorth GM I 13 17 (etgyllaeth echen) /Ac uchenaid fore; /Gnawd march o feirch rhabire /Yn farch dewr, yn farch dyre. /G EGM I 29 29 yn haf hirwyn, cain llwyn can llwydd, /Addfwyn march pennill Ebrill ebrwydd, /Addfwyn yw gware gwayw ac GM I 9 119 i'm gwrthrawd gwrthred hoddiaw. /Angerddawl fy march ym maes Caeaw /Ar lles ne_^r Cynan cynweddiawn ffa CBM III 8 29 /Gan Llywelyn, lles cerddawr. /Llawer gw_^r a march ym Maesing - heddiw, /Heddychdir digyfing, /A llaw Marchawg 5 CBM III 14 31 gynhorawr - yn nhorf, /Yn nherfysg byddinawr, /Marchawg balch, bwlch ei aesawr, /Meirch anfonawg mynawg CBM IV 7 17 ei ddygyrch, /Maengaen wedi meingain feirch. /Marchawg llawhir, llaith unben, /Mawrgof ar gychweddl gy CBM III 8 39 llew aere, /O'r Rug hyd ym Muddugwre, /Llawer marchawg march dyre, /Lliaws gwas ar hyd glasfre. /Ban e CBM III 16 91 y_^r Henfelen, /Mawrbar bair o bedair echen; /Marchawg meirch cannwelw, mau gennyd gynnelw, /Mi Gyndde CBM IV 6 256 afad /Yn aergad i ar gan; /Gnawd rhodawg rhag marchawg midlan; /Gnawd cynheirf cynnwrf i arnan; /Gnawd marchdaran 1 GYC VII 43 38 /A chynnau o da_^n, a defni brwnstan, /A phob marchdaran yn ymdaraw, /Rhag tragwres y ta_^n a gormod b marchog 1 D-2 I 2 19 gyhydedd gorsedd meddfaith; /Meddgwyn gyfran, marchog midlan, man meidrolaeth; /Metrid mur io_^r(maws marchogaeth 3 ES I 15 24 'm pryd oedd pan aeth, /Rhoddi seirch a meirch marchogaeth. /Echwng Lloegr lletgynt farwolaeth, /Och Dd CBM III 29 10 helaeth, bardd a'i meithfaeth - medd /A meuedd marchogaeth, /Ei arfod oedd ei arfaeth, /Ei enw ei anaw CBM IV 12 3 /Gan llyw cyfedd, llew cyfwlch; /Marchogwn-i marchogaeth falch /Marchogion meirch gweilwon gweilch. / Marchogai 1 MB I 3 98 i ddydd. /Gruffudd grym angor, eisor Mechydd, /Marchogai esgar ar elorwydd! /Arbennig cenfaint, ceraint marchogasant 1 CBM IV 4 29 lasar gwasgar gwisgasant, /Am dwll farchogion marchogasant - wy_^r /Am du lly_^r a lliant: /Am ardal C Marchogion 6 CBM IV 1 28 gigfrain: /Marchogynt ar feirw, ar fil frain, /Marchogion Brynaich branes Owain! /Celyrnedd dachwedd, c DB VI 31 17 coll in colled anhyrron, /Ef cynnif, cannwyll marchogion, /Hu dyfrys dyfryd cynfreinion, /Hoeddl Dafy CBM III 8 15 orf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf marchogion meirch gochwys /Mal twrf toredwynt am brys. / CBM IV 12 4 llew cyfwlch; /Marchogwn-i marchogaeth falch /Marchogion meirch gweilwon gweilch. /Gweilch cadau yn ca CBM III 8 10 ew ar glun. /Ym Maesycroesau croesasam ddeon, /Marchogion meirch gwinau, /Hawlwyr hwylynt am breiddiau LlF1 II 3 35 _^r /Yr orwyd ar Saeson, /Yng ngharnial meirch marchogion, /Yng Ngharneddau tau Teon. /Neud tau o'r bar Marchogwn 1 CBM IV 12 3 cymryd cylch /Gan llyw cyfedd, llew cyfwlch; /Marchogwn-i marchogaeth falch /Marchogion meirch gweilwo Marchogwyr 1 PM V 2 28 /Gwell it wyf, hael rwyf, no rhifedi - meirch /Marchogwyr hyd bell ar dy deithi. /Gwell wyt, un edmyg t Marchogynt 1 CBM IV 1 27 adain, /Ar edrywedd gwaed gwaeddai gigfrain: /Marchogynt ar feirw, ar fil frain, /Marchogion Brynaich marddair 5 PM V 5 62 /Mad gogant moliant rhwy moles /Mal Merddin ym marddair cyffes. /Milfeirdd mawrfrydig, rhyddanfones - D CBM III 1 10 midlan: /Fy marddlef is nef nid anghyfan, /Fy marddair i'th barth nid gwarth, nid gwan. /Taer am aer, DB VI 25 35 pob gorllin. /Mi i'm byw be byddwn ddewin /Ym marddair mawrddawn gysefin, /Adrawdd ei dda_"ed aerdrin EW VI 6 26 rugarawg Ddafydd, trigiawd - o'm mawrddawn /Fy marddair o'm tafawd; /Cadau ddo_^r, co_^r cymhendawd, /C ES I 16 7 o'm tafawd ar draethawd drw_^n. /Llathraid fy marddair wedi Myrddin, /Llethrid a berid o bair awen. /B marddawr 1 CBM III 12 5 y haeddwy. /Haeddws deifniawg ri defnydd - fy marddawr, /Llwrw llafnawr llawr llawrydd, /Llary llid ae marddlef 2 CBM III 1 9 rydan, /Pedrydawg Fadawg, farchawg midlan: /Fy marddlef is nef nid anghyfan, /Fy marddair i'th barth ni CBM IV 9 129 'th adrawdd is nef, /Pa_^r eurglawr, erglyw fy marddlef, /Pair Prydain, profwn yn nhangnef. /Tangnefedd marddrin 2 HOG II 6 47 fal y cant Myrddin, /I'r gwragedd a'i medd fy marddrin /(Mor hir hwyrweddawg y_^nt am rin!), /Pennaf o CBM III 29 25 r ar ba_^r. /Oedd barawd cleddyf cleudaer - ym marddrin, /Yn nydd trin ger traeth Caer, /Llid ysgwn, ys Maredudd 26 PB VII 13 28 erwan gwayw, preiddwan prudd /Arfoll mawrgoll Maredudd GM I 10 27 oli, /Mwy gwnaeth fy modd no'm coddi. /Un mab Maredudd a thri meib Gruffudd /Biau budd beirdd weini; / PB VII 8 1 Maredudd aestromrudd troch, /Pa_^r awchlym wychlith gwya GM I 7 19 cyn Madawg, mad aned! /Canawon cadudd cadrfeib Maredudd, /Cad gyhudd gynired /Cyn arfod ein hoesfod fyg BF VII 48 23 Manaw, /Hil Madawg fodawg, fyd eiddunaw, /Hil Maredudd draws, hawdd drostaw - ledgynt, /Hil edfynt Ble BF VII 55 8 , /Fab Madawg fynawg, fenwyd - diorchudd, /Fab Maredudd fudd, falch ei ddedryd. /Gw_^r rhyfu Ddafydd, LlF1 II 4 49 d gwawd gwaywrudd, /Tad maeth myged Maredudd. /Maredudd garddgudd, gerddgor - gynifiad /A fu dad i dud PM V 12 17 cyfar a'n cudd, /Ddeon, dderw marw Maredudd. /Maredudd, Gruffudd, grym adfan - te_"yrn, /Tey_"rnedd ar BF VII 56 4 /Grym erddrym, aerddraig afael: /Gruffudd hil Maredudd hael. /Ar hael Ruffudd cudd can drafod - angau, GM I 7 65 udd hyged hygar. /Hygar glew hael udd, haelfab Maredudd, /Hawl odrudd gwaedraidd cad. /Ced eglur cedeir PM V 12 1 Maredudd, llofrudd Lloegrwys - diarchar, /Diorchrawn or LlF1 II 4 48 d mad magawd gwawd gwaywrudd, /Tad maeth myged Maredudd. /Maredudd garddgudd, gerddgor - gynifiad /A fu PM V 12 16 ; /Daear un cyfar a'n cudd, /Ddeon, dderw marw Maredudd. /Maredudd, Gruffudd, grym adfan - te_"yrn, /Te PM V 12 7 awd i esbyd - Prydain, /Udd prydfawr ei wryd, /Maredudd, marw yw hefyd: /Mal modur Arthur arth gryd. /G PM V 12 48 /Ac ariant ym mhob tu, /Milwr milwyr gynyddu, /Maredudd mawr, addwyn fu PM V 28 28 /Mab Rhotbert, rhwyf byddinawr, /W_^yr arfrudd Maredudd mawr. /Mawr a gw_^yn cymrwyn er dwyn cymrawd - PB VII 10 22 /Rhog dir y rhoddir, rhwyf gofynaig, - prudd, /Maredudd mawrfudd Maig, /Ardwy llu, Lloegr erynaig, /Eur GM I 6 9 , menwyd Medrawd; /Madawg maws odrudd, mygrfab Maredudd, /Meiri_"au drabludd, drablawdd ffosawd. /Ac ys PB VII 13 11 hir - bolchlafn, /Balchwlad ddraig, bu cywir; /Maredudd, men na welir /Mygrddrud, gwae ei dud a'i dir! PB VII 13 6 wyndrwm a golled. /Colled llyw, llew huysgwr, /Maredudd, mur Dinefwr, /Dunawd gynefawd, gynifwr - ar Ro PB VII 13 23 , /Oedd clau ddarpar, clod ddirper, /Oedd glew Maredudd, oedd gloywner - esgud /Yn ysgwyd dau hanner. / LlG VII 25 50 lyw, luoedd dirybudd, /Enwawg w_^yr Madawg fab Maredudd; /Ohonawd henyw dadannudd, /Ohonaf, hanpych we LlLl II 16 40 gawr fa_^r, trablawr trabludd, /Mab Madog fab Maredudd. /Piau y cadfarch cadflaen a'i gorfaidd, /A'r g BF VII 46 12 ad, /Arwymp emys: Rhys, Rhos achubiad, /Aerfab Maredudd, rudd ei ruad. /Arfaeth ehelaeth, hwyl gyrchiad DB VI 29 75 thyn Llywelyn llafnrudd, /Mawr gwriawr, gorwyr Maredudd, /Traws gyngaws gyngor diachludd, /Trais gymell PB VII 9 1 Maredudd, udd prudd prafflu, /Cefais nid cyfyng dy fro, mareddawg 1 D-2 I 2 24 af law ffraeth; /Muner fodawg, maer anheddawg, mareddawg, doeth; /Medel wisgi, me_^l farddoni mynogi gw Mari_"a 1 ES I 22 18 au dyddwyn Morwyn i'm heiriawl, /Mair a Phedr, Mari_"a a Phawl. /Mau adrawdd ymadrawdd meidriawl /Udd M mariannedd 1 DB VI 30 73 gael hyd Frawd gyhedd. /Ys truan ei ran, rwyf mariannedd, /Ys drwg heddiw lliw, wedi llariedd, /Y llaw mariedd 1 GB II 26 118 Nid oes yn cadw oes a moes a mynudydd; /Llwyth mariedd, mawreddus eu merwerydd, /Gwell pob un duun dewr marmor 3 CBM IV 2 36 rthle tewdor, /Porthloedd ysgwydawr pyrth mawr marmor; /Arglwyddfar, gwrddfar, gwrddfaes oror, /Arglwy LlF1 II 1 82 ban glywitor, /Ei cherdd, ei chynrain, ei main marmor, /Ei gwyrthiau golau gwelator - beunydd, /Ei gwer CBM III 16 135 , ei ball coch. /Cochwisg ei osgordd am byrth marmor - mawr, /Mab Gruffudd, graid oror, /Coch ei lafn Marth 2 GM I 7 58 llafar. /Llawfrydedd frydau er Madawg ys mau, /Marth gofiau gyfysgar. /Aes gychwyn ysgwydwyn wanar, /Ys GM I 7 87 y, /Ystryw chwerw, nid chwerian ei rhyle: /Ail marth mawr mor dde, ail yrth, ail syrth se, /Ail gawdd g Marthin 1 EGM I 27 95 fydd hywydd cynnydd Cenau. /Mair a Sain Silin, Marthin, Mathau, /Marcus a Lucas, Ionas enau, /Ar Dduw f martho_"edd 1 CBM III 3 27 awrwledig mawrwlad tyllyedd, /Mad gorau maddau martho_"edd, /Ac er Duw diofryd gwragedd - /Gwraig enwaw marw 31 PB VII 18 28 wyn, gw_^yn gynnwrf, /Eryr, mur mawrwyr, neud marw PB VII 18 1 Marw am We_^n, lawen lawch cyrdd, /O hiraeth, a faeth o PB VII 20 1 Marw Blegywryd, bla wrthod - galon /Wyf, galar anorfod, PB VII 6 2 d, llwyr y'i gw_^yr, gwryd ffrawdd - cyfrdan, /Marw Cynan, cynwan cawdd, /Dawn dengwlad, cad fleiniad f PB VII 6 14 nt. /Gwarant Gymry blant, bla diochel, - mawr /Marw Cynan fab Hywel, /(Ceinwlad nef, boed ef ydd e_^l!) PB VII 6 20 in lithiaw, breiniawl leithig, /Mur gwladoedd, marw ein gwledig. /Gwledig mwynfawr cwyn Cynan - cyrch b PM V 8 31 wg lleudid, /Ei fawrfyw i fawrfeirdd pob hid. /Marw Einiawn mawr anaw dibrid, /Myrdd rhywnaith yn gyfra PM V 23 199 , /Llywelyn, a Llywarch a'i cant. /Munerawd ym marw fy mwyniant, /Mal ym myw, Lleisiawn ryw, Rhun blant GG II 32 19 mawredd a grym /Griffri, ei drengi oedd drwm, /Marw fydd Einawn, ddawn ddinam, /Oddyna ni bydd da dim GG II 31 42 sgerais a_^ gw_^r, nid gorfoledd, /Ysgar byw a marw garw argywedd. /Am arglwydd diwyd, am ddiwedd - ysg PB VII 21 1 Marw Goronw, mur Gwyndyd, /[ ]fyg [ ] fab Idnefed, /[ ] PM V 16 2 wefrawr mis chweiris chweddl diargel, - mawr, /Marw Gruffudd fab Howel, /Ni'm aele, gne gnaws Echel, /N DB VI 27 61 fry, /Am frenin Cymry cymrwyn ergryd. /Gwir yw marw gw_^r garw am Gaer Dutglyd, /Gorau oedd in ein marw DB VI 27 62 gw_^r garw am Gaer Dutglyd, /Gorau oedd in ein marw i gyd. /Gorofn ysy arnaf hyd na'm gweryd - dyn, /We CBM IV 5 77 g fyddai hael. /Haelon Eifionydd hil Merwydd - marw in, /Hil Cedwyn cadofydd, /Eisiau glyw i'n byw a'n SB II 23 11 elfain - ei ddwyn /Oddyman hyd Rufain, /Can ys marw io_^r co_^r cywrain, /Chweddl mwyfwy, garw dramwy d CBM III 8 47 w dyn yn fyw - bellach, /Deubyllawg yr deryw, /Marw Madawg, mawr im eilyw, /Lladd Llywelyn, llwyr ddily CBM III 8 57 nran /A'r llan odd uch llys Fadawg! /Er pan yw marw Madawg wyn /Nid llawen llawer unben, /Gwae yw y byd PM V 12 16 ludd; /Daear un cyfar a'n cudd, /Ddeon, dderw marw Maredudd. /Maredudd, Gruffudd, grym adfan - te_"yrn PB VII 5 1 Gw_^r cymrwyn ei ddwyn, gwawr Cymry - neud marw, /Mawr a chweddl a'm deffry, /Owain prain neud pri CBM IV 4 272 aeth hiramser, /Hil Maelgwn, Maelgyning ener, /Marw mawrddraig (mawrddrwg ei dadfer) /Mab Gruffudd, cle GG II 32 17 thfawr wedd wrthaw /Ac Edenawg i danaw. /Canys marw mawredd a grym /Griffri, ei drengi oedd drwm, /Marw SB II 23 4 eddl rhyhir, rhyhydr ei ysgain, /Chweddl agarw marw mawrfab Owain /O newydd yn Nehau a Dwyrain, /Yn orm CBM IV 4 3 harglwydd, /Co_^r ddygwydd caer Ddygant, /Aros marw mawrgoel darogant, /Armes draig dragon pedrydant; / GG II 32 1 Marw Merwydd hirwlydd, a'm hirwlych - dagrau, /Digrawn y GG II 32 8 frgoll; /Marw myrdd, mawredd cyrdd carddgoll; /Marw Merwydd, meirw fyddwn oll. /Pell yw o Powys pwyll a GG II 32 7 edwyr arfoll - naf /Ni ad Duw yng nghyfrgoll; /Marw myrdd, mawredd cyrdd carddgoll; /Marw Merwydd, meir DB VI 29 118 , chwerddwch, mi ni chwarddaf, /Can mynnwn fy marw ni mawr fyddaf. /Cyd ymguddioch-chwi oll, mi ni all PB VII 15 9 wawr gwawdfaith, /Ar fa_^r am dy farwoliaeth. /Marw Rhys, draig enwerys, drud, /A'm gwnaeth, drwy hirae CBM III 8 61 i gwn /A braint, diffaith y weithon. /Canys bu marw tarw trydar /Ac nid byw fy llyw llawhir, /O thyr ca PM V 12 7 d - Prydain, /Udd prydfawr ei wryd, /Maredudd, marw yw hefyd: /Mal modur Arthur arth gryd. /Greidiawl, marwar 1 BF VII 52 5 y mae perfedd dygnedd daear, /Yn y mae mawrwae marwar - cyllestrig, /Yn y mae godrig dig dilafar! /Coll marwawl 2 EG VI 18 4 leferydd o le gweddawl /(Celfyddodau mau ni fo marwawl) /A gair anghyfair Mab Mair meidrawl /I brofi po BF VII 57 10 awrwae heb ymeiriawl, /Yn y mae mawrwall enaid marwawl, /Yn y mae cynnygn yn canmawl - celwydd, /Yn y m marwnad 8 DB VI 30 8 yfedd, cyd bwyf, o'm rhifiad, /Gynefin ar ganu marwnad. /Ceintum hon dra bron, braidd ym mywad, /Urddyn CBM III 21 6 anu marwnad i Gadwallawn /Mal pan gant Morfran marwnad Einiawn. /Neu'm bu, o'm caru can udd Carawn, /Cy OC II 14 94 terfynau. /Moliant yw eu rhan, y rhai gynnau; /Marwnad fu, neud nw newid y ddau. /Ochan Grist, mor wyf PB VII 18 3 en lawch cyrdd, /O hiraeth, a faeth o feirdd; /Marwnad heb blyg, hirddrig, hardd /Bellach a allaf o'i g CBM III 21 5 giawn, /Yn awdur llafur lleferydd iawn /I ganu marwnad i Gadwallawn /Mal pan gant Morfran marwnad Einia EGM I 26 18 ri; /Canaf can feddwl afrddwl erddi /Caniad ei marwnad, mawr drueni. /Cannwyll Cadfan lan, o len bali, LlF1 II 4 12 /Fy ngherdd yn o_^l fy ngheudawd, /Fy nghaniad marwnad mor nawd. /Mor nawd y'm dyfu dyofaeth - gofion / MB I 3 164 ch cyrn coned, /Cenif (nis dygif yn ddiabred) /Marwnad mur tewdor fo_^r ddylyed. /Cedernid rhewynt cyn marwoliaeth 1 CBM IV 16 53 uw /Er mab dyn dirparaeth; /Pan gymerth Mawrwr marwoliaeth /Ym mhren crog, ein Creawdr ni a aeth. /Ef, Mas 1 D-2 I 2 23 laer gywyd, mad gathl gyfyd, moi_"dydd iaith; /Mas cas wognaw, minnau (neu ffraw) molaf law ffraeth; /M masarn 1 CBM III 24 115 , /Medel gwy_^r gwaedfur, oesgur asgen, /Maws, masarn cadarn, callon ia_"en, /Moes ysbwys ysbys echrys maswedd 6 EGM I 27 35 enyd penelinau /Ym muchedd gorwag er geiriau - maswedd /A ddoeth eithr mesur ar fy ngenau. /Porthaist e GB II 26 292 d Dewi, a Duw a fedd, /Gwaeanad gwenwlad gwedi maswedd, /Drwy eirioled Mair, mam rhadlonedd, /A Mihange D-5 VI 36 5 eilwaith annielwedd. /Gosymudawd gwawd gwedi maswedd, /Gosymud gofud gofwy Nasredd. /Gofynnwn, treulw MG VII 33 67 ataf tro_"ych, /N'ad fi i wrthyt i wrthrych - maswedd, /Gwagedd breuoledd a ddiweddych; /Amherawdr Cre GM I 14 77 aid, /Mor drwm yr enaid yn ydd edfyn. /Edifedd maswedd moes a'm canlyn, /Edifar afar efnys ddychryn. /E ES I 23 31 Drindawd, Dy drugaredd! /Mesur a ddodir ar bob maswedd: /Moesen a'i dywawd, a Duw a'i medd Mathau 1 EGM I 27 95 dd cynnydd Cenau. /Mair a Sain Silin, Marthin, Mathau, /Marcus a Lucas, Ionas enau, /Ar Dduw fy enaid, Mathrafal 3 LlG VII 24 115 laid balch a_^ bylchlafn eurwaith; /Taleithawg Mathrafal, maith - yw dy derfyn, /Arglwydd Lywelyn, lyw CBM III 8 17 gochwys /Mal twrf toredwynt am brys. /Ym maes Mathrafal mathredig - tyweirch /Gan draed meirch mawrydd PM V 10 49 neb daddl, /Ni orug Duw dy gystaddl. /Castell Mathrafal mwyth werin - wythawg, /Du, peithiawg, poeth, mathredig 1 CBM III 8 17 Mal twrf toredwynt am brys. /Ym maes Mathrafal mathredig - tyweirch /Gan draed meirch mawryddig; /Ar dd mau 49 EGM I 27 110 aith gwaith gorau, /Cyn gorwedd ym medd, poed mau ES I 22 19 i'm heiriawl, /Mair a Phedr, Mari_"a a Phawl. /Mau adrawdd ymadrawdd meidriawl /Udd Meidriad medrwyd dd PB VII 5 33 fudd ei fa_^r, /Ni'm llwydd goleurwydd galar. /Mau alar llachar mur traeth Llychwr - gwychr, /Llew gwy GYC VII 36 24 /Ys mau, i'm dynoedl, amdanaw - afar, /Can ys mau alar, ys mau wylaw. /Arglwydd a gollais, gallaf hirf PM V 19 11 r yn perthyn - ar bawb /O bobloedd dyffestin, /Mau aur rhudd i'm rhoddion yngly_^n, /Mi Lywarch, tithau CBM IV 4 133 l ddiwedd. /Clwyf efnys dyfrys, dyfrydedd - ys mau, /Braw gofiau brau gyfedd, /Porthi hoed Argoed argyw PM V 27 29 ag cadwen Angau, /Cadw Fadawg fynawg yn fau! /Mau bryder llawer, llwrw clwyf - i'm deurudd, /I'm dewre CBM III 3 215 ch gleision /Gleisiaid liw, glas ganoligion, /(Mau dedfryd maint gwryd gwron) /Mal y gwnaeth mechde_"yr EGM I 26 6 ddoniau goddau gweddi, /Neud argel dawel, nid mau dewi. /Endewais-i wenyg a wynofi - dir /I am derfyn GM I 10 17 eu golo_"i /A gwlad Gymru mor gymri; /Nid modd mau dewi heb honni - pwy oeddynt, /Prynesynt eu moli. /O PM V 1 170 euriniawl, /Tau fy ngherdd angerdd engiriawl, /Mau dud io_^r, a'th go_^r a'th ganmawl, /Boed tau, ben EGM I 27 26 ero o'm daffarau, /Duw, dwg fi atad, y Mawrdad mau! /Duw, ni'm ceryddych o'm ceryddau /Dydd y cerydder PM V 20 35 o_^r Udd - dy gas, /Dy gosgordd yn breinrudd, /Mau dy ged, gadwychawg Nudd, /Tau fy ngherdd, angerdd a ES I 22 17 iawl - yng ngwasg /Yng ngwisgoedd corfforawl. /Mau dyddwyn Morwyn i'm heiriawl, /Mair a Phedr, Mari_"a ES I 18 14 rwan. /Erwan im galar galan Hyddfref - ddwyn, /Mau ei ddwys ddioddef. /Tyciant eidduniant! Addef /Tegwa LlG VII 27 35 /Am lyw cleddyfrudd heb gudd, heb ge_^l. /Neud mau ei eisiau, neud isel - fy mryd, /I'w feirddion oedd GYC VII 36 21 dd, ymddifanw a_^ Duw /A'm edewis hebddaw; /Ys mau ei ganmawl heb dawl, heb daw, /Ys mau, fyth bellach, GM I 14 104 c i'm Rheen gwyn gwan ystlyned - wyf i, /Ac ys mau erchi arch geinmyged, /Cyreifiaint o'r maint maith g DB VI 31 4 lon, /Neud mwyfwy galar gwanar gweinion, /Neud mau feddyliaw hwyliaw haelion. /Hwy hwyliesynt gynt hyd DB VI 27 1 Mau foli Crist celi, Culwydd, /Mawr folawd, didrawd, did GYC VII 36 22 aw; /Ys mau ei ganmawl heb dawl, heb daw, /Ys mau, fyth bellach, ei faith bwyllaw, /Ys mau, i'm dynoed GYC VII 36 19 hreisiaw, /Ys mau rhag angau angen gwynaw, /Ys mau, gan ddefnydd, ymddifanw a_^ Duw /A'm edewis hebddaw CBM III 16 91 air o bedair echen; /Marchawg meirch cannwelw, mau gennyd gynnelw, /Mi Gynddelw gerdd ogrfen, /Brwysg r D-3 VI 19 27 ndud Mo_^n, /Gorau un cyfaillt o'r cyfeillon - mau, /Grym llew ar arfau yw llyw Arfon. /Lledwys ei amnw PM V 10 5 rddfar, gordden, /Eryr gwythyr gwaith Feigen. /Mau gynnelw, yr elw, yr alaf, - gan ddraig, /O ddragon f EGM I 26 32 ognach i ryddogni - poen /Penyd a fo mwy no'r mau hebddi. /Neu'm gorau angau anghyfnerthi, /Nid ymglyw CBM III 26 133 wn /Neud difwng deigr ddillwng dicllawn! /Neud mau hoed am hoeddl anwogawn, /Neud wyf gw_^yn goddedig CBM IV 5 4 orchorddion, /Mur meddgyrn mechde_"yrn Mo_^n, /Mau hoed am hoeddl ei ddragon. /Dragonawl, gedawl gadfar GYC VII 36 23 , /Ys mau, fyth bellach, ei faith bwyllaw, /Ys mau, i'm dynoedl, amdanaw - afar, /Can ys mau alar, ys m EGM I 27 89 ddoto Pedr gloau /I'm lluddias i'm haddas, i'r mau, /I'm treftad, i'm cariad cerau. /Mihangel a'm de_^l GYC VII 36 17 in llaw), /Buchedd dragywydd a drig iddaw, /Ys mau llid wrth Sais am fy nhreisiaw, /Ys mau rhag angau a GM I 7 57 ni bo llafar. /Llawfrydedd frydau er Madawg ys mau, /Marth gofiau gyfysgar. /Aes gychwyn ysgwydwyn wana BF VII 53 12 th, och fyth hyd angau, /Och Fair am y mawrair mau! /Mau, rhag dolur cur cyr fy mron, - rhag dig, /Dygn LlN II 17 1 Neud mau melynddwn, archfain, cynghrwn, - ceirw, /Cyd bai ef, LlG VII 26 19 coelfain brain, Brynaich dreisiaw; /Ar olau ys mau myfyriaw - ei gerdd, /Arwraidd angerdd, ongyr friwaw EG VI 18 4 /Celfydd leferydd o le gweddawl /(Celfyddodau mau ni fo marwawl) /A gair anghyfair Mab Mair meidrawl / PM V 1 153 iawl, /Milfeirdd hynt mwyn mawrwynt meiriawl. /Mau ofynaig, draig dragonawl - Prydain, /Prif de_"yrn ca CBM III 21 9 n, /Cymyrredd a medd a meirch crychrawn, /Neud mau o'i angau dagrau digrawn, /Digrifwch dragon, draig I ES I 17 46 o'm ta_^l, /Tebycach im lawer, /Heb eisiau neb mau o'm ne_^r, /Oes wogawn hwylddawn haelder. /Haelaf oe GYC VII 40 67 wd, ysgar a_^'m pechawd, /[] medd-dawd, [] nid mau, /Poenedu cynnes, caffel gorddiwes /Cymun a chyffes DB VI 27 71 dd oglyd; /Canaf i'm harglwydd, cof enbyd - ys mau. /Ry-m-gorug angau dristyd. /Am dreisddwyn terrwyn t GYC VII 36 18 w, /Ys mau llid wrth Sais am fy nhreisiaw, /Ys mau rhag angau angen gwynaw, /Ys mau, gan ddefnydd, ymdd BF VII 53 13 fyth hyd angau, /Och Fair am y mawrair mau! /Mau, rhag dolur cur cyr fy mron, - rhag dig, /Dygn adnab CBM III 21 56 ir y tawaf, tawel wyf i, /Ni byddaf dawel, nid mau tewi /Am Gadwallawn mawr, gwawr gwrhydri, /Gwryd gwy EW VI 4 42 Gruffudd lary, lawch ynaid - (y'm ce_^n) /Nid mau we_^n wedd honnaid; /I bob rhwyf rhwysg orddyfnaid, DB VI 29 46 alch, mur cyneddfau, /Uchel y dodaf am naf nid mau, /Wych ragor, och rhagod ti, Angau! /Cyn y gwedd i n GYC VII 36 24 dynoedl, amdanaw - afar, /Can ys mau alar, ys mau wylaw. /Arglwydd a gollais, gallaf hirfraw, /Arglwy DB VI 24 56 d, uchaf llaw - ddehau, /A_^'r eil gw_^r gorau mau ymaddaw: /Llywelyn urddyn, urddas iddaw, /Llew gwayw GM I 11 41 t peithiawg, /Ac o rodri_"oedd y rhodri_"awg /Mau yntau, orau un tormennawg. /Tormennoedd anlloedd ein Mawddwy 1 PM V 22 16 w, llew yn adwy, /Llyw Gwynedd a'i medd hyd ym Mawddwy, /Llaw orthrech wrth rwyfan mordwy, /Lloegr wrth mawl 5 HOG II 6 62 g ei gwerin; /Achenaf uchenaid gyfrin, /Mi a'i mawl, a melyn eithin. /Moch gwelwyf, a'm nwyf yn edde_"i CBM III 11 1 Cerddawr huenydd huanaw - awch mawl, /Cerdd heb dawl, heb dwyllaw, /Cerdd uchel, annhaw EG VI 18 10 dd waddawl, /Llewenydd ei ddydd, ei ddeddf a'i mawl. /Llewychedig llafn yn llaw reddfawl /Yn lladd dywr EW VI 2 11 amwyn, /Bardd gyflwyn, beirdd gyfles; /Dyn a'i mawl, llwyr ganmawl lles, /Dawn i'm rhwyf, Duw a'i rhodd CBM III 18 11 isg lafnawr, brwysg lofrudd, /Ni dawl wrth a'i mawl mawrfudd, /Ni grawn golud, nyw goludd. /Ysid im arg mawr 156 GRh II 30 4 as, gwanas gwaywawr, /Gwelwgan Gohoywgain main mawr EW VI 5 56 dd flaidd gawr, /Pan golles gwy_^r Mo_^n gw_^r mawr PB VII 5 2 r cymrwyn ei ddwyn, gwawr Cymry - neud marw, /Mawr a chweddl a'm deffry, /Owain prain neud pridd wely, BF VII 53 33 ddeifniawg, ruddfoawg ri! /Lladd fy rhi: i mi, mawr a dramgwydd - hwn, /Hyn a'm dwg yn ebrwydd; /Llyw d BF VII 49 5 , fudd fyddinawr, /Oer gymraw ar Gymru fawr. /Mawr a dristyd byd bod hir orchudd - oer /Ar Owain fab G GB II 26 220 mraw, cymryd preiddiau /Rhwng Mynyw a'r mo_^r, mawr a droau /A fydd ar eu llu-hwy lliw dydd golau, /Co PM V 28 29 wyf byddinawr, /W_^yr arfrudd Maredudd mawr. /Mawr a gw_^yn cymrwyn er dwyn cymrawd - draig /Drwy gani CBM IV 5 81 isor balch, bwlch esillydd. /Esillydd Merwydd, mawr a letgynt - yw /Nad y_^nt fyw fegis gynt, /Llas lla MG VII 32 26 ngylion a glyw dynion a_^ diolchau, /Llewenydd mawr a llawer gawr o ganuau: /`I Dduw gloria, pax in ter GB II 26 67 n y delwyf. /Gwelaf-i wir yn llwyr a llewenydd mawr /A lle_^n uch allawr heb allu clwyf; /Gweleis-i am PM V 10 65 id, /I'th garchar dolur delid. /Delis Gruffudd mawr a maon - Prydain /(Nid prydferth i'w alon) /Lle teg GB II 26 10 nt; /Ys mwy y canaf cyn no henaint, /Canu Dewi mawr a moli saint. /Mab Sant syw gormant, gormes haint - PhB VI 15 1 Arglwydd nef a llawr, mawr a ryfedd /Fal y ceisir cam o bob camwedd, /Andaw, u HOG II 6 19 ith mawrfaith a'i marannedd. /Wi a un Mab Duw! mawr a ryfedd, /Mor yw eilon mygr, maint y rheufedd! /Gw GB II 26 28 , breiniawl ei fraint, /Yng ngw_^ydd saith mil mawr a saith ugaint, /Archafael, caffael gan westeifaint OC II 14 137 el, draig cannerth, mor ferth hywir. /Menestr, mawr a waith ydd oleithir /Gwy_^r ni olaith llaith oni ES I 21 1 Mawr a W_^r, Ei ddawn a ddyfu - ym mhryd /Mapgwas Mair o PM V 12 48 t ym mhob tu, /Milwr milwyr gynyddu, /Maredudd mawr, addwyn fu OC II 14 24 ydd Hafren, balch eu clywed /Bugunad cyrn medd mawr afneued. /Dywallaw di'r corn ar Gynfelyn /Anrhydedd DB VI 31 53 red plyg gwenyg gwynion, /Yn y cyfranc mo_^r a mawr afon. /I abar feddau rheiddiau rhuddion, /I Abercon EW VI 1 27 fal gw_^r, /Ef gorau o fab dyn; /Llawch cerdd mawr angerdd Merfyn, /Llyw cad leiddiad Lywelyn CBM IV 4 213 , /Gwlydd elfydd, elwais ohonai; /Tra fu Owain mawr a'i meddai /Medd a gwin ein gwirawd fyddai. /Gwyne GM I 7 13 wedd arwydd yw, /Dilyw ryw ryn golled; /Rhewin mawr am wy_^r wawr waredred, /Rhwysg heb warth, rhwydd o BF VII 51 21 un oedd. /Oedd rhaid ystyriaid darfod cyffro - mawr /Am ymherodr Cymro; /Ys terfyn byd, drymfryd dro, / HOG II 6 67 ni chwardd ei gw_^r hi rhag gorddin. /Gorddin mawr a'm dawr, a'm daerawd, /A hiraeth, ysywaeth, ysy na MB I 3 167 fy mhwyll ei bell gerdded, /A dyfo mab Cynan (mawr amgyffred) /Can Grist geinforawd gwlad ogoned, /Pan GM I 7 53 awborthiad adar, /Llerw falch farchawg, llawr mawr Amhadawg, /Llary, llysawg, lluosgar, /Llywelyn, lly HF VII 22 1 Dduw mawr, Amherawdr dyniaddon, /Dillwng Dy walch terwynfalch ES I 24 23 r y cyfyd - haul, /Cyfodes o'i weryd. /Chweddl mawr a'n deffry, neud ef deffryd /Deffro Crist Celi ein PM V 8 31 Ei fawrfyw i fawrfeirdd pob hid. /Marw Einiawn mawr anaw dibrid, /Myrdd rhywnaith yn gyfraith gymid, /M PB VII 14 5 llawr, mab mawr Meurig. /Cyn plyg mab Meurig, mawr annosbarth - llys /Colli Rhys Rhystud barth, /Colle PB VII 14 8 d barth, /Colled rhwy i'm rhwyf diwarth, /Coll mawr ar wawr llawr Llannarth. /Gwalch o barth Llannarth, GB II 26 200 yddged, /Ac yn yng dieddyng, Dewi wared, /Dewi mawr ar y mo_^r, mynych nodded, /Rhy'i gelwir ar y tir GYC VII 39 11 a'i morynion! /Nawdd a archaf i archengylion - mawr, /Arglwydd nef a llawr, fal y'm llwyddon, /Nawdd Pe LlF1 II 5 10 awd. /Y pedwerydd dydd ar ddeg /Yd gyrch mo_^r mawr atreg /Yn nyfnder daear dremynt /Fal nas cyrraedd g D-5 VI 36 51 hunaw rhag anhunedd. /Ef, a nef a llawr, W_^r mawr a'u medd, /Ef yn Un duhun, dianhyedd, /Ef gorau Rhi LlG VII 28 19 asgarawg, /Mawrddrud afael hael o hil Madawg; /Mawr bair cynghywair, cynfarchawg - yng nghad, /Mawreddu DB VI 27 10 angrwydd, /Mawrbair cyniwair, cynnif hylwydd, /Mawr ben Cymru wen a'i chymhenrwydd, /Mawrbarch gogyfar DB VI 29 72 dyhudd - dim, /Damwyniaw im gythrudd, /Dychryn mawr bod llawr ar llofrudd, /Llyw meidrawl, llew greddfa CBM IV 16 157 drefnwy - gwasgawd /Cyn gwisgaw afarwy, /Afar mawr bron llawr ban llwythwy, /Mor fydd llwydd llonydd MG VII 32 9 yn ddyn, a'r Duw yn ddyn yn un ddoniau. /Cawr mawr bychan, Cryf cadarn gwan, gwynion ruddiau, /Cyfoeth CBM IV 18 86 canwlad. /Can wyd Priodawr, can wyd Meidriad - mawr, /Can wyd Cynhorawr, Gwawr gwoleuad, /Can wyd bron D-2 I 2 12 sgor, cyngor hygnaid; /[ ]Cywolu wawr, cyfarws mawr cerllaw'r eirchaid; /Cerydd fychod, cerennydd nod, EW VI 5 33 led llawr ar llyw mawr Mo_^n. /Monwysion maon, mawr cynneddf - awch llyw /A'wch llywiawdd rhag anneddf; PhB VI 12 31 ag ba_^r /Hil Casnar, cas wythaint, /Nawdd Duw mawr, deg wawr dewaint /Gyd a_^ nawdd naw mil o saint. / GM I 14 68 awd, addef gwiryn, /Traethitor tra mo_^r, tra mawr derfyn, /Tir rygymyrth Crist o groes edwyn - cethri PM V 12 45 ysgwydawr, /Rhy-i-gelwir rhan farw rhan fawr. /Mawr de_"yrn cedyrn cydgyfrannu - aur /Ac ariant ym mhob EW VI 6 30 afawd, da yr awr - y medrais /Ymadrawdd o Dduw mawr: /Diwyn dy fa_^r, lachar lawr, /Difefl udd, brudd b EGM I 26 18 f can feddwl afrddwl erddi /Caniad ei marwnad, mawr drueni. /Cannwyll Cadfan lan, o len bali, /Cannaid CBM IV 6 300 hael hil Rhun, a unaf, /A'th orchymynnaf gan y Mawr Drugar, /Plaid a ga_^r plant Addaf DB VI 27 77 draws w_^yr Owain, drais syberwyd, /Am drueni mawr dwyn gwawr Gwyndyd, /(Ymdro rhiallu fu o'i febyd) / CBM IV 16 116 a, /Bardd a'th iawl, a'th fawl, a'th fawrha! /Mawr ddefnydd bedydd, bendigaid - Riau, /Rhwyf rheiddiau EW VI 1 9 rnllaw gwy_^r, /Cadarnloes eirioes eryr. /Eryr mawr ddewrwyr, mae y ddelw - y gallwn /Na byddwn ar dy h EW VI 5 1 Mawr ddilyw deddyw am dirion - urddyn, /Llywelyn llyw dr CBM III 21 80 /Cymysgai grau gwy_^r a gwyrdd heli - mo_^r: /Mawr ddiwyrnawd wrth ei hoffi! /Hoffi ddigonaf a ddigone EW VI 5 20 uw a'i dug i'w gyfoeth, /Mab Mam, Mair ddinam, mawr ddoeth. /Doethon, lley_"gion! Llugfryd - oes anawdd GYC VII 40 44 t y saint a'r santesau, /I weddi_"o Mair er ei mawr ddoniau, /I gymryd penyd rhag ofn poenau /Uffern ac GC VI 21 3 noeth - gofal? /Gnawd gofyn chweddl i ddoeth! /Mawr Dduw! a ddycych beunoeth /Mor wael na welir drannoe PhB VI 14 12 ermid. /Moladwy fleiddryw ni'm rhoddai brid; /Mawr ei afael hael, hawdd ei erlid. /Ni'ch traethaf-i ge MB I 3 123 adau chweddlau newydd! /Cad rhag Castellmarch, mawr ei dyfydd, /A chadau Cynwrig wyrennig wlydd. /I gad OC II 14 96 t, mor wyf drist o'r anaelau! /O goll Moriddig mawr ei eisiau. /Dywallaw di'r corn, can ym puchant, /Hi DB VI 33 50 r neud gwa_^r, neud gwaredred, /Cyferyw a_^ mi mawr eisiwed, /Cyfar a_^ daear dygned - ei achludd, /Am PM V 1 130 Nug! /Mab Ywain gyfwyrain gaddug: /Mad ganed, mawr fam a'i hymddug; /Dafydd hael, ei hafal (nid ffug) DB VI 27 2 Mau foli Crist celi, Culwydd, /Mawr folawd, didrawd, didramgwydd; /Maith y'm gwnaeth al CBM IV 17 115 ng nghur, yng nghorffolaeth. /Cynyddwys Mawrwr mawr freuolaeth - gnif /Yn cynnif y brif briodoriaeth; / PhB VI 12 37 n Ionawr, /Rhys rhuddbar, rhwysg morfar mawr. /Mawr fwy y credaf no chrair, - ced neirthiad, /Echel cad IRh VII 30 63 orwyn. /Main wyf yn gorllwyn gorllewenydd: /Ys mawr fy angof na bu_^m Ofydd. /Ys mi sy'n merwi mor angh DB VI 29 118 ddwch, mi ni chwarddaf, /Can mynnwn fy marw ni mawr fyddaf. /Cyd ymguddioch-chwi oll, mi ni allaf /Ymgu PB VII 19 8 lch arfod falch arfaeth, /Eurwawr dwylan ffryd mawr ffraeth. /Oedd ffraeth ei arfaeth aerflaen gyngor - PM V 23 47 i'r byd bod abar /Ohonam o henaint lleithiar; /Mawr gadau angau anghlaear, /Meirw sengi mal seri sathar CBM IV 6 267 /Gnawd gosgo gosgordd yn ddiflan /Fal ymosgryn mawr Gawr Gamlan; /Gnawd canaf-i foliant fal Afan - Fer GB II 26 88 Dewi biau balch Langyfelach, /Lle mae morach a mawr grefydd; /A Dewi biau bangeibr ysydd /Meiddrum le a PhB VI 15 30 nyf-i gorfedd - neuaddawr, /Llyw llwyth Tewdwr mawr, gwawr gwaradredd. /Cynneddf yw cennyf-i, cyd ergan PM V 16 11 i, - ar nef, /Ar neill-law Grist Celi; /Am lyw mawr, gwawr gwrhydri, /Am luchfar gwanar, gwae fi! /Gwae CBM III 21 57 /Ni byddaf dawel, nid mau tewi /Am Gadwallawn mawr, gwawr gwrhydri, /Gwryd gwy_^r dehau, barau beri; / HF VII 23 7 . /Gw_^r yng ngryd yn rhyd, gw_^r fal Rhodri - Mawr, /Gw_^r eurglawr aesawr uswydd holli, /Gw_^r yn rhw DB VI 29 75 l, Gruffudd, /Mab meithyn Llywelyn llafnrudd, /Mawr gwriawr, gorwyr Maredudd, /Traws gyngaws gyngor dia GM I 12 9 gyfaddef; /Gan engylion nef neu ryurddwyd. /Er mawr gwymp Madawg, modur plymnwyd, /Am bost cad ced goe CBM III 14 21 llawn. /Llawn am lyw estrawn, am lew Ystrad - mawr, /Gwy_^r am lawr, gw_^r am lad, /Ac yn nydd rhebydd DB VI 24 2 Mab Duw, dylyaf dy bwyllaw, /Mawr, gwyrthfawr, gwrthyf gwarandaw. /Mor iawn im o'r da EG VI 18 109 /Dros Ddeau angau o'th angad: /Angor mo_^r, y mawr gymynad, /Angawr llawr, llurig Duw amdanad! /Rhychy BF VII 51 16 llafnau o bob tu, /Mawr gynnif rhif rhiallu; /Mawr gynnal Morgannwg fu. /Tra fu fawr ein llawr mewn ll BF VII 51 15 lch cyn ystynnu - llew /A_^ llafnau o bob tu, /Mawr gynnif rhif rhiallu; /Mawr gynnal Morgannwg fu. /Tr MB I 3 141 oddes ar lles prydydd. /Ni wddant fanfeirdd ni mawr gynnydd /Pwy a enillo o'r do ysydd; /Edewis eurwas, IRh VII 30 55 m eilwydd, moliant dderllydd: /Ys cennyf y mae mawr hireythydd, /Ys gwn na aned ei chystedlydd. /Ys cai CBM III 8 47 - bellach, /Deubyllawg yr deryw, /Marw Madawg, mawr im eilyw, /Lladd Llywelyn, llwyr ddilyw! /Hawddamaw GM I 9 30 llif, cyd am lladdwy - ar air, /Ei muner (nid mawr imi fy ngofwy!). /Gwyn ei fyd paddiw, Duw, yd rangw BF VII 51 3 wyl /Erchwyniog tey_"rnas; /Eithr Un Mab Mair, mawr lias /Duw nef, dyn mal ef ni las. /Llas Bendigeidra CBM IV 5 96 wain prain preiddiawr, /W_^yr i Owain madiain, mawr. /Llas Rhys rhuthr efnys, afneued - ei ddawn, /Aer PM V 11 43 , ma_^n - a bras, /Bu brys beirdd cylch huan, /Mawr llawr, llwrw Prydain achla_^n, /Mab mad, cynifiad, CBM IV 5 52 edwyn, /Lloegrflawdd gadrgawdd gyngelyn, /Llyw mawr, llew llawr Llywelyn. /Llywelyn llachar, lluchfaran CBM III 19 21 glwydd. /Detholais fy rhwyf, yn rhad wellyng - mawr, /Llwythfawr llawr llaw ddetchwyn, /Yn eurllyw glyw CBM III 11 5 haw, /Nid casgerdd cosgordd Dysiliaw. /O ddawn mawr mab Duw dylyaf - arddelw, /Dull cynnelw cynhaliaf; CBM III 16 135 coch. /Cochwisg ei osgordd am byrth marmor - mawr, /Mab Gruffudd, graid oror, /Coch ei lafn o ladd yn CBM III 26 108 , /Un mawrwalch mawrfalch, mur dragon, /Un mab mawr Madawg ab Iddon. /Un llofrudd Prydain, pryderwn - e CBM IV 4 82 g arglwyddi orchrain, /Argledr llawr, arglwydd mawr, madiain. /Arf eryf eryr Nanhoywnain, /Araf yw arwy CBM IV 6 125 llachar lluch gyfwyrain - gawr, /Lluoedd wawr mawr, madiain, /Gryd orddwy, grym fwyfwy firain, /Glyw l LlF2 VI 7 20 irdd heirddion, haelon hwylfrys, /Am hil Owain mawr, mae a'i dengys? /Handwyt, Lywelyn, lwrw ddiechrys, MG VII 34 1 Mihangel uchel, och rhag gelyn - mawr! /Mae y sarff i'm dilyn, /Dod im nerth, can ys per ES I 16 28 o'i dud ac o'i dirion, /Dyfrydedd dyrawr hil mawr Maelgwn. /Nid ymdau Gwynedd am ei gwynfan: /Neud am D-1 I 1 24 dilyfn ddenwy, /Draig angerddawl, twrf moroedd mawr, maint achupwy. /Rhywisgwys llawr am ei fysawr aur CBM IV 5 60 , digyfyng, /Mor deg moli mor deilyng, /Milwr mawr mal Maelogyng. /Maelogyng mwynfawr mynw gyfod - i g CBM IV 2 36 s, porthle tewdor, /Porthloedd ysgwydawr pyrth mawr marmor; /Arglwyddfar, gwrddfar, gwrddfaes oror, /Ar PB VII 6 13 gwarant. /Gwarant Gymry blant, bla diochel, - mawr /Marw Cynan fab Hywel, /(Ceinwlad nef, boed ef ydd PM V 16 1 Chwefrawr mis chweiris chweddl diargel, - mawr, /Marw Gruffudd fab Howel, /Ni'm aele, gne gnaws E PM V 28 28 bert, rhwyf byddinawr, /W_^yr arfrudd Maredudd mawr. /Mawr a gw_^yn cymrwyn er dwyn cymrawd - draig /Dr PhB VI 12 36 dd Calan Ionawr, /Rhys rhuddbar, rhwysg morfar mawr. /Mawr fwy y credaf no chrair, - ced neirthiad, /E PhB VI 13 8 llew tewdor, tudwawr, /Llawer echaws, tad maws mawr. /Mawr yw im, dreigwawr ffawr ffaw, - ffwyr ffysgia CBM III 14 32 alch, bwlch ei aesawr, /Meirch anfonawg mynawg mawr. /Mawrged anghaled yng Nghalan - Ionawr /Mawrllyw CBM IV 4 168 t, mal cynt Celliwig, /Ar wy_^r wawr ar feirch mawr mawrthig, /Ffraeth leision, leisiaid gynhebig, /Ffr EGM I 26 8 /Endewais-i wenyg a wynofi - dir /I am derfyn mawr meibion Beli. /Oedd hydraidd wychyr lly_^r yn llenw CBM IV 9 228 dawl, am gadau ddybyn, /Am gyrdd wawr, am gyrn mawr melyn, /Gorpo hael, haelonaeth wobryn, /Hawl wodru PB VII 14 4 r llafnddur lluoedd edmyg, /Mwyndud llawr, mab mawr Meurig. /Cyn plyg mab Meurig, mawr annosbarth - lly CBM III 21 128 rai, /Gwartherfab Madawg, arfawg erfai, /Gwawr mawr milwriaeth, meddfaeth mordai; /Mordaf hefelydd, rhy GM I 11 66 ngudd angerdd Owain. /Dychyrchws fy llyw, llew mawr mirain, /Dychennis ddewis ddeurudd goelfain. /Dy wa EGM I 25 9 yg eithefyg, llosg ei thefyrn; /Twrf toredwynt mawr mis Chwefrawr chwyrn, /Tud amwyn terrwyn, tir eurde PB VII 16 24 ng nghad treisiad trin, /Oedd llew gawr Madawg mawr Mo_^n EW VI 5 32 e ni, Wynedd orchorddon, /Gweled llawr ar llyw mawr Mo_^n. /Monwysion maon, mawr cynneddf - awch llyw / GB II 26 153 treg; /Dothyw i Ddewi, ddiffreidiad teg, /Rhys mawr, Mo_^n wledig, reodig reg. /Rhymeddyliais-i hyn i h GM I 7 87 tryw chwerw, nid chwerian ei rhyle: /Ail marth mawr mor dde, ail yrth, ail syrth se, /Ail gawdd gne gna DB VI 28 2 rwyn ewyn rhyn yn rhedeg, /Ys gwrdd yn Ionawr, mawr morgro_"eg. /Ys gwae fi am iaith gawddfaith gofeg / GM I 11 16 i chantrefydd a'i chartrefoedd. /Nid ef Rhodri Mawr, mur ciwdodoedd, /Fwy pen cynhaddledd pob cenheddlo GM I 6 22 dde_^l Cynan (cain addfwyndawd) /A Chadwaladr mawr, mur pob ciwdawd PB VII 18 16 aw, a'm llaw a'm llwgr, /Am goll gawr, am wawr mawr, mygr. /Mygrddrud We_^n, hydrlawen, hy, /Mygrfeirdd CBM III 24 165 rfon, o Fo_^n, o Faelgyning; /Wedi cad wosudd, mawr mygrfudd ming, /Wedi ced woseb, neb ni'm deiring, / CBM IV 1 3 niad feiddiad, flaidd cyfwyrain, /Yn ail arwar mawr myn yd gyngain, /Yn ail awduriaeth, meddfaeth, madi MeiG I 33 11 i, /Neges y'm cymell Cymrodeddri. /Ysym arswyd mawr myned iddi; /Mechde_"yrn caeroedd na cherydd fi /Ca GB II 26 210 goned, /Ar Ddewi fab Sant syndal dudded, /Dewi mawr Mynyw, mad y'i gweled, /Pen argynnan bedydd, crefy GB II 26 85 in Ddofydd, /Ac i Ddewi wyn wedi Dofydd. /Dewi mawr Mynyw, syw sywedydd, /A Dewi Brefi ger y broydd, /A LlG VII 27 42 rwyf aerglwyf, eurgledd Echel, /Och am ddilyw mawr, ni'm dawr cyn de_^l; /Och am arglwydd rhwydd rhudd GYC VII 41 8 ydd, a fu, trwy fudd gethrau, /Mae yn feddiant mawr ogoniant, Gwarant gorau, /Y mae'n canfod ac yn gwyb LlG VII 25 64 w_^r a obryn ffaw heb ffo - un troedfedd, /Nid mawr o'i drosedd neb ni dreiso! /Rhwysg goddaith pan lwy D-3 VI 19 1 UnDuw mawr o'r llawr, llwrw fy nghofion, /Lleha-Di fi, fy Rhi, GRh II 28 48 aig Maelgyning, /Mab Owain, coelfain Coeling, /Mawr-rad gwallofiad gwelling. /Gwell gennyf arnaf, ernyw LlF2 VI 10 57 a ddiffyrth Pawl pawb a ddiffer. /Diffreidiad mawr rad, mawr raith - ddyrchafael, /De_"ws yr Israel, d GYC VII 40 100 o grair, er Ei wir gadair, /Er a orug Mair o'i mawr radau. /O'r lle cyfyd haul hyd lle try araul /Na'm LlF2 VI 10 57 th Pawl pawb a ddiffer. /Diffreidiad mawr rad, mawr raith - ddyrchafael, /De_"ws yr Israel, dewis gyfai GM I 7 77 rwydd Meirionnydd, meidriad. /Medresid mawr ri mawr ran gan deithi, /Arwystli arwystl rhad. /Aur hwysgy GM I 7 77 d /Hyd orwydd Meirionnydd, meidriad. /Medresid mawr ri mawr ran gan deithi, /Arwystli arwystl rhad. /Au PM V 5 65 anfones - Duw /Dyn ym myd a'n gwares. /Rhodri Mawr, rhwym llawr, rhy-m-llofes, /A rhydd budd, i bawb e CBM IV 17 73 nghywlad, yng nghad, yng nghur; /Rhybu Ercwlff mawr, rhwysg dyrawr dur, /Rhyfyg angerddawl, greddfawl G GB II 26 110 foli, /Dewi ar Frefi, fryn llewenydd, /Rhagor mawr uch llawr rhag lluosydd, /Pen argynnan coned cred a LlG VII 24 106 erllew glew, glod ganymddaith, /Twrf toredwynt mawr uch mo_^r diffaith; /Taleithawg deifnawg dyfniaith DB VI 26 31 fy naf, ni edy /Tros y gerdd a ganwyf ity; /Y mawr udd rhwyddfawr, o'm rhodd y, /Nid mwy no degerw os PM V 27 12 dd dinag, dinas gwriawr, /Un dinam, un mab mam mawr. /Un Mab Duw Ei Hun, o'i henaint - na ludd /Gw_^r n LlF1 II 5 14 gwynt gwaneg. /Trydydd ar ddeg, trwy deithi, /Mawr uthred gweled gweilgi, /Pryd pan eler i'w syllu, /N GRh II 27 6 udd cleddyf rudd, clod faith, - na'm gwrthod, /Mawr wrthyd fy ngobaith; /Anaw dreuliaw, drin wosbaith, LlF2 VI 10 41 ewder, /Treiclyd ein cywyd ein cam wober. /Tra mawr ydd ym dawr a'm donier - o dda, /Trancedig ydd a_^, GB II 26 294 rwy eirioled Mair, mam rhadlonedd, /A Mihangel mawr ym mhob awrfedd. /Dycheferfyddwn-ni lu am ei larie CBM IV 9 106 /Teulu a thewlu a thewlwyn - waywawr /A gwy_^r mawr ymaswyn. /Ffyrf derfysg ffysg ddyddysg ddyddwyn, / CBM III 14 47 eurgrwydr, /Yn eurgrair gyfwyrain, /Yn aergreu mawr, yn aergrain, /Ergyd byd bid rhag Owain EGM I 28 48 ef y byddwyf gwedi beddrawd /Cyd a_^'r un Duw mawr yn Ei undawd GM I 9 97 arfau gorfelyn ei ongyr. /Angerddawl fy march, mawr ys profais /Cyfrwng Penwaedd barth a Phorth Gemais. DB VI 26 7 a'th ddeffry, /Llywelyn, llwyddid it hynny! /Mawr y'th orug Duw Dad, Arglwydd fry, /Myfyr yw mai mwyf DB VI 35 79 d waelawd Dyfed ydd eheda; /Mi yw ei bencerdd, mawr yw ei angerdd, /Mynegais ei gerdd ffordd yd gerdda. PhB VI 13 9 wdor, tudwawr, /Llawer echaws, tad maws mawr. /Mawr yw im, dreigwawr ffawr ffaw, - ffwyr ffysgiad, /Ffy mawrair 3 CBM III 10 15 Bowys, /Argoedwys dwys dengyn, /Fy mawredd, fy mawrair a'i myn, /Fy marau, fy ma_^r a'm cychwyn. /Awch BF VII 53 12 /Och faith, och fyth hyd angau, /Och Fair am y mawrair mau! /Mau, rhag dolur cur cyr fy mron, - rhag di DB VI 24 12 /Mawrfryd i ddyn byd, er bod iddaw - dda, /Na mawrair traha nid rhaid wrthaw: /Mab Duw a'i dyrydd yn e Mawrbair 1 DB VI 27 9 - derfyn /Ar rudd Llywelyn, llew ehangrwydd, /Mawrbair cyniwair, cynnif hylwydd, /Mawr ben Cymru wen a Mawrbar 1 CBM III 16 90 Macsen, /Mawrdraws drais dra Lly_^r Henfelen, /Mawrbar bair o bedair echen; /Marchawg meirch cannwelw, Mawrbarch 1 DB VI 27 11 ylwydd, /Mawr ben Cymru wen a'i chymhenrwydd, /Mawrbarch gogyfarch, gogyfrwydd - wryd, /Mae ysbyd y byd Mawrdad 2 EGM I 27 26 a'm differo o'm daffarau, /Duw, dwg fi atad, y Mawrdad mau! /Duw, ni'm ceryddych o'm ceryddau /Dydd y c CBM III 24 2 yf digardd bwyf dygen - geiniad, /I'r Mab, i'r Mawrdad, roddiad Reen, /I'r Ysbryd uchel o'r un echen, / Mawrda_^l 1 CBM IV 9 66 odawg hy, /Gw_^r cyrchiad, cyrchwn ei fawrdy, /Mawrda_^l cerdd, nid cardd yfelly. /Gw_^r gwaedrwyf gwla mawrdarf 1 CBM IV 9 17 ffrawd, /Mur mawrdud uch meddud meddwawd, /Mur mawrdarf mawrdwrf gorwyddawd, /Mur mawrdrais mawrdraws g mawrdeg 2 BF VII 50 24 ddfab Gruffudd, digraffaf - am reg /Yn neddfau mawrdeg Nudd a Mordaf; /Gw_^r gwaywrudd, gw_^r prudd, fe PM V 11 55 /Hael Rhydderch am eurfudd, /Hael Mordaf, hael mawrdeg Nudd, /Haelach, greddfolach Gruffudd mawrdir 1 CBM IV 9 15 , /Traeth o'm bron tra thon, tra thywawd, /Mur mawrdir, mawrdorf amgyffrawd, /Mur mawrdud uch meddud me mawrdon 1 EW VI 1 14 cynnelw fy rhwyf rhwydd ofeg - Mordaf, /Rhwysg mawrdon wrth garreg; /Gweilch beilch balchddawn rhwyddla mawrdorf 2 CBM IV 9 15 o'm bron tra thon, tra thywawd, /Mur mawrdir, mawrdorf amgyffrawd, /Mur mawrdud uch meddud meddwawd, / CBM III 10 35 edwerydd - molawd, /Molaf-i lyw a'i dyrllydd, /Mawrdorf darf gyfarf gyweithydd, /Madogion Madawg esilly mawrdrais 1 CBM IV 9 18 wawd, /Mur mawrdarf mawrdwrf gorwyddawd, /Mur mawrdrais mawrdraws gynefawd: /I'th gyfair un cwblair ca mawrdraws 3 LlG VII 24 27 , /Llwyr orborth hyborth heb gymw_^edd. /Gnaws mawrdraws am ardal dyhedd, /Gnawd iddaw treiddiaw trwydd CBM III 16 89 yflawn ei eirioes, /Cywlad loes, moes Macsen, /Mawrdraws drais dra Lly_^r Henfelen, /Mawrbar bair o bed CBM IV 9 18 r mawrdarf mawrdwrf gorwyddawd, /Mur mawrdrais mawrdraws gynefawd: /I'th gyfair un cwblair cablawd /Nis mawrdrig 1 CBM III 4 4 taenferw gwenig, /Llanw ebyr a'r lly_^r lle ni mawrdrig; /Mynych ymanfon dygn gofion dig /I rof a rhiai mawrdud 2 EG VI 18 93 oddiad - aur melyn, /Molidor ym mhob gwlad, /A mawrdud olud olygad /A Mordaf am alaf eiliad; /Ysym-i Ru CBM IV 9 16 ywawd, /Mur mawrdir, mawrdorf amgyffrawd, /Mur mawrdud uch meddud meddwawd, /Mur mawrdarf mawrdwrf gorw mawrdwrf 3 PB VII 9 10 a_^r gymell, treiddbell trethoedd, /Mab Owain, mawrdwrf arraedd, /Llyw glyw glew yn ymorchwydd /Llwydd- CBM IV 9 17 Mur mawrdud uch meddud meddwawd, /Mur mawrdarf mawrdwrf gorwyddawd, /Mur mawrdrais mawrdraws gynefawd: PM V 23 40 Porthathwy pan aethom i ar /Meirch mordwy uwch mawrdwrf toniar, /Oedd ongyr, oedd engyr eu ba_^r, /Oedd mawrddawn 4 EW VI 6 25 trugaredd. /Trugarawg Ddafydd, trigiawd - o'm mawrddawn /Fy marddair o'm tafawd; /Cadau ddo_^r, co_^r DB VI 25 35 in. /Mi i'm byw be byddwn ddewin /Ym marddair mawrddawn gysefin, /Adrawdd ei dda_"ed aerdrin - ni allw LlF1 II 5 18 Deuddegfed dydd, Duw ddigawn /Anifeilaid mo_^r mawrddawn: /Y daw pob pysg o'i odeb /Hyd ar wyneb yr eig PM V 1 158 Rheen a'm rhoddes heb dawl, /Rhwyf myrddoedd, mawrddawn ysbrydawl; /Na'm dod, udd mantoedd, ym mantawl mawrddraig 1 CBM IV 4 272 hiramser, /Hil Maelgwn, Maelgyning ener, /Marw mawrddraig (mawrddrwg ei dadfer) /Mab Gruffudd, cleddyfr Mawrddrud 1 LlG VII 28 18 awg. /Mab Gruffudd gleifrudd, glod wasgarawg, /Mawrddrud afael hael o hil Madawg; /Mawr bair cynghywair mawrddrwg 1 CBM IV 4 272 il Maelgwn, Maelgyning ener, /Marw mawrddraig (mawrddrwg ei dadfer) /Mab Gruffudd, cleddyfrudd, clotffe Mawrddrygau 1 CBM IV 16 44 ei alaeth, /Yn ein hoes y mae moes mawrwaeth, /Mawrddrygau brydau bradwriaeth. /O anghred anghristonoga mawrddull 1 CBM III 3 206 daf i we_^n, a'm Rhe_^n a'm rhydd /Mad gynnull mawrddull merwerydd, /Credaf-i bost present preswylwlydd Mawrdduw 1 CBM IV 17 31 r hydrfau angau yng nghynghellawr. /Cyngholli Mawrdduw mor ddybryd - i neb, /Cyngall nwy goheb o'i gyn mawrddygn 1 BF VII 53 3 s - uchel: /Och Fab Duw dy leas! /Am eurddawn, mawrddygn y'i llas, /Am arddelw teg, am urddas. /Am urdd mawrddysg 1 IRh VII 30 60 irdd heirdd bob hirddydd /No phan gant Myrddin mawrddysg Gwenddydd, /Maith arwyrain cain cynedwydd - fo mawredd 5 GG II 32 17 r wedd wrthaw /Ac Edenawg i danaw. /Canys marw mawredd a grym /Griffri, ei drengi oedd drwm, /Marw fydd GG II 32 7 - naf /Ni ad Duw yng nghyfrgoll; /Marw myrdd, mawredd cyrdd carddgoll; /Marw Merwydd, meirw fyddwn oll MB I 3 127 Arglwydd glew gadarn haearn dyfydd, /Ni noddes mawredd eu merwerydd! /Yng ngwaith y Waederw, chwerw chw CBM III 10 15 erwosgryn - Bowys, /Argoedwys dwys dengyn, /Fy mawredd, fy mawrair a'i myn, /Fy marau, fy ma_^r a'm cy EG VI 18 62 chla_^n a chlod goelfain /A chlwyr ar ddyhedd, mawredd mirain; /Yn Aberteifi tew oedd frain - uchben /Y Mawreddus 3 LlG VII 28 20 awr bair cynghywair, cynfarchawg - yng nghad, /Mawreddus dy wlad, rad redegawg. /A mi mal athro ethryli GB II 26 118 n cadw oes a moes a mynudydd; /Llwyth mariedd, mawreddus eu merwerydd, /Gwell pob un duun dewr no'i gil IRh VII 29 19 or drybelid, /Mireingall o ball a bellglywid, /Mawreddus feinus fen yd fernid - crair, /Mor wen ei hesg Mawrfab 2 CBM III 24 140 id awn! /Duw damnawdd eirioes einioes Einiawn /Mawrfab Ednyfed, mawrged gyflawn; /Ni'm goludd mawrfudd SB II 23 4 rhyhir, rhyhydr ei ysgain, /Chweddl agarw marw mawrfab Owain /O newydd yn Nehau a Dwyrain, /Yn ormodd, mawrfaith 2 HOG II 6 18 af ei brooedd, braint hyw_'redd, /A'i diffaith mawrfaith a'i marannedd. /Wi a un Mab Duw! mawr a ryfedd SB II 22 5 d, bwyf priawd prifiaith /I edmyg dinag, dinas mawrfaith - clod, /Cleddyfrudd yn anrhaith, /Cerdd farwn mawrfalch 3 DB VI 30 82 . /Callaf yw inni beth amynedd: /Collais walch mawrfalch, mirain orsedd, /Neu rygolles dyn dygnedd - ei DB VI 29 45 er rhag pryder pryd y'm goddau. /Achaws gwalch mawrfalch, mur cyneddfau, /Uchel y dodaf am naf nid mau, CBM III 26 107 n mawrllew, mawrllyw cerddorion, /Un mawrwalch mawrfalch, mur dragon, /Un mab mawr Madawg ab Iddon. /Un mawrfar 1 PM V 5 32 wres, /Ac arall mynawg ym mynwes - mawrfor /Ym mawrfar anghymes /Yn esguraw hawl, hawdd adnes, /Yn esga mawrfodd 1 MeiG I 30 33 wd, /Defawd ddibechawd im a bucho. /O buchiant mawrfodd Ef a'm rhoddo, /Rhoddion didywyll a'm didwyllo; mawrfor 1 PM V 5 31 arwar trachwres, /Ac arall mynawg ym mynwes - mawrfor /Ym mawrfar anghymes /Yn esguraw hawl, hawdd adn mawrfraint 1 PM V 7 15 o Creawdr cyreifiaint, /A'th lwyddo mawrfro a mawrfraint, /Athro ced, bych cydfrawd a_^ saint mawrfro 2 PM V 7 15 /A'th roddo Creawdr cyreifiaint, /A'th lwyddo mawrfro a mawrfraint, /Athro ced, bych cydfrawd a_^ sain CBM III 14 41 orsedd orsaf. /Ni'th orsaif esgar, esgynfaen - mawrfro, /Mawrfrydig y'th adwaen, /Gwawr glyw glew, difw mawrfryd 4 HF VII 23 12 oegr i losgi - ei derfyn. /Gw_^r o hil Merfyn, mawrfryd Benlli, /Gw_^r torfoedd, gw_^r gwisgoedd gwisgi DB VI 24 11 all arwyddaw /Merwerydd echwydd ac ucher daw, /Mawrfryd i ddyn byd, er bod iddaw - dda, /Na mawrair tra PM V 10 21 wyd, rwyf llawr. /Llawr de_"yrn cedyrn, cedwis mawrfryd - ne_^r /Nerth Cymru a'u gwryd; /Pan ddelid rha PM V 4 45 Yn Nawgradd, yn newredd gwirion. /Ef ym myd ym mawrfryd ym Mo_^n, /Yng Nghemais, yng nghymaws deon. /Hi mawrfrydig 2 PM V 5 63 es /Mal Merddin ym marddair cyffes. /Milfeirdd mawrfrydig, rhyddanfones - Duw /Dyn ym myd a'n gwares. / CBM III 14 42 af. /Ni'th orsaif esgar, esgynfaen - mawrfro, /Mawrfrydig y'th adwaen, /Gwawr glyw glew, difwng blwng b mawrfryn 1 DB VI 29 81 yd a'm hergyd a'i mawrgudd, /Gwae! gwelsyn ger mawrfryn Mo_^r Udd /Gw_^r oedd w_^r, oedd orfawr ei fudd mawrfudd 5 CBM III 24 141 Mawrfab Ednyfed, mawrged gyflawn; /Ni'm goludd mawrfudd mab Rhiwallawn, /Llyw llafnawr, llew llawr Llys PB VII 1 2 refedd can rad, - ni'th arlludd, /Mab Gruffudd mawrfudd mad, /Gorflwng walch yng nghalch yng nghad, /Go PB VII 10 22 y rhoddir, rhwyf gofynaig, - prudd, /Maredudd mawrfudd Maig, /Ardwy llu, Lloegr erynaig, /Eurdrethau d CBM IV 9 230 rpo hael, haelonaeth wobryn, /Hawl wodrudd hil mawrfudd Merfyn, /Gwawr gwendorf, gwendud o'i gylchyn, / CBM III 18 11 afnawr, brwysg lofrudd, /Ni dawl wrth a'i mawl mawrfudd, /Ni grawn golud, nyw goludd. /Ysid im arglwydd Mawrgawdd 1 MG VII 33 12 wy_^l cnawd chwannawg a chwennych - yn hawdd, /Mawrgawdd diadrawdd daw o'i edrych; /Rhag tri gelyn dyn, Mawrged 2 CBM III 14 33 wlch ei aesawr, /Meirch anfonawg mynawg mawr. /Mawrged anghaled yng Nghalan - Ionawr /Mawrllyw llawr ll CBM III 24 140 awdd eirioes einioes Einiawn /Mawrfab Ednyfed, mawrged gyflawn; /Ni'm goludd mawrfudd mab Rhiwallawn, / mawrgerth 1 EW VI 5 25 wedi trais Duw, tristyd. /Tristyd a'm hergyd, mawrgerth - na bu hy_^n /Llywelyn llyw Arberth; /Mab dif mawrglau 1 CBM IV 9 182 ddfudd radau, /Rhwysg rhynnawdd mo_^r-gymlawdd mawrglau, /Hil Maelgwn milcant addodau, /Hil Tewdwr, diw Mawrglod 3 CBM IV 7 2 Mab Cedifor, cad ormail, /Mawrglod addas, mygrwas moel, /Ysgwn bryffwn, braff diwy CBM III 9 15 ur - rhai, /Rhyfelglod disegur, /Teulu Madawg, mawrglod fur, /Mal gawr torf teulu Arthur. /Godwrf a gly PhB VI 12 8 Hyd ataw yn ei lys, /Myned, dylyed dilys, /A_^ mawrglod i'm Harglwydd Rhys. /Rys fyg, Loegr westyng, la mawrglwyf 1 PB VII 15 12 wysg gydymddaith, cludfaith clod) /Am arglwydd mawrglwyf golled. /Collais-i Rys, colled ni'm paisg, /Fa mawrgoel 1 CBM IV 4 3 wydd, /Co_^r ddygwydd caer Ddygant, /Aros marw mawrgoel darogant, /Armes draig dragon pedrydant; /Llid mawrgoeth 1 EW VI 5 17 drudfaith droedfedd! /Ni medd Llywelyn, llyw mawrgoeth, - Wynedd, /Adrysedd drais anoeth; /Mab Duw a' Mawrgof 1 CBM IV 7 18 ain feirch. /Marchawg llawhir, llaith unben, /Mawrgof ar gychweddl gychwyn, /Cyd ragor a ddug rhagon / mawrgoll 1 PB VII 13 28 dd; /Oedd erwan gwayw, preiddwan prudd /Arfoll mawrgoll Maredudd Mawrgor 4 CBM III 21 149 dogned, /Rhyddognais fawrgerdd am ei fawrged, /Mawrgor ga_^r llachar, Llachau gyfred. /Gan fawrdraws ar D-2 I 2 20 idrolaeth; /Metrid mur io_^r(maws Bedr pedror) mawrgor gyfoeth; /Moes fraisg fre_"yr, moes wyrth fehyr, CBM IV 6 221 orddwyd. /Mo_^r gyfran gyfred ei ddonion, /Mur mawrgor Morgant arwyddion, /Mor gadarn ei ffwyr ar Phara CBM IV 9 13 lawd - ei ysgwyd /Mal ysgwyd rwyd Rahawd. /Mur mawrgor, treithitor traethawd, /Traeth o'm bron tra thon mawrgudd 2 DB VI 29 80 llidruddion, lledrudd. /Gweryd a'm hergyd a'i mawrgudd, /Gwae! gwelsyn ger mawrfryn Mo_^r Udd /Gw_^r o PB VII 20 9 Dewr argledr, da w_^r arglwydd. /Arglwydd naid mawrgudd, neud mawrgur - gwyrda /Dwyn gwrda penadur, /Bl mawrgur 1 PB VII 20 9 a w_^r arglwydd. /Arglwydd naid mawrgudd, neud mawrgur - gwyrda /Dwyn gwrda penadur, /Blegywryd, llew g mawrgwydd 1 PB VII 7 28 g ys rhamant! /Erwan dolur mur milcant /Arfoll mawrgwydd goll Morgant mawrgwyn 1 PM V 16 20 byn ddeddf, unboen o'i ddwyn, /Enbyd y'm ergyd mawrgwyn. /Cwynaf flaidd gwriaf flawdd gwriawr - cyfnod mawrllary 1 CBM III 26 105 o haelon - Cymru, /Un cymraisg ei roddion, /Un mawrllary mawrllwrw cynreinon, /Un mawrllew, mawrllyw ce mawrllew 1 CBM III 26 106 oddion, /Un mawrllary mawrllwrw cynreinon, /Un mawrllew, mawrllyw cerddorion, /Un mawrwalch mawrfalch, mawrllid 1 PM V 1 91 ag Dafydd, awch cilydd, ciliwch! /Ef fawr llyw mawrllid Mallolwch. /Chwi, fawr wy_^r, i fawr w_^r gwyst mawrllin 1 PM V 10 97 ng ngwedd, /Onn ger bron breenhinedd. /Breenin mawrllin, mawrllyw gwlad - a gwy_^r, /Wyf gorwag amdanad mawrllwrw 1 CBM III 26 105 Cymru, /Un cymraisg ei roddion, /Un mawrllary mawrllwrw cynreinon, /Un mawrllew, mawrllyw cerddorion, mawrllyw 3 CBM III 26 106 n mawrllary mawrllwrw cynreinon, /Un mawrllew, mawrllyw cerddorion, /Un mawrwalch mawrfalch, mur dragon PM V 10 97 /Onn ger bron breenhinedd. /Breenin mawrllin, mawrllyw gwlad - a gwy_^r, /Wyf gorwag amdanad; /A'th ga CBM III 14 34 mawr. /Mawrged anghaled yng Nghalan - Ionawr /Mawrllyw llawr llaw gyfran /Pan ddygyrch cludfeirdd clod mawrnaf 1 PM V 5 67 /A rhydd budd, i bawb ei gymes. /Caffaf, co_^r mawrnaf, mawrnerth aches - llydw: /Handid lled fy muches mawrnerth 1 PM V 5 67 budd, i bawb ei gymes. /Caffaf, co_^r mawrnaf, mawrnerth aches - llydw: /Handid lled fy muches! /Caffan Mawrth 1 GYC VII 40 9 y codes Iesu /O farw yn fyw, da farn fu. /Dyw Mawrth, coeth y doeth w_^r diwael - yng ngwawdd /Yng ngw mawrthig 4 SB II 22 29 go_^r, am gynnig, /Gwasgarai gweisgfeirch mai mawrthig, /Ced hyrwydd ffriwlwydd, ffrwyn ddyfrig, /Colo CBM IV 4 168 l cynt Celliwig, /Ar wy_^r wawr ar feirch mawr mawrthig, /Ffraeth leision, leisiaid gynhebig, /Ffriw eu PM V 23 61 r, /Ysgarlad lliw ffleimiad fflamiar; /Meirch mawrthig, ffrwythig, ffraeth, anwar, - ffrawddus, /A phr EG VI 18 39 rydd Clwyd a Llwyfain. /Lluddedig edmig meirch mawrthig main /A lluoedd yng ngwisgoedd yn ymosgrain /A' mawrwae 2 BF VII 57 9 /Yn y mae poethfan, peth uffernawl, /Yn y mae mawrwae heb ymeiriawl, /Yn y mae mawrwall enaid marwawl, BF VII 52 5 r, /Yn y mae perfedd dygnedd daear, /Yn y mae mawrwae marwar - cyllestrig, /Yn y mae godrig dig dilafa mawrwaeth 2 CBM IV 16 43 ifnawg fydd ei alaeth, /Yn ein hoes y mae moes mawrwaeth, /Mawrddrygau brydau bradwriaeth. /O anghred a ES I 15 21 parchai llu meddfaeth. /O golled rhy-m-gallad mawrwaeth, /Rhyallas drais diredd Catraeth. /Rhoddiad ma mawrwaith 1 LlG VII 24 109 uthr anolaith. /Tylwyth ffrwyth, ffraethlym eu mawrwaith, /Teilwng blwng blaengar fal goddaith; /Talei mawrwalch 1 CBM III 26 107 reinon, /Un mawrllew, mawrllyw cerddorion, /Un mawrwalch mawrfalch, mur dragon, /Un mab mawr Madawg ab mawrwall 1 BF VII 57 10 wl, /Yn y mae mawrwae heb ymeiriawl, /Yn y mae mawrwall enaid marwawl, /Yn y mae cynnygn yn canmawl - c mawrweilch 1 PB VII 18 22 ynnaddl, lle bai beilch ddoethon /Yn ymarfoll, mawrweilch trin, /Ei lw ni lithid ar We_^n, /Ei air oedd mawrwerth 1 BF VII 56 21 /Oedd ced gynnydd, cad gannerth. /Cad gannerth mawrwerth, mor wae - y'm digiwyd! /Ni'm gad deigr i wara mawrwlad 1 CBM III 3 26 aredd; /Mad ganed o geneddl fonedd /Mawrwledig mawrwlad tyllyedd, /Mad gorau maddau martho_"edd, /Ac er Mawrwledig 1 CBM III 3 26 obryn trugaredd; /Mad ganed o geneddl fonedd /Mawrwledig mawrwlad tyllyedd, /Mad gorau maddau martho_" mawrwledd 1 CBM III 3 221 nt arwyddon /Arwraidd i w_'raidd Frythion, /Ei mawrwledd, ei medd, ei maon, /Ei threthau i'w thraethadu Mawrwr 2 CBM IV 16 53 - Mab Duw /Er mab dyn dirparaeth; /Pan gymerth Mawrwr marwoliaeth /Ym mhren crog, ein Creawdr ni a aeth CBM IV 17 115 olur, yng nghur, yng nghorffolaeth. /Cynyddwys Mawrwr mawr freuolaeth - gnif /Yn cynnif y brif briodori mawrwynt 1 PM V 1 152 gwerin, gorau bedyddiawl, /Milfeirdd hynt mwyn mawrwynt meiriawl. /Mau ofynaig, draig dragonawl - Pryda mawrwyr 5 PC II 21 12 /Am ledrad frad freuolaeth!), /Ef a'i frodyr, mawrwyr, maeth. /Llas arth yn y gyfarthfa, /Llas nerth g PM V 17 4 aw i'm gogawn /Arwr, arwrwas, cas crawn, /Eryr mawrwyr Merfyniawn. /Merfyniawn, Lleisiawn, lles arwar - CBM III 21 17 Adrawdd gan hiraeth a wnaeth a wnawn: /Am eryr mawrwyr Merfyniawn - ydd wyf /(O ddifa fy rhwyf) yn rhyd BF VII 53 28 serch Rhydderch rhoddion, /Arfaeth Lly_^r, arf mawrwyr Mo_^n. /Gwae Fo_^n ac Arfon gorfod colli - rhwyf PB VII 18 28 w! /Erwan ei ddwyn, gw_^yn gynnwrf, /Eryr, mur mawrwyr, neud marw mawryddig 1 CBM III 8 18 thrafal mathredig - tyweirch /Gan draed meirch mawryddig; /Ar ddadl, cynnadl cedfuddig, /Arwydd iawn wl mawrha_"u 1 GM I 14 38 wydd. /Achaws y dyfu uchel fri ym mru /Mair er mawrha_"u llu llewenydd, /Llawen fydd Rheen yn Ei riydd; maws 17 LlF1 II 1 142 werhydre wrhydri - lliaws, /Hydraws hydraidd, maws a mynogi. /Ysid lan lawndeg ei menegi /Ym Meirionny LlF1 II 1 68 fy nghynnelw yng nghynnor - lliaws, /Yn llwybr maws achaws uchel dymor. /Uchel log yw hon rhag bron bra CBM III 29 30 nllofrudd aer. /Nid er da i Hwfa Hen /Namyn er maws im 'y hun /Y molaf-i Fleddyn, flaidd trin, /Haelwas CBM IV 6 254 arw esgar yn ysgor Gadfan, /Gnawd gan drawslyw maws luman - archafad /Yn aergad i ar gan; /Gnawd rhodaw GM I 9 2 Mochddwyreawg huan haf dyffestin, /Maws llafar adar, mygr hear hin. /Mi ydwyf eurddeddf ddi CBM III 1 5 dd a'i goglawdd glan. /Pargoch glyw glewdraws, maws mab Cadfan, /Pell yd wledych wy_^r wledig arnan. /P PM V 9 21 ision, /Ysgylfion ysgylfe, /Rhag colofn lliaws maws mab Nwyfre, /Rhag gelyn Brynaich branes dychre. /Ni EW VI 4 40 a fu fudd; /Trymfryd byd bod yn achludd /Traws maws, Madawg fab Gruffudd. /Am fab Gruffudd lary, lawch CBM IV 9 37 , /Mal cadwr cadwai a ddywawd. /Cedwis cyngaws maws maeystawd - Deau, /Duw o'r nef a'i gwarawd, /Gw_^r CBM III 24 115 niadur, /Medel gwy_^r gwaedfur, oesgur asgen, /Maws, masarn cadarn, callon ia_"en, /Moes ysbwys ysbys e PhB VI 13 8 _^r, llew tewdor, tudwawr, /Llawer echaws, tad maws mawr. /Mawr yw im, dreigwawr ffawr ffaw, - ffwyr ff CBM III 13 7 , ysgwyd pedeiriaith. /Perging glyw glewdraws, maws meddfaith, /Pa_^r greulyd, pair gwryd, gw_^r rhaith CBM IV 9 91 cerddorion worllwyn, /Gwrllyw glyw glewdraws, maws meddgwyn, /Gw_^r llwrw llu, Lloegrwys digyflwyn, /G CBM IV 4 274 dadfer) /Mab Gruffudd, cleddyfrudd, clotffer. /Maws meddgyrn, te_"yrn tyner - a'm rhoddai /Nid rhoddion CBM III 21 66 g mynawg, mynw haeloni, /Medel glyw glewdraws, maws mynogi; /Am Owain Prydain, Pryderi - hafal, /Prenia GM I 6 9 byd, /Arthur gedernyd, menwyd Medrawd; /Madawg maws odrudd, mygrfab Maredudd, /Meiri_"au drabludd, drab GM I 9 78 rhi rhag Craig Gwyddyr /Pan amwyth udd Mo_^n maws o'i dymyr. /Gwelais yn Rhuddlan ruthr fflam rhag Ow Mebwyniawn 1 CBM IV 3 38 /Crynai []yf a chwr ysgwydawr /Pan dorres []wr Mebwyniawn, /Crynai ys[]n is Gwenffynnawn, /Meu nad [] g mebyd 2 PB VII 1 31 ndain, llew yng ngryd, /Hydorf walch, hydr o'r mebyd, /Hyder gwendud, ne_^r Gwendyd PM V 17 29 brain a chnud, /Lladd rhyfu a rhannu golud. /Mebyd rhwyf gwryd, rhwydd - fu ei gynnif, /Wy gynnygn bu Mechain 5 PM V 23 182 . /Mad tywysaist lu, Loegr irddant, /Ar derfyn Mechain a Mochnant; /Dy gynnygn ni gennynt cwdd a_^nt, / LlLl II 16 24 ymynad, /Gweilch argae yn nydd aergad, /Gwalch Mechain gorwyrain gwlad. /Piau y rhodawg rhudd faran - a CBM III 16 158 , colofn cyfwyrain, /Mur meddgyrn, mechde_"yrn Mechain. /Mwynofydd i feirdd, ei faith goelfain - ran /M CBM III 15 21 edd wollwng. /Neud cyngholled im colli rhwyf - Mechain /Rhwym achaws o'i gynghlwyf, /A_^'r Gorau ydd ym LlF2 VI 8 34 yr eryr arwyrain, /Rhwyf difradw, rhwym achadw Mechain. /Rhybudd drud ar dud gwolud gwylain - blaid, /M Mechde_"yrn 8 MeiG I 33 12 ll Cymrodeddri. /Ysym arswyd mawr myned iddi; /Mechde_"yrn caeroedd na cherydd fi /Can ni wn na'm ffor PM V 19 13 oddion yngly_^n, /Mi Lywarch, tithau Lywelyn! /Mechde_"yrn cedyrn, cadomyn - arfrudd, /Aur ddiludd, aer MeiG I 33 85 Yn hyd yn heddwch hawdd bwyf o'i glas, /Gla_^n Mechde_"yrn glain gloyw dey_"rnas; /Gwledig nef a llawr CBM III 3 216 (Mau dedfryd maint gwryd gwron) /Mal y gwnaeth mechde_"yrn haelon /Meirch ar geirch yn garcharorion, /M GM I 7 110 elais gynt, hwy cenynt `cwd awn?' /Rhag Madawg mechde_"yrn Lleisiawn. /Lliaws twr twnfriw a gwaed ffrau CBM III 16 158 , /Mynw eofn, colofn cyfwyrain, /Mur meddgyrn, mechde_"yrn Mechain. /Mwynofydd i feirdd, ei faith goelf CBM III 24 113 rben, /Medrais fodd fy rhwyf ar fy rhwychren; /Mechde_"yrn meddgyrn meddgwyn peniadur, /Medel gwy_^r gw CBM IV 5 3 Cymry, /Cymre_"ydd orchorddion, /Mur meddgyrn mechde_"yrn Mo_^n, /Mau hoed am hoeddl ei ddragon. /Drag Mechydd 3 PM V 22 22 ffwn ei ddigraidd, praff ei ddirwy /Ger elfydd Mechydd a Machawy; /O Lydaw, o draw, o drwy - Fo_^r Hafr IRh VII 30 30 infygydd - hon, /Gorffurfrwydd gwendon gwyndir Mechydd. /Gorffurfaidd weddaidd luniaidd lonydd, /Gorffu MB I 3 97 cyn dybu ei ddydd. /Gruffudd grym angor, eisor Mechydd, /Marchogai esgar ar elorwydd! /Arbennig cenfain Medel 7 CBM IV 4 19 o'i ariant, /Meddgyrn ddyrn ddyrniad []ant; /Medel cyfri_"au cyfrifant, /Hael[] fwyr ffyrfder, ffe_^r CBM IV 5 135 oywddrud - i'th arwain, /O'th arwfodd osymud, /Medel draws a drais laddud, /Meurig befr bieuoeddud. /Gw CBM III 21 66 r ei deithi, /Am Fadawg mynawg, mynw haeloni, /Medel glyw glewdraws, maws mynogi; /Am Owain Prydain, Pr LlF1 II 3 30 ant a ddyly aur ddiludd roddiawg, /Hil Madawg, medel glyw, /Hael Merfyniawn, Lleisawn llyw, /Had heb le CBM III 24 114 ren; /Mechde_"yrn meddgyrn meddgwyn peniadur, /Medel gwy_^r gwaedfur, oesgur asgen, /Maws, masarn cadar PM V 9 7 , /A_^'i gleddyf fflamddur a'i glod dyre; /Mab medel utgyrn he_"yrn dyhe, /Gruffudd, tey_"rnudd tud Eli D-2 I 2 25 ner fodawg, maer anheddawg, mareddawg, doeth; /Medel wisgi, me_^l farddoni mynogi gw_^yth; /[ ][ ] mynw Medr 2 EGM I 27 99 d cyfrau, /Eiriolwch, sefwch yn eich swyddau! /Medr fy eiriawl Bawl ban dde_^l im angau, /Hael meidriaw EGM I 29 4 naf, Naf nawdd hywydd, /Argleidriad, Meidriad, medr o'm hawydd. /Ar au pechodau puchswn arwydd - crog, medraf 1 DB VI 34 3 ael, i'r hwyl a ddygaf; /Celfyddyd ym myd ry'i medraf, /Cyflawn dawn danfoned ataf; /Ar ddull llawn Lle Medrais 2 CBM III 24 112 /Meidriad cad cadrddor, ca_^r co_^r cyfrben, /Medrais fodd fy rhwyf ar fy rhwychren; /Mechde_"yrn medd EW VI 6 29 i'th gysgawd. /O gysgawd tafawd, da yr awr - y medrais /Ymadrawdd o Dduw mawr: /Diwyn dy fa_^r, lachar Medrawd 5 GM I 6 8 yd yn eithafoedd byd, /Arthur gedernyd, menwyd Medrawd; /Madawg maws odrudd, mygrfab Maredudd, /Meiri_" MB I 3 25 ir, rhyfel ddurawd. /Gwanai yng nghynnor eisor Medrawd /Mal Urien urdden a'i amgyffrawd; /Gweled i ben GB II 26 166 A'i fuchedd wirionedd, wirion ynni. /A e_^l ym medrawd mynwent Dewi /Nid a_^ yn uffern, bengwern boeni. GB II 25 43 Degeigl, am dir Eingl yn ymdyrru, /Am gydfrawd Medrawd, Myrddin ddarogan, /Am orwyr Cynan cerdd echlysu CBM IV 9 23 Ei eirchiaid ar blannawd; /I eryr eirioes moes Medrawd /Ni welaf, ni welir cydfrawd. /Gwelais-i udd, ni Medresid 1 GM I 7 77 ibr oleuad /Hyd orwydd Meirionnydd, meidriad. /Medresid mawr ri mawr ran gan deithi, /Arwystli arwystl medru 1 PM V 6 44 tecaf telaid, /Ef medrws modur henuriaid /Mal medru modrydaf ar haid! /Yn fwyaf, balchaf bwlch lifaid medrws 1 PM V 6 43 adroddiaid, /Ef haelaf, ef tecaf telaid, /Ef medrws modur henuriaid /Mal medru modrydaf ar haid! /Yn medrwyd 1 ES I 22 20 /Mau adrawdd ymadrawdd meidriawl /Udd Meidriad medrwyd ddywaddawl. /Y Gw_^r a orau awyriawl - ednaint / medrwyf 1 GYC VII 40 27 aith weddi'r Pader arfer orau, /Saith rad mad, medrwyf ei ddechrau, /Saith leufer, enwer eu henwau, /Sa medd 58 ES I 23 32 ar bob maswedd: /Moesen a'i dywawd, a Duw a'i medd LlG VII 24 30 dd dir o'r diwedd, /Am gylch Dygannwy mwyfwy y medd, /A chiliaw rhagddaw a chalanedd - crau, /Ac odduch CBM IV 4 214 elwais ohonai; /Tra fu Owain mawr a'i meddai /Medd a gwin ein gwirawd fyddai. /Gwynedd wen (Gwyndyd le EGM I 29 27 /Addfwyn arall pall pwyllaw eilwydd! /Addfwyn medd a gwledd gwledig hylwydd, /Addfwyn haf hirwyn, cain CBM III 13 40 /Brain borthiad, gweinifiad gwinfaith, /Gwin a medd a meddgyrn rwy maith! /Rhy'i talaf i'm rhwyf o'm rh CBM IV 4 219 ch arnai? /Gwledychws ar wlad, ar wleddolion - medd /A meddiant ar dirion, /Gwledychawd molawd mil feir CBM III 21 8 eu'm bu, o'm caru can udd Carawn, /Cymyrredd a medd a meirch crychrawn, /Neud mau o'i angau dagrau digr CBM III 29 9 /Bardd hardd ehelaeth, bardd a'i meithfaeth - medd /A meuedd marchogaeth, /Ei arfod oedd ei arfaeth, / LlF1 II 1 102 gwir a thir yn ei threfad, /Llwyddid gwledd a medd a meufedd mad, /Llwyddid pob amyd a phob amad - yn PM V 6 41 d /Cymru Fawr cymrwy gynhyrchaid: /Ef mwyaf ym medd adroddiaid, /Ef haelaf, ef tecaf telaid, /Ef medrws PB VII 2 21 gorsedd, /Pen clod cyn no'i fod i'i fedd. /Ym medd aergyfedd (nid gofyged - taith), /Doeth i'i feirdd PM V 29 7 dugost bobl Wynedd; /Gwawr gwanar, ei gwin a'i medd /A'i gwy_^r gworfych o'r diwedd. /Diweddwyr eryr, a PB VII 20 23 /O'i gywraint wasanaeth; /Llyw gwledd, gwin a medd a'i maeth, /Llef gawr o'i fawr farwolaeth OC II 14 139 Gwy_^r ni olaith llaith oni llochir. /Menestr, medd ancwyn a'm cydroddir, /Gwrdd-dan gloyw golau, gwrdd CBM IV 9 112 ilfeirch ddygyflwyn, /Llwybr moliant, meddiant medd ancwyn. /Llyw Cemais, o'th goddais i'th gw_^yn, /Ll LlG VII 24 61 /Gw_^r eofn yng nghyni. /Parawd fydd meddiant, medd beirdd, i'm rhi, /Pob cyman ddarogan derfi, /O Bwl DB VI 35 15 eiddin, llyw a'u breinia; /Breiniwys Gw_^r a'i medd, braint y tey_"rnedd, /Breenin Gwynedd, canys gwedd DB VI 30 90 ylglod rysedd, /Buarth eryr gwy_^r, uch gwin a medd, /Bu_^m i gydag ef, yd gefais wledd: /Boed i gyda'i GB II 26 5 Cynnelw o Ddewi ei ddeugymaint. /Ni ddyly corn medd, ceinon meddwaint, /Bardd ni wypo hwn, hynny dygain PM V 26 1 Crist Creawdr, Ymherawdr a'n medd, /Crist Celi, colofn tangnefedd, /Crist fab Mair a' GYC VII 42 50 na. /`Hyn a wneuthum i, beth a wnaethost ti?' /Medd Crist Celi Ri: rhaid oedd yna /Bod gleindid parawd ES I 23 26 ddyn cyn ei ddiwedd /Cymodi a_^ Duw cyn mud ym medd. /Cymryd oedd einym cymodlonedd - cwbl, /Cyn cablu PM V 6 16 n eryr ar lawrwyr leiddiaid, /Yn addon meddwon medd cyntaid, /Yn ardwy beirdd dwfn, dyfnaid - ei alaf, EGM I 28 16 ddyn truan trawd, /O'r Gw_^r a'n gorau maddau medd-dawd: /Cred ti y daw rhag llaw yn llwrw anffawd /Un GYC VII 40 67 /Cyn isgell meddrawd, ysgar a_^'m pechawd, /[] medd-dawd, [] nid mau, /Poenedu cynnes, caffel gorddiwes LlF2 VI 10 53 on tirion tyner. /Dyddeuant ataw a ddoter - ym medd; /Dybwyf o'm camwedd, Duw a'm cymer, /Dybo i'm diff D-5 VI 36 51 ag anhunedd. /Ef, a nef a llawr, W_^r mawr a'u medd, /Ef yn Un duhun, dianhyedd, /Ef gorau Rhiau rhadlo CBM III 3 221 rwraidd i w_'raidd Frythion, /Ei mawrwledd, ei medd, ei maon, /Ei threthau i'w thraethadurion, /Ei deug CBM III 17 20 Balch y daw yn llaw lluchfar, /Meddw ei thorf, medd ei thoniar. /Gwirawd a'n gwrthfyn gwrth sy_^r - a OC II 14 58 'r corn, canys myfyr - gennyf /Men ydd amygant medd ein tymyr. /Selyf ddiarswyd, orsaf Gwygyr, /Gogeled HOG II 6 47 foliant, fal y cant Myrddin, /I'r gwragedd a'i medd fy marddrin /(Mor hir hwyrweddawg y_^nt am rin!), / OC II 14 79 gysefin o'r gwin gwinau /(Oni ddaw i mewn o'r medd gorau - oll /Gwirawd o ban, dy benfaddau!), /Ar lla CBM IV 9 225 wrdd osod, gw_^r gorfod gorfyn. /Gwedi myddw a medd gorewyn /Am hirwledd am hirwlad ei hy_^n, /Am gedaw PM V 22 16 lyn a'i ceidw, llew yn adwy, /Llyw Gwynedd a'i medd hyd ym Mawddwy, /Llaw orthrech wrth rwyfan mordwy, LlF1 II 1 152 myn heirdd a beirdd a barddoni, /Namyn hedd, a medd i mewn llestri, /Namyn hawdd amrawdd yn ymroddi - a EW VI 5 17 in fedd, /Namyn saith drudfaith droedfedd! /Ni medd Llywelyn, llyw mawrgoeth, - Wynedd, /Adrysedd drais D-4 VI 20 67 ddiebryd Gwynedd, /Lloegr gychwyn a'i myn, a'i medd, /Llywelyn, llyw tey_"rnedd. /Tey_"rndud Leisawn ac ES I 24 17 o'i febyd. /Duw Sadwrn ys aeth, ys eithyd - ym medd, /Maddeuaint anhyfryd. /Trannoeth y gorau ail gwryd OC II 14 37 n, /Cyfoedon arfawg arfau edwyn. /Taliasant eu medd mal gwy_^r Belyn - gynt; /Teg eu hydrefynt tra fo u OC II 14 24 Bugelydd Hafren, balch eu clywed /Bugunad cyrn medd mawr afneued. /Dywallaw di'r corn ar Gynfelyn /Anrh PM V 17 12 , llyw terfyn Gwynedd, /Llywarch, Llywelyn a'i medd. /Meddfaeth dialaeth, diwyl hydab - cad, /Cadr ddra CBM IV 10 24 dy dorf, corf cywrysedd, /Ar dy deilu teilwng medd. /Meddgwyn eu gwirawd, meddgyrn - a'i gwallaw, /A'i GM I 14 74 gennyf, can ys perthyn, /Dyfnu difro_"edd no medd melyn. /Melys yw pechawd pan 'i herlyn - digraid, / PhB VI 15 16 yn y dygnedd /Difreinaw dawn Duw, nid dyn a'i medd). /Mor ddigawn y mae digymrodedd - wedi: /Penceirdd HOG II 6 5 w lliaws calledd. /Caraf a'm rhoddes rhybuched medd /Myn y dyhaedd my_^r maith gywrysedd. /Caraf ei the OC II 14 123 inheion faon, traws ardwyaid. /Ciglau am da_^l medd myned plaid - Gatraeth, /Cywir eu harfaeth, arfau GG II 31 39 rau o dey_"rnedd. /Neu'm bu o'i angad mwyndyad medd, /Ni bu oesdlawd beirdd o'i ystlynedd. /Ysgerais a CBM III 3 52 leudir cyfannedd, /Meifod wen, nid meiwyr a'i medd! /Nis medd trais, nis traidd ysgeraint, /Nis daered OC II 15 42 Dygychwyn, gennad, gadr ardal - teulu /Teilwng medd o fual, /A dywan Dynobydwal /A dywed ein dyfod Ia_^ GM I 9 121 nweddiawn ffaw. /`Arglodig Gwyndyd gwyn ysym', medd pawb, /Prydain allweddawr oll yn eiddiaw. /Endewais EGM I 27 110 /Arfod perffaith gwaith gorau, /Cyn gorwedd ym medd, poed mau PB VII 5 26 law, tey_"rnedd - alar, /Gwawr gwanar, gwin a medd, /Tey_"rnllyw glyw, gloyw fonedd, /Tey_"rnllew nid HOG II 6 26 l i'm plaid, /Breuddwyd a'i dywaid, a Duw a'i medd. /Ton wen orewyn a orwlych bedd. /Ton wen orewyn wy CBM III 3 53 annedd, /Meifod wen, nid meiwyr a'i medd! /Nis medd trais, nis traidd ysgeraint, /Nis daered trefred y D-4 VI 20 7 n rhyfyg gwythlonedd, /Tud glyw tir Mynyw neus medd /Tw_^r torfoedd terfyn Gwynedd. /Gwynedd yn rhysedd BF VII 44 28 wynfan chwerw, herw hirwae: /Eithr Gwynedd, ym medd, y mae PM V 26 20 r a'r claer wyndiredd, /Nid Saeson y maon a'i medd; /Yn Abertawy, terrwyn allwedd - Lloegr, /Neud llwy PhB VI 14 55 fai parabl ddoeth a ddywedid, /Pan fai ancwyn medd y'n meddwid - yn llys /Y'm haddawsai Rhys na'm didd 'medd 1 MB I 4 28 thi, /Pryd y bo cyfnod ein cyfodi, /Y sawl ysy 'medd, armaa fi. /As bwyf yn addef yn aros y llef, /Y ll meddai 2 CBM IV 4 213 elfydd, elwais ohonai; /Tra fu Owain mawr a'i meddai /Medd a gwin ein gwirawd fyddai. /Gwynedd wen (Gw DB VI 33 15 ir /A_^ gweled y byd ynfyd enwir. /Y gw_^r a'i meddai, oll y'i meddir; /Cyngor llyw mal Aergwl Llawhir, meddant 1 PM V 23 146 dd dra mo_^r lliant - ym Mo_^n, /Mam Gymru y'i meddant, /Gorllwybr llu llenwis ewyngant /Gwarthaf bryn Meddfaeth 5 PM V 17 13 terfyn Gwynedd, /Llywarch, Llywelyn a'i medd. /Meddfaeth dialaeth, diwyl hydab - cad, /Cadr ddragon gyf CBM IV 1 4 arwar mawr myn yd gyngain, /Yn ail awduriaeth, meddfaeth, madiain, /Yn ail awyddfalch, gwalch goradain, CBM III 11 33 reulafn, o greulawn gynneddf. /Cynneddf gwy_^r meddfaeth, meddgyrn - orddyfnaid, /Meddgwyn graid, gredd CBM III 21 128 Madawg, arfawg erfai, /Gwawr mawr milwriaeth, meddfaeth mordai; /Mordaf hefelydd, rhydd y'm rhoddai, / ES I 15 20 ri neud rhygaeth - eirchiaid, /A'm parchai llu meddfaeth. /O golled rhy-m-gallad mawrwaeth, /Rhyallas d meddfaith 5 CBM III 7 5 dd /I'm harglwydd gedymdaith, /I gwynaw Madawg meddfaith, - ei alar /A'i alon ym mhob iaith: /Do_^r ysg CBM III 5 73 r, cerddawr cyfraith, /Gorddyfniad bual buarth meddfaith. /Gorau ar feinwen fyned eilwaith, /Na chymydd D-2 I 2 18 yth, /Gwawd dryganedd, gwawd gyhydedd gorsedd meddfaith; /Meddgwyn gyfran, marchog midlan, man meidrol DLlM II 18 6 ofryd Owain, dygn a waith /I unbyn Gwynedd a'u meddfaith. /Nid oedd w_^r dwy awr, dwy araith - wrth neb CBM III 13 7 wyd pedeiriaith. /Perging glyw glewdraws, maws meddfaith, /Pa_^r greulyd, pair gwryd, gw_^r rhaith, /Pe meddged 1 GM I 7 106 /Gwelais hael yn heiliaw ban llawn, /Yn meddu meddged Iorweirthiawn. /Gwelais weheleith ac eu trefnau Meddgwyn 6 CBM IV 10 25 f, corf cywrysedd, /Ar dy deilu teilwng medd. /Meddgwyn eu gwirawd, meddgyrn - a'i gwallaw, /A'i gwelli CBM III 11 34 eddf gwy_^r meddfaeth, meddgyrn - orddyfnaid, /Meddgwyn graid, greddf he_"yrn /Gwyllioedd gynt ni gedwy CBM IV 9 91 orion worllwyn, /Gwrllyw glyw glewdraws, maws meddgwyn, /Gw_^r llwrw llu, Lloegrwys digyflwyn, /Gw_^r D-2 I 2 19 dryganedd, gwawd gyhydedd gorsedd meddfaith; /Meddgwyn gyfran, marchog midlan, man meidrolaeth; /Metri CBM IV 4 17 Dyfnant, /Dyfnais rodd o'i fodd o'i feddiant, /Meddgwyn maith a'n maeth o'i ariant, /Meddgyrn ddyrn ddy CBM III 24 113 y rhwyf ar fy rhwychren; /Mechde_"yrn meddgyrn meddgwyn peniadur, /Medel gwy_^r gwaedfur, oesgur asgen, meddgyrn 15 EGM I 25 18 angerdd Dinbyrn, /Arbennig bennaeth, mab maeth meddgyrn CBM IV 10 25 r dy deilu teilwng medd. /Meddgwyn eu gwirawd, meddgyrn - a'i gwallaw, /A'i gwelling yn eurddyrn, /A gl EW VI 3 20 ylaeth; /Ardwy llu llaw ehelaeth, /Eurde_"yrn, meddgyrn a'i maeth. /Ni maeth bygylaeth, bu gelyn - i Ff PB VII 5 20 rfedd gyhydreg, /Oedd aml (oedd amlwg gosteg) /Meddgyrn am gylch te_"yrn teg. /Oedd teg eurbost reg, rw CBM IV 4 18 ddiant, /Meddgwyn maith a'n maeth o'i ariant, /Meddgyrn ddyrn ddyrniad []ant; /Medel cyfri_"au cyfrifan PB VII 2 4 aerdorf eurde_"yrn, /Mygr bennaeth, mab maeth meddgyrn. /Mab meddgyrn, te_"yrn tawel, udd - mwynfawr / CBM III 16 158 n Llundain, /Mynw eofn, colofn cyfwyrain, /Mur meddgyrn, mechde_"yrn Mechain. /Mwynofydd i feirdd, ei f CBM IV 5 3 ur wron - Cymry, /Cymre_"ydd orchorddion, /Mur meddgyrn mechde_"yrn Mo_^n, /Mau hoed am hoeddl ei ddrag CBM III 24 113 is fodd fy rhwyf ar fy rhwychren; /Mechde_"yrn meddgyrn meddgwyn peniadur, /Medel gwy_^r gwaedfur, oesg CBM III 11 33 greulawn gynneddf. /Cynneddf gwy_^r meddfaeth, meddgyrn - orddyfnaid, /Meddgwyn graid, greddf he_"yrn / CBM III 13 40 borthiad, gweinifiad gwinfaith, /Gwin a medd a meddgyrn rwy maith! /Rhy'i talaf i'm rhwyf o'm rhwylwai GRh II 28 28 i'th foli, /Trin elyn, tranc arglwyddi, /Traul meddgyrn, te_"yrn fal ti. /Tydi, o mynni im einioes, - a PB VII 2 5 yrn, /Mygr bennaeth, mab maeth meddgyrn. /Mab meddgyrn, te_"yrn tawel, udd - mwynfawr /Cyn maenfedd ei LlG VII 25 27 idd gynired, /Gorflychau gan falch gyfyfed, /A meddgyrn te_"yrn teg haelged - yn llawn /A lliaws galchd CBM IV 4 274 r) /Mab Gruffudd, cleddyfrudd, clotffer. /Maws meddgyrn, te_"yrn tyner - a'm rhoddai /Nid rhoddion ni d meddiant 8 CBM IV 4 200 ! /Gwyddwal Ddyfneual ddyfnasai - fy modd, /Fy meddiant a gaffai, /Collais arglwydd call ni'm collai, / CBM IV 4 220 ? /Gwledychws ar wlad, ar wleddolion - medd /A meddiant ar dirion, /Gwledychawd molawd mil feirddion /I MeiG I 31 11 Llewenydd a gaffant. /Rhag bron Mair, mwyaf ei meddiant, /Gweryddon gwirion fydd ein gwarant, /A Mihang PM V 29 16 wenydd wrthaw! /Meddwl pawb porth fydd iddaw, /Meddiant i grisiant graesaw CBM IV 9 112 feirdd, milfeirch ddygyflwyn, /Llwybr moliant, meddiant medd ancwyn. /Llyw Cemais, o'th goddais i'th gw LlG VII 24 61 i - gawr, /Gw_^r eofn yng nghyni. /Parawd fydd meddiant, medd beirdd, i'm rhi, /Pob cyman ddarogan derf MeiG I 31 19 th prifgerdd a ganant. /Rhaid i minnau le lwrw meddiant, /Parha_"us baradwys yw fy chwant. /O eiriol mi IRh VII 29 3 nghofain, /Am dwf mirain main cain cyfrdelid. /Meddiant pob nwyfiant, naw gofid - a'm traul, /Ni'm llu meddir 2 DB VI 33 15 byd ynfyd enwir. /Y gw_^r a'i meddai, oll y'i meddir; /Cyngor llyw mal Aergwl Llawhir, /Mor ddihaidd h DB VI 33 38 , oni ddywedir - gau, /Nid a'i maddau, iddaw y meddir. /Enaid hardd digardd, dygn yd gwynir, /Enwawg di meddlys 1 CBM IV 4 162 hirdrig, /Mygr ddragon gwron gwyrennig, /Meddw meddlys, melys eu mestig. /Meiri_"au angau, angheinmig - meddrawd 1 GYC VII 40 66 Ran o'i wir gariad, fal y'm gorau. /Cyn isgell meddrawd, ysgar a_^'m pechawd, /[] medd-dawd, [] nid mau meddu 3 D-4 VI 20 90 ddylyed, gan ddyly_"u - braint, /Bro Feli a'i meddu; /Cafas, cyn lleas, can llu, /Ceisied pen tydwed p CBM III 8 71 iai undyn /Dwyn terfyn tra hyfryd, /Nid meddwl meddu hefyd, /Namyn o Dduw, ddim o'r byd GM I 7 106 trawn. /Gwelais hael yn heiliaw ban llawn, /Yn meddu meddged Iorweirthiawn. /Gwelais weheleith ac eu tr meddud 1 CBM IV 9 16 mawrdir, mawrdorf amgyffrawd, /Mur mawrdud uch meddud meddwawd, /Mur mawrdarf mawrdwrf gorwyddawd, /Mur meddw 3 D-2 I 2 27 arddoni mynogi gw_^yth; /[ ][ ] mynwinad fron, meddw don dros draeth; /Me_^r cerddau cain, myfyr cofain CBM III 17 20 rfyn ei esgar) /Balch y daw yn llaw lluchfar, /Meddw ei thorf, medd ei thoniar. /Gwirawd a'n gwrthfyn g CBM IV 4 162 dd yn hirdrig, /Mygr ddragon gwron gwyrennig, /Meddw meddlys, melys eu mestig. /Meiri_"au angau, anghei meddwaint 1 GB II 26 5 wi ei ddeugymaint. /Ni ddyly corn medd, ceinon meddwaint, /Bardd ni wypo hwn, hynny dygaint. /Nid ef y Meddwais 1 IRh VII 29 5 raul, /Ni'm lludd lliw gwennaul gwan eddewid. /Meddwais, pryderais pryd ton erfid, /Maddau dyn gorau ni meddwawd 2 MB I 3 9 ngau angen drallawd. /Ac ail dra drymaf trengi meddwawd, /Llys lleufer ynys, gwry_^s gorfyndawd: /Py da CBM IV 9 16 , mawrdorf amgyffrawd, /Mur mawrdud uch meddud meddwawd, /Mur mawrdarf mawrdwrf gorwyddawd, /Mur mawrdr meddwid 3 PhB VI 14 46 a thwrf ysgwydawr, /Nos Galan Ionawr mwynwawr meddwid, /Ac am byrth clod wasgar, llyry daear difrisg, IRh VII 29 1 Meddwl a ddodais, meddwid - fy nghofain, /Am dwf mirain main cain cyfrdeli PhB VI 14 55 bl ddoeth a ddywedid, /Pan fai ancwyn medd y'n meddwid - yn llys /Y'm haddawsai Rhys na'm diddolid Meddwl 9 IRh VII 29 1 Meddwl a ddodais, meddwid - fy nghofain, /Am dwf mirain CBM IV 18 25 Rhwyf cedyrn yn cadw ar eithaf. /Neu'm dychryn meddwl a feddyliaf /O bechu a bechws Addaf. /Neud wyf a DB VI 30 51 ew y'm hedewis. /O eisiau Dafydd, neud is - yw meddwl /Ac neud afyrddwl o'i orddewis. /Nid llew a ddyre EG VI 18 97 rad, /Cydgaffael a hael a hwyliad. /Ef i mi y meddwl difrad, /Mi iddaw yn llaw, yn llygad. /Ni henyw o DB VI 24 6 . /Mur, Modur, Llywiadur, rhag llaw /Y mae i'm meddwl dy geisaw. /Mor ddiriaid i ddyn eiddunaw - o'i gn CBM III 8 71 i feiddiai undyn /Dwyn terfyn tra hyfryd, /Nid meddwl meddu hefyd, /Namyn o Dduw, ddim o'r byd SB II 22 46 castell Hiriell, hwyr wellig, /Oedd meidrawl meddwl, oedd meddyg - i wan /I wared ei ddiffyg, /Oedd PM V 29 15 cad ognaw, - llawhir, /Can llewenydd wrthaw! /Meddwl pawb porth fydd iddaw, /Meddiant i grisiant graes GYC VII 36 53 , /Llawer gweddw a_^ gwaedd i amdanaw, /Llawer meddwl trwm yn tramwyaw, /Llawer mab heb dad gwedi ei ad meddwon 1 PM V 6 16 aid), /Yn eryr ar lawrwyr leiddiaid, /Yn addon meddwon medd cyntaid, /Yn ardwy beirdd dwfn, dyfnaid - e Meddwynt 1 PM V 10 69 rnwaith udd Mo_^n, /Llys er lles i feddygon. /Meddwynt llyw am fyw am falch Wythfryn - dw_^r, /Bu dyno Meddydd 1 GM I 10 35 /Tranc a'u cennis cyn no mi! /Meddyg a iolaf, Meddydd plant Addaf, /I Dduw uchaf erchi; /Archaf arch i Meddyg 3 GM I 10 35 af truaf trueni /Tranc a'u cennis cyn no mi! /Meddyg a iolaf, Meddydd plant Addaf, /I Dduw uchaf erchi D-1 I 1 32 in weryd, gwedy clefyd cryd a chymwy. /Ni ddaw meddyg hyd orffen byd hyd y notwy. /Hywel haelaf, fawr e SB II 22 46 iell, hwyr wellig, /Oedd meidrawl meddwl, oedd meddyg - i wan /I wared ei ddiffyg, /Oedd rhwyf eli beir meddyliai 1 GYC VII 43 9 Harglwydd /A thrwy waradwydd Ei wir adaw. /Bei meddyliai dyn a'i feddyliaw /A fu o ddolur ar Ei ddwylaw meddyliau 1 MG VII 32 12 niwn yn ben rhiau, /Isel uchel, Emanuel, me_^l meddyliau. /Ych ac asen, Arglwydd presen, preseb piau, / meddyliaw 2 CBM IV 3 21 aw mynawg, myned a wnawn. /Ni cheisiaf drostaw meddyliaw myned, /Nid ceisiaw caled ced Caswallawn: /Nis IRh VII 29 7 d ton erfid, /Maddau dyn gorau ni'm gorfygid: /Meddyliaw ydd wyf am ddilid - lliw gwawr /Lle rhed olwyn Megis 6 PM V 19 34 yn. /A'th ogyfarchaf, naf ni edfyn - beirdd, /Megis bardd ar dremyn: /Hawl greddfawl, cedawl, cadedwyn DB VI 31 19 /Hu dyfrys dyfryd cynfreinion, /Hoeddl Dafydd megis dydd dyddon; /Naf ieuanc, cyn tranc traul eirchion PM V 9 10 /Mab co_^r ddo_^r dewredd, ef dwyre - prifgad /Megis ei hendad o'i rad rodre. /Molawd yw yng ngnif mal PM V 2 6 awr heli. /Celfyddodau Rhe_^n rhannwyd a_^ mi /Megis na rannwyd a_^'m rhieni. /Cychweddl a'm dothyw am PM V 2 64 erchi. /Dy-m-gwedda urddas, dy-m-gwaddawl hi, /Megis y dewrwr i'i ddyweddi. /Dyddoddyw y dydd, Dafydd d DB VI 29 8 es, gwelynt ryfeddau! /Gwelsam-ni wawr Maelawr megis yntau, /Mygr Fadawg, waywroddawg rhuddgrau; /Gwels megys 1 CBM III 24 13 ab Gorgenau, brydau Bradwen, /Mor debyg fy mod megys Gwyddien /O gwyddaw pob llawr cer llaw ei ben; /Mo Mehefin 1 IRh VII 30 19 Gne gwyn gyllestr rhiw, rin ddiednydd; /A chyn Mehefin hywyn glodrydd, /Hi dyngawdd yn hawdd heddiw o'i meib 1 GM I 10 27 th fy modd no'm coddi. /Un mab Maredudd a thri meib Gruffudd /Biau budd beirdd weini; /Erddudd (urddas meibion 6 EGM I 26 8 ewais-i wenyg a wynofi - dir /I am derfyn mawr meibion Beli. /Oedd hydraidd wychyr lly_^r yn llenwi; /O PC II 19 13 oll goll gyfaddef, /Handid tegach teulu nef. /Meibion Cedifor, cyd ehelaeth - blant, /Yn y pant uch Pe PM V 12 21 nt ychla_^n; /Mur graid cynifiaid Cynan. /Dwyn meibion Cynan cyn bu llwyd - yr un, /Arwynawl ym mhlymnw PM V 12 19 grym adfan - te_"yrn, /Tey_"rnedd ar gwynfan, /Meibion dewr, derynt ychla_^n; /Mur graid cynifiaid Cyna BF VII 54 36 y'n gwnaeth hiraeth hir dewi - triwyr, /Fegis meibion Lly_^r, llwyrglod ynni. /I Dduw ydd archaf, Naf, PC II 19 18 wid brad Brython - anghristiawn /O Gristin a'i meibion, /Ni bo dyn ym myw ym Mo_^n /O'r Brochfaeliaid b meibon 3 D-5 VI 36 42 /Nad hwyrach y dwg Duw dey_"rnedd - rhagon /No meibon eillion ni eill trosedd? /Y'm ce_^n i'm ceinwawd MG VII 32 52 d Erod, greulawn arfod, ar ei arfau, /Lladdwyd meibon gwirion gwynion: gwae eu mamau! /Ac nid gwae 'nt- D-3 VI 19 16 i hwylforion - gynt /Ac yn eu lluchynt llochid meibon /Yn ddeuddecllwyth, ffrwyth ffraeth amryson - lla Meidradur 1 ES I 15 4 d wasanaeth; /Colofn nef, festig feidrolaeth, /Meidradur llafur pob llawfaeth. /Lleha fi, fy Rhi, yn rh meidrawl 8 ES I 20 19 n, gaethrawd farwawl. /Er Dy gur ddolur, Modur meidrawl, /Argledr gogoniant, gwarant gwrawl, /Erglyw dd CBM IV 16 4 /Un Mab Duw diffwys Ei ddaffar, /Un Mab Mair, meidrawl, diarchar, /Un Dofydd tragywydd, trugar, /Un Rh LlF1 II 5 5 lator - /Drychafael mo_^r hyd aw_^yr. /Morudd, meidrawl ei ddefawd /O blegid Duw, a'i dywawd /Maint yr PM V 22 31 /Caru bun weddaidd, luniaidd lywy, /Aur didawl meidrawl ei modrwy - a'i phall, /Ni phell tyn rhiain rha CBM IV 18 59 esa_"ed, /Ac Ef yn oseb yr osoded /Yn hollawl, meidrawl, hawl huanred. /A roddo i Dduw ei ddegfed - o'i EG VI 18 5 mau ni fo marwawl) /A gair anghyfair Mab Mair meidrawl /I brofi pob peth o bregeth Bawl, /I foli fy rh DB VI 29 73 dd, /Dychryn mawr bod llawr ar llofrudd, /Llyw meidrawl, llew greddfawl, Gruffudd, /Mab meithyn Llywely SB II 22 46 lyg, /Oedd castell Hiriell, hwyr wellig, /Oedd meidrawl meddwl, oedd meddyg - i wan /I wared ei ddiffyg Meidriad 5 CBM III 24 111 berchen, /Madawg mur cyhoedd, niferoedd nen, /Meidriad cad cadrddor, ca_^r co_^r cyfrben, /Medrais fo CBM IV 18 86 , Cannwyll canwlad. /Can wyd Priodawr, can wyd Meidriad - mawr, /Can wyd Cynhorawr, Gwawr gwoleuad, /Ca EGM I 29 4 rgledr ohonaf, Naf nawdd hywydd, /Argleidriad, Meidriad, medr o'm hawydd. /Ar au pechodau puchswn arwy GM I 7 76 angor fangeibr oleuad /Hyd orwydd Meirionnydd, meidriad. /Medresid mawr ri mawr ran gan deithi, /Arwyst ES I 22 20 a Phawl. /Mau adrawdd ymadrawdd meidriawl /Udd Meidriad medrwyd ddywaddawl. /Y Gw_^r a orau awyriawl - meidriawl 2 EGM I 27 100 edr fy eiriawl Bawl ban dde_^l im angau, /Hael meidriawl ni'm deawl o'm Un diau. /Mi cyn bwyf araf, ni' ES I 22 19 Phedr, Mari_"a a Phawl. /Mau adrawdd ymadrawdd meidriawl /Udd Meidriad medrwyd ddywaddawl. /Y Gw_^r a o meidrolaeth 1 D-2 I 2 19 ddfaith; /Meddgwyn gyfran, marchog midlan, man meidrolaeth; /Metrid mur io_^r(maws Bedr pedror) mawrgor Meiddrum 1 GB II 26 90 a mawr grefydd; /A Dewi biau bangeibr ysydd /Meiddrum le a'i mynwent i luosydd; /A Bangor esgor a ba Meifod 3 CBM III 3 87 /O bryder berthfalch yd berchir. /Berth y mae Meifod a'i hamdir, /Berth elfydd rhag Elfed enwir, /Ber CBM III 3 52 th ehofnedd: /Breinawg log, leudir cyfannedd, /Meifod wen, nid meiwyr a'i medd! /Nis medd trais, nis tr CBM III 3 219 ion, /Maith gerdded, mygr gydred geidrion. /Ym Meifod y maent arwyddon /Arwraidd i w_'raidd Frythion, / Meigien 1 CBM III 11 9 erddorion canaf. /Canaon Selyf, seirff cadau - Meigien, /Nid meigoll y'u ciglau, /Cynifiaid cynefawd or meigoll 1 CBM III 11 10 f. /Canaon Selyf, seirff cadau - Meigien, /Nid meigoll y'u ciglau, /Cynifiaid cynefawd orau, /Cynyddws meingadr 1 CBM III 5 85 yn hwy o hir obaith. /Ni'm hathraidd-i meingan meingadr ei hystlys, /Ni'm hu frys o'i llys i'w llaes ym meingain 1 CBM IV 7 16 /Mynw ton, tremid ei ddygyrch, /Maengaen wedi meingain feirch. /Marchawg llawhir, llaith unben, /Mawrg meingan 3 CBM IV 16 217 ther glyw am ban, /Wedi serch a seirch, meirch meingan, /Emys llys llysaidd uch ebran, /Gwedi treth mal CBM III 5 85 A garwy yn hwy o hir obaith. /Ni'm hathraidd-i meingan meingadr ei hystlys, /Ni'm hu frys o'i llys i'w IRh VII 29 14 ni llwyr edid. /Mynawg dawedawg deg gyfnewid, /Meingan weddeiddwan huan hoywnid. /Mynyglwen yn llen yn meingrwn 1 PM V 24 42 c ariant wrth chwant chwannawg, /A meirch mai, meingrwn, dwn a dosawg, /A lluoedd yng ngnif a llueddawg Meilyr 1 OC II 14 119 men ydd a_^nt gloyw he_"yrn ar naid. /Madawg a Meilyr, gwy_^r gorddyfnaid - trais, /Tros gyferwyr gyfer meillion 1 GB II 26 96 Henfynyw deg o du glennydd - Aeron, /Hyfaes ei meillion, hyfes goedydd, /Llanarth, Llanadnau, llannau meillon 1 CBM III 3 138 ir gw_'raidd gorwyf rhag unben, /Tirion Mo_^n, meillon ym morben; /Tysiliaw, tey_"rnedd nenbren, /Tey_" meinddwn 1 CBM III 26 124 nawd nebawd na byddwn /Yn y bai am feirch mai meinddwn, /Nid oedd ni gaffwn o'r a gaffai hael, /Ydoedd meinddydd 1 MB I 3 103 i lwyth oswydd; /Amug a_^'u dragon, udd Mo_^n, meinddydd, /Men yd las Trahaearn yng Ngharn Fynydd. /I meinell 1 CBM III 6 8 /Corn gwy_^d gwydr, cawr hydr a'i ca_^n, /Corn meinell yn o_^l gellgwn meiniawg 1 PM V 24 53 gelain, /A galon adfuddiawg, /A golo ger manro meiniawg /Gelynion, Saeson sidanawg, /A gelorau crau, a meinoeth 1 IRh VII 29 11 lw ermid, /Mwyfwy y'm tramwy tramawr edlid. /A meinoeth y'm doeth, o detholid - neb, /Lliw ar fy wyneb meinwen 1 CBM III 5 115 , /Ail Gwyn Gorfynnawg, gorpwy enwir! /Manyled meinwen mal ydd iolir, /Mal ydd arddunaf, y'm harddunir. meirch 33 PhB VI 14 15 /Cleddyf ysgwn twn, twyll ei gwndid; /Diseirch meirch a seirch osethrid - borthfor, /Diachor ysgor ysgw MB I 3 118 dd. /Llenwid ddwyreawr ei fawr feysydd, /Delid meirch amliw a biw elfydd, /Gwern gwygid, gwanai bawb yn CBM III 14 32 byddinawr, /Marchawg balch, bwlch ei aesawr, /Meirch anfonawg mynawg mawr. /Mawrged anghaled yng Nghal CBM III 3 217 wryd gwron) /Mal y gwnaeth mechde_"yrn haelon /Meirch ar geirch yn garcharorion, /Maith gerdded, mygr g PM V 1 126 ddiseithug. /Maith y rhydd yr hyn ni'm adug: /Meirch breisgir uwch brasgeirch haflug, /Mwth, myng-gan, CBM III 16 91 felen, /Mawrbar bair o bedair echen; /Marchawg meirch cannwelw, mau gennyd gynnelw, /Mi Gynddelw gerdd CBM III 21 8 , o'm caru can udd Carawn, /Cymyrredd a medd a meirch crychrawn, /Neud mau o'i angau dagrau digrawn, /D PB VII 14 26 eilch dinam, gwychlys - cyn Ystwyll /Can ystyn meirch dilys, /Anwar yn aer frwydrdaer frys, /Enwawg, ru CBM III 8 15 ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf marchogion meirch gochwys /Mal twrf toredwynt am brys. /Ym maes Ma CBM IV 12 4 ch; /Marchogwn-i marchogaeth falch /Marchogion meirch gweilwon gweilch. /Gweilch cadau yn cadwyd maes, MB I 3 94 a renni yn ei riydd, /Ni chronnai na seirch na meirch gweilydd, /Gwladoedd ofynaig, draig Gwyndodydd, / CBM III 8 10 /Ym Maesycroesau croesasam ddeon, /Marchogion meirch gwinau, /Hawlwyr hwylynt am breiddiau /Haelon cle HOG II 6 13 wynion a'i gwymp wragedd. /Caraf ei milwyr a'i meirch hywedd, /A'i choed a'i chedyrn a'i chyfannedd. /C GG II 31 32 dd gorfoledd, - y'm ce_^n, /A'm cynigiws aur a meirch hywedd. /Hil Cynan erwan erwydedd, /Hael i wan, h PM V 24 42 g, /Ac aur ac ariant wrth chwant chwannawg, /A meirch mai, meingrwn, dwn a dosawg, /A lluoedd yng ngnif ES I 15 24 d mad i'm pryd oedd pan aeth, /Rhoddi seirch a meirch marchogaeth. /Echwng Lloegr lletgynt farwolaeth, LlF1 II 3 35 on - wy_^r /Yr orwyd ar Saeson, /Yng ngharnial meirch marchogion, /Yng Ngharneddau tau Teon. /Neud tau PM V 2 27 hoddi. /Gwell it wyf, hael rwyf, no rhifedi - meirch /Marchogwyr hyd bell ar dy deithi. /Gwell wyt, un PM V 23 61 ynt pa_^r, /Ysgarlad lliw ffleimiad fflamiar; /Meirch mawrthig, ffrwythig, ffraeth, anwar, - ffrawddus, EG VI 18 39 dd clodrydd Clwyd a Llwyfain. /Lluddedig edmig meirch mawrthig main /A lluoedd yng ngwisgoedd yn ymosgr CBM III 8 18 maes Mathrafal mathredig - tyweirch /Gan draed meirch mawryddig; /Ar ddadl, cynnadl cedfuddig, /Arwydd CBM IV 16 217 Pan borther glyw am ban, /Wedi serch a seirch, meirch meingan, /Emys llys llysaidd uch ebran, /Gwedi tr DB VI 30 50 /Nid hebof ei alar, ca_^r a'm cedwis, /Nid heb meirch meithdew y'm hedewis. /O eisiau Dafydd, neud is - PM V 23 40 il yng ngharchar. /Porthathwy pan aethom i ar /Meirch mordwy uwch mawrdwrf toniar, /Oedd ongyr, oedd e CBM IV 5 12 t; /Ni bu fethl, ni bu fethiant, /Ni bu fagawd meirch Morgant. /Mor gynefin trin tra laddai - ysgwyd /A CBM III 13 43 /Nid moliant o friwiaith: /Delw y'm peirch a_^ meirch mygr hydaith, /Mynw eilon, mal gwyllon gwellfaith CBM III 16 160 /Mwynofydd i feirdd, ei faith goelfain - ran /Meirch mygrfan, cyngan, cain; /Yn rhith rhyn ysgwyd rhag PM V 14 27 olydd Caerlli_"on ddail lliaws bre; /Neu'm dwg meirch mygrfawr, dyrawr, dyre, /Ar hwyl ganmawl hawl, ar CBM III 16 171 erdd llawr llu gyngrwn, /Ni hirgeidw ar geirch meirch myngdwn, /Ni hwyrgyrch cludlan clod adwn! /Ni ffy GYC VII 42 27 cadau cyd orseddfa. /Gwelais wy_^r yn nhrin a meirch mysterin /A gwin a gwerin, a gwarwyfa. /Gwelais l DLlM II 18 42 , /Am de_"yrn, am gedyrn gydfydd. /A'm rhoddes meirch re rewydd - a danaf: /Neud nad ef a'u dyrydd! /Mi MB I 3 82 nnau gwyrdd gorewynnawg /Dyfforthynt ei seirch meirch rhygyngawg; /A nw neud gweryd yn warweiddiawg: /G CBM IV 6 53 /A pharau yn ffyrf hyd enfys /Yn ais meirw, a meirch yn gochwys; /Ac ar Gastell Gwis gogwys - yd orfu Meirchiawn 1 CBM IV 3 12 cymer drwy barch /Fal y'i cymerth March gwedi Meirchiawn. /A ddyrydd ei fudd i feirdd proestlawn, /A Meiri_"au 2 CBM IV 4 163 n gwyrennig, /Meddw meddlys, melys eu mestig. /Meiri_"au angau, angheinmig - ei farw, /Ei farwnad ni dd GM I 6 10 drawd; /Madawg maws odrudd, mygrfab Maredudd, /Meiri_"au drabludd, drablawdd ffosawd. /Ac ysid ar na_^d meiriawl 1 PM V 1 152 orau bedyddiawl, /Milfeirdd hynt mwyn mawrwynt meiriawl. /Mau ofynaig, draig dragonawl - Prydain, /Prif Meirion 1 D-3 VI 19 31 , gwynfyd gweinon, /Y naill ymyl ydd a_^ morfa Meirion - be_^r /A'r llall, ca_^r llawer, ger Caer Lleon Meirionnydd 7 MB I 3 125 u Cynwrig wyrennig wlydd. /I gad gynghywair ym Meirionnydd /Arglwydd glew gadarn haearn dyfydd, /Ni no LlF1 II 1 167 - uchel, /Yn cadw eu rhyfel nid ymgelan: /Deon Meirionnydd, elfydd Eilfan, /Duw ganddudd, eu budd parth GM I 7 76 urthiad, /O Fangor fangeibr oleuad /Hyd orwydd Meirionnydd, meidriad. /Medresid mawr ri mawr ran gan de HOG II 6 30 iw ag arien, awr yd gynnydd. /Caraf y morfa ym Meirionnydd, /Men y'm bu fraich wen yn obennydd. /Caraf LlF1 II 4 21 thlid gwaethlon: /Edlaes maes wedi maon. /Maon Meirionnydd, mor ddihaidd - awch bod /Heb arfod, heb aer LlF1 II 1 96 ad. /Moladwy un Duw, un diffyniad - ysydd, /Ym Meirionnydd rhydd rodd gyngwastad. /Molitor ei cho_^r a' LlF1 II 1 144 maws a mynogi. /Ysid lan lawndeg ei menegi /Ym Meirionnydd wlad, mad ei moli. /Molaf Dduw uchaf, archaf Meironnydd 1 D-1 I 1 12 /Dyfed ddwygawn, Ceredigiawn, cyflawn ofwy, /A Meironnydd ac Efionydd ac Ardudwy /A Lle_"yn draw ac Abe meirw 6 CBM IV 6 53 r ystlys, /A pharau yn ffyrf hyd enfys /Yn ais meirw, a meirch yn gochwys; /Ac ar Gastell Gwis gogwys - CBM III 16 24 wrdd orddrud, orddyfniad - cnudoedd /Uch cnawd meirw ar ystrad, /Bron hyged, hygawdd i gywlad, /Bro hyg LlF1 II 3 46 nig ar ben aneirw - wyd, /Neu orwyd, neu w_^yr meirw; /Bydd lary wrth Lannerch y Ceirw; /Bid dy lid wr GG II 32 8 myrdd, mawredd cyrdd carddgoll; /Marw Merwydd, meirw fyddwn oll. /Pell yw o Powys pwyll argel - i ddyn CBM III 16 148 ar ei ysgwyd rhag ysgor - Dinteirw, /A gwy_^r meirw rhag mur co_^r: /Tres rhag llew, rhag llyw pedeiro PM V 23 48 naint lleithiar; /Mawr gadau angau anghlaear, /Meirw sengi mal seri sathar. /Cyn plygu Rhodri, rhwyd es meithdew 1 DB VI 30 50 bof ei alar, ca_^r a'm cedwis, /Nid heb meirch meithdew y'm hedewis. /O eisiau Dafydd, neud is - yw me meithfaeth 1 CBM III 29 9 eddynt Fardd. /Bardd hardd ehelaeth, bardd a'i meithfaeth - medd /A meuedd marchogaeth, /Ei arfod oedd meithfaint 1 D-4 VI 20 1 Crist Celi, poed mi, o'm meithfaint - synnwyr, /A'i syniwy cyn henaint, /Crist Cr meithyn 1 DB VI 29 74 /Llyw meidrawl, llew greddfawl, Gruffudd, /Mab meithyn Llywelyn llafnrudd, /Mawr gwriawr, gorwyr Maredu meiwyr 2 CBM III 3 52 einawg log, leudir cyfannedd, /Meifod wen, nid meiwyr a'i medd! /Nis medd trais, nis traidd ysgeraint, D-3 VI 19 8 pobl Israel cer anhyrron - dir, /Chwechan mil meiwyr, gwy_^r a gweison, /Dillyngaist, cyrchaist carcha Mel 1 CBM III 4 7 gofion dig /I rof a rhiain, gannwyll rhyfig, /Mel ydd wyf yn celu calon ysig: /Ni mad gyrchawdd gwen g me_^l 2 D-2 I 2 25 aer anheddawg, mareddawg, doeth; /Medel wisgi, me_^l farddoni mynogi gw_^yth; /[ ][ ] mynwinad fron, me MG VII 32 12 a erbyniwn yn ben rhiau, /Isel uchel, Emanuel, me_^l meddyliau. /Ych ac asen, Arglwydd presen, preseb p melyn 10 GM I 7 133 ig rhiw redegddwys; /Lliaws du a dwn a myngdwn melyn /A milwyr dragonwys. /Can rygallas Duw draig Powys PM V 19 24 , neu chredir na chryn, /Yn rhoddi aur rhudd a melyn. /Dewr y'th wnaeth UnDuw yn undyn - haelaf /Hyd ae HOG II 6 62 rin; /Achenaf uchenaid gyfrin, /Mi a'i mawl, a melyn eithin. /Moch gwelwyf, a'm nwyf yn edde_"in - i wr CBM III 15 7 naid fydd ei derfyn, /Lloegr a_^l am aur ma_^l melyn, /Er lleas Duw, ni llas dyn. /Dyniaddon oesgawdd a CBM IV 9 228 am gadau ddybyn, /Am gyrdd wawr, am gyrn mawr melyn, /Gorpo hael, haelonaeth wobryn, /Hawl wodrudd hil PB VII 19 18 walch, weilch gylchyn - yn llu /Yn lliw coch a melyn, /Hwylnawd, gludnawd, glodobryn, /Haelwlydd, lawry CBM IV 5 5 l ei ddragon. /Dragonawl, gedawl gadfarchawg - melyn, /Llywelyn llawddeawg, /Aerdarf glyw, glew dywysaw GM I 14 74 nyf, can ys perthyn, /Dyfnu difro_"edd no medd melyn. /Melys yw pechawd pan 'i herlyn - digraid, /Mor d EG VI 18 91 wys heb ddiwad; /Ysymy Rydderch, roddiad - aur melyn, /Molidor ym mhob gwlad, /A mawrdud olud olygad /A GRh II 28 50 nyf arnaf, ernyw elyn - Lloegr, /Wallofiad aur melyn, /No'th fa_^r, fawredd ga_^r ganlyn, /Ba_^r sy ar melynddwn 1 LlN II 17 1 Neud mau melynddwn, archfain, cynghrwn, - ceirw, /Cyd bai ef, ni melys 3 CBM IV 4 162 /Mygr ddragon gwron gwyrennig, /Meddw meddlys, melys eu mestig. /Meiri_"au angau, angheinmig - ei farw, OC II 14 129 folaid. /Dywallaw-di, fenestr, fedd hidlaid - melys /I ergyrwayw gwry_^s gochwys yn rhaid /O gyrn buel GM I 14 75 ys perthyn, /Dyfnu difro_"edd no medd melyn. /Melys yw pechawd pan 'i herlyn - digraid, /Mor drwm yr e Melltun 1 CBM III 16 218 rhag graid Eborthun, /Ysgrud wlydd ar wledd ym Melltun. /Ys gnawd rhag Owain ysgafael i frain, /Ysgafae Men 17 LlF1 II 1 21 - o'r llan /Ger glan glas dylan, o'i dylyed, /Men na llefesir dir o'i daered, /Men y llafasaf oes ddar PB VII 13 11 lafn, /Balchwlad ddraig, bu cywir; /Maredudd, men na welir /Mygrddrud, gwae ei dud a'i dir! /Tiriawg, LlF2 VI 10 13 eler, /Bwyf trwyaddl cynnaddl cyn nog ucher, /Men nad iawn tro_"i trwy anghallter /Na cheisiaw tramdaw EGM I 27 86 aradwys bau /Myn na bydd dyn na hy_^n na iau, /Men nas trawdd trallawd trallwybr eisiau. /Archaf arch i GB II 26 66 eiriaid, coethaid, cannwyf, /Canaf eu moliant men y delwyf. /Gwelaf-i wir yn llwyr a llewenydd mawr /A LlF1 II 1 22 o'i dylyed, /Men na llefesir dir o'i daered, /Men y llafasaf oes ddarymred. /Tair allawr gwyrthfawr gw LlF1 II 1 30 thrwydded. /Gwyn ei fyd a fydd, o foddha_"ed, /Men y trig gwledig gwlad Ednyfed; /Gwyn ei fyd ei fryd a LlF1 II 5 16 led gweilgi, /Pryd pan eler i'w syllu, /Nad ym men yd fu yd fi. /Deuddegfed dydd, Duw ddigawn /Anifeila MB I 3 104 dd; /Amug a_^'u dragon, udd Mo_^n, meinddydd, /Men yd las Trahaearn yng Ngharn Fynydd. /I ddau dywysawg EGM I 27 104 wd radau. /Mynnid ymeiriawl greddfawl graddau /Men yd wedd, Duw doeth, i'th gyfoethau; /Mynned i'm gwar D-4 VI 20 10 yn rhysedd, yn rhyswriaeth - glyw /A glywant men ydd aeth, /Mal tors, nyw terfysg alaeth, /Mal ton, t OC II 14 58 an. /Dywallaw-di'r corn, canys myfyr - gennyf /Men ydd amygant medd ein tymyr. /Selyf ddiarswyd, orsaf OC II 14 118 id. /Wynt a ddyrllyddant yn lle honnaid: /Glud men ydd a_^nt gloyw he_"yrn ar naid. /Madawg a Meilyr, g GM I 14 62 d ar gymryd, gymrawd a_^'m nwyf /Cyfarws mynws men y'i caffwyf. /Ac ysym-i Dduw a ddiwycwyf - o'm drwg IRh VII 29 24 rhiw, rhetid - 'ym mhwyllad, /Yn orllad cariad men y'i cerid. /Yn arllafar wa_^r wawr ddiodid, /Yn orll HOG II 6 31 wr yd gynnydd. /Caraf y morfa ym Meirionnydd, /Men y'm bu fraich wen yn obennydd. /Caraf yr eaws ar wyr PM V 2 54 or i'm hangori, /Ni bydd celadwy fod caledi /Y men y'm chwerwer er chwant cronni. /Tey_"rnfab Ywain, te Menai 3 CBM IV 4 211 wyn ei fyd bieufai /Gwych ysgor tra mo_^r, tra Menai, /Gwlydd elfydd, elwais ohonai; /Tra fu Owain mawr GM I 8 45 /Ar ffwyr ffwyr ffyrfgawdd, ar fawdd foddi; /A Menai heb drai o drallanw gwaedryar, /A lliw gwyar gwy_^ HOG II 12 8 gweled goleulosg arnai /O gaer wen geir ymyl Menai. /Trengisiant trydydydd o Fai - trychanllong /Yn y menegi 1 LlF1 II 1 143 hydraidd, maws a mynogi. /Ysid lan lawndeg ei menegi /Ym Meirionnydd wlad, mad ei moli. /Molaf Dduw u meneifion 1 CBM IV 6 244 l gwrdd, /Yn ymwrdd am haelon, /Yn Aber, muner meneifion, /Yn anwair, yn ddiwair ddeon. /Yn enwawg, yn Menestr 7 OC II 14 13 - eirioed, /Porth mil a glywy, pyrth egored. /Menestr, a'm gorthaw na'm hadawed: /As deuy y corn er cy D-2 I 2 29 r cerddau cain, myfyr cofain, mirain anoeth; /Menestr fyddud, meufedd feddud, molud esmwyth; /Musig a OC II 14 143 dwm dir; /Y gwy_^r a barchaf, wynt a berchir. /Menestr, gwelud di galchdo_"ed - cyngrain /Yng nghylchyn OC II 14 141 ddir, /Gwrdd-dan gloyw golau, gwrddlew babir. /Menestr, gwelud-di w_^yth gwaith Llidwm dir; /Y gwy_^r a OC II 14 137 ir, /Daniel, draig cannerth, mor ferth hywir. /Menestr, mawr a waith ydd oleithir /Gwy_^r ni olaith lla OC II 14 139 leithir /Gwy_^r ni olaith llaith oni llochir. /Menestr, medd ancwyn a'm cydroddir, /Gwrdd-dan gloyw gol OC II 14 147 trwy ddir; /Praidd ostwng orflwng a orfolir. /Menestr, na'm diddawl, ni'm diddolir; /Boed ym mharadwys menestru 1 GB II 25 50 ewin yn goresgynnu, /Am Borth Wygr ym Mo_^n yn menestru meni 1 EGM I 26 46 arch yn ei erchi /Am archfain riain: rhaid ei meni /Trwy ddiwyd eiriawl deddfawl Dewi /A deg cymaint s mennig 2 D-1 I 1 43 , gwawdd feiddiadon, Faddon feddwaint, /Gorwyr mennig, mur gwyrennig, gwryd gormant, /Terrwyn am dir, GM I 11 76 th, yn gerth, yn goethedig, /Yn enw un orig ym mennig - ym myd: /Ei ddiebryd ni ddyodrig! /Nis muner na Menwenfer 1 LlF1 II 1 46 an ddyfu chwant syllu ar esillydd - Ymer /Aber Menwenfer ucher echwydd. /Uchel wawd yw hon i Feirionny menwyd 3 PM V 11 18 lawer, wrth lu byd - yn llwyr /Yn llwry ysb a menwyd, /Echel fa_^r fu ein ca_^r cyd, /Uchelgorf gwendo GM I 6 8 dy ergryd yn eithafoedd byd, /Arthur gedernyd, menwyd Medrawd; /Madawg maws odrudd, mygrfab Maredudd, / DB VI 27 53 byw yng nghynnen byd, /Wedi brys haelder muner menwyd, /Mwyniant llu tra fu yn ei fywyd. /Mai yw a'm do Me_^r 1 D-2 I 2 28 /[ ][ ] mynwinad fron, meddw don dros draeth; /Me_^r cerddau cain, myfyr cofain, mirain anoeth; /Menest Merch 2 GB II 26 162 m ni weli /Pesychwys, dremwys drwy fodd Dewi. /Merch brenin dwyrain doeth i Frefi /A phryd a gweryd i g MB I 4 13 raethasant y proffwydi: /Bod Iesu ym mru Mair (merch ei Rhi!), /Mair, mad ymborthes ei beichogi! /Baich Mercher 1 GYC VII 40 13 enw i'i adael, /Yn dri, yn drugarog hael. /Dyw Mercher, archer arch atreg - o nef! /(Pan ddoeth naf aur Merchyr 1 ES I 24 9 unpryd: /Dyrwest Duw bu deugeinpryd. /Am dduw Merchyr Brad dybu bryd - Iddas, /Bredychu ein Hysbryd, / Merddin 1 PM V 5 62 rn eryres. /Mad gogant moliant rhwy moles /Mal Merddin ym marddair cyffes. /Milfeirdd mawrfrydig, rhydd merf 1 D-3 VI 19 19 rdwy, dramwy dragon: /Yn niffaith Mo_^r Rhudd, merf so_^n - ddigawn, /Treiaist-ti traeth eigawn, dawn d Merfyn 8 GYC VII 42 23 , gw_'nedd a wna. /Gwelais Lywelyn luoedd ail Merfyn /A Chymry derfyn yn ei dyrfa. /Gwelais benaethau OC II 15 26 wyn, gennad, gain derfyn - y wlad /A wledychws Merfyn; /Dos i west ar Nest Nefyn, /Dywed ein dyfod Le_" CBM IV 9 230 haelonaeth wobryn, /Hawl wodrudd hil mawrfudd Merfyn, /Gwawr gwendorf, gwendud o'i gylchyn, /Gwenwlad CBM IV 6 132 ir gadr ynial, /Prydferthle cyhoedd, cyhafal - Merfyn, /Hawl edwyn hil Idwal, /Prysur ddewr ddragon, dd PM V 24 16 Prydydd wyf i'm rhwyf, rhywawg - Lywelyn, /Hil Merfyn hyddyn hyddfeirch gwisgawg, /Tey_"rnfab Iorwerth EW VI 1 27 Ef gorau o fab dyn; /Llawch cerdd mawr angerdd Merfyn, /Llyw cad leiddiad Lywelyn HF VII 23 12 i adai Loegr i losgi - ei derfyn. /Gw_^r o hil Merfyn, mawrfryd Benlli, /Gw_^r torfoedd, gw_^r gwisgoe PM V 19 30 Prydain, praff ddychryn - galon, /Galofydd hil Merfyn, /W_^yr Madawg freiniawg, enwawg hy_^n, /Mab Iorf Merfyniawn 12 CBM IV 3 48 wyr a'm ceidw yn iawn: /Cedwid Duw o nef nerth Merfyniawn PM V 10 54 ned Duw Trined i'm trugarddawn - fi /O fawrnen Merfyniawn, /Arf myrdd, aradr cyrdd can iawn, /Eryr gwy BF VII 49 18 i addef, eddyw ffrwythlawn - ddraig /O ddragon Merfyniawn, /Glew lew o lin Gadwallawn, /Glyw lyw gan ni GM I 7 102 ais frad a chad a chamawn /Cyfrwng llew a llyw Merfyniawn. /Gwelais Loegr yng ngrwn, gwelais ais yn dwn LlF1 II 3 31 iludd roddiawg, /Hil Madawg, medel glyw, /Hael Merfyniawn, Lleisawn llyw, /Had heb ledrad, heb ledryw. PM V 17 5 arwrwas, cas crawn, /Eryr mawrwyr Merfyniawn. /Merfyniawn, Lleisiawn, lles arwar - cerddau, /Cyhyrddws PM V 17 4 ogawn /Arwr, arwrwas, cas crawn, /Eryr mawrwyr Merfyniawn. /Merfyniawn, Lleisiawn, lles arwar - cerddau BF VII 48 11 lch, hawdd yw wylaw, /Am eryr cedwyr cydfraw - Merfyniawn /Mor ddicllawn digrawn deigr yn syrthiaw! /Am BF VII 53 22 add Dafydd (defawd Einawn - Yrth, /Nerthawglym Merfyniawn), /O'i freisgfeirch maeth ffraeth ffrwythlawn EW VI 1 19 r /Ar ei ga_^r a'i estrawn; /Peryf hael o hil Merfyniawn, /Prudd yn ei ddeurudd ei ddawn. /I'th ddawn, CBM III 21 17 gan hiraeth a wnaeth a wnawn: /Am eryr mawrwyr Merfyniawn - ydd wyf /(O ddifa fy rhwyf) yn rhydristlawn CBM III 16 53 ag Allt Gadwallawn: /Yn Llannerch, yn lleudir Merfyniawn, /Yn llew glew yn llyw rhag Lleisiawn, /Lladd merierid 2 PM V 8 14 _"u fy ngherdd nac ef fid /Mal he_"u rhag moch merierid. /Ac ystyr, brif unben, mor brid /Aur Afia os e IRh VII 29 32 dd cynienid - rhiain, /Yn arllwybr arwain main merierid. /Pan fu Gymry lu o gymrwynlid /Yn cymryd cytgo merin 1 ES I 17 23 roddaf (o'th rin - wyd gorau, /Wyd gorofn tra merin!): /Ystyrych pan dreisych dros ffin, /Ystwng pawb meriniau 1 PhB VI 15 7 n /Neus porthes peprwn pell dyfrydedd: /Llafar meriniau gwyniau gwragedd, /Llawer chweddl anoeth a ddoe merthyri 3 EGM I 26 52 Duw ddoeth Ei ddetholi, /Ar anghyfair Mair a'r merthyri, /Ac yn ei goddau, gweddi - a ddodaf, /A'm dode MG VII 32 54 wae 'nt-hwy: gwyn eu byd hwy bod yn seiniau /A merthyri achaws eu Rhi, yn eu rhwymau, /Cyn bod etw aewy GYC VII 39 27 ion, /Nodded o'u parthed a'm perthynon, /Nawdd merthyri Duw, deon - dragywydd, /Nawdd ysydd ufydd, Afel merw 1 CBM III 24 158 ing. /Handoedd eu hachoedd (cyn eu heching /Ym merw dderw ddirfedd, fuchedd feching) /O'r cedeirn cedaw merwerydd 6 CBM III 3 206 n, a'm Rhe_^n a'm rhydd /Mad gynnull mawrddull merwerydd, /Credaf-i bost present preswylwlydd /A'm peri DB VI 24 10 na'i rybuchaw; /Mor deg y gelly gall arwyddaw /Merwerydd echwydd ac ucher daw, /Mawrfryd i ddyn byd, er GB II 26 118 moes a mynudydd; /Llwyth mariedd, mawreddus eu merwerydd, /Gwell pob un duun dewr no'i gilydd. /A Dewi IRh VII 30 17 wy hirboen hwyrbell gynnydd; /A dyngai cyn Mai merwerydd - gyfliw, /Gne gwyn gyllestr rhiw, rin ddiedny GM I 9 151 a Chlawedawg drydydd. /Dy-m-hunis ton mo_^r ym merwerydd, /O Abermenai mynych dyllydd. /Dyogladd gwenyg MB I 3 127 ew gadarn haearn dyfydd, /Ni noddes mawredd eu merwerydd! /Yng ngwaith y Waederw, chwerw chwelidydd. /C merwi 1 IRh VII 30 64 /Ys mawr fy angof na bu_^m Ofydd. /Ys mi sy'n merwi mor anghelfydd /Ys blwyddyn am ne ysblennydd - gaw merwinaw 1 GYC VII 36 65 deri yn ymdaraw? /Poni welwch chwi'r mo_^r yn merwinaw - 'r tir? /Poni welwch chwi'r Gwir yn ymgyweira Merwydd 4 GG II 32 1 Marw Merwydd hirwlydd, a'm hirwlych - dagrau, /Digrawn y_^nt CBM IV 5 77 llaw fyddag fyddai hael. /Haelon Eifionydd hil Merwydd - marw in, /Hil Cedwyn cadofydd, /Eisiau glyw i' CBM IV 5 81 bydd, /Eisor balch, bwlch esillydd. /Esillydd Merwydd, mawr a letgynt - yw /Nad y_^nt fyw fegis gynt, GG II 32 8 ; /Marw myrdd, mawredd cyrdd carddgoll; /Marw Merwydd, meirw fyddwn oll. /Pell yw o Powys pwyll argel mesbren 1 CBM III 24 119 dir Tren; /Mynw tra glew, llew llawr mwynfawr, mesbren, /Mur gwryd, gwynfyd gwen elfydden: /Nid llawen mestig 2 SB II 22 37 chan celain o drychion camawn /Oedd cymaint un mestig. /Ba_^r anwar wanar wenwynig, /Bu estrawn i Ystra CBM IV 4 162 agon gwron gwyrennig, /Meddw meddlys, melys eu mestig. /Meiri_"au angau, angheinmig - ei farw, /Ei farw Mesur 5 ES I 23 31 am garedd: /Amgyrwyf, Drindawd, Dy drugaredd! /Mesur a ddodir ar bob maswedd: /Moesen a'i dywawd, a Duw EGM I 27 36 dd gorwag er geiriau - maswedd /A ddoeth eithr mesur ar fy ngenau. /Porthaist er pym oes gloes glas fer CBM IV 18 5 aberoedd ffrwythlawn, /A wnaeth coed a maes a mesur iawn, /A ffrwythau a doniau, Duw ryddigawn; /A wna CBM IV 17 68 ur - gynt, /Rhybu amgyffrawd gwynt, gwa_^n tra mesur; /Rhybu Ul Cesar, ceisiasai Fflur /I gan udd Pryda GM I 6 3 Co_^r cwblddawn, estrawn drallawd; /Ystryw dra mesur, ysgawl pybl pobl ddur, /Present benadur, prysur Metrid 1 D-2 I 2 20 gwyn gyfran, marchog midlan, man meidrolaeth; /Metrid mur io_^r(maws Bedr pedror) mawrgor gyfoeth; /Moe methlau 1 MG VII 32 39 oi golau; /Caerusalem a chaer Fethlem (nid er methlau) /Doethan' yn rhwydd ar feirch ebrwydd, wiw ebra methlwyd 1 GB II 26 233 aeth gwaeth gweithredau, /Ni allwyd a fynnwyd, methlwyd wyntau; /Ellyngwys gwragedd eu gwregysau, /Rhai methlych 1 MG VII 33 52 myddych - unwaith /Herwydd cariad maith hyd na methlych. /[ ][ ]Disgwyliaw yr awr ydd elych - o'r cnawd Meu 2 CBM IV 5 126 yd. /Yn y llas Madawg, mur dygyforth - fa_^r, /Meu afar ca_^r cynnorth; /Oedd anwas gas cad eorth, /Oe CBM IV 3 40 wr Mebwyniawn, /Crynai ys[]n is Gwenffynnawn, /Meu nad [] gwaywddawn, /Trydar flawdd []awn, /Trylew [] meuedd 4 PhB VI 14 51 wr dremid /A chyfarfod pybl pen yn erfid /Rhag meuedd cyfedd cyfeddach cedyrn, /Rhag bron eurde_"yrn cy CBM IV 16 198 'n gwnaeth, a'i gwne_^l amdanan /Trugaredd cyn meuedd mablan. /Gw_^r a'n pair, ein Peryf clodfan, /Gw_^ CBM III 29 10 hardd ehelaeth, bardd a'i meithfaeth - medd /A meuedd marchogaeth, /Ei arfod oedd ei arfaeth, /Ei enw e CBM III 24 37 am ddraig Bennant bennaf galar! /Neud gwarfedd meuedd, mynwent franar, /Neud gweryd Rhirid, rhwysg ufel meufedd 2 D-2 I 2 29 myfyr cofain, mirain anoeth; /Menestr fyddud, meufedd feddud, molud esmwyth; /Musig a ga_^n mal aur or LlF1 II 1 102 thir yn ei threfad, /Llwyddid gwledd a medd a meufedd mad, /Llwyddid pob amyd a phob amad - ynddi, /Ll Meurig 6 CBM IV 5 136 arwfodd osymud, /Medel draws a drais laddud, /Meurig befr bieuoeddud. /Gwae fi, gleddyf gla_^n, gloyw PB VII 14 4 fnddur lluoedd edmyg, /Mwyndud llawr, mab mawr Meurig. /Cyn plyg mab Meurig, mawr annosbarth - llys /Co OC II 14 112 -lliant. /Mwynfawr a garcharawr a gyrchasant: /Meurig fab Gruffudd, grym darogant. /Neud oedd gochwys p SB II 22 39 _^r anwar wanar wenwynig, /Bu estrawn i Ystrad Meurig. /Gwae werin Addaf addoed mab Gruffudd, /Geleuru PB VII 14 5 /Mwyndud llawr, mab mawr Meurig. /Cyn plyg mab Meurig, mawr annosbarth - llys /Colli Rhys Rhystud barth GM I 9 103 fy mryd /[ ]ew hydr hyd ys cefais. /Yn Ystrad Meurig mygr y gwelais /Owain huysgwr, gwrdd ei efrais. / Meuryg 2 D-4 VI 20 49 ad, /Llwyth lleudir Ystwyth ystrad. /Yn Ystrad Meuryg anystywell - lu /I am lyw bro Hiriell, /Ni safai D-4 VI 20 54 ell poeth, paith rhyfyg - ystwng, /I am Ystrad Meuryg; /Clwyfuswydd, nid plydd, neud plyg /Clod gyhoedd mewn 10 CBM III 1 34 odwch, cenwch, cenyf o'm ban, /A mi, feirdd, i mewn a chwi allan GYC VII 40 91 'u cigweiniau, /A phawb mewn deincryd a phawb mewn annwyd, /A phawb mewn clefyd o bob clwyfau, /A phaw GYC VII 40 92 wb mewn deincryd a phawb mewn annwyd, /A phawb mewn clefyd o bob clwyfau, /A phawb yn ubain a phawb yn GYC VII 40 91 /A phob cigweiniawd a_^'u cigweiniau, /A phawb mewn deincryd a phawb mewn annwyd, /A phawb mewn clefyd PC II 21 7 u leas /Yn y Penrhyn uch Penrhos, /Ym Mo_^n, i mewn ei hynys, /Ydd ym lleddir a_^ llafn glas. /Dielid M D-5 VI 36 32 oferedd. /Ei gorff a eddyw (eiddun rhysedd) /I mewn Eurddonen hyd ei ddannedd, /Can mynnwys er Duw ddif LlF1 II 1 152 rdd a beirdd a barddoni, /Namyn hedd, a medd i mewn llestri, /Namyn hawdd amrawdd yn ymroddi - a_^ bar BF VII 51 17 wr gynnal Morgannwg fu. /Tra fu fawr ein llawr mewn lluoedd - a_^ llaw, /Llwyr amddiffyn pobloedd, /Rhw OC II 14 79 /Gwirawd gysefin o'r gwin gwinau /(Oni ddaw i mewn o'r medd gorau - oll /Gwirawd o ban, dy benfaddau!) GYC VII 40 65 a'i ruglon ddirwyau, /Gwae ringyll o'i sefyll mewn swyddau /Oni saif yn y swydd sy orau, /Gwae a goddo mewyd 1 CBM IV 16 72 ; /Yr amser y ffrwyner pob ffraeth, /Ni weryd mewyd milwriaeth; /Gw_^r a'n gw_^yl-ni a_^ gweledigaeth, meysydd 1 HOG II 6 15 'i choed a'i chedyrn a'i chyfannedd. /Caraf ei meysydd a'i ma_^n feillion anaw, /Myn yd gafas ffaw ffyr mharadwys 2 PM V 12 4 wys, /Ymer nef, nodda udd glwys /Ym mharawd ym mharadwys! /Parawd ysbyddawd i esbyd - Prydain, /Udd pry OC II 14 148 Menestr, na'm diddawl, ni'm diddolir; /Boed ym mharadwys y'n cynhwysir. /Cant tey_"rnedd Ben boed hir - mharawd 1 PM V 12 4 rawn orthywys, /Ymer nef, nodda udd glwys /Ym mharawd ym mharadwys! /Parawd ysbyddawd i esbyd - Prydai mhechawd 1 HOG II 6 70 deg debyg afallflawd, /Am Berweur, berfedd fy mhechawd. /Am Enerys wyry, ni warawd - im hoen, /Ni orpo mhedeiraer 1 SB II 24 4 draethawd a draethitor, /Rhod glod gleudaer ym mhedeiraer, ym mhedeiror. /Rhudd brudd breon Rhos dros d mhedeiror 1 SB II 24 4 ethitor, /Rhod glod gleudaer ym mhedeiraer, ym mhedeiror. /Rhudd brudd breon Rhos dros drychon alon elo mhell 2 GM I 9 23 oar adar awdl osymwy. /Gorfynnig fy mhwyll ym mhell amgant heddiw /Wrth athreiddiaw tir tu Efyrnwy. /G MeiG I 33 71 w trwy syberwyd, /Traha a'u syrth ym mhoen, ym mhell ddeincryd. /Gwae ni llafur lles yn ei ysbryd, /Ysb mhen 1 CBM IV 4 112 argyfrain. /Yn aergad yn Argoed Llwyfain, /Ym mhen draig, dremynt oedd celain! /Celennig beirdd byd, b mhenyd 2 MeiG I 33 73 r lles yn ei ysbryd, /Ysbaid fer fydawl fod ym mhenyd. /Gwae a e_^l yng ngham yng nghymhlegyd - Cain /C GM I 7 15 arth, rhwydd o'i barth ymborthed. /Rhy-dost fy mhenyd, rhy-drwm fy nhristyd, /Rhy-m-ergyd oer godded; / mherchi 1 PM V 2 62 i arglwyddi - eraill, /Ni'm arwar arall er fy mherchi. /Dy-m-gwedda urddas, dy-m-gwaddawl hi, /Megis y mherfedd 1 CBM III 8 66 /Pei byw llary Lleisiawn ni luestai Wynedd /Ym mherfedd Edeirniawn /Heb wy_^r lladd gan llyw camawn, / mherthynas 1 HOG II 11 14 nid huaddas - fy mhorth, /Yn y myn ydd oedd fy mherthynas. /Oi a un Mab Duw o dey_"rnas - nef, /Cyn add mhlaid 3 PM V 6 39 , /Dyniaddon edeifniaid, /Ef gorau un gwron ym mhlaid /Cymru Fawr cymrwy gynhyrchaid: /Ef mwyaf ym medd CBM IV 18 93 fudd, Udd Echeiniad, /Na'm gwellyg ym mhlyg ym mhlaid dirad, /Na'm gwallaw o'th law gwallus drefad, /Na CBM III 3 120 yrchwyd, ymlynwyd rhwyd rhyn, /Ym mhlymnaid ym mhlaid ymwrthfyn, /Yn rheiddun orun oresgyn, /Yn nydd rh mhlith 1 DB VI 30 30 /Truan y gwnaeth Duw ddwyn cariad - Cymry /Ym mhlith priddwely heb oleuad. /Etifedd Gwynedd, gwanar gy mhlwyf 2 GB II 26 73 elon, /Ymhlith dedwyddion doethon dothwyf. /Ym mhlwyf Llanddewi, lle a folwyf, /Yd gaffwyf-i barch cyn BF VII 54 43 i, /I'r gwy_^r a wnaethpwyd yn broffwydi, /Ym mhlwyf mad gwastad, gwesti - cyreifaint, /Ymhlith harddf mhlyg 1 CBM IV 18 93 awl o'th fudd, Udd Echeiniad, /Na'm gwellyg ym mhlyg ym mhlaid dirad, /Na'm gwallaw o'th law gwallus dr mhlymnaid 1 CBM III 3 120 sgryn, /Pan gyrchwyd, ymlynwyd rhwyd rhyn, /Ym mhlymnaid ym mhlaid ymwrthfyn, /Yn rheiddun orun oresgyn mhlymnwyd 6 GM I 9 40 lyn y Saeson, /Ar lles gwledig Mo_^n gwaint ym mhlymnwyd, /Ac er bodd llywy lliw eiry ar goed /Pan fu a CBM IV 6 201 gyrchiad, garw gymwyd - cywlad /Yn cyfladd ym mhlymnwyd; /Ceinfyged am drefred dryfrwyd /Cerdd gan gyr PM V 12 22 ibion Cynan cyn bu llwyd - yr un, /Arwynawl ym mhlymnwyd, /Engyrdd gyrdd, gwrthlys annwyd - /Angau, ang CBM III 26 83 ynflaidd, cynflaen rwyd, /Gwayw ysgwn esgud ym mhlymnwyd, /Gwayw gweiniad, gwenwyn y'i dysgwyd, /Gwayw D-4 VI 20 42 yf yn rhwyd - gwrdd gynnygn, /Gwy_^r gynnif ym mhlymnwyd; /Yng ngwendud Glud yd glywyd, /Yng Ngwenwaun CBM III 19 14 s fy rhwyf yn rhwyd - gelynion, /Ga_^l ynal ym mhlymnwyd, /Yn wawr glyw glew, diarswyd, /Yn walch balch mhob 15 GB II 26 294 oled Mair, mam rhadlonedd, /A Mihangel mawr ym mhob awrfedd. /Dycheferfyddwn-ni lu am ei lariedd, /Dych PM V 23 98 , eirian, - berth, /Gwy_^r a byrth fy rhwyf ym mhob Calan, /Er digabl barabl gan bawb o'i fan, /Digrifw OC II 14 21 , hydr eu gweithred, /Gwy_^r a obryn ta_^l ym mhob caled, /Gwy_^r yng ngawr gwerthfawr, gwrdd ymwared. GM I 11 32 ffredin, /Ei enw yn Efrai ac yn Lladin, /Ac ym mhob cyfaith yn gyfiewin /Hyd yd breswyl hwyl haul Fehef DB VI 25 24 clybod cleddyfau finfin, /Oedd clybod clwyf ym mhob elin, /Oedd briw rhiw yn nhrabludd edrin, /Oedd bra EG VI 18 92 ymy Rydderch, roddiad - aur melyn, /Molidor ym mhob gwlad, /A mawrdud olud olygad /A Mordaf am alaf eil BF VII 47 6 wy. /Rhwy y rhoddai w_^r, a orfu - ei glod /Ym mhob gwlad y rhyfu, /Rhuddfeirch (rhyddwaith eu cyrchu); CBM III 7 6 wynaw Madawg meddfaith, - ei alar /A'i alon ym mhob iaith: /Do_^r ysgor, ysgwyd ganhymdaith, /Tarian yn CBM III 13 52 dylaw, wyf dylaith - ar gerdd, /Wyf diludd ym mhob iaith, /Rhy-m-ceinfyg o'm ceinfalch araith, /Aros g GM I 11 6 od yng nghlud fantoedd. /Dy-m-cyfairch pawb ym mhob lleoedd /Pwy gorau gwledig yn y gwladoedd: /Dy-s-gw PM V 6 21 aid, /Yn erfawr, ffroenfawr, ffriw euraid, /Ym mhob lliw ceinwiw can ryfygaid - ddyn, /Yn felyn, yn fol PM V 23 86 gatgun, trais faran - fal gw_^r, /Yn gorfod ym mhob man, /Llywelyn llafnawr anghyfan, /Lloegr ddiwraidd PhB VI 12 16 i ddiwad, /Ban oedd, lyw cyhoedd, lew cad, /Ym mhob rhiw rhyfel arnad. /Ar dy fawlfar, pa_^r pymllyng, PM V 22 12 ylchwy - Maelgyning, /Milgi_"aidd eu gwy_^r ym mhob tramwy. /Nid rhaid tra dilyn pell ofyn pwy, /Py gei PM V 12 46 de_"yrn cedyrn cydgyfrannu - aur /Ac ariant ym mhob tu, /Milwr milwyr gynyddu, /Maredudd mawr, addwyn f 'mhob 1 PB VII 7 7 fau, /Dug angau (dygn a air!) /A'i law oedd lw 'mhob cyfair /Fal cyfun grededun grair. /Crair nid amhar mhoen 1 MeiG I 33 71 goddwy Duw trwy syberwyd, /Traha a'u syrth ym mhoen, ym mhell ddeincryd. /Gwae ni llafur lles yn ei ys Mhorth 2 BF VII 50 36 Gw_^r oedd arbennig, bennaf - o filwyr /Hyd ym Mhorth Wygyr, eryr araf. /Y Gw_^r a gymyrth engyrth inga HOG II 11 13 aur wanas. /Nid ydyw heddiw, nid huaddas - fy mhorth, /Yn y myn ydd oedd fy mherthynas. /Oi a un Mab D Mhorthaethwy 1 PM V 22 24 w, o drwy - Fo_^r Hafren /(Hyfriw y peleidr ym Mhorthaethwy), /O Ddyfnaint, o Naint, o Nanheudwy, /O'r mhraffnad 1 CBM IV 6 210 /Ceffid noeth nodded rhag annwyd, /Ceffitor 'y mhraffnad, 'y mhroffwyd - araith /Ym mhryffwn a waedwyd. mhren 2 CBM IV 16 54 irparaeth; /Pan gymerth Mawrwr marwoliaeth /Ym mhren crog, ein Creawdr ni a aeth. /Ef, ein ca_^r, a'n c GYC VII 38 13 llain pob pechawd fal y'i pecher, /A Christ ym mhren crog er creulonder /Yn y boen y bu duw Gwener, /A mhrenial 1 CBM IV 6 153 nt huysgwr ysgwydfwrw ysgwn, /Ys gwrddfalch ym mhrenial, /Hwyl taerdan trywan trwy wial, /Hwrdd aflwfr mhreseb 1 D-5 VI 36 11 na /Duw Gw_^yl Faria fawr Gyhydedd. /Pan fu ym mhreseb (ym mhrysur wedd) /Yr ych a'r asen gyd a_^ Iose mhresen 1 CBM IV 17 82 naf o'i nifer, pob ne_^r, pob nur, /Pob nen ym mhresen yn amhrysur? /Gwrthod Rhwyf hollawl holl ysgryth mhresent 5 PB VII 17 14 an cafas cyfedd dichwant /Gan fab dyn ddawn ym mhresent, /Mab Duw o nef, drwy nerth saint, /Boed gwa_^r SB II 22 19 ddragon oddaith. /Gwedi bod fy naf yn nef, ym mhresent /Nid oes prysur affaith. /Gwy_^r Prydain ym mhr CBM IV 16 144 oethiaid, /Ym mhrysur llafur llyfrddonaid, /Ym mhresent, ym mhreswyl enaid. /Yn adorth eorth ehofnaid - DB VI 25 45 rin, /Nos a wnaethpwyd, trais annwyd trin, /Ym mhresent, ym mhrysur orllin, /Ni wartha_"er hael am wer CBM IV 13 5 af, /Ni wnaeth Duw fwlch ar falch naf. /Naf ym mhresent yw ne_^r wenwlad - rwyf /Yn rhodd Duw a'i gania mhreswyl 1 CBM IV 16 144 mhrysur llafur llyfrddonaid, /Ym mhresent, ym mhreswyl enaid. /Yn adorth eorth ehofnaid - cyfrgain, /C mhrid 2 CBM IV 16 142 aid, /Ym mhrid-ddull cynnull cynheilwaid, /Ym mhrid-ddoeth gathl cyfoeth coethiaid, /Ym mhrysur llafur CBM IV 16 141 iaid, /Yn rhwyddhawl hwyrdawl, hirdoddaid, /Ym mhrid-ddull cynnull cynheilwaid, /Ym mhrid-ddoeth gathl mhrif 1 PM V 4 28 i'm deddf wyf diamryson /O'r prif feirdd, 'ym mhrif gyfeillion. /Neu'm rhodded gweled golygon, /Tro or mhrifgyrch 1 LlG VII 25 20 d; /Ti freisgaf mab dyn o dir Cred - a wn, /Ym mhrifgyrch, pryffwn praff ddylyed. /Gnawd er draig drago mhroffwyd 1 CBM IV 6 210 nodded rhag annwyd, /Ceffitor 'y mhraffnad, 'y mhroffwyd - araith /Ym mhryffwn a waedwyd. /Cenir it, ce mhrudd 1 LlF2 VI 10 49 dybydd y dydd y dialer. /Dybu Grist ym mru, ym mhrudd-der, - eron, /Deuwn rhag Ei fron Fryn Olifer. /Dy mhryd 2 ES I 21 1 Mawr a W_^r, Ei ddawn a ddyfu - ym mhryd /Mapgwas Mair o Iesu. /Mad ganed Ei bronged o'i br CBM IV 17 113 /O dwyll, o dywyll dywysogaeth, /Yn nyndid, ym mhryd, ym mru ban aeth, /Yn nolur, yng nghur, yng nghor Mhrydain 5 CBM IV 4 10 r llanwed llenwis ei foliant; /O'm mhrydest ym Mhrydain amgant /Amgrain bryd o bryder adfant, /Amdrist LlF1 II 3 6 i rwyf, hyd Rufain - y gwy_^s, /(Gorau gwas ym Mhrydain) /Na daly nad elwyf Fechain /Er delw aur, deulu CBM IV 6 129 oddef gloeslef a glaslain /Ar glun a glywir ym Mhrydain. /Prydain ba_^r praff drydar dranial, /Prydyddi PM V 29 1 Graesaw, rhwyf anaw angudd - ym Mhrydain, /Ym mhrydfawr ddadannudd, /Engiriawl, arwyniaw PM V 25 32 /Ym mhryffwn rhy_"wr yn rhwyoli - gwry_^s, /Ym Mhrydain Ynys gwy_^s ein gwesti. /Ni chawsom droedfedd h mhryder 2 SB II 22 21 nt /Nid oes prysur affaith. /Gwy_^r Prydain ym mhryder hirfaith, /Eu gweled neud gwala diffaith, /Neud MB I 5 2 lychaf Re_^n, Rex aw_^yr, /Arglwydd a w_^yr fy mhryder. /Pryder pryderaf yn fawr /Am fy arglwydd llawr, mhrydest 1 CBM IV 4 10 want, /Llwybr llanwed llenwis ei foliant; /O'm mhrydest ym Mhrydain amgant /Amgrain bryd o bryder adfan mhrydfawr 1 PM V 29 2 Graesaw, rhwyf anaw angudd - ym Mhrydain, /Ym mhrydfawr ddadannudd, /Engiriawl, arwyniawl udd, /Anger mhryffwn 3 CBM IV 6 211 ffitor 'y mhraffnad, 'y mhroffwyd - araith /Ym mhryffwn a waedwyd. /Cenir it, cenheddloedd gadwyd, /Cei CBM III 16 175 ewdor, ddo_^r ddyrwn, /Ni phlyg ei braffawr ym mhryffwn, /Ni phyrth gwarth, gorthrum ei gystlwn; /Nis e PM V 25 31 r addodau, /Lliaws tw_^r golau yn golosgi, /Ym mhryffwn rhy_"wr yn rhwyoli - gwry_^s, /Ym Mhrydain Ynys mhrysur 3 CBM IV 16 143 /Ym mhrid-ddoeth gathl cyfoeth coethiaid, /Ym mhrysur llafur llyfrddonaid, /Ym mhresent, ym mhreswyl e DB VI 25 45 naethpwyd, trais annwyd trin, /Ym mhresent, ym mhrysur orllin, /Ni wartha_"er hael am werthefin - nos, D-5 VI 36 11 yl Faria fawr Gyhydedd. /Pan fu ym mhreseb (ym mhrysur wedd) /Yr ych a'r asen gyd a_^ Iosedd, /Y gorau mhwll 1 GYC VII 41 37 ygwyddant, eisau gwarant (gwae'r eneidau!) /Ym mhwll uffern, gyd a_^'r gethern, wern weli_"au, /Lle mae mhwyll 2 MB I 3 166 /Cedernid rhewynt cyn no'i fyned, /Ergrynai fy mhwyll ei bell gerdded, /A dyfo mab Cynan (mawr amgyffre GM I 9 23 wy, /Cathl oar adar awdl osymwy. /Gorfynnig fy mhwyll ym mhell amgant heddiw /Wrth athreiddiaw tir tu E mhwyllad 2 CBM III 5 25 ig wyf, /Collais gall ateb y neb a'm nwyf. /Ym mhwyllad newid, neud ydwyf - am fun /Yn anhun anhedd, ce IRh VII 29 23 wan obrid, /Yn orlliw eiry rhiw, rhetid - 'ym mhwyllad, /Yn orllad cariad men y'i cerid. /Yn arllafar mhyrth 1 DB VI 29 19 eau; /Gwelsam Rys Fychan, darian daerglau, /Ym mhyrth Caerfyrddin a_^'i fyddinau; /Gwelsam wy_^r dinam mi 61 DB VI 28 4 iaith gawddfaith gofeg /Er goddau chweddlau i mi a fai chweg. /Ni wybu_^m erioed fedru Saesneg, /Ni wn PhB VI 15 41 rionedd /Neu ddarfod dawn Duw yn y diwedd, /Ys mi a feflawr o'r gyngheusedd: /Gweryd i'r gwagfeirdd y g LlF1 II 2 61 fonedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ni'th omeddaf. /Mi a fu_^m gennwch, can awch barnaf, /Ar dir Deheubarth, LlF1 II 2 63 barnaf, /Ar dir Deheubarth, diau byrth naf. /Mi a fu_^m gennwch, ni haeddech heddwch, /Yn yd fyddai t CBM IV 18 19 rydaf, /O'th dorfoedd i'th derfyn uchaf. /Neud mi a fynnwn, fy Naf, - o'th ganiad, /O'th gariad y'th gr IRh VII 29 9 lid - lliw gwawr /Lle rhed olwynawr o Elenid. /Mi a wyf erddi ar ddelw ermid, /Mwyfwy y'm tramwy tramaw DLlM II 18 29 Ddofydd, /Moch gwnelwyf, mal y gwna dedwydd, /Mi a_^ Duw diau gerennydd. /A welai Owain yn lluydd - yn MB I 4 4 goruchel wenrod, /Gwrda, gwna gymod gryngod a mi! /Adfrau, adfant cof Dy rygoddi /Erof, ac edifar ei GM I 11 28 Ac i'm cyfaillt ca_^r, corf ffysgiolin, /Ac os mi a'i haedd herwydd twyllrin /Ni'm bo un cyfaith namyn CBM IV 17 93 gymaint gymedrolaeth, /Caredd i'm hynni, neud mi a'i maeth, /Caru a mynnu fy mabolaeth. /Caraf, iolaf HOG II 6 62 Gofynaig ei gwerin; /Achenaf uchenaid gyfrin, /Mi a'i mawl, a melyn eithin. /Moch gwelwyf, a'm nwyf yn GB II 26 8 ef y canaf can ddigiofaint - fy mryd, /Namwyn mi a'i pryd cywyd cywraint; /Ys mwy y canaf cyn no henai CBM IV 17 133 an, /Gw_^yth gyman yn llan, yn llwyr giwed; /A mi a'm hawydd yn gyheued /Yn afrifaw Duw yn efrifed. /Ar PM V 1 166 th fawl, /Ti aerwr, arwr arwyniawl - ffosawd, /Mi a_^'th wawd a'th waddawl, /Ti eryr ongyr angerddawl. EG VI 18 31 na bo canmawl, /O'r ddau y gorau a fo gwrawl. /Mi a'th arwyre a_^'th arwyrain - myfyr, /Eryr yn rhyfyr PM V 24 1 Mi a'th arwyre, udd bre breiniawg, /Breisglew afael, hae PhB VI 12 13 cerdd lochi, /Mal gwirion, gwared, Dduw, fi. /Mi a'th fu_^m borthwr, borthiad - rhiallu, /Ni ellir ei CBM IV 12 21 fau fedd anhun, /Rhybyddwn bencerdd ben-cun. /Mi biau bod yn bencerdd /O iawnllin iawnllwyth Culfardd, PM V 1 162 emys hyganawl! /Ti de_"yrn derrwyn buddugawl, /Mi brydydd brydest anianawl, /Ti wron orau eneidiawl, /M EGM I 27 101 ngau, /Hael meidriawl ni'm deawl o'm Un diau. /Mi cyn bwyf araf, ni'm bo arau; /Mwyn crefydd a ffydd a PM V 1 164 dd brydest anianawl, /Ti wron orau eneidiawl, /Mi, ddigardd, dy fawrfardd a'th fawl, /Ti aerwr, arwr ar IRh VII 30 51 m gwnaeth rygaeth o rydd; /Esgor ei hepgor nid mi ddorfydd! /Ys gafael falch-hael fylchawg geyrydd. /Es PM V 2 67 l neu i'm colli. /Dydde_^l, cyn rhyfel i rot a mi, /Engyl tangnefedd tanc heb drengi. /A'm bo, udd ceda MB I 4 25 amgen ynni, /Amdlawd fy nhafawd ar fy nhewi. /Mi, Feilyr Brydydd, berierin i Bedr, /Porthawr a gymedr CBM III 1 34 clodfan; /Cyfodwch, cenwch, cenyf o'm ban, /A mi, feirdd, i mewn a chwi allan HOG II 11 8 thawg fy nghof yng nghyweithas, /Hoed erddi, a mi genddi yn gas! /Cyd gwnelwyf ar ddyn urddas - o folia CBM IV 9 150 , eiriolwch! /Chwi gennyf, gynifiaid, sefwch! /Mi Gynddelw a gynnelw gennwch. /Beirdd wogawn, bardd ur CBM IV 18 64 ned, /Ar helw fy Nghreawdr, Llywiawdr lliwed; /Mi, Gynddelw geiniad, rhad a'm rhodded, /Mihangel a'm gw CBM III 16 92 Marchawg meirch cannwelw, mau gennyd gynnelw, /Mi Gynddelw gerdd ogrfen, /Brwysg rwysg rwyf, tewdor ddo CBM IV 9 174 yfn ei faddau! /Ti hebof, nid hebu oedd tau, /Mi hebod, ni hebaf finnau. /Hir y'th ardrethir ardrethau EG VI 18 100 yn llaw, yn llygad. /Ni henyw o afryw afrad, /Mi henwyf o henwyr ei dad. /Llachar fa_^r, aerfar erfyni GM I 14 108 trugarawg Arglwydd, trugarha_"ed - wrthyf, /A mi i wrthaw na'm gwrthoded: /A'm Duw a'm diwyd arbed /Er PM V 8 6 a ddos, Hael yn helw dy Ddwydid, /I wrthyf, na mi i wrthyd. /A_^'m parabl o'th ddawn y'm perid, /Paraha EG VI 18 98 l a hael a hwyliad. /Ef i mi y meddwl difrad, /Mi iddaw yn llaw, yn llygad. /Ni henyw o afryw afrad, /M DB VI 25 34 stal Gwstennin - ag ef /I gyfair pob gorllin. /Mi i'm byw be byddwn ddewin /Ym marddair mawrddawn gysef PM V 4 27 d ar Frython /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon. /Mi i'm deddf wyf diamryson /O'r prif feirdd, 'ym mhrif g PM V 19 12 estin, /Mau aur rhudd i'm rhoddion yngly_^n, /Mi Lywarch, tithau Lywelyn! /Mechde_"yrn cedyrn, cadomyn GM I 9 162 'm dawl o fun fenwawl ddefnydd /A ddyfnwys a_^ mi maith gerennydd, /Ac y'm daerawd i draul o dra newydd EW VI 6 35 am - gwr, /Wyt gorau o fab mam; /Na cha_^r a_^ mi maith gytgam /Ac na chred guhudded gam. /Nid cam canm LlG VII 28 21 ng nghad, /Mawreddus dy wlad, rad redegawg. /A mi mal athro ethrylithawg, /Myfyr yw ynof cof cadeiriawg BF VII 53 33 awr ddeifniawg, ruddfoawg ri! /Lladd fy rhi: i mi, mawr a dramgwydd - hwn, /Hyn a'm dwg yn ebrwydd; /Ll DB VI 33 50 a_^r neud gwa_^r, neud gwaredred, /Cyferyw a_^ mi mawr eisiwed, /Cyfar a_^ daear dygned - ei achludd, / GM I 10 34 /Trangaf truaf trueni /Tranc a'u cennis cyn no mi! /Meddyg a iolaf, Meddydd plant Addaf, /I Dduw uchaf PM V 2 5 wylfawr heli. /Celfyddodau Rhe_^n rhannwyd a_^ mi /Megis na rannwyd a_^'m rhieni. /Cychweddl a'm dothyw GM I 9 63 cynnor gw_^yth gwnedd [ ]hudd /Ni hu y_^nt, a mi mor wyf dirwyn er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad DB VI 29 119 marw ni mawr fyddaf. /Cyd ymguddioch-chwi oll, mi ni allaf /Ymguddiaw dan llaw, ban fo lleiaf. /Cyd ymg DB VI 29 117 wyf cwdd wyf, cwdd af. /O mynnwch, chwerddwch, mi ni chwarddaf, /Can mynnwn fy marw ni mawr fyddaf. /Cy EGM I 26 34 anghyfnerthi, /Nid ymglyw dyn byw o'r byd fal mi. /Ni chyfairch angen iawlwen ioli /I'r neb rybarther MeiG I 32 17 Undeb dawn digrawn, digreulonaf, /Ef yn Dri, a mi, ni mynnaf - Ei fa_^r, /Ef yn drugar gwa_^r, yn hygar DB VI 27 4 /Maith y'm gwnaeth alaeth a'i arwydd - arnaf, /Mi ni rydynnaf dan ei aflwydd. /Mor draws fu Iesu am aes DLlM II 18 38 dwywawl ffydd, /Ni maeth mam mab ei hefelydd. /Mi nid wyf lawen o lewenydd - bryd /Am bryder yr un dydd DLlM II 18 44 re rewydd - a danaf: /Neud nad ef a'u dyrydd! /Mi ni'm dawr cyn de_^l dros elfydd /Llanw o fo_^r a llif GM I 12 19 oddwyd. /Dychyrch cyfarwydd dychyfarwyd - a_^ mi, /O drechryni y tri ydd ym treulwyd. /Genilles gnaws D-4 VI 20 1 Crist Celi, poed mi, o'm meithfaint - synnwyr, /A'i syniwy cyn henaint, / IRh VII 30 64 ewenydd: /Ys mawr fy angof na bu_^m Ofydd. /Ys mi sy'n merwi mor anghelfydd /Ys blwyddyn am ne ysblenny GM I 14 64 Dduw a ddiwycwyf - o'm drwg /O'i drugaredd cyn mi trangwyf; /Ac a'm gwne_^l Peryf pan beriglwyf /Perffa GM I 14 19 iawnfryd fri, /O'r Drindawd undawd undras a_^ mi: /Un dra drugaredd, unwedd ofri. /Un deg dair person EG VI 18 97 ytgam rad, /Cydgaffael a hael a hwyliad. /Ef i mi y meddwl difrad, /Mi iddaw yn llaw, yn llygad. /Ni he GM I 9 3 dyffestin, /Maws llafar adar, mygr hear hin. /Mi ydwyf eurddeddf ddiofn yn nhrin, /Mi ydwyf llew rhag GM I 9 4 ear hin. /Mi ydwyf eurddeddf ddiofn yn nhrin, /Mi ydwyf llew rhag llu, lluch fy ngorddin. /Gorwyliais n DB VI 35 79 o Alun drefred /Hyd waelawd Dyfed ydd eheda; /Mi yw ei bencerdd, mawr yw ei angerdd, /Mynegais ei ger midlan 3 CBM III 1 8 ir, pair pedrydan, /Pedrydawg Fadawg, farchawg midlan: /Fy marddlef is nef nid anghyfan, /Fy marddair i CBM IV 6 256 aergad i ar gan; /Gnawd rhodawg rhag marchawg midlan; /Gnawd cynheirf cynnwrf i arnan; /Gnawd yn ei gy D-2 I 2 19 gorsedd meddfaith; /Meddgwyn gyfran, marchog midlan, man meidrolaeth; /Metrid mur io_^r(maws Bedr ped mignwern 1 GYC VII 43 36 I blith y gethern, i waelawd uffern /Y lle mae mignwern gwedy r'fignaw, /A chynnau o da_^n, a defni brw ming 1 CBM III 24 165 o Faelgyning; /Wedi cad wosudd, mawr mygrfudd ming, /Wedi ced woseb, neb ni'm deiring, /Llew llawr lli Mihangel 13 DB VI 31 71 ddon, /I'm tri arglwydd byd, boent cyfeillion /Mihangel angel a'r angylion EGM I 27 91 as, i'r mau, /I'm treftad, i'm cariad cerau. /Mihangel a'm de_^l i'm dwyn adnau /Mal y dug Cwyfien lle CBM IV 18 65 wed; /Mi, Gynddelw geiniad, rhad a'm rhodded, /Mihangel a'm gw_^yr a'm gwrthfynned! /Gwledig arbennig, PM V 13 34 ddeau Rhiau, Rhwyf goruchel - nef, /Yn addawd Mihangel, /Arbennig aerbynnag gwne_^l, /Arglwydd, boed h MeiG I 31 13 iant, /Gweryddon gwirion fydd ein gwarant, /A Mihangel deg, dygant - yn ganllaw /I'r canllu o'r difant LlF2 VI 10 51 eron, /Deuwn rhag Ei fron Fryn Olifer. /Dyddaw Mihangel, fal y gweler, /Rhag llu engylion tirion tyner. GYC VII 39 31 tholion /A'm bwy gan ddeuhael cael cyfeillon, /Mihangel, Gabriel, gobrwyon - ganmawl, /Ysbrydawl gedawl GYC VII 40 111 red arall, /Na bo_^m rhy angall erbyn angau. /Mihangel i'n rhaid a Mair wen gannaid /A fo derbyniaid i GB II 26 294 swedd, /Drwy eirioled Mair, mam rhadlonedd, /A Mihangel mawr ym mhob awrfedd. /Dycheferfyddwn-ni lu am DB VI 24 45 ei hawl, /Gwae ni fo deddfawl y dydd a ddaw! /Mihangel, pan dde_^l i ddaly drostaw /Yn erbyn cythraul, LlF2 VI 10 11 eler /Nid arch anghyfarch anghyfamser. /Mair a Mihangel pan ddeler, /Bwyf trwyaddl cynnaddl cyn nog uch MG VII 34 9 chwechant /O gethern blin uffern blant. /Plant Mihangel sant! Y sarff /Yn nrygwedd lliwen cen cyrff, /H MG VII 34 1 Mihangel uchel, och rhag gelyn - mawr! /Mae y sarff i'm mil 11 OC II 14 12 Owain ar braidd yd ryborthed - eirioed, /Porth mil a glywy, pyrth egored. /Menestr, a'm gorthaw na'm ha GM I 8 42 e, ar gryd gryd graendde, /Ac am Da_^l Moelfre mil fanieri; /Ar lath lath lachar, ar ba_^r beri, /Ar ff MB I 3 63 rth ei wy_^r yn orwythawg; /Cyfamug ei wir a_^ mil farchawg; /Clywyd ei gyma hyd dra Bannawg! /Brenin b CBM IV 4 221 edd /A meddiant ar dirion, /Gwledychawd molawd mil feirddion /I foli teithi Tey_"rnon: /Gwladoedd bair, GYC VII 40 122 a charu bob chwy_^l /Crist brynawdr, amherawdr mil, /Mab Mair o'r pum gair heb ge_^l, /Y sant a aned dd GB II 26 28 gwyn, breiniawl ei fraint, /Yng ngw_^ydd saith mil mawr a saith ugaint, /Archafael, caffael gan westeif D-3 VI 19 8 aeth pobl Israel cer anhyrron - dir, /Chwechan mil meiwyr, gwy_^r a gweison, /Dillyngaist, cyrchaist ca PM V 26 71 ys gryg yn cynnig camau! /Rhys nis cil na deng mil na dau /Pan e_^l Rhys yn rhwysg ei arfau! /Arfawg cy PM V 28 10 w_^yr yn llwyr fy lledfryd - am lary /Am lwry mil o esbyd, /Trydar wasgar wisg ermyd, /Trydydd hael be PhB VI 12 32 Duw mawr, deg wawr dewaint /Gyd a_^ nawdd naw mil o saint. /Synia di roddi, rwyf, gwawr - carannawg, / PM V 23 38 bu lladd, llith brain gorddyar, /O'r milwyr a mil yng ngharchar. /Porthathwy pan aethom i ar /Meirch m milcanpraidd 1 PM V 20 42 ywiaist, Lloegr ddiwraidd, - Gymry, /Gyniwair milcanpraidd, /Elyf ddraig ffelaig ffwyrdraidd, /Elsmer, milcant 6 CBM IV 9 183 ynnawdd mo_^r-gymlawdd mawrglau, /Hil Maelgwn milcant addodau, /Hil Tewdwr, diweddwr Deau. /Brwydr or PB VII 7 27 on, /Ar bob draig ys rhamant! /Erwan dolur mur milcant /Arfoll mawrgwydd goll Morgant D-1 I 1 37 nt, /Gwry_^s gweilgi ddofn, cywyd eofn, colofn milcant, /Llugyrn dewdor, lluoedd angor, gw_^r bangor br CBM III 20 2 enwynwyn, erchwyn eirchiaid - er moliant, /Mur milcant Maelgwn raid, /Hawl wawl wastad reiniad rhaid, / MeiG I 31 21 us baradwys yw fy chwant. /O eiriol milioedd a milcant - o'r teulu, /Parth a_^'u tu y'm parthant. /Gabr LlF1 II 2 58 /Eryfant anant o aur, o ariant; /I'th lys, les milcant, ydd a_^nt, ydd af. /Dragon ddraig Gwynedd, drag milcanwaith 1 SB II 22 13 byd a bedydd o'i laith. /Am borthloedd miloedd milcanwaith, /Am borthi galar nwy golaith. /Gwedi Owain milfeirch 1 CBM IV 9 111 rawdd wallaw anaw annifwyn, /Llwrw milfeirdd, milfeirch ddygyflwyn, /Llwybr moliant, meddiant medd anc milfeirdd 5 IRh VII 29 16 yn lle rhennid - gwyrdd, /Mynychsathr milfyrdd milfeirdd ganlid. /Morwyn a welais mor drybelid, /Mirei PM V 20 31 yddyrch - Prydain, /Prid i Loegr ei ddisyrch, /Milfeirdd glydwr, glod Neintyrch, /Moes terrwyn, Maes Tw PM V 1 152 rch fforddawl; /Mur gwerin, gorau bedyddiawl, /Milfeirdd hynt mwyn mawrwynt meiriawl. /Mau ofynaig, dra PM V 5 63 t rhwy moles /Mal Merddin ym marddair cyffes. /Milfeirdd mawrfrydig, rhyddanfones - Duw /Dyn ym myd a'n CBM IV 9 111 awddwyn, /Ffrawdd wallaw anaw annifwyn, /Llwrw milfeirdd, milfeirch ddygyflwyn, /Llwybr moliant, meddia milfyrdd 3 IRh VII 29 16 yn llen yn lle rhennid - gwyrdd, /Mynychsathr milfyrdd milfeirdd ganlid. /Morwyn a welais mor drybelid CBM III 27 32 fael, wael wared, /Milioedd amgyhoedd am ged, /Milfyrdd molynt Ednyfed IRh VII 30 58 ar ysgwydydd - cyrdd, /Ys gelwir yn wyrdd rif milfyrdd rydd. /Ys mwy gan y beirdd heirdd bob hirddydd Milgi_"aidd 1 PM V 22 12 y; /Calchaid y caeroedd cylchwy - Maelgyning, /Milgi_"aidd eu gwy_^r ym mhob tramwy. /Nid rhaid tra dil milioedd 6 MeiG I 31 21 t, /Parha_"us baradwys yw fy chwant. /O eiriol milioedd a milcant - o'r teulu, /Parth a_^'u tu y'm par CBM III 27 31 went fyged - hael, /Beirdd afael, wael wared, /Milioedd amgyhoedd am ged, /Milfyrdd molynt Ednyfed CBM IV 18 17 , - ceinfolawd /Ar draethawd a draethaf; /Neud milioedd a'th fawl, Fodrydaf, /O'th dorfoedd i'th derfyn PM V 23 155 mynasant, /Udd addien, uch Dygen Dyfnant; /Ail milioedd milwyr dybuant, /Eilyrth gyrth y'n gwrthfynasan PM V 10 7 raig, /O ddragon fodrydaf, /Heb bant, moliant milioedd naf, /Heb bannu, gan y pennaf. /Pennaf udd, Gru GB II 25 28 yrdd cerddau a threthau a thraethu - molawd, /Milioedd wawr wasgawd, wenwawd weddu. /Ffwyr dra ffwyr d miloedd 1 SB II 22 13 feirdd byd a bedydd o'i laith. /Am borthloedd miloedd milcanwaith, /Am borthi galar nwy golaith. /Gwed milwr 8 PM V 5 18 oddes, /Yn dyrllid moliant mal ydd es /Yn moli milwr faranres. /Ef yn ateb neb ni ddywa_"es - na_^g /Na PM V 20 7 iaw hyn - a_^'i lu, /Eilyw oedd o'i gylchyn, /Milwr gwlydd milwyr gryd gryn, /Mal ydd wyt heddiw, hydd CBM III 21 141 as llid aerlew, llew nwy llochai: /Neud eddiw milwr mal na rhyfai, /Neud ydiw heddiw heddwch arnai. /A CBM IV 5 60 digardd, digyfyng, /Mor deg moli mor deilyng, /Milwr mawr mal Maelogyng. /Maelogyng mwynfawr mynw gyfod PM V 12 47 dyrn cydgyfrannu - aur /Ac ariant ym mhob tu, /Milwr milwyr gynyddu, /Maredudd mawr, addwyn fu LlF1 II 2 27 a gaffwy a goffaaf. /Twrf torf traeth llychwr, milwr molaf; /Mal y'th rygefais, yd yth geisaf. /Na chre PM V 2 44 wrhydri: /Cenais dy foliant mal nas ryganant, /Milwr pedrydant, pedrydawg ri. /Gogw_^yr doethion dwfn n GYC VII 36 89 ymraw, /Pen pan las, oedd lesach peidiaw; /Pen milwr, pen moliant rhag llaw, /Pen dragon, pen draig oe milwriaeth 2 CBM IV 16 72 amser y ffrwyner pob ffraeth, /Ni weryd mewyd milwriaeth; /Gw_^r a'n gw_^yl-ni a_^ gweledigaeth, /Gwel CBM III 21 128 /Gwartherfab Madawg, arfawg erfai, /Gwawr mawr milwriaeth, meddfaeth mordai; /Mordaf hefelydd, rhydd y' Milwrmilwyr 1 PM V 27 3 g y trawsiolaf - Dduw /A ddigawn iach o glaf, /Milwrmilwyr fodrydaf, /Madawg lawdde_"awg, lary naf. /Na milwyr 8 PM V 23 38 r, /Myrdd bu lladd, llith brain gorddyar, /O'r milwyr a mil yng ngharchar. /Porthathwy pan aethom i ar HOG II 6 13 i gwylain gwynion a'i gwymp wragedd. /Caraf ei milwyr a'i meirch hywedd, /A'i choed a'i chedyrn a'i chy GM I 7 134 edegddwys; /Lliaws du a dwn a myngdwn melyn /A milwyr dragonwys. /Can rygallas Duw draig Powys, /Crai PM V 23 155 /Udd addien, uch Dygen Dyfnant; /Ail milioedd milwyr dybuant, /Eilyrth gyrth y'n gwrthfynasant, /Ail a PM V 20 7 'i lu, /Eilyw oedd o'i gylchyn, /Milwr gwlydd milwyr gryd gryn, /Mal ydd wyt heddiw, hyddyn. /Hyddyn L PM V 12 47 ydgyfrannu - aur /Ac ariant ym mhob tu, /Milwr milwyr gynyddu, /Maredudd mawr, addwyn fu PM V 27 9 /Mab greddfawl greidiawl Gruffudd! /Graid eryr milwyr Maelawr - a archaf /I Erchwyn nef a llawr, /Udd d D-2 I 2 21 foeth; /Moes fraisg fre_"yr, moes wyrth fehyr, milwyr orwyth; /Maer claer gywyd, mad gathl gyfyd, moi_" min 1 HOG II 6 53 lliw hafin. /Ail yw'r llall o'r pall, pell fy min /I wrthi, i am orthorch eurin: /Gweirfyl deg, fy rhe minnau 12 GM I 9 159 nedd Prydain /Pa wron heilin haelaf ysydd?' /A minnau a'm cyhudd heb gywilydd /Ef ydoedd Owain hir, hyw LlF2 VI 10 61 ddaith, /A thithau, Beryf, gennyf ganwaith. /A minnau, bwyf tau, bwyf taith - ddiarswyd, /Yn nwyawl ann PM V 26 85 r lled, /A'i aur rhudd a'i fudd a'i fynwed, /A minnau, cyd mynnwyf fyned /Am radau, rhiau rhy-m-daered. CBM III 3 79 elsaint, /A'm rhoddwy Creawdr cyreifaint! /Cyn minnau, cyn ni bwyf gywraint, /Cynddelw wyf, cynhelwaf o MeiG I 31 19 brydferth gwerth prifgerdd a ganant. /Rhaid i minnau le lwrw meddiant, /Parha_"us baradwys yw fy chwan PM V 8 43 es arfollid, /Ni myg rhodd yn rhan eddewid. /A minnau, magator o'm dlid /Bodd i Dduw a bod yng ngleindi PM V 15 19 _"in a'i glas /Ran o nef a'i naw tey_"rnas. /A minnau, mynnaf gyweithas, /Bodd Duw im, a dianc o'i gas D-2 I 2 23 gathl gyfyd, moi_"dydd iaith; /Mas cas wognaw, minnau (neu ffraw) molaf law ffraeth; /Muner fodawg, mae MG VII 33 79 nod i'm hwyneb, a'm hadnepych, /Parth cledd i minnau ni mynnych - fy mod, /Parth yr Oen gorfod y'm gos GM I 9 111 nnairch o bell, /Pwyllid erof ar ni lefais! /A minnau o'm cof cefais (dyfnais /Ddefawd o'i haddawd) oe PM V 26 43 udd a'i feuedd /A'i emys hyweddfrys hywedd. /A minnau, o'm doniau, dy-m-hedd; /Gnawd y'm daw anaw anfed PM V 23 191 anant - dy feirdd, /Yn fyrddoedd y'u caffant. /Minnau, o'm rhadau, rym anant, /Yn rhuddaur, yn rhwydd a mirain 7 D-2 I 2 28 ros draeth; /Me_^r cerddau cain, myfyr cofain, mirain anoeth; /Menestr fyddud, meufedd feddud, molud es DB VI 24 42 iaw, /Achaws pymoes byd y bu ynddaw, /Uchelwr mirain, byrddrain drwyddaw: /Ucheldad Fab Rhad, rhag rhw GM I 11 66 angerdd Owain. /Dychyrchws fy llyw, llew mawr mirain, /Dychennis ddewis ddeurudd goelfain. /Dy warae o IRh VII 29 2 ddwl a ddodais, meddwid - fy nghofain, /Am dwf mirain main cain cyfrdelid. /Meddiant pob nwyfiant, naw DB VI 30 82 w inni beth amynedd: /Collais walch mawrfalch, mirain orsedd, /Neu rygolles dyn dygnedd - ei awydd, /Ni PC II 21 16 aerfa, /Llas Hywel wyn fab Owain, /Llas gw_^r mirain uch morfa. /Llas gyda Hywel, hawl amddyfrwys - le EG VI 18 62 a chlod goelfain /A chlwyr ar ddyhedd, mawredd mirain; /Yn Aberteifi tew oedd frain - uchben /Yn ydd oe Mireingall 1 IRh VII 29 18 feirdd ganlid. /Morwyn a welais mor drybelid, /Mireingall o ball a bellglywid, /Mawreddus feinus fen yd mireinfab 1 DB VI 35 81 i gerdd ffordd yd gerdda. /Mwyfwy ei gythrudd, mireinfab Gruffudd, /Mae yn ei ddeurudd ddawn ni chilia: mireinwch 1 GG II 31 14 yfedd; /Chweched, amgaled amgeledd - am aur /A mireinwch byd a'i anrhydedd; /Seithfed, bwrw gw_^yth lwr mis 2 EGM I 25 9 thefyg, llosg ei thefyrn; /Twrf toredwynt mawr mis Chwefrawr chwyrn, /Tud amwyn terrwyn, tir eurde_"yrn PM V 16 1 Chwefrawr mis chweiris chweddl diargel, - mawr, /Marw Gruffudd fab mlaen 2 CBM III 11 47 owys cynosod - yn aer /Yn aros eu rhaclod, /Ym mlaen cadau cadw arfod, /Ac yn o_^l diweddwyr dyfod. /Cy PM V 21 11 yn gwrthryn - Lloegr, /Llywelyn ar gychwyn /Ym mlaen caen cawad unbyn, /Ym mliant gwyrdd ac un gwyn. /A mliant 1 PM V 21 12 lyn ar gychwyn /Ym mlaen caen cawad unbyn, /Ym mliant gwyrdd ac un gwyn. /Arwyn yw gennyf arwain - ei f mlwydd 1 CBM III 3 76 pawb, pan fwyf heb henaint, /Yn oed dewr deng mlwydd ar hugaint, /Pan dde_^l Brawd rhag bron uchelsain mlynedd 4 PhB VI 15 34 dey_"rnedd - elfydd, /Hi a fu newydd naw saith mlynedd; /Ac oni'm dwg-i angau i anghenfedd - daear /Cyn D-3 VI 19 23 - bur /Ysgrythur, llafur y llywodron: /Deugain mlynedd bleinon - dy wenwlad /Porthaist yn wastad, mad r GG II 31 45 w_^r ei freuoledd. /Ni bydd cyfoed pawb bumcan mlynedd /Nog y bu gyfyng gwlydd teilyng gwledd; /Ni bo c PM V 24 70 /Boed dy wir ar dir, dormennawg - dyhedd, /Gan mlynedd yn hedd, yn hyddolawg; /Gan ddewis fuchedd rinwe Moch 3 HOG II 6 63 chenaid gyfrin, /Mi a'i mawl, a melyn eithin. /Moch gwelwyf, a'm nwyf yn edde_"in - i wrthaw /Ac i'm ll DLlM II 18 28 herw yn herwydd - daear /Yn herwr ar Ddofydd, /Moch gwnelwyf, mal y gwna dedwydd, /Mi a_^ Duw diau gere PM V 8 14 It he_"u fy ngherdd nac ef fid /Mal he_"u rhag moch merierid. /Ac ystyr, brif unben, mor brid /Aur Afia Mochddwyreawg 1 GM I 9 1 Mochddwyreawg huan haf dyffestin, /Maws llafar adar, myg Mochnannwys 1 OC II 14 89 u, /Cynfaran creulan creulyd ferau. /Glew glyw Mochnannwys o Bowys bau /A glewyd gwnedd arnaddunt ddau, Mochnant 3 PM V 23 182 ysaist lu, Loegr irddant, /Ar derfyn Mechain a Mochnant; /Dy gynnygn ni gennynt cwdd a_^nt, /Ni chaiff CBM III 15 13 argledr cant, /Eurgledd ym muchedd Mochnant. /Mochnant ddiheuchwant erchwynnawg, - gwledig /Gwlad Fro CBM III 15 12 lwydd, call argledr cant, /Eurgledd ym muchedd Mochnant. /Mochnant ddiheuchwant erchwynnawg, - gwledig mod 6 CBM III 14 12 bodd ni byddwn hebod, /Nid ef oedd fy modd fy mod. /Gan fod yn unfraint, yn unfryd - a_^'m llyw /Llawf BF VII 48 8 ebof heibiaw - nid eddyw, /Angadr yw fy myw fy mod hebddaw. /Am Owain gyfrgain (gyfrglod iddaw), /Am ae PM V 2 34 ofiad aur rad, Rodri - esillydd, /A syll di fy mod-i i'm cuelli. /Na'm gyr i wrthyd, na'm gwrthod fi, / CBM III 24 13 sg fab Gorgenau, brydau Bradwen, /Mor debyg fy mod megys Gwyddien /O gwyddaw pob llawr cer llaw ei ben; MG VII 33 79 dnepych, /Parth cledd i minnau ni mynnych - fy mod, /Parth yr Oen gorfod y'm gosotych; /Pan dde_^l y tr PM V 26 49 Wynedd; /Un llysenw a_^ Rhun, nid rhyfedd - fy mod /Yn mudaw am reuedd! /Rheuedd tey_"rnedd ti biau - i modrwy 1 PM V 22 31 ddaidd, luniaidd lywy, /Aur didawl meidrawl ei modrwy - a'i phall, /Ni phell tyn rhiain rhag a garwy. / modrydaf 4 LlF1 II 2 65 yddai trwch ni fai trechaf, /Pan fu gyfarfod y modrydaf /A_^ lluoedd Lloegrwys, pwys diffwysaf. /O'r sa PM V 6 44 telaid, /Ef medrws modur henuriaid /Mal medru modrydaf ar haid! /Yn fwyaf, balchaf bwlch lifaid - lafn MB I 3 68 eithiawg, /Perchen pefr ystre o'r re fyngawg, /Modrydaf Cymry, erhy farchawg. /Arwyneb neuadd yn amnife EW VI 5 36 dd rhag anneddf; /Modur pur parha_"us ddeddf, /Modrydaf haid, mur graid greddf. /Greddfawl Lywelyn, gry modur 8 PM V 12 8 ydfawr ei wryd, /Maredudd, marw yw hefyd: /Mal modur Arthur arth gryd. /Greidiawl, arwyniawl arwynebedd CBM IV 17 75 greddfawl Greiddur. /Rhybu gamweddawg Madawg, modur - ffaw, /Rhybudd fu iddaw, ddylaw ddolur: /Bu Alec PM V 6 43 iaid, /Ef haelaf, ef tecaf telaid, /Ef medrws modur henuriaid /Mal medru modrydaf ar haid! /Yn fwyaf, DB VI 24 5 nyd, /Mwynair o'm plegyd heb blyg arnaw. /Mur, Modur, Llywiadur, rhag llaw /Y mae i'm meddwl dy geisaw. ES I 20 19 gethern, gaethrawd farwawl. /Er Dy gur ddolur, Modur meidrawl, /Argledr gogoniant, gwarant gwrawl, /Erg PM V 11 53 /Aerdalmithr, aur hylithr hael. /Hael Arthur, modur, myd angudd, - am rodd, /Hael Rhydderch am eurfudd GM I 12 9 lion nef neu ryurddwyd. /Er mawr gwymp Madawg, modur plymnwyd, /Am bost cad ced goeth, oeth y'm huthrwy EW VI 5 35 f - awch llyw /A'wch llywiawdd rhag anneddf; /Modur pur parha_"us ddeddf, /Modrydaf haid, mur graid gr modd 6 CBM IV 4 199 'u porthai! /Gwyddwal Ddyfneual ddyfnasai - fy modd, /Fy meddiant a gaffai, /Collais arglwydd call ni'm CBM III 14 12 od, /O'm bodd ni byddwn hebod, /Nid ef oedd fy modd fy mod. /Gan fod yn unfraint, yn unfryd - a_^'m lly GM I 10 17 wael eu golo_"i /A gwlad Gymru mor gymri; /Nid modd mau dewi heb honni - pwy oeddynt, /Prynesynt eu mol BF VII 47 26 _^r Hywel uchel, och o'r grwn - y mae! /Nid fy modd nas gwelwn; /Gwawr gw_'reiddfalch, gwalch gwaywdwn, GM I 10 26 i; /Madawg, madioedd goddoli, /Mwy gwnaeth fy modd no'm coddi. /Un mab Maredudd a thri meib Gruffudd / GM I 14 43 llawl rad, yn rhegofydd, /Hi yn ferch wy Mab y modd ysydd, /Hi yn chwaer i Dduw o ddwywawl ffydd, /Hi a Moedydd 1 PM V 9 14 serrigl gynwe, /Moladwy y rhydd rhodd y bore, /Moedydd eisillydd ni syll eurdde. /Molais-i rwyf Cemais moel 2 PM V 24 68 y-th-fawl ar ysydd estroniawg /Na'th orsaif na moel na myngawg. /Boed dy wir ar dir, dormennawg - dyhe CBM IV 7 2 Cedifor, cad ormail, /Mawrglod addas, mygrwas moel, /Ysgwn bryffwn, braff diwyl, /Ysgwyd lathraid honn Moelfre 1 GM I 8 42 d greudde, ar gryd gryd graendde, /Ac am Da_^l Moelfre mil fanieri; /Ar lath lath lachar, ar ba_^r beri moes 10 GB II 26 117 el aruchel, eu hefelydd /Nid oes yn cadw oes a moes a mynudydd; /Llwyth mariedd, mawreddus eu merwerydd LlF1 II 1 149 Thri, /A chrefydd herwydd, herwyr wrthi - nid moes, /Ac nid oes eisioes eisau ynddi, /Namyn heirdd a b GM I 14 77 r drwm yr enaid yn ydd edfyn. /Edifedd maswedd moes a'm canlyn, /Edifar afar efnys ddychryn. /Edifeiria D-2 I 2 21 mur io_^r(maws Bedr pedror) mawrgor gyfoeth; /Moes fraisg fre_"yr, moes wyrth fehyr, milwyr orwyth; /M CBM III 16 88 e niferoedd, cyflawn ei eirioes, /Cywlad loes, moes Macsen, /Mawrdraws drais dra Lly_^r Henfelen, /Mawr CBM IV 16 43 , /Deifnawg fydd ei alaeth, /Yn ein hoes y mae moes mawrwaeth, /Mawrddrygau brydau bradwriaeth. /O angh CBM IV 9 23 ion /Ei eirchiaid ar blannawd; /I eryr eirioes moes Medrawd /Ni welaf, ni welir cydfrawd. /Gwelais-i u PM V 20 32 ddisyrch, /Milfeirdd glydwr, glod Neintyrch, /Moes terrwyn, Maes Twr a gyrch. /Cyrchiad, tremyniad tra D-2 I 2 21 pedror) mawrgor gyfoeth; /Moes fraisg fre_"yr, moes wyrth fehyr, milwyr orwyth; /Maer claer gywyd, mad CBM III 24 116 r asgen, /Maws, masarn cadarn, callon ia_"en, /Moes ysbwys ysbys echrys Ochren, /Mygedawg ei hoedl, hoe moesawg 1 CBM III 23 4 blaidd coed coll ei afael, /Namwyn blaidd maes moesawg hael. /Cleddyf clod wasgar a wisgaf ar glun, /Rh Moesen 2 ES I 23 32 Dy drugaredd! /Mesur a ddodir ar bob maswedd: /Moesen a'i dywawd, a Duw a'i medd CBM III 24 4 'r un echen, /I'r Arglwydd gwladlwydd, Gwledig Moesen; /Mor wyf gerdd geinrwyf, hyglwyf hagen, /Mor wyf moi_"dydd 1 D-2 I 2 22 yr orwyth; /Maer claer gywyd, mad gathl gyfyd, moi_"dydd iaith; /Mas cas wognaw, minnau (neu ffraw) mol Moladwy 3 PhB VI 14 11 awd /Dyrllyddiwn-i wirawd cyn byddwn-i ermid. /Moladwy fleiddryw ni'm rhoddai brid; /Mawr ei afael hael LlF1 II 1 95 dwidydd cad, /Iawn yw moli rhi a fo rhoddiad. /Moladwy un Duw, un diffyniad - ysydd, /Ym Meirionnydd rh PM V 9 13 nhanfre, /Edeinfeirch a seirch serrigl gynwe, /Moladwy y rhydd rhodd y bore, /Moedydd eisillydd ni syll molaf 12 CBM IV 16 118 u, /Rhwyf rheiddiau rhad foliaid, /Molawd Duw, molaf a'i dywaid, /A'i molwy, nis molaf o phaid; /Am obr LlF1 II 1 145 ei menegi /Ym Meirionnydd wlad, mad ei moli. /Molaf Dduw uchaf, archaf weddi - iddaw: /Athreiddaw cyn PM V 11 13 gleddyfal /Hyd Gaer a_^'i aer a'i aur ma_^l. /Molaf filioedd naf, nifer - eurde_"yrn, /Mur cedyrn cada CBM III 29 31 d er da i Hwfa Hen /Namyn er maws im 'y hun /Y molaf-i Fleddyn, flaidd trin, /Haelwas, hwylwys yng ngar CBM III 10 34 gar. /Pedwaredd welygordd pedwerydd - molawd, /Molaf-i lyw a'i dyrllydd, /Mawrdorf darf gyfarf gyweithy D-2 I 2 23 ydd iaith; /Mas cas wognaw, minnau (neu ffraw) molaf law ffraeth; /Muner fodawg, maer anheddawg, maredd IRh VII 30 39 ys a_^'m gran o'i ban ni'm bydd. /Gorffwyllaf, molaf mal awenydd /Gorffwyllawg enwawg ddeifniawg ddefny CBM IV 4 268 adfer - yn iawn /Na wnaeth crawn crynoder; /As molaf mal ydd adrodder, /Mal i'm cant o bob cant cymer. LlF1 II 2 27 wy a goffaaf. /Twrf torf traeth llychwr, milwr molaf; /Mal y'th rygefais, yd yth geisaf. /Na chreded pe CBM IV 16 119 /Molawd Duw, molaf a'i dywaid, /A'i molwy, nis molaf o phaid; /Am obrwy, am obrid fy rhaid, /Am Iesu ca CBM III 21 107 ies, /Yn golaith adnair, mal ydd adnes, /Rhy-s-molaf o'm cerdd, o'm cain aches, /A beiddiad, bleiniad, CBM IV 9 21 cwblair cablawd /Nis cenais, cenif dy folawd. /Molaf w_^r clydwr, cludawd - ei eirchion /Ei eirchiaid a Molais 1 PM V 9 15 dd y bore, /Moedydd eisillydd ni syll eurdde. /Molais-i rwyf Cemais camre - ysgaelan, /Yn amwyn garthan molant 1 EG VI 18 125 flawnder, /Tarianau golau fal y gweler. /Rhy'i molant anant anaw Cymer, /Rhy'i molir ei wir, ei orober, Molawd 13 LlF1 II 1 93 yllad - i'm ban /A moli Cadfan gan ei ganiad. /Molawd a ddyrllydd cedwidydd cad, /Iawn yw moli rhi a fo CBM III 20 47 udd barau, rhodd barawd, /A da_^l aur ma_^l er molawd /Ac ni beirch pesgfeirch pasgnawd. /Gnawd greddf HOG II 6 76 uun, ddiwyrnawd, /Cefais-i ddwy, handid mwy eu molawd, /Cefais i dair a phedair a_^ ffawd, /Cefais-i by LlF2 VI 8 18 ruffudd didyb, udd dadiain, /Myfyr nad didraul molawd didrain. /W_^yr Gwenwynwyn rhyn a wna rhain - gor CBM IV 16 118 digaid - Riau, /Rhwyf rheiddiau rhad foliaid, /Molawd Duw, molaf a'i dywaid, /A'i molwy, nis molaf o ph GM I 6 20 w, ni ddoddyw, /Ni chynnan, ni chlyw, ni chlud molawd /Hyd pan dde_^l Cynan (cain addfwyndawd) /A Chadw EGM I 27 106 yfoethau; /Mynned i'm gwared gwa_^r feddyliau /Molawd i'r Drindawd mal gweddi_"au; /Mynnid im gyreifiai CBM IV 4 221 ion - medd /A meddiant ar dirion, /Gwledychawd molawd mil feirddion /I foli teithi Tey_"rnon: /Gwladoe GB II 25 27 teulu. /Ffyrdd cerddau a threthau a thraethu - molawd, /Milioedd wawr wasgawd, wenwawd weddu. /Ffwyr dr CBM III 10 33 rthiaw esgar. /Pedwaredd welygordd pedwerydd - molawd, /Molaf-i lyw a'i dyrllydd, /Mawrdorf darf gyfarf CBM III 12 3 rdd, /Nid cerddawr nyw molwy, /Nid cablawd, ys molawd mwy /Moli hael mal y haeddwy. /Haeddws deifniawg CBM III 13 41 maith! /Rhy'i talaf i'm rhwyf o'm rhwylwaith - molawd, /Nid moliant o friwiaith: /Delw y'm peirch a_^ m PM V 9 11 yre - prifgad /Megis ei hendad o'i rad rodre. /Molawd yw yng ngnif mal yn nhanfre, /Edeinfeirch a seir moles 1 PM V 5 61 /Gwynde_"yrn eryres. /Mad gogant moliant rhwy moles /Mal Merddin ym marddair cyffes. /Milfeirdd mawrfr moli 14 LlF1 II 1 92 rhad. /Coffa_"u Iesu ysy bwyllad - i'm ban /A moli Cadfan gan ei ganiad. /Molawd a ddyrllydd cedwidydd CBM III 12 4 rddawr nyw molwy, /Nid cablawd, ys molawd mwy /Moli hael mal y haeddwy. /Haeddws deifniawg ri defnydd - PM V 9 17 ysgaelan, /Yn amwyn garthan gyrth ei dandde. /Moli haelder ne_^r nid anghyfle, /Anghyflym funer feirch CBM III 5 79 raed awel y drydewaith! /Ni thewais ermoed o'i moli mal drud, /Ni phair gosymud i'm gosymdaith, /Ac ni' PM V 5 18 wy coddes, /Yn dyrllid moliant mal ydd es /Yn moli milwr faranres. /Ef yn ateb neb ni ddywa_"es - na_^ LlF1 II 1 144 lawndeg ei menegi /Ym Meirionnydd wlad, mad ei moli. /Molaf Dduw uchaf, archaf weddi - iddaw: /Athreidd CBM IV 5 59 ng - bardd, /Balch digardd, digyfyng, /Mor deg moli mor deilyng, /Milwr mawr mal Maelogyng. /Maelogyng EGM I 26 30 in i genthi: /Gnawd oedd da_^l aur ma_^l er ei moli. /Ni ryfu ddognach i ryddogni - poen /Penyd a fo mw GM I 10 18 au dewi heb honni - pwy oeddynt, /Prynesynt eu moli. /Owain angerddawl anaw anfedrawl, /Aer wrawl wrhyd CBM IV 1 10 rhwyf, yn rhwydd yd fain, /Yn ail air moliant, moli Owain. /Cyfarfu ag Eingl am Degeingl diredd, /Gwaed LlF1 II 1 94 d. /Molawd a ddyrllydd cedwidydd cad, /Iawn yw moli rhi a fo rhoddiad. /Moladwy un Duw, un diffyniad - PM V 4 32 gweision. /Gwelais fyrdd o feirdd yn oson /Yn moli Rhodri, rhwyf dragon; /Hwynt cenynt nas ce_"ynt: pa GB II 26 10 mwy y canaf cyn no henaint, /Canu Dewi mawr a moli saint. /Mab Sant syw gormant, gormes haint - ni ad GM I 14 23 erth heb drengi, /Un danc fwynt wrthyf wrth eu moli; /Un Duw y_^nt wyntau a diau dri. /Truan a anian in Moliant 18 LlF1 II 3 29 rdd cyreifiant; /Gnawd i hael haeddu moliant. /Moliant a ddyly aur ddiludd roddiawg, /Hil Madawg, medel IRh VII 30 54 olud, am eiliewydd - rwydd, /Ysgwn am eilwydd, moliant dderllydd: /Ys cennyf y mae mawr hireythydd, /Ys DB VI 25 5 lychwin, /Cyflawn o awen awydd Fyrddin /I ganu moliant mal Aneirin - gynt /Dydd y cant `Ododdin', /I fo EGM I 26 16 m gerdd i Nest cyn no'i threngi, /Cant cant ei moliant mal Elifri; /Canaf can feddwl afrddwl erddi /Can LlG VII 24 121 y tair talaith. /Cyfarchaf i Dduw o ddechrau - moliant /Mal y gallwyf orau /Clodfori, o'r gwy_^r, a_^ g CBM III 5 118 /Arddunedig ddyn a ddwg i ffyniant /Ardduniant moliant, mal yd glywir. /A glywch chi, ddeon, a ddywedir PM V 5 17 /Ni wddant cwdd a_^nt rhwy coddes, /Yn dyrllid moliant mal ydd es /Yn moli milwr faranres. /Ef yn ateb CBM IV 9 112 Llwrw milfeirdd, milfeirch ddygyflwyn, /Llwybr moliant, meddiant medd ancwyn. /Llyw Cemais, o'th goddai GB II 26 66 laf-i effeiriaid, coethaid, cannwyf, /Canaf eu moliant men y delwyf. /Gwelaf-i wir yn llwyr a llewenydd PM V 10 7 - gan ddraig, /O ddragon fodrydaf, /Heb bant, moliant milioedd naf, /Heb bannu, gan y pennaf. /Pennaf CBM IV 1 10 erdd i'm rhwyf, yn rhwydd yd fain, /Yn ail air moliant, moli Owain. /Cyfarfu ag Eingl am Degeingl dire LlF1 II 3 28 af o'm cerdd cyreifiant; /Gnawd i hael haeddu moliant. /Moliant a ddyly aur ddiludd roddiawg, /Hil Mad CBM III 20 1 Gwenwynwyn, erchwyn eirchiaid - er moliant, /Mur milcant Maelgwn raid, /Hawl wawl wastad re CBM III 13 42 talaf i'm rhwyf o'm rhwylwaith - molawd, /Nid moliant o friwiaith: /Delw y'm peirch a_^ meirch mygr hy GB II 25 11 aeth Iesu. /Cymhenddoeth a choeth a chaeth i'r moliant, /Pebrddor pedrydant, pedror gylchu; /Cymhenrwy GYC VII 36 89 pan las, oedd lesach peidiaw; /Pen milwr, pen moliant rhag llaw, /Pen dragon, pen draig oedd arnaw, /P PM V 5 61 des - gwendud /Gwynde_"yrn eryres. /Mad gogant moliant rhwy moles /Mal Merddin ym marddair cyffes. /Mil OC II 14 93 harfau, /Echedwynt rhag terfysg eu terfynau. /Moliant yw eu rhan, y rhai gynnau; /Marwnad fu, neud nw Molidor 1 EG VI 18 92 ddiwad; /Ysymy Rydderch, roddiad - aur melyn, /Molidor ym mhob gwlad, /A mawrdud olud olygad /A Mordaf molir 3 CBM III 3 101 cam y'n cosbir: /A wne_^l iawn, rhadlawn rhy'i molir, /A fydd rhydd y dydd yd fernir, /A fo gw_^yl, gol EG VI 18 126 gweler. /Rhy'i molant anant anaw Cymer, /Rhy'i molir ei wir, ei orober, /Ei wryd yn rhyd yn rhaid nifer CBM IV 6 28 d o nerth llaesgad yd gaiff Llesgen - dir, /Hu molir maint ei len; /Hud friw calch am falch elfydden, / Molitor 1 LlF1 II 1 97 ysydd, /Ym Meirionnydd rhydd rodd gyngwastad. /Molitor ei cho_^r a'i chelyfrad /A'i cherdd a'i chedwyr molud 1 D-2 I 2 29 irain anoeth; /Menestr fyddud, meufedd feddud, molud esmwyth; /Musig a ga_^n mal aur orian, ma_^n wahan molwy 2 CBM III 12 2 rth, aur ganhorthwy - cyrdd, /Nid cerddawr nyw molwy, /Nid cablawd, ys molawd mwy /Moli hael mal y hae CBM IV 16 119 d foliaid, /Molawd Duw, molaf a'i dywaid, /A'i molwy, nis molaf o phaid; /Am obrwy, am obrid fy rhaid, molynt 1 CBM III 27 32 l wared, /Milioedd amgyhoedd am ged, /Milfyrdd molynt Ednyfed Mo_^n 41 PB VII 16 24 had treisiad trin, /Oedd llew gawr Madawg mawr Mo_^n GB II 26 280 iniau Powys, pobl enrhyfedd, /Saint Iwerddon a Mo_^n a saint Gwynedd, /Saint Dyfnaint a Chaint a chynha CBM IV 13 21 ith Faddon, /Porthathwy, myrdd ofwy Mo_^n. /Ym Mo_^n, ben-dragon, ban ddreigiau - Prydain, /Wyt prydfaw PB VII 16 10 glod. /Oedd clodfawr cludfeirdd oddef, /Madawg Mo_^n cain roddion cof, /Oedd tafawd coeth doeth digrif DB VI 30 64 yfod hyd ataw dyhedd - Iwerddon /I farchogaeth Mo_^n dirion diredd, /A llu o Brydain, llwrw dybrydedd, PB VII 1 20 ion Beli, /Mwynfawr weilch beilch balch westi /Mo_^n, eryron Eryri. /Eryr eurdreth my_^r, aerdranc - yw EG VI 18 49 _^'u gorau bachau bychain, /Priodawr mwynglawr Mo_^n glod ysgain, /Traul golud pentud, pentir gwythain, D-3 VI 19 26 erddorion, /Llawhir, llary mynud draig mwyndud Mo_^n, /Gorau un cyfaillt o'r cyfeillon - mau, /Grym lle BF VII 53 28 ydderch rhoddion, /Arfaeth Lly_^r, arf mawrwyr Mo_^n. /Gwae Fo_^n ac Arfon gorfod colli - rhwyf, /Rhwys GM I 9 40 i y'm gelwir, gelyn y Saeson, /Ar lles gwledig Mo_^n gwaint ym mhlymnwyd, /Ac er bodd llywy lliw eiry a EW VI 5 56 awdd cadflawdd flaidd gawr, /Pan golles gwy_^r Mo_^n gw_^r mawr PC II 21 7 au in diau leas /Yn y Penrhyn uch Penrhos, /Ym Mo_^n, i mewn ei hynys, /Ydd ym lleddir a_^ llafn glas. EW VI 6 9 hael ehelaeth gyngor. /Cyngor a roddaf i rwyf Mo_^n - llawrydd, /Hael Ddafydd hil ddoethon, /Bid lary, PM V 10 67 prydferth i'w alon) /Lle teg tey_"rnwaith udd Mo_^n, /Llys er lles i feddygon. /Meddwynt llyw am fyw a PB VII 16 1 Madawg Mo_^n mal cynifiwr /Bu gwleddawg o'i nerthawg ne_^r; /A' CBM IV 4 114 nnig beirdd byd, buchedd - rheidusion, /Bugail Mo_^n, mall diredd; /O'i fawrwlad (forad farannedd) /Y'm PM V 23 145 o. /Gorfydd udd dremrudd dra mo_^r lliant - ym Mo_^n, /Mam Gymru y'i meddant, /Gorllwybr llu llenwis ew CBM IV 5 3 re_"ydd orchorddion, /Mur meddgyrn mechde_"yrn Mo_^n, /Mau hoed am hoeddl ei ddragon. /Dragonawl, gedaw GM I 9 78 angerdd rhi rhag Craig Gwyddyr /Pan amwyth udd Mo_^n maws o'i dymyr. /Gwelais yn Rhuddlan ruthr fflam CBM III 3 138 en, /Tir gw_'raidd gorwyf rhag unben, /Tirion Mo_^n, meillon ym morben; /Tysiliaw, tey_"rnedd nenbren, MB I 3 103 iwyth i lwyth oswydd; /Amug a_^'u dragon, udd Mo_^n, meinddydd, /Men yd las Trahaearn yng Ngharn Fyny EW VI 5 32 Wynedd orchorddon, /Gweled llawr ar llyw mawr Mo_^n. /Monwysion maon, mawr cynneddf - awch llyw /A'wch MB I 3 135 a orfu rhag llu gwythrydd; /Cad rhag castell Mo_^n, mor ddigerydd, /Dybu o'i gyffred gwared bedydd. / SB II 22 15 th, /Am borthi galar nwy golaith. /Gwedi Owain Mo_^n mor ddiobaith - cyrdd, /Cerddorion mor y_^nt gaith GM I 8 37 ndi /Ar drafferth anferth anfad iddi. /A draig Mo_^n mor ddrud ei eisylud yn aer, /A bu terfysg taer eu PM V 5 39 /Mor orflwng gyflwng gyfaeres /A_^'r hon Rodri Mo_^n, mwyn claearwres - haul, /Hael Ddafydd a'i rhoddes PM V 23 107 awd ei ladd, ni lwydd ei abo; /Caerlleon, llyw Mo_^n mwyn Pabo - a'th ddug, /Ef a'th ddwg yng ngodo; / LlG VII 24 93 /Er pan fu weithred Waith Arderydd. /Breisglew Mo_^n mwynfawr Wyndodydd /(Bryn Derwin! Clo byddin clodr PM V 11 48 gwynaw gerddorion, /Un oedd well, udd mwynbell Mo_^n. /Mynawg ardderchawg arddyrchafael - beirdd, /Llaw PM V 24 30 s anghuddiawg, /Dy feirdd y_^nt heirddion, udd Mo_^n mynawg, /Dy fyrddoedd cyhoedd cyhoeddawg - beunoe PM V 9 30 yn ffrau terau, tarole - Saeson, /Mur eryglon Mo_^n, mynestr greudde. /Boed ef ei orffen orffowysle, / PM V 23 49 i sathar. /Cyn plygu Rhodri, rhwyd esgar, - ym Mo_^n, /Mynwennoedd bu branar. /Llywelyn, cyd lladdwy dr CBM IV 4 247 erfid arfogion - i lawr /Am eurglawr mwynfawr Mo_^n. /Nid gair gau, ef gorau gwron /O Fo_^r Udd hyd Fo PC II 19 19 n /O Gristin a'i meibion, /Ni bo dyn ym myw ym Mo_^n /O'r Brochfaeliaid brychfoelion. /Er a dde_^l o dd DB VI 31 30 dd, mwynfudd maon; /Diafrddwl feddwl fyddwn ym Mo_^n /Pei yn fyw y delai i Dalybolion. /Chwegwyr, cynif DB VI 31 48 fan a borthyn greon, /Pei yn fyw yd fyddynt ym Mo_^n /Perynt hynt hendref Wyrangon. /Parawd gwawd gwedi DB VI 35 86 dragon hyd yng Nghaerlli_"on, /Gwystlon i rwyf Mo_^n, rhy'u mynycha! /Yr Un Gw_^r a'n pair a'n gweithre GB II 26 153 /Dothyw i Ddewi, ddiffreidiad teg, /Rhys mawr, Mo_^n wledig, reodig reg. /Rhymeddyliais-i hyn i honni - PM V 4 45 yn newredd gwirion. /Ef ym myd ym mawrfryd ym Mo_^n, /Yng Nghemais, yng nghymaws deon. /Hil Ywain Pryd CBM IV 13 20 th mal Gwaith Faddon, /Porthathwy, myrdd ofwy Mo_^n. /Ym Mo_^n, ben-dragon, ban ddreigiau - Prydain, / GB II 25 50 Byrth Ysgewin yn goresgynnu, /Am Borth Wygr ym Mo_^n yn menestru Monwysion 1 EW VI 5 33 orchorddon, /Gweled llawr ar llyw mawr Mo_^n. /Monwysion maon, mawr cynneddf - awch llyw /A'wch llywiaw Mor 93 CBM IV 16 160 llawddadwy; /Mor atreg pob chweg pan chwerwy, /Mor addfwyn difwyn digonwy. /Crist Culwydd, poed rhwydd CBM IV 2 8 raeth a dreithitor /Rhwng Arfon beues a mynwes mor; /Aer rhag dinas Caer, cadr ddygi_"or, /Cadarn gyfar IRh VII 30 64 awr fy angof na bu_^m Ofydd. /Ys mi sy'n merwi mor anghelfydd /Ys blwyddyn am ne ysblennydd - gawad: /C CBM IV 17 66 n rhaid, rhwydd echlysur, /A heb wybod bod byd mor amhur. /Rhybu erthyst in: rhybu Arthur - gynt, /Rhyb CBM IV 16 159 wythwy, /Mor fydd llwydd llonydd llawddadwy; /Mor atreg pob chweg pan chwerwy, /Mor addfwyn difwyn dig HOG II 6 35 ydd. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr Gwyndodydd, /Mor bell o Geri Gaer Lliwelydd! /Esgynnais ar felyn o Fa PM V 8 15 _"u rhag moch merierid. /Ac ystyr, brif unben, mor brid /Aur Afia os ef rhyerchid. /Nid ystyr llythwyr CBM III 24 13 anoddau /Braisg fab Gorgenau, brydau Bradwen, /Mor debyg fy mod megys Gwyddien /O gwyddaw pob llawr cer CBM IV 5 59 ad wellyng - bardd, /Balch digardd, digyfyng, /Mor deg moli mor deilyng, /Milwr mawr mal Maelogyng. /Ma DB VI 24 9 o'i gnawd /Yrddygnawd bechawd na'i rybuchaw; /Mor deg y gelly gall arwyddaw /Merwerydd echwydd ac uche CBM IV 5 59 bardd, /Balch digardd, digyfyng, /Mor deg moli mor deilyng, /Milwr mawr mal Maelogyng. /Maelogyng mwynf DB VI 27 5 wydd - arnaf, /Mi ni rydynnaf dan ei aflwydd. /Mor draws fu Iesu am aesdrygwydd, /Mor dreisiwr angen am DB VI 27 6 i aflwydd. /Mor draws fu Iesu am aesdrygwydd, /Mor dreisiwr angen am re_^n rhadlwydd, /Mor drist yw ein DB VI 27 7 wydd, /Mor dreisiwr angen am re_^n rhadlwydd, /Mor drist yw ein byw bod glasw_^ydd - derfyn /Ar rudd Ll GM I 14 76 n. /Melys yw pechawd pan 'i herlyn - digraid, /Mor drwm yr enaid yn ydd edfyn. /Edifedd maswedd moes a' IRh VII 29 17 r milfyrdd milfeirdd ganlid. /Morwyn a welais mor drybelid, /Mireingall o ball a bellglywid, /Mawreddu GM I 7 87 chwerw, nid chwerian ei rhyle: /Ail marth mawr mor dde, ail yrth, ail syrth se, /Ail gawdd gne gnawd gy CBM IV 16 165 o'm drwg i dramwy /Ei dremyn, i dremid ofrwy. /Mor ddedwydd a draidd a drangwy - ar hwyl /Ar Haelfron t DB VI 35 2 rwy nerth y Drindawd /Traethwawd o'm barddwawd mor ddibarha; /Treiswr a'i cymer, trosed Eliffer, /Traws BF VII 48 12 w wylaw, /Am eryr cedwyr cydfraw - Merfyniawn /Mor ddicllawn digrawn deigr yn syrthiaw! /Am de_"yrn eur PhB VI 15 17 gnedd /Difreinaw dawn Duw, nid dyn a'i medd). /Mor ddigawn y mae digymrodedd - wedi: /Penceirddeth Cymr MB I 3 135 u rhag llu gwythrydd; /Cad rhag castell Mo_^n, mor ddigerydd, /Dybu o'i gyffred gwared bedydd. /Dewisai ES I 21 14 edd wledychu. /Mor gyfiawn Ei ddawn ddarparu, /Mor ddigwl Ei feddwl fynnu! /Mynesynt fradwyr fredychu - LlF1 II 4 21 on: /Edlaes maes wedi maon. /Maon Meirionnydd, mor ddihaidd - awch bod /Heb arfod, heb aerflaidd, /Ac a DB VI 33 17 y'i meddir; /Cyngor llyw mal Aergwl Llawhir, /Mor ddihaidd hynny, mor ddyhir - druain, /Dra fo byd na SB II 22 15 m borthi galar nwy golaith. /Gwedi Owain Mo_^n mor ddiobaith - cyrdd, /Cerddorion mor y_^nt gaith! /Tw DB VI 24 7 iadur, rhag llaw /Y mae i'm meddwl dy geisaw. /Mor ddiriaid i ddyn eiddunaw - o'i gnawd /Yrddygnawd be GM I 8 37 r drafferth anferth anfad iddi. /A draig Mo_^n mor ddrud ei eisylud yn aer, /A bu terfysg taer eu haer CBM IV 17 31 u angau yng nghynghellawr. /Cyngholli Mawrdduw mor ddybryd - i neb, /Cyngall nwy goheb o'i gynfebyd; /C DB VI 33 17 llyw mal Aergwl Llawhir, /Mor ddihaidd hynny, mor ddyhir - druain, /Dra fo byd na cheffir. /Gruffudd a PB VII 7 1 Morgant, achwre cant, mor echrys - myned /Llyw llwyddged llwrw na wy_^s; /Oedd DB VI 33 13 dri a thri, ni thremygir. /Ni ryweles dyn ddim mor engir /A_^ gweled y byd ynfyd enwir. /Y gw_^r a'i me CBM III 24 9 frwen, /Mor wyf gyfrin ffyrdd cyrdd Cyridfen; /Mor eisiau eu dwyn yn eu dyrwen, /Aesawr annianc oes ann LlF1 II 1 67 ydd - a cho_^r /A mo_^r ac arfor a gorfynydd. /Mor elw fy nghynnelw yng nghynnor - lliaws, /Yn llwybr m LlF2 VI 7 7 dd cyfrwys /O ryw diamryw diamryfys. /Handwyf, mor eofn ddiofn ddilys, /O'r nenbren a ddeily y ddau yst CBM IV 17 2 Berchen, barch Briodawr, /Dengradd Dy wenwlad mor fad, mor fawr, /Duw dewrwir, pellir pwyllawr - o'n c CBM III 24 18 /Mor wyf goddedig, dig disgywen, /Mor fynych, mor faith, llaith llwyth Pobien: /Gwy_^r yn afrddwl, gwy CBM IV 17 2 barch Briodawr, /Dengradd Dy wenwlad mor fad, mor fawr, /Duw dewrwir, pellir pwyllawr - o'n cynnen, /D OC II 14 136 l, ni bydd wrth wir, /Daniel, draig cannerth, mor ferth hywir. /Menestr, mawr a waith ydd oleithir /Gw DB VI 30 23 y bu Ddafydd gyn ei ddyad. /Mor rhyfedd, rhag mor fu roddiad, /Na roddes fy llyw y lleuad! /Mor rhawch D-5 VI 36 40 ddledd. /Paham nad edrych tlawd yn ei dlodedd /Mor fydd hoeddl egin y brenhinedd /Nad hwyrach y dwg Duw CBM IV 16 158 w afarwy, /Afar mawr bron llawr ban llwythwy, /Mor fydd llwydd llonydd llawddadwy; /Mor atreg pob chweg CBM III 17 2 Gwirawd Owain draw dra Digoll - Fynydd, /Mor fynych ei harfoll, /O win cyfrgain nid cyfrgoll, /O CBM III 24 18 yd ym ce_^n, /Mor wyf goddedig, dig disgywen, /Mor fynych, mor faith, llaith llwyth Pobien: /Gwy_^r yn CBM IV 6 222 d ei ddonion, /Mur mawrgor Morgant arwyddion, /Mor gadarn ei ffwyr ar Pharaon - Ffrainc /Ac ar ffrawdd PM V 5 58 ywed oedd eres! /Mor wrawl ei hawl pan holes, /Mor gadarn yd geidw hyd reges, /Mab Ywain Prydain, priod CBM III 16 129 ysgwyddau fochfoch, /Ei dreiswayw, ei dreiswan mor groch, /Ei drosedd ni dresir nemoch; /I drylew yn rh EGM I 26 55 odaf, /A'm dodes nwyf i'm haddoedi. /Ni bu dyn mor gu gennyf a_^ hi, /Ni bo poen oddef, Pedr wy noddi! ES I 21 13 nw, a llwyr feddu - byd, /A bydoedd wledychu. /Mor gyfiawn Ei ddawn ddarparu, /Mor ddigwl Ei feddwl fyn GM I 10 16 wyddi. /Mor yw gwael eu golo_"i /A gwlad Gymru mor gymri; /Nid modd mau dewi heb honni - pwy oeddynt, / CBM IV 5 13 ni bu fethiant, /Ni bu fagawd meirch Morgant. /Mor gynefin trin tra laddai - ysgwyd /Ag ysgwydd a danai HOG II 6 48 Myrddin, /I'r gwragedd a'i medd fy marddrin /(Mor hir hwyrweddawg y_^nt am rin!), /Pennaf oll yn y go PM V 26 137 i'th ganfod, /I'th ganmawl ni gannwyf gorfod, /Mor huysgwr gw_^r yn gorfod - ar bawb, /Ar bobloedd angh LlF1 II 1 87 ei goror, /Ei chlod, ei harfod yn ei harfor. /Mor iawn im o'm dawn ac o'm dirnad - dedwydd /Goffa_"u d DB VI 24 3 wyllaw, /Mawr, gwyrthfawr, gwrthyf gwarandaw. /Mor iawn im o'r dawn a'm daw - i gennyd, /Mwynair o'm pl DB VI 30 12 Ruffudd, rudd ei ruad, /Ac ni rygant dyn ddim mor irad; /Canaf hon Ddafydd, cynifiad - ryfu, /Ni wnae CBM III 26 119 llew trais pan 'i treiddiaswn! /Nid oedd lary mor llary, mor lluadwn - hynt, /Handid cynt y'i cwynwn, DB VI 29 108 wyn am a gwynaf, /Hir yd goffe_"ir a goffaaf, /Mor lle im alar am a garaf, /Mor llwyr y lladdawdd Llund CBM III 26 119 pan 'i treiddiaswn! /Nid oedd lary mor llary, mor lluadwn - hynt, /Handid cynt y'i cwynwn, /Nid oedd DB VI 29 110 garaf, /Mor llwyr y lladdawdd Llundain arnaf, /Mor llwyr ca_^r-gw_^yn am a garaf. /Cyd a_^ dragon byd o LlF1 II 5 2 wyn, gwrandaw-di ar synnwyr /A draetha llyfrau mor llwyr: /Gwyrthau golau gwelator - /Drychafael mo_^r DB VI 29 109 e_"ir a goffaaf, /Mor lle im alar am a garaf, /Mor llwyr y lladdawdd Llundain arnaf, /Mor llwyr ca_^r-g LlF1 II 4 12 rdd yn o_^l fy ngheudawd, /Fy nghaniad marwnad mor nawd. /Mor nawd y'm dyfu dyofaeth - gofion /Edifion CBM III 24 15 wyddien /O gwyddaw pob llawr cer llaw ei ben; /Mor nawd pob rhahawd na bydd rhyhen, /Mor wenwyn y'm cwy LlF1 II 4 13 fy ngheudawd, /Fy nghaniad marwnad mor nawd. /Mor nawd y'm dyfu dyofaeth - gofion /Edifion yd yr aeth, PM V 5 38 ein lloches. /Ar draethell ni draethwyd neges /Mor orflwng gyflwng gyfaeres /A_^'r hon Rodri Mo_^n, mwy GM I 7 22 d gyhudd gynired /Cyn arfod ein hoesfod fyged /Mor resyn, Frenin Gwyn Gogoned! /Gruffudd greddf ufel a DB VI 30 25 mor fu roddiad, /Na roddes fy llyw y lleuad! /Mor rhawch im ardawch ardwyad - cynnydd /Tra fwy' o Ddaf MB I 3 1 Rhe_^n nef, mor rhyfedd Ei ryfeddawd, /Rhiau, Rhwyf elfydd, rhydd Ei DB VI 30 23 ad, - Ddofydd, /Ag y bu Ddafydd gyn ei ddyad. /Mor rhyfedd, rhag mor fu roddiad, /Na roddes fy llyw y BF VII 56 21 ynnydd, cad gannerth. /Cad gannerth mawrwerth, mor wae - y'm digiwyd! /Ni'm gad deigr i warae; /Gryd es DB VI 29 1 Gwae ni hael mor wael, mor wolau /Weled in nesed ein heisiau. /Gwelsa BF VII 44 21 dygn ei allael, /Cywir nas gwelir; ys gwael. /Mor wael myned hael (hwyl gyffro - galar) /Yn rhwym gwel GC VI 21 4 eddl i ddoeth! /Mawr Dduw! a ddycych beunoeth /Mor wael na welir drannoeth. /Trannoeth, o'r pan e_^l tr IRh VII 29 20 wid, /Mawreddus feinus fen yd fernid - crair, /Mor wen ei hesgair uwch ei hesgid! /Yn arllwydd arwydd a CBM III 24 16 ei ben; /Mor nawd pob rhahawd na bydd rhyhen, /Mor wenwyn y'm cwyn am yd ym ce_^n, /Mor wyf goddedig, d DB VI 29 1 Gwae ni hael mor wael, mor wolau /Weled in nesed ein heisiau. /Gwelsam-ni gynt, PM V 5 57 awdd oddiwes - clod, /Bai'i clywed oedd eres! /Mor wrawl ei hawl pan holes, /Mor gadarn yd geidw hyd re GM I 9 63 nnor gw_^yth gwnedd [ ]hudd /Ni hu y_^nt, a mi mor wyf dirwyn er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad [ ] GYC VII 36 37 llin a ddyly ddal Aberffraw. /Arglwydd Grist, mor wyf drist drostaw /(Arglwydd gwir gwared i ganthaw) OC II 14 95 arwnad fu, neud nw newid y ddau. /Ochan Grist, mor wyf drist o'r anaelau! /O goll Moriddig mawr ei eisi CBM III 24 11 n yn eu dyrwen, /Aesawr annianc oes anni_"en! /Mor wyf ddirrwyn frwyn am frwydr anoddau /Braisg fab Gor ES I 17 19 n. /Edrych cyrdd cerddau Taliesin, /Edrych fi, mor wyf edde_"in! /Rhyddarfod brau gyfnod breiddin: /Rhy CBM III 24 5 en, /I'r Arglwydd gwladlwydd, Gwledig Moesen; /Mor wyf gerdd geinrwyf, hyglwyf hagen, /Mor wyf hyglau f CBM III 24 17 rhyhen, /Mor wenwyn y'm cwyn am yd ym ce_^n, /Mor wyf goddedig, dig disgywen, /Mor fynych, mor faith, CBM III 24 7 hagen, /Mor wyf hyglau fardd o feirdd ogrfen, /Mor wyf gw_^yn gyfrwys, nid wyf gyfrwen, /Mor wyf gyfrin CBM III 24 8 en, /Mor wyf gw_^yn gyfrwys, nid wyf gyfrwen, /Mor wyf gyfrin ffyrdd cyrdd Cyridfen; /Mor eisiau eu dwy CBM III 24 6 esen; /Mor wyf gerdd geinrwyf, hyglwyf hagen, /Mor wyf hyglau fardd o feirdd ogrfen, /Mor wyf gw_^yn gy IRh VII 30 34 tragywydd - i'm dwyn: /Ni'm gorpheirch morwyn, mor wyf ufydd! /Gorfflamliw cywiw cyhefelydd /Gorphlyg r MB I 4 17 , /Rhyddyergrynais o'i gymhelri. /Rhwyf pobfa, mor wyt dda wrth Dy ioli, /A'th iolwyf, rhy-m-purwyf cyn SB II 22 16 Owain Mo_^n mor ddiobaith - cyrdd, /Cerddorion mor y_^nt gaith! /Tw_^r dygn, dyganwn o'i anghraith, /Tr HOG II 6 20 i marannedd. /Wi a un Mab Duw! mawr a ryfedd, /Mor yw eilon mygr, maint y rheufedd! /Gwneuthum a_^ gwth GM I 10 15 wna o neb tra trosi /Trosof ir gof arglwyddi. /Mor yw gwael eu golo_"i /A gwlad Gymru mor gymri; /Nid m Mo_^r 40 GYC VII 41 3 a daear, a gwyllt a gwa_^r, Gwawr ysbrydiau, /Mo_^r a dyfredd, Mur tey_"rnedd, reidwedd radau, /A'r ff LlF1 II 1 24 awr gwyrthfawr gwyrthau glywed - ysydd /Rhwng mo_^r a gorwydd a gwrdd lanwed: /Allawr Fair o'r Pair, h EG VI 18 116 lluoedd, llew yn hyder, /Llywiawdr, amherawdr mo_^r a lleufer: /Ei ddylif cynnif cynhebycer /I ddylan DB VI 31 53 Yn y cyfred plyg gwenyg gwynion, /Yn y cyfranc mo_^r a mawr afon. /I abar feddau rheiddiau rhuddion, /I LlF1 II 1 66 , /Achadw crog a ched a choedydd - a cho_^r /A mo_^r ac arfor a gorfynydd. /Mor elw fy nghynnelw yng ng BF VII 54 2 Neud amser gaeaf, gwelwaf gweilgi, /Gweilging mo_^r-adar hwylfar heli, /Neud oerllen arien Eryri - wei D-4 VI 20 58 Cerrynt a ddugam ni ddygerdd - eraill /Ar allt mo_^r a'i ogerdd, /Pebyllfa pair cyfa cerdd, /Pennal dir SB II 24 28 fro yn pebylliaw. /Ni lefais neb amgylch moreb mo_^r Anhuniawg, /Na thwyll na thrais rhag rhwyf Cemais, D-1 I 1 3 de_"yrn, dinas unbyn, dengyn adwy: /Hywel fal mo_^r, Cymru oror, cyngor Arwy, /Terrwyn drochiad, torfo LlF1 II 5 27 , herwydd anian, /Ni eill dyniaddon ddiddan; /Mo_^r diffaith nis rhyddiffawd, /Rhag maint eu ffrawdd, LlG VII 24 106 ew, glod ganymddaith, /Twrf toredwynt mawr uch mo_^r diffaith; /Taleithawg deifnawg dyfniaith - Aberffr PM V 23 94 e_^l ei law ataw, atan, /Llyried, tremyned tra mo_^r dylan, /Rhag llaith anolaith (anolo llan) /A llafn CBM IV 1 49 ysgrain; /Gwelais drydar crain i ar ddrumain - mo_^r, /Gwelais eu hesgor, ysgar ddilain; /Gwelais belei CBM IV 6 220 arwyd - a_^ lladd /A_^ llafnau trwy forddwyd. /Mo_^r gyfran gyfred ei ddonion, /Mur mawrgor Morgant arw CBM III 1 4 w rhyw fan, /I foli gwron gwryd Ogrfan, /Gorun mo_^r-gymlawdd a'i goglawdd glan. /Pargoch glyw glewdraw GB II 25 7 wlad wledychu; /Cymhendraws cyngaws, cyngreddf mo_^r-gymlawdd, /Cymhendawd canclawdd, fa_^r flawdd flae CBM IV 10 37 , dy fardd wyf! /Wyf cerddawr i'm rhwyf rhwysg mo_^r-gymlawdd - gwyrdd, /Rhwysg ffyrdd cyrdd cerdd waha CBM IV 9 182 udd, rhwyf rhwyddfudd radau, /Rhwysg rhynnawdd mo_^r-gymlawdd mawrglau, /Hil Maelgwn milcant addodau, / LlF1 II 5 4 llwyr: /Gwyrthau golau gwelator - /Drychafael mo_^r hyd aw_^yr. /Morudd, meidrawl ei ddefawd /O blegid EW VI 3 2 _^l i Ruffudd, fudd gynnan, - o dda /A ddyglud mo_^r i lan, /Peunoeth, ddoeth ddethol gynran, /Peunydd OC II 14 110 ysgarant - aer: /Llas maer, llosged caer geir mo_^r-lliant. /Mwynfawr a garcharawr a gyrchasant: /Meur PM V 23 145 'yng ngha_^r a orfo. /Gorfydd udd dremrudd dra mo_^r lliant - ym Mo_^n, /Mam Gymru y'i meddant, /Gorllw CBM III 24 133 edd anghrawn. /O roddion gwron gorun eigiawn - mo_^r, /Madawg mur tewdor co_^r Caswallawn, /Gogyman clu GB II 26 220 siaw cymraw, cymryd preiddiau /Rhwng Mynyw a'r mo_^r, mawr a droau /A fydd ar eu llu-hwy lliw dydd gola LlF1 II 5 10 ydd Brawd. /Y pedwerydd dydd ar ddeg /Yd gyrch mo_^r mawr atreg /Yn nyfnder daear dremynt /Fal nas cyrr CBM III 21 79 n Deifi; /Cymysgai grau gwy_^r a gwyrdd heli - mo_^r: /Mawr ddiwyrnawd wrth ei hoffi! /Hoffi ddigonaf a LlF1 II 5 18 fi. /Deuddegfed dydd, Duw ddigawn /Anifeilaid mo_^r mawrddawn: /Y daw pob pysg o'i odeb /Hyd ar wyneb GB II 26 200 c yn yng dieddyng, Dewi wared, /Dewi mawr ar y mo_^r, mynych nodded, /Rhy'i gelwir ar y tir rhag dywrth CBM IV 6 288 a ddulliaf, /O ddawn Duw can doddyw ataf. /O'r mo_^r pwy gilydd py gelaf - fy ngair? /Ei gadair a gadwa GM I 8 8 laith ei dewdor /Rhag ofn, ein hangor hyd oror Mo_^r Rhudd! /Ef gwnaeth yn ungad ddwygad ddigudd /Yn un D-3 VI 19 19 rw ar lled mordwy, dramwy dragon: /Yn niffaith Mo_^r Rhudd, merf so_^n - ddigawn, /Treiaist-ti traeth e GM I 14 68 lyngdawd addawd, addef gwiryn, /Traethitor tra mo_^r, tra mawr derfyn, /Tir rygymyrth Crist o groes edw CBM IV 4 211 ynfydig, /Gwyn ei fyd bieufai /Gwych ysgor tra mo_^r, tra Menai, /Gwlydd elfydd, elwais ohonai; /Tra fu GYC VII 36 71 di r'bydiaw? /Och hyd atat Ti, Dduw, na ddaw - mo_^r tros dir! /Pa beth y'n gedir i ohiriaw? /Nid oes l PM V 20 33 yn, Maes Twr a gyrch. /Cyrchiad, tremyniad tra Mo_^r Udd - dy gas, /Dy gosgordd yn breinrudd, /Mau dy g DB VI 29 81 rgyd a'i mawrgudd, /Gwae! gwelsyn ger mawrfryn Mo_^r Udd /Gw_^r oedd w_^r, oedd orfawr ei fudd, /Gwy_^r EG VI 18 109 drusiad, /Dros Ddeau angau o'th angad: /Angor mo_^r, y mawr gymynad, /Angawr llawr, llurig Duw amdanad GM I 9 151 a Chegin a Chlawedawg drydydd. /Dy-m-hunis ton mo_^r ym merwerydd, /O Abermenai mynych dyllydd. /Dyogla GYC VII 36 65 ch chwi'r deri yn ymdaraw? /Poni welwch chwi'r mo_^r yn merwinaw - 'r tir? /Poni welwch chwi'r Gwir yn EG VI 18 46 in, /Cyfran ton a glan glastir gwylain, /Golud mo_^r ysgrud, ysgryd Norddmain. /Llywelyn, terwyn torf a morach 1 GB II 26 88 oydd, /A Dewi biau balch Langyfelach, /Lle mae morach a mawr grefydd; /A Dewi biau bangeibr ysydd /Mei morben 1 CBM III 3 138 gorwyf rhag unben, /Tirion Mo_^n, meillon ym morben; /Tysiliaw, tey_"rnedd nenbren, /Tey_"rnas ddinas Mordaf 8 EG VI 18 94 lidor ym mhob gwlad, /A mawrdud olud olygad /A Mordaf am alaf eiliad; /Ysym-i Run, gatgun gytgam rad, / LlF1 II 2 4 dr y'th welaf - heno, /Arwraidd Gymro, gymradw Mordaf. /Arwredd a wedd a weinyddaf: /Arwyrain Owain a g BF VII 50 24 digraffaf - am reg /Yn neddfau mawrdeg Nudd a Mordaf; /Gw_^r gwaywrudd, gw_^r prudd, fegis Priaf, /Gw PM V 11 55 , - am rodd, /Hael Rhydderch am eurfudd, /Hael Mordaf, hael mawrdeg Nudd, /Haelach, greddfolach Gruffu CBM III 21 129 ai, /Gwawr mawr milwriaeth, meddfaeth mordai; /Mordaf hefelydd, rhydd y'm rhoddai, /Rhoddion gweilw gwy PM V 2 30 thi. /Gwell wyt, un edmyg treisyg, no'r Tri - /Mordaf, Nudd, Rhydderch - yn neddf rhoddi. /Gwellyniawg HF VII 22 21 arwyddon: /Di-ludd fudd fal Nudd yn neddfon - Mordaf, /Pryd Addaf, prif haelon: /Di-ofn cad cedeirn ei EW VI 1 13 gynnelw. /Hawdd cynnelw fy rhwyf rhwydd ofeg - Mordaf, /Rhwysg mawrdon wrth garreg; /Gweilch beilch bal mordai 2 CBM III 21 128 rfawg erfai, /Gwawr mawr milwriaeth, meddfaeth mordai; /Mordaf hefelydd, rhydd y'm rhoddai, /Rhoddion g MB I 3 144 ydd; /Edewis eurwas, clas gymre_"ydd, /Canawon mordai, mynogi rhydd. /Dyddwyreo Owain, Eingl ddiduddydd mordwy 4 D-3 VI 19 18 rwyth ffraeth amryson - llary, /Llwrw ar lled mordwy, dramwy dragon: /Yn niffaith Mo_^r Rhudd, merf so OC II 15 21 y down Feirionnydd. /Dygychwyn, gennad, gyfyl mordwy - gwyrdd, /Gworddyar ei gylchwy; /Dywan i'r Traea PM V 22 17 edd hyd ym Mawddwy, /Llaw orthrech wrth rwyfan mordwy, /Lloegr wrthryn tra Llyn Llumonwy. /W_^yr Madawg PM V 23 40 ngharchar. /Porthathwy pan aethom i ar /Meirch mordwy uwch mawrdwrf toniar, /Oedd ongyr, oedd engyr eu moreb 3 PM V 22 4 dwy; /Neu'm bu arallddydd i'm rhydid rhwy /Cer moreb ceinwyneb Conwy; /Neu'm bu tremynu tramwy - rhwng CBM IV 4 15 d gerddant, /Am Owain Gwynedd yd gwynant! /Mur moreb dau wyneb Dyfnant, /Dyfnais rodd o'i fodd o'i fedd SB II 24 28 th Penfro yn pebylliaw. /Ni lefais neb amgylch moreb mo_^r Anhuniawg, /Na thwyll na thrais rhag rhwyf C morfa 5 HOG II 6 9 /Ac wrth fodd ei rhi rhwyfaw dyhedd. /Caraf ei morfa a'i mynyddedd, /A'i chaer ger ei choed a'i chain d PC II 21 16 as Hywel wyn fab Owain, /Llas gw_^r mirain uch morfa. /Llas gyda Hywel, hawl amddyfrwys - lew, /Llew tr D-3 VI 19 31 r gryd, gwynfyd gweinon, /Y naill ymyl ydd a_^ morfa Meirion - be_^r /A'r llall, ca_^r llawer, ger Caer GM I 9 154 ydd. /Dyogladd gwenyg gwyn Gyngreawdr fynydd, /Morfa Rhianedd Maelgwn rebydd. /Neu dreiddiais-i tra Lli HOG II 6 30 dd, /Gyfliw ag arien, awr yd gynnydd. /Caraf y morfa ym Meirionnydd, /Men y'm bu fraich wen yn obennydd morfar 1 PhB VI 12 36 sfa cyrdd Calan Ionawr, /Rhys rhuddbar, rhwysg morfar mawr. /Mawr fwy y credaf no chrair, - ced neirthi morfe_"ydd 1 IRh VII 30 9 fy neurudd yn awr echwydd. /Lleufer ebyr my_^r morfe_"ydd - dylan /Pan llewych huan ar fan fynydd. /Lly Morfran 1 CBM III 21 6 awn /I ganu marwnad i Gadwallawn /Mal pan gant Morfran marwnad Einiawn. /Neu'm bu, o'm caru can udd Car Morgannwg 2 PB VII 21 16 awr diorwag, /Gobaith []faith deg /Ac ymgynnal Morgannwg BF VII 51 16 ob tu, /Mawr gynnif rhif rhiallu; /Mawr gynnal Morgannwg fu. /Tra fu fawr ein llawr mewn lluoedd - a_^ Morgant 9 PB VII 7 28 Erwan dolur mur milcant /Arfoll mawrgwydd goll Morgant PB VII 7 1 Morgant, achwre cant, mor echrys - myned /Llyw llwyddged PM V 23 175 'th erbarch feddiant. /Neur orwyt, yng ngorenw Morgant, /Ar filwyr Prydain pedrydant. /Mad ymddugost wa CBM IV 6 221 /Mo_^r gyfran gyfred ei ddonion, /Mur mawrgor Morgant arwyddion, /Mor gadarn ei ffwyr ar Pharaon - Ffr D-1 I 1 9 rwas Euas lywy, /Erging anchwant, Gwent, Gwlad Morgant, Dyffryn Mynwy, /Gw_"yr Benrhyn, Ystradwy fryn, CBM IV 5 12 bu fethl, ni bu fethiant, /Ni bu fagawd meirch Morgant. /Mor gynefin trin tra laddai - ysgwyd /Ag ysgwy CBM IV 5 93 rodawg, /Gwrfaint gwrddfraint Garannawg. /Llas Morgant mur gawr, llasar wawr - wanar, /Llary llachar, CBM IV 4 22 /Yn [] gwryd ardduniant, /Gwrdd eisor esillydd Morgant. /Nid aeth trais tros Emrais amrant /O'i amrawdd D-1 I 1 44 rmant, /Terrwyn am dir, rhi rhaith cywir o hil Morgant, /O Forgannwg, o Rieinwg, rhadau rhwyddaint, /O morgro_"eg 1 DB VI 28 2 ewyn rhyn yn rhedeg, /Ys gwrdd yn Ionawr, mawr morgro_"eg. /Ys gwae fi am iaith gawddfaith gofeg /Er go Moriddig 1 OC II 14 96 chan Grist, mor wyf drist o'r anaelau! /O goll Moriddig mawr ei eisiau. /Dywallaw di'r corn, can ym pu morlan 1 LlF1 II 1 165 laid ceiniaid Cadfan, /Cedwyr o du my_^r, o du morlan - uchel, /Yn cadw eu rhyfel nid ymgelan: /Deon Me Morllwch 1 PM V 1 71 orfu: gorfawr y'i clywwch. /Ef gorug am Gerrig Morllwch, /Am Fuarth Cadfan, cad arrwch; /Ef gwnaeth tu moroedd 3 PB VII 2 10 dd lluoedd - Rhos gyrchaid, /Rhys gyrchiad tra moroedd, /Gwrdd am derfyn, aml dorfoedd, /Gw_^r byddin, D-1 I 1 24 frenin, dilyfn ddenwy, /Draig angerddawl, twrf moroedd mawr, maint achupwy. /Rhywisgwys llawr am ei fys BF VII 51 19 amddiffyn pobloedd, /Rhwyf rhwysg Arthur, mur moroedd, /Rhuddgoch gatgun eiddun oedd. /Oedd rhaid ysty Morudd 1 LlF1 II 5 5 olau gwelator - /Drychafael mo_^r hyd aw_^yr. /Morudd, meidrawl ei ddefawd /O blegid Duw, a'i dywawd /M Morwyn 4 IRh VII 29 17 yrdd, /Mynychsathr milfyrdd milfeirdd ganlid. /Morwyn a welais mor drybelid, /Mireingall o ball a bellg D-5 VI 36 9 /Tref ydd aeth Duw nef o'i dangnefedd /Ym mru morwyn fwyn o fonedd - Anna /Duw Gw_^yl Faria fawr Gyhyd ES I 22 17 wasg /Yng ngwisgoedd corfforawl. /Mau dyddwyn Morwyn i'm heiriawl, /Mair a Phedr, Mari_"a a Phawl. /Ma IRh VII 30 34 ymgawdd tragywydd - i'm dwyn: /Ni'm gorpheirch morwyn, mor wyf ufydd! /Gorfflamliw cywiw cyhefelydd /Go morynion 2 D-3 VI 19 34 ni, gwaredd gwirion, /Trwy eirawl air Mair a'i morynion, /Dethol, ymhlith saint doethon, - Lywelyn /Ar GYC VII 39 10 rhad rhof a'm galon, /Nawdd y my_^r a Mair a'i morynion! /Nawdd a archaf i archengylion - mawr, /Arglwy mrad 1 GM I 14 28 o'm dawn Duw i'i gymwyll /Tremynid fy mryd ym mrad a thwyll. /Trugarawg Ddofydd, treiha fy ngherydd, / mrawd 1 DB VI 30 18 fy Rhe_^n, Fab Rhad, - ei bechawd /Yn erbyn fy mrawd, ddefawd ddifrad. /O amlder o dir llawhir lleiddia mro 4 BF VII 44 25 a'i gortho /Gadawg, gadarn freiniawg fro. /Ym mro Dewdwr gw_^r gwrdd yn argae - trin, /Trist a chweddl CBM III 24 121 gwynfyd gwen elfydden: /Nid llawen fy mryd ym mro Gyngen, /Ar llary llaw hyged, gweled gwyddlen. /Gwy D-4 VI 20 23 ywoddig - lluoedd, /Llywelyn weithfuddig, /Ym mro Loegrwys diffwys, dig, /Ym Mryn Gw_^yth yn Amwythig. GM I 9 81 chalanedd rhain a rhudd fehyr; /Gwelais yno ym mro yn amrygyr: /Tewi gan llyw a wy_^r o anystyr. /Torre mron 2 CBM III 3 32 edd! /Llanfechan, fychod ei berthedd, /Llan ym mron ei challedd; /Dyniawl bobl ni borthant iawnwedd, /I BF VII 53 13 am y mawrair mau! /Mau, rhag dolur cur cyr fy mron, - rhag dig, /Dygn adnabod weithion; /Ydd hyll gofa mru 6 CBM IV 17 113 o dywyll dywysogaeth, /Yn nyndid, ym mhryd, ym mru ban aeth, /Yn nolur, yng nghur, yng nghorffolaeth. / GM I 14 37 f yn nwfr echwydd. /Achaws y dyfu uchel fri ym mru /Mair er mawrha_"u llu llewenydd, /Llawen fydd Rheen CBM IV 18 47 yfu Grist yng nghnawd, Priawd prifed, /Dyfu ym mru Mair Mab dymuned; /Dyfu bumoed byd o boen galled, /O MB I 4 13 ant /Y rydraethasant y proffwydi: /Bod Iesu ym mru Mair (merch ei Rhi!), /Mair, mad ymborthes ei beicho D-5 VI 36 9 edd, /Tref ydd aeth Duw nef o'i dangnefedd /Ym mru morwyn fwyn o fonedd - Anna /Duw Gw_^yl Faria fawr G LlF2 VI 10 49 er, /Ys dybydd y dydd y dialer. /Dybu Grist ym mru, ym mhrudd-der, - eron, /Deuwn rhag Ei fron Fryn Oli mrwydrin 1 DB VI 25 11 ynnif Elffin, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, taer ym mrwydrin, /Gwrawl ei fflamdo am fro Freiddin. /Er pan or mrwyn 1 PB VII 3 9 , /Neud ethym am ddraig, neud aeth! /Athwyf ym mrwyn, gw_^yn geithiw, /Ethym heb udd llafnrudd, llew, / mryd 9 MeiG I 30 13 hywir honno. /O briflwyr synnwyr y synio - fy mryd, /(Brudd gyd); celfyddyd a'm celfyddo. /Celfydd ni CBM IV 5 122 Ardderch yn arddiffryd - llu /Y llas cu can fy mryd; /Corf torf terfysg, ffysg fflamgryd, /Co_^r eisor GM I 9 101 dig bybl ba hyd dulliais? /[ ] Owain a unis fy mryd /[ ]ew hydr hyd ys cefais. /Yn Ystrad Meurig mygr y CBM IV 16 79 no llawgaeth! /Llewenydd llu nef, llawena - fy mryd /I'th wynfyd, i'th wynfa, /Mab Duw byw, fy Llyw a'm LlG VII 27 35 heb ge_^l. /Neud mau ei eisiau, neud isel - fy mryd, /I'w feirddion oedd clyd clod ddiargel. /Neud aela GB II 26 7 dygaint. /Nid ef y canaf can ddigiofaint - fy mryd, /Namwyn mi a'i pryd cywyd cywraint; /Ys mwy y cana GRh II 28 20 rynnawdd) /Fy myw am fy llyw ni'm llawdd, /Fy mryd nid hyfryd, nid hawdd. /Hawdd i bawb a_^ thi i'th w GM I 14 28 a'm oedd o'm dawn Duw i'i gymwyll /Tremynid fy mryd ym mrad a thwyll. /Trugarawg Ddofydd, treiha fy ngh CBM III 24 121 r gwryd, gwynfyd gwen elfydden: /Nid llawen fy mryd ym mro Gyngen, /Ar llary llaw hyged, gweled gwyddle Mryn 1 D-4 VI 20 24 eithfuddig, /Ym mro Loegrwys diffwys, dig, /Ym Mryn Gw_^yth yn Amwythig. /Amwythig wledig, wlad anhydr muchedd 8 CBM III 24 169 /Llwrw trylew llawr, llew llurig deiling. /Ym muchedd Arthen, arthfar yn ing, /Ym mywyd Rhirid, rhudda PM V 26 6 Iesu, ca_^r ymwedd, /Ceirionnydd, cyrchaist fy muchedd. /Cyrchaf yn gyntaf gyntedd - Deheubarth /Diheub EGM I 27 35 da_^l gliniau, /Can gymryd penyd penelinau /Ym muchedd gorwag er geiriau - maswedd /A ddoeth eithr mesu CBM III 21 173 ion) /Ym myw mynw aches, buches beirddion, /Ym muchedd gwledig gwlad orchorddon, /Gorddyfnws uddudd bu CBM III 24 109 orffen. /Eryfasam-ni feddw fedd y Drefwen /Ym muchedd gwledig, gwladoedd berchen, /Madawg mur cyhoedd, CBM IV 4 155 ynnig - rebydd, /Gwystl bedydd, byd eilig; /Ym muchedd haelonedd Hilig, /Hil haelon, Heilyn ddychymig, CBM III 15 12 Coll arglwydd, call argledr cant, /Eurgledd ym muchedd Mochnant. /Mochnant ddiheuchwant erchwynnawg, - CBM III 24 129 awn, /Gwyddfiled gyfred, graddfyged grawn, /Ym muchedd mur trais, traws yng nghamawn, /Treswyr ffwyr ff muches 1 PM V 5 68 rnaf, mawrnerth aches - llydw: /Handid lled fy muches! /Caffant fyrdd o feirddion eu lles /O foli Rhodr mud 2 LlF1 II 5 63 dd dybydd oll /Pobloedd plant Addaf o bell, /A mud a drud a drythyll, /Yn llwyr yn eu llawn ddeall ES I 23 26 nnaf i ddyn cyn ei ddiwedd /Cymodi a_^ Duw cyn mud ym medd. /Cymryd oedd einym cymodlonedd - cwbl, /Cyn mudaw 1 PM V 26 50 /Un llysenw a_^ Rhun, nid rhyfedd - fy mod /Yn mudaw am reuedd! /Rheuedd tey_"rnedd ti biau - i drais / Mudigfawr 1 CBM IV 14 7 a ddodai /A ddodwed yn Ionawr, /Edling Muding Mudigfawr, /Edn canadain cain cerddawr. /Cerddawr, cyngh Muding 1 CBM IV 14 7 fawr - a ddodai /A ddodwed yn Ionawr, /Edling Muding Mudigfawr, /Edn canadain cain cerddawr. /Cerddawr Muddugwre 1 CBM III 8 38 is. /Rhan Llywelyn, llew aere, /O'r Rug hyd ym Muddugwre, /Llawer marchawg march dyre, /Lliaws gwas ar muner 9 DB VI 35 4 a'i cymer, trosed Eliffer, /Trawswalch, ne_^r muner, a'i mwynhaa. /Llyw glyw a glywir, llew doeth, coe D-2 I 2 24 wognaw, minnau (neu ffraw) molaf law ffraeth; /Muner fodawg, maer anheddawg, mareddawg, doeth; /Medel w CBM III 26 34 gwisgoedd ddiofer, /Gwasgarai gweisgfeirch mai muner, /Gwaedlan flawdd, amnawdd amnifer, /Gwaedlyry fyr CBM IV 6 244 ymryfel gwrdd, /Yn ymwrdd am haelon, /Yn Aber, muner meneifion, /Yn anwair, yn ddiwair ddeon. /Yn enwaw DB VI 27 53 n ein byw yng nghynnen byd, /Wedi brys haelder muner menwyd, /Mwyniant llu tra fu yn ei fywyd. /Mai yw DB VI 27 28 /Och am naf, am neb diwydrwydd, /Och am ne_^r, muner mynogrwydd, /Och ddygn a ddognes goleurwydd, /Och DB VI 31 22 aul eirchion /Ni ballai i bellenigion, /Ne_^r, muner mynych ei roddion, /Neud ei hoed ar ei gyfoedion. GM I 11 78 ennig - ym myd: /Ei ddiebryd ni ddyodrig! /Nis muner na ffe_^r na ffynedig, /Nis difeirn cedeirn cad ar GM I 9 30 enilles a'm llif, cyd am lladdwy - ar air, /Ei muner (nid mawr imi fy ngofwy!). /Gwyn ei fyd paddiw, Du Munerawd 1 PM V 23 199 d dy foliant, /Llywelyn, a Llywarch a'i cant. /Munerawd ym marw fy mwyniant, /Mal ym myw, Lleisiawn ryw mur 49 MB I 3 71 /Nerth Rhodri, rhe_"i rywasgarawg; /Cyn myned mur ced yn dawedawg /Dy-m-gug, neu'm gorug yn oludawg. / PM V 11 14 _^l. /Molaf filioedd naf, nifer - eurde_"yrn, /Mur cedyrn cadarnffer, /Caeth, ffaeth i feirdd maeth mw BF VII 45 25 im waeth. /Gwaethwaeth y'n tragwnaeth trengi - mur ciwdawd, /Traul barawd, trin beri, /Traws fa_^r, gwe GM I 11 16 trefydd a'i chartrefoedd. /Nid ef Rhodri Mawr, mur ciwdodoedd, /Fwy pen cynhaddledd pob cenheddloedd. / CBM III 16 148 yd rhag ysgor - Dinteirw, /A gwy_^r meirw rhag mur co_^r: /Tres rhag llew, rhag llyw pedeiror, /Trais a CBM III 24 110 Ym muchedd gwledig, gwladoedd berchen, /Madawg mur cyhoedd, niferoedd nen, /Meidriad cad cadrddor, ca_^ DB VI 29 45 der pryd y'm goddau. /Achaws gwalch mawrfalch, mur cyneddfau, /Uchel y dodaf am naf nid mau, /Wych rago PB VII 13 6 golled. /Colled llyw, llew huysgwr, /Maredudd, mur Dinefwr, /Dunawd gynefawd, gynifwr - ar Ros /O lin CBM III 9 7 - hir, /Hydr ei wir ar Saeson, /Teulu Madawg, mur dragon, /Mal twrf tormennoedd Cynon. /Godwrf a glywa CBM III 26 107 mawrllyw cerddorion, /Un mawrwalch mawrfalch, mur dragon, /Un mab mawr Madawg ab Iddon. /Un llofrudd P CBM IV 5 125 Co_^r eisor eisiau i'r byd. /Yn y llas Madawg, mur dygyforth - fa_^r, /Meu afar ca_^r cynnorth; /Oedd a CBM III 9 10 Cynon. /Godwrf a glywaf ar glawr - Maelenydd, /Mur elfydd, eilfan gawr, /Teulu Madawg mad anawr, /Mal t PM V 9 30 u gorne; /Ef yn ffrau terau, tarole - Saeson, /Mur eryglon Mo_^n, mynestr greudde. /Boed ef ei orffen o CBM IV 5 93 /Gwrfaint gwrddfraint Garannawg. /Llas Morgant mur gawr, llasar wawr - wanar, /Llary llachar, llawch ce PM V 12 20 ar gwynfan, /Meibion dewr, derynt ychla_^n; /Mur graid cynifiaid Cynan. /Dwyn meibion Cynan cyn bu ll EW VI 5 36 ; /Modur pur parha_"us ddeddf, /Modrydaf haid, mur graid greddf. /Greddfawl Lywelyn, grym gorober - tor PM V 1 151 l, /Mythion feirch, ffwyr tyweirch fforddawl; /Mur gwerin, gorau bedyddiawl, /Milfeirdd hynt mwyn mawrw PB VII 6 20 eidr ysig, /Brain lithiaw, breiniawl leithig, /Mur gwladoedd, marw ein gwledig. /Gwledig mwynfawr cwyn CBM III 24 120 /Mynw tra glew, llew llawr mwynfawr, mesbren, /Mur gwryd, gwynfyd gwen elfydden: /Nid llawen fy mryd ym PB VII 21 1 Marw Goronw, mur Gwyndyd, /[ ]fyg [ ] fab Idnefed, /[ ] clau, [ ] clo SB II 22 9 wylwaith, /Cwbl ddigabl barabl, be_^r araith. /Mur Gwyndyd mad, gwynfyd gwyniaith, /Mab Gruffudd, ced f D-1 I 1 43 feiddiadon, Faddon feddwaint, /Gorwyr mennig, mur gwyrennig, gwryd gormant, /Terrwyn am dir, rhi rhai D-2 I 2 20 fran, marchog midlan, man meidrolaeth; /Metrid mur io_^r(maws Bedr pedror) mawrgor gyfoeth; /Moes frais PB VII 14 3 g - ni ddaliwn), /Aeth Samswn, blyngrwn blyg, /Mur llafnddur lluoedd edmyg, /Mwyndud llawr, mab mawr Me OC II 14 4 ein gwy_^r gwedi lludded - trwm: /Tremid gofwy mur Maelawr drefred. /Deon a yrrais ddygyhused, /Diarswy CBM IV 9 17 amgyffrawd, /Mur mawrdud uch meddud meddwawd, /Mur mawrdarf mawrdwrf gorwyddawd, /Mur mawrdrais mawrdra CBM IV 9 15 awd, /Traeth o'm bron tra thon, tra thywawd, /Mur mawrdir, mawrdorf amgyffrawd, /Mur mawrdud uch meddu CBM IV 9 18 meddwawd, /Mur mawrdarf mawrdwrf gorwyddawd, /Mur mawrdrais mawrdraws gynefawd: /I'th gyfair un cwblai CBM IV 9 16 a thywawd, /Mur mawrdir, mawrdorf amgyffrawd, /Mur mawrdud uch meddud meddwawd, /Mur mawrdarf mawrdwrf CBM IV 6 221 wy forddwyd. /Mo_^r gyfran gyfred ei ddonion, /Mur mawrgor Morgant arwyddion, /Mor gadarn ei ffwyr ar CBM IV 9 13 eurflawd - ei ysgwyd /Mal ysgwyd rwyd Rahawd. /Mur mawrgor, treithitor traethawd, /Traeth o'm bron tra PB VII 18 28 feirw! /Erwan ei ddwyn, gw_^yn gynnwrf, /Eryr, mur mawrwyr, neud marw CBM III 16 158 ys yn Llundain, /Mynw eofn, colofn cyfwyrain, /Mur meddgyrn, mechde_"yrn Mechain. /Mwynofydd i feirdd, CBM IV 5 3 n, aur wron - Cymry, /Cymre_"ydd orchorddion, /Mur meddgyrn mechde_"yrn Mo_^n, /Mau hoed am hoeddl ei PB VII 7 27 dragon, /Ar bob draig ys rhamant! /Erwan dolur mur milcant /Arfoll mawrgwydd goll Morgant CBM III 20 2 Gwenwynwyn, erchwyn eirchiaid - er moliant, /Mur milcant Maelgwn raid, /Hawl wawl wastad reiniad rhai DB VI 24 5 i gennyd, /Mwynair o'm plegyd heb blyg arnaw. /Mur, Modur, Llywiadur, rhag llaw /Y mae i'm meddwl dy ge CBM IV 4 15 dd yd gerddant, /Am Owain Gwynedd yd gwynant! /Mur moreb dau wyneb Dyfnant, /Dyfnais rodd o'i fodd o'i BF VII 51 19 wyr amddiffyn pobloedd, /Rhwyf rhwysg Arthur, mur moroedd, /Rhuddgoch gatgun eiddun oedd. /Oedd rhaid PB VII 11 28 ysgwydfwlch; /Maig cyhafal, arial aerweilch, /Mur mwynfudd, mygr, gwaywrudd gwalch GM I 6 22 l Cynan (cain addfwyndawd) /A Chadwaladr mawr, mur pob ciwdawd CBM III 9 3 Gwae wy_^r Lloegr yn nydd cain! /Teulu Madawg, mur Prydain, /Yn llwythiawg yn llithiaw brain. /Godwrf a DB VI 35 25 /Llosged eu trefred am eu traha. /Tyrau tew eu mur, terfysg eu llafur, /Torfoedd disegur a'u hysiga; /T CBM III 24 134 O roddion gwron gorun eigiawn - mo_^r, /Madawg mur tewdor co_^r Caswallawn, /Gogyman cludfan, cludfeir MB I 3 164 coned, /Cenif (nis dygif yn ddiabred) /Marwnad mur tewdor fo_^r ddylyed. /Cedernid rhewynt cyn no'i fyn GYC VII 41 3 t a gwa_^r, Gwawr ysbrydiau, /Mo_^r a dyfredd, Mur tey_"rnedd, reidwedd radau, /A'r ffurfafen a'r holl PB VII 2 3 chwyrn - yng nghad /Yng nghadarnwisg he_"yrn, /Mur torf, aerdorf eurde_"yrn, /Mygr bennaeth, mab maeth PB VII 5 33 i'm llwydd goleurwydd galar. /Mau alar llachar mur traeth Llychwr - gwychr, /Llew gwychddrud Dinefwr, / CBM III 24 129 yddfiled gyfred, graddfyged grawn, /Ym muchedd mur trais, traws yng nghamawn, /Treswyr ffwyr ffaglawr, Musig 1 D-2 I 2 30 enestr fyddud, meufedd feddud, molud esmwyth; /Musig a ga_^n mal aur orian, ma_^n wahanwaith. /Gwaith mwg 1 GB II 26 193 c nad fo yn ei fro fraint a theithi /Eithr tri mwg yn amlwg o'i hamlenwi. /A fyn Duw, dybydd byth wy fo Mwth 3 PM V 1 127 dug: /Meirch breisgir uwch brasgeirch haflug, /Mwth, myng-gan, hirllam, haerllug: - na bwynt gynt /No PM V 11 15 dyrn cadarnffer, /Caeth, ffaeth i feirdd maeth mwth ne_^r, /Coeth, doeth, drud, termud, tyner. /Tyner w PM V 23 63 , anwar, - ffrawddus, /A phreiddiau ewi_"ar, /Mwth y rhydd arwydd yng ngwasgar, /Mal Arthur, cain fodu mwy 19 D-1 I 1 17 Nant Conwy, /Powys enwawg a Chyfeilawg ac a fo mwy: /Dyffryn Hafren, Ceri, Dygen, cywen fenwy, /Elfael, PC II 21 2 wyf neu ddwy - i'th besgi, /Ni'th basgaf a fo mwy, /Dygi im y dygn ofwy, /Ni'm dygi hoed a fo hwy. /Di HOG II 6 76 fun dduun, ddiwyrnawd, /Cefais-i ddwy, handid mwy eu molawd, /Cefais i dair a phedair a_^ ffawd, /Cefa IRh VII 30 59 dd, /Ys gelwir yn wyrdd rif milfyrdd rydd. /Ys mwy gan y beirdd heirdd bob hirddydd /No phan gant Myrdd GM I 6 12 sawd. /Ac ysid ar na_^d (ar neb fwy gnawd) /Na mwy gronny aur nog erwaint flawd! /Ni rhydd rhwysg eryr GM I 10 26 arf fu a'm perchi; /Madawg, madioedd goddoli, /Mwy gwnaeth fy modd no'm coddi. /Un mab Maredudd a thri CBM III 12 3 id cerddawr nyw molwy, /Nid cablawd, ys molawd mwy /Moli hael mal y haeddwy. /Haeddws deifniawg ri defn CBM III 5 98 rhag glas fordwy, /Neud llawen awen, awel neud mwy! /Neud llawer y'm llif-i lliw amaerwy - ton /Ban lle DB VI 26 32 ity; /Y mawr udd rhwyddfawr, o'm rhodd y, /Nid mwy no degerw os adygy; /Cymer a fynnych, Cymry - bendef MG VII 34 12 cyrff, /Hagr a llawn yw llun ei gorff /A hwy a mwy no ma_^n seirff. /Y sarff pan sethrych (seithruchig PM V 4 22 ermudion; /Rhai digardd, yn hardd, yn haelon, /Mwy no rhwy o rai cybyddion! /Im o'm dawn y'm daw cyflaw EGM I 26 32 Ni ryfu ddognach i ryddogni - poen /Penyd a fo mwy no'r mau hebddi. /Neu'm gorau angau anghyfnerthi, /N D-4 VI 20 72 i'r Cymro niw hoffwy, /Cynnif Cadwallawn, myd mwy. /Pebyllwys fy llyw yn Llysyn - drefad /Am drefred W MeiG I 33 50 golau anaw) /Na'th dynnid edlid er ei adaw /Na mwy trachwerw ferw afar rhagddaw; /Na cherydd i Dduw ddw GB II 26 9 mryd, /Namwyn mi a'i pryd cywyd cywraint; /Ys mwy y canaf cyn no henaint, /Canu Dewi mawr a moli saint HOG II 7 15 abddysg oedd iddi rhoddi yn rhwydd. /Mabwraig, mwy yd ffaig ffenedigrwydd - ar wen /No pharabl o'i phen CBM IV 16 75 a_^ gweledigaeth, /Gweladwy gwelidor ynaeth. /Mwy yd ga_^r Gwawr gwy_^r gwrdaaeth /Nog yd ga_^r ca_^r CBM IV 16 78 yddiaeth; /Llai yd ga_^r llafar no llawfaeth, /Mwy yd ga_^r llawrydd no llawgaeth! /Llewenydd llu nef, CBM III 3 55 dd ysgeraint, /Nis daered trefred y trisaint, /Mwy ynddi gwesti gwesteifiaint /Ei balchnawdd nog amraw mwyaf 6 MeiG I 32 19 gwa_^r, yn hygaraf. /Ef yw'r Tad, Ef yw'r mad mwyaf, /Ef yw'r Mab, Ef yw'r Pab pennaf, /Ef yn Ysbryd G D-1 I 1 6 yn nhrydar: gwae ry'i cothwy! /Pedrydawg haul, mwyaf ei draul, uchel gylchwy. /Tir Brycheinawg dy iawn MeiG I 31 11 bedydd, /Llewenydd a gaffant. /Rhag bron Mair, mwyaf ei meddiant, /Gweryddon gwirion fydd ein gwarant, LlF1 II 5 38 n a daear. /Seithfed dydd, dydd darogan: /Main mwyaf oll a holltan; /Gwyrthau Duw a ddangosan; /Rhag ar CBM IV 18 23 na ad wall arnaf! /Neud oedd fwy no rhaid rhad mwyaf /Rhwyf cedyrn yn cadw ar eithaf. /Neu'm dychryn me PM V 6 41 ym mhlaid /Cymru Fawr cymrwy gynhyrchaid: /Ef mwyaf ym medd adroddiaid, /Ef haelaf, ef tecaf telaid, / Mwyddno 1 PhB VI 11 19 af alaf yng ngodo. /Telais-i feirch i farchawg Mwyddno, /Teilwng in talu a'n rhoddo. /Ysym-i udd cwysru Mwyfwy 6 DB VI 35 81 angerdd, /Mynegais ei gerdd ffordd yd gerdda. /Mwyfwy ei gythrudd, mireinfab Gruffudd, /Mae yn ei ddeur DB VI 26 8 y'th orug Duw Dad, Arglwydd fry, /Myfyr yw mai mwyfwy fyddy; /Dy faint, herwydd braint, ti a brofy, /Dy DB VI 31 3 on, /Neud maith y'm dyrraith dir ofalon, /Neud mwyfwy galar gwanar gweinion, /Neud mau feddyliaw hwylia SB II 23 12 in, /Can ys marw io_^r co_^r cywrain, /Chweddl mwyfwy, garw dramwy drumain; /I Faig ni bu ddadwyrain, / LlG VII 24 30 ei wir bydd dir o'r diwedd, /Am gylch Dygannwy mwyfwy y medd, /A chiliaw rhagddaw a chalanedd - crau, / IRh VII 29 10 awr o Elenid. /Mi a wyf erddi ar ddelw ermid, /Mwyfwy y'm tramwy tramawr edlid. /A meinoeth y'm doeth, mwynglawr 1 EG VI 18 49 r gwy_^r a_^'u gorau bachau bychain, /Priodawr mwynglawr Mo_^n glod ysgain, /Traul golud pentud, pentir mwynglyd 1 ES I 24 12 /A Difiau y'n dyfu ledfryd, /Daly Iesu managu mwynglyd. /Duw Gwener, bu crai, bu creulyd /Crog ein Tad mwyn 5 PM V 5 39 flwng gyflwng gyfaeres /A_^'r hon Rodri Mo_^n, mwyn claearwres - haul, /Hael Ddafydd a'i rhoddes. /Dug EGM I 27 102 o'm Un diau. /Mi cyn bwyf araf, ni'm bo arau; /Mwyn crefydd a ffydd a ffawd radau. /Mynnid ymeiriawl gr PM V 1 152 /Mur gwerin, gorau bedyddiawl, /Milfeirdd hynt mwyn mawrwynt meiriawl. /Mau ofynaig, draig dragonawl - PM V 23 107 ladd, ni lwydd ei abo; /Caerlleon, llyw Mo_^n mwyn Pabo - a'th ddug, /Ef a'th ddwg yng ngodo; /Llywely PM V 11 41 offelaig, /Ac o'r penaethau, pen aig. /Eigiawn mwyn terrwyn tyrfa, ma_^n - a bras, /Bu brys beirdd cyl Mwynair 1 DB VI 24 4 aw. /Mor iawn im o'r dawn a'm daw - i gennyd, /Mwynair o'm plegyd heb blyg arnaw. /Mur, Modur, Llywiadu mwynbell 1 PM V 11 48 n, /Anaw gwynaw gerddorion, /Un oedd well, udd mwynbell Mo_^n. /Mynawg ardderchawg arddyrchafael - beir Mwyndud 2 PB VII 14 4 blyngrwn blyg, /Mur llafnddur lluoedd edmyg, /Mwyndud llawr, mab mawr Meurig. /Cyn plyg mab Meurig, ma D-3 VI 19 26 ca_^r cerddorion, /Llawhir, llary mynud draig mwyndud Mo_^n, /Gorau un cyfaillt o'r cyfeillon - mau, / mwyndyad 1 GG II 31 39 achwedd orau o dey_"rnedd. /Neu'm bu o'i angad mwyndyad medd, /Ni bu oesdlawd beirdd o'i ystlynedd. /Ys Mwynfawr 9 OC II 14 111 : /Llas maer, llosged caer geir mo_^r-lliant. /Mwynfawr a garcharawr a gyrchasant: /Meurig fab Gruffudd PB VII 6 21 ig, /Mur gwladoedd, marw ein gwledig. /Gwledig mwynfawr cwyn Cynan - cyrch breiddiaw, /Preiddiad Lloegr PB VII 2 5 meddgyrn. /Mab meddgyrn, te_"yrn tawel, udd - mwynfawr /Cyn maenfedd ei orchudd, /Mab mad mygr, lleidd PB VII 19 1 Colli Llywelyn, llew, argae - mwynfawr, /Maenfedd trwm a'i gwarchae, /O'i geneddl nid CBM III 24 119 gr hyd leudir Tren; /Mynw tra glew, llew llawr mwynfawr, mesbren, /Mur gwryd, gwynfyd gwen elfydden: /N CBM IV 4 247 Amdrychid erfid arfogion - i lawr /Am eurglawr mwynfawr Mo_^n. /Nid gair gau, ef gorau gwron /O Fo_^r U CBM IV 5 61 deilyng, /Milwr mawr mal Maelogyng. /Maelogyng mwynfawr mynw gyfod - i gad, /Mygr fleiniad, flaidd osod PB VII 1 19 ch, gwrhydri - angudd, /Angerdd feibion Beli, /Mwynfawr weilch beilch balch westi /Mo_^n, eryron Eryri. LlG VII 24 93 n fu weithred Waith Arderydd. /Breisglew Mo_^n mwynfawr Wyndodydd /(Bryn Derwin! Clo byddin clodrydd!) mwynfudd 2 DB VI 31 29 aeth hiraeth hir ofalon /Dyfod corff Gruffudd, mwynfudd maon; /Diafrddwl feddwl fyddwn ym Mo_^n /Pei yn PB VII 11 28 wydfwlch; /Maig cyhafal, arial aerweilch, /Mur mwynfudd, mygr, gwaywrudd gwalch mwynhaa 1 DB VI 35 4 trosed Eliffer, /Trawswalch, ne_^r muner, a'i mwynhaa. /Llyw glyw a glywir, llew doeth, coeth, cywir, Mwyniant 4 GG II 31 36 wain Gwynedd, /Hil Madawg hydr fynawg fonedd, /Mwyniant cerdd, nid cardd ei ddiwedd, /Cyfeddach forach, EGM I 27 107 rindawd mal gweddi_"au; /Mynnid im gyreifiaint mwyniant creiriau - Duw /A diofryd arfau. /Arfod perffai DB VI 27 54 hynnen byd, /Wedi brys haelder muner menwyd, /Mwyniant llu tra fu yn ei fywyd. /Mai yw a'm doddyw, yn PM V 23 199 lyn, a Llywarch a'i cant. /Munerawd ym marw fy mwyniant, /Mal ym myw, Lleisiawn ryw, Rhun blant. /Nid g mwynlid 1 PhB VI 14 17 ysgwyd durnid, /Cadr wychawg farchawg, mynawg mwynlid, /Cadelling ener, Wener wenid. /Cadair Faelgwn H Mwynofydd 1 CBM III 16 159 yfwyrain, /Mur meddgyrn, mechde_"yrn Mechain. /Mwynofydd i feirdd, ei faith goelfain - ran /Meirch mygr mwynwawr 1 PhB VI 14 46 f a thorf a thwrf ysgwydawr, /Nos Galan Ionawr mwynwawr meddwid, /Ac am byrth clod wasgar, llyry daear Mwyth 2 PB VII 5 35 Llychwr - gwychr, /Llew gwychddrud Dinefwr, /Mwyth dorf derfyn ehachdwr /Maith blas yn was ac yn w_^r PM V 10 49 , /Ni orug Duw dy gystaddl. /Castell Mathrafal mwyth werin - wythawg, /Du, peithiawg, poeth, ethrin; /O mychde_"yrn 1 EGM I 25 3 lad, cyflawn de_"yrn, /Ysgor ddiffreidiad (mad mychde_"yrn!) /Ysgar ysgeneddl, gychweddl gychwyrn. /Ysg myd 9 PM V 11 53 lmithr, aur hylithr hael. /Hael Arthur, modur, myd angudd, - am rodd, /Hael Rhydderch am eurfudd, /Hael PM V 5 64 lfeirdd mawrfrydig, rhyddanfones - Duw /Dyn ym myd a'n gwares. /Rhodri Mawr, rhwym llawr, rhy-m-llofes, GM I 11 76 , yn goethedig, /Yn enw un orig ym mennig - ym myd: /Ei ddiebryd ni ddyodrig! /Nis muner na ffe_^r na EW VI 4 21 engwlad. /Gwladoedd ni debyg (glud edliw - ym myd) /Madawg oedd cyn heddiw, /Esgor o'i dud, nad ydyw / D-4 VI 20 72 /Cam i'r Cymro niw hoffwy, /Cynnif Cadwallawn, myd mwy. /Pebyllwys fy llyw yn Llysyn - drefad /Am drefr DB VI 27 39 orchwydd, /Wedi na wnaeth Duw diddanrwydd - ym myd /Ni gaffai llew gryd greidiaw awydd, /Gwedi llawer g DB VI 34 3 , /Celi hael, i'r hwyl a ddygaf; /Celfyddyd ym myd ry'i medraf, /Cyflawn dawn danfoned ataf; /Ar ddull PM V 4 45 lion, /Yn Nawgradd, yn newredd gwirion. /Ef ym myd ym mawrfryd ym Mo_^n, /Yng Nghemais, yng nghymaws de DLlM II 18 3 aith; /Ochaf-i, Dduw, na ddaw ef eilwaith - ym myd, /Ym mydawl osymdaith. /Diofryd Owain, dygn a waith mydawl 1 DLlM II 18 4 af-i, Dduw, na ddaw ef eilwaith - ym myd, /Ym mydawl osymdaith. /Diofryd Owain, dygn a waith /I unbyn myddw 1 CBM IV 9 225 nmyn, /Gwrdd osod, gw_^r gorfod gorfyn. /Gwedi myddw a medd gorewyn /Am hirwledd am hirwlad ei hy_^n, / myfyr 8 D-2 I 2 28 n, meddw don dros draeth; /Me_^r cerddau cain, myfyr cofain, mirain anoeth; /Menestr fyddud, meufedd fe GYC VII 40 97 doetha' /Na'm rhyddiwarth er Ei wyrthiau, /Er myfyr dengmain, er Ei gwynofain, /Er Ei goron ddrain a'i EG VI 18 31 a fo gwrawl. /Mi a'th arwyre a_^'th arwyrain - myfyr, /Eryr yn rhyfyr prifwyr Prydain, /Prydfawr Lywely OC II 14 57 ach forach Forfran. /Dywallaw-di'r corn, canys myfyr - gennyf /Men ydd amygant medd ein tymyr. /Selyf LlF2 VI 8 18 yar gywain. /Mab Gruffudd didyb, udd dadiain, /Myfyr nad didraul molawd didrain. /W_^yr Gwenwynwyn rhyn GwB VI 17 6 llyw, aeth tra lly_^r - ei glod, /Ei glybod bu myfyr, /Rhuthr gwy_^dd glyw gwythlawn ongyr, /Llyna ruth DB VI 26 8 hynny! /Mawr y'th orug Duw Dad, Arglwydd fry, /Myfyr yw mai mwyfwy fyddy; /Dy faint, herwydd braint, ti LlG VII 28 22 , rad redegawg. /A mi mal athro ethrylithawg, /Myfyr yw ynof cof cadeiriawg; /Prydaf yn ddyfnaf it, dde myfyriaw 1 LlG VII 26 19 fain brain, Brynaich dreisiaw; /Ar olau ys mau myfyriaw - ei gerdd, /Arwraidd angerdd, ongyr friwaw. / myg 1 PM V 8 42 th wy rydid. /Ni mag na_^g neges arfollid, /Ni myg rhodd yn rhan eddewid. /A minnau, magator o'm dlid / myged 3 LlG VII 27 14 ! Ni mad ddoded /I mywn mynwes llawr, mygrwawr myged. /Hir yw byth bellach (belled - bod hebddaw) /Hira LlF1 II 4 48 ; /Tad mad magawd gwawd gwaywrudd, /Tad maeth myged Maredudd. /Maredudd garddgudd, gerddgor - gynifiad CBM III 21 154 ilch ogyfred, /Cyfystrawd eurgalch, mygrfalch, myged, /Mygedawg farchawg, feirch yn ehed! /A heddiw y'm Mygedawg 3 CBM III 24 117 on ia_"en, /Moes ysbwys ysbys echrys Ochren, /Mygedawg ei hoedl, hoed ar orffen, /Mygyr yd laddai Loeg CBM III 21 155 fred, /Cyfystrawd eurgalch, mygrfalch, myged, /Mygedawg farchawg, feirch yn ehed! /A heddiw y'm daw dyw CBM IV 11 18 ig. /Eurwas, cyn lleas, yn llysoedd - enwawg, /Mygedawg magadoedd, /O bob da defnyddadoedd, /O bob defn Mygedwys 1 CBM III 15 36 enheddloedd, /Mygr farchawg deifnawg da oedd, /Mygedwys y'i magadoedd Mygr 16 PB VII 2 4 nwisg he_"yrn, /Mur torf, aerdorf eurde_"yrn, /Mygr bennaeth, mab maeth meddgyrn. /Mab meddgyrn, te_"yr EMRh VI 23 9 ion ys drud echwng. /Pendefig Cruciaith maith, mygr ddifwng, /Peniadur Prydain, prydest deilwng. /Penna CBM IV 4 161 wyd Beblig /Pobl ar wledd yn hedd yn hirdrig, /Mygr ddragon gwron gwyrennig, /Meddw meddlys, melys eu m DB VI 29 9 feddau! /Gwelsam-ni wawr Maelawr megis yntau, /Mygr Fadawg, waywroddawg rhuddgrau; /Gwelsam-ni Faelgwn, CBM III 15 35 in yr oroedd - ar bawb /O bybyr genheddloedd, /Mygr farchawg deifnawg da oedd, /Mygedwys y'i magadoedd CBM IV 5 62 gyng. /Maelogyng mwynfawr mynw gyfod - i gad, /Mygr fleiniad, flaidd osod, /Angudd urdd orddwy hynod, / LlLl II 16 39 naid fudd - o'r glyw, /Ef yw glew a llofrudd, /Mygr gawr fa_^r, trablawr trabludd, /Mab Madog fab Mared PB VII 11 28 /Maig cyhafal, arial aerweilch, /Mur mwynfudd, mygr, gwaywrudd gwalch CBM III 3 218 rch ar geirch yn garcharorion, /Maith gerdded, mygr gydred geidrion. /Ym Meifod y maent arwyddon /Arwra GM I 9 2 wyreawg huan haf dyffestin, /Maws llafar adar, mygr hear hin. /Mi ydwyf eurddeddf ddiofn yn nhrin, /Mi CBM III 13 43 liant o friwiaith: /Delw y'm peirch a_^ meirch mygr hydaith, /Mynw eilon, mal gwyllon gwellfaith, /Delw PB VII 2 7 - mwynfawr /Cyn maenfedd ei orchudd, /Mab mad mygr, lleiddiad llafnrudd, /Brwysg, breiniawl, greddfawl HOG II 6 20 /Wi a un Mab Duw! mawr a ryfedd, /Mor yw eilon mygr, maint y rheufedd! /Gwneuthum a_^ gwth gwayw gwaith GM I 9 59 /A golygon hwyr, hirwyn ei grudd. /Caraf eilon mygr, maith arnaddudd /Eilywedd aserw a_^ seirch cystudd PB VII 18 16 m llaw a'm llwgr, /Am goll gawr, am wawr mawr, mygr. /Mygrddrud We_^n, hydrlawen, hy, /Mygrfeirdd magwy GM I 9 103 d /[ ]ew hydr hyd ys cefais. /Yn Ystrad Meurig mygr y gwelais /Owain huysgwr, gwrdd ei efrais. /Gwaith Mygrddrud 2 PB VII 13 12 lad ddraig, bu cywir; /Maredudd, men na welir /Mygrddrud, gwae ei dud a'i dir! /Tiriawg, rywawg Ros wr PB VII 18 17 a'm llwgr, /Am goll gawr, am wawr mawr, mygr. /Mygrddrud We_^n, hydrlawen, hy, /Mygrfeirdd magwyd o'i f mygrfab 1 GM I 6 9 gedernyd, menwyd Medrawd; /Madawg maws odrudd, mygrfab Maredudd, /Meiri_"au drabludd, drablawdd ffosawd mygrfalch 1 CBM III 21 154 eilwyon gweilch ogyfred, /Cyfystrawd eurgalch, mygrfalch, myged, /Mygedawg farchawg, feirch yn ehed! /A mygrfan 1 CBM III 16 160 fydd i feirdd, ei faith goelfain - ran /Meirch mygrfan, cyngan, cain; /Yn rhith rhyn ysgwyd rhag ysgwn mygrfawr 1 PM V 14 27 aerlli_"on ddail lliaws bre; /Neu'm dwg meirch mygrfawr, dyrawr, dyre, /Ar hwyl ganmawl hawl, ar haul o Mygrfeirdd 1 PB VII 18 18 mawr, mygr. /Mygrddrud We_^n, hydrlawen, hy, /Mygrfeirdd magwyd o'i foli, /Gwawr destlfawr, distain tr mygrfudd 1 CBM III 24 165 o Fo_^n, o Faelgyning; /Wedi cad wosudd, mawr mygrfudd ming, /Wedi ced woseb, neb ni'm deiring, /Llew mygrwas 1 CBM IV 7 2 Mab Cedifor, cad ormail, /Mawrglod addas, mygrwas moel, /Ysgwn bryffwn, braff diwyl, /Ysgwyd lathr mygrwawr 1 LlG VII 27 14 Amhadawg! Ni mad ddoded /I mywn mynwes llawr, mygrwawr myged. /Hir yw byth bellach (belled - bod hebdd mygwern 1 GYC VII 40 54 dawd, Undawd orau, /Poenedig gethern pobl mywn mygwern, /Poenofiaint uffern gethern gaethau. /Archaf ar Mygyr 1 CBM III 24 118 s Ochren, /Mygedawg ei hoedl, hoed ar orffen, /Mygyr yd laddai Loegr hyd leudir Tren; /Mynw tra glew, myng 1 PM V 1 127 Meirch breisgir uwch brasgeirch haflug, /Mwth, myng-gan, hirllam, haerllug: - na bwynt gynt /No rhywynt myngawg 2 PM V 24 68 l ar ysydd estroniawg /Na'th orsaif na moel na myngawg. /Boed dy wir ar dir, dormennawg - dyhedd, /Gan CBM III 16 180 n; /Nis crawn ced esgud rhag ysgwn /Na thaeawg myngawg na myngdwn. /Ni ddodaf fy ngherdd yng nghynnelw myngdwn 3 GM I 7 133 , /Ffelaig rhiw redegddwys; /Lliaws du a dwn a myngdwn melyn /A milwyr dragonwys. /Can rygallas Duw dra CBM III 16 180 wn ced esgud rhag ysgwn /Na thaeawg myngawg na myngdwn. /Ni ddodaf fy ngherdd yng nghynnelw camddull /O CBM III 16 171 awr llu gyngrwn, /Ni hirgeidw ar geirch meirch myngdwn, /Ni hwyrgyrch cludlan clod adwn! /Ni ffy rhag t Myngfras 1 PB VII 8 7 bro goelfain brys, /Gwychr lym ddraig ail Maig Myngfras, /Gwychwlad o gad a gedwis. /Cadw, Faredudd, ca myn 23 D-4 VI 20 67 bred /Am ddiebryd Gwynedd, /Lloegr gychwyn a'i myn, a'i medd, /Llywelyn, llyw tey_"rnedd. /Tey_"rndud L CBM IV 3 17 dur, traethed ei ddawn; /A fo bardd digardd, o myn digawn, /Cer bron bro lydan gocha_^n, gochawn. /I dd CBM III 10 15 edwys dwys dengyn, /Fy mawredd, fy mawrair a'i myn, /Fy marau, fy ma_^r a'm cychwyn. /Awch rhoddaf araw CBM III 7 25 Powys, peues ddiobaith; /Hawl ofyn, gw_^r ni'i myn mabwaith, /Hwyl ysgwn, ysgwyd pedeiriaith, /Hil te_" CBM IV 16 188 glain ofwy, /Canys Ef a fedd a fynnwy, /Canys myn, mynnaf a garwy; /Ceridor ca_^r co_^r caradwy, /Can EGM I 27 85 gwedi gwydiau, /Gorfod gorffowys baradwys bau /Myn na bydd dyn na hy_^n na iau, /Men nas trawdd trallaw LlF1 II 1 19 udded, /Myn na llefais trais trasglwy fyned, /Myn na llefais dyn ddwyn eisiwed - o'r llan /Ger glan gl LlF1 II 1 18 n weithred) /I wneuthur llafur ni bo lludded, /Myn na llefais trais trasglwy fyned, /Myn na llefais dyn PhB VI 14 4 iodid /Pan fu yn rhyfel gad chwe_^l chwerwlid /Myn nad eingai neb ar y newid. /Peunydd yn rhwyddrydd y' MG VII 32 15 en wair yn lle cadair i'n Llyw cadau; /Pali ny myn, nid uriael gwyn ei ginhynnau, /Yn lle syndal ynghyl D-5 VI 36 35 arnaw, /Na fynned a_^'i law ladd calanedd. /O myn o amwyll cymwyll camwedd /Mynned ymwared o iawn ware BF VII 56 17 yfn aur a dalai, /Oedd diludd budd myn y bai. /Myn y bai aerfab Iorferth - yn rhyfel, /Cyn rhyfawr ddry BF VII 56 16 i, /Oedd dilyfn aur a dalai, /Oedd diludd budd myn y bai. /Myn y bai aerfab Iorferth - yn rhyfel, /Cyn HOG II 6 6 ws calledd. /Caraf a'm rhoddes rhybuched medd /Myn y dyhaedd my_^r maith gywrysedd. /Caraf ei theulu a' PhB VI 14 42 belid. /Ai cymraw treiddaw tra mynydd Gwidawl /Myn y rhed Rhediawl o Elenid? /Ai gwallus 'y nghof anghy HOG II 6 16 . /Caraf ei meysydd a'i ma_^n feillion anaw, /Myn yd gafas ffaw ffyrf orfoledd. /Caraf ei brooedd, bra HOG II 9 2 Caraf-i gaer wenglaer o du gwenlan, /Myn yd ga_^r gwyldeg gweled gwylan. /Yd garwn-i fyned (c LlF1 II 2 38 chais-i Powys, peues tecaf, /Ar Fadawg mynawg, myn yd garaf; /A nu neud ethyw llyw glyw glewaf - yn nhr LlF1 II 1 49 ardd a'i pryd fegys prydydd, /Uchelwlad Gadfan myn yd gydfydd - breswyl /Uchel efengyl ufyl ofydd, /A'r CBM IV 1 3 feiddiad, flaidd cyfwyrain, /Yn ail arwar mawr myn yd gyngain, /Yn ail awduriaeth, meddfaeth, madiain, HOG II 11 14 id ydyw heddiw, nid huaddas - fy mhorth, /Yn y myn ydd oedd fy mherthynas. /Oi a un Mab Duw o dey_"rnas GM I 14 85 ra my_^r drefred /I dreiaw caredd, caru myned /Myn ydd ymddaeth Crist ar gain dydwed - daear: /Cyn bwyf EGM I 27 40 boen edrydd Mynydd Mynnau /Parthred a_^ myned myn y'th giglau. /Pen cred fu weled Dy weli_"au /Pan yth mynag 1 PhB VI 14 44 /Ai gwallus 'y nghof anghyfrdelid? /Ai gwaeth mynag nag nog eddewid? /Ciglau-i dorf a thorf a thwrf ys Mynawg 15 PM V 11 49 erddorion, /Un oedd well, udd mwynbell Mo_^n. /Mynawg ardderchawg arddyrchafael - beirdd, /Llawer bardd GB II 26 227 pla Wyddyl (aflwydd diau!) /Trydy budd Mynyw, mynawg biau. /Peusydwys, trefnwys diffwys drefnau /Yn am MB I 3 54 cleddyf ddurawg, /Cw_^l clywed cystudd ar rudd mynawg; /Can gerddau cyhoedd oedd ardderchawg /O Ysgewin IRh VII 29 13 olid - neb, /Lliw ar fy wyneb ni llwyr edid. /Mynawg dawedawg deg gyfnewid, /Meingan weddeiddwan huan PM V 24 30 uddiawg, /Dy feirdd y_^nt heirddion, udd Mo_^n mynawg, /Dy fyrddoedd cyhoedd cyhoeddawg - beunoeth, /Dy PhB VI 11 3 o, /Geleurudd gelyn yr allfro, /Hyfolawg, hael mynawg, hawdd bo, /Glod edmyg gymhengryg Gymro. /Dragon PM V 11 32 irdd neud rhyfawr /Myned udd, budd byddinawr, /Mynawg llary, ym mynwes llawr. /Llawr Ruffudd, llary udd CBM III 14 32 chawg balch, bwlch ei aesawr, /Meirch anfonawg mynawg mawr. /Mawrged anghaled yng Nghalan - Ionawr /Maw PhB VI 14 17 r ysgor ysgwyd durnid, /Cadr wychawg farchawg, mynawg mwynlid, /Cadelling ener, Wener wenid. /Cadair Fa LlF1 II 2 38 . /Dygyrchais-i Powys, peues tecaf, /Ar Fadawg mynawg, myn yd garaf; /A nu neud ethyw llyw glyw glewaf CBM IV 3 20 ngos nad byw llary, llyw Lleisiawn, /I geisiaw mynawg, myned a wnawn. /Ni cheisiaf drostaw meddyliaw my EW VI 4 9 , /Gwae ei fro a'i frodyr maeth. /Maeth Madawg mynawg mynudrwydd - wrth lyw /Ac wrth lew ymorchwydd; /A CBM III 21 65 , /Un perchen parchus ar ei deithi, /Am Fadawg mynawg, mynw haeloni, /Medel glyw glewdraws, maws mynogi PM V 11 24 chnud, /Gwddant oll tey_"rngoll tud, /Gruffudd mynawg, udd mynud. /Mynud wrth folud, wrth filwyr - bu g PM V 5 31 dres, /Yn Arfon yn arwar trachwres, /Ac arall mynawg ym mynwes - mawrfor /Ym mawrfar anghymes /Yn esgu myned 20 CBM IV 18 14 ynnwys yn nef in arnodded: /I'r wlad eidduned, myned a wnawn! /Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchaf, - ceinfola CBM IV 3 20 byw llary, llyw Lleisiawn, /I geisiaw mynawg, myned a wnawn. /Ni cheisiaf drostaw meddyliaw myned, /Ni PhB VI 12 7 ymeraf cymhenfrys - ateb /Hyd ataw yn ei lys, /Myned, dylyed dilys, /A_^ mawrglod i'm Harglwydd Rhys. / LlF2 VI 10 5 an ddyfnder, /I ffydd, i grefydd, i gryfder - myned /Eidduned drwydded, tra yn gater. /I achubaw nawdd BF VII 44 21 allael, /Cywir nas gwelir; ys gwael. /Mor wael myned hael (hwyl gyffro - galar) /Yn rhwym gwely manro! GYC VII 42 57 au /Yn uffern boenau, benyd guddfa, /A gweled myned i nef ogoned /Y sawl a gaffed ar gyffurf da, /I ga MeiG I 33 11 eges y'm cymell Cymrodeddri. /Ysym arswyd mawr myned iddi; /Mechde_"yrn caeroedd na cherydd fi /Can ni GYC VII 42 13 rugaredd, fal y gwedda. /Edrych dy fuchedd cyn myned i'th fedd, /O gwnaethost gamwedd, na ryfedda /Bod PB VII 7 1 Morgant, achwre cant, mor echrys - myned /Llyw llwyddged llwrw na wy_^s; /Oedd argledr gwir MB I 3 29 efawd, /Nur cadau, neuaddau o ystyllawd! /Cyn myned mab Cynan i dan dywawd /Ceffid yn ei gyntedd fedd MB I 3 71 erawg, /Nerth Rhodri, rhe_"i rywasgarawg; /Cyn myned mur ced yn dawedawg /Dy-m-gug, neu'm gorug yn olud GM I 14 84 remyn dra my_^r drefred /I dreiaw caredd, caru myned /Myn ydd ymddaeth Crist ar gain dydwed - daear: /C EGM I 27 40 wyf-i boen edrydd Mynydd Mynnau /Parthred a_^ myned myn y'th giglau. /Pen cred fu weled Dy weli_"au /P EGM I 27 61 u /(Gwir y pregethir y pregethau!): /Gweled yn myned mynwawl ddeddfau /Gw_^yl Gyfachafael - na chof ama CBM IV 3 21 myned a wnawn. /Ni cheisiaf drostaw meddyliaw myned, /Nid ceisiaw caled ced Caswallawn: /Nis lludd llu GYC VII 43 6 ell drigiaw, /Na phoeni gau galon dreulaw, /Na myned o Grist i'r grog erddaw, /Ac na w_^yr yn llwyr lle BF VII 57 13 lwydd, /Yn y mae peunydd poen angerddawl. /Cyn myned o'r byd (bryd breuddwydawl) /Cain fynwent brofent, OC II 14 123 on faon, traws ardwyaid. /Ciglau am da_^l medd myned plaid - Gatraeth, /Cywir eu harfaeth, arfau lliwai PM V 11 31 rnwawr - Prydain, /Pryder beirdd neud rhyfawr /Myned udd, budd byddinawr, /Mynawg llary, ym mynwes llaw GYC VII 41 51 dymer gan Lusiffer, bryder bradau. /Oedd gwell myned yn lle caffed gweled golau /Gw_^yl fawr Frenin y g Mynegais 1 DB VI 35 80 heda; /Mi yw ei bencerdd, mawr yw ei angerdd, /Mynegais ei gerdd ffordd yd gerdda. /Mwyfwy ei gythrudd, mynestr 1 PM V 9 30 au terau, tarole - Saeson, /Mur eryglon Mo_^n, mynestr greudde. /Boed ef ei orffen orffowysle, /Arffeda Mynesynt 1 ES I 21 15 ddawn ddarparu, /Mor ddigwl Ei feddwl fynnu! /Mynesynt fradwyr fredychu - Crist, /Creulonedd heb allu! mynior 1 CBM IV 2 43 wn ryw, ran gyfeisor. /Nid af i gennyd, mynwyd mynior, /Nid athwyf, dreiswr, dros dy gyngor, /Nid addwy mynnaf 4 CBM IV 16 188 n ofwy, /Canys Ef a fedd a fynnwy, /Canys myn, mynnaf a garwy; /Ceridor ca_^r co_^r caradwy, /Canrhed c MeiG I 32 17 awn digrawn, digreulonaf, /Ef yn Dri, a mi, ni mynnaf - Ei fa_^r, /Ef yn drugar gwa_^r, yn hygaraf. /Ef PM V 15 19 glas /Ran o nef a'i naw tey_"rnas. /A minnau, mynnaf gyweithas, /Bodd Duw im, a dianc o'i gas DB VI 34 13 daear, od ystyriaf, /Nac odduch daear, ddyn, o mynnaf, /Heno a allo hyn a allaf: /Dedfryd gw_^r gorau y Mynnaist 1 PM V 24 21 ynt, /Gwrawl hawl, hwysgynt bellynt bwyllawg. /Mynnaist gyfarfod yn gyfarfawg /A_^ Gwenwynwyn rhyn, rhw Mynnau 1 EGM I 27 39 li celfyddodau; /Porthwyf-i boen edrydd Mynydd Mynnau /Parthred a_^ myned myn y'th giglau. /Pen cred fu Mynned 2 EGM I 27 105 ddau /Men yd wedd, Duw doeth, i'th gyfoethau; /Mynned i'm gwared gwa_^r feddyliau /Molawd i'r Drindawd D-5 VI 36 36 add calanedd. /O myn o amwyll cymwyll camwedd /Mynned ymwared o iawn waredd, /Na ddalied ddiau ddwy fly mynni 1 GRh II 28 29 ddi, /Traul meddgyrn, te_"yrn fal ti. /Tydi, o mynni im einioes, - arglwydd, /Erglyw fi i'th gynnoes, / Mynnid 2 EGM I 27 107 eddyliau /Molawd i'r Drindawd mal gweddi_"au; /Mynnid im gyreifiaint mwyniant creiriau - Duw /A diofryd EGM I 27 103 bo arau; /Mwyn crefydd a ffydd a ffawd radau. /Mynnid ymeiriawl greddfawl graddau /Men yd wedd, Duw doe mynno 1 MeiG I 30 37 nghorau a'm cynghoro. /Cynghorwr arwr, i'r a'i mynno - gwa_^r, /Cynghorfynt ni ga_^r wrth a'i caro. /Ca mynnu 1 CBM IV 17 94 /Caredd i'm hynni, neud mi a'i maeth, /Caru a mynnu fy mabolaeth. /Caraf, iolaf Dri drwy ddrudanaeth - mynnwch 1 DB VI 29 117 anaf, /Na wn am fy rhwyf cwdd wyf, cwdd af. /O mynnwch, chwerddwch, mi ni chwarddaf, /Can mynnwn fy mar mynnwn 1 DB VI 29 118 /O mynnwch, chwerddwch, mi ni chwarddaf, /Can mynnwn fy marw ni mawr fyddaf. /Cyd ymguddioch-chwi oll, mynnwyf 1 PM V 26 85 aur rhudd a'i fudd a'i fynwed, /A minnau, cyd mynnwyf fyned /Am radau, rhiau rhy-m-daered. /Ysym aur a mynnwys 3 MeiG I 33 59 es: /A fu oedawg ddoe, heddiw nid oes, /Hir ni mynnwys Duw dyniawl einioes. /Einioes enrhydedd rhag llu D-5 VI 36 33 ysedd) /I mewn Eurddonen hyd ei ddannedd, /Can mynnwys er Duw ddifro_"edd - arnaw, /Na fynned a_^'i law GB II 26 242 eingyl rhagddaw, draw dra thonnau. /A Duw a'i mynnwys, Mynyw i Ddewi /Cyn geni ein rhi enrhyfeddau; /P mynny 2 DB VI 26 23 wrth dy fryd, frenin Cymry! /Erwan yw inni, o mynny, /Aerwalch balch, bylchu fy ngwely: /Arwar Udd Ces OC II 14 27 elyn /Anrhydeddus feddw o fedd gorewyn, /Ac or mynny hoedl hyd un flwyddyn /Na ddiddawl ei barch canyd mynnych 1 MG VII 33 79 wyneb, a'm hadnepych, /Parth cledd i minnau ni mynnych - fy mod, /Parth yr Oen gorfod y'm gosotych; /Pa Mynogi 5 GB II 26 262 - uchel, /Gan ochel drygoedd drygweithredau: /Mynogi a pherchi a pharch beincau /Yn eglwys a chynnwys CBM III 21 66 awg, mynw haeloni, /Medel glyw glewdraws, maws mynogi; /Am Owain Prydain, Pryderi - hafal, /Prenial ym D-2 I 2 25 mareddawg, doeth; /Medel wisgi, me_^l farddoni mynogi gw_^yth; /[ ][ ] mynwinad fron, meddw don dros dr MB I 3 144 ewis eurwas, clas gymre_"ydd, /Canawon mordai, mynogi rhydd. /Dyddwyreo Owain, Eingl ddiduddydd, /Enill LlF1 II 1 142 re wrhydri - lliaws, /Hydraws hydraidd, maws a mynogi. /Ysid lan lawndeg ei menegi /Ym Meirionnydd wlad mynogrwydd 1 DB VI 27 28 m naf, am neb diwydrwydd, /Och am ne_^r, muner mynogrwydd, /Och ddygn a ddognes goleurwydd, /Och dde am mynud 3 D-3 VI 19 26 aill gwa_^r, ca_^r cerddorion, /Llawhir, llary mynud draig mwyndud Mo_^n, /Gorau un cyfaillt o'r cyfei PM V 11 24 ant oll tey_"rngoll tud, /Gruffudd mynawg, udd mynud. /Mynud wrth folud, wrth filwyr - bu gwrdd, /Bu go PM V 11 25 tey_"rngoll tud, /Gruffudd mynawg, udd mynud. /Mynud wrth folud, wrth filwyr - bu gwrdd, /Bu gorddwy ar mynudrwydd 1 EW VI 4 9 ei fro a'i frodyr maeth. /Maeth Madawg mynawg mynudrwydd - wrth lyw /Ac wrth lew ymorchwydd; /Arf tarf mynudydd 1 GB II 26 117 el, eu hefelydd /Nid oes yn cadw oes a moes a mynudydd; /Llwyth mariedd, mawreddus eu merwerydd, /Gwe mynw 8 CBM III 21 172 byd, /(Eithid ei esbyd i'w ysborthion) /Ym myw mynw aches, buches beirddion, /Ym muchedd gwledig gwlad CBM III 13 44 th: /Delw y'm peirch a_^ meirch mygr hydaith, /Mynw eilon, mal gwyllon gwellfaith, /Delw y'm daw o'i la CBM III 16 157 Rufain - yd wy_^s, /Tros y llys yn Llundain, /Mynw eofn, colofn cyfwyrain, /Mur meddgyrn, mechde_"yrn CBM IV 5 61 /Milwr mawr mal Maelogyng. /Maelogyng mwynfawr mynw gyfod - i gad, /Mygr fleiniad, flaidd osod, /Angudd CBM III 21 65 rchen parchus ar ei deithi, /Am Fadawg mynawg, mynw haeloni, /Medel glyw glewdraws, maws mynogi; /Am Ow CBM III 27 29 ng, /Cyrch eofn yn ofn, yn yng. /Oedd digyfyng mynw, mynwent fyged - hael, /Beirdd afael, wael wared, / CBM IV 7 15 llafn hylwrch, /Lluniai glod glew dihafarch, /Mynw ton, tremid ei ddygyrch, /Maengaen wedi meingain fe CBM III 24 119 ffen, /Mygyr yd laddai Loegr hyd leudir Tren; /Mynw tra glew, llew llawr mwynfawr, mesbren, /Mur gwryd, mynwawl 1 EGM I 27 61 ir y pregethir y pregethau!): /Gweled yn myned mynwawl ddeddfau /Gw_^yl Gyfachafael - na chof amau! /Go Mynwennoedd 1 PM V 23 50 . /Cyn plygu Rhodri, rhwyd esgar, - ym Mo_^n, /Mynwennoedd bu branar. /Llywelyn, cyd lladdwy drwy fa_^r mynwent 9 GB II 26 166 edd wirionedd, wirion ynni. /A e_^l ym medrawd mynwent Dewi /Nid a_^ yn uffern, bengwern boeni. /A Pheu DB VI 33 22 idir, /Ys dinam a was, ys dir - ei hepgor, /Ym mynwent Fangor a hepgorir. /Calan Mai, calon a dorrir /( CBM III 24 37 g Bennant bennaf galar! /Neud gwarfedd meuedd, mynwent franar, /Neud gweryd Rhirid, rhwysg ufeliar. /Ne CBM III 27 29 yrch eofn yn ofn, yn yng. /Oedd digyfyng mynw, mynwent fyged - hael, /Beirdd afael, wael wared, /Milioe GB II 26 90 ; /A Dewi biau bangeibr ysydd /Meiddrum le a'i mynwent i luosydd; /A Bangor esgor a bangeibr Henllan /Y EGM I 26 24 udd a'i tudd wedi tewi, /Gwael neuedd maenfedd mynwent iddi. /Golo Nest! Golau ddireidi! /Golwg gwalch PB VII 3 2 wer deigr hydrfer ar hynt /Hiddl am Rys, rysfa mynwent, /Llyw Dinefwr, gw_^r gwychblant, /Llew trin a'i MB I 4 32 thi, /Ac ysy didryf, didraul ei bri, /Ac am ei mynwent mynwes heli. /Ynys Fair firain, ynys gla_^n y gl CBM III 21 91 lludd gwe_^n, gwae rwy golles! /Neus gwarchae mynwent ym mynwes - daear, /Neud gwa_^r gwawr trydar, tr mynwes 6 CBM III 21 91 n, gwae rwy golles! /Neus gwarchae mynwent ym mynwes - daear, /Neud gwa_^r gwawr trydar, trin orllawes MB I 4 32 ysy didryf, didraul ei bri, /Ac am ei mynwent mynwes heli. /Ynys Fair firain, ynys gla_^n y glain, /Gw PM V 11 32 /Myned udd, budd byddinawr, /Mynawg llary, ym mynwes llawr. /Llawr Ruffudd, llary udd, llawen gymwyd - LlG VII 27 14 dudded. /Hywel Amhadawg! Ni mad ddoded /I mywn mynwes llawr, mygrwawr myged. /Hir yw byth bellach (bell PM V 5 31 Arfon yn arwar trachwres, /Ac arall mynawg ym mynwes - mawrfor /Ym mawrfar anghymes /Yn esguraw hawl, CBM IV 2 8 th ar draeth a dreithitor /Rhwng Arfon beues a mynwes mor; /Aer rhag dinas Caer, cadr ddygi_"or, /Cadar mynwinad 1 D-2 I 2 27 wisgi, me_^l farddoni mynogi gw_^yth; /[ ][ ] mynwinad fron, meddw don dros draeth; /Me_^r cerddau cai mynws 2 DB VI 24 18 m ei anaw. /Ni bydd a_^ Mab Duw diymadaw /A fo mynws byd yn ei bydiaw. /Mab Duw dewisaid dewisaw - a wn GM I 14 62 'm bryd ar gymryd, gymrawd a_^'m nwyf /Cyfarws mynws men y'i caffwyf. /Ac ysym-i Dduw a ddiwycwyf - o'm Mynwy 1 D-1 I 1 9 Erging anchwant, Gwent, Gwlad Morgant, Dyffryn Mynwy, /Gw_"yr Benrhyn, Ystradwy fryn, Tywyn warwy, /Dyf mynwyd 1 CBM IV 2 43 , Faelgwn ryw, ran gyfeisor. /Nid af i gennyd, mynwyd mynior, /Nid athwyf, dreiswr, dros dy gyngor, /Ni mynych 7 GM I 9 152 y-m-hunis ton mo_^r ym merwerydd, /O Abermenai mynych dyllydd. /Dyogladd gwenyg gwyn Gyngreawdr fynydd, DB VI 31 22 rchion /Ni ballai i bellenigion, /Ne_^r, muner mynych ei roddion, /Neud ei hoed ar ei gyfoedion. /Doeth CBM IV 14 17 elych, /Cethlydd llan cathl fan fynych. /Oedd mynych iddaw, cyn taw - teg ylfin, /Bo_^n egin i'w bigaw PhB VI 16 5 en arnaf. /Gorwlychawd fy ngruddau o'm dagrau mynych, /Neud fal drych gwrthrych gwrth a welaf. /Neud e GG II 32 2 wlydd, a'm hirwlych - dagrau, /Digrawn y_^nt a mynych; /Nid henaint gw_^r a'i gwrthrych, /Nid hy_^n oes GB II 26 200 dieddyng, Dewi wared, /Dewi mawr ar y mo_^r, mynych nodded, /Rhy'i gelwir ar y tir rhag dywrthred. /A CBM III 4 5 enig, /Llanw ebyr a'r lly_^r lle ni mawrdrig; /Mynych ymanfon dygn gofion dig /I rof a rhiain, gannwyll mynycha 2 MeiG I 33 9 lle cyni /Yn llwgr llu malaen maledicti. /Mad mynycha dyn dwywawl weddi, /Neges y'm cymell Cymrodeddri DB VI 35 86 Nghaerlli_"on, /Gwystlon i rwyf Mo_^n, rhy'u mynycha! /Yr Un Gw_^r a'n pair a'n gweithred a'n gair, / Mynychsathr 1 IRh VII 29 16 . /Mynyglwen yn llen yn lle rhennid - gwyrdd, /Mynychsathr milfyrdd milfeirdd ganlid. /Morwyn a welais mynydd 7 CBM IV 18 7 yddigawn; /A wnaeth gwellt a gwy_^dd a grug ym mynydd, /A wnaeth dedwydd er dedfryd iawn /Ac arall ar w GB II 26 106 awdd ni echwydd, /Craig Furuna deg yma, teg ei mynydd, /Ac Ystrad Nynnid a'i rydid rhydd. /Rhoddes Duw MB I 5 9 , /Ysgodogion, dynion lletffer. /Cad a fydd ym Mynydd Carn /A Thrahaearn a ladder /A mab Rhiwallawn, rh PhB VI 14 41 wyrfawr farn drybelid. /Ai cymraw treiddaw tra mynydd Gwidawl /Myn y rhed Rhediawl o Elenid? /Ai gwallu LlLl II 16 65 ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn. /Tremyniad mynydd, manod tew - ni'th ludd, /Ni'th losgo eiry na rhe EGM I 27 39 eli, Celi celfyddodau; /Porthwyf-i boen edrydd Mynydd Mynnau /Parthred a_^ myned myn y'th giglau. /Pen CBM III 3 196 thloedd budd, porthes o'i febyd /Yn elfydd Pen Mynydd penyd. /Penydwr pennaf ei grefydd /A gredws Duw, mynyddedd 1 HOG II 6 9 odd ei rhi rhwyfaw dyhedd. /Caraf ei morfa a'i mynyddedd, /A'i chaer ger ei choed a'i chain diredd, /A Mynyglwen 1 IRh VII 29 15 gyfnewid, /Meingan weddeiddwan huan hoywnid. /Mynyglwen yn llen yn lle rhennid - gwyrdd, /Mynychsathr Mynyw 7 GB II 26 220 au, /I geisiaw cymraw, cymryd preiddiau /Rhwng Mynyw a'r mo_^r, mawr a droau /A fydd ar eu llu-hwy lliw GB II 26 242 agddaw, draw dra thonnau. /A Duw a'i mynnwys, Mynyw i Ddewi /Cyn geni ein rhi enrhyfeddau; /Pan brege PB VII 3 13 os breiddiaw, /I'w ddiwedd fanfedd Fynyw. /Ger Mynyw, llyw, llew Hawrffordd, /Y gwelais-i Rys Rhos ymwr GB II 26 210 , /Ar Ddewi fab Sant syndal dudded, /Dewi mawr Mynyw, mad y'i gweled, /Pen argynnan bedydd, crefydd a GB II 26 227 /Trydy pla Wyddyl (aflwydd diau!) /Trydy budd Mynyw, mynawg biau. /Peusydwys, trefnwys diffwys drefnau D-4 VI 20 7 'm rhwyf /Yn rhyfyg gwythlonedd, /Tud glyw tir Mynyw neus medd /Tw_^r torfoedd terfyn Gwynedd. /Gwynedd GB II 26 85 ofydd, /Ac i Ddewi wyn wedi Dofydd. /Dewi mawr Mynyw, syw sywedydd, /A Dewi Brefi ger y broydd, /A Dewi my_^r 8 GYC VII 39 10 /Nawdd y cariad rhad rhof a'm galon, /Nawdd y my_^r a Mair a'i morynion! /Nawdd a archaf i archengylio MeiG I 30 9 , /Brenhinaidd gynnydd crefydd credo. /Brenin my_^r a sy_^r a'm synhwyro, /Breiniawl yw Ei hawl ar a h PB VII 1 21 lch westi /Mo_^n, eryron Eryri. /Eryr eurdreth my_^r, aerdranc - yw Owain, /Gweilch goelfain gwalch gyf GM I 14 83 gynt hwyl gwynt gorfyn. /Gorfyn o'i dremyn dra my_^r drefred /I dreiaw caredd, caru myned /Myn ydd ymdd HOG II 6 6 araf a'm rhoddes rhybuched medd /Myn y dyhaedd my_^r maith gywrysedd. /Caraf ei theulu a'i thew annedd IRh VII 30 9 frudd fy neurudd yn awr echwydd. /Lleufer ebyr my_^r morfe_"ydd - dylan /Pan llewych huan ar fan fynydd LlF1 II 1 165 nifaid o'i blaid ceiniaid Cadfan, /Cedwyr o du my_^r, o du morlan - uchel, /Yn cadw eu rhyfel nid ymgel MB I 5 11 A Thrahaearn a ladder /A mab Rhiwallawn, rhwyf my_^r, /O'r gyfergyr nid adfer. /Difiau ymhen tair wythn myrdd 7 PM V 10 55 m trugarddawn - fi /O fawrnen Merfyniawn, /Arf myrdd, aradr cyrdd can iawn, /Eryr gwy_^r llewyr Lleisia PM V 23 37 llu llachar, - Llywelyn, /Llyw Alun a Thafar, /Myrdd bu lladd, llith brain gorddyar, /O'r milwyr a mil CBM III 7 11 ddaith, /Tarf esgar, ysgwyd yn nylaith. /Rhwyf myrdd cyrdd, cerddorion wobaith, /Rhudd, diludd, dileddf GB II 25 24 u. /Ysgafn nifer Rhys yn llys Dinefwr, /Ffyrdd myrdd gyrth glydwr glod chwenychu. /Ffordd wosgordd ddiw GG II 32 7 arfoll - naf /Ni ad Duw yng nghyfrgoll; /Marw myrdd, mawredd cyrdd carddgoll; /Marw Merwydd, meirw fy CBM IV 13 20 rthred gwy_^th mal Gwaith Faddon, /Porthathwy, myrdd ofwy Mo_^n. /Ym Mo_^n, ben-dragon, ban ddreigiau - PM V 8 32 irdd pob hid. /Marw Einiawn mawr anaw dibrid, /Myrdd rhywnaith yn gyfraith gymid, /Mab Tegwared hael, h Myrddin 6 PM V 25 41 Eithr gwarth a gwrthryn wrth ymbrofi. /Darogan Myrddin dyfod breienin /O Gymru werin o gamhwri; /Dywawd GB II 25 43 am dir Eingl yn ymdyrru, /Am gydfrawd Medrawd, Myrddin ddarogan, /Am orwyr Cynan cerdd echlysu, /Am Ddy HOG II 6 46 ylltu canu cysefin, /Cerdd foliant, fal y cant Myrddin, /I'r gwragedd a'i medd fy marddrin /(Mor hir hw ES I 16 7 draethawd drw_^n. /Llathraid fy marddair wedi Myrddin, /Llethrid a berid o bair awen. /Barochel uchel IRh VII 30 60 gan y beirdd heirdd bob hirddydd /No phan gant Myrddin mawrddysg Gwenddydd, /Maith arwyrain cain cynedw CBM IV 4 99 ad /Yn argrad, yn aergrain, /Uch myrddwyr, uch Myrddin oedd cain, /Uch gwalchlan yn gwalchladd pennain, myrddoedd 1 PM V 1 158 idiawl. /Fy Rheen a'm rhoddes heb dawl, /Rhwyf myrddoedd, mawrddawn ysbrydawl; /Na'm dod, udd mantoedd, myrddwyr 1 CBM IV 4 99 ar dyrfain - cad /Yn argrad, yn aergrain, /Uch myrddwyr, uch Myrddin oedd cain, /Uch gwalchlan yn gwal Myrr 1 MG VII 32 48 au, /Swllt agorant, aur anrhegant a rhagorau: /Myrr ac ystor, ardduniant co_^r, cerdd rinweddau. /Trwy mysedd 1 DB VI 30 85 lwydd rwydd anrhydedd. /Ef a'm talai aur ar fy mysedd, /Nid ef a delid drwy dalarwedd; /A_^ Dafydd drei mysterin 1 GYC VII 42 27 cyd orseddfa. /Gwelais wy_^r yn nhrin a meirch mysterin /A gwin a gwerin, a gwarwyfa. /Gwelais luosydd Mythion 1 PM V 1 150 euawl; /Maith o'th rad, heb raid eu heiriawl, /Mythion feirch, ffwyr tyweirch fforddawl; /Mur gwerin, g myw 7 GRh II 28 19 ngawdd - cywlad, /Cyn cyflechwyf rynnawdd) /Fy myw am fy llyw ni'm llawdd, /Fy mryd nid hyfryd, nid haw BF VII 48 8 gw_^r hebof heibiaw - nid eddyw, /Angadr yw fy myw fy mod hebddaw. /Am Owain gyfrgain (gyfrglod iddaw), PM V 23 200 i cant. /Munerawd ym marw fy mwyniant, /Mal ym myw, Lleisiawn ryw, Rhun blant. /Nid gormodd fy ngair, w CBM III 2 12 ng ngw_^yl, /A glew ynial yn yniail /Y glyw ym myw Madawg hael CBM III 21 172 n - byd, /(Eithid ei esbyd i'w ysborthion) /Ym myw mynw aches, buches beirddion, /Ym muchedd gwledig gw PM V 5 54 ewes. /Cynna hwn, neus gwn nas gweles /Dyn ym myw o'r maint rhyganes. /Cardd arnaw, udd Ffraw, ffrawdd PC II 19 19 ristiawn /O Gristin a'i meibion, /Ni bo dyn ym myw ym Mo_^n /O'r Brochfaeliaid brychfoelion. /Er a dde mywad 1 DB VI 30 9 ganu marwnad. /Ceintum hon dra bron, braidd ym mywad, /Urddyn Lywelyn, lyw y Berfeddwlad; /Ceintum hon mywn 6 EGM I 27 19 dfant puchiant pechodau, /Duw a'm gad cariad i mywn caerau - nef; /Duw a glyw fy llef i'm llugfrydiau. GYC VII 38 8 /Na chrynai bob pryd rhag pryder - cwympaw /I mywn cwymp Lusiffer, /Yn ddiledfryd byd bod yn ofer? /Ni LlF1 II 1 110 gwyrthau wrth ei gennad: /Dillwng ta_^n yman i mywn dillad. /Ef a warawd ball a gwall a gwad, /Bendigaw GYC VII 40 54 Drindawd, Undawd orau, /Poenedig gethern pobl mywn mygwern, /Poenofiaint uffern gethern gaethau. /Arch LlG VII 27 14 aear dudded. /Hywel Amhadawg! Ni mad ddoded /I mywn mynwes llawr, mygrwawr myged. /Hir yw byth bellach GYC VII 41 43 'r cigweinau, /Gwenwyn adnair, gwedd anghywair mywn pair poenau, /Ac eu cronni i'u hir goethi, gwaeth n mywyd 3 CBM III 8 69 w camawn, /Llith beri_"on lluyddion llawn. /Ym mywyd Madawg ni feiddiai undyn /Dwyn terfyn tra hyfryd, CBM III 24 170 iling. /Ym muchedd Arthen, arthfar yn ing, /Ym mywyd Rhirid, rhuddaur welling, /Rhoddynt rhudd a gwyrdd CBM III 24 85 y nghyfedd, /Cyfoed, oferedd ei feddyliaw. /Ym mywyd Rhirid, wryd wognaw, /Delw y'm doeth anoeth, y'm d n 7 MeiG I 33 90 'r Creawdr a'i rhygreas. /Credwn i'r Rheen rhy-n-bendigas, /Dwfn dyfu i Hwnnw, honnaid ei gas. /Galwaf MB I 3 3 elfydd, rhydd Ei folawd, /Rex rhadau wrno, rhy-n-bo-ni gardawd, /Rheg rhy-d-eirifam yn rhan Drindawd. / BF VII 45 5 orfyddir fyth. /Byth am walch rhwyddfalch rhy-n-doeth - trais galar, /Bu traws golofn cyfoeth, /Arwr d PB VII 6 4 d, cad fleiniad flawdd, /Dwyn ein llyw, Duw ry-n-lladdawdd. /Llwyr y'n lladdawdd cawdd cwynfeddu - gala MeiG I 33 36 rau /Rhodd be_^r paradwys (parha golau!). /Rhy-n-parasai Duw heb ddim eisau /Yni wnaeth ein gwaeth ein CBM III 16 213 erchfarch feinllun, /Gwrfawr glyw a glewyd ar-n-un, /Gw_^r osgeth o wisg borfforun; /Ysgodig rhag car CBM III 8 4 /Ar un trai trychan catgun, /Ys elont i nef ar-n-un! /Ym maes Didlystun oedd duhun - ein glyw, /Nid am 'n 11 PM V 5 29 /Llu daear a'u hoffes, /Un ar dir, ar dorfoedd 'n ei dres, /Yn Arfon yn arwar trachwres, /Ac arall myna GYC VII 40 13 gybydd o'i gabl amryffrau, /Gwae od o'i drafod 'n ei ddyddiau, /Gwae syberw ar subed angau, /Gwae lwth PB VII 18 11 u We_^n, wenwynig wrth Sais, /Un bai ni fynnai 'n ei foes, /Unben o unbyn Powys. /O Bowys, beues dihagr PB VII 11 5 ch dewrfalch, dewrwyr. /Gwy_^r rif sy_^r ysydd 'n ei gad, /Gwrddbrudd Faredudd, fur gryd, /Twn ei ba_^r ES I 15 16 au fy rhe_^n nis rhydraeth - tafawd /Tan awyr 'n ei hiraeth. /Hir ydd wyf, rodd nwyf, yn alaeth, /Gwae GM I 7 108 ais weheleith ac eu trefnau tryth /Ac eu treth 'n ei ogawn. /Gwelais gynt, hwy cenynt `cwd awn?' /Rhag DB VI 27 44 ei awydd. /Ni ri cedwesti, cad wastadrwydd, /'N ei raid a warawd wy_^r yn hywydd. /Rhydd fydd a ganwy D-3 VI 19 33 r llall, ca_^r llawer, ger Caer Lleon. /A Duw, 'n ein diwedd-ni, gwaredd gwirion, /Trwy eirawl air Mair GM I 9 61 aserw a_^ seirch cystudd. /Ni charif llaw-wyr 'n eu llawr gythrudd /[ ]chan gynnif cynnor gw_^yth gwne GYC VII 43 7 rog erddaw, /Ac na w_^yr yn llwyr llebyddiaw - 'n Harglwydd /A thrwy waradwydd Ei wir adaw. /Bei meddyl CBM IV 16 11 perigl bwyf ca_^r, /O'm caredd carwyf edifar. /'N y bo dull faddau ddall fyddar - o ddyn, /Duw a bry_^n na 210 CBM IV 18 22 eud cennyd, Cerddglyd, cynhelwaf, /Ced wallaw, na ad wall arnaf! /Neud oedd fwy no rhaid rhad mwyaf /Rh D-6 VII 35 3 m cof gan achaws echyngwyd - galar /(Geleurudd na adwyd) /Am wy_^r eryr eurysgwyd, /Am wawr Dyffryn clo CBM III 26 65 dd, gyminedd gymwyd, /Neu'm hirdraidd hirdraul na adwyd /Hael cedawl, hoeddlfreuawl freuddwyd. /Neu'm d IRh VII 30 56 ydd: /Ys cennyf y mae mawr hireythydd, /Ys gwn na aned ei chystedlydd. /Ys cain, ys cyhoedd ar ysgwydy CBM III 11 54 Bowys, ban wnaeth - awch gorsaf, /Awch gorsedd na bai gaeth, /Glyw gwyrthfawr, gwrthodwch-chwi etwaeth, DB VI 27 14 /Cam y gorug Duw o dybygrwydd, /Cyn bai trwch, na bai trychanmlwydd. /Cymyrres angau anghyfrwydd - ataw GYC VII 43 13 awd, /Ef ni wna_^i bechawd na'i rybuchaw; /Bei na bei undydd (Dofydd a'n daw!), /Dyddbrawd yn barawd i' PM V 20 13 Rhwym Lloegr, lliwed trahaawg. /Traha yw i neb na bo caeth - i'm rhwyf, /Gw_^r ni rif gybyddiaeth, /Duw CBM III 11 52 I derfyn diogel /Na bo tro tramwy gyfarchwel, /Na bo caeth, na bo carddychwel. /Cynneddf iwch, Bowys, b EG VI 18 29 ydd gw_^yth Gwaith Canysgawl: /Ni rywelais neb na bo canmawl, /O'r ddau y gorau a fo gwrawl. /Mi a'th a CBM III 11 52 el /Na bo tro tramwy gyfarchwel, /Na bo caeth, na bo carddychwel. /Cynneddf iwch, Bowys, ban wnaeth - a CBM IV 13 3 o undyn /O undawd plant Addaf, /Nis gwna pawb na bo pennaf, /Ni wnaeth Duw fwlch ar falch naf. /Naf ym CBM III 11 51 i Bowys ban e_^l - ar dremyn /I derfyn diogel /Na bo tro tramwy gyfarchwel, /Na bo caeth, na bo carddy GYC VII 40 108 ollau /Na bo_^m golutgar, na bo_^m athrodgar, /Na bo_^m anhygar i hogi angau, /Na bo_^m hoedlwall o wei GYC VII 40 107 pum cyfrgoll a'i archollau /Na bo_^m golutgar, na bo_^m athrodgar, /Na bo_^m anhygar i hogi angau, /Na GYC VII 40 107 Ei fron oll, /Er y pum cyfrgoll a'i archollau /Na bo_^m golutgar, na bo_^m athrodgar, /Na bo_^m anhygar GYC VII 40 109 m athrodgar, /Na bo_^m anhygar i hogi angau, /Na bo_^m hoedlwall o weithred arall, /Na bo_^m rhy anga GYC VII 40 110 angau, /Na bo_^m hoedlwall o weithred arall, /Na bo_^m rhy angall erbyn angau. /Mihangel i'n rhaid a M CBM IV 13 7 rhodd Duw a'i ganiad, /Trosti nid traws twyll na brad, /Trais nyw llefais na lledrad. /Ni bu lledrad c EW VI 5 25 Duw, tristyd. /Tristyd a'm hergyd, mawrgerth - na bu hy_^n /Llywelyn llyw Arberth; /Mab difai difefl ei DB VI 29 36 yr awr y ciglau; /Bu oer im aros y chwedlau: /Na bu_^m farw o fawr bryderau, /Ac yn farw fy arglwydd d IRh VII 30 63 yf yn gorllwyn gorllewenydd: /Ys mawr fy angof na bu_^m Ofydd. /Ys mi sy'n merwi mor anghelfydd /Ys blw EG VI 18 55 d gwerin Caerfyrddin fain; /Ni sefis na thw_^r na bw_^r (bu crain) /Nac argoed na choed na chadlys drai ES I 20 10 rawl. /Diwyd lwyd arwydd, eiriawl - ydd ydwyf /Na bwyf arnad, Rwyf, rwym engiriawl. /Arbennig Lywiawdr, PM V 2 14 o'm gorthewi. /Nid addawaf, hael o hil Beli, /Na bwyf bwyll sarrug o bell sorri. /Gwn, yn y gwanwyf, g GM I 14 30 . /Trugarawg Ddofydd, treiha fy ngherydd, /Hyd na bwyf herwydd crefydd cerdd-dwyll. /Credaf Grist nefoe PM V 1 127 haflug, /Mwth, myng-gan, hirllam, haerllug: - na bwynt gynt /No rhywynt uch Rhyd Nug! /Mab Ywain gyfwy EGM I 27 85 i gwydiau, /Gorfod gorffowys baradwys bau /Myn na bydd dyn na hy_^n na iau, /Men nas trawdd trallawd tr CBM III 24 15 b llawr cer llaw ei ben; /Mor nawd pob rhahawd na bydd rhyhen, /Mor wenwyn y'm cwyn am yd ym ce_^n, /Mo PM V 2 50 i ddaioni. /Gogwybydd, Dafydd, ddeddf Elifri, /Na bydd rhyweilydd fy rhwyoli. /O chyngain, hael udd, hw LlF1 II 5 60 /Yng gwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gwddant na byddant fyw. /Undydd Dofydd dybydd oll /Pobloedd plan EW VI 1 10 . /Eryr mawr ddewrwyr, mae y ddelw - y gallwn /Na byddwn ar dy helw? /Hardd i fardd fod i'th arddelw, / CBM III 26 123 dd da, ei ddedfryd a wn. /Nid oedd nawd nebawd na byddwn /Yn y bai am feirch mai meinddwn, /Nid oedd ni EG VI 18 56 w_^r na bw_^r (bu crain) /Nac argoed na choed na chadlys drain /A rhag pyrth bu syrth Saeson yng nghra D-4 VI 20 52 ell, /Ni safai rhagddun, rhwych pell, /Nac aer na chaer na chastell. /Pedwar castell poeth, paith rhyfy EW VI 6 17 nen llednais, /Ac o nerthoedd cadoedd, cais! /Na chais fy ystwng, o'm hestyngydd, - w_^r, /Yn wirion y LlF1 II 1 77 - yng ngawr, /Ni chymyrth aesawr yr un eisior /Na cham leferydd ar lid Echdor. /Ni chablwyd ysgwyd ar y D-1 I 1 26 ywisgwys llawr am ei fysawr aur amaerwy. /Bei na chaned ei dey_"rned anhyed rwy! /O'r sawl pennaeth a EW VI 6 35 wr Prydain adlam - gwr, /Wyt gorau o fab mam; /Na cha_^r a_^ mi maith gytgam /Ac na chred guhudded gam. DB VI 24 49 niaw - gau, /Ac angau ddiau ddyfod iddaw: /Pam na cha_^r mab dyn Dduw a'i geisiaw? /Pam na chynnydd ef DLlM II 18 19 , /I luoedd cyhoedd canhymddaith. /Ni'm harwar na cha_^r na chywaith, /Ni'm harha aros anghyfiaith. /Am GB II 26 44 radawg. /A garo Dewi fal deueiriawg - na fid, /Na chared na llid na lleidr difiawg; /A garo Dewi diofre EW VI 6 19 m hestyngydd, - w_^r, /Yn wirion y'm plygydd; /Na chasa fi, fawr Ddafydd, /Ni chasa Mab Duw dedwydd. /D D-4 VI 20 52 safai rhagddun, rhwych pell, /Nac aer na chaer na chastell. /Pedwar castell poeth, paith rhyfyg - ystw DB VI 33 18 ihaidd hynny, mor ddyhir - druain, /Dra fo byd na cheffir. /Gruffudd arfau rhudd, rhydebygir, /Graid ba GYC VII 42 39 dderfydd, /Llewenydd llonydd ffydd a ffynna. /Na cheised hoced, trwy gam guhudded, /Nef yn ei theced, LlF2 VI 10 14 g ucher, /Men nad iawn tro_"i trwy anghallter /Na cheisiaw tramdaw yn y trymder. /Nid ef a'n diffyn nac CBM III 5 53 d - ohanaf /A dywan ataf ag ateb ced, /Ac erof na che_^l fy rhyweled, /Ac erddi ydd wyf o nwyf, ni'm cr CBM IV 10 13 ddrysawr, gwawr gwenwlad. /Aswynaf awch nawdd, na chelwch - awch porth /Can perthyn atregwch! /Gostegwy PM V 1 74 u Pentraeth pen trwch - calanedd /(Ga_^l ag ef na cherwch!) /Gwy_^r yn nygn, yn nigyrydwch, /Gwerin ne MeiG I 33 12 arswyd mawr myned iddi; /Mechde_"yrn caeroedd na cherydd fi /Can ni wn na'm ffordd na'm ffurf erni. /E MeiG I 33 51 ei adaw /Na mwy trachwerw ferw afar rhagddaw; /Na cherydd i Dduw ddwyn yr Eiddaw! /Eidduniant i ddyn ei GYC VII 36 75 trigier: och o'r trigiaw! /Nid oes na chyngor na chlo nac egor, /Unffordd i esgor brwyn gyngor braw. / EG VI 18 56 efis na thw_^r na bw_^r (bu crain) /Nac argoed na choed na chadlys drain /A rhag pyrth bu syrth Saeson EGM I 27 62 n myned mynwawl ddeddfau /Gw_^yl Gyfachafael - na chof amau! /Goresgynnws Mab Duw, Difiau, - nef uchod, PM V 26 24 /Ni cha_^r eryr gwy_^r gworwedd - na chysgu, /Na chosgordd heb wnedd. /Gnawd ysgyn ac ysgwyd ar gledd CBM III 21 54 gwalch cedwyr a'm cedwis gan iawn, /Ni gadwai na chrawn na chrynho_"i, /Rhy hir y tawaf, tawel wyf i, EW VI 6 36 o fab mam; /Na cha_^r a_^ mi maith gytgam /Ac na chred guhudded gam. /Nid cam canmawl hawl hwyl gynny GYC VII 38 6 callter, /Na chryn llaw yn lluniaw salwder, /Na chred i Dduw, ddewin ffyddlonder, /Na chrynai bob pry GYC VII 43 3 nt ucheldaw, /Haeldad, goleuad llygad a llaw, /Na chred pechadur ei ddifuriaw /Hyny e_^l i bwll i bell LlF1 II 2 29 lwr molaf; /Mal y'th rygefais, yd yth geisaf. /Na chreded pen ced gadarn gyhudded; /Creded ei deced y d GYC VII 38 5 dyfod ei amser, /Na welydd cywilydd callter, /Na chryn llaw yn lluniaw salwder, /Na chred i Dduw, ddew PM V 19 23 ddioedd i'th gylchyn. /Dy law hir, neu chredir na chryn, /Yn rhoddi aur rhudd a melyn. /Dewr y'th wnae GYC VII 38 7 alwder, /Na chred i Dduw, ddewin ffyddlonder, /Na chrynai bob pryd rhag pryder - cwympaw /I mywn cwymp CBM III 21 54 dwyr a'm cedwis gan iawn, /Ni gadwai na chrawn na chrynho_"i, /Rhy hir y tawaf, tawel wyf i, /Ni byddaf MG VII 33 63 su, im dangosych /Dy wyneb, ni heb a ohebych, /Na chudd Dy ddeurudd, diddorych - o'th was, /Gwae neb o' GYC VII 41 32 allu'n erbyn Iesu, na syn droau, /Nac esgusaw na chuddiaw braw brad feddyliau. /Yna y telir (angen ys CBM III 11 40 ei frawd, ei fraint a'i tywys, /Rhan ei chwaer na chweir o Bowys. /Cynneddf i Bowys ben ymadrawdd - gwy OC II 15 53 ywed ein dyfod Gynllaith. /Dos, was, a chyngor na chyngain - ein torf /Fal teiluoedd bychain; /Dywan, d GYC VII 36 75 id oes le y trigier: och o'r trigiaw! /Nid oes na chyngor na chlo nac egor, /Unffordd i esgor brwyn gy CBM III 5 76 ed eilwaith, /Na chymydd a_^ hi o hir obaith, /Na chymer wrtheb a dan wrthiaith. /Nid af-i ar hirdwf ni CBM III 5 75 meddfaith. /Gorau ar feinwen fyned eilwaith, /Na chymydd a_^ hi o hir obaith, /Na chymer wrtheb a dan GYC VII 42 34 ethawg fod yn hirhoeddlawg /Fwy no chynhinnawg na chynhenna. /Ystyried tra fo, rhag poenau agro, /Ba be DB VI 24 50 /Pam na cha_^r mab dyn Dduw a'i geisiaw? /Pam na chynnydd ef nef yn ei eiddiaw? /Od a_^, ni wyrthia wr EGM I 28 25 diawd - beri, /Crist Eli Celi, can ufylltawd. /Na chysbyddwn fod heb ysbyddawd /Gwenwlad nef addef yn a PM V 26 23 y gwragedd. /Ni cha_^r eryr gwy_^r gworwedd - na chysgu, /Na chosgordd heb wnedd. /Gnawd ysgyn ac ysgw EGM I 28 41 ys defawd; /Duw Ne_^r ni gymer gam esgusawd. /Na chysgwn, canwn canon arawd, /Can nid o gysgu y daw gw DLlM II 18 19 cyhoedd canhymddaith. /Ni'm harwar na cha_^r na chywaith, /Ni'm harha aros anghyfiaith. /Am reddf ang LlF1 II 3 7 Rufain - y gwy_^s, /(Gorau gwas ym Mhrydain) /Na daly nad elwyf Fechain /Er delw aur, deulu Owain. /Te DB VI 29 39 oni'm dug anghofiau, /Am Ruffudd, ni'm dyhudd, na dau. /Gwael yw colli hael o hil Genau, /Gwag yw byd b PM V 26 71 ryg yn cynnig camau! /Rhys nis cil na deng mil na dau /Pan e_^l Rhys yn rhwysg ei arfau! /Arfawg cymyna EGM I 27 29 ydd y cerydder y careddau. /Diwedd ni bydd it, na dechrau - ni bu: /Ni bwyf trist i'th ddaddlau. /Boed PM V 26 71 /Nid Rhys gryg yn cynnig camau! /Rhys nis cil na deng mil na dau /Pan e_^l Rhys yn rhwysg ei arfau! /A MG VII 33 47 wd (wall ddefawd) a well ddofych, /Nid unwaith na dwy dolurych - bob awr, /Namyn yn rhyfawr a rhy fyny DB VI 29 38 fawr bryderau, /Ac yn farw fy arglwydd diau; /Na dyn, oni'm dug anghofiau, /Am Ruffudd, ni'm dyhudd, n CBM IV 9 158 , `Llonyddwch!' /Can doddwyf a_^ digeryddwch, /Na ddala fa_^r, Casnar, cas heddwch! /Na'm gwrthrawd o'm D-5 VI 36 37 ymwyll camwedd /Mynned ymwared o iawn waredd, /Na ddalied ddiau ddwy flynedd - ynghyd /Ei fod yn y byd DLlM II 18 3 yw Gwynedd a'i Gwyndyd obaith; /Ochaf-i, Dduw, na ddaw ef eilwaith - ym myd, /Ym mydawl osymdaith. /Dio ES I 15 26 /Echwng Lloegr lletgynt farwolaeth, /Och Dduw! na ddaw ef etwaeth /I ystwng treiswyr, treiswriaeth - cy CBM III 24 67 fodd, o fudd ganthaw; /Eryr glyw glewaf, neuaf na ddaw, /Erlid a berid o'i beriglaw, /Ernywed arnaf-i o GYC VII 36 71 i'r byd wedi r'bydiaw? /Och hyd atat Ti, Dduw, na ddaw - mo_^r tros dir! /Pa beth y'n gedir i ohiriaw? CBM III 27 14 dd ei ortho, ei orthaw - i'm byw /A'm ernyw er na ddaw, /Trwm ynof cof ced wallaw, /Tristfardd fyddaf a GRh II 28 13 ryd Addaf ar Ddafydd. /Nid gnawd it, Ddafydd, na dde_^l bryd - am fudd /Yn foddlawn i gennyd; /Gnawd i OC II 14 28 gorewyn, /Ac or mynny hoedl hyd un flwyddyn /Na ddiddawl ei barch canyd perthyn. /A dyddwg i Ruffudd DB VI 26 37 , sef a gery, /Difwyniant fyddaf o'm difenwy; /Na ddilysa fi yfelly, - fy naf, /Nid ef it lesaf o'm dil MG VII 33 50 yn rhyfawr a rhy fynych. /[ ]A wneych o ddiwg, na ddiogych: /Gwedi cant cymod cymyddych - unwaith /Herw GM I 7 81 d, /Aergorf torf, terfyn achubiad. /Och, Dduw, na ddoddyw Dyddbrawd can deryw /Derwyddon weinifiad; /Di PM V 8 5 er, osid /'Yng nghaniad o'th rad, o'th rydid. /Na ddos, Hael yn helw dy Ddwydid, /I wrthyf, na mi i wr EGM I 27 88 ybr eisiau. /Archaf arch i Dduw addodau - nef /Na ddoto Pedr gloau /I'm lluddias i'm haddas, i'r mau, / HOG II 7 10 , wynlliw, cyw_^ydd, /Wrth gamu brwynen braidd na ddygwydd. /Bechanigen wen, wan ei gogwydd, /Bychan y GG II 31 20 dd; /Nawfed in rhyred (nid anrhyfedd!) /Lleidr na eill edrych Crist yn ei grocwedd; /Degfed anwared yw LlF2 VI 8 11 in, /Eurgyfrwy gyfrwydd orwydd arwain. /Arwydd na elwir yn elain - feddiant, /Arddelwawg hyddgant cwbl CBM III 3 93 credwch na thwyllir, /Tranc ar Dduw, traethaf na ellir! /Trawd ar ddyn a'u tremyn trwy ddir /Periglus HF VII 23 33 odi, /Gan holl ddiffryd byd o'i bum weli, /Pam na faddau brawd i brofi - arall? /A fydd wrth ddeall gua CBM IV 17 107 yn iawnwir iawn wrogaeth. /I'r un Duw, un Dyn, na fid hydraeth - brad, /I'r Mab rhad, i'r Tad teg hynaf GB II 26 43 ro fal caradawg. /A garo Dewi fal deueiriawg - na fid, /Na chared na llid na lleidr difiawg; /A garo De CBM IV 8 39 _"rnged Cymry, ef a'i cymer. /Cymeraf udd naf, na fid ofer - im, /Na fid ofid yng ngwenwynder. /Pan gy CBM IV 8 40 'i cymer. /Cymeraf udd naf, na fid ofer - im, /Na fid ofid yng ngwenwynder. /Pan gychwynnws gw_^r gwrdd GYC VII 38 39 ych, ysgeler, /Lle rhyfedd rhyfyg a balchder! /Na fid rhyfalch dyn i dan y se_^r, /Na fid un lysenw a_^ GYC VII 38 40 balchder! /Na fid rhyfalch dyn i dan y se_^r, /Na fid un lysenw a_^ Lusiffer. /Ni bydd brychwen llen ll MG VII 33 56 ][ ]Disgwyliaw yr awr ydd elych - o'r cnawd: /Na fydd amharawd pan amherych. /Gwaed Iesu a fu, gwaed c OC II 14 73 tonnau Talgarth ystyr. /Dywallaw-di, fenestr (na fyn angau!), /Corn can anrhydedd yng nghyfeddau. /Hir PM V 1 155 ydain, /Prif de_"yrn canhwynawl, /Wrth fy Nuw, na fyn fy niddawl, /Ac wrthyd, orthywys greidiawl. /Fy D-5 VI 36 34 edd, /Can mynnwys er Duw ddifro_"edd - arnaw, /Na fynned a_^'i law ladd calanedd. /O myn o amwyll cymwy D-5 VI 36 30 edd: /Ei ddwy fron a fu ar fedd - ei Arglwydd /Na fyro awydd yn oferedd. /Ei gorff a eddyw (eiddun rhys GM I 11 78 - ym myd: /Ei ddiebryd ni ddyodrig! /Nis muner na ffe_^r na ffynedig, /Nis difeirn cedeirn cad arglodig GYC VII 42 2 breiniawl Ei weithred, /Ni cheid o'i barthred na ffled na phla. /Pei na wnelai fegis y'i harchai /[] PM V 17 38 wy dragon, draig hirlwys - filwr, /A'th filwyr na ffowys, /Ca_^r cyrdd, cerdda bob diffwys, /Can cynnyg CBM IV 9 73 d Cadelling wely. /Gw_^r a w_^yr yn nydd ffwyr na ffy, /Gw_^r a wn-i a hwn yw hynny. /Gw_^r yn nhwrf, y GM I 11 78 /Ei ddiebryd ni ddyodrig! /Nis muner na ffe_^r na ffynedig, /Nis difeirn cedeirn cad arglodig. /Nid yn GYC VII 40 25 l eu henwau; /Am saith brifwyd byd (nid gwy_^d na gau), /Saith weddi'r Pader arfer orau, /Saith rad mad CBM III 11 63 d /(Nid argel o'm barddrin) /Nas gofwy gorddwy na gorddin /Gofal ta_^l teledig brenin. /Cynneddf i'r ce CBM III 16 177 rth, gorthrum ei gystlwn; /Nis ergryd gorfryd, na gorthrwm glewyd, /Nis trefyd, nis traethwn; /Nis craw GB II 26 273 au. /Y Gw_^r a folaf, gwir ogonedd, /Ni wnaeth na gwaeth na gwythlonedd /Namyn o bell dygymell gwell gw PM V 1 16 eb raith, heb gyfraith, heb gyfrad - a_^ gwan /Na gweini Celefrad, /Heb ysgor hygor hygarad, /Heb ysgar GYC VII 37 4 wr, /Ni laddai gad goed Aber, /Ni byddym gaith na gweithwyr DB VI 30 16 yn llawgaead: /Ni ddodai eirif ar ra ddillad /Na gwin grysgelo nac ysgarlad; /Ni ddoto fy Rhe_^n, Fab MG VII 32 56 wymau, /Cyn bod etw aewyllys da, dial eisau, /Na gwneuthur da, na thraethu da ar dafodau. /Hynny a wna DB VI 24 27 fan da_^n yn eu deifiaw /A llys afraid gwry_^s na gwrysiaw - o'i phlaid /A'i lliaws enaid yn direidiaw GB II 26 273 r a folaf, gwir ogonedd, /Ni wnaeth na gwaeth na gwythlonedd /Namyn o bell dygymell gwell gwirionedd / GRh II 28 41 t ddraig, dy gerennydd. /Cerennydd, herwydd or na haeddais - fa_^r /Ar freienin Cemais, /Y harchaf, lla PM V 5 20 Ef yn ateb neb ni ddywa_"es - na_^g /Nac uchel na hanes. /Ef filwr ar filwyr didres /A_^'i filioedd cyh OC II 14 86 a'm gorug gwasanaethau: /Nid y_^nt hyll dihyll na hau dihau. /Cynifiaid, gyrthaid flaeniaid fleiddau, / PM V 23 184 gynnygn ni gennynt cwdd a_^nt, /Ni chaiff hoen na hun ar amrant. /Mad y'th ymddug mam, wyt ddoeth, wyt CBM III 5 33 di erof, er a ganwyf, /Na wna fi, feinwen, fal na hunwyf, /Ni'th wnaf ernywed er na'th gaffwyf. /Nid er EGM I 27 85 Gorfod gorffowys baradwys bau /Myn na bydd dyn na hy_^n na iau, /Men nas trawdd trallawd trallwybr eisi PM V 4 6 on. /Ni bu bryd eisiau Absalon /Nac Alecsander na Iason. /Bu cedeirn o'r Tri Trinheion: /Traul Efrai, a EGM I 27 85 rffowys baradwys bau /Myn na bydd dyn na hy_^n na iau, /Men nas trawdd trallawd trallwybr eisiau. /Arch LlF1 II 3 49 nerch y Ceirw; /Bid dy lid wrth Lys Dinteirw. /Na lidia wrthyf wrth adrawdd - dy glod /Dy gleddyf o dri PM V 27 13 ab mam mawr. /Un Mab Duw Ei Hun, o'i henaint - na ludd /Gw_^r ni lwydd beirdd o'i haint, /Rhwym galon, CBM IV 13 8 ti nid traws twyll na brad, /Trais nyw llefais na lledrad. /Ni bu lledrad cad cadr Aber - Conwy, /Cynne GB II 26 12 . /Mab Sant syw gormant, gormes haint - ni ad /Na lledrad yn rhad, rhwyd ysgeraint, /Ysid rhad yn ei wl LlF1 II 1 19 ed, /Myn na llefais trais trasglwy fyned, /Myn na llefais dyn ddwyn eisiwed - o'r llan /Ger glan glas d LlF1 II 1 18 ithred) /I wneuthur llafur ni bo lludded, /Myn na llefais trais trasglwy fyned, /Myn na llefais dyn ddw LlF1 II 1 21 'r llan /Ger glan glas dylan, o'i dylyed, /Men na llefesir dir o'i daered, /Men y llafasaf oes ddarymre GB II 26 44 wi fal deueiriawg - na fid, /Na chared na llid na lleidr difiawg; /A garo Dewi diofredawg, /Cared effer GB II 26 223 /Collant a'r llygaid a'r eneidiau; /Ny welant na lliant nac eu llongau, /A chyngor a wna_^nt a_^ chenh GB II 26 44 garo Dewi fal deueiriawg - na fid, /Na chared na llid na lleidr difiawg; /A garo Dewi diofredawg, /Car DB VI 24 12 aw, /Mawrfryd i ddyn byd, er bod iddaw - dda, /Na mawrair traha nid rhaid wrthaw: /Mab Duw a'i dyrydd y MB I 3 94 ri a renni yn ei riydd, /Ni chronnai na seirch na meirch gweilydd, /Gwladoedd ofynaig, draig Gwyndodydd MG VII 33 52 cymyddych - unwaith /Herwydd cariad maith hyd na methlych. /[ ][ ]Disgwyliaw yr awr ydd elych - o'r cn PM V 8 6 /Na ddos, Hael yn helw dy Ddwydid, /I wrthyf, na mi i wrthyd. /A_^'m parabl o'th ddawn y'm perid, /Par PM V 24 68 /Rhy-th-fawl ar ysydd estroniawg /Na'th orsaif na moel na myngawg. /Boed dy wir ar dir, dormennawg - dy GM I 6 12 ffosawd. /Ac ysid ar na_^d (ar neb fwy gnawd) /Na mwy gronny aur nog erwaint flawd! /Ni rhydd rhwysg er MeiG I 33 50 d (golau anaw) /Na'th dynnid edlid er ei adaw /Na mwy trachwerw ferw afar rhagddaw; /Na cherydd i Dduw PM V 24 68 fawl ar ysydd estroniawg /Na'th orsaif na moel na myngawg. /Boed dy wir ar dir, dormennawg - dyhedd, /G CBM III 16 180 crawn ced esgud rhag ysgwn /Na thaeawg myngawg na myngdwn. /Ni ddodaf fy ngherdd yng nghynnelw camddull GYC VII 43 6 i bell drigiaw, /Na phoeni gau galon dreulaw, /Na myned o Grist i'r grog erddaw, /Ac na w_^yr yn llwyr OC II 15 49 /Dywed ein dyfod Faelawr. /Dos, was, na oludd, na olaith - dy lwrw, /Dy luddiaw nid hawddwaith; /Dywan OC II 15 49 n Ionawr, /Dywed ein dyfod Faelawr. /Dos, was, na oludd, na olaith - dy lwrw, /Dy luddiaw nid hawddwai PM V 2 60 eddf tro_"i. /Na orsang dy len, dy les wyf i, /Na orsaf arnaf er neb ynni. /Na'm arwerth er aur i arglw PM V 2 59 i /A_^'m daddl, udd trwyaddl yn neddf tro_"i. /Na orsang dy len, dy les wyf i, /Na orsaf arnaf er neb y GYC VII 42 2 l Ei weithred, /Ni cheid o'i barthred na ffled na phla. /Pei na wnelai fegis y'i harchai /[] rhai, rhyf GYC VII 43 5 i ddifuriaw /Hyny e_^l i bwll i bell drigiaw, /Na phoeni gau galon dreulaw, /Na myned o Grist i'r grog MB I 3 11 er ynys, gwry_^s gorfyndawd: /Py dawant anant, na phrydant wawd /I edwyn terwyn torf ei forawd? /Nid ad PM V 2 6 li. /Celfyddodau Rhe_^n rhannwyd a_^ mi /Megis na rannwyd a_^'m rhieni. /Cychweddl a'm dothyw am dwythf CBM III 11 60 ynt anneddfon, /Yn eu byw, ar eu rhyw roddion /Na rennid rhannau cynyddon. /Cynneddf a warawd i werin - DB VI 30 24 ei ddyad. /Mor rhyfedd, rhag mor fu roddiad, /Na roddes fy llyw y lleuad! /Mor rhawch im ardawch ardwy GYC VII 42 14 dd cyn myned i'th fedd, /O gwnaethost gamwedd, na ryfedda /Bod yn ddir talu ger bron yr Iesu: /Lle gwel LlLl II 16 66 ydd, manod tew - ni'th ludd, /Ni'th losgo eiry na rhew, /Annerch, was hirlas hirlew, /Annwyl ddyn, Llyw PM V 1 96 c niw diolwch. /Chwi rhagddaw i gyd ni gedwch /Na rhwydd na rhyddewr ynialwch. /Ef i faes, i faws gadar PM V 1 96 wch. /Chwi rhagddaw i gyd ni gedwch /Na rhwydd na rhyddewr ynialwch. /Ef i faes, i faws gadarnwch: /Chw CBM III 21 141 erlew, llew nwy llochai: /Neud eddiw milwr mal na rhyfai, /Neud ydiw heddiw heddwch arnai. /Arnaf, erny CBM III 5 93 rlid gobrid gobrwy! /Gorfynnawg drythyll, syll na saffwy, /Ysaffwn ydd wyf o nwyf neud rhwy! /Neu'm rhy MB I 3 94 ! /Hael a ri a renni yn ei riydd, /Ni chronnai na seirch na meirch gweilydd, /Gwladoedd ofynaig, draig GYC VII 41 31 dd, nid oes wadau; /Nid oes allu'n erbyn Iesu, na syn droau, /Nac esgusaw na chuddiaw braw brad feddyli CBM III 16 180 nis traethwn; /Nis crawn ced esgud rhag ysgwn /Na thaeawg myngawg na myngdwn. /Ni ddodaf fy ngherdd yng EMRh VI 23 22 w dreisaw dros pob echwng; /Ni gnawd o'i ardal na tha_^l na thwng. /Gwnaeth drwy ainc ar Ffrainc ffraw PM V 10 86 fuledd na'th folwn, - fy rhwyf, /Nid rhyfedd na tha_"wn! /(Peryf nef, pyr ddywetwn /Parabl prif hyfry GYC VII 38 10 ddiledfryd byd bod yn ofer? /Nid da na thraha na thrabalchder; /Nid digywilydd pan weler - Dyddbrawd / MG VII 32 56 etw aewyllys da, dial eisau, /Na gwneuthur da, na thraethu da ar dafodau. /Hynny a wnaeth ganedigaeth d GYC VII 38 10 iffer, /Yn ddiledfryd byd bod yn ofer? /Nid da na thraha na thrabalchder; /Nid digywilydd pan weler - D MG VII 33 24 ch, /Cawsant gennyt farn nid atfernych - fyth /Na thrainc eu hoernyth nac eu hirnych. /Corff a'i bump s PB VII 11 24 idd aerflawdd ffrawdd Ffrainc, /Nis geill Sais na thrais na thranc. /Tranc ar bob Ffranc, frawddus gyl LlF2 VI 10 83 Ac ni ga_^r draha, drahy weithred, /Ac ni gais na thrais na thraws gerdded /Ac ni gymwyll dwyll trwy ym CBM IV 18 71 ws difflais /Er gwneuthur amhwyll, na thwyll, na thrais. /Nid ef digrefydd a greto Dofydd, /Nid ef a'i SB II 24 29 neb amgylch moreb mo_^r Anhuniawg, /Na thwyll na thrais rhag rhwyf Cemais, camp ardderchawg. /Cawsant PB VII 11 24 wdd ffrawdd Ffrainc, /Nis geill Sais na thrais na thranc. /Tranc ar bob Ffranc, frawddus gylch /Gwnaeth LlF2 VI 10 83 r draha, drahy weithred, /Ac ni gais na thrais na thraws gerdded /Ac ni gymwyll dwyll trwy ymddired /Ac EMRh VI 23 22 dros pob echwng; /Ni gnawd o'i ardal na tha_^l na thwng. /Gwnaeth drwy ainc ar Ffrainc ffrawdd annheilw EG VI 18 55 thrychiaid gwerin Caerfyrddin fain; /Ni sefis na thw_^r na bw_^r (bu crain) /Nac argoed na choed na ch CBM IV 18 71 cre_"ws De_"ws difflais /Er gwneuthur amhwyll, na thwyll, na thrais. /Nid ef digrefydd a greto Dofydd, SB II 24 29 /Ni lefais neb amgylch moreb mo_^r Anhuniawg, /Na thwyll na thrais rhag rhwyf Cemais, camp ardderchawg. CBM III 3 92 raddau Rhiau rhygredir, /A'u credwy, credwch na thwyllir, /Tranc ar Dduw, traethaf na ellir! /Trawd a CBM III 26 27 , /Neud ei hoed a gwyner, /Cwyn cyrdd cyfaenad na water, /Cwyddaw llary, ar llawfardd beuder: /Cwyn cyd GYC VII 41 13 a_^n dros gof (i wyllt a dof y daw angau), /Ac na wddant, rhag a glywant o glefydiau /Bryder ddiriaw, p IRh VII 30 21 yn hawdd heddiw o'i ffydd: /Hoyw wanfain riain na weinydd - hawdd we_^n /Yni wne_^l orffen fy nihenydd. GC VI 21 4 oeth! /Mawr Dduw! a ddycych beunoeth /Mor wael na welir drannoeth. /Trannoeth, o'r pan e_^l trwm ddylyn PB VII 13 11 n, /Balchwlad ddraig, bu cywir; /Maredudd, men na welir /Mygrddrud, gwae ei dud a'i dir! /Tiriawg, rywa GYC VII 38 4 chodau annifer, /Na wy_^l dyn dyfod ei amser, /Na welydd cywilydd callter, /Na chryn llaw yn lluniaw sa DB VI 29 116 thost ataf. /Crist a w_^yr, yn llwrw a ganaf, /Na wn am fy rhwyf cwdd wyf, cwdd af. /O mynnwch, chwerdd PM V 2 57 edd aergrain, /Tey_"rnas firain faran Benlli, /Na wna, eryr gwy_^r, gorddiogi /A_^'m daddl, udd trwyadd CBM III 5 33 th iolwyf. /Can ni wnei-di erof, er a ganwyf, /Na wna fi, feinwen, fal na hunwyf, /Ni'th wnaf ernywed e CBM IV 4 267 er. /As barn nwy dadfarn a'i dadfer - yn iawn /Na wnaeth crawn crynoder; /As molaf mal ydd adrodder, /M DB VI 27 39 , /Wedi tynnu Lloegr i'w llawn orchwydd, /Wedi na wnaeth Duw diddanrwydd - ym myd /Ni gaffai llew gryd GYC VII 42 3 /Ni cheid o'i barthred na ffled na phla. /Pei na wnelai fegis y'i harchai /[] rhai, rhyfawr draha. /To LlF1 II 3 52 f o drithawdd; /Na'm gwrthfyn wrtheb anhawdd; /Na wrthod arnaf naf nawdd. /Nawdd Duw yn awch cylch, cal GYC VII 38 3 truan trymder - pechadur, /Pechodau annifer, /Na wy_^l dyn dyfod ei amser, /Na welydd cywilydd callter GYC VII 43 7 reulaw, /Na myned o Grist i'r grog erddaw, /Ac na w_^yr yn llwyr llebyddiaw - 'n Harglwydd /A thrwy war PB VII 7 2 cant, mor echrys - myned /Llyw llwyddged llwrw na wy_^s; /Oedd argledr gwir dir dilys /Ar eurglawr yr A Nac 20 D-4 VI 20 52 bro Hiriell, /Ni safai rhagddun, rhwych pell, /Nac aer na chaer na chastell. /Pedwar castell poeth, pai LlF2 VI 7 14 'm cerdd nid cardd fegys, /Nid dawn anghyflawn nac anghyflys. /Handwyt, eryr Clwyd, clod enwerys, /Rhia PM V 4 6 n ac Afael wirion. /Ni bu bryd eisiau Absalon /Nac Alecsander na Iason. /Bu cedeirn o'r Tri Trinheion: CBM III 28 5 /Glyw dinag, fal dinas oedd. /Nid oedd amrylaw nac amrylon - w_^r, /Amryliw oedd ei onn, /Ni threfyd br LlF2 VI 10 15 isiaw tramdaw yn y trymder. /Nid ef a'n diffyn nac a'n differ - yna /Dywedud traha trwy gam ober. /Nid LlF2 VI 10 18 gam ober. /Nid ef a'n gweryd gwy_^d gorwacter /Nac a'n rhydd ei ddydd gan eddyllter. /Nid ef ydd eir ne OC II 15 37 wn-ni yn Rhos noswaith? /Dos, was, i gennyf ac nac annerch - neb /Oni bydd fy ngordderch; /Dywan ar fua EG VI 18 56 fain; /Ni sefis na thw_^r na bw_^r (bu crain) /Nac argoed na choed na chadlys drain /A rhag pyrth bu sy PM V 8 13 gar, cerddgar, cyfrdelid, /It he_"u fy ngherdd nac ef fid /Mal he_"u rhag moch merierid. /Ac ystyr, bri GYC VII 36 75 : och o'r trigiaw! /Nid oes na chyngor na chlo nac egor, /Unffordd i esgor brwyn gyngor braw. /Pob teul GYC VII 41 32 au; /Nid oes allu'n erbyn Iesu, na syn droau, /Nac esgusaw na chuddiaw braw brad feddyliau. /Yna y teli MG VII 33 24 n nid atfernych - fyth /Na thrainc eu hoernyth nac eu hirnych. /Corff a'i bump synnwyr, llwyr y'i llywy GB II 26 223 a'r llygaid a'r eneidiau; /Ny welant na lliant nac eu llongau, /A chyngor a wna_^nt a_^ chenhadau /I he LlF2 VI 10 20 ddyllter. /Nid ef ydd eir nef o nerth llonder /Nac o nerth ymsang yn un amser. /Ys gwell yn gysbell gos DB VI 34 13 dydd a enwaf! /Nid oes is daear, od ystyriaf, /Nac odduch daear, ddyn, o mynnaf, /Heno a allo hyn a all LlF1 II 1 71 dfan ger glan glas fo_^r. /Ni chollir o'i thir nac o'i thewdor - annedd /Troedfedd er dyhedd, dihawdd h CBM III 28 8 n, /Ni threfyd brwynfryd o'm bron /Nac o'm cof nac o'm calon. /Calonflaidd w_'raidd wrdd elyn - yng nga CBM III 28 8 w oedd ei onn, /Ni threfyd brwynfryd o'm bron /Nac o'm cof nac o'm calon. /Calonflaidd w_'raidd wrdd el PM V 5 20 aranres. /Ef yn ateb neb ni ddywa_"es - na_^g /Nac uchel na hanes. /Ef filwr ar filwyr didres /A_^'i fi DB VI 30 16 i ddodai eirif ar ra ddillad /Na gwin grysgelo nac ysgarlad; /Ni ddoto fy Rhe_^n, Fab Rhad, - ei bechaw naca_"u 1 PM V 28 8 rdd ei wyneb, /Ni wn o wawd ei woheb, /Ni wybu naca_"u neb. /Neb ni w_^yr yn llwyr fy lledfryd - am lar Nad 58 DB VI 31 39 r y goron, /Trydydd rhyfedd llyfr llefesigion /Nad a_^ gwy_^r Gwynedd gan y gwyllion, /Am fa_^r trwm tr PM V 2 48 wyf wrthi. /Gogwn Dduw, pryffwn y proffwydi, /Nad adwg o'i ddawn ei ddaioni. /Gogwybydd, Dafydd, ddedd GYC VII 41 12 m nad ystyry parch swyddwyr, perchen swyddau, /Nad a_^n dros gof (i wyllt a dof y daw angau), /Ac na w CBM III 26 25 , ysgwyd dau hanner. /Ysgawl gw_^yth gwaethaf nad anfer - ei hoeddl, /Neud ei hoed a gwyner, /Cwyn cyr LlF1 II 5 52 /Yng ngwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gwddant nad a_^nt i gyd. /Trydydd dydd, trwy drueni /Rhag arynai PM V 23 173 ngnaws coll a'm peidiant. /Neu orfydd dy orofn nad a_^nt /I'th erbyn i'th erbarch feddiant. /Neur orwyt PhB VI 14 28 nid; /A bai ef gennyf-i yd gynnelwid /Adfyddaf nad arnaf yd orfyddid. /Eiddunswn-i fod Rhys, rhwysg ddi HOG II 8 11 a dewi di, deg ei gosteg? /Dewisais-i fun fal nad atreg - gennyf; /Iawn yw dewisaw dewisdyn deg EW VI 4 16 heddwch; /Gwalch bryn, brenin ynialwch, /Gwael nad byw, byd neud amdrwch. /Trwch yw'r gw_^r arwr, ardwy CBM III 15 31 th - cyrdd, /Cerddorion neud y_^nt gaith, /Och nad byw ceinllyw Cynllaith, /Achaws fu liaws o'i laith. EW VI 4 29 Llyn Egwestl. /Diwestl ei ysgor, ys cwynais - nad byw, /Hael o'i ryw rygollais; /Blaidd blaengar blaw CBM IV 3 19 r bron bro lydan gocha_^n, gochawn. /I ddangos nad byw llary, llyw Lleisiawn, /I geisiaw mynawg, myned DB VI 30 58 . /Dilys briodawr gwynglawr Gwynedd, /Dolur yw nad byw llyw Arllechwedd. /Dygn yw i Gymry dygnedd - ei BF VII 52 26 gwrdd yn ymwrdd emys lluchfar, /Gw_^r gorddin nad byw, llyw lluosgar, /Gw_^r bolch ei darian, daerfar BF VII 49 12 wddur ddolur ddilyw; /Gwael neud bedd: gwae fi nad byw! /Nid byw gwalch trawsfalch (trais anoddef - rhw CBM IV 4 42 adrawdd edrywant: /Edewid arnan ernywiant /Er nad byw rhy_"wr rhyw Runblant, /(Cardd angardd angen a'm PM V 30 13 anhawdd gwahawdd gwynt yng ngwden. /Neu wddam nad cam cymryd yn ben /Mab Llywelyn hael, hylwydd berche EGM I 26 2 Mai, maith dydd, neud rhydd rhoddi, /Neud coed nad ceithiw, ceinlliw celli. /Neud llafar adar, neud gwa CBM III 21 73 nid, cadarnfalch ri, /Gw_^r a wnaeth Cymru mal nad cymri, /Gw_^r a wnaeth cymryd gwryd gwrthi, /Gw_^r a LlF2 VI 8 18 wain. /Mab Gruffudd didyb, udd dadiain, /Myfyr nad didraul molawd didrain. /W_^yr Gwenwynwyn rhyn a wna CBM III 1 16 ngofan - fy ngwawd, /(Pernawd parch folawd fal nad diflan) /Erchwyniawg esgar, ysgwyd trywan, /Eryfais BF VII 44 13 nif, /Oedd coeth, digrawnddoeth, digrif. /Tros nad digrif im am was - haelddifai, /Hwyl ddifefl gyweith EMRh VI 23 5 lliw, trillu gyhwng. /Eryr gwy_^r Gwynedd, gwn nad echwng, /Cyd ef ddigoner ni chymer flwng. /Er yn fab D-5 VI 36 39 hyd /Ei fod yn y byd hyd hirhoeddledd. /Paham nad edrych tlawd yn ei dlodedd /Mor fydd hoeddl egin y b DLlM II 18 43 /A'm rhoddes meirch re rewydd - a danaf: /Neud nad ef a'u dyrydd! /Mi ni'm dawr cyn de_^l dros elfydd / CBM III 11 44 eurgymlawdd, /Yn neb llys, yn neb lle anhawdd /Nad ef daw ar eu llaw lletgawdd. /Cynneddf i Bowys cynos EW VI 5 14 n. /Brenin tir, rhywir (rhyfedd - ydd eddyw!) /Nad eiddiaw o Wynedd /Namyn sarn dru main fain fedd, /Na PhB VI 14 4 d /Pan fu yn rhyfel gad chwe_^l chwerwlid /Myn nad eingai neb ar y newid. /Peunydd yn rhwyddrydd y'm rh MB I 3 40 inon wasgawd: /Gogwypo ei Dduw o'i ddiweddawd /Nad e_^l yn rhygoll o'i holl bechawd. /O gyfranc brenhin MeiG I 33 7 oeth weini. /Duw gw_^yl goludawg, golychwn Di /Nad elom i'n llog, yn lle cyni /Yn llwgr llu malaen male LlF1 II 3 7 - y gwy_^s, /(Gorau gwas ym Mhrydain) /Na daly nad elwyf Fechain /Er delw aur, deulu Owain. /Teulu Owai MeiG I 33 99 eg urddas. /A'm heiriolwy Mair ar ei Mapgwas /Nad elwyf yn llwgr yn llog Iddas. /Na'm gato Rheen rhy'n GB II 26 192 ilgi /A'i dyddug, dybu Duw wrth ei throsi. /Ac nad fo yn ei fro fraint a theithi /Eithr tri mwg yn amlw PM V 26 111 /Ac Echdor, pan brofed; /Ac o'r pryd y profaf nad ffled /Na'th adws Iesu eisiwed /Yn nhygant y Tri, yn LlLl II 16 19 ir, /Clwyfir, dir, diamau? /Clodfawr, clywitor nad gau, /Cafas lladd a_^'r llaw ddeau. /Ysef a'i trefyd CBM IV 3 40 ebwyniawn, /Crynai ys[]n is Gwenffynnawn, /Meu nad [] gwaywddawn, /Trydar flawdd []awn, /Trylew [] de[ GYC VII 41 15 der ddiriaw, pa bryd y daw eu dwyn wyntau, /Ac nad gwell barn eurgledd cadarn arglwydd cadau /No'r dyn GM I 9 89 w_^yl, /Gweilging porffor pwyllad fyfyr. /Pell nad hunawg gwen (gogwn pahyr!) /Pan ddyfrig trawd blawd D-5 VI 36 41 ei dlodedd /Mor fydd hoeddl egin y brenhinedd /Nad hwyrach y dwg Duw dey_"rnedd - rhagon /No meibon ei LlF2 VI 10 13 r, /Bwyf trwyaddl cynnaddl cyn nog ucher, /Men nad iawn tro_"i trwy anghallter /Na cheisiaw tramdaw yn PM V 11 4 /Periglew glew a glywsawch, /Pair Prydain pryd nad oedd rhawch. /Rhychwynant anant anhawddgoll - te_"yr PM V 2 45 drydant, pedrydawg ri. /Gogw_^yr doethion dwfn nad ofn tlodi: /Doethgerdd lawr werthfawr ydd wyf wrthi. GB II 26 39 i luoedd yn lluosawg, /Ac ef a'n gwrthfyn wrth nad ofnawg /Ar drugaredd Duw, ar Drugarawg. /A garo Dewi GYC VII 42 43 nyd pryd pryder /Poen gam eddyllter ofer Efa, /Nad o'i gamwedd Ef ydd aeth Arglwydd nef /I bren dioddef PM V 15 16 , /Da haearn, diheura, pan llas /Llaith Madog, nad o'm llaw y'i cafas, /Nog a'i caiff Ca_"in a'i glas / DB VI 33 26 pa gelir?) /Pan ddangoser gwy_^r eryr eurdir, /Nad y gw_^r o Ros a ddangosir. /A ryfo gorau, gwir y'i d PM V 11 34 , llary udd, llawen gymwyd - ysb, /Llawer osb nad ydwyd, /Ethynt feirdd, er pan athwyd, /Heb aur seir CBM III 26 69 Fy nghyfaillt, neud adwyd, /(Neud adwyf o nwyf nad ydwyd) /Rhuthr aruthr eryr dihyw_^yd, /Rhuthr cynwan CBM III 5 30 lywy, liw ton am rwyf, /Rhwy gennyf gennyd, er nad ydwyf, /Cadr amnaid gannaid, ged ath iolwyf. /Can ni DB VI 31 64 /Tri eryr yn wy_^r ac yn weision /(Tri chlwyf nad ydynt fal cynt Cynon!), /Tri chlau eu parau fal Pery BF VII 52 30 eilch ei aerweilch arwymp drydar, /Gw_^r bwlch nad ydyw, gwayw briw brwydrgar, /Gw_^r a wnaeth adaw ada LlG VII 25 36 orwymp heirdd dy feirdd; dy fudd - neud adwen /Nad ydyw i dan gudd. /Gorawenus ddraig ar ddragon prudd, EW VI 4 23 myd) /Madawg oedd cyn heddiw, /Esgor o'i dud, nad ydyw /Ysgor gadw ysgwyd fradw friw. /Briwgalch ei ro LlF1 II 5 16 red gweled gweilgi, /Pryd pan eler i'w syllu, /Nad ym men yd fu yd fi. /Deuddegfed dydd, Duw ddigawn /A CBM IV 5 82 llydd. /Esillydd Merwydd, mawr a letgynt - yw /Nad y_^nt fyw fegis gynt, /Llas llary frodyr, gwy_^r gor DB VI 29 21 au; /Gwelsam wy_^r dinam yn ddiamau, /Gwael yw nad y_^nt fyw, neud y_^nt feddau: /Gwae'nt hwy ar a wnae DB VI 35 42 drud fu ei arfaeth, /Gwnaeth tyrau Trefdraeth nad y_^nt trada; /Pedwaredd i fro pennaf o Gymro, /Penfr GYC VII 41 11 d oes, Frenin, De_"ws domin, dimyn eisau. /Pam nad ystyry parch swyddwyr, perchen swyddau, /Nad a_^n dr N'ad 2 MB I 3 92 odawg; /Yng ngwlad nef boed ef yn dreftadawg, /N'ad ei enaid hael yn waeleddawg! /Hael a ri a renni yn MG VII 33 67 a'm calonnych, /Atat y troaf, ataf tro_"ych, /N'ad fi i wrthyt i wrthrych - maswedd, /Gwagedd breuole na_^d 8 PM V 1 43 emys a'i amryw ddillad; /Ei bali porffor parth na_^d - a wyrthia /A'i werthfawr ysgarlad. /Ef orau rhia LlF1 II 1 163 /Ac amser gosber gosbarth weini. /Gwenifiad fy na_^d am rad, am ran, /Gwenifaid o'i blaid ceiniaid Cadf GM I 6 11 i_"au drabludd, drablawdd ffosawd. /Ac ysid ar na_^d (ar neb fwy gnawd) /Na mwy gronny aur nog erwaint LlF1 II 1 88 m dirnad - dedwydd /Goffa_"u dofydd o'm newydd na_^d, /Can rhoddes im rhan feirch can cynwad, /Can am c PM V 1 3 li, /Celfyddyd heb afrad /I filwr arwr, arwain na_^d /I foli cedwesti wastad, /I filwyr eryr, arf gwenw CBM IV 6 13 aid, /Ffleimiaid graid gryd lofrudd, /Brwysg a na_^d o gad oedd ganthudd, /Brwydr a chrwydr a chryd arn EG VI 18 105 awn wynt ystrad. /Hu fydd nen, perchen parchus na_^d, /Parch arfawr Arfon angoriad, /Llywelyn, drais er PM V 5 3 es - cyrdd, /Nid carddwawd anghyfres, /Irdang na_^d plygiad plymnwyd bres, /Ardwyad gorwlad a gormes. Nadolig 4 SB II 22 53 ardd, oedd ca_^r deuddyblyg, /Oedd calon Calan Nadolig MG VII 32 61 i lu bedydd: byddwn ninnau! /Bendigedig yw'r Nadolig, deilwng wleddau, /Pan aned Mab, Arglwydd pob pa MG VII 32 59 n Mab Duw gwir, od edrychir ar y dechrau; /Nos Nadolig: nos annhebyg i ddrygnosau, /Nos lewenydd i lu b CBM IV 4 158 el hwyrgrawn, hirgrig, /Hardd i fardd ei fwrdd Nadolig. /Oedd aelaw cer aelwyd Beblig /Pobl ar wledd yn nadredd 1 CBM III 3 15 awdd, adrawdd adrysedd. /Peris ne_^r o'r nifer nadredd /Praff wiber wibiad amrysedd: /Mab Garddun arddu nadroedd 1 GYC VII 40 84 nau, /A llyffaint llidiog o'r tir oerfelog, /A nadroedd cribog oer eu cribau, /A chythraul corniog a ch nadd 1 GRh II 29 4 g /Mangre grawnfaeth, saeth seithug, /Main a'u nadd yn Hiraddug naear 3 PC II 21 35 chor - traws, /(Daeth tristyd i'm cyngor), /Yn naear franar Fangor /Doe, a dau fab Cedifor. /Fy nghalon GM I 7 42 eiddin freenin freiddgar, /O Fadawg o'i fod yn naear, /O nenbren Powys, o ddraig ddragonwys, /O ddiffwy CBM III 3 192 reddf yn lleddf yn llugfryd /Yng ngharchar yn naear, yn y_^d. /Post Powys, perging cedernyd, /Pobl arg na_"ed 1 CBM III 5 50 n fod yn galed: /Nid clod fy ngwrthod gwrth fy na_"ed! /A dywed yno eniwed - ohanaf /A dywan ataf ag at naf 79 LlF1 II 3 13 /Dedwydd a ga_^r ddadolwch. /Caraf-i neirthiad naf a nertho - fy null /Im ddillwng arallfro. /Ni wna dr DB VI 34 19 uw mal y dadferaf: /Doethineb Selyf selwyd i'm naf /A theced eidduned Addaf /A dewred yr undyn dewraf DB VI 27 27 ch faith heb ychwaith o'i obeithrwydd, /Och am naf, am neb diwydrwydd, /Och am ne_^r, muner mynogrwydd, LlG VII 27 52 e_^l: /Erbynied arbennig angel, /Yn barchusaf naf ar nef ydd e_^l GYC VII 40 14 rcher, archer arch atreg - o nef! /(Pan ddoeth naf aur anrheg, /Gwnaeth Duw bob dwyfawl ofeg) /Y gwnae CBM IV 6 277 af brythwch gaeaf - garw, /Byddin darw dey_"rn-naf, /Brwydr edrin breenin, braisg naf, /Brysws glew bre CBM IV 6 278 arw dey_"rn-naf, /Brwydr edrin breenin, braisg naf, /Brysws glew breswyl a honnaf /(Brwysg rwysg rwyf t PB VII 16 13 digrif /Ar lles pob neges o'i naf. /Cyd a_^'i naf, cadarn yng ngrym /Madawg, laif aerdduriawg lem, /Oe ES I 24 37 r wyth gw_^yth, gwaethaf syberwyd. /Galwaf, fy Naf, can gannaf gennyt: /Rhygelwir difro pob dyfryd. /Ny LlG VII 25 7 wegored; /Pendefig, gwledig, gwlad amgyffred - naf, /Cawsam-ni udd pennaf pan yth aned! /Pan fai frwydr MeiG I 32 32 th, ys dichweithaf: /Cred ddysgaid gan ynaid a naf, /Cred grefydd beunydd, bennaf - ei gogawn, /Credu i PB VII 16 12 fawd coeth doeth digrif /Ar lles pob neges o'i naf. /Cyd a_^'i naf, cadarn yng ngrym /Madawg, laif aer PM V 25 5 yllest barddrin beirdd fanieri. /Cymhwyllaf fy naf, Cymry fodrydaf, /Cymro celfyddaf rhywnaeth Celi, /C PM V 13 13 fagai fygwl ateb, /Ni faeth negyfaeth i neb. /Naf-eryr, te_"yrn rhag tymestl - cedeirn, /Cadwai dud i BF VII 54 37 on Lly_^r, llwyrglod ynni. /I Dduw ydd archaf, Naf, eu noddi, /Neddair egored, roddfyged Ri, /I gwbl o' CBM IV 16 64 faeth; /Ef a fedd, a fedr o'i arfaeth, /Arfaf Naf, festig hynafiaeth; /Ef yn fraisg, yn fron ehalaeth, GYC VII 40 5 eithfed /Bedydd a chrefydd a chred. /Dyw Llun, naf gwiwlun ni bair gelu - lles, /Llys uffern ni orfu: / PM V 10 7 ddragon fodrydaf, /Heb bant, moliant milioedd naf, /Heb bannu, gan y pennaf. /Pennaf udd, Gruffudd, gr DB VI 31 20 ynfreinion, /Hoeddl Dafydd megis dydd dyddon; /Naf ieuanc, cyn tranc traul eirchion /Ni ballai i bellen CBM III 16 15 ygwasgar trychiaid mal trochiad! /Dychanaf i'm naf, i'm neirthiad, - Owain, /Pair Prydain, praidd gyrch EW VI 5 41 sgwn ysgwyd, rhwyd rhacter. /Rhacter ei nifer, naf llednais - ei hil, /Hael freenin Cemais; /Gwayw dur GRh II 28 43 - fa_^r /Ar freienin Cemais, /Y harchaf, llary naf llednais, /Llyw gwriaf trin eithaf trais. /Treisddwy BF VII 51 12 Gruffudd! /Nawdd Deheubarth rhag gwarthrudd, /Naf llu, neud da fu o'i fudd. /Budd aerwalch ceinfalch c LlF1 II 2 62 an awch barnaf, /Ar dir Deheubarth, diau byrth naf. /Mi a fu_^m gennwch, ni haeddech heddwch, /Yn yd fy CBM IV 8 39 /Tey_"rnged Cymry, ef a'i cymer. /Cymeraf udd naf, na fid ofer - im, /Na fid ofid yng ngwenwynder. /Pa PM V 27 4 ilwrmilwyr fodrydaf, /Madawg lawdde_"awg, lary naf. /Naf Ne_^r, rhag trymder trist gythrudd - dolur, /D CBM IV 13 4 wb na bo pennaf, /Ni wnaeth Duw fwlch ar falch naf. /Naf ym mhresent yw ne_^r wenwlad - rwyf /Yn rhodd GB II 26 214 ddaur a dillad, fad ferthidau. /Ni cheffid gan naf na_^g o'i enau, /Ni chaffad gwrtheb namwyn gwyrthau. CBM IV 10 40 , /Aswyn aserw herw hirflawdd, /Aswynaf ar udd naf nawdd MG VII 33 1 Gwared arnaf, Naf, nawdd a'm rhoddych, /Gwan wyf, ymnerthwyf, fy neir EGM I 29 3 lyw o'm gweddi, Celi Culwydd; /Argledr ohonaf, Naf nawdd hywydd, /Argleidriad, Meidriad, medr o'm hawy DB VI 24 20 Mab Duw dewisaid dewisaw - a wnaf, /Ef dewisaf Naf, nawdd i ganthaw! /Diddestl oedd eu lle llu wrth sy LlF1 II 3 52 Na'm gwrthfyn wrtheb anhawdd; /Na wrthod arnaf naf nawdd. /Nawdd Duw yn awch cylch, calchdo_"ed - Owain GwB VI 17 9 r, /Llyna ruthr aruthr eryr! /Rhuthr a ddug fy naf (nawell yw - o'r gwy_^r /No'r gorau er Dilyw), /Rhu LlG VII 25 73 reisglym orwyddawr, roddion ymo. /Clodforaf fy naf naws anghryno, /Ni bydd anghlodfan y ban y bo. /Gwiw PM V 1 1 Cyfarchaf, Dduw Naf, nefawl Dad - celi, /Celfyddyd heb afrad /I filwr ar MG VII 33 73 ffyrdd uniawn y'm harweddych. /A'th folaf, Duw Naf, nefoedd lewych, /Pwy ni'th fawl o'r sawl a ry-seily LlF1 II 3 1 Os hy_^n fyddaf, naf neirthiad, /No thi, Fechain ri roddiad, /Arfaeth yw BF VII 46 1 Arddwyreaf naf, neirthiad - tey_"rnedd, /Tey_"rnfudd, llawroddiad, PB VII 4 15 , borthiad brain, bronddor, /Dragon a folaf-i, naf ne_^r, /Draig ddiogel y'i gelwir. /Gelwir hwn: llu g EW VI 3 6 llid Ogrfan, llawer - a archaf, /A gaffaf, i'm naf ne_^r; /Dyn cymen wyf a'i cymer, /Dau cymaint rhif s PM V 27 5 lwyr fodrydaf, /Madawg lawdde_"awg, lary naf. /Naf Ne_^r, rhag trymder trist gythrudd - dolur, /Dilys i GRh II 28 9 rhoddes. /Rhoddes Duw dri dawn i drinwychydd - naf: /Nerth Ercwlff yw'r trydydd, /Doethinab Selyf ysydd EGM I 28 38 unedig Dduw, arddelw ohonawd /A wnaf, Arglwydd Naf, nerth pob ciwdawd. /Cadwn fraint dewaint, can ys de PM V 24 11 gion ddragon, draig llys eurawg; /Rhyarfeiddaf naf nerthawg - ddygyrchu, /Yn rhwyfan teulu, rhwyf teulu GG II 32 5 g oes drych. /Ystyriwn, cwynwn cedwyr arfoll - naf /Ni ad Duw yng nghyfrgoll; /Marw myrdd, mawredd cyr LlF2 VI 10 8 achubaw nawdd ni wader - ydd af /Ar ddau hynaf Naf, ni bydd ofer. /Erchi porth Dewi parth ydd eler /Nid PM V 19 33 Iorferth, mad ganed urddyn. /A'th ogyfarchaf, naf ni edfyn - beirdd, /Megis bardd ar dremyn: /Hawl gre DB VI 26 29 /Trefad fy hendad a'i hundy; /Trais arnaf, fy naf, ni edy /Tros y gerdd a ganwyf ity; /Y mawr udd rhwy DB VI 26 37 yddaf o'm difenwy; /Na ddilysa fi yfelly, - fy naf, /Nid ef it lesaf o'm dilysy. /A ganwyf, dy geiniaid DB VI 29 46 ch mawrfalch, mur cyneddfau, /Uchel y dodaf am naf nid mau, /Wych ragor, och rhagod ti, Angau! /Cyn y g PM V 11 13 Gaer a_^'i aer a'i aur ma_^l. /Molaf filioedd naf, nifer - eurde_"yrn, /Mur cedyrn cadarnffer, /Caeth, PM V 24 33 dd goeth, ddoeth dafodiawg, /Dy gerdd dyganaf, naf niferawg, /Dy gynnygn digwydd, arwydd eurawg, /Dy gy LlG VII 28 2 hyd bell, bwyll ardderchawg, /O Dduw yn gyntaf naf niferawg; /Henefydd dedwydd, odidawg - dy ba_^r, /An BF VII 55 25 adrawdd, cawdd a'm cyfyd. /I Dduw ydd archaf (Naf ni'm ennyd) /Lleha_"u Dafydd yn lle diwyd, /Lle mae' LlF1 II 3 56 /Erchwch i'm pair, can air, ced; /Archaf i udd naf, nodded. /Archaf i'r gorau ungwr (nid ofer) /Cyfrwng DB VI 29 126 n a ollyngaf /O orchudd Gruffudd, ail Nudd, fy naf; /O erchyll golled, gallmarw fyddaf /A'i orchymyn ef CBM III 1 1 Arddwyreaf naf o naw rhan - fy ngherdd, /O naw rhif angerdd, o naw CBM IV 17 81 ur - pla, /Pob tra yn ddifa ac yn ddifur, /Pob naf o'i nifer, pob ne_^r, pob nur, /Pob nen ym mhresen y EG VI 18 1 Cyfarchaf o'm Naf, o'm nefawl - Arglwydd, /Crist, Celi, Culwydd, cw_^l DB VI 30 6 . /Rhyfeddau rhiau ry-m-swynad, /Rhyfeddaf o'm naf, o'm neirthiad; /Nid rhyfedd, cyd bwyf, o'm rhifiad, CBM IV 18 19 foedd i'th derfyn uchaf. /Neud mi a fynnwn, fy Naf, - o'th ganiad, /O'th gariad y'th gredaf; /Neud cenn PhB VI 12 3 gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf? /Arnaf cymeraf cymhenfr PhB VI 12 47 gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf PB VII 5 8 dfrydedd, /Fy llyw oedd fur glyw a gwledd, /Fy naf, poed nef ei ddiwedd! /O'i ddiwedd faenfedd, fwynfaw LlG VII 24 85 ydd - Gymro /Ar Gymru a'i helfydd. /Ef difeiaf naf rywnaeth Dofydd /Yn y byd o bedwar defnydd; /Ef gora PhB VI 13 1 Rhys, rhwysg chwe_^l ryfel, rhwyf naf, - rhwydd de_"yrn, /Rhwym cedyrn, cad worsaf, /Eithr PM V 10 29 ed enwir, /He_"yrn am de_"yrn, am dir. /Tir fy naf traethaf, treth Wynedd - dydoeth /O deithi tey_"rne BF VII 50 11 ern, gethern gaethaf, /I amlenwi nef, amgylch Naf - uchel, /A golles angel anghelfyddaf. /Colles Cymru PM V 6 1 Arddwyreaf naf, udd neirthiaid - Prydain, /Prif de_"yrn cynifiaid, LlG VII 24 15 arglwydd gwladlwydd glod adrysedd. /Ni newidaf naf un awrfedd - a_^ neb, /Anebrwydd dangnefedd! /Llyw y GYC VII 40 56 iaint uffern gethern gaethau. /Archaf arch i'm Naf, y Dewin doethaf /(Nid ymarwerthaf heb Ei wyrthau) / PB VII 17 12 agor glod, rhugl y'i cedwis, /Rhag bron balch naf y'i cafas. /Can cafas cyfedd dichwant /Gan fab dyn CBM IV 13 5 bo pennaf, /Ni wnaeth Duw fwlch ar falch naf. /Naf ym mhresent yw ne_^r wenwlad - rwyf /Yn rhodd Duw a' D-5 VI 36 27 /Enwir, difenwir ei etifedd. /Archaf arch i'm Naf yn anwyledd /Er Ei archollau, doll gan dyllwedd: /Ei LlF1 II 1 79 ablwyd ysgwyd ar ysgwydd io_^r, /Ni chablaf fy naf yn ei achor - faran. /Bangeibr gadw Gadfan fegis Ba SB II 22 19 c ar ddraig, ar ddragon oddaith. /Gwedi bod fy naf yn nef, ym mhresent /Nid oes prysur affaith. /Gwy_^r PM V 10 75 ant - glaer /A glywir dra lliant; /Hud aeth eu naf yn nifant, /Hud e_^l rhag Gruffudd cudd cant. /Can c BF VII 57 20 erof, eiriawl - im dangnef /Yn nhey_"rnas nef Naf ysbrydawl naffar 1 CBM IV 17 125 n, /Yn affan poethfan, peithiawg drwydded, /Yn naffar taerfar ta_^n amgyffred, /Yn anffurwydd lle ni ll Nag 5 CBM IV 9 186 wr Deau. /Brwydr orchwydd, ni orchudd tlysau /Nag ariant nag aur yn adnau, /Brwysg rwysg rwyf, brolwy CBM IV 9 186 Brwydr orchwydd, ni orchudd tlysau /Nag ariant nag aur yn adnau, /Brwysg rwysg rwyf, brolwydd bro saith EW VI 2 8 r, by archer bynnag, /Nid rhyw i'm ne_^r roddi nag. /Dinag Loegr arag, eryres - amwyn, /Bardd gyflwyn, CBM IV 15 4 ybod, /Oedd iawnach i fynach fod /I'm gwrthfyn nag i'm gwrthod PhB VI 14 44 wallus 'y nghof anghyfrdelid? /Ai gwaeth mynag nag nog eddewid? /Ciglau-i dorf a thorf a thwrf ysgwydaw Na_^g 7 BF VII 49 21 Gadwallawn, /Glyw lyw gan nid byw, ba wnawn? /Na_^g a wnaeth angau anghyffred - afael /Am ddwyn hael, PM V 6 13 aid, /Llaw ddidawl, gwrawl, gw_^r ni ddywaid - na_^g /(Fy neges yw syniaid), /Yn eryr ar lawrwyr leiddi CBM III 16 249 are gwaredred, /Yn y mae yfed heb neued, - heb na_^g, /Heb nebawd eisiwed. /Gorpo te_"yrn, twrf llanwed PM V 5 19 milwr faranres. /Ef yn ateb neb ni ddywa_"es - na_^g /Nac uchel na hanes. /Ef filwr ar filwyr didres /A PM V 8 41 did, /Mab Duw nef boed nerth wy rydid. /Ni mag na_^g neges arfollid, /Ni myg rhodd yn rhan eddewid. /A MB I 3 14 cerddau! Nid gau daerawd! /Ni ddug neb ceiniad na_^g ohonawd. /Yn awen gyfrif cenif draethwawd /I ri a GB II 26 214 r a dillad, fad ferthidau. /Ni cheffid gan naf na_^g o'i enau, /Ni chaffad gwrtheb namwyn gwyrthau. /Gw nagrau 1 DB VI 29 25 , lluch hyder Llachau, /Am rym llym y lleim fy nagrau, /Am rwyf y darwyf, im neud arau, /Amlwg yw cystu nagwy 1 CBM IV 16 162 wydd y'm rhangwy, /O'm rhang lles, neges na'm nagwy! /Duw a'm dwg o'm drwg i dramwy /Ei dremyn, i drem na'i 5 GYC VII 43 12 yn cythruddiaw - cnawd, /Ef ni wna_^i bechawd na'i rybuchaw; /Bei na bei undydd (Dofydd a'n daw!), /Dy DB VI 24 8 ddyn eiddunaw - o'i gnawd /Yrddygnawd bechawd na'i rybuchaw; /Mor deg y gelly gall arwyddaw /Merwerydd CBM III 5 48 an i'm poen, er pan aned, /Nis rhyborthes neb, na'i thebyced! /Ni rhifaf-i ar fun fod yn galed: /Nid cl PM V 25 50 s celaf, honnaf, hwn yw Beli - Hir, /Ni chelir na'i wir na'i wrhydri /Am bob trais rhyddug ar bob tarw PM V 25 50 honnaf, hwn yw Beli - Hir, /Ni chelir na'i wir na'i wrhydri /Am bob trais rhyddug ar bob tarw caddug, / naid 11 CBM III 15 24 ynghlwyf, /A_^'r Gorau ydd ymgyrwyf, /Am ga_^r naid afar neud wyf. /Nid wyf ddiletgynt am ddiletgawdd - GM I 8 75 ffyrfgnawd, ffaw gymwynas. /A nw neud adwen ar naid amlaen yng ngawr, /Aml ei lafnawr ar flawr flaidd LlF1 II 5 50 u ddygwydd. /Pedwerydd dydd, trwy dristyd, /Ar naid anifeilaid byd /Yng ngwylltoedd cyhoedd cerddant /C CBM IV 16 152 ran barn beirniaid; /Pan farner tri nifer trwy naid, /Bernid Duw ein dwyn i wenblaid /Y nefoedd yn nefo PM V 6 3 yrn cynifiaid, /Aerdorf gorf gwrdd, derrwyn ei naid, /Ei gynnif ar gynnygn drechiaid, /Ardwy cad, argra PM V 6 11 wlydd wrth eirchiaid, /Llary ysbar ysbenydd ei naid, /Llew wrth aer a llwfr wrth eirchiaid, /Llaw ddida OC II 14 118 honnaid: /Glud men ydd a_^nt gloyw he_"yrn ar naid. /Madawg a Meilyr, gwy_^r gorddyfnaid - trais, /Tro PB VII 20 9 dd, /Dewr argledr, da w_^r arglwydd. /Arglwydd naid mawrgudd, neud mawrgur - gwyrda /Dwyn gwrda penadur PM V 23 31 o'r drydar, /Oedd amliw tonnau twn, amar - eu naid, /Neud oeddynt dilafar, /Ton heli ehalaeth trwy fa CBM IV 16 127 anghysgaid - cwynfan, /Rhag twrf ta_^n taer ei naid, /Rhag awydd afrwydd nid afraid, /Rhag afrdwyth afr GM I 14 95 /Gwely anghlaear daear dudded. /A gwae ni o'r naid y'n rhyddoded /Yn rhygnawd pechawd pall gynired, / naill 1 D-3 VI 19 31 on, /Llywelyn Lloegr gryd, gwynfyd gweinon, /Y naill ymyl ydd a_^ morfa Meirion - be_^r /A'r llall, ca Naint 1 PM V 22 25 iw y peleidr ym Mhorthaethwy), /O Ddyfnaint, o Naint, o Nanheudwy, /O'r tir a fernir wrth Efyrnwy, /Gwy nam 5 ES I 21 19 edu, /Yng nghryd byd ryhyd ryfeddu. /Gwnaetham nam, a rhygam ryfu; /Rhyfodd oedd, rhyfedd ei adu: /Ceis LlF1 II 2 36 dd, a rhyfeddaf - paham, /Heb ddigoni cam, heb nam arnaf. /Dygyrchais-i Powys, peues tecaf, /Ar Fadawg PM V 10 47 gn, /Cynyddaist, ni bu haddl, /Ni wnaethost-ti nam i neb daddl, /Ni orug Duw dy gystaddl. /Castell Math CBM IV 17 128 Ca_"in can ei weithred - cam, /Yng nghyweithas nam ni'm bo fyned; /Gwddam pob anwar daear dyred, /Godde DB VI 24 53 _^r gogoned (gweled gwyliaw), /Gw_^r ni gaffad nam yn nim arnaw, /Gw_^r ni geffir ffordd i ffo rhagddaw Na'm 62 PM V 2 61 n, dy les wyf i, /Na orsaf arnaf er neb ynni. /Na'm arwerth er aur i arglwyddi - eraill, /Ni'm arwar ar CBM III 24 150 hyfedd yng nghyfoeth iawn /Ni'm llafarai-i neb na'm bai ddigawn, /Ni'm diddolai-i lary o lawer dawn, /N CBM IV 16 96 hydraidd a'i treidda. /Treul trydar a'm ca_^r, na'm casa, /Na'm goludd i'm golochwyda. /O gadwent prese PhB VI 12 25 s annilys im ddim da /Os a'm carwys a'm casa. /Na'm casa, pwylla, pylliawg edfynt - Rhys /I rwng Rhos a CBM III 3 2 Duw dinag, dinas tangnefedd, /Duw, dy nawdd, na'm cawdd i'm camwedd! /Duw doeth i deithi tey_"rnedd, IRh VII 30 29 phrifwawd gan ei phrydydd. /Gorpherygl i'm cof na'm ceinfygydd - hon, /Gorffurfrwydd gwendon gwyndir Me CBM III 5 61 r i'm cyfair ni'm cyfaered; /A chen ni'm caro, na'm cerydded - fyth: /O'm ceryddawdd, nawdd na'm diddol OC II 14 147 r; /Praidd ostwng orflwng a orfolir. /Menestr, na'm diddawl, ni'm diddolir; /Boed ym mharadwys y'n cynh CBM IV 18 92 yad - o'th fan, /O'th faran, o'th fireinwlad; /Na'm diddawl o'th fudd, Udd Echeiniad, /Na'm gwellyg ym CBM III 5 62 , na'm cerydded - fyth: /O'm ceryddawdd, nawdd na'm diddoled. /Pell y'm traidd treiddgof o'i rygolled, PhB VI 14 56 medd y'n meddwid - yn llys /Y'm haddawsai Rhys na'm diddolid CBM III 5 56 erod tithau, na'm hamheued! /Ac er Peryf nef, na'm difanwed! /Difanw a'm gorau cyn no'm gwared, /Ei gw LlF2 VI 10 88 iolaf-i ar Fair fy eirioled, /Er ei dwy garedd na'm digared: /Yr awr y safwyf, safed - i'm cymorth, /I' PM V 1 159 dawl, /Rhwyf myrddoedd, mawrddawn ysbrydawl; /Na'm dod, udd mantoedd, ym mantawl - ag aur /Ac emys hyg DB VI 29 70 nedd, diwedd a dechrau. /Dechreuws De_"ws, hyd na'm dyhudd - dim, /Damwyniaw im gythrudd, /Dychryn mawr MeiG I 33 13 /Mechde_"yrn caeroedd na cherydd fi /Can ni wn na'm ffordd na'm ffurf erni. /Ernywiant i ddyn ei ddigon MeiG I 33 13 caeroedd na cherydd fi /Can ni wn na'm ffordd na'm ffurf erni. /Ernywiant i ddyn ei ddigoni /Ar Dduw y PM V 2 36 cuelli. /Na'm gyr i wrthyd, na'm gwrthod fi, /Na'm gad ar gychwyn dyddyn dewi. /Gwynde_"yrn Prydain, p BF VII 57 7 nnig Wledig, wlad Gyfreithiawl, /Arglwydd Dad, na'm gad gyllestrigawl - da_^n /Yn y mae poethfan, peth EGM I 27 46 y maddau. /Can peraist, Ddofydd, ddydd yn fau /Na'm gad i gythraul er Dy gethrau. /Dy Grog groes wyddin ES I 17 52 , arwr, lleiddiad, /Eryr ar gedwyr, na'm gad. /Na'm gad i wybraw, heb obryn - dy fa_^r, /O'th fawr eang ES I 17 51 ; /Eryf llu, arwr, lleiddiad, /Eryr ar gedwyr, na'm gad. /Na'm gad i wybraw, heb obryn - dy fa_^r, /O' GYC VII 40 102 radau. /O'r lle cyfyd haul hyd lle try araul /Na'm gato i gythraul er ei gethrau. /Er cur Ei ddwyfron, MeiG I 33 100 ei Mapgwas /Nad elwyf yn llwgr yn llog Iddas. /Na'm gato Rheen rhy'n teg brynas /Yn rhewin Ca_"in can S CBM IV 16 97 treidda. /Treul trydar a'm ca_^r, na'm casa, /Na'm goludd i'm golochwyda. /O gadwent present y brysia CBM IV 18 95 dirad, /Na'm gwallaw o'th law gwallus drefad, /Na'm gollwng gan llu du, digarad MB I 4 19 cyn no'm poeni. /Brenin holl riedd a'm gw_^yr, na'm gomedd /Am y drugaredd o'm drygioni. /Cefais-i liaw CBM III 26 50 , /Ni'm gwnaeth glyw golud goludd - am anaw, /Na'm gorthaw, na'm gwarthrudd; /Cerddorion cerddasan rha ES I 22 7 llu bedyddiawl, /Na'm lleha yn lle engiriawl, /Na'm gosod o'm goseb fydawl /Yng ngoson dyniaddon dyniaw PhB VI 14 8 wr teg y'm hurddid - ynaeth /Ac atoeth etwaeth na'm gwaeth wne_"id. /Pai achwir folawd y dylifed ffosaw CBM IV 18 94 niad, /Na'm gwellyg ym mhlyg ym mhlaid dirad, /Na'm gwallaw o'th law gwallus drefad, /Na'm gollwng gan PhB VI 12 17 yfel arnad. /Ar dy fawlfar, pa_^r pymllyng, - na'm gwartha, /Na'm gwrthod yn ddurfing, /Eryr llewyr, CBM III 26 50 th glyw golud goludd - am anaw, /Na'm gorthaw, na'm gwarthrudd; /Cerddorion cerddasan rhagddudd /Ar lla CBM IV 2 41 id esbyd ysbar, ysbyddawd io_^r, /Nid amdlawd na'm gwawd na'm gweddidor /I'th fyw, Faelgwn ryw, ran gy CBM IV 2 41 sbar, ysbyddawd io_^r, /Nid amdlawd na'm gwawd na'm gweddidor /I'th fyw, Faelgwn ryw, ran gyfeisor. /Ni CBM IV 18 93 wlad; /Na'm diddawl o'th fudd, Udd Echeiniad, /Na'm gwellyg ym mhlyg ym mhlaid dirad, /Na'm gwallaw o' DB VI 27 63 oedd in ein marw i gyd. /Gorofn ysy arnaf hyd na'm gweryd - dyn, /Wedi Llywelyn, llywiawdr Gwyndyd. /G CBM IV 17 136 chaf danc cyn tranc trwy eirioled - Mair, /Hyd na'm gwne_^l cellwair coll anghyffred, /Cyn dylaw gychwy LlF1 II 3 66 ! /Llochiad gwlad hygad, bydd hygar - wrthyf; /Na'm gwrtheb yn anwar; /A'm rhodd fedd, feiddiad trydar; LlF1 II 3 51 th adrawdd - dy glod /Dy gleddyf o drithawdd; /Na'm gwrthfyn wrtheb anhawdd; /Na wrthod arnaf naf nawdd CBM IV 9 161 warwch, /Na'm gwrthryn, granwyn graid wolwch, /Na'm gwrthod, eirf drafod arfdrwch, /Ni wrthyd Mab Duw d PM V 2 35 ll di fy mod-i i'm cuelli. /Na'm gyr i wrthyd, na'm gwrthod fi, /Na'm gad ar gychwyn dyddyn dewi. /Gwyn GRh II 27 5 yn hael. /Hael udd cleddyf rudd, clod faith, - na'm gwrthod, /Mawr wrthyd fy ngobaith; /Anaw dreuliaw, CBM III 14 10 ddfawr cedfawr, cadw amfod - wrthyf, /I wrthyd na'm gwrthod, /O'm bodd ni byddwn hebod, /Nid ef oedd fy PhB VI 12 18 r dy fawlfar, pa_^r pymllyng, - na'm gwartha, /Na'm gwrthod yn ddurfing, /Eryr llewyr, llaw berging, /E GM I 14 108 rglwydd, trugarha_"ed - wrthyf, /A mi i wrthaw na'm gwrthoded: /A'm Duw a'm diwyd arbed /Erbyn brawd Tr CBM IV 9 159 yddwch, /Na ddala fa_^r, Casnar, cas heddwch! /Na'm gwrthrawd o'm gwawd, o'm gwarwch, /Na'm gwrthryn, g CBM IV 9 160 wch! /Na'm gwrthrawd o'm gwawd, o'm gwarwch, /Na'm gwrthryn, granwyn graid wolwch, /Na'm gwrthod, eirf PM V 2 35 i - esillydd, /A syll di fy mod-i i'm cuelli. /Na'm gyr i wrthyd, na'm gwrthod fi, /Na'm gad ar gychwyn OC II 14 13 l a glywy, pyrth egored. /Menestr, a'm gorthaw na'm hadawed: /As deuy y corn er cydyfed /Hiraethlawn a CBM III 5 55 i ydd wyf o nwyf, ni'm cred, /Ac erod tithau, na'm hamheued! /Ac er Peryf nef, na'm difanwed! /Difanw DB VI 26 44 wrthyf, wrth, o'm colly, /Ystawd fy nullwawd, na'm henilly. /Ystyriws De_"ws dawn ity - er gaint: /Yst CBM IV 18 90 iau hael, can wyd Rhoddiad, /Can wyd Athro im na'm hethryad - o'th fan, /O'th faran, o'th fireinwlad; HOG II 11 16 o dey_"rnas - nef, /Cyn addef goddef, gwae fi na'm llas GM I 8 82 dyn Duw rhy'i creas; /Cyn ei fa_^r arnaf neuaf na'm llas. /Ac o'r maint ysydd arnaf o gerydd /Cymydd a ES I 22 6 gadwyd gedawl. /Lleha fi gan llu bedyddiawl, /Na'm lleha yn lle engiriawl, /Na'm gosod o'm goseb fydaw CBM IV 16 162 oed rhwydd y'm rhangwy, /O'm rhang lles, neges na'm nagwy! /Duw a'm dwg o'm drwg i dramwy /Ei dremyn, i CBM IV 16 90 ugarawg Arglwydd, trugarha - wrthyf, /I wrthyd na'm pellha; /Pell ydd wyf o nwyf yn echwa, /Ar ni fo pw MG VII 33 29 thorion a berthynych. /Tithau, yr enaid, paid! Na'm pytych, /Tro o ffyrdd didro hyd tra'i ceffych, /Tyn LlF1 II 3 68 fedd, feiddiad trydar; /A'm rhodd fawr fodd, na'm rhodd fa_^r. /Os ba_^r hir esgar hwyr esgor - a fyn GYC VII 40 59 thau) /O'r llethri araul, o'r lle cyfyd haul, /Na'm rhoddo i gythraul, er Ei gethrau, /Er Ei gydarfoll, GYC VII 40 96 as lladd angau. /Adolwg yna i'm Dewin doetha' /Na'm rhyddiwarth er Ei wyrthiau, /Er myfyr dengmain, er Namwyn 5 CBM III 23 4 eb archafael, /Nid blaidd coed coll ei afael, /Namwyn blaidd maes moesawg hael. /Cleddyf clod wasgar a GB II 26 173 r adar anwar a'i arho_"i, /Nid arhoynt-hwy neb namwyn Dewi, /Ac ef a'u dyddug oll heb eu colli /Yn un y CBM III 16 198 ifer, /(Drudion a feirddion a fawl neb dragon /Namwyn draig a'i dirper) /Drud w_^r gwrdd, gorddrud ei l GB II 26 215 id gan naf na_^g o'i enau, /Ni chaffad gwrtheb namwyn gwyrthau. /Gwrthebed hyged i hyglau - gerddawr, / GB II 26 8 t. /Nid ef y canaf can ddigiofaint - fy mryd, /Namwyn mi a'i pryd cywyd cywraint; /Ys mwy y canaf cyn n Namyn 20 MeiG I 33 66 air, /Pawb presennawl lwyth, laith anghywair, /Namyn a ddywetwy o Dduw fab Mair, /Nid oedd iawn i ddyn CBM III 5 36 gaffwyf. /Nid er chweddl amgen ydd amgyrwyf, /Namyn am garu ni geryddwyf; /Ni'm dawr, ferch pennaeth, GB II 26 249 noddau, /Ni syrthai i'r llawr fawr filltirau, /Namyn ar ddyn urddawl urddynt seiniau. /A Dewi oedd benn GM I 11 29 a'i haedd herwydd twyllrin /Ni'm bo un cyfaith namyn Ca_"in. /Caraf Rodri draws drais gyffredin, /Ei en CBM III 8 21 ig, /Arwydd iawn wladlwydd wledig. /Nis gw_^yr namyn Duw a dewinion - byd /A diwyd dderwyddon, /O eurdo OC II 14 134 /O'r gnifer anhun a borth cuniaid, /Nis gw_^yr namyn Duw ac a'i dywaid. /Gw_^r ni dwng, ni da_^l, ni by HF VII 23 35 all? /A fydd wrth ddeall guall gosbi? /Ni fedd namyn Duw ddigyfoethi - dyn, /Digardd Lywelyn, llew tra CBM III 29 30 nllew, cynllofrudd aer. /Nid er da i Hwfa Hen /Namyn er maws im 'y hun /Y molaf-i Fleddyn, flaidd trin, PM V 1 27 nid cariad - a'i dug /Yn de_"yrn pymthengwlad /Namyn gwayw yn gwa_^n o'i angad /A llafn coch yn llaw gy LlF1 II 1 153 barddoni, /Namyn hedd, a medd i mewn llestri, /Namyn hawdd amrawdd yn ymroddi - a_^ bardd /A gwy_^r har LlF1 II 1 152 sau ynddi, /Namyn heirdd a beirdd a barddoni, /Namyn hedd, a medd i mewn llestri, /Namyn hawdd amrawdd LlF1 II 1 151 - nid moes, /Ac nid oes eisioes eisau ynddi, /Namyn heirdd a beirdd a barddoni, /Namyn hedd, a medd i CBM III 21 122 an y fan yd fai, /Nid oedd i dresu yd odrosai /Namyn i dreisiaw dros a welai; /Nid oedd am Galan ydd ym CBM III 23 12 elwyr fodrydaf, /Nid i flaidd praidd y prydaf /Namyn i flaidd glyw, y glewaf GB II 26 274 ogonedd, /Ni wnaeth na gwaeth na gwythlonedd /Namyn o bell dygymell gwell gwirionedd /A dygynnull sain CBM III 8 72 n terfyn tra hyfryd, /Nid meddwl meddu hefyd, /Namyn o Dduw, ddim o'r byd EW VI 5 16 iaw o Wynedd /Namyn sarn dru main fain fedd, /Namyn saith drudfaith droedfedd! /Ni medd Llywelyn, llyw EW VI 5 15 (rhyfedd - ydd eddyw!) /Nad eiddiaw o Wynedd /Namyn sarn dru main fain fedd, /Namyn saith drudfaith dr PC II 19 4 cyn ein llaith, /Nid oes, ysywaeth, o'r saith /Namyn tri trin ddiolaith. /Seithwyr y buam, dinam, - dig MG VII 33 48 fych, /Nid unwaith na dwy dolurych - bob awr, /Namyn yn rhyfawr a rhy fynych. /[ ]A wneych o ddiwg, na Nancaw 1 GYC VII 36 48 ynllaith canllaw, /O ladd llew Nancoel, llurig Nancaw, /Llawer deigr hylithr yn hwylaw - ar rudd, /Llaw Nancoel 1 GYC VII 36 48 rydain faith, cwynllaith canllaw, /O ladd llew Nancoel, llurig Nancaw, /Llawer deigr hylithr yn hwylaw Nanheudwy 1 PM V 22 25 idr ym Mhorthaethwy), /O Ddyfnaint, o Naint, o Nanheudwy, /O'r tir a fernir wrth Efyrnwy, /Gwychrfalch Nanhoywnain 1 CBM IV 4 83 llawr, arglwydd mawr, madiain. /Arf eryf eryr Nanhoywnain, /Araf yw arwydd ei ddichwain: /Ar ddrud wal Nanhyfer 2 MB I 5 6 i ddoddynt tros fo_^r etwaeth, /Pobl anhyfaeth Nanhyfer, /Gwyddyl, diefyl duon, /Ysgodogion, dynion lle CBM IV 8 15 y clyw llawer. /Yn anghyflwyth gw_^yth Gwaith Nanhyfer, /Yn anghyfle llwfr llafur ofer, /Yng Nghemais, Nant 2 PM V 23 170 A Dinas Emrais amrygant, /Amrygyr Nefennyr Naw Nant, /A Chaer-yn-Arfon, a charant - yng ngnif /Yng ngna D-1 I 1 16 rial arlwy /Rhyfel ebrwydd, a Dyffryn Clwydd a Nant Conwy, /Powys enwawg a Chyfeilawg ac a fo mwy: /Dy Na'r 1 GB II 26 100 ydd, /Nis arfaidd rhyfel Llanfaes, lle uchel, /Na'r llan yn Llywel gan neb lluydd. /Garthbryngi, bryn D nas 22 PM V 4 33 n /Yn moli Rhodri, rhwyf dragon; /Hwynt cenynt nas ce_"ynt: pa ho_^n /Y ceblynt o'r cwbl anddeddfon? /E LlF1 II 5 12 o_^r mawr atreg /Yn nyfnder daear dremynt /Fal nas cyrraedd gwynt gwaneg. /Trydydd ar ddeg, trwy deithi CBM III 11 63 wd i werin - Argoed /(Nid argel o'm barddrin) /Nas gofwy gorddwy na gorddin /Gofal ta_^l teledig brenin LlF1 II 2 22 gofynnir pwy, py rydd fwyaf, /O saffwn as gwn nas gwaeddaf. /Saffed ataf, ys daw ataf - ei ddawn, /Od DB VI 29 113 hael, pa hwyl a ddygaf? /Am ddwyn draig dragon nas gwelaf /Drwg, Fab Duw, y daethost ataf. /Crist a w_^ CBM III 21 94 , /Er pan llas llyw ced neud neued nes, /Neuaf nas gwelaf fal y'm gweles, /Eisiau a'm dygyrch i'm dygn PhB VI 16 10 cerddgar, cyrdd fyged, /Gwae fi o'i fyned fyn nas gwelaf. /Gwedi mab Gruffudd, gwaywrudd, gwraf, /Ysgw PM V 5 53 leiddiau coed a'u llewes. /Cynna hwn, neus gwn nas gweles /Dyn ym myw o'r maint rhyganes. /Cardd arnaw, BF VII 44 20 l, /Ca_^r coeth, doeth, dygn ei allael, /Cywir nas gwelir; ys gwael. /Mor wael myned hael (hwyl gyffro BF VII 47 26 ywel uchel, och o'r grwn - y mae! /Nid fy modd nas gwelwn; /Gwawr gw_'reiddfalch, gwalch gwaywdwn, /Gwa CBM III 5 22 yll, gorwyth iolwyf /Gorddawg pall eurawg pell nas gwelwyf. /Gorfelyn, called, colledig wyf, /Collais g MG VII 33 45 Dofydd, Duw a folych. /Cydsyniaist, gwedi cais nas gwetych, /A_^'r cnawd (wall ddefawd) a well ddofych, LlF2 VI 7 1 Handid fy nghystlwn, nas gwn nas gwys, /O feirdd ysbydaid ysbaid ysbys. /Hand MB I 3 161 fed /I Ruffudd, gloywudd a'i cudd tudwed. /Hyd nas gwne_^l pechawd pell eilywed, /Pedrydawg de_"yrn uch GC VI 21 6 annoeth, o'r pan e_^l trwm ddylyn, - ys gwael /Nas gwy_^l neb er gofyn. /Dolur adrawdd gawdd ganlyn, /D MG VII 33 5 d, gwae ni gerych! /Sef yw gwander, Ne_^r (nid nas gwypych): /Salw ymgelu pan ei gwelych, /Gwander gwir LlF2 VI 7 1 Handid fy nghystlwn, nas gwn nas gwys, /O feirdd ysbydaid ysbaid ysbys. /Handwyf huaw GYC VII 40 94 ubain a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Adolwg yna i'm Dewin doetha' /Na'm rhy GYC VII 40 51 ubain, a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Nis adrawdd tafawd, nis traetha ceudaw PM V 2 43 yn adrawdd dy wrhydri: /Cenais dy foliant mal nas ryganant, /Milwr pedrydant, pedrydawg ri. /Gogw_^yr EGM I 27 86 wys bau /Myn na bydd dyn na hy_^n na iau, /Men nas trawdd trallawd trallwybr eisiau. /Archaf arch i Ddu PM V 2 16 gwanwyf, gwenwynig fi /Gw_^yth wastawd tafawd nas tyf eli. /Gwythlawn yw fy nawn yn nyfysgi, /Gwaethlf Nasredd 1 D-5 VI 36 6 dawd gwawd gwedi maswedd, /Gosymud gofud gofwy Nasredd. /Gofynnwn, treulwn traed a bysedd, /Tref ydd ae Na'th 7 PM V 26 112 , pan brofed; /Ac o'r pryd y profaf nad ffled /Na'th adws Iesu eisiwed /Yn nhygant y Tri, yn nheced - A GYC VII 42 6 on a chynnal lladron /A threisaw gweinon, gwn na'th dycia. /Drwg fydd, o'r diwedd, difer dy gamwedd /D MeiG I 33 49 eswyl fraw, /Cyd ath fo-di golud (golau anaw) /Na'th dynnid edlid er ei adaw /Na mwy trachwerw ferw afa PM V 10 85 b hydr, hud wyd yn ben. /Pan ym gwnaeth fuledd na'th folwn, - fy rhwyf, /Nid rhyfedd na tha_"wn! /(Pery CBM III 5 34 feinwen, fal na hunwyf, /Ni'th wnaf ernywed er na'th gaffwyf. /Nid er chweddl amgen ydd amgyrwyf, /Namy PM V 24 68 cadeiriawg, /Rhy-th-fawl ar ysydd estroniawg /Na'th orsaif na moel na myngawg. /Boed dy wir ar dir, do CBM III 5 37 ni geryddwyf; /Ni'm dawr, ferch pennaeth, pryd na'th welwyf, /Nid er ceisiaw ta_^l tros a ganwyf. /Gorf Naw 18 GB II 25 21 eulu - taer, /Canaer am cancaer cyn heddychu, /Naw cad a naw cant, gormant gorfu, /Deg cad a deg cant t DB VI 35 53 Geredigiawn y'i dug yna. /Nawfed Frycheiniawg, naw cad cyndyniawg, /Fal Rhun Rhuddfoawg fu ei drofa; /D GB II 25 21 r, /Canaer am cancaer cyn heddychu, /Naw cad a naw cant, gormant gorfu, /Deg cad a deg cant tecaf a fu. GYC VII 36 95 id heb fanag arnaw, /Pen a fu berchen ar barch naw - canwlad /A naw canwledd iddaw; /Pen te_"yrn, he_"y GYC VII 36 96 w, /Pen a fu berchen ar barch naw - canwlad /A naw canwledd iddaw; /Pen te_"yrn, he_"yrn he_"id o'i law IRh VII 29 3 n main cain cyfrdelid. /Meddiant pob nwyfiant, naw gofid - a'm traul, /Ni'm lludd lliw gwennaul gwan e BF VII 49 8 , /Nef neud ethyw llyw llafnrudd, /Ne_^r nifer naw haelder Nudd. /Gwell no Nudd am fudd fu'r llyw - a g PhB VI 12 32 awdd Duw mawr, deg wawr dewaint /Gyd a_^ nawdd naw mil o saint. /Synia di roddi, rwyf, gwawr - carannaw PM V 23 170 t, /A Dinas Emrais amrygant, /Amrygyr Nefennyr Naw Nant, /A Chaer-yn-Arfon, a charant - yng ngnif /Yng CBM IV 17 142 wyf o ioli Crist Celi, ced, /Caffael yn addef naw nef nodded LlF1 II 1 41 dd; /Ys bendico Duw ddwywawl weinydd. /Bendith naw radd nef yn ei drefydd, /Bendigedig fro fraint gynhe CBM III 1 1 Arddwyreaf naf o naw rhan - fy ngherdd, /O naw rhif angerdd, o naw rhyw f CBM III 1 2 Arddwyreaf naf o naw rhan - fy ngherdd, /O naw rhif angerdd, o naw rhyw fan, /I foli gwron gwryd Og CBM III 1 2 naw rhan - fy ngherdd, /O naw rhif angerdd, o naw rhyw fan, /I foli gwron gwryd Ogrfan, /Gorun mo_^r-g PhB VI 15 34 Delesin i dey_"rnedd - elfydd, /Hi a fu newydd naw saith mlynedd; /Ac oni'm dwg-i angau i anghenfedd - PM V 15 18 /Nog a'i caiff Ca_"in a'i glas /Ran o nef a'i naw tey_"rnas. /A minnau, mynnaf gyweithas, /Bodd Duw im CBM IV 16 58 creulonaeth. /Ef bieu rhadau rhadlonaeth /Uch naw torf, naw tywysogaeth; /Ef is nef, uch nef, uch nawt CBM IV 16 58 th. /Ef bieu rhadau rhadlonaeth /Uch naw torf, naw tywysogaeth; /Ef is nef, uch nef, uch nawtraeth - ys nawcant 2 CBM IV 4 34 einiaid, flaidd anant, /Amdrychioedd, amdrychu nawcant: /Amdrychion beri_"on buant! /Amgoch bryn a phen CBM IV 6 118 rud /I gw_^n cnud uch cnofain, /Rhygnasant rif nawcant celain: /Calanmai, celennig i frain. /Cred a che nawd 8 HOG II 6 68 m dawr, a'm daerawd, /A hiraeth, ysywaeth, ysy nawd /Am Nest deg debyg afallflawd, /Am Berweur, berfedd EGM I 26 39 weini, /Ydd wyf pryderus fal Pryderi. /Pryder nawd ceudawd, cyfnerthi - ni wn, /Nid parabl yw hwn ni f LlF1 II 4 12 yn o_^l fy ngheudawd, /Fy nghaniad marwnad mor nawd. /Mor nawd y'm dyfu dyofaeth - gofion /Edifion yd y CBM III 26 18 i'm talu a'm rhodder /Treth folawd, traethawd nawd nawsber. /Terfysg yn rhagffysg yn rhacter - a wnae CBM III 26 123 stlwn, /Adoedd da, ei ddedfryd a wn. /Nid oedd nawd nebawd na byddwn /Yn y bai am feirch mai meinddwn, ES I 17 6 o egin; /Gnawd i ddoeth cyfoeth cyfiewin: /Ni nawd, nid llonydd allwynin. /Hir aeth a'm rhywnaeth rhew CBM III 24 15 ien /O gwyddaw pob llawr cer llaw ei ben; /Mor nawd pob rhahawd na bydd rhyhen, /Mor wenwyn y'm cwyn am LlF1 II 4 13 ngheudawd, /Fy nghaniad marwnad mor nawd. /Mor nawd y'm dyfu dyofaeth - gofion /Edifion yd yr aeth, /Yn nawdd 58 CBM IV 10 40 swyn aserw herw hirflawdd, /Aswynaf ar udd naf nawdd GYC VII 39 11 'm galon, /Nawdd y my_^r a Mair a'i morynion! /Nawdd a archaf i archengylion - mawr, /Arglwydd nef a ll CBM IV 4 40 ewyngant. /Do_^r ysgor, ysgwyd eliffant, /Elyf nawdd, adrawdd edrywant: /Edewid arnan ernywiant /Er nad GYC VII 39 19 diwydon, /A fendigawdd Crist croes arwyddon! /Nawdd addfwyn cyswyn, cyson - eu gweddi, /Proffwydi Celi ES I 21 42 thu. /A'm dyfynno Duw i'm dyfynnu - nef /Ar Ei nawdd a'i deulu MG VII 33 1 Gwared arnaf, Naf, nawdd a'm rhoddych, /Gwan wyf, ymnerthwyf, fy neirthiad GYC VII 39 25 oll engylion - nef /A gwir addef y gweryddon! /Nawdd arnaf-i dodaf y dedwyddion, /Nodded o'u parthed a' GYC VII 36 100 idd flaengar, ganthaw: /Pen tey_"rnedd nef, Ei nawdd arnaw! /Gwynde_"yrn (orthyrn wrthaw - gwendorf Gor GYC VII 39 23 erson, /Nawdd yr holl seinau, senedd wirion, /Nawdd canmawl hollawl holl engylion - nef /A gwir addef GM I 7 69 cywlad. /Cywleidiaddon gawdd cyhoedd nerthoedd nawdd, /Cun gynnawdd gynifiad. /Cynyddesid llawr llwyr d CBM IV 10 10 awr. /Aswynaf, archaf (eirchiad - y'm gelwir) /Nawdd Cywir Cyngwastad /Ar dy ddrysau, aer ddrusiad, /Ar BF VII 51 11 stwyn gythrudd - llew: /Llywelyn ap Gruffudd! /Nawdd Deheubarth rhag gwarthrudd, /Naf llu, neud da fu o GB II 26 76 wyf, /Ac o blaid Dofydd diheufardd wyf, /Ac ar nawdd Dewi y dihangwyf, /A ddigonais-i o gam, o gynghlwy CBM IV 17 91 yf ni bo trist Crist Creadur. /Creaduriau nef, nawdd dialaeth - saint, /Cyreifiaint gymaint gymedrolae ES I 24 42 wynfyd. /Yn olau ys bo fy anwylyd /Ar nef, ar nawdd Duw a'i ddiffryd CBM IV 10 1 Aswynaf nawdd Duw (diamau - dy ddawn /A'th ddoniawg wyf finnau) PhB VI 12 31 raint - rhag ba_^r /Hil Casnar, cas wythaint, /Nawdd Duw mawr, deg wawr dewaint /Gyd a_^ nawdd naw mil LlF1 II 3 53 n wrtheb anhawdd; /Na wrthod arnaf naf nawdd. /Nawdd Duw yn awch cylch, calchdo_"ed - Owain, /Eirchion CBM III 21 213 gwlad Gwledig neifion, /Yng nghain addef nef, nawdd engylion CBM IV 6 158 /Mal i grair yd gredir: /Graid gyfred gyfrawdd nawdd gywir, /Gryd gyffryd gyffro ni ffo_"ir, /Grym gyff CBM IV 10 17 wch! /Gosteg, beirdd: bardd a glywch! /Aswynaf nawdd hawdd haelon - Deheubarth, /Diheuborth cerddorion, CBM IV 10 21 ion, /A'th dorf o'th de_"yrn feibion. /Aswynaf nawdd hawdd haelonedd - worsaf, /Ni'th orsaif tey_"rnedd EGM I 29 3 o'm gweddi, Celi Culwydd; /Argledr ohonaf, Naf nawdd hywydd, /Argleidriad, Meidriad, medr o'm hawydd. / DB VI 24 20 uw dewisaid dewisaw - a wnaf, /Ef dewisaf Naf, nawdd i ganthaw! /Diddestl oedd eu lle llu wrth sylliaw GYC VII 39 17 - wyryaid, /Angelystor, plaid ceinaid canon! /Nawdd Ieuan liw ban, ben diwydon, /A fendigawdd Crist cr GB II 26 140 , /I Frefi a Dewi, doeth Gymra_"eg. /Diogel ei nawdd i'r neb a'i cyrcho, /Diogan ei fro ddiogyweg /(Rha ES I 16 11 Bardd fyddaf i Dduw hyd tra fwyf ddyn. /Archaf nawdd Mab Mair, crair credadun, /Creawdr, Amherawdr, Lly GYC VII 39 27 edwyddion, /Nodded o'u parthed a'm perthynon, /Nawdd merthyri Duw, deon - dragywydd, /Nawdd ysydd ufydd CBM IV 10 13 /Ar dy ddrysawr, gwawr gwenwlad. /Aswynaf awch nawdd, na chelwch - awch porth /Can perthyn atregwch! /G CBM III 3 2 Duw dinag, dinas tangnefedd, /Duw, dy nawdd, na'm cawdd i'm camwedd! /Duw doeth i deithi tey_" CBM III 5 62 m caro, na'm cerydded - fyth: /O'm ceryddawdd, nawdd na'm diddoled. /Pell y'm traidd treiddgof o'i rygo PhB VI 12 32 nt, /Nawdd Duw mawr, deg wawr dewaint /Gyd a_^ nawdd naw mil o saint. /Synia di roddi, rwyf, gwawr - ca LlF1 II 3 52 gwrthfyn wrtheb anhawdd; /Na wrthod arnaf naf nawdd. /Nawdd Duw yn awch cylch, calchdo_"ed - Owain, /E PM V 12 27 hedloedd, /Can edlid yn adfail; /Nid hawdd, ni nawdd neb yniail, /Nid hy_^n oes dyn nog oes dail. /Deil GB II 26 105 i eglwys ger glas fynydd, /Gwyddelfod aruchel, nawdd ni echwydd, /Craig Furuna deg yma, teg ei mynydd, DB VI 33 43 edawl Dduw, Ei ddawn a iolir, /Ceidwad nef, Ei nawdd ni thorrir, /A'i cadwo, cydymdaith cywir. /Cywir f LlF2 VI 10 7 d /Eidduned drwydded, tra yn gater. /I achubaw nawdd ni wader - ydd af /Ar ddau hynaf Naf, ni bydd ofer EMRh VI 23 30 trigiant, ddraig ddiystwng, /Yn nheg addef nef nawdd orddillwng PM V 21 19 - galon, /Ef golofn tey_"rnas, /Anaw Pedr a'i nawdd, pa dras /Y gallwn fal y gallas? /Gallas arglwyddw GYC VII 39 13 awr, /Arglwydd nef a llawr, fal y'm llwyddon, /Nawdd Pedr arbennig, lleithig llithion, /Orau porth oria GM I 12 25 addawl er Duw diawd a bwyd, /A dillad i noeth, nawdd rhag annwyd, /A gwely a thy_^ a thes aelwyd. /Eli LlF1 II 4 43 ariant - ataf /A'i ateb ardduniant; /Ni'm oes nawdd rhag cawdd coddiant: /Nid oes neb yn y bu gant. /N D-2 I 2 36 gwawd wobryn; /Rhyhaedd iddawdd, rhycheidw ei nawdd rhag cawdd gelyn; /Rhychedwis ddeddf, rhychynnis g CBM IV 10 7 af arch fawr - i Beryf /A beris nef a llawr, /Nawdd rhag dy fa_^r, ca_^r cerddawr, /Ar dy byrth, ar dy ES I 20 16 nef a llawr, Gwawr gwerynawl, /Arddelwaf o'th nawdd rhag tawdd tanawl /Eirf gymwy gorddwy angerddawl - BF VII 52 1 Duw, dy nawdd rhag tawdd tanllachar - uffern, /Yn y mae cethern DB VI 25 47 , /Ni wartha_"er hael am werthefin - nos, /A_^ nawdd saint boed cyfrin GYC VII 39 21 on - eu gweddi, /Proffwydi Celi culwyddogion! /Nawdd Undawd Trindawd y Tri Pherson, /Nawdd yr holl sein GYC VII 39 9 yddlawn, /A'i chreulawn ddigawn ddigasogion! /Nawdd y cariad rhad rhof a'm galon, /Nawdd y my_^r a Mai GYC VII 39 2 Nawdd y Tad a'r Mab Rhad rhof a'm galon, /Nawdd y Gla_^n Ysbryd cywyd cofion, /Nawdd y Iesu caru, GYC VII 39 5 ngnefedd, /Caredd ddisgybledd a'i ddisgyblon! /Nawdd y grog ddeau, ddoniau ddanfon, /A gymeraist, Dduw, GYC VII 39 3 m galon, /Nawdd y Gla_^n Ysbryd cywyd cofion, /Nawdd y Iesu caru, coron - tangnefedd, /Caredd ddisgyble GYC VII 39 10 asogion! /Nawdd y cariad rhad rhof a'm galon, /Nawdd y my_^r a Mair a'i morynion! /Nawdd a archaf i ar GYC VII 39 15 g llithion, /Orau porth oriau o'r porthorion! /Nawdd y pedwar gwa_^r, gweryddon - wyryaid, /Angelystor, GYC VII 39 1 Nawdd y Tad a'r Mab Rhad rhof a'm galon, /Nawdd y Gla_^n CBM IV 16 21 , /Llu gwynion, gwynfydig a ga_^r. /Yn huenydd nawdd, yn huanaw nef /Bwyf addef addfwyngar; /Cyn bwyf g GYC VII 39 22 ogion! /Nawdd Undawd Trindawd y Tri Pherson, /Nawdd yr holl seinau, senedd wirion, /Nawdd canmawl holl GYC VII 39 28 ynon, /Nawdd merthyri Duw, deon - dragywydd, /Nawdd ysydd ufydd, Afel wirion! /Cyn goddau angau engyr nawell 2 DB VI 29 77 s gyngaws gyngor diachludd, /Trais gymell, tri nawell no Nudd. /Gwna arnaf hiraeth hir gystudd /Gwaith GwB VI 17 9 yna ruthr aruthr eryr! /Rhuthr a ddug fy naf (nawell yw - o'r gwy_^r /No'r gorau er Dilyw), /Rhuthr ca Nawfed 7 CBM III 10 53 gyfrdan, /Llafroddion, llofruddiaid garthan. /Nawfed eu rhifed, rhuddwedd - yng nghyfranc /Cyn bu tran DB VI 35 53 n i Garnywyllawn, /O Geredigiawn y'i dug yna. /Nawfed Frycheiniawg, naw cad cyndyniawg, /Fal Rhun Rhudd LlF1 II 5 29 awd, /Rhag maint eu ffrawdd, ffrydiau ta_^n. /Nawfed gwedi degfed daw, /Duw ei hun yn ei luniaw: /Ufel OC II 14 15 n er cydyfed /Hiraethlawn a_^'m llyw, lliw ton nawfed, /Hirlas ei arwydd, aur ei dudded. /A dyddwg o fr GG II 31 19 chwedd /Celain a chathl brain ar ei bronwedd; /Nawfed in rhyred (nid anrhyfedd!) /Lleidr na eill edrych CBM III 5 46 falch ei thynged, /Lliw ewynfriw teg rhag ton nawfed. /Nawfed ran i'm poen, er pan aned, /Nis rhyborth CBM III 5 47 thynged, /Lliw ewynfriw teg rhag ton nawfed. /Nawfed ran i'm poen, er pan aned, /Nis rhyborthes neb, n Nawgradd 1 PM V 4 44 nt fab Do_^n. /Ef a fo, gan fodd engylion, /Yn Nawgradd, yn newredd gwirion. /Ef ym myd ym mawrfryd ym nawn 7 CBM IV 3 46 rhwysg anogawn, /Torfoedd amnifer am ne_^r am nawn, /Am eryr cedwyr a'm ceidw yn iawn: /Cedwid Duw o n CBM IV 5 42 ddles boddlawn - cerddorion, /Cerddesynt am ei nawn, /Breinrudd brwydr, breisgfalch ei ddawn, /Bryd ar CBM IV 3 33 l brig briwgawn; /Crynai elorfeirch bre[] bryd nawn, /Crynai eleurudd rhag ei we[], /Crynai gylch cadla CBM III 21 19 ydristlawn! /Gwedi gwawr Cymru, cymraisg gwrth nawn, /(Cymrwysg rwysg, rwyf gawr, ffraethlawr ffrwythla CBM III 24 148 rf Arodriawn, /Arth, warth wrthodiad, amnad am nawn. /Tra fu fy nghyfedd yng nghyfoeth iawn /Ni'm llafa PM V 2 17 wastawd tafawd nas tyf eli. /Gwythlawn yw fy nawn yn nyfysgi, /Gwaethlfan yng nghyman, yng nghymelri. CBM III 11 73 yl hebawg heboch neud addoedd. /Nid addoedd fy nawn yn ofer - o'm gwlad, /A'm gwledig a'i dirper, /Ni'm nawrawd 1 EGM I 28 45 w fry rhag y Drindawd, /I erchi i'm Rhi, Rhwyf nawrawd - gwerthfawr, /Gwrthfyn fy enaid pan e_^l o'm cn naws 2 LlG VII 25 73 glym orwyddawr, roddion ymo. /Clodforaf fy naf naws anghryno, /Ni bydd anghlodfan y ban y bo. /Gwiw yw CBM IV 4 196 , /Gwyddfeirch ton torrynt yn ertrai. /Gwythur naws: fal traws a'i treisai, /Gwyddfid Eingl: yng nghla nawsber 1 CBM III 26 18 talu a'm rhodder /Treth folawd, traethawd nawd nawsber. /Terfysg yn rhagffysg yn rhacter - a wnaeth /Tw nawtraeth 1 CBM IV 16 59 orf, naw tywysogaeth; /Ef is nef, uch nef, uch nawtraeth - ysydd /Ni symud Ei bennaeth; /Ef ein Rhwyf y ne 2 GM I 13 8 i ro_^n, a rhin a cherydd, /A chur gnodydd ar ne. /Gnaws edn adnabod bore, /Gnaws am ban benial ystre. IRh VII 30 65 s mi sy'n merwi mor anghelfydd /Ys blwyddyn am ne ysblennydd - gawad: /Cyd bwyf digarad, wyf digerydd neau 2 GM I 9 146 in Alclud gogledd, /Draig yw yn nyhedd draw yn neau. /Addfwyn cyntefin, cain hin dydd, /Araf y rhiw haf GM I 11 25 yng ngogledd uch gwledd, uch gwin, /Bid lew yn neau yn eang ffin. /Bid gymri fy ngnaws yng ngnawd feith neb 65 CBM III 26 117 grodd Einiawn, /Da ddigawn a ddygwn, /Nid oedd neb a gynhebycwn /A_^ llew trais pan 'i treiddiaswn! /Ni HOG II 10 10 , yn Eryri, /Ni ddirper pebyll, ni syll pali, /Neb, a rwy garwy, yn fwy no hi. /Pei chwaerei ei budd er GB II 26 140 a Dewi, doeth Gymra_"eg. /Diogel ei nawdd i'r neb a'i cyrcho, /Diogan ei fro ddiogyweg /(Rhag creiriau BF VII 54 19 ddigronni, /Eryr Ffraw, ni ddaw i'w ddaioni - neb /Am glod ac wyneb Gwynedd lochi. /Llas gw_^r ge[]nt CBM III 5 24 yn, called, colledig wyf, /Collais gall ateb y neb a'm nwyf. /Ym mhwyllad newid, neud ydwyf - am fun /Y SB II 24 28 ro rhag pyrth Penfro yn pebylliaw. /Ni lefais neb amgylch moreb mo_^r Anhuniawg, /Na thwyll na thrais CBM IV At 4 aeth, /Sorres wrth sarrug bennaeth, /Ni sorres neb amser waeth LlG VII 24 15 lod adrysedd. /Ni newidaf naf un awrfedd - a_^ neb, /Anebrwydd dangnefedd! /Llyw ysy'm, ys aml anrhyde PhB VI 14 4 n rhyfel gad chwe_^l chwerwlid /Myn nad eingai neb ar y newid. /Peunydd yn rhwyddrydd y'm rhoddid - ano LlG VII 25 31 red, /Dy fod yn arglwydd eurglawr drefred, /Y neb a'th welo, wrth weled - dy ddawn: /I gan Dduw gogone GYC VII 41 25 Gristawn yn anghyfiawn, ddigrawn ddagrau; /I'r neb a'u gwne_^l, gormod ryfel ryfawr gamau, /Ni bydd un LlG VII 25 13 i dy esgar esgor lludded! /Ciliaw ni fynni er neb caled, /Colofn cad, cadarnflaidd lliwed; /Celennig MB I 3 14 /Nid adfarn cerddau! Nid gau daerawd! /Ni ddug neb ceiniad na_^g ohonawd. /Yn awen gyfrif cenif draethw CBM IV 17 31 nghellawr. /Cyngholli Mawrdduw mor ddybryd - i neb, /Cyngall nwy goheb o'i gynfebyd; /Cynhorawr ysydd, D-4 VI 20 5 red crefydd, celfydd cywraint. /Nid cywraint i neb cywrysedd - a_^'m rhwyf /Yn rhyfyg gwythlonedd, /Tud PM V 10 47 ynyddaist, ni bu haddl, /Ni wnaethost-ti nam i neb daddl, /Ni orug Duw dy gystaddl. /Castell Mathrafal DB VI 27 27 heb ychwaith o'i obeithrwydd, /Och am naf, am neb diwydrwydd, /Och am ne_^r, muner mynogrwydd, /Och dd CBM III 16 197 amnwyth amnifer, /(Drudion a feirddion a fawl neb dragon /Namwyn draig a'i dirper) /Drud w_^r gwrdd, g LlF1 II 1 73 oedfedd er dyhedd, dihawdd hepgor. /Ni llefais neb drais dros ei hysgor, /Ni chymwyll neb dwyll dyllu e CBM IV 16 155 wenblaid /Y nefoedd yn nefod ynaid. /Nid ynad neb drud ni drefnwy - gwasgawd /Cyn gwisgaw afarwy, /Afa LlF1 II 1 74 llefais neb drais dros ei hysgor, /Ni chymwyll neb dwyll dyllu ei do_^r. /Ni chymu rhwyf llu a_^ llawgy PM V 17 42 Desyf llu elyf, llew tey_"rnas - wyd, /Ni odyn neb dy gas, /Ba_^r llychwr, gw_^r yn oed gwas, /Beirdd b PM V 25 7 ywnaeth Celi, /Cymraisg Lywelyn, nis cymrawdd neb dyn, /Cymru ei derfyn a'i dorf drosti. /Eryr tey_"rn DLlM II 18 36 - etwa /Ei gynna gysteddlydd. /Ni wnaeth Duw neb dyn dwywawl ffydd, /Ni maeth mam mab ei hefelydd. /M LlG VII 24 52 mp ne_^r hyder, hyd Teifi - feddiant, /Ni fedd neb ei gosbi; /Llywelyn, Lloegrwys feistroli, /Llew brei GC VI 21 6 r pan e_^l trwm ddylyn, - ys gwael /Nas gwy_^l neb er gofyn. /Dolur adrawdd gawdd ganlyn, /Difancoll dy GM I 6 11 ludd, drablawdd ffosawd. /Ac ysid ar na_^d (ar neb fwy gnawd) /Na mwy gronny aur nog erwaint flawd! /Ni CBM III 20 12 r, ar wir ei wyneb, /Ar wy_^r wawr, w_'rach no neb. /Gwryd diogel diogan - ffysgiad /Yn ffysgiaw biw ga CBM III 11 43 _^r /Uch gwirawd eurgymlawdd, /Yn neb llys, yn neb lle anhawdd /Nad ef daw ar eu llaw lletgawdd. /Cynne IRh VII 29 11 awr edlid. /A meinoeth y'm doeth, o detholid - neb, /Lliw ar fy wyneb ni llwyr edid. /Mynawg dawedawg d GB II 26 100 Llanfaes, lle uchel, /Na'r llan yn Llywel gan neb lluydd. /Garthbryngi, bryn Dewi digywilydd, /A Thra CBM III 11 43 adrawdd - gwy_^r /Uch gwirawd eurgymlawdd, /Yn neb llys, yn neb lle anhawdd /Nad ef daw ar eu llaw llet ES I 17 46 r - o'm ta_^l, /Tebycach im lawer, /Heb eisiau neb mau o'm ne_^r, /Oes wogawn hwylddawn haelder. /Haela PM V 20 13 g, /Rhwym Lloegr, lliwed trahaawg. /Traha yw i neb na bo caeth - i'm rhwyf, /Gw_^r ni rif gybyddiaeth, EG VI 18 29 th dydd gw_^yth Gwaith Canysgawl: /Ni rywelais neb na bo canmawl, /O'r ddau y gorau a fo gwrawl. /Mi a' PM V 13 12 b, /Ni fagai fygwl ateb, /Ni faeth negyfaeth i neb. /Naf-eryr, te_"yrn rhag tymestl - cedeirn, /Cadwai CBM III 5 48 fed ran i'm poen, er pan aned, /Nis rhyborthes neb, na'i thebyced! /Ni rhifaf-i ar fun fod yn galed: /N CBM III 24 150 y nghyfedd yng nghyfoeth iawn /Ni'm llafarai-i neb na'm bai ddigawn, /Ni'm diddolai-i lary o lawer dawn GB II 26 173 /A'r adar anwar a'i arho_"i, /Nid arhoynt-hwy neb namwyn Dewi, /Ac ef a'u dyddug oll heb eu colli /Yn GRh II 28 24 th arfod, osod oseb, /I'th arfau ni'th arfaidd neb. /Neb ni orug Duw, wryd Benlli - Gawr, /Banllef beir PM V 28 8 yneb, /Ni wn o wawd ei woheb, /Ni wybu naca_"u neb. /Neb ni w_^yr yn llwyr fy lledfryd - am lary /Am lw PM V 17 24 /Tarf cynnygn, can yd weler, /Torri heb noddi neb ne_^r. /Mabinogi draig, drud - yw ei gymwyll /I gyme GM I 12 12 hethremyg Duw a_^ digfryd oseb, /Ni lluddiwn i neb newid breuddwyd. /Nid breiddgof gennyf, cyn bwyf llw GYC VII 41 48 eth hefyd oedd oddef crydmywn crawn byllau. /Y neb ni chred eu cyfrynted, bryfed brofau, /Weldi yna, pe LlG VII 25 64 heb ffo - un troedfedd, /Nid mawr o'i drosedd neb ni dreiso! /Rhwysg goddaith pan lwyrfaith losgo, /Rh PM V 5 19 al ydd es /Yn moli milwr faranres. /Ef yn ateb neb ni ddywa_"es - na_^g /Nac uchel na hanes. /Ef filwr DB VI 33 30 adwys Duw, yn y dognir - ced /Haelfab Ednyfed, neb ni edir. /Neud rhygwyn terrwyn tyrfa pabir, /Neud rh LlF2 VI 10 31 /A gaiff ei enaid ysbaid oesber. /Ni mad aned neb, ni mad aner, /O edrych ar Dduw a ddifarner. /Ni mad GRh II 28 25 od, osod oseb, /I'th arfau ni'th arfaidd neb. /Neb ni orug Duw, wryd Benlli - Gawr, /Banllef beirdd i' DLlM II 18 7 ith. /Nid oedd w_^r dwy awr, dwy araith - wrth neb, /Ni thorrid ei gyfraith. /Gw_^r a wnaai ar Lloegr PM V 28 9 /Ni wn o wawd ei woheb, /Ni wybu naca_"u neb. /Neb ni w_^yr yn llwyr fy lledfryd - am lary /Am lwry mil CBM III 24 166 d wosudd, mawr mygrfudd ming, /Wedi ced woseb, neb ni'm deiring, /Llew llawr llid enwair, llydw bair be PM V 10 52 /O'th gynnygn, gynnogn byddin, /Nid uch wyneb neb no'i lin. /Glyned Duw Trined i'm trugarddawn - fi /O CBM IV 18 75 dihunaw rhyhanddenais, /Nid ef rhoddir nef i'r neb nyw cais; /Nid rhwy o awydd a weinyddais, /Nid rhwy CBM III 18 2 rglwydd gwrdd, gorddifwng - ei fa_^r, /Gorddwy neb nyw hystwng, /Glyw ddiwraidd, gwrddflaidd gorflwng, MG VII 33 64 chudd Dy ddeurudd, diddorych - o'th was, /Gwae neb o'i gas a gese_"ych! /Tro fi, fy Rhwyf Celi, a'm cal HOG II 6 56 deg, fy rheg, fy rhin, - ni gefais, /Ni gafas neb o'm llin; /Er fy lladd-i a_^ llafnau deufin, /Rhy-m- OC II 15 37 noswaith? /Dos, was, i gennyf ac nac annerch - neb /Oni bydd fy ngordderch; /Dywan ar fuan feinerch, /D EGM I 26 36 fal mi. /Ni chyfairch angen iawlwen ioli /I'r neb rybarther ei ryborthi. /Nest yn ei haddawd wenwawd w EGM I 28 28 edrydd Dofydd, defawd - ei rhadau /Ni rydraeth neb tafawd. /Rhagorwn grefydd a ffydd a ffawd /Rhag anga GM I 10 13 thyf, /Nid gwerthfawr ganthaw fi; /Ni'm gwna o neb tra trosi /Trosof ir gof arglwyddi. /Mor yw gwael eu GRh II 28 54 yd galon rwyd, golau - ei derfyn, /Nid arfaidd neb y tau; /Duw a'th wnaeth, o'r penaethau, /Yn orofn pa LlF1 II 4 44 /Ni'm oes nawdd rhag cawdd coddiant: /Nid oes neb yn y bu gant. /Ni bu ddi'i gyflu ddygyfludd - am ro PM V 12 27 dd, /Can edlid yn adfail; /Nid hawdd, ni nawdd neb yniail, /Nid hy_^n oes dyn nog oes dail. /Deiliadon PM V 2 60 rsang dy len, dy les wyf i, /Na orsaf arnaf er neb ynni. /Na'm arwerth er aur i arglwyddi - eraill, /Ni nebawd 6 PM V 8 8 A_^'m parabl o'th ddawn y'm perid, /Parahawd o nebawd ei nid; /I hael glew ei glod fawr hu bid, /I gyby CBM III 16 250 d, /Yn y mae yfed heb neued, - heb na_^g, /Heb nebawd eisiwed. /Gorpo te_"yrn, twrf llanwed, /Yn nhey_" CBM IV 9 2 wysg awdurdawd - cerdd /(Ni'm gwne_^l cardd o nebawd) /I foli Mab Duw dibechawd, /Dibechdoeth cyfoeth MB I 3 36 Rhufain reg addfwyndawd, /Ni fynnai gamwr garu nebawd. /I gymeriaid lyw doddyw dyrnawd, /Difa draig wro CBM III 26 123 , /Adoedd da, ei ddedfryd a wn. /Nid oedd nawd nebawd na byddwn /Yn y bai am feirch mai meinddwn, /Nid HOG II 10 12 fwy no hi. /Pei chwaerei ei budd er barddoni, /Nebawd noswaith y byddwn nesaf iddi nebun 1 LlLl II 16 1 Gofynnwys nebun (ni bu raen - gan rai /Cyn rhuddaw haearngaen) /Pa nechrau 1 GB II 26 252 yn gwybod ei ddefodau, /Ac ef oedd uchaf er yn nechrau - byd, /A hefyd cerddynt i gyd a_^ ninnau. /Dewi Neddair 1 BF VII 54 38 glod ynni. /I Dduw ydd archaf, Naf, eu noddi, /Neddair egored, roddfyged Ri, /I gwbl o'r seiniau, i Gyb neddf 3 GM I 9 129 yn Lloegr rhag llwybr fy llaw! /Derllyddid fy neddf fy newisaw /Yng Nghadelling fre fro Dysiliaw. /Dy- PM V 2 30 isyg, no'r Tri - /Mordaf, Nudd, Rhydderch - yn neddf rhoddi. /Gwellyniawg de_"yrn, gedyrn gosbi, /Gwall PM V 2 58 wy_^r, gorddiogi /A_^'m daddl, udd trwyaddl yn neddf tro_"i. /Na orsang dy len, dy les wyf i, /Na orsaf neddfau 1 BF VII 50 24 /Gw_'reiddfab Gruffudd, digraffaf - am reg /Yn neddfau mawrdeg Nudd a Mordaf; /Gw_^r gwaywrudd, gw_^r p neddfon 1 HF VII 22 21 idd bliant arwyddon: /Di-ludd fudd fal Nudd yn neddfon - Mordaf, /Pryd Addaf, prif haelon: /Di-ofn cad nef 149 CBM IV 18 39 ylion gwirion, gwaraf, /Yng ngwenwlad Wledig, nef a archaf. /Gwledig arbennig, pan yth aned /Dyfu ware D-1 I 1 48 i ellysb byd, gelleist borthant. /Hoeddl hir a nef a chain addef trwy ardduniant. /Urdden arnaw, rhad a GYC VII 41 2 I Dduw'n gyntaf y cyfarchaf, bennaf biau /Nef a daear, a gwyllt a gwa_^r, Gwawr ysbrydiau, /Mo_^r ES I 16 17 hy_^n, /(Llawer a wna Duw er dyniaddon) /Rhwyf nef a daear, rhag taerfar ta_^n, /I rwng Dy ddwylaw rhag CBM IV 16 6 /Un Dofydd tragywydd, trugar, /Un Rhiau, Rhwyf nef a daear, /Un Gwron gwrawl Ei ddaffar, /Unaf we_^n o LlG VII 26 36 rddwyaw, /Dawn ysydd yn sefyll ganthaw, /Duw o nef a fo nerth iddaw GYC VII 39 23 wirion, /Nawdd canmawl hollawl holl engylion - nef /A gwir addef y gweryddon! /Nawdd arnaf-i dodaf y de MeiG I 33 86 n Mechde_"yrn glain gloyw dey_"rnas; /Gwledig nef a llawr a llwyr ddinas, /Llary Arglwydd llawer, llew GYC VII 39 12 awdd a archaf i archengylion - mawr, /Arglwydd nef a llawr, fal y'm llwyddon, /Nawdd Pedr arbennig, lle ES I 20 15 Dy dost gethrau a'th dyst gethrawl. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr gwerynawl, /Arddelwaf o'th nawdd rhag HOG II 6 34 Nghymer Deuddyfr, dyffrynt iolydd. /Arglwydd nef a llawr, Gwawr Gwyndodydd, /Mor bell o Geri Gaer Lli PhB VI 15 1 Arglwydd nef a llawr, mawr a ryfedd /Fal y ceisir cam o bob camwe CBM IV 10 6 /Aswynaf, archaf arch fawr - i Beryf /A beris nef a llawr, /Nawdd rhag dy fa_^r, ca_^r cerddawr, /Ar d PM V 27 10 raid eryr milwyr Maelawr - a archaf /I Erchwyn nef a llawr, /Udd dinag, dinas gwriawr, /Un dinam, un ma D-5 VI 36 51 ag llaw /Heb allel hunaw rhag anhunedd. /Ef, a nef a llawr, W_^r mawr a'u medd, /Ef yn Un duhun, dianhy MG VII 32 17 wa_^l gwelid carpau. /Eisoes mai Ef, dangos o nef a wnaeth gwyrthau, /Oedd Fab Duw Rhe_^n, o'r hwn y c DB VI 29 128 ll golled, gallmarw fyddaf /A'i orchymyn ef ar nef a wnaf LlF1 II 3 58 d. /Archaf i'r gorau ungwr (nid ofer) /Cyfrwng nef ac elfydd, /Caranfael hael hefelydd, /Carannawg wal MeiG I 32 14 difradw achadw, uchaf - Ei dangnef, /Ef a orug nef, addef Addaf. /Ef yn un Duw gwir, yn gywiraf, /Undeb CBM IV 17 7 r, /Dau erbyn angau anghychwi_"awr: /Doethwlad nef addef, Addaf wychfawr - sail, /Uffern yw yr ail, dur EGM I 28 26 wd. /Na chysbyddwn fod heb ysbyddawd /Gwenwlad nef addef yn addfwyndawd. /Gwymp edrydd Dofydd, defawd - CBM IV 9 38 Cedwis cyngaws maws maeystawd - Deau, /Duw o'r nef a'i gwarawd, /Gw_^r gwrthaw gwrthrych ys defawd, /Gw PM V 15 18 i cafas, /Nog a'i caiff Ca_"in a'i glas /Ran o nef a'i naw tey_"rnas. /A minnau, mynnaf gyweithas, /Bo LlG VII 25 56 yr dewisaw, a'i dewiso - ef, /Gw_^r a gynnail nef a'i nerthao. /Grym erddrym, aerddraig yn deffro, /Gr LlF1 II 1 126 n yw Tywyn, nid iawn tewi - ag ef, /Cadr addef nef ail ei athrefi. /Cadr yd y cedwis, ger Disynni, /Cad MeiG I 30 25 ist Celi, fy Rhi, a'm rhyddhao, /Ac Ef, Frenin nef, a'm noddo - rhag gwall, /Ei ddawn a'i ddeall a'm di PM V 23 1 Crist Creawdr, Llywiawdr llu daear - a nef, /A'm noddwy rhag afar. /Crist Celi, bwyf celfydd a BF VII 50 11 'i bobl yn uffern, gethern gaethaf, /I amlenwi nef, amgylch Naf - uchel, /A golles angel anghelfyddaf. GM I 14 101 A dodwn ninnau ein hymddired; /Ys Ef, Arglwydd nef, a'n nertha_"ed /I ddiofryd gwy_^d gwey rhyred. /Ac ES I 21 41 i'i wasanaethu. /A'm dyfynno Duw i'm dyfynnu - nef /Ar Ei nawdd a'i deulu CBM III 24 54 aeth hiraeth hir ysgar - ag ef /Yny dde_^l llu nef ar llu daear, /Gw_^r gweiniad yng nghad, gw_^r gwana CBM III 8 4 hlun, /Ar un trai trychan catgun, /Ys elont i nef ar-n-un! /Ym maes Didlystun oedd duhun - ein glyw, / ES I 24 42 Duw o'i wynfyd. /Yn olau ys bo fy anwylyd /Ar nef, ar nawdd Duw a'i ddiffryd PM V 16 9 rchen. /Perchen fo Gruffudd, parch westi, - ar nef, /Ar neill-law Grist Celi; /Am lyw mawr, gwawr gwrhy LlG VII 24 67 gymodi, /Ys bo ei ddiwedd, ddawn berchi, - ar nef /Ar neillaw Crist Celi. /Llyw ysy'n, synhwyrfawr riy PM V 8 1 Arddaly nef, arddunia fy nlid, /Arglwydd Dduw, yn ddyn y'th enid PM V 26 145 gydfod, /Or bythwn, ni hebwn hebod, /Boed yn nef a'th hendref a'th hafod, - te_"yrn, /Tey_"rnas Duw u CBM III 30 6 fraint saint senedd gyd - eurglawr, /Arglwydd nef a'th weryd, /Dygen yw hebod bod byd, /Dygynnelw, a D GYC VII 36 104 w, /Gwir freiniawl frenin Aberffraw, /Gwenwlad nef boed addef iddaw PB VII 6 15 chel, - mawr /Marw Cynan fab Hywel, /(Ceinwlad nef, boed ef ydd e_^l!) /Can nos gwnaeth yn Rhos rhyfel. MB I 3 91 th Ruffudd Gwynedd gwyledd fodawg; /Yng ngwlad nef boed ef yn dreftadawg, /N'ad ei enaid hael yn waele EGM I 26 58 dda gan Dduw ei diddoli, /Ni bo diddawl Nest, nef boed eiddi PM V 8 40 d, /Mab Llywarch, ddihafarch ddyndid, /Mab Duw nef boed nerth wy rydid. /Ni mag na_^g neges arfollid, / LlG VII 24 119 rawn geneddl gw_^yn anghyfiaith; /Sefid Brenin nef breiniawl gyfraith /Gan eurwawr aerbair y tair talai CBM IV 16 21 wynfydig a ga_^r. /Yn huenydd nawdd, yn huanaw nef /Bwyf addef addfwyngar; /Cyn bwyf gwan esgus gwyn es PM V 15 1 Creawdr nef, crededun i'i was, /Credwn i hwn fal y credwn i Iona HOG II 11 15 fy mherthynas. /Oi a un Mab Duw o dey_"rnas - nef, /Cyn addef goddef, gwae fi na'm llas MG VII 33 77 llyfrau, /Cerddau, telynau, crastannau crych. /Nef, daear, uffern, pan eu bernych /Dod nod i'm hwyneb, GB II 26 181 n no'i eni. /Danfoned iddaw (diddan berchi) /O nef, deg addef, addfwyn westi, /Allawr deg ni eill dyn MB I 3 172 indawd, drwy rybuched, /Gan lain loyw addef yn nef drefred LlF1 II 1 114 aeth ei faeth fel ygnad - addef, /Ef a gymerth nef dros dref ei dad. /Dau w_^r a folaf fal y'm ceniad - PB VII 17 15 ant /Gan fab dyn ddawn ym mhresent, /Mab Duw o nef, drwy nerth saint, /Boed gwa_^r wrth flaengar Fleddy EGM I 27 19 pechodau, /Duw a'm gad cariad i mywn caerau - nef; /Duw a glyw fy llef i'm llugfrydiau. /Duw a'm gwne DB VI 34 1 Colofn nef, dy nerth a archaf, /Celi hael, i'r hwyl a ddygaf; / BF VII 51 4 tey_"rnas; /Eithr Un Mab Mair, mawr lias /Duw nef, dyn mal ef ni las. /Llas Bendigeidran gydfryd - a_^ MeiG I 30 7 ifo, /Boed yn addef nef y'm goddefo. /Byddawd nef ddichlais i'r a'i ceiso, - rhydd, /Brenhinaidd gynny PB VII 5 8 /Fy llyw oedd fur glyw a gwledd, /Fy naf, poed nef ei ddiwedd! /O'i ddiwedd faenfedd, fwynfawr arfaeth GYC VII 36 100 idd, flaidd flaengar, ganthaw: /Pen tey_"rnedd nef, Ei nawdd arnaw! /Gwynde_"yrn (orthyrn wrthaw - gwen DB VI 33 43 lwir. /Cedawl Dduw, Ei ddawn a iolir, /Ceidwad nef, Ei nawdd ni thorrir, /A'i cadwo, cydymdaith cywir. OC II 15 58 wain rwyf, rhwystrasam - wladoedd: /Poed gwlad nef ein hadlam. /Cyrch cyfrwydd, cyflwydd, cyflam, /Cyl DB VI 30 56 yw colli hael, ddiwael ddewis, /Gwae ef a gyll nef er annilys. /Dilys briodawr gwynglawr Gwynedd, /Dolu ES I 15 3 maeth - Culwydd /Celfyddyd wasanaeth; /Colofn nef, festig feidrolaeth, /Meidradur llafur pob llawfaeth MeiG I 33 103 ag pobloedd poen eu cyweithas /Poed Ef, fy Nuw nef, fo fy ninas EGM I 28 43 Can nid o gysgu y daw gwasgawd. /Ar Dduw addef nef fy llef llwyprawd /Yn edrinaw fry rhag y Drindawd, / CBM IV 16 180 f arlwy. /Arlwywn, cyn cystlwn cystwy, /Ceisaw nef, gwa_^r addef gwarwy. /Can gorau ein Duw ein datbrwy CBM IV 9 232 Gwawr gwendorf, gwendud o'i gylchyn, /Gwenwlad nef, gwir addef gwiryn BF VII 52 37 m gwnaeth edlid, gofid gofar. /Gw_^r a gynnail nef gwir oddef gwa_^r, /Gwawr gwerthfawr, gwrthaw boed t BF VII 49 16 ceinffyrdd cyrdd cyflef: /Urddedig Wledig wlad nef. /Gwlad nef, o'i addef, eddyw ffrwythlawn - ddraig / PhB VI 14 37 n yd glywid, /Yn nhe_"yrn addef, yn nhey_"rnas nef, /Gw_^r ysy'n goddef y goreilid. /Cyfod-di, was, a s LlF1 II 1 27 d yr foled; /A'r drydedd allawr a anllofed - o nef: /Gwyn ei fyd ei thref gan ei thrwydded. /Gwyn ei fy GYC VII 42 43 fer Efa, /Nad o'i gamwedd Ef ydd aeth Arglwydd nef /I bren dioddef (eddyl traha), /Gwae ni mad aned, be DB VI 27 102 o fy Rhe_^n rhan ysbyd - addef, /Ei ran o wlad nef, iddaw hefyd CBM IV 4 295 /Boed llewenydd, boed lleufer, /Boed cyfaddef nef i'm ne_^r CBM IV 18 13 mod o'n pechod (pechu nid iawn) /A chynnwys yn nef in arnodded: /I'r wlad eidduned, myned a wnawn! /Cyf PM V 28 5 o, freiniawl addef, /A gwedi Carno, caer nef. /Nef i'r gw_^r, arwr aur oseb - cerddau, /Ni ddug cardd e CBM IV 18 75 /Nid ef dihunaw rhyhanddenais, /Nid ef rhoddir nef i'r neb nyw cais; /Nid rhwy o awydd a weinyddais, /N ES I 15 5 b llawfaeth. /Lleha fi, fy Rhi, yn rheolaeth - nef /I'th nodded frenhiniaeth. /Bendigws De_"ws dialaeth CBM IV 16 79 yd ga_^r llawrydd no llawgaeth! /Llewenydd llu nef, llawena - fy mryd /I'th wynfyd, i'th wynfa, /Mab Du PC II 19 12 Handym oll goll gyfaddef, /Handid tegach teulu nef. /Meibion Cedifor, cyd ehelaeth - blant, /Yn y pant MB I 3 1 Rhe_^n nef, mor rhyfedd Ei ryfeddawd, /Rhiau, Rhwyf elfydd, rhy EGM I 27 87 rallwybr eisiau. /Archaf arch i Dduw addodau - nef /Na ddoto Pedr gloau /I'm lluddias i'm haddas, i'r m BF VII 57 20 gof erof, eiriawl - im dangnef /Yn nhey_"rnas nef Naf ysbrydawl CBM III 5 56 , /Ac erod tithau, na'm hamheued! /Ac er Peryf nef, na'm difanwed! /Difanw a'm gorau cyn no'm gwared, / CBM IV 17 91 Gwrthyf ni bo trist Crist Creadur. /Creaduriau nef, nawdd dialaeth - saint, /Cyreifiaint gymaint gymedr CBM III 21 213 leuad gwlad Gwledig neifion, /Yng nghain addef nef, nawdd engylion EMRh VI 23 30 ant trigiant, ddraig ddiystwng, /Yn nheg addef nef nawdd orddillwng PM V 28 4 rno fro, freiniawl addef, /A gwedi Carno, caer nef. /Nef i'r gw_^r, arwr aur oseb - cerddau, /Ni ddug c GB II 26 246 ei eiriau. /Cyn syrthai frwynen ar frynnau - o nef, /Nefoedd i gadau o'u hanoddau, /Ni syrthai i'r llaw EGM I 29 1 Addef nef Neirthiad, o'th rad (boed rhwydd) /Erglyw o'm gweddi PM V 20 15 rhwyf, /Gw_^r ni rif gybyddiaeth, /Duw mal ef, nef Ne_^r-Bennaeth, /Dyn cynna nis gwna, nis gwnaeth. /G MeiG I 33 82 udawg Arglwydd, goleuad byd, /Gorpwyf, Greawdr nef, nerth i gennyd, /Gobrydd gweled gwledd yn hedd yn h CBM IV 3 48 m eryr cedwyr a'm ceidw yn iawn: /Cedwid Duw o nef nerth Merfyniawn GM I 12 8 yllofies yntau undanc gyfaddef; /Gan engylion nef neu ryurddwyd. /Er mawr gwymp Madawg, modur plymnwyd GM I 9 167 eth oeth dybyddaf o dybwyf rydd!) /Ac os Duw o nef neu ym cynnydd /Ceinfod gan lywy imi, lawr, i'm huny PB VII 20 21 coeth, gweryd doeth dethol. /Neud dethol Balch nef, neud aeth - Blegywryd /O'i gywraint wasanaeth; /Lly BF VII 49 7 bod hir orchudd - oer /Ar Owain fab Gruffudd, /Nef neud ethyw llyw llafnrudd, /Ne_^r nifer naw haelder DB VI 33 2 fyd am gyd a geidw ei wir, /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo cywir, /A ryfynno dyn, rhydderperir, /Wrth a EGM I 28 14 in ddiwerin, ni ddyorgrawd; /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo parawd. /Nid oes ddarogan, ddyn truan trawd, CBM IV 17 62 Ni rygollwyf Dduw o ddewredd byd, /Ni rygolles nef ni fo ynfyd. /Ynfydrwydd awydd ewyg lafur - twn, /An CBM III 1 9 ydawg Fadawg, farchawg midlan: /Fy marddlef is nef nid anghyfan, /Fy marddair i'th barth nid gwarth, ni GYC VII 38 19 c yn nha_^l pob sant ei galander, /Ac engylion nef, nifer - carannaid, /Yn crynu rhag pryder. /Deallwn, PM V 13 2 Hywel ddiogel, ddiogan - de_"yrn, /Duw a_^'r nef ni'th wy_^l ha_^n, /A_^'i senedd lariedd lydan, /A_^ PM V 27 7 rudd - dolur, /Dilys im ei aur rhudd, /Mab Duw nef, nodda fy udd, /Mab greddfawl greidiawl Gruffudd! /G PM V 12 3 egrwys - diarchar, /Diorchrawn orthywys, /Ymer nef, nodda udd glwys /Ym mharawd ym mharadwys! /Parawd y CBM III 16 252 . /Gorpo te_"yrn, twrf llanwed, /Yn nhey_"rnas nef nodded CBM IV 17 142 o ioli Crist Celi, ced, /Caffael yn addef naw nef nodded ES I 15 33 - i'r gw_^r /A'm gorug hynafiaeth; /Arglwydd nef, nodded ddarparaeth, /Argledr hwn i'th arglwyddi_"ae ES I 18 16 /Tyciant eidduniant! Addef /Tegwared, Ednyfed, nef! /Nodded ni'm rhodded rhag rhysgyr - arfau /Arfod Ca CBM IV 16 108 - pawb /O'r pobloedd ni bara. /Peris Ef, Peryf nef, noddfa, /Pe_^r addawd, paradwys wyddfa, /Peraidd lo PB VII 17 1 O ddwyn Bleddynt o Dduw nef, /O goll cywir arfoll cof, /Glud yw herw hiraeth arn LlF2 VI 10 19 rhydd ei ddydd gan eddyllter. /Nid ef ydd eir nef o nerth llonder /Nac o nerth ymsang yn un amser. /Ys GYC VII 41 35 dwr eu gweithredau. /Pan wrthoter i wrth nifer nef obrwyau /Y dygwyddant, eisau gwarant (gwae'r eneidau GYC VII 42 57 uffern boenau, benyd guddfa, /A gweled myned i nef ogoned /Y sawl a gaffed ar gyffurf da, /I gan leweny BF VII 49 17 yrdd cyflef: /Urddedig Wledig wlad nef. /Gwlad nef, o'i addef, eddyw ffrwythlawn - ddraig /O ddragon Me D-5 VI 36 8 wn, treulwn traed a bysedd, /Tref ydd aeth Duw nef o'i dangnefedd /Ym mru morwyn fwyn o fonedd - Anna / DB VI 33 59 ffudd o'i fudd, o'i foddha_"ed; /Caffael iddaw nef o'i nodded - rhag drwg, /Dragywydd ddamuned. /Gwehen HF VII 23 24 i, /I'r gwir Dduw ydd wyf yn erchi, /Er gwy_^r nef o'm nefawl weddi, /Ar oed byr, os tyr, torri - glas GYC VII 40 13 arog hael. /Dyw Mercher, archer arch atreg - o nef! /(Pan ddoeth naf aur anrheg, /Gwnaeth Duw bob dwyfa CBM IV 9 128 n dothwyf-i adref /I'th edrydd i'th adrawdd is nef, /Pa_^r eurglawr, erglyw fy marddlef, /Pair Prydain, EGM I 28 1 Peryf nef, pura fy ngheudawd, /Pa_^r im, Dduw, parablu ohonawd PM V 10 87 , - fy rhwyf, /Nid rhyfedd na tha_"wn! /(Peryf nef, pyr ddywetwn /Parabl prif hyfryd hyd hwn?) /Hwn a CBM IV 9 1 A'm rhoddwy rhwyf nef rhwysg awdurdawd - cerdd /(Ni'm gwne_^l cardd o neba PM V 18 30 gymer bob ne_^r, bob nwythas - de_"yrn, /Duw o nef rhy-th-swynas. /Wyt priawd tir Prydain a'i chlas, /W CBM IV 18 54 ein gwaith ar ein gweithred; /Ac Ef, Arglwydd nef, tangnef tynged, /A'n dug o gyfrgoll pan archolled; CBM IV 16 59 Uch naw torf, naw tywysogaeth; /Ef is nef, uch nef, uch nawtraeth - ysydd /Ni symud Ei bennaeth; /Ef ei CBM IV 16 59 lonaeth /Uch naw torf, naw tywysogaeth; /Ef is nef, uch nef, uch nawtraeth - ysydd /Ni symud Ei bennae EGM I 27 63 na chof amau! /Goresgynnws Mab Duw, Difiau, - nef uchod, /(Gormod yw bychod o bechodau) /Yn urdden Ree CBM IV 8 56 leufraint saint ydd aswyner, /Yng ngolau addef nef yd nodder LlG VII 27 52 /Erbynied arbennig angel, /Yn barchusaf naf ar nef ydd e_^l SB II 22 19 raig, ar ddragon oddaith. /Gwedi bod fy naf yn nef, ym mhresent /Nid oes prysur affaith. /Gwy_^r Prydai MeiG I 30 6 uw a haeddwyf, Rhwyf a'm rhifo, /Boed yn addef nef y'm goddefo. /Byddawd nef ddichlais i'r a'i ceiso, - GYC VII 39 34 reol dethol y gwy_^r doethon, /I ryddid addef nef y'm noddon: /Yn rhydd i'm henaid rhoddion - goleuder PM V 13 33 au arglwydd. /Ar ddeau Rhiau, Rhwyf goruchel - nef, /Yn addawd Mihangel, /Arbennig aerbynnag gwne_^l, / HOG II 12 5 gai, /Pan rhuddai rhuddfflam, fflemychai - hyd nef /Yn addef ni noddai, /Hawdd gweled goleulosg arnai / LlG VII 27 24 Mab Duw bo ei dynged - ef /Drwy gaffael porth nef yn agored. /Angall yw y dyn ni dde_^l yng nghred /Ar DB VI 27 46 anwyf, i'm rhwyf boed rhwydd /Rhan o deg addef nef yn ebrwydd. /Ebrwyddws De_"ws dawn i'm plegyd, - gw LlF1 II 1 41 endico Duw ddwywawl weinydd. /Bendith naw radd nef yn ei drefydd, /Bendigedig fro fraint gynhewydd. /Be DB VI 24 50 mab dyn Dduw a'i geisiaw? /Pam na chynnydd ef nef yn ei eiddiaw? /Od a_^, ni wyrthia wrthaw - ni aned, DB VI 35 91 a, /Can gaffael hirynt byd bod yma, /Can Dduw nef yn ei fawr noddfa /Ys caffo ef drugaredd a diwedd da GYC VII 42 40 ffynna. /Na cheised hoced, trwy gam guhudded, /Nef yn ei theced, can ni thycia. /Pan lwyr feddylier, pe LlF1 II 1 175 n, /Doniau diamau deddfau Ieuan. /Tra fo ef yn nef yn ei wengan - gadair, /Yn ben ban llefair, yn bair PhB VI 13 11 ysgiad, /Ffysglew cad, ced wallaw, /Bod addef nef yn eiddiaw /A'r byd achla_^n i danaw. /Dan Rys, fab CBM III 3 20 , /Mab Brochfael bron hael hawl ornedd, /Gorpu nef yn Eifionydd dudedd. /Mad gyrchawdd garchar alltude CBM III 3 209 /A'm peris o'r pedwar defnydd, /Credaf-i Beryf nef yn elfydd /A'm gwnaeth o burawr yn brydydd. /Prydydd MeiG I 33 93 Galwaf i'm heiriawl ar y wenwas /A holl raddau nef yn eu haddas. /A'm heiriolo Pedr pe_^r ei efras /A'r GM I 14 36 ; /Deliesid Ieuan ieuang dedwydd /Diau Fab Duw nef yn nwfr echwydd. /Achaws y dyfu uchel fri ym mru /Ma ES I 21 8 ; /Ef a wnaeth daear cyn dyfu - i fron, /Fry o nef y'n canfu. /Ef gwnaeth haul hwylfawr lewychu, /Ef gw ES I 16 21 Dduw gorfod, o Iddewon /Am fedd Crist: Creawdr nef, ys angen! /Ys anghraiff anghred yn ei gylchyn. /Tro D-3 VI 19 3 wng engylion, /Yn y lleheaist llu gwynion - y nef, /Ysy gain addef addwyn dirion. /Y'm ce_^n o'r lluoe nefawl 8 EG VI 18 1 Cyfarchaf o'm Naf, o'm nefawl - Arglwydd, /Crist, Celi, Culwydd, cw_^l Ei ddidd PM V 1 1 Cyfarchaf, Dduw Naf, nefawl Dad - celi, /Celfyddyd heb afrad /I filwr arwr, a PM V 1 171 go_^r a'th ganmawl, /Boed tau, ben rhiau, bodd nefawl - Ddofydd, /Balch Ddafydd, dda fydawl: /Boed agor BF VII 46 28 ad; /Ys bo dy orffen, gymen geimiad, /(Ys bych nefawl hawl hwyl oleuad) /Yn rhan drugaredd, yn rhad - y GYC VII 41 18 ddant, drwg y'u barnant am eu barnau /Heb ddim nefawl o rwyf bydawl byd gyfreithau. /Cyfraith hoced a GYC VII 43 47 , /A chymod a_^'n Rhe_^n cyn no'n rheiniaw, /A nefawl orsedd, a rhan drugaredd, /A Christ o'r diwedd i' ES I 22 24 fi, Arglwydd canhwynawl, /Erglywed Gwawr nyfed nefawl: /Tu y bwyf y bo Dy ganmawl, /Tud Ysbryd ein Tad HF VII 23 24 gwir Dduw ydd wyf yn erchi, /Er gwy_^r nef o'm nefawl weddi, /Ar oed byr, os tyr, torri - glas efyn /Ga Nefennyr 1 PM V 23 170 a Gronant, /A Dinas Emrais amrygant, /Amrygyr Nefennyr Naw Nant, /A Chaer-yn-Arfon, a charant - yng ng nefod 1 CBM IV 16 154 /Bernid Duw ein dwyn i wenblaid /Y nefoedd yn nefod ynaid. /Nid ynad neb drud ni drefnwy - gwasgawd /C nefoedd 8 MeiG I 31 4 weiniant; /Duw terwyn torfoedd gogoniant, /Duw nefoedd, fy noddfa yn geugant; /Duw breiniawg a brynwys GB II 26 247 iau. /Cyn syrthai frwynen ar frynnau - o nef, /Nefoedd i gadau o'u hanoddau, /Ni syrthai i'r llawr fawr MG VII 33 73 uniawn y'm harweddych. /A'th folaf, Duw Naf, nefoedd lewych, /Pwy ni'th fawl o'r sawl a ry-seilych? / GM I 14 31 wyf herwydd crefydd cerdd-dwyll. /Credaf Grist nefoedd (neuedd gannwyll) /Cain fedydd fy Nuw yn niw Yst CBM IV 17 78 ur: /Bu Alecsander, byd lywadur, /Hyd sygnoedd nefoedd, ni bu segur. /Pani wy_^l pobloedd pawb yn nhost CBM IV 17 89 /Gwrthladded o'm bryd pyd pechadur; /Gorthywys nefoedd, nyfed eglur, /Gwrthyf ni bo trist Crist Creadur GM I 10 6 , fy ngweddi; /Annwyd proffwyd prudd ioli /Udd nefoedd rhegoedd roddi. /Amser y'm ceri, ef carwn Ddafy CBM IV 16 154 trwy naid, /Bernid Duw ein dwyn i wenblaid /Y nefoedd yn nefod ynaid. /Nid ynad neb drud ni drefnwy - Nefwy 2 CBM IV 16 184 d Creawdr a'i cretwy, /Can gwarawd gwerinfalch Nefwy, /Can diffyrth Trindawd tri macwy - o da_^n, /Trim D-1 I 1 22 wystlwy! /I'th argyfair, arbennig bair o blant Nefwy, /Gorwyr Edwin, gwrawl frenin, dilyfn ddenwy, /Dra Nefyn 1 OC II 15 27 wlad /A wledychws Merfyn; /Dos i west ar Nest Nefyn, /Dywed ein dyfod Le_"yn. /Dygychwyn, gennad, i gy neges 12 PM V 8 41 Mab Duw nef boed nerth wy rydid. /Ni mag na_^g neges arfollid, /Ni myg rhodd yn rhan eddewid. /A minnau CBM III 21 108 'm cain aches, /A beiddiad, bleiniad, a blaidd neges. /Beirdd gannelw gannerth, berth rhyborthes, /Yn a PM V 5 37 achar ein lloches. /Ar draethell ni draethwyd neges /Mor orflwng gyflwng gyfaeres /A_^'r hon Rodri Mo CBM IV 16 162 ydd, poed rhwydd y'm rhangwy, /O'm rhang lles, neges na'm nagwy! /Duw a'm dwg o'm drwg i dramwy /Ei dre LlN II 17 6 u budd, gwyddiad fy lles, /Gwyddant negyf gant neges, /Ni eill gwaedd awel goddiwes - llyfngwn, /Llywel IRh VII 31 3 brofi - rhin, /Cyd bai rho_^n fy nghrogi, /Fy neges oedd fynegi /Fy ngofeg, ddyn teg, i ti PB VII 16 12 , /Oedd tafawd coeth doeth digrif /Ar lles pob neges o'i naf. /Cyd a_^'i naf, cadarn yng ngrym /Madawg, PB VII 17 10 aid, yn nhrin gwry_^s /Fu Fleddyn, flyngddrud neges; /Rhagor glod, rhugl y'i cedwis, /Rhag bron balch HF VII 22 5 /Durgoch ba_^r llachar, llawch deon. /Dinegyf neges rhodolion, /Digaled am ged, am geinion. /Diffrwyth PB VII 19 21 aelwlydd, lawrydd Lywelyn. /Llywelyn, llyw pob neges, /[]wyhyrd doeth coeth [] /Hywydd [] gyflwydd gyfl MeiG I 33 10 en maledicti. /Mad mynycha dyn dwywawl weddi, /Neges y'm cymell Cymrodeddri. /Ysym arswyd mawr myned i PM V 6 14 ddidawl, gwrawl, gw_^r ni ddywaid - na_^g /(Fy neges yw syniaid), /Yn eryr ar lawrwyr leiddiaid, /Yn a negesawg 1 MB I 3 77 wledig yn lleithigawg. /Eilwaith ydd eithum yn negesawg /Goleufer camawn, iawn dywysawg. /Bu fedd eurgy negyf 1 LlN II 17 6 iwn. /Goddau budd, gwyddiad fy lles, /Gwyddant negyf gant neges, /Ni eill gwaedd awel goddiwes - llyfng negyfaeth 1 PM V 13 12 ddion ddioheb, /Ni fagai fygwl ateb, /Ni faeth negyfaeth i neb. /Naf-eryr, te_"yrn rhag tymestl - cedei negyfiaeth 1 ES I 15 13 llu, llydan o bennaeth. /Cyfreithgar ni ga_^r negyfiaeth - cyfrau, /Cyfryw saint yn ei lywedyddiaeth. Nehau 1 SB II 23 5 /Chweddl agarw marw mawrfab Owain /O newydd yn Nehau a Dwyrain, /Yn ormodd, yn armes Prydain. /Llaw-wag neifion 3 CBM III 3 239 n, can dorf engylion, /Can dorfoedd, niferoedd neifion, /Can fodd Duw can fod yn wirion: /A'm rhoddwy G GM I 14 22 deg dair person uch archengylion, /Un ddonion neifion, nerth heb drengi, /Un danc fwynt wrthyf wrth eu CBM III 21 212 , Cadell Brython, /Yng ngoleuad gwlad Gwledig neifion, /Yng nghain addef nef, nawdd engylion neill 1 PM V 16 10 erchen fo Gruffudd, parch westi, - ar nef, /Ar neill-law Grist Celi; /Am lyw mawr, gwawr gwrhydri, /Am neillaw 1 LlG VII 24 68 /Ys bo ei ddiwedd, ddawn berchi, - ar nef /Ar neillaw Crist Celi. /Llyw ysy'n, synhwyrfawr riydd, /Lli Neintyrch 1 PM V 20 31 d i Loegr ei ddisyrch, /Milfeirdd glydwr, glod Neintyrch, /Moes terrwyn, Maes Twr a gyrch. /Cyrchiad, t neirthiad 14 PhB VI 12 37 rfar mawr. /Mawr fwy y credaf no chrair, - ced neirthiad, /Echel cad, ced adnair, /Gwr ysy i'm cadw i'm GB II 25 1 Fy Nuw, fy neirthiad, fad rad rannu, /Fy nerth a'm cannerth i'm cyn MG VII 33 2 nawdd a'm rhoddych, /Gwan wyf, ymnerthwyf, fy neirthiad fych, /Gwareder llawer lle gwaretych - raid, / LlF1 II 1 104 a phob amad - ynddi, /Llwyddyd im foli filwyr neirthiad. /Lluddedig fy ngherdd yng nghynrabad /Lluyddo LlF1 II 3 13 heddwch; /Dedwydd a ga_^r ddadolwch. /Caraf-i neirthiad naf a nertho - fy null /Im ddillwng arallfro. CBM IV 8 25 awl, Gadell ener, /Cadarn flaidd fleiniad, cad neirthiad ne_^r, /Cadr ydd ymddengys Rhys yn rhacter. / EW VI 6 15 ais - fal prudd, /Prif gynnydd Cefn yr Ais; /O Neirthiad Ne_^r, nen llednais, /Ac o nerthoedd cadoedd, CBM IV 4 71 , gwendud ehangrwydd; /Beirdd borthiad, braint neirthiad nerthrwydd, /Braw Brynaich, ysgwyd faich ysgwy DB VI 30 6 au rhiau ry-m-swynad, /Rhyfeddaf o'm naf, o'm neirthiad; /Nid rhyfedd, cyd bwyf, o'm rhifiad, /Gynefin LlF1 II 3 1 Os hy_^n fyddaf, naf neirthiad, /No thi, Fechain ri roddiad, /Arfaeth yw genn EGM I 29 1 Addef nef Neirthiad, o'th rad (boed rhwydd) /Erglyw o'm gweddi, Ce CBM III 16 15 trychiaid mal trochiad! /Dychanaf i'm naf, i'm neirthiad, - Owain, /Pair Prydain, praidd gyrchiad, /Bra PM V 1 8 , lawr gyrchiad: /Ei ddefawd eirthiaw, ddeddf neirthiad. /Priodawr Penwaedd: pan gaffad - udd ne_^r /O BF VII 46 1 Arddwyreaf naf, neirthiad - tey_"rnedd, /Tey_"rnfudd, llawroddiad, /Tey neirthiaid 1 PM V 6 1 Arddwyreaf naf, udd neirthiaid - Prydain, /Prif de_"yrn cynifiaid, /Aerdorf neithiawr 1 CBM IV 17 23 olwg frad gwoleuad gwawr. /Gwrth ioli Celi cyn neithiawr - daear, /Gw_^yl Drugar, Dy ga_^r fo Dy gerdda nemoch 1 CBM III 16 130 , ei dreiswan mor groch, /Ei drosedd ni dresir nemoch; /I drylew yn rhiw ei dorf drwylwyn wiw, /Ei dari nen 15 PM V 10 82 uw dy fod, fyd-ohen - Gymro, /Ar Gymru ydd wyd nen, /Ar bob draig dragon berchen, /Ar bob hydr, hud wyd EW VI 2 21 iffwys, /Rhwyd glyw, tra fo byw, Bowys. /Powys nen berchen, barch woddef - esbyd, /Ys bo Duw gydag ef! CBM IV 9 117 gr erfid, brawlid brwyn. /Brwydr asgen, brwysg nen, braisg addef, /Brain borthiad, achreifiad achref, / PB VII 7 16 clau, /Hael enwawg, hoeddl fradawg frau, /Hydr nen cyn angen angau. /Dug angau riau, rwyf, ehangdwr - DLlM II 18 49 fy rhwyf a dwyn fy rhiydd, /Dwyn fy ne_^r, fy nen cyweithydd. /Yni fwyf hynwyf, hynefydd - galar /Yn a CBM III 21 207 llyw, llew tey_"rnon, /Tey_"rnedd ohen ddraig, nen dragon, /Canys dir hepgor dewrddor deon, /De_"ws dom CBM IV 17 15 y diddawr. /Porthid doniau byd dyniawl ogawr - Nen, /Dyniaddon Berchen, Ben bob efawr; /Parthwys Rhwyf LlF1 II 1 13 ac yn was, /I fab Eneas, eurwas fyged. /Cedwir nen, fab Gwen, a fad weled, /Cadwent nerthnawd nerth a'm CBM IV 6 102 llary llurig amdanaw; /Gwasgawd gwawd, gwaedd nen, gw_^r yn gwisgaw - pen, /Gwasgarai bawb rhagddaw; / PB VII 21 11 ufeliar, /Ducpwyd gwalch c[ ]d orywir, /Doeth nen, llawen llawagor, /[] detholwyr. /O'r gwy_^r [] edmy EW VI 6 15 /Prif gynnydd Cefn yr Ais; /O Neirthiad Ne_^r, nen llednais, /Ac o nerthoedd cadoedd, cais! /Na chais f CBM III 24 110 adoedd berchen, /Madawg mur cyhoedd, niferoedd nen, /Meidriad cad cadrddor, ca_^r co_^r cyfrben, /Medra EG VI 18 105 ad /Fal lluchynt estrawn wynt ystrad. /Hu fydd nen, perchen parchus na_^d, /Parch arfawr Arfon angoriad PM V 30 1 Arddwyreaf ddraig, ddragon nen - Prydain, /Llawer bardd prydfawr yn ei ohen, /Ardwy CBM IV 17 82 , /Pob naf o'i nifer, pob ne_^r, pob nur, /Pob nen ym mhresen yn amhrysur? /Gwrthod Rhwyf hollawl holl nenbren 3 LlF2 VI 7 8 mryfys. /Handwyf, mor eofn ddiofn ddilys, /O'r nenbren a ddeily y ddau ystlys. /Handoedd dy achoedd o u GM I 7 43 enin freiddgar, /O Fadawg o'i fod yn naear, /O nenbren Powys, o ddraig ddragonwys, /O ddiffwys ei ddaff CBM III 3 139 o_^n, meillon ym morben; /Tysiliaw, tey_"rnedd nenbren, /Tey_"rnas ddinas ddiasgen, /Tey_"rnfardd a'i c ne_^r 53 CBM IV 4 295 ewenydd, boed lleufer, /Boed cyfaddef nef i'm ne_^r GB II 25 17 ar, sathar sathru, /Seithwyr se_^r gyfnifer am ne_^r a fu, /Saith cad a saith cant, saith rhiallu, /Wy PB VII 16 2 Mo_^n mal cynifiwr /Bu gwleddawg o'i nerthawg ne_^r; /A'i daryan a'i daerlew ba_^r /Bu briw ger bron e CBM IV 3 46 eu rhwyf, rhwysg anogawn, /Torfoedd amnifer am ne_^r am nawn, /Am eryr cedwyr a'm ceidw yn iawn: /Cedwi PM V 20 15 f, /Gw_^r ni rif gybyddiaeth, /Duw mal ef, nef Ne_^r-Bennaeth, /Dyn cynna nis gwna, nis gwnaeth. /Gwnae PM V 18 29 f gwystlaw, i'th law heb luddias, /Dygymer bob ne_^r, bob nwythas - de_"yrn, /Duw o nef rhy-th-swynas. EW VI 2 7 llyw hyfag - cyrdd, /Cerddorion ofanag, /Rhwyf ne_^r, by archer bynnag, /Nid rhyw i'm ne_^r roddi nag. CBM IV 8 25 ener, /Cadarn flaidd fleiniad, cad neirthiad ne_^r, /Cadr ydd ymddengys Rhys yn rhacter. /Rhactwll ei PM V 11 15 cadarnffer, /Caeth, ffaeth i feirdd maeth mwth ne_^r, /Coeth, doeth, drud, termud, tyner. /Tyner wrth l GM I 9 120 w. /Angerddawl fy march ym maes Caeaw /Ar lles ne_^r Cynan cynweddiawn ffaw. /`Arglodig Gwyndyd gwyn ys CBM IV 13 10 drad cad cadr Aber - Conwy, /Cynnechrau fy udd ne_^r; /Cynnygn fy llyw oedd llawer, /Cwyddynt yng ngnif GYC VII 38 21 ynu rhag pryder. /Deallwn, syniwn trwy synnwyr Ne_^r /Dielwed fydd dyn dydd y'i ganer: /Ef yn fab, yn f PB VII 4 15 rthiad brain, bronddor, /Dragon a folaf-i, naf ne_^r, /Draig ddiogel y'i gelwir. /Gelwir hwn: llu gystl CBM III 16 206 sg ei haelder, /Drud faniar drudfar, drudfalch ne_^r. /Drudlwyr ei draffwyr i ar dryffun - feirch /O'i EW VI 3 6 Ogrfan, llawer - a archaf, /A gaffaf, i'm naf ne_^r; /Dyn cymen wyf a'i cymer, /Dau cymaint rhif seith PM V 12 37 ch can, /Bron gedawl, uwch bro Gadfan. /Cadfan ne_^r-ener, anaw - cerddorion, /Cerddasant a_^'r eiddiaw DLlM II 18 49 ydd: /Dwyn fy rhwyf a dwyn fy rhiydd, /Dwyn fy ne_^r, fy nen cyweithydd. /Yni fwyf hynwyf, hynefydd - g LlF1 II 2 7 wain a geinganaf. /Arwymp fy nhrafferth, ar fy ne_^r fy nerth, /Ar orwyddawd berth ydd ymborthaf, /Ar b PB VII 8 5 erwalch eirf, ni theirf, ni thech. /Ni thechai ne_^r ffe_^r, ffrawddus, /Mab Owain, bro goelfain brys, HF VII 22 24 lon: /Di-ofn cad cedeirn ei dorfogion, /Difefl ne_^r, ffyrfder Ffaraon, /Dinam hael, o hil eryron, /Din PB VII 1 32 /Hydorf walch, hydr o'r mebyd, /Hyder gwendud, ne_^r Gwendyd CBM IV 4 175 idd aerflawdd, amnawdd amnwythig; /Berth nerth ne_^r, haelder huenig, /Burthiad cad, cedeirn arddrusig. LlG VII 24 51 loni, /Arf lluoedd, eurwisgoedd wisgi. /Arwymp ne_^r hyder, hyd Teifi - feddiant, /Ni fedd neb ei gosbi CBM III 26 41 wn ener, /Llary Einiawn, llyw llwyrddawn llwrw ne_^r, /Llew doethlyw, dothyw ei amser! /Amser y'm perch DB VI 29 24 ! /Am Ruffudd gwaywrudd, gwae finnau, /Am riff ne_^r, lluch hyder Llachau, /Am rym llym y lleim fy nagr PM V 17 24 rf cynnygn, can yd weler, /Torri heb noddi neb ne_^r. /Mabinogi draig, drud - yw ei gymwyll /I gymell e DB VI 35 4 reiswr a'i cymer, trosed Eliffer, /Trawswalch, ne_^r muner, a'i mwynhaa. /Llyw glyw a glywir, llew doe DB VI 27 28 rwydd, /Och am naf, am neb diwydrwydd, /Och am ne_^r, muner mynogrwydd, /Och ddygn a ddognes goleurwydd DB VI 31 22 ranc traul eirchion /Ni ballai i bellenigion, /Ne_^r, muner mynych ei roddion, /Neud ei hoed ar ei gyfo EW VI 6 15 prudd, /Prif gynnydd Cefn yr Ais; /O Neirthiad Ne_^r, nen llednais, /Ac o nerthoedd cadoedd, cais! /Na CBM III 12 36 d borthynt amnifer /Am Iorferth amnwyth, nerth ne_^r. /Nerflawdd gyfadrawdd, cyfadref - cerddau, /Cledr DB VI 26 49 gwnei iawn o'm dawn ni'm diawy. /O wythlonder, ne_^r, nerth a gedwy, /O eithaf pob caer, taer y torry, PM V 10 21 awr. /Llawr de_"yrn cedyrn, cedwis mawrfryd - ne_^r /Nerth Cymru a'u gwryd; /Pan ddelid rhag Lloegr ll PM V 6 47 - lafnawr, /Yn wriawr orddyfnaid, /Yn gymynner ne_^r, nerth pob rhaid, /Yn gymen, yn gyman ygnaid /Y gw PB VII 10 16 wg, /Cynyddblas dy ddigasawg, /Cynwalch nifer, ne_^r nerthawg. /I'm nerthawg breiniawg, brenin gwy_^r - CBM III 18 5 ni da_^l ni dwng. /Ysid im arglwydd, aerglwyf ne_^r - nerthfawr, /Aerllew llawr llawch nifer, /Ni olai LlG VII 25 67 ofydd a'i gato. /Rhybydd urddedig a urddo - fy ne_^r, /Ni chymer hyder a'i adawo! /Bolchlafn lud am dud EGM I 28 40 wd. /Cadwn fraint dewaint, can ys defawd; /Duw Ne_^r ni gymer gam esgusawd. /Na chysgwn, canwn canon ar PM V 9 17 n amwyn garthan gyrth ei dandde. /Moli haelder ne_^r nid anghyfle, /Anghyflym funer feirch ffe_^r ffyrf MG VII 33 5 wr gweiniaid, gwae ni gerych! /Sef yw gwander, Ne_^r (nid nas gwypych): /Salw ymgelu pan ei gwelych, /G BF VII 49 8 fab Gruffudd, /Nef neud ethyw llyw llafnrudd, /Ne_^r nifer naw haelder Nudd. /Gwell no Nudd am fudd fu' PM V 1 9 eirthiad. /Priodawr Penwaedd: pan gaffad - udd ne_^r /O nerth Duw y'i cread! /Prif de_"yrn cedyrn, cydw ES I 17 46 l, /Tebycach im lawer, /Heb eisiau neb mau o'm ne_^r, /Oes wogawn hwylddawn haelder. /Haelaf oedd Forda DB VI 29 100 gnaf - ei gw_^yn /O genedl plant Addaf; /Griff ne_^r, o'm pryder y prydaf /Prif farwnad i'r mab tad tec CBM III 3 15 sedd, /Parth amnawdd, adrawdd adrysedd. /Peris ne_^r o'r nifer nadredd /Praff wiber wibiad amrysedd: /M CBM IV 17 81 yn ddifa ac yn ddifur, /Pob naf o'i nifer, pob ne_^r, pob nur, /Pob nen ym mhresen yn amhrysur? /Gwrtho EW VI 2 8 /Rhwyf ne_^r, by archer bynnag, /Nid rhyw i'm ne_^r roddi nag. /Dinag Loegr arag, eryres - amwyn, /Bar PM V 27 5 fodrydaf, /Madawg lawdde_"awg, lary naf. /Naf Ne_^r, rhag trymder trist gythrudd - dolur, /Dilys im ei PM V 13 15 tymestl - cedeirn, /Cadwai dud i dan ddestl, /Ne_^r trymder tromgad ddiwestl, /Neu'n gwneir fegis Gwei CBM IV 13 5 th Duw fwlch ar falch naf. /Naf ym mhresent yw ne_^r wenwlad - rwyf /Yn rhodd Duw a'i ganiad, /Trosti n PM V 25 19 bi!), /Yng Nghaer Amwythig, yng nghain drefi - ne_^r, /Yng nghaeroedd Aber tyner Teifi, /Yn llys ffe_^r PM V 1 76 rwch!) /Gwy_^r yn nygn, yn nigyrydwch, /Gwerin ne_^r yn aerdawelwch, /Gwa_^r Hywel hoywal cyfeddwch, /G EG VI 18 87 ryd ei rad, /I reidus galarus geilwad; /Ysym-i ne_^r yn arwyn ddillad /Yn arwain ysgin ysgarlad; /Ysym- Nerflawdd 1 CBM III 12 37 nt amnifer /Am Iorferth amnwyth, nerth ne_^r. /Nerflawdd gyfadrawdd, cyfadref - cerddau, /Cledr cadau c nerth 31 DB VI 34 1 Colofn nef, dy nerth a archaf, /Celi hael, i'r hwyl a ddygaf; /Celfyddy DB VI 26 49 awn o'm dawn ni'm diawy. /O wythlonder, ne_^r, nerth a gedwy, /O eithaf pob caer, taer y torry, /Neu ry PM V 17 35 gawl fab Iorwerth; /Draig Brydain, ei bryd a'i nerth /A'i deall, guall gannerth. /Cynhorthwy dragon, dr LlF1 II 1 14 nen, fab Gwen, a fad weled, /Cadwent nerthnawd nerth a'm canherthed. /Boed canhorthwy Duw im ddyhudded GB II 25 2 Fy Nuw, fy neirthiad, fad rad rannu, /Fy nerth a'm cannerth i'm cynyddu, /Cynnair o'm cadair, cad LlF1 II 2 7 inganaf. /Arwymp fy nhrafferth, ar fy ne_^r fy nerth, /Ar orwyddawd berth ydd ymborthaf, /Ar borthloedd MG VII 34 3 gelyn - mawr! /Mae y sarff i'm dilyn, /Dod im nerth, can ys perthyn, /Balch dywysawg doniawg dyn. /Dyn PM V 10 22 Llawr de_"yrn cedyrn, cedwis mawrfryd - ne_^r /Nerth Cymru a'u gwryd; /Pan ddelid rhag Lloegr llugfryd, PM V 1 10 /Priodawr Penwaedd: pan gaffad - udd ne_^r /O nerth Duw y'i cread! /Prif de_"yrn cedyrn, cydwedd rhad, GRh II 28 10 s. /Rhoddes Duw dri dawn i drinwychydd - naf: /Nerth Ercwlff yw'r trydydd, /Doethinab Selyf ysydd /A ph PM V 26 100 ywelyn, llyw Bedydd a Chred, /Fab Iorferth, fy nerth, fy nodded. /I tithau, udd Deau, dyred /Clod, w_^r PC II 21 14 wrwyr, maeth. /Llas arth yn y gyfarthfa, /Llas nerth gwy_^r, eryr aerfa, /Llas Hywel wyn fab Owain, /Ll GM I 14 22 person uch archengylion, /Un ddonion neifion, nerth heb drengi, /Un danc fwynt wrthyf wrth eu moli; /U GYC VII 38 31 yfrif aeredd, /Ef yn wan druan lawdryfer - heb nerth, /Heb gannerth, heb gnifer; /Llwyd ei ben, pan hen MeiG I 33 82 Arglwydd, goleuad byd, /Gorpwyf, Greawdr nef, nerth i gennyd, /Gobrydd gweled gwledd yn hedd yn hyd. / LlG VII 26 36 /Dawn ysydd yn sefyll ganthaw, /Duw o nef a fo nerth iddaw CBM IV 6 27 wlad ohen, /Grugunan rwyfan rudd onnen, /Nid o nerth llaesgad yd gaiff Llesgen - dir, /Hu molir maint e LlF2 VI 10 19 ei ddydd gan eddyllter. /Nid ef ydd eir nef o nerth llonder /Nac o nerth ymsang yn un amser. /Ys gwell EW VI 5 27 n /Llywelyn llyw Arberth; /Mab difai difefl ei nerth, /Mab difan eirian Iorferth. /Iorferth esillydd! A CBM IV 3 48 yr cedwyr a'm ceidw yn iawn: /Cedwid Duw o nef nerth Merfyniawn CBM IV 4 175 , /Blaidd aerflawdd, amnawdd amnwythig; /Berth nerth ne_^r, haelder huenig, /Burthiad cad, cedeirn ardd CBM III 12 36 erth yd borthynt amnifer /Am Iorferth amnwyth, nerth ne_^r. /Nerflawdd gyfadrawdd, cyfadref - cerddau, EGM I 28 38 g Dduw, arddelw ohonawd /A wnaf, Arglwydd Naf, nerth pob ciwdawd. /Cadwn fraint dewaint, can ys defawd; PM V 6 47 wr, /Yn wriawr orddyfnaid, /Yn gymynner ne_^r, nerth pob rhaid, /Yn gymen, yn gyman ygnaid /Y gwnaeth D MB I 3 70 erhy farchawg. /Arwyneb neuadd yn amniferawg, /Nerth Rhodri, rhe_"i rywasgarawg; /Cyn myned mur ced yn PB VII 17 15 ab dyn ddawn ym mhresent, /Mab Duw o nef, drwy nerth saint, /Boed gwa_^r wrth flaengar Fleddynt PM V 28 17 Powys dir, peues derrwyn. /Derrwyn yn amwyn am nerth - tey_"rnedd, /Tey_"rnas oedd ei werth, /Ysgwyd eu PM V 8 40 ywarch, ddihafarch ddyndid, /Mab Duw nef boed nerth wy rydid. /Ni mag na_^g neges arfollid, /Ni myg rh DB VI 35 1 Traethwys fy nhafawd trwy nerth y Drindawd /Traethwawd o'm barddwawd mor ddibarha; LlF2 VI 10 20 er. /Nid ef ydd eir nef o nerth llonder /Nac o nerth ymsang yn un amser. /Ys gwell yn gysbell gosber - D-1 I 1 1 Duw yn gymorth, yn nerth, yn borth, yn ganhorthwy /I falch de_"yrn, dinas u nertha 1 DB VI 35 64 pan ddug achwaneg, /Dwyn Cedewyng deg, Duw a'i nertha! /Pymthegfed Powys, pan 'i cynyddwys, /Pennaeth n nertha_"ed 1 GM I 14 101 innau ein hymddired; /Ys Ef, Arglwydd nef, a'n nertha_"ed /I ddiofryd gwy_^d gwey rhyred. /Ac i'm Rheen nerthao 1 LlG VII 25 56 saw, a'i dewiso - ef, /Gw_^r a gynnail nef a'i nerthao. /Grym erddrym, aerddraig yn deffro, /Greddfawl nerthawg 6 PB VII 10 17 igasawg, /Cynwalch nifer, ne_^r nerthawg. /I'm nerthawg breiniawg, brenin gwy_^r - torfoedd /(Terfysg PM V 24 11 ddragon, draig llys eurawg; /Rhyarfeiddaf naf nerthawg - ddygyrchu, /Yn rhwyfan teulu, rhwyf teuluawg, GM I 11 37 edd gwersyll wychawg, /Gorsedd i luoedd gorsaf nerthawg. /Gorsefyll yn rhyd, rhodawg - annibellt, /Nid PB VII 10 16 ynyddblas dy ddigasawg, /Cynwalch nifer, ne_^r nerthawg. /I'm nerthawg breiniawg, brenin gwy_^r - torfo PB VII 16 2 Madawg Mo_^n mal cynifiwr /Bu gwleddawg o'i nerthawg ne_^r; /A'i daryan a'i daerlew ba_^r /Bu briw g LlG VII 28 24 ifniawg - Powys, /Prydferth dy gynnwys gennyf, nerthawg. /Ys ceffych (ys cyffurf enwawg) /Wrth dy fodd Nerthawglym 1 BF VII 53 22 . /Cyn no lladd Dafydd (defawd Einawn - Yrth, /Nerthawglym Merfyniawn), /O'i freisgfeirch maeth ffraeth nerthfawr 1 CBM III 18 5 l ni dwng. /Ysid im arglwydd, aerglwyf ne_^r - nerthfawr, /Aerllew llawr llawch nifer, /Ni olaith llai nerthnawd 1 LlF1 II 1 14 . /Cedwir nen, fab Gwen, a fad weled, /Cadwent nerthnawd nerth a'm canherthed. /Boed canhorthwy Duw im nertho 1 LlF1 II 3 13 dd a ga_^r ddadolwch. /Caraf-i neirthiad naf a nertho - fy null /Im ddillwng arallfro. /Ni wna draig dr nerthoedd 3 EW VI 6 16 r Ais; /O Neirthiad Ne_^r, nen llednais, /Ac o nerthoedd cadoedd, cais! /Na chais fy ystwng, o'm hesty ES I 21 31 n cymhennu - a_^ Duw, /Diwyd W_^r i'm nerthu. /Nerthoedd gw_^yth gweithredoedd a'm bu, /Gwaith dedwydd GM I 7 69 ai cyflwg cywlad. /Cywleidiaddon gawdd cyhoedd nerthoedd nawdd, /Cun gynnawdd gynifiad. /Cynyddesid lla nerthrwydd 1 CBM IV 4 71 ehangrwydd; /Beirdd borthiad, braint neirthiad nerthrwydd, /Braw Brynaich, ysgwyd faich ysgwydd. /Balch nerthu 1 ES I 21 30 nnaf yw in cymhennu - a_^ Duw, /Diwyd W_^r i'm nerthu. /Nerthoedd gw_^yth gweithredoedd a'm bu, /Gwaith nerw 1 MB I 3 20 ai lu cyn bu breuawd, /Blaidd byddin orthew yn nerw blyngawd! /Er perygl preiddwyr peri ffosawd, /Pasga Nes 3 PhB VI 14 24 ofid. /Byddynt ddedwyddion prydyddion Prydain /Nes gwayw yn adain nid atygid; /A bai Gwiawn o'i ddawn a CBM III 21 93 rin orllawes, /Er pan llas llyw ced neud neued nes, /Neuaf nas gwelaf fal y'm gweles, /Eisiau a'm dygyr PM V 5 11 Prydain rhwy profes. /Nid cynna iddaw Eiddol, nes /Nog Arthur, eirth ddragon wales. /Nid cynnwys ei lu nesaf 3 LlF1 II 2 72 thaf - o'th lyw /No'r rhai a'r dderyw o'r dorf nesaf. /A_^'th wy_^r y'th orchymynnaf /I'r Haelfron ucho BF VII 50 20 wraf - o Gymro, /Gw_^r ni garai ffo i'r ffordd nesaf. /Gw_^r gwrdd yn cyrchu llu lledeithaf, /Gw_^r gwy HOG II 10 12 ei budd er barddoni, /Nebawd noswaith y byddwn nesaf iddi nesed 1 DB VI 29 2 Gwae ni hael mor wael, mor wolau /Weled in nesed ein heisiau. /Gwelsam-ni gynt, a'i wynt yn orau, / Nest 7 PM V 14 11 n gne - unbyn, /Cyd boed unbennes ys annebre; /Nest a ddywawd im, dim ni ddwyre, /Gnawd i ddyn dylaw dy EGM I 26 15 a gerddais-i, gorddwfr Dyfi. /Ceintum gerdd i Nest cyn no'i threngi, /Cant cant ei moliant mal Elifri; HOG II 6 69 'm daerawd, /A hiraeth, ysywaeth, ysy nawd /Am Nest deg debyg afallflawd, /Am Berweur, berfedd fy mhech EGM I 26 25 wi, /Gwael neuedd maenfedd mynwent iddi. /Golo Nest! Golau ddireidi! /Golwg gwalch dwythfalch o brif de EGM I 26 58 i bydd dda gan Dduw ei diddoli, /Ni bo diddawl Nest, nef boed eiddi OC II 15 27 n - y wlad /A wledychws Merfyn; /Dos i west ar Nest Nefyn, /Dywed ein dyfod Le_"yn. /Dygychwyn, gennad, EGM I 26 37 iawlwen ioli /I'r neb rybarther ei ryborthi. /Nest yn ei haddawd wenwawd weini, /Ydd wyf pryderus fal Neu 26 CBM III 21 37 wyd Feli, /Ced ysgain gwyniain, gwn ei golli. /Neu chollais-i arglwydd rhwydd yn rhoddi, /Neu'm rhoddes PM V 19 23 irdd /Yn fyrddioedd i'th gylchyn. /Dy law hir, neu chredir na chryn, /Yn rhoddi aur rhudd a melyn. /Dew CBM III 21 39 i, /Neu'm rhoddes-i hil Rhun rhudd a phali, /(Neu chyfyd ynof cof i'm coddi, /Coddedig ydd wyf o ddic GM I 9 155 eawdr fynydd, /Morfa Rhianedd Maelgwn rebydd. /Neu dreiddiais-i tra Lliw Lleuddiniawn drefydd, /Neu dre GM I 9 156 u dreiddiais-i tra Lliw Lleuddiniawn drefydd, /Neu dremyrth Efrawg Gaer ar derydd, /Ac wrthyf cyferchyn PhB VI 15 40 odwedd; /Ac onid trech celwydd no gwirionedd /Neu ddarfod dawn Duw yn y diwedd, /Ys mi a feflawr o'r g PC II 21 1 Es blwyddyn ydd wyf neu ddwy - i'th besgi, /Ni'th basgaf a fo mwy, /Dygi im CBM IV 6 269 an; /Gnawd canaf-i foliant fal Afan - Ferddig /Neu farddwawd Arofan /A fo cerdd ni fo cardd i'w rhan /N D-2 I 2 23 fyd, moi_"dydd iaith; /Mas cas wognaw, minnau (neu ffraw) molaf law ffraeth; /Muner fodawg, maer anhedd PM V 8 24 yr, i'm llid. /A hwde ddewis o'r rhydid, /Cabl neu glod o'm dyfod dybid. /Dy-m-doddyw edliw ac edlid /A GB II 26 18 nnaint /Onid blaidd a draidd drwy ei wythaint /Neu hydd gorfynydd rewydd redaint. /Ef cymerth er Duw dd PM V 2 66 dydd, Dafydd dyfnfri, /Deddf hael, i'm caffael neu i'm colli. /Dydde_^l, cyn rhyfel i rot a mi, /Engyl PM V 25 37 mddyfrwys /A'i thorfoedd diffwys niw differi, /Neu Loegrlu derrwyn a'i llyw llidwenwyn /A'i lluoedd try PM V 23 173 nt - yng ngnif /Yng ngnaws coll a'm peidiant. /Neu orfydd dy orofn nad a_^nt /I'th erbyn i'th erbarch f LlF1 II 3 46 r Ungair. /Eryr arbennig ar ben aneirw - wyd, /Neu orwyd, neu w_^yr meirw; /Bydd lary wrth Lannerch y C CBM III 8 1 Ym maes Bryn Actun cannun - neu rifais /A_^'m rhuddlafn ar fy nghlun, /Ar un trai tr CBM III 24 32 wen! /Neud aflawen wyf, neud aflafar - drist, /Neu ry-m-coddes Crist, Creawdr trugar, /Neud amrygwyn im GM I 12 28 i Freienin, elwch ydwyd, /Nid e_^l i'th blegyd neu ryblygwyd. /Ac a'm bo, o'm budd ymweddwyd, /Bod Duw D-1 I 1 8 Brycheinawg dy iawn priawd: pawb a'i gwelwy. /Neu ryddadlas am lwyth eurwas Euas lywy, /Erging anchwan DB VI 30 83 edd: /Collais walch mawrfalch, mirain orsedd, /Neu rygolles dyn dygnedd - ei awydd, /Ni rygollo arglwy DB VI 26 51 th a gedwy, /O eithaf pob caer, taer y torry, /Neu ryorw_^yd, hael yd hwyly, /Ni ryorug Dduw ddyn fal t GM I 12 8 ofies yntau undanc gyfaddef; /Gan engylion nef neu ryurddwyd. /Er mawr gwymp Madawg, modur plymnwyd, /A PM V 30 13 Tren, /Nog anhawdd gwahawdd gwynt yng ngwden. /Neu wddam nad cam cymryd yn ben /Mab Llywelyn hael, hylw LlF1 II 3 46 Eryr arbennig ar ben aneirw - wyd, /Neu orwyd, neu w_^yr meirw; /Bydd lary wrth Lannerch y Ceirw; /Bid GM I 9 167 oeth dybyddaf o dybwyf rydd!) /Ac os Duw o nef neu ym cynnydd /Ceinfod gan lywy imi, lawr, i'm hunydd GM I 9 94 aw er bun balchliw arien ddos, /Ys odidawg nos neu ym hepgyr. /Hawdd fwyr di er gwyndir goleithychir: / neuadd 2 CBM III 24 44 w_^r ni oedd hygawdd a oedd hygar, /Hygyrch ei neuadd cyn lladd llachar, /Gw_^r oedd gyhafal (dial dyar MB I 3 69 awg, /Modrydaf Cymry, erhy farchawg. /Arwyneb neuadd yn amniferawg, /Nerth Rhodri, rhe_"i rywasgarawg; neuaddau 1 MB I 3 28 /Gweled i ben llu, ni bu ddefawd, /Nur cadau, neuaddau o ystyllawd! /Cyn myned mab Cynan i dan dywawd neuaddawr 1 PhB VI 15 29 int o frenhinedd. /Gorau yw gennyf-i gorfedd - neuaddawr, /Llyw llwyth Tewdwr mawr, gwawr gwaradredd. / neuaf 3 CBM III 24 67 , o'i fodd, o fudd ganthaw; /Eryr glyw glewaf, neuaf na ddaw, /Erlid a berid o'i beriglaw, /Ernywed arn GM I 8 82 orau dyn Duw rhy'i creas; /Cyn ei fa_^r arnaf neuaf na'm llas. /Ac o'r maint ysydd arnaf o gerydd /Cym CBM III 21 94 llawes, /Er pan llas llyw ced neud neued nes, /Neuaf nas gwelaf fal y'm gweles, /Eisiau a'm dygyrch i'm Neud 180 PM V 14 23 dyfrlle /Gwisg gwynddail gwyail gwedd adarre, /Neud adnau cogau, coed neud atre, /Neud adwen ar ddyn rh PM V 13 21 raws gymraisg udd. /Udd addien, hywen Hywel, - neud adnau, /Nid adwna Duw a wne_^l, /Gw_^r hydr, ein ho PM V 14 24 dd adarre, /Neud adnau cogau, coed neud atre, /Neud adwen ar ddyn rhy-ddwyn fy ngne. /Neur ddug Wysg, g GM I 8 75 s /Gorwyddawd ffyrfgnawd, ffaw gymwynas. /A nw neud adwen ar naid amlaen yng ngawr, /Aml ei lafnawr ar DB VI 34 17 au y'i barnaf, /Dadfrawd gwawd gwedi a ganaf. /Neud adwen, i'm prifnen prydaf, /Neud i Dduw mal y dadfe LlG VII 25 35 ddeurudd; /Gorwymp heirdd dy feirdd; dy fudd - neud adwen /Nad ydyw i dan gudd. /Gorawenus ddraig ar dd CBM III 26 68 yw anaw o annwyd - fy ngherdd, /Fy nghyfaillt, neud adwyd, /(Neud adwyf o nwyf nad ydwyd) /Rhuthr aruth CBM III 26 69 yd - fy ngherdd, /Fy nghyfaillt, neud adwyd, /(Neud adwyf o nwyf nad ydwyd) /Rhuthr aruthr eryr dihyw_^ CBM III 11 72 cylchynfeirch nid oedd, /Gw_^yl hebawg heboch neud addoedd. /Nid addoedd fy nawn yn ofer - o'm gwlad, PM V 26 114 eisiwed /Yn nhygant y Tri, yn nheced - Addaf, /Neud addwyf y'th ganrhed! /Rhun gymrawd, Gymru ofyged, / LlG VII 27 37 mryd, /I'w feirddion oedd clyd clod ddiargel. /Neud aelaw cwynaw (neud cynhawel) /O Ferwyn hyd fawr Hir PB VII 3 8 walch, weilch hydwyth, /Neud ethym am ddraig, neud aeth! /Athwyf ym mrwyn, gw_^yn geithiw, /Ethym heb PB VII 20 21 , gweryd doeth dethol. /Neud dethol Balch nef, neud aeth - Blegywryd /O'i gywraint wasanaeth; /Llyw gwl CBM III 24 31 neud aflwydd, neud aflawen! /Neud aflawen wyf, neud aflafar - drist, /Neu ry-m-coddes Crist, Creawdr tr CBM III 24 30 yf o ddwfn, o ddofn awen, /Awydd neud aflwydd, neud aflawen! /Neud aflawen wyf, neud aflafar - drist, / CBM III 24 31 ofn awen, /Awydd neud aflwydd, neud aflawen! /Neud aflawen wyf, neud aflafar - drist, /Neu ry-m-coddes CBM III 24 30 en: /Cyn canwyf o ddwfn, o ddofn awen, /Awydd neud aflwydd, neud aflawen! /Neud aflawen wyf, neud afla CBM IV 4 67 frais Emrais amrygwydd. /Neud efrydd cerddawr, neud afrwydd - cerdded, /Cerdd am ged, am gerthrwydd, /C SB II 22 25 n ddylaith, /Neud gormail gormodd o ymddaith, /Neud afrwydd, neud efrydd gobaith, /Neud Cymru cymriw ei CBM IV 4 65 f cof rhag coddiant ebrwydd: /Nid efras rhiau, neud afrwydd, /Nid efrais Emrais amrygwydd. /Neud efrydd DB VI 30 52 wis. /O eisiau Dafydd, neud is - yw meddwl /Ac neud afyrddwl o'i orddewis. /Nid llew a ddyred yn y dedl CBM III 24 35 ud am rygar, /Neud amrygyr cyrdd cyd ymarwar; /Neud am ddragon dwfn dyfnais-i afar, /Neud am ddraig Ben CBM III 24 36 marwar; /Neud am ddragon dwfn dyfnais-i afar, /Neud am ddraig Bennant bennaf galar! /Neud gwarfedd meue CBM III 24 33 ddes Crist, Creawdr trugar, /Neud amrygwyn im, neud am rygar, /Neud amrygyr cyrdd cyd ymarwar; /Neud am EW VI 4 16 lch bryn, brenin ynialwch, /Gwael nad byw, byd neud amdrwch. /Trwch yw'r gw_^r arwr, ardwyad - gwerin, ES I 16 30 wr Maelgwn. /Nid ymdau Gwynedd am ei gwynfan: /Neud amdwll aw_^yr, neud hwyr hinon. /Gallaf y'th garaf CBM III 24 33 rist, /Neu ry-m-coddes Crist, Creawdr trugar, /Neud amrygwyn im, neud am rygar, /Neud amrygyr cyrdd cyd CBM III 24 34 wdr trugar, /Neud amrygwyn im, neud am rygar, /Neud amrygyr cyrdd cyd ymarwar; /Neud am ddragon dwfn dy BF VII 54 1 Neud amser gaeaf, gwelwaf gweilgi, /Gweilging mo_^r-adar CBM III 15 29 'i golli, tewi nid hawdd. /Nid hawdd im wybod, neud anobaith - cyrdd, /Cerddorion neud y_^nt gaith, /O ES I 19 7 ydd, /Hylawch cerdd oedd ef yng ngherthrwydd. /Neud araf hywyl, pair parodrwydd, /Pur wohen diben dibe DB VI 29 26 llym y lleim fy nagrau, /Am rwyf y darwyf, im neud arau, /Amlwg yw cystudd ar fy ngruddiau. /Aml y'm g EGM I 26 6 t yn edwi. /Neud erfai ddoniau goddau gweddi, /Neud argel dawel, nid mau dewi. /Endewais-i wenyg a wyno PM V 14 23 l gwyail gwedd adarre, /Neud adnau cogau, coed neud atre, /Neud adwen ar ddyn rhy-ddwyn fy ngne. /Neur PM V 26 78 afn wyarlled. /Arwr Dinefwr, dinamed - Addaf! /Neud athwyf a'th weled /Yn bennaf unbennaeth o'r Gred /O HOG II 9 14 cynran, /Ethiw a_^'m henaid-i, athwyf yn wan; /Neud athwyf o nwyf yn ail Garwy Hir, /I wen a'm lluddir D-6 VII 35 9 ynran can, cannwyll gorsedd, /Cynwrig ab Iddig neud bedd. /Bedd gwryd PB VII 5 29 loyw fonedd, /Tey_"rnllew nid byw, neud bedd! /Neud bedd dewrwalch gwledd daear - dywarchen, /Ni'm gor BF VII 49 12 dothyw, /Gwawr gwaywddur ddolur ddilyw; /Gwael neud bedd: gwae fi nad byw! /Nid byw gwalch trawsfalch ( PB VII 5 28 llyw glyw, gloyw fonedd, /Tey_"rnllew nid byw, neud bedd! /Neud bedd dewrwalch gwledd daear - dywarchen CBM IV 18 29 rud a dreigl Dy wendud /A'th wendorf amdanaf; /Neud beirdd yr eglwys egluraf, /Neud eu porth a barthwyd CBM IV 18 21 Naf, - o'th ganiad, /O'th gariad y'th gredaf; /Neud cennyd, Cerddglyd, cynhelwaf, /Ced wallaw, na ad wa EGM I 26 2 Amser Mai, maith dydd, neud rhydd rhoddi, /Neud coed nad ceithiw, ceinlliw celli. /Neud llafar adar CBM III 15 21 aergryd blwng, /Ced wallaw, cadoedd wollwng. /Neud cyngholled im colli rhwyf - Mechain /Rhwym achaws o SB II 22 26 ymddaith, /Neud afrwydd, neud efrydd gobaith, /Neud Cymru cymriw ei chyfiaith. /Cyfiaith ga_^r llachar, CBM IV 6 137 ddwal. /Prydestau Cymru, cymrodial - cynnelw, /Neud Cynddelw a'u cynnal; /Can am daw anaw anwadal /Anhy LlG VII 27 37 n oedd clyd clod ddiargel. /Neud aelaw cwynaw (neud cynhawel) /O Ferwyn hyd fawr Hirddywel /Am yr ddwyn BF VII 51 12 ! /Nawdd Deheubarth rhag gwarthrudd, /Naf llu, neud da fu o'i fudd. /Budd aerwalch ceinfalch cyn ystynn GM I 13 5 ir garu /Ac afar gyfwyre. /Cennyn can ein Duw, neud de, /Cyfryw atreg cof atre. /Cyfdaerant i ro_^n, a PB VII 20 21 dwyd o_^l, /Gw_^r coeth, gweryd doeth dethol. /Neud dethol Balch nef, neud aeth - Blegywryd /O'i gywrai CBM III 26 132 gawn. /Ar fy ngrudd am feirddfudd falchddawn /Neud difwng deigr ddillwng dicllawn! /Neud mau hoed am h DB VI 30 32 eb oleuad. /Etifedd Gwynedd, gwanar gyrchiad, /Neud Duw a'i rhannws yr hael reiniad. /Ysy fyw a fo henu PM V 8 37 lleidr fy llawrgerdd odid. /Neud llai dyofod, neud dyofid - ced, /Cadwgawn rhyddelid, /Mab Llywarch, CBM III 15 18 esillydd oes ellwng - aergawdd, /Eurged beirdd neud echwng, /Cedernyd blaidd aergryd blwng, /Ced wallaw CBM III 21 141 llai /Can llas llid aerlew, llew nwy llochai: /Neud eddiw milwr mal na rhyfai, /Neud ydiw heddiw heddw DB VI 32 7 awr derfyn, - a garaf, /A gerais ei chanlyn; /Neud eddwyf yn oer dyddyn, /Nid oes dim einoes i ddyn. / ES I 24 23 /Cyfodes o'i weryd. /Chweddl mawr a'n deffry, neud ef deffryd /Deffro Crist Celi ein celfyddyd. /Culwy EGM I 25 14 yrn; /Nid emyth, nid llyth yn llwyth he_"yrn, /Neud ef yn ardwy adwy edyrn. /Cochwedd calanedd celyrn - CBM IV 4 67 , neud afrwydd, /Nid efrais Emrais amrygwydd. /Neud efrydd cerddawr, neud afrwydd - cerdded, /Cerdd am SB II 22 25 eud gormail gormodd o ymddaith, /Neud afrwydd, neud efrydd gobaith, /Neud Cymru cymriw ei chyfiaith. /C CBM III 26 26 sgawl gw_^yth gwaethaf nad anfer - ei hoeddl, /Neud ei hoed a gwyner, /Cwyn cyrdd cyfaenad na water, /C DB VI 31 23 bellenigion, /Ne_^r, muner mynych ei roddion, /Neud ei hoed ar ei gyfoedion. /Doeth esgyrn gw_^r chwyrn PM V 27 22 /Dug Ywain wynfain, ni wn ha_^n - a_^'i hoed, /Neud ei hoedl a'm herwan, /Hil Gruffudd taer rybudd ta_^ DB VI 32 9 id oes dim einoes i ddyn. /Pob dyn oer dyddyn, neud eiddaw - angau, /Anghyfeillwr iddaw: /I feddu daear LlG VII 24 44 dd o Eryri. /Eryr ar geinwyr, gamwri - dinam, /Neud einym ei foli; /Eurgorf torf, tyrioedd olosgi, /Arg PM V 23 130 , /Lletgynt Argoedwys gwys greudo, /Llys a dwy neud einym yno. /Edryched Powys pwy fo - breienin /Brais LlG VII 24 82 torf oswydd. /Nid anwiw, nid anhoff gynnydd /(Neud enwawg farchawg, feirch gorewydd!) /Ei fod yn hynod EGM I 26 5 eilgi, /Neud gwaeddgreg gwaneg gwynt yn edwi. /Neud erfai ddoniau goddau gweddi, /Neud argel dawel, nid PB VII 3 7 in cyfoeth, /Brain borthiad cad, canhymdaith, /Neud ethol walch, weilch hydwyth, /Neud ethym am ddraig, PB VII 3 8 nhymdaith, /Neud ethol walch, weilch hydwyth, /Neud ethym am ddraig, neud aeth! /Athwyf ym mrwyn, gw_^y LlF1 II 2 39 tecaf, /Ar Fadawg mynawg, myn yd garaf; /A nu neud ethyw llyw glyw glewaf - yn nhrin, /Ar haelfron Fre PhB VI 16 7 ych, /Neud fal drych gwrthrych gwrth a welaf. /Neud ethyw llyw glyw, gloyw orsaf - byddin, /Hoedl egin BF VII 49 7 hir orchudd - oer /Ar Owain fab Gruffudd, /Nef neud ethyw llyw llafnrudd, /Ne_^r nifer naw haelder Nudd CBM IV 18 30 dorf amdanaf; /Neud beirdd yr eglwys egluraf, /Neud eu porth a barthwyd ataf. /Neud hyfryd fy llwrw, ll PhB VI 16 6 . /Gorwlychawd fy ngruddau o'm dagrau mynych, /Neud fal drych gwrthrych gwrth a welaf. /Neud ethyw llyw PM V 14 4 lwyn, elwaf mangre, /Dygymer hwyl ffe_^r, haul neud ffofre! /Dos heb argyswrw ar llwrw i'r lle, /Dosawg GM I 9 21 ur ar fy nghylchwy. /Cyfun-westlawg dyfr, dydd neud gawy, /Cathl oar adar awdl osymwy. /Gorfynnig fy mh PM V 23 114 , lluddiwyd yn agro, /Llas ei glas, y glwystai neud glo. /Llys Elsmer, bu ffe_^r, bu ffwyrno, /Llwyr ll CBM IV 18 32 d ataf. /Neud hyfryd fy llwrw, lle a gyrchaf, /Neud gobaith wrth Benrhaith, rhin a geisiaf. /Brenin pob SB II 22 23 der hirfaith, /Eu gweled neud gwala diffaith, /Neud gorchudd gorchorddion ddylaith, /Neud gormail gormo CBM III 24 39 franar, /Neud gweryd Rhirid, rhwysg ufeliar. /Neud gorddifanw hoen, hoeddl abar - lletgynt, /Neud gor CBM III 24 42 th doniar, /Neud wy a'i gofwy, neud gorddyar, /Neud gorddifedd gw_^r gwrdd ei faniar. /Gw_^r ni oedd hy CBM III 24 40 Neud gorddifanw hoen, hoeddl abar - lletgynt, /Neud gorddifynt hynt gwynt gwrth doniar, /Neud wy a'i go CBM III 24 41 t hynt gwynt gwrth doniar, /Neud wy a'i gofwy, neud gorddyar, /Neud gorddifedd gw_^r gwrdd ei faniar. / SB II 22 24 ffaith, /Neud gorchudd gorchorddion ddylaith, /Neud gormail gormodd o ymddaith, /Neud afrwydd, neud efr EGM I 26 4 elli. /Neud llafar adar, neud gwa_^r gweilgi, /Neud gwaeddgreg gwaneg gwynt yn edwi. /Neud erfai ddonia SB II 22 22 Gwy_^r Prydain ym mhryder hirfaith, /Eu gweled neud gwala diffaith, /Neud gorchudd gorchorddion ddylai DB VI 30 41 g ben, perchen gw_^r a'm perchis, /Gwyn esgar, neud gwa_^r a'i gwerchedwis, /Gwae ni o'i drengi fal yr CBM III 21 92 es! /Neus gwarchae mynwent ym mynwes - daear, /Neud gwa_^r gwawr trydar, trin orllawes, /Er pan llas ll EGM I 26 3 ad ceithiw, ceinlliw celli. /Neud llafar adar, neud gwa_^r gweilgi, /Neud gwaeddgreg gwaneg gwynt yn ed DB VI 33 49 i wyrthau, /Ni wyrthia ryaned. /Cof 'y ngha_^r neud gwa_^r, neud gwaredred, /Cyferyw a_^ mi mawr eisiwe DB VI 33 49 i wyrthia ryaned. /Cof 'y ngha_^r neud gwa_^r, neud gwaredred, /Cyferyw a_^ mi mawr eisiwed, /Cyfar a_^ CBM III 24 37 i afar, /Neud am ddraig Bennant bennaf galar! /Neud gwarfedd meuedd, mynwent franar, /Neud gweryd Rhiri LlF1 II 4 52 i dud io_^r. /Neud gwyddfedd gwedi gwyddfor; /Neud gweryd cyd Cedifor CBM III 24 38 galar! /Neud gwarfedd meuedd, mynwent franar, /Neud gweryd Rhirid, rhwysg ufeliar. /Neud gorddifanw hoe MB I 3 83 Dyfforthynt ei seirch meirch rhygyngawg; /A nw neud gweryd yn warweiddiawg: /Gwae a ymddired wrth fyd b PM V 17 32 /Pendragon, draig yn ddengmlwydd, /Pobl dw_^r, neud gw_^r yn eu gw_^ydd. /Gwrhydri Addaf gwrydferth - b LlF1 II 4 51 , gerddgor - gynifiad /A fu dad i dud io_^r. /Neud gwyddfedd gwedi gwyddfor; /Neud gweryd cyd Cedifor D-4 VI 20 93 pen tydwed pob tu. /Tuedd a thiredd a_^ thi - neud hafal, /Neud hyfawl dy westi, /Eang yw id rydid, ri PM V 26 18 ertawy, tref dyhedd, /Tyrioedd briw - a heddiw neud hedd! /A Saint Cle_^r a'r claer wyndiredd, /Nid Sae PM V 23 117 wyr llosged ei thydwed a'i tho, /Llwrw gwelwch neud heddwch heno, /Can fy rhwyf, nid rhyfedd cyd bo! /H CBM III 5 69 ddifed, /Hwyl ddiw_^yl, ddiofn am ei drefred. /Neud hwy a'i gofwy (nid gofyged!) /Gofalon eilon aelwyd ES I 16 30 au Gwynedd am ei gwynfan: /Neud amdwll aw_^yr, neud hwyr hinon. /Gallaf y'th garaf i'th gaer urdden, /G D-4 VI 20 94 ob tu. /Tuedd a thiredd a_^ thi - neud hafal, /Neud hyfawl dy westi, /Eang yw id rydid, ri, /Eofn a gol CBM IV 18 31 lwys egluraf, /Neud eu porth a barthwyd ataf. /Neud hyfryd fy llwrw, lle a gyrchaf, /Neud gobaith wrth DB VI 34 18 edi a ganaf. /Neud adwen, i'm prifnen prydaf, /Neud i Dduw mal y dadferaf: /Doethineb Selyf selwyd i'm GM I 9 7 fr Dygen Freiddin. /Gorlas gwellt didryf, dwfr neud iesin, /Gorddyar eaws awdl gynefin. /Gwylain yn gwa DB VI 30 51 meirch meithdew y'm hedewis. /O eisiau Dafydd, neud is - yw meddwl /Ac neud afyrddwl o'i orddewis. /Nid LlG VII 27 35 rudd heb gudd, heb ge_^l. /Neud mau ei eisiau, neud isel - fy mryd, /I'w feirddion oedd clyd clod ddiar EGM I 26 3 oddi, /Neud coed nad ceithiw, ceinlliw celli. /Neud llafar adar, neud gwa_^r gweilgi, /Neud gwaeddgreg CBM III 21 139 on y'u hadawai! /I Loegrwys hwysgynt, lletgynt neud llai /Can llas llid aerlew, llew nwy llochai: /Neud PM V 8 37 gwyddfid: /Nis dwg lleidr fy llawrgerdd odid. /Neud llai dyofod, neud dyofid - ced, /Cadwgawn rhyddelid CBM III 5 98 carwy, /Neud lluddedig glan rhag glas fordwy, /Neud llawen awen, awel neud mwy! /Neud llawer y'm llif-i CBM IV 9 218 uch cnawd cnudoedd ar gylchyn /Arllwybr llawr, neud llawer blwyddyn, /Llew llysoedd llysaidd ei derfyn, CBM III 5 99 las fordwy, /Neud llawen awen, awel neud mwy! /Neud llawer y'm llif-i lliw amaerwy - ton /Ban llewych e BF VII 56 28 o, /Llafn llidiawgddur cur cyffro, /Llew prudd neud llawr pridd a gro GYC VII 36 30 dd llwydd cyn lladd y deunaw, /Arglwydd llary, neud llawr ysy daw, /Arglwydd glew fal llew yn llywiaw - DB VI 31 1 Neud Mai, neud lleilai llif yn afon, /Neud maith y'm dyrraith dir DB VI 24 85 e_^n /A dygen llawen yn eu llywiaw. /Llywelyn, neud llew cywaethlaw, /Llyw anaw llywenydd dreulaw, /Yst IRh VII 30 2 f ddigarad, cyd bwyf digerydd /O garu nwyf llu neud lliaws dydd; /Hawl hyfawl ganmawl ganmwy beunydd, / CBM III 5 97 ddfaeth facwy, /Am a rygaraf-i, ceni'm carwy, /Neud lluddedig glan rhag glas fordwy, /Neud llawen awen, PM V 26 22 medd; /Yn Abertawy, terrwyn allwedd - Lloegr, /Neud llwyr weddw y gwragedd. /Ni cha_^r eryr gwy_^r gwor GYC VII 36 35 mrais /Ni lyfasai Sais ei ogleisiaw: /Arglwydd neud maendo, ymandaw - Cymry, /O'r llin a ddyly ddal Abe DB VI 31 1 Neud Mai, neud lleilai llif yn afon, /Neud maith y'm dyr DB VI 31 2 Neud Mai, neud lleilai llif yn afon, /Neud maith y'm dyrraith dir ofalon, /Neud mwyfwy galar g PB VII 18 28 ei ddwyn, gw_^yn gynnwrf, /Eryr, mur mawrwyr, neud marw PB VII 5 1 Gw_^r cymrwyn ei ddwyn, gwawr Cymry - neud marw, /Mawr a chweddl a'm deffry, /Owain prain neud LlG VII 27 35 wel /Am lyw cleddyfrudd heb gudd, heb ge_^l. /Neud mau ei eisiau, neud isel - fy mryd, /I'w feirddion DB VI 31 4 r ofalon, /Neud mwyfwy galar gwanar gweinion, /Neud mau feddyliaw hwyliaw haelion. /Hwy hwyliesynt gynt CBM III 26 133 chddawn /Neud difwng deigr ddillwng dicllawn! /Neud mau hoed am hoeddl anwogawn, /Neud wyf gw_^yn godde LlN II 17 1 Neud mau melynddwn, archfain, cynghrwn, - ceirw, /Cyd ba CBM III 21 9 Carawn, /Cymyrredd a medd a meirch crychrawn, /Neud mau o'i angau dagrau digrawn, /Digrifwch dragon, dr PB VII 20 9 dr, da w_^r arglwydd. /Arglwydd naid mawrgudd, neud mawrgur - gwyrda /Dwyn gwrda penadur, /Blegywryd, CBM IV 18 19 , Fodrydaf, /O'th dorfoedd i'th derfyn uchaf. /Neud mi a fynnwn, fy Naf, - o'th ganiad, /O'th gariad y' CBM IV 17 93 iaint gymaint gymedrolaeth, /Caredd i'm hynni, neud mi a'i maeth, /Caru a mynnu fy mabolaeth. /Caraf, i CBM IV 18 17 rchaf, - ceinfolawd /Ar draethawd a draethaf; /Neud milioedd a'th fawl, Fodrydaf, /O'th dorfoedd i'th d CBM III 5 98 glan rhag glas fordwy, /Neud llawen awen, awel neud mwy! /Neud llawer y'm llif-i lliw amaerwy - ton /Ba DB VI 31 3 yn afon, /Neud maith y'm dyrraith dir ofalon, /Neud mwyfwy galar gwanar gweinion, /Neud mau feddyliaw h DLlM II 18 43 ydd. /A'm rhoddes meirch re rewydd - a danaf: /Neud nad ef a'u dyrydd! /Mi ni'm dawr cyn de_^l dros elf CBM III 21 93 r trydar, trin orllawes, /Er pan llas llyw ced neud neued nes, /Neuaf nas gwelaf fal y'm gweles, /Eisia OC II 14 94 oliant yw eu rhan, y rhai gynnau; /Marwnad fu, neud nw newid y ddau. /Ochan Grist, mor wyf drist o'r an CBM IV 18 23 yd, cynhelwaf, /Ced wallaw, na ad wall arnaf! /Neud oedd fwy no rhaid rhad mwyaf /Rhwyf cedyrn yn cadw OC II 14 113 chasant: /Meurig fab Gruffudd, grym darogant. /Neud oedd gochwys pawb pan atgorsant; /Neud oedd lawn o OC II 14 114 ogant. /Neud oedd gochwys pawb pan atgorsant; /Neud oedd lawn o haul Hirfryn a phant. /Dywallaw di'r co PM V 23 32 ydar, /Oedd amliw tonnau twn, amar - eu naid, /Neud oeddynt dilafar, /Ton heli ehalaeth trwy fa_^r, /To ES I 19 5 yw i'm gw_^ydd, /Hydr ei wir am ei waradwydd. /Neud oerfedd haelonedd hylwydd, /Hylawch cerdd oedd ef y BF VII 54 3 gweilgi, /Gweilging mo_^r-adar hwylfar heli, /Neud oerllen arien Eryri - weithion, /Neud uchel gwendon D-4 VI 20 55 /I am Ystrad Meuryg; /Clwyfuswydd, nid plydd, neud plyg /Clod gyhoedd caeroedd cerrig. /Cerrynt a ddug PB VII 5 3 marw, /Mawr a chweddl a'm deffry, /Owain prain neud pridd wely, /Arfod fygr, aerwalch hydr hy. /Fy hy a DB VI 33 32 b ni edir. /Neud rhygwyn terrwyn tyrfa pabir, /Neud rhai am Ruffudd a ddyhuddir, /Neud rhawch ei ardaw EW VI 4 44 wyf rhwysg orddyfnaid, /Diwedd, nod rhuddfedd, neud rhaid EW VI 4 1 Neud rhaid am Fadawg trengi - ciwdodoedd! /Gwalch cadoe DB VI 33 33 rfa pabir, /Neud rhai am Ruffudd a ddyhuddir, /Neud rhawch ei ardawch, neud rhywir - ei farw, /Ei farwn CBM III 5 94 thyll, syll na saffwy, /Ysaffwn ydd wyf o nwyf neud rhwy! /Neu'm rhydraeth hiraeth, feddfaeth facwy, /A EGM I 26 1 Amser Mai, maith dydd, neud rhydd rhoddi, /Neud coed nad ceithiw, ceinlliw cell PM V 11 30 _"rnedd, tey_"rnwawr - Prydain, /Pryder beirdd neud rhyfawr /Myned udd, budd byddinawr, /Mynawg llary, ES I 15 19 /Gwae Brydain am briodoriaeth! /O golli Rhodri neud rhygaeth - eirchiaid, /A'm parchai llu meddfaeth. / DB VI 33 31 y dognir - ced /Haelfab Ednyfed, neb ni edir. /Neud rhygwyn terrwyn tyrfa pabir, /Neud rhai am Ruffudd DB VI 33 33 Ruffudd a ddyhuddir, /Neud rhawch ei ardawch, neud rhywir - ei farw, /Ei farwnad a genir. /A orug o dd PM V 24 25 aelus ddraig Ffraw, Ffrainc gymynawg. /Y Dehau neud tau fal teithi_"awg, /Freenin gwrdd drin, gwy_^r dr PM V 26 59 rhwy ciglau; /Llys Hawrffordd, ei berw ffyrdd neud tau, /Llwyr llosged ei thydwed hithau; /Lluddwyd, c LlF1 II 3 37 meirch marchogion, /Yng Ngharneddau tau Teon. /Neud tau o'r barau a berydd - i'm plaid, /I'm plygu heb EW VI 4 3 - ciwdodoedd! /Gwalch cadoedd, cadrfalch ri; /Neud trai calon don (dug fi) /Ac neud trwydoll o'i golli EW VI 4 4 adrfalch ri; /Neud trai calon don (dug fi) /Ac neud trwydoll o'i golli. /O golli Madawg, etgyllaeth - c BF VII 54 4 r heli, /Neud oerllen arien Eryri - weithion, /Neud uchel gwendon gwyndir Enlli, /Neud wyf hoed fwyfwy CBM III 24 41 nt, /Neud gorddifynt hynt gwynt gwrth doniar, /Neud wy a'i gofwy, neud gorddyar, /Neud gorddifedd gw_^r CBM IV 18 27 n meddwl a feddyliaf /O bechu a bechws Addaf. /Neud wyf alltud drud a dreigl Dy wendud /A'th wendorf am IRh VII 30 1 Neud wyf ddigarad, cyd bwyf digerydd /O garu nwyf llu ne CBM IV 18 62 gfed - o'i law /Heb luddiaw iddaw Ei ddylyed, /Neud wyf fardd, digardd y'm digoned, /Ar helw fy Nghreaw CBM III 26 134 dicllawn! /Neud mau hoed am hoeddl anwogawn, /Neud wyf gw_^yn goddedig ddigawn; /Neur gyrchais ar oest BF VII 54 5 weithion, /Neud uchel gwendon gwyndir Enlli, /Neud wyf hoed fwyfwy drwy drueni, /Neud wyf hoen hyboen BF VII 54 6 dir Enlli, /Neud wyf hoed fwyfwy drwy drueni, /Neud wyf hoen hyboen heb arglwyddi: /Triwyr a gollais, t CBM III 15 24 /A_^'r Gorau ydd ymgyrwyf, /Am ga_^r naid afar neud wyf. /Nid wyf ddiletgynt am ddiletgawdd - hael /O h PM V 18 13 buost gwas /Cledd eurin, clo byddin clodfras; /Neud wyt w_^r, aerdwr ardwy efras - cad, /Cedernid Eneas CBM III 21 142 nwy llochai: /Neud eddiw milwr mal na rhyfai, /Neud ydiw heddiw heddwch arnai. /Arnaf, ernywaf, ernywed DB VI 28 8 g; /Pan geisiais-i esill o Enilleg, /Cam oedd, neud ydoedd yn Wyndodeg! /A'm rhoddwy Fab Duw dawn arwan CBM III 5 25 gall ateb y neb a'm nwyf. /Ym mhwyllad newid, neud ydwyf - am fun /Yn anhun anhedd, ced rhys porthwyf. LlG VII 27 33 - ei golli) /Nid rhyfedd ochi yn iawn uchel. /Neud ydyw ynof-i cof cyfarchwel /Am lyw cleddyfrudd heb DB VI 29 21 _^r dinam yn ddiamau, /Gwael yw nad y_^nt fyw, neud y_^nt feddau: /Gwae'nt hwy ar a wnaeth eu penaethau CBM III 15 30 im wybod, neud anobaith - cyrdd, /Cerddorion neud y_^nt gaith, /Och nad byw ceinllyw Cynllaith, /Acha neued 3 CBM III 16 249 /Yn y mae gware gwaredred, /Yn y mae yfed heb neued, - heb na_^g, /Heb nebawd eisiwed. /Gorpo te_"yrn, CBM III 21 93 dar, trin orllawes, /Er pan llas llyw ced neud neued nes, /Neuaf nas gwelaf fal y'm gweles, /Eisiau a'm MB I 3 170 r (pefr ymddired) /Gan engylion foes (ni'm oes neued) /Yn undawd Drindawd, drwy rybuched, /Gan lain loy neuedd 4 MeiG I 30 2 bo i gan Dduw, a'm bo - trugaredd, /Ni bo drwg neuedd a'm gorfeddo. /Bod ar iawn o'm dawn a'm diheino; GM I 14 31 dd crefydd cerdd-dwyll. /Credaf Grist nefoedd (neuedd gannwyll) /Cain fedydd fy Nuw yn niw Ystwyll. /Ys EGM I 26 24 nthi. /Gweryd rhudd a'i tudd wedi tewi, /Gwael neuedd maenfedd mynwent iddi. /Golo Nest! Golau ddireidi CBM III 3 49 /Gw_^ydd fynwent, gwyddfa brenhinedd, /Beirdd neuedd, niferawg orsedd, /Braisg adorth, eorth ehofnedd: neufedd 1 PhB VI 15 32 , cyd erganedd, /Canu cerdd am borth, am byrth neufedd: /Hengerdd Delesin i dey_"rnedd - elfydd, /Hi a Neu'm 25 PM V 22 3 elfydd Elwy, /Eiliwn wawd a_^ defawd, a dwy; /Neu'm bu arallddydd i'm rhydid rhwy /Cer moreb ceinwyneb PM V 22 1 Neu'm bu dydd cer elfydd Elwy, /Eiliwn wawd a_^ defawd, GG II 31 39 edd- oruchel, /O'r achwedd orau o dey_"rnedd. /Neu'm bu o'i angad mwyndyad medd, /Ni bu oesdlawd beirdd CBM III 21 41 cof i'm coddi, /Coddedig ydd wyf o ddiclloni) /Neu'm bu o'i angad, rad ragori, /Rhagorfudd heb gudd, he CBM III 21 7 allawn /Mal pan gant Morfran marwnad Einiawn. /Neu'm bu, o'm caru can udd Carawn, /Cymyrredd a medd a m PM V 22 5 i'm rhydid rhwy /Cer moreb ceinwyneb Conwy; /Neu'm bu tremynu tramwy - rhwng Lle_"yn, /Llewychedig au PM V 13 25 l /Gwawr echen, gwryd Echel. /Echyng ynof cof, neu'm cafas - edlid /Am edling tey_"rnas, /Hydr udd cle CBM III 10 20 cynnwys draig Bowys drwy barch, /Neu'm harwar, neu'm ca_^r, neu'm cyfarch. /Cyfarchaf i Dduw cyfarchdda GM I 8 71 gon wanas, /Cymhwyllais Gemais, Gymry ddinas. /Neu'm carws Owain cerddaw yn was: /Gnawd wedy rhyserch CBM III 10 20 Bowys drwy barch, /Neu'm harwar, neu'm ca_^r, neu'm cyfarch. /Cyfarchaf i Dduw cyfarchddawn - foliant CBM III 10 19 r ddihafarch - wy_^r /Ni'm gwehyr gwahanarch, /Neu'm cynnwys draig Bowys drwy barch, /Neu'm harwar, neu PB VII 7 14 n. /Digrawn ar fy ngrudd dagrau - am Forgant, /Neu'm cynwant clwyfiant clau, /Hael enwawg, hoeddl frada CBM III 21 11 rawn, /Digrifwch dragon, draig Iorfeirthiawn: /Neu'm doddyw defnydd, dydd dyfyddlawn, /Dyfod ei gyfnod PB VII 20 6 fod. /Deryw Blegywryd, deurudd arwydd - hoyw, /Neu'm doeth hoed o'i dramgwydd, /Drudwalch, hylwybr fal CBM III 26 67 adwyd /Hael cedawl, hoeddlfreuawl freuddwyd. /Neu'm dothyw anaw o annwyd - fy ngherdd, /Fy nghyfaillt, PM V 14 27 godre, /Dolydd Caerlli_"on ddail lliaws bre; /Neu'm dwg meirch mygrfawr, dyrawr, dyre, /Ar hwyl ganmaw CBM IV 18 25 d rhad mwyaf /Rhwyf cedyrn yn cadw ar eithaf. /Neu'm dychryn meddwl a feddyliaf /O bechu a bechws Addaf EGM I 26 33 ogni - poen /Penyd a fo mwy no'r mau hebddi. /Neu'm gorau angau anghyfnerthi, /Nid ymglyw dyn byw o'r MB I 3 72 awg; /Cyn myned mur ced yn dawedawg /Dy-m-gug, neu'm gorug yn oludawg. /Yfais gan de_"yrn o gyrn eurawg CBM III 10 20 narch, /Neu'm cynnwys draig Bowys drwy barch, /Neu'm harwar, neu'm ca_^r, neu'm cyfarch. /Cyfarchaf i CBM III 26 65 r gadwyd, /Lloegr dachwedd, gyminedd gymwyd, /Neu'm hirdraidd hirdraul na adwyd /Hael cedawl, hoeddlfr PM V 4 29 ryson /O'r prif feirdd, 'ym mhrif gyfeillion. /Neu'm rhodded gweled golygon, /Tro orig, trwy wy_^r a gw CBM III 21 38 i. /Neu chollais-i arglwydd rhwydd yn rhoddi, /Neu'm rhoddes-i hil Rhun rhudd a phali, /(Neu chyfyd yno GM I 8 73 yn was: /Gnawd wedy rhyserch rhyseiliaw cas. /Neu'm rhoddes o'i fudd heb oluddias /Gorwyddawd ffyrfgna CBM III 5 95 na saffwy, /Ysaffwn ydd wyf o nwyf neud rhwy! /Neu'm rhydraeth hiraeth, feddfaeth facwy, /Am a rygaraf- Neu'n 1 PM V 13 16 dan ddestl, /Ne_^r trymder tromgad ddiwestl, /Neu'n gwneir fegis Gweir fab Gwestl. /Gwestlid rhag lle Neur 4 PM V 14 21 yre, /Llwybrant o'm nwyfiant uch no'r nwyfre. /Neur arwedd dyfredd yn eu dyfrlle /Gwisg gwynddail gwyai PM V 14 25 atre, /Neud adwen ar ddyn rhy-ddwyn fy ngne. /Neur ddug Wysg, gantwysg gan ei godre, /Dolydd Caerlli_" CBM III 26 135 anwogawn, /Neud wyf gw_^yn goddedig ddigawn; /Neur gyrchais ar oestrais estrawn, /Emys pasg pysgawdliw PM V 23 175 nad a_^nt /I'th erbyn i'th erbarch feddiant. /Neur orwyt, yng ngorenw Morgant, /Ar filwyr Prydain pedr neurudd 1 IRh VII 30 8 fy ngheudawd fy nghyd-hoed ddydd: /Llofrudd fy neurudd yn awr echwydd. /Lleufer ebyr my_^r morfe_"ydd - Neus 5 CBM III 21 91 es, /Angen a'm lludd gwe_^n, gwae rwy golles! /Neus gwarchae mynwent ym mynwes - daear, /Neud gwa_^r gw PM V 11 2 ddiludd ddilawch - tey_"rnedd, /Tey_"rnfeirdd, neus gwddawch, /Periglew glew a glywsawch, /Pair Prydain PM V 5 53 - cad, /Bleiddiau coed a'u llewes. /Cynna hwn, neus gwn nas gweles /Dyn ym myw o'r maint rhyganes. /Car D-4 VI 20 7 yf /Yn rhyfyg gwythlonedd, /Tud glyw tir Mynyw neus medd /Tw_^r torfoedd terfyn Gwynedd. /Gwynedd yn rh PhB VI 15 6 . /Er pan fu Elffin yng nghywrysedd - Faelgwn /Neus porthes peprwn pell dyfrydedd: /Llafar meriniau gwy neu'th 1 PM V 19 18 wg dy alon. Dy elyn - gwae ef! /Gwaedd a gwlad neu'th ganlyn, /Peth o'th oed, athwyd wy derfyn /Pymthe newaint 1 CBM III 3 61 i balchrodd tramaint, /A'i balchwawr yn awr yn newaint /A'i balchgor heb achor echwraint, /A'i balch o newid 7 PM V 8 27 aelder gynhenid. /Llas Iorferth, aernerth, aur newid - a_^ cha_^r, /Och erddaw nid odid, /Mab Madawg, GM I 12 12 remyg Duw a_^ digfryd oseb, /Ni lluddiwn i neb newid breuddwyd. /Nid breiddgof gennyf, cyn bwyf llwyd, CBM III 5 25 Collais gall ateb y neb a'm nwyf. /Ym mhwyllad newid, neud ydwyf - am fun /Yn anhun anhedd, ced rhys po GM I 14 13 i, /A Chymro ddifro ddifrad weddi, /Diwraidd a newid 'ny bai chwant a llid, /Difanw present ddlid presw PhB VI 14 4 gad chwe_^l chwerwlid /Myn nad eingai neb ar y newid. /Peunydd yn rhwyddrydd y'm rhoddid - anoeth, /Peu CBM IV 8 18 n nhrais, yn nhraws ober, /Peunydd oedd newydd newid rhuddfer. /Peunoeth oedd pennaf gwedi pynner - cad OC II 14 94 w eu rhan, y rhai gynnau; /Marwnad fu, neud nw newid y ddau. /Ochan Grist, mor wyf drist o'r anaelau! / newidaf 1 LlG VII 24 15 ledd /O arglwydd gwladlwydd glod adrysedd. /Ni newidaf naf un awrfedd - a_^ neb, /Anebrwydd dangnefedd! newis 2 HOG II 6 74 unydd, ddefnydd hyd Ddydd Brawd; /Am Hawis, fy newis ddefawd. /Cefais i fun dduun, ddiwyrnawd, /Cefais- HOG II 8 1 Fy newis-i rhiain firain, feindeg, /Hirwen yn ei llen lliw newisaw 1 GM I 9 129 r rhag llwybr fy llaw! /Derllyddid fy neddf fy newisaw /Yng Nghadelling fre fro Dysiliaw. /Dy-m-hunis t newredd 2 PM V 4 44 /Ef a fo, gan fodd engylion, /Yn Nawgradd, yn newredd gwirion. /Ef ym myd ym mawrfryd ym Mo_^n, /Yng PB VII 8 11 f! /Cadoedd gyman, cad gynnwrf, /Bolchgledd yn newredd, yn eirf, /Balchglod ag arfod ac arf. /Arfrudd b newydd 14 GB II 26 103 yn cer y dolydd, /A Llanddewi y Crwys, llogawd newydd, /A Glasgwm a'i eglwys ger glas fynydd, /Gwyddelf LlF1 II 1 51 ufyl ofydd, /A'r fagl ferth werthfawr wyrthau newydd, /A ludd i'r gelyn ladd ei gilydd; /A'i harglwydd GM I 9 163 maith gerennydd, /Ac y'm daerawd i draul o dra newydd /Ag amrant hirwrm a grudd hirwlydd, /Ac yn llys a LlF1 II 3 39 /I'm plygu heb ddefnydd, /Ai cardd ai cerdd o newydd, /Ai cabl ai cwbl gerennydd. /Cerennydd y dydd y BF VII 44 5 dramawr, pob dri. /Oedd tringar ein ca_^r, cof newydd - a'n pair /Perygl hiraeth peunydd, /Oedd cwyn dw MB I 3 122 yfu ar eu hedrydd /A ddug o'i gadau chweddlau newydd! /Cad rhag Castellmarch, mawr ei dyfydd, /A chada ES I 18 1 Uwchben bedd newydd Ednyfed - y bu_^m, /Im bu deigr hyd arffed; /Cymr IRh VII 30 4 l ganmwy beunydd, /Hawdd fu ei charu o'i chaer newydd. /Hwyl orne heulfre ar froydd - glasfor /Pan fydd CBM III 3 81 int, /Cynddelw wyf, cynhelwaf o fraint: /Cerdd newydd i'm rhebydd rygaint, /Cain awen gan awel bylgaint LlF1 II 1 88 n ac o'm dirnad - dedwydd /Goffa_"u dofydd o'm newydd na_^d, /Can rhoddes im rhan feirch can cynwad, /C PhB VI 15 34 ngerdd Delesin i dey_"rnedd - elfydd, /Hi a fu newydd naw saith mlynedd; /Ac oni'm dwg-i angau i anghen CBM IV 8 18 mais, yn nhrais, yn nhraws ober, /Peunydd oedd newydd newid rhuddfer. /Peunoeth oedd pennaf gwedi pynne HOG II 6 38 nos a dydd. /Gorpwyf-i cyn bwyf bedd, buddai newydd, /Tir Tegeingl, tecaf yn ei helfydd. /Cyd bwyf-i SB II 23 5 i ysgain, /Chweddl agarw marw mawrfab Owain /O newydd yn Nehau a Dwyrain, /Yn ormodd, yn armes Prydain. newyddlas 1 LlG VII 24 126 /Cynnwrf ta_^n, lluch faran Llachau, /Cyfnewid newyddlas ferau. /Cyfarf wyf o rwyf rhudd lafnau - yng nhad 1 GM I 8 61 they_"rnaf, cain Owain eurwas. /Arddwyrews fy nhad ei fraisg frenhindad, /Ar awen amnad ei rad rhagfra nhaerdan 1 ES I 22 13 elwir dwyawl, /A fo drwg a drig yn ddihawl /Yn nhaerdan affan uffernawl /Uffern ddofn, ddyfnaf ei chana nhafawd 4 MB I 4 24 i, /Ac wedy dawn awen, amgen ynni, /Amdlawd fy nhafawd ar fy nhewi. /Mi, Feilyr Brydydd, berierin i Bed PhB VI 16 2 ruchel arglwydd, gor-yth-iolaf, /Gorfeddawd fy nhafawd, gwawd a ganaf, /Goroer fy nghalon goruch adaf - DB VI 35 1 Traethwys fy nhafawd trwy nerth y Drindawd /Traethwawd o'm barddwawd PM V 4 25 daw cyflawddon /Am olud termud Dey_"rnon; /Fy nhafawd yn frawd ar Frython /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwer nhangnef 2 PM V 28 2 ddin, budd achref - cerddau, /Cerddwys hael yn nhangnef /Carno fro, freiniawl addef, /A gwedi Carno, ca CBM IV 9 130 , erglyw fy marddlef, /Pair Prydain, profwn yn nhangnef. /Tangnefedd amnawdd amniferwch - rhif, /Rhiall nha_^l 2 GYC VII 38 18 nifer, /Ac annheilwng lu gan Lusiffer, /Ac yn nha_^l pob sant ei galander, /Ac engylion nef, nifer - c HOG II 6 82 , ac ef gwaith gorddygnawd, /Cefais-i wyth yn nha_^l pwyth peth o'r wawd - yr gaint; /Ys da daint rhag nhanfre 1 PM V 9 11 dad o'i rad rodre. /Molawd yw yng ngnif mal yn nhanfre, /Edeinfeirch a seirch serrigl gynwe, /Moladwy y nharf 3 CBM IV 4 226 n Saeson, /Yn nhorfoedd cyhoedd cyngreinon /Yn nharf enwerys gwry_^s gwron, /Yn nhwrf llu a llef ysglyf CBM IV 9 76 y. /Gw_^r yn nhwrf, yn nhorf arhyly, /Gw_^r yn nharf, yn nherfysg wedy, /Gw_^r yng ngryd gwy_^r gwryd, CBM IV 8 11 /Nid beirdd a'i dadfarn, bardd a'i dadfer. /Yn nharf, yn nherfysg, yn ffysg ffyrfder, /Yn nhwrf, yn nho nheca' 1 MG VII 32 64 in lles, a'n lludd poenau, /Ac a'n gwna lle yn nheca' bre, yng ngobrwyau nheced 1 PM V 26 113 /Na'th adws Iesu eisiwed /Yn nhygant y Tri, yn nheced - Addaf, /Neud addwyf y'th ganrhed! /Rhun gymrawd nheg 1 EMRh VI 23 30 , /Yn nhygiant trigiant, ddraig ddiystwng, /Yn nheg addef nef nawdd orddillwng nherfyn 1 CBM IV 4 224 Gwladoedd bair, cadair cadfaon /Yn nherfysg yn nherfyn Saeson, /Yn nhorfoedd cyhoedd cyngreinon /Yn nha nherfysg 5 CBM IV 6 183 ar dres o'i drais a welir, /Twrf yn nhorf, yn nherfysg am dir, /Trwm ydd ergryner crynoder ei fa_^r, / CBM III 14 30 . /Arglwyddi gynnwrf gynhorawr - yn nhorf, /Yn nherfysg byddinawr, /Marchawg balch, bwlch ei aesawr, /M CBM IV 9 76 yn nhwrf, yn nhorf arhyly, /Gw_^r yn nharf, yn nherfysg wedy, /Gw_^r yng ngryd gwy_^r gwryd, gw_^r hy, CBM IV 8 11 a'i dadfarn, bardd a'i dadfer. /Yn nharf, yn nherfysg, yn ffysg ffyrfder, /Yn nhwrf, yn nhorfoedd hud CBM IV 4 224 Tey_"rnon: /Gwladoedd bair, cadair cadfaon /Yn nherfysg yn nherfyn Saeson, /Yn nhorfoedd cyhoedd cyngre nhewdor 1 CBM III 10 47 ethawd traethitor, /Gwrdd fyddin, feiddiaid yn nhewdor, /Gwy_^r Weirniawn gwryd diachor. /Wythfed lwyth nhewi 1 MB I 4 24 wn awen, amgen ynni, /Amdlawd fy nhafawd ar fy nhewi. /Mi, Feilyr Brydydd, berierin i Bedr, /Porthawr a nhey_"rngaer 1 PhB VI 14 36 rthid. /Yn nhey_"rngan fan, fawr ei rydid, /Yn nhey_"rngaer glaer yn yd glywid, /Yn nhe_"yrn addef, yn nhey_"rngan 1 PhB VI 14 35 nnawn /Nid oedd ar hirgrawn ydd ymborthid. /Yn nhey_"rngan fan, fawr ei rydid, /Yn nhey_"rngaer glaer y nhe_"yrn 1 PhB VI 14 37 ydid, /Yn nhey_"rngaer glaer yn yd glywid, /Yn nhe_"yrn addef, yn nhey_"rnas nef, /Gw_^r ysy'n goddef y nhey_"rnas 3 PhB VI 14 37 aer glaer yn yd glywid, /Yn nhe_"yrn addef, yn nhey_"rnas nef, /Gw_^r ysy'n goddef y goreilid. /Cyfod-d BF VII 57 20 /Gwna, dan gof erof, eiriawl - im dangnef /Yn nhey_"rnas nef Naf ysbrydawl CBM III 16 252 awd eisiwed. /Gorpo te_"yrn, twrf llanwed, /Yn nhey_"rnas nef nodded nhir 1 HOG II 6 37 lydd! /Esgynnais ar felyn o Faelienydd /Hyd yn nhir Rheged rhwng nos a dydd. /Gorpwyf-i cyn bwyf bedd, nhorf 5 PM V 4 54 /Yn eurdorf cynnorf cynreinon, /Yn eurgorf yn nhorf anhyrron: /Anhyrron ddaear, anhyrron CBM IV 9 75 _^r a wn-i a hwn yw hynny. /Gw_^r yn nhwrf, yn nhorf arhyly, /Gw_^r yn nharf, yn nherfysg wedy, /Gw_^r CBM IV 6 183 ir. /Tarf ar dres o'i drais a welir, /Twrf yn nhorf, yn nherfysg am dir, /Trwm ydd ergryner crynoder e CBM III 14 29 wr arglwydd. /Arglwyddi gynnwrf gynhorawr - yn nhorf, /Yn nherfysg byddinawr, /Marchawg balch, bwlch ei CBM III 26 87 wa_^r dirglwyf dorglwyd; /Gwayw yng nghorf, yn nhorf, yn nhryfrwyd - wriaf, /Ei orsaf oedd arswyd, /Gwa nhorfoedd 2 CBM IV 4 225 ir cadfaon /Yn nherfysg yn nherfyn Saeson, /Yn nhorfoedd cyhoedd cyngreinon /Yn nharf enwerys gwry_^s g CBM IV 8 12 yn nherfysg, yn ffysg ffyrfder, /Yn nhwrf, yn nhorfoedd hud oedd hyder, /Yng nghyfragor glyw am eu gle nhorment 1 CBM IV 6 188 r y'i gelwir, /Tryliw ei ysgwyd, ysgydwir - yn nhorment, /I gadwent yd gedwir. /Trylwyn yw a'm glyw a'm nhostur 1 CBM IV 17 79 edd, ni bu segur. /Pani wy_^l pobloedd pawb yn nhostur - pla, /Pob tra yn ddifa ac yn ddifur, /Pob naf nhrabludd 1 DB VI 25 25 clybod clwyf ym mhob elin, /Oedd briw rhiw yn nhrabludd edrin, /Oedd braw saw Saeson Clawdd y Cnwcin, nhraethawd 1 LlF1 II 2 33 Cred fy ngair o'm pair; perid ataf. /Parawd fy nhraethawd; nis gnawd draethaf - hebod: /Treth trafod tr nhrafferth 1 LlF1 II 2 7 yddaf: /Arwyrain Owain a geinganaf. /Arwymp fy nhrafferth, ar fy ne_^r fy nerth, /Ar orwyddawd berth y nhragywydd 1 GYC VII 42 60 rf da, /I gan lewenydd y wledd ni dderfydd /Yn nhragywydd rydd rad gymanfa nhrais 4 CBM IV 3 4 n, /A [ ]nid gwalchlid gweilchlawn, /A or[] yn nhrais wythlawn, /A orfu ar ll[]rawn, /A orau cadau Cere CBM IV 8 17 anghyfle llwfr llafur ofer, /Yng Nghemais, yn nhrais, yn nhraws ober, /Peunydd oedd newydd newid rhudd CBM IV 4 141 balch, bwlch ei ddifa_"edd, /Gw_^r efrais yn nhrais, yn nhrosedd, /Gw_^r afraid ei farwnaid i fedd! / CBM III 26 11 rwydd glasfre rhag glasfer: /Yn nhrymglais, yn nhrais, yn nhrymder, /Yn nhromgad, yn nhramwy, cwyner! / nhramwy 1 CBM III 26 12 lais, yn nhrais, yn nhrymder, /Yn nhromgad, yn nhramwy, cwyner! /Yng nghyflawndal cyrdd, yng nghyflawnd nhras 1 PM V 15 7 m cywyd nid cas. /Edrych, pan fernych faint fy nhras, /Creadur poethgur, pa'th greas. /Archaf arch i Be nhraws 1 CBM IV 8 17 wfr llafur ofer, /Yng Nghemais, yn nhrais, yn nhraws ober, /Peunydd oedd newydd newid rhuddfer. /Peuno nhreisiaw 1 GYC VII 36 17 ydd a drig iddaw, /Ys mau llid wrth Sais am fy nhreisiaw, /Ys mau rhag angau angen gwynaw, /Ys mau, gan nhrin 6 GYC VII 42 27 Colofnau cadau cyd orseddfa. /Gwelais wy_^r yn nhrin a meirch mysterin /A gwin a gwerin, a gwarwyfa. /G LlF1 II 2 39 garaf; /A nu neud ethyw llyw glyw glewaf - yn nhrin, /Ar haelfron Frenin o'r llin llariaf. /Ysgor ddo PB VII 17 9 hael twym-ddiwael telaid. /Telaid yn rhaid, yn nhrin gwry_^s /Fu Fleddyn, flyngddrud neges; /Rhagor glo GM I 9 3 , mygr hear hin. /Mi ydwyf eurddeddf ddiofn yn nhrin, /Mi ydwyf llew rhag llu, lluch fy ngorddin. /Gorw LlF1 II 2 50 isir o'r tir geir Taf /Hyd ei dir ger Tren, yn nhrin pennaf. /As dewiso Duw y diweiriaf - o'r gwy_^r, / CBM III 28 21 da Dwywg. /Difeflwyr frodyr, frwydr efnys - yn nhrin, /Yn nhrydar anfelys, /Cad enwiredd enwerys /Ceidw nhristyd 1 GM I 7 15 th ymborthed. /Rhy-dost fy mhenyd, rhy-drwm fy nhristyd, /Rhy-m-ergyd oer godded; /Rhag galar garw afar nhro 1 PB VII 1 9 breienin trin traws. /Trawsfar yn nhrydar, yn nhro - digythrudd, /Mab Gruffudd, breisgudd bro, /Caer d nhromgad 1 CBM III 26 12 r: /Yn nhrymglais, yn nhrais, yn nhrymder, /Yn nhromgad, yn nhramwy, cwyner! /Yng nghyflawndal cyrdd, y nhrosedd 1 CBM IV 4 141 lch ei ddifa_"edd, /Gw_^r efrais yn nhrais, yn nhrosedd, /Gw_^r afraid ei farwnaid i fedd! /Gw_^r gwaed nhrugaredd 1 GG II 31 6 a'n dwg o'n diwedd, /O'i dygiant, drigiant yn nhrugaredd. /Edrywant trachwant trachywedd - ein cnawd, nhrydar 5 CBM III 28 22 Difeflwyr frodyr, frwydr efnys - yn nhrin, /Yn nhrydar anfelys, /Cad enwiredd enwerys /Ceidwaid graid G CBM IV 11 5 'i baladr. /Bedd Pyll pwyll enwir, enwawg - yn nhrydar, /Budd wasgar, beirdd wisgawg, /Dan llen ddirgel PC II 21 30 . /Can eddyw Aerddur yn arddyfrwys - fa_^r /Yn nhrydar, dda_^r ddiffwys, /Ciliai rhag ei lu Loegrwys, / D-1 I 1 5 ddad, fab Goronwy. /Godrudd ei fa_^r, gwrdd yn nhrydar: gwae ry'i cothwy! /Pedrydawg haul, mwyaf ei dra PB VII 1 9 aws, /O lin breienin trin traws. /Trawsfar yn nhrydar, yn nhro - digythrudd, /Mab Gruffudd, breisgudd nhryfrwyd 1 CBM III 26 87 lwyf dorglwyd; /Gwayw yng nghorf, yn nhorf, yn nhryfrwyd - wriaf, /Ei orsaf oedd arswyd, /Gwayw trwy fl nhrymder 3 CBM IV 8 41 ng ngwenwynder. /Pan gychwynnws gw_^r gwrdd yn nhrymder /Ni bu a_^ gwalltan i gwrt Gwallter, /Oedd ffys CBM IV 4 260 au, rhiallu ymer, /Tres trachwres, trochiad yn nhrymder, /Prain Prydain, preiddwyr ehofnder, /Pair enwa CBM III 26 11 re rhag glasfer: /Yn nhrymglais, yn nhrais, yn nhrymder, /Yn nhromgad, yn nhramwy, cwyner! /Yng nghyfla nhrymglais 1 CBM III 26 11 hyder /Yng ngorwydd glasfre rhag glasfer: /Yn nhrymglais, yn nhrais, yn nhrymder, /Yn nhromgad, yn nhr nhw_^r 1 HF VII 23 1 Gw_^r ysydd yn nhw_^r yn hir westi, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, tey_"rnwal nhwrf 3 CBM IV 4 227 yngreinon /Yn nharf enwerys gwry_^s gwron, /Yn nhwrf llu a llef ysglyfion. /Cyrn cenynt, cerddynt carnw CBM IV 9 75 a ffy, /Gw_^r a wn-i a hwn yw hynny. /Gw_^r yn nhwrf, yn nhorf arhyly, /Gw_^r yn nharf, yn nherfysg wed CBM IV 8 12 /Yn nharf, yn nherfysg, yn ffysg ffyrfder, /Yn nhwrf, yn nhorfoedd hud oedd hyder, /Yng nghyfragor glyw nhwyllaw 1 GYC VII 36 85 i grud ysy'n udaw. /Bychan lles oedd im, am fy nhwyllaw, /Gadael pen arnaf heb ben arnaw: /Pen pan las, nhygant 1 PM V 26 113 profaf nad ffled /Na'th adws Iesu eisiwed /Yn nhygant y Tri, yn nheced - Addaf, /Neud addwyf y'th gan nhygiant 1 EMRh VI 23 29 rwng, /Yni fo ei orffen ar ffordd deilwng, /Yn nhygiant trigiant, ddraig ddiystwng, /Yn nheg addef nef nhynged 1 CBM III 10 62 /Undegfed awen, undegfed - awydd /A weinydd fy nhynged /O'm gwawd ran, o'm ban, o'm barddged, /O walch ni 561 CBM IV 16 54 Mawrwr marwoliaeth /Ym mhren crog, ein Creawdr ni a aeth. /Ef, ein ca_^r, a'n cyrchws ynaeth /O uffern, PB VII 6 28 gyrchiad, gad gaddug, /Drwg fu Duw, ein draig-ni a ddug. /Dug angau'r gorau, gorug codded - bron, /Pai CBM IV 16 73 /Ni weryd mewyd milwriaeth; /Gw_^r a'n gw_^yl-ni a_^ gweledigaeth, /Gweladwy gwelidor ynaeth. /Mwy yd ES I 24 25 o Crist Celi ein celfyddyd. /Culwydd a'n gorau-ni ac a'n gweryd /[ ]Argleidriad, Fab rhad, rhyhyd - o g GG II 32 6 drych. /Ystyriwn, cwynwn cedwyr arfoll - naf /Ni ad Duw yng nghyfrgoll; /Marw myrdd, mawredd cyrdd car PB VII 11 22 n rudd. /Llafnrudd Faredudd, llyw drinc, /Llew ni ad Lloegr yn ei wnc, /Nis arfaidd aerflawdd ffrawdd GB II 26 11 i saint. /Mab Sant syw gormant, gormes haint - ni ad /Na lledrad yn rhad, rhwyd ysgeraint, /Ysid rhad y HF VII 23 11 , /Gw_^r, pai rhydd, fal Rhun fab Beli, /Gw_^r ni adai Loegr i losgi - ei derfyn. /Gw_^r o hil Merfyn, GM I 12 22 aur, awr y'i ducpwyd, /Cw_^l oedd fy ngadu can ni adwyd. /A adwy Creawdr mad y'i crewyd /I waddawl er D GB II 26 197 ed Ddewi. /Duw a folaf er eirioled - im, /Can ni allaf-i ddim heb Dduw Trined. /Dewi yn eang, yn rhan DB VI 29 119 w ni mawr fyddaf. /Cyd ymguddioch-chwi oll, mi ni allaf /Ymguddiaw dan llaw, ban fo lleiaf. /Cyd ymgudd DB VI 25 37 efin, /Adrawdd ei dda_"ed aerdrin - ni allwn, /Ni allai Daliesin. /Cyn adaw y byd gyd gyfrin, /Can hoe PhB VI 11 17 llen a granwen ei gro, /Gnawd rhygwydd rhygais ni allo, /Gnaws gaeaf alaf yng ngodo. /Telais-i feirch i DB VI 25 36 wrddawn gysefin, /Adrawdd ei dda_"ed aerdrin - ni allwn, /Ni allai Daliesin. /Cyn adaw y byd gyd gyfrin GB II 26 233 au. /Ceiswyd cythreulaeth gwaeth gweithredau, /Ni allwyd a fynnwyd, methlwyd wyntau; /Ellyngwys gwrage DB VI 29 97 yndyd, gwander ei orchudd, /Gwyn Gwynedd. Gwae ni am Ruffudd! /Gruffudd aur digudd, ef dygnaf - ei gw_^ EG VI 18 130 i orfod gosod glod a glywer, /Ei wy_^r am eryr ni amharer, /Ei warae orau pan waraeer, /Ei wayw a orau DB VI 24 51 ef yn ei eiddiaw? /Od a_^, ni wyrthia wrthaw - ni aned, /Y Gw_^r gogoned (gweled gwyliaw), /Gw_^r ni ga DB VI 29 84 ddyfn ganthudd, /Gw_^yth oedd lwyth, o'i laith ni atgudd, /Gwaith oedd faith imi ei oludd, /Gwawr oedd CBM IV 15 1 Cyn ni bai amod dyfod - i'm herbyn /A Duw gwyn yn gwybod, /O PB VII 11 16 wain prain, prifglod; /Ni bu le ar lawr Dyfed /Ni bai sathr gan ei seithgad. /Cadrfab Owain, cadrfalch D-4 VI 20 32 bobloedd cyhoedd cydnaid, /A'i byll a'i bebyll ni baid. /Pebyll Llywelyn, llew cad, - a weled /Yn olau PM V 20 11 irdd, /A_^'i fyrddoedd lluosawg, /Rhwyf bedydd ni baid yrhawg, /Rhwym Lloegr, lliwed trahaawg. /Traha y GYC VII 40 5 ydd a chrefydd a chred. /Dyw Llun, naf gwiwlun ni bair gelu - lles, /Llys uffern ni orfu: /O'r dydd y c DB VI 31 21 dyddon; /Naf ieuanc, cyn tranc traul eirchion /Ni ballai i bellenigion, /Ne_^r, muner mynych ei roddion MeiG I 30 40 im y dim, a'm digaplo, /Cariad a'i bwylliad im ni ballo. /Ca_^r ein daddl dilys a'm dewiso, /Cerennydd CBM IV 16 107 ddl adfeilawg ydd adfeila - pawb /O'r pobloedd ni bara. /Peris Ef, Peryf nef, noddfa, /Pe_^r addawd, pa CBM III 20 48 rhodd barawd, /A da_^l aur ma_^l er molawd /Ac ni beirch pesgfeirch pasgnawd. /Gnawd greddf ar ysgwyd a GM I 14 16 dd well no gwall re_"i, /Rhybuched Trined, tra ni belli. /Pwyll a'm cyfeiryd o'r Creawdr, o'r cyd, /O'r PM V 6 29 ddiaid - aer, /Ei orfod ei ysbaid! /Ef dreisyg ni blyg ei blygiaid, /Ef dreisiad ac wyntau dreisiaid, / LlF2 VI 8 14 Erddrym ced wychrym, cadoedd achwrain, /Urddud ni blygud yn awr blygain. /Wrth ofwy arlwy, eurlain - te CBM III 30 11 elw - boenedig, /Pan adug Dygynnelw; /Can Dduw ni bo cwyn ddielw /Cuddfedd, ceinddiwedd Cynddelw GG II 31 47 ynedd /Nog y bu gyfyng gwlydd teilyng gwledd; /Ni bo cyfyng Duw i'm cyfedd /Yng nghyfawr synhwyrfawr se EGM I 26 58 r wy noddi! /Ni bydd dda gan Dduw ei diddoli, /Ni bo diddawl Nest, nef boed eiddi MeiG I 30 2 A'm bo i gan Dduw, a'm bo - trugaredd, /Ni bo drwg neuedd a'm gorfeddo. /Bod ar iawn o'm dawn a' PC II 19 19 rython - anghristiawn /O Gristin a'i meibion, /Ni bo dyn ym myw ym Mo_^n /O'r Brochfaeliaid brychfoelio LlF1 II 2 71 th wnaf! /Hanpwyf gwell innau; ni'th amheuaf. /Ni bo gwaeth eu rhan y rhai eithaf - o'th lyw /No'r rhai LlF1 II 1 17 sg ddiddan, wahan weithred) /I wneuthur llafur ni bo lludded, /Myn na llefais trais trasglwy fyned, /My EGM I 26 56 'm haddoedi. /Ni bu dyn mor gu gennyf a_^ hi, /Ni bo poen oddef, Pedr wy noddi! /Ni bydd dda gan Dduw e CBM IV 17 90 dur; /Gorthywys nefoedd, nyfed eglur, /Gwrthyf ni bo trist Crist Creadur. /Creaduriau nef, nawdd dialae GM I 6 16 i'th esgar esgor dy gosbawd /No chaffael tywyn ni bo tywawd. /Nid oes gysteddlydd i hael hefelydd /O'r CBM III 3 33 edd, /Llan ym mron ei challedd; /Dyniawl bobl ni borthant iawnwedd, /Iawn i Dduw ddifanw eu rheuedd /A PM V 8 34 gwared hael, hawl dremid - galon, /Ga_^l ag ef ni borthid; /Nis lladd blaidd uch blaenwel gwyddfid: /Ni CBM III 11 58 /Cynneddf i'r dreigiau, fegis dragon - berth /Ni borthynt anneddfon, /Yn eu byw, ar eu rhyw roddion /N GM I 8 84 nt ysydd arnaf o gerydd /Cymydd a_^'th brydydd ni bryd yn fas. /Mab Gruffudd graid amddias, /Maith dy d CBM IV 8 42 nder. /Pan gychwynnws gw_^r gwrdd yn nhrymder /Ni bu a_^ gwalltan i gwrt Gwallter, /Oedd ffysgiad fflei MG VII 34 19 yn y rhyfel - taer /Tor ddannedd rhwyf Babel, /Ni bu awr, rhag twyll cawr ce_^l, /Fwy ei hangen, Fihang PM V 24 35 /Dy gynnygn digwydd, arwydd eurawg, /Dy gynna ni bu, bolchawg - dy darian, /Dy gynnif nid ma_^n, nid m PM V 4 5 -baent frodorion, /Fu Ca_"in ac Afael wirion. /Ni bu bryd eisiau Absalon /Nac Alecsander na Iason. /Bu PhB VI 14 1 Bu diofal, ni bu diofid /Gan golofn Cymru camp ddiodid /Pan fu yn EGM I 26 55 ddi - a ddodaf, /A'm dodes nwyf i'm haddoedi. /Ni bu dyn mor gu gennyf a_^ hi, /Ni bo poen oddef, Pedr SB II 23 13 /Chweddl mwyfwy, garw dramwy drumain; /I Faig ni bu ddadwyrain, /Bychan budd i fedydd a fain, /Oer, gy MB I 3 27 rien urdden a'i amgyffrawd; /Gweled i ben llu, ni bu ddefawd, /Nur cadau, neuaddau o ystyllawd! /Cyn my LlF1 II 4 45 ag cawdd coddiant: /Nid oes neb yn y bu gant. /Ni bu ddi'i gyflu ddygyfludd - am rodd, /Am rwyddfodd, a LlG VII 24 95 yndodydd /(Bryn Derwin! Clo byddin clodrydd!) /Ni bu edifar y dydd - y cyrchawdd /Cyrch eofn esillydd. CBM III 21 112 aint ar gnes; /Yn lladd esgarant pan esgores, /Ni bu esgorfaich Brynaich branes! /Branes ymborthiad, ni CBM IV 5 12 ysgor esgarant; /Ni bu fethl, ni bu fethiant, /Ni bu fagawd meirch Morgant. /Mor gynefin trin tra ladda MB I 3 132 Cad yn Iwerddon dirion drefydd, /Gan a'i canfu ni bu ferydd. /Cad rhag ta_^l Prydain, prenial Fechydd, CBM IV 5 11 t - ragor, /Rhag ysgor esgarant; /Ni bu fethl, ni bu fethiant, /Ni bu fagawd meirch Morgant. /Mor gynef CBM IV 5 11 awg o Ddyfnant - ragor, /Rhag ysgor esgarant; /Ni bu fethl, ni bu fethiant, /Ni bu fagawd meirch Morgan LlG VII 24 91 darn ymgerydd, /Am gyfoeth am Gefn Gelorwydd. /Ni bu gad hwyliad hefelydd - gyfred /Er pan fu weithred LlF2 VI 10 70 ddewis ardaith - arnaw, /Wrth wy_^n ei ganllaw ni bu ganllaith: /Ca_"in yng nghyfrin ag anghyfraith, /C GYC VII 36 87 /Gadael pen arnaf heb ben arnaw: /Pen pan las, ni bu gas gymraw, /Pen pan las, oedd lesach peidiaw; /Pe MB I 3 154 rym wriawr, o'i fawr feuydd /Ni'm diddoles (nu ni bu gelwydd!). /Yni fwyf gynefin a_^ derwin wy_^dd /Ni DB VI 30 21 awhir lleiddiad /Ac emys gochwys goachubiad, /Ni bu gystal dyn i danad, - Ddofydd, /Ag y bu Ddafydd gy PM V 10 46 styll twn tud gynnaddl - cynnygn, /Cynyddaist, ni bu haddl, /Ni wnaethost-ti nam i neb daddl, /Ni orug PM V 30 11 cwlwm dolen, /Eu carchar anwar, amar am ben. /Ni bu haws uddudd, fal trabludd Tren, /Nog anhawdd gwaha PB VII 11 15 twyn gwendud /Aeth mab Owain prain, prifglod; /Ni bu le ar lawr Dyfed /Ni bai sathr gan ei seithgad. /C CBM IV 13 9 twyll na brad, /Trais nyw llefais na lledrad. /Ni bu lledrad cad cadr Aber - Conwy, /Cynnechrau fy udd EGM I 27 29 r y careddau. /Diwedd ni bydd it, na dechrau - ni bu: /Ni bwyf trist i'th ddaddlau. /Boed Ef y talwyf, DB VI 30 88 dd; /A_^ Dafydd dreisrydd drosedd - cyn golo, /Ni bu o Gymro ei gymrodedd. /Bu_^m i gyda hael, hwylglod GG II 31 40 ey_"rnedd. /Neu'm bu o'i angad mwyndyad medd, /Ni bu oesdlawd beirdd o'i ystlynedd. /Ysgerais a_^ gw_^r LlLl II 16 1 Gofynnwys nebun (ni bu raen - gan rai /Cyn rhuddaw haearngaen) /Pa was a CBM IV 17 78 lecsander, byd lywadur, /Hyd sygnoedd nefoedd, ni bu segur. /Pani wy_^l pobloedd pawb yn nhostur - pla, CBM III 14 8 as gyfadrawdd, /Ni bu trwy hunaw, trwy hawdd, /Ni bu trwy gysgu gasgawdd. /Gosgorddfawr cedfawr, cadw a CBM III 14 7 erflawdd - tey_"rnedd, /Tey_"rnas gyfadrawdd, /Ni bu trwy hunaw, trwy hawdd, /Ni bu trwy gysgu gasgawdd EW VI 3 9 t rhif seithrif se_^r! /A dan se_^r ni bydd ac ni bu - un well, /Fawrglod bell ddiballu; /Oes ellwng bu CBM III 24 153 r dawn, /Ni'm gorug dewrwr deurudd warthlawn! /Ni bu warthlef cerdd Cynferching - werin /O ben Taliesin LlF1 II 3 33 , Lleisawn llyw, /Had heb ledrad, heb ledryw. /Ni bu yn lledrad ar lledruddion - wy_^r /Yr orwyd ar Sae CBM III 26 14 nghyflawndal cyrdd, yng nghyflawnder - budd, /Ni bwyad diaber, /Yn ei fyw ni fyddai ofer, /Yn ei farw GYC VII 40 75 redau, /Ni bwyf gyhuddgar, ni bwyf ymladdgar, /Ni bwyf anhygar, yn hogi gau, /Ni bwyf hoeddl gywall o w GYC VII 40 74 ofnawg, /Ni bwyf weithredawg cam weithredau, /Ni bwyf gyhuddgar, ni bwyf ymladdgar, /Ni bwyf anhygar, CBM III 3 79 m rhoddwy Creawdr cyreifaint! /Cyn minnau, cyn ni bwyf gywraint, /Cynddelw wyf, cynhelwaf o fraint: /Ce GYC VII 40 76 wyf ymladdgar, /Ni bwyf anhygar, yn hogi gau, /Ni bwyf hoeddl gywall o weithred arall, /Ni bwyf w_^r a GYC VII 40 72 Rhe_^n, yr hy_^n gorau. /Ni bwyf lwth ddiawg, ni bwyf lesg ofnawg, /Ni bwyf weithredawg cam weithredau GYC VII 40 72 men', /A chymod a_^'m Rhe_^n, yr hy_^n gorau. /Ni bwyf lwth ddiawg, ni bwyf lesg ofnawg, /Ni bwyf weith EGM I 27 30 ddau. /Diwedd ni bydd it, na dechrau - ni bu: /Ni bwyf trist i'th ddaddlau. /Boed Ef y talwyf, hael Rwy GYC VII 40 73 u. /Ni bwyf lwth ddiawg, ni bwyf lesg ofnawg, /Ni bwyf weithredawg cam weithredau, /Ni bwyf gyhuddgar, GYC VII 40 77 gau, /Ni bwyf hoeddl gywall o weithred arall, /Ni bwyf w_^r angall erbyn angau GYC VII 40 74 eithredawg cam weithredau, /Ni bwyf gyhuddgar, ni bwyf ymladdgar, /Ni bwyf anhygar, yn hogi gau, /Ni bw MG VII 32 6 rhyfeddodau! /Dim rhyfeddach ni bydd bellach, ni bwyll enau: /Duw a'n dyfu, dyn yn cre_"u creaduriau, DB VI 24 17 aw - i'w brofi, /Beth fo ei ynni am ei anaw. /Ni bydd a_^ Mab Duw diymadaw /A fo mynws byd yn ei bydia EW VI 3 9 /Dau cymaint rhif seithrif se_^r! /A dan se_^r ni bydd ac ni bu - un well, /Fawrglod bell ddiballu; /Oe LlG VII 25 74 roddion ymo. /Clodforaf fy naf naws anghryno, /Ni bydd anghlodfan y ban y bo. /Gwiw yw clod hynod a hon PM V 9 23 b Nwyfre, /Rhag gelyn Brynaich branes dychre. /Ni bydd arodrydd ar odre - Prydain, /Prydyddion arwyre, MG VII 32 6 yriwn a rhyfeddwn rhyfeddodau! /Dim rhyfeddach ni bydd bellach, ni bwyll enau: /Duw a'n dyfu, dyn yn cr GYC VII 38 41 dan y se_^r, /Na fid un lysenw a_^ Lusiffer. /Ni bydd brychwen llen llaw a nycher, /Ni bydd brychwyn d GYC VII 38 42 siffer. /Ni bydd brychwen llen llaw a nycher, /Ni bydd brychwyn dyn dydd y'i cladder; /Nis canlyn o'i PM V 7 12 esgeraint. /Nid bath llath yn llaw ysgeraint, /Ni bydd byth bydawl ei gymaint, /Athrugar, cerddgar, cad PM V 2 53 hwyl i'm hynni, /A chyngor angor i'm hangori, /Ni bydd celadwy fod caledi /Y men y'm chwerwer er chwant CBM III 24 155 sin, barddrin beirddring, /Barddair o'm cyfair ni bydd cyfing /I'm cyfeddau brau, brwydr ddieding. /Han GG II 31 45 iwedd - ysgar, /Anysgafn a w_^r ei freuoledd. /Ni bydd cyfoed pawb bumcan mlynedd /Nog y bu gyfyng gwly GG II 32 20 drwm, /Marw fydd Einawn, ddawn ddinam, /Oddyna ni bydd da dim GYC VII 41 23 us yn gamlyrius, lwyr ofudiau: /Y dydd a ddaw, ni bydd difraw gwyraw geirau /Ar wan Gristawn yn anghyfi EGM I 26 57 nyf a_^ hi, /Ni bo poen oddef, Pedr wy noddi! /Ni bydd dda gan Dduw ei diddoli, /Ni bo diddawl Nest, ne EGM I 27 29 ceryddau /Dydd y cerydder y careddau. /Diwedd ni bydd it, na dechrau - ni bu: /Ni bwyf trist i'th dda LlF2 VI 10 8 aw nawdd ni wader - ydd af /Ar ddau hynaf Naf, ni bydd ofer. /Erchi porth Dewi parth ydd eler /Nid arch GYC VII 41 26 r neb a'u gwne_^l, gormod ryfel ryfawr gamau, /Ni bydd un fraich heb fwy no'i baich o bechodau. /Gwae h OC II 14 135 n Duw ac a'i dywaid. /Gw_^r ni dwng, ni da_^l, ni bydd wrth wir, /Daniel, draig cannerth, mor ferth hyw CBM III 21 56 na chrynho_"i, /Rhy hir y tawaf, tawel wyf i, /Ni byddaf dawel, nid mau tewi /Am Gadwallawn mawr, gwawr EGM I 27 50 dr Greawdr, o'th grau - (bu gwaedlyd) /Godlawd ni byddaf o'th gyfreithau. /Gwyn eu byd fynaich fywn egl MB I 3 102 gwyd, ysgor orwydd. /Yni fu weryd ei obennydd /Ni byddai ddiwyth i lwyth oswydd; /Amug a_^'u dragon, u MB I 3 87 pan dreing terwyn torf ddiffreidiawg: /Cwynif, ni byddif ddiebreidiawg, /Delw ydd amgyrwyf bwyf cynheil CBM III 30 2 Yng nghynosod clod, claer ddylaith - byddin, /Ni byddud wrth gyfraith; /Oedd anawdd, llafn adrawdd lla PM V 26 103 d /Clod, w_^r llary, o'm llwry i'th drwydded. /Ni byddud wrthudd, fudd fyged, /I'th eisor, i'th oes o h CBM III 14 11 od - wrthyf, /I wrthyd na'm gwrthod, /O'm bodd ni byddwn hebod, /Nid ef oedd fy modd fy mod. /Gan fod y GYC VII 37 4 galch, falch filwr, /Ni laddai gad goed Aber, /Ni byddym gaith na gweithwyr LlF1 II 5 44 ; /Ein Harglwydd, ein Hargledrydd /A'n rhoddes-ni cred a bedydd. /Pumed dydd, elfydd aflwydd, /Rhyfel n LlF1 II 1 79 Echdor. /Ni chablwyd ysgwyd ar ysgwydd io_^r, /Ni chablaf fy naf yn ei achor - faran. /Bangeibr gadw Ga LlF1 II 1 78 yr un eisior /Na cham leferydd ar lid Echdor. /Ni chablwyd ysgwyd ar ysgwydd io_^r, /Ni chablaf fy naf GB II 26 215 erthidau. /Ni cheffid gan naf na_^g o'i enau, /Ni chaffad gwrtheb namwyn gwyrthau. /Gwrthebed hyged i h LlG VII 25 12 /A thithau yn gwychaw pan goched - dy ba_^r, /Ni cha_^i dy esgar esgor lludded! /Ciliaw ni fynni er ne GYC VII 42 33 ymchoel dy law, /Mae pawb yn adaw oed dibara. /Ni chaiff cyfoethawg fod yn hirhoeddlawg /Fwy no chynhin PM V 23 184 Mochnant; /Dy gynnygn ni gennynt cwdd a_^nt, /Ni chaiff hoen na hun ar amrant. /Mad y'th ymddug mam, w LlG VII 24 35 , /Dragon dihefeirch, heirddfeirch harddedd, /Ni chaiff Sais i drais ei droedfedd - o'i fro! /Nis oes PM V 26 23 wedd - Lloegr, /Neud llwyr weddw y gwragedd. /Ni cha_^r eryr gwy_^r gworwedd - na chysgu, /Na chosgor CBM IV At 1 Ni chelaf a wnaeth, ni cha_^r - fy nghalon, /Ni rylon rhy lawgaeth, /Sorres GM I 9 61 arnaddudd /Eilywedd aserw a_^ seirch cystudd. /Ni charif llaw-wyr 'n eu llawr gythrudd /[ ]chan gynnif GYC VII 40 70 ynau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau, /Gwae ni charo y saint a'r santesau. /Dros y Saith Bechod, ang CBM III 10 56 ranc eu trosedd, /Tyngyriawn tynged orfoledd, /Ni charws Tyngyr tangnefedd. /Degfed yw a'm clyw o'm clu EW VI 6 20 rion y'm plygydd; /Na chasa fi, fawr Ddafydd, /Ni chasa Mab Duw dedwydd. /Dedwydd rwyf aerglwyf, eurgle PM V 25 39 idwenwyn /A'i lluoedd trylwyn i dra gweilgi, /Ni chawsan' gennyn gymod cymaint hyn, /Eithr gwarth a gw PM V 25 33 gwry_^s, /Ym Mhrydain Ynys gwy_^s ein gwesti. /Ni chawsom droedfedd heb wa_^n, heb wnedd, /O derfyn Gwy GB II 26 214 wallofiad /Rhuddaur a dillad, fad ferthidau. /Ni cheffid gan naf na_^g o'i enau, /Ni chaffad gwrtheb n GYC VII 42 10 Ystyr di, enwir, herwydd a draethir, /Gan Dduw ni cheffir dim cywira, /Eithr gwirionedd a gwa_^r dangne GYC VII 42 2 Brenin Gogoned, breiniawl Ei weithred, /Ni cheid o'i barthred na ffled na phla. /Pei na wnelai f CBM IV 3 21 Lleisiawn, /I geisiaw mynawg, myned a wnawn. /Ni cheisiaf drostaw meddyliaw myned, /Nid ceisiaw caled CBM III 12 51 glod diogan - hael, /Can bu gwael ein gwahan, /Ni che_^l fy ngherdd fy nghwynfan, /Ni chudd fy ngrudd f CBM IV At 1 Ni chelaf a wnaeth, ni cha_^r - fy nghalon, /Ni rylon rh PM V 25 50 odri. /Nis celaf, honnaf, hwn yw Beli - Hir, /Ni chelir na'i wir na'i wrhydri /Am bob trais rhyddug ar DB VI 35 82 mireinfab Gruffudd, /Mae yn ei ddeurudd ddawn ni chilia: /Cymen Llywelyn, cymerth ei derfyn, /Cymru o GM I 6 20 w, ni ddaw, ni ddoddyw, /Ni chynnan, ni chlyw, ni chlud molawd /Hyd pan dde_^l Cynan (cain addfwyndawd) GM I 6 20 ydyw yn fyw, ni ddaw, ni ddoddyw, /Ni chynnan, ni chlyw, ni chlud molawd /Hyd pan dde_^l Cynan (cain a LlF1 II 1 71 io_^r, /Uchel lan Gadfan ger glan glas fo_^r. /Ni chollir o'i thir nac o'i thewdor - annedd /Troedfedd GYC VII 40 49 gamlyfau, /Gwae ddiflas a gasa eglwysau, /Gwae ni chred awen lle_^n a'i llyfrau, /Gwae ni chred bob pe GYC VII 40 50 /Gwae ni chred awen lle_^n a'i llyfrau, /Gwae ni chred bob peth o'r pregethau, /Gwae ni ddilyd pryd pr GYC VII 41 48 hefyd oedd oddef crydmywn crawn byllau. /Y neb ni chred eu cyfrynted, bryfed brofau, /Weldi yna, perche MB I 3 94 n waeleddawg! /Hael a ri a renni yn ei riydd, /Ni chronnai na seirch na meirch gweilydd, /Gwladoedd ofy GB II 26 212 weled, /Pen argynnan bedydd, crefydd a chred. /Ni chronnes, rhoddes rhadau - wallofiad /Rhuddaur a dill CBM III 12 52 n gwahan, /Ni che_^l fy ngherdd fy nghwynfan, /Ni chudd fy ngrudd fy ngriddfan. /Griddfan, darogan dryg HOG II 6 66 n, /Lleucu glaer, fy chwaer, yn chwerthin, /Ac ni chwardd ei gw_^r hi rhag gorddin. /Gorddin mawr a'm d DB VI 29 117 cwdd wyf, cwdd af. /O mynnwch, chwerddwch, mi ni chwarddaf, /Can mynnwn fy marw ni mawr fyddaf. /Cyd y PM V 5 9 gwydd ddidres: /Arial hy, ni ffy, ni ffo_"es. /Ni chwsg ei gywlad, ni chysgoges - glew, /Glyw Prydain EGM I 26 35 yfnerthi, /Nid ymglyw dyn byw o'r byd fal mi. /Ni chyfairch angen iawlwen ioli /I'r neb rybarther ei ry CBM III 3 166 chaf ei defawd, /Caer eang, eofn ei chiwdawd, /Ni chyfred ei phobl a_^ phechawd, /Caer araul, caer ddid D-4 VI 20 26 ig, wlad anhydr - ei braint /A_^'m hudd braisg ni chyhydr; /Uchuch ei ddydd herwydd hydr, /Isis dydd os EMRh VI 23 6 y_^r Gwynedd, gwn nad echwng, /Cyd ef ddigoner ni chymer flwng. /Er yn fab i'm rhwyf-i rhywnaeth ystwng LlG VII 25 68 i gato. /Rhybydd urddedig a urddo - fy ne_^r, /Ni chymer hyder a'i adawo! /Bolchlafn lud am dud a derfy LlF1 II 1 75 ysgor, /Ni chymwyll neb dwyll dyllu ei do_^r. /Ni chymu rhwyf llu a_^ llawgyngor - yng ngawr, /Ni chymy DB VI 35 38 eiddiad gad gyrchu, llafur gur gynnu, /A_^ llu ni chymu yn Rhyd Chwima; /A'r erlid fal cynt ar ael y dy LlF1 II 1 74 hepgor. /Ni llefais neb drais dros ei hysgor, /Ni chymwyll neb dwyll dyllu ei do_^r. /Ni chymu rhwyf ll LlF1 II 1 76 i chymu rhwyf llu a_^ llawgyngor - yng ngawr, /Ni chymyrth aesawr yr un eisior /Na cham leferydd ar lid GM I 6 20 ffawd; /Nid ydyw yn fyw, ni ddaw, ni ddoddyw, /Ni chynnan, ni chlyw, ni chlud molawd /Hyd pan dde_^l Cy GYC VII 40 17 rau, /Gwae fradwr o'i frydion feddyliau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau - Crist /Croes dolur archoll GYC VII 40 69 iau, /Gwae a goddo'i fam ar gam gwynau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau, /Gwae ni charo y saint a'r PM V 5 9 l hy, ni ffy, ni ffo_"es. /Ni chwsg ei gywlad, ni chysgoges - glew, /Glyw Prydain rhwy profes. /Nid cyn GG II 31 8 trachwant trachywedd - ein cnawd, /Ydd yn cny-ni daear yn y diwedd. /Drwg yw in dryced an buchedd; /Ai CBM III 5 77 er wrtheb a dan wrthiaith. /Nid af-i ar hirdwf ni da_^l hirdaith /I ar draed awel y drydewaith! /Ni the OC II 14 135 w_^yr namyn Duw ac a'i dywaid. /Gw_^r ni dwng, ni da_^l, ni bydd wrth wir, /Daniel, draig cannerth, mor CBM III 24 162 esillydd, gloyw esilling, /O'r glyw glew dywal ni da_^l ni ding, /O fonedd Coeling, coelfudd cerddorion CBM III 18 4 ddiwraidd, gwrddflaidd gorflwng, /Glew ddywal ni da_^l ni dwng. /Ysid im arglwydd, aerglwyf ne_^r - ne CBM IV 4 275 yrn, te_"yrn tyner - a'm rhoddai /Nid rhoddion ni daler, /Nid a_^ gwad, a_^ rhad y'm rhodder: /A'm rho CBM III 11 16 dwfn, defawd a gadwant, /Dreigiau dewr deuprid ni daliant. /Ni thelir o wir, o w_'reiddrwydd - braisg / CBM III 18 11 rudd - gawr, /Braisg lafnawr, brwysg lofrudd, /Ni dawl wrth a'i mawl mawrfudd, /Ni grawn golud, nyw gol EW VI 4 21 cad, /Ac oedd arlleng pymthengwlad. /Gwladoedd ni debyg (glud edliw - ym myd) /Madawg oedd cyn heddiw, CBM III 24 162 gloyw esilling, /O'r glyw glew dywal ni da_^l ni ding, /O fonedd Coeling, coelfudd cerddorion, /O Arfo CBM III 16 184 ys gwn /Nis lludd llew llafnfriw canmiw crwn: /Ni doddwyf ar hael hyd ar hwn! /Honitor ei glod o gyflaw LlF2 VI 10 64 aith. /Gwae ef draethadur, cyn llafur llaith, /Ni draetho honawd arawd araith. /Gwae ddiwarth, ddiwyl, PM V 5 37 arpar, /Yn llachar ein lloches. /Ar draethell ni draethwyd neges /Mor orflwng gyflwng gyfaeres /A_^'r CBM IV 16 155 /Y nefoedd yn nefod ynaid. /Nid ynad neb drud ni drefnwy - gwasgawd /Cyn gwisgaw afarwy, /Afar mawr br LlG VII 25 64 ffo - un troedfedd, /Nid mawr o'i drosedd neb ni dreiso! /Rhwysg goddaith pan lwyrfaith losgo, /Rhwyf CBM III 16 130 dreiswayw, ei dreiswan mor groch, /Ei drosedd ni dresir nemoch; /I drylew yn rhiw ei dorf drwylwyn wiw OC II 14 135 d, /Nis gw_^yr namyn Duw ac a'i dywaid. /Gw_^r ni dwng, ni da_^l, ni bydd wrth wir, /Daniel, draig cann CBM III 18 4 , gwrddflaidd gorflwng, /Glew ddywal ni da_^l ni dwng. /Ysid im arglwydd, aerglwyf ne_^r - nerthfawr, CBM III 20 20 ys Bowys bair, /A dyr ongyr, angerdd Wair, /Ac ni dyr ei dey_"rnair. /Tey_"rnedd orddwy, orddyfniad - g HOG II 6 25 ynnif rysedd /Gorpwyf ellyngdawd o alltudedd. /Ni ddaliaf, diau, yni dde_^l i'm plaid, /Breuddwyd a'i d PB VII 14 1 I am Rys fab Rhys (rhyfyg - ni ddaliwn), /Aeth Samswn, blyngrwn blyg, /Mur llafnddur LlF2 VI 8 3 ddrud ddylud Ddyliffain. /Clwyf iddaw ni ddaw, ni ddamwain - gorofn, /Clau eofn golofn, aur ei goelfain PC II 21 42 Hywel a welais. /Bra_^n a gre yn y gyfarthfa, /Ni ddarogan im ddim da /Bod mab brenin gwyn Gwynedd /Yn PM V 14 31 nlly_"wg se, /Caradwy lywy, lewych ystre; /Can ni ddaw i'm bodd, o'm bod yn dde /Am lun gwa_^r forwyn l BF VII 54 19 ddawg farchawg, feirch ddigronni, /Eryr Ffraw, ni ddaw i'w ddaioni - neb /Am glod ac wyneb Gwynedd loch D-1 I 1 32 y, /Gwerin weryd, gwedy clefyd cryd a chymwy. /Ni ddaw meddyg hyd orffen byd hyd y notwy. /Hywel haelaf LlF2 VI 8 3 /Ysgwyd ddrud ddylud Ddyliffain. /Clwyf iddaw ni ddaw, ni ddamwain - gorofn, /Clau eofn golofn, aur ei CBM III 27 3 w - claer /A_^'r darian daer dalfriw, /Amdanaw ni ddaw, ni ddiw, /Ni'm gad addoed hoed heddiw. /Heddiw GM I 6 19 yrth bedydd a ffydd a ffawd; /Nid ydyw yn fyw, ni ddaw, ni ddoddyw, /Ni chynnan, ni chlyw, ni chlud mol LlF1 II 1 63 o'i phlaid, /Offeiriaid hynaid, hynaws ysydd: /Ni ddeffryd ei fod a dan glodrydd /Dyffrynt diletgynt, d PM V 23 93 b Cadfan, /Y mae am Brydain yn gynnan. /Llary, ni dde_^l ei law ataw, atan, /Llyried, tremyned tra mo_^ LlG VII 27 25 gaffael porth nef yn agored. /Angall yw y dyn ni dde_^l yng nghred /Ar y Gw_^r gorau a aned. /Angau ni PhB VI 15 37 henfedd - daear /Cyn anwar gyfar gyflafaredd, /Ni dderfydd awen i ar ddarwedd - traul /Tra fo lloer a h GYC VII 42 37 eiso, beth a gasa. /Ceised pob dedwydd y wledd ni dderfydd, /Llewenydd llonydd ffydd a ffynna. /Na chei GYC VII 42 59 gaffed ar gyffurf da, /I gan lewenydd y wledd ni dderfydd /Yn nhragywydd rydd rad gymanfa CBM III 3 201 dd, /Lluosawg ei ddawn i ddedwydd; /Credaf dda ni ddifa, ni ddifydd, /Ni ddiffyg onyd i ddi-ffydd, /Cre CBM III 3 201 awg ei ddawn i ddedwydd; /Credaf dda ni ddifa, ni ddifydd, /Ni ddiffyg onyd i ddi-ffydd, /Credaf fi fy CBM IV 4 164 i_"au angau, angheinmig - ei farw, /Ei farwnad ni ddiffig, /Aerllew tarf, torfoedd friwennig, /Arllaw CBM III 3 202 i ddedwydd; /Credaf dda ni ddifa, ni ddifydd, /Ni ddiffyg onyd i ddi-ffydd, /Credaf fi fy Rhi, fy Rheby PhB VI 14 26 iawn o'i ddawn a ddadenid /Pencerdd o ddigerdd ni ddigonid; /A bai ef gennyf-i yd gynnelwid /Adfyddaf n GYC VII 40 51 , /Gwae ni chred bob peth o'r pregethau, /Gwae ni ddilyd pryd prif weddi_"au, /Gwae a wne_^l balchder a CBM IV 8 29 bradawg arglwydd yn yd glywer, /Cynifwr cynnif ni ddiofer, /Cynifiad cynneddf Alecsander. /Tey_"rnas dd GM I 9 65 wyn er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad [ ] /Ni ddirmygaf gof cyfrdelid y[ ] /Ni'm rhoddwy rhwydd eir HOG II 10 9 a lewych ar eleni /Yn ynial Arfon, yn Eryri, /Ni ddirper pebyll, ni syll pali, /Neb, a rwy garwy, yn f CBM III 10 67 gwa_^n rhag gwaedfriw, /Hydr eu gwir o'r gw_^r ni ddiw, /Hil Gwriaeth Ysgoyw ysgwydfriw. /Trydedd yw ar CBM III 27 3 /A_^'r darian daer dalfriw, /Amdanaw ni ddaw, ni ddiw, /Ni'm gad addoed hoed heddiw. /Heddiw y'm cyfli CBM IV 7 9 /Pair glyw, periglus unben. /Unben dawn amgen ni ddiw, /Unbyn balch, bwlch ynn heddiw, /Rhuddai, pan CBM III 16 181 ud rhag ysgwn /Na thaeawg myngawg na myngdwn. /Ni ddodaf fy ngherdd yng nghynnelw camddull /O'm cynnull DB VI 30 15 ryfu, /Ni wnaethpwyd gwawr llu yn llawgaead: /Ni ddodai eirif ar ra ddillad /Na gwin grysgelo nac ysga CBM III 12 17 brwydr brydau aches, /Bryd yn arfod a ddodes. /Ni ddodes fy ngherdd yng nghyfraith - eirioed, /Draig Ar MB I 5 5 af yn fawr /Am fy arglwydd llawr, llyw nifer. /Ni ddoddynt tros fo_^r etwaeth, /Pobl anhyfaeth Nanhyfer GM I 6 19 dd a ffydd a ffawd; /Nid ydyw yn fyw, ni ddaw, ni ddoddyw, /Ni chynnan, ni chlyw, ni chlud molawd /Hyd BF VII 45 4 dilyth, /Llew hael o'r llin wehelyth, /Llawir, ni ddorfyddir fyth. /Byth am walch rhwyddfalch rhy-n-doe DB VI 30 17 ar ra ddillad /Na gwin grysgelo nac ysgarlad; /Ni ddoto fy Rhe_^n, Fab Rhad, - ei bechawd /Yn erbyn fy DB VI 33 35 ei farw, /Ei farwnad a genir. /A orug o ddrwg (ni ddrygfernir) /I Ruffudd o'i fudd a faddeuir; /A orug PM V 28 6 nef. /Nef i'r gw_^r, arwr aur oseb - cerddau, /Ni ddug cardd ei wyneb, /Ni wn o wawd ei woheb, /Ni wybu MB I 3 14 forawd? /Nid adfarn cerddau! Nid gau daerawd! /Ni ddug neb ceiniad na_^g ohonawd. /Yn awen gyfrif cenif LlG VII 25 84 dd fro; /Doniawg yw fy llyw, llafngoch Gymro: /Ni ddwg Duw y dawn a roddo PM V 14 11 d unbennes ys annebre; /Nest a ddywawd im, dim ni ddwyre, /Gnawd i ddyn dylaw dylif ni'i gwe. /Llywarch LlG VII 27 46 w_^r gwrddlew rhyfel, /Och faith, byth bellach ni ddychwel; /Och pa wneir? Och Feir! Och Fihangel! /Och D-4 VI 20 57 lod gyhoedd caeroedd cerrig. /Cerrynt a ddugam ni ddygerdd - eraill /Ar allt mo_^r a'i ogerdd, /Pebyllf MeiG I 30 15 /(Brudd gyd); celfyddyd a'm celfyddo. /Celfydd ni ddygred a ddyweto /Celwyddawg air ffraeth, er a'i tra GB II 26 5 th barddoni, /Cynnelw o Ddewi ei ddeugymaint. /Ni ddyly corn medd, ceinon meddwaint, /Bardd ni wypo hwn GM I 11 77 n enw un orig ym mennig - ym myd: /Ei ddiebryd ni ddyodrig! /Nis muner na ffe_^r na ffynedig, /Nis dife EGM I 28 13 nion gwirion yn eu gwyrdawd. /Gwerin ddiwerin, ni ddyorgrawd; /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo parawd. /Ni PM V 5 19 dd es /Yn moli milwr faranres. /Ef yn ateb neb ni ddywa_"es - na_^g /Nac uchel na hanes. /Ef filwr ar f GYC VII 40 55 /Gwae lidiog creulon o'i annoniau, /Gwae ddiog ni ddywaid fawr badreuau, /Gwae gybydd a gabler bob amse PM V 6 13 r wrth eirchiaid, /Llaw ddidawl, gwrawl, gw_^r ni ddywaid - na_^g /(Fy neges yw syniaid), /Yn eryr ar l GB II 26 105 ys ger glas fynydd, /Gwyddelfod aruchel, nawdd ni echwydd, /Craig Furuna deg yma, teg ei mynydd, /Ac Ys PM V 19 33 ferth, mad ganed urddyn. /A'th ogyfarchaf, naf ni edfyn - beirdd, /Megis bardd ar dremyn: /Hawl greddfa DB VI 33 30 s Duw, yn y dognir - ced /Haelfab Ednyfed, neb ni edir. /Neud rhygwyn terrwyn tyrfa pabir, /Neud rhai a DB VI 26 29 fad fy hendad a'i hundy; /Trais arnaf, fy naf, ni edy /Tros y gerdd a ganwyf ity; /Y mawr udd rhwyddfaw DB VI 27 80 ) /Am drengi fy rhi rhwy lledfryd - a'm bydd, /Ni edych, Ddofydd, ef i gennyd. /Am drais Duw, nid oes d BF VII 54 16 _^r cyrchiad yng nghad, yng nghaledi - blwng, /Ni edynt ystwng Ystrad Tywi. /Owain fab Gruffudd, fudd f GB II 26 182 /O nef, deg addef, addfwyn westi, /Allawr deg ni eill dyn ddisgwyl arni: /Ychwaneg cyfoeth crefydd ber LlF1 II 5 26 aear dirwestant. /Degfed dydd, herwydd anian, /Ni eill dyniaddon ddiddan; /Mo_^r diffaith nis rhyddiffa LlN II 17 7 gwyddiad fy lles, /Gwyddant negyf gant neges, /Ni eill gwaedd awel goddiwes - llyfngwn, /Llywelyn a'u DB VI 31 59 Tri eres armes trachwres trychion, /Tri eraill ni eill oll eu deddfon, /Tri araf, pennaf penadurion, /T D-5 VI 36 42 dwg Duw dey_"rnedd - rhagon /No meibon eillion ni eill trosedd? /Y'm ce_^n i'm ceinwawd ddyfrydedd, /I' DLlM II 18 12 , /A chwyddaw rhagddaw rhif saith - rhiallu, /Ni ellid ei olaith. /Oedd gw_^r hael rhag gwael, rhag gw PhB VI 12 14 . /Mi a'th fu_^m borthwr, borthiad - rhiallu, /Ni ellir ei ddiwad, /Ban oedd, lyw cyhoedd, lew cad, /Ym DB VI 33 4 ynno dyn, rhydderperir, /Wrth a fynno Duw, dim ni ellir. /Rhy fawr o bechawd a rybuchir, /Rhy fychan i DB VI 29 14 Doniawg fab Gruffudd, beirfudd barau; /Gwelsam-ni fab Hywel yn rhyfelau, /Cynan y'i gelwid, cwyn a'n go DB VI 29 10 /Mygr Fadawg, waywroddawg rhuddgrau; /Gwelsam-ni Faelgwn, fawrfur cadau, /Cadrfab Rhys, yn Rhos a_^'i LlF1 II 1 39 ddoeth o Lydaw ar lydw bedydd. /Bendigedig fab ni faeth cerydd; /Ys bendico Duw ddwywawl weinydd. /Bend PM V 13 12 n, /Prydyddion ddioheb, /Ni fagai fygwl ateb, /Ni faeth negyfaeth i neb. /Naf-eryr, te_"yrn rhag tymest PM V 13 11 ynawl arwyneb - Prydain, /Prydyddion ddioheb, /Ni fagai fygwl ateb, /Ni faeth negyfaeth i neb. /Naf-ery LlF1 II 2 64 nwch, ni haeddech heddwch, /Yn yd fyddai trwch ni fai trechaf, /Pan fu gyfarfod y modrydaf /A_^ lluoedd DB VI 24 91 /Ystyried Tad llwyrgred rhag llaw, /Dyn yn fyw ni faidd ei dreisiaw, /Duw fry am frenin Aberffraw PhB VI 15 23 fir, /Pell ydd edmygir ei atchweddledd. /Gw_^r ni farn camfarn, cadarn yd fedd, /Gw_^r a fydd ei enw yn LlF2 VI 10 85 gerdded /Ac ni gymwyll dwyll trwy ymddired /Ac ni farn o ddir ei ddaered - i ddyn /Onis rhyddilyn o ddy HF VII 23 35 ofi - arall? /A fydd wrth ddeall guall gosbi? /Ni fedd namyn Duw ddigyfoethi - dyn, /Digardd Lywelyn, LlG VII 24 52 i. /Arwymp ne_^r hyder, hyd Teifi - feddiant, /Ni fedd neb ei gosbi; /Llywelyn, Lloegrwys feistroli, / ES I 15 29 cynnygn /Yng nghynnif prysuriaeth. /Dyn yn fyw ni fedd o'i arfaeth, /Duw a fedd o'i fuddugoliaeth. /Ern CBM III 24 108 , /Eryron trychion, trychwyr orffen. /Eryfasam-ni feddw fedd y Drefwen /Ym muchedd gwledig, gwladoedd b GM I 14 99 hybred /I golli teithi tanc afneued. /Ac ysin-ni feddyg a fedd gwared - ein gau, /A dodwn ninnau ein h GYC VII 42 19 wna_^n; /I'r twyllfyd, truan a ddifflanna, /Ac ni feddylio a rwy ddirpero, /Y rhwyf a gaffo nid ymgoffa CBM III 8 69 ith beri_"on lluyddion llawn. /Ym mywyd Madawg ni feiddiai undyn /Dwyn terfyn tra hyfryd, /Nid meddwl m CBM III 26 37 amnifer, /Gwaedlyry fyry faran Eliffer. /Gwae ni, feirdd, fyned yn nyfnder - daear /Gwawr trydar traws LlF1 II 1 121 eu budd er bodd eirchad, /Dau gefnderw oeddynt ni ferwynt frad: /Cadfan i gadw llan, ef a Lleuddad. /Ca CBM IV 6 270 an - Ferddig /Neu farddwawd Arofan /A fo cerdd ni fo cardd i'w rhan /Ni fo gwaeth no Gwaith y Berllan. DB VI 33 2 am gyd a geidw ei wir, /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo cywir, /A ryfynno dyn, rhydderperir, /Wrth a fynno DB VI 24 44 eldad Fab Rhad, rhag rhwydaw - ei hawl, /Gwae ni fo deddfawl y dydd a ddaw! /Mihangel, pan dde_^l i dd CBM IV 6 271 wawd Arofan /A fo cerdd ni fo cardd i'w rhan /Ni fo gwaeth no Gwaith y Berllan. /Am byrth Caer Fyrddin EG VI 18 4 lfydd leferydd o le gweddawl /(Celfyddodau mau ni fo marwawl) /A gair anghyfair Mab Mair meidrawl /I br EGM I 28 14 iwerin, ni ddyorgrawd; /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo parawd. /Nid oes ddarogan, ddyn truan trawd, /O'r EGM I 26 40 ceudawd, cyfnerthi - ni wn, /Nid parabl yw hwn ni fo peri. /Llen argel isel ysy'm poeni, /Lludd gwen ll CBM IV 16 92 a'm pellha; /Pell ydd wyf o nwyf yn echwa, /Ar ni fo pwyllawg nis pwylla. /Eithr orig ni thrig, ni thre CBM IV 17 62 ygollwyf Dduw o ddewredd byd, /Ni rygolles nef ni fo ynfyd. /Ynfydrwydd awydd ewyg lafur - twn, /Anfedr CBM III 16 120 th, /Gorddyfniad bual, buddugoliaeth - falch, /Ni fwlch dyn ei arfaeth. /Arf torfoedd terfysg, Eingl y CBM IV 16 111 ddfa, /Peraidd log ei henw yna /I Addaf, addef ni fwynha: /Ffrwyth lwythlen, wastadwen westfa /Yn ffrwy CBM III 26 15 yflawnder - budd, /Ni bwyad diaber, /Yn ei fyw ni fyddai ofer, /Yn ei farw ei fardd a'i dadfer: /Teilw PhB VI 14 31 ywawl Dduw yn ei ddwywdid /Ar y llen falchwen ni fylchid - ei braint /Ydd ysgarawdd henaint ac ieuenct MB I 3 36 barawd; /Rhy'i gaded Rhufain reg addfwyndawd, /Ni fynnai gamwr garu nebawd. /I gymeriaid lyw doddyw dyr PB VII 18 11 ch laes /Fu We_^n, wenwynig wrth Sais, /Un bai ni fynnai 'n ei foes, /Unben o unbyn Powys. /O Bowys, be LlG VII 25 13 r, /Ni cha_^i dy esgar esgor lludded! /Ciliaw ni fynni er neb caled, /Colofn cad, cadarnflaidd lliwed; PM V 5 8 gwydd ddidramgwydd ddidres: /Arial hy, ni ffy, ni ffo_"es. /Ni chwsg ei gywlad, ni chysgoges - glew, /G CBM IV 6 159 red gyfrawdd nawdd gywir, /Gryd gyffryd gyffro ni ffo_"ir, /Grym gyffurf gyfor a geffir, - ei fudd /A'i PM V 5 8 s /Ar ysgwydd ddidramgwydd ddidres: /Arial hy, ni ffy, ni ffo_"es. /Ni chwsg ei gywlad, ni chysgoges - CBM III 16 173 rch myngdwn, /Ni hwyrgyrch cludlan clod adwn! /Ni ffy rhag terfysg, rhag tarf yng ngosgordd, /Tarw tewd CBM III 21 54 i. /Gwedi gwalch cedwyr a'm cedwis gan iawn, /Ni gadwai na chrawn na chrynho_"i, /Rhy hir y tawaf, taw HOG II 6 56 /Gweirfyl deg, fy rheg, fy rhin, - ni gefais, /Ni gafas neb o'm llin; /Er fy lladd-i a_^ llafnau deufin DB VI 24 53 ned, /Y Gw_^r gogoned (gweled gwyliaw), /Gw_^r ni gaffad nam yn nim arnaw, /Gw_^r ni geffir ffordd i ff DB VI 27 40 ydd, /Wedi na wnaeth Duw diddanrwydd - ym myd /Ni gaffai llew gryd greidiaw awydd, /Gwedi llawer gw_^r CBM III 26 125 wn /Yn y bai am feirch mai meinddwn, /Nid oedd ni gaffwn o'r a gaffai hael, /Ydoedd hael tra fu hwn! /H LlF2 VI 10 83 - etwa /Ac ni ga_^r draha, drahy weithred, /Ac ni gais na thrais na thraws gerdded /Ac ni gymwyll dwyll PB VII 8 22 yd. /Rhwyd ysgwyd, ysgwn eurwledd, /Rhuthr ryn ni gais ran o fodd, /Rhugl iawn ei ddawn yn ei ddydd, / GB II 26 289 bennaf, yn decaf o'r tey_"rnedd. /O'r digonsam-ni gam o gymaredd /Cyfodwn, archwn arch ddiomedd /Drwy e PM V 26 136 Mal ydd wyt ydd wyf i'th ganfod, /I'th ganmawl ni gannwyf gorfod, /Mor huysgwr gw_^r yn gorfod - ar baw LlF2 VI 10 82 Ac a'n ca_^r yn wa_^r ac a'n harbed - etwa /Ac ni ga_^r draha, drahy weithred, /Ac ni gais na thrais na EG VI 18 13 ladd i wrth lys Rheidiawl. /Gwelais (a gerais ni ga_^r mantawl) /Gwelygordd Lleisiawn llysoedd gweddaw ES I 15 13 , /Cyfri llu, llydan o bennaeth. /Cyfreithgar ni ga_^r negyfiaeth - cyfrau, /Cyfryw saint yn ei lywedy MeiG I 30 38 rwr arwr, i'r a'i mynno - gwa_^r, /Cynghorfynt ni ga_^r wrth a'i caro. /Caru im y dim, a'm digaplo, /Ca BF VII 50 20 nwaf: /Gwrawl Lywelyn, gwraf - o Gymro, /Gw_^r ni garai ffo i'r ffordd nesaf. /Gw_^r gwrdd yn cyrchu ll MB I 3 3 , rhydd Ei folawd, /Rex rhadau wrno, rhy-n-bo-ni gardawd, /Rheg rhy-d-eirifam yn rhan Drindawd. /Pan PM V 1 95 f a'i dwg ac niw diolwch. /Chwi rhagddaw i gyd ni gedwch /Na rhwydd na rhyddewr ynialwch. /Ef i faes, i CBM III 26 23 gryd gryd greidiawl, hawl hydrfer, /Ysgor gadw ni gedwis llyfrder, /Ysgwn walch, ysgwyd dau hanner. /Ys CBM III 11 35 eddgwyn graid, greddf he_"yrn /Gwyllioedd gynt ni gedwynt gedyrn, /Gwy_^l bentan am da_^n, am de_"yrn. HOG II 7 6 wen fy ysgwyd ar fy ysgwydd - i drais; /Cerais ni gefais gyfai awydd, /Cegiden hirwen, hwyrwan ogwydd, HOG II 6 55 orch eurin: /Gweirfyl deg, fy rheg, fy rhin, - ni gefais, /Ni gafas neb o'm llin; /Er fy lladd-i a_^ ll DB VI 24 54 aw), /Gw_^r ni gaffad nam yn nim arnaw, /Gw_^r ni geffir ffordd i ffo rhagddaw. /Gwedi y Gw_^r uchod, u CBM III 21 118 dd amdlawd ffyrdd cyrdd a'i cyrchai, /Nid oedd ni geffyn o'r a gaffai, /Nid oedd anghlodfawr llawr pan IRh VII 29 28 f ddodid - rhag poen /Yn orllifiant hoen, hwn ni geisid. /Yn arllawdd hirgawdd a hwyr geblid, /Yn arll PM V 23 183 nt, /Ar derfyn Mechain a Mochnant; /Dy gynnygn ni gennynt cwdd a_^nt, /Ni chaiff hoen na hun ar amrant. MG VII 33 4 e gwaretych - raid, /Gwaredwr gweiniaid, gwae ni gerych! /Sef yw gwander, Ne_^r (nid nas gwypych): /Sa CBM III 5 36 er chweddl amgen ydd amgyrwyf, /Namyn am garu ni geryddwyf; /Ni'm dawr, ferch pennaeth, pryd na'th wel LlLl II 16 34 ifefl gywir. /Piau yr arfau arfod heb giliaw, /Ni giliant hyd angau? /Pwy w_^r, penaethaidd genau, /Rha CBM III 26 77 awd folawd fal y derllyddwyd, /Ef guniad o gad ni gilwyd, /Ef laddai, ef wanai, wanwyd, /Ef wnaeth a_^ EMRh VI 23 22 ostwng. /Gnawd iddaw dreisaw dros pob echwng; /Ni gnawd o'i ardal na tha_^l na thwng. /Gwnaeth drwy ain GM I 8 30 awg Prydain, twyth afrdwyth Owain /Tey_"rnain ni grain, ni grawn re_"i. /Tair lleng y doethant, liant CBM III 18 12 ysg lofrudd, /Ni dawl wrth a'i mawl mawrfudd, /Ni grawn golud, nyw goludd. /Ysid im arglwydd argledr an CBM IV 9 81 ws trydar, trydydd haearnlly, /Greddf eigiawn, ni grawn, ni gryny - gormodd, /Alafrodd Elifry. /Grym er GM I 8 30 in, twyth afrdwyth Owain /Tey_"rnain ni grain, ni grawn re_"i. /Tair lleng y doethant, liant lestri, /T LlF2 VI 10 67 air, /Ni lawer lefair o Fab Mair maith. /Gwae ni gred Trined cyn rhyred rhaith: /Gnawd aelwyd ddiffydd CBM IV 9 81 trydydd haearnlly, /Greddf eigiawn, ni grawn, ni gryny - gormodd, /Alafrodd Elifry. /Grym erddrym, aer CBM IV 4 186 arf grau a ddodai, /Brwydr eurgrwydr, eurgrawn ni guddai; /Bradawg waith gwyniaith gwynygai, /Brys briw D-3 VI 19 33 llawer, ger Caer Lleon. /A Duw, 'n ein diwedd-ni, gwaredd gwirion, /Trwy eirawl air Mair a'i morynion, CBM III 14 26 wallaw anaw yn oed awydd - cyrdd, /Cardd arnaw ni gyflwydd, /Pryder dragon rhoddion rwydd, /Prydain gla CBM IV 5 54 welyn. /Llywelyn llachar, lluchfaran - gyfedd /Ni gyfyd o'i fablan; /Bu llw clodfawr, bu clodfan /Ei la LlF1 II 2 17 i liwaw rhag llaw rhy-s-lafasaf, /A heno hynny ni gyffroaf; /Nis ceryddo Duw nis ceryddaf. /Cerydd a ry LlF2 VI 10 33 drych ar Dduw a ddifarner. /Ni mad gymyrth arf ni gymer - benyd /Can ni w_^yr ennyd pa hyd ater. /Ni ma EGM I 28 40 adwn fraint dewaint, can ys defawd; /Duw Ne_^r ni gymer gam esgusawd. /Na chysgwn, canwn canon arawd, / PC II 19 8 lam, /Seithwyr ffyrf ffo ddiadlam, /Saith gynt ni gymerynt gam. /Can eddyw Hywel, hwyl ddi-oddef - cad LlF2 VI 10 84 d, /Ac ni gais na thrais na thraws gerdded /Ac ni gymwyll dwyll trwy ymddired /Ac ni farn o ddir ei dda CBM III 28 26 unan lys. /Grugunawg eryr Grugunan - gynneddf /Ni gymysg am ogan, /Glew lew, lachar taerfar ta_^n, /Gry PM V 18 16 . /Dy gywlad nid lledrad y'i llas, /Dy gynnogn ni gynheily dywas. /Dy gludfawr waywawr goch leas - cynn GM I 9 28 gaerwys fun fenediw deithi, /Cas gennyf genthi ni gynhelwy. /Genilles a'm llif, cyd am lladdwy - ar air DB VI 29 3 or wolau /Weled in nesed ein heisiau. /Gwelsam-ni gynt, a'i wynt yn orau, /Gwalch Cymru yn cymryd arfau CBM III 21 136 l gw_^r a'i gorsafai, /Gorsaf tey_"rnedd, hedd ni haeddai, /Ac oedd mal trochiad ydd eu trychai, /Trych LlF1 II 2 63 heubarth, diau byrth naf. /Mi a fu_^m gennwch, ni haeddech heddwch, /Yn yd fyddai trwch ni fai trechaf, DB VI 29 1 Gwae ni hael mor wael, mor wolau /Weled in nesed ein heisiau. LlF1 II 3 11 - i'm cerdd, /I'm cynnelw yd fyddwch: /Diriaid ni hawdd baid heddwch; /Dedwydd a ga_^r ddadolwch. /Cara GM I 7 9 ddwys, /Cosb Lloegrwys, llaw hyged. /A heddiw ni hawdd wyf o'i fyned; /Ni'm bydd byw, ni'm baidd dyn d MG VII 33 62 -ych. /Iesu, deg Iesu, im dangosych /Dy wyneb, ni heb a ohebych, /Na chudd Dy ddeurudd, diddorych - o' CBM IV 9 174 ddau! /Ti hebof, nid hebu oedd tau, /Mi hebod, ni hebaf finnau. /Hir y'th ardrethir ardrethau - o bell, LlF1 II 3 71 r hwyr esgor - a fyn /Hebawg bryn a bronddor, /Ni hebaf-i gan ei hepgor, /Ny hepgyr gleisiad glas fo_^r CBM III 13 58 fudd ar feirch rhudd rhawngaith): /Hael, hebod ni hebaf noswaith, /Ohonawd handid fy ngobaith, /Ohonaf PM V 26 144 Pan futych o'th fyd, hardd gydfod, /Or bythwn, ni hebwn hebod, /Boed yn nef a'th hendref a'th hafod, - CBM IV 12 24 dd, /A hy_^n Cynddelw Fawr, cawr cyrdd, /Ohonu ni henyw beirdd. /Rhy-m-gelwir yn ffyrf yn ffysg - arab EG VI 18 99 meddwl difrad, /Mi iddaw yn llaw, yn llygad. /Ni henyw o afryw afrad, /Mi henwyf o henwyr ei dad. /Lla LlF1 II 3 73 an ei hepgor, /Ny hepgyr gleisiad glas fo_^r. /Ni hepgoraf-i rwyf LlF1 II 3 5 au gyrchiad - Deifr, /Dodi dwfr i'th farwnad. /Ni hepgoraf-i rwyf, hyd Rufain - y gwy_^s, /(Gorau gwas CBM III 24 78 /Prydain a'm galwant, o'm gwarandaw, /Prydydd ni hepgyr (er bre_"yr braw) /Pryder am danfer: prydaf i CBM III 16 171 torf, twrf gawr, /Angerdd llawr llu gyngrwn, /Ni hirgeidw ar geirch meirch myngdwn, /Ni hwyrgyrch clud LlF1 II 4 37 g, ywch digerydd: /Haid heb fodrydaf hu bydd. /Ni hu wyf lawen o lawer - achaws /O achwyson pryder /Am GM I 9 63 /[ ]chan gynnif cynnor gw_^yth gwnedd [ ]hudd /Ni hu y_^nt, a mi mor wyf dirwyn er gw_^yl, /Gweilging p CBM III 16 172 ngrwn, /Ni hirgeidw ar geirch meirch myngdwn, /Ni hwyrgyrch cludlan clod adwn! /Ni ffy rhag terfysg, rh GYC VII 37 3 ew fflamddur, /Ysgwyd friwgalch, falch filwr, /Ni laddai gad goed Aber, /Ni byddym gaith na gweithwyr BF VII 51 4 r Un Mab Mair, mawr lias /Duw nef, dyn mal ef ni las. /Llas Bendigeidran gydfryd - a_^ chymri, /A chym GB II 26 26 aint. /Dialwys peirglwys perging Dyfnaint, /Ar ni las llosged, lluoedd llesaint, /Dyrchafwys bryn gwyn, ES I 18 21 ng ngwriawr cadwawr, cedwyr. /O'm cedwyr Lary, ni law-wag - daear, /Duw a w_^yr eu manag; /Gorsin pybl, LlF2 VI 10 66 Gwae ddiwarth, ddiwyl, ddiolaith - am ei air, /Ni lawer lefair o Fab Mair maith. /Gwae ni gred Trined c GM I 9 110 bun ban ym dennairch o bell, /Pwyllid erof ar ni lefais! /A minnau o'm cof cefais (dyfnais /Ddefawd o' SB II 24 28 s Rhos gyffro rhag pyrth Penfro yn pebylliaw. /Ni lefais neb amgylch moreb mo_^r Anhuniawg, /Na thwyll PB VII 18 23 ddoethon /Yn ymarfoll, mawrweilch trin, /Ei lw ni lithid ar We_^n, /Ei air oedd crair crededun. /A gret GB II 26 295 Mihangel mawr ym mhob awrfedd. /Dycheferfyddwn-ni lu am ei lariedd, /Dycheferfyddwn ninnau am drugaredd MB I 3 48 y cyndyniawg. /Yr arynaig lew law ddiferiawg, /Ni ludd ei erlid yn odidawg. /Ceimiad cas agarw, syberw CBM III 8 65 au a fydd dau hanner. /Pei byw llary Lleisiawn ni luestai Wynedd /Ym mherfedd Edeirniawn /Heb wy_^r lla PM V 27 14 n Mab Duw Ei Hun, o'i henaint - na ludd /Gw_^r ni lwydd beirdd o'i haint, /Rhwym galon, nid gelyn saint PM V 23 106 /Gnaws achaws yn ych cyn adfo, /Gnawd ei ladd, ni lwydd ei abo; /Caerlleon, llyw Mo_^n mwyn Pabo - a'th GYC VII 36 34 iaw, /Arglwydd canhadlwydd, cyn adaw - Emrais /Ni lyfasai Sais ei ogleisiaw: /Arglwydd neud maendo, yma MeiG I 33 72 a'u syrth ym mhoen, ym mhell ddeincryd. /Gwae ni llafur lles yn ei ysbryd, /Ysbaid fer fydawl fod ym m CBM III 15 8 Lloegr a_^l am aur ma_^l melyn, /Er lleas Duw, ni llas dyn. /Dyniaddon oesgawdd as gwddant - o'i farw, PM V 10 63 i'w berchen /A'i barchwyr yng ngofid, /Och ar ni llas yn llid, /I'th garchar dolur delid. /Delis Gruff EW VI 3 35 g eurdudded - hardd, /Gnawd i'w fardd ofyged; /Ni llefair gair gorchaled /Ac ni lludd cad wosudd ced LlF1 II 1 73 annedd /Troedfedd er dyhedd, dihawdd hepgor. /Ni llefais neb drais dros ei hysgor, /Ni chymwyll neb dw EW VI 3 36 w fardd ofyged; /Ni llefair gair gorchaled /Ac ni lludd cad wosudd ced GM I 9 76 /Lluch fy nghleddyf, fy ngheiniaw ni llwydd, /Ni lluddiaf i'm llaw lladd nis gwehyr. /Gwelais angerdd GM I 12 12 thrwyd. /Ni'm hethremyg Duw a_^ digfryd oseb, /Ni lluddiwn i neb newid breuddwyd. /Nid breiddgof gennyf EGM I 29 24 igeinmlwydd, /Adfydd hoeddl hiddlaw rhag llaw, ni llwydd! /Addfwyn pob gorllwyn pan ddyorllwydd, /Addfw CBM IV 17 126 ar taerfar ta_^n amgyffred, /Yn anffurwydd lle ni llwydd cerdded. /Yn ydd aeth Ca_"in can ei weithred - GM I 10 9 ri, ef carwn Ddafydd, /Ei ddefawd a'm llochi; /Ni llwydd fy llechfod hebddi, /Cerennydd Ddafydd ddyfnfr GM I 9 75 ynges ly_^r. /Lluch fy nghleddyf, fy ngheiniaw ni llwydd, /Ni lluddiaf i'm llaw lladd nis gwehyr. /Gwel IRh VII 29 12 y'm doeth, o detholid - neb, /Lliw ar fy wyneb ni llwyr edid. /Mynawg dawedawg deg gyfnewid, /Meingan w CBM III 8 55 Brwynawg /A'r tai a'r terfynau enwawg /A'r lle ni llysir cynran /A'r llan odd uch llys Fadawg! /Er pan GYC VII 42 45 lwydd nef /I bren dioddef (eddyl traha), /Gwae ni mad aned, bechodawl weithred, /Tostedd fydd gweled go LlF2 VI 10 31 er - folaid /A gaiff ei enaid ysbaid oesber. /Ni mad aned neb, ni mad aner, /O edrych ar Dduw a ddifar LlF2 VI 10 31 aiff ei enaid ysbaid oesber. /Ni mad aned neb, ni mad aner, /O edrych ar Dduw a ddifarner. /Ni mad gymy CBM IV 17 14 , o egwyddawr, /Berthidau Rhiau rhywasgarawr, /Ni mad borthes mam mab nwy diddawr. /Porthid doniau byd LlG VII 27 13 Golwg anghlaear daear dudded. /Hywel Amhadawg! Ni mad ddoded /I mywn mynwes llawr, mygrwawr myged. /Hir LlF2 VI 10 35 ymer - benyd /Can ni w_^yr ennyd pa hyd ater. /Ni mad erlyn dyn dim ehofnder /O gadwent present heb bry LlF2 VI 10 33 , ni mad aner, /O edrych ar Dduw a ddifarner. /Ni mad gymyrth arf ni gymer - benyd /Can ni w_^yr ennyd CBM III 4 8 wyll rhyfig, /Mel ydd wyf yn celu calon ysig: /Ni mad gyrchawdd gwen gwely Eiddig EW VI 3 21 aw ehelaeth, /Eurde_"yrn, meddgyrn a'i maeth. /Ni maeth bygylaeth, bu gelyn - i Ffrainc, /Boed ffrawddu DLlM II 18 37 ddlydd. /Ni wnaeth Duw neb dyn dwywawl ffydd, /Ni maeth mam mab ei hefelydd. /Mi nid wyf lawen o leweny PM V 8 41 ch ddyndid, /Mab Duw nef boed nerth wy rydid. /Ni mag na_^g neges arfollid, /Ni myg rhodd yn rhan eddew DB VI 29 118 werddwch, mi ni chwarddaf, /Can mynnwn fy marw ni mawr fyddaf. /Cyd ymguddioch-chwi oll, mi ni allaf /Y MB I 3 141 a roddes ar lles prydydd. /Ni wddant fanfeirdd ni mawr gynnydd /Pwy a enillo o'r do ysydd; /Edewis eurw CBM III 4 4 u, taenferw gwenig, /Llanw ebyr a'r lly_^r lle ni mawrdrig; /Mynych ymanfon dygn gofion dig /I rof a rh EW VI 5 17 fain fedd, /Namyn saith drudfaith droedfedd! /Ni medd Llywelyn, llyw mawrgoeth, - Wynedd, /Adrysedd dr PM V 8 42 nerth wy rydid. /Ni mag na_^g neges arfollid, /Ni myg rhodd yn rhan eddewid. /A minnau, magator o'm dli MeiG I 32 17 b dawn digrawn, digreulonaf, /Ef yn Dri, a mi, ni mynnaf - Ei fa_^r, /Ef yn drugar gwa_^r, yn hygaraf. MeiG I 33 59 t oes: /A fu oedawg ddoe, heddiw nid oes, /Hir ni mynnwys Duw dyniawl einioes. /Einioes enrhydedd rhag MG VII 33 79 m hwyneb, a'm hadnepych, /Parth cledd i minnau ni mynnych - fy mod, /Parth yr Oen gorfod y'm gosotych; ES I 17 6 wys o egin; /Gnawd i ddoeth cyfoeth cyfiewin: /Ni nawd, nid llonydd allwynin. /Hir aeth a'm rhywnaeth PM V 12 27 cenhedloedd, /Can edlid yn adfail; /Nid hawdd, ni nawdd neb yniail, /Nid hy_^n oes dyn nog oes dail. /D LlG VII 24 15 gogledd /O arglwydd gwladlwydd glod adrysedd. /Ni newidaf naf un awrfedd - a_^ neb, /Anebrwydd dangnefe HOG II 12 6 ai rhuddfflam, fflemychai - hyd nef /Yn addef ni noddai, /Hawdd gweled goleulosg arnai /O gaer wen gei MB I 3 127 rionnydd /Arglwydd glew gadarn haearn dyfydd, /Ni noddes mawredd eu merwerydd! /Yng ngwaith y Waederw, OC II 15 4 yrdd cyrdd cyfeddau dduun, /Pa ffordd ydd awn-ni o Ffordun? /Dos, was, yn ebrwydd heb roddi - gair da MG VII 34 5 dywysawg doniawg dyn. /Dyn can wyf o'th blwyf, ni oblygant - fi, /Fihangel, fy mabsant, /A thi yn drech PM V 17 42 ddwys. /Desyf llu elyf, llew tey_"rnas - wyd, /Ni odyn neb dy gas, /Ba_^r llychwr, gw_^r yn oed gwas, / CBM III 18 8 llawch nifer, /Ni olaith llaith er llyfrder, /Ni oddef cam, nyw cymer. /Ysid im arglwydd eurgleddyfru DB VI 29 48 ch ragor, och rhagod ti, Angau! /Cyn y gwedd i ni, oedd gorau, /Gwedi gwawr Cymru, cymryd croesau; /Cym CBM III 24 43 /Neud gorddifedd gw_^r gwrdd ei faniar. /Gw_^r ni oedd hygawdd a oedd hygar, /Hygyrch ei neuadd cyn lla MG VII 32 46 , Duw y'i credant, da eu credau, /Ef addolant (ni ohiriant) ar heirdd liniau, /Swllt agorant, aur anrhe DB VI 30 42 Gwyn esgar, neud gwa_^r a'i gwerchedwis, /Gwae ni o'i drengi fal yr drengis. /Llawer iawn o'i ddawn a CBM III 18 7 _^r - nerthfawr, /Aerllew llawr llawch nifer, /Ni olaith llaith er llyfrder, /Ni oddef cam, nyw cymer. OC II 14 138 r. /Menestr, mawr a waith ydd oleithir /Gwy_^r ni olaith llaith oni llochir. /Menestr, medd ancwyn a'm CBM III 7 19 dd ei glod o gludaw anrhaith, /Rhuddfoawg faon ni olaith, /Rhad wastad, wystlon ganhymdaith. /Llafn arg DB VI 26 13 sody, /Dy fe_^r a gwyner fel y gweny, /Dy fudd ni oludd, er a wely, /Dy fedd a'th reufedd a ddoethrenny LlG VII 24 41 hil Beli - Hir /Yn herwydd ei brofi. /Eurfudd ni oludd, olud roddi, /Aerflaidd arwraidd o Eryri. /Eryr GM I 14 95 rwydded /Gwely anghlaear daear dudded. /A gwae ni o'r naid y'n rhyddoded /Yn rhygnawd pechawd pall gyni CBM IV 9 185 /Hil Tewdwr, diweddwr Deau. /Brwydr orchwydd, ni orchudd tlysau /Nag ariant nag aur yn adnau, /Brwysg GYC VII 40 6 naf gwiwlun ni bair gelu - lles, /Llys uffern ni orfu: /O'r dydd y codes Iesu /O farw yn fyw, da farn HOG II 6 72 echawd. /Am Enerys wyry, ni warawd - im hoen, /Ni orpo hi diweirdawd! /Am Hunydd, ddefnydd hyd Ddydd Br CBM III 21 69 eri - hafal, /Prenial ymddial ymddiodi, /Gw_^r ni orsefid a orsefi, /Gw_^r gorsaf gwraf, gw_^r yng nghy PM V 10 48 i bu haddl, /Ni wnaethost-ti nam i neb daddl, /Ni orug Duw dy gystaddl. /Castell Mathrafal mwyth werin GRh II 28 25 osod oseb, /I'th arfau ni'th arfaidd neb. /Neb ni orug Duw, wryd Benlli - Gawr, /Banllef beirdd i'th fo LlG VII 24 59 gi, /Celennig branes, berthles borthi. /Ciliaw ni orug er caledi - gawr, /Gw_^r eofn yng nghyni. /Paraw EG VI 18 120 rfysg ton dylysg, dyleinw aber /Dylad anwastad ni ostecer; /Terfynt twrf rhywynt yn rhyw amser /A rhia DB VI 29 12 /Cadrfab Rhys, yn Rhos a_^'i ffaglau; /Gwelsam-ni Owain prain, prudd ei ddoniau, /Doniawg fab Gruffudd, DB VI 33 73 dd yw i ddyn ei ddiofred. /Y Gw_^r a'n prynwys-ni, pridwerth galed, /O uffern gethern, o gaethiwed, /A PM V 6 52 c awyr ac enaid - a phridd, /A ffrawddus da_^n ni phaid CBM III 5 80 ewaith! /Ni thewais ermoed o'i moli mal drud, /Ni phair gosymud i'm gosymdaith, /Ac ni'm rhif rhiain ( MG VII 33 42 ynof (cof y'i cetwych) /Anffawd a phechawd cyn ni phechych, /Achaws [] rheidwlych - fu fedydd, /Ffrwyth PM V 22 32 , /Aur didawl meidrawl ei modrwy - a'i phall, /Ni phell tyn rhiain rhag a garwy. /Yn ganmlwydd yn rhwy CBM III 16 175 f yng ngosgordd, /Tarw tewdor, ddo_^r ddyrwn, /Ni phlyg ei braffawr ym mhryffwn, /Ni phyrth gwarth, gor CBM III 16 176 r ddyrwn, /Ni phlyg ei braffawr ym mhryffwn, /Ni phyrth gwarth, gorthrum ei gystlwn; /Nis ergryd gorfr EG VI 18 139 ywrennin gwin a Gwener; /A'r Gw_^r a'n rhoddes-ni ran o'r Pater /A'i rhoddo-ef gwenfro gwynfryn uch se DB VI 27 43 w_^ydd - iddaw /A ddeuynt ataw wrth ei awydd. /Ni ri cedwesti, cad wastadrwydd, /'N ei raid a warawd wy PM V 20 14 Traha yw i neb na bo caeth - i'm rhwyf, /Gw_^r ni rif gybyddiaeth, /Duw mal ef, nef Ne_^r-Bennaeth, /Dy DB VI 30 68 edd: /I goron Lundain, er garwedd - he_"yrn, /Ni roddes te_"yrn ty_^ o Wynedd! /Duw a'i dug rhagon, dd LlN II 17 2 wn, archfain, cynghrwn, - ceirw, /Cyd bai ef, ni roddwn; /Bodd bryd ar ei hyd yw hwn, /Fal y'i cefais CBM III 16 72 uddbraff ei saffwy, ni syll a_^'i olwg /O olud ni roddwy, /Rhudd barau a bair yn adwy, /Rhudd bebyll, LlF1 II 2 14 ch Gymro a gymrofaf, /Hawdd bwyf: heb fy rhwyf ni rybyddaf. /Ysid im eniwed a eniwaf - wrthaw; /Ei liwa EGM I 28 28 awd. /Gwymp edrydd Dofydd, defawd - ei rhadau /Ni rydraeth neb tafawd. /Rhagorwn grefydd a ffydd a ffaw DB VI 27 4 ith y'm gwnaeth alaeth a'i arwydd - arnaf, /Mi ni rydynnaf dan ei aflwydd. /Mor draws fu Iesu am aesdry CBM IV 17 58 tawd lledfryd; /Ni rygar Trugar tra syberwyd, /Ni ryddaw anaw o'i anwylyd. /Ni rygoddwyf Rwyf ry-m-gwer LlF1 II 2 19 is ceryddo Duw nis ceryddaf. /Cerydd a ryfydd, ni ryfeddaf - ei fod, /O gyfannod clod er clud alaf. /O EGM I 26 31 nthi: /Gnawd oedd da_^l aur ma_^l er ei moli. /Ni ryfu ddognach i ryddogni - poen /Penyd a fo mwy no'r DB VI 25 32 yffredin, /Llywiawdr berth hyd Borth Ysgewin, /Ni ryfu gystal Gwstennin - ag ef /I gyfair pob gorllin. DB VI 30 12 wlad; /Ceintum hon Ruffudd, rudd ei ruad, /Ac ni rygant dyn ddim mor irad; /Canaf hon Ddafydd, cynifia CBM IV 17 57 Brawd, /O arwain pechawd, lletawd lledfryd; /Ni rygar Trugar tra syberwyd, /Ni ryddaw anaw o'i anwyly CBM IV 17 59 ar tra syberwyd, /Ni ryddaw anaw o'i anwylyd. /Ni rygoddwyf Rwyf ry-m-gweryd - o ddygn, /Nid rhwydd wy CBM IV 17 62 nddiebryd; /Ni rygollwyf Dduw o ddewredd byd, /Ni rygolles nef ni fo ynfyd. /Ynfydrwydd awydd ewyg lafu DB VI 30 84 orsedd, /Neu rygolles dyn dygnedd - ei awydd, /Ni rygollo arglwydd rwydd anrhydedd. /Ef a'm talai aur a CBM IV 17 61 o ddygn, /Nid rhwydd wy gynnygn gynddiebryd; /Ni rygollwyf Dduw o ddewredd byd, /Ni rygolles nef ni fo CBM IV At 2 Ni chelaf a wnaeth, ni cha_^r - fy nghalon, /Ni rylon rhy lawgaeth, /Sorres wrth sarrug bennaeth, /Ni DB VI 26 52 taer y torry, /Neu ryorw_^yd, hael yd hwyly, /Ni ryorug Dduw ddyn fal tydy. /A ddaroganer a gymery, /O EG VI 18 29 l, /Talu pwyth dydd gw_^yth Gwaith Canysgawl: /Ni rywelais neb na bo canmawl, /O'r ddau y gorau a fo gw DB VI 33 13 a dewir? /Gwelais-i dri a thri, ni thremygir. /Ni ryweles dyn ddim mor engir /A_^ gweled y byd ynfyd en CBM III 5 49 pan aned, /Nis rhyborthes neb, na'i thebyced! /Ni rhifaf-i ar fun fod yn galed: /Nid clod fy ngwrthod g BF VII 54 27 rystan, darian dorri, /Dyfrydedd Gwynedd, gwae ni: - rhy allad, /Gwalch ffysgiad, rhoddiad rhudd a phal ES I 17 17 rin. /Nid wyf gynefawd gynefin - a_^'m rhwyf, /Ni rhybu_^m gerddennin. /Edrych cyrdd cerddau Taliesin, GB II 26 59 fraisg i Frycheiniawg. /Ban dde_^l gofyn arnam-ni rhybyddwn ofnawg /Rhag gormes cedyrn Cad Ddybrunawg; GM I 6 13 gnawd) /Na mwy gronny aur nog erwaint flawd! /Ni rhydd rhwysg eryr hyd troed o'i dymyr /Er ofn herwyr MeiG I 32 22 n gloywaf - Ei ddefnydd, /Ef yn rhiydd rhydd (ni rhyfeddaf) /Ef a gred Ei gred, gred addwynaf, /Cred a CBM III 5 120 wch chi, ddeon, a ddywedir? /A ddywaid rhiain, ni rhygeblir. /Yng ngolud amliw aml y'm rhoddir, /Nid am CBM III 5 104 y. /Gwelais-i ystlys glwys, gloyw ei gylchwy /(Ni rhyweles teg nwy rhywelwy!) /Ac a dan ruddem, ruddaur D-4 VI 20 51 Meuryg anystywell - lu /I am lyw bro Hiriell, /Ni safai rhagddun, rhwych pell, /Nac aer na chaer na cha EG VI 18 55 rin) /A_^ thrychiaid gwerin Caerfyrddin fain; /Ni sefis na thw_^r na bw_^r (bu crain) /Nac argoed na ch CBM IV At 4 n rhy lawgaeth, /Sorres wrth sarrug bennaeth, /Ni sorres neb amser waeth CBM III 16 71 r llachar ban lladdwy; /Rhuddbraff ei saffwy, ni syll a_^'i olwg /O olud ni roddwy, /Rhudd barau a bai PM V 9 14 ladwy y rhydd rhodd y bore, /Moedydd eisillydd ni syll eurdde. /Molais-i rwyf Cemais camre - ysgaelan, HOG II 10 9 /Yn ynial Arfon, yn Eryri, /Ni ddirper pebyll, ni syll pali, /Neb, a rwy garwy, yn fwy no hi. /Pei chwa CBM IV 16 60 ; /Ef is nef, uch nef, uch nawtraeth - ysydd /Ni symud Ei bennaeth; /Ef ein Rhwyf yn rhwydd feidrolae GB II 26 248 ynnau - o nef, /Nefoedd i gadau o'u hanoddau, /Ni syrthai i'r llawr fawr filltirau, /Namyn ar ddyn urdd BF VII 45 27 awd, trin beri, /Traws fa_^r, gwenwynwar: gwae ni! /Trais pobl, trist pawb o'i golli DLlM II 18 24 hof maith /Mal yd lysg gwynnawn gan oddaith. /Ni tha_"wn, pei byddwn celfydd, /O foli Mab Duw diwenydd PB VII 8 4 ngawr, llafndrwch, /Aerwalch eirf, ni theirf, ni thech. /Ni thechai ne_^r ffe_^r, ffrawddus, /Mab Owai PB VII 8 5 fndrwch, /Aerwalch eirf, ni theirf, ni thech. /Ni thechai ne_^r ffe_^r, ffrawddus, /Mab Owain, bro goel PB VII 8 4 r, llew yng ngawr, llafndrwch, /Aerwalch eirf, ni theirf, ni thech. /Ni thechai ne_^r ffe_^r, ffrawddus CBM III 11 17 a gadwant, /Dreigiau dewr deuprid ni daliant. /Ni thelir o wir, o w_'reiddrwydd - braisg /A brwysgaw yn CBM III 5 79 da_^l hirdaith /I ar draed awel y drydewaith! /Ni thewais ermoed o'i moli mal drud, /Ni phair gosymud i CBM III 26 48 ddeurudd, /Ni tholies fy lles, llyw rhybudd, /Ni tholiaf a ganaf heb gudd, /Ni'm gwnaeth glyw golud go CBM III 12 39 , cyfadref - cerddau, /Cledr cadau cadwoddef, /Ni tholies budd, beirdd achref, /Ni tholir gwawd gwedi e CBM III 26 47 wyddfudd /(Rhwyf cadau) er cadw ei ddeurudd, /Ni tholies fy lles, llyw rhybudd, /Ni tholiaf a ganaf he CBM III 12 40 u cadwoddef, /Ni tholies budd, beirdd achref, /Ni tholir gwawd gwedi ef. /Ef oedd gadfarchawg gedferchy MB I 3 156 elwydd!). /Yni fwyf gynefin a_^ derwin wy_^dd /Ni thorraf a_^'m ca_^r fy ngherennydd. /Cerennydd ysydd MB I 3 60 eth yn warthegawg: /Ni yn Eryri yn rhei_"awg, /Ni thorres i bawr a fu breiddiawg. /Gruffudd grym cyhoe DLlM II 18 8 Nid oedd w_^r dwy awr, dwy araith - wrth neb, /Ni thorrid ei gyfraith. /Gw_^r a wnaai ar Lloegr llwyr a DB VI 33 43 Dduw, Ei ddawn a iolir, /Ceidwad nef, Ei nawdd ni thorrir, /A'i cadwo, cydymdaith cywir. /Cywir frenin CBM IV 16 93 fo pwyllawg nis pwylla. /Eithr orig ni thrig, ni threfna, /Hoeddl edfyn hoen dyn dibara, /Hoedran hydr CBM III 28 7 law nac amrylon - w_^r, /Amryliw oedd ei onn, /Ni threfyd brwynfryd o'm bron /Nac o'm cof nac o'm calon CBM III 24 27 dden, /Nid y_^m gyd am fudd, am feddu gwe_^n; /Ni threfyd hebof angof angen, /Angau Rhirid wyn wedi Ar DB VI 33 12 au a dau, beth a dewir? /Gwelais-i dri a thri, ni thremygir. /Ni ryweles dyn ddim mor engir /A_^ gweled CBM IV 16 93 wa, /Ar ni fo pwyllawg nis pwylla. /Eithr orig ni thrig, ni threfna, /Hoeddl edfyn hoen dyn dibara, /Ho CBM IV 4 63 arwr ar orwydd, /Aer orug orau bai canmlwydd, /Ni thwyll pwyll pellfod heb arglwydd, /Ni thyf cof rhag GYC VII 42 40 ced, trwy gam guhudded, /Nef yn ei theced, can ni thycia. /Pan lwyr feddylier, penyd pryd pryder /Poen LlG VII 24 75 galofydd, /Llwyddgyrch darogan cyman celfydd. /Ni thycia rhybudd, hael rebydd, - rhagddaw, /Llawdrallaw CBM IV 4 64 lwydd, /Ni thwyll pwyll pellfod heb arglwydd, /Ni thyf cof rhag coddiant ebrwydd: /Nid efras rhiau, neu LlG VII 25 8 defig, gwledig, gwlad amgyffred - naf, /Cawsam-ni udd pennaf pan yth aned! /Pan fai frwydr, eurgrwydr, LlF2 VI 10 7 uned drwydded, tra yn gater. /I achubaw nawdd ni wader - ydd af /Ar ddau hynaf Naf, ni bydd ofer. /Er OC II 14 127 id /Cawsant eu hadrawdd, casflawdd flaeniaid. /Ni waeth wnaeth 'y nghydwyr yng nghaled - Faelawr, /Dill HOG II 6 71 Berweur, berfedd fy mhechawd. /Am Enerys wyry, ni warawd - im hoen, /Ni orpo hi diweirdawd! /Am Hunydd, DB VI 25 46 annwyd trin, /Ym mhresent, ym mhrysur orllin, /Ni wartha_"er hael am werthefin - nos, /A_^ nawdd saint DB VI 29 8 olau; /A'i gweles, gwelynt ryfeddau! /Gwelsam-ni wawr Maelawr megis yntau, /Mygr Fadawg, waywroddawg PM V 5 16 ochi nid afles. /Nid ef rhif cynnif cyfynnes, /Ni wddant cwdd a_^nt rhwy coddes, /Yn dyrllid moliant ma MB I 3 141 gywydd /Yng ngwerth a roddes ar lles prydydd. /Ni wddant fanfeirdd ni mawr gynnydd /Pwy a enillo o'r do CBM IV 9 24 aid ar blannawd; /I eryr eirioes moes Medrawd /Ni welaf, ni welir cydfrawd. /Gwelais-i udd, ni'm gwarth BF VII 49 24 hael, wael weithred, /Ni weles woludd am ged, /Ni welais drais gyn drymed. /Trwm golli arglwydd! Oergla DLlM II 18 34 dorf ei gilydd, /Gwelai darf ar dyrfa oswydd. /Ni weled o gred a bedydd - etwa /Ei gynna gysteddlydd. / BF VII 49 23 yffred - afael /Am ddwyn hael, wael weithred, /Ni weles woludd am ged, /Ni welais drais gyn drymed. /Tr GB II 26 160 fyd, rhag clwyf delli, /Wynepglawr diddawr dim ni weli /Pesychwys, dremwys drwy fodd Dewi. /Merch breni CBM IV 9 24 nnawd; /I eryr eirioes moes Medrawd /Ni welaf, ni welir cydfrawd. /Gwelais-i udd, ni'm gwarthrudd gwrth DB VI 35 6 w a glywir, llew doeth, coeth, cywir, /Llawhir ni welir ei gywala; /Llym yng ngrym yng ngryd, llawr gor DB VI 33 10 r, a gw_^r a gwynir - yn faith, /Fyth bellach ni welir. /Gwelais-i ddau a dau, beth a dewir? /Gwelais- CBM III 3 162 d. /Tremynt teg i'm terrwyn beiddawd, /A weles ni welir hyd Frawd, /Caer Rufain, ryfedd olygawd, /Caer DB VI 27 84 anaw, anwylyd - llawer, /Am dramawr bryder ac ni weryd, /Am drwm feddwl cost eurbost aerbyd, /Am drinw CBM IV 16 72 a rhygaeth; /Yr amser y ffrwyner pob ffraeth, /Ni weryd mewyd milwriaeth; /Gw_^r a'n gw_^yl-ni a_^ gwel LlF1 II 2 42 o_^r, ddurddor ddiachoraf: /Ys gwn cwdd eddyw; ni wn cwdd af. /Dothwyf atad, fad a gadwaf, /I gyrchu cy CBM IV 17 26 awr; /Ced gwypwyf heddiw hawddfod uch llawr, /Ni wn er hynny a wyf henawr. /Gw_^yr Rheen ein rhaid, rh PM V 27 21 , /Ac a fo da, ef a'u dwg. /Dug Ywain wynfain, ni wn ha_^n - a_^'i hoed, /Neud ei hoedl a'm herwan, /Hi MeiG I 33 13 iddi; /Mechde_"yrn caeroedd na cherydd fi /Can ni wn na'm ffordd na'm ffurf erni. /Ernywiant i ddyn ei EGM I 26 39 fal Pryderi. /Pryder nawd ceudawd, cyfnerthi - ni wn, /Nid parabl yw hwn ni fo peri. /Llen argel isel y PM V 28 7 aur oseb - cerddau, /Ni ddug cardd ei wyneb, /Ni wn o wawd ei woheb, /Ni wybu naca_"u neb. /Neb ni w_^ PhB VI 16 12 uffudd, gwaywrudd, gwraf, /Ysgwn fy nghystlwn, ni wn py wnaf. /Och hyd atat-ti, Dduw, a ddodaf - yn dde DB VI 28 6 fai chweg. /Ni wybu_^m erioed fedru Saesneg, /Ni wn ymadrawdd o ffrawdd Ffrangeg; /Pan geisiais-i esi MeiG I 33 88 s, /Llary Arglwydd llawer, llewyn Wanas. /Gwae ni wna cynnif cyn no'i leas, /Cymod a_^'r Creawdr a'i rh LlF1 II 3 15 naf a nertho - fy null /Im ddillwng arallfro. /Ni wna draig dragon wylo; /Ni wnaeth drwg a'i diwyco. /O LlF1 II 3 16 ddillwng arallfro. /Ni wna draig dragon wylo; /Ni wnaeth drwg a'i diwyco. /O dywedais drwg o dramgwydd CBM IV 13 4 awd plant Addaf, /Nis gwna pawb na bo pennaf, /Ni wnaeth Duw fwlch ar falch naf. /Naf ym mhresent yw ne DLlM II 18 36 o gred a bedydd - etwa /Ei gynna gysteddlydd. /Ni wnaeth Duw neb dyn dwywawl ffydd, /Ni maeth mam mab e DB VI 25 14 fro Freiddin. /Er pan orau Duw ddyn gysefin, /Ni wnaeth ei gystal, traws arial trin; /Gorug Llywelyn, GB II 26 273 'm gwerendau. /Y Gw_^r a folaf, gwir ogonedd, /Ni wnaeth na gwaeth na gwythlonedd /Namyn o bell dygyme PM V 10 47 gynnaddl - cynnygn, /Cynyddaist, ni bu haddl, /Ni wnaethost-ti nam i neb daddl, /Ni orug Duw dy gystadd CBM III 3 186 ei wryd! /Gwyrth a wnaeth ni wneir hir ennyd, /Ni wnaethpwyd eirioed er yn oes byd: /O'i adaf etewyn ta DB VI 30 14 or irad; /Canaf hon Ddafydd, cynifiad - ryfu, /Ni wnaethpwyd gwawr llu yn llawgaead: /Ni ddodai eirif a PhB VI 13 4 iad brad, bron eiliasaf, /Eithr cennyd cynnelw ni wnaf. /Rhygwneuthum it glod glud, rhwyf gawr - yng ng DB VI 27 65 , /Wedi Llywelyn, llywiawdr Gwyndyd. /Gwarafun ni wnaf yn nydd creulyd. /Gwrawl oedd ei hawl wrth ei hw GYC VII 43 12 /Gan gethri parawd yn cythruddiaw - cnawd, /Ef ni wna_^i bechawd na'i rybuchaw; /Bei na bei undydd (Dof HF VII 23 19 f, prifddeddf Pryderi. /Gw_^r oedd Owain hael ni wna_^i holi - mach, /Gw_^r nid oedd lyfrach nog Elifr PM V 6 50 deifniawg ar honnaid, /Rhodri hael, a'i hafal ni wnaid /O ddwfr ac awyr ac enaid - a phridd, /A ffraw PM V 23 161 ryr, i'th wy_^r yn warant, /Can hynny cynhennu ni wna_^nt: /Can wyllon Celyddon cerddant! /Dugost y Wy CBM III 5 32 yf, /Cadr amnaid gannaid, ged ath iolwyf. /Can ni wnei-di erof, er a ganwyf, /Na wna fi, feinwen, fal n PB VII 19 16 /Llawch cyrdd, cerddwys ei alar, /Llew traws, ni wneid trais a_^'i ga_^r. /Oedd carannawg walch, weil CBM III 3 185 radd ufel, greidiawl ei wryd! /Gwyrth a wnaeth ni wneir hir ennyd, /Ni wnaethpwyd eirioed er yn oes byd EGM I 28 10 Pobloedd byd dyfryd, eu difrawd - a wneir, /Ar ni wne_^l Ei gardawd. /Edifeiriawg da, Duw a'u cymerawd, PM V 28 26 Io_^r drydar aerllary (oerllawr - a'i gortho) /Ni wrthid yn nydd gawr, /Mab Rhotbert, rhwyf byddinawr, CBM IV 9 162 wolwch, /Na'm gwrthod, eirf drafod arfdrwch, /Ni wrthyd Mab Duw dadolwch! /Dadolwch llachar Llachau - PM V 28 8 ddug cardd ei wyneb, /Ni wn o wawd ei woheb, /Ni wybu naca_"u neb. /Neb ni w_^yr yn llwyr fy lledfryd DB VI 28 5 gofeg /Er goddau chweddlau i mi a fai chweg. /Ni wybu_^m erioed fedru Saesneg, /Ni wn ymadrawdd o ffra EW VI 5 31 gion - ei hil! /Hael gynnil gynrheinion! /Gwae ni, Wynedd orchorddon, /Gweled llawr ar llyw mawr Mo_^n. GB II 26 6 /Ni ddyly corn medd, ceinon meddwaint, /Bardd ni wypo hwn, hynny dygaint. /Nid ef y canaf can ddigiofa MB I 3 85 weiddiawg: /Gwae a ymddired wrth fyd bradawg! /Ni w_^yr cychwilfeirdd cyhuseidiawg /Tymp pan dreing ter MeiG I 33 55 onig groes, /Anwogawn woglyd o aneirioes, /Can ni w_^yr ein pwyll pelled ein hoes. /Anrhaid ystyriaid, LlF2 VI 10 34 ner. /Ni mad gymyrth arf ni gymer - benyd /Can ni w_^yr ennyd pa hyd ater. /Ni mad erlyn dyn dim ehofnd PM V 28 9 wn o wawd ei woheb, /Ni wybu naca_"u neb. /Neb ni w_^yr yn llwyr fy lledfryd - am lary /Am lwry mil o e DB VI 33 48 ed, /Cywirdad Fab Rhad, rhifed - Ei wyrthau, /Ni wyrthia ryaned. /Cof 'y ngha_^r neud gwa_^r, neud gwa DB VI 24 51 Pam na chynnydd ef nef yn ei eiddiaw? /Od a_^, ni wyrthia wrthaw - ni aned, /Y Gw_^r gogoned (gweled gw DB VI 35 66 /Pymthegfed Powys, pan 'i cynyddwys, /Pennaeth ni wystlwys, ef a wystla; /Unfed ar bymtheg o Faelawr Sa MB I 3 59 yddawg, /Cyd doeth ef nid aeth yn warthegawg: /Ni yn Eryri yn rhei_"awg, /Ni thorres i bawr a fu breidd OC II 15 36 am anrhaith; /A ennir wedi hirdaith? /A annwn-ni yn Rhos noswaith? /Dos, was, i gennyf ac nac annerch BF VII 44 1 Mae gwyrda Gwynedd (gwae ni - yr eisiwed!) /Ysywaeth yn trengi /Pob ddau, pobl dd niblau 1 EGM I 27 67 awl cyd a_^ seiniau. /Boed ef ein diben bod yn niblau /Heli yn Enlli hyd ein henllau. /Gwedi dywedwyd, Ni'ch 1 PhB VI 14 13 ai brid; /Mawr ei afael hael, hawdd ei erlid. /Ni'ch traethaf-i gelwydd, nid ef gelwid - hwn /Cleddyf y Nid 401 DB VI 29 123 a gelaf? /Am farwnad Ruffudd nid ymguddiaf. /Nid a eill cadarn yn cadw eithaf /A all gwan truan: tris CBM IV 4 276 n tyner - a'm rhoddai /Nid rhoddion ni daler, /Nid a_^ gwad, a_^ rhad y'm rhodder: /A'm rhoddes rhwyddl GB II 26 167 wirion ynni. /A e_^l ym medrawd mynwent Dewi /Nid a_^ yn uffern, bengwern boeni. /A Pheulin a pheunydd CBM IV 8 50 ledig a orsafer. /Pan amug te_"yrn Teifi Aber /Nid abar y gwnaeth, nid saeth salwder. /Yn rhan orffowys CBM IV 9 133 awdd amniferwch - rhif, /Rhiallu ddiheiddwch, /Nid achar llachar llafarwch, /Nid achles afles arafwch, CBM IV 9 134 u ddiheiddwch, /Nid achar llachar llafarwch, /Nid achles afles arafwch, /Nid achludd eurgudd argelwch, CBM IV 9 135 llachar llafarwch, /Nid achles afles arafwch, /Nid achludd eurgudd argelwch, /Argel cardd, cerddorion w CBM III 8 45 bwlch eu hysgwyd, /Hyd y pasg y'n gwasgarwyd. /Nid adawo Duw dyn yn fyw - bellach, /Deubyllawg yr deryw MB I 3 13 phrydant wawd /I edwyn terwyn torf ei forawd? /Nid adfarn cerddau! Nid gau daerawd! /Ni ddug neb ceinia MB I 5 12 /A mab Rhiwallawn, rhwyf my_^r, /O'r gyfergyr nid adfer. /Difiau ymhen tair wythnos /(Tru a nos!) yd y GM I 14 53 ostol dethol doethwlydd: /Credwn eu cydfod, ac nid adfydd, /Yn undawd Drindawd yn dragywydd. /Tragywydd PM V 13 22 udd. /Udd addien, hywen Hywel, - neud adnau, /Nid adwna Duw a wne_^l, /Gw_^r hydr, ein hoedran a dde_^ PM V 2 13 fur cadeithi, /Enwawg orthywys, o'm gorthewi. /Nid addawaf, hael o hil Beli, /Na bwyf bwyll sarrug o be CBM III 11 73 nid oedd, /Gw_^yl hebawg heboch neud addoedd. /Nid addoedd fy nawn yn ofer - o'm gwlad, /A'm gwledig a' GYC VII 42 54 gebyddion a'r hoced ddynion /A'r camfeddylion nid addola /Gweled eu maddau dros eu camweddau /Yn uffer CBM IV 2 45 mynior, /Nid athwyf, dreiswr, dros dy gyngor, /Nid addwyd hebof heb gof, heb go_^r, /Nid eddiw hebod rh CBM IV 4 23 yd ardduniant, /Gwrdd eisor esillydd Morgant. /Nid aeth trais tros Emrais amrant /O'i amrawdd, gwarthfl MB I 3 58 Dybu brenin Lloegr yn lluyddawg, /Cyd doeth ef nid aeth yn warthegawg: /Ni yn Eryri yn rhei_"awg, /Ni CBM III 5 77 ir obaith, /Na chymer wrtheb a dan wrthiaith. /Nid af-i ar hirdwf ni da_^l hirdaith /I ar draed awel y CBM IV 2 43 eddidor /I'th fyw, Faelgwn ryw, ran gyfeisor. /Nid af i gennyd, mynwyd mynior, /Nid athwyf, dreiswr, dr PM V 5 14 cynnwys ei lu, nid cynnes - ei lid, /Ei lochi nid afles. /Nid ef rhif cynnif cyfynnes, /Ni wddant cwdd CBM III 21 96 m gweles, /Eisiau a'm dygyrch i'm dygn afles, /Nid aflwyr y'm gw_^yr i'm goddiwes. /Oedd brwysg braisg CBM IV 16 128 g twrf ta_^n taer ei naid, /Rhag awydd afrwydd nid afraid, /Rhag afrdwyth afrddwl gywyddaid, /Rhag buch CBM III 1 9 g Fadawg, farchawg midlan: /Fy marddlef is nef nid anghyfan, /Fy marddair i'th barth nid gwarth, nid gw ES I 19 10 n tewi rhwyf tywarch glasw_^ydd, /Gloes angau, nid anghyfarwydd! /Ysbaid hir haelon yn ei orllwydd, /Ys PM V 9 17 n garthan gyrth ei dandde. /Moli haelder ne_^r nid anghyfle, /Anghyflym funer feirch ffe_^r ffyrfne. /P PM V 21 5 n, da gof!) /O'i wenllaw heibiaw hebof. /Hebof nid angof angad glydwr - llew, /Llywelyn huysgwr, /Hebaw DB VI 33 38 faddeuir; /A orug o dda, oni ddywedir - gau, /Nid a'i maddau, iddaw y meddir. /Enaid hardd digardd, dy CBM III 8 6 un! /Ym maes Didlystun oedd duhun - ein glyw, /Nid am glod warafun, /Pob llary ar llyfnfarch diffun, /P PB VII 5 31 daear - dywarchen, /Ni'm gorchwy rhwy trugar, /Nid a'm lludd am fudd ei fa_^r, /Ni'm llwydd goleurwydd CBM III 21 113 sgorfaich Brynaich branes! /Branes ymborthiad, nid amborthai - gabl, /Nid oedd gablawd a obrynai, /Nid CBM IV 2 41 - llary, /Llid esbyd ysbar, ysbyddawd io_^r, /Nid amdlawd na'm gwawd na'm gweddidor /I'th fyw, Faelgwn CBM III 5 122 rhygeblir. /Yng ngolud amliw aml y'm rhoddir, /Nid amgen y'm rhydd, ni'm rhybuchir! /Handid o'm cyfoeth PB VII 7 9 'mhob cyfair /Fal cyfun grededun grair. /Crair nid amharchai creulawn - ei folchlafn /A'i falchlys yng LlG VII 26 13 yng ngryd, /Gw_^r hyfryd i'r byd bod i danaw. /Nid anaml ei fudd heb orchuddiaw, /Nid eddyw heb dda ddy BF VII 48 26 rgwyn ysy'm dwyn, frwyn freuddwydaw, /Hirgawdd nid anhawdd im amdanaw, /Hir ddewrllew traglew yn treigl LlG VII 26 15 orchuddiaw, /Nid eddyw heb dda ddyn i wrthaw, /Nid anheirdd ei feirdd, fyrddoedd wallaw, /Nid annawd ta LlG VII 24 81 Yn amddiffyn tir rhag torf oswydd. /Nid anwiw, nid anhoff gynnydd /(Neud enwawg farchawg, feirch gorewy LlG VII 26 16 w, /Nid anheirdd ei feirdd, fyrddoedd wallaw, /Nid annawd tafawd diwyd iddaw! /Arf torfoedd, terrwyn a PM V 24 14 A_^'m prydest ddyllest o ddull doniawg: /Prydu nid anoeth i gyfoethawg. /Prydydd wyf i'm rhwyf, rhywawg GG II 31 19 athl brain ar ei bronwedd; /Nawfed in rhyred (nid anrhyfedd!) /Lleidr na eill edrych Crist yn ei grocw LlG VII 24 81 - yn hir /Yn amddiffyn tir rhag torf oswydd. /Nid anwiw, nid anhoff gynnydd /(Neud enwawg farchawg, fe CBM III 25 13 nwl fudd fyddai, /Nid ar fanarch y'n parchai. /Nid ar a'n perchis a'n peirch - y weithon /O'r deon dihe CBM III 25 12 rhoddes a fai lai, /Nid arfanwl fudd fyddai, /Nid ar fanarch y'n parchai. /Nid ar a'n perchis a'n peir LlLl II 16 6 blaen? /Lleisiawn wyrennig o rannedd - deall, /Nid arall a'i harwedd; /Llyw glyw, glew annhangnyfedd, / LlF2 VI 10 10 i bydd ofer. /Erchi porth Dewi parth ydd eler /Nid arch anghyfarch anghyfamser. /Mair a Mihangel pan dd GRh II 28 54 ddyn. /Dyn wyd galon rwyd, golau - ei derfyn, /Nid arfaidd neb y tau; /Duw a'th wnaeth, o'r penaethau, CBM III 25 11 'm rhoddai - Rhirid, /Ni'm rhoddes a fai lai, /Nid arfanwl fudd fyddai, /Nid ar fanarch y'n parchai. /N LlF1 II 5 46 a bedydd. /Pumed dydd, elfydd aflwydd, /Rhyfel nid argel Arglwydd: /Pan fo briw brynnau, /Eglwysau diau CBM III 11 62 ynyddon. /Cynneddf a warawd i werin - Argoed /(Nid argel o'm barddrin) /Nas gofwy gorddwy na gorddin /G CBM IV 6 178 eddau ir - fochfoch, /Byddyn droch a drychir. /Nid arlluddiaw rhi rhyellir, /Nid er lles nid erllefesir GB II 26 173 d gwirion Ddewi. /A'r adar anwar a'i arho_"i, /Nid arhoynt-hwy neb namwyn Dewi, /Ac ef a'u dyddug oll h PM V 1 62 Cabl arnaw, udd Ffraw, a phrofwch, - nid oes: /Nid asw y'i gwelwch! /Ef digawn dyhedd a heddwch, /Ef dw CBM IV 16 206 /Gw_^r a wy_^s a frys i frawdlan, /Ef a ddaw (nid ataw) Ef atan. /Pan wne_^l Duw dangos Ei faran, /Dy MG VII 33 23 d, rhwystraid rhwystrych, /Cawsant gennyt farn nid atfernych - fyth /Na thrainc eu hoernyth nac eu hirn PhB VI 14 24 wyddion prydyddion Prydain /Nes gwayw yn adain nid atygid; /A bai Gwiawn o'i ddawn a ddadenid /Pencerdd GM I 9 56 er bodd a'm dennairch o du balchfre Freiddin /Nid athechaf drin drwy ymgythrudd. /Caraf-i eos Fai fore CBM IV 2 44 an gyfeisor. /Nid af i gennyd, mynwyd mynior, /Nid athwyf, dreiswr, dros dy gyngor, /Nid addwyd hebof h CBM III 24 138 llym peirllawn, /Cyrchwn hael Dinmael, Dinmawr nid awn! /Duw damnawdd eirioes einioes Einiawn /Mawrfab PM V 7 11 Geraint, - nid chwith /Er chwydad esgeraint. /Nid bath llath yn llaw ysgeraint, /Ni bydd byth bydawl e CBM IV 8 10 r; /Yn annwfn, yn nwfn, yn nyfnder - yd farn, /Nid beirdd a'i dadfarn, bardd a'i dadfer. /Yn nharf, yn CBM III 23 3 r o'm caffael - wrthaw /Yn wrtheb archafael, /Nid blaidd coed coll ei afael, /Namwyn blaidd maes moesa CBM IV 8 28 /Rhactwll ei gylchwy pan amgylcher - brwydr, /Nid bradawg arglwydd yn yd glywer, /Cynifwr cynnif ni dd GM I 12 13 ryd oseb, /Ni lluddiwn i neb newid breuddwyd. /Nid breiddgof gennyf, cyn bwyf llwyd, /Lleas Goronwy, gw ES I 23 3 n ydym prysur i'i hoferedd. /Rhedais o bechawd nid bychodedd /O buchant trigiant i'm trugaredd. /Trinda EGM I 29 11 edd anfedredd o ynfydrwydd. /Baich o bechodau, nid bychodrwydd, /Bychdid dall angall anghyfarwydd! /Cyn BF VII 50 15 ddlafn esgud, gloywddrud glewaf, /Gw_'reiddlyw nid byw: ba wnaf - o'i golled, /Gw_'reiddlew hyged, rodd BF VII 49 20 awn, /Glew lew o lin Gadwallawn, /Glyw lyw gan nid byw, ba wnawn? /Na_^g a wnaeth angau anghyffred - af CBM III 8 62 aith y weithon. /Canys bu marw tarw trydar /Ac nid byw fy llyw llawhir, /O thyr calon rhag galar /Y fau BF VII 49 13 ur ddilyw; /Gwael neud bedd: gwae fi nad byw! /Nid byw gwalch trawsfalch (trais anoddef - rhwy) /Rhy-dd BF VII 51 26 Ystyried, O Dduw, ddamwain dychryn - cun, /Can nid byw Llywelyn, /Athrist hiraeth gaeth golyn; /Eithr o PB VII 5 28 /Tey_"rnllyw glyw, gloyw fonedd, /Tey_"rnllew nid byw, neud bedd! /Neud bedd dewrwalch gwledd daear - CBM III 12 3 ganhorthwy - cyrdd, /Nid cerddawr nyw molwy, /Nid cablawd, ys molawd mwy /Moli hael mal y haeddwy. /Ha EG VI 18 70 gigwain. /Nid celadwy draig, dragon gyngain, /Nid Calan gyman gw_^r ei gymain, /Hydwf yng ngnif a_^'i EW VI 6 37 _^ mi maith gytgam /Ac na chred guhudded gam. /Nid cam canmawl hawl hwyl gynnydd - eirchiad /I erchi ce GG II 31 36 il Madawg hydr fynawg fonedd, /Mwyniant cerdd, nid cardd ei ddiwedd, /Cyfeddach forach, fawredd- oruche LlF2 VI 7 13 fy llaw yn eu llewys. /Handoedd im o'm cerdd nid cardd fegys, /Nid dawn anghyflawn nac anghyflys. /Ha CBM IV 5 23 erdd arial - ddrudion, /Clwyf eofn cleddyfal; /Nid cardd, nid cerdd anwadal /Cain awen canawon Ia_^l. / CBM IV 9 66 cyrchiad, cyrchwn ei fawrdy, /Mawrda_^l cerdd, nid cardd yfelly. /Gw_^r gwaedrwyf gwlad un rhwyf, un rh PM V 5 2 Arddwyreaf hael o hwyl aches - cyrdd, /Nid carddwawd anghyfres, /Irdang na_^d plygiad plymnwyd PM V 1 25 gddaw bu ffaw, bu ffysgiad? /Pen Bryn Ceredig, nid cariad - a'i dug /Yn de_"yrn pymthengwlad /Namyn gwa PB VII 1 14 ch bro braint tey_"rnas /Drwy rad ei Rwyf, cad nid cas, /Cad ddiofn eofn ehangblas - arglwydd, /O'i eur PM V 15 6 ywynnyg dy wir yn wynias, /Dy wynfyd i'm cywyd nid cas. /Edrych, pan fernych faint fy nhras, /Creadur p CBM III 11 4 heb dwyllaw, /Cerdd uchel, annhawel, annhaw, /Nid casgerdd cosgordd Dysiliaw. /O ddawn mawr mab Duw dy CBM IV 3 22 wnawn. /Ni cheisiaf drostaw meddyliaw myned, /Nid ceisiaw caled ced Caswallawn: /Nis lludd llu cyngre EG VI 18 69 dichwain /No Llywarch hybarch, hybar gigwain. /Nid celadwy draig, dragon gyngain, /Nid Calan gyman gw_^ MeiG I 30 18 'i traetho. /Coelaf i Grist, diathrist athro, /Nid celfydd coelydd, ar niw coelo. /Coelwyf a synnwyf a CBM IV 5 23 - ddrudion, /Clwyf eofn cleddyfal; /Nid cardd, nid cerdd anwadal /Cain awen canawon Ia_^l. /Canaon ceid CBM III 12 2 orferth aer gannerth, aur ganhorthwy - cyrdd, /Nid cerddawr nyw molwy, /Nid cablawd, ys molawd mwy /Mol CBM III 5 50 i thebyced! /Ni rhifaf-i ar fun fod yn galed: /Nid clod fy ngwrthod gwrth fy na_"ed! /A dywed yno eniwe SB II 23 9 f canthudd a ddichwain. /Ar o_^l erbylu cyrdd, nid coelfain - ei ddwyn /Oddyman hyd Rufain, /Can ys mar CBM IV 4 87 il Rhun rhudd weryd a main. /I ddragon Coeling nid coelfain - ei ddwyn, /Ys coel brwyn braw ddilain /I CBM III 21 181 . /Pan brofer traethawd traethaduryon - call, /Nid colledig fy nghyfeillion: /Cynddelw wyf, hyd tra fwy DB VI 26 18 feddiant, nid chwant, a chwenychy, /Dy feddwl, nid cw_^l, can nis cely, /Dy fodd, falch ei rodd, ryfedd CBM III 17 3 ynydd, /Mor fynych ei harfoll, /O win cyfrgain nid cyfrgoll, /O fedd o fuelin oll. /Gwirawd a'm daerawd PB VII 9 2 Maredudd, udd prudd prafflu, /Cefais nid cyfyng dy fro, /Gwledig doeth cyfoeth cyfa, /Gwlad PM V 5 11 chysgoges - glew, /Glyw Prydain rhwy profes. /Nid cynna iddaw Eiddol, nes /Nog Arthur, eirth ddragon w PM V 5 13 thur, eirth ddragon wales. /Nid cynnwys ei lu, nid cynnes - ei lid, /Ei lochi nid afles. /Nid ef rhif c PM V 5 13 Eiddol, nes /Nog Arthur, eirth ddragon wales. /Nid cynnwys ei lu, nid cynnes - ei lid, /Ei lochi nid af PM V 22 28 th Efyrnwy, /Gwychrfalch Lewelyn erlyn arlwy; /Nid cywiw a_^ llwfr dwfr Dyfrdonwy. /Ceraist o'th febyd, GG II 31 30 . /Treiswr yw angau ar bob trosedd, /Tramaint, nid cywraint an cywrysedd. /O Ruffudd, gwaywrudd gorfole D-4 VI 20 5 llwrw saint, /Cred crefydd, celfydd cywraint. /Nid cywraint i neb cywrysedd - a_^'m rhwyf /Yn rhyfyg gw DB VI 26 17 Dy faddau nid tau, teg y rhoddy, /Dy feddiant, nid chwant, a chwenychy, /Dy feddwl, nid cw_^l, can nis PB VII 19 3 awr, /Maenfedd trwm a'i gwarchae, /O'i geneddl nid chweddl chwarae, /A'i blant, os gwddant, ys gwae. /G GM I 7 86 us chweddl rychweiris i Gymry, /Ystryw chwerw, nid chwerian ei rhyle: /Ail marth mawr mor dde, ail yrth PM V 7 9 hoffaint. /Tey_"rnas i'th law, lid Geraint, - nid chwith /Er chwydad esgeraint. /Nid bath llath yn lla GYC VII 38 10 ymp Lusiffer, /Yn ddiledfryd byd bod yn ofer? /Nid da na thraha na thrabalchder; /Nid digywilydd pan we GYC VII 42 8 fer dy gamwedd /Drwy falchder rheufedd, rhyfyg nid da. /Ystyr di, enwir, herwydd a draethir, /Gan Dduw LlF2 VI 7 14 ewys. /Handoedd im o'm cerdd nid cardd fegys, /Nid dawn anghyflawn nac anghyflys. /Handwyt, eryr Clwyd, GM I 13 20 wraig gwell genthi a fo gwaeth iddi: /Fy addas nid debre. /Dilyw a ddyfu, Dyddbrawd a ddyfi /I ddygyfor GYC VII 38 11 d yn ofer? /Nid da na thraha na thrabalchder; /Nid digywilydd pan weler - Dyddbrawd /Darllain pob pecha GM I 7 5 ynawg foes, /Corf eirioes eurfyged. /Caru dyn, nid dilys ogoned, /Can dyddaw i fraw frwyn dynged. /Cera DB VI 30 47 cennis, /Cawsant o'r bobloedd bawb a erchis. /Nid dodi barau a beris - arnaf, /Alaf a enwaf im a enwis PhB VI 15 16 soes, eisoes yn y dygnedd /Difreinaw dawn Duw, nid dyn a'i medd). /Mor ddigawn y mae digymrodedd - wedi DB VI 33 28 r. /A ryfo gorau, gwir y'i dygir, /Ac a fo da, nid edewir: /Nog a adwys Duw, yn y dognir - ced /Haelfab CBM IV 9 216 efnys dychrys, dychryn - ei ongyr, /Ei angerdd nid edfyn. /Gnawd uch cnawd cnudoedd ar gylchyn /Arllwyb CBM IV 2 46 gyngor, /Nid addwyd hebof heb gof, heb go_^r, /Nid eddiw hebod rhaglod rhagor. /Ni'm golo g[]no, gw_^r BF VII 48 7 ei gam rhagddaw, /Angof gw_^r hebof heibiaw - nid eddyw, /Angadr yw fy myw fy mod hebddaw. /Am Owain g LlG VII 26 14 d i danaw. /Nid anaml ei fudd heb orchuddiaw, /Nid eddyw heb dda ddyn i wrthaw, /Nid anheirdd ei feirdd CBM III 24 83 eiddiaw, /Ethiw hael hebof-i, athwyf hebddaw, /Nid eddyw o'm cof ceisiaw - fy nghyfedd, /Cyfoed, ofere EGM I 26 44 Eryri. /Archaf i'm Harglwydd, Culwydd Celi, /(Nid ef a archaf arch egregi) /Arch ydd wyf yn arch yn ei DB VI 30 86 dd anrhydedd. /Ef a'm talai aur ar fy mysedd, /Nid ef a delid drwy dalarwedd; /A_^ Dafydd dreisrydd dro CBM IV 18 73 na thrais. /Nid ef digrefydd a greto Dofydd, /Nid ef a'i cydfydd clwyf ddefnydd clais. /Nid ef dihunaw LlF2 VI 10 15 anghallter /Na cheisiaw tramdaw yn y trymder. /Nid ef a'n diffyn nac a'n differ - yna /Dywedud traha tr LlF2 VI 10 17 'n differ - yna /Dywedud traha trwy gam ober. /Nid ef a'n gweryd gwy_^d gorwacter /Nac a'n rhydd ei ddy CBM IV 18 72 /Er gwneuthur amhwyll, na thwyll, na thrais. /Nid ef digrefydd a greto Dofydd, /Nid ef a'i cydfydd clw CBM IV 18 74 dd, /Nid ef a'i cydfydd clwyf ddefnydd clais. /Nid ef dihunaw rhyhanddenais, /Nid ef rhoddir nef i'r ne PhB VI 14 13 el, hawdd ei erlid. /Ni'ch traethaf-i gelwydd, nid ef gelwid - hwn /Cleddyf ysgwn twn, twyll ei gwndid; CBM IV 8 48 iger, /Ysgor ymddiffyn, pan ymddiffer - gwlad /Nid ef gwledig a orsafer. /Pan amug te_"yrn Teifi Aber / DB VI 26 38 o'm difenwy; /Na ddilysa fi yfelly, - fy naf, /Nid ef it lesaf o'm dilysy. /A ganwyf, dy geiniaid a'i c CBM III 14 12 thyd na'm gwrthod, /O'm bodd ni byddwn hebod, /Nid ef oedd fy modd fy mod. /Gan fod yn unfraint, yn unf PM V 5 15 lu, nid cynnes - ei lid, /Ei lochi nid afles. /Nid ef rhif cynnif cyfynnes, /Ni wddant cwdd a_^nt rhwy GM I 11 16 gynfedydd /A'i chantrefydd a'i chartrefoedd. /Nid ef Rhodri Mawr, mur ciwdodoedd, /Fwy pen cynhaddledd CBM IV 18 75 efnydd clais. /Nid ef dihunaw rhyhanddenais, /Nid ef rhoddir nef i'r neb nyw cais; /Nid rhwy o awydd a GB II 26 7 meddwaint, /Bardd ni wypo hwn, hynny dygaint. /Nid ef y canaf can ddigiofaint - fy mryd, /Namwyn mi a'i LlF2 VI 10 19 wacter /Nac a'n rhydd ei ddydd gan eddyllter. /Nid ef ydd eir nef o nerth llonder /Nac o nerth ymsang y CBM IV 18 70 hain efrais, /Nid eisiwed ced man y'i cefais. /Nid ef ym cre_"ws De_"ws difflais /Er gwneuthur amhwyll, CBM IV 4 66 iant ebrwydd: /Nid efras rhiau, neud afrwydd, /Nid efrais Emrais amrygwydd. /Neud efrydd cerddawr, neud CBM IV 4 65 arglwydd, /Ni thyf cof rhag coddiant ebrwydd: /Nid efras rhiau, neud afrwydd, /Nid efrais Emrais amrygw PM V 2 41 'm cerdd a'm cymelri. /Gwelais feirdd yn gryg, nid egrygi, /Ga_^l flawdd, yn adrawdd dy wrhydri: /Cenai LlF1 II 1 133 thwn, dyffwn ddyffrynt Dyfi. /Ar a fynnwy Duw, nid egrygi - iddaw /Arfeiddaw treiddaw trag Eryri; /Arfa CBM IV 18 68 s - hanawd /Nid ofer draethawd a rydraethais; /Nid eisau fy ngherdd yng nghain efrais, /Nid eisiwed ced CBM IV 18 69 ais; /Nid eisau fy ngherdd yng nghain efrais, /Nid eisiwed ced man y'i cefais. /Nid ef ym cre_"ws De_"w GM I 8 66 dras, /A'm cyhudd am udd iawn esillydd Idwal /Nid e_^l heb ddial mal galanas; /Ac yn llys Gadwallawn g GM I 12 28 _^ a thes aelwyd. /Eli Freienin, elwch ydwyd, /Nid e_^l i'th blegyd neu ryblygwyd. /Ac a'm bo, o'm budd EGM I 25 13 ddyrn, /Arwynawl gwrawl, nid gw_^r anchwyrn; /Nid emyth, nid llyth yn llwyth he_"yrn, /Neud ef yn ardw CBM III 5 38 Ni'm dawr, ferch pennaeth, pryd na'th welwyf, /Nid er ceisiaw ta_^l tros a ganwyf. /Gorfynnawg drythyll CBM III 5 35 hunwyf, /Ni'th wnaf ernywed er na'th gaffwyf. /Nid er chweddl amgen ydd amgyrwyf, /Namyn am garu ni ger CBM III 29 29 gwyd canaer, /Llew ceinllew, cynllofrudd aer. /Nid er da i Hwfa Hen /Namyn er maws im 'y hun /Y molaf-i CBM IV 6 179 roch a drychir. /Nid arlluddiaw rhi rhyellir, /Nid er lles nid erllefesir, /Traws trochiad gyrchiad, pe MG VII 32 39 ag yn rhoi golau; /Caerusalem a chaer Fethlem (nid er methlau) /Doethan' yn rhwydd ar feirch ebrwydd, w CBM IV 6 179 ir. /Nid arlluddiaw rhi rhyellir, /Nid er lles nid erllefesir, /Traws trochiad gyrchiad, pell gyrchir - CBM III 12 42 dfarchawg gedferchyr - a'm clwyf, /Cleddyfrudd nid etgyr, /Gweilchlyw glyw, glewdraws eryr, /Gwalchlan BF VII 47 26 l. /Gwa_^r Hywel uchel, och o'r grwn - y mae! /Nid fy modd nas gwelwn; /Gwawr gw_'reiddfalch, gwalch gw PM V 1 116 Hiraddug. /Ef wrawl, o'i orofn rhwy dug /(Hyn nid ffaith) yn ffaeth pob sarrug. /Gw_^r gorfawr, gorflw PM V 26 87 adau, rhiau rhy-m-daered. /Ysym aur ac ariant, nid ffled, /Ac emys grawthfrys, grawnfyged; /Ysym wy_^r PM V 1 131 mawr fam a'i hymddug; /Dafydd hael, ei hafal (nid ffug) /Dyn nis gw_^yr a Duw nis gorug. /Mam w_^yr a' GwB VI 17 13 w, /Cad gyfamrudd ledrudd lyw. /Rhuthr a ddug (nid ffug) er ffosawd - fy llyw /Llangollen ddiwarnawd, / PM V 23 111 ra lly_^r, tra Llwyfo. /Llwyr ddug y Wyddgrug, nid ffug ffo, /Lloegrwys, eu llugfryd ys ymo. /Lleudir d GwB VI 17 17 /Arf glyw a glywir hyd Frawd! /Rhuthr a ddug (nid ffug) ffwyr ddilyn - Brynaich, /Braw uddudd a dychry PM V 1 111 undain, lle clodlug; /O Benwaedd Dyfnaint (dim nid ffug) /Hyd Bentir Gafran yd gyfrddug. /Alaeth ei ben PM V 20 45 yrdraidd, /Elsmer, udd ffe_^r, nid ffurfaidd. /Nid ffug, o'r Wyddgrug, wyddgun - ysgorfa, /Oes gorfod i PM V 20 44 raig ffelaig ffwyrdraidd, /Elsmer, udd ffe_^r, nid ffurfaidd. /Nid ffug, o'r Wyddgrug, wyddgun - ysgorf CBM IV 4 248 rfogion - i lawr /Am eurglawr mwynfawr Mo_^n. /Nid gair gau, ef gorau gwron /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwer GYC VII 40 3 afawd /Ac arawd a geirau, /A'm troses i gyffes nid gau, /A'm troso i'r trosedd gorau: /I guriaw gorwisg MB I 3 13 yn terwyn torf ei forawd? /Nid adfarn cerddau! Nid gau daerawd! /Ni ddug neb ceiniad na_^g ohonawd. /Yn MB I 3 137 bu o'i gyffred gwared bedydd. /Dewisais innau (nid gau ddefnydd) /Ar emys ei lys a'i luosydd: /As rhodd GYC VII 40 19 roes dolur archollau, /Gwae a goddo mam o gam (nid gau), /Gwae a goddo tad (nid rhad Rhiau), /Gwae ef e CBM IV 9 198 yn ergryd aergrau, /Gw_^r gwledig ar wladoedd, nid gau! /Gw_^r gorddwy gorddrych ysgwydau, /Gw_^r gordd LlG VII 24 132 au - ei feirch! /Lliaws a'i cyfairch, cyfaillt nid gau. /Llew Gwynedd gwynfaith ardalau, /Llywiadr pobl GM I 12 15 bwyf llwyd, /Lleas Goronwy, gw_^r yn ysgwyd; /Nid gau o'i angau y'm hanghenwyd /Yn agal gofal dyfal dy DB VI 29 53 yn torf amryfflau, /Amddifaid y_^m, rai, gyfai nid gau. /Rhydraws fuam gynt, hynt hirddiau, /Rhydrist y PM V 27 15 Gw_^r ni lwydd beirdd o'i haint, /Rhwym galon, nid gelyn saint, /Rhwyf Powys, peues hoffaint. /Powysedd GYC VII 40 23 Gwnaeth Siwdas a_^'i gusan /Dau henw, ei enaid nid gla_^n, /Dihenydd Duw ei hunan. /Dyw Sadwrn, cawn dw GRh II 28 13 thinab Selyf ysydd /A phryd Addaf ar Ddafydd. /Nid gnawd it, Ddafydd, na dde_^l bryd - am fudd /Yn fodd GM I 11 13 edoedd! /Arlluddia Rhodri y rhodwydd y de_^l, /Nid gochel rhyfel rialluoedd. /Nid gw_^r gwyry amug aml CBM III 5 69 yl, ddiofn am ei drefred. /Neud hwy a'i gofwy (nid gofyged!) /Gofalon eilon aelwyd Reged. /Gorfynnawg d DB VI 33 61 drwg, /Dragywydd ddamuned. /Gwehenais-i ag ef, nid gofyged, /Gwaha_^n hir a hwyr ymweled, /Byddai praff PB VII 2 21 lod cyn no'i fod i'i fedd. /Ym medd aergyfedd (nid gofyged - taith), /Doeth i'i feirdd o'i fyned /(Am y GG II 31 41 awd beirdd o'i ystlynedd. /Ysgerais a_^ gw_^r, nid gorfoledd, /Ysgar byw a marw garw argywedd. /Am argl PM V 23 201 iant, /Mal ym myw, Lleisiawn ryw, Rhun blant. /Nid gormodd fy ngair, wyt gormant - de_"yrn, /Wyf tebyg CBM III 5 28 f. /Gorthewis-hi wrthyf-i gwerth fy hirglwyf, /Nid gorthaw a wnaf wrth a garwyf. /Celadwy lywy, liw ton OC II 14 76 uelyn, braint uchel - heno, /Ariant a'i gortho nid gorthenau. /A dyddwg i Dudyr, eryr aerau, /Gwirawd g CBM IV 4 258 ydd aeth /Ei bennaeth o Benmon! /Pennaf gw_^r, nid gorwag hoffter, /Pen rhiau, rhiallu ymer, /Tres tra MG VII 32 53 wyd meibon gwirion gwynion: gwae eu mamau! /Ac nid gwae 'nt-hwy: gwyn eu byd hwy bod yn seiniau /A mer CBM III 21 191 gweinion) /I eirchiaid Prydain a phrydyddion, /Nid gwaglaw adaw adaf rhuddion. /Edewid eron rhan gofion CBM IV 3 3 Yrth, /[]chir ei byrth erbyn berthnawn, /A [ ]nid gwalchlid gweilchlawn, /A or[] yn nhrais wythlawn, / CBM IV 16 51 gaeth, /Cyn gwarthrudd cythrudd cythreulaeth. /Nid gwallawg fradawg fradwriaeth - Mab Duw /Er mab dyn d CBM IV 16 203 bedydd Ieuan. /Gw_^r yng nghred, yng nghrefydd nid gwan, /Gw_^r yng nghrog, yng nghroes bedryfan; /Gw_^ CBM III 1 10 anghyfan, /Fy marddair i'th barth nid gwarth, nid gwan. /Taer am aer, am gaer, am gain walchlan, /Tew EGM I 29 22 r ruddiau ddagrau ddygwydd, /Cyn gwerydre lan, nid gwaradrwydd! /Edwyn fydd traul dyn trigeinmlwydd, /A CBM III 26 75 brain, /Ar breiddin y'i magwyd. /Ef o'i barth nid gwarth gwaredwyd /Gwawd folawd fal y derllyddwyd, /E CBM III 1 10 f is nef nid anghyfan, /Fy marddair i'th barth nid gwarth, nid gwan. /Taer am aer, am gaer, am gain wal GM I 10 12 /Ni'm rhwyddgeidw Rhodri, nid rheidus wrthyf, /Nid gwerthfawr ganthaw fi; /Ni'm gwna o neb tra trosi /T EGM I 25 12 awr dyrawr dirfawr ei ddyrn, /Arwynawl gwrawl, nid gw_^r anchwyrn; /Nid emyth, nid llyth yn llwyth he_" CBM IV 9 68 drwyf gwlad un rhwyf, un rhy, /Gw_^r gwaedlan, nid gw_^r gwan gwecry. /Gw_^r golud gwaetgnud gwaetgny - GM I 11 14 dwydd y de_^l, /Nid gochel rhyfel rialluoedd. /Nid gw_^r gwyry amug aml gnud gynfedydd /A'i chantrefydd GYC VII 40 25 Mae'n y Bibl eu henwau; /Am saith brifwyd byd (nid gwy_^d na gau), /Saith weddi'r Pader arfer orau, /Sa BF VII 45 21 th ymadrawdd; /Ceisiaw bod hebddaw nid hawdd. /Nid hawdd, am ein cawdd, can aeth - o'i dymyr, /No'n dam GRh II 28 20 w am fy llyw ni'm llawdd, /Fy mryd nid hyfryd, nid hawdd. /Hawdd i bawb a_^ thi i'th wyneb - am fudd /Y DB VI 26 10 ydd braint, ti a brofy, /Dy fantawl, nid hawl, nid hawdd hynny, /Dy fa_^r, ys anwar y'i gosody, /Dy fe CBM III 15 29 eurged aergawdd, /O'i golli, tewi nid hawdd. /Nid hawdd im wybod, neud anobaith - cyrdd, /Cerddorion n PM V 12 27 gormail - cenhedloedd, /Can edlid yn adfail; /Nid hawdd, ni nawdd neb yniail, /Nid hy_^n oes dyn nog o BF VII 45 20 bl, cwblddoeth ymadrawdd; /Ceisiaw bod hebddaw nid hawdd. /Nid hawdd, am ein cawdd, can aeth - o'i dymy CBM III 15 28 Colled gw_^r eurged aergawdd, /O'i golli, tewi nid hawdd. /Nid hawdd im wybod, neud anobaith - cyrdd, / EW VI 5 9 frenin Cymru. /Cymru wawr warant! I'r werin - nid hawdd, /Nid heddwch tragorllin /(Aer fyrdd arf cyrdd CBM III 21 124 welai; /Nid oedd am Galan ydd ymgelai - hael, /Nid hawddfyd cawddfryd i'r a'i coddai! /Gwalch hyder, gl CBM III 13 22 , oesgawdd, oesgaith - ei gynnygn, /Ei gynnal nid hawddwaith, /Dremynt hynt hirfalch, walch osgaith, / OC II 15 50 as, na oludd, na olaith - dy lwrw, /Dy luddiaw nid hawddwaith; /Dywan o Faelawr fawrdaith, /Dywed ein d DB VI 26 10 aint, herwydd braint, ti a brofy, /Dy fantawl, nid hawl, nid hawdd hynny, /Dy fa_^r, ys anwar y'i gosod GM I 6 15 roed o'i dymyr /Er ofn herwyr yn herw ystawd. /Nid haws i'th esgar esgor dy gosbawd /No chaffael tywyn DB VI 30 50 enwis. /Nid hebof ei alar, ca_^r a'm cedwis, /Nid heb meirch meithdew y'm hedewis. /O eisiau Dafydd, n GM I 11 39 awg. /Gorsefyll yn rhyd, rhodawg - annibellt, /Nid heb waed ar wellt ar wallt peithiawg, /Ac o rodri_"o DB VI 30 49 au a beris - arnaf, /Alaf a enwaf im a enwis. /Nid hebof ei alar, ca_^r a'm cedwis, /Nid heb meirch mei CBM IV 9 173 Dy fa_^r gwrdd, gorddyfn ei faddau! /Ti hebof, nid hebu oedd tau, /Mi hebod, ni hebaf finnau. /Hir y'th EW VI 5 10 u. /Cymru wawr warant! I'r werin - nid hawdd, /Nid heddwch tragorllin /(Aer fyrdd arf cyrdd cerddennin! GG II 32 3 m hirwlych - dagrau, /Digrawn y_^nt a mynych; /Nid henaint gw_^r a'i gwrthrych, /Nid hy_^n oes dyn nog HOG II 11 13 wf main riain ruddaur wanas. /Nid ydyw heddiw, nid huaddas - fy mhorth, /Yn y myn ydd oedd fy mherthyna GRh II 28 20 awdd) /Fy myw am fy llyw ni'm llawdd, /Fy mryd nid hyfryd, nid hawdd. /Hawdd i bawb a_^ thi i'th wyneb GG II 32 4 t a mynych; /Nid henaint gw_^r a'i gwrthrych, /Nid hy_^n oes dyn nog oes drych. /Ystyriwn, cwynwn cedwy PM V 12 28 d yn adfail; /Nid hawdd, ni nawdd neb yniail, /Nid hy_^n oes dyn nog oes dail. /Deiliadon dyffrynt a'm CBM III 23 11 ennant, pennaf - uchelwr, /Uchelwyr fodrydaf, /Nid i flaidd praidd y prydaf /Namyn i flaidd glyw, y gle PM V 8 8 bl o'th ddawn y'm perid, /Parahawd o nebawd ei nid; /I hael glew ei glod fawr hu bid, /I gybydd ei gabl CBM IV 18 12 b Duw, can ys digawn, /Cymod o'n pechod (pechu nid iawn) /A chynnwys yn nef in arnodded: /I'r wlad eidd LlF1 II 1 125 fab Eneas, gwanas gweddi. /Cadr fryn yw Tywyn, nid iawn tewi - ag ef, /Cadr addef nef ail ei athrefi. / PhB VI 14 20 . /Cadair Faelgwn Hir, hu berid - i feirdd /Ac nid i'r gofeirdd yd gyferchid; /Ac am y gadair heddiw, b CBM IV 5 76 trais allael; /Llawroddiad llawrodd gaffael, /Nid llaw fyddag fyddai hael. /Haelon Eifionydd hil Merwy CBM III 24 121 , mesbren, /Mur gwryd, gwynfyd gwen elfydden: /Nid llawen fy mryd ym mro Gyngen, /Ar llary llaw hyged, CBM III 8 58 uch llys Fadawg! /Er pan yw marw Madawg wyn /Nid llawen llawer unben, /Gwae yw y byd hyd y'i gwn /A b DB VI 30 54 o'i orddewis. /Nid llew a ddyred yn y dedlis, /Nid llawrydd Ddafydd a ddiengis. /Gwael yw colli hael, CBM IV 3 28 /Nid llech gan lluchfar lluchfeirch erchrawn, /Nid lle gan haelder crynoder crawn. /Crynai Faes Carnedd GG II 31 26 ). /Duw a fyn ddyfod i'w orsedd /Hydr a llaw, nid lle i'w omedd. /Dadwyrain o fain, o fedd - a'n dyby CBM IV 3 27 hrawn, /Nis ca_^r llid fyged lledfegin grawn, /Nid llech gan lluchfar lluchfeirch erchrawn, /Nid lle ga CBM IV 13 15 i frain /O freisgwyr ardwyad, /Cerrynt fy llyw nid lledrad, /Cwr gogof cyrraidd cof cad. /Cadwent pan g PM V 18 15 ardwy efras - cad, /Cedernid Eneas. /Dy gywlad nid lledrad y'i llas, /Dy gynnogn ni gynheily dywas. /Dy LlG VII 24 129 /Cyfoethawg cynnif, cynflaen cadau. /Llywelyn, nid llesg defodau, /Llwybr eang eofn fyddinau; /Llyw yw, PM V 23 52 ywelyn, cyd lladdwy drwy fa_^r, /Cyd llosgwy, nid llesg ufeliar, /Llary de_"yrn uch cyrn cyfarwar, /Ll DB VI 30 53 s - yw meddwl /Ac neud afyrddwl o'i orddewis. /Nid llew a ddyred yn y dedlis, /Nid llawrydd Ddafydd a ES I 17 6 n; /Gnawd i ddoeth cyfoeth cyfiewin: /Ni nawd, nid llonydd allwynin. /Hir aeth a'm rhywnaeth rhewin /Br EGM I 25 13 wynawl gwrawl, nid gw_^r anchwyrn; /Nid emyth, nid llyth yn llwyth he_"yrn, /Neud ef yn ardwy adwy edyr PM V 24 36 u, bolchawg - dy darian, /Dy gynnif nid ma_^n, nid mal diawg, /Dy gynneddf dyfod yn orfodawg /Am ben dy PM V 24 36 gynna ni bu, bolchawg - dy darian, /Dy gynnif nid ma_^n, nid mal diawg, /Dy gynneddf dyfod yn orfodawg EGM I 26 6 rfai ddoniau goddau gweddi, /Neud argel dawel, nid mau dewi. /Endewais-i wenyg a wynofi - dir /I am der GYC VII 40 67 ddrawd, ysgar a_^'m pechawd, /[] medd-dawd, [] nid mau, /Poenedu cynnes, caffel gorddiwes /Cymun a chy CBM III 21 56 y hir y tawaf, tawel wyf i, /Ni byddaf dawel, nid mau tewi /Am Gadwallawn mawr, gwawr gwrhydri, /Gwryd EW VI 4 42 fab Gruffudd lary, lawch ynaid - (y'm ce_^n) /Nid mau we_^n wedd honnaid; /I bob rhwyf rhwysg orddyfna DB VI 29 46 awrfalch, mur cyneddfau, /Uchel y dodaf am naf nid mau, /Wych ragor, och rhagod ti, Angau! /Cyn y gwedd GM I 9 30 a'm llif, cyd am lladdwy - ar air, /Ei muner (nid mawr imi fy ngofwy!). /Gwyn ei fyd paddiw, Duw, yd r LlG VII 25 64 ; /Gw_^r a obryn ffaw heb ffo - un troedfedd, /Nid mawr o'i drosedd neb ni dreiso! /Rhwysg goddaith pan CBM III 8 71 wg ni feiddiai undyn /Dwyn terfyn tra hyfryd, /Nid meddwl meddu hefyd, /Namyn o Dduw, ddim o'r byd CBM III 11 10 canaf. /Canaon Selyf, seirff cadau - Meigien, /Nid meigoll y'u ciglau, /Cynifiaid cynefawd orau, /Cyny CBM III 3 52 /Breinawg log, leudir cyfannedd, /Meifod wen, nid meiwyr a'i medd! /Nis medd trais, nis traidd ysgerai IRh VII 30 51 t a'm gwnaeth rygaeth o rydd; /Esgor ei hepgor nid mi ddorfydd! /Ys gafael falch-hael fylchawg geyrydd. GM I 10 17 yw gwael eu golo_"i /A gwlad Gymru mor gymri; /Nid modd mau dewi heb honni - pwy oeddynt, /Prynesynt eu LlF1 II 1 149 no Thri, /A chrefydd herwydd, herwyr wrthi - nid moes, /Ac nid oes eisioes eisau ynddi, /Namyn heirdd CBM III 13 42 y'i talaf i'm rhwyf o'm rhwylwaith - molawd, /Nid moliant o friwiaith: /Delw y'm peirch a_^ meirch myg DB VI 26 32 wyf ity; /Y mawr udd rhwyddfawr, o'm rhodd y, /Nid mwy no degerw os adygy; /Cymer a fynnych, Cymry - be MG VII 33 5 niaid, gwae ni gerych! /Sef yw gwander, Ne_^r (nid nas gwypych): /Salw ymgelu pan ei gwelych, /Gwander EGM I 28 42 esgusawd. /Na chysgwn, canwn canon arawd, /Can nid o gysgu y daw gwasgawd. /Ar Dduw addef nef fy llef CBM IV 6 27 edig, wlad ohen, /Grugunan rwyfan rudd onnen, /Nid o nerth llaesgad yd gaiff Llesgen - dir, /Hu molir m PM V 8 28 aernerth, aur newid - a_^ cha_^r, /Och erddaw nid odid, /Mab Madawg, llawddeawg lleudid, /Ei fawrfyw i GM I 10 22 Aer wrawl wrhydri; /Cadwallawn, cyn ei golli, /Nid oedd a_^ lludw y llawddai fi. /Cadwaladr cerddgar, c CBM III 21 120 ai, /Nid oedd anghlodfawr llawr pan lladdai, /Nid oedd anghlodfan y fan yd fai, /Nid oedd i dresu yd o CBM III 21 119 'i cyrchai, /Nid oedd ni geffyn o'r a gaffai, /Nid oedd anghlodfawr llawr pan lladdai, /Nid oedd anghlo CBM III 21 123 su yd odrosai /Namyn i dreisiaw dros a welai; /Nid oedd am Galan ydd ymgelai - hael, /Nid hawddfyd caw CBM III 21 117 grynhoai, /Nid oedd ef groniad fal a gronnai, /Nid oedd amdlawd ffyrdd cyrdd a'i cyrchai, /Nid oedd ni CBM III 24 98 aig, ddragon wo_"en, /Nid oedd flaidd amhrudd, nid oedd amhren, /Eurddwrn oedd ei lafn yn ei loflen, /E CBM III 28 5 aws cenhedloedd, /Glyw dinag, fal dinas oedd. /Nid oedd amrylaw nac amrylon - w_^r, /Amryliw oedd ei on PhB VI 14 34 wng y pren ffrwythlawn a'r tair prif ffynnawn /Nid oedd ar hirgrawn ydd ymborthid. /Yn nhey_"rngan fan, SB II 22 31 ydd ffriwlwydd, ffrwyn ddyfrig, /Colofn clwyf, nid oedd clod fenffyg! /Rhag traeth Caer yn aer, yn arfo GB II 26 56 iawg /I hebrwng anrheg yn rhedegawg /I Lasgwm, nid oedd drwm dri urddasawg; /Edewid Bangu gu, gadwynawg CBM III 26 121 mor lluadwn - hynt, /Handid cynt y'i cwynwn, /Nid oedd ddrwg ar ddraig falch gystlwn, /Adoedd da, ei CBM III 24 97 unben, /Rhun fenwyd, Rhiryd, rhudd ei onnen, /Nid oedd ddylaw ddraig, ddragon wo_"en, /Nid oedd flaidd CBM III 21 115 mborthai - gabl, /Nid oedd gablawd a obrynai, /Nid oedd ef am grawn a grynhoai, /Nid oedd ef groniad fa CBM III 21 116 a obrynai, /Nid oedd ef am grawn a grynhoai, /Nid oedd ef groniad fal a gronnai, /Nid oedd amdlawd ffy EGM I 26 11 wi; /Oedd hydr am ddylan gwynfan genthi. /Hyll nid oedd ei deddf-hi, hwyr-reddf holi, /Hallt oedd y dag CBM III 24 98 nen, /Nid oedd ddylaw ddraig, ddragon wo_"en, /Nid oedd flaidd amhrudd, nid oedd amhren, /Eurddwrn oedd EGM I 26 29 daioni, /Gwynedd anrhydedd, oedd rhaid wrthi! /Nid oedd ffawd rygnawd rin i genthi: /Gnawd oedd da_^l a CBM III 21 114 es! /Branes ymborthiad, nid amborthai - gabl, /Nid oedd gablawd a obrynai, /Nid oedd ef am grawn a gryn MB I 3 61 bawr a fu breiddiawg. /Gruffudd grym cyhoedd (nid oedd guddiawg) /A ddiffyrth ei wy_^r yn orwythawg; / CBM III 11 71 rdd a chyhoedd, /Glyw cyrchfawr, cylchynfeirch nid oedd, /Gw_^yl hebawg heboch neud addoedd. /Nid addoe LlG VII 24 101 - dragon, /Yng nghymysg Arfon ac Eiddionydd. /Nid oedd hawdd, llew aerflawdd lluydd, /Ei dreisiaw ger CBM III 21 121 n lladdai, /Nid oedd anghlodfan y fan yd fai, /Nid oedd i dresu yd odrosai /Namyn i dreisiaw dros a wel MeiG I 33 67 anghywair, /Namyn a ddywetwy o Dduw fab Mair, /Nid oedd iawn i ddyn ddywedyd gair. /Gair garwffraeth gw CBM III 26 119 ynhebycwn /A_^ llew trais pan 'i treiddiaswn! /Nid oedd lary mor llary, mor lluadwn - hynt, /Handid cyn HF VII 23 20 oedd Owain hael ni wna_^i holi - mach, /Gw_^r nid oedd lyfrach nog Elifri. /Gw_^r a beris lloer, llwry CBM III 26 123 falch gystlwn, /Adoedd da, ei ddedfryd a wn. /Nid oedd nawd nebawd na byddwn /Yn y bai am feirch mai m CBM III 26 117 n o freisgrodd Einiawn, /Da ddigawn a ddygwn, /Nid oedd neb a gynhebycwn /A_^ llew trais pan 'i treiddi CBM III 26 125 d na byddwn /Yn y bai am feirch mai meinddwn, /Nid oedd ni gaffwn o'r a gaffai hael, /Ydoedd hael tra f CBM III 21 118 , /Nid oedd amdlawd ffyrdd cyrdd a'i cyrchai, /Nid oedd ni geffyn o'r a gaffai, /Nid oedd anghlodfawr MB I 3 50 d cas agarw, syberw serchawg, /Cyd galwed unig nid oedd ofnawg; /Ar bob rhai rheidiai yn eur-rodawg /Rh PB VII 16 8 d; /O'i dy_^ digardd, hardd, hyfryd, /O'i wayw nid oedd waeth ei glod. /Oedd clodfawr cludfeirdd oddef, DLlM II 18 7 dygn a waith /I unbyn Gwynedd a'u meddfaith. /Nid oedd w_^r dwy awr, dwy araith - wrth neb, /Ni thorri CBM III 21 160 th Elfed, /Elfydden greulawn, elfydd greuled, /Nid oedd ymerbarch, ced cyfarched, /Ydd oedd ymerbyn heb CBM IV 1 68 d Llwyfain. /Nid oeddynt Wynedd wryd fychain, /Nid oeddud fygwl, fugail Prydain EGM I 26 22 /Gwan wargan wyry gall ddyall ddogni, /Gwraig nid oeddwn-i frad gariad genthi. /Gweryd rhudd a'i tudd CBM IV 1 67 in, /Gwelais aer uch Caer, uch Coed Llwyfain. /Nid oeddynt Wynedd wryd fychain, /Nid oeddud fygwl, fuga GYC VII 41 31 /Geir bron Dofydd a Sywedydd, nid oes wadau; /Nid oes allu'n erbyn Iesu, na syn droau, /Nac esgusaw na PB VII 10 25 au dreigiau i'm draig. /Draig anghynnwys dwys, nid oes - a'th feiddo /I'th fyddin ddiarlloes, /A'th gyn DB VI 32 8 erais ei chanlyn; /Neud eddwyf yn oer dyddyn, /Nid oes dim einoes i ddyn. /Pob dyn oer dyddyn, neud ei DB VI 27 81 Ni edych, Ddofydd, ef i gennyd. /Am drais Duw, nid oes dim gyhyd, /Am drais dyn dinam gedernyd, /Am dre EGM I 28 15 rgrawd; /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo parawd. /Nid oes ddarogan, ddyn truan trawd, /O'r Gw_^r a'n gorau LlF1 II 1 150 chrefydd herwydd, herwyr wrthi - nid moes, /Ac nid oes eisioes eisau ynddi, /Namyn heirdd a beirdd a ba CBM III 5 83 th!) /Ac im oedd ei llaw, fy llawenrhaith; /Ac nid oes fardd dwfn, dinus gyfiaith, /A garwy yn hwy o hi GYC VII 41 10 u, /Y mae'n canfod ac yn gwybod holl wybodau. /Nid oes, Frenin, De_"ws domin, dimyn eisau. /Pam nad yst GM I 6 17 r dy gosbawd /No chaffael tywyn ni bo tywawd. /Nid oes gysteddlydd i hael hefelydd /O'r a byrth bedydd MeiG I 33 58 t, camp present oes: /A fu oedawg ddoe, heddiw nid oes, /Hir ni mynnwys Duw dyniawl einioes. /Einioes e GRh II 28 33 bryn, brenin eirioes, /Hebu im hebod nid oes. /Nid oes im, Ddafydd, ddawn orfod - ar bawb, /Arbenigiawl DB VI 34 12 ll arall wraf, /Gwedi y Tri, trydydd a enwaf! /Nid oes is daear, od ystyriaf, /Nac odduch daear, ddyn, GYC VII 36 73 mo_^r tros dir! /Pa beth y'n gedir i ohiriaw? /Nid oes le y cyrcher rhag carchar braw, /Nid oes le y tr GYC VII 36 74 iaw? /Nid oes le y cyrcher rhag carchar braw, /Nid oes le y trigier: och o'r trigiaw! /Nid oes na chyng GYC VII 36 75 braw, /Nid oes le y trigier: och o'r trigiaw! /Nid oes na chyngor na chlo nac egor, /Unffordd i esgor b LlF1 II 4 44 uniant; /Ni'm oes nawdd rhag cawdd coddiant: /Nid oes neb yn y bu gant. /Ni bu ddi'i gyflu ddygyfludd PM V 1 61 istrwch, /Cabl arnaw, udd Ffraw, a phrofwch, - nid oes: /Nid asw y'i gwelwch! /Ef digawn dyhedd a heddw GRh II 28 32 , /Hebawg bryn, brenin eirioes, /Hebu im hebod nid oes. /Nid oes im, Ddafydd, ddawn orfod - ar bawb, /A SB II 22 20 ddaith. /Gwedi bod fy naf yn nef, ym mhresent /Nid oes prysur affaith. /Gwy_^r Prydain ym mhryder hirfa LlG VII 24 38 gymrodedd! /Cymrodedd fy llyw, lluoedd beri, /Nid oes, rhwyf eirioes aer ddyfysgi. /Cymro yw haelryw o GYC VII 41 30 r se_^r a sygnau /Geir bron Dofydd a Sywedydd, nid oes wadau; /Nid oes allu'n erbyn Iesu, na syn droau, PM V 26 141 i fod /I'th gannerth cyn darmerth darfod. /Can-nid oes yma amfod - i drigiaw, /Draig Prydain, syll rhag GB II 26 117 llonydd. /Llwyth Daniel aruchel, eu hefelydd /Nid oes yn cadw oes a moes a mynudydd; /Llwyth mariedd, PC II 19 3 - ni'n beiddai, /Ni'n ciliai cyn ein llaith, /Nid oes, ysywaeth, o'r saith /Namyn tri trin ddiolaith. GYC VII 38 15 n y bu duw Gwener, /A_^'r pumffrwd, pumffrwyth nid ofer, /A'u bannau am ben y nifer, /Ac annheilwng lu LlF1 II 3 57 af i udd naf, nodded. /Archaf i'r gorau ungwr (nid ofer) /Cyfrwng nef ac elfydd, /Caranfael hael hefely CBM IV 18 67 ynned! /Gwledig arbennig, pan genais - hanawd /Nid ofer draethawd a rydraethais; /Nid eisau fy ngherdd CBM III 21 83 ew /Ar llu tew trylew trwy faranres, /Hoffter nid ofer fal y'i dofes: /Yng Nghefn yr Aelwyd oedd aelaw CBM III 11 14 einiau. /Cynyddws Powys perfoliant - er pell, /Nid pallu yr ddigonsant, /Dragon dwfn, defawd a gadwant, EGM I 26 40 eri. /Pryder nawd ceudawd, cyfnerthi - ni wn, /Nid parabl yw hwn ni fo peri. /Llen argel isel ysy'm poe EGM I 27 44 archollau. /Can borth engylion gwylion golau /Nid perthyn it, Tad mad, fy maddau. /Can peraist, Ddofy CBM IV 18 78 a weinyddais, /Nid rhwy o obrwy rhyobrynais. /Nid perthyn rhyfyg rhyfegais - i'm bryd, /Nid porthi pen D-4 VI 20 55 g - ystwng, /I am Ystrad Meuryg; /Clwyfuswydd, nid plydd, neud plyg /Clod gyhoedd caeroedd cerrig. /Cer CBM IV 18 79 is. /Nid perthyn rhyfyg rhyfegais - i'm bryd, /Nid porthi penyd rhyfeddyliais; /Yn adawd Rheen rhy-d-ei PM V 20 18 wnaethost, gad aerbost, ged eurbar - Prydain, /Nid prydferth i'th esgar, /I Gymry, gymrawd Godiar, /Llo PM V 10 66 delid. /Delis Gruffudd mawr a maon - Prydain /(Nid prydferth i'w alon) /Lle teg tey_"rnwaith udd Mo_^n, GYC VII 40 67 saif yn y swydd sy orau, /Gwae a goddo'i dad, nid rhad Rhiau, /Gwae a goddo'i fam ar gam gwynau, /Gwae GYC VII 40 20 goddo mam o gam (nid gau), /Gwae a goddo tad (nid rhad Rhiau), /Gwae ef ei eni, yn au, - cynghorwr /Cy ES I 16 4 la_^n. /Nid trawdd i'n cofiau can y_^m cyfun, /Nid rhaid in amau llyfrau lleen. /I Grist y canaf, ar fr ES I 16 33 i it pob defnydd, froydd Frenin; /Can wyd Tri, nid rhaid it amgen, /Can wyd Dau (pell goddau) ac Un PM V 22 13 yning, /Milgi_"aidd eu gwy_^r ym mhob tramwy. /Nid rhaid tra dilyn pell ofyn pwy, /Py geidw y gorddwfr DB VI 24 12 yn byd, er bod iddaw - dda, /Na mawrair traha nid rhaid wrthaw: /Mab Duw a'i dyrydd yn eiddaw /A Mab D LlF1 II 3 61 arannawg walch, cerennydd. /Cerennydd fy rhwy, nid rhawch - ei erchi: /Gnawd gan ri rwydd ardawch; /Gwa GM I 10 11 dd Ddafydd ddyfnfri. /Ni'm rhwyddgeidw Rhodri, nid rheidus wrthyf, /Nid gwerthfawr ganthaw fi; /Ni'm gw CBM IV 4 49 yw Duw), /Diweddwr cyn trychwydd /A'm rhoddes (nid rhodd gwaradwydd) /Treth Wynedd, haelonedd hylwydd; CBM IV 4 275 . /Maws meddgyrn, te_"yrn tyner - a'm rhoddai /Nid rhoddion ni daler, /Nid a_^ gwad, a_^ rhad y'm rhodd PM V 4 39 /Ef diwyl diwyll gwleidiaddon, /Ef orau rhiau, nid rho_^n - ei gynna, /Ef cynnis tud forion. /Ef bu rhy CBM IV 18 76 enais, /Nid ef rhoddir nef i'r neb nyw cais; /Nid rhwy o awydd a weinyddais, /Nid rhwy o obrwy rhyobry CBM IV 18 77 neb nyw cais; /Nid rhwy o awydd a weinyddais, /Nid rhwy o obrwy rhyobrynais. /Nid perthyn rhyfyg rhyfeg CBM IV 17 60 yd. /Ni rygoddwyf Rwyf ry-m-gweryd - o ddygn, /Nid rhwydd wy gynnygn gynddiebryd; /Ni rygollwyf Dduw o GYC VII 36 6 rn eurde_"yrn, ni'm daw - llewenydd: /Llywelyn nid rhydd i'm rhwydd wisgaw. /Gwae fi am arglwydd, gwal D-5 VI 36 55 su, Pen llu llari_"edd, /Ef yn dri, yn Rhi, ac nid rhyfedd PM V 23 118 wrw gwelwch neud heddwch heno, /Can fy rhwyf, nid rhyfedd cyd bo! /Hyd ydd e_^l ei dorf ar dyno - a br DB VI 30 7 -m-swynad, /Rhyfeddaf o'm naf, o'm neirthiad; /Nid rhyfedd, cyd bwyf, o'm rhifiad, /Gynefin ar ganu mar PM V 26 49 elyf, pan elwyf Wynedd; /Un llysenw a_^ Rhun, nid rhyfedd - fy mod /Yn mudaw am reuedd! /Rheuedd tey_" LlF2 VI 8 32 ewrllwrw, rhyfel ddarllain - gledd, /Rheufedd nid rhyfedd hyd yn Rhufain. /Rhif pybyr eryr arwyrain, / PM V 10 86 an ym gwnaeth fuledd na'th folwn, - fy rhwyf, /Nid rhyfedd na tha_"wn! /(Peryf nef, pyr ddywetwn /Parab LlG VII 27 32 . /Am drawswalch aerfalch (oerfel - ei golli) /Nid rhyfedd ochi yn iawn uchel. /Neud ydyw ynof-i cof cy GYC VII 41 6 prynwys, pry_^n goddeau, /A'r holl bobledd, ac nid rhyfedd, Rhwyf synhwyrau. /Iesu, Iesu, a fydd, a fu, PM V 26 70 yng nghadau; /Rhys Gryg y galwant golofn pau: /Nid Rhys gryg yn cynnig camau! /Rhys nis cil na deng mil EW VI 2 8 orion ofanag, /Rhwyf ne_^r, by archer bynnag, /Nid rhyw i'm ne_^r roddi nag. /Dinag Loegr arag, eryres PM V 26 20 ud hedd! /A Saint Cle_^r a'r claer wyndiredd, /Nid Saeson y maon a'i medd; /Yn Abertawy, terrwyn allwe CBM IV 8 50 n amug te_"yrn Teifi Aber /Nid abar y gwnaeth, nid saeth salwder. /Yn rhan orffowys yd gynhwyser, /Yng DB VI 26 16 ifuddiawg farchawg feirch ar ystry, /Dy faddau nid tau, teg y rhoddy, /Dy feddiant, nid chwant, a chwen LlG VII 27 30 rug Crist (cred nid ymchwel) /Trais dirgwyn ac nid trais dirgel. /Am drawswalch aerfalch (oerfel - ei g HF VII 23 22 ris lloer, llwry goleuni, /Gw_^r a beris haul, nid traul trengi, /I'r gwir Dduw ydd wyf yn erchi, /Er g ES I 16 3 _^n) /Ac i'r Mab a'r Ysbryd gloywfryd Gla_^n. /Nid trawdd i'n cofiau can y_^m cyfun, /Nid rhaid in amau CBM IV 13 7 nwlad - rwyf /Yn rhodd Duw a'i ganiad, /Trosti nid traws twyll na brad, /Trais nyw llefais na lledrad. CBM III 12 48 am rwythyw, /Bu, trwy lewyd foes, gloes glyw, /Nid trwy lyfrder y deryw. /Can deryw do_^r glyw, glod di PM V 26 74 Arfawg cymynawg, cymyned - oswydd! /Oes uddudd nid tynged, /Aerwyr sy_^r, syrthiws eu rhifed /Ar ei law PM V 10 52 poeth, ethrin; /O'th gynnygn, gynnogn byddin, /Nid uch wyneb neb no'i lin. /Glyned Duw Trined i'm truga MG VII 33 47 , /A_^'r cnawd (wall ddefawd) a well ddofych, /Nid unwaith na dwy dolurych - bob awr, /Namyn yn rhyfawr MG VII 32 15 ir yn lle cadair i'n Llyw cadau; /Pali ny myn, nid uriael gwyn ei ginhynnau, /Yn lle syndal ynghylch ei GM I 7 46 /O ddiffeithiad Lloegr (llafn dyar - wrthudd) /Nid wrth fedr ei alar. /Galwaf Dduw gan ddeifniawg adfar CBM III 13 55 alch araith, /Aros gwarth er gwrthod afiaith. /Nid wyf dlawd o'm gwawd, o'm gweifriaith /(Gweifryd bryd CBM III 15 25 u ydd ymgyrwyf, /Am ga_^r naid afar neud wyf. /Nid wyf ddiletgynt am ddiletgawdd - hael /O hil Iorferth CBM III 13 51 yfraith, /Ydd wyf dan ddedfryd wy_^d wolaith. /Nid wyf fardd dylaw, wyf dylaith - ar gerdd, /Wyf diludd CBM III 24 7 ardd o feirdd ogrfen, /Mor wyf gw_^yn gyfrwys, nid wyf gyfrwen, /Mor wyf gyfrin ffyrdd cyrdd Cyridfen; ES I 17 16 enin, /Llary ddefawd llyw gwyrddrawd gwydrin. /Nid wyf gynefawd gynefin - a_^'m rhwyf, /Ni rhybu_^m ger DLlM II 18 38 wawl ffydd, /Ni maeth mam mab ei hefelydd. /Mi nid wyf lawen o lewenydd - bryd /Am bryder yr un dydd, / LlG VII 24 13 aill diredd, /Rhwyd galon, golofn tey_"rnedd. /Nid wyf w_^r gwaglaw uch y gogledd /O arglwydd gwladlwy PM V 27 30 awer, llwrw clwyf - i'm deurudd, /I'm dewredd nid ydwyf, /Am HOG II 11 13 oed a gafas /Er twf main riain ruddaur wanas. /Nid ydyw heddiw, nid huaddas - fy mhorth, /Yn y myn ydd GM I 6 19 hefelydd /O'r a byrth bedydd a ffydd a ffawd; /Nid ydyw yn fyw, ni ddaw, ni ddoddyw, /Ni chynnan, ni ch CBM III 24 26 arch amgen, /Gwy_^r y buam gyd am ged ordden, /Nid y_^m gyd am fudd, am feddu gwe_^n; /Ni threfyd hebof GYC VII 40 57 ethau. /Archaf arch i'm Naf, y Dewin doethaf /(Nid ymarwerthaf heb Ei wyrthau) /O'r llethri araul, o'r LlG VII 27 29 w yw ein tristed. /Trist y'n gorug Crist (cred nid ymchwel) /Trais dirgwyn ac nid trais dirgel. /Am dra ES I 16 29 i dirion, /Dyfrydedd dyrawr hil mawr Maelgwn. /Nid ymdau Gwynedd am ei gwynfan: /Neud amdwll aw_^yr, ne DB VI 35 12 n Cymru, cuniaid a'u deffry, /Ceneddl a'u dyly nid ymdolia. /Ceinweilch cyffredin, cynifiaid werin, /Ll DB VI 35 36 el, a'r gwayw gwaed awel, /Pan e_^l yn rhyfel, nid ymgela. /Lleiddiad gad gyrchu, llafur gur gynnu, /A LlF1 II 1 166 my_^r, o du morlan - uchel, /Yn cadw eu rhyfel nid ymgelan: /Deon Meirionnydd, elfydd Eilfan, /Duw gan EGM I 26 34 mau hebddi. /Neu'm gorau angau anghyfnerthi, /Nid ymglyw dyn byw o'r byd fal mi. /Ni chyfairch angen i GYC VII 42 20 c ni feddylio a rwy ddirpero, /Y rhwyf a gaffo nid ymgoffa! /Cyd boed cyfannedd bydawl gymyrredd /Gwle LlG VII 25 48 wychfawr dy gochrudd - fylchlafn) /Dy falchlys nid ymgudd. /Anwair lyw, luoedd dirybudd, /Enwawg w_^yr GM I 9 44 - yng nghad, /Yng nghyfranc a_^ Lloegr llawr nid ymgudd! /Gwelais o arfod aerfab Gruffudd /Rhialluoe DB VI 29 93 trimud fa_^r, trymrudd, /Gwenwyn gw_^yn gennyf nid ymgudd, /Gwyn eurdir, ardwy ddadannudd, /Gw_^r eurdw DB VI 29 122 guddio pawb, beth a gelaf? /Am farwnad Ruffudd nid ymguddiaf. /Nid a eill cadarn yn cadw eithaf /A all PM V 26 54 ysfa dygn dugost wy goddau, /Rhusgleth gwrdd, nid ymhwrdd amau. /Rhifed sy_^r syrthiasant yng nghrau / GM I 11 80 ffynedig, /Nis difeirn cedeirn cad arglodig. /Nid yn wyry yn wa_^r yd wesgryn esgar, /Yn wythfar, yn w CBM IV 16 155 in dwyn i wenblaid /Y nefoedd yn nefod ynaid. /Nid ynad neb drud ni drefnwy - gwasgawd /Cyn gwisgaw afa OC II 14 86 a dan dalau. /Cedwyr a'm gorug gwasanaethau: /Nid y_^nt hyll dihyll na hau dihau. /Cynifiaid, gyrthaid CBM III 21 98 wr can breiddiawr bres, /Oedd bwlch ei ysgwyd, nid ysgoges, /Oedd balch ei ragor cyn no'i reges, /Clod PM V 8 17 if unben, mor brid /Aur Afia os ef rhyerchid. /Nid ystyr llythwyr fy llethrid - i'm cerdd, /Gyr di er c BF VII 51 24 mro; /Ys terfyn byd, drymfryd dro, /Ys diriaid nid ystyrio. /Ystyried, O Dduw, ddamwain dychryn - cun, niddawl 1 PM V 1 155 if de_"yrn canhwynawl, /Wrth fy Nuw, na fyn fy niddawl, /Ac wrthyd, orthywys greidiawl. /Fy Rheen a'm nifant 4 PM V 23 152 nau, cadr anant - borthi, /Burthiaist wy_^r yn nifant. /Ail gad drom y'n tremynasant, /Udd addien, uch CBM IV 4 26 int seithmil dybuant, /Saith angerdd seng[] yn nifant. /Glas ferau he_"yrn heuasant, /Glas lasar gwasga PM V 10 75 laer /A glywir dra lliant; /Hud aeth eu naf yn nifant, /Hud e_^l rhag Gruffudd cudd cant. /Can ced rhy CBM IV 16 105 /Chwerddid byd, bodawg ein difa, /Yn difanw yn nifant ydd a_^: /Yn chweddl adfeilawg ydd adfeila - pawb nifer 23 LlF2 VI 10 25 i a wrthyd a wrthoter! /Rhag deulin Trined tri nifer - a ddaw /A'r trydy i law y Lusiffer /A'r ddau ar GYC VII 38 16 rwd, pumffrwyth nid ofer, /A'u bannau am ben y nifer, /Ac annheilwng lu gan Lusiffer, /Ac yn nha_^l pob CBM III 26 4 thlawn ei ober, /Argleidriad, fleiniad, flaidd nifer, /Aerfur fa_^r, aerbair ba_^r bynier, /Arfod fygyr GYC VII 38 19 nha_^l pob sant ei galander, /Ac engylion nef, nifer - carannaid, /Yn crynu rhag pryder. /Deallwn, syni CBM IV 8 23 dd hawl ddiaber. /Cardd wahan cadwan, cadwalch nifer, /Cerdd weddawl gedawl, Gadell ener, /Cadarn flai EG VI 18 127 r ei wir, ei orober, /Ei wryd yn rhyd yn rhaid nifer, /Ei orofn gwraf yn ydd eler, /Ei orfod gosod glod PM V 11 13 a_^'i aer a'i aur ma_^l. /Molaf filioedd naf, nifer - eurde_"yrn, /Mur cedyrn cadarnffer, /Caeth, ffae PB VII 11 1 Gwalch ysym aml ei nifer, /Gwalch eurgalch, aergwn gyfor, /Gwalch dewrfalch EG VI 18 112 rydain yn ddibryder /I briodawr llawr yn llawn nifer, /Llywelyn, gelyn yn y galwer, /Y'i gelwir am dir, CBM III 3 15 th amnawdd, adrawdd adrysedd. /Peris ne_^r o'r nifer nadredd /Praff wiber wibiad amrysedd: /Mab Garddun EW VI 5 41 _^r, /Ysgwn ysgwyd, rhwyd rhacter. /Rhacter ei nifer, naf llednais - ei hil, /Hael freenin Cemais; /Gwa BF VII 49 8 uffudd, /Nef neud ethyw llyw llafnrudd, /Ne_^r nifer naw haelder Nudd. /Gwell no Nudd am fudd fu'r llyw GYC VII 41 35 ethrodwr eu gweithredau. /Pan wrthoter i wrth nifer nef obrwyau /Y dygwyddant, eisau gwarant (gwae'r e PB VII 10 16 ruddfoawg, /Cynyddblas dy ddigasawg, /Cynwalch nifer, ne_^r nerthawg. /I'm nerthawg breiniawg, brenin g MB I 5 4 r pryderaf yn fawr /Am fy arglwydd llawr, llyw nifer. /Ni ddoddynt tros fo_^r etwaeth, /Pobl anhyfaeth CBM III 18 6 glwyf ne_^r - nerthfawr, /Aerllew llawr llawch nifer, /Ni olaith llaith er llyfrder, /Ni oddef cam, nyw CBM IV 4 289 llu llwyrder, /Llyw llwyrdrais, llwyrdraws ei nifer, /O dorri o derrwyn ober /O gadau rhifedau rhif se CBM IV 4 277 rhad y'm rhodder: /A'm rhoddes rhwyddles rhwyf nifer, /O'i alaf amliw biw breufer, /O'i breiddiawr, o'i CBM IV 7 21 b Gruffudd yn Rhuddlan. /Yn Rhuddlan rhwng dau nifer /Pan gyfrang gwaywawr a gwy_^r, /Lladdawdd a_^ hi, CBM IV 17 81 , /Pob tra yn ddifa ac yn ddifur, /Pob naf o'i nifer, pob ne_^r, pob nur, /Pob nen ym mhresen yn amhrys GB II 25 23 gorfu, /Deg cad a deg cant tecaf a fu. /Ysgafn nifer Rhys yn llys Dinefwr, /Ffyrdd myrdd gyrth glydwr g PM V 17 22 yw llu rhif se_^r - i'w gylch /O'i galchdo_"ed nifer, /Tarf cynnygn, can yd weler, /Torri heb noddi neb CBM IV 16 152 d, /Rhag baran barn beirniaid; /Pan farner tri nifer trwy naid, /Bernid Duw ein dwyn i wenblaid /Y nefo niferawg 5 PM V 24 33 oeth, ddoeth dafodiawg, /Dy gerdd dyganaf, naf niferawg, /Dy gynnygn digwydd, arwydd eurawg, /Dy gynna LlG VII 28 2 bell, bwyll ardderchawg, /O Dduw yn gyntaf naf niferawg; /Henefydd dedwydd, odidawg - dy ba_^r, /Anesgo CBM III 3 49 fynwent, gwyddfa brenhinedd, /Beirdd neuedd, niferawg orsedd, /Braisg adorth, eorth ehofnedd: /Breina SB II 24 31 /Rhag Tw_^r Gwallter blaidd traidd trymder tra niferawg. /Rhag pum ieirll taer oedd ef yn gaer, yn gadf GB II 26 61 es cedyrn Cad Ddybrunawg; /Ar Dduw a Dewi, dau niferawg, /Yd alwn bresen breswyl fodawg. /Breiniawl fy niferoedd 3 CBM III 16 87 awen, /Cyfarf tarf, twrf llu yn nyrwen; /Cyfle niferoedd, cyflawn ei eirioes, /Cywlad loes, moes Macsen CBM III 3 239 Can derrwyn, can dorf engylion, /Can dorfoedd, niferoedd neifion, /Can fodd Duw can fod yn wirion: /A'm CBM III 24 110 ledig, gwladoedd berchen, /Madawg mur cyhoedd, niferoedd nen, /Meidriad cad cadrddor, ca_^r co_^r cyfrb niffaith 2 CBM III 13 33 _^r dyfnfor dyfnfaith, /Blawdd esgar, ysgor yn niffaith, /Balch eryr, baran Lly_^r Llediaith. /Brad eur D-3 VI 19 19 ary, /Llwrw ar lled mordwy, dramwy dragon: /Yn niffaith Mo_^r Rhudd, merf so_^n - ddigawn, /Treiaist-ti nigabl 1 CBM IV 18 84 erbyn atad /Erbarch o gyfarch, o gyfaenad: /Fy nigabl barabl a rybarad, /Fy ngherdd i'th gyrbwyll, Cann nigyrydwch 1 PM V 1 75 /(Ga_^l ag ef na cherwch!) /Gwy_^r yn nygn, yn nigyrydwch, /Gwerin ne_^r yn aerdawelwch, /Gwa_^r Hywel nihenydd 2 IRh VII 30 22 na weinydd - hawdd we_^n /Yni wne_^l orffen fy nihenydd. /Calan Gorffennaf gorffwyll a'm bydd, /Gorffwy HOG II 6 41 ariadawg cerdded Ofydd, /Gobwylled fy Nuw-i fy nihenydd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd. /Cyfarchaf ni'i 3 PM V 14 12 d im, dim ni ddwyre, /Gnawd i ddyn dylaw dylif ni'i gwe. /Llywarch y'm gelwir, llu ddyganre, /Lloegr dd CBM III 7 25 Llyw Powys, peues ddiobaith; /Hawl ofyn, gw_^r ni'i myn mabwaith, /Hwyl ysgwn, ysgwyd pedeiriaith, /Hil CBM III 11 21 gwydd, /Yn nydd brwydr rhag bron ei arglwydd. /Ni'i ta_^l gwy_^r Powys, penrhaith - ar Gymru, /Gan gymr nilen 1 CBM IV 6 37 l dragon, Saeson sen, /Hud ysgithr ei esgar yn nilen, /Hud ymbyrth ei ysgwyd asgen, /Hyd ymbraw am brei nillwng 1 PM V 25 3 Cyridfen, rwyf barddoni, /Yn null Taliesin yn nillwng Elffin, /Yn nyllest barddrin beirdd fanieri. /Cy nim 1 DB VI 24 53 oned (gweled gwyliaw), /Gw_^r ni gaffad nam yn nim arnaw, /Gw_^r ni geffir ffordd i ffo rhagddaw. /Gwed ni'm 84 PM V 1 125 wyl ddirfawr ddiseithug. /Maith y rhydd yr hyn ni'm adug: /Meirch breisgir uwch brasgeirch haflug, /Mw PM V 16 3 l diargel, - mawr, /Marw Gruffudd fab Howel, /Ni'm aele, gne gnaws Echel, /Ni'm eilyw dilyw cyn de_^l. PM V 2 62 i. /Na'm arwerth er aur i arglwyddi - eraill, /Ni'm arwar arall er fy mherchi. /Dy-m-gwedda urddas, dy- GM I 7 10 heddiw ni hawdd wyf o'i fyned; /Ni'm bydd byw, ni'm baidd dyn dyhudded. /Dyhedd dy-m-goryw, diwedd arwy EGM I 27 101 awl ni'm deawl o'm Un diau. /Mi cyn bwyf araf, ni'm bo arau; /Mwyn crefydd a ffydd a ffawd radau. /Mynn CBM IV 17 128 in can ei weithred - cam, /Yng nghyweithas nam ni'm bo fyned; /Gwddam pob anwar daear dyred, /Goddef gr GM I 11 29 sgiolin, /Ac os mi a'i haedd herwydd twyllrin /Ni'm bo un cyfaith namyn Ca_"in. /Caraf Rodri draws drai GM I 7 10 llaw hyged. /A heddiw ni hawdd wyf o'i fyned; /Ni'm bydd byw, ni'm baidd dyn dyhudded. /Dyhedd dy-m-gor IRh VII 30 38 afallwydd - can. /Gorffowys a_^'m gran o'i ban ni'm bydd. /Gorffwyllaf, molaf mal awenydd /Gorffwyllawg CBM III 5 61 /Gwa_^r air i'm cyfair ni'm cyfaered; /A chen ni'm caro, na'm cerydded - fyth: /O'm ceryddawdd, nawdd HOG II 7 20 . /Adwyf-i yn anfedredd o ynfydrwydd - caru, /Ni'm cerydd Iesu, y Cyfarwydd EGM I 27 27 arau, /Duw, dwg fi atad, y Mawrdad mau! /Duw, ni'm ceryddych o'm ceryddau /Dydd y cerydder y careddau. CBM IV 4 201 /Fy meddiant a gaffai, /Collais arglwydd call ni'm collai, /Corf eurdorf, eurdal a'm rhoddai; /Cof cad CBM III 5 54 che_^l fy rhyweled, /Ac erddi ydd wyf o nwyf, ni'm cred, /Ac erod tithau, na'm hamheued! /Ac er Peryf CBM III 5 60 rdd wyf iddi o ddylyed, /Gwa_^r air i'm cyfair ni'm cyfaered; /A chen ni'm caro, na'm cerydded - fyth: ES I 17 43 Lloegr, lluoedd a erfyll, /Arfrudd, er cyhudd, ni'm cyll. /No cholled alaf elw freuner - o'm ta_^l, /Te GYC VII 36 5 laith oedd deilwng iddaw, /Eurgyrn eurde_"yrn, ni'm daw - llewenydd: /Llywelyn nid rhydd i'm rhwydd wis GYC VII 36 60 as, gwanar eurllaw, /O laith Llywelyn, cof dyn ni'm daw. /Oerfelawg calon dan fron o fraw, /Rhewydd fal DLlM II 18 44 rewydd - a danaf: /Neud nad ef a'u dyrydd! /Mi ni'm dawr cyn de_^l dros elfydd /Llanw o fo_^r a llif o LlG VII 27 42 aerglwyf, eurgledd Echel, /Och am ddilyw mawr, ni'm dawr cyn de_^l; /Och am arglwydd rhwydd rhuddfedel CBM III 28 18 eisiau. /Eisiau ysy fau, ysy fawrddrwg - im, /Ni'm dawr dim, ni'm diwg, /Dygn gofion deon a'm dwg, /Di CBM III 5 37 en ydd amgyrwyf, /Namyn am garu ni geryddwyf; /Ni'm dawr, ferch pennaeth, pryd na'th welwyf, /Nid er ce EGM I 27 100 iawl Bawl ban dde_^l im angau, /Hael meidriawl ni'm deawl o'm Un diau. /Mi cyn bwyf araf, ni'm bo arau; CBM III 24 166 sudd, mawr mygrfudd ming, /Wedi ced woseb, neb ni'm deiring, /Llew llawr llid enwair, llydw bair bergi DB VI 26 48 foliant, fal y'i heddy, /O gwnei iawn o'm dawn ni'm diawy. /O wythlonder, ne_^r, nerth a gedwy, /O eith CBM III 24 151 iawn /Ni'm llafarai-i neb na'm bai ddigawn, /Ni'm diddolai-i lary o lawer dawn, /Ni'm gorug dewrwr de CBM III 21 102 'i fodd a'm rhoddes - yn rhodd, /O'i farannedd ni'm diddoles, /Nis diddolwy Duw o'i dey_"rnles, /Tey_"r MB I 3 154 rfydd. /Gruffudd grym wriawr, o'i fawr feuydd /Ni'm diddoles (nu ni bu gelwydd!). /Yni fwyf gynefin a_^ OC II 14 147 wng orflwng a orfolir. /Menestr, na'm diddawl, ni'm diddolir; /Boed ym mharadwys y'n cynhwysir. /Cant t MeiG I 30 27 ddawn a'i ddeall a'm diwallo. /Diwallus De_"us ni'm difanwo, /Didwyll ei bwyll, a'i cyrbwyllo! /Difrad CBM III 28 18 u ysy fau, ysy fawrddrwg - im, /Ni'm dawr dim, ni'm diwg, /Dygn gofion deon a'm dwg, /Difa dewrblant da CBM IV 4 282 en [] wenllys []er /O'i wenllaw anaw anober - ni'm doeth /Can doeth im a_^ llawer! /O gynnif o gynnal PC II 21 4 /Ni'th basgaf a fo mwy, /Dygi im y dygn ofwy, /Ni'm dygi hoed a fo hwy. /Difiau in diau leas /Yn y Pen DB VI 29 39 au; /Na dyn, oni'm dug anghofiau, /Am Ruffudd, ni'm dyhudd, na dau. /Gwael yw colli hael o hil Genau, / PM V 16 4 ffudd fab Howel, /Ni'm aele, gne gnaws Echel, /Ni'm eilyw dilyw cyn de_^l. /Doddyw im ddilyw am ddilen BF VII 55 25 awdd, cawdd a'm cyfyd. /I Dduw ydd archaf (Naf ni'm ennyd) /Lleha_"u Dafydd yn lle diwyd, /Lle mae'r Un CBM III 27 4 rian daer dalfriw, /Amdanaw ni ddaw, ni ddiw, /Ni'm gad addoed hoed heddiw. /Heddiw y'm cyfliw, ydd ym BF VII 56 22 ad gannerth mawrwerth, mor wae - y'm digiwyd! /Ni'm gad deigr i warae; /Gryd esbyd oesbell warchae: /Gr ES I 17 49 r. /Haelaf oedd Fordaf a'th fawrdad - am ged, /Ni'm gedynt arallwlad; /Eryf llu, arwr, lleiddiad, /Eryr LlG VII 27 2 e fi, Dduw, o'r ddirfawr golled /Yr gollais-i, ni'm gellir gwared; /Gwander i lawer, eilywed - tramgwy CBM III 24 143 w llafnawr, llew llawr Llystynwallawn, /Rhirid ni'm gochel a'm gochawn - o'i braidd /Wedi Rhirid Flaidd CBM IV 2 47 , heb go_^r, /Nid eddiw hebod rhaglod rhagor. /Ni'm golo g[]no, gw_^r diohor, /Ni'm goludd golud golych CBM IV 2 48 aglod rhagor. /Ni'm golo g[]no, gw_^r diohor, /Ni'm goludd golud golychator, /Ni'm gomedd o'i barth ber CBM III 24 141 es Einiawn /Mawrfab Ednyfed, mawrged gyflawn; /Ni'm goludd mawrfudd mab Rhiwallawn, /Llyw llafnawr, lle CBM IV 2 49 gw_^r diohor, /Ni'm goludd golud golychator, /Ni'm gomedd o'i barth berthfeirch efrifed, /Beirniaid am PB VII 5 30 Neud bedd dewrwalch gwledd daear - dywarchen, /Ni'm gorchwy rhwy trugar, /Nid a'm lludd am fudd ei fa_^ IRh VII 29 6 s, pryderais pryd ton erfid, /Maddau dyn gorau ni'm gorfygid: /Meddyliaw ydd wyf am ddilid - lliw gwawr IRh VII 30 34 Gorffeigiawdd trymgawdd tragywydd - i'm dwyn: /Ni'm gorpheirch morwyn, mor wyf ufydd! /Gorfflamliw cywi CBM III 24 152 ddigawn, /Ni'm diddolai-i lary o lawer dawn, /Ni'm gorug dewrwr deurudd warthlawn! /Ni bu warthlef cer CBM IV 9 25 /Ni welaf, ni welir cydfrawd. /Gwelais-i udd, ni'm gwarthrudd gwrthrawd, /Gwrth frwydr crwydr creulawn PM V 26 47 i fardd am ferthedd. /Po_^r eisor, un eisiau ni'm gwedd, /Pen elyf, pan elwyf Wynedd; /Un llysenw a_^ CBM III 10 18 . /Awch rhoddaf arawd, aer ddihafarch - wy_^r /Ni'm gwehyr gwahanarch, /Neu'm cynnwys draig Bowys drwy GM I 9 35 ewychedig aur ar fy ysgwyd. /Lliaws a'm golwch ni'm gwelsant ermoed /O rianedd Gwent gwyllt i'm crybwy GM I 10 13 d rheidus wrthyf, /Nid gwerthfawr ganthaw fi; /Ni'm gwna o neb tra trosi /Trosof ir gof arglwyddi. /Mor HOG II 11 10 as! /Cyd gwnelwyf ar ddyn urddas - o foliant, /Ni'm gwna poen rwyddiant boddiant, pa dras! /Ton a galon CBM III 11 75 yn ofer - o'm gwlad, /A'm gwledig a'i dirper, /Ni'm gwna tro treiglfeirdd un amser, /Ni'm twyll pwyll p CBM III 26 49 , llyw rhybudd, /Ni tholiaf a ganaf heb gudd, /Ni'm gwnaeth glyw golud goludd - am anaw, /Na'm gorthaw, CBM IV 9 2 m rhoddwy rhwyf nef rhwysg awdurdawd - cerdd /(Ni'm gwne_^l cardd o nebawd) /I foli Mab Duw dibechawd, PM V 1 121 ug /A glyw briw Branes dyorllug. /Ef a'i gwna (ni'm gwne_^l gorchyflug) /I wyddgwn eu bodd o'r Wyddgrug DLlM II 18 19 dd benrhaith, /I luoedd cyhoedd canhymddaith. /Ni'm harwar na cha_^r na chywaith, /Ni'm harha aros angh DLlM II 18 20 ymddaith. /Ni'm harwar na cha_^r na chywaith, /Ni'm harha aros anghyfiaith. /Am reddf angor dyfnfor di CBM III 5 85 dinus gyfiaith, /A garwy yn hwy o hir obaith. /Ni'm hathraidd-i meingan meingadr ei hystlys, /Ni'm hu f DB VI 27 98 rchaf arch o'm plegyd, /I'm Rhiau gorau, Gw_^r ni'm hennyd; /I'm rhwyf y rhodded rhan fawr o'r byd, /Ef CBM III 14 14 unfraint, yn unfryd - a_^'m llyw /Llawfrydedd ni'm hergyd, /Dragonawl, wrawl wryd, /Draig Wynfa, drago GM I 12 11 d, /Am bost cad ced goeth, oeth y'm huthrwyd. /Ni'm hethremyg Duw a_^ digfryd oseb, /Ni lluddiwn i neb GM I 7 3 chaf Ca_^r cerennydd afneued. /Ca_^r a'm hoedd ni'm hoes, corawg fynawg foes, /Corf eirioes eurfyged. / CBM III 5 86 Ni'm hathraidd-i meingan meingadr ei hystlys, /Ni'm hu frys o'i llys i'w llaes ymdaith: /Gwirion deg, d CBM III 24 150 nawn. /Tra fu fy nghyfedd yng nghyfoeth iawn /Ni'm llafarai-i neb na'm bai ddigawn, /Ni'm diddolai-i l GRh II 28 19 , /Cyn cyflechwyf rynnawdd) /Fy myw am fy llyw ni'm llawdd, /Fy mryd nid hyfryd, nid hawdd. /Hawdd i ba IRh VII 29 4 Meddiant pob nwyfiant, naw gofid - a'm traul, /Ni'm lludd lliw gwennaul gwan eddewid. /Meddwais, pryder PB VII 5 32 rhwy trugar, /Nid a'm lludd am fudd ei fa_^r, /Ni'm llwydd goleurwydd galar. /Mau alar llachar mur trae LlF1 II 4 43 i aur a'i ariant - ataf /A'i ateb ardduniant; /Ni'm oes nawdd rhag cawdd coddiant: /Nid oes neb yn y bu MB I 3 170 pen gwy_^r (pefr ymddired) /Gan engylion foes (ni'm oes neued) /Yn undawd Drindawd, drwy rybuched, /Gan PB VII 15 13 lwydd mawrglwyf golled. /Collais-i Rys, colled ni'm paisg, /Fab Llywelyn, llew aerffysg, /Gw_^r a'm par CBM III 5 81 al drud, /Ni phair gosymud i'm gosymdaith, /Ac ni'm rhif rhiain (rhyfedd a waith!) /Ac im oedd ei llaw, CBM III 5 8 /Rhin wolaith woleddf, wolau ddremynt, /Rhiain ni'm rhifai-i ced am rhifynt. /Rhianedd iddi a ddywedynt PhB VI 14 11 wirawd cyn byddwn-i ermid. /Moladwy fleiddryw ni'm rhoddai brid; /Mawr ei afael hael, hawdd ei erlid. ES I 18 17 uniant! Addef /Tegwared, Ednyfed, nef! /Nodded ni'm rhodded rhag rhysgyr - arfau /Arfod Cai a Bedwyr; / CBM III 25 10 nig. /Celennig rhuddaur a'm rhoddai - Rhirid, /Ni'm rhoddes a fai lai, /Nid arfanwl fudd fyddai, /Nid a GM I 9 66 pwyllad [ ] /Ni ddirmygaf gof cyfrdelid y[ ] /Ni'm rhoddwy rhwydd eirioes f[ ] /[ ]ach llywy o gynllew PB VII 15 21 distain gwawr Prydain prudd. /Prudd alar Rhys ni'm rhoes-i hoen, /Prif walch cadarn haearngaen; /Chwe GM I 10 11 llechfod hebddi, /Cerennydd Ddafydd ddyfnfri. /Ni'm rhwyddgeidw Rhodri, nid rheidus wrthyf, /Nid gwerth CBM III 5 122 d amliw aml y'm rhoddir, /Nid amgen y'm rhydd, ni'm rhybuchir! /Handid o'm cyfoeth o'm cyfeirch pan wyf CBM III 11 76 dirper, /Ni'm gwna tro treiglfeirdd un amser, /Ni'm twyll pwyll pan ym cyfarcher. /Gwy_^r Powys, pobl ni'n 8 PC II 19 1 Tra fuam yn saith, trisaith - ni'n beiddai, /Ni'n ciliai cyn ein llaith, /Nid oes, ysy PC II 19 2 Tra fuam yn saith, trisaith - ni'n beiddai, /Ni'n ciliai cyn ein llaith, /Nid oes, ysywaeth, o'r sai PM V 23 84 dwy ddraig ffelaig, ffaw gyman, /Fal dau lew ni'n dylochasan, /Ac un traws gatgun, trais faran - fal LlG VII 27 27 l yng nghred /Ar y Gw_^r gorau a aned. /Angau ni'n edau un nodded - rhagddaw: /Trwy ben ein treisiaw y LlF2 VI 10 79 Arglwydd a wy_^l gan ei weled /Ac a'n clyw, a ni'n ei glywed, /Ac a'n gw_^yr yn llwyr yn llwrw tynged MeiG I 33 33 riau, /Llary a orug llwyr ein gw_^yr a'n gau; /Ni'n gatwy Rheen yn rhanfaddau. /Rhoddesid ein Duw yn ei CBM IV 18 57 dwyre in, ac ef daered - Ei fudd, /Ac Ef, Udd, ni'n lludd ein llesa_"ed, /Ac Ef yn oseb yr osoded /Yn h GYC VII 36 15 goedd amdanaf i amdanaw, /Bucheslawn arglwydd (ni'n llwydd ein llaw), /Buchedd dragywydd a drig iddaw, ninas 1 MeiG I 33 103 poen eu cyweithas /Poed Ef, fy Nuw nef, fo fy ninas ninnau 6 GB II 26 296 ferfyddwn-ni lu am ei lariedd, /Dycheferfyddwn ninnau am drugaredd MG VII 32 60 ddrygnosau, /Nos lewenydd i lu bedydd: byddwn ninnau! /Bendigedig yw'r Nadolig, deilwng wleddau, /Pan GB II 26 253 yn nechrau - byd, /A hefyd cerddynt i gyd a_^ ninnau. /Dewi differwys ei eglwysau, /Dichones rhag gorm GM I 14 100 in-ni feddyg a fedd gwared - ein gau, /A dodwn ninnau ein hymddired; /Ys Ef, Arglwydd nef, a'n nertha_" PM V 23 97 llan) /A llafnawr lledrudd uwch grudd a gran. /Ninnau feirdd Prydain, prydus, eirian, - berth, /Gwy_^r CBM IV 17 117 gnif /Yn cynnif y brif briodoriaeth; /Cynyddwn ninnau, heb swysau saeth, /Gan ein Duw fry freenhiniaeth Nis 65 GYC VII 40 52 germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Nis adrawdd tafawd, nis traetha ceudawd, /Onid y Drindaw GB II 26 74 anddewi, lle a folwyf, /Yd gaffwyf-i barch cyn nis archwyf, /Ac o blaid Dofydd diheufardd wyf, /Ac ar n PB VII 11 23 dd, llyw drinc, /Llew ni ad Lloegr yn ei wnc, /Nis arfaidd aerflawdd ffrawdd Ffrainc, /Nis geill Sais n CBM III 17 30 rifdeg breienin. /Udd ysym, eddyw a_^'r gair, /Nis arfaidd llew a dan lloer, /Gwayw crwm yn nydd trwm t GB II 26 99 /Llangadawg, lle breiniawg, rhannawg rhiydd, /Nis arfaidd rhyfel Llanfaes, lle uchel, /Na'r llan yn Ll CBM III 25 20 nnhelediw, /Adladd Rhirid, rhwyf anaw, /A byth nis beiddai bai byw GYC VII 38 43 cher, /Ni bydd brychwyn dyn dydd y'i cladder; /Nis canlyn o'i dda, o'i ddifer - ymdro, /Eithr ei amdo, PM V 23 57 fawrllwyth i'r ddaear, /Gwisgi aur ac arian, nis ca_^r, /Gwasgwynfeirch goseirch, gosathar, /Ysginawr CBM IV 3 26 ddawn. /Nis cardd cyrdd amnad angad anghrawn, /Nis ca_^r llid fyged lledfegin grawn, /Nid llech gan llu CBM IV 3 25 Ddyfnwallawn, /Dyfnwallaw anaw anewig ddawn. /Nis cardd cyrdd amnad angad anghrawn, /Nis ca_^r llid fy MeiG I 32 30 - i'w drawsglwydd, /Crist Arglwydd Culwydd, ac nis celaf. /Credu camgyfraith, ys dichweithaf: /Cred ddy PM V 25 49 rth ei hy_^n, /Yn llary Lywelyn o lin Rhodri. /Nis celaf, honnaf, hwn yw Beli - Hir, /Ni chelir na'i wi DB VI 26 18 want, a chwenychy, /Dy feddwl, nid cw_^l, can nis cely, /Dy fodd, falch ei rodd, ryfeddyly, /Dy fod he CBM IV 9 20 aws gynefawd: /I'th gyfair un cwblair cablawd /Nis cenais, cenif dy folawd. /Molaf w_^r clydwr, cludawd LlF1 II 2 18 f, /A heno hynny ni gyffroaf; /Nis ceryddo Duw nis ceryddaf. /Cerydd a ryfydd, ni ryfeddaf - ei fod, /O LlF1 II 2 18 aw rhy-s-lafasaf, /A heno hynny ni gyffroaf; /Nis ceryddo Duw nis ceryddaf. /Cerydd a ryfydd, ni ryfe PM V 26 71 ofn pau: /Nid Rhys gryg yn cynnig camau! /Rhys nis cil na deng mil na dau /Pan e_^l Rhys yn rhwysg ei a CBM III 16 179 a gorthrwm glewyd, /Nis trefyd, nis traethwn; /Nis crawn ced esgud rhag ysgwn /Na thaeawg myngawg na my DB VI 24 71 /A pheleidr rheeidr wedi rhuddaw. /Gnawd Sais, nis cwynais, yn cwynaw - ei ben, /A gnawd odduch Tren tr PM V 25 7 o celfyddaf rhywnaeth Celi, /Cymraisg Lywelyn, nis cymrawdd neb dyn, /Cymru ei derfyn a'i dorf drosti. PM V 1 101 nt, difant dyfrydwch. /Ef aerdyrch: awch cyrch nis cyrchwch - hyd Frawd, /Chwi o'i ffawd yd ffo_"wch. / CBM III 3 54 medd! /Nis medd trais, nis traidd ysgeraint, /Nis daered trefred y trisaint, /Mwy ynddi gwesti gwestei GB II 26 79 /I Dduw a Dewi y diwycwyf, /Canys dichawn Dewi nis dichonwyf, /Gwnaed eiryoled im am a archwyf. /Archaf CBM III 21 103 es - yn rhodd, /O'i farannedd ni'm diddoles, /Nis diddolwy Duw o'i dey_"rnles, /Tey_"rnaidd ormail, te GM I 11 79 i ddyodrig! /Nis muner na ffe_^r na ffynedig, /Nis difeirn cedeirn cad arglodig. /Nid yn wyry yn wa_^r DB VI 35 46 gannwg, parha_"us ei wg, /Er a wne_^l o ddrwg, nis diwyga; /Chweched i dramwy, chwe chad yn adwy, /Yn A PM V 8 36 id; /Nis lladd blaidd uch blaenwel gwyddfid: /Nis dwg lleidr fy llawrgerdd odid. /Neud llai dyofod, ne MB I 3 163 ed, /Pedrydawg de_"yrn uch cyrn coned, /Cenif (nis dygif yn ddiabred) /Marwnad mur tewdor fo_^r ddylyed CBM III 16 177 ffwn, /Ni phyrth gwarth, gorthrum ei gystlwn; /Nis ergryd gorfryd, na gorthrwm glewyd, /Nis trefyd, nis PB VII 11 24 wnc, /Nis arfaidd aerflawdd ffrawdd Ffrainc, /Nis geill Sais na thrais na thranc. /Tranc ar bob Ffranc LlF1 II 2 33 r o'm pair; perid ataf. /Parawd fy nhraethawd; nis gnawd draethaf - hebod: /Treth trafod tros glod, tra PM V 1 132 ael, ei hafal (nid ffug) /Dyn nis gw_^yr a Duw nis gorug. /Mam w_^yr a'i colles callestrigiawl - wisg / DB VI 35 76 rad, hendref ei hendad, /Dug y Berfeddwlad ac nis gwada. /Tros yr ugeinfed o Alun drefred /Hyd waelawd GM I 9 76 heiniaw ni llwydd, /Ni lluddiaf i'm llaw lladd nis gwehyr. /Gwelais angerdd rhi rhag Craig Gwyddyr /Pan PM V 20 16 , /Duw mal ef, nef Ne_^r-Bennaeth, /Dyn cynna nis gwna, nis gwnaeth. /Gwnaethost, gad aerbost, ged eur CBM IV 13 3 ilyn, haelaf - o undyn /O undawd plant Addaf, /Nis gwna pawb na bo pennaf, /Ni wnaeth Duw fwlch ar fal PM V 20 16 l ef, nef Ne_^r-Bennaeth, /Dyn cynna nis gwna, nis gwnaeth. /Gwnaethost, gad aerbost, ged eurbar - Pryd CBM III 5 110 y dilynwy, /Fy rhin a_^ rhiain nis rhybuchwy, /Nis gwybydd rhewydd nis rhygelwy! /Celedig fy hun yn hir PM V 1 132 ymddug; /Dafydd hael, ei hafal (nid ffug) /Dyn nis gw_^yr a Duw nis gorug. /Mam w_^yr a'i colles calles CBM III 8 21 adl cedfuddig, /Arwydd iawn wladlwydd wledig. /Nis gw_^yr namyn Duw a dewinion - byd /A diwyd dderwyddo OC II 14 134 eu henaid. /O'r gnifer anhun a borth cuniaid, /Nis gw_^yr namyn Duw ac a'i dywaid. /Gw_^r ni dwng, ni d PM V 8 35 hawl dremid - galon, /Ga_^l ag ef ni borthid; /Nis lladd blaidd uch blaenwel gwyddfid: /Nis dwg lleidr CBM III 16 183 ng nghynnelw camddull /O'm cynnull, canys gwn /Nis lludd llew llafnfriw canmiw crwn: /Ni doddwyf ar hae CBM IV 3 23 iaw myned, /Nid ceisiaw caled ced Caswallawn: /Nis lludd llu cyngreddf deddf Ddyfnwallawn, /Dyfnwallaw GYC VII 40 11 drad yng nghloddiau, /Gwae dwyllwr a_^'i dwyll nis maddau, /Gwae gybydd o'i gabl amryffrau, /Gwae od o' GYC VII 40 59 yfod ei ddyddiau, /Gwae dwyllwr a'i dwyllwaith nis maddau, /Gwae leidr a'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae CBM III 3 53 cyfannedd, /Meifod wen, nid meiwyr a'i medd! /Nis medd trais, nis traidd ysgeraint, /Nis daered trefre CBM IV 16 119 id, /Molawd Duw, molaf a'i dywaid, /A'i molwy, nis molaf o phaid; /Am obrwy, am obrid fy rhaid, /Am Ies GM I 11 78 ym mennig - ym myd: /Ei ddiebryd ni ddyodrig! /Nis muner na ffe_^r na ffynedig, /Nis difeirn cedeirn ca GM I 14 93 edd gyfrau, /A'i ddiwedd diau angau ynged, /Ac nis oes gochel gochwerw drwydded /Gwely anghlaear daear LlG VII 24 36 i chaiff Sais i drais ei droedfedd - o'i fro! /Nis oes o Gymro ei gymrodedd! /Cymrodedd fy llyw, lluoe LlG VII 24 104 ydd. /Nis plygawdd mab dyn, bu doniawg ffydd, /Nis plyco Mab Duw yn dragywydd! /Terfysg aerllew glew, g LlG VII 24 103 awdd lluydd, /Ei dreisiaw ger Drws Daufynydd. /Nis plygawdd mab dyn, bu doniawg ffydd, /Nis plyco Mab D CBM IV 16 92 ll ydd wyf o nwyf yn echwa, /Ar ni fo pwyllawg nis pwylla. /Eithr orig ni thrig, ni threfna, /Hoeddl ed PM V 23 71 hir yn herwydd Calan, /Adwedd tey_"rnedd, tir nis rhan /A dan se_^r, ysef ei amcan: /Adnes i franes, i PM V 21 1 Treisfawr Lewelyn, trosof - nis rhoddai /(Ef rhoddes wyllt a dof) /Ei winllyn (dengy CBM III 5 48 on nawfed. /Nawfed ran i'm poen, er pan aned, /Nis rhyborthes neb, na'i thebyced! /Ni rhifaf-i ar fun f CBM III 5 109 thyn rhag dyn nwy dilynwy, /Fy rhin a_^ rhiain nis rhybuchwy, /Nis gwybydd rhewydd nis rhygelwy! /Celed ES I 15 15 aint yn ei lywedyddiaeth. /Cyfoethau fy rhe_^n nis rhydraeth - tafawd /Tan awyr 'n ei hiraeth. /Hir ydd LlF1 II 5 27 n, /Ni eill dyniaddon ddiddan; /Mo_^r diffaith nis rhyddiffawd, /Rhag maint eu ffrawdd, ffrydiau ta_^n. CBM III 5 110 a_^ rhiain nis rhybuchwy, /Nis gwybydd rhewydd nis rhygelwy! /Celedig fy hun yn hir ofwy - lle, /Yn lle GYC VII 40 52 llefain nas lladd angau. /Nis adrawdd tafawd, nis traetha ceudawd, /Onid y Drindawd, Undawd orau, /Poe CBM III 16 178 gryd gorfryd, na gorthrwm glewyd, /Nis trefyd, nis traethwn; /Nis crawn ced esgud rhag ysgwn /Na thaeaw CBM III 3 53 fod wen, nid meiwyr a'i medd! /Nis medd trais, nis traidd ysgeraint, /Nis daered trefred y trisaint, /M CBM III 16 178 lwn; /Nis ergryd gorfryd, na gorthrwm glewyd, /Nis trefyd, nis traethwn; /Nis crawn ced esgud rhag ysgw ni'th 15 LlF1 II 2 70 pell wellwell y'th wnaf! /Hanpwyf gwell innau; ni'th amheuaf. /Ni bo gwaeth eu rhan y rhai eithaf - o' GRh II 28 24 w am ateb; /I'th arfod, osod oseb, /I'th arfau ni'th arfaidd neb. /Neb ni orug Duw, wryd Benlli - Gawr, PB VII 1 1 Gwynedd, cain refedd can rad, - ni'th arlludd, /Mab Gruffudd mawrfudd mad, /Gorflwng wal PC II 21 2 Es blwyddyn ydd wyf neu ddwy - i'th besgi, /Ni'th basgaf a fo mwy, /Dygi im y dygn ofwy, /Ni'm dygi PB VII 1 25 Draig llys Ffraw, drwg ar lles Ffranc. /Ffranc ni'th faidd cyfranc, cyfrwysgar - gwersyll, /Rhwym peby MG VII 33 74 ch. /A'th folaf, Duw Naf, nefoedd lewych, /Pwy ni'th fawl o'r sawl a ry-seilych? /I'th foliant soniant LlLl II 16 66 n. /Tremyniad mynydd, manod tew - ni'th ludd, /Ni'th losgo eiry na rhew, /Annerch, was hirlas hirlew, / LlLl II 16 65 warch, Lywelyn. /Tremyniad mynydd, manod tew - ni'th ludd, /Ni'th losgo eiry na rhew, /Annerch, was hir LlF1 II 2 60 wynedd, dragon o fonedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ni'th omeddaf. /Mi a fu_^m gennwch, can awch barnaf, /Ar CBM III 14 41 idd hael tey_"rnaf, /Tey_"rnedd orsedd orsaf. /Ni'th orsaif esgar, esgynfaen - mawrfro, /Mawrfrydig y' CBM IV 10 22 ion. /Aswynaf nawdd hawdd haelonedd - worsaf, /Ni'th orsaif tey_"rnedd, /Ar dy dorf, corf cywrysedd, /A ES I 16 19 Dy ddwylaw rhag Dy ddeulin. /Gorugost wormes (ni'th warafun) /Gorfawr Dduw gorfod, o Iddewon /Am fedd OC II 15 18 g. /Dos o Benweddig, boen Ofydd - gennad, /Gan ni'th wna cywilydd; /Dywan ar gynnan gynnydd, /Dywed y d CBM III 5 34 a ganwyf, /Na wna fi, feinwen, fal na hunwyf, /Ni'th wnaf ernywed er na'th gaffwyf. /Nid er chweddl amg PM V 13 2 wel ddiogel, ddiogan - de_"yrn, /Duw a_^'r nef ni'th wy_^l ha_^n, /A_^'i senedd lariedd lydan, /A_^'i s niw 10 CBM IV 16 192 wledych Gwledig aur gylchwy /Cylch huan cynnan niw cannwy, /Cynheilwad cynhelwed fwyfwy /Can Gynddelw, MeiG I 30 18 ist, diathrist athro, /Nid celfydd coelydd, ar niw coelo. /Coelwyf a synnwyf a synio - cywraint, /Coela PM V 1 106 llafn yn lladd yn ddeudrwch, /Gwae a'i cawdd: niw cyhudd dadolwch! /Dadolwch te_"yrn, tarw caddug - pr PM V 25 36 ys, a'i thir amddyfrwys /A'i thorfoedd diffwys niw differi, /Neu Loegrlu derrwyn a'i llyw llidwenwyn /A PM V 1 94 ! /Ef a ddaw i ddwyn yr einwch. /Ef a'i dwg ac niw diolwch. /Chwi rhagddaw i gyd ni gedwch /Na rhwydd n OC II 14 33 wain hael o hil Cynfyn, /Dragon a'i dechrau ac niw dychryn - cad, /Cyflafan argrad, cymwy erlyn. /Cydwy EW VI 5 44 emais; /Gwayw dur yn yd draul gur trais, /Gwae niw gw_^yl fal y'i gwelais! /Gwelais yn llawen (llyw mai EW VI 1 6 adw, Dduw, Lywelyn lyw ongyr - aelaw, /Ei alon niw hesgyr; /Cedyrn llu cadarnllaw gwy_^r, /Cadarnloes e D-4 VI 20 71 aswy - dir /I de_"yrn Degannwy, /Cam i'r Cymro niw hoffwy, /Cynnif Cadwallawn, myd mwy. /Pebyllwys fy GM I 14 32 foedd (neuedd gannwyll) /Cain fedydd fy Nuw yn niw Ystwyll. /Ystwyll ystyriws De_"ws ddefnydd /(Dirnad nlid 1 PM V 8 1 Arddaly nef, arddunia fy nlid, /Arglwydd Dduw, yn ddyn y'th enid, /Erglyw fi am f No 37 GM I 6 16 ystawd. /Nid haws i'th esgar esgor dy gosbawd /No chaffael tywyn ni bo tywawd. /Nid oes gysteddlydd i h ES I 17 44 edd a erfyll, /Arfrudd, er cyhudd, ni'm cyll. /No cholled alaf elw freuner - o'm ta_^l, /Tebycach im la PhB VI 12 37 uddbar, rhwysg morfar mawr. /Mawr fwy y credaf no chrair, - ced neirthiad, /Echel cad, ced adnair, /Gwr MG VII 34 7 t - fi, /Fihangel, fy mabsant, /A thi yn drech no chwechant /O gethern blin uffern blant. /Plant Mihang GYC VII 42 34 /Ni chaiff cyfoethawg fod yn hirhoeddlawg /Fwy no chynhinnawg na chynhenna. /Ystyried tra fo, rhag poen DB VI 26 32 /Y mawr udd rhwyddfawr, o'm rhodd y, /Nid mwy no degerw os adygy; /Cymer a fynnych, Cymry - bendefig, LlF1 II 5 57 b o ga_^r /Ar wyneb daear dybi. /Ail ddydd cyn no dydd dilyw, /Pobloedd trist, Crist a'u cennyw, /Yng g HOG II 7 12 nigen wen, wan ei gogwydd, /Bychan y mae hy_^n no dyn dengmlwydd. /Mabinaidd, luniaidd, lawn gweddeiddr PM V 23 134 wellycio, pwyll rhwy dwyllo): /Ai gwell Ffranc no ffrawddus Gymro? /Llyw ysin, syniwch cyd tawo, /Lloeg CBM IV 6 271 /A fo cerdd ni fo cardd i'w rhan /Ni fo gwaeth no Gwaith y Berllan. /Am byrth Caer Fyrddin porthes gwy GM I 14 15 esent ddlid preswyl gyni, /A chynnif oedd well no gwall re_"i, /Rhybuched Trined, tra ni belli. /Pwyll PhB VI 15 39 a haul ar eu rhodwedd; /Ac onid trech celwydd no gwirionedd /Neu ddarfod dawn Duw yn y diwedd, /Ys mi GB II 26 9 i a'i pryd cywyd cywraint; /Ys mwy y canaf cyn no henaint, /Canu Dewi mawr a moli saint. /Mab Sant syw HOG II 10 10 ebyll, ni syll pali, /Neb, a rwy garwy, yn fwy no hi. /Pei chwaerei ei budd er barddoni, /Nebawd noswai D-1 I 1 28 camrwy /Hydr y cymell Hywel o bell: gwell yw no hwy! /Dybryderant, dyysgarant rhag ei ddibwy. /Diau u BF VII 53 21 od dyfod dydd /Aur golofn ddiofn Ddafydd. /Cyn no lladd Dafydd (defawd Einawn - Yrth, /Nerthawglym Merf CBM IV 16 77 ca_^r cerdd cybyddiaeth; /Llai yd ga_^r llafar no llawfaeth, /Mwy yd ga_^r llawrydd no llawgaeth! /Llew CBM IV 16 78 r llafar no llawfaeth, /Mwy yd ga_^r llawrydd no llawgaeth! /Llewenydd llu nef, llawena - fy mryd /I' EG VI 18 68 ain, /Llywelyn, boed hy_^n, boed hwy dichwain /No Llywarch hybarch, hybar gigwain. /Nid celadwy draig, MG VII 34 12 , /Hagr a llawn yw llun ei gorff /A hwy a mwy no ma_^n seirff. /Y sarff pan sethrych (seithruchig - ei GM I 14 74 sach gennyf, can ys perthyn, /Dyfnu difro_"edd no medd melyn. /Melys yw pechawd pan 'i herlyn - digraid D-5 VI 36 42 dd /Nad hwyrach y dwg Duw dey_"rnedd - rhagon /No meibon eillion ni eill trosedd? /Y'm ce_^n i'm ceinwa GM I 10 34 i; /Trangaf truaf trueni /Tranc a'u cennis cyn no mi! /Meddyg a iolaf, Meddydd plant Addaf, /I Dduw uch CBM III 20 12 w_^r, ar wir ei wyneb, /Ar wy_^r wawr, w_'rach no neb. /Gwryd diogel diogan - ffysgiad /Yn ffysgiaw biw BF VII 49 9 afnrudd, /Ne_^r nifer naw haelder Nudd. /Gwell no Nudd am fudd fu'r llyw - a golled, /Etgyllaeth a'm do CBM III 26 57 adrwalch nwy dihudd, /Difrad hael oedd haelach no Nudd, /Difraw ddraig, ddragon ddadannudd. /Dyfryd fyd DB VI 29 77 ws gyngor diachludd, /Trais gymell, tri nawell no Nudd. /Gwna arnaf hiraeth hir gystudd /Gwaith Saeson IRh VII 30 60 ydd. /Ys mwy gan y beirdd heirdd bob hirddydd /No phan gant Myrddin mawrddysg Gwenddydd, /Maith arwyrai HOG II 7 16 Mabwraig, mwy yd ffaig ffenedigrwydd - ar wen /No pharabl o'i phen anghymhenrwydd. /Peddestrig iolydd, GB II 26 265 d gyfeddach gan gyfeddau /A charu Duw yn drech no phenaethau; /Ysid gan unbyn unbarch dyniolaeth, /Ysid CBM IV 18 23 /Ced wallaw, na ad wall arnaf! /Neud oedd fwy no rhaid rhad mwyaf /Rhwyf cedyrn yn cadw ar eithaf. /Ne PM V 2 27 herdd yw fy nghoddi. /Gwell it wyf, hael rwyf, no rhifedi - meirch /Marchogwyr hyd bell ar dy deithi. / PM V 4 22 dion; /Rhai digardd, yn hardd, yn haelon, /Mwy no rhwy o rai cybyddion! /Im o'm dawn y'm daw cyflawddon PM V 30 4 hen, /Ardwyad cancad cyn ced o'i ben, /Ys cynt no rhywynt uch rhudd wybren /I'r cerddgar ysgar ysgarlad PM V 1 128 myng-gan, hirllam, haerllug: - na bwynt gynt /No rhywynt uch Rhyd Nug! /Mab Ywain gyfwyrain gaddug: /M LlF1 II 3 2 Os hy_^n fyddaf, naf neirthiad, /No thi, Fechain ri roddiad, /Arfaeth yw gennyf, arfau gy LlF1 II 1 148 dfan, gadr athrefi, /Athreiddle haelon haelach no Thri, /A chrefydd herwydd, herwyr wrthi - nid moes, / nod 4 D-2 I 2 13 cerllaw'r eirchaid; /Cerydd fychod, cerennydd nod, clod achubiad; /Clo celfyddyd cant Calan cyd cynull MG VII 33 78 rych. /Nef, daear, uffern, pan eu bernych /Dod nod i'm hwyneb, a'm hadnepych, /Parth cledd i minnau ni MG VII 32 34 lsont seren o liw amgen ac amgylchau /Ac amgen nod no'r se_^r uchod uch eu pennau: /Geni yna y Brenin d EW VI 4 44 naid; /I bob rhwyf rhwysg orddyfnaid, /Diwedd, nod rhuddfedd, neud rhaid nodau 1 MG VII 32 43 nnawg ddrysau; /Y Mab ydoedd a anydoedd dan ei nodau, /A'i fam ar lawr, a'i bron werthfawr wrth ei enau Nodolig 1 PM V 20 1 Aele Nodolig i'r a'i dyly - Lloegr, /Delis llew o Gymry, /Yn nodda 2 PM V 27 7 - dolur, /Dilys im ei aur rhudd, /Mab Duw nef, nodda fy udd, /Mab greddfawl greidiawl Gruffudd! /Graid PM V 12 3 s - diarchar, /Diorchrawn orthywys, /Ymer nef, nodda udd glwys /Ym mharawd ym mharadwys! /Parawd ysbydd noddai 1 HOG II 12 6 rhuddfflam, fflemychai - hyd nef /Yn addef ni noddai, /Hawdd gweled goleulosg arnai /O gaer wen geir y nodded 16 CBM III 16 252 orpo te_"yrn, twrf llanwed, /Yn nhey_"rnas nef nodded CBM IV 17 142 oli Crist Celi, ced, /Caffael yn addef naw nef nodded CBM IV 18 52 gar pan ysgared. /Ac Ef yw ein Llyw, ein llwyr nodded /A farn wrth ein gwaith ar ein gweithred; /Ac Ef, LlF1 II 3 56 wch i'm pair, can air, ced; /Archaf i udd naf, nodded. /Archaf i'r gorau ungwr (nid ofer) /Cyfrwng nef D-2 I 2 45 , cyfrenneirch glyw; /Co_^r waradred, ceneddl nodded, ced gyfeddliw; /Lliwed a hun, llysaidd, eiddun, LlF1 II 1 8 n foddha_"ed - i'm rhan /I foli Cadfan, cedwyr nodded. /Cedwis gwir ei dir a'i dey_"rnged, /Cedwis gw_^ GB II 26 195 nwi. /A fyn Duw, dybydd byth wy foli; /A fynno nodded, cyrched Ddewi. /Duw a folaf er eirioled - im, /C ES I 15 33 'r gw_^r /A'm gorug hynafiaeth; /Arglwydd nef, nodded ddarparaeth, /Argledr hwn i'th arglwyddi_"aeth ES I 15 6 . /Lleha fi, fy Rhi, yn rheolaeth - nef /I'th nodded frenhiniaeth. /Bendigws De_"ws dialaeth /(Diwolo PM V 26 100 yw Bedydd a Chred, /Fab Iorferth, fy nerth, fy nodded. /I tithau, udd Deau, dyred /Clod, w_^r llary, o' ES I 18 17 nt eidduniant! Addef /Tegwared, Ednyfed, nef! /Nodded ni'm rhodded rhag rhysgyr - arfau /Arfod Cai a Be GYC VII 39 26 gweryddon! /Nawdd arnaf-i dodaf y dedwyddion, /Nodded o'u parthed a'm perthynon, /Nawdd merthyri Duw, d CBM IV 6 209 ffawd beirdd eu budd yn ydd wyd, /Ceffid noeth nodded rhag annwyd, /Ceffitor 'y mhraffnad, 'y mhroffwyd DB VI 33 59 i fudd, o'i foddha_"ed; /Caffael iddaw nef o'i nodded - rhag drwg, /Dragywydd ddamuned. /Gwehenais-i ag LlG VII 27 27 /Ar y Gw_^r gorau a aned. /Angau ni'n edau un nodded - rhagddaw: /Trwy ben ein treisiaw yw ein tristed GB II 26 200 yng, Dewi wared, /Dewi mawr ar y mo_^r, mynych nodded, /Rhy'i gelwir ar y tir rhag dywrthred. /A gwestf nodder 1 CBM IV 8 56 nt saint ydd aswyner, /Yng ngolau addef nef yd nodder noddes 1 MB I 3 127 nnydd /Arglwydd glew gadarn haearn dyfydd, /Ni noddes mawredd eu merwerydd! /Yng ngwaith y Waederw, chw noddfa 4 CBM IV 16 108 b /O'r pobloedd ni bara. /Peris Ef, Peryf nef, noddfa, /Pe_^r addawd, paradwys wyddfa, /Peraidd log ei LlF1 II 1 54 arglwydd gwladlwydd, gwlad lewenydd, /A wna ei noddfa yn dda ddiwenydd, /Ail Osfran gynnan aeswan oswy MeiG I 31 4 uw terwyn torfoedd gogoniant, /Duw nefoedd, fy noddfa yn geugant; /Duw breiniawg a brynwys Ei garant /O DB VI 35 91 l hirynt byd bod yma, /Can Dduw nef yn ei fawr noddfa /Ys caffo ef drugaredd a diwedd da. Amen noddi 4 CBM III 21 50 cerid gan lyw Ceri, /Caradwy wledig, wladoedd noddi, /Caraswn aestwn as dirperi, /Carasai a'm bodd a'm PM V 17 24 nifer, /Tarf cynnygn, can yd weler, /Torri heb noddi neb ne_^r. /Mabinogi draig, drud - yw ei gymwyll / BF VII 54 37 r, llwyrglod ynni. /I Dduw ydd archaf, Naf, eu noddi, /Neddair egored, roddfyged Ri, /I gwbl o'r seinia EGM I 26 56 r gu gennyf a_^ hi, /Ni bo poen oddef, Pedr wy noddi! /Ni bydd dda gan Dduw ei diddoli, /Ni bo diddawl noddir 1 CBM III 3 103 rhydd y dydd yd fernir, /A fo gw_^yl, golau yd noddir, /Golwg Duw arnaw a ddodir, /A fo gwan wrth wan, noddo 1 MeiG I 30 25 fy Rhi, a'm rhyddhao, /Ac Ef, Frenin nef, a'm noddo - rhag gwall, /Ei ddawn a'i ddeall a'm diwallo. /D noddon 1 GYC VII 39 34 thol y gwy_^r doethon, /I ryddid addef nef y'm noddon: /Yn rhydd i'm henaid rhoddion - goleuder, /Yn rh noddwy 1 PM V 23 2 ist Creawdr, Llywiawdr llu daear - a nef, /A'm noddwy rhag afar. /Crist Celi, bwyf celfydd a gwa_^r /Cy noddych 1 MG VII 33 13 daw o'i edrych; /Rhag tri gelyn dyn, Duw, a'm noddych, /Rhugl gyd eu cyngyd a'u cain gywrych, /Rhag eu noeth 2 GM I 12 25 yd /I waddawl er Duw diawd a bwyd, /A dillad i noeth, nawdd rhag annwyd, /A gwely a thy_^ a thes aelwyd CBM IV 6 209 d, /Caffawd beirdd eu budd yn ydd wyd, /Ceffid noeth nodded rhag annwyd, /Ceffitor 'y mhraffnad, 'y mhr noethon 1 GB II 26 235 yngwys gwragedd eu gwregysau, /Rhai gweinion, noethon, aethan faddau, /Yng ngwerth eu gwrthwarae, gwyr Nog 16 DB VI 33 29 rau, gwir y'i dygir, /Ac a fo da, nid edewir: /Nog a adwys Duw, yn y dognir - ced /Haelfab Ednyfed, neb CBM III 3 110 'i llochir, /A fo gwa_^r, gwell yd foddhe_"ir /Nog a fo anwar ac enwir! /Enwir dyn a e_^l i'th erbyn! / PM V 23 66 an a cheinwyll a gwa_^r, /Cant a chant a chynt nog adar. /Adarweinidawg, caeawg gynran - drud, /Draig P GYC VII 41 44 r poenau, /Ac eu cronni i'u hir goethi, gwaeth nog angau, /Ac oddyno, weldyna dro drygddamweinau /Eiry, PM V 15 17 n llas /Llaith Madog, nad o'm llaw y'i cafas, /Nog a'i caiff Ca_"in a'i glas /Ran o nef a'i naw tey_"rn CBM III 3 56 /Mwy ynddi gwesti gwesteifiaint /Ei balchnawdd nog amrawdd amraint: /A'i balchlan i rwng ei balchnaint, PM V 30 12 m ben. /Ni bu haws uddudd, fal trabludd Tren, /Nog anhawdd gwahawdd gwynt yng ngwden. /Neu wddam nad ca PM V 5 12 ain rhwy profes. /Nid cynna iddaw Eiddol, nes /Nog Arthur, eirth ddragon wales. /Nid cynnwys ei lu, nid PhB VI 14 44 us 'y nghof anghyfrdelid? /Ai gwaeth mynag nag nog eddewid? /Ciglau-i dorf a thorf a thwrf ysgwydawr, / HF VII 23 20 ni wna_^i holi - mach, /Gw_^r nid oedd lyfrach nog Elifri. /Gw_^r a beris lloer, llwry goleuni, /Gw_^r GM I 6 12 ar na_^d (ar neb fwy gnawd) /Na mwy gronny aur nog erwaint flawd! /Ni rhydd rhwysg eryr hyd troed o'i d PM V 12 28 hawdd, ni nawdd neb yniail, /Nid hy_^n oes dyn nog oes dail. /Deiliadon dyffrynt a'm deffry - hiraeth / GG II 32 4 enaint gw_^r a'i gwrthrych, /Nid hy_^n oes dyn nog oes drych. /Ystyriwn, cwynwn cedwyr arfoll - naf /Ni LlF2 VI 10 12 hangel pan ddeler, /Bwyf trwyaddl cynnaddl cyn nog ucher, /Men nad iawn tro_"i trwy anghallter /Na chei GG II 31 46 reuoledd. /Ni bydd cyfoed pawb bumcan mlynedd /Nog y bu gyfyng gwlydd teilyng gwledd; /Ni bo cyfyng Duw CBM IV 16 76 ynaeth. /Mwy yd ga_^r Gwawr gwy_^r gwrdaaeth /Nog yd ga_^r ca_^r cerdd cybyddiaeth; /Llai yd ga_^r lla no'i 17 CBM III 24 57 , gw_^r, berging ba_^r! /Parawd o'i adaf, cyn no'i adaw, /Parau post enwair, pair pedrylaw, /Pedryliw GYC VII 41 26 ryfel ryfawr gamau, /Ni bydd un fraich heb fwy no'i baich o bechodau. /Gwae hocedwr, gwae guhuddwr o'r LlF1 II 1 137 au o Ddeau, barau beri; /Arwyn ei drwydded cyn no'i drengi - ydoedd /Yn cadw rhag cyhoedd anlloedd Enll GB II 26 179 orug gwyrthfawr Ddewi, /Bu obaith canwaith cyn no'i eni. /Danfoned iddaw (diddan berchi) /O nef, deg a PM V 1 80 lwydr, gw_^r hydr yn ei hwch - a'i fa_^r /Cyn no'i fawr atregwch. /Tey_"rnedd Prydain, pryderwch! /Rha PB VII 2 20 _^r tri dryll, gwersyll gorsedd, /Pen clod cyn no'i fod i'i fedd. /Ym medd aergyfedd (nid gofyged - tai MB I 3 165 ur tewdor fo_^r ddylyed. /Cedernid rhewynt cyn no'i fyned, /Ergrynai fy mhwyll ei bell gerdded, /A dyfo CBM III 5 66 arn rhag calchdo_"ed, /Perging Cynferching cyn no'i fyned: /Gwedy hael Owain, hawl orddifed, /Hwyl ddiw LlG VII 24 72 lledled fydd - ei blas, /Llwyrwaeth yw ei gas no'i gerennydd! /Llywelyn gelyn, galofydd, /Llwyddgyrch GB II 26 119 awreddus eu merwerydd, /Gwell pob un duun dewr no'i gilydd. /A Dewi a'n differ, a'n diffyn fydd, /A'i w CBM III 24 76 ddwawr preiddiaw, /Preiddin oedd ei gw_^yn cyn no'i gwyddaw! /Prydain a'm galwant, o'm gwarandaw, /Pryd CBM III 7 13 udd, dileddf gedymdaith. /Rhygelwid Madawg cyn no'i laith /Rhwyd galon, difogion diffaith! /Rhwydd ataf MeiG I 33 88 llawer, llewyn Wanas. /Gwae ni wna cynnif cyn no'i leas, /Cymod a_^'r Creawdr a'i rhygreas. /Credwn i' PM V 10 52 th gynnygn, gynnogn byddin, /Nid uch wyneb neb no'i lin. /Glyned Duw Trined i'm trugarddawn - fi /O faw BF VII 48 33 fydd o'i feddyliaw, /Hirddeddf ei gynneddf gyn no'i orthaw, /Heirdd oedd ei filfeirdd, foliant iddaw. / CBM III 21 99 ysgwyd, nid ysgoges, /Oedd balch ei ragor cyn no'i reges, /Clod iddaw! rhagddaw y rhagores. /Ugeinpunt EGM I 26 15 is-i, gorddwfr Dyfi. /Ceintum gerdd i Nest cyn no'i threngi, /Cant cant ei moliant mal Elifri; /Canaf c nolur 1 CBM IV 17 114 th, /Yn nyndid, ym mhryd, ym mru ban aeth, /Yn nolur, yng nghur, yng nghorffolaeth. /Cynyddwys Mawrwr m no'm 6 GM I 10 26 Madawg, madioedd goddoli, /Mwy gwnaeth fy modd no'm coddi. /Un mab Maredudd a thri meib Gruffudd /Biau CBM IV 16 30 edd glasar, /Cyn dirfawr gyfawr gyfysgar, /Cyn no'm dwyn i'm diwedd garchar, /Cyn oergawdd anghlawdd a BF VII 57 16 maenfedd ddiwedd, bwyf ddwywawl - gyffes, /Cyn no'm goddiwes, bwyf gweddi_"awl. /Can gwnaethost feithri ES I 21 37 hnawd, /Tywarchen o boptu, /Bwyf gwas Duw, cyn no'm gostegu /(Gwst angen angau rhiallu) /Bwyf unfod wos CBM III 5 57 eryf nef, na'm difanwed! /Difanw a'm gorau cyn no'm gwared, /Ei gwaredd oedd rhaid pei rhybuched; /Gwar MB I 4 18 a wrth Dy ioli, /A'th iolwyf, rhy-m-purwyf cyn no'm poeni. /Brenin holl riedd a'm gw_^yr, na'm gomedd / Non 1 GB II 26 208 /A they_"rnedd ethynt a_^ they_"rnged /Ar fab Non haelfron, hawdd ogoned, /Ar Ddewi fab Sant syndal du No'n 2 BF VII 45 22 id hawdd, am ein cawdd, can aeth - o'i dymyr, /No'n damwain, ysywaeth, /Hyd Frawd (herw ddefawd hiraeth GYC VII 43 46 ag olew, a Lle_^n, /A chymod a_^'n Rhe_^n cyn no'n rheiniaw, /A nefawl orsedd, a rhan drugaredd, /A Ch no'r 10 MG VII 33 37 ll, /Dy anian ddeall a ddeellych; /Gloywdegach no'r aur y'th wnaeth Eurych, /A'th luniawdd, creawdd (ha GYC VII 41 16 nad gwell barn eurgledd cadarn arglwydd cadau /No'r dyn gwannaf a distaddlaf yn y daddlau. /Drudion fy GwB VI 17 10 /Rhuthr a ddug fy naf (nawell yw - o'r gwy_^r /No'r gorau er Dilyw), /Rhuthr cadarn cedeirn ddistryw, / EGM I 26 32 yfu ddognach i ryddogni - poen /Penyd a fo mwy no'r mau hebddi. /Neu'm gorau angau anghyfnerthi, /Nid y PM V 14 20 id i'm rhaid dyre, /Llwybrant o'm nwyfiant uch no'r nwyfre. /Neur arwedd dyfredd yn eu dyfrlle /Gwisg g LlF1 II 2 72 Ni bo gwaeth eu rhan y rhai eithaf - o'th lyw /No'r rhai a'r dderyw o'r dorf nesaf. /A_^'th wy_^r y'th MG VII 32 34 t seren o liw amgen ac amgylchau /Ac amgen nod no'r se_^r uchod uch eu pennau: /Geni yna y Brenin da, a CBM III 21 60 hael, hawdd ei foli /Pan foled haelon haelach no'r Tri; /Am Forgant gormant, gormes Fenlli, /Gormeisia PM V 2 29 ll ar dy deithi. /Gwell wyt, un edmyg treisyg, no'r Tri - /Mordaf, Nudd, Rhydderch - yn neddf rhoddi. / DB VI 30 28 dd yn ymddifad. /Tra fu w_^r arwr gerddeidiad /No'r Trihael haelach yd gaffad. /Truan y gwnaeth Duw ddw Norddmain 2 CBM IV 1 20 lladd pennain, /Llaw ar llafn a'r llafn ar llu Norddmain, /Ac eryfoedd trwm rhag tremid angau /Ac eryfe EG VI 18 46 n glastir gwylain, /Golud mo_^r ysgrud, ysgryd Norddmain. /Llywelyn, terwyn torf anghyngain, /Biau'r gw Norddmandi 1 GM I 8 35 on llwrw hirion lli, /A'r drydedd dros fo_^r o Norddmandi /Ar drafferth anferth anfad iddi. /A draig Mo nos 14 HOG II 6 37 r felyn o Faelienydd /Hyd yn nhir Rheged rhwng nos a dydd. /Gorpwyf-i cyn bwyf bedd, buddai newydd, /Ti DB VI 25 44 dwfr y gwin, /Gan fodd Duw, a diwedd gwirin, /Nos a wnaethpwyd, trais annwyd trin, /Ym mhresent, ym mh DB VI 25 46 sur orllin, /Ni wartha_"er hael am werthefin - nos, /A_^ nawdd saint boed cyfrin MG VII 32 59 gwir, od edrychir ar y dechrau; /Nos Nadolig: nos annhebyg i ddrygnosau, /Nos lewenydd i lu bedydd: by MG VII 32 32 olynol gwneynt trwy reol ran wylfaau /O nos i nos, fal chwant aros cyfarosau. /Gwelsont seren o liw am MG VII 32 22 th fugelydd, gwylwyr ffaldau, /Engyl adfydd, a nos fel dydd dyfu yn olau; /Yna y traethwyd ac y coelwyd PhB VI 14 46 id? /Ciglau-i dorf a thorf a thwrf ysgwydawr, /Nos Galan Ionawr mwynwawr meddwid, /Ac am byrth clod was PB VII 6 16 Hywel, /(Ceinwlad nef, boed ef ydd e_^l!) /Can nos gwnaeth yn Rhos rhyfel. /Rhyfelnaf trosaf, wyf treis MG VII 32 32 /Pawb olynol gwneynt trwy reol ran wylfaau /O nos i nos, fal chwant aros cyfarosau. /Gwelsont seren o MG VII 32 60 rau; /Nos Nadolig: nos annhebyg i ddrygnosau, /Nos lewenydd i lu bedydd: byddwn ninnau! /Bendigedig yw' MG VII 32 59 u /Un Mab Duw gwir, od edrychir ar y dechrau; /Nos Nadolig: nos annhebyg i ddrygnosau, /Nos lewenydd i GM I 9 94 wydiaw er bun balchliw arien ddos, /Ys odidawg nos neu ym hepgyr. /Hawdd fwyr di er gwyndir goleithychi DB VI 27 31 rwydd, /Och dde am ddewrddrud ehangrwydd, /Och nos o aros yr arwydd, /Och ddydd a ddoddyw o'i dramgwydd MB I 5 14 nid adfer. /Difiau ymhen tair wythnos /(Tru a nos!) yd yth ladder nosau 1 GM I 9 5 llew rhag llu, lluch fy ngorddin. /Gorwyliais nosau yn achadw ffin /Gorloes rydiau dyfr Dygen Freiddin noswaith 3 OC II 15 36 ; /A ennir wedi hirdaith? /A annwn-ni yn Rhos noswaith? /Dos, was, i gennyf ac nac annerch - neb /Oni CBM III 13 58 eirch rhudd rhawngaith): /Hael, hebod ni hebaf noswaith, /Ohonawd handid fy ngobaith, /Ohonaf hanbych w HOG II 10 12 hi. /Pei chwaerei ei budd er barddoni, /Nebawd noswaith y byddwn nesaf iddi notwy 1 D-1 I 1 32 a chymwy. /Ni ddaw meddyg hyd orffen byd hyd y notwy. /Hywel haelaf, fawr eilasaf, goresgynnwy. /Caffaw No'th 1 GRh II 28 51 f, ernyw elyn - Lloegr, /Wallofiad aur melyn, /No'th fa_^r, fawredd ga_^r ganlyn, /Ba_^r sy ar ddaear o nrygwedd 1 MG VII 34 10 ffern blant. /Plant Mihangel sant! Y sarff /Yn nrygwedd lliwen cen cyrff, /Hagr a llawn yw llun ei gor 'nt 1 MG VII 32 53 n gwirion gwynion: gwae eu mamau! /Ac nid gwae 'nt-hwy: gwyn eu byd hwy bod yn seiniau /A merthyri acha nu 3 DLlM II 18 46 dros elfydd /Llanw o fo_^r a llif o fynydd, /A nu bei gallwn ymgerydd - a_^ Duw /Ydd oedd imi ddefnydd: LlF1 II 2 39 ues tecaf, /Ar Fadawg mynawg, myn yd garaf; /A nu neud ethyw llyw glyw glewaf - yn nhrin, /Ar haelfron MB I 3 154 grym wriawr, o'i fawr feuydd /Ni'm diddoles (nu ni bu gelwydd!). /Yni fwyf gynefin a_^ derwin wy_^dd Nudd 15 BF VII 50 24 uffudd, digraffaf - am reg /Yn neddfau mawrdeg Nudd a Mordaf; /Gw_^r gwaywrudd, gw_^r prudd, fegis Pria BF VII 49 9 rudd, /Ne_^r nifer naw haelder Nudd. /Gwell no Nudd am fudd fu'r llyw - a golled, /Etgyllaeth a'm dothy LlF2 VI 8 21 gorffau, /Bleiddau ei gogau am ei gigwain. /Ef Nudd ced ddiludd, cedyrn ddilain, /Eurfreenin cywrennin, CBM III 26 57 walch nwy dihudd, /Difrad hael oedd haelach no Nudd, /Difraw ddraig, ddragon ddadannudd. /Dyfryd fyd fy LlG VII 25 40 l, cad lofrudd - arglwydd, /Un eurglod wyd a_^ Nudd. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnaidd udd /Ar fyrdd cyrdd, DB VI 29 126 eigr llawn a ollyngaf /O orchudd Gruffudd, ail Nudd, fy naf; /O erchyll golled, gallmarw fyddaf /A'i or BF VII 49 8 ethyw llyw llafnrudd, /Ne_^r nifer naw haelder Nudd. /Gwell no Nudd am fudd fu'r llyw - a golled, /Etgy DB VI 29 77 gyngor diachludd, /Trais gymell, tri nawell no Nudd. /Gwna arnaf hiraeth hir gystudd /Gwaith Saeson lli PM V 11 55 ydderch am eurfudd, /Hael Mordaf, hael mawrdeg Nudd, /Haelach, greddfolach Gruffudd EG VI 18 89 wyn ddillad /Yn arwain ysgin ysgarlad; /Ysym-i Nudd, haelfudd hwelfeiddiad, /Ar Lloegr rwy llygrwys heb PM V 26 105 /I'th eisor, i'th oes o haeled, /Wrth Fordaf a Nudd, pan rodded - rhuddaur /A Rhydderch afneued; /I'th BF VII 47 8 uddfeirch (rhyddwaith eu cyrchu); /Rhwydd fal Nudd, rhoddfawr fudd fu. /Hylithr fu i lu lawer rheg - d PM V 2 30 ell wyt, un edmyg treisyg, no'r Tri - /Mordaf, Nudd, Rhydderch - yn neddf rhoddi. /Gwellyniawg de_"yrn, PM V 20 35 gosgordd yn breinrudd, /Mau dy ged, gadwychawg Nudd, /Tau fy ngherdd, angerdd angudd. /Angudd fu dy gyr HF VII 22 21 aidd blaidd bliant arwyddon: /Di-ludd fudd fal Nudd yn neddfon - Mordaf, /Pryd Addaf, prif haelon: /Di- Nug 1 PM V 1 128 haerllug: - na bwynt gynt /No rhywynt uch Rhyd Nug! /Mab Ywain gyfwyrain gaddug: /Mad ganed, mawr fam a null 2 LlF1 II 3 13 adolwch. /Caraf-i neirthiad naf a nertho - fy null /Im ddillwng arallfro. /Ni wna draig dragon wylo; / PM V 25 3 awr awen, /Cyfrau Cyridfen, rwyf barddoni, /Yn null Taliesin yn nillwng Elffin, /Yn nyllest barddrin be nullwawd 1 DB VI 26 44 . /Ystyria wrthyf, wrth, o'm colly, /Ystawd fy nullwawd, na'm henilly. /Ystyriws De_"ws dawn ity - er g Nur 2 MB I 3 28 amgyffrawd; /Gweled i ben llu, ni bu ddefawd, /Nur cadau, neuaddau o ystyllawd! /Cyn myned mab Cynan i CBM IV 17 81 yn ddifur, /Pob naf o'i nifer, pob ne_^r, pob nur, /Pob nen ym mhresen yn amhrysur? /Gwrthod Rhwyf ho Nuw 5 GB II 25 1 Fy Nuw, fy neirthiad, fad rad rannu, /Fy nerth a'm cannerth HOG II 6 41 bwyf-i cariadawg cerdded Ofydd, /Gobwylled fy Nuw-i fy nihenydd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd. / PM V 1 155 - Prydain, /Prif de_"yrn canhwynawl, /Wrth fy Nuw, na fyn fy niddawl, /Ac wrthyd, orthywys greidiawl. MeiG I 33 103 /Rhag pobloedd poen eu cyweithas /Poed Ef, fy Nuw nef, fo fy ninas GM I 14 32 rist nefoedd (neuedd gannwyll) /Cain fedydd fy Nuw yn niw Ystwyll. /Ystwyll ystyriws De_"ws ddefnydd /( nw 3 GM I 8 75 ias /Gorwyddawd ffyrfgnawd, ffaw gymwynas. /A nw neud adwen ar naid amlaen yng ngawr, /Aml ei lafnawr MB I 3 83 g /Dyfforthynt ei seirch meirch rhygyngawg; /A nw neud gweryd yn warweiddiawg: /Gwae a ymddired wrth fy OC II 14 94 t yw eu rhan, y rhai gynnau; /Marwnad fu, neud nw newid y ddau. /Ochan Grist, mor wyf drist o'r anaelau nwfn 1 CBM IV 8 9 awen barawd awdl burwawd be_^r; /Yn annwfn, yn nwfn, yn nyfnder - yd farn, /Nid beirdd a'i dadfarn, bar nwfr 1 GM I 14 36 esid Ieuan ieuang dedwydd /Diau Fab Duw nef yn nwfr echwydd. /Achaws y dyfu uchel fri ym mru /Mair er m nwy 14 GM I 9 116 ud anaw; /Diesig yd ga_^n ednan arnaw, /Argoed nwy aswe aserw ynddaw; /Eilwyddle didrif didwrf gyfiaw, PM V 1 98 i faes, i faws gadarnwch: /Chwi i goed - i gad nwy beiddwch! /Ef i fryn, i freiniawg gyfrwch: /Chwi i b CBM IV 4 266 oesber, /Post esbyd oesbarth Eliffer. /As barn nwy dadfarn a'i dadfer - yn iawn /Na wnaeth crawn crynod CBM IV 17 14 au Rhiau rhywasgarawr, /Ni mad borthes mam mab nwy diddawr. /Porthid doniau byd dyniawl ogawr - Nen, /D CBM III 26 56 u cerdd, oedd eiddudd - eu cadw /O'r cadrwalch nwy dihudd, /Difrad hael oedd haelach no Nudd, /Difraw CBM III 5 108 wd a gadwaf can a'i catwy, /A berthyn rhag dyn nwy dilynwy, /Fy rhin a_^ rhiain nis rhybuchwy, /Nis gwy CBM IV 17 32 ngholli Mawrdduw mor ddybryd - i neb, /Cyngall nwy goheb o'i gynfebyd; /Cynhorawr ysydd, ys Ef a'n cryd SB II 22 14 rthloedd miloedd milcanwaith, /Am borthi galar nwy golaith. /Gwedi Owain Mo_^n mor ddiobaith - cyrdd, / ES I 23 14 gorau) trydedd - yw adaw: /Edifeiriawg da, Duw nwy gomedd. /Gomeddwys Efa, afal ddiwedd; /Afar fu wy ch GM I 14 48 prifwydd. /Prynesid Mab Duw mad gerennydd; /Ar nwy goygwy, gobrwy gobrydd. /Pryderwn gyfnod dyfod Dofy CBM III 21 140 lletgynt neud llai /Can llas llid aerlew, llew nwy llochai: /Neud eddiw milwr mal na rhyfai, /Neud ydiw PM V 26 82 wed; /O bob tey_"rnas tey_"rnged - i'n rhwyf, /Nwy roddwy, gogeled! /Ei eirchion i eirchiaid ar lled, / CBM III 5 104 tlys glwys, gloyw ei gylchwy /(Ni rhyweles teg nwy rhywelwy!) /Ac a dan ruddem, ruddaur fodrwy, /Ac uch CBM IV 9 79 awl fal Graid fab Ery. /Trais Dreon, trinheion nwy try, /Traws trydar, trydydd haearnlly, /Greddf eigia nwyawl 1 LlF2 VI 10 62 minnau, bwyf tau, bwyf taith - ddiarswyd, /Yn nwyawl annwyd profwyd prifiaith. /Gwae ef draethadur, cy nwyf 14 GM I 14 61 a brydwyf, /A'm bryd ar gymryd, gymrawd a_^'m nwyf /Cyfarws mynws men y'i caffwyf. /Ac ysym-i Dduw a EGM I 26 54 Ac yn ei goddau, gweddi - a ddodaf, /A'm dodes nwyf i'm haddoedi. /Ni bu dyn mor gu gennyf a_^ hi, /Ni IRh VII 30 2 Neud wyf ddigarad, cyd bwyf digerydd /O garu nwyf llu neud lliaws dydd; /Hawl hyfawl ganmawl ganmwy b CBM III 26 69 dd, /Fy nghyfaillt, neud adwyd, /(Neud adwyf o nwyf nad ydwyd) /Rhuthr aruthr eryr dihyw_^yd, /Rhuthr c CBM III 5 94 g drythyll, syll na saffwy, /Ysaffwn ydd wyf o nwyf neud rhwy! /Neu'm rhydraeth hiraeth, feddfaeth facw CBM III 5 54 rof na che_^l fy rhyweled, /Ac erddi ydd wyf o nwyf, ni'm cred, /Ac erod tithau, na'm hamheued! /Ac er CBM III 5 132 fy nghof yng Nghaerwys dir, /Pell ydd wyf i'm nwyf, oni thelir; /Peddestres weddaidd yn hydraidd hir, IRh VII 30 24 Gorffennaf gorffwyll a'm bydd, /Gorffwyf gwedi nwyf rhwyf gan rihydd. /Gorffennais, cerais cer elfydd - CBM III 5 24 ed, colledig wyf, /Collais gall ateb y neb a'm nwyf. /Ym mhwyllad newid, neud ydwyf - am fun /Yn anhun CBM IV 16 39 /Iawl heb dawl, heb doli arwar; /Iolydd wyf o nwyf yn afar, /Iolaf-i Dduw i ddifwyn Ei fa_^r. /Rhag ba HOG II 9 14 a_^'m henaid-i, athwyf yn wan; /Neud athwyf o nwyf yn ail Garwy Hir, /I wen a'm lluddir yn llys Ogrfan ES I 15 17 wd /Tan awyr 'n ei hiraeth. /Hir ydd wyf, rodd nwyf, yn alaeth, /Gwae Brydain am briodoriaeth! /O golli CBM IV 16 91 wrthyf, /I wrthyd na'm pellha; /Pell ydd wyf o nwyf yn echwa, /Ar ni fo pwyllawg nis pwylla. /Eithr ori HOG II 6 63 i a'i mawl, a melyn eithin. /Moch gwelwyf, a'm nwyf yn edde_"in - i wrthaw /Ac i'm llaw fy lla_"in, /Ll nwyfiant 2 IRh VII 29 3 dwf mirain main cain cyfrdelid. /Meddiant pob nwyfiant, naw gofid - a'm traul, /Ni'm lludd lliw gwenna PM V 14 20 Llawer uchenaid i'm rhaid dyre, /Llwybrant o'm nwyfiant uch no'r nwyfre. /Neur arwedd dyfredd yn eu dyf nwyfre 2 PM V 14 20 m rhaid dyre, /Llwybrant o'm nwyfiant uch no'r nwyfre. /Neur arwedd dyfredd yn eu dyfrlle /Gwisg gwyndd PM V 9 21 sgylfion ysgylfe, /Rhag colofn lliaws maws mab Nwyfre, /Rhag gelyn Brynaich branes dychre. /Ni bydd aro nwyn 1 DLlM II 18 26 wn celfydd, /O foli Mab Duw diwenydd. /Cyn 'yn nwyn yn herw yn herwydd - daear /Yn herwr ar Ddofydd, /M nwythas 1 PM V 18 29 i'th law heb luddias, /Dygymer bob ne_^r, bob nwythas - de_"yrn, /Duw o nef rhy-th-swynas. /Wyt priawd Nwython 3 CBM IV 4 235 r, ddinas cerddorion, /Eurgorf torf tey_"rnas Nwython. /Eurddraig Eryri, eryron - fyhyr, /Eryr gwy_^r CBM III 21 176 r gleision, /Gw_^r ail flaidd gw_'raidd, gwryd Nwython, /Gwrawl gleddyfal gwrial gwron, /Prif arglwydd D-3 VI 19 29 yw llyw Arfon. /Lledwys ei amnwyth, llawr llys Nwython, /Llywelyn Lloegr gryd, gwynfyd gweinon, /Y nai Ny 6 GB II 26 170 y'i gorelwi /I geisiaw diffryd y_^d ei erwi; /Ny allwys gwerin gwared iddi /Hyd ban y'i gwarawd gwirio ES I 24 39 n gannaf gennyt: /Rhygelwir difro pob dyfryd. /Ny bydd dadwoddau dedwyddyd - mab dyn /Gan Fab Duw o'i w GB II 26 64 wg. /Breiniawl fyth fyddaf ban ddelwyf - yno, /Ny bydd yn eu bro a bryderwyf. /Gwelaf-i effeiriaid, coe LlF1 II 3 72 g bryn a bronddor, /Ni hebaf-i gan ei hepgor, /Ny hepgyr gleisiad glas fo_^r. /Ni hepgoraf-i rwyf MG VII 32 15 sopen wair yn lle cadair i'n Llyw cadau; /Pali ny myn, nid uriael gwyn ei ginhynnau, /Yn lle syndal yng GB II 26 223 ydd golau, /Collant a'r llygaid a'r eneidiau; /Ny welant na lliant nac eu llongau, /A chyngor a wna_^nt 'ny 1 GM I 14 13 Chymro ddifro ddifrad weddi, /Diwraidd a newid 'ny bai chwant a llid, /Difanw present ddlid preswyl gyn nycher 1 GYC VII 38 41 nw a_^ Lusiffer. /Ni bydd brychwen llen llaw a nycher, /Ni bydd brychwyn dyn dydd y'i cladder; /Nis can nydd 15 LlLl II 16 23 ddiffyn /Amddiffwys gymynad, /Gweilch argae yn nydd aergad, /Gwalch Mechain gorwyrain gwlad. /Piau y rh CBM III 11 20 odwydd, /Ebediw gw_^r briw, braw ddygwydd, /Yn nydd brwydr rhag bron ei arglwydd. /Ni'i ta_^l gwy_^r Po EG VI 18 133 er, /Ei wayw a orau yn ddau hanner. /Dinidr yn nydd brwydr yn yd brofer, /Dunoding berging, bargoch, hy OC II 14 65 r, /Dau arial dywal dau fab Ynyr, /Dau rydd yn nydd cad eu cyfergyr, /Cyfargor ddiachor, camp ddiechyr, CBM III 9 2 , godor drain - waywawr, /Gwae wy_^r Lloegr yn nydd cain! /Teulu Madawg, mur Prydain, /Yn llwythiawg yn DB VI 27 65 welyn, llywiawdr Gwyndyd. /Gwarafun ni wnaf yn nydd creulyd. /Gwrawl oedd ei hawl wrth ei hwylfryd. /Gw CBM IV 9 73 /Cyffro cad Cadelling wely. /Gw_^r a w_^yr yn nydd ffwyr na ffy, /Gw_^r a wn-i a hwn yw hynny. /Gw_^r PM V 28 26 aerllary (oerllawr - a'i gortho) /Ni wrthid yn nydd gawr, /Mab Rhotbert, rhwyf byddinawr, /W_^yr arfru BF VII 45 13 inag, dinam fanag fu. /Bu aruthr gwythruthr yn nydd gweithred - trin /Trawshael fab Ednyfed, /Bu gwir b CBM IV 4 239 uchon; /Dangosed gweithred Gwaith Faddon, /Yn nydd gwy_^th gweithfuddig dragon! /Ar llwrw ysgwydfwrw y MB I 3 5 eirifam yn rhan Drindawd. /Pan ddyfo Dofydd yn nydd pennawd, /Peryf, pa_^r wrthfyn yn erbyn Brawd /Pan CBM III 3 122 laid ymwrthfyn, /Yn rheiddun orun oresgyn, /Yn nydd rhaid a_^ rhodawg yng ngryn, /Yn rhodwydd, ebrwydd CBM III 14 23 - mawr, /Gwy_^r am lawr, gw_^r am lad, /Ac yn nydd rhebydd roddiad /Rhoddion o feirch rhuddion rhad. / CBM III 29 26 edd barawd cleddyf cleudaer - ym marddrin, /Yn nydd trin ger traeth Caer, /Llid ysgwn, ysgwyd canaer, / CBM III 17 31 /Nis arfaidd llew a dan lloer, /Gwayw crwm yn nydd trwm trwy ffwyr, /Gwa_^n ffysg yn eurwrysg, yn aer nyedd 1 CBM IV 4 127 ad Cadelling fonedd, /Oedd tramawr trameirw yn nyedd, /Oedd trymle gweithle gwythlonedd, /Oedd tromlan nyfed 2 CBM IV 17 89 ed o'm bryd pyd pechadur; /Gorthywys nefoedd, nyfed eglur, /Gwrthyf ni bo trist Crist Creadur. /Creadu ES I 22 24 rglyw fi, Arglwydd canhwynawl, /Erglywed Gwawr nyfed nefawl: /Tu y bwyf y bo Dy ganmawl, /Tud Ysbryd ei nyfnder 3 LlF1 II 5 11 dd dydd ar ddeg /Yd gyrch mo_^r mawr atreg /Yn nyfnder daear dremynt /Fal nas cyrraedd gwynt gwaneg. /T CBM III 26 37 fyry faran Eliffer. /Gwae ni, feirdd, fyned yn nyfnder - daear /Gwawr trydar traws lewder, /Gwarth wrth CBM IV 8 9 wd awdl burwawd be_^r; /Yn annwfn, yn nwfn, yn nyfnder - yd farn, /Nid beirdd a'i dadfarn, bardd a'i da nyfysgi 1 PM V 2 17 d tafawd nas tyf eli. /Gwythlawn yw fy nawn yn nyfysgi, /Gwaethlfan yng nghyman, yng nghymelri. /Gwolly nygn 3 PM V 1 49 nllad, /Ef flawdd cyfri_"au, ef fleiddiad - yn nygn, /Ef gynnygn gymynad, /Ef ysgrud, ef ddrud, ef ddru CBM IV 6 192 rchen a berchir, /Trydydd Hualawg, huelir - yn nygn /Ei gynnygn gan ei ddir. /Trwst tra thrwst, trethau PM V 1 75 calanedd /(Ga_^l ag ef na cherwch!) /Gwy_^r yn nygn, yn nigyrydwch, /Gwerin ne_^r yn aerdawelwch, /Gwa nyhedd 1 GM I 9 146 tlir iddaw o Ddin Alclud gogledd, /Draig yw yn nyhedd draw yn neau. /Addfwyn cyntefin, cain hin dydd, / nylaith 1 CBM III 7 10 ngoddug, yng ngoddaith, /Tarf esgar, ysgwyd yn nylaith. /Rhwyf myrdd cyrdd, cerddorion wobaith, /Rhudd, nyllest 1 PM V 25 4 oni, /Yn null Taliesin yn nillwng Elffin, /Yn nyllest barddrin beirdd fanieri. /Cymhwyllaf fy naf, Cym nyndid 1 CBM IV 17 113 gymwyll), /O dwyll, o dywyll dywysogaeth, /Yn nyndid, ym mhryd, ym mru ban aeth, /Yn nolur, yng nghur, Nyniaw 1 BF VII 48 28 reiglaw - ysgwyd, /Hirwayw un annwyd a_^'r hwn Nyniaw, /Hiraeth a'm gwalaeth gweled arnaw /Hirhebrwng e Nynnid 1 GB II 26 107 raig Furuna deg yma, teg ei mynydd, /Ac Ystrad Nynnid a'i rydid rhydd. /Rhoddes Duw Dofydd, defnydd - o nyrwen 1 CBM III 16 86 farfod orfod orawen, /Cyfarf tarf, twrf llu yn nyrwen; /Cyfle niferoedd, cyflawn ei eirioes, /Cywlad lo nyrys 1 CBM IV 6 49 fn o'i law ar gyfys, /Llachar glaer yn aer, yn nyrys; /Ac ysgwydd yn rhwyd rhag ysgwn plymnwyd, /Ac ysg nyw 10 CBM IV 18 75 naw rhyhanddenais, /Nid ef rhoddir nef i'r neb nyw cais; /Nid rhwy o awydd a weinyddais, /Nid rhwy o ob CBM III 18 8 /Ni olaith llaith er llyfrder, /Ni oddef cam, nyw cymer. /Ysid im arglwydd eurgleddyfrudd - gawr, /Bra CBM III 18 12 dawl wrth a'i mawl mawrfudd, /Ni grawn golud, nyw goludd. /Ysid im arglwydd argledr anaw - beirdd /A'm CBM III 18 2 ydd gwrdd, gorddifwng - ei fa_^r, /Gorddwy neb nyw hystwng, /Glyw ddiwraidd, gwrddflaidd gorflwng, /Gle LlF1 II 3 64 an llu ar llafn dwyawch; /Gwae a gawdd llew ac nyw llawch! /Llochiad gwlad hygad, bydd hygar - wrthyf; CBM IV 13 8 aniad, /Trosti nid traws twyll na brad, /Trais nyw llefais na lledrad. /Ni bu lledrad cad cadr Aber - C CBM IV 16 19 /Ail, gwythlu, gorddu gorddyar, /Trydydd, llu nyw lludd cyfarwar, /Llu gwynion, gwynfydig a ga_^r. /Yn CBM III 16 123 br Dudoch! /Aml iwch feirdd ei fudd, emyr llys nyw lludd /Emys rhudd rhuthr gwyddfoch: /Ei orddawn a or CBM III 12 2 annerth, aur ganhorthwy - cyrdd, /Nid cerddawr nyw molwy, /Nid cablawd, ys molawd mwy /Moli hael mal y D-4 VI 20 11 eth - glyw /A glywant men ydd aeth, /Mal tors, nyw terfysg alaeth, /Mal ton, trais drylon, tros draeth. O 795 GM I 9 152 drydydd. /Dy-m-hunis ton mo_^r ym merwerydd, /O Abermenai mynych dyllydd. /Dyogladd gwenyg gwyn Gyngre PhB VI 15 9 weddl anoeth a ddoeth Wynedd. /Cyni ddelai hwn o achenedd - geufeirdd /Anghyfrwys i beryf ei henrhydedd LlF1 II 4 38 af hu bydd. /Ni hu wyf lawen o lawer - achaws /O achwyson pryder /Am 'yng nghof yng nghwyn ofer /Am 'y GM I 8 2 Arddwyreaf-i hael o hil Gruffudd, /O adian Cynan, Cynwydiawn udd. /Owain yd elwir arglwydd D-1 I 1 41 yd yn Llundaint, /Haelaf, lariaf, lewaf, tecaf o Addaf blant, /Gwerling haeddon, gwawdd feiddiadon, Fa PM V 1 104 . /Gnawd o'i law lawrfeirdd gyfradwch, /Gwa_^n o aer a gwin o'i eurflwch, /Gwayw a llafn yn lladd yn dd CBM III 7 36 buelin blas, gwanas gwaedraith, /Oedd eurllew o aerllin Gadiaith; /Oedd difarn gadarn gedymdaith - unb EG VI 18 99 ifrad, /Mi iddaw yn llaw, yn llygad. /Ni henyw o afryw afrad, /Mi henwyf o henwyr ei dad. /Llachar fa_^ PM V 15 14 l ac Andras. /O afflau fy llaw, llafn wynlas, /O affaith golaith galanas, /Da haearn, diheura, pan llas PM V 15 13 teg ymiawl Tomas /A Phylip a Phawl ac Andras. /O afflau fy llaw, llafn wynlas, /O affaith golaith galan PM V 2 40 a'th fynogi. /Gwynygawd dy glod hynod honni /O angerdd a'm cerdd a'm cymelri. /Gwelais feirdd yn gryg CBM IV 16 45 s mawrwaeth, /Mawrddrygau brydau bradwriaeth. /O anghred anghristonogaeth /Anghrefydd ysydd, ysywaeth; CBM IV 18 43 yfu wared, /Dyfu Addaf blant o blaid anghred, /O anghyfraith faith, o gaethiwed; /Dyfu i'n gofwy ein go CBM IV 18 50 galled, /O dwyll, o dywyll trydwyll trefred, /O anghyffred gadw, o gadarn alar, /O garchar esgar pan y CBM IV 17 111 pymoes o gaeth, /O yng, o gyfyng gymodogaeth. /O angor tewdor (tud alaeth - gymwyll), /O dwyll, o dywy DB VI 35 77 y Berfeddwlad ac nis gwada. /Tros yr ugeinfed o Alun drefred /Hyd waelawd Dyfed ydd eheda; /Mi yw ei b HOG II 6 24 i ar welwgan gynnif rysedd /Gorpwyf ellyngdawd o alltudedd. /Ni ddaliaf, diau, yni dde_^l i'm plaid, /B PM V 4 42 ud forion. /Ef bu rhydd o'r rhwydd orchorddon /O amgant llys Dygant fab Do_^n. /Ef a fo, gan fodd engyl DB VI 30 19 bechawd /Yn erbyn fy mrawd, ddefawd ddifrad. /O amlder o dir llawhir lleiddiad /Ac emys gochwys goachu CBM IV 16 100 present y brysia - dial /Blas afal, blys Efa, /O amrawdd amraint diara, /O amryw amryfys fwyta. /O bu CBM IV 16 101 las afal, blys Efa, /O amrawdd amraint diara, /O amryw amryfys fwyta. /O bu chwant chwenychu traha, /O D-5 VI 36 35 aw, /Na fynned a_^'i law ladd calanedd. /O myn o amwyll cymwyll camwedd /Mynned ymwared o iawn waredd, GM I 14 25 w y_^nt wyntau a diau dri. /Truan a anian inni o amwyll /Tra charu present pre_`s gynhywyll: /Tra'm oe MB I 3 23 cynrain, Prydain briawd; /Handoedd gad gyffro o Anarawd, /Ac ail o Run Hir, rhyfel ddurawd. /Gwanai y MeiG I 33 54 ryd crefydd Cristionig groes, /Anwogawn woglyd o aneirioes, /Can ni w_^yr ein pwyll pelled ein hoes. /A GB II 26 230 wys drefnau /Yn amgant Hoddnant ormant, orau. /O anfodd Boia bu diamau /Y doeth ef i Fynyw, syw synhwyr CBM III 26 67 l, hoeddlfreuawl freuddwyd. /Neu'm dothyw anaw o annwyd - fy ngherdd, /Fy nghyfaillt, neud adwyd, /(Neu CBM III 11 24 Wedi traul trylew diolaith, /Wedi trin, traean o anrhaith. /O anrhaith y dyfu diofal - anrheg, /Anrhyde CBM III 11 25 ylew diolaith, /Wedi trin, traean o anrhaith. /O anrhaith y dyfu diofal - anrheg, /Anrhydedd cyfartal, GM I 9 82 yno ym mro yn amrygyr: /Tewi gan llyw a wy_^r o anystyr. /Torred Caerfyrddin yng ngwrthrin gwy_^r, /Go CBM IV 17 53 yd - llawr, /Yn llwrw un cyfawr ydd yn cyfyd /(O arau angau, aerau ergryd, /O oerfedd poenwedd) pawb i DB VI 29 63 Gwener rhwydd-der rhadau, /Goddef pum archoll o archollau. /Gwedi llarydad, Duw deg gyfreithiau, /Llof GM I 9 45 hyfranc a_^ Lloegr llawr nid ymgudd! /Gwelais o arfod aerfab Gruffudd /Rhialluoedd trwch tebed osudd. CBM III 24 164 ding, /O fonedd Coeling, coelfudd cerddorion, /O Arfon, o Fo_^n, o Faelgyning; /Wedi cad wosudd, mawr m LlG VII 24 14 y_"rnedd. /Nid wyf w_^r gwaglaw uch y gogledd /O arglwydd gwladlwydd glod adrysedd. /Ni newidaf naf un MG VII 32 63 /Pan aned Mab, Arglwydd pob pab, popeth biau, /O arglwyddes a wna ein lles, a'n lludd poenau, /Ac a'n g LlF1 II 4 1 Cedifor, eurgorf o Argoed - pan oedd, /Arf cyhoedd cyn addoed; /'Yng nghy LlF1 II 2 57 dy fedd, dy fodd a wnaf. /Eryfant anant o aur, o ariant; /I'th lys, les milcant, ydd a_^nt, ydd af. /Dr DB VI 27 31 , /Och dde am ddewrddrud ehangrwydd, /Och nos o aros yr arwydd, /Och ddydd a ddoddyw o'i dramgwydd, /O GM I 8 56 O Gadwallawn Llawhir, llawr fab Einiawn Yrth, /O Arth Orben, aerbost catgun. /Arddwyreaf hael o hil Ene CBM IV 17 56 wyd. /O arwar daear down i gyd - Ddydd Brawd, /O arwain pechawd, lletawd lledfryd; /Ni rygar Trugar tra CBM IV 17 55 au ergryd, /O oerfedd poenwedd) pawb i fywyd. /O arwar daear down i gyd - Ddydd Brawd, /O arwain pechaw LlF1 II 2 57 Eryfaf dy fedd, dy fodd a wnaf. /Eryfant anant o aur, o ariant; /I'th lys, les milcant, ydd a_^nt, ydd GM I 9 137 r ei flodau. /Addwyn yfais-i fedd a'i fenestri o aur /Yn llys Owain hir hy_"wr ddlidau. /Dy-m-gwallofie DB VI 25 4 gwne_^l, radd uchel rwyf cyflychwin, /Cyflawn o awen awydd Fyrddin /I ganu moliant mal Aneirin - gynt CBM IV 18 76 Nid ef rhoddir nef i'r neb nyw cais; /Nid rhwy o awydd a weinyddais, /Nid rhwy o obrwy rhyobrynais. /Ni LlF1 II 3 18 wyco. /O dywedais drwg o dramgwydd - synnwyr, /O awyr i'm hawydd, /Dywedaf, o'm diwydrwydd, /Ddifwyn ei PM V 10 36 tud Emrais, /O bob tir treth a'th welais, /Ac o bai ameth, treth trais. /Treisiau ardalau, ardwy trin, ES I 16 8 id fy marddair wedi Myrddin, /Llethrid a berid o bair awen. /Barochel uchel uch engylion, /Bardd fyddaf PM V 10 2 Ddofydd dy-m-rhydd rheiddun awen - be_^r /Fal o bair Cyridfen, /Arwar udd gwrddfar, gordden, /Eryr gwy PM V 23 188 wl o bob chwant /O borffor, o bryffwn fliant, /O bali ac aur ac ariant. /Dy emys gochwys gochanant - dy IRh VII 29 18 id. /Morwyn a welais mor drybelid, /Mireingall o ball a bellglywid, /Mawreddus feinus fen yd fernid - c OC II 14 80 (Oni ddaw i mewn o'r medd gorau - oll /Gwirawd o ban, dy benfaddau!), /Ar llaw Foriddig, llochiad cerdd CBM III 17 10 aw. /Gwirawd a ddygir o ddigawn - atan, /Gwin o ban, ran radlawn; /Yn llys lles glyw, llyw Lleisiawn, PB VII 14 9 , /Coll mawr ar wawr llawr Llannarth. /Gwalch o barth Llannarth, llawagor - ysgwn, /Oedd Samswn, cystl DB VI 33 5 ir, /Wrth a fynno Duw, dim ni ellir. /Rhy fawr o bechawd a rybuchir, /Rhy fychan i Dduw a ddiwygir, /Rh MB I 4 15 mad ymborthes ei beichogi! /Baich rhygynullais o bechawd anofais, /Rhyddyergrynais o'i gymhelri. /Rhwyf ES I 23 3 esent, /Can ydym prysur i'i hoferedd. /Rhedais o bechawd nid bychodedd /O buchant trigiant i'm trugare GYC VII 41 26 r gamau, /Ni bydd un fraich heb fwy no'i baich o bechodau. /Gwae hocedwr, gwae guhuddwr o'r gohodau, /A EGM I 29 11 mgwydd /Buchedd anfedredd o ynfydrwydd. /Baich o bechodau, nid bychodrwydd, /Bychdid dall angall anghyf EGM I 27 64 b Duw, Difiau, - nef uchod, /(Gormod yw bychod o bechodau) /Yn urdden Reen yn rhan deau, /Yn wrawl ceda CBM IV 18 26 ar eithaf. /Neu'm dychryn meddwl a feddyliaf /O bechu a bechws Addaf. /Neud wyf alltud drud a dreigl D CBM III 16 90 draws drais dra Lly_^r Henfelen, /Mawrbar bair o bedair echen; /Marchawg meirch cannwelw, mau gennyd gy CBM IV 2 52 r. /A'th folant feirddion, dderwyddon ddo_^r, /O bedeiriaith dwfn, o bedeiror; /A'th gyfarwyre bardd, b CBM IV 2 52 ddion, dderwyddon ddo_^r, /O bedeiriaith dwfn, o bedeiror; /A'th gyfarwyre bardd, bre fronddor, /(Cyndd LlF1 II 1 173 wyr a weryd benyd pob gwan, /Doniawg bedrydawg o bedrydan, /Doniau diamau deddfau Ieuan. /Tra fo ef yn LlG VII 24 86 ydd. /Ef difeiaf naf rywnaeth Dofydd /Yn y byd o bedwar defnydd; /Ef gorau rhiau rhegofydd - a wn, /Ery CBM IV 9 31 l, diwyrnawd; /Gwelais-i glod a rhod a rhawd - o beleidr /A rheeidr rhudd o gnawd; /Gwelais-i hael o hi CBM III 12 27 isiau - ei ddifod, /Balch arfod, bwlch arfau; /O beleidr rheeidr rhuddgrau, /O beleidriad cad ciglau. / CBM III 12 28 d, bwlch arfau; /O beleidr rheeidr rhuddgrau, /O beleidriad cad ciglau. /Ciglau beleidr briw, brith - o LlF1 II 5 62 Undydd Dofydd dybydd oll /Pobloedd plant Addaf o bell, /A mud a drud a drythyll, /Yn llwyr yn eu llawn GB II 26 274 dd, /Ni wnaeth na gwaeth na gwythlonedd /Namyn o bell dygymell gwell gwirionedd /A dygynnull saint yn e D-1 I 1 28 ais ynaeth arfaeth camrwy /Hydr y cymell Hywel o bell: gwell yw no hwy! /Dybryderant, dyysgarant rhag e CBM IV 9 175 hebaf finnau. /Hir y'th ardrethir ardrethau - o bell, /Hil Cadell, cell cerddau, /Hil Coeling, perging GM I 9 109 ei ethais. /Cyf-ym-golwch bun ban ym dennairch o bell, /Pwyllid erof ar ni lefais! /A minnau o'm cof ce PM V 2 14 ddawaf, hael o hil Beli, /Na bwyf bwyll sarrug o bell sorri. /Gwn, yn y gwanwyf, gwenwynig fi /Gw_^yth CBM III 3 168 araul, caer ddidraul ddidrawd, /Caer bellglaer o bellglod addawd, /Caer barchus barha_"us barawd /A ber GM I 7 73 llwyr drefad, /Llesgen deg, llysoedd cyfarad. /O ben Pumlumon hyd borth Caer Lleon, /Pair dragon, draig CBM III 24 154 wn! /Ni bu warthlef cerdd Cynferching - werin /O ben Taliesin, barddrin beirddring, /Barddair o'm cyfai PhB VI 11 8 wir i'i w_^r dra safo, /Hydr ei drais i dreth o Benfro, /Gwalch gwylfalch, golud anghryno, /Gwawd fyfy CBM IV 4 257 , hyd Eingl, hyd Aeron - ydd aeth /Ei bennaeth o Benmon! /Pennaf gw_^r, nid gorwag hoffter, /Pen rhiau, ES I 15 12 ran deg, ei dogni a wnaeth, /Cyfri llu, llydan o bennaeth. /Cyfreithgar ni ga_^r negyfiaeth - cyfrau, / PM V 1 111 uchelgrug /Hyd Wynfryn Llundain, lle clodlug; /O Benwaedd Dyfnaint (dim nid ffug) /Hyd Bentir Gafran yd OC II 15 17 t ar wallt pig, /Dywed y down Benweddig. /Dos o Benweddig, boen Ofydd - gennad, /Gan ni'th wna cywily LlG VII 24 10 frwysg fraisg o fraint a dewredd, /Rhudd barau o beri cochwedd; /Rhyw iddaw diriaw eraill diredd, /Rhwy PM V 15 9 dur poethgur, pa'th greas. /Archaf arch i Bedr o berthynas - Crist /A ddug Grog yn urddas, /Trwy eiriaw DB VI 33 8 wygir, /Rhy afnam o gam a gymerir, /Rhy annawd o beth a bregethir. /Gwelais-i w_^r, a gw_^r a gwynir - GM I 14 97 d pechawd pall gynired, /Rhag ein twyllaw byth o beth hybred /I golli teithi tanc afneued. /Ac ysin-ni PM V 7 6 . /O Wynedd yn hedd, yn harddfraint, /O Bowys, o beues Dyfnaint, /O Ynys Brydain, briawd fraint, /A'i CBM IV 18 42 /Dyfu waredd in, dyfu wared, /Dyfu Addaf blant o blaid anghred, /O anghyfraith faith, o gaethiwed; /Dyf GB II 26 75 lwyf, /Yd gaffwyf-i barch cyn nis archwyf, /Ac o blaid Dofydd diheufardd wyf, /Ac ar nawdd Dewi y diha D-1 I 1 22 , id y gwystlwy! /I'th argyfair, arbennig bair o blant Nefwy, /Gorwyr Edwin, gwrawl frenin, dilyfn dden LlF1 II 5 6 o_^r hyd aw_^yr. /Morudd, meidrawl ei ddefawd /O blegid Duw, a'i dywawd /Maint yr arwyddon a fydd /Pym CBM IV 14 5 can f'anwylnith, /Adnau cenau can hwch flith. /O blith ei bluyn bloedd fawr - a ddodai /A ddodwed yn Io CBM III 12 33 hylef, hylith, /A gwyddfa blaidd yn ei blith. /O blith gwyrdd a chyrdd a chain amser - gwin /A gwirawd MG VII 33 32 /Tyn droed dy feddwl, tra feddych - dy bwyll, /O blith maglau twyll tywyll eurych. /Dyfodiad gwastad gw LlF2 VI 10 74 . /A warawd pymoes byd o geithiwed - uffern, /O blith y gethern gaeth efrifed, /Cyn bwyf gw_^r gweryd, LlF2 VI 10 76 gweryd, poed Gw_^r Gwared /A'm gwares o boen, o bob aeled. /A wne_^l cyfarchwel, cyfarched - breswyl / PhB VI 15 2 nef a llawr, mawr a ryfedd /Fal y ceisir cam o bob camwedd, /Andaw, udd gwaywrudd, gwawr tey_"rnedd, CBM IV 4 269 der; /As molaf mal ydd adrodder, /Mal i'm cant o bob cant cymer. /A'm hirwnaeth hiraeth hiramser, /Hil GYC VII 40 92 cryd a phawb mewn annwyd, /A phawb mewn clefyd o bob clwyfau, /A phawb yn ubain a phawb yn germain, /A PM V 23 186 ug mam, wyt ddoeth, wyt ddinam, /Wyt ddiddawl o bob chwant /O borffor, o bryffwn fliant, /O bali ac au CBM IV 11 19 s, yn llysoedd - enwawg, /Mygedawg magadoedd, /O bob da defnyddadoedd, /O bob defnydd deifniawg oedd DB VI 26 54 g Dduw ddyn fal tydy. /A ddaroganer a gymery, /O bob darogan dawn a geffy, /A ddarogenais a gynyddy, /A CBM IV 11 20 /Mygedawg magadoedd, /O bob da defnyddadoedd, /O bob defnydd deifniawg oedd PM V 23 193 rym anant, /Yn rhuddaur, yn rhwydd ardduniant /O bob rhif i'm rhwyf y'm doniant, /O bob rhyw y'm rhodde PM V 23 194 ardduniant /O bob rhif i'm rhwyf y'm doniant, /O bob rhyw y'm rhodded yn gant: /Cyd archwyf i'm llyw y PM V 26 81 unbennaeth o'r Gred /O Gymro, o Gymru giwed; /O bob tey_"rnas tey_"rnged - i'n rhwyf, /Nwy roddwy, gog PM V 10 35 yd, yn llais - ddraig, /O ddragon tud Emrais, /O bob tir treth a'th welais, /Ac o bai ameth, treth trai BF VII 51 14 alch ceinfalch cyn ystynnu - llew /A_^ llafnau o bob tu, /Mawr gynnif rhif rhiallu; /Mawr gynnal Morgan PM V 19 10 /Gair fy ngair o'r pair yn perthyn - ar bawb /O bobloedd dyffestin, /Mau aur rhudd i'm rhoddion yngly BF VII 56 14 g. /Oedd plyg dwyn terrwyn yn y tyrrai - bobl /O bobman a'i cyrchai, /Oedd dilyfn aur a dalai, /Oedd di CBM IV 18 48 Dyfu ym mru Mair Mab dymuned; /Dyfu bumoed byd o boen galled, /O dwyll, o dywyll trydwyll trefred, /O a LlF2 VI 10 76 yf gw_^r gweryd, poed Gw_^r Gwared /A'm gwares o boen, o bob aeled. /A wne_^l cyfarchwel, cyfarched - b ES I 21 36 nwaws dywaws dywarchu - fy nghnawd, /Tywarchen o boptu, /Bwyf gwas Duw, cyn no'm gostegu /(Gwst angen a PM V 23 187 oeth, wyt ddinam, /Wyt ddiddawl o bob chwant /O borffor, o bryffwn fliant, /O bali ac aur ac ariant. / CBM III 16 144 lch ei la_"in o drin, o drydar, /Coch ei ba_^r o borffor. /Porthes gw_^r gwrddfalch yng nghynnor /Gw_^y OC II 14 89 creulan creulyd ferau. /Glew glyw Mochnannwys o Bowys bau /A glewyd gwnedd arnaddunt ddau, /Achubiaid PB VII 18 13 i ni fynnai 'n ei foes, /Unben o unbyn Powys. /O Bowys, beues dihagr, /O ddwyn Gwe_^n, ddilawen ddeigr, CBM III 11 40 ei fraint a'i tywys, /Rhan ei chwaer na chweir o Bowys. /Cynneddf i Bowys ben ymadrawdd - gwy_^r /Uch g PM V 7 6 stifiaint. /O Wynedd yn hedd, yn harddfraint, /O Bowys, o beues Dyfnaint, /O Ynys Brydain, briawd frain EG VI 18 6 anghyfair Mab Mair meidrawl /I brofi pob peth o bregeth Bawl, /I foli fy rhi, rhwyf angerddawl, /Rhyfe DB VI 30 71 edd, /Dafydd fuddugawl, gedawl gyfedd. /Digawn o bregeth yw difa_"edd - hael /Heb fryd i'w gael hyd Fra CBM IV 17 4 dewrwir, pellir pwyllawr - o'n cynnen, /Dilen o bresen ban yn brysiawr. /Dau edrydd ysydd a synhwyriaw GYC VII 40 37 au /Ar dafawd ag arawd a geiriau, /A'n creawdd o bridd a phrif sygnau, /A'n prynawdd er gwaed ei draed EGM I 26 26 Nest! Golau ddireidi! /Golwg gwalch dwythfalch o brif deithi, /Gwenned gwawn a'i dawn o'i daioni, /Gwyn ES I 21 26 /Gorau im o'm Rhe_^n rhagfeddu, /Rhwydd araith o brifiaith brydu; /Prydestawd o'r Drindawd draethu, /Tr MeiG I 30 13 'm cynhwyso, /Brenhiniaeth gywir hywir honno. /O briflwyr synnwyr y synio - fy mryd, /(Brudd gyd); celf DB VI 30 65 on /I farchogaeth Mo_^n dirion diredd, /A llu o Brydain, llwrw dybrydedd, /A llu o Ffrainc, ffyrf ffra CBM IV 4 11 /O'm mhrydest ym Mhrydain amgant /Amgrain bryd o bryder adfant, /Amdrist beirdd am drais diyrddant, /Am CBM III 3 86 gadr yd genir, /Canu draig Brydain a brydir, /O bryder berthfalch yd berchir. /Berth y mae Meifod a'i ES I 17 11 Mair, a chwair in chwerthin /(Chwerddyd bryd!) o bryder chwefrin? /Dothyw llew a_^ lluch yng ngorddin, GB II 26 137 wi, da Gymra_"eg, - eofn, /O fodd bryd a bron, o brydest chweg, /O brydest ddyllest ddull ychwaneg, /I GB II 26 138 - eofn, /O fodd bryd a bron, o brydest chweg, /O brydest ddyllest ddull ychwaneg, /I Frefi a Dewi, doe CBM IV 6 286 y prydaf - yn gelfydd /O'r defnydd y dyfnaf, /O brydest, o ddyllest a ddulliaf, /O ddawn Duw can doddy CBM IV 14 10 /Cerddawr, cynghraffawr cynghreffin - ar bryf /O bryfed cyntefin, /Barddai ceir, beiddiai byddin, /Bang DB VI 24 25 einioes, /Ydd oedd bedeiroes yn ymdaraw /A llu o bryfed yn eu briwaw /A llid boethfan da_^n yn eu deifi PM V 23 187 ddinam, /Wyt ddiddawl o bob chwant /O borffor, o bryffwn fliant, /O bali ac aur ac ariant. /Dy emys go CBM IV 16 102 mrawdd amraint diara, /O amryw amryfys fwyta. /O bu chwant chwenychu traha, /O bu chweg, bu chwerw oddy CBM IV 16 103 amryfys fwyta. /O bu chwant chwenychu traha, /O bu chweg, bu chwerw oddyna. /Chwerddid byd, bodawg ein ES I 23 4 'i hoferedd. /Rhedais o bechawd nid bychodedd /O buchant trigiant i'm trugaredd. /Trindawd a'm dyco o'm MeiG I 30 33 o - hyd Frawd, /Defawd ddibechawd im a bucho. /O buchiant mawrfodd Ef a'm rhoddo, /Rhoddion didywyll a' EGM I 29 8 ydd. /Angau i'r enaid (afraid afrwydd) /A ddaw o buchiaw annibechrwydd. /Bychod gofyged trwydded tramgw CBM III 3 210 dd, /Credaf-i Beryf nef yn elfydd /A'm gwnaeth o burawr yn brydydd. /Prydydd wyf rhag Prydain ddragon, LlF2 VI 9 13 yniar, /Chweg fwyta Efa bu afar. /Iolaf-i Bair o bured arwar /A beris amad ac adar, /Bwyf gwastad gan F LlG VII 24 63 beirdd, i'm rhi, /Pob cyman ddarogan derfi, /O Bwlffordd osgordd ysgwyd gochi - hydr /Hyd eithaf Cydw CBM III 5 19 /Llawforynion gwyry, gwirion oeddynt; /Amgall o bwyllad a bell bwyllynt, /Am Gynddelw Brydydd yd bryde CBM III 15 34 'i laith. /Owain arwyrain yr oroedd - ar bawb /O bybyr genheddloedd, /Mygr farchawg deifnawg da oedd, / PhB VI 15 19 - wedi: /Penceirddeth Cymru yng nghamrysedd. /O bydd arglwydd gwir Gwynedd - dywysawg, /Esillydd Madaw DB VI 29 111 r ca_^r-gw_^yn am a garaf. /Cyd a_^ dragon byd o byddaf, /Trugar hael, pa hwyl a ddygaf? /Am ddwyn drai HOG II 6 50 awg y_^nt am rin!), /Pennaf oll yn y gollewin /O byrth Caer hyd Borth Ysgewin. /Un yw'r fun a fydd cyse LlF1 II 2 47 ychaf - iddaw? /Pa law dros anaw ydd aswynaf? /O chaffaf ddewis hyd y gwasa_^f, /A ddewisais gynt a dde GYC VII 40 34 ddynion daear, /A byd teg a bywyd hir /A gawn o charwn y Gw_^r. /Y Gw_^r a rannawdd inni riniau /Ar da PM V 1 135 callestrigiawl - wisg /A'i osgeth gorfforawl; /O chwanta Efa, efnys hawl, /Ei asen, bu asw cythrawl. /O PM V 2 51 eddf Elifri, /Na bydd rhyweilydd fy rhwyoli. /O chyngain, hael udd, hwyl i'm hynni, /A chyngor angor i GYC VII 43 37 /Y lle mae mignwern gwedy r'fignaw, /A chynnau o da_^n, a defni brwnstan, /A phob marchdaran yn ymdaraw ES I 24 29 r, /Bu Ef a gyrchwys Ei arfeddyd. /Dug Mab Duw o da_^n ac ergryd, /O oerwern uffern, wern weglyd, /O gy CBM IV 16 185 alch Nefwy, /Can diffyrth Trindawd tri macwy - o da_^n, /Trimaib gla_^n glain ofwy, /Canys Ef a fedd a DB VI 27 46 ydd fydd a ganwyf, i'm rhwyf boed rhwydd /Rhan o deg addef nef yn ebrwydd. /Ebrwyddws De_"ws dawn i'm p PM V 10 30 /Tir fy naf traethaf, treth Wynedd - dydoeth /O deithi tey_"rnedd, /A threth Gaer Genfyn ar hedd, /A d PM V 25 34 . /Ni chawsom droedfedd heb wa_^n, heb wnedd, /O derfyn Gwynedd yn ei gweini, /Anoethach Powys, a'i thi GM I 7 113 riw, /A Ffranc trwch tra Thafwys; /Lliaws torf o derrwyn Argoedwys /Am udd glew a glywid, a Lloegrwys. CBM IV 4 290 Llyw llwyrdrais, llwyrdraws ei nifer, /O dorri o derrwyn ober /O gadau rhifedau rhif se_^r, /O gadwyd P IRh VII 29 11 m tramwy tramawr edlid. /A meinoeth y'm doeth, o detholid - neb, /Lliw ar fy wyneb ni llwyr edid. /Myna PB VII 13 9 fawd, gynifwr - ar Ros /O lin Rhys ap Tewdwr. /O dewdwr aeth gw_^r, gwrdd lawhir - bolchlafn, /Balchwla HOG II 11 15 y myn ydd oedd fy mherthynas. /Oi a un Mab Duw o dey_"rnas - nef, /Cyn addef goddef, gwae fi na'm llas GM I 9 157 Efrawg Gaer ar derydd, /Ac wrthyf cyferchynt, `O deyrnedd Prydain /Pa wron heilin haelaf ysydd?' /A min GG II 31 38 ch forach, fawredd- oruchel, /O'r achwedd orau o dey_"rnedd. /Neu'm bu o'i angad mwyndyad medd, /Ni bu GM I 8 59 yreaf lew, llew lluch efras, /Arddwyreaf decaf o dey_"rnedd Prydain /A they_"rnaf, cain Owain eurwas. / D-1 I 1 46 , /O Forgannwg, o Rieinwg, rhadau rhwyddaint, /O Dey_"rnon, cywryd Lleon, galon reibaint: /Un fid fenwy LlG VII 25 19 gywan amws ar ei ganfed; /Ti freisgaf mab dyn o dir Cred - a wn, /Ym mhrifgyrch, pryffwn praff ddylyed DB VI 30 19 /Yn erbyn fy mrawd, ddefawd ddifrad. /O amlder o dir llawhir lleiddiad /Ac emys gochwys goachubiad, /Ni PM V 10 32 _"rnedd, /A threth Gaer Genfyn ar hedd, /A dwy o Dir yr Heledd. /Hawl adwn, ysgwn ysgwyd, yn llais - dd CBM IV 9 58 yn rhydd, yn rhwyddnawd /Y gwna Rhys rhieddawg o dlawd, /Braw Brynaich branar eu beddrawd, /Bro brengyl CBM IV 4 290 yrder, /Llyw llwyrdrais, llwyrdraws ei nifer, /O dorri o derrwyn ober /O gadau rhifedau rhif se_^r, /O GM I 9 163 _^ mi maith gerennydd, /Ac y'm daerawd i draul o dra newydd /Ag amrant hirwrm a grudd hirwlydd, /Ac yn GB II 25 35 orf tra tharf rhagddu, /Tew tra thew dra thro o dra thrychu - trin /A gwaedlin am ddeulin yn gwanegu, CBM III 21 164 b glew mal yd glywed, /Yd gwyddynt pennawr pen o dra_"ed /Yng nghyfergyr gwy_^r, gwychr yng nghaled; /Y CBM III 16 240 trychion (trachywedd eiddun) /Trachwyddynt ben o dra_"ed; /Yn Llidwm, yn llydan drefred, /Yd wanai wana CBM IV 17 11 dd a chrefydd ydd achretawr. /O ffyrf ioli Tri o draethawd berffaith, /O egwydedd iaith, o egwyddawr, / LlG VII 24 4 fawredd, /Cynyddu canu, canyd rhyfedd - dreth /O draethawd gyfannedd /I foli fy rhi, rhwyf Arllechwedd, GM I 8 45 ffyrfgawdd, ar fawdd foddi; /A Menai heb drai o drallanw gwaedryar, /A lliw gwyar gwy_^r yn heli, /A LlF1 II 3 17 ; /Ni wnaeth drwg a'i diwyco. /O dywedais drwg o dramgwydd - synnwyr, /O awyr i'm hawydd, /Dywedaf, o'm PM V 22 23 irwy /Ger elfydd Mechydd a Machawy; /O Lydaw, o draw, o drwy - Fo_^r Hafren /(Hyfriw y peleidr ym Mhor GM I 12 20 yd. /Dychyrch cyfarwydd dychyfarwyd - a_^ mi, /O drechryni y tri ydd ym treulwyd. /Genilles gnaws aur, EW VI 5 54 in. /Trinheion gwron! Gorfawr - fu'r drallawd /O drilliw ysgwydawr, /Pan gwyddawdd cadflawdd flaidd gaw PM V 24 47 gudwan garthan is Garthynnawg, /Gwaed am draed o drin, a gwaedlid la_"in, /A gwaedlafn adfuddiawg, /A g GM I 13 12 wd o'm gwawd gwychran i falchlan febin, /Gnawd o drin dres aele; /Gnawd wedy rhyserch rhyse /Selwedd gw CBM III 16 143 dd pedrongl pedreinddor, /Coch bwlch ei la_"in o drin, o drydar, /Coch ei ba_^r o borffor. /Porthes gw LlF1 II 3 50 idia wrthyf wrth adrawdd - dy glod /Dy gleddyf o drithawdd; /Na'm gwrthfyn wrtheb anhawdd; /Na wrthod a CBM III 20 6 id gynifiaid gynifiad - arglwydd, /Didramgwydd o dromgad, /Cas draws drablawdd, cawdd cywlad, /Cadau dd CBM IV 6 92 glywael, /Tw_^r Cynfael yn cwyddaw; /A fflamau o drum yn edrinaw, /Ac angerdd, ac ongyr yn llaw, /A gwy PM V 22 23 er elfydd Mechydd a Machawy; /O Lydaw, o draw, o drwy - Fo_^r Hafren /(Hyfriw y peleidr ym Mhorthaethwy SB II 22 36 add o'r llew gosgeiddig; /Rhif trychan celain o drychion camawn /Oedd cymaint un mestig. /Ba_^r anwar CBM III 16 143 ngl pedreinddor, /Coch bwlch ei la_"in o drin, o drydar, /Coch ei ba_^r o borffor. /Porthes gw_^r gwrdd GM I 9 55 Coeling ddadannudd, /Ac er bodd a'm dennairch o du balchfre Freiddin /Nid athechaf drin drwy ymgythru GB II 26 95 /Ac Abergwili biau gwylwlydd, /A Henfynyw deg o du glennydd - Aeron, /Hyfaes ei meillion, hyfes goedy CBM III 14 3 - yng ngawr, /A_^ llafnawr lladd heb rif, /Ac o du gwaedlafn gwaedlif, /Ac ar dir cynnygn cynnif. /Cyn HOG II 10 6 sle lywy loyw gyteithi, /Glaer, gloyw ei dwyre o du gweilgi. /A'r wraig a lewych ar eleni /Yn ynial Arf HOG II 9 1 Caraf-i gaer wenglaer o du gwenlan, /Myn yd ga_^r gwyldeg gweled gwylan. /Yd g MB I 3 76 ; /Yn llys Aberffraw, er ffaw ffodiawg, /Bu_^m o du gwledig yn lleithigawg. /Eilwaith ydd eithum yn neg LlF1 II 1 170 /Dewisais fy ngherdd yng nghynfaran - cynnif /O du llanw a llif a llef dylan. /Dewrwr a folaf a folant LlF1 II 1 165 o'i blaid ceiniaid Cadfan, /Cedwyr o du my_^r, o du morlan - uchel, /Yn cadw eu rhyfel nid ymgelan: /De LlF1 II 1 165 /Gwenifaid o'i blaid ceiniaid Cadfan, /Cedwyr o du my_^r, o du morlan - uchel, /Yn cadw eu rhyfel nid GM I 9 38 aid. /Gwelais rhag Owain Eingl yn addoed, /Ac o du Rhibyll rhebydd yng ngraid. /Gwalchmai y'm gelwir, GM I 8 25 es branes, Brynaich gyffro, /A gymhellws treth o Dw_^r Penfro, /A elwir o wir orau Cymro. /Arddwyreaf h CBM IV 17 112 aeth. /O angor tewdor (tud alaeth - gymwyll), /O dwyll, o dywyll dywysogaeth, /Yn nyndid, ym mhryd, ym CBM IV 18 49 Mab dymuned; /Dyfu bumoed byd o boen galled, /O dwyll, o dywyll trydwyll trefred, /O anghyffred gadw, GM I 9 166 afneued y'm heiddunir /(Henoeth oeth dybyddaf o dybwyf rydd!) /Ac os Duw o nef neu ym cynnydd /Ceinfod DB VI 27 13 ae ysbyd y byd yn enbydrwydd. /Cam y gorug Duw o dybygrwydd, /Cyn bai trwch, na bai trychanmlwydd. /Cym LlLl II 16 61 i holi diwyd! /Poed ef enw dy rodd bodd byd! /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Lo LlN II 17 9 l goddiwes - llyfngwn, /Llywelyn a'u rhoddes. /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Lo CBM IV 4 288 gwander, /O warthrudd wrthyn, Gwyn Gwarther, /O dyrru ar llew llu llwyrder, /Llyw llwyrdrais, llwyrdra LlF1 II 3 17 raig dragon wylo; /Ni wnaeth drwg a'i diwyco. /O dywedais drwg o dramgwydd - synnwyr, /O awyr i'm hawy PhB VI 12 41 'm cadw i'm cadair, /Gwn iddaw goreuraw gair. /O dywedais-i air ar wecry - heb borth /Parth eurgolofn C CBM IV 17 112 angor tewdor (tud alaeth - gymwyll), /O dwyll, o dywyll dywysogaeth, /Yn nyndid, ym mhryd, ym mru ban a CBM IV 18 49 ned; /Dyfu bumoed byd o boen galled, /O dwyll, o dywyll trydwyll trefred, /O anghyffred gadw, o gadarn CBM IV 17 21 elyf fedydd, am elfydd glawr, /Gwedi golo dydd o dywyllawr, /Gwedi golwg frad gwoleuad gwawr. /Gwrth io EW VI 3 1 Cyd de_^l i Ruffudd, fudd gynnan, - o dda /A ddyglud mo_^r i lan, /Peunoeth, ddoeth ddethol PC II 19 21 /O'r Brochfaeliaid brychfoelion. /Er a dde_^l o dda o ddala tir - present, /Preswylfod anghywir, /A_^ DB VI 33 37 ernir) /I Ruffudd o'i fudd a faddeuir; /A orug o dda, oni ddywedir - gau, /Nid a'i maddau, iddaw y medd LlF2 VI 10 41 cam wober. /Tra mawr ydd ym dawr a'm donier - o dda, /Trancedig ydd a_^, dywasgarer. /Truan ydd edfyn DB VI 30 26 rhawch im ardawch ardwyad - cynnydd /Tra fwy' o Ddafydd yn ymddifad. /Tra fu w_^r arwr gerddeidiad /No PC II 19 21 Brochfaeliaid brychfoelion. /Er a dde_^l o dda o ddala tir - present, /Preswylfod anghywir, /A_^ gwayw, CBM IV 6 287 y dyfnaf, /O brydest, o ddyllest a ddulliaf, /O ddawn Duw can doddyw ataf. /O'r mo_^r pwy gilydd py ge DB VI 24 83 rnaw /Ac unbyn dengyn dengwlad iddaw /A digawn o ddawn i eiddunaw - rhe_^n /A dygen llawen yn eu llywia CBM III 11 5 wel, annhaw, /Nid casgerdd cosgordd Dysiliaw. /O ddawn mawr mab Duw dylyaf - arddelw, /Dull cynnelw cyn LlG VII 25 34 ffrwythiant, ffraethlew gwaywrudd, /Gogyflawn o ddawn yw dy ddeurudd; /Gorwymp heirdd dy feirdd; dy fu LlF1 II 1 136 Eryri; /Arfaeth ehelaeth, wrth ei holi, /Arfau o Ddeau, barau beri; /Arwyn ei drwydded cyn no'i drengi CBM III 28 13 t archafael hael Heilyn. /Heilyn hawl ddechryn o ddechrau - ei hoedl, /Ei hoedran ysy fau, /Haeddad fle LlG VII 24 121 wawr aerbair y tair talaith. /Cyfarchaf i Dduw o ddechrau - moliant /Mal y gallwyf orau /Clodfori, o'r CBM IV 4 285 awer! /O gynnif o gynnal iawnder /O gyngreddf, o ddeddf, o ddyfnder, /O ddiffryd Gwyndyd rhag gwander, PM V 3 19 rn. /Te_"yrn ar gedyrn, aur gedawl - Ddafydd, /O ddefawd angerddawl; /Rhwym cynnygn, cynnogn ddiddawl: PM V 3 1 Hanbych well, Ddafydd! Handid o ddefawd /Gogyfarch te_"yrn (gogw_^yr tey_"rnfardd), /G PM V 1 145 rnllin /Breienin bron gedawl: /Braisg Ddafydd, o ddefawd y'th iawl /Brenhinedd urdd fonedd urddawl; /Br GB II 26 4 wydd boed cyfrwydd cyfraith barddoni, /Cynnelw o Ddewi ei ddeugymaint. /Ni ddyly corn medd, ceinon medd CBM IV 17 61 ydd wy gynnygn gynddiebryd; /Ni rygollwyf Dduw o ddewredd byd, /Ni rygolles nef ni fo ynfyd. /Ynfydrwy CBM III 21 40 u chyfyd ynof cof i'm coddi, /Coddedig ydd wyf o ddiclloni) /Neu'm bu o'i angad, rad ragori, /Rhagorfu CBM III 21 18 wnawn: /Am eryr mawrwyr Merfyniawn - ydd wyf /(O ddifa fy rhwyf) yn rhydristlawn! /Gwedi gwawr Cymru, c LlG VII 24 18 ! /Llyw ysy'm, ys aml anrhydedd, /Lloegr ddifa o ddifefl fonedd; /Llewelyn gelyn, galon dachwedd, /Llar GM I 7 45 o ddraig ddragonwys, /O ddiffwys ei ddaffar, /O ddiffeithiad Lloegr (llafn dyar - wrthudd) /Nid wrth f CBM IV 4 286 l iawnder /O gyngreddf, o ddeddf, o ddyfnder, /O ddiffryd Gwyndyd rhag gwander, /O warthrudd wrthyn, Gw GM I 7 44 naear, /O nenbren Powys, o ddraig ddragonwys, /O ddiffwys ei ddaffar, /O ddiffeithiad Lloegr (llafn dya D-5 VI 36 20 edd! /Gwerthu Iesu (ysy rhyfedd) /A orug Iddas o ddigasedd, /Gweithfernid gwythlid, gwythlonedd - i'r b CBM III 17 9 n co_^r, pencerdd wyf iddaw. /Gwirawd a ddygir o ddigawn - atan, /Gwin o ban, ran radlawn; /Yn llys lle PhB VI 14 26 ; /A bai Gwiawn o'i ddawn a ddadenid /Pencerdd o ddigerdd ni ddigonid; /A bai ef gennyf-i yd gynnelwid GM I 14 106 fiaint o'r maint maith gyhused /Ry'i gwneuthum o ddim o ddrygweithred. /A'm trugarawg Arglwydd, trugarh GM I 9 145 lud clod Brydain bedrydannau. /Dywystlir iddaw o Ddin Alclud gogledd, /Draig yw yn nyhedd draw yn neau. CBM IV 17 35 llen ddilen orffen orffryd. /Cyngeuddon a ddaw o ddiofryd - Crist, /Cynghafawg, cyfrdrist, cyfrdost ben LlF2 VI 10 85 /Ac ni gymwyll dwyll trwy ymddired /Ac ni farn o ddir ei ddaered - i ddyn /Onis rhyddilyn o ddylyed. /E DB VI 27 25 wy_^r, am w_^r diwaradwydd, /Och fawr a fwrir o ddirfingrwydd, /Och faith heb ychwaith o'i obeithrwydd MG VII 33 50 , /Namyn yn rhyfawr a rhy fynych. /[ ]A wneych o ddiwg, na ddiogych: /Gwedi cant cymod cymyddych - unwa CBM III 24 29 u Rhirid wyn wedi Arthen: /Cyn canwyf o ddwfn, o ddofn awen, /Awydd neud aflwydd, neud aflawen! /Neud a ES I 23 17 al ddiwedd; /Afar fu wy cha_^r ei chywrysedd. /O Ddofydd y traeth trwy gyhydedd, /O Iesu y traethwys Io GYC VII 43 10 r adaw. /Bei meddyliai dyn a'i feddyliaw /A fu o ddolur ar Ei ddwylaw /Gan gethri parawd yn cythruddiaw GM I 7 30 mrwyn, /A chymradw a hirgadw hirgwyn /A hirgur o ddolur ei ddwyn. /Ac i Dduw o'i ddawn ydd archaf arch CBM IV 6 283 d adar o'i adaf. /O foli pair deon pyr dawaf? /O ddo_^r co_^r Coeling cynnelwaf. /O golofn Prydain y pr CBM III 26 139 dlan /Ar gadfarch can crychrawn, /Dinag ddraig o ddragon creulawn, /Dinas gawr, garwlym ei waywddawn; / PM V 10 6 /Mau gynnelw, yr elw, yr alaf, - gan ddraig, /O ddragon fodrydaf, /Heb bant, moliant milioedd naf, /He BF VII 49 18 ad nef, o'i addef, eddyw ffrwythlawn - ddraig /O ddragon Merfyniawn, /Glew lew o lin Gadwallawn, /Glyw PM V 10 34 /Hawl adwn, ysgwn ysgwyd, yn llais - ddraig, /O ddragon tud Emrais, /O bob tir treth a'th welais, /Ac GM I 8 69 iwed /A'i coffa_"ed ced gyfaddas. /Cynhelwais o ddraig ddragon wanas, /Cymhwyllais Gemais, Gymry ddina GM I 7 43 /O Fadawg o'i fod yn naear, /O nenbren Powys, o ddraig ddragonwys, /O ddiffwys ei ddaffar, /O ddiffei CBM III 13 1 Arddwyreaf ddraig o ddrudfaith - awen, /Llew llawen, llawr osbaith, /Llewe DB VI 33 35 rhywir - ei farw, /Ei farwnad a genir. /A orug o ddrwg (ni ddrygfernir) /I Ruffudd o'i fudd a faddeuir; DB VI 35 46 Pymed Forgannwg, parha_"us ei wg, /Er a wne_^l o ddrwg, nis diwyga; /Chweched i dramwy, chwe chad yn ad GM I 14 106 o'r maint maith gyhused /Ry'i gwneuthum o ddim o ddrygweithred. /A'm trugarawg Arglwydd, trugarha_"ed - CBM IV 3 15 yran atan, ataw ydd awn! /A fo balch ddulliaw o ddull cyfiawn, /A fo traethadur, traethed ei ddawn; /A PM V 24 13 teulu, rhwyf teuluawg, /A_^'m prydest ddyllest o ddull doniawg: /Prydu nid anoeth i gyfoethawg. /Prydy CBM III 24 56 iniad yng nghad, gw_^r gwanar - yn ing: /Gw_^r o Ddunoding, gw_^r, berging ba_^r! /Parawd o'i adaf, cyn PM V 19 38 Hanbwyf well honawd, wawd obryn, /Hanbych well o Dduw ac o ddyn ES I 23 28 mryd oedd einym cymodlonedd - cwbl, /Cyn cablu o Dduw ar ein buchedd. /Pechu yr ddigonsam o gam garedd: BF VII 51 28 Llywelyn, /Athrist hiraeth gaeth golyn; /Eithr o Dduw, aruthr i ddyn. /Dyniaddon, deon, digofaint - ein BF VII 51 25 mfryd dro, /Ys diriaid nid ystyrio. /Ystyried, O Dduw, ddamwain dychryn - cun, /Can nid byw Llywelyn, / GRh II 27 3 wn gaffael - fal Turn /Tey_"rnged o'r Israel, /O Dduw, ddeon archafael, /Ac o ddyn, hawl erwyn hael. /H PM V 7 3 eddfawl tra Gwawl tra Gwynnaint, /Hanbych well o Dduw, ddiechwraint - de_"yrn, /Tey_"rnedd westifiaint. CBM III 8 72 yn tra hyfryd, /Nid meddwl meddu hefyd, /Namyn o Dduw, ddim o'r byd HF VII 23 29 inni /Gan ddidwyll gymwyll gymodi, /Gan faddau o Dduw ei ddodi - yng nghrogwedd /Gan fyned i'r bedd, bu MeiG I 33 66 nawl lwyth, laith anghywair, /Namyn a ddywetwy o Dduw fab Mair, /Nid oedd iawn i ddyn ddywedyd gair. /G EW VI 6 30 sgawd tafawd, da yr awr - y medrais /Ymadrawdd o Dduw mawr: /Diwyn dy fa_^r, lachar lawr, /Difefl udd, PB VII 17 1 O ddwyn Bleddynt o Dduw nef, /O goll cywir arfoll cof, /Glud yw herw hira DB VI 26 1 Hanbych well, O Dduw, od eddewy, /Eddewid ddilid a ddylyy, /Hanbwyf oh LlG VII 28 2 Hanbych well hyd bell, bwyll ardderchawg, /O Dduw yn gyntaf naf niferawg; /Henefydd dedwydd, odidaw CBM IV 1 6 wyddfalch, gwalch goradain, /Yn ail awen ddofn o ddwfn gofiain, /Yn ail arwraidd, gw_^r huadain, /Yn ai CBM III 24 29 en, /Angau Rhirid wyn wedi Arthen: /Cyn canwyf o ddwfn, o ddofn awen, /Awydd neud aflwydd, neud aflawen PM V 6 51 ar honnaid, /Rhodri hael, a'i hafal ni wnaid /O ddwfr ac awyr ac enaid - a phridd, /A ffrawddus da_^n PB VII 17 1 O ddwyn Bleddynt o Dduw nef, /O goll cywir arfoll cof, / PB VII 18 14 /Unben o unbyn Powys. /O Bowys, beues dihagr, /O ddwyn Gwe_^n, ddilawen ddeigr, /Cof a'm daw, a'm llaw DB VI 29 90 weilch oedd feilch am ei falch ddeurudd. /Gwn, o ddwyn terrwyn torf angudd, /Gwa_^n an rheg an rhaith h CBM IV 1 15 n, /Ac esillydd Rhun rhudd ei gigwain: /Dragon o ddwyrang, draig o ddwyrain, /Draig wen wollewin, well CBM IV 1 15 un rhudd ei gigwain: /Dragon o ddwyrang, draig o ddwyrain, /Draig wen wollewin, well ei dichwain. /Oedd GM I 14 44 erch wy Mab y modd ysydd, /Hi yn chwaer i Dduw o ddwywawl ffydd, /Hi a hawdd borthes lles llin ei henny PM V 22 25 r Hafren /(Hyfriw y peleidr ym Mhorthaethwy), /O Ddyfnaint, o Naint, o Nanheudwy, /O'r tir a fernir wr CBM IV 5 9 f aerdorf eurdorchawg. /Eurdorchawg ddeifniawg o Ddyfnant - ragor, /Rhag ysgor esgarant; /Ni bu fethl, CBM IV 4 285 ynnif o gynnal iawnder /O gyngreddf, o ddeddf, o ddyfnder, /O ddiffryd Gwyndyd rhag gwander, /O warthru DLlM II 18 1 Ochaf-i, Dduw, o ddyfod ei laith /Llyw Gwynedd a'i Gwyndyd obaith; /Och DB VI 27 34 , /Och Ddofydd ddifa gw_'reiddrwydd, /Och Dduw o ddyfod ein harglwydd. /Wedi achadw cad fragad friwgwy CBM IV 17 59 o'i anwylyd. /Ni rygoddwyf Rwyf ry-m-gweryd - o ddygn, /Nid rhwydd wy gynnygn gynddiebryd; /Ni rygollw GC VI 21 9 /Difancoll dygn hirgoll dyn. /Y dyn a ddycych o ddygn trofa - poen /O'r pan e_^l oddyma, /Hawl ddidawl DB VI 29 61 Gw_^r a'n pryn: prynhawn Ddifiau /Gwir ei ddal o ddylaw afflau; /Gorug dduw Gwener rhwydd-der rhadau, / LlF2 VI 10 86 arn o ddir ei ddaered - i ddyn /Onis rhyddilyn o ddylyed. /Eiriolaf-i ar Fair fy eirioled, /Er ei dwy g CBM III 5 59 oedd rhaid pei rhybuched; /Gwarfardd wyf iddi o ddylyed, /Gwa_^r air i'm cyfair ni'm cyfaered; /A chen CBM IV 6 286 yn gelfydd /O'r defnydd y dyfnaf, /O brydest, o ddyllest a ddulliaf, /O ddawn Duw can doddyw ataf. /O' MeiG I 33 47 l heb gas ynddaw: /Pan fynno Duw dy ddifuriaw /O ddyllest present a phreswyl fraw, /Cyd ath fo-di golud PM V 19 38 ll honawd, wawd obryn, /Hanbych well o Dduw ac o ddyn CBM IV 9 208 dd, dragon falch fyddyn, /Dragonawl dra ganwyf o ddyn. /Canaf wawd i'r priawd a'i pryn, /Prif arglwydd CBM IV 16 11 yf edifar. /'N y bo dull faddau ddall fyddar - o ddyn, /Duw a bry_^n yn brifgar, /Rhyferthir enwir yn a GRh II 28 52 _^r, fawredd ga_^r ganlyn, /Ba_^r sy ar ddaear o ddyn. /Dyn wyd galon rwyd, golau - ei derfyn, /Nid arf GRh II 27 4 nged o'r Israel, /O Dduw, ddeon archafael, /Ac o ddyn, hawl erwyn hael. /Hael udd cleddyf rudd, clod fa CBM III 28 33 Gwawr gwanar hygar hygwyn. /Cwynwyf o ddyrwyf, o ddyrawr - anian, /Am erwan, am eurwawr, /A'th gwynaf, LlF1 II 1 160 am gylch ei chlawdd ei chlas gofri, /Ac amgyrn o ddyrn, addurn westi, /Ac amgant lliant yn llenwi - abe CBM III 28 33 gwenwyn, /Gwawr gwanar hygar hygwyn. /Cwynwyf o ddyrwyf, o ddyrawr - anian, /Am erwan, am eurwawr, /A' LlF2 VI 7 10 au ystlys. /Handoedd dy achoedd o uchelwrys, /O echen lawen wrth lef a gwy_^s. /Handoeddit o'r llin a LlF2 VI 10 32 ysbaid oesber. /Ni mad aned neb, ni mad aner, /O edrych ar Dduw a ddifarner. /Ni mad gymyrth arf ni gym ES I 17 4 awd cathlau cogau cyntefin; /Gnawd y tyf tywys o egin; /Gnawd i ddoeth cyfoeth cyfiewin: /Ni nawd, nid CBM IV 17 12 awr. /O ffyrf ioli Tri o draethawd berffaith, /O egwydedd iaith, o egwyddawr, /Berthidau Rhiau rhywasga CBM IV 17 12 Tri o draethawd berffaith, /O egwydedd iaith, o egwyddawr, /Berthidau Rhiau rhywasgarawr, /Ni mad bor DB VI 24 79 gw_^r yn gorfod a chlod iddaw. /Gnawd seithgad o Eingl yn syrthiaw - ergyr /Ac eryr rhyswyr heb eu rhus EW VI 5 23 wdd /Ys einym oll i gyd. /Trais Duw, dwyn hael o ein byd, /Ac wedi trais Duw, tristyd. /Tristyd a'm her MeiG I 31 21 w meddiant, /Parha_"us baradwys yw fy chwant. /O eiriol milioedd a milcant - o'r teulu, /Parth a_^'u tu DB VI 30 51 cedwis, /Nid heb meirch meithdew y'm hedewis. /O eisiau Dafydd, neud is - yw meddwl /Ac neud afyrddwl o DB VI 26 50 m diawy. /O wythlonder, ne_^r, nerth a gedwy, /O eithaf pob caer, taer y torry, /Neu ryorw_^yd, hael yd PhB VI 14 42 eiddaw tra mynydd Gwidawl /Myn y rhed Rhediawl o Elenid? /Ai gwallus 'y nghof anghyfrdelid? /Ai gwaeth IRh VII 29 8 wyf am ddilid - lliw gwawr /Lle rhed olwynawr o Elenid. /Mi a wyf erddi ar ddelw ermid, /Mwyfwy y'm tr GYC VII 40 37 yn berwi (wb o'r barau!) /Saith canmil peiraid o eneidau, /A glaweir ac o_^d, a seirff a llewod, /A pha GYC VII 40 78 berwi, wb o'r peiriau! /Saith ganmil beiriaid o eneidiau, /A berau hirddrwg a phob eiddorwg, /A phawb DB VI 28 7 awdd o ffrawdd Ffrangeg; /Pan geisiais-i esill o Enilleg, /Cam oedd, neud ydoedd yn Wyndodeg! /A'm rho D-5 VI 36 23 fyd fu gywyd ei argywedd /Can rhyfu i'r werin o enwiredd /A fradychwys Crist, Creawdr buchedd. /Cyfiaw DB VI 29 127 yngaf /O orchudd Gruffudd, ail Nudd, fy naf; /O erchyll golled, gallmarw fyddaf /A'i orchymyn ef ar ne LlG VII 24 42 fudd ni oludd, olud roddi, /Aerflaidd arwraidd o Eryri. /Eryr ar geinwyr, gamwri - dinam, /Neud einym e PM V 25 44 /Dywawd derwyddon dadeni haelon /O hil eryron o Eryri. /O wyron Ywain, arwyneb Prydain, /Un urddiain L PM V 28 10 yr yn llwyr fy lledfryd - am lary /Am lwry mil o esbyd, /Trydar wasgar wisg ermyd, /Trydydd hael beirdd GM I 9 54 ofrudd! /Ac ysymy dystion a'm testun ganthudd /O esillydd Cynan, Coeling ddadannudd, /Ac er bodd a'm de CBM III 8 23 myn Duw a dewinion - byd /A diwyd dderwyddon, /O eurdorf eurdorchogion, /Ein rhif yn Rhiweirth afon. / EW VI 1 26 siaw a orug tros derfyn - fal gw_^r, /Ef gorau o fab dyn; /Llawch cerdd mawr angerdd Merfyn, /Llyw cad LlF2 VI 10 66 iwyl, ddiolaith - am ei air, /Ni lawer lefair o Fab Mair maith. /Gwae ni gred Trined cyn rhyred rhaith EW VI 6 34 odawr prydfawr Prydain adlam - gwr, /Wyt gorau o fab mam; /Na cha_^r a_^ mi maith gytgam /Ac na chred g PM V 1 53 f ddoethaf, ef ddoethfawr ygnad; /Ef orau a fu o fab tad /A mab gwraig: gwrygwys ei bwyllad. /Pwyllaf a EW VI 4 18 ch yw'r gw_^r arwr, ardwyad - gwerin, /A gorau o fab tad; /Ef oedd aerllew, arllwybr cad, /Ac oedd arll GM I 7 42 au anghlaear, /O Freiddin freenin freiddgar, /O Fadawg o'i fod yn naear, /O nenbren Powys, o ddraig dd OC II 15 51 - dy lwrw, /Dy luddiaw nid hawddwaith; /Dywan o Faelawr fawrdaith, /Dywed ein dyfod Gynllaith. /Dos, w DB VI 35 67 th ni wystlwys, ef a wystla; /Unfed ar bymtheg o Faelawr Saesneg /Pan aeth ar osteg i dir Panna. /Dwy a GM I 8 54 aith foli. /Arddwyreaf hael o hil balch Rhun, /O Faelgwn Gwynedd, gwinfaeth reiddun, /O Gadwallawn Llaw CBM III 24 164 eling, coelfudd cerddorion, /O Arfon, o Fo_^n, o Faelgyning; /Wedi cad wosudd, mawr mygrfudd ming, /Wed HOG II 6 36 ell o Geri Gaer Lliwelydd! /Esgynnais ar felyn o Faelienydd /Hyd yn nhir Rheged rhwng nos a dydd. /Gorp GM I 7 75 rth Caer Lleon, /Pair dragon, draig furthiad, /O Fangor fangeibr oleuad /Hyd orwydd Meirionnydd, meidri CBM III 16 122 th. /Arf torfoedd terfysg, Eingl yng nghydoch /O Fangor hyd fangeibr Dudoch! /Aml iwch feirdd ei fudd, HOG II 12 9 er wen geir ymyl Menai. /Trengisiant trydydydd o Fai - trychanllong /Yn y llynges fordai, /A decant cyn GG II 31 27 dd /Hydr a llaw, nid lle i'w omedd. /Dadwyrain o fain, o fedd - a'n dybydd /I an diburaw og an camwedd. LlLl II 16 61 oed ef enw dy rodd bodd byd! /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Anner LlN II 17 9 ngwn, /Llywelyn a'u rhoddes. /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffwyr lwyr Loegr gymyn, /Anner LlF2 VI 9 6 fydd, pan fo dydd dyar, /Syberwyd o fawrfryd, o fa_^r. /Pedwerydd rhewydd rhyfeddgar /Rhyfeddgrawn rhy CBM IV 6 262 uddfeirch i danan; /Gnawd i'm rhi rhuddfeirdd o faran /A rhoddi rhuddwisg amdanan; /Gnawd y gwna rhudd PM V 14 18 rdd yd gerddwyf, gwrdd yd gre - branes, /Gw_^r o farannwg yn eu harfle. /Llawer uchenaid i'm rhaid dyre PM V 2 20 y fa_^r, feirddion westi, /Gwollachar ei fa_^r o farddoni. /Gw_^yl, Ddafydd lawrydd, lawr orthorri - ca GYC VII 40 8 /Llys uffern ni orfu: /O'r dydd y codes Iesu /O farw yn fyw, da farn fu. /Dyw Mawrth, coeth y doeth w DB VI 29 36 au; /Bu oer im aros y chwedlau: /Na bu_^m farw o fawr bryderau, /Ac yn farw fy arglwydd diau; /Na dyn, LlF2 VI 9 6 ar. /Trydydd fydd, pan fo dydd dyar, /Syberwyd o fawrfryd, o fa_^r. /Pedwerydd rhewydd rhyfeddgar /Rhyf PM V 10 54 lin. /Glyned Duw Trined i'm trugarddawn - fi /O fawrnen Merfyniawn, /Arf myrdd, aradr cyrdd can iawn, GB II 26 132 i ddedwydd, /Ddedwyddion Brefi yn eu broydd. /O fedru canu coeth anrheg - i hael /Cefais-i archafael, GG II 31 27 a llaw, nid lle i'w omedd. /Dadwyrain o fain, o fedd - a'n dybydd /I an diburaw og an camwedd. /Treisw CBM IV 4 179 am rwydd gelennig, /Buelin am win, am wenig - o fedd /Feirdd worsedd wersyllig! /Gwersyll torfoedd tew OC II 14 26 allaw di'r corn ar Gynfelyn /Anrhydeddus feddw o fedd gorewyn, /Ac or mynny hoedl hyd un flwyddyn /Na CBM III 17 4 ych ei harfoll, /O win cyfrgain nid cyfrgoll, /O fedd o fuelin oll. /Gwirawd a'm daerawd, a'm daw - gan DB VI 33 63 hwyr ymweled, /Byddai praff heddiw y pryned - o fedd /Pei yn fyw y'i caffed. /Enwawg w_^r arwr, aur ei CBM IV 6 238 ymryson, /Rhydyrllid fy ngherdd 'y ngheinion - o fedd /Yng nghyntedd Tey_"rnon. /Yng nghyngawr, gwrawr CBM IV 5 144 lain, /Ar win, ar breiddin, ar brain, /Ar fedd o feddgyrn Owain ES I 24 7 byd, /Garawys cymerth pwys penyd. /Dirfawr fu, o feddwl, unpryd: /Dyrwest Duw bu deugeinpryd. /Am dduw CBM III 24 46 _^r oedd gyhafal (dial dyar) /A_^'r gorau a fu o feib Gleisiar; /Gw_^r oedd feirdd arfoll, carddgoll, c CBM III 10 80 ch bod yn llawen, /Wrth awch bryd, awch braint o Feigen CBM III 11 80 neddf, cadw cadr urdden, - ar ddeg /Yr ddugant o Feigen CBM III 10 4 wch bod yn llawen, /Wrth awch bryd awch braint o Feigen. /Awch rhoddaf arawd, arofun - a wnaf /Arfogion DB VI 30 36 d: /Deufab Lywelyn, lew gymynad, /Diofelynt fi o feirch ffysgiad, /Diofelid Duw hwy ac eu tad /Yn y wen GM I 13 17 yllaeth echen) /Ac uchenaid fore; /Gnawd march o feirch rhabire /Yn farch dewr, yn farch dyre. /Gnawd g CBM III 14 24 am lad, /Ac yn nydd rhebydd roddiad /Rhoddion o feirch rhuddion rhad. /Rhad wallaw anaw yn oed awydd - PM V 23 124 sgo: /Llys efnys afneued tra fo, /Lles i fyrdd o feirdd a'i cyrcho. /A ddug y Wyddgrug a'i dyco, - gwyl PM V 26 37 alanedd. /Trydydd, gnawd canrhawd cynrhawedd - o feirdd /Am ei fwrdd cyfannedd; /A'i breiddin a'i wlydd PB VII 18 2 We_^n, lawen lawch cyrdd, /O hiraeth, a faeth o feirdd; /Marwnad heb blyg, hirddrig, hardd /Bellach a CBM III 24 6 geinrwyf, hyglwyf hagen, /Mor wyf hyglau fardd o feirdd ogrfen, /Mor wyf gw_^yn gyfrwys, nid wyf gyfrwe PM V 4 31 ro orig, trwy wy_^r a gweision. /Gwelais fyrdd o feirdd yn oson /Yn moli Rhodri, rhwyf dragon; /Hwynt c LlF2 VI 7 2 Handid fy nghystlwn, nas gwn nas gwys, /O feirdd ysbydaid ysbaid ysbys. /Handwyf huawdl was a wy PM V 5 69 llydw: /Handid lled fy muches! /Caffant fyrdd o feirddion eu lles /O foli Rhodri ryodres GM I 7 116 /Lliaws bardd a borthid ar ei fwys /Ar ei fedd o felged gwlad Athrwys; /Lliaws eurfail fawr yn llys lla LlG VII 27 38 ddiargel. /Neud aelaw cwynaw (neud cynhawel) /O Ferwyn hyd fawr Hirddywel /Am yr ddwyn terrwyn, twrf u BF VII 50 35 edd wasgarocaf, /Gw_^r oedd arbennig, bennaf - o filwyr /Hyd ym Mhorth Wygyr, eryr araf. /Y Gw_^r a gym DB VI 31 7 Prydain briodorion, /Lleiddiaid, gadfleiniaid o flaen Arfon, /Llywelyn glodfawr Fawr a'i feibion. /Lly DB VI 35 58 r ddeg diwraidd Elfael, fro Hyfaidd, /Arwraidd o flaidd a'i harfeidda; /Deuddegfed yn iawn y dug Werthr CBM III 24 69 /Erlid a berid o'i beriglaw, /Ernywed arnaf-i o fod arnaw /Ddeyerin dderwin: dir eu cuddiaw! /Er pan y GB II 26 137 r gosteg, /I foli Dewi, da Gymra_"eg, - eofn, /O fodd bryd a bron, o brydest chweg, /O brydest ddyllest PB VII 8 22 sgwyd, ysgwn eurwledd, /Rhuthr ryn ni gais ran o fodd, /Rhugl iawn ei ddawn yn ei ddydd, /Rhuddbar, faw LlF1 II 1 29 i thref gan ei thrwydded. /Gwyn ei fyd a fydd, o foddha_"ed, /Men y trig gwledig gwlad Ednyfed; /Gwyn e DLlM II 18 25 gan oddaith. /Ni tha_"wn, pei byddwn celfydd, /O foli Mab Duw diwenydd. /Cyn 'yn nwyn yn herw yn herwy CBM IV 6 282 ar, bwrw lwrw lid anwar) /Bwyd adar o'i adaf. /O foli pair deon pyr dawaf? /O ddo_^r co_^r Coeling cynn PM V 5 70 fy muches! /Caffant fyrdd o feirddion eu lles /O foli Rhodri ryodres HOG II 11 9 genddi yn gas! /Cyd gwnelwyf ar ddyn urddas - o foliant, /Ni'm gwna poen rwyddiant boddiant, pa dras! GM I 9 13 hyntefin /Yn ethryb caru caerwys febin. /Pell o Fo_^n fain yd fydd twythwal werin, /Esmwyth ysydd imi PM V 9 2 Rhag rhwy Dygannwy dygynwyre - glyw, /O Fo_^n hyd Fynyw llyw llu angdde, /Dyrydd i dorf dyre - BF VII 50 31 r cywiraf, /Gw_^r cywirgoeth doeth, detholaf - o Fo_^n /Hyd yng Nghaer Llion, y lle tecaf; /Gw_^r fu Ly CBM III 24 164 fonedd Coeling, coelfudd cerddorion, /O Arfon, o Fo_^n, o Faelgyning; /Wedi cad wosudd, mawr mygrfudd m D-5 VI 36 9 eth Duw nef o'i dangnefedd /Ym mru morwyn fwyn o fonedd - Anna /Duw Gw_^yl Faria fawr Gyhydedd. /Pan fu LlF1 II 2 59 a_^nt, ydd af. /Dragon ddraig Gwynedd, dragon o fonedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ni'th omeddaf. /Mi a fu CBM III 24 163 lling, /O'r glyw glew dywal ni da_^l ni ding, /O fonedd Coeling, coelfudd cerddorion, /O Arfon, o Fo_^n LlG VII 24 147 /Hawlwr gwlad arall, gwledig rhiau; /Harddedd o fonedd, faengaerau - dreisddwyn, /Hirbell fal Fflamddw DLlM II 18 45 dd! /Mi ni'm dawr cyn de_^l dros elfydd /Llanw o fo_^r a llif o fynydd, /A nu bei gallwn ymgerydd - a_^ CBM IV 4 249 mwynfawr Mo_^n. /Nid gair gau, ef gorau gwron /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon! /Hyd Elfed, trefred trag PM V 4 26 ud Dey_"rnon; /Fy nhafawd yn frawd ar Frython /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon. /Mi i'm deddf wyf diamry D-1 I 1 45 rrwyn am dir, rhi rhaith cywir o hil Morgant, /O Forgannwg, o Rieinwg, rhadau rhwyddaint, /O Dey_"rnon, CBM IV 9 44 , /Buelin oreurin wirawd, /Buarth llad llonydd o fragawd. /Buches cyrdd, cerddorion wasgawd, /Buchedd g OC II 14 17 d, /Hirlas ei arwydd, aur ei dudded. /A dyddwg o fragawd wirawd worgred /Ar llaw Wgawn draws dros ei we HOG II 8 4 ewis synnwyr syniaw ar wreigiaidd /Ban ddywaid o fraidd weddaidd wofeg; /A'm dewis gydran, gyhydreg - a LlG VII 24 9 m grym Gruffudd etifedd; /Rhwysg frwysg fraisg o fraint a dewredd, /Rhudd barau o beri cochwedd; /Rhyw CBM III 3 80 cyn ni bwyf gywraint, /Cynddelw wyf, cynhelwaf o fraint: /Cerdd newydd i'm rhebydd rygaint, /Cain awen GYC VII 36 1 Oer galon dan fron o fraw - allwynin /Am frenin, dderwin ddo_^r Aberffraw, GYC VII 36 61 n, cof dyn ni'm daw. /Oerfelawg calon dan fron o fraw, /Rhewydd fal crinwydd ysy'n crinaw: /Poni welwch GM I 7 41 u o'i oesfriw, aesfrau, /O'i angau anghlaear, /O Freiddin freenin freiddgar, /O Fadawg o'i fod yn naear ES I 21 4 as Mair o Iesu. /Mad ganed Ei bronged o'i bru /O freinawl ganmawl gynyddu. /Ef yn llwyr a'n gw_^yr, Ef CBM III 26 115 raff edlid ysid ysaffwn. /Dyfnaswn freisgddawn o freisgrodd Einiawn, /Da ddigawn a ddygwn, /Nid oedd ne CBM IV 13 14 if se_^r, rhwy cigleu, cigwledd rad - i frain /O freisgwyr ardwyad, /Cerrynt fy llyw nid lledrad, /Cwr PhB VI 15 28 nnwyr senedd - saint, /Gw_^r a wy_^s ei fraint o frenhinedd. /Gorau yw gennyf-i gorfedd - neuaddawr, / LlG VII 24 6 rhi, rhwyf Arllechwedd, /Rhuddfoawg freiniawg o frenhinedd. /Rhyfyg Udd Cesar, treisfar trosedd, /Rhu CBM III 13 42 'm rhwyf o'm rhwylwaith - molawd, /Nid moliant o friwiaith: /Delw y'm peirch a_^ meirch mygr hydaith, / PM V 1 109 caddug - prydfawr, /Gwy_^r Prydain rhwy gorug /O fro Echeifiaint uchelgrug /Hyd Wynfryn Llundain, lle c EG VI 18 102 /Llachar fa_^r, aerfar erfyniad, /Llachar fron o frydau Gwriad, /Lluchiaint gweilch am walch gynifiad / CBM III 26 80 Ef wnaeth a_^ gwaedwayw gwaed abwyd - i frain /O Frynaich, tra adwyd: /Gwayw cynllew, cynlladd ei annwy PM V 1 137 a Efa, efnys hawl, /Ei asen, bu asw cythrawl. /O frys amryfys amryfawl /Ein hendad, handym angheuawl. / PM V 11 46 Cynan, darogan derwyddon, - dyddaw; /Ef doddyw o Frython, /Anaw gwynaw gerddorion, /Un oedd well, udd m OC II 15 42 wyn, gennad, gadr ardal - teulu /Teilwng medd o fual, /A dywan Dynobydwal /A dywed ein dyfod Ia_^l. /C CBM IV 6 141 awg a rydd eurdal - im er cerdd, /A'm ceinion o fual, /Ffrawdd ystryw, estronion hual /Ffysg dyffysg d ES I 17 1 Gnawd yr yfawd glyw gloyw-win - o fual /O fuarth buelin; /Gnawd cathlau cogau cyntefin; ES I 17 2 Gnawd yr yfawd glyw gloyw-win - o fual /O fuarth buelin; /Gnawd cathlau cogau cyntefin; /Gnawd y EW VI 3 29 uddaur Afia. /A gaffo fy llyw llaw ffodiawg - o fudd, /Ef a fydd gwasgarawg /Ar lles beirdd bwrdd digu CBM III 24 66 ryfynt wrth edrifaw /Rhodd a gefais, o'i fodd, o fudd ganthaw; /Eryr glyw glewaf, neuaf na ddaw, /Erlid CBM III 17 4 harfoll, /O win cyfrgain nid cyfrgoll, /O fedd o fuelin oll. /Gwirawd a'm daerawd, a'm daw - gan rebydd GM I 9 161 ydoedd Owain hir, hywystl bedydd! /Ac a'm dawl o fun fenwawl ddefnydd /A ddyfnwys a_^ mi maith gerenny DLlM II 18 45 wr cyn de_^l dros elfydd /Llanw o fo_^r a llif o fynydd, /A nu bei gallwn ymgerydd - a_^ Duw /Ydd oedd DB VI 31 15 iadon, /Llary gyngaws, drwy gyngor doethion, /O Fynyw hyd faen-Gaer Lleon. /Ail coll in colled anhyrro HF VII 23 3 nwalch ri. /Gw_^r a'm doddyw gwall o'i golli - o fyw, /Gw_'reiddlyw a glyw ei glodfori. /Gw_^r telaid t OC II 15 4 dd cyrdd cyfeddau dduun, /Pa ffordd ydd awn-ni o Ffordun? /Dos, was, yn ebrwydd heb roddi - gair da /I' GB II 26 158 /A lle_^n a llyfrau a'r llen bali. /Pan ddaeth o Ffrainc Ffranc o'i erchi /Iechyd rhag clefyd, rhag clw DB VI 30 66 edd, /A llu o Brydain, llwrw dybrydedd, /A llu o Ffrainc, ffyrf ffrawdd galledd: /I goron Lundain, er g CBM IV 6 69 ei emys. /Emys ffraeth yn ffrwynfawr a'm daw /O ffrawdd fodd udd, heb luddiaw; /Caffwn ei radau, caffa DB VI 28 6 wybu_^m erioed fedru Saesneg, /Ni wn ymadrawdd o ffrawdd Ffrangeg; /Pan geisiais-i esill o Enilleg, /Ca CBM IV 16 113 yth lwythlen, wastadwen westfa /Yn ffrwythlawn o ffrwythau terra. /Terwynawl Iechydawl, iacha, /Bardd a CBM IV 17 10 urail dyrawr, /Ofer, difuner, llyther lleawr, /O ffydd a chrefydd ydd achretawr. /O ffyrf ioli Tri o dr MG VII 33 30 ch. /Tithau, yr enaid, paid! Na'm pytych, /Tro o ffyrdd didro hyd tra'i ceffych, /Tyn droed dy feddwl, CBM IV 17 11 er lleawr, /O ffydd a chrefydd ydd achretawr. /O ffyrf ioli Tri o draethawd berffaith, /O egwydedd iai PB VII 8 8 wychr lym ddraig ail Maig Myngfras, /Gwychwlad o gad a gedwis. /Cadw, Faredudd, cadr eurdorf! /Cadoedd CBM III 16 22 n, gyman gymyniad, /Bolchlafn goch heb guchied o gad; /Brondor wrdd orddrud, orddyfniad - cnudoedd /Uch CBM III 12 21 'i laith! /Lleithiglwyth hydwyth, hud wasgar - o gad, /Brwysg luchiad, braisg lachar, /Ef oedd lew, oe CBM III 21 204 frodorion: /Golchynt eu deurudd dewr weision - o gad, /Gwastad gymynad gymynogion! /Can eddyw ein llyw, CBM III 26 77 yd /Gwawd folawd fal y derllyddwyd, /Ef guniad o gad ni gilwyd, /Ef laddai, ef wanai, wanwyd, /Ef wnae CBM IV 6 13 Ffleimiaid graid gryd lofrudd, /Brwysg a na_^d o gad oedd ganthudd, /Brwydr a chrwydr a chryd arnaddudd CBM IV 18 50 o dywyll trydwyll trefred, /O anghyffred gadw, o gadarn alar, /O garchar esgar pan ysgared. /Ac Ef yw e MeiG I 33 57 ein hoes. /Anrhaid ystyriaid, ysbaid, eisoes, /O gadarn gadwent, camp present oes: /A fu oedawg ddoe, h CBM IV 8 33 , llywiawdr, llyw amnifer; /Tey_"rnfro a geidw o gadarnder, /Tey_"rnfron Heilyn haelon ddadfer, /Tey_"r CBM IV 4 291 llwyrdraws ei nifer, /O dorri o derrwyn ober /O gadau rhifedau rhif se_^r, /O gadwyd Prydain rhag pryd CBM III 24 160 feching) /O'r cedeirn cedawl hawl hirddifing, /O Gadell ener, o Gadelling, /O'r gla_^n esillydd, gloyw CBM III 24 160 edeirn cedawl hawl hirddifing, /O Gadell ener, o Gadelling, /O'r gla_^n esillydd, gloyw esilling, /O'r GM I 8 55 Rhun, /O Faelgwn Gwynedd, gwinfaeth reiddun, /O Gadwallawn Llawhir, llawr fab Einiawn Yrth, /O Arth Or PM V 11 10 yn doll. /Tyllon ei alon, ei a_^l - a gedwis /O gadwent ac ynial, /Hoeddlfrau hydrglau gleddyfal /Hyd CBM IV 6 290 ydd py gelaf - fy ngair? /Ei gadair a gadwaf. /O gadwent, o gadwyd eithaf /Athwyd fyth a_^'th enw yn fw LlF2 VI 10 36 d pa hyd ater. /Ni mad erlyn dyn dim ehofnder /O gadwent present heb brysurder. /Ys edifar fyth tra fy GM I 14 90 ffaw ganrhed, /I'm dyddwyn o'm Duw i'm dylyed /O gadwent present pre_`s efrifed. /Efrydd fydd dechrau d CBM IV 16 98 a_^r, na'm casa, /Na'm goludd i'm golochwyda. /O gadwent present y brysia - dial /Blas afal, blys Efa, CBM IV 6 290 f - fy ngair? /Ei gadair a gadwaf. /O gadwent, o gadwyd eithaf /Athwyd fyth a_^'th enw yn fwyaf /A'th d CBM IV 4 292 o derrwyn ober /O gadau rhifedau rhif se_^r, /O gadwyd Prydain rhag pryder - gorwlad, /Gorfloddiad gor HOG II 12 8 ddef ni noddai, /Hawdd gweled goleulosg arnai /O gaer wen geir ymyl Menai. /Trengisiant trydydydd o Fai CBM IV 17 109 d teg hynafiaeth, /Can dug pymwan Crist pymoes o gaeth, /O yng, o gyfyng gymodogaeth. /O angor tewdor ( DB VI 33 74 rynwys-ni, pridwerth galed, /O uffern gethern, o gaethiwed, /A wnaeth yma dda yng nghalchdo_"ed, /A wne CBM IV 18 43 f blant o blaid anghred, /O anghyfraith faith, o gaethiwed; /Dyfu i'n gofwy ein gofuned, /Dyfu wrhydri, DB VI 33 7 ir, /Rhy fychan i Dduw a ddiwygir, /Rhy afnam o gam a gymerir, /Rhy annawd o beth a bregethir. /Gwelai ES I 23 29 blu o Dduw ar ein buchedd. /Pechu yr ddigonsam o gam garedd: /Amgyrwyf, Drindawd, Dy drugaredd! /Mesur GYC VII 40 19 rist /Croes dolur archollau, /Gwae a goddo mam o gam (nid gau), /Gwae a goddo tad (nid rhad Rhiau), /Gw GB II 26 77 /Ac ar nawdd Dewi y dihangwyf, /A ddigonais-i o gam, o gynghlwyf - difri, /I Dduw a Dewi y diwycwyf, / PM V 25 42 /Darogan Myrddin dyfod breienin /O Gymru werin o gamhwri; /Dywawd derwyddon dadeni haelon /O hil eryron D-4 VI 20 46 llwys te_"yrn, tew arnad - i'w henw, /Ef henyw o gancad, /Llyw Gwynedd, gwynfydig wlad, /Llwyth lleudir CBM IV 18 35 wared arnaf, /Gwedi treiglaw byd, budd arnaf. /O ganiad y Tad te_"yrneiddiaf /A'r Mab a'r Ysbryd, glend CBM III 11 8 cynhaliaf; /O gerddau bleiddiau blaengwriaf, /O ganon cerddorion canaf. /Canaon Selyf, seirff cadau - MG VII 32 26 on a_^ diolchau, /Llewenydd mawr a llawer gawr o ganuau: /`I Dduw gloria, pax in terra i'n terfynau, /H BF VII 52 7 Yn y mae godrig dig dilafar! /Collais a gerais o ga_^r - ac arglwydd, /Erglyw eu tramgwydd, trymgwyn an LlF1 II 5 55 /Rhag arynaig Brawd braw fi, /Ar a gollo pawb o ga_^r /Ar wyneb daear dybi. /Ail ddydd cyn no dydd dil GB II 26 144 Gro_"eg /Ac Iwerddon dirion, dir Gwyddeleg!): /O Garawn gan iawn, gan eho_"eg, /Hyd ar Dywi, afon firai ES I 24 32 ern, wern weglyd, /O gyffro daear, o gyffryd, /O garchar anghlaear anghlyd. /Aml syrthasant blant o'i b ES I 24 27 a'n gweryd /[ ]Argleidriad, Fab rhad, rhyhyd - o garchar, /Bu Ef a gyrchwys Ei arfeddyd. /Dug Mab Duw o CBM IV 18 51 trefred, /O anghyffred gadw, o gadarn alar, /O garchar esgar pan ysgared. /Ac Ef yw ein Llyw, ein llw ES I 17 31 in. /Trugaredd a'th fo o'th feinin - gaerwedd /O garu Duw Ddewin! /Llywelyn, hyddyn, haedd amar - cywla IRh VII 30 2 Neud wyf ddigarad, cyd bwyf digerydd /O garu nwyf llu neud lliaws dydd; /Hawl hyfawl ganmawl g LlF2 VI 10 73 uffern ar gethern gaith. /A warawd pymoes byd o geithiwed - uffern, /O blith y gethern gaeth efrifed, DB VI 29 99 ! /Gruffudd aur digudd, ef dygnaf - ei gw_^yn /O genedl plant Addaf; /Griff ne_^r, o'm pryder y prydaf CBM III 3 25 edd, /Prif obrwy, obryn trugaredd; /Mad ganed o geneddl fonedd /Mawrwledig mawrwlad tyllyedd, /Mad gor PB VII 7 22 _^r glew oedd Forgant, gwrdd gledd - gogoned, /O geneddl tey_"rnedd, /Gwawr llawr, lluosawg fonedd, /Gw CBM III 11 7 uw dylyaf - arddelw, /Dull cynnelw cynhaliaf; /O gerddau bleiddiau blaengwriaf, /O ganon cerddorion can DB VI 35 52 aerfa; /Wythfed hynt greulawn i Garnywyllawn, /O Geredigiawn y'i dug yna. /Nawfed Frycheiniawg, naw cad OC II 15 9 wan trwyddi, /Dywed ein dyfod Geri. /Dos, was, o Geri ac archwn wrthid /Rhag ein llid ein llochi; /Diwe HOG II 6 35 lwydd nef a llawr, Gwawr Gwyndodydd, /Mor bell o Geri Gaer Lliwelydd! /Esgynnais ar felyn o Faelienydd GM I 8 83 naf neuaf na'm llas. /Ac o'r maint ysydd arnaf o gerydd /Cymydd a_^'th brydydd ni bryd yn fas. /Mab Gru MG VII 34 8 el, fy mabsant, /A thi yn drech no chwechant /O gethern blin uffern blant. /Plant Mihangel sant! Y sar GYC VII 43 26 i'r byd Ei boen a'i benyd, /Er ei ddwyn i gyd o gidwm law. /Ac yna y dywaid, y dyd uchenaid: /`Mae ef PM V 27 2 ig treisig y trawsiolaf - Dduw /A ddigawn iach o glaf, /Milwrmilwyr fodrydaf, /Madawg lawdde_"awg, lary GYC VII 36 40 ganthaw) /O gleddyfawd trwm tramgwydd arnaw, /O gleddyfau hir yn ei ddiriaw, /O glwyf am fy rhwyf ysy' GYC VII 36 39 ist drostaw /(Arglwydd gwir gwared i ganthaw) /O gleddyfawd trwm tramgwydd arnaw, /O gleddyfau hir yn e GYC VII 41 13 of y daw angau), /Ac na wddant, rhag a glywant o glefydiau /Bryder ddiriaw, pa bryd y daw eu dwyn wynta CBM III 13 10 ydawg, pwyllawg, pwyll goddaith, /Pell ei glod o gludaw anrhaith! /Praidd wasgar dreisfar, drisaith - g CBM III 7 18 r Bra_^n fab Lly_^r Llediaith, /Rhwydd ei glod o gludaw anrhaith, /Rhuddfoawg faon ni olaith, /Rhad was D-4 VI 20 44 endud Glud yd glywyd, /Yng Ngwenwaun befr bell o Glwyd. /Pebyllwys te_"yrn, tew arnad - i'w henw, /Ef h GYC VII 36 41 mgwydd arnaw, /O gleddyfau hir yn ei ddiriaw, /O glwyf am fy rhwyf ysy'm rhwyfaw, /O glywed lludded lly CBM IV 5 49 /Llaffethair i ffo ffordd byd. /Byd trist wyf o glwyf am glaer ddychryn - traul /Can trengis llid edwy GYC VII 36 42 ddiriaw, /O glwyf am fy rhwyf ysy'm rhwyfaw, /O glywed lludded llyw Bod Faeaw! /Cwbl a was a las o law CBM IV 9 32 od a rhod a rhawd - o beleidr /A rheeidr rhudd o gnawd; /Gwelais-i hael o hil Anarawd, /A'i gweles, gwe MG VII 32 29 iechyd i gyd gwedi angau'. /Gwylynt wy_^r gynt o gof hirynt, herwydd tadau, /Gwylwyr cywrain, gwy_^r y LlF1 II 2 21 ddaf - ei fod, /O gyfannod clod er clud alaf. /O gofynnir pwy, py rydd fwyaf, /O saffwn as gwn nas gwae CBM IV 6 284 pyr dawaf? /O ddo_^r co_^r Coeling cynnelwaf. /O golofn Prydain y prydaf - yn gelfydd /O'r defnydd y dy PB VII 17 2 O ddwyn Bleddynt o Dduw nef, /O goll cywir arfoll cof, /Glud yw herw hiraeth arnaf, /G OC II 14 96 au. /Ochan Grist, mor wyf drist o'r anaelau! /O goll Moriddig mawr ei eisiau. /Dywallaw di'r corn, can ES I 15 21 aeth - eirchiaid, /A'm parchai llu meddfaeth. /O golled rhy-m-gallad mawrwaeth, /Rhyallas drais diredd CBM IV 6 41 rch dihefeirch a_^ diheuben - glyw /Deheubarth o Gollen, /Hud amnawdd hirflawdd, hirwen - ei ysgor, /Hi EW VI 4 5 lon don (dug fi) /Ac neud trwydoll o'i golli. /O golli Madawg, etgyllaeth - cofion, /Gwyw calon can hir ES I 15 19 yf, yn alaeth, /Gwae Brydain am briodoriaeth! /O golli Rhodri neud rhygaeth - eirchiaid, /A'm parchai GYC VII 40 99 /Er Ei goron ddrain a'i wir ddoniau, /Er a fu o grair, er Ei wir gadair, /Er a orug Mair o'i mawr rada DLlM II 18 34 ilydd, /Gwelai darf ar dyrfa oswydd. /Ni weled o gred a bedydd - etwa /Ei gynna gysteddlydd. /Ni wnaeth CBM III 11 32 farfogion dileddf, /I wrthod annod ac anneddf /O greulafn, o greulawn gynneddf. /Cynneddf gwy_^r meddfa CBM III 11 32 leddf, /I wrthod annod ac anneddf /O greulafn, o greulawn gynneddf. /Cynneddf gwy_^r meddfaeth, meddgyr GYC VII 43 6 igiaw, /Na phoeni gau galon dreulaw, /Na myned o Grist i'r grog erddaw, /Ac na w_^yr yn llwyr llebyddia PC II 19 18 eth. /Yn y berwid brad Brython - anghristiawn /O Gristin a'i meibion, /Ni bo dyn ym myw ym Mo_^n /O'r B GM I 14 69 a mo_^r, tra mawr derfyn, /Tir rygymyrth Crist o groes edwyn - cethri /Trwy amrygolli daioni dyn: /Duw BF VII 57 5 ngau gethrau i gan gythrawl. /Erbyniad pum oes o groes greuawl, /Arbennig Wledig, wlad Gyfreithiawl, /A PhB VI 15 11 geufeirdd /Anghyfrwys i beryf ei henrhydedd. /O gwnaeth Golydan gyflafan ddiriaid /(Bid ar ei enaid yr GYC VII 42 14 edda. /Edrych dy fuchedd cyn myned i'th fedd, /O gwnaethost gamwedd, na ryfedda /Bod yn ddir talu ger b DB VI 26 48 Cymry! /Can gwnaf dy foliant, fal y'i heddy, /O gwnei iawn o'm dawn ni'm diawy. /O wythlonder, ne_^r, CBM III 24 14 dau Bradwen, /Mor debyg fy mod megys Gwyddien /O gwyddaw pob llawr cer llaw ei ben; /Mor nawd pob rhaha CBM III 7 22 nghad, yng nghunllaith, /Llafn gwyar a ga_^r o gydwaith, /Llaw esgud dan ysgwyd galchfraith, /Llyw Po CBM IV 18 83 ledig arbennig, erbyn atad /Erbarch o gyfarch, o gyfaenad: /Fy nigabl barabl a rybarad, /Fy ngherdd i' LlF1 II 2 20 ddaf. /Cerydd a ryfydd, ni ryfeddaf - ei fod, /O gyfannod clod er clud alaf. /O gofynnir pwy, py rydd f CBM IV 18 83 iolais. /Gwledig arbennig, erbyn atad /Erbarch o gyfarch, o gyfaenad: /Fy nigabl barabl a rybarad, /Fy CBM III 25 1 Rhirid, rhwyf gwryd gwraf - o gyfedd /A gefais ei alaf, /A Duw a'i dug i arnaf /A dd CBM III 12 29 riad cad ciglau. /Ciglau beleidr briw, brith - o gyfergyr, /A gwaed gwy_^r i ar wlith, /A gwyach hylef, CBM III 16 185 i doddwyf ar hael hyd ar hwn! /Honitor ei glod o gyflawnder - cyrdd, /Cerddorion a'i dadfer: /Dychyfyd IRh VII 31 1 Pei cawn o gyflwr gyfle brofi - rhin, /Cyd bai rho_^n fy nghrogi, MB I 3 41 eddawd /Nad e_^l yn rhygoll o'i holl bechawd. /O gyfranc brenhinedd brain foddawg, /Pan fai gyfluydd o CBM IV 18 55 /Ac Ef, Arglwydd nef, tangnef tynged, /A'n dug o gyfrgoll pan archolled; /Ac Ef dwyre in, ac ef daered CBM IV 17 110 /Can dug pymwan Crist pymoes o gaeth, /O yng, o gyfyng gymodogaeth. /O angor tewdor (tud alaeth - gymw ES I 24 31 n ac ergryd, /O oerwern uffern, wern weglyd, /O gyffro daear, o gyffryd, /O garchar anghlaear anghlyd. ES I 24 31 oerwern uffern, wern weglyd, /O gyffro daear, o gyffryd, /O garchar anghlaear anghlyd. /Aml syrthasant GB II 26 77 nawdd Dewi y dihangwyf, /A ddigonais-i o gam, o gynghlwyf - difri, /I Dduw a Dewi y diwycwyf, /Canys d CBM IV 4 285 eth im a_^ llawer! /O gynnif o gynnal iawnder /O gyngreddf, o ddeddf, o ddyfnder, /O ddiffryd Gwyndyd DB VI 35 84 ia: /Cymen Llywelyn, cymerth ei derfyn, /Cymru o gylchyn a gylchyna; /Gwystlwys ei dragon hyd yng Nghae GB II 26 289 yn decaf o'r tey_"rnedd. /O'r digonsam-ni gam o gymaredd /Cyfodwn, archwn arch ddiomedd /Drwy eirioled DB VI 30 88 _^ Dafydd dreisrydd drosedd - cyn golo, /Ni bu o Gymro ei gymrodedd. /Bu_^m i gyda hael, hwylglod ryse LlG VII 24 36 Sais i drais ei droedfedd - o'i fro! /Nis oes o Gymro ei gymrodedd! /Cymrodedd fy llyw, lluoedd beri, BF VII 50 19 Gymru, hy y'i henwaf: /Gwrawl Lywelyn, gwraf - o Gymro, /Gw_^r ni garai ffo i'r ffordd nesaf. /Gw_^r gw PM V 26 80 wyf a'th weled /Yn bennaf unbennaeth o'r Gred /O Gymro, o Gymru giwed; /O bob tey_"rnas tey_"rnged - i' DB VI 35 43 raeth nad y_^nt trada; /Pedwaredd i fro pennaf o Gymro, /Penfro oddyno, Rhos oddyna. /Pymed Forgannwg, PM V 26 80 weled /Yn bennaf unbennaeth o'r Gred /O Gymro, o Gymru giwed; /O bob tey_"rnas tey_"rnged - i'n rhwyf, PM V 25 42 wrth ymbrofi. /Darogan Myrddin dyfod breienin /O Gymru werin o gamhwri; /Dywawd derwyddon dadeni haelon IRh VII 29 33 rllwybr arwain main merierid. /Pan fu Gymry lu o gymrwynlid /Yn cymryd cytgof am eu gofid, /Am brydu ca PM V 20 2 ele Nodolig i'r a'i dyly - Lloegr, /Delis llew o Gymry, /Yn gerdd gydfod, rhod ryly, /Yn ged gyhydr, ga MB I 3 149 dd ei ergryd hyd lew dyfydd. /Cadwaladr gedawl o gynfedydd, /Cynte_"ig ar gan, Calan weinydd. /Gnawd gw GM I 9 67 Ni'm rhoddwy rhwydd eirioes f[ ] /[ ]ach llywy o gynllewych huan /[ ]eir yd gyflachudd. /Achubais rhag CBM IV 4 284 ni'm doeth /Can doeth im a_^ llawer! /O gynnif o gynnal iawnder /O gyngreddf, o ddeddf, o ddyfnder, /O CBM IV 4 284 anober - ni'm doeth /Can doeth im a_^ llawer! /O gynnif o gynnal iawnder /O gyngreddf, o ddeddf, o ddyf GB II 26 134 - i hael /Cefais-i archafael, caffaf-i osteg /O gyrchu Brefi braint ehedeg, /Dy-m-gordden yn llawen ll OC II 14 131 - melys /I ergyrwayw gwry_^s gochwys yn rhaid /O gyrn buelyn balch oreuraid. /Er gobryn gobrwy gwerth e MB I 3 73 ug, neu'm gorug yn oludawg. /Yfais gan de_"yrn o gyrn eurawg /Arfodd faedd feiddiad angad weiniawg; /Yn EW VI 6 29 r cymhendawd, /Cedawl, cadw fi i'th gysgawd. /O gysgawd tafawd, da yr awr - y medrais /Ymadrawdd o Ddu EGM I 28 42 sawd. /Na chysgwn, canwn canon arawd, /Can nid o gysgu y daw gwasgawd. /Ar Dduw addef nef fy llef llwyp LlG VII 25 18 n eidduned. /Ti gorau rhiau rhuddwisg ar lled /O gywan amws ar ei ganfed; /Ti freisgaf mab dyn o dir Cr MeiG I 33 63 a wna Cadair. /A gaiff a gaffer yn ddiadnair /O gywyd a gwaith a gw_^yth gellwair. /Can ydoedd angau y MeiG I 32 5 gyrbwyllaf /[ ]Caredd braint camwedd, camaf - o gywyd, /O'm bryd cyn gweryd y'i gwaredaf. /Caru Duw i LlF1 II 3 25 m a genais, /Haedding Fair, fal y'i haeddais! /O haeddais-i ai clais ai clwyfiant - rhyfedd /Ai rhyfel PM V 26 104 ud wrthudd, fudd fyged, /I'th eisor, i'th oes o haeled, /Wrth Fordaf a Nudd, pan rodded - rhuddaur /A CBM III 26 103 n, /Un catgun fal catgi Aeron, /Un a fu haelaf o haelon - Cymru, /Un cymraisg ei roddion, /Un mawrllary EW VI 3 23 gelyn - i Ffrainc, /Boed ffrawddus ei derfyn; /O haelon, haelaf mab dyn, /Hawl llu haelfab Llywelyn. /M CBM III 21 21 rwyf gawr, ffraethlawr ffrwythlawn) /Pwy ceidw o haelon hil Cadwgawn /Tewdor am ysgor, am isgell grawn? OC II 14 114 dd gochwys pawb pan atgorsant; /Neud oedd lawn o haul Hirfryn a phant. /Dywallaw di'r corn i'r cynifiai D-2 I 2 50 oryw: /Gorpo gw_^r gwledd drwy dangnefedd hedd o heddiw PM V 23 46 ein cymar, /Oedd amau i'r byd bod abar /Ohonam o henaint lleithiar; /Mawr gadau angau anghlaear, /Meirw EG VI 18 100 yn llygad. /Ni henyw o afryw afrad, /Mi henwyf o henwyr ei dad. /Llachar fa_^r, aerfar erfyniad, /Llach CBM IV 9 33 eidr /A rheeidr rhudd o gnawd; /Gwelais-i hael o hil Anarawd, /A'i gweles, gwelai ryfeddawd: /Mal cadar GM I 8 53 th ugain iaith wy faith foli. /Arddwyreaf hael o hil balch Rhun, /O Faelgwn Gwynedd, gwinfaeth reiddun, LlG VII 24 39 rhwyf eirioes aer ddyfysgi. /Cymro yw haelryw o hil Beli - Hir /Yn herwydd ei brofi. /Eurfudd ni oludd PM V 2 13 awg orthywys, o'm gorthewi. /Nid addawaf, hael o hil Beli, /Na bwyf bwyll sarrug o bell sorri. /Gwn, yn CBM III 8 32 gyfing, /A llawer gw_^r gwrdd yn ing /Gan hael o hil Cadelling. /Yn Ystrad Langwm ystyriais - ein glyw, OC II 14 32 n Arwystli, arwystl terfyn, /Dragon Owain hael o hil Cynfyn, /Dragon a'i dechrau ac niw dychryn - cad, LlF2 VI 8 5 golofn, aur ei goelfain. /Clud Gamlan, cynran o hil cynrain, /Mal Clydno Eidyn, prif gyfrin prain. /Cl CBM IV 3 1 Arddwyreaf hael o hil Einiawn - Yrth, /[]chir ei byrth erbyn berthnawn, GM I 8 57 O Arth Orben, aerbost catgun. /Arddwyreaf hael o hil Eneas, /Arddwyreaf lew, llew lluch efras, /Arddwyr HF VII 22 25 /Difefl ne_^r, ffyrfder Ffaraon, /Dinam hael, o hil eryron, /Dinag ddraig, dinas cerddorion PM V 25 44 in o gamhwri; /Dywawd derwyddon dadeni haelon /O hil eryron o Eryri. /O wyron Ywain, arwyneb Prydain, / DB VI 29 40 udd, ni'm dyhudd, na dau. /Gwael yw colli hael o hil Genau, /Gwag yw byd bod yn ei faddau. /Gwirfab Duw GM I 8 1 Arddwyreaf-i hael o hil Gruffudd, /O adian Cynan, Cynwydiawn udd. /Owain y GM I 8 19 gorfod i fod i fab Gruffudd! /Arddwyreaf hael o hil Iago /A gennis dra chas dra Chors Fochno, /A gyrch CBM III 15 26 yf. /Nid wyf ddiletgynt am ddiletgawdd - hael /O hil Iorferth Hirflawdd, /Colled gw_^r eurged aergawdd, PM V 24 2 yre, udd bre breiniawg, /Breisglew afael, hael o hil Madawg, /Arwr yn arfau, aerfeddawg - de_"yrn, /Ery LlG VII 28 18 eifrudd, glod wasgarawg, /Mawrddrud afael hael o hil Madawg; /Mawr bair cynghywair, cynfarchawg - yng HF VII 23 12 w_^r ni adai Loegr i losgi - ei derfyn. /Gw_^r o hil Merfyn, mawrfryd Benlli, /Gw_^r torfoedd, gw_^r gw EW VI 1 19 al gw_^r /Ar ei ga_^r a'i estrawn; /Peryf hael o hil Merfyniawn, /Prudd yn ei ddeurudd ei ddawn. /I'th D-1 I 1 44 ryd gormant, /Terrwyn am dir, rhi rhaith cywir o hil Morgant, /O Forgannwg, o Rieinwg, rhadau rhwyddain GM I 8 27 o, /A elwir o wir orau Cymro. /Arddwyreaf hael o hil Rhodri, /Ardwyad gorwlad, gwerlin teithi; /Teithi BF VII 54 8 a gollais, tri - dyledogion, /Brodorion haelon o hil Rhodri. /Rhy draws fuam oll cyn eu colli, /Rhy dri CBM III 5 75 ar feinwen fyned eilwaith, /Na chymydd a_^ hi o hir obaith, /Na chymer wrtheb a dan wrthiaith. /Nid af CBM III 5 84 es fardd dwfn, dinus gyfiaith, /A garwy yn hwy o hir obaith. /Ni'm hathraidd-i meingan meingadr ei hyst PM V 1 114 yfrddug. /Alaeth ei bennaeth ar bob engiriawl /O hir wawl Hiraddug. /Ef wrawl, o'i orofn rhwy dug /(Hyn PB VII 18 2 Marw am We_^n, lawen lawch cyrdd, /O hiraeth, a faeth o feirdd; /Marwnad heb blyg, hirddrig PB VII 19 6 olli drwy etgyllaeth - hydr! /Hiddl fydd deigr o hiraeth, /Aerwalch arfod falch arfaeth, /Eurwawr dwyla PB VII 5 10 edd, fwynfawr arfaeth - hydr, /Hidl fydd deigr o hiraeth; /Arddelw Dyfed, ged gydfaeth, /Aerddraig oedd PM V 12 30 ail. /Deiliadon dyffrynt a'm deffry - hiraeth /O hirfod draig Cymry /I'th weryd, hydr wryd hy, /I'th a PM V 5 1 Arddwyreaf hael o hwyl aches - cyrdd, /Nid carddwawd anghyfres, /Irdang DB VI 27 96 cyhyd - edgyllaeth, /Am ei freuolaeth, hiraeth o hyd. /I'm Rheg y'i harchaf arch o'm plegyd, /I'm Rhiau PM V 30 8 gam am gamhunben /Gwrth herwddydd oswydd, oes o ia_"en. /Dillyngws Celi, fal cwlwm dolen, /Eu carchar DB VI 29 50 i gwawr Cymru, cymryd croesau; /Cymerwn, iolwn o iawl seiniau /A syniwn ar beth o'r pregethau; /Am ei DB VI 30 80 , /Gw_^r oedd a hanoedd, gorfoledd - gwerin, /O iawn dey_"rnllin y brenhinedd. /Callaf yw inni beth am D-5 VI 36 36 O myn o amwyll cymwyll camwedd /Mynned ymwared o iawn waredd, /Na ddalied ddiau ddwy flynedd - ynghyd / CBM IV 12 22 wn bencerdd ben-cun. /Mi biau bod yn bencerdd /O iawnllin iawnllwyth Culfardd, /A hy_^n Cynddelw Fawr, ES I 16 20 t wormes (ni'th warafun) /Gorfawr Dduw gorfod, o Iddewon /Am fedd Crist: Creawdr nef, ys angen! /Ys ang ES I 21 2 _^r, Ei ddawn a ddyfu - ym mhryd /Mapgwas Mair o Iesu. /Mad ganed Ei bronged o'i bru /O freinawl ganmaw ES I 23 18 ywrysedd. /O Ddofydd y traeth trwy gyhydedd, /O Iesu y traethwys Iosedd. /A'm dodwy Dofydd, amduddedd PhB VI 12 20 yr llewyr, llaw berging, /Erhaeddiaist-ti eang o ing. /Ys ing in ystwng ystig fara - Rhys, /Rhuddfoawg CBM IV 17 141 yn llaith, rhag hyfaith gyweitha_"ed, /Caffwyf o ioli Crist Celi, ced, /Caffael yn addef naw nef nodded GM I 8 33 , /Tair praff prif lynges wy bre_`s brofi. /Un o Iwerddon, arall arfogion /O'r Llychlynigion llwrw hiri CBM III 16 203 char, drudlafn a gymer; /Drud lawn ei eurddyrn o lad yn eurgyrn, /Am lugyrn, am leufer, /Drudfrwysg ri, GYC VII 36 48 . /O laith Prydain faith, cwynllaith canllaw, /O ladd llew Nancoel, llurig Nancaw, /Llawer deigr hylith CBM III 16 137 mawr, /Mab Gruffudd, graid oror, /Coch ei lafn o ladd yn rhagor, /Yn rhaglam yn rhaglym eisor; /Coch ar CBM IV 9 61 ro brengyl, brangoel ysbyddawd, /Bolch ei lafn o lafur ffosawd, /Bwlch ei gledd, balch ei gleddyfawd. / EG VI 18 71 an gw_^r ei gymain, /Hydwf yng ngnif a_^'i lif o lain, /Hud e_^l yn rhyfel hyd yn Rhufain /A_^'i raclod GYC VII 36 60 i r'greiniaw; /O leas gwanas, gwanar eurllaw, /O laith Llywelyn, cof dyn ni'm daw. /Oerfelawg calon dan GYC VII 36 47 wynedd, /Cadair anrhydedd: rhaid oedd wrthaw. /O laith Prydain faith, cwynllaith canllaw, /O ladd llew PM V 25 46 n Ywain, arwyneb Prydain, /Un urddiain Lundain o la_^n deithi, /Yn llew Lloegr gymyn, yn Iorwerth ei hy LlF2 VI 7 22 'i dengys? /Handwyt, Lywelyn, lwrw ddiechrys, /O Lary fab Casnar, llachar lluchfrys GYC VII 36 26 s, gallaf hirfraw, /Arglwydd tey_"rnblas a las o law: /Arglwydd cywir gwir, gwarandaw - arnaf, /Uched y GYC VII 36 43 ywed lludded llyw Bod Faeaw! /Cwbl a was a las o law - ysgeraint, /Cwbl fraint ei hynaint oedd ohonaw, LlF1 II 4 37 : /Haid heb fodrydaf hu bydd. /Ni hu wyf lawen o lawer - achaws /O achwyson pryder /Am 'yng nghof yng CBM III 24 151 -i neb na'm bai ddigawn, /Ni'm diddolai-i lary o lawer dawn, /Ni'm gorug dewrwr deurudd warthlawn! /Ni PM V 29 5 , greddfawl Gruffudd. /Gruffudd, gryd lofrudd, o lawfrydedd - dygn /Y dugost bobl Wynedd; /Gwawr gwanar EG VI 18 3 Culwydd, cw_^l Ei ddiddawl, /Celfydd leferydd o le gweddawl /(Celfyddodau mau ni fo marwawl) /A gair a GYC VII 36 59 lan, /Llawer deigr dros ran gwedi r'greiniaw; /O leas gwanas, gwanar eurllaw, /O laith Llywelyn, cof dy EW VI 5 48 waith /Ei gigfrain (cain canymddaith!) /A'i lu o led ei anrhaith. /Anrheithwys Mab Duw, Dewin - holl wy CBM III 26 128 hael, hwn oedd ddigrawn - glew, /Hwn oedd lew o Leisiawn, /Aerdarf tarf, terfysg yng nghamawn, /Aergor BF VII 55 4 deirniawn, gedernid - ffrwythlawn, /Doethwalch o Leisiawn, dawn diledfryd: /Dafydd ab Gruffudd, grym gy CBM III 26 40 wrthryn, gwaywrudd Gwyn Gwarther; /Gwas a las o Leisiawn ener, /Llary Einiawn, llyw llwyrddawn llwrw n CBM III 19 1 Detholais, o les, o Leisiawn, - fy rhwyf, /Yn rhwyddfalch am ei ddawn, /Yn EGM I 26 19 ei marwnad, mawr drueni. /Cannwyll Cadfan lan, o len bali, /Cannaid ei syniaid ger Dysynni; /Gwan warga CBM III 19 1 Detholais, o les, o Leisiawn, - fy rhwyf, /Yn rhwyddfalch am ei dda OC II 14 103 deutu, llym ei hamgant. /Dywallaw-di, fenestr, o lestr ariant, /Celennig edmig can ardduniant. /Ar llaw DLlM II 18 38 i maeth mam mab ei hefelydd. /Mi nid wyf lawen o lewenydd - bryd /Am bryder yr un dydd, /Am Owain, am CBM IV 6 66 nnhawel Hywel hawl gyfrwys, /Annhywallt ei lys o liaws eirchiaid /Pan archant ei emys. /Emys ffraeth yn CBM III 26 92 n ysgwyd, /Gwayw Einiawn creulawn, creulanwyd /O lid, a lithiai ganaw llwyd. /Llwyddesid ei fudd ei fei MB I 3 116 nt, cerddynt gan elfydd, /Cnoynt frain friwgig o lid llawrydd. /Llenwid ddwyreawr ei fawr feysydd, /Del CBM III 24 49 idd, llysid ei fa_^r, /Gw_^r oedd rudd ei lafn o lif gwyar, /Gw_^r oedd ruthr aruthr ar ei esgar, /Gw_^ BF VII 54 29 rhoddiad rhudd a phali! /Gwaed raeadr baladr, o lin Beli, /Gwaywddur fal Arthur wrth Gaer Fenlli, /Gwa PB VII 1 8 n, clod liaws, /O lyw glyw glewddrud gyngaws, /O lin breienin trin traws. /Trawsfar yn nhrydar, yn nhro PB VII 11 3 alch eurgalch, aergwn gyfor, /Gwalch dewrfalch o lin Dewdwr, /Ac am walch dewrfalch, dewrwyr. /Gwy_^r r ES I 17 9 rodyr, gwellwyr gollewin: /Brodyrdde braw aele o lin. /Dduw a Mair, a chwair in chwerthin /(Chwerddyd b BF VII 49 19 lawn - ddraig /O ddragon Merfyniawn, /Glew lew o lin Gadwallawn, /Glyw lyw gan nid byw, ba wnawn? /Na_^ CBM III 12 24 , /Ef oedd lew, oedd lyw trydar, /Ef oedd lary o lin Gasnar. /Caswallawn eisior eisiau - ei ddifod, /Ba CBM III 21 24 fan yn gwa_^n gwaywddawn? /Py friw lliw llasar o lin Lleisiawn? /Py fydd glew a llew a llafn greulawn? PM V 25 48 gymyn, yn Iorwerth ei hy_^n, /Yn llary Lywelyn o lin Rhodri. /Nis celaf, honnaf, hwn yw Beli - Hir, /Ni PB VII 13 8 r Dinefwr, /Dunawd gynefawd, gynifwr - ar Ros /O lin Rhys ap Tewdwr. /O dewdwr aeth gw_^r, gwrdd lawhir MG VII 32 33 os, fal chwant aros cyfarosau. /Gwelsont seren o liw amgen ac amgylchau /Ac amgen nod no'r se_^r uchod PM V 10 39 - rhyddug, /Rhyddigiwys eu gwerin, /I rag cwys o Loegrwys lin, /I rag bron eu breenin. /Breenin Powys, PM V 13 18 westlid rhag llethrid llathreidrudd - lafnawr /O loflen mab Gruffudd, /Trais-gymryd lewgryd lofrudd, /T D-4 VI 20 29 /Isis dydd oswydd oeswydr. /Godrais a laddawdd o lu trychiaid - Lloegr /Llywelyn arhonnaid, /A'i bobloe GB II 25 31 nhennu, /Ffrwst dra ffrwst, dra thrwst trethau o Lundain, /Traethadur Prydain wyf yn prydu /Trais tra PB VII 10 12 /Llyw dragon, llafnau dreigliaw, /Llew ehwybr, o lwybr dy law. /Llaw ar ba_^r anwar enwawg - Faredudd, PB VII 16 16 edd pargoch yn aes droch, drom, /Oedd glew lew o lwyth y Cam. /Llwyth y Cam, ceimiaid dinidr, /A'i coll LlF1 II 1 38 iwys y De_"ws dewis edrydd - iddaw /Pan ddoeth o Lydaw ar lydw bedydd. /Bendigedig fab ni faeth cerydd; PM V 22 23 raff ei ddirwy /Ger elfydd Mechydd a Machawy; /O Lydaw, o draw, o drwy - Fo_^r Hafren /(Hyfriw y peleid CBM III 5 4 ewyn dwfr a'i dyfriw gwynt, /Cymra_"eg laesdeg o lys dyffrynt; /Cyfleuer gwawr ddydd pan ddwyre hynt, / PB VII 1 7 ws - yw Owain, /Cledd lith brain, clod liaws, /O lyw glyw glewddrud gyngaws, /O lin breienin trin traws PM V 17 45 irdd byd i'th gyd rhygafas. /Cefaist, Lywelyn, o lywiaw - gwendorf, /Gwynde_"yrn Aberffraw, /Cadarn gad CBM IV 3 17 adur, traethed ei ddawn; /A fo bardd digardd, o myn digawn, /Cer bron bro lydan gocha_^n, gochawn. /I D-5 VI 36 35 - arnaw, /Na fynned a_^'i law ladd calanedd. /O myn o amwyll cymwyll camwedd /Mynned ymwared o iawn wa DB VI 34 13 s daear, od ystyriaf, /Nac odduch daear, ddyn, o mynnaf, /Heno a allo hyn a allaf: /Dedfryd gw_^r gorau GRh II 28 29 wyddi, /Traul meddgyrn, te_"yrn fal ti. /Tydi, o mynni im einioes, - arglwydd, /Erglyw fi i'th gynnoes, DB VI 29 117 ganaf, /Na wn am fy rhwyf cwdd wyf, cwdd af. /O mynnwch, chwerddwch, mi ni chwarddaf, /Can mynnwn fy m DB VI 26 23 yd wrth dy fryd, frenin Cymry! /Erwan yw inni, o mynny, /Aerwalch balch, bylchu fy ngwely: /Arwar Udd C PM V 22 25 friw y peleidr ym Mhorthaethwy), /O Ddyfnaint, o Naint, o Nanheudwy, /O'r tir a fernir wrth Efyrnwy, /G PM V 22 25 leidr ym Mhorthaethwy), /O Ddyfnaint, o Naint, o Nanheudwy, /O'r tir a fernir wrth Efyrnwy, /Gwychrfal CBM III 1 1 Arddwyreaf naf o naw rhan - fy ngherdd, /O naw rhif angerdd, o naw rhyw CBM III 1 2 Arddwyreaf naf o naw rhan - fy ngherdd, /O naw rhif angerdd, o naw rhyw fan, /I foli gwron gwryd CBM III 1 2 o naw rhan - fy ngherdd, /O naw rhif angerdd, o naw rhyw fan, /I foli gwron gwryd Ogrfan, /Gorun mo_^r GM I 10 13 wrthyf, /Nid gwerthfawr ganthaw fi; /Ni'm gwna o neb tra trosi /Trosof ir gof arglwyddi. /Mor yw gwael PM V 8 8 /A_^'m parabl o'th ddawn y'm perid, /Parahawd o nebawd ei nid; /I hael glew ei glod fawr hu bid, /I gy CBM IV 9 2 rhwysg awdurdawd - cerdd /(Ni'm gwne_^l cardd o nebawd) /I foli Mab Duw dibechawd, /Dibechdoeth cyfoe LlG VII 26 36 orddwyaw, /Dawn ysydd yn sefyll ganthaw, /Duw o nef a fo nerth iddaw MG VII 32 17 ei wa_^l gwelid carpau. /Eisoes mai Ef, dangos o nef a wnaeth gwyrthau, /Oedd Fab Duw Rhe_^n, o'r hwn y PM V 15 18 y'i cafas, /Nog a'i caiff Ca_"in a'i glas /Ran o nef a'i naw tey_"rnas. /A minnau, mynnaf gyweithas, /B GB II 26 181 cyn no'i eni. /Danfoned iddaw (diddan berchi) /O nef, deg addef, addfwyn westi, /Allawr deg ni eill dyn PB VII 17 15 want /Gan fab dyn ddawn ym mhresent, /Mab Duw o nef, drwy nerth saint, /Boed gwa_^r wrth flaengar Fle LlF1 II 1 27 yd yr foled; /A'r drydedd allawr a anllofed - o nef: /Gwyn ei fyd ei thref gan ei thrwydded. /Gwyn ei GB II 26 246 w ei eiriau. /Cyn syrthai frwynen ar frynnau - o nef, /Nefoedd i gadau o'u hanoddau, /Ni syrthai i'r ll CBM IV 3 48 /Am eryr cedwyr a'm ceidw yn iawn: /Cedwid Duw o nef nerth Merfyniawn GM I 9 167 noeth oeth dybyddaf o dybwyf rydd!) /Ac os Duw o nef neu ym cynnydd /Ceinfod gan lywy imi, lawr, i'm hu GYC VII 40 13 ugarog hael. /Dyw Mercher, archer arch atreg - o nef! /(Pan ddoeth naf aur anrheg, /Gwnaeth Duw bob dwy PM V 18 30 Dygymer bob ne_^r, bob nwythas - de_"yrn, /Duw o nef rhy-th-swynas. /Wyt priawd tir Prydain a'i chlas, ES I 21 8 fu; /Ef a wnaeth daear cyn dyfu - i fron, /Fry o nef y'n canfu. /Ef gwnaeth haul hwylfawr lewychu, /Ef EW VI 6 15 mrais - fal prudd, /Prif gynnydd Cefn yr Ais; /O Neirthiad Ne_^r, nen llednais, /Ac o nerthoedd cadoedd GM I 7 43 reenin freiddgar, /O Fadawg o'i fod yn naear, /O nenbren Powys, o ddraig ddragonwys, /O ddiffwys ei dda PM V 1 10 d. /Priodawr Penwaedd: pan gaffad - udd ne_^r /O nerth Duw y'i cread! /Prif de_"yrn cedyrn, cydwedd rha CBM IV 6 27 , wlad ohen, /Grugunan rwyfan rudd onnen, /Nid o nerth llaesgad yd gaiff Llesgen - dir, /Hu molir maint LlF2 VI 10 19 dd ei ddydd gan eddyllter. /Nid ef ydd eir nef o nerth llonder /Nac o nerth ymsang yn un amser. /Ys gwe LlF2 VI 10 20 ter. /Nid ef ydd eir nef o nerth llonder /Nac o nerth ymsang yn un amser. /Ys gwell yn gysbell gosber EW VI 6 16 yr Ais; /O Neirthiad Ne_^r, nen llednais, /Ac o nerthoedd cadoedd, cais! /Na chais fy ystwng, o'm hest LlF1 II 3 39 d, /I'm plygu heb ddefnydd, /Ai cardd ai cerdd o newydd, /Ai cabl ai cwbl gerennydd. /Cerennydd y dydd SB II 23 5 ei ysgain, /Chweddl agarw marw mawrfab Owain /O newydd yn Nehau a Dwyrain, /Yn ormodd, yn armes Prydai GM I 8 35 gion llwrw hirion lli, /A'r drydedd dros fo_^r o Norddmandi /Ar drafferth anferth anfad iddi. /A draig MG VII 32 32 u, /Pawb olynol gwneynt trwy reol ran wylfaau /O nos i nos, fal chwant aros cyfarosau. /Gwelsont seren CBM III 26 69 erdd, /Fy nghyfaillt, neud adwyd, /(Neud adwyf o nwyf nad ydwyd) /Rhuthr aruthr eryr dihyw_^yd, /Rhuthr CBM III 5 94 awg drythyll, syll na saffwy, /Ysaffwn ydd wyf o nwyf neud rhwy! /Neu'm rhydraeth hiraeth, feddfaeth fa CBM III 5 54 erof na che_^l fy rhyweled, /Ac erddi ydd wyf o nwyf, ni'm cred, /Ac erod tithau, na'm hamheued! /Ac e CBM IV 16 39 r, /Iawl heb dawl, heb doli arwar; /Iolydd wyf o nwyf yn afar, /Iolaf-i Dduw i ddifwyn Ei fa_^r. /Rhag HOG II 9 14 iw a_^'m henaid-i, athwyf yn wan; /Neud athwyf o nwyf yn ail Garwy Hir, /I wen a'm lluddir yn llys Ogrf CBM IV 16 91 - wrthyf, /I wrthyd na'm pellha; /Pell ydd wyf o nwyf yn echwa, /Ar ni fo pwyllawg nis pwylla. /Eithr o CBM IV 18 77 ais; /Nid rhwy o awydd a weinyddais, /Nid rhwy o obrwy rhyobrynais. /Nid perthyn rhyfyg rhyfegais - i'm CBM III 29 20 id a fai fwy, /Mabolaeth feddfaeth facwy, /Mab o oed a'i hoed yn hwy. /Hwyaf y'm hathraidd athreisfar - CBM IV 17 54 wr ydd yn cyfyd /(O arau angau, aerau ergryd, /O oerfedd poenwedd) pawb i fywyd. /O arwar daear down i ES I 24 30 Ei arfeddyd. /Dug Mab Duw o da_^n ac ergryd, /O oerwern uffern, wern weglyd, /O gyffro daear, o gyffry MB I 3 31 dywawd /Ceffid yn ei gyntedd fedd a bragawd. /O olo Gruffudd yn rhudd feddrawd /Cwynif-i ddragon dwfn CBM III 16 72 wy; /Rhuddbraff ei saffwy, ni syll a_^'i olwg /O olud ni roddwy, /Rhudd barau a bair yn adwy, /Rhudd be DB VI 29 125 cadw eithaf /A all gwan truan: trist a allaf. /O orchrawn deigr llawn a ollyngaf /O orchudd Gruffudd, a DB VI 29 126 t a allaf. /O orchrawn deigr llawn a ollyngaf /O orchudd Gruffudd, ail Nudd, fy naf; /O erchyll golled, EW VI 1 22 awn, gyrch gynnyrch, gynneddf Emrais - wrdd, /O orddwy Ffranc a Sais, /Llyw glyw, glewddrud y'th welai DB VI 31 6 aelion. /Hwy hwyliesynt gynt hyd Gaerlli_"on, /O Owain Prydain briodorion, /Lleiddiaid, gadfleiniaid o GG II 32 9 oll; /Marw Merwydd, meirw fyddwn oll. /Pell yw o Powys pwyll argel - i ddyn /I ddial, gwaed Afel! /Gwae CBM IV 16 119 d Duw, molaf a'i dywaid, /A'i molwy, nis molaf o phaid; /Am obrwy, am obrid fy rhaid, /Am Iesu caru cyr PM V 4 22 ai digardd, yn hardd, yn haelon, /Mwy no rhwy o rai cybyddion! /Im o'm dawn y'm daw cyflawddon /Am olu HOG II 6 78 ais i dair a phedair a_^ ffawd, /Cefais-i bymp o rai gwymp eu gwyngnawd, /Cefais i chwech heb odech pe LlLl II 16 5 alch yw y balch o'r blaen? /Lleisiawn wyrennig o rannedd - deall, /Nid arall a'i harwedd; /Llyw glyw, g GM I 9 36 gwyd. /Lliaws a'm golwch ni'm gwelsant ermoed /O rianedd Gwent gwyllt i'm crybwyllaid. /Gwelais rhag Ow D-1 I 1 45 rhi rhaith cywir o hil Morgant, /O Forgannwg, o Rieinwg, rhadau rhwyddaint, /O Dey_"rnon, cywryd Lleon EG VI 18 73 yn rhyfel hyd yn Rhufain /A_^'i raclod a'i rod o riw feddgain /Hyd y dwyre haul hyd y dwyrain. /Ysym-i GM I 11 20 de_"yrn, /Huysgwthr cedyrn y cadwennoedd, /Ac o rodri_"awg Rhwyf lliwedoedd /Rhodri rhad gymryd y byd GM I 11 40 /Nid heb waed ar wellt ar wallt peithiawg, /Ac o rodri_"oedd y rhodri_"awg /Mau yntau, orau un tormenna CBM III 24 133 lawn, /Calon oedd anghraff, cedoedd anghrawn. /O roddion gwron gorun eigiawn - mo_^r, /Madawg mur tewdo DB VI 33 26 Pan ddangoser gwy_^r eryr eurdir, /Nad y gw_^r o Ros a ddangosir. /A ryfo gorau, gwir y'i dygir, /Ac a CBM III 5 130 all gwylfan gwylain, gwylfalch wrth gerddawr, /O ruddaur gwerthfawr y'i gortho_"ir. /Pellynnig fy nghof GG II 31 31 rosedd, /Tramaint, nid cywraint an cywrysedd. /O Ruffudd, gwaywrudd gorfoledd, - y'm ce_^n, /A'm cynigi MB I 3 24 riawd; /Handoedd gad gyffro o Anarawd, /Ac ail o Run Hir, rhyfel ddurawd. /Gwanai yng nghynnor eisor Me GYC VII 41 18 drwg y'u barnant am eu barnau /Heb ddim nefawl o rwyf bydawl byd gyfreithau. /Cyfraith hoced a chuhudde LlG VII 24 127 achau, /Cyfnewid newyddlas ferau. /Cyfarf wyf o rwyf rhudd lafnau - yng ngnif, /Cyfoethawg cynnif, cyn IRh VII 30 50 - ydd aeth. /Gwenlli_"ant a'm gwnaeth rygaeth o rydd; /Esgor ei hepgor nid mi ddorfydd! /Ys gafael fal LlF2 VI 7 6 efelys. /Handid fy arglwydd cyfrwydd cyfrwys /O ryw diamryw diamryfys. /Handwyf, mor eofn ddiofn ddily EW VI 4 25 r gadw ysgwyd fradw friw. /Briwgalch ei rodawg o ryw tymhestl - cad /Cyn oerwely diddestl; /Gw_^r a wne PB VII 21 9 /[ ] oedd gorau gwas /O wyrion rhudd[] Rhys. /O [] Rhys, rhwyf ufeliar, /Ducpwyd gwalch c[ ]d orywir, LlF1 II 2 22 er clud alaf. /O gofynnir pwy, py rydd fwyaf, /O saffwn as gwn nas gwaeddaf. /Saffed ataf, ys daw ataf PhB VI 12 32 mawr, deg wawr dewaint /Gyd a_^ nawdd naw mil o saint. /Synia di roddi, rwyf, gwawr - carannawg, /Cere GM I 10 3 gi, /Eirioes ced oergled celli. /Allwynin ysid o symud arglwydd, /Erglyw, Dduw, fy ngweddi; /Annwyd pro PhB VI 14 40 i, was, a saf a syll erfid - fawr lawr, /Gnawd o synhwyrfawr farn drybelid. /Ai cymraw treiddaw tra myn CBM III 8 63 marw tarw trydar /Ac nid byw fy llyw llawhir, /O thyr calon rhag galar /Y fau a fydd dau hanner. /Pei b LlF2 VI 7 9 n a ddeily y ddau ystlys. /Handoedd dy achoedd o uchelwrys, /O echen lawen wrth lef a gwy_^s. /Handoedd CBM IV 16 56 ni a aeth. /Ef, ein ca_^r, a'n cyrchws ynaeth /O uffern, crawnwern creulonaeth. /Ef bieu rhadau rhadlon DB VI 33 74 ed. /Y Gw_^r a'n prynwys-ni, pridwerth galed, /O uffern gethern, o gaethiwed, /A wnaeth yma dda yng ngh DB VI 35 73 wy, /Gwynedd Uch Conwy a'i cynydda. /Un eisiau o ugaint arwynawl ei maint: /Achwanegu braint geir Bro A PB VII 18 12 rth Sais, /Un bai ni fynnai 'n ei foes, /Unben o unbyn Powys. /O Bowys, beues dihagr, /O ddwyn Gwe_^n, CBM IV 13 2 Llywelyn heilyn, haelaf - o undyn /O undawd plant Addaf, /Nis gwna pawb na bo pennaf, /Ni w CBM IV 13 1 Llywelyn heilyn, haelaf - o undyn /O undawd plant Addaf, /Nis gwna pawb na bo penn ES I 18 8 o'i wynfyd; /Gnawd oedd ei wayw yn waedlyd; /O waedlan, rhuddai fan ryd. /Rhodwydd ar Gymru oedd ar g CBM IV 5 108 fudd feiddiad, gad geithiw, /Rhudd ei waedlafn o waedliw. /Llas Rhys ffynhonnwys, ffynedig, hygar, /Gwa CBM IV 16 222 w a'm rhydd, o'm rheiddun ofan, /Rhwydd obaith o waith y winllan, /Ac yna daw brawt, braw gyman, /Ar dd CBM III 10 64 hynged /O'm gwawd ran, o'm ban, o'm barddged, /O walch falch, o Weilchiawn giwed. /Deuddegfed amgen am CBM IV 4 287 o ddyfnder, /O ddiffryd Gwyndyd rhag gwander, /O warthrudd wrthyn, Gwyn Gwarther, /O dyrru ar llew llu PM V 28 7 seb - cerddau, /Ni ddug cardd ei wyneb, /Ni wn o wawd ei woheb, /Ni wybu naca_"u neb. /Neb ni w_^yr yn CBM IV 16 8 aear, /Un Gwron gwrawl Ei ddaffar, /Unaf we_^n o weddi glaear. /I'm Peryf cyn perigl bwyf ca_^r, /O'm c CBM III 10 64 wd ran, o'm ban, o'm barddged, /O walch falch, o Weilchiawn giwed. /Deuddegfed amgen am geinwiw - garth ES I 21 40 ngen angau rhiallu) /Bwyf unfod wosod wasa_"u /O weison i'i wasanaethu. /A'm dyfynno Duw i'm dyfynnu - GYC VII 40 109 o_^m anhygar i hogi angau, /Na bo_^m hoedlwall o weithred arall, /Na bo_^m rhy angall erbyn angau. /Mih GYC VII 40 76 f anhygar, yn hogi gau, /Ni bwyf hoeddl gywall o weithred arall, /Ni bwyf w_^r angall erbyn angau PhB VI 16 14 af. /Och hyd atat-ti, Dduw, a ddodaf - yn dde /O weled fy lle ar lledeithiaf GM I 11 11 wehelyth byth brys wy anlloedd /Anaw wy wallaw o well gedoedd! /Arlluddia Rhodri y rhodwydd y de_^l, /N CBM III 17 3 dra Digoll - Fynydd, /Mor fynych ei harfoll, /O win cyfrgain nid cyfrgoll, /O fedd o fuelin oll. /Gwir CBM III 11 17 /Dreigiau dewr deuprid ni daliant. /Ni thelir o wir, o w_'reiddrwydd - braisg /A brwysgaw yn rhodwydd, GM I 8 26 o, /A gymhellws treth o Dw_^r Penfro, /A elwir o wir orau Cymro. /Arddwyreaf hael o hil Rhodri, /Ardwya CBM III 16 214 /Gwrfawr glyw a glewyd ar-n-un, /Gw_^r osgeth o wisg borfforun; /Ysgodig rhag cardd, cerdd orun - de_" PM V 14 35 llosgi erddi ar ddeddf cynne. /Diameth wosgeth o wisg eurdde, /Diamau anfon granwynion gre, /A chludaw CBM IV 9 223 wy_^r wosgo wosgordd ddiergryn, /Gwyrdd wasgar o wisgoedd ceinmyn, /Gwrdd osod, gw_^r gorfod gorfyn. /G DB VI 27 102 s rhoddo fy Rhe_^n rhan ysbyd - addef, /Ei ran o wlad nef, iddaw hefyd CBM III 11 17 iau dewr deuprid ni daliant. /Ni thelir o wir, o w_'reiddrwydd - braisg /A brwysgaw yn rhodwydd, /Ebedi D-4 VI 20 38 ys fy llyw yn llu hyfryd - praff, /A'r pryffwn o Wyndyd, /Gorthoai drai draws a hyd, /Gorthir y gelwir DB VI 30 68 er garwedd - he_"yrn, /Ni roddes te_"yrn ty_^ o Wynedd! /Duw a'i dug rhagon, ddeon ddiwedd, /Dafydd fu EW VI 5 14 ir, rhywir (rhyfedd - ydd eddyw!) /Nad eiddiaw o Wynedd /Namyn sarn dru main fain fedd, /Namyn saith dr PM V 7 5 echwraint - de_"yrn, /Tey_"rnedd westifiaint. /O Wynedd yn hedd, yn harddfraint, /O Bowys, o beues Dyfn MB I 3 42 nc brenhinedd brain foddawg, /Pan fai gyfluydd o wy_^r gwychawg, /Atgoryn deyrnedd yn weinyddawg, /Pob CBM IV 6 250 u rhuddion /Pan wnaeth pendragon pendrychion - o wy_^r, /Pan drychws ei alon. /Ga_^l ysgwn ysgwyd anghy PB VII 21 8 d arddangos, /Gwelid [ ] /[ ] oedd gorau gwas /O wyrion rhudd[] Rhys. /O [] Rhys, rhwyf ufeliar, /Ducpw PM V 25 45 erwyddon dadeni haelon /O hil eryron o Eryri. /O wyron Ywain, arwyneb Prydain, /Un urddiain Lundain o l CBM IV 6 223 n ei ffwyr ar Pharaon - Ffrainc /Ac ar ffrawdd o wystlon: /Am ddau ystlys dwfr dofn afon /Ymddifustlynt DB VI 26 49 y'i heddy, /O gwnei iawn o'm dawn ni'm diawy. /O wythlonder, ne_^r, nerth a gedwy, /O eithaf pob caer, LlF2 VI 10 92 rthfawr Fihangel a'm gwrthfynned, /A'm dydduch o yng eang drefred. /Pan erfynio gw_^r gwared - ei dramg CBM IV 17 110 fiaeth, /Can dug pymwan Crist pymoes o gaeth, /O yng, o gyfyng gymodogaeth. /O angor tewdor (tud alaeth SB II 22 24 gorchorddion ddylaith, /Neud gormail gormodd o ymddaith, /Neud afrwydd, neud efrydd gobaith, /Neud Cy EGM I 29 10 gofyged trwydded tramgwydd /Buchedd anfedredd o ynfydrwydd. /Baich o bechodau, nid bychodrwydd, /Bychd HOG II 7 19 olaf? Saf rhag dy swydd. /Adwyf-i yn anfedredd o ynfydrwydd - caru, /Ni'm cerydd Iesu, y Cyfarwydd PM V 7 7 , yn harddfraint, /O Bowys, o beues Dyfnaint, /O Ynys Brydain, briawd fraint, /A'i Thair Rhagynys, rheg MB I 3 56 mynawg; /Can gerddau cyhoedd oedd ardderchawg /O Ysgewin barth hyd borth Efrawg. /Dybu brenin Lloegr yn DB VI 35 50 gorfa. /Seithfed Gedweli, saith gad wy llosgi /O Ystrad Tywi tew ei haerfa; /Wythfed hynt greulawn i Ga MB I 3 28 i ben llu, ni bu ddefawd, /Nur cadau, neuaddau o ystyllawd! /Cyn myned mab Cynan i dan dywawd /Ceffid y oar 1 GM I 9 22 . /Cyfun-westlawg dyfr, dydd neud gawy, /Cathl oar adar awdl osymwy. /Gorfynnig fy mhwyll ym mhell amga obaith 10 GB II 26 179 Dewi. /A gwyrthau a orug gwyrthfawr Ddewi, /Bu obaith canwaith cyn no'i eni. /Danfoned iddaw (diddan be CBM IV 17 139 Ei ddylyed. /Can lleng engylion, cain lliwed - obaith, /Cyn llaith, rhag hyfaith gyweitha_"ed, /Caffwyf BF VII 51 35 ed wrthaw - Dduw, /Gan ei ddwyn hyd ataw, /Llu obaith faith fyddinaw; /Llyw Aber llew ffrwythner Ffraw GYC VII 40 120 llyfrau. /Llyfrau llaswyrau yw'n sa_^l, /Llwyr obaith heb araith bo_^l, /Credu a charu bob chwy_^l /Cri CBM III 5 75 inwen fyned eilwaith, /Na chymydd a_^ hi o hir obaith, /Na chymer wrtheb a dan wrthiaith. /Nid af-i ar CBM III 5 84 dd dwfn, dinus gyfiaith, /A garwy yn hwy o hir obaith. /Ni'm hathraidd-i meingan meingadr ei hystlys, / CBM IV 16 222 an, /Duw a'm rhydd, o'm rheiddun ofan, /Rhwydd obaith o waith y winllan, /Ac yna daw brawt, braw gyman, DLlM II 18 2 w, o ddyfod ei laith /Llyw Gwynedd a'i Gwyndyd obaith; /Ochaf-i, Dduw, na ddaw ef eilwaith - ym myd, /Y BF VII 52 19 iwyd ysgwyd esgar, /Ysgor dygyfor, dig afar - obaith, /Oesgawdd ei oerllaith, gwaith gwythlongar. /Gw D-3 VI 19 10 chaist carcharorion, /Gwnaethost gaith yn rhan obaith rhyddion; /Dugost drais achaws yn draedsychion, / obeithaw 1 LlF2 VI 10 2 Duw a'm troswy o'm trasalwder - ataw, /I iawn obeithaw a wybyther, /I gymryd penyd cyn gwy_^d gwander, obeithrwydd 1 DB VI 27 26 r o ddirfingrwydd, /Och faith heb ychwaith o'i obeithrwydd, /Och am naf, am neb diwydrwydd, /Och am ne obennydd 2 HOG II 6 31 orfa ym Meirionnydd, /Men y'm bu fraich wen yn obennydd. /Caraf yr eaws ar wyriaws wy_^dd, /Yng Nghymer MB I 3 101 reinion ysgwyd, ysgor orwydd. /Yni fu weryd ei obennydd /Ni byddai ddiwyth i lwyth oswydd; /Amug a_^'u ober 4 CBM III 26 3 , /Ysy brid i lawer, /Armes gw_^r gwythlawn ei ober, /Argleidriad, fleiniad, flaidd nifer, /Aerfur fa_^ LlF2 VI 10 16 n nac a'n differ - yna /Dywedud traha trwy gam ober. /Nid ef a'n gweryd gwy_^d gorwacter /Nac a'n rhydd CBM IV 4 290 drais, llwyrdraws ei nifer, /O dorri o derrwyn ober /O gadau rhifedau rhif se_^r, /O gadwyd Prydain rha CBM IV 8 17 afur ofer, /Yng Nghemais, yn nhrais, yn nhraws ober, /Peunydd oedd newydd newid rhuddfer. /Peunoeth oe Oblegyd 1 CBM III 21 132 m-gwallofiai, /Gwallofiad anaw (anoeth adfai) /Oblegyd beirdd byd bieufyddai! /Am gylch Cyminawd cymyna oblygant 1 MG VII 34 5 ysawg doniawg dyn. /Dyn can wyf o'th blwyf, ni oblygant - fi, /Fihangel, fy mabsant, /A thi yn drech no oborthiant 1 GRh II 28 5 ydydd Hael byd. /Dy fyd wrth dy fryd, franes - oborthiant, /Wyd berthdud oddiwes; /Dawn cyflawn cywlad obrau 1 GYC VII 41 28 odau, /A'r balch gyfedd herwydd trosedd trysor obrau, /Pan wir farner yng ngoleuder se_^r a sygnau /Gei obrid 2 CBM IV 16 120 , /A'i molwy, nis molaf o phaid; /Am obrwy, am obrid fy rhaid, /Am Iesu caru cyrbwyllaid. /Caraf-i dre IRh VII 29 22 rwydd ar a boenid, /Yn eurllen, yn wen, yn wan obrid, /Yn orlliw eiry rhiw, rhetid - 'ym mhwyllad, /Yn obrwy 3 CBM IV 16 120 a'i dywaid, /A'i molwy, nis molaf o phaid; /Am obrwy, am obrid fy rhaid, /Am Iesu caru cyrbwyllaid. /Ca CBM III 3 24 _"edd, /Mad gymerth arnaw praw pruddedd, /Prif obrwy, obryn trugaredd; /Mad ganed o geneddl fonedd /Maw CBM IV 18 77 s; /Nid rhwy o awydd a weinyddais, /Nid rhwy o obrwy rhyobrynais. /Nid perthyn rhyfyg rhyfegais - i'm b obrwyau 1 GYC VII 41 35 eu gweithredau. /Pan wrthoter i wrth nifer nef obrwyau /Y dygwyddant, eisau gwarant (gwae'r eneidau!) / obryn 6 OC II 14 35 grad, cymwy erlyn. /Cydwyr ydd aethant er clod obryn, /Cyfoedon arfawg arfau edwyn. /Taliasant eu medd ES I 17 52 r ar gedwyr, na'm gad. /Na'm gad i wybraw, heb obryn - dy fa_^r, /O'th fawr eang derfyn; /Glew llawr ce LlG VII 25 63 /Gorfynt chweddl ceneddl a'i canlyno; /Gw_^r a obryn ffaw heb ffo - un troedfedd, /Nid mawr o'i drosedd PM V 19 37 , lawrydd Lywelyn, /Hanbwyf well honawd, wawd obryn, /Hanbych well o Dduw ac o ddyn OC II 14 21 /Canawon hydwyth, hydr eu gweithred, /Gwy_^r a obryn ta_^l ym mhob caled, /Gwy_^r yng ngawr gwerthfawr, CBM III 3 24 /Mad gymerth arnaw praw pruddedd, /Prif obrwy, obryn trugaredd; /Mad ganed o geneddl fonedd /Mawrwledig obrynai 1 CBM III 21 114 iad, nid amborthai - gabl, /Nid oedd gablawd a obrynai, /Nid oedd ef am grawn a grynhoai, /Nid oedd ef Och 41 DB VI 27 24 /Lleiddiad fryd yn rhyd, yn rhodwydd - ongyr, /Och a wy_^r, am w_^r diwaradwydd, /Och fawr a fwrir o dd LlG VII 27 43 el, /Och am ddilyw mawr, ni'm dawr cyn de_^l; /Och am arglwydd rhwydd rhuddfedel - utgyrn, /Och am wawr LlG VII 27 42 Afel. /Och am rwyf aerglwyf, eurgledd Echel, /Och am ddilyw mawr, ni'm dawr cyn de_^l; /Och am arglwy DB VI 27 27 ydd, /Och faith heb ychwaith o'i obeithrwydd, /Och am naf, am neb diwydrwydd, /Och am ne_^r, muner myno DB VI 27 28 obeithrwydd, /Och am naf, am neb diwydrwydd, /Och am ne_^r, muner mynogrwydd, /Och ddygn a ddognes gol LlG VII 27 41 riw, /A'i ba_^r oedd gwaedliw fal gwaed Afel. /Och am rwyf aerglwyf, eurgledd Echel, /Och am ddilyw maw BF VII 53 9 dihyfryd) /Ab Gruffudd, grym gythrudd gryd. /Och am ryd esbyd! Oesboen dagrau - rhwy /Rhy-ddug lliw f LlG VII 27 44 /Och am arglwydd rhwydd rhuddfedel - utgyrn, /Och am wawr cedyrn, cad ddiogel; /Och yr fyned gw_^r gwr PM V 10 63 brid - i'w berchen /A'i barchwyr yng ngofid, /Och ar ni llas yn llid, /I'th garchar dolur delid. /Deli PC II 21 10 lid Mab Duw ddygn alaeth - Hywel, /Hawl Echel (och arfaeth /Am ledrad frad freuolaeth!), /Ef a'i frodyr DB VI 27 30 mynogrwydd, /Och ddygn a ddognes goleurwydd, /Och dde am ddewrddrud ehangrwydd, /Och nos o aros yr arw DB VI 27 33 r arwydd, /Och ddydd a ddoddyw o'i dramgwydd, /Och Ddofydd ddifa gw_'reiddrwydd, /Och Dduw o ddyfod ein ES I 15 26 chogaeth. /Echwng Lloegr lletgynt farwolaeth, /Och Dduw! na ddaw ef etwaeth /I ystwng treiswyr, treiswr GM I 7 81 nt, bleiniad, /Aergorf torf, terfyn achubiad. /Och, Dduw, na ddoddyw Dyddbrawd can deryw /Derwyddon wei DB VI 27 34 dramgwydd, /Och Ddofydd ddifa gw_'reiddrwydd, /Och Dduw o ddyfod ein harglwydd. /Wedi achadw cad fragad DB VI 27 32 rddrud ehangrwydd, /Och nos o aros yr arwydd, /Och ddydd a ddoddyw o'i dramgwydd, /Och Ddofydd ddifa gw DB VI 27 29 diwydrwydd, /Och am ne_^r, muner mynogrwydd, /Och ddygn a ddognes goleurwydd, /Och dde am ddewrddrud e PM V 8 28 s Iorferth, aernerth, aur newid - a_^ cha_^r, /Och erddaw nid odid, /Mab Madawg, llawddeawg lleudid, /E BF VII 53 2 Fy arglwydd cludlwydd, clod addas - uchel: /Och Fab Duw dy leas! /Am eurddawn, mawrddygn y'i llas, / BF VII 53 12 fy ngruddiau; /Och faith, och fyth hyd angau, /Och Fair am y mawrair mau! /Mau, rhag dolur cur cyr fy m LlG VII 27 46 ddiogel; /Och yr fyned gw_^r gwrddlew rhyfel, /Och faith, byth bellach ni ddychwel; /Och pa wneir? Och DB VI 27 26 waradwydd, /Och fawr a fwrir o ddirfingrwydd, /Och faith heb ychwaith o'i obeithrwydd, /Och am naf, am BF VII 53 11 en dagrau - rhwy /Rhy-ddug lliw fy ngruddiau; /Och faith, och fyth hyd angau, /Och Fair am y mawrair ma DB VI 27 25 - ongyr, /Och a wy_^r, am w_^r diwaradwydd, /Och fawr a fwrir o ddirfingrwydd, /Och faith heb ychwai LlG VII 27 47 aith, byth bellach ni ddychwel; /Och pa wneir? Och Feir! Och Fihangel! /Och hyd atad, Duw, er dwyn Hywe LlG VII 27 47 bellach ni ddychwel; /Och pa wneir? Och Feir! Och Fihangel! /Och hyd atad, Duw, er dwyn Hywel! /Eryr g BF VII 53 11 rhwy /Rhy-ddug lliw fy ngruddiau; /Och faith, och fyth hyd angau, /Och Fair am y mawrair mau! /Mau, rh GYC VII 43 1 Och hyd ar Frenin fraint ucheldaw, /Haeldad, goleuad lly LlG VII 27 48 chwel; /Och pa wneir? Och Feir! Och Fihangel! /Och hyd atad, Duw, er dwyn Hywel! /Eryr gwy_^r, gwarant PhB VI 16 13 , gwraf, /Ysgwn fy nghystlwn, ni wn py wnaf. /Och hyd atat-ti, Dduw, a ddodaf - yn dde /O weled fy lle GYC VII 36 71 ynfyd? /Pani welwch chwi'r byd wedi r'bydiaw? /Och hyd atat Ti, Dduw, na ddaw - mo_^r tros dir! /Pa be CBM III 15 31 obaith - cyrdd, /Cerddorion neud y_^nt gaith, /Och nad byw ceinllyw Cynllaith, /Achaws fu liaws o'i lai DB VI 27 31 oleurwydd, /Och dde am ddewrddrud ehangrwydd, /Och nos o aros yr arwydd, /Och ddydd a ddoddyw o'i dramg BF VII 48 30 a'm gwalaeth gweled arnaw /Hirhebrwng echwng; och o'r cuddiaw! /Hir ddarpar galar heb giliaw - ysydd, GYC VII 36 28 ywir gwir, gwarandaw - arnaf, /Uched y cwynaf, och o'r cwynaw! /Arglwydd llwydd cyn lladd y deunaw, /Ar BF VII 47 25 lwys digardd hardd Hywel. /Gwa_^r Hywel uchel, och o'r grwn - y mae! /Nid fy modd nas gwelwn; /Gwawr gw GYC VII 36 74 cher rhag carchar braw, /Nid oes le y trigier: och o'r trigiaw! /Nid oes na chyngor na chlo nac egor, / LlG VII 27 47 rhyfel, /Och faith, byth bellach ni ddychwel; /Och pa wneir? Och Feir! Och Fihangel! /Och hyd atad, Duw MG VII 34 1 Mihangel uchel, och rhag gelyn - mawr! /Mae y sarff i'm dilyn, /Dod im n DB VI 29 47 u, /Uchel y dodaf am naf nid mau, /Wych ragor, och rhagod ti, Angau! /Cyn y gwedd i ni, oedd gorau, /Gw LlG VII 27 45 l - utgyrn, /Och am wawr cedyrn, cad ddiogel; /Och yr fyned gw_^r gwrddlew rhyfel, /Och faith, byth be ocha 1 MG VII 33 59 ych, /Gwirdda ystoria pan ystyrych /Griddfana, ocha fal ych - yn beichaw /Pan fo yn cwynaw gwae ei gyd- Ochaf 2 DLlM II 18 3 od ei laith /Llyw Gwynedd a'i Gwyndyd obaith; /Ochaf-i, Dduw, na ddaw ef eilwaith - ym myd, /Ym mydawl DLlM II 18 1 Ochaf-i, Dduw, o ddyfod ei laith /Llyw Gwynedd a'i Gwynd Ochan 1 OC II 14 95 ai gynnau; /Marwnad fu, neud nw newid y ddau. /Ochan Grist, mor wyf drist o'r anaelau! /O goll Moriddig ochel 2 LlG VII 27 49 Duw, er dwyn Hywel! /Eryr gwy_^r, gwarant heb ochel, /Ar Wirionedd iawn ddawn ydd ymdde_^l: /Erbynied GB II 26 261 /Ysid hyn ar ei fryn gwyn golau - uchel, /Gan ochel drygoedd drygweithredau: /Mynogi a pherchi a phar ochi 1 LlG VII 27 32 alch aerfalch (oerfel - ei golli) /Nid rhyfedd ochi yn iawn uchel. /Neud ydyw ynof-i cof cyfarchwel /Am Ochren 2 CBM IV 6 44 ddo_^r ddoeth gymen, /Huan wry_^s hawl echrys Ochren, /Hual gryd, cedernid Cyngen. /Cyngen gywrysedd a CBM III 24 116 darn, callon ia_"en, /Moes ysbwys ysbys echrys Ochren, /Mygedawg ei hoedl, hoed ar orffen, /Mygyr yd la Od 7 DB VI 24 51 isiaw? /Pam na chynnydd ef nef yn ei eiddiaw? /Od a_^, ni wyrthia wrthaw - ni aned, /Y Gw_^r gogoned (g MG VII 32 58 th ganedigaeth deg wyneithau /Un Mab Duw gwir, od edrychir ar y dechrau; /Nos Nadolig: nos annhebyg i DB VI 26 1 Hanbych well, O Dduw, od eddewy, /Eddewid ddilid a ddylyy, /Hanbwyf ohonawd am CBM III 29 6 . /Llas gwas gwawd digardd, digabl ei gwynaw, /Od is llaw llys Bennardd, /Blawdd glyw glewyd diwahardd, GYC VII 40 13 maddau, /Gwae gybydd o'i gabl amryffrau, /Gwae od o'i drafod 'n ei ddyddiau, /Gwae syberw ar subed anga LlF1 II 2 24 aeddaf. /Saffed ataf, ys daw ataf - ei ddawn, /Od wyf anfoddlawn, boddlawn fyddaf. /Byddinawg farchawg DB VI 34 12 edi y Tri, trydydd a enwaf! /Nid oes is daear, od ystyriaf, /Nac odduch daear, ddyn, o mynnaf, /Heno a o_^d 1 GYC VII 40 38 /Saith canmil peiraid o eneidau, /A glaweir ac o_^d, a seirff a llewod, /A phawb heb annod yn ei boenau odeb 1 LlF1 II 5 19 nifeilaid mo_^r mawrddawn: /Y daw pob pysg o'i odeb /Hyd ar wyneb yr eigawn. /Undegfed dydd, certh ceug odech 1 HOG II 6 79 o rai gwymp eu gwyngnawd, /Cefais i chwech heb odech pechawd /(Gwenglaer uch gwengaer ydd ym daerawd), Odiar 1 PM V 23 8 Duw dy-m-rhydd arllafar /I foli fy rhi rhwysg Odiar, /Llywelyn, llyw Prydain a'i pha_^r, /Llew a glew odid 3 PM V 8 28 nerth, aur newid - a_^ cha_^r, /Och erddaw nid odid, /Mab Madawg, llawddeawg lleudid, /Ei fawrfyw i faw PM V 8 36 aenwel gwyddfid: /Nis dwg lleidr fy llawrgerdd odid. /Neud llai dyofod, neud dyofid - ced, /Cadwgawn rh GRh II 30 1 Pan welych llewych lliw gwawr, - bid odid /Y dodych droed ar llawr: /Gweilging was, gwanas gw odidawg 4 MB I 3 48 ynaig lew law ddiferiawg, /Ni ludd ei erlid yn odidawg. /Ceimiad cas agarw, syberw serchawg, /Cyd galwe GB II 26 51 yn goeth, yn gyfoethawg. /Dau ychen Dewi, dau odidawg, /Dodyssant-hwy eu gwar dan gar Cynawg; /Dau ych LlG VII 28 3 uw yn gyntaf naf niferawg; /Henefydd dedwydd, odidawg - dy ba_^r, /Anesgor dy fa_^r, fur tormennawg. / GM I 9 94 /Breuddwydiaw er bun balchliw arien ddos, /Ys odidawg nos neu ym hepgyr. /Hawdd fwyr di er gwyndir gol Ododdin' 1 DB VI 25 6 ganu moliant mal Aneirin - gynt /Dydd y cant `Ododdin', /I foli gwyndawd Gwyndyd werin, /Gwynedd bende odrais 1 CBM IV 6 199 ludir. /Cludfan glod yn gledrwy ysgwyd, /Clais odrais odraws ei annwyd, /Creulawr gawr gyrchiad, garw g odraws 1 CBM IV 6 199 /Cludfan glod yn gledrwy ysgwyd, /Clais odrais odraws ei annwyd, /Creulawr gawr gyrchiad, garw gymwyd - odre 1 PM V 9 23 n Brynaich branes dychre. /Ni bydd arodrydd ar odre - Prydain, /Prydyddion arwyre, /Ef i'w phen ffynian odrig 1 EW VI 4 33 hoed yr borthais. /Porthais alar trwm, tramawr odrig - w_^yth, /Am wawr llwyth a lleithig, /Am eryr gwy odrosai 1 CBM III 21 121 anghlodfan y fan yd fai, /Nid oedd i dresu yd odrosai /Namyn i dreisiaw dros a welai; /Nid oedd am Gal odrudd 5 CBM IV 6 11 i hyngder ehangdud Faredudd: /Pan wnaeth balch odrudd bylchu Fflemisiaid, /Ffleimiaid graid gryd lofru GM I 7 66 /Hygar glew hael udd, haelfab Maredudd, /Hawl odrudd gwaedraidd cad. /Ced eglur cedeirn gur gyrchiad, CBM III 20 51 - terrwyn, /I'm praffddwyn, i'm pryffwn; /Llid odrudd, lludd llu gynghrwn, /Lluoedd orthew llew llafndw GM I 6 9 /Arthur gedernyd, menwyd Medrawd; /Madawg maws odrudd, mygrfab Maredudd, /Meiri_"au drabludd, drablawdd CBM III 16 47 aith, /Gw_^yth gwyniaith wrth wynnawn, /Pa_^r odrudd, parawd fudd foddlawn, /Paladrgoch, paladur estra odyn 1 PM V 17 42 ys. /Desyf llu elyf, llew tey_"rnas - wyd, /Ni odyn neb dy gas, /Ba_^r llychwr, gw_^r yn oed gwas, /Bei odd 2 CBM IV 4 54 glewrad, gloyw gyngad gyngwydd, /Cyngan feirch odd uch ceirch cynnwydd, /Cynwan torf, terfysg ymorchwy CBM III 8 56 nau enwawg /A'r lle ni llysir cynran /A'r llan odd uch llys Fadawg! /Er pan yw marw Madawg wyn /Nid lla oddaith 3 SB II 22 18 wn o'i anghraith, /Tranc ar ddraig, ar ddragon oddaith. /Gwedi bod fy naf yn nef, ym mhresent /Nid oes DLlM II 18 23 alon yng nghof maith /Mal yd lysg gwynnawn gan oddaith. /Ni tha_"wn, pei byddwn celfydd, /O foli Mab Du CBM III 19 11 - torf, /Yn derfysg a_^ thrylew, /Yn anrhaith oddaith oddew, /Yn wrdd orddrud, yn lud lew. /Detholais oddau 3 CBM IV 9 171 , ys tanwawd, ys tau, /Dy fardd da dothyw i'th oddau, /Dy fa_^r gwrdd, gorddyfn ei faddau! /Ti hebof, n EGM I 27 3 n ran o'th radau. /Dyniaddon defnyddiaist i'th oddau, /Dyniawl ddyn doniawg wyf finnau. /Dawn ysym yn i GRh II 29 1 Pai prynwn seithbwn sathrgrug - i'th oddau, /Pedolau pwyll gaddug /Mangre grawnfaeth, saeth s oddef 7 PC II 19 9 nt ni gymerynt gam. /Can eddyw Hywel, hwyl ddi-oddef - cad /(Cydfuam gyd ag ef), /Handym oll goll gyfa CBM III 18 8 awch nifer, /Ni olaith llaith er llyfrder, /Ni oddef cam, nyw cymer. /Ysid im arglwydd eurgleddyfrudd - GYC VII 41 47 rwynt glew a glaw ddinau, /A gwaeth hefyd oedd oddef crydmywn crawn byllau. /Y neb ni chred eu cyfrynte CBM IV 6 128 irain, /Glyw lywiaw, llewenydd cyngrain: /Glew oddef gloeslef a glaslain /Ar glun a glywir ym Mhrydain. BF VII 52 37 edlid, gofid gofar. /Gw_^r a gynnail nef gwir oddef gwa_^r, /Gwawr gwerthfawr, gwrthaw boed trugar PB VII 16 9 oedd waeth ei glod. /Oedd clodfawr cludfeirdd oddef, /Madawg Mo_^n cain roddion cof, /Oedd tafawd coe EGM I 26 56 . /Ni bu dyn mor gu gennyf a_^ hi, /Ni bo poen oddef, Pedr wy noddi! /Ni bydd dda gan Dduw ei diddoli, oddehau 1 LlG VII 24 156 ymru cymraisg ddoniau, /Gwrawl hawl, boed hwyl oddehau oddew 1 CBM III 19 11 /Yn derfysg a_^ thrylew, /Yn anrhaith oddaith oddew, /Yn wrdd orddrud, yn lud lew. /Detholais fy rhwyf oddiwes 2 PM V 5 55 int rhyganes. /Cardd arnaw, udd Ffraw, ffrawdd oddiwes - clod, /Bai'i clywed oedd eres! /Mor wrawl ei h GRh II 28 6 th dy fryd, franes - oborthiant, /Wyd berthdud oddiwes; /Dawn cyflawn cywlad ormes, /Dafydd, Duw it a'i odduch 3 DB VI 34 13 a enwaf! /Nid oes is daear, od ystyriaf, /Nac odduch daear, ddyn, o mynnaf, /Heno a allo hyn a allaf: LlG VII 24 32 , /A chiliaw rhagddaw a chalanedd - crau, /Ac odduch gwadnau gwaed ar ddarwedd. /Draig Arfon, arfod wy DB VI 24 72 ais, nis cwynais, yn cwynaw - ei ben, /A gnawd odduch Tren trin ymwriaw. /Gnawd cleddyf gilydd yn ymgil oddwys 1 CBM III 16 31 Dilyw glyw, glewdraws gynifiad. /Diffwys beith oddwys, beithyniad - gludlwys, /Argoedwys argleidrad, /D oddyma 1 GC VI 21 10 n a ddycych o ddygn trofa - poen /O'r pan e_^l oddyma, /Hawl ddidawl ddidwyll Wrda, /Hael Iesu, cw gudd Oddyman 1 SB II 23 10 Ar o_^l erbylu cyrdd, nid coelfain - ei ddwyn /Oddyman hyd Rufain, /Can ys marw io_^r co_^r cywrain, / oddyna 3 CBM IV 16 103 chwant chwenychu traha, /O bu chweg, bu chwerw oddyna. /Chwerddid byd, bodawg ein difa, /Yn difanw yn n GG II 32 20 i oedd drwm, /Marw fydd Einawn, ddawn ddinam, /Oddyna ni bydd da dim DB VI 35 44 edd i fro pennaf o Gymro, /Penfro oddyno, Rhos oddyna. /Pymed Forgannwg, parha_"us ei wg, /Er a wne_^l oddyno 3 CBM IV 14 22 w. /Dyhunaw a deffraw efo - a fu /Fal ydd aeth oddyno, /Dig y'm gwnaeth llwyth Iago /Felyn, dyn a'i dia DB VI 35 44 rada; /Pedwaredd i fro pennaf o Gymro, /Penfro oddyno, Rhos oddyna. /Pymed Forgannwg, parha_"us ei wg, GYC VII 41 45 u cronni i'u hir goethi, gwaeth nog angau, /Ac oddyno, weldyna dro drygddamweinau /Eiry, ia_^ a rhew a oed 11 CBM III 29 20 a fai fwy, /Mabolaeth feddfaeth facwy, /Mab o oed a'i hoed yn hwy. /Hwyaf y'm hathraidd athreisfar - e PM V 19 19 ef! /Gwaedd a gwlad neu'th ganlyn, /Peth o'th oed, athwyd wy derfyn /Pymthengwaith, pymthengmlwydd: by CBM III 14 25 n o feirch rhuddion rhad. /Rhad wallaw anaw yn oed awydd - cyrdd, /Cardd arnaw ni gyflwydd, /Pryder dra HF VII 23 25 yn erchi, /Er gwy_^r nef o'm nefawl weddi, /Ar oed byr, os tyr, torri - glas efyn /Gan fodd Llywelyn, CBM III 3 76 raint! /Pan fo pawb, pan fwyf heb henaint, /Yn oed dewr deng mlwydd ar hugaint, /Pan dde_^l Brawd rhag GYC VII 42 32 heibaw fal ymchoel dy law, /Mae pawb yn adaw oed dibara. /Ni chaiff cyfoethawg fod yn hirhoeddlawg /F ES I 19 13 /Ysbyddawd oes barawd barthlwydd. /Ys bwyf yn oed dyn dengmlwydd - ar hugain /Rhag deulin fy Arglwydd PM V 17 43 /Ni odyn neb dy gas, /Ba_^r llychwr, gw_^r yn oed gwas, /Beirdd byd i'th gyd rhygafas. /Cefaist, Lywel PM V 13 28 r udd cleddyfrudd, clodfras, /Huysgwr gw_^r yn oed gwas. /Gwastad yng nghan cad, yng nghyngwydd - galon PM V 23 104 ddychryn a ddechreuo - blaidd /Uch blaenwel yn oed llo, /Gnaws achaws yn ych cyn adfo, /Gnawd ei ladd, GYC VII 38 25 ebyd ofer, /Ef yn was anwastad gallter, /Ef yn oed yn edrym llymder, /Ef yn w_^r yn arail prudd-der; /E oedawg 1 MeiG I 33 58 es, /O gadarn gadwent, camp present oes: /A fu oedawg ddoe, heddiw nid oes, /Hir ni mynnwys Duw dyniawl oedd 353 CBM IV 11 20 bob da defnyddadoedd, /O bob defnydd deifniawg oedd DB VI 30 79 dd, /Mab brenin Cymru, cymraisg fonedd, /Gw_^r oedd a hanoedd, gorfoledd - gwerin, /O iawn dey_"rnllin GM I 10 22 wrawl wrhydri; /Cadwallawn, cyn ei golli, /Nid oedd a_^ lludw y llawddai fi. /Cadwaladr cerddgar, cerdd CBM IV 4 159 wn, hirgrig, /Hardd i fardd ei fwrdd Nadolig. /Oedd aelaw cer aelwyd Beblig /Pobl ar wledd yn hedd yn h CBM III 3 130 swallt fab Oswy Aelwyn, /Yn aele ofal amofyn, /Oedd aelaw coel cwynaw Canfryn, /Yn rhyfel yn rhyfawr dd CBM III 21 84 nid ofer fal y'i dofes: /Yng Nghefn yr Aelwyd oedd aelaw tres. /Erfid a drychid rhag ei drachwres, /Ar PB VII 12 3 llew gw_^yth, /Cad udd Faredudd falch daith, /Oedd aerddraig pennaig pan aeth, /Oedd agro Penfro pan PB VII 5 23 yf addas - Prydain, /Traws Owain, trais leas, /Oedd aergwyn, oedd oergwyn was, /Oedd eurgorf torf tey_" EW VI 4 19 rwr, ardwyad - gwerin, /A gorau o fab tad; /Ef oedd aerllew, arllwybr cad, /Ac oedd arlleng pymthengwla PB VII 12 4 alch daith, /Oedd aerddraig pennaig pan aeth, /Oedd agro Penfro pan ddoeth. /Doethbrudd Faredudd PM V 23 43 dd gwodrudd gwaedryar, /Oedd engyrth ein hynt, oedd angar, /Oedd yng, oedd angau ein cymar, /Oedd amau PM V 23 44 /Oedd engyrth ein hynt, oedd angar, /Oedd yng, oedd angau ein cymar, /Oedd amau i'r byd bod abar /Ohona CBM III 21 120 /Nid oedd anghlodfawr llawr pan lladdai, /Nid oedd anghlodfan y fan yd fai, /Nid oedd i dresu yd odros CBM III 21 119 yrchai, /Nid oedd ni geffyn o'r a gaffai, /Nid oedd anghlodfawr llawr pan lladdai, /Nid oedd anghlodfan CBM III 24 132 Can Rhirid, rhwyf cad, cuniad creulawn, /Calon oedd anghraff, cedoedd anghrawn. /O roddion gwron gorun PM V 23 42 wrf toniar, /Oedd ongyr, oedd engyr eu ba_^r, /Oedd angudd gwodrudd gwaedryar, /Oedd engyrth ein hynt, CBM III 21 123 d odrosai /Namyn i dreisiaw dros a welai; /Nid oedd am Galan ydd ymgelai - hael, /Nid hawddfyd cawddfry PM V 23 45 oedd angar, /Oedd yng, oedd angau ein cymar, /Oedd amau i'r byd bod abar /Ohonam o henaint lleithiar; CBM III 21 117 hoai, /Nid oedd ef groniad fal a gronnai, /Nid oedd amdlawd ffyrdd cyrdd a'i cyrchai, /Nid oedd ni geff CBM IV 2 15 anesgor /Am Deifi, am dw_^r, am dwrf angor; /Oedd amdroch llynges, aches achor, /Oedd amgen Gwaith Fo CBM IV 2 20 aun Ysgor, /Oedd amliw gelau, oedd aml gelor, /Oedd amddinau crau, clau clywitor. /Oedd gwrdd am alaf a CBM IV 2 16 rf angor; /Oedd amdroch llynges, aches achor, /Oedd amgen Gwaith Fo_^n a Gwaith Fangor, /Oedd amgoch Ys CBM IV 2 17 or, /Oedd amgen Gwaith Fo_^n a Gwaith Fangor, /Oedd amgoch Ystrad am ystryw po_^r, /Oedd amlwg ysgwyd a CBM III 24 98 ddragon wo_"en, /Nid oedd flaidd amhrudd, nid oedd amhren, /Eurddwrn oedd ei lafn yn ei loflen, /Eurgl PB VII 11 11 g hydrffraeth, hy /Er goddau goddaith Benfro, /Oedd aml am amlaen deulu /He_"yrn traws de_"yrn trosti. CBM IV 2 19 amlwg ysgwyd am Waun Ysgor, /Oedd amliw gelau, oedd aml gelor, /Oedd amddinau crau, clau clywitor. /Oe PB VII 5 19 , tyrfa reg - eurfudd, /Cyn oerfedd gyhydreg, /Oedd aml (oedd amlwg gosteg) /Meddgyrn am gylch te_"yrn CBM IV 2 19 tryw po_^r, /Oedd amlwg ysgwyd am Waun Ysgor, /Oedd amliw gelau, oedd aml gelor, /Oedd amddinau crau, c PM V 23 31 r gwa_^r, /Oedd rhan feirw fwyaf o'r drydar, /Oedd amliw tonnau twn, amar - eu naid, /Neud oeddynt dil ES I 18 29 ddragon ddrwg, /Dreigioedd amlaen oedd amlwg. /Oedd amlwg aerlladd cyn oerllen - gwyddfedd /Fal gwyddfi BF VII 47 14 teg. /Teg yd gafas gwas gwayw hynod - amlaen, /Oedd amlwg ei ganfod, /Llyw glyw, glaif anesgymod, /Llew PB VII 5 19 g - eurfudd, /Cyn oerfedd gyhydreg, /Oedd aml (oedd amlwg gosteg) /Meddgyrn am gylch te_"yrn teg. /Oedd ES I 18 28 rho_^n im am ddragon ddrwg, /Dreigioedd amlaen oedd amlwg. /Oedd amlwg aerlladd cyn oerllen - gwyddfedd CBM IV 2 18 Fangor, /Oedd amgoch Ystrad am ystryw po_^r, /Oedd amlwg ysgwyd am Waun Ysgor, /Oedd amliw gelau, oedd CBM III 28 5 cenhedloedd, /Glyw dinag, fal dinas oedd. /Nid oedd amrylaw nac amrylon - w_^r, /Amryliw oedd ei onn, / CBM III 30 3 ddylaith - byddin, /Ni byddud wrth gyfraith; /Oedd anawdd, llafn adrawdd llaith, /Dygynnelw, dy ganhym DB VI 27 92 yd; /Ei wyrda oedd dda, oedd ddiwyd - pob un, /Oedd anhawdd iddun ei ddiofryd. /I'i weision o'i wasanae D-4 VI 20 86 ar Bowys, beues goeth, - gestyll, /Eu gostwng oedd anoeth, /Tri thryfan, cyfan, cyfoeth, /Pedwar enwaw CBM IV 5 128 ar ca_^r cynnorth; /Oedd anwas gas cad eorth, /Oedd anwar ba_^r yn ei borth. /Tra rhwy y'm gofwy gofal CBM IV 5 127 dygyforth - fa_^r, /Meu afar ca_^r cynnorth; /Oedd anwas gas cad eorth, /Oedd anwar ba_^r yn ei borth. BF VII 52 35 r, /Llawhir oedd Ddafydd, lluoedd afar, /Gw_^r oedd anysgafn ysgar - a_^'i ganlid, /Gw_^r a'm gwnaeth e CBM IV 2 13 dd digyngor /Lloegr a llu Prydain yn ymatgor; /Oedd anystwyth gw_^yth gwaith anesgor /Am Deifi, am dw_^ ES I 18 9 O waedlan, rhuddai fan ryd. /Rhodwydd ar Gymru oedd ar gyman - llu, /Llary Ednyfed Fychan; /Oedd ban ga PhB VI 14 34 y pren ffrwythlawn a'r tair prif ffynnawn /Nid oedd ar hirgrawn ydd ymborthid. /Yn nhey_"rngan fan, faw BF VII 50 35 f, /Gwawr cyhoedd, wisgoedd wasgarocaf, /Gw_^r oedd arbennig, bennaf - o filwyr /Hyd ym Mhorth Wygyr, e CBM IV 4 93 /I feirdd dwfn, dyfryd a gofiain. /I Gynddelw oedd arddelw urddain, /Urdd wledig, llurig llu aergrain, MB I 3 55 d cystudd ar rudd mynawg; /Can gerddau cyhoedd oedd ardderchawg /O Ysgewin barth hyd borth Efrawg. /Dyb LlF1 II 4 1 Cedifor, eurgorf o Argoed - pan oedd, /Arf cyhoedd cyn addoed; /'Yng nghydwedd gyfedd gy PB VII 7 3 chrys - myned /Llyw llwyddged llwrw na wy_^s; /Oedd argledr gwir dir dilys /Ar eurglawr yr Arglwydd Rhy EW VI 4 20 o fab tad; /Ef oedd aerllew, arllwybr cad, /Ac oedd arlleng pymthengwlad. /Gwladoedd ni debyg (glud edl GYC VII 36 90 pen moliant rhag llaw, /Pen dragon, pen draig oedd arnaw, /Pen Llywelyn deg: dygn a fraw - i'r byd /Bo CBM III 26 88 orf, yn nhorf, yn nhryfrwyd - wriaf, /Ei orsaf oedd arswyd, /Gwayw trwy flwng trwy fwng, trwy forddwyd, CBM III 21 99 awr bres, /Oedd bwlch ei ysgwyd, nid ysgoges, /Oedd balch ei ragor cyn no'i reges, /Clod iddaw! rhagdda DB VI 25 21 i fyddin, /Oedd brwysg rhwysg rhag y godorin, /Oedd balch gwalch golchiad ei la_"in, /Oedd beilch gweil ES I 18 11 u oedd ar gyman - llu, /Llary Ednyfed Fychan; /Oedd ban gawr am ben garthan /Pan gafas aerwas eurwan. / CBM III 29 25 edai rhudd wyar, /Rhaeadr ar baladr ar ba_^r. /Oedd barawd cleddyf cleudaer - ym marddrin, /Yn nydd tri DB VI 24 24 ngwaelawd uffern, afflau fraw - einioes, /Ydd oedd bedeiroes yn ymdaraw /A llu o bryfed yn eu briwaw / DB VI 25 22 dorin, /Oedd balch gwalch golchiad ei la_"in, /Oedd beilch gweilch gweled ei werin, /Oedd clybod cleddy CBM III 7 31 am o'i laith, /Can daerawd, darfu gydymdaith! /Oedd beirddgar barddglwm dilediaith, /Oedd cadarn angor PB VII 5 12 aeth; /Arddelw Dyfed, ged gydfaeth, /Aerddraig oedd ben aig ban aeth. /Ban aeth gwawr gwinfaeth, gwenwy GB II 26 250 Namyn ar ddyn urddawl urddynt seiniau. /A Dewi oedd bennaf o'r penaethau, /A Duw yn gwybod ei ddefodau, DLlM II 18 17 /Oedd talarw cyfarwaith. /Drwg ei lliw y llaw, oedd benrhaith, /I luoedd cyhoedd canhymddaith. /Ni'm ha DB VI 25 19 f a_^ brenin - Lloegr, /Yn llygru Swydd Erbin /Oedd braisg waisg gosgedd ei fyddin, /Oedd brwysg rhwysg DB VI 25 26 hob elin, /Oedd briw rhiw yn nhrabludd edrin, /Oedd braw saw Saeson Clawdd y Cnwcin, /Oedd bwlch llafn PB VII 16 21 awg brwydr, /Llew gwrthgloch, burgoch baladr. /Oedd briw baladr cadr catgwn, /Oedd brwysg ei rhwysg rhw DB VI 25 25 yfau finfin, /Oedd clybod clwyf ym mhob elin, /Oedd briw rhiw yn nhrabludd edrin, /Oedd braw saw Saeson CBM III 21 97 n afles, /Nid aflwyr y'm gw_^yr i'm goddiwes. /Oedd brwysg braisg lafnawr can breiddiawr bres, /Oedd bw PB VII 16 22 urgoch baladr. /Oedd briw baladr cadr catgwn, /Oedd brwysg ei rhwysg rhwyd gelyn, /Oedd gwrdd yng nghad DB VI 25 20 Erbin /Oedd braisg waisg gosgedd ei fyddin, /Oedd brwysg rhwysg rhag y godorin, /Oedd balch gwalch go CBM III 7 35 ed, hygar, /Oedd llafar gwyar o'i gyfarwaith; /Oedd buelin blas, gwanas gwaedraith, /Oedd eurllew o aer CBM IV 5 112 , /Gw_^r yn gware a_^ Lloegrwys, /Gwalch balch oedd bwlch ar Bowys. /Llas arglwydd Gwyddrun gwyrfriw - CBM III 21 98 dd brwysg braisg lafnawr can breiddiawr bres, /Oedd bwlch ei ysgwyd, nid ysgoges, /Oedd balch ei ragor DB VI 25 27 edrin, /Oedd braw saw Saeson Clawdd y Cnwcin, /Oedd bwlch llafn yn llaw gynefin, /Oedd gwaedlyd pennau, MeiG I 32 7 bryd cyn gweryd y'i gwaredaf. /Caru Duw i bawb oedd bybyriaf /Mal y ca_^r y saint braint breinolaf, /Ca CBM III 7 32 mdaith! /Oedd beirddgar barddglwm dilediaith, /Oedd cadarn angor dyfnfor diffaith, /Oedd hir ei drwydde BF VII 56 19 ferth - yn rhyfel, /Cyn rhyfawr ddrygyrferth, /Oedd cadarn ddraig, bena_'ig berth, /Oedd ced gynnydd, c BF VII 44 10 . /Tra fu ddydd Dafydd, difefl ddylif - cad, /Oedd cadarn ei gynnif, /Oedd cedawl, oedd cadr yng ngnif BF VII 44 11 f - cad, /Oedd cadarn ei gynnif, /Oedd cedawl, oedd cadr yng ngnif, /Oedd coeth, digrawnddoeth, digrif. SB II 24 34 w roddawg; /Ail, Iarll Brystau rhag post cadau oedd cadwynawg; /Trydydd, Iarll Gwent, trydydd torment, CBM IV 4 99 rgrad, yn aergrain, /Uch myrddwyr, uch Myrddin oedd cain, /Uch gwalchlan yn gwalchladd pennain, /Uch gw SB II 22 53 g, /Oedd terfyn cardd, oedd ca_^r deuddyblyg, /Oedd calon Calan Nadolig SB II 22 52 dd colofn yn ofn annyfnig, /Oedd terfyn cardd, oedd ca_^r deuddyblyg, /Oedd calon Calan Nadolig PB VII 19 17 lar, /Llew traws, ni wneid trais a_^'i ga_^r. /Oedd carannawg walch, weilch gylchyn - yn llu /Yn lliw c SB II 22 44 n ceinmyg /Dygant graig, aerddraig arddrusig. /Oedd Casnar, post trydar treisblyg, /Oedd castell Hirie SB II 22 45 ddrusig. /Oedd Casnar, post trydar treisblyg, /Oedd castell Hiriell, hwyr wellig, /Oedd meidrawl meddwl BF VII 56 20 yrferth, /Oedd cadarn ddraig, bena_'ig berth, /Oedd ced gynnydd, cad gannerth. /Cad gannerth mawrwerth, BF VII 44 11 difefl ddylif - cad, /Oedd cadarn ei gynnif, /Oedd cedawl, oedd cadr yng ngnif, /Oedd coeth, digrawndd CBM IV 4 112 ad yn Argoed Llwyfain, /Ym mhen draig, dremynt oedd celain! /Celennig beirdd byd, buchedd - rheidusion, EG VI 18 58 bu syrth Saeson yng nghrain, /Oedd trist maer, oedd claer cleddyf heb wain /A chan llu pannu pen ar dig CBM IV 1 17 en wollewin, well ei dichwain. /Oedd cleudaer, oedd claer cleddyf uch gwain /A llinon yng ngnif a llif PB VII 13 22 hil Owain deg. /Oedd teg rwyf, rwysg Oliffer, /Oedd clau ddarpar, clod ddirper, /Oedd glew Maredudd, oe CBM IV 1 17 yrain, /Draig wen wollewin, well ei dichwain. /Oedd cleudaer, oedd claer cleddyf uch gwain /A llinon y SB II 22 31 ffriwlwydd, ffrwyn ddyfrig, /Colofn clwyf, nid oedd clod fenffyg! /Rhag traeth Caer yn aer, yn arfod gw PB VII 16 9 dd, hyfryd, /O'i wayw nid oedd waeth ei glod. /Oedd clodfawr cludfeirdd oddef, /Madawg Mo_^n cain roddi DB VI 25 23 la_"in, /Oedd beilch gweilch gweled ei werin, /Oedd clybod cleddyfau finfin, /Oedd clybod clwyf ym mhob DB VI 25 24 eled ei werin, /Oedd clybod cleddyfau finfin, /Oedd clybod clwyf ym mhob elin, /Oedd briw rhiw yn nhrab LlG VII 27 36 ei eisiau, neud isel - fy mryd, /I'w feirddion oedd clyd clod ddiargel. /Neud aelaw cwynaw (neud cynhaw BF VII 44 12 ei gynnif, /Oedd cedawl, oedd cadr yng ngnif, /Oedd coeth, digrawnddoeth, digrif. /Tros nad digrif im a BF VII 44 8 aeth peunydd, /Oedd cwyn dwyn difefl Ddafydd, /Oedd coeth gw_^r a ddoeth ei ddydd. /Tra fu ddydd Dafydd SB II 22 51 celennig, /Oedd cwyn tranc pob tra a diffyg, /Oedd colofn yn ofn annyfnig, /Oedd terfyn cardd, oedd ca PB VII 18 24 eilch trin, /Ei lw ni lithid ar We_^n, /Ei air oedd crair crededun. /A gretai We_^n, walch syberw, /Cre BF VII 44 7 of newydd - a'n pair /Perygl hiraeth peunydd, /Oedd cwyn dwyn difefl Ddafydd, /Oedd coeth gw_^r a ddoe SB II 22 50 dd hirddrig, /Oedd rhebydd coelrydd celennig, /Oedd cwyn tranc pob tra a diffyg, /Oedd colofn yn ofn an SB II 22 37 iddig; /Rhif trychan celain o drychion camawn /Oedd cymaint un mestig. /Ba_^r anwar wanar wenwynig, /Bu DLlM II 18 14 . /Oedd gw_^r hael rhag gwael, rhag gwyniaith /Oedd cymraisg, oedd Cymry ddylaith, /Oedd ysgwn, oedd tw CBM IV 5 118 an llas Gwas Sanffraid, ffrawddged - i Gymry, /Oedd cymraw ei glywed; /Oedd gw_^r gwrawl ei weithred, / PM V 1 20 ngad, /Heb ysgarant blant yd blygiad - Cymry: /Oedd cymrwyn eu delwad. /Pan ddofes pair trachwres troch DLlM II 18 14 ael rhag gwael, rhag gwyniaith /Oedd cymraisg, oedd Cymry ddylaith, /Oedd ysgwn, oedd twn talaith - ei EW VI 4 22 ladoedd ni debyg (glud edliw - ym myd) /Madawg oedd cyn heddiw, /Esgor o'i dud, nad ydyw /Ysgor gadw ys PB VII 17 7 ar gwaed), /Fleddynt Flaidd, trais tra adwyd, /Oedd cywir ei air eirioed, /Oedd hael twym-ddiwael telai EGM I 26 30 ! /Nid oedd ffawd rygnawd rin i genthi: /Gnawd oedd da_^l aur ma_^l er ei moli. /Ni ryfu ddognach i ry PB VII 13 25 oedd gloywner - esgud /Yn ysgwyd dau hanner. /Oedd dau hanner be_^r, ba_^r gwythrudd - yn llaw, /Gw_^r HOG II 11 6 /Ac im bai arwydd er yn was - edmyg: /Ei lliw oedd debyg gwenyg gwynlas. /Hiraethawg fy nghof yng nghy GYC VII 36 4 raw, /Aur dilyfn a delid o'i law, /Aur dalaith oedd deilwng iddaw, /Eurgyrn eurde_"yrn, ni'm daw - llew CBM III 7 37 gwaedraith, /Oedd eurllew o aerllin Gadiaith; /Oedd difarn gadarn gedymdaith - unbyn, /Oedd dyrn yn he CBM III 27 29 r, glew bergyng, /Cyrch eofn yn ofn, yn yng. /Oedd digyfyng mynw, mynwent fyged - hael, /Beirdd afael, CBM IV 2 11 fod gwrthod gwarthfor: /Oedd dygyngwydd Eingl, oedd digyngor /Lloegr a llu Prydain yn ymatgor; /Oedd an BF VII 56 16 bobman a'i cyrchai, /Oedd dilyfn aur a dalai, /Oedd diludd budd myn y bai. /Myn y bai aerfab Iorferth - BF VII 56 15 wyn yn y tyrrai - bobl /O bobman a'i cyrchai, /Oedd dilyfn aur a dalai, /Oedd diludd budd myn y bai. /M BF VII 47 29 ch gwaywdwn, /Gwae Wynedd hir orwedd hwn! /Hwn oedd draws gyngaws ac angau - a'i dug, /Dig a'm gwnaeth BF VII 50 18 /Gw_^r a las drosom, gw_^r oedd drosaf, /Gw_^r oedd dros Gymru, hy y'i henwaf: /Gwrawl Lywelyn, gwraf - BF VII 50 17 d, roddged rwyddaf? /Gw_^r a las drosom, gw_^r oedd drosaf, /Gw_^r oedd dros Gymru, hy y'i henwaf: /Gwr DB VI 24 35 w /A llewod a_^ rhod yn eu rhwydaw, /A lle ydd oedd druan, drwy addaw - Ca_"in, /I werin wirin ei waran GB II 26 56 /I hebrwng anrheg yn rhedegawg /I Lasgwm, nid oedd drwm dri urddasawg; /Edewid Bangu gu, gadwynawg /A' GG II 32 18 /Canys marw mawredd a grym /Griffri, ei drengi oedd drwm, /Marw fydd Einawn, ddawn ddinam, /Oddyna ni b CBM III 8 5 n, /Ys elont i nef ar-n-un! /Ym maes Didlystun oedd duhun - ein glyw, /Nid am glod warafun, /Pob llary PB VII 2 13 r byddin, gwawr byddinoedd. /Byddinoedd hardd oedd dydd y hyrddai - Rhys /Ciwdawd Rhos ohanai, /Llaith CBM IV 2 11 ygi_"or, /Cadarn gyfarfod gwrthod gwarthfor: /Oedd dygyngwydd Eingl, oedd digyngor /Lloegr a llu Pryda CBM III 7 38 aith; /Oedd difarn gadarn gedymdaith - unbyn, /Oedd dyrn yn he_"yrn, haearn dalaith. /A'i ddiwedd ys bo DB VI 27 91 ng ngryd /Delwau aur ar eu cyfeiryd; /Ei wyrda oedd dda, oedd ddiwyd - pob un, /Oedd anhawdd iddun ei BF VII 52 34 /Gw_^r fal Cadwallawn, dawn diarchar, /Llawhir oedd Ddafydd, lluoedd afar, /Gw_^r oedd anysgafn ysgar - CBM III 26 127 hael tra fu hwn! /Hwn oedd ddigrif hael, hwn oedd ddigrawn - glew, /Hwn oedd lew o Leisiawn, /Aerdarf CBM III 26 127 r a gaffai hael, /Ydoedd hael tra fu hwn! /Hwn oedd ddigrif hael, hwn oedd ddigrawn - glew, /Hwn oedd l DB VI 27 91 Delwau aur ar eu cyfeiryd; /Ei wyrda oedd dda, oedd ddiwyd - pob un, /Oedd anhawdd iddun ei ddiofryd. / CBM III 26 121 lluadwn - hynt, /Handid cynt y'i cwynwn, /Nid oedd ddrwg ar ddraig falch gystlwn, /Adoedd da, ei ddedf CBM III 24 97 en, /Rhun fenwyd, Rhiryd, rhudd ei onnen, /Nid oedd ddylaw ddraig, ddragon wo_"en, /Nid oedd flaidd amh CBM III 21 115 thai - gabl, /Nid oedd gablawd a obrynai, /Nid oedd ef am grawn a grynhoai, /Nid oedd ef groniad fal a CBM III 21 116 brynai, /Nid oedd ef am grawn a grynhoai, /Nid oedd ef groniad fal a gronnai, /Nid oedd amdlawd ffyrdd ES I 19 6 Neud oerfedd haelonedd hylwydd, /Hylawch cerdd oedd ef yng ngherthrwydd. /Neud araf hywyl, pair parodrw SB II 24 32 dd trymder tra niferawg. /Rhag pum ieirll taer oedd ef yn gaer, yn gadfarchawg: /Un, Iarll Cernyw rhag EG VI 18 27 llanw rhwy rhwydd hawl; /Gwelais-i aer am Gaer oedd engiriawl, /Talu pwyth dydd gw_^yth Gwaith Canysgaw PM V 23 41 irch mordwy uwch mawrdwrf toniar, /Oedd ongyr, oedd engyr eu ba_^r, /Oedd angudd gwodrudd gwaedryar, /O PM V 23 43 yr eu ba_^r, /Oedd angudd gwodrudd gwaedryar, /Oedd engyrth ein hynt, oedd angar, /Oedd yng, oedd angau CBM IV 4 143 i fedd! /Gw_^r gwaedrwyf aerglwyf, eurgledd - oedd ei arf, /Eurgorf tarf, torf hywledd. /Gwlydd wrth w CBM III 29 11 faeth - medd /A meuedd marchogaeth, /Ei arfod oedd ei arfaeth, /Ei enw ei anaw rhywnaeth. /Ban wnaeth EGM I 26 11 /Oedd hydr am ddylan gwynfan genthi. /Hyll nid oedd ei deddf-hi, hwyr-reddf holi, /Hallt oedd y dagrau, BF VII 48 34 Hirddeddf ei gynneddf gyn no'i orthaw, /Heirdd oedd ei filfeirdd, foliant iddaw. /Hardd Owain firain, f CBM IV 6 90 dragon wrthaw. /Twrf ton, torchawg hael, trwm oedd ei glywael, /Tw_^r Cynfael yn cwyddaw; /A fflamau o CBM III 24 76 iodawr Dinmawr, pruddwawr preiddiaw, /Preiddin oedd ei gw_^yn cyn no'i gwyddaw! /Prydain a'm galwant, o DB VI 27 66 yd. /Gwarafun ni wnaf yn nydd creulyd. /Gwrawl oedd ei hawl wrth ei hwylfryd. /Gwaredid Celi celfyddyd CBM III 24 99 edd flaidd amhrudd, nid oedd amhren, /Eurddwrn oedd ei lafn yn ei loflen, /Eurgledd cymynedd, cymynai b LlG VII 27 19 dr glodrydd gynnydd, gynflaen lliwed. /Hygyrch oedd ei lys, les trwydded, - ei fudd /A'i feddgyrn cyfyf CBM III 5 82 /Ac ni'm rhif rhiain (rhyfedd a waith!) /Ac im oedd ei llaw, fy llawenrhaith; /Ac nid oes fardd dwfn, d CBM III 28 6 /Nid oedd amrylaw nac amrylon - w_^r, /Amryliw oedd ei onn, /Ni threfyd brwynfryd o'm bron /Nac o'm cof ES I 18 7 eryd - llawr /Llawen beirdd o'i wynfyd; /Gnawd oedd ei wayw yn waedlyd; /O waedlan, rhuddai fan ryd. / PM V 28 18 wyn yn amwyn am nerth - tey_"rnedd, /Tey_"rnas oedd ei werth, /Ysgwyd eurglud, balchddrud, berth, /Ysge GYC VII 36 80 yn a dyngynt o'i law, /Pob gwledig, pob gwlad oedd eiddaw, /Pob cantref, pob tref yn eu treiddiaw, /Po CBM III 26 55 ysy uddudd, /Cwyn cynran cyfran cyfryngthudd, /Oedd eiddiaw eu cerdd, oedd eiddudd - eu cadw /O'r cadrw D-2 I 2 16 eddf deddf ddurawd, gnawd brawdwriaeth; /Gw_^r oedd Eiddol, gorwy reol, gorddethol ddoeth; /Gwyddbwyll CBM III 26 55 n cyfran cyfryngthudd, /Oedd eiddiaw eu cerdd, oedd eiddudd - eu cadw /O'r cadrwalch nwy dihudd, /Difra ES I 23 27 iwedd /Cymodi a_^ Duw cyn mud ym medd. /Cymryd oedd einym cymodlonedd - cwbl, /Cyn cablu o Dduw ar ein PM V 5 56 Ffraw, ffrawdd oddiwes - clod, /Bai'i clywed oedd eres! /Mor wrawl ei hawl pan holes, /Mor gadarn yd PB VII 13 27 thrudd - yn llaw, /Gw_^r fal llew digythrudd; /Oedd erwan gwayw, preiddwan prudd /Arfoll mawrgoll Mared DB VI 24 21 f, /Ef dewisaf Naf, nawdd i ganthaw! /Diddestl oedd eu lle llu wrth sylliaw /Dydd y cymerth Crist crog PB VII 5 24 trais leas, /Oedd aergwyn, oedd oergwyn was, /Oedd eurgorf torf tey_"rnas. /Tey_"rnllw ei law, tey_"rn CBM III 7 36 rwaith; /Oedd buelin blas, gwanas gwaedraith, /Oedd eurllew o aerllin Gadiaith; /Oedd difarn gadarn ged MG VII 32 18 isoes mai Ef, dangos o nef a wnaeth gwyrthau, /Oedd Fab Duw Rhe_^n, o'r hwn y ce_^n lle_^n a llyfrau /A DB VI 29 85 _^yth oedd lwyth, o'i laith ni atgudd, /Gwaith oedd faith imi ei oludd, /Gwawr oedd fawr ei fa_^r, yn DB VI 29 88 , /Gwas oedd gas ei geisiaw dan gudd, /Gwalch oedd falch ei folchlafn uch grudd, /Gweilch oedd feilch CBM IV 14 1 Ei ddial oedd fau, fanrhith - ei adain, /A'i adel a fu chwith, /A DB VI 29 86 tgudd, /Gwaith oedd faith imi ei oludd, /Gwawr oedd fawr ei fa_^r, yn ddyfnbrudd, /Gwas oedd gas ei gei PM V 23 56 /Rhyllofes rhwyf tres tros faniar - i feirdd, /Oedd fawrllwyth i'r ddaear, /Gwisgi aur ac arian, nis ca DB VI 29 89 ch oedd falch ei folchlafn uch grudd, /Gweilch oedd feilch am ei falch ddeurudd. /Gwn, o ddwyn terrwyn LlG VII 27 6 fred. /Gwalch gwrawl gwryd Gwalhafed, /Gweilch oedd feilch yn ei falch gerdded. /Gwy_^r golofn eofn pan CBM III 24 47 yar) /A_^'r gorau a fu o feib Gleisiar; /Gw_^r oedd feirdd arfoll, carddgoll, cerddgar, /Gw_^r oedd fla CBM III 24 98 /Nid oedd ddylaw ddraig, ddragon wo_"en, /Nid oedd flaidd amhrudd, nid oedd amhren, /Eurddwrn oedd ei CBM III 24 48 edd feirdd arfoll, carddgoll, cerddgar, /Gw_^r oedd flaidd llysaidd, llysid ei fa_^r, /Gw_^r oedd rudd ES I 17 48 ne_^r, /Oes wogawn hwylddawn haelder. /Haelaf oedd Fordaf a'th fawrdad - am ged, /Ni'm gedynt arallwla PB VII 7 21 aw esgud llwybr gwrdd-ddrud gw_^r. /Gw_^r glew oedd Forgant, gwrdd gledd - gogoned, /O geneddl tey_"rne EG VI 18 63 ar ddyhedd, mawredd mirain; /Yn Aberteifi tew oedd frain - uchben /Yn ydd oedd perchen parchus gynrain PB VII 5 7 ygollais, /Rhy-m-gellir lledfrydedd, /Fy llyw oedd fur glyw a gwledd, /Fy naf, poed nef ei ddiwedd! /O DB VI 35 71 Pan gerddwys ei fwg am Allt Faga; /Deunaw dawn oedd fwy, dug ei harfordwy, /Gwynedd Uch Conwy a'i cyny CBM IV 18 23 ynhelwaf, /Ced wallaw, na ad wall arnaf! /Neud oedd fwy no rhaid rhad mwyaf /Rhwyf cedyrn yn cadw ar ei GM I 12 22 . /Genilles gnaws aur, awr y'i ducpwyd, /Cw_^l oedd fy ngadu can ni adwyd. /A adwy Creawdr mad y'i crew HOG II 11 14 heddiw, nid huaddas - fy mhorth, /Yn y myn ydd oedd fy mherthynas. /Oi a un Mab Duw o dey_"rnas - nef, CBM III 14 12 'm gwrthod, /O'm bodd ni byddwn hebod, /Nid ef oedd fy modd fy mod. /Gan fod yn unfraint, yn unfryd - a IRh VII 31 3 - rhin, /Cyd bai rho_^n fy nghrogi, /Fy neges oedd fynegi /Fy ngofeg, ddyn teg, i ti EGM I 26 29 ni, /Gwynedd anrhydedd, oedd rhaid wrthi! /Nid oedd ffawd rygnawd rin i genthi: /Gnawd oedd da_^l aur m PB VII 19 9 arfaeth, /Eurwawr dwylan ffryd mawr ffraeth. /Oedd ffraeth ei arfaeth aerflaen gyngor - llu, /Llywelyn CBM IV 8 43 nhrymder /Ni bu a_^ gwalltan i gwrt Gwallter, /Oedd ffysgiad ffleimiad fflam gan ucher /Yn seithnaid aw CBM III 21 114 /Branes ymborthiad, nid amborthai - gabl, /Nid oedd gablawd a obrynai, /Nid oedd ef am grawn a grynhoai CBM III 12 41 beirdd achref, /Ni tholir gwawd gwedi ef. /Ef oedd gadfarchawg gedferchyr - a'm clwyf, /Cleddyfrudd ni CBM IV 5 106 as mab gwyrengyn gwyrfriw - ei baladr, /Gw_^r oedd gadr i gadw rhiw, /Rhwyddfudd feiddiad, gad geithiw CBM IV 6 13 iaid graid gryd lofrudd, /Brwysg a na_^d o gad oedd ganthudd, /Brwydr a chrwydr a chryd arnaddudd, /Brw DB VI 29 87 Gwawr oedd fawr ei fa_^r, yn ddyfnbrudd, /Gwas oedd gas ei geisiaw dan gudd, /Gwalch oedd falch ei fol BF VII 46 21 , /Ysgwn baladr cadr, cadarn leiddiad. /Ysgafn oedd gennyf ysgarad - pob dyn /Wrth hwn: Llywelyn, llyw BF VII 47 21 r, arf torfoedd, /Aer ysgwn, aur ysgwyd oedd. /Oedd gleifruthr aruthr arf rhyfel, - oedd hael, /Oedd hw PB VII 16 16 uriawg lem, /Oedd pargoch yn aes droch, drom, /Oedd glew lew o lwyth y Cam. /Llwyth y Cam, ceimiaid din PB VII 13 23 sg Oliffer, /Oedd clau ddarpar, clod ddirper, /Oedd glew Maredudd, oedd gloywner - esgud /Yn ysgwyd dau BF VII 47 23 yfel, - oedd hael, /Oedd hwylfawr glod uchel, /Oedd glew, oedd llew cyn llen ge_^l, /Oedd glwys digardd PB VII 13 23 au ddarpar, clod ddirper, /Oedd glew Maredudd, oedd gloywner - esgud /Yn ysgwyd dau hanner. /Oedd dau h BF VII 47 24 uchel, /Oedd glew, oedd llew cyn llen ge_^l, /Oedd glwys digardd hardd Hywel. /Gwa_^r Hywel uchel, och OC II 14 113 nt: /Meurig fab Gruffudd, grym darogant. /Neud oedd gochwys pawb pan atgorsant; /Neud oedd lawn o haul PB VII 21 7 /I wlad [ ], glod arddangos, /Gwelid [ ] /[ ] oedd gorau gwas /O wyrion rhudd[] Rhys. /O [] Rhys, rhwy DB VI 29 48 agor, och rhagod ti, Angau! /Cyn y gwedd i ni, oedd gorau, /Gwedi gwawr Cymru, cymryd croesau; /Cymerwn MB I 3 61 r a fu breiddiawg. /Gruffudd grym cyhoedd (nid oedd guddiawg) /A ddiffyrth ei wy_^r yn orwythawg; /Cyfa LlG VII 27 40 ddwyn terrwyn, twrf ufel - am riw, /A'i ba_^r oedd gwaedliw fal gwaed Afel. /Och am rwyf aerglwyf, eur DB VI 25 28 y Cnwcin, /Oedd bwlch llafn yn llaw gynefin, /Oedd gwaedlyd pennau, gwedi gwaedlin - rhwy /Yn rhedeg a OC II 14 106 r Gwestwn Fawr gwelais irddant: /Ardwy Goronwy oedd gwaith i gant. /Cedwyr cyfarfaeth ydd ymwnaethant, CBM IV 5 120 aw ei glywed; /Oedd gw_^r gwrawl ei weithred, /Oedd gwalch balch bwlch ei golled. /Yn y llas Ardderch y SB II 24 37 ddawg; /Pumed, Iarll Cla_^r rhag gwalch gwanar oedd gwareddawg. /Lliwgoch Trefal llid brid brenial brai GYC VII 41 51 u, /Ein hardymer gan Lusiffer, bryder bradau. /Oedd gwell myned yn lle caffed gweled golau /Gw_^yl fawr CBM IV 2 22 lywitor. /Oedd gwrdd am alaf am Alun drefred, /Oedd gw_^r, ban brofed, cyfred cyfor, /Graid goluch dylu CBM IV 5 119 ffrawddged - i Gymry, /Oedd cymraw ei glywed; /Oedd gw_^r gwrawl ei weithred, /Oedd gwalch balch bwlch DLlM II 18 13 aw rhif saith - rhiallu, /Ni ellid ei olaith. /Oedd gw_^r hael rhag gwael, rhag gwyniaith /Oedd cymrais CBM IV 2 21 ml gelor, /Oedd amddinau crau, clau clywitor. /Oedd gwrdd am alaf am Alun drefred, /Oedd gw_^r, ban bro PB VII 16 23 r catgwn, /Oedd brwysg ei rhwysg rhwyd gelyn, /Oedd gwrdd yng nghad treisiad trin, /Oedd llew gawr Mada CBM III 11 71 a chyhoedd, /Glyw cyrchfawr, cylchynfeirch nid oedd, /Gw_^yl hebawg heboch neud addoedd. /Nid addoedd f CBM III 24 45 , /Hygyrch ei neuadd cyn lladd llachar, /Gw_^r oedd gyhafal (dial dyar) /A_^'r gorau a fu o feib Gleisi BF VII 47 21 yd oedd. /Oedd gleifruthr aruthr arf rhyfel, - oedd hael, /Oedd hwylfawr glod uchel, /Oedd glew, oedd PB VII 17 8 trais tra adwyd, /Oedd cywir ei air eirioed, /Oedd hael twym-ddiwael telaid. /Telaid yn rhaid, yn nhri CBM III 26 57 u cadw /O'r cadrwalch nwy dihudd, /Difrad hael oedd haelach no Nudd, /Difraw ddraig, ddragon ddadannudd LlG VII 24 101 ragon, /Yng nghymysg Arfon ac Eiddionydd. /Nid oedd hawdd, llew aerflawdd lluydd, /Ei dreisiaw ger Drws BF VII 51 6 Bendigeidran gydfryd - a_^ chymri, /A chymraw oedd hefyd: /Llas Llywelyn llafngreulyd, /Llas Arthur, b CBM III 7 33 ediaith, /Oedd cadarn angor dyfnfor diffaith, /Oedd hir ei drwydded, oedd hyged, hygar, /Oedd llafar gw CBM IV 4 152 wrth w_^yl wrth ellwng rheuedd: /Gwn oedd hwn oedd Hiriell Gwynedd! /Gwynedd argynnan, aer gynnig - re CBM IV 4 152 , /Gw_^yl wrth w_^yl wrth ellwng rheuedd: /Gwn oedd hwn oedd Hiriell Gwynedd! /Gwynedd argynnan, aer gy BF VII 47 22 dd gleifruthr aruthr arf rhyfel, - oedd hael, /Oedd hwylfawr glod uchel, /Oedd glew, oedd llew cyn llen CBM IV 8 12 yn ffysg ffyrfder, /Yn nhwrf, yn nhorfoedd hud oedd hyder, /Yng nghyfragor glyw am eu glewder, /Yng ngh EGM I 26 10 Beli. /Oedd hydraidd wychyr lly_^r yn llenwi; /Oedd hydr am ddylan gwynfan genthi. /Hyll nid oedd ei de EGM I 26 9 wynofi - dir /I am derfyn mawr meibion Beli. /Oedd hydraidd wychyr lly_^r yn llenwi; /Oedd hydr am ddy CBM III 24 43 w_^r gwrdd ei faniar. /Gw_^r ni oedd hygawdd a oedd hygar, /Hygyrch ei neuadd cyn lladd llachar, /Gw_^r CBM III 24 43 ud gorddifedd gw_^r gwrdd ei faniar. /Gw_^r ni oedd hygawdd a oedd hygar, /Hygyrch ei neuadd cyn lladd CBM III 7 33 angor dyfnfor diffaith, /Oedd hir ei drwydded, oedd hyged, hygar, /Oedd llafar gwyar o'i gyfarwaith; /O CBM III 21 121 addai, /Nid oedd anghlodfan y fan yd fai, /Nid oedd i dresu yd odrosai /Namyn i dreisiaw dros a welai; PB VII 3 24 r riw, /Cryg de_"yrn, loyw eurgyrn lew, /Crair oedd i luoedd ei law MeiG I 33 67 ywair, /Namyn a ddywetwy o Dduw fab Mair, /Nid oedd iawn i ddyn ddywedyd gair. /Gair garwffraeth gwaeth CBM IV 15 3 mod dyfod - i'm herbyn /A Duw gwyn yn gwybod, /Oedd iawnach i fynach fod /I'm gwrthfyn nag i'm gwrthod GYC VII 36 77 i esgor brwyn gyngor braw. /Pob teulu, teilwng oedd iddaw, /Pob cedwyr, cedwynt adanaw, /Pob dengyn a d HOG II 7 14 aidd, luniaidd, lawn gweddeiddrwydd, /Mabddysg oedd iddi rhoddi yn rhwydd. /Mabwraig, mwy yd ffaig ffen GYC VII 36 85 , /Pob mab yn ei grud ysy'n udaw. /Bychan lles oedd im, am fy nhwyllaw, /Gadael pen arnaf heb ben arnaw BF VII 53 17 erchyll ton. /Oerdon fy nghalon; anghelfydd - oedd im /(Eryr llym lluosydd) /Aros clybod dyfod dydd /A CBM IV 17 47 Cyfredeg a_^ chweg, chwerw hir ennyd. /Cyfraid oedd i'm plaid oedd i'm plegyd - fod /Cyfragod dyfod tu CBM IV 17 47 weg, chwerw hir ennyd. /Cyfraid oedd i'm plaid oedd i'm plegyd - fod /Cyfragod dyfod tu fy ngweryd; /Yn DLlM II 18 47 nydd, /A nu bei gallwn ymgerydd - a_^ Duw /Ydd oedd imi ddefnydd: /Dwyn fy rhwyf a dwyn fy rhiydd, /Dwy MeiG I 32 1 Rheitaf oedd imi, rheitaf - i'm bywyd /Caru cymhlegyd y gryd gry DB VI 27 62 wir yw marw gw_^r garw am Gaer Dutglyd, /Gorau oedd in ein marw i gyd. /Gorofn ysy arnaf hyd na'm gwery CBM IV 5 70 yw, glod ddengyn - gyfedd, /Gwirawd fedd, gwir oedd in; /Gwae fi am fab Genillyn, /Gwae feirdd Cymru gw CBM III 26 119 bycwn /A_^ llew trais pan 'i treiddiaswn! /Nid oedd lary mor llary, mor lluadwn - hynt, /Handid cynt y' CBM III 12 24 isg lachar, /Ef oedd lew, oedd lyw trydar, /Ef oedd lary o lin Gasnar. /Caswallawn eisior eisiau - ei OC II 14 114 . /Neud oedd gochwys pawb pan atgorsant; /Neud oedd lawn o haul Hirfryn a phant. /Dywallaw di'r corn i' GYC VII 36 88 /Pen pan las, ni bu gas gymraw, /Pen pan las, oedd lesach peidiaw; /Pen milwr, pen moliant rhag llaw, PM V 28 23 ynnor, - cynran, /Cynrhaul aur a phorffor, /Ef oedd lew, llew llu angor, /Dyhedd tey_"rnedd, tud io_^r. CBM III 26 128 ddigrif hael, hwn oedd ddigrawn - glew, /Hwn oedd lew o Leisiawn, /Aerdarf tarf, terfysg yng nghamawn CBM III 12 23 r - o gad, /Brwysg luchiad, braisg lachar, /Ef oedd lew, oedd lyw trydar, /Ef oedd lary o lin Gasnar. / PB VII 7 7 - yn arfau, /Dug angau (dygn a air!) /A'i law oedd lw 'mhob cyfair /Fal cyfun grededun grair. /Crair n DB VI 29 84 r oedd wy_^r, oedd orddyfn ganthudd, /Gw_^yth oedd lwyth, o'i laith ni atgudd, /Gwaith oedd faith imi HF VII 23 20 Owain hael ni wna_^i holi - mach, /Gw_^r nid oedd lyfrach nog Elifri. /Gw_^r a beris lloer, llwry gol PhB VI 12 15 borthiad - rhiallu, /Ni ellir ei ddiwad, /Ban oedd, lyw cyhoedd, lew cad, /Ym mhob rhiw rhyfel arnad. CBM III 12 23 /Brwysg luchiad, braisg lachar, /Ef oedd lew, oedd lyw trydar, /Ef oedd lary o lin Gasnar. /Caswallawn CBM III 7 34 th, /Oedd hir ei drwydded, oedd hyged, hygar, /Oedd llafar gwyar o'i gyfarwaith; /Oedd buelin blas, gwa CBM IV 13 11 wy, /Cynnechrau fy udd ne_^r; /Cynnygn fy llyw oedd llawer, /Cwyddynt yng ngnif seithrif se_^r. /Rhif s BF VII 47 23 hael, /Oedd hwylfawr glod uchel, /Oedd glew, oedd llew cyn llen ge_^l, /Oedd glwys digardd hardd Hywe PB VII 16 24 d gelyn, /Oedd gwrdd yng nghad treisiad trin, /Oedd llew gawr Madawg mawr Mo_^n PM V 10 92 ur fochfoch /Pan fu lew Loegrwys foloch, /Pan oedd llif Ceiriog lliw coch. /Cochfryn Ceredig cyrchaist CBM III 21 135 i - Saeson, /Ar Swydd Wynogion yd wynygai, /Ac oedd mal gw_^r a'i gorsafai, /Gorsaf tey_"rnedd, hedd ni CBM III 21 137 afai, /Gorsaf tey_"rnedd, hedd ni haeddai, /Ac oedd mal trochiad ydd eu trychai, /Trychwydd Eingl, try SB II 22 46 Hiriell, hwyr wellig, /Oedd meidrawl meddwl, oedd meddyg - i wan /I wared ei ddiffyg, /Oedd rhwyf eli SB II 22 46 reisblyg, /Oedd castell Hiriell, hwyr wellig, /Oedd meidrawl meddwl, oedd meddyg - i wan /I wared ei dd CBM III 15 35 bybyr genheddloedd, /Mygr farchawg deifnawg da oedd, /Mygedwys y'i magadoedd CBM IV 14 17 oni ddelych, /Cethlydd llan cathl fan fynych. /Oedd mynych iddaw, cyn taw - teg ylfin, /Bo_^n egin i'w CBM III 26 123 ch gystlwn, /Adoedd da, ei ddedfryd a wn. /Nid oedd nawd nebawd na byddwn /Yn y bai am feirch mai mein CBM III 26 117 freisgrodd Einiawn, /Da ddigawn a ddygwn, /Nid oedd neb a gynhebycwn /A_^ llew trais pan 'i treiddiaswn DB VI 28 8 rangeg; /Pan geisiais-i esill o Enilleg, /Cam oedd, neud ydoedd yn Wyndodeg! /A'm rhoddwy Fab Duw dawn CBM IV 8 18 Nghemais, yn nhrais, yn nhraws ober, /Peunydd oedd newydd newid rhuddfer. /Peunoeth oedd pennaf gwedi CBM III 26 125 byddwn /Yn y bai am feirch mai meinddwn, /Nid oedd ni gaffwn o'r a gaffai hael, /Ydoedd hael tra fu hw CBM III 21 118 id oedd amdlawd ffyrdd cyrdd a'i cyrchai, /Nid oedd ni geffyn o'r a gaffai, /Nid oedd anghlodfawr llawr CBM III 28 4 s, cyngaws cenhedloedd, /Glyw dinag, fal dinas oedd. /Nid oedd amrylaw nac amrylon - w_^r, /Amryliw oe GYC VII 41 47 rhuthrwynt glew a glaw ddinau, /A gwaeth hefyd oedd oddef crydmywn crawn byllau. /Y neb ni chred eu cyf BF VII 47 20 tirfawr, arf torfoedd, /Aer ysgwn, aur ysgwyd oedd. /Oedd gleifruthr aruthr arf rhyfel, - oedd hael, / BF VII 51 20 Arthur, mur moroedd, /Rhuddgoch gatgun eiddun oedd. /Oedd rhaid ystyriaid darfod cyffro - mawr /Am ymh PB VII 5 23 dain, /Traws Owain, trais leas, /Oedd aergwyn, oedd oergwyn was, /Oedd eurgorf torf tey_"rnas. /Tey_"rn MB I 3 50 s agarw, syberw serchawg, /Cyd galwed unig nid oedd ofnawg; /Ar bob rhai rheidiai yn eur-rodawg /Rhag b PM V 23 41 om i ar /Meirch mordwy uwch mawrdwrf toniar, /Oedd ongyr, oedd engyr eu ba_^r, /Oedd angudd gwodrudd g GYC VII 36 44 las o law - ysgeraint, /Cwbl fraint ei hynaint oedd ohonaw, /Cannwyll tey_"rnedd, cadarnllew Gwynedd, / PM V 20 6 byddai Arthur, eirthiaw hyn - a_^'i lu, /Eilyw oedd o'i gylchyn, /Milwr gwlydd milwyr gryd gryn, /Mal y GM I 14 27 ll /Tra charu present pre_`s gynhywyll: /Tra'm oedd o'm dawn Duw i'i gymwyll /Tremynid fy mryd ym mrad DB VI 29 83 w_^r, oedd orfawr ei fudd, /Gwy_^r oedd wy_^r, oedd orddyfn ganthudd, /Gw_^yth oedd lwyth, o'i laith ni DB VI 29 82 elsyn ger mawrfryn Mo_^r Udd /Gw_^r oedd w_^r, oedd orfawr ei fudd, /Gwy_^r oedd wy_^r, oedd orddyfn ga HF VII 23 19 li, /Gw_^r dileddf, prifddeddf Pryderi. /Gw_^r oedd Owain hael ni wna_^i holi - mach, /Gw_^r nid oedd l ES I 15 23 drais diredd Catraeth. /Rhoddiad mad i'm pryd oedd pan aeth, /Rhoddi seirch a meirch marchogaeth. /Ech PB VII 16 15 darn yng ngrym /Madawg, laif aerdduriawg lem, /Oedd pargoch yn aes droch, drom, /Oedd glew lew o lwyth CBM IV 8 19 /Peunydd oedd newydd newid rhuddfer. /Peunoeth oedd pennaf gwedi pynner - cad /Can llary llawroddiad ll EG VI 18 64 /Yn Aberteifi tew oedd frain - uchben /Yn ydd oedd perchen parchus gynrain. /Oedd tew peleidr crau, cr BF VII 56 13 ew, glod edmyg; /Doeth i lwyth Hwfa pla plyg. /Oedd plyg dwyn terrwyn yn y tyrrai - bobl /O bobman a'i EGM I 28 34 awd. /Pan ddoeth Iesu fry o'i frenhindawd /Ydd oedd pym oes byd yn gyd gaethnawd /Yng ngafael, yng ngwa CBM III 24 49 oedd flaidd llysaidd, llysid ei fa_^r, /Gw_^r oedd rudd ei lafn o lif gwyar, /Gw_^r oedd ruthr aruthr CBM III 24 50 , /Gw_^r oedd rudd ei lafn o lif gwyar, /Gw_^r oedd ruthr aruthr ar ei esgar, /Gw_^r athrigiad aer, gw CBM IV 1 42 ain; /Gwelais gadau geirw a rhudd feirw rhain /Oedd rydd i fleiddiau eu hargyfrain; /Gwelais eu hadaw h CBM III 5 58 /Difanw a'm gorau cyn no'm gwared, /Ei gwaredd oedd rhaid pei rhybuched; /Gwarfardd wyf iddi o ddylyed, EW VI 4 13 ydd, /Aerwr orau pei canmlwydd. /Canmlwydd ydd oedd rhaid, rhudd elwch, - ei fod /I fad gynnal heddwch; DB VI 24 37 erin wirin ei warandaw. /Pan ddyfu y Mab Rhad, oedd rhaid wrthaw, /I'r porth, ein damorth, a dawn arnaw EGM I 26 28 gwawn a'i dawn o'i daioni, /Gwynedd anrhydedd, oedd rhaid wrthi! /Nid oedd ffawd rygnawd rin i genthi: BF VII 51 21 , mur moroedd, /Rhuddgoch gatgun eiddun oedd. /Oedd rhaid ystyriaid darfod cyffro - mawr /Am ymherodr C PM V 23 30 _^r. /Oedd rhyn rhudd ebyr o'r gwy_^r gwa_^r, /Oedd rhan feirw fwyaf o'r drydar, /Oedd amliw tonnau twn PM V 11 4 iglew glew a glywsawch, /Pair Prydain pryd nad oedd rhawch. /Rhychwynant anant anhawddgoll - te_"yrn, / SB II 22 49 ffyg, /Oedd rhwyf eli beirdd heirdd hirddrig, /Oedd rhebydd coelrydd celennig, /Oedd cwyn tranc pob tra SB II 22 48 wl, oedd meddyg - i wan /I wared ei ddiffyg, /Oedd rhwyf eli beirdd heirdd hirddrig, /Oedd rhebydd coe MB I 3 34 ydrin cyn rhewin rhawd, /Rhyn ruthrai dorfoedd oedd rhybarawd; /Rhy'i gaded Rhufain reg addfwyndawd, /N ES I 21 20 feddu. /Gwnaetham nam, a rhygam ryfu; /Rhyfodd oedd, rhyfedd ei adu: /Ceisaw rhag Culwydd celu, - plant PM V 23 29 d gyfysgar, /Ysglyfion ysglyfynt llwrw ba_^r. /Oedd rhyn rhudd ebyr o'r gwy_^r gwa_^r, /Oedd rhan feirw PB VII 15 18 udd eurwisg. /Gwisgawg farchawg feirch hywedd /Oedd Rhys, rhwysg llew yn ymladd, /A drud geir draig Gwy PB VII 14 10 /Gwalch o barth Llannarth, llawagor - ysgwn, /Oedd Samswn, cystlwn co_^r, /A gwalch rhwydd, eurfalch r PB VII 16 11 feirdd oddef, /Madawg Mo_^n cain roddion cof, /Oedd tafawd coeth doeth digrif /Ar lles pob neges o'i na DLlM II 18 16 , /Oedd ysgwn, oedd twn talaith - ei darian, /Oedd talarw cyfarwaith. /Drwg ei lliw y llaw, oedd benrh CBM IV 9 173 gwrdd, gorddyfn ei faddau! /Ti hebof, nid hebu oedd tau, /Mi hebod, ni hebaf finnau. /Hir y'th ardrethi PB VII 18 7 au difwlch /Gwe_^n, lawen lyw, ysgwyd folch, /Oedd teg am reg am rwyf gweilch, /Oedd tew am lew glew, PB VII 5 21 amlwg gosteg) /Meddgyrn am gylch te_"yrn teg. /Oedd teg eurbost reg, rwyf addas - Prydain, /Traws Owain PB VII 13 21 dyfndref Saesneg, /Hael awydd hil Owain deg. /Oedd teg rwyf, rwysg Oliffer, /Oedd clau ddarpar, clod SB II 22 52 b tra a diffyg, /Oedd colofn yn ofn annyfnig, /Oedd terfyn cardd, oedd ca_^r deuddyblyg, /Oedd calon Ca PB VII 5 17 byd i gyd gw_^yn /Difa gwalch tyrfa terrwyn. /Oedd terrwyn Owain, tyrfa reg - eurfudd, /Cyn oerfedd gy PB VII 18 8 gwyd folch, /Oedd teg am reg am rwyf gweilch, /Oedd tew am lew glew, gwledd falch. /Balch yn ysgwyd loy EG VI 18 65 uchben /Yn ydd oedd perchen parchus gynrain. /Oedd tew peleidr crau, cre_"ynt cigfrain, /Calanedd gorw CBM IV 4 127 l, teg rysedd, /Rhysfa cad Cadelling fonedd, /Oedd tramawr trameirw yn nyedd, /Oedd trymle gweithle gw CBM IV 4 130 gwythlonedd, /Oedd tromlan coelwan calanedd, /Oedd tramawr tremynai tachwedd, /Oedd tremid cyfnewid co CBM IV 4 131 an calanedd, /Oedd tramawr tremynai tachwedd, /Oedd tremid cyfnewid cochwedd, /Cleddyfal clau, dywal dd BF VII 44 5 gn eu colli, /Pob awr, poen dramawr, pob dri. /Oedd tringar ein ca_^r, cof newydd - a'n pair /Perygl hi EG VI 18 58 in /A rhag pyrth bu syrth Saeson yng nghrain, /Oedd trist maer, oedd claer cleddyf heb wain /A chan llu CBM IV 4 129 yn nyedd, /Oedd trymle gweithle gwythlonedd, /Oedd tromlan coelwan calanedd, /Oedd tramawr tremynai ta CBM IV 4 128 ing fonedd, /Oedd tramawr trameirw yn nyedd, /Oedd trymle gweithle gwythlonedd, /Oedd tromlan coelwan DLlM II 18 15 dd cymraisg, oedd Cymry ddylaith, /Oedd ysgwn, oedd twn talaith - ei darian, /Oedd talarw cyfarwaith. / GB II 26 252 enaethau, /A Duw yn gwybod ei ddefodau, /Ac ef oedd uchaf er yn nechrau - byd, /A hefyd cerddynt i gyd PB VII 16 8 O'i dy_^ digardd, hardd, hyfryd, /O'i wayw nid oedd waeth ei glod. /Oedd clodfawr cludfeirdd oddef, /Ma GM I 14 15 /Difanw present ddlid preswyl gyni, /A chynnif oedd well no gwall re_"i, /Rhybuched Trined, tra ni bell PM V 11 48 doddyw o Frython, /Anaw gwynaw gerddorion, /Un oedd well, udd mwynbell Mo_^n. /Mynawg ardderchawg arddy DLlM II 18 7 n a waith /I unbyn Gwynedd a'u meddfaith. /Nid oedd w_^r dwy awr, dwy araith - wrth neb, /Ni thorrid ei DB VI 29 82 , /Gwae! gwelsyn ger mawrfryn Mo_^r Udd /Gw_^r oedd w_^r, oedd orfawr ei fudd, /Gwy_^r oedd wy_^r, oedd GYC VII 36 46 , cadarnllew Gwynedd, /Cadair anrhydedd: rhaid oedd wrthaw. /O laith Prydain faith, cwynllaith canllaw, CBM III 24 92 aw, /Delw y doeth ataf alaf o'i law, /Delw ydd oedd wrthyf-i, ydd wyf wrthaw. /Wrth ar a'm carai caraf DB VI 29 83 /Gw_^r oedd w_^r, oedd orfawr ei fudd, /Gwy_^r oedd wy_^r, oedd orddyfn ganthudd, /Gw_^yth oedd lwyth, EGM I 26 12 nid oedd ei deddf-hi, hwyr-reddf holi, /Hallt oedd y dagrau, digrawn heli. /Ar helw bun araf, uch bani PM V 23 44 waedryar, /Oedd engyrth ein hynt, oedd angar, /Oedd yng, oedd angau ein cymar, /Oedd amau i'r byd bod a PM V 1 14 ig Ffraw Aber, ffrawdd cad. /Prydain hydr, hud oedd ymddifad /Heb raith, heb gyfraith, heb gyfrad - a_^ CBM III 21 160 lfed, /Elfydden greulawn, elfydd greuled, /Nid oedd ymerbarch, ced cyfarched, /Ydd oedd ymerbyn heb yma CBM III 21 161 uled, /Nid oedd ymerbarch, ced cyfarched, /Ydd oedd ymerbyn heb ymarbed: /Yd giliai bob llwfr yny'i lla GYC VII 43 24 prynu mab dyn o'r ta_^n ufelyn /I gan ei elyn oedd yn aelaw, /Er dangos i'r byd Ei boen a'i benyd, /Er GYC VII 40 36 og a'i grau, /Y sarff aflawen yn ei enau. /Ydd oedd yn berwi (wb o'r barau!) /Saith canmil peiraid o en GYC VII 40 77 og yn grau, /A'r sarff aflawen yn ei enau, /Yr oedd yn berwi, wb o'r peiriau! /Saith ganmil beiriaid o PhB VI 15 14 edd!): /Taraw Cadwaladr, colofn elyflu, /Gw_^r oedd yn gallu ei ddifa_"edd /(Ac eisoes, eisoes yn y dyg GYC VII 42 50 th a wnaethost ti?' /Medd Crist Celi Ri: rhaid oedd yna /Bod gleindid parawd yn erbyn Trindawd /Rhag tr CBM IV 17 120 ! /Breenhinedd Ben, ban yth aned, - Hael, /Bro oedd ysgafael, ys gofuned, /Breenin pob ffin, pob ffaw d DLlM II 18 15 wyniaith /Oedd cymraisg, oedd Cymry ddylaith, /Oedd ysgwn, oedd twn talaith - ei darian, /Oedd talarw c CBM III 16 223 ag trefred Alun, /Ysgor ddo_^r ddyrwn, ys gwn oedd ysgwn /Ysgwyd (twn ta_^l) Rugun. /Taer pair pa_^r oeddud 1 CBM IV 1 68 wyfain. /Nid oeddynt Wynedd wryd fychain, /Nid oeddud fygwl, fugail Prydain oeddwn 4 CBM III 24 87 lw y'm doeth anoeth, y'm doeth anaw, /Delw ydd oeddwn fardd i feirdd ganllaw, /Canlles a'm rhoddes rhu EGM I 26 22 an wargan wyry gall ddyall ddogni, /Gwraig nid oeddwn-i frad gariad genthi. /Gweryd rhudd a'i tudd wedi CBM III 26 112 ba_^r dyar dyrwn, /Beirdd ganllaw, bardd iddaw oeddwn! /I'm pwyllad am braffgad bryffwn /Praff edlid ys CBM III 21 43 /Rhagorfudd heb gudd, heb gynholi; /Rhegofydd oeddwn o'i ddaioni, /Gan gyfeisor po_^r: pawb a'i gweli! oeddynt 7 CBM III 5 18 -i ceni'm cerynt, /Llawforynion gwyry, gwirion oeddynt; /Amgall o bwyllad a bell bwyllynt, /Am Gynddelw GB II 26 53 dan gar Cynawg; /Dau ychen Dewi, ardderchawg - oeddynt, /Dau ga_^r a gerddynt yn gydbreiniawg /I hebrw PM V 23 32 /Oedd amliw tonnau twn, amar - eu naid, /Neud oeddynt dilafar, /Ton heli ehalaeth trwy fa_^r, /Ton ara LlF1 II 1 121 ddiludd eu budd er bodd eirchad, /Dau gefnderw oeddynt ni ferwynt frad: /Cadfan i gadw llan, ef a Lleu GM I 10 17 mor gymri; /Nid modd mau dewi heb honni - pwy oeddynt, /Prynesynt eu moli. /Owain angerddawl anaw anfe CBM III 5 13 ys, pei am getynt, /Pan dreiddais-i yno yn ydd oeddynt, /Trwy ffenestri gwydr ydd ym gwelynt: /Trybelid CBM IV 1 67 /Gwelais aer uch Caer, uch Coed Llwyfain. /Nid oeddynt Wynedd wryd fychain, /Nid oeddud fygwl, fugail P Oen 1 MG VII 33 80 cledd i minnau ni mynnych - fy mod, /Parth yr Oen gorfod y'm gosotych; /Pan dde_^l y trillu (trallawd oer 15 OC II 14 82 ig, llochiad cerddau: /Cerddyn hyn ei glod cyn oer adnau. /Dierchyr frodyr, fryd uchel ddau, /Diarchar BF VII 49 5 ru fawr. /Mawr a dristyd byd bod hir orchudd - oer /Ar Owain fab Gruffudd, /Nef neud ethyw llyw llafnru DB VI 32 9 r dyddyn, /Nid oes dim einoes i ddyn. /Pob dyn oer dyddyn, neud eiddaw - angau, /Anghyfeillwr iddaw: /I DB VI 32 7 a garaf, /A gerais ei chanlyn; /Neud eddwyf yn oer dyddyn, /Nid oes dim einoes i ddyn. /Pob dyn oer dy GYC VII 40 84 t llidiog o'r tir oerfelog, /A nadroedd cribog oer eu cribau, /A chythraul corniog a chethrau osglog, / BF VII 52 12 nt, blaengar - frodorion, /A'i haelion wyrion, oer eu galar. /Diwethaf y'm bu (buddfawr wasgar) /Dafydd GYC VII 36 1 Oer galon dan fron o fraw - allwynin /Am frenin, dderwin GM I 7 16 fy mhenyd, rhy-drwm fy nhristyd, /Rhy-m-ergyd oer godded; /Rhag galar garw afar efrifed, /Rhyfai farw PB VII 16 5 ba_^r /Bu briw ger bron ei eryr. /O'i eryr bu oer golled /Dwyn Madawg, draig fodawg, drud; /O'i dy_^ d BF VII 49 4 eigr hyd lawr) /Aer gymhrudd, fudd fyddinawr, /Oer gymraw ar Gymru fawr. /Mawr a dristyd byd bod hir or SB II 23 15 bu ddadwyrain, /Bychan budd i fedydd a fain, /Oer, gywasg gywisg pridd a main /Llandutglyd am glod orw ES I 20 18 nawl /Eirf gymwy gorddwy angerddawl - uffern, /Oer hagrwern gethern, gaethrawd farwawl. /Er Dy gur ddol PB VII 15 23 hoen, /Prif walch cadarn haearngaen; /Chweddl oer i eurfab Owain /A'i gyfoeth a ddaeth o'i ddwyn DB VI 29 35 ain a'i thyrau, /Bu erwan yr awr y ciglau; /Bu oer im aros y chwedlau: /Na bu_^m farw o fawr bryderau, PB VII 7 25 g fonedd, /Gwalch cain, aerfalch cyn oerfedd. /Oer y'm daw trais fraw tros ddifant - dragon, /Ar bob dr oeraf 1 BF VII 53 25 oedd y'm doddoedd dawn. /Arwymp ddawn cyfiawn: oeraf cofion - fydd /Lladd Dafydd, llyw deon, /Aur diser Oerdon 1 BF VII 53 17 fal fy nghalon /Fal ydd hyll teg erchyll ton. /Oerdon fy nghalon; anghelfydd - oedd im /(Eryr llym lluo oerfedd 4 PB VII 5 18 /Oedd terrwyn Owain, tyrfa reg - eurfudd, /Cyn oerfedd gyhydreg, /Oedd aml (oedd amlwg gosteg) /Meddgyr ES I 19 5 m gw_^ydd, /Hydr ei wir am ei waradwydd. /Neud oerfedd haelonedd hylwydd, /Hylawch cerdd oedd ef yng ng PB VII 7 24 r, lluosawg fonedd, /Gwalch cain, aerfalch cyn oerfedd. /Oer y'm daw trais fraw tros ddifant - dragon, CBM IV 17 54 ydd yn cyfyd /(O arau angau, aerau ergryd, /O oerfedd poenwedd) pawb i fywyd. /O arwar daear down i gy oerfel 4 HOG II 9 10 o'i chyfoeth a ddoeth atan), /Lliw eiry llathr oerfel ar uchel fan, /Rhag fal y'm coddid-i yn llys Ogrf LlG VII 27 31 ac nid trais dirgel. /Am drawswalch aerfalch (oerfel - ei golli) /Nid rhyfedd ochi yn iawn uchel. /Neu EGM I 27 21 m llugfrydiau. /Duw a'm gwne_^l gochel ffrawdd oerfel ffrau /Ffrwd uffern astrus, ffrawddus ffrydiau. / CBM IV 16 125 enaid. /Rhag oerferw uffern wern wonaid, /Rhag oerfel uchel uchenaid, /Rhag torf anghysgog, anghysgaid Oerfelawg 2 GYC VII 36 61 eurllaw, /O laith Llywelyn, cof dyn ni'm daw. /Oerfelawg calon dan fron o fraw, /Rhewydd fal crinwydd y CBM IV 11 7 Budd wasgar, beirdd wisgawg, /Dan llen ddirgel oerfelawg, /Yn Llan, ddifradw gadw, Gadawg. /Gwaedlyd ei oerfelog 1 GYC VII 40 83 n sutiwr ffyrnau, /A llyffaint llidiog o'r tir oerfelog, /A nadroedd cribog oer eu cribau, /A chythraul oerferw 1 CBM IV 16 124 einiaid, /Traethawd be_^r i buraw enaid. /Rhag oerferw uffern wern wonaid, /Rhag oerfel uchel uchenaid, oergawdd 1 CBM IV 16 31 ysgar, /Cyn no'm dwyn i'm diwedd garchar, /Cyn oergawdd anghlawdd anghlaear - yng ngwasg /Yng ngwisg de oergladd 2 EGM I 29 17 ydd, /Cenhadau angau yn gyfarwydd, /Cyn bod im oergladd, boed im Arglwydd! /Rhydalwyf iawn yn rhadlawn BF VII 49 25 welais drais gyn drymed. /Trwm golli arglwydd! Oergladd weryd - yw /Tramgwydd llyw llawch esbyd, /Trimu oergled 1 GM I 10 2 Araf haf, hear gweilgi, /Eirioes ced oergled celli. /Allwynin ysid o symud arglwydd, /Erglyw, oergwyn 1 PB VII 5 23 /Traws Owain, trais leas, /Oedd aergwyn, oedd oergwyn was, /Oedd eurgorf torf tey_"rnas. /Tey_"rnllw e oerllaith 1 BF VII 52 20 Ysgor dygyfor, dig afar - obaith, /Oesgawdd ei oerllaith, gwaith gwythlongar. /Gw_^r heirdd ei filfeir oerllawr 1 PM V 28 25 tey_"rnedd, tud io_^r. /Io_^r drydar aerllary (oerllawr - a'i gortho) /Ni wrthid yn nydd gawr, /Mab Rho oerllen 2 BF VII 54 3 lgi, /Gweilging mo_^r-adar hwylfar heli, /Neud oerllen arien Eryri - weithion, /Neud uchel gwendon gwyn ES I 18 29 dd amlaen oedd amlwg. /Oedd amlwg aerlladd cyn oerllen - gwyddfedd /Fal gwyddfid cylch gwrysgen. /Glyw oeron 1 GYC VII 41 39 a llwch a llau; /A'r cythreulaid eu herbyniaid oeron boenau: /Pob camweddawg, pawb ys ofnawg rhag eu sa oerwely 1 EW VI 4 26 /Briwgalch ei rodawg o ryw tymhestl - cad /Cyn oerwely diddestl; /Gw_^r a wneir fal Gweir fab Gwestl, / oerwern 3 ES I 16 13 , /Creawdr, Amherawdr, Llywiawdr llawen, /Rhag oerwern gethern uffern affan, /Afflau anoddau lle anoddu ES I 24 30 i arfeddyd. /Dug Mab Duw o da_^n ac ergryd, /O oerwern uffern, wern weglyd, /O gyffro daear, o gyffryd, EGM I 28 36 yng ngwael, yng ngwaelawd - uffern, /Yn afflau oerwern yn erddygnawd. /Arddunedig Dduw, arddelw ohonawd oes 52 MeiG I 33 57 sbaid, eisoes, /O gadarn gadwent, camp present oes: /A fu oedawg ddoe, heddiw nid oes, /Hir ni mynnwys GB II 26 117 Daniel aruchel, eu hefelydd /Nid oes yn cadw oes a moes a mynudydd; /Llwyth mariedd, mawreddus eu mer GYC VII 41 31 ir bron Dofydd a Sywedydd, nid oes wadau; /Nid oes allu'n erbyn Iesu, na syn droau, /Nac esgusaw na chu EW VI 5 21 mawr ddoeth. /Doethon, lley_"gion! Llugfryd - oes anawdd /Ys einym oll i gyd. /Trais Duw, dwyn hael o CBM III 24 10 r eisiau eu dwyn yn eu dyrwen, /Aesawr annianc oes anni_"en! /Mor wyf ddirrwyn frwyn am frwydr anoddau PB VII 10 25 reigiau i'm draig. /Draig anghynnwys dwys, nid oes - a'th feiddo /I'th fyddin ddiarlloes, /A'th gynwan ES I 19 12 /Ysbaid hir haelon yn ei orllwydd, /Ysbyddawd oes barawd barthlwydd. /Ys bwyf yn oed dyn dengmlwydd - PM V 22 36 yd yn fwyfwy, /Doeth ateb, Duw a'th atwy /Tair oes byd a hefyd yn hwy CBM III 3 186 wneir hir ennyd, /Ni wnaethpwyd eirioed er yn oes byd: /O'i adaf etewyn tanllyd /Y dyfu, a dail ar ei EGM I 27 48 roes wyddin, frenin freiniau, /Diffyrth chwech oes byd rhag pyd poenau. /Ymherawdr Greawdr, o'th grau - GYC VII 40 31 crog /A gant Crist a_^'i enau. /Ystyrient pum oes byd yn fodfaddau, /Pan aeth un Mab Duw, y dydd gorau EGM I 28 34 ddoeth Iesu fry o'i frenhindawd /Ydd oedd pym oes byd yn gyd gaethnawd /Yng ngafael, yng ngwael, yng PM V 12 28 , ni nawdd neb yniail, /Nid hy_^n oes dyn nog oes dail. /Deiliadon dyffrynt a'm deffry - hiraeth /O hi DB VI 32 8 s ei chanlyn; /Neud eddwyf yn oer dyddyn, /Nid oes dim einoes i ddyn. /Pob dyn oer dyddyn, neud eiddaw DB VI 27 81 dych, Ddofydd, ef i gennyd. /Am drais Duw, nid oes dim gyhyd, /Am drais dyn dinam gedernyd, /Am dreiaw GG II 32 4 nt gw_^r a'i gwrthrych, /Nid hy_^n oes dyn nog oes drych. /Ystyriwn, cwynwn cedwyr arfoll - naf /Ni ad PM V 12 28 l; /Nid hawdd, ni nawdd neb yniail, /Nid hy_^n oes dyn nog oes dail. /Deiliadon dyffrynt a'm deffry - h GG II 32 4 ; /Nid henaint gw_^r a'i gwrthrych, /Nid hy_^n oes dyn nog oes drych. /Ystyriwn, cwynwn cedwyr arfoll - EGM I 28 15 wd; /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo parawd. /Nid oes ddarogan, ddyn truan trawd, /O'r Gw_^r a'n gorau ma LlF1 II 1 22 en na llefesir dir o'i daered, /Men y llafasaf oes ddarymred. /Tair allawr gwyrthfawr gwyrthau glywed - LlF1 II 1 150 fydd herwydd, herwyr wrthi - nid moes, /Ac nid oes eisioes eisau ynddi, /Namyn heirdd a beirdd a barddo CBM III 15 17 eddf hael, mad afael) Madawg. /Madawg esillydd oes ellwng - aergawdd, /Eurged beirdd neud echwng, /Cede EW VI 3 11 ac ni bu - un well, /Fawrglod bell ddiballu; /Oes ellwng budd, rhudd rannu, /Eisillydd wrth ei syllu. CBM III 5 83 /Ac im oedd ei llaw, fy llawenrhaith; /Ac nid oes fardd dwfn, dinus gyfiaith, /A garwy yn hwy o hir ob GYC VII 41 10 Y mae'n canfod ac yn gwybod holl wybodau. /Nid oes, Frenin, De_"ws domin, dimyn eisau. /Pam nad ystyry EGM I 27 37 th eithr mesur ar fy ngenau. /Porthaist er pym oes gloes glas ferau /Pym weli, Celi celfyddodau; /Porth GM I 14 93 gyfrau, /A'i ddiwedd diau angau ynged, /Ac nis oes gochel gochwerw drwydded /Gwely anghlaear daear dudd PM V 20 46 . /Nid ffug, o'r Wyddgrug, wyddgun - ysgorfa, /Oes gorfod i hil Run: /Tyrau poeth, peithiawg pob un, /T GM I 6 17 gosbawd /No chaffael tywyn ni bo tywawd. /Nid oes gysteddlydd i hael hefelydd /O'r a byrth bedydd a ff MeiG I 33 58 amp present oes: /A fu oedawg ddoe, heddiw nid oes, /Hir ni mynnwys Duw dyniawl einioes. /Einioes enrhy GRh II 28 33 , brenin eirioes, /Hebu im hebod nid oes. /Nid oes im, Ddafydd, ddawn orfod - ar bawb, /Arbenigiawl, he DB VI 34 12 rall wraf, /Gwedi y Tri, trydydd a enwaf! /Nid oes is daear, od ystyriaf, /Nac odduch daear, ddyn, o my GYC VII 36 73 r tros dir! /Pa beth y'n gedir i ohiriaw? /Nid oes le y cyrcher rhag carchar braw, /Nid oes le y trigie GYC VII 36 74 /Nid oes le y cyrcher rhag carchar braw, /Nid oes le y trigier: och o'r trigiaw! /Nid oes na chyngor n GYC VII 36 75 , /Nid oes le y trigier: och o'r trigiaw! /Nid oes na chyngor na chlo nac egor, /Unffordd i esgor brwyn LlF1 II 4 43 a'i ariant - ataf /A'i ateb ardduniant; /Ni'm oes nawdd rhag cawdd coddiant: /Nid oes neb yn y bu gant LlF1 II 4 44 ant; /Ni'm oes nawdd rhag cawdd coddiant: /Nid oes neb yn y bu gant. /Ni bu ddi'i gyflu ddygyfludd - am MB I 3 170 wy_^r (pefr ymddired) /Gan engylion foes (ni'm oes neued) /Yn undawd Drindawd, drwy rybuched, /Gan lain PM V 1 61 wch, /Cabl arnaw, udd Ffraw, a phrofwch, - nid oes: /Nid asw y'i gwelwch! /Ef digawn dyhedd a heddwch, GRh II 28 32 ebawg bryn, brenin eirioes, /Hebu im hebod nid oes. /Nid oes im, Ddafydd, ddawn orfod - ar bawb, /Arben BF VII 57 5 Er angau gethrau i gan gythrawl. /Erbyniad pum oes o groes greuawl, /Arbennig Wledig, wlad Gyfreithiawl LlG VII 24 36 aiff Sais i drais ei droedfedd - o'i fro! /Nis oes o Gymro ei gymrodedd! /Cymrodedd fy llyw, lluoedd be PM V 26 104 byddud wrthudd, fudd fyged, /I'th eisor, i'th oes o haeled, /Wrth Fordaf a Nudd, pan rodded - rhuddaur PM V 30 8 buam gam am gamhunben /Gwrth herwddydd oswydd, oes o ia_"en. /Dillyngws Celi, fal cwlwm dolen, /Eu car SB II 22 20 th. /Gwedi bod fy naf yn nef, ym mhresent /Nid oes prysur affaith. /Gwy_^r Prydain ym mhryder hirfaith, LlG VII 24 38 rodedd! /Cymrodedd fy llyw, lluoedd beri, /Nid oes, rhwyf eirioes aer ddyfysgi. /Cymro yw haelryw o hil PM V 26 74 ei arfau! /Arfawg cymynawg, cymyned - oswydd! /Oes uddudd nid tynged, /Aerwyr sy_^r, syrthiws eu rhifed GYC VII 41 30 _^r a sygnau /Geir bron Dofydd a Sywedydd, nid oes wadau; /Nid oes allu'n erbyn Iesu, na syn droau, /Na ES I 17 47 cach im lawer, /Heb eisiau neb mau o'm ne_^r, /Oes wogawn hwylddawn haelder. /Haelaf oedd Fordaf a'th f PM V 26 141 d /I'th gannerth cyn darmerth darfod. /Can-nid oes yma amfod - i drigiaw, /Draig Prydain, syll rhagod! GB II 26 117 nydd. /Llwyth Daniel aruchel, eu hefelydd /Nid oes yn cadw oes a moes a mynudydd; /Llwyth mariedd, mawr PC II 19 3 i'n beiddai, /Ni'n ciliai cyn ein llaith, /Nid oes, ysywaeth, o'r saith /Namyn tri trin ddiolaith. /Sei Oesawg 1 PB VII 8 19 llyw, llew Amgoed, /Gwyar am aerdrydar draed, /Oesawg farchawg, feirch gydnaid, /Aes falchliw rudd eurf oesbarth 1 CBM IV 4 265 , /Pobl wasgawd, ysbyddawd oesber, /Post esbyd oesbarth Eliffer. /As barn nwy dadfarn a'i dadfer - yn i oesbell 2 BF VII 46 26 thwawd barth ag atad, - Rys, /O'm tafawd ysbys oesbell gariad; /Ys bo dy orffen, gymen geimiad, /(Ys by BF VII 56 23 digiwyd! /Ni'm gad deigr i warae; /Gryd esbyd oesbell warchae: /Gruffudd ym maengudd y mae. /Lle y mae oesber 2 LlF2 VI 10 30 , yn llyther - folaid /A gaiff ei enaid ysbaid oesber. /Ni mad aned neb, ni mad aner, /O edrych ar Dduw CBM IV 4 264 ar, anwas yn rhacter, /Pobl wasgawd, ysbyddawd oesber, /Post esbyd oesbarth Eliffer. /As barn nwy dadfa Oesboen 1 BF VII 53 9 uffudd, grym gythrudd gryd. /Och am ryd esbyd! Oesboen dagrau - rhwy /Rhy-ddug lliw fy ngruddiau; /Och oesdlawd 1 GG II 31 40 edd. /Neu'm bu o'i angad mwyndyad medd, /Ni bu oesdlawd beirdd o'i ystlynedd. /Ysgerais a_^ gw_^r, nid oesfriw 1 GM I 7 39 d ei orwlad orllwyn. /Gorllechais-i eisiau o'i oesfriw, aesfrau, /O'i angau anghlaear, /O Freiddin free Oesfyr 1 PB VII 10 1 Oesfyr dy alon, aesfriw - Faredudd, /Trawsfalch udd trei oesgaith 1 CBM III 13 21 ng a blaengar gywaith. /Bro amnawdd, oesgawdd, oesgaith - ei gynnygn, /Ei gynnal nid hawddwaith, /Dremy oesgawdd 4 CBM III 15 9 melyn, /Er lleas Duw, ni llas dyn. /Dyniaddon oesgawdd as gwddant - o'i farw, /Gw_^r o'i fa_^r y'm pei BF VII 52 20 wyd esgar, /Ysgor dygyfor, dig afar - obaith, /Oesgawdd ei oerllaith, gwaith gwythlongar. /Gw_^r heirdd CBM III 13 21 aidd a blwng a blaengar gywaith. /Bro amnawdd, oesgawdd, oesgaith - ei gynnygn, /Ei gynnal nid hawddwai CBM IV 4 6 id ergryd, esbyd esborthiant, /Llydw amnawdd, oesgawdd ysgarant; /Llwrw branes llwyr ormes ormant, /Ll Oesged 1 PhB VI 13 14 n Rys, fab greiffwrys Gruffudd - ysgwydwyrdd, /Oesged cyrdd, cardd wosgudd, /Llwrw llwyrglod, wawdrod w oesgur 1 CBM III 24 114 yrn meddgwyn peniadur, /Medel gwy_^r gwaedfur, oesgur asgen, /Maws, masarn cadarn, callon ia_"en, /Moes oesgwyn 1 PM V 23 206 in de_"yrn, cyn bych ddigreifiant /Can ddifwyn oesgwyn ysgarant, /Can Dduw Rhe_^n, yn rhan westifiant / oesgyd 1 BF VII 55 15 gelyn i ddyn ei ddiofryd, /Gw_^r golud esgud, oesgyd - byddinawr, /Ysgwn ysgwydawr, buddfawr beddyd; / Oesran 1 ES I 23 20 dd. /A'm dodwy Dofydd, amduddedd - yr Israel, /Oesran y delwyf i'i dangnefedd /Dydd y parther rhai yn oestrais 1 CBM III 26 135 wyf gw_^yn goddedig ddigawn; /Neur gyrchais ar oestrais estrawn, /Emys pasg pysgawdliw eigiawn, /Dihafa oestrawd 2 CBM IV 4 208 Greidwyr a Chynyr a Chai, /Glew ddefawd, glyw oestrawd aestrai. /Ystre hynt wastad, gwestai - gwynfydi PB VII 20 12 penadur, /Blegywryd, llew gryd llafnddur, /Lle oestrawd yn Ystrad Fflur! /Ger Fflur, er dolur dilen sae oestrwch 1 CBM III 21 30 olaith, olud anghrawn? /Py fydd cerdd olwch, oestrwch estrawn? /Py fydd cad wriaf rhag Cadwriawn? /Py oeswydr 1 D-4 VI 20 28 chuch ei ddydd herwydd hydr, /Isis dydd oswydd oeswydr. /Godrais a laddawdd o lu trychiaid - Lloegr /Ll oesydd 1 MB I 3 147 tre lle ei gilydd; /Gwelant glyw Powys ei bell oesydd /A hawdd ei ergryd hyd lew dyfydd. /Cadwaladr ged oeth 3 GM I 9 166 , /Ac yn llys afneued y'm heiddunir /(Henoeth oeth dybyddaf o dybwyf rydd!) /Ac os Duw o nef neu ym cy GM I 12 10 adawg, modur plymnwyd, /Am bost cad ced goeth, oeth y'm huthrwyd. /Ni'm hethremyg Duw a_^ digfryd oseb, GM I 9 112 o'm cof cefais (dyfnais /Ddefawd o'i haddawd) oeth - ys difflais! /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aberffraw ofal 5 CBM III 3 129 ddengyn, /Ag Oswallt fab Oswy Aelwyn, /Yn aele ofal amofyn, /Oedd aelaw coel cwynaw Canfryn, /Yn rhyfel GB II 26 16 aint, /A rhydid heb ofud, heb ofyn amgen, /Heb ofal cynnen cylch ei bennaint /Onid blaidd a draidd drwy CBM IV 5 131 eg /Am fab teg Tudawal; /Baran llew, Lloegrwys ofal, /Lledfegin gwin gwyrdd fual. /Gwae fi, gleddyf gla GRh II 28 45 af trais. /Treisddwyn, glyw aswyn, Glywysing - ofal, /Ofynaig Maelgyning, /Mab Owain, coelfain Coeling, CBM IV 6 134 edwyn hil Idwal, /Prysur ddewr ddragon, ddraig ofal, /Pryffwn gawr, priodawr preiddwal. /Prydestau Cymr ofalon 2 DB VI 31 28 lo i fro Frython. /Duw a'm gwnaeth hiraeth hir ofalon /Dyfod corff Gruffudd, mwynfudd maon; /Diafrddwl DB VI 31 2 lai llif yn afon, /Neud maith y'm dyrraith dir ofalon, /Neud mwyfwy galar gwanar gweinion, /Neud mau fe ofan 1 CBM IV 16 221 n glasu fy ngran, /Duw a'm rhydd, o'm rheiddun ofan, /Rhwydd obaith o waith y winllan, /Ac yna daw braw ofanag 1 EW VI 2 6 u ganllaw, geinllyw hyfag - cyrdd, /Cerddorion ofanag, /Rhwyf ne_^r, by archer bynnag, /Nid rhyw i'm ne ofeg 3 GM I 14 66 m gwne_^l Peryf pan beriglwyf /Perffaith waith ofeg a deg dalwyf. /Teilyngdawd addawd, addef gwiryn, /T EW VI 1 13 gennyd gynnelw. /Hawdd cynnelw fy rhwyf rhwydd ofeg - Mordaf, /Rhwysg mawrdon wrth garreg; /Gweilch bei GYC VII 40 15 oeth naf aur anrheg, /Gwnaeth Duw bob dwyfawl ofeg) /Y gwnaethpwyd brad y Tad teg. /Dyw Iau, mad da ra ofeiliaint 1 BF VII 51 30 on, deon, digofaint - ein llyw /A'n gwna llwyr ofeiliaint, /Gwalch aerfalch arfod Geraint, /Gwawr gorse ofer 15 LlF1 II 4 39 s /O achwyson pryder /Am 'yng nghof yng nghwyn ofer /Am 'yng nghymwyd yng Nghymer. /Cymerais ei aur a'i GYC VII 38 15 bu duw Gwener, /A_^'r pumffrwd, pumffrwyth nid ofer, /A'u bannau am ben y nifer, /Ac annheilwng lu gan LlF1 II 3 57 udd naf, nodded. /Archaf i'r gorau ungwr (nid ofer) /Cyfrwng nef ac elfydd, /Caranfael hael hefelydd, CBM IV 17 9 awr - sail, /Uffern yw yr ail, durail dyrawr, /Ofer, difuner, llyther lleawr, /O ffydd a chrefydd ydd a CBM IV 18 67 d! /Gwledig arbennig, pan genais - hanawd /Nid ofer draethawd a rydraethais; /Nid eisau fy ngherdd yng GYC VII 38 23 fydd dyn dydd y'i ganer: /Ef yn fab, yn febyd ofer, /Ef yn was anwastad gallter, /Ef yn oed yn edrym GYC VII 42 42 ddylier, penyd pryd pryder /Poen gam eddyllter ofer Efa, /Nad o'i gamwedd Ef ydd aeth Arglwydd nef /I b GYC VII 40 62 a ga_^r ddaear yn rhy ddiau, /Gwae a dreulio'n ofer ei amserau, /Gwae frawdwr a frodio gamfarnau, /Gwae LlF2 VI 10 8 ni wader - ydd af /Ar ddau hynaf Naf, ni bydd ofer. /Erchi porth Dewi parth ydd eler /Nid arch anghyfa CBM III 21 83 /Ar llu tew trylew trwy faranres, /Hoffter nid ofer fal y'i dofes: /Yng Nghefn yr Aelwyd oedd aelaw tre CBM IV 8 39 Cymry, ef a'i cymer. /Cymeraf udd naf, na fid ofer - im, /Na fid ofid yng ngwenwynder. /Pan gychwynnws GYC VII 38 9 mywn cwymp Lusiffer, /Yn ddiledfryd byd bod yn ofer? /Nid da na thraha na thrabalchder; /Nid digywilydd CBM III 11 73 g heboch neud addoedd. /Nid addoedd fy nawn yn ofer - o'm gwlad, /A'm gwledig a'i dirper, /Ni'm gwna tr CBM IV 8 16 yth Gwaith Nanhyfer, /Yn anghyfle llwfr llafur ofer, /Yng Nghemais, yn nhrais, yn nhraws ober, /Peunydd CBM III 26 15 - budd, /Ni bwyad diaber, /Yn ei fyw ni fyddai ofer, /Yn ei farw ei fardd a'i dadfer: /Teilwng i'm talu oferedd 2 CBM III 24 84 eddyw o'm cof ceisiaw - fy nghyfedd, /Cyfoed, oferedd ei feddyliaw. /Ym mywyd Rhirid, wryd wognaw, /De D-5 VI 36 30 n a fu ar fedd - ei Arglwydd /Na fyro awydd yn oferedd. /Ei gorff a eddyw (eiddun rhysedd) /I mewn Eur Ofertun 1 LlG VII 25 47 dd, /Aruthr goelfain brain, Brynaich gystudd. /Ofertun (gwawr gwychfawr dy gochrudd - fylchlafn) /Dy fa ofid 2 PM V 8 10 lew ei glod fawr hu bid, /I gybydd ei gabl a'i ofid. /A thithau, arf cadau cydlid, /Athrugar, cerddgar, CBM IV 8 40 r. /Cymeraf udd naf, na fid ofer - im, /Na fid ofid yng ngwenwynder. /Pan gychwynnws gw_^r gwrdd yn nhr ofirain 1 CBM III 3 159 rfoliant urddiant, urdden wawd; /Berth Feifod, ofirain logawd, /Llog fawrfaith am feddfaith feddrawd. / ofn 10 SB II 22 51 cwyn tranc pob tra a diffyg, /Oedd colofn yn ofn annyfnig, /Oedd terfyn cardd, oedd ca_^r deuddyblyg, HF VII 22 23 eddfon - Mordaf, /Pryd Addaf, prif haelon: /Di-ofn cad cedeirn ei dorfogion, /Difefl ne_^r, ffyrfder Ff LlF1 II 5 23 , certh ceugant, /Creaduriau yd grynant /Rhag ofn dilyw diarchar; /Adar daear dirwestant. /Degfed dydd CBM IV 9 28 n dybyddawd; /Gwelais-i wledig dig, diofnawd, /Ofn ei ofn i efnys giwdawd; /Gwelais-i glais a thrais a GM I 8 8 : /Ef gw_^r, gwelitor golaith ei dewdor /Rhag ofn, ein hangor hyd oror Mo_^r Rhudd! /Ef gwnaeth yn ung GM I 6 14 /Ni rhydd rhwysg eryr hyd troed o'i dymyr /Er ofn herwyr yn herw ystawd. /Nid haws i'th esgar esgor dy CBM IV 9 28 awd; /Gwelais-i wledig dig, diofnawd, /Ofn ei ofn i efnys giwdawd; /Gwelais-i glais a thrais a thralla GYC VII 40 45 Mair er ei mawr ddoniau, /I gymryd penyd rhag ofn poenau /Uffern ac affaith pob pechodau. /Gwae ddyn a PM V 2 45 ant, pedrydawg ri. /Gogw_^yr doethion dwfn nad ofn tlodi: /Doethgerdd lawr werthfawr ydd wyf wrthi. /Go CBM III 27 28 rchws glyw ba_^r, glew bergyng, /Cyrch eofn yn ofn, yn yng. /Oedd digyfyng mynw, mynwent fyged - hael, ofnawg 5 MB I 3 50 rw, syberw serchawg, /Cyd galwed unig nid oedd ofnawg; /Ar bob rhai rheidiai yn eur-rodawg /Rhag byddin GB II 26 39 oedd yn lluosawg, /Ac ef a'n gwrthfyn wrth nad ofnawg /Ar drugaredd Duw, ar Drugarawg. /A garo Dewi, da GYC VII 40 72 y_^n gorau. /Ni bwyf lwth ddiawg, ni bwyf lesg ofnawg, /Ni bwyf weithredawg cam weithredau, /Ni bwyf gy GYC VII 41 40 byniaid oeron boenau: /Pob camweddawg, pawb ys ofnawg rhag eu safnau /Yn disgyrnu dannedd arnu, orn yml GB II 26 59 einiawg. /Ban dde_^l gofyn arnam-ni rhybyddwn ofnawg /Rhag gormes cedyrn Cad Ddybrunawg; /Ar Dduw a De ofnwraith 1 CBM III 13 17 ganllaw gunllaith. /Brys yng ngwrys, yn efnys ofnwraith, /Bryd yng ngryd, yng ngreidiawl affaith, /Bra ofri 1 GM I 14 20 ndawd undras a_^ mi: /Un dra drugaredd, unwedd ofri. /Un deg dair person uch archengylion, /Un ddonion ofrwy 4 CBM III 16 238 ei ged, /Ga_^l dywal, dyfal, diarbed, /Gwawr ofrwy, cylchwy calchdo_"ed. /Granwynion trychion (trachy CBM III 16 58 yddfan, rhwyfan rhwy, /Digrifwch dragon, draig ofrwy, /Dinas gwestifiaint, gostyngws mal gw_^r /Gwestun HOG II 9 7 eth i'm rhan, /I edryd fy lledfryd-i, a'i lled ofrwy, /I edryd llywy lliw ton dylan /(Llifiant o'i chyf CBM IV 16 164 a'm dwg o'm drwg i dramwy /Ei dremyn, i dremid ofrwy. /Mor ddedwydd a draidd a drangwy - ar hwyl /Ar Ha ofud 1 GB II 26 15 nghyfoeth Dewi difefl geraint, /A rhydid heb ofud, heb ofyn amgen, /Heb ofal cynnen cylch ei bennaint ofudiau 1 GYC VII 41 22 tel poenau, /A dwyn rheidus yn gamlyrius, lwyr ofudiau: /Y dydd a ddaw, ni bydd difraw gwyraw geirau /A ofwy 7 D-1 I 1 11 n warwy, /Dyfed ddwygawn, Ceredigiawn, cyflawn ofwy, /A Meironnydd ac Efionydd ac Ardudwy /A Lle_"yn dr LlF2 VI 8 15 wrain, /Urddud ni blygud yn awr blygain. /Wrth ofwy arlwy, eurlain - tey_"rnedd, /Eurgledd gw_^r gywedd CBM IV 16 186 awd tri macwy - o da_^n, /Trimaib gla_^n glain ofwy, /Canys Ef a fedd a fynnwy, /Canys myn, mynnaf a ga HOG II 9 4 rwn-i fyned (cyni'm cared yn rhwy) /Rhy eiddun ofwy i ar feingan /I edrych fy chwaer chwerthin egwan, / CBM III 5 111 rhewydd nis rhygelwy! /Celedig fy hun yn hir ofwy - lle, /Yn lledrad fore gan afarwy. /Gorfynnawg dry CBM IV 13 20 gwy_^th mal Gwaith Faddon, /Porthathwy, myrdd ofwy Mo_^n. /Ym Mo_^n, ben-dragon, ban ddreigiau - Pryda PC II 21 3 besgi, /Ni'th basgaf a fo mwy, /Dygi im y dygn ofwy, /Ni'm dygi hoed a fo hwy. /Difiau in diau leas /Yn ofydd 5 LlF1 II 1 50 n myn yd gydfydd - breswyl /Uchel efengyl ufyl ofydd, /A'r fagl ferth werthfawr wyrthau newydd, /A ludd DLlM II 18 51 Yni fwyf hynwyf, hynefydd - galar /Yn afar, yn ofydd, /Cof Owain i'm calon yd fydd, /Difuner ucher ac e OC II 15 17 Dywed y down Benweddig. /Dos o Benweddig, boen Ofydd - gennad, /Gan ni'th wna cywilydd; /Dywan ar gynna HOG II 6 40 f yn ei helfydd. /Cyd bwyf-i cariadawg cerdded Ofydd, /Gobwylled fy Nuw-i fy nihenydd. /Ton wen orewyn IRh VII 30 63 llwyn gorllewenydd: /Ys mawr fy angof na bu_^m Ofydd. /Ys mi sy'n merwi mor anghelfydd /Ys blwyddyn am ofyged 2 EW VI 3 34 gwas gwisg eurdudded - hardd, /Gnawd i'w fardd ofyged; /Ni llefair gair gorchaled /Ac ni lludd cad wosu PM V 26 115 Neud addwyf y'th ganrhed! /Rhun gymrawd, Gymru ofyged, /Rhyn wryd, llyw rhyd, llawrodded, /Rhys fab Rhy ofyn 3 GB II 26 15 Dewi difefl geraint, /A rhydid heb ofud, heb ofyn amgen, /Heb ofal cynnen cylch ei bennaint /Onid bla CBM III 7 25 lchfraith, /Llyw Powys, peues ddiobaith; /Hawl ofyn, gw_^r ni'i myn mabwaith, /Hwyl ysgwn, ysgwyd pedei PM V 22 13 y_^r ym mhob tramwy. /Nid rhaid tra dilyn pell ofyn pwy, /Py geidw y gorddwfr rhag pob gorddwy: /Llewel ofynag 3 CBM III 28 11 yng ngawr, /Gwrddlew llawr llaw gymyn, /Beirdd ofynag, ddinag ddyn, /Braint archafael hael Heilyn. /Hei ES I 18 23 ear, /Duw a w_^yr eu manag; /Gorsin pybl, pobl ofynag, /Gwers y ma_^l, arall y mag. /O'r a fag daear, h EG VI 18 136 , /Dinas draig urddas eurddawn haelder, /Dinag ofynag pan ofynner. /Dyn yw Llywelyn, llywiadr tyner, /D ofynaig 3 PM V 1 153 , /Milfeirdd hynt mwyn mawrwynt meiriawl. /Mau ofynaig, draig dragonawl - Prydain, /Prif de_"yrn canhwy MB I 3 95 onnai na seirch na meirch gweilydd, /Gwladoedd ofynaig, draig Gwyndodydd, /Gw_^r a roddai gad cyn dybu GRh II 28 46 s. /Treisddwyn, glyw aswyn, Glywysing - ofal, /Ofynaig Maelgyning, /Mab Owain, coelfain Coeling, /Mawr- Ofyniad 1 BF VII 46 19 ar, ca_^r cynifiad, /Esgud wayw, waith Rho_^n Ofyniad, /Ysgwn baladr cadr, cadarn leiddiad. /Ysgafn oe ofynner 1 EG VI 18 136 aig urddas eurddawn haelder, /Dinag ofynag pan ofynner. /Dyn yw Llywelyn, llywiadr tyner, /Doeth, coeth Offa 2 DB VI 35 18 nedd ei hy_^n, /Brynaich a dreisyn dros Glawdd Offa; /Brooedd ysgafael, bryd ar ddrychafael, /I brifdeg EG VI 18 43 non rhag bron rhag bro eurgrain; /Tyrfa Clawdd Offa clod yn hoffiain /A thorfoedd Gwynedd a gwy_^r Llun offeiriad 1 CBM III 3 63 /A'i balchgor heb achor echwraint, /A'i balch offeiriad a'u hoffeiriaint /A'i pharawd offeren hoffaint Offeiriaid 1 LlF1 II 1 62 /Rhy-i-gorug Duw ddau henefydd - o'i phlaid, /Offeiriaid hynaid, hynaws ysydd: /Ni ddeffryd ei fod a d offelaig 1 PM V 11 39 , /Udd angudd angerdd Faig, /Angor co_^r, cad offelaig, /Ac o'r penaethau, pen aig. /Eigiawn mwyn terr offeren 2 CBM III 3 64 balch offeiriad a'u hoffeiriaint /A'i pharawd offeren hoffaint; /Balch ei bagl, bagwy aur hemiaint, /B CBM III 3 148 a_^'i lawfaeth loflen, /Llan llugyrn, llogawd offeren, /Llan tra lly_^r, tra lliant wyrddlen, /Llan dr offerennau 3 GYC VII 40 17 o'i frydion feddyliau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau - Crist /Croes dolur archollau, /Gwae a goddo EGM I 27 7 /A thrylwyn bwylladau. /Dyn wyf gla_^n affan offerennau, /Duw Dofydd, Rhegofydd rheithlau; /Drygfab w GYC VII 40 69 o'i fam ar gam gwynau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau, /Gwae ni charo y saint a'r santesau. /Dros y og 4 GG II 31 28 rain o fain, o fedd - a'n dybydd /I an diburaw og an camwedd. /Treiswr yw angau ar bob trosedd, /Tramai CBM IV 16 88 f cyfoeth coffa, /Og ein treigl atregwch yma, /Og ein cam a'n cymer etwa. /Trugarawg Arglwydd, trugarha CBM IV 16 87 gyfa, /Rhadlawn, doeth, Rhwyf cyfoeth coffa, /Og ein treigl atregwch yma, /Og ein cam a'n cymer etwa. DB VI 28 10 ! /A'm rhoddwy Fab Duw dawn arwaneg, /I'm dwyn og eu plith yn olithreg /I wladoedd cyhoedd, cyfun, har ogan 1 CBM III 28 26 ugunawg eryr Grugunan - gynneddf /Ni gymysg am ogan, /Glew lew, lachar taerfar ta_^n, /Grym gyflym am g ogawn 3 GM I 7 108 heleith ac eu trefnau tryth /Ac eu treth 'n ei ogawn. /Gwelais gynt, hwy cenynt `cwd awn?' /Rhag Madawg CBM III 16 40 wyr, preiddwr iawn, /Lleithigawg Owain, llwyth ogawn, /Lleithgar llym, grym gryd, lleiddiad cad cerddgl CBM III 21 28 llysoedd hylawn, /Hylawch prydyddion, Prydain ogawn? /Py fydd cardd olaith, olud anghrawn? /Py fydd ce ogawr 1 CBM IV 17 15 m mab nwy diddawr. /Porthid doniau byd dyniawl ogawr - Nen, /Dyniaddon Berchen, Ben bob efawr; /Parthwy ogel 1 PM V 2 22 fydd lawrydd, lawr orthorri - cad, /Cedawl, ar ogel fy ysberi. /Gwyllon Tey_"rnon dud amnoddi, /Gwollu ogelawg 1 MB I 3 45 war yn wa_^r weiniawg. /Gwylynt, golithrynt yn ogelawg /Rhag unmab Cynan, y cyndyniawg. /Yr arynaig lew ogerdd 1 D-4 VI 20 58 ddugam ni ddygerdd - eraill /Ar allt mo_^r a'i ogerdd, /Pebyllfa pair cyfa cerdd, /Pennal dir engir ang Ogfanw 1 GM I 9 150 n dyddaw dyfr (dychwardd gwyrdd wrth echwydd) /Ogfanw a Chegin a Chlawedawg drydydd. /Dy-m-hunis ton mo ogleisiaw 1 GYC VII 36 34 adlwydd, cyn adaw - Emrais /Ni lyfasai Sais ei ogleisiaw: /Arglwydd neud maendo, ymandaw - Cymry, /O'r oglyd 2 DB VI 27 70 ei fywyd /I'm harglwydd gwladlwydd, gwladoedd oglyd; /Canaf i'm harglwydd, cof enbyd - ys mau. /Ry-m-g BF VII 55 22 , esbys ysbyd, /Gw_^r hyged hygar, ca_^r cardd oglyd, /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hirhyd - ys rhynnawdd, ognaw 3 CBM III 16 27 difradw a difrad. /Difrad, digymrad, digymrwyn ognaw, /Digymrudd wrth eirchiad, /Dilwfr udd, diludd fu PM V 12 39 /Cerddasant a_^'r eiddiaw, /Arwar trydar, trin ognaw, /Eryr gwy_^r ffrawdd dymyr Ffraw. /Ffraw-gyrchiad PM V 29 13 efin Freienin fry. /Braisg de_"yrn cedyrn, cad ognaw, - llawhir, /Can llewenydd wrthaw! /Meddwl pawb po ogoned 5 GB II 26 208 nt a_^ they_"rnged /Ar fab Non haelfron, hawdd ogoned, /Ar Ddewi fab Sant syndal dudded, /Dewi mawr Myn GM I 7 5 , /Corf eirioes eurfyged. /Caru dyn, nid dilys ogoned, /Can dyddaw i fraw frwyn dynged. /Cerais udd Pow MeiG I 30 30 yrbwyllo! /Difrad Ei gariad yn yd garo, /Dinam ogoned i'r a'i creto. /Duw Creawdr, Llywiawdr a'm llywo MB I 3 168 n (mawr amgyffred) /Can Grist geinforawd gwlad ogoned, /Pan gaffo pen gwy_^r (pefr ymddired) /Gan engyl GYC VII 42 57 rn boenau, benyd guddfa, /A gweled myned i nef ogoned /Y sawl a gaffed ar gyffurf da, /I gan lewenydd y ogonedd 1 GB II 26 272 'm clyw, a'm gwerendau. /Y Gw_^r a folaf, gwir ogonedd, /Ni wnaeth na gwaeth na gwythlonedd /Namyn o be ogoniant 1 GYC VII 41 8 a fu, trwy fudd gethrau, /Mae yn feddiant mawr ogoniant, Gwarant gorau, /Y mae'n canfod ac yn gwybod ho Ogrfan 5 HOG II 9 15 f yn ail Garwy Hir, /I wen a'm lluddir yn llys Ogrfan HOG II 9 11 l ar uchel fan, /Rhag fal y'm coddid-i yn llys Ogrfan, /Chweris o'i haddawd-hi addoed cynran, /Ethiw a PM V 23 76 eth am ddeudraeth dryfan /Gw_^r hydwf gwrhydri Ogrfan /Dygwydd gwy_^r heb lewyr, heb lan, /Dygoch llawr CBM III 1 3 f angerdd, o naw rhyw fan, /I foli gwron gwryd Ogrfan, /Gorun mo_^r-gymlawdd a'i goglawdd glan. /Pargo EW VI 3 5 Peunydd y'i rhydd ac y'i rhan. /I'm rhan, llid Ogrfan, llawer - a archaf, /A gaffaf, i'm naf ne_^r; /Dy ogrfen 4 D-2 I 2 3 rybestawd haid /Herwydd urdden awddl Cyridfen, ogrfen amhad, /Amhad anaw, araith afrllaw i gaw geinaid CBM III 16 92 nnwelw, mau gennyd gynnelw, /Mi Gynddelw gerdd ogrfen, /Brwysg rwysg rwyf, tewdor ddo_^r Ddygen, /Brwyd CBM III 24 6 hyglwyf hagen, /Mor wyf hyglau fardd o feirdd ogrfen, /Mor wyf gw_^yn gyfrwys, nid wyf gyfrwen, /Mor w D-2 I 2 37 ychedwis ddeddf, rhychynnis greddf rhag lleddf ogrfen: /Rhag drwg drosodd rhyngyd bryd bodd rhodd Cuhel ogwydd 1 HOG II 7 7 i gefais gyfai awydd, /Cegiden hirwen, hwyrwan ogwydd, /Cyfeiliw gwen wawr yn awr echw_^ydd, /Claer wan ogyfarchaf 1 PM V 19 33 hy_^n, /Mab Iorferth, mad ganed urddyn. /A'th ogyfarchaf, naf ni edfyn - beirdd, /Megis bardd ar dremy ogyfred 1 CBM III 21 153 th, cyf-ym-daered /Cyfliwion gweilwyon gweilch ogyfred, /Cyfystrawd eurgalch, mygrfalch, myged, /Mygeda ogyrchyn 1 PM V 19 6 al gorddywal gwrddifyn - pennawr, /Pen Prydain ogyrchyn; /I'th ysgwyd tebygwyd, torf wy_^n, /Ysgwyd ba ogyweg 1 CBM III 10 75 gaiff, /Arddunwawd diatreg, /Cynifiaid cynnygn ogyweg /Cyndrwynin, Cynddelw a'u hanrheg. /Awch rhoddaf ongyr 26 EW VI 1 5 g pob cadarn, cadwyd. /Cadw, Dduw, Lywelyn lyw ongyr - aelaw, /Ei alon niw hesgyr; /Cedyrn llu cadarnll CBM III 13 38 Byrdd cyrdd gadw, anghadw anghyfraith, /Braint ongyr, angerdd anghyflaith, /Brain borthiad, gweinifiad CBM III 16 77 lyw glewdaer, /Ysgwyd glaer glod arlwy, /Rhudd ongyr angerdd Alaswy, /Rhudd lwybr gwaed: gwae lwfr a'i LlG VII 28 13 Ac ar Elsmer glwyf, glud fygedawg. /Rhugl eryr ongyr, angerdd freiniawg, /Rhagflaen cad, cadarn dywysaw CBM IV 1 38 wyniawg trylew, trylwyn uch prain, /Tryliw ei ongyr, angerdd rysgain. /Gwaith Aberteifi torrynt grain CBM III 16 97 ws bwyd branes /Uch Cawres, caer amgen, /Balch ongyr, angerdd Urfo_"en, /Ball ar lyw am lannau Hafren! CBM III 20 19 ir - anghynnwys, /Argoedwys Bowys bair, /A dyr ongyr, angerdd Wair, /Ac ni dyr ei dey_"rnair. /Tey_"rne GM I 9 96 wyndir goleithychir: /Honnaf arfau gorfelyn ei ongyr. /Angerddawl fy march, mawr ys profais /Cyfrwng Pe PM V 1 167 osawd, /Mi a_^'th wawd a'th waddawl, /Ti eryr ongyr angerddawl. /Tau i'th lys lestri euriniawl, /Tau f CBM III 21 197 n: /Tri ergyrwayw glyw, glew ganaon, /Tri eryr ongyr angerddolion, /Tri chyfrin a_^ thrin ac a_^ thrych CBM III 7 17 /Rhydd wisgoedd Wesgw_^yn ganhymdaith; /Rhudd ongyr Bra_^n fab Lly_^r Llediaith, /Rhwydd ei glod o glu CBM IV 9 49 beirddion, barddair o'm tafawd. /Briwgoch brig ongyr, brithawd - breithgad gwy_^r, /Brydiau Lly_^r, Llo OC II 14 54 ll am drull am dramyfan /Fal y bu ym Mangor am ongyr da_^n /Pan wnaeth dau de_"yrn uch cyrn cyfrdan /Pa CBM IV 9 215 dd gymyn, /Gwry_^s efnys dychrys, dychryn - ei ongyr, /Ei angerdd nid edfyn. /Gnawd uch cnawd cnudoedd LlF1 II 3 44 red am ein Pair. /Archaf it ateb diwair, /Eryr ongyr, er Ungair. /Eryr arbennig ar ben aneirw - wyd, /N LlG VII 26 20 ys mau myfyriaw - ei gerdd, /Arwraidd angerdd, ongyr friwaw. /Rhwyf cywir cer tir Tysiliaw, /Rhwyddha_" PM V 10 42 in. /Breenin Powys, pobl dost, - yn engir, /Yn ongyr gorfuost; /Tw_^r cynrain, tw_^r Brydain bost, /Tad DB VI 24 61 /A'i glywed ar lled hyd yn Llydaw. /Gnawd fod ongyr gwy_^r gwedi gwyraw, /A chledd gwawr Gwynedd a gwa PM V 10 95 aist, rysedd - gwrdd, /Er gorddwy tey_"rnedd, /Ongyr gwy_^r gwyrynt yng ngwedd, /Onn ger bron breenhine GwB VI 17 7 lybod bu myfyr, /Rhuthr gwy_^dd glyw gwythlawn ongyr, /Llyna ruthr aruthr eryr! /Rhuthr a ddug fy naf ( DB VI 27 23 rwydd, /Lleiddiad fryd yn rhyd, yn rhodwydd - ongyr, /Och a wy_^r, am w_^r diwaradwydd, /Och fawr a fw PM V 23 41 ar /Meirch mordwy uwch mawrdwrf toniar, /Oedd ongyr, oedd engyr eu ba_^r, /Oedd angudd gwodrudd gwaedr PM V 20 38 rch, angerdd Lly_^r - a Bra_^n, /A briwgoch dy ongyr, /Traw y tremynaist, ben gwy_^r, /Trwy Dyrn, dey_" EW VI 3 13 rth ei syllu. /Syller ei hyder! Hydr raen - ei ongyr, /Un angerdd a_^ Serlmaen, /A braw gwas gwisg haea CBM IV 9 154 edifarwch! /Angudd budd, beirniaid gyfradwch, /Ongyr urdd angerdd Fallolwch, /Angerddawl greddfawl gre CBM IV 6 93 /A fflamau o drum yn edrinaw, /Ac angerdd, ac ongyr yn llaw, /A gwy_^r gyrth am byrth yn burthiaw - go ohanaf 1 CBM III 5 51 wrthod gwrth fy na_"ed! /A dywed yno eniwed - ohanaf /A dywan ataf ag ateb ced, /Ac erof na che_^l fy ohanai 1 PB VII 2 14 hardd oedd dydd y hyrddai - Rhys /Ciwdawd Rhos ohanai, /Llaith cynnygn, cynneddf Gwalchmai, /Llew gawr ohanawd 1 GRh II 27 9 ell ganwaith. /Ganwaith mal unwaith enw bell - ohanawd, /Henefydd Bro Hiriell; /Hanbwyllais Gemais gyme oheb 1 CBM III 20 9 a_^r co_^r gyrchiad. /Cyrchais eryr trais trin oheb - heb gudd, /Cad wosudd, ced woseb, /Ar w_^r, ar wi ohebych 1 MG VII 33 62 su, deg Iesu, im dangosych /Dy wyneb, ni heb a ohebych, /Na chudd Dy ddeurudd, diddorych - o'th was, /G ohen 5 PM V 30 2 on nen - Prydain, /Llawer bardd prydfawr yn ei ohen, /Ardwyad cancad cyn ced o'i ben, /Ys cynt no rhywy CBM III 21 207 an eddyw ein llyw, llew tey_"rnon, /Tey_"rnedd ohen ddraig, nen dragon, /Canys dir hepgor dewrddor deon CBM IV 6 25 aedlin ar eu grudd. /Grudd fuddig wledig, wlad ohen, /Grugunan rwyfan rudd onnen, /Nid o nerth llaesgad PM V 10 81 wedi can cad, can caer. /Carws Duw dy fod, fyd-ohen - Gymro, /Ar Gymru ydd wyd nen, /Ar bob draig drago CBM III 19 29 oeling ddinas. /Dinas tey_"rnas, tey_"rnwais - ohen, /Tey_"rnwalch Din Emrais, /Bu da dethol a gefais, ohiriant 1 MG VII 32 46 uw y'i credant, da eu credau, /Ef addolant (ni ohiriant) ar heirdd liniau, /Swllt agorant, aur anrhegan ohiriaw 1 GYC VII 36 72 na ddaw - mo_^r tros dir! /Pa beth y'n gedir i ohiriaw? /Nid oes le y cyrcher rhag carchar braw, /Nid o Ohonaf 3 CBM III 13 60 hebaf noswaith, /Ohonawd handid fy ngobaith, /Ohonaf hanbych well ganwaith LlG VII 25 52 adawg fab Maredudd; /Ohonawd henyw dadannudd, /Ohonaf, hanpych well, Ruffudd! /Dewisaf arglwydd (didram EGM I 29 3 dd) /Erglyw o'm gweddi, Celi Culwydd; /Argledr ohonaf, Naf nawdd hywydd, /Argleidriad, Meidriad, medr o ohonai 1 CBM IV 4 212 r tra mo_^r, tra Menai, /Gwlydd elfydd, elwais ohonai; /Tra fu Owain mawr a'i meddai /Medd a gwin ein g ohonam 2 CBM III 3 100 wir, /Pobl byd yn ein gwy_^d y'n gelwir, /Pawb ohonam am ein cam y'n cosbir: /A wne_^l iawn, rhadlawn PM V 23 46 angau ein cymar, /Oedd amau i'r byd bod abar /Ohonam o henaint lleithiar; /Mawr gadau angau anghlaear, ohonaw 6 CBM III 24 62 iawg, dyfnais-i gwynaw, /Cwynaf im ermoed hoed ohonaw. /Ail cw_^yn a'm tremyn, tremid erddaw, /Ail gw_^ GYC VII 36 44 law - ysgeraint, /Cwbl fraint ei hynaint oedd ohonaw, /Cannwyll tey_"rnedd, cadarnllew Gwynedd, /Cadai MeiG I 33 43 radred goredwyn ffaw, /Gobrynu gobrwy, gobwyll ohonaw! /Gwerth y'm rhoddaist, dyn dynawl, andaw, /A'th CBM IV 6 100 Faddon ymddulliaw, /Gosgordd llawr, cyn lladd ohonaw /Gwisgwys llary llurig amdanaw; /Gwasgawd gwawd, GM I 11 46 Trech treulir a'i ddir yn ddigasawg. /Traethaf ohonaw, honnaid farchawg, /Tra ym donnwy Duw dawn ardder CBM III 18 16 'm cariad cadarn arnaw, /A'm cerdd a'm cynnelw ohonaw. /Ysid im arglwydd argledr cad - a tharf /A therf ohonawd 7 GM I 14 56 dd. /Tragywyddawl Dduw tra gynanwyf /Traethawd ohonawd a handdenwyf; /O'r dawn rhylofaist rhylafarwyf / EGM I 28 37 rwern yn erddygnawd. /Arddunedig Dduw, arddelw ohonawd /A wnaf, Arglwydd Naf, nerth pob ciwdawd. /Cadwn DB VI 26 3 od eddewy, /Eddewid ddilid a ddylyy, /Hanbwyf ohonawd am wawd wedy, /Hanbwyll, dygymwyll a gymery. /Ll CBM III 13 59 rhawngaith): /Hael, hebod ni hebaf noswaith, /Ohonawd handid fy ngobaith, /Ohonaf hanbych well ganwai LlG VII 25 51 dirybudd, /Enwawg w_^yr Madawg fab Maredudd; /Ohonawd henyw dadannudd, /Ohonaf, hanpych well, Ruffudd! EGM I 28 2 f, pura fy ngheudawd, /Pa_^r im, Dduw, parablu ohonawd /Parabl gwir pan draethir draethawd /Pe_^r fegys MB I 3 14 u! Nid gau daerawd! /Ni ddug neb ceiniad na_^g ohonawd. /Yn awen gyfrif cenif draethwawd /I ri a roai h Ohonu 1 CBM IV 12 24 Culfardd, /A hy_^n Cynddelw Fawr, cawr cyrdd, /Ohonu ni henyw beirdd. /Rhy-m-gelwir yn ffyrf yn ffysg - Oi 1 HOG II 11 15 fy mhorth, /Yn y myn ydd oedd fy mherthynas. /Oi a un Mab Duw o dey_"rnas - nef, /Cyn addef goddef, gw o'i 268 CBM III 24 57 _^r o Ddunoding, gw_^r, berging ba_^r! /Parawd o'i adaf, cyn no'i adaw, /Parau post enwair, pair pedryl CBM III 3 187 ennyd, /Ni wnaethpwyd eirioed er yn oes byd: /O'i adaf etewyn tanllyd /Y dyfu, a dail ar ei hyd; /Gwyr CBM IV 6 281 g rwyf trydar, bwrw lwrw lid anwar) /Bwyd adar o'i adaf. /O foli pair deon pyr dawaf? /O ddo_^r co_^r C PB VII 5 14 gwawr gwinfaeth, gwenwyn - a golled /A gollais o'i adwyn, /Doeth i feirdd byd i gyd gw_^yn /Difa gwalch BF VII 49 17 cyflef: /Urddedig Wledig wlad nef. /Gwlad nef, o'i addef, eddyw ffrwythlawn - ddraig /O ddragon Merfyni PM V 1 27 Yn de_"yrn pymthengwlad /Namyn gwayw yn gwa_^n o'i angad /A llafn coch yn llaw gynifiad /A brwysgaw a b GG II 31 39 el, /O'r achwedd orau o dey_"rnedd. /Neu'm bu o'i angad mwyndyad medd, /Ni bu oesdlawd beirdd o'i ystl CBM III 21 41 oddi, /Coddedig ydd wyf o ddiclloni) /Neu'm bu o'i angad, rad ragori, /Rhagorfudd heb gudd, heb gynholi CBM III 18 20 dfawr llawr llaw anghaead, /Corf torf, terfysg o'i angad. /Ysid im wledig wlad amddiffyn - llary, /Llaw GM I 7 40 . /Gorllechais-i eisiau o'i oesfriw, aesfrau, /O'i angau anghlaear, /O Freiddin freenin freiddgar, /O F CBM III 21 9 Cymyrredd a medd a meirch crychrawn, /Neud mau o'i angau dagrau digrawn, /Digrifwch dragon, draig Iorfe GM I 12 15 wyd, /Lleas Goronwy, gw_^r yn ysgwyd; /Nid gau o'i angau y'm hanghenwyd /Yn agal gofal dyfal dyfrwyd. / CBM III 16 12 arthan (dygwystl dy wayw!) /Dygwan, dywynnyg o'i anghad, /Dygwisg amgenwisg am geiniad, /Dygwasgar tr SB II 22 17 rddorion mor y_^nt gaith! /Tw_^r dygn, dyganwn o'i anghraith, /Tranc ar ddraig, ar ddragon oddaith. /Gw PM V 5 50 /Cyn ysgar llew llachar lluchwres /A_^'i alon o'i a_^l anghymes, /Cynifiaid, blaeniaid bleidiau armes PM V 23 102 yf egwan, /O'i ariant gormant gorym ddrudran, /O'i alaf a'i aur a'i arian can. /Can edwyn ddychryn a dd CBM IV 4 278 rhodder: /A'm rhoddes rhwyddles rhwyf nifer, /O'i alaf amliw biw breufer, /O'i breiddiawr, o'i fwynfaw CBM IV 4 24 Morgant. /Nid aeth trais tros Emrais amrant /O'i amrawdd, gwarthflawdd gorthoriant; /Aber Saint seith GYC VII 40 54 enfigennus rhag petrusau, /Gwae lidiog creulon o'i annoniau, /Gwae ddiog ni ddywaid fawr badreuau, /Gwa CBM IV 17 58 /Ni rygar Trugar tra syberwyd, /Ni ryddaw anaw o'i anwylyd. /Ni rygoddwyf Rwyf ry-m-gweryd - o ddygn, / EMRh VI 23 22 Gnawd iddaw dreisaw dros pob echwng; /Ni gnawd o'i ardal na tha_^l na thwng. /Gwnaeth drwy ainc ar Ffra CBM IV 16 63 rad, Gwallofiad gwellfaeth; /Ef a fedd, a fedr o'i arfaeth, /Arfaf Naf, festig hynafiaeth; /Ef yn frais ES I 15 29 /Yng nghynnif prysuriaeth. /Dyn yn fyw ni fedd o'i arfaeth, /Duw a fedd o'i fuddugoliaeth. /Ernywaf, ga PM V 23 101 n bawb o'i fan, /Digrifwch elwch, elyf egwan, /O'i ariant gormant gorym ddrudran, /O'i alaf a'i aur a'i CBM IV 4 17 i fodd o'i feddiant, /Meddgwyn maith a'n maeth o'i ariant, /Meddgyrn ddyrn ddyrniad []ant; /Medel cyfri PM V 28 14 /Bydoedd yng nghyhoedd, yng nghwyn - a ethyw, /O'i athaw yn amwyn, /Post cadau cedawldud frwyn, /Powys CBM IV 11 4 r, gweilging gwaladr, /Pum dryll gwna_^i Byll o'i baladr. /Bedd Pyll pwyll enwir, enwawg - yn nhrydar, IRh VII 30 38 ch llen afallwydd - can. /Gorffowys a_^'m gran o'i ban ni'm bydd. /Gorffwyllaf, molaf mal awenydd /Gor CBM III 24 24 erchid uch gwid gwenen, /Gw_^r a'n cyd barchai o'i barch amgen, /Gwy_^r y buam gyd am ged ordden, /Nid CBM IV 2 49 r, /Ni'm goludd golud golychator, /Ni'm gomedd o'i barth berthfeirch efrifed, /Beirniaid am regydd, bei CBM III 26 75 fnwyd - ar brain, /Ar breiddin y'i magwyd. /Ef o'i barth nid gwarth gwaredwyd /Gwawd folawd fal y derll GM I 7 14 wy_^r wawr waredred, /Rhwysg heb warth, rhwydd o'i barth ymborthed. /Rhy-dost fy mhenyd, rhy-drwm fy nh GYC VII 42 2 enin Gogoned, breiniawl Ei weithred, /Ni cheid o'i barthred na ffled na phla. /Pei na wnelai fegis y'i PM V 30 3 prydfawr yn ei ohen, /Ardwyad cancad cyn ced o'i ben, /Ys cynt no rhywynt uch rhudd wybren /I'r cerdd CBM III 24 68 ryr glyw glewaf, neuaf na ddaw, /Erlid a berid o'i beriglaw, /Ernywed arnaf-i o fod arnaw /Ddeyerin dde LlF1 II 1 164 /Gwenifiad fy na_^d am rad, am ran, /Gwenifaid o'i blaid ceiniaid Cadfan, /Cedwyr o du my_^r, o du morl ES I 24 33 rchar anghlaear anghlyd. /Aml syrthasant blant o'i blegyd, /Am Greawdr a'i grog yn waedlyd. /Wyth brifw CBM III 24 143 stynwallawn, /Rhirid ni'm gochel a'm gochawn - o'i braidd /Wedi Rhirid Flaidd, flawdd haearnddawn: /Tor CBM IV 4 279 les rhwyf nifer, /O'i alaf amliw biw breufer, /O'i breiddiawr, o'i fwynfawr funer, /O'i winllyn, o'i wi ES I 21 3 yd /Mapgwas Mair o Iesu. /Mad ganed Ei bronged o'i bru /O freinawl ganmawl gynyddu. /Ef yn llwyr a'n gw HF VII 23 32 u Pen llu llwry cyfodi, /Gan holl ddiffryd byd o'i bum weli, /Pam na faddau brawd i brofi - arall? /A f IRh VII 30 4 awl ganmawl ganmwy beunydd, /Hawdd fu ei charu o'i chaer newydd. /Hwyl orne heulfre ar froydd - glasfor HOG II 9 9 frwy, /I edryd llywy lliw ton dylan /(Llifiant o'i chyfoeth a ddoeth atan), /Lliw eiry llathr oerfel ar LlF1 II 1 21 n glas dylan, o'i dylyed, /Men na llefesir dir o'i daered, /Men y llafasaf oes ddarymred. /Tair allawr D-5 VI 36 8 treulwn traed a bysedd, /Tref ydd aeth Duw nef o'i dangnefedd /Ym mru morwyn fwyn o fonedd - Anna /Duw EGM I 26 27 thfalch o brif deithi, /Gwenned gwawn a'i dawn o'i daioni, /Gwynedd anrhydedd, oedd rhaid wrthi! /Nid o D-5 VI 36 47 eu byd-wy, Frynaich, o'i freuoledd! /Mal y dug o'i deg enrhydedd /Y dwg Duw bawb yn y diwedd. /Digarad PM V 9 26 re, /Ef i'w phen ffyniant dibelre, /Ef a'i dwg o'i deg werydre; /Ef cymer hyder hyd Fuddugre - lys, /Ef MG VII 33 40 ch) /Ei eilun Ei hun: honnych - Ei arddelw /Ac o'i deg wirddelw yr arddelwych. /Arfollaist ynof (cof y' PB VII 13 15 rthrych, /Fu fy rhwyf, rhwysg Owain Frych; /Un o'i derfynau (dorf lewych - ysbys) /Ysbaddaden Ddinbych. CBM III 21 103 O'i farannedd ni'm diddoles, /Nis diddolwy Duw o'i dey_"rnles, /Tey_"rnaidd ormail, te_"yrn ormes. /Ydd ES I 16 27 alar o'm ca_^r catgwn, /Dwyn Dafydd o'i dud ac o'i dirion, /Dyfrydedd dyrawr hil mawr Maelgwn. /Nid ymd GYC VII 40 13 au, /Gwae gybydd o'i gabl amryffrau, /Gwae od o'i drafod 'n ei ddyddiau, /Gwae syberw ar subed angau, CBM III 16 208 . /Drudlwyr ei draffwyr i ar dryffun - feirch /O'i drafferth rhag Ffordun, /Saeson sang ddyllest yng Ng CBM IV 6 182 i feirch /Ac i feirdd yd roddir. /Tarf ar dres o'i drais a welir, /Twrf yn nhorf, yn nherfysg am dir, / PB VII 20 6 wryd, deurudd arwydd - hoyw, /Neu'm doeth hoed o'i dramgwydd, /Drudwalch, hylwybr falch hylwydd, /Dewr DB VI 27 32 Och nos o aros yr arwydd, /Och ddydd a ddoddyw o'i dramgwydd, /Och Ddofydd ddifa gw_'reiddrwydd, /Och DB VI 30 42 n esgar, neud gwa_^r a'i gwerchedwis, /Gwae ni o'i drengi fal yr drengis. /Llawer iawn o'i ddawn a ddef GM I 14 83 haeddwyf-i hwysgynt hwyl gwynt gorfyn. /Gorfyn o'i dremyn dra my_^r drefred /I dreiaw caredd, caru myne ES I 17 38 wr - i drwm, /Ei drymed a'm diddawr. /Eurdreth o'i dremyn pob llawr, /Aerdranc gw_^r ieuanc gwriawr. /G LlG VII 25 64 a obryn ffaw heb ffo - un troedfedd, /Nid mawr o'i drosedd neb ni dreiso! /Rhwysg goddaith pan lwyrfai GM I 14 64 ffwyf. /Ac ysym-i Dduw a ddiwycwyf - o'm drwg /O'i drugaredd cyn mi trangwyf; /Ac a'm gwne_^l Peryf pan DB VI 24 67 diwyd iddaw. /Gnawd ysgafael hael yn hwylaw - o'i du /A gnawd rhag ei lu i Loegr fudaw. /Gnawd Ffranc, ES I 16 27 'm digawn galar o'm ca_^r catgwn, /Dwyn Dafydd o'i dud ac o'i dirion, /Dyfrydedd dyrawr hil mawr Maelgw EW VI 4 23 dliw - ym myd) /Madawg oedd cyn heddiw, /Esgor o'i dud, nad ydyw /Ysgor gadw ysgwyd fradw friw. /Briwga PB VII 16 7 oer golled /Dwyn Madawg, draig fodawg, drud; /O'i dy_^ digardd, hardd, hyfryd, /O'i wayw nid oedd wae PB VII 20 14 ! /Ger Fflur, er dolur dilen saeth, - dedwydd /O'i dydwedd olo y daeth; /Dwyn gwawr trylwyn, trwy hirae GG II 31 6 yn ei gyntedd. /Ac yntau a'n dwg o'n diwedd, /O'i dygiant, drigiant yn nhrugaredd. /Edrywant trachwant LlF1 II 1 20 ddwyn eisiwed - o'r llan /Ger glan glas dylan, o'i dylyed, /Men na llefesir dir o'i daered, /Men y llaf GM I 6 13 erwaint flawd! /Ni rhydd rhwysg eryr hyd troed o'i dymyr /Er ofn herwyr yn herw ystawd. /Nid haws i'th GM I 9 78 rhag Craig Gwyddyr /Pan amwyth udd Mo_^n maws o'i dymyr. /Gwelais yn Rhuddlan ruthr fflam rhag Owain / BF VII 45 21 id hawdd. /Nid hawdd, am ein cawdd, can aeth - o'i dymyr, /No'n damwain, ysywaeth, /Hyd Frawd (herw dde GYC VII 38 43 ydd brychwyn dyn dydd y'i cladder; /Nis canlyn o'i dda, o'i ddifer - ymdro, /Eithr ei amdo, amdlawd bin CBM III 21 43 rfudd heb gudd, heb gynholi; /Rhegofydd oeddwn o'i ddaioni, /Gan gyfeisor po_^r: pawb a'i gweli! /Gwela PhB VI 14 25 /Nes gwayw yn adain nid atygid; /A bai Gwiawn o'i ddawn a ddadenid /Pencerdd o ddigerdd ni ddigonid; / DB VI 30 43 wae ni o'i drengi fal yr drengis. /Llawer iawn o'i ddawn a ddefnis - ataf, /Llwyr y coffaaf a'm coffe_" DB VI 35 60 egfed yn iawn y dug Werthryniawn, /Maelienydd o'i ddawn a ddug etwa. /Trydyddeg dogni taerwalch Eryri PM V 2 48 i. /Gogwn Dduw, pryffwn y proffwydi, /Nad adwg o'i ddawn ei ddaioni. /Gogwybydd, Dafydd, ddeddf Elifri, PM V 17 1 Cyfarchaf i Dduw, o'i ddawn - huanaidd, /Huanaw i'm gogawn /Arwr, arwrwas, GM I 7 31 irgwyn /A hirgur o ddolur ei ddwyn. /Ac i Dduw o'i ddawn ydd archaf arch iawn, /Awdl ffrwythlawn ffrwy GM I 14 51 /A dafnau o'i grau ar Ei grogwydd. /Credasant o'i ddawn yn ddiwenydd /Deuddeg ebostol dethol doethwly PB VII 14 15 walch llys, lles cerddau; /Cwyn dwyn deifniawg o'i ddechrau /Cof maith anghyfraith angau. /Angau rhy dd MeiG I 33 29 -gollychwyf, Rhwyf rhyfeddau, /Can digones Duw o'i ddefnyddiau /(Duw a ddigones) lles llyseuau. /Llywy DB VI 35 9 fryd ar Frynbuga. /Lloegrwys i gysgu lluddwyd o'i ddeutu, /Lluoedd a'u dyfu er eu difa; /Canawon Cymru GYC VII 38 43 wyn dyn dydd y'i cladder; /Nis canlyn o'i dda, o'i ddifer - ymdro, /Eithr ei amdo, amdlawd biner PB VII 5 9 glyw a gwledd, /Fy naf, poed nef ei ddiwedd! /O'i ddiwedd faenfedd, fwynfawr arfaeth - hydr, /Hidl fy MB I 3 39 a draig wron, weinon wasgawd: /Gogwypo ei Dduw o'i ddiweddawd /Nad e_^l yn rhygoll o'i holl bechawd. /O PB VII 15 24 weddl oer i eurfab Owain /A'i gyfoeth a ddaeth o'i ddwyn PB VII 14 21 yd y'm gorug, /Hoeddlfrau hydr a ddau a ddug. /O'i ddwyn, cynneddf brwyn, cwynasam - Samswn, /Llyw llaf PM V 16 19 ew /Yn lle bai gyfamwyn, /Unbyn ddeddf, unboen o'i ddwyn, /Enbyd y'm ergyd mawrgwyn. /Cwynaf flaidd gwr PB VII 15 2 Dugost Rys ar frys o'i fro, /Dig im o'i ddwyn, gw_^yn gyfle; /Da y dewisaist-ti hwnnw /I'th CBM III 21 156 feirch yn ehed! /A heddiw y'm daw dywrthred - o'i ddwyn, /Handwyf dirrwyn frwyn o'i fraw golled. /Yn a OC II 14 8 /A rygoddwy glew gogeled - rhagddaw; /Gnawd yw o'i ddygnaw ddefnydd codded. /Dywallaw-di, fenestr, gan D-4 VI 20 89 foeth, /Pedwar enwawg, peithiawg, poeth. /Peth o'i ddylyed, gan ddyly_"u - braint, /Bro Feli a'i meddu; MG VII 33 12 chwennych - yn hawdd, /Mawrgawdd diadrawdd daw o'i edrych; /Rhag tri gelyn dyn, Duw, a'm noddych, /Rhug DB VI 24 65 gar, /A gnawd fod gwyar o'r ymdaraw. /Gnawd yw o'i elyn hylithr wylaw /A gnawd fod tafawd diwyd iddaw. GB II 26 214 llad, fad ferthidau. /Ni cheffid gan naf na_^g o'i enau, /Ni chaffad gwrtheb namwyn gwyrthau. /Gwrthebe GYC VII 43 28 a y dywaid, y dyd uchenaid: /`Mae ef y diriaid o'i eneidiaw, /A cham guhuddwr, a cham usurwr, /A thwyll GB II 26 158 au a'r llen bali. /Pan ddaeth o Ffrainc Ffranc o'i erchi /Iechyd rhag clefyd, rhag clwyf delli, /Wynepg PB VII 16 5 a'i daerlew ba_^r /Bu briw ger bron ei eryr. /O'i eryr bu oer golled /Dwyn Madawg, draig fodawg, drud; PM V 1 104 law lawrfeirdd gyfradwch, /Gwa_^n o aer a gwin o'i eurflwch, /Gwayw a llafn yn lladd yn ddeudrwch, /Gwa PB VII 1 16 d cas, /Cad ddiofn eofn ehangblas - arglwydd, /O'i eurgledd y'i cafas. /Cawsawch, gorfuawch, gwrhydri - LlG VII 26 32 rgwys, Powys poed eiddiaw, /Deddfau teg, tyngu o'i eurllaw. /Dinam ddraig, ddragon eiddunaw, /Diriad ca CBM IV 5 54 ywelyn llachar, lluchfaran - gyfedd /Ni gyfyd o'i fablan; /Bu llw clodfawr, bu clodfan /Ei law i liaws PM V 25 11 dd, ar ddyhedd, ar ddehau rhi; /Eryfais ei win o'i falch fuelin /A'i wisgoedd eurin ar fynogi. /Yn llys PM V 23 99 wyf ym mhob Calan, /Er digabl barabl gan bawb o'i fan, /Digrifwch elwch, elyf egwan, /O'i ariant gorma CBM III 15 10 niaddon oesgawdd as gwddant - o'i farw, /Gw_^r o'i fa_^r y'm peidiant, /Coll arglwydd, call argledr can CBM III 21 102 . /Ugeinpunt o'i fodd a'm rhoddes - yn rhodd, /O'i farannedd ni'm diddoles, /Nis diddolwy Duw o'i dey_" LlG VII 26 27 aw /Rhawd Saeson lladron i eu lludwaw! /Ys dir o'i farau ddifuriaw - pob tw_^r, /Ys anawdd a w_^r i'i a ES I 17 21 /Rhyddarfod brau gyfnod breiddin: /Rhyddywawd o'i farddwawd Ferddin. /Cysul a'th roddaf (o'th rin - wy CBM III 15 9 ni llas dyn. /Dyniaddon oesgawdd as gwddant - o'i farw, /Gw_^r o'i fa_^r y'm peidiant, /Coll arglwydd, PB VII 20 24 Llyw gwledd, gwin a medd a'i maeth, /Llef gawr o'i fawr farwolaeth MB I 3 153 rfod adwy hwy a orfydd. /Gruffudd grym wriawr, o'i fawr feuydd /Ni'm diddoles (nu ni bu gelwydd!). /Yni CBM III 14 17 aig Wynfa, dragon wynfyd. /Gwynfydig ei feirdd o'i fawrddawn - rebydd, /Gw_^r a'm rhydd rhudd eurddawn, CBM IV 4 115 edd - rheidusion, /Bugail Mo_^n, mall diredd; /O'i fawrwlad (forad farannedd) /Y'm rhodded rhifed anrhy DB VI 27 78 ni mawr dwyn gwawr Gwyndyd, /(Ymdro rhiallu fu o'i febyd) /Am drengi fy rhi rhwy lledfryd - a'm bydd, / ES I 24 16 aw arddelw anneiryd, /Gwnaeth pob rhyw yn fyw o'i febyd. /Duw Sadwrn ys aeth, ys eithyd - ym medd, /Ma BF VII 55 12 hyfryd - ei fyw, /Gw_'raidd eurllyw glyw, glew o'i febyd; /Gw_^r golau ei arfau, aergrau ergryd, /Gw_^r CBM III 3 195 , arglwydd diergryd, /Porthloedd budd, porthes o'i febyd /Yn elfydd Pen Mynydd penyd. /Penydwr pennaf e CBM IV 4 16 oreb dau wyneb Dyfnant, /Dyfnais rodd o'i fodd o'i feddiant, /Meddgwyn maith a'n maeth o'i ariant, /Me BF VII 48 32 galar heb giliaw - ysydd, /Hir ddefnydd a fydd o'i feddyliaw, /Hirddeddf ei gynneddf gyn no'i orthaw, / BF VII 56 8 dd rhagor yn gorfod, /Gwawr dragon; gwae Fo_^n o'i fod! /Bod heb walch ceinfalch! Cynhebyg - Drystan, / HF VII 22 7 Digaled am ged, am geinion. /Diffrwythws daear o'i fod yng ngharchar, /Aed a'i ca_^r gan wyllon, /Dilwf GM I 7 42 aear, /O Freiddin freenin freiddgar, /O Fadawg o'i fod yn naear, /O nenbren Powys, o ddraig ddragonwys, CBM III 24 52 aer, gw_^r athrugar, /Gw_^r athrist ei feirdd o'i fod yn wa_^r; /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hir ysgar - CBM III 21 101 , /Clod iddaw! rhagddaw y rhagores. /Ugeinpunt o'i fodd a'm rhoddes - yn rhodd, /O'i farannedd ni'm di CBM III 24 66 /Edfynt edryfynt wrth edrifaw /Rhodd a gefais, o'i fodd, o fudd ganthaw; /Eryr glyw glewaf, neuaf na dd CBM IV 4 16 t! /Mur moreb dau wyneb Dyfnant, /Dyfnais rodd o'i fodd o'i feddiant, /Meddgwyn maith a'n maeth o'i ari DB VI 33 58 a fynnais cyn ei fyned /Gan Ruffudd o'i fudd, o'i foddha_"ed; /Caffael iddaw nef o'i nodded - rhag drw GB II 26 108 'i rydid rhydd. /Rhoddes Duw Dofydd, defnydd - o'i foli, /Dewi ar Frefi, fryn llewenydd, /Rhagor mawr u PB VII 18 18 ddrud We_^n, hydrlawen, hy, /Mygrfeirdd magwyd o'i foli, /Gwawr destlfawr, distain tra bu, /Gwalch cene CBM III 21 157 dywrthred - o'i ddwyn, /Handwyf dirrwyn frwyn o'i fraw golled. /Yn amwyn Elfael, pan wnaeth Elfed, /El BF VII 53 23 fawd Einawn - Yrth, /Nerthawglym Merfyniawn), /O'i freisgfeirch maeth ffraeth ffrwythlawn /A'i wisgoedd EGM I 28 33 Gw_^r arwr a'n rhywarawd. /Pan ddoeth Iesu fry o'i frenhindawd /Ydd oedd pym oes byd yn gyd gaethnawd / D-5 VI 36 46 urgledd - ddidaich! /Gwyn eu byd-wy, Frynaich, o'i freuoledd! /Mal y dug o'i deg enrhydedd /Y dwg Duw b PB VII 15 1 Dugost Rys ar frys o'i fro, /Dig im o'i ddwyn, gw_^yn gyfle; /Da y dewisais LlG VII 24 35 rddedd, /Ni chaiff Sais i drais ei droedfedd - o'i fro! /Nis oes o Gymro ei gymrodedd! /Cymrodedd fy ll GYC VII 40 16 e lwth o'i lithiaw yng Ngwenerau, /Gwae fradwr o'i frydion feddyliau, /Gwae ni chyrcho ffair offerennau DB VI 33 36 r. /A orug o ddrwg (ni ddrygfernir) /I Ruffudd o'i fudd a faddeuir; /A orug o dda, oni ddywedir - gau, BF VII 51 12 heubarth rhag gwarthrudd, /Naf llu, neud da fu o'i fudd. /Budd aerwalch ceinfalch cyn ystynnu - llew /A GM I 8 73 d wedy rhyserch rhyseiliaw cas. /Neu'm rhoddes o'i fudd heb oluddias /Gorwyddawd ffyrfgnawd, ffaw gymwy DB VI 33 58 d. /Cefais a fynnais cyn ei fyned /Gan Ruffudd o'i fudd, o'i foddha_"ed; /Caffael iddaw nef o'i nodded ES I 15 30 . /Dyn yn fyw ni fedd o'i arfaeth, /Duw a fedd o'i fuddugoliaeth. /Ernywaf, gallaf etgyllaeth - i'r gw CBM IV 4 279 /O'i alaf amliw biw breufer, /O'i breiddiawr, o'i fwynfawr funer, /O'i winllyn, o'i winllad ucher, /[] LlG VII 26 4 au heb gwympaw - yn afrddwl, /Ys iawn ddifygwl o'i fygythiaw. /Grymus uthr yn rhuthr yn anrheithiaw, /G PB VII 2 22 yfedd (nid gofyged - taith), /Doeth i'i feirdd o'i fyned /(Am ysgwydd gawr, fawr fur ced, /Am ysgwyd fr PhB VI 16 10 wynfar gwanar, cerddgar, cyrdd fyged, /Gwae fi o'i fyned fyn nas gwelaf. /Gwedi mab Gruffudd, gwaywrudd GM I 7 9 Lloegrwys, llaw hyged. /A heddiw ni hawdd wyf o'i fyned; /Ni'm bydd byw, ni'm baidd dyn dyhudded. /Dyh PM V 1 102 ch: awch cyrch nis cyrchwch - hyd Frawd, /Chwi o'i ffawd yd ffo_"wch. /Gnawd o'i law lawrfeirdd gyfradw GM I 14 80 riawg da, Duw a'i ceinmyn, /Ef caiff cerennydd o'i ffydd ffechyn. /Er-yth-iolaf, Re_^n, Rebydd enfyn, - IRh VII 30 20 n hywyn glodrydd, /Hi dyngawdd yn hawdd heddiw o'i ffydd: /Hoyw wanfain riain na weinydd - hawdd we_^n GYC VII 40 12 e dwyllwr a_^'i dwyll nis maddau, /Gwae gybydd o'i gabl amryffrau, /Gwae od o'i drafod 'n ei ddyddiau, MB I 3 122 wydd. /A'r maint a ddyfu ar eu hedrydd /A ddug o'i gadau chweddlau newydd! /Cad rhag Castellmarch, mawr GM I 10 38 Dduw uchaf erchi; /Archaf arch i Grist Celi, /O'i gaffael caffaf re_"i. /Canhysgaeth Dofydd i gynnif D PM V 17 22 bddysg yw i'm llyw llu rhif se_^r - i'w gylch /O'i galchdo_"ed nifer, /Tarf cynnygn, can yd weler, /Tor GYC VII 42 43 pryd pryder /Poen gam eddyllter ofer Efa, /Nad o'i gamwedd Ef ydd aeth Arglwydd nef /I bren dioddef (e GG II 31 3 llawnwedd, /A gennyw pob tra trwyddi berfedd, /O'i ganiad, o'i rad, o'i rinwedd - ein llawch, /Llewyche DB VI 30 4 a yn drist drais ddyfniad /A'r llall yn llawen o'i ganiad. /Rhyfeddau rhiau ry-m-swynad, /Rhyfeddaf o'm BF VII 49 14 rawsfalch (trais anoddef - rhwy) /Rhy-ddug Duw o'i gartref, /Arddelw ceinffyrdd cyrdd cyflef: /Urddedig PM V 15 20 innau, mynnaf gyweithas, /Bodd Duw im, a dianc o'i gas MG VII 33 64 Dy ddeurudd, diddorych - o'th was, /Gwae neb o'i gas a gese_"ych! /Tro fi, fy Rhwyf Celi, a'm calonny PM V 1 41 /I anant ei eni bu mad, /Ei aur rhudd yn rhodd o'i geiniad /A'i emys a'i amryw ddillad; /Ei bali porffo PB VII 19 3 rgae - mwynfawr, /Maenfedd trwm a'i gwarchae, /O'i geneddl nid chweddl chwarae, /A'i blant, os gwddant, EW VI 2 16 ngnif, /Rhwyd Brynaich, branes wrthgrif, /Rad o'i geniad i'i gynnif. /Yng nghynnif Madawg anghynnwys - PB VII 18 4 nad heb blyg, hirddrig, hardd /Bellach a allaf o'i gerdd. /Cerddorion cerddau difwlch /Gwe_^n, lawen ly MeiG I 33 84 yn hedd yn hyd. /Yn hyd yn heddwch hawdd bwyf o'i glas, /Gla_^n Mechde_"yrn glain gloyw dey_"rnas; /Gw GM I 9 49 yrn Prydain, priodawr udd; /Go-rys-ymedd glyw o'i glywed yno, /Rhag gorwyr Iago gwyar drabludd. /Gwal DB VI 24 7 wl dy geisaw. /Mor ddiriaid i ddyn eiddunaw - o'i gnawd /Yrddygnawd bechawd na'i rybuchaw; /Mor deg y PB VII 6 17 Rhos rhyfel. /Rhyfelnaf trosaf, wyf treistig - o'i goll, /Gallwys beleidr ysig, /Brain lithiaw, breinia BF VII 49 1 Dothyw, am Owain doethwawr, - o'i golled, /(Gnawd gollwng deigr hyd lawr) /Aer gymhru BF VII 50 15 ddrud glewaf, /Gw_'reiddlyw nid byw: ba wnaf - o'i golled, /Gw_'reiddlew hyged, roddged rwyddaf? /Gw_^r BF VII 45 28 , gwenwynwar: gwae ni! /Trais pobl, trist pawb o'i golli PB VII 19 5 rae, /A'i blant, os gwddant, ys gwae. /Gwae fi o'i golli drwy etgyllaeth - hydr! /Hiddl fydd deigr o hi HF VII 23 3 aidd, tey_"rnwalch ri. /Gw_^r a'm doddyw gwall o'i golli - o fyw, /Gw_'reiddlyw a glyw ei glodfori. /Gw EW VI 4 4 Neud trai calon don (dug fi) /Ac neud trwydoll o'i golli. /O golli Madawg, etgyllaeth - cofion, /Gwyw c CBM III 15 28 rth Hirflawdd, /Colled gw_^r eurged aergawdd, /O'i golli, tewi nid hawdd. /Nid hawdd im wybod, neud ano GM I 14 50 brydd. /Pryderwn gyfnod dyfod Dofydd /A dafnau o'i grau ar Ei grogwydd. /Credasant o'i ddawn yn ddiweny DB VI 31 69 /Trwy eirioledd Pedr, pen porthorion, /A Mair o'i gwyry Air a'i gweryddon, /I'm tri arglwydd byd, boen DB VI 27 49 r /Goreang ei wryd. /Ebrwyddynt ebrwyddweilch o'i gyd, /Ebrwyddwalch ceinfalch, cymre_"yd. /Braw yw in CBM III 7 34 rwydded, oedd hyged, hygar, /Oedd llafar gwyar o'i gyfarwaith; /Oedd buelin blas, gwanas gwaedraith, /O PB VII 13 3 wrged, /Gwae ei geneddl, gwawr gogoned! /Doeth o'i gyfoeth coeth (cerdded - gwenyndro) /Gwenwyndrwm a g MB I 3 136 /Cad rhag castell Mo_^n, mor ddigerydd, /Dybu o'i gyffred gwared bedydd. /Dewisais innau (nid gau ddef CBM III 15 22 holled im colli rhwyf - Mechain /Rhwym achaws o'i gynghlwyf, /A_^'r Gorau ydd ymgyrwyf, /Am ga_^r naid CBM IV 13 34 i arfau, arfaidd erlyn - Lloegr, /Lliaws bardd o'i gylchyn, /Dawn fu pan ddyfu yn ddyn, /Dydd llawenydd PM V 19 26 wnaeth UnDuw yn undyn - haelaf /Hyd aeth haul o'i gylchyn. /Deddf dy dad, daioni a'th ly_^n, /Dadeni h CBM IV 9 231 hil mawrfudd Merfyn, /Gwawr gwendorf, gwendud o'i gylchyn, /Gwenwlad nef, gwir addef gwiryn GB II 26 112 ydd, /Pen argynnan coned cred a bedydd; /A bod o'i gylchyn, gylch ei feysydd, /Haelon a thirion a theg PM V 20 6 i Arthur, eirthiaw hyn - a_^'i lu, /Eilyw oedd o'i gylchyn, /Milwr gwlydd milwyr gryd gryn, /Mal ydd wy MB I 4 16 ygynullais o bechawd anofais, /Rhyddyergrynais o'i gymhelri. /Rhwyf pobfa, mor wyt dda wrth Dy ioli, /A CBM IV 17 32 wrdduw mor ddybryd - i neb, /Cyngall nwy goheb o'i gynfebyd; /Cynhorawr ysydd, ys Ef a'n cryd, /Cyngha EMRh VI 23 17 res, dwydraul gyfrwng. /Gnawd yd gyrch cynnygn o'i gynnif bwng /Mal pan gyrch fflamdan fflamdo ysbwng. CBM IV 4 13 drist beirdd am drais diyrddant, /Amgen ffyrdd o'i gyrdd yd gerddant, /Am Owain Gwynedd yd gwynant! /Mu CBM III 21 166 gwy_^r, gwychr yng nghaled; /Yd gystlynai pawb o'i gystlyned, /Yd oleithid gw_^r gwrdd ei weled, /Rhag LlF1 II 1 43 gedig fro fraint gynhewydd. /Bendigaid a daith o'i gyweithydd /Pan ddoeth i'r cyfoeth beunoeth beunydd, PB VII 20 22 /Neud dethol Balch nef, neud aeth - Blegywryd /O'i gywraint wasanaeth; /Llyw gwledd, gwin a medd a'i ma HOG II 9 12 Rhag fal y'm coddid-i yn llys Ogrfan, /Chweris o'i haddawd-hi addoed cynran, /Ethiw a_^'m henaid-i, ath GM I 9 112 is! /A minnau o'm cof cefais (dyfnais /Ddefawd o'i haddawd) oeth - ys difflais! /Dy-m-hunis ton wyrdd w PM V 27 14 , o'i henaint - na ludd /Gw_^r ni lwydd beirdd o'i haint, /Rhwym galon, nid gelyn saint, /Rhwyf Powys, GB II 26 193 i fro fraint a theithi /Eithr tri mwg yn amlwg o'i hamlenwi. /A fyn Duw, dybydd byth wy foli; /A fynno CBM III 25 7 roenwynion, ffriw ddyfrig, /Lles beirdd heirdd o'i hardd wenig, /Llys Celynyn celynnig. /Celennig rhudd PM V 14 16 fy ysgwyd yn ysgardde, /Dyfnant ysgarant gwayw o'i hasgre. /Y ffordd yd gerddwyf, gwrdd yd gre - branes IRh VII 30 11 ych huan ar fan fynydd. /Llywy fun fy hun aeth o'i hedrydd, /Llywyawg, law eurawg, liw eiry bronnydd. / DB VI 27 22 llyw taer am y Teirswydd, /Llwyddai a lithrai o'i helaethrwydd, /Lleiddiad fryd yn rhyd, yn rhodwydd - PM V 27 13 Un dinam, un mab mam mawr. /Un Mab Duw Ei Hun, o'i henaint - na ludd /Gw_^r ni lwydd beirdd o'i haint, CBM III 5 43 Efa i feirdd y'i digoned. /Llysaidd ei hirdwf o'i heurdudded, /Llaes wengall, wengan, wengaen deced; / MB I 3 40 po ei Dduw o'i ddiweddawd /Nad e_^l yn rhygoll o'i holl bechawd. /O gyfranc brenhinedd brain foddawg, / CBM IV 6 10 gordden udd. /Rhygallas rheg ddinas rhagddudd /O'i hyngder ehangdud Faredudd: /Pan wnaeth balch odrudd SB II 22 12 d erchi gosymddaith, /Gwae feirdd byd a bedydd o'i laith. /Am borthloedd miloedd milcanwaith, /Am borth CBM III 7 29 Fadawg, feuder anhywaith. /Can deryw, darfuam o'i laith, /Can daerawd, darfu gydymdaith! /Oedd beirddg CBM III 12 20 rf, corf cyfarwaith, /Hirfalch gwalch, gwae fi o'i laith! /Lleithiglwyth hydwyth, hud wasgar - o gad, / DB VI 29 84 r, oedd orddyfn ganthudd, /Gw_^yth oedd lwyth, o'i laith ni atgudd, /Gwaith oedd faith imi ei oludd, /G CBM III 15 32 nad byw ceinllyw Cynllaith, /Achaws fu liaws o'i laith. /Owain arwyrain yr oroedd - ar bawb /O bybyr LlF1 II 1 58 habad roddiad rhad ryddyrydd; /Atan rhyddyran o'i lan luosydd, /Rhyddylif cynnif can fodd Dofydd, /Rho CBM IV 6 260 dd uch glas ban; /Gnawd addon iddaw a rhuddaur o'i law /A rhuddfeirch i danan; /Gnawd i'm rhi rhuddfeir CBM IV 6 48 - Deau, /Llary Llachau hefelys; /Llathrai lafn o'i law ar gyfys, /Llachar glaer yn aer, yn nyrys; /Ac y GYC VII 36 3 dderwin ddo_^r Aberffraw, /Aur dilyfn a delid o'i law, /Aur dalaith oedd deilwng iddaw, /Eurgyrn eurde CBM III 24 91 ei Dduw ei ddwyn ataw, /Delw y doeth ataf alaf o'i law, /Delw ydd oedd wrthyf-i, ydd wyf wrthaw. /Wrth PM V 26 29 , /Gwa_^n trywan trwyddyn' gythrymedd; /Gnawd o'i law ei lafur cochwedd /I gychwyn allmyn alltudedd. / CBM IV 18 60 wl, hawl huanred. /A roddo i Dduw ei ddegfed - o'i law /Heb luddiaw iddaw Ei ddylyed, /Neud wyf fardd, CBM III 13 45 w eilon, mal gwyllon gwellfaith, /Delw y'm daw o'i law lawer gwaith, /Prif ragor, plu porffor perffaith PM V 1 103 hyd Frawd, /Chwi o'i ffawd yd ffo_"wch. /Gnawd o'i law lawrfeirdd gyfradwch, /Gwa_^n o aer a gwin o'i e DB VI 27 16 /Cymyrres angau anghyfrwydd - ataw /A ddygynt o'i law liawsogrwydd: /Llywelyn, haelddyn hwylddawn awy GYC VII 36 97 w canwledd iddaw; /Pen te_"yrn, he_"yrn he_"id o'i law, /Pen tey_"rnwalch balch, bwlch edeifnaw, /Pen t GYC VII 36 79 cedwyr, cedwynt adanaw, /Pob dengyn a dyngynt o'i law, /Pob gwledig, pob gwlad oedd eiddaw, /Pob cantr GYC VII 36 83 ysy'n llithraw, /Pob gwan, pob cadarn cadwed o'i law, /Pob mab yn ei grud ysy'n udaw. /Bychan lles oe GYC VII 40 15 ddiau, /Gwae syberw ar subed angau, /Gwae lwth o'i lithiaw yng Ngwenerau, /Gwae fradwr o'i frydion fedd CBM IV 7 12 /Rhuddai, pan lladdai rhag llew, /Rhudd onnen o'i loflen law. /Llaw hyladd ar llafn hylwrch, /Lluniai PM V 1 85 llid gennwch. /Tey_"rnged heb rif hebryngwch - o'i lys, /Iwch lesaf os gwne_"wch! /Rhag talu ei angau, CBM III 5 86 -i meingan meingadr ei hystlys, /Ni'm hu frys o'i llys i'w llaes ymdaith: /Gwirion deg, dawel ei chyfa GYC VII 40 100 fu o grair, er Ei wir gadair, /Er a orug Mair o'i mawr radau. /O'r lle cyfyd haul hyd lle try araul /N CBM III 5 79 ar draed awel y drydewaith! /Ni thewais ermoed o'i moli mal drud, /Ni phair gosymud i'm gosymdaith, /Ac PB VII 16 12 tafawd coeth doeth digrif /Ar lles pob neges o'i naf. /Cyd a_^'i naf, cadarn yng ngrym /Madawg, laif PB VII 16 2 Madawg Mo_^n mal cynifiwr /Bu gwleddawg o'i nerthawg ne_^r; /A'i daryan a'i daerlew ba_^r /Bu br CBM IV 17 81 pla, /Pob tra yn ddifa ac yn ddifur, /Pob naf o'i nifer, pob ne_^r, pob nur, /Pob nen ym mhresen yn am DB VI 33 59 o'i fudd, o'i foddha_"ed; /Caffael iddaw nef o'i nodded - rhag drwg, /Dragywydd ddamuned. /Gwehenais- DB VI 27 26 fwrir o ddirfingrwydd, /Och faith heb ychwaith o'i obeithrwydd, /Och am naf, am neb diwydrwydd, /Och am LlF1 II 5 19 n /Anifeilaid mo_^r mawrddawn: /Y daw pob pysg o'i odeb /Hyd ar wyneb yr eigawn. /Undegfed dydd, certh GM I 7 39 iwad ei orwlad orllwyn. /Gorllechais-i eisiau o'i oesfriw, aesfrau, /O'i angau anghlaear, /O Freiddin DB VI 31 27 fion: /Dawn yr abad, gwirdad gwirion, /A'i dug o'i olo i fro Frython. /Duw a'm gwnaeth hiraeth hir ofal DB VI 30 52 Dafydd, neud is - yw meddwl /Ac neud afyrddwl o'i orddewis. /Nid llew a ddyred yn y dedlis, /Nid llawr PM V 1 115 bob engiriawl /O hir wawl Hiraddug. /Ef wrawl, o'i orofn rhwy dug /(Hyn nid ffaith) yn ffaeth pob sarru HOG II 7 16 wy yd ffaig ffenedigrwydd - ar wen /No pharabl o'i phen anghymhenrwydd. /Peddestrig iolydd, a'm bydd-i DB VI 24 27 u deifiaw /A llys afraid gwry_^s na gwrysiaw - o'i phlaid /A'i lliaws enaid yn direidiaw /A llwyr dywy LlF1 II 1 61 diddan dydd. /Rhy-i-gorug Duw ddau henefydd - o'i phlaid, /Offeiriaid hynaid, hynaws ysydd: /Ni ddeffr ES I 18 25 l, arall y mag. /O'r a fag daear, hi a'i dwg - o'i phlant, /A'i phlaoedd a'm gorllwg. /Bu rho_^n im am GG II 31 3 A gennyw pob tra trwyddi berfedd, /O'i ganiad, o'i rad, o'i rinwedd - ein llawch, /Llewychedig haul yn PM V 9 10 r dewredd, ef dwyre - prifgad /Megis ei hendad o'i rad rodre. /Molawd yw yng ngnif mal yn nhanfre, /Ede GG II 31 3 pob tra trwyddi berfedd, /O'i ganiad, o'i rad, o'i rinwedd - ein llawch, /Llewychedig haul yn ei gynte CBM III 5 63 awdd na'm diddoled. /Pell y'm traidd treiddgof o'i rygolled, /Praidd preiddwyr preiddwr yng nghynired, EW VI 4 30 /Diwestl ei ysgor, ys cwynais - nad byw, /Hael o'i ryw rygollais; /Blaidd blaengar blawdd trydar trais, GYC VII 40 65 Gwae raglaw a'i ruglon ddirwyau, /Gwae ringyll o'i sefyll mewn swyddau /Oni saif yn y swydd sy orau, /G LlF1 II 1 71 ger glan glas fo_^r. /Ni chollir o'i thir nac o'i thewdor - annedd /Troedfedd er dyhedd, dihawdd hepgo LlF1 II 1 71 el lan Gadfan ger glan glas fo_^r. /Ni chollir o'i thir nac o'i thewdor - annedd /Troedfedd er dyhedd, CBM III 3 225 on, /A gyfyd yn gyfoethogion: /Ei Hynaf henyw o'i thirion, /Handid rhydd rhwng ei dwy afon; /Ei Sygynn DB VI 27 93 /Oedd anhawdd iddun ei ddiofryd. /I'i weision o'i wasanaeth i gyd, /I'i feirdd (byddyn heirdd, byddyn PB VII 16 8 dawg, drud; /O'i dy_^ digardd, hardd, hyfryd, /O'i wayw nid oedd waeth ei glod. /Oedd clodfawr cludfeir GM I 9 139 in hir hy_"wr ddlidau. /Dy-m-gwallofied ei win o'i wen addaf udd /Yn Arfonig gaer ger Hiriell bau. /Der CBM IV 4 282 'i winllad ucher, /[] wenllen [] wenllys []er /O'i wenllaw anaw anober - ni'm doeth /Can doeth im a_^ PM V 21 4 es wyllt a dof) /Ei winllyn (dengyn, da gof!) /O'i wenllaw heibiaw hebof. /Hebof nid angof angad glydwr CBM III 17 6 a'm daerawd, a'm daw - gan rebydd /A'm rhybuch o'i wenllaw, /Peniadur cad ced wallaw, /Pen co_^r, pence DB VI 33 71 red, /Anant a'i cwynant, fwynant fyned, /Anaw o'i wenllaw rywallofied, /Anhawdd yw i ddyn ei ddiofred. ES I 24 22 Sul (dwysaf cof) awr y cyfyd - haul, /Cyfodes o'i weryd. /Chweddl mawr a'n deffry, neud ef deffryd /De CBM IV 4 280 breiddiawr, o'i fwynfawr funer, /O'i winllyn, o'i winllad ucher, /[] wenllen [] wenllys []er /O'i wen CBM IV 4 280 breufer, /O'i breiddiawr, o'i fwynfawr funer, /O'i winllyn, o'i winllad ucher, /[] wenllen [] wenllys [ GYC VII 40 65 u. /Ydd archaf i'm Tad, Ysbryd a Mab Rhad /Ran o'i wir gariad, fal y'm gorau. /Cyn isgell meddrawd, ysg ES I 18 6 gwared! Cyn ty_^ gweryd - llawr /Llawen beirdd o'i wynfyd; /Gnawd oedd ei wayw yn waedlyd; /O waedlan, ES I 24 40 ydd dadwoddau dedwyddyd - mab dyn /Gan Fab Duw o'i wynfyd. /Yn olau ys bo fy anwylyd /Ar nef, ar nawdd GG II 31 40 'i angad mwyndyad medd, /Ni bu oesdlawd beirdd o'i ystlynedd. /Ysgerais a_^ gw_^r, nid gorfoledd, /Ysga o_^l 9 GYC VII 40 73 r Pader, arfer orau. /Pan ddoeth un Mab Duw ar o_^l dioddau /I ddrws porth uffern, gethern gethrau, /A' CBM III 11 48 eu rhaclod, /Ym mlaen cadau cadw arfod, /Ac yn o_^l diweddwyr dyfod. /Cynneddf i Bowys ban e_^l - ar dr GB II 26 258 /Llawer un rhadlawn, ffrwythlawn ffrydau; /Ac o_^l ei farch a'i o_^l yntau /Ys adwen y maen y maent i SB II 23 9 ddilain, /Llawer cof canthudd a ddichwain. /Ar o_^l erbylu cyrdd, nid coelfain - ei ddwyn /Oddyman hyd LlF1 II 4 11 dyddion: /Pryderus yw'n defawd; /Fy ngherdd yn o_^l fy ngheudawd, /Fy nghaniad marwnad mor nawd. /Mor n GYC VII 43 21 ain, /A'i ben yn anghrain wedy r'greiniaw, /Ac o_^l ffrowyllau ar Ei ystlysau /Er gwneuthur angau a pho CBM III 6 8 d gwydr, cawr hydr a'i ca_^n, /Corn meinell yn o_^l gellgwn PB VII 20 19 , /Brenin rhiw a heol, /Gwawr cadarn yn cadwyd o_^l, /Gw_^r coeth, gweryd doeth dethol. /Neud dethol Ba GB II 26 258 wn, ffrwythlawn ffrydau; /Ac o_^l ei farch a'i o_^l yntau /Ys adwen y maen y maent ill dau. /Ysid hyn a olaith 7 OC II 15 49 wed ein dyfod Faelawr. /Dos, was, na oludd, na olaith - dy lwrw, /Dy luddiaw nid hawddwaith; /Dywan o F CBM III 18 7 - nerthfawr, /Aerllew llawr llawch nifer, /Ni olaith llaith er llyfrder, /Ni oddef cam, nyw cymer. /Ys OC II 14 138 /Menestr, mawr a waith ydd oleithir /Gwy_^r ni olaith llaith oni llochir. /Menestr, medd ancwyn a'm cyd DLlM II 18 12 aw rhagddaw rhif saith - rhiallu, /Ni ellid ei olaith. /Oedd gw_^r hael rhag gwael, rhag gwyniaith /Oe CBM III 21 29 awch prydyddion, Prydain ogawn? /Py fydd cardd olaith, olud anghrawn? /Py fydd cerdd olwch, oestrwch es CBM III 3 231 on, /Caradawg freinawg, fraisg roddion, /Cardd olaith olud esborthion, /Periglawr porthfawr Powysion. / CBM III 7 19 ei glod o gludaw anrhaith, /Rhuddfoawg faon ni olaith, /Rhad wastad, wystlon ganhymdaith. /Llafn argrad olau 7 DB VI 29 6 r, yn llosgi ei thyrau: /A'i gwelai, eiliai yn olau; /A'i gweles, gwelynt ryfeddau! /Gwelsam-ni wawr Ma D-4 VI 20 34 aid. /Pebyll Llywelyn, llew cad, - a weled /Yn olau archafad, /Yn lludwaw Llidwm yn rhad, /Yn llu gorfe DB VI 27 67 l wrth ei hwylfryd. /Gwaredid Celi celfyddyd - olau /I wrth ei afflau, poenau penyd. /Cenais wawd ufudd CBM IV 9 191 dain, prain preiddiau, /Presenfur prysur, pres olau, /Preswyliawg farchawg feirch gwinau, /Gwynfydig wr MG VII 32 22 ffaldau, /Engyl adfydd, a nos fel dydd dyfu yn olau; /Yna y traethwyd ac y coelwyd coelfain chwedlau: / ES I 24 41 dwyddyd - mab dyn /Gan Fab Duw o'i wynfyd. /Yn olau ys bo fy anwylyd /Ar nef, ar nawdd Duw a'i ddiffryd LlG VII 26 19 /Arwydd coelfain brain, Brynaich dreisiaw; /Ar olau ys mau myfyriaw - ei gerdd, /Arwraidd angerdd, ongy oleithid 1 CBM III 21 167 nghaled; /Yd gystlynai pawb o'i gystlyned, /Yd oleithid gw_^r gwrdd ei weled, /Rhag ced ellwng blwng, b oleithir 1 OC II 14 137 , mor ferth hywir. /Menestr, mawr a waith ydd oleithir /Gwy_^r ni olaith llaith oni llochir. /Menestr, oleuad 4 DB VI 30 2 in symud, Duw, ein Tad - ysbrydol, /Ysbrydoedd oleuad, /Dydd y'm gwna yn drist drais ddyfniad /A'r lla DB VI 30 30 ddwyn cariad - Cymry /Ym mhlith priddwely heb oleuad. /Etifedd Gwynedd, gwanar gyrchiad, /Neud Duw a'i GM I 7 75 air dragon, draig furthiad, /O Fangor fangeibr oleuad /Hyd orwydd Meirionnydd, meidriad. /Medresid mawr BF VII 46 28 en, gymen geimiad, /(Ys bych nefawl hawl hwyl oleuad) /Yn rhan drugaredd, yn rhad - y Drindawd, /Yn rh oleugor 1 CBM III 10 45 fiaid cuniaid Caereinion. /Seithfed welygordd, oleugor - tros wawd, /Eu traethawd traethitor, /Gwrdd fy oleuni 1 BF VII 54 10 eu colli, /Rhy drist y'n gwnaeth Crist, croes oleuni, /Rhy drwm fu eu ba_^r am beri - lluoedd /I gynna olew 2 GYC VII 43 45 dd a gweryd, i'n gwarandaw /A chaffel angen ag olew, a Lle_^n, /A chymod a_^'n Rhe_^n cyn no'n rheiniaw GYC VII 40 70 el gorddiwes /Cymun a chyffes a lles llyfrau, /Olew ac angen a chymwyll `Amen', /A chymod a_^'m Rhe_^n, Olias 1 PM V 18 5 Prydain a'i hurddas. /Deddf fy rhwyf rhyn wryd Olias, /Dewr egin dwyreawd yn ddas! /Llywelyn, llary ddy Olifer 1 LlF2 VI 10 50 m mhrudd-der, - eron, /Deuwn rhag Ei fron Fryn Olifer. /Dyddaw Mihangel, fal y gweler, /Rhag llu engyli Oliffer 1 PB VII 13 21 ael awydd hil Owain deg. /Oedd teg rwyf, rwysg Oliffer, /Oedd clau ddarpar, clod ddirper, /Oedd glew Ma olithreg 1 DB VI 28 10 Fab Duw dawn arwaneg, /I'm dwyn og eu plith yn olithreg /I wladoedd cyhoedd, cyfun, hardd-deg, /Ar wled olo 4 D-6 VII 35 6 /Am wawr Dyffryn clodfawr Clwyd. /Clwyf im ei olo, clod arwedd - aergwn, /Ergyrwayw tey_"rnedd, /Cynra MB I 3 31 ywawd /Ceffid yn ei gyntedd fedd a bragawd. /O olo Gruffudd yn rhudd feddrawd /Cwynif-i ddragon dwfn dd DB VI 31 27 : /Dawn yr abad, gwirdad gwirion, /A'i dug o'i olo i fro Frython. /Duw a'm gwnaeth hiraeth hir ofalon / PB VII 20 14 , er dolur dilen saeth, - dedwydd /O'i dydwedd olo y daeth; /Dwyn gwawr trylwyn, trwy hiraeth, /Duw fry olo_"ed 2 GM I 7 24 Gruffudd greddf ufel a grym hy Hywel /A hywydd olo_"ed; /A hwyaf arnaf ernywed /Ar ddeurudd Fadawg fod DB VI 33 66 awg w_^r arwr, aur ei dudded, /Anwar ei alar a olo_"ed, /Enwir yw angau angen drwydded, /Anwas rhy'i ga olosgi 1 LlG VII 24 45 , /Neud einym ei foli; /Eurgorf torf, tyrioedd olosgi, /Argae gryd greidiawl wrhydri. /Arwr ba_^r taerf olud 12 CBM III 21 29 dyddion, Prydain ogawn? /Py fydd cardd olaith, olud anghrawn? /Py fydd cerdd olwch, oestrwch estrawn? / IRh VII 30 53 gafael falch-hael fylchawg geyrydd. /Esgud am olud, am eiliewydd - rwydd, /Ysgwn am eilwydd, moliant CBM IV 6 297 folir, a'th welir, a'th welaf - yn fynud /A'th olud amdanaf, /A'th folant feirdd byd, a'th folaf, /A'th PM V 4 37 erdd, /Yn angudd ei roddion, /Ef yn w_^yl, yn olud anfon, /Ef diwyl diwyll gwleidiaddon, /Ef orau rhia CBM III 3 231 radawg freinawg, fraisg roddion, /Cardd olaith olud esborthion, /Periglawr porthfawr Powysion. /Delw y CBM III 16 72 ; /Rhuddbraff ei saffwy, ni syll a_^'i olwg /O olud ni roddwy, /Rhudd barau a bair yn adwy, /Rhudd beby EG VI 18 93 aur melyn, /Molidor ym mhob gwlad, /A mawrdud olud olygad /A Mordaf am alaf eiliad; /Ysym-i Run, gatgu LlG VII 24 41 - Hir /Yn herwydd ei brofi. /Eurfudd ni oludd, olud roddi, /Aerflaidd arwraidd o Eryri. /Eryr ar geinwy PM V 1 47 edmyg, traws ryfyg treisiad. /Ef yn w_^yl, yn olud roddiad, /Ef yn daer, yn aer yn anllad, /Ef flawdd CBM IV 5 103 Eingl /Am Degeingl deg ystrad: /Einiawn w_^yl olud roddiad, /Einiawn ddiwyl ddiofn cad. /Llas mab gwyr CBM III 19 17 ei ysgwyd. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd - am olud, /Rhwyddwan rhudd yn rhodwydd, /Yn rhodawg friw, fr PM V 4 24 cybyddion! /Im o'm dawn y'm daw cyflawddon /Am olud termud Dey_"rnon; /Fy nhafawd yn frawd ar Frython / oludawg 1 MB I 3 72 mur ced yn dawedawg /Dy-m-gug, neu'm gorug yn oludawg. /Yfais gan de_"yrn o gyrn eurawg /Arfodd faedd oludd 4 DB VI 26 13 y, /Dy fe_^r a gwyner fel y gweny, /Dy fudd ni oludd, er a wely, /Dy fedd a'th reufedd a ddoethrenny, / DB VI 29 85 o'i laith ni atgudd, /Gwaith oedd faith imi ei oludd, /Gwawr oedd fawr ei fa_^r, yn ddyfnbrudd, /Gwas o OC II 15 49 onawr, /Dywed ein dyfod Faelawr. /Dos, was, na oludd, na olaith - dy lwrw, /Dy luddiaw nid hawddwaith; LlG VII 24 41 l Beli - Hir /Yn herwydd ei brofi. /Eurfudd ni oludd, olud roddi, /Aerflaidd arwraidd o Eryri. /Eryr ar oluddias 1 GM I 8 73 ch rhyseiliaw cas. /Neu'm rhoddes o'i fudd heb oluddias /Gorwyddawd ffyrfgnawd, ffaw gymwynas. /A nw ne olwch 1 CBM III 21 30 dd cardd olaith, olud anghrawn? /Py fydd cerdd olwch, oestrwch estrawn? /Py fydd cad wriaf rhag Cadwria olwg 4 GYC VII 40 80 A berau hirddrwg a phob eiddorwg, /A phawb heb olwg ar ei balau, /A cherwyn boethdan ac ennaint brwmsta GYC VII 40 45 yn hirddrwg a_^'r ffwrn dywyllwg, /A phawb a'i olwg ar ei balfau, /A phob rhyw hirddrwg a phob cyfri_"w CBM III 16 71 lladdwy; /Rhuddbraff ei saffwy, ni syll a_^'i olwg /O olud ni roddwy, /Rhudd barau a bair yn adwy, /Rh CBM IV 11 13 d, gwae feirdd byd am Byll! /Truniaw trugarawg olwg, /Tey_"rnaidd i'th lathraidd log, /Y mae i'th ddibl olwyn 1 PM V 14 3 ynt a ddyco glew, gloyw ddyddwyre; /Dygychwyn, olwyn, elwaf mangre, /Dygymer hwyl ffe_^r, haul neud ffo olwynawr 1 IRh VII 29 8 yliaw ydd wyf am ddilid - lliw gwawr /Lle rhed olwynawr o Elenid. /Mi a wyf erddi ar ddelw ermid, /Mwyf olygad 1 EG VI 18 93 melyn, /Molidor ym mhob gwlad, /A mawrdud olud olygad /A Mordaf am alaf eiliad; /Ysym-i Run, gatgun gyt olygawd 2 CBM III 3 163 weles ni welir hyd Frawd, /Caer Rufain, ryfedd olygawd, /Caer uchel, uchaf ei defawd, /Caer eang, eofn GF VI 22 5 nlliw eiry difriw, dyfrys hoedran, /Gwanlleddf olygawd gwymp, difrawd gwan, /Gwynlleufer gwynder gwendo olynol 1 MG VII 32 31 rain, gwy_^r y dwyrain ar da_^l brynnau, /Pawb olynol gwneynt trwy reol ran wylfaau /O nos i nos, fal olystaf 1 LlF1 II 2 53 ryr Porthwygyr, wychyr uchaf. /Eryri gedwi gad olystaf, /Eryres ormes, trachwres trechaf. /Eryfais dy w oll 18 LlF1 II 5 38 ear. /Seithfed dydd, dydd darogan: /Main mwyaf oll a holltan; /Gwyrthau Duw a ddangosan; /Rhag arynaig PM V 11 6 nt anhawddgoll - te_"yrn, /Tey_"rnfeirdd Cymru oll, /Can eu hoed, hud y_^nt arfoll, /Cant calon yn don, PB VII 14 23 Samswn, /Llyw llafndwn, llew dinam, /Collysant oll, coll cyflam /Ceneddloedd, eu cain adlam. /Adlam gwe BF VII 54 9 Brodorion haelon o hil Rhodri. /Rhy draws fuam oll cyn eu colli, /Rhy drist y'n gwnaeth Crist, croes ol GYC VII 40 105 fron friwiau, /Er Ei wir arfoll a chur Ei fron oll, /Er y pum cyfrgoll a'i archollau /Na bo_^m golutgar DB VI 31 59 armes trachwres trychion, /Tri eraill ni eill oll eu deddfon, /Tri araf, pennaf penadurion, /Tri arwy PC II 19 11 ddi-oddef - cad /(Cydfuam gyd ag ef), /Handym oll goll gyfaddef, /Handid tegach teulu nef. /Meibion Ce CBM III 17 4 /O win cyfrgain nid cyfrgoll, /O fedd o fuelin oll. /Gwirawd a'm daerawd, a'm daw - gan rebydd /A'm rhy OC II 14 79 gwin gwinau /(Oni ddaw i mewn o'r medd gorau - oll /Gwirawd o ban, dy benfaddau!), /Ar llaw Foriddig, GB II 26 174 arhoynt-hwy neb namwyn Dewi, /Ac ef a'u dyddug oll heb eu colli /Yn un ysgubawr fawr a'r llawr llenwi. EW VI 5 22 n, lley_"gion! Llugfryd - oes anawdd /Ys einym oll i gyd. /Trais Duw, dwyn hael o ein byd, /Ac wedi tra DB VI 29 119 n fy marw ni mawr fyddaf. /Cyd ymguddioch-chwi oll, mi ni allaf /Ymguddiaw dan llaw, ban fo lleiaf. /Cy GG II 32 8 cyrdd carddgoll; /Marw Merwydd, meirw fyddwn oll. /Pell yw o Powys pwyll argel - i ddyn /I ddial, gwa LlF1 II 5 61 gwddant na byddant fyw. /Undydd Dofydd dybydd oll /Pobloedd plant Addaf o bell, /A mud a drud a drythy PM V 11 23 am derfyn, /Am dyrfa beirdd a chnud, /Gwddant oll tey_"rngoll tud, /Gruffudd mynawg, udd mynud. /Mynud DB VI 33 15 gweled y byd ynfyd enwir. /Y gw_^r a'i meddai, oll y'i meddir; /Cyngor llyw mal Aergwl Llawhir, /Mor dd GM I 9 122 dyd gwyn ysym', medd pawb, /Prydain allweddawr oll yn eiddiaw. /Endewais-i eryr ar ei giniaw dynin, /Dy HOG II 6 49 /(Mor hir hwyrweddawg y_^nt am rin!), /Pennaf oll yn y gollewin /O byrth Caer hyd Borth Ysgewin. /Un y ollyngaf 1 DB VI 29 125 ruan: trist a allaf. /O orchrawn deigr llawn a ollyngaf /O orchudd Gruffudd, ail Nudd, fy naf; /O erchy o'm 128 CBM III 1 33 rth am byrth clodfan; /Cyfodwch, cenwch, cenyf o'm ban, /A mi, feirdd, i mewn a chwi allan CBM III 10 63 - awydd /A weinydd fy nhynged /O'm gwawd ran, o'm ban, o'm barddged, /O walch falch, o Weilchiawn giwe CBM III 10 63 /A weinydd fy nhynged /O'm gwawd ran, o'm ban, o'm barddged, /O walch falch, o Weilchiawn giwed. /Deudd CBM III 11 62 Cynneddf a warawd i werin - Argoed /(Nid argel o'm barddrin) /Nas gofwy gorddwy na gorddin /Gofal ta_^l DB VI 35 2 s fy nhafawd trwy nerth y Drindawd /Traethwawd o'm barddwawd mor ddibarha; /Treiswr a'i cymer, trosed E PM V 14 31 dwy lywy, lewych ystre; /Can ni ddaw i'm bodd, o'm bod yn dde /Am lun gwa_^r forwyn liw gwawr fore, /Cl CBM III 14 11 cadw amfod - wrthyf, /I wrthyd na'm gwrthod, /O'm bodd ni byddwn hebod, /Nid ef oedd fy modd fy mod. / CBM III 28 7 r, /Amryliw oedd ei onn, /Ni threfyd brwynfryd o'm bron /Nac o'm cof nac o'm calon. /Calonflaidd w_'rai CBM III 26 31 , /Cof colli a roddi rif se_^r. /Gwaethl edlid o'm bron pan brofer - cynrain, /Er cynran y'i doter: /Gw CBM IV 9 14 d. /Mur mawrgor, treithitor traethawd, /Traeth o'm bron tra thon, tra thywawd, /Mur mawrdir, mawrdorf a CBM IV 6 275 Gwa_^l teilu, ta_^l im a ganaf! /Gwawd yw hon, o'm bron y brwydaf. /Brydau anaraf brythwch gaeaf - garw MeiG I 32 6 f /[ ]Caredd braint camwedd, camaf - o gywyd, /O'm bryd cyn gweryd y'i gwaredaf. /Caru Duw i bawb oedd CBM IV 17 88 in Frenin, fraisg Beniadur - byd, /Gwrthladded o'm bryd pyd pechadur; /Gorthywys nefoedd, nyfed eglur, GM I 12 29 id e_^l i'th blegyd neu ryblygwyd. /Ac a'm bo, o'm budd ymweddwyd, /Bod Duw i'm diau gadwyd, /A chadw D GB II 25 3 , /Fy nerth a'm cannerth i'm cynyddu, /Cynnair o'm cadair, cadarn ganu - Rhys: /Cymry wry_^s ysbys, ysb CBM III 23 1 Mae im flaidd a'm ca_^r o'm caffael - wrthaw /Yn wrtheb archafael, /Nid blaidd c CBM III 21 107 adnair, mal ydd adnes, /Rhy-s-molaf o'm cerdd, o'm cain aches, /A beiddiad, bleiniad, a blaidd neges. / CBM III 28 8 Ni threfyd brwynfryd o'm bron /Nac o'm cof nac o'm calon. /Calonflaidd w_'raidd wrdd elyn - yng ngawr, LlF2 VI 10 54 r. /Dyddeuant ataw a ddoter - ym medd; /Dybwyf o'm camwedd, Duw a'm cymer, /Dybo i'm diffryd cyn pryd p EGM I 27 15 wynt yn hydr hyd fy ngruddiau /Can orfod cymod o'm camweddau /Cyn bwyf rhawd beddrawd ymhlith beddau. / ES I 16 26 irglais trais traw a_^ Dygen /I'm digawn galar o'm ca_^r catgwn, /Dwyn Dafydd o'i dud ac o'i dirion, /D CBM IV 16 10 ddi glaear. /I'm Peryf cyn perigl bwyf ca_^r, /O'm caredd carwyf edifar. /'N y bo dull faddau ddall fy CBM III 21 7 l pan gant Morfran marwnad Einiawn. /Neu'm bu, o'm caru can udd Carawn, /Cymyrredd a medd a meirch cry ES I 18 21 , trais fyfyr, /Yng ngwriawr cadwawr, cedwyr. /O'm cedwyr Lary, ni law-wag - daear, /Duw a w_^yr eu man CBM III 13 53 rdd, /Wyf diludd ym mhob iaith, /Rhy-m-ceinfyg o'm ceinfalch araith, /Aros gwarth er gwrthod afiaith. / DB VI 26 25 lch balch, bylchu fy ngwely: /Arwar Udd Cesar, o'm ceisy - am bwyth, /Ys da beth y'm ceffy! /Traul caer CBM III 10 37 Madawg esillydd. /Pymhed welygordd pymhedran - o'm cerdd, /Ceritor yn eu ban, /Aerwyr gawr arfod fawr f LlF1 II 3 27 - rhyfedd /Ai rhyfel a_^'m peiriant, /Haeddaf o'm cerdd cyreifiant; /Gnawd i hael haeddu moliant. /Mol LlF2 VI 7 13 /Cyfarwydd fy llaw yn eu llewys. /Handoedd im o'm cerdd nid cardd fegys, /Nid dawn anghyflawn nac angh CBM III 21 107 Yn golaith adnair, mal ydd adnes, /Rhy-s-molaf o'm cerdd, o'm cain aches, /A beiddiad, bleiniad, a blai EGM I 27 27 g fi atad, y Mawrdad mau! /Duw, ni'm ceryddych o'm ceryddau /Dydd y cerydder y careddau. /Diwedd ni by CBM III 5 62 red; /A chen ni'm caro, na'm cerydded - fyth: /O'm ceryddawdd, nawdd na'm diddoled. /Pell y'm traidd tr CBM III 21 144 arnai. /Arnaf, ernywaf, ernywed - a'm clwyf, /O'm cleddyfrudd rwyf y'm rhygodded, /Coddiant, eilywiant CBM III 10 57 charws Tyngyr tangnefedd. /Degfed yw a'm clyw o'm clud eurddawn - cerdd, /Cenitor canys iawn, /Torf ys EGM I 28 46 rawd - gwerthfawr, /Gwrthfyn fy enaid pan e_^l o'm cnawd. /Boed ef y byddwyf gwedi beddrawd /Cyd a_^'r GM I 9 111 o bell, /Pwyllid erof ar ni lefais! /A minnau o'm cof cefais (dyfnais /Ddefawd o'i haddawd) oeth - ys CBM III 24 83 Ethiw hael hebof-i, athwyf hebddaw, /Nid eddyw o'm cof ceisiaw - fy nghyfedd, /Cyfoed, oferedd ei feddy CBM III 28 8 dd ei onn, /Ni threfyd brwynfryd o'm bron /Nac o'm cof nac o'm calon. /Calonflaidd w_'raidd wrdd elyn - DB VI 26 43 ng, ys teilwng os tely. /Ystyria wrthyf, wrth, o'm colly, /Ystawd fy nullwawd, na'm henilly. /Ystyriws CBM III 24 155 O ben Taliesin, barddrin beirddring, /Barddair o'm cyfair ni bydd cyfing /I'm cyfeddau brau, brwydr ddi CBM III 5 123 y'm rhydd, ni'm rhybuchir! /Handid o'm cyfoeth o'm cyfeirch pan wyf, /O'm rhiau, o'm rhwyf rhygystlynir CBM III 5 123 /Nid amgen y'm rhydd, ni'm rhybuchir! /Handid o'm cyfoeth o'm cyfeirch pan wyf, /O'm rhiau, o'm rhwyf CBM III 16 182 /Ni ddodaf fy ngherdd yng nghynnelw camddull /O'm cynnull, canys gwn /Nis lludd llew llafnfriw canmiw EGM I 27 25 gwne_^l goglyd selwyd Suliau. /Duw a'm differo o'm daffarau, /Duw, dwg fi atad, y Mawrdad mau! /Duw, ni PhB VI 16 5 au Rhys angen arnaf. /Gorwlychawd fy ngruddau o'm dagrau mynych, /Neud fal drych gwrthrych gwrth a wel LlF1 II 1 87 Ei chlod, ei harfod yn ei harfor. /Mor iawn im o'm dawn ac o'm dirnad - dedwydd /Goffa_"u dofydd o'm ne MeiG I 30 3 /Ni bo drwg neuedd a'm gorfeddo. /Bod ar iawn o'm dawn a'm diheino; /Byd a wn i gyd, gryd a welo. /Bo CBM IV 16 37 d wasgar /Eirchiad, Llawroddiad llachar, /Iawn o'm dawn doeth, arllafar, /Iawl heb dawl, heb doli arwar GM I 14 27 ra charu present pre_`s gynhywyll: /Tra'm oedd o'm dawn Duw i'i gymwyll /Tremynid fy mryd ym mrad a thw DB VI 26 48 gwnaf dy foliant, fal y'i heddy, /O gwnei iawn o'm dawn ni'm diawy. /O wythlonder, ne_^r, nerth a gedwy PM V 4 23 , yn haelon, /Mwy no rhwy o rai cybyddion! /Im o'm dawn y'm daw cyflawddon /Am olud termud Dey_"rnon; / PM V 2 8 yw am dwythfalch ri - /Cywychiawn a_^'m dawn - o'm dielwi. /Agwrdd fydd adwyn agweddi - fy ngherdd, /Ag DB VI 26 36 w so_^n Saeson, sef a gery, /Difwyniant fyddaf o'm difenwy; /Na ddilysa fi yfelly, - fy naf, /Nid ef it ES I 23 5 ant trigiant i'm trugaredd. /Trindawd a'm dyco o'm diguedd /I'm dogn eidduned wared waredd. /Teirffordd DB VI 26 38 ddilysa fi yfelly, - fy naf, /Nid ef it lesaf o'm dilysy. /A ganwyf, dy geiniaid a'i cny, /A genais a LlF1 II 1 87 harfod yn ei harfor. /Mor iawn im o'm dawn ac o'm dirnad - dedwydd /Goffa_"u dofydd o'm newydd na_^d, LlF1 II 3 19 gwydd - synnwyr, /O awyr i'm hawydd, /Dywedaf, o'm diwydrwydd, /Ddifwyn ei fa_^r i'm harglwydd. /Galwaf PM V 8 43 myg rhodd yn rhan eddewid. /A minnau, magator o'm dlid /Bodd i Dduw a bod yng ngleindid. /Rhag beiau PM V 26 43 feuedd /A'i emys hyweddfrys hywedd. /A minnau, o'm doniau, dy-m-hedd; /Gnawd y'm daw anaw anfedredd /O' CBM IV 16 163 O'm rhang lles, neges na'm nagwy! /Duw a'm dwg o'm drwg i dramwy /Ei dremyn, i dremid ofrwy. /Mor ddedw GM I 14 63 men y'i caffwyf. /Ac ysym-i Dduw a ddiwycwyf - o'm drwg /O'i drugaredd cyn mi trangwyf; /Ac a'm gwne_^l MB I 4 20 riedd a'm gw_^yr, na'm gomedd /Am y drugaredd o'm drygioni. /Cefais-i liaws awr aur a phali /Gan freua GM I 14 89 efydd, yn ffydd, yn ffaw ganrhed, /I'm dyddwyn o'm Duw i'm dylyed /O gadwent present pre_`s efrifed. /E CBM IV 9 115 camawn, cymer ei ddifwyn. /Llawfrydedd a'm dwg o'm dwyn - i wrthyd, /Lloegr erfid, brawlid brwyn. /Brwy PM V 8 24 id. /A hwde ddewis o'r rhydid, /Cabl neu glod o'm dyfod dybid. /Dy-m-doddyw edliw ac edlid /Am haelon EW VI 6 40 nydd; /Tormennawg ddeifnawg Ddafydd, /Tau glod o'm dyfod i'm dydd. /Y dydd, rhwydd arglwydd, argledr go CBM III 21 147 ywed, /Eilyw a'm doddyw, Duw i'm gwared! /Aele o'm dygnedd ydd ym dogned, /Rhyddognais fawrgerdd am ei DB VI 29 30 laith gw_^r dewr, dur ei lafnau, /Am lew glew, o'm glud feddyliau, /Am lyw glyw a'i glod hyd Fynnau. /B PM V 2 12 yneddus fu_^m, fur cadeithi, /Enwawg orthywys, o'm gorthewi. /Nid addawaf, hael o hil Beli, /Na bwyf bw ES I 22 7 awl, /Na'm lleha yn lle engiriawl, /Na'm gosod o'm goseb fydawl /Yng ngoson dyniaddon dyniawl. /Crist a EGM I 27 23 n astrus, ffrawddus ffrydiau. /Duw a'm gwne_^l o'm gwaith golaith gweli_"au, /Duw a'm gwne_^l goglyd se CBM III 24 77 gw_^yn cyn no'i gwyddaw! /Prydain a'm galwant, o'm gwarandaw, /Prydydd ni hepgyr (er bre_"yr braw) /Pry CBM IV 9 159 asnar, cas heddwch! /Na'm gwrthrawd o'm gwawd, o'm gwarwch, /Na'm gwrthryn, granwyn graid wolwch, /Na'm CBM III 21 184 /Traethitor 'y ngherdd, 'y nghain oson; /Gnawd o'm gwawd gorfod yn amryson /Mal pan orfydd Lleu yn llyf GM I 13 11 nabod bore, /Gnaws am ban benial ystre. /Gnawd o'm gwawd gwychran i falchlan febin, /Gnawd o drin dres CBM IV 9 159 la fa_^r, Casnar, cas heddwch! /Na'm gwrthrawd o'm gwawd, o'm gwarwch, /Na'm gwrthryn, granwyn graid wo CBM III 13 55 Aros gwarth er gwrthod afiaith. /Nid wyf dlawd o'm gwawd, o'm gweifriaith /(Gweifryd bryd, brysiaw i ym CBM III 10 63 awen, undegfed - awydd /A weinydd fy nhynged /O'm gwawd ran, o'm ban, o'm barddged, /O walch falch, o EGM I 29 2 nef Neirthiad, o'th rad (boed rhwydd) /Erglyw o'm gweddi, Celi Culwydd; /Argledr ohonaf, Naf nawdd hyw CBM III 13 55 er gwrthod afiaith. /Nid wyf dlawd o'm gwawd, o'm gweifriaith /(Gweifryd bryd, brysiaw i ymdaith, /Hei CBM III 11 73 neud addoedd. /Nid addoedd fy nawn yn ofer - o'm gwlad, /A'm gwledig a'i dirper, /Ni'm gwna tro treig CBM IV 4 1 Cadwedig i'm cof coddiant - o'm harglwydd, /Co_^r ddygwydd caer Ddygant, /Aros marw CBM III 16 94 wdor ddo_^r Ddygen, /Brwyd rwyd rhad, rhannawg o'm hawen. /Brwydr gyngrwn gyngres, brysiws bwyd branes EGM I 29 4 Naf nawdd hywydd, /Argleidriad, Meidriad, medr o'm hawydd. /Ar au pechodau puchswn arwydd - crog, /Ymdd EW VI 6 17 nerthoedd cadoedd, cais! /Na chais fy ystwng, o'm hestyngydd, - w_^r, /Yn wirion y'm plygydd; /Na chas IRh VII 30 16 a'm deubydd, /A addawsai, hoed a hud beunydd, /O'm hoen drwy hirboen hwyrbell gynnydd; /A dyngai cyn Ma PM V 15 16 a haearn, diheura, pan llas /Llaith Madog, nad o'm llaw y'i cafas, /Nog a'i caiff Ca_"in a'i glas /Ran CBM IV 16 82 , i'th wynfa, /Mab Duw byw, fy Llyw a'm lleha /O'm lle drwg, a'm dyddwg i'm da. /Daioni fy Rhi a'm rhy HOG II 6 56 , fy rheg, fy rhin, - ni gefais, /Ni gafas neb o'm llin; /Er fy lladd-i a_^ llafnau deufin, /Rhy-m-gwal PM V 26 102 /I tithau, udd Deau, dyred /Clod, w_^r llary, o'm llwry i'th drwydded. /Ni byddud wrthudd, fudd fyged, EW VI 6 25 rin, trugaredd. /Trugarawg Ddafydd, trigiawd - o'm mawrddawn /Fy marddair o'm tafawd; /Cadau ddo_^r, co D-4 VI 20 1 Crist Celi, poed mi, o'm meithfaint - synnwyr, /A'i syniwy cyn henaint, /Cris CBM IV 4 10 ichwant, /Llwybr llanwed llenwis ei foliant; /O'm mhrydest ym Mhrydain amgant /Amgrain bryd o bryder a EG VI 18 1 Cyfarchaf o'm Naf, o'm nefawl - Arglwydd, /Crist, Celi, Culwydd, c DB VI 30 6 niad. /Rhyfeddau rhiau ry-m-swynad, /Rhyfeddaf o'm naf, o'm neirthiad; /Nid rhyfedd, cyd bwyf, o'm rhif EG VI 18 1 Cyfarchaf o'm Naf, o'm nefawl - Arglwydd, /Crist, Celi, Culwydd, cw_^l Ei HF VII 23 24 I'r gwir Dduw ydd wyf yn erchi, /Er gwy_^r nef o'm nefawl weddi, /Ar oed byr, os tyr, torri - glas efyn DB VI 30 6 yfeddau rhiau ry-m-swynad, /Rhyfeddaf o'm naf, o'm neirthiad; /Nid rhyfedd, cyd bwyf, o'm rhifiad, /Gyn ES I 17 46 ta_^l, /Tebycach im lawer, /Heb eisiau neb mau o'm ne_^r, /Oes wogawn hwylddawn haelder. /Haelaf oedd F LlF1 II 1 88 dawn ac o'm dirnad - dedwydd /Goffa_"u dofydd o'm newydd na_^d, /Can rhoddes im rhan feirch can cynwad PM V 14 20 e. /Llawer uchenaid i'm rhaid dyre, /Llwybrant o'm nwyfiant uch no'r nwyfre. /Neur arwedd dyfredd yn eu LlF1 II 2 32 af. /Credadun gatgun orun wraf, /Cred fy ngair o'm pair; perid ataf. /Parawd fy nhraethawd; nis gnawd d PM V 23 5 edd gyfyngwedd gyfar. /Crist fab Mair a'm pair o'm pedwar - defnydd /Dofn awen ddiarchar. /Crist fab Du CBM IV 6 32 ynnorf yng nghynnen - a_^'m cerdd /A'm cynnelw o'm perchen, /Hud arfoll archoll yn archlen, /Hud arwedd DB VI 24 4 iawn im o'r dawn a'm daw - i gennyd, /Mwynair o'm plegyd heb blyg arnaw. /Mur, Modur, Llywiadur, rhag DB VI 27 97 eth, hiraeth o hyd. /I'm Rheg y'i harchaf arch o'm plegyd, /I'm Rhiau gorau, Gw_^r ni'm hennyd; /I'm rh CBM III 13 48 pen rhiau, pen rhaith, /Ydd wyf pen prifeirdd o'm prifiaith, /Delw ydd wyt wawr torf, corf cyfraith, / CBM III 7 3 Cyfarchaf, cyferchais ganwaith, /I brofi prydu o'm prifiaith - eurgerdd /I'm harglwydd gedymdaith, /I g DB VI 29 100 ei gw_^yn /O genedl plant Addaf; /Griff ne_^r, o'm pryder y prydaf /Prif farwnad i'r mab tad tecaf; /Gr PM V 23 191 dy feirdd, /Yn fyrddoedd y'u caffant. /Minnau, o'm rhadau, rym anant, /Yn rhuddaur, yn rhwydd arddunian CBM III 3 11 Areilreg, eildeg dryganedd /A ganwyf i'm rhwyf o'm rhagwedd: /Rhagorfan rhad, rhan rhagyrwedd, /Tysilia CBM IV 16 162 nwy. /Crist Culwydd, poed rhwydd y'm rhangwy, /O'm rhang lles, neges na'm nagwy! /Duw a'm dwg o'm drwg CBM IV 16 221 glasfedd, cyn glasu fy ngran, /Duw a'm rhydd, o'm rheiddun ofan, /Rhwydd obaith o waith y winllan, /Ac ES I 21 25 gwybu: /Gwypid Duw, gwybod a ddarfu. /Gorau im o'm Rhe_^n rhagfeddu, /Rhwydd araith o brifiaith brydu; CBM III 5 124 ir! /Handid o'm cyfoeth o'm cyfeirch pan wyf, /O'm rhiau, o'm rhwyf rhygystlynir: /Bardd Llywelyn hael DB VI 30 7 'm naf, o'm neirthiad; /Nid rhyfedd, cyd bwyf, o'm rhifiad, /Gynefin ar ganu marwnad. /Ceintum hon dra DB VI 26 31 y gerdd a ganwyf ity; /Y mawr udd rhwyddfawr, o'm rhodd y, /Nid mwy no degerw os adygy; /Cymer a fynny CBM III 5 124 o'm cyfoeth o'm cyfeirch pan wyf, /O'm rhiau, o'm rhwyf rhygystlynir: /Bardd Llywelyn hael hud ym gelw SB II 22 7 ddyfrudd yn anrhaith, /Cerdd farwnad i'm rhwyf o'm rhwylwaith, /Cwbl ddigabl barabl, be_^r araith. /Mur CBM III 13 41 a meddgyrn rwy maith! /Rhy'i talaf i'm rhwyf o'm rhwylwaith - molawd, /Nid moliant o friwiaith: /Delw PM V 26 9 th /Diheuben tey_"rnedd, /Cyrchaf Rys fab Rhys o'm rhysedd, /Cyrchiad cad, Cadell edifedd; /Cyrchynfeir ES I 16 6 . /I Grist y canaf, ar fraint canon, /Ceinwawd o'm tafawd ar draethawd drw_^n. /Llathraid fy marddair w CBM IV 9 48 cyrchiad cyrchynawd, /Budd beirddion, barddair o'm tafawd. /Briwgoch brig ongyr, brithawd - breithgad g EW VI 6 26 Ddafydd, trigiawd - o'm mawrddawn /Fy marddair o'm tafawd; /Cadau ddo_^r, co_^r cymhendawd, /Cedawl, ca BF VII 46 26 Ys bydd gwawd berthwawd barth ag atad, - Rys, /O'm tafawd ysbys oesbell gariad; /Ys bo dy orffen, gymen ES I 17 44 udd, ni'm cyll. /No cholled alaf elw freuner - o'm ta_^l, /Tebycach im lawer, /Heb eisiau neb mau o'm n LlF2 VI 10 1 A! Duw a'm troswy o'm trasalwder - ataw, /I iawn obeithaw a wybyther, /I g EGM I 27 100 an dde_^l im angau, /Hael meidriawl ni'm deawl o'm Un diau. /Mi cyn bwyf araf, ni'm bo arau; /Mwyn cref omedd 2 GG II 31 26 yn ddyfod i'w orsedd /Hydr a llaw, nid lle i'w omedd. /Dadwyrain o fain, o fedd - a'n dybydd /I an dibu EGM I 27 79 /Gwedi hir erlid gobrid gobrau, /Gwedi gw_^yth omedd senedd swynau, /Gwedi gwasanaeth y penaethau, /Gwe omeddaf 1 LlF1 II 2 60 , dragon o fonedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ni'th omeddaf. /Mi a fu_^m gennwch, can awch barnaf, /Ar dir D o'n 5 GYC VII 40 116 chedd a pherffaith ddiwedd, /A chwbl drugaredd o'n camweddau, /A chael goddiwes, cyffredin hanes, /Cymu CBM IV 17 3 fad, mor fawr, /Duw dewrwir, pellir pwyllawr - o'n cynnen, /Dilen o bresen ban yn brysiawr. /Dau edrydd GG II 31 5 wychedig haul yn ei gyntedd. /Ac yntau a'n dwg o'n diwedd, /O'i dygiant, drigiant yn nhrugaredd. /Edryw CBM IV 18 12 awn. /Archaf i Fab Duw, can ys digawn, /Cymod o'n pechod (pechu nid iawn) /A chynnwys yn nef in arnodd GYC VII 40 114 Drindod drwy wir ufudd-dod /Roi in lwyr gymod o'n pechodau, /A phurlan fuchedd a pherffaith ddiwedd, / Oni 7 OC II 15 38 ith? /Dos, was, i gennyf ac nac annerch - neb /Oni bydd fy ngordderch; /Dywan ar fuan feinerch, /Dywed OC II 14 79 eryr aerau, /Gwirawd gysefin o'r gwin gwinau /(Oni ddaw i mewn o'r medd gorau - oll /Gwirawd o ban, dy CBM IV 14 15 ar, /Cerdd anwar, ca_^r cywrych, /Cyfnod ddail oni ddelych, /Cethlydd llan cathl fan fynych. /Oedd myny DB VI 33 37 /I Ruffudd o'i fudd a faddeuir; /A orug o dda, oni ddywedir - gau, /Nid a'i maddau, iddaw y meddir. /En OC II 14 138 a waith ydd oleithir /Gwy_^r ni olaith llaith oni llochir. /Menestr, medd ancwyn a'm cydroddir, /Gwrdd GYC VII 40 66 irwyau, /Gwae ringyll o'i sefyll mewn swyddau /Oni saif yn y swydd sy orau, /Gwae a goddo'i dad, nid rh CBM III 5 132 hof yng Nghaerwys dir, /Pell ydd wyf i'm nwyf, oni thelir; /Peddestres weddaidd yn hydraidd hir, /Pedde Onid 3 GB II 26 17 fyn amgen, /Heb ofal cynnen cylch ei bennaint /Onid blaidd a draidd drwy ei wythaint /Neu hydd gorfyny PhB VI 15 39 traul /Tra fo lloer a haul ar eu rhodwedd; /Ac onid trech celwydd no gwirionedd /Neu ddarfod dawn Duw y GYC VII 40 53 au. /Nis adrawdd tafawd, nis traetha ceudawd, /Onid y Drindawd, Undawd orau, /Poenedig gethern pobl myw oni'm 3 DB VI 29 38 yderau, /Ac yn farw fy arglwydd diau; /Na dyn, oni'm dug anghofiau, /Am Ruffudd, ni'm dyhudd, na dau. / PhB VI 15 35 elfydd, /Hi a fu newydd naw saith mlynedd; /Ac oni'm dwg-i angau i anghenfedd - daear /Cyn anwar gyfar CBM III 5 128 i'm ceinioes y'm ceinmygir, /Anwar fy lluchfar oni'm llochir; /Pall gwylfan gwylain, gwylfalch wrth ger onis 2 PM V 8 19 id - i'm cerdd, /Gyr di er cardd i wrthyd! /Ac onis gyrri-di, gyrraf wrid /I'th ddeurudd i'th ddewrwar LlF2 VI 10 86 ddired /Ac ni farn o ddir ei ddaered - i ddyn /Onis rhyddilyn o ddylyed. /Eiriolaf-i ar Fair fy eiriole Onn 2 PM V 10 96 tey_"rnedd, /Ongyr gwy_^r gwyrynt yng ngwedd, /Onn ger bron breenhinedd. /Breenin mawrllin, mawrllyw gw CBM III 28 6 amrylaw nac amrylon - w_^r, /Amryliw oedd ei onn, /Ni threfyd brwynfryd o'm bron /Nac o'm cof nac o'm onnen 4 PM V 30 17 ysgwr hyd Ysgo_"en, /Aerorun fal Rhun rhudd ei onnen, /Eryr tey_"rnedd, i Wynedd wen CBM IV 6 26 uddig wledig, wlad ohen, /Grugunan rwyfan rudd onnen, /Nid o nerth llaesgad yd gaiff Llesgen - dir, /Hu CBM III 24 96 w Arthen unben, /Rhun fenwyd, Rhiryd, rhudd ei onnen, /Nid oedd ddylaw ddraig, ddragon wo_"en, /Nid oe CBM IV 7 12 eddiw, /Rhuddai, pan lladdai rhag llew, /Rhudd onnen o'i loflen law. /Llaw hyladd ar llafn hylwrch, /Ll onwydd 1 MB I 3 120 wb yn ei gilydd, /Gwaed gwy_^r goferai, gwyrai onwydd. /A'r maint a ddyfu ar eu hedrydd /A ddug o'i gad onyd 1 CBM III 3 202 /Credaf dda ni ddifa, ni ddifydd, /Ni ddiffyg onyd i ddi-ffydd, /Credaf fi fy Rhi, fy Rhebydd, /Fy Lly Or 4 PM V 26 144 rhagod! /Pan futych o'th fyd, hardd gydfod, /Or bythwn, ni hebwn hebod, /Boed yn nef a'th hendref a' OC II 14 27 ynfelyn /Anrhydeddus feddw o fedd gorewyn, /Ac or mynny hoedl hyd un flwyddyn /Na ddiddawl ei barch can GRh II 28 41 gant ddraig, dy gerennydd. /Cerennydd, herwydd or na haeddais - fa_^r /Ar freienin Cemais, /Y harchaf, CBM IV 3 4 berthnawn, /A [ ]nid gwalchlid gweilchlawn, /A or[] yn nhrais wythlawn, /A orfu ar ll[]rawn, /A orau ca O'r 164 GM I 6 18 tywawd. /Nid oes gysteddlydd i hael hefelydd /O'r a byrth bedydd a ffydd a ffawd; /Nid ydyw yn fyw, ni ES I 18 25 bl, pobl ofynag, /Gwers y ma_^l, arall y mag. /O'r a fag daear, hi a'i dwg - o'i phlant, /A'i phlaoedd CBM III 26 125 ai am feirch mai meinddwn, /Nid oedd ni gaffwn o'r a gaffai hael, /Ydoedd hael tra fu hwn! /Hwn oedd dd CBM III 21 118 ffyrdd cyrdd a'i cyrchai, /Nid oedd ni geffyn o'r a gaffai, /Nid oedd anghlodfawr llawr pan lladdai, / GG II 31 38 ddiwedd, /Cyfeddach forach, fawredd- oruchel, /O'r achwedd orau o dey_"rnedd. /Neu'm bu o'i angad mwynd GYC VII 36 8 e fi am arglwydd, gwalch diwaradwydd! /Gwae fi o'r aflwydd ei dramgwyddaw! /Gwae fi o'r golled! Gwae fi OC II 14 95 d nw newid y ddau. /Ochan Grist, mor wyf drist o'r anaelau! /O goll Moriddig mawr ei eisiau. /Dywallaw LlF1 II 3 37 rchogion, /Yng Ngharneddau tau Teon. /Neud tau o'r barau a berydd - i'm plaid, /I'm plygu heb ddefnydd, GYC VII 40 36 rff aflawen yn ei enau. /Ydd oedd yn berwi (wb o'r barau!) /Saith canmil peiraid o eneidau, /A glaweir LlLl II 16 4 /Pa was a wisg y lasgaen? /Pa walch yw y balch o'r blaen? /Lleisiawn wyrennig o rannedd - deall, /Nid a DB VI 30 46 s. /Cyn angau Dafydd, cynnydd cennis, /Cawsant o'r bobloedd bawb a erchis. /Nid dodi barau a beris - ar PC II 19 20 istin a'i meibion, /Ni bo dyn ym myw ym Mo_^n /O'r Brochfaeliaid brychfoelion. /Er a dde_^l o dda o dda CBM III 8 72 , /Nid meddwl meddu hefyd, /Namyn o Dduw, ddim o'r byd BF VII 57 13 /Yn y mae peunydd poen angerddawl. /Cyn myned o'r byd (bryd breuddwydawl) /Cain fynwent brofent, bro g DB VI 27 99 r ni'm hennyd; /I'm rhwyf y rhodded rhan fawr o'r byd, /Ef rhoddai i Dduw ei ddihewyd, /Ys rhoddo fy EGM I 26 34 gorau angau anghyfnerthi, /Nid ymglyw dyn byw o'r byd fal mi. /Ni chyfairch angen iawlwen ioli /I'r ne CBM III 26 56 Oedd eiddiaw eu cerdd, oedd eiddudd - eu cadw /O'r cadrwalch nwy dihudd, /Difrad hael oedd haelach no N CBM III 24 159 ing /Ym merw dderw ddirfedd, fuchedd feching) /O'r cedeirn cedawl hawl hirddifing, /O Gadell ener, o Ga CBM III 26 99 - cyfeisiau /Cyfeddau cyfoedion, /Un a'm clwyf o'r cleddyfruddion, /Un a fu, a ddyfu ddeon, /Un catgaw GYC VII 36 10 ae fi o'r golled! Gwae fi o'r dynged! /Gwae fi o'r clywed fod clwyf arnaw! /Gwersyll Cadwaladr, gwaesaf MG VII 33 55 methlych. /[ ][ ]Disgwyliaw yr awr ydd elych - o'r cnawd: /Na fydd amharawd pan amherych. /Gwaed Iesu a GYC VII 40 88 ob dychymyg i drywanu cig, /A phob cog ffyrnig o'r coeg ffyrnau, /A phob rhyw ddefawd i ddoluriaw cnawd GM I 14 17 ched Trined, tra ni belli. /Pwyll a'm cyfeiryd o'r Creawdr, o'r cyd, /O'r Mab, o'r Ysbryd, o'r iawnfryd BF VII 48 30 gwalaeth gweled arnaw /Hirhebrwng echwng; och o'r cuddiaw! /Hir ddarpar galar heb giliaw - ysydd, /Hir PM V 4 34 /Hwynt cenynt nas ce_"ynt: pa ho_^n /Y ceblynt o'r cwbl anddeddfon? /Ef yn fawr, yn llawr yn llyrion - GYC VII 36 28 gwir, gwarandaw - arnaf, /Uched y cwynaf, och o'r cwynaw! /Arglwydd llwydd cyn lladd y deunaw, /Arglwy GM I 14 17 tra ni belli. /Pwyll a'm cyfeiryd o'r Creawdr, o'r cyd, /O'r Mab, o'r Ysbryd, o'r iawnfryd fri, /O'r Dr D-3 VI 19 27 mynud draig mwyndud Mo_^n, /Gorau un cyfaillt o'r cyfeillon - mau, /Grym llew ar arfau yw llyw Arfon. GB II 26 218 ddawr, /Gwyrthfawr briodawr, briawd ddeddfau. /O'r daw llynges drom, drwm ei geiriau, /I geisiaw cymraw DB VI 24 3 r, gwyrthfawr, gwrthyf gwarandaw. /Mor iawn im o'r dawn a'm daw - i gennyd, /Mwynair o'm plegyd heb bly GM I 14 57 tra gynanwyf /Traethawd ohonawd a handdenwyf; /O'r dawn rhylofaist rhylafarwyf /Yn afflau y gau a gywy PM V 26 45 iau, dy-m-hedd; /Gnawd y'm daw anaw anfedredd /O'r Deau, irdanc haelonedd, /Ardal hardd i fardd am fer DB VI 29 32 yw glyw a'i glod hyd Fynnau. /Bu gelyn dychryn o'r dechrau /Byth yn lladd Llundain a'i thyrau, /Bu erwa CBM IV 6 285 lwaf. /O golofn Prydain y prydaf - yn gelfydd /O'r defnydd y dyfnaf, /O brydest, o ddyllest a ddulliaf, CBM III 25 14 i. /Nid ar a'n perchis a'n peirch - y weithon /O'r deon dihefeirch, /Yn y cyrchem carcharfeirch, /Carch MeiG I 31 14 Mihangel deg, dygant - yn ganllaw /I'r canllu o'r difant. /Crefyddwyr, credu rywnaethant, /I'r Creawdr GB II 26 289 ymrodedd /Yn bennaf, yn decaf o'r tey_"rnedd. /O'r digonsam-ni gam o gymaredd /Cyfodwn, archwn arch ddi LlG VII 24 29 treiddiaw trwyddi berfedd! /Am ei wir bydd dir o'r diwedd, /Am gylch Dygannwy mwyfwy y medd, /A chiliaw GYC VII 42 7 threisaw gweinon, gwn na'th dycia. /Drwg fydd, o'r diwedd, difer dy gamwedd /Drwy falchder rheufedd, rh PM V 29 8 gwanar, ei gwin a'i medd /A'i gwy_^r gworfych o'r diwedd. /Diweddwyr eryr, ar Gymry - hu bych, /Hu by GYC VII 43 48 /A nefawl orsedd, a rhan drugaredd, /A Christ o'r diwedd i'n dwyn ataw DB VI 32 12 hyfeillwr iddaw: /I feddu daear arnaw /I fedd o'r diwedd y daw MB I 3 142 wddant fanfeirdd ni mawr gynnydd /Pwy a enillo o'r do ysydd; /Edewis eurwas, clas gymre_"ydd, /Canawon LlF1 II 2 72 y rhai eithaf - o'th lyw /No'r rhai a'r dderyw o'r dorf nesaf. /A_^'th wy_^r y'th orchymynnaf /I'r Hael DB VI 31 56 erconwy ceneddl forion, /Tri gorau dreigiau sy o'r dragon, /Tri gw_^r a ddug Duw o'r dyniaddon, /Tri er ES I 21 27 /Rhwydd araith o brifiaith brydu; /Prydestawd o'r Drindawd draethu, /Traeth folawd teilyngdawd dalu. / GM I 14 19 cyd, /O'r Mab, o'r Ysbryd, o'r iawnfryd fri, /O'r Drindawd undawd undras a_^ mi: /Un dra drugaredd, un PM V 23 30 ebyr o'r gwy_^r gwa_^r, /Oedd rhan feirw fwyaf o'r drydar, /Oedd amliw tonnau twn, amar - eu naid, /Neu DB VI 29 57 duriau. /Gw_^r a wnaeth yn llawn llenwi cibau /O'r dwfr deyerin yn win gwinau, /A wne_^l gorffowys rhag DB VI 25 42 , /Cyn daear ddyfnlasar lesin, /Gw_^r a wnaeth o'r dwfr y gwin, /Gan fodd Duw, a diwedd gwirin, /Nos a GYC VII 40 7 un ni bair gelu - lles, /Llys uffern ni orfu: /O'r dydd y codes Iesu /O farw yn fyw, da farn fu. /Dyw M GYC VII 36 9 ei dramgwyddaw! /Gwae fi o'r golled! Gwae fi o'r dynged! /Gwae fi o'r clywed fod clwyf arnaw! /Gwersy DB VI 31 57 dreigiau sy o'r dragon, /Tri gw_^r a ddug Duw o'r dyniaddon, /Tri eres armes trachwres trychion, /Tri EG VI 18 30 th Canysgawl: /Ni rywelais neb na bo canmawl, /O'r ddau y gorau a fo gwrawl. /Mi a'th arwyre a_^'th arw CBM IV 9 8 awr, llyw llafnawr llwyprawd, /Arllwybr iawn, o'r ddawn y'm daerawd, /Delw y'm bo, yr bodd y Drindawd, LlG VII 27 1 Gwae fi, Dduw, o'r ddirfawr golled /Yr gollais-i, ni'm gellir gwared; / PM V 18 35 au, /Wyt cadarn fal dinas, /Wyt gorau un gwron o'r fas /A wnaeth Duw y dydd y'n creas. /Llym anian tra CBM III 24 161 hawl hirddifing, /O Gadell ener, o Gadelling, /O'r gla_^n esillydd, gloyw esilling, /O'r glyw glew dywa LlLl II 16 37 piau y dechrau? /Ysef yw hwnnw honnaid fudd - o'r glyw, /Ef yw glew a llofrudd, /Mygr gawr fa_^r, trab CBM III 24 162 elling, /O'r gla_^n esillydd, gloyw esilling, /O'r glyw glew dywal ni da_^l ni ding, /O fonedd Coeling, OC II 14 133 oreuraid. /Er gobryn gobrwy gwerth eu henaid. /O'r gnifer anhun a borth cuniaid, /Nis gw_^yr namyn Duw GYC VII 41 27 baich o bechodau. /Gwae hocedwr, gwae guhuddwr o'r gohodau, /A'r balch gyfedd herwydd trosedd trysor ob GYC VII 36 9 /Gwae fi o'r aflwydd ei dramgwyddaw! /Gwae fi o'r golled! Gwae fi o'r dynged! /Gwae fi o'r clywed fod D-1 I 1 40 priodawr ben, pen pob cynfaint, /Gorau brenin o'r gollewin hyd yn Llundaint, /Haelaf, lariaf, lewaf, t PM V 27 18 aint. /Powysedd Angau (Powyswg - a'i gw_^yr, /O'r gorau y'u hamwg) /A edau rhiau rhyddrwg, /Ac a fo da PM V 16 6 ilyw am ddilen - preiddwalch, /Pridd fydd pawb o'r gorffen, /Gwander coll aerner eurnen, /Gwendud barch DB VI 25 1 Gw_^r a wnaeth llewych o'r gorllewin, /Haul a lloer addoer, haddef iesin, /A'm PM V 26 79 /Neud athwyf a'th weled /Yn bennaf unbennaeth o'r Gred /O Gymro, o Gymru giwed; /O bob tey_"rnas tey_" BF VII 47 25 digardd hardd Hywel. /Gwa_^r Hywel uchel, och o'r grwn - y mae! /Nid fy modd nas gwelwn; /Gwawr gw_'re LlF1 II 5 42 n. /Arwyddon chwerw chweched dydd /Y daw gwaed o'r gwellt a'r gwy_^dd; /Ein Harglwydd, ein Hargledrydd OC II 14 78 A dyddwg i Dudyr, eryr aerau, /Gwirawd gysefin o'r gwin gwinau /(Oni ddaw i mewn o'r medd gorau - oll / EGM I 28 16 parawd. /Nid oes ddarogan, ddyn truan trawd, /O'r Gw_^r a'n gorau maddau medd-dawd: /Cred ti y daw rha CBM III 10 67 /Gyrth yn gwa_^n rhag gwaedfriw, /Hydr eu gwir o'r gw_^r ni ddiw, /Hil Gwriaeth Ysgoyw ysgwydfriw. /Try LlG VII 24 123 chrau - moliant /Mal y gallwyf orau /Clodfori, o'r gwy_^r, a_^ geiriau /I'm pen, y pennaf a giglau; /Cy PB VII 21 13 , /Doeth nen, llawen llawagor, /[] detholwyr. /O'r gwy_^r [] edmyg, /Goronw, gwawr diorwag, /Gobaith [] LlF1 II 2 51 yn nhrin pennaf. /As dewiso Duw y diweiriaf - o'r gwy_^r, /Eryr Porthwygyr, wychyr uchaf. /Eryri gedwi PM V 23 29 n ysglyfynt llwrw ba_^r. /Oedd rhyn rhudd ebyr o'r gwy_^r gwa_^r, /Oedd rhan feirw fwyaf o'r drydar, /O GwB VI 17 9 ruthr eryr! /Rhuthr a ddug fy naf (nawell yw - o'r gwy_^r /No'r gorau er Dilyw), /Rhuthr cadarn cedeirn DB VI 33 55 a ryddigoned: /Ys llawer blwyddyn yn lliwed, - o'r gwy_^r /Pob gorau rygolled. /Cefais a fynnais cyn ei GM I 9 72 ynt [ ] /[ ]gynnwys Owain yn arg [ ] /[ ]liais o'r gyfergyr /Cr[ ] yn ehegyr, /Cymynid ar dres droch ly MB I 5 12 earn a ladder /A mab Rhiwallawn, rhwyf my_^r, /O'r gyfergyr nid adfer. /Difiau ymhen tair wythnos /(Tru HOG II 10 1 Caraf-i gaer falchwaith o'r Gyfylchi, /Yn y bylcha balchlun fy hun ynddi. /Enwaw PhB VI 15 41 ddarfod dawn Duw yn y diwedd, /Ys mi a feflawr o'r gyngheusedd: /Gweryd i'r gwagfeirdd y gwag-hoffedd BF VII 47 32 /Hwyl cad, cleddyf gyrchiad clau, /Hael gwrawl o'r hil gorau MG VII 32 18 o nef a wnaeth gwyrthau, /Oedd Fab Duw Rhe_^n, o'r hwn y ce_^n lle_^n a llyfrau /A dewinion synnwyrddoe GM I 14 18 yd o'r Creawdr, o'r cyd, /O'r Mab, o'r Ysbryd, o'r iawnfryd fri, /O'r Drindawd undawd undras a_^ mi: /U GRh II 27 2 Ddafydd, ddawn gaffael - fal Turn /Tey_"rnged o'r Israel, /O Dduw, ddeon archafael, /Ac o ddyn, hawl e CBM IV 5 138 i, gleddyf gla_^n, gloyw ddaerawd - i'm llaw, /O'r llachar ddiwyrnawd, /Llas Trawswalch, trais ei ddefa LlF1 II 1 19 lwy fyned, /Myn na llefais dyn ddwyn eisiwed - o'r llan /Ger glan glas dylan, o'i dylyed, /Men na llefe D-3 VI 19 1 UnDuw mawr o'r llawr, llwrw fy nghofion, /Lleha-Di fi, fy Rhi, rhw GYC VII 40 101 i wir gadair, /Er a orug Mair o'i mawr radau. /O'r lle cyfyd haul hyd lle try araul /Na'm gato i gythra GYC VII 40 58 marwerthaf heb Ei wyrthau) /O'r llethri araul, o'r lle cyfyd haul, /Na'm rhoddo i gythraul, er Ei gethr GYC VII 40 58 win doethaf /(Nid ymarwerthaf heb Ei wyrthau) /O'r llethri araul, o'r lle cyfyd haul, /Na'm rhoddo i gy SB II 22 35 y gwy_^r cylch lly_^r yn llewyg /Gan eu lladd o'r llew gosgeiddig; /Rhif trychan celain o drychion cam GYC VII 36 36 siaw: /Arglwydd neud maendo, ymandaw - Cymry, /O'r llin a ddyly ddal Aberffraw. /Arglwydd Grist, mor wy LlF2 VI 7 11 /O echen lawen wrth lef a gwy_^s. /Handoeddit o'r llin a_^'r llyfn emys; /Cyfarwydd fy llaw yn eu llew LlF1 II 2 40 yw glyw glewaf - yn nhrin, /Ar haelfron Frenin o'r llin llariaf. /Ysgor ddo_^r, ddurddor ddiachoraf: /Y BF VII 45 3 yth - fu, /Gorofn llu llafn dilyth, /Llew hael o'r llin wehelyth, /Llawir, ni ddorfyddir fyth. /Byth am D-3 VI 19 5 nef, /Ysy gain addef addwyn dirion. /Y'm ce_^n o'r lluoedd ar erllyrion /A ddugost yn ffyrf rhag Ffarao GM I 8 34 bre_`s brofi. /Un o Iwerddon, arall arfogion /O'r Llychlynigion llwrw hirion lli, /A'r drydedd dros fo GB II 26 146 an eho_"eg, /Hyd ar Dywi, afon firain a theg; /O'r Llyndu, lle'd fu llid gyhydreg, /Hyd ar Dwrch, terfy GM I 14 18 i. /Pwyll a'm cyfeiryd o'r Creawdr, o'r cyd, /O'r Mab, o'r Ysbryd, o'r iawnfryd fri, /O'r Drindawd und GM I 14 105 /Ac ys mau erchi arch geinmyged, /Cyreifiaint o'r maint maith gyhused /Ry'i gwneuthum o ddim o ddrygwe PM V 5 54 s. /Cynna hwn, neus gwn nas gweles /Dyn ym myw o'r maint rhyganes. /Cardd arnaw, udd Ffraw, ffrawdd odd GM I 14 5 i'm llwydd i'm llwyr deithi. /Traethaf, armaaf o'r maint ynni /(Afraid i'm cyfraid i'm cyffro_"i) /Cyff GM I 8 83 reas; /Cyn ei fa_^r arnaf neuaf na'm llas. /Ac o'r maint ysydd arnaf o gerydd /Cymydd a_^'th brydydd ni PB VII 1 31 Llundain, llew yng ngryd, /Hydorf walch, hydr o'r mebyd, /Hyder gwendud, ne_^r Gwendyd OC II 14 79 rawd gysefin o'r gwin gwinau /(Oni ddaw i mewn o'r medd gorau - oll /Gwirawd o ban, dy benfaddau!), /Ar PM V 23 38 afar, /Myrdd bu lladd, llith brain gorddyar, /O'r milwyr a mil yng ngharchar. /Porthathwy pan aethom i CBM IV 6 288 est a ddulliaf, /O ddawn Duw can doddyw ataf. /O'r mo_^r pwy gilydd py gelaf - fy ngair? /Ei gadair a g GM I 14 95 dded /Gwely anghlaear daear dudded. /A gwae ni o'r naid y'n rhyddoded /Yn rhygnawd pechawd pall gynired CBM IV 9 38 d. /Cedwis cyngaws maws maeystawd - Deau, /Duw o'r nef a'i gwarawd, /Gw_^r gwrthaw gwrthrych ys defawd, LlF2 VI 7 8 diamryfys. /Handwyf, mor eofn ddiofn ddilys, /O'r nenbren a ddeily y ddau ystlys. /Handoedd dy achoedd CBM III 3 15 /Parth amnawdd, adrawdd adrysedd. /Peris ne_^r o'r nifer nadredd /Praff wiber wibiad amrysedd: /Mab Gar LlF1 II 1 25 mo_^r a gorwydd a gwrdd lanwed: /Allawr Fair o'r Pair, hygrair hygred; /Allawr Bedr i'w fedr yd yr fo PM V 19 9 n, /Ysgwyd ball guall Guhelyn. /Gair fy ngair o'r pair yn perthyn - ar bawb /O bobloedd dyffestin, /Ma HOG II 6 53 ant, /Gwenlli_"ant lliw hafin. /Ail yw'r llall o'r pall, pell fy min /I wrthi, i am orthorch eurin: /Gw GC VI 21 10 ll dyn. /Y dyn a ddycych o ddygn trofa - poen /O'r pan e_^l oddyma, /Hawl ddidawl ddidwyll Wrda, /Hael GC VI 21 5 oeth /Mor wael na welir drannoeth. /Trannoeth, o'r pan e_^l trwm ddylyn, - ys gwael /Nas gwy_^l neb er EG VI 18 139 n gwin a Gwener; /A'r Gw_^r a'n rhoddes-ni ran o'r Pater /A'i rhoddo-ef gwenfro gwynfryn uch se_^r CBM III 3 208 /Credaf-i bost present preswylwlydd /A'm peris o'r pedwar defnydd, /Credaf-i Beryf nef yn elfydd /A'm g GYC VII 40 77 arff aflawen yn ei enau, /Yr oedd yn berwi, wb o'r peiriau! /Saith ganmil beiriaid o eneidiau, /A berau GB II 26 250 n urddawl urddynt seiniau. /A Dewi oedd bennaf o'r penaethau, /A Duw yn gwybod ei ddefodau, /Ac ef oedd PM V 11 40 angerdd Faig, /Angor co_^r, cad offelaig, /Ac o'r penaethau, pen aig. /Eigiawn mwyn terrwyn tyrfa, ma GRh II 28 55 fyn, /Nid arfaidd neb y tau; /Duw a'th wnaeth, o'r penaethau, /Yn orofn pawb, yn orau. /Gorau un, gorau BF VII 47 18 mp glod orfod, arf cyhoedd - hywerth /Fu Hywel o'r pobloedd, /Eryr tirfawr, arf torfoedd, /Aer ysgwn, a CBM IV 16 107 a_^: /Yn chweddl adfeilawg ydd adfeila - pawb /O'r pobloedd ni bara. /Peris Ef, Peryf nef, noddfa, /Pe MeiG I 31 6 n geugant; /Duw breiniawg a brynwys Ei garant /O'r poenau a'r pechawd a wnaethant. /Plant Addaf, plenhi GYC VII 39 14 arbennig, lleithig llithion, /Orau porth oriau o'r porthorion! /Nawdd y pedwar gwa_^r, gweryddon - wyry DB VI 29 51 ymerwn, iolwn o iawl seiniau /A syniwn ar beth o'r pregethau; /Am ei ddwyn, terrwyn torf amryfflau, /Am GYC VII 40 50 en lle_^n a'i llyfrau, /Gwae ni chred bob peth o'r pregethau, /Gwae ni ddilyd pryd prif weddi_"au, /Gwa PM V 4 28 d Fo_^r Iwerddon. /Mi i'm deddf wyf diamryson /O'r prif feirdd, 'ym mhrif gyfeillion. /Neu'm rhodded gw PM V 26 111 gogoned - achaws) /Ac Echdor, pan brofed; /Ac o'r pryd y profaf nad ffled /Na'th adws Iesu eisiwed /Yn CBM III 16 193 cad, dyran rhad rhif se_^r! /Dychymell Prydain o'r pryder - yd fu, /Prif de_"yrn a'i differ, /Drud ysgw GYC VII 40 123 y_^l /Crist brynawdr, amherawdr mil, /Mab Mair o'r pum gair heb ge_^l, /Y sant a aned ddyw Sul MB I 3 67 rhiau, parau anoleithiawg, /Perchen pefr ystre o'r re fyngawg, /Modrydaf Cymry, erhy farchawg. /Arwyneb CBM III 8 38 Lywelyn rywelais. /Rhan Llywelyn, llew aere, /O'r Rug hyd ym Muddugwre, /Llawer marchawg march dyre, / PM V 4 41 ei gynna, /Ef cynnis tud forion. /Ef bu rhydd o'r rhwydd orchorddon /O amgant llys Dygant fab Do_^n. / PM V 8 23 orwyr, i'm llamwyr, i'm llid. /A hwde ddewis o'r rhydid, /Cabl neu glod o'm dyfod dybid. /Dy-m-doddyw PC II 19 3 i'n ciliai cyn ein llaith, /Nid oes, ysywaeth, o'r saith /Namyn tri trin ddiolaith. /Seithwyr y buam, d MG VII 33 74 olaf, Duw Naf, nefoedd lewych, /Pwy ni'th fawl o'r sawl a ry-seilych? /I'th foliant soniant so_^n clych D-1 I 1 27 erwy. /Bei na chaned ei dey_"rned anhyed rwy! /O'r sawl pennaeth a gais ynaeth arfaeth camrwy /Hydr y c LlF1 II 2 67 rydaf /A_^ lluoedd Lloegrwys, pwys diffwysaf. /O'r sawl y doethant, saith a seithcant /Syrthasant, caws BF VII 54 39 noddi, /Neddair egored, roddfyged Ri, /I gwbl o'r seiniau, i Gybi - freiniawl, /I hael ysbrydawl, dde LlF1 II 5 32 n ei luniaw: /Ufeliar ta_^n trwy ysgyr, /Ergyr o'r sy_^r yn syrthiaw. /Wythfed dydd dybydd dyar - /Dedd GYC VII 43 23 neuthur angau a phoen iddaw, /Er prynu mab dyn o'r ta_^n ufelyn /I gan ei elyn oedd yn aelaw, /Er dango MeiG I 31 21 s yw fy chwant. /O eiriol milioedd a milcant - o'r teulu, /Parth a_^'u tu y'm parthant. /Gabriel, Rapha GB II 26 288 gymryd Dewi di gymrodedd /Yn bennaf, yn decaf o'r tey_"rnedd. /O'r digonsam-ni gam o gymaredd /Cyfodwn PM V 22 26 aethwy), /O Ddyfnaint, o Naint, o Nanheudwy, /O'r tir a fernir wrth Efyrnwy, /Gwychrfalch Lewelyn erly LlF1 II 2 49 ddewisais gynt a ddewisaf. /Y gw_^r a ddewisir o'r tir geir Taf /Hyd ei dir ger Tren, yn nhrin pennaf. EG VI 18 82 ad; /Ysym-i rwydd arglwydd erglywiad /A glywir o'r tir ger Tanad; /Ysym-i glew a llew a lleiddiad, /Yn GYC VII 40 83 eli Satan sutiwr ffyrnau, /A llyffaint llidiog o'r tir oerfelog, /A nadroedd cribog oer eu cribau, /A PM V 10 60 t, w_^r, ar wy_^r flwng, /Ddydd trawd trallawd o'r Trallwng. /Trallwng Llewelyn, llen brid - i'w berche PM V 4 7 Absalon /Nac Alecsander na Iason. /Bu cedeirn o'r Tri Trinheion: /Traul Efrai, afrddwl Groe_"gion /Erc GYC VII 36 74 rhag carchar braw, /Nid oes le y trigier: och o'r trigiaw! /Nid oes na chyngor na chlo nac egor, /Unff PM V 4 11 lon, /Ac Echdor gadarn, gad wyllon. /Doeth fu, o'r Trioeth traidd canon, /Tair colofn y celfyddodion: / DB VI 26 41 'i cny, /A genais a genir wedy. /Aerddrud tud, o'r tu pan geffy /Erddrwng, ys teilwng os tely. /Ystyria CBM III 24 3 , i'r Mawrdad, roddiad Reen, /I'r Ysbryd uchel o'r un echen, /I'r Arglwydd gwladlwydd, Gwledig Moesen; HOG II 6 82 rddygnawd, /Cefais-i wyth yn nha_^l pwyth peth o'r wawd - yr gaint; /Ys da daint rhag tafawd PM V 1 122 a (ni'm gwne_^l gorchyflug) /I wyddgwn eu bodd o'r Wyddgrug. /Ef gorau rhiau hyd y rhyddug haul /Hwyl PM V 20 45 /Elsmer, udd ffe_^r, nid ffurfaidd. /Nid ffug, o'r Wyddgrug, wyddgun - ysgorfa, /Oes gorfod i hil Run: ES I 24 36 og yn waedlyd. /Wyth brifwyd ysydd (ys enbyd) /O'r wyth gw_^yth, gwaethaf syberwyd. /Galwaf, fy Naf, ca DB VI 24 64 thr i ryngthaw - a'i esgar, /A gnawd fod gwyar o'r ymdaraw. /Gnawd yw o'i elyn hylithr wylaw /A gnawd f GM I 14 18 a'm cyfeiryd o'r Creawdr, o'r cyd, /O'r Mab, o'r Ysbryd, o'r iawnfryd fri, /O'r Drindawd undawd undra orau 32 PM V 1 53 rusiad, /Ef ddoethaf, ef ddoethfawr ygnad; /Ef orau a fu o fab tad /A mab gwraig: gwrygwys ei bwyllad. ES I 22 21 l /Udd Meidriad medrwyd ddywaddawl. /Y Gw_^r a orau awyriawl - ednaint /Ac adnau daearawl, /Erglyw fi, CBM IV 4 62 rwydd, /Gwedi gw_^r, arwr ar orwydd, /Aer orug orau bai canmlwydd, /Ni thwyll pwyll pellfod heb arglwy CBM IV 3 6 [] yn nhrais wythlawn, /A orfu ar ll[]rawn, /A orau cadau Ceredigiawn, /[] cynrain coelfain cyflawn, /A LlF2 VI 7 18 s. /Hand-yth-fagwyd, befr, yn ben erchwys, /Yn orau cenau, Cynon fegys. /Handym feirdd heirddion, haelo GB II 26 236 n faddau, /Yng ngwerth eu gwrthwarae, gwyrth a orau: /Cerddasant gan wynt ar hynt angau. /Edewis Padrig LlG VII 24 122 af i Dduw o ddechrau - moliant /Mal y gallwyf orau /Clodfori, o'r gwy_^r, a_^ geiriau /I'm pen, y penn GM I 8 26 gymhellws treth o Dw_^r Penfro, /A elwir o wir orau Cymro. /Arddwyreaf hael o hil Rhodri, /Ardwyad gorw CBM III 11 11 , /Nid meigoll y'u ciglau, /Cynifiaid cynefawd orau, /Cynyddws brenhinedd breiniau. /Cynyddws Powys per DB VI 25 13 n, /Gwrawl ei fflamdo am fro Freiddin. /Er pan orau Duw ddyn gysefin, /Ni wnaeth ei gystal, traws arial CBM III 24 89 /Canlles a'm rhoddes rhuddaur wallaw; /Delw yd orau Duw ei ddewisaw, /Dewised ei Dduw ei ddwyn ataw, /D GM I 11 68 /Dychennis ddewis ddeurudd goelfain. /Dy warae orau dy orwyrain, /Dy orofn ar bawb hyd barth Rhufain. / GM I 8 81 /Ac angerdd anwar gnaws da_^r dan ias. /Ac yn orau dyn Duw rhy'i creas; /Cyn ei fa_^r arnaf neuaf na'm PM V 1 163 ugawl, /Mi brydydd brydest anianawl, /Ti wron orau eneidiawl, /Mi, ddigardd, dy fawrfardd a'th fawl, / GB II 26 244 rhi enrhyfeddau; /Pan bregethwys hael bregeth orau, /Fal corn yd glywid, gloyw ei eiriau. /Cyn syrthai GRh II 28 56 a'th wnaeth, o'r penaethau, /Yn orofn pawb, yn orau. /Gorau un, gorau gerennydd - i ddyn /Yr hon Dduw t GYC VII 40 66 'i sefyll mewn swyddau /Oni saif yn y swydd sy orau, /Gwae a goddo'i dad, nid rhad Rhiau, /Gwae a goddo DB VI 29 3 sed ein heisiau. /Gwelsam-ni gynt, a'i wynt yn orau, /Gwalch Cymru yn cymryd arfau /Yn Lloegr, yn llosg EGM I 27 59 aith uffern yn Ei afflau, /Ac wedi hynny hyn a orau /(Gwir y pregethir y pregethau!): /Gweled yn myned GB II 26 229 ys diffwys drefnau /Yn amgant Hoddnant ormant, orau. /O anfodd Boia bu diamau /Y doeth ef i Fynyw, syw GG II 31 38 feddach forach, fawredd- oruchel, /O'r achwedd orau o dey_"rnedd. /Neu'm bu o'i angad mwyndyad medd, /N GYC VII 40 72 , anghlod anghlau, /Saith Weddi'r Pader, arfer orau. /Pan ddoeth un Mab Duw ar o_^l dioddau /I ddrws po EG VI 18 131 lywer, /Ei wy_^r am eryr ni amharer, /Ei warae orau pan waraeer, /Ei wayw a orau yn ddau hanner. /Dinid EW VI 4 12 morchwydd; /Arf tarf terfyn ehangrwydd, /Aerwr orau pei canmlwydd. /Canmlwydd ydd oedd rhaid, rhudd elw GYC VII 40 53 nis traetha ceudawd, /Onid y Drindawd, Undawd orau, /Poenedig gethern pobl mywn mygwern, /Poenofiaint GYC VII 39 14 on, /Nawdd Pedr arbennig, lleithig llithion, /Orau porth oriau o'r porthorion! /Nawdd y pedwar gwa_^r, PM V 4 39 olud anfon, /Ef diwyl diwyll gwleidiaddon, /Ef orau rhiau, nid rho_^n - ei gynna, /Ef cynnis tud forion PM V 1 45 na_^d - a wyrthia /A'i werthfawr ysgarlad. /Ef orau rhiau rhygread, /Udd edmyg, traws ryfyg treisiad. / CBM III 20 45 rad Run. /Rhun gyngreddf gynneddf, gynefawd - orau, /Rhudd barau, rhodd barawd, /A da_^l aur ma_^l er GYC VII 40 26 nid gwy_^d na gau), /Saith weddi'r Pader arfer orau, /Saith rad mad, medrwyf ei ddechrau, /Saith leufer GM I 11 41 g, /Ac o rodri_"oedd y rhodri_"awg /Mau yntau, orau un tormennawg. /Tormennoedd anlloedd ein llyw tiria EG VI 18 132 mharer, /Ei warae orau pan waraeer, /Ei wayw a orau yn ddau hanner. /Dinidr yn nydd brwydr yn yd brofer orawen 3 CBM III 16 85 , /Cynnygn glwyf, glod urdden, /Cyfarfod orfod orawen, /Cyfarf tarf, twrf llu yn nyrwen; /Cyfle niferoe CBM III 10 1 Awch rhoddaf arawd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen /Wrth awch bo CBM III 10 77 nin, Cynddelw a'u hanrheg. /Awch rhoddaf arawd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen, /Wrth awch bo Orben 1 GM I 8 56 llawn Llawhir, llawr fab Einiawn Yrth, /O Arth Orben, aerbost catgun. /Arddwyreaf hael o hil Eneas, /Ar orborth 1 LlG VII 24 26 dd; /Lle bo cad fragad friwgoch rysedd, /Llwyr orborth hyborth heb gymw_^edd. /Gnaws mawrdraws am ardal orchorddion 2 DB VI 31 10 r arwr i argosbion, /Llwyddedig gwledig gwlad orchorddion, /Llawch ardawch, ardwy rheidusion, /Llaith CBM IV 5 2 Owain arwyrain, aur wron - Cymry, /Cymre_"ydd orchorddion, /Mur meddgyrn mechde_"yrn Mo_^n, /Mau hoed orchorddon 4 CBM III 21 173 s, buches beirddion, /Ym muchedd gwledig gwlad orchorddon, /Gorddyfnws uddudd budd a berthon, /Gorwydda EW VI 5 31 il! /Hael gynnil gynrheinion! /Gwae ni, Wynedd orchorddon, /Gweled llawr ar llyw mawr Mo_^n. /Monwysion PM V 4 41 /Ef cynnis tud forion. /Ef bu rhydd o'r rhwydd orchorddon /O amgant llys Dygant fab Do_^n. /Ef a fo, ga CBM IV 4 252 Hyd Elfael, eilfa Gwenhwyson, /Hyd Weryd, wryd orchorddon, /Yd warawd rheidnawd reidusion; /Hyd Gaer Ga orchrain 1 CBM IV 4 81 hael, hirglod ddadwyrain, /Arglodig arglwyddi orchrain, /Argledr llawr, arglwydd mawr, madiain. /Arf e orchrawn 1 DB VI 29 125 dw eithaf /A all gwan truan: trist a allaf. /O orchrawn deigr llawn a ollyngaf /O orchudd Gruffudd, ail orchudd 6 CBM III 15 15 ledig /Gwlad Frochfael Ysgithrawg, /Dyfnfedd a orchudd deifniawg /(Deddf hael, mad afael) Madawg. /Mada DB VI 29 126 a allaf. /O orchrawn deigr llawn a ollyngaf /O orchudd Gruffudd, ail Nudd, fy naf; /O erchyll golled, g DB VI 29 96 , ardwyad trabludd, /Gwawr Gwyndyd, gwander ei orchudd, /Gwyn Gwynedd. Gwae ni am Ruffudd! /Gruffudd au PB VII 2 6 te_"yrn tawel, udd - mwynfawr /Cyn maenfedd ei orchudd, /Mab mad mygr, lleiddiad llafnrudd, /Brwysg, br BF VII 49 5 raw ar Gymru fawr. /Mawr a dristyd byd bod hir orchudd - oer /Ar Owain fab Gruffudd, /Nef neud ethyw ll CBM IV 9 185 il Tewdwr, diweddwr Deau. /Brwydr orchwydd, ni orchudd tlysau /Nag ariant nag aur yn adnau, /Brwysg rwy orchuddiaw 1 LlG VII 26 13 yd i'r byd bod i danaw. /Nid anaml ei fudd heb orchuddiaw, /Nid eddyw heb dda ddyn i wrthaw, /Nid anhei orchwydd 2 CBM IV 9 185 t addodau, /Hil Tewdwr, diweddwr Deau. /Brwydr orchwydd, ni orchudd tlysau /Nag ariant nag aur yn adnau DB VI 27 38 ar gartrefrwydd, /Wedi tynnu Lloegr i'w llawn orchwydd, /Wedi na wnaeth Duw diddanrwydd - ym myd /Ni g orchwyl 1 BF VII 51 1 Lladd llew Ffraw! Bu braw bryd addas - orchwyl /Erchwyniog tey_"rnas; /Eithr Un Mab Mair, mawr orchymyn 1 DB VI 29 128 y naf; /O erchyll golled, gallmarw fyddaf /A'i orchymyn ef ar nef a wnaf orchymynnaf 2 CBM IV 6 300 folaf, /A'th fo, hael hil Rhun, a unaf, /A'th orchymynnaf gan y Mawr Drugar, /Plaid a ga_^r plant Adda LlF1 II 2 73 a'r dderyw o'r dorf nesaf. /A_^'th wy_^r y'th orchymynnaf /I'r Haelfron uchod uchaf orddawn 3 CBM III 16 125 ys nyw lludd /Emys rhudd rhuthr gwyddfoch: /Ei orddawn a orddyfn drosoch, /Ei feirch can, cyfran cyfry LlF2 VI 8 30 cyfar cyfwyrain, /Rhyn diorddin Brynaich, rhan orddawn brain. /Rhifir ei ddewrllwrw, rhyfel ddarllain - CBM IV 5 30 ir y cedwir cof cedfawr - Oronwy, /Cad orddwy, orddawn fawr, /Gwrdd ei law ar ei lafnawr, /Gw_^yl hael, ordden 3 CBM III 24 25 ai o'i barch amgen, /Gwy_^r y buam gyd am ged ordden, /Nid y_^m gyd am fudd, am feddu gwe_^n; /Ni thre CBM III 16 83 rgalch ei gylchwy. /Cylchwy cyfryfel, cyfraith ordden - rwyf, /Cynnygn glwyf, glod urdden, /Cyfarfod or GB II 25 46 dwy, am orddwy, wrdd ddisgynnu, /Am Hafren, am ordden, wrdd luestu, /Am hyfryd, cymryd Cymru ben baladr orddethol 1 CBM III 22 3 iawg, feiniawg, fannawg fil, /Cefais gan dreth orddethol /Tarw teg Talgarth yng ngwarthal. /Llef a glyw orddewis 1 DB VI 30 52 ydd, neud is - yw meddwl /Ac neud afyrddwl o'i orddewis. /Nid llew a ddyred yn y dedlis, /Nid llawrydd orddifed 1 CBM III 5 67 rching cyn no'i fyned: /Gwedy hael Owain, hawl orddifed, /Hwyl ddiw_^yl, ddiofn am ei drefred. /Neud hw orddifwng 1 CBM III 10 29 cuniaid Cadelling. /Trydedd welygordd trydar - orddifwng, /Trais wollwng flwng, flaengar, /Lloegr llei orddillwng 1 EMRh VI 23 30 nt, ddraig ddiystwng, /Yn nheg addef nef nawdd orddillwng orddrud 5 CBM III 16 79 r a'i gwelwy! /Rhun afael afwy, rhugl orddwy - orddrud /Ar orddrych Afarwy: /Rhudd fedel, rhyfel ryfer CBM IV 4 149 w wrth chwant cywrysedd, /Gwrdd wrth wrdd wrth orddrud gwnedd, /Glew wrth lew wrth lyw tey_"rnedd, /Gw CBM III 16 23 olchlafn goch heb guchied o gad; /Brondor wrdd orddrud, orddyfniad - cnudoedd /Uch cnawd meirw ar ystra BF VII 46 4 /Tey_"rnas addas iddaw boed mad, /Tey_"rndud, orddrud wrdd beleidrad! /Tey_"rnwawr trawsfawr tros Ystr CBM III 19 12 thrylew, /Yn anrhaith oddaith oddew, /Yn wrdd orddrud, yn lud lew. /Detholais fy rhwyf yn rhwyd - gely orddrych 1 CBM III 16 80 ! /Rhun afael afwy, rhugl orddwy - orddrud /Ar orddrych Afarwy: /Rhudd fedel, rhyfel ryferthwy, /Rhuthr orddwy 11 BF VII 47 1 Rhy-m-gorau angau angen orddwy - drais /Am drawsfab Goronwy, /Rhy-m-dirwaen Duw, EW VI 1 22 wn, gyrch gynnyrch, gynneddf Emrais - wrdd, /O orddwy Ffranc a Sais, /Llyw glyw, glewddrud y'th welais, CBM IV 6 126 ain - gawr, /Lluoedd wawr mawr, madiain, /Gryd orddwy, grym fwyfwy firain, /Glyw lywiaw, llewenydd cyng CBM IV 5 63 gad, /Mygr fleiniad, flaidd osod, /Angudd urdd orddwy hynod, /Angerdd flawdd anghlawdd anghlod. /Clod w CBM IV 5 30 hir. /Hir y cedwir cof cedfawr - Oronwy, /Cad orddwy, orddawn fawr, /Gwrdd ei law ar ei lafnawr, /Gw_^ CBM III 16 79 gwae lwfr a'i gwelwy! /Rhun afael afwy, rhugl orddwy - orddrud /Ar orddrych Afarwy: /Rhudd fedel, rhyf CBM III 20 21 dd Wair, /Ac ni dyr ei dey_"rnair. /Tey_"rnedd orddwy, orddyfniad - gorllin, /Yn gorllwyn dwy gawad /Y CBM IV 16 169 am ddyrawr ddirwy), /Pymhoed pobl rhag pobiant orddwy, /Pymhoes byd a hefyd yn hwy. /Gwae fab dyn dilid CBM III 21 89 , /Anghymesur cardd cerddau achles: /Angau cad orddwy rhwy rhy-m-coddes, /Angen a'm lludd gwe_^n, gwae GB II 25 45 Am orwyr Cynan cerdd echlysu, /Am Ddyfrdwy, am orddwy, wrdd ddisgynnu, /Am Hafren, am ordden, wrdd lues CBM IV 6 195 ir. /Trwst tra thrwst, trethau a ddygir, /Trwy orddwy yd wrdd gymhellir, /Ar ddigardd gyngran cyn gorun orddwyaw 1 LlG VII 26 34 ddraig, ddragon eiddunaw, /Diriad cad, cedeirn orddwyaw, /Dawn ysydd yn sefyll ganthaw, /Duw o nef a fo orddyfn 4 CBM III 19 3 f, /Yn rhwyddfalch am ei ddawn, /Yn hawl wrdd, orddyfn camawn, /Yn hael ddigraff, yn ddigrawn. /Dethola CBM III 16 125 dd /Emys rhudd rhuthr gwyddfoch: /Ei orddawn a orddyfn drosoch, /Ei feirch can, cyfran cyfryngoch; /Ei DB VI 29 83 oedd orfawr ei fudd, /Gwy_^r oedd wy_^r, oedd orddyfn ganthudd, /Gw_^yth oedd lwyth, o'i laith ni atgu CBM IV 6 104 en, /Gwasgarai bawb rhagddaw; /Gosgordd wrdd a orddyfn preiddiaw /Gosgrynwent cadwent ced wallaw. /Gwa orddyfnaid 5 EW VI 4 43 id mau we_^n wedd honnaid; /I bob rhwyf rhwysg orddyfnaid, /Diwedd, nod rhuddfedd, neud rhaid CBM IV 16 136 ormail ysbail yn ysbaid - pechu, /Rhag pechawd orddyfnaid, /Gorddyfn fi, gordden Ri, Rwyf graid, /Yn rh PM V 6 6 d, argrad eurgraid - dey_"rnedd, /Tey_"rngerdd orddyfnaid, /Llew trylew trylef ei geiniaid: /Llwrw beir CBM III 11 33 nneddf. /Cynneddf gwy_^r meddfaeth, meddgyrn - orddyfnaid, /Meddgwyn graid, greddf he_"yrn /Gwyllioedd PM V 6 46 af, balchaf bwlch lifaid - lafnawr, /Yn wriawr orddyfnaid, /Yn gymynner ne_^r, nerth pob rhaid, /Yn gym orddyfniad 3 CBM III 16 23 goch heb guchied o gad; /Brondor wrdd orddrud, orddyfniad - cnudoedd /Uch cnawd meirw ar ystrad, /Bron CBM III 20 21 /Ac ni dyr ei dey_"rnair. /Tey_"rnedd orddwy, orddyfniad - gorllin, /Yn gorllwyn dwy gawad /Yng nghyfa EG VI 18 84 i glew a llew a lleiddiad, /Yn rhyfel a_^ rhon orddyfniad; /Ysym-i w_^r a weryd ei rad, /I reidus galar orefras 1 PM V 18 38 anian trathan trwy gras - a choed, /A chedyrn orefras, /Llyw bydoedd lled byd, dwfn a bas, /Llywelyn, oresgyn 1 CBM III 3 121 lymnaid ym mhlaid ymwrthfyn, /Yn rheiddun orun oresgyn, /Yn nydd rhaid a_^ rhodawg yng ngryn, /Yn rhodw oreuraid 1 OC II 14 131 gwry_^s gochwys yn rhaid /O gyrn buelyn balch oreuraid. /Er gobryn gobrwy gwerth eu henaid. /O'r gnife oreurin 1 CBM IV 9 43 gnythawd, /Gwrth eurdal bual bugunawd, /Buelin oreurin wirawd, /Buarth llad llonydd o fragawd. /Buches orewyn 4 HOG II 6 1 Ton wen orewyn a orwlych bedd, /Gwyddfa Rufawn Bybr, ben tey_"rn HOG II 6 27 Breuddwyd a'i dywaid, a Duw a'i medd. /Ton wen orewyn a orwlych bedd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefy HOG II 6 42 ydd, /Gobwylled fy Nuw-i fy nihenydd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd. /Cyfarchaf i'r Dewin gwerthef HOG II 6 28 medd. /Ton wen orewyn a orwlych bedd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd, /Gyfliw ag arien, awr yd gynn orfawr 3 PM V 18 23 - galon, /Galofydd rhwy ddyfnas. /Dyorfydd dy orfawr addas /Dyweddi teithi tey_"rnas /Ac Ynys Brydain LlF1 II 1 56 /Ail Osfran gynnan aeswan oswydd, /Aesawr hael orfawr arhawl orfydd; /A'i habad roddiad rhad ryddyrydd; DB VI 29 82 ger mawrfryn Mo_^r Udd /Gw_^r oedd w_^r, oedd orfawr ei fudd, /Gwy_^r oedd wy_^r, oedd orddyfn ganthu orfeddawd 1 MB I 3 17 i a roai heb esgusawd. /Gruffudd glew dywal ar orfeddawd, /Gwir gwae ei werin, gwin eu gwirawd. /Gw_^r orferw 1 CBM IV 13 25 anhawdd y Coedanau. /Cedwaist, cad orfod caen orferw - gwaedlin /A gwaedlaif yn ymherw, /Cyd ta_^n trw orflwng 2 OC II 14 146 wyd Cawres, taerwres trwy ddir; /Praidd ostwng orflwng a orfolir. /Menestr, na'm diddawl, ni'm diddolir PM V 5 38 lloches. /Ar draethell ni draethwyd neges /Mor orflwng gyflwng gyfaeres /A_^'r hon Rodri Mo_^n, mwyn cl orfo 1 PM V 23 144 cedyrn cadosgo - yng nghur, /Ys 'yng ngha_^r a orfo. /Gorfydd udd dremrudd dra mo_^r lliant - ym Mo_^n, orfod 9 GRh II 28 33 im hebod nid oes. /Nid oes im, Ddafydd, ddawn orfod - ar bawb, /Arbenigiawl, hebod, /Cadr rwyf, cadarn BF VII 47 17 ew llafngroch, cleddyfgoch, clod. /Arwymp glod orfod, arf cyhoedd - hywerth /Fu Hywel o'r pobloedd, /Er CBM IV 13 25 yn dau /Cad anhawdd y Coedanau. /Cedwaist, cad orfod caen orferw - gwaedlin /A gwaedlaif yn ymherw, /Cy EGM I 27 15 lwch /Dyddelwynt yn hydr hyd fy ngruddiau /Can orfod cymod o'm camweddau /Cyn bwyf rhawd beddrawd ymhli PM V 6 28 id, /Ef gogwydd galon geleuruddiaid - aer, /Ei orfod ei ysbaid! /Ef dreisyg ni blyg ei blygiaid, /Ef dr EG VI 18 129 rhaid nifer, /Ei orofn gwraf yn ydd eler, /Ei orfod gosod glod a glywer, /Ei wy_^r am eryr ni amharer, LlLl II 16 47 ganllaw - draws /Dra safo Duw ganthaw; /Gwy_^r orfod gwrddglod gludaw, /Gw_^r rhag gwerin Dysiliaw. /Ys CBM III 16 85 - rwyf, /Cynnygn glwyf, glod urdden, /Cyfarfod orfod orawen, /Cyfarf tarf, twrf llu yn nyrwen; /Cyfle n PM V 23 203 gormant - de_"yrn, /Wyf tebyg Eli_'ffant. /Can orfod pob rhod yn rhamant /Can folawd a_^ thafawd a than orfodawg 1 PM V 24 37 id ma_^n, nid mal diawg, /Dy gynneddf dyfod yn orfodawg /Am ben dy gynnygn, cynnwrf gwychawg, /A gwasga orfoledd 3 HOG II 6 16 ma_^n feillion anaw, /Myn yd gafas ffaw ffyrf orfoledd. /Caraf ei brooedd, braint hyw_'redd, /A'i diff LlG VII 24 1 Cyfarchaf i Dduw ddawn orfoledd, /Cynechrau doniau dinam fawredd, /Cynyddu canu CBM III 10 55 c /Cyn bu tranc eu trosedd, /Tyngyriawn tynged orfoledd, /Ni charws Tyngyr tangnefedd. /Degfed yw a'm c orfolir 1 OC II 14 146 , taerwres trwy ddir; /Praidd ostwng orflwng a orfolir. /Menestr, na'm diddawl, ni'm diddolir; /Boed ym orfu 6 CBM IV 3 5 id gweilchlawn, /A or[] yn nhrais wythlawn, /A orfu ar ll[]rawn, /A orau cadau Ceredigiawn, /[] cynrain BF VII 47 5 eth rhan hiraeth rhwy. /Rhwy y rhoddai w_^r, a orfu - ei glod /Ym mhob gwlad y rhyfu, /Rhuddfeirch (rhy CBM IV 6 54 ch yn gochwys; /Ac ar Gastell Gwis gogwys - yd orfu /Godwrf llu, lluchiad gwry_^s, /Arwr falch arfolian GYC VII 40 6 f gwiwlun ni bair gelu - lles, /Llys uffern ni orfu: /O'r dydd y codes Iesu /O farw yn fyw, da farn fu. PM V 23 35 trwy fa_^r, /Ton arall guall goch wyar. /Pan orfu pen llu llachar, - Llywelyn, /Llyw Alun a Thafar, / MB I 3 134 ag ta_^l Prydain, prenial Fechydd, /Gruffudd a orfu rhag llu gwythrydd; /Cad rhag castell Mo_^n, mor dd orfydd 4 LlF1 II 1 56 nnan aeswan oswydd, /Aesawr hael orfawr arhawl orfydd; /A'i habad roddiad rhad ryddyrydd; /Atan rhyddyr PM V 23 173 yng ngnif /Yng ngnaws coll a'm peidiant. /Neu orfydd dy orofn nad a_^nt /I'th erbyn i'th erbarch feddi MB I 3 152 chan a ga_^n eu hawenydd, /Yn arfod adwy hwy a orfydd. /Gruffudd grym wriawr, o'i fawr feuydd /Ni'm di CBM III 21 185 n; /Gnawd o'm gwawd gorfod yn amryson /Mal pan orfydd Lleu yn llyfr canon; /Canaf yn esgud, ys gwn pa h orfyddid 1 PhB VI 14 28 f gennyf-i yd gynnelwid /Adfyddaf nad arnaf yd orfyddid. /Eiddunswn-i fod Rhys, rhwysg ddiedfid, /Tra f orfynt 1 LlF1 II 1 129 dredd a llariedd a llary roddi. /Cadr hwysgynt orfynt orfyrthi - tewdor, /Cadr ysgor arfor arfodd ynddi orfyrthi 1 LlF1 II 1 129 llariedd a llary roddi. /Cadr hwysgynt orfynt orfyrthi - tewdor, /Cadr ysgor arfor arfodd ynddi. /Arfe orffen 8 EMRh VI 23 28 uw ei ddiwedd-ef, ddi-fefl hebrwng, /Yni fo ei orffen ar ffordd deilwng, /Yn nhygiant trigiant, ddraig D-1 I 1 32 wedy clefyd cryd a chymwy. /Ni ddaw meddyg hyd orffen byd hyd y notwy. /Hywel haelaf, fawr eilasaf, gor CBM III 24 107 traws yng nghynnen, /Eryron trychion, trychwyr orffen. /Eryfasam-ni feddw fedd y Drefwen /Ym muchedd gw IRh VII 30 22 ain riain na weinydd - hawdd we_^n /Yni wne_^l orffen fy nihenydd. /Calan Gorffennaf gorffwyll a'm bydd BF VII 46 27 s, /O'm tafawd ysbys oesbell gariad; /Ys bo dy orffen, gymen geimiad, /(Ys bych nefawl hawl hwyl oleuad CBM III 24 117 bys echrys Ochren, /Mygedawg ei hoedl, hoed ar orffen, /Mygyr yd laddai Loegr hyd leudir Tren; /Mynw tr PM V 9 31 ur eryglon Mo_^n, mynestr greudde. /Boed ef ei orffen orffowysle, /Arffedawg eirchiaid arch dyunlle, /Y CBM IV 17 34 rawr ysydd, ys Ef a'n cryd, /Cynghallen ddilen orffen orffryd. /Cyngeuddon a ddaw o ddiofryd - Crist, / orffowys 2 GM I 7 118 rfail fawr yn llys llary a llawr /Heb hyd wawr orffowys. /Lliaws aes esmwyth falch gaerwys /Ar ei helw CBM IV 8 51 id abar y gwnaeth, nid saeth salwder. /Yn rhan orffowys yd gynhwyser, /Yng nghynnwys rhydid gleindid gl orffowysle 1 PM V 9 31 lon Mo_^n, mynestr greudde. /Boed ef ei orffen orffowysle, /Arffedawg eirchiaid arch dyunlle, /Yng nghy orffryd 1 CBM IV 17 34 ydd, ys Ef a'n cryd, /Cynghallen ddilen orffen orffryd. /Cyngeuddon a ddaw o ddiofryd - Crist, /Cynghaf oriain 1 CBM IV 1 40 rain - waywawr, /Fal Gwaith Faddon fawr wriawr oriain; /Gwelais gadau geirw a rhudd feirw rhain /Oedd r orian 1 D-2 I 2 30 feddud, molud esmwyth; /Musig a ga_^n mal aur orian, ma_^n wahanwaith. /Gwaith rhaith rysedd, gw_^ych oriau 1 GYC VII 39 14 Pedr arbennig, lleithig llithion, /Orau porth oriau o'r porthorion! /Nawdd y pedwar gwa_^r, gweryddon orig 3 CBM IV 16 93 n echwa, /Ar ni fo pwyllawg nis pwylla. /Eithr orig ni thrig, ni threfna, /Hoeddl edfyn hoen dyn dibara PM V 4 30 yfeillion. /Neu'm rhodded gweled golygon, /Tro orig, trwy wy_^r a gweision. /Gwelais fyrdd o feirdd yn GM I 11 76 aith ferth, yn gerth, yn goethedig, /Yn enw un orig ym mennig - ym myd: /Ei ddiebryd ni ddyodrig! /Nis orllad 1 IRh VII 29 24 n orlliw eiry rhiw, rhetid - 'ym mhwyllad, /Yn orllad cariad men y'i cerid. /Yn arllafar wa_^r wawr ddi orllawen 2 CBM III 11 78 . /Gwy_^r Powys, pobl ddisgywen, /Cad orllawes orllawen, /Pedair cynneddf, cadw cadr urdden, - ar ddeg IRh VII 29 26 'i cerid. /Yn arllafar wa_^r wawr ddiodid, /Yn orllawen wen a weinyddid. /Yn orlludd hoen grudd, greddf orllawes 3 PM V 5 26 au dremud am dud a'u dodes: /Dwy fyddin orllin orllawes, /Dau de_"yrn derrwyn didorres - yn llid, /Llu CBM III 21 92 ynwes - daear, /Neud gwa_^r gwawr trydar, trin orllawes, /Er pan llas llyw ced neud neued nes, /Neuaf n CBM III 11 78 cyfarcher. /Gwy_^r Powys, pobl ddisgywen, /Cad orllawes orllawen, /Pedair cynneddf, cadw cadr urdden, - orllifiant 1 IRh VII 29 28 udd hoen grudd, greddf ddodid - rhag poen /Yn orllifiant hoen, hwn ni geisid. /Yn arllawdd hirgawdd a orllin 3 DB VI 25 45 d, trais annwyd trin, /Ym mhresent, ym mhrysur orllin, /Ni wartha_"er hael am werthefin - nos, /A_^ naw PM V 5 26 res, /Dau dremud am dud a'u dodes: /Dwy fyddin orllin orllawes, /Dau de_"yrn derrwyn didorres - yn llid DB VI 25 15 ei gystal, traws arial trin; /Gorug Llywelyn, orllin - tey_"rnedd, /Ar y brenhinedd braw a gorddin. /P orlliw 1 IRh VII 29 23 boenid, /Yn eurllen, yn wen, yn wan obrid, /Yn orlliw eiry rhiw, rhetid - 'ym mhwyllad, /Yn orllad cari orlludd 1 IRh VII 29 27 awr ddiodid, /Yn orllawen wen a weinyddid. /Yn orlludd hoen grudd, greddf ddodid - rhag poen /Yn orllif orllwydd 2 PM V 1 37 yrchiad, /Ced wallaw, Cadwallawn amhad, /Cerdd orllwydd arglwydd, argleidrad - Cymru, /Cymreisglod dyr ES I 19 11 au, nid anghyfarwydd! /Ysbaid hir haelon yn ei orllwydd, /Ysbyddawd oes barawd barthlwydd. /Ys bwyf yn orllwyn 2 GM I 7 38 orf derfysg heb ddifwyn, /Heb ddiwad ei orwlad orllwyn. /Gorllechais-i eisiau o'i oesfriw, aesfrau, /O' CBM III 28 30 athan, tratherwyn - ei hawl, /Traws gedawl gad orllwyn, /Gw_^r gorefras, gwas gwenwyn, /Gwawr gwanar hy ormail 3 CBM IV 7 1 Mab Cedifor, cad ormail, /Mawrglod addas, mygrwas moel, /Ysgwn bryffwn, b CBM IV 6 7 rddflwng, /Trin drablwng drablawdd udd, /Trais ormail ormant, ormes lofrudd - gawr, /Gorddwy llawr, gor CBM III 21 104 /Nis diddolwy Duw o'i dey_"rnles, /Tey_"rnaidd ormail, te_"yrn ormes. /Ydd wyf amdanaw, fal y'm donies, ormant 4 PM V 3 8 Eryr Tey_"rnon er yn dey_"rngain, /Eryr ddraig ormant ... /Ardduniant prif-feirdd, eurddwrn prydyddion, CBM IV 4 7 , oesgawdd ysgarant; /Llwrw branes llwyr ormes ormant, /Llyw llafnawr, llew llawr llaw ddichwant, /Llwy GB II 26 229 , trefnwys diffwys drefnau /Yn amgant Hoddnant ormant, orau. /O anfodd Boia bu diamau /Y doeth ef i Fyn CBM IV 6 7 , /Trin drablwng drablawdd udd, /Trais ormail ormant, ormes lofrudd - gawr, /Gorddwy llawr, gordden u ormes 7 GRh II 28 7 t, /Wyd berthdud oddiwes; /Dawn cyflawn cywlad ormes, /Dafydd, Duw it a'i rhoddes. /Rhoddes Duw dri daw PM V 3 6 fro, /Termud torment, terrwyn de_"yrn, /Eryres ormes, eryron dyrfa, /Eryr Tey_"rnon er yn dey_"rngain, CBM IV 6 7 drablwng drablawdd udd, /Trais ormail ormant, ormes lofrudd - gawr, /Gorddwy llawr, gordden udd. /Rhyg CBM IV 4 7 mnawdd, oesgawdd ysgarant; /Llwrw branes llwyr ormes ormant, /Llyw llafnawr, llew llawr llaw ddichwant, PM V 16 15 gwendorf, /Gwynde_"yrn, heb ddatgudd; /Lloegr ormes, rhoddes aur rhudd; /Rhoddiad gra ddillad, Gruffu LlF1 II 2 54 ychyr uchaf. /Eryri gedwi gad olystaf, /Eryres ormes, trachwres trechaf. /Eryfais dy win o'th wen adaf CBM III 21 104 w o'i dey_"rnles, /Tey_"rnaidd ormail, te_"yrn ormes. /Ydd wyf amdanaw, fal y'm donies, /Yn golaith adn ormodd 1 SB II 23 6 awrfab Owain /O newydd yn Nehau a Dwyrain, /Yn ormodd, yn armes Prydain. /Llaw-wag cyrdd gwedi ca_^r dd ormoddbryd 1 CBM III 3 174 glawr periglus Wyndyd, /Gwyndawd gwyn, gwirion ormoddbryd. /Pereiddwawd pernawd perhe_"yd, /Pe_^r folia orn 1 GYC VII 41 41 nawg rhag eu safnau /Yn disgyrnu dannedd arnu, orn ymliwau, /Llidiawg fyddant, llym y gwanant a_^'r cig orne 2 PM V 14 28 , dyrawr, dyre, /Ar hwyl ganmawl hawl, ar haul orne. /Caeroedd Gwenlli_"ant Gwynlly_"wg se, /Caradwy ly IRh VII 30 5 dd, /Hawdd fu ei charu o'i chaer newydd. /Hwyl orne heulfre ar froydd - glasfor /Pan fydd gloyw goror g ornedd 1 CBM III 3 19 foliaeth waredd, /Mab Brochfael bron hael hawl ornedd, /Gorpu nef yn Eifionydd dudedd. /Mad gyrchawdd g orober 1 EG VI 18 126 lant anant anaw Cymer, /Rhy'i molir ei wir, ei orober, /Ei wryd yn rhyd yn rhaid nifer, /Ei orofn gwraf oroedd 1 CBM III 15 33 /Achaws fu liaws o'i laith. /Owain arwyrain yr oroedd - ar bawb /O bybyr genheddloedd, /Mygr farchawg d orofn 6 GM I 11 69 rudd goelfain. /Dy warae orau dy orwyrain, /Dy orofn ar bawb hyd barth Rhufain. /Dy-s-gweddwn! Gwelsant EG VI 18 128 i orober, /Ei wryd yn rhyd yn rhaid nifer, /Ei orofn gwraf yn ydd eler, /Ei orfod gosod glod a glywer, LlF2 VI 8 7 dyn, prif gyfrin prain. /Cledd ysgwn llafndwn, orofn Llundain - lawr, /Arwr wawr prydfawr, warant Pryda PM V 23 173 /Yng ngnaws coll a'm peidiant. /Neu orfydd dy orofn nad a_^nt /I'th erbyn i'th erbarch feddiant. /Neur GRh II 28 56 eb y tau; /Duw a'th wnaeth, o'r penaethau, /Yn orofn pawb, yn orau. /Gorau un, gorau gerennydd - i ddyn PM V 1 115 engiriawl /O hir wawl Hiraddug. /Ef wrawl, o'i orofn rhwy dug /(Hyn nid ffaith) yn ffaeth pob sarrug. / Oronwy 2 BF VII 45 17 r am ged, /Bu gwawr hygyrchlawr hyged. /Cedawl Oronwy, cad fo_^r-gymlawdd - hardd, /Cardd wahardd, cer CBM IV 5 29 gyfoed hoed hir. /Hir y cedwir cof cedfawr - Oronwy, /Cad orddwy, orddawn fawr, /Gwrdd ei law ar ei l oror 5 CBM IV 2 4 edror, /Aer fawrfudd fawrfalch, gwalch gweilch oror, /Aer gyngrwn ysgwn, aestwn eistor, /Aer gyngreddf CBM IV 2 37 mawr marmor; /Arglwyddfar, gwrddfar, gwrddfaes oror, /Arglwyddaf, gwraf gwryd Echdor! /Arglwydd Dduw, h CBM III 16 136 am byrth marmor - mawr, /Mab Gruffudd, graid oror, /Coch ei lafn o ladd yn rhagor, /Yn rhaglam yn rha D-1 I 1 3 as unbyn, dengyn adwy: /Hywel fal mo_^r, Cymru oror, cyngor Arwy, /Terrwyn drochiad, torfoedd feiddad, GM I 8 8 or golaith ei dewdor /Rhag ofn, ein hangor hyd oror Mo_^r Rhudd! /Ef gwnaeth yn ungad ddwygad ddigudd / orpo 1 HOG II 6 72 awd. /Am Enerys wyry, ni warawd - im hoen, /Ni orpo hi diweirdawd! /Am Hunydd, ddefnydd hyd Ddydd Brawd orsaf 5 PM V 2 60 f tro_"i. /Na orsang dy len, dy les wyf i, /Na orsaf arnaf er neb ynni. /Na'm arwerth er aur i arglwydd PhB VI 16 7 ch gwrth a welaf. /Neud ethyw llyw glyw, gloyw orsaf - byddin, /Hoedl egin brenin, hoed a borthaf, /Gwe OC II 14 59 ydd amygant medd ein tymyr. /Selyf ddiarswyd, orsaf Gwygyr, /Gogeled a'i cawdd, calon eryr, /Ac un mab CBM III 14 40 Tey_"rnaidd hael tey_"rnaf, /Tey_"rnedd orsedd orsaf. /Ni'th orsaif esgar, esgynfaen - mawrfro, /Mawrfr CBM III 26 88 ng nghorf, yn nhorf, yn nhryfrwyd - wriaf, /Ei orsaf oedd arswyd, /Gwayw trwy flwng trwy fwng, trwy for orsafer 1 CBM IV 8 48 iffyn, pan ymddiffer - gwlad /Nid ef gwledig a orsafer. /Pan amug te_"yrn Teifi Aber /Nid abar y gwnae orsang 1 PM V 2 59 A_^'m daddl, udd trwyaddl yn neddf tro_"i. /Na orsang dy len, dy les wyf i, /Na orsaf arnaf er neb ynni orsaif 3 CBM III 14 41 el tey_"rnaf, /Tey_"rnedd orsedd orsaf. /Ni'th orsaif esgar, esgynfaen - mawrfro, /Mawrfrydig y'th adwa PM V 24 68 riawg, /Rhy-th-fawl ar ysydd estroniawg /Na'th orsaif na moel na myngawg. /Boed dy wir ar dir, dormenna CBM IV 10 22 Aswynaf nawdd hawdd haelonedd - worsaf, /Ni'th orsaif tey_"rnedd, /Ar dy dorf, corf cywrysedd, /Ar dy d orsedd 9 GYC VII 43 47 ymod a_^'n Rhe_^n cyn no'n rheiniaw, /A nefawl orsedd, a rhan drugaredd, /A Christ o'r diwedd i'n dwyn CBM III 3 49 , gwyddfa brenhinedd, /Beirdd neuedd, niferawg orsedd, /Braisg adorth, eorth ehofnedd: /Breinawg log, l EW VI 6 23 rchaf it i'th lariedd, /Breinnawl hawl hylwydd orsedd, /Breenin trin, trugaredd. /Trugarawg Ddafydd, tr ES I 23 24 wedi crocwedd, /Cynaddloedd pobloedd, pawb i'w orsedd. /Cymhennaf i ddyn cyn ei ddiwedd /Cymodi a_^ Duw PM V 26 11 ad, Cadell edifedd; /Cyrchynfeirdd cyrchant wy orsedd, /Cyrchfawr llawr, ys cyrchu llariedd; /Cyrchaist GG II 31 25 eb gymod yn ei gamwedd). /Duw a fyn ddyfod i'w orsedd /Hydr a llaw, nid lle i'w omedd. /Dadwyrain o fai GB II 26 285 u present, worment tiredd, /Dybuant i gyd i un orsedd, /I Frefi, ar Ddewi dda ei fuchedd, /I gymryd Dew DB VI 30 82 beth amynedd: /Collais walch mawrfalch, mirain orsedd, /Neu rygolles dyn dygnedd - ei awydd, /Ni rygoll CBM III 14 40 alaf, /Tey_"rnaidd hael tey_"rnaf, /Tey_"rnedd orsedd orsaf. /Ni'th orsaif esgar, esgynfaen - mawrfro, orseddfa 1 GYC VII 42 26 enaethau Gwynedd a'r Deau, /Colofnau cadau cyd orseddfa. /Gwelais wy_^r yn nhrin a meirch mysterin /A g orsefi 1 CBM III 21 69 /Prenial ymddial ymddiodi, /Gw_^r ni orsefid a orsefi, /Gw_^r gorsaf gwraf, gw_^r yng nghyni, /Gw_^r a orsefid 1 CBM III 21 69 - hafal, /Prenial ymddial ymddiodi, /Gw_^r ni orsefid a orsefi, /Gw_^r gorsaf gwraf, gw_^r yng nghyni, orthaw 2 BF VII 48 33 o'i feddyliaw, /Hirddeddf ei gynneddf gyn no'i orthaw, /Heirdd oedd ei filfeirdd, foliant iddaw. /Hardd CBM III 27 13 id llew lliw glew glas. /Glasfedd ei ortho, ei orthaw - i'm byw /A'm ernyw er na ddaw, /Trwm ynof cof c ortheol 1 GM I 11 51 faon. /Ban bref biw yn rhiw rhag ei ddeon /Pan ortheol cad cedawl wron. /Ban baisg beri_"on a bwystguni orthew 3 GM I 7 49 huarwar, /Hywir draws draglew, hywerth feirch orthew, /Eurllew Llechysgar; /Lluch ysgwn pan ysgain ufe CBM III 20 52 wn; /Llid odrudd, lludd llu gynghrwn, /Lluoedd orthew llew llafndwn. /Ei lafn yng nghreulif, yng nghreu MB I 3 20 w_^r a lywai lu cyn bu breuawd, /Blaidd byddin orthew yn nerw blyngawd! /Er perygl preiddwyr peri ffosa ortho 1 CBM III 27 13 Gwisgws llid llew lliw glew glas. /Glasfedd ei ortho, ei orthaw - i'm byw /A'm ernyw er na ddaw, /Trwm orthorch 1 HOG II 6 54 w'r llall o'r pall, pell fy min /I wrthi, i am orthorch eurin: /Gweirfyl deg, fy rheg, fy rhin, - ni ge orthorri 1 PM V 2 21 _^r o farddoni. /Gw_^yl, Ddafydd lawrydd, lawr orthorri - cad, /Cedawl, ar ogel fy ysberi. /Gwyllon Tey orthrech 1 PM V 22 17 , /Llyw Gwynedd a'i medd hyd ym Mawddwy, /Llaw orthrech wrth rwyfan mordwy, /Lloegr wrthryn tra Llyn Ll orthyrn 1 GYC VII 36 101 tey_"rnedd nef, Ei nawdd arnaw! /Gwynde_"yrn (orthyrn wrthaw - gwendorf Gorf) /Gorfynt hynt hyd Lydaw, orthywys 3 PM V 1 156 , /Wrth fy Nuw, na fyn fy niddawl, /Ac wrthyd, orthywys greidiawl. /Fy Rheen a'm rhoddes heb dawl, /Rhw PM V 2 12 hi. /Anmyneddus fu_^m, fur cadeithi, /Enwawg orthywys, o'm gorthewi. /Nid addawaf, hael o hil Beli, / PM V 12 2 dd, llofrudd Lloegrwys - diarchar, /Diorchrawn orthywys, /Ymer nef, nodda udd glwys /Ym mharawd ym mhar oruchel 1 GG II 31 37 cardd ei ddiwedd, /Cyfeddach forach, fawredd- oruchel, /O'r achwedd orau o dey_"rnedd. /Neu'm bu o'i a orug 17 PM V 6 37 ain priawd [] /Hwy gwrthaw gwrthrychiaid. /Pan orug Celi celfyddiaid - daear, /Dyniaddon edeifniaid, /E PB VII 6 26 Cynan, cynnydd seithug - bla, /Plygu Lloegr a orug, /Dragon gyrchiad, gad gaddug, /Drwg fu Duw, ein dr DB VI 26 7 ffry, /Llywelyn, llwyddid it hynny! /Mawr y'th orug Duw Dad, Arglwydd fry, /Myfyr yw mai mwyfwy fyddy; PM V 10 48 u haddl, /Ni wnaethost-ti nam i neb daddl, /Ni orug Duw dy gystaddl. /Castell Mathrafal mwyth werin - w GRh II 28 25 d oseb, /I'th arfau ni'th arfaidd neb. /Neb ni orug Duw, wryd Benlli - Gawr, /Banllef beirdd i'th foli, LlG VII 24 59 /Celennig branes, berthles borthi. /Ciliaw ni orug er caledi - gawr, /Gw_^r eofn yng nghyni. /Parawd f GB II 26 178 elfydd, pob celfydd geilw Dewi. /A gwyrthau a orug gwyrthfawr Ddewi, /Bu obaith canwaith cyn no'i eni. D-5 VI 36 20 ei greulonedd! /Gwerthu Iesu (ysy rhyfedd) /A orug Iddas o ddigasedd, /Gweithfernid gwythlid, gwythlon MeiG I 33 32 euau. /Llywydd lleferydd a llafuriau, /Llary a orug llwyr ein gw_^yr a'n gau; /Ni'n gatwy Rheen yn rhan GYC VII 40 100 iau, /Er a fu o grair, er Ei wir gadair, /Er a orug Mair o'i mawr radau. /O'r lle cyfyd haul hyd lle tr MeiG I 32 14 /Ef difradw achadw, uchaf - Ei dangnef, /Ef a orug nef, addef Addaf. /Ef yn un Duw gwir, yn gywiraf, / DB VI 33 37 rygfernir) /I Ruffudd o'i fudd a faddeuir; /A orug o dda, oni ddywedir - gau, /Nid a'i maddau, iddaw y DB VI 33 35 neud rhywir - ei farw, /Ei farwnad a genir. /A orug o ddrwg (ni ddrygfernir) /I Ruffudd o'i fudd a fadd CBM IV 4 62 astadrwydd, /Gwedi gw_^r, arwr ar orwydd, /Aer orug orau bai canmlwydd, /Ni thwyll pwyll pellfod heb ar EW VI 1 25 goelcerth llwybr drafferth drais. /Treisiaw a orug tros derfyn - fal gw_^r, /Ef gorau o fab dyn; /Llaw PM V 1 143 , /Ac ein Taid, ac ein Tad dwywawl, /Y Gw_^r a orug wrawl - dey_"rnllin /Breienin bron gedawl: /Braisg CBM IV 6 149 l; /Cleddyfau goruthr, cleddyfal - ar wy_^r /A orug yn ddyfal, /Hywel hael, hefelydd Eidal, /Hy_"wr gle orun 5 CBM III 16 215 o wisg borfforun; /Ysgodig rhag cardd, cerdd orun - de_"yrn, /Cledr cedyrn, cad eiddun, /Ysgryd gryd CBM III 3 121 Ym mhlymnaid ym mhlaid ymwrthfyn, /Yn rheiddun orun oresgyn, /Yn nydd rhaid a_^ rhodawg yng ngryn, /Yn CBM III 20 41 dinag a glew dinas. /Dinas tey_"rnas, te_"yrn orun - torf /Twrf aches anoddun, /Rhwyf dragon, roddion LlF1 II 2 31 ; /Creded ei deced y dywedaf. /Credadun gatgun orun wraf, /Cred fy ngair o'm pair; perid ataf. /Parawd CBM III 10 7 ogion cyd-ddyun /Yng ngwythlid, yng ngwythlawn orun, /Yng ngwaedlan, yng ngwaedle gwyddgun. /Awch rhodd orwedd 1 BF VII 47 28 reiddfalch, gwalch gwaywdwn, /Gwae Wynedd hir orwedd hwn! /Hwn oedd draws gyngaws ac angau - a'i dug, orwlad 1 GM I 7 38 Tyrfa dorf derfysg heb ddifwyn, /Heb ddiwad ei orwlad orllwyn. /Gorllechais-i eisiau o'i oesfriw, aesfr orwlych 2 HOG II 6 1 Ton wen orewyn a orwlych bedd, /Gwyddfa Rufawn Bybr, ben tey_"rnedd. /Car HOG II 6 27 a'i dywaid, a Duw a'i medd. /Ton wen orewyn a orwlych bedd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd, /Gyfli orwyd 2 LlF1 II 3 34 . /Ni bu yn lledrad ar lledruddion - wy_^r /Yr orwyd ar Saeson, /Yng ngharnial meirch marchogion, /Yng LlF1 II 3 46 air. /Eryr arbennig ar ben aneirw - wyd, /Neu orwyd, neu w_^yr meirw; /Bydd lary wrth Lannerch y Ceirw orwydd 5 CBM IV 4 61 ri, gwesti gwastadrwydd, /Gwedi gw_^r, arwr ar orwydd, /Aer orug orau bai canmlwydd, /Ni thwyll pwyll p LlF2 VI 8 10 ybyr eryr dewrwyr dwyrain, /Eurgyfrwy gyfrwydd orwydd arwain. /Arwydd na elwir yn elain - feddiant, /Ar GM I 7 76 draig furthiad, /O Fangor fangeibr oleuad /Hyd orwydd Meirionnydd, meidriad. /Medresid mawr ri mawr ran CBM III 16 142 fangor, /Coch rhodawg pedrydawg pedror /I ar orwydd pedrongl pedreinddor, /Coch bwlch ei la_"in o dri MB I 3 100 nt, ceraint weinydd, /Cynreinion ysgwyd, ysgor orwydd. /Yni fu weryd ei obennydd /Ni byddai ddiwyth i l orwyddawd 1 LlF1 II 2 8 rwymp fy nhrafferth, ar fy ne_^r fy nerth, /Ar orwyddawd berth ydd ymborthaf, /Ar borthloedd torfoedd a orwyddawr 2 PM V 9 3 d Fynyw llyw llu angdde, /Dyrydd i dorf dyre - orwyddawr /Hyd y llewych llawr gwawr gwymp fore. /Dychym LlG VII 25 72 ei gadweilch, gadarnglo - Maelawr, /Breisglym orwyddawr, roddion ymo. /Clodforaf fy naf naws anghryno, orwyr 3 GM I 7 95 trymdde, /Ail drais wael am hael am hynny. /Am orwyr Bleddynt y'm gorflawdd lletgynt, /Aml edfynt a'm d GB II 25 44 u, /Am gydfrawd Medrawd, Myrddin ddarogan, /Am orwyr Cynan cerdd echlysu, /Am Ddyfrdwy, am orddwy, wrdd PM V 8 22 arth ganlid, /A glywo dy w_^yr wy erlid, /A'th orwyr, i'm llamwyr, i'm llid. /A hwde ddewis o'r rhydid, orwyrain 3 GM I 11 68 is ddewis ddeurudd goelfain. /Dy warae orau dy orwyrain, /Dy orofn ar bawb hyd barth Rhufain. /Dy-s-gwe CBM IV 1 58 uddlan yn rhuddlanw cain /Torf arwr am w_^r am orwyrain; /Gwelais rhag Penfro pennadur digardd, /Gwelai SB II 23 16 ywasg gywisg pridd a main /Llandutglyd am glod orwyrain, /Rhwyfiadur Dygen, rhad digain, /Rhwyf Arfon, orwyraith 1 CBM III 13 25 reiddiawr, rhwy canwraith; /Do_^r dewdor, deon orwyraith, /Doeth dewrgoeth, dewrglod ganhymdaith, /Drud orwyt 1 PM V 23 175 a_^nt /I'th erbyn i'th erbarch feddiant. /Neur orwyt, yng ngorenw Morgant, /Ar filwyr Prydain pedrydant orwyth 1 D-2 I 2 21 /Moes fraisg fre_"yr, moes wyrth fehyr, milwyr orwyth; /Maer claer gywyd, mad gathl gyfyd, moi_"dydd ia orwythawg 1 MB I 3 62 (nid oedd guddiawg) /A ddiffyrth ei wy_^r yn orwythawg; /Cyfamug ei wir a_^ mil farchawg; /Clywyd ei orywir 1 PB VII 21 10 [] Rhys, rhwyf ufeliar, /Ducpwyd gwalch c[ ]d orywir, /Doeth nen, llawen llawagor, /[] detholwyr. /O'r os 13 DB VI 26 32 dd rhwyddfawr, o'm rhodd y, /Nid mwy no degerw os adygy; /Cymer a fynnych, Cymry - bendefig, /Arbennig PhB VI 12 24 , /Rhuddfoawg cadwrfa, /Ys annilys im ddim da /Os a'm carwys a'm casa. /Na'm casa, pwylla, pylliawg edf LlF1 II 3 69 ydar; /A'm rhodd fawr fodd, na'm rhodd fa_^r. /Os ba_^r hir esgar hwyr esgor - a fyn /Hebawg bryn a bro GYC VII 42 17 trillu, trallawd a wna. /Gwae'r sawl a gredan, os camwedd a wna_^n; /I'r twyllfyd, truan a ddifflanna, GM I 9 167 ir /(Henoeth oeth dybyddaf o dybwyf rydd!) /Ac os Duw o nef neu ym cynnydd /Ceinfod gan lywy imi, lawr, PM V 8 16 rid. /Ac ystyr, brif unben, mor brid /Aur Afia os ef rhyerchid. /Nid ystyr llythwyr fy llethrid - i'm c MG VII 33 18 /Ffalster byd a'i wy_^d a weherddych, /Ffoaf, os gallaf, ei asgellwrych, /Ffoawdr yw ei ryw, rewinddry PB VII 19 4 /O'i geneddl nid chweddl chwarae, /A'i blant, os gwddant, ys gwae. /Gwae fi o'i golli drwy etgyllaeth PM V 1 86 nged heb rif hebryngwch - o'i lys, /Iwch lesaf os gwne_"wch! /Rhag talu ei angau, telwch! /Rhag talarw LlF1 II 3 1 Os hy_^n fyddaf, naf neirthiad, /No thi, Fechain ri rodd GM I 11 28 r /Ac i'm cyfaillt ca_^r, corf ffysgiolin, /Ac os mi a'i haedd herwydd twyllrin /Ni'm bo un cyfaith nam DB VI 26 42 ud tud, o'r tu pan geffy /Erddrwng, ys teilwng os tely. /Ystyria wrthyf, wrth, o'm colly, /Ystawd fy nu HF VII 23 25 /Er gwy_^r nef o'm nefawl weddi, /Ar oed byr, os tyr, torri - glas efyn /Gan fodd Llywelyn, llyw Cedwl osb 1 PM V 11 34 ffudd, llary udd, llawen gymwyd - ysb, /Llawer osb nad ydwyd, /Ethynt feirdd, er pan athwyd, /Heb aur s osbaith 1 CBM III 13 2 raig o ddrudfaith - awen, /Llew llawen, llawr osbaith, /Llewenydd llu bedydd bydraith, /Llyw anaw, lla osbarth 1 CBM III 18 23 ffyn - llary, /Llawer dyn a'i gofyn, /Gwaedlan osbarth warth wrthryn, /Gwychfar gwanar Gwenwynwyn oseb 4 PM V 28 5 wedi Carno, caer nef. /Nef i'r gw_^r, arwr aur oseb - cerddau, /Ni ddug cardd ei wyneb, /Ni wn o wawd e GRh II 28 23 am fudd /Ymfeiddiaw am ateb; /I'th arfod, osod oseb, /I'th arfau ni'th arfaidd neb. /Neb ni orug Duw, w GM I 12 11 y'm huthrwyd. /Ni'm hethremyg Duw a_^ digfryd oseb, /Ni lluddiwn i neb newid breuddwyd. /Nid breiddgof CBM IV 18 58 c Ef, Udd, ni'n lludd ein llesa_"ed, /Ac Ef yn oseb yr osoded /Yn hollawl, meidrawl, hawl huanred. /A r osethrid 1 PhB VI 14 15 wn, twyll ei gwndid; /Diseirch meirch a seirch osethrid - borthfor, /Diachor ysgor ysgwyd durnid, /Cadr Osfran 1 LlF1 II 1 55 enydd, /A wna ei noddfa yn dda ddiwenydd, /Ail Osfran gynnan aeswan oswydd, /Aesawr hael orfawr arhawl osgaith 1 CBM III 13 23 nid hawddwaith, /Dremynt hynt hirfalch, walch osgaith, /Dremrudd prudd preiddiawr, rhwy canwraith; /Do osgeth 2 PM V 1 134 am w_^yr a'i colles callestrigiawl - wisg /A'i osgeth gorfforawl; /O chwanta Efa, efnys hawl, /Ei asen, CBM III 16 214 inllun, /Gwrfawr glyw a glewyd ar-n-un, /Gw_^r osgeth o wisg borfforun; /Ysgodig rhag cardd, cerdd orun osglawg 1 GYC VII 40 40 , /A phawb heb annod yn ei boenau, /A'r cethri osglawg a'r cythraul cornawg /A'r cyrn llymsodlawg ar ei osglog 1 GYC VII 40 85 oer eu cribau, /A chythraul corniog a chethrau osglog, /A chyrn sefydlog ar ei sodlau, /A phob dychymyg osgordd 3 CBM III 16 135 Ei bebyll, ei byll, ei ball coch. /Cochwisg ei osgordd am byrth marmor - mawr, /Mab Gruffudd, graid oro PM V 25 23 r Hoddni, /Yng Nghastell Baldwin, yng Ngheri - osgordd, /Yn Hawrffordd drefgordd dref dyfysgi, /Yn Rhu LlG VII 24 63 m rhi, /Pob cyman ddarogan derfi, /O Bwlffordd osgordd ysgwyd gochi - hydr /Hyd eithaf Cydweli. /Can ga osgryn 1 CBM IV 8 35 Tey_"rnfron Heilyn haelon ddadfer, /Tey_"rnedd osgryn mal Gwyn Gwarther, /Tey_"rnaidd, gw_'raidd, gw_^r osid 1 PM V 8 3 Dduw, yn ddyn y'th enid, /Erglyw fi am funer, osid /'Yng nghaniad o'th rad, o'th rydid. /Na ddos, Hael osod 3 CBM IV 5 62 awr mynw gyfod - i gad, /Mygr fleiniad, flaidd osod, /Angudd urdd orddwy hynod, /Angerdd flawdd anghlaw CBM IV 9 224 ryn, /Gwyrdd wasgar o wisgoedd ceinmyn, /Gwrdd osod, gw_^r gorfod gorfyn. /Gwedi myddw a medd gorewyn / GRh II 28 23 eb - am fudd /Ymfeiddiaw am ateb; /I'th arfod, osod oseb, /I'th arfau ni'th arfaidd neb. /Neb ni orug D osoded 1 CBM IV 18 58 , ni'n lludd ein llesa_"ed, /Ac Ef yn oseb yr osoded /Yn hollawl, meidrawl, hawl huanred. /A roddo i oson 2 CBM III 21 183 ethawd gyson /Traethitor 'y ngherdd, 'y nghain oson; /Gnawd o'm gwawd gorfod yn amryson /Mal pan orfydd PM V 4 31 y wy_^r a gweision. /Gwelais fyrdd o feirdd yn oson /Yn moli Rhodri, rhwyf dragon; /Hwynt cenynt nas ce ostecer 1 EG VI 18 120 sg ton dylysg, dyleinw aber /Dylad anwastad ni ostecer; /Terfynt twrf rhywynt yn rhyw amser /A rhialluo osteg 3 BF VII 47 11 fa glyw glod redeg, /Hylwydd wawr, llawr llary osteg, /Hil doethion, hael tirion teg. /Teg yd gafas gwa DB VI 35 68 nfed ar bymtheg o Faelawr Saesneg /Pan aeth ar osteg i dir Panna. /Dwy ar bymtheg, drwg a wnaeth yn aml GB II 26 133 anrheg - i hael /Cefais-i archafael, caffaf-i osteg /O gyrchu Brefi braint ehedeg, /Dy-m-gordden yn ll ostwng 2 EMRh VI 23 20 fwng - gorwydd; /Gnawd goches rhodwydd, rhuad ostwng. /Gnawd iddaw dreisaw dros pob echwng; /Ni gnawd OC II 14 146 breiddwyd Cawres, taerwres trwy ddir; /Praidd ostwng orflwng a orfolir. /Menestr, na'm diddawl, ni'm d osudd 2 GM I 8 12 cad Ystrad Astrwedd: /Cadarn gywrysedd cedeirn osudd! /Cant a dau yng nghrau, yng nghrai achludd, /Cnud GM I 9 46 arfod aerfab Gruffudd /Rhialluoedd trwch tebed osudd. /Gwaith Aberteifi, terwyngad Owain, /Gwynde_"yrn Oswallt 1 CBM III 3 128 chlyn, /Yng nghyfranc Powys, pobl ddengyn, /Ag Oswallt fab Oswy Aelwyn, /Yn aele ofal amofyn, /Oedd ael Oswy 1 CBM III 3 128 nghyfranc Powys, pobl ddengyn, /Ag Oswallt fab Oswy Aelwyn, /Yn aele ofal amofyn, /Oedd aelaw coel cwyn oswydd 9 LlF1 II 1 55 fa yn dda ddiwenydd, /Ail Osfran gynnan aeswan oswydd, /Aesawr hael orfawr arhawl orfydd; /A'i habad ro MB I 3 102 u weryd ei obennydd /Ni byddai ddiwyth i lwyth oswydd; /Amug a_^'u dragon, udd Mo_^n, meinddydd, /Men y DB VI 24 75 iaw, /Cuall ac arall yn ymguraw, /Ac ar llwyth oswydd gnawd llithiaw - cigfrain /A chaer dew firain yn SB II 24 13 yfaerdaw, /Gwenydd gwrth lawr, gwenydd aesawr, oswydd gwyddaw, /Gwa_^n yn aer-rain, gwy_^r yn aergrain DLlM II 18 33 dorf ar dorf ei gilydd, /Gwelai darf ar dyrfa oswydd. /Ni weled o gred a bedydd - etwa /Ei gynna gyste LlG VII 24 80 hywlydd, - yn hir /Yn amddiffyn tir rhag torf oswydd. /Nid anwiw, nid anhoff gynnydd /(Neud enwawg far PM V 30 8 /Ys gwybuam gam am gamhunben /Gwrth herwddydd oswydd, oes o ia_"en. /Dillyngws Celi, fal cwlwm dolen, PM V 26 73 n rhwysg ei arfau! /Arfawg cymynawg, cymyned - oswydd! /Oes uddudd nid tynged, /Aerwyr sy_^r, syrthiws D-4 VI 20 28 ydr; /Uchuch ei ddydd herwydd hydr, /Isis dydd oswydd oeswydr. /Godrais a laddawdd o lu trychiaid - Llo osymdaith 1 DLlM II 18 4 Dduw, na ddaw ef eilwaith - ym myd, /Ym mydawl osymdaith. /Diofryd Owain, dygn a waith /I unbyn Gwynedd osymud 1 CBM IV 5 134 la_^n, gloywddrud - i'th arwain, /O'th arwfodd osymud, /Medel draws a drais laddud, /Meurig befr bieuoe osymwy 1 GM I 9 22 awg dyfr, dydd neud gawy, /Cathl oar adar awdl osymwy. /Gorfynnig fy mhwyll ym mhell amgant heddiw /Wr o'th 46 PhB VI 12 2 i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a g PhB VI 12 46 i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a g EG VI 18 108 ywelyn, drais erlyn drusiad, /Dros Ddeau angau o'th angad: /Angor mo_^r, y mawr gymynad, /Angawr llawr, EGM I 27 42 cred fu weled Dy weli_"au /Pan yth archollwyd o'th archollau. /Can borth engylion gwylion golau /Nid p PM V 10 14 yn haelder, yn helw, - cerddorion /Yn cerdded o'th arddelw; /Rhwng dwn y gwelwn a gwelw: /Rwyf byd, rh CBM IV 5 134 fi, gleddyf gla_^n, gloywddrud - i'th arwain, /O'th arwfodd osymud, /Medel draws a drais laddud, /Meuri BF VII 46 30 an drugaredd, yn rhad - y Drindawd, /Yn rhydd o'th bechawd ddefawd ddifrad! /Dewrddraig Deheubarth, wa GYC VII 43 43 efawd a dde_^l ataw. /Archwn i'r Ysbryd, Celi, o'th blegyd, /Cyn pridd a gweryd, i'n gwarandaw /A chaff MG VII 34 5 yn, /Balch dywysawg doniawg dyn. /Dyn can wyf o'th blwyf, ni oblygant - fi, /Fihangel, fy mabsant, /A CBM IV 10 19 Deheubarth, /Diheuborth cerddorion, /A'th dwrf o'th darianogion, /A'th dorf o'th de_"yrn feibion. /Aswy CBM IV 10 20 orion, /A'th dwrf o'th darianogion, /A'th dorf o'th de_"yrn feibion. /Aswynaf nawdd hawdd haelonedd - w CBM IV 18 18 draethaf; /Neud milioedd a'th fawl, Fodrydaf, /O'th dorfoedd i'th derfyn uchaf. /Neud mi a fynnwn, fy N PM V 8 7 ydid, /I wrthyf, na mi i wrthyd. /A_^'m parabl o'th ddawn y'm perid, /Parahawd o nebawd ei nid; /I hael PM V 3 12 i'th edrydd, hud wyf i'th edfryd; /Hydrfeirdd o'th edrych hud y_^nt i'th adrawdd. /Erioed dy angar aer CBM IV 18 90 yd Rhoddiad, /Can wyd Athro im na'm hethryad - o'th fan, /O'th faran, o'th fireinwlad; /Na'm diddawl o' CBM IV 18 91 , /Can wyd Athro im na'm hethryad - o'th fan, /O'th faran, o'th fireinwlad; /Na'm diddawl o'th fudd, U ES I 17 53 ad. /Na'm gad i wybraw, heb obryn - dy fa_^r, /O'th fawr eang derfyn; /Glew llawr cenedl fawr Ferfyn, / PM V 22 29 /Nid cywiw a_^ llwfr dwfr Dyfrdonwy. /Ceraist o'th febyd, gwryd Garwy, /Caru bun weddaidd, luniaidd ly ES I 17 30 n Lloegr a llwgr ei gwerin. /Trugaredd a'th fo o'th feinin - gaerwedd /O garu Duw Ddewin! /Llywelyn, hy CBM IV 18 91 thro im na'm hethryad - o'th fan, /O'th faran, o'th fireinwlad; /Na'm diddawl o'th fudd, Udd Echeiniad, CBM IV 18 92 n, /O'th faran, o'th fireinwlad; /Na'm diddawl o'th fudd, Udd Echeiniad, /Na'm gwellyg ym mhlyg ym mhla PM V 26 143 giaw, /Draig Prydain, syll rhagod! /Pan futych o'th fyd, hardd gydfod, /Or bythwn, ni hebwn hebod, /Boe CBM IV 18 19 'th derfyn uchaf. /Neud mi a fynnwn, fy Naf, - o'th ganiad, /O'th gariad y'th gredaf; /Neud cennyd, Cer CBM IV 18 20 af. /Neud mi a fynnwn, fy Naf, - o'th ganiad, /O'th gariad y'th gredaf; /Neud cennyd, Cerddglyd, cynhel PM V 26 65 , gosymerth golau; /Angen yn angen yn angau - o'th gas /A'th gosgordd rhwy gorau. /Rhys Fychan y'i gal PM V 24 28 raul fodawg. /Cefaist elfydden Alaawg - ynial /O'th glau gleddyfal, goed gleddyfawg. /Dy fardd wyf, dy CBM IV 9 113 r moliant, meddiant medd ancwyn. /Llyw Cemais, o'th goddais i'th gw_^yn, /Llew camawn, cymer ei ddifwyn EGM I 27 49 oes byd rhag pyd poenau. /Ymherawdr Greawdr, o'th grau - (bu gwaedlyd) /Godlawd ni byddaf o'th gyfrei EGM I 27 50 , o'th grau - (bu gwaedlyd) /Godlawd ni byddaf o'th gyfreithau. /Gwyn eu byd fynaich fywn eglwysau, /Eg PM V 26 56 fed sy_^r syrthiasant yng nghrau /O'th gynnygn o'th gynefodau. /Rhos difro, Penfro pen faddau - pybl, / PM V 10 51 rin - wythawg, /Du, peithiawg, poeth, ethrin; /O'th gynnygn, gynnogn byddin, /Nid uch wyneb neb no'i li PM V 26 56 dd amau. /Rhifed sy_^r syrthiasant yng nghrau /O'th gynnygn o'th gynefodau. /Rhos difro, Penfro pen fa CBM IV 18 94 wellyg ym mhlyg ym mhlaid dirad, /Na'm gwallaw o'th law gwallus drefad, /Na'm gollwng gan llu du, digar PM V 17 48 ffraw, /Cadarn gad drusiad dreisiaw, /Ced byd, o'th lewyd, i'th law. /Llwyddid it Gymry, Llywarch LlF1 II 2 71 amheuaf. /Ni bo gwaeth eu rhan y rhai eithaf - o'th lyw /No'r rhai a'r dderyw o'r dorf nesaf. /A_^'th w ES I 20 16 lwydd nef a llawr, Gwawr gwerynawl, /Arddelwaf o'th nawdd rhag tawdd tanawl /Eirf gymwy gorddwy angerdd PM V 19 19 gwae ef! /Gwaedd a gwlad neu'th ganlyn, /Peth o'th oed, athwyd wy derfyn /Pymthengwaith, pymthengmlwy EGM I 29 1 Addef nef Neirthiad, o'th rad (boed rhwydd) /Erglyw o'm gweddi, Celi Culwydd; PM V 1 149 ynawl, /Bro gynnydd ar gynnygn breuawl; /Maith o'th rad, heb raid eu heiriawl, /Mythion feirch, ffwyr t PM V 8 4 enid, /Erglyw fi am funer, osid /'Yng nghaniad o'th rad, o'th rydid. /Na ddos, Hael yn helw dy Ddwydid, EGM I 27 2 Dewin gwerthefin gwyrthau, /Dywallaw atan ran o'th radau. /Dyniaddon defnyddiaist i'th oddau, /Dyniawl ES I 17 22 awd o'i farddwawd Ferddin. /Cysul a'th roddaf (o'th rin - wyd gorau, /Wyd gorofn tra merin!): /Ystyrych MeiG I 33 2 een rhieddawg rhwysg rhyferthi, /Rex, rhyngaf o'th rodd rwyddfodd foli, /Rhan eirian arawd draethawd d PM V 8 4 lyw fi am funer, osid /'Yng nghaniad o'th rad, o'th rydid. /Na ddos, Hael yn helw dy Ddwydid, /I wrthyf MG VII 33 63 a ohebych, /Na chudd Dy ddeurudd, diddorych - o'th was, /Gwae neb o'i gas a gese_"ych! /Tro fi, fy Rhw LlF1 II 2 55 yres ormes, trachwres trechaf. /Eryfais dy win o'th wen adaf - ddiwedd; /Eryfaf dy fedd, dy fodd a wnaf o'u 4 GB II 26 247 i frwynen ar frynnau - o nef, /Nefoedd i gadau o'u hanoddau, /Ni syrthai i'r llawr fawr filltirau, /Nam GYC VII 39 26 on! /Nawdd arnaf-i dodaf y dedwyddion, /Nodded o'u parthed a'm perthynon, /Nawdd merthyri Duw, deon - d MG VII 32 38 yna cyrchant cyrch goddeau, /Ac eu manag seren o'u rhag yn rhoi golau; /Caerusalem a chaer Fethlem (nid CBM IV 16 201 gyfoeth gyfan, /Gw_^r a'n gw_^yr, a'n gwarawd o'u rhan /Pymoes byd er bedydd Ieuan. /Gw_^r yng nghred, Owain 111 SB II 23 18 Dygen, rhad digain, /Rhwyf Arfon, Iorferth fab Owain CBM III 14 48 aergreu mawr, yn aergrain, /Ergyd byd bid rhag Owain CBM IV 5 144 in, ar breiddin, ar brain, /Ar fedd o feddgyrn Owain PB VII 4 28 ynaich, branes terrwyn, /Rhwyf gawr, awyddfawr Owain BF VII 49 32 d, braisg borthiad brain, /Aerwalch awyddfalch Owain SB II 24 44 w gwaith gyfeilyw gwaith Gyfeiliawg, /Gwenwlad Owain, a bro Brydain a Brycheiniawg GM I 9 79 i dymyr. /Gwelais yn Rhuddlan ruthr fflam rhag Owain /A chalanedd rhain a rhudd fehyr; /Gwelais yno ym LlF1 II 2 6 Mordaf. /Arwredd a wedd a weinyddaf: /Arwyrain Owain a geinganaf. /Arwymp fy nhrafferth, ar fy ne_^r fy GM I 9 101 iais /[ ] Cheredig bybl ba hyd dulliais? /[ ] Owain a unis fy mryd /[ ]ew hydr hyd ys cefais. /Yn Ystr CBM III 14 1 Owain aer ddilain a ddylif - yng ngawr, /A_^ llafnawr ll GM I 10 19 heb honni - pwy oeddynt, /Prynesynt eu moli. /Owain angerddawl anaw anfedrawl, /Aer wrawl wrhydri; /Ca PB VII 15 23 walch cadarn haearngaen; /Chweddl oer i eurfab Owain /A'i gyfoeth a ddaeth o'i ddwyn DLlM II 18 40 n o lewenydd - bryd /Am bryder yr un dydd, /Am Owain, am ddwyrain ddyrllydd, /Am de_"yrn, am gedyrn gyd OC II 14 11 ed /Y corn yn llaw Rys yn llys llyw ced: /Llys Owain ar braidd yd ryborthed - eirioed, /Porth mil a gly CBM IV 1 32 m ddadwyrain - glyw, /Cerddorion amryw am rodd Owain, /Ar hil cadr Cadell, Hiriell hiriain, /Ar berging CBM IV 5 1 Owain arwyrain, aur wron - Cymry, /Cymre_"ydd orchorddio CBM III 15 33 inllyw Cynllaith, /Achaws fu liaws o'i laith. /Owain arwyrain yr oroedd - ar bawb /O bybyr genheddloedd GM I 9 125 nin, /Dyraith Gwynedd gwyar iddaw. /Pan amwyth Owain aur athrefi Dinbych /Dydd yn ystrad, aesawr dreuli BF VII 52 32 a wnaeth adaw adar - ar gynrain /Fal cigfrain Owain, awydd ddaffar; /Gw_^r fal Cadwallawn, dawn diarch CBM III 16 169 Prydain, /Yn rhith blaidd, blaengar fu Owain. /Owain awyddfawr, argledr torf, twrf gawr, /Angerdd llawr PB VII 4 14 ar, gw_^yth. /Angwyth lew, arglwydd gwythfar, /Owain, borthiad brain, bronddor, /Dragon a folaf-i, naf PB VII 8 6 ech. /Ni thechai ne_^r ffe_^r, ffrawddus, /Mab Owain, bro goelfain brys, /Gwychr lym ddraig ail Maig My GRh II 28 1 Dafydd fab Owain, bwyf un fryd - a_^ thi /I'th ddewrfawr anwylyd, / PB VII 11 17 Dyfed /Ni bai sathr gan ei seithgad. /Cadrfab Owain, cadrfalch gwledd, /Cedeirn wostwng, ruglflwng ry CBM IV 2 32 amgor: /Arwredd Gwynedd gweinidator, /Arwyrain Owain cain cenitor. /Arglwydd a'm cynfaeth, cyn fy hepgo CBM IV 1 28 irw, ar fil frain, /Marchogion Brynaich branes Owain! /Celyrnedd dachwedd, calanedd crain, /Celennig u GM I 8 71 Cymhwyllais Gemais, Gymry ddinas. /Neu'm carws Owain cerddaw yn was: /Gnawd wedy rhyserch rhyseiliaw ca PB VII 1 5 wlad. /Gwledig gwychr, hydrig, gwychnaws - yw Owain, /Cledd lith brain, clod liaws, /O lyw glyw glewdd LlF2 VI 8 1 Clod ysgain Owain, clod ysgain /Ysgwyd ddrud ddylud Ddyliffain. /Clw GRh II 28 47 n, Glywysing - ofal, /Ofynaig Maelgyning, /Mab Owain, coelfain Coeling, /Mawr-rad gwallofiad gwelling. CBM IV 1 10 , yn rhwydd yd fain, /Yn ail air moliant, moli Owain. /Cyfarfu ag Eingl am Degeingl diredd, /Gwaedlaw a OC II 14 116 t. /Dywallaw di'r corn i'r cynifiaid, /Cynawon Owain, cyngrain cydnaid. /Wynt a ddyrllyddant yn lle hon PB VII 13 20 /Hwyl diwyl dyfndref Saesneg, /Hael awydd hil Owain deg. /Oedd teg rwyf, rwysg Oliffer, /Oedd clau dda HF VII 22 3 n, /Dillwng Dy walch terwynfalch tirion, /Dewr Owain, deuruddliw ffion, /Durgoch ba_^r llachar, llawch BF VII 49 1 Dothyw, am Owain doethwawr, - o'i golled, /(Gnawd gollwng deigr hyd DB VI 27 76 gwanar, gwenwynfryd - Prydain, /Am draws w_^yr Owain, drais syberwyd, /Am drueni mawr dwyn gwawr Gwyndy CBM III 17 1 Gwirawd Owain draw dra Digoll - Fynydd, /Mor fynych ei harfoll, GM I 11 65 n, - w_^yr Gruffudd, /Dadannudd angudd angerdd Owain. /Dychyrchws fy llyw, llew mawr mirain, /Dychennis DLlM II 18 5 waith - ym myd, /Ym mydawl osymdaith. /Diofryd Owain, dygn a waith /I unbyn Gwynedd a'u meddfaith. /Nid CBM IV 6 123 r, Echdor go_^r goelfain, /Uchelfar, uchelfab Owain. /Echrys pa_^r llachar lluch gyfwyrain - gawr, /Ll MB I 3 145 ydd, /Canawon mordai, mynogi rhydd. /Dyddwyreo Owain, Eingl ddiduddydd, /Enillawd llyw ystre lle ei gil GM I 9 37 dd Gwent gwyllt i'm crybwyllaid. /Gwelais rhag Owain Eingl yn addoed, /Ac o du Rhibyll rhebydd yng ngra LlF1 II 3 53 nawdd. /Nawdd Duw yn awch cylch, calchdo_"ed - Owain, /Eirchion cain awch canrhed; /Erchwch i'm pair, c GM I 8 60 decaf o dey_"rnedd Prydain /A they_"rnaf, cain Owain eurwas. /Arddwyrews fy nhad ei fraisg frenhindad, BF VII 54 17 haledi - blwng, /Ni edynt ystwng Ystrad Tywi. /Owain fab Gruffudd, fudd fynogi, /Awyddawg farchawg, fei BF VII 49 6 /Mawr a dristyd byd bod hir orchudd - oer /Ar Owain fab Gruffudd, /Nef neud ethyw llyw llafnrudd, /Ne BF VII 48 35 eirdd oedd ei filfeirdd, foliant iddaw. /Hardd Owain firain, fa_^r luchiaw - yng nghad, /Haelfab rhad, BF VII 55 6 /Dafydd ab Gruffudd, grym gythrudd gryd, /Fab Owain firain, fawr syberwyd, /Fab Madawg fynawg, fenwyd SB II 22 42 oed mab Gruffudd, /Geleurudd, galarddig, /Dwyn Owain fry, coelfain ceinmyg /Dygant graig, aerddraig ar PB VII 13 14 awg, rywawg Ros wrthrych, /Fu fy rhwyf, rhwysg Owain Frych; /Un o'i derfynau (dorf lewych - ysbys) /Ysb PM V 24 18 g, /Tey_"rnfab Iorwerth berth, byddinawg, /Fab Owain fur prain, preiddrwyf enwawg. /Gorau wyd, gorwyd a CBM III 20 34 irdd huysgwn, huysgain - a fydd /Am feddwl mab Owain, /Gawr falch rhag preiddwalch Prydain, /Gawr fawr PB VII 1 29 ilesg wrth esgar. /Hyddysg i esgar esgudfryd - Owain, /Gwawr Llundain, llew yng ngryd, /Hydorf walch, h PB VII 1 21 ron Eryri. /Eryr eurdreth my_^r, aerdranc - yw Owain, /Gweilch goelfain gwalch gyfranc, /Drud yn arfau CBM IV 1 52 fagwyr fain, /Gwelais barau rhudd rhag rhuthr Owain; /Gwelais ar Saeson trychion, truain, /Tru ddydd d GM I 9 47 rwch tebed osudd. /Gwaith Aberteifi, terwyngad Owain, /Gwynde_"yrn Prydain, priodawr udd; /Go-rys-ymedd BF VII 48 20 orferth cannerth, cain wallaw - rheufedd, /Hil Owain Gwynedd, haelon gwynaw, /Hil gwrawl breiniawl bren CBM IV 4 14 ant, /Amgen ffyrdd o'i gyrdd yd gerddant, /Am Owain Gwynedd yd gwynant! /Mur moreb dau wyneb Dyfnant, BF VII 48 9 d eddyw, /Angadr yw fy myw fy mod hebddaw. /Am Owain gyfrgain (gyfrglod iddaw), /Am aerwalch haelfalch, OC II 14 144 welud di galchdo_"ed - cyngrain /Yng nghylchyn Owain, gylchwy enwir. /Pan breiddwyd Cawres, taerwres tr CBM III 17 25 ryr, /Am Hafren hyfryd gwe_^n gwy_^r. /Ar llaw Owain hael, hawl ddilyn, - gwrfalch, /Y mae gorfwlch eur OC II 15 33 arfawg, Arfon /A dywed ein dyfod Fo_^n. /Teulu Owain hael hawl ddiolaith - Lloegr, /Lluosawg am anrhai GM I 9 17 r lleferydd gwa_^r gwyry edde_"in, /Ac ar lles Owain hael hual dilin /Dychysgogan, Lloegr, rhag fy lla CBM III 16 245 Ta_^l tra tha_^l, tranial tra chaled! /Yn llys Owain hael, huanred - ei wir, /Hydr ei ddir a'i ddaered, HF VII 23 19 Gw_^r dileddf, prifddeddf Pryderi. /Gw_^r oedd Owain hael ni wna_^i holi - mach, /Gw_^r nid oedd lyfra OC II 14 32 yn, /Dragon Arwystli, arwystl terfyn, /Dragon Owain hael o hil Cynfyn, /Dragon a'i dechrau ac niw dych PB VII 10 6 /Yn lliw gwyar ba_^r beirfeddu - Prydain, /Hil Owain, hawl fynnu, /Pob gwlad barawd gad gyrchu /A ddifa CBM III 5 67 erging Cynferching cyn no'i fyned: /Gwedy hael Owain, hawl orddifed, /Hwyl ddiw_^yl, ddiofn am ei drefr HF VII 22 14 Lleon. /Difro wyf heb rwyf, heb roddion, /Heb Owain, hebawg cynreinon, /Diarswyd ysgwyd, ysgyrion - y GM I 9 138 ddwyn yfais-i fedd a'i fenestri o aur /Yn llys Owain hir hy_"wr ddlidau. /Dy-m-gwallofied ei win o'i we GM I 9 160 ' /A minnau a'm cyhudd heb gywilydd /Ef ydoedd Owain hir, hywystl bedydd! /Ac a'm dawl o fun fenwawl dd GM I 9 104 d ys cefais. /Yn Ystrad Meurig mygr y gwelais /Owain huysgwr, gwrdd ei efrais. /Gwaith [ ] ystofysid cy DLlM II 18 52 wyf, hynefydd - galar /Yn afar, yn ofydd, /Cof Owain i'm calon yd fydd, /Difuner ucher ac echwydd LlF1 II 3 9 lwyf Fechain /Er delw aur, deulu Owain. /Teulu Owain, lain llonyddwch - i'm cerdd, /I'm cynnelw yd fydd CBM III 17 17 r yw hagen, /A thraw y daw a_^ Dygen. /Gwirawd Owain llary (llachar - ei derfysg /Ar derfyn ei esgar) / CBM III 17 13 , /Yn llaw llew cad, cyrn llad llawn. /Gwirawd Owain llary, llawen - yd roddir /Yn y tir tu Hafren, /A OC II 15 1 Teulu Owain llary, lluoedd anhun - trais /Yn eu traws arofun: PC II 21 15 nerth gwy_^r, eryr aerfa, /Llas Hywel wyn fab Owain, /Llas gw_^r mirain uch morfa. /Llas gyda Hywel, h CBM III 15 1 Llaith Owain llith brain breiddfrys - ei faran, /Afarwy Aedd fa CBM III 13 5 , /Llyw anaw, llafn eurllaw aerllaith, /Llary Owain, Lloegr ddilain ddilaith, /Llid ysgwn, ysgwyd pede CBM III 16 40 ewenydd preiddwyr, preiddwr iawn, /Lleithigawg Owain, llwyth ogawn, /Lleithgar llym, grym gryd, lleiddi LlF1 II 3 21 arglwydd. /Galwaf-i Dduw Arglwydd am arglais - Owain, /Llyw coelfain, Coeling drais: /Heddwch im am a g CBM IV 5 96 ddawr, /Mab i Owain prain preiddiawr, /W_^yr i Owain madiain, mawr. /Llas Rhys rhuthr efnys, afneued - CBM IV 4 213 Menai, /Gwlydd elfydd, elwais ohonai; /Tra fu Owain mawr a'i meddai /Medd a gwin ein gwirawd fyddai. / LlF2 VI 7 20 dym feirdd heirddion, haelon hwylfrys, /Am hil Owain mawr, mae a'i dengys? /Handwyt, Lywelyn, lwrw ddie PB VII 9 10 gar. /Ca_^r gymell, treiddbell trethoedd, /Mab Owain, mawrdwrf arraedd, /Llyw glyw glew yn ymorchwydd / SB II 22 15 canwaith, /Am borthi galar nwy golaith. /Gwedi Owain Mo_^n mor ddiobaith - cyrdd, /Cerddorion mor y_^nt SB II 23 4 rhyhydr ei ysgain, /Chweddl agarw marw mawrfab Owain /O newydd yn Nehau a Dwyrain, /Yn ormodd, yn armes CBM III 16 168 dragon Prydain, /Yn rhith blaidd, blaengar fu Owain. /Owain awyddfawr, argledr torf, twrf gawr, /Anger CBM III 16 15 trochiad! /Dychanaf i'm naf, i'm neirthiad, - Owain, /Pair Prydain, praidd gyrchiad, /Braisg ei dorf a PB VII 5 3 ymry - neud marw, /Mawr a chweddl a'm deffry, /Owain prain neud pridd wely, /Arfod fygr, aerwalch hydr CBM IV 5 95 wanar, /Llary llachar, llawch cerddawr, /Mab i Owain prain preiddiawr, /W_^yr i Owain madiain, mawr. / PB VII 11 14 trosti. /Trosti er treistwyn gwendud /Aeth mab Owain prain, prifglod; /Ni bu le ar lawr Dyfed /Ni bai s DB VI 29 12 drfab Rhys, yn Rhos a_^'i ffaglau; /Gwelsam-ni Owain prain, prudd ei ddoniau, /Doniawg fab Gruffudd, be DB VI 31 6 lion. /Hwy hwyliesynt gynt hyd Gaerlli_"on, /O Owain Prydain briodorion, /Lleiddiaid, gadfleiniaid o fl CBM III 21 67 eloni, /Medel glyw glewdraws, maws mynogi; /Am Owain Prydain, Pryderi - hafal, /Prenial ymddial ymddiod PB VII 4 5 dudfaith deg, /Tey_"rnas ddinas ddinag. /Dinag Owain, ruddlain lafn, /Doeth id i'th wlad, leiddiad leif PB VII 4 1 Owain ruddlain, rodd edmyg, /Ged ysgain, gad ddiysgog, / OC II 15 57 udd hyddwain, /Dywed ein dyfod Fechain. /Teulu Owain rwyf, rhwystrasam - wladoedd: /Poed gwlad nef ein LlF1 II 3 8 /Na daly nad elwyf Fechain /Er delw aur, deulu Owain. /Teulu Owain, lain llonyddwch - i'm cerdd, /I'm c GM I 8 29 n teithi; /Teithi_"awg Prydain, twyth afrdwyth Owain /Tey_"rnain ni grain, ni grawn re_"i. /Tair lleng PB VII 5 22 teg eurbost reg, rwyf addas - Prydain, /Traws Owain, trais leas, /Oedd aergwyn, oedd oergwyn was, /Oe GM I 11 44 foedd eurdorchoedd am eurdorchawg. /Tey_"rnfab Owain, tremyniad trais hir, /Trech treulir a'i ddir yn PB VII 5 17 _^yn /Difa gwalch tyrfa terrwyn. /Oedd terrwyn Owain, tyrfa reg - eurfudd, /Cyn oerfedd gyhydreg, /Oedd CBM IV 4 95 ig, llurig llu aergrain, /Urddws Duw diwyrnawd Owain, /Urddawl ben, priawdnen Prydain. /Mal Gwaith Arde GM I 8 3 hil Gruffudd, /O adian Cynan, Cynwydiawn udd. /Owain yd elwir arglwydd hywydd hir, /Ef am dir yn wir yn CBM IV 4 109 rfawr wriawr goradain, /Yng ngwrial yng ngwryd Owain, /Yng ngorun, aergun argyfrain. /Yn aergad yn Argo GM I 9 71 wed a [ ] /Llwybrynt, llenwynt [ ] /[ ]gynnwys Owain yn arg [ ] /[ ]liais o'r gyfergyr /Cr[ ] yn ehegyr DLlM II 18 30 dedwydd, /Mi a_^ Duw diau gerennydd. /A welai Owain yn lluydd - yn Lloegr /Yn llosgi ei threfydd, /Gwe CBM III 16 219 grud wlydd ar wledd ym Melltun. /Ys gnawd rhag Owain ysgafael i frain, /Ysgafaeth i faidd cun /Ar ysgwy EG VI 18 35 ddiesgus esgar ddilain, /Esgynnu ar llu ar lle Owain, /Ysgymod gorfod gwrfalch am brain, /Ysgymyn gwerl ow_^y 1 CBM III 16 66 ced cedernid fwyfwy, /Gwesti cyrdd ceiriadawg ow_^y. /Gwesti gwystyl grau a gwystyl Dehau, /Gwesti cra Pa 23 GYC VII 36 72 hyd atat Ti, Dduw, na ddaw - mo_^r tros dir! /Pa beth y'n gedir i ohiriaw? /Nid oes le y cyrcher rhag GYC VII 41 14 t, rhag a glywant o glefydiau /Bryder ddiriaw, pa bryd y daw eu dwyn wyntau, /Ac nad gwell barn eurgle HOG II 11 10 o foliant, /Ni'm gwna poen rwyddiant boddiant, pa dras! /Ton a galon hon, hoed a gafas /Er twf main ria PM V 21 19 n, /Ef golofn tey_"rnas, /Anaw Pedr a'i nawdd, pa dras /Y gallwn fal y gallas? /Gallas arglwyddwas, aer OC II 15 4 u traws arofun: /Ffyrdd cyrdd cyfeddau dduun, /Pa ffordd ydd awn-ni o Ffordun? /Dos, was, yn ebrwydd he PhB VI 12 4 o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf? /Arnaf cymeraf cymhenfrys - a PhB VI 12 48 o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf DB VI 33 24 /Calan Mai, calon a dorrir /(Cof anwar galar, pa gelir?) /Pan ddangoser gwy_^r eryr eurdir, /Nad y gw PhB VI 12 1 Pa gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o PhB VI 12 45 wygaf, honnaf hynny, /Difwyn a gymer Duw fry. /Pa gese_"i-di fi, fodrydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o CBM III 21 186 Lleu yn llyfr canon; /Canaf yn esgud, ys gwn pa ho_^n, /As gwddant ein dysg ein disgyblon! /Gwedi Cad PM V 4 33 odri, rhwyf dragon; /Hwynt cenynt nas ce_"ynt: pa ho_^n /Y ceblynt o'r cwbl anddeddfon? /Ef yn fawr, yn DB VI 29 112 f. /Cyd a_^ dragon byd o byddaf, /Trugar hael, pa hwyl a ddygaf? /Am ddwyn draig dragon nas gwelaf /Drw LlF2 VI 10 34 myrth arf ni gymer - benyd /Can ni w_^yr ennyd pa hyd ater. /Ni mad erlyn dyn dim ehofnder /O gadwent p HOG II 7 18 wydd. /Peddestrig iolydd, a'm bydd-i eilwydd? /Pa hyd y'th iolaf? Saf rhag dy swydd. /Adwyf-i yn anfedr CBM III 5 134 weddaidd yn hydraidd hir, /Peddestrig iolydd, pa hyd y'th iolir LlF1 II 2 46 /Py arglwydd gwladlwydd y gwledychaf - iddaw? /Pa law dros anaw ydd aswynaf? /O chaffaf ddewis hyd y gw LlLl II 16 4 rhuddaw haearngaen) /Pa was a wisg y lasgaen? /Pa walch yw y balch o'r blaen? /Lleisiawn wyrennig o ran LlLl II 16 3 ni bu raen - gan rai /Cyn rhuddaw haearngaen) /Pa was a wisg y lasgaen? /Pa walch yw y balch o'r blaen? CBM IV 4 217 len letbai), /Gwedi gwawr cadfawr a'i cadwai /Pa wladwr, arwr ar wyndai, /Pa wledig a wledych arnai? / CBM IV 4 218 adfawr a'i cadwai /Pa wladwr, arwr ar wyndai, /Pa wledig a wledych arnai? /Gwledychws ar wlad, ar wledd LlG VII 27 47 el, /Och faith, byth bellach ni ddychwel; /Och pa wneir? Och Feir! Och Fihangel! /Och hyd atad, Duw, er GM I 9 158 , /Ac wrthyf cyferchynt, `O deyrnedd Prydain /Pa wron heilin haelaf ysydd?' /A minnau a'm cyhudd heb g Pab 2 MeiG I 32 20 Tad, Ef yw'r mad mwyaf, /Ef yw'r Mab, Ef yw'r Pab pennaf, /Ef yn Ysbryd Gla_^n gloywaf - Ei ddefnydd, MG VII 32 62 , deilwng wleddau, /Pan aned Mab, Arglwydd pob pab, popeth biau, /O arglwyddes a wna ein lles, a'n llu pabir 1 DB VI 33 31 yfed, neb ni edir. /Neud rhygwyn terrwyn tyrfa pabir, /Neud rhai am Ruffudd a ddyhuddir, /Neud rhawch e Pabo 3 PM V 23 107 , ni lwydd ei abo; /Caerlleon, llyw Mo_^n mwyn Pabo - a'th ddug, /Ef a'th ddwg yng ngodo; /Llywelyn, ef LlG VII 25 58 raig yn deffro, /Greddfawl hawl, hwyl gynnydd Pabo; /Gruffudd ged ddiludd a ddalio - Powys, /Gwrddfar BF VII 56 26 y mae argae ar Gymro - dinam, /Deddf Dunawd ap Pabo, /Llafn llidiawgddur cur cyffro, /Llew prudd neud Pader 3 GYC VII 40 72 Saith Bechod, anghlod anghlau, /Saith Weddi'r Pader, arfer orau. /Pan ddoeth un Mab Duw ar o_^l diodda GYC VII 40 26 rifwyd byd (nid gwy_^d na gau), /Saith weddi'r Pader arfer orau, /Saith rad mad, medrwyf ei ddechrau, / LlF2 VI 10 22 sber - a phylgaint /Ymioli a_^ saint a_^ saith Pader. /Pedr wyn a'n gwrthfyn gwrth yr yngder: /Ys ti a Padrig 3 GB II 26 38 thi_"awg /Tra e_^l yn erbyn, er parch fodawg, /Padrig a'i luoedd yn lluosawg, /Ac ef a'n gwrthfyn wrth GB II 26 238 u: /Cerddasant gan wynt ar hynt angau. /Edewis Padrig drwy ddig ddagrau /Llonaid Llech Lafar hygar, hyg SB II 24 36 ent, torf gymrwynawg; /Pedwerydd digoedd Iarll Padrig rhag pedryddawg; /Pumed, Iarll Cla_^r rhag gwalch paddiw 1 GM I 9 31 muner (nid mawr imi fy ngofwy!). /Gwyn ei fyd paddiw, Duw, yd rangwy /Rhieinged rhwych wyry wared lywy Paham 4 PhB VI 12 3 drydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti ar PhB VI 12 47 drydaf - creugar? /Croywgoch gwayw o'th adaf. /Paham, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti ar LlF1 II 2 35 fwyaf. /Dothwyf eithr Gwynedd, a rhyfeddaf - paham, /Heb ddigoni cam, heb nam arnaf. /Dygyrchais-i Po D-5 VI 36 39 - ynghyd /Ei fod yn y byd hyd hirhoeddledd. /Paham nad edrych tlawd yn ei dlodedd /Mor fydd hoeddl eg pahyr 1 GM I 9 89 or pwyllad fyfyr. /Pell nad hunawg gwen (gogwn pahyr!) /Pan ddyfrig trawd blawd blaen efellgyr. /Bid ew Pai 4 PhB VI 14 9 naeth /Ac atoeth etwaeth na'm gwaeth wne_"id. /Pai achwir folawd y dylifed ffosawd /Dyrllyddiwn-i wiraw GYC VII 37 1 Pai byw fy llyw, llew fflamddur, /Ysgwyd friwgalch, fal GRh II 29 1 Pai prynwn seithbwn sathrgrug - i'th oddau, /Pedolau pwy HF VII 23 10 holli, /Gw_^r yn rhwym gan rwyf Eryri, /Gw_^r, pai rhydd, fal Rhun fab Beli, /Gw_^r ni adai Loegr i los paid 1 MG VII 33 29 on borthorion a berthynych. /Tithau, yr enaid, paid! Na'm pytych, /Tro o ffyrdd didro hyd tra'i ceffych pair 29 DB VI 35 87 i rwyf Mo_^n, rhy'u mynycha! /Yr Un Gw_^r a'n pair a'n gweithred a'n gair, /Can eiriawl diwair Fair fe EW VI 2 2 ey_"rnllyw tey_"rnllaw - Fadawg, /Pa_^r enwawg pair anaw; /Tey_"rnedd de_"yrn ganllaw, /Tey_"rnas, adda LlF1 II 3 42 y dydd y doeth Mair - yn wyry /I wared am ein Pair. /Archaf it ateb diwair, /Eryr ongyr, er Ungair. /E LlF1 II 3 55 ain, /Eirchion cain awch canrhed; /Erchwch i'm pair, can air, ced; /Archaf i udd naf, nodded. /Archaf i D-4 VI 20 59 - eraill /Ar allt mo_^r a'i ogerdd, /Pebyllfa pair cyfa cerdd, /Pennal dir engir angerdd. /Engiriawl r CBM III 3 177 d perhe_"yd, /Pe_^r foliant esborthant esbyd, /Pair cyfraith, cyfrwydd y'n cyfyd, /Cyfoeth Duw a'n dug CBM IV 6 282 w lwrw lid anwar) /Bwyd adar o'i adaf. /O foli pair deon pyr dawaf? /O ddo_^r co_^r Coeling cynnelwaf. GM I 7 74 yfarad. /O ben Pumlumon hyd borth Caer Lleon, /Pair dragon, draig furthiad, /O Fangor fangeibr oleuad / CBM IV 16 199 danan /Trugaredd cyn meuedd mablan. /Gw_^r a'n pair, ein Peryf clodfan, /Gw_^r gwychddoeth, gwych gyfoe CBM IV 4 262 nhrymder, /Prain Prydain, preiddwyr ehofnder, /Pair enwair, enwawg yng nglewder, /Pa_^r anwar, anwas yn CBM IV 7 8 iad yng nghadlan, /Perchennawg parchus lumyn, /Pair glyw, periglus unben. /Unben dawn amgen ni ddiw, /U CBM III 13 8 lyw glewdraws, maws meddfaith, /Pa_^r greulyd, pair gwryd, gw_^r rhaith, /Pedrydawg, pwyllawg, pwyll go LlF1 II 1 25 _^r a gorwydd a gwrdd lanwed: /Allawr Fair o'r Pair, hygrair hygred; /Allawr Bedr i'w fedr yd yr foled; PM V 23 5 n diwedd gyfyngwedd gyfar. /Crist fab Mair a'm pair o'm pedwar - defnydd /Dofn awen ddiarchar. /Crist f CBM III 16 225 wn oedd ysgwn /Ysgwyd (twn ta_^l) Rugun. /Taer pair pa_^r llachar, Lloegr ddiwael, /Tarf luddiaw, torf ES I 19 7 dd oedd ef yng ngherthrwydd. /Neud araf hywyl, pair parodrwydd, /Pur wohen diben dibechrwydd. /Cyn tewi CBM III 1 7 wledych wy_^r wledig arnan. /Perging cyniwair, pair pedrydan, /Pedrydawg Fadawg, farchawg midlan: /Fy m CBM III 24 58 d o'i adaf, cyn no'i adaw, /Parau post enwair, pair pedrylaw, /Pedryliw ei lafn i ladd rhagddaw, /Pedry LlF1 II 2 32 /Credadun gatgun orun wraf, /Cred fy ngair o'm pair; perid ataf. /Parawd fy nhraethawd; nis gnawd drae BF VII 44 5 dri. /Oedd tringar ein ca_^r, cof newydd - a'n pair /Perygl hiraeth peunydd, /Oedd cwyn dwyn difefl Dda GYC VII 41 43 gweinau, /Gwenwyn adnair, gwedd anghywair mywn pair poenau, /Ac eu cronni i'u hir goethi, gwaeth nog a CBM III 16 16 d! /Dychanaf i'm naf, i'm neirthiad, - Owain, /Pair Prydain, praidd gyrchiad, /Braisg ei dorf am gorf a CBM IV 9 130 is nef, /Pa_^r eurglawr, erglyw fy marddlef, /Pair Prydain, profwn yn nhangnef. /Tangnefedd amnawdd am PM V 11 4 , neus gwddawch, /Periglew glew a glywsawch, /Pair Prydain pryd nad oedd rhawch. /Rhychwynant anant an PM V 26 3 t Celi, colofn tangnefedd, /Crist fab Mair a'm pair pur fonedd - synnwyr /Cyn syniaw enwiredd; /Caranna PB VII 6 30 ug. /Dug angau'r gorau, gorug codded - bron, /Pair rhoddion, pa_^r rhudded, /Penial beirdd, llawr, cei CBM IV 16 15 Arglwydd uffern, wern Wanar. /Rhychyrchant un Pair, tair trydar, /Cynaddledd ceneddloedd amhar, /Llu b PM V 1 21 - Cymry: /Oedd cymrwyn eu delwad. /Pan ddofes pair trachwres trochiad /Pa_^r trwy fa_^r, trwy fyrdd ys PM V 19 9 /Ysgwyd ball guall Guhelyn. /Gair fy ngair o'r pair yn perthyn - ar bawb /O bobloedd dyffestin, /Mau au paisg 1 PB VII 15 13 mawrglwyf golled. /Collais-i Rys, colled ni'm paisg, /Fab Llywelyn, llew aerffysg, /Gw_^r a'm parchai, paith 1 D-4 VI 20 53 r na chaer na chastell. /Pedwar castell poeth, paith rhyfyg - ystwng, /I am Ystrad Meuryg; /Clwyfuswydd Paladrgoch 1 CBM III 16 48 wynnawn, /Pa_^r odrudd, parawd fudd foddlawn, /Paladrgoch, paladur estrawn! /Gwnaeth gw_^r gwryd fan (g paladur 1 CBM III 16 48 _^r odrudd, parawd fudd foddlawn, /Paladrgoch, paladur estrawn! /Gwnaeth gw_^r gwryd fan (gwrfalch yng palfawd 1 GB II 26 23 , /A gwest yn Efrai, gwst diamraint, /A goddef palfawd, dyrnawd tramaint, /I gan forwyn ddifwyn, ddiwyl pali 3 HF VII 23 38 ragon, beryfon borthi, /Draig arfau, pebyllau pali HOG II 10 9 l Arfon, yn Eryri, /Ni ddirper pebyll, ni syll pali, /Neb, a rwy garwy, yn fwy no hi. /Pei chwaerei ei MG VII 32 15 , /A sopen wair yn lle cadair i'n Llyw cadau; /Pali ny myn, nid uriael gwyn ei ginhynnau, /Yn lle synda Pall 6 CBM III 3 96 remyn trwy ddir /Periglus pellus pell ddygir: /Pall arnaw pwyllaf y dognir, /Preswylgoll drwydoll engir CBM III 5 22 /Gorfynnawg drythyll, gorwyth iolwyf /Gorddawg pall eurawg pell nas gwelwyf. /Gorfelyn, called, colledi CBM III 5 129 ceinmygir, /Anwar fy lluchfar oni'm llochir; /Pall gwylfan gwylain, gwylfalch wrth gerddawr, /O ruddau GM I 14 96 ni o'r naid y'n rhyddoded /Yn rhygnawd pechawd pall gynired, /Rhag ein twyllaw byth o beth hybred /I go HOG II 6 53 /Gwenlli_"ant lliw hafin. /Ail yw'r llall o'r pall, pell fy min /I wrthi, i am orthorch eurin: /Gweirf EGM I 29 26 n pob gorllwyn pan ddyorllwydd, /Addfwyn arall pall pwyllaw eilwydd! /Addfwyn medd a gwledd gwledig hyl Pallas 1 PM V 18 8 y ddyn, llwyr ddias - galon, /Gw_^yl hydwf fal Pallas, /Buost mab, arab arfau dras, /Drud cadau, draig pallu 1 CBM III 11 14 au. /Cynyddws Powys perfoliant - er pell, /Nid pallu yr ddigonsant, /Dragon dwfn, defawd a gadwant, /Dr Pam 4 DB VI 24 49 ryluniaw - gau, /Ac angau ddiau ddyfod iddaw: /Pam na cha_^r mab dyn Dduw a'i geisiaw? /Pam na chynnydd DB VI 24 50 aw: /Pam na cha_^r mab dyn Dduw a'i geisiaw? /Pam na chynnydd ef nef yn ei eiddiaw? /Od a_^, ni wyrthi HF VII 23 33 cyfodi, /Gan holl ddiffryd byd o'i bum weli, /Pam na faddau brawd i brofi - arall? /A fydd wrth ddeall GYC VII 41 11 /Nid oes, Frenin, De_"ws domin, dimyn eisau. /Pam nad ystyry parch swyddwyr, perchen swyddau, /Nad a_^ pan 241 HOG II 13 1 Pan uchel uched, pan achubed - Ffrainc, /Pan Ffaraon ffo_"ed, /Pan fu yrf CBM III 30 10 _^r a'i gwnaeth yn ddyn, yn ddelw - boenedig, /Pan adug Dygynnelw; /Can Dduw ni bo cwyn ddielw /Cuddfe DB VI 35 68 a wystla; /Unfed ar bymtheg o Faelawr Saesneg /Pan aeth ar osteg i dir Panna. /Dwy ar bymtheg, drwg a w CBM III 3 117 gychwyn, /Trais wenwyn terrwyn, torf erchwyn. /Pan aeth gw_^r, gormes ufelyn, /Gwaith Gogwy, gwythgad y BF VII 54 32 /Gwawr aruthr gwychruthr am gochi - eurgledd /Pan aeth gwy_^r Gwynedd tuedd Teifi. /Dreigiau rhwyg arf GB II 26 240 ig ddagrau /Llonaid Llech Lafar hygar, hyglau /Pan aeth Iwerddon, ei wyrth yntau, /Ac eingyl rhagddaw, PB VII 12 3 Faredudd falch daith, /Oedd aerddraig pennaig pan aeth, /Oedd agro Penfro pan ddoeth. /Doethbrudd Fare ES I 15 23 s diredd Catraeth. /Rhoddiad mad i'm pryd oedd pan aeth, /Rhoddi seirch a meirch marchogaeth. /Echwng CBM IV 8 45 ucher /Yn seithnaid awyr, yn seithwyr se_^r. /Pan aeth sarff cadlan Saint clodfan Cle_^r /Cleddyfau co GYC VII 40 32 'i enau. /Ystyrient pum oes byd yn fodfaddau, /Pan aeth un Mab Duw, y dydd gorau, /I ddrws porth uffern PM V 23 39 , /O'r milwyr a mil yng ngharchar. /Porthathwy pan aethom i ar /Meirch mordwy uwch mawrdwrf toniar, /Oe CBM IV 8 27 mddengys Rhys yn rhacter. /Rhactwll ei gylchwy pan amgylcher - brwydr, /Nid bradawg arglwydd yn yd glyw MG VII 33 56 r awr ydd elych - o'r cnawd: /Na fydd amharawd pan amherych. /Gwaed Iesu a fu, gwaed cu cwynych, /Gwir PM V 1 117 yn ffaeth pob sarrug. /Gw_^r gorfawr, gorflwng pan amug /Gwy_^r gystwy gwrdd gastell y Rhug. /Ef gwnae CBM IV 4 125 anfedredd - ar wy_^r /Ar weryd Maes Carnedd. /Pan amug Tegeingl, teg rysedd, /Rhysfa cad Cadelling fon CBM IV 8 49 ymddiffer - gwlad /Nid ef gwledig a orsafer. /Pan amug te_"yrn Teifi Aber /Nid abar y gwnaeth, nid sae GM I 9 125 i giniaw dynin, /Dyraith Gwynedd gwyar iddaw. /Pan amwyth Owain aur athrefi Dinbych /Dydd yn ystrad, ae GM I 9 78 ehyr. /Gwelais angerdd rhi rhag Craig Gwyddyr /Pan amwyth udd Mo_^n maws o'i dymyr. /Gwelais yn Rhuddla D-5 VI 36 13 asen gyd a_^ Iosedd, /Y gorau Rhiau rhinwedd - pan aned /A ddoeth i wared i laweredd. /Cyn bai Mab i'n MG VII 32 62 u! /Bendigedig yw'r Nadolig, deilwng wleddau, /Pan aned Mab, Arglwydd pob pab, popeth biau, /O arglwydd CBM III 5 47 teg rhag ton nawfed. /Nawfed ran i'm poen, er pan aned, /Nis rhyborthes neb, na'i thebyced! /Ni rhifaf CBM IV 6 67 gyfrwys, /Annhywallt ei lys o liaws eirchiaid /Pan archant ei emys. /Emys ffraeth yn ffrwynfawr a'm daw CBM IV 18 55 lwydd nef, tangnef tynged, /A'n dug o gyfrgoll pan archolled; /Ac Ef dwyre in, ac ef daered - Ei fudd, CBM IV 6 175 edd gyhuddir, /Pan gychwyn arfau, pan gochir, /Pan arfaidd, pan braidd, pan brofir, /Pan wne_^l budduga CBM IV 6 58 foliant ysbys, /Arfoloch dragon, draig efnys. /Pan arfrwydr arfrys arlwy blys - bleiddiawr /A gwaywawr OC II 14 113 uffudd, grym darogant. /Neud oedd gochwys pawb pan atgorsant; /Neud oedd lawn o haul Hirfryn a phant. / PM V 11 35 ysb, /Llawer osb nad ydwyd, /Ethynt feirdd, er pan athwyd, /Heb aur seirch, heb feirch, heb fwyd. /Bwyd GM I 14 65 ugaredd cyn mi trangwyf; /Ac a'm gwne_^l Peryf pan beriglwyf /Perffaith waith ofeg a deg dalwyf. /Teily CBM IV 16 216 e allan. /Gwedi celennig, wedi Calan - berth /Pan borther glyw am ban, /Wedi serch a seirch, meirch me CBM IV 6 227 einon, /Ymddifustlai lew ar lan Aeron - berth /Pan borthes eryron. /Rhydirwy dyrawr ei holion, /Rhydyla CBM IV 6 175 /Pan gychwyn arfau, pan gochir, /Pan arfaidd, pan braidd, pan brofir, /Pan wne_^l buddugawl beddau ir GB II 26 244 Mynyw i Ddewi /Cyn geni ein rhi enrhyfeddau; /Pan bregethwys hael bregeth orau, /Fal corn yd glywid, g OC II 14 145 cyngrain /Yng nghylchyn Owain, gylchwy enwir. /Pan breiddwyd Cawres, taerwres trwy ddir; /Praidd ostwng PM V 26 110 Samswn (gwyddgwn gogoned - achaws) /Ac Echdor, pan brofed; /Ac o'r pryd y profaf nad ffled /Na'th adws DB VI 24 59 Geidiaw. /Gnawd fod cyfranc rhwydd rhagddaw - pan brofed, /A'i glywed ar lled hyd yn Llydaw. /Gnawd fo CBM III 26 31 lli a roddi rif se_^r. /Gwaethl edlid o'm bron pan brofer - cynrain, /Er cynran y'i doter: /Gwasgawd gw CBM III 21 180 Din Eithon, /Priodawr clodfawr Clud ac Aeron. /Pan brofer traethawd traethaduryon - call, /Nid colledig CBM IV 6 175 n arfau, pan gochir, /Pan arfaidd, pan braidd, pan brofir, /Pan wne_^l buddugawl beddau ir - fochfoch, CBM IV 16 159 wydd llonydd llawddadwy; /Mor atreg pob chweg pan chwerwy, /Mor addfwyn difwyn digonwy. /Crist Culwydd GYC VII 38 36 edd yn dwn pan geiser, /Lledr y grudd, yn grin pan deimler, /Llwm ei groen, crinfrych, ysgeler, /Lle rh CBM IV 3 38 as Eithiniawn! /Crynai []yf a chwr ysgwydawr /Pan dorres []wr Mebwyniawn, /Crynai ys[]n is Gwenffynnaw EGM I 28 3 /Pa_^r im, Dduw, parablu ohonawd /Parabl gwir pan draethir draethawd /Pe_^r fegys pur felys folawd. /P CBM III 5 13 gedwynt) /Treiddle glyw Powys, pei am getynt, /Pan dreiddais-i yno yn ydd oeddynt, /Trwy ffenestri gwyd MB I 3 86 wg! /Ni w_^yr cychwilfeirdd cyhuseidiawg /Tymp pan dreing terwyn torf ddiffreidiawg: /Cwynif, ni byddif ES I 17 24 wyd gorau, /Wyd gorofn tra merin!): /Ystyrych pan dreisych dros ffin, /Ystwng pawb hyd ben ei ddeulin; CBM IV 6 251 /Pan wnaeth pendragon pendrychion - o wy_^r, /Pan drychws ei alon. /Ga_^l ysgwn ysgwyd anghyfan, /Garw LlF2 VI 10 43 edig ydd a_^, dywasgarer. /Truan ydd edfyn dyn pan dwyller, /Tru, Dduw, ei ddifant pan ddifa_"er. /Trym GM I 9 135 rthrawd, gwrthred gorau. /Addwyn gwellt didryf pan dyf diau, /Addwyn balch caen coed, cadr ei flodau. / GB II 26 158 wy foli, /A lle_^n a llyfrau a'r llen bali. /Pan ddaeth o Ffrainc Ffranc o'i erchi /Iechyd rhag clefy D-3 VI 19 7 ar erllyrion /A ddugost yn ffyrf rhag Ffaraon /Pan ddaeth pobl Israel cer anhyrron - dir, /Chwechan mil DB VI 33 25 calon a dorrir /(Cof anwar galar, pa gelir?) /Pan ddangoser gwy_^r eryr eurdir, /Nad y gw_^r o Ros a CBM III 3 77 henaint, /Yn oed dewr deng mlwydd ar hugaint, /Pan dde_^l Brawd rhag bron uchelsaint, /A'm rhoddwy Crea GM I 6 21 w, /Ni chynnan, ni chlyw, ni chlud molawd /Hyd pan dde_^l Cynan (cain addfwyndawd) /A Chadwaladr mawr, DB VI 24 45 /Gwae ni fo deddfawl y dydd a ddaw! /Mihangel, pan dde_^l i ddaly drostaw /Yn erbyn cythraul, cythrudd GB II 26 2 rhoddo Dofydd (dedwydd dewaint) /Awen gan awel pan dde_^l pylgaint, /Awydd boed cyfrwydd cyfraith bardd EGM I 28 7 wyrnawd /Pan fo yng ngharedd buchedd bechawd. /Pan dde_^l rhag Iesu trillu trallawd, /Pawb a ddaw ataw, GB II 26 176 colli /Yn un ysgubawr fawr a'r llawr llenwi. /Pan dde_^l rhyfel a rhwysg Ffichti /Ros elfydd, pob celf MG VII 33 81 - fy mod, /Parth yr Oen gorfod y'm gosotych; /Pan dde_^l y trillu (trallawd perych /I leaws yn draws) LlF2 VI 10 11 arch anghyfarch anghyfamser. /Mair a Mihangel pan ddeler, /Bwyf trwyaddl cynnaddl cyn nog ucher, /Men PM V 10 23 dwis mawrfryd - ne_^r /Nerth Cymru a'u gwryd; /Pan ddelid rhag Lloegr llugfryd, /Delis draig Bowys bwys LlF2 VI 10 44 edfyn dyn pan dwyller, /Tru, Dduw, ei ddifant pan ddifa_"er. /Trymaf a glywaf ar eglycter - byd /Trase PM V 9 19 yfle, /Anghyflym funer feirch ffe_^r ffyrfne. /Pan ddifwng trawsflwng tros fre ei dreision, /Ysgylfion CBM IV 6 60 wy blys - bleiddiawr /A gwaywawr uch gwregys, /Pan ddinau gwyar grau ar grys, /Arfau gw_^r gwron a'i de GM I 12 18 dd! Fennig ydd wyd, /Dychrydd hun a hoen ha_^n pan ddoddwyd. /Dychyrch cyfarwydd dychyfarwyd - a_^ mi, PM V 10 71 lch Wythfryn - dw_^r, /Bu dyno wrth ein gwyn, /Pan ddoeth aes aesawr yng ngryn, /Pan ddyfu pen llu Pen PM V 10 25 Lloegr llugfryd, /Delis draig Bowys bwys byd. /Pan ddoeth byd i gyd Goed engir - Ceiriawg, /Cyrch Gruff LlF2 VI 8 24 in. /Ef deddfau gorau, goradain - ceneddl, /Er pan ddoeth cychweddl am lwyth Cichwain. /Rhyswr parch, p PB VII 12 4 aerddraig pennaig pan aeth, /Oedd agro Penfro pan ddoeth. /Doethbrudd Faredudd EGM I 28 33 barawd /Parth a_^'r Gw_^r arwr a'n rhywarawd. /Pan ddoeth Iesu fry o'i frenhindawd /Ydd oedd pym oes by LlF1 II 1 44 gynhewydd. /Bendigaid a daith o'i gyweithydd /Pan ddoeth i'r cyfoeth beunoeth beunydd, /Pan ddyfu chwa GYC VII 40 14 el. /Dyw Mercher, archer arch atreg - o nef! /(Pan ddoeth naf aur anrheg, /Gwnaeth Duw bob dwyfawl ofeg LlF1 II 1 38 nied. /Lluniwys y De_"ws dewis edrydd - iddaw /Pan ddoeth o Lydaw ar lydw bedydd. /Bendigedig fab ni fa GYC VII 40 73 od anghlau, /Saith Weddi'r Pader, arfer orau. /Pan ddoeth un Mab Duw ar o_^l dioddau /I ddrws porth uff PM V 1 21 yd blygiad - Cymry: /Oedd cymrwyn eu delwad. /Pan ddofes pair trachwres trochiad /Pa_^r trwy fa_^r, tr DB VI 35 63 rwystli Ceri ger Caer Efa; /Pedwaredd ar ddeg, pan ddug achwaneg, /Dwyn Cedewyng deg, Duw a'i nertha! / CBM III 5 5 laesdeg o lys dyffrynt; /Cyfleuer gwawr ddydd pan ddwyre hynt, /Cyfliw eiry gorwyn gorwydd Epynt; /Rhi OC II 14 1 Gwawr pan ddwyreai gawr a ddoded, /Galon yn anfon anfud dynged MB I 3 5 ardawd, /Rheg rhy-d-eirifam yn rhan Drindawd. /Pan ddyfo Dofydd yn nydd pennawd, /Peryf, pa_^r wrthfyn GM I 9 90 d fyfyr. /Pell nad hunawg gwen (gogwn pahyr!) /Pan ddyfrig trawd blawd blaen efellgyr. /Bid ewynnawg to HOG II 12 1 Pan fai lawen frain, pan ddyfrysiai - waed, /Pan wyar waryai, /Pan rhyfel, pa LlF1 II 1 45 ydd /Pan ddoeth i'r cyfoeth beunoeth beunydd, /Pan ddyfu chwant syllu ar esillydd - Ymer /Aber Menwenfe PM V 10 72 ein gwyn, /Pan ddoeth aes aesawr yng ngryn, /Pan ddyfu pen llu Penllyn. /Pen llysoedd cyhoedd Ceiriaw DB VI 24 37 y addaw - Ca_"in, /I werin wirin ei warandaw. /Pan ddyfu y Mab Rhad, oedd rhaid wrthaw, /I'r porth, ein CBM IV 13 35 - Lloegr, /Lliaws bardd o'i gylchyn, /Dawn fu pan ddyfu yn ddyn, /Dydd llawenydd Llywelyn CBM III 14 35 Nghalan - Ionawr /Mawrllyw llawr llaw gyfran /Pan ddygyrch cludfeirdd clodfan, /Pan fydd cyd cedwyr am EGM I 29 25 aw rhag llaw, ni llwydd! /Addfwyn pob gorllwyn pan ddyorllwydd, /Addfwyn arall pall pwyllaw eilwydd! /A LlG VII 27 7 eilch yn ei falch gerdded. /Gwy_^r golofn eofn pan ehanged - ffordd /Am drefgordd drwy galed. /Gwag i'r MG VII 33 6 gwander, Ne_^r (nid nas gwypych): /Salw ymgelu pan ei gwelych, /Gwander gwir bryder brad fynych - gywyd GC VI 21 10 yn. /Y dyn a ddycych o ddygn trofa - poen /O'r pan e_^l oddyma, /Hawl ddidawl ddidwyll Wrda, /Hael Iesu EGM I 28 46 Rhwyf nawrawd - gwerthfawr, /Gwrthfyn fy enaid pan e_^l o'm cnawd. /Boed ef y byddwyf gwedi beddrawd /C PM V 26 72 ynnig camau! /Rhys nis cil na deng mil na dau /Pan e_^l Rhys yn rhwysg ei arfau! /Arfawg cymynawg, cymy GC VI 21 5 /Mor wael na welir drannoeth. /Trannoeth, o'r pan e_^l trwm ddylyn, - ys gwael /Nas gwy_^l neb er gofy DB VI 35 36 ; /Y gw_^r gwrdd uchel, a'r gwayw gwaed awel, /Pan e_^l yn rhyfel, nid ymgela. /Lleiddiad gad gyrchu, LlF1 II 5 15 rwy deithi, /Mawr uthred gweled gweilgi, /Pryd pan eler i'w syllu, /Nad ym men yd fu yd fi. /Deuddegfed PM V 26 48 /Po_^r eisor, un eisiau ni'm gwedd, /Pen elyf, pan elwyf Wynedd; /Un llysenw a_^ Rhun, nid rhyfedd - fy LlF2 VI 10 93 gwrthfynned, /A'm dydduch o yng eang drefred. /Pan erfynio gw_^r gwared - ei dramgwydd, /Iawnaf i'w Arg CBM III 21 111 wyn Ednob, ednaint ar gnes; /Yn lladd esgarant pan esgores, /Ni bu esgorfaich Brynaich branes! /Branes MG VII 33 77 elynau, crastannau crych. /Nef, daear, uffern, pan eu bernych /Dod nod i'm hwyneb, a'm hadnepych, /Par GB II 25 15 aith, gobaith pob tu. /Cymhenfrwydr am finwydr pan eurgrwydr wasgar, /Seri gyfarpar, sathar sathru, /Se PhB VI 14 55 aur coeth, /Pan fai parabl ddoeth a ddywedid, /Pan fai ancwyn medd y'n meddwid - yn llys /Y'm haddawsai HOG II 13 4 araon ffo_"ed, /Pan fu yrf am gyrf am galed, /Pan fai arf am farf a fyried, /Yng Nghoed Gorfynwy yng LlG VII 25 9 ed - naf, /Cawsam-ni udd pennaf pan yth aned! /Pan fai frwydr, eurgrwydr, aergun dynged, /Yrho_^d a'th MB I 3 42 bechawd. /O gyfranc brenhinedd brain foddawg, /Pan fai gyfluydd o wy_^r gwychawg, /Atgoryn deyrnedd yn HOG II 12 1 Pan fai lawen frain, pan ddyfrysiai - waed, /Pan wyar wa PhB VI 14 54 Ban ced, ban rhodded pan rhoddid - aur coeth, /Pan fai parabl ddoeth a ddywedid, /Pan fai ancwyn medd y CBM IV 16 152 aid - rhag Brawd, /Rhag baran barn beirniaid; /Pan farner tri nifer trwy naid, /Bernid Duw ein dwyn i w PM V 15 7 wynias, /Dy wynfyd i'm cywyd nid cas. /Edrych, pan fernych faint fy nhras, /Creadur poethgur, pa'th gre LlF1 II 5 47 , elfydd aflwydd, /Rhyfel nid argel Arglwydd: /Pan fo briw brynnau, /Eglwysau diau ddygwydd. /Pedwerydd LlF2 VI 9 9 r /Rhyfeddgrawn rhylawn, rhylafar. /Pumed poen pan fo cyfysgar: /Cig amhryd, amriaint gymar. /Chweched, LlF2 VI 9 5 far /Difa dyn a difanw llawgar. /Trydydd fydd, pan fo dydd dyar, /Syberwyd o fawrfryd, o fa_^r. /Pedwer EMRh VI 23 14 hebrwng. /Pannu a fydd dir rhag dewr gorflwng /Pan fo dydd gorwlad a chad yn wng. /Penial pob arial, cr CBM III 3 75 faint, /Porthwyr Duw, poed wynt fy ngheraint! /Pan fo pawb, pan fwyf heb henaint, /Yn oed dewr deng mlw MeiG I 33 19 ri. /Cymrodawg awydd cymradw ei fri /Cymrodedd pan fo pont Dewi. /Dwyre_"id tristid, wedi trengi /I'r a MeiG I 32 36 Di fi, yr Celi celfyddaf, /Credwyf Di, fy Rhi, pan fo rheitaf CBM IV 3 43 dd []awn, /Trylew [] de[ ], /Tryliw eu peleidr pan fo [], /Trylwyn am feddgwyn, am feddgyrn llawn; /Tyr EGM I 28 6 felys folawd. /Perygl yw i ddyn ei ddiwyrnawd /Pan fo yng ngharedd buchedd bechawd. /Pan dde_^l rhag Ie MG VII 33 60 styrych /Griddfana, ocha fal ych - yn beichaw /Pan fo yn cwynaw gwae ei gyd-ych. /Iesu, deg Iesu, im da CBM III 21 60 barau beri; /Am Gadwaladr hael, hawdd ei foli /Pan foled haelon haelach no'r Tri; /Am Forgant gormant, GM I 9 42 hlymnwyd, /Ac er bodd llywy lliw eiry ar goed /Pan fu aer rhag Caer, cyforiais waed. /Gwaedraidd fy ngh PhB VI 15 5 nedd, /Y gofeirdd a'r beirdd yn cywrysedd. /Er pan fu Elffin yng nghywrysedd - Faelgwn /Neus porthes pe LlF1 II 2 65 heddwch, /Yn yd fyddai trwch ni fai trechaf, /Pan fu gyfarfod y modrydaf /A_^ lluoedd Lloegrwys, pwys OC II 14 56 a_^n /Pan wnaeth dau de_"yrn uch cyrn cyfrdan /Pan fu gyfeddach forach Forfran. /Dywallaw-di'r corn, ca IRh VII 29 33 - rhiain, /Yn arllwybr arwain main merierid. /Pan fu Gymry lu o gymrwynlid /Yn cymryd cytgof am eu gof PM V 10 91 agoch, - wy_^r Cymru, /Cymriwai ddur fochfoch /Pan fu lew Loegrwys foloch, /Pan oedd llif Ceiriog lliw LlG VII 24 92 wydd. /Ni bu gad hwyliad hefelydd - gyfred /Er pan fu weithred Waith Arderydd. /Breisglew Mo_^n mwynfaw D-5 VI 36 11 onedd - Anna /Duw Gw_^yl Faria fawr Gyhydedd. /Pan fu ym mhreseb (ym mhrysur wedd) /Yr ych a'r asen gyd EMRh VI 23 26 /Gwnaeth drallif gwyar uch Trallwng - Elfael /Pan fu ymdrafael drud ag erddrwng. /Gwnaed Dduw ei ddiwe PhB VI 14 3 , ni bu diofid /Gan golofn Cymru camp ddiodid /Pan fu yn rhyfel gad chwe_^l chwerwlid /Myn nad eingai n HOG II 13 3 pan achubed - Ffrainc, /Pan Ffaraon ffo_"ed, /Pan fu yrf am gyrf am galed, /Pan fai arf am farf a fyri DB VI 25 17 tey_"rnedd, /Ar y brenhinedd braw a gorddin. /Pan fu'n ymbrofi, ef a_^ brenin - Lloegr, /Yn llygru Swy PM V 26 143 fod - i drigiaw, /Draig Prydain, syll rhagod! /Pan futych o'th fyd, hardd gydfod, /Or bythwn, ni hebwn CBM III 3 75 wyr Duw, poed wynt fy ngheraint! /Pan fo pawb, pan fwyf heb henaint, /Yn oed dewr deng mlwydd ar hugain EGM I 29 34 /Addfwyn gwy_^r terwyn taer gyfannwydd - cad /Pan fydd cedyrn yn ymorchwydd: /Addfwynach, cynach (cenn CBM III 14 36 llaw gyfran /Pan ddygyrch cludfeirdd clodfan, /Pan fydd cyd cedwyr am ban. /Am bennaeth ydd y_^m, am be IRh VII 30 6 ewydd. /Hwyl orne heulfre ar froydd - glasfor /Pan fydd gloyw goror gorwymp lethrydd, /Llifawd fy ngheu MeiG I 33 46 wl, andaw, /A'th roddaf gysul heb gas ynddaw: /Pan fynno Duw dy ddifuriaw /O ddyllest present a phreswy PM V 23 121 /Udd breiniawg bieufo. /Llew a'u dug, a'u dwg pan fynno, /I'r Trallwng, tri llu anosgo: /Llys efnys af LlF2 VI 10 69 rhaith: /Gnawd aelwyd ddiffydd a fo diffaith! /Pan fynnws De_"ws ddewis ardaith - arnaw, /Wrth wy_^n ei HOG II 13 2 Pan uchel uched, pan achubed - Ffrainc, /Pan Ffaraon ffo_"ed, /Pan fu yrf am gyrf am galed, /Pan ES I 18 12 Ednyfed Fychan; /Oedd ban gawr am ben garthan /Pan gafas aerwas eurwan. /Erwan im galar galan Hyddfref PM V 1 9 irthiaw, ddeddf neirthiad. /Priodawr Penwaedd: pan gaffad - udd ne_^r /O nerth Duw y'i cread! /Prif de MB I 3 169 mgyffred) /Can Grist geinforawd gwlad ogoned, /Pan gaffo pen gwy_^r (pefr ymddired) /Gan engylion foes MB I 3 7 pennawd, /Peryf, pa_^r wrthfyn yn erbyn Brawd /Pan gaffwyf-i gan lain la_^n gyflogawd, /Can dyddaw anga CBM III 6 2 Balch ei fugunawr ban lefawr - ei lef, /Pan ganer cyrn cydawr, /Corn Llywelyn lluyddfawr, /Bo_^n CBM III 21 6 eferydd iawn /I ganu marwnad i Gadwallawn /Mal pan gant Morfran marwnad Einiawn. /Neu'm bu, o'm caru ca MB I 3 108 ydd, /Gorau gwaith gwyniaith a_^'i gyweithydd /Pan gedwis ei wyneb heb gywilydd. /Cuddynt cyfnofant can DB VI 26 41 /A genais a genir wedy. /Aerddrud tud, o'r tu pan geffy /Erddrwng, ys teilwng os tely. /Ystyria wrthyf GYC VII 38 35 riw heb liw, heb leufer, /Lle'r dannedd yn dwn pan geiser, /Lledr y grudd, yn grin pan deimler, /Llwm e DB VI 28 7 Saesneg, /Ni wn ymadrawdd o ffrawdd Ffrangeg; /Pan geisiais-i esill o Enilleg, /Cam oedd, neud ydoedd y CBM IV 18 66 a'm gw_^yr a'm gwrthfynned! /Gwledig arbennig, pan genais - hanawd /Nid ofer draethawd a rydraethais; / DB VI 35 70 anna. /Dwy ar bymtheg, drwg a wnaeth yn amlwg /Pan gerddwys ei fwg am Allt Faga; /Deunaw dawn oedd fwy, CBM III 26 7 Arfod fygyr a fagai haelder. /Digones pen glyw pan glywer - hyd Frawd, /Ffair ffosawd, ffwyrnawd, ffe_^ LlG VII 25 11 a'th alon pan yth holed, /A thithau yn gwychaw pan goched - dy ba_^r, /Ni cha_^i dy esgar esgor lludded CBM IV 6 174 dd, /Pan gyhoedd gyhuddir, /Pan gychwyn arfau, pan gochir, /Pan arfaidd, pan braidd, pan brofir, /Pan w EW VI 5 56 wydawr, /Pan gwyddawdd cadflawdd flaidd gawr, /Pan golles gwy_^r Mo_^n gw_^r mawr CBM IV 6 164 asgawd defawd difo_"ir. /Pan wesgir ar Lloegr, pan gosbir - tewdor, /Pan wosgor wesgerir, /Pan wasgar h EW VI 5 55 Gorfawr - fu'r drallawd /O drilliw ysgwydawr, /Pan gwyddawdd cadflawdd flaidd gawr, /Pan golles gwy_^r CBM IV 6 174 d, pan gymysg lluoedd, /Pan gyhoedd gyhuddir, /Pan gychwyn arfau, pan gochir, /Pan arfaidd, pan braidd, CBM IV 8 41 fid ofer - im, /Na fid ofid yng ngwenwynder. /Pan gychwynnws gw_^r gwrdd yn nhrymder /Ni bu a_^ gwallt CBM IV 7 22 udd yn Rhuddlan. /Yn Rhuddlan rhwng dau nifer /Pan gyfrang gwaywawr a gwy_^r, /Lladdawdd a_^ hi, llith CBM IV 6 173 ir; /Pan gymyn yng nghad, pan gymysg lluoedd, /Pan gyhoedd gyhuddir, /Pan gychwyn arfau, pan gochir, /P CBM IV 6 171 char yd fernir; /Pan gymrwy rhyfel rhyhoffir; /Pan gymer glewder yd glywir; /Pan gymyn yng nghad, pan g CBM IV 16 53 fradwriaeth - Mab Duw /Er mab dyn dirparaeth; /Pan gymerth Mawrwr marwoliaeth /Ym mhren crog, ein Creaw CBM IV 6 170 pan llochir - yn llym, /Yn llachar yd fernir; /Pan gymrwy rhyfel rhyhoffir; /Pan gymer glewder yd glywi CBM IV 6 172 yfel rhyhoffir; /Pan gymer glewder yd glywir; /Pan gymyn yng nghad, pan gymysg lluoedd, /Pan gyhoedd gy CBM IV 6 172 gymer glewder yd glywir; /Pan gymyn yng nghad, pan gymysg lluoedd, /Pan gyhoedd gyhuddir, /Pan gychwyn EMRh VI 23 18 . /Gnawd yd gyrch cynnygn o'i gynnif bwng /Mal pan gyrch fflamdan fflamdo ysbwng. /Gnawd yd gocha glew CBM IV 13 17 lledrad, /Cwr gogof cyrraidd cof cad. /Cadwent pan gyrchaist, gyrch union - sengi, /Sangai bawb ei alon CBM III 3 119 mes ufelyn, /Gwaith Gogwy, gwythgad ymosgryn, /Pan gyrchwyd, ymlynwyd rhwyd rhyn, /Ym mhlymnaid ym mhla CBM IV 6 166 or, /Pan wosgor wesgerir, /Pan wasgar he_"yrn, pan he_"ir, /Pan wesgryn camawn, camp engir, /Pan lladd GYC VII 38 33 rth, /Heb gannerth, heb gnifer; /Llwyd ei ben, pan henyw ei falchder, /Llygad briw heb liw, heb leufer, PM V 5 57 d, /Bai'i clywed oedd eres! /Mor wrawl ei hawl pan holes, /Mor gadarn yd geidw hyd reges, /Mab Ywain Pr DB VI 35 65 dewyng deg, Duw a'i nertha! /Pymthegfed Powys, pan 'i cynyddwys, /Pennaeth ni wystlwys, ef a wystla; /U PC II 21 39 fra_^n, /Dechrau gwa_^n, dychrynais, /Gwae fi, pan 'i harhoais: /Gwayw yn Hywel a welais. /Bra_^n a gre GM I 14 75 nu difro_"edd no medd melyn. /Melys yw pechawd pan 'i herlyn - digraid, /Mor drwm yr enaid yn ydd edfyn CBM III 26 118 wn, /Nid oedd neb a gynhebycwn /A_^ llew trais pan 'i treiddiaswn! /Nid oedd lary mor llary, mor lluadw GYC VII 36 87 hwyllaw, /Gadael pen arnaf heb ben arnaw: /Pen pan las, ni bu gas gymraw, /Pen pan las, oedd lesach pei GYC VII 36 88 en arnaw: /Pen pan las, ni bu gas gymraw, /Pen pan las, oedd lesach peidiaw; /Pen milwr, pen moliant rh GYC VII 42 41 m guhudded, /Nef yn ei theced, can ni thycia. /Pan lwyr feddylier, penyd pryd pryder /Poen gam eddyllte LlG VII 25 65 wr o'i drosedd neb ni dreiso! /Rhwysg goddaith pan lwyrfaith losgo, /Rhwyf difefl, Dofydd a'i gato. /Rh CBM IV 6 168 pan he_"ir, /Pan wesgryn camawn, camp engir, /Pan lladd yn lluchiad, pan llochir - yn llym, /Yn llacha CBM III 21 119 ffyn o'r a gaffai, /Nid oedd anghlodfawr llawr pan lladdai, /Nid oedd anghlodfan y fan yd fai, /Nid oe CBM IV 7 11 iw, /Unbyn balch, bwlch ynn heddiw, /Rhuddai, pan lladdai rhag llew, /Rhudd onnen o'i loflen law. /Lla CBM IV 5 117 yn ymliw, /Gwa_^n wrth wa_^n, gwaedluman liw. /Pan llas Gwas Sanffraid, ffrawddged - i Gymry, /Oedd cym PM V 15 15 affaith golaith galanas, /Da haearn, diheura, pan llas /Llaith Madog, nad o'm llaw y'i cafas, /Nog a'i CBM III 21 93 /Neud gwa_^r gwawr trydar, trin orllawes, /Er pan llas llyw ced neud neued nes, /Neuaf nas gwelaf fal IRh VII 30 10 wydd. /Lleufer ebyr my_^r morfe_"ydd - dylan /Pan llewych huan ar fan fynydd. /Llywy fun fy hun aeth o CBM IV 6 168 yn camawn, camp engir, /Pan lladd yn lluchiad, pan llochir - yn llym, /Yn llachar yd fernir; /Pan gymrw LlF1 II 4 1 Cedifor, eurgorf o Argoed - pan oedd, /Arf cyhoedd cyn addoed; /'Yng nghydwedd gyfe PM V 10 92 ai ddur fochfoch /Pan fu lew Loegrwys foloch, /Pan oedd llif Ceiriog lliw coch. /Cochfryn Ceredig cyrch EG VI 18 136 s draig urddas eurddawn haelder, /Dinag ofynag pan ofynner. /Dyn yw Llywelyn, llywiadr tyner, /Doeth, c DB VI 25 13 ydrin, /Gwrawl ei fflamdo am fro Freiddin. /Er pan orau Duw ddyn gysefin, /Ni wnaeth ei gystal, traws a PM V 23 35 laeth trwy fa_^r, /Ton arall guall goch wyar. /Pan orfu pen llu llachar, - Llywelyn, /Llyw Alun a Thafa CBM III 21 185 oson; /Gnawd o'm gwawd gorfod yn amryson /Mal pan orfydd Lleu yn llyfr canon; /Canaf yn esgud, ys gwn GM I 11 51 ei faon. /Ban bref biw yn rhiw rhag ei ddeon /Pan ortheol cad cedawl wron. /Ban baisg beri_"on a bwyst PM V 6 37 Prydain priawd [] /Hwy gwrthaw gwrthrychiaid. /Pan orug Celi celfyddiaid - daear, /Dyniaddon edeifniaid PM V 26 105 eisor, i'th oes o haeled, /Wrth Fordaf a Nudd, pan rodded - rhuddaur /A Rhydderch afneued; /I'th wryd, LlF1 II 1 90 es im rhan feirch can cynwad, /Can am coffawys pan rhannwys rhad. /Coffa_"u Iesu ysy bwyllad - i'm ban PhB VI 14 53 eurde_"yrn cyrn a genid. /Ban ced, ban rhodded pan rhoddid - aur coeth, /Pan fai parabl ddoeth a ddywed HOG II 12 5 ei thai, /Pan Rhuddlan, pan rhuddlys losgai, /Pan rhuddai rhuddfflam, fflemychai - hyd nef /Yn addef n HOG II 12 3 frysiai - waed, /Pan wyar waryai, /Pan rhyfel, pan rhuddid ei thai, /Pan Rhuddlan, pan rhuddlys losgai, HOG II 12 4 yar waryai, /Pan rhyfel, pan rhuddid ei thai, /Pan Rhuddlan, pan rhuddlys losgai, /Pan rhuddai rhuddffl HOG II 12 4 an rhyfel, pan rhuddid ei thai, /Pan Rhuddlan, pan rhuddlys losgai, /Pan rhuddai rhuddfflam, fflemychai CBM IV 6 110 feirch ysgain, /Rhiallu rhyallas yng nghrain. /Pan rhuthrws hil Rhun ar rhuddgrain - gwaywawr, /Gwawr g HOG II 12 3 ain, pan ddyfrysiai - waed, /Pan wyar waryai, /Pan rhyfel, pan rhuddid ei thai, /Pan Rhuddlan, pan rhu DB VI 33 68 r yw angau angen drwydded, /Anwas rhy'i gallas pan rhy'i golled. /Enaid hir cywir cyfuch weithred, /Ana MG VII 34 13 i gorff /A hwy a mwy no ma_^n seirff. /Y sarff pan sethrych (seithruchig - ei gaen), /Gain angel urdded PM V 20 41 ben gwy_^r, /Trwy Dyrn, dey_"rnaidd eryr. /Er pan 'u llywiaist, Lloegr ddiwraidd, - Gymry, /Gyniwair m HOG II 13 1 Pan uchel uched, pan achubed - Ffrainc, /Pan Ffaraon ffo EGM I 27 56 n diamrau. /Gwae ef a'u peris, perygl fradau, /Pan wanpwyd Iesu yn Ei asau. /Gwedi doeth Ef i'r dio_"dd EG VI 18 131 , /Ei wy_^r am eryr ni amharer, /Ei warae orau pan waraeer, /Ei wayw a orau yn ddau hanner. /Dinidr yn CBM IV 6 166 r, pan gosbir - tewdor, /Pan wosgor wesgerir, /Pan wasgar he_"yrn, pan he_"ir, /Pan wesgryn camawn, cam GYC VII 38 11 da na thraha na thrabalchder; /Nid digywilydd pan weler - Dyddbrawd /Darllain pob pechawd fal y'i pech GRh II 30 1 Pan welych llewych lliw gwawr, - bid odid /Y dodych droe CBM IV 6 164 n a honnir, /Gwy_^r gwasgawd defawd difo_"ir. /Pan wesgir ar Lloegr, pan gosbir - tewdor, /Pan wosgor w CBM IV 6 167 or wesgerir, /Pan wasgar he_"yrn, pan he_"ir, /Pan wesgryn camawn, camp engir, /Pan lladd yn lluchiad, GYC VII 41 29 'r balch gyfedd herwydd trosedd trysor obrau, /Pan wir farner yng ngoleuder se_^r a sygnau /Geir bron D CBM IV 6 11 nas rhagddudd /O'i hyngder ehangdud Faredudd: /Pan wnaeth balch odrudd bylchu Fflemisiaid, /Ffleimiaid OC II 14 55 m dramyfan /Fal y bu ym Mangor am ongyr da_^n /Pan wnaeth dau de_"yrn uch cyrn cyfrdan /Pan fu gyfedda CBM III 21 158 rrwyn frwyn o'i fraw golled. /Yn amwyn Elfael, pan wnaeth Elfed, /Elfydden greulawn, elfydd greuled, /N CBM IV 6 250 r yn arfor Arfon, /Yn arfod ag arfau rhuddion /Pan wnaeth pendragon pendrychion - o wy_^r, /Pan drychws CBM IV 6 176 gochir, /Pan arfaidd, pan braidd, pan brofir, /Pan wne_^l buddugawl beddau ir - fochfoch, /Byddyn droch CBM IV 16 207 ys i frawdlan, /Ef a ddaw (nid ataw) Ef atan. /Pan wne_^l Duw dangos Ei faran, /Dyddwyre, dyddaered arn CBM IV 6 165 . /Pan wesgir ar Lloegr, pan gosbir - tewdor, /Pan wosgor wesgerir, /Pan wasgar he_"yrn, pan he_"ir, /P GYC VII 41 35 u) /I bob twyllwr ac ethrodwr eu gweithredau. /Pan wrthoter i wrth nifer nef obrwyau /Y dygwyddant, eis HOG II 12 2 Pan fai lawen frain, pan ddyfrysiai - waed, /Pan wyar waryai, /Pan rhyfel, pan rhuddid ei thai, /Pan CBM III 5 123 'm rhybuchir! /Handid o'm cyfoeth o'm cyfeirch pan wyf, /O'm rhiau, o'm rhwyf rhygystlynir: /Bardd Llyw CBM III 11 76 a tro treiglfeirdd un amser, /Ni'm twyll pwyll pan ym cyfarcher. /Gwy_^r Powys, pobl ddisgywen, /Cad or PM V 10 85 dragon berchen, /Ar bob hydr, hud wyd yn ben. /Pan ym gwnaeth fuledd na'th folwn, - fy rhwyf, /Nid rhyf PM V 23 150 lleinw gwaed am draed, am drychant /Amdrychion pan ymdrechasant: /Cad y Coedanau, cadr anant - borthi, CBM IV 8 47 yfau cochion cochyn friger, /Ysgor ymddiffyn, pan ymddiffer - gwlad /Nid ef gwledig a orsafer. /Pan am GM I 7 51 irch orthew, /Eurllew Llechysgar; /Lluch ysgwn pan ysgain ufeliar, /Llawch eirchiad, llawborthiad adar, CBM IV 18 51 hyffred gadw, o gadarn alar, /O garchar esgar pan ysgared. /Ac Ef yw ein Llyw, ein llwyr nodded /A far PM V 5 48 s, /Daucan wayw terrwyn torres - ba_^r dygrwn /Pan ysgwn esgores. /Cyn ysgar llew llachar lluchwres /A MG VII 33 58 Iesu a fu, gwaed cu cwynych, /Gwirdda ystoria pan ystyrych /Griddfana, ocha fal ych - yn beichaw /Pan CBM IV 18 40 nwlad Wledig, nef a archaf. /Gwledig arbennig, pan yth aned /Dyfu waredd in, dyfu wared, /Dyfu Addaf bl LlG VII 25 8 , gwlad amgyffred - naf, /Cawsam-ni udd pennaf pan yth aned! /Pan fai frwydr, eurgrwydr, aergun dynged, EGM I 27 42 n y'th giglau. /Pen cred fu weled Dy weli_"au /Pan yth archollwyd o'th archollau. /Can borth engylion g LlG VII 25 10 , eurgrwydr, aergun dynged, /Yrho_^d a'th alon pan yth holed, /A thithau yn gwychaw pan goched - dy ba CBM III 8 57 ysir cynran /A'r llan odd uch llys Fadawg! /Er pan yw marw Madawg wyn /Nid llawen llawer unben, /Gwae y CBM III 24 71 d arnaw /Ddeyerin dderwin: dir eu cuddiaw! /Er pan yw tawel rhyfel rwyfaw, /Rhwyfan ta_^n taerwres, tra Pan'd 1 PM V 1 24 ysgwyddiad, /Po_^r eisor, aesawr weinifiad: /Pan'd rhagddaw bu ffaw, bu ffysgiad? /Pen Bryn Ceredig, Pani 3 GYC VII 36 69 r? /Poni welwch chwi'r sy_^r wedi r'syrthiaw? /Pani chredwch chwi i Dduw, ddyniaddon ynfyd? /Pani welw GYC VII 36 70 /Pani chredwch chwi i Dduw, ddyniaddon ynfyd? /Pani welwch chwi'r byd wedi r'bydiaw? /Och hyd atat Ti, CBM IV 17 79 lywadur, /Hyd sygnoedd nefoedd, ni bu segur. /Pani wy_^l pobloedd pawb yn nhostur - pla, /Pob tra yn Panna 1 DB VI 35 68 eg o Faelawr Saesneg /Pan aeth ar osteg i dir Panna. /Dwy ar bymtheg, drwg a wnaeth yn amlwg /Pan ger Pannu 3 EMRh VI 23 13 for, /Pen eurddor bronddor, braint a hebrwng. /Pannu a fydd dir rhag dewr gorflwng /Pan fo dydd gorwlad EG VI 18 59 maer, oedd claer cleddyf heb wain /A chan llu pannu pen ar digrain /A chan llaw lludwaw Llanhuadain, / CBM IV 6 113 lyddawdd a'i gleddyf uch gwain, /Rhaglym fu yn pannu pennain, /Rhag parau rhiau, rhudd gigwain, /Rhag T pant 1 PC II 19 14 /Meibion Cedifor, cyd ehelaeth - blant, /Yn y pant uch Pentraeth, /Buant brwysgion, braisg arfaeth, /B Pa_^r 17 CBM IV 4 263 ehofnder, /Pair enwair, enwawg yng nglewder, /Pa_^r anwar, anwas yn rhacter, /Pobl wasgawd, ysbyddawd PB VII 8 2 Maredudd aestromrudd troch, /Pa_^r awchlym wychlith gwyach, /Eurwawr, llew yng ngawr, PB VII 10 4 /Pwyll mab Uthr, rhwyf aruthr rhiw, /Pwyllawg pa_^r drylliawg, drilliw. /Yn lliw gwyar ba_^r beirfeddu EW VI 2 2 Sef yw tey_"rnllyw tey_"rnllaw - Fadawg, /Pa_^r enwawg pair anaw; /Tey_"rnedd de_"yrn ganllaw, /Te CBM IV 9 129 wyf-i adref /I'th edrydd i'th adrawdd is nef, /Pa_^r eurglawr, erglyw fy marddlef, /Pair Prydain, profw CBM III 13 8 ith. /Perging glyw glewdraws, maws meddfaith, /Pa_^r greulyd, pair gwryd, gw_^r rhaith, /Pedrydawg, pwy CBM IV 11 3 r - trydar, /Bu trydydd gwaed raeadr; /Perging pa_^r, gweilging gwaladr, /Pum dryll gwna_^i Byll o'i ba EGM I 28 2 Peryf nef, pura fy ngheudawd, /Pa_^r im, Dduw, parablu ohonawd /Parabl gwir pan draethi CBM III 16 225 dd ysgwn /Ysgwyd (twn ta_^l) Rugun. /Taer pair pa_^r llachar, Lloegr ddiwael, /Tarf luddiaw, torf gyfia CBM IV 6 124 r goelfain, /Uchelfar, uchelfab Owain. /Echrys pa_^r llachar lluch gyfwyrain - gawr, /Lluoedd wawr mawr CBM III 16 47 an goddaith, /Gw_^yth gwyniaith wrth wynnawn, /Pa_^r odrudd, parawd fudd foddlawn, /Paladrgoch, paladur PhB VI 12 17 d, /Ym mhob rhiw rhyfel arnad. /Ar dy fawlfar, pa_^r pymllyng, - na'm gwartha, /Na'm gwrthod yn ddurfi PB VII 6 30 'r gorau, gorug codded - bron, /Pair rhoddion, pa_^r rhudded, /Penial beirdd, llawr, ceinwawr ced, /Pen PB VII 2 19 arlwy gwledd - branes /Cyn prynu tangnefedd, /Pa_^r tri dryll, gwersyll gorsedd, /Pen clod cyn no'i fo PM V 1 22 u delwad. /Pan ddofes pair trachwres trochiad /Pa_^r trwy fa_^r, trwy fyrdd ysgwyddiad, /Po_^r eisor, a MB I 3 6 wd. /Pan ddyfo Dofydd yn nydd pennawd, /Peryf, pa_^r wrthfyn yn erbyn Brawd /Pan gaffwyf-i gan lain la PM V 23 59 goseirch, gosathar, /Ysginawr gorfawr gorfynt pa_^r, /Ysgarlad lliw ffleimiad fflamiar; /Meirch mawrth parabl 5 PhB VI 14 54 ban rhodded pan rhoddid - aur coeth, /Pan fai parabl ddoeth a ddywedid, /Pan fai ancwyn medd y'n meddw EGM I 28 3 y ngheudawd, /Pa_^r im, Dduw, parablu ohonawd /Parabl gwir pan draethir draethawd /Pe_^r fegys pur fely PM V 8 7 dy Ddwydid, /I wrthyf, na mi i wrthyd. /A_^'m parabl o'th ddawn y'm perid, /Parahawd o nebawd ei nid; PM V 10 88 rhyfedd na tha_"wn! /(Peryf nef, pyr ddywetwn /Parabl prif hyfryd hyd hwn?) /Hwn a ddug rhagor rhagoch, EGM I 26 40 /Pryder nawd ceudawd, cyfnerthi - ni wn, /Nid parabl yw hwn ni fo peri. /Llen argel isel ysy'm poeni, parablu 1 EGM I 28 2 Peryf nef, pura fy ngheudawd, /Pa_^r im, Dduw, parablu ohonawd /Parabl gwir pan draethir draethawd /Pe paradwys 3 MeiG I 30 11 /Breiniawl yw Ei hawl ar a holo! /Braint gwlad paradwys a'm cynhwyso, /Brenhiniaeth gywir hywir honno. MeiG I 33 35 /Rhoddesid ein Duw yn ein dechrau /Rhodd be_^r paradwys (parha golau!). /Rhy-n-parasai Duw heb ddim eis CBM IV 16 109 . /Peris Ef, Peryf nef, noddfa, /Pe_^r addawd, paradwys wyddfa, /Peraidd log ei henw yna /I Addaf, adde paraed 1 PM V 25 54 m gynifer gwaed amdrychion am draed /Ac am bob paraed parawd-losgi /A'i gwbl weithredoedd ar ge_^l, ar Parahawd 1 PM V 8 8 i wrthyd. /A_^'m parabl o'th ddawn y'm perid, /Parahawd o nebawd ei nid; /I hael glew ei glod fawr hu b parasai 1 MeiG I 33 36 u /Rhodd be_^r paradwys (parha golau!). /Rhy-n-parasai Duw heb ddim eisau /Yni wnaeth ein gwaeth ein gw parau 5 MB I 3 66 brwydr efnys gwry_^s gwellyniawg, /Pen rhiau, parau anoleithiawg, /Perchen pefr ystre o'r re fyngawg, DB VI 31 65 lwyf nad ydynt fal cynt Cynon!), /Tri chlau eu parau fal Peryddon, /Tri chlo_"yn pennyn penguchogion, / MG VII 33 27 , /Caer frau ei dorau fal daear sych, /Caeadau parau perych - yn ei bron, /Gwirion borthorion a berthyn CBM III 24 58 rging ba_^r! /Parawd o'i adaf, cyn no'i adaw, /Parau post enwair, pair pedrylaw, /Pedryliw ei lafn i la CBM IV 6 114 uch gwain, /Rhaglym fu yn pannu pennain, /Rhag parau rhiau, rhudd gigwain, /Rhag Teifi yn torri tw_^r m parawd 11 LlG VII 25 76 iw yw clod hynod a honno - tafawd /I'r aerllew parawd a'i dirpero. /Diflisg wisg, wasgawdfeirdd ymdro, CBM III 16 47 Gw_^yth gwyniaith wrth wynnawn, /Pa_^r odrudd, parawd fudd foddlawn, /Paladrgoch, paladur estrawn! /Gwn LlF1 II 2 33 un wraf, /Cred fy ngair o'm pair; perid ataf. /Parawd fy nhraethawd; nis gnawd draethaf - hebod: /Treth LlG VII 24 61 rug er caledi - gawr, /Gw_^r eofn yng nghyni. /Parawd fydd meddiant, medd beirdd, i'm rhi, /Pob cyman DB VI 31 50 ddynt ym Mo_^n /Perynt hynt hendref Wyrangon. /Parawd gwawd gwedi eryron, /Peris Duw eu dygngudd rhagon PM V 25 54 er gwaed amdrychion am draed /Ac am bob paraed parawd-losgi /A'i gwbl weithredoedd ar ge_^l, ar gyhoedd EGM I 28 14 , ni ddyorgrawd; /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo parawd. /Nid oes ddarogan, ddyn truan trawd, /O'r Gw_^r CBM III 24 57 ng: /Gw_^r o Ddunoding, gw_^r, berging ba_^r! /Parawd o'i adaf, cyn no'i adaw, /Parau post enwair, pair GYC VII 43 11 yliaw /A fu o ddolur ar Ei ddwylaw /Gan gethri parawd yn cythruddiaw - cnawd, /Ef ni wna_^i bechawd na' GYC VII 42 51 dd Crist Celi Ri: rhaid oedd yna /Bod gleindid parawd yn erbyn Trindawd /Rhag trallawd pechawd ddeddfaw PM V 12 5 ef, nodda udd glwys /Ym mharawd ym mharadwys! /Parawd ysbyddawd i esbyd - Prydain, /Udd prydfawr ei wry Parch 10 EG VI 18 106 ystrad. /Hu fydd nen, perchen parchus na_^d, /Parch arfawr Arfon angoriad, /Llywelyn, drais erlyn drus PB VII 15 15 b Llywelyn, llew aerffysg, /Gw_^r a'm parchai, parch dilesg, /Ac a'm rhoddai rhudd eurwisg. /Gwisgawg f CBM III 26 43 doethlyw, dothyw ei amser! /Amser y'm perchis, parch dilludd - berchen, /Aerbair ben, preiddnen prudd, GB II 26 37 llaw llwyr deithi_"awg /Tra e_^l yn erbyn, er parch fodawg, /Padrig a'i luoedd yn lluosawg, /Ac ef a'n CBM III 1 16 yng ngofur, yng ngofan - fy ngwawd, /(Pernawd parch folawd fal nad diflan) /Erchwyniawg esgar, ysgwyd CBM III 16 211 cymun! /Gwrddlan ddihafarch gwrddnen, perchen parch, /I ar erchfarch feinllun, /Gwrfawr glyw a glewyd LlF2 VI 8 25 an ddoeth cychweddl am lwyth Cichwain. /Rhyswr parch, perchen march archfain, /Rhysedd balch, cyflymwal GYC VII 41 11 in, De_"ws domin, dimyn eisau. /Pam nad ystyry parch swyddwyr, perchen swyddau, /Nad a_^n dros gof (i w PM V 16 9 barch, Gwyndyd berchen. /Perchen fo Gruffudd, parch westi, - ar nef, /Ar neill-law Grist Celi; /Am lyw MeiG I 31 32 t; /Yn lleithig Duw Gwledig y gwledychant, /Un parch wy perchi a fynnant parchai 3 ES I 15 20 O golli Rhodri neud rhygaeth - eirchiaid, /A'm parchai llu meddfaeth. /O golled rhy-m-gallad mawrwaeth, CBM III 25 12 /Nid arfanwl fudd fyddai, /Nid ar fanarch y'n parchai. /Nid ar a'n perchis a'n peirch - y weithon /O'r PB VII 15 15 aisg, /Fab Llywelyn, llew aerffysg, /Gw_^r a'm parchai, parch dilesg, /Ac a'm rhoddai rhudd eurwisg. /G parchfawr 1 ES I 18 31 gwyddfedd /Fal gwyddfid cylch gwrysgen. /Glyw parchfawr am eu Perchen, /A'u peirch Duw Dofydd uchben parchraith 1 SB II 22 2 , Peryf perffaith, /Duw Dofydd, Duw parchrydd, parchraith, /Duw gwerthfawr, Gwerthefin gwyniaith, /Duw parchrydd 1 SB II 22 2 gennyf, Duw, Peryf perffaith, /Duw Dofydd, Duw parchrydd, parchraith, /Duw gwerthfawr, Gwerthefin gwyni parchus 4 CBM III 21 64 Am ddraig Argoedwys, Bowys berchi, /Un perchen parchus ar ei deithi, /Am Fadawg mynawg, mynw haeloni, / EG VI 18 64 i tew oedd frain - uchben /Yn ydd oedd perchen parchus gynrain. /Oedd tew peleidr crau, cre_"ynt cigfra CBM IV 7 7 Hwylflaidd fleiniad yng nghadlan, /Perchennawg parchus lumyn, /Pair glyw, periglus unben. /Unben dawn a EG VI 18 105 ynt estrawn wynt ystrad. /Hu fydd nen, perchen parchus na_^d, /Parch arfawr Arfon angoriad, /Llywelyn, parfrys 1 PhB VI 13 17 /Llyry drafn llawer llafn lledrudd. /Lledrudd parfrys Rhys, rhwysg Hiriell - yn aer, /Yn arfau anghysb Pargoch 4 CBM III 5 65 ed, /Praidd preiddwyr preiddwr yng nghynired, /Pargoch cad gadarn rhag calchdo_"ed, /Perging Cynferchi CBM III 1 5 fan, /Gorun mo_^r-gymlawdd a'i goglawdd glan. /Pargoch glyw glewdraws, maws mab Cadfan, /Pell yd wledy CBM III 24 137 /Cludais-i alafoedd llysoedd Lleisiawn. /Gwedi pargoch grym, parllym peirllawn, /Cyrchwn hael Dinmael, PB VII 16 15 yng ngrym /Madawg, laif aerdduriawg lem, /Oedd pargoch yn aes droch, drom, /Oedd glew lew o lwyth y Cam parllym 1 CBM III 24 137 foedd llysoedd Lleisiawn. /Gwedi pargoch grym, parllym peirllawn, /Cyrchwn hael Dinmael, Dinmawr nid aw parodrwydd 1 ES I 19 7 dd ef yng ngherthrwydd. /Neud araf hywyl, pair parodrwydd, /Pur wohen diben dibechrwydd. /Cyn tewi rhwy parth 15 LlF2 VI 10 90 f, safed - i'm cymorth, /I'm dyddwyn i'r porth parth a_^ Thrined. /Gwyrthfawr Fihangel a'm gwrthfynned, LlF1 II 1 106 fy ngherdd yng nghynrabad /Lluyddon a berthon parth ag atad. /Llawen Duw Ddofydd ddydd yd gaffad - Cad LlF1 II 1 168 ionnydd, elfydd Eilfan, /Duw ganddudd, eu budd parth ag atan! /Dewisais fy ngherdd yng nghynfaran - cyn CBM III 1 21 rn buelin, bueilgyrn ban. /Eirioed y perthaist parth ag atan /Emys llaw llamhir a dan lluman, /Erchlyfn CBM III 3 14 rhan rhagyrwedd, /Tysiliaw terrwyn gywrysedd, /Parth amnawdd, adrawdd adrysedd. /Peris ne_^r o'r nifer EGM I 28 32 redychawd. /Gweddi_"wn, gwylwn, byddwn barawd /Parth a_^'r Gw_^r arwr a'n rhywarawd. /Pan ddoeth Iesu f ES I 23 22 arther rhai yn rhagyrwedd, /Y perthir eraill y parth argledd. /Cynaddl a wna Crist wedi crocwedd, /Cyna MeiG I 31 22 nt. /O eiriol milioedd a milcant - o'r teulu, /Parth a_^'u tu y'm parthant. /Gabriel, Rapha_"el a'm rhi MG VII 33 79 u bernych /Dod nod i'm hwyneb, a'm hadnepych, /Parth cledd i minnau ni mynnych - fy mod, /Parth yr Oen PM V 5 45 gwydawr /Ar ysgwyddau gwyngnes. /Dygyfarth pob parth ef porthes, /Deg am un ef dygyfories, /Daucan wayw PhB VI 12 42 gair. /O dywedais-i air ar wecry - heb borth /Parth eurgolofn Cymru, /Diwygaf, honnaf hynny, /Difwyn a PM V 1 43 /A'i emys a'i amryw ddillad; /Ei bali porffor parth na_^d - a wyrthia /A'i werthfawr ysgarlad. /Ef ora GM I 9 26 fall blodau fagwy, /Balch caen coed, bryd pawb parth yd garwy. /Caraf gaerwys fun fenediw deithi, /Cas LlF2 VI 10 9 au hynaf Naf, ni bydd ofer. /Erchi porth Dewi parth ydd eler /Nid arch anghyfarch anghyfamser. /Mair a MG VII 33 80 , /Parth cledd i minnau ni mynnych - fy mod, /Parth yr Oen gorfod y'm gosotych; /Pan dde_^l y trillu ( parthant 1 MeiG I 31 22 edd a milcant - o'r teulu, /Parth a_^'u tu y'm parthant. /Gabriel, Rapha_"el a'm rhifant - yn gymen, /F parthed 1 GYC VII 39 26 /Nawdd arnaf-i dodaf y dedwyddion, /Nodded o'u parthed a'm perthynon, /Nawdd merthyri Duw, deon - dragy parther 1 ES I 23 21 srael, /Oesran y delwyf i'i dangnefedd /Dydd y parther rhai yn rhagyrwedd, /Y perthir eraill y parth ar Parthred 2 EGM I 27 40 ddodau; /Porthwyf-i boen edrydd Mynydd Mynnau /Parthred a_^ myned myn y'th giglau. /Pen cred fu weled D CBM IV 13 19 t, gyrch union - sengi, /Sangai bawb ei alon; /Parthred gwy_^th mal Gwaith Faddon, /Porthathwy, myrdd o Parthwys 1 CBM IV 17 17 awr - Nen, /Dyniaddon Berchen, Ben bob efawr; /Parthwys Rhwyf rhadlawn dawn diburawr, /Porth i'm gwawd parha 1 MeiG I 33 35 ein Duw yn ein dechrau /Rhodd be_^r paradwys (parha golau!). /Rhy-n-parasai Duw heb ddim eisau /Yni wn parhaawd 1 CBM IV 9 5 chdoeth cyfoeth cyfundawd. /Ail ddigabl barabl parhaawd, /Pe_^r awen, parha_"us hyd Frawd, /Ar lles lla Parha_"us 4 MeiG I 31 20 a ganant. /Rhaid i minnau le lwrw meddiant, /Parha_"us baradwys yw fy chwant. /O eiriol milioedd a mi EW VI 5 35 llyw /A'wch llywiawdd rhag anneddf; /Modur pur parha_"us ddeddf, /Modrydaf haid, mur graid greddf. /Gre DB VI 35 45 /Penfro oddyno, Rhos oddyna. /Pymed Forgannwg, parha_"us ei wg, /Er a wne_^l o ddrwg, nis diwyga; /Chwe CBM IV 9 6 wd. /Ail ddigabl barabl parhaawd, /Pe_^r awen, parha_"us hyd Frawd, /Ar lles llawr, llyw llafnawr llwyp pasg 3 CBM III 26 136 awn; /Neur gyrchais ar oestrais estrawn, /Emys pasg pysgawdliw eigiawn, /Dihafarch gynran, a ddug i gad CBM IV 2 34 glwydd a'm cynfaeth, cyn fy hepgor, /Ar feirch pasg yng ngwasg, yng ngwisg borffor; /Arglwydd a'm porth CBM III 8 44 igiwyd, /Cedwyr balch bwlch eu hysgwyd, /Hyd y pasg y'n gwasgarwyd. /Nid adawo Duw dyn yn fyw - bellach Pasgadur 2 MB I 3 22 blyngawd! /Er perygl preiddwyr peri ffosawd, /Pasgadur cynrain, Prydain briawd; /Handoedd gad gyffro o CBM III 16 44 /Pasgen wry_^s, pasgfeirch frys freisgddawn, /Pasgadur torfoedd, twrf eigiawn; /Pasgle cun cyflawn, cy pasgaduriaeth 1 ES I 15 9 (Diwolo Ei weledigaeth) /Y pum torth a'r pysg, pasgaduriaeth - gwy_^r, /Gorober ehelaeth. /Cyfran deg, Pasgen 1 CBM III 16 43 eiddiad cad cerddglyd, /Cedernid Caswallawn, /Pasgen wry_^s, pasgfeirch frys freisgddawn, /Pasgadur to pasgfeirch 1 CBM III 16 43 rddglyd, /Cedernid Caswallawn, /Pasgen wry_^s, pasgfeirch frys freisgddawn, /Pasgadur torfoedd, twrf ei Pasgle 1 CBM III 16 45 reisgddawn, /Pasgadur torfoedd, twrf eigiawn; /Pasgle cun cyflawn, cyflafan goddaith, /Gw_^yth gwyniai pasgnawd 1 CBM III 20 48 l aur ma_^l er molawd /Ac ni beirch pesgfeirch pasgnawd. /Gnawd greddf ar ysgwyd ar ysgwn - terrwyn, /I Pater 1 EG VI 18 139 in a Gwener; /A'r Gw_^r a'n rhoddes-ni ran o'r Pater /A'i rhoddo-ef gwenfro gwynfryn uch se_^r pa'th 1 PM V 15 8 pan fernych faint fy nhras, /Creadur poethgur, pa'th greas. /Archaf arch i Bedr o berthynas - Crist /A Pathawr 1 OC II 15 45 A dywed ein dyfod Ia_^l. /Cychwyn i'w therfyn. Pathawr - eu hoywedd? /Hirfelyn eu gwaywawr; /Dywan diw pau 1 PM V 26 69 alch, yng nghadau; /Rhys Gryg y galwant golofn pau: /Nid Rhys gryg yn cynnig camau! /Rhys nis cil na de Pawb 36 EGM I 28 8 chawd. /Pan dde_^l rhag Iesu trillu trallawd, /Pawb a ddaw ataw, pobl fraw, i'r Frawd; /Pobloedd byd dy DB VI 32 1 Pawb a ddaw i'r ddaear long, /Pobl fychain druain a dre LlF2 VI 10 56 ffryd cyn pryd pryder, /Gw_^r a ddiffyrth Pawl pawb a ddiffer. /Diffreidiad mawr rad, mawr raith - ddyr CBM III 25 4 gefais ei alaf, /A Duw a'i dug i arnaf /A ddwg pawb a fo pennaf. /Pennaf y treiddem trwy ryfig - gwron CBM III 21 44 ofydd oeddwn o'i ddaioni, /Gan gyfeisor po_^r: pawb a'i gweli! /Gwelais am eurllew, am eurllestri, /Yn D-1 I 1 7 chel gylchwy. /Tir Brycheinawg dy iawn priawd: pawb a'i gwelwy. /Neu ryddadlas am lwyth eurwas Euas lyw DB VI 29 121 guddiaw dan llaw, ban fo lleiaf. /Cyd ymguddio pawb, beth a gelaf? /Am farwnad Ruffudd nid ymguddiaf. / GG II 31 45 /Anysgafn a w_^r ei freuoledd. /Ni bydd cyfoed pawb bumcan mlynedd /Nog y bu gyfyng gwlydd teilyng gwle D-4 VI 20 77 n, /Canmil canmoles Duw hyn. /Pebyll Llywelyn, pawb etwa - a'i gw_^yl /Fal y'i gwelsawch-chwi yma; /Yng ES I 17 25 n!): /Ystyrych pan dreisych dros ffin, /Ystwng pawb hyd ben ei ddeulin; /Bydd wrth wan gyfran gywrennin CBM IV 17 54 arau angau, aerau ergryd, /O oerfedd poenwedd) pawb i fywyd. /O arwar daear down i gyd - Ddydd Brawd, / ES I 23 8 ordd y deuant, etifedd, - ar Dduw /Yn y dyfydd pawb i'r Frawd gyhedd: /Uchaf (gwyry achaws gwirionedd) ES I 23 24 na Crist wedi crocwedd, /Cynaddloedd pobloedd, pawb i'w orsedd. /Cymhennaf i ddyn cyn ei ddiwedd /Cymod CBM IV 13 3 laf - o undyn /O undawd plant Addaf, /Nis gwna pawb na bo pennaf, /Ni wnaeth Duw fwlch ar falch naf. /N LlF1 II 5 55 rueni /Rhag arynaig Brawd braw fi, /Ar a gollo pawb o ga_^r /Ar wyneb daear dybi. /Ail ddydd cyn no dy CBM III 3 100 i gelwir, /Pobl byd yn ein gwy_^d y'n gelwir, /Pawb ohonam am ein cam y'n cosbir: /A wne_^l iawn, rhadl BF VII 45 28 fa_^r, gwenwynwar: gwae ni! /Trais pobl, trist pawb o'i golli CBM III 21 166 rgyr gwy_^r, gwychr yng nghaled; /Yd gystlynai pawb o'i gystlyned, /Yd oleithid gw_^r gwrdd ei weled, / MG VII 32 31 r cywrain, gwy_^r y dwyrain ar da_^l brynnau, /Pawb olynol gwneynt trwy reol ran wylfaau /O nos i nos, PM V 16 6 im ddilyw am ddilen - preiddwalch, /Pridd fydd pawb o'r gorffen, /Gwander coll aerner eurnen, /Gwendud CBM IV 16 106 t ydd a_^: /Yn chweddl adfeilawg ydd adfeila - pawb /O'r pobloedd ni bara. /Peris Ef, Peryf nef, noddfa OC II 14 113 ab Gruffudd, grym darogant. /Neud oedd gochwys pawb pan atgorsant; /Neud oedd lawn o haul Hirfryn a pha CBM III 3 75 /Porthwyr Duw, poed wynt fy ngheraint! /Pan fo pawb, pan fwyf heb henaint, /Yn oed dewr deng mlwydd ar GM I 9 26 aen afall blodau fagwy, /Balch caen coed, bryd pawb parth yd garwy. /Caraf gaerwys fun fenediw deithi, GM I 8 88 s: /A'th lawddaf i'th lawn urddas, /A'th lawdd pawb, pen tey_"rnas CBM IV 17 99 golau, dewr ffrwythau ffraeth. /Can rhygollwng pawb, Pennaeth - gymynner, /Can rhwym Rhwyf, Hydrner, a LlLl II 16 36 hyd angau? /Pwy w_^r, penaethaidd genau, /Rhag pawb piau y dechrau? /Ysef yw hwnnw honnaid fudd - o'r g PM V 29 15 naw, - llawhir, /Can llewenydd wrthaw! /Meddwl pawb porth fydd iddaw, /Meddiant i grisiant graesaw MeiG I 33 65 th gellwair. /Can ydoedd angau yn ein cyfair, /Pawb presennawl lwyth, laith anghywair, /Namyn a ddywetw GM I 9 121 iawn ffaw. /`Arglodig Gwyndyd gwyn ysym', medd pawb, /Prydain allweddawr oll yn eiddiaw. /Endewais-i er GM I 11 6 fy nghlod yng nghlud fantoedd. /Dy-m-cyfairch pawb ym mhob lleoedd /Pwy gorau gwledig yn y gwladoedd: GYC VII 42 32 a. /Hynny aeth heibaw fal ymchoel dy law, /Mae pawb yn adaw oed dibara. /Ni chaiff cyfoethawg fod yn hi DB VI 24 33 syched trwydded trwyddaw /A lluoedd pobloedd, pawb yn athaw /A llewod a_^ rhod yn eu rhwydaw, /A lle y CBM IV 17 79 edd nefoedd, ni bu segur. /Pani wy_^l pobloedd pawb yn nhostur - pla, /Pob tra yn ddifa ac yn ddifur, / GRh II 28 56 au; /Duw a'th wnaeth, o'r penaethau, /Yn orofn pawb, yn orau. /Gorau un, gorau gerennydd - i ddyn /Yr h GYC VII 41 40 d eu herbyniaid oeron boenau: /Pob camweddawg, pawb ys ofnawg rhag eu safnau /Yn disgyrnu dannedd arnu, pawl 2 GYC VII 36 92 /Pen Llywelyn deg: dygn a fraw - i'r byd /Bod pawl haearn trwyddaw; /Pen f'arglwydd, poen dygngwydd a' LlF2 VI 10 56 'm diffryd cyn pryd pryder, /Gw_^r a ddiffyrth Pawl pawb a ddiffer. /Diffreidiad mawr rad, mawr raith - pax 1 MG VII 32 27 mawr a llawer gawr o ganuau: /`I Dduw gloria, pax in terra i'n terfynau, /Heddwch i'r byd, iechyd i gy Pebrddor 1 GB II 25 12 /Cymhenddoeth a choeth a chaeth i'r moliant, /Pebrddor pedrydant, pedror gylchu; /Cymhenrwydd gyfrwydd pebyll 4 PB VII 1 26 faidd cyfranc, cyfrwysgar - gwersyll, /Rhwym pebyll, bumdryll ba_^r, /Cad aerflawdd, fo_^r-gymlawdd f D-4 VI 20 33 yhoedd cydnaid, /A'i byll a'i bebyll ni baid. /Pebyll Llywelyn, llew cad, - a weled /Yn olau archafad, D-4 VI 20 77 Powys, peues unbyn, /Canmil canmoles Duw hyn. /Pebyll Llywelyn, pawb etwa - a'i gw_^yl /Fal y'i gwelsaw HOG II 10 9 r eleni /Yn ynial Arfon, yn Eryri, /Ni ddirper pebyll, ni syll pali, /Neb, a rwy garwy, yn fwy no hi. / pebyllau 1 HF VII 23 38 , /Dewr ddragon, beryfon borthi, /Draig arfau, pebyllau pali Pebyllfa 1 D-4 VI 20 59 ddygerdd - eraill /Ar allt mo_^r a'i ogerdd, /Pebyllfa pair cyfa cerdd, /Pennal dir engir angerdd. /E pebylliaw 1 SB II 24 27 eidiaw, /Rhys Rhos gyffro rhag pyrth Penfro yn pebylliaw. /Ni lefais neb amgylch moreb mo_^r Anhuniawg, Pebylliwys 2 D-4 VI 20 37 waw Llidwm yn rhad, /Yn llu gorfeddu gorwlad. /Pebylliwys fy llyw yn llu hyfryd - praff, /A'r pryffwn o D-4 VI 20 21 o bro bryn a phant, /Gwir Cymry cymhellasant. /Pebylliwys rhy_"wr, rhywoddig - lluoedd, /Llywelyn weith Pebyllwys 3 D-4 VI 20 73 ymro niw hoffwy, /Cynnif Cadwallawn, myd mwy. /Pebyllwys fy llyw yn Llysyn - drefad /Am drefred Wenwynw D-4 VI 20 41 drai draws a hyd, /Gorthir y gelwir Geirwryd. /Pebyllwys fy rhwyf yn rhwyd - gwrdd gynnygn, /Gwy_^r gyn D-4 VI 20 45 yd glywyd, /Yng Ngwenwaun befr bell o Glwyd. /Pebyllwys te_"yrn, tew arnad - i'w henw, /Ef henyw o gan pechadur 4 GYC VII 43 3 aw, /Haeldad, goleuad llygad a llaw, /Na chred pechadur ei ddifuriaw /Hyny e_^l i bwll i bell drigiaw, CBM IV 17 88 aisg Beniadur - byd, /Gwrthladded o'm bryd pyd pechadur; /Gorthywys nefoedd, nyfed eglur, /Gwrthyf ni b GYC VII 38 1 Ponid gwan truan trymder - pechadur, /Pechodau annifer, /Na wy_^l dyn dyfod ei amse CBM IV 16 177 amwg a ddamunwy - bryd, /Rhybenyd rybechwy, /Pechadur pechodau ddirprwy /A ddirper pryder prif arlwy. pechawd 13 MeiG I 31 6 breiniawg a brynwys Ei garant /O'r poenau a'r pechawd a wnaethant. /Plant Addaf, plenhigion fuant, /Yn GYC VII 42 52 eindid parawd yn erbyn Trindawd /Rhag trallawd pechawd ddeddfawd ddifa. /Gwae wynt gebyddion a'r hoced GYC VII 38 12 digywilydd pan weler - Dyddbrawd /Darllain pob pechawd fal y'i pecher, /A Christ ym mhren crog er creul HOG II 6 79 gwymp eu gwyngnawd, /Cefais i chwech heb odech pechawd /(Gwenglaer uch gwengaer ydd ym daerawd), /Cefai CBM IV 17 56 rwar daear down i gyd - Ddydd Brawd, /O arwain pechawd, lletawd lledfryd; /Ni rygar Trugar tra syberwyd GYC VII 40 66 l y'm gorau. /Cyn isgell meddrawd, ysgar a_^'m pechawd, /[] medd-dawd, [] nid mau, /Poenedu cynnes, ca CBM IV 16 136 /Rhag gormail ysbail yn ysbaid - pechu, /Rhag pechawd orddyfnaid, /Gorddyfn fi, gordden Ri, Rwyf graid GM I 14 96 /A gwae ni o'r naid y'n rhyddoded /Yn rhygnawd pechawd pall gynired, /Rhag ein twyllaw byth o beth hybr GM I 14 75 yn, /Dyfnu difro_"edd no medd melyn. /Melys yw pechawd pan 'i herlyn - digraid, /Mor drwm yr enaid yn y MB I 3 161 dd, gloywudd a'i cudd tudwed. /Hyd nas gwne_^l pechawd pell eilywed, /Pedrydawg de_"yrn uch cyrn coned, GYC VII 43 41 ban i benydiaw, /Er cythruddiaw cnawd, er dial pechawd: /Perchen drygddefawd a dde_^l ataw. /Archwn i'r GB II 26 122 diffydd; /A Dewi a'n gweryd rhag cryd cerydd - pechawd, /Ym maes mae_"stawd Dydd Brawd dybydd; /A Dewi GYC VII 40 23 horwr /Cynghorfynt a'i geingau. /Saith brifwyd pechawd yw pechodau - 'r bobl, /Mae'n y Bibl eu henwau; pecher 1 GYC VII 38 12 eler - Dyddbrawd /Darllain pob pechawd fal y'i pecher, /A Christ ym mhren crog er creulonder /Yn y boen pechod 1 CBM IV 18 12 . /Archaf i Fab Duw, can ys digawn, /Cymod o'n pechod (pechu nid iawn) /A chynnwys yn nef in arnodded: pechodau 8 GYC VII 40 114 ndod drwy wir ufudd-dod /Roi in lwyr gymod o'n pechodau, /A phurlan fuchedd a pherffaith ddiwedd, /A ch GYC VII 38 2 Ponid gwan truan trymder - pechadur, /Pechodau annifer, /Na wy_^l dyn dyfod ei amser, /Na wely EGM I 27 18 chwerw gyfnod chweddlau, /Cyn adfant puchiant pechodau, /Duw a'm gad cariad i mywn caerau - nef; /Duw CBM IV 16 177 ddamunwy - bryd, /Rhybenyd rybechwy, /Pechadur pechodau ddirprwy /A ddirper pryder prif arlwy. /Arlwywn GYC VII 40 46 d penyd rhag ofn poenau /Uffern ac affaith pob pechodau. /Gwae ddyn a dyngo gamlyfau, /Gwae ddiflas a g GYC VII 40 8 gymryd penyd rhag poenau - uffern /Ac affaith pechodau. /Gwae ddyn a ddilyd camlyau, /Gwae leidr a_^'i EGM I 29 5 Argleidriad, Meidriad, medr o'm hawydd. /Ar au pechodau puchswn arwydd - crog, /Ymddwyn croes er Crist GYC VII 40 23 horfynt a'i geingau. /Saith brifwyd pechawd yw pechodau - 'r bobl, /Mae'n y Bibl eu henwau; /Am saith b pechu 4 ES I 21 22 ag Culwydd celu, - plant Addaf, /Rhag addef y pechu; /Ac Efa ac ef a'i gwybu: /Gwypid Duw, gwybod a dd CBM IV 18 12 f i Fab Duw, can ys digawn, /Cymod o'n pechod (pechu nid iawn) /A chynnwys yn nef in arnodded: /I'r wla CBM IV 16 135 wrthgrifiaid, /Rhag gormail ysbail yn ysbaid - pechu, /Rhag pechawd orddyfnaid, /Gorddyfn fi, gordden R ES I 23 29 edd - cwbl, /Cyn cablu o Dduw ar ein buchedd. /Pechu yr ddigonsam o gam garedd: /Amgyrwyf, Drindawd, Dy Pedair 1 CBM III 11 79 owys, pobl ddisgywen, /Cad orllawes orllawen, /Pedair cynneddf, cadw cadr urdden, - ar ddeg /Yr ddugant pedeiriaith 3 CBM III 7 26 , gw_^r ni'i myn mabwaith, /Hwyl ysgwn, ysgwyd pedeiriaith, /Hil te_"yrn yn he_"yrn henwaith, /Hael Fad CBM III 13 6 , Lloegr ddilain ddilaith, /Llid ysgwn, ysgwyd pedeiriaith. /Perging glyw glewdraws, maws meddfaith, /P LlG VII 24 116 , maith - yw dy derfyn, /Arglwydd Lywelyn, lyw pedeiriaith. /Sefis yn rhyfel (diymgel daith) /Rhag estr pedeiror 1 CBM III 16 149 irw rhag mur co_^r: /Tres rhag llew, rhag llyw pedeiror, /Trais ar Lloegr, a llu wrth angor; /Tarf rhag Pedolau 1 GRh II 29 2 Pai prynwn seithbwn sathrgrug - i'th oddau, /Pedolau pwyll gaddug /Mangre grawnfaeth, saeth seithug, Pedr 8 PM V 1 173 /Balch Ddafydd, dda fydawl: /Boed agored pyrth Pedr a Phawl /I'th erbyn, arbennig dyniawl; /Bych gw_^r PM V 21 19 am gyngas - galon, /Ef golofn tey_"rnas, /Anaw Pedr a'i nawdd, pa dras /Y gallwn fal y gallas? /Gallas GYC VII 39 13 Arglwydd nef a llawr, fal y'm llwyddon, /Nawdd Pedr arbennig, lleithig llithion, /Orau porth oriau o'r EGM I 27 88 u. /Archaf arch i Dduw addodau - nef /Na ddoto Pedr gloau /I'm lluddias i'm haddas, i'r mau, /I'm treft DB VI 31 68 chlo ar eu bro rhag bradogion. /Trwy eirioledd Pedr, pen porthorion, /A Mair o'i gwyry Air a'i gweryddo MeiG I 33 94 /A holl raddau nef yn eu haddas. /A'm heiriolo Pedr pe_^r ei efras /A'r bobloedd gwirin gwanned tras. / EGM I 26 56 u dyn mor gu gennyf a_^ hi, /Ni bo poen oddef, Pedr wy noddi! /Ni bydd dda gan Dduw ei diddoli, /Ni bo LlF2 VI 10 23 phylgaint /Ymioli a_^ saint a_^ saith Pader. /Pedr wyn a'n gwrthfyn gwrth yr yngder: /Ys ti a wrthyd a pedreinddor 1 CBM III 16 142 rhodawg pedrydawg pedror /I ar orwydd pedrongl pedreinddor, /Coch bwlch ei la_"in o drin, o drydar, /Co pedriael 1 CBM III 16 231 , eirchiaid archafael; /Erchwyniawg pedrydawg (pedriael - ei len) /Powys wen, wlad Frochfael, /Eurddyrn pedrongl 1 CBM III 16 142 r, /Coch rhodawg pedrydawg pedror /I ar orwydd pedrongl pedreinddor, /Coch bwlch ei la_"in o drin, o dr pedror 3 GB II 25 12 eth a chaeth i'r moliant, /Pebrddor pedrydant, pedror gylchu; /Cymhenrwydd gyfrwydd, gyfrwystra haeddu, CBM III 16 141 g baran beirdd fangor, /Coch rhodawg pedrydawg pedror /I ar orwydd pedrongl pedreinddor, /Coch bwlch ei D-2 I 2 20 , man meidrolaeth; /Metrid mur io_^r(maws Bedr pedror) mawrgor gyfoeth; /Moes fraisg fre_"yr, moes wyr pedrydan 1 CBM III 1 7 ch wy_^r wledig arnan. /Perging cyniwair, pair pedrydan, /Pedrydawg Fadawg, farchawg midlan: /Fy marddl pedrydant 6 D-4 VI 20 18 eseswallt crysiasant - am ddraig, /Aml ddragon pedrydant; /Gwy_^r gortho bro bryn a phant, /Gwir Cymry CBM IV 4 4 os marw mawrgoel darogant, /Armes draig dragon pedrydant; /Llid ergryd, esbyd esborthiant, /Llydw amnaw PM V 23 176 orwyt, yng ngorenw Morgant, /Ar filwyr Prydain pedrydant. /Mad ymddugost wayw, mad y'th want - arall /Y GB II 25 12 oeth a choeth a chaeth i'r moliant, /Pebrddor pedrydant, pedror gylchu; /Cymhenrwydd gyfrwydd, gyfrwys PM V 2 44 i: /Cenais dy foliant mal nas ryganant, /Milwr pedrydant, pedrydawg ri. /Gogw_^yr doethion dwfn nad ofn D-1 I 1 35 fy rhybuchwy. /Fy rhybuched i golofn ced, clod pedrydant, /Rhyfel ddywal, Urien hafal, arial wythaint, pedrydawg 9 PM V 24 65 , /Barch wledig Hiraethawg, /A'th folaf, filwr pedrydawg, /A'th folant pymthecant cadeiriawg, /Rhy-th-f CBM III 24 61 dd rhagddaw, /Pedrylef cwynfan cyrdd amdanaw: /Pedrydawg deifniawg, dyfnais-i gwynaw, /Cwynaf im ermoed MB I 3 162 udwed. /Hyd nas gwne_^l pechawd pell eilywed, /Pedrydawg de_"yrn uch cyrn coned, /Cenif (nis dygif yn CBM III 1 8 edig arnan. /Perging cyniwair, pair pedrydan, /Pedrydawg Fadawg, farchawg midlan: /Fy marddlef is nef n D-1 I 1 6 ei fa_^r, gwrdd yn nhrydar: gwae ry'i cothwy! /Pedrydawg haul, mwyaf ei draul, uchel gylchwy. /Tir Bry CBM III 16 231 chwyn graid, eirchiaid archafael; /Erchwyniawg pedrydawg (pedriael - ei len) /Powys wen, wlad Frochfael CBM III 16 141 luman /Rhag baran beirdd fangor, /Coch rhodawg pedrydawg pedror /I ar orwydd pedrongl pedreinddor, /Co CBM III 13 9 th, /Pa_^r greulyd, pair gwryd, gw_^r rhaith, /Pedrydawg, pwyllawg, pwyll goddaith, /Pell ei glod o glu PM V 2 44 dy foliant mal nas ryganant, /Milwr pedrydant, pedrydawg ri. /Gogw_^yr doethion dwfn nad ofn tlodi: /Do pedryddawg 1 SB II 24 36 mrwynawg; /Pedwerydd digoedd Iarll Padrig rhag pedryddawg; /Pumed, Iarll Cla_^r rhag gwalch gwanar oedd pedrylaw 1 CBM III 24 58 adaf, cyn no'i adaw, /Parau post enwair, pair pedrylaw, /Pedryliw ei lafn i ladd rhagddaw, /Pedrylef c Pedrylef 1 CBM III 24 60 pedrylaw, /Pedryliw ei lafn i ladd rhagddaw, /Pedrylef cwynfan cyrdd amdanaw: /Pedrydawg deifniawg, dy Pedryliw 1 CBM III 24 59 no'i adaw, /Parau post enwair, pair pedrylaw, /Pedryliw ei lafn i ladd rhagddaw, /Pedrylef cwynfan cyr Pedwar 6 D-4 VI 20 53 , rhwych pell, /Nac aer na chaer na chastell. /Pedwar castell poeth, paith rhyfyg - ystwng, /I am Ystra CBM III 3 208 daf-i bost present preswylwlydd /A'm peris o'r pedwar defnydd, /Credaf-i Beryf nef yn elfydd /A'm gwnae PM V 23 5 gyfyngwedd gyfar. /Crist fab Mair a'm pair o'm pedwar - defnydd /Dofn awen ddiarchar. /Crist fab Duw dy D-4 VI 20 88 ng oedd anoeth, /Tri thryfan, cyfan, cyfoeth, /Pedwar enwawg, peithiawg, poeth. /Peth o'i ddylyed, gan GYC VII 39 15 on, /Orau porth oriau o'r porthorion! /Nawdd y pedwar gwa_^r, gweryddon - wyryaid, /Angelystor, plaid c MB I 3 44 Atgoryn deyrnedd yn weinyddawg, /Pob pump, bob pedwar yn wa_^r weiniawg. /Gwylynt, golithrynt yn ogelaw Pedwaredd 4 CBM III 10 73 dd estrawn, /Ffaw gyngyr ffwyrwyr Ffynudiawn. /Pedwaredd ar ddeg, ardduniant a gaiff, /Arddunwawd diatr DB VI 35 63 taerwalch Eryri /Arwystli Ceri ger Caer Efa; /Pedwaredd ar ddeg, pan ddug achwaneg, /Dwyn Cedewyng deg DB VI 35 43 , /Gwnaeth tyrau Trefdraeth nad y_^nt trada; /Pedwaredd i fro pennaf o Gymro, /Penfro oddyno, Rhos odd CBM III 10 33 iaid llachar /Iorfeirthiawn i furthiaw esgar. /Pedwaredd welygordd pedwerydd - molawd, /Molaf-i lyw a'i Pedwerydd 6 SB II 24 36 arll Gwent, trydydd torment, torf gymrwynawg; /Pedwerydd digoedd Iarll Padrig rhag pedryddawg; /Pumed, LlF1 II 5 9 on a fydd /Pymthegfed dydd cyn Dydd Brawd. /Y pedwerydd dydd ar ddeg /Yd gyrch mo_^r mawr atreg /Yn ny LlF1 II 5 49 Pan fo briw brynnau, /Eglwysau diau ddygwydd. /Pedwerydd dydd, trwy dristyd, /Ar naid anifeilaid byd /Y CBM III 10 33 rthiawn i furthiaw esgar. /Pedwaredd welygordd pedwerydd - molawd, /Molaf-i lyw a'i dyrllydd, /Mawrdorf GG II 31 12 edd; /Trydydd, twyll herwydd cymwyll camwedd; /Pedwerydd, rhewydd; pumed, rhyfedd; /Chweched, amgaled a LlF2 VI 9 7 fo dydd dyar, /Syberwyd o fawrfryd, o fa_^r. /Pedwerydd rhewydd rhyfeddgar /Rhyfeddgrawn rhylawn, rhyl Peddestres 1 CBM III 5 133 rwys dir, /Pell ydd wyf i'm nwyf, oni thelir; /Peddestres weddaidd yn hydraidd hir, /Peddestrig iolydd, Peddestrig 2 HOG II 7 17 - ar wen /No pharabl o'i phen anghymhenrwydd. /Peddestrig iolydd, a'm bydd-i eilwydd? /Pa hyd y'th iola CBM III 5 134 thelir; /Peddestres weddaidd yn hydraidd hir, /Peddestrig iolydd, pa hyd y'th iolir pefr 2 MB I 3 169 einforawd gwlad ogoned, /Pan gaffo pen gwy_^r (pefr ymddired) /Gan engylion foes (ni'm oes neued) /Yn u MB I 3 67 iawg, /Pen rhiau, parau anoleithiawg, /Perchen pefr ystre o'r re fyngawg, /Modrydaf Cymry, erhy farchaw pengarn 1 GYC VII 40 42 A'r cyrn llymsodlawg ar ei sodlau, /A'r llygod pengarn a_^'r gylfinau carn, /A'r llech las haearn a'r s penguchogion 1 DB VI 31 66 au eu parau fal Peryddon, /Tri chlo_"yn pennyn penguchogion, /Tri chlo ar eu bro rhag bradogion. /Trwy pei 11 CBM III 5 12 ddwn-i (trefn a gedwynt) /Treiddle glyw Powys, pei am getynt, /Pan dreiddais-i yno yn ydd oeddynt, /Trw DLlM II 18 24 Mal yd lysg gwynnawn gan oddaith. /Ni tha_"wn, pei byddwn celfydd, /O foli Mab Duw diwenydd. /Cyn 'yn n CBM III 8 65 yr calon rhag galar /Y fau a fydd dau hanner. /Pei byw llary Lleisiawn ni luestai Wynedd /Ym mherfedd E EW VI 4 12 wydd; /Arf tarf terfyn ehangrwydd, /Aerwr orau pei canmlwydd. /Canmlwydd ydd oedd rhaid, rhudd elwch, - IRh VII 31 1 Pei cawn o gyflwr gyfle brofi - rhin, /Cyd bai rho_^n fy HOG II 10 11 i syll pali, /Neb, a rwy garwy, yn fwy no hi. /Pei chwaerei ei budd er barddoni, /Nebawd noswaith y by GYC VII 42 3 red, /Ni cheid o'i barthred na ffled na phla. /Pei na wnelai fegis y'i harchai /[] rhai, rhyfawr draha. CBM III 5 58 gorau cyn no'm gwared, /Ei gwaredd oedd rhaid pei rhybuched; /Gwarfardd wyf iddi o ddylyed, /Gwa_^r ai DB VI 31 31 nfudd maon; /Diafrddwl feddwl fyddwn ym Mo_^n /Pei yn fyw y delai i Dalybolion. /Chwegwyr, cynifwyr cyn DB VI 31 48 n difa galon, /Rhan berthfan a borthyn greon, /Pei yn fyw yd fyddynt ym Mo_^n /Perynt hynt hendref Wyra DB VI 33 64 weled, /Byddai praff heddiw y pryned - o fedd /Pei yn fyw y'i caffed. /Enwawg w_^r arwr, aur ei dudded, peidiant 3 CBM IV 4 43 y_"wr rhyw Runblant, /(Cardd angardd angen a'm peidiant) /Ca_^r cerddau, cerddorion ramant, /Cadarn far CBM III 15 10 dd as gwddant - o'i farw, /Gw_^r o'i fa_^r y'm peidiant, /Coll arglwydd, call argledr cant, /Eurgledd y PM V 23 172 on, a charant - yng ngnif /Yng ngnaws coll a'm peidiant. /Neu orfydd dy orofn nad a_^nt /I'th erbyn i' peidiaw 1 GYC VII 36 88 s, ni bu gas gymraw, /Pen pan las, oedd lesach peidiaw; /Pen milwr, pen moliant rhag llaw, /Pen dragon, peiraid 1 GYC VII 40 37 dd oedd yn berwi (wb o'r barau!) /Saith canmil peiraid o eneidau, /A glaweir ac o_^d, a seirff a llewod peirch 5 CBM III 13 43 - molawd, /Nid moliant o friwiaith: /Delw y'm peirch a_^ meirch mygr hydaith, /Mynw eilon, mal gwyllon CBM III 10 25 iawn. /Ail welygordd fawr feirdd welling - a'm peirch, /Ar fygr feirch, ar fygr fyng; /Bleiddiau torf t D-2 I 2 44 cyfrysedd fyw; /Campus ei feirch, cannyn a'i peirch, cyfrenneirch glyw; /Co_^r waradred, ceneddl nodd ES I 18 32 gwrysgen. /Glyw parchfawr am eu Perchen, /A'u peirch Duw Dofydd uchben CBM III 25 13 r fanarch y'n parchai. /Nid ar a'n perchis a'n peirch - y weithon /O'r deon dihefeirch, /Yn y cyrchem c peirglwys 1 GB II 26 25 gan forwyn ddifwyn, ddiwyl ei daint. /Dialwys peirglwys perging Dyfnaint, /Ar ni las llosged, lluoedd peiriant 1 LlF1 II 3 26 clais ai clwyfiant - rhyfedd /Ai rhyfel a_^'m peiriant, /Haeddaf o'm cerdd cyreifiant; /Gnawd i hael h peiriau 1 GYC VII 40 77 aflawen yn ei enau, /Yr oedd yn berwi, wb o'r peiriau! /Saith ganmil beiriaid o eneidiau, /A berau hir peirllawn 1 CBM III 24 137 ysoedd Lleisiawn. /Gwedi pargoch grym, parllym peirllawn, /Cyrchwn hael Dinmael, Dinmawr nid awn! /Duw peithiawg 6 GM I 11 39 g - annibellt, /Nid heb waed ar wellt ar wallt peithiawg, /Ac o rodri_"oedd y rhodri_"awg /Mau yntau, o CBM IV 17 124 rn, gaeth drefred - erwan, /Yn affan poethfan, peithiawg drwydded, /Yn naffar taerfar ta_^n amgyffred, PM V 19 17 do_"ed gymyn /Am dymyr, gwaed gwy_^r gorewyn. /Peithiawg dy alon. Dy elyn - gwae ef! /Gwaedd a gwlad ne PM V 20 47 ysgorfa, /Oes gorfod i hil Run: /Tyrau poeth, peithiawg pob un, /Tandde ffyrf, ffo_"es Alun PM V 10 50 /Castell Mathrafal mwyth werin - wythawg, /Du, peithiawg, poeth, ethrin; /O'th gynnygn, gynnogn byddin, D-4 VI 20 88 /Tri thryfan, cyfan, cyfoeth, /Pedwar enwawg, peithiawg, poeth. /Peth o'i ddylyed, gan ddyly_"u - brai peithwydd 1 MB I 3 114 wn rhag eiriolydd /Tyrfai rhag llafnau pennau peithwydd, /Caith cwynynt, cerddynt gan elfydd, /Cnoynt peleidr 3 EG VI 18 65 Yn ydd oedd perchen parchus gynrain. /Oedd tew peleidr crau, cre_"ynt cigfrain, /Calanedd gorwedd gordd CBM IV 3 43 dar flawdd []awn, /Trylew [] de[ ], /Tryliw eu peleidr pan fo [], /Trylwyn am feddgwyn, am feddgyrn lla PM V 22 24 ydaw, o draw, o drwy - Fo_^r Hafren /(Hyfriw y peleidr ym Mhorthaethwy), /O Ddyfnaint, o Naint, o Nanhe peleidrad 1 EG VI 18 78 /Ysym-i io_^r cyngor cyngwastad, /Cywesti peri peleidrad; /Ysym-i ri ryfel ddiffreidad, /Diffryd gwy_^r pelydr 1 OC II 14 49 l ysgwyd eurgrwydr torrynt yn fuan. /Tryliw eu pelydr gwedi penwan, /Trylwyn yn amwyn am fiw garthan. / pell 23 PhB VI 15 6 yng nghywrysedd - Faelgwn /Neus porthes peprwn pell dyfrydedd: /Llafar meriniau gwyniau gwragedd, /Llaw CBM III 3 95 ar ddyn a'u tremyn trwy ddir /Periglus pellus pell ddygir: /Pall arnaw pwyllaf y dognir, /Preswylgoll CBM III 13 10 rhaith, /Pedrydawg, pwyllawg, pwyll goddaith, /Pell ei glod o gludaw anrhaith! /Praidd wasgar dreisfar, MB I 3 161 wudd a'i cudd tudwed. /Hyd nas gwne_^l pechawd pell eilywed, /Pedrydawg de_"yrn uch cyrn coned, /Cenif HOG II 6 53 lli_"ant lliw hafin. /Ail yw'r llall o'r pall, pell fy min /I wrthi, i am orthorch eurin: /Gweirfyl deg ES I 16 34 Can wyd Tri, nid rhaid it amgen, /Can wyd Dau (pell goddau) ac Un CBM IV 6 180 lles nid erllefesir, /Traws trochiad gyrchiad, pell gyrchir - ei feirch /Ac i feirdd yd roddir. /Tarf a D-4 VI 20 51 am lyw bro Hiriell, /Ni safai rhagddun, rhwych pell, /Nac aer na chaer na chastell. /Pedwar castell poe GM I 9 89 er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad fyfyr. /Pell nad hunawg gwen (gogwn pahyr!) /Pan ddyfrig trawd b CBM III 5 22 drythyll, gorwyth iolwyf /Gorddawg pall eurawg pell nas gwelwyf. /Gorfelyn, called, colledig wyf, /Coll CBM III 11 13 nedd breiniau. /Cynyddws Powys perfoliant - er pell, /Nid pallu yr ddigonsant, /Dragon dwfn, defawd a g GM I 9 13 yng nghyntefin /Yn ethryb caru caerwys febin. /Pell o Fo_^n fain yd fydd twythwal werin, /Esmwyth ysydd PM V 22 13 eu gwy_^r ym mhob tramwy. /Nid rhaid tra dilyn pell ofyn pwy, /Py geidw y gorddwfr rhag pob gorddwy: / CBM IV 2 56 ch cerddawr cyfurddator, /A'th gyfarchaf well, pell pwyllitor. /Hanpwyf well honawd, gwasgawd gwosgor, LlF1 II 2 69 ant, cawsant anant anaf. /Hanpych gwell, anaw: pell wellwell y'th wnaf! /Hanpwyf gwell innau; ni'th amh D-1 I 1 19 cywen fenwy, /Elfael, Buell, Maelenydd gwell (pell y treithwy) /Tair Rhagynys a'r Tair Ynys a'r tramor CBM III 1 6 an. /Pargoch glyw glewdraws, maws mab Cadfan, /Pell yd wledych wy_^r wledig arnan. /Perging cyniwair, p CBM III 3 106 gwan wrth wan, wrth iawnwir, /Yn llwrw pwyll, pell ydd adroddir, /A fo llary, llawen rhygyrchir, /Ac a PhB VI 15 22 , /Llewelyn, llew gwawr, clodfawr cleddyfir, /Pell ydd edmygir ei atchweddledd. /Gw_^r ni farn camfarn CBM III 5 132 o_"ir. /Pellynnig fy nghof yng Nghaerwys dir, /Pell ydd wyf i'm nwyf, oni thelir; /Peddestres weddaidd CBM IV 16 91 dd, trugarha - wrthyf, /I wrthyd na'm pellha; /Pell ydd wyf o nwyf yn echwa, /Ar ni fo pwyllawg nis pwy CBM III 5 63 - fyth: /O'm ceryddawdd, nawdd na'm diddoled. /Pell y'm traidd treiddgof o'i rygolled, /Praidd preiddwy GG II 32 9 carddgoll; /Marw Merwydd, meirw fyddwn oll. /Pell yw o Powys pwyll argel - i ddyn /I ddial, gwaed Afe pelled 1 MeiG I 33 55 wn woglyd o aneirioes, /Can ni w_^yr ein pwyll pelled ein hoes. /Anrhaid ystyriaid, ysbaid, eisoes, /O pellfod 1 CBM IV 4 63 /Aer orug orau bai canmlwydd, /Ni thwyll pwyll pellfod heb arglwydd, /Ni thyf cof rhag coddiant ebrwydd pellha 1 CBM IV 16 90 wg Arglwydd, trugarha - wrthyf, /I wrthyd na'm pellha; /Pell ydd wyf o nwyf yn echwa, /Ar ni fo pwyllaw pellir 1 CBM IV 17 3 dd Dy wenwlad mor fad, mor fawr, /Duw dewrwir, pellir pwyllawr - o'n cynnen, /Dilen o bresen ban yn bry pellus 1 CBM III 3 95 /Trawd ar ddyn a'u tremyn trwy ddir /Periglus pellus pell ddygir: /Pall arnaw pwyllaf y dognir, /Presw Pellynnig 2 CBM III 5 131 rddawr, /O ruddaur gwerthfawr y'i gortho_"ir. /Pellynnig fy nghof yng Nghaerwys dir, /Pell ydd wyf i'm GM I 9 11 lliant, /Lleithrion eu pluawr pleidiau edrin. /Pellynnig fy nghof yng nghyntefin /Yn ethryb caru caerwy Pen 56 GYC VII 36 95 ngwydd a'm daw, /Pen f'enaid heb fanag arnaw, /Pen a fu berchen ar barch naw - canwlad /A naw canwledd PM V 11 40 /Angor co_^r, cad offelaig, /Ac o'r penaethau, pen aig. /Eigiawn mwyn terrwyn tyrfa, ma_^n - a bras, /B GB II 25 9 canclawdd, fa_^r flawdd flaenu, /Cymhenddraig, pen-aig yn penaethu, /Cymhennaf pennaeth yr wnaeth Iesu. EG VI 18 59 oedd claer cleddyf heb wain /A chan llu pannu pen ar digrain /A chan llaw lludwaw Llanhuadain, /Cilger CBM IV 1 60 enfro pennadur digardd, /Gwelais rhag Pennardd pen ar ddigrain; /Gwelais eu berthladd berthlu yng nghra GB II 26 211 dal dudded, /Dewi mawr Mynyw, mad y'i gweled, /Pen argynnan bedydd, crefydd a chred. /Ni chronnes, rho GB II 26 111 wenydd, /Rhagor mawr uch llawr rhag lluosydd, /Pen argynnan coned cred a bedydd; /A bod o'i gylchyn, gy GYC VII 36 86 /Bychan lles oedd im, am fy nhwyllaw, /Gadael pen arnaf heb ben arnaw: /Pen pan las, ni bu gas gymraw, PM V 1 25 nifiad: /Pan'd rhagddaw bu ffaw, bu ffysgiad? /Pen Bryn Ceredig, nid cariad - a'i dug /Yn de_"yrn pymth LlF1 II 2 29 /Mal y'th rygefais, yd yth geisaf. /Na chreded pen ced gadarn gyhudded; /Creded ei deced y dywedaf. /Cr CBM III 16 115 do_"ed, /Gwasgargerdd wisgogaeth. /Gorwyddawd pen ceirw, pennillfaeth, - a'n rhydd, /(Anrhydedd farcho PB VII 2 20 ngnefedd, /Pa_^r tri dryll, gwersyll gorsedd, /Pen clod cyn no'i fod i'i fedd. /Ym medd aergyfedd (nid CBM III 17 8 ybuch o'i wenllaw, /Peniadur cad ced wallaw, /Pen co_^r, pencerdd wyf iddaw. /Gwirawd a ddygir o ddiga EGM I 27 41 Mynnau /Parthred a_^ myned myn y'th giglau. /Pen cred fu weled Dy weli_"au /Pan yth archollwyd o'th a GM I 11 17 edd. /Nid ef Rhodri Mawr, mur ciwdodoedd, /Fwy pen cynhaddledd pob cenheddloedd. /Ys ef, Rhodri Hir, hu GYC VII 36 90 peidiaw; /Pen milwr, pen moliant rhag llaw, /Pen dragon, pen draig oedd arnaw, /Pen Llywelyn deg: dyg GM I 11 55 /Cyflafan taerdan rhag tey_"rnon, /Ceinffelaig pen draig a phen dragon. /Dragonawl feidriawl fadiain - GYC VII 36 90 Pen milwr, pen moliant rhag llaw, /Pen dragon, pen draig oedd arnaw, /Pen Llywelyn deg: dygn a fraw - i PM V 26 48 ferthedd. /Po_^r eisor, un eisiau ni'm gwedd, /Pen elyf, pan elwyf Wynedd; /Un llysenw a_^ Rhun, nid rh EMRh VI 23 12 /Pennaf yw Gruffudd, pennaeth rhwng - deufor, /Pen eurddor bronddor, braint a hebrwng. /Pannu a fydd di PM V 26 57 th gynnygn o'th gynefodau. /Rhos difro, Penfro pen faddau - pybl, /Pobl fedydd rhwy ciglau; /Llys Hawr GYC VII 36 93 n a fraw - i'r byd /Bod pawl haearn trwyddaw; /Pen f'arglwydd, poen dygngwydd a'm daw, /Pen f'enaid heb GYC VII 36 94 aw; /Pen f'arglwydd, poen dygngwydd a'm daw, /Pen f'enaid heb fanag arnaw, /Pen a fu berchen ar barch CBM III 26 7 bynier, /Arfod fygyr a fagai haelder. /Digones pen glyw pan glywer - hyd Frawd, /Ffair ffosawd, ffwyrna CBM IV 6 102 Gwasgawd gwawd, gwaedd nen, gw_^r yn gwisgaw - pen, /Gwasgarai bawb rhagddaw; /Gosgordd wrdd a orddyfn MB I 3 169 /Can Grist geinforawd gwlad ogoned, /Pan gaffo pen gwy_^r (pefr ymddired) /Gan engylion foes (ni'm oes CBM IV 16 41 uw i ddifwyn Ei fa_^r. /Rhag ba_^r ein Peryf, Pen haelonaeth - dwfn, /Deifnawg fydd ei alaeth, /Yn ein PM V 23 35 y fa_^r, /Ton arall guall goch wyar. /Pan orfu pen llu llachar, - Llywelyn, /Llyw Alun a Thafar, /Myrdd D-5 VI 36 54 f gorau Rhiau rhadlonedd - ryfu, /Gwrawl Iesu, Pen llu llari_"edd, /Ef yn dri, yn Rhi, ac nid rhyfedd HF VII 23 31 /Gan fyned i'r bedd, bu bodd Celi, /Gan gredu Pen llu llwry cyfodi, /Gan holl ddiffryd byd o'i bum wel PM V 10 72 , /Pan ddoeth aes aesawr yng ngryn, /Pan ddyfu pen llu Penllyn. /Pen llysoedd cyhoedd Ceiriawg amgant - PM V 10 73 aesawr yng ngryn, /Pan ddyfu pen llu Penllyn. /Pen llysoedd cyhoedd Ceiriawg amgant - glaer /A glywir d GYC VII 36 91 rhag llaw, /Pen dragon, pen draig oedd arnaw, /Pen Llywelyn deg: dygn a fraw - i'r byd /Bod pawl haearn GYC VII 36 89 as gymraw, /Pen pan las, oedd lesach peidiaw; /Pen milwr, pen moliant rhag llaw, /Pen dragon, pen draig GYC VII 36 89 /Pen pan las, oedd lesach peidiaw; /Pen milwr, pen moliant rhag llaw, /Pen dragon, pen draig oedd arnaw CBM III 3 196 /Porthloedd budd, porthes o'i febyd /Yn elfydd Pen Mynydd penyd. /Penydwr pennaf ei grefydd /A gredws D CBM III 21 164 i bob glew mal yd glywed, /Yd gwyddynt pennawr pen o dra_"ed /Yng nghyfergyr gwy_^r, gwychr yng nghaled GYC VII 36 87 fy nhwyllaw, /Gadael pen arnaf heb ben arnaw: /Pen pan las, ni bu gas gymraw, /Pen pan las, oedd lesach GYC VII 36 88 eb ben arnaw: /Pen pan las, ni bu gas gymraw, /Pen pan las, oedd lesach peidiaw; /Pen milwr, pen molian D-1 I 1 39 bangor braint, /Prydus berchen, priodawr ben, pen pob cynfaint, /Gorau brenin o'r gollewin hyd yn Llun DB VI 31 68 r eu bro rhag bradogion. /Trwy eirioledd Pedr, pen porthorion, /A Mair o'i gwyry Air a'i gweryddon, /I' CBM III 13 48 /Delw ydd wyt pen rhiau, pen rhaith, /Ydd wyf pen prifeirdd o'm prifiaith, /Delw ydd wyt wawr torf, co PM V 19 6 nfelyn, /Arial gorddywal gwrddifyn - pennawr, /Pen Prydain ogyrchyn; /I'th ysgwyd tebygwyd, torf wy_^n, CBM III 13 47 lu porffor perffaith, /Delw ydd wyt pen rhiau, pen rhaith, /Ydd wyf pen prifeirdd o'm prifiaith, /Delw MB I 3 66 wg! /Brenin brwydr efnys gwry_^s gwellyniawg, /Pen rhiau, parau anoleithiawg, /Perchen pefr ystre o'r r CBM III 13 47 if ragor, plu porffor perffaith, /Delw ydd wyt pen rhiau, pen rhaith, /Ydd wyf pen prifeirdd o'm prifia CBM IV 4 259 o Benmon! /Pennaf gw_^r, nid gorwag hoffter, /Pen rhiau, rhiallu ymer, /Tres trachwres, trochiad yn nh GYC VII 36 97 ar barch naw - canwlad /A naw canwledd iddaw; /Pen te_"yrn, he_"yrn he_"id o'i law, /Pen tey_"rnwalch b GYC VII 36 99 law, /Pen tey_"rnwalch balch, bwlch edeifnaw, /Pen tey_"rnaidd, flaidd flaengar, ganthaw: /Pen tey_"rne GM I 8 88 th lawddaf i'th lawn urddas, /A'th lawdd pawb, pen tey_"rnas GYC VII 36 100 , /Pen tey_"rnaidd, flaidd flaengar, ganthaw: /Pen tey_"rnedd nef, Ei nawdd arnaw! /Gwynde_"yrn (orthyr GYC VII 36 98 iddaw; /Pen te_"yrn, he_"yrn he_"id o'i law, /Pen tey_"rnwalch balch, bwlch edeifnaw, /Pen tey_"rnaidd PM V 1 73 Cadfan, cad arrwch; /Ef gwnaeth tu Pentraeth pen trwch - calanedd /(Ga_^l ag ef na cherwch!) /Gwy_^r D-4 VI 20 92 'i meddu; /Cafas, cyn lleas, can llu, /Ceisied pen tydwed pob tu. /Tuedd a thiredd a_^ thi - neud hafal LlG VII 24 124 f orau /Clodfori, o'r gwy_^r, a_^ geiriau /I'm pen, y pennaf a giglau; /Cynnwrf ta_^n, lluch faran Lla PhB VI 14 50 di cad dramawr a gawr dremid /A chyfarfod pybl pen yn erfid /Rhag meuedd cyfedd cyfeddach cedyrn, /Rhag penadur 1 PB VII 20 10 id mawrgudd, neud mawrgur - gwyrda /Dwyn gwrda penadur, /Blegywryd, llew gryd llafnddur, /Lle oestrawd penadurion 1 DB VI 31 60 aill ni eill oll eu deddfon, /Tri araf, pennaf penadurion, /Tri arwydd, hylwydd ar eu holion, /Tri arwr penaethaidd 1 LlLl II 16 35 heb giliaw, /Ni giliant hyd angau? /Pwy w_^r, penaethaidd genau, /Rhag pawb piau y dechrau? /Ysef yw h penaethau 6 GB II 26 250 ddawl urddynt seiniau. /A Dewi oedd bennaf o'r penaethau, /A Duw yn gwybod ei ddefodau, /Ac ef oedd uch DB VI 29 22 neud y_^nt feddau: /Gwae'nt hwy ar a wnaeth eu penaethau! /Am Ruffudd gwaywrudd, gwae finnau, /Am riff EGM I 27 80 _^yth omedd senedd swynau, /Gwedi gwasanaeth y penaethau, /Gwedi cynghafawg geingiau - y ddyndid, /Gwed CBM IV 9 177 il Cadell, cell cerddau, /Hil Coeling, perging penaethau, /Hydr am ddaddl, cynnaddl cenhadau, /Hil Rhod PM V 11 40 erdd Faig, /Angor co_^r, cad offelaig, /Ac o'r penaethau, pen aig. /Eigiawn mwyn terrwyn tyrfa, ma_^n - GRh II 28 55 /Nid arfaidd neb y tau; /Duw a'th wnaeth, o'r penaethau, /Yn orofn pawb, yn orau. /Gorau un, gorau ger penaethu 1 GB II 25 9 fa_^r flawdd flaenu, /Cymhenddraig, pen-aig yn penaethu, /Cymhennaf pennaeth yr wnaeth Iesu. /Cymhenddo Penceirddeth 1 PhB VI 15 18 medd). /Mor ddigawn y mae digymrodedd - wedi: /Penceirddeth Cymru yng nghamrysedd. /O bydd arglwydd gwi Pencerdd 2 PhB VI 14 26 id atygid; /A bai Gwiawn o'i ddawn a ddadenid /Pencerdd o ddigerdd ni ddigonid; /A bai ef gennyf-i yd g CBM III 17 8 wenllaw, /Peniadur cad ced wallaw, /Pen co_^r, pencerdd wyf iddaw. /Gwirawd a ddygir o ddigawn - atan, Pendefig 4 EMRh VI 23 9 aeth ystwng. /Ar ei estronion ys drud echwng. /Pendefig Cruciaith maith, mygr ddifwng, /Peniadur Prydai PM V 1 13 ydwedd rhad, /Preiddiai bawb, ei bob digarad; /Pendefig Ffraw Aber, ffrawdd cad. /Prydain hydr, hud oe LlG VII 25 7 wrdd gyhused, /Peniadur llafnddur llawegored; /Pendefig, gwledig, gwlad amgyffred - naf, /Cawsam-ni udd D-3 VI 19 13 aedsychion, /UnDuw gwir, i dir dorf anghyson. /Pendefig, Gwledig gwlad gorchorddon - ba_^r, /Arglwydd t Pendragon 3 PM V 17 7 s arwar - cerddau, /Cyhyrddws a_^'m un ca_^r, /Pendragon, beri_"on ba_^r, /Pumwregys dewrwrys daear. /D PM V 17 31 ydd - fu ei gynnif, /Wy gynnygn bu tramgwydd, /Pendragon, draig yn ddengmlwydd, /Pobl dw_^r, neud gw_^r CBM IV 6 250 Arfon, /Yn arfod ag arfau rhuddion /Pan wnaeth pendragon pendrychion - o wy_^r, /Pan drychws ei alon. / pendrychion 2 CBM III 21 86 es. /Erfid a drychid rhag ei drachwres, /Arfau pendrychion cochion coches, /Arfawg, tormennawg torf ang CBM IV 6 250 arfod ag arfau rhuddion /Pan wnaeth pendragon pendrychion - o wy_^r, /Pan drychws ei alon. /Ga_^l ysgw penelinau 1 EGM I 27 34 ur a dolur ar da_^l gliniau, /Can gymryd penyd penelinau /Ym muchedd gorwag er geiriau - maswedd /A ddo Penfro 6 GM I 8 25 s, Brynaich gyffro, /A gymhellws treth o Dw_^r Penfro, /A elwir o wir orau Cymro. /Arddwyreaf hael o hi DB VI 35 44 y_^nt trada; /Pedwaredd i fro pennaf o Gymro, /Penfro oddyno, Rhos oddyna. /Pymed Forgannwg, parha_"us PB VII 12 4 , /Oedd aerddraig pennaig pan aeth, /Oedd agro Penfro pan ddoeth. /Doethbrudd Faredudd PM V 26 57 rau /O'th gynnygn o'th gynefodau. /Rhos difro, Penfro pen faddau - pybl, /Pobl fedydd rhwy ciglau; /Lly CBM IV 1 59 /Torf arwr am w_^r am orwyrain; /Gwelais rhag Penfro pennadur digardd, /Gwelais rhag Pennardd pen ar SB II 24 27 heidydd heidiaw, /Rhys Rhos gyffro rhag pyrth Penfro yn pebylliaw. /Ni lefais neb amgylch moreb mo_^r Peniadur 7 CBM III 17 7 'm daw - gan rebydd /A'm rhybuch o'i wenllaw, /Peniadur cad ced wallaw, /Pen co_^r, pencerdd wyf iddaw. CBM III 3 171 chus barha_"us barawd /A berid i bererindawd. /Peniadur cerygl, ceresyd /Ced a chred a chrefydd i gyd, PB VII 6 32 rhudded, /Penial beirdd, llawr, ceinwawr ced, /Peniadur, dewrfur Dyfed CBM IV 17 64 dd awydd ewyg lafur - twn, /Anfedr y carwn bwn peniadur /Heb syniaid ein rhaid, rhwydd echlysur, /A heb LlG VII 25 6 _"rnged. /Post Prydain urddain, wrdd gyhused, /Peniadur llafnddur llawegored; /Pendefig, gwledig, gwlad CBM III 24 113 r fy rhwychren; /Mechde_"yrn meddgyrn meddgwyn peniadur, /Medel gwy_^r gwaedfur, oesgur asgen, /Maws, m EMRh VI 23 10 wng. /Pendefig Cruciaith maith, mygr ddifwng, /Peniadur Prydain, prydest deilwng. /Pennaf yw Gruffudd, Penial 2 PB VII 6 31 codded - bron, /Pair rhoddion, pa_^r rhudded, /Penial beirdd, llawr, ceinwawr ced, /Peniadur, dewrfur D EMRh VI 23 15 gorflwng /Pan fo dydd gorwlad a chad yn wng. /Penial pob arial, crau allwng- branes /Am gylch llyw did Penllyn 1 PM V 10 72 oeth aes aesawr yng ngryn, /Pan ddyfu pen llu Penllyn. /Pen llysoedd cyhoedd Ceiriawg amgant - glaer / pennadur 1 CBM IV 1 59 arwr am w_^r am orwyrain; /Gwelais rhag Penfro pennadur digardd, /Gwelais rhag Pennardd pen ar ddigrain pennaeth 6 D-1 I 1 27 i na chaned ei dey_"rned anhyed rwy! /O'r sawl pennaeth a gais ynaeth arfaeth camrwy /Hydr y cymell Hyw CBM IV 17 99 dewr ffrwythau ffraeth. /Can rhygollwng pawb, Pennaeth - gymynner, /Can rhwym Rhwyf, Hydrner, a ffe_^r DB VI 35 66 nertha! /Pymthegfed Powys, pan 'i cynyddwys, /Pennaeth ni wystlwys, ef a wystla; /Unfed ar bymtheg o F CBM III 5 37 /Namyn am garu ni geryddwyf; /Ni'm dawr, ferch pennaeth, pryd na'th welwyf, /Nid er ceisiaw ta_^l tros EMRh VI 23 11 Prydain, prydest deilwng. /Pennaf yw Gruffudd, pennaeth rhwng - deufor, /Pen eurddor bronddor, braint a GB II 25 10 /Cymhenddraig, pen-aig yn penaethu, /Cymhennaf pennaeth yr wnaeth Iesu. /Cymhenddoeth a choeth a chaeth pennaf 17 LlG VII 24 124 /Clodfori, o'r gwy_^r, a_^ geiriau /I'm pen, y pennaf a giglau; /Cynnwrf ta_^n, lluch faran Llachau, /C LlF1 II 2 50 'r tir geir Taf /Hyd ei dir ger Tren, yn nhrin pennaf. /As dewiso Duw y diweiriaf - o'r gwy_^r, /Eryr P MeiG I 32 20 , Ef yw'r mad mwyaf, /Ef yw'r Mab, Ef yw'r Pab pennaf, /Ef yn Ysbryd Gla_^n gloywaf - Ei ddefnydd, /Ef CBM III 3 197 'i febyd /Yn elfydd Pen Mynydd penyd. /Penydwr pennaf ei grefydd /A gredws Duw, De_"ws Ddofydd, /Creded CBM IV 8 19 ydd oedd newydd newid rhuddfer. /Peunoeth oedd pennaf gwedi pynner - cad /Can llary llawroddiad llad a CBM IV 4 258 , hyd Aeron - ydd aeth /Ei bennaeth o Benmon! /Pennaf gw_^r, nid gorwag hoffter, /Pen rhiau, rhiallu ym CBM IV 13 3 yn /O undawd plant Addaf, /Nis gwna pawb na bo pennaf, /Ni wnaeth Duw fwlch ar falch naf. /Naf ym mhres DB VI 35 43 u Trefdraeth nad y_^nt trada; /Pedwaredd i fro pennaf o Gymro, /Penfro oddyno, Rhos oddyna. /Pymed Forg HOG II 6 49 arddrin /(Mor hir hwyrweddawg y_^nt am rin!), /Pennaf oll yn y gollewin /O byrth Caer hyd Borth Ysgewin LlG VII 25 8 gwledig, gwlad amgyffred - naf, /Cawsam-ni udd pennaf pan yth aned! /Pan fai frwydr, eurgrwydr, aergun DB VI 31 60 /Tri eraill ni eill oll eu deddfon, /Tri araf, pennaf penadurion, /Tri arwydd, hylwydd ar eu holion, /T PM V 10 8 bant, moliant milioedd naf, /Heb bannu, gan y pennaf. /Pennaf udd, Gruffudd, graid eryr - Prydain, /Pr CBM III 25 4 alaf, /A Duw a'i dug i arnaf /A ddwg pawb a fo pennaf. /Pennaf y treiddem trwy ryfig - gwron /Ffroenwyn CBM III 23 9 yf Rhirid Flaidd flaengar. /Priodawr Pennant, pennaf - uchelwr, /Uchelwyr fodrydaf, /Nid i flaidd prai PM V 10 9 liant milioedd naf, /Heb bannu, gan y pennaf. /Pennaf udd, Gruffudd, graid eryr - Prydain, /Priodawr tu CBM III 25 5 Duw a'i dug i arnaf /A ddwg pawb a fo pennaf. /Pennaf y treiddem trwy ryfig - gwron /Ffroenwynion, ffri EMRh VI 23 11 ddifwng, /Peniadur Prydain, prydest deilwng. /Pennaf yw Gruffudd, pennaeth rhwng - deufor, /Pen eurddo pennaig 1 PB VII 12 3 /Cad udd Faredudd falch daith, /Oedd aerddraig pennaig pan aeth, /Oedd agro Penfro pan ddoeth. /Doethbr pennain 3 CBM IV 1 19 if rhag llain; /Llafn yn llaw a llaw yn lladd pennain, /Llaw ar llafn a'r llafn ar llu Norddmain, /Ac CBM IV 6 113 dd a'i gleddyf uch gwain, /Rhaglym fu yn pannu pennain, /Rhag parau rhiau, rhudd gigwain, /Rhag Teifi y CBM IV 4 100 yrddin oedd cain, /Uch gwalchlan yn gwalchladd pennain, /Uch gwayw rhyn yn rhuddaw adain; /Uch gwaedd g Pennal 1 D-4 VI 20 60 mo_^r a'i ogerdd, /Pebyllfa pair cyfa cerdd, /Pennal dir engir angerdd. /Engiriawl rybuch am rybydd - Pennant 2 CBM III 24 73 rinaw, /Rhy-m-gwnaeth yn athrist athreiddiaw - Pennant /A'i pheniadur wedi syrthiaw: /Priodawr Dinmawr, CBM III 23 9 ar, /Cleddyf Rhirid Flaidd flaengar. /Priodawr Pennant, pennaf - uchelwr, /Uchelwyr fodrydaf, /Nid i fl Pennardd 1 CBM IV 1 60 is rhag Penfro pennadur digardd, /Gwelais rhag Pennardd pen ar ddigrain; /Gwelais eu berthladd berthlu pennau 3 MG VII 32 34 mgylchau /Ac amgen nod no'r se_^r uchod uch eu pennau: /Geni yna y Brenin da, arwydd diau /Fu gysefin g DB VI 25 28 dd bwlch llafn yn llaw gynefin, /Oedd gwaedlyd pennau, gwedi gwaedlin - rhwy /Yn rhedeg am ddeulin. /Ll MB I 3 114 an Dryffwn rhag eiriolydd /Tyrfai rhag llafnau pennau peithwydd, /Caith cwynynt, cerddynt gan elfydd, / pennawd 1 MB I 3 5 am yn rhan Drindawd. /Pan ddyfo Dofydd yn nydd pennawd, /Peryf, pa_^r wrthfyn yn erbyn Brawd /Pan gaffw pennawr 2 CBM III 21 164 d gyrchai bob glew mal yd glywed, /Yd gwyddynt pennawr pen o dra_"ed /Yng nghyfergyr gwy_^r, gwychr yng PM V 19 5 gyndlid Cynfelyn, /Arial gorddywal gwrddifyn - pennawr, /Pen Prydain ogyrchyn; /I'th ysgwyd tebygwyd, t pennill 1 EGM I 29 29 hirwyn, cain llwyn can llwydd, /Addfwyn march pennill Ebrill ebrwydd, /Addfwyn yw gware gwayw ac arwy pennillfaeth 1 CBM III 16 115 wasgargerdd wisgogaeth. /Gorwyddawd pen ceirw, pennillfaeth, - a'n rhydd, /(Anrhydedd farchogaeth!) /Go pennyn 1 DB VI 31 66 Tri chlau eu parau fal Peryddon, /Tri chlo_"yn pennyn penguchogion, /Tri chlo ar eu bro rhag bradogion. penrhaith 1 CBM III 11 21 ag bron ei arglwydd. /Ni'i ta_^l gwy_^r Powys, penrhaith - ar Gymru, /Gan gymryd anghyfraith, /Wedi tra Penrhos 1 PC II 21 6 fo hwy. /Difiau in diau leas /Yn y Penrhyn uch Penrhos, /Ym Mo_^n, i mewn ei hynys, /Ydd ym lleddir a_^ Penrhyn 1 PC II 21 6 dygi hoed a fo hwy. /Difiau in diau leas /Yn y Penrhyn uch Penrhos, /Ym Mo_^n, i mewn ei hynys, /Ydd ym pentir 1 EG VI 18 50 nglawr Mo_^n glod ysgain, /Traul golud pentud, pentir gwythain, /Gwawr Deau gorau gwy_^r yn dyrain, /Gw Pentraeth 2 PC II 19 14 Cedifor, cyd ehelaeth - blant, /Yn y pant uch Pentraeth, /Buant brwysgion, braisg arfaeth, /Buant briw PM V 1 73 /Am Fuarth Cadfan, cad arrwch; /Ef gwnaeth tu Pentraeth pen trwch - calanedd /(Ga_^l ag ef na cherwch! pentud 1 EG VI 18 50 dawr mwynglawr Mo_^n glod ysgain, /Traul golud pentud, pentir gwythain, /Gwawr Deau gorau gwy_^r yn dyr Penwaedd 2 GM I 9 98 /Angerddawl fy march, mawr ys profais /Cyfrwng Penwaedd barth a Phorth Gemais. /Can haelon hywydd hawdd PM V 1 9 ddefawd eirthiaw, ddeddf neirthiad. /Priodawr Penwaedd: pan gaffad - udd ne_^r /O nerth Duw y'i cread! penwan 1 OC II 14 49 rwydr torrynt yn fuan. /Tryliw eu pelydr gwedi penwan, /Trylwyn yn amwyn am fiw garthan. /Ciglau ym Mae Penyd 12 EGM I 26 32 ei moli. /Ni ryfu ddognach i ryddogni - poen /Penyd a fo mwy no'r mau hebddi. /Neu'm gorau angau anghy DB VI 27 68 eli celfyddyd - olau /I wrth ei afflau, poenau penyd. /Cenais wawd ufudd-dawd yn ei fywyd /I'm harglwy LlF2 VI 10 3 - ataw, /I iawn obeithaw a wybyther, /I gymryd penyd cyn gwy_^d gwander, /I gywyddaid, la_^n ddiddan dd ES I 24 6 ar i'u dirprwy, llu byd, /Garawys cymerth pwys penyd. /Dirfawr fu, o feddwl, unpryd: /Dyrwest Duw bu de EGM I 27 34 /Can gur a dolur ar da_^l gliniau, /Can gymryd penyd penelinau /Ym muchedd gorwag er geiriau - maswedd CBM III 3 196 budd, porthes o'i febyd /Yn elfydd Pen Mynydd penyd. /Penydwr pennaf ei grefydd /A gredws Duw, De_"ws CBM III 3 73 th prifwyd, wyth prifwyth gymaint, /Cyn ergryd penyd poenofaint, /Porthwyr Duw, poed wynt fy ngheraint! GYC VII 42 41 ei theced, can ni thycia. /Pan lwyr feddylier, penyd pryd pryder /Poen gam eddyllter ofer Efa, /Nad o'i LlF2 VI 10 46 a glywaf ar eglycter - byd /Traserch syberwyd, penyd pynner. /Trasegur amhrudd amryw hoywder, /Ys dyby GYC VII 40 45 /I weddi_"o Mair er ei mawr ddoniau, /I gymryd penyd rhag ofn poenau /Uffern ac affaith pob pechodau. / GYC VII 40 7 y gruddiau, /I garu Mab Duw diamau, /I gymryd penyd rhag poenau - uffern /Ac affaith pechodau. /Gwae CBM IV 18 79 rthyn rhyfyg rhyfegais - i'm bryd, /Nid porthi penyd rhyfeddyliais; /Yn adawd Rheen rhy-d-eiddunais /Rh Penydiwn 1 EGM I 28 22 iawd. /Ac eisioes, cyn gloes glasfedd tywawd, /Penydiwn, gweddwn yn ein gwedd-dawd; /Rhoddwn fwyd er Du Penydwr 1 CBM III 3 197 orthes o'i febyd /Yn elfydd Pen Mynydd penyd. /Penydwr pennaf ei grefydd /A gredws Duw, De_"ws Ddofydd, peprwn 1 PhB VI 15 6 Elffin yng nghywrysedd - Faelgwn /Neus porthes peprwn pell dyfrydedd: /Llafar meriniau gwyniau gwragedd Pe_^r 5 CBM IV 16 109 bloedd ni bara. /Peris Ef, Peryf nef, noddfa, /Pe_^r addawd, paradwys wyddfa, /Peraidd log ei henw yna CBM IV 9 6 oeth cyfundawd. /Ail ddigabl barabl parhaawd, /Pe_^r awen, parha_"us hyd Frawd, /Ar lles llawr, llyw ll MeiG I 33 94 ll raddau nef yn eu haddas. /A'm heiriolo Pedr pe_^r ei efras /A'r bobloedd gwirin gwanned tras. /A'm h EGM I 28 4 u ohonawd /Parabl gwir pan draethir draethawd /Pe_^r fegys pur felys folawd. /Perygl yw i ddyn ei ddiwy CBM III 3 176 n ormoddbryd. /Pereiddwawd pernawd perhe_"yd, /Pe_^r foliant esborthant esbyd, /Pair cyfraith, cyfrwydd Peraidd 1 CBM IV 16 110 nef, noddfa, /Pe_^r addawd, paradwys wyddfa, /Peraidd log ei henw yna /I Addaf, addef ni fwynha: /Ffrw peraist 1 EGM I 27 45 olau /Nid perthyn it, Tad mad, fy maddau. /Can peraist, Ddofydd, ddydd yn fau /Na'm gad i gythraul er D Perchen 15 ES I 18 31 gwyddfid cylch gwrysgen. /Glyw parchfawr am eu Perchen, /A'u peirch Duw Dofydd uchben CBM III 3 155 burwen, /Llan Gamarch, llaw barch i berchen. /Perchen co_^r, cerdd wosgor wasgawd, /Ced wasgar, cas ll GYC VII 43 42 diaw, /Er cythruddiaw cnawd, er dial pechawd: /Perchen drygddefawd a dde_^l ataw. /Archwn i'r Ysbryd, C PM V 16 9 rner eurnen, /Gwendud barch, Gwyndyd berchen. /Perchen fo Gruffudd, parch westi, - ar nef, /Ar neill-la LlG VII 25 4 gerdded; /Hynefydd Powys, peues fyged - hir, /Perchen gwir a thir a they_"rnged. /Post Prydain urddain DB VI 30 40 lad fal cynheiliad y'i cynhelis, /Gwledig ben, perchen gw_^r a'm perchis, /Gwyn esgar, neud gwa_^r a'i CBM IV 6 32 rf yng nghynnen - a_^'m cerdd /A'm cynnelw o'm perchen, /Hud arfoll archoll yn archlen, /Hud arwedd arf LlF2 VI 8 25 th cychweddl am lwyth Cichwain. /Rhyswr parch, perchen march archfain, /Rhysedd balch, cyflymwalch cela CBM III 16 211 calon eu cymun! /Gwrddlan ddihafarch gwrddnen, perchen parch, /I ar erchfarch feinllun, /Gwrfawr glyw a CBM III 21 64 fysgi; /Am ddraig Argoedwys, Bowys berchi, /Un perchen parchus ar ei deithi, /Am Fadawg mynawg, mynw ha EG VI 18 64 Aberteifi tew oedd frain - uchben /Yn ydd oedd perchen parchus gynrain. /Oedd tew peleidr crau, cre_"yn EG VI 18 105 al lluchynt estrawn wynt ystrad. /Hu fydd nen, perchen parchus na_^d, /Parch arfawr Arfon angoriad, /Ll MB I 3 67 gwellyniawg, /Pen rhiau, parau anoleithiawg, /Perchen pefr ystre o'r re fyngawg, /Modrydaf Cymry, erhy GYC VII 41 11 , dimyn eisau. /Pam nad ystyry parch swyddwyr, perchen swyddau, /Nad a_^n dros gof (i wyllt a dof y daw GYC VII 41 49 chred eu cyfrynted, bryfed brofau, /Weldi yna, perchen traha trahir gamau, /Ein hardymer gan Lusiffer, Perchennawg 1 CBM IV 7 7 nfar gwyn, /Hwylflaidd fleiniad yng nghadlan, /Perchennawg parchus lumyn, /Pair glyw, periglus unben. / perchi 2 MeiG I 31 32 eithig Duw Gwledig y gwledychant, /Un parch wy perchi a fynnant GM I 10 24 adr cerddgar, cerddau cyfarwar, /Cyfarf fu a'm perchi; /Madawg, madioedd goddoli, /Mwy gwnaeth fy modd perchis 3 CBM III 25 13 ddai, /Nid ar fanarch y'n parchai. /Nid ar a'n perchis a'n peirch - y weithon /O'r deon dihefeirch, /Yn DB VI 30 40 y'i cynhelis, /Gwledig ben, perchen gw_^r a'm perchis, /Gwyn esgar, neud gwa_^r a'i gwerchedwis, /Gwae CBM III 26 43 r, /Llew doethlyw, dothyw ei amser! /Amser y'm perchis, parch dilludd - berchen, /Aerbair ben, preiddne Peredur 1 BF VII 46 15 in, /Eryr Caerfyrddin, fyddin feiddiad, /Arfod Peredur, drymgur dromgad, /Arfawg ab Efrawg, cadr farcha Pereiddwawd 1 CBM III 3 175 s Wyndyd, /Gwyndawd gwyn, gwirion ormoddbryd. /Pereiddwawd pernawd perhe_"yd, /Pe_^r foliant esborthant perfedd 1 BF VII 52 4 /Yn y mae trallawd berwbarawd ba_^r, /Yn y mae perfedd dygnedd daear, /Yn y mae mawrwae marwar - cylles perfoliant 1 CBM III 11 13 /Cynyddws brenhinedd breiniau. /Cynyddws Powys perfoliant - er pell, /Nid pallu yr ddigonsant, /Dragon perffaith 5 CBM III 7 42 nt, yng ngoleudaith, /Yng ngoleuad rhad rhydid perffaith CBM III 13 46 o'i law lawer gwaith, /Prif ragor, plu porffor perffaith, /Delw ydd wyt pen rhiau, pen rhaith, /Ydd wyf SB II 22 1 Duw gennyf, Duw, Peryf perffaith, /Duw Dofydd, Duw parchrydd, parchraith, /Duw EGM I 27 109 yniant creiriau - Duw /A diofryd arfau. /Arfod perffaith gwaith gorau, /Cyn gorwedd ym medd, poed mau GM I 14 66 trangwyf; /Ac a'm gwne_^l Peryf pan beriglwyf /Perffaith waith ofeg a deg dalwyf. /Teilyngdawd addawd, perging 7 CBM III 3 193 /Yng ngharchar yn naear, yn y_^d. /Post Powys, perging cedernyd, /Pobl argledr, arglwydd diergryd, /Por CBM III 5 66 ynired, /Pargoch cad gadarn rhag calchdo_"ed, /Perging Cynferching cyn no'i fyned: /Gwedy hael Owain, h CBM III 1 7 Cadfan, /Pell yd wledych wy_^r wledig arnan. /Perging cyniwair, pair pedrydan, /Pedrydawg Fadawg, far GB II 26 25 n ddifwyn, ddiwyl ei daint. /Dialwys peirglwys perging Dyfnaint, /Ar ni las llosged, lluoedd llesaint, CBM III 13 7 in ddilaith, /Llid ysgwn, ysgwyd pedeiriaith. /Perging glyw glewdraws, maws meddfaith, /Pa_^r greulyd, CBM IV 11 3 glewgadr - trydar, /Bu trydydd gwaed raeadr; /Perging pa_^r, gweilging gwaladr, /Pum dryll gwna_^i By CBM IV 9 177 bell, /Hil Cadell, cell cerddau, /Hil Coeling, perging penaethau, /Hydr am ddaddl, cynnaddl cenhadau, / peri 4 MB I 3 21 orthew yn nerw blyngawd! /Er perygl preiddwyr peri ffosawd, /Pasgadur cynrain, Prydain briawd; /Handoe EGM I 26 40 d, cyfnerthi - ni wn, /Nid parabl yw hwn ni fo peri. /Llen argel isel ysy'm poeni, /Lludd gwen lliw ari EG VI 18 78 lad; /Ysym-i io_^r cyngor cyngwastad, /Cywesti peri peleidrad; /Ysym-i ri ryfel ddiffreidad, /Diffryd g ES I 24 1 Gorau yw i ddyn, ddiw Ynyd, - peri /Periglawr i'i gymryd, /Canys gorau Duw diwyd /Gwar perid 2 LlF1 II 2 32 dun gatgun orun wraf, /Cred fy ngair o'm pair; perid ataf. /Parawd fy nhraethawd; nis gnawd draethaf - PM V 8 7 , na mi i wrthyd. /A_^'m parabl o'th ddawn y'm perid, /Parahawd o nebawd ei nid; /I hael glew ei glod f Perierin 1 CBM III 1 15 /Twrf ton ffraeth am draeth am draed gwylan. /Perierin yng ngofur, yng ngofan - fy ngwawd, /(Pernawd p perigl 1 CBM IV 16 9 ar, /Unaf we_^n o weddi glaear. /I'm Peryf cyn perigl bwyf ca_^r, /O'm caredd carwyf edifar. /'N y bo d periglaw 1 CBM IV 17 28 en ein rhaid, rhydd iolawr - heb daw /Rhag ein periglaw heb beriglawr; /Gwddam y'n gorllwg Gw_^r llwyr Periglawr 3 ES I 24 2 Gorau yw i ddyn, ddiw Ynyd, - peri /Periglawr i'i gymryd, /Canys gorau Duw diwyd /Gwared pla CBM III 3 173 erygl, ceresyd /Ced a chred a chrefydd i gyd, /Periglawr periglus Wyndyd, /Gwyndawd gwyn, gwirion ormo CBM III 3 232 raisg roddion, /Cardd olaith olud esborthion, /Periglawr porthfawr Powysion. /Delw ydd y_^m yn ddiamrys Periglew 1 PM V 11 3 - tey_"rnedd, /Tey_"rnfeirdd, neus gwddawch, /Periglew glew a glywsawch, /Pair Prydain pryd nad oedd Periglus 3 CBM III 3 95 na ellir! /Trawd ar ddyn a'u tremyn trwy ddir /Periglus pellus pell ddygir: /Pall arnaw pwyllaf y dogni CBM IV 7 8 adlan, /Perchennawg parchus lumyn, /Pair glyw, periglus unben. /Unben dawn amgen ni ddiw, /Unbyn balch, CBM III 3 173 esyd /Ced a chred a chrefydd i gyd, /Periglawr periglus Wyndyd, /Gwyndawd gwyn, gwirion ormoddbryd. /Pe Peris 5 DB VI 31 51 hendref Wyrangon. /Parawd gwawd gwedi eryron, /Peris Duw eu dygngudd rhagon /Yn y cyfred plyg gwenyg gw CBM IV 16 108 awg ydd adfeila - pawb /O'r pobloedd ni bara. /Peris Ef, Peryf nef, noddfa, /Pe_^r addawd, paradwys wy CBM III 3 15 gywrysedd, /Parth amnawdd, adrawdd adrysedd. /Peris ne_^r o'r nifer nadredd /Praff wiber wibiad amryse CBM III 3 208 rydd, /Credaf-i bost present preswylwlydd /A'm peris o'r pedwar defnydd, /Credaf-i Beryf nef yn elfydd EGM I 27 55 lau, /Dyniaddon, dynion diamrau. /Gwae ef a'u peris, perygl fradau, /Pan wanpwyd Iesu yn Ei asau. /Gwe Pernawd 2 CBM III 1 16 Perierin yng ngofur, yng ngofan - fy ngwawd, /(Pernawd parch folawd fal nad diflan) /Erchwyniawg esgar, CBM III 3 175 wyndawd gwyn, gwirion ormoddbryd. /Pereiddwawd pernawd perhe_"yd, /Pe_^r foliant esborthant esbyd, /Pai Person 2 CBM IV 17 105 anys brau mal gwydr hydr hudoliaeth; /I'r Tair Person byd bid eich arfaeth, /I'r Tri yn iawnwir iawn wr GM I 14 21 : /Un dra drugaredd, unwedd ofri. /Un deg dair person uch archengylion, /Un ddonion neifion, nerth heb perthaist 1 CBM III 1 21 an, /Eurgyrn buelin, bueilgyrn ban. /Eirioed y perthaist parth ag atan /Emys llaw llamhir a dan lluman, perthir 1 ES I 23 22 nefedd /Dydd y parther rhai yn rhagyrwedd, /Y perthir eraill y parth argledd. /Cynaddl a wna Crist wed perthyn 8 OC II 14 28 dl hyd un flwyddyn /Na ddiddawl ei barch canyd perthyn. /A dyddwg i Ruffudd wayrudd elyn /Gwin a gwydr PM V 19 9 ball guall Guhelyn. /Gair fy ngair o'r pair yn perthyn - ar bawb /O bobloedd dyffestin, /Mau aur rhudd CBM IV 10 14 wynaf awch nawdd, na chelwch - awch porth /Can perthyn atregwch! /Gostegwyr llys, gostegwch! /Gosteg, b MG VII 34 3 /Mae y sarff i'm dilyn, /Dod im nerth, can ys perthyn, /Balch dywysawg doniawg dyn. /Dyn can wyf o'th GM I 14 73 aradwy caerfa urddyn. /Dewisach gennyf, can ys perthyn, /Dyfnu difro_"edd no medd melyn. /Melys yw pech EGM I 27 44 ollau. /Can borth engylion gwylion golau /Nid perthyn it, Tad mad, fy maddau. /Can peraist, Ddofydd, CBM IV 18 78 einyddais, /Nid rhwy o obrwy rhyobrynais. /Nid perthyn rhyfyg rhyfegais - i'm bryd, /Nid porthi penyd CBM IV 10 32 Awch bardd, awch beirniad fyddaf, /Awch porth, perthyn yw ataf. /Ateb a ganaf, arganwyf - f'arglwydd, / perthynon 1 GYC VII 39 26 -i dodaf y dedwyddion, /Nodded o'u parthed a'm perthynon, /Nawdd merthyri Duw, deon - dragywydd, /Nawdd perwawd 1 GM I 8 64 yreaf innau fan, cynhorawr ffosawd, /Ar barabl perwawd, ar draethawd dras, /A'm cyhudd am udd iawn esi perych 2 MG VII 33 81 d y'm gosotych; /Pan dde_^l y trillu (trallawd perych /I leaws yn draws) a drais-boenych, /I'th lu Di d MG VII 33 27 r frau ei dorau fal daear sych, /Caeadau parau perych - yn ei bron, /Gwirion borthorion a berthynych. / Peryddon 1 DB VI 31 65 dynt fal cynt Cynon!), /Tri chlau eu parau fal Peryddon, /Tri chlo_"yn pennyn penguchogion, /Tri chlo a Peryf 12 CBM IV 16 199 garedd cyn meuedd mablan. /Gw_^r a'n pair, ein Peryf clodfan, /Gw_^r gwychddoeth, gwych gyfoeth gyfan, CBM IV 16 9 l Ei ddaffar, /Unaf we_^n o weddi glaear. /I'm Peryf cyn perigl bwyf ca_^r, /O'm caredd carwyf edifar. CBM III 24 1 I'm Peryf digardd bwyf dygen - geiniad, /I'r Mab, i'r Mawrda EW VI 1 19 reulawn - fal gw_^r /Ar ei ga_^r a'i estrawn; /Peryf hael o hil Merfyniawn, /Prudd yn ei ddeurudd ei dd CBM III 5 56 m cred, /Ac erod tithau, na'm hamheued! /Ac er Peryf nef, na'm difanwed! /Difanw a'm gorau cyn no'm gwa CBM IV 16 108 feila - pawb /O'r pobloedd ni bara. /Peris Ef, Peryf nef, noddfa, /Pe_^r addawd, paradwys wyddfa, /Pera EGM I 28 1 Peryf nef, pura fy ngheudawd, /Pa_^r im, Dduw, parablu o PM V 10 87 folwn, - fy rhwyf, /Nid rhyfedd na tha_"wn! /(Peryf nef, pyr ddywetwn /Parabl prif hyfryd hyd hwn?) /H GM I 14 65 O'i drugaredd cyn mi trangwyf; /Ac a'm gwne_^l Peryf pan beriglwyf /Perffaith waith ofeg a deg dalwyf. MB I 3 6 Drindawd. /Pan ddyfo Dofydd yn nydd pennawd, /Peryf, pa_^r wrthfyn yn erbyn Brawd /Pan gaffwyf-i gan l CBM IV 16 41 laf-i Dduw i ddifwyn Ei fa_^r. /Rhag ba_^r ein Peryf, Pen haelonaeth - dwfn, /Deifnawg fydd ei alaeth, SB II 22 1 Duw gennyf, Duw, Peryf perffaith, /Duw Dofydd, Duw parchrydd, parchraith, perygl 4 EGM I 27 55 Dyniaddon, dynion diamrau. /Gwae ef a'u peris, perygl fradau, /Pan wanpwyd Iesu yn Ei asau. /Gwedi doe BF VII 44 6 Oedd tringar ein ca_^r, cof newydd - a'n pair /Perygl hiraeth peunydd, /Oedd cwyn dwyn difefl Ddafydd, MB I 3 21 d, /Blaidd byddin orthew yn nerw blyngawd! /Er perygl preiddwyr peri ffosawd, /Pasgadur cynrain, Prydai EGM I 28 5 thir draethawd /Pe_^r fegys pur felys folawd. /Perygl yw i ddyn ei ddiwyrnawd /Pan fo yng ngharedd buch Perynt 1 DB VI 31 49 orthyn greon, /Pei yn fyw yd fyddynt ym Mo_^n /Perynt hynt hendref Wyrangon. /Parawd gwawd gwedi eryron perhe_"yd 1 CBM III 3 175 gwyn, gwirion ormoddbryd. /Pereiddwawd pernawd perhe_"yd, /Pe_^r foliant esborthant esbyd, /Pair cyfrai pesgfeirch 1 CBM III 20 48 wd, /A da_^l aur ma_^l er molawd /Ac ni beirch pesgfeirch pasgnawd. /Gnawd greddf ar ysgwyd ar ysgwn - Pesychwys 1 GB II 26 161 clwyf delli, /Wynepglawr diddawr dim ni weli /Pesychwys, dremwys drwy fodd Dewi. /Merch brenin dwyrain petrusau 1 GYC VII 40 53 l balchder ar arferau, /Gwae genfigennus rhag petrusau, /Gwae lidiog creulon o'i annoniau, /Gwae ddiog peth 6 EG VI 18 6 gair anghyfair Mab Mair meidrawl /I brofi pob peth o bregeth Bawl, /I foli fy rhi, rhwyf angerddawl, / D-4 VI 20 89 n, cyfoeth, /Pedwar enwawg, peithiawg, poeth. /Peth o'i ddylyed, gan ddyly_"u - braint, /Bro Feli a'i m GYC VII 40 50 ed awen lle_^n a'i llyfrau, /Gwae ni chred bob peth o'r pregethau, /Gwae ni ddilyd pryd prif weddi_"au, HOG II 6 82 th gorddygnawd, /Cefais-i wyth yn nha_^l pwyth peth o'r wawd - yr gaint; /Ys da daint rhag tafawd PM V 19 19 lyn - gwae ef! /Gwaedd a gwlad neu'th ganlyn, /Peth o'th oed, athwyd wy derfyn /Pymthengwaith, pymtheng BF VII 57 8 gad gyllestrigawl - da_^n /Yn y mae poethfan, peth uffernawl, /Yn y mae mawrwae heb ymeiriawl, /Yn y m Peues 7 CBM III 11 70 . /Gwrthodwch awch cam, cenheddloedd - Powys, /Peues cyrdd a chyhoedd, /Glyw cyrchfawr, cylchynfeirch n PM V 28 16 mwyn, /Post cadau cedawldud frwyn, /Powys dir, peues derrwyn. /Derrwyn yn amwyn am nerth - tey_"rnedd, CBM III 7 24 aw esgud dan ysgwyd galchfraith, /Llyw Powys, peues ddiobaith; /Hawl ofyn, gw_^r ni'i myn mabwaith, /H LlG VII 25 3 fawr, eurwawr arwymp gerdded; /Hynefydd Powys, peues fyged - hir, /Perchen gwir a thir a they_"rnged. / PM V 27 16 , /Rhwym galon, nid gelyn saint, /Rhwyf Powys, peues hoffaint. /Powysedd Angau (Powyswg - a'i gw_^yr, / LlF1 II 2 37 igoni cam, heb nam arnaf. /Dygyrchais-i Powys, peues tecaf, /Ar Fadawg mynawg, myn yd garaf; /A nu neud D-4 VI 20 75 - drefad /Am drefred Wenwynwyn, /Clawr Powys, peues unbyn, /Canmil canmoles Duw hyn. /Pebyll Llywelyn, Peunoeth 3 PhB VI 14 6 /Peunydd yn rhwyddrydd y'm rhoddid - anoeth, /Peunoeth a_^ rhygoeth y'm hanrhegid, /Ac yn llys hil Tew EW VI 3 3 fudd gynnan, - o dda /A ddyglud mo_^r i lan, /Peunoeth, ddoeth ddethol gynran, /Peunydd y'i rhydd ac y CBM IV 8 19 ws ober, /Peunydd oedd newydd newid rhuddfer. /Peunoeth oedd pennaf gwedi pynner - cad /Can llary llawr peunydd 6 BF VII 44 6 n ca_^r, cof newydd - a'n pair /Perygl hiraeth peunydd, /Oedd cwyn dwyn difefl Ddafydd, /Oedd coeth gw CBM IV 8 18 er, /Yng Nghemais, yn nhrais, yn nhraws ober, /Peunydd oedd newydd newid rhuddfer. /Peunoeth oedd penna BF VII 57 12 y mae cynnygn yn canmawl - celwydd, /Yn y mae peunydd poen angerddawl. /Cyn myned o'r byd (bryd breudd PM V 10 77 d e_^l rhag Gruffudd cudd cant. /Can ced rhydd peunydd, prif eurglaer, - yn rhwydd /A'm rhoddaist, udd EW VI 3 4 o_^r i lan, /Peunoeth, ddoeth ddethol gynran, /Peunydd y'i rhydd ac y'i rhan. /I'm rhan, llid Ogrfan, PhB VI 14 5 _^l chwerwlid /Myn nad eingai neb ar y newid. /Peunydd yn rhwyddrydd y'm rhoddid - anoeth, /Peunoeth a Peusydwys 1 GB II 26 228 flwydd diau!) /Trydy budd Mynyw, mynawg biau. /Peusydwys, trefnwys diffwys drefnau /Yn amgant Hoddnant piau 7 MG VII 32 13 ddyliau. /Ych ac asen, Arglwydd presen, preseb piau, /A sopen wair yn lle cadair i'n Llyw cadau; /Pali LlLl II 16 41 , trablawr trabludd, /Mab Madog fab Maredudd. /Piau y cadfarch cadflaen a'i gorfaidd, /A'r gorfod dihaf LlLl II 16 17 ac ysgwydd ynddi, /Ysgwyd ac ysgryd rhegddi. /Piau y cleddyf clau - a drafodir, /Clwyfir, dir, diamau? LlLl II 16 36 ngau? /Pwy w_^r, penaethaidd genau, /Rhag pawb piau y dechrau? /Ysef yw hwnnw honnaid fudd - o'r glyw, LlLl II 16 25 nydd aergad, /Gwalch Mechain gorwyrain gwlad. /Piau y rhodawg rhudd faran - aerfle /A'i haerflaidd gyr LlLl II 16 33 goruchel ei wir, /Lloegr ddifa ddifefl gywir. /Piau yr arfau arfod heb giliaw, /Ni giliant hyd angau? / LlLl II 16 9 glew annhangnyfedd, /Llywelyn, gelyn Gwynedd. /Piau yr ysgwyd esgudwal - cynwan /A_^'r canwayw am ei th pig 1 OC II 15 15 rf /I derfyn Ceredig; /Dywan ar wyllt ar wallt pig, /Dywed y down Benweddig. /Dos o Benweddig, boen Ofy pla 6 ES I 24 4 ryd, /Canys gorau Duw diwyd /Gwared plant rhag pla a thristyd. /Gw_^r darpar i'u dirprwy, llu byd, /Gar DB VI 31 34 u, gorau gwy_^r er Jason, /Llywelyn a'i blant, pla gelynion, /Dafydd a Selyf ac Absalon. /Herwydd trymf PB VII 14 17 ith angau. /Angau rhy ddiau (engyrth seithug - pla) /Plant Adaf ryamug, /Hiddl deigr, difryd y'm gorug, BF VII 56 12 Detholew glew, glod edmyg; /Doeth i lwyth Hwfa pla plyg. /Oedd plyg dwyn terrwyn yn y tyrrai - bobl /O CBM IV 17 79 segur. /Pani wy_^l pobloedd pawb yn nhostur - pla, /Pob tra yn ddifa ac yn ddifur, /Pob naf o'i nifer, GB II 26 226 hadau /I hebrwng iddaw ebrwydd drethau. /Trydy pla Wyddyl (aflwydd diau!) /Trydy budd Mynyw, mynawg bia Plaid 6 CBM IV 6 301 a unaf, /A'th orchymynnaf gan y Mawr Drugar, /Plaid a ga_^r plant Addaf HOG II 6 25 o alltudedd. /Ni ddaliaf, diau, yni dde_^l i'm plaid, /Breuddwyd a'i dywaid, a Duw a'i medd. /Ton wen o GYC VII 39 16 dwar gwa_^r, gweryddon - wyryaid, /Angelystor, plaid ceinaid canon! /Nawdd Ieuan liw ban, ben diwydon, OC II 14 123 n, traws ardwyaid. /Ciglau am da_^l medd myned plaid - Gatraeth, /Cywir eu harfaeth, arfau lliwaid. /Go LlF1 II 3 37 u tau Teon. /Neud tau o'r barau a berydd - i'm plaid, /I'm plygu heb ddefnydd, /Ai cardd ai cerdd o new CBM IV 17 47 a_^ chweg, chwerw hir ennyd. /Cyfraid oedd i'm plaid oedd i'm plegyd - fod /Cyfragod dyfod tu fy ngwery Plant 11 PB VII 14 18 au. /Angau rhy ddiau (engyrth seithug - pla) /Plant Adaf ryamug, /Hiddl deigr, difryd y'm gorug, /Hoe CBM IV 6 301 orchymynnaf gan y Mawr Drugar, /Plaid a ga_^r plant Addaf DB VI 29 99 dd aur digudd, ef dygnaf - ei gw_^yn /O genedl plant Addaf; /Griff ne_^r, o'm pryder y prydaf /Prif far GM I 10 35 a'u cennis cyn no mi! /Meddyg a iolaf, Meddydd plant Addaf, /I Dduw uchaf erchi; /Archaf arch i Grist C CBM IV 13 2 Llywelyn heilyn, haelaf - o undyn /O undawd plant Addaf, /Nis gwna pawb na bo pennaf, /Ni wnaeth Duw LlF1 II 5 62 ddant fyw. /Undydd Dofydd dybydd oll /Pobloedd plant Addaf o bell, /A mud a drud a drythyll, /Yn llwyr MeiG I 31 7 i garant /O'r poenau a'r pechawd a wnaethant. /Plant Addaf, plenhigion fuant, /Yn y present y preswylas ES I 21 21 , rhyfedd ei adu: /Ceisaw rhag Culwydd celu, - plant Addaf, /Rhag addef y pechu; /Ac Efa ac ef a'i gwyb PC II 21 20 ew, traul diffwys, /(Ple do dial dywal dwys?) /Plant Cedifor wyn Wennwys. /Lladd Brochfael wyn a gwynaf MG VII 34 9 ch no chwechant /O gethern blin uffern blant. /Plant Mihangel sant! Y sarff /Yn nrygwedd lliwen cen cyr ES I 24 4 awr i'i gymryd, /Canys gorau Duw diwyd /Gwared plant rhag pla a thristyd. /Gw_^r darpar i'u dirprwy, ll Ple 1 PC II 21 19 ddyfrwys - lew, /Llew trylew, traul diffwys, /(Ple do dial dywal dwys?) /Plant Cedifor wyn Wennwys. /Ll plegyd 5 CBM IV 17 47 rw hir ennyd. /Cyfraid oedd i'm plaid oedd i'm plegyd - fod /Cyfragod dyfod tu fy ngweryd; /Yn llwrw ll DB VI 27 47 ef nef yn ebrwydd. /Ebrwyddws De_"ws dawn i'm plegyd, - gw_^r /Goreang ei wryd. /Ebrwyddynt ebrwyddwei DB VI 24 4 n im o'r dawn a'm daw - i gennyd, /Mwynair o'm plegyd heb blyg arnaw. /Mur, Modur, Llywiadur, rhag llaw DB VI 27 97 hiraeth o hyd. /I'm Rheg y'i harchaf arch o'm plegyd, /I'm Rhiau gorau, Gw_^r ni'm hennyd; /I'm rhwyf EGM I 27 76 arddu rhwy, gwedi cerddau - byd, /Gwedi gwy_^d plegyd y plygeiniau, /Gwedi amdaeru barnu brodiau, /Gwed pleidiau 1 GM I 9 10 yn gware ar wely lliant, /Lleithrion eu pluawr pleidiau edrin. /Pellynnig fy nghof yng nghyntefin /Yn e plenhigion 1 MeiG I 31 7 poenau a'r pechawd a wnaethant. /Plant Addaf, plenhigion fuant, /Yn y present y preswylasant. /Gan Ddu plith 1 DB VI 28 10 rhoddwy Fab Duw dawn arwaneg, /I'm dwyn og eu plith yn olithreg /I wladoedd cyhoedd, cyfun, hardd-deg, plu 1 CBM III 13 46 elw y'm daw o'i law lawer gwaith, /Prif ragor, plu porffor perffaith, /Delw ydd wyt pen rhiau, pen rhai pluawr 1 GM I 9 10 wylain yn gware ar wely lliant, /Lleithrion eu pluawr pleidiau edrin. /Pellynnig fy nghof yng nghyntefi Pluor 1 CBM IV 14 19 , cyn taw - teg ylfin, /Bo_^n egin i'w bigaw; /Pluor wasgar, ca_^r ciniaw, /Plygaint, dewaint dyhunaw. plwyf 1 MB I 4 38 ti: /Creawdr a'm crewys a'm cynnwys i /Ymhlith plwyf gwirin gwerin Enlli plyco 1 LlG VII 24 104 /Nis plygawdd mab dyn, bu doniawg ffydd, /Nis plyco Mab Duw yn dragywydd! /Terfysg aerllew glew, glod plydd 1 D-4 VI 20 55 ystwng, /I am Ystrad Meuryg; /Clwyfuswydd, nid plydd, neud plyg /Clod gyhoedd caeroedd cerrig. /Cerrynt plyg 5 D-4 VI 20 55 m Ystrad Meuryg; /Clwyfuswydd, nid plydd, neud plyg /Clod gyhoedd caeroedd cerrig. /Cerrynt a ddugam ni BF VII 56 13 lod edmyg; /Doeth i lwyth Hwfa pla plyg. /Oedd plyg dwyn terrwyn yn y tyrrai - bobl /O bobman a'i cyrch DB VI 31 52 on, /Peris Duw eu dygngudd rhagon /Yn y cyfred plyg gwenyg gwynion, /Yn y cyfranc mo_^r a mawr afon. /I PB VII 14 5 edmyg, /Mwyndud llawr, mab mawr Meurig. /Cyn plyg mab Meurig, mawr annosbarth - llys /Colli Rhys Rhys BF VII 56 12 olew glew, glod edmyg; /Doeth i lwyth Hwfa pla plyg. /Oedd plyg dwyn terrwyn yn y tyrrai - bobl /O bobm Plygaint 1 CBM IV 14 20 egin i'w bigaw; /Pluor wasgar, ca_^r ciniaw, /Plygaint, dewaint dyhunaw. /Dyhunaw a deffraw efo - a fu plygawdd 1 LlG VII 24 103 lluydd, /Ei dreisiaw ger Drws Daufynydd. /Nis plygawdd mab dyn, bu doniawg ffydd, /Nis plyco Mab Duw y plygeiniau 1 EGM I 27 76 y, gwedi cerddau - byd, /Gwedi gwy_^d plegyd y plygeiniau, /Gwedi amdaeru barnu brodiau, /Gwedi hir erl plygiad 1 PM V 5 3 cyrdd, /Nid carddwawd anghyfres, /Irdang na_^d plygiad plymnwyd bres, /Ardwyad gorwlad a gormes. /Arfle plygu 3 LlF1 II 3 38 /Neud tau o'r barau a berydd - i'm plaid, /I'm plygu heb ddefnydd, /Ai cardd ai cerdd o newydd, /Ai cab PB VII 6 26 /Griddfan farw Cynan, cynnydd seithug - bla, /Plygu Lloegr a orug, /Dragon gyrchiad, gad gaddug, /Drwg PM V 23 49 anghlaear, /Meirw sengi mal seri sathar. /Cyn plygu Rhodri, rhwyd esgar, - ym Mo_^n, /Mynwennoedd bu b plygydd 1 EW VI 6 18 ystwng, o'm hestyngydd, - w_^r, /Yn wirion y'm plygydd; /Na chasa fi, fawr Ddafydd, /Ni chasa Mab Duw d plymnwyd 4 CBM IV 6 50 aer, yn nyrys; /Ac ysgwydd yn rhwyd rhag ysgwn plymnwyd, /Ac ysgwyd ar ystlys, /A pharau yn ffyrf hyd e GM I 12 9 ef neu ryurddwyd. /Er mawr gwymp Madawg, modur plymnwyd, /Am bost cad ced goeth, oeth y'm huthrwyd. /Ni PM V 5 3 Nid carddwawd anghyfres, /Irdang na_^d plygiad plymnwyd bres, /Ardwyad gorwlad a gormes. /Arfle ysgwyd EW VI 1 1 Llywelyn gelyn, golofn plymnwyd - lew, /Ar les beirdd y'i magwyd; /Rhoi i wan y pob 91 LlF1 II 1 103 wyddid gwledd a medd a meufedd mad, /Llwyddid pob amyd a phob amad - ynddi, /Llwyddyd im foli filwyr n CBM IV 17 129 m, /Yng nghyweithas nam ni'm bo fyned; /Gwddam pob anwar daear dyred, /Goddef grwn ysgwn, anysgoged. /G EMRh VI 23 15 ng /Pan fo dydd gorwlad a chad yn wng. /Penial pob arial, crau allwng- branes /Am gylch llyw didres, dw BF VII 44 4 eth yn trengi /Pob ddau, pobl ddygn eu colli, /Pob awr, poen dramawr, pob dri. /Oedd tringar ein ca_^r, PM V 23 208 n Dduw Rhe_^n, yn rhan westifiant /Can ddiwedd pob buchedd, bych sant GYC VII 36 83 tylwyth, pob llwyth ysy'n llithraw, /Pob gwan, pob cadarn cadwed o'i law, /Pob mab yn ei grud ysy'n uda EW VI 1 4 y'i magwyd; /Rhoi i wan yw ei annwyd, /A rhag pob cadarn, cadwyd. /Cadw, Dduw, Lywelyn lyw ongyr - ael DB VI 26 50 /O wythlonder, ne_^r, nerth a gedwy, /O eithaf pob caer, taer y torry, /Neu ryorw_^yd, hael yd hwyly, / PM V 12 34 n te_"yrn, tud Gynfan - a'i ceidw, /A'i cedwis pob Calan, /Bro heirdd, i feirdd ei feirch can, /Bron ge GYC VII 41 40 /A'r cythreulaid eu herbyniaid oeron boenau: /Pob camweddawg, pawb ys ofnawg rhag eu safnau /Yn disgyr GYC VII 36 81 o'i law, /Pob gwledig, pob gwlad oedd eiddaw, /Pob cantref, pob tref yn eu treiddiaw, /Pob tylwyth, pob GYC VII 36 78 gyngor braw. /Pob teulu, teilwng oedd iddaw, /Pob cedwyr, cedwynt adanaw, /Pob dengyn a dyngynt o'i la GB II 26 177 an dde_^l rhyfel a rhwysg Ffichti /Ros elfydd, pob celfydd geilw Dewi. /A gwyrthau a orug gwyrthfawr Dd PM V 26 62 hithau; /Lluddwyd, cymynwyd cwbl yn eu pobed, /Pob cenfaint yn ei chrau; /Castell Gwis cystyngaist yn g GM I 11 17 dri Mawr, mur ciwdodoedd, /Fwy pen cynhaddledd pob cenheddloedd. /Ys ef, Rhodri Hir, huysgwr de_"yrn, / GM I 6 22 nan (cain addfwyndawd) /A Chadwaladr mawr, mur pob ciwdawd EGM I 28 38 , arddelw ohonawd /A wnaf, Arglwydd Naf, nerth pob ciwdawd. /Cadwn fraint dewaint, can ys defawd; /Duw LlG VII 24 62 /Parawd fydd meddiant, medd beirdd, i'm rhi, /Pob cyman ddarogan derfi, /O Bwlffordd osgordd ysgwyd go D-1 I 1 39 or braint, /Prydus berchen, priodawr ben, pen pob cynfaint, /Gorau brenin o'r gollewin hyd yn Llundain CBM IV 16 159 Mor fydd llwydd llonydd llawddadwy; /Mor atreg pob chweg pan chwerwy, /Mor addfwyn difwyn digonwy. /Cri GYC VII 42 37 u agro, /Ba beth a geiso, beth a gasa. /Ceised pob dedwydd y wledd ni dderfydd, /Llewenydd llonydd ffy ES I 16 32 /Gallaf y'th garaf i'th gaer urdden, /Gelli it pob defnydd, froydd Frenin; /Can wyd Tri, nid rhaid it a GYC VII 36 79 lwng oedd iddaw, /Pob cedwyr, cedwynt adanaw, /Pob dengyn a dyngynt o'i law, /Pob gwledig, pob gwlad oe PM V 12 13 Clywed ei fyned i fedd. /Beddrawd a'n daerawd, pob deurudd - prydus, /Pryderwn ein hachludd; /Daear un GB II 26 121 a'n diffyn fydd, /A'i wyrth a'n diffyrth rhag pob diffydd; /A Dewi a'n gweryd rhag cryd cerydd - pecha BF VII 44 4 , pobl ddygn eu colli, /Pob awr, poen dramawr, pob dri. /Oedd tringar ein ca_^r, cof newydd - a'n pair ES I 24 38 f, fy Naf, can gannaf gennyt: /Rhygelwir difro pob dyfryd. /Ny bydd dadwoddau dedwyddyd - mab dyn /Gan DB VI 32 9 yf yn oer dyddyn, /Nid oes dim einoes i ddyn. /Pob dyn oer dyddyn, neud eiddaw - angau, /Anghyfeillwr i BF VII 46 21 cadarn leiddiad. /Ysgafn oedd gennyf ysgarad - pob dyn /Wrth hwn: Llywelyn, llyw Berfeddwlad, /Ysgor co BF VII 44 3 (gwae ni - yr eisiwed!) /Ysywaeth yn trengi /Pob ddau, pobl ddygn eu colli, /Pob awr, poen dramawr, p EMRh VI 23 21 dwydd, rhuad ostwng. /Gnawd iddaw dreisaw dros pob echwng; /Ni gnawd o'i ardal na tha_^l na thwng. /Gwn EW VI 6 42 dd arglwydd, argledr gorllin - llu, /Y llochir pob edde_"in, /Cedawl, buddugawl byddin, /Cadr rhyd, cad PM V 13 7 boed tau, /A bid Duw yn ganiad, /Hywel, hoywal pob eirchiad, /Hil Cynan hwyl cynwan cad. /Cedawl, arwyn CBM IV 17 121 oedd ysgafael, ys gofuned, /Breenin pob ffin, pob ffaw dynged, /Braw cwyddam i gyd yng nghryd anghred: CBM IV 17 121 Hael, /Bro oedd ysgafael, ys gofuned, /Breenin pob ffin, pob ffaw dynged, /Braw cwyddam i gyd yng nghry CBM IV 16 71 Barnawd rhydd a rhygaeth; /Yr amser y ffrwyner pob ffraeth, /Ni weryd mewyd milwriaeth; /Gw_^r a'n gw_^ GwB VI 17 19 Brynaich, /Braw uddudd a dychryn, /Angau golau pob gelyn /Angad leiddiad Lywelyn PB VII 4 19 rchiad cad, ced aelaw, /Terfysg Eingl, engyrth pob glew, /Terfyn gadw, tarian fradw, friw. /Briw rhagod DB VI 33 56 : /Ys llawer blwyddyn yn lliwed, - o'r gwy_^r /Pob gorau rygolled. /Cefais a fynnais cyn ei fyned /Gan PM V 22 14 dilyn pell ofyn pwy, /Py geidw y gorddwfr rhag pob gorddwy: /Llewelyn a'i ceidw, llew yn adwy, /Llyw Gw DB VI 25 33 n, /Ni ryfu gystal Gwstennin - ag ef /I gyfair pob gorllin. /Mi i'm byw be byddwn ddewin /Ym marddair m EGM I 29 25 hoeddl hiddlaw rhag llaw, ni llwydd! /Addfwyn pob gorllwyn pan ddyorllwydd, /Addfwyn arall pall pwylla LlF1 II 1 172 af a folant beirdd byd, /Dewrwyr a weryd benyd pob gwan, /Doniawg bedrydawg o bedrydan, /Doniau diamau GYC VII 36 83 iaw, /Pob tylwyth, pob llwyth ysy'n llithraw, /Pob gwan, pob cadarn cadwed o'i law, /Pob mab yn ei grud CBM IV 18 33 obaith wrth Benrhaith, rhin a geisiaf. /Brenin pob gwerin, gwared arnaf, /Gwedi treiglaw byd, budd arna PB VII 10 7 beirfeddu - Prydain, /Hil Owain, hawl fynnu, /Pob gwlad barawd gad gyrchu /A ddifarn a_^'i gadarnllu. PB VII 9 19 anfodd, /Dugost, fawrdost Faredudd, /Diffaith pob gwlad (gad gynnydd, /Dewr gynran) a'i chyfannedd. /C GYC VII 36 80 , /Pob dengyn a dyngynt o'i law, /Pob gwledig, pob gwlad oedd eiddaw, /Pob cantref, pob tref yn eu trei GYC VII 36 80 edwynt adanaw, /Pob dengyn a dyngynt o'i law, /Pob gwledig, pob gwlad oedd eiddaw, /Pob cantref, pob tr PM V 8 30 , llawddeawg lleudid, /Ei fawrfyw i fawrfeirdd pob hid. /Marw Einiawn mawr anaw dibrid, /Myrdd rhywnai CBM III 8 7 oedd duhun - ein glyw, /Nid am glod warafun, /Pob llary ar llyfnfarch diffun, /Pob llew a_^ llafn glew ES I 15 4 ofn nef, festig feidrolaeth, /Meidradur llafur pob llawfaeth. /Lleha fi, fy Rhi, yn rheolaeth - nef /I' ES I 17 38 , /Ei drymed a'm diddawr. /Eurdreth o'i dremyn pob llawr, /Aerdranc gw_^r ieuanc gwriawr. /Gw_^r gwraf, CBM III 24 14 n, /Mor debyg fy mod megys Gwyddien /O gwyddaw pob llawr cer llaw ei ben; /Mor nawd pob rhahawd na bydd CBM III 8 8 lod warafun, /Pob llary ar llyfnfarch diffun, /Pob llew a_^ llafn glew ar glun. /Ym Maesycroesau croesa GYC VII 36 82 ntref, pob tref yn eu treiddiaw, /Pob tylwyth, pob llwyth ysy'n llithraw, /Pob gwan, pob cadarn cadwed GYC VII 36 84 ithraw, /Pob gwan, pob cadarn cadwed o'i law, /Pob mab yn ei grud ysy'n udaw. /Bychan lles oedd im, am CBM IV 17 81 hostur - pla, /Pob tra yn ddifa ac yn ddifur, /Pob naf o'i nifer, pob ne_^r, pob nur, /Pob nen ym mhres PB VII 16 12 cof, /Oedd tafawd coeth doeth digrif /Ar lles pob neges o'i naf. /Cyd a_^'i naf, cadarn yng ngrym /Mad PB VII 19 21 , /Haelwlydd, lawrydd Lywelyn. /Llywelyn, llyw pob neges, /[]wyhyrd doeth coeth [] /Hywydd [] gyflwydd CBM IV 17 82 ifur, /Pob naf o'i nifer, pob ne_^r, pob nur, /Pob nen ym mhresen yn amhrysur? /Gwrthod Rhwyf hollawl h CBM IV 17 81 tra yn ddifa ac yn ddifur, /Pob naf o'i nifer, pob ne_^r, pob nur, /Pob nen ym mhresen yn amhrysur? /Gw CBM IV 17 81 a ac yn ddifur, /Pob naf o'i nifer, pob ne_^r, pob nur, /Pob nen ym mhresen yn amhrysur? /Gwrthod Rhwyf IRh VII 29 3 /Am dwf mirain main cain cyfrdelid. /Meddiant pob nwyfiant, naw gofid - a'm traul, /Ni'm lludd lliw gw MG VII 32 62 olig, deilwng wleddau, /Pan aned Mab, Arglwydd pob pab, popeth biau, /O arglwyddes a wna ein lles, a'n PM V 5 45 - ysgwydawr /Ar ysgwyddau gwyngnes. /Dygyfarth pob parth ef porthes, /Deg am un ef dygyfories, /Daucan GYC VII 38 12 Nid digywilydd pan weler - Dyddbrawd /Darllain pob pechawd fal y'i pecher, /A Christ ym mhren crog er c GYC VII 40 46 ymryd penyd rhag ofn poenau /Uffern ac affaith pob pechodau. /Gwae ddyn a dyngo gamlyfau, /Gwae ddiflas EG VI 18 6 ) /A gair anghyfair Mab Mair meidrawl /I brofi pob peth o bregeth Bawl, /I foli fy rhi, rhwyf angerddaw MB I 3 44 r gwychawg, /Atgoryn deyrnedd yn weinyddawg, /Pob pump, bob pedwar yn wa_^r weiniawg. /Gwylynt, golith LlF1 II 5 19 uw ddigawn /Anifeilaid mo_^r mawrddawn: /Y daw pob pysg o'i odeb /Hyd ar wyneb yr eigawn. /Undegfed dy CBM III 24 15 O gwyddaw pob llawr cer llaw ei ben; /Mor nawd pob rhahawd na bydd rhyhen, /Mor wenwyn y'm cwyn am yd y OC II 14 91 au /A glewyd gwnedd arnaddunt ddau, /Achubiaid pob rhaid rhudd eu harfau, /Echedwynt rhag terfysg eu te PM V 6 47 n wriawr orddyfnaid, /Yn gymynner ne_^r, nerth pob rhaid, /Yn gymen, yn gyman ygnaid /Y gwnaeth Duw dei BF VII 48 5 i ddyn, /Afal bu dechryn dechrau arnaw; /Angau pob rhiau, diau y daw, /Engyrth rhygymyrth ei gam rhagdd PM V 23 203 t - de_"yrn, /Wyf tebyg Eli_'ffant. /Can orfod pob rhod yn rhamant /Can folawd a_^ thafawd a thant, /Ca ES I 24 16 gyd. /Gwnawn erddaw arddelw anneiryd, /Gwnaeth pob rhyw yn fyw o'i febyd. /Duw Sadwrn ys aeth, ys eithy GYC VII 38 18 /Ac annheilwng lu gan Lusiffer, /Ac yn nha_^l pob sant ei galander, /Ac engylion nef, nifer - carannai PM V 1 116 o'i orofn rhwy dug /(Hyn nid ffaith) yn ffaeth pob sarrug. /Gw_^r gorfawr, gorflwng pan amug /Gwy_^r gy GYC VII 36 77 ac egor, /Unffordd i esgor brwyn gyngor braw. /Pob teulu, teilwng oedd iddaw, /Pob cedwyr, cedwynt adan SB II 22 50 dd rhebydd coelrydd celennig, /Oedd cwyn tranc pob tra a diffyg, /Oedd colofn yn ofn annyfnig, /Oedd te GG II 31 2 r a gynnail y lloer yn ei llawnwedd, /A gennyw pob tra trwyddi berfedd, /O'i ganiad, o'i rad, o'i rinwe CBM IV 17 80 . /Pani wy_^l pobloedd pawb yn nhostur - pla, /Pob tra yn ddifa ac yn ddifur, /Pob naf o'i nifer, pob n GYC VII 36 81 gwledig, pob gwlad oedd eiddaw, /Pob cantref, pob tref yn eu treiddiaw, /Pob tylwyth, pob llwyth ysy'n GB II 25 14 rwystra haeddu, /Cymhenraith gyfraith, gobaith pob tu. /Cymhenfrwydr am finwydr pan eurgrwydr wasgar, / D-4 VI 20 92 Cafas, cyn lleas, can llu, /Ceisied pen tydwed pob tu. /Tuedd a thiredd a_^ thi - neud hafal, /Neud hyf LlG VII 26 27 on i eu lludwaw! /Ys dir o'i farau ddifuriaw - pob tw_^r, /Ys anawdd a w_^r i'i arfeiddiaw. /Drud a glu GYC VII 36 82 ddaw, /Pob cantref, pob tref yn eu treiddiaw, /Pob tylwyth, pob llwyth ysy'n llithraw, /Pob gwan, pob c GB II 26 119 Llwyth mariedd, mawreddus eu merwerydd, /Gwell pob un duun dewr no'i gilydd. /A Dewi a'n differ, a'n di DB VI 27 91 eu cyfeiryd; /Ei wyrda oedd dda, oedd ddiwyd - pob un, /Oedd anhawdd iddun ei ddiofryd. /I'i weision o' PM V 20 47 /Oes gorfod i hil Run: /Tyrau poeth, peithiawg pob un, /Tandde ffyrf, ffo_"es Alun pobed 1 PM V 26 61 thydwed hithau; /Lluddwyd, cymynwyd cwbl yn eu pobed, /Pob cenfaint yn ei chrau; /Castell Gwis cystynga pobfa 1 MB I 4 17 anofais, /Rhyddyergrynais o'i gymhelri. /Rhwyf pobfa, mor wyt dda wrth Dy ioli, /A'th iolwyf, rhy-m-pur pobiant 1 CBM IV 16 169 lodfawr am ddyrawr ddirwy), /Pymhoed pobl rhag pobiant orddwy, /Pymhoes byd a hefyd yn hwy. /Gwae fab d Pobien 1 CBM III 24 18 isgywen, /Mor fynych, mor faith, llaith llwyth Pobien: /Gwy_^r yn afrddwl, gwy_^r gwerin urdden, /Gwy_^ Pobl 23 MB I 5 6 llyw nifer. /Ni ddoddynt tros fo_^r etwaeth, /Pobl anhyfaeth Nanhyfer, /Gwyddyl, diefyl duon, /Ysgodog CBM IV 4 160 fwrdd Nadolig. /Oedd aelaw cer aelwyd Beblig /Pobl ar wledd yn hedd yn hirdrig, /Mygr ddragon gwron gw CBM III 3 194 aear, yn y_^d. /Post Powys, perging cedernyd, /Pobl argledr, arglwydd diergryd, /Porthloedd budd, porth CBM III 3 99 ll engir. /Present fradw, fradawg y'i gelwir, /Pobl byd yn ein gwy_^d y'n gelwir, /Pawb ohonam am ein c PM V 10 41 s lin, /I rag bron eu breenin. /Breenin Powys, pobl dost, - yn engir, /Yn ongyr gorfuost; /Tw_^r cynrai PM V 17 32 tramgwydd, /Pendragon, draig yn ddengmlwydd, /Pobl dw_^r, neud gw_^r yn eu gw_^ydd. /Gwrhydri Addaf gw CBM III 3 127 tewdor ddo_^r ddichlyn, /Yng nghyfranc Powys, pobl ddengyn, /Ag Oswallt fab Oswy Aelwyn, /Yn aele ofal CBM III 11 77 m twyll pwyll pan ym cyfarcher. /Gwy_^r Powys, pobl ddisgywen, /Cad orllawes orllawen, /Pedair cynneddf GM I 6 3 trawn drallawd; /Ystryw dra mesur, ysgawl pybl pobl ddur, /Present benadur, prysur ddurawd. /Prydain ad BF VII 44 3 - yr eisiwed!) /Ysywaeth yn trengi /Pob ddau, pobl ddygn eu colli, /Pob awr, poen dramawr, pob dri. /O EW VI 5 4 sgymon gw_^yth drwyth drudion, /Gosbarth pybl, pobl ddyniaddon. /Dyniaddon deon dyly, - am ei ddwyn /Do GB II 26 279 nt Manaw ac Anaw ac Ynysedd, /A seiniau Powys, pobl enrhyfedd, /Saint Iwerddon a Mo_^n a saint Gwynedd, PM V 26 58 fodau. /Rhos difro, Penfro pen faddau - pybl, /Pobl fedydd rhwy ciglau; /Llys Hawrffordd, ei berw ffyr EGM I 28 8 rhag Iesu trillu trallawd, /Pawb a ddaw ataw, pobl fraw, i'r Frawd; /Pobloedd byd dyfryd, eu difrawd - DB VI 32 2 Pawb a ddaw i'r ddaear long, /Pobl fychain druain a dreng; /A faco, traul gyffro trang D-3 VI 19 7 n /A ddugost yn ffyrf rhag Ffaraon /Pan ddaeth pobl Israel cer anhyrron - dir, /Chwechan mil meiwyr, gw GYC VII 40 54 nid y Drindawd, Undawd orau, /Poenedig gethern pobl mywn mygwern, /Poenofiaint uffern gethern gaethau. ES I 18 23 - daear, /Duw a w_^yr eu manag; /Gorsin pybl, pobl ofynag, /Gwers y ma_^l, arall y mag. /O'r a fag dae LlG VII 24 134 au. /Llew Gwynedd gwynfaith ardalau, /Llywiadr pobl Powys a'r Deau; /Llwyrwys taer yn aer yn arfau, /Ll CBM IV 16 169 /(Cyrch clodfawr am ddyrawr ddirwy), /Pymhoed pobl rhag pobiant orddwy, /Pymhoes byd a hefyd yn hwy. / BF VII 45 28 eri, /Traws fa_^r, gwenwynwar: gwae ni! /Trais pobl, trist pawb o'i golli CBM IV 4 264 yng nglewder, /Pa_^r anwar, anwas yn rhacter, /Pobl wasgawd, ysbyddawd oesber, /Post esbyd oesbarth Eli GYC VII 40 10 doeth w_^r diwael - yng ngwawdd /Yng ngw_^ydd pobl yr Israel, /Yn un, yn enw i'i adael, /Yn dri, yn dr Pobloedd 11 EGM I 28 9 awd, /Pawb a ddaw ataw, pobl fraw, i'r Frawd; /Pobloedd byd dyfryd, eu difrawd - a wneir, /Ar ni wne_^l BF VII 47 18 lod orfod, arf cyhoedd - hywerth /Fu Hywel o'r pobloedd, /Eryr tirfawr, arf torfoedd, /Aer ysgwn, aur y IRh VII 30 45 aches dolydd. /Gwynllad fad fagiad fegidydd - pobloedd, /Gwen gannwyll llysoedd a lluosydd; /Gwanlledd CBM IV 16 107 /Yn chweddl adfeilawg ydd adfeila - pawb /O'r pobloedd ni bara. /Peris Ef, Peryf nef, noddfa, /Pe_^r a ES I 23 24 ynaddl a wna Crist wedi crocwedd, /Cynaddloedd pobloedd, pawb i'w orsedd. /Cymhennaf i ddyn cyn ei ddiw DB VI 24 33 /A llawer syched trwydded trwyddaw /A lluoedd pobloedd, pawb yn athaw /A llewod a_^ rhod yn eu rhwydaw CBM IV 17 79 Hyd sygnoedd nefoedd, ni bu segur. /Pani wy_^l pobloedd pawb yn nhostur - pla, /Pob tra yn ddifa ac yn LlF1 II 5 62 ant na byddant fyw. /Undydd Dofydd dybydd oll /Pobloedd plant Addaf o bell, /A mud a drud a drythyll, / MeiG I 33 102 g brynas /Yn rhewin Ca_"in can Sathanas. /Rhag pobloedd poen eu cyweithas /Poed Ef, fy Nuw nef, fo fy n BF VII 51 18 awr mewn lluoedd - a_^ llaw, /Llwyr amddiffyn pobloedd, /Rhwyf rhwysg Arthur, mur moroedd, /Rhuddgoch LlF1 II 5 58 neb daear dybi. /Ail ddydd cyn no dydd dilyw, /Pobloedd trist, Crist a'u cennyw, /Yng gwylltoedd cyhoe Poed 11 LlLl II 16 60 lawdd gadflaen gryd! /Poed hwyl i holi diwyd! /Poed ef enw dy rodd bodd byd! /O dyfyddydd fyth o faith MeiG I 33 103 an Sathanas. /Rhag pobloedd poen eu cyweithas /Poed Ef, fy Nuw nef, fo fy ninas LlG VII 26 31 choeth, gyfoeth gyfunaw; /Dwys aergwys, Powys poed eiddiaw, /Deddfau teg, tyngu o'i eurllaw. /Dinam dd OC II 15 58 n. /Teulu Owain rwyf, rhwystrasam - wladoedd: /Poed gwlad nef ein hadlam. /Cyrch cyfrwydd, cyflwydd, cy LlF2 VI 10 75 gethern gaeth efrifed, /Cyn bwyf gw_^r gweryd, poed Gw_^r Gwared /A'm gwares o boen, o bob aeled. /A wn LlLl II 16 59 ryd, - yn hawdd, /Ar gadflawdd gadflaen gryd! /Poed hwyl i holi diwyd! /Poed ef enw dy rodd bodd byd! / EGM I 27 110 perffaith gwaith gorau, /Cyn gorwedd ym medd, poed mau D-4 VI 20 1 Crist Celi, poed mi, o'm meithfaint - synnwyr, /A'i syniwy cyn henai PB VII 5 8 edd, /Fy llyw oedd fur glyw a gwledd, /Fy naf, poed nef ei ddiwedd! /O'i ddiwedd faenfedd, fwynfawr arf CBM IV 16 161 , /Mor addfwyn difwyn digonwy. /Crist Culwydd, poed rhwydd y'm rhangwy, /O'm rhang lles, neges na'm nag CBM III 3 74 , /Cyn ergryd penyd poenofaint, /Porthwyr Duw, poed wynt fy ngheraint! /Pan fo pawb, pan fwyf heb henai poen 13 BF VII 57 12 ynnygn yn canmawl - celwydd, /Yn y mae peunydd poen angerddawl. /Cyn myned o'r byd (bryd breuddwydawl) BF VII 44 4 engi /Pob ddau, pobl ddygn eu colli, /Pob awr, poen dramawr, pob dri. /Oedd tringar ein ca_^r, cof newy GYC VII 36 93 yd /Bod pawl haearn trwyddaw; /Pen f'arglwydd, poen dygngwydd a'm daw, /Pen f'enaid heb fanag arnaw, /P CBM III 5 47 ewynfriw teg rhag ton nawfed. /Nawfed ran i'm poen, er pan aned, /Nis rhyborthes neb, na'i thebyced! / MeiG I 33 102 /Yn rhewin Ca_"in can Sathanas. /Rhag pobloedd poen eu cyweithas /Poed Ef, fy Nuw nef, fo fy ninas GYC VII 42 42 ycia. /Pan lwyr feddylier, penyd pryd pryder /Poen gam eddyllter ofer Efa, /Nad o'i gamwedd Ef ydd ae EGM I 26 56 oedi. /Ni bu dyn mor gu gennyf a_^ hi, /Ni bo poen oddef, Pedr wy noddi! /Ni bydd dda gan Dduw ei didd GC VI 21 9 hirgoll dyn. /Y dyn a ddycych o ddygn trofa - poen /O'r pan e_^l oddyma, /Hawl ddidawl ddidwyll Wrda, LlF2 VI 9 9 eddgar /Rhyfeddgrawn rhylawn, rhylafar. /Pumed poen pan fo cyfysgar: /Cig amhryd, amriaint gymar. /Chwe EGM I 26 31 _^l er ei moli. /Ni ryfu ddognach i ryddogni - poen /Penyd a fo mwy no'r mau hebddi. /Neu'm gorau angau CBM III 3 69 int, /Afflau ffrau a phryfed llyffaint, /Affan poen, porthloedd digofiaint, /Uffern wern ffurf, ffyrf e HOG II 11 10 wnelwyf ar ddyn urddas - o foliant, /Ni'm gwna poen rwyddiant boddiant, pa dras! /Ton a galon hon, hoed IRh VII 29 27 . /Yn orlludd hoen grudd, greddf ddodid - rhag poen /Yn orllifiant hoen, hwn ni geisid. /Yn arllawdd hi poenau 10 GYC VII 41 21 a drygeirau /A gwylltineb hawl ac ateb, gatel poenau, /A dwyn rheidus yn gamlyrius, lwyr ofudiau: /Y d MG VII 32 63 biau, /O arglwyddes a wna ein lles, a'n lludd poenau, /Ac a'n gwna lle yn nheca' bre, yng ngobrwyau GYC VII 41 43 au, /Gwenwyn adnair, gwedd anghywair mywn pair poenau, /Ac eu cronni i'u hir goethi, gwaeth nog angau, GYC VII 42 35 ynhinnawg na chynhenna. /Ystyried tra fo, rhag poenau agro, /Ba beth a geiso, beth a gasa. /Ceised pob MeiG I 31 6 ugant; /Duw breiniawg a brynwys Ei garant /O'r poenau a'r pechawd a wnaethant. /Plant Addaf, plenhigion DB VI 29 58 n yn win gwinau, /A wne_^l gorffowys rhag pwys poenau /I Ruffudd rwyddfudd yn ei raddau, /Gw_^r a'n pry DB VI 27 68 redid Celi celfyddyd - olau /I wrth ei afflau, poenau penyd. /Cenais wawd ufudd-dawd yn ei fywyd /I'm h GYC VII 40 7 , /I garu Mab Duw diamau, /I gymryd penyd rhag poenau - uffern /Ac affaith pechodau. /Gwae ddyn a ddily GYC VII 40 45 r er ei mawr ddoniau, /I gymryd penyd rhag ofn poenau /Uffern ac affaith pob pechodau. /Gwae ddyn a dy EGM I 27 48 in freiniau, /Diffyrth chwech oes byd rhag pyd poenau. /Ymherawdr Greawdr, o'th grau - (bu gwaedlyd) /G Poenedig 1 GYC VII 40 54 aetha ceudawd, /Onid y Drindawd, Undawd orau, /Poenedig gethern pobl mywn mygwern, /Poenofiaint uffern Poenedu 1 GYC VII 40 68 gar a_^'m pechawd, /[] medd-dawd, [] nid mau, /Poenedu cynnes, caffel gorddiwes /Cymun a chyffes a lles poeni 3 MB I 4 18 Dy ioli, /A'th iolwyf, rhy-m-purwyf cyn no'm poeni. /Brenin holl riedd a'm gw_^yr, na'm gomedd /Am y EGM I 26 41 rabl yw hwn ni fo peri. /Llen argel isel ysy'm poeni, /Lludd gwen lliw arien ar Eryri. /Archaf i'm Harg DB VI 29 43 . /Gwirfab Duw, gan dug ben rhiau /Gwae fi i'm poeni rhag pum edau /Ucher rhag pryder pryd y'm goddau. poenofaint 1 CBM III 3 73 fwyd, wyth prifwyth gymaint, /Cyn ergryd penyd poenofaint, /Porthwyr Duw, poed wynt fy ngheraint! /Pan Poenofiaint 1 GYC VII 40 55 wd orau, /Poenedig gethern pobl mywn mygwern, /Poenofiaint uffern gethern gaethau. /Archaf arch i'm Naf poenwedd 1 CBM IV 17 54 cyfyd /(O arau angau, aerau ergryd, /O oerfedd poenwedd) pawb i fywyd. /O arwar daear down i gyd - Ddy poeth 4 PM V 10 50 thrafal mwyth werin - wythawg, /Du, peithiawg, poeth, ethrin; /O'th gynnygn, gynnogn byddin, /Nid uch w D-4 VI 20 53 /Nac aer na chaer na chastell. /Pedwar castell poeth, paith rhyfyg - ystwng, /I am Ystrad Meuryg; /Clwy PM V 20 47 ddgun - ysgorfa, /Oes gorfod i hil Run: /Tyrau poeth, peithiawg pob un, /Tandde ffyrf, ffo_"es Alun D-4 VI 20 88 an, cyfan, cyfoeth, /Pedwar enwawg, peithiawg, poeth. /Peth o'i ddylyed, gan ddyly_"u - braint, /Bro Fe poethfan 2 CBM IV 17 124 ern gethern, gaeth drefred - erwan, /Yn affan poethfan, peithiawg drwydded, /Yn naffar taerfar ta_^n a BF VII 57 8 Dad, na'm gad gyllestrigawl - da_^n /Yn y mae poethfan, peth uffernawl, /Yn y mae mawrwae heb ymeiriaw poethgur 1 PM V 15 8 /Edrych, pan fernych faint fy nhras, /Creadur poethgur, pa'th greas. /Archaf arch i Bedr o berthynas - Poni 6 GYC VII 36 63 n o fraw, /Rhewydd fal crinwydd ysy'n crinaw: /Poni welwch chwi hynt y gwynt a'r glaw? /Poni welwch chw GYC VII 36 64 naw: /Poni welwch chwi hynt y gwynt a'r glaw? /Poni welwch chwi'r deri yn ymdaraw? /Poni welwch chwi'r GYC VII 36 66 oni welwch chwi'r mo_^r yn merwinaw - 'r tir? /Poni welwch chwi'r Gwir yn ymgyweiraw? /Poni welwch chwi GYC VII 36 67 tir? /Poni welwch chwi'r Gwir yn ymgyweiraw? /Poni welwch chwi'r haul yn hwylaw - 'r awyr? /Poni welw GYC VII 36 65 'r glaw? /Poni welwch chwi'r deri yn ymdaraw? /Poni welwch chwi'r mo_^r yn merwinaw - 'r tir? /Poni wel GYC VII 36 68 /Poni welwch chwi'r haul yn hwylaw - 'r awyr? /Poni welwch chwi'r sy_^r wedi r'syrthiaw? /Pani chredwch Ponid 1 GYC VII 38 1 Ponid gwan truan trymder - pechadur, /Pechodau annifer, pont 1 MeiG I 33 19 mrodawg awydd cymradw ei fri /Cymrodedd pan fo pont Dewi. /Dwyre_"id tristid, wedi trengi /I'r a fo ddi popeth 1 MG VII 32 62 lwng wleddau, /Pan aned Mab, Arglwydd pob pab, popeth biau, /O arglwyddes a wna ein lles, a'n lludd poe Po_^r 5 PM V 1 23 iad /Pa_^r trwy fa_^r, trwy fyrdd ysgwyddiad, /Po_^r eisor, aesawr weinifiad: /Pan'd rhagddaw bu ffaw, PM V 26 47 haelonedd, /Ardal hardd i fardd am ferthedd. /Po_^r eisor, un eisiau ni'm gwedd, /Pen elyf, pan elwyf CBM IV 2 17 a Gwaith Fangor, /Oedd amgoch Ystrad am ystryw po_^r, /Oedd amlwg ysgwyd am Waun Ysgor, /Oedd amliw gel CBM III 21 44 ; /Rhegofydd oeddwn o'i ddaioni, /Gan gyfeisor po_^r: pawb a'i gweli! /Gwelais am eurllew, am eurllestr EW VI 6 6 dir, ar deiror - Prydain, /Gw_^r urddain gwryd Po_^r, /Yn hawl chwyrn de_"yrn dud io_^r, /Yn hael ehela porffor 4 PM V 1 43 geiniad /A'i emys a'i amryw ddillad; /Ei bali porffor parth na_^d - a wyrthia /A'i werthfawr ysgarlad. CBM III 13 46 y'm daw o'i law lawer gwaith, /Prif ragor, plu porffor perffaith, /Delw ydd wyt pen rhiau, pen rhaith, GM I 9 88 wais-i eaws am ryhiraeth er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad fyfyr. /Pell nad hunawg gwen (gogwn pahy GM I 9 64 nt, a mi mor wyf dirwyn er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad [ ] /Ni ddirmygaf gof cyfrdelid y[ ] /Ni porth 16 CBM IV 18 30 anaf; /Neud beirdd yr eglwys egluraf, /Neud eu porth a barthwyd ataf. /Neud hyfryd fy llwrw, lle a gyr CBM IV 10 13 enwlad. /Aswynaf awch nawdd, na chelwch - awch porth /Can perthyn atregwch! /Gostegwyr llys, gostegwch! LlF2 VI 10 9 dd af /Ar ddau hynaf Naf, ni bydd ofer. /Erchi porth Dewi parth ydd eler /Nid arch anghyfarch anghyfams GB II 26 151 ; /Dothyw i Ddewi yn ddeheueg, /Gan borth Duw, porth dyn yn ddiatreg; /Dothyw i Ddewi, ddiffreidiad teg DB VI 24 38 /Pan ddyfu y Mab Rhad, oedd rhaid wrthaw, /I'r porth, ein damorth, a dawn arnaw, /I uffern bydwern heb PM V 29 15 - llawhir, /Can llewenydd wrthaw! /Meddwl pawb porth fydd iddaw, /Meddiant i grisiant graesaw PhB VI 11 15 n feirdd breiniawl a gano. /Gorwerdd ton tuedd Porth Gwyddno, /Garw ei llen a granwen ei gro, /Gnawd rh CBM IV 17 18 fawr; /Parthwys Rhwyf rhadlawn dawn diburawr, /Porth i'm gwawd tafawd, Dy garcharawr. /Berth gyfoeth ll OC II 14 12 /Llys Owain ar braidd yd ryborthed - eirioed, /Porth mil a glywy, pyrth egored. /Menestr, a'm gorthaw n LlG VII 27 24 ddehau Mab Duw bo ei dynged - ef /Drwy gaffael porth nef yn agored. /Angall yw y dyn ni dde_^l yng nghr GYC VII 39 14 /Nawdd Pedr arbennig, lleithig llithion, /Orau porth oriau o'r porthorion! /Nawdd y pedwar gwa_^r, gwer LlF2 VI 10 90 safwyf, safed - i'm cymorth, /I'm dyddwyn i'r porth parth a_^ Thrined. /Gwyrthfawr Fihangel a'm gwrthf CBM IV 10 32 ygaf, /Awch bardd, awch beirniad fyddaf, /Awch porth, perthyn yw ataf. /Ateb a ganaf, arganwyf - f'argl GYC VII 40 33 , /Pan aeth un Mab Duw, y dydd gorau, /I ddrws porth uffern gethern gaethau /I wa_^n heb annog, a_^'i g GYC VII 40 74 Pan ddoeth un Mab Duw ar o_^l dioddau /I ddrws porth uffern, gethern gethrau, /A'r gwaed yn annog, a'r GM I 9 91 awd blawd blaen efellgyr. /Bid ewynnawg ton tu Porth Wygyr, /Bid swysawg serchawg, bannawg bre_"yr. /Br porthai 1 CBM IV 4 198 hladd a'i trychai, /Gwyddgwn coed: colled a'u porthai! /Gwyddwal Ddyfneual ddyfnasai - fy modd, /Fy me Porthais 1 EW VI 4 33 dar trais, /Trai hoeddl, ei hoed yr borthais. /Porthais alar trwm, tramawr odrig - w_^yth, /Am wawr llw Porthaist 2 EGM I 27 37 - maswedd /A ddoeth eithr mesur ar fy ngenau. /Porthaist er pym oes gloes glas ferau /Pym weli, Celi ce D-3 VI 19 24 wodron: /Deugain mlynedd bleinon - dy wenwlad /Porthaist yn wastad, mad rad roddion. /Ysym-i gyfaill gw Porthathwy 2 CBM IV 13 20 ei alon; /Parthred gwy_^th mal Gwaith Faddon, /Porthathwy, myrdd ofwy Mo_^n. /Ym Mo_^n, ben-dragon, ban PM V 23 39 in gorddyar, /O'r milwyr a mil yng ngharchar. /Porthathwy pan aethom i ar /Meirch mordwy uwch mawrdwrf Porthawr 1 MB I 4 26 nhewi. /Mi, Feilyr Brydydd, berierin i Bedr, /Porthawr a gymedr gymes deithi, /Pryd y bo cyfnod ein cy porthes 8 PM V 5 45 Ar ysgwyddau gwyngnes. /Dygyfarth pob parth ef porthes, /Deg am un ef dygyfories, /Daucan wayw terrwyn CBM III 12 10 fydd. /Hynefydd arglwydd ar eurglawr - Powys, /Porthes glwys gloes waywawr, /Glyw lofrudd geleurudd gaw CBM III 16 145 n o drin, o drydar, /Coch ei ba_^r o borffor. /Porthes gw_^r gwrddfalch yng nghynnor /Gw_^yth fore yn CBM IV 6 272 th no Gwaith y Berllan. /Am byrth Caer Fyrddin porthes gwy_^r gwaedlin /A gwawr trin bu trechaf; /Gwa_^ CBM IV 4 136 rthi hoed Argoed argywedd, /Porthloedd, gwawr, porthes llawr llariedd. /A'm rhoddes rhuddaur gymyrredd, CBM III 3 195 argledr, arglwydd diergryd, /Porthloedd budd, porthes o'i febyd /Yn elfydd Pen Mynydd penyd. /Penydwr PhB VI 15 6 pan fu Elffin yng nghywrysedd - Faelgwn /Neus porthes peprwn pell dyfrydedd: /Llafar meriniau gwyniau CBM IV 2 35 yng ngwasg, yng ngwisg borffor; /Arglwydd a'm porthes, porthle tewdor, /Porthloedd ysgwydawr pyrth maw porthfawr 1 CBM III 3 232 ion, /Cardd olaith olud esborthion, /Periglawr porthfawr Powysion. /Delw ydd y_^m yn ddiamryson /Am lug Porthi 2 CBM IV 4 135 dyfrydedd - ys mau, /Braw gofiau brau gyfedd, /Porthi hoed Argoed argywedd, /Porthloedd, gwawr, porthes CBM IV 18 79 /Nid perthyn rhyfyg rhyfegais - i'm bryd, /Nid porthi penyd rhyfeddyliais; /Yn adawd Rheen rhy-d-eiddun Porthid 1 CBM IV 17 15 sgarawr, /Ni mad borthes mam mab nwy diddawr. /Porthid doniau byd dyniawl ogawr - Nen, /Dyniaddon Berch porthle 1 CBM IV 2 35 sg, yng ngwisg borffor; /Arglwydd a'm porthes, porthle tewdor, /Porthloedd ysgwydawr pyrth mawr marmor; Porthloedd 4 CBM III 3 195 cedernyd, /Pobl argledr, arglwydd diergryd, /Porthloedd budd, porthes o'i febyd /Yn elfydd Pen Mynydd CBM III 3 69 Afflau ffrau a phryfed llyffaint, /Affan poen, porthloedd digofiaint, /Uffern wern ffurf, ffyrf ei hena CBM IV 4 136 au brau gyfedd, /Porthi hoed Argoed argywedd, /Porthloedd, gwawr, porthes llawr llariedd. /A'm rhoddes CBM IV 2 36 rffor; /Arglwydd a'm porthes, porthle tewdor, /Porthloedd ysgwydawr pyrth mawr marmor; /Arglwyddfar, gw porthorion 2 DB VI 31 68 bro rhag bradogion. /Trwy eirioledd Pedr, pen porthorion, /A Mair o'i gwyry Air a'i gweryddon, /I'm tr GYC VII 39 14 nnig, lleithig llithion, /Orau porth oriau o'r porthorion! /Nawdd y pedwar gwa_^r, gweryddon - wyryaid, porthwyf 2 CBM III 5 26 neud ydwyf - am fun /Yn anhun anhedd, ced rhys porthwyf. /Gorthewis-hi wrthyf-i gwerth fy hirglwyf, /Ni EGM I 27 39 gloes glas ferau /Pym weli, Celi celfyddodau; /Porthwyf-i boen edrydd Mynydd Mynnau /Parthred a_^ myned Porthwygyr 1 LlF1 II 2 52 /As dewiso Duw y diweiriaf - o'r gwy_^r, /Eryr Porthwygyr, wychyr uchaf. /Eryri gedwi gad olystaf, /Ery Porthwyr 1 CBM III 3 74 ifwyth gymaint, /Cyn ergryd penyd poenofaint, /Porthwyr Duw, poed wynt fy ngheraint! /Pan fo pawb, pan Post 7 PM V 28 15 , yng nghwyn - a ethyw, /O'i athaw yn amwyn, /Post cadau cedawldud frwyn, /Powys dir, peues derrwyn. / SB II 24 34 yw, eurllaw roddawg; /Ail, Iarll Brystau rhag post cadau oedd cadwynawg; /Trydydd, Iarll Gwent, trydy CBM III 24 58 ba_^r! /Parawd o'i adaf, cyn no'i adaw, /Parau post enwair, pair pedrylaw, /Pedryliw ei lafn i ladd rha CBM IV 4 265 yn rhacter, /Pobl wasgawd, ysbyddawd oesber, /Post esbyd oesbarth Eliffer. /As barn nwy dadfarn a'i da CBM III 3 193 yn llugfryd /Yng ngharchar yn naear, yn y_^d. /Post Powys, perging cedernyd, /Pobl argledr, arglwydd di LlG VII 25 5 ed - hir, /Perchen gwir a thir a they_"rnged. /Post Prydain urddain, wrdd gyhused, /Peniadur llafnddur SB II 22 44 gant graig, aerddraig arddrusig. /Oedd Casnar, post trydar treisblyg, /Oedd castell Hiriell, hwyr welli Powys 38 HOG II 6 22 a_^ gwth gwayw gwaith ardderchedd /I rwng glyw Powys a glwys Wynedd, /Ac i ar welwgan gynnif rysedd /Go EG VI 18 19 n a hawl. /Gwenwyn yn amwyn am dir breiniawl - Powys /A'i diffwys a'i glwys a glyw ei hawl. /Ef dyniad PM V 25 35 dd, /O derfyn Gwynedd yn ei gweini, /Anoethach Powys, a'i thir amddyfrwys /A'i thorfoedd diffwys niw di LlG VII 24 134 Llew Gwynedd gwynfaith ardalau, /Llywiadr pobl Powys a'r Deau; /Llwyrwys taer yn aer yn arfau, /Lloegr MB I 3 106 ddau dywysawg (deifniawg ddedwydd) /Brenhinedd Powys a'u Gwenhwysydd, /Gorau gwaith gwyniaith a_^'i gyw GM I 7 83 d can deryw /Derwyddon weinifiad; /Diwreiddwys Powys beleidrad - rhyfel, /Rhyfarw udd gwlydd Ystrad. /A CBM IV 12 8 yd beirdd bod yn eu hoes /Gwendorf gwynde_"yrn Powys. /Ced bai tau, wledig, hyd wlad bo_^r - Efrawg, /A GM I 7 7 , /Can dyddaw i fraw frwyn dynged. /Cerais udd Powys, ceri fi for ddwys, /Cosb Lloegrwys, llaw hyged. / GM I 7 135 n /A milwyr dragonwys. /Can rygallas Duw draig Powys, /Crai ddychryn, ddechrau Garawys, /As rhoddwy fy PM V 28 16 athaw yn amwyn, /Post cadau cedawldud frwyn, /Powys dir, peues derrwyn. /Derrwyn yn amwyn am nerth - t MB I 3 147 illawd llyw ystre lle ei gilydd; /Gwelant glyw Powys ei bell oesydd /A hawdd ei ergryd hyd lew dyfydd. D-1 I 1 17 yfel ebrwydd, a Dyffryn Clwydd a Nant Conwy, /Powys enwawg a Chyfeilawg ac a fo mwy: /Dyffryn Hafren, LlG VII 25 59 gynnydd Pabo; /Gruffudd ged ddiludd a ddalio - Powys, /Gwrddfar a gynnwys frowys Franfro. /Gorfoledd i EW VI 2 21 d amddiffwys, /Rhwyd glyw, tra fo byw, Bowys. /Powys nen berchen, barch woddef - esbyd, /Ys bo Duw gyda PB VII 18 12 , /Un bai ni fynnai 'n ei foes, /Unben o unbyn Powys. /O Bowys, beues dihagr, /O ddwyn Gwe_^n, ddilawen GM I 7 43 iddgar, /O Fadawg o'i fod yn naear, /O nenbren Powys, o ddraig ddragonwys, /O ddiffwys ei ddaffar, /O DB VI 35 65 Dwyn Cedewyng deg, Duw a'i nertha! /Pymthegfed Powys, pan 'i cynyddwys, /Pennaeth ni wystlwys, ef a wys CBM III 5 12 y treiddwn-i (trefn a gedwynt) /Treiddle glyw Powys, pei am getynt, /Pan dreiddais-i yno yn ydd oeddyn CBM III 11 21 wydr rhag bron ei arglwydd. /Ni'i ta_^l gwy_^r Powys, penrhaith - ar Gymru, /Gan gymryd anghyfraith, /W CBM III 11 13 orau, /Cynyddws brenhinedd breiniau. /Cynyddws Powys perfoliant - er pell, /Nid pallu yr ddigonsant, /D CBM III 3 193 ugfryd /Yng ngharchar yn naear, yn y_^d. /Post Powys, perging cedernyd, /Pobl argledr, arglwydd diergry CBM III 11 69 rhiain. /Gwrthodwch awch cam, cenheddloedd - Powys, /Peues cyrdd a chyhoedd, /Glyw cyrchfawr, cylchyn CBM III 7 24 ith, /Llaw esgud dan ysgwyd galchfraith, /Llyw Powys, peues ddiobaith; /Hawl ofyn, gw_^r ni'i myn mabwa LlG VII 25 3 el clodfawr, eurwawr arwymp gerdded; /Hynefydd Powys, peues fyged - hir, /Perchen gwir a thir a they_"r PM V 27 16 i haint, /Rhwym galon, nid gelyn saint, /Rhwyf Powys, peues hoffaint. /Powysedd Angau (Powyswg - a'i gw LlF1 II 2 37 /Heb ddigoni cam, heb nam arnaf. /Dygyrchais-i Powys, peues tecaf, /Ar Fadawg mynawg, myn yd garaf; /A D-4 VI 20 75 Llysyn - drefad /Am drefred Wenwynwyn, /Clawr Powys, peues unbyn, /Canmil canmoles Duw hyn. /Pebyll Ll PM V 10 41 Loegrwys lin, /I rag bron eu breenin. /Breenin Powys, pobl dost, - yn engir, /Yn ongyr gorfuost; /Tw_^r CBM III 3 127 yfrgoll tewdor ddo_^r ddichlyn, /Yng nghyfranc Powys, pobl ddengyn, /Ag Oswallt fab Oswy Aelwyn, /Yn ae CBM III 11 77 r, /Ni'm twyll pwyll pan ym cyfarcher. /Gwy_^r Powys, pobl ddisgywen, /Cad orllawes orllawen, /Pedair c GB II 26 279 , /Saint Manaw ac Anaw ac Ynysedd, /A seiniau Powys, pobl enrhyfedd, /Saint Iwerddon a Mo_^n a saint G LlG VII 26 31 oeth a choeth, gyfoeth gyfunaw; /Dwys aergwys, Powys poed eiddiaw, /Deddfau teg, tyngu o'i eurllaw. /Di CBM III 12 9 eu hynefydd. /Hynefydd arglwydd ar eurglawr - Powys, /Porthes glwys gloes waywawr, /Glyw lofrudd geleu LlG VII 28 23 adeiriawg; /Prydaf yn ddyfnaf it, ddeifniawg - Powys, /Prydferth dy gynnwys gennyf, nerthawg. /Ys ceffy PM V 23 131 greudo, /Llys a dwy neud einym yno. /Edryched Powys pwy fo - breienin /Braisg werin, brwysg angdo /(A' CBM III 29 15 i'w glod, /A glyw Deifr a'i gwelsynt, /A unbyn Powys, pwy gynt, /Ai fflam, ai bleiddlam Bleddynt? /Ble GG II 32 9 ; /Marw Merwydd, meirw fyddwn oll. /Pell yw o Powys pwyll argel - i ddyn /I ddial, gwaed Afel! /Gwaela CBM III 16 232 l; /Erchwyniawg pedrydawg (pedriael - ei len) /Powys wen, wlad Frochfael, /Eurddyrn wa_^l, gleddyfal gl Powysedd 1 PM V 27 17 id gelyn saint, /Rhwyf Powys, peues hoffaint. /Powysedd Angau (Powyswg - a'i gw_^yr, /O'r gorau y'u ham Powysion 1 CBM III 3 232 olaith olud esborthion, /Periglawr porthfawr Powysion. /Delw ydd y_^m yn ddiamryson /Am lugyrn, am gy Powyswg 1 PM V 27 17 /Rhwyf Powys, peues hoffaint. /Powysedd Angau (Powyswg - a'i gw_^yr, /O'r gorau y'u hamwg) /A edau rhia praff 10 D-4 VI 20 37 u gorwlad. /Pebylliwys fy llyw yn llu hyfryd - praff, /A'r pryffwn o Wyndyd, /Gorthoai drai draws a hyd CBM IV 6 130 /Ar glun a glywir ym Mhrydain. /Prydain ba_^r praff drydar dranial, /Prydyddion gadair gadr ynial, /Pr PM V 19 29 /Dadeni haeloni Heilyn. /W_^yr Ywain Prydain, praff ddychryn - galon, /Galofydd hil Merfyn, /W_^yr Mad LlG VII 25 20 dyn o dir Cred - a wn, /Ym mhrifgyrch, pryffwn praff ddylyed. /Gnawd er draig dragon ymddired, /Grym ys CBM III 26 114 ddaw oeddwn! /I'm pwyllad am braffgad bryffwn /Praff edlid ysid ysaffwn. /Dyfnaswn freisgddawn o freisg PM V 22 21 Ywain firain ei afarwy. /Pryffwn ei ddigraidd, praff ei ddirwy /Ger elfydd Mechydd a Machawy; /O Lydaw, DB VI 33 63 gofyged, /Gwaha_^n hir a hwyr ymweled, /Byddai praff heddiw y pryned - o fedd /Pei yn fyw y'i caffed. / GM I 8 32 i. /Tair lleng y doethant, liant lestri, /Tair praff prif lynges wy bre_`s brofi. /Un o Iwerddon, arall CBM III 3 16 awdd adrysedd. /Peris ne_^r o'r nifer nadredd /Praff wiber wibiad amrysedd: /Mab Garddun arddunig fawre PM V 4 47 hemais, yng nghymaws deon. /Hil Ywain Prydain, praff wron, /Hil Rhodri yn helw rhodolion, /Yn eryr prif praffddwyn 1 CBM III 20 50 nawd greddf ar ysgwyd ar ysgwn - terrwyn, /I'm praffddwyn, i'm pryffwn; /Llid odrudd, lludd llu gynghrw prafflu 1 PB VII 9 1 Maredudd, udd prudd prafflu, /Cefais nid cyfyng dy fro, /Gwledig doeth cyfoe praidd 7 CBM III 16 16 'm naf, i'm neirthiad, - Owain, /Pair Prydain, praidd gyrchiad, /Braisg ei dorf am gorf am geinrad, /Be OC II 14 146 r. /Pan breiddwyd Cawres, taerwres trwy ddir; /Praidd ostwng orflwng a orfolir. /Menestr, na'm diddawl, CBM IV 9 189 o saithbau - Dyfed, /Braisg am ged, am gadau. /Praidd preiddwyr preiddwalch gyfreiau, /Priodawr Prydain CBM III 5 64 led. /Pell y'm traidd treiddgof o'i rygolled, /Praidd preiddwyr preiddwr yng nghynired, /Pargoch cad ga CBM III 20 37 Prydain, /Gawr fawr am breiddiawr, am brain. /Praidd wasgar anwar, anwas - y'i gelwir, /Enwir hir, hyd CBM III 13 11 ll goddaith, /Pell ei glod o gludaw anrhaith! /Praidd wasgar dreisfar, drisaith - gyfarpar /Yng ngwyar, CBM III 23 11 f - uchelwr, /Uchelwyr fodrydaf, /Nid i flaidd praidd y prydaf /Namyn i flaidd glyw, y glewaf prain 10 LlF2 VI 8 6 o hil cynrain, /Mal Clydno Eidyn, prif gyfrin prain. /Cledd ysgwn llafndwn, orofn Llundain - lawr, /Ar PB VII 5 3 neud marw, /Mawr a chweddl a'm deffry, /Owain prain neud pridd wely, /Arfod fygr, aerwalch hydr hy. /F CBM IV 9 190 ddwyr preiddwalch gyfreiau, /Priodawr Prydain, prain preiddiau, /Presenfur prysur, pres olau, /Preswyli CBM IV 5 95 /Llary llachar, llawch cerddawr, /Mab i Owain prain preiddiawr, /W_^yr i Owain madiain, mawr. /Llas Rh PM V 24 18 nfab Iorwerth berth, byddinawg, /Fab Owain fur prain, preiddrwyf enwawg. /Gorau wyd, gorwyd am Geiriawg PB VII 11 14 . /Trosti er treistwyn gwendud /Aeth mab Owain prain, prifglod; /Ni bu le ar lawr Dyfed /Ni bai sathr g DB VI 29 12 Rhys, yn Rhos a_^'i ffaglau; /Gwelsam-ni Owain prain, prudd ei ddoniau, /Doniawg fab Gruffudd, beirfudd CBM IV 4 261 ymer, /Tres trachwres, trochiad yn nhrymder, /Prain Prydain, preiddwyr ehofnder, /Pair enwair, enwawg CBM IV 1 37 sgwyd arwain, /Erchwyniawg trylew, trylwyn uch prain, /Tryliw ei ongyr, angerdd rysgain. /Gwaith Aberte CBM IV 6 116 rri tw_^r main. /Te_"yrn glyw terrwyn, tyrrynt prain - yn ddrud /I gw_^n cnud uch cnofain, /Rhygnasant praw 1 CBM III 3 23 cyflawn cyfle difro_"edd, /Mad gymerth arnaw praw pruddedd, /Prif obrwy, obryn trugaredd; /Mad ganed prawf 1 PM V 2 37 ar gychwyn dyddyn dewi. /Gwynde_"yrn Prydain, prawf fy llochi /A_^'th aur rhudd a'th fudd a'th fynogi. pregethau 3 DB VI 29 51 wn, iolwn o iawl seiniau /A syniwn ar beth o'r pregethau; /Am ei ddwyn, terrwyn torf amryfflau, /Amddif GYC VII 40 50 e_^n a'i llyfrau, /Gwae ni chred bob peth o'r pregethau, /Gwae ni ddilyd pryd prif weddi_"au, /Gwae a EGM I 27 60 /Ac wedi hynny hyn a orau /(Gwir y pregethir y pregethau!): /Gweled yn myned mynwawl ddeddfau /Gw_^yl G pregethir 1 EGM I 27 60 Ei afflau, /Ac wedi hynny hyn a orau /(Gwir y pregethir y pregethau!): /Gweled yn myned mynwawl ddeddf preiddia 1 DB VI 35 28 _"yrn ddadannudd, /Tey_"rnas ddatgudd, prudd y preiddia. /Eurglawr Cymry fawr arglwyddi clodfawr, /Argl Preiddiad 1 PB VII 6 22 wledig mwynfawr cwyn Cynan - cyrch breiddiaw, /Preiddiad Lloegr a'i phoethfan, /Ein llyw aer, arf taer Preiddiai 1 PM V 1 12 'i cread! /Prif de_"yrn cedyrn, cydwedd rhad, /Preiddiai bawb, ei bob digarad; /Pendefig Ffraw Aber, ff preiddiau 2 CBM IV 9 190 preiddwalch gyfreiau, /Priodawr Prydain, prain preiddiau, /Presenfur prysur, pres olau, /Preswyliawg fa GB II 26 219 om, drwm ei geiriau, /I geisiaw cymraw, cymryd preiddiau /Rhwng Mynyw a'r mo_^r, mawr a droau /A fydd a preiddiaw 3 BF VII 48 15 wr llawr llu fyddinaw, /Am ddihirfudd prudd yn preiddiaw - gormes, /Tey_"rnlles branes Brynaich syrthia CBM IV 6 104 sgarai bawb rhagddaw; /Gosgordd wrdd a orddyfn preiddiaw /Gosgrynwent cadwent ced wallaw. /Gwallofiad a CBM III 24 75 ur wedi syrthiaw: /Priodawr Dinmawr, pruddwawr preiddiaw, /Preiddin oedd ei gw_^yn cyn no'i gwyddaw! /P preiddiawr 2 CBM III 13 24 hynt hirfalch, walch osgaith, /Dremrudd prudd preiddiawr, rhwy canwraith; /Do_^r dewdor, deon orwyrai CBM IV 5 95 y llachar, llawch cerddawr, /Mab i Owain prain preiddiawr, /W_^yr i Owain madiain, mawr. /Llas Rhys rhu Preiddin 1 CBM III 24 76 iaw: /Priodawr Dinmawr, pruddwawr preiddiaw, /Preiddin oedd ei gw_^yn cyn no'i gwyddaw! /Prydain a'm g preiddnen 1 CBM III 26 44 erchis, parch dilludd - berchen, /Aerbair ben, preiddnen prudd, /Rhwysg aches a'm rhoddes rhwyddfudd /( preiddrwyf 1 PM V 24 18 rwerth berth, byddinawg, /Fab Owain fur prain, preiddrwyf enwawg. /Gorau wyd, gorwyd am Geiriawg - ddy preiddwal 1 CBM IV 6 135 ddragon, ddraig ofal, /Pryffwn gawr, priodawr preiddwal. /Prydestau Cymru, cymrodial - cynnelw, /Neud preiddwalch 3 CBM IV 9 189 d, /Braisg am ged, am gadau. /Praidd preiddwyr preiddwalch gyfreiau, /Priodawr Prydain, prain preiddiau PM V 16 5 dilyw cyn de_^l. /Doddyw im ddilyw am ddilen - preiddwalch, /Pridd fydd pawb o'r gorffen, /Gwander coll CBM III 20 35 a fydd /Am feddwl mab Owain, /Gawr falch rhag preiddwalch Prydain, /Gawr fawr am breiddiawr, am brain. preiddwan 1 PB VII 13 27 /Gw_^r fal llew digythrudd; /Oedd erwan gwayw, preiddwan prudd /Arfoll mawrgoll Maredudd preiddwr 2 CBM III 16 39 Llacheufar llaw weiniad. /Llewenydd preiddwyr, preiddwr iawn, /Lleithigawg Owain, llwyth ogawn, /Lleith CBM III 5 64 aidd treiddgof o'i rygolled, /Praidd preiddwyr preiddwr yng nghynired, /Pargoch cad gadarn rhag calchdo preiddwyr 5 CBM IV 4 261 achwres, trochiad yn nhrymder, /Prain Prydain, preiddwyr ehofnder, /Pair enwair, enwawg yng nglewder, / MB I 3 21 idd byddin orthew yn nerw blyngawd! /Er perygl preiddwyr peri ffosawd, /Pasgadur cynrain, Prydain briaw CBM IV 9 189 bau - Dyfed, /Braisg am ged, am gadau. /Praidd preiddwyr preiddwalch gyfreiau, /Priodawr Prydain, prain CBM III 16 39 i lasbar, /Llacheufar llaw weiniad. /Llewenydd preiddwyr, preiddwr iawn, /Lleithigawg Owain, llwyth oga CBM III 5 64 ell y'm traidd treiddgof o'i rygolled, /Praidd preiddwyr preiddwr yng nghynired, /Pargoch cad gadarn rh pren 1 PhB VI 14 33 /Ydd ysgarawdd henaint ac ieuenctid. /Rhwng y pren ffrwythlawn a'r tair prif ffynnawn /Nid oedd ar hir prenial 2 MB I 3 133 i canfu ni bu ferydd. /Cad rhag ta_^l Prydain, prenial Fechydd, /Gruffudd a orfu rhag llu gwythrydd; /C CBM III 21 68 s mynogi; /Am Owain Prydain, Pryderi - hafal, /Prenial ymddial ymddiodi, /Gw_^r ni orsefid a orsefi, /G pres 1 CBM IV 9 191 r Prydain, prain preiddiau, /Presenfur prysur, pres olau, /Preswyliawg farchawg feirch gwinau, /Gwynfyd pre_`s 2 GM I 14 90 dyddwyn o'm Duw i'm dylyed /O gadwent present pre_`s efrifed. /Efrydd fydd dechrau dyn dewredd gyfrau, GM I 14 26 Truan a anian inni o amwyll /Tra charu present pre_`s gynhywyll: /Tra'm oedd o'm dawn Duw i'i gymwyll / preseb 1 MG VII 32 13 e_^l meddyliau. /Ych ac asen, Arglwydd presen, preseb piau, /A sopen wair yn lle cadair i'n Llyw cadau; presen 1 MG VII 32 13 anuel, me_^l meddyliau. /Ych ac asen, Arglwydd presen, preseb piau, /A sopen wair yn lle cadair i'n Lly Presenfur 1 CBM IV 9 191 gyfreiau, /Priodawr Prydain, prain preiddiau, /Presenfur prysur, pres olau, /Preswyliawg farchawg feir presennawl 2 ES I 22 10 w yn wa_^r, yn wrawl, - Dyddbrawd, /Er dirprwy presennawl; /A fo da, ef gelwir dwyawl, /A fo drwg a dri MeiG I 33 65 llwair. /Can ydoedd angau yn ein cyfair, /Pawb presennawl lwyth, laith anghywair, /Namyn a ddywetwy o present 15 MeiG I 33 47 nddaw: /Pan fynno Duw dy ddifuriaw /O ddyllest present a phreswyl fraw, /Cyd ath fo-di golud (golau ana GM I 6 4 wd; /Ystryw dra mesur, ysgawl pybl pobl ddur, /Present benadur, prysur ddurawd. /Prydain adanad, prydy ES I 23 1 Rhaid yw in ddillwng tyllyedd - present, /Can ydym prysur i'i hoferedd. /Rhedais o becha GM I 14 14 iwraidd a newid 'ny bai chwant a llid, /Difanw present ddlid preswyl gyni, /A chynnif oedd well no gwa CBM III 3 98 wyllaf y dognir, /Preswylgoll drwydoll engir. /Present fradw, fradawg y'i gelwir, /Pobl byd yn ein gwy LlF2 VI 10 36 ter. /Ni mad erlyn dyn dim ehofnder /O gadwent present heb brysurder. /Ys edifar fyth tra fyther - yndd MeiG I 33 57 riaid, ysbaid, eisoes, /O gadarn gadwent, camp present oes: /A fu oedawg ddoe, heddiw nid oes, /Hir ni GM I 14 90 ed, /I'm dyddwyn o'm Duw i'm dylyed /O gadwent present pre_`s efrifed. /Efrydd fydd dechrau dyn dewredd GM I 14 26 u dri. /Truan a anian inni o amwyll /Tra charu present pre_`s gynhywyll: /Tra'm oedd o'm dawn Duw i'i g PC II 19 21 brychfoelion. /Er a dde_^l o dda o ddala tir - present, /Preswylfod anghywir, /A_^ gwayw, gwae Ddafydd CBM IV 17 103 Creawdr, credwn rhy'i gwnaeth. /Cawdd cadwent present, preswyliaeth - anhydr, /Canys brau mal gwydr hy CBM III 3 207 ad gynnull mawrddull merwerydd, /Credaf-i bost present preswylwlydd /A'm peris o'r pedwar defnydd, /Cre GB II 26 284 seiniau Maelenydd, elfydd fannedd, /A seiniau present, worment tiredd, /Dybuant i gyd i un orsedd, /I CBM IV 16 98 casa, /Na'm goludd i'm golochwyda. /O gadwent present y brysia - dial /Blas afal, blys Efa, /O amrawdd MeiG I 31 8 aethant. /Plant Addaf, plenhigion fuant, /Yn y present y preswylasant. /Gan Dduw yn lleufer, llewychant preswyl 1 GM I 14 14 d 'ny bai chwant a llid, /Difanw present ddlid preswyl gyni, /A chynnif oedd well no gwall re_"i, /Rhyb preswylasant 1 MeiG I 31 8 Plant Addaf, plenhigion fuant, /Yn y present y preswylasant. /Gan Dduw yn lleufer, llewychant, - llu be Preswylfod 1 PC II 19 22 on. /Er a dde_^l o dda o ddala tir - present, /Preswylfod anghywir, /A_^ gwayw, gwae Ddafydd enwir! /Gw Preswylgoll 1 CBM III 3 97 us pell ddygir: /Pall arnaw pwyllaf y dognir, /Preswylgoll drwydoll engir. /Present fradw, fradawg y'i preswyliaeth 1 CBM IV 17 103 credwn rhy'i gwnaeth. /Cawdd cadwent present, preswyliaeth - anhydr, /Canys brau mal gwydr hydr hudoli Preswyliawg 1 CBM IV 9 192 rain preiddiau, /Presenfur prysur, pres olau, /Preswyliawg farchawg feirch gwinau, /Gwynfydig wrfrydig preswylwlydd 1 CBM III 3 207 ll mawrddull merwerydd, /Credaf-i bost present preswylwlydd /A'm peris o'r pedwar defnydd, /Credaf-i Be Priaf 1 BF VII 50 25 a Mordaf; /Gw_^r gwaywrudd, gw_^r prudd, fegis Priaf, /Gw_^r gwiw yn frenin, fyddin falchaf, /Gw_^r hyl priawd 11 CBM IV 9 209 /Dragonawl dra ganwyf o ddyn. /Canaf wawd i'r priawd a'i pryn, /Prif arglwydd brolwydd, bron Heilyn, / CBM III 3 212 n brydydd. /Prydydd wyf rhag Prydain ddragon, /Priawd cerdd, cadair prydyddion, /Glyw a'm rhydd rhagorf ES I 23 11 wyrdawd cyd (boed Brawd rinwedd!); /A'r ail yw priawd enw pruddedd /Tros fwyniant trigiant trugaredd; / PM V 6 35 ydawr llethridfawr llathraid, /Ef eryr Prydain priawd [] /Hwy gwrthaw gwrthrychiaid. /Pan orug Celi cel D-1 I 1 7 draul, uchel gylchwy. /Tir Brycheinawg dy iawn priawd: pawb a'i gwelwy. /Neu ryddadlas am lwyth eurwas CBM IV 18 46 rhydri, hydr afneued, /Dyfu Grist yng nghnawd, Priawd prifed, /Dyfu ym mru Mair Mab dymuned; /Dyfu bumo SB II 22 4 awr, Gwerthefin gwyniaith, /Duw Drindawd, bwyf priawd prifiaith /I edmyg dinag, dinas mawrfaith - clod, GM I 14 46 es llin ei hennydd /Rhag llwyth wyth bechawd, priawd prifwydd. /Prynesid Mab Duw mad gerennydd; /Ar nw CBM IV 6 186 fa_^r, /Ei faniar a folir. /Tryfrwyd wawd i'm priawd prydir, /Trefred fawr, traul gawr y'i gelwir, /Tr PM V 18 31 thas - de_"yrn, /Duw o nef rhy-th-swynas. /Wyt priawd tir Prydain a'i chlas, /Wyt prifwyr eryr arddyrnf MeiG I 31 25 men, /Fy nghymod-i a wnaethant. /Yn y Dydd i'm Priawd y'm profant, /I'r Unduw'n yr undawd y'm gadant. / priawdnen 1 CBM IV 4 96 in, /Urddws Duw diwyrnawd Owain, /Urddawl ben, priawdnen Prydain. /Mal Gwaith Arderydd, gw_^yth ar dyrf prid 2 CBM IV 17 70 Ul Cesar, ceisiasai Fflur /I gan udd Prydain, prid ei hesgur. /Rhybu Fra_^n fab Lly_^r, llu rwymadur - PM V 20 30 . /Tremyn Llywelyn, llyw rhyddyrch - Prydain, /Prid i Loegr ei ddisyrch, /Milfeirdd glydwr, glod Neinty pridwerth 1 DB VI 33 73 w i ddyn ei ddiofred. /Y Gw_^r a'n prynwys-ni, pridwerth galed, /O uffern gethern, o gaethiwed, /A wnae pridd 5 BF VII 56 28 idiawgddur cur cyffro, /Llew prudd neud llawr pridd a gro GYC VII 43 44 w. /Archwn i'r Ysbryd, Celi, o'th blegyd, /Cyn pridd a gweryd, i'n gwarandaw /A chaffel angen ag olew, SB II 23 15 chan budd i fedydd a fain, /Oer, gywasg gywisg pridd a main /Llandutglyd am glod orwyrain, /Rhwyfiadur PM V 16 6 l. /Doddyw im ddilyw am ddilen - preiddwalch, /Pridd fydd pawb o'r gorffen, /Gwander coll aerner eurnen PB VII 5 3 /Mawr a chweddl a'm deffry, /Owain prain neud pridd wely, /Arfod fygr, aerwalch hydr hy. /Fy hy arglwy priddwely 1 DB VI 30 30 y gwnaeth Duw ddwyn cariad - Cymry /Ym mhlith priddwely heb oleuad. /Etifedd Gwynedd, gwanar gyrchiad, Prif 22 CBM III 21 178 wryd Nwython, /Gwrawl gleddyfal gwrial gwron, /Prif arglwydd brolwydd bro Din Eithon, /Priodawr clodfaw CBM IV 9 210 nwyf o ddyn. /Canaf wawd i'r priawd a'i pryn, /Prif arglwydd brolwydd, bron Heilyn, /Braisg anlloedd be CBM IV 16 178 /Pechadur pechodau ddirprwy /A ddirper pryder prif arlwy. /Arlwywn, cyn cystlwn cystwy, /Ceisaw nef, g CBM III 16 194 se_^r! /Dychymell Prydain o'r pryder - yd fu, /Prif de_"yrn a'i differ, /Drud ysgwn, ysgwyd dau hanner, PM V 1 154 awl. /Mau ofynaig, draig dragonawl - Prydain, /Prif de_"yrn canhwynawl, /Wrth fy Nuw, na fyn fy niddawl PM V 1 11 an gaffad - udd ne_^r /O nerth Duw y'i cread! /Prif de_"yrn cedyrn, cydwedd rhad, /Preiddiai bawb, ei b PM V 6 2 Arddwyreaf naf, udd neirthiaid - Prydain, /Prif de_"yrn cynifiaid, /Aerdorf gorf gwrdd, derrwyn ei PM V 30 15 welyn hael, hylwydd berchen, /Arwyneb Prydain, prif elfydden, /Eryr huysgwr hyd Ysgo_"en, /Aerorun fal PM V 10 77 ag Gruffudd cudd cant. /Can ced rhydd peunydd, prif eurglaer, - yn rhwydd /A'm rhoddaist, udd didaer; / DB VI 29 101 lant Addaf; /Griff ne_^r, o'm pryder y prydaf /Prif farwnad i'r mab tad tecaf; /Greddf Echdor, gwawr eu PM V 3 9 y_"rngain, /Eryr ddraig ormant ... /Ardduniant prif-feirdd, eurddwrn prydyddion, /Arwyniawl prydfawr, a PM V 4 28 _^r Iwerddon. /Mi i'm deddf wyf diamryson /O'r prif feirdd, 'ym mhrif gyfeillion. /Neu'm rhodded gweled PhB VI 14 33 ieuenctid. /Rhwng y pren ffrwythlawn a'r tair prif ffynnawn /Nid oedd ar hirgrawn ydd ymborthid. /Yn n LlF2 VI 8 6 mlan, cynran o hil cynrain, /Mal Clydno Eidyn, prif gyfrin prain. /Cledd ysgwn llafndwn, orofn Llundain EW VI 6 14 ragon udd dremrudd, draig Emrais - fal prudd, /Prif gynnydd Cefn yr Ais; /O Neirthiad Ne_^r, nen lledna HF VII 22 22 udd fal Nudd yn neddfon - Mordaf, /Pryd Addaf, prif haelon: /Di-ofn cad cedeirn ei dorfogion, /Difefl n PM V 10 88 na tha_"wn! /(Peryf nef, pyr ddywetwn /Parabl prif hyfryd hyd hwn?) /Hwn a ddug rhagor rhagoch, - wy_^ GM I 8 32 ir lleng y doethant, liant lestri, /Tair praff prif lynges wy bre_`s brofi. /Un o Iwerddon, arall arfog CBM III 3 24 difro_"edd, /Mad gymerth arnaw praw pruddedd, /Prif obrwy, obryn trugaredd; /Mad ganed o geneddl fonedd CBM III 13 46 ellfaith, /Delw y'm daw o'i law lawer gwaith, /Prif ragor, plu porffor perffaith, /Delw ydd wyt pen rhi PB VII 15 22 in prudd. /Prudd alar Rhys ni'm rhoes-i hoen, /Prif walch cadarn haearngaen; /Chweddl oer i eurfab Owai GYC VII 40 51 d bob peth o'r pregethau, /Gwae ni ddilyd pryd prif weddi_"au, /Gwae a wne_^l balchder ar arferau, /Gwa prifaerawg 1 SB II 24 30 wg. /Cawsant warthrudd gan fab Gruffudd prudd, prifaerawg, /Rhag Tw_^r Gwallter blaidd traidd trymder t prifddeddf 1 HF VII 23 18 w_^r eurfudd diludd, heb doli, /Gw_^r dileddf, prifddeddf Pryderi. /Gw_^r oedd Owain hael ni wna_^i hol prifed 1 CBM IV 18 46 hydr afneued, /Dyfu Grist yng nghnawd, Priawd prifed, /Dyfu ym mru Mair Mab dymuned; /Dyfu bumoed byd prifeirdd 1 CBM III 13 48 lw ydd wyt pen rhiau, pen rhaith, /Ydd wyf pen prifeirdd o'm prifiaith, /Delw ydd wyt wawr torf, corf c prifgad 1 PM V 9 9 d Elise. /Mab co_^r ddo_^r dewredd, ef dwyre - prifgad /Megis ei hendad o'i rad rodre. /Molawd yw yng prifgerdd 2 MeiG I 31 18 awd y Drindawd y trigiant /Yn brydferth gwerth prifgerdd a ganant. /Rhaid i minnau le lwrw meddiant, /P CBM IV 10 29 de_"yrn. /Tey_"rnweilch Prydain, prydaf - awch prifgerdd, /Awch prifglod a ddygaf, /Awch bardd, awch be prifglod 2 CBM IV 10 30 weilch Prydain, prydaf - awch prifgerdd, /Awch prifglod a ddygaf, /Awch bardd, awch beirniad fyddaf, /A PB VII 11 14 ti er treistwyn gwendud /Aeth mab Owain prain, prifglod; /Ni bu le ar lawr Dyfed /Ni bai sathr gan ei s prifiaith 4 CBM III 13 48 rhiau, pen rhaith, /Ydd wyf pen prifeirdd o'm prifiaith, /Delw ydd wyt wawr torf, corf cyfraith, /Ydd CBM III 7 3 rchaf, cyferchais ganwaith, /I brofi prydu o'm prifiaith - eurgerdd /I'm harglwydd gedymdaith, /I gwyna LlF2 VI 10 62 f taith - ddiarswyd, /Yn nwyawl annwyd profwyd prifiaith. /Gwae ef draethadur, cyn llafur llaith, /Ni d SB II 22 4 erthefin gwyniaith, /Duw Drindawd, bwyf priawd prifiaith /I edmyg dinag, dinas mawrfaith - clod, /Cledd prifnen 1 DB VI 34 17 Dadfrawd gwawd gwedi a ganaf. /Neud adwen, i'm prifnen prydaf, /Neud i Dduw mal y dadferaf: /Doethineb prifwyd 2 CBM IV 17 42 ad annel bryd, /Cyfrdwyth cyfafrdwyth prifwyth prifwyd. /Cyfarfaeth am aeth am arfeddyd - twyll /(Cyfra CBM III 3 72 henaint! /Cyn arnaf ernywed wyth haint, /Wyth prifwyd, wyth prifwyth gymaint, /Cyn ergryd penyd poenof prifwydd 1 GM I 14 46 n ei hennydd /Rhag llwyth wyth bechawd, priawd prifwydd. /Prynesid Mab Duw mad gerennydd; /Ar nwy goygw prifwyr 4 PM V 18 32 wynas. /Wyt priawd tir Prydain a'i chlas, /Wyt prifwyr eryr arddyrnfras, /Wyt chwyrn, wyt te_"yrn, wyt PM V 4 49 wron, /Hil Rhodri yn helw rhodolion, /Yn eryr prifwyr, priodorion - clod, /Yn cludaw anoethion, /Yn eu PM V 21 16 /Aerwalch balch, bolch ei laslain, /Eryr, arf prifwyr Prydain. /Prydain anghyngain am gyngas - galon, EG VI 18 32 rwyre a_^'th arwyrain - myfyr, /Eryr yn rhyfyr prifwyr Prydain, /Prydfawr Lywelyn pryd dyn dadiain, /Pr prifwyth 2 CBM III 3 72 arnaf ernywed wyth haint, /Wyth prifwyd, wyth prifwyth gymaint, /Cyn ergryd penyd poenofaint, /Porthwy CBM IV 17 42 gogel brad annel bryd, /Cyfrdwyth cyfafrdwyth prifwyth prifwyd. /Cyfarfaeth am aeth am arfeddyd - twy priodawr 13 D-1 I 1 39 angor, gw_^r bangor braint, /Prydus berchen, priodawr ben, pen pob cynfaint, /Gorau brenin o'r gollew CBM IV 18 86 erdd i'th gyrbwyll, Cannwyll canwlad. /Can wyd Priodawr, can wyd Meidriad - mawr, /Can wyd Cynhorawr, G PM V 10 17 wydd gennyd gynnelw! /Cynheilwad Prydain, wyd priodawr - clod, /Ac wyd clo byddinawr; /Wyd ysgryd gryd CBM III 21 179 wron, /Prif arglwydd brolwydd bro Din Eithon, /Priodawr clodfawr Clud ac Aeron. /Pan brofer traethawd t CBM III 24 75 ddiaw - Pennant /A'i pheniadur wedi syrthiaw: /Priodawr Dinmawr, pruddwawr preiddiaw, /Preiddin oedd ei EG VI 18 49 n, /Biau'r gwy_^r a_^'u gorau bachau bychain, /Priodawr mwynglawr Mo_^n glod ysgain, /Traul golud pentu CBM III 23 9 nnau hygar, /Cleddyf Rhirid Flaidd flaengar. /Priodawr Pennant, pennaf - uchelwr, /Uchelwyr fodrydaf, PM V 1 9 iad: /Ei ddefawd eirthiaw, ddeddf neirthiad. /Priodawr Penwaedd: pan gaffad - udd ne_^r /O nerth Duw y CBM IV 6 135 sur ddewr ddragon, ddraig ofal, /Pryffwn gawr, priodawr preiddwal. /Prydestau Cymru, cymrodial - cynnel CBM IV 9 190 adau. /Praidd preiddwyr preiddwalch gyfreiau, /Priodawr Prydain, prain preiddiau, /Presenfur prysur, pr EW VI 6 33 r, lachar lawr, /Difefl udd, brudd briodawr. /Priodawr prydfawr Prydain adlam - gwr, /Wyt gorau o fab PM V 10 10 /Pennaf udd, Gruffudd, graid eryr - Prydain, /Priodawr tud allmyr, /Hyd ydd a_^ clod rhod rhywyr, /Hyd GM I 9 48 rteifi, terwyngad Owain, /Gwynde_"yrn Prydain, priodawr udd; /Go-rys-ymedd glyw o'i glywed yno, /Rhag g priodes 1 PM V 5 59 gadarn yd geidw hyd reges, /Mab Ywain Prydain, priodes - gwendud /Gwynde_"yrn eryres. /Mad gogant molia priodorion 1 PM V 4 49 il Rhodri yn helw rhodolion, /Yn eryr prifwyr, priodorion - clod, /Yn cludaw anoethion, /Yn eurdud derw proestlawn 1 CBM IV 3 13 gwedi Meirchiawn. /A ddyrydd ei fudd i feirdd proestlawn, /A ddyran atan, ataw ydd awn! /A fo balch dd profaf 1 PM V 26 111 achaws) /Ac Echdor, pan brofed; /Ac o'r pryd y profaf nad ffled /Na'th adws Iesu eisiwed /Yn nhygant y profais 1 GM I 9 97 rfelyn ei ongyr. /Angerddawl fy march, mawr ys profais /Cyfrwng Penwaedd barth a Phorth Gemais. /Can ha profant 1 MeiG I 31 25 hymod-i a wnaethant. /Yn y Dydd i'm Priawd y'm profant, /I'r Unduw'n yr undawd y'm gadant. /Yn rhinwedd profes 1 PM V 5 10 ywlad, ni chysgoges - glew, /Glyw Prydain rhwy profes. /Nid cynna iddaw Eiddol, nes /Nog Arthur, eirth profwn 1 CBM IV 9 130 r eurglawr, erglyw fy marddlef, /Pair Prydain, profwn yn nhangnef. /Tangnefedd amnawdd amniferwch - rhi profwyd 1 LlF2 VI 10 62 tau, bwyf taith - ddiarswyd, /Yn nwyawl annwyd profwyd prifiaith. /Gwae ef draethadur, cyn llafur llai proffwyd 2 CBM IV 18 88 n wyd Cynhorawr, Gwawr gwoleuad, /Can wyd bron proffwyd, can wyd Ynad, /Can wyd Rhiau hael, can wyd Rho GM I 10 5 d arglwydd, /Erglyw, Dduw, fy ngweddi; /Annwyd proffwyd prudd ioli /Udd nefoedd rhegoedd roddi. /Amser proffwydi 5 EGM I 26 50 fun a fudydd ei hamnoddi /Ar gystlwn pryffwn y proffwydi, /Ar gyfoeth Duw ddoeth Ei ddetholi, /Ar anghy MB I 4 12 ddarogant i Addaf a'i blant /Y rydraethasant y proffwydi: /Bod Iesu ym mru Mair (merch ei Rhi!), /Mair, GYC VII 39 20 on! /Nawdd addfwyn cyswyn, cyson - eu gweddi, /Proffwydi Celi culwyddogion! /Nawdd Undawd Trindawd y Tr MG VII 32 20 on synnwyrddoethon, ddethol gampau, /A darogan proffwydi gla_^n, glaer barablau. /I leferydd wrth fugel PM V 2 47 erthfawr ydd wyf wrthi. /Gogwn Dduw, pryffwn y proffwydi, /Nad adwg o'i ddawn ei ddaioni. /Gogwybydd, D Prudd 20 PB VII 15 21 ig Gwynionydd /A distain gwawr Prydain prudd. /Prudd alar Rhys ni'm rhoes-i hoen, /Prif walch cadarn ha PB VII 13 27 llew digythrudd; /Oedd erwan gwayw, preiddwan prudd /Arfoll mawrgoll Maredudd GYC VII 38 26 yn oed yn edrym llymder, /Ef yn w_^r yn arail prudd-der; /Ef yn grwm yn gryman gwillmer, /Ef yn rhwth DB VI 29 12 n Rhos a_^'i ffaglau; /Gwelsam-ni Owain prain, prudd ei ddoniau, /Doniawg fab Gruffudd, beirfudd barau; BF VII 50 25 mawrdeg Nudd a Mordaf; /Gw_^r gwaywrudd, gw_^r prudd, fegis Priaf, /Gw_^r gwiw yn frenin, fyddin falcha PB VII 13 17 n Ddinbych. /Dinbych y cyrchws cyrch diatreg - prudd, /Gwalch gwawdfudd, rwyddfudd reg, /Hwyl diwyl dyf LlG VII 25 37 ydyw i dan gudd. /Gorawenus ddraig ar ddragon prudd, /Gw_'reiddrwydd Emrais dros drais drabludd; /Gwra GM I 10 5 , /Erglyw, Dduw, fy ngweddi; /Annwyd proffwyd prudd ioli /Udd nefoedd rhegoedd roddi. /Amser y'm ceri, PB VII 10 21 og dir. /Rhog dir y rhoddir, rhwyf gofynaig, - prudd, /Maredudd mawrfudd Maig, /Ardwy llu, Lloegr eryna BF VII 56 28 ap Pabo, /Llafn llidiawgddur cur cyffro, /Llew prudd neud llawr pridd a gro PB VII 9 1 Maredudd, udd prudd prafflu, /Cefais nid cyfyng dy fro, /Gwledig doeth CBM III 13 24 remynt hynt hirfalch, walch osgaith, /Dremrudd prudd preiddiawr, rhwy canwraith; /Do_^r dewdor, deon or EW VI 6 13 agon. /Dragon udd dremrudd, draig Emrais - fal prudd, /Prif gynnydd Cefn yr Ais; /O Neirthiad Ne_^r, ne SB II 24 30 dderchawg. /Cawsant warthrudd gan fab Gruffudd prudd, prifaerawg, /Rhag Tw_^r Gwallter blaidd traidd tr PB VII 15 20 geir draig Gwynionydd /A distain gwawr Prydain prudd. /Prudd alar Rhys ni'm rhoes-i hoen, /Prif walch c PhB VI 13 23 g luchfrys - cad, /Cedernid enwerys, /Arfrudd, prudd Prydain Ynys, /Eryr aerglwyf, Arglwydd Rhys CBM III 26 44 rch dilludd - berchen, /Aerbair ben, preiddnen prudd, /Rhwysg aches a'm rhoddes rhwyddfudd /(Rhwyf cada DB VI 35 28 udd, te_"yrn ddadannudd, /Tey_"rnas ddatgudd, prudd y preiddia. /Eurglawr Cymry fawr arglwyddi clodfaw EW VI 1 20 r a'i estrawn; /Peryf hael o hil Merfyniawn, /Prudd yn ei ddeurudd ei ddawn. /I'th ddawn, gyrch gynnyr BF VII 48 15 dey_"rnwawr llawr llu fyddinaw, /Am ddihirfudd prudd yn preiddiaw - gormes, /Tey_"rnlles branes Brynai pruddedd 2 CBM III 3 23 lawn cyfle difro_"edd, /Mad gymerth arnaw praw pruddedd, /Prif obrwy, obryn trugaredd; /Mad ganed o gen ES I 23 11 (boed Brawd rinwedd!); /A'r ail yw priawd enw pruddedd /Tros fwyniant trigiant trugaredd; /(Trida a'n pruddwawr 1 CBM III 24 75 'i pheniadur wedi syrthiaw: /Priodawr Dinmawr, pruddwawr preiddiaw, /Preiddin oedd ei gw_^yn cyn no'i g Pryd 18 HF VII 22 22 : /Di-ludd fudd fal Nudd yn neddfon - Mordaf, /Pryd Addaf, prif haelon: /Di-ofn cad cedeirn ei dorfogio GB II 26 8 anaf can ddigiofaint - fy mryd, /Namwyn mi a'i pryd cywyd cywraint; /Ys mwy y canaf cyn no henaint, /Ca EG VI 18 33 r yn rhyfyr prifwyr Prydain, /Prydfawr Lywelyn pryd dyn dadiain, /Prydus ddiesgus esgar ddilain, /Esgyn GYC VII 40 21 urglod, ein gwir arglwydd. /Dyw Gwener, pryder pryd egwan - sawdwyr, /Gwnaeth Siwdas a_^'i gusan /Dau h LlF1 II 1 48 el wawd yw hon i Feirionnydd, /Uchelfardd a'i pryd fegys prydydd, /Uchelwlad Gadfan myn yd gydfydd - b PM V 11 4 wch, /Periglew glew a glywsawch, /Pair Prydain pryd nad oedd rhawch. /Rhychwynant anant anhawddgoll - t CBM III 5 37 garu ni geryddwyf; /Ni'm dawr, ferch pennaeth, pryd na'th welwyf, /Nid er ceisiaw ta_^l tros a ganwyf. ES I 15 23 allas drais diredd Catraeth. /Rhoddiad mad i'm pryd oedd pan aeth, /Rhoddi seirch a meirch marchogaeth. LlF1 II 5 15 eg, trwy deithi, /Mawr uthred gweled gweilgi, /Pryd pan eler i'w syllu, /Nad ym men yd fu yd fi. /Deudd GYC VII 40 51 chred bob peth o'r pregethau, /Gwae ni ddilyd pryd prif weddi_"au, /Gwae a wne_^l balchder ar arferau, LlF2 VI 10 55 camwedd, Duw a'm cymer, /Dybo i'm diffryd cyn pryd pryder, /Gw_^r a ddiffyrth Pawl pawb a ddiffer. /Di GYC VII 42 41 ced, can ni thycia. /Pan lwyr feddylier, penyd pryd pryder /Poen gam eddyllter ofer Efa, /Nad o'i gamwe CBM III 3 179 n dug yng ngwynfyd: /Cyfa fydd i'r prydydd a'i pryd /Prydest loyw pryder dihewyd. /Diwahardd i fardd ei GYC VII 38 7 ed i Dduw, ddewin ffyddlonder, /Na chrynai bob pryd rhag pryder - cwympaw /I mywn cwymp Lusiffer, /Yn IRh VII 29 5 iw gwennaul gwan eddewid. /Meddwais, pryderais pryd ton erfid, /Maddau dyn gorau ni'm gorfygid: /Meddyl MB I 4 27 erin i Bedr, /Porthawr a gymedr gymes deithi, /Pryd y bo cyfnod ein cyfodi, /Y sawl ysy 'medd, armaa fi PM V 26 111 oned - achaws) /Ac Echdor, pan brofed; /Ac o'r pryd y profaf nad ffled /Na'th adws Iesu eisiwed /Yn nhy DB VI 29 44 fi i'm poeni rhag pum edau /Ucher rhag pryder pryd y'm goddau. /Achaws gwalch mawrfalch, mur cyneddfau prydaf 7 CBM IV 10 29 w dewr a glew de_"yrn. /Tey_"rnweilch Prydain, prydaf - awch prifgerdd, /Awch prifglod a ddygaf, /Awch CBM III 24 79 ni hepgyr (er bre_"yr braw) /Pryder am danfer: prydaf iddaw! /Prydais i rwyf trais cyn traul athaw, /A CBM III 23 11 wr, /Uchelwyr fodrydaf, /Nid i flaidd praidd y prydaf /Namyn i flaidd glyw, y glewaf DB VI 34 17 gwawd gwedi a ganaf. /Neud adwen, i'm prifnen prydaf, /Neud i Dduw mal y dadferaf: /Doethineb Selyf se DB VI 29 100 genedl plant Addaf; /Griff ne_^r, o'm pryder y prydaf /Prif farwnad i'r mab tad tecaf; /Greddf Echdor, LlG VII 28 23 ethrylithawg, /Myfyr yw ynof cof cadeiriawg; /Prydaf yn ddyfnaf it, ddeifniawg - Powys, /Prydferth dy CBM IV 6 284 r co_^r Coeling cynnelwaf. /O golofn Prydain y prydaf - yn gelfydd /O'r defnydd y dyfnaf, /O brydest, o Prydain 95 CBM IV 1 68 Wynedd wryd fychain, /Nid oeddud fygwl, fugail Prydain CBM III 21 190 gwawr Gwendyd, gwynfyd gweinion) /I eirchiaid Prydain a phrydyddion, /Nid gwaglaw adaw adaf rhuddion. GM I 8 59 ew lluch efras, /Arddwyreaf decaf o dey_"rnedd Prydain /A they_"rnaf, cain Owain eurwas. /Arddwyrews fy PM V 11 43 /Bu brys beirdd cylch huan, /Mawr llawr, llwrw Prydain achla_^n, /Mab mad, cynifiad, Cynan. /Cynan, dar GM I 6 5 pobl ddur, /Present benadur, prysur ddurawd. /Prydain adanad, prydyddion borthiad, /Boed cyfoed dy rad EW VI 6 33 Difefl udd, brudd briodawr. /Priodawr prydfawr Prydain adlam - gwr, /Wyt gorau o fab mam; /Na cha_^r a LlF2 VI 8 8 n Llundain - lawr, /Arwr wawr prydfawr, warant Prydain. /Aer bybyr eryr dewrwyr dwyrain, /Eurgyfrwy gyf PM V 21 17 bolch ei laslain, /Eryr, arf prifwyr Prydain. /Prydain anghyngain am gyngas - galon, /Ef golofn tey_"rn PM V 18 31 yrn, /Duw o nef rhy-th-swynas. /Wyt priawd tir Prydain a'i chlas, /Wyt prifwyr eryr arddyrnfras, /Wyt PM V 23 141 Llwrw esbyd ysbaid anolo, /Llew prydfawr, llyw Prydain a'i chlo, /Llywelyn, lliaws ei Franfro, /Llary d PhB VI 15 26 au trethau tra thuedd - Llundain, /Diffeithdir Prydain a'i chyfannedd, /Gw_^r a w_^yr yn llwyr synnwyr PM V 18 4 dfryd dydd gwynfyd gwyn wanas - dragon, /Draig Prydain a'i hurddas. /Deddf fy rhwyf rhyn wryd Olias, /D PM V 23 9 r /I foli fy rhi rhwysg Odiar, /Llywelyn, llyw Prydain a'i pha_^r, /Llew a glew a glyw gyfarwar, /Fab I GM I 9 122 aw. /`Arglodig Gwyndyd gwyn ysym', medd pawb, /Prydain allweddawr oll yn eiddiaw. /Endewais-i eryr ar e DB VI 27 75 rfeddyd, /Am draws ga_^r gwanar, gwenwynfryd - Prydain, /Am draws w_^yr Owain, drais syberwyd, /Am drue CBM III 24 77 w, /Preiddin oedd ei gw_^yn cyn no'i gwyddaw! /Prydain a'm galwant, o'm gwarandaw, /Prydydd ni hepgyr ( CBM IV 6 130 lef a glaslain /Ar glun a glywir ym Mhrydain. /Prydain ba_^r praff drydar dranial, /Prydyddion gadair g PM V 23 68 . /Adarweinidawg, caeawg gynran - drud, /Draig Prydain bedryfan, /Adod Lloegr lluosawg am ban, /Adaf hi MB I 3 22 ygl preiddwyr peri ffosawd, /Pasgadur cynrain, Prydain briawd; /Handoedd gad gyffro o Anarawd, /Ac ail DB VI 31 6 /Hwy hwyliesynt gynt hyd Gaerlli_"on, /O Owain Prydain briodorion, /Lleiddiaid, gadfleiniaid o flaen Ar CBM III 3 211 gwnaeth o burawr yn brydydd. /Prydydd wyf rhag Prydain ddragon, /Priawd cerdd, cadair prydyddion, /Glyw GYC VII 36 47 /Cadair anrhydedd: rhaid oedd wrthaw. /O laith Prydain faith, cwynllaith canllaw, /O ladd llew Nancoel, CBM III 20 35 feddwl mab Owain, /Gawr falch rhag preiddwalch Prydain, /Gawr fawr am breiddiawr, am brain. /Praidd was CBM III 14 28 w ni gyflwydd, /Pryder dragon rhoddion rwydd, /Prydain glawr eurglawr arglwydd. /Arglwyddi gynnwrf gynh EW VI 6 5 y'i gelwir. /Rhy'i gelwir ar dir, ar deiror - Prydain, /Gw_^r urddain gwryd Po_^r, /Yn hawl chwyrn de PB VII 10 5 awg, drilliw. /Yn lliw gwyar ba_^r beirfeddu - Prydain, /Hil Owain, hawl fynnu, /Pob gwlad barawd gad g PM V 17 9 rwrys daear. /Dyorwyf hael rwyf hwyl reufedd - Prydain, /Hil prydfawr tey_"rnedd, /Llew torf, llyw terf PM V 3 10 ddwrn prydyddion, /Arwyniawl prydfawr, arwyneb Prydain. /Hud wyt i'th edrydd, hud wyf i'th edfryd; /Hyd PM V 1 14 b digarad; /Pendefig Ffraw Aber, ffrawdd cad. /Prydain hydr, hud oedd ymddifad /Heb raith, heb gyfraith SB II 23 6 ewydd yn Nehau a Dwyrain, /Yn ormodd, yn armes Prydain. /Llaw-wag cyrdd gwedi ca_^r ddilain, /Llawer co PM V 30 1 Arddwyreaf ddraig, ddragon nen - Prydain, /Llawer bardd prydfawr yn ei ohen, /Ardwyad can PM V 20 26 wyr ffysg, aerderfysg ar derfyn - Lleon, /Llyw Prydain, Llywelyn, /Dygen rwyf rhyddug dy hy_^n, /Dugost CBM IV 4 96 s Duw diwyrnawd Owain, /Urddawl ben, priawdnen Prydain. /Mal Gwaith Arderydd, gw_^yth ar dyrfain - cad PhB VI 14 23 ydd ymbrofid. /Byddynt ddedwyddion prydyddion Prydain /Nes gwayw yn adain nid atygid; /A bai Gwiawn o' PM V 20 17 wnaeth. /Gwnaethost, gad aerbost, ged eurbar - Prydain, /Nid prydferth i'th esgar, /I Gymry, gymrawd Go PM V 10 65 ar dolur delid. /Delis Gruffudd mawr a maon - Prydain /(Nid prydferth i'w alon) /Lle teg tey_"rnwaith CBM III 21 28 llysaidd llysoedd hylawn, /Hylawch prydyddion, Prydain ogawn? /Py fydd cardd olaith, olud anghrawn? /Py PM V 19 6 yn, /Arial gorddywal gwrddifyn - pennawr, /Pen Prydain ogyrchyn; /I'th ysgwyd tebygwyd, torf wy_^n, /Ys CBM III 16 193 ychyrch cad, dyran rhad rhif se_^r! /Dychymell Prydain o'r pryder - yd fu, /Prif de_"yrn a'i differ, /D GM I 9 157 ar derydd, /Ac wrthyf cyferchynt, `O deyrnedd Prydain /Pa wron heilin haelaf ysydd?' /A minnau a'm cyh PM V 23 176 . /Neur orwyt, yng ngorenw Morgant, /Ar filwyr Prydain pedrydant. /Mad ymddugost wayw, mad y'th want - PM V 19 29 th ly_^n, /Dadeni haeloni Heilyn. /W_^yr Ywain Prydain, praff ddychryn - galon, /Galofydd hil Merfyn, / PM V 4 47 , /Yng Nghemais, yng nghymaws deon. /Hil Ywain Prydain, praff wron, /Hil Rhodri yn helw rhodolion, /Yn CBM III 16 16 ychanaf i'm naf, i'm neirthiad, - Owain, /Pair Prydain, praidd gyrchiad, /Braisg ei dorf am gorf am gei CBM IV 9 190 aidd preiddwyr preiddwalch gyfreiau, /Priodawr Prydain, prain preiddiau, /Presenfur prysur, pres olau, PM V 2 37 /Na'm gad ar gychwyn dyddyn dewi. /Gwynde_"yrn Prydain, prawf fy llochi /A_^'th aur rhudd a'th fudd a' CBM IV 4 261 /Tres trachwres, trochiad yn nhrymder, /Prain Prydain, preiddwyr ehofnder, /Pair enwair, enwawg yng ng MB I 3 133 , /Gan a'i canfu ni bu ferydd. /Cad rhag ta_^l Prydain, prenial Fechydd, /Gruffudd a orfu rhag llu gwy PM V 6 35 id /Ysgwydawr llethridfawr llathraid, /Ef eryr Prydain priawd [] /Hwy gwrthaw gwrthrychiaid. /Pan orug CBM IV 17 70 r; /Rhybu Ul Cesar, ceisiasai Fflur /I gan udd Prydain, prid ei hesgur. /Rhybu Fra_^n fab Lly_^r, llu r PM V 20 29 dd, dremyn. /Tremyn Llywelyn, llyw rhyddyrch - Prydain, /Prid i Loegr ei ddisyrch, /Milfeirdd glydwr, g PM V 1 153 wynt meiriawl. /Mau ofynaig, draig dragonawl - Prydain, /Prif de_"yrn canhwynawl, /Wrth fy Nuw, na fyn PM V 6 1 Arddwyreaf naf, udd neirthiaid - Prydain, /Prif de_"yrn cynifiaid, /Aerdorf gorf gwrdd, d PM V 30 15 /Mab Llywelyn hael, hylwydd berchen, /Arwyneb Prydain, prif elfydden, /Eryr huysgwr hyd Ysgo_"en, /Aer PM V 10 9 y pennaf. /Pennaf udd, Gruffudd, graid eryr - Prydain, /Priodawr tud allmyr, /Hyd ydd a_^ clod rhod rh GM I 9 48 waith Aberteifi, terwyngad Owain, /Gwynde_"yrn Prydain, priodawr udd; /Go-rys-ymedd glyw o'i glywed yno PM V 5 59 es, /Mor gadarn yd geidw hyd reges, /Mab Ywain Prydain, priodes - gwendud /Gwynde_"yrn eryres. /Mad gog CBM IV 9 130 ef, /Pa_^r eurglawr, erglyw fy marddlef, /Pair Prydain, profwn yn nhangnef. /Tangnefedd amnawdd amnifer PB VII 15 20 /A drud geir draig Gwynionydd /A distain gwawr Prydain prudd. /Prudd alar Rhys ni'm rhoes-i hoen, /Prif PM V 11 4 us gwddawch, /Periglew glew a glywsawch, /Pair Prydain pryd nad oedd rhawch. /Rhychwynant anant anhawdd CBM IV 10 29 rn /A glyw dewr a glew de_"yrn. /Tey_"rnweilch Prydain, prydaf - awch prifgerdd, /Awch prifglod a ddyga PM V 21 16 ch balch, bolch ei laslain, /Eryr, arf prifwyr Prydain. /Prydain anghyngain am gyngas - galon, /Ef golo PM V 11 29 arwynawl eryr. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnwawr - Prydain, /Pryder beirdd neud rhyfawr /Myned udd, budd by CBM IV 13 29 Fron-yr-erw. /Erwan tey_"rnedd, te_"yrn udd - Prydain, /Pryder Lloegr a'u cythrudd, /A_^'i law, braw B CBM III 21 67 /Medel glyw glewdraws, maws mynogi; /Am Owain Prydain, Pryderi - hafal, /Prenial ymddial ymddiodi, /Gw PM V 1 81 a'i fa_^r /Cyn no'i fawr atregwch. /Tey_"rnedd Prydain, pryderwch! /Rhag te_"yrn Gwynedd yd gwynwch. /T CBM III 26 109 on, /Un mab mawr Madawg ab Iddon. /Un llofrudd Prydain, pryderwn - ei gerdd, /Pryderus y'i canwn, /Blai EMRh VI 23 10 defig Cruciaith maith, mygr ddifwng, /Peniadur Prydain, prydest deilwng. /Pennaf yw Gruffudd, pennaeth EG VI 18 32 'th arwyrain - myfyr, /Eryr yn rhyfyr prifwyr Prydain, /Prydfawr Lywelyn pryd dyn dadiain, /Prydus ddi PM V 23 97 awr lledrudd uwch grudd a gran. /Ninnau feirdd Prydain, prydus, eirian, - berth, /Gwy_^r a byrth fy rhw DB VI 26 5 awd wedy, /Hanbwyll, dygymwyll a gymery. /Llyw Prydain, prydydd a'th ddeffry, /Llywelyn, llwyddid it hy PM V 3 21 awl; /Rhwym cynnygn, cynnogn ddiddawl: /Rhwyf Prydain, prydydd a'th fawl PM V 9 23 ich branes dychre. /Ni bydd arodrydd ar odre - Prydain, /Prydyddion arwyre, /Ef i'w phen ffyniant dibel PM V 13 9 n hwyl cynwan cad. /Cedawl, arwynawl arwyneb - Prydain, /Prydyddion ddioheb, /Ni fagai fygwl ateb, /Ni PM V 26 117 yd, llawrodded, /Rhys fab Rhys, dilys dylyed - Prydain, /Prydyddion eidduned; /Rhys Derllys, dyrllyddwn CBM IV 4 292 n ober /O gadau rhifedau rhif se_^r, /O gadwyd Prydain rhag pryder - gorwlad, /Gorfloddiad gorflyngder, PM V 1 108 olwch te_"yrn, tarw caddug - prydfawr, /Gwy_^r Prydain rhwy gorug /O fro Echeifiaint uchelgrug /Hyd Wyn PM V 5 10 Ni chwsg ei gywlad, ni chysgoges - glew, /Glyw Prydain rhwy profes. /Nid cynna iddaw Eiddol, nes /Nog A PM V 26 142 od. /Can-nid oes yma amfod - i drigiaw, /Draig Prydain, syll rhagod! /Pan futych o'th fyd, hardd gydfod PB VII 5 21 _"yrn teg. /Oedd teg eurbost reg, rwyf addas - Prydain, /Traws Owain, trais leas, /Oedd aergwyn, oedd o GM I 8 29 /Ardwyad gorwlad, gwerlin teithi; /Teithi_"awg Prydain, twyth afrdwyth Owain /Tey_"rnain ni grain, ni g PM V 12 5 rawd ym mharadwys! /Parawd ysbyddawd i esbyd - Prydain, /Udd prydfawr ei wryd, /Maredudd, marw yw hefyd PM V 25 45 /O hil eryron o Eryri. /O wyron Ywain, arwyneb Prydain, /Un urddiain Lundain o la_^n deithi, /Yn llew LlG VII 25 5 hir, /Perchen gwir a thir a they_"rnged. /Post Prydain urddain, wrdd gyhused, /Peniadur llafnddur llawe PM V 10 17 /Rwyf byd, rhwydd gennyd gynnelw! /Cynheilwad Prydain, wyd priodawr - clod, /Ac wyd clo byddinawr; /Wy GB II 25 32 wst, dra thrwst trethau o Lundain, /Traethadur Prydain wyf yn prydu /Trais tra thrais tra thraws tra Th CBM IV 13 21 Mo_^n. /Ym Mo_^n, ben-dragon, ban ddreigiau - Prydain, /Wyt prydfawr i'th arfau, /Cefaist a dofaist yn CBM IV 6 284 ? /O ddo_^r co_^r Coeling cynnelwaf. /O golofn Prydain y prydaf - yn gelfydd /O'r defnydd y dyfnaf, /O SB II 22 21 , ym mhresent /Nid oes prysur affaith. /Gwy_^r Prydain ym mhryder hirfaith, /Eu gweled neud gwala diffa EG VI 18 111 Angawr llawr, llurig Duw amdanad! /Rhychyngain Prydain yn ddibryder /I briodawr llawr yn llawn nifer, / CBM III 9 3 wy_^r Lloegr yn nydd cain! /Teulu Madawg, mur Prydain, /Yn llwythiawg yn llithiaw brain. /Godwrf a gly CBM III 16 167 aroloedd cyngrain, /Yn rhith draig rhag dragon Prydain, /Yn rhith blaidd, blaengar fu Owain. /Owain awy CBM IV 2 12 dygyngwydd Eingl, oedd digyngor /Lloegr a llu Prydain yn ymatgor; /Oedd anystwyth gw_^yth gwaith anesg PhB VI 13 23 frys - cad, /Cedernid enwerys, /Arfrudd, prudd Prydain Ynys, /Eryr aerglwyf, Arglwydd Rhys BF VII 46 17 ad, /Arfawg ab Efrawg, cadr farchawg cad. /Arf Prydain ysgain, ysgarlad - wasgar, /Ysgwyd danllachar, c Prydais 1 CBM III 24 80 re_"yr braw) /Pryder am danfer: prydaf iddaw! /Prydais i rwyf trais cyn traul athaw, /Athal aur fual a Pryder 19 CBM III 24 79 arandaw, /Prydydd ni hepgyr (er bre_"yr braw) /Pryder am danfer: prydaf iddaw! /Prydais i rwyf trais cy LlF1 II 4 38 /Ni hu wyf lawen o lawer - achaws /O achwyson pryder /Am 'yng nghof yng nghwyn ofer /Am 'yng nghymwyd PM V 11 30 ryr. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnwawr - Prydain, /Pryder beirdd neud rhyfawr /Myned udd, budd byddinawr, / GYC VII 38 7 ddewin ffyddlonder, /Na chrynai bob pryd rhag pryder - cwympaw /I mywn cwymp Lusiffer, /Yn ddiledfryd GYC VII 38 20 ngylion nef, nifer - carannaid, /Yn crynu rhag pryder. /Deallwn, syniwn trwy synnwyr Ne_^r /Dielwed fy CBM III 3 180 /Cyfa fydd i'r prydydd a'i pryd /Prydest loyw pryder dihewyd. /Diwahardd i fardd ei fenwyd, /Diffleist CBM III 14 27 oed awydd - cyrdd, /Cardd arnaw ni gyflwydd, /Pryder dragon rhoddion rwydd, /Prydain glawr eurglawr ar CBM IV 4 292 au rhifedau rhif se_^r, /O gadwyd Prydain rhag pryder - gorwlad, /Gorfloddiad gorflyngder, /Boed llewen LlF2 VI 10 55 edd, Duw a'm cymer, /Dybo i'm diffryd cyn pryd pryder, /Gw_^r a ddiffyrth Pawl pawb a ddiffer. /Diffrei CBM IV 13 30 rw. /Erwan tey_"rnedd, te_"yrn udd - Prydain, /Pryder Lloegr a'u cythrudd, /A_^'i law, braw Brynaich gy EGM I 26 39 wenwawd weini, /Ydd wyf pryderus fal Pryderi. /Pryder nawd ceudawd, cyfnerthi - ni wn, /Nid parabl yw h GYC VII 42 41 can ni thycia. /Pan lwyr feddylier, penyd pryd pryder /Poen gam eddyllter ofer Efa, /Nad o'i gamwedd Ef CBM IV 16 178 bechwy, /Pechadur pechodau ddirprwy /A ddirper pryder prif arlwy. /Arlwywn, cyn cystlwn cystwy, /Ceisaw GYC VII 40 21 Gwawr eurglod, ein gwir arglwydd. /Dyw Gwener, pryder pryd egwan - sawdwyr, /Gwnaeth Siwdas a_^'i gusan DB VI 29 44 u /Gwae fi i'm poeni rhag pum edau /Ucher rhag pryder pryd y'm goddau. /Achaws gwalch mawrfalch, mur cy MB I 5 3 n, Rex aw_^yr, /Arglwydd a w_^yr fy mhryder. /Pryder pryderaf yn fawr /Am fy arglwydd llawr, llyw nife CBM IV 8 37 gw_^r yn yngder, /Tey_"rnwalch prydfalch gwedi pryder, /Tey_"rnged Cymry, ef a'i cymer. /Cymeraf udd na DB VI 29 100 w_^yn /O genedl plant Addaf; /Griff ne_^r, o'm pryder y prydaf /Prif farwnad i'r mab tad tecaf; /Greddf CBM III 16 193 dyran rhad rhif se_^r! /Dychymell Prydain o'r pryder - yd fu, /Prif de_"yrn a'i differ, /Drud ysgwn, y pryderaf 1 MB I 5 3 aw_^yr, /Arglwydd a w_^yr fy mhryder. /Pryder pryderaf yn fawr /Am fy arglwydd llawr, llyw nifer. /Ni pryderais 1 IRh VII 29 5 m lludd lliw gwennaul gwan eddewid. /Meddwais, pryderais pryd ton erfid, /Maddau dyn gorau ni'm gorfygi Pryderi 3 HF VII 23 18 diludd, heb doli, /Gw_^r dileddf, prifddeddf Pryderi. /Gw_^r oedd Owain hael ni wna_^i holi - mach, / CBM III 21 67 lyw glewdraws, maws mynogi; /Am Owain Prydain, Pryderi - hafal, /Prenial ymddial ymddiodi, /Gw_^r ni or EGM I 26 38 i haddawd wenwawd weini, /Ydd wyf pryderus fal Pryderi. /Pryder nawd ceudawd, cyfnerthi - ni wn, /Nid p pryderus 3 EGM I 26 38 i. /Nest yn ei haddawd wenwawd weini, /Ydd wyf pryderus fal Pryderi. /Pryder nawd ceudawd, cyfnerthi - CBM III 26 110 n. /Un llofrudd Prydain, pryderwn - ei gerdd, /Pryderus y'i canwn, /Blaidd blaengar, ba_^r dyar dyrwn, LlF1 II 4 10 . /Gwahalieth wosgedd, wasgawd - prydyddion: /Pryderus yw'n defawd; /Fy ngherdd yn o_^l fy ngheudawd, pryderwch 1 PM V 1 81 /Cyn no'i fawr atregwch. /Tey_"rnedd Prydain, pryderwch! /Rhag te_"yrn Gwynedd yd gwynwch. /Tey_"rnlla pryderwn 3 CBM III 26 109 ab mawr Madawg ab Iddon. /Un llofrudd Prydain, pryderwn - ei gerdd, /Pryderus y'i canwn, /Blaidd blaeng PM V 12 14 /Beddrawd a'n daerawd, pob deurudd - prydus, /Pryderwn ein hachludd; /Daear un cyfar a'n cudd, /Ddeon, GM I 14 49 ad gerennydd; /Ar nwy goygwy, gobrwy gobrydd. /Pryderwn gyfnod dyfod Dofydd /A dafnau o'i grau ar Ei gr prydest 3 EMRh VI 23 10 ciaith maith, mygr ddifwng, /Peniadur Prydain, prydest deilwng. /Pennaf yw Gruffudd, pennaeth rhwng - d PM V 24 13 chu, /Yn rhwyfan teulu, rhwyf teuluawg, /A_^'m prydest ddyllest o ddull doniawg: /Prydu nid anoeth i gy CBM III 3 180 yng ngwynfyd: /Cyfa fydd i'r prydydd a'i pryd /Prydest loyw pryder dihewyd. /Diwahardd i fardd ei fenwy Prydestau 1 CBM IV 6 136 raig ofal, /Pryffwn gawr, priodawr preiddwal. /Prydestau Cymru, cymrodial - cynnelw, /Neud Cynddelw a'u Prydestawd 1 ES I 21 27 rhagfeddu, /Rhwydd araith o brifiaith brydu; /Prydestawd o'r Drindawd draethu, /Traeth folawd teilyngd prydfalch 1 CBM IV 8 37 idd, gw_'raidd, gw_^r yn yngder, /Tey_"rnwalch prydfalch gwedi pryder, /Tey_"rnged Cymry, ef a'i cymer. prydfawr 11 PM V 3 10 t prif-feirdd, eurddwrn prydyddion, /Arwyniawl prydfawr, arwyneb Prydain. /Hud wyt i'th edrydd, hud wyf PM V 12 6 wys! /Parawd ysbyddawd i esbyd - Prydain, /Udd prydfawr ei wryd, /Maredudd, marw yw hefyd: /Mal modur A IRh VII 29 36 eu gofid, /Am brydu canu cerdd a drethid /I'i prydfawr gwenwawr, llawr llewychid; /Am bryd ewyn gwyn, PM V 1 107 udd dadolwch! /Dadolwch te_"yrn, tarw caddug - prydfawr, /Gwy_^r Prydain rhwy gorug /O fro Echeifiaint CBM IV 13 22 _^n, ben-dragon, ban ddreigiau - Prydain, /Wyt prydfawr i'th arfau, /Cefaist a dofaist yn dau /Cad anha EG VI 18 33 ain - myfyr, /Eryr yn rhyfyr prifwyr Prydain, /Prydfawr Lywelyn pryd dyn dadiain, /Prydus ddiesgus esga PM V 23 141 enydd ei blo, /Llwrw esbyd ysbaid anolo, /Llew prydfawr, llyw Prydain a'i chlo, /Llywelyn, lliaws ei Fr EW VI 6 33 r lawr, /Difefl udd, brudd briodawr. /Priodawr prydfawr Prydain adlam - gwr, /Wyt gorau o fab mam; /Na PM V 17 10 Dyorwyf hael rwyf hwyl reufedd - Prydain, /Hil prydfawr tey_"rnedd, /Llew torf, llyw terfyn Gwynedd, / LlF2 VI 8 8 wn llafndwn, orofn Llundain - lawr, /Arwr wawr prydfawr, warant Prydain. /Aer bybyr eryr dewrwyr dwyrai PM V 30 2 f ddraig, ddragon nen - Prydain, /Llawer bardd prydfawr yn ei ohen, /Ardwyad cancad cyn ced o'i ben, /Y Prydferth 3 LlG VII 28 24 g; /Prydaf yn ddyfnaf it, ddeifniawg - Powys, /Prydferth dy gynnwys gennyf, nerthawg. /Ys ceffych (ys c PM V 20 18 thost, gad aerbost, ged eurbar - Prydain, /Nid prydferth i'th esgar, /I Gymry, gymrawd Godiar, /Lloegr PM V 10 66 d. /Delis Gruffudd mawr a maon - Prydain /(Nid prydferth i'w alon) /Lle teg tey_"rnwaith udd Mo_^n, /Ll Prydferthle 1 CBM IV 6 132 rydar dranial, /Prydyddion gadair gadr ynial, /Prydferthle cyhoedd, cyhafal - Merfyn, /Hawl edwyn hil I prydir 1 CBM IV 6 186 /Ei faniar a folir. /Tryfrwyd wawd i'm priawd prydir, /Trefred fawr, traul gawr y'i gelwir, /Tryliw ei Prydu 3 PM V 24 14 awg, /A_^'m prydest ddyllest o ddull doniawg: /Prydu nid anoeth i gyfoethawg. /Prydydd wyf i'm rhwyf, CBM III 7 3 ith, /Cyfarchaf, cyferchais ganwaith, /I brofi prydu o'm prifiaith - eurgerdd /I'm harglwydd gedymdaith GB II 25 32 trethau o Lundain, /Traethadur Prydain wyf yn prydu /Trais tra thrais tra thraws tra Thren gyrchu, /Tw Prydus 4 D-1 I 1 39 n dewdor, lluoedd angor, gw_^r bangor braint, /Prydus berchen, priodawr ben, pen pob cynfaint, /Gorau b EG VI 18 34 Prydain, /Prydfawr Lywelyn pryd dyn dadiain, /Prydus ddiesgus esgar ddilain, /Esgynnu ar llu ar lle Ow PM V 23 97 udd uwch grudd a gran. /Ninnau feirdd Prydain, prydus, eirian, - berth, /Gwy_^r a byrth fy rhwyf ym mho PM V 12 13 d i fedd. /Beddrawd a'n daerawd, pob deurudd - prydus, /Pryderwn ein hachludd; /Daear un cyfar a'n cudd prydydd 9 GB II 26 129 wi dda gyweithydd /Wrth wan a chadarn achadw y prydydd, /Ac iddaw y mae, mal i ddedwydd, /Ddedwyddion B CBM III 3 179 foeth Duw a'n dug yng ngwynfyd: /Cyfa fydd i'r prydydd a'i pryd /Prydest loyw pryder dihewyd. /Diwahar DB VI 26 5 /Hanbwyll, dygymwyll a gymery. /Llyw Prydain, prydydd a'th ddeffry, /Llywelyn, llwyddid it hynny! /Maw PM V 3 21 wym cynnygn, cynnogn ddiddawl: /Rhwyf Prydain, prydydd a'th fawl CBM III 24 78 gwyddaw! /Prydain a'm galwant, o'm gwarandaw, /Prydydd ni hepgyr (er bre_"yr braw) /Pryder am danfer: p MB I 3 140 n ran dragywydd /Yng ngwerth a roddes ar lles prydydd. /Ni wddant fanfeirdd ni mawr gynnydd /Pwy a eni LlF1 II 1 48 hon i Feirionnydd, /Uchelfardd a'i pryd fegys prydydd, /Uchelwlad Gadfan myn yd gydfydd - breswyl /Uch PM V 24 15 ull doniawg: /Prydu nid anoeth i gyfoethawg. /Prydydd wyf i'm rhwyf, rhywawg - Lywelyn, /Hil Merfyn hy CBM III 3 211 f yn elfydd /A'm gwnaeth o burawr yn brydydd. /Prydydd wyf rhag Prydain ddragon, /Priawd cerdd, cadair prydyddion 12 PM V 3 9 g ormant ... /Ardduniant prif-feirdd, eurddwrn prydyddion, /Arwyniawl prydfawr, arwyneb Prydain. /Hud w PM V 9 24 dychre. /Ni bydd arodrydd ar odre - Prydain, /Prydyddion arwyre, /Ef i'w phen ffyniant dibelre, /Ef a' GM I 6 5 sent benadur, prysur ddurawd. /Prydain adanad, prydyddion borthiad, /Boed cyfoed dy rad a_^'th wlad a' PM V 13 10 wan cad. /Cedawl, arwynawl arwyneb - Prydain, /Prydyddion ddioheb, /Ni fagai fygwl ateb, /Ni faeth negy PM V 26 118 dded, /Rhys fab Rhys, dilys dylyed - Prydain, /Prydyddion eidduned; /Rhys Derllys, dyrllyddwn ei ged: / CBM IV 4 231 d, esbyd esborthion, /Eurllyw llwyth, lleithig prydyddion, /Eurgolofn eurddiofn ddeon, /Euranrheg rhede CBM IV 6 131 hrydain. /Prydain ba_^r praff drydar dranial, /Prydyddion gadair gadr ynial, /Prydferthle cyhoedd, cyha CBM III 3 212 yf rhag Prydain ddragon, /Priawd cerdd, cadair prydyddion, /Glyw a'm rhydd rhagorfeirch gleision /Gleis CBM III 26 94 esid ei fudd ei feirddion, /Llwybr anant, anaw prydyddion, /Llwyr y'm traidd tremid gofalon, /Treulgaw PhB VI 14 23 ir a braint ydd ymbrofid. /Byddynt ddedwyddion prydyddion Prydain /Nes gwayw yn adain nid atygid; /A ba CBM III 21 28 fydd llary llysaidd llysoedd hylawn, /Hylawch prydyddion, Prydain ogawn? /Py fydd cardd olaith, olud a LlF1 II 4 9 la i wahalieth. /Gwahalieth wosgedd, wasgawd - prydyddion: /Pryderus yw'n defawd; /Fy ngherdd yn o_^l f Pryffwn 7 PM V 22 21 midedd fwyfwy, /W_^yr Ywain firain ei afarwy. /Pryffwn ei ddigraidd, praff ei ddirwy /Ger elfydd Mechy CBM IV 6 135 il Idwal, /Prysur ddewr ddragon, ddraig ofal, /Pryffwn gawr, priodawr preiddwal. /Prydestau Cymru, cymr CBM III 20 50 sgwyd ar ysgwn - terrwyn, /I'm praffddwyn, i'm pryffwn; /Llid odrudd, lludd llu gynghrwn, /Lluoedd orth D-4 VI 20 38 Pebylliwys fy llyw yn llu hyfryd - praff, /A'r pryffwn o Wyndyd, /Gorthoai drai draws a hyd, /Gorthir y LlG VII 25 20 gaf mab dyn o dir Cred - a wn, /Ym mhrifgyrch, pryffwn praff ddylyed. /Gnawd er draig dragon ymddired, EGM I 26 50 refi. /Am fun a fudydd ei hamnoddi /Ar gystlwn pryffwn y proffwydi, /Ar gyfoeth Duw ddoeth Ei ddetholi, PM V 2 47 rdd lawr werthfawr ydd wyf wrthi. /Gogwn Dduw, pryffwn y proffwydi, /Nad adwg o'i ddawn ei ddaioni. /Go pryn 2 CBM IV 9 209 dra ganwyf o ddyn. /Canaf wawd i'r priawd a'i pryn, /Prif arglwydd brolwydd, bron Heilyn, /Braisg anll DB VI 29 60 /I Ruffudd rwyddfudd yn ei raddau, /Gw_^r a'n pryn: prynhawn Ddifiau /Gwir ei ddal o ddylaw afflau; /G pry_^n 1 GYC VII 41 5 brysur ddoniau, /A pharadwys, Ef a'n prynwys, pry_^n goddeau, /A'r holl bobledd, ac nid rhyfedd, Rhwyf prynawdd 1 GYC VII 40 38 iau, /A'n creawdd o bridd a phrif sygnau, /A'n prynawdd er gwaed ei draed a'i fronnau, /A'n troses ar g pryned 1 DB VI 33 63 _^n hir a hwyr ymweled, /Byddai praff heddiw y pryned - o fedd /Pei yn fyw y'i caffed. /Enwawg w_^r arw Prynesid 1 GM I 14 47 /Rhag llwyth wyth bechawd, priawd prifwydd. /Prynesid Mab Duw mad gerennydd; /Ar nwy goygwy, gobrwy g Prynesynt 1 GM I 10 18 ; /Nid modd mau dewi heb honni - pwy oeddynt, /Prynesynt eu moli. /Owain angerddawl anaw anfedrawl, /Ae prynhawn 1 DB VI 29 60 ffudd rwyddfudd yn ei raddau, /Gw_^r a'n pryn: prynhawn Ddifiau /Gwir ei ddal o ddylaw afflau; /Gorug prynu 2 GYC VII 43 23 stlysau /Er gwneuthur angau a phoen iddaw, /Er prynu mab dyn o'r ta_^n ufelyn /I gan ei elyn oedd yn ae PB VII 2 18 wna_^i Rhys ar frys arlwy gwledd - branes /Cyn prynu tangnefedd, /Pa_^r tri dryll, gwersyll gorsedd, /P prynwn 1 GRh II 29 1 Pai prynwn seithbwn sathrgrug - i'th oddau, /Pedolau pwyll g prynwys 2 DB VI 33 73 , /Anhawdd yw i ddyn ei ddiofred. /Y Gw_^r a'n prynwys-ni, pridwerth galed, /O uffern gethern, o gaethi GYC VII 41 5 bresen, brysur ddoniau, /A pharadwys, Ef a'n prynwys, pry_^n goddeau, /A'r holl bobledd, ac nid rhyfe prysur 5 SB II 22 20 /Gwedi bod fy naf yn nef, ym mhresent /Nid oes prysur affaith. /Gwy_^r Prydain ym mhryder hirfaith, /Eu CBM IV 6 134 edd, cyhafal - Merfyn, /Hawl edwyn hil Idwal, /Prysur ddewr ddragon, ddraig ofal, /Pryffwn gawr, prioda GM I 6 4 esur, ysgawl pybl pobl ddur, /Present benadur, prysur ddurawd. /Prydain adanad, prydyddion borthiad, /B ES I 23 2 d yw in ddillwng tyllyedd - present, /Can ydym prysur i'i hoferedd. /Rhedais o bechawd nid bychodedd /O CBM IV 9 191 /Priodawr Prydain, prain preiddiau, /Presenfur prysur, pres olau, /Preswyliawg farchawg feirch gwinau, prysuriaeth 1 ES I 15 28 treiswyr, treiswriaeth - cynnygn /Yng nghynnif prysuriaeth. /Dyn yn fyw ni fedd o'i arfaeth, /Duw a fe puchant 1 OC II 14 97 ig mawr ei eisiau. /Dywallaw di'r corn, can ym puchant, /Hirlas yn llawen yn llaw Forgant, /Gw_^r a ddy puchiant 1 EGM I 27 18 Cyn dyfod chwerw gyfnod chweddlau, /Cyn adfant puchiant pechodau, /Duw a'm gad cariad i mywn caerau - n puchswn 1 EGM I 29 5 ad, Meidriad, medr o'm hawydd. /Ar au pechodau puchswn arwydd - crog, /Ymddwyn croes er Crist ar fy ysg Pum 10 GB II 26 269 enesau. /Ysid esgob llary uch allorau - Dewi, /Pum allawr Brefi, braint i'r seiniau; /Ac i foli Dewi do DB VI 29 63 /Gorug dduw Gwener rhwydd-der rhadau, /Goddef pum archoll o archollau. /Gwedi llarydad, Duw deg gyfrei GYC VII 40 106 u, /Er Ei wir arfoll a chur Ei fron oll, /Er y pum cyfrgoll a'i archollau /Na bo_^m golutgar, na bo_^m CBM IV 11 4 ed raeadr; /Perging pa_^r, gweilging gwaladr, /Pum dryll gwna_^i Byll o'i baladr. /Bedd Pyll pwyll enwi DB VI 29 43 Duw, gan dug ben rhiau /Gwae fi i'm poeni rhag pum edau /Ucher rhag pryder pryd y'm goddau. /Achaws gwa GYC VII 40 123 /Crist brynawdr, amherawdr mil, /Mab Mair o'r pum gair heb ge_^l, /Y sant a aned ddyw Sul SB II 24 32 ter blaidd traidd trymder tra niferawg. /Rhag pum ieirll taer oedd ef yn gaer, yn gadfarchawg: /Un, Ia GYC VII 40 31 au - crog /A gant Crist a_^'i enau. /Ystyrient pum oes byd yn fodfaddau, /Pan aeth un Mab Duw, y dydd g BF VII 57 5 au /Er angau gethrau i gan gythrawl. /Erbyniad pum oes o groes greuawl, /Arbennig Wledig, wlad Gyfreith ES I 15 9 ws De_"ws dialaeth /(Diwolo Ei weledigaeth) /Y pum torth a'r pysg, pasgaduriaeth - gwy_^r, /Gorober ehe Pumed 4 LlF1 II 5 45 in Hargledrydd /A'n rhoddes-ni cred a bedydd. /Pumed dydd, elfydd aflwydd, /Rhyfel nid argel Arglwydd: SB II 24 37 dwerydd digoedd Iarll Padrig rhag pedryddawg; /Pumed, Iarll Cla_^r rhag gwalch gwanar oedd gwareddawg. LlF2 VI 9 9 rhyfeddgar /Rhyfeddgrawn rhylawn, rhylafar. /Pumed poen pan fo cyfysgar: /Cig amhryd, amriaint gymar. GG II 31 12 herwydd cymwyll camwedd; /Pedwerydd, rhewydd; pumed, rhyfedd; /Chweched, amgaled amgeledd - am aur /A pumffrwd 1 GYC VII 38 15 creulonder /Yn y boen y bu duw Gwener, /A_^'r pumffrwd, pumffrwyth nid ofer, /A'u bannau am ben y nife pumffrwyth 1 GYC VII 38 15 r /Yn y boen y bu duw Gwener, /A_^'r pumffrwd, pumffrwyth nid ofer, /A'u bannau am ben y nifer, /Ac ann Pumlumon 1 GM I 7 73 drefad, /Llesgen deg, llysoedd cyfarad. /O ben Pumlumon hyd borth Caer Lleon, /Pair dragon, draig furth pump 1 MB I 3 44 wychawg, /Atgoryn deyrnedd yn weinyddawg, /Pob pump, bob pedwar yn wa_^r weiniawg. /Gwylynt, golithrynt Pumwregys 1 PM V 17 8 s a_^'m un ca_^r, /Pendragon, beri_"on ba_^r, /Pumwregys dewrwrys daear. /Dyorwyf hael rwyf hwyl reufe pur 4 EGM I 28 4 arabl gwir pan draethir draethawd /Pe_^r fegys pur felys folawd. /Perygl yw i ddyn ei ddiwyrnawd /Pan f PM V 26 3 i, colofn tangnefedd, /Crist fab Mair a'm pair pur fonedd - synnwyr /Cyn syniaw enwiredd; /Carannawg Ie EW VI 5 35 wch llyw /A'wch llywiawdd rhag anneddf; /Modur pur parha_"us ddeddf, /Modrydaf haid, mur graid greddf. ES I 19 8 erthrwydd. /Neud araf hywyl, pair parodrwydd, /Pur wohen diben dibechrwydd. /Cyn tewi rhwyf tywarch gla pura 1 EGM I 28 1 Peryf nef, pura fy ngheudawd, /Pa_^r im, Dduw, parablu ohonawd /Par purwyf 1 MB I 4 18 mor wyt dda wrth Dy ioli, /A'th iolwyf, rhy-m-purwyf cyn no'm poeni. /Brenin holl riedd a'm gw_^yr, na Pwy 13 MB I 3 142 prydydd. /Ni wddant fanfeirdd ni mawr gynnydd /Pwy a enillo o'r do ysydd; /Edewis eurwas, clas gymre_"y LlLl II 16 27 dd faran - aerfle /A'i haerflaidd gyr ei ban? /Pwy briw uch browysfarch can? /Pwy ei henw, hynod gyfran CBM III 21 21 sg rwysg, rwyf gawr, ffraethlawr ffrwythlawn) /Pwy ceidw o haelon hil Cadwgawn /Tewdor am ysgor, am isg LlLl II 16 28 dd gyr ei ban? /Pwy briw uch browysfarch can? /Pwy ei henw, hynod gyfran? /Ysef y'i gelwir, llawir - Ll PM V 23 131 o, /Llys a dwy neud einym yno. /Edryched Powys pwy fo - breienin /Braisg werin, brwysg angdo /(A'i gwe CBM IV 6 288 iaf, /O ddawn Duw can doddyw ataf. /O'r mo_^r pwy gilydd py gelaf - fy ngair? /Ei gadair a gadwaf. /O GM I 11 7 fantoedd. /Dy-m-cyfairch pawb ym mhob lleoedd /Pwy gorau gwledig yn y gwladoedd: /Dy-s-gwrtheb gwrthraw CBM III 29 15 d, /A glyw Deifr a'i gwelsynt, /A unbyn Powys, pwy gynt, /Ai fflam, ai bleiddlam Bleddynt? /Bleddynt, b MG VII 33 74 eddych. /A'th folaf, Duw Naf, nefoedd lewych, /Pwy ni'th fawl o'r sawl a ry-seilych? /I'th foliant soni GM I 10 17 ymru mor gymri; /Nid modd mau dewi heb honni - pwy oeddynt, /Prynesynt eu moli. /Owain angerddawl anaw PM V 22 13 ym mhob tramwy. /Nid rhaid tra dilyn pell ofyn pwy, /Py geidw y gorddwfr rhag pob gorddwy: /Llewelyn a' LlF1 II 2 21 od, /O gyfannod clod er clud alaf. /O gofynnir pwy, py rydd fwyaf, /O saffwn as gwn nas gwaeddaf. /Saff LlLl II 16 35 rfau arfod heb giliaw, /Ni giliant hyd angau? /Pwy w_^r, penaethaidd genau, /Rhag pawb piau y dechrau? pwy'i 1 PM V 23 126 ug y Wyddgrug a'i dyco, - gwyliwch! /Gwelator pwy'i lluddio! /Llwrw Fochnant edrywant ar dro, /Llwytgu pwyll 14 PB VII 19 13 rn llwyth cadarn Cadfor. /Cadfarchawg pyllawg, pwyll anghlaear, - gwrdd /Yn gorddwy ei esgar, /Llawch c BF VII 48 2 all a ddyall ydd y_^m ynddaw, /Anghwbl fu ein pwyll am ein twyllaw: /Ing draha Efa a fu fraw - i ddyn, GM I 14 17 gwall re_"i, /Rhybuched Trined, tra ni belli. /Pwyll a'm cyfeiryd o'r Creawdr, o'r cyd, /O'r Mab, o'r Y GG II 32 9 rw Merwydd, meirw fyddwn oll. /Pell yw o Powys pwyll argel - i ddyn /I ddial, gwaed Afel! /Gwaelawd ty CBM IV 11 5 /Pum dryll gwna_^i Byll o'i baladr. /Bedd Pyll pwyll enwir, enwawg - yn nhrydar, /Budd wasgar, beirdd w GRh II 29 2 ynwn seithbwn sathrgrug - i'th oddau, /Pedolau pwyll gaddug /Mangre grawnfaeth, saeth seithug, /Main a' CBM III 13 9 air gwryd, gw_^r rhaith, /Pedrydawg, pwyllawg, pwyll goddaith, /Pell ei glod o gludaw anrhaith! /Praidd CBM IV 17 44 am arfeddyd - twyll /(Cyfrangau gymwyll) a'm pwyll i'm pyd; /Cyfrnawd i'm ceudawd defawd hefyd /Cyfre PB VII 10 3 iw - Faredudd, /Trawsfalch udd treiswlad wiw, /Pwyll mab Uthr, rhwyf aruthr rhiw, /Pwyllawg pa_^r dryll CBM III 11 76 'm gwna tro treiglfeirdd un amser, /Ni'm twyll pwyll pan ym cyfarcher. /Gwy_^r Powys, pobl ddisgywen, / CBM III 3 106 , /A fo gwan wrth wan, wrth iawnwir, /Yn llwrw pwyll, pell ydd adroddir, /A fo llary, llawen rhygyrchir MeiG I 33 55 Anwogawn woglyd o aneirioes, /Can ni w_^yr ein pwyll pelled ein hoes. /Anrhaid ystyriaid, ysbaid, eisoe CBM IV 4 63 wydd, /Aer orug orau bai canmlwydd, /Ni thwyll pwyll pellfod heb arglwydd, /Ni thyf cof rhag coddiant e PM V 23 133 n /Braisg werin, brwysg angdo /(A'i gwellycio, pwyll rhwy dwyllo): /Ai gwell Ffranc no ffrawddus Gymro? pwylla 2 CBM IV 16 92 dd wyf o nwyf yn echwa, /Ar ni fo pwyllawg nis pwylla. /Eithr orig ni thrig, ni threfna, /Hoeddl edfyn PhB VI 12 25 m ddim da /Os a'm carwys a'm casa. /Na'm casa, pwylla, pylliawg edfynt - Rhys /I rwng Rhos ac Epynt, /B pwyllad 3 CBM III 26 113 rwn, /Beirdd ganllaw, bardd iddaw oeddwn! /I'm pwyllad am braffgad bryffwn /Praff edlid ysid ysaffwn. / GM I 9 88 aws am ryhiraeth er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad fyfyr. /Pell nad hunawg gwen (gogwn pahyr!) /Pan GM I 9 64 i mor wyf dirwyn er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad [ ] /Ni ddirmygaf gof cyfrdelid y[ ] /Ni'm rhodd Pwyllaf 2 PM V 1 55 o fab tad /A mab gwraig: gwrygwys ei bwyllad. /Pwyllaf a ganaf, a genwch, - feirddion: /Ei fawrddawn a CBM III 3 96 ddir /Periglus pellus pell ddygir: /Pall arnaw pwyllaf y dognir, /Preswylgoll drwydoll engir. /Present pwyllaw 1 EGM I 29 26 gorllwyn pan ddyorllwydd, /Addfwyn arall pall pwyllaw eilwydd! /Addfwyn medd a gwledd gwledig hylwydd, pwyllawg 3 CBM IV 16 92 llha; /Pell ydd wyf o nwyf yn echwa, /Ar ni fo pwyllawg nis pwylla. /Eithr orig ni thrig, ni threfna, / PB VII 10 4 wlad wiw, /Pwyll mab Uthr, rhwyf aruthr rhiw, /Pwyllawg pa_^r drylliawg, drilliw. /Yn lliw gwyar ba_^r CBM III 13 9 greulyd, pair gwryd, gw_^r rhaith, /Pedrydawg, pwyllawg, pwyll goddaith, /Pell ei glod o gludaw anrhai pwyllawr 1 CBM IV 17 3 enwlad mor fad, mor fawr, /Duw dewrwir, pellir pwyllawr - o'n cynnen, /Dilen o bresen ban yn brysiawr. Pwyllid 1 GM I 9 110 . /Cyf-ym-golwch bun ban ym dennairch o bell, /Pwyllid erof ar ni lefais! /A minnau o'm cof cefais (dyf pwyllitor 1 CBM IV 2 56 rddawr cyfurddator, /A'th gyfarchaf well, pell pwyllitor. /Hanpwyf well honawd, gwasgawd gwosgor, /Hanp Pwy'r 1 LlLl II 16 11 sgudwal - cynwan /A_^'r canwayw am ei tha_^l? /Pwy'r glew, llew llid aerddywal, /A'i deily cyfrwng dwy pwys 3 LlF1 II 2 66 fu gyfarfod y modrydaf /A_^ lluoedd Lloegrwys, pwys diffwysaf. /O'r sawl y doethant, saith a seithcant ES I 24 6 darpar i'u dirprwy, llu byd, /Garawys cymerth pwys penyd. /Dirfawr fu, o feddwl, unpryd: /Dyrwest Duw DB VI 29 58 eyerin yn win gwinau, /A wne_^l gorffowys rhag pwys poenau /I Ruffudd rwyddfudd yn ei raddau, /Gw_^r a' pwyth 2 EG VI 18 28 ; /Gwelais-i aer am Gaer oedd engiriawl, /Talu pwyth dydd gw_^yth Gwaith Canysgawl: /Ni rywelais neb na HOG II 6 82 f gwaith gorddygnawd, /Cefais-i wyth yn nha_^l pwyth peth o'r wawd - yr gaint; /Ys da daint rhag tafawd Py 16 LlF1 II 2 45 , fad a gadwaf, /I gyrchu cyngor goror gwraf: /Py arglwydd gwladlwydd y gwledychaf - iddaw? /Pa law dro MB I 3 11 wawd, /Llys lleufer ynys, gwry_^s gorfyndawd: /Py dawant anant, na phrydant wawd /I edwyn terwyn torf e CBM III 21 24 rawn? /Py frys cyflafan yn gwa_^n gwaywddawn? /Py friw lliw llasar o lin Lleisiawn? /Py fydd glew a lle CBM III 21 23 l Cadwgawn /Tewdor am ysgor, am isgell grawn? /Py frys cyflafan yn gwa_^n gwaywddawn? /Py friw lliw lla CBM III 21 31 rawn? /Py fydd cerdd olwch, oestrwch estrawn? /Py fydd cad wriaf rhag Cadwriawn? /Py fydd ced wallaw fa CBM III 21 29 hylawn, /Hylawch prydyddion, Prydain ogawn? /Py fydd cardd olaith, olud anghrawn? /Py fydd cerdd olw CBM III 21 32 estrawn? /Py fydd cad wriaf rhag Cadwriawn? /Py fydd ced wallaw fal Cadwallawn? /Cadwallawn radlawn, CBM III 21 30 ogawn? /Py fydd cardd olaith, olud anghrawn? /Py fydd cerdd olwch, oestrwch estrawn? /Py fydd cad wria CBM III 21 25 wddawn? /Py friw lliw llasar o lin Lleisiawn? /Py fydd glew a llew a llafn greulawn? /Py fydd glyw aer CBM III 21 26 siawn? /Py fydd glew a llew a llafn greulawn? /Py fydd glyw aerllyw ar llwrw camawn? /Py fydd llary lly CBM III 21 27 ulawn? /Py fydd glyw aerllyw ar llwrw camawn? /Py fydd llary llysaidd llysoedd hylawn, /Hylawch prydydd CBM III 1 30 fy ngwrddfar ar fy ngwrddfan - rwyf, /Canwyf - py ganwyf? - catglwyf cludfan: /Canaf can caraf (can wyf PM V 22 14 b tramwy. /Nid rhaid tra dilyn pell ofyn pwy, /Py geidw y gorddwfr rhag pob gorddwy: /Llewelyn a'i ceid CBM IV 6 288 awn Duw can doddyw ataf. /O'r mo_^r pwy gilydd py gelaf - fy ngair? /Ei gadair a gadwaf. /O gadwent, o LlF1 II 2 21 O gyfannod clod er clud alaf. /O gofynnir pwy, py rydd fwyaf, /O saffwn as gwn nas gwaeddaf. /Saffed at PhB VI 16 12 , gwaywrudd, gwraf, /Ysgwn fy nghystlwn, ni wn py wnaf. /Och hyd atat-ti, Dduw, a ddodaf - yn dde /O we pybl 5 PhB VI 14 50 . /Wedi cad dramawr a gawr dremid /A chyfarfod pybl pen yn erfid /Rhag meuedd cyfedd cyfeddach cedyrn, GM I 6 3 n, estrawn drallawd; /Ystryw dra mesur, ysgawl pybl pobl ddur, /Present benadur, prysur ddurawd. /Pryda EW VI 5 4 n; /Gosgymon gw_^yth drwyth drudion, /Gosbarth pybl, pobl ddyniaddon. /Dyniaddon deon dyly, - am ei ddw PM V 26 57 th gynefodau. /Rhos difro, Penfro pen faddau - pybl, /Pobl fedydd rhwy ciglau; /Llys Hawrffordd, ei ber ES I 18 23 aw-wag - daear, /Duw a w_^yr eu manag; /Gorsin pybl, pobl ofynag, /Gwers y ma_^l, arall y mag. /O'r a f pybyr 1 LlF2 VI 8 33 , /Rheufedd nid rhyfedd hyd yn Rhufain. /Rhif pybyr eryr arwyrain, /Rhwyf difradw, rhwym achadw Mechai pyd 3 CBM IV 17 44 yd - twyll /(Cyfrangau gymwyll) a'm pwyll i'm pyd; /Cyfrnawd i'm ceudawd defawd hefyd /Cyfredeg a_^ ch CBM IV 17 88 , fraisg Beniadur - byd, /Gwrthladded o'm bryd pyd pechadur; /Gorthywys nefoedd, nyfed eglur, /Gwrthyf EGM I 27 48 frenin freiniau, /Diffyrth chwech oes byd rhag pyd poenau. /Ymherawdr Greawdr, o'th grau - (bu gwaedlyd pylgaint 1 GB II 26 2 dd (dedwydd dewaint) /Awen gan awel pan dde_^l pylgaint, /Awydd boed cyfrwydd cyfraith barddoni, /Cynne Pylgeinnau 1 CBM III 3 83 ebydd rygaint, /Cain awen gan awel bylgaint. /Pylgeinnau raddau a'm rhoddir, /Rhodd rwydd gallrwydd, g Pyll 1 CBM IV 11 5 adr, /Pum dryll gwna_^i Byll o'i baladr. /Bedd Pyll pwyll enwir, enwawg - yn nhrydar, /Budd wasgar, bei pyllawg 1 PB VII 19 13 or, /Tafarn llwyth cadarn Cadfor. /Cadfarchawg pyllawg, pwyll anghlaear, - gwrdd /Yn gorddwy ei esgar, pylliawg 1 PhB VI 12 25 a /Os a'm carwys a'm casa. /Na'm casa, pwylla, pylliawg edfynt - Rhys /I rwng Rhos ac Epynt, /Bardd fu pym 3 EGM I 28 34 /Pan ddoeth Iesu fry o'i frenhindawd /Ydd oedd pym oes byd yn gyd gaethnawd /Yng ngafael, yng ngwael, y EGM I 27 37 ddoeth eithr mesur ar fy ngenau. /Porthaist er pym oes gloes glas ferau /Pym weli, Celi celfyddodau; /P EGM I 27 38 enau. /Porthaist er pym oes gloes glas ferau /Pym weli, Celi celfyddodau; /Porthwyf-i boen edrydd Myny Pymed 1 DB VI 35 45 pennaf o Gymro, /Penfro oddyno, Rhos oddyna. /Pymed Forgannwg, parha_"us ei wg, /Er a wne_^l o ddrwg, pymharcholl 1 GYC VII 40 60 ythraul, er Ei gethrau, /Er Ei gydarfoll, er y pymharcholl, /Er Ei arch friwdoll a'i archollau, /Er ca Pymhed 1 CBM III 10 37 gyfarf gyweithydd, /Madogion Madawg esillydd. /Pymhed welygordd pymhedran - o'm cerdd, /Ceritor yn eu b pymhedran 1 CBM III 10 37 , /Madogion Madawg esillydd. /Pymhed welygordd pymhedran - o'm cerdd, /Ceritor yn eu ban, /Aerwyr gawr Pymhoed 1 CBM IV 16 169 diardwy /(Cyrch clodfawr am ddyrawr ddirwy), /Pymhoed pobl rhag pobiant orddwy, /Pymhoes byd a hefyd y Pymhoes 1 CBM IV 16 170 r ddirwy), /Pymhoed pobl rhag pobiant orddwy, /Pymhoes byd a hefyd yn hwy. /Gwae fab dyn dilid ei gamdd pymllyng 1 PhB VI 12 17 mhob rhiw rhyfel arnad. /Ar dy fawlfar, pa_^r pymllyng, - na'm gwartha, /Na'm gwrthod yn ddurfing, /Er Pymoes 4 CBM IV 16 202 yfan, /Gw_^r a'n gw_^yr, a'n gwarawd o'u rhan /Pymoes byd er bedydd Ieuan. /Gw_^r yng nghred, yng nghre LlF2 VI 10 73 , /Caeedig uffern ar gethern gaith. /A warawd pymoes byd o geithiwed - uffern, /O blith y gethern gae DB VI 24 41 , /Yn un boregwaith i'w hanrheithiaw, /Achaws pymoes byd y bu ynddaw, /Uchelwr mirain, byrddrain drwy CBM IV 17 109 i'r Tad teg hynafiaeth, /Can dug pymwan Crist pymoes o gaeth, /O yng, o gyfyng gymodogaeth. /O angor t pymthecant 1 PM V 24 66 wg, /A'th folaf, filwr pedrydawg, /A'th folant pymthecant cadeiriawg, /Rhy-th-fawl ar ysydd estroniawg Pymthegfed 2 LlF1 II 5 8 gid Duw, a'i dywawd /Maint yr arwyddon a fydd /Pymthegfed dydd cyn Dydd Brawd. /Y pedwerydd dydd ar dde DB VI 35 65 achwaneg, /Dwyn Cedewyng deg, Duw a'i nertha! /Pymthegfed Powys, pan 'i cynyddwys, /Pennaeth ni wystlwy pymthengmlwydd 1 PM V 19 20 eth o'th oed, athwyd wy derfyn /Pymthengwaith, pymthengmlwydd: bych hy_^n! /Mabddysg it treuliaw treth Pymthengwaith 1 PM V 19 20 u'th ganlyn, /Peth o'th oed, athwyd wy derfyn /Pymthengwaith, pymthengmlwydd: bych hy_^n! /Mabddysg it pymthengwlad 2 EW VI 4 20 f oedd aerllew, arllwybr cad, /Ac oedd arlleng pymthengwlad. /Gwladoedd ni debyg (glud edliw - ym myd) PM V 1 26 Bryn Ceredig, nid cariad - a'i dug /Yn de_"yrn pymthengwlad /Namyn gwayw yn gwa_^n o'i angad /A llafn c pymwan 1 CBM IV 17 109 I'r Mab rhad, i'r Tad teg hynafiaeth, /Can dug pymwan Crist pymoes o gaeth, /O yng, o gyfyng gymodogae pynner 2 CBM IV 8 19 dd newid rhuddfer. /Peunoeth oedd pennaf gwedi pynner - cad /Can llary llawroddiad llad a llwyrder; /Ll LlF2 VI 10 46 af ar eglycter - byd /Traserch syberwyd, penyd pynner. /Trasegur amhrudd amryw hoywder, /Ys dybydd y dy Pyr 3 PM V 17 16 undab, /Gwrfab Madawg gwrddfeirch arab, /Gwryd Pyr, byr y bu fab. /Mabolaeth fy rhwyf yw rhywoli - cad, CBM IV 6 282 anwar) /Bwyd adar o'i adaf. /O foli pair deon pyr dawaf? /O ddo_^r co_^r Coeling cynnelwaf. /O golofn PM V 10 87 y rhwyf, /Nid rhyfedd na tha_"wn! /(Peryf nef, pyr ddywetwn /Parabl prif hyfryd hyd hwn?) /Hwn a ddug pyrth 5 EG VI 18 57 /Nac argoed na choed na chadlys drain /A rhag pyrth bu syrth Saeson yng nghrain, /Oedd trist maer, oe OC II 14 12 dd yd ryborthed - eirioed, /Porth mil a glywy, pyrth egored. /Menestr, a'm gorthaw na'm hadawed: /As de CBM IV 2 36 porthes, porthle tewdor, /Porthloedd ysgwydawr pyrth mawr marmor; /Arglwyddfar, gwrddfar, gwrddfaes oro PM V 1 173 fydd, /Balch Ddafydd, dda fydawl: /Boed agored pyrth Pedr a Phawl /I'th erbyn, arbennig dyniawl; /Bych SB II 24 27 edydd, heidydd heidiaw, /Rhys Rhos gyffro rhag pyrth Penfro yn pebylliaw. /Ni lefais neb amgylch moreb pysg 2 LlF1 II 5 19 igawn /Anifeilaid mo_^r mawrddawn: /Y daw pob pysg o'i odeb /Hyd ar wyneb yr eigawn. /Undegfed dydd, c ES I 15 9 aeth /(Diwolo Ei weledigaeth) /Y pum torth a'r pysg, pasgaduriaeth - gwy_^r, /Gorober ehelaeth. /Cyfran pysgawd 1 CBM III 1 24 /Erchlyfn archlun ceirw uch cain ebran, /Eiliw pysgawd glas, gleisiaid dylan. /Ermid ei greulaw ar y gr pysgawdliw 1 CBM III 26 136 /Neur gyrchais ar oestrais estrawn, /Emys pasg pysgawdliw eigiawn, /Dihafarch gynran, a ddug i gadlan / pytych 1 MG VII 33 29 on a berthynych. /Tithau, yr enaid, paid! Na'm pytych, /Tro o ffyrdd didro hyd tra'i ceffych, /Tyn droe phaid 2 PM V 6 52 wyr ac enaid - a phridd, /A ffrawddus da_^n ni phaid CBM IV 16 119 Duw, molaf a'i dywaid, /A'i molwy, nis molaf o phaid; /Am obrwy, am obrid fy rhaid, /Am Iesu caru cyrbw phair 1 CBM III 5 80 ith! /Ni thewais ermoed o'i moli mal drud, /Ni phair gosymud i'm gosymdaith, /Ac ni'm rhif rhiain (rhyf phali 3 MB I 4 21 garedd o'm drygioni. /Cefais-i liaws awr aur a phali /Gan freuawl riau er eu hoffi, /Ac wedy dawn awen, BF VII 54 28 rhy allad, /Gwalch ffysgiad, rhoddiad rhudd a phali! /Gwaed raeadr baladr, o lin Beli, /Gwaywddur fal CBM III 21 38 yn rhoddi, /Neu'm rhoddes-i hil Rhun rhudd a phali, /(Neu chyfyd ynof cof i'm coddi, /Coddedig ydd wy phall 1 PM V 22 31 idd lywy, /Aur didawl meidrawl ei modrwy - a'i phall, /Ni phell tyn rhiain rhag a garwy. /Yn ganmlwydd phan 1 IRh VII 30 60 . /Ys mwy gan y beirdd heirdd bob hirddydd /No phan gant Myrddin mawrddysg Gwenddydd, /Maith arwyrain c phant 4 CBM IV 4 36 ion beri_"on buant! /Amgoch bryn a phenrhyn a phant, /Aml celain yng nghrain, yng nghreunant, /Yng ngh OC II 14 114 an atgorsant; /Neud oedd lawn o haul Hirfryn a phant. /Dywallaw di'r corn i'r cynifiaid, /Cynawon Owain PM V 23 148 u llenwis ewyngant /Gwarthaf bryn a phenrhyn a phant, /Gorlleinw gwaed am draed, am drychant /Amdrychio D-4 VI 20 19 l ddragon pedrydant; /Gwy_^r gortho bro bryn a phant, /Gwir Cymry cymhellasant. /Pebylliwys rhy_"wr, rh pha_^r 1 PM V 23 9 rhi rhwysg Odiar, /Llywelyn, llyw Prydain a'i pha_^r, /Llew a glew a glyw gyfarwar, /Fab Iorwerth, ein pharabl 1 HOG II 7 16 wraig, mwy yd ffaig ffenedigrwydd - ar wen /No pharabl o'i phen anghymhenrwydd. /Peddestrig iolydd, a'm pharadwys 1 GYC VII 41 5 ffurfafen a'r holl bresen, brysur ddoniau, /A pharadwys, Ef a'n prynwys, pry_^n goddeau, /A'r holl bob Pharaon 1 CBM IV 6 222 gor Morgant arwyddion, /Mor gadarn ei ffwyr ar Pharaon - Ffrainc /Ac ar ffrawdd o wystlon: /Am ddau yst pharau 1 CBM IV 6 52 rhag ysgwn plymnwyd, /Ac ysgwyd ar ystlys, /A pharau yn ffyrf hyd enfys /Yn ais meirw, a meirch yn go pharawd 1 CBM III 3 64 nt, /A'i balch offeiriad a'u hoffeiriaint /A'i pharawd offeren hoffaint; /Balch ei bagl, bagwy aur hemi pharch 1 GB II 26 262 l drygoedd drygweithredau: /Mynogi a pherchi a pharch beincau /Yn eglwys a chynnwys a_^ chanhwyllau. /Y phawb 12 GYC VII 40 45 A'r ffair yn hirddrwg a_^'r ffwrn dywyllwg, /A phawb a'i olwg ar ei balfau, /A phob rhyw hirddrwg a pho GYC VII 40 39 dau, /A glaweir ac o_^d, a seirff a llewod, /A phawb heb annod yn ei boenau, /A'r cethri osglawg a'r cy GYC VII 40 80 neidiau, /A berau hirddrwg a phob eiddorwg, /A phawb heb olwg ar ei balau, /A cherwyn boethdan ac ennai GYC VII 40 91 awd a_^'u cigweiniau, /A phawb mewn deincryd a phawb mewn annwyd, /A phawb mewn clefyd o bob clwyfau, / GYC VII 40 92 /A phawb mewn deincryd a phawb mewn annwyd, /A phawb mewn clefyd o bob clwyfau, /A phawb yn ubain a pha GYC VII 40 91 nawd, /A phob cigweiniawd a_^'u cigweiniau, /A phawb mewn deincryd a phawb mewn annwyd, /A phawb mewn c GYC VII 40 50 gweinawd a_^'r cigweinau, /A phawb yn ubain, a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. / GYC VII 40 93 mewn clefyd o bob clwyfau, /A phawb yn ubain a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. / GYC VII 40 51 nau, /A phawb yn ubain, a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Nis adrawdd tafawd, n GYC VII 40 94 yfau, /A phawb yn ubain a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Adolwg yna i'm Dewin GYC VII 40 50 cnawd, /A phob cigweinawd a_^'r cigweinau, /A phawb yn ubain, a phawb yn germain, /A phawb yn llefain GYC VII 40 93 annwyd, /A phawb mewn clefyd o bob clwyfau, /A phawb yn ubain a phawb yn germain, /A phawb yn llefain n Phawl 3 PM V 15 12 as, /Trwy eiriawl teg ymiawl Tomas /A Phylip a Phawl ac Andras. /O afflau fy llaw, llafn wynlas, /O aff PM V 1 173 Ddafydd, dda fydawl: /Boed agored pyrth Pedr a Phawl /I'th erbyn, arbennig dyniawl; /Bych gw_^r hedd yn ES I 22 18 Morwyn i'm heiriawl, /Mair a Phedr, Mari_"a a Phawl. /Mau adrawdd ymadrawdd meidriawl /Udd Meidriad me Phebidiawg 1 GB II 26 34 ddon wlad ys rhad rannawg, /A'r Deau ef biau a Phebidiawg; /A phobloedd Cymru a gymer ataw /Ac a rydd y phechawd 2 CBM III 3 166 ng, eofn ei chiwdawd, /Ni chyfred ei phobl a_^ phechawd, /Caer araul, caer ddidraul ddidrawd, /Caer be MG VII 33 42 /Arfollaist ynof (cof y'i cetwych) /Anffawd a phechawd cyn ni phechych, /Achaws [] rheidwlych - fu fed phechych 1 MG VII 33 42 f (cof y'i cetwych) /Anffawd a phechawd cyn ni phechych, /Achaws [] rheidwlych - fu fedydd, /Ffrwyth a phedair 1 HOG II 6 77 i ddwy, handid mwy eu molawd, /Cefais i dair a phedair a_^ ffawd, /Cefais-i bymp o rai gwymp eu gwyngna Phedr 1 ES I 22 18 awl. /Mau dyddwyn Morwyn i'm heiriawl, /Mair a Phedr, Mari_"a a Phawl. /Mau adrawdd ymadrawdd meidriawl pheleidr 1 DB VI 24 70 Gnawd Ffranc, rhag ffwyrdranc, a ffo arnaw, /A pheleidr rheeidr wedi rhuddaw. /Gnawd Sais, nis cwynais, phell 1 PM V 22 32 Aur didawl meidrawl ei modrwy - a'i phall, /Ni phell tyn rhiain rhag a garwy. /Yn ganmlwydd yn rhwydd y phellt 1 GM I 8 16 d arall, cad gawad guall, /Cad mal bad aball a phellt ar rudd, /Cad a_^ chedwyr Lloegr, a llwgr uddudd, phen 5 HOG II 7 16 d ffaig ffenedigrwydd - ar wen /No pharabl o'i phen anghymhenrwydd. /Peddestrig iolydd, a'm bydd-i eilw GM I 11 55 erdan rhag tey_"rnon, /Ceinffelaig pen draig a phen dragon. /Dragonawl feidriawl fadiain - yn elfydd, / GB II 26 186 /A llu y byd i gyd a_^ chwi, /A'r fagl aur ei phen, ffo_"wch rhegddi /Fal rhag ta_^n, tost yd wa_^n, t PM V 9 25 ar odre - Prydain, /Prydyddion arwyre, /Ef i'w phen ffyniant dibelre, /Ef a'i dwg o'i deg werydre; /Ef PM V 26 14 rchaist Ros ddiddos ddifa_"edd, /A Phenfro a_^ phen gorfoledd. /Torraist Gaerfyrddin, torfo_"edd - ar phenaethau 1 GB II 26 265 yfeddach gan gyfeddau /A charu Duw yn drech no phenaethau; /Ysid gan unbyn unbarch dyniolaeth, /Ysid un Phenfro 2 PM V 26 14 ariedd; /Cyrchaist Ros ddiddos ddifa_"edd, /A Phenfro a_^ phen gorfoledd. /Torraist Gaerfyrddin, torfo LlG VII 24 139 n lladd, yn llosgi, yn torri tyrau; /Yn Rhos a Phenfro, yn rhysfa_"au - Ffraing, /Llwyddedig ei aing yn pheniadur 1 CBM III 24 74 -gwnaeth yn athrist athreiddiaw - Pennant /A'i pheniadur wedi syrthiaw: /Priodawr Dinmawr, pruddwawr pr phenrhyn 2 CBM IV 4 36 nt: /Amdrychion beri_"on buant! /Amgoch bryn a phenrhyn a phant, /Aml celain yng nghrain, yng nghreunan PM V 23 148 orllwybr llu llenwis ewyngant /Gwarthaf bryn a phenrhyn a phant, /Gorlleinw gwaed am draed, am drychant pherchi 1 GB II 26 262 /Gan ochel drygoedd drygweithredau: /Mynogi a pherchi a pharch beincau /Yn eglwys a chynnwys a_^ chanh pherffaith 1 GYC VII 40 115 lwyr gymod o'n pechodau, /A phurlan fuchedd a pherffaith ddiwedd, /A chwbl drugaredd o'n camweddau, /A Pherson 1 GYC VII 39 21 eli culwyddogion! /Nawdd Undawd Trindawd y Tri Pherson, /Nawdd yr holl seinau, senedd wirion, /Nawdd ca Pheulin 1 GB II 26 168 nt Dewi /Nid a_^ yn uffern, bengwern boeni. /A Pheulin a pheunydd y'i gorelwi /I geisiaw diffryd y_^d e pheunydd 1 GB II 26 168 id a_^ yn uffern, bengwern boeni. /A Pheulin a pheunydd y'i gorelwi /I geisiaw diffryd y_^d ei erwi; /N phla 1 GYC VII 42 2 i weithred, /Ni cheid o'i barthred na ffled na phla. /Pei na wnelai fegis y'i harchai /[] rhai, rhyfawr phlaid 2 DB VI 24 27 ifiaw /A llys afraid gwry_^s na gwrysiaw - o'i phlaid /A'i lliaws enaid yn direidiaw /A llwyr dywyllwg LlF1 II 1 61 an dydd. /Rhy-i-gorug Duw ddau henefydd - o'i phlaid, /Offeiriaid hynaid, hynaws ysydd: /Ni ddeffryd e phlant 3 D-1 I 1 49 dduniant. /Urdden arnaw, rhad ac anaw a ffaw a phlant ES I 18 25 rall y mag. /O'r a fag daear, hi a'i dwg - o'i phlant, /A'i phlaoedd a'm gorllwg. /Bu rho_^n im am ddra CBM III 16 190 /Dychynne fflamdrais i dan fflamdai Lloegr, /A phlant Eingl yng ngwander, /Dyglud glod mal y clyw llawe phlaoedd 1 ES I 18 26 O'r a fag daear, hi a'i dwg - o'i phlant, /A'i phlaoedd a'm gorllwg. /Bu rho_^n im am ddragon ddrwg, /D phlyg 1 CBM III 16 175 ng ngosgordd, /Tarw tewdor, ddo_^r ddyrwn, /Ni phlyg ei braffawr ym mhryffwn, /Ni phyrth gwarth, gorthr phob 12 LlF1 II 1 103 edd a medd a meufedd mad, /Llwyddid pob amyd a phob amad - ynddi, /Llwyddyd im foli filwyr neirthiad. / GYC VII 40 49 au, /A phob rhyw ddefawd er doluriaw cnawd, /A phob cigweinawd a_^'r cigweinau, /A phawb yn ubain, a ph GYC VII 40 90 au, /A phob rhyw ddefawd i ddoluriaw cnawd, /A phob cigweiniawd a_^'u cigweiniau, /A phawb mewn deincry GYC VII 40 88 ei sodlau, /A phob dychymyg i drywanu cig, /A phob cog ffyrnig o'r coeg ffyrnau, /A phob rhyw ddefawd GYC VII 40 46 a'i olwg ar ei balfau, /A phob rhyw hirddrwg a phob cyfri_"wg, /A phob eiddorwg ar hen ddorau, /A phob GYC VII 40 87 rau osglog, /A chyrn sefydlog ar ei sodlau, /A phob dychymyg i drywanu cig, /A phob cog ffyrnig o'r coe GYC VII 40 79 anmil beiriaid o eneidiau, /A berau hirddrwg a phob eiddorwg, /A phawb heb olwg ar ei balau, /A cherwyn GYC VII 40 47 au, /A phob rhyw hirddrwg a phob cyfri_"wg, /A phob eiddorwg ar hen ddorau, /A phob rhyw ddefawd er dol GYC VII 43 38 gnaw, /A chynnau o da_^n, a defni brwnstan, /A phob marchdaran yn ymdaraw, /Rhag tragwres y ta_^n a gor GYC VII 40 48 cyfri_"wg, /A phob eiddorwg ar hen ddorau, /A phob rhyw ddefawd er doluriaw cnawd, /A phob cigweinawd GYC VII 40 89 cig, /A phob cog ffyrnig o'r coeg ffyrnau, /A phob rhyw ddefawd i ddoluriaw cnawd, /A phob cigweiniawd GYC VII 40 46 n dywyllwg, /A phawb a'i olwg ar ei balfau, /A phob rhyw hirddrwg a phob cyfri_"wg, /A phob eiddorwg ar phobl 1 CBM III 3 166 , /Caer eang, eofn ei chiwdawd, /Ni chyfred ei phobl a_^ phechawd, /Caer araul, caer ddidraul ddidrawd, phobloedd 1 GB II 26 35 ad rannawg, /A'r Deau ef biau a Phebidiawg; /A phobloedd Cymru a gymer ataw /Ac a rydd yn llaw llwyr de phoen 1 GYC VII 43 22 rowyllau ar Ei ystlysau /Er gwneuthur angau a phoen iddaw, /Er prynu mab dyn o'r ta_^n ufelyn /I gan e phoeni 1 GYC VII 43 5 ifuriaw /Hyny e_^l i bwll i bell drigiaw, /Na phoeni gau galon dreulaw, /Na myned o Grist i'r grog er phoethfan 1 PB VII 6 22 Cynan - cyrch breiddiaw, /Preiddiad Lloegr a'i phoethfan, /Ein llyw aer, arf taer fal ta_^n, /Llew gre phorffor 1 PM V 28 22 gannerth gyd gynnor, - cynran, /Cynrhaul aur a phorffor, /Ef oedd lew, llew llu angor, /Dyhedd tey_"rne Phorth 1 GM I 9 98 rch, mawr ys profais /Cyfrwng Penwaedd barth a Phorth Gemais. /Can haelon hywydd hawdd y treiddiais /[ phreiddiau 1 PM V 23 62 ig, ffrwythig, ffraeth, anwar, - ffrawddus, /A phreiddiau ewi_"ar, /Mwth y rhydd arwydd yng ngwasgar, / phreswyl 1 MeiG I 33 47 n fynno Duw dy ddifuriaw /O ddyllest present a phreswyl fraw, /Cyd ath fo-di golud (golau anaw) /Na'th phridd 1 PM V 6 51 i hafal ni wnaid /O ddwfr ac awyr ac enaid - a phridd, /A ffrawddus da_^n ni phaid phrif 1 GYC VII 40 37 awd ag arawd a geiriau, /A'n creawdd o bridd a phrif sygnau, /A'n prynawdd er gwaed ei draed a'i fronna phrifwawd 1 IRh VII 30 28 yniant llifiant llu Gwyndodydd. /Gorffarant ei phrifwawd gan ei phrydydd. /Gorpherygl i'm cof na'm cein phrofwch 1 PM V 1 61 dragon amddistrwch, /Cabl arnaw, udd Ffraw, a phrofwch, - nid oes: /Nid asw y'i gwelwch! /Ef digawn dy phryd 2 GB II 26 163 Dewi. /Merch brenin dwyrain doeth i Frefi /A phryd a gweryd i gyd a_^ hi /Wrth glywed da_"ed tynged D GRh II 28 12 rcwlff yw'r trydydd, /Doethinab Selyf ysydd /A phryd Addaf ar Ddafydd. /Nid gnawd it, Ddafydd, na dde_^ phrydant 1 MB I 3 11 ynys, gwry_^s gorfyndawd: /Py dawant anant, na phrydant wawd /I edwyn terwyn torf ei forawd? /Nid adfar phrydydd 1 IRh VII 30 28 u Gwyndodydd. /Gorffarant ei phrifwawd gan ei phrydydd. /Gorpherygl i'm cof na'm ceinfygydd - hon, /Go phrydyddion 1 CBM III 21 190 ndyd, gwynfyd gweinion) /I eirchiaid Prydain a phrydyddion, /Nid gwaglaw adaw adaf rhuddion. /Edewid er phryfed 1 CBM III 3 68 nhebyg i'r blaid a blyg haint, /Afflau ffrau a phryfed llyffaint, /Affan poen, porthloedd digofiaint, / phurlan 1 GYC VII 40 115 ufudd-dod /Roi in lwyr gymod o'n pechodau, /A phurlan fuchedd a pherffaith ddiwedd, /A chwbl drugaredd phylgaint 1 LlF2 VI 10 21 yn un amser. /Ys gwell yn gysbell gosber - a phylgaint /Ymioli a_^ saint a_^ saith Pader. /Pedr wyn a Phylip 1 PM V 15 12 g yn urddas, /Trwy eiriawl teg ymiawl Tomas /A Phylip a Phawl ac Andras. /O afflau fy llaw, llafn wynla phyrth 1 CBM III 16 176 ddyrwn, /Ni phlyg ei braffawr ym mhryffwn, /Ni phyrth gwarth, gorthrum ei gystlwn; /Nis ergryd gorfryd, 'r 4 GYC VII 36 67 gyweiraw? /Poni welwch chwi'r haul yn hwylaw - 'r awyr? /Poni welwch chwi'r sy_^r wedi r'syrthiaw? /Pan GYC VII 40 23 geingau. /Saith brifwyd pechawd yw pechodau - 'r bobl, /Mae'n y Bibl eu henwau; /Am saith brifwyd byd GRh II 28 60 wydd /A gorau ail gerennydd, /Wedi'r hon Dduw, 'r hon Ddafydd GYC VII 36 65 daraw? /Poni welwch chwi'r mo_^r yn merwinaw - 'r tir? /Poni welwch chwi'r Gwir yn ymgyweiraw? /Poni we ra 1 DB VI 30 15 yd gwawr llu yn llawgaead: /Ni ddodai eirif ar ra ddillad /Na gwin grysgelo nac ysgarlad; /Ni ddoto fy raclod 1 EG VI 18 73 ain, /Hud e_^l yn rhyfel hyd yn Rhufain /A_^'i raclod a'i rod o riw feddgain /Hyd y dwyre haul hyd y dw rad 30 LlF1 II 1 163 gosber gosbarth weini. /Gwenifiad fy na_^d am rad, am ran, /Gwenifaid o'i blaid ceiniaid Cadfan, /Cedw GM I 6 6 n adanad, prydyddion borthiad, /Boed cyfoed dy rad a_^'th wlad a'th wawd. /Ethyw dy ergryd yn eithafoe EGM I 29 1 Addef nef Neirthiad, o'th rad (boed rhwydd) /Erglyw o'm gweddi, Celi Culwydd; /Arg EG VI 18 95 daf am alaf eiliad; /Ysym-i Run, gatgun gytgam rad, /Cydgaffael a hael a hwyliad. /Ef i mi y meddwl dif GYC VII 40 17 Y gwnaethpwyd brad y Tad teg. /Dyw Iau, mad da rad diwaradwydd - da_^l /Y daliwyd yn ebrwydd /Gwir ware PB VII 1 14 a'th fo. /Bo gwalch bro braint tey_"rnas /Drwy rad ei Rwyf, cad nid cas, /Cad ddiofn eofn ehangblas - a GRh II 28 48 aelgyning, /Mab Owain, coelfain Coeling, /Mawr-rad gwallofiad gwelling. /Gwell gennyf arnaf, ernyw elyn GYC VII 42 60 wenydd y wledd ni dderfydd /Yn nhragywydd rydd rad gymanfa PM V 1 149 , /Bro gynnydd ar gynnygn breuawl; /Maith o'th rad, heb raid eu heiriawl, /Mythion feirch, ffwyr tyweir DB VI 35 75 /Achwanegu braint geir Bro Asa; /Ugeinfed, gan rad, hendref ei hendad, /Dug y Berfeddwlad ac nis gwada. CBM IV 13 13 rif se_^r. /Rhif se_^r, rhwy cigleu, cigwledd rad - i frain /O freisgwyr ardwyad, /Cerrynt fy llyw nid EG VI 18 85 l a_^ rhon orddyfniad; /Ysym-i w_^r a weryd ei rad, /I reidus galarus geilwad; /Ysym-i ne_^r yn arwyn GM I 11 48 ym donnwy Duw dawn ardderchawg. /Ban yd ran ei rad i rodolion - byd, /Balch ei fynwin, beilch ei faon. CBM III 3 6 w a'm dwg i'm dogn anrhydedd /I'w wenwlad, i'w rad, i'w riedd, /Yn elwch, yn heddwch, yn hedd, /Yn hodd GYC VII 40 27 gau), /Saith weddi'r Pader arfer orau, /Saith rad mad, medrwyf ei ddechrau, /Saith leufer, enwer eu he LlF2 VI 10 57 iffyrth Pawl pawb a ddiffer. /Diffreidiad mawr rad, mawr raith - ddyrchafael, /De_"ws yr Israel, dewis PB VII 1 1 Gwynedd, cain refedd can rad, - ni'th arlludd, /Mab Gruffudd mawrfudd mad, /Gorfl EW VI 2 16 yng ngnif, /Rhwyd Brynaich, branes wrthgrif, /Rad o'i geniad i'i gynnif. /Yng nghynnif Madawg anghynnw GG II 31 3 nnyw pob tra trwyddi berfedd, /O'i ganiad, o'i rad, o'i rinwedd - ein llawch, /Llewychedig haul yn ei g PM V 8 4 /Erglyw fi am funer, osid /'Yng nghaniad o'th rad, o'th rydid. /Na ddos, Hael yn helw dy Ddwydid, /I w CBM III 16 63 , yn gwastad warwy; /Gwesti gwastator, gwastad rad ragor, /Gwawr tewdor, torf arlwy, /Gwesti ced cedern CBM III 21 41 edig ydd wyf o ddiclloni) /Neu'm bu o'i angad, rad ragori, /Rhagorfudd heb gudd, heb gynholi; /Rhegofy GB II 25 1 Fy Nuw, fy neirthiad, fad rad rannu, /Fy nerth a'm cannerth i'm cynyddu, /Cynnair LlG VII 28 20 , cynfarchawg - yng nghad, /Mawreddus dy wlad, rad redegawg. /A mi mal athro ethrylithawg, /Myfyr yw yn PM V 9 10 wredd, ef dwyre - prifgad /Megis ei hendad o'i rad rodre. /Molawd yw yng ngnif mal yn nhanfre, /Edeinfe PM V 2 33 /Gwallaw im anaw enw dy foli, /Gwallofiad aur rad, Rodri - esillydd, /A syll di fy mod-i i'm cuelli. / D-3 VI 19 24 bleinon - dy wenwlad /Porthaist yn wastad, mad rad roddion. /Ysym-i gyfaill gwa_^r, ca_^r cerddorion, / GM I 8 62 y nhad ei fraisg frenhindad, /Ar awen amnad ei rad rhagfras; /Arddwyreaf innau fan, cynhorawr ffosawd, PM V 15 3 wn i hwn fal y credwn i Ionas. /Dur ynad deddf rad rhyswynas - Dofydd, /Dof wyf it yn wanas. /Dywynnyg GM I 14 42 am wy Thad, hi yn wyry heb wad, /Hi yn hollawl rad, yn rhegofydd, /Hi yn ferch wy Mab y modd ysydd, /Hi radau 8 GYC VII 41 3 au, /Mo_^r a dyfredd, Mur tey_"rnedd, reidwedd radau, /A'r ffurfafen a'r holl bresen, brysur ddoniau, / CBM IV 6 70 w /O ffrawdd fodd udd, heb luddiaw; /Caffwn ei radau, caffawd ein gwawdau, /Cathlau clau, cerddau caw. EGM I 27 2 n gwerthefin gwyrthau, /Dywallaw atan ran o'th radau. /Dyniaddon defnyddiaist i'th oddau, /Dyniawl ddyn EGM I 27 102 f, ni'm bo arau; /Mwyn crefydd a ffydd a ffawd radau. /Mynnid ymeiriawl greddfawl graddau /Men yd wedd, GYC VII 40 100 ir, er Ei wir gadair, /Er a orug Mair o'i mawr radau. /O'r lle cyfyd haul hyd lle try araul /Na'm gato CBM III 21 13 lawn, /Dyfod ei gyfnod i Gadwallawn. /Edmygaf radau rhiau rhadlawn, /Rhad wehyn, granwyn graid anogawn PM V 26 86 a'i fynwed, /A minnau, cyd mynnwyf fyned /Am radau, rhiau rhy-m-daered. /Ysym aur ac ariant, nid ffle CBM IV 9 181 byd boed tau! /Hil Gruffudd, rhwyf rhwyddfudd radau, /Rhwysg rhynnawdd mo_^r-gymlawdd mawrglau, /Hil M radlawn 2 CBM III 21 33 Py fydd ced wallaw fal Cadwallawn? /Cadwallawn radlawn, Rodri - esillydd, /Cadau ysgymydd ysgymodi, /Ca CBM III 17 10 wd a ddygir o ddigawn - atan, /Gwin o ban, ran radlawn; /Yn llys lles glyw, llyw Lleisiawn, /Yn llaw ll radd 2 LlF1 II 1 41 /Ys bendico Duw ddwywawl weinydd. /Bendith naw radd nef yn ei drefydd, /Bendigedig fro fraint gynhewydd DB VI 25 3 ul a lloer addoer, haddef iesin, /A'm gwne_^l, radd uchel rwyf cyflychwin, /Cyflawn o awen awydd Fyrddi raddau 5 CBM III 3 83 int, /Cain awen gan awel bylgaint. /Pylgeinnau raddau a'm rhoddir, /Rhodd rwydd gallrwydd, gadr yd geni DB VI 29 59 ys rhag pwys poenau /I Ruffudd rwyddfudd yn ei raddau, /Gw_^r a'n pryn: prynhawn Ddifiau /Gwir ei ddal MeiG I 33 93 gas. /Galwaf i'm heiriawl ar y wenwas /A holl raddau nef yn eu haddas. /A'm heiriolo Pedr pe_^r ei efr CBM III 3 91 Berth ei chlas a'i chyrn glas gloywhir. /Berth raddau Rhiau rhygredir, /A'u credwy, credwch na thwyllir MeiG I 31 27 I'r Unduw'n yr undawd y'm gadant. /Yn rhinwedd raddau y'm rhoddant, /Yn wastad fy ngwesti a gadwant. /Y raeadr 3 BF VII 54 29 walch ffysgiad, rhoddiad rhudd a phali! /Gwaed raeadr baladr, o lin Beli, /Gwaywddur fal Arthur wrth Ga CBM IV 11 2 glyw, bu glewgadr - trydar, /Bu trydydd gwaed raeadr; /Perging pa_^r, gweilging gwaladr, /Pum dryll gw PB VII 4 24 yf rhudd beleidr, /Arglwydd gwawd rwydd, gwaed raeadr. /Rhaeadr gwaed am draed, am drwyn, /Rhyw rhag fy raen 2 EW VI 3 13 isillydd wrth ei syllu. /Syller ei hyder! Hydr raen - ei ongyr, /Un angerdd a_^ Serlmaen, /A braw gwas LlLl II 16 1 Gofynnwys nebun (ni bu raen - gan rai /Cyn rhuddaw haearngaen) /Pa was a wisg y rag 2 PM V 10 40 iwys eu gwerin, /I rag cwys o Loegrwys lin, /I rag bron eu breenin. /Breenin Powys, pobl dost, - yn eng PM V 10 39 wy trin, - rhyddug, /Rhyddigiwys eu gwerin, /I rag cwys o Loegrwys lin, /I rag bron eu breenin. /Breeni raglaw 1 GYC VII 40 64 serau, /Gwae frawdwr a frodio gamfarnau, /Gwae raglaw a'i ruglon ddirwyau, /Gwae ringyll o'i sefyll mew ragor 10 CBM IV 7 19 ith unben, /Mawrgof ar gychweddl gychwyn, /Cyd ragor a ddug rhagon /Cad fab Gruffudd yn Rhuddlan. /Yn CBM IV 2 50 eirch efrifed, /Beirniaid am regydd, beirdd am ragor. /A'th folant feirddion, dderwyddon ddo_^r, /O bed CBM III 21 99 bwlch ei ysgwyd, nid ysgoges, /Oedd balch ei ragor cyn no'i reges, /Clod iddaw! rhagddaw y rhagores. CBM III 16 63 gwastad warwy; /Gwesti gwastator, gwastad rad ragor, /Gwawr tewdor, torf arlwy, /Gwesti ced cedernid f PB VII 14 11 swn, cystlwn co_^r, /A gwalch rhwydd, eurfalch ragor, /Hydwyth cadarnllwyth Cadfor. /Cadarn a'n difarn DB VI 29 47 yneddfau, /Uchel y dodaf am naf nid mau, /Wych ragor, och rhagod ti, Angau! /Cyn y gwedd i ni, oedd gor CBM III 13 46 ith, /Delw y'm daw o'i law lawer gwaith, /Prif ragor, plu porffor perffaith, /Delw ydd wyt pen rhiau, p CBM IV 5 9 dorchawg. /Eurdorchawg ddeifniawg o Ddyfnant - ragor, /Rhag ysgor esgarant; /Ni bu fethl, ni bu fethian SB II 24 2 or /Rhodd fodd fedru, rhif brif brydu, brydest ragor, /Rhwych w_^ych wenwawd, rheg deg draethawd a drae CBM IV 12 11 chawg, ddeifniawg ddo_^r, /Rhybyddai fau faith ragor, /Rhybyddwn bencerdd, ben-co_^r. /Am faes Trefgalw ragori 1 CBM III 21 41 ydd wyf o ddiclloni) /Neu'm bu o'i angad, rad ragori, /Rhagorfudd heb gudd, heb gynholi; /Rhegofydd oe rangwy 1 GM I 9 31 imi fy ngofwy!). /Gwyn ei fyd paddiw, Duw, yd rangwy /Rhieinged rhwych wyry wared lywy. /Llachar fy ng Rahawd 1 CBM IV 9 12 erflawdd eurflawd - ei ysgwyd /Mal ysgwyd rwyd Rahawd. /Mur mawrgor, treithitor traethawd, /Traeth o'm rai 4 PM V 4 22 i digardd, yn hardd, yn haelon, /Mwy no rhwy o rai cybyddion! /Im o'm dawn y'm daw cyflawddon /Am olud LlLl II 16 1 Gofynnwys nebun (ni bu raen - gan rai /Cyn rhuddaw haearngaen) /Pa was a wisg y lasgaen? / HOG II 6 78 s i dair a phedair a_^ ffawd, /Cefais-i bymp o rai gwymp eu gwyngnawd, /Cefais i chwech heb odech pecha DB VI 29 53 wyn, terrwyn torf amryfflau, /Amddifaid y_^m, rai, gyfai nid gau. /Rhydraws fuam gynt, hynt hirddiau, raid 6 DB VI 27 44 wydd. /Ni ri cedwesti, cad wastadrwydd, /'N ei raid a warawd wy_^r yn hywydd. /Rhydd fydd a ganwyf, i'm PM V 1 149 nnydd ar gynnygn breuawl; /Maith o'th rad, heb raid eu heiriawl, /Mythion feirch, ffwyr tyweirch ffordd MG VII 33 3 irthiad fych, /Gwareder llawer lle gwaretych - raid, /Gwaredwr gweiniaid, gwae ni gerych! /Sef yw gwand CBM III 20 2 n eirchiaid - er moliant, /Mur milcant Maelgwn raid, /Hawl wawl wastad reiniad rhaid, /Hael wael wared CBM IV 16 149 lan gorcheithlaid, /Torf eurin werthefin wrth raid. /I'th gerddawr, gwerthfawr gwrthfyniaid - rhag Bra CBM IV 6 213 t, cenheddloedd gadwyd, /Ceinwalch gyrth, wrth raid y doddwyd, /Ceimiad gryd grym llew, ceimiaid glew d rain 1 SB II 24 14 gwenydd aesawr, oswydd gwyddaw, /Gwa_^n yn aer-rain, gwy_^r yn aergrain yn ergrydiaw; /Gweilch yn aergr raith 2 LlF2 VI 10 57 wl pawb a ddiffer. /Diffreidiad mawr rad, mawr raith - ddyrchafael, /De_"ws yr Israel, dewis gyfaith: / PM V 1 15 wdd cad. /Prydain hydr, hud oedd ymddifad /Heb raith, heb gyfraith, heb gyfrad - a_^ gwan /Na gweini Ce ramant 1 CBM IV 4 44 angen a'm peidiant) /Ca_^r cerddau, cerddorion ramant, /Cadarn farn feirniaid westifiant, /Cyrdd forach ran 22 PM V 23 82 Arfon, arfor fan, /Yn undydd, ein HunDuw in a ran, /A_^ dwy ddraig ffelaig, ffaw gyman, /Fal dau lew n CBM III 12 46 ngawr dyrawr, deryw - yng nghreulan, /Hael am ran, am rwythyw, /Bu, trwy lewyd foes, gloes glyw, /Nid MB I 3 139 emys ei lys a'i luosydd: /As rhoddwy fy Rhe_^n ran dragywydd /Yng ngwerth a roddes ar lles prydydd. /Ni GM I 11 48 , /Tra ym donnwy Duw dawn ardderchawg. /Ban yd ran ei rad i rodolion - byd, /Balch ei fynwin, beilch ei GM I 7 77 Meirionnydd, meidriad. /Medresid mawr ri mawr ran gan deithi, /Arwystli arwystl rhad. /Aur hwysgynt w GYC VII 36 58 f druan, fal ban fu Gamlan, /Llawer deigr dros ran gwedi r'greiniaw; /O leas gwanas, gwanar eurllaw, /O LlF1 II 1 163 gosbarth weini. /Gwenifiad fy na_^d am rad, am ran, /Gwenifaid o'i blaid ceiniaid Cadfan, /Cedwyr o du CBM IV 2 42 m gwawd na'm gweddidor /I'th fyw, Faelgwn ryw, ran gyfeisor. /Nid af i gennyd, mynwyd mynior, /Nid athw CBM IV 9 55 g rhisg rhau, rhiau rhad barawd, /Brwysg rwysg ran gyman gymhendawd, /Brwydr eurgrwydr, eurgrair bedysi CBM III 16 21 torfoedd, /Twrf cyhoedd cyhuddiad, /Bodd rodd ran, gyman gymyniad, /Bolchlafn goch heb guchied o gad; CBM III 5 47 d, /Lliw ewynfriw teg rhag ton nawfed. /Nawfed ran i'm poen, er pan aned, /Nis rhyborthes neb, na'i the CBM III 16 159 ain. /Mwynofydd i feirdd, ei faith goelfain - ran /Meirch mygrfan, cyngan, cain; /Yn rhith rhyn ysgwyd PB VII 8 22 yd ysgwyd, ysgwn eurwledd, /Rhuthr ryn ni gais ran o fodd, /Rhugl iawn ei ddawn yn ei ddydd, /Rhuddbar, PM V 15 18 aw y'i cafas, /Nog a'i caiff Ca_"in a'i glas /Ran o nef a'i naw tey_"rnas. /A minnau, mynnaf gyweithas DB VI 27 102 , /Ys rhoddo fy Rhe_^n rhan ysbyd - addef, /Ei ran o wlad nef, iddaw hefyd GYC VII 40 65 wgrau. /Ydd archaf i'm Tad, Ysbryd a Mab Rhad /Ran o'i wir gariad, fal y'm gorau. /Cyn isgell meddrawd, CBM III 10 63 egfed - awydd /A weinydd fy nhynged /O'm gwawd ran, o'm ban, o'm barddged, /O walch falch, o Weilchiawn EG VI 18 139 ennin gwin a Gwener; /A'r Gw_^r a'n rhoddes-ni ran o'r Pater /A'i rhoddo-ef gwenfro gwynfryn uch se_^r EGM I 27 2 Duw, Dewin gwerthefin gwyrthau, /Dywallaw atan ran o'th radau. /Dyniaddon defnyddiaist i'th oddau, /Dyn CBM III 17 10 wirawd a ddygir o ddigawn - atan, /Gwin o ban, ran radlawn; /Yn llys lles glyw, llyw Lleisiawn, /Yn lla DB VI 30 73 b fryd i'w gael hyd Frawd gyhedd. /Ys truan ei ran, rwyf mariannedd, /Ys drwg heddiw lliw, wedi llarie MG VII 32 31 da_^l brynnau, /Pawb olynol gwneynt trwy reol ran wylfaau /O nos i nos, fal chwant aros cyfarosau. /Gw rannawdd 1 GYC VII 40 35 bywyd hir /A gawn o charwn y Gw_^r. /Y Gw_^r a rannawdd inni riniau /Ar dafawd ag arawd a geiriau, /A'n rannawg 2 GB II 26 33 rhydd, yn rhieddawg; /Ar Iwerddon wlad ys rhad rannawg, /A'r Deau ef biau a Phebidiawg; /A phobloedd Cy PM V 24 71 edd, yn hyddolawg; /Gan ddewis fuchedd rinwedd rannawg /Yn rhan i'th barthred, rwyf ced caerawg, /Caffa rannedd 1 LlLl II 16 5 ch yw y balch o'r blaen? /Lleisiawn wyrennig o rannedd - deall, /Nid arall a'i harwedd; /Llyw glyw, gle rannu 2 EW VI 3 11 awrglod bell ddiballu; /Oes ellwng budd, rhudd rannu, /Eisillydd wrth ei syllu. /Syller ei hyder! Hydr GB II 25 1 Fy Nuw, fy neirthiad, fad rad rannu, /Fy nerth a'm cannerth i'm cynyddu, /Cynnair o'm rannwyd 1 PM V 2 6 /Celfyddodau Rhe_^n rhannwyd a_^ mi /Megis na rannwyd a_^'m rhieni. /Cychweddl a'm dothyw am dwythfal Rapha_"el 1 MeiG I 31 23 teulu, /Parth a_^'u tu y'm parthant. /Gabriel, Rapha_"el a'm rhifant - yn gymen, /Fy nghymod-i a wnaeth rawd 1 IRh VII 30 36 ufydd! /Gorfflamliw cywiw cyhefelydd /Gorphlyg rawd wenyg rhyd Dderwennydd. /Gorfflemych llewych llen a r'bydiaw 1 GYC VII 36 70 ddyniaddon ynfyd? /Pani welwch chwi'r byd wedi r'bydiaw? /Och hyd atat Ti, Dduw, na ddaw - mo_^r tros d re 2 MB I 3 67 u, parau anoleithiawg, /Perchen pefr ystre o'r re fyngawg, /Modrydaf Cymry, erhy farchawg. /Arwyneb neu DLlM II 18 42 e_"yrn, am gedyrn gydfydd. /A'm rhoddes meirch re rewydd - a danaf: /Neud nad ef a'u dyrydd! /Mi ni'm d rebydd 8 CBM III 17 5 uelin oll. /Gwirawd a'm daerawd, a'm daw - gan rebydd /A'm rhybuch o'i wenllaw, /Peniadur cad ced walla PM V 1 57 /Ei fawrddawn a geffwch! /Cerdd Ddafydd, cain rebydd, cenwch, /Co_^r eisor cyfor cyfeddwch; /Cardd wah GM I 14 81 nnydd o'i ffydd ffechyn. /Er-yth-iolaf, Re_^n, Rebydd enfyn, - ar hynt, /Hawdd haeddwyf-i hwysgynt hwyl CBM III 14 17 n wynfyd. /Gwynfydig ei feirdd o'i fawrddawn - rebydd, /Gw_^r a'm rhydd rhudd eurddawn, /Arlleng torf CBM IV 4 153 riell Gwynedd! /Gwynedd argynnan, aer gynnig - rebydd, /Gwystl bedydd, byd eilig; /Ym muchedd haelonedd GM I 9 154 wyn Gyngreawdr fynydd, /Morfa Rhianedd Maelgwn rebydd. /Neu dreiddiais-i tra Lliw Lleuddiniawn drefydd, LlG VII 24 75 arogan cyman celfydd. /Ni thycia rhybudd, hael rebydd, - rhagddaw, /Llawdrallaw drin wychydd. /Y Gw_^r CBM IV 9 57 /Brwydr eurgrwydr, eurgrair bedysiawd. /Braisg rebydd, yn rhydd, yn rhwyddnawd /Y gwna Rhys rhieddawg o rechdyr 1 D-4 VI 20 16 o_"ed saith rhifed sy_^r /Cylch fy rhwyf yn ei rechdyr. /Rhechdyr Croeseswallt crysiasant - am ddraig, redaint 1 GB II 26 18 dd drwy ei wythaint /Neu hydd gorfynydd rewydd redaint. /Ef cymerth er Duw ddioddeifiaint - yn deg /Ar redeg 1 BF VII 47 10 fu i lu lawer rheg - dy fyw, /Hwylfa glyw glod redeg, /Hylwydd wawr, llawr llary osteg, /Hil doethion, redegawg 2 LlG VII 28 20 nfarchawg - yng nghad, /Mawreddus dy wlad, rad redegawg. /A mi mal athro ethrylithawg, /Myfyr yw ynof c PM V 24 56 au crau, a gwa_^n, a gwaetffrau, /A gwaetffriw redegawg. /Am Fochnant, cain amgant coedawg, /Am Fechain redegddwys 1 GM I 7 132 ceinwiw, cynffun ffordd ffawliw, /Ffelaig rhiw redegddwys; /Lliaws du a dwn a myngdwn melyn /A milwyr d reddf 2 DLlM II 18 21 na chywaith, /Ni'm harha aros anghyfiaith. /Am reddf angor dyfnfor diffaith /Yd lysg fy nghalon yng ngh EGM I 26 11 ynfan genthi. /Hyll nid oedd ei deddf-hi, hwyr-reddf holi, /Hallt oedd y dagrau, digrawn heli. /Ar helw reddfawl 1 EG VI 18 11 ei ddeddf a'i mawl. /Llewychedig llafn yn llaw reddfawl /Yn lladd dywrthladd i wrth lys Rheidiawl. /Gwe Reen 5 CBM III 24 2 ygen - geiniad, /I'r Mab, i'r Mawrdad, roddiad Reen, /I'r Ysbryd uchel o'r un echen, /I'r Arglwydd gwla MeiG I 33 80 d /Canys Ef a'n gorug ac a'n gweryd. /Goruchel Reen, reol ddiffryd, /Goludawg Arglwydd, goleuad byd, /G D-2 I 2 1 De_"ws Reen, ry-m-aw-i awen (amen, ffiad) /Ffynedig wawd, ffrwy D-2 I 2 31 rhaith rysedd, gw_^ych rwych ryfedd, rhinwedd reen; /Rheg rhysiolaf, rheg a archaf, rhwymaf iwrchen! / EGM I 27 65 od, /(Gormod yw bychod o bechodau) /Yn urdden Reen yn rhan deau, /Yn wrawl cedawl cyd a_^ seiniau. /Bo refedd 1 PB VII 1 1 Gwynedd, cain refedd can rad, - ni'th arlludd, /Mab Gruffudd mawrfudd reg 11 MB I 3 35 dorfoedd oedd rhybarawd; /Rhy'i gaded Rhufain reg addfwyndawd, /Ni fynnai gamwr garu nebawd. /I gymeri PB VII 18 7 /Gwe_^n, lawen lyw, ysgwyd folch, /Oedd teg am reg am rwyf gweilch, /Oedd tew am lew glew, gwledd falch LlG VII 27 21 ei fudd /A'i feddgyrn cyfyfed; /Arwydd teg am reg ban rifed /Gan saint braint Brenin Gogoned. /Ar ddeh HOG II 8 6 yhydreg - a_^ bun, /A bod yn gyfrin am rin, am reg. /Dewis yw gennyf-i harddliw gwaneg, /Doeth i'th gyf PB VII 5 17 alch tyrfa terrwyn. /Oedd terrwyn Owain, tyrfa reg - eurfudd, /Cyn oerfedd gyhydreg, /Oedd aml (oedd am EW VI 1 15 garreg; /Gweilch beilch balchddawn rhwyddlawn reg, /Gwalch gw_'raidd, tey_"rnaidd, teg. /Teg goryw fy PB VII 13 18 diatreg - prudd, /Gwalch gwawdfudd, rwyddfudd reg, /Hwyl diwyl dyfndref Saesneg, /Hael awydd hil Owain PB VII 5 21 ddgyrn am gylch te_"yrn teg. /Oedd teg eurbost reg, rwyf addas - Prydain, /Traws Owain, trais leas, /Oe GB II 26 153 reidiad teg, /Rhys mawr, Mo_^n wledig, reodig reg. /Rhymeddyliais-i hyn i honni - urddawl, /Ei urddas GB II 26 81 wyf, /Gwnaed eiryoled im am a archwyf. /Archaf reg yn deg, a digerydd - wyf, /I erchi i'm Rhwyf rhwydd BF VII 50 23 gorsaf, /Gw_'reiddfab Gruffudd, digraffaf - am reg /Yn neddfau mawrdeg Nudd a Mordaf; /Gw_^r gwaywrudd, Reged 1 CBM III 5 70 a'i gofwy (nid gofyged!) /Gofalon eilon aelwyd Reged. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di gywaith, /Gordd reges 2 CBM III 21 99 yd, nid ysgoges, /Oedd balch ei ragor cyn no'i reges, /Clod iddaw! rhagddaw y rhagores. /Ugeinpunt o'i PM V 5 58 wl ei hawl pan holes, /Mor gadarn yd geidw hyd reges, /Mab Ywain Prydain, priodes - gwendud /Gwynde_"yr regum 1 MB I 4 1 Rex regum, Rhebydd rhwydd Ei foli, /I'm Harglwydd uchaf arch regydd 1 CBM IV 2 50 o'i barth berthfeirch efrifed, /Beirniaid am regydd, beirdd am ragor. /A'th folant feirddion, dderwy re_"i 3 GM I 10 38 /Archaf arch i Grist Celi, /O'i gaffael caffaf re_"i. /Canhysgaeth Dofydd i gynnif Dafydd /I gynnal ei GM I 14 15 id preswyl gyni, /A chynnif oedd well no gwall re_"i, /Rhybuched Trined, tra ni belli. /Pwyll a'm cyfei GM I 8 30 afrdwyth Owain /Tey_"rnain ni grain, ni grawn re_"i. /Tair lleng y doethant, liant lestri, /Tair praff reibaint 1 D-1 I 1 46 rhwyddaint, /O Dey_"rnon, cywryd Lleon, galon reibaint: /Un fid fenwyd i ellysb byd, gelleist borthant reidus 1 EG VI 18 86 on orddyfniad; /Ysym-i w_^r a weryd ei rad, /I reidus galarus geilwad; /Ysym-i ne_^r yn arwyn ddillad / reidusion 1 CBM IV 4 253 d Weryd, wryd orchorddon, /Yd warawd rheidnawd reidusion; /Hyd Gaer Gaint i gadw braint Brython, /Hyd G reidwedd 1 GYC VII 41 3 r ysbrydiau, /Mo_^r a dyfredd, Mur tey_"rnedd, reidwedd radau, /A'r ffurfafen a'r holl bresen, brysur reiddun 2 GM I 8 54 hil balch Rhun, /O Faelgwn Gwynedd, gwinfaeth reiddun, /O Gadwallawn Llawhir, llawr fab Einiawn Yrth, CBM III 20 43 rf /Twrf aches anoddun, /Rhwyf dragon, roddion reiddun, /Rheiddrudd roddiad, rwyddrad Run. /Rhun gyngre reiniad 2 CBM III 20 3 , /Mur milcant Maelgwn raid, /Hawl wawl wastad reiniad rhaid, /Hael wael wared ged gydnaid. /Cydnaid gy DB VI 30 32 gwanar gyrchiad, /Neud Duw a'i rhannws yr hael reiniad. /Ysy fyw a fo henuriad, /Ysy farw a gafas farwn Re_^n 5 D-5 VI 36 16 . /Cyn bai Mab i'n Tad, rhad rhwy danwedd, /I Re_^n a'r Ysbryd gydamgeledd, /Drwg ydd aeth iddaw wrthw GM I 14 81 ff cerennydd o'i ffydd ffechyn. /Er-yth-iolaf, Re_^n, Rebydd enfyn, - ar hynt, /Hawdd haeddwyf-i hwysgy MB I 5 1 Gwolychaf Re_^n, Rex aw_^yr, /Arglwydd a w_^yr fy mhryder. /Pryder DB VI 27 6 fu Iesu am aesdrygwydd, /Mor dreisiwr angen am re_^n rhadlwydd, /Mor drist yw ein byw bod glasw_^ydd - CBM IV 16 33 - yng ngwasg /Yng ngwisg derw a gwyar, /Urdden Re_^n rheithfawr, Gwawr goar, /Iudex Rex, Rhegofydd hyga renni 1 MB I 3 93 N'ad ei enaid hael yn waeleddawg! /Hael a ri a renni yn ei riydd, /Ni chronnai na seirch na meirch gwei rennid 1 CBM III 11 60 anneddfon, /Yn eu byw, ar eu rhyw roddion /Na rennid rhannau cynyddon. /Cynneddf a warawd i werin - Ar reodig 1 GB II 26 153 i, ddiffreidiad teg, /Rhys mawr, Mo_^n wledig, reodig reg. /Rhymeddyliais-i hyn i honni - urddawl, /Ei reol 4 GYC VII 39 33 - ganmawl, /Ysbrydawl gedawl gydymdeithon. /I reol dethol y gwy_^r doethon, /I ryddid addef nef y'm no MeiG I 33 80 ys Ef a'n gorug ac a'n gweryd. /Goruchel Reen, reol ddiffryd, /Goludawg Arglwydd, goleuad byd, /Gorpwyf D-2 I 2 16 gnawd brawdwriaeth; /Gw_^r oedd Eiddol, gorwy reol, gorddethol ddoeth; /Gwyddbwyll ddragon, gosbarth B MG VII 32 31 in ar da_^l brynnau, /Pawb olynol gwneynt trwy reol ran wylfaau /O nos i nos, fal chwant aros cyfarosau resyn 1 GM I 7 22 hudd gynired /Cyn arfod ein hoesfod fyged /Mor resyn, Frenin Gwyn Gogoned! /Gruffudd greddf ufel a grym reuedd 1 PM V 26 50 nw a_^ Rhun, nid rhyfedd - fy mod /Yn mudaw am reuedd! /Rheuedd tey_"rnedd ti biau - i drais /Ar drawsf reufedd 3 DB VI 26 14 y, /Dy fudd ni oludd, er a wely, /Dy fedd a'th reufedd a ddoethrenny, /Difuddiawg farchawg feirch ar ys PhB VI 15 20 Gwynedd - dywysawg, /Esillydd Madawg, rywiawg reufedd, /Llewelyn, llew gwawr, clodfawr cleddyfir, /Pe PM V 17 9 wregys dewrwrys daear. /Dyorwyf hael rwyf hwyl reufedd - Prydain, /Hil prydfawr tey_"rnedd, /Llew torf, rewinddrych 1 MG VII 33 19 os gallaf, ei asgellwrych, /Ffoawdr yw ei ryw, rewinddrych - fyned, /Un fyged gerdded a_^ gardd fresych rewydd 2 DLlM II 18 42 yrn, am gedyrn gydfydd. /A'm rhoddes meirch re rewydd - a danaf: /Neud nad ef a'u dyrydd! /Mi ni'm dawr GB II 26 18 a draidd drwy ei wythaint /Neu hydd gorfynydd rewydd redaint. /Ef cymerth er Duw ddioddeifiaint - yn d Rex 6 MB I 5 1 Gwolychaf Re_^n, Rex aw_^yr, /Arglwydd a w_^yr fy mhryder. /Pryder pryder MB I 4 1 Rex regum, Rhebydd rhwydd Ei foli, /I'm Harglwydd uchaf MeiG I 33 28 dd angau /(Anghyfoeth angen) yng nghyfrangau. /Rex ry-s-gollychwyf, Rhwyf rhyfeddau, /Can digones Duw o MB I 3 3 ddawd, /Rhiau, Rhwyf elfydd, rhydd Ei folawd, /Rex rhadau wrno, rhy-n-bo-ni gardawd, /Rheg rhy-d-eirifa CBM IV 16 34 , /Urdden Re_^n rheithfawr, Gwawr goar, /Iudex Rex, Rhegofydd hygar, /Iechydawl cedawl ced wasgar /Eir MeiG I 33 2 Rheen rhieddawg rhwysg rhyferthi, /Rex, rhyngaf o'th rodd rwyddfodd foli, /Rhan eirian araw r'fignaw 1 GYC VII 43 36 rn, i waelawd uffern /Y lle mae mignwern gwedy r'fignaw, /A chynnau o da_^n, a defni brwnstan, /A phob r'greiniaw 2 GYC VII 43 20 n ac Yntau'n gelain, /A'i ben yn anghrain wedy r'greiniaw, /Ac o_^l ffrowyllau ar Ei ystlysau /Er gwneu GYC VII 36 58 al ban fu Gamlan, /Llawer deigr dros ran gwedi r'greiniaw; /O leas gwanas, gwanar eurllaw, /O laith Lly ri 25 GM I 8 48 trychni, /A thrychion ynddudd rhag rheiddrudd ri, /A dygyfor Lloegr, a dygyfrang a_^ hi, /Ac eu dygyfw MB I 3 93 wg, /N'ad ei enaid hael yn waeleddawg! /Hael a ri a renni yn ei riydd, /Ni chronnai na seirch na meirch MB I 3 16 g ohonawd. /Yn awen gyfrif cenif draethwawd /I ri a roai heb esgusawd. /Gruffudd glew dywal ar orfeddaw PM V 17 19 , /Cad cedwyr tud Feli, /Ar bob terfyn torf am ri, /Ac ar bob terrwyn torri. /Mabddysg yw i'm llyw llu DB VI 27 43 ydd - iddaw /A ddeuynt ataw wrth ei awydd. /Ni ri cedwesti, cad wastadrwydd, /'N ei raid a warawd wy_^r MB I 4 9 ydd heb ei weini. /Gweinifif, hagen, i'm Rheen Ri /Cyn bwyf deyerin diwenynni. /Diau ddarogant i Addaf PM V 2 7 'm rhieni. /Cychweddl a'm dothyw am dwythfalch ri - /Cywychiawn a_^'m dawn - o'm dielwi. /Agwrdd fydd a CBM III 12 5 y /Moli hael mal y haeddwy. /Haeddws deifniawg ri defnydd - fy marddawr, /Llwrw llafnawr llawr llawrydd CBM III 16 205 yn eurgyrn, /Am lugyrn, am leufer, /Drudfrwysg ri, drudfraisg ei haelder, /Drud faniar drudfar, drudfal D-4 VI 20 95 fal, /Neud hyfawl dy westi, /Eang yw id rydid, ri, /Eofn a golofn Geli PM V 2 44 mal nas ryganant, /Milwr pedrydant, pedrydawg ri. /Gogw_^yr doethion dwfn nad ofn tlodi: /Doethgerdd l CBM IV 4 60 Gwedi gwawr gwriawr gw_'reiddrwydd, /Gw_'raidd ri, gwesti gwastadrwydd, /Gwedi gw_^r, arwr ar orwydd, / CBM III 21 72 argel ar galedi, /Argae cedernid, cadarnfalch ri, /Gw_^r a wnaeth Cymru mal nad cymri, /Gw_^r a wnaeth HF VII 23 2 r westi, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, tey_"rnwalch ri. /Gw_^r a'm doddyw gwall o'i golli - o fyw, /Gw_'rei PM V 6 9 dd byd esbyd esborthiaid! /Llawr Rhodri, gwrdd ri gwrth amygaid - gwlad /A gw_^r gwlydd wrth eirchiaid, BF VII 54 38 af, Naf, eu noddi, /Neddair egored, roddfyged Ri, /I gwbl o'r seiniau, i Gybi - freiniawl, /I hael ysb BF VII 53 32 ysgiad, gad gyni, /Gwawr ddeifniawg, ruddfoawg ri! /Lladd fy rhi: i mi, mawr a dramgwydd - hwn, /Hyn a' GM I 7 77 d orwydd Meirionnydd, meidriad. /Medresid mawr ri mawr ran gan deithi, /Arwystli arwystl rhad. /Aur hwy EW VI 4 2 rengi - ciwdodoedd! /Gwalch cadoedd, cadrfalch ri; /Neud trai calon don (dug fi) /Ac neud trwydoll o'i LlF1 II 3 2 hy_^n fyddaf, naf neirthiad, /No thi, Fechain ri roddiad, /Arfaeth yw gennyf, arfau gyrchiad - Deifr, LlF1 II 3 62 ydd fy rhwy, nid rhawch - ei erchi: /Gnawd gan ri rwydd ardawch; /Gwaed gan llu ar llafn dwyawch; /Gwae CBM IV 16 137 Rhag pechawd orddyfnaid, /Gorddyfn fi, gordden Ri, Rwyf graid, /Yn rhwyddfraint, yn rhan saint seiniaid EG VI 18 79 r cyngwastad, /Cywesti peri peleidrad; /Ysym-i ri ryfel ddiffreidad, /Diffryd gwy_^r, eryr ardwyad; /Ys GYC VII 42 50 thum i, beth a wnaethost ti?' /Medd Crist Celi Ri: rhaid oedd yna /Bod gleindid parawd yn erbyn Trindaw CBM IV 6 88 - addysg, /Terfysg ffysg ffestiniaw, /Terrwyn ri yn torri arnaw, /Te_"yrn draig a dragon wrthaw. /Twrf riain 3 IRh VII 30 21 awdd yn hawdd heddiw o'i ffydd: /Hoyw wanfain riain na weinydd - hawdd we_^n /Yni wne_^l orffen fy nih HOG II 11 12 s! /Ton a galon hon, hoed a gafas /Er twf main riain ruddaur wanas. /Nid ydyw heddiw, nid huaddas - fy EGM I 26 46 /Arch ydd wyf yn arch yn ei erchi /Am archfain riain: rhaid ei meni /Trwy ddiwyd eiriawl deddfawl Dewi rialluoedd 1 GM I 11 13 Rhodri y rhodwydd y de_^l, /Nid gochel rhyfel rialluoedd. /Nid gw_^r gwyry amug aml gnud gynfedydd /A' rianedd 1 GM I 9 36 yd. /Lliaws a'm golwch ni'm gwelsant ermoed /O rianedd Gwent gwyllt i'm crybwyllaid. /Gwelais rhag Owai riau 3 MB I 4 22 . /Cefais-i liaws awr aur a phali /Gan freuawl riau er eu hoffi, /Ac wedy dawn awen, amgen ynni, /Amdla PB VII 7 17 wg frau, /Hydr nen cyn angen angau. /Dug angau riau, rwyf, ehangdwr - llu, /Llurigwalch Dinefwr, /Llew CBM IV 16 116 'th fawrha! /Mawr ddefnydd bedydd, bendigaid - Riau, /Rhwyf rheiddiau rhad foliaid, /Molawd Duw, molaf riedd 2 MB I 4 19 wyf, rhy-m-purwyf cyn no'm poeni. /Brenin holl riedd a'm gw_^yr, na'm gomedd /Am y drugaredd o'm drygio CBM III 3 6 i'm dogn anrhydedd /I'w wenwlad, i'w rad, i'w riedd, /Yn elwch, yn heddwch, yn hedd, /Yn hoddiaw yn ha Rieinwg 1 D-1 I 1 45 i rhaith cywir o hil Morgant, /O Forgannwg, o Rieinwg, rhadau rhwyddaint, /O Dey_"rnon, cywryd Lleon, rif 9 CBM III 14 2 a ddylif - yng ngawr, /A_^ llafnawr lladd heb rif, /Ac o du gwaedlafn gwaedlif, /Ac ar dir cynnygn cyn CBM IV 9 123 cyflef, /Gwledig deg cantorf a deg cantref - rif /Ar hugaint cyfaddef, /Budd barawd, baran gwynt hydr PM V 20 14 ha yw i neb na bo caeth - i'm rhwyf, /Gw_^r ni rif gybyddiaeth, /Duw mal ef, nef Ne_^r-Bennaeth, /Dyn c PM V 1 85 y_"rnllw, tey_"rnllid gennwch. /Tey_"rnged heb rif hebryngwch - o'i lys, /Iwch lesaf os gwne_"wch! /Rha LlF2 VI 8 39 ygarawr daerwawr Darowain. /Rhwydd inni roddi, rif Main, - ei annwyd, /Clwyd ysgwyd clod ysgain IRh VII 30 58 oedd ar ysgwydydd - cyrdd, /Ys gelwir yn wyrdd rif milfyrdd rydd. /Ys mwy gan y beirdd heirdd bob hirdd CBM IV 6 118 n ddrud /I gw_^n cnud uch cnofain, /Rhygnasant rif nawcant celain: /Calanmai, celennig i frain. /Cred a CBM III 26 30 cydnaid ceiniaid a'i cymer, /Cof colli a roddi rif se_^r. /Gwaethl edlid o'm bron pan brofer - cynrain, PB VII 11 5 wdwr, /Ac am walch dewrfalch, dewrwyr. /Gwy_^r rif sy_^r ysydd 'n ei gad, /Gwrddbrudd Faredudd, fur gry rifais 1 CBM III 8 1 Ym maes Bryn Actun cannun - neu rifais /A_^'m rhuddlafn ar fy nghlun, /Ar un trai trycha rifed 2 PM V 26 93 ryno ddigawn ei ddoethed, /A'm rhoddes ryodres rifed /A drych aur ar drychan tudded. /Ef gorau rhiau rh LlG VII 27 21 /A'i feddgyrn cyfyfed; /Arwydd teg am reg ban rifed /Gan saint braint Brenin Gogoned. /Ar ddehau Mab D riff 1 DB VI 29 24 ethau! /Am Ruffudd gwaywrudd, gwae finnau, /Am riff ne_^r, lluch hyder Llachau, /Am rym llym y lleim fy ringyll 1 GYC VII 40 65 arnau, /Gwae raglaw a'i ruglon ddirwyau, /Gwae ringyll o'i sefyll mewn swyddau /Oni saif yn y swydd sy rihydd 2 D-2 I 2 34 l febyn; /Rhuddaur dyrllydd, rhychlud clodrydd rihydd adden; /Rheufedd barawd, rhyn wyn wasgawd, tra gw IRh VII 30 24 wyll a'm bydd, /Gorffwyf gwedi nwyf rhwyf gan rihydd. /Gorffennais, cerais cer elfydd - Ffyddion, /Ar rin 5 HOG II 8 6 ydran, gyhydreg - a_^ bun, /A bod yn gyfrin am rin, am reg. /Dewis yw gennyf-i harddliw gwaneg, /Doeth IRh VII 30 18 i merwerydd - gyfliw, /Gne gwyn gyllestr rhiw, rin ddiednydd; /A chyn Mehefin hywyn glodrydd, /Hi dynga EGM I 26 29 edd, oedd rhaid wrthi! /Nid oedd ffawd rygnawd rin i genthi: /Gnawd oedd da_^l aur ma_^l er ei moli. /N HOG II 6 48 edd fy marddrin /(Mor hir hwyrweddawg y_^nt am rin!), /Pennaf oll yn y gollewin /O byrth Caer hyd Borth ES I 17 22 'i farddwawd Ferddin. /Cysul a'th roddaf (o'th rin - wyd gorau, /Wyd gorofn tra merin!): /Ystyrych pan riniau 1 GYC VII 40 35 awn o charwn y Gw_^r. /Y Gw_^r a rannawdd inni riniau /Ar dafawd ag arawd a geiriau, /A'n creawdd o bri rinwedd 3 ES I 23 10 ws gwirionedd) /Llwry gwyrdawd cyd (boed Brawd rinwedd!); /A'r ail yw priawd enw pruddedd /Tros fwynian GG II 31 3 tra trwyddi berfedd, /O'i ganiad, o'i rad, o'i rinwedd - ein llawch, /Llewychedig haul yn ei gyntedd. / PM V 24 71 edd yn hedd, yn hyddolawg; /Gan ddewis fuchedd rinwedd rannawg /Yn rhan i'th barthred, rwyf ced caerawg rinweddau 1 MG VII 32 48 gorau: /Myrr ac ystor, ardduniant co_^r, cerdd rinweddau. /Trwy ffordd arall troant yn gall, heb golled rinweddawl 1 ES I 20 7 boen uffernawl. /Doniawg ddidrist Grist groes rinweddawl, /Didlawd y'n gwarawd Ddydd Gwenerawl. /Diwyd riw 3 LlG VII 27 39 Hirddywel /Am yr ddwyn terrwyn, twrf ufel - am riw, /A'i ba_^r oedd gwaedliw fal gwaed Afel. /Och am rw PB VII 3 22 llafn drochiad, llew /Fu Rys ruglfar, ruddbar riw, /Cryg de_"yrn, loyw eurgyrn lew, /Crair oedd i luoe EG VI 18 73 rhyfel hyd yn Rhufain /A_^'i raclod a'i rod o riw feddgain /Hyd y dwyre haul hyd y dwyrain. /Ysym-i rw riydd 4 GB II 26 126 fyw a'i farw ddeuddydd; /A Dewi ryweled yn ei riydd /Fal cyfliw a_^ haul hwyl ysblennydd. /Ysid i Ddew LlG VII 24 69 r neillaw Crist Celi. /Llyw ysy'n, synhwyrfawr riydd, /Lliwgoch ei lafnawr, aesawr uswydd; /Llew deifni MB I 3 93 d hael yn waeleddawg! /Hael a ri a renni yn ei riydd, /Ni chronnai na seirch na meirch gweilydd, /Gwlad GM I 14 39 rha_"u llu llewenydd, /Llawen fydd Rheen yn Ei riydd; /Rhy'i cherir yn hir yn ei herwydd. /Hi yn fam wy r'llidiaw 1 GYC VII 43 16 ar ddydd y'i croged, /A'i ddwylaw ar lled wedy r'llidiaw, /A'r gwaed yn ffrydiau ynghylch Ei fronnau, / roai 1 MB I 3 16 nawd. /Yn awen gyfrif cenif draethwawd /I ri a roai heb esgusawd. /Gruffudd glew dywal ar orfeddawd, /G rod 3 PM V 26 123 /Dy gynnif ys hynod; /Dy gleddyf rhyglywsam ar rod /A'th wayw rhudd yn rhyn ymwosod. /Dy arwydd ech awy EG VI 18 73 _^l yn rhyfel hyd yn Rhufain /A_^'i raclod a'i rod o riw feddgain /Hyd y dwyre haul hyd y dwyrain. /Ysy CBM IV 9 64 frudd gwrfudd, gw_^r a ddeffry - clod, /Gwrawl rod, rodawg hy, /Gw_^r cyrchiad, cyrchwn ei fawrdy, /Maw rodawg 7 PM V 24 9 i ddigasawg. /Rhyddarfaidd aerflaidd eurflaen rodawg /Arfogion ddragon, draig llys eurawg; /Rhyarfeidd CBM IV 5 91 Cyfyng cadfarchawg, /Gwrwalch balch, bwlch ei rodawg, /Gwrfaint gwrddfraint Garannawg. /Llas Morgant m LlF1 II 4 27 efid Duw gan Fadawg. /Hirwalch balch, bwlch ei rodawg; /Hil Hoedlyw boed hirhoedlawg. /Hoedlfyrion hael CBM IV 9 64 gwrfudd, gw_^r a ddeffry - clod, /Gwrawl rod, rodawg hy, /Gw_^r cyrchiad, cyrchwn ei fawrdy, /Mawrda_^ CBM III 16 19 irdd gynnull am drull, am dri llad. /Bodawg ei rodawg i rodiaw torfoedd, /Twrf cyhoedd cyhuddiad, /Bodd EW VI 4 25 w /Ysgor gadw ysgwyd fradw friw. /Briwgalch ei rodawg o ryw tymhestl - cad /Cyn oerwely diddestl; /Gw_^ MB I 3 51 nid oedd ofnawg; /Ar bob rhai rheidiai yn eur-rodawg /Rhag byddin Emrais drais drahaawg. /Cadau ddidud rodiaw 1 CBM III 16 19 ull am drull, am dri llad. /Bodawg ei rodawg i rodiaw torfoedd, /Twrf cyhoedd cyhuddiad, /Bodd rodd ran rodolion 2 GM I 11 48 nwy Duw dawn ardderchawg. /Ban yd ran ei rad i rodolion - byd, /Balch ei fynwin, beilch ei faon. /Ban b CBM IV 4 233 /Eurgolofn eurddiofn ddeon, /Euranrheg rhedeg rodolion, /Eurgor ddo_^r, ddinas cerddorion, /Eurgorf to rodre 1 PM V 9 10 , ef dwyre - prifgad /Megis ei hendad o'i rad rodre. /Molawd yw yng ngnif mal yn nhanfre, /Edeinfeirch Rodri 5 GM I 11 30 llrin /Ni'm bo un cyfaith namyn Ca_"in. /Caraf Rodri draws drais gyffredin, /Ei enw yn Efrai ac yn Llad PM V 2 33 llaw im anaw enw dy foli, /Gwallofiad aur rad, Rodri - esillydd, /A syll di fy mod-i i'm cuelli. /Na'm CBM III 21 33 ed wallaw fal Cadwallawn? /Cadwallawn radlawn, Rodri - esillydd, /Cadau ysgymydd ysgymodi, /Cad asgen, PM V 5 39 neges /Mor orflwng gyflwng gyfaeres /A_^'r hon Rodri Mo_^n, mwyn claearwres - haul, /Hael Ddafydd a'i PM V 7 1 Hael Rodri, ryodres ednaint, /Hawl greddfawl tra Gwawl tra Gw rodri_"awg 1 GM I 11 20 e_"yrn, /Huysgwthr cedyrn y cadwennoedd, /Ac o rodri_"awg Rhwyf lliwedoedd /Rhodri rhad gymryd y byd fy rodri_"oedd 1 GM I 11 40 id heb waed ar wellt ar wallt peithiawg, /Ac o rodri_"oedd y rhodri_"awg /Mau yntau, orau un tormennawg rodd 13 CBM IV 4 178 rusig. /Budd a'm bu, a'm bo ei edmig, /Bodd am rodd, am rwydd gelennig, /Buelin am win, am wenig - o fe LlF1 II 4 45 y bu gant. /Ni bu ddi'i gyflu ddygyfludd - am rodd, /Am rwyddfodd, am rwyddfudd; /Tad mad magawd gwawd LlLl II 16 60 gryd! /Poed hwyl i holi diwyd! /Poed ef enw dy rodd bodd byd! /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr / ES I 17 35 n Udd Cesar, /A'm rhoddud, rhwysg ufeliar, /Da rodd dy fodd heb dy fa_^r. /Dy fa_^r, Lywelyn, a fu fawr PB VII 4 1 Owain ruddlain, rodd edmyg, /Ged ysgain, gad ddiysgog, /Tey_"rnedd laith LlF1 II 1 96 w, un diffyniad - ysydd, /Ym Meirionnydd rhydd rodd gyngwastad. /Molitor ei cho_^r a'i chelyfrad /A'i PM V 11 53 r hael. /Hael Arthur, modur, myd angudd, - am rodd, /Hael Rhydderch am eurfudd, /Hael Mordaf, hael maw ES I 15 17 tafawd /Tan awyr 'n ei hiraeth. /Hir ydd wyf, rodd nwyf, yn alaeth, /Gwae Brydain am briodoriaeth! /O CBM IV 4 16 wynant! /Mur moreb dau wyneb Dyfnant, /Dyfnais rodd o'i fodd o'i feddiant, /Meddgwyn maith a'n maeth o' CBM IV 1 32 wn, am ddadwyrain - glyw, /Cerddorion amryw am rodd Owain, /Ar hil cadr Cadell, Hiriell hiriain, /Ar be CBM III 16 21 odiaw torfoedd, /Twrf cyhoedd cyhuddiad, /Bodd rodd ran, gyman gymyniad, /Bolchlafn goch heb guchied o MeiG I 33 2 rhieddawg rhwysg rhyferthi, /Rex, rhyngaf o'th rodd rwyddfodd foli, /Rhan eirian arawd draethawd deithi DB VI 26 19 l, nid cw_^l, can nis cely, /Dy fodd, falch ei rodd, ryfeddyly, /Dy fod herwydd clod mal y'i clywy, /Dy roddaf 3 MeiG I 33 45 Gwerth y'm rhoddaist, dyn dynawl, andaw, /A'th roddaf gysul heb gas ynddaw: /Pan fynno Duw dy ddifuriaw EW VI 6 9 dud io_^r, /Yn hael ehelaeth gyngor. /Cyngor a roddaf i rwyf Mo_^n - llawrydd, /Hael Ddafydd hil ddoeth ES I 17 22 /Rhyddywawd o'i farddwawd Ferddin. /Cysul a'th roddaf (o'th rin - wyd gorau, /Wyd gorofn tra merin!): / roddai 1 MB I 3 96 /Gwladoedd ofynaig, draig Gwyndodydd, /Gw_^r a roddai gad cyn dybu ei ddydd. /Gruffudd grym angor, eiso roddawg 1 SB II 24 33 g: /Un, Iarll Cernyw rhag ein aerllyw, eurllaw roddawg; /Ail, Iarll Brystau rhag post cadau oedd cadwyn rodded 1 PM V 26 105 r, i'th oes o haeled, /Wrth Fordaf a Nudd, pan rodded - rhuddaur /A Rhydderch afneued; /I'th wryd, i'th roddes 3 MB I 3 140 rhoddwy fy Rhe_^n ran dragywydd /Yng ngwerth a roddes ar lles prydydd. /Ni wddant fanfeirdd ni mawr gyn DB VI 30 24 ddyad. /Mor rhyfedd, rhag mor fu roddiad, /Na roddes fy llyw y lleuad! /Mor rhawch im ardawch ardwyad DB VI 30 68 : /I goron Lundain, er garwedd - he_"yrn, /Ni roddes te_"yrn ty_^ o Wynedd! /Duw a'i dug rhagon, ddeon roddfyged 1 BF VII 54 38 uw ydd archaf, Naf, eu noddi, /Neddair egored, roddfyged Ri, /I gwbl o'r seiniau, i Gybi - freiniawl, / roddged 1 BF VII 50 16 yw: ba wnaf - o'i golled, /Gw_'reiddlew hyged, roddged rwyddaf? /Gw_^r a las drosom, gw_^r oedd drosaf, roddi 9 LlG VII 24 41 /Yn herwydd ei brofi. /Eurfudd ni oludd, olud roddi, /Aerflaidd arwraidd o Eryri. /Eryr ar geinwyr, ga GM I 10 6 nwyd proffwyd prudd ioli /Udd nefoedd rhegoedd roddi. /Amser y'm ceri, ef carwn Ddafydd, /Ei ddefawd a' LlF1 II 1 128 dwis, ger Disynni, /Cadredd a llariedd a llary roddi. /Cadr hwysgynt orfynt orfyrthi - tewdor, /Cadr ys OC II 15 5 dd awn-ni o Ffordun? /Dos, was, yn ebrwydd heb roddi - gair da /I'r gwrda ysy ynddi; /Dywan wa_^n trywa EW VI 2 8 f ne_^r, by archer bynnag, /Nid rhyw i'm ne_^r roddi nag. /Dinag Loegr arag, eryres - amwyn, /Bardd gyf LlF2 VI 8 39 in; /Rhygarawr daerwawr Darowain. /Rhwydd inni roddi, rif Main, - ei annwyd, /Clwyd ysgwyd clod ysgain CBM III 26 30 /Cwyn cydnaid ceiniaid a'i cymer, /Cof colli a roddi rif se_^r. /Gwaethl edlid o'm bron pan brofer - cy PhB VI 12 33 aint /Gyd a_^ nawdd naw mil o saint. /Synia di roddi, rwyf, gwawr - carannawg, /Cerennydd i'th gerddawr GB II 26 155 i honni - urddawl, /Ei urddas anfedrawl a fedr roddi. /Rhwyf rhadau biau beirdd wy foli, /A lle_^n a ll roddiad 11 LlF1 II 3 2 _^n fyddaf, naf neirthiad, /No thi, Fechain ri roddiad, /Arfaeth yw gennyf, arfau gyrchiad - Deifr, /Do EG VI 18 91 oegr rwy llygrwys heb ddiwad; /Ysymy Rydderch, roddiad - aur melyn, /Molidor ym mhob gwlad, /A mawrdud PM V 13 31 ngwydd - galon, /Galofydd yn rhodwydd, /Gwoseb roddiad aur rhad rhwydd, /Gwy_^s eisiau aerglau arglwydd LlF1 II 1 116 iad - Dofydd, /Dau deg, dau ddedwydd, dau rydd roddiad, /Dau ddoeth yng nghyfoeth, yng nghyfaenad, /Dau PM V 1 47 g, traws ryfyg treisiad. /Ef yn w_^yl, yn olud roddiad, /Ef yn daer, yn aer yn anllad, /Ef flawdd cyfri CBM IV 5 103 l /Am Degeingl deg ystrad: /Einiawn w_^yl olud roddiad, /Einiawn ddiwyl ddiofn cad. /Llas mab gwyrengyn DB VI 30 23 afydd gyn ei ddyad. /Mor rhyfedd, rhag mor fu roddiad, /Na roddes fy llyw y lleuad! /Mor rhawch im ard CBM III 24 2 bwyf dygen - geiniad, /I'r Mab, i'r Mawrdad, roddiad Reen, /I'r Ysbryd uchel o'r un echen, /I'r Arglw CBM III 20 44 n, /Rhwyf dragon, roddion reiddun, /Rheiddrudd roddiad, rwyddrad Run. /Rhun gyngreddf gynneddf, gynefaw LlF1 II 1 57 /Aesawr hael orfawr arhawl orfydd; /A'i habad roddiad rhad ryddyrydd; /Atan rhyddyran o'i lan luosydd, CBM III 14 23 _^r am lawr, gw_^r am lad, /Ac yn nydd rhebydd roddiad /Rhoddion o feirch rhuddion rhad. /Rhad wallaw a roddiawg 1 LlF1 II 3 29 l haeddu moliant. /Moliant a ddyly aur ddiludd roddiawg, /Hil Madawg, medel glyw, /Hael Merfyniawn, Lle roddion 13 CBM III 3 227 dd rhwng ei dwy afon; /Ei Sygynnab glew, gloyw roddion, /A folaf, a folant feirddon! /Caraf-i barch ei CBM III 3 230 ch ei Harchddiagon, /Caradawg freinawg, fraisg roddion, /Cardd olaith olud esborthion, /Periglawr porth PB VII 16 10 clodfawr cludfeirdd oddef, /Madawg Mo_^n cain roddion cof, /Oedd tafawd coeth doeth digrif /Ar lles po PM V 4 36 , yn llawr yn llyrion - angerdd, /Yn angudd ei roddion, /Ef yn w_^yl, yn olud anfon, /Ef diwyl diwyll g CBM III 24 133 wn, /Calon oedd anghraff, cedoedd anghrawn. /O roddion gwron gorun eigiawn - mo_^r, /Madawg mur tewdor HF VII 22 13 wynedd, rhwysg Lleon. /Difro wyf heb rwyf, heb roddion, /Heb Owain, hebawg cynreinon, /Diarswyd ysgwyd, CBM III 11 59 /Ni borthynt anneddfon, /Yn eu byw, ar eu rhyw roddion /Na rennid rhannau cynyddon. /Cynneddf a warawd DB VI 31 22 ballai i bellenigion, /Ne_^r, muner mynych ei roddion, /Neud ei hoed ar ei gyfoedion. /Doeth esgyrn gw CBM III 20 43 run - torf /Twrf aches anoddun, /Rhwyf dragon, roddion reiddun, /Rheiddrudd roddiad, rwyddrad Run. /Rhu CBM III 21 188 g ein disgyblon! /Gwedi Cadwallawn rhwydd iawn roddion /(Rhoddfawr gwawr Gwendyd, gwynfyd gweinion) /I CBM III 26 104 a fu haelaf o haelon - Cymru, /Un cymraisg ei roddion, /Un mawrllary mawrllwrw cynreinon, /Un mawrllew LlG VII 25 72 ch, gadarnglo - Maelawr, /Breisglym orwyddawr, roddion ymo. /Clodforaf fy naf naws anghryno, /Ni bydd a D-3 VI 19 24 non - dy wenwlad /Porthaist yn wastad, mad rad roddion. /Ysym-i gyfaill gwa_^r, ca_^r cerddorion, /Llaw roddir 2 CBM IV 6 181 iad, pell gyrchir - ei feirch /Ac i feirdd yd roddir. /Tarf ar dres o'i drais a welir, /Twrf yn nhorf, CBM III 17 13 llad llawn. /Gwirawd Owain llary, llawen - yd roddir /Yn y tir tu Hafren, /A thraul hygar yw hagen, /A roddo 3 LlG VII 25 84 y llyw, llafngoch Gymro: /Ni ddwg Duw y dawn a roddo PM V 7 14 aint, /Athrugar, cerddgar, cad wythaint, /A'th roddo Creawdr cyreifiaint, /A'th lwyddo mawrfro a mawrfr CBM IV 18 60 osoded /Yn hollawl, meidrawl, hawl huanred. /A roddo i Dduw ei ddegfed - o'i law /Heb luddiaw iddaw Ei roddwn 1 LlN II 17 2 , archfain, cynghrwn, - ceirw, /Cyd bai ef, ni roddwn; /Bodd bryd ar ei hyd yw hwn, /Fal y'i cefais y'i roddwy 2 PM V 26 82 /O bob tey_"rnas tey_"rnged - i'n rhwyf, /Nwy roddwy, gogeled! /Ei eirchion i eirchiaid ar lled, /A'i CBM III 16 72 braff ei saffwy, ni syll a_^'i olwg /O olud ni roddwy, /Rhudd barau a bair yn adwy, /Rhudd bebyll, rhyn rof 1 CBM III 4 6 i mawrdrig; /Mynych ymanfon dygn gofion dig /I rof a rhiain, gannwyll rhyfig, /Mel ydd wyf yn celu calo Roi 1 GYC VII 40 114 idiau. /Archwn i'r Drindod drwy wir ufudd-dod /Roi in lwyr gymod o'n pechodau, /A phurlan fuchedd a phe ro_^n 1 GM I 13 7 neud de, /Cyfryw atreg cof atre. /Cyfdaerant i ro_^n, a rhin a cherydd, /A chur gnodydd ar ne. /Gnaws e Ros 5 DB VI 33 26 n ddangoser gwy_^r eryr eurdir, /Nad y gw_^r o Ros a ddangosir. /A ryfo gorau, gwir y'i dygir, /Ac a fo PM V 26 13 yrchfawr llawr, ys cyrchu llariedd; /Cyrchaist Ros ddiddos ddifa_"edd, /A Phenfro a_^ phen gorfoledd. / GB II 26 177 r llenwi. /Pan dde_^l rhyfel a rhwysg Ffichti /Ros elfydd, pob celfydd geilw Dewi. /A gwyrthau a orug g PB VII 13 7 , mur Dinefwr, /Dunawd gynefawd, gynifwr - ar Ros /O lin Rhys ap Tewdwr. /O dewdwr aeth gw_^r, gwrdd l PB VII 13 13 grddrud, gwae ei dud a'i dir! /Tiriawg, rywawg Ros wrthrych, /Fu fy rhwyf, rhwysg Owain Frych; /Un o'i rosedd 1 CBM IV 4 120 dygn atchweddledd) /Ei fawrglod hyd Fawrglwyd rosedd; /As duch Duw yn ei dangnefedd /A ddug trais tros rot 1 PM V 2 67 caffael neu i'm colli. /Dydde_^l, cyn rhyfel i rot a mi, /Engyl tangnefedd tanc heb drengi. /A'm bo, u r'syrthiaw 1 GYC VII 36 68 ylaw - 'r awyr? /Poni welwch chwi'r sy_^r wedi r'syrthiaw? /Pani chredwch chwi i Dduw, ddyniaddon ynfyd ruad 2 DB VI 30 11 w y Berfeddwlad; /Ceintum hon Ruffudd, rudd ei ruad, /Ac ni rygant dyn ddim mor irad; /Canaf hon Ddafy BF VII 46 12 Rhys, Rhos achubiad, /Aerfab Maredudd, rudd ei ruad. /Arfaeth ehelaeth, hwyl gyrchiad - brwydrin, /Eryr rudd 12 GM I 8 16 ad gawad guall, /Cad mal bad aball a phellt ar rudd, /Cad a_^ chedwyr Lloegr, a llwgr uddudd, /A gorfod GRh II 27 5 /Ac o ddyn, hawl erwyn hael. /Hael udd cleddyf rudd, clod faith, - na'm gwrthod, /Mawr wrthyd fy ngobai CBM III 24 49 flaidd llysaidd, llysid ei fa_^r, /Gw_^r oedd rudd ei lafn o lif gwyar, /Gw_^r oedd ruthr aruthr ar ei DB VI 30 11 elyn, lyw y Berfeddwlad; /Ceintum hon Ruffudd, rudd ei ruad, /Ac ni rygant dyn ddim mor irad; /Canaf ho BF VII 46 12 p emys: Rhys, Rhos achubiad, /Aerfab Maredudd, rudd ei ruad. /Arfaeth ehelaeth, hwyl gyrchiad - brwydri PB VII 8 20 Oesawg farchawg, feirch gydnaid, /Aes falchliw rudd eurfriw rwyd. /Rhwyd ysgwyd, ysgwn eurwledd, /Rhuth CBM IV 4 193 Gwaedlan gwy_^r, a lly_^r a'i llanwai; /Gwyach rudd gorfudd goralwai, /Ar doniar gwyar gwonofiai, /Gwy PB VII 11 20 brwydr, bryd ar ymladd, /Difraw ei law ar lafn rudd. /Llafnrudd Faredudd, llyw drinc, /Llew ni ad Lloeg GYC VII 36 49 g Nancaw, /Llawer deigr hylithr yn hwylaw - ar rudd, /Llawer ystlys rhudd a rhwyg arnaw, /Llawer gwaed DB VI 27 8 r drist yw ein byw bod glasw_^ydd - derfyn /Ar rudd Llywelyn, llew ehangrwydd, /Mawrbair cyniwair, cynn MB I 3 54 ydd, cleddyf ddurawg, /Cw_^l clywed cystudd ar rudd mynawg; /Can gerddau cyhoedd oedd ardderchawg /O Ys CBM IV 6 26 udd fuddig wledig, wlad ohen, /Grugunan rwyfan rudd onnen, /Nid o nerth llaesgad yd gaiff Llesgen - dir ruddaur 3 CBM III 5 105 rhyweles teg nwy rhywelwy!) /Ac a dan ruddem, ruddaur fodrwy, /Ac uch wyneb gwyn, gwinau fagwy. /Defaw CBM III 5 130 gwylfan gwylain, gwylfalch wrth gerddawr, /O ruddaur gwerthfawr y'i gortho_"ir. /Pellynnig fy nghof y HOG II 11 12 n a galon hon, hoed a gafas /Er twf main riain ruddaur wanas. /Nid ydyw heddiw, nid huaddas - fy mhorth ruddaw 1 GRh II 28 16 nyd; /Gnawd it, ddraig ddragon wynfyd, /Dygant ruddaw amgant rhyd. /Rhyfedd (eithr Gwynedd, gwenwyngaw ruddbar 2 PB VII 14 28 dilys, /Anwar yn aer frwydrdaer frys, /Enwawg, ruddbar fodawg, Rys PB VII 3 22 yrchiad, llafn drochiad, llew /Fu Rys ruglfar, ruddbar riw, /Cryg de_"yrn, loyw eurgyrn lew, /Crair oe ruddem 1 CBM III 5 105 wy /(Ni rhyweles teg nwy rhywelwy!) /Ac a dan ruddem, ruddaur fodrwy, /Ac uch wyneb gwyn, gwinau fagwy Ruddfedd 1 GG II 32 15 m de amdanaw - heddiw, /Hawdd y gallaf wylaw, /Ruddfedd werthfawr wedd wrthaw /Ac Edenawg i danaw. /Can ruddfoawg 2 PB VII 10 14 _^r anwar enwawg - Faredudd, /Draig rwyddfudd, ruddfoawg, /Cynyddblas dy ddigasawg, /Cynwalch nifer, ne BF VII 53 32 w gwaed ffysgiad, gad gyni, /Gwawr ddeifniawg, ruddfoawg ri! /Lladd fy rhi: i mi, mawr a dramgwydd - hw ruddiau 2 MG VII 32 9 . /Cawr mawr bychan, Cryf cadarn gwan, gwynion ruddiau, /Cyfoethawg tlawd, a'n Tad a'n Brawd, awdur bro EGM I 29 21 u, /Wedi cymynnu im cymhenrwydd. /Cyn de_^l ar ruddiau ddagrau ddygwydd, /Cyn gwerydre lan, nid gwaradr ruddion 2 CBM III 10 42 gar athraon - Cadwallawn, /Ail Lluddiawn llafn ruddion, /Cyfnewid erfid arfogion, /Cynifiaid cuniaid Ca LlF1 II 4 17 /Bre_"yr breienin a faeth. /Magysai erfai ar ruddion - trydar; /Tryderan 'yng nghofion /Edlid hil gwy ruddlafn 1 DB VI 27 86 wl cost eurbost aerbyd, /Am drinwychydd rydd, ruddlafn creulyd, /Am dylwyth hydwyth, yr hyd - y buant ruddlain 2 PB VII 4 5 deg, /Tey_"rnas ddinas ddinag. /Dinag Owain, ruddlain lafn, /Doeth id i'th wlad, leiddiad leifn, /Tre PB VII 4 1 Owain ruddlain, rodd edmyg, /Ged ysgain, gad ddiysgog, /Tey_"r Rufain 4 SB II 23 10 lu cyrdd, nid coelfain - ei ddwyn /Oddyman hyd Rufain, /Can ys marw io_^r co_^r cywrain, /Chweddl mwyfw CBM III 3 163 n beiddawd, /A weles ni welir hyd Frawd, /Caer Rufain, ryfedd olygawd, /Caer uchel, uchaf ei defawd, /C LlF1 II 3 5 di dwfr i'th farwnad. /Ni hepgoraf-i rwyf, hyd Rufain - y gwy_^s, /(Gorau gwas ym Mhrydain) /Na daly na CBM III 16 155 chion a thrychan elor. /Gelyn traws ryfel tros Rufain - yd wy_^s, /Tros y llys yn Llundain, /Mynw eofn, Rufawn 1 HOG II 6 2 Ton wen orewyn a orwlych bedd, /Gwyddfa Rufawn Bybr, ben tey_"rnedd. /Caraf, trachas Lloegr, lle Ruffudd 22 DB VI 33 32 eud rhygwyn terrwyn tyrfa pabir, /Neud rhai am Ruffudd a ddyhuddir, /Neud rhawch ei ardawch, neud rhywi PM V 8 46 ag beiau rhiau yn y rhennid - budd /Dy rybudd, Ruffudd, a rybuchid BF VII 56 5 g afael: /Gruffudd hil Maredudd hael. /Ar hael Ruffudd cudd can drafod - angau, /Ing achweddl ei glybod LlG VII 25 52 honawd henyw dadannudd, /Ohonaf, hanpych well, Ruffudd! /Dewisaf arglwydd (didramgwydd dro!) /Dywysawg DB VI 33 52 wed, /Cyfar a_^ daear dygned - ei achludd, /Am Ruffudd, digudd deigr hyd arffed, /Am ddwyn gweilch terr PM V 11 1 Hael Ruffudd, ddiludd ddilawch - tey_"rnedd, /Tey_"rnfeirdd, LlG VII 25 1 Hanbych well, Ruffudd, feirdd fudd fytged, /Hael clodfawr, eurwawr arw EW VI 3 1 Cyd de_^l i Ruffudd, fudd gynnan, - o dda /A ddyglud mo_^r i lan, /P MB I 3 160 rhaedded: /Crefydd y Creawdr yng nghyfrifed /I Ruffudd, gloywudd a'i cudd tudwed. /Hyd nas gwne_^l pech DB VI 29 97 gwander ei orchudd, /Gwyn Gwynedd. Gwae ni am Ruffudd! /Gruffudd aur digudd, ef dygnaf - ei gw_^yn /O GG II 31 31 sedd, /Tramaint, nid cywraint an cywrysedd. /O Ruffudd, gwaywrudd gorfoledd, - y'm ce_^n, /A'm cynigiws DB VI 29 23 au: /Gwae'nt hwy ar a wnaeth eu penaethau! /Am Ruffudd gwaywrudd, gwae finnau, /Am riff ne_^r, lluch hy MB I 3 90 g. /Crist cyflawn annwyd, boed trugarawg /Wrth Ruffudd Gwynedd gwyledd fodawg; /Yng ngwlad nef boed ef PM V 11 33 inawr, /Mynawg llary, ym mynwes llawr. /Llawr Ruffudd, llary udd, llawen gymwyd - ysb, /Llawer osb nad DB VI 29 122 /Cyd ymguddio pawb, beth a gelaf? /Am farwnad Ruffudd nid ymguddiaf. /Nid a eill cadarn yn cadw eithaf DB VI 29 39 glwydd diau; /Na dyn, oni'm dug anghofiau, /Am Ruffudd, ni'm dyhudd, na dau. /Gwael yw colli hael o hil DB VI 33 36 d a genir. /A orug o ddrwg (ni ddrygfernir) /I Ruffudd o'i fudd a faddeuir; /A orug o dda, oni ddywedir DB VI 33 58 rygolled. /Cefais a fynnais cyn ei fyned /Gan Ruffudd o'i fudd, o'i foddha_"ed; /Caffael iddaw nef o'i DB VI 30 11 rddyn Lywelyn, lyw y Berfeddwlad; /Ceintum hon Ruffudd, rudd ei ruad, /Ac ni rygant dyn ddim mor irad; DB VI 29 59 winau, /A wne_^l gorffowys rhag pwys poenau /I Ruffudd rwyddfudd yn ei raddau, /Gw_^r a'n pryn: prynhaw PM V 11 37 ch, heb fwyd. /Bwyd i gnud a drud a draig - fu Ruffudd, /Udd angudd angerdd Faig, /Angor co_^r, cad off OC II 14 29 a ddiddawl ei barch canyd perthyn. /A dyddwg i Ruffudd wayrudd elyn /Gwin a gwydr golau yn ei gylchyn, Rug 1 CBM III 8 38 elyn rywelais. /Rhan Llywelyn, llew aere, /O'r Rug hyd ym Muddugwre, /Llawer marchawg march dyre, /Llia ruglfar 1 PB VII 3 22 d. /Cad gyrchiad, llafn drochiad, llew /Fu Rys ruglfar, ruddbar riw, /Cryg de_"yrn, loyw eurgyrn lew, / ruglflwng 1 PB VII 11 18 fab Owain, cadrfalch gwledd, /Cedeirn wostwng, ruglflwng rydd, /Dyfrys brwydr, bryd ar ymladd, /Difraw ruglon 1 GYC VII 40 64 e frawdwr a frodio gamfarnau, /Gwae raglaw a'i ruglon ddirwyau, /Gwae ringyll o'i sefyll mewn swyddau / Rugun 1 CBM III 16 224 ddyrwn, ys gwn oedd ysgwn /Ysgwyd (twn ta_^l) Rugun. /Taer pair pa_^r llachar, Lloegr ddiwael, /Tarf l Run 5 CBM IV 12 17 toredwynt am brys. /Ced bai tau, wledig, wlad Run - Amhaelgwn, /Maelgyning aborthun, /Rhybyddai fau fe EG VI 18 95 olud olygad /A Mordaf am alaf eiliad; /Ysym-i Run, gatgun gytgam rad, /Cydgaffael a hael a hwyliad. /E MB I 3 24 awd; /Handoedd gad gyffro o Anarawd, /Ac ail o Run Hir, rhyfel ddurawd. /Gwanai yng nghynnor eisor Medr CBM III 20 44 roddion reiddun, /Rheiddrudd roddiad, rwyddrad Run. /Rhun gyngreddf gynneddf, gynefawd - orau, /Rhudd b PM V 20 46 Wyddgrug, wyddgun - ysgorfa, /Oes gorfod i hil Run: /Tyrau poeth, peithiawg pob un, /Tandde ffyrf, ffo Runblant 1 CBM IV 4 42 dewid arnan ernywiant /Er nad byw rhy_"wr rhyw Runblant, /(Cardd angardd angen a'm peidiant) /Ca_^r cer ruthr 4 CBM III 24 50 _^r oedd rudd ei lafn o lif gwyar, /Gw_^r oedd ruthr aruthr ar ei esgar, /Gw_^r athrigiad aer, gw_^r a GwB VI 17 8 , /Rhuthr gwy_^dd glyw gwythlawn ongyr, /Llyna ruthr aruthr eryr! /Rhuthr a ddug fy naf (nawell yw - o' GM I 9 79 udd Mo_^n maws o'i dymyr. /Gwelais yn Rhuddlan ruthr fflam rhag Owain /A chalanedd rhain a rhudd fehyr; PM V 5 41 es - haul, /Hael Ddafydd a'i rhoddes. /Dug ail ruthr, troch aruthr trachwres, /Tir Lle_"yn er llithiaw ruthrai 1 MB I 3 34 d. /Ergyrwayw brwydrin cyn rhewin rhawd, /Rhyn ruthrai dorfoedd oedd rhybarawd; /Rhy'i gaded Rhufain re rwng 5 ES I 16 18 on) /Rhwyf nef a daear, rhag taerfar ta_^n, /I rwng Dy ddwylaw rhag Dy ddeulin. /Gorugost wormes (ni'th CBM III 3 57 alchnawdd nog amrawdd amraint: /A'i balchlan i rwng ei balchnaint, /A'i balchwyr a'u balchwyr tesaint, GYC VII 38 29 f yn rhwth yn rhuthraw Gwener, /Ef a_^ rhwnc i rwng ei ddwyfer, /Ef heb gof yng nghyfrif aeredd, /Ef yn HOG II 6 22 Gwneuthum a_^ gwth gwayw gwaith ardderchedd /I rwng glyw Powys a glwys Wynedd, /Ac i ar welwgan gynnif PhB VI 12 26 /Na'm casa, pwylla, pylliawg edfynt - Rhys /I rwng Rhos ac Epynt, /Bardd fu_^m it, trimud dremynt, /A rwy 8 GYC VII 42 19 wyllfyd, truan a ddifflanna, /Ac ni feddylio a rwy ddirpero, /Y rhwyf a gaffo nid ymgoffa! /Cyd boed cy HOG II 10 10 yri, /Ni ddirper pebyll, ni syll pali, /Neb, a rwy garwy, yn fwy no hi. /Pei chwaerei ei budd er barddo CBM IV 17 41 ith ddiolaith cyn llaith lledfryd: /Cyfrddoeth rwy gogel brad annel bryd, /Cyfrdwyth cyfafrdwyth prifwy CBM III 21 90 wy rhy-m-coddes, /Angen a'm lludd gwe_^n, gwae rwy golles! /Neus gwarchae mynwent ym mynwes - daear, /N CBM IV 16 84 fy Rhi a'm rhyddha: /Rhydd rybwyf gan fy Rhwyf rwy gwna. /Rhe_^n rheithlau, Rhiau rhad gyfa, /Rhadlawn, EG VI 18 90 Ysym-i Nudd, haelfudd hwelfeiddiad, /Ar Lloegr rwy llygrwys heb ddiwad; /Ysymy Rydderch, roddiad - aur CBM III 13 40 gweinifiad gwinfaith, /Gwin a medd a meddgyrn rwy maith! /Rhy'i talaf i'm rhwyf o'm rhwylwaith - molaw D-1 I 1 26 ur amaerwy. /Bei na chaned ei dey_"rned anhyed rwy! /O'r sawl pennaeth a gais ynaeth arfaeth camrwy /Hy rwych 1 D-2 I 2 31 _^n wahanwaith. /Gwaith rhaith rysedd, gw_^ych rwych ryfedd, rhinwedd reen; /Rheg rhysiolaf, rheg a ar rwyd 8 GRh II 28 53 yn, /Ba_^r sy ar ddaear o ddyn. /Dyn wyd galon rwyd, golau - ei derfyn, /Nid arfaidd neb y tau; /Duw a' CBM III 26 82 i annwyd, /Gwayw cynflawdd cynflaidd, cynflaen rwyd, /Gwayw ysgwn esgud ym mhlymnwyd, /Gwayw gweiniad, CBM IV 9 12 wdd aerflawdd eurflawd - ei ysgwyd /Mal ysgwyd rwyd Rahawd. /Mur mawrgor, treithitor traethawd, /Traeth PM V 10 20 Wyd ysgryd gryd, graid gwriawr, /Ac wyd ysgwyd rwyd, rwyf llawr. /Llawr de_"yrn cedyrn, cedwis mawrfryd CBM III 16 94 rwysg rwysg rwyf, tewdor ddo_^r Ddygen, /Brwyd rwyd rhad, rhannawg o'm hawen. /Brwydr gyngrwn gyngres, CBM III 16 221 ael i frain, /Ysgafaeth i faidd cun /Ar ysgwyd rwyd rhodwydd fal Rhun, /Ysgawl torf rhag trefred Alun, PB VII 8 20 wg, feirch gydnaid, /Aes falchliw rudd eurfriw rwyd. /Rhwyd ysgwyd, ysgwn eurwledd, /Rhuthr ryn ni gais GM I 12 4 y dwys ymgadwyd /Rhag cadair enwair yn weithen rwyd. /Rhy-m-llyw_^y Dwy yn ddiarswyd; /A ddyly Arglwydd rwydd 11 DB VI 30 84 s dyn dygnedd - ei awydd, /Ni rygollo arglwydd rwydd anrhydedd. /Ef a'm talai aur ar fy mysedd, /Nid ef LlF1 II 3 62 fy rhwy, nid rhawch - ei erchi: /Gnawd gan ri rwydd ardawch; /Gwaed gan llu ar llafn dwyawch; /Gwae a EG VI 18 75 gain /Hyd y dwyre haul hyd y dwyrain. /Ysym-i rwydd arglwydd argleidrad, /Argledr tir a gwir a gwenwla EG VI 18 81 reidad, /Diffryd gwy_^r, eryr ardwyad; /Ysym-i rwydd arglwydd erglywiad /A glywir o'r tir ger Tanad; /Y EGM I 29 18 boed im Arglwydd! /Rhydalwyf iawn yn rhadlawn rwydd /Can edifarwch cyfrwydd - i'm Iesu, /Wedi cymynnu CBM III 3 84 lgaint. /Pylgeinnau raddau a'm rhoddir, /Rhodd rwydd gallrwydd, gadr yd genir, /Canu draig Brydain a br CBM IV 4 178 udd a'm bu, a'm bo ei edmig, /Bodd am rodd, am rwydd gelennig, /Buelin am win, am wenig - o fedd /Feir PB VII 4 24 is glwyf, rhwyf rhudd beleidr, /Arglwydd gwawd rwydd, gwaed raeadr. /Rhaeadr gwaed am draed, am drwyn, DB VI 28 14 r llawhir, llyw Dinorweg, /I wlad Dafydd rydd, rwydd Gymra_"eg CBM III 14 27 rdd arnaw ni gyflwydd, /Pryder dragon rhoddion rwydd, /Prydain glawr eurglawr arglwydd. /Arglwyddi gynn IRh VII 30 53 lchawg geyrydd. /Esgud am olud, am eiliewydd - rwydd, /Ysgwn am eilwydd, moliant dderllydd: /Ys cennyf rwyddaf 1 BF VII 50 16 naf - o'i golled, /Gw_'reiddlew hyged, roddged rwyddaf? /Gw_^r a las drosom, gw_^r oedd drosaf, /Gw_^r rwyddfodd 2 LlF1 II 4 46 . /Ni bu ddi'i gyflu ddygyfludd - am rodd, /Am rwyddfodd, am rwyddfudd; /Tad mad magawd gwawd gwaywrudd MeiG I 33 2 awg rhwysg rhyferthi, /Rex, rhyngaf o'th rodd rwyddfodd foli, /Rhan eirian arawd draethawd deithi /I'm rwyddfudd 4 PB VII 13 18 chws cyrch diatreg - prudd, /Gwalch gwawdfudd, rwyddfudd reg, /Hwyl diwyl dyfndref Saesneg, /Hael awydd PB VII 10 14 /Llaw ar ba_^r anwar enwawg - Faredudd, /Draig rwyddfudd, ruddfoawg, /Cynyddblas dy ddigasawg, /Cynwal LlF1 II 4 46 gyflu ddygyfludd - am rodd, /Am rwyddfodd, am rwyddfudd; /Tad mad magawd gwawd gwaywrudd, /Tad maeth m DB VI 29 59 A wne_^l gorffowys rhag pwys poenau /I Ruffudd rwyddfudd yn ei raddau, /Gw_^r a'n pryn: prynhawn Ddifia rwyddiant 1 HOG II 11 10 yf ar ddyn urddas - o foliant, /Ni'm gwna poen rwyddiant boddiant, pa dras! /Ton a galon hon, hoed a ga rwyddrad 1 CBM III 20 44 dragon, roddion reiddun, /Rheiddrudd roddiad, rwyddrad Run. /Rhun gyngreddf gynneddf, gynefawd - orau, rwyf 57 LlF1 II 3 73 /Ny hepgyr gleisiad glas fo_^r. /Ni hepgoraf-i rwyf DB VI 29 67 igiau, /Llwrw y gwn gwenwawd brydestau, /Llary rwyf a ganwyf a_^'m genau, /Llew biwyf, Llywelyn biau / LlG VII 28 11 awg, /A'r Dre-wen yn boeth gennyd, beithiawg - rwyf, /Ac ar Elsmer glwyf, glud fygedawg. /Rhugl eryr o PB VII 5 21 n am gylch te_"yrn teg. /Oedd teg eurbost reg, rwyf addas - Prydain, /Traws Owain, trais leas, /Oedd ae EW VI 6 21 r Ddafydd, /Ni chasa Mab Duw dedwydd. /Dedwydd rwyf aerglwyf, eurgledd - ardderchawg, /Archaf it i'th l LlG VII 27 41 'i ba_^r oedd gwaedliw fal gwaed Afel. /Och am rwyf aerglwyf, eurgledd Echel, /Och am ddilyw mawr, ni'm PM V 25 2 i'm Rhe_^n cyfarchfawr awen, /Cyfrau Cyridfen, rwyf barddoni, /Yn null Taliesin yn nillwng Elffin, /Yn CBM IV 9 187 au /Nag ariant nag aur yn adnau, /Brwysg rwysg rwyf, brolwydd bro saithbau - Dyfed, /Braisg am ged, am PM V 10 16 ed o'th arddelw; /Rhwng dwn y gwelwn a gwelw: /Rwyf byd, rhwydd gennyd gynnelw! /Cynheilwad Prydain, wy GYC VII 41 18 wg y'u barnant am eu barnau /Heb ddim nefawl o rwyf bydawl byd gyfreithau. /Cyfraith hoced a chuhudded, PB VII 1 14 . /Bo gwalch bro braint tey_"rnas /Drwy rad ei Rwyf, cad nid cas, /Cad ddiofn eofn ehangblas - arglwydd GRh II 28 35 wn orfod - ar bawb, /Arbenigiawl, hebod, /Cadr rwyf, cadarn glwyf glybod, /Can llonydd byw undydd bod. CBM III 1 29 ynfaran. /Arwar fy ngwrddfar ar fy ngwrddfan - rwyf, /Canwyf - py ganwyf? - catglwyf cludfan: /Canaf ca PM V 24 72 uchedd rinwedd rannawg /Yn rhan i'th barthred, rwyf ced caerawg, /Caffael trugaredd trugarawg - Arglwy PM V 9 15 , /Moedydd eisillydd ni syll eurdde. /Molais-i rwyf Cemais camre - ysgaelan, /Yn amwyn garthan gyrth ei DB VI 25 3 addoer, haddef iesin, /A'm gwne_^l, radd uchel rwyf cyflychwin, /Cyflawn o awen awydd Fyrddin /I ganu m CBM III 16 83 gylchwy. /Cylchwy cyfryfel, cyfraith ordden - rwyf, /Cynnygn glwyf, glod urdden, /Cyfarfod orfod orawe PM V 26 121 ged: /Rhys rhebydd, ef dyrllydd Ddyfed. /Dyfed rwyf, dy glwyf, dy glod, - dy gynnygn, /Dy gynnif ys hyn PB VII 7 17 u, /Hydr nen cyn angen angau. /Dug angau riau, rwyf, ehangdwr - llu, /Llurigwalch Dinefwr, /Llew tir te HF VII 23 9 glawr aesawr uswydd holli, /Gw_^r yn rhwym gan rwyf Eryri, /Gw_^r, pai rhydd, fal Rhun fab Beli, /Gw_^r CBM III 21 20 Cymru, cymraisg gwrth nawn, /(Cymrwysg rwysg, rwyf gawr, ffraethlawr ffrwythlawn) /Pwy ceidw o haelon CBM IV 16 137 pechawd orddyfnaid, /Gorddyfn fi, gordden Ri, Rwyf graid, /Yn rhwyddfraint, yn rhan saint seiniaid, /Y PhB VI 12 33 yd a_^ nawdd naw mil o saint. /Synia di roddi, rwyf, gwawr - carannawg, /Cerennydd i'th gerddawr, /Rhys PB VII 18 7 , lawen lyw, ysgwyd folch, /Oedd teg am reg am rwyf gweilch, /Oedd tew am lew glew, gwledd falch. /Bal HF VII 22 13 , /Rhwyf Gwynedd, rhwysg Lleon. /Difro wyf heb rwyf, heb roddion, /Heb Owain, hebawg cynreinon, /Diarsw PM V 1 141 ein brawd bu breiniawl, /Mab ein Tad, ein tud rwyf hollawl, /Ac ein Taid, ac ein Tad dwywawl, /Y Gw_^r PM V 17 9 a_^r, /Pumwregys dewrwrys daear. /Dyorwyf hael rwyf hwyl reufedd - Prydain, /Hil prydfawr tey_"rnedd, / LlF1 II 3 5 Deifr, /Dodi dwfr i'th farwnad. /Ni hepgoraf-i rwyf, hyd Rufain - y gwy_^s, /(Gorau gwas ym Mhrydain) / PM V 10 20 gryd gryd, graid gwriawr, /Ac wyd ysgwyd rwyd, rwyf llawr. /Llawr de_"yrn cedyrn, cedwis mawrfryd - ne CBM III 19 25 engyn, /Yn eryr gwy_^r, Gwenwynwyn. /Detholais rwyf llu, lluriglas - de_"yrn, /Llugyrn gyrn gyfaddas, / PB VII 3 18 n yn hardd. /Hardd llys Rhys, Rhos gaethiwed, /Rwyf llu tra fu ei fywyd, /Balchgryg barabl bolchgledd d DB VI 30 73 d i'w gael hyd Frawd gyhedd. /Ys truan ei ran, rwyf mariannedd, /Ys drwg heddiw lliw, wedi llariedd, /Y EW VI 6 9 , /Yn hael ehelaeth gyngor. /Cyngor a roddaf i rwyf Mo_^n - llawrydd, /Hael Ddafydd hil ddoethon, /Bid DB VI 35 86 s ei dragon hyd yng Nghaerlli_"on, /Gwystlon i rwyf Mo_^n, rhy'u mynycha! /Yr Un Gw_^r a'n pair a'n gwe PM V 2 27 fy ngherdd yw fy nghoddi. /Gwell it wyf, hael rwyf, no rhifedi - meirch /Marchogwyr hyd bell ar dy dei ES I 20 10 yd arwydd, eiriawl - ydd ydwyf /Na bwyf arnad, Rwyf, rwym engiriawl. /Arbennig Lywiawdr, Brynawdr brein PB VII 13 21 Saesneg, /Hael awydd hil Owain deg. /Oedd teg rwyf, rwysg Oliffer, /Oedd clau ddarpar, clod ddirper, / EGM I 27 9 Dofydd, Rhegofydd rheithlau; /Drygfab wyf id, Rwyf ry-m-gorau. /Byddwn dda, byddwn ddiamau /Cyn mablan CBM IV 17 59 yd, /Ni ryddaw anaw o'i anwylyd. /Ni rygoddwyf Rwyf ry-m-gweryd - o ddygn, /Nid rhwydd wy gynnygn gyndd PM V 24 63 herawdr, llywiawdr llurigawg, /Llywelyn, llary rwyf, Rywoniawg - berchen, /Barch wledig Hiraethawg, /A' CBM III 17 22 irawd a'n gwrthfyn gwrth sy_^r - a lleuad /Gan rwyf rhad rhudd fyhyr, /Am Hirfryn hirfraisg eryr, /Am H EGM I 27 31 f trist i'th ddaddlau. /Boed Ef y talwyf, hael Rwyf rhiau, /Ar lan Eurddonen er Ei ddoniau, /Can gur a LlG VII 24 127 chau, /Cyfnewid newyddlas ferau. /Cyfarf wyf o rwyf rhudd lafnau - yng ngnif, /Cyfoethawg cynnif, cynfl CBM III 5 29 wnaf wrth a garwyf. /Celadwy lywy, liw ton am rwyf, /Rhwy gennyf gennyd, er nad ydwyf, /Cadr amnaid ga CBM III 16 57 ch llasar /Mal llachar llaw ddigrawn. /Digrawn rwyf rhwyddfan, rhwyfan rhwy, /Digrifwch dragon, draig o CBM III 12 54 an, darogan drygyrferth, - a'm clwyf, /Clodfan rwyf rhwyddged ferth, /Aerwalch balch, bwlch ei ddarmer CBM IV 9 206 dreigiau. /Draig eofn eang ei derfyn, /Dragon rwyf, rhwyddwalch gyngelyn, /Dragon fardd, dragon falch PM V 24 5 r ar gedyrn, eurged farchawg, /Llywelyn, llary rwyf, rhwym cytiriawg, /Lluyddau beri, rhi rhuddfoawg, / OC II 15 57 ddwain, /Dywed ein dyfod Fechain. /Teulu Owain rwyf, rhwystrasam - wladoedd: /Poed gwlad nef ein hadlam PM V 20 27 erfyn - Lleon, /Llyw Prydain, Llywelyn, /Dygen rwyf rhyddug dy hy_^n, /Dugost, udd dremrudd, dremyn. /T CBM III 16 93 nelw, /Mi Gynddelw gerdd ogrfen, /Brwysg rwysg rwyf, tewdor ddo_^r Ddygen, /Brwyd rwyd rhad, rhannawg o CBM III 16 200 r) /Drud w_^r gwrdd, gorddrud ei lasfer, /Drud rwyf torf, twrf llanw yn aber, /Drudflaidd gawr, drud fw CBM III 24 80 w) /Pryder am danfer: prydaf iddaw! /Prydais i rwyf trais cyn traul athaw, /Athal aur fual a fu eiddiaw CBM IV 6 280 , /Brysws glew breswyl a honnaf /(Brwysg rwysg rwyf trydar, bwrw lwrw lid anwar) /Bwyd adar o'i adaf. / DB VI 29 26 r Llachau, /Am rym llym y lleim fy nagrau, /Am rwyf y darwyf, im neud arau, /Amlwg yw cystudd ar fy ngr CBM III 21 144 ernywaf, ernywed - a'm clwyf, /O'm cleddyfrudd rwyf y'm rhygodded, /Coddiant, eilywiant rhag eilywed, / CBM IV 13 5 falch naf. /Naf ym mhresent yw ne_^r wenwlad - rwyf /Yn rhodd Duw a'i ganiad, /Trosti nid traws twyll n rwyfan 2 PM V 22 17 a'i medd hyd ym Mawddwy, /Llaw orthrech wrth rwyfan mordwy, /Lloegr wrthryn tra Llyn Llumonwy. /W_^yr CBM IV 6 26 dd. /Grudd fuddig wledig, wlad ohen, /Grugunan rwyfan rudd onnen, /Nid o nerth llaesgad yd gaiff Llesge rwyfaw 1 CBM III 24 71 erwin: dir eu cuddiaw! /Er pan yw tawel rhyfel rwyfaw, /Rhwyfan ta_^n taerwres, trachwres trinaw, /Rhy- rwym 1 ES I 20 10 ydd, eiriawl - ydd ydwyf /Na bwyf arnad, Rwyf, rwym engiriawl. /Arbennig Lywiawdr, Brynawdr breiniawl, rwymadur 1 CBM IV 17 71 prid ei hesgur. /Rhybu Fra_^n fab Lly_^r, llu rwymadur - mad /Yng nghamp yng nghywlad, yng nghad, yng rwysg 7 PB VII 13 21 eg, /Hael awydd hil Owain deg. /Oedd teg rwyf, rwysg Oliffer, /Oedd clau ddarpar, clod ddirper, /Oedd g CBM IV 9 55 /Brisg rhisg rhau, rhiau rhad barawd, /Brwysg rwysg ran gyman gymhendawd, /Brwydr eurgrwydr, eurgrair CBM IV 9 187 tlysau /Nag ariant nag aur yn adnau, /Brwysg rwysg rwyf, brolwydd bro saithbau - Dyfed, /Braisg am ge CBM III 21 20 i gwawr Cymru, cymraisg gwrth nawn, /(Cymrwysg rwysg, rwyf gawr, ffraethlawr ffrwythlawn) /Pwy ceidw o CBM III 16 93 yd gynnelw, /Mi Gynddelw gerdd ogrfen, /Brwysg rwysg rwyf, tewdor ddo_^r Ddygen, /Brwyd rwyd rhad, rhan CBM IV 6 280 sg naf, /Brysws glew breswyl a honnaf /(Brwysg rwysg rwyf trydar, bwrw lwrw lid anwar) /Bwyd adar o'i a CBM IV 6 96 lad, /A bragad yn briwaw, /A brwydr a_^ braisg rwysg yn brwysgiaw, /A breuolion cwyn yn cwympiaw. /Yn A rwythyw 1 CBM III 12 46 yrawr, deryw - yng nghreulan, /Hael am ran, am rwythyw, /Bu, trwy lewyd foes, gloes glyw, /Nid trwy lyf ry 11 D-2 I 2 1 De_"ws Reen, ry-m-aw-i awen (amen, ffiad) /Ffynedig wawd, ffrwythlawn CBM III 27 22 /Dewisws fy ngherdd, dewis - ei enw, /Ei anaw ry-m-cedwis, /Bu wrth wrfyrdd cyrdd ceinis, /Bu wrth fry CBM III 24 32 /Neud aflawen wyf, neud aflafar - drist, /Neu ry-m-coddes Crist, Creawdr trugar, /Neud amrygwyn im, ne EGM I 27 9 dd, Rhegofydd rheithlau; /Drygfab wyf id, Rwyf ry-m-gorau. /Byddwn dda, byddwn ddiamau /Cyn mablan wyth DB VI 27 72 yd; /Canaf i'm harglwydd, cof enbyd - ys mau. /Ry-m-gorug angau dristyd. /Am dreisddwyn terrwyn tyrfa e CBM IV 17 59 Ni ryddaw anaw o'i anwylyd. /Ni rygoddwyf Rwyf ry-m-gweryd - o ddygn, /Nid rhwydd wy gynnygn gynddiebry SB II 24 1 Duw ry-m-rhoddwy, rheiddun Arlwy, erlid cyngor /Rhodd fodd f DB VI 30 5 r llall yn llawen o'i ganiad. /Rhyfeddau rhiau ry-m-swynad, /Rhyfeddaf o'm naf, o'm neirthiad; /Nid rhy PB VII 6 4 wlad, cad fleiniad flawdd, /Dwyn ein llyw, Duw ry-n-lladdawdd. /Llwyr y'n lladdawdd cawdd cwynfeddu - g MeiG I 33 28 ngau /(Anghyfoeth angen) yng nghyfrangau. /Rex ry-s-gollychwyf, Rhwyf rhyfeddau, /Can digones Duw o'i MG VII 33 74 af, nefoedd lewych, /Pwy ni'th fawl o'r sawl a ry-seilych? /I'th foliant soniant so_^n clych - a llyfra ryamug 1 PB VII 14 18 rhy ddiau (engyrth seithug - pla) /Plant Adaf ryamug, /Hiddl deigr, difryd y'm gorug, /Hoeddlfrau hydr ryaned 1 DB VI 33 48 dad Fab Rhad, rhifed - Ei wyrthau, /Ni wyrthia ryaned. /Cof 'y ngha_^r neud gwa_^r, neud gwaredred, /Cy rybarad 1 CBM IV 18 84 rch o gyfarch, o gyfaenad: /Fy nigabl barabl a rybarad, /Fy ngherdd i'th gyrbwyll, Cannwyll canwlad. /C rybarther 1 EGM I 26 36 mi. /Ni chyfairch angen iawlwen ioli /I'r neb rybarther ei ryborthi. /Nest yn ei haddawd wenwawd weini rybechwy 1 CBM IV 16 176 /Yn rhwy ydd amwg a ddamunwy - bryd, /Rhybenyd rybechwy, /Pechadur pechodau ddirprwy /A ddirper pryder ryblygwyd 1 GM I 12 28 eienin, elwch ydwyd, /Nid e_^l i'th blegyd neu ryblygwyd. /Ac a'm bo, o'm budd ymweddwyd, /Bod Duw i'm ryborthed 1 OC II 14 11 Rys yn llys llyw ced: /Llys Owain ar braidd yd ryborthed - eirioed, /Porth mil a glywy, pyrth egored. / ryborthi 1 EGM I 26 36 airch angen iawlwen ioli /I'r neb rybarther ei ryborthi. /Nest yn ei haddawd wenwawd weini, /Ydd wyf pr rybuch 1 D-4 VI 20 61 a cerdd, /Pennal dir engir angerdd. /Engiriawl rybuch am rybydd - angerdd, /Argerdd gerdd geirionnydd, rybuchaw 2 GYC VII 43 12 ythruddiaw - cnawd, /Ef ni wna_^i bechawd na'i rybuchaw; /Bei na bei undydd (Dofydd a'n daw!), /Dyddbra DB VI 24 8 eiddunaw - o'i gnawd /Yrddygnawd bechawd na'i rybuchaw; /Mor deg y gelly gall arwyddaw /Merwerydd echw rybuched 1 MB I 3 171 oes (ni'm oes neued) /Yn undawd Drindawd, drwy rybuched, /Gan lain loyw addef yn nef drefred rybuchid 1 PM V 8 46 iau yn y rhennid - budd /Dy rybudd, Ruffudd, a rybuchid rybuchir 1 DB VI 33 5 fynno Duw, dim ni ellir. /Rhy fawr o bechawd a rybuchir, /Rhy fychan i Dduw a ddiwygir, /Rhy afnam o ga rybudd 5 GM I 8 6 ew llofrudd: /Ef yng ngryd, yng ngryn, yn rhyn rybudd: /Ef gw_^r, gwelitor golaith ei dewdor /Rhag ofn, DB VI 29 91 wyn torf angudd, /Gwa_^n an rheg an rhaith heb rybudd, /Gwanar ga_^r, trimud fa_^r, trymrudd, /Gwenwyn OC II 15 55 - ein torf /Fal teiluoedd bychain; /Dywan, dwg rybudd hyddwain, /Dywed ein dyfod Fechain. /Teulu Owain PM V 8 46 did. /Rhag beiau rhiau yn y rhennid - budd /Dy rybudd, Ruffudd, a rybuchid PM V 27 23 /Neud ei hoedl a'm herwan, /Hil Gruffudd taer rybudd ta_^n: /Tau, Angau, anghyflafan! /Cyflafan fuan f rybwyf 1 CBM IV 16 84 wg i'm da. /Daioni fy Rhi a'm rhyddha: /Rhydd rybwyf gan fy Rhwyf rwy gwna. /Rhe_^n rheithlau, Rhiau rybydd 1 D-4 VI 20 61 Pennal dir engir angerdd. /Engiriawl rybuch am rybydd - angerdd, /Argerdd gerdd geirionnydd, /Dybuam, d rybyddaf 1 LlF1 II 2 14 Gymro a gymrofaf, /Hawdd bwyf: heb fy rhwyf ni rybyddaf. /Ysid im eniwed a eniwaf - wrthaw; /Ei liwaw rychweiris 1 GM I 7 85 l, /Rhyfarw udd gwlydd Ystrad. /Astrus chweddl rychweiris i Gymry, /Ystryw chwerw, nid chwerian ei rhyl ryd 2 BF VII 53 9 ryd) /Ab Gruffudd, grym gythrudd gryd. /Och am ryd esbyd! Oesboen dagrau - rhwy /Rhy-ddug lliw fy ngru ES I 18 8 dd ei wayw yn waedlyd; /O waedlan, rhuddai fan ryd. /Rhodwydd ar Gymru oedd ar gyman - llu, /Llary Edny rydiau 1 GM I 9 6 in. /Gorwyliais nosau yn achadw ffin /Gorloes rydiau dyfr Dygen Freiddin. /Gorlas gwellt didryf, dwfr rydid 5 PM V 8 4 i am funer, osid /'Yng nghaniad o'th rad, o'th rydid. /Na ddos, Hael yn helw dy Ddwydid, /I wrthyf, na PM V 8 40 ddihafarch ddyndid, /Mab Duw nef boed nerth wy rydid. /Ni mag na_^g neges arfollid, /Ni myg rhodd yn rh D-4 VI 20 95 neud hafal, /Neud hyfawl dy westi, /Eang yw id rydid, ri, /Eofn a golofn Geli GB II 26 107 deg yma, teg ei mynydd, /Ac Ystrad Nynnid a'i rydid rhydd. /Rhoddes Duw Dofydd, defnydd - o'i foli, /D PhB VI 14 35 wn ydd ymborthid. /Yn nhey_"rngan fan, fawr ei rydid, /Yn nhey_"rngaer glaer yn yd glywid, /Yn nhe_"yrn rydraeth 1 EGM I 28 28 . /Gwymp edrydd Dofydd, defawd - ei rhadau /Ni rydraeth neb tafawd. /Rhagorwn grefydd a ffydd a ffawd / rydraethais 1 CBM IV 18 67 nig, pan genais - hanawd /Nid ofer draethawd a rydraethais; /Nid eisau fy ngherdd yng nghain efrais, /N rydraethasant 1 MB I 4 12 iwenynni. /Diau ddarogant i Addaf a'i blant /Y rydraethasant y proffwydi: /Bod Iesu ym mru Mair (merch rydynnaf 1 DB VI 27 4 y'm gwnaeth alaeth a'i arwydd - arnaf, /Mi ni rydynnaf dan ei aflwydd. /Mor draws fu Iesu am aesdrygwy rydd 13 GM I 9 166 y'm heiddunir /(Henoeth oeth dybyddaf o dybwyf rydd!) /Ac os Duw o nef neu ym cynnydd /Ceinfod gan lywy PB VII 11 18 cadrfalch gwledd, /Cedeirn wostwng, ruglflwng rydd, /Dyfrys brwydr, bryd ar ymladd, /Difraw ei law ar IRh VII 30 50 ydd aeth. /Gwenlli_"ant a'm gwnaeth rygaeth o rydd; /Esgor ei hepgor nid mi ddorfydd! /Ys gafael falch CBM IV 6 140 adal /Anhyed, cyfred, cyfartal, /Eurdorchawg a rydd eurdal - im er cerdd, /A'm ceinion o fual, /Ffrawdd LlF1 II 2 21 yfannod clod er clud alaf. /O gofynnir pwy, py rydd fwyaf, /O saffwn as gwn nas gwaeddaf. /Saffed ataf, CBM IV 1 42 /Gwelais gadau geirw a rhudd feirw rhain /Oedd rydd i fleiddiau eu hargyfrain; /Gwelais eu hadaw heb eu GYC VII 42 60 an lewenydd y wledd ni dderfydd /Yn nhragywydd rydd rad gymanfa LlF1 II 1 116 m ceniad - Dofydd, /Dau deg, dau ddedwydd, dau rydd roddiad, /Dau ddoeth yng nghyfoeth, yng nghyfaenad, DB VI 27 86 wm feddwl cost eurbost aerbyd, /Am drinwychydd rydd, ruddlafn creulyd, /Am dylwyth hydwyth, yr hyd - y DB VI 28 14 loywdir llawhir, llyw Dinorweg, /I wlad Dafydd rydd, rwydd Gymra_"eg GB II 26 36 bidiawg; /A phobloedd Cymru a gymer ataw /Ac a rydd yn llaw llwyr deithi_"awg /Tra e_^l yn erbyn, er pa OC II 14 65 eu cyngyr, /Dau arial dywal dau fab Ynyr, /Dau rydd yn nydd cad eu cyfergyr, /Cyfargor ddiachor, camp IRh VII 30 58 dydd - cyrdd, /Ys gelwir yn wyrdd rif milfyrdd rydd. /Ys mwy gan y beirdd heirdd bob hirddydd /No phan ryddadlas 1 D-1 I 1 8 cheinawg dy iawn priawd: pawb a'i gwelwy. /Neu ryddadlas am lwyth eurwas Euas lywy, /Erging anchwant, G ryddaw 1 CBM IV 17 58 d lledfryd; /Ni rygar Trugar tra syberwyd, /Ni ryddaw anaw o'i anwylyd. /Ni rygoddwyf Rwyf ry-m-gweryd Rydderch 1 EG VI 18 91 ad, /Ar Lloegr rwy llygrwys heb ddiwad; /Ysymy Rydderch, roddiad - aur melyn, /Molidor ym mhob gwlad, / ryddid 1 GYC VII 39 34 ymdeithon. /I reol dethol y gwy_^r doethon, /I ryddid addef nef y'm noddon: /Yn rhydd i'm henaid rhoddi ryddigawn 1 CBM IV 18 6 maes a mesur iawn, /A ffrwythau a doniau, Duw ryddigawn; /A wnaeth gwellt a gwy_^dd a grug ym mynydd, ryddigoned 1 DB VI 33 54 weilch terrwyn gwedi tyrred, /Am ddifa rhai da ryddigoned: /Ys llawer blwyddyn yn lliwed, - o'r gwy_^r ryddogni 1 EGM I 26 31 a_^l aur ma_^l er ei moli. /Ni ryfu ddognach i ryddogni - poen /Penyd a fo mwy no'r mau hebddi. /Neu'm ryddyrydd 1 LlF1 II 1 57 orfawr arhawl orfydd; /A'i habad roddiad rhad ryddyrydd; /Atan rhyddyran o'i lan luosydd, /Rhyddylif c ryfawr 1 GYC VII 41 25 wn ddagrau; /I'r neb a'u gwne_^l, gormod ryfel ryfawr gamau, /Ni bydd un fraich heb fwy no'i baich o be ryfedd 4 PhB VI 15 1 Arglwydd nef a llawr, mawr a ryfedd /Fal y ceisir cam o bob camwedd, /Andaw, udd gway HOG II 6 19 rfaith a'i marannedd. /Wi a un Mab Duw! mawr a ryfedd, /Mor yw eilon mygr, maint y rheufedd! /Gwneuthum CBM III 3 163 wd, /A weles ni welir hyd Frawd, /Caer Rufain, ryfedd olygawd, /Caer uchel, uchaf ei defawd, /Caer eang D-2 I 2 31 hanwaith. /Gwaith rhaith rysedd, gw_^ych rwych ryfedd, rhinwedd reen; /Rheg rhysiolaf, rheg a archaf, ryfedda 1 GYC VII 42 14 cyn myned i'th fedd, /O gwnaethost gamwedd, na ryfedda /Bod yn ddir talu ger bron yr Iesu: /Lle gwelo t ryfeddaf 1 LlF1 II 2 19 ceryddo Duw nis ceryddaf. /Cerydd a ryfydd, ni ryfeddaf - ei fod, /O gyfannod clod er clud alaf. /O gof ryfeddau 1 DB VI 29 7 i gwelai, eiliai yn olau; /A'i gweles, gwelynt ryfeddau! /Gwelsam-ni wawr Maelawr megis yntau, /Mygr Fa ryfeddawd 2 CBM IV 9 34 lais-i hael o hil Anarawd, /A'i gweles, gwelai ryfeddawd: /Mal cadarn yn cadw ei briawd, /Mal cadwr cad MB I 3 1 Rhe_^n nef, mor rhyfedd Ei ryfeddawd, /Rhiau, Rhwyf elfydd, rhydd Ei folawd, /Rex ryfeddu 1 ES I 21 18 ellynt, gallem anghredu, /Yng nghryd byd ryhyd ryfeddu. /Gwnaetham nam, a rhygam ryfu; /Rhyfodd oedd, ryfeddyly 1 DB VI 26 19 cw_^l, can nis cely, /Dy fodd, falch ei rodd, ryfeddyly, /Dy fod herwydd clod mal y'i clywy, /Dy fyrdd ryfel 4 EG VI 18 79 yngwastad, /Cywesti peri peleidrad; /Ysym-i ri ryfel ddiffreidad, /Diffryd gwy_^r, eryr ardwyad; /Ysym- GYC VII 41 25 ddigrawn ddagrau; /I'r neb a'u gwne_^l, gormod ryfel ryfawr gamau, /Ni bydd un fraich heb fwy no'i bai PhB VI 13 1 Rhys, rhwysg chwe_^l ryfel, rhwyf naf, - rhwydd de_"yrn, /Rhwym cedyrn, cad w CBM III 16 155 or, /A thrychion a thrychan elor. /Gelyn traws ryfel tros Rufain - yd wy_^s, /Tros y llys yn Llundain, ryferthwy 1 CBM III 16 81 rud /Ar orddrych Afarwy: /Rhudd fedel, rhyfel ryferthwy, /Rhuthr uthrfalch, eurgalch ei gylchwy. /Cyl ryfig 1 CBM III 25 5 ddwg pawb a fo pennaf. /Pennaf y treiddem trwy ryfig - gwron /Ffroenwynion, ffriw ddyfrig, /Lles beirdd ryfo 1 DB VI 33 27 ryr eurdir, /Nad y gw_^r o Ros a ddangosir. /A ryfo gorau, gwir y'i dygir, /Ac a fo da, nid edewir: /No ryfu 5 EGM I 26 31 i: /Gnawd oedd da_^l aur ma_^l er ei moli. /Ni ryfu ddognach i ryddogni - poen /Penyd a fo mwy no'r mau D-5 VI 36 53 duhun, dianhyedd, /Ef gorau Rhiau rhadlonedd - ryfu, /Gwrawl Iesu, Pen llu llari_"edd, /Ef yn dri, yn DB VI 25 32 redin, /Llywiawdr berth hyd Borth Ysgewin, /Ni ryfu gystal Gwstennin - ag ef /I gyfair pob gorllin. /Mi DB VI 30 13 ddim mor irad; /Canaf hon Ddafydd, cynifiad - ryfu, /Ni wnaethpwyd gwawr llu yn llawgaead: /Ni ddodai ES I 21 19 yd byd ryhyd ryfeddu. /Gwnaetham nam, a rhygam ryfu; /Rhyfodd oedd, rhyfedd ei adu: /Ceisaw rhag Culwy ryfydd 1 LlF1 II 2 19 roaf; /Nis ceryddo Duw nis ceryddaf. /Cerydd a ryfydd, ni ryfeddaf - ei fod, /O gyfannod clod er clud a ryfyg 2 SB II 22 27 w ei chyfiaith. /Cyfiaith ga_^r llachar, lluch ryfyg - Arthur, /Gosgordd ddo_^r am go_^r, am gynnig, /G PM V 1 46 ad. /Ef orau rhiau rhygread, /Udd edmyg, traws ryfyg treisiad. /Ef yn w_^yl, yn olud roddiad, /Ef yn da ryfygaid 1 PM V 6 21 nfawr, ffriw euraid, /Ym mhob lliw ceinwiw can ryfygaid - ddyn, /Yn felyn, yn folaid: /Ef a'u rhydd yn ryfynno 1 DB VI 33 3 i wir, /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo cywir, /A ryfynno dyn, rhydderperir, /Wrth a fynno Duw, dim ni ell rygaeth 1 IRh VII 30 50 ironnydd - ydd aeth. /Gwenlli_"ant a'm gwnaeth rygaeth o rydd; /Esgor ei hepgor nid mi ddorfydd! /Ys ga rygaint 1 CBM III 3 81 cynhelwaf o fraint: /Cerdd newydd i'm rhebydd rygaint, /Cain awen gan awel bylgaint. /Pylgeinnau radda rygallas 1 GM I 7 135 dwn a myngdwn melyn /A milwyr dragonwys. /Can rygallas Duw draig Powys, /Crai ddychryn, ddechrau Garaw ryganant 1 PM V 2 43 adrawdd dy wrhydri: /Cenais dy foliant mal nas ryganant, /Milwr pedrydant, pedrydawg ri. /Gogw_^yr doe rygant 1 DB VI 30 12 ad; /Ceintum hon Ruffudd, rudd ei ruad, /Ac ni rygant dyn ddim mor irad; /Canaf hon Ddafydd, cynifiad - rygar 2 CBM III 24 33 st, Creawdr trugar, /Neud amrygwyn im, neud am rygar, /Neud amrygyr cyrdd cyd ymarwar; /Neud am ddragon CBM IV 17 57 rawd, /O arwain pechawd, lletawd lledfryd; /Ni rygar Trugar tra syberwyd, /Ni ryddaw anaw o'i anwylyd. rygaraf 1 CBM III 5 96 eu'm rhydraeth hiraeth, feddfaeth facwy, /Am a rygaraf-i, ceni'm carwy, /Neud lluddedig glan rhag glas rygefais 1 LlF1 II 2 28 rf torf traeth llychwr, milwr molaf; /Mal y'th rygefais, yd yth geisaf. /Na chreded pen ced gadarn gyhu rygnawd 1 EGM I 26 29 anrhydedd, oedd rhaid wrthi! /Nid oedd ffawd rygnawd rin i genthi: /Gnawd oedd da_^l aur ma_^l er ei rygoddi 1 MB I 4 5 wna gymod gryngod a mi! /Adfrau, adfant cof Dy rygoddi /Erof, ac edifar ei ddigoni; /Digonais gerydd y rygoddwy 1 OC II 14 7 gyhused, /Diarswyd ar frwydr, arfau goched! /A rygoddwy glew gogeled - rhagddaw; /Gnawd yw o'i ddygnaw rygoddwyf 1 CBM IV 17 59 tra syberwyd, /Ni ryddaw anaw o'i anwylyd. /Ni rygoddwyf Rwyf ry-m-gweryd - o ddygn, /Nid rhwydd wy gyn rygollais 1 EW VI 4 30 ei ysgor, ys cwynais - nad byw, /Hael o'i ryw rygollais; /Blaidd blaengar blawdd trydar trais, /Trai h rygolled 2 DB VI 33 56 er blwyddyn yn lliwed, - o'r gwy_^r /Pob gorau rygolled. /Cefais a fynnais cyn ei fyned /Gan Ruffudd o' CBM III 5 63 na'm diddoled. /Pell y'm traidd treiddgof o'i rygolled, /Praidd preiddwyr preiddwr yng nghynired, /Par rygolles 2 DB VI 30 83 /Collais walch mawrfalch, mirain orsedd, /Neu rygolles dyn dygnedd - ei awydd, /Ni rygollo arglwydd rw CBM IV 17 62 iebryd; /Ni rygollwyf Dduw o ddewredd byd, /Ni rygolles nef ni fo ynfyd. /Ynfydrwydd awydd ewyg lafur - rygollo 1 DB VI 30 84 edd, /Neu rygolles dyn dygnedd - ei awydd, /Ni rygollo arglwydd rwydd anrhydedd. /Ef a'm talai aur ar f rygollwyf 1 CBM IV 17 61 ddygn, /Nid rhwydd wy gynnygn gynddiebryd; /Ni rygollwyf Dduw o ddewredd byd, /Ni rygolles nef ni fo yn rygymyrth 1 GM I 14 69 , /Traethitor tra mo_^r, tra mawr derfyn, /Tir rygymyrth Crist o groes edwyn - cethri /Trwy amrygolli d ryngthaw 1 DB VI 24 63 edd a gwaed arnaw. /Gnawd yn uthr fod rhuthr i ryngthaw - a'i esgar, /A gnawd fod gwyar o'r ymdaraw. /G ryhiraeth 1 GM I 9 87 ig Aberffraw a gwlad Ynyr. /Endewais-i eaws am ryhiraeth er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad fyfyr. / ryhyd 1 ES I 21 18 y'i gellynt, gallem anghredu, /Yng nghryd byd ryhyd ryfeddu. /Gwnaetham nam, a rhygam ryfu; /Rhyfodd o ry'i 3 D-1 I 1 5 nwy. /Godrudd ei fa_^r, gwrdd yn nhrydar: gwae ry'i cothwy! /Pedrydawg haul, mwyaf ei draul, uchel gyl GM I 14 106 inmyged, /Cyreifiaint o'r maint maith gyhused /Ry'i gwneuthum o ddim o ddrygweithred. /A'm trugarawg Ar DB VI 34 3 eli hael, i'r hwyl a ddygaf; /Celfyddyd ym myd ry'i medraf, /Cyflawn dawn danfoned ataf; /Ar ddull llaw rylon 1 CBM IV At 2 i chelaf a wnaeth, ni cha_^r - fy nghalon, /Ni rylon rhy lawgaeth, /Sorres wrth sarrug bennaeth, /Ni so ryluniaw 1 DB VI 24 47 cythraul, cythrudd seiniaw, /Ac ymliw ag ef am ryluniaw - gau, /Ac angau ddiau ddyfod iddaw: /Pam na ch ryly 1 PM V 20 3 r, /Delis llew o Gymry, /Yn gerdd gydfod, rhod ryly, /Yn ged gyhydr, gad hydr hy. /Hy byddai Arthur, ei rym 3 PM V 23 191 Yn fyrddoedd y'u caffant. /Minnau, o'm rhadau, rym anant, /Yn rhuddaur, yn rhwydd ardduniant /O bob rhi DB VI 29 25 nnau, /Am riff ne_^r, lluch hyder Llachau, /Am rym llym y lleim fy nagrau, /Am rwyf y darwyf, im neud a D-2 I 2 48 , llongborth anaw; /Llugyrn gytrym, lledfegin rym, llym yd grym glew; /Lleufer synnwyr, llawer a w_^yr ryn 2 GM I 7 12 yhedd dy-m-goryw, diwedd arwydd yw, /Dilyw ryw ryn golled; /Rhewin mawr am wy_^r wawr waredred, /Rhwysg PB VII 8 22 w rwyd. /Rhwyd ysgwyd, ysgwn eurwledd, /Rhuthr ryn ni gais ran o fodd, /Rhugl iawn ei ddawn yn ei ddydd rynnawdd 1 GRh II 28 18 wynedd, gwenwyngawdd - cywlad, /Cyn cyflechwyf rynnawdd) /Fy myw am fy llyw ni'm llawdd, /Fy mryd nid h ryodres 3 PM V 5 70 ffant fyrdd o feirddion eu lles /O foli Rhodri ryodres PM V 7 1 Hael Rodri, ryodres ednaint, /Hawl greddfawl tra Gwawl tra Gwynnaint PM V 26 93 ed, /Digryno ddigawn ei ddoethed, /A'm rhoddes ryodres rifed /A drych aur ar drychan tudded. /Ef gorau ryorug 1 DB VI 26 52 er y torry, /Neu ryorw_^yd, hael yd hwyly, /Ni ryorug Dduw ddyn fal tydy. /A ddaroganer a gymery, /O bo ryorw_^yd 1 DB VI 26 51 gedwy, /O eithaf pob caer, taer y torry, /Neu ryorw_^yd, hael yd hwyly, /Ni ryorug Dduw ddyn fal tydy. Rys 18 PB VII 14 28 aer frwydrdaer frys, /Enwawg, ruddbar fodawg, Rys PB VII 15 1 Dugost Rys ar frys o'i fro, /Dig im o'i ddwyn, gw_^yn gyfle; /D PB VII 3 5 , /Llew trin a'i brenin a'i braint. /Breiniawg Rys, brenin cyfoeth, /Brain borthiad cad, canhymdaith, / PB VII 15 13 lod) /Am arglwydd mawrglwyf golled. /Collais-i Rys, colled ni'm paisg, /Fab Llywelyn, llew aerffysg, /G PhB VI 13 13 nef yn eiddiaw /A'r byd achla_^n i danaw. /Dan Rys, fab greiffwrys Gruffudd - ysgwydwyrdd, /Oesged cyr PM V 26 9 dd - Deheubarth /Diheuben tey_"rnedd, /Cyrchaf Rys fab Rhys o'm rhysedd, /Cyrchiad cad, Cadell edifedd; PB VII 14 1 I am Rys fab Rhys (rhyfyg - ni ddaliwn), /Aeth Samswn, blyngr DB VI 29 16 , /Cynan y'i gelwid, cwyn a'n goddau; /Gwelsam Rys Falchgryg, rhyfyg rheithlau, /Yn rhuthr aruthr ar y DB VI 29 18 eithlau, /Yn rhuthr aruthr ar y Deau; /Gwelsam Rys Fychan, darian daerglau, /Ym mhyrth Caerfyrddin a_^' PhB VI 12 9 lyed dilys, /A_^ mawrglod i'm Harglwydd Rhys. /Rys fyg, Loegr westyng, lary westi - torfoedd, /Tarian Y BF VII 46 25 iad. /Ys bydd gwawd berthwawd barth ag atad, - Rys, /O'm tafawd ysbys oesbell gariad; /Ys bo dy orffen, PB VII 3 22 nghad. /Cad gyrchiad, llafn drochiad, llew /Fu Rys ruglfar, ruddbar riw, /Cryg de_"yrn, loyw eurgyrn le PB VII 3 2 Llawer deigr hydrfer ar hynt /Hiddl am Rys, rysfa mynwent, /Llyw Dinefwr, gw_^r gwychblant, /Ll PB VII 3 14 Ger Mynyw, llyw, llew Hawrffordd, /Y gwelais-i Rys Rhos ymwrdd, /Tey_"rnwawr yng nghad fawr fyrdd, /Te PhB VI 13 6 d glud, rhwyf gawr - yng ngwry_^s, /Gwawd frys Rys, rhwysg ddiriawr, /Llyw io_^r, llew tewdor, tudwawr, GM I 9 49 Owain, /Gwynde_"yrn Prydain, priodawr udd; /Go-rys-ymedd glyw o'i glywed yno, /Rhag gorwyr Iago gwyar d PhB VI 11 1 Gwelais Rys yn llys Eisidlo, /Geleurudd gelyn yr allfro, /Hyfola OC II 14 10 aw-di, fenestr, gan foddha_"ed /Y corn yn llaw Rys yn llys llyw ced: /Llys Owain ar braidd yd ryborthed rysedd 6 DB VI 30 89 mro ei gymrodedd. /Bu_^m i gyda hael, hwylglod rysedd, /Buarth eryr gwy_^r, uch gwin a medd, /Bu_^m i g HOG II 6 23 Powys a glwys Wynedd, /Ac i ar welwgan gynnif rysedd /Gorpwyf ellyngdawd o alltudedd. /Ni ddaliaf, dia PM V 10 93 eiriog lliw coch. /Cochfryn Ceredig cyrchaist, rysedd - gwrdd, /Er gorddwy tey_"rnedd, /Ongyr gwy_^r gw D-2 I 2 31 al aur orian, ma_^n wahanwaith. /Gwaith rhaith rysedd, gw_^ych rwych ryfedd, rhinwedd reen; /Rheg rhysi LlG VII 24 25 drais drachywedd; /Lle bo cad fragad friwgoch rysedd, /Llwyr orborth hyborth heb gymw_^edd. /Gnaws maw CBM IV 4 125 Ar weryd Maes Carnedd. /Pan amug Tegeingl, teg rysedd, /Rhysfa cad Cadelling fonedd, /Oedd tramawr tram rysfa 1 PB VII 3 2 Llawer deigr hydrfer ar hynt /Hiddl am Rys, rysfa mynwent, /Llyw Dinefwr, gw_^r gwychblant, /Llew tr rysgain 1 CBM IV 1 38 , trylwyn uch prain, /Tryliw ei ongyr, angerdd rysgain. /Gwaith Aberteifi torrynt grain - waywawr, /Fal ryurddwyd 1 GM I 12 8 s yntau undanc gyfaddef; /Gan engylion nef neu ryurddwyd. /Er mawr gwymp Madawg, modur plymnwyd, /Am bo ryw 7 LlF2 VI 7 6 felys. /Handid fy arglwydd cyfrwydd cyfrwys /O ryw diamryw diamryfys. /Handwyf, mor eofn ddiofn ddilys, CBM IV 2 42 d na'm gwawd na'm gweddidor /I'th fyw, Faelgwn ryw, ran gyfeisor. /Nid af i gennyd, mynwyd mynior, /Nid MG VII 33 19 oaf, os gallaf, ei asgellwrych, /Ffoawdr yw ei ryw, rewinddrych - fyned, /Un fyged gerdded a_^ gardd fr EW VI 4 30 estl ei ysgor, ys cwynais - nad byw, /Hael o'i ryw rygollais; /Blaidd blaengar blawdd trydar trais, /Tr GM I 7 12 . /Dyhedd dy-m-goryw, diwedd arwydd yw, /Dilyw ryw ryn golled; /Rhewin mawr am wy_^r wawr waredred, /Rh PM V 23 200 wd ym marw fy mwyniant, /Mal ym myw, Lleisiawn ryw, Rhun blant. /Nid gormodd fy ngair, wyt gormant - de EW VI 4 25 gadw ysgwyd fradw friw. /Briwgalch ei rodawg o ryw tymhestl - cad /Cyn oerwely diddestl; /Gw_^r a wneir rywallofied 1 DB VI 33 71 a'i cwynant, fwynant fyned, /Anaw o'i wenllaw rywallofied, /Anhawdd yw i ddyn ei ddiofred. /Y Gw_^r a' rywasgarawg 1 MB I 3 70 eb neuadd yn amniferawg, /Nerth Rhodri, rhe_"i rywasgarawg; /Cyn myned mur ced yn dawedawg /Dy-m-gug, n rywawg 1 PB VII 13 13 lir /Mygrddrud, gwae ei dud a'i dir! /Tiriawg, rywawg Ros wrthrych, /Fu fy rhwyf, rhwysg Owain Frych; / rywelais 2 EG VI 18 29 /Talu pwyth dydd gw_^yth Gwaith Canysgawl: /Ni rywelais neb na bo canmawl, /O'r ddau y gorau a fo gwraw CBM III 8 36 /Torf Fadawg fynawg, fur trais, /Torf Lywelyn rywelais. /Rhan Llywelyn, llew aere, /O'r Rug hyd ym Mu ryweled 1 GB II 26 126 /Magna fab yn fyw a'i farw ddeuddydd; /A Dewi ryweled yn ei riydd /Fal cyfliw a_^ haul hwyl ysblennydd ryweles 1 DB VI 33 13 ewir? /Gwelais-i dri a thri, ni thremygir. /Ni ryweles dyn ddim mor engir /A_^ gweled y byd ynfyd enwir rywiawg 1 PhB VI 15 20 ydd gwir Gwynedd - dywysawg, /Esillydd Madawg, rywiawg reufedd, /Llewelyn, llew gwawr, clodfawr cleddyf rywnaeth 1 LlG VII 24 85 - Gymro /Ar Gymru a'i helfydd. /Ef difeiaf naf rywnaeth Dofydd /Yn y byd o bedwar defnydd; /Ef gorau rh rywnaetham 1 D-4 VI 20 82 dd ar gyhoedd, ar gytgam - cynnygn, /Eu cynnif rywnaetham, /Arthur gynt ffwyr luchynt fflam /A'u ceisia rywnaethant 1 MeiG I 31 15 aw /I'r canllu o'r difant. /Crefyddwyr, credu rywnaethant, /I'r Creawdr a'u crewys y credant; /Yng ngh Rywoniawg 1 PM V 24 63 r, llywiawdr llurigawg, /Llywelyn, llary rwyf, Rywoniawg - berchen, /Barch wledig Hiraethawg, /A'th fol rhabire 1 GM I 13 17 chen) /Ac uchenaid fore; /Gnawd march o feirch rhabire /Yn farch dewr, yn farch dyre. /Gnawd gwraig gwe rhaclod 2 CBM III 11 46 /Cynneddf i Bowys cynosod - yn aer /Yn aros eu rhaclod, /Ym mlaen cadau cadw arfod, /Ac yn o_^l diweddw CBM III 10 69 yw ysgwydfriw. /Trydedd yw ar ddeg a ddigawn - rhaclod, /Yn rhagod rhagorddawn, /Fflam luchlam i luchla rhacter 5 CBM III 26 19 aethawd nawd nawsber. /Terfysg yn rhagffysg yn rhacter - a wnaeth /Twrf ton ffraeth ffraw aber, /Ysgrud EW VI 5 41 ffelaig ffe_^r, /Ysgwn ysgwyd, rhwyd rhacter. /Rhacter ei nifer, naf llednais - ei hil, /Hael freenin C CBM IV 4 263 r, enwawg yng nglewder, /Pa_^r anwar, anwas yn rhacter, /Pobl wasgawd, ysbyddawd oesber, /Post esbyd oe EW VI 5 40 ud, draig ffelaig ffe_^r, /Ysgwn ysgwyd, rhwyd rhacter. /Rhacter ei nifer, naf llednais - ei hil, /Hael CBM IV 8 26 d neirthiad ne_^r, /Cadr ydd ymddengys Rhys yn rhacter. /Rhactwll ei gylchwy pan amgylcher - brwydr, /N Rhactwll 1 CBM IV 8 27 d ne_^r, /Cadr ydd ymddengys Rhys yn rhacter. /Rhactwll ei gylchwy pan amgylcher - brwydr, /Nid bradawg rhad 54 LlLl II 16 69 /Annwyl ddyn, Llywelyn, llew. /Llwyddid mad, a rhad BF VII 50 1 Crist, fawr Arglwydd rhwydd, rhad a archaf, /Crist Fab Duw didwyll, hanbwyll honaf! / D-1 I 1 49 a chain addef trwy ardduniant. /Urdden arnaw, rhad ac anaw a ffaw a phlant CBM IV 18 64 awdr, Llywiawdr lliwed; /Mi, Gynddelw geiniad, rhad a'm rhodded, /Mihangel a'm gw_^yr a'm gwrthfynned! GM I 7 78 mawr ri mawr ran gan deithi, /Arwystli arwystl rhad. /Aur hwysgynt w_^yr Bleddynt, bleiniad, /Aergorf t CBM IV 9 54 anwyn graid worgrawd, /Brisg rhisg rhau, rhiau rhad barawd, /Brwysg rwysg ran gyman gymhendawd, /Brwydr PM V 13 5 ardduniaint gla_^n. /Gloywdid a rhydid gan eu rhad - boed tau, /A bid Duw yn ganiad, /Hywel, hoywal po LlF1 II 1 90 irch can cynwad, /Can am coffawys pan rhannwys rhad. /Coffa_"u Iesu ysy bwyllad - i'm ban /A moli Cadfa SB II 24 25 tra gwaith daith derfyniaw. /Rhyn wyn wenwyn, rhad dad terwyn, torf ymandaw /Rhod fod falchrydd rhad f SB II 23 17 andutglyd am glod orwyrain, /Rhwyfiadur Dygen, rhad digain, /Rhwyf Arfon, Iorferth fab Owain DB VI 30 17 rysgelo nac ysgarlad; /Ni ddoto fy Rhe_^n, Fab Rhad, - ei bechawd /Yn erbyn fy mrawd, ddefawd ddifrad. BF VII 48 36 in firain, fa_^r luchiaw - yng nghad, /Haelfab rhad, ei Dad a'i dug ataw SB II 24 26 d dad terwyn, torf ymandaw /Rhod fod falchrydd rhad fad fedydd, heidydd heidiaw, /Rhys Rhos gyffro rhag CBM IV 16 117 ydd bedydd, bendigaid - Riau, /Rhwyf rheiddiau rhad foliaid, /Molawd Duw, molaf a'i dywaid, /A'i molwy, CBM IV 17 98 an rhydd Duw Ddofydd ddawn ehelaeth, /Can rhan rhad golau, dewr ffrwythau ffraeth. /Can rhygollwng pawb CBM IV 16 85 an fy Rhwyf rwy gwna. /Rhe_^n rheithlau, Rhiau rhad gyfa, /Rhadlawn, doeth, Rhwyf cyfoeth coffa, /Og ei GM I 11 21 edd, /Ac o rodri_"awg Rhwyf lliwedoedd /Rhodri rhad gymryd y byd fydoedd! /Bid ged gynefawd gynefin - c CBM IV 17 108 Duw, un Dyn, na fid hydraeth - brad, /I'r Mab rhad, i'r Tad teg hynafiaeth, /Can dug pymwan Crist pymo CBM IV 18 23 aw, na ad wall arnaf! /Neud oedd fwy no rhaid rhad mwyaf /Rhwyf cedyrn yn cadw ar eithaf. /Neu'm dychr DB VI 24 37 , /I werin wirin ei warandaw. /Pan ddyfu y Mab Rhad, oedd rhaid wrthaw, /I'r porth, ein damorth, a dawn PM V 1 11 Duw y'i cread! /Prif de_"yrn cedyrn, cydwedd rhad, /Preiddiai bawb, ei bob digarad; /Pendefig Ffraw A GYC VII 40 64 on friwgrau. /Ydd archaf i'm Tad, Ysbryd a Mab Rhad /Ran o'i wir gariad, fal y'm gorau. /Cyn isgell me GB II 26 33 yn rhydd, yn rhieddawg; /Ar Iwerddon wlad ys rhad rannawg, /A'r Deau ef biau a Phebidiawg; /A phobloe LlF1 II 1 57 hael orfawr arhawl orfydd; /A'i habad roddiad rhad ryddyrydd; /Atan rhyddyran o'i lan luosydd, /Rhyddy CBM III 14 24 dd rhebydd roddiad /Rhoddion o feirch rhuddion rhad. /Rhad wallaw anaw yn oed awydd - cyrdd, /Cardd arn DB VI 24 43 elwr mirain, byrddrain drwyddaw: /Ucheldad Fab Rhad, rhag rhwydaw - ei hawl, /Gwae ni fo deddfawl y dy CBM III 3 12 /A ganwyf i'm rhwyf o'm rhagwedd: /Rhagorfan rhad, rhan rhagyrwedd, /Tysiliaw terrwyn gywrysedd, /Par CBM III 16 94 rwysg rwyf, tewdor ddo_^r Ddygen, /Brwyd rwyd rhad, rhannawg o'm hawen. /Brwydr gyngrwn gyngres, brysi LlF2 VI 9 15 r /A beris amad ac adar, /Bwyf gwastad gan Fab Rhad rheithgar, /Bwyf gwas Duw cyn gwesti daear GYC VII 40 67 f yn y swydd sy orau, /Gwae a goddo'i dad, nid rhad Rhiau, /Gwae a goddo'i fam ar gam gwynau, /Gwae ni GYC VII 40 20 o mam o gam (nid gau), /Gwae a goddo tad (nid rhad Rhiau), /Gwae ef ei eni, yn au, - cynghorwr /Cyngho CBM III 16 192 d glod mal y clyw llawer, /Dychyrch cad, dyran rhad rhif se_^r! /Dychymell Prydain o'r pryder - yd fu, DB VI 33 47 farwydd Culwydd, rhaglwydd rhed, /Cywirdad Fab Rhad, rhifed - Ei wyrthau, /Ni wyrthia ryaned. /Cof 'y MG VII 32 4 aeddfed eirau, /Heb gnawdawl dad, hwn yw'r Mab rhad, rhoddiad rhadau. /Doeth ystyriwn a rhyfeddwn rhyfe GYC VII 39 1 Nawdd y Tad a'r Mab Rhad rhof a'm galon, /Nawdd y Gla_^n Ysbryd cywyd cofion GYC VII 39 9 chreulawn ddigawn ddigasogion! /Nawdd y cariad rhad rhof a'm galon, /Nawdd y my_^r a Mair a'i morynion! CBM III 17 22 a'n gwrthfyn gwrth sy_^r - a lleuad /Gan rwyf rhad rhudd fyhyr, /Am Hirfryn hirfraisg eryr, /Am Hafren D-5 VI 36 15 oeth i wared i laweredd. /Cyn bai Mab i'n Tad, rhad rhwy danwedd, /I Re_^n a'r Ysbryd gydamgeledd, /Drw GB II 26 12 w gormant, gormes haint - ni ad /Na lledrad yn rhad, rhwyd ysgeraint, /Ysid rhad yn ei wlad a mad a mai PM V 13 31 on, /Galofydd yn rhodwydd, /Gwoseb roddiad aur rhad rhwydd, /Gwy_^s eisiau aerglau arglwydd. /Ar ddeau CBM IV 8 53 ynnwys rhydid gleindid gloywder, /Yng ngoleuad rhad rhydamuner, /Yng ngolau fraisg fre, yn lle lleufer, CBM III 7 42 oleuder saint, yng ngoleudaith, /Yng ngoleuad rhad rhydid perffaith ES I 24 27 'n gorau-ni ac a'n gweryd /[ ]Argleidriad, Fab rhad, rhyhyd - o garchar, /Bu Ef a gyrchwys Ei arfeddyd. CBM III 14 25 ydd roddiad /Rhoddion o feirch rhuddion rhad. /Rhad wallaw anaw yn oed awydd - cyrdd, /Cardd arnaw ni g CBM III 19 5 , yn ddigrawn. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd rhad - wasgar, /Yn llachar, yn lluchiad, /Yn llary llawr CBM III 7 20 gludaw anrhaith, /Rhuddfoawg faon ni olaith, /Rhad wastad, wystlon ganhymdaith. /Llafn argrad yng ngha CBM III 21 14 i Gadwallawn. /Edmygaf radau rhiau rhadlawn, /Rhad wehyn, granwyn graid anogawn; /Adref adrawdd feirdd CBM III 27 25 rth fryd gwy_^r y gweinis. /Gweinidawg rhodawg rhad wellyng - ceiniad, /Cyrchiad cad cyn echyng, /Cyrch CBM III 19 21 gledr im, yn arglwydd. /Detholais fy rhwyf, yn rhad wellyng - mawr, /Llwythfawr llawr llaw ddetchwyn, / CBM III 7 1 Cyfarchaf i'm Rhi rhad wobaith, /Cyfarchaf, cyferchais ganwaith, /I brofi BF VII 46 29 efawl hawl hwyl oleuad) /Yn rhan drugaredd, yn rhad - y Drindawd, /Yn rhydd o'th bechawd ddefawd ddifra CBM IV 4 276 ai /Nid rhoddion ni daler, /Nid a_^ gwad, a_^ rhad y'm rhodder: /A'm rhoddes rhwyddles rhwyf nifer, /O GB II 26 13 ad /Na lledrad yn rhad, rhwyd ysgeraint, /Ysid rhad yn ei wlad a mad a maint /Yng nghyfoeth Dewi difefl D-4 VI 20 35 weled /Yn olau archafad, /Yn lludwaw Llidwm yn rhad, /Yn llu gorfeddu gorwlad. /Pebylliwys fy llyw yn rhadau 9 GB II 26 156 awl, /Ei urddas anfedrawl a fedr roddi. /Rhwyf rhadau biau beirdd wy foli, /A lle_^n a llyfrau a'r llen MG VII 32 4 /Heb gnawdawl dad, hwn yw'r Mab rhad, rhoddiad rhadau. /Doeth ystyriwn a rhyfeddwn rhyfeddodau! /Dim rh DB VI 29 62 o ddylaw afflau; /Gorug dduw Gwener rhwydd-der rhadau, /Goddef pum archoll o archollau. /Gwedi llarydad EGM I 28 27 addfwyndawd. /Gwymp edrydd Dofydd, defawd - ei rhadau /Ni rydraeth neb tafawd. /Rhagorwn grefydd a ffy PM V 23 191 eirdd, /Yn fyrddoedd y'u caffant. /Minnau, o'm rhadau, rym anant, /Yn rhuddaur, yn rhwydd ardduniant /O CBM IV 16 57 eth /O uffern, crawnwern creulonaeth. /Ef bieu rhadau rhadlonaeth /Uch naw torf, naw tywysogaeth; /Ef i D-1 I 1 45 cywir o hil Morgant, /O Forgannwg, o Rieinwg, rhadau rhwyddaint, /O Dey_"rnon, cywryd Lleon, galon rei GB II 26 212 bedydd, crefydd a chred. /Ni chronnes, rhoddes rhadau - wallofiad /Rhuddaur a dillad, fad ferthidau. /N MB I 3 3 d, /Rhiau, Rhwyf elfydd, rhydd Ei folawd, /Rex rhadau wrno, rhy-n-bo-ni gardawd, /Rheg rhy-d-eirifam yn rhadlawn 7 CBM IV 17 17 iaddon Berchen, Ben bob efawr; /Parthwys Rhwyf rhadlawn dawn diburawr, /Porth i'm gwawd tafawd, Dy gar CBM IV 16 86 rwy gwna. /Rhe_^n rheithlau, Rhiau rhad gyfa, /Rhadlawn, doeth, Rhwyf cyfoeth coffa, /Og ein treigl atr GB II 26 257 nnawn Ddewi a'i ffynhonnau - llawn, /Llawer un rhadlawn, ffrwythlawn ffrydau; /Ac o_^l ei farch a'i o_^ EGM I 29 18 oergladd, boed im Arglwydd! /Rhydalwyf iawn yn rhadlawn rwydd /Can edifarwch cyfrwydd - i'm Iesu, /Wedi CBM III 21 13 d ei gyfnod i Gadwallawn. /Edmygaf radau rhiau rhadlawn, /Rhad wehyn, granwyn graid anogawn; /Adref adr CBM III 3 101 ohonam am ein cam y'n cosbir: /A wne_^l iawn, rhadlawn rhy'i molir, /A fydd rhydd y dydd yd fernir, /A CBM IV 18 2 , Dduw, cyfarchwel iawn /I foli fy Rhi rhwydd, rhadlawn, /Un Mab Mair a bair byrnhawn - a bore /Ac aber rhadlonaeth 1 CBM IV 16 57 uffern, crawnwern creulonaeth. /Ef bieu rhadau rhadlonaeth /Uch naw torf, naw tywysogaeth; /Ef is nef, rhadlonedd 2 GB II 26 293 enwlad gwedi maswedd, /Drwy eirioled Mair, mam rhadlonedd, /A Mihangel mawr ym mhob awrfedd. /Dycheferf D-5 VI 36 53 , /Ef yn Un duhun, dianhyedd, /Ef gorau Rhiau rhadlonedd - ryfu, /Gwrawl Iesu, Pen llu llari_"edd, /Ef rhadlwydd 1 DB VI 27 6 u am aesdrygwydd, /Mor dreisiwr angen am re_^n rhadlwydd, /Mor drist yw ein byw bod glasw_^ydd - derfyn Rhaeadr 2 CBM III 29 24 wl wenwyn hwyl wanar /Yn y rhedai rhudd wyar, /Rhaeadr ar baladr ar ba_^r. /Oedd barawd cleddyf cleudae PB VII 4 25 beleidr, /Arglwydd gwawd rwydd, gwaed raeadr. /Rhaeadr gwaed am draed, am drwyn, /Rhyw rhag fy llyw, ll rhag 276 PM V 22 32 wl ei modrwy - a'i phall, /Ni phell tyn rhiain rhag a garwy. /Yn ganmlwydd yn rhwydd yn rhwy - ar Gymru GYC VII 41 13 of (i wyllt a dof y daw angau), /Ac na wddant, rhag a glywant o glefydiau /Bryder ddiriaw, pa bryd y da ES I 21 22 du: /Ceisaw rhag Culwydd celu, - plant Addaf, /Rhag addef y pechu; /Ac Efa ac ef a'i gwybu: /Gwypid Duw PM V 23 2 awdr, Llywiawdr llu daear - a nef, /A'm noddwy rhag afar. /Crist Celi, bwyf celfydd a gwa_^r /Cyn diwe CBM IV 16 129 taer ei naid, /Rhag awydd afrwydd nid afraid, /Rhag afrdwyth afrddwl gywyddaid, /Rhag buchedd gan becha GYC VII 36 18 Ys mau llid wrth Sais am fy nhreisiaw, /Ys mau rhag angau angen gwynaw, /Ys mau, gan ddefnydd, ymddifan EGM I 28 30 neb tafawd. /Rhagorwn grefydd a ffydd a ffawd /Rhag angau lledrad, brad bredychawd. /Gweddi_"wn, gwylwn CBM III 16 52 yw drwy ben, drwy beri camawn, /Gwaed ar wallt rhag Allt Gadwallawn: /Yn Llannerch, yn lleudir Merfynia D-5 VI 36 50 d a fydd digaredd - rhag llaw /Heb allel hunaw rhag anhunedd. /Ef, a nef a llawr, W_^r mawr a'u medd, / EW VI 5 34 on, mawr cynneddf - awch llyw /A'wch llywiawdd rhag anneddf; /Modur pur parha_"us ddeddf, /Modrydaf hai GM I 12 25 er Duw diawd a bwyd, /A dillad i noeth, nawdd rhag annwyd, /A gwely a thy_^ a thes aelwyd. /Eli Freien CBM IV 6 209 eirdd eu budd yn ydd wyd, /Ceffid noeth nodded rhag annwyd, /Ceffitor 'y mhraffnad, 'y mhroffwyd - arai LlF1 II 5 54 t nad a_^nt i gyd. /Trydydd dydd, trwy drueni /Rhag arynaig Brawd braw fi, /Ar a gollo pawb o ga_^r /Ar LlF1 II 5 40 yaf oll a holltan; /Gwyrthau Duw a ddangosan; /Rhag arynaig Brawd briwan. /Arwyddon chwerw chweched dy CBM IV 16 128 aid - cwynfan, /Rhag twrf ta_^n taer ei naid, /Rhag awydd afrwydd nid afraid, /Rhag afrdwyth afrddwl gy CBM IV 3 32 awn, /Crynai flaen bragad, brad gad greulawn, /Rhag ba_^r braisg wledig, fal brig briwgawn; /Crynai elo CBM IV 16 41 yf yn afar, /Iolaf-i Dduw i ddifwyn Ei fa_^r. /Rhag ba_^r ein Peryf, Pen haelonaeth - dwfn, /Deifnawg f PhB VI 12 29 ganwaith gynt. /Cyntaf achubaf Echel fraint - rhag ba_^r /Hil Casnar, cas wythaint, /Nawdd Duw mawr, d CBM IV 16 151 rddawr, gwerthfawr gwrthfyniaid - rhag Brawd, /Rhag baran barn beirniaid; /Pan farner tri nifer trwy na CBM III 16 140 m eisor; /Coch arfau aerfan, cochliw ei luman /Rhag baran beirdd fangor, /Coch rhodawg pedrydawg pedror PM V 8 45 or o'm dlid /Bodd i Dduw a bod yng ngleindid. /Rhag beiau rhiau yn y rhennid - budd /Dy rybudd, Ruffudd BF VII 50 9 /Ei feddwl bid leiaf. /Crist a ddoeth i'r byd rhag bod Addaf /A'i bobl yn uffern, gethern gaethaf, /I ES I 20 5 Arglwydd hylwydd, Hael buddugawl, /Difai Dad, rhag brad breuawl - gymhlegyd /Dygn enbyd benyd boen uff DB VI 31 67 o_"yn pennyn penguchogion, /Tri chlo ar eu bro rhag bradogion. /Trwy eirioledd Pedr, pen porthorion, /A CBM IV 16 150 aid. /I'th gerddawr, gwerthfawr gwrthfyniaid - rhag Brawd, /Rhag baran barn beirniaid; /Pan farner tri EG VI 18 42 inyn ar dynn ar du celain /A llinon rhag bron rhag bro eurgrain; /Tyrfa Clawdd Offa clod yn hoffiain / PB VII 17 12 ddrud neges; /Rhagor glod, rhugl y'i cedwis, /Rhag bron balch naf y'i cafas. /Can cafas cyfedd dichwan LlF1 II 1 69 ybr maws achaws uchel dymor. /Uchel log yw hon rhag bron braisg io_^r, /Uchel lan Gadfan ger glan glas CBM III 11 20 diw gw_^r briw, braw ddygwydd, /Yn nydd brwydr rhag bron ei arglwydd. /Ni'i ta_^l gwy_^r Powys, penrhai PhB VI 14 52 n erfid /Rhag meuedd cyfedd cyfeddach cedyrn, /Rhag bron eurde_"yrn cyrn a genid. /Ban ced, ban rhodded MeiG I 31 11 ewychant, - llu bedydd, /Llewenydd a gaffant. /Rhag bron Mair, mwyaf ei meddiant, /Gweryddon gwirion fy EG VI 18 42 ain /A'r llinyn ar dynn ar du celain /A llinon rhag bron rhag bro eurgrain; /Tyrfa Clawdd Offa clod yn CBM III 3 77 dewr deng mlwydd ar hugaint, /Pan dde_^l Brawd rhag bron uchelsaint, /A'm rhoddwy Creawdr cyreifaint! / CBM IV 16 130 nid afraid, /Rhag afrdwyth afrddwl gywyddaid, /Rhag buchedd gan bechaduriaid, /Rhag traul hoen yn hirbo MB I 3 52 ofnawg; /Ar bob rhai rheidiai yn eur-rodawg /Rhag byddin Emrais drais drahaawg. /Cadau ddidudydd, cle CBM III 10 60 iawn, /Torf ysgwn ys gnawd yng nghamawn, /Tarf rhag cad, rhag Cwcwllfyriawn. /Undegfed awen, undegfed - GM I 12 4 Broffwyd. /Boed a'm dysgwy Dwy dwys ymgadwyd /Rhag cadair enwair yn weithen rwyd. /Rhy-m-llyw_^y Dwy y CBM III 21 169 eled, /Rhag ced ellwng blwng, blaidd cynired, /Rhag Cadwallawn llary, llaw egored. /Agored ei lys i les PM V 27 27 iau - byd /A bedydd cyn bwyn tau; /Cadr Grist, rhag cadwen Angau, /Cadw Fadawg fynawg yn fau! /Mau bryd CBM III 21 31 dd olwch, oestrwch estrawn? /Py fydd cad wriaf rhag Cadwriawn? /Py fydd ced wallaw fal Cadwallawn? /Cad GM I 9 42 Ac er bodd llywy lliw eiry ar goed /Pan fu aer rhag Caer, cyforiais waed. /Gwaedraidd fy nghleddyf a go CBM III 5 65 yr preiddwr yng nghynired, /Pargoch cad gadarn rhag calchdo_"ed, /Perging Cynferching cyn no'i fyned: / GYC VII 36 73 eth y'n gedir i ohiriaw? /Nid oes le y cyrcher rhag carchar braw, /Nid oes le y trigier: och o'r trigia CBM III 16 215 n-un, /Gw_^r osgeth o wisg borfforun; /Ysgodig rhag cardd, cerdd orun - de_"yrn, /Cledr cedyrn, cad ei CBM IV 3 29 n haelder crynoder crawn. /Crynai Faes Carnedd rhag carnial ei feirch, /Rhag tarf dihefeirch tyweirch t CBM IV 6 144 sg diffwysgad ardal, /Ffyrf de_"yrn rhag cyrn, rhag carnial - emys /Ffwyr dyfnfrys Dyfneual. /Cysyniws MB I 3 135 ydd, /Gruffudd a orfu rhag llu gwythrydd; /Cad rhag castell Mo_^n, mor ddigerydd, /Dybu o'i gyffred gwa MB I 3 123 drydd /A ddug o'i gadau chweddlau newydd! /Cad rhag Castellmarch, mawr ei dyfydd, /A chadau Cynwrig wyr LlF1 II 4 43 t - ataf /A'i ateb ardduniant; /Ni'm oes nawdd rhag cawdd coddiant: /Nid oes neb yn y bu gant. /Ni bu GYC VII 40 31 sydd uwchlaw'r haul a'r se_^r, /A ddarparawdd, rhag cawdd cur, /Duw i holl ddynion daear, /A byd teg a D-2 I 2 36 wobryn; /Rhyhaedd iddawdd, rhycheidw ei nawdd rhag cawdd gelyn; /Rhychedwis ddeddf, rhychynnis greddf CBM III 21 168 gystlyned, /Yd oleithid gw_^r gwrdd ei weled, /Rhag ced ellwng blwng, blaidd cynired, /Rhag Cadwallawn GB II 26 159 /Pan ddaeth o Ffrainc Ffranc o'i erchi /Iechyd rhag clefyd, rhag clwyf delli, /Wynepglawr diddawr dim n GB II 26 159 Ffrainc Ffranc o'i erchi /Iechyd rhag clefyd, rhag clwyf delli, /Wynepglawr diddawr dim ni weli /Pesy CBM IV 4 64 wyll pwyll pellfod heb arglwydd, /Ni thyf cof rhag coddiant ebrwydd: /Nid efras rhiau, neud afrwydd, / PM V 9 21 wng tros fre ei dreision, /Ysgylfion ysgylfe, /Rhag colofn lliaws maws mab Nwyfre, /Rhag gelyn Brynaich GM I 9 77 'm llaw lladd nis gwehyr. /Gwelais angerdd rhi rhag Craig Gwyddyr /Pan amwyth udd Mo_^n maws o'i dymyr. GB II 26 142 i'r neb a'i cyrcho, /Diogan ei fro ddiogyweg /(Rhag creiriau Dewi yd gryn Gro_"eg /Ac Iwerddon dirion, CBM III 10 40 rwyr gawr arfod fawr faran, /Arodiawn creulawn rhag creulan. /Chweched athrugar athraon - Cadwallawn, / GB II 26 122 diffyrth rhag pob diffydd; /A Dewi a'n gweryd rhag cryd cerydd - pechawd, /Ym maes mae_"stawd Dydd Bra ES I 21 21 m ryfu; /Rhyfodd oedd, rhyfedd ei adu: /Ceisaw rhag Culwydd celu, - plant Addaf, /Rhag addef y pechu; / CBM III 10 60 f ysgwn ys gnawd yng nghamawn, /Tarf rhag cad, rhag Cwcwllfyriawn. /Undegfed awen, undegfed - awydd /A PM V 6 31 reisiaid, /Ef gyrchiad rhagor, hwy gyrchiaid - rhag cwys, /Hwy Loegrwys lofruddiaid, /Ef ysgydw am ysgo MeiG I 32 10 Can ys caru Duw diadneiraf - gwaith, /Eilwaith rhag cyfraith y'i cyfrifaf. /Ef yn ddiwael hael, hawl gy LlF1 II 1 138 ei drwydded cyn no'i drengi - ydoedd /Yn cadw rhag cyhoedd anlloedd Enlli. /Un llogawd ysydd herwydd h CBM IV 6 144 Ffysg dyffysg diffwysgad ardal, /Ffyrf de_"yrn rhag cyrn, rhag carnial - emys /Ffwyr dyfnfrys Dyfneual. PM V 1 90 cwdd fyddwch? /Rhag difai de_"yrn, difennwch! /Rhag Dafydd, awch cilydd, ciliwch! /Ef fawr llyw mawrlli ES I 19 14 . /Ys bwyf yn oed dyn dengmlwydd - ar hugain /Rhag deulin fy Arglwydd LlF2 VI 10 25 gwrth yr yngder: /Ys ti a wrthyd a wrthoter! /Rhag deulin Trined tri nifer - a ddaw /A'r trydy i law y EMRh VI 23 13 bronddor, braint a hebrwng. /Pannu a fydd dir rhag dewr gorflwng /Pan fo dydd gorwlad a chad yn wng. / PM V 1 89 au, telwch! /Rhag talarw cadau, cwdd fyddwch? /Rhag difai de_"yrn, difennwch! /Rhag Dafydd, awch cilydd BF VII 53 13 wrair mau! /Mau, rhag dolur cur cyr fy mron, - rhag dig, /Dygn adnabod weithion; /Ydd hyll gofal fy ngh CBM IV 2 9 eithitor /Rhwng Arfon beues a mynwes mor; /Aer rhag dinas Caer, cadr ddygi_"or, /Cadarn gyfarfod gwrtho PB VII 4 8 foroedd, fa_^r dwfn, /Traul ced, rhwyf Dyfed, rhag d'ofn. /Diofnawg farchawg, feirch ffraeth, /Yw hwn, BF VII 53 13 hyd angau, /Och Fair am y mawrair mau! /Mau, rhag dolur cur cyr fy mron, - rhag dig, /Dygn adnabod we CBM III 16 167 yn aer, /Yn aroloedd cyngrain, /Yn rhith draig rhag dragon Prydain, /Yn rhith blaidd, blaengar fu Owain DB VI 33 59 'i foddha_"ed; /Caffael iddaw nef o'i nodded - rhag drwg, /Dragywydd ddamuned. /Gwehenais-i ag ef, nid D-2 I 2 38 ddeddf, rhychynnis greddf rhag lleddf ogrfen: /Rhag drwg drosodd rhyngyd bryd bodd rhodd Cuhelyn! /Cuhe ES I 16 18 daear, rhag taerfar ta_^n, /I rwng Dy ddwylaw rhag Dy ddeulin. /Gorugost wormes (ni'th warafun) /Gorfa PhB VI 12 11 , lary westi - torfoedd, /Tarian Ystrad Tywi, /Rhag dy fa_^r, ca_^r cerdd lochi, /Mal gwirion, gwared, CBM IV 10 7 ch fawr - i Beryf /A beris nef a llawr, /Nawdd rhag dy fa_^r, ca_^r cerddawr, /Ar dy byrth, ar dy borth HOG II 7 18 , a'm bydd-i eilwydd? /Pa hyd y'th iolaf? Saf rhag dy swydd. /Adwyf-i yn anfedredd o ynfydrwydd - caru CBM III 5 108 wy. /Defawd a gadwaf can a'i catwy, /A berthyn rhag dyn nwy dilynwy, /Fy rhin a_^ rhiain nis rhybuchwy, GM I 11 62 nnyd am bryd, am brain. /Dywasgar cynnygn dygn rhag dyrain, /Dywesgryn drudwyn drudwyr Llundain. /Dy-m- GB II 26 201 y mo_^r, mynych nodded, /Rhy'i gelwir ar y tir rhag dywrthred. /A gwestfa i Ddewi gwestai rhodded, /Ar MG VII 33 16 /Rhag eu llu cad-ddu y'm cetwych - Arglwydd, /Rhag ebrwydd, cyfrwydd, a'm cyfrennych. /Ffalster byd a' CBM III 21 85 fn yr Aelwyd oedd aelaw tres. /Erfid a drychid rhag ei drachwres, /Arfau pendrychion cochion coches, /A GM I 11 50 fynwin, beilch ei faon. /Ban bref biw yn rhiw rhag ei ddeon /Pan ortheol cad cedawl wron. /Ban baisg b D-1 I 1 29 ell: gwell yw no hwy! /Dybryderant, dyysgarant rhag ei ddibwy. /Diau uddudd trallawd, cystudd a chur cy LlF2 VI 10 50 bu Grist ym mru, ym mhrudd-der, - eron, /Deuwn rhag Ei fron Fryn Olifer. /Dyddaw Mihangel, fal y gweler DB VI 24 68 nawd ysgafael hael yn hwylaw - o'i du /A gnawd rhag ei lu i Loegr fudaw. /Gnawd Ffranc, rhag ffwyrdranc PC II 21 31 - fa_^r /Yn nhrydar, dda_^r ddiffwys, /Ciliai rhag ei lu Loegrwys, /Cadr fab Cedifor Wennwys. /Am fyne CBM IV 3 34 i elorfeirch bre[] bryd nawn, /Crynai eleurudd rhag ei we[], /Crynai gylch cadlan, cadle estrawn, /Cryn CBM III 16 99 Urfo_"en, /Ball ar lyw am lannau Hafren! /Braw rhag ei wriawr, gwrddwawr a_^ gwrthwan /A_^ gwrddwayw yn CBM III 21 145 frudd rwyf y'm rhygodded, /Coddiant, eilywiant rhag eilywed, /Eilyw a'm doddyw, Duw i'm gwared! /Aele o SB II 24 33 ef yn gaer, yn gadfarchawg: /Un, Iarll Cernyw rhag ein aerllyw, eurllaw roddawg; /Ail, Iarll Brystau OC II 15 10 yfod Geri. /Dos, was, o Geri ac archwn wrthid /Rhag ein llid ein llochi; /Diwedd y doetham iddi, /Dywed CBM IV 17 28 w_^yr Rheen ein rhaid, rhydd iolawr - heb daw /Rhag ein periglaw heb beriglawr; /Gwddam y'n gorllwg Gw GM I 14 97 rhyddoded /Yn rhygnawd pechawd pall gynired, /Rhag ein twyllaw byth o beth hybred /I golli teithi tanc MB I 3 113 calchdo_"ed tiredd Trenydd. /Am drefan Dryffwn rhag eiriolydd /Tyrfai rhag llafnau pennau peithwydd, /C CBM III 3 88 /Berth y mae Meifod a'i hamdir, /Berth elfydd rhag Elfed enwir, /Berth ei llog wrth ei lleu babir, /Be PC II 21 37 or /Doe, a dau fab Cedifor. /Fy nghalon a gryn rhag erchlais - y fra_^n, /Dechrau gwa_^n, dychrynais, / LlG VII 24 118 pedeiriaith. /Sefis yn rhyfel (diymgel daith) /Rhag estrawn geneddl gw_^yn anghyfiaith; /Sefid Brenin n MG VII 33 15 ddych, /Rhugl gyd eu cyngyd a'u cain gywrych, /Rhag eu llu cad-ddu y'm cetwych - Arglwydd, /Rhag ebrwy GYC VII 41 40 oeron boenau: /Pob camweddawg, pawb ys ofnawg rhag eu safnau /Yn disgyrnu dannedd arnu, orn ymliwau, / HOG II 9 11 atan), /Lliw eiry llathr oerfel ar uchel fan, /Rhag fal y'm coddid-i yn llys Ogrfan, /Chweris o'i hadda GM I 9 18 es Owain hael hual dilin /Dychysgogan, Lloegr, rhag fy lla_"in! /Llachar fy nghleddau, lluch ydd ardwy PB VII 4 26 eadr. /Rhaeadr gwaed am draed, am drwyn, /Rhyw rhag fy llyw, llew ar iaen; /Rhwym Brynaich, branes terr PM V 24 61 recheiniawg - hefyd, /Bu Hirfryn berchennawg. /Rhag fy llyw, yn llu ddiofnawg, /Amherawdr, llywiawdr ll D-3 VI 19 6 n o'r lluoedd ar erllyrion /A ddugost yn ffyrf rhag Ffaraon /Pan ddaeth pobl Israel cer anhyrron - dir, CBM III 16 208 draffwyr i ar dryffun - feirch /O'i drafferth rhag Ffordun, /Saeson sang ddyllest yng Ngwestun, /Bu cr DB VI 24 69 gnawd rhag ei lu i Loegr fudaw. /Gnawd Ffranc, rhag ffwyrdranc, a ffo arnaw, /A pheleidr rheeidr wedi GM I 7 17 y-drwm fy nhristyd, /Rhy-m-ergyd oer godded; /Rhag galar garw afar efrifed, /Rhyfai farw cyn Madawg, m CBM III 8 63 dar /Ac nid byw fy llyw llawhir, /O thyr calon rhag galar /Y fau a fydd dau hanner. /Pei byw llary Llei PM V 9 22 ysgylfe, /Rhag colofn lliaws maws mab Nwyfre, /Rhag gelyn Brynaich branes dychre. /Ni bydd arodrydd ar MG VII 34 1 Mihangel uchel, och rhag gelyn - mawr! /Mae y sarff i'm dilyn, /Dod im nerth CBM III 5 97 rygaraf-i, ceni'm carwy, /Neud lluddedig glan rhag glas fordwy, /Neud llawen awen, awel neud mwy! /Neu CBM III 26 10 myrrws ei hoedl ei hyder /Yng ngorwydd glasfre rhag glasfer: /Yn nhrymglais, yn nhrais, yn nhrymder, /Y HOG II 7 2 amser haf, amsathr gorw_^ydd, /Gorawenus glyw rhag glew arglwydd. /Gorewynnawg ton tynhegl ebrwydd, /G HOG II 6 66 waer, yn chwerthin, /Ac ni chwardd ei gw_^r hi rhag gorddin. /Gorddin mawr a'm dawr, a'm daerawd, /A hi CBM IV 16 135 eulaid, /Cythreulglas gwrthgas gwrthgrifiaid, /Rhag gormail ysbail yn ysbaid - pechu, /Rhag pechawd or GB II 26 60 . /Ban dde_^l gofyn arnam-ni rhybyddwn ofnawg /Rhag gormes cedyrn Cad Ddybrunawg; /Ar Dduw a Dewi, dau GB II 26 255 ninnau. /Dewi differwys ei eglwysau, /Dichones rhag gormes gormant greiriau /A ffynnawn Ddewi a'i ffynh CBM IV 16 133 oen hwyrbaid /Yn hirgwyn gwenwyn gweinifiaid, /Rhag gorthrudd cythrudd cythreulaid, /Cythreulglas gwrth GM I 9 50 odawr udd; /Go-rys-ymedd glyw o'i glywed yno, /Rhag gorwyr Iago gwyar drabludd. /Gwalchmai y'm gelwir, CBM III 16 217 _"yrn, /Cledr cedyrn, cad eiddun, /Ysgryd gryd rhag graid Eborthun, /Ysgrud wlydd ar wledd ym Melltun. PM V 10 76 lliant; /Hud aeth eu naf yn nifant, /Hud e_^l rhag Gruffudd cudd cant. /Can ced rhydd peunydd, prif eu CBM III 10 66 d amgen am geinwiw - garthan, /Gyrth yn gwa_^n rhag gwaedfriw, /Hydr eu gwir o'r gw_^r ni ddiw, /Hil Gw DLlM II 18 13 rhiallu, /Ni ellid ei olaith. /Oedd gw_^r hael rhag gwael, rhag gwyniaith /Oedd cymraisg, oedd Cymry dd SB II 24 37 Padrig rhag pedryddawg; /Pumed, Iarll Cla_^r rhag gwalch gwanar oedd gwareddawg. /Lliwgoch Trefal lli MeiG I 30 25 a'm rhyddhao, /Ac Ef, Frenin nef, a'm noddo - rhag gwall, /Ei ddawn a'i ddeall a'm diwallo. /Diwallus CBM IV 4 286 ddf, o ddeddf, o ddyfnder, /O ddiffryd Gwyndyd rhag gwander, /O warthrudd wrthyn, Gwyn Gwarther, /O dyr BF VII 51 11 llew: /Llywelyn ap Gruffudd! /Nawdd Deheubarth rhag gwarthrudd, /Naf llu, neud da fu o'i fudd. /Budd ae LlLl II 16 48 anthaw; /Gwy_^r orfod gwrddglod gludaw, /Gw_^r rhag gwerin Dysiliaw. /Ysef a'u herly, arlwy garthan - DLlM II 18 13 ellid ei olaith. /Oedd gw_^r hael rhag gwael, rhag gwyniaith /Oedd cymraisg, oedd Cymry ddylaith, /Oe LlF1 II 4 32 /Fal y deryw, y derynt, /Fal y derfydd gwy_^dd rhag gwynt. /Gwen ysgor Feiriawn, Feirionnydd - hygar /A CBM IV 13 32 rudd, /A_^'i law, braw Brynaich gystudd, /Alun rhag hil Rhun bu rhudd. /Rhuddgrau ei arfau, arfaidd erl GM I 11 82 wythfar, yn weithfuddig, /Yn hywydd yn rhwydd rhag hwyedig, /Yn rhiedd Gwynedd gwynfydig, /Yn ga_^r ga CBM IV 17 140 engylion, cain lliwed - obaith, /Cyn llaith, rhag hyfaith gyweitha_"ed, /Caffwyf o ioli Crist Celi, c EGM I 28 7 n fo yng ngharedd buchedd bechawd. /Pan dde_^l rhag Iesu trillu trallawd, /Pawb a ddaw ataw, pobl fraw, CBM III 16 146 wrddfalch yng nghynnor /Gw_^yth fore yn rhagre rhag io_^r, /Trais ar ei ysgwyd rhag ysgor - Dinteirw, / MB I 3 114 ydd. /Am drefan Dryffwn rhag eiriolydd /Tyrfai rhag llafnau pennau peithwydd, /Caith cwynynt, cerddynt CBM IV 1 18 r cleddyf uch gwain /A llinon yng ngnif a llif rhag llain; /Llafn yn llaw a llaw yn lladd pennain, /Lla PM V 23 95 aw, atan, /Llyried, tremyned tra mo_^r dylan, /Rhag llaith anolaith (anolo llan) /A llafnawr lledrudd u DB VI 24 90 ys De_"ws ddawn iddaw, /Ystyried Tad llwyrgred rhag llaw, /Dyn yn fyw ni faidd ei dreisiaw, /Duw fry am D-5 VI 36 49 w bawb yn y diwedd. /Digarad a fydd digaredd - rhag llaw /Heb allel hunaw rhag anhunedd. /Ef, a nef a EGM I 29 24 raul dyn trigeinmlwydd, /Adfydd hoeddl hiddlaw rhag llaw, ni llwydd! /Addfwyn pob gorllwyn pan ddyorllw GYC VII 36 89 , oedd lesach peidiaw; /Pen milwr, pen moliant rhag llaw, /Pen dragon, pen draig oedd arnaw, /Pen Llywe LlF1 II 2 16 . /Ysid im eniwed a eniwaf - wrthaw; /Ei liwaw rhag llaw rhy-s-lafasaf, /A heno hynny ni gyffroaf; /Nis DB VI 24 5 plegyd heb blyg arnaw. /Mur, Modur, Llywiadur, rhag llaw /Y mae i'm meddwl dy geisaw. /Mor ddiriaid i EGM I 28 17 _^r a'n gorau maddau medd-dawd: /Cred ti y daw rhag llaw yn llwrw anffawd /Un dydd (a Dofydd inni a'i d MeiG I 31 29 Yn wastad fy ngwesti a gadwant. /Yng ngwynfyd, rhag lledfryd, yn llwyddiant, /Tey_"rnedd tey_"rnwlad y' D-2 I 2 37 gelyn; /Rhychedwis ddeddf, rhychynnis greddf rhag lleddf ogrfen: /Rhag drwg drosodd rhyngyd bryd bodd CBM III 16 54 , yn lleudir Merfyniawn, /Yn llew glew yn llyw rhag Lleisiawn, /Lladdai llafn gasnar, llathrai galch ll PM V 13 17 Neu'n gwneir fegis Gweir fab Gwestl. /Gwestlid rhag llethrid llathreidrudd - lafnawr /O loflen mab Gru CBM III 16 149 inteirw, /A gwy_^r meirw rhag mur co_^r: /Tres rhag llew, rhag llyw pedeiror, /Trais ar Lloegr, a llu w CBM IV 7 11 balch, bwlch ynn heddiw, /Rhuddai, pan lladdai rhag llew, /Rhudd onnen o'i loflen law. /Llaw hyladd ar PM V 10 23 yd - ne_^r /Nerth Cymru a'u gwryd; /Pan ddelid rhag Lloegr llugfryd, /Delis draig Bowys bwys byd. /Pan CBM III 11 38 /Cynneddf i aergun Argoedwys - werin /A warawd rhag Lloegrwys /Rhan ei frawd, ei fraint a'i tywys, /Rha MeiG I 33 60 ynnwys Duw dyniawl einioes. /Einioes enrhydedd rhag llu anwair /Yn lle ernywed a wna Cadair. /A gaiff a LlF2 VI 10 52 Fryn Olifer. /Dyddaw Mihangel, fal y gweler, /Rhag llu engylion tirion tyner. /Dyddeuant ataw a ddoter MB I 3 134 _^l Prydain, prenial Fechydd, /Gruffudd a orfu rhag llu gwythrydd; /Cad rhag castell Mo_^n, mor ddigery GM I 9 69 nllewych huan /[ ]eir yd gyflachudd. /Achubais rhag llu lliwed a [ ] /Llwybrynt, llenwynt [ ] /[ ]gynnw GM I 9 4 dwyf eurddeddf ddiofn yn nhrin, /Mi ydwyf llew rhag llu, lluch fy ngorddin. /Gorwyliais nosau yn achadw GB II 26 110 Frefi, fryn llewenydd, /Rhagor mawr uch llawr rhag lluosydd, /Pen argynnan coned cred a bedydd; /A bod GM I 9 128 nnau yn aroloedd i Eingl: /Dyfrydedd yn Lloegr rhag llwybr fy llaw! /Derllyddid fy neddf fy newisaw /Y GM I 14 46 ydd, /Hi a hawdd borthes lles llin ei hennydd /Rhag llwyth wyth bechawd, priawd prifwydd. /Prynesid Mab CBM III 16 163 blymnwyd /Ar ysgwydd yn arwain, /Yn rhith llew rhag llyw goradain, /Yn rhith llafn anwar, llachar llain CBM III 16 149 gwy_^r meirw rhag mur co_^r: /Tres rhag llew, rhag llyw pedeiror, /Trais ar Lloegr, a llu wrth angor; GM I 7 110 i ogawn. /Gwelais gynt, hwy cenynt `cwd awn?' /Rhag Madawg mechde_"yrn Lleisiawn. /Lliaws twr twnfriw a LlF1 II 5 28 on ddiddan; /Mo_^r diffaith nis rhyddiffawd, /Rhag maint eu ffrawdd, ffrydiau ta_^n. /Nawfed gwedi deg CBM IV 6 256 - archafad /Yn aergad i ar gan; /Gnawd rhodawg rhag marchawg midlan; /Gnawd cynheirf cynnwrf i arnan; / PhB VI 14 51 a gawr dremid /A chyfarfod pybl pen yn erfid /Rhag meuedd cyfedd cyfeddach cedyrn, /Rhag bron eurde_"y PM V 8 14 id, /It he_"u fy ngherdd nac ef fid /Mal he_"u rhag moch merierid. /Ac ystyr, brif unben, mor brid /Aur DB VI 30 23 , /Ag y bu Ddafydd gyn ei ddyad. /Mor rhyfedd, rhag mor fu roddiad, /Na roddes fy llyw y lleuad! /Mor CBM III 16 148 ysgwyd rhag ysgor - Dinteirw, /A gwy_^r meirw rhag mur co_^r: /Tres rhag llew, rhag llyw pedeiror, /Tr CBM IV 16 125 uraw enaid. /Rhag oerferw uffern wern wonaid, /Rhag oerfel uchel uchenaid, /Rhag torf anghysgog, anghys CBM IV 16 124 ant geiniaid, /Traethawd be_^r i buraw enaid. /Rhag oerferw uffern wern wonaid, /Rhag oerfel uchel uche ES I 16 13 dadun, /Creawdr, Amherawdr, Llywiawdr llawen, /Rhag oerwern gethern uffern affan, /Afflau anoddau lle a LlF1 II 5 23 d dydd, certh ceugant, /Creaduriau yd grynant /Rhag ofn dilyw diarchar; /Adar daear dirwestant. /Degfed GM I 8 8 rybudd: /Ef gw_^r, gwelitor golaith ei dewdor /Rhag ofn, ein hangor hyd oror Mo_^r Rhudd! /Ef gwnaeth y GYC VII 40 45 i_"o Mair er ei mawr ddoniau, /I gymryd penyd rhag ofn poenau /Uffern ac affaith pob pechodau. /Gwae CBM III 14 48 /Yn aergreu mawr, yn aergrain, /Ergyd byd bid rhag Owain GM I 9 79 ws o'i dymyr. /Gwelais yn Rhuddlan ruthr fflam rhag Owain /A chalanedd rhain a rhudd fehyr; /Gwelais yn GM I 9 37 rianedd Gwent gwyllt i'm crybwyllaid. /Gwelais rhag Owain Eingl yn addoed, /Ac o du Rhibyll rhebydd yng CBM III 16 219 , /Ysgrud wlydd ar wledd ym Melltun. /Ys gnawd rhag Owain ysgafael i frain, /Ysgafaeth i faidd cun /Ar CBM IV 6 114 ddyf uch gwain, /Rhaglym fu yn pannu pennain, /Rhag parau rhiau, rhudd gigwain, /Rhag Teifi yn torri tw LlLl II 16 36 iant hyd angau? /Pwy w_^r, penaethaidd genau, /Rhag pawb piau y dechrau? /Ysef yw hwnnw honnaid fudd - CBM IV 16 136 iaid, /Rhag gormail ysbail yn ysbaid - pechu, /Rhag pechawd orddyfnaid, /Gorddyfn fi, gordden Ri, Rwyf SB II 24 36 rf gymrwynawg; /Pedwerydd digoedd Iarll Padrig rhag pedryddawg; /Pumed, Iarll Cla_^r rhag gwalch gwanar CBM IV 1 59 cain /Torf arwr am w_^r am orwyrain; /Gwelais rhag Penfro pennadur digardd, /Gwelais rhag Pennardd pen CBM IV 1 60 Gwelais rhag Penfro pennadur digardd, /Gwelais rhag Pennardd pen ar ddigrain; /Gwelais eu berthladd ber GYC VII 40 53 wne_^l balchder ar arferau, /Gwae genfigennus rhag petrusau, /Gwae lidiog creulon o'i annoniau, /Gwae ES I 24 4 i gymryd, /Canys gorau Duw diwyd /Gwared plant rhag pla a thristyd. /Gw_^r darpar i'u dirprwy, llu byd, EW VI 1 4 eirdd y'i magwyd; /Rhoi i wan yw ei annwyd, /A rhag pob cadarn, cadwyd. /Cadw, Dduw, Lywelyn lyw ongyr GB II 26 121 ffer, a'n diffyn fydd, /A'i wyrth a'n diffyrth rhag pob diffydd; /A Dewi a'n gweryd rhag cryd cerydd - PM V 22 14 tra dilyn pell ofyn pwy, /Py geidw y gorddwfr rhag pob gorddwy: /Llewelyn a'i ceidw, llew yn adwy, /Ll CBM IV 16 169 rch clodfawr am ddyrawr ddirwy), /Pymhoed pobl rhag pobiant orddwy, /Pymhoes byd a hefyd yn hwy. /Gwae MeiG I 33 102 'n teg brynas /Yn rhewin Ca_"in can Sathanas. /Rhag pobloedd poen eu cyweithas /Poed Ef, fy Nuw nef, fo IRh VII 29 27 yddid. /Yn orlludd hoen grudd, greddf ddodid - rhag poen /Yn orllifiant hoen, hwn ni geisid. /Yn arllaw GYC VII 42 35 no chynhinnawg na chynhenna. /Ystyried tra fo, rhag poenau agro, /Ba beth a geiso, beth a gasa. /Ceised GYC VII 40 7 ddiau, /I garu Mab Duw diamau, /I gymryd penyd rhag poenau - uffern /Ac affaith pechodau. /Gwae ddyn a SB II 24 34 aerllyw, eurllaw roddawg; /Ail, Iarll Brystau rhag post cadau oedd cadwynawg; /Trydydd, Iarll Gwent, t CBM III 20 35 ain - a fydd /Am feddwl mab Owain, /Gawr falch rhag preiddwalch Prydain, /Gawr fawr am breiddiawr, am b CBM III 3 211 /A'm gwnaeth o burawr yn brydydd. /Prydydd wyf rhag Prydain ddragon, /Priawd cerdd, cadair prydyddion, GYC VII 38 7 Dduw, ddewin ffyddlonder, /Na chrynai bob pryd rhag pryder - cwympaw /I mywn cwymp Lusiffer, /Yn ddiled GYC VII 38 20 /Ac engylion nef, nifer - carannaid, /Yn crynu rhag pryder. /Deallwn, syniwn trwy synnwyr Ne_^r /Dielwe CBM IV 4 292 O gadau rhifedau rhif se_^r, /O gadwyd Prydain rhag pryder - gorwlad, /Gorfloddiad gorflyngder, /Boed DB VI 29 44 rhiau /Gwae fi i'm poeni rhag pum edau /Ucher rhag pryder pryd y'm goddau. /Achaws gwalch mawrfalch, m DB VI 29 43 rfab Duw, gan dug ben rhiau /Gwae fi i'm poeni rhag pum edau /Ucher rhag pryder pryd y'm goddau. /Achaw SB II 24 32 Gwallter blaidd traidd trymder tra niferawg. /Rhag pum ieirll taer oedd ef yn gaer, yn gadfarchawg: /U DB VI 29 58 wfr deyerin yn win gwinau, /A wne_^l gorffowys rhag pwys poenau /I Ruffudd rwyddfudd yn ei raddau, /Gw EGM I 27 48 in, frenin freiniau, /Diffyrth chwech oes byd rhag pyd poenau. /Ymherawdr Greawdr, o'th grau - (bu gwa EG VI 18 57 rain) /Nac argoed na choed na chadlys drain /A rhag pyrth bu syrth Saeson yng nghrain, /Oedd trist maer SB II 24 27 fad fedydd, heidydd heidiaw, /Rhys Rhos gyffro rhag pyrth Penfro yn pebylliaw. /Ni lefais neb amgylch m GM I 8 48 awr glas a gloes trychni, /A thrychion ynddudd rhag rheiddrudd ri, /A dygyfor Lloegr, a dygyfrang a_^ h CBM IV 1 52 dr gwy_^r am fagwyr fain, /Gwelais barau rhudd rhag rhuthr Owain; /Gwelais ar Saeson trychion, truain, PM V 9 1 Rhag rhwy Dygannwy dygynwyre - glyw, /O Fo_^n hyd Fynyw DB VI 24 43 irain, byrddrain drwyddaw: /Ucheldad Fab Rhad, rhag rhwydaw - ei hawl, /Gwae ni fo deddfawl y dydd a dd SB II 24 29 ch moreb mo_^r Anhuniawg, /Na thwyll na thrais rhag rhwyf Cemais, camp ardderchawg. /Cawsant warthrudd ES I 18 17 /Tegwared, Ednyfed, nef! /Nodded ni'm rhodded rhag rhysgyr - arfau /Arfod Cai a Bedwyr; /Yng ngorofn t ES I 16 17 er a wna Duw er dyniaddon) /Rhwyf nef a daear, rhag taerfar ta_^n, /I rwng Dy ddwylaw rhag Dy ddeulin. HOG II 6 83 l pwyth peth o'r wawd - yr gaint; /Ys da daint rhag tafawd MB I 3 133 ion drefydd, /Gan a'i canfu ni bu ferydd. /Cad rhag ta_^l Prydain, prenial Fechydd, /Gruffudd a orfu rh PM V 1 88 af os gwne_"wch! /Rhag talu ei angau, telwch! /Rhag talarw cadau, cwdd fyddwch? /Rhag difai de_"yrn, di PM V 1 87 bryngwch - o'i lys, /Iwch lesaf os gwne_"wch! /Rhag talu ei angau, telwch! /Rhag talarw cadau, cwdd fy GB II 26 187 , /A'r fagl aur ei phen, ffo_"wch rhegddi /Fal rhag ta_^n, tost yd wa_^n, tyst Duw iddi. /A'i fraich fr CBM IV 3 30 /Crynai Faes Carnedd rhag carnial ei feirch, /Rhag tarf dihefeirch tyweirch tir dawn, /Crynai flaen br CBM III 21 202 son, /Tri eofn diofn, dialforion, /Tri chyfarf rhag tarf, rhag torf haelon, /Tri chlodfan gwalchlan, gw CBM III 16 173 gyrch cludlan clod adwn! /Ni ffy rhag terfysg, rhag tarf yng ngosgordd, /Tarw tewdor, ddo_^r ddyrwn, /N ES I 20 16 llawr, Gwawr gwerynawl, /Arddelwaf o'th nawdd rhag tawdd tanawl /Eirf gymwy gorddwy angerddawl - uffer BF VII 52 1 Duw, dy nawdd rhag tawdd tanllachar - uffern, /Yn y mae cethern caeth CBM IV 6 115 nu pennain, /Rhag parau rhiau, rhudd gigwain, /Rhag Teifi yn torri tw_^r main. /Te_"yrn glyw terrwyn, t OC II 14 92 chubiaid pob rhaid rhudd eu harfau, /Echedwynt rhag terfysg eu terfynau. /Moliant yw eu rhan, y rhai gy CBM III 16 173 dwn, /Ni hwyrgyrch cludlan clod adwn! /Ni ffy rhag terfysg, rhag tarf yng ngosgordd, /Tarw tewdor, ddo CBM IV 1 47 , /Gwelais wedi cad coludd ar ddrain; /Gwelais rhag terfysg twrf adfirain, /Torfoedd ymosgryn, tarf ymy PM V 1 82 awr atregwch. /Tey_"rnedd Prydain, pryderwch! /Rhag te_"yrn Gwynedd yd gwynwch. /Tey_"rnllaw fy rhwyf GM I 11 54 /Cadr bonedd budd a berthon; /Cyflafan taerdan rhag tey_"rnon, /Ceinffelaig pen draig a phen dragon. /D CBM III 5 46 gon fanon falch ei thynged, /Lliw ewynfriw teg rhag ton nawfed. /Nawfed ran i'm poen, er pan aned, /Nis CBM IV 16 126 ern wern wonaid, /Rhag oerfel uchel uchenaid, /Rhag torf anghysgog, anghysgaid - cwynfan, /Rhag twrf ta CBM III 21 202 ofn diofn, dialforion, /Tri chyfarf rhag tarf, rhag torf haelon, /Tri chlodfan gwalchlan, gweilch frodo LlG VII 24 80 rnhao, ced hywlydd, - yn hir /Yn amddiffyn tir rhag torf oswydd. /Nid anwiw, nid anhoff gynnydd /(Neud GB II 25 5 /Cymry wry_^s ysbys, ysbyd weddu, /Cynwan corf rhag torf, twrf elyflu, /Cynrabad cyngad, wlad wledychu; CBM IV 6 23 ng ngweryd achludd, /Gwy_^r yng nglyw trychion rhag tra chythrudd - gwayw /A gwaedlin ar eu grudd. /Gru SB II 22 32 yfrig, /Colofn clwyf, nid oedd clod fenffyg! /Rhag traeth Caer yn aer, yn arfod gweilgi /Cilgwri, cil GYC VII 43 39 efni brwnstan, /A phob marchdaran yn ymdaraw, /Rhag tragwres y ta_^n a gormod boethfan /A wnaeth Baraba GYC VII 42 52 dd yna /Bod gleindid parawd yn erbyn Trindawd /Rhag trallawd pechawd ddeddfawd ddifa. /Gwae wynt gebydd CBM IV 16 131 wl gywyddaid, /Rhag buchedd gan bechaduriaid, /Rhag traul hoen yn hirboen hwyrbaid /Yn hirgwyn gwenwyn GM I 7 123 raidd aer /A gawr daer drag Iwys; /Lliaws tech rhag trech tra briwwys /A byddin a beddrawd tu eglwys; / CBM III 16 222 Ar ysgwyd rwyd rhodwydd fal Rhun, /Ysgawl torf rhag trefred Alun, /Ysgor ddo_^r ddyrwn, ys gwn oedd ysg CBM IV 1 21 a'r llafn ar llu Norddmain, /Ac eryfoedd trwm rhag tremid angau /Ac eryfed crau ac eryfain; /Arwyar ar MG VII 33 13 n hawdd, /Mawrgawdd diadrawdd daw o'i edrych; /Rhag tri gelyn dyn, Duw, a'm noddych, /Rhugl gyd eu cyng BF VII 51 9 reulyd, /Llas Arthur, benadur byd. /Gwae'r byd rhag tristyd treistwyn gythrudd - llew: /Llywelyn ap Gru CBM III 29 2 aerdwrf aerdarf, yn aerdew - aerdorf /Yn ardwy rhag trylew, /I dan llafnawr llaith woddew, /I dan llasa PM V 27 5 af, /Madawg lawdde_"awg, lary naf. /Naf Ne_^r, rhag trymder trist gythrudd - dolur, /Dilys im ei aur rh SB II 24 31 warthrudd gan fab Gruffudd prudd, prifaerawg, /Rhag Tw_^r Gwallter blaidd traidd trymder tra niferawg. CBM III 20 31 yn arfau, /Yn arfrwydr byddinawr, /Argae torf rhag twrf aesawr, /Argleidriad, fleiniad, flaidd gawr. / CBM III 14 19 /Gw_^r a'm rhydd rhudd eurddawn, /Arlleng torf rhag twrf camawn /Fal twrf ebyr yn lly_^r llawn. /Llawn CBM III 16 151 ror, /Trais ar Lloegr, a llu wrth angor; /Tarf rhag twrf glasfor a thewdor - a thorf /A therfysg diacho CBM IV 16 127 , /Rhag torf anghysgog, anghysgaid - cwynfan, /Rhag twrf ta_^n taer ei naid, /Rhag awydd afrwydd nid af MG VII 32 50 nt yn gall, heb golledau, /Rhyddun' a'u gwlad, rhag twyll a brad y brenin gau; /Rhwystrwyd Erod, greula MG VII 34 19 - taer /Tor ddannedd rhwyf Babel, /Ni bu awr, rhag twyll cawr ce_^l, /Fwy ei hangen, Fihangel PM V 13 13 /Ni faeth negyfaeth i neb. /Naf-eryr, te_"yrn rhag tymestl - cedeirn, /Cadwai dud i dan ddestl, /Ne_^r MB I 4 36 /Crist croesddarogan a'm gw_^yr, a'm gwarchan /Rhag uffern affan, wahan westi: /Creawdr a'm crewys a'm GYC VII 39 7 u ddanfon, /A gymeraist, Dduw, er Dy ddynion, /Rhag uffern gethern geithon - anffyddlawn, /A'i chreulaw CBM III 3 137 wledig, elwig elfydden, /Tir gw_'raidd gorwyf rhag unben, /Tirion Mo_^n, meillon ym morben; /Tysiliaw, MB I 3 46 _^r weiniawg. /Gwylynt, golithrynt yn ogelawg /Rhag unmab Cynan, y cyndyniawg. /Yr arynaig lew law ddif EGM I 28 44 uw addef nef fy llef llwyprawd /Yn edrinaw fry rhag y Drindawd, /I erchi i'm Rhi, Rhwyf nawrawd - gwer DB VI 25 20 g waisg gosgedd ei fyddin, /Oedd brwysg rhwysg rhag y godorin, /Oedd balch gwalch golchiad ei la_"in, / CBM III 3 66 ch ei bagl, bagwy aur hemiaint, /Balch ei llog rhag y llifeiriaint, /Annhebyg i'r blaid a blyg haint, / MG VII 32 38 cyrchant cyrch goddeau, /Ac eu manag seren o'u rhag yn rhoi golau; /Caerusalem a chaer Fethlem (nid er CBM III 16 147 fore yn rhagre rhag io_^r, /Trais ar ei ysgwyd rhag ysgor - Dinteirw, /A gwy_^r meirw rhag mur co_^r: / CBM IV 5 10 . /Eurdorchawg ddeifniawg o Ddyfnant - ragor, /Rhag ysgor esgarant; /Ni bu fethl, ni bu fethiant, /Ni b CBM III 16 161 mygrfan, cyngan, cain; /Yn rhith rhyn ysgwyd rhag ysgwn blymnwyd /Ar ysgwydd yn arwain, /Yn rhith lle CBM III 16 179 Nis trefyd, nis traethwn; /Nis crawn ced esgud rhag ysgwn /Na thaeawg myngawg na myngdwn. /Ni ddodaf fy CBM IV 6 50 r glaer yn aer, yn nyrys; /Ac ysgwydd yn rhwyd rhag ysgwn plymnwyd, /Ac ysgwyd ar ystlys, /A pharau yn rhagddaw 20 SB II 24 18 daw. /A glyw tra glyw, a llyw tra llyw, trillu rhagddaw, /A barf ar farf, ac Eingl ar darf godwrf gilia LlG VII 24 31 , /Am gylch Dygannwy mwyfwy y medd, /A chiliaw rhagddaw a chalanedd - crau, /Ac odduch gwadnau gwaed ar PM V 23 89 oegr ddiwraidd, llu rhuddflaidd Rhuddlan, /Llu rhagddaw a llaw ar lluman, /Llwybr yn wybr yn ebrwydd a BF VII 48 6 rhiau, diau y daw, /Engyrth rhygymyrth ei gam rhagddaw, /Angof gw_^r hebof heibiaw - nid eddyw, /Angad PM V 1 24 yddiad, /Po_^r eisor, aesawr weinifiad: /Pan'd rhagddaw bu ffaw, bu ffysgiad? /Pen Bryn Ceredig, nid ca GB II 26 241 /Pan aeth Iwerddon, ei wyrth yntau, /Ac eingyl rhagddaw, draw dra thonnau. /A Duw a'i mynnwys, Mynyw i OC II 14 7 wydr, arfau goched! /A rygoddwy glew gogeled - rhagddaw; /Gnawd yw o'i ddygnaw ddefnydd codded. /Dywall CBM IV 6 103 nen, gw_^r yn gwisgaw - pen, /Gwasgarai bawb rhagddaw; /Gosgordd wrdd a orddyfn preiddiaw /Gosgrynwen DB VI 24 54 am yn nim arnaw, /Gw_^r ni geffir ffordd i ffo rhagddaw. /Gwedi y Gw_^r uchod, uchaf llaw - ddehau, /A GYC VII 43 34 euawg grefydd?' /Canid eiddunt ffydd, ffo_"ynt rhagddaw /I blith y gethern, i waelawd uffern /Y lle mae PM V 1 95 n yr einwch. /Ef a'i dwg ac niw diolwch. /Chwi rhagddaw i gyd ni gedwch /Na rhwydd na rhyddewr ynialwch LlG VII 24 75 an celfydd. /Ni thycia rhybudd, hael rebydd, - rhagddaw, /Llawdrallaw drin wychydd. /Y Gw_^r a'i rhodde MeiG I 33 50 d edlid er ei adaw /Na mwy trachwerw ferw afar rhagddaw; /Na cherydd i Dduw ddwyn yr Eiddaw! /Eiddunian DB VI 24 59 sgwn ysgwyd Geidiaw. /Gnawd fod cyfranc rhwydd rhagddaw - pan brofed, /A'i glywed ar lled hyd yn Llydaw CBM III 24 59 nwair, pair pedrylaw, /Pedryliw ei lafn i ladd rhagddaw, /Pedrylef cwynfan cyrdd amdanaw: /Pedrydawg de GM I 8 39 ud yn aer, /A bu terfysg taer eu haer holi, /A rhagddaw rhewys dwys dyfysgi, /A rhewin a thrin a thranc DLlM II 18 11 rhaith /A dwyn ei dynion yn gaith, /A chwyddaw rhagddaw rhif saith - rhiallu, /Ni ellid ei olaith. /Oe LlG VII 26 22 r cer tir Tysiliaw, /Rhwyddha_"ws De_"ws diofn rhagddaw; /Rhwysg aerllew trylew yn treuliaw - arfau /A LlG VII 27 27 _^r gorau a aned. /Angau ni'n edau un nodded - rhagddaw: /Trwy ben ein treisiaw yw ein tristed. /Trist CBM III 21 100 dd balch ei ragor cyn no'i reges, /Clod iddaw! rhagddaw y rhagores. /Ugeinpunt o'i fodd a'm rhoddes - y rhagddu 1 GB II 25 34 en gyrchu, /Twrf tra thwrf tra thorf tra tharf rhagddu, /Tew tra thew dra thro o dra thrychu - trin /A rhagddudd 3 CBM III 26 51 orthaw, na'm gwarthrudd; /Cerddorion cerddasan rhagddudd /Ar llary fron, ar Frynaich gystudd, /Cerddau LlF1 II 1 119 au wyneithad, /Dau a wna gwyrthau er goleuad - rhagddudd, /Dau ddiludd eu budd er bodd eirchad, /Dau ge CBM IV 6 9 wy llawr, gordden udd. /Rhygallas rheg ddinas rhagddudd /O'i hyngder ehangdud Faredudd: /Pan wnaeth ba rhagddun 1 D-4 VI 20 51 ystywell - lu /I am lyw bro Hiriell, /Ni safai rhagddun, rhwych pell, /Nac aer na chaer na chastell. /P rhagfeddu 1 ES I 21 25 pid Duw, gwybod a ddarfu. /Gorau im o'm Rhe_^n rhagfeddu, /Rhwydd araith o brifiaith brydu; /Prydestawd Rhagflaen 1 LlG VII 28 14 gedawg. /Rhugl eryr ongyr, angerdd freiniawg, /Rhagflaen cad, cadarn dywysawg, /Rhagod, gynosod, gyhoe rhagfras 1 GM I 8 62 ad ei fraisg frenhindad, /Ar awen amnad ei rad rhagfras; /Arddwyreaf innau fan, cynhorawr ffosawd, /Ar rhagffysg 1 CBM III 26 19 th folawd, traethawd nawd nawsber. /Terfysg yn rhagffysg yn rhacter - a wnaeth /Twrf ton ffraeth ffraw rhaglam 1 CBM III 16 138 raid oror, /Coch ei lafn o ladd yn rhagor, /Yn rhaglam yn rhaglym eisor; /Coch arfau aerfan, cochliw ei rhaglod 1 CBM IV 2 46 wyd hebof heb gof, heb go_^r, /Nid eddiw hebod rhaglod rhagor. /Ni'm golo g[]no, gw_^r diohor, /Ni'm go rhaglwydd 1 DB VI 33 46 /Cywir frenin fry gogoned, /Cyfarwydd Culwydd, rhaglwydd rhed, /Cywirdad Fab Rhad, rhifed - Ei wyrthau, Rhaglyddawdd 1 CBM IV 6 112 uddgrain - gwaywawr, /Gwawr gwriawr goradain, /Rhaglyddawdd a'i gleddyf uch gwain, /Rhaglym fu yn pannu rhaglym 2 CBM III 16 138 /Coch ei lafn o ladd yn rhagor, /Yn rhaglam yn rhaglym eisor; /Coch arfau aerfan, cochliw ei luman /Rha CBM IV 6 113 oradain, /Rhaglyddawdd a'i gleddyf uch gwain, /Rhaglym fu yn pannu pennain, /Rhag parau rhiau, rhudd gi rhagoch 1 PM V 10 89 arabl prif hyfryd hyd hwn?) /Hwn a ddug rhagor rhagoch, - wy_^r Cymru, /Cymriwai ddur fochfoch /Pan fu rhagod 8 CBM IV 6 74 w /Cadarn da_^n, gwa_^n trywan trwyddaw, /Camp rhagod arfod, arfeiddiaw - ag arf /Ac aros heb giliaw. / PM V 24 45 wg - faes, /A lliaws dilaes aes asgethrawg, /A rhagod, ben clod claer ysgwydawg, /Esgudwan garthan is G LlG VII 28 15 freiniawg, /Rhagflaen cad, cadarn dywysawg, /Rhagod, gynosod, gyhoeddawg - golofn, /Ef a dyf gorofn h PM V 26 142 es yma amfod - i drigiaw, /Draig Prydain, syll rhagod! /Pan futych o'th fyd, hardd gydfod, /Or bythwn, PB VII 4 21 glew, /Terfyn gadw, tarian fradw, friw. /Briw rhagod rhagor anfedr, /Bradw ysgwyd, hud blymnwyd hydr, CBM III 10 70 . /Trydedd yw ar ddeg a ddigawn - rhaclod, /Yn rhagod rhagorddawn, /Fflam luchlam i luchladd estrawn, / DB VI 29 47 Uchel y dodaf am naf nid mau, /Wych ragor, och rhagod ti, Angau! /Cyn y gwedd i ni, oedd gorau, /Gwedi PM V 26 129 r Lloegr ys llwyr adnabod. /Dy ysgwyd rhwygwyd rhagod - trychanwaith /Trychangwyth gyfarfod; /A'th aur rhagon 4 CBM IV 7 19 awrgof ar gychweddl gychwyn, /Cyd ragor a ddug rhagon /Cad fab Gruffudd yn Rhuddlan. /Yn Rhuddlan rhwng DB VI 30 69 /Ni roddes te_"yrn ty_^ o Wynedd! /Duw a'i dug rhagon, ddeon ddiwedd, /Dafydd fuddugawl, gedawl gyfedd. D-5 VI 36 41 brenhinedd /Nad hwyrach y dwg Duw dey_"rnedd - rhagon /No meibon eillion ni eill trosedd? /Y'm ce_^n i' DB VI 31 51 awd gwawd gwedi eryron, /Peris Duw eu dygngudd rhagon /Yn y cyfred plyg gwenyg gwynion, /Yn y cyfranc m rhagor 8 PB VII 4 21 /Terfyn gadw, tarian fradw, friw. /Briw rhagod rhagor anfedr, /Bradw ysgwyd, hud blymnwyd hydr, /Aergla PB VII 17 11 nhrin gwry_^s /Fu Fleddyn, flyngddrud neges; /Rhagor glod, rhugl y'i cedwis, /Rhag bron balch naf y'i PM V 6 31 /Ef dreisiad ac wyntau dreisiaid, /Ef gyrchiad rhagor, hwy gyrchiaid - rhag cwys, /Hwy Loegrwys lofrudd GB II 26 110 - o'i foli, /Dewi ar Frefi, fryn llewenydd, /Rhagor mawr uch llawr rhag lluosydd, /Pen argynnan coned CBM IV 2 46 f heb gof, heb go_^r, /Nid eddiw hebod rhaglod rhagor. /Ni'm golo g[]no, gw_^r diohor, /Ni'm goludd gol PM V 10 89 etwn /Parabl prif hyfryd hyd hwn?) /Hwn a ddug rhagor rhagoch, - wy_^r Cymru, /Cymriwai ddur fochfoch / BF VII 56 7 - angau, /Ing achweddl ei glybod, /Gwayw gwrdd rhagor yn gorfod, /Gwawr dragon; gwae Fo_^n o'i fod! /Bo CBM III 16 137 Gruffudd, graid oror, /Coch ei lafn o ladd yn rhagor, /Yn rhaglam yn rhaglym eisor; /Coch arfau aerfan rhagorau 1 MG VII 32 47 heirdd liniau, /Swllt agorant, aur anrhegant a rhagorau: /Myrr ac ystor, ardduniant co_^r, cerdd rinwe rhagorddawn 1 CBM III 10 70 edd yw ar ddeg a ddigawn - rhaclod, /Yn rhagod rhagorddawn, /Fflam luchlam i luchladd estrawn, /Ffaw gy rhagores 1 CBM III 21 100 ragor cyn no'i reges, /Clod iddaw! rhagddaw y rhagores. /Ugeinpunt o'i fodd a'm rhoddes - yn rhodd, /O Rhagorfan 1 CBM III 3 12 g dryganedd /A ganwyf i'm rhwyf o'm rhagwedd: /Rhagorfan rhad, rhan rhagyrwedd, /Tysiliaw terrwyn gywry rhagorfeirch 1 CBM III 3 213 iawd cerdd, cadair prydyddion, /Glyw a'm rhydd rhagorfeirch gleision /Gleisiaid liw, glas ganoligion, / Rhagorfudd 1 CBM III 21 42 o ddiclloni) /Neu'm bu o'i angad, rad ragori, /Rhagorfudd heb gudd, heb gynholi; /Rhegofydd oeddwn o'i rhagori 1 BF VII 54 33 Gwynedd tuedd Teifi. /Dreigiau rhwyg arfau yn rhagori, /Dragon dieiddil, fil fanieri, /Drwg y'n gwnae Rhagorwn 1 EGM I 28 29 , defawd - ei rhadau /Ni rydraeth neb tafawd. /Rhagorwn grefydd a ffydd a ffawd /Rhag angau lledrad, br rhagre 1 CBM III 16 146 gw_^r gwrddfalch yng nghynnor /Gw_^yth fore yn rhagre rhag io_^r, /Trais ar ei ysgwyd rhag ysgor - Dint rhagwedd 1 CBM III 3 11 lreg, eildeg dryganedd /A ganwyf i'm rhwyf o'm rhagwedd: /Rhagorfan rhad, rhan rhagyrwedd, /Tysiliaw te Rhagynys 2 D-1 I 1 20 Buell, Maelenydd gwell (pell y treithwy) /Tair Rhagynys a'r Tair Ynys a'r tramordwy: /Hywel wledig, udd PM V 7 8 nt, /O Ynys Brydain, briawd fraint, /A'i Thair Rhagynys, rheg hoffaint. /Tey_"rnas i'th law, lid Gerain rhagyrwedd 2 CBM III 3 12 i'm rhwyf o'm rhagwedd: /Rhagorfan rhad, rhan rhagyrwedd, /Tysiliaw terrwyn gywrysedd, /Parth amnawdd, ES I 23 21 delwyf i'i dangnefedd /Dydd y parther rhai yn rhagyrwedd, /Y perthir eraill y parth argledd. /Cynaddl rhang 1 CBM IV 16 162 /Crist Culwydd, poed rhwydd y'm rhangwy, /O'm rhang lles, neges na'm nagwy! /Duw a'm dwg o'm drwg i dr rhangwy 1 CBM IV 16 161 ifwyn digonwy. /Crist Culwydd, poed rhwydd y'm rhangwy, /O'm rhang lles, neges na'm nagwy! /Duw a'm dwg rhahawd 1 CBM III 24 15 yddaw pob llawr cer llaw ei ben; /Mor nawd pob rhahawd na bydd rhyhen, /Mor wenwyn y'm cwyn am yd ym ce rhai 15 GB II 26 70 am ucher, uchel eu rhwyf, /Gwragedd, rhianedd, rhai a garwyf. /Gwelais-i glas ac urddas urddedig haelon DB VI 33 32 edir. /Neud rhygwyn terrwyn tyrfa pabir, /Neud rhai am Ruffudd a ddyhuddir, /Neud rhawch ei ardawch, ne LlF1 II 2 72 gwaeth eu rhan y rhai eithaf - o'th lyw /No'r rhai a'r dderyw o'r dorf nesaf. /A_^'th wy_^r y'th orchy DB VI 33 54 ddwyn gweilch terrwyn gwedi tyrred, /Am ddifa rhai da ryddigoned: /Ys llawer blwyddyn yn lliwed, - o'r DB VI 31 46 erwyn, tirion, /Gruffudd a Dafydd dywysogion, /Rhai difai yn difa galon, /Rhan berthfan a borthyn greon PM V 4 21 llafar eu so_^n /Ac eraill taerlew termudion; /Rhai digardd, yn hardd, yn haelon, /Mwy no rhwy o rai cy LlF1 II 2 71 innau; ni'th amheuaf. /Ni bo gwaeth eu rhan y rhai eithaf - o'th lyw /No'r rhai a'r dderyw o'r dorf ne GB II 26 235 wyd wyntau; /Ellyngwys gwragedd eu gwregysau, /Rhai gweinion, noethon, aethan faddau, /Yng ngwerth eu g OC II 14 93 ag terfysg eu terfynau. /Moliant yw eu rhan, y rhai gynnau; /Marwnad fu, neud nw newid y ddau. /Ochan G MB I 3 51 awg, /Cyd galwed unig nid oedd ofnawg; /Ar bob rhai rheidiai yn eur-rodawg /Rhag byddin Emrais drais dr GYC VII 42 4 na phla. /Pei na wnelai fegis y'i harchai /[] rhai, rhyfawr draha. /Torri gwaharddon a chynnal lladron CBM III 9 13 enlli Gawr. /Godwrf a glywaf ar glawr llafur - rhai, /Rhyfelglod disegur, /Teulu Madawg, mawrglod fur, PM V 4 19 haddon: /Rhai yn ddrud, eraill yn ddoethion, /Rhai tra llwfr tra llafar eu so_^n /Ac eraill taerlew te PM V 4 18 'i feibion. /Rhan i bawb, i'i bobl eu haddon: /Rhai yn ddrud, eraill yn ddoethion, /Rhai tra llwfr tra ES I 23 21 Oesran y delwyf i'i dangnefedd /Dydd y parther rhai yn rhagyrwedd, /Y perthir eraill y parth argledd. / rhaid 33 EW VI 4 44 wysg orddyfnaid, /Diwedd, nod rhuddfedd, neud rhaid GYC VII 40 111 Na bo_^m rhy angall erbyn angau. /Mihangel i'n rhaid a Mair wen gannaid /A fo derbyniaid i'n heneidiau. CBM III 3 122 ymwrthfyn, /Yn rheiddun orun oresgyn, /Yn nydd rhaid a_^ rhodawg yng ngryn, /Yn rhodwydd, ebrwydd yn er EW VI 4 1 Neud rhaid am Fadawg trengi - ciwdodoedd! /Gwalch cadoedd, ca CBM IV 16 120 lwy, nis molaf o phaid; /Am obrwy, am obrid fy rhaid, /Am Iesu caru cyrbwyllaid. /Caraf-i dreth a drae CBM III 10 28 ; /Bleiddiau torf terfysg diechyng, /Bleiniaid rhaid cuniaid Cadelling. /Trydedd welygordd trydar - or PM V 14 19 o farannwg yn eu harfle. /Llawer uchenaid i'm rhaid dyre, /Llwybrant o'm nwyfiant uch no'r nwyfre. /Ne EGM I 26 46 dd wyf yn arch yn ei erchi /Am archfain riain: rhaid ei meni /Trwy ddiwyd eiriawl deddfawl Dewi /A deg CBM III 20 3 ilcant Maelgwn raid, /Hawl wawl wastad reiniad rhaid, /Hael wael wared ged gydnaid. /Cydnaid gynifiaid MeiG I 31 19 iant /Yn brydferth gwerth prifgerdd a ganant. /Rhaid i minnau le lwrw meddiant, /Parha_"us baradwys yw ES I 16 4 n. /Nid trawdd i'n cofiau can y_^m cyfun, /Nid rhaid in amau llyfrau lleen. /I Grist y canaf, ar fraint ES I 16 33 pob defnydd, froydd Frenin; /Can wyd Tri, nid rhaid it amgen, /Can wyd Dau (pell goddau) ac Un BF VII 44 17 y-las. /Llas un mab Llywarch, llew afael - yn rhaid, /Llardelaid, honnaid, hael, /Ca_^r coeth, doeth, EG VI 18 127 i molir ei wir, ei orober, /Ei wryd yn rhyd yn rhaid nifer, /Ei orofn gwraf yn ydd eler, /Ei orfod goso OC II 14 130 idlaid - melys /I ergyrwayw gwry_^s gochwys yn rhaid /O gyrn buelyn balch oreuraid. /Er gobryn gobrwy g GYC VII 36 46 rnedd, cadarnllew Gwynedd, /Cadair anrhydedd: rhaid oedd wrthaw. /O laith Prydain faith, cwynllaith ca GYC VII 42 50 i, beth a wnaethost ti?' /Medd Crist Celi Ri: rhaid oedd yna /Bod gleindid parawd yn erbyn Trindawd / CBM III 5 58 nw a'm gorau cyn no'm gwared, /Ei gwaredd oedd rhaid pei rhybuched; /Gwarfardd wyf iddi o ddylyed, /Gwa CBM IV 18 23 ed wallaw, na ad wall arnaf! /Neud oedd fwy no rhaid rhad mwyaf /Rhwyf cedyrn yn cadw ar eithaf. /Neu'm EW VI 4 13 /Aerwr orau pei canmlwydd. /Canmlwydd ydd oedd rhaid, rhudd elwch, - ei fod /I fad gynnal heddwch; /Gwa OC II 14 91 A glewyd gwnedd arnaddunt ddau, /Achubiaid pob rhaid rhudd eu harfau, /Echedwynt rhag terfysg eu terfyn CBM IV 17 65 /Anfedr y carwn bwn peniadur /Heb syniaid ein rhaid, rhwydd echlysur, /A heb wybod bod byd mor amhur. CBM IV 17 27 Ni wn er hynny a wyf henawr. /Gw_^yr Rheen ein rhaid, rhydd iolawr - heb daw /Rhag ein periglaw heb ber CBM IV 18 81 dawd Rheen rhy-d-eiddunais /Rhydid i'm henaid, rhaid rhyiolais. /Gwledig arbennig, erbyn atad /Erbarch PM V 22 13 , /Milgi_"aidd eu gwy_^r ym mhob tramwy. /Nid rhaid tra dilyn pell ofyn pwy, /Py geidw y gorddwfr rhag DB VI 24 37 wirin ei warandaw. /Pan ddyfu y Mab Rhad, oedd rhaid wrthaw, /I'r porth, ein damorth, a dawn arnaw, /I DB VI 24 12 byd, er bod iddaw - dda, /Na mawrair traha nid rhaid wrthaw: /Mab Duw a'i dyrydd yn eiddaw /A Mab Duw a EGM I 26 28 a'i dawn o'i daioni, /Gwynedd anrhydedd, oedd rhaid wrthi! /Nid oedd ffawd rygnawd rin i genthi: /Gnaw PM V 6 47 iawr orddyfnaid, /Yn gymynner ne_^r, nerth pob rhaid, /Yn gymen, yn gyman ygnaid /Y gwnaeth Duw deifnia PB VII 17 9 ed, /Oedd hael twym-ddiwael telaid. /Telaid yn rhaid, yn nhrin gwry_^s /Fu Fleddyn, flyngddrud neges; / LlF2 VI 8 36 ar dud gwolud gwylain - blaid, /Mal ydd eid yn rhaid yn Rhyd Angain. /Rhybo Duw rhebydd ddadwyrain; /Rh BF VII 51 21 moroedd, /Rhuddgoch gatgun eiddun oedd. /Oedd rhaid ystyriaid darfod cyffro - mawr /Am ymherodr Cymro; ES I 23 1 Rhaid yw in ddillwng tyllyedd - present, /Can ydym prysu rhain 3 GM I 9 80 n Rhuddlan ruthr fflam rhag Owain /A chalanedd rhain a rhudd fehyr; /Gwelais yno ym mro yn amrygyr: /Te LlF2 VI 8 19 l molawd didrain. /W_^yr Gwenwynwyn rhyn a wna rhain - gorffau, /Bleiddau ei gogau am ei gigwain. /Ef N CBM IV 1 41 awr oriain; /Gwelais gadau geirw a rhudd feirw rhain /Oedd rydd i fleiddiau eu hargyfrain; /Gwelais eu rhaith 6 D-1 I 1 44 gwyrennig, gwryd gormant, /Terrwyn am dir, rhi rhaith cywir o hil Morgant, /O Forgannwg, o Rieinwg, rha LlF2 VI 10 67 ab Mair maith. /Gwae ni gred Trined cyn rhyred rhaith: /Gnawd aelwyd ddiffydd a fo diffaith! /Pan fynnw DB VI 29 91 ddwyn terrwyn torf angudd, /Gwa_^n an rheg an rhaith heb rybudd, /Gwanar ga_^r, trimud fa_^r, trymrudd CBM III 13 8 s meddfaith, /Pa_^r greulyd, pair gwryd, gw_^r rhaith, /Pedrydawg, pwyllawg, pwyll goddaith, /Pell ei g D-2 I 2 31 ga_^n mal aur orian, ma_^n wahanwaith. /Gwaith rhaith rysedd, gw_^ych rwych ryfedd, rhinwedd reen; /Rhe CBM III 13 47 orffor perffaith, /Delw ydd wyt pen rhiau, pen rhaith, /Ydd wyf pen prifeirdd o'm prifiaith, /Delw ydd rhamant 2 PM V 23 203 /Wyf tebyg Eli_'ffant. /Can orfod pob rhod yn rhamant /Can folawd a_^ thafawd a thant, /Cain de_"yrn, PB VII 7 26 s fraw tros ddifant - dragon, /Ar bob draig ys rhamant! /Erwan dolur mur milcant /Arfoll mawrgwydd goll rhan 46 CBM IV 16 224 a daw brawt, braw gyman, /Ar ddeau fy Rhiau fy rhan PM V 23 71 yn herwydd Calan, /Adwedd tey_"rnedd, tir nis rhan /A dan se_^r, ysef ei amcan: /Adnes i franes, i fra D-1 I 1 14 aw ac Aberffraw a Dygannwy, /Rhos, Rhofyniawg, rhan ardderchawg, rhugl yng ngorddwy, /Tegeingl ardal, E DB VI 31 47 Dafydd dywysogion, /Rhai difai yn difa galon, /Rhan berthfan a borthyn greon, /Pei yn fyw yd fyddynt ym CBM IV 6 230 awch eirchiad ag eirchion, /Rhydyladd yn ddrud rhan canaon - cnud, /Rhydylud alltudion, /Rhydyly dilain EGM I 27 65 ormod yw bychod o bechodau) /Yn urdden Reen yn rhan deau, /Yn wrawl cedawl cyd a_^ seiniau. /Boed ef ei MB I 3 4 o, rhy-n-bo-ni gardawd, /Rheg rhy-d-eirifam yn rhan Drindawd. /Pan ddyfo Dofydd yn nydd pennawd, /Peryf GYC VII 43 47 Rhe_^n cyn no'n rheiniaw, /A nefawl orsedd, a rhan drugaredd, /A Christ o'r diwedd i'n dwyn ataw BF VII 50 40 dromaf) /A gymero rhwyf rhywiocaf - fonedd /Yn rhan drugaredd, fawredd fwyaf BF VII 46 29 eimiad, /(Ys bych nefawl hawl hwyl oleuad) /Yn rhan drugaredd, yn rhad - y Drindawd, /Yn rhydd o'th be CBM IV 16 148 ywhaid, /Duw a'm rhodd Rhwyf fodd feddyliaid, /Rhan ddiddan gorchlan gorcheithlaid, /Torf eurin werthef PM V 8 42 /Ni mag na_^g neges arfollid, /Ni myg rhodd yn rhan eddewid. /A minnau, magator o'm dlid /Bodd i Dduw a CBM III 11 40 oegrwys /Rhan ei frawd, ei fraint a'i tywys, /Rhan ei chwaer na chweir o Bowys. /Cynneddf i Bowys ben CBM III 11 39 un Argoedwys - werin /A warawd rhag Lloegrwys /Rhan ei frawd, ei fraint a'i tywys, /Rhan ei chwaer na MeiG I 33 3 rthi, /Rex, rhyngaf o'th rodd rwyddfodd foli, /Rhan eirian arawd draethawd deithi /I'm trugar Arglwydd, PM V 12 44 , /Rhy-i-gelwid rhwyd ysgwydawr, /Rhy-i-gelwir rhan farw rhan fawr. /Mawr de_"yrn cedyrn cydgyfrannu - PM V 12 44 elwid rhwyd ysgwydawr, /Rhy-i-gelwir rhan farw rhan fawr. /Mawr de_"yrn cedyrn cydgyfrannu - aur /Ac ar DB VI 27 99 gorau, Gw_^r ni'm hennyd; /I'm rhwyf y rhodded rhan fawr o'r byd, /Ef rhoddai i Dduw ei ddihewyd, /Ys LlF1 II 1 89 a_"u dofydd o'm newydd na_^d, /Can rhoddes im rhan feirch can cynwad, /Can am coffawys pan rhannwys rh PM V 23 30 /Oedd rhyn rhudd ebyr o'r gwy_^r gwa_^r, /Oedd rhan feirw fwyaf o'r drydar, /Oedd amliw tonnau twn, ama CBM III 1 1 Arddwyreaf naf o naw rhan - fy ngherdd, /O naw rhif angerdd, o naw rhyw fan, CBM III 21 192 /Nid gwaglaw adaw adaf rhuddion. /Edewid eron rhan gofion - galar /A geleurudd yng ngwelyddon, /Edewis CBM IV 5 57 wr, bu clodfan /Ei law i liaws cynran. /Cynran rhan gyfran, gyfrad wellyng - bardd, /Balch digardd, dig GB II 26 21 arreg, a chadw ei fraint, /A chyrchu Rhufain, rhan gyreifiaint, /A gwest yn Efrai, gwst diamraint, /A BF VII 47 4 y-m-dirwaen Duw, rhy-m-dirwy, /Rhy-m-dirwnaeth rhan hiraeth rhwy. /Rhwy y rhoddai w_^r, a orfu - ei glo PM V 4 17 s ddonion - anghymwys, /Anghymes i'i feibion. /Rhan i bawb, i'i bobl eu haddon: /Rhai yn ddrud, eraill HOG II 9 6 werthin egwan, /I adrawdd caru, can doeth i'm rhan, /I edryd fy lledfryd-i, a'i lled ofrwy, /I edryd LlF1 II 1 7 ed, /Can am rhydd Dofydd dogn foddha_"ed - i'm rhan /I foli Cadfan, cedwyr nodded. /Cedwis gwir ei dir EW VI 3 4 oeth ddethol gynran, /Peunydd y'i rhydd ac y'i rhan. /I'm rhan, llid Ogrfan, llawer - a archaf, /A gaff PM V 24 72 olawg; /Gan ddewis fuchedd rinwedd rannawg /Yn rhan i'th barthred, rwyf ced caerawg, /Caffael trugaredd EW VI 3 5 l gynran, /Peunydd y'i rhydd ac y'i rhan. /I'm rhan, llid Ogrfan, llawer - a archaf, /A gaffaf, i'm naf CBM III 8 37 wg fynawg, fur trais, /Torf Lywelyn rywelais. /Rhan Llywelyn, llew aere, /O'r Rug hyd ym Muddugwre, /Ll CBM IV 6 270 u farddwawd Arofan /A fo cerdd ni fo cardd i'w rhan /Ni fo gwaeth no Gwaith y Berllan. /Am byrth Caer F DB VI 27 46 . /Rhydd fydd a ganwyf, i'm rhwyf boed rhwydd /Rhan o deg addef nef yn ebrwydd. /Ebrwyddws De_"ws dawn D-3 VI 19 10 , cyrchaist carcharorion, /Gwnaethost gaith yn rhan obaith rhyddion; /Dugost drais achaws yn draedsychi LlF2 VI 8 30 bar cyfar cyfwyrain, /Rhyn diorddin Brynaich, rhan orddawn brain. /Rhifir ei ddewrllwrw, rhyfel ddarll CBM IV 8 51 er /Nid abar y gwnaeth, nid saeth salwder. /Yn rhan orffowys yd gynhwyser, /Yng nghynnwys rhydid gleind CBM IV 16 201 oeth gyfan, /Gw_^r a'n gw_^yr, a'n gwarawd o'u rhan /Pymoes byd er bedydd Ieuan. /Gw_^r yng nghred, yng CBM IV 17 98 , /Can rhydd Duw Ddofydd ddawn ehelaeth, /Can rhan rhad golau, dewr ffrwythau ffraeth. /Can rhygollwng CBM III 3 12 anwyf i'm rhwyf o'm rhagwedd: /Rhagorfan rhad, rhan rhagyrwedd, /Tysiliaw terrwyn gywrysedd, /Parth amn GB II 26 198 llaf-i ddim heb Dduw Trined. /Dewi yn eang, yn rhan rhwyddged, /Ac yn yng dieddyng, Dewi wared, /Dewi m CBM IV 16 138 , gordden Ri, Rwyf graid, /Yn rhwyddfraint, yn rhan saint seiniaid, /Yn rhwyddlwyr yn synnwyr syniaid, PM V 23 207 ddifwyn oesgwyn ysgarant, /Can Dduw Rhe_^n, yn rhan westifiant /Can ddiwedd pob buchedd, bych sant LlF1 II 2 71 f gwell innau; ni'th amheuaf. /Ni bo gwaeth eu rhan y rhai eithaf - o'th lyw /No'r rhai a'r dderyw o'r OC II 14 93 dwynt rhag terfysg eu terfynau. /Moliant yw eu rhan, y rhai gynnau; /Marwnad fu, neud nw newid y ddau. DB VI 27 101 oddai i Dduw ei ddihewyd, /Ys rhoddo fy Rhe_^n rhan ysbyd - addef, /Ei ran o wlad nef, iddaw hefyd rhanfaddau 1 MeiG I 33 33 llwyr ein gw_^yr a'n gau; /Ni'n gatwy Rheen yn rhanfaddau. /Rhoddesid ein Duw yn ein dechrau /Rhodd be rhannau 1 CBM III 11 60 fon, /Yn eu byw, ar eu rhyw roddion /Na rennid rhannau cynyddon. /Cynneddf a warawd i werin - Argoed /( rhannawg 2 CBM III 16 94 rwyf, tewdor ddo_^r Ddygen, /Brwyd rwyd rhad, rhannawg o'm hawen. /Brwydr gyngrwn gyngres, brysiws bwy GB II 26 98 , llannau llywydd, /Llangadawg, lle breiniawg, rhannawg rhiydd, /Nis arfaidd rhyfel Llanfaes, lle uchel rhannu 1 PM V 17 28 breisgwyr, llith brain a chnud, /Lladd rhyfu a rhannu golud. /Mebyd rhwyf gwryd, rhwydd - fu ei gynnif, Rhannws 2 PM V 4 15 Chadw gadr swyson /A Selyf, ben sywedyddion. /Rhannws Duw Dde_"ws ddonion - anghymwys, /Anghymes i'i f DB VI 30 32 tifedd Gwynedd, gwanar gyrchiad, /Neud Duw a'i rhannws yr hael reiniad. /Ysy fyw a fo henuriad, /Ysy fa rhannwyd 1 PM V 2 5 yd gaeafawr hwylfawr heli. /Celfyddodau Rhe_^n rhannwyd a_^ mi /Megis na rannwyd a_^'m rhieni. /Cychwe rhannwys 1 LlF1 II 1 90 m rhan feirch can cynwad, /Can am coffawys pan rhannwys rhad. /Coffa_"u Iesu ysy bwyllad - i'm ban /A m rhau 1 CBM IV 9 54 ryd gryn, granwyn graid worgrawd, /Brisg rhisg rhau, rhiau rhad barawd, /Brwysg rwysg ran gyman gymhend rhawch 4 DB VI 33 33 abir, /Neud rhai am Ruffudd a ddyhuddir, /Neud rhawch ei ardawch, neud rhywir - ei farw, /Ei farwnad a LlF1 II 3 61 nawg walch, cerennydd. /Cerennydd fy rhwy, nid rhawch - ei erchi: /Gnawd gan ri rwydd ardawch; /Gwaed g DB VI 30 25 fu roddiad, /Na roddes fy llyw y lleuad! /Mor rhawch im ardawch ardwyad - cynnydd /Tra fwy' o Ddafydd PM V 11 4 glew a glywsawch, /Pair Prydain pryd nad oedd rhawch. /Rhychwynant anant anhawddgoll - te_"yrn, /Tey_" rhawd 4 EGM I 27 16 ddiau /Can orfod cymod o'm camweddau /Cyn bwyf rhawd beddrawd ymhlith beddau. /Cyn dyfod chwerw gyfnod CBM IV 9 31 fal dywal, diwyrnawd; /Gwelais-i glod a rhod a rhawd - o beleidr /A rheeidr rhudd o gnawd; /Gwelais-i h MB I 3 33 ygn ddiwyrnawd. /Ergyrwayw brwydrin cyn rhewin rhawd, /Rhyn ruthrai dorfoedd oedd rhybarawd; /Rhy'i gad LlG VII 26 26 falch arnaw. /Rhwyl Carreg Hofa! Cafas ynddaw /Rhawd Saeson lladron i eu lludwaw! /Ys dir o'i farau ddi rhawngaith 1 CBM III 13 57 i ymdaith, /Heirdd feirdd fudd ar feirch rhudd rhawngaith): /Hael, hebod ni hebaf noswaith, /Ohonawd ha rhebydd 8 SB II 22 49 /Oedd rhwyf eli beirdd heirdd hirddrig, /Oedd rhebydd coelrydd celennig, /Oedd cwyn tranc pob tra a di LlF2 VI 8 37 al ydd eid yn rhaid yn Rhyd Angain. /Rhybo Duw rhebydd ddadwyrain; /Rhygarawr daerwawr Darowain. /Rhwy PM V 26 120 uned; /Rhys Derllys, dyrllyddwn ei ged: /Rhys rhebydd, ef dyrllydd Ddyfed. /Dyfed rwyf, dy glwyf, dy g CBM III 3 203 iffyg onyd i ddi-ffydd, /Credaf fi fy Rhi, fy Rhebydd, /Fy Llywiawdr, Creawdr, Credofydd, /Credaf i we CBM III 14 23 wr, /Gwy_^r am lawr, gw_^r am lad, /Ac yn nydd rhebydd roddiad /Rhoddion o feirch rhuddion rhad. /Rhad CBM III 3 81 elw wyf, cynhelwaf o fraint: /Cerdd newydd i'm rhebydd rygaint, /Cain awen gan awel bylgaint. /Pylgeinn MB I 4 1 Rex regum, Rhebydd rhwydd Ei foli, /I'm Harglwydd uchaf archaf wedd GM I 9 38 s rhag Owain Eingl yn addoed, /Ac o du Rhibyll rhebydd yng ngraid. /Gwalchmai y'm gelwir, gelyn y Saeso rhechdyr 2 LlG VII 28 9 nt, /Gwrawl hawl, hwysgynt hynt hirlidiawg. /A rhechdyr a'i wy_^r, bynt wareddawg /It, ddraig y Waun, w D-4 VI 20 17 rhifed sy_^r /Cylch fy rhwyf yn ei rechdyr. /Rhechdyr Croeseswallt crysiasant - am ddraig, /Aml ddrag rhed 3 DB VI 33 46 nin fry gogoned, /Cyfarwydd Culwydd, rhaglwydd rhed, /Cywirdad Fab Rhad, rhifed - Ei wyrthau, /Ni wyrth IRh VII 29 8 /Meddyliaw ydd wyf am ddilid - lliw gwawr /Lle rhed olwynawr o Elenid. /Mi a wyf erddi ar ddelw ermid, PhB VI 14 42 /Ai cymraw treiddaw tra mynydd Gwidawl /Myn y rhed Rhediawl o Elenid? /Ai gwallus 'y nghof anghyfrdeli rhedai 1 CBM III 29 23 sfar - ei ddwyn, /Hawl wenwyn hwyl wanar /Yn y rhedai rhudd wyar, /Rhaeadr ar baladr ar ba_^r. /Oedd ba Rhedais 1 ES I 23 3 edd - present, /Can ydym prysur i'i hoferedd. /Rhedais o bechawd nid bychodedd /O buchant trigiant i'm rhedeg 3 DB VI 25 29 edd gwaedlyd pennau, gwedi gwaedlin - rhwy /Yn rhedeg am ddeulin. /Llywelyn, ein llyw cyffredin, /Llywi CBM IV 4 233 yddion, /Eurgolofn eurddiofn ddeon, /Euranrheg rhedeg rodolion, /Eurgor ddo_^r, ddinas cerddorion, /Eur DB VI 28 1 Ys gorwyn ewyn rhyn yn rhedeg, /Ys gwrdd yn Ionawr, mawr morgro_"eg. /Ys gwae f rhedegawg 1 GB II 26 55 gerddynt yn gydbreiniawg /I hebrwng anrheg yn rhedegawg /I Lasgwm, nid oedd drwm dri urddasawg; /Edewi Rhediawl 1 PhB VI 14 42 cymraw treiddaw tra mynydd Gwidawl /Myn y rhed Rhediawl o Elenid? /Ai gwallus 'y nghof anghyfrdelid? /A rheeidr 3 CBM IV 9 32 /Gwelais-i glod a rhod a rhawd - o beleidr /A rheeidr rhudd o gnawd; /Gwelais-i hael o hil Anarawd, /A CBM III 12 27 ddifod, /Balch arfod, bwlch arfau; /O beleidr rheeidr rhuddgrau, /O beleidriad cad ciglau. /Ciglau bel DB VI 24 70 anc, rhag ffwyrdranc, a ffo arnaw, /A pheleidr rheeidr wedi rhuddaw. /Gnawd Sais, nis cwynais, yn cwyna Rheen 13 PM V 1 157 y niddawl, /Ac wrthyd, orthywys greidiawl. /Fy Rheen a'm rhoddes heb dawl, /Rhwyf myrddoedd, mawrddawn PM V 18 1 Duw Rheen dy-m-rhydd gymwynas, /Deddf ddyfnddawn cyfiawn, cy CBM IV 17 27 llawr, /Ni wn er hynny a wyf henawr. /Gw_^yr Rheen ein rhaid, rhydd iolawr - heb daw /Rhag ein perigl GM I 14 103 a_"ed /I ddiofryd gwy_^d gwey rhyred. /Ac i'm Rheen gwyn gwan ystlyned - wyf i, /Ac ys mau erchi arch MB I 4 9 n grefydd heb ei weini. /Gweinifif, hagen, i'm Rheen Ri /Cyn bwyf deyerin diwenynni. /Diau ddarogant i MeiG I 33 1 Rheen rhieddawg rhwysg rhyferthi, /Rex, rhyngaf o'th ro CBM IV 18 80 yd, /Nid porthi penyd rhyfeddyliais; /Yn adawd Rheen rhy-d-eiddunais /Rhydid i'm henaid, rhaid rhyiolai MeiG I 33 90 /Cymod a_^'r Creawdr a'i rhygreas. /Credwn i'r Rheen rhy-n-bendigas, /Dwfn dyfu i Hwnnw, honnaid ei gas MeiG I 33 100 /Nad elwyf yn llwgr yn llog Iddas. /Na'm gato Rheen rhy'n teg brynas /Yn rhewin Ca_"in can Sathanas. / CBM III 10 2 ddaf arawd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bry CBM III 10 78 ddaf arawd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen, /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch br GM I 14 39 /Mair er mawrha_"u llu llewenydd, /Llawen fydd Rheen yn Ei riydd; /Rhy'i cherir yn hir yn ei herwydd. / MeiG I 33 33 y a orug llwyr ein gw_^yr a'n gau; /Ni'n gatwy Rheen yn rhanfaddau. /Rhoddesid ein Duw yn ein dechrau / rheg 11 D-2 I 2 32 rwych ryfedd, rhinwedd reen; /Rheg rhysiolaf, rheg a archaf, rhwymaf iwrchen! /Rhuthr uthr awel rhynna DB VI 29 91 /Gwn, o ddwyn terrwyn torf angudd, /Gwa_^n an rheg an rhaith heb rybudd, /Gwanar ga_^r, trimud fa_^r, SB II 24 3 brydu, brydest ragor, /Rhwych w_^ych wenwawd, rheg deg draethawd a draethitor, /Rhod glod gleudaer ym BF VII 47 9 udd, rhoddfawr fudd fu. /Hylithr fu i lu lawer rheg - dy fyw, /Hwylfa glyw glod redeg, /Hylwydd wawr, CBM IV 6 9 gawr, /Gorddwy llawr, gordden udd. /Rhygallas rheg ddinas rhagddudd /O'i hyngder ehangdud Faredudd: /P LlF1 II 1 6 f garu canu canrhed, /Can am rhoddes fy Rhe_^n rheg eidduned, /Can am rhydd Dofydd dogn foddha_"ed - i' HOG II 6 55 wrthi, i am orthorch eurin: /Gweirfyl deg, fy rheg, fy rhin, - ni gefais, /Ni gafas neb o'm llin; /Er PM V 7 8 s Brydain, briawd fraint, /A'i Thair Rhagynys, rheg hoffaint. /Tey_"rnas i'th law, lid Geraint, - nid MB I 3 4 olawd, /Rex rhadau wrno, rhy-n-bo-ni gardawd, /Rheg rhy-d-eirifam yn rhan Drindawd. /Pan ddyfo Dofydd y D-2 I 2 32 rysedd, gw_^ych rwych ryfedd, rhinwedd reen; /Rheg rhysiolaf, rheg a archaf, rhwymaf iwrchen! /Rhuthr DB VI 27 97 llaeth, /Am ei freuolaeth, hiraeth o hyd. /I'm Rheg y'i harchaf arch o'm plegyd, /I'm Rhiau gorau, Gw_^ rhegddi 2 GB II 26 186 gyd a_^ chwi, /A'r fagl aur ei phen, ffo_"wch rhegddi /Fal rhag ta_^n, tost yd wa_^n, tyst Duw iddi. / LlLl II 16 16 i, /Ysgwyd ac ysgwydd ynddi, /Ysgwyd ac ysgryd rhegddi. /Piau y cleddyf clau - a drafodir, /Clwyfir, di Rheged 1 HOG II 6 37 /Esgynnais ar felyn o Faelienydd /Hyd yn nhir Rheged rhwng nos a dydd. /Gorpwyf-i cyn bwyf bedd, budda rhegoedd 1 GM I 10 6 eddi; /Annwyd proffwyd prudd ioli /Udd nefoedd rhegoedd roddi. /Amser y'm ceri, ef carwn Ddafydd, /Ei rhegofydd 5 LlG VII 24 87 dd /Yn y byd o bedwar defnydd; /Ef gorau rhiau rhegofydd - a wn, /Eryr Snawdwn, aer gyfludwydd. /Cad a GM I 14 42 ad, hi yn wyry heb wad, /Hi yn hollawl rad, yn rhegofydd, /Hi yn ferch wy Mab y modd ysydd, /Hi yn chwa CBM IV 16 34 dden Re_^n rheithfawr, Gwawr goar, /Iudex Rex, Rhegofydd hygar, /Iechydawl cedawl ced wasgar /Eirchiad, CBM III 21 43 ad ragori, /Rhagorfudd heb gudd, heb gynholi; /Rhegofydd oeddwn o'i ddaioni, /Gan gyfeisor po_^r: pawb EGM I 27 8 /Dyn wyf gla_^n affan offerennau, /Duw Dofydd, Rhegofydd rheithlau; /Drygfab wyf id, Rwyf ry-m-gorau. / rhe_"i 1 MB I 3 70 /Arwyneb neuadd yn amniferawg, /Nerth Rhodri, rhe_"i rywasgarawg; /Cyn myned mur ced yn dawedawg /Dy-m rhei_"awg 1 MB I 3 59 eth ef nid aeth yn warthegawg: /Ni yn Eryri yn rhei_"awg, /Ni thorres i bawr a fu breiddiawg. /Gruffudd rheidiai 1 MB I 3 51 /Cyd galwed unig nid oedd ofnawg; /Ar bob rhai rheidiai yn eur-rodawg /Rhag byddin Emrais drais drahaaw Rheidiawl 1 EG VI 18 12 llaw reddfawl /Yn lladd dywrthladd i wrth lys Rheidiawl. /Gwelais (a gerais ni ga_^r mantawl) /Gwelygo rheidnawd 1 CBM IV 4 253 wyson, /Hyd Weryd, wryd orchorddon, /Yd warawd rheidnawd reidusion; /Hyd Gaer Gaint i gadw braint Bryth rheidus 2 GM I 10 11 afydd ddyfnfri. /Ni'm rhwyddgeidw Rhodri, nid rheidus wrthyf, /Nid gwerthfawr ganthaw fi; /Ni'm gwna o GYC VII 41 22 gwylltineb hawl ac ateb, gatel poenau, /A dwyn rheidus yn gamlyrius, lwyr ofudiau: /Y dydd a ddaw, ni b rheidusion 2 CBM IV 4 113 t oedd celain! /Celennig beirdd byd, buchedd - rheidusion, /Bugail Mo_^n, mall diredd; /O'i fawrwlad (f DB VI 31 11 edig gwlad orchorddion, /Llawch ardawch, ardwy rheidusion, /Llaith arfaith arfod Blathaon, /Llywelyn, rheidwlych 1 MG VII 33 43 Anffawd a phechawd cyn ni phechych, /Achaws [] rheidwlych - fu fedydd, /Ffrwyth angau Dofydd, Duw a fol rheiddiau 2 CBM IV 16 117 Mawr ddefnydd bedydd, bendigaid - Riau, /Rhwyf rheiddiau rhad foliaid, /Molawd Duw, molaf a'i dywaid, / DB VI 31 54 Yn y cyfranc mo_^r a mawr afon. /I abar feddau rheiddiau rhuddion, /I Aberconwy ceneddl forion, /Tri go Rheiddiawg 1 CBM III 22 2 Rheiddun a'm rhoddes Hywel, /Rheiddiawg, feiniawg, fannawg fil, /Cefais gan dreth or rheiddrudd 2 GM I 8 48 las a gloes trychni, /A thrychion ynddudd rhag rheiddrudd ri, /A dygyfor Lloegr, a dygyfrang a_^ hi, /A CBM III 20 44 ches anoddun, /Rhwyf dragon, roddion reiddun, /Rheiddrudd roddiad, rwyddrad Run. /Rhun gyngreddf gynne Rheiddun 6 CBM III 22 1 Rheiddun a'm rhoddes Hywel, /Rheiddiawg, feiniawg, fanna SB II 24 1 Duw ry-m-rhoddwy, rheiddun Arlwy, erlid cyngor /Rhodd fodd fedru, rhif bri PM V 10 1 Duw Ddofydd dy-m-rhydd rheiddun awen - be_^r /Fal o bair Cyridfen, /Arwar udd g GM I 7 137 chryn, ddechrau Garawys, /As rhoddwy fy Rhe_^n rheiddun drugarawg /I Fadawg fad gynnwys /Gan lain yng CBM IV 16 221 sfedd, cyn glasu fy ngran, /Duw a'm rhydd, o'm rheiddun ofan, /Rhwydd obaith o waith y winllan, /Ac yna CBM III 3 121 d rhyn, /Ym mhlymnaid ym mhlaid ymwrthfyn, /Yn rheiddun orun oresgyn, /Yn nydd rhaid a_^ rhodawg yng ng rheiniaw 1 GYC VII 43 46 lew, a Lle_^n, /A chymod a_^'n Rhe_^n cyn no'n rheiniaw, /A nefawl orsedd, a rhan drugaredd, /A Christ rheitaf 3 MeiG I 32 36 yr Celi celfyddaf, /Credwyf Di, fy Rhi, pan fo rheitaf MeiG I 32 1 Rheitaf oedd imi, rheitaf - i'm bywyd /Caru cymhlegyd y gryd grymaf. /Cari MeiG I 32 1 Rheitaf oedd imi, rheitaf - i'm bywyd /Caru cymhlegyd y rheithfawr 1 CBM IV 16 33 ngwasg /Yng ngwisg derw a gwyar, /Urdden Re_^n rheithfawr, Gwawr goar, /Iudex Rex, Rhegofydd hygar, /Ie rheithgar 1 LlF2 VI 9 15 beris amad ac adar, /Bwyf gwastad gan Fab Rhad rheithgar, /Bwyf gwas Duw cyn gwesti daear rheithlau 3 EGM I 27 8 la_^n affan offerennau, /Duw Dofydd, Rhegofydd rheithlau; /Drygfab wyf id, Rwyf ry-m-gorau. /Byddwn dda CBM IV 16 85 : /Rhydd rybwyf gan fy Rhwyf rwy gwna. /Rhe_^n rheithlau, Rhiau rhad gyfa, /Rhadlawn, doeth, Rhwyf cyfo DB VI 29 16 wyn a'n goddau; /Gwelsam Rys Falchgryg, rhyfyg rheithlau, /Yn rhuthr aruthr ar y Deau; /Gwelsam Rys Fy rhe_^n 18 DB VI 24 83 dengwlad iddaw /A digawn o ddawn i eiddunaw - rhe_^n /A dygen llawen yn eu llywiaw. /Llywelyn, neud ll ES I 16 1 I'r Tad cyfarchaf (rhwyddaf fy Rhe_^n) /Ac i'r Mab a'r Ysbryd gloywfryd Gla_^n. /Nid tr CBM III 3 205 awdr, Creawdr, Credofydd, /Credaf i we_^n, a'm Rhe_^n a'm rhydd /Mad gynnull mawrddull merwerydd, /Cred PM V 25 1 Cyfarchaf i'm Rhe_^n cyfarchfawr awen, /Cyfrau Cyridfen, rwyf barddoni GYC VII 43 46 affel angen ag olew, a Lle_^n, /A chymod a_^'n Rhe_^n cyn no'n rheiniaw, /A nefawl orsedd, a rhan druga DB VI 30 17 d /Na gwin grysgelo nac ysgarlad; /Ni ddoto fy Rhe_^n, Fab Rhad, - ei bechawd /Yn erbyn fy mrawd, ddefa MB I 3 1 Rhe_^n nef, mor rhyfedd Ei ryfeddawd, /Rhiau, Rhwyf elfy ES I 15 15 yfryw saint yn ei lywedyddiaeth. /Cyfoethau fy rhe_^n nis rhydraeth - tafawd /Tan awyr 'n ei hiraeth. / MG VII 32 18 dangos o nef a wnaeth gwyrthau, /Oedd Fab Duw Rhe_^n, o'r hwn y ce_^n lle_^n a llyfrau /A dewinion syn MB I 3 139 ) /Ar emys ei lys a'i luosydd: /As rhoddwy fy Rhe_^n ran dragywydd /Yng ngwerth a roddes ar lles prydy ES I 21 25 u: /Gwypid Duw, gwybod a ddarfu. /Gorau im o'm Rhe_^n rhagfeddu, /Rhwydd araith o brifiaith brydu; /Pry DB VI 27 101 /Ef rhoddai i Dduw ei ddihewyd, /Ys rhoddo fy Rhe_^n rhan ysbyd - addef, /Ei ran o wlad nef, iddaw hef PM V 2 5 , /Cyngyd gaeafawr hwylfawr heli. /Celfyddodau Rhe_^n rhannwyd a_^ mi /Megis na rannwyd a_^'m rhieni. / LlF1 II 1 6 Amgyrwyf garu canu canrhed, /Can am rhoddes fy Rhe_^n rheg eidduned, /Can am rhydd Dofydd dogn foddha_" GM I 7 137 rai ddychryn, ddechrau Garawys, /As rhoddwy fy Rhe_^n rheiddun drugarawg /I Fadawg fad gynnwys /Gan lai CBM IV 16 85 rhyddha: /Rhydd rybwyf gan fy Rhwyf rwy gwna. /Rhe_^n rheithlau, Rhiau rhad gyfa, /Rhadlawn, doeth, Rhw PM V 23 207 fiant /Can ddifwyn oesgwyn ysgarant, /Can Dduw Rhe_^n, yn rhan westifiant /Can ddiwedd pob buchedd, by GYC VII 40 71 ew ac angen a chymwyll `Amen', /A chymod a_^'m Rhe_^n, yr hy_^n gorau. /Ni bwyf lwth ddiawg, ni bwyf le rhennid 3 PM V 8 45 uw a bod yng ngleindid. /Rhag beiau rhiau yn y rhennid - budd /Dy rybudd, Ruffudd, a rybuchid IRh VII 29 15 iddwan huan hoywnid. /Mynyglwen yn llen yn lle rhennid - gwyrdd, /Mynychsathr milfyrdd milfeirdd ganlid IRh VII 29 30 hirgawdd a hwyr geblid, /Yn arllaw anaw yn y'i rhennid, /Yn erllydd cynnydd cynienid - rhiain, /Yn arll rheolaeth 1 ES I 15 5 ur llafur pob llawfaeth. /Lleha fi, fy Rhi, yn rheolaeth - nef /I'th nodded frenhiniaeth. /Bendigws De rheoli 1 HF VII 23 15 sgawd ciwdawd, cad weini, /Gw_^r cadarn cadoed rheoli, /Gw_^r cadwent, cedwis haeloni, /Gw_^r eurfudd d rhetid 1 IRh VII 29 23 n, yn wen, yn wan obrid, /Yn orlliw eiry rhiw, rhetid - 'ym mhwyllad, /Yn orllad cariad men y'i cerid. rheuedd 3 CBM III 3 34 ni borthant iawnwedd, /Iawn i Dduw ddifanw eu rheuedd /Ar eubryd eu bradawg fuchedd /A'u gweryd, ac Ef CBM IV 4 151 lyw tey_"rnedd, /Gw_^yl wrth w_^yl wrth ellwng rheuedd: /Gwn oedd hwn oedd Hiriell Gwynedd! /Gwynedd ar PM V 26 51 un, nid rhyfedd - fy mod /Yn mudaw am reuedd! /Rheuedd tey_"rnedd ti biau - i drais /Ar drawsfalch gyfr Rheufedd 5 D-2 I 2 35 aur dyrllydd, rhychlud clodrydd rihydd adden; /Rheufedd barawd, rhyn wyn wasgawd, tra gwawd wobryn; /Rh HOG II 6 20 uw! mawr a ryfedd, /Mor yw eilon mygr, maint y rheufedd! /Gwneuthum a_^ gwth gwayw gwaith ardderchedd / BF VII 48 19 erffraw, /Hil Iorferth cannerth, cain wallaw - rheufedd, /Hil Owain Gwynedd, haelon gwynaw, /Hil gwrawl LlF2 VI 8 32 ifir ei ddewrllwrw, rhyfel ddarllain - gledd, /Rheufedd nid rhyfedd hyd yn Rhufain. /Rhif pybyr eryr ar GYC VII 42 8 , o'r diwedd, difer dy gamwedd /Drwy falchder rheufedd, rhyfyg nid da. /Ystyr di, enwir, herwydd a dra rhew 2 GYC VII 41 46 yno, weldyna dro drygddamweinau /Eiry, ia_^ a rhew a rhuthrwynt glew a glaw ddinau, /A gwaeth hefyd oe LlLl II 16 66 , manod tew - ni'th ludd, /Ni'th losgo eiry na rhew, /Annerch, was hirlas hirlew, /Annwyl ddyn, Llywely rhewin 5 GM I 8 40 haer holi, /A rhagddaw rhewys dwys dyfysgi, /A rhewin a thrin a thranc cymri. /Ar gad gad greudde, ar g ES I 17 7 nid llonydd allwynin. /Hir aeth a'm rhywnaeth rhewin /Braint brodyr, gwellwyr gollewin: /Brodyrdde bra MeiG I 33 101 g Iddas. /Na'm gato Rheen rhy'n teg brynas /Yn rhewin Ca_"in can Sathanas. /Rhag pobloedd poen eu cywei GM I 7 13 ryw, diwedd arwydd yw, /Dilyw ryw ryn golled; /Rhewin mawr am wy_^r wawr waredred, /Rhwysg heb warth, MB I 3 33 dwfn ddygn ddiwyrnawd. /Ergyrwayw brwydrin cyn rhewin rhawd, /Rhyn ruthrai dorfoedd oedd rhybarawd; /Rh Rhewydd 4 GYC VII 36 62 n ni'm daw. /Oerfelawg calon dan fron o fraw, /Rhewydd fal crinwydd ysy'n crinaw: /Poni welwch chwi hyn CBM III 5 110 Fy rhin a_^ rhiain nis rhybuchwy, /Nis gwybydd rhewydd nis rhygelwy! /Celedig fy hun yn hir ofwy - lle, GG II 31 12 dd, twyll herwydd cymwyll camwedd; /Pedwerydd, rhewydd; pumed, rhyfedd; /Chweched, amgaled amgeledd - a LlF2 VI 9 7 yar, /Syberwyd o fawrfryd, o fa_^r. /Pedwerydd rhewydd rhyfeddgar /Rhyfeddgrawn rhylawn, rhylafar. /Pum rhewynt 1 MB I 3 165 ) /Marwnad mur tewdor fo_^r ddylyed. /Cedernid rhewynt cyn no'i fyned, /Ergrynai fy mhwyll ei bell ger rhewys 1 GM I 8 39 , /A bu terfysg taer eu haer holi, /A rhagddaw rhewys dwys dyfysgi, /A rhewin a thrin a thranc cymri. / rhi 33 LlF1 II 1 94 olawd a ddyrllydd cedwidydd cad, /Iawn yw moli rhi a fo rhoddiad. /Moladwy un Duw, un diffyniad - ysydd D-5 VI 36 55 wrawl Iesu, Pen llu llari_"edd, /Ef yn dri, yn Rhi, ac nid rhyfedd CBM IV 16 83 a /O'm lle drwg, a'm dyddwg i'm da. /Daioni fy Rhi a'm rhyddha: /Rhydd rybwyf gan fy Rhwyf rwy gwna. / MeiG I 30 24 stonogaeth faeth a'm digaetho, /Crist Celi, fy Rhi, a'm rhyddhao, /Ac Ef, Frenin nef, a'm noddo - rhag GB II 26 243 A Duw a'i mynnwys, Mynyw i Ddewi /Cyn geni ein rhi enrhyfeddau; /Pan bregethwys hael bregeth orau, /Fal PM V 25 10 yfais ei fedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ar ddehau rhi; /Eryfais ei win o'i falch fuelin /A'i wisgoedd euri CBM III 3 203 , /Ni ddiffyg onyd i ddi-ffydd, /Credaf fi fy Rhi, fy Rhebydd, /Fy Llywiawdr, Creawdr, Credofydd, /Cre BF VII 53 33 ni, /Gwawr ddeifniawg, ruddfoawg ri! /Lladd fy rhi: i mi, mawr a dramgwydd - hwn, /Hyn a'm dwg yn ebrwy MB I 4 13 t y proffwydi: /Bod Iesu ym mru Mair (merch ei Rhi!), /Mair, mad ymborthes ei beichogi! /Baich rhygynu MeiG I 32 36 dych Di fi, yr Celi celfyddaf, /Credwyf Di, fy Rhi, pan fo rheitaf LlG VII 24 61 hyni. /Parawd fydd meddiant, medd beirdd, i'm rhi, /Pob cyman ddarogan derfi, /O Bwlffordd osgordd ysg CBM III 7 1 Cyfarchaf i'm Rhi rhad wobaith, /Cyfarchaf, cyferchais ganwaith, /I br GM I 9 77 af i'm llaw lladd nis gwehyr. /Gwelais angerdd rhi rhag Craig Gwyddyr /Pan amwyth udd Mo_^n maws o'i dy D-1 I 1 44 mur gwyrennig, gwryd gormant, /Terrwyn am dir, rhi rhaith cywir o hil Morgant, /O Forgannwg, o Rieinwg, ES I 20 22 wd gnawd yn gnodawl - erchi /Trugaredd iti, fy Rhi rhoddfawl LlF2 VI 8 29 ain - dawn, /Rhyd alaf digrawn, alon digrain. /Rhi rhuddbar cyfar cyfwyrain, /Rhyn diorddin Brynaich, CBM IV 6 262 aur o'i law /A rhuddfeirch i danan; /Gnawd i'm rhi rhuddfeirdd o faran /A rhoddi rhuddwisg amdanan; /Gn PM V 24 6 , llary rwyf, rhwym cytiriawg, /Lluyddau beri, rhi rhuddfoawg, /Llyw Cymru derfyn diriawg - ei harglwy D-3 VI 19 2 o'r llawr, llwrw fy nghofion, /Lleha-Di fi, fy Rhi, rhwng engylion, /Yn y lleheaist llu gwynion - y nef CBM IV 8 6 dd fy ngherdd yng nghyflawnder /I gyflawn foli rhi rhwy dirper, /Yn urddiant foliant fal yd glywer, /Yn DB VI 27 79 d, /(Ymdro rhiallu fu o'i febyd) /Am drengi fy rhi rhwy lledfryd - a'm bydd, /Ni edych, Ddofydd, ef i g CBM IV 18 2 Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchwel iawn /I foli fy Rhi rhwydd, rhadlawn, /Un Mab Mair a bair byrnhawn - a b EG VI 18 7 l /I brofi pob peth o bregeth Bawl, /I foli fy rhi, rhwyf angerddawl, /Rhyfel ddiochel, ddiochwith hawl LlG VII 24 5 fedd - dreth /O draethawd gyfannedd /I foli fy rhi, rhwyf Arllechwedd, /Rhuddfoawg freiniawg o frenhine BF VII 57 1 Erbyn fi, fy Rhi, Rhwyf bedyddiawl, /Erbarch uchelsaint braint brenhi EGM I 28 45 /Yn edrinaw fry rhag y Drindawd, /I erchi i'm Rhi, Rhwyf nawrawd - gwerthfawr, /Gwrthfyn fy enaid pan ES I 20 3 /Gogoned Frenin, Dewin dwywawl. /Differ fi, fy Rhi, Rhwyf ysbrydawl, /Dewr Arglwydd hylwydd, Hael buddu HOG II 6 8 eulu a'i thew annedd - ynddi, /Ac wrth fodd ei rhi rhwyfaw dyhedd. /Caraf ei morfa a'i mynyddedd, /A'i PM V 23 8 /Crist fab Duw dy-m-rhydd arllafar /I foli fy rhi rhwysg Odiar, /Llywelyn, llyw Prydain a'i pha_^r, / CBM IV 6 178 foch, /Byddyn droch a drychir. /Nid arlluddiaw rhi rhyellir, /Nid er lles nid erllefesir, /Traws trochi BF VII 52 24 th a_^ gwayw gwyar - yn cochi /Uch Aber Teifi, rhi rhyfelgar; /Gw_^r gwrdd yn ymwrdd emys lluchfar, /Gw MG VII 32 54 u byd hwy bod yn seiniau /A merthyri achaws eu Rhi, yn eu rhwymau, /Cyn bod etw aewyllys da, dial eisau ES I 15 5 /Meidradur llafur pob llawfaeth. /Lleha fi, fy Rhi, yn rheolaeth - nef /I'th nodded frenhiniaeth. /Bend rhiain 10 HOG II 8 1 Fy newis-i rhiain firain, feindeg, /Hirwen yn ei llen lliw eho_"eg; CBM III 4 6 drig; /Mynych ymanfon dygn gofion dig /I rof a rhiain, gannwyll rhyfig, /Mel ydd wyf yn celu calon ysig CBM III 11 68 gwrthodes cynrain, /Ail gormail, gormesgylch rhiain. /Gwrthodwch awch cam, cenheddloedd - Powys, /Peu CBM III 5 120 . /A glywch chi, ddeon, a ddywedir? /A ddywaid rhiain, ni rhygeblir. /Yng ngolud amliw aml y'm rhoddir, CBM III 5 8 Epynt; /Rhin wolaith woleddf, wolau ddremynt, /Rhiain ni'm rhifai-i ced am rhifynt. /Rhianedd iddi a dd CBM III 5 109 /A berthyn rhag dyn nwy dilynwy, /Fy rhin a_^ rhiain nis rhybuchwy, /Nis gwybydd rhewydd nis rhygelwy! PM V 22 32 meidrawl ei modrwy - a'i phall, /Ni phell tyn rhiain rhag a garwy. /Yn ganmlwydd yn rhwydd yn rhwy - a CBM III 5 81 Ni phair gosymud i'm gosymdaith, /Ac ni'm rhif rhiain (rhyfedd a waith!) /Ac im oedd ei llaw, fy llawen IRh VII 29 31 yn y'i rhennid, /Yn erllydd cynnydd cynienid - rhiain, /Yn arllwybr arwain main merierid. /Pan fu Gymry PM V 22 10 rais a selais cer Dinsylwy, /Eisyddyn gwylain, rhiain, yn rhwy; /Calchaid y caeroedd cylchwy - Maelgyni rhiallu 9 ES I 21 38 gwas Duw, cyn no'm gostegu /(Gwst angen angau rhiallu) /Bwyf unfod wosod wasa_"u /O weison i'i wasanae CBM IV 9 132 ngnef. /Tangnefedd amnawdd amniferwch - rhif, /Rhiallu ddiheiddwch, /Nid achar llachar llafarwch, /Nid DB VI 27 78 d, /Am drueni mawr dwyn gwawr Gwyndyd, /(Ymdro rhiallu fu o'i febyd) /Am drengi fy rhi rhwy lledfryd - BF VII 51 15 llew /A_^ llafnau o bob tu, /Mawr gynnif rhif rhiallu; /Mawr gynnal Morgannwg fu. /Tra fu fawr ein lla DLlM II 18 11 on yn gaith, /A chwyddaw rhagddaw rhif saith - rhiallu, /Ni ellid ei olaith. /Oedd gw_^r hael rhag gwae PhB VI 12 13 , Dduw, fi. /Mi a'th fu_^m borthwr, borthiad - rhiallu, /Ni ellir ei ddiwad, /Ban oedd, lyw cyhoedd, le CBM IV 6 109 dwyrain, /Rhuddfoawg farchawg, feirch ysgain, /Rhiallu rhyallas yng nghrain. /Pan rhuthrws hil Rhun ar GB II 25 18 am ne_^r a fu, /Saith cad a saith cant, saith rhiallu, /Wyth cad ac wyth cant ac wyth teulu - taer, /C CBM IV 4 259 /Pennaf gw_^r, nid gorwag hoffter, /Pen rhiau, rhiallu ymer, /Tres trachwres, trochiad yn nhrymder, /Pr rhialluoedd 2 EG VI 18 122 stecer; /Terfynt twrf rhywynt yn rhyw amser /A rhialluoedd lluoedd llawer, /Torfoedd yng nghyhoedd yng GM I 9 46 nid ymgudd! /Gwelais o arfod aerfab Gruffudd /Rhialluoedd trwch tebed osudd. /Gwaith Aberteifi, terwy Rhianedd 3 CBM III 5 9 remynt, /Rhiain ni'm rhifai-i ced am rhifynt. /Rhianedd iddi a ddywedynt, /`Rhieingerdd Efa' a fawrhe_" GM I 9 154 Dyogladd gwenyg gwyn Gyngreawdr fynydd, /Morfa Rhianedd Maelgwn rebydd. /Neu dreiddiais-i tra Lliw Lleu GB II 26 70 Gweleis-i am ucher, uchel eu rhwyf, /Gwragedd, rhianedd, rhai a garwyf. /Gwelais-i glas ac urddas urdde rhiau 39 EGM I 27 31 st i'th ddaddlau. /Boed Ef y talwyf, hael Rwyf rhiau, /Ar lan Eurddonen er Ei ddoniau, /Can gur a dolur PM V 1 171 io_^r, a'th go_^r a'th ganmawl, /Boed tau, ben rhiau, bodd nefawl - Ddofydd, /Balch Ddafydd, dda fydawl LlF2 VI 7 16 nghyflys. /Handwyt, eryr Clwyd, clod enwerys, /Rhiau diamau diamebys. /Hand-yth-fagwyd, befr, yn ben er BF VII 48 5 yn, /Afal bu dechryn dechrau arnaw; /Angau pob rhiau, diau y daw, /Engyrth rhygymyrth ei gam rhagddaw, CBM IV 16 224 n, /Ac yna daw brawt, braw gyman, /Ar ddeau fy Rhiau fy rhan DB VI 27 98 d. /I'm Rheg y'i harchaf arch o'm plegyd, /I'm Rhiau gorau, Gw_^r ni'm hennyd; /I'm rhwyf y rhodded rha GYC VII 40 67 y swydd sy orau, /Gwae a goddo'i dad, nid rhad Rhiau, /Gwae a goddo'i fam ar gam gwynau, /Gwae ni chyr GYC VII 40 20 m o gam (nid gau), /Gwae a goddo tad (nid rhad Rhiau), /Gwae ef ei eni, yn au, - cynghorwr /Cynghorfynt DB VI 29 42 yd bod yn ei faddau. /Gwirfab Duw, gan dug ben rhiau /Gwae fi i'm poeni rhag pum edau /Ucher rhag pryde CBM IV 18 89 /Can wyd bron proffwyd, can wyd Ynad, /Can wyd Rhiau hael, can wyd Rhoddiad, /Can wyd Athro im na'm he LlG VII 24 146 r gymell trethau, /Hawlwr gwlad arall, gwledig rhiau; /Harddedd o fonedd, faengaerau - dreisddwyn, /Hir PM V 1 123 ug) /I wyddgwn eu bodd o'r Wyddgrug. /Ef gorau rhiau hyd y rhyddug haul /Hwyl ddirfawr ddiseithug. /Mai MG VII 32 11 awdur brodiau: /Iesu yw hwn a erbyniwn yn ben rhiau, /Isel uchel, Emanuel, me_^l meddyliau. /Ych ac as CBM IV 4 65 /Ni thyf cof rhag coddiant ebrwydd: /Nid efras rhiau, neud afrwydd, /Nid efrais Emrais amrygwydd. /Neud PM V 4 39 anfon, /Ef diwyl diwyll gwleidiaddon, /Ef orau rhiau, nid rho_^n - ei gynna, /Ef cynnis tud forion. /Ef CBM III 5 124 /Handid o'm cyfoeth o'm cyfeirch pan wyf, /O'm rhiau, o'm rhwyf rhygystlynir: /Bardd Llywelyn hael hud MB I 3 66 /Brenin brwydr efnys gwry_^s gwellyniawg, /Pen rhiau, parau anoleithiawg, /Perchen pefr ystre o'r re fy CBM III 13 47 agor, plu porffor perffaith, /Delw ydd wyt pen rhiau, pen rhaith, /Ydd wyf pen prifeirdd o'm prifiaith, DB VI 30 5 ad /A'r llall yn llawen o'i ganiad. /Rhyfeddau rhiau ry-m-swynad, /Rhyfeddaf o'm naf, o'm neirthiad; /N CBM IV 9 54 yn, granwyn graid worgrawd, /Brisg rhisg rhau, rhiau rhad barawd, /Brwysg rwysg ran gyman gymhendawd, / CBM IV 16 85 bwyf gan fy Rhwyf rwy gwna. /Rhe_^n rheithlau, Rhiau rhad gyfa, /Rhadlawn, doeth, Rhwyf cyfoeth coffa, CBM III 21 13 /Dyfod ei gyfnod i Gadwallawn. /Edmygaf radau rhiau rhadlawn, /Rhad wehyn, granwyn graid anogawn; /Adr D-5 VI 36 53 'u medd, /Ef yn Un duhun, dianhyedd, /Ef gorau Rhiau rhadlonedd - ryfu, /Gwrawl Iesu, Pen llu llari_"e LlG VII 24 87 Dofydd /Yn y byd o bedwar defnydd; /Ef gorau rhiau rhegofydd - a wn, /Eryr Snawdwn, aer gyfludwydd. / CBM IV 4 259 enmon! /Pennaf gw_^r, nid gorwag hoffter, /Pen rhiau, rhiallu ymer, /Tres trachwres, trochiad yn nhrymd D-5 VI 36 13 edd) /Yr ych a'r asen gyd a_^ Iosedd, /Y gorau Rhiau rhinwedd - pan aned /A ddoeth i wared i laweredd. CBM IV 6 114 ain, /Rhaglym fu yn pannu pennain, /Rhag parau rhiau, rhudd gigwain, /Rhag Teifi yn torri tw_^r main. / LlG VII 25 17 gored - cyrdd, /Cerddorion eidduned. /Ti gorau rhiau rhuddwisg ar lled /O gywan amws ar ei ganfed; /Ti CBM IV 1 13 arwedd, gwaed ar ddarwain, /Cyfarfu ddreigiau, rhiau Rhufain, /Ac esillydd Rhun rhudd ei gigwain: /Drag MB I 3 2 Rhe_^n nef, mor rhyfedd Ei ryfeddawd, /Rhiau, Rhwyf elfydd, rhydd Ei folawd, /Rex rhadau wrno, PM V 13 33 dd, /Gwy_^s eisiau aerglau arglwydd. /Ar ddeau Rhiau, Rhwyf goruchel - nef, /Yn addawd Mihangel, /Arben CBM IV 16 6 l, diarchar, /Un Dofydd tragywydd, trugar, /Un Rhiau, Rhwyf nef a daear, /Un Gwron gwrawl Ei ddaffar, / PM V 26 86 ynwed, /A minnau, cyd mynnwyf fyned /Am radau, rhiau rhy-m-daered. /Ysym aur ac ariant, nid ffled, /Ac PM V 26 95 ifed /A drych aur ar drychan tudded. /Ef gorau rhiau rhyaned /Er Arthur, llary fodur lliwed. /Ef dihidd PM V 27 19 wg - a'i gw_^yr, /O'r gorau y'u hamwg) /A edau rhiau rhyddrwg, /Ac a fo da, ef a'u dwg. /Dug Ywain wynf PM V 1 45 - a wyrthia /A'i werthfawr ysgarlad. /Ef orau rhiau rhygread, /Udd edmyg, traws ryfyg treisiad. /Ef yn CBM III 3 91 i chlas a'i chyrn glas gloywhir. /Berth raddau Rhiau rhygredir, /A'u credwy, credwch na thwyllir, /Tran CBM IV 17 13 th, /O egwydedd iaith, o egwyddawr, /Berthidau Rhiau rhywasgarawr, /Ni mad borthes mam mab nwy diddawr. PM V 8 45 /Bodd i Dduw a bod yng ngleindid. /Rhag beiau rhiau yn y rhennid - budd /Dy rybudd, Ruffudd, a rybuchi Rhibyll 1 GM I 9 38 /Gwelais rhag Owain Eingl yn addoed, /Ac o du Rhibyll rhebydd yng ngraid. /Gwalchmai y'm gelwir, gelyn rhiedd 1 GM I 11 83 fuddig, /Yn hywydd yn rhwydd rhag hwyedig, /Yn rhiedd Gwynedd gwynfydig, /Yn ga_^r gan Ddofydd yn Ei ge rhieddawg 3 GB II 26 32 d i freiniawg - ysydd /A'i elfydd yn rhydd, yn rhieddawg; /Ar Iwerddon wlad ys rhad rannawg, /A'r Deau CBM IV 9 58 g rebydd, yn rhydd, yn rhwyddnawd /Y gwna Rhys rhieddawg o dlawd, /Braw Brynaich branar eu beddrawd, /B MeiG I 33 1 Rheen rhieddawg rhwysg rhyferthi, /Rex, rhyngaf o'th rodd rwy Rhieinged 1 GM I 9 32 ngofwy!). /Gwyn ei fyd paddiw, Duw, yd rangwy /Rhieinged rhwych wyry wared lywy. /Llachar fy nghleddyf, Rhieingerdd 1 CBM III 5 10 ced am rhifynt. /Rhianedd iddi a ddywedynt, /`Rhieingerdd Efa' a fawrhe_"ynt. /Tremyn y treiddwn-i (tr rhieni 1 PM V 2 6 Rhe_^n rhannwyd a_^ mi /Megis na rannwyd a_^'m rhieni. /Cychweddl a'm dothyw am dwythfalch ri - /Cywych rhif 17 CBM III 1 2 Arddwyreaf naf o naw rhan - fy ngherdd, /O naw rhif angerdd, o naw rhyw fan, /I foli gwron gwryd Ogrfan SB II 24 2 eiddun Arlwy, erlid cyngor /Rhodd fodd fedru, rhif brif brydu, brydest ragor, /Rhwych w_^ych wenwawd, PM V 5 15 cynnes - ei lid, /Ei lochi nid afles. /Nid ef rhif cynnif cyfynnes, /Ni wddant cwdd a_^nt rhwy coddes, PM V 23 193 ant, /Yn rhuddaur, yn rhwydd ardduniant /O bob rhif i'm rhwyf y'm doniant, /O bob rhyw y'm rhodded yn g LlF2 VI 8 33 gledd, /Rheufedd nid rhyfedd hyd yn Rhufain. /Rhif pybyr eryr arwyrain, /Rhwyf difradw, rhwym achadw M CBM III 5 81 ud, /Ni phair gosymud i'm gosymdaith, /Ac ni'm rhif rhiain (rhyfedd a waith!) /Ac im oedd ei llaw, fy CBM IV 9 131 yn nhangnef. /Tangnefedd amnawdd amniferwch - rhif, /Rhiallu ddiheiddwch, /Nid achar llachar llafarwch BF VII 51 15 nnu - llew /A_^ llafnau o bob tu, /Mawr gynnif rhif rhiallu; /Mawr gynnal Morgannwg fu. /Tra fu fawr ei DLlM II 18 11 dwyn ei dynion yn gaith, /A chwyddaw rhagddaw rhif saith - rhiallu, /Ni ellid ei olaith. /Oedd gw_^r h EW VI 3 8 ne_^r; /Dyn cymen wyf a'i cymer, /Dau cymaint rhif seithrif se_^r! /A dan se_^r ni bydd ac ni bu - un CBM III 16 192 d mal y clyw llawer, /Dychyrch cad, dyran rhad rhif se_^r! /Dychymell Prydain o'r pryder - yd fu, /Prif PM V 17 21 r bob terrwyn torri. /Mabddysg yw i'm llyw llu rhif se_^r - i'w gylch /O'i galchdo_"ed nifer, /Tarf cyn CBM IV 4 291 fer, /O dorri o derrwyn ober /O gadau rhifedau rhif se_^r, /O gadwyd Prydain rhag pryder - gorwlad, /Go CBM IV 13 13 llawer, /Cwyddynt yng ngnif seithrif se_^r. /Rhif se_^r, rhwy cigleu, cigwledd rad - i frain /O freis PM V 10 13 rhod rhywyr, /Hyd ydd aeth hwyl haul a sy_^r. /Rhif se_^r, yn haelder, yn helw, - cerddorion /Yn cerdde SB II 22 36 yn llewyg /Gan eu lladd o'r llew gosgeiddig; /Rhif trychan celain o drychion camawn /Oedd cymaint un m CBM III 8 24 wyd dderwyddon, /O eurdorf eurdorchogion, /Ein rhif yn Rhiweirth afon. /Llawer gorwydd blawr yn Llanfaw rhifaf 1 CBM III 5 49 aned, /Nis rhyborthes neb, na'i thebyced! /Ni rhifaf-i ar fun fod yn galed: /Nid clod fy ngwrthod gwr rhifai 1 CBM III 5 8 wolaith woleddf, wolau ddremynt, /Rhiain ni'm rhifai-i ced am rhifynt. /Rhianedd iddi a ddywedynt, /` rhifant 1 MeiG I 31 23 a_^'u tu y'm parthant. /Gabriel, Rapha_"el a'm rhifant - yn gymen, /Fy nghymod-i a wnaethant. /Yn y Dy rhifed 6 CBM IV 4 116 ; /O'i fawrwlad (forad farannedd) /Y'm rhodded rhifed anrhyfedd, /I'm haelwyd yd barthwyd berthedd, /Be PM V 26 75 uddudd nid tynged, /Aerwyr sy_^r, syrthiws eu rhifed /Ar ei law a'i lafn wyarlled. /Arwr Dinefwr, dina DB VI 33 47 Culwydd, rhaglwydd rhed, /Cywirdad Fab Rhad, rhifed - Ei wyrthau, /Ni wyrthia ryaned. /Cof 'y ngha_^r CBM III 10 53 /Llafroddion, llofruddiaid garthan. /Nawfed eu rhifed, rhuddwedd - yng nghyfranc /Cyn bu tranc eu trose D-4 VI 20 15 gwn, /Hawdd esgyn eu heryr, /Calchdo_"ed saith rhifed sy_^r /Cylch fy rhwyf yn ei rechdyr. /Rhechdyr Cr PM V 26 55 y goddau, /Rhusgleth gwrdd, nid ymhwrdd amau. /Rhifed sy_^r syrthiasant yng nghrau /O'th gynnygn o'th g rhifedau 1 CBM IV 4 291 aws ei nifer, /O dorri o derrwyn ober /O gadau rhifedau rhif se_^r, /O gadwyd Prydain rhag pryder - gor rhifedi 1 PM V 2 27 dd yw fy nghoddi. /Gwell it wyf, hael rwyf, no rhifedi - meirch /Marchogwyr hyd bell ar dy deithi. /Gwe rhifiad 1 DB VI 30 7 af, o'm neirthiad; /Nid rhyfedd, cyd bwyf, o'm rhifiad, /Gynefin ar ganu marwnad. /Ceintum hon dra bron Rhifir 1 LlF2 VI 8 31 /Rhyn diorddin Brynaich, rhan orddawn brain. /Rhifir ei ddewrllwrw, rhyfel ddarllain - gledd, /Rheufe rhifo 1 MeiG I 30 5 , gryd a welo. /Bodd Duw a haeddwyf, Rhwyf a'm rhifo, /Boed yn addef nef y'm goddefo. /Byddawd nef ddi rhifynt 1 CBM III 5 8 , wolau ddremynt, /Rhiain ni'm rhifai-i ced am rhifynt. /Rhianedd iddi a ddywedynt, /`Rhieingerdd Efa' rhingyllaeth 1 CBM III 11 56 r, gwrthodwch-chwi etwaeth, /Gwrthodes rhywyr, rhingyllaeth! /Cynneddf i'r dreigiau, fegis dragon - ber rhin 6 GM I 13 7 /Cyfryw atreg cof atre. /Cyfdaerant i ro_^n, a rhin a cherydd, /A chur gnodydd ar ne. /Gnaws edn adnabo CBM IV 18 32 , lle a gyrchaf, /Neud gobaith wrth Benrhaith, rhin a geisiaf. /Brenin pob gwerin, gwared arnaf, /Gwedi CBM III 5 109 'i catwy, /A berthyn rhag dyn nwy dilynwy, /Fy rhin a_^ rhiain nis rhybuchwy, /Nis gwybydd rhewydd nis IRh VII 31 1 Pei cawn o gyflwr gyfle brofi - rhin, /Cyd bai rho_^n fy nghrogi, /Fy neges oedd fynegi HOG II 6 55 am orthorch eurin: /Gweirfyl deg, fy rheg, fy rhin, - ni gefais, /Ni gafas neb o'm llin; /Er fy lladd- CBM III 5 7 wyre hynt, /Cyfliw eiry gorwyn gorwydd Epynt; /Rhin wolaith woleddf, wolau ddremynt, /Rhiain ni'm rhifa rhiniau 1 GYC VII 40 1 Y Gw_^r a'n rhoddes rhiniau - ar dafawd /Ac arawd a geirau, /A'm troses i gy rhinwedd 3 D-5 VI 36 13 Yr ych a'r asen gyd a_^ Iosedd, /Y gorau Rhiau rhinwedd - pan aned /A ddoeth i wared i laweredd. /Cyn b MeiG I 31 27 rofant, /I'r Unduw'n yr undawd y'm gadant. /Yn rhinwedd raddau y'm rhoddant, /Yn wastad fy ngwesti a ga D-2 I 2 31 . /Gwaith rhaith rysedd, gw_^ych rwych ryfedd, rhinwedd reen; /Rheg rhysiolaf, rheg a archaf, rhwymaf i rhinweddawg 1 PM V 24 74 arawg - Arglwydd, /Trugar Dduw hywydd, rhwydd, rhinweddawg Rhirid 12 PC II 21 23 gwynaf, /Lladd Aearddur (a'n cur cof) /A lladd Rhirid (a'm llid llif) /A lladd Iddon ac Addaf. /Brochfa CBM III 23 8 'm llasar, /Cleddyf cloy_"nnau hygar, /Cleddyf Rhirid Flaidd flaengar. /Priodawr Pennant, pennaf - uche CBM III 24 144 rid ni'm gochel a'm gochawn - o'i braidd /Wedi Rhirid Flaidd, flawdd haearnddawn: /Torf aergorf Argoed, CBM III 24 143 n, /Llyw llafnawr, llew llawr Llystynwallawn, /Rhirid ni'm gochel a'm gochawn - o'i braidd /Wedi Rhirid CBM III 25 9 nyn celynnig. /Celennig rhuddaur a'm rhoddai - Rhirid, /Ni'm rhoddes a fai lai, /Nid arfanwl fudd fydda CBM III 24 170 /Ym muchedd Arthen, arthfar yn ing, /Ym mywyd Rhirid, rhuddaur welling, /Rhoddynt rhudd a gwyrdd, rhwy CBM III 25 19 nw, gw_^r anlew, /Gyflafan annhelediw, /Adladd Rhirid, rhwyf anaw, /A byth nis beiddai bai byw CBM III 24 131 ffwyr ffaglawr, ffraethlawr ffrwythlawn. /Can Rhirid, rhwyf cad, cuniad creulawn, /Calon oedd anghraff CBM III 25 1 Rhirid, rhwyf gwryd gwraf - o gyfedd /A gefais ei alaf, CBM III 24 38 gwarfedd meuedd, mynwent franar, /Neud gweryd Rhirid, rhwysg ufeliar. /Neud gorddifanw hoen, hoeddl ab CBM III 24 85 fedd, /Cyfoed, oferedd ei feddyliaw. /Ym mywyd Rhirid, wryd wognaw, /Delw y'm doeth anoeth, y'm doeth a CBM III 24 28 gwe_^n; /Ni threfyd hebof angof angen, /Angau Rhirid wyn wedi Arthen: /Cyn canwyf o ddwfn, o ddofn awe Rhiryd 1 CBM III 24 96 r aruthr eirthiaw Arthen unben, /Rhun fenwyd, Rhiryd, rhudd ei onnen, /Nid oedd ddylaw ddraig, ddragon rhisg 1 CBM IV 9 54 Bryd gryd gryn, granwyn graid worgrawd, /Brisg rhisg rhau, rhiau rhad barawd, /Brwysg rwysg ran gyman g rhith 7 CBM III 16 168 rain, /Yn rhith draig rhag dragon Prydain, /Yn rhith blaidd, blaengar fu Owain. /Owain awyddfawr, argle CBM III 16 165 ain, /Yn rhith llafn anwar, llachar llain, /Yn rhith cleddyf claer, clod ysgain - yn aer, /Yn aroloedd CBM III 16 167 od ysgain - yn aer, /Yn aroloedd cyngrain, /Yn rhith draig rhag dragon Prydain, /Yn rhith blaidd, blae GM I 7 27 eurudd Fadawg fod tydwed. /Tydwed doydd fedd! rhith fyth fydd Cymru /A chymri a chymrwyn, /A chymradw CBM III 16 164 arwain, /Yn rhith llew rhag llyw goradain, /Yn rhith llafn anwar, llachar llain, /Yn rhith cleddyf clae CBM III 16 163 rhag ysgwn blymnwyd /Ar ysgwydd yn arwain, /Yn rhith llew rhag llyw goradain, /Yn rhith llafn anwar, ll CBM III 16 161 lfain - ran /Meirch mygrfan, cyngan, cain; /Yn rhith rhyn ysgwyd rhag ysgwn blymnwyd /Ar ysgwydd yn arw rhiw 13 PB VII 20 18 a_^'i law aerfraw afreol - Brynaich, /Brenin rhiw a heol, /Gwawr cadarn yn cadwyd o_^l, /Gw_^r coeth, CBM III 16 131 ch, /Ei drosedd ni dresir nemoch; /I drylew yn rhiw ei dorf drwylwyn wiw, /Ei darian dryliw, droch, /Ei CBM IV 5 114 un gwyrfriw - ei baladr, /Gwaladr cadr yn cadw rhiw, /Gwa_^n garthan, gyrth yn ymliw, /Gwa_^n wrth wa_^ GM I 9 148 eau. /Addfwyn cyntefin, cain hin dydd, /Araf y rhiw haf hyfryd, dedwydd. /Addfwyn dyddaw dyfr (dychwar PB VII 10 3 treiswlad wiw, /Pwyll mab Uthr, rhwyf aruthr rhiw, /Pwyllawg pa_^r drylliawg, drilliw. /Yn lliw gwyar GM I 7 132 coch ceinwiw, cynffun ffordd ffawliw, /Ffelaig rhiw redegddwys; /Lliaws du a dwn a myngdwn melyn /A mil IRh VII 30 18 cyn Mai merwerydd - gyfliw, /Gne gwyn gyllestr rhiw, rin ddiednydd; /A chyn Mehefin hywyn glodrydd, /Hi GM I 11 50 ch ei fynwin, beilch ei faon. /Ban bref biw yn rhiw rhag ei ddeon /Pan ortheol cad cedawl wron. /Ban ba IRh VII 29 23 eurllen, yn wen, yn wan obrid, /Yn orlliw eiry rhiw, rhetid - 'ym mhwyllad, /Yn orllad cariad men y'i c SB II 24 41 llys lliosawg, /Teulu talfriw, aesawr fflamliw rhiw rhuddfoawg. /Gweli gwyar gwely daear gwa_^r gorwei CBM IV 5 106 gwyrfriw - ei baladr, /Gw_^r oedd gadr i gadw rhiw, /Rhwyddfudd feiddiad, gad geithiw, /Rhudd ei waedl PhB VI 12 16 wad, /Ban oedd, lyw cyhoedd, lew cad, /Ym mhob rhiw rhyfel arnad. /Ar dy fawlfar, pa_^r pymllyng, - na' DB VI 25 25 n, /Oedd clybod clwyf ym mhob elin, /Oedd briw rhiw yn nhrabludd edrin, /Oedd braw saw Saeson Clawdd y Rhiwallawn 2 CBM III 24 141 ed, mawrged gyflawn; /Ni'm goludd mawrfudd mab Rhiwallawn, /Llyw llafnawr, llew llawr Llystynwallawn, / MB I 5 11 ym Mynydd Carn /A Thrahaearn a ladder /A mab Rhiwallawn, rhwyf my_^r, /O'r gyfergyr nid adfer. /Difia Rhiweirth 1 CBM III 8 24 wyddon, /O eurdorf eurdorchogion, /Ein rhif yn Rhiweirth afon. /Llawer gorwydd blawr yn Llanfawr - llog rhiydd 3 DLlM II 18 48 dd oedd imi ddefnydd: /Dwyn fy rhwyf a dwyn fy rhiydd, /Dwyn fy ne_^r, fy nen cyweithydd. /Yni fwyf hyn GB II 26 98 llywydd, /Llangadawg, lle breiniawg, rhannawg rhiydd, /Nis arfaidd rhyfel Llanfaes, lle uchel, /Na'r MeiG I 32 22 yn Ysbryd Gla_^n gloywaf - Ei ddefnydd, /Ef yn rhiydd rhydd (ni rhyfeddaf) /Ef a gred Ei gred, gred add rhod 8 CBM IV 9 31 /Gleddyfal dywal, diwyrnawd; /Gwelais-i glod a rhod a rhawd - o beleidr /A rheeidr rhudd o gnawd; /Gwel SB II 24 26 yn wyn wenwyn, rhad dad terwyn, torf ymandaw /Rhod fod falchrydd rhad fad fedydd, heidydd heidiaw, /Rh SB II 24 4 ych wenwawd, rheg deg draethawd a draethitor, /Rhod glod gleudaer ym mhedeiraer, ym mhedeiror. /Rhudd b SB II 24 9 wrddfar gynnor. /Clod gyfragod, corf gyfarfod, rhod glod gludaw, /Cerdd gyfarwar, ca_^r gyfarbar gyferb PM V 20 3 Lloegr, /Delis llew o Gymry, /Yn gerdd gydfod, rhod ryly, /Yn ged gyhydr, gad hydr hy. /Hy byddai Arthu PM V 10 11 ydain, /Priodawr tud allmyr, /Hyd ydd a_^ clod rhod rhywyr, /Hyd ydd aeth hwyl haul a sy_^r. /Rhif se_^ DB VI 24 34 lluoedd pobloedd, pawb yn athaw /A llewod a_^ rhod yn eu rhwydaw, /A lle ydd oedd druan, drwy addaw - PM V 23 203 de_"yrn, /Wyf tebyg Eli_'ffant. /Can orfod pob rhod yn rhamant /Can folawd a_^ thafawd a thant, /Cain d rhodawg 7 GM I 11 38 i luoedd gorsaf nerthawg. /Gorsefyll yn rhyd, rhodawg - annibellt, /Nid heb waed ar wellt ar wallt pei CBM III 19 19 - am olud, /Rhwyddwan rhudd yn rhodwydd, /Yn rhodawg friw, fraisg arwydd, /Yn argledr im, yn arglwydd CBM III 16 141 liw ei luman /Rhag baran beirdd fangor, /Coch rhodawg pedrydawg pedror /I ar orwydd pedrongl pedreindd CBM III 27 25 s, /Bu wrth fryd gwy_^r y gweinis. /Gweinidawg rhodawg rhad wellyng - ceiniad, /Cyrchiad cad cyn echyng CBM IV 6 256 s luman - archafad /Yn aergad i ar gan; /Gnawd rhodawg rhag marchawg midlan; /Gnawd cynheirf cynnwrf i LlLl II 16 25 rgad, /Gwalch Mechain gorwyrain gwlad. /Piau y rhodawg rhudd faran - aerfle /A'i haerflaidd gyr ei ban? CBM III 3 122 /Yn rheiddun orun oresgyn, /Yn nydd rhaid a_^ rhodawg yng ngryn, /Yn rhodwydd, ebrwydd yn erbyn, /Yn rhodle 1 CBM III 3 124 yng ngryn, /Yn rhodwydd, ebrwydd yn erbyn, /Yn rhodle gwyach gwyarllyn, /Yng nghyfrgain gyfwyrain cyfrb rhodolion 3 HF VII 22 5 och ba_^r llachar, llawch deon. /Dinegyf neges rhodolion, /Digaled am ged, am geinion. /Diffrwythws dae CBM IV 6 234 lif cynnif cadfaon. /Rhy-d-erfyll rhwyf ddraig rhodolion - eirchiaid /Rhydalant eu rhoddion; /Rhydysgaf PM V 4 48 Ywain Prydain, praff wron, /Hil Rhodri yn helw rhodolion, /Yn eryr prifwyr, priodorion - clod, /Yn clud Rhodri 20 GM I 8 27 elwir o wir orau Cymro. /Arddwyreaf hael o hil Rhodri, /Ardwyad gorwlad, gwerlin teithi; /Teithi_"awg P CBM IV 9 179 thau, /Hydr am ddaddl, cynnaddl cenhadau, /Hil Rhodri, gwesti gwystlferau, /Gwastad gryd, gwystlon byd PM V 6 9 d: /Llwrw beirdd byd esbyd esborthiaid! /Llawr Rhodri, gwrdd ri gwrth amygaid - gwlad /A gw_^r gwlydd w PM V 6 50 n ygnaid /Y gwnaeth Duw deifniawg ar honnaid, /Rhodri hael, a'i hafal ni wnaid /O ddwfr ac awyr ac enai GM I 11 18 /Fwy pen cynhaddledd pob cenheddloedd. /Ys ef, Rhodri Hir, huysgwr de_"yrn, /Huysgwthr cedyrn y cadwenn HF VII 23 7 i'i foli. /Gw_^r yng ngryd yn rhyd, gw_^r fal Rhodri - Mawr, /Gw_^r eurglawr aesawr uswydd holli, /Gw GM I 11 16 ydd /A'i chantrefydd a'i chartrefoedd. /Nid ef Rhodri Mawr, mur ciwdodoedd, /Fwy pen cynhaddledd pob ce PM V 5 65 g, rhyddanfones - Duw /Dyn ym myd a'n gwares. /Rhodri Mawr, rhwym llawr, rhy-m-llofes, /A rhydd budd, i ES I 15 19 laeth, /Gwae Brydain am briodoriaeth! /O golli Rhodri neud rhygaeth - eirchiaid, /A'm parchai llu meddf GM I 10 11 /Cerennydd Ddafydd ddyfnfri. /Ni'm rhwyddgeidw Rhodri, nid rheidus wrthyf, /Nid gwerthfawr ganthaw fi; PM V 25 48 yn Iorwerth ei hy_^n, /Yn llary Lywelyn o lin Rhodri. /Nis celaf, honnaf, hwn yw Beli - Hir, /Ni cheli PM V 5 70 es! /Caffant fyrdd o feirddion eu lles /O foli Rhodri ryodres GM I 11 21 adwennoedd, /Ac o rodri_"awg Rhwyf lliwedoedd /Rhodri rhad gymryd y byd fydoedd! /Bid ged gynefawd gyne MB I 3 70 archawg. /Arwyneb neuadd yn amniferawg, /Nerth Rhodri, rhe_"i rywasgarawg; /Cyn myned mur ced yn daweda PM V 23 49 aear, /Meirw sengi mal seri sathar. /Cyn plygu Rhodri, rhwyd esgar, - ym Mo_^n, /Mynwennoedd bu branar. GM I 11 9 s-gwrtheb gwrthrawd gwrthrod i honni /Hwnnw yw Rhodri rhwydd aroloedd! /Ar wehelyth byth brys wy anlloe PM V 4 32 sion. /Gwelais fyrdd o feirdd yn oson /Yn moli Rhodri, rhwyf dragon; /Hwynt cenynt nas ce_"ynt: pa ho_^ BF VII 54 8 ais, tri - dyledogion, /Brodorion haelon o hil Rhodri. /Rhy draws fuam oll cyn eu colli, /Rhy drist y'n GM I 11 12 edd /Anaw wy wallaw o well gedoedd! /Arlluddia Rhodri y rhodwydd y de_^l, /Nid gochel rhyfel rialluoedd PM V 4 48 aws deon. /Hil Ywain Prydain, praff wron, /Hil Rhodri yn helw rhodolion, /Yn eryr prifwyr, priodorion - rhodri_"awg 1 GM I 11 40 wellt ar wallt peithiawg, /Ac o rodri_"oedd y rhodri_"awg /Mau yntau, orau un tormennawg. /Tormennoedd rhodwedd 1 PhB VI 15 38 ar ddarwedd - traul /Tra fo lloer a haul ar eu rhodwedd; /Ac onid trech celwydd no gwirionedd /Neu ddar Rhodwydd 9 ES I 18 9 wayw yn waedlyd; /O waedlan, rhuddai fan ryd. /Rhodwydd ar Gymru oedd ar gyman - llu, /Llary Ednyfed Fy CBM III 11 18 o wir, o w_'reiddrwydd - braisg /A brwysgaw yn rhodwydd, /Ebediw gw_^r briw, braw ddygwydd, /Yn nydd br CBM III 3 123 gyn, /Yn nydd rhaid a_^ rhodawg yng ngryn, /Yn rhodwydd, ebrwydd yn erbyn, /Yn rhodle gwyach gwyarllyn, CBM III 16 221 frain, /Ysgafaeth i faidd cun /Ar ysgwyd rwyd rhodwydd fal Rhun, /Ysgawl torf rhag trefred Alun, /Ysgo PM V 13 30 han cad, yng nghyngwydd - galon, /Galofydd yn rhodwydd, /Gwoseb roddiad aur rhad rhwydd, /Gwy_^s eisia DB VI 27 23 o'i helaethrwydd, /Lleiddiad fryd yn rhyd, yn rhodwydd - ongyr, /Och a wy_^r, am w_^r diwaradwydd, /O EMRh VI 23 20 a glew glaif gan fwng - gorwydd; /Gnawd goches rhodwydd, rhuad ostwng. /Gnawd iddaw dreisaw dros pob e GM I 11 12 wy wallaw o well gedoedd! /Arlluddia Rhodri y rhodwydd y de_^l, /Nid gochel rhyfel rialluoedd. /Nid gw CBM III 19 18 wyf, yn rhwydd - am olud, /Rhwyddwan rhudd yn rhodwydd, /Yn rhodawg friw, fraisg arwydd, /Yn argledr i Rhodd 21 CBM III 24 66 rthen eirthiaw, /Edfynt edryfynt wrth edrifaw /Rhodd a gefais, o'i fodd, o fudd ganthaw; /Eryr glyw gle CBM III 20 46 reddf gynneddf, gynefawd - orau, /Rhudd barau, rhodd barawd, /A da_^l aur ma_^l er molawd /Ac ni beirch MeiG I 33 35 rhanfaddau. /Rhoddesid ein Duw yn ein dechrau /Rhodd be_^r paradwys (parha golau!). /Rhy-n-parasai Duw D-2 I 2 38 f ogrfen: /Rhag drwg drosodd rhyngyd bryd bodd rhodd Cuhelyn! /Cuhelyn ddoeth, Cymra_"eg coeth, cyfoeth CBM IV 13 6 . /Naf ym mhresent yw ne_^r wenwlad - rwyf /Yn rhodd Duw a'i ganiad, /Trosti nid traws twyll na brad, / PB VII 7 12 harawn, /Rhwyf blwng, rhwydd ystwng estrawn, /Rhodd ddigraff, rhoddion ddigrawn. /Digrawn ar fy ngrudd PM V 23 195 n gant: /Cyd archwyf i'm llyw y lloergant - yn rhodd, /Ef a'm rhydd yn geugant. /Lliwelydd lletawd dy f LlF1 II 3 68 , feiddiad trydar; /A'm rhodd fawr fodd, na'm rhodd fa_^r. /Os ba_^r hir esgar hwyr esgor - a fyn /Heb LlF1 II 3 68 anwar; /A'm rhodd fedd, feiddiad trydar; /A'm rhodd fawr fodd, na'm rhodd fa_^r. /Os ba_^r hir esgar h LlF1 II 3 67 hygar - wrthyf; /Na'm gwrtheb yn anwar; /A'm rhodd fedd, feiddiad trydar; /A'm rhodd fawr fodd, na'm SB II 24 2 uw ry-m-rhoddwy, rheiddun Arlwy, erlid cyngor /Rhodd fodd fedru, rhif brif brydu, brydest ragor, /Rhwy CBM IV 4 49 uw), /Diweddwr cyn trychwydd /A'm rhoddes (nid rhodd gwaradwydd) /Treth Wynedd, haelonedd hylwydd; /Tra LlF1 II 1 60 n luosydd, /Rhyddylif cynnif can fodd Dofydd, /Rhodd gynnan Forfran, rhwysg diddan dydd. /Rhy-i-gorug D CBM III 21 101 rhagores. /Ugeinpunt o'i fodd a'm rhoddes - yn rhodd, /O'i farannedd ni'm diddoles, /Nis diddolwy Duw o PM V 1 41 fnad, /I anant ei eni bu mad, /Ei aur rhudd yn rhodd o'i geiniad /A'i emys a'i amryw ddillad; /Ei bali CBM III 3 84 wel bylgaint. /Pylgeinnau raddau a'm rhoddir, /Rhodd rwydd gallrwydd, gadr yd genir, /Canu draig Brydai CBM IV 16 147 yfrgain, /Cyfwyrain glain, gloywhaid, /Duw a'm rhodd Rhwyf fodd feddyliaid, /Rhan ddiddan gorchlan gor PM V 9 13 eirch a seirch serrigl gynwe, /Moladwy y rhydd rhodd y bore, /Moedydd eisillydd ni syll eurdde. /Molais DB VI 26 31 erdd a ganwyf ity; /Y mawr udd rhwyddfawr, o'm rhodd y, /Nid mwy no degerw os adygy; /Cymer a fynnych, PM V 24 40 garu clwyf a gwasgarawg - glod, /A gwisgoedd a rhodd yn fyd fodawg, /Ac aur ac ariant wrth chwant chwan PM V 8 42 y rydid. /Ni mag na_^g neges arfollid, /Ni myg rhodd yn rhan eddewid. /A minnau, magator o'm dlid /Bodd rhoddaf 6 CBM III 10 17 'i myn, /Fy marau, fy ma_^r a'm cychwyn. /Awch rhoddaf arawd, aer ddihafarch - wy_^r /Ni'm gwehyr gwaha CBM III 10 13 reinion! /Gnawd i fardd fendigaw haelon. /Awch rhoddaf arawd, aerwosgryn - Bowys, /Argoedwys dwys dengy CBM III 10 5 n, /Wrth awch bryd awch braint o Feigen. /Awch rhoddaf arawd, arofun - a wnaf /Arfogion cyd-ddyun /Yng CBM III 10 9 , /Yng ngwaedlan, yng ngwaedle gwyddgun. /Awch rhoddaf arawd, awch rhoddion - a'm ceidw, /Ced wallaw ca CBM III 10 1 Awch rhoddaf arawd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen CBM III 10 77 gyweg /Cyndrwynin, Cynddelw a'u hanrheg. /Awch rhoddaf arawd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen, rhoddai 9 PhB VI 14 11 wd cyn byddwn-i ermid. /Moladwy fleiddryw ni'm rhoddai brid; /Mawr ei afael hael, hawdd ei erlid. /Ni' CBM IV 4 202 dd call ni'm collai, /Corf eurdorf, eurdal a'm rhoddai; /Cof cadflawdd (a'm cawdd a'm carai) /Ca_^r cer PM V 21 1 Treisfawr Lewelyn, trosof - nis rhoddai /(Ef rhoddes wyllt a dof) /Ei winllyn (dengyn, d DB VI 27 100 d; /I'm rhwyf y rhodded rhan fawr o'r byd, /Ef rhoddai i Dduw ei ddihewyd, /Ys rhoddo fy Rhe_^n rhan ys CBM IV 4 274 clotffer. /Maws meddgyrn, te_"yrn tyner - a'm rhoddai /Nid rhoddion ni daler, /Nid a_^ gwad, a_^ rhad CBM III 25 9 /Llys Celynyn celynnig. /Celennig rhuddaur a'm rhoddai - Rhirid, /Ni'm rhoddes a fai lai, /Nid arfanwl CBM III 21 129 meddfaeth mordai; /Mordaf hefelydd, rhydd y'm rhoddai, /Rhoddion gweilw gwyllion dy-m-gwallofiai, /Gwa PB VII 15 16 ysg, /Gw_^r a'm parchai, parch dilesg, /Ac a'm rhoddai rhudd eurwisg. /Gwisgawg farchawg feirch hywedd BF VII 47 5 y, /Rhy-m-dirwnaeth rhan hiraeth rhwy. /Rhwy y rhoddai w_^r, a orfu - ei glod /Ym mhob gwlad y rhyfu, / rhoddaist 2 MeiG I 33 44 , /Gobrynu gobrwy, gobwyll ohonaw! /Gwerth y'm rhoddaist, dyn dynawl, andaw, /A'th roddaf gysul heb gas PM V 10 78 rhydd peunydd, prif eurglaer, - yn rhwydd /A'm rhoddaist, udd didaer; /Can cad teg torraist, ddraig aer rhoddant 1 MeiG I 31 27 yr undawd y'm gadant. /Yn rhinwedd raddau y'm rhoddant, /Yn wastad fy ngwesti a gadwant. /Yng ngwynfyd rhodded 12 GB II 26 202 tir rhag dywrthred. /A gwestfa i Ddewi gwestai rhodded, /Ar bob sant gormant geugant goned, /A Dewi a'u CBM III 24 172 /Rhoddynt rhudd a gwyrdd, rhwyf cyrdd cuning, /Rhodded ardduniant ar Ddunoding LlF1 II 1 3 r, Gwawr gwaredred. /Wrth ei fod im Rhwyf, a'm rhodded - awen, /Awdl deg dynghedfen, amgen ymgred. /Amg CBM III 21 150 au gyfred. /Gan fawrdraws arglwydd rhwydd y'm rhodded, /Gan fawrdrais Emrais, amryw dudded; /Cyf-ym-do PM V 4 29 /O'r prif feirdd, 'ym mhrif gyfeillion. /Neu'm rhodded gweled golygon, /Tro orig, trwy wy_^r a gweision MG VII 32 1 Mab a'n rhodded, Mab mad aned dan ei freinau, /Mab gogoned, Mab CBM IV 18 64 wiawdr lliwed; /Mi, Gynddelw geiniad, rhad a'm rhodded, /Mihangel a'm gw_^yr a'm gwrthfynned! /Gwledig PhB VI 14 53 ag bron eurde_"yrn cyrn a genid. /Ban ced, ban rhodded pan rhoddid - aur coeth, /Pan fai parabl ddoeth ES I 18 17 t! Addef /Tegwared, Ednyfed, nef! /Nodded ni'm rhodded rhag rhysgyr - arfau /Arfod Cai a Bedwyr; /Yng DB VI 27 99 m Rhiau gorau, Gw_^r ni'm hennyd; /I'm rhwyf y rhodded rhan fawr o'r byd, /Ef rhoddai i Dduw ei ddihewy CBM IV 4 116 diredd; /O'i fawrwlad (forad farannedd) /Y'm rhodded rhifed anrhyfedd, /I'm haelwyd yd barthwyd berth PM V 23 194 ob rhif i'm rhwyf y'm doniant, /O bob rhyw y'm rhodded yn gant: /Cyd archwyf i'm llyw y lloergant - yn rhodder 2 CBM IV 4 276 rhoddion ni daler, /Nid a_^ gwad, a_^ rhad y'm rhodder: /A'm rhoddes rhwyddles rhwyf nifer, /O'i alaf a CBM III 26 17 arw ei fardd a'i dadfer: /Teilwng i'm talu a'm rhodder /Treth folawd, traethawd nawd nawsber. /Terfysg rhoddes 33 CBM III 25 10 /Celennig rhuddaur a'm rhoddai - Rhirid, /Ni'm rhoddes a fai lai, /Nid arfanwl fudd fyddai, /Nid ar fan PM V 16 15 rf, /Gwynde_"yrn, heb ddatgudd; /Lloegr ormes, rhoddes aur rhudd; /Rhoddiad gra ddillad, Gruffudd. /Gru CBM III 10 2 Awch rhoddaf arawd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, / CBM III 10 78 eg. /Awch rhoddaf arawd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen, /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, CBM III 24 126 edd eu gwyddfa, gwyddfid estrawn! /Gwyddwn a'm rhoddes buddles boddlawn, /Gwyddfeirch eirch erchlyfn, e PM V 5 40 _^n, mwyn claearwres - haul, /Hael Ddafydd a'i rhoddes. /Dug ail ruthr, troch aruthr trachwres, /Tir Ll GB II 26 108 ei mynydd, /Ac Ystrad Nynnid a'i rydid rhydd. /Rhoddes Duw Dofydd, defnydd - o'i foli, /Dewi ar Frefi, GRh II 28 9 wn cywlad ormes, /Dafydd, Duw it a'i rhoddes. /Rhoddes Duw dri dawn i drinwychydd - naf: /Nerth Ercwlff EW VI 2 13 nmawl lles, /Dawn i'm rhwyf, Duw a'i rhoddes. /Rhoddes Duw i'm llyw llafn waedlif - ysgwr /A'i ysgyrion LlF1 II 1 6 n ymgred. /Amgyrwyf garu canu canrhed, /Can am rhoddes fy Rhe_^n rheg eidduned, /Can am rhydd Dofydd do PM V 1 157 /Ac wrthyd, orthywys greidiawl. /Fy Rheen a'm rhoddes heb dawl, /Rhwyf myrddoedd, mawrddawn ysbrydawl; CBM III 22 1 Rheiddun a'm rhoddes Hywel, /Rheiddiawg, feiniawg, fannawg fil, /Cefa CBM III 21 38 u chollais-i arglwydd rhwydd yn rhoddi, /Neu'm rhoddes-i hil Rhun rhudd a phali, /(Neu chyfyd ynof cof LlF1 II 1 89 edwydd /Goffa_"u dofydd o'm newydd na_^d, /Can rhoddes im rhan feirch can cynwad, /Can am coffawys pan DLlM II 18 42 yrllydd, /Am de_"yrn, am gedyrn gydfydd. /A'm rhoddes meirch re rewydd - a danaf: /Neud nad ef a'u dyr LlF1 II 5 44 gwy_^dd; /Ein Harglwydd, ein Hargledrydd /A'n rhoddes-ni cred a bedydd. /Pumed dydd, elfydd aflwydd, / EG VI 18 139 coeth, cywrennin gwin a Gwener; /A'r Gw_^r a'n rhoddes-ni ran o'r Pater /A'i rhoddo-ef gwenfro gwynfryn CBM IV 4 49 arwydd - yw Duw), /Diweddwr cyn trychwydd /A'm rhoddes (nid rhodd gwaradwydd) /Treth Wynedd, haelonedd LlN II 17 8 gwaedd awel goddiwes - llyfngwn, /Llywelyn a'u rhoddes. /O dyfyddydd fyth o faith dremyn - hwyr /Ar ffw GM I 8 73 s: /Gnawd wedy rhyserch rhyseiliaw cas. /Neu'm rhoddes o'i fudd heb oluddias /Gorwyddawd ffyrfgnawd, ff PM V 26 93 , digaled, /Digryno ddigawn ei ddoethed, /A'm rhoddes ryodres rifed /A drych aur ar drychan tudded. /E GB II 26 212 rgynnan bedydd, crefydd a chred. /Ni chronnes, rhoddes rhadau - wallofiad /Rhuddaur a dillad, fad ferth GYC VII 40 1 Y Gw_^r a'n rhoddes rhiniau - ar dafawd /Ac arawd a geirau, /A'm tro GRh II 28 8 Dawn cyflawn cywlad ormes, /Dafydd, Duw it a'i rhoddes. /Rhoddes Duw dri dawn i drinwychydd - naf: /Ner EW VI 2 12 , llwyr ganmawl lles, /Dawn i'm rhwyf, Duw a'i rhoddes. /Rhoddes Duw i'm llyw llafn waedlif - ysgwr /A' CBM IV 4 137 orthloedd, gwawr, porthes llawr llariedd. /A'm rhoddes rhuddaur gymyrredd, /As rhoddwy Trindawd trugare CBM III 24 88 dd oeddwn fardd i feirdd ganllaw, /Canlles a'm rhoddes rhuddaur wallaw; /Delw yd orau Duw ei ddewisaw, CBM III 26 45 erbair ben, preiddnen prudd, /Rhwysg aches a'm rhoddes rhwyddfudd /(Rhwyf cadau) er cadw ei ddeurudd, / CBM IV 4 277 ler, /Nid a_^ gwad, a_^ rhad y'm rhodder: /A'm rhoddes rhwyddles rhwyf nifer, /O'i alaf amliw biw breuf HOG II 6 5 /Ac yn amgant Lliw lliaws calledd. /Caraf a'm rhoddes rhybuched medd /Myn y dyhaedd my_^r maith gywrys PM V 21 2 Treisfawr Lewelyn, trosof - nis rhoddai /(Ef rhoddes wyllt a dof) /Ei winllyn (dengyn, da gof!) /O'i CBM III 21 101 ! rhagddaw y rhagores. /Ugeinpunt o'i fodd a'm rhoddes - yn rhodd, /O'i farannedd ni'm diddoles, /Nis d LlG VII 24 77 gddaw, /Llawdrallaw drin wychydd. /Y Gw_^r a'i rhoddes yn rhwyf dedwydd /Ar Wynedd arwynawl drefydd, /A Rhoddesid 1 MeiG I 33 34 yr a'n gau; /Ni'n gatwy Rheen yn rhanfaddau. /Rhoddesid ein Duw yn ein dechrau /Rhodd be_^r paradwys ( rhoddfawl 1 ES I 20 22 nawd yn gnodawl - erchi /Trugaredd iti, fy Rhi rhoddfawl rhoddfawr 3 BF VII 48 17 s Brynaich syrthiaw. /Hil Gruffudd wayw rhudd, rhoddfawr eurllaw, /Hael fab Llywelyn, llyw Aberffraw, / BF VII 47 8 irch (rhyddwaith eu cyrchu); /Rhwydd fal Nudd, rhoddfawr fudd fu. /Hylithr fu i lu lawer rheg - dy fyw, CBM III 21 189 yblon! /Gwedi Cadwallawn rhwydd iawn roddion /(Rhoddfawr gwawr Gwendyd, gwynfyd gweinion) /I eirchiaid rhoddi 8 PM V 19 24 ylchyn. /Dy law hir, neu chredir na chryn, /Yn rhoddi aur rhudd a melyn. /Dewr y'th wnaeth UnDuw yn und CBM III 20 25 d cyfnod cad. /Cadwyn cyfri_"au, cyfrwydd - yn rhoddi /Ced westi wastadrwydd, /Gryd worllwyn a graid wo PM V 2 30 no'r Tri - /Mordaf, Nudd, Rhydderch - yn neddf rhoddi. /Gwellyniawg de_"yrn, gedyrn gosbi, /Gwallaw im EGM I 26 1 Amser Mai, maith dydd, neud rhydd rhoddi, /Neud coed nad ceithiw, ceinlliw celli. /Neud ll CBM III 21 37 n ei golli. /Neu chollais-i arglwydd rhwydd yn rhoddi, /Neu'm rhoddes-i hil Rhun rhudd a phali, /(Neu CBM IV 6 263 i danan; /Gnawd i'm rhi rhuddfeirdd o faran /A rhoddi rhuddwisg amdanan; /Gnawd y gwna rhuddlanw am gyl ES I 15 24 traeth. /Rhoddiad mad i'm pryd oedd pan aeth, /Rhoddi seirch a meirch marchogaeth. /Echwng Lloegr lletg HOG II 7 14 aidd, lawn gweddeiddrwydd, /Mabddysg oedd iddi rhoddi yn rhwydd. /Mabwraig, mwy yd ffaig ffenedigrwydd Rhoddiad 8 MeiG I 31 2 Duw Arglwydd, erglyw Dy foliant, /Duw Rhoddiad a'm rhydd cyngweiniant; /Duw terwyn torfoedd go CBM IV 18 89 yd, can wyd Ynad, /Can wyd Rhiau hael, can wyd Rhoddiad, /Can wyd Athro im na'm hethryad - o'th fan, /O PM V 16 16 b ddatgudd; /Lloegr ormes, rhoddes aur rhudd; /Rhoddiad gra ddillad, Gruffudd. /Gruffudd grym eurfudd . ES I 15 23 d mawrwaeth, /Rhyallas drais diredd Catraeth. /Rhoddiad mad i'm pryd oedd pan aeth, /Rhoddi seirch a me LlF1 II 1 94 yrllydd cedwidydd cad, /Iawn yw moli rhi a fo rhoddiad. /Moladwy un Duw, un diffyniad - ysydd, /Ym Mei MG VII 32 4 d eirau, /Heb gnawdawl dad, hwn yw'r Mab rhad, rhoddiad rhadau. /Doeth ystyriwn a rhyfeddwn rhyfeddodau BF VII 54 28 ynedd, gwae ni: - rhy allad, /Gwalch ffysgiad, rhoddiad rhudd a phali! /Gwaed raeadr baladr, o lin Beli EW VI 3 28 grym tyrfa; /Wyd rhwyf cad, cedwyr ddifa, /Wyd rhoddiad rhuddaur Afia. /A gaffo fy llyw llaw ffodiawg - rhoddid 2 PhB VI 14 5 ai neb ar y newid. /Peunydd yn rhwyddrydd y'm rhoddid - anoeth, /Peunoeth a_^ rhygoeth y'm hanrhegid, PhB VI 14 53 e_"yrn cyrn a genid. /Ban ced, ban rhodded pan rhoddid - aur coeth, /Pan fai parabl ddoeth a ddywedid, rhoddion 13 CBM III 10 9 ngwaedle gwyddgun. /Awch rhoddaf arawd, awch rhoddion - a'm ceidw, /Ced wallaw cadfaon, /Bendith Dduw BF VII 53 27 add Dafydd, llyw deon, /Aur diserch Rhydderch rhoddion, /Arfaeth Lly_^r, arf mawrwyr Mo_^n. /Gwae Fo_^ MeiG I 30 34 a bucho. /O buchiant mawrfodd Ef a'm rhoddo, /Rhoddion didywyll a'm didwyllo; /Deddfau digamwedd a'm d PB VII 7 12 blwng, rhwydd ystwng estrawn, /Rhodd ddigraff, rhoddion ddigrawn. /Digrawn ar fy ngrudd dagrau - am For GYC VII 39 35 id addef nef y'm noddon: /Yn rhydd i'm henaid rhoddion - goleuder, /Yn rhwydd-der lleufer y'm llehaon CBM III 21 130 mordai; /Mordaf hefelydd, rhydd y'm rhoddai, /Rhoddion gweilw gwyllion dy-m-gwallofiai, /Gwallofiad an CBM IV 4 275 aws meddgyrn, te_"yrn tyner - a'm rhoddai /Nid rhoddion ni daler, /Nid a_^ gwad, a_^ rhad y'm rhodder: CBM III 14 24 wr, gw_^r am lad, /Ac yn nydd rhebydd roddiad /Rhoddion o feirch rhuddion rhad. /Rhad wallaw anaw yn oe PB VII 6 30 /Dug angau'r gorau, gorug codded - bron, /Pair rhoddion, pa_^r rhudded, /Penial beirdd, llawr, ceinwawr CBM III 14 27 yrdd, /Cardd arnaw ni gyflwydd, /Pryder dragon rhoddion rwydd, /Prydain glawr eurglawr arglwydd. /Arglw BF VII 53 35 n, /Hyn a'm dwg yn ebrwydd; /Llyw dragon, llym rhoddion rhwydd, /Lleiddiad, argleidrad, arglwydd CBM IV 6 235 wyf ddraig rhodolion - eirchiaid /Rhydalant eu rhoddion; /Rhydysgaf disgywen feirddion, /Rhy-m-gedir ei PM V 19 11 bawb /O bobloedd dyffestin, /Mau aur rhudd i'm rhoddion yngly_^n, /Mi Lywarch, tithau Lywelyn! /Mechde rhoddir 4 CBM IV 18 75 clais. /Nid ef dihunaw rhyhanddenais, /Nid ef rhoddir nef i'r neb nyw cais; /Nid rhwy o awydd a weiny CBM III 5 121 iain, ni rhygeblir. /Yng ngolud amliw aml y'm rhoddir, /Nid amgen y'm rhydd, ni'm rhybuchir! /Handid o CBM III 3 83 awen gan awel bylgaint. /Pylgeinnau raddau a'm rhoddir, /Rhodd rwydd gallrwydd, gadr yd genir, /Canu dr PB VII 10 21 wystlir; /Cymry a'u dyry rhog dir. /Rhog dir y rhoddir, rhwyf gofynaig, - prudd, /Maredudd mawrfudd Mai rhoddo 6 GB II 26 1 A'm rhoddo Dofydd (dedwydd dewaint) /Awen gan awel pan dde_^ EG VI 18 140 ; /A'r Gw_^r a'n rhoddes-ni ran o'r Pater /A'i rhoddo-ef gwenfro gwynfryn uch se_^r DB VI 27 101 r o'r byd, /Ef rhoddai i Dduw ei ddihewyd, /Ys rhoddo fy Rhe_^n rhan ysbyd - addef, /Ei ran o wlad nef, GYC VII 40 59 /O'r llethri araul, o'r lle cyfyd haul, /Na'm rhoddo i gythraul, er Ei gethrau, /Er Ei gydarfoll, er y MeiG I 30 33 echawd im a bucho. /O buchiant mawrfodd Ef a'm rhoddo, /Rhoddion didywyll a'm didwyllo; /Deddfau digamw PhB VI 11 20 eirch i farchawg Mwyddno, /Teilwng in talu a'n rhoddo. /Ysym-i udd cwysrudd, cas agro, /Ffoddi_"awg, ff rhoddrwydd 1 CBM IV 4 75 nyw, ys arnaf yd gw_^ydd; /Ysef wyf wedi rhwyf rhoddrwydd, /Bardd difro, dyfryd heb arglwydd. /Arglwydd rhoddud 1 ES I 17 34 edd amar - cywlad, /Cyfluddion Udd Cesar, /A'm rhoddud, rhwysg ufeliar, /Da rodd dy fodd heb dy fa_^r. Rhoddwn 1 EGM I 28 23 tywawd, /Penydiwn, gweddwn yn ein gwedd-dawd; /Rhoddwn fwyd er Duw, a diawd - beri, /Crist Eli Celi, ca rhoddwy 10 CBM IV 16 190 a_^r co_^r caradwy, /Canrhed cred, crefydd a'm rhoddwy! /Can gwledych Gwledig aur gylchwy /Cylch huan c CBM III 3 78 , /Pan dde_^l Brawd rhag bron uchelsaint, /A'm rhoddwy Creawdr cyreifaint! /Cyn minnau, cyn ni bwyf gyw DB VI 28 9 lleg, /Cam oedd, neud ydoedd yn Wyndodeg! /A'm rhoddwy Fab Duw dawn arwaneg, /I'm dwyn og eu plith yn o MB I 3 139 gau ddefnydd) /Ar emys ei lys a'i luosydd: /As rhoddwy fy Rhe_^n ran dragywydd /Yng ngwerth a roddes ar GM I 7 137 g Powys, /Crai ddychryn, ddechrau Garawys, /As rhoddwy fy Rhe_^n rheiddun drugarawg /I Fadawg fad gynnw CBM III 3 241 neifion, /Can fodd Duw can fod yn wirion: /A'm rhoddwy Gwledig gwleidiaddon /Drefred gwlad wared worcho SB II 24 1 Duw ry-m-rhoddwy, rheiddun Arlwy, erlid cyngor /Rhodd fodd fedru, GM I 9 66 ad [ ] /Ni ddirmygaf gof cyfrdelid y[ ] /Ni'm rhoddwy rhwydd eirioes f[ ] /[ ]ach llywy o gynllewych h CBM IV 9 1 A'm rhoddwy rhwyf nef rhwysg awdurdawd - cerdd /(Ni'm gwne_^ CBM IV 4 138 llariedd. /A'm rhoddes rhuddaur gymyrredd, /As rhoddwy Trindawd trugaredd! /Gwrawl hawl, haelonaeth gor rhoddy 1 DB VI 26 16 awg feirch ar ystry, /Dy faddau nid tau, teg y rhoddy, /Dy feddiant, nid chwant, a chwenychy, /Dy feddw rhoddych 1 MG VII 33 1 Gwared arnaf, Naf, nawdd a'm rhoddych, /Gwan wyf, ymnerthwyf, fy neirthiad fych, /Gwa Rhoddynt 1 CBM III 24 171 r yn ing, /Ym mywyd Rhirid, rhuddaur welling, /Rhoddynt rhudd a gwyrdd, rhwyf cyrdd cuning, /Rhodded ar rhoes 1 PB VII 15 21 ain gwawr Prydain prudd. /Prudd alar Rhys ni'm rhoes-i hoen, /Prif walch cadarn haearngaen; /Chweddl oe rhof 2 GYC VII 39 1 Nawdd y Tad a'r Mab Rhad rhof a'm galon, /Nawdd y Gla_^n Ysbryd cywyd cofion, /Na GYC VII 39 9 lawn ddigawn ddigasogion! /Nawdd y cariad rhad rhof a'm galon, /Nawdd y my_^r a Mair a'i morynion! /Naw Rhofyniawg 1 D-1 I 1 14 A Lle_"yn draw ac Aberffraw a Dygannwy, /Rhos, Rhofyniawg, rhan ardderchawg, rhugl yng ngorddwy, /Tegei rhog 3 PB VII 9 4 ng dy fro, /Gwledig doeth cyfoeth cyfa, /Gwlad rhog diofn, colofn Cymru. /Cymru, Faredudd, cymer! /Cymr PB VII 10 20 , /Cymraisg wystlon a wystlir; /Cymry a'u dyry rhog dir. /Rhog dir y rhoddir, rhwyf gofynaig, - prudd, PB VII 10 21 wystlon a wystlir; /Cymry a'u dyry rhog dir. /Rhog dir y rhoddir, rhwyf gofynaig, - prudd, /Maredudd m rhoi 2 MG VII 32 38 cyrch goddeau, /Ac eu manag seren o'u rhag yn rhoi golau; /Caerusalem a chaer Fethlem (nid er methlau) EW VI 1 3 fn plymnwyd - lew, /Ar les beirdd y'i magwyd; /Rhoi i wan yw ei annwyd, /A rhag pob cadarn, cadwyd. /Ca rhon 1 EG VI 18 84 Ysym-i glew a llew a lleiddiad, /Yn rhyfel a_^ rhon orddyfniad; /Ysym-i w_^r a weryd ei rad, /I reidus rho_^n 4 PM V 4 39 diwyl diwyll gwleidiaddon, /Ef orau rhiau, nid rho_^n - ei gynna, /Ef cynnis tud forion. /Ef bu rhydd o IRh VII 31 2 Pei cawn o gyflwr gyfle brofi - rhin, /Cyd bai rho_^n fy nghrogi, /Fy neges oedd fynegi /Fy ngofeg, ddy ES I 18 27 g - o'i phlant, /A'i phlaoedd a'm gorllwg. /Bu rho_^n im am ddragon ddrwg, /Dreigioedd amlaen oedd amlw BF VII 46 19 danllachar, ca_^r cynifiad, /Esgud wayw, waith Rho_^n Ofyniad, /Ysgwn baladr cadr, cadarn leiddiad. /Ys Rhos 17 LlG VII 24 139 mau, /Yn lladd, yn llosgi, yn torri tyrau; /Yn Rhos a Phenfro, yn rhysfa_"au - Ffraing, /Llwyddedig ei PhB VI 12 26 m casa, pwylla, pylliawg edfynt - Rhys /I rwng Rhos ac Epynt, /Bardd fu_^m it, trimud dremynt, /A chedy BF VII 46 11 nghalch ynghylch gorwlad, /Arwymp emys: Rhys, Rhos achubiad, /Aerfab Maredudd, rudd ei ruad. /Arfaeth DB VI 29 11 m-ni Faelgwn, fawrfur cadau, /Cadrfab Rhys, yn Rhos a_^'i ffaglau; /Gwelsam-ni Owain prain, prudd ei dd PB VII 8 15 rnwalch teg, /Eurfro gadw gadarn dinag; /Armes Rhos, bla ddangos blyg, /Aerflaidd gw_'raidd a'i gorug. PB VII 3 11 heb udd llafnrudd, llew, /Aeth Rhys fab Rhys, Rhos breiddiaw, /I'w ddiwedd fanfedd Fynyw. /Ger Mynyw, PM V 26 57 sant yng nghrau /O'th gynnygn o'th gynefodau. /Rhos difro, Penfro pen faddau - pybl, /Pobl fedydd rhwy SB II 24 5 m mhedeiraer, ym mhedeiror. /Rhudd brudd breon Rhos dros drychon alon elor, /Rhygn ddygn ddisgyn, rhwys PB VII 3 17 Te_"yrn yn he_"yrn yn hardd. /Hardd llys Rhys, Rhos gaethiwed, /Rwyf llu tra fu ei fywyd, /Balchgryg ba SB II 24 27 chrydd rhad fad fedydd, heidydd heidiaw, /Rhys Rhos gyffro rhag pyrth Penfro yn pebylliaw. /Ni lefais n PB VII 2 9 l Gruffudd. /Mab Gruffudd, llafnrudd lluoedd - Rhos gyrchaid, /Rhys gyrchiad tra moroedd, /Gwrdd am der OC II 15 36 rhaith; /A ennir wedi hirdaith? /A annwn-ni yn Rhos noswaith? /Dos, was, i gennyf ac nac annerch - neb DB VI 35 44 edwaredd i fro pennaf o Gymro, /Penfro oddyno, Rhos oddyna. /Pymed Forgannwg, parha_"us ei wg, /Er a wn PB VII 2 14 oedd hardd oedd dydd y hyrddai - Rhys /Ciwdawd Rhos ohanai, /Llaith cynnygn, cynneddf Gwalchmai, /Llew D-1 I 1 14 udwy /A Lle_"yn draw ac Aberffraw a Dygannwy, /Rhos, Rhofyniawg, rhan ardderchawg, rhugl yng ngorddwy, PB VII 6 16 ad nef, boed ef ydd e_^l!) /Can nos gwnaeth yn Rhos rhyfel. /Rhyfelnaf trosaf, wyf treistig - o'i goll, PB VII 3 14 Mynyw, llyw, llew Hawrffordd, /Y gwelais-i Rys Rhos ymwrdd, /Tey_"rnwawr yng nghad fawr fyrdd, /Te_"yrn Rhosedd 1 D-4 VI 20 65 /Dywalwern drywern drennydd. /Tremynwys rhyswr Rhosedd - Ddiabred /Am ddiebryd Gwynedd, /Lloegr gychwyn Rhotbert 1 PM V 28 27 wr - a'i gortho) /Ni wrthid yn nydd gawr, /Mab Rhotbert, rhwyf byddinawr, /W_^yr arfrudd Maredudd mawr. rhuad 1 EMRh VI 23 20 if gan fwng - gorwydd; /Gnawd goches rhodwydd, rhuad ostwng. /Gnawd iddaw dreisaw dros pob echwng; /Ni rhudd 65 CBM III 24 171 /Ym mywyd Rhirid, rhuddaur welling, /Rhoddynt rhudd a gwyrdd, rhwyf cyrdd cuning, /Rhodded ardduniant PM V 19 24 law hir, neu chredir na chryn, /Yn rhoddi aur rhudd a melyn. /Dewr y'th wnaeth UnDuw yn undyn - haelaf BF VII 54 28 ae ni: - rhy allad, /Gwalch ffysgiad, rhoddiad rhudd a phali! /Gwaed raeadr baladr, o lin Beli, /Gwayw CBM III 21 38 dd rhwydd yn rhoddi, /Neu'm rhoddes-i hil Rhun rhudd a phali, /(Neu chyfyd ynof cof i'm coddi, /Coddedi GYC VII 36 50 gr hylithr yn hwylaw - ar rudd, /Llawer ystlys rhudd a rhwyg arnaw, /Llawer gwaed am draed wedi ymdrei PM V 26 41 dd /A'i breiddiawr gorfawr gorhoffedd /A'i aur rhudd a'i fudd a'i feuedd /A'i emys hyweddfrys hywedd. / PM V 26 84 ed! /Ei eirchion i eirchiaid ar lled, /A'i aur rhudd a'i fudd a'i fynwed, /A minnau, cyd mynnwyf fyned EGM I 26 23 wraig nid oeddwn-i frad gariad genthi. /Gweryd rhudd a'i tudd wedi tewi, /Gwael neuedd maenfedd mynwent PM V 2 38 ynde_"yrn Prydain, prawf fy llochi /A_^'th aur rhudd a'th fudd a'th fynogi. /Gwynygawd dy glod hynod ho CBM III 16 73 saffwy, ni syll a_^'i olwg /O olud ni roddwy, /Rhudd barau a bair yn adwy, /Rhudd bebyll, rhyn gestyll LlG VII 24 10 dd; /Rhwysg frwysg fraisg o fraint a dewredd, /Rhudd barau o beri cochwedd; /Rhyw iddaw diriaw eraill d CBM III 20 46 n. /Rhun gyngreddf gynneddf, gynefawd - orau, /Rhudd barau, rhodd barawd, /A da_^l aur ma_^l er molawd CBM III 16 74 olud ni roddwy, /Rhudd barau a bair yn adwy, /Rhudd bebyll, rhyn gestyll gystwy. /Rhudd fydd gryd grym PB VII 4 23 wyd, hud blymnwyd hydr, /Aerglais glwyf, rhwyf rhudd beleidr, /Arglwydd gwawd rwydd, gwaed raeadr. /Rha SB II 24 5 od glod gleudaer ym mhedeiraer, ym mhedeiror. /Rhudd brudd breon Rhos dros drychon alon elor, /Rhygn dd PM V 26 131 trychanwaith /Trychangwyth gyfarfod; /A'th aur rhudd diludd, difychod - i'th lys, /A'th emys amgyrfod, CBM III 7 12 aith. /Rhwyf myrdd cyrdd, cerddorion wobaith, /Rhudd, diludd, dileddf gedymdaith. /Rhygelwid Madawg cyn PM V 23 29 , /Ysglyfion ysglyfynt llwrw ba_^r. /Oedd rhyn rhudd ebyr o'r gwy_^r gwa_^r, /Oedd rhan feirw fwyaf o'r GM I 8 8 ei dewdor /Rhag ofn, ein hangor hyd oror Mo_^r Rhudd! /Ef gwnaeth yn ungad ddwygad ddigudd /Yn un dydd GYC VII 36 12 Gwersyll Cadwaladr, gwaesaf llif daradr, /Gwas rhudd ei baladr, balawg eurllaw: /Gwasgarawdd alaf, gwis CBM IV 4 91 n, /I eilwion am eirchion archfain, /I flaidd, rhudd ei fraw fudd i frain, /I feirdd dwfn, dyfryd a gof CBM IV 1 14 fu ddreigiau, rhiau Rhufain, /Ac esillydd Rhun rhudd ei gigwain: /Dragon o ddwyrang, draig o ddwyrain, PM V 30 17 /Eryr huysgwr hyd Ysgo_"en, /Aerorun fal Rhun rhudd ei onnen, /Eryr tey_"rnedd, i Wynedd wen CBM III 24 96 r eirthiaw Arthen unben, /Rhun fenwyd, Rhiryd, rhudd ei onnen, /Nid oedd ddylaw ddraig, ddragon wo_"en, CBM IV 5 108 gadw rhiw, /Rhwyddfudd feiddiad, gad geithiw, /Rhudd ei waedlafn o waedliw. /Llas Rhys ffynhonnwys, ffy EW VI 4 13 orau pei canmlwydd. /Canmlwydd ydd oedd rhaid, rhudd elwch, - ei fod /I fad gynnal heddwch; /Gwalch bry OC II 14 91 yd gwnedd arnaddunt ddau, /Achubiaid pob rhaid rhudd eu harfau, /Echedwynt rhag terfysg eu terfynau. /M CBM III 14 18 eirdd o'i fawrddawn - rebydd, /Gw_^r a'm rhydd rhudd eurddawn, /Arlleng torf rhag twrf camawn /Fal twrf PB VII 15 16 _^r a'm parchai, parch dilesg, /Ac a'm rhoddai rhudd eurwisg. /Gwisgawg farchawg feirch hywedd /Oedd Rh LlLl II 16 25 walch Mechain gorwyrain gwlad. /Piau y rhodawg rhudd faran - aerfle /A'i haerflaidd gyr ei ban? /Pwy br CBM III 16 81 , rhugl orddwy - orddrud /Ar orddrych Afarwy: /Rhudd fedel, rhyfel ryferthwy, /Rhuthr uthrfalch, eurgal CBM IV 5 141 ei ddefawd, /Fal yd las Breichfras ei frawd. /Rhudd feddrawd a'u ceidw wedi cain - woddew /Arllwybr ll MB I 3 31 ei gyntedd fedd a bragawd. /O olo Gruffudd yn rhudd feddrawd /Cwynif-i ddragon dwfn ddygn ddiwyrnawd. GM I 9 80 an ruthr fflam rhag Owain /A chalanedd rhain a rhudd fehyr; /Gwelais yno ym mro yn amrygyr: /Tewi gan CBM IV 1 41 on fawr wriawr oriain; /Gwelais gadau geirw a rhudd feirw rhain /Oedd rydd i fleiddiau eu hargyfrain; CBM IV 4 79 gledd, /Gleddyfal gyfwyrain, /Arglwydd rhwydd, rhudd fu ei gigwain, /Arglwydd hael, hirglod ddadwyrain, CBM III 16 75 yn adwy, /Rhudd bebyll, rhyn gestyll gystwy. /Rhudd fydd gryd grym aer, ysgor glyw glewdaer, /Ysgwyd g CBM III 17 22 gwrthfyn gwrth sy_^r - a lleuad /Gan rwyf rhad rhudd fyhyr, /Am Hirfryn hirfraisg eryr, /Am Hafren hyfr CBM IV 6 114 aglym fu yn pannu pennain, /Rhag parau rhiau, rhudd gigwain, /Rhag Teifi yn torri tw_^r main. /Te_"yrn GG II 32 12 gwaed Afel! /Gwaelawd ty_^ tywawd tawel /Gwely rhudd Gwilym Rhyfel. /Gwelais le a'm de amdanaw - heddiw PM V 19 11 thyn - ar bawb /O bobloedd dyffestin, /Mau aur rhudd i'm rhoddion yngly_^n, /Mi Lywarch, tithau Lywelyn LlG VII 24 127 /Cyfnewid newyddlas ferau. /Cyfarf wyf o rwyf rhudd lafnau - yng ngnif, /Cyfoethawg cynnif, cynflaen c CBM III 16 78 laer glod arlwy, /Rhudd ongyr angerdd Alaswy, /Rhudd lwybr gwaed: gwae lwfr a'i gwelwy! /Rhun afael afw PM V 27 6 ymder trist gythrudd - dolur, /Dilys im ei aur rhudd, /Mab Duw nef, nodda fy udd, /Mab greddfawl greidi D-3 VI 19 19 lled mordwy, dramwy dragon: /Yn niffaith Mo_^r Rhudd, merf so_^n - ddigawn, /Treiaist-ti traeth eigawn, CBM IV 9 32 s-i glod a rhod a rhawd - o beleidr /A rheeidr rhudd o gnawd; /Gwelais-i hael o hil Anarawd, /A'i gwele CBM III 16 77 sgor glyw glewdaer, /Ysgwyd glaer glod arlwy, /Rhudd ongyr angerdd Alaswy, /Rhudd lwybr gwaed: gwae lwf CBM III 7 17 baith, /Rhydd wisgoedd Wesgw_^yn ganhymdaith; /Rhudd ongyr Bra_^n fab Lly_^r Llediaith, /Rhwydd ei glod CBM IV 7 12 ynn heddiw, /Rhuddai, pan lladdai rhag llew, /Rhudd onnen o'i loflen law. /Llaw hyladd ar llafn hylwr EW VI 3 11 ll, /Fawrglod bell ddiballu; /Oes ellwng budd, rhudd rannu, /Eisillydd wrth ei syllu. /Syller ei hyder! CBM IV 1 52 beleidr gwy_^r am fagwyr fain, /Gwelais barau rhudd rhag rhuthr Owain; /Gwelais ar Saeson trychion, tr CBM III 13 57 ysiaw i ymdaith, /Heirdd feirdd fudd ar feirch rhudd rhawngaith): /Hael, hebod ni hebaf noswaith, /Ohon BF VII 48 17 s branes Brynaich syrthiaw. /Hil Gruffudd wayw rhudd, rhoddfawr eurllaw, /Hael fab Llywelyn, llyw Aber PM V 16 15 yrn, heb ddatgudd; /Lloegr ormes, rhoddes aur rhudd; /Rhoddiad gra ddillad, Gruffudd. /Gruffudd grym e CBM IV 13 32 braw Brynaich gystudd, /Alun rhag hil Rhun bu rhudd. /Rhuddgrau ei arfau, arfaidd erlyn - Lloegr, /Lli CBM III 16 124 iwch feirdd ei fudd, emyr llys nyw lludd /Emys rhudd rhuthr gwyddfoch: /Ei orddawn a orddyfn drosoch, / DB VI 33 19 ruain, /Dra fo byd na cheffir. /Gruffudd arfau rhudd, rhydebygir, /Graid barch, i Lywarch fab Elidir, / PB VII 21 8 os, /Gwelid [ ] /[ ] oedd gorau gwas /O wyrion rhudd[] Rhys. /O [] Rhys, rhwyf ufeliar, /Ducpwyd gwalch CBM IV 4 86 r ddrud walch, gwrfalch goradain, /Ar hil Rhun rhudd weryd a main. /I ddragon Coeling nid coelfain - ei CBM III 29 23 ei ddwyn, /Hawl wenwyn hwyl wanar /Yn y rhedai rhudd wyar, /Rhaeadr ar baladr ar ba_^r. /Oedd barawd cl PM V 30 4 ancad cyn ced o'i ben, /Ys cynt no rhywynt uch rhudd wybren /I'r cerddgar ysgar ysgarlad len; /Ys gw_^y CBM III 19 18 lais fy rhwyf, yn rhwydd - am olud, /Rhwyddwan rhudd yn rhodwydd, /Yn rhodawg friw, fraisg arwydd, /Yn PM V 1 41 aw, a ddyfnad, /I anant ei eni bu mad, /Ei aur rhudd yn rhodd o'i geiniad /A'i emys a'i amryw ddillad; DB VI 27 58 galar yw y dedfryd, /Goludd ei achludd, gwayw rhudd yn rhyd. /Golau y dug Duw ein diebryd - fry, /Am f PM V 26 124 ynod; /Dy gleddyf rhyglywsam ar rod /A'th wayw rhudd yn rhyn ymwosod. /Dy arwydd ech awydd uchod, /Ys a rhuddai 3 ES I 18 8 d; /Gnawd oedd ei wayw yn waedlyd; /O waedlan, rhuddai fan ryd. /Rhodwydd ar Gymru oedd ar gyman - llu, CBM IV 7 11 mgen ni ddiw, /Unbyn balch, bwlch ynn heddiw, /Rhuddai, pan lladdai rhag llew, /Rhudd onnen o'i loflen HOG II 12 5 thai, /Pan Rhuddlan, pan rhuddlys losgai, /Pan rhuddai rhuddfflam, fflemychai - hyd nef /Yn addef ni no Rhuddaur 10 GB II 26 213 red. /Ni chronnes, rhoddes rhadau - wallofiad /Rhuddaur a dillad, fad ferthidau. /Ni cheffid gan naf na PM V 26 105 es o haeled, /Wrth Fordaf a Nudd, pan rodded - rhuddaur /A Rhydderch afneued; /I'th wryd, i'th wrdd gad EW VI 3 28 a; /Wyd rhwyf cad, cedwyr ddifa, /Wyd rhoddiad rhuddaur Afia. /A gaffo fy llyw llaw ffodiawg - o fudd, CBM III 25 9 hardd wenig, /Llys Celynyn celynnig. /Celennig rhuddaur a'm rhoddai - Rhirid, /Ni'm rhoddes a fai lai, D-2 I 2 34 Rhuthr uthr awel rhynnawdd ufel rhyfel febyn; /Rhuddaur dyrllydd, rhychlud clodrydd rihydd adden; /Rheu CBM IV 4 137 , gwawr, porthes llawr llariedd. /A'm rhoddes rhuddaur gymyrredd, /As rhoddwy Trindawd trugaredd! /Gwr CBM IV 6 260 glwysfeirdd uch glas ban; /Gnawd addon iddaw a rhuddaur o'i law /A rhuddfeirch i danan; /Gnawd i'm rhi CBM III 24 88 n fardd i feirdd ganllaw, /Canlles a'm rhoddes rhuddaur wallaw; /Delw yd orau Duw ei ddewisaw, /Dewised CBM III 24 170 edd Arthen, arthfar yn ing, /Ym mywyd Rhirid, rhuddaur welling, /Rhoddynt rhudd a gwyrdd, rhwyf cyrdd PM V 23 192 u caffant. /Minnau, o'm rhadau, rym anant, /Yn rhuddaur, yn rhwydd ardduniant /O bob rhif i'm rhwyf y'm rhuddaw 3 CBM IV 4 101 lan yn gwalchladd pennain, /Uch gwayw rhyn yn rhuddaw adain; /Uch gwaedd gwynt, gwolau hynt gwylain, / DB VI 24 70 yrdranc, a ffo arnaw, /A pheleidr rheeidr wedi rhuddaw. /Gnawd Sais, nis cwynais, yn cwynaw - ei ben, / LlLl II 16 2 Gofynnwys nebun (ni bu raen - gan rai /Cyn rhuddaw haearngaen) /Pa was a wisg y lasgaen? /Pa walch Rhuddbair 1 CBM III 16 70 ymwy, /Rhuddbres cad, beiddiad beirdd wantwy, /Rhuddbair ba_^r llachar ban lladdwy; /Rhuddbraff ei saff rhuddbar 3 LlF2 VI 8 29 - dawn, /Rhyd alaf digrawn, alon digrain. /Rhi rhuddbar cyfar cyfwyrain, /Rhyn diorddin Brynaich, rhan PB VII 8 24 ran o fodd, /Rhugl iawn ei ddawn yn ei ddydd, /Rhuddbar, fawrfar Faredudd PhB VI 12 36 th gerddawr, /Rhysfa cyrdd Calan Ionawr, /Rhys rhuddbar, rhwysg morfar mawr. /Mawr fwy y credaf no chra Rhuddbraff 1 CBM III 16 71 wantwy, /Rhuddbair ba_^r llachar ban lladdwy; /Rhuddbraff ei saffwy, ni syll a_^'i olwg /O olud ni rodd Rhuddbres 1 CBM III 16 69 grau a gwystyl Dehau, /Gwesti crau a chymwy, /Rhuddbres cad, beiddiad beirdd wantwy, /Rhuddbair ba_^r rhudded 1 PB VII 6 30 au, gorug codded - bron, /Pair rhoddion, pa_^r rhudded, /Penial beirdd, llawr, ceinwawr ced, /Peniadur, rhuddfedel 1 LlG VII 27 43 , ni'm dawr cyn de_^l; /Och am arglwydd rhwydd rhuddfedel - utgyrn, /Och am wawr cedyrn, cad ddiogel; / rhuddfedd 1 EW VI 4 44 ; /I bob rhwyf rhwysg orddyfnaid, /Diwedd, nod rhuddfedd, neud rhaid rhuddfeirch 2 CBM IV 6 261 ban; /Gnawd addon iddaw a rhuddaur o'i law /A rhuddfeirch i danan; /Gnawd i'm rhi rhuddfeirdd o faran BF VII 47 7 _^r, a orfu - ei glod /Ym mhob gwlad y rhyfu, /Rhuddfeirch (rhyddwaith eu cyrchu); /Rhwydd fal Nudd, rh rhuddfeirdd 1 CBM IV 6 262 o'i law /A rhuddfeirch i danan; /Gnawd i'm rhi rhuddfeirdd o faran /A rhoddi rhuddwisg amdanan; /Gnawd rhuddfer 1 CBM IV 8 18 is, yn nhraws ober, /Peunydd oedd newydd newid rhuddfer. /Peunoeth oedd pennaf gwedi pynner - cad /Can rhuddflaidd 1 PM V 23 88 elyn llafnawr anghyfan, /Lloegr ddiwraidd, llu rhuddflaidd Rhuddlan, /Llu rhagddaw a llaw ar lluman, / Rhuddfoawg 8 PhB VI 12 22 o ing. /Ys ing in ystwng ystig fara - Rhys, /Rhuddfoawg cadwrfa, /Ys annilys im ddim da /Os a'm carwy CBM III 7 19 Llediaith, /Rhwydd ei glod o gludaw anrhaith, /Rhuddfoawg faon ni olaith, /Rhad wastad, wystlon ganhymd CBM IV 6 108 alaf, gollewin eryr, /Arf dewrwyr y dwyrain, /Rhuddfoawg farchawg, feirch ysgain, /Rhiallu rhyallas y LlG VII 24 6 gyfannedd /I foli fy rhi, rhwyf Arllechwedd, /Rhuddfoawg freiniawg o frenhinedd. /Rhyfyg Udd Cesar, tr DB VI 35 54 ed Frycheiniawg, naw cad cyndyniawg, /Fal Rhun Rhuddfoawg fu ei drofa; /Degfed digysellt, dug ataw Fue SB II 24 41 lliosawg, /Teulu talfriw, aesawr fflamliw rhiw rhuddfoawg. /Gweli gwyar gwely daear gwa_^r gorweiddiawg PM V 24 6 ary rwyf, rhwym cytiriawg, /Lluyddau beri, rhi rhuddfoawg, /Llyw Cymru derfyn diriawg - ei harglwydd, / LlG VII 28 5 , fur tormennawg. /Ys bydd it, arglwydd rhwydd rhuddfoawg, /Llywelyn, lluyddfeirch arfawg, /A chlod a g rhuddfflam 1 HOG II 12 5 an Rhuddlan, pan rhuddlys losgai, /Pan rhuddai rhuddfflam, fflemychai - hyd nef /Yn addef ni noddai, /H rhuddgledd 1 PB VII 5 5 ygr, aerwalch hydr hy. /Fy hy arglwydd rhwydd, rhuddgledd - rhygollais, /Rhy-m-gellir lledfrydedd, /Fy Rhuddgoch 1 BF VII 51 20 pobloedd, /Rhwyf rhwysg Arthur, mur moroedd, /Rhuddgoch gatgun eiddun oedd. /Oedd rhaid ystyriaid darf rhuddgrain 1 CBM IV 6 110 yallas yng nghrain. /Pan rhuthrws hil Rhun ar rhuddgrain - gwaywawr, /Gwawr gwriawr goradain, /Rhagly Rhuddgrau 3 CBM IV 13 33 ynaich gystudd, /Alun rhag hil Rhun bu rhudd. /Rhuddgrau ei arfau, arfaidd erlyn - Lloegr, /Lliaws bar DB VI 29 9 Maelawr megis yntau, /Mygr Fadawg, waywroddawg rhuddgrau; /Gwelsam-ni Faelgwn, fawrfur cadau, /Cadrfab CBM III 12 27 /Balch arfod, bwlch arfau; /O beleidr rheeidr rhuddgrau, /O beleidriad cad ciglau. /Ciglau beleidr bri rhuddid 1 HOG II 12 3 iai - waed, /Pan wyar waryai, /Pan rhyfel, pan rhuddid ei thai, /Pan Rhuddlan, pan rhuddlys losgai, /Pa rhuddion 8 CBM IV 4 241 wydfwrw ysgyrion, /Ar llwybr lladd a_^ llafnau rhuddion, /Ar greulif, ar greulyd feirwion, /Ar greulan PC II 21 27 /A holynt gerddorion, /Rhy'u llas a_^ llafnau rhuddion /Ar lles draig yn llys dragon. /Can eddyw Aerdd CBM III 8 12 Hawlwyr hwylynt am breiddiau /Haelon cleddyfau rhuddion, clau. /Ym maes Trefgalw lys torf emys - ein gl CBM III 21 191 Prydain a phrydyddion, /Nid gwaglaw adaw adaf rhuddion. /Edewid eron rhan gofion - galar /A geleurudd DB VI 31 54 nc mo_^r a mawr afon. /I abar feddau rheiddiau rhuddion, /I Aberconwy ceneddl forion, /Tri gorau dreigi CBM IV 9 203 ynddolau, /Gw_^r a ddengys lladd a_^ llafnau - rhuddion, /Llew dragon, llyw dreigiau. /Draig eofn eang CBM IV 6 249 /Yn dewdor yn arfor Arfon, /Yn arfod ag arfau rhuddion /Pan wnaeth pendragon pendrychion - o wy_^r, /P CBM III 14 24 /Ac yn nydd rhebydd roddiad /Rhoddion o feirch rhuddion rhad. /Rhad wallaw anaw yn oed awydd - cyrdd, / rhuddlafn 1 CBM III 8 2 Ym maes Bryn Actun cannun - neu rifais /A_^'m rhuddlafn ar fy nghlun, /Ar un trai trychan catgun, /Ys Rhuddlan 11 PM V 25 26 /Yn Rhuddlan degfan Deifi - drachas Eingl, /Yn Rhuddlan Degeingl deg athrefi, /Yn llys y Wyddgrug a Llo PM V 25 25 dd, /Yn Hawrffordd drefgordd dref dyfysgi, /Yn Rhuddlan degfan Deifi - drachas Eingl, /Yn Rhuddlan Dege CBM IV 6 264 wisg amdanan; /Gnawd y gwna rhuddlanw am gylch Rhuddlan - gaer /A rhuddliw ar ddylan; /Gnawd gosgo gosg EG VI 18 22 nghad Eingl frad freuawl, /Ef dandde rhuddle Rhuddlan is Gwawl. /Gwelais Lywelyn, eurddyn urddawl, /Y PM V 23 88 r anghyfan, /Lloegr ddiwraidd, llu rhuddflaidd Rhuddlan, /Llu rhagddaw a llaw ar lluman, /Llwybr yn wyb HOG II 12 4 waryai, /Pan rhyfel, pan rhuddid ei thai, /Pan Rhuddlan, pan rhuddlys losgai, /Pan rhuddai rhuddfflam, GM I 9 79 n amwyth udd Mo_^n maws o'i dymyr. /Gwelais yn Rhuddlan ruthr fflam rhag Owain /A chalanedd rhain a rhu CBM IV 7 21 ddug rhagon /Cad fab Gruffudd yn Rhuddlan. /Yn Rhuddlan rhwng dau nifer /Pan gyfrang gwaywawr a gwy_^r, CBM IV 7 20 /Cyd ragor a ddug rhagon /Cad fab Gruffudd yn Rhuddlan. /Yn Rhuddlan rhwng dau nifer /Pan gyfrang gway PM V 23 165 ug a Dygant - i drais, /Adrysedd cyfnofant, /A Rhuddlan yn rhuddlanw amgant, /Rhun ganclawdd adrawdd ed CBM IV 1 57 waith Bryn Dygannwy, eu dyganrain; /Gwelais yn Rhuddlan yn rhuddlanw cain /Torf arwr am w_^r am orwyrai rhuddlanw 3 CBM IV 6 264 ran /A rhoddi rhuddwisg amdanan; /Gnawd y gwna rhuddlanw am gylch Rhuddlan - gaer /A rhuddliw ar ddylan PM V 23 165 - i drais, /Adrysedd cyfnofant, /A Rhuddlan yn rhuddlanw amgant, /Rhun ganclawdd adrawdd edrywant, /A D CBM IV 1 57 ygannwy, eu dyganrain; /Gwelais yn Rhuddlan yn rhuddlanw cain /Torf arwr am w_^r am orwyrain; /Gwelais rhuddle 1 EG VI 18 22 yniad yng nghad Eingl frad freuawl, /Ef dandde rhuddle Rhuddlan is Gwawl. /Gwelais Lywelyn, eurddyn ur rhuddliw 1 CBM IV 6 265 d y gwna rhuddlanw am gylch Rhuddlan - gaer /A rhuddliw ar ddylan; /Gnawd gosgo gosgordd yn ddiflan /Fa rhuddlys 1 HOG II 12 4 yfel, pan rhuddid ei thai, /Pan Rhuddlan, pan rhuddlys losgai, /Pan rhuddai rhuddfflam, fflemychai - h rhuddraidd 1 GM I 7 121 nt tra Llynnwys; /Lliaws cleddyf claer a glaif rhuddraidd aer /A gawr daer drag Iwys; /Lliaws tech rhag rhuddwedd 1 CBM III 10 53 ion, llofruddiaid garthan. /Nawfed eu rhifed, rhuddwedd - yng nghyfranc /Cyn bu tranc eu trosedd, /Ty rhuddwisg 2 CBM IV 6 263 ; /Gnawd i'm rhi rhuddfeirdd o faran /A rhoddi rhuddwisg amdanan; /Gnawd y gwna rhuddlanw am gylch Rhu LlG VII 25 17 - cyrdd, /Cerddorion eidduned. /Ti gorau rhiau rhuddwisg ar lled /O gywan amws ar ei ganfed; /Ti freisg Rhufain 6 CBM IV 1 13 , gwaed ar ddarwain, /Cyfarfu ddreigiau, rhiau Rhufain, /Ac esillydd Rhun rhudd ei gigwain: /Dragon o EG VI 18 72 f a_^'i lif o lain, /Hud e_^l yn rhyfel hyd yn Rhufain /A_^'i raclod a'i rod o riw feddgain /Hyd y dwyr GM I 11 69 orau dy orwyrain, /Dy orofn ar bawb hyd barth Rhufain. /Dy-s-gweddwn! Gwelsant ar gant celain /Am drae MB I 3 35 ruthrai dorfoedd oedd rhybarawd; /Rhy'i gaded Rhufain reg addfwyndawd, /Ni fynnai gamwr garu nebawd. / GB II 26 21 r don a charreg, a chadw ei fraint, /A chyrchu Rhufain, rhan gyreifiaint, /A gwest yn Efrai, gwst diamr LlF2 VI 8 32 arllain - gledd, /Rheufedd nid rhyfedd hyd yn Rhufain. /Rhif pybyr eryr arwyrain, /Rhwyf difradw, rhwy Rhug 1 PM V 1 118 rflwng pan amug /Gwy_^r gystwy gwrdd gastell y Rhug. /Ef gwnaeth yn erthyst byst Bochglug /A glyw briw Rhugl 6 LlG VII 28 13 g - rwyf, /Ac ar Elsmer glwyf, glud fygedawg. /Rhugl eryr ongyr, angerdd freiniawg, /Rhagflaen cad, cad MG VII 33 14 drych; /Rhag tri gelyn dyn, Duw, a'm noddych, /Rhugl gyd eu cyngyd a'u cain gywrych, /Rhag eu llu cad- PB VII 8 23 gwn eurwledd, /Rhuthr ryn ni gais ran o fodd, /Rhugl iawn ei ddawn yn ei ddydd, /Rhuddbar, fawrfar Fare CBM III 16 79 gwaed: gwae lwfr a'i gwelwy! /Rhun afael afwy, rhugl orddwy - orddrud /Ar orddrych Afarwy: /Rhudd fedel D-1 I 1 14 Dygannwy, /Rhos, Rhofyniawg, rhan ardderchawg, rhugl yng ngorddwy, /Tegeingl ardal, Edeirnawn, Ia_^l, a PB VII 17 11 s /Fu Fleddyn, flyngddrud neges; /Rhagor glod, rhugl y'i cedwis, /Rhag bron balch naf y'i cafas. /Can c rhuglfrys 1 PB VII 15 6 enin fry. /Wrth Dduw fry, Freienin coeth /Rhys rhuglfrys, freisgfawr dylwyth, /Llawer cerddawr, gwawr g Rhun 18 CBM IV 6 299 ant feirdd byd, a'th folaf, /A'th fo, hael hil Rhun, a unaf, /A'th orchymynnaf gan y Mawr Drugar, /Plai CBM III 16 79 wy, /Rhudd lwybr gwaed: gwae lwfr a'i gwelwy! /Rhun afael afwy, rhugl orddwy - orddrud /Ar orddrych Afa CBM IV 6 110 iallu rhyallas yng nghrain. /Pan rhuthrws hil Rhun ar rhuddgrain - gwaywawr, /Gwawr gwriawr goradain, PM V 23 200 marw fy mwyniant, /Mal ym myw, Lleisiawn ryw, Rhun blant. /Nid gormodd fy ngair, wyt gormant - de_"yrn CBM IV 13 32 'i law, braw Brynaich gystudd, /Alun rhag hil Rhun bu rhudd. /Rhuddgrau ei arfau, arfaidd erlyn - Lloe HF VII 23 10 n rhwym gan rwyf Eryri, /Gw_^r, pai rhydd, fal Rhun fab Beli, /Gw_^r ni adai Loegr i losgi - ei derfyn. CBM III 24 96 hallen, /Rhuthr aruthr eirthiaw Arthen unben, /Rhun fenwyd, Rhiryd, rhudd ei onnen, /Nid oedd ddylaw dd PM V 23 166 cyfnofant, /A Rhuddlan yn rhuddlanw amgant, /Rhun ganclawdd adrawdd edrywant, /A Dinbych, gwrthrych g CBM III 20 45 n reiddun, /Rheiddrudd roddiad, rwyddrad Run. /Rhun gyngreddf gynneddf, gynefawd - orau, /Rhudd barau, PM V 26 115 yn nheced - Addaf, /Neud addwyf y'th ganrhed! /Rhun gymrawd, Gymru ofyged, /Rhyn wryd, llyw rhyd, llawr PM V 26 49 , /Pen elyf, pan elwyf Wynedd; /Un llysenw a_^ Rhun, nid rhyfedd - fy mod /Yn mudaw am reuedd! /Rheuedd GM I 8 53 th wy faith foli. /Arddwyreaf hael o hil balch Rhun, /O Faelgwn Gwynedd, gwinfaeth reiddun, /O Gadwalla CBM III 21 38 rglwydd rhwydd yn rhoddi, /Neu'm rhoddes-i hil Rhun rhudd a phali, /(Neu chyfyd ynof cof i'm coddi, /Co CBM IV 1 14 Cyfarfu ddreigiau, rhiau Rhufain, /Ac esillydd Rhun rhudd ei gigwain: /Dragon o ddwyrang, draig o ddwyr PM V 30 17 dden, /Eryr huysgwr hyd Ysgo_"en, /Aerorun fal Rhun rhudd ei onnen, /Eryr tey_"rnedd, i Wynedd wen CBM IV 4 86 n: /Ar ddrud walch, gwrfalch goradain, /Ar hil Rhun rhudd weryd a main. /I ddragon Coeling nid coelfain DB VI 35 54 /Nawfed Frycheiniawg, naw cad cyndyniawg, /Fal Rhun Rhuddfoawg fu ei drofa; /Degfed digysellt, dug ataw CBM III 16 221 faeth i faidd cun /Ar ysgwyd rwyd rhodwydd fal Rhun, /Ysgawl torf rhag trefred Alun, /Ysgor ddo_^r ddyr Rhusgleth 1 PM V 26 54 lch gyfri_"au, /Rhysfa dygn dugost wy goddau, /Rhusgleth gwrdd, nid ymhwrdd amau. /Rhifed sy_^r syrthia rhusiaw 1 DB VI 24 80 l yn syrthiaw - ergyr /Ac eryr rhyswyr heb eu rhusiaw. /Gnawd fod ysgwyd frwyd, friwdoll arnaw /Ac unb Rhuthr 24 GwB VI 17 5 rhuthr eryr eurysgwyd, /Cynon fab Culfanawyd. /Rhuthr a ddug fy llyw, aeth tra lly_^r - ei glod, /Ei gl GwB VI 17 1 Rhuthr a ddug fy llyw, llew diarswyd - traws, /Tros Gymr GwB VI 17 9 yw gwythlawn ongyr, /Llyna ruthr aruthr eryr! /Rhuthr a ddug fy naf (nawell yw - o'r gwy_^r /No'r gorau GwB VI 17 13 cedeirn ddistryw, /Cad gyfamrudd ledrudd lyw. /Rhuthr a ddug (nid ffug) er ffosawd - fy llyw /Llangolle GwB VI 17 17 dranc aerdrawd, /Arf glyw a glywir hyd Frawd! /Rhuthr a ddug (nid ffug) ffwyr ddilyn - Brynaich, /Braw LlG VII 24 108 g dyfniaith - Aberffraw, /Terrwyn anrheithiaw, rhuthr anolaith. /Tylwyth ffrwyth, ffraethlym eu mawrwai DB VI 29 17 /Gwelsam Rys Falchgryg, rhyfyg rheithlau, /Yn rhuthr aruthr ar y Deau; /Gwelsam Rys Fychan, darian dae CBM III 24 95 gadw, /Cerrynt aesawr bradw, brad gynghallen, /Rhuthr aruthr eirthiaw Arthen unben, /Rhun fenwyd, Rhiry CBM III 26 70 t, neud adwyd, /(Neud adwyf o nwyf nad ydwyd) /Rhuthr aruthr eryr dihyw_^yd, /Rhuthr cynwan Cynan fab C GwB VI 17 11 nawell yw - o'r gwy_^r /No'r gorau er Dilyw), /Rhuthr cadarn cedeirn ddistryw, /Cad gyfamrudd ledrudd l CBM III 26 72 r dihyw_^yd, /Rhuthr cynwan Cynan fab Cynwyd, /Rhuthr Cynon fab Cul Fanawyd, /Rhuthr toredwynt gwrdd go CBM III 26 71 wyf nad ydwyd) /Rhuthr aruthr eryr dihyw_^yd, /Rhuthr cynwan Cynan fab Cynwyd, /Rhuthr Cynon fab Cul Fa GwB VI 17 15 er ffosawd - fy llyw /Llangollen ddiwarnawd, /Rhuthr didanc aerdranc aerdrawd, /Arf glyw a glywir hyd CBM IV 5 97 iawr, /W_^yr i Owain madiain, mawr. /Llas Rhys rhuthr efnys, afneued - ei ddawn, /Aer greulawn arf greu GwB VI 17 3 diarswyd - traws, /Tros Gymru y'i clywyd, /Fal rhuthr eryr eurysgwyd, /Cynon fab Culfanawyd. /Rhuthr a GwB VI 17 7 th tra lly_^r - ei glod, /Ei glybod bu myfyr, /Rhuthr gwy_^dd glyw gwythlawn ongyr, /Llyna ruthr aruthr CBM III 16 124 eirdd ei fudd, emyr llys nyw lludd /Emys rhudd rhuthr gwyddfoch: /Ei orddawn a orddyfn drosoch, /Ei fei DB VI 24 63 wawr Gwynedd a gwaed arnaw. /Gnawd yn uthr fod rhuthr i ryngthaw - a'i esgar, /A gnawd fod gwyar o'r ym CBM IV 1 52 y_^r am fagwyr fain, /Gwelais barau rhudd rhag rhuthr Owain; /Gwelais ar Saeson trychion, truain, /Tru PB VII 8 22 eurfriw rwyd. /Rhwyd ysgwyd, ysgwn eurwledd, /Rhuthr ryn ni gais ran o fodd, /Rhugl iawn ei ddawn yn e CBM III 26 73 an fab Cynwyd, /Rhuthr Cynon fab Cul Fanawyd, /Rhuthr toredwynt gwrdd gorddyfnwyd - ar brain, /Ar brei D-2 I 2 33 eg rhysiolaf, rheg a archaf, rhwymaf iwrchen! /Rhuthr uthr awel rhynnawdd ufel rhyfel febyn; /Rhuddaur CBM III 16 82 rych Afarwy: /Rhudd fedel, rhyfel ryferthwy, /Rhuthr uthrfalch, eurgalch ei gylchwy. /Cylchwy cyfryfel LlG VII 26 5 s iawn ddifygwl o'i fygythiaw. /Grymus uthr yn rhuthr yn anrheithiaw, /Greddf ddileddf ddilesg wrth gym rhuthrais 1 IRh VII 30 26 rais cer elfydd - Ffyddion, /Ar gefn Rhuthreon rhuthrais-i drefydd /Gorffyniant llifiant llu Gwyndodydd rhuthraw 1 GYC VII 38 28 Ef yn grwm yn gryman gwillmer, /Ef yn rhwth yn rhuthraw Gwener, /Ef a_^ rhwnc i rwng ei ddwyfer, /Ef he Rhuthreon 1 IRh VII 30 26 ennais, cerais cer elfydd - Ffyddion, /Ar gefn Rhuthreon rhuthrais-i drefydd /Gorffyniant llifiant llu Rhuthrlym 1 LlG VII 24 8 nhinedd. /Rhyfyg Udd Cesar, treisfar trosedd, /Rhuthrlym grym Gruffudd etifedd; /Rhwysg frwysg fraisg o rhuthrws 1 CBM IV 6 110 ch ysgain, /Rhiallu rhyallas yng nghrain. /Pan rhuthrws hil Rhun ar rhuddgrain - gwaywawr, /Gwawr gwria rhuthrwynt 1 GYC VII 41 46 eldyna dro drygddamweinau /Eiry, ia_^ a rhew a rhuthrwynt glew a glaw ddinau, /A gwaeth hefyd oedd odde Rhwng 12 CBM IV 2 8 io_"lor. /Aer a wnaeth ar draeth a dreithitor /Rhwng Arfon beues a mynwes mor; /Aer rhag dinas Caer, ca CBM IV 7 21 on /Cad fab Gruffudd yn Rhuddlan. /Yn Rhuddlan rhwng dau nifer /Pan gyfrang gwaywawr a gwy_^r, /Lladdaw EMRh VI 23 11 prydest deilwng. /Pennaf yw Gruffudd, pennaeth rhwng - deufor, /Pen eurddor bronddor, braint a hebrwng. PM V 10 15 helw, - cerddorion /Yn cerdded o'th arddelw; /Rhwng dwn y gwelwn a gwelw: /Rwyf byd, rhwydd gennyd gyn D-3 VI 19 2 awr, llwrw fy nghofion, /Lleha-Di fi, fy Rhi, rhwng engylion, /Yn y lleheaist llu gwynion - y nef, /Ys CBM III 3 226 on: /Ei Hynaf henyw o'i thirion, /Handid rhydd rhwng ei dwy afon; /Ei Sygynnab glew, gloyw roddion, /A CBM III 23 6 hael. /Cleddyf clod wasgar a wisgaf ar glun, /Rhwng fy llun a'm llasar, /Cleddyf cloy_"nnau hygar, /Cl PM V 22 5 eb ceinwyneb Conwy; /Neu'm bu tremynu tramwy - rhwng Lle_"yn, /Llewychedig aur ar fy nghyfrwy, /Ac eura LlF1 II 1 24 air allawr gwyrthfawr gwyrthau glywed - ysydd /Rhwng mo_^r a gorwydd a gwrdd lanwed: /Allawr Fair o'r P GB II 26 220 geiriau, /I geisiaw cymraw, cymryd preiddiau /Rhwng Mynyw a'r mo_^r, mawr a droau /A fydd ar eu llu-hw HOG II 6 37 nais ar felyn o Faelienydd /Hyd yn nhir Rheged rhwng nos a dydd. /Gorpwyf-i cyn bwyf bedd, buddai newy PhB VI 14 33 i braint /Ydd ysgarawdd henaint ac ieuenctid. /Rhwng y pren ffrwythlawn a'r tair prif ffynnawn /Nid oe rhwnc 1 GYC VII 38 29 mer, /Ef yn rhwth yn rhuthraw Gwener, /Ef a_^ rhwnc i rwng ei ddwyfer, /Ef heb gof yng nghyfrif aeredd rhwth 1 GYC VII 38 28 dd-der; /Ef yn grwm yn gryman gwillmer, /Ef yn rhwth yn rhuthraw Gwener, /Ef a_^ rhwnc i rwng ei ddwyfe rhwy 39 PM V 22 33 iain rhag a garwy. /Yn ganmlwydd yn rhwydd yn rhwy - ar Gymru, /A'th gymryd yn fwyfwy, /Doeth ateb, Du PM V 22 10 is cer Dinsylwy, /Eisyddyn gwylain, rhiain, yn rhwy; /Calchaid y caeroedd cylchwy - Maelgyning, /Milgi CBM III 13 24 ch, walch osgaith, /Dremrudd prudd preiddiawr, rhwy canwraith; /Do_^r dewdor, deon orwyraith, /Doeth de PM V 22 3 defawd, a dwy; /Neu'm bu arallddydd i'm rhydid rhwy /Cer moreb ceinwyneb Conwy; /Neu'm bu tremynu tramw PM V 26 58 difro, Penfro pen faddau - pybl, /Pobl fedydd rhwy ciglau; /Llys Hawrffordd, ei berw ffyrdd neud tau, CBM IV 13 13 wyddynt yng ngnif seithrif se_^r. /Rhif se_^r, rhwy cigleu, cigwledd rad - i frain /O freisgwyr ardwyad PM V 5 16 ef rhif cynnif cyfynnes, /Ni wddant cwdd a_^nt rhwy coddes, /Yn dyrllid moliant mal ydd es /Yn moli mil D-5 VI 36 15 i wared i laweredd. /Cyn bai Mab i'n Tad, rhad rhwy danwedd, /I Re_^n a'r Ysbryd gydamgeledd, /Drwg ydd CBM III 16 57 aw ddigrawn. /Digrawn rwyf rhwyddfan, rhwyfan rhwy, /Digrifwch dragon, draig ofrwy, /Dinas gwestifiain CBM IV 8 6 y ngherdd yng nghyflawnder /I gyflawn foli rhi rhwy dirper, /Yn urddiant foliant fal yd glywer, /Yn awe PM V 1 115 awl /O hir wawl Hiraddug. /Ef wrawl, o'i orofn rhwy dug /(Hyn nid ffaith) yn ffaeth pob sarrug. /Gw_^r PM V 23 133 isg werin, brwysg angdo /(A'i gwellycio, pwyll rhwy dwyllo): /Ai gwell Ffranc no ffrawddus Gymro? /Llyw PM V 9 1 Rhag rhwy Dygannwy dygynwyre - glyw, /O Fo_^n hyd Fynyw llyw PM V 18 22 . /Dy arfau, angau anghywas - galon, /Galofydd rhwy ddyfnas. /Dyorfydd dy orfawr addas /Dyweddi teithi CBM III 5 30 rth a garwyf. /Celadwy lywy, liw ton am rwyf, /Rhwy gennyf gennyd, er nad ydwyf, /Cadr amnaid gannaid, PM V 26 66 en yn angen yn angau - o'th gas /A'th gosgordd rhwy gorau. /Rhys Fychan y'i galwant, ys gau! /Rhys fawr PM V 1 108 _"yrn, tarw caddug - prydfawr, /Gwy_^r Prydain rhwy gorug /O fro Echeifiaint uchelgrug /Hyd Wynfryn Llu EGM I 27 75 au /A lliaws achaws ucheneidiau, /Gwedi carddu rhwy, gwedi cerddau - byd, /Gwedi gwy_^d plegyd y plygei PB VII 14 7 arth - llys /Colli Rhys Rhystud barth, /Colled rhwy i'm rhwyf diwarth, /Coll mawr ar wawr llawr Llannar DB VI 27 79 (Ymdro rhiallu fu o'i febyd) /Am drengi fy rhi rhwy lledfryd - a'm bydd, /Ni edych, Ddofydd, ef i genny PM V 5 61 endud /Gwynde_"yrn eryres. /Mad gogant moliant rhwy moles /Mal Merddin ym marddair cyffes. /Milfeirdd m CBM III 5 94 , syll na saffwy, /Ysaffwn ydd wyf o nwyf neud rhwy! /Neu'm rhydraeth hiraeth, feddfaeth facwy, /Am a r LlF1 II 3 61 dd, /Carannawg walch, cerennydd. /Cerennydd fy rhwy, nid rhawch - ei erchi: /Gnawd gan ri rwydd ardawch CBM IV 18 76 is, /Nid ef rhoddir nef i'r neb nyw cais; /Nid rhwy o awydd a weinyddais, /Nid rhwy o obrwy rhyobrynais CBM IV 18 77 nyw cais; /Nid rhwy o awydd a weinyddais, /Nid rhwy o obrwy rhyobrynais. /Nid perthyn rhyfyg rhyfegais PM V 4 22 n; /Rhai digardd, yn hardd, yn haelon, /Mwy no rhwy o rai cybyddion! /Im o'm dawn y'm daw cyflawddon /A PM V 5 10 ei gywlad, ni chysgoges - glew, /Glyw Prydain rhwy profes. /Nid cynna iddaw Eiddol, nes /Nog Arthur, e BF VII 47 4 uw, rhy-m-dirwy, /Rhy-m-dirwnaeth rhan hiraeth rhwy. /Rhwy y rhoddai w_^r, a orfu - ei glod /Ym mhob gw EG VI 18 26 dros ganawl - Dyfrdwy /Yn y trai tramwy llanw rhwy rhwydd hawl; /Gwelais-i aer am Gaer oedd engiriawl, BF VII 49 13 w! /Nid byw gwalch trawsfalch (trais anoddef - rhwy) /Rhy-ddug Duw o'i gartref, /Arddelw ceinffyrdd cyr BF VII 53 9 rudd gryd. /Och am ryd esbyd! Oesboen dagrau - rhwy /Rhy-ddug lliw fy ngruddiau; /Och faith, och fyth h HOG II 9 3 led gwylan. /Yd garwn-i fyned (cyni'm cared yn rhwy) /Rhy eiddun ofwy i ar feingan /I edrych fy chwaer CBM III 21 89 ymesur cardd cerddau achles: /Angau cad orddwy rhwy rhy-m-coddes, /Angen a'm lludd gwe_^n, gwae rwy go PB VII 5 30 rwalch gwledd daear - dywarchen, /Ni'm gorchwy rhwy trugar, /Nid a'm lludd am fudd ei fa_^r, /Ni'm llwy BF VII 47 5 -m-dirwy, /Rhy-m-dirwnaeth rhan hiraeth rhwy. /Rhwy y rhoddai w_^r, a orfu - ei glod /Ym mhob gwlad y CBM IV 16 175 dd fwyfwy /Caru gwy_^d yn rhyhyd, yn rhwy. /Yn rhwy ydd amwg a ddamunwy - bryd, /Rhybenyd rybechwy, /Pe CBM IV 5 129 cad eorth, /Oedd anwar ba_^r yn ei borth. /Tra rhwy y'm gofwy gofal - gogyweg /Am fab teg Tudawal; /Bar DB VI 25 28 nefin, /Oedd gwaedlyd pennau, gwedi gwaedlin - rhwy /Yn rhedeg am ddeulin. /Llywelyn, ein llyw cyffredi CBM IV 16 174 , ys caredd fwyfwy /Caru gwy_^d yn rhyhyd, yn rhwy. /Yn rhwy ydd amwg a ddamunwy - bryd, /Rhybenyd ryb rhwych 3 D-4 VI 20 51 lu /I am lyw bro Hiriell, /Ni safai rhagddun, rhwych pell, /Nac aer na chaer na chastell. /Pedwar cast SB II 24 3 fodd fedru, rhif brif brydu, brydest ragor, /Rhwych w_^ych wenwawd, rheg deg draethawd a draethitor, GM I 9 32 /Gwyn ei fyd paddiw, Duw, yd rangwy /Rhieinged rhwych wyry wared lywy. /Llachar fy nghleddyf, lluch ei rhwychren 1 CBM III 24 112 r co_^r cyfrben, /Medrais fodd fy rhwyf ar fy rhwychren; /Mechde_"yrn meddgyrn meddgwyn peniadur, /Med Rhwyd 15 EW VI 2 15 afn waedlif - ysgwr /A'i ysgyrion yng ngnif, /Rhwyd Brynaich, branes wrthgrif, /Rad o'i geniad i'i gyn PM V 23 49 eirw sengi mal seri sathar. /Cyn plygu Rhodri, rhwyd esgar, - ym Mo_^n, /Mynwennoedd bu branar. /Llywel CBM IV 5 100 reuled, /Rhwysg frwysg fraisg freuawl dynged, /Rhwyd frwyd frwydrglwyf rhwyf rhwyddged. /Llas dau gymyn CBM III 7 14 gedymdaith. /Rhygelwid Madawg cyn no'i laith /Rhwyd galon, difogion diffaith! /Rhwydd ataf, ateb fy ng LlG VII 24 12 i cochwedd; /Rhyw iddaw diriaw eraill diredd, /Rhwyd galon, golofn tey_"rnedd. /Nid wyf w_^r gwaglaw u PB VII 16 22 riw baladr cadr catgwn, /Oedd brwysg ei rhwysg rhwyd gelyn, /Oedd gwrdd yng nghad treisiad trin, /Oedd CBM III 19 13 dd orddrud, yn lud lew. /Detholais fy rhwyf yn rhwyd - gelynion, /Ga_^l ynal ym mhlymnwyd, /Yn wawr gly EW VI 2 20 ar Loegrwys; /Rhwydd y ceidw cad amddiffwys, /Rhwyd glyw, tra fo byw, Bowys. /Powys nen berchen, barch D-4 VI 20 41 thir y gelwir Geirwryd. /Pebyllwys fy rhwyf yn rhwyd - gwrdd gynnygn, /Gwy_^r gynnif ym mhlymnwyd; /Yng EW VI 5 40 rud drud, draig ffelaig ffe_^r, /Ysgwn ysgwyd, rhwyd rhacter. /Rhacter ei nifer, naf llednais - ei hil, CBM IV 6 50 Llachar glaer yn aer, yn nyrys; /Ac ysgwydd yn rhwyd rhag ysgwn plymnwyd, /Ac ysgwyd ar ystlys, /A phar CBM III 3 119 wy, gwythgad ymosgryn, /Pan gyrchwyd, ymlynwyd rhwyd rhyn, /Ym mhlymnaid ym mhlaid ymwrthfyn, /Yn rhei GB II 26 12 ant, gormes haint - ni ad /Na lledrad yn rhad, rhwyd ysgeraint, /Ysid rhad yn ei wlad a mad a maint /Y PB VII 8 21 rch gydnaid, /Aes falchliw rudd eurfriw rwyd. /Rhwyd ysgwyd, ysgwn eurwledd, /Rhuthr ryn ni gais ran o PM V 12 43 dy_^, /A_^'i de_"yrn fyddinawr, /Rhy-i-gelwid rhwyd ysgwydawr, /Rhy-i-gelwir rhan farw rhan fawr. /Maw rhwydaw 2 DB VI 24 34 bloedd, pawb yn athaw /A llewod a_^ rhod yn eu rhwydaw, /A lle ydd oedd druan, drwy addaw - Ca_"in, /I DB VI 24 43 , byrddrain drwyddaw: /Ucheldad Fab Rhad, rhag rhwydaw - ei hawl, /Gwae ni fo deddfawl y dydd a ddaw! / rhwydd 56 CBM III 19 17 balch bolch ei ysgwyd. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd - am olud, /Rhwyddwan rhudd yn rhodwydd, /Yn rhod PM V 10 77 t. /Can ced rhydd peunydd, prif eurglaer, - yn rhwydd /A'm rhoddaist, udd didaer; /Can cad teg torraist MG VII 32 40 a chaer Fethlem (nid er methlau) /Doethan' yn rhwydd ar feirch ebrwydd, wiw ebrannau. /Disgyn yn ffysg ES I 21 26 bod a ddarfu. /Gorau im o'm Rhe_^n rhagfeddu, /Rhwydd araith o brifiaith brydu; /Prydestawd o'r Drindaw PM V 23 192 innau, o'm rhadau, rym anant, /Yn rhuddaur, yn rhwydd ardduniant /O bob rhif i'm rhwyf y'm doniant, /O EW VI 6 41 afydd, /Tau glod o'm dyfod i'm dydd. /Y dydd, rhwydd arglwydd, argledr gorllin - llu, /Y llochir pob e GM I 11 9 eb gwrthrawd gwrthrod i honni /Hwnnw yw Rhodri rhwydd aroloedd! /Ar wehelyth byth brys wy anlloedd /Ana CBM III 7 15 n no'i laith /Rhwyd galon, difogion diffaith! /Rhwydd ataf, ateb fy ngobaith, /Rhydd wisgoedd Wesgw_^yn EGM I 29 35 n ymorchwydd: /Addfwynach, cynach (cennyf boed rhwydd) /Ceinfoli Celi calonogrwydd GYC VII 39 36 /Yn rhydd i'm henaid rhoddion - goleuder, /Yn rhwydd-der lleufer y'm llehaon DB VI 29 62 ir ei ddal o ddylaw afflau; /Gorug dduw Gwener rhwydd-der rhadau, /Goddef pum archoll o archollau. /Gwe PhB VI 13 1 Rhys, rhwysg chwe_^l ryfel, rhwyf naf, - rhwydd de_"yrn, /Rhwym cedyrn, cad worsaf, /Eithriad bra CBM IV 17 65 r y carwn bwn peniadur /Heb syniaid ein rhaid, rhwydd echlysur, /A heb wybod bod byd mor amhur. /Rhybu MB I 4 1 Rex regum, Rhebydd rhwydd Ei foli, /I'm Harglwydd uchaf archaf weddi. /Gwle CBM III 7 18 th; /Rhudd ongyr Bra_^n fab Lly_^r Llediaith, /Rhwydd ei glod o gludaw anrhaith, /Rhuddfoawg faon ni ol GM I 9 66 /Ni ddirmygaf gof cyfrdelid y[ ] /Ni'm rhoddwy rhwydd eirioes f[ ] /[ ]ach llywy o gynllewych huan /[ ] PM V 6 23 - ddyn, /Yn felyn, yn folaid: /Ef a'u rhydd yn rhwydd erfyniaid, /Ef rhy_"wr rhyweryd digraid, /Ef goge EGM I 29 1 Addef nef Neirthiad, o'th rad (boed rhwydd) /Erglyw o'm gweddi, Celi Culwydd; /Argledr ohona PB VII 14 11 ysgwn, /Oedd Samswn, cystlwn co_^r, /A gwalch rhwydd, eurfalch ragor, /Hydwyth cadarnllwyth Cadfor. /C BF VII 47 8 y rhyfu, /Rhuddfeirch (rhyddwaith eu cyrchu); /Rhwydd fal Nudd, rhoddfawr fudd fu. /Hylithr fu i lu law CBM IV 16 61 ysydd /Ni symud Ei bennaeth; /Ef ein Rhwyf yn rhwydd feidrolaeth, /Gwellingrad, Gwallofiad gwellfaeth; PM V 17 29 add rhyfu a rhannu golud. /Mebyd rhwyf gwryd, rhwydd - fu ei gynnif, /Wy gynnygn bu tramgwydd, /Pendra PM V 10 16 ddelw; /Rhwng dwn y gwelwn a gwelw: /Rwyf byd, rhwydd gennyd gynnelw! /Cynheilwad Prydain, wyd priodawr GB II 26 82 g yn deg, a digerydd - wyf, /I erchi i'm Rhwyf rhwydd gerennydd, /I Dduw gysefin, ddewin Ddofydd, /Ac i GYC VII 40 19 /Y daliwyd yn ebrwydd /Gwir wared io_^r rhyged rhwydd, /Gwawr eurglod, ein gwir arglwydd. /Dyw Gwener, PM V 13 31 Galofydd yn rhodwydd, /Gwoseb roddiad aur rhad rhwydd, /Gwy_^s eisiau aerglau arglwydd. /Ar ddeau Rhiau EG VI 18 26 ganawl - Dyfrdwy /Yn y trai tramwy llanw rhwy rhwydd hawl; /Gwelais-i aer am Gaer oedd engiriawl, /Tal CBM III 21 188 ant ein dysg ein disgyblon! /Gwedi Cadwallawn rhwydd iawn roddion /(Rhoddfawr gwawr Gwendyd, gwynfyd g LlF2 VI 8 39 ydd ddadwyrain; /Rhygarawr daerwawr Darowain. /Rhwydd inni roddi, rif Main, - ei annwyd, /Clwyd ysgwyd BF VII 53 35 'm dwg yn ebrwydd; /Llyw dragon, llym rhoddion rhwydd, /Lleiddiad, argleidrad, arglwydd HOG II 7 14 gweddeiddrwydd, /Mabddysg oedd iddi rhoddi yn rhwydd. /Mabwraig, mwy yd ffaig ffenedigrwydd - ar wen / PM V 1 96 iw diolwch. /Chwi rhagddaw i gyd ni gedwch /Na rhwydd na rhyddewr ynialwch. /Ef i faes, i faws gadarnw CBM IV 16 222 fy ngran, /Duw a'm rhydd, o'm rheiddun ofan, /Rhwydd obaith o waith y winllan, /Ac yna daw brawt, braw EW VI 1 13 'r byd gennyd gynnelw. /Hawdd cynnelw fy rhwyf rhwydd ofeg - Mordaf, /Rhwysg mawrdon wrth garreg; /Gwei GM I 7 14 awr am wy_^r wawr waredred, /Rhwysg heb warth, rhwydd o'i barth ymborthed. /Rhy-dost fy mhenyd, rhy-drw PM V 4 41 gynna, /Ef cynnis tud forion. /Ef bu rhydd o'r rhwydd orchorddon /O amgant llys Dygant fab Do_^n. /Ef a BF VII 50 1 Crist, fawr Arglwydd rhwydd, rhad a archaf, /Crist Fab Duw didwyll, hanbwyll CBM III 19 5 ddigraff, yn ddigrawn. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd rhad - wasgar, /Yn llachar, yn lluchiad, /Yn llar CBM IV 18 2 archaf-i, Dduw, cyfarchwel iawn /I foli fy Rhi rhwydd, rhadlawn, /Un Mab Mair a bair byrnhawn - a bore GM I 11 82 ar, /Yn wythfar, yn weithfuddig, /Yn hywydd yn rhwydd rhag hwyedig, /Yn rhiedd Gwynedd gwynfydig, /Yn g DB VI 24 59 wdwn, ysgwn ysgwyd Geidiaw. /Gnawd fod cyfranc rhwydd rhagddaw - pan brofed, /A'i glywed ar lled hyd yn DB VI 27 45 n hywydd. /Rhydd fydd a ganwyf, i'm rhwyf boed rhwydd /Rhan o deg addef nef yn ebrwydd. /Ebrwyddws De_" PM V 24 74 edd trugarawg - Arglwydd, /Trugar Dduw hywydd, rhwydd, rhinweddawg CBM IV 4 79 llain - gledd, /Gleddyfal gyfwyrain, /Arglwydd rhwydd, rhudd fu ei gigwain, /Arglwydd hael, hirglod dda LlG VII 27 43 yw mawr, ni'm dawr cyn de_^l; /Och am arglwydd rhwydd rhuddfedel - utgyrn, /Och am wawr cedyrn, cad ddi LlG VII 28 5 y fa_^r, fur tormennawg. /Ys bydd it, arglwydd rhwydd rhuddfoawg, /Llywelyn, lluyddfeirch arfawg, /A ch PB VII 5 5 /Arfod fygr, aerwalch hydr hy. /Fy hy arglwydd rhwydd, rhuddgledd - rhygollais, /Rhy-m-gellir lledfryde GYC VII 36 6 ni'm daw - llewenydd: /Llywelyn nid rhydd i'm rhwydd wisgaw. /Gwae fi am arglwydd, gwalch diwaradwydd! CBM IV 17 60 /Ni rygoddwyf Rwyf ry-m-gweryd - o ddygn, /Nid rhwydd wy gynnygn gynddiebryd; /Ni rygollwyf Dduw o ddew EW VI 2 19 nghynnwys - ei dorf /A'i daerfar ar Loegrwys; /Rhwydd y ceidw cad amddiffwys, /Rhwyd glyw, tra fo byw, CBM IV 1 9 wyre ail arwyrain, /Yn ail gerdd i'm rhwyf, yn rhwydd yd fain, /Yn ail air moliant, moli Owain. /Cyfarf CBM IV 16 161 r addfwyn difwyn digonwy. /Crist Culwydd, poed rhwydd y'm rhangwy, /O'm rhang lles, neges na'm nagwy! / CBM III 21 150 achar, Llachau gyfred. /Gan fawrdraws arglwydd rhwydd y'm rhodded, /Gan fawrdrais Emrais, amryw dudded; CBM III 21 37 yniain, gwn ei golli. /Neu chollais-i arglwydd rhwydd yn rhoddi, /Neu'm rhoddes-i hil Rhun rhudd a phal PM V 22 33 ell tyn rhiain rhag a garwy. /Yn ganmlwydd yn rhwydd yn rhwy - ar Gymru, /A'th gymryd yn fwyfwy, /Doe PB VII 7 11 lafn /A'i falchlys yng Ngharawn, /Rhwyf blwng, rhwydd ystwng estrawn, /Rhodd ddigraff, rhoddion ddigraw rhwyddaf 1 ES I 16 1 I'r Tad cyfarchaf (rhwyddaf fy Rhe_^n) /Ac i'r Mab a'r Ysbryd gloywfryd Gla rhwyddaint 1 D-1 I 1 45 o hil Morgant, /O Forgannwg, o Rieinwg, rhadau rhwyddaint, /O Dey_"rnon, cywryd Lleon, galon reibaint: rhwyddfalch 2 CBM III 19 2 Detholais, o les, o Leisiawn, - fy rhwyf, /Yn rhwyddfalch am ei ddawn, /Yn hawl wrdd, orddyfn camawn, BF VII 45 5 , /Llawir, ni ddorfyddir fyth. /Byth am walch rhwyddfalch rhy-n-doeth - trais galar, /Bu traws golofn rhwyddfan 1 CBM III 16 57 asar /Mal llachar llaw ddigrawn. /Digrawn rwyf rhwyddfan, rhwyfan rhwy, /Digrifwch dragon, draig ofrwy, rhwyddfawr 1 DB VI 26 31 ni edy /Tros y gerdd a ganwyf ity; /Y mawr udd rhwyddfawr, o'm rhodd y, /Nid mwy no degerw os adygy; /C rhwyddfodd 1 CBM III 16 6 /Dysgwe_"yd ceiniaid cyfaenad - eu rhwyf, /Eu rhwyddfodd yn amhad; /Dybrydaich brwydrdaer aer aerfrad, rhwyddfraint 1 CBM IV 16 138 aid, /Gorddyfn fi, gordden Ri, Rwyf graid, /Yn rhwyddfraint, yn rhan saint seiniaid, /Yn rhwyddlwyr yn Rhwyddfudd 3 CBM IV 5 107 iw - ei baladr, /Gw_^r oedd gadr i gadw rhiw, /Rhwyddfudd feiddiad, gad geithiw, /Rhudd ei waedlafn o w CBM IV 9 181 d, gwystlon byd boed tau! /Hil Gruffudd, rhwyf rhwyddfudd radau, /Rhwysg rhynnawdd mo_^r-gymlawdd mawrg CBM III 26 45 en, preiddnen prudd, /Rhwysg aches a'm rhoddes rhwyddfudd /(Rhwyf cadau) er cadw ei ddeurudd, /Ni tholi rhwyddged 3 GB II 26 198 i ddim heb Dduw Trined. /Dewi yn eang, yn rhan rhwyddged, /Ac yn yng dieddyng, Dewi wared, /Dewi mawr a CBM III 12 54 arogan drygyrferth, - a'm clwyf, /Clodfan rwyf rhwyddged ferth, /Aerwalch balch, bwlch ei ddarmerth, /A CBM IV 5 100 freuawl dynged, /Rhwyd frwyd frwydrglwyf rhwyf rhwyddged. /Llas dau gymynawg am gymynad - Eingl /Am Deg rhwyddgeidw 1 GM I 10 11 fod hebddi, /Cerennydd Ddafydd ddyfnfri. /Ni'm rhwyddgeidw Rhodri, nid rheidus wrthyf, /Nid gwerthfawr rhwyddhawl 1 CBM IV 16 140 iniaid, /Yn rhwyddlwyr yn synnwyr syniaid, /Yn rhwyddhawl hwyrdawl, hirdoddaid, /Ym mhrid-ddull cynnull Rhwyddha_"ws 1 LlG VII 26 22 ongyr friwaw. /Rhwyf cywir cer tir Tysiliaw, /Rhwyddha_"ws De_"ws diofn rhagddaw; /Rhwysg aerllew tryl rhwyddlawn 1 EW VI 1 15 awrdon wrth garreg; /Gweilch beilch balchddawn rhwyddlawn reg, /Gwalch gw_'raidd, tey_"rnaidd, teg. /Te rhwyddles 1 CBM IV 4 277 d a_^ gwad, a_^ rhad y'm rhodder: /A'm rhoddes rhwyddles rhwyf nifer, /O'i alaf amliw biw breufer, /O'i rhwyddlwyr 1 CBM IV 16 139 /Yn rhwyddfraint, yn rhan saint seiniaid, /Yn rhwyddlwyr yn synnwyr syniaid, /Yn rhwyddhawl hwyrdawl, rhwyddnawd 1 CBM IV 9 57 rgrair bedysiawd. /Braisg rebydd, yn rhydd, yn rhwyddnawd /Y gwna Rhys rhieddawg o dlawd, /Braw Brynai rhwyddrydd 1 PhB VI 14 5 id /Myn nad eingai neb ar y newid. /Peunydd yn rhwyddrydd y'm rhoddid - anoeth, /Peunoeth a_^ rhygoeth rhwyddwalch 1 CBM IV 9 206 iau. /Draig eofn eang ei derfyn, /Dragon rwyf, rhwyddwalch gyngelyn, /Dragon fardd, dragon falch fyddyn Rhwyddwan 1 CBM III 19 18 yd. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd - am olud, /Rhwyddwan rhudd yn rhodwydd, /Yn rhodawg friw, fraisg ar rhwyf 130 DLlM II 18 48 ydd - a_^ Duw /Ydd oedd imi ddefnydd: /Dwyn fy rhwyf a dwyn fy rhiydd, /Dwyn fy ne_^r, fy nen cyweithy GYC VII 42 20 ddifflanna, /Ac ni feddylio a rwy ddirpero, /Y rhwyf a gaffo nid ymgoffa! /Cyd boed cyfannedd bydawl gy EG VI 18 7 brofi pob peth o bregeth Bawl, /I foli fy rhi, rhwyf angerddawl, /Rhyfel ddiochel, ddiochwith hawl. /Ll MeiG I 30 5 a wn i gyd, gryd a welo. /Bodd Duw a haeddwyf, Rhwyf a'm rhifo, /Boed yn addef nef y'm goddefo. /Byddaw LlF1 II 1 3 awr Briodawr, Gwawr gwaredred. /Wrth ei fod im Rhwyf, a'm rhodded - awen, /Awdl deg dynghedfen, amgen y CBM III 25 19 r anlew, /Gyflafan annhelediw, /Adladd Rhirid, rhwyf anaw, /A byth nis beiddai bai byw PM V 29 1 Graesaw, rhwyf anaw angudd - ym Mhrydain, /Ym mhrydfawr ddadannu SB II 24 11 w. /Gwanai drwy wry_^s, gwanai drwy frys, Rhys rhwyf anaw, /Gwanai drwy gorf, yng nghyfaerdorf, yng ngh CBM IV 6 83 Tey_"rnedd yn daw, yn dew ddaearglas /Rhyallas rhwyf anaw; /Tarf taerfar trydar fawr ynddaw, /Tarw bydd CBM III 24 112 adrddor, ca_^r co_^r cyfrben, /Medrais fodd fy rhwyf ar fy rhwychren; /Mechde_"yrn meddgyrn meddgwyn pe SB II 23 18 lod orwyrain, /Rhwyfiadur Dygen, rhad digain, /Rhwyf Arfon, Iorferth fab Owain LlG VII 24 5 - dreth /O draethawd gyfannedd /I foli fy rhi, rhwyf Arllechwedd, /Rhuddfoawg freiniawg o frenhinedd. / PB VII 10 3 Trawsfalch udd treiswlad wiw, /Pwyll mab Uthr, rhwyf aruthr rhiw, /Pwyllawg pa_^r drylliawg, drilliw. / MG VII 34 18 g fawr yn awr yn y rhyfel - taer /Tor ddannedd rhwyf Babel, /Ni bu awr, rhag twyll cawr ce_^l, /Fwy ei PM V 20 11 olawg - i feirdd, /A_^'i fyrddoedd lluosawg, /Rhwyf bedydd ni baid yrhawg, /Rhwym Lloegr, lliwed traha BF VII 57 1 Erbyn fi, fy Rhi, Rhwyf bedyddiawl, /Erbarch uchelsaint braint brenhiniawl PB VII 7 11 wn - ei folchlafn /A'i falchlys yng Ngharawn, /Rhwyf blwng, rhwydd ystwng estrawn, /Rhodd ddigraff, rho DB VI 27 45 awd wy_^r yn hywydd. /Rhydd fydd a ganwyf, i'm rhwyf boed rhwydd /Rhan o deg addef nef yn ebrwydd. /Ebr EW VI 2 24 bo Duw gydag ef! /Rhwym cad yn cadw ei addef, /Rhwyf byd, ys hyfryd, ys ef PM V 28 27 ortho) /Ni wrthid yn nydd gawr, /Mab Rhotbert, rhwyf byddinawr, /W_^yr arfrudd Maredudd mawr. /Mawr a g EW VI 3 27 - eirchiaid, /Erchwyn graid, grym tyrfa; /Wyd rhwyf cad, cedwyr ddifa, /Wyd rhoddiad rhuddaur Afia. /A CBM III 24 131 aglawr, ffraethlawr ffrwythlawn. /Can Rhirid, rhwyf cad, cuniad creulawn, /Calon oedd anghraff, cedoe CBM III 26 46 prudd, /Rhwysg aches a'm rhoddes rhwyddfudd /(Rhwyf cadau) er cadw ei ddeurudd, /Ni tholies fy lles, CBM IV 18 24 all arnaf! /Neud oedd fwy no rhaid rhad mwyaf /Rhwyf cedyrn yn cadw ar eithaf. /Neu'm dychryn meddwl a MG VII 33 65 as, /Gwae neb o'i gas a gese_"ych! /Tro fi, fy Rhwyf Celi, a'm calonnych, /Atat y troaf, ataf tro_"ych, SB II 24 29 reb mo_^r Anhuniawg, /Na thwyll na thrais rhag rhwyf Cemais, camp ardderchawg. /Cawsant warthrudd gan f DB VI 29 116 /Crist a w_^yr, yn llwrw a ganaf, /Na wn am fy rhwyf cwdd wyf, cwdd af. /O mynnwch, chwerddwch, mi ni CBM IV 16 86 rheithlau, Rhiau rhad gyfa, /Rhadlawn, doeth, Rhwyf cyfoeth coffa, /Og ein treigl atregwch yma, /Og ei CBM III 24 171 d, rhuddaur welling, /Rhoddynt rhudd a gwyrdd, rhwyf cyrdd cuning, /Rhodded ardduniant ar Ddunoding LlG VII 26 21 - ei gerdd, /Arwraidd angerdd, ongyr friwaw. /Rhwyf cywir cer tir Tysiliaw, /Rhwyddha_"ws De_"ws diofn LlG VII 24 77 wdrallaw drin wychydd. /Y Gw_^r a'i rhoddes yn rhwyf dedwydd /Ar Wynedd arwynawl drefydd, /A'i cadarnha LlG VII 25 66 dreiso! /Rhwysg goddaith pan lwyrfaith losgo, /Rhwyf difefl, Dofydd a'i gato. /Rhybydd urddedig a urddo LlF2 VI 8 34 dd hyd yn Rhufain. /Rhif pybyr eryr arwyrain, /Rhwyf difradw, rhwym achadw Mechain. /Rhybudd drud ar du PB VII 14 7 ys /Colli Rhys Rhystud barth, /Colled rhwy i'm rhwyf diwarth, /Coll mawr ar wawr llawr Llannarth. /Gwal PM V 4 32 welais fyrdd o feirdd yn oson /Yn moli Rhodri, rhwyf dragon; /Hwynt cenynt nas ce_"ynt: pa ho_^n /Y ceb CBM III 20 43 nas, te_"yrn orun - torf /Twrf aches anoddun, /Rhwyf dragon, roddion reiddun, /Rheiddrudd roddiad, rwy EW VI 2 12 ; /Dyn a'i mawl, llwyr ganmawl lles, /Dawn i'm rhwyf, Duw a'i rhoddes. /Rhoddes Duw i'm llyw llafn waed PB VII 4 8 rethoedd tros foroedd, fa_^r dwfn, /Traul ced, rhwyf Dyfed, rhag d'ofn. /Diofnawg farchawg, feirch ffra CBM IV 6 234 iadon, /Rhydylif cynnif cadfaon. /Rhy-d-erfyll rhwyf ddraig rhodolion - eirchiaid /Rhydalant eu rhoddio LlG VII 24 38 ! /Cymrodedd fy llyw, lluoedd beri, /Nid oes, rhwyf eirioes aer ddyfysgi. /Cymro yw haelryw o hil Beli MB I 3 2 Rhe_^n nef, mor rhyfedd Ei ryfeddawd, /Rhiau, Rhwyf elfydd, rhydd Ei folawd, /Rex rhadau wrno, rhy-n-b SB II 22 48 oedd meddyg - i wan /I wared ei ddiffyg, /Oedd rhwyf eli beirdd heirdd hirddrig, /Oedd rhebydd coelrydd CBM III 16 5 gormeisiad, /Dysgwe_"yd ceiniaid cyfaenad - eu rhwyf, /Eu rhwyddfodd yn amhad; /Dybrydaich brwydrdaer a CBM IV 16 147 n, /Cyfwyrain glain, gloywhaid, /Duw a'm rhodd Rhwyf fodd feddyliaid, /Rhan ddiddan gorchlan gorcheithl IRh VII 30 24 ennaf gorffwyll a'm bydd, /Gorffwyf gwedi nwyf rhwyf gan rihydd. /Gorffennais, cerais cer elfydd - Ffy PB VII 4 28 ew ar iaen; /Rhwym Brynaich, branes terrwyn, /Rhwyf gawr, awyddfawr Owain PhB VI 13 5 d cynnelw ni wnaf. /Rhygwneuthum it glod glud, rhwyf gawr - yng ngwry_^s, /Gwawd frys Rys, rhwysg ddiri PB VII 10 21 /Cymry a'u dyry rhog dir. /Rhog dir y rhoddir, rhwyf gofynaig, - prudd, /Maredudd mawrfudd Maig, /Ardwy PM V 13 33 y_^s eisiau aerglau arglwydd. /Ar ddeau Rhiau, Rhwyf goruchel - nef, /Yn addawd Mihangel, /Arbennig aer PM V 20 13 ed trahaawg. /Traha yw i neb na bo caeth - i'm rhwyf, /Gw_^r ni rif gybyddiaeth, /Duw mal ef, nef Ne_^r GB II 26 69 heb allu clwyf; /Gweleis-i am ucher, uchel eu rhwyf, /Gwragedd, rhianedd, rhai a garwyf. /Gwelais-i gl CBM III 25 1 Rhirid, rhwyf gwryd gwraf - o gyfedd /A gefais ei alaf, /A Duw a PM V 17 29 n a chnud, /Lladd rhyfu a rhannu golud. /Mebyd rhwyf gwryd, rhwydd - fu ei gynnif, /Wy gynnygn bu tramg HF VII 22 12 dynion, /Diafrddwl yn aer yn Arfon - ddiwedd, /Rhwyf Gwynedd, rhwysg Lleon. /Difro wyf heb rwyf, heb ro CBM IV 17 83 nur, /Pob nen ym mhresen yn amhrysur? /Gwrthod Rhwyf hollawl holl ysgrythur - faith, /Gwrthwyneb a wai CBM IV 17 100 ygollwng pawb, Pennaeth - gymynner, /Can rhwym Rhwyf, Hydrner, a ffe_^r a ffraeth, /Can clyw, can cenny EMRh VI 23 7 yd ef ddigoner ni chymer flwng. /Er yn fab i'm rhwyf-i rhywnaeth ystwng. /Ar ei estronion ys drud echw GM I 11 20 ysgwthr cedyrn y cadwennoedd, /Ac o rodri_"awg Rhwyf lliwedoedd /Rhodri rhad gymryd y byd fydoedd! /Bid LlF1 II 1 75 i chymwyll neb dwyll dyllu ei do_^r. /Ni chymu rhwyf llu a_^ llawgyngor - yng ngawr, /Ni chymyrth aesaw PM V 24 22 st gyfarfod yn gyfarfawg /A_^ Gwenwynwyn rhyn, rhwyf lluosawg. /Gefeiliaist fal drud Gyfeiliawg - i'th CBM III 15 21 aw, cadoedd wollwng. /Neud cyngholled im colli rhwyf - Mechain /Rhwym achaws o'i gynghlwyf, /A_^'r Gora MB I 5 11 Carn /A Thrahaearn a ladder /A mab Rhiwallawn, rhwyf my_^r, /O'r gyfergyr nid adfer. /Difiau ymhen tair CBM III 7 11 ng ngoddaith, /Tarf esgar, ysgwyd yn nylaith. /Rhwyf myrdd cyrdd, cerddorion wobaith, /Rhudd, diludd, d PM V 1 158 ys greidiawl. /Fy Rheen a'm rhoddes heb dawl, /Rhwyf myrddoedd, mawrddawn ysbrydawl; /Na'm dod, udd man PhB VI 13 1 Rhys, rhwysg chwe_^l ryfel, rhwyf naf, - rhwydd de_"yrn, /Rhwym cedyrn, cad worsaf, EGM I 28 45 edrinaw fry rhag y Drindawd, /I erchi i'm Rhi, Rhwyf nawrawd - gwerthfawr, /Gwrthfyn fy enaid pan e_^l ES I 16 17 enydd hy_^n, /(Llawer a wna Duw er dyniaddon) /Rhwyf nef a daear, rhag taerfar ta_^n, /I rwng Dy ddwyla CBM IV 16 6 char, /Un Dofydd tragywydd, trugar, /Un Rhiau, Rhwyf nef a daear, /Un Gwron gwrawl Ei ddaffar, /Unaf we CBM IV 9 1 A'm rhoddwy rhwyf nef rhwysg awdurdawd - cerdd /(Ni'm gwne_^l cardd EW VI 2 7 , geinllyw hyfag - cyrdd, /Cerddorion ofanag, /Rhwyf ne_^r, by archer bynnag, /Nid rhyw i'm ne_^r roddi LlF1 II 2 14 bo balch Gymro a gymrofaf, /Hawdd bwyf: heb fy rhwyf ni rybyddaf. /Ysid im eniwed a eniwaf - wrthaw; /E ES I 17 16 awd gwydrin. /Nid wyf gynefawd gynefin - a_^'m rhwyf, /Ni rhybu_^m gerddennin. /Edrych cyrdd cerddau Ta PM V 23 118 tho, /Llwrw gwelwch neud heddwch heno, /Can fy rhwyf, nid rhyfedd cyd bo! /Hyd ydd e_^l ei dorf ar dyno PM V 10 85 ben. /Pan ym gwnaeth fuledd na'th folwn, - fy rhwyf, /Nid rhyfedd na tha_"wn! /(Peryf nef, pyr ddywetw CBM IV 4 277 , a_^ rhad y'm rhodder: /A'm rhoddes rhwyddles rhwyf nifer, /O'i alaf amliw biw breufer, /O'i breiddiaw PM V 26 81 Gymru giwed; /O bob tey_"rnas tey_"rnged - i'n rhwyf, /Nwy roddwy, gogeled! /Ei eirchion i eirchiaid ar CBM III 3 11 edd, /Areilreg, eildeg dryganedd /A ganwyf i'm rhwyf o'm rhagwedd: /Rhagorfan rhad, rhan rhagyrwedd, /T SB II 22 7 , /Cleddyfrudd yn anrhaith, /Cerdd farwnad i'm rhwyf o'm rhwylwaith, /Cwbl ddigabl barabl, be_^r araith CBM III 13 41 a medd a meddgyrn rwy maith! /Rhy'i talaf i'm rhwyf o'm rhwylwaith - molawd, /Nid moliant o friwiaith: MB I 4 17 chawd anofais, /Rhyddyergrynais o'i gymhelri. /Rhwyf pobfa, mor wyt dda wrth Dy ioli, /A'th iolwyf, rhy PM V 27 16 rdd o'i haint, /Rhwym galon, nid gelyn saint, /Rhwyf Powys, peues hoffaint. /Powysedd Angau (Powyswg - PM V 3 21 angerddawl; /Rhwym cynnygn, cynnogn ddiddawl: /Rhwyf Prydain, prydydd a'th fawl CBM IV 16 84 aioni fy Rhi a'm rhyddha: /Rhydd rybwyf gan fy Rhwyf rwy gwna. /Rhe_^n rheithlau, Rhiau rhad gyfa, /Rha GB II 26 156 - urddawl, /Ei urddas anfedrawl a fedr roddi. /Rhwyf rhadau biau beirdd wy foli, /A lle_^n a llyfrau a' CBM IV 17 17 , /Dyniaddon Berchen, Ben bob efawr; /Parthwys Rhwyf rhadlawn dawn diburawr, /Porth i'm gwawd tafawd, D CBM IV 16 117 rha! /Mawr ddefnydd bedydd, bendigaid - Riau, /Rhwyf rheiddiau rhad foliaid, /Molawd Duw, molaf a'i dyw CBM IV 4 75 /Ys ernyw, ys arnaf yd gw_^ydd; /Ysef wyf wedi rhwyf rhoddrwydd, /Bardd difro, dyfryd heb arglwydd. /Ar PB VII 4 23 dw ysgwyd, hud blymnwyd hydr, /Aerglais glwyf, rhwyf rhudd beleidr, /Arglwydd gwawd rwydd, gwaed raeadr GB II 26 82 af reg yn deg, a digerydd - wyf, /I erchi i'm Rhwyf rhwydd gerennydd, /I Dduw gysefin, ddewin Ddofydd, EW VI 1 13 awdd i'r byd gennyd gynnelw. /Hawdd cynnelw fy rhwyf rhwydd ofeg - Mordaf, /Rhwysg mawrdon wrth garreg; CBM IV 9 181 ad gryd, gwystlon byd boed tau! /Hil Gruffudd, rhwyf rhwyddfudd radau, /Rhwysg rhynnawdd mo_^r-gymlawdd CBM IV 5 100 raisg freuawl dynged, /Rhwyd frwyd frwydrglwyf rhwyf rhwyddged. /Llas dau gymynawg am gymynad - Eingl / BF VII 53 29 wyr Mo_^n. /Gwae Fo_^n ac Arfon gorfod colli - rhwyf, /Rhwysg angerdd Elifri, /Gwayw gwaed ffysgiad, ga CBM IV 3 45 am feddgwyn, am feddgyrn llawn; /Tyrrant am eu rhwyf, rhwysg anogawn, /Torfoedd amnifer am ne_^r am naw BF VII 51 19 uoedd - a_^ llaw, /Llwyr amddiffyn pobloedd, /Rhwyf rhwysg Arthur, mur moroedd, /Rhuddgoch gatgun eidd CBM IV 2 25 /Grym afrddwl Ercwl ergrynitor. /Tey_"rnas fy rhwyf, rhwysg Cedifor, /Tey_"rnfoes eirioes eiriachator; CBM IV 10 37 aesa dy fa_^r, dy fardd wyf! /Wyf cerddawr i'm rhwyf rhwysg mo_^r-gymlawdd - gwyrdd, /Rhwysg ffyrdd cyr EW VI 4 43 y'm ce_^n) /Nid mau we_^n wedd honnaid; /I bob rhwyf rhwysg orddyfnaid, /Diwedd, nod rhuddfedd, neud rh PB VII 13 14 a'i dir! /Tiriawg, rywawg Ros wrthrych, /Fu fy rhwyf, rhwysg Owain Frych; /Un o'i derfynau (dorf lewych PM V 1 83 ag te_"yrn Gwynedd yd gwynwch. /Tey_"rnllaw fy rhwyf rhyddygwch; /Tey_"rnllw, tey_"rnllid gennwch. /Tey MeiG I 33 28 angen) yng nghyfrangau. /Rex ry-s-gollychwyf, Rhwyf rhyfeddau, /Can digones Duw o'i ddefnyddiau /(Duw CBM III 5 124 cyfoeth o'm cyfeirch pan wyf, /O'm rhiau, o'm rhwyf rhygystlynir: /Bardd Llywelyn hael hud ym gelwir, PM V 18 5 dragon, /Draig Prydain a'i hurddas. /Deddf fy rhwyf rhyn wryd Olias, /Dewr egin dwyreawd yn ddas! /Lly PM V 24 15 rydu nid anoeth i gyfoethawg. /Prydydd wyf i'm rhwyf, rhywawg - Lywelyn, /Hil Merfyn hyddyn hyddfeirch BF VII 50 39 /Angau dros bymoes (drymloes dromaf) /A gymero rhwyf rhywiocaf - fonedd /Yn rhan drugaredd, fawredd fwy GYC VII 41 6 n goddeau, /A'r holl bobledd, ac nid rhyfedd, Rhwyf synhwyrau. /Iesu, Iesu, a fydd, a fu, trwy fudd ge PM V 24 12 f naf nerthawg - ddygyrchu, /Yn rhwyfan teulu, rhwyf teuluawg, /A_^'m prydest ddyllest o ddull doniawg: PM V 23 55 /Llwrw cydfod, er clod, ys claear. /Rhyllofes rhwyf tres tros faniar - i feirdd, /Oedd fawrllwyth i'r ES I 19 9 rwydd, /Pur wohen diben dibechrwydd. /Cyn tewi rhwyf tywarch glasw_^ydd, /Gloes angau, nid anghyfarwydd PB VII 21 9 gorau gwas /O wyrion rhudd[] Rhys. /O [] Rhys, rhwyf ufeliar, /Ducpwyd gwalch c[ ]d orywir, /Doeth nen, CBM IV 9 67 , nid cardd yfelly. /Gw_^r gwaedrwyf gwlad un rhwyf, un rhy, /Gw_^r gwaedlan, nid gw_^r gwan gwecry. / DB VI 27 99 gyd, /I'm Rhiau gorau, Gw_^r ni'm hennyd; /I'm rhwyf y rhodded rhan fawr o'r byd, /Ef rhoddai i Dduw ei PM V 23 98 n, prydus, eirian, - berth, /Gwy_^r a byrth fy rhwyf ym mhob Calan, /Er digabl barabl gan bawb o'i fan, PM V 23 193 rhuddaur, yn rhwydd ardduniant /O bob rhif i'm rhwyf y'm doniant, /O bob rhyw y'm rhodded yn gant: /Cyd D-4 VI 20 16 ryr, /Calchdo_"ed saith rhifed sy_^r /Cylch fy rhwyf yn ei rechdyr. /Rhechdyr Croeseswallt crysiasant - CBM III 19 21 dd, /Yn argledr im, yn arglwydd. /Detholais fy rhwyf, yn rhad wellyng - mawr, /Llwythfawr llawr llaw dd CBM III 19 13 w, /Yn wrdd orddrud, yn lud lew. /Detholais fy rhwyf yn rhwyd - gelynion, /Ga_^l ynal ym mhlymnwyd, /Yn D-4 VI 20 41 hyd, /Gorthir y gelwir Geirwryd. /Pebyllwys fy rhwyf yn rhwyd - gwrdd gynnygn, /Gwy_^r gynnif ym mhlymn CBM III 19 17 /Yn walch balch bolch ei ysgwyd. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd - am olud, /Rhwyddwan rhudd yn rhodwydd CBM IV 16 61 wtraeth - ysydd /Ni symud Ei bennaeth; /Ef ein Rhwyf yn rhwydd feidrolaeth, /Gwellingrad, Gwallofiad gw CBM III 19 5 /Yn hael ddigraff, yn ddigrawn. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd rhad - wasgar, /Yn llachar, yn lluchiad CBM IV 1 9 /Yn ail arwyre ail arwyrain, /Yn ail gerdd i'm rhwyf, yn rhwydd yd fain, /Yn ail air moliant, moli Owai CBM III 19 1 Detholais, o les, o Leisiawn, - fy rhwyf, /Yn rhwyddfalch am ei ddawn, /Yn hawl wrdd, orddy DB VI 27 56 yw a'm doddyw, yn anhyfryd - wyf /Am fyned fy rhwyf yn rhwym gweryd. /Golo hael, galar yw y dedfryd, / CBM III 19 9 Yn llew glew, glyw ddiffreidiad. /Detholais fy rhwyf yn rhwysg aerllew - torf, /Yn derfysg a_^ thrylew, CBM III 21 18 eryr mawrwyr Merfyniawn - ydd wyf /(O ddifa fy rhwyf) yn rhydristlawn! /Gwedi gwawr Cymru, cymraisg gwr D-4 VI 20 5 ywraint. /Nid cywraint i neb cywrysedd - a_^'m rhwyf /Yn rhyfyg gwythlonedd, /Tud glyw tir Mynyw neus m ES I 20 3 ned Frenin, Dewin dwywawl. /Differ fi, fy Rhi, Rhwyf ysbrydawl, /Dewr Arglwydd hylwydd, Hael buddugawl, GYC VII 36 41 /O gleddyfau hir yn ei ddiriaw, /O glwyf am fy rhwyf ysy'm rhwyfaw, /O glywed lludded llyw Bod Faeaw! / PM V 17 17 arab, /Gwryd Pyr, byr y bu fab. /Mabolaeth fy rhwyf yw rhywoli - cad, /Cad cedwyr tud Feli, /Ar bob te rhwyfan 3 CBM III 16 57 achar llaw ddigrawn. /Digrawn rwyf rhwyddfan, rhwyfan rhwy, /Digrifwch dragon, draig ofrwy, /Dinas gwe CBM III 24 72 r eu cuddiaw! /Er pan yw tawel rhyfel rwyfaw, /Rhwyfan ta_^n taerwres, trachwres trinaw, /Rhy-m-gwnaeth PM V 24 12 g; /Rhyarfeiddaf naf nerthawg - ddygyrchu, /Yn rhwyfan teulu, rhwyf teuluawg, /A_^'m prydest ddyllest o rhwyfaw 2 HOG II 6 8 a'i thew annedd - ynddi, /Ac wrth fodd ei rhi rhwyfaw dyhedd. /Caraf ei morfa a'i mynyddedd, /A'i chae GYC VII 36 41 hir yn ei ddiriaw, /O glwyf am fy rhwyf ysy'm rhwyfaw, /O glywed lludded llyw Bod Faeaw! /Cwbl a was a Rhwyfiadur 1 SB II 23 17 g pridd a main /Llandutglyd am glod orwyrain, /Rhwyfiadur Dygen, rhad digain, /Rhwyf Arfon, Iorferth fa rhwyg 2 BF VII 54 33 Pan aeth gwy_^r Gwynedd tuedd Teifi. /Dreigiau rhwyg arfau yn rhagori, /Dragon dieiddil, fil fanieri, / GYC VII 36 50 r yn hwylaw - ar rudd, /Llawer ystlys rhudd a rhwyg arnaw, /Llawer gwaed am draed wedi ymdreiddiaw, / rhwygwyd 1 PM V 26 129 /Can wy_^r Lloegr ys llwyr adnabod. /Dy ysgwyd rhwygwyd rhagod - trychanwaith /Trychangwyth gyfarfod; / Rhwyl 1 LlG VII 26 25 arfau /A gwy_^r dros fylchau yn falch arnaw. /Rhwyl Carreg Hofa! Cafas ynddaw /Rhawd Saeson lladron i rhwylwaith 2 SB II 22 7 rudd yn anrhaith, /Cerdd farwnad i'm rhwyf o'm rhwylwaith, /Cwbl ddigabl barabl, be_^r araith. /Mur Gwy CBM III 13 41 meddgyrn rwy maith! /Rhy'i talaf i'm rhwyf o'm rhwylwaith - molawd, /Nid moliant o friwiaith: /Delw y'm rhwym 15 LlF2 VI 8 34 in. /Rhif pybyr eryr arwyrain, /Rhwyf difradw, rhwym achadw Mechain. /Rhybudd drud ar dud gwolud gwylai CBM III 15 22 ng. /Neud cyngholled im colli rhwyf - Mechain /Rhwym achaws o'i gynghlwyf, /A_^'r Gorau ydd ymgyrwyf, / PB VII 4 27 , am drwyn, /Rhyw rhag fy llyw, llew ar iaen; /Rhwym Brynaich, branes terrwyn, /Rhwyf gawr, awyddfawr O EW VI 2 23 n, barch woddef - esbyd, /Ys bo Duw gydag ef! /Rhwym cad yn cadw ei addef, /Rhwyf byd, ys hyfryd, ys ef PhB VI 13 2 g chwe_^l ryfel, rhwyf naf, - rhwydd de_"yrn, /Rhwym cedyrn, cad worsaf, /Eithriad brad, bron eiliasaf, PM V 3 20 aur gedawl - Ddafydd, /O ddefawd angerddawl; /Rhwym cynnygn, cynnogn ddiddawl: /Rhwyf Prydain, prydydd PM V 24 5 edyrn, eurged farchawg, /Llywelyn, llary rwyf, rhwym cytiriawg, /Lluyddau beri, rhi rhuddfoawg, /Llyw C PM V 27 15 t - na ludd /Gw_^r ni lwydd beirdd o'i haint, /Rhwym galon, nid gelyn saint, /Rhwyf Powys, peues hoffai HF VII 23 9 /Gw_^r eurglawr aesawr uswydd holli, /Gw_^r yn rhwym gan rwyf Eryri, /Gw_^r, pai rhydd, fal Rhun fab Be BF VII 44 22 /Mor wael myned hael (hwyl gyffro - galar) /Yn rhwym gwely manro! /Llawr gwerthfawr Llan a'i gortho /Ga DB VI 27 56 oddyw, yn anhyfryd - wyf /Am fyned fy rhwyf yn rhwym gweryd. /Golo hael, galar yw y dedfryd, /Goludd ei PM V 5 65 es - Duw /Dyn ym myd a'n gwares. /Rhodri Mawr, rhwym llawr, rhy-m-llofes, /A rhydd budd, i bawb ei gyme PM V 20 12 oedd lluosawg, /Rhwyf bedydd ni baid yrhawg, /Rhwym Lloegr, lliwed trahaawg. /Traha yw i neb na bo cae PB VII 1 26 c ni'th faidd cyfranc, cyfrwysgar - gwersyll, /Rhwym pebyll, bumdryll ba_^r, /Cad aerflawdd, fo_^r-gyml CBM IV 17 100 Can rhygollwng pawb, Pennaeth - gymynner, /Can rhwym Rhwyf, Hydrner, a ffe_^r a ffraeth, /Can clyw, can rhwymaf 1 D-2 I 2 32 rhinwedd reen; /Rheg rhysiolaf, rheg a archaf, rhwymaf iwrchen! /Rhuthr uthr awel rhynnawdd ufel rhyfel rhwymau 1 MG VII 32 54 od yn seiniau /A merthyri achaws eu Rhi, yn eu rhwymau, /Cyn bod etw aewyllys da, dial eisau, /Na gwneu rhwyoli 2 PM V 25 31 w_^r golau yn golosgi, /Ym mhryffwn rhy_"wr yn rhwyoli - gwry_^s, /Ym Mhrydain Ynys gwy_^s ein gwesti. PM V 2 50 Dafydd, ddeddf Elifri, /Na bydd rhyweilydd fy rhwyoli. /O chyngain, hael udd, hwyl i'm hynni, /A chyng Rhwysg 39 CBM III 26 45 udd - berchen, /Aerbair ben, preiddnen prudd, /Rhwysg aches a'm rhoddes rhwyddfudd /(Rhwyf cadau) er ca CBM III 19 9 lew, glyw ddiffreidiad. /Detholais fy rhwyf yn rhwysg aerllew - torf, /Yn derfysg a_^ thrylew, /Yn anrh LlG VII 26 23 ysiliaw, /Rhwyddha_"ws De_"ws diofn rhagddaw; /Rhwysg aerllew trylew yn treuliaw - arfau /A gwy_^r dros BF VII 53 30 n. /Gwae Fo_^n ac Arfon gorfod colli - rhwyf, /Rhwysg angerdd Elifri, /Gwayw gwaed ffysgiad, gad gyni, CBM IV 3 45 gwyn, am feddgyrn llawn; /Tyrrant am eu rhwyf, rhwysg anogawn, /Torfoedd amnifer am ne_^r am nawn, /Am BF VII 51 19 - a_^ llaw, /Llwyr amddiffyn pobloedd, /Rhwyf rhwysg Arthur, mur moroedd, /Rhuddgoch gatgun eiddun oe CBM IV 9 1 A'm rhoddwy rhwyf nef rhwysg awdurdawd - cerdd /(Ni'm gwne_^l cardd o nebawd) CBM IV 2 25 afrddwl Ercwl ergrynitor. /Tey_"rnas fy rhwyf, rhwysg Cedifor, /Tey_"rnfoes eirioes eiriachator; /Tey_" PhB VI 13 1 Rhys, rhwysg chwe_^l ryfel, rhwyf naf, - rhwydd de_"yrn, /Rhwy LlF1 II 1 60 cynnif can fodd Dofydd, /Rhodd gynnan Forfran, rhwysg diddan dydd. /Rhy-i-gorug Duw ddau henefydd - o'i CBM IV 17 73 ad, yng nghad, yng nghur; /Rhybu Ercwlff mawr, rhwysg dyrawr dur, /Rhyfyg angerddawl, greddfawl Greiddu PhB VI 14 29 nad arnaf yd orfyddid. /Eiddunswn-i fod Rhys, rhwysg ddiedfid, /Tra fai ddywawl Dduw yn ei ddwywdid /A PhB VI 13 6 d, rhwyf gawr - yng ngwry_^s, /Gwawd frys Rys, rhwysg ddiriawr, /Llyw io_^r, llew tewdor, tudwawr, /Lla PM V 26 72 s nis cil na deng mil na dau /Pan e_^l Rhys yn rhwysg ei arfau! /Arfawg cymynawg, cymyned - oswydd! /Oe GM I 6 13 Na mwy gronny aur nog erwaint flawd! /Ni rhydd rhwysg eryr hyd troed o'i dymyr /Er ofn herwyr yn herw y LlF2 VI 8 27 archfain, /Rhysedd balch, cyflymwalch celain. /Rhwysg eurgor cyngor yn y cyngain - dawn, /Rhyd alaf dig CBM IV 5 99 fneued - ei ddawn, /Aer greulawn arf greuled, /Rhwysg frwysg fraisg freuawl dynged, /Rhwyd frwyd frwydr LlG VII 24 9 ar trosedd, /Rhuthrlym grym Gruffudd etifedd; /Rhwysg frwysg fraisg o fraint a dewredd, /Rhudd barau o GB II 26 176 wr fawr a'r llawr llenwi. /Pan dde_^l rhyfel a rhwysg Ffichti /Ros elfydd, pob celfydd geilw Dewi. /A g CBM IV 10 38 awr i'm rhwyf rhwysg mo_^r-gymlawdd - gwyrdd, /Rhwysg ffyrdd cyrdd cerdd wahawdd, /Aswyn aserw herw hir LlG VII 25 65 oedfedd, /Nid mawr o'i drosedd neb ni dreiso! /Rhwysg goddaith pan lwyrfaith losgo, /Rhwyf difefl, Dofy PB VII 15 11 s, drud, /A'm gwnaeth, drwy hiraeth dristyd, /(Rhwysg gydymddaith, cludfaith clod) /Am arglwydd mawrglw GM I 7 14 golled; /Rhewin mawr am wy_^r wawr waredred, /Rhwysg heb warth, rhwydd o'i barth ymborthed. /Rhy-dost PhB VI 13 17 llawer llafn lledrudd. /Lledrudd parfrys Rhys, rhwysg Hiriell - yn aer, /Yn arfau anghysbell, /Hawl tor HF VII 22 12 wl yn aer yn Arfon - ddiwedd, /Rhwyf Gwynedd, rhwysg Lleon. /Difro wyf heb rwyf, heb roddion, /Heb Owa PB VII 15 18 . /Gwisgawg farchawg feirch hywedd /Oedd Rhys, rhwysg llew yn ymladd, /A drud geir draig Gwynionydd /A EW VI 1 14 /Hawdd cynnelw fy rhwyf rhwydd ofeg - Mordaf, /Rhwysg mawrdon wrth garreg; /Gweilch beilch balchddawn CBM IV 10 37 y fa_^r, dy fardd wyf! /Wyf cerddawr i'm rhwyf rhwysg mo_^r-gymlawdd - gwyrdd, /Rhwysg ffyrdd cyrdd cer PhB VI 12 36 r, /Rhysfa cyrdd Calan Ionawr, /Rhys rhuddbar, rhwysg morfar mawr. /Mawr fwy y credaf no chrair, - ced PM V 23 8 ist fab Duw dy-m-rhydd arllafar /I foli fy rhi rhwysg Odiar, /Llywelyn, llyw Prydain a'i pha_^r, /Llew EW VI 4 43 _^n) /Nid mau we_^n wedd honnaid; /I bob rhwyf rhwysg orddyfnaid, /Diwedd, nod rhuddfedd, neud rhaid PB VII 13 14 ! /Tiriawg, rywawg Ros wrthrych, /Fu fy rhwyf, rhwysg Owain Frych; /Un o'i derfynau (dorf lewych - ysby DB VI 25 20 braisg waisg gosgedd ei fyddin, /Oedd brwysg rhwysg rhag y godorin, /Oedd balch gwalch golchiad ei la PB VII 16 22 /Oedd briw baladr cadr catgwn, /Oedd brwysg ei rhwysg rhwyd gelyn, /Oedd gwrdd yng nghad treisiad trin, MeiG I 33 1 Rheen rhieddawg rhwysg rhyferthi, /Rex, rhyngaf o'th rodd rwyddfodd foli CBM IV 9 182 d tau! /Hil Gruffudd, rhwyf rhwyddfudd radau, /Rhwysg rhynnawdd mo_^r-gymlawdd mawrglau, /Hil Maelgwn m ES I 17 34 - cywlad, /Cyfluddion Udd Cesar, /A'm rhoddud, rhwysg ufeliar, /Da rodd dy fodd heb dy fa_^r. /Dy fa_^r CBM III 24 38 meuedd, mynwent franar, /Neud gweryd Rhirid, rhwysg ufeliar. /Neud gorddifanw hoen, hoeddl abar - lle SB II 24 6 dros drychon alon elor, /Rhygn ddygn ddisgyn, rhwysg wysg wrysgryn wosgryn wosgor, /Rhys, wry_^s wrysi rhwystraid 1 MG VII 33 22 reulaid a gythruddych, /Cas wybraid grwydraid, rhwystraid rhwystrych, /Cawsant gennyt farn nid atferny rhwystrasam 1 OC II 15 57 , /Dywed ein dyfod Fechain. /Teulu Owain rwyf, rhwystrasam - wladoedd: /Poed gwlad nef ein hadlam. /Cyr Rhwystrwyd 1 MG VII 32 51 n' a'u gwlad, rhag twyll a brad y brenin gau; /Rhwystrwyd Erod, greulawn arfod, ar ei arfau, /Lladdwyd rhwystrych 1 MG VII 33 22 ythruddych, /Cas wybraid grwydraid, rhwystraid rhwystrych, /Cawsant gennyt farn nid atfernych - fyth /N Rhy 54 DB VI 33 7 wd a rybuchir, /Rhy fychan i Dduw a ddiwygir, /Rhy afnam o gam a gymerir, /Rhy annawd o beth a bregethi GYC VII 40 110 Na bo_^m hoedlwall o weithred arall, /Na bo_^m rhy angall erbyn angau. /Mihangel i'n rhaid a Mair wen g BF VII 54 27 , darian dorri, /Dyfrydedd Gwynedd, gwae ni: - rhy allad, /Gwalch ffysgiad, rhoddiad rhudd a phali! /Gw DB VI 33 8 Dduw a ddiwygir, /Rhy afnam o gam a gymerir, /Rhy annawd o beth a bregethir. /Gwelais-i w_^r, a gw_^r CBM IV 18 80 id porthi penyd rhyfeddyliais; /Yn adawd Rheen rhy-d-eiddunais /Rhydid i'm henaid, rhaid rhyiolais. /Gw MB I 3 4 , /Rex rhadau wrno, rhy-n-bo-ni gardawd, /Rheg rhy-d-eirifam yn rhan Drindawd. /Pan ddyfo Dofydd yn ny CBM IV 6 234 dilain gwleidiadon, /Rhydylif cynnif cadfaon. /Rhy-d-erfyll rhwyf ddraig rhodolion - eirchiaid /Rhydala GM I 7 15 Rhwysg heb warth, rhwydd o'i barth ymborthed. /Rhy-dost fy mhenyd, rhy-drwm fy nhristyd, /Rhy-m-ergyd o BF VII 54 9 - dyledogion, /Brodorion haelon o hil Rhodri. /Rhy draws fuam oll cyn eu colli, /Rhy drist y'n gwnaeth BF VII 54 10 hil Rhodri. /Rhy draws fuam oll cyn eu colli, /Rhy drist y'n gwnaeth Crist, croes oleuni, /Rhy drwm fu BF VII 54 11 , /Rhy drist y'n gwnaeth Crist, croes oleuni, /Rhy drwm fu eu ba_^r am beri - lluoedd /I gynnal torfoe GM I 7 15 wydd o'i barth ymborthed. /Rhy-dost fy mhenyd, rhy-drwm fy nhristyd, /Rhy-m-ergyd oer godded; /Rhag gal PB VII 14 17 ddechrau /Cof maith anghyfraith angau. /Angau rhy ddiau (engyrth seithug - pla) /Plant Adaf ryamug, /H GYC VII 40 61 ledrad yng nghloddiau, /Gwae a ga_^r ddaear yn rhy ddiau, /Gwae a dreulio'n ofer ei amserau, /Gwae fraw BF VII 49 14 byw gwalch trawsfalch (trais anoddef - rhwy) /Rhy-ddug Duw o'i gartref, /Arddelw ceinffyrdd cyrdd cyfl BF VII 53 10 ryd. /Och am ryd esbyd! Oesboen dagrau - rhwy /Rhy-ddug lliw fy ngruddiau; /Och faith, och fyth hyd ang PM V 14 24 nau cogau, coed neud atre, /Neud adwen ar ddyn rhy-ddwyn fy ngne. /Neur ddug Wysg, gantwysg gan ei godr HOG II 9 4 lan. /Yd garwn-i fyned (cyni'm cared yn rhwy) /Rhy eiddun ofwy i ar feingan /I edrych fy chwaer chwerth DB VI 33 5 ydderperir, /Wrth a fynno Duw, dim ni ellir. /Rhy fawr o bechawd a rybuchir, /Rhy fychan i Dduw a ddiw DB VI 33 6 dim ni ellir. /Rhy fawr o bechawd a rybuchir, /Rhy fychan i Dduw a ddiwygir, /Rhy afnam o gam a gymerir MG VII 33 48 na dwy dolurych - bob awr, /Namyn yn rhyfawr a rhy fynych. /[ ]A wneych o ddiwg, na ddiogych: /Gwedi ca CBM IV 9 67 dd yfelly. /Gw_^r gwaedrwyf gwlad un rhwyf, un rhy, /Gw_^r gwaedlan, nid gw_^r gwan gwecry. /Gw_^r golu CBM III 21 55 gan iawn, /Ni gadwai na chrawn na chrynho_"i, /Rhy hir y tawaf, tawel wyf i, /Ni byddaf dawel, nid mau PM V 12 43 bu llawr - ei dy_^, /A_^'i de_"yrn fyddinawr, /Rhy-i-gelwid rhwyd ysgwydawr, /Rhy-i-gelwir rhan farw rh PM V 12 44 yrn fyddinawr, /Rhy-i-gelwid rhwyd ysgwydawr, /Rhy-i-gelwir rhan farw rhan fawr. /Mawr de_"yrn cedyrn c LlF1 II 1 61 , /Rhodd gynnan Forfran, rhwysg diddan dydd. /Rhy-i-gorug Duw ddau henefydd - o'i phlaid, /Offeiriaid BF VII 44 16 trais Duw rhy'i gallas, /Traws Ddafydd lawrudd rhy-las. /Llas un mab Llywarch, llew afael - yn rhaid, / CBM IV At 2 af a wnaeth, ni cha_^r - fy nghalon, /Ni rylon rhy lawgaeth, /Sorres wrth sarrug bennaeth, /Ni sorres n CBM III 13 53 ylaith - ar gerdd, /Wyf diludd ym mhob iaith, /Rhy-m-ceinfyg o'm ceinfalch araith, /Aros gwarth er gwr CBM III 21 89 r cardd cerddau achles: /Angau cad orddwy rhwy rhy-m-coddes, /Angen a'm lludd gwe_^n, gwae rwy golles! PM V 26 86 /A minnau, cyd mynnwyf fyned /Am radau, rhiau rhy-m-daered. /Ysym aur ac ariant, nid ffled, /Ac emys g BF VII 47 3 au angen orddwy - drais /Am drawsfab Goronwy, /Rhy-m-dirwaen Duw, rhy-m-dirwy, /Rhy-m-dirwnaeth rhan hi BF VII 47 4 fab Goronwy, /Rhy-m-dirwaen Duw, rhy-m-dirwy, /Rhy-m-dirwnaeth rhan hiraeth rhwy. /Rhwy y rhoddai w_^r, BF VII 47 3 rais /Am drawsfab Goronwy, /Rhy-m-dirwaen Duw, rhy-m-dirwy, /Rhy-m-dirwnaeth rhan hiraeth rhwy. /Rhwy y GM I 7 16 d. /Rhy-dost fy mhenyd, rhy-drwm fy nhristyd, /Rhy-m-ergyd oer godded; /Rhag galar garw afar efrifed, / ES I 15 21 rchiaid, /A'm parchai llu meddfaeth. /O golled rhy-m-gallad mawrwaeth, /Rhyallas drais diredd Catraeth. CBM IV 6 237 t eu rhoddion; /Rhydysgaf disgywen feirddion, /Rhy-m-gedir ei gadair ymryson, /Rhydyrllid fy ngherdd 'y CBM IV 12 25 elw Fawr, cawr cyrdd, /Ohonu ni henyw beirdd. /Rhy-m-gelwir yn ffyrf yn ffysg - arab hwyl, /Yn arab-haw PB VII 5 6 hy arglwydd rhwydd, rhuddgledd - rhygollais, /Rhy-m-gellir lledfrydedd, /Fy llyw oedd fur glyw a gwle BF VII 47 1 Rhy-m-gorau angau angen orddwy - drais /Am drawsfab Goro HOG II 6 58 o'm llin; /Er fy lladd-i a_^ llafnau deufin, /Rhy-m-gwalaeth-i gwraig brawdfaeth brenin. /A Gwladus we CBM III 24 73 w, /Rhwyfan ta_^n taerwres, trachwres trinaw, /Rhy-m-gwnaeth yn athrist athreiddiaw - Pennant /A'i phen PM V 5 65 ym myd a'n gwares. /Rhodri Mawr, rhwym llawr, rhy-m-llofes, /A rhydd budd, i bawb ei gymes. /Caffaf, c GM I 12 5 ymgadwyd /Rhag cadair enwair yn weithen rwyd. /Rhy-m-llyw_^y Dwy yn ddiarswyd; /A ddyly Arglwydd a ergl MB I 4 18 pobfa, mor wyt dda wrth Dy ioli, /A'th iolwyf, rhy-m-purwyf cyn no'm poeni. /Brenin holl riedd a'm gw_^ MeiG I 33 90 a_^'r Creawdr a'i rhygreas. /Credwn i'r Rheen rhy-n-bendigas, /Dwfn dyfu i Hwnnw, honnaid ei gas. /Gal MB I 3 3 wyf elfydd, rhydd Ei folawd, /Rex rhadau wrno, rhy-n-bo-ni gardawd, /Rheg rhy-d-eirifam yn rhan Drindaw BF VII 45 5 ni ddorfyddir fyth. /Byth am walch rhwyddfalch rhy-n-doeth - trais galar, /Bu traws golofn cyfoeth, /Ar MeiG I 33 36 dechrau /Rhodd be_^r paradwys (parha golau!). /Rhy-n-parasai Duw heb ddim eisau /Yni wnaeth ein gwaeth LlF1 II 2 16 eniwed a eniwaf - wrthaw; /Ei liwaw rhag llaw rhy-s-lafasaf, /A heno hynny ni gyffroaf; /Nis ceryddo D CBM III 21 107 'm donies, /Yn golaith adnair, mal ydd adnes, /Rhy-s-molaf o'm cerdd, o'm cain aches, /A beiddiad, blei PM V 24 67 edrydawg, /A'th folant pymthecant cadeiriawg, /Rhy-th-fawl ar ysydd estroniawg /Na'th orsaif na moel na PM V 18 40 oedd lled byd, dwfn a bas, /Llywelyn, Llywarch rhy-th-gafas PM V 18 30 r bob ne_^r, bob nwythas - de_"yrn, /Duw o nef rhy-th-swynas. /Wyt priawd tir Prydain a'i chlas, /Wyt p Rhyallas 3 ES I 15 22 meddfaeth. /O golled rhy-m-gallad mawrwaeth, /Rhyallas drais diredd Catraeth. /Rhoddiad mad i'm pryd o CBM IV 6 83 iddaw. /Tey_"rnedd yn daw, yn dew ddaearglas /Rhyallas rhwyf anaw; /Tarf taerfar trydar fawr ynddaw, / CBM IV 6 109 /Rhuddfoawg farchawg, feirch ysgain, /Rhiallu rhyallas yng nghrain. /Pan rhuthrws hil Rhun ar rhuddgra rhyaned 1 PM V 26 95 A drych aur ar drychan tudded. /Ef gorau rhiau rhyaned /Er Arthur, llary fodur lliwed. /Ef dihiddl ei a Rhyarfeiddaf 1 PM V 24 11 rodawg /Arfogion ddragon, draig llys eurawg; /Rhyarfeiddaf naf nerthawg - ddygyrchu, /Yn rhwyfan teulu rhybarawd 1 MB I 3 34 cyn rhewin rhawd, /Rhyn ruthrai dorfoedd oedd rhybarawd; /Rhy'i gaded Rhufain reg addfwyndawd, /Ni fyn Rhybenyd 1 CBM IV 16 176 yn rhwy. /Yn rhwy ydd amwg a ddamunwy - bryd, /Rhybenyd rybechwy, /Pechadur pechodau ddirprwy /A ddirpe Rhybo 1 LlF2 VI 8 37 blaid, /Mal ydd eid yn rhaid yn Rhyd Angain. /Rhybo Duw rhebydd ddadwyrain; /Rhygarawr daerwawr Darowa rhyborthes 2 CBM III 5 48 awfed. /Nawfed ran i'm poen, er pan aned, /Nis rhyborthes neb, na'i thebyced! /Ni rhifaf-i ar fun fod y CBM III 21 109 blaidd neges. /Beirdd gannelw gannerth, berth rhyborthes, /Yn amwyn Ednob, ednaint ar gnes; /Yn lladd Rhybu 7 CBM IV 17 68 mhur. /Rhybu erthyst in: rhybu Arthur - gynt, /Rhybu amgyffrawd gwynt, gwa_^n tra mesur; /Rhybu Ul Cesa CBM IV 17 67 eb wybod bod byd mor amhur. /Rhybu erthyst in: rhybu Arthur - gynt, /Rhybu amgyffrawd gwynt, gwa_^n tra CBM IV 17 73 ng nghamp yng nghywlad, yng nghad, yng nghur; /Rhybu Ercwlff mawr, rhwysg dyrawr dur, /Rhyfyg angerddaw CBM IV 17 67 ydd echlysur, /A heb wybod bod byd mor amhur. /Rhybu erthyst in: rhybu Arthur - gynt, /Rhybu amgyffrawd CBM IV 17 71 sai Fflur /I gan udd Prydain, prid ei hesgur. /Rhybu Fra_^n fab Lly_^r, llu rwymadur - mad /Yng nghamp CBM IV 17 75 dur, /Rhyfyg angerddawl, greddfawl Greiddur. /Rhybu gamweddawg Madawg, modur - ffaw, /Rhybudd fu iddaw CBM IV 17 69 t, /Rhybu amgyffrawd gwynt, gwa_^n tra mesur; /Rhybu Ul Cesar, ceisiasai Fflur /I gan udd Prydain, prid rhybuch 1 CBM III 17 6 Gwirawd a'm daerawd, a'm daw - gan rebydd /A'm rhybuch o'i wenllaw, /Peniadur cad ced wallaw, /Pen co_^ rhybuched 4 CBM III 5 58 au cyn no'm gwared, /Ei gwaredd oedd rhaid pei rhybuched; /Gwarfardd wyf iddi o ddylyed, /Gwa_^r air i' D-1 I 1 35 affawd Hywel wrth ei hoywedd fy rhybuchwy. /Fy rhybuched i golofn ced, clod pedrydant, /Rhyfel ddywal, HOG II 6 5 amgant Lliw lliaws calledd. /Caraf a'm rhoddes rhybuched medd /Myn y dyhaedd my_^r maith gywrysedd. /Ca GM I 14 16 yl gyni, /A chynnif oedd well no gwall re_"i, /Rhybuched Trined, tra ni belli. /Pwyll a'm cyfeiryd o'r rhybuchir 1 CBM III 5 122 iw aml y'm rhoddir, /Nid amgen y'm rhydd, ni'm rhybuchir! /Handid o'm cyfoeth o'm cyfeirch pan wyf, /O' rhybuchwy 2 D-1 I 1 34 goresgynnwy. /Caffawd Hywel wrth ei hoywedd fy rhybuchwy. /Fy rhybuched i golofn ced, clod pedrydant, / CBM III 5 109 rhag dyn nwy dilynwy, /Fy rhin a_^ rhiain nis rhybuchwy, /Nis gwybydd rhewydd nis rhygelwy! /Celedig f Rhybudd 5 LlF2 VI 8 35 wyrain, /Rhwyf difradw, rhwym achadw Mechain. /Rhybudd drud ar dud gwolud gwylain - blaid, /Mal ydd eid CBM IV 17 76 ddur. /Rhybu gamweddawg Madawg, modur - ffaw, /Rhybudd fu iddaw, ddylaw ddolur: /Bu Alecsander, byd lyw CBM IV 6 20 ge_^l gw_^yth gwrdd hwrdd Hywel /Yn rhyfel cyn rhybudd, /Gwy_^dd briwglau a llafnau lledrudd, /Gwyddfid LlG VII 24 75 /Llwyddgyrch darogan cyman celfydd. /Ni thycia rhybudd, hael rebydd, - rhagddaw, /Llawdrallaw drin wych CBM III 26 47 er cadw ei ddeurudd, /Ni tholies fy lles, llyw rhybudd, /Ni tholiaf a ganaf heb gudd, /Ni'm gwnaeth gly rhybu_^m 1 ES I 17 17 . /Nid wyf gynefawd gynefin - a_^'m rhwyf, /Ni rhybu_^m gerddennin. /Edrych cyrdd cerddau Taliesin, /Ed Rhybydd 1 LlG VII 25 67 rfaith losgo, /Rhwyf difefl, Dofydd a'i gato. /Rhybydd urddedig a urddo - fy ne_^r, /Ni chymer hyder a' Rhybyddai 2 CBM IV 12 11 r - Efrawg, /Aerfarchawg, ddeifniawg ddo_^r, /Rhybyddai fau faith ragor, /Rhybyddwn bencerdd, ben-co_^ CBM IV 12 19 , wlad Run - Amhaelgwn, /Maelgyning aborthun, /Rhybyddai fau fedd anhun, /Rhybyddwn bencerdd ben-cun. / Rhybyddwn 3 CBM IV 12 12 eifniawg ddo_^r, /Rhybyddai fau faith ragor, /Rhybyddwn bencerdd, ben-co_^r. /Am faes Trefgalw lys twr CBM IV 12 20 elgyning aborthun, /Rhybyddai fau fedd anhun, /Rhybyddwn bencerdd ben-cun. /Mi biau bod yn bencerdd /O GB II 26 59 isg i Frycheiniawg. /Ban dde_^l gofyn arnam-ni rhybyddwn ofnawg /Rhag gormes cedyrn Cad Ddybrunawg; /Ar Rhychedwis 1 D-2 I 2 37 iddawdd, rhycheidw ei nawdd rhag cawdd gelyn; /Rhychedwis ddeddf, rhychynnis greddf rhag lleddf ogrfen: rhycheidw 1 D-2 I 2 36 wasgawd, tra gwawd wobryn; /Rhyhaedd iddawdd, rhycheidw ei nawdd rhag cawdd gelyn; /Rhychedwis ddeddf, rhychlud 1 D-2 I 2 34 ynnawdd ufel rhyfel febyn; /Rhuddaur dyrllydd, rhychlud clodrydd rihydd adden; /Rheufedd barawd, rhyn w Rhychwynant 1 PM V 11 5 lywsawch, /Pair Prydain pryd nad oedd rhawch. /Rhychwynant anant anhawddgoll - te_"yrn, /Tey_"rnfeirdd rhychyngain 2 CBM IV 6 120 anmai, celennig i frain. /Cred a ched a cherdd rhychyngain - i'th blaid, /I'th blegyd y dichwain, /Eche EG VI 18 111 r gymynad, /Angawr llawr, llurig Duw amdanad! /Rhychyngain Prydain yn ddibryder /I briodawr llawr yn ll rhychynnis 1 D-2 I 2 37 ei nawdd rhag cawdd gelyn; /Rhychedwis ddeddf, rhychynnis greddf rhag lleddf ogrfen: /Rhag drwg drosodd Rhychyrchant 1 CBM IV 16 15 ir yn anwar, /Yn Arglwydd uffern, wern Wanar. /Rhychyrchant un Pair, tair trydar, /Cynaddledd ceneddloe Rhyd 13 LlF2 VI 8 36 olud gwylain - blaid, /Mal ydd eid yn rhaid yn Rhyd Angain. /Rhybo Duw rhebydd ddadwyrain; /Rhygarawr d LlF2 VI 8 28 n. /Rhwysg eurgor cyngor yn y cyngain - dawn, /Rhyd alaf digrawn, alon digrain. /Rhi rhuddbar cyfar cyf EW VI 6 44 pob edde_"in, /Cedawl, buddugawl byddin, /Cadr rhyd, cadw i'th fryd, frenin DB VI 35 38 gyrchu, llafur gur gynnu, /A_^ llu ni chymu yn Rhyd Chwima; /A'r erlid fal cynt ar ael y dyffrynt /Ar a IRh VII 30 36 fflamliw cywiw cyhefelydd /Gorphlyg rawd wenyg rhyd Dderwennydd. /Gorfflemych llewych llen afallwydd - DB VI 27 58 y dedfryd, /Goludd ei achludd, gwayw rhudd yn rhyd. /Golau y dug Duw ein diebryd - fry, /Am frenin Cym HF VII 23 7 r teilu teilwng i'i foli. /Gw_^r yng ngryd yn rhyd, gw_^r fal Rhodri - Mawr, /Gw_^r eurglawr aesawr us PM V 26 116 /Rhun gymrawd, Gymru ofyged, /Rhyn wryd, llyw rhyd, llawrodded, /Rhys fab Rhys, dilys dylyed - Prydain PM V 1 128 am, haerllug: - na bwynt gynt /No rhywynt uch Rhyd Nug! /Mab Ywain gyfwyrain gaddug: /Mad ganed, mawr GM I 11 38 orsedd i luoedd gorsaf nerthawg. /Gorsefyll yn rhyd, rhodawg - annibellt, /Nid heb waed ar wellt ar wa GRh II 28 16 , ddraig ddragon wynfyd, /Dygant ruddaw amgant rhyd. /Rhyfedd (eithr Gwynedd, gwenwyngawdd - cywlad, /C EG VI 18 127 r, /Rhy'i molir ei wir, ei orober, /Ei wryd yn rhyd yn rhaid nifer, /Ei orofn gwraf yn ydd eler, /Ei or DB VI 27 23 a lithrai o'i helaethrwydd, /Lleiddiad fryd yn rhyd, yn rhodwydd - ongyr, /Och a wy_^r, am w_^r diwarad Rhydalant 1 CBM IV 6 235 y-d-erfyll rhwyf ddraig rhodolion - eirchiaid /Rhydalant eu rhoddion; /Rhydysgaf disgywen feirddion, / Rhydalwyf 1 EGM I 29 18 wydd, /Cyn bod im oergladd, boed im Arglwydd! /Rhydalwyf iawn yn rhadlawn rwydd /Can edifarwch cyfrwydd rhydamuner 1 CBM IV 8 53 s rhydid gleindid gloywder, /Yng ngoleuad rhad rhydamuner, /Yng ngolau fraisg fre, yn lle lleufer, /Yng rhydebygir 1 DB VI 33 19 /Dra fo byd na cheffir. /Gruffudd arfau rhudd, rhydebygir, /Graid barch, i Lywarch fab Elidir, /Ys dina rhydid 8 PM V 8 23 wyr, i'm llamwyr, i'm llid. /A hwde ddewis o'r rhydid, /Cabl neu glod o'm dyfod dybid. /Dy-m-doddyw edl PM V 13 5 'i saint gloyw ardduniaint gla_^n. /Gloywdid a rhydid gan eu rhad - boed tau, /A bid Duw yn ganiad, /Hy GYC VII 41 53 wych drefnau, /I gymryd gwledd fawr enrhydedd, rhydid gerddau, /Geir bron Dofydd yn dragywydd gywir ddo CBM IV 8 52 /Yn rhan orffowys yd gynhwyser, /Yng nghynnwys rhydid gleindid gloywder, /Yng ngoleuad rhad rhydamuner, GB II 26 15 a maint /Yng nghyfoeth Dewi difefl geraint, /A rhydid heb ofud, heb ofyn amgen, /Heb ofal cynnen cylch CBM IV 18 81 yfeddyliais; /Yn adawd Rheen rhy-d-eiddunais /Rhydid i'm henaid, rhaid rhyiolais. /Gwledig arbennig, e CBM III 7 42 der saint, yng ngoleudaith, /Yng ngoleuad rhad rhydid perffaith PM V 22 3 wd a_^ defawd, a dwy; /Neu'm bu arallddydd i'm rhydid rhwy /Cer moreb ceinwyneb Conwy; /Neu'm bu tremyn Rhydirwy 1 CBM IV 6 228 lew ar lan Aeron - berth /Pan borthes eryron. /Rhydirwy dyrawr ei holion, /Rhydylawch eirchiad ag eirch rhydraeth 2 CBM III 5 95 wy, /Ysaffwn ydd wyf o nwyf neud rhwy! /Neu'm rhydraeth hiraeth, feddfaeth facwy, /Am a rygaraf-i, cen ES I 15 15 yn ei lywedyddiaeth. /Cyfoethau fy rhe_^n nis rhydraeth - tafawd /Tan awyr 'n ei hiraeth. /Hir ydd wyf Rhydraws 1 DB VI 29 54 ryfflau, /Amddifaid y_^m, rai, gyfai nid gau. /Rhydraws fuam gynt, hynt hirddiau, /Rhydrist y'n gwnaeth Rhydrist 1 DB VI 29 55 nid gau. /Rhydraws fuam gynt, hynt hirddiau, /Rhydrist y'n gwnaeth Crist creaduriau. /Gw_^r a wnaeth y rhydristlawn 1 CBM III 21 18 yr Merfyniawn - ydd wyf /(O ddifa fy rhwyf) yn rhydristlawn! /Gwedi gwawr Cymru, cymraisg gwrth nawn, / Rhydyladd 1 CBM IV 6 230 ei holion, /Rhydylawch eirchiad ag eirchion, /Rhydyladd yn ddrud rhan canaon - cnud, /Rhydylud alltudi Rhydylawch 1 CBM IV 6 229 n borthes eryron. /Rhydirwy dyrawr ei holion, /Rhydylawch eirchiad ag eirchion, /Rhydyladd yn ddrud rha Rhydylif 1 CBM IV 6 233 dylud alltudion, /Rhydyly dilain gwleidiadon, /Rhydylif cynnif cadfaon. /Rhy-d-erfyll rhwyf ddraig rhod Rhydylud 1 CBM IV 6 231 ion, /Rhydyladd yn ddrud rhan canaon - cnud, /Rhydylud alltudion, /Rhydyly dilain gwleidiadon, /Rhydyl Rhydyly 1 CBM IV 6 232 rud rhan canaon - cnud, /Rhydylud alltudion, /Rhydyly dilain gwleidiadon, /Rhydylif cynnif cadfaon. / Rhydyrllid 1 CBM IV 6 238 en feirddion, /Rhy-m-gedir ei gadair ymryson, /Rhydyrllid fy ngherdd 'y ngheinion - o fedd /Yng nghynte Rhydysgaf 1 CBM IV 6 236 rhodolion - eirchiaid /Rhydalant eu rhoddion; /Rhydysgaf disgywen feirddion, /Rhy-m-gedir ei gadair ymr rhydd 44 CBM IV 16 70 awd, braw fydd brawdwriaeth - Dofydd, /Barnawd rhydd a rhygaeth; /Yr amser y ffrwyner pob ffraeth, /Ni EW VI 3 4 /Peunoeth, ddoeth ddethol gynran, /Peunydd y'i rhydd ac y'i rhan. /I'm rhan, llid Ogrfan, llawer - a ar CBM III 16 115 th. /Gorwyddawd pen ceirw, pennillfaeth, - a'n rhydd, /(Anrhydedd farchogaeth!) /Gorun torf twrf aches PM V 23 7 nydd /Dofn awen ddiarchar. /Crist fab Duw dy-m-rhydd arllafar /I foli fy rhi rhwysg Odiar, /Llywelyn, PM V 23 63 r, - ffrawddus, /A phreiddiau ewi_"ar, /Mwth y rhydd arwydd yng ngwasgar, /Mal Arthur, cain fodur Cibdd MeiG I 30 7 ddefo. /Byddawd nef ddichlais i'r a'i ceiso, - rhydd, /Brenhinaidd gynnydd crefydd credo. /Brenin my_^r PM V 5 66 s. /Rhodri Mawr, rhwym llawr, rhy-m-llofes, /A rhydd budd, i bawb ei gymes. /Caffaf, co_^r mawrnaf, maw MeiG I 31 2 Arglwydd, erglyw Dy foliant, /Duw Rhoddiad a'm rhydd cyngweiniant; /Duw terwyn torfoedd gogoniant, /Duw LlF1 II 1 7 an am rhoddes fy Rhe_^n rheg eidduned, /Can am rhydd Dofydd dogn foddha_"ed - i'm rhan /I foli Cadfan, CBM IV 17 97 - ced, /Canrhed a'm gwared er gwrdaaeth, /Can rhydd Duw Ddofydd ddawn ehelaeth, /Can rhan rhad golau, MB I 3 144 rwas, clas gymre_"ydd, /Canawon mordai, mynogi rhydd. /Dyddwyreo Owain, Eingl ddiduddydd, /Enillawd lly LlF2 VI 10 18 . /Nid ef a'n gweryd gwy_^d gorwacter /Nac a'n rhydd ei ddydd gan eddyllter. /Nid ef ydd eir nef o ner MB I 3 2 or rhyfedd Ei ryfeddawd, /Rhiau, Rhwyf elfydd, rhydd Ei folawd, /Rex rhadau wrno, rhy-n-bo-ni gardawd, HF VII 23 10 i, /Gw_^r yn rhwym gan rwyf Eryri, /Gw_^r, pai rhydd, fal Rhun fab Beli, /Gw_^r ni adai Loegr i losgi - DB VI 27 45 drwydd, /'N ei raid a warawd wy_^r yn hywydd. /Rhydd fydd a ganwyf, i'm rhwyf boed rhwydd /Rhan o deg a PM V 18 1 Duw Rheen dy-m-rhydd gymwynas, /Deddf ddyfnddawn cyfiawn, cyweithas, /D GYC VII 39 35 r doethon, /I ryddid addef nef y'm noddon: /Yn rhydd i'm henaid rhoddion - goleuder, /Yn rhwydd-der lle GYC VII 36 6 urde_"yrn, ni'm daw - llewenydd: /Llywelyn nid rhydd i'm rhwydd wisgaw. /Gwae fi am arglwydd, gwalch di CBM IV 17 27 r hynny a wyf henawr. /Gw_^yr Rheen ein rhaid, rhydd iolawr - heb daw /Rhag ein periglaw heb beriglawr; CBM III 3 205 dr, Credofydd, /Credaf i we_^n, a'm Rhe_^n a'm rhydd /Mad gynnull mawrddull merwerydd, /Credaf-i bost p MeiG I 32 22 yd Gla_^n gloywaf - Ei ddefnydd, /Ef yn rhiydd rhydd (ni rhyfeddaf) /Ef a gred Ei gred, gred addwynaf, CBM III 5 122 ngolud amliw aml y'm rhoddir, /Nid amgen y'm rhydd, ni'm rhybuchir! /Handid o'm cyfoeth o'm cyfeirch CBM IV 16 221 n, /Cyn glasfedd, cyn glasu fy ngran, /Duw a'm rhydd, o'm rheiddun ofan, /Rhwydd obaith o waith y winll PM V 4 41 o_^n - ei gynna, /Ef cynnis tud forion. /Ef bu rhydd o'r rhwydd orchorddon /O amgant llys Dygant fab Do BF VII 46 30 /Yn rhan drugaredd, yn rhad - y Drindawd, /Yn rhydd o'th bechawd ddefawd ddifrad! /Dewrddraig Deheubar PM V 10 77 t, /Hud e_^l rhag Gruffudd cudd cant. /Can ced rhydd peunydd, prif eurglaer, - yn rhwydd /A'm rhoddaist LlF1 II 1 96 un Duw, un diffyniad - ysydd, /Ym Meirionnydd rhydd rodd gyngwastad. /Molitor ei cho_^r a'i chelyfrad CBM IV 16 84 'm dyddwg i'm da. /Daioni fy Rhi a'm rhyddha: /Rhydd rybwyf gan fy Rhwyf rwy gwna. /Rhe_^n rheithlau, CBM III 3 213 n, /Priawd cerdd, cadair prydyddion, /Glyw a'm rhydd rhagorfeirch gleision /Gleisiaid liw, glas ganolig PM V 10 1 Duw Ddofydd dy-m-rhydd rheiddun awen - be_^r /Fal o bair Cyridfen, /Arwar PM V 9 13 Edeinfeirch a seirch serrigl gynwe, /Moladwy y rhydd rhodd y bore, /Moedydd eisillydd ni syll eurdde. / GB II 26 107 ma, teg ei mynydd, /Ac Ystrad Nynnid a'i rydid rhydd. /Rhoddes Duw Dofydd, defnydd - o'i foli, /Dewi ar EGM I 26 1 Amser Mai, maith dydd, neud rhydd rhoddi, /Neud coed nad ceithiw, ceinlliw celli. /N CBM III 14 18 g ei feirdd o'i fawrddawn - rebydd, /Gw_^r a'm rhydd rhudd eurddawn, /Arlleng torf rhag twrf camawn /Fa CBM III 3 226 ethogion: /Ei Hynaf henyw o'i thirion, /Handid rhydd rhwng ei dwy afon; /Ei Sygynnab glew, gloyw roddio GM I 6 13 awd) /Na mwy gronny aur nog erwaint flawd! /Ni rhydd rhwysg eryr hyd troed o'i dymyr /Er ofn herwyr yn CBM III 7 16 ion diffaith! /Rhwydd ataf, ateb fy ngobaith, /Rhydd wisgoedd Wesgw_^yn ganhymdaith; /Rhudd ongyr Bra_^ CBM III 3 102 /A wne_^l iawn, rhadlawn rhy'i molir, /A fydd rhydd y dydd yd fernir, /A fo gw_^yl, golau yd noddir, / CBM III 21 129 ilwriaeth, meddfaeth mordai; /Mordaf hefelydd, rhydd y'm rhoddai, /Rhoddion gweilw gwyllion dy-m-gwallo PM V 23 196 chwyf i'm llyw y lloergant - yn rhodd, /Ef a'm rhydd yn geugant. /Lliwelydd lletawd dy foliant, /Llywel GB II 26 32 rth ei fryd i freiniawg - ysydd /A'i elfydd yn rhydd, yn rhieddawg; /Ar Iwerddon wlad ys rhad rannawg, PM V 6 23 ryfygaid - ddyn, /Yn felyn, yn folaid: /Ef a'u rhydd yn rhwydd erfyniaid, /Ef rhy_"wr rhyweryd digraid, CBM IV 9 57 grwydr, eurgrair bedysiawd. /Braisg rebydd, yn rhydd, yn rhwyddnawd /Y gwna Rhys rhieddawg o dlawd, /Br PM V 1 125 yddug haul /Hwyl ddirfawr ddiseithug. /Maith y rhydd yr hyn ni'm adug: /Meirch breisgir uwch brasgeirch rhyddanfones 1 PM V 5 63 in ym marddair cyffes. /Milfeirdd mawrfrydig, rhyddanfones - Duw /Dyn ym myd a'n gwares. /Rhodri Mawr, Rhyddarfaidd 1 PM V 24 9 glwydd, /Llwyr ddirfawr ddigwydd i ddigasawg. /Rhyddarfaidd aerflaidd eurflaen rodawg /Arfogion ddragon Rhyddarfod 1 ES I 17 20 rddau Taliesin, /Edrych fi, mor wyf edde_"in! /Rhyddarfod brau gyfnod breiddin: /Rhyddywawd o'i farddwa rhyddelid 1 PM V 8 38 Neud llai dyofod, neud dyofid - ced, /Cadwgawn rhyddelid, /Mab Llywarch, ddihafarch ddyndid, /Mab Duw n Rhydderch 4 PM V 26 106 /Wrth Fordaf a Nudd, pan rodded - rhuddaur /A Rhydderch afneued; /I'th wryd, i'th wrdd gadarned, /Mal PM V 11 54 el Arthur, modur, myd angudd, - am rodd, /Hael Rhydderch am eurfudd, /Hael Mordaf, hael mawrdeg Nudd, / BF VII 53 27 - fydd /Lladd Dafydd, llyw deon, /Aur diserch Rhydderch rhoddion, /Arfaeth Lly_^r, arf mawrwyr Mo_^n. PM V 2 30 t, un edmyg treisyg, no'r Tri - /Mordaf, Nudd, Rhydderch - yn neddf rhoddi. /Gwellyniawg de_"yrn, gedyr rhydderperir 1 DB VI 33 3 ef, Arglwydd nef, ni fo cywir, /A ryfynno dyn, rhydderperir, /Wrth a fynno Duw, dim ni ellir. /Rhy fawr rhyddewr 1 PM V 1 96 . /Chwi rhagddaw i gyd ni gedwch /Na rhwydd na rhyddewr ynialwch. /Ef i faes, i faws gadarnwch: /Chwi i rhyddha 1 CBM IV 16 83 e drwg, a'm dyddwg i'm da. /Daioni fy Rhi a'm rhyddha: /Rhydd rybwyf gan fy Rhwyf rwy gwna. /Rhe_^n rh rhyddhao 1 MeiG I 30 24 faeth a'm digaetho, /Crist Celi, fy Rhi, a'm rhyddhao, /Ac Ef, Frenin nef, a'm noddo - rhag gwall, /E rhyddiffawd 1 LlF1 II 5 27 Ni eill dyniaddon ddiddan; /Mo_^r diffaith nis rhyddiffawd, /Rhag maint eu ffrawdd, ffrydiau ta_^n. /Na Rhyddigiwys 1 PM V 10 38 is. /Treisiau ardalau, ardwy trin, - rhyddug, /Rhyddigiwys eu gwerin, /I rag cwys o Loegrwys lin, /I ra rhyddilyn 1 LlF2 VI 10 86 d /Ac ni farn o ddir ei ddaered - i ddyn /Onis rhyddilyn o ddylyed. /Eiriolaf-i ar Fair fy eirioled, /E rhyddion 1 D-3 VI 19 10 carcharorion, /Gwnaethost gaith yn rhan obaith rhyddion; /Dugost drais achaws yn draedsychion, /UnDuw g rhyddiwarth 1 GYC VII 40 96 add angau. /Adolwg yna i'm Dewin doetha' /Na'm rhyddiwarth er Ei wyrthiau, /Er myfyr dengmain, er Ei gw rhyddoded 1 GM I 14 95 nghlaear daear dudded. /A gwae ni o'r naid y'n rhyddoded /Yn rhygnawd pechawd pall gynired, /Rhag ein t rhyddodes 1 PM V 5 6 le ysgwyd aur yn armes - cynnygn /Yng nghynnif rhyddodes /Ar ysgwydd ddidramgwydd ddidres: /Arial hy, n Rhyddoeth 1 LlG VII 27 4 gwared; /Gwander i lawer, eilywed - tramgwydd /Rhyddoeth am arglwydd eurglawr drefred. /Gwalch gwrawl g Rhyddognais 1 CBM III 21 148 i'm gwared! /Aele o'm dygnedd ydd ym dogned, /Rhyddognais fawrgerdd am ei fawrged, /Mawrgor ga_^r lla rhyddrwg 1 PM V 27 19 'i gw_^yr, /O'r gorau y'u hamwg) /A edau rhiau rhyddrwg, /Ac a fo da, ef a'u dwg. /Dug Ywain wynfain, n rhyddug 4 PM V 25 51 /Ni chelir na'i wir na'i wrhydri /Am bob trais rhyddug ar bob tarw caddug, /Ac ar bob sarrug er eu sorr PM V 20 27 - Lleon, /Llyw Prydain, Llywelyn, /Dygen rwyf rhyddug dy hy_^n, /Dugost, udd dremrudd, dremyn. /Tremyn PM V 1 123 wn eu bodd o'r Wyddgrug. /Ef gorau rhiau hyd y rhyddug haul /Hwyl ddirfawr ddiseithug. /Maith y rhydd y PM V 10 37 treth trais. /Treisiau ardalau, ardwy trin, - rhyddug, /Rhyddigiwys eu gwerin, /I rag cwys o Loegrwys Rhyddun' 1 MG VII 32 50 wy ffordd arall troant yn gall, heb golledau, /Rhyddun' a'u gwlad, rhag twyll a brad y brenin gau; /Rhw rhyddwaith 1 BF VII 47 7 ei glod /Ym mhob gwlad y rhyfu, /Rhuddfeirch (rhyddwaith eu cyrchu); /Rhwydd fal Nudd, rhoddfawr fudd Rhyddyergrynais 1 MB I 4 16 chogi! /Baich rhygynullais o bechawd anofais, /Rhyddyergrynais o'i gymhelri. /Rhwyf pobfa, mor wyt dda rhyddygwch 1 PM V 1 83 yrn Gwynedd yd gwynwch. /Tey_"rnllaw fy rhwyf rhyddygwch; /Tey_"rnllw, tey_"rnllid gennwch. /Tey_"rnge Rhyddylif 1 LlF1 II 1 59 d ryddyrydd; /Atan rhyddyran o'i lan luosydd, /Rhyddylif cynnif can fodd Dofydd, /Rhodd gynnan Forfran, rhyddyran 1 LlF1 II 1 58 fydd; /A'i habad roddiad rhad ryddyrydd; /Atan rhyddyran o'i lan luosydd, /Rhyddylif cynnif can fodd Do rhyddyrch 1 PM V 20 29 , udd dremrudd, dremyn. /Tremyn Llywelyn, llyw rhyddyrch - Prydain, /Prid i Loegr ei ddisyrch, /Milfeir Rhyddywawd 1 ES I 17 21 f edde_"in! /Rhyddarfod brau gyfnod breiddin: /Rhyddywawd o'i farddwawd Ferddin. /Cysul a'th roddaf (o' rhyellir 1 CBM IV 6 178 , /Byddyn droch a drychir. /Nid arlluddiaw rhi rhyellir, /Nid er lles nid erllefesir, /Traws trochiad g rhyerchid 1 PM V 8 16 Ac ystyr, brif unben, mor brid /Aur Afia os ef rhyerchid. /Nid ystyr llythwyr fy llethrid - i'm cerdd, Rhyfai 2 GM I 7 18 yd oer godded; /Rhag galar garw afar efrifed, /Rhyfai farw cyn Madawg, mad aned! /Canawon cadudd cadrfe CBM III 21 141 ew, llew nwy llochai: /Neud eddiw milwr mal na rhyfai, /Neud ydiw heddiw heddwch arnai. /Arnaf, ernywaf rhyfalch 1 GYC VII 38 39 geler, /Lle rhyfedd rhyfyg a balchder! /Na fid rhyfalch dyn i dan y se_^r, /Na fid un lysenw a_^ Lusiff Rhyfarw 1 GM I 7 84 ifiad; /Diwreiddwys Powys beleidrad - rhyfel, /Rhyfarw udd gwlydd Ystrad. /Astrus chweddl rychweiris i rhyfawr 5 MG VII 33 48 d unwaith na dwy dolurych - bob awr, /Namyn yn rhyfawr a rhy fynych. /[ ]A wneych o ddiwg, na ddiogych: GYC VII 42 4 la. /Pei na wnelai fegis y'i harchai /[] rhai, rhyfawr draha. /Torri gwaharddon a chynnal lladron /A th CBM III 3 131 /Oedd aelaw coel cwynaw Canfryn, /Yn rhyfel yn rhyfawr ddisgyn, /Wrth ddisgyr cedwyr cadrwehyn, /Yng ng BF VII 56 18 . /Myn y bai aerfab Iorferth - yn rhyfel, /Cyn rhyfawr ddrygyrferth, /Oedd cadarn ddraig, bena_'ig ber PM V 11 30 dd, tey_"rnwawr - Prydain, /Pryder beirdd neud rhyfawr /Myned udd, budd byddinawr, /Mynawg llary, ym my rhyfedd 20 D-5 VI 36 55 Pen llu llari_"edd, /Ef yn dri, yn Rhi, ac nid rhyfedd D-5 VI 36 19 rod greulawn ei greulonedd! /Gwerthu Iesu (ysy rhyfedd) /A orug Iddas o ddigasedd, /Gweithfernid gwythl CBM III 5 81 gosymud i'm gosymdaith, /Ac ni'm rhif rhiain (rhyfedd a waith!) /Ac im oedd ei llaw, fy llawenrhaith; LlF1 II 3 25 aeddais! /O haeddais-i ai clais ai clwyfiant - rhyfedd /Ai rhyfel a_^'m peiriant, /Haeddaf o'm cerdd cy PM V 23 118 gwelwch neud heddwch heno, /Can fy rhwyf, nid rhyfedd cyd bo! /Hyd ydd e_^l ei dorf ar dyno - a bryn / DB VI 30 7 wynad, /Rhyfeddaf o'm naf, o'm neirthiad; /Nid rhyfedd, cyd bwyf, o'm rhifiad, /Gynefin ar ganu marwnad GG II 31 12 cymwyll camwedd; /Pedwerydd, rhewydd; pumed, rhyfedd; /Chweched, amgaled amgeledd - am aur /A mireinw LlG VII 24 3 rau doniau dinam fawredd, /Cynyddu canu, canyd rhyfedd - dreth /O draethawd gyfannedd /I foli fy rhi, ES I 21 20 /Gwnaetham nam, a rhygam ryfu; /Rhyfodd oedd, rhyfedd ei adu: /Ceisaw rhag Culwydd celu, - plant Addaf MB I 3 1 Rhe_^n nef, mor rhyfedd Ei ryfeddawd, /Rhiau, Rhwyf elfydd, rhydd Ei fol GRh II 28 17 g ddragon wynfyd, /Dygant ruddaw amgant rhyd. /Rhyfedd (eithr Gwynedd, gwenwyngawdd - cywlad, /Cyn cyfl PM V 26 49 f, pan elwyf Wynedd; /Un llysenw a_^ Rhun, nid rhyfedd - fy mod /Yn mudaw am reuedd! /Rheuedd tey_"rne LlF2 VI 8 32 llwrw, rhyfel ddarllain - gledd, /Rheufedd nid rhyfedd hyd yn Rhufain. /Rhif pybyr eryr arwyrain, /Rhwy DB VI 31 38 aeson /Wedi treisynt gynt ar y goron, /Trydydd rhyfedd llyfr llefesigion /Nad a_^ gwy_^r Gwynedd gan y PM V 10 86 m gwnaeth fuledd na'th folwn, - fy rhwyf, /Nid rhyfedd na tha_"wn! /(Peryf nef, pyr ddywetwn /Parabl pr LlG VII 27 32 m drawswalch aerfalch (oerfel - ei golli) /Nid rhyfedd ochi yn iawn uchel. /Neud ydyw ynof-i cof cyfar DB VI 30 23 - Ddofydd, /Ag y bu Ddafydd gyn ei ddyad. /Mor rhyfedd, rhag mor fu roddiad, /Na roddes fy llyw y lleua GYC VII 41 6 wys, pry_^n goddeau, /A'r holl bobledd, ac nid rhyfedd, Rhwyf synhwyrau. /Iesu, Iesu, a fydd, a fu, trw GYC VII 38 38 mler, /Llwm ei groen, crinfrych, ysgeler, /Lle rhyfedd rhyfyg a balchder! /Na fid rhyfalch dyn i dan y EW VI 5 13 Arfoll brwyngoll breenin. /Brenin tir, rhywir (rhyfedd - ydd eddyw!) /Nad eiddiaw o Wynedd /Namyn sarn rhyfeddach 1 MG VII 32 6 /Doeth ystyriwn a rhyfeddwn rhyfeddodau! /Dim rhyfeddach ni bydd bellach, ni bwyll enau: /Duw a'n dyfu rhyfeddaf 3 MeiG I 32 22 gloywaf - Ei ddefnydd, /Ef yn rhiydd rhydd (ni rhyfeddaf) /Ef a gred Ei gred, gred addwynaf, /Cred arge DB VI 30 6 wen o'i ganiad. /Rhyfeddau rhiau ry-m-swynad, /Rhyfeddaf o'm naf, o'm neirthiad; /Nid rhyfedd, cyd bwyf LlF1 II 2 35 , trawsglwydd fwyaf. /Dothwyf eithr Gwynedd, a rhyfeddaf - paham, /Heb ddigoni cam, heb nam arnaf. /Dyg rhyfeddau 2 MeiG I 33 28 ) yng nghyfrangau. /Rex ry-s-gollychwyf, Rhwyf rhyfeddau, /Can digones Duw o'i ddefnyddiau /(Duw a ddig DB VI 30 5 ais ddyfniad /A'r llall yn llawen o'i ganiad. /Rhyfeddau rhiau ry-m-swynad, /Rhyfeddaf o'm naf, o'm nei rhyfeddgar 1 LlF2 VI 9 7 berwyd o fawrfryd, o fa_^r. /Pedwerydd rhewydd rhyfeddgar /Rhyfeddgrawn rhylawn, rhylafar. /Pumed poen Rhyfeddgrawn 1 LlF2 VI 9 8 rfryd, o fa_^r. /Pedwerydd rhewydd rhyfeddgar /Rhyfeddgrawn rhylawn, rhylafar. /Pumed poen pan fo cyfys rhyfeddodau 1 MG VII 32 5 , rhoddiad rhadau. /Doeth ystyriwn a rhyfeddwn rhyfeddodau! /Dim rhyfeddach ni bydd bellach, ni bwyll e rhyfeddwn 1 MG VII 32 5 r Mab rhad, rhoddiad rhadau. /Doeth ystyriwn a rhyfeddwn rhyfeddodau! /Dim rhyfeddach ni bydd bellach, rhyfeddyliais 1 CBM IV 18 79 rhyfyg rhyfegais - i'm bryd, /Nid porthi penyd rhyfeddyliais; /Yn adawd Rheen rhy-d-eiddunais /Rhydid i rhyfegais 1 CBM IV 18 78 rhwy o obrwy rhyobrynais. /Nid perthyn rhyfyg rhyfegais - i'm bryd, /Nid porthi penyd rhyfeddyliais; / rhyfel 36 GB II 26 176 un ysgubawr fawr a'r llawr llenwi. /Pan dde_^l rhyfel a rhwysg Ffichti /Ros elfydd, pob celfydd geilw D EG VI 18 84 er Tanad; /Ysym-i glew a llew a lleiddiad, /Yn rhyfel a_^ rhon orddyfniad; /Ysym-i w_^r a weryd ei rad, PB VII 9 15 , /Gwy_^r a ga_^r gwawr trydar trin, /Gwrdd yn rhyfel a_^'i elyn, /Gwrthgas gwrth ei gasogion. /Digasaw LlF1 II 3 26 haeddais-i ai clais ai clwyfiant - rhyfedd /Ai rhyfel a_^'m peiriant, /Haeddaf o'm cerdd cyreifiant; /G PhB VI 12 16 /Ban oedd, lyw cyhoedd, lew cad, /Ym mhob rhiw rhyfel arnad. /Ar dy fawlfar, pa_^r pymllyng, - na'm gwa CBM IV 6 20 u bawb heb ge_^l gw_^yth gwrdd hwrdd Hywel /Yn rhyfel cyn rhybudd, /Gwy_^dd briwglau a llafnau lledrudd BF VII 56 17 udd myn y bai. /Myn y bai aerfab Iorferth - yn rhyfel, /Cyn rhyfawr ddrygyrferth, /Oedd cadarn ddraig, LlG VII 24 117 /Arglwydd Lywelyn, lyw pedeiriaith. /Sefis yn rhyfel (diymgel daith) /Rhag estrawn geneddl gw_^yn angh LlF2 VI 8 31 ch, rhan orddawn brain. /Rhifir ei ddewrllwrw, rhyfel ddarllain - gledd, /Rheufedd nid rhyfedd hyd yn EG VI 18 8 egeth Bawl, /I foli fy rhi, rhwyf angerddawl, /Rhyfel ddiochel, ddiochwith hawl. /Llywelyn heilyn, hwyl MB I 3 24 doedd gad gyffro o Anarawd, /Ac ail o Run Hir, rhyfel ddurawd. /Gwanai yng nghynnor eisor Medrawd /Mal D-1 I 1 36 . /Fy rhybuched i golofn ced, clod pedrydant, /Rhyfel ddywal, Urien hafal, arial wythaint, /Gwry_^s gwe D-1 I 1 16 Tegeingl ardal, Edeirnawn, Ia_^l, arial arlwy /Rhyfel ebrwydd, a Dyffryn Clwydd a Nant Conwy, /Powys en D-2 I 2 33 ymaf iwrchen! /Rhuthr uthr awel rhynnawdd ufel rhyfel febyn; /Rhuddaur dyrllydd, rhychlud clodrydd rihy LlG VII 24 137 au, /Lloegr breiddiaw am brudd anrheithau. /Yn rhyfel, ffrwythlawn dawn diamau, /Yn lladd, yn llosgi, y PhB VI 14 3 ofid /Gan golofn Cymru camp ddiodid /Pan fu yn rhyfel gad chwe_^l chwerwlid /Myn nad eingai neb ar y ne GG II 32 12 Gwaelawd ty_^ tywawd tawel /Gwely rhudd Gwilym Rhyfel. /Gwelais le a'm de amdanaw - heddiw, /Hawdd y ga EG VI 18 72 Hydwf yng ngnif a_^'i lif o lain, /Hud e_^l yn rhyfel hyd yn Rhufain /A_^'i raclod a'i rod o riw feddga PC II 19 24 /A_^ gwayw, gwae Ddafydd enwir! /Gwa_^n gwalch rhyfel, Hywel hir PM V 2 67 ael, i'm caffael neu i'm colli. /Dydde_^l, cyn rhyfel i rot a mi, /Engyl tangnefedd tanc heb drengi. /A MeiG I 33 75 e a e_^l yng ngham yng nghymhlegyd - Cain /Cyn rhyfel log lygriant enbyd; /Gwae a fo yno, difro difryd, GB II 26 99 , lle breiniawg, rhannawg rhiydd, /Nis arfaidd rhyfel Llanfaes, lle uchel, /Na'r llan yn Llywel gan neb LlF1 II 5 46 i cred a bedydd. /Pumed dydd, elfydd aflwydd, /Rhyfel nid argel Arglwydd: /Pan fo briw brynnau, /Eglwys DB VI 35 36 wrdd uchel, a'r gwayw gwaed awel, /Pan e_^l yn rhyfel, nid ymgela. /Lleiddiad gad gyrchu, llafur gur gy LlF1 II 1 166 r o du my_^r, o du morlan - uchel, /Yn cadw eu rhyfel nid ymgelan: /Deon Meirionnydd, elfydd Eilfan, /D LlG VII 27 45 yrn, cad ddiogel; /Och yr fyned gw_^r gwrddlew rhyfel, /Och faith, byth bellach ni ddychwel; /Och pa wn BF VII 47 21 , aur ysgwyd oedd. /Oedd gleifruthr aruthr arf rhyfel, - oedd hael, /Oedd hwylfawr glod uchel, /Oedd gl HOG II 12 3 pan ddyfrysiai - waed, /Pan wyar waryai, /Pan rhyfel, pan rhuddid ei thai, /Pan Rhuddlan, pan rhuddlys GM I 11 13 lluddia Rhodri y rhodwydd y de_^l, /Nid gochel rhyfel rialluoedd. /Nid gw_^r gwyry amug aml gnud gynfed CBM III 24 71 erin dderwin: dir eu cuddiaw! /Er pan yw tawel rhyfel rwyfaw, /Rhwyfan ta_^n taerwres, trachwres trinaw CBM III 16 81 y - orddrud /Ar orddrych Afarwy: /Rhudd fedel, rhyfel ryferthwy, /Rhuthr uthrfalch, eurgalch ei gylchwy GM I 7 83 ddon weinifiad; /Diwreiddwys Powys beleidrad - rhyfel, /Rhyfarw udd gwlydd Ystrad. /Astrus chweddl rych PB VII 6 16 f, boed ef ydd e_^l!) /Can nos gwnaeth yn Rhos rhyfel. /Rhyfelnaf trosaf, wyf treistig - o'i goll, /Ga CBM IV 6 170 - yn llym, /Yn llachar yd fernir; /Pan gymrwy rhyfel rhyhoffir; /Pan gymer glewder yd glywir; /Pan gym MG VII 34 17 gawd, a_^'th big. /A_^'th big fawr yn awr yn y rhyfel - taer /Tor ddannedd rhwyf Babel, /Ni bu awr, rha CBM III 3 131 l amofyn, /Oedd aelaw coel cwynaw Canfryn, /Yn rhyfel yn rhyfawr ddisgyn, /Wrth ddisgyr cedwyr cadrwehy rhyfelau 1 DB VI 29 14 udd, beirfudd barau; /Gwelsam-ni fab Hywel yn rhyfelau, /Cynan y'i gelwid, cwyn a'n goddau; /Gwelsam R rhyfelgar 1 BF VII 52 24 _^ gwayw gwyar - yn cochi /Uch Aber Teifi, rhi rhyfelgar; /Gw_^r gwrdd yn ymwrdd emys lluchfar, /Gw_^r Rhyfelglod 1 CBM III 9 14 awr. /Godwrf a glywaf ar glawr llafur - rhai, /Rhyfelglod disegur, /Teulu Madawg, mawrglod fur, /Mal ga Rhyfelnaf 1 PB VII 6 17 f ydd e_^l!) /Can nos gwnaeth yn Rhos rhyfel. /Rhyfelnaf trosaf, wyf treistig - o'i goll, /Gallwys bele rhyferthi 1 MeiG I 33 1 Rheen rhieddawg rhwysg rhyferthi, /Rex, rhyngaf o'th rodd rwyddfodd foli, /Rhan Rhyferthir 1 CBM IV 16 13 ll fyddar - o ddyn, /Duw a bry_^n yn brifgar, /Rhyferthir enwir yn anwar, /Yn Arglwydd uffern, wern Wan rhyfig 1 CBM III 4 6 nfon dygn gofion dig /I rof a rhiain, gannwyll rhyfig, /Mel ydd wyf yn celu calon ysig: /Ni mad gyrchaw Rhyfodd 1 ES I 21 20 ryhyd ryfeddu. /Gwnaetham nam, a rhygam ryfu; /Rhyfodd oedd, rhyfedd ei adu: /Ceisaw rhag Culwydd celu, rhyfu 4 PM V 17 28 /Llaith breisgwyr, llith brain a chnud, /Lladd rhyfu a rhannu golud. /Mebyd rhwyf gwryd, rhwydd - fu ei BF VII 55 9 , /Fab Maredudd fudd, falch ei ddedryd. /Gw_^r rhyfu Ddafydd, ddifefl blegyd, /Gwrawl ei ferroes, einio D-5 VI 36 23 - i'r byd, /Gwrthfyd fu gywyd ei argywedd /Can rhyfu i'r werin o enwiredd /A fradychwys Crist, Creawdr BF VII 47 6 oddai w_^r, a orfu - ei glod /Ym mhob gwlad y rhyfu, /Rhuddfeirch (rhyddwaith eu cyrchu); /Rhwydd fal rhyfyg 9 GYC VII 38 38 wm ei groen, crinfrych, ysgeler, /Lle rhyfedd rhyfyg a balchder! /Na fid rhyfalch dyn i dan y se_^r, / CBM IV 17 74 hur; /Rhybu Ercwlff mawr, rhwysg dyrawr dur, /Rhyfyg angerddawl, greddfawl Greiddur. /Rhybu gamweddawg D-4 VI 20 6 Nid cywraint i neb cywrysedd - a_^'m rhwyf /Yn rhyfyg gwythlonedd, /Tud glyw tir Mynyw neus medd /Tw_^r PB VII 14 1 I am Rys fab Rhys (rhyfyg - ni ddaliwn), /Aeth Samswn, blyngrwn blyg, /Mur GYC VII 42 8 edd, difer dy gamwedd /Drwy falchder rheufedd, rhyfyg nid da. /Ystyr di, enwir, herwydd a draethir, /Ga DB VI 29 16 lwid, cwyn a'n goddau; /Gwelsam Rys Falchgryg, rhyfyg rheithlau, /Yn rhuthr aruthr ar y Deau; /Gwelsam CBM IV 18 78 s, /Nid rhwy o obrwy rhyobrynais. /Nid perthyn rhyfyg rhyfegais - i'm bryd, /Nid porthi penyd rhyfeddyl LlG VII 24 7 echwedd, /Rhuddfoawg freiniawg o frenhinedd. /Rhyfyg Udd Cesar, treisfar trosedd, /Rhuthrlym grym Gru D-4 VI 20 53 aer na chastell. /Pedwar castell poeth, paith rhyfyg - ystwng, /I am Ystrad Meuryg; /Clwyfuswydd, nid rhyfyr 1 EG VI 18 32 a'th arwyre a_^'th arwyrain - myfyr, /Eryr yn rhyfyr prifwyr Prydain, /Prydfawr Lywelyn pryd dyn dadia rhygaeth 2 ES I 15 19 Brydain am briodoriaeth! /O golli Rhodri neud rhygaeth - eirchiaid, /A'm parchai llu meddfaeth. /O go CBM IV 16 70 w fydd brawdwriaeth - Dofydd, /Barnawd rhydd a rhygaeth; /Yr amser y ffrwyner pob ffraeth, /Ni weryd me rhygafas 1 PM V 17 44 ychwr, gw_^r yn oed gwas, /Beirdd byd i'th gyd rhygafas. /Cefaist, Lywelyn, o lywiaw - gwendorf, /Gwynd rhygais 1 PhB VI 11 17 Garw ei llen a granwen ei gro, /Gnawd rhygwydd rhygais ni allo, /Gnaws gaeaf alaf yng ngodo. /Telais-i Rhygallas 1 CBM IV 6 9 lofrudd - gawr, /Gorddwy llawr, gordden udd. /Rhygallas rheg ddinas rhagddudd /O'i hyngder ehangdud Fa rhygam 1 ES I 21 19 ng nghryd byd ryhyd ryfeddu. /Gwnaetham nam, a rhygam ryfu; /Rhyfodd oedd, rhyfedd ei adu: /Ceisaw rhag rhyganes 1 PM V 5 54 hwn, neus gwn nas gweles /Dyn ym myw o'r maint rhyganes. /Cardd arnaw, udd Ffraw, ffrawdd oddiwes - clo Rhygarawr 1 LlF2 VI 8 38 n Rhyd Angain. /Rhybo Duw rhebydd ddadwyrain; /Rhygarawr daerwawr Darowain. /Rhwydd inni roddi, rif Mai rhygeblir 1 CBM III 5 120 chi, ddeon, a ddywedir? /A ddywaid rhiain, ni rhygeblir. /Yng ngolud amliw aml y'm rhoddir, /Nid amgen rhyged 1 GYC VII 40 19 da_^l /Y daliwyd yn ebrwydd /Gwir wared io_^r rhyged rhwydd, /Gwawr eurglod, ein gwir arglwydd. /Dyw G Rhygelwid 1 CBM III 7 13 wobaith, /Rhudd, diludd, dileddf gedymdaith. /Rhygelwid Madawg cyn no'i laith /Rhwyd galon, difogion d Rhygelwir 1 ES I 24 38 syberwyd. /Galwaf, fy Naf, can gannaf gennyt: /Rhygelwir difro pob dyfryd. /Ny bydd dadwoddau dedwyddyd rhygelwy 1 CBM III 5 110 rhiain nis rhybuchwy, /Nis gwybydd rhewydd nis rhygelwy! /Celedig fy hun yn hir ofwy - lle, /Yn lledrad rhyglywsam 1 PM V 26 123 - dy gynnygn, /Dy gynnif ys hynod; /Dy gleddyf rhyglywsam ar rod /A'th wayw rhudd yn rhyn ymwosod. /Dy Rhygn 1 SB II 24 6 udd brudd breon Rhos dros drychon alon elor, /Rhygn ddygn ddisgyn, rhwysg wysg wrysgryn wosgryn wosgor Rhygnasant 1 CBM IV 6 118 t prain - yn ddrud /I gw_^n cnud uch cnofain, /Rhygnasant rif nawcant celain: /Calanmai, celennig i fra rhygnawd 1 GM I 14 96 dudded. /A gwae ni o'r naid y'n rhyddoded /Yn rhygnawd pechawd pall gynired, /Rhag ein twyllaw byth o rhygodded 1 CBM III 21 144 ernywed - a'm clwyf, /O'm cleddyfrudd rwyf y'm rhygodded, /Coddiant, eilywiant rhag eilywed, /Eilyw a'm rhygoeth 1 PhB VI 14 6 rhwyddrydd y'm rhoddid - anoeth, /Peunoeth a_^ rhygoeth y'm hanrhegid, /Ac yn llys hil Tewdwr teg y'm h rhygoll 1 MB I 3 40 : /Gogwypo ei Dduw o'i ddiweddawd /Nad e_^l yn rhygoll o'i holl bechawd. /O gyfranc brenhinedd brain fo rhygollais 1 PB VII 5 5 hydr hy. /Fy hy arglwydd rhwydd, rhuddgledd - rhygollais, /Rhy-m-gellir lledfrydedd, /Fy llyw oedd fur rhygollwng 1 CBM IV 17 99 rhan rhad golau, dewr ffrwythau ffraeth. /Can rhygollwng pawb, Pennaeth - gymynner, /Can rhwym Rhwyf, rhygread 1 PM V 1 45 yrthia /A'i werthfawr ysgarlad. /Ef orau rhiau rhygread, /Udd edmyg, traws ryfyg treisiad. /Ef yn w_^yl rhygreas 1 MeiG I 33 89 cynnif cyn no'i leas, /Cymod a_^'r Creawdr a'i rhygreas. /Credwn i'r Rheen rhy-n-bendigas, /Dwfn dyfu i rhygredir 1 CBM III 3 91 s a'i chyrn glas gloywhir. /Berth raddau Rhiau rhygredir, /A'u credwy, credwch na thwyllir, /Tranc ar Rhygwneuthum 1 PhB VI 13 5 bron eiliasaf, /Eithr cennyd cynnelw ni wnaf. /Rhygwneuthum it glod glud, rhwyf gawr - yng ngwry_^s, /G rhygwydd 1 PhB VI 11 17 wyddno, /Garw ei llen a granwen ei gro, /Gnawd rhygwydd rhygais ni allo, /Gnaws gaeaf alaf yng ngodo. / rhygwyn 1 DB VI 33 31 nir - ced /Haelfab Ednyfed, neb ni edir. /Neud rhygwyn terrwyn tyrfa pabir, /Neud rhai am Ruffudd a ddy rhygyngawg 1 MB I 3 82 yrdd gorewynnawg /Dyfforthynt ei seirch meirch rhygyngawg; /A nw neud gweryd yn warweiddiawg: /Gwae a y rhygymyrth 1 BF VII 48 6 arnaw; /Angau pob rhiau, diau y daw, /Engyrth rhygymyrth ei gam rhagddaw, /Angof gw_^r hebof heibiaw - rhygynullais 1 MB I 4 15 i!), /Mair, mad ymborthes ei beichogi! /Baich rhygynullais o bechawd anofais, /Rhyddyergrynais o'i gym rhygyrchir 1 CBM III 3 107 pwyll, pell ydd adroddir, /A fo llary, llawen rhygyrchir, /Ac a fo llachar, rhy'i llochir, /A fo gwa_^ rhygystlynir 1 CBM III 5 124 th o'm cyfeirch pan wyf, /O'm rhiau, o'm rhwyf rhygystlynir: /Bardd Llywelyn hael hud ym gelwir, /Geleu rhyngaf 1 MeiG I 33 2 Rheen rhieddawg rhwysg rhyferthi, /Rex, rhyngaf o'th rodd rwyddfodd foli, /Rhan eirian arawd dra rhyngyd 1 D-2 I 2 38 greddf rhag lleddf ogrfen: /Rhag drwg drosodd rhyngyd bryd bodd rhodd Cuhelyn! /Cuhelyn ddoeth, Cymra Rhyhaedd 1 D-2 I 2 36 barawd, rhyn wyn wasgawd, tra gwawd wobryn; /Rhyhaedd iddawdd, rhycheidw ei nawdd rhag cawdd gelyn; / rhyhanddenais 1 CBM IV 18 74 cydfydd clwyf ddefnydd clais. /Nid ef dihunaw rhyhanddenais, /Nid ef rhoddir nef i'r neb nyw cais; /Ni rhyhen 1 CBM III 24 15 cer llaw ei ben; /Mor nawd pob rhahawd na bydd rhyhen, /Mor wenwyn y'm cwyn am yd ym ce_^n, /Mor wyf go rhyhir 1 SB II 23 3 Chweddl dirfawr, dirfarth gyfrwynain, /Chweddl rhyhir, rhyhydr ei ysgain, /Chweddl agarw marw mawrfab O rhyhoffir 1 CBM IV 6 170 ym, /Yn llachar yd fernir; /Pan gymrwy rhyfel rhyhoffir; /Pan gymer glewder yd glywir; /Pan gymyn yng rhyhonnir 1 PM V 10 26 d i gyd Goed engir - Ceiriawg, /Cyrch Gruffudd rhyhonnir, /He_"ynt Loegr, liwed enwir, /He_"yrn am de_" rhyhyd 2 ES I 24 27 au-ni ac a'n gweryd /[ ]Argleidriad, Fab rhad, rhyhyd - o garchar, /Bu Ef a gyrchwys Ei arfeddyd. /Dug CBM IV 16 174 , /Ys cerydd, ys caredd fwyfwy /Caru gwy_^d yn rhyhyd, yn rhwy. /Yn rhwy ydd amwg a ddamunwy - bryd, / rhyhydr 1 SB II 23 3 dirfawr, dirfarth gyfrwynain, /Chweddl rhyhir, rhyhydr ei ysgain, /Chweddl agarw marw mawrfab Owain /O rhy'i 17 GM I 8 81 anwar gnaws da_^r dan ias. /Ac yn orau dyn Duw rhy'i creas; /Cyn ei fa_^r arnaf neuaf na'm llas. /Ac o' GM I 14 40 u llewenydd, /Llawen fydd Rheen yn Ei riydd; /Rhy'i cherir yn hir yn ei herwydd. /Hi yn fam wy Thad, h MB I 3 35 rhawd, /Rhyn ruthrai dorfoedd oedd rhybarawd; /Rhy'i gaded Rhufain reg addfwyndawd, /Ni fynnai gamwr ga DB VI 33 68 lo_"ed, /Enwir yw angau angen drwydded, /Anwas rhy'i gallas pan rhy'i golled. /Enaid hir cywir cyfuch w BF VII 44 15 /Hwyl ddifefl gyweithas, /Trist wyf: trais Duw rhy'i gallas, /Traws Ddafydd lawrudd rhy-las. /Llas un m EW VI 6 5 am dir, /Beilch a'i geilw, balch y'i gelwir. /Rhy'i gelwir ar dir, ar deiror - Prydain, /Gw_^r urddain GB II 26 201 wared, /Dewi mawr ar y mo_^r, mynych nodded, /Rhy'i gelwir ar y tir rhag dywrthred. /A gwestfa i Ddewi GB II 26 50 henawg; /A garo Dewi fal difuddiawg - doeth, /Rhy'i gelwir ef yn goeth, yn gyfoethawg. /Dau ychen Dewi CBM III 13 13 saith - gyfarpar /Yng ngwyar, yng ngwyniaith: /Rhy'i gelwir gelyn anghyfiaith, /Geleurudd, gelorau ddyr ES I 21 17 adwyr fredychu - Crist, /Creulonedd heb allu! /Rhy'i gellynt, gallem anghredu, /Yng nghryd byd ryhyd ry DB VI 33 68 angau angen drwydded, /Anwas rhy'i gallas pan rhy'i golled. /Enaid hir cywir cyfuch weithred, /Anant a CBM IV 17 102 mwyllwriaeth, /Cain Llywiawdr, Creawdr, credwn rhy'i gwnaeth. /Cawdd cadwent present, preswyliaeth - an CBM III 3 108 fo llary, llawen rhygyrchir, /Ac a fo llachar, rhy'i llochir, /A fo gwa_^r, gwell yd foddhe_"ir /Nog a EG VI 18 125 nghyflawnder, /Tarianau golau fal y gweler. /Rhy'i molant anant anaw Cymer, /Rhy'i molir ei wir, ei o CBM III 3 101 m ein cam y'n cosbir: /A wne_^l iawn, rhadlawn rhy'i molir, /A fydd rhydd y dydd yd fernir, /A fo gw_^y EG VI 18 126 fal y gweler. /Rhy'i molant anant anaw Cymer, /Rhy'i molir ei wir, ei orober, /Ei wryd yn rhyd yn rhaid CBM III 13 41 gwinfaith, /Gwin a medd a meddgyrn rwy maith! /Rhy'i talaf i'm rhwyf o'm rhwylwaith - molawd, /Nid moli rhyiolais 1 CBM IV 18 81 een rhy-d-eiddunais /Rhydid i'm henaid, rhaid rhyiolais. /Gwledig arbennig, erbyn atad /Erbarch o gyfa rhylafar 1 LlF2 VI 9 8 rydd rhewydd rhyfeddgar /Rhyfeddgrawn rhylawn, rhylafar. /Pumed poen pan fo cyfysgar: /Cig amhryd, amri rhylafarwyf 1 GM I 14 57 awd ohonawd a handdenwyf; /O'r dawn rhylofaist rhylafarwyf /Yn afflau y gau a gywyddwyf. /Ac yn rhynnaw rhylawn 1 LlF2 VI 9 8 r. /Pedwerydd rhewydd rhyfeddgar /Rhyfeddgrawn rhylawn, rhylafar. /Pumed poen pan fo cyfysgar: /Cig amh rhyle 1 GM I 7 86 eiris i Gymry, /Ystryw chwerw, nid chwerian ei rhyle: /Ail marth mawr mor dde, ail yrth, ail syrth se, rhylofaist 1 GM I 14 57 wyf /Traethawd ohonawd a handdenwyf; /O'r dawn rhylofaist rhylafarwyf /Yn afflau y gau a gywyddwyf. /Ac Rhyllofes 1 PM V 23 55 cyfarwar, /Llwrw cydfod, er clod, ys claear. /Rhyllofes rhwyf tres tros faniar - i feirdd, /Oedd fawr Rhyllofies 1 GM I 12 7 y yn ddiarswyd; /A ddyly Arglwydd a erglywyd. /Rhyllofies yntau undanc gyfaddef; /Gan engylion nef neu Rhymeddyliais 1 GB II 26 154 ad teg, /Rhys mawr, Mo_^n wledig, reodig reg. /Rhymeddyliais-i hyn i honni - urddawl, /Ei urddas anfedr rhyn 17 LlF2 VI 8 19 nad didraul molawd didrain. /W_^yr Gwenwynwyn rhyn a wna rhain - gorffau, /Bleiddau ei gogau am ei gig LlF2 VI 8 30 alon digrain. /Rhi rhuddbar cyfar cyfwyrain, /Rhyn diorddin Brynaich, rhan orddawn brain. /Rhifir ei CBM III 16 74 y, /Rhudd barau a bair yn adwy, /Rhudd bebyll, rhyn gestyll gystwy. /Rhudd fydd gryd grym aer, ysgor gl MB I 3 34 yrnawd. /Ergyrwayw brwydrin cyn rhewin rhawd, /Rhyn ruthrai dorfoedd oedd rhybarawd; /Rhy'i gaded Rhufa GM I 8 6 yn llew llofrudd: /Ef yng ngryd, yng ngryn, yn rhyn rybudd: /Ef gw_^r, gwelitor golaith ei dewdor /Rhag PM V 23 29 ysgar, /Ysglyfion ysglyfynt llwrw ba_^r. /Oedd rhyn rhudd ebyr o'r gwy_^r gwa_^r, /Oedd rhan feirw fwya PM V 24 22 Mynnaist gyfarfod yn gyfarfawg /A_^ Gwenwynwyn rhyn, rhwyf lluosawg. /Gefeiliaist fal drud Gyfeiliawg - SB II 24 40 ry byry boethfan, llwrw bwrw beithiawg. /Teulu rhyn Rhys, teulu taerwrys llys lliosawg, /Teulu talfriw, PM V 26 116 yf y'th ganrhed! /Rhun gymrawd, Gymru ofyged, /Rhyn wryd, llyw rhyd, llawrodded, /Rhys fab Rhys, dilys PM V 18 5 n, /Draig Prydain a'i hurddas. /Deddf fy rhwyf rhyn wryd Olias, /Dewr egin dwyreawd yn ddas! /Llywelyn, D-2 I 2 35 chlud clodrydd rihydd adden; /Rheufedd barawd, rhyn wyn wasgawd, tra gwawd wobryn; /Rhyhaedd iddawdd, SB II 24 25 gw_^yth, a gwaith tra gwaith daith derfyniaw. /Rhyn wyn wenwyn, rhad dad terwyn, torf ymandaw /Rhod fod CBM III 3 119 ythgad ymosgryn, /Pan gyrchwyd, ymlynwyd rhwyd rhyn, /Ym mhlymnaid ym mhlaid ymwrthfyn, /Yn rheiddun or PM V 26 124 gleddyf rhyglywsam ar rod /A'th wayw rhudd yn rhyn ymwosod. /Dy arwydd ech awydd uchod, /Ys argrad i g DB VI 28 1 Ys gorwyn ewyn rhyn yn rhedeg, /Ys gwrdd yn Ionawr, mawr morgro_"eg. /Y CBM IV 4 101 ch gwalchlan yn gwalchladd pennain, /Uch gwayw rhyn yn rhuddaw adain; /Uch gwaedd gwynt, gwolau hynt gw CBM III 16 161 - ran /Meirch mygrfan, cyngan, cain; /Yn rhith rhyn ysgwyd rhag ysgwn blymnwyd /Ar ysgwydd yn arwain, / rhy'n 1 MeiG I 33 100 elwyf yn llwgr yn llog Iddas. /Na'm gato Rheen rhy'n teg brynas /Yn rhewin Ca_"in can Sathanas. /Rhag p rhynnawdd 4 GM I 14 59 ylafarwyf /Yn afflau y gau a gywyddwyf. /Ac yn rhynnawdd ffrawdd ffraeth ydd adwyf /Yn urddas heb dras BF VII 55 23 oglyd, /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hirhyd - ys rhynnawdd, /Gw_^r hawdd ei adrawdd, cawdd a'm cyfyd. /I CBM IV 9 182 /Hil Gruffudd, rhwyf rhwyddfudd radau, /Rhwysg rhynnawdd mo_^r-gymlawdd mawrglau, /Hil Maelgwn milcant D-2 I 2 33 g a archaf, rhwymaf iwrchen! /Rhuthr uthr awel rhynnawdd ufel rhyfel febyn; /Rhuddaur dyrllydd, rhychlu rhyobrynais 1 CBM IV 18 77 d rhwy o awydd a weinyddais, /Nid rhwy o obrwy rhyobrynais. /Nid perthyn rhyfyg rhyfegais - i'm bryd, / rhyred 3 GM I 14 102 dd nef, a'n nertha_"ed /I ddiofryd gwy_^d gwey rhyred. /Ac i'm Rheen gwyn gwan ystlyned - wyf i, /Ac ys GG II 31 19 lain a chathl brain ar ei bronwedd; /Nawfed in rhyred (nid anrhyfedd!) /Lleidr na eill edrych Crist yn LlF2 VI 10 67 air o Fab Mair maith. /Gwae ni gred Trined cyn rhyred rhaith: /Gnawd aelwyd ddiffydd a fo diffaith! /Pa Rhys 55 PhB VI 13 24 , prudd Prydain Ynys, /Eryr aerglwyf, Arglwydd Rhys PhB VI 16 4 er fy nghalon goruch adaf - llys, /Gorug angau Rhys angen arnaf. /Gorwlychawd fy ngruddau o'm dagrau my PB VII 13 8 fwr, /Dunawd gynefawd, gynifwr - ar Ros /O lin Rhys ap Tewdwr. /O dewdwr aeth gw_^r, gwrdd lawhir - bol PB VII 2 17 /Llew gawr ysgwydfawr, ys gwna_^i. /Ys gwna_^i Rhys ar frys arlwy gwledd - branes /Cyn prynu tangnefedd PB VII 14 13 th Cadfor. /Cadarn a'n difarn cyd a_^ maddau - Rhys, /Cadwalch llys, lles cerddau; /Cwyn dwyn deifniawg PB VII 2 13 noedd. /Byddinoedd hardd oedd dydd y hyrddai - Rhys /Ciwdawd Rhos ohanai, /Llaith cynnygn, cynneddf Gwa GB II 25 3 'm cynyddu, /Cynnair o'm cadair, cadarn ganu - Rhys: /Cymry wry_^s ysbys, ysbyd weddu, /Cynwan corf rha PM V 26 119 dilys dylyed - Prydain, /Prydyddion eidduned; /Rhys Derllys, dyrllyddwn ei ged: /Rhys rhebydd, ef dyrll PM V 26 117 , /Rhyn wryd, llyw rhyd, llawrodded, /Rhys fab Rhys, dilys dylyed - Prydain, /Prydyddion eidduned; /Rhy PB VII 15 9 gwawdfaith, /Ar fa_^r am dy farwoliaeth. /Marw Rhys, draig enwerys, drud, /A'm gwnaeth, drwy hiraeth dr PB VII 7 5 dir dilys /Ar eurglawr yr Arglwydd Rhys. /Mab Rhys, eurbost llys, aerbair - yn arfau, /Dug angau (dygn PM V 26 117 ru ofyged, /Rhyn wryd, llyw rhyd, llawrodded, /Rhys fab Rhys, dilys dylyed - Prydain, /Prydyddion eiddu PB VII 3 11 geithiw, /Ethym heb udd llafnrudd, llew, /Aeth Rhys fab Rhys, Rhos breiddiaw, /I'w ddiwedd fanfedd Fyny PM V 26 68 rhwy gorau. /Rhys Fychan y'i galwant, ys gau! /Rhys fawrfalch yng nghalch, yng nghadau; /Rhys Gryg y ga PM V 26 67 n angau - o'th gas /A'th gosgordd rhwy gorau. /Rhys Fychan y'i galwant, ys gau! /Rhys fawrfalch yng ngh CBM IV 5 109 d geithiw, /Rhudd ei waedlafn o waedliw. /Llas Rhys ffynhonnwys, ffynedig, hygar, /Gwa_^r i ga_^r ei gy PM V 26 69 au! /Rhys fawrfalch yng nghalch, yng nghadau; /Rhys Gryg y galwant golofn pau: /Nid Rhys gryg yn cynnig PM V 26 70 nghadau; /Rhys Gryg y galwant golofn pau: /Nid Rhys gryg yn cynnig camau! /Rhys nis cil na deng mil na PB VII 2 10 Gruffudd, llafnrudd lluoedd - Rhos gyrchaid, /Rhys gyrchiad tra moroedd, /Gwrdd am derfyn, aml dorfoe PhB VI 12 25 'm casa. /Na'm casa, pwylla, pylliawg edfynt - Rhys /I rwng Rhos ac Epynt, /Bardd fu_^m it, trimud drem CBM III 15 2 brain breiddfrys - ei faran, /Afarwy Aedd fab Rhys; /Llafur llafn dolur dilys, /Llid carant cad wrygia PB VII 7 4 rgledr gwir dir dilys /Ar eurglawr yr Arglwydd Rhys. /Mab Rhys, eurbost llys, aerbair - yn arfau, /Dug GB II 26 153 ddiatreg; /Dothyw i Ddewi, ddiffreidiad teg, /Rhys mawr, Mo_^n wledig, reodig reg. /Rhymeddyliais-i hy PhB VI 14 56 cwyn medd y'n meddwid - yn llys /Y'm haddawsai Rhys na'm diddolid PB VII 15 21 dd /A distain gwawr Prydain prudd. /Prudd alar Rhys ni'm rhoes-i hoen, /Prif walch cadarn haearngaen; / PM V 26 71 t golofn pau: /Nid Rhys gryg yn cynnig camau! /Rhys nis cil na deng mil na dau /Pan e_^l Rhys yn rhwysg PB VII 21 8 lid [ ] /[ ] oedd gorau gwas /O wyrion rhudd[] Rhys. /O [] Rhys, rhwyf ufeliar, /Ducpwyd gwalch c[ ]d o PM V 26 9 eubarth /Diheuben tey_"rnedd, /Cyrchaf Rys fab Rhys o'm rhysedd, /Cyrchiad cad, Cadell edifedd; /Cyrchy CBM III 5 26 wid, neud ydwyf - am fun /Yn anhun anhedd, ced rhys porthwyf. /Gorthewis-hi wrthyf-i gwerth fy hirglwyf PhB VI 12 8 ned, dylyed dilys, /A_^ mawrglod i'm Harglwydd Rhys. /Rys fyg, Loegr westyng, lary westi - torfoedd, /T PM V 26 120 n eidduned; /Rhys Derllys, dyrllyddwn ei ged: /Rhys rhebydd, ef dyrllydd Ddyfed. /Dyfed rwyf, dy glwyf, CBM IV 9 58 Braisg rebydd, yn rhydd, yn rhwyddnawd /Y gwna Rhys rhieddawg o dlawd, /Braw Brynaich branar eu beddraw BF VII 46 11 ch yng nghalch ynghylch gorwlad, /Arwymp emys: Rhys, Rhos achubiad, /Aerfab Maredudd, rudd ei ruad. /Ar PB VII 3 11 /Ethym heb udd llafnrudd, llew, /Aeth Rhys fab Rhys, Rhos breiddiaw, /I'w ddiwedd fanfedd Fynyw. /Ger M PB VII 3 17 rdd, /Te_"yrn yn he_"yrn yn hardd. /Hardd llys Rhys, Rhos gaethiwed, /Rwyf llu tra fu ei fywyd, /Balchg SB II 24 27 d falchrydd rhad fad fedydd, heidydd heidiaw, /Rhys Rhos gyffro rhag pyrth Penfro yn pebylliaw. /Ni lef PhB VI 12 36 dd i'th gerddawr, /Rhysfa cyrdd Calan Ionawr, /Rhys rhuddbar, rhwysg morfar mawr. /Mawr fwy y credaf no PhB VI 12 21 -ti eang o ing. /Ys ing in ystwng ystig fara - Rhys, /Rhuddfoawg cadwrfa, /Ys annilys im ddim da /Os a' PB VII 15 6 t, Frenin fry. /Wrth Dduw fry, Freienin coeth /Rhys rhuglfrys, freisgfawr dylwyth, /Llawer cerddawr, gw CBM IV 5 97 reiddiawr, /W_^yr i Owain madiain, mawr. /Llas Rhys rhuthr efnys, afneued - ei ddawn, /Aer greulawn arf SB II 24 11 byniaw. /Gwanai drwy wry_^s, gwanai drwy frys, Rhys rhwyf anaw, /Gwanai drwy gorf, yng nghyfaerdorf, y PB VII 21 9 oedd gorau gwas /O wyrion rhudd[] Rhys. /O [] Rhys, rhwyf ufeliar, /Ducpwyd gwalch c[ ]d orywir, /Doe PhB VI 13 1 Rhys, rhwysg chwe_^l ryfel, rhwyf naf, - rhwydd de_"yrn, PhB VI 14 29 fyddaf nad arnaf yd orfyddid. /Eiddunswn-i fod Rhys, rhwysg ddiedfid, /Tra fai ddywawl Dduw yn ei ddwyw PhB VI 13 17 drafn llawer llafn lledrudd. /Lledrudd parfrys Rhys, rhwysg Hiriell - yn aer, /Yn arfau anghysbell, /Ha PB VII 15 18 urwisg. /Gwisgawg farchawg feirch hywedd /Oedd Rhys, rhwysg llew yn ymladd, /A drud geir draig Gwyniony PB VII 14 1 I am Rys fab Rhys (rhyfyg - ni ddaliwn), /Aeth Samswn, blyngrwn blyg, PB VII 14 6 plyg mab Meurig, mawr annosbarth - llys /Colli Rhys Rhystud barth, /Colled rhwy i'm rhwyf diwarth, /Co CBM IV 9 147 thwch - Tey_"rnon, /Tey_"rnas ynialwch. /Teilu Rhys, teilwng gwrys, gwrysiwch! /Gwry_^s arloes eirioes, SB II 24 40 ry boethfan, llwrw bwrw beithiawg. /Teulu rhyn Rhys, teulu taerwrys llys lliosawg, /Teulu talfriw, aesa SB II 24 7 ddisgyn, rhwysg wysg wrysgryn wosgryn wosgor, /Rhys, wry_^s wrysiad, rhyw lyw luchiad, gad gyfargor, /G GB II 25 23 /Deg cad a deg cant tecaf a fu. /Ysgafn nifer Rhys yn llys Dinefwr, /Ffyrdd myrdd gyrth glydwr glod ch CBM IV 8 26 niad, cad neirthiad ne_^r, /Cadr ydd ymddengys Rhys yn rhacter. /Rhactwll ei gylchwy pan amgylcher - br DB VI 29 11 ; /Gwelsam-ni Faelgwn, fawrfur cadau, /Cadrfab Rhys, yn Rhos a_^'i ffaglau; /Gwelsam-ni Owain prain, pr PM V 26 72 au! /Rhys nis cil na deng mil na dau /Pan e_^l Rhys yn rhwysg ei arfau! /Arfawg cymynawg, cymyned - osw rhyse 1 GM I 13 13 /Gnawd o drin dres aele; /Gnawd wedy rhyserch rhyse /Selwedd gw_^yth gwrth y dwyre. /Gnawd erof hirae rhyseas 1 PM V 18 20 nt heirdd i'th harddglas, /Dy gleddyf dy glod rhyseas. /Dy arfau, angau anghywas - galon, /Galofydd rh Rhysedd 4 LlF2 VI 8 26 wain. /Rhyswr parch, perchen march archfain, /Rhysedd balch, cyflymwalch celain. /Rhwysg eurgor cyngor PM V 26 9 Diheuben tey_"rnedd, /Cyrchaf Rys fab Rhys o'm rhysedd, /Cyrchiad cad, Cadell edifedd; /Cyrchynfeirdd c D-5 VI 36 31 ro awydd yn oferedd. /Ei gorff a eddyw (eiddun rhysedd) /I mewn Eurddonen hyd ei ddannedd, /Can mynnwys D-4 VI 20 9 dd /Tw_^r torfoedd terfyn Gwynedd. /Gwynedd yn rhysedd, yn rhyswriaeth - glyw /A glywant men ydd aeth, rhyseiliaw 1 GM I 8 72 rws Owain cerddaw yn was: /Gnawd wedy rhyserch rhyseiliaw cas. /Neu'm rhoddes o'i fudd heb oluddias /Go rhyserch 2 GM I 13 13 an febin, /Gnawd o drin dres aele; /Gnawd wedy rhyserch rhyse /Selwedd gw_^yth gwrth y dwyre. /Gnawd er GM I 8 72 /Neu'm carws Owain cerddaw yn was: /Gnawd wedy rhyserch rhyseiliaw cas. /Neu'm rhoddes o'i fudd heb olu Rhysfa 3 CBM IV 4 126 Maes Carnedd. /Pan amug Tegeingl, teg rysedd, /Rhysfa cad Cadelling fonedd, /Oedd tramawr trameirw yn n PhB VI 12 35 gwawr - carannawg, /Cerennydd i'th gerddawr, /Rhysfa cyrdd Calan Ionawr, /Rhys rhuddbar, rhwysg morfar PM V 26 53 ti biau - i drais /Ar drawsfalch gyfri_"au, /Rhysfa dygn dugost wy goddau, /Rhusgleth gwrdd, nid ymhw rhysfa_"au 1 LlG VII 24 139 llosgi, yn torri tyrau; /Yn Rhos a Phenfro, yn rhysfa_"au - Ffraing, /Llwyddedig ei aing yn lluyddau. / rhysgyr 1 ES I 18 17 wared, Ednyfed, nef! /Nodded ni'm rhodded rhag rhysgyr - arfau /Arfod Cai a Bedwyr; /Yng ngorofn trai, rhysiolaf 1 D-2 I 2 32 dd, gw_^ych rwych ryfedd, rhinwedd reen; /Rheg rhysiolaf, rheg a archaf, rhwymaf iwrchen! /Rhuthr uthr Rhystud 1 PB VII 14 6 mab Meurig, mawr annosbarth - llys /Colli Rhys Rhystud barth, /Colled rhwy i'm rhwyf diwarth, /Coll maw Rhyswr 2 LlF2 VI 8 25 , /Er pan ddoeth cychweddl am lwyth Cichwain. /Rhyswr parch, perchen march archfain, /Rhysedd balch, cy D-4 VI 20 65 dydd, /Dywalwern drywern drennydd. /Tremynwys rhyswr Rhosedd - Ddiabred /Am ddiebryd Gwynedd, /Lloegr rhyswriaeth 1 D-4 VI 20 9 rfoedd terfyn Gwynedd. /Gwynedd yn rhysedd, yn rhyswriaeth - glyw /A glywant men ydd aeth, /Mal tors, n rhyswynas 1 PM V 15 3 hwn fal y credwn i Ionas. /Dur ynad deddf rad rhyswynas - Dofydd, /Dof wyf it yn wanas. /Dywynnyg dy w rhyswyr 1 DB VI 24 80 seithgad o Eingl yn syrthiaw - ergyr /Ac eryr rhyswyr heb eu rhusiaw. /Gnawd fod ysgwyd frwyd, friwdo Rhy'u 2 PC II 21 27 on, brodorion - Hywel, /A holynt gerddorion, /Rhy'u llas a_^ llafnau rhuddion /Ar lles draig yn llys d DB VI 35 86 hyd yng Nghaerlli_"on, /Gwystlon i rwyf Mo_^n, rhy'u mynycha! /Yr Un Gw_^r a'n pair a'n gweithred a'n g rhyw 13 EG VI 18 121 anwastad ni ostecer; /Terfynt twrf rhywynt yn rhyw amser /A rhialluoedd lluoedd llawer, /Torfoedd yng GYC VII 40 48 i_"wg, /A phob eiddorwg ar hen ddorau, /A phob rhyw ddefawd er doluriaw cnawd, /A phob cigweinawd a_^'r GYC VII 40 89 /A phob cog ffyrnig o'r coeg ffyrnau, /A phob rhyw ddefawd i ddoluriaw cnawd, /A phob cigweiniawd a_^' CBM III 1 2 rhan - fy ngherdd, /O naw rhif angerdd, o naw rhyw fan, /I foli gwron gwryd Ogrfan, /Gorun mo_^r-gymla GYC VII 40 46 yllwg, /A phawb a'i olwg ar ei balfau, /A phob rhyw hirddrwg a phob cyfri_"wg, /A phob eiddorwg ar hen LlG VII 24 11 aint a dewredd, /Rhudd barau o beri cochwedd; /Rhyw iddaw diriaw eraill diredd, /Rhwyd galon, golofn te EW VI 2 8 n ofanag, /Rhwyf ne_^r, by archer bynnag, /Nid rhyw i'm ne_^r roddi nag. /Dinag Loegr arag, eryres - am SB II 24 7 rysgryn wosgryn wosgor, /Rhys, wry_^s wrysiad, rhyw lyw luchiad, gad gyfargor, /Graid haid hygar, grym CBM III 11 59 erth /Ni borthynt anneddfon, /Yn eu byw, ar eu rhyw roddion /Na rennid rhannau cynyddon. /Cynneddf a wa CBM IV 4 42 t: /Edewid arnan ernywiant /Er nad byw rhy_"wr rhyw Runblant, /(Cardd angardd angen a'm peidiant) /Ca_^ PB VII 4 26 ed raeadr. /Rhaeadr gwaed am draed, am drwyn, /Rhyw rhag fy llyw, llew ar iaen; /Rhwym Brynaich, branes PM V 23 194 iant /O bob rhif i'm rhwyf y'm doniant, /O bob rhyw y'm rhodded yn gant: /Cyd archwyf i'm llyw y lloerg ES I 24 16 /Gwnawn erddaw arddelw anneiryd, /Gwnaeth pob rhyw yn fyw o'i febyd. /Duw Sadwrn ys aeth, ys eithyd - rhywarawd 1 EGM I 28 32 lwn, byddwn barawd /Parth a_^'r Gw_^r arwr a'n rhywarawd. /Pan ddoeth Iesu fry o'i frenhindawd /Ydd oe rhywasgarawr 1 CBM IV 17 13 egwydedd iaith, o egwyddawr, /Berthidau Rhiau rhywasgarawr, /Ni mad borthes mam mab nwy diddawr. /Por rhywawg 1 PM V 24 15 d anoeth i gyfoethawg. /Prydydd wyf i'm rhwyf, rhywawg - Lywelyn, /Hil Merfyn hyddyn hyddfeirch gwisgaw rhyweilydd 1 PM V 2 50 i. /Gogwybydd, Dafydd, ddeddf Elifri, /Na bydd rhyweilydd fy rhwyoli. /O chyngain, hael udd, hwyl i'm h rhyweled 1 CBM III 5 53 dywan ataf ag ateb ced, /Ac erof na che_^l fy rhyweled, /Ac erddi ydd wyf o nwyf, ni'm cred, /Ac erod rhyweles 1 CBM III 5 104 /Gwelais-i ystlys glwys, gloyw ei gylchwy /(Ni rhyweles teg nwy rhywelwy!) /Ac a dan ruddem, ruddaur fo rhywelwy 1 CBM III 5 104 glwys, gloyw ei gylchwy /(Ni rhyweles teg nwy rhywelwy!) /Ac a dan ruddem, ruddaur fodrwy, /Ac uch wyn rhyweryd 1 PM V 6 24 /Ef a'u rhydd yn rhwydd erfyniaid, /Ef rhy_"wr rhyweryd digraid, /Ef gogel gogan gymhwyllaid, /Ef gogaw rhywiocaf 1 BF VII 50 39 dros bymoes (drymloes dromaf) /A gymero rhwyf rhywiocaf - fonedd /Yn rhan drugaredd, fawredd fwyaf rhywir 2 DB VI 33 33 udd a ddyhuddir, /Neud rhawch ei ardawch, neud rhywir - ei farw, /Ei farwnad a genir. /A orug o ddrwg ( EW VI 5 13 nnin!) /Arfoll brwyngoll breenin. /Brenin tir, rhywir (rhyfedd - ydd eddyw!) /Nad eiddiaw o Wynedd /Nam Rhywisgwys 1 D-1 I 1 25 angerddawl, twrf moroedd mawr, maint achupwy. /Rhywisgwys llawr am ei fysawr aur amaerwy. /Bei na chane rhywnaeth 4 CBM III 29 12 th, /Ei arfod oedd ei arfaeth, /Ei enw ei anaw rhywnaeth. /Ban wnaeth ei angerdd engyhynt - i'w glod, / PM V 25 6 yllaf fy naf, Cymry fodrydaf, /Cymro celfyddaf rhywnaeth Celi, /Cymraisg Lywelyn, nis cymrawdd neb dyn, ES I 17 7 /Ni nawd, nid llonydd allwynin. /Hir aeth a'm rhywnaeth rhewin /Braint brodyr, gwellwyr gollewin: /Bro EMRh VI 23 7 igoner ni chymer flwng. /Er yn fab i'm rhwyf-i rhywnaeth ystwng. /Ar ei estronion ys drud echwng. /Pend rhywnaethost 1 PM V 10 44 cynrain, tw_^r Brydain bost, /Tad ced, cadoedd rhywnaethost. /Gwnaethost gestyll twn tud gynnaddl - cyn rhywnaith 1 PM V 8 32 ob hid. /Marw Einiawn mawr anaw dibrid, /Myrdd rhywnaith yn gyfraith gymid, /Mab Tegwared hael, hawl dr rhywoddig 1 D-4 VI 20 21 /Gwir Cymry cymhellasant. /Pebylliwys rhy_"wr, rhywoddig - lluoedd, /Llywelyn weithfuddig, /Ym mro Loeg rhywoli 1 PM V 17 17 wryd Pyr, byr y bu fab. /Mabolaeth fy rhwyf yw rhywoli - cad, /Cad cedwyr tud Feli, /Ar bob terfyn torf rhy_"wr 4 CBM IV 4 42 edrywant: /Edewid arnan ernywiant /Er nad byw rhy_"wr rhyw Runblant, /(Cardd angardd angen a'm peidian PM V 6 24 folaid: /Ef a'u rhydd yn rhwydd erfyniaid, /Ef rhy_"wr rhyweryd digraid, /Ef gogel gogan gymhwyllaid, / D-4 VI 20 21 a phant, /Gwir Cymry cymhellasant. /Pebylliwys rhy_"wr, rhywoddig - lluoedd, /Llywelyn weithfuddig, /Ym PM V 25 31 , /Lliaws tw_^r golau yn golosgi, /Ym mhryffwn rhy_"wr yn rhwyoli - gwry_^s, /Ym Mhrydain Ynys gwy_^s e rhywynt 3 PM V 30 4 , /Ardwyad cancad cyn ced o'i ben, /Ys cynt no rhywynt uch rhudd wybren /I'r cerddgar ysgar ysgarlad le PM V 1 128 ng-gan, hirllam, haerllug: - na bwynt gynt /No rhywynt uch Rhyd Nug! /Mab Ywain gyfwyrain gaddug: /Mad EG VI 18 121 aber /Dylad anwastad ni ostecer; /Terfynt twrf rhywynt yn rhyw amser /A rhialluoedd lluoedd llawer, /To rhywyr 2 PM V 10 11 , /Priodawr tud allmyr, /Hyd ydd a_^ clod rhod rhywyr, /Hyd ydd aeth hwyl haul a sy_^r. /Rhif se_^r, yn CBM III 11 56 wyrthfawr, gwrthodwch-chwi etwaeth, /Gwrthodes rhywyr, rhingyllaeth! /Cynneddf i'r dreigiau, fegis drag s 6 MeiG I 33 77 riant enbyd; /Gwae a fo yno, difro difryd, /Dy-s-daaedd dolur, dygngur gymryd. /Cymerawd ein Duw ein di MeiG I 33 28 u /(Anghyfoeth angen) yng nghyfrangau. /Rex ry-s-gollychwyf, Rhwyf rhyfeddau, /Can digones Duw o'i ddef GM I 11 70 rain, /Dy orofn ar bawb hyd barth Rhufain. /Dy-s-gweddwn! Gwelsant ar gant celain /Am draeth Edrywy adr GM I 11 8 lleoedd /Pwy gorau gwledig yn y gwladoedd: /Dy-s-gwrtheb gwrthrawd gwrthrod i honni /Hwnnw yw Rhodri rh LlF1 II 2 16 wed a eniwaf - wrthaw; /Ei liwaw rhag llaw rhy-s-lafasaf, /A heno hynny ni gyffroaf; /Nis ceryddo Duw n CBM III 21 107 onies, /Yn golaith adnair, mal ydd adnes, /Rhy-s-molaf o'm cerdd, o'm cain aches, /A beiddiad, bleiniad Sacsonia 1 DB VI 35 22 yd gryd grym Lleon, /Branar ba_^r beirddion yn Sacsonia; /Llawfaeth gaeth giwed, llaith waith waredred, Sadwrn 2 GYC VII 40 25 enaid nid gla_^n, /Dihenydd Duw ei hunan. /Dyw Sadwrn, cawn dwrn cyndey_"rnedd - hael /A helaeth drugar ES I 24 17 iryd, /Gwnaeth pob rhyw yn fyw o'i febyd. /Duw Sadwrn ys aeth, ys eithyd - ym medd, /Maddeuaint anhyfry Saesneg 3 PB VII 13 19 gwawdfudd, rwyddfudd reg, /Hwyl diwyl dyfndref Saesneg, /Hael awydd hil Owain deg. /Oedd teg rwyf, rwys DB VI 28 5 lau i mi a fai chweg. /Ni wybu_^m erioed fedru Saesneg, /Ni wn ymadrawdd o ffrawdd Ffrangeg; /Pan geisi DB VI 35 67 lwys, ef a wystla; /Unfed ar bymtheg o Faelawr Saesneg /Pan aeth ar osteg i dir Panna. /Dwy ar bymtheg, Saeson 19 GM I 9 39 ydd yng ngraid. /Gwalchmai y'm gelwir, gelyn y Saeson, /Ar lles gwledig Mo_^n gwaint ym mhlymnwyd, /Ac CBM III 21 133 byd bieufyddai! /Am gylch Cyminawd cymynai - Saeson, /Ar Swydd Wynogion yd wynygai, /Ac oedd mal gw_^ DB VI 25 26 briw rhiw yn nhrabludd edrin, /Oedd braw saw Saeson Clawdd y Cnwcin, /Oedd bwlch llafn yn llaw gynefi LlG VII 26 26 arnaw. /Rhwyl Carreg Hofa! Cafas ynddaw /Rhawd Saeson lladron i eu lludwaw! /Ys dir o'i farau ddifuriaw DB VI 29 79 Nudd. /Gwna arnaf hiraeth hir gystudd /Gwaith Saeson llidruddion, lledrudd. /Gweryd a'm hergyd a'i maw PM V 9 29 mys aml eu gorne; /Ef yn ffrau terau, tarole - Saeson, /Mur eryglon Mo_^n, mynestr greudde. /Boed ef ei CBM III 16 209 dryffun - feirch /O'i drafferth rhag Ffordun, /Saeson sang ddyllest yng Ngwestun, /Bu creu eu calon eu CBM IV 9 51 Lly_^r, Lloegr ddifrawd, /Bri Brython, braint Saeson sangawd, /Bre fronddor, bron ddewrddor ddurawd, / DB VI 26 35 ig, /Arbennig wledig a wladychy. /Difanw so_^n Saeson, sef a gery, /Difwyniant fyddaf o'm difenwy; /Na CBM IV 6 36 dd tra Thren treiddiaw ei alon, /Traul dragon, Saeson sen, /Hud ysgithr ei esgar yn nilen, /Hud ymbyrth PM V 24 54 uddiawg, /A golo ger manro meiniawg /Gelynion, Saeson sidanawg, /A gelorau crau, a gwa_^n, a gwaetffrau CBM III 9 6 lywaf ar glawr Ieithion - hir, /Hydr ei wir ar Saeson, /Teulu Madawg, mur dragon, /Mal twrf tormennoedd CBM III 21 200 ed a cherddorion, /Tri eorth am borth am byrth Saeson, /Tri eofn diofn, dialforion, /Tri chyfarf rhag t CBM IV 1 53 ais barau rhudd rhag rhuthr Owain; /Gwelais ar Saeson trychion, truain, /Tru ddydd difedydd, fedel cyng DB VI 31 36 elyf ac Absalon. /Herwydd trymfryd byd bod tan Saeson /Wedi treisynt gynt ar y goron, /Trydydd rhyfedd PM V 26 20 edd! /A Saint Cle_^r a'r claer wyndiredd, /Nid Saeson y maon a'i medd; /Yn Abertawy, terrwyn allwedd - LlF1 II 3 34 yn lledrad ar lledruddion - wy_^r /Yr orwyd ar Saeson, /Yng ngharnial meirch marchogion, /Yng Ngharnedd EG VI 18 57 choed na chadlys drain /A rhag pyrth bu syrth Saeson yng nghrain, /Oedd trist maer, oedd claer cleddyf CBM IV 4 224 bair, cadair cadfaon /Yn nherfysg yn nherfyn Saeson, /Yn nhorfoedd cyhoedd cyngreinon /Yn nharf enwer saeth 4 PB VII 20 13 wd yn Ystrad Fflur! /Ger Fflur, er dolur dilen saeth, - dedwydd /O'i dydwedd olo y daeth; /Dwyn gwawr t CBM IV 17 117 rif briodoriaeth; /Cynyddwn ninnau, heb swysau saeth, /Gan ein Duw fry freenhiniaeth! /Breenhinedd Ben, CBM IV 8 50 ug te_"yrn Teifi Aber /Nid abar y gwnaeth, nid saeth salwder. /Yn rhan orffowys yd gynhwyser, /Yng nghy GRh II 29 3 au, /Pedolau pwyll gaddug /Mangre grawnfaeth, saeth seithug, /Main a'u nadd yn Hiraddug saethau 1 GYC VII 40 43 gylfinau carn, /A'r llech las haearn a'r sarn saethau, /A'r ffair yn hirddrwg a_^'r ffwrn dywyllwg, /A saf 2 PhB VI 14 39 _^r ysy'n goddef y goreilid. /Cyfod-di, was, a saf a syll erfid - fawr lawr, /Gnawd o synhwyrfawr farn HOG II 7 18 olydd, a'm bydd-i eilwydd? /Pa hyd y'th iolaf? Saf rhag dy swydd. /Adwyf-i yn anfedredd o ynfydrwydd - safai 1 D-4 VI 20 51 ryg anystywell - lu /I am lyw bro Hiriell, /Ni safai rhagddun, rhwych pell, /Nac aer na chaer na chaste safed 1 LlF2 VI 10 89 ei dwy garedd na'm digared: /Yr awr y safwyf, safed - i'm cymorth, /I'm dyddwyn i'r porth parth a_^ Th safn 1 MG VII 34 15 i gaen), /Gain angel urddedig, /Gwa_^n drwy ei safn a'i sefnig /Dyrnawd, uthr bigawd, a_^'th big. /A_^' safnau 1 GYC VII 41 40 oenau: /Pob camweddawg, pawb ys ofnawg rhag eu safnau /Yn disgyrnu dannedd arnu, orn ymliwau, /Llidiawg safo 2 LlLl II 16 46 ? /Ysef yw hwnnw honnaid ganllaw - draws /Dra safo Duw ganthaw; /Gwy_^r orfod gwrddglod gludaw, /Gw_^r PhB VI 11 7 unbyn a fyn a fynno, /Hir ei wir i'i w_^r dra safo, /Hydr ei drais i dreth o Benfro, /Gwalch gwylfalch safwyf 1 LlF2 VI 10 89 led, /Er ei dwy garedd na'm digared: /Yr awr y safwyf, safed - i'm cymorth, /I'm dyddwyn i'r porth par saffar 1 CBM III 24 105 glod er bod yn ben, /Ergrynynt eu ba_^r seirff saffar sen, /Ergyrwaywawr trais, traws yng nghynnen, /Er Saffed 1 LlF1 II 2 23 py rydd fwyaf, /O saffwn as gwn nas gwaeddaf. /Saffed ataf, ys daw ataf - ei ddawn, /Od wyf anfoddlawn, saffwn 1 LlF1 II 2 22 clud alaf. /O gofynnir pwy, py rydd fwyaf, /O saffwn as gwn nas gwaeddaf. /Saffed ataf, ys daw ataf - saffwy 2 CBM III 16 71 bair ba_^r llachar ban lladdwy; /Rhuddbraff ei saffwy, ni syll a_^'i olwg /O olud ni roddwy, /Rhudd bar CBM III 5 93 d gobrid gobrwy! /Gorfynnawg drythyll, syll na saffwy, /Ysaffwn ydd wyf o nwyf neud rhwy! /Neu'm rhydra sang 1 CBM III 16 209 - feirch /O'i drafferth rhag Ffordun, /Saeson sang ddyllest yng Ngwestun, /Bu creu eu calon eu cymun! Sangai 1 CBM IV 13 18 /Cadwent pan gyrchaist, gyrch union - sengi, /Sangai bawb ei alon; /Parthred gwy_^th mal Gwaith Faddon sangawd 1 CBM IV 9 51 , Lloegr ddifrawd, /Bri Brython, braint Saeson sangawd, /Bre fronddor, bron ddewrddor ddurawd, /Bryd gr saif 2 LlF1 II 4 25 einw wedi baidd. /Wedi Cedifor cadfarchawg - a saif, /Sefid Duw gan Fadawg. /Hirwalch balch, bwlch ei r GYC VII 40 66 au, /Gwae ringyll o'i sefyll mewn swyddau /Oni saif yn y swydd sy orau, /Gwae a goddo'i dad, nid rhad sail 1 CBM IV 17 7 i_"awr: /Doethwlad nef addef, Addaf wychfawr - sail, /Uffern yw yr ail, durail dyrawr, /Ofer, difuner, Sain 1 EGM I 27 95 au, /Mal crefydd hywydd cynnydd Cenau. /Mair a Sain Silin, Marthin, Mathau, /Marcus a Lucas, Ionas enau saint 43 PM V 7 16 ro a mawrfraint, /Athro ced, bych cydfrawd a_^ saint MeiG I 30 20 a synnwyf a synio - cywraint, /Coelaf Dduw a'r saint a braint eu bro. /Cristawn wyf gan iawn (dawn digy LlF2 VI 10 22 ll yn gysbell gosber - a phylgaint /Ymioli a_^ saint a_^ saith Pader. /Pedr wyn a'n gwrthfyn gwrth yr y GB II 26 276 gwirionedd /A dygynnull saint yn ei senedd: /Saint Angaw a Llydaw, llu edrysedd, /Saint Lloegrwys ac GYC VII 40 3 ed - Mab Duw /Ac y doeth i'n gwared; /Braint y saint ar eu seithfed /Bedydd a chrefydd a chred. /Dyw Ll GYC VII 40 70 ni chyrcho ffair offerennau, /Gwae ni charo y saint a'r santesau. /Dros y Saith Bechod, anghlod anghla GYC VII 40 43 aru Mab Duw yn ei wiw gaerau, /I gadw braint y saint a'r santesau, /I weddi_"o Mair er ei mawr ddoniau, DB VI 25 47 wartha_"er hael am werthefin - nos, /A_^ nawdd saint boed cyfrin PB VII 17 15 ddawn ym mhresent, /Mab Duw o nef, drwy nerth saint, /Boed gwa_^r wrth flaengar Fleddynt MeiG I 32 8 /Caru Duw i bawb oedd bybyriaf /Mal y ca_^r y saint braint breinolaf, /Can ys caru Duw diadneiraf - gw LlG VII 27 22 yrn cyfyfed; /Arwydd teg am reg ban rifed /Gan saint braint Brenin Gogoned. /Ar ddehau Mab Duw bo ei dy GB II 26 282 edd, /Saint Dyfnaint a Chaint a chynhaddledd, /Saint Brycheiniawg, bro hywredd, /A seiniau Maelenydd, e PM V 26 19 yhedd, /Tyrioedd briw - a heddiw neud hedd! /A Saint Cle_^r a'r claer wyndiredd, /Nid Saeson y maon a'i CBM IV 9 96 wawr wenwyn, /Ef gorau fal gw_^r yn addwyn /Yn Saint Cle_^r cleddyfal ar drwyn. /Llathrai lafn uch afn, CBM IV 8 45 wyr, yn seithwyr se_^r. /Pan aeth sarff cadlan Saint clodfan Cle_^r /Cleddyfau cochion cochyn friger, / PM V 25 21 Aber tyner Teifi, /Yn llys ffe_^r Elsmer, yn Saint clodfan Cle_^r, /Yn llysaidd Aber hydrfer Hoddni, D-4 VI 20 3 cyn henaint, /Crist Creawdr, Llywiawdr, llwrw saint, /Cred crefydd, celfydd cywraint. /Nid cywraint i CBM IV 17 91 ist Creadur. /Creaduriau nef, nawdd dialaeth - saint, /Cyreifiaint gymaint gymedrolaeth, /Caredd i'm hy D-3 VI 19 35 eirawl air Mair a'i morynion, /Dethol, ymhlith saint doethon, - Lywelyn /Ar derfyn gwiryn y gweryddon GB II 26 281 edd, /Saint Iwerddon a Mo_^n a saint Gwynedd, /Saint Dyfnaint a Chaint a chynhaddledd, /Saint Brycheini MeiG I 33 96 'r bobloedd gwirin gwanned tras. /A'm heirolwy Saint Esechi_"as /Ar Fair fam ei Thad, ei theg urddas. / PM V 13 4 _^l ha_^n, /A_^'i senedd lariedd lydan, /A_^'i saint gloyw ardduniaint gla_^n. /Gloywdid a rhydid gan e PhB VI 15 27 nedd, /Gw_^r a w_^yr yn llwyr synnwyr senedd - saint, /Gw_^r a wy_^s ei fraint o frenhinedd. /Gorau yw GB II 26 280 wys, pobl enrhyfedd, /Saint Iwerddon a Mo_^n a saint Gwynedd, /Saint Dyfnaint a Chaint a chynhaddledd, PhB VI 14 21 ; /Ac am y gadair heddiw, bai'i haeddid - bodd saint, /Herwydd gwir a braint ydd ymbrofid. /Byddynt dde GB II 26 280 ac Ynysedd, /A seiniau Powys, pobl enrhyfedd, /Saint Iwerddon a Mo_^n a saint Gwynedd, /Saint Dyfnaint GB II 26 277 senedd: /Saint Angaw a Llydaw, llu edrysedd, /Saint Lloegrwys ac Iwys a saint y Gogledd, /Saint Manaw GB II 26 10 y canaf cyn no henaint, /Canu Dewi mawr a moli saint. /Mab Sant syw gormant, gormes haint - ni ad /Na GB II 26 278 , /Saint Lloegrwys ac Iwys a saint y Gogledd, /Saint Manaw ac Anaw ac Ynysedd, /A seiniau Powys, pobl e PM V 27 15 wydd beirdd o'i haint, /Rhwym galon, nid gelyn saint, /Rhwyf Powys, peues hoffaint. /Powysedd Angau (Po CBM IV 16 138 dden Ri, Rwyf graid, /Yn rhwyddfraint, yn rhan saint seiniaid, /Yn rhwyddlwyr yn synnwyr syniaid, /Yn CBM IV 4 25 /O'i amrawdd, gwarthflawdd gorthoriant; /Aber Saint seithmil dybuant, /Saith angerdd seng[] yn nifant. BF VII 54 44 tad, gwesti - cyreifaint, /Ymhlith harddfraint saint Senedd Frefi EGM I 26 48 wy ddiwyd eiriawl deddfawl Dewi /A deg cymaint saint senedd Frefi. /Am fun a fudydd ei hamnoddi /Ar gys CBM III 30 5 ygynnelw, dy ganhymdaith. /Trig yn harddfraint saint senedd gyd - eurglawr, /Arglwydd nef a'th weryd, / PhB VI 12 32 awr, deg wawr dewaint /Gyd a_^ nawdd naw mil o saint. /Synia di roddi, rwyf, gwawr - carannawg, /Cerenn BF VII 51 33 gorsedd, frenhinedd fraint. /Llywiadr braint y saint, synied wrthaw - Dduw, /Gan ei ddwyn hyd ataw, /Ll GB II 26 205 Dewi a'u treiddiwys tros tydwed - elfydd, /Ar saint sywedydd dedwydd dynged. /Ac i Fynyw ethwyf, eitha GB II 26 277 ydaw, llu edrysedd, /Saint Lloegrwys ac Iwys a saint y Gogledd, /Saint Manaw ac Anaw ac Ynysedd, /A sei CBM IV 8 55 fraisg fre, yn lle lleufer, /Yng ngoleufraint saint ydd aswyner, /Yng ngolau addef nef yd nodder CBM III 7 41 ifwyn y cam cymaint ei affaith, /Yng ngoleuder saint, yng ngoleudaith, /Yng ngoleuad rhad rhydid perffa ES I 15 14 reithgar ni ga_^r negyfiaeth - cyfrau, /Cyfryw saint yn ei lywedyddiaeth. /Cyfoethau fy rhe_^n nis rhyd GB II 26 275 o bell dygymell gwell gwirionedd /A dygynnull saint yn ei senedd: /Saint Angaw a Llydaw, llu edrysedd, Sais 7 GYC VII 36 17 edd dragywydd a drig iddaw, /Ys mau llid wrth Sais am fy nhreisiaw, /Ys mau rhag angau angen gwynaw, / GYC VII 36 34 ydd canhadlwydd, cyn adaw - Emrais /Ni lyfasai Sais ei ogleisiaw: /Arglwydd neud maendo, ymandaw - Cymr LlG VII 24 35 dihefeirch, heirddfeirch harddedd, /Ni chaiff Sais i drais ei droedfedd - o'i fro! /Nis oes o Gymro ei EW VI 1 22 ch, gynneddf Emrais - wrdd, /O orddwy Ffranc a Sais, /Llyw glyw, glewddrud y'th welais, /Lloegr goelcer PB VII 11 24 arfaidd aerflawdd ffrawdd Ffrainc, /Nis geill Sais na thrais na thranc. /Tranc ar bob Ffranc, frawddus DB VI 24 71 rnaw, /A pheleidr rheeidr wedi rhuddaw. /Gnawd Sais, nis cwynais, yn cwynaw - ei ben, /A gnawd odduch T PB VII 18 10 ysgwyd loywgalch laes /Fu We_^n, wenwynig wrth Sais, /Un bai ni fynnai 'n ei foes, /Unben o unbyn Powys saith 28 LlF1 II 2 67 oegrwys, pwys diffwysaf. /O'r sawl y doethant, saith a seithcant /Syrthasant, cawsant anant anaf. /Hanp HOG II 6 81 nglaer uch gwengaer ydd ym daerawd), /Cefais-i saith, ac ef gwaith gorddygnawd, /Cefais-i wyth yn nha_^ CBM IV 4 26 dd gorthoriant; /Aber Saint seithmil dybuant, /Saith angerdd seng[] yn nifant. /Glas ferau he_"yrn heua GYC VII 40 71 , /Gwae ni charo y saint a'r santesau. /Dros y Saith Bechod, anghlod anghlau, /Saith Weddi'r Pader, arf GYC VII 40 25 chodau - 'r bobl, /Mae'n y Bibl eu henwau; /Am saith brifwyd byd (nid gwy_^d na gau), /Saith weddi'r Pa GYC VII 40 23 yn au, - cynghorwr /Cynghorfynt a'i geingau. /Saith brifwyd pechawd yw pechodau - 'r bobl, /Mae'n y Bi GB II 25 18 thru, /Seithwyr se_^r gyfnifer am ne_^r a fu, /Saith cad a saith cant, saith rhiallu, /Wyth cad ac wyth GYC VII 40 37 n ei enau. /Ydd oedd yn berwi (wb o'r barau!) /Saith canmil peiraid o eneidau, /A glaweir ac o_^d, a se GB II 25 18 wyr se_^r gyfnifer am ne_^r a fu, /Saith cad a saith cant, saith rhiallu, /Wyth cad ac wyth cant ac wy EW VI 5 16 Wynedd /Namyn sarn dru main fain fedd, /Namyn saith drudfaith droedfedd! /Ni medd Llywelyn, llyw mawrg DB VI 35 49 /Yn Abertawy, teg ysgorfa. /Seithfed Gedweli, saith gad wy llosgi /O Ystrad Tywi tew ei haerfa; /Wythf GYC VII 40 78 n ei enau, /Yr oedd yn berwi, wb o'r peiriau! /Saith ganmil beiriaid o eneidiau, /A berau hirddrwg a ph PC II 19 8 ludd eu cyflam, /Seithwyr ffyrf ffo ddiadlam, /Saith gynt ni gymerynt gam. /Can eddyw Hywel, hwyl ddi-o GYC VII 40 28 er orau, /Saith rad mad, medrwyf ei ddechrau, /Saith leufer, enwer eu henwau, /Saith wers cyman gla_^n GB II 26 28 bryn gwyn, breiniawl ei fraint, /Yng ngw_^ydd saith mil mawr a saith ugaint, /Archafael, caffael gan w PhB VI 15 34 sin i dey_"rnedd - elfydd, /Hi a fu newydd naw saith mlynedd; /Ac oni'm dwg-i angau i anghenfedd - daea PC II 19 3 ciliai cyn ein llaith, /Nid oes, ysywaeth, o'r saith /Namyn tri trin ddiolaith. /Seithwyr y buam, dinam LlF2 VI 10 22 ell gosber - a phylgaint /Ymioli a_^ saint a_^ saith Pader. /Pedr wyn a'n gwrthfyn gwrth yr yngder: /Ys GYC VII 40 27 _^d na gau), /Saith weddi'r Pader arfer orau, /Saith rad mad, medrwyf ei ddechrau, /Saith leufer, enwer DLlM II 18 11 ei dynion yn gaith, /A chwyddaw rhagddaw rhif saith - rhiallu, /Ni ellid ei olaith. /Oedd gw_^r hael GB II 25 18 fnifer am ne_^r a fu, /Saith cad a saith cant, saith rhiallu, /Wyth cad ac wyth cant ac wyth teulu - ta D-4 VI 20 15 r - ysgwn, /Hawdd esgyn eu heryr, /Calchdo_"ed saith rhifed sy_^r /Cylch fy rhwyf yn ei rechdyr. /Rhech PC II 19 1 Tra fuam yn saith, trisaith - ni'n beiddai, /Ni'n ciliai cyn ein lla GM I 8 52 yn astrusi, /A dygyfod clod cleddyf difri /Yn saith ugain iaith wy faith foli. /Arddwyreaf hael o hil GB II 26 28 iawl ei fraint, /Yng ngw_^ydd saith mil mawr a saith ugaint, /Archafael, caffael gan westeifaint, /Dyr GYC VII 40 72 tesau. /Dros y Saith Bechod, anghlod anghlau, /Saith Weddi'r Pader, arfer orau. /Pan ddoeth un Mab Duw GYC VII 40 26 u; /Am saith brifwyd byd (nid gwy_^d na gau), /Saith weddi'r Pader arfer orau, /Saith rad mad, medrwyf GYC VII 40 29 ei ddechrau, /Saith leufer, enwer eu henwau, /Saith wers cyman gla_^n cyn gloes angau - crog /A gant C saithbau 1 CBM IV 9 187 aur yn adnau, /Brwysg rwysg rwyf, brolwydd bro saithbau - Dyfed, /Braisg am ged, am gadau. /Praidd prei sa_^l 1 GYC VII 40 119 yffes a lles llyfrau. /Llyfrau llaswyrau yw'n sa_^l, /Llwyr obaith heb araith bo_^l, /Credu a charu bo Salw 1 MG VII 33 6 ch! /Sef yw gwander, Ne_^r (nid nas gwypych): /Salw ymgelu pan ei gwelych, /Gwander gwir bryder brad fy salwder 2 GYC VII 38 5 dd cywilydd callter, /Na chryn llaw yn lluniaw salwder, /Na chred i Dduw, ddewin ffyddlonder, /Na chryn CBM IV 8 50 yrn Teifi Aber /Nid abar y gwnaeth, nid saeth salwder. /Yn rhan orffowys yd gynhwyser, /Yng nghynnwys Samswn 5 PB VII 14 2 I am Rys fab Rhys (rhyfyg - ni ddaliwn), /Aeth Samswn, blyngrwn blyg, /Mur llafnddur lluoedd edmyg, /Mw PB VII 14 10 lch o barth Llannarth, llawagor - ysgwn, /Oedd Samswn, cystlwn co_^r, /A gwalch rhwydd, eurfalch ragor, PM V 26 109 wrdd gadarned, /Mal gwryd Ergwlff ergryned /A Samswn (gwyddgwn gogoned - achaws) /Ac Echdor, pan brofe PB VII 14 21 a ddug. /O'i ddwyn, cynneddf brwyn, cwynasam - Samswn, /Llyw llafndwn, llew dinam, /Collysant oll, coll PM V 4 9 n: /Traul Efrai, afrddwl Groe_"gion /Ercwlff a Samswn, seirff galon, /Ac Echdor gadarn, gad wyllon. /Do Sanffraid 1 CBM IV 5 117 _^n wrth wa_^n, gwaedluman liw. /Pan llas Gwas Sanffraid, ffrawddged - i Gymry, /Oedd cymraw ei glywed; sant 7 PM V 23 208 rhan westifiant /Can ddiwedd pob buchedd, bych sant GYC VII 40 124 awdr mil, /Mab Mair o'r pum gair heb ge_^l, /Y sant a aned ddyw Sul GYC VII 38 18 annheilwng lu gan Lusiffer, /Ac yn nha_^l pob sant ei galander, /Ac engylion nef, nifer - carannaid, / GB II 26 203 d. /A gwestfa i Ddewi gwestai rhodded, /Ar bob sant gormant geugant goned, /A Dewi a'u treiddiwys tros GB II 26 209 fab Non haelfron, hawdd ogoned, /Ar Ddewi fab Sant syndal dudded, /Dewi mawr Mynyw, mad y'i gweled, /P GB II 26 11 no henaint, /Canu Dewi mawr a moli saint. /Mab Sant syw gormant, gormes haint - ni ad /Na lledrad yn rh MG VII 34 9 /O gethern blin uffern blant. /Plant Mihangel sant! Y sarff /Yn nrygwedd lliwen cen cyrff, /Hagr a lla santesau 2 GYC VII 40 70 o ffair offerennau, /Gwae ni charo y saint a'r santesau. /Dros y Saith Bechod, anghlod anghlau, /Saith GYC VII 40 43 w yn ei wiw gaerau, /I gadw braint y saint a'r santesau, /I weddi_"o Mair er ei mawr ddoniau, /I gymryd sarff 7 GYC VII 40 35 au /I wa_^n heb annog, a_^'i grog a'i grau, /Y sarff aflawen yn ei enau. /Ydd oedd yn berwi (wb o'r bar GYC VII 40 76 u, /A'r gwaed yn annog, a'r grog yn grau, /A'r sarff aflawen yn ei enau, /Yr oedd yn berwi, wb o'r peir CBM IV 8 45 n seithnaid awyr, yn seithwyr se_^r. /Pan aeth sarff cadlan Saint clodfan Cle_^r /Cleddyfau cochion co MG VII 34 2 Mihangel uchel, och rhag gelyn - mawr! /Mae y sarff i'm dilyn, /Dod im nerth, can ys perthyn, /Balch d MG VII 34 13 llun ei gorff /A hwy a mwy no ma_^n seirff. /Y sarff pan sethrych (seithruchig - ei gaen), /Gain angel CBM III 3 133 /Wrth ddisgyr cedwyr cadrwehyn, /Yng nghynnif sarff unbyn: /Sefis ef, sefid Duw gennyn! /Can fodd Duw MG VII 34 9 ern blin uffern blant. /Plant Mihangel sant! Y sarff /Yn nrygwedd lliwen cen cyrff, /Hagr a llawn yw ll sarn 2 EW VI 5 15 edd - ydd eddyw!) /Nad eiddiaw o Wynedd /Namyn sarn dru main fain fedd, /Namyn saith drudfaith droedfe GYC VII 40 43 a_^'r gylfinau carn, /A'r llech las haearn a'r sarn saethau, /A'r ffair yn hirddrwg a_^'r ffwrn dywyllw sarrug 4 CBM IV At 3 nghalon, /Ni rylon rhy lawgaeth, /Sorres wrth sarrug bennaeth, /Ni sorres neb amser waeth PM V 25 52 b trais rhyddug ar bob tarw caddug, /Ac ar bob sarrug er eu sorri, /Am gynifer gwaed amdrychion am drae PM V 1 116 orofn rhwy dug /(Hyn nid ffaith) yn ffaeth pob sarrug. /Gw_^r gorfawr, gorflwng pan amug /Gwy_^r gystwy PM V 2 14 /Nid addawaf, hael o hil Beli, /Na bwyf bwyll sarrug o bell sorri. /Gwn, yn y gwanwyf, gwenwynig fi /G Satan 1 GYC VII 40 82 ennaint brwmstan, /A llech lashaearn lle gweli Satan sutiwr ffyrnau, /A llyffaint llidiog o'r tir oerfe Sathan 1 MG VII 33 10 dych. /Bredychwr yw'r byd a'i gyd-gywrych /A'r Sathan truan, hyd tra etych, /A wy_^l cnawd chwannawg a Sathanas 1 MeiG I 33 101 o Rheen rhy'n teg brynas /Yn rhewin Ca_"in can Sathanas. /Rhag pobloedd poen eu cyweithas /Poed Ef, fy sathar 3 PM V 23 48 r gadau angau anghlaear, /Meirw sengi mal seri sathar. /Cyn plygu Rhodri, rhwyd esgar, - ym Mo_^n, /Myn BF VII 52 28 aerfar - yng nghyni, /Gw_^r balch yn holi seri sathar; /Gw_^r beilch ei aerweilch arwymp drydar, /Gw_^r GB II 25 16 finwydr pan eurgrwydr wasgar, /Seri gyfarpar, sathar sathru, /Seithwyr se_^r gyfnifer am ne_^r a fu, / sathr 1 PB VII 11 16 ain, prifglod; /Ni bu le ar lawr Dyfed /Ni bai sathr gan ei seithgad. /Cadrfab Owain, cadrfalch gwledd, sathrgrug 1 GRh II 29 1 Pai prynwn seithbwn sathrgrug - i'th oddau, /Pedolau pwyll gaddug /Mangre gr sathru 1 GB II 25 16 r pan eurgrwydr wasgar, /Seri gyfarpar, sathar sathru, /Seithwyr se_^r gyfnifer am ne_^r a fu, /Saith c saw 1 DB VI 25 26 /Oedd briw rhiw yn nhrabludd edrin, /Oedd braw saw Saeson Clawdd y Cnwcin, /Oedd bwlch llafn yn llaw gy sawdwyr 1 GYC VII 40 21 wir arglwydd. /Dyw Gwener, pryder pryd egwan - sawdwyr, /Gwnaeth Siwdas a_^'i gusan /Dau henw, ei enaid sawl 7 GYC VII 42 58 benyd guddfa, /A gweled myned i nef ogoned /Y sawl a gaffed ar gyffurf da, /I gan lewenydd y wledd ni PM V 1 175 g dyniawl; /Bych gw_^r hedd yn hawddfryd a_^'r sawl /A gaiff tud ein Tad ysbrydawl GYC VII 42 17 su: /Lle gwelo trillu, trallawd a wna. /Gwae'r sawl a gredan, os camwedd a wna_^n; /I'r twyllfyd, truan MG VII 33 74 , Duw Naf, nefoedd lewych, /Pwy ni'th fawl o'r sawl a ry-seilych? /I'th foliant soniant so_^n clych - a D-1 I 1 27 . /Bei na chaned ei dey_"rned anhyed rwy! /O'r sawl pennaeth a gais ynaeth arfaeth camrwy /Hydr y cyme LlF1 II 2 67 f /A_^ lluoedd Lloegrwys, pwys diffwysaf. /O'r sawl y doethant, saith a seithcant /Syrthasant, cawsant MB I 4 28 gymes deithi, /Pryd y bo cyfnod ein cyfodi, /Y sawl ysy 'medd, armaa fi. /As bwyf yn addef yn aros y ll se 2 GM I 7 87 : /Ail marth mawr mor dde, ail yrth, ail syrth se, /Ail gawdd gne gnawd gyffre, /Ail dilyw dilain draig PM V 14 29 haul orne. /Caeroedd Gwenlli_"ant Gwynlly_"wg se, /Caradwy lywy, lewych ystre; /Can ni ddaw i'm bodd, sef 3 DB VI 26 35 ennig wledig a wladychy. /Difanw so_^n Saeson, sef a gery, /Difwyniant fyddaf o'm difenwy; /Na ddilysa MG VII 33 5 - raid, /Gwaredwr gweiniaid, gwae ni gerych! /Sef yw gwander, Ne_^r (nid nas gwypych): /Salw ymgelu pa EW VI 2 1 Sef yw tey_"rnllyw tey_"rnllaw - Fadawg, /Pa_^r enwawg p Sefid 3 LlG VII 24 119 th) /Rhag estrawn geneddl gw_^yn anghyfiaith; /Sefid Brenin nef breiniawl gyfraith /Gan eurwawr aerbair LlF1 II 4 26 di baidd. /Wedi Cedifor cadfarchawg - a saif, /Sefid Duw gan Fadawg. /Hirwalch balch, bwlch ei rodawg; CBM III 3 134 drwehyn, /Yng nghynnif sarff unbyn: /Sefis ef, sefid Duw gennyn! /Can fodd Duw yd fu'n ei ddilen, /Tud Sefis 3 CBM III 3 134 cedwyr cadrwehyn, /Yng nghynnif sarff unbyn: /Sefis ef, sefid Duw gennyn! /Can fodd Duw yd fu'n ei ddi EG VI 18 55 ) /A_^ thrychiaid gwerin Caerfyrddin fain; /Ni sefis na thw_^r na bw_^r (bu crain) /Nac argoed na choed LlG VII 24 117 y derfyn, /Arglwydd Lywelyn, lyw pedeiriaith. /Sefis yn rhyfel (diymgel daith) /Rhag estrawn geneddl gw sefnig 1 MG VII 34 15 /Gain angel urddedig, /Gwa_^n drwy ei safn a'i sefnig /Dyrnawd, uthr bigawd, a_^'th big. /A_^'th big fa sefwch 2 CBM IV 9 149 s eirioes, eiriolwch! /Chwi gennyf, gynifiaid, sefwch! /Mi Gynddelw a gynnelw gennwch. /Beirdd wogawn, EGM I 27 98 /Ar Dduw fy enaid, cyfraid cyfrau, /Eiriolwch, sefwch yn eich swyddau! /Medr fy eiriawl Bawl ban dde_^l sefydlog 1 GYC VII 40 86 chythraul corniog a chethrau osglog, /A chyrn sefydlog ar ei sodlau, /A phob dychymyg i drywanu cig, / sefyll 3 LlG VII 26 35 /Diriad cad, cedeirn orddwyaw, /Dawn ysydd yn sefyll ganthaw, /Duw o nef a fo nerth iddaw CBM IV 11 9 radw gadw, Gadawg. /Gwaedlyd ei la_"in, gwanar sefyll - lwrw, /Gwayw aerfwrw gwa_^n aerwyll, /Gwaetffra GYC VII 40 65 raglaw a'i ruglon ddirwyau, /Gwae ringyll o'i sefyll mewn swyddau /Oni saif yn y swydd sy orau, /Gwae segur 1 CBM IV 17 78 der, byd lywadur, /Hyd sygnoedd nefoedd, ni bu segur. /Pani wy_^l pobloedd pawb yn nhostur - pla, /Pob seng 1 CBM IV 4 26 ; /Aber Saint seithmil dybuant, /Saith angerdd seng[] yn nifant. /Glas ferau he_"yrn heuasant, /Glas la sengi 2 PM V 23 48 lleithiar; /Mawr gadau angau anghlaear, /Meirw sengi mal seri sathar. /Cyn plygu Rhodri, rhwyd esgar, - CBM IV 13 17 cof cad. /Cadwent pan gyrchaist, gyrch union - sengi, /Sangai bawb ei alon; /Parthred gwy_^th mal Gwai seilych 1 MG VII 33 74 nefoedd lewych, /Pwy ni'th fawl o'r sawl a ry-seilych? /I'th foliant soniant so_^n clych - a llyfrau, seinau 1 GYC VII 39 22 Undawd Trindawd y Tri Pherson, /Nawdd yr holl seinau, senedd wirion, /Nawdd canmawl hollawl holl engyl seiniaid 1 CBM IV 16 138 i, Rwyf graid, /Yn rhwyddfraint, yn rhan saint seiniaid, /Yn rhwyddlwyr yn synnwyr syniaid, /Yn rhwyddh seiniau 9 GB II 26 249 fawr filltirau, /Namyn ar ddyn urddawl urddynt seiniau. /A Dewi oedd bennaf o'r penaethau, /A Duw yn gw MG VII 32 53 ! /Ac nid gwae 'nt-hwy: gwyn eu byd hwy bod yn seiniau /A merthyri achaws eu Rhi, yn eu rhwymau, /Cyn b DB VI 29 50 Cymru, cymryd croesau; /Cymerwn, iolwn o iawl seiniau /A syniwn ar beth o'r pregethau; /Am ei ddwyn, t GB II 26 269 allorau - Dewi, /Pum allawr Brefi, braint i'r seiniau; /Ac i foli Dewi dothwyf i'r Deau, /Boed doeth F EGM I 27 66 en Reen yn rhan deau, /Yn wrawl cedawl cyd a_^ seiniau. /Boed ef ein diben bod yn niblau /Heli yn Enlli BF VII 54 39 i, /Neddair egored, roddfyged Ri, /I gwbl o'r seiniau, i Gybi - freiniawl, /I hael ysbrydawl, ddeddfaw GB II 26 283 haddledd, /Saint Brycheiniawg, bro hywredd, /A seiniau Maelenydd, elfydd fannedd, /A seiniau present, w GB II 26 279 y Gogledd, /Saint Manaw ac Anaw ac Ynysedd, /A seiniau Powys, pobl enrhyfedd, /Saint Iwerddon a Mo_^n a GB II 26 284 redd, /A seiniau Maelenydd, elfydd fannedd, /A seiniau present, worment tiredd, /Dybuant i gyd i un ors seiniaw 1 DB VI 24 46 l i ddaly drostaw /Yn erbyn cythraul, cythrudd seiniaw, /Ac ymliw ag ef am ryluniaw - gau, /Ac angau dd seirch 8 ES I 15 24 /Rhoddiad mad i'm pryd oedd pan aeth, /Rhoddi seirch a meirch marchogaeth. /Echwng Lloegr lletgynt far GM I 9 60 ilon mygr, maith arnaddudd /Eilywedd aserw a_^ seirch cystudd. /Ni charif llaw-wyr 'n eu llawr gythrudd PM V 11 36 ydwyd, /Ethynt feirdd, er pan athwyd, /Heb aur seirch, heb feirch, heb fwyd. /Bwyd i gnud a drud a drai CBM IV 16 217 berth /Pan borther glyw am ban, /Wedi serch a seirch, meirch meingan, /Emys llys llysaidd uch ebran, / MB I 3 82 wedy tonnau gwyrdd gorewynnawg /Dyfforthynt ei seirch meirch rhygyngawg; /A nw neud gweryd yn warweiddi MB I 3 94 Hael a ri a renni yn ei riydd, /Ni chronnai na seirch na meirch gweilydd, /Gwladoedd ofynaig, draig Gwy PhB VI 14 15 ysgwn twn, twyll ei gwndid; /Diseirch meirch a seirch osethrid - borthfor, /Diachor ysgor ysgwyd durnid PM V 9 12 wd yw yng ngnif mal yn nhanfre, /Edeinfeirch a seirch serrigl gynwe, /Moladwy y rhydd rhodd y bore, /Mo seirff 5 GYC VII 40 38 anmil peiraid o eneidau, /A glaweir ac o_^d, a seirff a llewod, /A phawb heb annod yn ei boenau, /A'r c CBM III 11 9 iaf, /O ganon cerddorion canaf. /Canaon Selyf, seirff cadau - Meigien, /Nid meigoll y'u ciglau, /Cynifi PM V 4 9 l Efrai, afrddwl Groe_"gion /Ercwlff a Samswn, seirff galon, /Ac Echdor gadarn, gad wyllon. /Doeth fu, CBM III 24 105 nasant glod er bod yn ben, /Ergrynynt eu ba_^r seirff saffar sen, /Ergyrwaywawr trais, traws yng nghynn MG VII 34 12 a llawn yw llun ei gorff /A hwy a mwy no ma_^n seirff. /Y sarff pan sethrych (seithruchig - ei gaen), / seithbwn 1 GRh II 29 1 Pai prynwn seithbwn sathrgrug - i'th oddau, /Pedolau pwyll gaddug / seithcant 1 LlF1 II 2 67 pwys diffwysaf. /O'r sawl y doethant, saith a seithcant /Syrthasant, cawsant anant anaf. /Hanpych gwe seithfed 5 GYC VII 40 3 /Ac y doeth i'n gwared; /Braint y saint ar eu seithfed /Bedydd a chrefydd a chred. /Dyw Llun, naf gwiw GG II 31 15 ledd - am aur /A mireinwch byd a'i anrhydedd; /Seithfed, bwrw gw_^yth lwrw gweithlofedd, /Gair syberw a LlF1 II 5 37 angos aros erfyn, /Fal yd gry_^n dyn a daear. /Seithfed dydd, dydd darogan: /Main mwyaf oll a holltan; DB VI 35 49 chwe chad yn adwy, /Yn Abertawy, teg ysgorfa. /Seithfed Gedweli, saith gad wy llosgi /O Ystrad Tywi tew CBM III 10 45 rfid arfogion, /Cynifiaid cuniaid Caereinion. /Seithfed welygordd, oleugor - tros wawd, /Eu traethawd t seithgad 2 PB VII 11 16 ; /Ni bu le ar lawr Dyfed /Ni bai sathr gan ei seithgad. /Cadrfab Owain, cadrfalch gwledd, /Cedeirn wos DB VI 24 79 wyraw /A gw_^r yn gorfod a chlod iddaw. /Gnawd seithgad o Eingl yn syrthiaw - ergyr /Ac eryr rhyswyr he seithmil 1 CBM IV 4 25 amrawdd, gwarthflawdd gorthoriant; /Aber Saint seithmil dybuant, /Saith angerdd seng[] yn nifant. /Glas seithnaid 1 CBM IV 8 44 , /Oedd ffysgiad ffleimiad fflam gan ucher /Yn seithnaid awyr, yn seithwyr se_^r. /Pan aeth sarff cadla seithrif 2 EW VI 3 8 r; /Dyn cymen wyf a'i cymer, /Dau cymaint rhif seithrif se_^r! /A dan se_^r ni bydd ac ni bu - un well, CBM IV 13 12 nnygn fy llyw oedd llawer, /Cwyddynt yng ngnif seithrif se_^r. /Rhif se_^r, rhwy cigleu, cigwledd rad - seithruchig 1 MG VII 34 13 a mwy no ma_^n seirff. /Y sarff pan sethrych (seithruchig - ei gaen), /Gain angel urddedig, /Gwa_^n dr seithug 3 PB VII 6 25 llawer griddfan. /Griddfan farw Cynan, cynnydd seithug - bla, /Plygu Lloegr a orug, /Dragon gyrchiad, g GRh II 29 3 Pedolau pwyll gaddug /Mangre grawnfaeth, saeth seithug, /Main a'u nadd yn Hiraddug PB VII 14 17 anghyfraith angau. /Angau rhy ddiau (engyrth seithug - pla) /Plant Adaf ryamug, /Hiddl deigr, difryd Seithwyr 4 PC II 19 7 m, dinam, - digythrudd, /Digyfludd eu cyflam, /Seithwyr ffyrf ffo ddiadlam, /Saith gynt ni gymerynt gam GB II 25 17 grwydr wasgar, /Seri gyfarpar, sathar sathru, /Seithwyr se_^r gyfnifer am ne_^r a fu, /Saith cad a sai CBM IV 8 44 leimiad fflam gan ucher /Yn seithnaid awyr, yn seithwyr se_^r. /Pan aeth sarff cadlan Saint clodfan Cle PC II 19 5 sywaeth, o'r saith /Namyn tri trin ddiolaith. /Seithwyr y buam, dinam, - digythrudd, /Digyfludd eu cyfl selais 1 PM V 22 9 /Ardal dwfn hoywal, am da_^l deufwy. /Cerais a selais cer Dinsylwy, /Eisyddyn gwylain, rhiain, yn rhwy; Selwedd 1 GM I 13 14 o drin dres aele; /Gnawd wedy rhyserch rhyse /Selwedd gw_^yth gwrth y dwyre. /Gnawd erof hiraeth (etgy selwyd 2 DB VI 34 19 /Neud i Dduw mal y dadferaf: /Doethineb Selyf selwyd i'm naf /A theced eidduned Addaf /A dewred yr und EGM I 27 24 ith golaith gweli_"au, /Duw a'm gwne_^l goglyd selwyd Suliau. /Duw a'm differo o'm daffarau, /Duw, dwg Selyf 6 DB VI 31 35 , /Llywelyn a'i blant, pla gelynion, /Dafydd a Selyf ac Absalon. /Herwydd trymfryd byd bod tan Saeson / PM V 4 14 celfyddodion: /Marcwlff a Chadw gadr swyson /A Selyf, ben sywedyddion. /Rhannws Duw Dde_"ws ddonion - a OC II 14 59 fyr - gennyf /Men ydd amygant medd ein tymyr. /Selyf ddiarswyd, orsaf Gwygyr, /Gogeled a'i cawdd, calon CBM III 11 9 laengwriaf, /O ganon cerddorion canaf. /Canaon Selyf, seirff cadau - Meigien, /Nid meigoll y'u ciglau, DB VI 34 19 rydaf, /Neud i Dduw mal y dadferaf: /Doethineb Selyf selwyd i'm naf /A theced eidduned Addaf /A dewred GRh II 28 11 - naf: /Nerth Ercwlff yw'r trydydd, /Doethinab Selyf ysydd /A phryd Addaf ar Ddafydd. /Nid gnawd it, Dd sen 2 CBM III 24 105 bod yn ben, /Ergrynynt eu ba_^r seirff saffar sen, /Ergyrwaywawr trais, traws yng nghynnen, /Eryron tr CBM IV 6 36 Thren treiddiaw ei alon, /Traul dragon, Saeson sen, /Hud ysgithr ei esgar yn nilen, /Hud ymbyrth ei ysg senedd 9 GG II 31 48 yfyng Duw i'm cyfedd /Yng nghyfawr synhwyrfawr senedd BF VII 54 44 westi - cyreifaint, /Ymhlith harddfraint saint Senedd Frefi EGM I 26 48 wyd eiriawl deddfawl Dewi /A deg cymaint saint senedd Frefi. /Am fun a fudydd ei hamnoddi /Ar gystlwn p CBM III 30 5 lw, dy ganhymdaith. /Trig yn harddfraint saint senedd gyd - eurglawr, /Arglwydd nef a'th weryd, /Dygen PM V 13 3 yrn, /Duw a_^'r nef ni'th wy_^l ha_^n, /A_^'i senedd lariedd lydan, /A_^'i saint gloyw ardduniaint gla GB II 26 275 mell gwell gwirionedd /A dygynnull saint yn ei senedd: /Saint Angaw a Llydaw, llu edrysedd, /Saint Lloe PhB VI 15 27 'i chyfannedd, /Gw_^r a w_^yr yn llwyr synnwyr senedd - saint, /Gw_^r a wy_^s ei fraint o frenhinedd. / EGM I 27 79 hir erlid gobrid gobrau, /Gwedi gw_^yth omedd senedd swynau, /Gwedi gwasanaeth y penaethau, /Gwedi cy GYC VII 39 22 Trindawd y Tri Pherson, /Nawdd yr holl seinau, senedd wirion, /Nawdd canmawl hollawl holl engylion - ne se_^r 17 EG VI 18 140 o'r Pater /A'i rhoddo-ef gwenfro gwynfryn uch se_^r EW VI 3 8 ymen wyf a'i cymer, /Dau cymaint rhif seithrif se_^r! /A dan se_^r ni bydd ac ni bu - un well, /Fawrglo GYC VII 40 30 annherfynawl io_^r, /Ysydd uwchlaw'r haul a'r se_^r, /A ddarparawdd, rhag cawdd cur, /Duw i holl ddyni GYC VII 41 29 dd trysor obrau, /Pan wir farner yng ngoleuder se_^r a sygnau /Geir bron Dofydd a Sywedydd, nid oes wad CBM III 16 192 y clyw llawer, /Dychyrch cad, dyran rhad rhif se_^r! /Dychymell Prydain o'r pryder - yd fu, /Prif de_" CBM III 26 30 aid ceiniaid a'i cymer, /Cof colli a roddi rif se_^r. /Gwaethl edlid o'm bron pan brofer - cynrain, /Er GB II 25 17 sgar, /Seri gyfarpar, sathar sathru, /Seithwyr se_^r gyfnifer am ne_^r a fu, /Saith cad a saith cant, s PM V 17 21 terrwyn torri. /Mabddysg yw i'm llyw llu rhif se_^r - i'w gylch /O'i galchdo_"ed nifer, /Tarf cynnygn, GYC VII 38 39 yfyg a balchder! /Na fid rhyfalch dyn i dan y se_^r, /Na fid un lysenw a_^ Lusiffer. /Ni bydd brychwen EW VI 3 9 ymer, /Dau cymaint rhif seithrif se_^r! /A dan se_^r ni bydd ac ni bu - un well, /Fawrglod bell ddiball CBM IV 4 291 /O dorri o derrwyn ober /O gadau rhifedau rhif se_^r, /O gadwyd Prydain rhag pryder - gorwlad, /Gorflo CBM IV 8 44 lam gan ucher /Yn seithnaid awyr, yn seithwyr se_^r. /Pan aeth sarff cadlan Saint clodfan Cle_^r /Cle CBM IV 13 12 llyw oedd llawer, /Cwyddynt yng ngnif seithrif se_^r. /Rhif se_^r, rhwy cigleu, cigwledd rad - i frain CBM IV 13 13 wer, /Cwyddynt yng ngnif seithrif se_^r. /Rhif se_^r, rhwy cigleu, cigwledd rad - i frain /O freisgwyr MG VII 32 34 en o liw amgen ac amgylchau /Ac amgen nod no'r se_^r uchod uch eu pennau: /Geni yna y Brenin da, arwydd PM V 10 13 rhywyr, /Hyd ydd aeth hwyl haul a sy_^r. /Rhif se_^r, yn haelder, yn helw, - cerddorion /Yn cerdded o' PM V 23 72 Calan, /Adwedd tey_"rnedd, tir nis rhan /A dan se_^r, ysef ei amcan: /Adnes i franes, i frain ban - ddy serch 1 CBM IV 16 217 Calan - berth /Pan borther glyw am ban, /Wedi serch a seirch, meirch meingan, /Emys llys llysaidd uch serchawg 2 GM I 9 92 /Bid ewynnawg ton tu Porth Wygyr, /Bid swysawg serchawg, bannawg bre_"yr. /Breuddwydiaw er bun balchliw MB I 3 49 i erlid yn odidawg. /Ceimiad cas agarw, syberw serchawg, /Cyd galwed unig nid oedd ofnawg; /Ar bob rhai seren 3 MG VII 32 41 eirch ebrwydd, wiw ebrannau. /Disgyn yn ffysg (seren a'u dysg, wir ei dysgau), /I'r ty_^ ydd a_^nt, heb MG VII 32 33 os i nos, fal chwant aros cyfarosau. /Gwelsont seren o liw amgen ac amgylchau /Ac amgen nod no'r se_^r MG VII 32 38 dant, yna cyrchant cyrch goddeau, /Ac eu manag seren o'u rhag yn rhoi golau; /Caerusalem a chaer Fethle Seri 3 GB II 25 16 Cymhenfrwydr am finwydr pan eurgrwydr wasgar, /Seri gyfarpar, sathar sathru, /Seithwyr se_^r gyfnifer a PM V 23 48 /Mawr gadau angau anghlaear, /Meirw sengi mal seri sathar. /Cyn plygu Rhodri, rhwyd esgar, - ym Mo_^n, BF VII 52 28 an, daerfar - yng nghyni, /Gw_^r balch yn holi seri sathar; /Gw_^r beilch ei aerweilch arwymp drydar, / Serlmaen 1 EW VI 3 14 i hyder! Hydr raen - ei ongyr, /Un angerdd a_^ Serlmaen, /A braw gwas gwisg haearngaen /A draidd fal bl serrigl 1 PM V 9 12 ng ngnif mal yn nhanfre, /Edeinfeirch a seirch serrigl gynwe, /Moladwy y rhydd rhodd y bore, /Moedydd e sethrych 1 MG VII 34 13 rff /A hwy a mwy no ma_^n seirff. /Y sarff pan sethrych (seithruchig - ei gaen), /Gain angel urddedig, sidanawg 1 PM V 24 54 , /A golo ger manro meiniawg /Gelynion, Saeson sidanawg, /A gelorau crau, a gwa_^n, a gwaetffrau, /A gw Silin 1 EGM I 27 95 Mal crefydd hywydd cynnydd Cenau. /Mair a Sain Silin, Marthin, Mathau, /Marcus a Lucas, Ionas enau, /Ar Siwdas 1 GYC VII 40 22 Gwener, pryder pryd egwan - sawdwyr, /Gwnaeth Siwdas a_^'i gusan /Dau henw, ei enaid nid gla_^n, /Dihe Snawdwn 1 LlG VII 24 88 fnydd; /Ef gorau rhiau rhegofydd - a wn, /Eryr Snawdwn, aer gyfludwydd. /Cad a wnaeth, cadarn ymgerydd, sodlau 2 GYC VII 40 86 iog a chethrau osglog, /A chyrn sefydlog ar ei sodlau, /A phob dychymyg i drywanu cig, /A phob cog ffyr GYC VII 40 41 r cythraul cornawg /A'r cyrn llymsodlawg ar ei sodlau, /A'r llygod pengarn a_^'r gylfinau carn, /A'r ll so_^n 5 PM V 4 19 ll yn ddoethion, /Rhai tra llwfr tra llafar eu so_^n /Ac eraill taerlew termudion; /Rhai digardd, yn ha MG VII 33 75 l o'r sawl a ry-seilych? /I'th foliant soniant so_^n clych - a llyfrau, /Cerddau, telynau, crastannau c D-3 VI 19 19 dramwy dragon: /Yn niffaith Mo_^r Rhudd, merf so_^n - ddigawn, /Treiaist-ti traeth eigawn, dawn dynedd MG VII 32 25 : /Geni Dofydd yng nghaer Ddafydd yn ddiamau. /So_^n engylion a glyw dynion a_^ diolchau, /Llewenydd ma DB VI 26 35 bendefig, /Arbennig wledig a wladychy. /Difanw so_^n Saeson, sef a gery, /Difwyniant fyddaf o'm difenwy soniant 1 MG VII 33 75 i'th fawl o'r sawl a ry-seilych? /I'th foliant soniant so_^n clych - a llyfrau, /Cerddau, telynau, cras sopen 1 MG VII 32 14 /Ych ac asen, Arglwydd presen, preseb piau, /A sopen wair yn lle cadair i'n Llyw cadau; /Pali ny myn, n sorres 2 CBM IV At 4 y lawgaeth, /Sorres wrth sarrug bennaeth, /Ni sorres neb amser waeth CBM IV At 3 cha_^r - fy nghalon, /Ni rylon rhy lawgaeth, /Sorres wrth sarrug bennaeth, /Ni sorres neb amser waeth sorri 2 PM V 25 52 ug ar bob tarw caddug, /Ac ar bob sarrug er eu sorri, /Am gynifer gwaed amdrychion am draed /Ac am bob PM V 2 14 hael o hil Beli, /Na bwyf bwyll sarrug o bell sorri. /Gwn, yn y gwanwyf, gwenwynig fi /Gw_^yth wastawd subed 1 GYC VII 40 14 od o'i drafod 'n ei ddyddiau, /Gwae syberw ar subed angau, /Gwae lwth o'i lithiaw yng Ngwenerau, /Gwae Sul 3 GYC VII 40 124 ir o'r pum gair heb ge_^l, /Y sant a aned ddyw Sul ES I 24 21 il gwryd, /Gwir Fab Duw, dangos Ei fywyd. /Duw Sul (dwysaf cof) awr y cyfyd - haul, /Cyfodes o'i weryd. GYC VII 40 1 Dyw Sul, un hydr gun y ganed - Mab Duw /Ac y doeth i'n gware Sulgwyn 1 PM V 14 1 Duw Sulgwyn yw hyn, hynt gyfwyre - glyw, /Hynt a ddyco glew, Suliau 1 EGM I 27 24 aith gweli_"au, /Duw a'm gwne_^l goglyd selwyd Suliau. /Duw a'm differo o'm daffarau, /Duw, dwg fi atad sutiwr 1 GYC VII 40 82 t brwmstan, /A llech lashaearn lle gweli Satan sutiwr ffyrnau, /A llyffaint llidiog o'r tir oerfelog, / Swllt 1 MG VII 32 47 /Ef addolant (ni ohiriant) ar heirdd liniau, /Swllt agorant, aur anrhegant a rhagorau: /Myrr ac ystor, swydd 4 HOG II 7 18 ydd-i eilwydd? /Pa hyd y'th iolaf? Saf rhag dy swydd. /Adwyf-i yn anfedredd o ynfydrwydd - caru, /Ni'm DB VI 25 18 'n ymbrofi, ef a_^ brenin - Lloegr, /Yn llygru Swydd Erbin /Oedd braisg waisg gosgedd ei fyddin, /Oedd GYC VII 40 66 ringyll o'i sefyll mewn swyddau /Oni saif yn y swydd sy orau, /Gwae a goddo'i dad, nid rhad Rhiau, /Gwa CBM III 21 134 ddai! /Am gylch Cyminawd cymynai - Saeson, /Ar Swydd Wynogion yd wynygai, /Ac oedd mal gw_^r a'i gorsaf swyddau 3 EGM I 27 98 id, cyfraid cyfrau, /Eiriolwch, sefwch yn eich swyddau! /Medr fy eiriawl Bawl ban dde_^l im angau, /Hae GYC VII 41 11 eisau. /Pam nad ystyry parch swyddwyr, perchen swyddau, /Nad a_^n dros gof (i wyllt a dof y daw angau), GYC VII 40 65 ruglon ddirwyau, /Gwae ringyll o'i sefyll mewn swyddau /Oni saif yn y swydd sy orau, /Gwae a goddo'i da swyddwyr 1 GYC VII 41 11 _"ws domin, dimyn eisau. /Pam nad ystyry parch swyddwyr, perchen swyddau, /Nad a_^n dros gof (i wyllt a swynad 1 DB VI 30 5 ll yn llawen o'i ganiad. /Rhyfeddau rhiau ry-m-swynad, /Rhyfeddaf o'm naf, o'm neirthiad; /Nid rhyfedd, swynas 1 PM V 18 30 e_^r, bob nwythas - de_"yrn, /Duw o nef rhy-th-swynas. /Wyt priawd tir Prydain a'i chlas, /Wyt prifwyr swynau 1 EGM I 27 79 lid gobrid gobrau, /Gwedi gw_^yth omedd senedd swynau, /Gwedi gwasanaeth y penaethau, /Gwedi cynghafawg swysau 1 CBM IV 17 117 nif y brif briodoriaeth; /Cynyddwn ninnau, heb swysau saeth, /Gan ein Duw fry freenhiniaeth! /Breenhine swysawg 1 GM I 9 92 ellgyr. /Bid ewynnawg ton tu Porth Wygyr, /Bid swysawg serchawg, bannawg bre_"yr. /Breuddwydiaw er bun swyson 1 PM V 4 13 colofn y celfyddodion: /Marcwlff a Chadw gadr swyson /A Selyf, ben sywedyddion. /Rhannws Duw Dde_"ws sy 3 GRh II 28 52 yn, /No'th fa_^r, fawredd ga_^r ganlyn, /Ba_^r sy ar ddaear o ddyn. /Dyn wyd galon rwyd, golau - ei der DB VI 31 56 Aberconwy ceneddl forion, /Tri gorau dreigiau sy o'r dragon, /Tri gw_^r a ddug Duw o'r dyniaddon, /Tri GYC VII 40 66 o'i sefyll mewn swyddau /Oni saif yn y swydd sy orau, /Gwae a goddo'i dad, nid rhad Rhiau, /Gwae a go syberw 5 GG II 31 16 eithfed, bwrw gw_^yth lwrw gweithlofedd, /Gair syberw a berw yn ei berfedd; /Wythfed yw lladd a_^ llafn GYC VII 40 14 rau, /Gwae od o'i drafod 'n ei ddyddiau, /Gwae syberw ar subed angau, /Gwae lwth o'i lithiaw yng Ngwene CBM III 4 2 ar forwyn fwyn, fawrhydig, /Golwg diserchawg, syberw, ceinmig, /Lliw golau tonnau, taenferw gwenig, / PB VII 18 25 ir oedd crair crededun. /A gretai We_^n, walch syberw, /Creded ei fyned i feirw! /Erwan ei ddwyn, gw_^y MB I 3 49 ludd ei erlid yn odidawg. /Ceimiad cas agarw, syberw serchawg, /Cyd galwed unig nid oedd ofnawg; /Ar b syberwyd 7 DB VI 27 76 ynfryd - Prydain, /Am draws w_^yr Owain, drais syberwyd, /Am drueni mawr dwyn gwawr Gwyndyd, /(Ymdro rh BF VII 55 6 , grym gythrudd gryd, /Fab Owain firain, fawr syberwyd, /Fab Madawg fynawg, fenwyd - diorchudd, /Fab M ES I 24 36 d ysydd (ys enbyd) /O'r wyth gw_^yth, gwaethaf syberwyd. /Galwaf, fy Naf, can gannaf gennyt: /Rhygelwir CBM IV 17 57 echawd, lletawd lledfryd; /Ni rygar Trugar tra syberwyd, /Ni ryddaw anaw o'i anwylyd. /Ni rygoddwyf Rwy LlF2 VI 9 6 anw llawgar. /Trydydd fydd, pan fo dydd dyar, /Syberwyd o fawrfryd, o fa_^r. /Pedwerydd rhewydd rhyfedd LlF2 VI 10 46 . /Trymaf a glywaf ar eglycter - byd /Traserch syberwyd, penyd pynner. /Trasegur amhrudd amryw hoywder, MeiG I 33 70 ynt adref ag ef i gyd. /Gwae a goddwy Duw trwy syberwyd, /Traha a'u syrth ym mhoen, ym mhell ddeincryd. sych 1 MG VII 33 26 wyr y'i llywych, /Caer frau ei dorau fal daear sych, /Caeadau parau perych - yn ei bron, /Gwirion borth syched 1 DB VI 24 32 /A llawer bwysti heb ystyriaw - ced /A llawer syched trwydded trwyddaw /A lluoedd pobloedd, pawb yn a sygnau 2 GYC VII 40 37 arawd a geiriau, /A'n creawdd o bridd a phrif sygnau, /A'n prynawdd er gwaed ei draed a'i fronnau, /A' GYC VII 41 29 r obrau, /Pan wir farner yng ngoleuder se_^r a sygnau /Geir bron Dofydd a Sywedydd, nid oes wadau; /Nid sygnoedd 1 CBM IV 17 78 ylaw ddolur: /Bu Alecsander, byd lywadur, /Hyd sygnoedd nefoedd, ni bu segur. /Pani wy_^l pobloedd pawb Sygynnab 1 CBM III 3 227 thirion, /Handid rhydd rhwng ei dwy afon; /Ei Sygynnab glew, gloyw roddion, /A folaf, a folant feirddo Syladin 1 ES I 16 24 y'n bydd (bid yn erwan) /Trais Ierusalem gan Syladin. /Ac ail ddirglais trais traw a_^ Dygen /I'm dig syll 7 CBM III 16 71 llachar ban lladdwy; /Rhuddbraff ei saffwy, ni syll a_^'i olwg /O olud ni roddwy, /Rhudd barau a bair y PM V 2 34 oli, /Gwallofiad aur rad, Rodri - esillydd, /A syll di fy mod-i i'm cuelli. /Na'm gyr i wrthyd, na'm gw PhB VI 14 39 y'n goddef y goreilid. /Cyfod-di, was, a saf a syll erfid - fawr lawr, /Gnawd o synhwyrfawr farn drybel PM V 9 14 wy y rhydd rhodd y bore, /Moedydd eisillydd ni syll eurdde. /Molais-i rwyf Cemais camre - ysgaelan, /Yn CBM III 5 93 yaw erlid gobrid gobrwy! /Gorfynnawg drythyll, syll na saffwy, /Ysaffwn ydd wyf o nwyf neud rhwy! /Neu' HOG II 10 9 ynial Arfon, yn Eryri, /Ni ddirper pebyll, ni syll pali, /Neb, a rwy garwy, yn fwy no hi. /Pei chwaere PM V 26 142 nid oes yma amfod - i drigiaw, /Draig Prydain, syll rhagod! /Pan futych o'th fyd, hardd gydfod, /Or by Syller 1 EW VI 3 13 budd, rhudd rannu, /Eisillydd wrth ei syllu. /Syller ei hyder! Hydr raen - ei ongyr, /Un angerdd a_^ S sylliaw 1 DB VI 24 21 awdd i ganthaw! /Diddestl oedd eu lle llu wrth sylliaw /Dydd y cymerth Crist crog yn eiddaw: /Yng ngwae syllu 3 LlF1 II 1 45 'r cyfoeth beunoeth beunydd, /Pan ddyfu chwant syllu ar esillydd - Ymer /Aber Menwenfer ucher echwydd. LlF1 II 5 15 Mawr uthred gweled gweilgi, /Pryd pan eler i'w syllu, /Nad ym men yd fu yd fi. /Deuddegfed dydd, Duw dd EW VI 3 12 s ellwng budd, rhudd rannu, /Eisillydd wrth ei syllu. /Syller ei hyder! Hydr raen - ei ongyr, /Un anger syllwy 1 CBM III 5 101 n ger ei breichrwy: /Golwg dof, dewis, gan a'i syllwy, /Goleuliw golwg i'r a'i gwelwy. /Gwelais-i ystly symud 3 GM I 10 3 , /Eirioes ced oergled celli. /Allwynin ysid o symud arglwydd, /Erglyw, Dduw, fy ngweddi; /Annwyd proff DB VI 30 1 Dygn ein symud, Duw, ein Tad - ysbrydol, /Ysbrydoedd oleuad, /Dy CBM IV 16 60 /Ef is nef, uch nef, uch nawtraeth - ysydd /Ni symud Ei bennaeth; /Ef ein Rhwyf yn rhwydd feidrolaeth, syn 1 GYC VII 41 31 nid oes wadau; /Nid oes allu'n erbyn Iesu, na syn droau, /Nac esgusaw na chuddiaw braw brad feddyliau. sy'n 1 IRh VII 30 64 nydd: /Ys mawr fy angof na bu_^m Ofydd. /Ys mi sy'n merwi mor anghelfydd /Ys blwyddyn am ne ysblennydd syndal 2 GB II 26 209 Non haelfron, hawdd ogoned, /Ar Ddewi fab Sant syndal dudded, /Dewi mawr Mynyw, mad y'i gweled, /Pen ar MG VII 32 16 ny myn, nid uriael gwyn ei ginhynnau, /Yn lle syndal ynghylch ei wa_^l gwelid carpau. /Eisoes mai Ef, synhwyrau 2 GB II 26 231 anfodd Boia bu diamau /Y doeth ef i Fynyw, syw synhwyrau. /Ceiswyd cythreulaeth gwaeth gweithredau, /Ni GYC VII 41 6 eau, /A'r holl bobledd, ac nid rhyfedd, Rhwyf synhwyrau. /Iesu, Iesu, a fydd, a fu, trwy fudd gethrau, synhwyrfawr 3 PhB VI 14 40 was, a saf a syll erfid - fawr lawr, /Gnawd o synhwyrfawr farn drybelid. /Ai cymraw treiddaw tra myny LlG VII 24 69 - ar nef /Ar neillaw Crist Celi. /Llyw ysy'n, synhwyrfawr riydd, /Lliwgoch ei lafnawr, aesawr uswydd; GG II 31 48 dd; /Ni bo cyfyng Duw i'm cyfedd /Yng nghyfawr synhwyrfawr senedd synhwyriawr 1 CBM IV 17 5 o bresen ban yn brysiawr. /Dau edrydd ysydd a synhwyriawr, /Dau erbyn angau anghychwi_"awr: /Doethwlad synhwyro 1 MeiG I 30 9 nnydd crefydd credo. /Brenin my_^r a sy_^r a'm synhwyro, /Breiniawl yw Ei hawl ar a holo! /Braint gwlad Synia 1 PhB VI 12 33 wawr dewaint /Gyd a_^ nawdd naw mil o saint. /Synia di roddi, rwyf, gwawr - carannawg, /Cerennydd i'th syniaid 5 CBM IV 17 65 lafur - twn, /Anfedr y carwn bwn peniadur /Heb syniaid ein rhaid, rhwydd echlysur, /A heb wybod bod byd EGM I 26 20 /Cannwyll Cadfan lan, o len bali, /Cannaid ei syniaid ger Dysynni; /Gwan wargan wyry gall ddyall ddogn DB VI 29 103 f; /Greddf Echdor, gwawr eurdorf gwraf, /Graid syniaid, syniais ei alaf; /Grymus gan gweled, ei dy_^ gw PM V 6 14 gwrawl, gw_^r ni ddywaid - na_^g /(Fy neges yw syniaid), /Yn eryr ar lawrwyr leiddiaid, /Yn addon meddw CBM IV 16 139 rhan saint seiniaid, /Yn rhwyddlwyr yn synnwyr syniaid, /Yn rhwyddhawl hwyrdawl, hirdoddaid, /Ym mhrid- syniais 1 DB VI 29 103 f Echdor, gwawr eurdorf gwraf, /Graid syniaid, syniais ei alaf; /Grymus gan gweled, ei dy_^ gwelaf, /Gr syniaw 2 HOG II 8 3 en yn ei llen lliw eho_"eg; /A'm dewis synnwyr syniaw ar wreigiaidd /Ban ddywaid o fraidd weddaidd wofe PM V 26 4 st fab Mair a'm pair pur fonedd - synnwyr /Cyn syniaw enwiredd; /Carannawg Iesu, ca_^r ymwedd, /Ceirion synied 1 BF VII 51 33 , frenhinedd fraint. /Llywiadr braint y saint, synied wrthaw - Dduw, /Gan ei ddwyn hyd ataw, /Llu obai synio 2 MeiG I 30 19 dd coelydd, ar niw coelo. /Coelwyf a synnwyf a synio - cywraint, /Coelaf Dduw a'r saint a braint eu bro MeiG I 30 13 iaeth gywir hywir honno. /O briflwyr synnwyr y synio - fy mryd, /(Brudd gyd); celfyddyd a'm celfyddo. / syniwch 1 PM V 23 135 i gwell Ffranc no ffrawddus Gymro? /Llyw ysin, syniwch cyd tawo, /Lloegr gychwyn, a fyn a fynno. /Llwyr syniwn 2 DB VI 29 51 ryd croesau; /Cymerwn, iolwn o iawl seiniau /A syniwn ar beth o'r pregethau; /Am ei ddwyn, terrwyn torf GYC VII 38 21 - carannaid, /Yn crynu rhag pryder. /Deallwn, syniwn trwy synnwyr Ne_^r /Dielwed fydd dyn dydd y'i gan syniwy 1 D-4 VI 20 2 Celi, poed mi, o'm meithfaint - synnwyr, /A'i syniwy cyn henaint, /Crist Creawdr, Llywiawdr, llwrw sai synnwyf 1 MeiG I 30 19 /Nid celfydd coelydd, ar niw coelo. /Coelwyf a synnwyf a synio - cywraint, /Coelaf Dduw a'r saint a bra synnwyr 12 LlF1 II 5 1 Gwyn, gwrandaw-di ar synnwyr /A draetha llyfrau mor llwyr: /Gwyrthau golau gw D-4 VI 20 1 Crist Celi, poed mi, o'm meithfaint - synnwyr, /A'i syniwy cyn henaint, /Crist Creawdr, Llywia PM V 26 3 nefedd, /Crist fab Mair a'm pair pur fonedd - synnwyr /Cyn syniaw enwiredd; /Carannawg Iesu, ca_^r ymw D-2 I 2 49 ym, lledfegin rym, llym yd grym glew; /Lleufer synnwyr, llawer a w_^yr, llwyr yd woryw: /Gorpo gw_^r gw MG VII 33 25 nc eu hoernyth nac eu hirnych. /Corff a'i bump synnwyr, llwyr y'i llywych, /Caer frau ei dorau fal daea GYC VII 38 21 , /Yn crynu rhag pryder. /Deallwn, syniwn trwy synnwyr Ne_^r /Dielwed fydd dyn dydd y'i ganer: /Ef yn f LlF1 II 3 17 rwg a'i diwyco. /O dywedais drwg o dramgwydd - synnwyr, /O awyr i'm hawydd, /Dywedaf, o'm diwydrwydd, / PhB VI 15 27 rydain a'i chyfannedd, /Gw_^r a w_^yr yn llwyr synnwyr senedd - saint, /Gw_^r a wy_^s ei fraint o frenh CBM IV 16 139 int, yn rhan saint seiniaid, /Yn rhwyddlwyr yn synnwyr syniaid, /Yn rhwyddhawl hwyrdawl, hirdoddaid, /Y HOG II 8 3 g, /Hirwen yn ei llen lliw eho_"eg; /A'm dewis synnwyr syniaw ar wreigiaidd /Ban ddywaid o fraidd wedda MeiG I 30 13 , /Brenhiniaeth gywir hywir honno. /O briflwyr synnwyr y synio - fy mryd, /(Brudd gyd); celfyddyd a'm c GM I 11 74 wawd Walchmai /Yn awr difai, yn urddedig, /Yn synnwyr, yn llwyr yn llunedig, /Yn faith ferth, yn gerth synnwyrddoethon 1 MG VII 32 19 , o'r hwn y ce_^n lle_^n a llyfrau /A dewinion synnwyrddoethon, ddethol gampau, /A darogan proffwydi gl sy_^r 9 CBM III 17 21 , medd ei thoniar. /Gwirawd a'n gwrthfyn gwrth sy_^r - a lleuad /Gan rwyf rhad rhudd fyhyr, /Am Hirfryn MeiG I 30 9 hinaidd gynnydd crefydd credo. /Brenin my_^r a sy_^r a'm synhwyro, /Breiniawl yw Ei hawl ar a holo! /Br D-4 VI 20 15 awdd esgyn eu heryr, /Calchdo_"ed saith rhifed sy_^r /Cylch fy rhwyf yn ei rechdyr. /Rhechdyr Croeseswa PM V 10 12 _^ clod rhod rhywyr, /Hyd ydd aeth hwyl haul a sy_^r. /Rhif se_^r, yn haelder, yn helw, - cerddorion /Y PM V 26 55 u, /Rhusgleth gwrdd, nid ymhwrdd amau. /Rhifed sy_^r syrthiasant yng nghrau /O'th gynnygn o'th gynefoda PM V 26 75 yned - oswydd! /Oes uddudd nid tynged, /Aerwyr sy_^r, syrthiws eu rhifed /Ar ei law a'i lafn wyarlled. GYC VII 36 68 haul yn hwylaw - 'r awyr? /Poni welwch chwi'r sy_^r wedi r'syrthiaw? /Pani chredwch chwi i Dduw, ddyni LlF1 II 5 32 luniaw: /Ufeliar ta_^n trwy ysgyr, /Ergyr o'r sy_^r yn syrthiaw. /Wythfed dydd dybydd dyar - /Deddfau PB VII 11 5 , /Ac am walch dewrfalch, dewrwyr. /Gwy_^r rif sy_^r ysydd 'n ei gad, /Gwrddbrudd Faredudd, fur gryd, / syrth 3 EG VI 18 57 oed na choed na chadlys drain /A rhag pyrth bu syrth Saeson yng nghrain, /Oedd trist maer, oedd claer c GM I 7 87 rhyle: /Ail marth mawr mor dde, ail yrth, ail syrth se, /Ail gawdd gne gnawd gyffre, /Ail dilyw dilain MeiG I 33 71 . /Gwae a goddwy Duw trwy syberwyd, /Traha a'u syrth ym mhoen, ym mhell ddeincryd. /Gwae ni llafur lles syrthai 2 GB II 26 246 au, /Fal corn yd glywid, gloyw ei eiriau. /Cyn syrthai frwynen ar frynnau - o nef, /Nefoedd i gadau o'u GB II 26 248 au - o nef, /Nefoedd i gadau o'u hanoddau, /Ni syrthai i'r llawr fawr filltirau, /Namyn ar ddyn urddawl syrthasant 2 ES I 24 33 o gyffryd, /O garchar anghlaear anghlyd. /Aml syrthasant blant o'i blegyd, /Am Greawdr a'i grog yn wae LlF1 II 2 68 ysaf. /O'r sawl y doethant, saith a seithcant /Syrthasant, cawsant anant anaf. /Hanpych gwell, anaw: pe syrthiasant 1 PM V 26 55 usgleth gwrdd, nid ymhwrdd amau. /Rhifed sy_^r syrthiasant yng nghrau /O'th gynnygn o'th gynefodau. /Rh syrthiaw 5 BF VII 48 12 w - Merfyniawn /Mor ddicllawn digrawn deigr yn syrthiaw! /Am de_"yrn eurgyrn aergwn lithiaw, /Am dey_"r DB VI 24 79 rfod a chlod iddaw. /Gnawd seithgad o Eingl yn syrthiaw - ergyr /Ac eryr rhyswyr heb eu rhusiaw. /Gnawd BF VII 48 16 eiddiaw - gormes, /Tey_"rnlles branes Brynaich syrthiaw. /Hil Gruffudd wayw rhudd, rhoddfawr eurllaw, / CBM III 24 74 rist athreiddiaw - Pennant /A'i pheniadur wedi syrthiaw: /Priodawr Dinmawr, pruddwawr preiddiaw, /Prei LlF1 II 5 32 /Ufeliar ta_^n trwy ysgyr, /Ergyr o'r sy_^r yn syrthiaw. /Wythfed dydd dybydd dyar - /Deddfau diau diar syrthiws 1 PM V 26 75 oswydd! /Oes uddudd nid tynged, /Aerwyr sy_^r, syrthiws eu rhifed /Ar ei law a'i lafn wyarlled. /Arwr D syw 3 GB II 26 11 naint, /Canu Dewi mawr a moli saint. /Mab Sant syw gormant, gormes haint - ni ad /Na lledrad yn rhad, GB II 26 231 /O anfodd Boia bu diamau /Y doeth ef i Fynyw, syw synhwyrau. /Ceiswyd cythreulaeth gwaeth gweithredau, GB II 26 85 /Ac i Ddewi wyn wedi Dofydd. /Dewi mawr Mynyw, syw sywedydd, /A Dewi Brefi ger y broydd, /A Dewi biau b sywedydd 3 GB II 26 85 i Ddewi wyn wedi Dofydd. /Dewi mawr Mynyw, syw sywedydd, /A Dewi Brefi ger y broydd, /A Dewi biau balch GB II 26 205 a'u treiddiwys tros tydwed - elfydd, /Ar saint sywedydd dedwydd dynged. /Ac i Fynyw ethwyf, eithaf Dyfe GYC VII 41 30 ngoleuder se_^r a sygnau /Geir bron Dofydd a Sywedydd, nid oes wadau; /Nid oes allu'n erbyn Iesu, na sywedyddion 1 PM V 4 14 n: /Marcwlff a Chadw gadr swyson /A Selyf, ben sywedyddion. /Rhannws Duw Dde_"ws ddonion - anghymwys, / tachwedd 2 PM V 26 31 wyn allmyn alltudedd. /Gnawd i'w luydd ladd eu tachwedd /I lwydion, canaon calledd; /Gnawd eryr ebyr ab CBM IV 4 130 omlan coelwan calanedd, /Oedd tramawr tremynai tachwedd, /Oedd tremid cyfnewid cochwedd, /Cleddyfal cla tad 28 PM V 1 53 thaf, ef ddoethfawr ygnad; /Ef orau a fu o fab tad /A mab gwraig: gwrygwys ei bwyllad. /Pwyllaf a ganaf MG VII 32 10 gwan, gwynion ruddiau, /Cyfoethawg tlawd, a'n Tad a'n Brawd, awdur brodiau: /Iesu yw hwn a erbyniwn yn GYC VII 39 1 Nawdd y Tad a'r Mab Rhad rhof a'm galon, /Nawdd y Gla_^n Ysbryd BF VII 55 28 a'r Tri trwy anwylyd - mad, /Lle mae'r Mab a'r Tad a'r Teg Ysbryd PM V 10 44 gorfuost; /Tw_^r cynrain, tw_^r Brydain bost, /Tad ced, cadoedd rhywnaethost. /Gwnaethost gestyll twn t ES I 16 1 I'r Tad cyfarchaf (rhwyddaf fy Rhe_^n) /Ac i'r Mab a'r Ysbry PM V 1 142 ad, ein tud rwyf hollawl, /Ac ein Taid, ac ein Tad dwywawl, /Y Gw_^r a orug wrawl - dey_"rnllin /Breien EW VI 4 18 r gw_^r arwr, ardwyad - gwerin, /A gorau o fab tad; /Ef oedd aerllew, arllwybr cad, /Ac oedd arlleng py MeiG I 32 19 r, /Ef yn drugar gwa_^r, yn hygaraf. /Ef yw'r Tad, Ef yw'r mad mwyaf, /Ef yw'r Mab, Ef yw'r Pab pennaf ES I 24 14 yd. /Duw Gwener, bu crai, bu creulyd /Crog ein Tad: ein trais i gyd. /Gwnawn erddaw arddelw anneiryd, / PM V 1 141 yng nghnawd, ein brawd bu breiniawl, /Mab ein Tad, ein tud rwyf hollawl, /Ac ein Taid, ac ein Tad dwyw GYC VII 40 28 helaeth drugaredd, /A dywod yn y diwedd /At y Tad i'i wlad, i'i wledd. /I wledd annherfynawl io_^r, /Y DB VI 24 90 anaw. /Ystyriwys De_"ws ddawn iddaw, /Ystyried Tad llwyrgred rhag llaw, /Dyn yn fyw ni faidd ei dreisia EGM I 27 44 borth engylion gwylion golau /Nid perthyn it, Tad mad, fy maddau. /Can peraist, Ddofydd, ddydd yn fau LlF1 II 4 47 fludd - am rodd, /Am rwyddfodd, am rwyddfudd; /Tad mad magawd gwawd gwaywrudd, /Tad maeth myged Maredu LlF1 II 4 48 m rwyddfudd; /Tad mad magawd gwawd gwaywrudd, /Tad maeth myged Maredudd. /Maredudd garddgudd, gerddgor PhB VI 13 8 w io_^r, llew tewdor, tudwawr, /Llawer echaws, tad maws mawr. /Mawr yw im, dreigwawr ffawr ffaw, - ffwy GYC VII 40 20 wae a goddo mam o gam (nid gau), /Gwae a goddo tad (nid rhad Rhiau), /Gwae ef ei eni, yn au, - cynghorw D-5 VI 36 15 /A ddoeth i wared i laweredd. /Cyn bai Mab i'n Tad, rhad rhwy danwedd, /I Re_^n a'r Ysbryd gydamgeledd, DB VI 29 101 _^r, o'm pryder y prydaf /Prif farwnad i'r mab tad tecaf; /Greddf Echdor, gwawr eurdorf gwraf, /Graid s GYC VII 40 16 th Duw bob dwyfawl ofeg) /Y gwnaethpwyd brad y Tad teg. /Dyw Iau, mad da rad diwaradwydd - da_^l /Y dal CBM IV 17 108 yn, na fid hydraeth - brad, /I'r Mab rhad, i'r Tad teg hynafiaeth, /Can dug pymwan Crist pymoes o gaeth CBM IV 18 35 , /Gwedi treiglaw byd, budd arnaf. /O ganiad y Tad te_"yrneiddiaf /A'r Mab a'r Ysbryd, glendyd gloywaf, DB VI 30 37 fi o feirch ffysgiad, /Diofelid Duw hwy ac eu tad /Yn y wenwledd, fry yn y wenwlad. /Gwlad fal cynheil GYC VII 40 64 ed Ei galon a'i fron friwgrau. /Ydd archaf i'm Tad, Ysbryd a Mab Rhad /Ran o'i wir gariad, fal y'm gora ES I 22 26 l: /Tu y bwyf y bo Dy ganmawl, /Tud Ysbryd ein Tad ysbrydawl PM V 1 176 hedd yn hawddfryd a_^'r sawl /A gaiff tud ein Tad ysbrydawl DB VI 30 1 Dygn ein symud, Duw, ein Tad - ysbrydol, /Ysbrydoedd oleuad, /Dydd y'm gwna yn dr tadau 1 MG VII 32 29 au'. /Gwylynt wy_^r gynt o gof hirynt, herwydd tadau, /Gwylwyr cywrain, gwy_^r y dwyrain ar da_^l brynn taenferw 1 CBM III 4 3 serchawg, syberw, ceinmig, /Lliw golau tonnau, taenferw gwenig, /Llanw ebyr a'r lly_^r lle ni mawrdrig; Taer 16 CBM III 1 11 /Fy marddair i'th barth nid gwarth, nid gwan. /Taer am aer, am gaer, am gain walchlan, /Tew am lew tryl DB VI 27 21 riwyd ysgwyd ar ei ysgwydd. /Llew yn aer, llyw taer am y Teirswydd, /Llwyddai a lithrai o'i helaethrwy GB II 25 19 iallu, /Wyth cad ac wyth cant ac wyth teulu - taer, /Canaer am cancaer cyn heddychu, /Naw cad a naw ca CBM IV 16 127 hysgog, anghysgaid - cwynfan, /Rhag twrf ta_^n taer ei naid, /Rhag awydd afrwydd nid afraid, /Rhag afrd GM I 8 38 _^n mor ddrud ei eisylud yn aer, /A bu terfysg taer eu haer holi, /A rhagddaw rhewys dwys dyfysgi, /A PB VII 6 23 ddiad Lloegr a'i phoethfan, /Ein llyw aer, arf taer fal ta_^n, /Llew greddfawl llawer griddfan. /Griddf EGM I 29 33 uysgwr gw_^r a gorwydd, /Addfwyn gwy_^r terwyn taer gyfannwydd - cad /Pan fydd cedyrn yn ymorchwydd: /A SB II 24 32 traidd trymder tra niferawg. /Rhag pum ieirll taer oedd ef yn gaer, yn gadfarchawg: /Un, Iarll Cernyw CBM III 16 225 ys gwn oedd ysgwn /Ysgwyd (twn ta_^l) Rugun. /Taer pair pa_^r llachar, Lloegr ddiwael, /Tarf luddiaw, PM V 27 23 hoed, /Neud ei hoedl a'm herwan, /Hil Gruffudd taer rybudd ta_^n: /Tau, Angau, anghyflafan! /Cyflafan f MB I 3 111 cyfoedydd, /Cyngen gymynid gwyddfid gwrfydd, /Taer terddyn asau talau trefydd, /Torri calchdo_"ed tire MG VII 34 17 'th big. /A_^'th big fawr yn awr yn y rhyfel - taer /Tor ddannedd rhwyf Babel, /Ni bu awr, rhag twyll c GB II 25 37 chu - trin /A gwaedlin am ddeulin yn gwanegu, /Taer tra thaer am drom aer, drwm gymynu, /Am derfysg am DB VI 26 50 der, ne_^r, nerth a gedwy, /O eithaf pob caer, taer y torry, /Neu ryorw_^yd, hael yd hwyly, /Ni ryorug DB VI 25 11 falch, cynnif Elffin, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, taer ym mrwydrin, /Gwrawl ei fflamdo am fro Freiddin. /E LlG VII 24 135 alau, /Llywiadr pobl Powys a'r Deau; /Llwyrwys taer yn aer yn arfau, /Lloegr breiddiaw am brudd anrhei taerdan 3 GM I 11 54 - coed /Cadr bonedd budd a berthon; /Cyflafan taerdan rhag tey_"rnon, /Ceinffelaig pen draig a phen dr CBM IV 6 154 dfwrw ysgwn, /Ys gwrddfalch ym mhrenial, /Hwyl taerdan trywan trwy wial, /Hwrdd aflwfr mal hirddwfr hoy CBM III 24 146 gorf Argoed, hoed hiraethlawn, /Twrf taerdraul taerdan yn gwa_^n gwynawn, /Aerdarf derfysgdaryf, arf Ar taerdraul 1 CBM III 24 146 /Torf aergorf Argoed, hoed hiraethlawn, /Twrf taerdraul taerdan yn gwa_^n gwynawn, /Aerdarf derfysgdar taerfaith 1 CBM IV 9 104 n terrwyn, /Torf anwar trydar trydolwyn, /Twrf taerfaith goddaith gwaeannwyn, /Teulu a thewlu a thewlwy taerfalch 1 CBM IV 4 182 syll torfoedd tew, llew lladdai, /Gorsaf tarf, taerfalch fal Gwalchmai, /Gorfaran Gwrfan gorfyddai, /Gw taerfar 6 GM I 7 60 wyn ysgwydwyn wanar, /Ysgor gorf, ysglyf torf taerfar. /Esgud ei angad i esglyfu gwlad, /Gwleidiaddon CBM IV 17 125 affan poethfan, peithiawg drwydded, /Yn naffar taerfar ta_^n amgyffred, /Yn anffurwydd lle ni llwydd ce CBM III 28 27 gynneddf /Ni gymysg am ogan, /Glew lew, lachar taerfar ta_^n, /Grym gyflym am gyflafan. /Cyflafan trath ES I 16 17 wna Duw er dyniaddon) /Rhwyf nef a daear, rhag taerfar ta_^n, /I rwng Dy ddwylaw rhag Dy ddeulin. /Goru CBM IV 6 84 yn dew ddaearglas /Rhyallas rhwyf anaw; /Tarf taerfar trydar fawr ynddaw, /Tarw byddin ddilyn ddyludaw LlG VII 24 47 gi, /Argae gryd greidiawl wrhydri. /Arwr ba_^r taerfar yn torri - cadau, /Cadarnfrwydr ystofi; /Aer dal taerlew 2 CBM III 16 101 gwrthwan /A_^ gwrddwayw yn angen, /Bangor torf taerlew, llew llawen, /Blaengar glew gletyual Urien; /Bl PM V 4 20 /Rhai tra llwfr tra llafar eu so_^n /Ac eraill taerlew termudion; /Rhai digardd, yn hardd, yn haelon, / taerwalch 1 DB VI 35 61 ienydd o'i ddawn a ddug etwa. /Trydyddeg dogni taerwalch Eryri /Arwystli Ceri ger Caer Efa; /Pedwaredd taerwres 2 CBM III 24 72 /Er pan yw tawel rhyfel rwyfaw, /Rhwyfan ta_^n taerwres, trachwres trinaw, /Rhy-m-gwnaeth yn athrist a OC II 14 145 n Owain, gylchwy enwir. /Pan breiddwyd Cawres, taerwres trwy ddir; /Praidd ostwng orflwng a orfolir. /M taerwrys 1 SB II 24 40 llwrw bwrw beithiawg. /Teulu rhyn Rhys, teulu taerwrys llys lliosawg, /Teulu talfriw, aesawr fflamliw Taf 2 BF VII 50 33 ion, y lle tecaf; /Gw_^r fu Lywelyn ger terfyn Taf, /Gwawr cyhoedd, wisgoedd wasgarocaf, /Gw_^r oedd ar LlF1 II 2 49 t a ddewisaf. /Y gw_^r a ddewisir o'r tir geir Taf /Hyd ei dir ger Tren, yn nhrin pennaf. /As dewiso Du Tafarn 1 PB VII 19 12 elyn anhepgor, /Tafodiawg breiniawg, brondor, /Tafarn llwyth cadarn Cadfor. /Cadfarchawg pyllawg, pwyll tafawd 15 HOG II 6 83 th peth o'r wawd - yr gaint; /Ys da daint rhag tafawd ES I 16 6 Grist y canaf, ar fraint canon, /Ceinwawd o'm tafawd ar draethawd drw_^n. /Llathraid fy marddair wedi CBM IV 9 48 iad cyrchynawd, /Budd beirddion, barddair o'm tafawd. /Briwgoch brig ongyr, brithawd - breithgad gwy_^ EW VI 6 26 ydd, trigiawd - o'm mawrddawn /Fy marddair o'm tafawd; /Cadau ddo_^r, co_^r cymhendawd, /Cedawl, cadw f PB VII 16 11 oddef, /Madawg Mo_^n cain roddion cof, /Oedd tafawd coeth doeth digrif /Ar lles pob neges o'i naf. /C EW VI 6 29 awd, /Cedawl, cadw fi i'th gysgawd. /O gysgawd tafawd, da yr awr - y medrais /Ymadrawdd o Dduw mawr: /D LlG VII 26 16 eirdd ei feirdd, fyrddoedd wallaw, /Nid annawd tafawd diwyd iddaw! /Arf torfoedd, terrwyn achubaw, /Arw DB VI 24 66 /Gnawd yw o'i elyn hylithr wylaw /A gnawd fod tafawd diwyd iddaw. /Gnawd ysgafael hael yn hwylaw - o'i CBM IV 17 18 Rhwyf rhadlawn dawn diburawr, /Porth i'm gwawd tafawd, Dy garcharawr. /Berth gyfoeth llwyrddoeth llewy LlG VII 25 75 dfan y ban y bo. /Gwiw yw clod hynod a honno - tafawd /I'r aerllew parawd a'i dirpero. /Diflisg wisg, w PM V 2 16 n, yn y gwanwyf, gwenwynig fi /Gw_^yth wastawd tafawd nas tyf eli. /Gwythlawn yw fy nawn yn nyfysgi, /G GYC VII 40 52 phawb yn llefain nas lladd angau. /Nis adrawdd tafawd, nis traetha ceudawd, /Onid y Drindawd, Undawd or EGM I 28 28 dd Dofydd, defawd - ei rhadau /Ni rydraeth neb tafawd. /Rhagorwn grefydd a ffydd a ffawd /Rhag angau ll ES I 15 15 yddiaeth. /Cyfoethau fy rhe_^n nis rhydraeth - tafawd /Tan awyr 'n ei hiraeth. /Hir ydd wyf, rodd nwyf, BF VII 46 26 ydd gwawd berthwawd barth ag atad, - Rys, /O'm tafawd ysbys oesbell gariad; /Ys bo dy orffen, gymen gei Tafodiawg 1 PB VII 19 11 th aerflaen gyngor - llu, /Llywelyn anhepgor, /Tafodiawg breiniawg, brondor, /Tafarn llwyth cadarn Cadf tangnef 1 CBM IV 18 54 gwaith ar ein gweithred; /Ac Ef, Arglwydd nef, tangnef tynged, /A'n dug o gyfrgoll pan archolled; /Ac E Tangnefedd 7 CBM IV 9 131 marddlef, /Pair Prydain, profwn yn nhangnef. /Tangnefedd amnawdd amniferwch - rhif, /Rhiallu ddiheiddw GYC VII 39 3 bryd cywyd cofion, /Nawdd y Iesu caru, coron - tangnefedd, /Caredd ddisgybledd a'i ddisgyblon! /Nawdd y PM V 26 2 eawdr, Ymherawdr a'n medd, /Crist Celi, colofn tangnefedd, /Crist fab Mair a'm pair pur fonedd - synnwy CBM III 10 56 /Tyngyriawn tynged orfoledd, /Ni charws Tyngyr tangnefedd. /Degfed yw a'm clyw o'm clud eurddawn - cer CBM III 3 1 Duw dinag, dinas tangnefedd, /Duw, dy nawdd, na'm cawdd i'm camwedd! /Duw PB VII 2 18 Rhys ar frys arlwy gwledd - branes /Cyn prynu tangnefedd, /Pa_^r tri dryll, gwersyll gorsedd, /Pen clo PM V 2 68 olli. /Dydde_^l, cyn rhyfel i rot a mi, /Engyl tangnefedd tanc heb drengi. /A'm bo, udd cedawl, cydfod tai 1 CBM III 8 54 iraeth fwyfwy! /Hawddamawr i Gwm Brwynawg /A'r tai a'r terfynau enwawg /A'r lle ni llysir cynran /A'r Taid 1 PM V 1 142 l, /Mab ein Tad, ein tud rwyf hollawl, /Ac ein Taid, ac ein Tad dwywawl, /Y Gw_^r a orug wrawl - dey_"r Tair 13 LlF1 II 1 23 ir o'i daered, /Men y llafasaf oes ddarymred. /Tair allawr gwyrthfawr gwyrthau glywed - ysydd /Rhwng mo PM V 4 12 wyllon. /Doeth fu, o'r Trioeth traidd canon, /Tair colofn y celfyddodion: /Marcwlff a Chadw gadr swyso GM I 8 31 Owain /Tey_"rnain ni grain, ni grawn re_"i. /Tair lleng y doethant, liant lestri, /Tair praff prif ly PM V 22 36 gymryd yn fwyfwy, /Doeth ateb, Duw a'th atwy /Tair oes byd a hefyd yn hwy CBM IV 17 105 r, /Canys brau mal gwydr hydr hudoliaeth; /I'r Tair Person byd bid eich arfaeth, /I'r Tri yn iawnwir ia GM I 8 32 re_"i. /Tair lleng y doethant, liant lestri, /Tair praff prif lynges wy bre_`s brofi. /Un o Iwerddon, PhB VI 14 33 nt ac ieuenctid. /Rhwng y pren ffrwythlawn a'r tair prif ffynnawn /Nid oedd ar hirgrawn ydd ymborthid. D-1 I 1 20 ael, Buell, Maelenydd gwell (pell y treithwy) /Tair Rhagynys a'r Tair Ynys a'r tramordwy: /Hywel wledig LlG VII 24 120 nef breiniawl gyfraith /Gan eurwawr aerbair y tair talaith. /Cyfarchaf i Dduw o ddechrau - moliant /Ma CBM IV 16 15 ydd uffern, wern Wanar. /Rhychyrchant un Pair, tair trydar, /Cynaddledd ceneddloedd amhar, /Llu brithio MB I 5 13 my_^r, /O'r gyfergyr nid adfer. /Difiau ymhen tair wythnos /(Tru a nos!) yd yth ladder CBM IV 6 64 llawr, Lloegr echrys, /Anlloedd cyrn, te_"yrn tair ynys, /Annhawel Hywel hawl gyfrwys, /Annhywallt ei D-1 I 1 20 ydd gwell (pell y treithwy) /Tair Rhagynys a'r Tair Ynys a'r tramordwy: /Hywel wledig, udd gweithfuddig taith 2 PB VII 2 21 od i'i fedd. /Ym medd aergyfedd (nid gofyged - taith), /Doeth i'i feirdd o'i fyned /(Am ysgwydd gawr, f LlF2 VI 10 61 yf, gennyf ganwaith. /A minnau, bwyf tau, bwyf taith - ddiarswyd, /Yn nwyawl annwyd profwyd prifiaith. ta_^l 10 CBM III 11 21 , /Yn nydd brwydr rhag bron ei arglwydd. /Ni'i ta_^l gwy_^r Powys, penrhaith - ar Gymru, /Gan gymryd a CBM IV 6 274 edlin /A gwawr trin bu trechaf; /Gwa_^l teilu, ta_^l im a ganaf! /Gwawd yw hon, o'm bron y brwydaf. /Br MB I 3 133 refydd, /Gan a'i canfu ni bu ferydd. /Cad rhag ta_^l Prydain, prenial Fechydd, /Gruffudd a orfu rhag ll CBM III 16 224 ddo_^r ddyrwn, ys gwn oedd ysgwn /Ysgwyd (twn ta_^l) Rugun. /Taer pair pa_^r llachar, Lloegr ddiwael, ES I 17 44 ni'm cyll. /No cholled alaf elw freuner - o'm ta_^l, /Tebycach im lawer, /Heb eisiau neb mau o'm ne_^r CBM III 11 64 barddrin) /Nas gofwy gorddwy na gorddin /Gofal ta_^l teledig brenin. /Cynneddf i'r cedwyr ced ysgain - CBM III 16 244 yd waned: /Barf ar farf, a'i arf yn greuled, /Ta_^l tra tha_^l, tranial tra chaled! /Yn llys Owain hae CBM III 5 38 pennaeth, pryd na'th welwyf, /Nid er ceisiaw ta_^l tros a ganwyf. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di f OC II 14 21 on hydwyth, hydr eu gweithred, /Gwy_^r a obryn ta_^l ym mhob caled, /Gwy_^r yng ngawr gwerthfawr, gwrdd OC II 14 48 n. /Teleirw 'y nghyngrain yn cyfran - brwydr, /Ta_^l ysgwyd eurgrwydr torrynt yn fuan. /Tryliw eu pelyd talaf 1 CBM III 13 41 ith, /Gwin a medd a meddgyrn rwy maith! /Rhy'i talaf i'm rhwyf o'm rhwylwaith - molawd, /Nid moliant o talai 1 DB VI 30 85 /Ni rygollo arglwydd rwydd anrhydedd. /Ef a'm talai aur ar fy mysedd, /Nid ef a delid drwy dalarwedd; talaith 2 LlG VII 24 120 breiniawl gyfraith /Gan eurwawr aerbair y tair talaith. /Cyfarchaf i Dduw o ddechrau - moliant /Mal y g DLlM II 18 15 sg, oedd Cymry ddylaith, /Oedd ysgwn, oedd twn talaith - ei darian, /Oedd talarw cyfarwaith. /Drwg ei talarw 2 PM V 1 88 gwne_"wch! /Rhag talu ei angau, telwch! /Rhag talarw cadau, cwdd fyddwch? /Rhag difai de_"yrn, difennw DLlM II 18 16 edd ysgwn, oedd twn talaith - ei darian, /Oedd talarw cyfarwaith. /Drwg ei lliw y llaw, oedd benrhaith, talau 1 MB I 3 111 n gymynid gwyddfid gwrfydd, /Taer terddyn asau talau trefydd, /Torri calchdo_"ed tiredd Trenydd. /Am dr Taleithawg 3 LlG VII 24 111 rwaith, /Teilwng blwng blaengar fal goddaith; /Taleithawg arfawg aerbaith - Dinefwr, /Teilu huysgwr, ys LlG VII 24 107 ith, /Twrf toredwynt mawr uch mo_^r diffaith; /Taleithawg deifnawg dyfniaith - Aberffraw, /Terrwyn anrh LlG VII 24 115 fiaith, /Telaid balch a_^ bylchlafn eurwaith; /Taleithawg Mathrafal, maith - yw dy derfyn, /Arglwydd Ly talfriw 1 SB II 24 41 yn Rhys, teulu taerwrys llys lliosawg, /Teulu talfriw, aesawr fflamliw rhiw rhuddfoawg. /Gweli gwyar g Talgarth 3 CBM III 22 8 orn blaen cad ehorth, /Llais garw, a llef tarw Talgarth CBM III 22 4 awg fil, /Cefais gan dreth orddethol /Tarw teg Talgarth yng ngwarthal. /Llef a glywaf, gloyw eilyrth, / OC II 14 72 edd fan uch glan glasfyr, /Gorddwy clau tonnau Talgarth ystyr. /Dywallaw-di, fenestr (na fyn angau!), / Taliasant 1 OC II 14 37 er clod obryn, /Cyfoedon arfawg arfau edwyn. /Taliasant eu medd mal gwy_^r Belyn - gynt; /Teg eu hydre Taliesin 3 CBM III 24 154 i bu warthlef cerdd Cynferching - werin /O ben Taliesin, barddrin beirddring, /Barddair o'm cyfair ni b ES I 17 18 /Ni rhybu_^m gerddennin. /Edrych cyrdd cerddau Taliesin, /Edrych fi, mor wyf edde_"in! /Rhyddarfod brau PM V 25 3 wen, /Cyfrau Cyridfen, rwyf barddoni, /Yn null Taliesin yn nillwng Elffin, /Yn nyllest barddrin beirdd talu 5 CBM III 26 17 /Yn ei farw ei fardd a'i dadfer: /Teilwng i'm talu a'm rhodder /Treth folawd, traethawd nawd nawsber. PhB VI 11 20 elais-i feirch i farchawg Mwyddno, /Teilwng in talu a'n rhoddo. /Ysym-i udd cwysrudd, cas agro, /Ffoddi PM V 1 87 wch - o'i lys, /Iwch lesaf os gwne_"wch! /Rhag talu ei angau, telwch! /Rhag talarw cadau, cwdd fyddwch? GYC VII 42 15 /O gwnaethost gamwedd, na ryfedda /Bod yn ddir talu ger bron yr Iesu: /Lle gwelo trillu, trallawd a wna EG VI 18 28 hawl; /Gwelais-i aer am Gaer oedd engiriawl, /Talu pwyth dydd gw_^yth Gwaith Canysgawl: /Ni rywelais n talwyf 1 EGM I 27 31 i bu: /Ni bwyf trist i'th ddaddlau. /Boed Ef y talwyf, hael Rwyf rhiau, /Ar lan Eurddonen er Ei ddoniau Tan 2 ES I 15 16 . /Cyfoethau fy rhe_^n nis rhydraeth - tafawd /Tan awyr 'n ei hiraeth. /Hir ydd wyf, rodd nwyf, yn alae DB VI 31 36 a Selyf ac Absalon. /Herwydd trymfryd byd bod tan Saeson /Wedi treisynt gynt ar y goron, /Trydydd rhyf ta_^n 16 GYC VII 43 39 A phob marchdaran yn ymdaraw, /Rhag tragwres y ta_^n a gormod boethfan /A wnaeth Baraban i benydiaw, /E CBM IV 17 125 ethfan, peithiawg drwydded, /Yn naffar taerfar ta_^n amgyffred, /Yn anffurwydd lle ni llwydd cerdded. / CBM III 28 27 /Ni gymysg am ogan, /Glew lew, lachar taerfar ta_^n, /Grym gyflym am gyflafan. /Cyflafan trathan, tra ES I 16 17 er dyniaddon) /Rhwyf nef a daear, rhag taerfar ta_^n, /I rwng Dy ddwylaw rhag Dy ddeulin. /Gorugost wor PB VII 6 23 egr a'i phoethfan, /Ein llyw aer, arf taer fal ta_^n, /Llew greddfawl llawer griddfan. /Griddfan farw C LlG VII 24 125 geiriau /I'm pen, y pennaf a giglau; /Cynnwrf ta_^n, lluch faran Llachau, /Cyfnewid newyddlas ferau. / LlF1 II 5 28 rhyddiffawd, /Rhag maint eu ffrawdd, ffrydiau ta_^n. /Nawfed gwedi degfed daw, /Duw ei hun yn ei lunia CBM IV 16 127 rf anghysgog, anghysgaid - cwynfan, /Rhag twrf ta_^n taer ei naid, /Rhag awydd afrwydd nid afraid, /Rha CBM III 24 72 iaw! /Er pan yw tawel rhyfel rwyfaw, /Rhwyfan ta_^n taerwres, trachwres trinaw, /Rhy-m-gwnaeth yn athr PM V 27 23 ei hoedl a'm herwan, /Hil Gruffudd taer rybudd ta_^n: /Tau, Angau, anghyflafan! /Cyflafan fuan fu ar dd GB II 26 187 r fagl aur ei phen, ffo_"wch rhegddi /Fal rhag ta_^n, tost yd wa_^n, tyst Duw iddi. /A'i fraich fraisg CBM IV 9 120 f, /Bradw ysgwyd bryd ysgain wrth lef, /Brydau ta_^n, treulwan, trin woddef. /Ys arglwydd, ys arwydd, y CBM IV 13 27 orferw - gwaedlin /A gwaedlaif yn ymherw, /Cyd ta_^n trwy wa_^n, trwy agerw, /Ced hy cad fry Fron-yr-er LlF1 II 5 31 degfed daw, /Duw ei hun yn ei luniaw: /Ufeliar ta_^n trwy ysgyr, /Ergyr o'r sy_^r yn syrthiaw. /Wythfed GYC VII 43 23 ur angau a phoen iddaw, /Er prynu mab dyn o'r ta_^n ufelyn /I gan ei elyn oedd yn aelaw, /Er dangos i' LlF1 II 1 110 d. /Ef gorau gwyrthau wrth ei gennad: /Dillwng ta_^n yman i mywn dillad. /Ef a warawd ball a gwall a gw Tanad 1 EG VI 18 82 rwydd arglwydd erglywiad /A glywir o'r tir ger Tanad; /Ysym-i glew a llew a lleiddiad, /Yn rhyfel a_^ tanawl 1 ES I 20 16 wr gwerynawl, /Arddelwaf o'th nawdd rhag tawdd tanawl /Eirf gymwy gorddwy angerddawl - uffern, /Oer hag tanc 2 GM I 14 98 ein twyllaw byth o beth hybred /I golli teithi tanc afneued. /Ac ysin-ni feddyg a fedd gwared - ein gau PM V 2 68 e_^l, cyn rhyfel i rot a mi, /Engyl tangnefedd tanc heb drengi. /A'm bo, udd cedawl, cydfod a_^ thi: /A tandde 3 CBM IV 16 214 ymer ufeliar ba_^r ban, /Dychrys gwry_^s gwres tandde allan. /Gwedi celennig, wedi Calan - berth /Pan b PM V 20 48 od i hil Run: /Tyrau poeth, peithiawg pob un, /Tandde ffyrf, ffo_"es Alun PM V 14 33 wyn liw gwawr fore, /Clywaf fy nghalon don fal tandde /Yn llosgi erddi ar ddeddf cynne. /Diameth wosge tanllachar 1 BF VII 52 1 Duw, dy nawdd rhag tawdd tanllachar - uffern, /Yn y mae cethern caeth i'w carchar tanllyd 1 CBM III 3 187 thpwyd eirioed er yn oes byd: /O'i adaf etewyn tanllyd /Y dyfu, a dail ar ei hyd; /Gwyrth arall, gwerth tanwawd 1 CBM IV 9 170 au. /Dy foli, filwr, hyd angau, /Dy folawd, ys tanwawd, ys tau, /Dy fardd da dothyw i'th oddau, /Dy fa Taradr 1 GB II 25 48 /Am hyfryd, cymryd Cymru ben baladr, /Am Aber Taradr yn tremynu, /Am Byrth Ysgewin yn goresgynnu, /Am Taranogion 1 OC II 14 121 yfnaid - trais, /Tros gyferwyr gyferbyniaid, /Taranogion torf, terfysg ddysgaid, /Trinheion faon, traw Taraw 1 PhB VI 15 13 fan ddiriaid /(Bid ar ei enaid yr enwiredd!): /Taraw Cadwaladr, colofn elyflu, /Gw_^r oedd yn gallu ei Tarf 22 CBM IV 9 139 dau amdrwch, /Doeth a drud am dud, am degwch, /Tarf aergawdd Aergwl gadarnwch, /Torf eurgorf, eurgwyn g CBM III 1 13 walchlan, /Tew am lew trylew, traul ariancan, /Tarf am gelennig torf am Galan, /Twrf ton ffraeth am dra CBM IV 6 182 gyrchir - ei feirch /Ac i feirdd yd roddir. /Tarf ar dres o'i drais a welir, /Twrf yn nhorf, yn nherf CBM IV 6 86 ar fawr ynddaw, /Tarw byddin ddilyn ddyludaw, /Tarf ar ysgwydaw, terwyniaw - addysg, /Terfysg ffysg ffe PM V 17 23 if se_^r - i'w gylch /O'i galchdo_"ed nifer, /Tarf cynnygn, can yd weler, /Torri heb noddi neb ne_^r. CBM IV 3 30 nai Faes Carnedd rhag carnial ei feirch, /Rhag tarf dihefeirch tyweirch tir dawn, /Crynai flaen bragad, CBM III 7 10 waith, /Twrf grug yng ngoddug, yng ngoddaith, /Tarf esgar, ysgwyd yn nylaith. /Rhwyf myrdd cyrdd, cerdd CBM III 16 226 un. /Taer pair pa_^r llachar, Lloegr ddiwael, /Tarf luddiaw, torf gyfiaw gyfael, /Cynwalch falch fygrdd CBM III 10 60 anys iawn, /Torf ysgwn ys gnawd yng nghamawn, /Tarf rhag cad, rhag Cwcwllfyriawn. /Undegfed awen, undeg CBM III 21 202 /Tri eofn diofn, dialforion, /Tri chyfarf rhag tarf, rhag torf haelon, /Tri chlodfan gwalchlan, gweilch CBM III 16 151 pedeiror, /Trais ar Lloegr, a llu wrth angor; /Tarf rhag twrf glasfor a thewdor - a thorf /A therfysg d CBM IV 4 182 /Gwersyll torfoedd tew, llew lladdai, /Gorsaf tarf, taerfalch fal Gwalchmai, /Gorfaran Gwrfan gorfydda CBM IV 6 84 daw, yn dew ddaearglas /Rhyallas rhwyf anaw; /Tarf taerfar trydar fawr ynddaw, /Tarw byddin ddilyn ddy EW VI 4 11 rwydd - wrth lyw /Ac wrth lew ymorchwydd; /Arf tarf terfyn ehangrwydd, /Aerwr orau pei canmlwydd. /Canm CBM III 26 129 awn - glew, /Hwn oedd lew o Leisiawn, /Aerdarf tarf, terfysg yng nghamawn, /Aergorf torf, twrf goddaith CBM III 12 56 rth, /Aerwalch balch, bwlch ei ddarmerth, /Arf tarf, torf angor, Iorferth CBM III 20 23 gorllin, /Yn gorllwyn dwy gawad /Yng nghyfarf tarf torf amnad, /Yng nghyfarfod cyfnod cad. /Cadwyn cyf CBM IV 4 144 wyf aerglwyf, eurgledd - oedd ei arf, /Eurgorf tarf, torf hywledd. /Gwlydd wrth wlydd wrth wlad gyfanne CBM IV 4 165 ig - ei farw, /Ei farwnad ni ddiffig, /Aerllew tarf, torfoedd friwennig, /Arllaw lles, arlleng tres tre CBM III 16 86 , glod urdden, /Cyfarfod orfod orawen, /Cyfarf tarf, twrf llu yn nyrwen; /Cyfle niferoedd, cyflawn ei e CBM III 16 173 cludlan clod adwn! /Ni ffy rhag terfysg, rhag tarf yng ngosgordd, /Tarw tewdor, ddo_^r ddyrwn, /Ni phl CBM IV 1 48 ag terfysg twrf adfirain, /Torfoedd ymosgryn, tarf ymysgrain; /Gwelais drydar crain i ar ddrumain - mo tarian 4 CBM IV 5 88 , /Llyw glyw glewdraws yng ngofid, /Llew torf, tarian eurgymid. /Llas Goronw hael, hwyl feiddiawg - yn PB VII 4 20 Terfysg Eingl, engyrth pob glew, /Terfyn gadw, tarian fradw, friw. /Briw rhagod rhagor anfedr, /Bradw y CBM III 7 8 mhob iaith: /Do_^r ysgor, ysgwyd ganhymdaith, /Tarian yn aerwan, yn eurwaith, /Twrf grug yng ngoddug, y PhB VI 12 10 ys fyg, Loegr westyng, lary westi - torfoedd, /Tarian Ystrad Tywi, /Rhag dy fa_^r, ca_^r cerdd lochi, / Tarianau 1 EG VI 18 124 er, /Torfoedd yng nghyhoedd yng nghyflawnder, /Tarianau golau fal y gweler. /Rhy'i molant anant anaw Cy Tarianawg 1 CBM III 20 17 awr eurwan, /Eurwalch balch, bolch ei darian. /Tarianawg enwawg, enwair - anghynnwys, /Argoedwys Bowys tarole 1 PM V 9 29 dengys emys aml eu gorne; /Ef yn ffrau terau, tarole - Saeson, /Mur eryglon Mo_^n, mynestr greudde. /B Tarw 7 CBM IV 6 85 rhwyf anaw; /Tarf taerfar trydar fawr ynddaw, /Tarw byddin ddilyn ddyludaw, /Tarf ar ysgwydaw, terwynia PM V 25 51 wir na'i wrhydri /Am bob trais rhyddug ar bob tarw caddug, /Ac ar bob sarrug er eu sorri, /Am gynifer PM V 1 107 cawdd: niw cyhudd dadolwch! /Dadolwch te_"yrn, tarw caddug - prydfawr, /Gwy_^r Prydain rhwy gorug /O fr CBM III 22 8 _^n corn blaen cad ehorth, /Llais garw, a llef tarw Talgarth CBM III 22 4 awg, fannawg fil, /Cefais gan dreth orddethol /Tarw teg Talgarth yng ngwarthal. /Llef a glywaf, gloyw e CBM III 16 174 Ni ffy rhag terfysg, rhag tarf yng ngosgordd, /Tarw tewdor, ddo_^r ddyrwn, /Ni phlyg ei braffawr ym mhr CBM III 8 61 /A braint, diffaith y weithon. /Canys bu marw tarw trydar /Ac nid byw fy llyw llawhir, /O thyr calon tau 20 PM V 13 5 gla_^n. /Gloywdid a rhydid gan eu rhad - boed tau, /A bid Duw yn ganiad, /Hywel, hoywal pob eirchiad, PM V 27 24 a'm herwan, /Hil Gruffudd taer rybudd ta_^n: /Tau, Angau, anghyflafan! /Cyflafan fuan fu ar ddreigiau PM V 1 171 /Mau dud io_^r, a'th go_^r a'th ganmawl, /Boed tau, ben rhiau, bodd nefawl - Ddofydd, /Balch Ddafydd, LlF2 VI 10 61 ithau, Beryf, gennyf ganwaith. /A minnau, bwyf tau, bwyf taith - ddiarswyd, /Yn nwyawl annwyd profwyd p PM V 27 26 fuan fu ar ddreigiau - byd /A bedydd cyn bwyn tau; /Cadr Grist, rhag cadwen Angau, /Cadw Fadawg fynawg GRh II 28 54 on rwyd, golau - ei derfyn, /Nid arfaidd neb y tau; /Duw a'th wnaeth, o'r penaethau, /Yn orofn pawb, yn CBM IV 9 170 , filwr, hyd angau, /Dy folawd, ys tanwawd, ys tau, /Dy fardd da dothyw i'th oddau, /Dy fa_^r gwrdd, go PM V 24 25 ddraig Ffraw, Ffrainc gymynawg. /Y Dehau neud tau fal teithi_"awg, /Freenin gwrdd drin, gwy_^r draul f PM V 20 36 yn breinrudd, /Mau dy ged, gadwychawg Nudd, /Tau fy ngherdd, angerdd angudd. /Angudd fu dy gyrch, ang PM V 1 169 r angerddawl. /Tau i'th lys lestri euriniawl, /Tau fy ngherdd angerdd engiriawl, /Mau dud io_^r, a'th g EW VI 6 40 chi cerennydd; /Tormennawg ddeifnawg Ddafydd, /Tau glod o'm dyfod i'm dydd. /Y dydd, rhwydd arglwydd, a CBM IV 9 180 gwystlferau, /Gwastad gryd, gwystlon byd boed tau! /Hil Gruffudd, rhwyf rhwyddfudd radau, /Rhwysg rhyn PM V 1 168 wawd a'th waddawl, /Ti eryr ongyr angerddawl. /Tau i'th lys lestri euriniawl, /Tau fy ngherdd angerdd e PM V 26 59 ciglau; /Llys Hawrffordd, ei berw ffyrdd neud tau, /Llwyr llosged ei thydwed hithau; /Lluddwyd, cymynw CBM IV 9 173 , gorddyfn ei faddau! /Ti hebof, nid hebu oedd tau, /Mi hebod, ni hebaf finnau. /Hir y'th ardrethir ard LlF1 II 3 37 marchogion, /Yng Ngharneddau tau Teon. /Neud tau o'r barau a berydd - i'm plaid, /I'm plygu heb ddefn DB VI 26 16 iawg farchawg feirch ar ystry, /Dy faddau nid tau, teg y rhoddy, /Dy feddiant, nid chwant, a chwenychy LlF1 II 3 36 ngharnial meirch marchogion, /Yng Ngharneddau tau Teon. /Neud tau o'r barau a berydd - i'm plaid, /I'm CBM IV 12 9 eu hoes /Gwendorf gwynde_"yrn Powys. /Ced bai tau, wledig, hyd wlad bo_^r - Efrawg, /Aerfarchawg, ddei CBM IV 12 17 gochwys /Fal twrf toredwynt am brys. /Ced bai tau, wledig, wlad Run - Amhaelgwn, /Maelgyning aborthun, taw 3 LlF1 II 1 146 w uchaf, archaf weddi - iddaw: /Athreiddaw cyn taw a chyn tewi /Athreiddlan Gadfan, gadr athrefi, /Athr CBM IV 14 17 llan cathl fan fynych. /Oedd mynych iddaw, cyn taw - teg ylfin, /Bo_^n egin i'w bigaw; /Pluor wasgar, c CBM IV 2 28 dd a'i gw_^yl a gwelator /Tey_"rnged i'th law (taw telitor), /Tey_"rnaidd arwar (arfollitor - gwe_^n), tawaf 1 CBM III 21 55 /Ni gadwai na chrawn na chrynho_"i, /Rhy hir y tawaf, tawel wyf i, /Ni byddaf dawel, nid mau tewi /Am G tawdd 2 ES I 20 16 r, Gwawr gwerynawl, /Arddelwaf o'th nawdd rhag tawdd tanawl /Eirf gymwy gorddwy angerddawl - uffern, /O BF VII 52 1 Duw, dy nawdd rhag tawdd tanllachar - uffern, /Yn y mae cethern caeth i'w c tawel 4 GG II 32 11 yn /I ddial, gwaed Afel! /Gwaelawd ty_^ tywawd tawel /Gwely rhudd Gwilym Rhyfel. /Gwelais le a'm de amd CBM III 24 71 /Ddeyerin dderwin: dir eu cuddiaw! /Er pan yw tawel rhyfel rwyfaw, /Rhwyfan ta_^n taerwres, trachwres PB VII 2 5 th, mab maeth meddgyrn. /Mab meddgyrn, te_"yrn tawel, udd - mwynfawr /Cyn maenfedd ei orchudd, /Mab mad CBM III 21 55 wai na chrawn na chrynho_"i, /Rhy hir y tawaf, tawel wyf i, /Ni byddaf dawel, nid mau tewi /Am Gadwalla tawo 1 PM V 23 135 nc no ffrawddus Gymro? /Llyw ysin, syniwch cyd tawo, /Lloegr gychwyn, a fyn a fynno. /Llwyr y dyd ei fr Tawy 1 PM V 25 15 fyrddioedd beri, /Yng Nghaer Dygannwy, yn Aber Tawy, /Yn nghadarn dramwy dref Gydweli, /Yng Nghaer-yn-A tebed 1 GM I 9 46 ais o arfod aerfab Gruffudd /Rhialluoedd trwch tebed osudd. /Gwaith Aberteifi, terwyngad Owain, /Gwynde Tebycach 1 ES I 17 45 ll. /No cholled alaf elw freuner - o'm ta_^l, /Tebycach im lawer, /Heb eisiau neb mau o'm ne_^r, /Oes w tebyg 2 PM V 23 202 gormodd fy ngair, wyt gormant - de_"yrn, /Wyf tebyg Eli_'ffant. /Can orfod pob rhod yn rhamant /Can fo CBM III 8 51 Edwy /A'r llys gan ystlys Dyfrdwy, /A lle teg tebyg i draeth /A wnaeth fy hiraeth fwyfwy! /Hawddamawr tebygwyd 1 PM V 19 7 - pennawr, /Pen Prydain ogyrchyn; /I'th ysgwyd tebygwyd, torf wy_^n, /Ysgwyd ball guall Guhelyn. /Gair tecaf 7 GB II 25 22 a naw cant, gormant gorfu, /Deg cad a deg cant tecaf a fu. /Ysgafn nifer Rhys yn llys Dinefwr, /Ffyrdd LlF1 II 2 37 cam, heb nam arnaf. /Dygyrchais-i Powys, peues tecaf, /Ar Fadawg mynawg, myn yd garaf; /A nu neud ethyw DB VI 29 101 o'm pryder y prydaf /Prif farwnad i'r mab tad tecaf; /Greddf Echdor, gwawr eurdorf gwraf, /Graid synia BF VII 50 32 etholaf - o Fo_^n /Hyd yng Nghaer Llion, y lle tecaf; /Gw_^r fu Lywelyn ger terfyn Taf, /Gwawr cyhoedd, D-1 I 1 41 ewin hyd yn Llundaint, /Haelaf, lariaf, lewaf, tecaf o Addaf blant, /Gwerling haeddon, gwawdd feiddiado PM V 6 42 : /Ef mwyaf ym medd adroddiaid, /Ef haelaf, ef tecaf telaid, /Ef medrws modur henuriaid /Mal medru modr HOG II 6 39 i cyn bwyf bedd, buddai newydd, /Tir Tegeingl, tecaf yn ei helfydd. /Cyd bwyf-i cariadawg cerdded Ofydd tech 1 GM I 7 123 rhuddraidd aer /A gawr daer drag Iwys; /Lliaws tech rhag trech tra briwwys /A byddin a beddrawd tu eglw teg 41 GYC VII 40 33 g cawdd cur, /Duw i holl ddynion daear, /A byd teg a bywyd hir /A gawn o charwn y Gw_^r. /Y Gw_^r a ran OC II 14 46 ysg ddau ddiofn anian, /Torrynt toredwynt uch teg adfan. /Teleirw 'y nghyngrain yn cyfran - brwydr, /T PB VII 18 7 ifwlch /Gwe_^n, lawen lyw, ysgwyd folch, /Oedd teg am reg am rwyf gweilch, /Oedd tew am lew glew, gwle LlG VII 27 21 dded, - ei fudd /A'i feddgyrn cyfyfed; /Arwydd teg am reg ban rifed /Gan saint braint Brenin Gogoned. / BF VII 53 4 /Am eurddawn, mawrddygn y'i llas, /Am arddelw teg, am urddas. /Am urddas addas eiddunfryd - Cymru /Doe DB VI 27 37 , /Wedi echwng teg heb atregrwydd, /Wedi addef teg ar gartrefrwydd, /Wedi tynnu Lloegr i'w llawn orchwy MeiG I 33 100 yn llwgr yn llog Iddas. /Na'm gato Rheen rhy'n teg brynas /Yn rhewin Ca_"in can Sathanas. /Rhag pobloe GYC VII 40 16 uw bob dwyfawl ofeg) /Y gwnaethpwyd brad y Tad teg. /Dyw Iau, mad da rad diwaradwydd - da_^l /Y daliwyd GB II 26 106 chel, nawdd ni echwydd, /Craig Furuna deg yma, teg ei mynydd, /Ac Ystrad Nynnid a'i rydid rhydd. /Rhodd BF VII 53 16 ion; /Ydd hyll gofal fy nghalon /Fal ydd hyll teg erchyll ton. /Oerdon fy nghalon; anghelfydd - oedd i OC II 14 38 . /Taliasant eu medd mal gwy_^r Belyn - gynt; /Teg eu hydrefynt tra fo undyn. /Dywallaw-di'r corn, cany PB VII 5 21 gosteg) /Meddgyrn am gylch te_"yrn teg. /Oedd teg eurbost reg, rwyf addas - Prydain, /Traws Owain, tra PB VII 8 13 d ag arfod ac arf. /Arfrudd balch tey_"rnwalch teg, /Eurfro gadw gadarn dinag; /Armes Rhos, bla ddangos EW VI 1 17 awn reg, /Gwalch gw_'raidd, tey_"rnaidd, teg. /Teg goryw fy llyw llafn greulawn - fal gw_^r /Ar ei ga_^ LlG VII 25 27 flychau gan falch gyfyfed, /A meddgyrn te_"yrn teg haelged - yn llawn /A lliaws galchdo_"ed. /Llwyr y g DB VI 27 36 Wedi achadw cad fragad friwgwydd, /Wedi echwng teg heb atregrwydd, /Wedi addef teg ar gartrefrwydd, /We CBM IV 17 108 na fid hydraeth - brad, /I'r Mab rhad, i'r Tad teg hynafiaeth, /Can dug pymwan Crist pymoes o gaeth, /O IRh VII 31 4 hrogi, /Fy neges oedd fynegi /Fy ngofeg, ddyn teg, i ti CBM III 3 161 Llog fawrfaith am feddfaith feddrawd. /Tremynt teg i'm terrwyn beiddawd, /A weles ni welir hyd Frawd, / CBM III 5 104 i ystlys glwys, gloyw ei gylchwy /(Ni rhyweles teg nwy rhywelwy!) /Ac a dan ruddem, ruddaur fodrwy, /Ac PB VII 5 20 (oedd amlwg gosteg) /Meddgyrn am gylch te_"yrn teg. /Oedd teg eurbost reg, rwyf addas - Prydain, /Traws PB VII 13 21 dref Saesneg, /Hael awydd hil Owain deg. /Oedd teg rwyf, rwysg Oliffer, /Oedd clau ddarpar, clod ddirpe CBM IV 4 125 r /Ar weryd Maes Carnedd. /Pan amug Tegeingl, teg rysedd, /Rhysfa cad Cadelling fonedd, /Oedd tramawr CBM III 5 46 dragon fanon falch ei thynged, /Lliw ewynfriw teg rhag ton nawfed. /Nawfed ran i'm poen, er pan aned, GB II 26 152 dyn yn ddiatreg; /Dothyw i Ddewi, ddiffreidiad teg, /Rhys mawr, Mo_^n wledig, reodig reg. /Rhymeddyliai CBM III 22 4 fannawg fil, /Cefais gan dreth orddethol /Tarw teg Talgarth yng ngwarthal. /Llef a glywaf, gloyw eilyr CBM III 8 51 lest Edwy /A'r llys gan ystlys Dyfrdwy, /A lle teg tebyg i draeth /A wnaeth fy hiraeth fwyfwy! /Hawddam EW VI 1 16 wyddlawn reg, /Gwalch gw_'raidd, tey_"rnaidd, teg. /Teg goryw fy llyw llafn greulawn - fal gw_^r /Ar e BF VII 47 12 llawr llary osteg, /Hil doethion, hael tirion teg. /Teg yd gafas gwas gwayw hynod - amlaen, /Oedd amlw CBM IV 6 81 difraw, /Cardd wrthryn i wrth Aberffraw /Canys teg tey_"rnas iddaw. /Tey_"rnedd yn daw, yn dew ddaeargl PM V 10 67 maon - Prydain /(Nid prydferth i'w alon) /Lle teg tey_"rnwaith udd Mo_^n, /Llys er lles i feddygon. /M PM V 10 79 yn rhwydd /A'm rhoddaist, udd didaer; /Can cad teg torraist, ddraig aer, /A gwedi can cad, can caer. /C CBM IV 5 130 . /Tra rhwy y'm gofwy gofal - gogyweg /Am fab teg Tudawal; /Baran llew, Lloegrwys ofal, /Lledfegin gwi LlG VII 26 32 w; /Dwys aergwys, Powys poed eiddiaw, /Deddfau teg, tyngu o'i eurllaw. /Dinam ddraig, ddragon eiddunaw, DB VI 26 16 farchawg feirch ar ystry, /Dy faddau nid tau, teg y rhoddy, /Dy feddiant, nid chwant, a chwenychy, /Dy BF VII 47 13 llary osteg, /Hil doethion, hael tirion teg. /Teg yd gafas gwas gwayw hynod - amlaen, /Oedd amlwg ei g CBM IV 14 17 athl fan fynych. /Oedd mynych iddaw, cyn taw - teg ylfin, /Bo_^n egin i'w bigaw; /Pluor wasgar, ca_^r c PhB VI 14 7 rhygoeth y'm hanrhegid, /Ac yn llys hil Tewdwr teg y'm hurddid - ynaeth /Ac atoeth etwaeth na'm gwaeth PM V 15 11 - Crist /A ddug Grog yn urddas, /Trwy eiriawl teg ymiawl Tomas /A Phylip a Phawl ac Andras. /O afflau BF VII 55 28 trwy anwylyd - mad, /Lle mae'r Mab a'r Tad a'r Teg Ysbryd DB VI 35 48 ed i dramwy, chwe chad yn adwy, /Yn Abertawy, teg ysgorfa. /Seithfed Gedweli, saith gad wy llosgi /O Y tegach 1 PC II 19 12 gyd ag ef), /Handym oll goll gyfaddef, /Handid tegach teulu nef. /Meibion Cedifor, cyd ehelaeth - blant Tegeingl 3 D-1 I 1 15 yniawg, rhan ardderchawg, rhugl yng ngorddwy, /Tegeingl ardal, Edeirnawn, Ia_^l, arial arlwy /Rhyfel eb HOG II 6 39 /Gorpwyf-i cyn bwyf bedd, buddai newydd, /Tir Tegeingl, tecaf yn ei helfydd. /Cyd bwyf-i cariadawg cer CBM IV 4 125 - ar wy_^r /Ar weryd Maes Carnedd. /Pan amug Tegeingl, teg rysedd, /Rhysfa cad Cadelling fonedd, /Oe Tegwared 3 ES I 18 5 iwed, /Cyman ged wythran weithred. /Gweithred Tegwared! Cyn ty_^ gweryd - llawr /Llawen beirdd o'i wyn ES I 18 16 ei ddwys ddioddef. /Tyciant eidduniant! Addef /Tegwared, Ednyfed, nef! /Nodded ni'm rhodded rhag rhysgy PM V 8 33 brid, /Myrdd rhywnaith yn gyfraith gymid, /Mab Tegwared hael, hawl dremid - galon, /Ga_^l ag ef ni bor Teifi 7 CBM IV 8 49 d /Nid ef gwledig a orsafer. /Pan amug te_"yrn Teifi Aber /Nid abar y gwnaeth, nid saeth salwder. /Yn BF VII 54 32 ochi - eurgledd /Pan aeth gwy_^r Gwynedd tuedd Teifi. /Dreigiau rhwyg arfau yn rhagori, /Dragon dieiddi LlG VII 24 51 , eurwisgoedd wisgi. /Arwymp ne_^r hyder, hyd Teifi - feddiant, /Ni fedd neb ei gosbi; /Llywelyn, Lloe BF VII 52 24 a wnaeth a_^ gwayw gwyar - yn cochi /Uch Aber Teifi, rhi rhyfelgar; /Gw_^r gwrdd yn ymwrdd emys lluchf CBM IV 4 191 ai - calanedd, /Cyminedd cymynai, /Gwyrdd heli Teifi tewychai, /Gwaedlan gwy_^r, a lly_^r a'i llanwai; PM V 25 20 hain drefi - ne_^r, /Yng nghaeroedd Aber tyner Teifi, /Yn llys ffe_^r Elsmer, yn Saint clodfan Cle_^r, CBM IV 6 115 nnain, /Rhag parau rhiau, rhudd gigwain, /Rhag Teifi yn torri tw_^r main. /Te_"yrn glyw terrwyn, tyrryn Teilu 4 LlG VII 24 112 aith; /Taleithawg arfawg aerbaith - Dinefwr, /Teilu huysgwr, ysgyfl anrhaith. /Telediw, gad gywiw gyfi CBM IV 9 147 n, brythwch - Tey_"rnon, /Tey_"rnas ynialwch. /Teilu Rhys, teilwng gwrys, gwrysiwch! /Gwry_^s arloes ei CBM IV 6 274 _^r gwaedlin /A gwawr trin bu trechaf; /Gwa_^l teilu, ta_^l im a ganaf! /Gwawd yw hon, o'm bron y brwyd HF VII 23 6 lodfori. /Gw_^r telaid teiluoedd lochi, /Gw_^r teilu teilwng i'i foli. /Gw_^r yng ngryd yn rhyd, gw_^r teiluoedd 2 OC II 15 54 os, was, a chyngor na chyngain - ein torf /Fal teiluoedd bychain; /Dywan, dwg rybudd hyddwain, /Dywed e HF VII 23 5 Gw_'reiddlyw a glyw ei glodfori. /Gw_^r telaid teiluoedd lochi, /Gw_^r teilu teilwng i'i foli. /Gw_^r y Teilwng 9 LlG VII 24 110 . /Tylwyth ffrwyth, ffraethlym eu mawrwaith, /Teilwng blwng blaengar fal goddaith; /Taleithawg arfawg CBM IV 9 147 - Tey_"rnon, /Tey_"rnas ynialwch. /Teilu Rhys, teilwng gwrys, gwrysiwch! /Gwry_^s arloes eirioes, eirio HF VII 23 6 i. /Gw_^r telaid teiluoedd lochi, /Gw_^r teilu teilwng i'i foli. /Gw_^r yng ngryd yn rhyd, gw_^r fal Rh CBM III 26 17 fyddai ofer, /Yn ei farw ei fardd a'i dadfer: /Teilwng i'm talu a'm rhodder /Treth folawd, traethawd na PhB VI 11 20 ngodo. /Telais-i feirch i farchawg Mwyddno, /Teilwng in talu a'n rhoddo. /Ysym-i udd cwysrudd, cas ag CBM IV 10 24 edd, /Ar dy dorf, corf cywrysedd, /Ar dy deilu teilwng medd. /Meddgwyn eu gwirawd, meddgyrn - a'i gwall OC II 15 42 nerch. /Dygychwyn, gennad, gadr ardal - teulu /Teilwng medd o fual, /A dywan Dynobydwal /A dywed ein dy GYC VII 36 77 nffordd i esgor brwyn gyngor braw. /Pob teulu, teilwng oedd iddaw, /Pob cedwyr, cedwynt adanaw, /Pob de DB VI 26 42 /Aerddrud tud, o'r tu pan geffy /Erddrwng, ys teilwng os tely. /Ystyria wrthyf, wrth, o'm colly, /Ysta teilyng 1 GG II 31 46 ed pawb bumcan mlynedd /Nog y bu gyfyng gwlydd teilyng gwledd; /Ni bo cyfyng Duw i'm cyfedd /Yng nghyfa Teilyngdawd 2 GM I 14 67 beriglwyf /Perffaith waith ofeg a deg dalwyf. /Teilyngdawd addawd, addef gwiryn, /Traethitor tra mo_^r, ES I 21 28 rydestawd o'r Drindawd draethu, /Traeth folawd teilyngdawd dalu. /Cymhennaf yw in cymhennu - a_^ Duw, / Teirffordd 1 ES I 23 7 o'm diguedd /I'm dogn eidduned wared waredd. /Teirffordd y deuant, etifedd, - ar Dduw /Yn y dyfydd paw Teirswydd 1 DB VI 27 21 yd ar ei ysgwydd. /Llew yn aer, llyw taer am y Teirswydd, /Llwyddai a lithrai o'i helaethrwydd, /Lleidd teithi 4 GM I 14 98 /Rhag ein twyllaw byth o beth hybred /I golli teithi tanc afneued. /Ac ysin-ni feddyg a fedd gwared - GM I 8 28 f hael o hil Rhodri, /Ardwyad gorwlad, gwerlin teithi; /Teithi_"awg Prydain, twyth afrdwyth Owain /Tey PM V 18 24 wy ddyfnas. /Dyorfydd dy orfawr addas /Dyweddi teithi tey_"rnas /Ac Ynys Brydain briodas - yn hir /Yn h CBM IV 4 222 ion, /Gwledychawd molawd mil feirddion /I foli teithi Tey_"rnon: /Gwladoedd bair, cadair cadfaon /Yn nh teithi_"awg 3 PM V 24 25 Ffraw, Ffrainc gymynawg. /Y Dehau neud tau fal teithi_"awg, /Freenin gwrdd drin, gwy_^r draul fodawg. / GM I 8 29 hil Rhodri, /Ardwyad gorwlad, gwerlin teithi; /Teithi_"awg Prydain, twyth afrdwyth Owain /Tey_"rnain ni CBM III 20 29 wydd, /Glyw argledr a glew arglwydd. /Arglwydd teithi_"awg, twythfawr - yn arfau, /Yn arfrwydr byddinaw Telaid 5 LlG VII 24 114 sgyfl anrhaith. /Telediw, gad gywiw gyfiaith, /Telaid balch a_^ bylchlafn eurwaith; /Taleithawg Mathraf PM V 6 42 mwyaf ym medd adroddiaid, /Ef haelaf, ef tecaf telaid, /Ef medrws modur henuriaid /Mal medru modrydaf a HF VII 23 5 fyw, /Gw_'reiddlyw a glyw ei glodfori. /Gw_^r telaid teiluoedd lochi, /Gw_^r teilu teilwng i'i foli. / PB VII 17 8 cywir ei air eirioed, /Oedd hael twym-ddiwael telaid. /Telaid yn rhaid, yn nhrin gwry_^s /Fu Fleddyn, PB VII 17 9 air eirioed, /Oedd hael twym-ddiwael telaid. /Telaid yn rhaid, yn nhrin gwry_^s /Fu Fleddyn, flyngddru Telais 1 PhB VI 11 19 rhygais ni allo, /Gnaws gaeaf alaf yng ngodo. /Telais-i feirch i farchawg Mwyddno, /Teilwng in talu a'n teledig 1 CBM III 11 64 in) /Nas gofwy gorddwy na gorddin /Gofal ta_^l teledig brenin. /Cynneddf i'r cedwyr ced ysgain - i feir Telediw 1 LlG VII 24 113 - Dinefwr, /Teilu huysgwr, ysgyfl anrhaith. /Telediw, gad gywiw gyfiaith, /Telaid balch a_^ bylchlafn Teleirw 1 OC II 14 47 iofn anian, /Torrynt toredwynt uch teg adfan. /Teleirw 'y nghyngrain yn cyfran - brwydr, /Ta_^l ysgwyd telir 1 GYC VII 41 33 sgusaw na chuddiaw braw brad feddyliau. /Yna y telir (angen ys direnwir enau) /I bob twyllwr ac ethrodw telitor 1 CBM IV 2 28 'i gw_^yl a gwelator /Tey_"rnged i'th law (taw telitor), /Tey_"rnaidd arwar (arfollitor - gwe_^n), /Tey telwch 1 PM V 1 87 /Iwch lesaf os gwne_"wch! /Rhag talu ei angau, telwch! /Rhag talarw cadau, cwdd fyddwch? /Rhag difai de tely 1 DB VI 26 42 tud, o'r tu pan geffy /Erddrwng, ys teilwng os tely. /Ystyria wrthyf, wrth, o'm colly, /Ystawd fy nullw telynau 1 MG VII 33 76 ant soniant so_^n clych - a llyfrau, /Cerddau, telynau, crastannau crych. /Nef, daear, uffern, pan eu b Teon 1 LlF1 II 3 36 arnial meirch marchogion, /Yng Ngharneddau tau Teon. /Neud tau o'r barau a berydd - i'm plaid, /I'm ply terau 1 PM V 9 29 ys, /Ef dengys emys aml eu gorne; /Ef yn ffrau terau, tarole - Saeson, /Mur eryglon Mo_^n, mynestr greu terddyn 1 MB I 3 111 edydd, /Cyngen gymynid gwyddfid gwrfydd, /Taer terddyn asau talau trefydd, /Torri calchdo_"ed tiredd Tr terfyn 17 GM I 7 80 sgynt w_^yr Bleddynt, bleiniad, /Aergorf torf, terfyn achubiad. /Och, Dduw, na ddoddyw Dyddbrawd can de BF VII 51 23 d darfod cyffro - mawr /Am ymherodr Cymro; /Ys terfyn byd, drymfryd dro, /Ys diriaid nid ystyrio. /Ysty SB II 22 52 a diffyg, /Oedd colofn yn ofn annyfnig, /Oedd terfyn cardd, oedd ca_^r deuddyblyg, /Oedd calon Calan N OC II 14 31 golau yn ei gylchyn, /Dragon Arwystli, arwystl terfyn, /Dragon Owain hael o hil Cynfyn, /Dragon a'i de EW VI 4 11 - wrth lyw /Ac wrth lew ymorchwydd; /Arf tarf terfyn ehangrwydd, /Aerwr orau pei canmlwydd. /Canmlwydd PB VII 4 20 ced aelaw, /Terfysg Eingl, engyrth pob glew, /Terfyn gadw, tarian fradw, friw. /Briw rhagod rhagor anf D-4 VI 20 8 /Tud glyw tir Mynyw neus medd /Tw_^r torfoedd terfyn Gwynedd. /Gwynedd yn rhysedd, yn rhyswriaeth - gl PM V 17 11 in, /Hil prydfawr tey_"rnedd, /Llew torf, llyw terfyn Gwynedd, /Llywarch, Llywelyn a'i medd. /Meddfaeth LlG VII 25 45 f, /Gorofn Lloegr a'i chythrudd; /Arf torfoedd terfyn heb warthrudd, /Aruthr goelfain brain, Brynaich g BF VII 54 12 eu ba_^r am beri - lluoedd /I gynnal torfoedd terfyn Hoddni; /Gwy_^r hoedlwydr, gwy_^r hydr eu gwrhydr BF VII 50 33 haer Llion, y lle tecaf; /Gw_^r fu Lywelyn ger terfyn Taf, /Gwawr cyhoedd, wisgoedd wasgarocaf, /Gw_^r LlLl II 16 30 an? /Ysef y'i gelwir, llawir - Llywelyn, /Llyw terfyn terfysg dir, /Llawr gawr goruchel ei wir, /Lloegr GB II 26 147 Llyndu, lle'd fu llid gyhydreg, /Hyd ar Dwrch, terfyn tir a_^ charreg. /Dothyw i Ddewi Deheubartheg - b PM V 3 17 in, /Tey_"rnllyw tey_"rnas, terfysg torment, /Terfyn tir gadw terrwyn de_"yrn. /Te_"yrn ar gedyrn, aur PM V 17 19 w rhywoli - cad, /Cad cedwyr tud Feli, /Ar bob terfyn torf am ri, /Ac ar bob terrwyn torri. /Mabddysg y BF VII 54 23 /Llywiawdr llu Cymry, hy ei henwi: /Llywelyn, terfyn torf gymelri - falch, /Llafngoch walch yng nghal CBM III 8 70 awn. /Ym mywyd Madawg ni feiddiai undyn /Dwyn terfyn tra hyfryd, /Nid meddwl meddu hefyd, /Namyn o Ddu terfynau 3 CBM III 8 54 wyfwy! /Hawddamawr i Gwm Brwynawg /A'r tai a'r terfynau enwawg /A'r lle ni llysir cynran /A'r llan odd MG VII 32 27 wr o ganuau: /`I Dduw gloria, pax in terra i'n terfynau, /Heddwch i'r byd, iechyd i gyd gwedi angau'. / OC II 14 92 id rhudd eu harfau, /Echedwynt rhag terfysg eu terfynau. /Moliant yw eu rhan, y rhai gynnau; /Marwnad f Terfynt 1 EG VI 18 121 ysg, dyleinw aber /Dylad anwastad ni ostecer; /Terfynt twrf rhywynt yn rhyw amser /A rhialluoedd lluoe Terfynwyd 1 EW VI 5 38 ddf. /Greddfawl Lywelyn, grym gorober - torf, /Terfynwyd ei amser; /Ysgrud drud, draig ffelaig ffe_^r, Terfysg 22 LlG VII 24 105 niawg ffydd, /Nis plyco Mab Duw yn dragywydd! /Terfysg aerllew glew, glod ganymddaith, /Twrf toredwynt D-4 VI 20 11 - glyw /A glywant men ydd aeth, /Mal tors, nyw terfysg alaeth, /Mal ton, trais drylon, tros draeth. /Tr CBM III 10 27 /Ar fygr feirch, ar fygr fyng; /Bleiddiau torf terfysg diechyng, /Bleiniaid rhaid cuniaid Cadelling. /T LlLl II 16 30 ef y'i gelwir, llawir - Llywelyn, /Llyw terfyn terfysg dir, /Llawr gawr goruchel ei wir, /Lloegr ddifa OC II 14 45 gan - lew, /Ergyrwayw trylew, trai ei darian. /Terfysg ddyffysg ddau ddiofn anian, /Torrynt toredwynt u OC II 14 121 /Tros gyferwyr gyferbyniaid, /Taranogion torf, terfysg ddysgaid, /Trinheion faon, traws ardwyaid. /Cigl PB VII 4 19 ystlwn llyw, /Lloegr gyrchiad cad, ced aelaw, /Terfysg Eingl, engyrth pob glew, /Terfyn gadw, tarian fr CBM III 16 121 falch, /Ni fwlch dyn ei arfaeth. /Arf torfoedd terfysg, Eingl yng nghydoch /O Fangor hyd fangeibr Dudo DB VI 35 25 ged eu trefred am eu traha. /Tyrau tew eu mur, terfysg eu llafur, /Torfoedd disegur a'u hysiga; /Tey_"r OC II 14 92 aid pob rhaid rhudd eu harfau, /Echedwynt rhag terfysg eu terfynau. /Moliant yw eu rhan, y rhai gynnau; CBM IV 6 87 ludaw, /Tarf ar ysgwydaw, terwyniaw - addysg, /Terfysg ffysg ffestiniaw, /Terrwyn ri yn torri arnaw, /T CBM IV 5 123 ffryd - llu /Y llas cu can fy mryd; /Corf torf terfysg, ffysg fflamgryd, /Co_^r eisor eisiau i'r byd. / PB VII 10 18 nerthawg breiniawg, brenin gwy_^r - torfoedd /(Terfysg Lloegr y'i gelwir), /Cymraisg wystlon a wystlir; CBM III 18 20 ad, /Clodfawr llawr llaw anghaead, /Corf torf, terfysg o'i angad. /Ysid im wledig wlad amddiffyn - llar CBM III 16 173 /Ni hwyrgyrch cludlan clod adwn! /Ni ffy rhag terfysg, rhag tarf yng ngosgordd, /Tarw tewdor, ddo_^r GM I 8 38 draig Mo_^n mor ddrud ei eisylud yn aer, /A bu terfysg taer eu haer holi, /A rhagddaw rhewys dwys dyfys EG VI 18 119 nhebycer /I ddylan am lan, am leisiaid fe_^r; /Terfysg ton dylysg, dyleinw aber /Dylad anwastad ni oste PM V 3 16 y_"rnllaw tey_"rnllin, /Tey_"rnllyw tey_"rnas, terfysg torment, /Terfyn tir gadw terrwyn de_"yrn. /Te_" CBM IV 1 47 elais wedi cad coludd ar ddrain; /Gwelais rhag terfysg twrf adfirain, /Torfoedd ymosgryn, tarf ymysgrai CBM III 26 129 glew, /Hwn oedd lew o Leisiawn, /Aerdarf tarf, terfysg yng nghamawn, /Aergorf torf, twrf goddaith wrth CBM IV 4 55 feirch odd uch ceirch cynnwydd, /Cynwan torf, terfysg ymorchwydd, /Cynwayw gw_^yth, gweithfuddig arglw CBM III 26 19 odder /Treth folawd, traethawd nawd nawsber. /Terfysg yn rhagffysg yn rhacter - a wnaeth /Twrf ton ffr terfysgfawr 1 CBM III 9 21 Trydydd Tri Diwair Deulu. /Tyll eu hysgwydawr, terfysgfawr - faon termud 3 PM V 4 24 ion! /Im o'm dawn y'm daw cyflawddon /Am olud termud Dey_"rnon; /Fy nhafawd yn frawd ar Frython /O Fo PM V 3 5 . /Gogawn tey_"rnfeirdd, gogwydd tey_"rnfro, /Termud torment, terrwyn de_"yrn, /Eryres ormes, eryron d PM V 11 16 feirdd maeth mwth ne_^r, /Coeth, doeth, drud, termud, tyner. /Tyner wrth lawer, wrth lu byd - yn llwyr termudion 1 PM V 4 20 a llwfr tra llafar eu so_^n /Ac eraill taerlew termudion; /Rhai digardd, yn hardd, yn haelon, /Mwy no terra 2 MG VII 32 27 llawer gawr o ganuau: /`I Dduw gloria, pax in terra i'n terfynau, /Heddwch i'r byd, iechyd i gyd gwedi CBM IV 16 113 , wastadwen westfa /Yn ffrwythlawn o ffrwythau terra. /Terwynawl Iechydawl, iacha, /Bardd a'th iawl, a' terrwyn 32 LlG VII 26 17 /Nid annawd tafawd diwyd iddaw! /Arf torfoedd, terrwyn achubaw, /Arwydd coelfain brain, Brynaich dreisi PM V 26 21 dd, /Nid Saeson y maon a'i medd; /Yn Abertawy, terrwyn allwedd - Lloegr, /Neud llwyr weddw y gwragedd. D-1 I 1 44 /Gorwyr mennig, mur gwyrennig, gwryd gormant, /Terrwyn am dir, rhi rhaith cywir o hil Morgant, /O Forga LlG VII 24 108 ; /Taleithawg deifnawg dyfniaith - Aberffraw, /Terrwyn anrheithiaw, rhuthr anolaith. /Tylwyth ffrwyth, CBM III 3 161 rfaith am feddfaith feddrawd. /Tremynt teg i'm terrwyn beiddawd, /A weles ni welir hyd Frawd, /Caer Ruf PM V 3 5 rnfeirdd, gogwydd tey_"rnfro, /Termud torment, terrwyn de_"yrn, /Eryres ormes, eryron dyrfa, /Eryr Tey PM V 3 17 w tey_"rnas, terfysg torment, /Terfyn tir gadw terrwyn de_"yrn. /Te_"yrn ar gedyrn, aur gedawl - Ddafy D-1 I 1 4 y: /Hywel fal mo_^r, Cymru oror, cyngor Arwy, /Terrwyn drochiad, torfoedd feiddad, fab Goronwy. /Godru DB VI 33 53 dd, digudd deigr hyd arffed, /Am ddwyn gweilch terrwyn gwedi tyrred, /Am ddifa rhai da ryddigoned: /Ys CBM III 3 13 : /Rhagorfan rhad, rhan rhagyrwedd, /Tysiliaw terrwyn gywrysedd, /Parth amnawdd, adrawdd adrysedd. /Pe CBM III 20 49 pasgnawd. /Gnawd greddf ar ysgwyd ar ysgwn - terrwyn, /I'm praffddwyn, i'm pryffwn; /Llid odrudd, llu PM V 20 32 yrch, /Milfeirdd glydwr, glod Neintyrch, /Moes terrwyn, Maes Twr a gyrch. /Cyrchiad, tremyniad tra Mo_^ PB VII 5 16 i feirdd byd i gyd gw_^yn /Difa gwalch tyrfa terrwyn. /Oedd terrwyn Owain, tyrfa reg - eurfudd, /Cyn PB VII 5 17 i gyd gw_^yn /Difa gwalch tyrfa terrwyn. /Oedd terrwyn Owain, tyrfa reg - eurfudd, /Cyn oerfedd gyhydre CBM IV 6 88 erwyniaw - addysg, /Terfysg ffysg ffestiniaw, /Terrwyn ri yn torri arnaw, /Te_"yrn draig a dragon wrtha PB VII 4 27 fy llyw, llew ar iaen; /Rhwym Brynaich, branes terrwyn, /Rhwyf gawr, awyddfawr Owain CBM III 21 194 n - galar /A geleurudd yng ngwelyddon, /Edewis terrwyn te_"yrn feibion /A edau gelau yn eu galon: /Tri CBM III 11 27 iofal - anrheg, /Anrhydedd cyfartal, /Ermidedd terrwyn tey_"rnwal, /Aur hybarch, hebawg a bual. /Buant EGM I 25 10 oredwynt mawr mis Chwefrawr chwyrn, /Tud amwyn terrwyn, tir eurde_"yrn, /A_^ llafnawr dyrawr dirfawr ei DB VI 29 90 edd feilch am ei falch ddeurudd. /Gwn, o ddwyn terrwyn torf angudd, /Gwa_^n an rheg an rhaith heb rybu DB VI 29 52 /A syniwn ar beth o'r pregethau; /Am ei ddwyn, terrwyn torf amryfflau, /Amddifaid y_^m, rai, gyfai nid CBM IV 9 102 , am eurgrwydr eurgwyn, /Am eurfro, am eurfron terrwyn, /Torf anwar trydar trydolwyn, /Twrf taerfaith g CBM III 3 116 n, /Tysiliaw tey_"rnedd gychwyn, /Trais wenwyn terrwyn, torf erchwyn. /Pan aeth gw_^r, gormes ufelyn, / PM V 5 47 orthes, /Deg am un ef dygyfories, /Daucan wayw terrwyn torres - ba_^r dygrwn /Pan ysgwn esgores. /Cyn y PM V 17 20 ud Feli, /Ar bob terfyn torf am ri, /Ac ar bob terrwyn torri. /Mabddysg yw i'm llyw llu rhif se_^r - i' LlG VII 27 39 wel) /O Ferwyn hyd fawr Hirddywel /Am yr ddwyn terrwyn, twrf ufel - am riw, /A'i ba_^r oedd gwaedliw fa DB VI 27 73 mau. /Ry-m-gorug angau dristyd. /Am dreisddwyn terrwyn tyrfa esbyd, /Am drosedd Gwynedd a'i harfeddyd, PM V 11 41 aig, /Ac o'r penaethau, pen aig. /Eigiawn mwyn terrwyn tyrfa, ma_^n - a bras, /Bu brys beirdd cylch hua DB VI 33 31 d /Haelfab Ednyfed, neb ni edir. /Neud rhygwyn terrwyn tyrfa pabir, /Neud rhai am Ruffudd a ddyhuddir, CBM III 14 37 wyr am ban. /Am bennaeth ydd y_^m, am bennaf - terrwyn /Tyrrant feirdd am alaf, /Tey_"rnaidd hael tey_" CBM IV 6 116 /Rhag Teifi yn torri tw_^r main. /Te_"yrn glyw terrwyn, tyrrynt prain - yn ddrud /I gw_^n cnud uch cnof BF VII 56 13 /Doeth i lwyth Hwfa pla plyg. /Oedd plyg dwyn terrwyn yn y tyrrai - bobl /O bobman a'i cyrchai, /Oedd terwyngad 1 GM I 9 47 alluoedd trwch tebed osudd. /Gwaith Aberteifi, terwyngad Owain, /Gwynde_"yrn Prydain, priodawr udd; /Go terwyn 7 EGM I 29 33 fwyn huysgwr gw_^r a gorwydd, /Addfwyn gwy_^r terwyn taer gyfannwydd - cad /Pan fydd cedyrn yn ymorchw DB VI 31 44 /Am fawredd Gwynedd ganaon: /Llywelyn hyddyn, terwyn, tirion, /Gruffudd a Dafydd dywysogion, /Rhai dif EG VI 18 47 lud mo_^r ysgrud, ysgryd Norddmain. /Llywelyn, terwyn torf anghyngain, /Biau'r gwy_^r a_^'u gorau bacha MB I 3 86 yr cychwilfeirdd cyhuseidiawg /Tymp pan dreing terwyn torf ddiffreidiawg: /Cwynif, ni byddif ddiebreidi MB I 3 12 d: /Py dawant anant, na phrydant wawd /I edwyn terwyn torf ei forawd? /Nid adfarn cerddau! Nid gau daer SB II 24 25 th daith derfyniaw. /Rhyn wyn wenwyn, rhad dad terwyn, torf ymandaw /Rhod fod falchrydd rhad fad fedydd MeiG I 31 3 nt, /Duw Rhoddiad a'm rhydd cyngweiniant; /Duw terwyn torfoedd gogoniant, /Duw nefoedd, fy noddfa yn ge Terwynawl 1 CBM IV 16 114 wen westfa /Yn ffrwythlawn o ffrwythau terra. /Terwynawl Iechydawl, iacha, /Bardd a'th iawl, a'th fawl, terwynfalch 1 HF VII 22 2 w mawr, Amherawdr dyniaddon, /Dillwng Dy walch terwynfalch tirion, /Dewr Owain, deuruddliw ffion, /Durg terwyniaw 1 CBM IV 6 86 arw byddin ddilyn ddyludaw, /Tarf ar ysgwydaw, terwyniaw - addysg, /Terfysg ffysg ffestiniaw, /Terrwyn terwynwalch 1 PB VII 1 11 udd, /Mab Gruffudd, breisgudd bro, /Caer daer, terwynwalch Gymro, /Dygant i'th feddiant a'th fo. /Bo gw terydd 1 CBM IV 6 207 d, /Ceffitor ymdwr am Drwyd - hefelydd, /Twrch terydd i ar fwyd, /Caffawd beirdd eu budd yn ydd wyd, /C tesaint 1 CBM III 3 58 rwng ei balchnaint, /A'i balchwyr a'u balchwyr tesaint, /A'i balchlwys eglwys eglurfraint, /A'i balchra testun 1 GM I 9 53 rf llu hud wyf llofrudd! /Ac ysymy dystion a'm testun ganthudd /O esillydd Cynan, Coeling ddadannudd, / Teulu 22 CBM IV 9 105 ydolwyn, /Twrf taerfaith goddaith gwaeannwyn, /Teulu a thewlu a thewlwyn - waywawr /A gwy_^r mawr ymasw CBM III 9 16 r, /Teulu Madawg, mawrglod fur, /Mal gawr torf teulu Arthur. /Godwrf a glywaf ar glawr fagu - glyw, /Gl CBM III 9 12 dd, eilfan gawr, /Teulu Madawg mad anawr, /Mal teulu ban Benlli Gawr. /Godwrf a glywaf ar glawr llafur PC II 20 3 Cedifor, /Gwalch byddin gwerin goror, /Hebawg teulu cu, ceinmyn, /Anhawdd gennym dy hepgor GB II 25 26 rdd ddiwasgaru, /Ffordd aergun wodorun, wodwrf teulu. /Ffyrdd cerddau a threthau a thraethu - molawd, / CBM III 9 11 glawr - Maelenydd, /Mur elfydd, eilfan gawr, /Teulu Madawg mad anawr, /Mal teulu ban Benlli Gawr. /God CBM III 9 15 ar glawr llafur - rhai, /Rhyfelglod disegur, /Teulu Madawg, mawrglod fur, /Mal gawr torf teulu Arthur. CBM III 9 7 glawr Ieithion - hir, /Hydr ei wir ar Saeson, /Teulu Madawg, mur dragon, /Mal twrf tormennoedd Cynon. / CBM III 9 3 n - waywawr, /Gwae wy_^r Lloegr yn nydd cain! /Teulu Madawg, mur Prydain, /Yn llwythiawg yn llithiaw br PC II 19 12 ef), /Handym oll goll gyfaddef, /Handid tegach teulu nef. /Meibion Cedifor, cyd ehelaeth - blant, /Yn y OC II 15 33 chawg arfawg, Arfon /A dywed ein dyfod Fo_^n. /Teulu Owain hael hawl ddiolaith - Lloegr, /Lluosawg am a LlF1 II 3 9 nad elwyf Fechain /Er delw aur, deulu Owain. /Teulu Owain, lain llonyddwch - i'm cerdd, /I'm cynnelw y OC II 15 1 Teulu Owain llary, lluoedd anhun - trais /Yn eu traws ar OC II 15 57 wg rybudd hyddwain, /Dywed ein dyfod Fechain. /Teulu Owain rwyf, rhwystrasam - wladoedd: /Poed gwlad ne MeiG I 31 21 fy chwant. /O eiriol milioedd a milcant - o'r teulu, /Parth a_^'u tu y'm parthant. /Gabriel, Rapha_"el PM V 24 12 rfeiddaf naf nerthawg - ddygyrchu, /Yn rhwyfan teulu, rhwyf teuluawg, /A_^'m prydest ddyllest o ddull d SB II 24 40 n, llyry byry boethfan, llwrw bwrw beithiawg. /Teulu rhyn Rhys, teulu taerwrys llys lliosawg, /Teulu ta GB II 25 19 saith rhiallu, /Wyth cad ac wyth cant ac wyth teulu - taer, /Canaer am cancaer cyn heddychu, /Naw cad SB II 24 40 thfan, llwrw bwrw beithiawg. /Teulu rhyn Rhys, teulu taerwrys llys lliosawg, /Teulu talfriw, aesawr ffl SB II 24 41 eulu rhyn Rhys, teulu taerwrys llys lliosawg, /Teulu talfriw, aesawr fflamliw rhiw rhuddfoawg. /Gweli g OC II 15 41 fod Lannerch. /Dygychwyn, gennad, gadr ardal - teulu /Teilwng medd o fual, /A dywan Dynobydwal /A dywed GYC VII 36 77 gor, /Unffordd i esgor brwyn gyngor braw. /Pob teulu, teilwng oedd iddaw, /Pob cedwyr, cedwynt adanaw, teuluawg 1 PM V 24 12 nerthawg - ddygyrchu, /Yn rhwyfan teulu, rhwyf teuluawg, /A_^'m prydest ddyllest o ddull doniawg: /Pryd Teuluoedd 1 PB VII 6 9 gw_^r arall yn gallu /Ymadolwyn a_^'i deulu. /Teuluoedd cyhoedd, cwyniant - eu heurglawr, /Eu harglwy tew 11 PB VII 18 8 folch, /Oedd teg am reg am rwyf gweilch, /Oedd tew am lew glew, gwledd falch. /Balch yn ysgwyd loywgal CBM III 1 12 wan. /Taer am aer, am gaer, am gain walchlan, /Tew am lew trylew, traul ariancan, /Tarf am gelennig tor D-4 VI 20 45 wenwaun befr bell o Glwyd. /Pebyllwys te_"yrn, tew arnad - i'w henw, /Ef henyw o gancad, /Llyw Gwynedd, DB VI 35 50 ed Gedweli, saith gad wy llosgi /O Ystrad Tywi tew ei haerfa; /Wythfed hynt greulawn i Garnywyllawn, /O DB VI 35 25 edred, /Llosged eu trefred am eu traha. /Tyrau tew eu mur, terfysg eu llafur, /Torfoedd disegur a'u hys CBM IV 4 181 /Feirdd worsedd wersyllig! /Gwersyll torfoedd tew, llew lladdai, /Gorsaf tarf, taerfalch fal Gwalchmai LlLl II 16 65 gan Lywarch, Lywelyn. /Tremyniad mynydd, manod tew - ni'th ludd, /Ni'th losgo eiry na rhew, /Annerch, w EG VI 18 63 lwyr ar ddyhedd, mawredd mirain; /Yn Aberteifi tew oedd frain - uchben /Yn ydd oedd perchen parchus gyn EG VI 18 65 en /Yn ydd oedd perchen parchus gynrain. /Oedd tew peleidr crau, cre_"ynt cigfrain, /Calanedd gorwedd g GB II 25 35 /Twrf tra thwrf tra thorf tra tharf rhagddu, /Tew tra thew dra thro o dra thrychu - trin /A gwaedlin a CBM III 21 82 ffi! /Hoffi ddigonaf a ddigones - llew /Ar llu tew trylew trwy faranres, /Hoffter nid ofer fal y'i dofe Tewdor 14 CBM III 21 22 ffrwythlawn) /Pwy ceidw o haelon hil Cadwgawn /Tewdor am ysgor, am isgell grawn? /Py frys cyflafan yn g LlF1 II 1 129 llary roddi. /Cadr hwysgynt orfynt orfyrthi - tewdor, /Cadr ysgor arfor arfodd ynddi. /Arfeddyd yw i'm CBM III 24 134 ddion gwron gorun eigiawn - mo_^r, /Madawg mur tewdor co_^r Caswallawn, /Gogyman cludfan, cludfeirdd wo CBM III 3 126 nghyfrgain gyfwyrain cyfrbyn, /Yng nghyfrgoll tewdor ddo_^r ddichlyn, /Yng nghyfranc Powys, pobl ddeng CBM III 3 182 d. /Diwahardd i fardd ei fenwyd, /Diffleistor, tewdor ddo_^r ddiffryd, /Diffyrth hael hil Brochfael bro CBM III 16 93 /Mi Gynddelw gerdd ogrfen, /Brwysg rwysg rwyf, tewdor ddo_^r Ddygen, /Brwyd rwyd rhad, rhannawg o'm haw CBM III 16 174 y rhag terfysg, rhag tarf yng ngosgordd, /Tarw tewdor, ddo_^r ddyrwn, /Ni phlyg ei braffawr ym mhryffwn MB I 3 164 d, /Cenif (nis dygif yn ddiabred) /Marwnad mur tewdor fo_^r ddylyed. /Cedernid rhewynt cyn no'i fyned, PM V 28 20 /Ysgwyd eurglud, balchddrud, berth, /Ysgemydd, tewdor Iorferth. /Iorferth gad gannerth gyd gynnor, - cy CBM IV 6 164 difo_"ir. /Pan wesgir ar Lloegr, pan gosbir - tewdor, /Pan wosgor wesgerir, /Pan wasgar he_"yrn, pan h CBM IV 2 35 ngwisg borffor; /Arglwydd a'm porthes, porthle tewdor, /Porthloedd ysgwydawr pyrth mawr marmor; /Arglwy CBM III 16 64 ; /Gwesti gwastator, gwastad rad ragor, /Gwawr tewdor, torf arlwy, /Gwesti ced cedernid fwyfwy, /Gwesti CBM IV 17 111 gaeth, /O yng, o gyfyng gymodogaeth. /O angor tewdor (tud alaeth - gymwyll), /O dwyll, o dywyll dywyso PhB VI 13 7 d frys Rys, rhwysg ddiriawr, /Llyw io_^r, llew tewdor, tudwawr, /Llawer echaws, tad maws mawr. /Mawr yw Tewdwr 4 CBM IV 9 184 mawrglau, /Hil Maelgwn milcant addodau, /Hil Tewdwr, diweddwr Deau. /Brwydr orchwydd, ni orchudd tlys PhB VI 15 30 yw gennyf-i gorfedd - neuaddawr, /Llyw llwyth Tewdwr mawr, gwawr gwaradredd. /Cynneddf yw cennyf-i, cy PB VII 13 8 nawd gynefawd, gynifwr - ar Ros /O lin Rhys ap Tewdwr. /O dewdwr aeth gw_^r, gwrdd lawhir - bolchlafn, PhB VI 14 7 th a_^ rhygoeth y'm hanrhegid, /Ac yn llys hil Tewdwr teg y'm hurddid - ynaeth /Ac atoeth etwaeth na'm tewi 7 LlF1 II 1 125 , gwanas gweddi. /Cadr fryn yw Tywyn, nid iawn tewi - ag ef, /Cadr addef nef ail ei athrefi. /Cadr yd y CBM III 21 56 tawaf, tawel wyf i, /Ni byddaf dawel, nid mau tewi /Am Gadwallawn mawr, gwawr gwrhydri, /Gwryd gwy_^r LlF1 II 1 146 chaf weddi - iddaw: /Athreiddaw cyn taw a chyn tewi /Athreiddlan Gadfan, gadr athrefi, /Athreiddle hael GM I 9 82 rhudd fehyr; /Gwelais yno ym mro yn amrygyr: /Tewi gan llyw a wy_^r o anystyr. /Torred Caerfyrddin yng EGM I 26 23 rad gariad genthi. /Gweryd rhudd a'i tudd wedi tewi, /Gwael neuedd maenfedd mynwent iddi. /Golo Nest! G CBM III 15 28 dd, /Colled gw_^r eurged aergawdd, /O'i golli, tewi nid hawdd. /Nid hawdd im wybod, neud anobaith - cyr ES I 19 9 parodrwydd, /Pur wohen diben dibechrwydd. /Cyn tewi rhwyf tywarch glasw_^ydd, /Gloes angau, nid anghyfa tewychai 1 CBM IV 4 191 alanedd, /Cyminedd cymynai, /Gwyrdd heli Teifi tewychai, /Gwaedlan gwy_^r, a lly_^r a'i llanwai; /Gwya Tey_"rnged 6 CBM IV 8 38 yngder, /Tey_"rnwalch prydfalch gwedi pryder, /Tey_"rnged Cymry, ef a'i cymer. /Cymeraf udd naf, na fid PM V 1 85 rhyddygwch; /Tey_"rnllw, tey_"rnllid gennwch. /Tey_"rnged heb rif hebryngwch - o'i lys, /Iwch lesaf os GM I 9 85 r ei drais, Emrais eryr. /Dychluded tey_"rnedd tey_"rnged iddaw, /Gwledig Aberffraw a gwlad Ynyr. /Ende PM V 26 81 Gred /O Gymro, o Gymru giwed; /O bob tey_"rnas tey_"rnged - i'n rhwyf, /Nwy roddwy, gogeled! /Ei eirchi CBM IV 2 28 iriachator; /Tey_"rnedd a'i gw_^yl a gwelator /Tey_"rnged i'th law (taw telitor), /Tey_"rnaidd arwar (a GRh II 27 2 nbych well, Ddafydd, ddawn gaffael - fal Turn /Tey_"rnged o'r Israel, /O Dduw, ddeon archafael, /Ac o Tey_"rngerdd 2 CBM IV 2 30 r), /Tey_"rnaidd arwar (arfollitor - gwe_^n), /Tey_"rngerdd awen amgen amgor: /Arwredd Gwynedd gweinida PM V 6 6 id, /Ardwy cad, argrad eurgraid - dey_"rnedd, /Tey_"rngerdd orddyfnaid, /Llew trylew trylef ei geiniaid tey_"rngoll 1 PM V 11 23 derfyn, /Am dyrfa beirdd a chnud, /Gwddant oll tey_"rngoll tud, /Gruffudd mynawg, udd mynud. /Mynud wr Te_"yrn 33 PM V 3 18 sg torment, /Terfyn tir gadw terrwyn de_"yrn. /Te_"yrn ar gedyrn, aur gedawl - Ddafydd, /O ddefawd ange EW VI 4 37 /Am io_^r aerddor urddedig. /Urddas tey_"rnas, te_"yrn arfrudd - cad, /Trin gyrchiad tra fu fudd; /Trym BF VII 52 9 eu tramgwydd, trymgwyn anwar! /Collais chwech te_"yrn cedyrn cydfar, /Chwech eryr, cedwyr cadr eu darp CBM IV 6 89 ffysg ffestiniaw, /Terrwyn ri yn torri arnaw, /Te_"yrn draig a dragon wrthaw. /Twrf ton, torchawg hael, DB VI 35 27 oedd disegur a'u hysiga; /Tey_"rnfab Gruffudd, te_"yrn ddadannudd, /Tey_"rnas ddatgudd, prudd y preiddi GRh II 28 28 /Trin elyn, tranc arglwyddi, /Traul meddgyrn, te_"yrn fal ti. /Tydi, o mynni im einioes, - arglwydd, / CBM III 21 194 r /A geleurudd yng ngwelyddon, /Edewis terrwyn te_"yrn feibion /A edau gelau yn eu galon: /Tri ergyrway CBM IV 6 116 udd gigwain, /Rhag Teifi yn torri tw_^r main. /Te_"yrn glyw terrwyn, tyrrynt prain - yn ddrud /I gw_^n PM V 3 2 ych well, Ddafydd! Handid o ddefawd /Gogyfarch te_"yrn (gogw_^yr tey_"rnfardd), /Gogyfurdd torment, gog PM V 1 82 tregwch. /Tey_"rnedd Prydain, pryderwch! /Rhag te_"yrn Gwynedd yd gwynwch. /Tey_"rnllaw fy rhwyf rhyddy GYC VII 36 97 arch naw - canwlad /A naw canwledd iddaw; /Pen te_"yrn, he_"yrn he_"id o'i law, /Pen tey_"rnwalch balch CBM III 21 104 olwy Duw o'i dey_"rnles, /Tey_"rnaidd ormail, te_"yrn ormes. /Ydd wyf amdanaw, fal y'm donies, /Yn gol CBM III 20 41 s, /Glyw dinag a glew dinas. /Dinas tey_"rnas, te_"yrn orun - torf /Twrf aches anoddun, /Rhwyf dragon, PM V 13 13 wl ateb, /Ni faeth negyfaeth i neb. /Naf-eryr, te_"yrn rhag tymestl - cedeirn, /Cadwai dud i dan ddestl CBM IV 6 64 /Angerdd llawr, Lloegr echrys, /Anlloedd cyrn, te_"yrn tair ynys, /Annhawel Hywel hawl gyfrwys, /Annhyw PM V 1 107 Gwae a'i cawdd: niw cyhudd dadolwch! /Dadolwch te_"yrn, tarw caddug - prydfawr, /Gwy_^r Prydain rhwy go PB VII 2 5 r bennaeth, mab maeth meddgyrn. /Mab meddgyrn, te_"yrn tawel, udd - mwynfawr /Cyn maenfedd ei orchudd, LlG VII 25 27 ed, /Gorflychau gan falch gyfyfed, /A meddgyrn te_"yrn teg haelged - yn llawn /A lliaws galchdo_"ed. / PB VII 5 20 edd aml (oedd amlwg gosteg) /Meddgyrn am gylch te_"yrn teg. /Oedd teg eurbost reg, rwyf addas - Prydain CBM IV 8 49 r - gwlad /Nid ef gwledig a orsafer. /Pan amug te_"yrn Teifi Aber /Nid abar y gwnaeth, nid saeth salwde D-4 VI 20 45 , /Yng Ngwenwaun befr bell o Glwyd. /Pebyllwys te_"yrn, tew arnad - i'w henw, /Ef henyw o gancad, /Llyw PM V 26 145 hebod, /Boed yn nef a'th hendref a'th hafod, - te_"yrn, /Tey_"rnas Duw uchod PM V 12 17 rw Maredudd. /Maredudd, Gruffudd, grym adfan - te_"yrn, /Tey_"rnedd ar gwynfan, /Meibion dewr, derynt y PM V 11 5 oedd rhawch. /Rhychwynant anant anhawddgoll - te_"yrn, /Tey_"rnfeirdd Cymru oll, /Can eu hoed, hud y_^ PM V 12 33 wryd hy, /I'th achles, wales wely. /Gwelyddyn te_"yrn, tud Gynfan - a'i ceidw, /A'i cedwis pob Calan, CBM III 16 251 eued, - heb na_^g, /Heb nebawd eisiwed. /Gorpo te_"yrn, twrf llanwed, /Yn nhey_"rnas nef nodded DB VI 30 68 oron Lundain, er garwedd - he_"yrn, /Ni roddes te_"yrn ty_^ o Wynedd! /Duw a'i dug rhagon, ddeon ddiwe CBM IV 4 274 uffudd, cleddyfrudd, clotffer. /Maws meddgyrn, te_"yrn tyner - a'm rhoddai /Nid rhoddion ni daler, /Nid CBM IV 13 29 Ced hy cad fry Fron-yr-erw. /Erwan tey_"rnedd, te_"yrn udd - Prydain, /Pryder Lloegr a'u cythrudd, /A_^ PM V 18 33 Wyt prifwyr eryr arddyrnfras, /Wyt chwyrn, wyt te_"yrn, wyt eirias - cadau, /Wyt cadarn fal dinas, /Wyt CBM III 7 27 abwaith, /Hwyl ysgwn, ysgwyd pedeiriaith, /Hil te_"yrn yn he_"yrn henwaith, /Hael Fadawg, feuder anhywa PB VII 3 16 os ymwrdd, /Tey_"rnwawr yng nghad fawr fyrdd, /Te_"yrn yn he_"yrn yn hardd. /Hardd llys Rhys, Rhos gae BF VII 46 9 liwlad, /Tey_"rnaidd luchynt, hynt ei hendad. /Te_"yrn yn he_"yrn, yn hardd wisgad - balch, /Tey_"rnwal tey_"rnaf 1 CBM III 14 39 wyn /Tyrrant feirdd am alaf, /Tey_"rnaidd hael tey_"rnaf, /Tey_"rnedd orsedd orsaf. /Ni'th orsaif esgar Tey_"rnaidd 12 CBM IV 2 29 gwelator /Tey_"rnged i'th law (taw telitor), /Tey_"rnaidd arwar (arfollitor - gwe_^n), /Tey_"rngerdd a GYC VII 36 99 /Pen tey_"rnwalch balch, bwlch edeifnaw, /Pen tey_"rnaidd, flaidd flaengar, ganthaw: /Pen tey_"rnedd n LlG VII 25 82 . /Dinag Loegr arag, wrawl fflamdo, /Dewrwalch tey_"rnaidd frenhinaidd fro; /Doniawg yw fy llyw, llafng CBM IV 8 36 adfer, /Tey_"rnedd osgryn mal Gwyn Gwarther, /Tey_"rnaidd, gw_'raidd, gw_^r yn yngder, /Tey_"rnwalch p CBM III 14 39 am bennaf - terrwyn /Tyrrant feirdd am alaf, /Tey_"rnaidd hael tey_"rnaf, /Tey_"rnedd orsedd orsaf. /N CBM IV 11 14 feirdd byd am Byll! /Truniaw trugarawg olwg, /Tey_"rnaidd i'th lathraidd log, /Y mae i'th ddiblau ddau BF VII 46 8 westi gwastad, /Tey_"rnwr, filwr fal Eliwlad, /Tey_"rnaidd luchynt, hynt ei hendad. /Te_"yrn yn he_"yrn CBM III 21 104 m diddoles, /Nis diddolwy Duw o'i dey_"rnles, /Tey_"rnaidd ormail, te_"yrn ormes. /Ydd wyf amdanaw, fal DB VI 25 11 u gwalch ceinfalch, cynnif Elffin, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, taer ym mrwydrin, /Gwrawl ei fflamdo am fro EW VI 1 16 balchddawn rhwyddlawn reg, /Gwalch gw_'raidd, tey_"rnaidd, teg. /Teg goryw fy llyw llafn greulawn - fa HF VII 23 2 w_^r ysydd yn nhw_^r yn hir westi, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, tey_"rnwalch ri. /Gw_^r a'm doddyw gwall o' LlG VII 25 41 , /Un eurglod wyd a_^ Nudd. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnaidd udd /Ar fyrdd cyrdd, cerddorion dduhudd. /Ae Tey_"rnain 1 GM I 8 30 i; /Teithi_"awg Prydain, twyth afrdwyth Owain /Tey_"rnain ni grain, ni grawn re_"i. /Tair lleng y doeth tey_"rnas 31 GM I 8 88 awddaf i'th lawn urddas, /A'th lawdd pawb, pen tey_"rnas PM V 15 18 g a'i caiff Ca_"in a'i glas /Ran o nef a'i naw tey_"rnas. /A minnau, mynnaf gyweithas, /Bodd Duw im, a PM V 18 24 nas. /Dyorfydd dy orfawr addas /Dyweddi teithi tey_"rnas /Ac Ynys Brydain briodas - yn hir /Yn herwydd BF VII 46 3 iad - tey_"rnedd, /Tey_"rnfudd, llawroddiad, /Tey_"rnas addas iddaw boed mad, /Tey_"rndud, orddrud wr EW VI 2 4 nwawg pair anaw; /Tey_"rnedd de_"yrn ganllaw, /Tey_"rnas, addas iddaw! /Iddaw, lu ganllaw, geinllyw hyf PM V 21 18 ydain anghyngain am gyngas - galon, /Ef golofn tey_"rnas, /Anaw Pedr a'i nawdd, pa dras /Y gallwn fal y PB VII 1 13 t i'th feddiant a'th fo. /Bo gwalch bro braint tey_"rnas /Drwy rad ei Rwyf, cad nid cas, /Cad ddiofn eo PM V 26 146 ed yn nef a'th hendref a'th hafod, - te_"yrn, /Tey_"rnas Duw uchod DB VI 35 28 ga; /Tey_"rnfab Gruffudd, te_"yrn ddadannudd, /Tey_"rnas ddatgudd, prudd y preiddia. /Eurglawr Cymry fa CBM IV 8 31 if ni ddiofer, /Cynifiad cynneddf Alecsander. /Tey_"rnas ddinas, dyn a gymer, /Ymherawdr, llywiawdr, ll CBM III 3 140 on ym morben; /Tysiliaw, tey_"rnedd nenbren, /Tey_"rnas ddinas ddiasgen, /Tey_"rnfardd a'i ca_^n, cadr PB VII 4 4 ad ddiysgog, /Tey_"rnedd laith, dudfaith deg, /Tey_"rnas ddinas ddinag. /Dinag Owain, ruddlain lafn, /D BF VII 51 2 raw! Bu braw bryd addas - orchwyl /Erchwyniog tey_"rnas; /Eithr Un Mab Mair, mawr lias /Duw nef, dyn m PM V 2 56 onni. /Tey_"rnfab Ywain, tey_"rnedd aergrain, /Tey_"rnas firain faran Benlli, /Na wna, eryr gwy_^r, gor CBM IV 2 25 dilochitor, /Grym afrddwl Ercwl ergrynitor. /Tey_"rnas fy rhwyf, rhwysg Cedifor, /Tey_"rnfoes eirioes CBM III 14 6 /Cynyddws aerflaidd, aerflawdd - tey_"rnedd, /Tey_"rnas gyfadrawdd, /Ni bu trwy hunaw, trwy hawdd, /Ni PM V 13 26 chyng ynof cof, neu'm cafas - edlid /Am edling tey_"rnas, /Hydr udd cleddyfrudd, clodfras, /Huysgwr gw CBM IV 6 81 aw, /Cardd wrthryn i wrth Aberffraw /Canys teg tey_"rnas iddaw. /Tey_"rnedd yn daw, yn dew ddaearglas / PM V 7 9 d fraint, /A'i Thair Rhagynys, rheg hoffaint. /Tey_"rnas i'th law, lid Geraint, - nid chwith /Er chwyda CBM IV 4 235 urgor ddo_^r, ddinas cerddorion, /Eurgorf torf tey_"rnas Nwython. /Eurddraig Eryri, eryron - fyhyr, /Er PM V 28 18 wyn. /Derrwyn yn amwyn am nerth - tey_"rnedd, /Tey_"rnas oedd ei werth, /Ysgwyd eurglud, balchddrud, be PM V 3 16 _"rnedd, tey_"rnllaw tey_"rnllin, /Tey_"rnllyw tey_"rnas, terfysg torment, /Terfyn tir gadw terrwyn de PM V 26 81 naeth o'r Gred /O Gymro, o Gymru giwed; /O bob tey_"rnas tey_"rnged - i'n rhwyf, /Nwy roddwy, gogeled! EW VI 4 37 ithfuddig, /Am io_^r aerddor urddedig. /Urddas tey_"rnas, te_"yrn arfrudd - cad, /Trin gyrchiad tra fu CBM III 20 41 ragon wanas, /Glyw dinag a glew dinas. /Dinas tey_"rnas, te_"yrn orun - torf /Twrf aches anoddun, /Rhw CBM IV 4 57 glwydd. /Gwedi gwalch gwladlawch, gwladlwydd - tey_"rnas, /Tey_"rnedd []yfanghwydd, /Gwedi gwawr gwriaw PB VII 5 24 aergwyn, oedd oergwyn was, /Oedd eurgorf torf tey_"rnas. /Tey_"rnllw ei law, tey_"rnedd - alar, /Gwawr CBM III 19 29 gas, /Yn ddo_^r co_^r, Coeling ddinas. /Dinas tey_"rnas, tey_"rnwais - ohen, /Tey_"rnwalch Din Emrais, CBM III 3 4 i'm camwedd! /Duw doeth i deithi tey_"rnedd, /Tey_"rnas wenwas wirionedd; /Duw a'm dwg i'm dogn anrhyd PM V 17 41 cynnygn yn ddygn, ddwys. /Desyf llu elyf, llew tey_"rnas - wyd, /Ni odyn neb dy gas, /Ba_^r llychwr, gw CBM IV 9 146 wch, /Amgeledd Brython, brythwch - Tey_"rnon, /Tey_"rnas ynialwch. /Teilu Rhys, teilwng gwrys, gwrysiw tey_"rnblas 1 GYC VII 36 26 /Arglwydd a gollais, gallaf hirfraw, /Arglwydd tey_"rnblas a las o law: /Arglwydd cywir gwir, gwarandaw Tey_"rndud 2 D-4 VI 20 69 'i myn, a'i medd, /Llywelyn, llyw tey_"rnedd. /Tey_"rndud Leisawn ac Alaswy - dir /I de_"yrn Degannwy, BF VII 46 4 llawroddiad, /Tey_"rnas addas iddaw boed mad, /Tey_"rndud, orddrud wrdd beleidrad! /Tey_"rnwawr trawsfa tey_"rnedd 58 PM V 10 30 naf traethaf, treth Wynedd - dydoeth /O deithi tey_"rnedd, /A threth Gaer Genfyn ar hedd, /A dwy o Dir PM V 2 55 chwerwer er chwant cronni. /Tey_"rnfab Ywain, tey_"rnedd aergrain, /Tey_"rnas firain faran Benlli, /Na CBM IV 2 27 sg Cedifor, /Tey_"rnfoes eirioes eiriachator; /Tey_"rnedd a'i gw_^yl a gwelator /Tey_"rnged i'th law (t PB VII 5 25 dd eurgorf torf tey_"rnas. /Tey_"rnllw ei law, tey_"rnedd - alar, /Gwawr gwanar, gwin a medd, /Tey_"rn CBM IV 10 22 nawdd hawdd haelonedd - worsaf, /Ni'th orsaif tey_"rnedd, /Ar dy dorf, corf cywrysedd, /Ar dy deilu te PM V 12 18 . /Maredudd, Gruffudd, grym adfan - te_"yrn, /Tey_"rnedd ar gwynfan, /Meibion dewr, derynt ychla_^n; / DB VI 25 15 l, traws arial trin; /Gorug Llywelyn, orllin - tey_"rnedd, /Ar y brenhinedd braw a gorddin. /Pan fu'n y OC II 14 149 olir; /Boed ym mharadwys y'n cynhwysir. /Cant tey_"rnedd Ben boed hir - ein trwydded, /Yn y mae gweled DB VI 35 15 u breinia; /Breiniwys Gw_^r a'i medd, braint y tey_"rnedd, /Breenin Gwynedd, canys gwedda. /Breiniawg L GYC VII 36 45 /Cwbl fraint ei hynaint oedd ohonaw, /Cannwyll tey_"rnedd, cadarnllew Gwynedd, /Cadair anrhydedd: rhaid HOG II 6 2 ewyn a orwlych bedd, /Gwyddfa Rufawn Bybr, ben tey_"rnedd. /Caraf, trachas Lloegr, lleudir Gogledd - he D-2 I 2 43 /Canoligion, caffawd eilonceinon wrthaw; /Caw tey_"rnedd, cathl gyhydedd cyfrysedd fyw; /Campus ei fei PM V 12 10 iawl, arwyniawl arwynebedd - glyw, /Gloyw eryr tey_"rnedd, /Clwyf dygn Deau a Gogledd /Clywed ei fyned D-6 VII 35 7 yf im ei olo, clod arwedd - aergwn, /Ergyrwayw tey_"rnedd, /Cynran can, cannwyll gorsedd, /Cynwrig ab I PM V 26 8 rchaf yn gyntaf gyntedd - Deheubarth /Diheuben tey_"rnedd, /Cyrchaf Rys fab Rhys o'm rhysedd, /Cyrchiad EW VI 2 3 ey_"rnllaw - Fadawg, /Pa_^r enwawg pair anaw; /Tey_"rnedd de_"yrn ganllaw, /Tey_"rnas, addas iddaw! /I PM V 25 9 b dyn, /Cymru ei derfyn a'i dorf drosti. /Eryr tey_"rnedd, eryfais ei fedd, /Ar hedd, ar ddyhedd, ar dd LlF2 VI 8 15 ud yn awr blygain. /Wrth ofwy arlwy, eurlain - tey_"rnedd, /Eurgledd gw_^r gywedd, gwyar gywain. /Mab G PB VII 7 22 edd Forgant, gwrdd gledd - gogoned, /O geneddl tey_"rnedd, /Gwawr llawr, lluosawg fonedd, /Gwalch cain, GM I 11 36 ael, /Gwy_^r ail gyfael gwrawl gofawg. /Gorsaf tey_"rnedd gwersyll wychawg, /Gorsedd i luoedd gorsaf ne CBM IV 4 150 wrth orddrud gwnedd, /Glew wrth lew wrth lyw tey_"rnedd, /Gw_^yl wrth w_^yl wrth ellwng rheuedd: /Gwn CBM III 3 115 yn, /Anwar fa_^r, feddgyrn eisyddyn, /Tysiliaw tey_"rnedd gychwyn, /Trais wenwyn terrwyn, torf erchwyn. CBM III 21 136 ygai, /Ac oedd mal gw_^r a'i gorsafai, /Gorsaf tey_"rnedd, hedd ni haeddai, /Ac oedd mal trochiad ydd e PM V 30 18 o_"en, /Aerorun fal Rhun rhudd ei onnen, /Eryr tey_"rnedd, i Wynedd wen PB VII 4 3 lain, rodd edmyg, /Ged ysgain, gad ddiysgog, /Tey_"rnedd laith, dudfaith deg, /Tey_"rnas ddinas ddinag PM V 17 10 ael rwyf hwyl reufedd - Prydain, /Hil prydfawr tey_"rnedd, /Llew torf, llyw terfyn Gwynedd, /Llywarch, GM I 10 31 ddas gymhelri) /Calon clywaf yn llosgi. /Lleas tey_"rnedd! Lliaws dyfrydedd /A'm dyfrys eu trengi; /Tra DB VI 30 77 nwy cyn ei gorwedd. /W_^yr breenin Lloegr, llu tey_"rnedd, /Mab brenin Cymru, cymraisg fonedd, /Gw_^r o GYC VII 36 100 en tey_"rnaidd, flaidd flaengar, ganthaw: /Pen tey_"rnedd nef, Ei nawdd arnaw! /Gwynde_"yrn (orthyrn wr CBM III 3 139 , /Tirion Mo_^n, meillon ym morben; /Tysiliaw, tey_"rnedd nenbren, /Tey_"rnas ddinas ddiasgen, /Tey_"rn LlG VII 24 12 aw diriaw eraill diredd, /Rhwyd galon, golofn tey_"rnedd. /Nid wyf w_^r gwaglaw uch y gogledd /O arglw PM V 10 94 Ceredig cyrchaist, rysedd - gwrdd, /Er gorddwy tey_"rnedd, /Ongyr gwy_^r gwyrynt yng ngwedd, /Onn ger b CBM III 21 207 ynogion! /Can eddyw ein llyw, llew tey_"rnon, /Tey_"rnedd ohen ddraig, nen dragon, /Canys dir hepgor de GB II 26 288 ryd Dewi di gymrodedd /Yn bennaf, yn decaf o'r tey_"rnedd. /O'r digonsam-ni gam o gymaredd /Cyfodwn, ar CBM III 20 21 ngyr, angerdd Wair, /Ac ni dyr ei dey_"rnair. /Tey_"rnedd orddwy, orddyfniad - gorllin, /Yn gorllwyn dw CBM III 14 40 feirdd am alaf, /Tey_"rnaidd hael tey_"rnaf, /Tey_"rnedd orsedd orsaf. /Ni'th orsaif esgar, esgynfaen CBM IV 8 35 adarnder, /Tey_"rnfron Heilyn haelon ddadfer, /Tey_"rnedd osgryn mal Gwyn Gwarther, /Tey_"rnaidd, gw_'r PM V 1 81 ei hwch - a'i fa_^r /Cyn no'i fawr atregwch. /Tey_"rnedd Prydain, pryderwch! /Rhag te_"yrn Gwynedd yd GYC VII 41 3 gwa_^r, Gwawr ysbrydiau, /Mo_^r a dyfredd, Mur tey_"rnedd, reidwedd radau, /A'r ffurfafen a'r holl bres GM I 9 85 r, /Gorddyar ei drais, Emrais eryr. /Dychluded tey_"rnedd tey_"rnged iddaw, /Gwledig Aberffraw a gwlad CBM IV 13 29 rwy agerw, /Ced hy cad fry Fron-yr-erw. /Erwan tey_"rnedd, te_"yrn udd - Prydain, /Pryder Lloegr a'u cy LlG VII 25 41 dd - arglwydd, /Un eurglod wyd a_^ Nudd. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnaidd udd /Ar fyrdd cyrdd, cerddorion CBM III 14 5 nnygn cynnif. /Cynyddws aerflaidd, aerflawdd - tey_"rnedd, /Tey_"rnas gyfadrawdd, /Ni bu trwy hunaw, tr PM V 28 17 r, peues derrwyn. /Derrwyn yn amwyn am nerth - tey_"rnedd, /Tey_"rnas oedd ei werth, /Ysgwyd eurglud, b CBM III 3 3 , na'm cawdd i'm camwedd! /Duw doeth i deithi tey_"rnedd, /Tey_"rnas wenwas wirionedd; /Duw a'm dwg i' D-4 VI 20 68 egr gychwyn a'i myn, a'i medd, /Llywelyn, llyw tey_"rnedd. /Tey_"rndud Leisawn ac Alaswy - dir /I de_"y PM V 11 1 Hael Ruffudd, ddiludd ddilawch - tey_"rnedd, /Tey_"rnfeirdd, neus gwddawch, /Periglew gle BF VII 46 1 Arddwyreaf naf, neirthiad - tey_"rnedd, /Tey_"rnfudd, llawroddiad, /Tey_"rnas addas PM V 3 15 /Eurawg dy angad, eiryd i'm angen. /Tey_"rnllw tey_"rnedd, tey_"rnllaw tey_"rnllin, /Tey_"rnllyw tey_"r PM V 11 29 ra_^n fab Lly_^r, /Cedawl arwynawl eryr. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnwawr - Prydain, /Pryder beirdd neud MeiG I 31 30 /Yng ngwynfyd, rhag lledfryd, yn llwyddiant, /Tey_"rnedd tey_"rnwlad y'm dygant; /Yn lleithig Duw Gwle PM V 26 51 rhyfedd - fy mod /Yn mudaw am reuedd! /Rheuedd tey_"rnedd ti biau - i drais /Ar drawsfalch gyfri_"au, / PM V 23 71 wg am ban, /Adaf hir yn herwydd Calan, /Adwedd tey_"rnedd, tir nis rhan /A dan se_^r, ysef ei amcan: /A PM V 28 24 orffor, /Ef oedd lew, llew llu angor, /Dyhedd tey_"rnedd, tud io_^r. /Io_^r drydar aerllary (oerllawr PM V 7 4 /Hanbych well o Dduw, ddiechwraint - de_"yrn, /Tey_"rnedd westifiaint. /O Wynedd yn hedd, yn harddfrain PhB VI 15 3 am o bob camwedd, /Andaw, udd gwaywrudd, gwawr tey_"rnedd, /Y gofeirdd a'r beirdd yn cywrysedd. /Er pan CBM IV 4 58 di gwalch gwladlawch, gwladlwydd - tey_"rnas, /Tey_"rnedd []yfanghwydd, /Gwedi gwawr gwriawr gw_'reiddr CBM IV 6 82 i wrth Aberffraw /Canys teg tey_"rnas iddaw. /Tey_"rnedd yn daw, yn dew ddaearglas /Rhyallas rhwyf ana te_"yrneiddiaf 1 CBM IV 18 35 wedi treiglaw byd, budd arnaf. /O ganiad y Tad te_"yrneiddiaf /A'r Mab a'r Ysbryd, glendyd gloywaf, /Y Tey_"rnfab 4 DB VI 35 27 fysg eu llafur, /Torfoedd disegur a'u hysiga; /Tey_"rnfab Gruffudd, te_"yrn ddadannudd, /Tey_"rnas ddat PM V 24 17 elyn, /Hil Merfyn hyddyn hyddfeirch gwisgawg, /Tey_"rnfab Iorwerth berth, byddinawg, /Fab Owain fur pra GM I 11 44 riawg: /Torfoedd eurdorchoedd am eurdorchawg. /Tey_"rnfab Owain, tremyniad trais hir, /Trech treulir a' PM V 2 55 caledi /Y men y'm chwerwer er chwant cronni. /Tey_"rnfab Ywain, tey_"rnedd aergrain, /Tey_"rnas firain tey_"rnfar 1 CBM III 16 109 aeth - gorddwy, /Hydr goryw filwriaeth, /Gorpo tey_"rnfar tywysogaeth - brudd /Ar Brydain diriogaeth! / te_"yrnfarchawg 1 PM V 21 7 ad glydwr - llew, /Llywelyn huysgwr, /Hebawg, te_"yrnfarchawg, tw_^r, /Heb amau, ef gorau gw_^r. /Gw_^ Tey_"rnfardd 2 CBM III 3 141 y_"rnedd nenbren, /Tey_"rnas ddinas ddiasgen, /Tey_"rnfardd a'i ca_^n, cadr eurben, /Tey_"rnwawd tey_"r PM V 3 2 Handid o ddefawd /Gogyfarch te_"yrn (gogw_^yr tey_"rnfardd), /Gogyfurdd torment, gogyfiaw torfoedd. /G Tey_"rnfeirdd 3 PM V 11 6 ch. /Rhychwynant anant anhawddgoll - te_"yrn, /Tey_"rnfeirdd Cymru oll, /Can eu hoed, hud y_^nt arfoll, PM V 3 4 /Gogyfurdd torment, gogyfiaw torfoedd. /Gogawn tey_"rnfeirdd, gogwydd tey_"rnfro, /Termud torment, terr PM V 11 2 Hael Ruffudd, ddiludd ddilawch - tey_"rnedd, /Tey_"rnfeirdd, neus gwddawch, /Periglew glew a glywsawch Tey_"rnfoes 1 CBM IV 2 26 rynitor. /Tey_"rnas fy rhwyf, rhwysg Cedifor, /Tey_"rnfoes eirioes eiriachator; /Tey_"rnedd a'i gw_^yl Tey_"rnfro 4 CBM IV 8 33 a gymer, /Ymherawdr, llywiawdr, llyw amnifer; /Tey_"rnfro a geidw o gadarnder, /Tey_"rnfron Heilyn hael PB VII 7 19 hangdwr - llu, /Llurigwalch Dinefwr, /Llew tir tey_"rnfro Dewdwr, /Llaw esgud llwybr gwrdd-ddrud gw_^r. PhB VI 13 19 ell - yn aer, /Yn arfau anghysbell, /Hawl torf tey_"rnfro Gadell, /Hydr afael hael, hanbych gwell! /Han PM V 3 4 yfiaw torfoedd. /Gogawn tey_"rnfeirdd, gogwydd tey_"rnfro, /Termud torment, terrwyn de_"yrn, /Eryres or Tey_"rnfron 1 CBM IV 8 34 yw amnifer; /Tey_"rnfro a geidw o gadarnder, /Tey_"rnfron Heilyn haelon ddadfer, /Tey_"rnedd osgryn ma Tey_"rnfudd 1 BF VII 46 2 Arddwyreaf naf, neirthiad - tey_"rnedd, /Tey_"rnfudd, llawroddiad, /Tey_"rnas addas iddaw boed ma tey_"rnllaw 3 EW VI 2 1 Sef yw tey_"rnllyw tey_"rnllaw - Fadawg, /Pa_^r enwawg pair anaw; /Tey_"rne PM V 1 83 pryderwch! /Rhag te_"yrn Gwynedd yd gwynwch. /Tey_"rnllaw fy rhwyf rhyddygwch; /Tey_"rnllw, tey_"rnlli PM V 3 15 ngad, eiryd i'm angen. /Tey_"rnllw tey_"rnedd, tey_"rnllaw tey_"rnllin, /Tey_"rnllyw tey_"rnas, terfysg Tey_"rnlles 1 BF VII 48 16 , /Am ddihirfudd prudd yn preiddiaw - gormes, /Tey_"rnlles branes Brynaich syrthiaw. /Hil Gruffudd wayw Tey_"rnllew 1 PB VII 5 28 gwin a medd, /Tey_"rnllyw glyw, gloyw fonedd, /Tey_"rnllew nid byw, neud bedd! /Neud bedd dewrwalch gwl tey_"rnllid 1 PM V 1 84 /Tey_"rnllaw fy rhwyf rhyddygwch; /Tey_"rnllw, tey_"rnllid gennwch. /Tey_"rnged heb rif hebryngwch - o' tey_"rnllin 1 PM V 3 15 i'm angen. /Tey_"rnllw tey_"rnedd, tey_"rnllaw tey_"rnllin, /Tey_"rnllyw tey_"rnas, terfysg torment, /T Tey_"rnllw 3 PB VII 5 25 dd oergwyn was, /Oedd eurgorf torf tey_"rnas. /Tey_"rnllw ei law, tey_"rnedd - alar, /Gwawr gwanar, gwi PM V 3 15 ydd angau; /Eurawg dy angad, eiryd i'm angen. /Tey_"rnllw tey_"rnedd, tey_"rnllaw tey_"rnllin, /Tey_"rn PM V 1 84 yd gwynwch. /Tey_"rnllaw fy rhwyf rhyddygwch; /Tey_"rnllw, tey_"rnllid gennwch. /Tey_"rnged heb rif heb Tey_"rnllyw 3 PB VII 5 27 ey_"rnedd - alar, /Gwawr gwanar, gwin a medd, /Tey_"rnllyw glyw, gloyw fonedd, /Tey_"rnllew nid byw, ne PM V 3 16 y_"rnllw tey_"rnedd, tey_"rnllaw tey_"rnllin, /Tey_"rnllyw tey_"rnas, terfysg torment, /Terfyn tir gadw EW VI 2 1 Sef yw tey_"rnllyw tey_"rnllaw - Fadawg, /Pa_^r enwawg pair ana tey_"rnon 7 GM I 11 54 bonedd budd a berthon; /Cyflafan taerdan rhag tey_"rnon, /Ceinffelaig pen draig a phen dragon. /Dragon PM V 2 23 ri - cad, /Cedawl, ar ogel fy ysberi. /Gwyllon Tey_"rnon dud amnoddi, /Gwolluchon ddragon ddraig Eryri, PM V 3 7 yn de_"yrn, /Eryres ormes, eryron dyrfa, /Eryr Tey_"rnon er yn dey_"rngain, /Eryr ddraig ormant ... /Ar CBM IV 4 222 wledychawd molawd mil feirddion /I foli teithi Tey_"rnon: /Gwladoedd bair, cadair cadfaon /Yn nherfysg CBM IV 9 145 luoedd amgelwch, /Amgeledd Brython, brythwch - Tey_"rnon, /Tey_"rnas ynialwch. /Teilu Rhys, teilwng gwr CBM III 21 206 gymynad gymynogion! /Can eddyw ein llyw, llew tey_"rnon, /Tey_"rnedd ohen ddraig, nen dragon, /Canys d CBM IV 6 239 y ngherdd 'y ngheinion - o fedd /Yng nghyntedd Tey_"rnon. /Yng nghyngawr, gwrawr a_^ gwron, /Yng nghyng tey_"rnudd 1 PM V 9 8 re; /Mab medel utgyrn he_"yrn dyhe, /Gruffudd, tey_"rnudd tud Elise. /Mab co_^r ddo_^r dewredd, ef dwyr tey_"rnwais 1 CBM III 19 29 o_^r co_^r, Coeling ddinas. /Dinas tey_"rnas, tey_"rnwais - ohen, /Tey_"rnwalch Din Emrais, /Bu da de tey_"rnwaith 1 PM V 10 67 n - Prydain /(Nid prydferth i'w alon) /Lle teg tey_"rnwaith udd Mo_^n, /Llys er lles i feddygon. /Meddw tey_"rnwal 1 CBM III 11 27 anrheg, /Anrhydedd cyfartal, /Ermidedd terrwyn tey_"rnwal, /Aur hybarch, hebawg a bual. /Buant cyd yng tey_"rnwalch 6 GYC VII 36 98 aw; /Pen te_"yrn, he_"yrn he_"id o'i law, /Pen tey_"rnwalch balch, bwlch edeifnaw, /Pen tey_"rnaidd, fl CBM III 19 30 ddinas. /Dinas tey_"rnas, tey_"rnwais - ohen, /Tey_"rnwalch Din Emrais, /Bu da dethol a gefais, /Bu doe CBM IV 8 37 er, /Tey_"rnaidd, gw_'raidd, gw_^r yn yngder, /Tey_"rnwalch prydfalch gwedi pryder, /Tey_"rnged Cymry, HF VII 23 2 nhw_^r yn hir westi, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, tey_"rnwalch ri. /Gw_^r a'm doddyw gwall o'i golli - o f PB VII 8 13 rf, /Balchglod ag arfod ac arf. /Arfrudd balch tey_"rnwalch teg, /Eurfro gadw gadarn dinag; /Armes Rhos BF VII 46 10 /Te_"yrn yn he_"yrn, yn hardd wisgad - balch, /Tey_"rnwalch yng nghalch ynghylch gorwlad, /Arwymp emys: Tey_"rnwawd 1 CBM III 3 142 iasgen, /Tey_"rnfardd a'i ca_^n, cadr eurben, /Tey_"rnwawd tey_"rnwyr Cyngen! /Cynyddwys cynnif cyngor tey_"rnwawr 3 PM V 11 29 y_^r, /Cedawl arwynawl eryr. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnwawr - Prydain, /Pryder beirdd neud rhyfawr /Myne BF VII 46 5 oed mad, /Tey_"rndud, orddrud wrdd beleidrad! /Tey_"rnwawr trawsfawr tros Ystrad - Tywi, /Tey_"rnwyr lo PB VII 3 15 ew Hawrffordd, /Y gwelais-i Rys Rhos ymwrdd, /Tey_"rnwawr yng nghad fawr fyrdd, /Te_"yrn yn he_"yrn yn Tey_"rnweilch 1 CBM IV 10 29 yw yfed yn edyrn /A glyw dewr a glew de_"yrn. /Tey_"rnweilch Prydain, prydaf - awch prifgerdd, /Awch pr tey_"rnwlad 1 MeiG I 31 30 fyd, rhag lledfryd, yn llwyddiant, /Tey_"rnedd tey_"rnwlad y'm dygant; /Yn lleithig Duw Gwledig y gwled Tey_"rnwr 1 BF VII 46 7 rad - Tywi, /Tey_"rnwyr lochi gwesti gwastad, /Tey_"rnwr, filwr fal Eliwlad, /Tey_"rnaidd luchynt, hynt tey_"rnwyr 2 CBM III 3 142 _"rnfardd a'i ca_^n, cadr eurben, /Tey_"rnwawd tey_"rnwyr Cyngen! /Cynyddwys cynnif cyngorffen, /Cynnwy BF VII 46 6 d! /Tey_"rnwawr trawsfawr tros Ystrad - Tywi, /Tey_"rnwyr lochi gwesti gwastad, /Tey_"rnwr, filwr fal E ti 26 IRh VII 31 4 /Fy neges oedd fynegi /Fy ngofeg, ddyn teg, i ti GYC VII 42 49 og a wna. /`Hyn a wneuthum i, beth a wnaethost ti?' /Medd Crist Celi Ri: rhaid oedd yna /Bod gleindid p DB VI 26 9 w mai mwyfwy fyddy; /Dy faint, herwydd braint, ti a brofy, /Dy fantawl, nid hawl, nid hawdd hynny, /Dy LlF2 VI 10 24 r. /Pedr wyn a'n gwrthfyn gwrth yr yngder: /Ys ti a wrthyd a wrthoter! /Rhag deulin Trined tri nifer - PM V 1 165 diawl, /Mi, ddigardd, dy fawrfardd a'th fawl, /Ti aerwr, arwr arwyniawl - ffosawd, /Mi a_^'th wawd a'th DB VI 29 47 dodaf am naf nid mau, /Wych ragor, och rhagod ti, Angau! /Cyn y gwedd i ni, oedd gorau, /Gwedi gwawr C PhB VI 12 48 m, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf PhB VI 12 4 m, feirdd adlam, flaidd naf? /Pa gam a gefaist-ti arnaf? /Arnaf cymeraf cymhenfrys - ateb /Hyd ataw yn DB VI 26 21 wydd clod mal y'i clywy, /Dy fyrddoedd cyhoedd ti a'u cehy, /Dy fyd wrth dy fryd, frenin Cymry! /Erwan PM V 26 51 y mod /Yn mudaw am reuedd! /Rheuedd tey_"rnedd ti biau - i drais /Ar drawsfalch gyfri_"au, /Rhysfa dygn LlF2 VI 10 59 yr Israel, dewis gyfaith: /Duw gennyf, gennyt-ti bwyf gydymddaith, /A thithau, Beryf, gennyf ganwaith. PM V 1 161 toedd, ym mantawl - ag aur /Ac emys hyganawl! /Ti de_"yrn derrwyn buddugawl, /Mi brydydd brydest aniana PhB VI 16 13 gwn fy nghystlwn, ni wn py wnaf. /Och hyd atat-ti, Dduw, a ddodaf - yn dde /O weled fy lle ar lledeithi GYC VII 36 71 welwch chwi'r byd wedi r'bydiaw? /Och hyd atat Ti, Dduw, na ddaw - mo_^r tros dir! /Pa beth y'n gedir i PhB VI 12 20 ing, /Eryr llewyr, llaw berging, /Erhaeddiaist-ti eang o ing. /Ys ing in ystwng ystig fara - Rhys, /Rhu PM V 1 167 iawl - ffosawd, /Mi a_^'th wawd a'th waddawl, /Ti eryr ongyr angerddawl. /Tau i'th lys lestri euriniawl HOG II 8 9 Gymra_"eg. /Dewis gennyf-i di; beth yw gennyt-ti fi? /Beth a dewi di, deg ei gosteg? /Dewisais-i fun f LlG VII 25 19 rhuddwisg ar lled /O gywan amws ar ei ganfed; /Ti freisgaf mab dyn o dir Cred - a wn, /Ym mhrifgyrch, p LlG VII 25 17 wythlawn gored - cyrdd, /Cerddorion eidduned. /Ti gorau rhiau rhuddwisg ar lled /O gywan amws ar ei gan CBM IV 9 173 oddau, /Dy fa_^r gwrdd, gorddyfn ei faddau! /Ti hebof, nid hebu oedd tau, /Mi hebod, ni hebaf finnau. PB VII 15 3 ig im o'i ddwyn, gw_^yn gyfle; /Da y dewisaist-ti hwnnw /I'th fyddin, Grist, Frenin fry. /Wrth Dduw fry PM V 10 47 nnygn, /Cynyddaist, ni bu haddl, /Ni wnaethost-ti nam i neb daddl, /Ni orug Duw dy gystaddl. /Castell M D-3 VI 19 20 Mo_^r Rhudd, merf so_^n - ddigawn, /Treiaist-ti traeth eigawn, dawn dyneddon; /A hyn a ddywaid ceinai GRh II 28 28 tranc arglwyddi, /Traul meddgyrn, te_"yrn fal ti. /Tydi, o mynni im einioes, - arglwydd, /Erglyw fi i' PM V 1 163 rwyn buddugawl, /Mi brydydd brydest anianawl, /Ti wron orau eneidiawl, /Mi, ddigardd, dy fawrfardd a'th EGM I 28 17 , /O'r Gw_^r a'n gorau maddau medd-dawd: /Cred ti y daw rhag llaw yn llwrw anffawd /Un dydd (a Dofydd i tir 29 PM V 22 26 wy), /O Ddyfnaint, o Naint, o Nanheudwy, /O'r tir a fernir wrth Efyrnwy, /Gwychrfalch Lewelyn erlyn ar EG VI 18 76 n. /Ysym-i rwydd arglwydd argleidrad, /Argledr tir a gwir a gwenwlad; /Ysym-i io_^r cyngor cyngwastad, GB II 26 147 lle'd fu llid gyhydreg, /Hyd ar Dwrch, terfyn tir a_^ charreg. /Dothyw i Ddewi Deheubartheg - bair /I D-1 I 1 7 edrydawg haul, mwyaf ei draul, uchel gylchwy. /Tir Brycheinawg dy iawn priawd: pawb a'i gwelwy. /Neu ry CBM IV 3 30 nial ei feirch, /Rhag tarf dihefeirch tyweirch tir dawn, /Crynai flaen bragad, brad gad greulawn, /Rhag EGM I 25 10 mawr mis Chwefrawr chwyrn, /Tud amwyn terrwyn, tir eurde_"yrn, /A_^ llafnawr dyrawr dirfawr ei ddyrn, / PM V 10 29 gr, liwed enwir, /He_"yrn am de_"yrn, am dir. /Tir fy naf traethaf, treth Wynedd - dydoeth /O deithi te PM V 3 17 ey_"rnllyw tey_"rnas, terfysg torment, /Terfyn tir gadw terrwyn de_"yrn. /Te_"yrn ar gedyrn, aur gedawl LlF1 II 2 49 isais gynt a ddewisaf. /Y gw_^r a ddewisir o'r tir geir Taf /Hyd ei dir ger Tren, yn nhrin pennaf. /As EG VI 18 82 /Ysym-i rwydd arglwydd erglywiad /A glywir o'r tir ger Tanad; /Ysym-i glew a llew a lleiddiad, /Yn rhyf CBM III 3 137 fu'n ei ddilen, /Tud wledig, elwig elfydden, /Tir gw_'raidd gorwyf rhag unben, /Tirion Mo_^n, meillon PM V 5 42 ddes. /Dug ail ruthr, troch aruthr trachwres, /Tir Lle_"yn er llithiaw branes: /Tu goror hallfor holles D-4 VI 20 7 a_^'m rhwyf /Yn rhyfyg gwythlonedd, /Tud glyw tir Mynyw neus medd /Tw_^r torfoedd terfyn Gwynedd. /Gwy PM V 23 71 Adaf hir yn herwydd Calan, /Adwedd tey_"rnedd, tir nis rhan /A dan se_^r, ysef ei amcan: /Adnes i frane GYC VII 40 83 Satan sutiwr ffyrnau, /A llyffaint llidiog o'r tir oerfelog, /A nadroedd cribog oer eu cribau, /A chyth GYC VII 36 65 aw? /Poni welwch chwi'r mo_^r yn merwinaw - 'r tir? /Poni welwch chwi'r Gwir yn ymgyweiraw? /Poni welw PC II 19 21 liaid brychfoelion. /Er a dde_^l o dda o ddala tir - present, /Preswylfod anghywir, /A_^ gwayw, gwae Dd PM V 18 31 de_"yrn, /Duw o nef rhy-th-swynas. /Wyt priawd tir Prydain a'i chlas, /Wyt prifwyr eryr arddyrnfras, /W GM I 14 69 iryn, /Traethitor tra mo_^r, tra mawr derfyn, /Tir rygymyrth Crist o groes edwyn - cethri /Trwy amrygo GB II 26 201 ar y mo_^r, mynych nodded, /Rhy'i gelwir ar y tir rhag dywrthred. /A gwestfa i Ddewi gwestai rhodded, LlG VII 24 80 cadarnhao, ced hywlydd, - yn hir /Yn amddiffyn tir rhag torf oswydd. /Nid anwiw, nid anhoff gynnydd /(N EW VI 5 13 erddennin!) /Arfoll brwyngoll breenin. /Brenin tir, rhywir (rhyfedd - ydd eddyw!) /Nad eiddiaw o Wynedd HOG II 6 39 ydd. /Gorpwyf-i cyn bwyf bedd, buddai newydd, /Tir Tegeingl, tecaf yn ei helfydd. /Cyd bwyf-i cariadawg PB VII 7 19 f, ehangdwr - llu, /Llurigwalch Dinefwr, /Llew tir tey_"rnfro Dewdwr, /Llaw esgud llwybr gwrdd-ddrud gw GM I 9 114 Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aberffraw, /Dychyrch tir tremud, dychlud anaw; /Diesig yd ga_^n ednan arnaw, PM V 10 35 llais - ddraig, /O ddragon tud Emrais, /O bob tir treth a'th welais, /Ac o bai ameth, treth trais. /Tr GM I 9 24 hwyll ym mhell amgant heddiw /Wrth athreiddiaw tir tu Efyrnwy. /Gorwyn blaen afall blodau fagwy, /Balch CBM III 17 14 /Gwirawd Owain llary, llawen - yd roddir /Yn y tir tu Hafren, /A thraul hygar yw hagen, /A thraw y daw LlG VII 26 21 wraidd angerdd, ongyr friwaw. /Rhwyf cywir cer tir Tysiliaw, /Rhwyddha_"ws De_"ws diofn rhagddaw; /Rhwy tiredd 2 GB II 26 284 , elfydd fannedd, /A seiniau present, worment tiredd, /Dybuant i gyd i un orsedd, /I Frefi, ar Ddewi MB I 3 112 terddyn asau talau trefydd, /Torri calchdo_"ed tiredd Trenydd. /Am drefan Dryffwn rhag eiriolydd /Tyrfa tirfawr 1 BF VII 47 19 yhoedd - hywerth /Fu Hywel o'r pobloedd, /Eryr tirfawr, arf torfoedd, /Aer ysgwn, aur ysgwyd oedd. /Oe Tiriawg 2 PB VII 13 13 men na welir /Mygrddrud, gwae ei dud a'i dir! /Tiriawg, rywawg Ros wrthrych, /Fu fy rhwyf, rhwysg Owain GM I 11 42 un tormennawg. /Tormennoedd anlloedd ein llyw tiriawg: /Torfoedd eurdorchoedd am eurdorchawg. /Tey_"rn tirion 6 HF VII 22 2 rawdr dyniaddon, /Dillwng Dy walch terwynfalch tirion, /Dewr Owain, deuruddliw ffion, /Durgoch ba_^r ll DB VI 31 44 redd Gwynedd ganaon: /Llywelyn hyddyn, terwyn, tirion, /Gruffudd a Dafydd dywysogion, /Rhai difai yn di CBM III 3 138 g elfydden, /Tir gw_'raidd gorwyf rhag unben, /Tirion Mo_^n, meillon ym morben; /Tysiliaw, tey_"rnedd n BF VII 47 12 wawr, llawr llary osteg, /Hil doethion, hael tirion teg. /Teg yd gafas gwas gwayw hynod - amlaen, /Oe LlF2 VI 10 52 aw Mihangel, fal y gweler, /Rhag llu engylion tirion tyner. /Dyddeuant ataw a ddoter - ym medd; /Dybwy PM V 4 51 , /Yn cludaw anoethion, /Yn eurdud derwynddrud tirion, /Yn eurdwr ar eurdorchogion /Yn eurdorf cynnorf tithau 4 PM V 19 12 aur rhudd i'm rhoddion yngly_^n, /Mi Lywarch, tithau Lywelyn! /Mechde_"yrn cedyrn, cadomyn - arfrudd, CBM III 5 55 /Ac erddi ydd wyf o nwyf, ni'm cred, /Ac erod tithau, na'm hamheued! /Ac er Peryf nef, na'm difanwed! PM V 26 101 Chred, /Fab Iorferth, fy nerth, fy nodded. /I tithau, udd Deau, dyred /Clod, w_^r llary, o'm llwry i' MG VII 33 29 yn ei bron, /Gwirion borthorion a berthynych. /Tithau, yr enaid, paid! Na'm pytych, /Tro o ffyrdd didro tlawd 2 MG VII 32 10 Cryf cadarn gwan, gwynion ruddiau, /Cyfoethawg tlawd, a'n Tad a'n Brawd, awdur brodiau: /Iesu yw hwn a D-5 VI 36 39 d yn y byd hyd hirhoeddledd. /Paham nad edrych tlawd yn ei dlodedd /Mor fydd hoeddl egin y brenhinedd / tlodi 1 PM V 2 45 pedrydawg ri. /Gogw_^yr doethion dwfn nad ofn tlodi: /Doethgerdd lawr werthfawr ydd wyf wrthi. /Gogwn tlysau 1 CBM IV 9 185 r, diweddwr Deau. /Brwydr orchwydd, ni orchudd tlysau /Nag ariant nag aur yn adnau, /Brwysg rwysg rwyf, Tomas 1 PM V 15 11 ddug Grog yn urddas, /Trwy eiriawl teg ymiawl Tomas /A Phylip a Phawl ac Andras. /O afflau fy llaw, ll Ton 30 HOG II 11 11 /Ni'm gwna poen rwyddiant boddiant, pa dras! /Ton a galon hon, hoed a gafas /Er twf main riain ruddaur EG VI 18 45 A thorfoedd Gwynedd a gwy_^r Llundain, /Cyfran ton a glan glastir gwylain, /Golud mo_^r ysgrud, ysgryd CBM III 5 29 rthaw a wnaf wrth a garwyf. /Celadwy lywy, liw ton am rwyf, /Rhwy gennyf gennyd, er nad ydwyf, /Cadr am CBM IV 16 211 yrch hynt ddychre gwynt gwaeddfan, /Dychymriw ton amliw amlan, /Dylleinw lly_^r, dyddetgyr dylan, /Dy PM V 23 34 ddynt dilafar, /Ton heli ehalaeth trwy fa_^r, /Ton arall guall goch wyar. /Pan orfu pen llu llachar, - CBM III 5 99 ud mwy! /Neud llawer y'm llif-i lliw amaerwy - ton /Ban llewych ei bron ger ei breichrwy: /Golwg dof, d HOG II 9 8 edfryd-i, a'i lled ofrwy, /I edryd llywy lliw ton dylan /(Llifiant o'i chyfoeth a ddoeth atan), /Lliw EG VI 18 119 /I ddylan am lan, am leisiaid fe_^r; /Terfysg ton dylysg, dyleinw aber /Dylad anwastad ni ostecer; /Te IRh VII 29 5 ennaul gwan eddewid. /Meddwais, pryderais pryd ton erfid, /Maddau dyn gorau ni'm gorfygid: /Meddyliaw y CBM III 1 14 iancan, /Tarf am gelennig torf am Galan, /Twrf ton ffraeth am draeth am draed gwylan. /Perierin yng ngo CBM III 26 20 rfysg yn rhagffysg yn rhacter - a wnaeth /Twrf ton ffraeth ffraw aber, /Ysgrud glud, glewyd fyd falchde PM V 23 33 u twn, amar - eu naid, /Neud oeddynt dilafar, /Ton heli ehalaeth trwy fa_^r, /Ton arall guall goch wyar GM I 9 151 anw a Chegin a Chlawedawg drydydd. /Dy-m-hunis ton mo_^r ym merwerydd, /O Abermenai mynych dyllydd. /Dy OC II 14 15 corn er cydyfed /Hiraethlawn a_^'m llyw, lliw ton nawfed, /Hirlas ei arwydd, aur ei dudded. /A dyddwg CBM III 5 46 anon falch ei thynged, /Lliw ewynfriw teg rhag ton nawfed. /Nawfed ran i'm poen, er pan aned, /Nis rhyb BF VII 53 16 yll gofal fy nghalon /Fal ydd hyll teg erchyll ton. /Oerdon fy nghalon; anghelfydd - oedd im /(Eryr lly CBM IV 6 90 i arnaw, /Te_"yrn draig a dragon wrthaw. /Twrf ton, torchawg hael, trwm oedd ei glywael, /Tw_^r Cynfael CBM IV 4 195 lwai, /Ar doniar gwyar gwonofiai, /Gwyddfeirch ton torrynt yn ertrai. /Gwythur naws: fal traws a'i trei D-4 VI 20 12 ydd aeth, /Mal tors, nyw terfysg alaeth, /Mal ton, trais drylon, tros draeth. /Traethaf, canmolaf canm CBM IV 7 15 n hylwrch, /Lluniai glod glew dihafarch, /Mynw ton, tremid ei ddygyrch, /Maengaen wedi meingain feirch. GM I 9 91 frig trawd blawd blaen efellgyr. /Bid ewynnawg ton tu Porth Wygyr, /Bid swysawg serchawg, bannawg bre_" PhB VI 11 15 do, /Brenin feirdd breiniawl a gano. /Gorwerdd ton tuedd Porth Gwyddno, /Garw ei llen a granwen ei gro, EGM I 26 13 igrawn heli. /Ar helw bun araf, uch banieri, - ton /Tynhegl a gerddais-i, gorddwfr Dyfi. /Ceintum gerdd HOG II 7 3 orawenus glyw rhag glew arglwydd. /Gorewynnawg ton tynhegl ebrwydd, /Gorwisgwys afall arall arwydd. /Go HOG II 6 1 Ton wen orewyn a orwlych bedd, /Gwyddfa Rufawn Bybr, ben HOG II 6 27 plaid, /Breuddwyd a'i dywaid, a Duw a'i medd. /Ton wen orewyn a orwlych bedd. /Ton wen orewyn wychr wr HOG II 6 28 Duw a'i medd. /Ton wen orewyn a orwlych bedd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd, /Gyfliw ag arien, awr HOG II 6 42 rdded Ofydd, /Gobwylled fy Nuw-i fy nihenydd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd. /Cyfarchaf i'r Dewin GM I 9 131 /Yng Nghadelling fre fro Dysiliaw. /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aber Dau, /Dychyrch glan glaswyn, glwys e GM I 9 113 d o'i haddawd) oeth - ys difflais! /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aberffraw, /Dychyrch tir tremud, dychlud toniar 1 PM V 23 40 y pan aethom i ar /Meirch mordwy uwch mawrdwrf toniar, /Oedd ongyr, oedd engyr eu ba_^r, /Oedd angudd g tonnau 4 MB I 3 81 dwyawg, /Toresid gormes yn llynghesawg. /Gwedy tonnau gwyrdd gorewynnawg /Dyfforthynt ei seirch meirch CBM III 4 3 Golwg diserchawg, syberw, ceinmig, /Lliw golau tonnau, taenferw gwenig, /Llanw ebyr a'r lly_^r lle ni m OC II 14 72 ynt gwaedd fan uch glan glasfyr, /Gorddwy clau tonnau Talgarth ystyr. /Dywallaw-di, fenestr (na fyn ang PM V 23 31 /Oedd rhan feirw fwyaf o'r drydar, /Oedd amliw tonnau twn, amar - eu naid, /Neud oeddynt dilafar, /Ton Tor 1 MG VII 34 18 g. /A_^'th big fawr yn awr yn y rhyfel - taer /Tor ddannedd rhwyf Babel, /Ni bu awr, rhag twyll cawr ce toradwy 1 CBM III 16 60 estifiaint, gostyngws mal gw_^r /Gwestun dw_^r toradwy: /Gwesti gwledd, gwledig arfordwy, /Gwesti gwy_^ torchawg 1 CBM IV 6 90 aw, /Te_"yrn draig a dragon wrthaw. /Twrf ton, torchawg hael, trwm oedd ei glywael, /Tw_^r Cynfael yn c toredwynt 6 CBM IV 12 16 ysbys; /Twrf gawr gorwyddawr gochwys /Fal twrf toredwynt am brys. /Ced bai tau, wledig, wlad Run - Amha CBM III 8 16 bys; /Twrf marchogion meirch gochwys /Mal twrf toredwynt am brys. /Ym maes Mathrafal mathredig - tyweir CBM III 26 73 Cynwyd, /Rhuthr Cynon fab Cul Fanawyd, /Rhuthr toredwynt gwrdd gorddyfnwyd - ar brain, /Ar breiddin y'i EGM I 25 9 , /Llarygryg eithefyg, llosg ei thefyrn; /Twrf toredwynt mawr mis Chwefrawr chwyrn, /Tud amwyn terrwyn, LlG VII 24 106 /Terfysg aerllew glew, glod ganymddaith, /Twrf toredwynt mawr uch mo_^r diffaith; /Taleithawg deifnawg OC II 14 46 /Terfysg ddyffysg ddau ddiofn anian, /Torrynt toredwynt uch teg adfan. /Teleirw 'y nghyngrain yn cyfra Toresid 1 MB I 3 80 n dywysawg. /Bu fedd eurgylchwy yn fordwyawg, /Toresid gormes yn llynghesawg. /Gwedy tonnau gwyrdd gore torf 64 PB VII 2 3 rn - yng nghad /Yng nghadarnwisg he_"yrn, /Mur torf, aerdorf eurde_"yrn, /Mygr bennaeth, mab maeth medd CBM III 24 145 aidd /Wedi Rhirid Flaidd, flawdd haearnddawn: /Torf aergorf Argoed, hoed hiraethlawn, /Twrf taerdraul t EG VI 18 47 r ysgrud, ysgryd Norddmain. /Llywelyn, terwyn torf anghyngain, /Biau'r gwy_^r a_^'u gorau bachau bycha CBM III 21 87 endrychion cochion coches, /Arfawg, tormennawg torf anghynnes, /Anghymesur cardd cerddau achles: /Angau CBM IV 16 126 ern wonaid, /Rhag oerfel uchel uchenaid, /Rhag torf anghysgog, anghysgaid - cwynfan, /Rhag twrf ta_^n t CBM III 12 56 Aerwalch balch, bwlch ei ddarmerth, /Arf tarf, torf angor, Iorferth DB VI 29 90 ch am ei falch ddeurudd. /Gwn, o ddwyn terrwyn torf angudd, /Gwa_^n an rheg an rhaith heb rybudd, /Gwan CBM III 1 13 lew trylew, traul ariancan, /Tarf am gelennig torf am Galan, /Twrf ton ffraeth am draeth am draed gwyl CBM III 21 47 ri, /Yn llysoedd llysaidd, ymgyngenni, /Ymsang torf am gorf, am gerdd westi, /Amsathr cyrdd a byrdd a b PM V 17 19 li - cad, /Cad cedwyr tud Feli, /Ar bob terfyn torf am ri, /Ac ar bob terrwyn torri. /Mabddysg yw i'm CBM III 20 23 in, /Yn gorllwyn dwy gawad /Yng nghyfarf tarf torf amnad, /Yng nghyfarfod cyfnod cad. /Cadwyn cyfri_"a DB VI 29 52 n ar beth o'r pregethau; /Am ei ddwyn, terrwyn torf amryfflau, /Amddifaid y_^m, rai, gyfai nid gau. /Rh CBM IV 9 103 wydr eurgwyn, /Am eurfro, am eurfron terrwyn, /Torf anwar trydar trydolwyn, /Twrf taerfaith goddaith gw CBM III 16 64 i gwastator, gwastad rad ragor, /Gwawr tewdor, torf arlwy, /Gwesti ced cedernid fwyfwy, /Gwesti cyrdd c CBM IV 1 58 nrain; /Gwelais yn Rhuddlan yn rhuddlanw cain /Torf arwr am w_^r am orwyrain; /Gwelais rhag Penfro penn CBM III 12 19 eirioed, /Draig Argoed hoed hirfaith, /Hirwawr torf, corf cyfarwaith, /Hirfalch gwalch, gwae fi o'i lai CBM III 13 49 en prifeirdd o'm prifiaith, /Delw ydd wyt wawr torf, corf cyfraith, /Ydd wyf dan ddedfryd wy_^d wolaith MB I 3 86 wilfeirdd cyhuseidiawg /Tymp pan dreing terwyn torf ddiffreidiawg: /Cwynif, ni byddif ddiebreidiawg, /D MB I 3 12 dawant anant, na phrydant wawd /I edwyn terwyn torf ei forawd? /Nid adfarn cerddau! Nid gau daerawd! /N CBM III 8 13 leddyfau rhuddion, clau. /Ym maes Trefgalw lys torf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf marchogi CBM III 3 116 iaw tey_"rnedd gychwyn, /Trais wenwyn terrwyn, torf erchwyn. /Pan aeth gw_^r, gormes ufelyn, /Gwaith Go CBM IV 9 140 , am degwch, /Tarf aergawdd Aergwl gadarnwch, /Torf eurgorf, eurgwyn gyfeddwch, /Cyfeddach forach firei CBM IV 16 149 yliaid, /Rhan ddiddan gorchlan gorcheithlaid, /Torf eurin werthefin wrth raid. /I'th gerddawr, gwerthfa CBM III 8 35 wm ystyriais - ein glyw, /Ystyrient a genais, /Torf Fadawg fynawg, fur trais, /Torf Lywelyn rywelais. / OC II 15 53 llaith. /Dos, was, a chyngor na chyngain - ein torf /Fal teiluoedd bychain; /Dywan, dwg rybudd hyddwain CBM III 16 226 pa_^r llachar, Lloegr ddiwael, /Tarf luddiaw, torf gyfiaw gyfael, /Cynwalch falch fygrddor, cyfachafae BF VII 54 23 awdr llu Cymry, hy ei henwi: /Llywelyn, terfyn torf gymelri - falch, /Llafngoch walch yng nghalch yng SB II 24 35 ynawg; /Trydydd, Iarll Gwent, trydydd torment, torf gymrwynawg; /Pedwerydd digoedd Iarll Padrig rhag pe CBM III 21 202 iofn, dialforion, /Tri chyfarf rhag tarf, rhag torf haelon, /Tri chlodfan gwalchlan, gweilch frodorion: CBM IV 4 144 rglwyf, eurgledd - oedd ei arf, /Eurgorf tarf, torf hywledd. /Gwlydd wrth wlydd wrth wlad gyfannedd, /G CBM III 8 36 ent a genais, /Torf Fadawg fynawg, fur trais, /Torf Lywelyn rywelais. /Rhan Llywelyn, llew aere, /O'r R PM V 17 11 edd - Prydain, /Hil prydfawr tey_"rnedd, /Llew torf, llyw terfyn Gwynedd, /Llywarch, Llywelyn a'i medd. CBM IV 16 58 ulonaeth. /Ef bieu rhadau rhadlonaeth /Uch naw torf, naw tywysogaeth; /Ef is nef, uch nef, uch nawtrae GM I 7 113 ar ffriw, /A Ffranc trwch tra Thafwys; /Lliaws torf o derrwyn Argoedwys /Am udd glew a glywid, a Lloegr LlG VII 24 80 , ced hywlydd, - yn hir /Yn amddiffyn tir rhag torf oswydd. /Nid anwiw, nid anhoff gynnydd /(Neud enwaw CBM III 16 222 cun /Ar ysgwyd rwyd rhodwydd fal Rhun, /Ysgawl torf rhag trefred Alun, /Ysgor ddo_^r ddyrwn, ys gwn oe CBM III 20 31 awr - yn arfau, /Yn arfrwydr byddinawr, /Argae torf rhag twrf aesawr, /Argleidriad, fleiniad, flaidd ga CBM III 14 19 ydd, /Gw_^r a'm rhydd rhudd eurddawn, /Arlleng torf rhag twrf camawn /Fal twrf ebyr yn lly_^r llawn. / GM I 7 60 s gychwyn ysgwydwyn wanar, /Ysgor gorf, ysglyf torf taerfar. /Esgud ei angad i esglyfu gwlad, /Gwleidia CBM III 16 101 a_^ gwrthwan /A_^ gwrddwayw yn angen, /Bangor torf taerlew, llew llawen, /Blaengar glew gletyual Urien CBM IV 5 88 erfid, /Llyw glyw glewdraws yng ngofid, /Llew torf, tarian eurgymid. /Llas Goronw hael, hwyl feiddiawg GM I 7 80 ur hwysgynt w_^yr Bleddynt, bleiniad, /Aergorf torf, terfyn achubiad. /Och, Dduw, na ddoddyw Dyddbrawd EW VI 5 37 aid greddf. /Greddfawl Lywelyn, grym gorober - torf, /Terfynwyd ei amser; /Ysgrud drud, draig ffelaig CBM III 10 27 rch, /Ar fygr feirch, ar fygr fyng; /Bleiddiau torf terfysg diechyng, /Bleiniaid rhaid cuniaid Cadelli OC II 14 121 rais, /Tros gyferwyr gyferbyniaid, /Taranogion torf, terfysg ddysgaid, /Trinheion faon, traws ardwyaid. CBM IV 5 123 arddiffryd - llu /Y llas cu can fy mryd; /Corf torf terfysg, ffysg fflamgryd, /Co_^r eisor eisiau i'r b CBM III 18 20 r gywlad, /Clodfawr llawr llaw anghaead, /Corf torf, terfysg o'i angad. /Ysid im wledig wlad amddiffyn CBM IV 4 55 Cyngan feirch odd uch ceirch cynnwydd, /Cynwan torf, terfysg ymorchwydd, /Cynwayw gw_^yth, gweithfuddig CBM III 9 16 isegur, /Teulu Madawg, mawrglod fur, /Mal gawr torf teulu Arthur. /Godwrf a glywaf ar glawr fagu - glyw CBM IV 4 235 n, /Eurgor ddo_^r, ddinas cerddorion, /Eurgorf torf tey_"rnas Nwython. /Eurddraig Eryri, eryron - fyhyr PB VII 5 24 /Oedd aergwyn, oedd oergwyn was, /Oedd eurgorf torf tey_"rnas. /Tey_"rnllw ei law, tey_"rnedd - alar, / PhB VI 13 19 Hiriell - yn aer, /Yn arfau anghysbell, /Hawl torf tey_"rnfro Gadell, /Hydr afael hael, hanbych gwell! LlF1 II 2 27 ch anaraf, /Bodd Duw a gaffwy a goffaaf. /Twrf torf traeth llychwr, milwr molaf; /Mal y'th rygefais, yd CBM III 20 41 a glew dinas. /Dinas tey_"rnas, te_"yrn orun - torf /Twrf aches anoddun, /Rhwyf dragon, roddion reiddun CBM III 16 117 - a'n rhydd, /(Anrhydedd farchogaeth!) /Gorun torf twrf aches ar draeth, /Gormes draws, gwenwynfaws, g GB II 25 5 y wry_^s ysbys, ysbyd weddu, /Cynwan corf rhag torf, twrf elyflu, /Cynrabad cyngad, wlad wledychu; /Cym CBM III 16 169 , blaengar fu Owain. /Owain awyddfawr, argledr torf, twrf gawr, /Angerdd llawr llu gyngrwn, /Ni hirgeid CBM III 26 130 /Aerdarf tarf, terfysg yng nghamawn, /Aergorf torf, twrf goddaith wrth gawn. /Ar fy ngrudd am feirddfu CBM III 16 200 rud w_^r gwrdd, gorddrud ei lasfer, /Drud rwyf torf, twrf llanw yn aber, /Drudflaidd gawr, drud fwynfaw LlG VII 24 45 gamwri - dinam, /Neud einym ei foli; /Eurgorf torf, tyrioedd olosgi, /Argae gryd greidiawl wrhydri. /A PM V 19 7 /Pen Prydain ogyrchyn; /I'th ysgwyd tebygwyd, torf wy_^n, /Ysgwyd ball guall Guhelyn. /Gair fy ngair o SB II 24 25 derfyniaw. /Rhyn wyn wenwyn, rhad dad terwyn, torf ymandaw /Rhod fod falchrydd rhad fad fedydd, heidy CBM III 19 9 idiad. /Detholais fy rhwyf yn rhwysg aerllew - torf, /Yn derfysg a_^ thrylew, /Yn anrhaith oddaith odde CBM III 10 59 m clud eurddawn - cerdd, /Cenitor canys iawn, /Torf ysgwn ys gnawd yng nghamawn, /Tarf rhag cad, rhag C torfoedd 24 LlF1 II 2 9 orwyddawd berth ydd ymborthaf, /Ar borthloedd torfoedd achoedd uchaf, /Ar byrth agored, trwydded trei BF VII 47 19 rth /Fu Hywel o'r pobloedd, /Eryr tirfawr, arf torfoedd, /Aer ysgwn, aur ysgwyd oedd. /Oedd gleifruthr CBM IV 3 46 llawn; /Tyrrant am eu rhwyf, rhwysg anogawn, /Torfoedd amnifer am ne_^r am nawn, /Am eryr cedwyr a'm c DB VI 35 26 traha. /Tyrau tew eu mur, terfysg eu llafur, /Torfoedd disegur a'u hysiga; /Tey_"rnfab Gruffudd, te_"y GM I 11 43 nawg. /Tormennoedd anlloedd ein llyw tiriawg: /Torfoedd eurdorchoedd am eurdorchawg. /Tey_"rnfab Owain, D-1 I 1 4 r, Cymru oror, cyngor Arwy, /Terrwyn drochiad, torfoedd feiddad, fab Goronwy. /Godrudd ei fa_^r, gwrdd CBM IV 4 165 i farw, /Ei farwnad ni ddiffig, /Aerllew tarf, torfoedd friwennig, /Arllaw lles, arlleng tres treisig. PM V 3 3 yr tey_"rnfardd), /Gogyfurdd torment, gogyfiaw torfoedd. /Gogawn tey_"rnfeirdd, gogwydd tey_"rnfro, /Te MeiG I 31 3 w Rhoddiad a'm rhydd cyngweiniant; /Duw terwyn torfoedd gogoniant, /Duw nefoedd, fy noddfa yn geugant; HF VII 23 13 . /Gw_^r o hil Merfyn, mawrfryd Benlli, /Gw_^r torfoedd, gw_^r gwisgoedd gwisgi, /Gw_^r gwasgawd ciwdaw PhB VI 12 9 dd Rhys. /Rys fyg, Loegr westyng, lary westi - torfoedd, /Tarian Ystrad Tywi, /Rhag dy fa_^r, ca_^r cer D-4 VI 20 8 thlonedd, /Tud glyw tir Mynyw neus medd /Tw_^r torfoedd terfyn Gwynedd. /Gwynedd yn rhysedd, yn rhyswri LlG VII 25 45 - gwriaf, /Gorofn Lloegr a'i chythrudd; /Arf torfoedd terfyn heb warthrudd, /Aruthr goelfain brain, B BF VII 54 12 y drwm fu eu ba_^r am beri - lluoedd /I gynnal torfoedd terfyn Hoddni; /Gwy_^r hoedlwydr, gwy_^r hydr e CBM III 16 121 liaeth - falch, /Ni fwlch dyn ei arfaeth. /Arf torfoedd terfysg, Eingl yng nghydoch /O Fangor hyd fange PB VII 10 17 awg. /I'm nerthawg breiniawg, brenin gwy_^r - torfoedd /(Terfysg Lloegr y'i gelwir), /Cymraisg wystlon LlG VII 26 17 wallaw, /Nid annawd tafawd diwyd iddaw! /Arf torfoedd, terrwyn achubaw, /Arwydd coelfain brain, Bryna CBM IV 4 181 - o fedd /Feirdd worsedd wersyllig! /Gwersyll torfoedd tew, llew lladdai, /Gorsaf tarf, taerfalch fal CBM III 16 19 drull, am dri llad. /Bodawg ei rodawg i rodiaw torfoedd, /Twrf cyhoedd cyhuddiad, /Bodd rodd ran, gyman CBM III 16 44 wry_^s, pasgfeirch frys freisgddawn, /Pasgadur torfoedd, twrf eigiawn; /Pasgle cun cyflawn, cyflafan go EMRh VI 23 2 rddwyreaf-i hael, hwylglod ellwng, /Ardduniant torfoedd, tyrfa eiddwng, /Arfod ysgymod, gorfod gorflwng EG VI 18 123 yn rhyw amser /A rhialluoedd lluoedd llawer, /Torfoedd yng nghyhoedd yng nghyflawnder, /Tarianau golau CBM IV 1 48 ddrain; /Gwelais rhag terfysg twrf adfirain, /Torfoedd ymosgryn, tarf ymysgrain; /Gwelais drydar crain CBM IV 16 209 n, /Dyddwyre, dyddaered arnan, /Dychry_^n twrf torfoedd yn eban, /Dychyrch hynt ddychre gwynt gwaeddfan torfo_"edd 1 PM V 26 15 fro a_^ phen gorfoledd. /Torraist Gaerfyrddin, torfo_"edd - ar Ffrainc, /Llawer Ffranc ar adwedd; /Ac A Tormennawg 4 EW VI 6 39 l hwyl gynnydd - eirchiad /I erchi cerennydd; /Tormennawg ddeifnawg Ddafydd, /Tau glod o'm dyfod i'm dy CBM III 21 87 s, /Arfau pendrychion cochion coches, /Arfawg, tormennawg torf anghynnes, /Anghymesur cardd cerddau ach GM I 11 41 rodri_"oedd y rhodri_"awg /Mau yntau, orau un tormennawg. /Tormennoedd anlloedd ein llyw tiriawg: /Tor LlG VII 28 4 dd, odidawg - dy ba_^r, /Anesgor dy fa_^r, fur tormennawg. /Ys bydd it, arglwydd rhwydd rhuddfoawg, /Ll Tormennoedd 2 GM I 11 42 y rhodri_"awg /Mau yntau, orau un tormennawg. /Tormennoedd anlloedd ein llyw tiriawg: /Torfoedd eurdor CBM III 9 8 r Saeson, /Teulu Madawg, mur dragon, /Mal twrf tormennoedd Cynon. /Godwrf a glywaf ar glawr - Maelenydd torment 4 PM V 3 3 ch te_"yrn (gogw_^yr tey_"rnfardd), /Gogyfurdd torment, gogyfiaw torfoedd. /Gogawn tey_"rnfeirdd, gogwy PM V 3 16 w tey_"rnllin, /Tey_"rnllyw tey_"rnas, terfysg torment, /Terfyn tir gadw terrwyn de_"yrn. /Te_"yrn ar g PM V 3 5 awn tey_"rnfeirdd, gogwydd tey_"rnfro, /Termud torment, terrwyn de_"yrn, /Eryres ormes, eryron dyrfa, / SB II 24 35 oedd cadwynawg; /Trydydd, Iarll Gwent, trydydd torment, torf gymrwynawg; /Pedwerydd digoedd Iarll Padri torraist 2 PM V 10 79 wydd /A'm rhoddaist, udd didaer; /Can cad teg torraist, ddraig aer, /A gwedi can cad, can caer. /Carws PM V 26 15 os ddifa_"edd, /A Phenfro a_^ phen gorfoledd. /Torraist Gaerfyrddin, torfo_"edd - ar Ffrainc, /Llawer Torred 1 GM I 9 83 yn amrygyr: /Tewi gan llyw a wy_^r o anystyr. /Torred Caerfyrddin yng ngwrthrin gwy_^r, /Gorddyar ei dr torres 1 PM V 5 47 /Deg am un ef dygyfories, /Daucan wayw terrwyn torres - ba_^r dygrwn /Pan ysgwn esgores. /Cyn ysgar lle torri 9 CBM IV 6 88 ysg, /Terfysg ffysg ffestiniaw, /Terrwyn ri yn torri arnaw, /Te_"yrn draig a dragon wrthaw. /Twrf ton, LlG VII 24 47 gryd greidiawl wrhydri. /Arwr ba_^r taerfar yn torri - cadau, /Cadarnfrwydr ystofi; /Aer dalmithr hyli MB I 3 112 id gwrfydd, /Taer terddyn asau talau trefydd, /Torri calchdo_"ed tiredd Trenydd. /Am drefan Dryffwn rha HF VII 23 25 _^r nef o'm nefawl weddi, /Ar oed byr, os tyr, torri - glas efyn /Gan fodd Llywelyn, llyw Cedwli. /Gan GYC VII 42 5 ai fegis y'i harchai /[] rhai, rhyfawr draha. /Torri gwaharddon a chynnal lladron /A threisaw gweinon, PM V 17 24 lchdo_"ed nifer, /Tarf cynnygn, can yd weler, /Torri heb noddi neb ne_^r. /Mabinogi draig, drud - yw ei PM V 17 20 /Ar bob terfyn torf am ri, /Ac ar bob terrwyn torri. /Mabddysg yw i'm llyw llu rhif se_^r - i'w gylch CBM IV 6 115 ag parau rhiau, rhudd gigwain, /Rhag Teifi yn torri tw_^r main. /Te_"yrn glyw terrwyn, tyrrynt prain - LlG VII 24 138 wythlawn dawn diamau, /Yn lladd, yn llosgi, yn torri tyrau; /Yn Rhos a Phenfro, yn rhysfa_"au - Ffraing torry 1 DB VI 26 50 _^r, nerth a gedwy, /O eithaf pob caer, taer y torry, /Neu ryorw_^yd, hael yd hwyly, /Ni ryorug Dduw dd torrynt 4 CBM IV 1 39 w ei ongyr, angerdd rysgain. /Gwaith Aberteifi torrynt grain - waywawr, /Fal Gwaith Faddon fawr wriawr OC II 14 46 darian. /Terfysg ddyffysg ddau ddiofn anian, /Torrynt toredwynt uch teg adfan. /Teleirw 'y nghyngrain CBM IV 4 195 , /Ar doniar gwyar gwonofiai, /Gwyddfeirch ton torrynt yn ertrai. /Gwythur naws: fal traws a'i treisai, OC II 14 48 in yn cyfran - brwydr, /Ta_^l ysgwyd eurgrwydr torrynt yn fuan. /Tryliw eu pelydr gwedi penwan, /Trylwy tors 1 D-4 VI 20 11 yswriaeth - glyw /A glywant men ydd aeth, /Mal tors, nyw terfysg alaeth, /Mal ton, trais drylon, tros d torth 1 ES I 15 9 e_"ws dialaeth /(Diwolo Ei weledigaeth) /Y pum torth a'r pysg, pasgaduriaeth - gwy_^r, /Gorober ehelae tost 1 GB II 26 187 aur ei phen, ffo_"wch rhegddi /Fal rhag ta_^n, tost yd wa_^n, tyst Duw iddi. /A'i fraich fraisg [ ] /A' Tostedd 1 GYC VII 42 46 raha), /Gwae ni mad aned, bechodawl weithred, /Tostedd fydd gweled golwg lwyrdra! /Dangos ffrowyllau a' tra 101 SB II 22 50 ebydd coelrydd celennig, /Oedd cwyn tranc pob tra a diffyg, /Oedd colofn yn ofn annyfnig, /Oedd terfyn CBM III 26 80 gwaedwayw gwaed abwyd - i frain /O Frynaich, tra adwyd: /Gwayw cynllew, cynlladd ei annwyd, /Gwayw cy PB VII 17 6 a_^r (gwaywbar gwaed), /Fleddynt Flaidd, trais tra adwyd, /Oedd cywir ei air eirioed, /Oedd hael twym- GM I 7 123 A gawr daer drag Iwys; /Lliaws tech rhag trech tra briwwys /A byddin a beddrawd tu eglwys; /Lliaws gorw PB VII 18 19 rdd magwyd o'i foli, /Gwawr destlfawr, distain tra bu, /Gwalch ceneddlfalch cynnaddlfa. /Cynnaddl, lle CBM III 16 244 a'i arf yn greuled, /Ta_^l tra tha_^l, tranial tra chaled! /Yn llys Owain hael, huanred - ei wir, /Hydr GM I 14 26 ntau a diau dri. /Truan a anian inni o amwyll /Tra charu present pre_`s gynhywyll: /Tra'm oedd o'm dawn CBM IV 6 23 weryd achludd, /Gwy_^r yng nglyw trychion rhag tra chythrudd - gwayw /A gwaedlin ar eu grudd. /Grudd fu PM V 22 13 lgi_"aidd eu gwy_^r ym mhob tramwy. /Nid rhaid tra dilyn pell ofyn pwy, /Py geidw y gorddwfr rhag pob g GB II 26 37 mer ataw /Ac a rydd yn llaw llwyr deithi_"awg /Tra e_^l yn erbyn, er parch fodawg, /Padrig a'i luoedd y MG VII 33 10 w'r byd a'i gyd-gywrych /A'r Sathan truan, hyd tra etych, /A wy_^l cnawd chwannawg a chwennych - yn haw PhB VI 14 30 ddid. /Eiddunswn-i fod Rhys, rhwysg ddiedfid, /Tra fai ddywawl Dduw yn ei ddwywdid /Ar y llen falchwen MG VII 33 31 didro hyd tra'i ceffych, /Tyn droed dy feddwl, tra feddych - dy bwyll, /O blith maglau twyll tywyll eur EW VI 2 20 ; /Rhwydd y ceidw cad amddiffwys, /Rhwyd glyw, tra fo byw, Bowys. /Powys nen berchen, barch woddef - es LlF1 II 1 175 awg o bedrydan, /Doniau diamau deddfau Ieuan. /Tra fo ef yn nef yn ei wengan - gadair, /Yn ben ban llef PM V 23 123 Trallwng, tri llu anosgo: /Llys efnys afneued tra fo, /Lles i fyrdd o feirdd a'i cyrcho. /A ddug y Wy PhB VI 15 38 redd, /Ni dderfydd awen i ar ddarwedd - traul /Tra fo lloer a haul ar eu rhodwedd; /Ac onid trech celwy GYC VII 42 35 wg /Fwy no chynhinnawg na chynhenna. /Ystyried tra fo, rhag poenau agro, /Ba beth a geiso, beth a gasa. OC II 14 38 edd mal gwy_^r Belyn - gynt; /Teg eu hydrefynt tra fo undyn. /Dywallaw-di'r corn, canys amcan - cennyf BF VII 44 9 Ddafydd, /Oedd coeth gw_^r a ddoeth ei ddydd. /Tra fu ddydd Dafydd, difefl ddylif - cad, /Oedd cadarn e PB VII 3 18 . /Hardd llys Rhys, Rhos gaethiwed, /Rwyf llu tra fu ei fywyd, /Balchgryg barabl bolchgledd drud, /Ba BF VII 51 17 nnif rhif rhiallu; /Mawr gynnal Morgannwg fu. /Tra fu fawr ein llawr mewn lluoedd - a_^ llaw, /Llwyr am EW VI 4 38 y_"rnas, te_"yrn arfrudd - cad, /Trin gyrchiad tra fu fudd; /Trymfryd byd bod yn achludd /Traws maws, M CBM III 24 149 riawn, /Arth, warth wrthodiad, amnad am nawn. /Tra fu fy nghyfedd yng nghyfoeth iawn /Ni'm llafarai-i n CBM IV 11 1 Tra fu fyw bu glyw, bu glewgadr - trydar, /Bu trydydd gw CBM III 26 126 oedd ni gaffwn o'r a gaffai hael, /Ydoedd hael tra fu hwn! /Hwn oedd ddigrif hael, hwn oedd ddigrawn - CBM IV 4 213 r, tra Menai, /Gwlydd elfydd, elwais ohonai; /Tra fu Owain mawr a'i meddai /Medd a gwin ein gwirawd fy DB VI 30 27 ad - cynnydd /Tra fwy' o Ddafydd yn ymddifad. /Tra fu w_^r arwr gerddeidiad /No'r Trihael haelach yd ga DB VI 27 54 /Wedi brys haelder muner menwyd, /Mwyniant llu tra fu yn ei fywyd. /Mai yw a'm doddyw, yn anhyfryd - wy PC II 19 1 Tra fuam yn saith, trisaith - ni'n beiddai, /Ni'n ciliai DB VI 30 26 uad! /Mor rhawch im ardawch ardwyad - cynnydd /Tra fwy' o Ddafydd yn ymddifad. /Tra fu w_^r arwr gerdde ES I 16 10 l uchel uch engylion, /Bardd fyddaf i Dduw hyd tra fwyf ddyn. /Archaf nawdd Mab Mair, crair credadun, / CBM III 21 182 d colledig fy nghyfeillion: /Cynddelw wyf, hyd tra fwyf traethawd gyson /Traethitor 'y ngherdd, 'y ngha LlF2 VI 10 37 gadwent present heb brysurder. /Ys edifar fyth tra fyther - ynddi, /Ys er ein tro_"i ein trachallter, / CBM III 24 119 /Mygyr yd laddai Loegr hyd leudir Tren; /Mynw tra glew, llew llawr mwynfawr, mesbren, /Mur gwryd, gwyn SB II 24 18 rth yn lle coelferth, Lloegr ddyludaw. /A glyw tra glyw, a llyw tra llyw, trillu rhagddaw, /A barf ar f SB II 24 24 n trachwynaw, /A gw_^yth tra gw_^yth, a gwaith tra gwaith daith derfyniaw. /Rhyn wyn wenwyn, rhad dad t D-2 I 2 35 ydd adden; /Rheufedd barawd, rhyn wyn wasgawd, tra gwawd wobryn; /Rhyhaedd iddawdd, rhycheidw ei nawdd PM V 7 2 Hael Rodri, ryodres ednaint, /Hawl greddfawl tra Gwawl tra Gwynnaint, /Hanbych well o Dduw, ddiechwra HF VII 23 36 Duw ddigyfoethi - dyn, /Digardd Lywelyn, llew tra gweilgi, /Dewr ddragon, beryfon borthi, /Draig arfau SB II 24 23 fn, a llid tra llid tremid dreiddiaw, /A gw_^r tra gw_^r, a thw_^r tra thw_^r yn trachwynaw, /A gw_^yth PM V 7 2 ri, ryodres ednaint, /Hawl greddfawl tra Gwawl tra Gwynnaint, /Hanbych well o Dduw, ddiechwraint - de_" SB II 24 24 a thw_^r tra thw_^r yn trachwynaw, /A gw_^yth tra gw_^yth, a gwaith tra gwaith daith derfyniaw. /Rhyn GM I 14 55 dawd Drindawd yn dragywydd. /Tragywyddawl Dduw tra gynanwyf /Traethawd ohonawd a handdenwyf; /O'r dawn CBM IV 16 166 wydd a draidd a drangwy - ar hwyl /Ar Haelfron tra gyrchwy, /Can cyrchws De_"ws diardwy /(Cyrch clodfaw CBM III 8 70 Ym mywyd Madawg ni feiddiai undyn /Dwyn terfyn tra hyfryd, /Nid meddwl meddu hefyd, /Namyn o Dduw, ddim CBM IV 5 13 Ni bu fagawd meirch Morgant. /Mor gynefin trin tra laddai - ysgwyd /Ag ysgwydd a danai, /Gorddifanw anw PM V 4 19 yn ddrud, eraill yn ddoethion, /Rhai tra llwfr tra llafar eu so_^n /Ac eraill taerlew termudion; /Rhai SB II 24 22 , a llwrw tra llwrw aerfwrw furthiaw, /A llafn tra llafn, a llid tra llid tremid dreiddiaw, /A gw_^r tr SB II 24 20 f giliaw, /A thref tra thref, a llef tra llef, tra llan llywiaw, /A llyry tra llyry, a llwrw tra llwrw SB II 24 20 darf godwrf giliaw, /A thref tra thref, a llef tra llef, tra llan llywiaw, /A llyry tra llyry, a llwrw CBM III 3 149 an llugyrn, llogawd offeren, /Llan tra lly_^r, tra lliant wyrddlen, /Llan dra llanw, dra llys Ddinorben SB II 24 22 w aerfwrw furthiaw, /A llafn tra llafn, a llid tra llid tremid dreiddiaw, /A gw_^r tra gw_^r, a thw_^r GM I 9 155 rfa Rhianedd Maelgwn rebydd. /Neu dreiddiais-i tra Lliw Lleuddiniawn drefydd, /Neu dremyrth Efrawg Gaer PM V 4 19 on: /Rhai yn ddrud, eraill yn ddoethion, /Rhai tra llwfr tra llafar eu so_^n /Ac eraill taerlew termudi SB II 24 21 tra llan llywiaw, /A llyry tra llyry, a llwrw tra llwrw aerfwrw furthiaw, /A llafn tra llafn, a llid t PM V 23 110 ef llosges dy fro, /Llas dy wy_^r tra lly_^r, tra Llwyfo. /Llwyr ddug y Wyddgrug, nid ffug ffo, /Lloeg PM V 22 18 w orthrech wrth rwyfan mordwy, /Lloegr wrthryn tra Llyn Llumonwy. /W_^yr Madawg ermidedd fwyfwy, /W_^yr GM I 7 120 es esmwyth falch gaerwys /Ar ei helw a hwylynt tra Llynnwys; /Lliaws cleddyf claer a glaif rhuddraidd a GwB VI 17 5 n fab Culfanawyd. /Rhuthr a ddug fy llyw, aeth tra lly_^r - ei glod, /Ei glybod bu myfyr, /Rhuthr gwy_^ CBM III 3 149 loflen, /Llan llugyrn, llogawd offeren, /Llan tra lly_^r, tra lliant wyrddlen, /Llan dra llanw, dra ll PM V 23 110 ; /Llywelyn, ef llosges dy fro, /Llas dy wy_^r tra lly_^r, tra Llwyfo. /Llwyr ddug y Wyddgrug, nid ffug SB II 24 21 f, a llef tra llef, tra llan llywiaw, /A llyry tra llyry, a llwrw tra llwrw aerfwrw furthiaw, /A llafn SB II 24 18 rth, Lloegr ddyludaw. /A glyw tra glyw, a llyw tra llyw, trillu rhagddaw, /A barf ar farf, ac Eingl ar GM I 14 68 d addawd, addef gwiryn, /Traethitor tra mo_^r, tra mawr derfyn, /Tir rygymyrth Crist o groes edwyn - ce LlF2 VI 10 41 raglewder, /Treiclyd ein cywyd ein cam wober. /Tra mawr ydd ym dawr a'm donier - o dda, /Trancedig ydd CBM IV 4 211 , /Gwyn ei fyd bieufai /Gwych ysgor tra mo_^r, tra Menai, /Gwlydd elfydd, elwais ohonai; /Tra fu Owain ES I 17 23 a'th roddaf (o'th rin - wyd gorau, /Wyd gorofn tra merin!): /Ystyrych pan dreisych dros ffin, /Ystwng p CBM IV 17 68 Arthur - gynt, /Rhybu amgyffrawd gwynt, gwa_^n tra mesur; /Rhybu Ul Cesar, ceisiasai Fflur /I gan udd P PM V 23 94 i dde_^l ei law ataw, atan, /Llyried, tremyned tra mo_^r dylan, /Rhag llaith anolaith (anolo llan) /A GM I 14 68 /Teilyngdawd addawd, addef gwiryn, /Traethitor tra mo_^r, tra mawr derfyn, /Tir rygymyrth Crist o groes CBM IV 4 211 - gwynfydig, /Gwyn ei fyd bieufai /Gwych ysgor tra mo_^r, tra Menai, /Gwlydd elfydd, elwais ohonai; /Tr PM V 20 33 errwyn, Maes Twr a gyrch. /Cyrchiad, tremyniad tra Mo_^r Udd - dy gas, /Dy gosgordd yn breinrudd, /Mau PB VII 2 10 fnrudd lluoedd - Rhos gyrchaid, /Rhys gyrchiad tra moroedd, /Gwrdd am derfyn, aml dorfoedd, /Gw_^r bydd PhB VI 14 41 synhwyrfawr farn drybelid. /Ai cymraw treiddaw tra mynydd Gwidawl /Myn y rhed Rhediawl o Elenid? /Ai gw GM I 14 16 f oedd well no gwall re_"i, /Rhybuched Trined, tra ni belli. /Pwyll a'm cyfeiryd o'r Creawdr, o'r cyd, SB II 24 31 wg, /Rhag Tw_^r Gwallter blaidd traidd trymder tra niferawg. /Rhag pum ieirll taer oedd ef yn gaer, yn CBM IV 5 129 gas cad eorth, /Oedd anwar ba_^r yn ei borth. /Tra rhwy y'm gofwy gofal - gogyweg /Am fab teg Tudawal; CBM IV 17 57 in pechawd, lletawd lledfryd; /Ni rygar Trugar tra syberwyd, /Ni ryddaw anaw o'i anwylyd. /Ni rygoddwyf GM I 10 13 , /Nid gwerthfawr ganthaw fi; /Ni'm gwna o neb tra trosi /Trosof ir gof arglwyddi. /Mor yw gwael eu gol GG II 31 2 gynnail y lloer yn ei llawnwedd, /A gennyw pob tra trwyddi berfedd, /O'i ganiad, o'i rad, o'i rinwedd - GB II 25 37 trin /A gwaedlin am ddeulin yn gwanegu, /Taer tra thaer am drom aer, drwm gymynu, /Am derfysg am derfy GM I 7 112 wnfriw a gwaed ffrau ar ffriw, /A Ffranc trwch tra Thafwys; /Lliaws torf o derrwyn Argoedwys /Am udd gl CBM III 16 244 ned: /Barf ar farf, a'i arf yn greuled, /Ta_^l tra tha_^l, tranial tra chaled! /Yn llys Owain hael, hua GB II 25 34 ws tra Thren gyrchu, /Twrf tra thwrf tra thorf tra tharf rhagddu, /Tew tra thew dra thro o dra thrychu GB II 25 35 rf tra thwrf tra thorf tra tharf rhagddu, /Tew tra thew dra thro o dra thrychu - trin /A gwaedlin am dd CBM IV 9 14 awrgor, treithitor traethawd, /Traeth o'm bron tra thon, tra thywawd, /Mur mawrdir, mawrdorf amgyffrawd GB II 25 34 s tra thraws tra Thren gyrchu, /Twrf tra thwrf tra thorf tra tharf rhagddu, /Tew tra thew dra thro o dr GB II 25 33 ndain, /Traethadur Prydain wyf yn prydu /Trais tra thrais tra thraws tra Thren gyrchu, /Twrf tra thwrf GB II 25 33 ethadur Prydain wyf yn prydu /Trais tra thrais tra thraws tra Thren gyrchu, /Twrf tra thwrf tra thorf t SB II 24 20 farf, ac Eingl ar darf godwrf giliaw, /A thref tra thref, a llef tra llef, tra llan llywiaw, /A llyry t GB II 25 33 dain wyf yn prydu /Trais tra thrais tra thraws tra Thren gyrchu, /Twrf tra thwrf tra thorf tra tharf rh CBM IV 6 35 , /Hud arwedd arfau a_^'i loflen. /Hud arfaidd tra Thren treiddiaw ei alon, /Traul dragon, Saeson sen, CBM IV 6 194 elir - yn nygn /Ei gynnygn gan ei ddir. /Trwst tra thrwst, trethau a ddygir, /Trwy orddwy yd wrdd gymhe PhB VI 15 25 a fydd ei enw yn edrysedd, /Gw_^r biau trethau tra thuedd - Llundain, /Diffeithdir Prydain a'i chyfanne SB II 24 23 tremid dreiddiaw, /A gw_^r tra gw_^r, a thw_^r tra thw_^r yn trachwynaw, /A gw_^yth tra gw_^yth, a gwai GB II 25 34 tra thrais tra thraws tra Thren gyrchu, /Twrf tra thwrf tra thorf tra tharf rhagddu, /Tew tra thew dra CBM IV 9 14 eithitor traethawd, /Traeth o'm bron tra thon, tra thywawd, /Mur mawrdir, mawrdorf amgyffrawd, /Mur maw GM I 11 47 igasawg. /Traethaf ohonaw, honnaid farchawg, /Tra ym donnwy Duw dawn ardderchawg. /Ban yd ran ei rad i CBM IV 17 80 ani wy_^l pobloedd pawb yn nhostur - pla, /Pob tra yn ddifa ac yn ddifur, /Pob naf o'i nifer, pob ne_^r LlF2 VI 10 6 grefydd, i gryfder - myned /Eidduned drwydded, tra yn gater. /I achubaw nawdd ni wader - ydd af /Ar dda trablawr 1 LlLl II 16 39 lyw, /Ef yw glew a llofrudd, /Mygr gawr fa_^r, trablawr trabludd, /Mab Madog fab Maredudd. /Piau y cadf trabludd 3 DB VI 29 95 rdir, ardwy ddadannudd, /Gw_^r eurdwr, ardwyad trabludd, /Gwawr Gwyndyd, gwander ei orchudd, /Gwyn Gwyn LlLl II 16 39 yw glew a llofrudd, /Mygr gawr fa_^r, trablawr trabludd, /Mab Madog fab Maredudd. /Piau y cadfarch cadf PM V 30 11 ar anwar, amar am ben. /Ni bu haws uddudd, fal trabludd Tren, /Nog anhawdd gwahawdd gwynt yng ngwden. / trachallter 1 LlF2 VI 10 38 fyth tra fyther - ynddi, /Ys er ein tro_"i ein trachallter, /Ys er ein treiglaw ein traglewder, /Treicl trachas 1 HOG II 6 3 /Gwyddfa Rufawn Bybr, ben tey_"rnedd. /Caraf, trachas Lloegr, lleudir Gogledd - heddiw /Ac yn amgant trachwant 1 GG II 31 7 O'i dygiant, drigiant yn nhrugaredd. /Edrywant trachwant trachywedd - ein cnawd, /Ydd yn cny-ni daear y trachwerw 1 MeiG I 33 50 u anaw) /Na'th dynnid edlid er ei adaw /Na mwy trachwerw ferw afar rhagddaw; /Na cherydd i Dduw ddwyn y trachwres 7 PM V 5 30 ir, ar dorfoedd 'n ei dres, /Yn Arfon yn arwar trachwres, /Ac arall mynawg ym mynwes - mawrfor /Ym mawr PM V 5 41 fydd a'i rhoddes. /Dug ail ruthr, troch aruthr trachwres, /Tir Lle_"yn er llithiaw branes: /Tu goror ha LlF1 II 2 54 chaf. /Eryri gedwi gad olystaf, /Eryres ormes, trachwres trechaf. /Eryfais dy win o'th wen adaf - ddiwe CBM III 24 72 tawel rhyfel rwyfaw, /Rhwyfan ta_^n taerwres, trachwres trinaw, /Rhy-m-gwnaeth yn athrist athreiddiaw PM V 1 21 mry: /Oedd cymrwyn eu delwad. /Pan ddofes pair trachwres trochiad /Pa_^r trwy fa_^r, trwy fyrdd ysgwydd CBM IV 4 260 orwag hoffter, /Pen rhiau, rhiallu ymer, /Tres trachwres, trochiad yn nhrymder, /Prain Prydain, preiddw DB VI 31 58 w_^r a ddug Duw o'r dyniaddon, /Tri eres armes trachwres trychion, /Tri eraill ni eill oll eu deddfon, trachw_'res 1 EW VI 5 52 . /Am eryr gwy_^r gorllewin, /Gorllawes, trais trachw_'res trin. /Trinheion gwron! Gorfawr - fu'r drall Trachwyddynt 1 CBM III 16 240 ed. /Granwynion trychion (trachywedd eiddun) /Trachwyddynt ben o dra_"ed; /Yn Llidwm, yn llydan drefre trachwynaw 1 SB II 24 23 aw, /A gw_^r tra gw_^r, a thw_^r tra thw_^r yn trachwynaw, /A gw_^yth tra gw_^yth, a gwaith tra gwaith trachywedd 2 CBM III 16 239 wy, cylchwy calchdo_"ed. /Granwynion trychion (trachywedd eiddun) /Trachwyddynt ben o dra_"ed; /Yn Llid GG II 31 7 t, drigiant yn nhrugaredd. /Edrywant trachwant trachywedd - ein cnawd, /Ydd yn cny-ni daear yn y diwedd trada 1 DB VI 35 42 i arfaeth, /Gwnaeth tyrau Trefdraeth nad y_^nt trada; /Pedwaredd i fro pennaf o Gymro, /Penfro oddyno, traean 2 CBM III 11 24 aith, /Wedi traul trylew diolaith, /Wedi trin, traean o anrhaith. /O anrhaith y dyfu diofal - anrheg, / OC II 15 23 wy - gwyrdd, /Gworddyar ei gylchwy; /Dywan i'r Traean, tramwy, /Dywed y down Ardudwy. /Dygychwyn, genna traed 1 D-5 VI 36 7 osymud gofud gofwy Nasredd. /Gofynnwn, treulwn traed a bysedd, /Tref ydd aeth Duw nef o'i dangnefedd /Y traeth 8 CBM III 29 26 ddyf cleudaer - ym marddrin, /Yn nydd trin ger traeth Caer, /Llid ysgwn, ysgwyd canaer, /Llew ceinllew, SB II 22 32 g, /Colofn clwyf, nid oedd clod fenffyg! /Rhag traeth Caer yn aer, yn arfod gweilgi /Cilgwri, cil welli D-3 VI 19 20 o_^r Rhudd, merf so_^n - ddigawn, /Treiaist-ti traeth eigawn, dawn dyneddon; /A hyn a ddywaid ceinaid c ES I 21 28 aith brydu; /Prydestawd o'r Drindawd draethu, /Traeth folawd teilyngdawd dalu. /Cymhennaf yw in cymhenn PB VII 5 33 llwydd goleurwydd galar. /Mau alar llachar mur traeth Llychwr - gwychr, /Llew gwychddrud Dinefwr, /Mwy LlF1 II 2 27 araf, /Bodd Duw a gaffwy a goffaaf. /Twrf torf traeth llychwr, milwr molaf; /Mal y'th rygefais, yd yth CBM IV 9 14 d Rahawd. /Mur mawrgor, treithitor traethawd, /Traeth o'm bron tra thon, tra thywawd, /Mur mawrdir, maw ES I 23 17 /Afar fu wy cha_^r ei chywrysedd. /O Ddofydd y traeth trwy gyhydedd, /O Iesu y traethwys Iosedd. /A'm d traetha 1 GYC VII 40 52 fain nas lladd angau. /Nis adrawdd tafawd, nis traetha ceudawd, /Onid y Drindawd, Undawd orau, /Poenedi Traethadur 2 GB II 25 32 wst dra ffrwst, dra thrwst trethau o Lundain, /Traethadur Prydain wyf yn prydu /Trais tra thrais tra th CBM IV 3 16 n! /A fo balch ddulliaw o ddull cyfiawn, /A fo traethadur, traethed ei ddawn; /A fo bardd digardd, o my traethaduryon 1 CBM III 21 180 clodfawr Clud ac Aeron. /Pan brofer traethawd traethaduryon - call, /Nid colledig fy nghyfeillion: /Cy Traethaf 6 GM I 14 5 ydd, /Cyfarwydd i'm llwydd i'm llwyr deithi. /Traethaf, armaaf o'r maint ynni /(Afraid i'm cyfraid i'm D-4 VI 20 13 alaeth, /Mal ton, trais drylon, tros draeth. /Traethaf, canmolaf canmil gwy_^r - ysgwn, /Hawdd esgyn e PhB VI 14 13 d; /Mawr ei afael hael, hawdd ei erlid. /Ni'ch traethaf-i gelwydd, nid ef gelwid - hwn /Cleddyf ysgwn t CBM III 3 93 u credwy, credwch na thwyllir, /Tranc ar Dduw, traethaf na ellir! /Trawd ar ddyn a'u tremyn trwy ddir / GM I 11 46 is hir, /Trech treulir a'i ddir yn ddigasawg. /Traethaf ohonaw, honnaid farchawg, /Tra ym donnwy Duw da PM V 10 29 nwir, /He_"yrn am de_"yrn, am dir. /Tir fy naf traethaf, treth Wynedd - dydoeth /O deithi tey_"rnedd, / Traethawd 8 CBM IV 16 123 wyllaid. /Caraf-i dreth a draethant geiniaid, /Traethawd be_^r i buraw enaid. /Rhag oerferw uffern wern CBM III 21 182 g fy nghyfeillion: /Cynddelw wyf, hyd tra fwyf traethawd gyson /Traethitor 'y ngherdd, 'y nghain oson; CBM IV 16 219 Emys llys llysaidd uch ebran, /Gwedi treth mal traethawd Ieuan, /Cyn glasfedd, cyn glasu fy ngran, /Duw CBM III 26 18 : /Teilwng i'm talu a'm rhodder /Treth folawd, traethawd nawd nawsber. /Terfysg yn rhagffysg yn rhacter GM I 14 56 yn dragywydd. /Tragywyddawl Dduw tra gynanwyf /Traethawd ohonawd a handdenwyf; /O'r dawn rhylofaist rhy CBM IV 9 13 l ysgwyd rwyd Rahawd. /Mur mawrgor, treithitor traethawd, /Traeth o'm bron tra thon, tra thywawd, /Mur CBM III 21 180 /Priodawr clodfawr Clud ac Aeron. /Pan brofer traethawd traethaduryon - call, /Nid colledig fy nghyfei CBM III 10 46 /Seithfed welygordd, oleugor - tros wawd, /Eu traethawd traethitor, /Gwrdd fyddin, feiddiaid yn nhewdo traethed 1 CBM IV 3 16 ch ddulliaw o ddull cyfiawn, /A fo traethadur, traethed ei ddawn; /A fo bardd digardd, o myn digawn, /C traethitor 3 CBM III 10 46 welygordd, oleugor - tros wawd, /Eu traethawd traethitor, /Gwrdd fyddin, feiddiaid yn nhewdor, /Gwy_^r GM I 14 68 eg dalwyf. /Teilyngdawd addawd, addef gwiryn, /Traethitor tra mo_^r, tra mawr derfyn, /Tir rygymyrth Cr CBM III 21 183 : /Cynddelw wyf, hyd tra fwyf traethawd gyson /Traethitor 'y ngherdd, 'y nghain oson; /Gnawd o'm gwawd traetho 1 MeiG I 30 16 gred a ddyweto /Celwyddawg air ffraeth, er a'i traetho. /Coelaf i Grist, diathrist athro, /Nid celfydd Traethwawd 1 DB VI 35 2 Traethwys fy nhafawd trwy nerth y Drindawd /Traethwawd o'm barddwawd mor ddibarha; /Treiswr a'i cyme traethwn 1 CBM III 16 178 gorfryd, na gorthrwm glewyd, /Nis trefyd, nis traethwn; /Nis crawn ced esgud rhag ysgwn /Na thaeawg my traethwyd 1 MG VII 32 23 yl adfydd, a nos fel dydd dyfu yn olau; /Yna y traethwyd ac y coelwyd coelfain chwedlau: /Geni Dofydd y Traethwys 2 DB VI 35 1 Traethwys fy nhafawd trwy nerth y Drindawd /Traethwawd o ES I 23 18 . /O Ddofydd y traeth trwy gyhydedd, /O Iesu y traethwys Iosedd. /A'm dodwy Dofydd, amduddedd - yr Isra trafael 1 GB II 25 40 esgor yd ysgymu - hael, /Ac am dreth Ddinmael trafael tri llu. /Am de_"yrn, am gedyrn he_"yrn ha_"u, / trafod 1 LlF1 II 2 34 nhraethawd; nis gnawd draethaf - hebod: /Treth trafod tros glod, trawsglwydd fwyaf. /Dothwyf eithr Gwyn trag 2 LlF1 II 1 134 wy Duw, nid egrygi - iddaw /Arfeiddaw treiddaw trag Eryri; /Arfaeth ehelaeth, wrth ei holi, /Arfau o Dd CBM IV 4 250 r Udd hyd Fo_^r Iwerddon! /Hyd Elfed, trefred trag Iddon, /Hyd Elfael, eilfa Gwenhwyson, /Hyd Weryd, w traglew 1 BF VII 48 27 irgawdd nid anhawdd im amdanaw, /Hir ddewrllew traglew yn treiglaw - ysgwyd, /Hirwayw un annwyd a_^'r h traglewder 1 LlF2 VI 10 39 ro_"i ein trachallter, /Ys er ein treiglaw ein traglewder, /Treiclyd ein cywyd ein cam wober. /Tra mawr tragorllin 1 EW VI 5 10 wr warant! I'r werin - nid hawdd, /Nid heddwch tragorllin /(Aer fyrdd arf cyrdd cerddennin!) /Arfoll br tragwnaeth 1 BF VII 45 25 d fraw) damweiniaw dim waeth. /Gwaethwaeth y'n tragwnaeth trengi - mur ciwdawd, /Traul barawd, trin ber tragwres 1 GYC VII 43 39 brwnstan, /A phob marchdaran yn ymdaraw, /Rhag tragwres y ta_^n a gormod boethfan /A wnaeth Baraban i b tragywydd 3 GRh II 28 58 orau un, gorau gerennydd - i ddyn /Yr hon Dduw tragywydd /A gorau ail gerennydd, /Wedi'r hon Dduw, 'r h IRh VII 30 33 wr wawr wir hafddydd. /Gorffeigiawdd trymgawdd tragywydd - i'm dwyn: /Ni'm gorpheirch morwyn, mor wyf u CBM IV 16 5 , /Un Mab Mair, meidrawl, diarchar, /Un Dofydd tragywydd, trugar, /Un Rhiau, Rhwyf nef a daear, /Un Gwr Tragywyddawl 1 GM I 14 55 nid adfydd, /Yn undawd Drindawd yn dragywydd. /Tragywyddawl Dduw tra gynanwyf /Traethawd ohonawd a han trang 1 DB VI 32 3 fychain druain a dreng; /A faco, traul gyffro trang, /Yn unawr y llawr a'i llwng. /Llyngfawr daear awr Trangaf 1 GM I 10 33 nedd! Lliaws dyfrydedd /A'm dyfrys eu trengi; /Trangaf truaf trueni /Tranc a'u cennis cyn no mi! /Meddy trangwyf 1 GM I 14 64 w a ddiwycwyf - o'm drwg /O'i drugaredd cyn mi trangwyf; /Ac a'm gwne_^l Peryf pan beriglwyf /Perffaith Traha 8 MeiG I 33 71 g ef i gyd. /Gwae a goddwy Duw trwy syberwyd, /Traha a'u syrth ym mhoen, ym mhell ddeincryd. /Gwae ni GYC VII 42 44 f ydd aeth Arglwydd nef /I bren dioddef (eddyl traha), /Gwae ni mad aned, bechodawl weithred, /Tostedd DB VI 24 12 yd i ddyn byd, er bod iddaw - dda, /Na mawrair traha nid rhaid wrthaw: /Mab Duw a'i dyrydd yn eiddaw /A CBM IV 16 102 /O amryw amryfys fwyta. /O bu chwant chwenychu traha, /O bu chweg, bu chwerw oddyna. /Chwerddid byd, bo GYC VII 41 49 cyfrynted, bryfed brofau, /Weldi yna, perchen traha trahir gamau, /Ein hardymer gan Lusiffer, bryder b LlF2 VI 10 16 id ef a'n diffyn nac a'n differ - yna /Dywedud traha trwy gam ober. /Nid ef a'n gweryd gwy_^d gorwacter DB VI 35 24 aith waith waredred, /Llosged eu trefred am eu traha. /Tyrau tew eu mur, terfysg eu llafur, /Torfoedd d PM V 20 13 baid yrhawg, /Rhwym Lloegr, lliwed trahaawg. /Traha yw i neb na bo caeth - i'm rhwyf, /Gw_^r ni rif gy trahaawg 1 PM V 20 12 f bedydd ni baid yrhawg, /Rhwym Lloegr, lliwed trahaawg. /Traha yw i neb na bo caeth - i'm rhwyf, /Gw_^ Trahaearn 1 MB I 3 104 _^'u dragon, udd Mo_^n, meinddydd, /Men yd las Trahaearn yng Ngharn Fynydd. /I ddau dywysawg (deifniawg trahir 1 GYC VII 41 49 nted, bryfed brofau, /Weldi yna, perchen traha trahir gamau, /Ein hardymer gan Lusiffer, bryder bradau. trai 8 ES I 21 11 Ef gwnaeth lloer a llewych ar ddu; /Ef gwnaeth trai a llanw, a llwyr feddu - byd, /A bydoedd wledychu. EW VI 4 3 wdodoedd! /Gwalch cadoedd, cadrfalch ri; /Neud trai calon don (dug fi) /Ac neud trwydoll o'i golli. /O OC II 14 44 dnyfed, llawr diogan - lew, /Ergyrwayw trylew, trai ei darian. /Terfysg ddyffysg ddau ddiofn anian, /To OC II 14 70 u hongyr, /Trais erwyr yn ffwyr, ffaw ehegyr, /Trai eu dwy aesawr gan un ystyr. /Gorfu gwynt gwaedd fan EW VI 4 32 ollais; /Blaidd blaengar blawdd trydar trais, /Trai hoeddl, ei hoed yr borthais. /Porthais alar trwm, t ES I 18 19 sgyr - arfau /Arfod Cai a Bedwyr; /Yng ngorofn trai, trais fyfyr, /Yng ngwriawr cadwawr, cedwyr. /O'm c EG VI 18 26 l gwelais ei drais dros ganawl - Dyfrdwy /Yn y trai tramwy llanw rhwy rhwydd hawl; /Gwelais-i aer am Ga CBM III 8 3 u rifais /A_^'m rhuddlafn ar fy nghlun, /Ar un trai trychan catgun, /Ys elont i nef ar-n-un! /Ym maes D tra'i 1 MG VII 33 30 id, paid! Na'm pytych, /Tro o ffyrdd didro hyd tra'i ceffych, /Tyn droed dy feddwl, tra feddych - dy bw traidd 5 PM V 4 11 dor gadarn, gad wyllon. /Doeth fu, o'r Trioeth traidd canon, /Tair colofn y celfyddodion: /Marcwlff a CBM III 5 63 O'm ceryddawdd, nawdd na'm diddoled. /Pell y'm traidd treiddgof o'i rygolled, /Praidd preiddwyr preiddw CBM III 26 95 on, /Llwybr anant, anaw prydyddion, /Llwyr y'm traidd tremid gofalon, /Treulgawdd hoed hoeddlfyr gyfei SB II 24 31 prudd, prifaerawg, /Rhag Tw_^r Gwallter blaidd traidd trymder tra niferawg. /Rhag pum ieirll taer oedd CBM III 3 53 wen, nid meiwyr a'i medd! /Nis medd trais, nis traidd ysgeraint, /Nis daered trefred y trisaint, /Mwy y trais 54 PB VII 19 16 cyrdd, cerddwys ei alar, /Llew traws, ni wneid trais a_^'i ga_^r. /Oedd carannawg walch, weilch gylchyn CBM IV 5 74 aerflawdd, aerflaidd afael - lew, /Arf trylew trais allael; /Llawroddiad llawrodd gaffael, /Nid llaw f DB VI 25 44 fodd Duw, a diwedd gwirin, /Nos a wnaethpwyd, trais annwyd trin, /Ym mhresent, ym mhrysur orllin, /Ni BF VII 49 13 : gwae fi nad byw! /Nid byw gwalch trawsfalch (trais anoddef - rhwy) /Rhy-ddug Duw o'i gartref, /Arddel CBM III 16 147 nghynnor /Gw_^yth fore yn rhagre rhag io_^r, /Trais ar ei ysgwyd rhag ysgor - Dinteirw, /A gwy_^r meir CBM III 16 150 r co_^r: /Tres rhag llew, rhag llyw pedeiror, /Trais ar Lloegr, a llu wrth angor; /Tarf rhag twrf glasf DB VI 26 29 edd, cirieda imy /Trefad fy hendad a'i hundy; /Trais arnaf, fy naf, ni edy /Tros y gerdd a ganwyf ity; CBM III 24 80 ryder am danfer: prydaf iddaw! /Prydais i rwyf trais cyn traul athaw, /Athal aur fual a fu eiddiaw, /E LlG VII 27 30 Crist (cred nid ymchwel) /Trais dirgwyn ac nid trais dirgel. /Am drawswalch aerfalch (oerfel - ei golli LlG VII 27 30 ed. /Trist y'n gorug Crist (cred nid ymchwel) /Trais dirgwyn ac nid trais dirgel. /Am drawswalch aerfal CBM IV 9 79 gw_^r hy, /Gw_^r greidiawl fal Graid fab Ery. /Trais Dreon, trinheion nwy try, /Traws trydar, trydydd h D-4 VI 20 12 aeth, /Mal tors, nyw terfysg alaeth, /Mal ton, trais drylon, tros draeth. /Traethaf, canmolaf canmil gw EW VI 5 23 n! Llugfryd - oes anawdd /Ys einym oll i gyd. /Trais Duw, dwyn hael o ein byd, /Ac wedi trais Duw, tris BF VII 44 15 elddifai, /Hwyl ddifefl gyweithas, /Trist wyf: trais Duw rhy'i gallas, /Traws Ddafydd lawrudd rhy-las. EW VI 5 24 gyd. /Trais Duw, dwyn hael o ein byd, /Ac wedi trais Duw, tristyd. /Tristyd a'm hergyd, mawrgerth - na CBM IV 5 139 aw, /O'r llachar ddiwyrnawd, /Llas Trawswalch, trais ei ddefawd, /Fal yd las Breichfras ei frawd. /Rhu OC II 14 69 gedwyr, /Aerguniaid, cyrchaid coch eu hongyr, /Trais erwyr yn ffwyr, ffaw ehegyr, /Trai eu dwy aesawr g PM V 23 85 dau lew ni'n dylochasan, /Ac un traws gatgun, trais faran - fal gw_^r, /Yn gorfod ym mhob man, /Llywel PB VII 7 25 walch cain, aerfalch cyn oerfedd. /Oer y'm daw trais fraw tros ddifant - dragon, /Ar bob draig ys rhama ES I 18 19 arfau /Arfod Cai a Bedwyr; /Yng ngorofn trai, trais fyfyr, /Yng ngwriawr cadwawr, cedwyr. /O'm cedwyr BF VII 45 5 fyth. /Byth am walch rhwyddfalch rhy-n-doeth - trais galar, /Bu traws golofn cyfoeth, /Arwr dw_^r, eryr EW VI 5 43 ael freenin Cemais; /Gwayw dur yn yd draul gur trais, /Gwae niw gw_^yl fal y'i gwelais! /Gwelais yn lla CBM IV 12 6 au yn cadwyd maes, /Gwy_^r gwanar gwawr trydar trais; /Gwynfyd beirdd bod yn eu hoes /Gwendorf gwynde_" DB VI 29 77 yr Maredudd, /Traws gyngaws gyngor diachludd, /Trais gymell, tri nawell no Nudd. /Gwna arnaf hiraeth hi PM V 13 19 athreidrudd - lafnawr /O loflen mab Gruffudd, /Trais-gymryd lewgryd lofrudd, /Tros Gymru, traws gymrais GM I 11 44 am eurdorchawg. /Tey_"rnfab Owain, tremyniad trais hir, /Trech treulir a'i ddir yn ddigasawg. /Traeth ES I 24 14 Gwener, bu crai, bu creulyd /Crog ein Tad: ein trais i gyd. /Gwnawn erddaw arddelw anneiryd, /Gwnaeth p ES I 16 24 gylchyn. /Tros elfydd y'n bydd (bid yn erwan) /Trais Ierusalem gan Syladin. /Ac ail ddirglais trais tra PB VII 5 22 rbost reg, rwyf addas - Prydain, /Traws Owain, trais leas, /Oedd aergwyn, oedd oergwyn was, /Oedd eurgo CBM III 3 53 , /Meifod wen, nid meiwyr a'i medd! /Nis medd trais, nis traidd ysgeraint, /Nis daered trefred y trisa CBM IV 13 8 a'i ganiad, /Trosti nid traws twyll na brad, /Trais nyw llefais na lledrad. /Ni bu lledrad cad cadr Ab CBM IV 6 7 - gwrddflwng, /Trin drablwng drablawdd udd, /Trais ormail ormant, ormes lofrudd - gawr, /Gorddwy llaw CBM III 26 118 a ddygwn, /Nid oedd neb a gynhebycwn /A_^ llew trais pan 'i treiddiaswn! /Nid oedd lary mor llary, mor BF VII 45 28 trin beri, /Traws fa_^r, gwenwynwar: gwae ni! /Trais pobl, trist pawb o'i golli PM V 25 51 Hir, /Ni chelir na'i wir na'i wrhydri /Am bob trais rhyddug ar bob tarw caddug, /Ac ar bob sarrug er e CBM III 8 35 /Ystyrient a genais, /Torf Fadawg fynawg, fur trais, /Torf Lywelyn rywelais. /Rhan Llywelyn, llew aere PB VII 17 6 if a ga_^r (gwaywbar gwaed), /Fleddynt Flaidd, trais tra adwyd, /Oedd cywir ei air eirioed, /Oedd hael GB II 25 33 u o Lundain, /Traethadur Prydain wyf yn prydu /Trais tra thrais tra thraws tra Thren gyrchu, /Twrf tra EW VI 5 52 fyddin. /Am eryr gwy_^r gorllewin, /Gorllawes, trais trachw_'res trin. /Trinheion gwron! Gorfawr - fu'r EW VI 4 31 ryw rygollais; /Blaidd blaengar blawdd trydar trais, /Trai hoeddl, ei hoed yr borthais. /Porthais alar LlF1 II 1 18 wneuthur llafur ni bo lludded, /Myn na llefais trais trasglwy fyned, /Myn na llefais dyn ddwyn eisiwed ES I 16 25 Trais Ierusalem gan Syladin. /Ac ail ddirglais trais traw a_^ Dygen /I'm digawn galar o'm ca_^r catgwn, CBM III 24 129 iled gyfred, graddfyged grawn, /Ym muchedd mur trais, traws yng nghamawn, /Treswyr ffwyr ffaglawr, ffra CBM III 24 106 nynt eu ba_^r seirff saffar sen, /Ergyrwaywawr trais, traws yng nghynnen, /Eryron trychion, trychwyr or GRh II 28 44 , llary naf llednais, /Llyw gwriaf trin eithaf trais. /Treisddwyn, glyw aswyn, Glywysing - ofal, /Ofyna PM V 10 36 tir treth a'th welais, /Ac o bai ameth, treth trais. /Treisiau ardalau, ardwy trin, - rhyddug, /Rhyddi CBM III 20 9 u ddo_^r, ca_^r co_^r gyrchiad. /Cyrchais eryr trais trin oheb - heb gudd, /Cad wosudd, ced woseb, /Ar CBM IV 4 23 iant, /Gwrdd eisor esillydd Morgant. /Nid aeth trais tros Emrais amrant /O'i amrawdd, gwarthflawdd gor CBM IV 4 122 rosedd; /As duch Duw yn ei dangnefedd /A ddug trais tros Erch a Heledd, /A wnaeth anfadran anfedredd - D-6 VII 35 1 trais tros gof. /I'm cof gan achaws echyngwyd - galar /( OC II 14 119 r naid. /Madawg a Meilyr, gwy_^r gorddyfnaid - trais, /Tros gyferwyr gyferbyniaid, /Taranogion torf, te CBM III 3 116 gyrn eisyddyn, /Tysiliaw tey_"rnedd gychwyn, /Trais wenwyn terrwyn, torf erchwyn. /Pan aeth gw_^r, gor CBM III 10 30 lling. /Trydedd welygordd trydar - orddifwng, /Trais wollwng flwng, flaengar, /Lloegr lleiddiaid, llofr OC II 15 1 Teulu Owain llary, lluoedd anhun - trais /Yn eu traws arofun: /Ffyrdd cyrdd cyfeddau dduun, trallawd 8 GYC VII 42 16 ddir talu ger bron yr Iesu: /Lle gwelo trillu, trallawd a wna. /Gwae'r sawl a gredan, os camwedd a wna BF VII 52 3 /Yn y mae cethern caeth i'w carchar, /Yn y mae trallawd berwbarawd ba_^r, /Yn y mae perfedd dygnedd dae D-1 I 1 30 erant, dyysgarant rhag ei ddibwy. /Diau uddudd trallawd, cystudd a chur cystwy, /Gwerin weryd, gwedy cl PM V 10 60 wnaethost, w_^r, ar wy_^r flwng, /Ddydd trawd trallawd o'r Trallwng. /Trallwng Llewelyn, llen brid - i EGM I 28 7 buchedd bechawd. /Pan dde_^l rhag Iesu trillu trallawd, /Pawb a ddaw ataw, pobl fraw, i'r Frawd; /Pobl GYC VII 42 52 a /Bod gleindid parawd yn erbyn Trindawd /Rhag trallawd pechawd ddeddfawd ddifa. /Gwae wynt gebyddion a MG VII 33 81 Oen gorfod y'm gosotych; /Pan dde_^l y trillu (trallawd perych /I leaws yn draws) a drais-boenych, /I' EGM I 27 86 n na bydd dyn na hy_^n na iau, /Men nas trawdd trallawd trallwybr eisiau. /Archaf arch i Dduw addodau - Trallwng 4 EMRh VI 23 25 d a chreu ddillwng. /Gwnaeth drallif gwyar uch Trallwng - Elfael /Pan fu ymdrafael drud ag erddrwng. /G PM V 10 61 r flwng, /Ddydd trawd trallawd o'r Trallwng. /Trallwng Llewelyn, llen brid - i'w berchen /A'i barchwyr PM V 10 60 _^r, ar wy_^r flwng, /Ddydd trawd trallawd o'r Trallwng. /Trallwng Llewelyn, llen brid - i'w berchen /A PM V 23 122 bieufo. /Llew a'u dug, a'u dwg pan fynno, /I'r Trallwng, tri llu anosgo: /Llys efnys afneued tra fo, / trallwybr 1 EGM I 27 86 dyn na hy_^n na iau, /Men nas trawdd trallawd trallwybr eisiau. /Archaf arch i Dduw addodau - nef /Na Tra'm 1 GM I 14 27 o amwyll /Tra charu present pre_`s gynhywyll: /Tra'm oedd o'm dawn Duw i'i gymwyll /Tremynid fy mryd ym tramaint 3 CBM III 3 60 lwys eglurfraint, /A'i balchradd a'i balchrodd tramaint, /A'i balchwawr yn awr yn newaint /A'i balchgor GB II 26 23 ai, gwst diamraint, /A goddef palfawd, dyrnawd tramaint, /I gan forwyn ddifwyn, ddiwyl ei daint. /Dialw GG II 31 30 an camwedd. /Treiswr yw angau ar bob trosedd, /Tramaint, nid cywraint an cywrysedd. /O Ruffudd, gwaywru tramawr 5 IRh VII 29 10 a wyf erddi ar ddelw ermid, /Mwyfwy y'm tramwy tramawr edlid. /A meinoeth y'm doeth, o detholid - neb, DB VI 31 40 gwy_^r Gwynedd gan y gwyllion, /Am fa_^r trwm tramawr goffeion, /Am fod yn eu tud hwy alltudion, /Am f EW VI 4 33 ddl, ei hoed yr borthais. /Porthais alar trwm, tramawr odrig - w_^yth, /Am wawr llwyth a lleithig, /Am CBM IV 4 127 eg rysedd, /Rhysfa cad Cadelling fonedd, /Oedd tramawr trameirw yn nyedd, /Oedd trymle gweithle gwythlo CBM IV 4 130 lonedd, /Oedd tromlan coelwan calanedd, /Oedd tramawr tremynai tachwedd, /Oedd tremid cyfnewid cochwe tramdaw 1 LlF2 VI 10 14 n nad iawn tro_"i trwy anghallter /Na cheisiaw tramdaw yn y trymder. /Nid ef a'n diffyn nac a'n differ trameirw 1 CBM IV 4 127 , /Rhysfa cad Cadelling fonedd, /Oedd tramawr trameirw yn nyedd, /Oedd trymle gweithle gwythlonedd, /O tramgwydd 6 GYC VII 36 39 wydd gwir gwared i ganthaw) /O gleddyfawd trwm tramgwydd arnaw, /O gleddyfau hir yn ei ddiriaw, /O glwy EGM I 29 9 uchiaw annibechrwydd. /Bychod gofyged trwydded tramgwydd /Buchedd anfedredd o ynfydrwydd. /Baich o bech BF VII 49 26 ed. /Trwm golli arglwydd! Oergladd weryd - yw /Tramgwydd llyw llawch esbyd, /Trimud aerwalch, falch faw PM V 17 30 f gwryd, rhwydd - fu ei gynnif, /Wy gynnygn bu tramgwydd, /Pendragon, draig yn ddengmlwydd, /Pobl dw_^r LlG VII 27 3 i'm gellir gwared; /Gwander i lawer, eilywed - tramgwydd /Rhyddoeth am arglwydd eurglawr drefred. /Gwal BF VII 52 8 ais a gerais o ga_^r - ac arglwydd, /Erglyw eu tramgwydd, trymgwyn anwar! /Collais chwech te_"yrn cedyr tramordwy 1 D-1 I 1 20 y treithwy) /Tair Rhagynys a'r Tair Ynys a'r tramordwy: /Hywel wledig, udd gweithfuddig, id y gwystlw Tramwy 8 GM I 14 72 i daioni dyn: /Duw a'm dwg yno, anaw dremyn, /Tramwy caradwy caerfa urddyn. /Dewisach gennyf, can ys p OC II 15 23 rdd, /Gworddyar ei gylchwy; /Dywan i'r Traean, tramwy, /Dywed y down Ardudwy. /Dygychwyn, gennad, gain CBM III 11 51 n e_^l - ar dremyn /I derfyn diogel /Na bo tro tramwy gyfarchwel, /Na bo caeth, na bo carddychwel. /Cyn EG VI 18 26 lais ei drais dros ganawl - Dyfrdwy /Yn y trai tramwy llanw rhwy rhwydd hawl; /Gwelais-i aer am Gaer oe PM V 22 12 y - Maelgyning, /Milgi_"aidd eu gwy_^r ym mhob tramwy. /Nid rhaid tra dilyn pell ofyn pwy, /Py geidw y PM V 22 5 /Cer moreb ceinwyneb Conwy; /Neu'm bu tremynu tramwy - rhwng Lle_"yn, /Llewychedig aur ar fy nghyfrwy, IRh VII 29 10 d. /Mi a wyf erddi ar ddelw ermid, /Mwyfwy y'm tramwy tramawr edlid. /A meinoeth y'm doeth, o detholid D-5 VI 36 1 Gosymwy tramwy trom ddiguedd - byd, /Gosymudid bryd brad anmyne tramwyaw 1 GYC VII 36 53 w a_^ gwaedd i amdanaw, /Llawer meddwl trwm yn tramwyaw, /Llawer mab heb dad gwedi ei adaw, /Llawer hen Tranc 9 PB VII 11 25 Ffrainc, /Nis geill Sais na thrais na thranc. /Tranc ar bob Ffranc, frawddus gylch /Gwnaeth fy llyw, ll SB II 22 18 nt gaith! /Tw_^r dygn, dyganwn o'i anghraith, /Tranc ar ddraig, ar ddragon oddaith. /Gwedi bod fy naf y CBM III 3 93 rhygredir, /A'u credwy, credwch na thwyllir, /Tranc ar Dduw, traethaf na ellir! /Trawd ar ddyn a'u tre GRh II 28 27 - Gawr, /Banllef beirdd i'th foli, /Trin elyn, tranc arglwyddi, /Traul meddgyrn, te_"yrn fal ti. /Tydi, GM I 10 34 /A'm dyfrys eu trengi; /Trangaf truaf trueni /Tranc a'u cennis cyn no mi! /Meddyg a iolaf, Meddydd pla CBM III 10 54 d eu rhifed, rhuddwedd - yng nghyfranc /Cyn bu tranc eu trosedd, /Tyngyriawn tynged orfoledd, /Ni charw SB II 22 50 g, /Oedd rhebydd coelrydd celennig, /Oedd cwyn tranc pob tra a diffyg, /Oedd colofn yn ofn annyfnig, /O DB VI 31 20 ddl Dafydd megis dydd dyddon; /Naf ieuanc, cyn tranc traul eirchion /Ni ballai i bellenigion, /Ne_^r, m CBM IV 17 135 d /Yn afrifaw Duw yn efrifed. /Archaf danc cyn tranc trwy eirioled - Mair, /Hyd na'm gwne_^l cellwair c Trancedig 1 LlF2 VI 10 42 er. /Tra mawr ydd ym dawr a'm donier - o dda, /Trancedig ydd a_^, dywasgarer. /Truan ydd edfyn dyn pan tranial 1 CBM III 16 244 r farf, a'i arf yn greuled, /Ta_^l tra tha_^l, tranial tra chaled! /Yn llys Owain hael, huanred - ei wi Trannoeth 2 GC VI 21 5 ycych beunoeth /Mor wael na welir drannoeth. /Trannoeth, o'r pan e_^l trwm ddylyn, - ys gwael /Nas gwy ES I 24 19 , ys eithyd - ym medd, /Maddeuaint anhyfryd. /Trannoeth y gorau ail gwryd, /Gwir Fab Duw, dangos Ei fy tras 1 MeiG I 33 95 dr pe_^r ei efras /A'r bobloedd gwirin gwanned tras. /A'm heirolwy Saint Esechi_"as /Ar Fair fam ei Tha trasalwder 1 LlF2 VI 10 1 A! Duw a'm troswy o'm trasalwder - ataw, /I iawn obeithaw a wybyther, /I gymry Trasegur 1 LlF2 VI 10 47 ycter - byd /Traserch syberwyd, penyd pynner. /Trasegur amhrudd amryw hoywder, /Ys dybydd y dydd y dial Traserch 1 LlF2 VI 10 46 ddifa_"er. /Trymaf a glywaf ar eglycter - byd /Traserch syberwyd, penyd pynner. /Trasegur amhrudd amryw trasglwy 1 LlF1 II 1 18 ur llafur ni bo lludded, /Myn na llefais trais trasglwy fyned, /Myn na llefais dyn ddwyn eisiwed - o'r trathan 2 CBM III 28 29 far ta_^n, /Grym gyflym am gyflafan. /Cyflafan trathan, tratherwyn - ei hawl, /Traws gedawl gad orllwyn PM V 18 37 as /A wnaeth Duw y dydd y'n creas. /Llym anian trathan trwy gras - a choed, /A chedyrn orefras, /Llyw b tratherwyn 1 CBM III 28 29 , /Grym gyflym am gyflafan. /Cyflafan trathan, tratherwyn - ei hawl, /Traws gedawl gad orllwyn, /Gw_^r traul 23 CBM III 1 12 am gaer, am gain walchlan, /Tew am lew trylew, traul ariancan, /Tarf am gelennig torf am Galan, /Twrf t CBM III 5 16 m gwelynt: /Trybelid wylain a wylynt - arnaf, /Traul ateb ataf a ddanfonynt. /Llawen y'u carwn-i ceni'm CBM III 24 80 anfer: prydaf iddaw! /Prydais i rwyf trais cyn traul athaw, /Athal aur fual a fu eiddiaw, /Ethiw hael h BF VII 45 26 ethwaeth y'n tragwnaeth trengi - mur ciwdawd, /Traul barawd, trin beri, /Traws fa_^r, gwenwynwar: gwae DB VI 26 27 o'm ceisy - am bwyth, /Ys da beth y'm ceffy! /Traul caeroedd, cirieda imy /Trefad fy hendad a'i hundy; CBM IV 5 49 yd. /Byd trist wyf o glwyf am glaer ddychryn - traul /Can trengis llid edwyn, /Lloegrflawdd gadrgawdd g PB VII 4 8 d leifn, /Trethoedd tros foroedd, fa_^r dwfn, /Traul ced, rhwyf Dyfed, rhag d'ofn. /Diofnawg farchawg, PC II 21 18 da Hywel, hawl amddyfrwys - lew, /Llew trylew, traul diffwys, /(Ple do dial dywal dwys?) /Plant Cedifor CBM IV 6 36 en. /Hud arfaidd tra Thren treiddiaw ei alon, /Traul dragon, Saeson sen, /Hud ysgithr ei esgar yn nilen EGM I 29 23 Cyn gwerydre lan, nid gwaradrwydd! /Edwyn fydd traul dyn trigeinmlwydd, /Adfydd hoeddl hiddlaw rhag lla PM V 4 8 nder na Iason. /Bu cedeirn o'r Tri Trinheion: /Traul Efrai, afrddwl Groe_"gion /Ercwlff a Samswn, seir DB VI 31 20 fydd megis dydd dyddon; /Naf ieuanc, cyn tranc traul eirchion /Ni ballai i bellenigion, /Ne_^r, muner m CBM IV 6 187 ryfrwyd wawd i'm priawd prydir, /Trefred fawr, traul gawr y'i gelwir, /Tryliw ei ysgwyd, ysgydwir - yn EG VI 18 50 chain, /Priodawr mwynglawr Mo_^n glod ysgain, /Traul golud pentud, pentir gwythain, /Gwawr Deau gorau g CBM IV 4 51 gwaradwydd) /Treth Wynedd, haelonedd hylwydd; /Traul gorddrud golud goleurwydd, /Coel Calan, gyman gymh DB VI 32 3 r long, /Pobl fychain druain a dreng; /A faco, traul gyffro trang, /Yn unawr y llawr a'i llwng. /Llyngf CBM IV 16 131 wyddaid, /Rhag buchedd gan bechaduriaid, /Rhag traul hoen yn hirboen hwyrbaid /Yn hirgwyn gwenwyn gwein GRh II 28 28 eirdd i'th foli, /Trin elyn, tranc arglwyddi, /Traul meddgyrn, te_"yrn fal ti. /Tydi, o mynni im einioe IRh VII 29 3 delid. /Meddiant pob nwyfiant, naw gofid - a'm traul, /Ni'm lludd lliw gwennaul gwan eddewid. /Meddwais PhB VI 15 37 gyflafaredd, /Ni dderfydd awen i ar ddarwedd - traul /Tra fo lloer a haul ar eu rhodwedd; /Ac onid tre HF VII 23 22 lloer, llwry goleuni, /Gw_^r a beris haul, nid traul trengi, /I'r gwir Dduw ydd wyf yn erchi, /Er gwy_^ LlF1 II 4 29 dlawg. /Hoedlfyrion haelion hil Bleddynt - a'm traul, /Trwm arnaf-i eu lletgynt: /Fal y deryw, y derynt CBM III 11 23 ith - ar Gymru, /Gan gymryd anghyfraith, /Wedi traul trylew diolaith, /Wedi trin, traean o anrhaith. /O traw 2 ES I 16 25 Ierusalem gan Syladin. /Ac ail ddirglais trais traw a_^ Dygen /I'm digawn galar o'm ca_^r catgwn, /Dwyn PM V 20 39 erdd Lly_^r - a Bra_^n, /A briwgoch dy ongyr, /Traw y tremynaist, ben gwy_^r, /Trwy Dyrn, dey_"rnaidd e Trawd 4 CBM III 3 94 thwyllir, /Tranc ar Dduw, traethaf na ellir! /Trawd ar ddyn a'u tremyn trwy ddir /Periglus pellus pell GM I 9 90 ll nad hunawg gwen (gogwn pahyr!) /Pan ddyfrig trawd blawd blaen efellgyr. /Bid ewynnawg ton tu Porth W EGM I 28 15 f, ni fo parawd. /Nid oes ddarogan, ddyn truan trawd, /O'r Gw_^r a'n gorau maddau medd-dawd: /Cred ti y PM V 10 60 /Hydr wnaethost, w_^r, ar wy_^r flwng, /Ddydd trawd trallawd o'r Trallwng. /Trallwng Llewelyn, llen br trawdd 2 ES I 16 3 /Ac i'r Mab a'r Ysbryd gloywfryd Gla_^n. /Nid trawdd i'n cofiau can y_^m cyfun, /Nid rhaid in amau lly EGM I 27 86 bau /Myn na bydd dyn na hy_^n na iau, /Men nas trawdd trallawd trallwybr eisiau. /Archaf arch i Dduw a traws 29 CBM IV 17 39 hraiff Di_"a_"wl cyngwl cywyd. /Cyngaws a fydd traws a fedd tristyd - maith, /Cyfraith ddiolaith cyn ll CBM IV 4 196 irch ton torrynt yn ertrai. /Gwythur naws: fal traws a'i treisai, /Gwyddfid Eingl: yng nghladd a'i try OC II 14 122 ogion torf, terfysg ddysgaid, /Trinheion faon, traws ardwyaid. /Ciglau am da_^l medd myned plaid - Gatr DB VI 25 14 n orau Duw ddyn gysefin, /Ni wnaeth ei gystal, traws arial trin; /Gorug Llywelyn, orllin - tey_"rnedd, OC II 15 2 eulu Owain llary, lluoedd anhun - trais /Yn eu traws arofun: /Ffyrdd cyrdd cyfeddau dduun, /Pa ffordd y CBM IV 6 17 w_^yth baith bwyth bu eiddudd, /Gwych ydd aeth traws bennaeth trostudd, /Gw_^r eisor, esillydd Gruffudd PC II 21 33 ifor Wennwys. /Am fyned Hywel, hawl ddiachor - traws, /(Daeth tristyd i'm cyngor), /Yn naear franar Fa PB VII 11 12 ith Benfro, /Oedd aml am amlaen deulu /He_"yrn traws de_"yrn trosti. /Trosti er treistwyn gwendud /Aeth CBM IV 5 15 ysgwyd /Ag ysgwydd a danai, /Gorddifanw anwaws traws drai, /Goronw falch fab Gwalchmai. /Gwalch gwaedrw BF VII 44 16 yweithas, /Trist wyf: trais Duw rhy'i gallas, /Traws Ddafydd lawrudd rhy-las. /Llas un mab Llywarch, ll BF VII 45 27 engi - mur ciwdawd, /Traul barawd, trin beri, /Traws fa_^r, gwenwynwar: gwae ni! /Trais pobl, trist paw PM V 23 85 aw gyman, /Fal dau lew ni'n dylochasan, /Ac un traws gatgun, trais faran - fal gw_^r, /Yn gorfod ym mho CBM III 28 30 fan. /Cyflafan trathan, tratherwyn - ei hawl, /Traws gedawl gad orllwyn, /Gw_^r gorefras, gwas gwenwyn, BF VII 45 6 lch rhwyddfalch rhy-n-doeth - trais galar, /Bu traws golofn cyfoeth, /Arwr dw_^r, eryr dewrddoeth, /Eur DB VI 29 76 yn llafnrudd, /Mawr gwriawr, gorwyr Maredudd, /Traws gyngaws gyngor diachludd, /Trais gymell, tri nawe PM V 13 20 , /Trais-gymryd lewgryd lofrudd, /Tros Gymru, traws gymraisg udd. /Udd addien, hywen Hywel, - neud adn CBM III 26 38 feirdd, fyned yn nyfnder - daear /Gwawr trydar traws lewder, /Gwarth wrthryn, gwaywrudd Gwyn Gwarther; EW VI 4 40 iad tra fu fudd; /Trymfryd byd bod yn achludd /Traws maws, Madawg fab Gruffudd. /Am fab Gruffudd lary, PB VII 19 16 esgar, /Llawch cyrdd, cerddwys ei alar, /Llew traws, ni wneid trais a_^'i ga_^r. /Oedd carannawg walch PB VII 5 22 /Oedd teg eurbost reg, rwyf addas - Prydain, /Traws Owain, trais leas, /Oedd aergwyn, oedd oergwyn was CBM III 16 155 fronddor, /A thrychion a thrychan elor. /Gelyn traws ryfel tros Rufain - yd wy_^s, /Tros y llys yn Llun PM V 1 46 ysgarlad. /Ef orau rhiau rhygread, /Udd edmyg, traws ryfyg treisiad. /Ef yn w_^yl, yn olud roddiad, /Ef PB VII 1 8 w glyw glewddrud gyngaws, /O lin breienin trin traws. /Trawsfar yn nhrydar, yn nhro - digythrudd, /Mab CBM IV 6 180 aw rhi rhyellir, /Nid er lles nid erllefesir, /Traws trochiad gyrchiad, pell gyrchir - ei feirch /Ac i GwB VI 17 1 Rhuthr a ddug fy llyw, llew diarswyd - traws, /Tros Gymru y'i clywyd, /Fal rhuthr eryr eurysgwy CBM IV 9 80 aid fab Ery. /Trais Dreon, trinheion nwy try, /Traws trydar, trydydd haearnlly, /Greddf eigiawn, ni gra CBM IV 13 7 d - rwyf /Yn rhodd Duw a'i ganiad, /Trosti nid traws twyll na brad, /Trais nyw llefais na lledrad. /Ni CBM III 24 129 fred, graddfyged grawn, /Ym muchedd mur trais, traws yng nghamawn, /Treswyr ffwyr ffaglawr, ffraethlawr CBM III 24 106 ba_^r seirff saffar sen, /Ergyrwaywawr trais, traws yng nghynnen, /Eryron trychion, trychwyr orffen. / trawsfalch 2 BF VII 49 13 el neud bedd: gwae fi nad byw! /Nid byw gwalch trawsfalch (trais anoddef - rhwy) /Rhy-ddug Duw o'i gart PB VII 10 2 Oesfyr dy alon, aesfriw - Faredudd, /Trawsfalch udd treiswlad wiw, /Pwyll mab Uthr, rhwyf aru Trawsfar 1 PB VII 1 9 lewddrud gyngaws, /O lin breienin trin traws. /Trawsfar yn nhrydar, yn nhro - digythrudd, /Mab Gruffudd trawsfawr 1 BF VII 46 5 y_"rndud, orddrud wrdd beleidrad! /Tey_"rnwawr trawsfawr tros Ystrad - Tywi, /Tey_"rnwyr lochi gwesti g trawsflwng 1 PM V 9 19 flym funer feirch ffe_^r ffyrfne. /Pan ddifwng trawsflwng tros fre ei dreision, /Ysgylfion ysgylfe, /Rh trawsglwydd 1 LlF1 II 2 34 awd draethaf - hebod: /Treth trafod tros glod, trawsglwydd fwyaf. /Dothwyf eithr Gwynedd, a rhyfeddaf - Trawshael 1 BF VII 45 14 Bu aruthr gwythruthr yn nydd gweithred - trin /Trawshael fab Ednyfed, /Bu gwir buddgywir am ged, /Bu gw trawsiolaf 1 PM V 27 1 Am unig treisig y trawsiolaf - Dduw /A ddigawn iach o glaf, /Milwrmilwyr f Trawswalch 2 DB VI 35 4 ddibarha; /Treiswr a'i cymer, trosed Eliffer, /Trawswalch, ne_^r muner, a'i mwynhaa. /Llyw glyw a glywi CBM IV 5 139 awd - i'm llaw, /O'r llachar ddiwyrnawd, /Llas Trawswalch, trais ei ddefawd, /Fal yd las Breichfras ei trech 3 PhB VI 15 39 /Tra fo lloer a haul ar eu rhodwedd; /Ac onid trech celwydd no gwirionedd /Neu ddarfod dawn Duw yn y d GM I 7 123 aer /A gawr daer drag Iwys; /Lliaws tech rhag trech tra briwwys /A byddin a beddrawd tu eglwys; /Lliaw GM I 11 45 awg. /Tey_"rnfab Owain, tremyniad trais hir, /Trech treulir a'i ddir yn ddigasawg. /Traethaf ohonaw, h trechaf 3 LlF1 II 2 54 ri gedwi gad olystaf, /Eryres ormes, trachwres trechaf. /Eryfais dy win o'th wen adaf - ddiwedd; /Eryfa CBM IV 6 273 rddin porthes gwy_^r gwaedlin /A gwawr trin bu trechaf; /Gwa_^l teilu, ta_^l im a ganaf! /Gwawd yw hon, LlF1 II 2 64 i haeddech heddwch, /Yn yd fyddai trwch ni fai trechaf, /Pan fu gyfarfod y modrydaf /A_^ lluoedd Lloegr tref 4 PM V 26 17 rainc, /Llawer Ffranc ar adwedd; /Ac Abertawy, tref dyhedd, /Tyrioedd briw - a heddiw neud hedd! /A Sai GM I 7 128 s; /Lliaws gwinau ffadw ffrawdd tywys, /Tu hir tref, tremyniad amddyfrwys; /Lliaws llwyd a llai, lliaws D-5 VI 36 8 y Nasredd. /Gofynnwn, treulwn traed a bysedd, /Tref ydd aeth Duw nef o'i dangnefedd /Ym mru morwyn fwyn GYC VII 36 81 edig, pob gwlad oedd eiddaw, /Pob cantref, pob tref yn eu treiddiaw, /Pob tylwyth, pob llwyth ysy'n lli trefad 2 LlLl II 16 21 afas lladd a_^'r llaw ddeau. /Ysef a'i trefyd, trefad - amddiffyn /Amddiffwys gymynad, /Gweilch argae y DB VI 26 28 beth y'm ceffy! /Traul caeroedd, cirieda imy /Trefad fy hendad a'i hundy; /Trais arnaf, fy naf, ni edy Trefal 1 SB II 24 38 rhag gwalch gwanar oedd gwareddawg. /Lliwgoch Trefal llid brid brenial braidd wasgarawg, /Llan Ystyffa Trefdraeth 1 DB VI 35 42 t ydd aeth, drud fu ei arfaeth, /Gwnaeth tyrau Trefdraeth nad y_^nt trada; /Pedwaredd i fro pennaf o Gy Trefgalw 2 CBM III 8 13 iau /Haelon cleddyfau rhuddion, clau. /Ym maes Trefgalw lys torf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; / CBM IV 12 13 agor, /Rhybyddwn bencerdd, ben-co_^r. /Am faes Trefgalw lys twrf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; / trefn 1 CBM III 5 11 erdd Efa' a fawrhe_"ynt. /Tremyn y treiddwn-i (trefn a gedwynt) /Treiddle glyw Powys, pei am getynt, /P trefnau 1 GM I 7 107 eddged Iorweirthiawn. /Gwelais weheleith ac eu trefnau tryth /Ac eu treth 'n ei ogawn. /Gwelais gynt, h trefnwys 1 GB II 26 228 !) /Trydy budd Mynyw, mynawg biau. /Peusydwys, trefnwys diffwys drefnau /Yn amgant Hoddnant ormant, ora trefred 6 CBM III 16 222 gwyd rwyd rhodwydd fal Rhun, /Ysgawl torf rhag trefred Alun, /Ysgor ddo_^r ddyrwn, ys gwn oedd ysgwn /Y DB VI 35 24 aeth giwed, llaith waith waredred, /Llosged eu trefred am eu traha. /Tyrau tew eu mur, terfysg eu llafu CBM IV 6 187 ar a folir. /Tryfrwyd wawd i'm priawd prydir, /Trefred fawr, traul gawr y'i gelwir, /Tryliw ei ysgwyd, CBM IV 18 49 byd o boen galled, /O dwyll, o dywyll trydwyll trefred, /O anghyffred gadw, o gadarn alar, /O garchar e CBM IV 4 250 n /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon! /Hyd Elfed, trefred trag Iddon, /Hyd Elfael, eilfa Gwenhwyson, /Hyd CBM III 3 54 medd trais, nis traidd ysgeraint, /Nis daered trefred y trisaint, /Mwy ynddi gwesti gwesteifiaint /Ei treftad 1 EGM I 27 90 gloau /I'm lluddias i'm haddas, i'r mau, /I'm treftad, i'm cariad cerau. /Mihangel a'm de_^l i'm dwyn trefyd 2 CBM III 16 178 /Nis ergryd gorfryd, na gorthrwm glewyd, /Nis trefyd, nis traethwn; /Nis crawn ced esgud rhag ysgwn /N LlLl II 16 21 gau, /Cafas lladd a_^'r llaw ddeau. /Ysef a'i trefyd, trefad - amddiffyn /Amddiffwys gymynad, /Gweilch trefydd 1 MB I 3 111 nid gwyddfid gwrfydd, /Taer terddyn asau talau trefydd, /Torri calchdo_"ed tiredd Trenydd. /Am drefan D trengi 7 EW VI 4 1 Neud rhaid am Fadawg trengi - ciwdodoedd! /Gwalch cadoedd, cadrfalch ri; /Neu MeiG I 33 20 edd pan fo pont Dewi. /Dwyre_"id tristid, wedi trengi /I'r a fo ddifro yn ei ddifri. /Difri difro_"edd! HF VII 23 22 llwry goleuni, /Gw_^r a beris haul, nid traul trengi, /I'r gwir Dduw ydd wyf yn erchi, /Er gwy_^r nef MB I 3 9 yddaw angau angen drallawd. /Ac ail dra drymaf trengi meddwawd, /Llys lleufer ynys, gwry_^s gorfyndawd: BF VII 45 25 weiniaw dim waeth. /Gwaethwaeth y'n tragwnaeth trengi - mur ciwdawd, /Traul barawd, trin beri, /Traws f BF VII 44 2 a Gwynedd (gwae ni - yr eisiwed!) /Ysywaeth yn trengi /Pob ddau, pobl ddygn eu colli, /Pob awr, poen dr GM I 10 32 as tey_"rnedd! Lliaws dyfrydedd /A'm dyfrys eu trengi; /Trangaf truaf trueni /Tranc a'u cennis cyn no m trengis 1 CBM IV 5 50 ist wyf o glwyf am glaer ddychryn - traul /Can trengis llid edwyn, /Lloegrflawdd gadrgawdd gyngelyn, / Trengisiant 1 HOG II 12 9 goleulosg arnai /O gaer wen geir ymyl Menai. /Trengisiant trydydydd o Fai - trychanllong /Yn y llynges Treiaist 1 D-3 VI 19 20 n niffaith Mo_^r Rhudd, merf so_^n - ddigawn, /Treiaist-ti traeth eigawn, dawn dyneddon; /A hyn a ddywa Treiclyd 1 LlF2 VI 10 40 challter, /Ys er ein treiglaw ein traglewder, /Treiclyd ein cywyd ein cam wober. /Tra mawr ydd ym dawr treidda 1 CBM IV 16 95 n hoen dyn dibara, /Hoedran hydr, hydraidd a'i treidda. /Treul trydar a'm ca_^r, na'm casa, /Na'm golu treiddaf 1 LlF1 II 2 10 oedd achoedd uchaf, /Ar byrth agored, trwydded treiddaf. /Treiddais a gerais a garaf - hefyd: /Hawdd ei Treiddais 1 LlF1 II 2 11 uchaf, /Ar byrth agored, trwydded treiddaf. /Treiddais a gerais a garaf - hefyd: /Hawdd ei fyd ei bry treiddaw 2 PhB VI 14 41 /Gnawd o synhwyrfawr farn drybelid. /Ai cymraw treiddaw tra mynydd Gwidawl /Myn y rhed Rhediawl o Eleni LlF1 II 1 134 Ar a fynnwy Duw, nid egrygi - iddaw /Arfeiddaw treiddaw trag Eryri; /Arfaeth ehelaeth, wrth ei holi, /A treiddbell 1 PB VII 9 9 wr, /Drud llaw esgud, lluosgar. /Ca_^r gymell, treiddbell trethoedd, /Mab Owain, mawrdwrf arraedd, /Lly treiddem 1 CBM III 25 5 ug i arnaf /A ddwg pawb a fo pennaf. /Pennaf y treiddem trwy ryfig - gwron /Ffroenwynion, ffriw ddyfrig treiddgof 1 CBM III 5 63 yddawdd, nawdd na'm diddoled. /Pell y'm traidd treiddgof o'i rygolled, /Praidd preiddwyr preiddwr yng treiddiais 1 GM I 9 99 th a Phorth Gemais. /Can haelon hywydd hawdd y treiddiais /[ ] Cheredig bybl ba hyd dulliais? /[ ] Owai treiddiaswn 1 CBM III 26 118 d oedd neb a gynhebycwn /A_^ llew trais pan 'i treiddiaswn! /Nid oedd lary mor llary, mor lluadwn - hyn treiddiaw 3 CBM IV 6 35 edd arfau a_^'i loflen. /Hud arfaidd tra Thren treiddiaw ei alon, /Traul dragon, Saeson sen, /Hud ysgi GYC VII 36 81 wlad oedd eiddaw, /Pob cantref, pob tref yn eu treiddiaw, /Pob tylwyth, pob llwyth ysy'n llithraw, /Pob LlG VII 24 28 /Gnaws mawrdraws am ardal dyhedd, /Gnawd iddaw treiddiaw trwyddi berfedd! /Am ei wir bydd dir o'r diwe treiddiwys 1 GB II 26 204 Ar bob sant gormant geugant goned, /A Dewi a'u treiddiwys tros tydwed - elfydd, /Ar saint sywedydd dedw Treiddle 1 CBM III 5 12 _"ynt. /Tremyn y treiddwn-i (trefn a gedwynt) /Treiddle glyw Powys, pei am getynt, /Pan dreiddais-i yno treiddwn 1 CBM III 5 11 t, /`Rhieingerdd Efa' a fawrhe_"ynt. /Tremyn y treiddwn-i (trefn a gedwynt) /Treiddle glyw Powys, pei a treiddwys 1 CBM III 3 30 gedd - /Gwraig enwawg, anwar ei throsedd, /A'i treiddwys, bu trwy enwiredd! /Llanfechan, fychod ei ber treigl 1 CBM IV 16 87 /Rhadlawn, doeth, Rhwyf cyfoeth coffa, /Og ein treigl atregwch yma, /Og ein cam a'n cymer etwa. /Trugar treiglaw 3 CBM IV 18 34 siaf. /Brenin pob gwerin, gwared arnaf, /Gwedi treiglaw byd, budd arnaf. /O ganiad y Tad te_"yrneiddiaf LlF2 VI 10 39 /Ys er ein tro_"i ein trachallter, /Ys er ein treiglaw ein traglewder, /Treiclyd ein cywyd ein cam wob BF VII 48 27 anhawdd im amdanaw, /Hir ddewrllew traglew yn treiglaw - ysgwyd, /Hirwayw un annwyd a_^'r hwn Nyniaw, treiglfeirdd 1 CBM III 11 75 gwlad, /A'm gwledig a'i dirper, /Ni'm gwna tro treiglfeirdd un amser, /Ni'm twyll pwyll pan ym cyfarche treiha 1 GM I 14 29 fy mryd ym mrad a thwyll. /Trugarawg Ddofydd, treiha fy ngherydd, /Hyd na bwyf herwydd crefydd cerdd-d treisai 1 CBM IV 4 196 orrynt yn ertrai. /Gwythur naws: fal traws a'i treisai, /Gwyddfid Eingl: yng nghladd a'i trychai, /Gwy treisblyg 1 SB II 22 44 aerddraig arddrusig. /Oedd Casnar, post trydar treisblyg, /Oedd castell Hiriell, hwyr wellig, /Oedd mei Treisddwyn 1 GRh II 28 45 naf llednais, /Llyw gwriaf trin eithaf trais. /Treisddwyn, glyw aswyn, Glywysing - ofal, /Ofynaig Maelg treisfar 1 LlG VII 24 7 awg freiniawg o frenhinedd. /Rhyfyg Udd Cesar, treisfar trosedd, /Rhuthrlym grym Gruffudd etifedd; /Rhw Treisfawr 1 PM V 21 1 Treisfawr Lewelyn, trosof - nis rhoddai /(Ef rhoddes wy treisfwyaf 1 BF VII 49 28 byd, /Trimud aerwalch, falch fawrfryd, /Trymaf treisfwyaf tros fyd. /I'r byd, ys tristyd treistwyn ddam treisiad 2 PM V 1 46 f orau rhiau rhygread, /Udd edmyg, traws ryfyg treisiad. /Ef yn w_^yl, yn olud roddiad, /Ef yn daer, yn PB VII 16 23 g ei rhwysg rhwyd gelyn, /Oedd gwrdd yng nghad treisiad trin, /Oedd llew gawr Madawg mawr Mo_^n Treisiau 1 PM V 10 37 th a'th welais, /Ac o bai ameth, treth trais. /Treisiau ardalau, ardwy trin, - rhyddug, /Rhyddigiwys eu Treisiaw 2 EW VI 1 25 is, /Lloegr goelcerth llwybr drafferth drais. /Treisiaw a orug tros derfyn - fal gw_^r, /Ef gorau o fab LlG VII 27 28 ni'n edau un nodded - rhagddaw: /Trwy ben ein treisiaw yw ein tristed. /Trist y'n gorug Crist (cred ni treisig 2 CBM IV 4 166 torfoedd friwennig, /Arllaw lles, arlleng tres treisig. /Cyrdd cerddynt, mal cynt Celliwig, /Ar wy_^r w PM V 27 1 Am unig treisig y trawsiolaf - Dduw /A ddigawn iach o glaf, /Mil treistig 1 PB VII 6 17 gwnaeth yn Rhos rhyfel. /Rhyfelnaf trosaf, wyf treistig - o'i goll, /Gallwys beleidr ysig, /Brain lithi treistwyn 3 BF VII 49 29 ymaf treisfwyaf tros fyd. /I'r byd, ys tristyd treistwyn ddamwain - draig, /Drwg achweddl ei arwain, /E PB VII 11 13 eulu /He_"yrn traws de_"yrn trosti. /Trosti er treistwyn gwendud /Aeth mab Owain prain, prifglod; /Ni b BF VII 51 9 Arthur, benadur byd. /Gwae'r byd rhag tristyd treistwyn gythrudd - llew: /Llywelyn ap Gruffudd! /Nawdd treiswlad 1 PB VII 10 2 r dy alon, aesfriw - Faredudd, /Trawsfalch udd treiswlad wiw, /Pwyll mab Uthr, rhwyf aruthr rhiw, /Pwy Treiswr 2 DB VI 35 3 ndawd /Traethwawd o'm barddwawd mor ddibarha; /Treiswr a'i cymer, trosed Eliffer, /Trawswalch, ne_^r mu GG II 31 29 edd - a'n dybydd /I an diburaw og an camwedd. /Treiswr yw angau ar bob trosedd, /Tramaint, nid cywraint treiswriaeth 1 ES I 15 27 Dduw! na ddaw ef etwaeth /I ystwng treiswyr, treiswriaeth - cynnygn /Yng nghynnif prysuriaeth. /Dyn y treiswyr 1 ES I 15 27 laeth, /Och Dduw! na ddaw ef etwaeth /I ystwng treiswyr, treiswriaeth - cynnygn /Yng nghynnif prysuriae treisyg 1 PM V 2 29 yr hyd bell ar dy deithi. /Gwell wyt, un edmyg treisyg, no'r Tri - /Mordaf, Nudd, Rhydderch - yn neddf treisynt 1 DB VI 31 37 on. /Herwydd trymfryd byd bod tan Saeson /Wedi treisynt gynt ar y goron, /Trydydd rhyfedd llyfr llefesi treithitor 1 CBM IV 9 13 ysgwyd /Mal ysgwyd rwyd Rahawd. /Mur mawrgor, treithitor traethawd, /Traeth o'm bron tra thon, tra thy treithwy 1 D-1 I 1 19 fenwy, /Elfael, Buell, Maelenydd gwell (pell y treithwy) /Tair Rhagynys a'r Tair Ynys a'r tramordwy: /H tremid 7 CBM IV 1 21 llafn ar llu Norddmain, /Ac eryfoedd trwm rhag tremid angau /Ac eryfed crau ac eryfain; /Arwyar ar wy_^ CBM IV 4 131 lanedd, /Oedd tramawr tremynai tachwedd, /Oedd tremid cyfnewid cochwedd, /Cleddyfal clau, dywal ddiwedd SB II 24 22 furthiaw, /A llafn tra llafn, a llid tra llid tremid dreiddiaw, /A gw_^r tra gw_^r, a thw_^r tra thw_^ CBM IV 7 15 wrch, /Lluniai glod glew dihafarch, /Mynw ton, tremid ei ddygyrch, /Maengaen wedi meingain feirch. /Mar CBM III 24 63 im ermoed hoed ohonaw. /Ail cw_^yn a'm tremyn, tremid erddaw, /Ail gw_^r gwrdd gordden, Arthen eirthiaw CBM III 26 95 wybr anant, anaw prydyddion, /Llwyr y'm traidd tremid gofalon, /Treulgawdd hoed hoeddlfyr gyfeillion; / OC II 14 4 . /Geleurudd ein gwy_^r gwedi lludded - trwm: /Tremid gofwy mur Maelawr drefred. /Deon a yrrais ddygyhu tremud 1 GM I 9 114 -hunis ton wyrdd wrth Aberffraw, /Dychyrch tir tremud, dychlud anaw; /Diesig yd ga_^n ednan arnaw, /Arg Tremyn 4 PM V 20 29 ddug dy hy_^n, /Dugost, udd dremrudd, dremyn. /Tremyn Llywelyn, llyw rhyddyrch - Prydain, /Prid i Loegr CBM III 24 63 /Cwynaf im ermoed hoed ohonaw. /Ail cw_^yn a'm tremyn, tremid erddaw, /Ail gw_^r gwrdd gordden, Arthen CBM III 3 94 ar Dduw, traethaf na ellir! /Trawd ar ddyn a'u tremyn trwy ddir /Periglus pellus pell ddygir: /Pall arn CBM III 5 11 ddywedynt, /`Rhieingerdd Efa' a fawrhe_"ynt. /Tremyn y treiddwn-i (trefn a gedwynt) /Treiddle glyw Pow tremynai 1 CBM IV 4 130 /Oedd tromlan coelwan calanedd, /Oedd tramawr tremynai tachwedd, /Oedd tremid cyfnewid cochwedd, /Cle tremynaist 1 PM V 20 39 y_^r - a Bra_^n, /A briwgoch dy ongyr, /Traw y tremynaist, ben gwy_^r, /Trwy Dyrn, dey_"rnaidd eryr. /E tremynasant 1 PM V 23 153 /Burthiaist wy_^r yn nifant. /Ail gad drom y'n tremynasant, /Udd addien, uch Dygen Dyfnant; /Ail milioe tremyned 1 PM V 23 94 /Llary, ni dde_^l ei law ataw, atan, /Llyried, tremyned tra mo_^r dylan, /Rhag llaith anolaith (anolo tremyniad 4 GM I 7 128 iaws gwinau ffadw ffrawdd tywys, /Tu hir tref, tremyniad amddyfrwys; /Lliaws llwyd a llai, lliaws erch LlLl II 16 65 , er Duw ac er dyn, /I gan Lywarch, Lywelyn. /Tremyniad mynydd, manod tew - ni'th ludd, /Ni'th losgo e PM V 20 33 , /Moes terrwyn, Maes Twr a gyrch. /Cyrchiad, tremyniad tra Mo_^r Udd - dy gas, /Dy gosgordd yn breinr GM I 11 44 urdorchoedd am eurdorchawg. /Tey_"rnfab Owain, tremyniad trais hir, /Trech treulir a'i ddir yn ddigasaw Tremynid 1 GM I 14 28 nhywyll: /Tra'm oedd o'm dawn Duw i'i gymwyll /Tremynid fy mryd ym mrad a thwyll. /Trugarawg Ddofydd, t Tremynt 1 CBM III 3 161 ogawd, /Llog fawrfaith am feddfaith feddrawd. /Tremynt teg i'm terrwyn beiddawd, /A weles ni welir hyd tremynu 2 GB II 25 48 d, cymryd Cymru ben baladr, /Am Aber Taradr yn tremynu, /Am Byrth Ysgewin yn goresgynnu, /Am Borth Wygr PM V 22 5 did rhwy /Cer moreb ceinwyneb Conwy; /Neu'm bu tremynu tramwy - rhwng Lle_"yn, /Llewychedig aur ar fy Tremynwys 1 D-4 VI 20 65 dybyddawd dydd, /Dywalwern drywern drennydd. /Tremynwys rhyswr Rhosedd - Ddiabred /Am ddiebryd Gwynedd Tren 4 CBM III 24 118 d ar orffen, /Mygyr yd laddai Loegr hyd leudir Tren; /Mynw tra glew, llew llawr mwynfawr, mesbren, /Mur PM V 30 11 amar am ben. /Ni bu haws uddudd, fal trabludd Tren, /Nog anhawdd gwahawdd gwynt yng ngwden. /Neu wddam DB VI 24 72 s cwynais, yn cwynaw - ei ben, /A gnawd odduch Tren trin ymwriaw. /Gnawd cleddyf gilydd yn ymgiliaw, /C LlF1 II 2 50 r a ddewisir o'r tir geir Taf /Hyd ei dir ger Tren, yn nhrin pennaf. /As dewiso Duw y diweiriaf - o'r Trenydd 1 MB I 3 112 asau talau trefydd, /Torri calchdo_"ed tiredd Trenydd. /Am drefan Dryffwn rhag eiriolydd /Tyrfai rhag tres 5 CBM III 21 84 al y'i dofes: /Yng Nghefn yr Aelwyd oedd aelaw tres. /Erfid a drychid rhag ei drachwres, /Arfau pendry CBM III 16 149 r - Dinteirw, /A gwy_^r meirw rhag mur co_^r: /Tres rhag llew, rhag llyw pedeiror, /Trais ar Lloegr, a CBM IV 4 260 nid gorwag hoffter, /Pen rhiau, rhiallu ymer, /Tres trachwres, trochiad yn nhrymder, /Prain Prydain, pr CBM IV 4 166 arf, torfoedd friwennig, /Arllaw lles, arlleng tres treisig. /Cyrdd cerddynt, mal cynt Celliwig, /Ar wy PM V 23 55 w cydfod, er clod, ys claear. /Rhyllofes rhwyf tres tros faniar - i feirdd, /Oedd fawrllwyth i'r ddaear Treswyr 1 CBM III 24 130 n, /Ym muchedd mur trais, traws yng nghamawn, /Treswyr ffwyr ffaglawr, ffraethlawr ffrwythlawn. /Can Rh treth 10 PM V 10 35 is - ddraig, /O ddragon tud Emrais, /O bob tir treth a'th welais, /Ac o bai ameth, treth trais. /Treisi PM V 19 21 thengmlwydd: bych hy_^n! /Mabddysg it treuliaw treth enfyn - i feirdd /Yn fyrddioedd i'th gylchyn. /Dy CBM III 26 18 rdd a'i dadfer: /Teilwng i'm talu a'm rhodder /Treth folawd, traethawd nawd nawsber. /Terfysg yn rhagff CBM IV 16 219 meingan, /Emys llys llysaidd uch ebran, /Gwedi treth mal traethawd Ieuan, /Cyn glasfedd, cyn glasu fy GM I 7 108 /Gwelais weheleith ac eu trefnau tryth /Ac eu treth 'n ei ogawn. /Gwelais gynt, hwy cenynt `cwd awn?' GM I 8 25 borthes branes, Brynaich gyffro, /A gymhellws treth o Dw_^r Penfro, /A elwir o wir orau Cymro. /Arddwy LlF1 II 2 34 wd fy nhraethawd; nis gnawd draethaf - hebod: /Treth trafod tros glod, trawsglwydd fwyaf. /Dothwyf eith PM V 10 36 /O bob tir treth a'th welais, /Ac o bai ameth, treth trais. /Treisiau ardalau, ardwy trin, - rhyddug, / PM V 10 29 yrn am de_"yrn, am dir. /Tir fy naf traethaf, treth Wynedd - dydoeth /O deithi tey_"rnedd, /A threth G CBM IV 4 50 trychwydd /A'm rhoddes (nid rhodd gwaradwydd) /Treth Wynedd, haelonedd hylwydd; /Traul gorddrud golud g trethau 4 CBM IV 6 194 gn /Ei gynnygn gan ei ddir. /Trwst tra thrwst, trethau a ddygir, /Trwy orddwy yd wrdd gymhellir, /Ar dd LlG VII 24 145 cyhoedd waetffrau. /Hylwry fwry, fa_^r gymell trethau, /Hawlwr gwlad arall, gwledig rhiau; /Harddedd o GB II 25 31 dra chynhennu, /Ffrwst dra ffrwst, dra thrwst trethau o Lundain, /Traethadur Prydain wyf yn prydu /Tra PhB VI 15 25 /Gw_^r a fydd ei enw yn edrysedd, /Gw_^r biau trethau tra thuedd - Llundain, /Diffeithdir Prydain a'i trethoedd 2 PB VII 9 9 aw esgud, lluosgar. /Ca_^r gymell, treiddbell trethoedd, /Mab Owain, mawrdwrf arraedd, /Llyw glyw glew PB VII 4 7 in lafn, /Doeth id i'th wlad, leiddiad leifn, /Trethoedd tros foroedd, fa_^r dwfn, /Traul ced, rhwyf Dy Treul 1 CBM IV 16 96 dibara, /Hoedran hydr, hydraidd a'i treidda. /Treul trydar a'm ca_^r, na'm casa, /Na'm goludd i'm golo Treulgawdd 1 CBM III 26 96 prydyddion, /Llwyr y'm traidd tremid gofalon, /Treulgawdd hoed hoeddlfyr gyfeillion; /Treuliws fy ngru treuliaw 2 LlG VII 26 23 _"ws diofn rhagddaw; /Rhwysg aerllew trylew yn treuliaw - arfau /A gwy_^r dros fylchau yn falch arnaw. PM V 19 21 aith, pymthengmlwydd: bych hy_^n! /Mabddysg it treuliaw treth enfyn - i feirdd /Yn fyrddioedd i'th gyl treulir 1 GM I 11 45 /Tey_"rnfab Owain, tremyniad trais hir, /Trech treulir a'i ddir yn ddigasawg. /Traethaf ohonaw, honnaid Treuliws 1 CBM III 26 97 falon, /Treulgawdd hoed hoeddlfyr gyfeillion; /Treuliws fy ngruddiau cofion - cyfeisiau /Cyfeddau cyfoe treulwan 1 CBM IV 9 120 dw ysgwyd bryd ysgain wrth lef, /Brydau ta_^n, treulwan, trin woddef. /Ys arglwydd, ys arwydd, ys ef, / treulwn 1 D-5 VI 36 7 wedd, /Gosymud gofud gofwy Nasredd. /Gofynnwn, treulwn traed a bysedd, /Tref ydd aeth Duw nef o'i dangn treulwyd 1 GM I 12 20 ychyfarwyd - a_^ mi, /O drechryni y tri ydd ym treulwyd. /Genilles gnaws aur, awr y'i ducpwyd, /Cw_^l o treulyn 1 GM I 7 35 isor Echdor, ach drylwyn. /Trilliw ei lafnawr, treulyn ysgwydawr, /Trylew fawr falch derrwyn; /Tyrfa do Tri 45 CBM III 21 60 , hawdd ei foli /Pan foled haelon haelach no'r Tri; /Am Forgant gormant, gormes Fenlli, /Gormeisiad, bl DB VI 31 60 trychion, /Tri eraill ni eill oll eu deddfon, /Tri araf, pennaf penadurion, /Tri arwydd, hylwydd ar eu DB VI 31 70 ion, /A Mair o'i gwyry Air a'i gweryddon, /I'm tri arglwydd byd, boent cyfeillion /Mihangel angel a'r a DB VI 31 62 enadurion, /Tri arwydd, hylwydd ar eu holion, /Tri arwr, eurdwr eurdorchogion, /Tri eryr yn wy_^r ac yn DB VI 31 61 oll eu deddfon, /Tri araf, pennaf penadurion, /Tri arwydd, hylwydd ar eu holion, /Tri arwr, eurdwr eurd DB VI 31 65 sion /(Tri chlwyf nad ydynt fal cynt Cynon!), /Tri chlau eu parau fal Peryddon, /Tri chlo_"yn pennyn pe DB VI 31 67 Peryddon, /Tri chlo_"yn pennyn penguchogion, /Tri chlo ar eu bro rhag bradogion. /Trwy eirioledd Pedr, CBM III 21 203 on, /Tri chyfarf rhag tarf, rhag torf haelon, /Tri chlodfan gwalchlan, gweilch frodorion: /Golchynt eu DB VI 31 66 nt Cynon!), /Tri chlau eu parau fal Peryddon, /Tri chlo_"yn pennyn penguchogion, /Tri chlo ar eu bro rh DB VI 31 64 dorchogion, /Tri eryr yn wy_^r ac yn weision /(Tri chlwyf nad ydynt fal cynt Cynon!), /Tri chlau eu par CBM III 21 202 am byrth Saeson, /Tri eofn diofn, dialforion, /Tri chyfarf rhag tarf, rhag torf haelon, /Tri chlodfan g CBM III 21 199 ion, /Tri chyfrin a_^ thrin ac a_^ thrychion, /Tri chyfred a_^ ched a cherddorion, /Tri eorth am borth CBM III 21 198 w, glew ganaon, /Tri eryr ongyr angerddolion, /Tri chyfrin a_^ thrin ac a_^ thrychion, /Tri chyfred a_^ CBM III 9 20 Fadawg bieifu, /Trinfa gyfa gynyddu, /Trydydd Tri Diwair Deulu. /Tyll eu hysgwydawr, terfysgfawr - fao PB VII 2 19 gwledd - branes /Cyn prynu tangnefedd, /Pa_^r tri dryll, gwersyll gorsedd, /Pen clod cyn no'i fod i'i BF VII 54 7 hoen hyboen heb arglwyddi: /Triwyr a gollais, tri - dyledogion, /Brodorion haelon o hil Rhodri. /Rhy d CBM III 21 201 ddorion, /Tri eorth am borth am byrth Saeson, /Tri eofn diofn, dialforion, /Tri chyfarf rhag tarf, rhag CBM III 21 200 rychion, /Tri chyfred a_^ ched a cherddorion, /Tri eorth am borth am byrth Saeson, /Tri eofn diofn, dia DB VI 31 59 yniaddon, /Tri eres armes trachwres trychion, /Tri eraill ni eill oll eu deddfon, /Tri araf, pennaf pen DB VI 31 58 dragon, /Tri gw_^r a ddug Duw o'r dyniaddon, /Tri eres armes trachwres trychion, /Tri eraill ni eill o CBM III 21 196 yn te_"yrn feibion /A edau gelau yn eu galon: /Tri ergyrwayw glyw, glew ganaon, /Tri eryr ongyr angerdd CBM III 21 197 n eu galon: /Tri ergyrwayw glyw, glew ganaon, /Tri eryr ongyr angerddolion, /Tri chyfrin a_^ thrin ac a DB VI 31 63 r eu holion, /Tri arwr, eurdwr eurdorchogion, /Tri eryr yn wy_^r ac yn weision /(Tri chlwyf nad ydynt f MG VII 33 13 dd, /Mawrgawdd diadrawdd daw o'i edrych; /Rhag tri gelyn dyn, Duw, a'm noddych, /Rhugl gyd eu cyngyd a' DB VI 31 56 iddiau rhuddion, /I Aberconwy ceneddl forion, /Tri gorau dreigiau sy o'r dragon, /Tri gw_^r a ddug Duw DB VI 31 57 l forion, /Tri gorau dreigiau sy o'r dragon, /Tri gw_^r a ddug Duw o'r dyniaddon, /Tri eres armes tra GB II 25 40 d ysgymu - hael, /Ac am dreth Ddinmael trafael tri llu. /Am de_"yrn, am gedyrn he_"yrn ha_"u, /Am Degei PM V 23 122 ew a'u dug, a'u dwg pan fynno, /I'r Trallwng, tri llu anosgo: /Llys efnys afneued tra fo, /Lles i fyr CBM IV 16 185 rawd gwerinfalch Nefwy, /Can diffyrth Trindawd tri macwy - o da_^n, /Trimaib gla_^n glain ofwy, /Canys PM V 2 29 dy deithi. /Gwell wyt, un edmyg treisyg, no'r Tri - /Mordaf, Nudd, Rhydderch - yn neddf rhoddi. /Gwell GB II 26 193 . /Ac nad fo yn ei fro fraint a theithi /Eithr tri mwg yn amlwg o'i hamlenwi. /A fyn Duw, dybydd byth w DB VI 29 77 Traws gyngaws gyngor diachludd, /Trais gymell, tri nawell no Nudd. /Gwna arnaf hiraeth hir gystudd /Gwa ES I 16 33 /Gelli it pob defnydd, froydd Frenin; /Can wyd Tri, nid rhaid it amgen, /Can wyd Dau (pell goddau) ac U LlF2 VI 10 25 Ys ti a wrthyd a wrthoter! /Rhag deulin Trined tri nifer - a ddaw /A'r trydy i law y Lusiffer /A'r ddau CBM IV 16 152 Brawd, /Rhag baran barn beirniaid; /Pan farner tri nifer trwy naid, /Bernid Duw ein dwyn i wenblaid /Y CBM IV 17 11 ffydd a chrefydd ydd achretawr. /O ffyrf ioli Tri o draethawd berffaith, /O egwydedd iaith, o egwyddaw GYC VII 39 21 di Celi culwyddogion! /Nawdd Undawd Trindawd y Tri Pherson, /Nawdd yr holl seinau, senedd wirion, /Naw PC II 19 4 n llaith, /Nid oes, ysywaeth, o'r saith /Namyn tri trin ddiolaith. /Seithwyr y buam, dinam, - digythru PM V 4 7 alon /Nac Alecsander na Iason. /Bu cedeirn o'r Tri Trinheion: /Traul Efrai, afrddwl Groe_"gion /Ercwlff BF VII 55 27 eha_"u Dafydd yn lle diwyd, /Lle mae'r Un a'r Tri trwy anwylyd - mad, /Lle mae'r Mab a'r Tad a'r Teg Y DB VI 34 11 odeddaf. /Llywelyn, guall arall wraf, /Gwedi y Tri, trydydd a enwaf! /Nid oes is daear, od ystyriaf, /N D-4 VI 20 87 es goeth, - gestyll, /Eu gostwng oedd anoeth, /Tri thryfan, cyfan, cyfoeth, /Pedwar enwawg, peithiawg, GM I 12 20 cyfarwydd dychyfarwyd - a_^ mi, /O drechryni y tri ydd ym treulwyd. /Genilles gnaws aur, awr y'i ducpwy CBM IV 17 106 ; /I'r Tair Person byd bid eich arfaeth, /I'r Tri yn iawnwir iawn wrogaeth. /I'r un Duw, un Dyn, na fi PM V 26 113 d ffled /Na'th adws Iesu eisiwed /Yn nhygant y Tri, yn nheced - Addaf, /Neud addwyf y'th ganrhed! /Rhun Trida 1 ES I 23 13 pruddedd /Tros fwyniant trigiant trugaredd; /(Trida a'n gorau) trydedd - yw adaw: /Edifeiriawg da, Duw trig 2 LlF1 II 1 30 ed. /Gwyn ei fyd a fydd, o foddha_"ed, /Men y trig gwledig gwlad Ednyfed; /Gwyn ei fyd ei fryd a fawrh CBM III 30 5 n adrawdd llaith, /Dygynnelw, dy ganhymdaith. /Trig yn harddfraint saint senedd gyd - eurglawr, /Arglwy trigeinmlwydd 1 EGM I 29 23 re lan, nid gwaradrwydd! /Edwyn fydd traul dyn trigeinmlwydd, /Adfydd hoeddl hiddlaw rhag llaw, ni llwy trigiant 4 EMRh VI 23 29 i fo ei orffen ar ffordd deilwng, /Yn nhygiant trigiant, ddraig ddiystwng, /Yn nheg addef nef nawdd or ES I 23 4 . /Rhedais o bechawd nid bychodedd /O buchant trigiant i'm trugaredd. /Trindawd a'm dyco o'm diguedd / ES I 23 12 /A'r ail yw priawd enw pruddedd /Tros fwyniant trigiant trugaredd; /(Trida a'n gorau) trydedd - yw adaw MeiG I 31 17 rewys y credant; /Yng ngheinffawd y Drindawd y trigiant /Yn brydferth gwerth prifgerdd a ganant. /Rhaid trigiaw 1 GYC VII 36 74 g carchar braw, /Nid oes le y trigier: och o'r trigiaw! /Nid oes na chyngor na chlo nac egor, /Unffordd trigiawd 1 EW VI 6 25 /Breenin trin, trugaredd. /Trugarawg Ddafydd, trigiawd - o'm mawrddawn /Fy marddair o'm tafawd; /Cadau trigier 1 GYC VII 36 74 le y cyrcher rhag carchar braw, /Nid oes le y trigier: och o'r trigiaw! /Nid oes na chyngor na chlo na tringar 1 BF VII 44 5 colli, /Pob awr, poen dramawr, pob dri. /Oedd tringar ein ca_^r, cof newydd - a'n pair /Perygl hiraeth Trihael 1 DB VI 30 28 ymddifad. /Tra fu w_^r arwr gerddeidiad /No'r Trihael haelach yd gaffad. /Truan y gwnaeth Duw ddwyn ca Trilliw 2 GM I 7 35 ga_^l wenwyn, /Cyfeisor Echdor, ach drylwyn. /Trilliw ei lafnawr, treulyn ysgwydawr, /Trylew fawr fal EMRh VI 23 4 , /Arfod ysgymod, gorfod gorflwng, /Arfau briw trilliw, trillu gyhwng. /Eryr gwy_^r Gwynedd, gwn nad e trillu 5 EMRh VI 23 4 ysgymod, gorfod gorflwng, /Arfau briw trilliw, trillu gyhwng. /Eryr gwy_^r Gwynedd, gwn nad echwng, /Cy SB II 24 18 r ddyludaw. /A glyw tra glyw, a llyw tra llyw, trillu rhagddaw, /A barf ar farf, ac Eingl ar darf godwr GYC VII 42 16 /Bod yn ddir talu ger bron yr Iesu: /Lle gwelo trillu, trallawd a wna. /Gwae'r sawl a gredan, os camwe EGM I 28 7 haredd buchedd bechawd. /Pan dde_^l rhag Iesu trillu trallawd, /Pawb a ddaw ataw, pobl fraw, i'r Frawd MG VII 33 81 arth yr Oen gorfod y'm gosotych; /Pan dde_^l y trillu (trallawd perych /I leaws yn draws) a drais-boeny Trimaib 1 CBM IV 16 186 , /Can diffyrth Trindawd tri macwy - o da_^n, /Trimaib gla_^n glain ofwy, /Canys Ef a fedd a fynnwy, /C Trimud 3 BF VII 49 27 ladd weryd - yw /Tramgwydd llyw llawch esbyd, /Trimud aerwalch, falch fawrfryd, /Trymaf treisfwyaf tros PhB VI 12 27 - Rhys /I rwng Rhos ac Epynt, /Bardd fu_^m it, trimud dremynt, /A chedymddaith ganwaith gynt. /Cyntaf a DB VI 29 92 n an rheg an rhaith heb rybudd, /Gwanar ga_^r, trimud fa_^r, trymrudd, /Gwenwyn gw_^yn gennyf nid ymgu trin 29 GB II 25 35 agddu, /Tew tra thew dra thro o dra thrychu - trin /A gwaedlin am ddeulin yn gwanegu, /Taer tra thaer PB VII 3 4 ynwent, /Llyw Dinefwr, gw_^r gwychblant, /Llew trin a'i brenin a'i braint. /Breiniawg Rys, brenin cyfoe BF VII 45 26 ragwnaeth trengi - mur ciwdawd, /Traul barawd, trin beri, /Traws fa_^r, gwenwynwar: gwae ni! /Trais pob CBM IV 6 273 Caer Fyrddin porthes gwy_^r gwaedlin /A gwawr trin bu trechaf; /Gwa_^l teilu, ta_^l im a ganaf! /Gwawd CBM IV 6 6 ihefeirch gystudd, dirfawr fudd - gwrddflwng, /Trin drablwng drablawdd udd, /Trais ormail ormant, ormes PC II 19 4 aith, /Nid oes, ysywaeth, o'r saith /Namyn tri trin ddiolaith. /Seithwyr y buam, dinam, - digythrudd, / PB VII 18 22 e bai beilch ddoethon /Yn ymarfoll, mawrweilch trin, /Ei lw ni lithid ar We_^n, /Ei air oedd crair cred GRh II 28 44 , /Y harchaf, llary naf llednais, /Llyw gwriaf trin eithaf trais. /Treisddwyn, glyw aswyn, Glywysing - GRh II 28 27 ryd Benlli - Gawr, /Banllef beirdd i'th foli, /Trin elyn, tranc arglwyddi, /Traul meddgyrn, te_"yrn fal CBM III 29 26 arawd cleddyf cleudaer - ym marddrin, /Yn nydd trin ger traeth Caer, /Llid ysgwn, ysgwyd canaer, /Llew DB VI 25 14 yn gysefin, /Ni wnaeth ei gystal, traws arial trin; /Gorug Llywelyn, orllin - tey_"rnedd, /Ar y brenhi PB VII 9 14 y llyw gorllawen, /Gwy_^r a ga_^r gwawr trydar trin, /Gwrdd yn rhyfel a_^'i elyn, /Gwrthgas gwrth ei ga EW VI 4 38 ig. /Urddas tey_"rnas, te_"yrn arfrudd - cad, /Trin gyrchiad tra fu fudd; /Trymfryd byd bod yn achludd CBM III 29 31 n er maws im 'y hun /Y molaf-i Fleddyn, flaidd trin, /Haelwas, hwylwys yng ngarthan PB VII 16 23 sg rhwyd gelyn, /Oedd gwrdd yng nghad treisiad trin, /Oedd llew gawr Madawg mawr Mo_^n PM V 12 39 ion, /Cerddasant a_^'r eiddiaw, /Arwar trydar, trin ognaw, /Eryr gwy_^r ffrawdd dymyr Ffraw. /Ffraw-gyr CBM III 20 9 r, ca_^r co_^r gyrchiad. /Cyrchais eryr trais trin oheb - heb gudd, /Cad wosudd, ced woseb, /Ar w_^r, CBM III 21 92 ym mynwes - daear, /Neud gwa_^r gwawr trydar, trin orllawes, /Er pan llas llyw ced neud neued nes, /Ne PM V 10 37 i ameth, treth trais. /Treisiau ardalau, ardwy trin, - rhyddug, /Rhyddigiwys eu gwerin, /I rag cwys o L CBM IV 5 13 nt, /Ni bu fagawd meirch Morgant. /Mor gynefin trin tra laddai - ysgwyd /Ag ysgwydd a danai, /Gorddifan CBM III 11 24 nghyfraith, /Wedi traul trylew diolaith, /Wedi trin, traean o anrhaith. /O anrhaith y dyfu diofal - an PB VII 1 8 /O lyw glyw glewddrud gyngaws, /O lin breienin trin traws. /Trawsfar yn nhrydar, yn nhro - digythrudd, BF VII 45 13 fu. /Bu aruthr gwythruthr yn nydd gweithred - trin /Trawshael fab Ednyfed, /Bu gwir buddgywir am ged, EW VI 5 52 wy_^r gorllewin, /Gorllawes, trais trachw_'res trin. /Trinheion gwron! Gorfawr - fu'r drallawd /O drill BF VII 44 25 awg fro. /Ym mro Dewdwr gw_^r gwrdd yn argae - trin, /Trist a chweddl heb warae, /Uthr gwynfan chwerw, EW VI 6 24 iedd, /Breinnawl hawl hylwydd orsedd, /Breenin trin, trugaredd. /Trugarawg Ddafydd, trigiawd - o'm mawr CBM IV 9 120 bryd ysgain wrth lef, /Brydau ta_^n, treulwan, trin woddef. /Ys arglwydd, ys arwydd, ys ef, /Ys cadffyr DB VI 25 44 diwedd gwirin, /Nos a wnaethpwyd, trais annwyd trin, /Ym mhresent, ym mhrysur orllin, /Ni wartha_"er ha DB VI 24 72 nais, yn cwynaw - ei ben, /A gnawd odduch Tren trin ymwriaw. /Gnawd cleddyf gilydd yn ymgiliaw, /Cuall trinaw 1 CBM III 24 72 fel rwyfaw, /Rhwyfan ta_^n taerwres, trachwres trinaw, /Rhy-m-gwnaeth yn athrist athreiddiaw - Pennant Trindawd 6 ES I 23 5 bychodedd /O buchant trigiant i'm trugaredd. /Trindawd a'm dyco o'm diguedd /I'm dogn eidduned wared w GYC VII 42 51 : rhaid oedd yna /Bod gleindid parawd yn erbyn Trindawd /Rhag trallawd pechawd ddeddfawd ddifa. /Gwae w CBM IV 16 185 /Can gwarawd gwerinfalch Nefwy, /Can diffyrth Trindawd tri macwy - o da_^n, /Trimaib gla_^n glain ofwy GM I 14 110 rthoded: /A'm Duw a'm diwyd arbed /Erbyn brawd Trindawd Trined CBM IV 4 138 . /A'm rhoddes rhuddaur gymyrredd, /As rhoddwy Trindawd trugaredd! /Gwrawl hawl, haelonaeth gorsedd, /G GYC VII 39 21 i, /Proffwydi Celi culwyddogion! /Nawdd Undawd Trindawd y Tri Pherson, /Nawdd yr holl seinau, senedd wi Trined 7 GM I 14 110 /A'm Duw a'm diwyd arbed /Erbyn brawd Trindawd Trined LlF2 VI 10 67 i lawer lefair o Fab Mair maith. /Gwae ni gred Trined cyn rhyred rhaith: /Gnawd aelwyd ddiffydd a fo di GB II 26 197 r eirioled - im, /Can ni allaf-i ddim heb Dduw Trined. /Dewi yn eang, yn rhan rhwyddged, /Ac yn yng die MB I 3 157 ca_^r fy ngherennydd. /Cerennydd ysydd herwydd Trined, /I Gristiawn ys iawn ei gyrhaedded: /Crefydd y C PM V 10 53 ddin, /Nid uch wyneb neb no'i lin. /Glyned Duw Trined i'm trugarddawn - fi /O fawrnen Merfyniawn, /Arf GM I 14 16 A chynnif oedd well no gwall re_"i, /Rhybuched Trined, tra ni belli. /Pwyll a'm cyfeiryd o'r Creawdr, o LlF2 VI 10 25 der: /Ys ti a wrthyd a wrthoter! /Rhag deulin Trined tri nifer - a ddaw /A'r trydy i law y Lusiffer /A Trinfa 1 CBM III 9 19 af ar glawr fagu - glyw, /Glew Fadawg bieifu, /Trinfa gyfa gynyddu, /Trydydd Tri Diwair Deulu. /Tyll eu Trinheion 4 OC II 14 122 rbyniaid, /Taranogion torf, terfysg ddysgaid, /Trinheion faon, traws ardwyaid. /Ciglau am da_^l medd my EW VI 5 53 orllewin, /Gorllawes, trais trachw_'res trin. /Trinheion gwron! Gorfawr - fu'r drallawd /O drilliw ysgw CBM IV 9 79 _^r greidiawl fal Graid fab Ery. /Trais Dreon, trinheion nwy try, /Traws trydar, trydydd haearnlly, /Gr PM V 4 7 /Nac Alecsander na Iason. /Bu cedeirn o'r Tri Trinheion: /Traul Efrai, afrddwl Groe_"gion /Ercwlff a S Trioeth 1 PM V 4 11 /Ac Echdor gadarn, gad wyllon. /Doeth fu, o'r Trioeth traidd canon, /Tair colofn y celfyddodion: /Marc trisaint 1 CBM III 3 54 s, nis traidd ysgeraint, /Nis daered trefred y trisaint, /Mwy ynddi gwesti gwesteifiaint /Ei balchnawdd trisaith 1 PC II 19 1 Tra fuam yn saith, trisaith - ni'n beiddai, /Ni'n ciliai cyn ein llaith, /N trist 12 DB VI 29 124 eill cadarn yn cadw eithaf /A all gwan truan: trist a allaf. /O orchrawn deigr llawn a ollyngaf /O or BF VII 44 26 . /Ym mro Dewdwr gw_^r gwrdd yn argae - trin, /Trist a chweddl heb warae, /Uthr gwynfan chwerw, herw hi LlF1 II 5 58 dybi. /Ail ddydd cyn no dydd dilyw, /Pobloedd trist, Crist a'u cennyw, /Yng gwylltoedd cyhoedd cerddan CBM IV 17 90 Gorthywys nefoedd, nyfed eglur, /Gwrthyf ni bo trist Crist Creadur. /Creaduriau nef, nawdd dialaeth - s PM V 27 5 awdde_"awg, lary naf. /Naf Ne_^r, rhag trymder trist gythrudd - dolur, /Dilys im ei aur rhudd, /Mab Duw EGM I 27 30 iwedd ni bydd it, na dechrau - ni bu: /Ni bwyf trist i'th ddaddlau. /Boed Ef y talwyf, hael Rwyf rhiau, EG VI 18 58 rhag pyrth bu syrth Saeson yng nghrain, /Oedd trist maer, oedd claer cleddyf heb wain /A chan llu pann BF VII 45 28 Traws fa_^r, gwenwynwar: gwae ni! /Trais pobl, trist pawb o'i golli CBM IV 5 49 nglewyd, /Llaffethair i ffo ffordd byd. /Byd trist wyf o glwyf am glaer ddychryn - traul /Can trengis BF VII 44 15 am was - haelddifai, /Hwyl ddifefl gyweithas, /Trist wyf: trais Duw rhy'i gallas, /Traws Ddafydd lawru LlG VII 27 29 gddaw: /Trwy ben ein treisiaw yw ein tristed. /Trist y'n gorug Crist (cred nid ymchwel) /Trais dirgwyn CBM III 27 17 cof ced wallaw, /Tristfardd fyddaf am ei daw. /Trist yw ynof cof, cawdd erlyn - i'm bryd /Er brawdfaeth tristed 1 LlG VII 27 28 dded - rhagddaw: /Trwy ben ein treisiaw yw ein tristed. /Trist y'n gorug Crist (cred nid ymchwel) /Trai Tristfardd 1 CBM III 27 16 ernyw er na ddaw, /Trwm ynof cof ced wallaw, /Tristfardd fyddaf am ei daw. /Trist yw ynof cof, cawdd e tristid 1 MeiG I 33 20 ei fri /Cymrodedd pan fo pont Dewi. /Dwyre_"id tristid, wedi trengi /I'r a fo ddifro yn ei ddifri. /Dif tristlawn 1 CBM III 24 123 gweled gwyddlen. /Gwyddlen a'u gortho, gorthaw tristlawn - wy_^r, /Gwyddlan a'u gwerchyr, gorchudd gwy tristwch 1 GYC VII 41 38 rn, gyd a_^'r gethern, wern weli_"au, /Lle mae tristwch a thywyllwch a llwch a llau; /A'r cythreulaid e Tristyd 6 EW VI 5 25 hael o ein byd, /Ac wedi trais Duw, tristyd. /Tristyd a'm hergyd, mawrgerth - na bu hy_^n /Llywelyn ll PC II 21 34 Am fyned Hywel, hawl ddiachor - traws, /(Daeth tristyd i'm cyngor), /Yn naear franar Fangor /Doe, a dau CBM IV 17 39 wl cyngwl cywyd. /Cyngaws a fydd traws a fedd tristyd - maith, /Cyfraith ddiolaith cyn llaith lledfryd BF VII 49 29 ryd, /Trymaf treisfwyaf tros fyd. /I'r byd, ys tristyd treistwyn ddamwain - draig, /Drwg achweddl ei ar BF VII 51 9 d, /Llas Arthur, benadur byd. /Gwae'r byd rhag tristyd treistwyn gythrudd - llew: /Llywelyn ap Gruffudd EW VI 5 24 Duw, dwyn hael o ein byd, /Ac wedi trais Duw, tristyd. /Tristyd a'm hergyd, mawrgerth - na bu hy_^n / Triwyr 2 BF VII 54 7 drueni, /Neud wyf hoen hyboen heb arglwyddi: /Triwyr a gollais, tri - dyledogion, /Brodorion haelon o BF VII 54 35 fanieri, /Drwg y'n gwnaeth hiraeth hir dewi - triwyr, /Fegis meibion Lly_^r, llwyrglod ynni. /I Dduw y Tro 5 MG VII 33 65 ch - o'th was, /Gwae neb o'i gas a gese_"ych! /Tro fi, fy Rhwyf Celi, a'm calonnych, /Atat y troaf, ata MG VII 33 30 ynych. /Tithau, yr enaid, paid! Na'm pytych, /Tro o ffyrdd didro hyd tra'i ceffych, /Tyn droed dy fedd PM V 4 30 if gyfeillion. /Neu'm rhodded gweled golygon, /Tro orig, trwy wy_^r a gweision. /Gwelais fyrdd o feirdd CBM III 11 51 s ban e_^l - ar dremyn /I derfyn diogel /Na bo tro tramwy gyfarchwel, /Na bo caeth, na bo carddychwel. CBM III 11 75 o'm gwlad, /A'm gwledig a'i dirper, /Ni'm gwna tro treiglfeirdd un amser, /Ni'm twyll pwyll pan ym cyfa troaf 1 MG VII 33 66 /Tro fi, fy Rhwyf Celi, a'm calonnych, /Atat y troaf, ataf tro_"ych, /N'ad fi i wrthyt i wrthrych - mas troant 1 MG VII 32 49 ant co_^r, cerdd rinweddau. /Trwy ffordd arall troant yn gall, heb golledau, /Rhyddun' a'u gwlad, rhag troch 2 PM V 5 41 ul, /Hael Ddafydd a'i rhoddes. /Dug ail ruthr, troch aruthr trachwres, /Tir Lle_"yn er llithiaw branes: PB VII 8 1 Maredudd aestromrudd troch, /Pa_^r awchlym wychlith gwyach, /Eurwawr, llew y trochiad 5 CBM III 16 14 amgenwisg am geiniad, /Dygwasgar trychiaid mal trochiad! /Dychanaf i'm naf, i'm neirthiad, - Owain, /Pa CBM IV 6 180 rhyellir, /Nid er lles nid erllefesir, /Traws trochiad gyrchiad, pell gyrchir - ei feirch /Ac i feirdd PM V 1 21 cymrwyn eu delwad. /Pan ddofes pair trachwres trochiad /Pa_^r trwy fa_^r, trwy fyrdd ysgwyddiad, /Po_^ CBM III 21 137 rsaf tey_"rnedd, hedd ni haeddai, /Ac oedd mal trochiad ydd eu trychai, /Trychwydd Eingl, trychion y'u CBM IV 4 260 er, /Pen rhiau, rhiallu ymer, /Tres trachwres, trochiad yn nhrymder, /Prain Prydain, preiddwyr ehofnder troed 1 GM I 6 13 r nog erwaint flawd! /Ni rhydd rhwysg eryr hyd troed o'i dymyr /Er ofn herwyr yn herw ystawd. /Nid haws Troedfedd 2 LlF1 II 1 72 /Ni chollir o'i thir nac o'i thewdor - annedd /Troedfedd er dyhedd, dihawdd hepgor. /Ni llefais neb dra LlG VII 25 63 a'i canlyno; /Gw_^r a obryn ffaw heb ffo - un troedfedd, /Nid mawr o'i drosedd neb ni dreiso! /Rhwysg trofa 1 GC VI 21 9 oll dygn hirgoll dyn. /Y dyn a ddycych o ddygn trofa - poen /O'r pan e_^l oddyma, /Hawl ddidawl ddidwy tro_"i 3 LlF2 VI 10 38 /Ys edifar fyth tra fyther - ynddi, /Ys er ein tro_"i ein trachallter, /Ys er ein treiglaw ein traglewd PM V 2 58 gorddiogi /A_^'m daddl, udd trwyaddl yn neddf tro_"i. /Na orsang dy len, dy les wyf i, /Na orsaf arnaf LlF2 VI 10 13 trwyaddl cynnaddl cyn nog ucher, /Men nad iawn tro_"i trwy anghallter /Na cheisiaw tramdaw yn y trymder trom 1 D-5 VI 36 1 Gosymwy tramwy trom ddiguedd - byd, /Gosymudid bryd brad anmynedd, /Gos tromgad 2 PM V 13 15 eirn, /Cadwai dud i dan ddestl, /Ne_^r trymder tromgad ddiwestl, /Neu'n gwneir fegis Gweir fab Gwestl. DB VI 31 25 sgyrn gw_^r chwyrn ei ymchwelion, /Ymchweiliad tromgad, trwm ei gofion: /Dawn yr abad, gwirdad gwirion, tromlan 1 CBM IV 4 129 yedd, /Oedd trymle gweithle gwythlonedd, /Oedd tromlan coelwan calanedd, /Oedd tramawr tremynai tachwe tros 29 CBM III 5 38 aeth, pryd na'th welwyf, /Nid er ceisiaw ta_^l tros a ganwyf. /Gorfynnawg drythyll, gorddyfn-di fyned / EW VI 1 25 certh llwybr drafferth drais. /Treisiaw a orug tros derfyn - fal gw_^r, /Ef gorau o fab dyn; /Llawch ce GYC VII 36 71 ydiaw? /Och hyd atat Ti, Dduw, na ddaw - mo_^r tros dir! /Pa beth y'n gedir i ohiriaw? /Nid oes le y cy D-4 VI 20 12 s, nyw terfysg alaeth, /Mal ton, trais drylon, tros draeth. /Traethaf, canmolaf canmil gwy_^r - ysgwn, PB VII 7 25 aerfalch cyn oerfedd. /Oer y'm daw trais fraw tros ddifant - dragon, /Ar bob draig ys rhamant! /Erwan ES I 16 23 s angen! /Ys anghraiff anghred yn ei gylchyn. /Tros elfydd y'n bydd (bid yn erwan) /Trais Ierusalem gan CBM IV 4 23 /Gwrdd eisor esillydd Morgant. /Nid aeth trais tros Emrais amrant /O'i amrawdd, gwarthflawdd gorthorian CBM IV 4 122 ; /As duch Duw yn ei dangnefedd /A ddug trais tros Erch a Heledd, /A wnaeth anfadran anfedredd - ar wy PM V 23 55 fod, er clod, ys claear. /Rhyllofes rhwyf tres tros faniar - i feirdd, /Oedd fawrllwyth i'r ddaear, /Gw MB I 5 5 Am fy arglwydd llawr, llyw nifer. /Ni ddoddynt tros fo_^r etwaeth, /Pobl anhyfaeth Nanhyfer, /Gwyddyl, PB VII 4 7 Doeth id i'th wlad, leiddiad leifn, /Trethoedd tros foroedd, fa_^r dwfn, /Traul ced, rhwyf Dyfed, rhag PM V 9 19 feirch ffe_^r ffyrfne. /Pan ddifwng trawsflwng tros fre ei dreision, /Ysgylfion ysgylfe, /Rhag colofn ES I 23 12 wd rinwedd!); /A'r ail yw priawd enw pruddedd /Tros fwyniant trigiant trugaredd; /(Trida a'n gorau) try BF VII 49 28 d aerwalch, falch fawrfryd, /Trymaf treisfwyaf tros fyd. /I'r byd, ys tristyd treistwyn ddamwain - drai LlF1 II 2 34 awd; nis gnawd draethaf - hebod: /Treth trafod tros glod, trawsglwydd fwyaf. /Dothwyf eithr Gwynedd, a D-6 VII 35 1 trais tros gof. /I'm cof gan achaws echyngwyd - galar /(Geleur OC II 14 120 /Madawg a Meilyr, gwy_^r gorddyfnaid - trais, /Tros gyferwyr gyferbyniaid, /Taranogion torf, terfysg dd PM V 13 20 mab Gruffudd, /Trais-gymryd lewgryd lofrudd, /Tros Gymru, traws gymraisg udd. /Udd addien, hywen Hywel GwB VI 17 2 Rhuthr a ddug fy llyw, llew diarswyd - traws, /Tros Gymru y'i clywyd, /Fal rhuthr eryr eurysgwyd, /Cyno BF VII 44 13 ng ngnif, /Oedd coeth, digrawnddoeth, digrif. /Tros nad digrif im am was - haelddifai, /Hwyl ddifefl gy CBM III 16 155 thrychion a thrychan elor. /Gelyn traws ryfel tros Rufain - yd wy_^s, /Tros y llys yn Llundain, /Mynw GB II 26 204 gormant geugant goned, /A Dewi a'u treiddiwys tros tydwed - elfydd, /Ar saint sywedydd dedwydd dynged. CBM IV 9 10 , /Delw y'm bo, yr bodd y Drindawd, /Trugaredd tros waredd tros wawd /I adrawdd aerflawdd eurflawd - ei CBM III 10 45 aid Caereinion. /Seithfed welygordd, oleugor - tros wawd, /Eu traethawd traethitor, /Gwrdd fyddin, fei CBM IV 9 10 bo, yr bodd y Drindawd, /Trugaredd tros waredd tros wawd /I adrawdd aerflawdd eurflawd - ei ysgwyd /Mal DB VI 26 30 endad a'i hundy; /Trais arnaf, fy naf, ni edy /Tros y gerdd a ganwyf ity; /Y mawr udd rhwyddfawr, o'm CBM III 16 156 r. /Gelyn traws ryfel tros Rufain - yd wy_^s, /Tros y llys yn Llundain, /Mynw eofn, colofn cyfwyrain, / DB VI 35 77 f ei hendad, /Dug y Berfeddwlad ac nis gwada. /Tros yr ugeinfed o Alun drefred /Hyd waelawd Dyfed ydd e BF VII 46 5 orddrud wrdd beleidrad! /Tey_"rnwawr trawsfawr tros Ystrad - Tywi, /Tey_"rnwyr lochi gwesti gwastad, /T trosaf 1 PB VII 6 17 !) /Can nos gwnaeth yn Rhos rhyfel. /Rhyfelnaf trosaf, wyf treistig - o'i goll, /Gallwys beleidr ysig, trosed 1 DB VI 35 3 'm barddwawd mor ddibarha; /Treiswr a'i cymer, trosed Eliffer, /Trawswalch, ne_^r muner, a'i mwynhaa. / trosedd 7 GYC VII 40 40 troses ar gyffes heb air gau, /A'n troso i bob trosedd gorau, /I foli'r Drindod drwy gardodau, /I garu GYC VII 40 4 , /A'm troses i gyffes nid gau, /A'm troso i'r trosedd gorau: /I guriaw gorwisg y gruddiau, /I garu Mab LlG VII 24 7 iawg o frenhinedd. /Rhyfyg Udd Cesar, treisfar trosedd, /Rhuthrlym grym Gruffudd etifedd; /Rhwysg frwys GG II 31 29 iburaw og an camwedd. /Treiswr yw angau ar bob trosedd, /Tramaint, nid cywraint an cywrysedd. /O Ruffu GYC VII 41 28 uhuddwr o'r gohodau, /A'r balch gyfedd herwydd trosedd trysor obrau, /Pan wir farner yng ngoleuder se_^ CBM III 10 54 ed, rhuddwedd - yng nghyfranc /Cyn bu tranc eu trosedd, /Tyngyriawn tynged orfoledd, /Ni charws Tyngyr D-5 VI 36 42 dey_"rnedd - rhagon /No meibon eillion ni eill trosedd? /Y'm ce_^n i'm ceinwawd ddyfrydedd, /I'm cwyn b troses 2 GYC VII 40 39 n prynawdd er gwaed ei draed a'i fronnau, /A'n troses ar gyffes heb air gau, /A'n troso i bob trosedd g GYC VII 40 3 s rhiniau - ar dafawd /Ac arawd a geirau, /A'm troses i gyffes nid gau, /A'm troso i'r trosedd gorau: / trosi 1 GM I 10 13 id gwerthfawr ganthaw fi; /Ni'm gwna o neb tra trosi /Trosof ir gof arglwyddi. /Mor yw gwael eu golo_"i troso 2 GYC VII 40 40 onnau, /A'n troses ar gyffes heb air gau, /A'n troso i bob trosedd gorau, /I foli'r Drindod drwy gardod GYC VII 40 4 d a geirau, /A'm troses i gyffes nid gau, /A'm troso i'r trosedd gorau: /I guriaw gorwisg y gruddiau, / Trosof 2 GM I 10 14 thfawr ganthaw fi; /Ni'm gwna o neb tra trosi /Trosof ir gof arglwyddi. /Mor yw gwael eu golo_"i /A gwl PM V 21 1 Treisfawr Lewelyn, trosof - nis rhoddai /(Ef rhoddes wyllt a dof) /Ei winll Trosti 3 PB VII 11 13 m amlaen deulu /He_"yrn traws de_"yrn trosti. /Trosti er treistwyn gwendud /Aeth mab Owain prain, prifg CBM IV 13 7 e_^r wenwlad - rwyf /Yn rhodd Duw a'i ganiad, /Trosti nid traws twyll na brad, /Trais nyw llefais na ll PB VII 11 12 edd aml am amlaen deulu /He_"yrn traws de_"yrn trosti. /Trosti er treistwyn gwendud /Aeth mab Owain pra trostudd 1 CBM IV 6 17 yth bu eiddudd, /Gwych ydd aeth traws bennaeth trostudd, /Gw_^r eisor, esillydd Gruffudd. /Gwybu bawb h troswy 1 LlF2 VI 10 1 A! Duw a'm troswy o'm trasalwder - ataw, /I iawn obeithaw a wybythe tro_"ych 1 MG VII 33 66 Rhwyf Celi, a'm calonnych, /Atat y troaf, ataf tro_"ych, /N'ad fi i wrthyt i wrthrych - maswedd, /Gwage Tru 3 MB I 5 14 fergyr nid adfer. /Difiau ymhen tair wythnos /(Tru a nos!) yd yth ladder LlF2 VI 10 44 dywasgarer. /Truan ydd edfyn dyn pan dwyller, /Tru, Dduw, ei ddifant pan ddifa_"er. /Trymaf a glywaf ar CBM IV 1 54 r Owain; /Gwelais ar Saeson trychion, truain, /Tru ddydd difedydd, fedel cyngrain; /Gweithfuddig gwledi truaf 1 GM I 10 33 iaws dyfrydedd /A'm dyfrys eu trengi; /Trangaf truaf trueni /Tranc a'u cennis cyn no mi! /Meddyg a iola truain 1 CBM IV 1 53 ag rhuthr Owain; /Gwelais ar Saeson trychion, truain, /Tru ddydd difedydd, fedel cyngrain; /Gweithfudd Truan 9 GM I 14 25 rth eu moli; /Un Duw y_^nt wyntau a diau dri. /Truan a anian inni o amwyll /Tra charu present pre_`s gy GYC VII 42 18 a gredan, os camwedd a wna_^n; /I'r twyllfyd, truan a ddifflanna, /Ac ni feddylio a rwy ddirpero, /Y DB VI 30 73 hael /Heb fryd i'w gael hyd Frawd gyhedd. /Ys truan ei ran, rwyf mariannedd, /Ys drwg heddiw lliw, wed MG VII 33 10 Bredychwr yw'r byd a'i gyd-gywrych /A'r Sathan truan, hyd tra etych, /A wy_^l cnawd chwannawg a chwenny EGM I 28 15 ydd nef, ni fo parawd. /Nid oes ddarogan, ddyn truan trawd, /O'r Gw_^r a'n gorau maddau medd-dawd: /Cre DB VI 29 124 /Nid a eill cadarn yn cadw eithaf /A all gwan truan: trist a allaf. /O orchrawn deigr llawn a ollyngaf GYC VII 38 1 Ponid gwan truan trymder - pechadur, /Pechodau annifer, /Na wy_^l d DB VI 30 29 gerddeidiad /No'r Trihael haelach yd gaffad. /Truan y gwnaeth Duw ddwyn cariad - Cymry /Ym mhlith pri LlF2 VI 10 43 nier - o dda, /Trancedig ydd a_^, dywasgarer. /Truan ydd edfyn dyn pan dwyller, /Tru, Dduw, ei ddifant trueni 1 GM I 10 33 yfrydedd /A'm dyfrys eu trengi; /Trangaf truaf trueni /Tranc a'u cennis cyn no mi! /Meddyg a iolaf, Me trugar 9 BF VII 52 38 oddef gwa_^r, /Gwawr gwerthfawr, gwrthaw boed trugar MeiG I 33 4 foli, /Rhan eirian arawd draethawd deithi /I'm trugar Arglwydd, Culwydd celi, /Can ys Ef ein da, ein do PM V 24 74 awg, /Caffael trugaredd trugarawg - Arglwydd, /Trugar Dduw hywydd, rhwydd, rhinweddawg D-3 VI 19 14 , Gwledig gwlad gorchorddon - ba_^r, /Arglwydd trugar, gwa_^r, gwae dy alon! /Gwnaethost ffordd ar fo_^ DB VI 29 112 yn am a garaf. /Cyd a_^ dragon byd o byddaf, /Trugar hael, pa hwyl a ddygaf? /Am ddwyn draig dragon na CBM III 24 32 lafar - drist, /Neu ry-m-coddes Crist, Creawdr trugar, /Neud amrygwyn im, neud am rygar, /Neud amrygyr PB VII 5 30 gwledd daear - dywarchen, /Ni'm gorchwy rhwy trugar, /Nid a'm lludd am fudd ei fa_^r, /Ni'm llwydd go CBM IV 17 57 /O arwain pechawd, lletawd lledfryd; /Ni rygar Trugar tra syberwyd, /Ni ryddaw anaw o'i anwylyd. /Ni ry CBM IV 16 5 air, meidrawl, diarchar, /Un Dofydd tragywydd, trugar, /Un Rhiau, Rhwyf nef a daear, /Un Gwron gwrawl E trugarawg 8 LlG VII 28 28 en (gorffawg - anrhydedd) /Trugaredd gan Dduw trugarawg PM V 24 73 barthred, rwyf ced caerawg, /Caffael trugaredd trugarawg - Arglwydd, /Trugar Dduw hywydd, rhwydd, rhinw CBM IV 16 89 igl atregwch yma, /Og ein cam a'n cymer etwa. /Trugarawg Arglwydd, trugarha - wrthyf, /I wrthyd na'm pe GM I 14 107 d /Ry'i gwneuthum o ddim o ddrygweithred. /A'm trugarawg Arglwydd, trugarha_"ed - wrthyf, /A mi i wrtha EW VI 6 25 awl hylwydd orsedd, /Breenin trin, trugaredd. /Trugarawg Ddafydd, trigiawd - o'm mawrddawn /Fy marddair GM I 14 29 i gymwyll /Tremynid fy mryd ym mrad a thwyll. /Trugarawg Ddofydd, treiha fy ngherydd, /Hyd na bwyf herw CBM IV 11 13 , /Gwaedryd, gwae feirdd byd am Byll! /Truniaw trugarawg olwg, /Tey_"rnaidd i'th lathraidd log, /Y mae MB I 3 89 bwyf cynheilwawg. /Crist cyflawn annwyd, boed trugarawg /Wrth Ruffudd Gwynedd gwyledd fodawg; /Yng ngw trugarddawn 1 PM V 10 53 uch wyneb neb no'i lin. /Glyned Duw Trined i'm trugarddawn - fi /O fawrnen Merfyniawn, /Arf myrdd, arad Trugaredd 12 ES I 17 30 lud ddilin, /Dilain Lloegr a llwgr ei gwerin. /Trugaredd a'th fo o'th feinin - gaerwedd /O garu Duw Dde CBM IV 16 198 rian, /Gw_^r a'n gwnaeth, a'i gwne_^l amdanan /Trugaredd cyn meuedd mablan. /Gw_^r a'n pair, ein Peryf LlG VII 28 28 awg, /Ac yn y gorffen (gorffawg - anrhydedd) /Trugaredd gan Dduw trugarawg CBM IV 4 138 oddes rhuddaur gymyrredd, /As rhoddwy Trindawd trugaredd! /Gwrawl hawl, haelonaeth gorsedd, /Gwrfalch b ES I 20 22 , /Erglyw ddig dlawd gnawd yn gnodawl - erchi /Trugaredd iti, fy Rhi rhoddfawl CBM III 3 24 ymerth arnaw praw pruddedd, /Prif obrwy, obryn trugaredd; /Mad ganed o geneddl fonedd /Mawrwledig mawrw MeiG I 30 1 A'm bo i gan Dduw, a'm bo - trugaredd, /Ni bo drwg neuedd a'm gorfeddo. /Bod ar iawn ES I 23 12 yw priawd enw pruddedd /Tros fwyniant trigiant trugaredd; /(Trida a'n gorau) trydedd - yw adaw: /Edifei ES I 23 4 bechawd nid bychodedd /O buchant trigiant i'm trugaredd. /Trindawd a'm dyco o'm diguedd /I'm dogn eidd CBM IV 9 10 'm daerawd, /Delw y'm bo, yr bodd y Drindawd, /Trugaredd tros waredd tros wawd /I adrawdd aerflawdd eur PM V 24 73 rhan i'th barthred, rwyf ced caerawg, /Caffael trugaredd trugarawg - Arglwydd, /Trugar Dduw hywydd, rhw EW VI 6 24 /Breinnawl hawl hylwydd orsedd, /Breenin trin, trugaredd. /Trugarawg Ddafydd, trigiawd - o'm mawrddawn trugarha 1 CBM IV 16 89 g ein cam a'n cymer etwa. /Trugarawg Arglwydd, trugarha - wrthyf, /I wrthyd na'm pellha; /Pell ydd wyf trugarha_"ed 1 GM I 14 107 ddim o ddrygweithred. /A'm trugarawg Arglwydd, trugarha_"ed - wrthyf, /A mi i wrthaw na'm gwrthoded: /A Truniaw 1 CBM IV 11 13 euddryll, /Gwaedryd, gwae feirdd byd am Byll! /Truniaw trugarawg olwg, /Tey_"rnaidd i'th lathraidd log, trwch 6 PM V 1 73 dfan, cad arrwch; /Ef gwnaeth tu Pentraeth pen trwch - calanedd /(Ga_^l ag ef na cherwch!) /Gwy_^r yn n DB VI 27 14 rwydd. /Cam y gorug Duw o dybygrwydd, /Cyn bai trwch, na bai trychanmlwydd. /Cymyrres angau anghyfrwydd LlF1 II 2 64 m gennwch, ni haeddech heddwch, /Yn yd fyddai trwch ni fai trechaf, /Pan fu gyfarfod y modrydaf /A_^ GM I 9 46 /Gwelais o arfod aerfab Gruffudd /Rhialluoedd trwch tebed osudd. /Gwaith Aberteifi, terwyngad Owain, / GM I 7 112 twr twnfriw a gwaed ffrau ar ffriw, /A Ffranc trwch tra Thafwys; /Lliaws torf o derrwyn Argoedwys /Am EW VI 4 17 n ynialwch, /Gwael nad byw, byd neud amdrwch. /Trwch yw'r gw_^r arwr, ardwyad - gwerin, /A gorau o fab Trwm 17 CBM III 27 19 wdd erlyn - i'm bryd /Er brawdfaeth Llywelyn; /Trwm a barthred yd berthyn /Y dug Duw dewis ar ddyn. /De PB VII 19 2 i Llywelyn, llew, argae - mwynfawr, /Maenfedd trwm a'i gwarchae, /O'i geneddl nid chweddl chwarae, /A' LlF1 II 4 30 Hoedlfyrion haelion hil Bleddynt - a'm traul, /Trwm arnaf-i eu lletgynt: /Fal y deryw, y derynt, /Fal y GC VI 21 5 l na welir drannoeth. /Trannoeth, o'r pan e_^l trwm ddylyn, - ys gwael /Nas gwy_^l neb er gofyn. /Dolur DB VI 31 25 r chwyrn ei ymchwelion, /Ymchweiliad tromgad, trwm ei gofion: /Dawn yr abad, gwirdad gwirion, /A'i dug BF VII 49 25 s woludd am ged, /Ni welais drais gyn drymed. /Trwm golli arglwydd! Oergladd weryd - yw /Tramgwydd llyw PM V 1 30 gaw a briwaw bragad /A brwysgledd a breisgladd trwm iad /A byddinawr gwrdd gorddyfniad - cynnygn /Yn cy CBM IV 6 90 aig a dragon wrthaw. /Twrf ton, torchawg hael, trwm oedd ei glywael, /Tw_^r Cynfael yn cwyddaw; /A ffla CBM IV 1 21 llafn a'r llafn ar llu Norddmain, /Ac eryfoedd trwm rhag tremid angau /Ac eryfed crau ac eryfain; /Arwy DB VI 31 40 d a_^ gwy_^r Gwynedd gan y gwyllion, /Am fa_^r trwm tramawr goffeion, /Am fod yn eu tud hwy alltudion, EW VI 4 33 ai hoeddl, ei hoed yr borthais. /Porthais alar trwm, tramawr odrig - w_^yth, /Am wawr llwyth a lleithig GYC VII 36 39 (Arglwydd gwir gwared i ganthaw) /O gleddyfawd trwm tramgwydd arnaw, /O gleddyfau hir yn ei ddiriaw, /O OC II 14 3 dynged. /Geleurudd ein gwy_^r gwedi lludded - trwm: /Tremid gofwy mur Maelawr drefred. /Deon a yrrais CBM III 17 31 arfaidd llew a dan lloer, /Gwayw crwm yn nydd trwm trwy ffwyr, /Gwa_^n ffysg yn eurwrysg, yn aer CBM IV 6 184 a welir, /Twrf yn nhorf, yn nherfysg am dir, /Trwm ydd ergryner crynoder ei fa_^r, /Ei faniar a folir. GYC VII 36 53 er gweddw a_^ gwaedd i amdanaw, /Llawer meddwl trwm yn tramwyaw, /Llawer mab heb dad gwedi ei adaw, /Ll CBM III 27 15 o, ei orthaw - i'm byw /A'm ernyw er na ddaw, /Trwm ynof cof ced wallaw, /Tristfardd fyddaf am ei daw. Trwst 1 CBM IV 6 194 wg, huelir - yn nygn /Ei gynnygn gan ei ddir. /Trwst tra thrwst, trethau a ddygir, /Trwy orddwy yd wrdd trwy 53 CBM IV 13 27 /A gwaedlaif yn ymherw, /Cyd ta_^n trwy wa_^n, trwy agerw, /Ced hy cad fry Fron-yr-erw. /Erwan tey_"rne LlF2 VI 10 13 l cynnaddl cyn nog ucher, /Men nad iawn tro_"i trwy anghallter /Na cheisiaw tramdaw yn y trymder. /Nid GM I 14 70 , /Tir rygymyrth Crist o groes edwyn - cethri /Trwy amrygolli daioni dyn: /Duw a'm dwg yno, anaw dremyn BF VII 55 27 _"u Dafydd yn lle diwyd, /Lle mae'r Un a'r Tri trwy anwylyd - mad, /Lle mae'r Mab a'r Tad a'r Teg Ysbry D-1 I 1 48 eist borthant. /Hoeddl hir a nef a chain addef trwy ardduniant. /Urdden arnaw, rhad ac anaw a ffaw a ph LlG VII 27 28 aned. /Angau ni'n edau un nodded - rhagddaw: /Trwy ben ein treisiaw yw ein tristed. /Trist y'n gorug C LlF1 II 5 13 l nas cyrraedd gwynt gwaneg. /Trydydd ar ddeg, trwy deithi, /Mawr uthred gweled gweilgi, /Pryd pan eler LlF1 II 5 49 nau, /Eglwysau diau ddygwydd. /Pedwerydd dydd, trwy dristyd, /Ar naid anifeilaid byd /Yng ngwylltoedd c LlF1 II 5 53 t /Can gwddant nad a_^nt i gyd. /Trydydd dydd, trwy drueni /Rhag arynaig Brawd braw fi, /Ar a gollo paw PM V 20 40 och dy ongyr, /Traw y tremynaist, ben gwy_^r, /Trwy Dyrn, dey_"rnaidd eryr. /Er pan 'u llywiaist, Lloeg CBM III 3 94 , traethaf na ellir! /Trawd ar ddyn a'u tremyn trwy ddir /Periglus pellus pell ddygir: /Pall arnaw pwy OC II 14 145 gylchwy enwir. /Pan breiddwyd Cawres, taerwres trwy ddir; /Praidd ostwng orflwng a orfolir. /Menestr, n EGM I 26 47 yn ei erchi /Am archfain riain: rhaid ei meni /Trwy ddiwyd eiriawl deddfawl Dewi /A deg cymaint saint s D-3 VI 19 34 n. /A Duw, 'n ein diwedd-ni, gwaredd gwirion, /Trwy eirawl air Mair a'i morynion, /Dethol, ymhlith sain PM V 15 11 r o berthynas - Crist /A ddug Grog yn urddas, /Trwy eiriawl teg ymiawl Tomas /A Phylip a Phawl ac Andra CBM IV 17 135 afrifaw Duw yn efrifed. /Archaf danc cyn tranc trwy eirioled - Mair, /Hyd na'm gwne_^l cellwair coll a DB VI 31 68 uchogion, /Tri chlo ar eu bro rhag bradogion. /Trwy eirioledd Pedr, pen porthorion, /A Mair o'i gwyry A CBM III 3 30 enwawg, anwar ei throsedd, /A'i treiddwys, bu trwy enwiredd! /Llanfechan, fychod ei berthedd, /Llan ym PM V 23 33 aid, /Neud oeddynt dilafar, /Ton heli ehalaeth trwy fa_^r, /Ton arall guall goch wyar. /Pan orfu pen ll PM V 1 22 ad. /Pan ddofes pair trachwres trochiad /Pa_^r trwy fa_^r, trwy fyrdd ysgwyddiad, /Po_^r eisor, aesawr CBM III 21 82 ddigonaf a ddigones - llew /Ar llu tew trylew trwy faranres, /Hoffter nid ofer fal y'i dofes: /Yng Ngh CBM III 26 89 ryfrwyd - wriaf, /Ei orsaf oedd arswyd, /Gwayw trwy flwng trwy fwng, trwy forddwyd, /Gwayw i drais yn a CBM III 26 89 rsaf oedd arswyd, /Gwayw trwy flwng trwy fwng, trwy forddwyd, /Gwayw i drais yn ais, yn ysgwyd, /Gwayw CBM IV 6 219 dd cyfrwydd, cyfarwyd - a_^ lladd /A_^ llafnau trwy forddwyd. /Mo_^r gyfran gyfred ei ddonion, /Mur maw GYC VII 41 7 , Rhwyf synhwyrau. /Iesu, Iesu, a fydd, a fu, trwy fudd gethrau, /Mae yn feddiant mawr ogoniant, Gwara CBM III 26 89 riaf, /Ei orsaf oedd arswyd, /Gwayw trwy flwng trwy fwng, trwy forddwyd, /Gwayw i drais yn ais, yn ysgw PM V 1 22 fes pair trachwres trochiad /Pa_^r trwy fa_^r, trwy fyrdd ysgwyddiad, /Po_^r eisor, aesawr weinifiad: / CBM III 5 14 getynt, /Pan dreiddais-i yno yn ydd oeddynt, /Trwy ffenestri gwydr ydd ym gwelynt: /Trybelid wylain a MG VII 32 49 ac ystor, ardduniant co_^r, cerdd rinweddau. /Trwy ffordd arall troant yn gall, heb golledau, /Rhyddun CBM III 17 31 idd llew a dan lloer, /Gwayw crwm yn nydd trwm trwy ffwyr, /Gwa_^n ffysg yn eurwrysg, yn aer GYC VII 42 39 ydd llonydd ffydd a ffynna. /Na cheised hoced, trwy gam guhudded, /Nef yn ei theced, can ni thycia. /Pa LlF2 VI 10 16 a'n diffyn nac a'n differ - yna /Dywedud traha trwy gam ober. /Nid ef a'n gweryd gwy_^d gorwacter /Nac CBM IV 16 182 addef gwarwy. /Can gorau ein Duw ein datbrwy /Trwy gethrau a chrau a chymwy, /Can gweryd Creawdr a'i c PM V 18 37 aeth Duw y dydd y'n creas. /Llym anian trathan trwy gras - a choed, /A chedyrn orefras, /Llyw bydoedd ES I 23 17 u wy cha_^r ei chywrysedd. /O Ddofydd y traeth trwy gyhydedd, /O Iesu y traethwys Iosedd. /A'm dodwy Do CBM III 14 8 adrawdd, /Ni bu trwy hunaw, trwy hawdd, /Ni bu trwy gysgu gasgawdd. /Gosgorddfawr cedfawr, cadw amfod - CBM III 14 7 edd, /Tey_"rnas gyfadrawdd, /Ni bu trwy hunaw, trwy hawdd, /Ni bu trwy gysgu gasgawdd. /Gosgorddfawr ce PB VII 20 15 /O'i dydwedd olo y daeth; /Dwyn gwawr trylwyn, trwy hiraeth, /Duw fry, dewr Frenin, a'i gwnaeth. /Gwnae CBM III 14 7 dd - tey_"rnedd, /Tey_"rnas gyfadrawdd, /Ni bu trwy hunaw, trwy hawdd, /Ni bu trwy gysgu gasgawdd. /Gos CBM III 12 47 yng nghreulan, /Hael am ran, am rwythyw, /Bu, trwy lewyd foes, gloes glyw, /Nid trwy lyfrder y deryw. CBM III 12 48 wythyw, /Bu, trwy lewyd foes, gloes glyw, /Nid trwy lyfrder y deryw. /Can deryw do_^r glyw, glod diogan CBM IV 16 152 ag baran barn beirniaid; /Pan farner tri nifer trwy naid, /Bernid Duw ein dwyn i wenblaid /Y nefoedd yn DB VI 35 1 Traethwys fy nhafawd trwy nerth y Drindawd /Traethwawd o'm barddwawd mor ddib CBM IV 6 195 ei ddir. /Trwst tra thrwst, trethau a ddygir, /Trwy orddwy yd wrdd gymhellir, /Ar ddigardd gyngran cyn MG VII 32 31 dwyrain ar da_^l brynnau, /Pawb olynol gwneynt trwy reol ran wylfaau /O nos i nos, fal chwant aros cyfa CBM III 25 5 f /A ddwg pawb a fo pennaf. /Pennaf y treiddem trwy ryfig - gwron /Ffroenwynion, ffriw ddyfrig, /Lles b MeiG I 33 70 yd fwynt adref ag ef i gyd. /Gwae a goddwy Duw trwy syberwyd, /Traha a'u syrth ym mhoen, ym mhell ddein GYC VII 38 21 nnaid, /Yn crynu rhag pryder. /Deallwn, syniwn trwy synnwyr Ne_^r /Dielwed fydd dyn dydd y'i ganer: /Ef CBM IV 13 27 - gwaedlin /A gwaedlaif yn ymherw, /Cyd ta_^n trwy wa_^n, trwy agerw, /Ced hy cad fry Fron-yr-erw. /Er CBM IV 6 154 s gwrddfalch ym mhrenial, /Hwyl taerdan trywan trwy wial, /Hwrdd aflwfr mal hirddwfr hoywal. /Hoywal ha PM V 4 30 ion. /Neu'm rhodded gweled golygon, /Tro orig, trwy wy_^r a gweision. /Gwelais fyrdd o feirdd yn oson / LlF2 VI 10 84 thrais na thraws gerdded /Ac ni gymwyll dwyll trwy ymddired /Ac ni farn o ddir ei ddaered - i ddyn /On LlF1 II 5 31 daw, /Duw ei hun yn ei luniaw: /Ufeliar ta_^n trwy ysgyr, /Ergyr o'r sy_^r yn syrthiaw. /Wythfed dydd trwyaddl 2 LlF2 VI 10 12 nghyfamser. /Mair a Mihangel pan ddeler, /Bwyf trwyaddl cynnaddl cyn nog ucher, /Men nad iawn tro_"i tr PM V 2 58 wna, eryr gwy_^r, gorddiogi /A_^'m daddl, udd trwyaddl yn neddf tro_"i. /Na orsang dy len, dy les wyf trwydoll 1 EW VI 4 4 lch ri; /Neud trai calon don (dug fi) /Ac neud trwydoll o'i golli. /O golli Madawg, etgyllaeth - cofion trwyddaw 3 DB VI 24 32 i heb ystyriaw - ced /A llawer syched trwydded trwyddaw /A lluoedd pobloedd, pawb yn athaw /A llewod a CBM IV 6 73 s cafas i ganthaw /Cadarn da_^n, gwa_^n trywan trwyddaw, /Camp rhagod arfod, arfeiddiaw - ag arf /Ac ar GYC VII 36 92 yn deg: dygn a fraw - i'r byd /Bod pawl haearn trwyddaw; /Pen f'arglwydd, poen dygngwydd a'm daw, /Pen trwydded 5 LlG VII 27 19 dd, gynflaen lliwed. /Hygyrch oedd ei lys, les trwydded, - ei fudd /A'i feddgyrn cyfyfed; /Arwydd teg a EGM I 29 9 ddaw o buchiaw annibechrwydd. /Bychod gofyged trwydded tramgwydd /Buchedd anfedredd o ynfydrwydd. /Bai LlF1 II 2 10 oedd torfoedd achoedd uchaf, /Ar byrth agored, trwydded treiddaf. /Treiddais a gerais a garaf - hefyd: DB VI 24 32 wer bwysti heb ystyriaw - ced /A llawer syched trwydded trwyddaw /A lluoedd pobloedd, pawb yn athaw /A OC II 14 149 cynhwysir. /Cant tey_"rnedd Ben boed hir - ein trwydded, /Yn y mae gweled gwaradred gwir trwyddi 3 LlG VII 24 28 rdraws am ardal dyhedd, /Gnawd iddaw treiddiaw trwyddi berfedd! /Am ei wir bydd dir o'r diwedd, /Am gyl GG II 31 2 ail y lloer yn ei llawnwedd, /A gennyw pob tra trwyddi berfedd, /O'i ganiad, o'i rad, o'i rinwedd - ein OC II 15 7 r da /I'r gwrda ysy ynddi; /Dywan wa_^n trywan trwyddi, /Dywed ein dyfod Geri. /Dos, was, o Geri ac ar trwyddyn' 1 PM V 26 28 d gwaywawr gwriawr gwythlonedd, /Gwa_^n trywan trwyddyn' gythrymedd; /Gnawd o'i law ei lafur cochwedd / try 2 GYC VII 40 101 ir o'i mawr radau. /O'r lle cyfyd haul hyd lle try araul /Na'm gato i gythraul er ei gethrau. /Er cur E CBM IV 9 79 fal Graid fab Ery. /Trais Dreon, trinheion nwy try, /Traws trydar, trydydd haearnlly, /Greddf eigiawn, Trybelid 1 CBM III 5 15 eddynt, /Trwy ffenestri gwydr ydd ym gwelynt: /Trybelid wylain a wylynt - arnaf, /Traul ateb ataf a dda trybestawd 1 D-2 I 2 2 ffiad) /Ffynedig wawd, ffrwythlawn draethawd, trybestawd haid /Herwydd urdden awddl Cyridfen, ogrfen a Trychangwyth 1 PM V 26 130 od. /Dy ysgwyd rhwygwyd rhagod - trychanwaith /Trychangwyth gyfarfod; /A'th aur rhudd diludd, difychod trychai 2 CBM IV 4 197 a'i treisai, /Gwyddfid Eingl: yng nghladd a'i trychai, /Gwyddgwn coed: colled a'u porthai! /Gwyddwal CBM III 21 137 hedd ni haeddai, /Ac oedd mal trochiad ydd eu trychai, /Trychwydd Eingl, trychion y'u hadawai! /I Loeg trychan 2 CBM III 8 3 ais /A_^'m rhuddlafn ar fy nghlun, /Ar un trai trychan catgun, /Ys elont i nef ar-n-un! /Ym maes Didlys SB II 22 36 ewyg /Gan eu lladd o'r llew gosgeiddig; /Rhif trychan celain o drychion camawn /Oedd cymaint un mestig trychanllong 1 HOG II 12 9 eir ymyl Menai. /Trengisiant trydydydd o Fai - trychanllong /Yn y llynges fordai, /A decant cynran a'i trychanmlwydd 1 DB VI 27 14 gorug Duw o dybygrwydd, /Cyn bai trwch, na bai trychanmlwydd. /Cymyrres angau anghyfrwydd - ataw /A ddy trychant 1 CBM IV 1 45 dar, gwy_^r gwanar, gwain; /Gwelais eu trychni trychant celain, /Gwelais wedi cad coludd ar ddrain; /Gw trychanwaith 1 PM V 26 129 ys llwyr adnabod. /Dy ysgwyd rhwygwyd rhagod - trychanwaith /Trychangwyth gyfarfod; /A'th aur rhudd dil trychiaid 2 D-4 VI 20 29 dydd oswydd oeswydr. /Godrais a laddawdd o lu trychiaid - Lloegr /Llywelyn arhonnaid, /A'i bobloedd cy CBM III 16 14 had, /Dygwisg amgenwisg am geiniad, /Dygwasgar trychiaid mal trochiad! /Dychanaf i'm naf, i'm neirthiad trychion 6 CBM IV 6 23 gwy_^r yng ngweryd achludd, /Gwy_^r yng nglyw trychion rhag tra chythrudd - gwayw /A gwaedlin ar eu gr CBM III 16 239 /Gwawr ofrwy, cylchwy calchdo_"ed. /Granwynion trychion (trachywedd eiddun) /Trachwyddynt ben o dra_"ed DB VI 31 58 g Duw o'r dyniaddon, /Tri eres armes trachwres trychion, /Tri eraill ni eill oll eu deddfon, /Tri araf, CBM IV 1 53 au rhudd rhag rhuthr Owain; /Gwelais ar Saeson trychion, truain, /Tru ddydd difedydd, fedel cyngrain; / CBM III 24 107 rgyrwaywawr trais, traws yng nghynnen, /Eryron trychion, trychwyr orffen. /Eryfasam-ni feddw fedd y Dre CBM III 21 138 mal trochiad ydd eu trychai, /Trychwydd Eingl, trychion y'u hadawai! /I Loegrwys hwysgynt, lletgynt neu trychni 2 GM I 8 47 wyar gwy_^r yn heli, /A llurugawr glas a gloes trychni, /A thrychion ynddudd rhag rheiddrudd ri, /A dyg CBM IV 1 45 draed adar, gwy_^r gwanar, gwain; /Gwelais eu trychni trychant celain, /Gwelais wedi cad coludd ar ddr trychwydd 2 CBM IV 4 48 r cyfarwar (cyfarwydd - yw Duw), /Diweddwr cyn trychwydd /A'm rhoddes (nid rhodd gwaradwydd) /Treth Wyn CBM III 21 138 aeddai, /Ac oedd mal trochiad ydd eu trychai, /Trychwydd Eingl, trychion y'u hadawai! /I Loegrwys hwysg trychwyr 1 CBM III 24 107 r trais, traws yng nghynnen, /Eryron trychion, trychwyr orffen. /Eryfasam-ni feddw fedd y Drefwen /Ym m trydar 25 CBM III 8 61 raint, diffaith y weithon. /Canys bu marw tarw trydar /Ac nid byw fy llyw llawhir, /O thyr calon rhag g CBM IV 16 96 a, /Hoedran hydr, hydraidd a'i treidda. /Treul trydar a'm ca_^r, na'm casa, /Na'm goludd i'm golochwyda LlF1 II 3 67 'm gwrtheb yn anwar; /A'm rhodd fedd, feiddiad trydar; /A'm rhodd fawr fodd, na'm rhodd fa_^r. /Os ba_^ CBM IV 6 191 yd gedwir. /Trylwyn yw a'm glyw a'm glewhir, /Trydar ba_^r berchen a berchir, /Trydydd Hualawg, huelir CBM IV 11 1 Tra fu fyw bu glyw, bu glewgadr - trydar, /Bu trydydd gwaed raeadr; /Perging pa_^r, gweilg CBM IV 6 280 ysws glew breswyl a honnaf /(Brwysg rwysg rwyf trydar, bwrw lwrw lid anwar) /Bwyd adar o'i adaf. /O fol CBM IV 16 15 ffern, wern Wanar. /Rhychyrchant un Pair, tair trydar, /Cynaddledd ceneddloedd amhar, /Llu brithion, br CBM III 12 23 luchiad, braisg lachar, /Ef oedd lew, oedd lyw trydar, /Ef oedd lary o lin Gasnar. /Caswallawn eisior e CBM IV 6 84 ddaearglas /Rhyallas rhwyf anaw; /Tarf taerfar trydar fawr ynddaw, /Tarw byddin ddilyn ddyludaw, /Tarf CBM IV 3 41 s[]n is Gwenffynnawn, /Meu nad [] gwaywddawn, /Trydar flawdd []awn, /Trylew [] de[ ], /Tryliw eu peleid CBM III 2 4 il, diormes, /Bre uchel braint arddangos, /Lle trydar, Llechysgar llys. /Ysid i'th lys liaws dyn /chedy CBM III 10 29 id rhaid cuniaid Cadelling. /Trydedd welygordd trydar - orddifwng, /Trais wollwng flwng, flaengar, /Llo CBM IV 12 6 lch cadau yn cadwyd maes, /Gwy_^r gwanar gwawr trydar trais; /Gwynfyd beirdd bod yn eu hoes /Gwendorf g EW VI 4 31 ael o'i ryw rygollais; /Blaidd blaengar blawdd trydar trais, /Trai hoeddl, ei hoed yr borthais. /Portha CBM III 26 38 ae ni, feirdd, fyned yn nyfnder - daear /Gwawr trydar traws lewder, /Gwarth wrthryn, gwaywrudd Gwyn Gwa SB II 22 44 graig, aerddraig arddrusig. /Oedd Casnar, post trydar treisblyg, /Oedd castell Hiriell, hwyr wellig, /O PB VII 9 14 r yw fy llyw gorllawen, /Gwy_^r a ga_^r gwawr trydar trin, /Gwrdd yn rhyfel a_^'i elyn, /Gwrthgas gwr PM V 12 39 cerddorion, /Cerddasant a_^'r eiddiaw, /Arwar trydar, trin ognaw, /Eryr gwy_^r ffrawdd dymyr Ffraw. / CBM III 21 92 mynwent ym mynwes - daear, /Neud gwa_^r gwawr trydar, trin orllawes, /Er pan llas llyw ced neud neued LlF1 II 4 17 breienin a faeth. /Magysai erfai ar ruddion - trydar; /Tryderan 'yng nghofion /Edlid hil gwythlid gwae CBM IV 9 103 n, /Am eurfro, am eurfron terrwyn, /Torf anwar trydar trydolwyn, /Twrf taerfaith goddaith gwaeannwyn, / CBM IV 9 80 b Ery. /Trais Dreon, trinheion nwy try, /Traws trydar, trydydd haearnlly, /Greddf eigiawn, ni grawn, ni GRh II 28 4 anwylyd, /Cas cardd, cerddorion fenwyd, /Ca_^r trydar, trydydd Hael byd. /Dy fyd wrth dy fryd, franes - PM V 28 11 r fy lledfryd - am lary /Am lwry mil o esbyd, /Trydar wasgar wisg ermyd, /Trydydd hael beirdd afael byd PM V 5 35 adnes, /Yn esgar i bawb am beues, /Yn ysgwthr trydar yn ysgwn ddarpar, /Yn llachar ein lloches. /Ar dr Trydedd 4 DB VI 35 41 y dyffrynt /Ar ail hynt gerrynt Garreg Hofa. /Trydedd hynt ydd aeth, drud fu ei arfaeth, /Gwnaeth tyra CBM III 10 29 diechyng, /Bleiniaid rhaid cuniaid Cadelling. /Trydedd welygordd trydar - orddifwng, /Trais wollwng flw ES I 23 13 wyniant trigiant trugaredd; /(Trida a'n gorau) trydedd - yw adaw: /Edifeiriawg da, Duw nwy gomedd. /Gom CBM III 10 69 _^r ni ddiw, /Hil Gwriaeth Ysgoyw ysgwydfriw. /Trydedd yw ar ddeg a ddigawn - rhaclod, /Yn rhagod rhago Tryderan 1 LlF1 II 4 18 a faeth. /Magysai erfai ar ruddion - trydar; /Tryderan 'yng nghofion /Edlid hil gwythlid gwaethlon: /E trydolwyn 1 CBM IV 9 103 eurfro, am eurfron terrwyn, /Torf anwar trydar trydolwyn, /Twrf taerfaith goddaith gwaeannwyn, /Teulu a trydwyll 1 CBM IV 18 49 u bumoed byd o boen galled, /O dwyll, o dywyll trydwyll trefred, /O anghyffred gadw, o gadarn alar, /O Trydy 3 GB II 26 227 dd drethau. /Trydy pla Wyddyl (aflwydd diau!) /Trydy budd Mynyw, mynawg biau. /Peusydwys, trefnwys diff LlF2 VI 10 26 r! /Rhag deulin Trined tri nifer - a ddaw /A'r trydy i law y Lusiffer /A'r ddau ar ddeau yng ngoleuder, GB II 26 226 chenhadau /I hebrwng iddaw ebrwydd drethau. /Trydy pla Wyddyl (aflwydd diau!) /Trydy budd Mynyw, myna trydydydd 1 HOG II 12 9 rnai /O gaer wen geir ymyl Menai. /Trengisiant trydydydd o Fai - trychanllong /Yn y llynges fordai, /A trydydd 17 DB VI 34 11 af. /Llywelyn, guall arall wraf, /Gwedi y Tri, trydydd a enwaf! /Nid oes is daear, od ystyriaf, /Nac o LlF1 II 5 13 daear dremynt /Fal nas cyrraedd gwynt gwaneg. /Trydydd ar ddeg, trwy deithi, /Mawr uthred gweled gweilg GRh II 28 10 dawn i drinwychydd - naf: /Nerth Ercwlff yw'r trydydd, /Doethinab Selyf ysydd /A phryd Addaf ar Ddafy LlF1 II 5 53 yhoedd cerddant /Can gwddant nad a_^nt i gyd. /Trydydd dydd, trwy drueni /Rhag arynaig Brawd braw fi, / LlF2 VI 9 5 eilyw ydyw edifar /Difa dyn a difanw llawgar. /Trydydd fydd, pan fo dydd dyar, /Syberwyd o fawrfryd, o PM V 26 37 wyrain cigwledd, /Cigyddion coelion calanedd. /Trydydd, gnawd canrhawd cynrhawedd - o feirdd /Am ei fwr CBM IV 11 2 Tra fu fyw bu glyw, bu glewgadr - trydar, /Bu trydydd gwaed raeadr; /Perging pa_^r, gweilging gwaladr, CBM IV 9 80 Trais Dreon, trinheion nwy try, /Traws trydar, trydydd haearnlly, /Greddf eigiawn, ni grawn, ni gryny - PM V 28 12 lwry mil o esbyd, /Trydar wasgar wisg ermyd, /Trydydd hael beirdd afael byd. /Bydoedd yng nghyhoedd, y GRh II 28 4 /Cas cardd, cerddorion fenwyd, /Ca_^r trydar, trydydd Hael byd. /Dy fyd wrth dy fryd, franes - oborthi CBM IV 6 192 a'm glewhir, /Trydar ba_^r berchen a berchir, /Trydydd Hualawg, huelir - yn nygn /Ei gynnygn gan ei ddi SB II 24 35 Iarll Brystau rhag post cadau oedd cadwynawg; /Trydydd, Iarll Gwent, trydydd torment, torf gymrwynawg; CBM IV 16 19 on brwydrgar, /Ail, gwythlu, gorddu gorddyar, /Trydydd, llu nyw lludd cyfarwar, /Llu gwynion, gwynfydig DB VI 31 38 od tan Saeson /Wedi treisynt gynt ar y goron, /Trydydd rhyfedd llyfr llefesigion /Nad a_^ gwy_^r Gwyne SB II 24 35 t cadau oedd cadwynawg; /Trydydd, Iarll Gwent, trydydd torment, torf gymrwynawg; /Pedwerydd digoedd Iar CBM III 9 20 w, /Glew Fadawg bieifu, /Trinfa gyfa gynyddu, /Trydydd Tri Diwair Deulu. /Tyll eu hysgwydawr, terfysgfa GG II 31 11 an buchedd; /Ail ddrwg in cyflwg an cyflyedd; /Trydydd, twyll herwydd cymwyll camwedd; /Pedwerydd, rhew Trydyddeg 1 DB VI 35 61 thryniawn, /Maelienydd o'i ddawn a ddug etwa. /Trydyddeg dogni taerwalch Eryri /Arwystli Ceri ger Caer Tryfrwyd 1 CBM IV 6 186 gryner crynoder ei fa_^r, /Ei faniar a folir. /Tryfrwyd wawd i'm priawd prydir, /Trefred fawr, traul ga trylef 1 PM V 6 7 rnedd, /Tey_"rngerdd orddyfnaid, /Llew trylew trylef ei geiniaid: /Llwrw beirdd byd esbyd esborthiaid! Trylew 14 CBM IV 3 42 /Meu nad [] gwaywddawn, /Trydar flawdd []awn, /Trylew [] de[ ], /Tryliw eu peleidr pan fo [], /Trylwyn CBM III 11 23 ar Gymru, /Gan gymryd anghyfraith, /Wedi traul trylew diolaith, /Wedi trin, traean o anrhaith. /O anrha CBM IV 9 100 addai ddraig ar ddragon drylwyn /Tryliw goch, trylew droch drachwyn. /Am eurfrwydr, am eurgrwydr eurgw GM I 7 36 lwyn. /Trilliw ei lafnawr, treulyn ysgwydawr, /Trylew fawr falch derrwyn; /Tyrfa dorf derfysg heb ddifw CBM III 29 2 rf aerdarf, yn aerdew - aerdorf /Yn ardwy rhag trylew, /I dan llafnawr llaith woddew, /I dan llasar gla CBM III 24 168 llawr llid enwair, llydw bair berging, /Llwrw trylew llawr, llew llurig deiling. /Ym muchedd Arthen, a OC II 14 44 r llaw Ednyfed, llawr diogan - lew, /Ergyrwayw trylew, trai ei darian. /Terfysg ddyffysg ddau ddiofn an CBM IV 5 74 dnawdd, aerflawdd, aerflaidd afael - lew, /Arf trylew trais allael; /Llawroddiad llawrodd gaffael, /Nid CBM III 1 12 am aer, am gaer, am gain walchlan, /Tew am lew trylew, traul ariancan, /Tarf am gelennig torf am Galan, PC II 21 18 /Llas gyda Hywel, hawl amddyfrwys - lew, /Llew trylew, traul diffwys, /(Ple do dial dywal dwys?) /Plant CBM III 21 82 /Hoffi ddigonaf a ddigones - llew /Ar llu tew trylew trwy faranres, /Hoffter nid ofer fal y'i dofes: / PM V 6 7 - dey_"rnedd, /Tey_"rngerdd orddyfnaid, /Llew trylew trylef ei geiniaid: /Llwrw beirdd byd esbyd esbor CBM IV 1 37 ain, /Eryr huysgwr ysgwyd arwain, /Erchwyniawg trylew, trylwyn uch prain, /Tryliw ei ongyr, angerdd rys LlG VII 26 23 ha_"ws De_"ws diofn rhagddaw; /Rhwysg aerllew trylew yn treuliaw - arfau /A gwy_^r dros fylchau yn fal Tryliw 5 CBM IV 1 38 wain, /Erchwyniawg trylew, trylwyn uch prain, /Tryliw ei ongyr, angerdd rysgain. /Gwaith Aberteifi torr CBM IV 6 188 prydir, /Trefred fawr, traul gawr y'i gelwir, /Tryliw ei ysgwyd, ysgydwir - yn nhorment, /I gadwent yd CBM IV 3 43 awn, /Trydar flawdd []awn, /Trylew [] de[ ], /Tryliw eu peleidr pan fo [], /Trylwyn am feddgwyn, am fe OC II 14 49 ydr, /Ta_^l ysgwyd eurgrwydr torrynt yn fuan. /Tryliw eu pelydr gwedi penwan, /Trylwyn yn amwyn am fiw CBM IV 9 100 ar ffrwyn. /Lladdai ddraig ar ddragon drylwyn /Tryliw goch, trylew droch drachwyn. /Am eurfrwydr, am eu Trylwyn 6 CBM IV 3 44 rylew [] de[ ], /Tryliw eu peleidr pan fo [], /Trylwyn am feddgwyn, am feddgyrn llawn; /Tyrrant am eu PM V 25 38 egrlu derrwyn a'i llyw llidwenwyn /A'i lluoedd trylwyn i dra gweilgi, /Ni chawsan' gennyn gymod cymaint PB VII 20 15 dedwydd /O'i dydwedd olo y daeth; /Dwyn gwawr trylwyn, trwy hiraeth, /Duw fry, dewr Frenin, a'i gwnae CBM IV 1 37 yr huysgwr ysgwyd arwain, /Erchwyniawg trylew, trylwyn uch prain, /Tryliw ei ongyr, angerdd rysgain. /G OC II 14 50 rynt yn fuan. /Tryliw eu pelydr gwedi penwan, /Trylwyn yn amwyn am fiw garthan. /Ciglau ym Maelawr gawr CBM IV 6 190 ysgydwir - yn nhorment, /I gadwent yd gedwir. /Trylwyn yw a'm glyw a'm glewhir, /Trydar ba_^r berchen a Trymaf 2 LlF2 VI 10 45 wyller, /Tru, Dduw, ei ddifant pan ddifa_"er. /Trymaf a glywaf ar eglycter - byd /Traserch syberwyd, pe BF VII 49 28 awch esbyd, /Trimud aerwalch, falch fawrfryd, /Trymaf treisfwyaf tros fyd. /I'r byd, ys tristyd treistw trymder 5 LlF2 VI 10 14 o_"i trwy anghallter /Na cheisiaw tramdaw yn y trymder. /Nid ef a'n diffyn nac a'n differ - yna /Dywedu GYC VII 38 1 Ponid gwan truan trymder - pechadur, /Pechodau annifer, /Na wy_^l dyn dyf SB II 24 31 prifaerawg, /Rhag Tw_^r Gwallter blaidd traidd trymder tra niferawg. /Rhag pum ieirll taer oedd ef yn g PM V 27 5 Madawg lawdde_"awg, lary naf. /Naf Ne_^r, rhag trymder trist gythrudd - dolur, /Dilys im ei aur rhudd, PM V 13 15 tl - cedeirn, /Cadwai dud i dan ddestl, /Ne_^r trymder tromgad ddiwestl, /Neu'n gwneir fegis Gweir fab trymdrais 1 CBM IV 6 76 aw - ag arf /Ac aros heb giliaw. /Cas trymdras trymdrais ardwyaw, /Ca_^r cedyrn caen he_"yrn heidiaw, / trymdras 1 CBM IV 6 76 arfeiddiaw - ag arf /Ac aros heb giliaw. /Cas trymdras trymdrais ardwyaw, /Ca_^r cedyrn caen he_"yrn h trymdde 1 GM I 7 93 dychryn a'm deffry; /Ail dewr udd a'i trymgudd trymdde, /Ail drais wael am hael am hynny. /Am orwyr Ble trymfryd 2 DB VI 31 36 gelynion, /Dafydd a Selyf ac Absalon. /Herwydd trymfryd byd bod tan Saeson /Wedi treisynt gynt ar y gor EW VI 4 39 rn arfrudd - cad, /Trin gyrchiad tra fu fudd; /Trymfryd byd bod yn achludd /Traws maws, Madawg fab Gru trymgawdd 1 IRh VII 30 33 awr glodfawr wawr wir hafddydd. /Gorffeigiawdd trymgawdd tragywydd - i'm dwyn: /Ni'm gorpheirch morwyn, trymgudd 1 GM I 7 93 yn, /Ail dychryn a'm deffry; /Ail dewr udd a'i trymgudd trymdde, /Ail drais wael am hael am hynny. /Am trymgwyn 1 BF VII 52 8 s o ga_^r - ac arglwydd, /Erglyw eu tramgwydd, trymgwyn anwar! /Collais chwech te_"yrn cedyrn cydfar, / trymle 1 CBM IV 4 128 fonedd, /Oedd tramawr trameirw yn nyedd, /Oedd trymle gweithle gwythlonedd, /Oedd tromlan coelwan calan trymrudd 1 DB VI 29 92 aith heb rybudd, /Gwanar ga_^r, trimud fa_^r, trymrudd, /Gwenwyn gw_^yn gennyf nid ymgudd, /Gwyn eurdi trysor 1 GYC VII 41 28 o'r gohodau, /A'r balch gyfedd herwydd trosedd trysor obrau, /Pan wir farner yng ngoleuder se_^r a sygn tryth 1 GM I 7 107 orweirthiawn. /Gwelais weheleith ac eu trefnau tryth /Ac eu treth 'n ei ogawn. /Gwelais gynt, hwy cenyn trywan 5 CBM III 1 17 awd fal nad diflan) /Erchwyniawg esgar, ysgwyd trywan, /Eryfais i'th lys, Leisiawn gyman, /Ermideddawg CBM IV 6 154 gwn, /Ys gwrddfalch ym mhrenial, /Hwyl taerdan trywan trwy wial, /Hwrdd aflwfr mal hirddwfr hoywal. /Ho CBM IV 6 73 arwedros cafas i ganthaw /Cadarn da_^n, gwa_^n trywan trwyddaw, /Camp rhagod arfod, arfeiddiaw - ag arf OC II 15 7 i - gair da /I'r gwrda ysy ynddi; /Dywan wa_^n trywan trwyddi, /Dywed ein dyfod Geri. /Dos, was, o Geri PM V 26 28 ; /Gnawd gwaywawr gwriawr gwythlonedd, /Gwa_^n trywan trwyddyn' gythrymedd; /Gnawd o'i law ei lafur co tu 16 GB II 25 14 tra haeddu, /Cymhenraith gyfraith, gobaith pob tu. /Cymhenfrwydr am finwydr pan eurgrwydr wasgar, /Seri GM I 9 24 ym mhell amgant heddiw /Wrth athreiddiaw tir tu Efyrnwy. /Gorwyn blaen afall blodau fagwy, /Balch cae GM I 7 124 ch rhag trech tra briwwys /A byddin a beddrawd tu eglwys; /Lliaws gorwydd gwelw gwalchfrowys, /Frwysg CBM IV 17 48 'm plaid oedd i'm plegyd - fod /Cyfragod dyfod tu fy ngweryd; /Yn llwrw llwyth elfydd Dofydd a'n dyd /Y PM V 5 43 r trachwres, /Tir Lle_"yn er llithiaw branes: /Tu goror hallfor holles - ysgwydawr /Ar ysgwyddau gwyngn CBM III 17 14 rawd Owain llary, llawen - yd roddir /Yn y tir tu Hafren, /A thraul hygar yw hagen, /A thraw y daw a_^ CBM III 21 175 ws uddudd budd a berthon, /Gorwyddawr tuthfawr tu hir gleision, /Gw_^r ail flaidd gw_'raidd, gwryd Nwy GM I 7 128 grewys; /Lliaws gwinau ffadw ffrawdd tywys, /Tu hir tref, tremyniad amddyfrwys; /Lliaws llwyd a llai, BF VII 51 14 einfalch cyn ystynnu - llew /A_^ llafnau o bob tu, /Mawr gynnif rhif rhiallu; /Mawr gynnal Morgannwg fu PM V 12 46 rn cedyrn cydgyfrannu - aur /Ac ariant ym mhob tu, /Milwr milwyr gynyddu, /Maredudd mawr, addwyn fu DB VI 26 41 ny, /A genais a genir wedy. /Aerddrud tud, o'r tu pan geffy /Erddrwng, ys teilwng os tely. /Ystyria wr PM V 1 73 ch, /Am Fuarth Cadfan, cad arrwch; /Ef gwnaeth tu Pentraeth pen trwch - calanedd /(Ga_^l ag ef na cherw GM I 9 91 trawd blawd blaen efellgyr. /Bid ewynnawg ton tu Porth Wygyr, /Bid swysawg serchawg, bannawg bre_"yr. D-4 VI 20 92 s, cyn lleas, can llu, /Ceisied pen tydwed pob tu. /Tuedd a thiredd a_^ thi - neud hafal, /Neud hyfawl ES I 22 25 ydd canhwynawl, /Erglywed Gwawr nyfed nefawl: /Tu y bwyf y bo Dy ganmawl, /Tud Ysbryd ein Tad ysbrydawl MeiG I 31 22 l milioedd a milcant - o'r teulu, /Parth a_^'u tu y'm parthant. /Gabriel, Rapha_"el a'm rhifant - yn gy Tud 20 CBM IV 5 41 n brwydr ddiechyr, /Hirfraw a'm daw am Dudyr. /Tud achles buddles boddlawn - cerddorion, /Cerddesynt am CBM IV 17 111 /O yng, o gyfyng gymodogaeth. /O angor tewdor (tud alaeth - gymwyll), /O dwyll, o dywyll dywysogaeth, / PM V 10 10 udd, Gruffudd, graid eryr - Prydain, /Priodawr tud allmyr, /Hyd ydd a_^ clod rhod rhywyr, /Hyd ydd aeth EGM I 25 10 n; /Twrf toredwynt mawr mis Chwefrawr chwyrn, /Tud amwyn terrwyn, tir eurde_"yrn, /A_^ llafnawr dyrawr PM V 1 176 ch gw_^r hedd yn hawddfryd a_^'r sawl /A gaiff tud ein Tad ysbrydawl PM V 14 7 g hyddolawg, hawdd ei belre, /Heb dymyr Tudyr, tud Elise, /Enwawg Gyfeiliawg, ys cof aele. /Heb ferch G PM V 9 8 del utgyrn he_"yrn dyhe, /Gruffudd, tey_"rnudd tud Elise. /Mab co_^r ddo_^r dewredd, ef dwyre - prifgad PM V 10 34 n, ysgwn ysgwyd, yn llais - ddraig, /O ddragon tud Emrais, /O bob tir treth a'th welais, /Ac o bai ame PM V 17 18 bolaeth fy rhwyf yw rhywoli - cad, /Cad cedwyr tud Feli, /Ar bob terfyn torf am ri, /Ac ar bob terrwyn PM V 4 40 orau rhiau, nid rho_^n - ei gynna, /Ef cynnis tud forion. /Ef bu rhydd o'r rhwydd orchorddon /O amgant D-4 VI 20 7 wrysedd - a_^'m rhwyf /Yn rhyfyg gwythlonedd, /Tud glyw tir Mynyw neus medd /Tw_^r torfoedd terfyn Gwyn PM V 11 23 dyrfa beirdd a chnud, /Gwddant oll tey_"rngoll tud, /Gruffudd mynawg, udd mynud. /Mynud wrth folud, wr PM V 12 33 /I'th achles, wales wely. /Gwelyddyn te_"yrn, tud Gynfan - a'i ceidw, /A'i cedwis pob Calan, /Bro heir PM V 10 45 cadoedd rhywnaethost. /Gwnaethost gestyll twn tud gynnaddl - cynnygn, /Cynyddaist, ni bu haddl, /Ni wn DB VI 31 41 /Am fa_^r trwm tramawr goffeion, /Am fod yn eu tud hwy alltudion, /Am fawrweilch, aerfeilch arfogion, / PM V 28 24 oedd lew, llew llu angor, /Dyhedd tey_"rnedd, tud io_^r. /Io_^r drydar aerllary (oerllawr - a'i gortho DB VI 26 41 aid a'i cny, /A genais a genir wedy. /Aerddrud tud, o'r tu pan geffy /Erddrwng, ys teilwng os tely. /Ys PM V 1 141 awd, ein brawd bu breiniawl, /Mab ein Tad, ein tud rwyf hollawl, /Ac ein Taid, ac ein Tad dwywawl, /Y G CBM III 3 136 Duw gennyn! /Can fodd Duw yd fu'n ei ddilen, /Tud wledig, elwig elfydden, /Tir gw_'raidd gorwyf rhag u ES I 22 26 awr nyfed nefawl: /Tu y bwyf y bo Dy ganmawl, /Tud Ysbryd ein Tad ysbrydawl Tudawal 1 CBM IV 5 130 Tra rhwy y'm gofwy gofal - gogyweg /Am fab teg Tudawal; /Baran llew, Lloegrwys ofal, /Lledfegin gwin gw tudwawr 1 PhB VI 13 7 ys, rhwysg ddiriawr, /Llyw io_^r, llew tewdor, tudwawr, /Llawer echaws, tad maws mawr. /Mawr yw im, dre tudwed 1 MB I 3 160 r yng nghyfrifed /I Ruffudd, gloywudd a'i cudd tudwed. /Hyd nas gwne_^l pechawd pell eilywed, /Pedrydaw Tudyr 1 PM V 14 7 /Dosawg hyddolawg, hawdd ei belre, /Heb dymyr Tudyr, tud Elise, /Enwawg Gyfeiliawg, ys cof aele. /Heb tudd 1 EGM I 26 23 oeddwn-i frad gariad genthi. /Gweryd rhudd a'i tudd wedi tewi, /Gwael neuedd maenfedd mynwent iddi. /Go tudded 1 PM V 26 94 rhoddes ryodres rifed /A drych aur ar drychan tudded. /Ef gorau rhiau rhyaned /Er Arthur, llary fodur Tuedd 3 D-4 VI 20 93 n lleas, can llu, /Ceisied pen tydwed pob tu. /Tuedd a thiredd a_^ thi - neud hafal, /Neud hyfawl dy we PhB VI 11 15 /Brenin feirdd breiniawl a gano. /Gorwerdd ton tuedd Porth Gwyddno, /Garw ei llen a granwen ei gro, /Gn BF VII 54 32 r am gochi - eurgledd /Pan aeth gwy_^r Gwynedd tuedd Teifi. /Dreigiau rhwyg arfau yn rhagori, /Dragon d Turn 1 GRh II 27 1 Hanbych well, Ddafydd, ddawn gaffael - fal Turn /Tey_"rnged o'r Israel, /O Dduw, ddeon archafael, / tuthfawr 1 CBM III 21 175 /Gorddyfnws uddudd budd a berthon, /Gorwyddawr tuthfawr tu hir gleision, /Gw_^r ail flaidd gw_'raidd, g twf 1 HOG II 11 12 t, pa dras! /Ton a galon hon, hoed a gafas /Er twf main riain ruddaur wanas. /Nid ydyw heddiw, nid hua twn 7 PM V 23 31 an feirw fwyaf o'r drydar, /Oedd amliw tonnau twn, amar - eu naid, /Neud oeddynt dilafar, /Ton heli eh CBM IV 17 63 ef ni fo ynfyd. /Ynfydrwydd awydd ewyg lafur - twn, /Anfedr y carwn bwn peniadur /Heb syniaid ein rhaid PB VII 11 7 dd 'n ei gad, /Gwrddbrudd Faredudd, fur gryd, /Twn ei ba_^r, draig anwar, drud, /Didwn ei air fal crair CBM III 16 224 sgor ddo_^r ddyrwn, ys gwn oedd ysgwn /Ysgwyd (twn ta_^l) Rugun. /Taer pair pa_^r llachar, Lloegr ddiwa DLlM II 18 15 mraisg, oedd Cymry ddylaith, /Oedd ysgwn, oedd twn talaith - ei darian, /Oedd talarw cyfarwaith. /Drwg PM V 10 45 ced, cadoedd rhywnaethost. /Gwnaethost gestyll twn tud gynnaddl - cynnygn, /Cynyddaist, ni bu haddl, /N PhB VI 14 14 -i gelwydd, nid ef gelwid - hwn /Cleddyf ysgwn twn, twyll ei gwndid; /Diseirch meirch a seirch osethrid twnfriw 1 GM I 7 111 Rhag Madawg mechde_"yrn Lleisiawn. /Lliaws twr twnfriw a gwaed ffrau ar ffriw, /A Ffranc trwch tra Thaf Twr 2 PM V 20 32 dd glydwr, glod Neintyrch, /Moes terrwyn, Maes Twr a gyrch. /Cyrchiad, tremyniad tra Mo_^r Udd - dy gas GM I 7 111 ?' /Rhag Madawg mechde_"yrn Lleisiawn. /Lliaws twr twnfriw a gwaed ffrau ar ffriw, /A Ffranc trwch tra tw_^r 10 PM V 10 43 yn engir, /Yn ongyr gorfuost; /Tw_^r cynrain, tw_^r Brydain bost, /Tad ced, cadoedd rhywnaethost. /Gwn CBM IV 6 91 wrf ton, torchawg hael, trwm oedd ei glywael, /Tw_^r Cynfael yn cwyddaw; /A fflamau o drum yn edrinaw, PM V 10 43 s, pobl dost, - yn engir, /Yn ongyr gorfuost; /Tw_^r cynrain, tw_^r Brydain bost, /Tad ced, cadoedd rhy SB II 22 17 iobaith - cyrdd, /Cerddorion mor y_^nt gaith! /Tw_^r dygn, dyganwn o'i anghraith, /Tranc ar ddraig, ar PM V 25 30 /Yn llysoedd Deau, yn Lloegr addodau, /Lliaws tw_^r golau yn golosgi, /Ym mhryffwn rhy_"wr yn rhwyoli SB II 24 31 rudd gan fab Gruffudd prudd, prifaerawg, /Rhag Tw_^r Gwallter blaidd traidd trymder tra niferawg. /Rhag PM V 21 7 , /Llywelyn huysgwr, /Hebawg, te_"yrnfarchawg, tw_^r, /Heb amau, ef gorau gw_^r. /Gw_^r gwrthod gwarthr CBM IV 6 115 rau rhiau, rhudd gigwain, /Rhag Teifi yn torri tw_^r main. /Te_"yrn glyw terrwyn, tyrrynt prain - yn dd D-4 VI 20 8 yg gwythlonedd, /Tud glyw tir Mynyw neus medd /Tw_^r torfoedd terfyn Gwynedd. /Gwynedd yn rhysedd, yn LlG VII 26 27 eu lludwaw! /Ys dir o'i farau ddifuriaw - pob tw_^r, /Ys anawdd a w_^r i'i arfeiddiaw. /Drud a glud, g Twrch 1 CBM IV 6 207 orefwyd, /Ceffitor ymdwr am Drwyd - hefelydd, /Twrch terydd i ar fwyd, /Caffawd beirdd eu budd yn ydd w Twrf 38 CBM III 20 42 dinas. /Dinas tey_"rnas, te_"yrn orun - torf /Twrf aches anoddun, /Rhwyf dragon, roddion reiddun, /Rhe CBM III 16 117 n rhydd, /(Anrhydedd farchogaeth!) /Gorun torf twrf aches ar draeth, /Gormes draws, gwenwynfaws, gwinfa CBM IV 1 47 di cad coludd ar ddrain; /Gwelais rhag terfysg twrf adfirain, /Torfoedd ymosgryn, tarf ymysgrain; /Gwel CBM III 20 31 rfau, /Yn arfrwydr byddinawr, /Argae torf rhag twrf aesawr, /Argleidriad, fleiniad, flaidd gawr. /Gawr CBM III 14 19 r a'm rhydd rhudd eurddawn, /Arlleng torf rhag twrf camawn /Fal twrf ebyr yn lly_^r llawn. /Llawn am ly CBM III 16 20 ri llad. /Bodawg ei rodawg i rodiaw torfoedd, /Twrf cyhoedd cyhuddiad, /Bodd rodd ran, gyman gymyniad, GM I 11 23 oedd! /Bid ged gynefawd gynefin - cynrain /Cyn twrf ddwyrain ddwyre brwydrin. /Bid wych yng ngogledd u CBM III 14 20 eurddawn, /Arlleng torf rhag twrf camawn /Fal twrf ebyr yn lly_^r llawn. /Llawn am lyw estrawn, am lew CBM III 16 44 sgfeirch frys freisgddawn, /Pasgadur torfoedd, twrf eigiawn; /Pasgle cun cyflawn, cyflafan goddaith, /G GB II 25 5 s ysbys, ysbyd weddu, /Cynwan corf rhag torf, twrf elyflu, /Cynrabad cyngad, wlad wledychu; /Cymhendra CBM IV 12 13 wn bencerdd, ben-co_^r. /Am faes Trefgalw lys twrf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf gawr gor CBM III 16 169 ngar fu Owain. /Owain awyddfawr, argledr torf, twrf gawr, /Angerdd llawr llu gyngrwn, /Ni hirgeidw ar g CBM IV 12 15 lys twrf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf gawr gorwyddawr gochwys /Fal twrf toredwynt am brys CBM III 16 151 /Trais ar Lloegr, a llu wrth angor; /Tarf rhag twrf glasfor a thewdor - a thorf /A therfysg diachor, /A CBM III 26 130 arf tarf, terfysg yng nghamawn, /Aergorf torf, twrf goddaith wrth gawn. /Ar fy ngrudd am feirddfudd fal CBM III 7 9 ganhymdaith, /Tarian yn aerwan, yn eurwaith, /Twrf grug yng ngoddug, yng ngoddaith, /Tarf esgar, ysgwy CBM III 16 200 r gwrdd, gorddrud ei lasfer, /Drud rwyf torf, twrf llanw yn aber, /Drudflaidd gawr, drud fwynfawr fune CBM III 16 251 eb na_^g, /Heb nebawd eisiwed. /Gorpo te_"yrn, twrf llanwed, /Yn nhey_"rnas nef nodded CBM III 16 86 urdden, /Cyfarfod orfod orawen, /Cyfarf tarf, twrf llu yn nyrwen; /Cyfle niferoedd, cyflawn ei eirioes CBM III 8 15 lys torf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf marchogion meirch gochwys /Mal twrf toredwynt am br D-1 I 1 24 rawl frenin, dilyfn ddenwy, /Draig angerddawl, twrf moroedd mawr, maint achupwy. /Rhywisgwys llawr am e EG VI 18 121 einw aber /Dylad anwastad ni ostecer; /Terfynt twrf rhywynt yn rhyw amser /A rhialluoedd lluoedd llawer CBM III 24 146 awn: /Torf aergorf Argoed, hoed hiraethlawn, /Twrf taerdraul taerdan yn gwa_^n gwynawn, /Aerdarf derfy CBM IV 9 104 urfron terrwyn, /Torf anwar trydar trydolwyn, /Twrf taerfaith goddaith gwaeannwyn, /Teulu a thewlu a th CBM IV 16 127 ag torf anghysgog, anghysgaid - cwynfan, /Rhag twrf ta_^n taer ei naid, /Rhag awydd afrwydd nid afraid, CBM III 1 14 ul ariancan, /Tarf am gelennig torf am Galan, /Twrf ton ffraeth am draeth am draed gwylan. /Perierin y CBM III 26 20 . /Terfysg yn rhagffysg yn rhacter - a wnaeth /Twrf ton ffraeth ffraw aber, /Ysgrud glud, glewyd fyd fa CBM IV 6 90 torri arnaw, /Te_"yrn draig a dragon wrthaw. /Twrf ton, torchawg hael, trwm oedd ei glywael, /Tw_^r Cy CBM IV 12 16 yn hysbys; /Twrf gawr gorwyddawr gochwys /Fal twrf toredwynt am brys. /Ced bai tau, wledig, wlad Run - CBM III 8 16 n hysbys; /Twrf marchogion meirch gochwys /Mal twrf toredwynt am brys. /Ym maes Mathrafal mathredig - t EGM I 25 9 ugyrn, /Llarygryg eithefyg, llosg ei thefyrn; /Twrf toredwynt mawr mis Chwefrawr chwyrn, /Tud amwyn ter LlG VII 24 106 ydd! /Terfysg aerllew glew, glod ganymddaith, /Twrf toredwynt mawr uch mo_^r diffaith; /Taleithawg deif LlF1 II 2 27 feirch anaraf, /Bodd Duw a gaffwy a goffaaf. /Twrf torf traeth llychwr, milwr molaf; /Mal y'th rygefai CBM IV 16 209 faran, /Dyddwyre, dyddaered arnan, /Dychry_^n twrf torfoedd yn eban, /Dychyrch hynt ddychre gwynt gwae CBM III 9 8 wir ar Saeson, /Teulu Madawg, mur dragon, /Mal twrf tormennoedd Cynon. /Godwrf a glywaf ar glawr - Mael GB II 25 34 Trais tra thrais tra thraws tra Thren gyrchu, /Twrf tra thwrf tra thorf tra tharf rhagddu, /Tew tra the LlG VII 27 39 erwyn hyd fawr Hirddywel /Am yr ddwyn terrwyn, twrf ufel - am riw, /A'i ba_^r oedd gwaedliw fal gwaed A CBM IV 6 183 yd roddir. /Tarf ar dres o'i drais a welir, /Twrf yn nhorf, yn nherfysg am dir, /Trwm ydd ergryner cr twyll 8 MG VII 32 50 gall, heb golledau, /Rhyddun' a'u gwlad, rhag twyll a brad y brenin gau; /Rhwystrwyd Erod, greulawn ar MG VII 34 19 er /Tor ddannedd rhwyf Babel, /Ni bu awr, rhag twyll cawr ce_^l, /Fwy ei hangen, Fihangel CBM IV 17 43 yth prifwyd. /Cyfarfaeth am aeth am arfeddyd - twyll /(Cyfrangau gymwyll) a'm pwyll i'm pyd; /Cyfrnawd PhB VI 14 14 lwydd, nid ef gelwid - hwn /Cleddyf ysgwn twn, twyll ei gwndid; /Diseirch meirch a seirch osethrid - bo GG II 31 11 ; /Ail ddrwg in cyflwg an cyflyedd; /Trydydd, twyll herwydd cymwyll camwedd; /Pedwerydd, rhewydd; pume CBM IV 13 7 yf /Yn rhodd Duw a'i ganiad, /Trosti nid traws twyll na brad, /Trais nyw llefais na lledrad. /Ni bu lle CBM III 11 76 r, /Ni'm gwna tro treiglfeirdd un amser, /Ni'm twyll pwyll pan ym cyfarcher. /Gwy_^r Powys, pobl ddisgy MG VII 33 32 eddwl, tra feddych - dy bwyll, /O blith maglau twyll tywyll eurych. /Dyfodiad gwastad gwiw ystyrych /Dy twyllaw 2 GM I 14 97 d /Yn rhygnawd pechawd pall gynired, /Rhag ein twyllaw byth o beth hybred /I golli teithi tanc afneued. BF VII 48 2 ydd y_^m ynddaw, /Anghwbl fu ein pwyll am ein twyllaw: /Ing draha Efa a fu fraw - i ddyn, /Afal bu de twyllfyd 1 GYC VII 42 18 wae'r sawl a gredan, os camwedd a wna_^n; /I'r twyllfyd, truan a ddifflanna, /Ac ni feddylio a rwy ddir twyllrin 1 GM I 11 28 , corf ffysgiolin, /Ac os mi a'i haedd herwydd twyllrin /Ni'm bo un cyfaith namyn Ca_"in. /Caraf Rodri twyllwr 1 GYC VII 41 34 . /Yna y telir (angen ys direnwir enau) /I bob twyllwr ac ethrodwr eu gweithredau. /Pan wrthoter i wrth twym 1 PB VII 17 8 adwyd, /Oedd cywir ei air eirioed, /Oedd hael twym-ddiwael telaid. /Telaid yn rhaid, yn nhrin gwry_^s twyth 1 GM I 8 29 gorwlad, gwerlin teithi; /Teithi_"awg Prydain, twyth afrdwyth Owain /Tey_"rnain ni grain, ni grawn re_" twythfawr 1 CBM III 20 29 rgledr a glew arglwydd. /Arglwydd teithi_"awg, twythfawr - yn arfau, /Yn arfrwydr byddinawr, /Argae tor twythwal 1 GM I 9 13 caru caerwys febin. /Pell o Fo_^n fain yd fydd twythwal werin, /Esmwyth ysydd imi aserw gyfrin. /Ydd en ty_^ 4 ES I 18 5 ged wythran weithred. /Gweithred Tegwared! Cyn ty_^ gweryd - llawr /Llawen beirdd o'i wynfyd; /Gnawd oe DB VI 30 68 dain, er garwedd - he_"yrn, /Ni roddes te_"yrn ty_^ o Wynedd! /Duw a'i dug rhagon, ddeon ddiwedd, /Dafy GG II 32 11 argel - i ddyn /I ddial, gwaed Afel! /Gwaelawd ty_^ tywawd tawel /Gwely rhudd Gwilym Rhyfel. /Gwelais l MG VII 32 42 yn ffysg (seren a'u dysg, wir ei dysgau), /I'r ty_^ ydd a_^nt, heb ddo_^r, heb gant, gwynnawg ddrysau; Tyciant 1 ES I 18 15 lan Hyddfref - ddwyn, /Mau ei ddwys ddioddef. /Tyciant eidduniant! Addef /Tegwared, Ednyfed, nef! /Nodd Tydi 1 GRh II 28 29 c arglwyddi, /Traul meddgyrn, te_"yrn fal ti. /Tydi, o mynni im einioes, - arglwydd, /Erglyw fi i'th gy tydwed 5 CBM IV 17 137 air coll anghyffred, /Cyn dylaw gychwyn tyddyn tydwed, /Can dalu i Dduw Ei ddylyed. /Can lleng engylion GM I 7 27 arnaf ernywed /Ar ddeurudd Fadawg fod tydwed. /Tydwed doydd fedd! rhith fyth fydd Cymru /A chymri a chy GB II 26 204 ant geugant goned, /A Dewi a'u treiddiwys tros tydwed - elfydd, /Ar saint sywedydd dedwydd dynged. /Ac D-4 VI 20 92 eddu; /Cafas, cyn lleas, can llu, /Ceisied pen tydwed pob tu. /Tuedd a thiredd a_^ thi - neud hafal, /N GM I 7 26 /A hwyaf arnaf ernywed /Ar ddeurudd Fadawg fod tydwed. /Tydwed doydd fedd! rhith fyth fydd Cymru /A chy tydy 1 DB VI 26 52 w_^yd, hael yd hwyly, /Ni ryorug Dduw ddyn fal tydy. /A ddaroganer a gymery, /O bob darogan dawn a geff tyddyn 1 CBM IV 17 137 l cellwair coll anghyffred, /Cyn dylaw gychwyn tyddyn tydwed, /Can dalu i Dduw Ei ddylyed. /Can lleng e tyf 2 PM V 2 16 nwyf, gwenwynig fi /Gw_^yth wastawd tafawd nas tyf eli. /Gwythlawn yw fy nawn yn nyfysgi, /Gwaethlfan y ES I 17 4 uelin; /Gnawd cathlau cogau cyntefin; /Gnawd y tyf tywys o egin; /Gnawd i ddoeth cyfoeth cyfiewin: /Ni tynged 5 LlF2 VI 10 80 'n ei glywed, /Ac a'n gw_^yr yn llwyr yn llwrw tynged /Ac a'n ca_^r yn wa_^r ac a'n harbed - etwa /Ac n PM V 26 74 wg cymynawg, cymyned - oswydd! /Oes uddudd nid tynged, /Aerwyr sy_^r, syrthiws eu rhifed /Ar ei law a'i CBM IV 18 54 r ein gweithred; /Ac Ef, Arglwydd nef, tangnef tynged, /A'n dug o gyfrgoll pan archolled; /Ac Ef dwyre GB II 26 164 ryd a gweryd i gyd a_^ hi /Wrth glywed da_"ed tynged Dewi /A'i fuchedd wirionedd, wirion ynni. /A e_^l CBM III 10 55 hyfranc /Cyn bu tranc eu trosedd, /Tyngyriawn tynged orfoledd, /Ni charws Tyngyr tangnefedd. /Degfed y tyngu 1 LlG VII 26 32 wys aergwys, Powys poed eiddiaw, /Deddfau teg, tyngu o'i eurllaw. /Dinam ddraig, ddragon eiddunaw, /Dir Tyngyr 1 CBM III 10 56 osedd, /Tyngyriawn tynged orfoledd, /Ni charws Tyngyr tangnefedd. /Degfed yw a'm clyw o'm clud eurddawn Tyngyriawn 1 CBM III 10 55 edd - yng nghyfranc /Cyn bu tranc eu trosedd, /Tyngyriawn tynged orfoledd, /Ni charws Tyngyr tangnefedd Tylwyth 2 LlG VII 24 109 ffraw, /Terrwyn anrheithiaw, rhuthr anolaith. /Tylwyth ffrwyth, ffraethlym eu mawrwaith, /Teilwng blwng GYC VII 36 82 , /Pob cantref, pob tref yn eu treiddiaw, /Pob tylwyth, pob llwyth ysy'n llithraw, /Pob gwan, pob cadar Tyll 1 CBM III 9 21 infa gyfa gynyddu, /Trydydd Tri Diwair Deulu. /Tyll eu hysgwydawr, terfysgfawr - faon tyllfedd 1 GG II 31 22 ed anwared yw anwaredd - anwar /Dallfyddar cyn tyllfedd /(Draig anhuenydd herwydd haeredd /Hirfod heb g Tyllon 1 PM V 11 9 ud y_^nt arfoll, /Cant calon yn don, yn doll. /Tyllon ei alon, ei a_^l - a gedwis /O gadwent ac ynial, tyllyedd 2 CBM III 3 26 ad ganed o geneddl fonedd /Mawrwledig mawrwlad tyllyedd, /Mad gorau maddau martho_"edd, /Ac er Duw diof ES I 23 1 Rhaid yw in ddillwng tyllyedd - present, /Can ydym prysur i'i hoferedd. /Rhed tymer 1 EG VI 18 114 gelyn yn y galwer, /Y'i gelwir am dir, am dud tymer. /Llewenydd lluoedd, llew yn hyder, /Llywiawdr, am tymestl 1 PM V 13 13 faeth negyfaeth i neb. /Naf-eryr, te_"yrn rhag tymestl - cedeirn, /Cadwai dud i dan ddestl, /Ne_^r trym tymhestl 1 EW VI 4 25 ysgwyd fradw friw. /Briwgalch ei rodawg o ryw tymhestl - cad /Cyn oerwely diddestl; /Gw_^r a wneir fal tymp 2 PM V 2 1 Calan hyddfref, tymp dydd yn edwi, /Calaf gan, lloer fan llwrw fynegi, / MB I 3 86 bradawg! /Ni w_^yr cychwilfeirdd cyhuseidiawg /Tymp pan dreing terwyn torf ddiffreidiawg: /Cwynif, ni b tymyr 1 OC II 14 58 canys myfyr - gennyf /Men ydd amygant medd ein tymyr. /Selyf ddiarswyd, orsaf Gwygyr, /Gogeled a'i caw Tyn 2 MG VII 33 31 ytych, /Tro o ffyrdd didro hyd tra'i ceffych, /Tyn droed dy feddwl, tra feddych - dy bwyll, /O blith ma PM V 22 32 dawl meidrawl ei modrwy - a'i phall, /Ni phell tyn rhiain rhag a garwy. /Yn ganmlwydd yn rhwydd yn rhwy tyner 6 CBM IV 4 274 cleddyfrudd, clotffer. /Maws meddgyrn, te_"yrn tyner - a'm rhoddai /Nid rhoddion ni daler, /Nid a_^ gwa EG VI 18 137 ofynag pan ofynner. /Dyn yw Llywelyn, llywiadr tyner, /Doeth, coeth, cywrennin gwin a Gwener; /A'r Gw_^ LlF2 VI 10 52 angel, fal y gweler, /Rhag llu engylion tirion tyner. /Dyddeuant ataw a ddoter - ym medd; /Dybwyf o'm c PM V 25 20 yng nghain drefi - ne_^r, /Yng nghaeroedd Aber tyner Teifi, /Yn llys ffe_^r Elsmer, yn Saint clodfan Cl PM V 11 16 maeth mwth ne_^r, /Coeth, doeth, drud, termud, tyner. /Tyner wrth lawer, wrth lu byd - yn llwyr /Yn llw PM V 11 17 th ne_^r, /Coeth, doeth, drud, termud, tyner. /Tyner wrth lawer, wrth lu byd - yn llwyr /Yn llwry ysb a Tynhegl 2 EGM I 26 14 n heli. /Ar helw bun araf, uch banieri, - ton /Tynhegl a gerddais-i, gorddwfr Dyfi. /Ceintum gerdd i Ne HOG II 7 3 enus glyw rhag glew arglwydd. /Gorewynnawg ton tynhegl ebrwydd, /Gorwisgwys afall arall arwydd. /Gorwen tynnu 1 DB VI 27 38 grwydd, /Wedi addef teg ar gartrefrwydd, /Wedi tynnu Lloegr i'w llawn orchwydd, /Wedi na wnaeth Duw di tyr 1 HF VII 23 25 r gwy_^r nef o'm nefawl weddi, /Ar oed byr, os tyr, torri - glas efyn /Gan fodd Llywelyn, llyw Cedwli. Tyrau 4 PM V 20 47 ug, wyddgun - ysgorfa, /Oes gorfod i hil Run: /Tyrau poeth, peithiawg pob un, /Tandde ffyrf, ffo_"es Al DB VI 35 25 th waredred, /Llosged eu trefred am eu traha. /Tyrau tew eu mur, terfysg eu llafur, /Torfoedd disegur a DB VI 35 42 dd hynt ydd aeth, drud fu ei arfaeth, /Gwnaeth tyrau Trefdraeth nad y_^nt trada; /Pedwaredd i fro penna LlG VII 24 138 wn dawn diamau, /Yn lladd, yn llosgi, yn torri tyrau; /Yn Rhos a Phenfro, yn rhysfa_"au - Ffraing, /Llw Tyrfa 9 EG VI 18 43 celain /A llinon rhag bron rhag bro eurgrain; /Tyrfa Clawdd Offa clod yn hoffiain /A thorfoedd Gwynedd GM I 7 37 reulyn ysgwydawr, /Trylew fawr falch derrwyn; /Tyrfa dorf derfysg heb ddifwyn, /Heb ddiwad ei orwlad or EMRh VI 23 2 i hael, hwylglod ellwng, /Ardduniant torfoedd, tyrfa eiddwng, /Arfod ysgymod, gorfod gorflwng, /Arfau b DB VI 27 73 -m-gorug angau dristyd. /Am dreisddwyn terrwyn tyrfa esbyd, /Am drosedd Gwynedd a'i harfeddyd, /Am draw PM V 11 41 o'r penaethau, pen aig. /Eigiawn mwyn terrwyn tyrfa, ma_^n - a bras, /Bu brys beirdd cylch huan, /Mawr DB VI 33 31 ab Ednyfed, neb ni edir. /Neud rhygwyn terrwyn tyrfa pabir, /Neud rhai am Ruffudd a ddyhuddir, /Neud rh PB VII 5 17 ifa gwalch tyrfa terrwyn. /Oedd terrwyn Owain, tyrfa reg - eurfudd, /Cyn oerfedd gyhydreg, /Oedd aml (o PB VII 5 16 /Doeth i feirdd byd i gyd gw_^yn /Difa gwalch tyrfa terrwyn. /Oedd terrwyn Owain, tyrfa reg - eurfudd, EW VI 3 26 l, hawl gyfa - eirchiaid, /Erchwyn graid, grym tyrfa; /Wyd rhwyf cad, cedwyr ddifa, /Wyd rhoddiad rhudd Tyrfai 1 MB I 3 114 dd Trenydd. /Am drefan Dryffwn rhag eiriolydd /Tyrfai rhag llafnau pennau peithwydd, /Caith cwynynt, ce Tyrioedd 2 PM V 26 18 Ffranc ar adwedd; /Ac Abertawy, tref dyhedd, /Tyrioedd briw - a heddiw neud hedd! /A Saint Cle_^r a'r LlG VII 24 45 i - dinam, /Neud einym ei foli; /Eurgorf torf, tyrioedd olosgi, /Argae gryd greidiawl wrhydri. /Arwr ba tyrrai 1 BF VII 56 13 th Hwfa pla plyg. /Oedd plyg dwyn terrwyn yn y tyrrai - bobl /O bobman a'i cyrchai, /Oedd dilyfn aur a Tyrrant 2 CBM IV 3 45 [], /Trylwyn am feddgwyn, am feddgyrn llawn; /Tyrrant am eu rhwyf, rhwysg anogawn, /Torfoedd amnifer a CBM III 14 38 n. /Am bennaeth ydd y_^m, am bennaf - terrwyn /Tyrrant feirdd am alaf, /Tey_"rnaidd hael tey_"rnaf, /Te tyrred 1 DB VI 33 53 gr hyd arffed, /Am ddwyn gweilch terrwyn gwedi tyrred, /Am ddifa rhai da ryddigoned: /Ys llawer blwyddy tyrrynt 1 CBM IV 6 116 fi yn torri tw_^r main. /Te_"yrn glyw terrwyn, tyrrynt prain - yn ddrud /I gw_^n cnud uch cnofain, /Rhy Tysiliaw 4 LlG VII 26 21 dd angerdd, ongyr friwaw. /Rhwyf cywir cer tir Tysiliaw, /Rhwyddha_"ws De_"ws diofn rhagddaw; /Rhwysg a CBM III 3 13 m rhagwedd: /Rhagorfan rhad, rhan rhagyrwedd, /Tysiliaw terrwyn gywrysedd, /Parth amnawdd, adrawdd adry CBM III 3 115 n amddiffyn, /Anwar fa_^r, feddgyrn eisyddyn, /Tysiliaw tey_"rnedd gychwyn, /Trais wenwyn terrwyn, torf CBM III 3 139 rhag unben, /Tirion Mo_^n, meillon ym morben; /Tysiliaw, tey_"rnedd nenbren, /Tey_"rnas ddinas ddiasgen tyst 1 GB II 26 187 o_"wch rhegddi /Fal rhag ta_^n, tost yd wa_^n, tyst Duw iddi. /A'i fraich fraisg [ ] /A'i fryn gwyn uch tywarch 1 ES I 19 9 /Pur wohen diben dibechrwydd. /Cyn tewi rhwyf tywarch glasw_^ydd, /Gloes angau, nid anghyfarwydd! /Ysb Tywarchen 1 ES I 21 36 gu) /Cyn anwaws dywaws dywarchu - fy nghnawd, /Tywarchen o boptu, /Bwyf gwas Duw, cyn no'm gostegu /(Gw tywawd 3 GM I 6 16 sgar esgor dy gosbawd /No chaffael tywyn ni bo tywawd. /Nid oes gysteddlydd i hael hefelydd /O'r a byr EGM I 28 21 ddl fedysiawd. /Ac eisioes, cyn gloes glasfedd tywawd, /Penydiwn, gweddwn yn ein gwedd-dawd; /Rhoddwn f GG II 32 11 - i ddyn /I ddial, gwaed Afel! /Gwaelawd ty_^ tywawd tawel /Gwely rhudd Gwilym Rhyfel. /Gwelais le a'm tyweirch 3 PM V 1 150 , heb raid eu heiriawl, /Mythion feirch, ffwyr tyweirch fforddawl; /Mur gwerin, gorau bedyddiawl, /Milf CBM III 8 17 edwynt am brys. /Ym maes Mathrafal mathredig - tyweirch /Gan draed meirch mawryddig; /Ar ddadl, cynnadl CBM IV 3 30 rhag carnial ei feirch, /Rhag tarf dihefeirch tyweirch tir dawn, /Crynai flaen bragad, brad gad greula Tywi 4 BF VII 54 16 yng nghaledi - blwng, /Ni edynt ystwng Ystrad Tywi. /Owain fab Gruffudd, fudd fynogi, /Awyddawg farcha PhB VI 12 10 westyng, lary westi - torfoedd, /Tarian Ystrad Tywi, /Rhag dy fa_^r, ca_^r cerdd lochi, /Mal gwirion, g DB VI 35 50 eithfed Gedweli, saith gad wy llosgi /O Ystrad Tywi tew ei haerfa; /Wythfed hynt greulawn i Garnywyllaw BF VII 46 5 eleidrad! /Tey_"rnwawr trawsfawr tros Ystrad - Tywi, /Tey_"rnwyr lochi gwesti gwastad, /Tey_"rnwr, filw tywyll 1 MG VII 33 32 tra feddych - dy bwyll, /O blith maglau twyll tywyll eurych. /Dyfodiad gwastad gwiw ystyrych /Dy fone tywyn 3 GM I 6 16 haws i'th esgar esgor dy gosbawd /No chaffael tywyn ni bo tywawd. /Nid oes gysteddlydd i hael hefelydd LlF1 II 1 125 /Cadr fab Eneas, gwanas gweddi. /Cadr fryn yw Tywyn, nid iawn tewi - ag ef, /Cadr addef nef ail ei ath D-1 I 1 10 Dyffryn Mynwy, /Gw_"yr Benrhyn, Ystradwy fryn, Tywyn warwy, /Dyfed ddwygawn, Ceredigiawn, cyflawn ofwy, tywys 3 ES I 17 4 n; /Gnawd cathlau cogau cyntefin; /Gnawd y tyf tywys o egin; /Gnawd i ddoeth cyfoeth cyfiewin: /Ni nawd CBM III 11 39 d rhag Lloegrwys /Rhan ei frawd, ei fraint a'i tywys, /Rhan ei chwaer na chweir o Bowys. /Cynneddf i Bo GM I 7 127 rawnfaeth grewys; /Lliaws gwinau ffadw ffrawdd tywys, /Tu hir tref, tremyniad amddyfrwys; /Lliaws llwyd tywysaist 1 PM V 23 181 wna_^nt, /Ac ysgwyd ar ysgwydd anchwant. /Mad tywysaist lu, Loegr irddant, /Ar derfyn Mechain a Mochna tywysogaeth 2 CBM III 16 109 wy, /Hydr goryw filwriaeth, /Gorpo tey_"rnfar tywysogaeth - brudd /Ar Brydain diriogaeth! /Gorfawr gly CBM IV 16 58 /Ef bieu rhadau rhadlonaeth /Uch naw torf, naw tywysogaeth; /Ef is nef, uch nef, uch nawtraeth - ysydd th 3 PM V 24 67 dawg, /A'th folant pymthecant cadeiriawg, /Rhy-th-fawl ar ysydd estroniawg /Na'th orsaif na moel na my PM V 18 40 lled byd, dwfn a bas, /Llywelyn, Llywarch rhy-th-gafas PM V 18 30 b ne_^r, bob nwythas - de_"yrn, /Duw o nef rhy-th-swynas. /Wyt priawd tir Prydain a'i chlas, /Wyt prifw Thad 2 MeiG I 33 97 /A'm heirolwy Saint Esechi_"as /Ar Fair fam ei Thad, ei theg urddas. /A'm heiriolwy Mair ar ei Mapgwas GM I 14 41 y'i cherir yn hir yn ei herwydd. /Hi yn fam wy Thad, hi yn wyry heb wad, /Hi yn hollawl rad, yn rhegofy thaeawg 1 CBM III 16 180 traethwn; /Nis crawn ced esgud rhag ysgwn /Na thaeawg myngawg na myngdwn. /Ni ddodaf fy ngherdd yng ng thaer 1 GB II 25 37 n /A gwaedlin am ddeulin yn gwanegu, /Taer tra thaer am drom aer, drwm gymynu, /Am derfysg am derfyn am Thafar 1 PM V 23 36 orfu pen llu llachar, - Llywelyn, /Llyw Alun a Thafar, /Myrdd bu lladd, llith brain gorddyar, /O'r milw thafawd 1 PM V 23 204 /Can orfod pob rhod yn rhamant /Can folawd a_^ thafawd a thant, /Cain de_"yrn, cyn bych ddigreifiant /C Thafwys 1 GM I 7 112 iw a gwaed ffrau ar ffriw, /A Ffranc trwch tra Thafwys; /Lliaws torf o derrwyn Argoedwys /Am udd glew a thai 1 HOG II 12 3 /Pan wyar waryai, /Pan rhyfel, pan rhuddid ei thai, /Pan Rhuddlan, pan rhuddlys losgai, /Pan rhuddai Thair 1 PM V 7 8 Dyfnaint, /O Ynys Brydain, briawd fraint, /A'i Thair Rhagynys, rheg hoffaint. /Tey_"rnas i'th law, lid tha_^l 3 EMRh VI 23 22 reisaw dros pob echwng; /Ni gnawd o'i ardal na tha_^l na thwng. /Gwnaeth drwy ainc ar Ffrainc ffrawdd a LlLl II 16 10 ysgwyd esgudwal - cynwan /A_^'r canwayw am ei tha_^l? /Pwy'r glew, llew llid aerddywal, /A'i deily cyf CBM III 16 244 /Barf ar farf, a'i arf yn greuled, /Ta_^l tra tha_^l, tranial tra chaled! /Yn llys Owain hael, huanred thant 1 PM V 23 204 pob rhod yn rhamant /Can folawd a_^ thafawd a thant, /Cain de_"yrn, cyn bych ddigreifiant /Can ddifwyn tharf 2 CBM III 18 17 nelw ohonaw. /Ysid im arglwydd argledr cad - a tharf /A therfyn ar gywlad, /Clodfawr llawr llaw anghaea GB II 25 34 ra Thren gyrchu, /Twrf tra thwrf tra thorf tra tharf rhagddu, /Tew tra thew dra thro o dra thrychu - tr tha_"wn 2 DLlM II 18 24 f maith /Mal yd lysg gwynnawn gan oddaith. /Ni tha_"wn, pei byddwn celfydd, /O foli Mab Duw diwenydd. / PM V 10 86 uledd na'th folwn, - fy rhwyf, /Nid rhyfedd na tha_"wn! /(Peryf nef, pyr ddywetwn /Parabl prif hyfryd h thebyced 1 CBM III 5 48 m poen, er pan aned, /Nis rhyborthes neb, na'i thebyced! /Ni rhifaf-i ar fun fod yn galed: /Nid clod fy theced 2 GYC VII 42 40 a cheised hoced, trwy gam guhudded, /Nef yn ei theced, can ni thycia. /Pan lwyr feddylier, penyd pryd p DB VI 34 20 y dadferaf: /Doethineb Selyf selwyd i'm naf /A theced eidduned Addaf /A dewred yr undyn dewraf thech 1 PB VII 8 4 awr, llafndrwch, /Aerwalch eirf, ni theirf, ni thech. /Ni thechai ne_^r ffe_^r, ffrawddus, /Mab Owain, thechai 1 PB VII 8 5 rwch, /Aerwalch eirf, ni theirf, ni thech. /Ni thechai ne_^r ffe_^r, ffrawddus, /Mab Owain, bro goelfai thefyrn 1 EGM I 25 8 Loegrwys lugyrn, /Llarygryg eithefyg, llosg ei thefyrn; /Twrf toredwynt mawr mis Chwefrawr chwyrn, /Tud theg 3 GB II 26 113 gylchyn, gylch ei feysydd, /Haelon a thirion a theg drefydd /A gwerin a gwin a gwirodydd /A gorfod a gw GB II 26 145 iawn, gan eho_"eg, /Hyd ar Dywi, afon firain a theg; /O'r Llyndu, lle'd fu llid gyhydreg, /Hyd ar Dwrch MeiG I 33 97 olwy Saint Esechi_"as /Ar Fair fam ei Thad, ei theg urddas. /A'm heiriolwy Mair ar ei Mapgwas /Nad elwy theirf 1 PB VII 8 4 llew yng ngawr, llafndrwch, /Aerwalch eirf, ni theirf, ni thech. /Ni thechai ne_^r ffe_^r, ffrawddus, / theithi 1 GB II 26 192 wrth ei throsi. /Ac nad fo yn ei fro fraint a theithi /Eithr tri mwg yn amlwg o'i hamlenwi. /A fyn Duw thelir 2 CBM III 11 17 adwant, /Dreigiau dewr deuprid ni daliant. /Ni thelir o wir, o w_'reiddrwydd - braisg /A brwysgaw yn rh CBM III 5 132 yng Nghaerwys dir, /Pell ydd wyf i'm nwyf, oni thelir; /Peddestres weddaidd yn hydraidd hir, /Peddestri therfyn 2 CBM III 18 18 aw. /Ysid im arglwydd argledr cad - a tharf /A therfyn ar gywlad, /Clodfawr llawr llaw anghaead, /Corf OC II 15 45 obydwal /A dywed ein dyfod Ia_^l. /Cychwyn i'w therfyn. Pathawr - eu hoywedd? /Hirfelyn eu gwaywawr; /D therfysg 1 CBM III 16 152 /Tarf rhag twrf glasfor a thewdor - a thorf /A therfysg diachor, /A thrylew a thrylwyn fronddor, /A thr thes 1 GM I 12 26 i noeth, nawdd rhag annwyd, /A gwely a thy_^ a thes aelwyd. /Eli Freienin, elwch ydwyd, /Nid e_^l i'th theulu 1 HOG II 6 7 Myn y dyhaedd my_^r maith gywrysedd. /Caraf ei theulu a'i thew annedd - ynddi, /Ac wrth fodd ei rhi rhw thew 2 HOG II 6 7 dd my_^r maith gywrysedd. /Caraf ei theulu a'i thew annedd - ynddi, /Ac wrth fodd ei rhi rhwyfaw dyhedd GB II 25 35 ra thwrf tra thorf tra tharf rhagddu, /Tew tra thew dra thro o dra thrychu - trin /A gwaedlin am ddeuli thewais 1 CBM III 5 79 l hirdaith /I ar draed awel y drydewaith! /Ni thewais ermoed o'i moli mal drud, /Ni phair gosymud i'm thewdor 2 CBM III 16 151 r, a llu wrth angor; /Tarf rhag twrf glasfor a thewdor - a thorf /A therfysg diachor, /A thrylew a thry LlF1 II 1 71 glan glas fo_^r. /Ni chollir o'i thir nac o'i thewdor - annedd /Troedfedd er dyhedd, dihawdd hepgor. / thewlu 1 CBM IV 9 105 /Twrf taerfaith goddaith gwaeannwyn, /Teulu a thewlu a thewlwyn - waywawr /A gwy_^r mawr ymaswyn. /Ffy thewlwyn 1 CBM IV 9 105 erfaith goddaith gwaeannwyn, /Teulu a thewlu a thewlwyn - waywawr /A gwy_^r mawr ymaswyn. /Ffyrf derfys they_"rnged 2 GB II 26 207 thwyf, eithaf Dyfed, /A they_"rnedd ethynt a_^ they_"rnged /Ar fab Non haelfron, hawdd ogoned, /Ar Ddew LlG VII 25 4 wys, peues fyged - hir, /Perchen gwir a thir a they_"rnged. /Post Prydain urddain, wrdd gyhused, /Penia they_"rnaf 1 GM I 8 60 ras, /Arddwyreaf decaf o dey_"rnedd Prydain /A they_"rnaf, cain Owain eurwas. /Arddwyrews fy nhad ei fr they_"rnedd 1 GB II 26 207 dynged. /Ac i Fynyw ethwyf, eithaf Dyfed, /A they_"rnedd ethynt a_^ they_"rnged /Ar fab Non haelfron, Thi 7 PM V 25 60 rglwydd yr arglwyddi, /I eryr cemwyr cymod a_^ Thi PM V 2 69 nc heb drengi. /A'm bo, udd cedawl, cydfod a_^ thi: /A'th fo hwyr haddledd a hir hoeddli LlF1 II 3 2 Os hy_^n fyddaf, naf neirthiad, /No thi, Fechain ri roddiad, /Arfaeth yw gennyf, arfau gyrch GRh II 28 1 Dafydd fab Owain, bwyf un fryd - a_^ thi /I'th ddewrfawr anwylyd, /Cas cardd, cerddorion fenw GRh II 28 21 mryd nid hyfryd, nid hawdd. /Hawdd i bawb a_^ thi i'th wyneb - am fudd /Ymfeiddiaw am ateb; /I'th arfo D-4 VI 20 93 eisied pen tydwed pob tu. /Tuedd a thiredd a_^ thi - neud hafal, /Neud hyfawl dy westi, /Eang yw id ryd MG VII 34 7 f, ni oblygant - fi, /Fihangel, fy mabsant, /A thi yn drech no chwechant /O gethern blin uffern blant. thir 6 GM I 10 42 ei deithi /Gan glod a gorfod gofri, /Gwy_^r a thir a hir hoeddli LlG VII 25 4 fydd Powys, peues fyged - hir, /Perchen gwir a thir a they_"rnged. /Post Prydain urddain, wrdd gyhused, PM V 26 89 /Ac emys grawthfrys, grawnfyged; /Ysym wy_^r a thir a threfred - eang, /Ac eofn ystlyned; /Ysym udd dig PM V 25 35 yn Gwynedd yn ei gweini, /Anoethach Powys, a'i thir amddyfrwys /A'i thorfoedd diffwys niw differi, /Neu LlF1 II 1 71 an Gadfan ger glan glas fo_^r. /Ni chollir o'i thir nac o'i thewdor - annedd /Troedfedd er dyhedd, diha LlF1 II 1 101 id ei gweryd a'i hyd a'i had, /Llwyddid gwir a thir yn ei threfad, /Llwyddid gwledd a medd a meufedd ma thiredd 1 D-4 VI 20 93 can llu, /Ceisied pen tydwed pob tu. /Tuedd a thiredd a_^ thi - neud hafal, /Neud hyfawl dy westi, /Ea thirion 2 GB II 26 113 A bod o'i gylchyn, gylch ei feysydd, /Haelon a thirion a theg drefydd /A gwerin a gwin a gwirodydd /A g CBM III 3 225 /A gyfyd yn gyfoethogion: /Ei Hynaf henyw o'i thirion, /Handid rhydd rhwng ei dwy afon; /Ei Sygynnab g thithau 3 PM V 8 11 od fawr hu bid, /I gybydd ei gabl a'i ofid. /A thithau, arf cadau cydlid, /Athrugar, cerddgar, cyfrdeli LlF2 VI 10 60 : /Duw gennyf, gennyt-ti bwyf gydymddaith, /A thithau, Beryf, gennyf ganwaith. /A minnau, bwyf tau, bw LlG VII 25 11 n dynged, /Yrho_^d a'th alon pan yth holed, /A thithau yn gwychaw pan goched - dy ba_^r, /Ni cha_^i dy tho 1 PM V 23 116 _^r, bu ffwyrno, /Llwyr llosged ei thydwed a'i tho, /Llwrw gwelwch neud heddwch heno, /Can fy rhwyf, ni tholiaf 1 CBM III 26 48 eurudd, /Ni tholies fy lles, llyw rhybudd, /Ni tholiaf a ganaf heb gudd, /Ni'm gwnaeth glyw golud golu tholies 2 CBM III 12 39 yfadref - cerddau, /Cledr cadau cadwoddef, /Ni tholies budd, beirdd achref, /Ni tholir gwawd gwedi ef. CBM III 26 47 ddfudd /(Rhwyf cadau) er cadw ei ddeurudd, /Ni tholies fy lles, llyw rhybudd, /Ni tholiaf a ganaf heb g tholir 1 CBM III 12 40 adwoddef, /Ni tholies budd, beirdd achref, /Ni tholir gwawd gwedi ef. /Ef oedd gadfarchawg gedferchyr - thon 2 CBM IV 9 14 or, treithitor traethawd, /Traeth o'm bron tra thon, tra thywawd, /Mur mawrdir, mawrdorf amgyffrawd, /M GM I 7 104 welais Loegr yng ngrwn, gwelais ais yn dwn, /A thon waed ar estrawn. /Gwelais hael yn heiliaw ban llawn thoniar 1 CBM III 17 20 daw yn llaw lluchfar, /Meddw ei thorf, medd ei thoniar. /Gwirawd a'n gwrthfyn gwrth sy_^r - a lleuad /G thonnau 1 GB II 26 241 ei wyrth yntau, /Ac eingyl rhagddaw, draw dra thonnau. /A Duw a'i mynnwys, Mynyw i Ddewi /Cyn geni ein thorf 4 CBM III 16 151 angor; /Tarf rhag twrf glasfor a thewdor - a thorf /A therfysg diachor, /A thrylew a thrylwyn fronddo PhB VI 14 45 gwaeth mynag nag nog eddewid? /Ciglau-i dorf a thorf a thwrf ysgwydawr, /Nos Galan Ionawr mwynwawr medd CBM III 17 20 sgar) /Balch y daw yn llaw lluchfar, /Meddw ei thorf, medd ei thoniar. /Gwirawd a'n gwrthfyn gwrth sy_^ GB II 25 34 a thraws tra Thren gyrchu, /Twrf tra thwrf tra thorf tra tharf rhagddu, /Tew tra thew dra thro o dra th thorfoedd 2 PM V 25 36 ni, /Anoethach Powys, a'i thir amddyfrwys /A'i thorfoedd diffwys niw differi, /Neu Loegrlu derrwyn a'i EG VI 18 44 rgrain; /Tyrfa Clawdd Offa clod yn hoffiain /A thorfoedd Gwynedd a gwy_^r Llundain, /Cyfran ton a glan thorraf 1 MB I 3 156 ydd!). /Yni fwyf gynefin a_^ derwin wy_^dd /Ni thorraf a_^'m ca_^r fy ngherennydd. /Cerennydd ysydd her thorres 1 MB I 3 60 yn warthegawg: /Ni yn Eryri yn rhei_"awg, /Ni thorres i bawr a fu breiddiawg. /Gruffudd grym cyhoedd ( thorrid 1 DLlM II 18 8 oedd w_^r dwy awr, dwy araith - wrth neb, /Ni thorrid ei gyfraith. /Gw_^r a wnaai ar Lloegr llwyr anrh thorrir 1 DB VI 33 43 w, Ei ddawn a iolir, /Ceidwad nef, Ei nawdd ni thorrir, /A'i cadwo, cydymdaith cywir. /Cywir frenin fry thrabalchder 1 GYC VII 38 10 iledfryd byd bod yn ofer? /Nid da na thraha na thrabalchder; /Nid digywilydd pan weler - Dyddbrawd /Dar thraethadurion 1 CBM III 3 222 mawrwledd, ei medd, ei maon, /Ei threthau i'w thraethadurion, /Ei deugrair, gywair gyweithon, /A gyfyd thraethu 2 MG VII 32 56 aewyllys da, dial eisau, /Na gwneuthur da, na thraethu da ar dafodau. /Hynny a wnaeth ganedigaeth deg GB II 25 27 un, wodwrf teulu. /Ffyrdd cerddau a threthau a thraethu - molawd, /Milioedd wawr wasgawd, wenwawd weddu thraha 1 GYC VII 38 10 er, /Yn ddiledfryd byd bod yn ofer? /Nid da na thraha na thrabalchder; /Nid digywilydd pan weler - Dydd Thrahaearn 1 MB I 5 10 dynion lletffer. /Cad a fydd ym Mynydd Carn /A Thrahaearn a ladder /A mab Rhiwallawn, rhwyf my_^r, /O'r thrainc 1 MG VII 33 24 /Cawsant gennyt farn nid atfernych - fyth /Na thrainc eu hoernyth nac eu hirnych. /Corff a'i bump synn thrais 6 CBM IV 9 29 Ofn ei ofn i efnys giwdawd; /Gwelais-i glais a thrais a thrallawd, /Gleddyfal dywal, diwyrnawd; /Gwelai PB VII 11 24 aerflawdd ffrawdd Ffrainc, /Nis geill Sais na thrais na thranc. /Tranc ar bob Ffranc, frawddus gylch / LlF2 VI 10 83 ni ga_^r draha, drahy weithred, /Ac ni gais na thrais na thraws gerdded /Ac ni gymwyll dwyll trwy ymddi CBM IV 18 71 difflais /Er gwneuthur amhwyll, na thwyll, na thrais. /Nid ef digrefydd a greto Dofydd, /Nid ef a'i cy SB II 24 29 b amgylch moreb mo_^r Anhuniawg, /Na thwyll na thrais rhag rhwyf Cemais, camp ardderchawg. /Cawsant war GB II 25 33 n, /Traethadur Prydain wyf yn prydu /Trais tra thrais tra thraws tra Thren gyrchu, /Twrf tra thwrf tra thrallawd 1 CBM IV 9 29 n i efnys giwdawd; /Gwelais-i glais a thrais a thrallawd, /Gleddyfal dywal, diwyrnawd; /Gwelais-i glod Thrallwng 1 GB II 26 102 lluydd. /Garthbryngi, bryn Dewi digywilydd, /A Thrallwng Cynfyn cer y dolydd, /A Llanddewi y Crwys, llo thranc 2 GM I 8 40 gddaw rhewys dwys dyfysgi, /A rhewin a thrin a thranc cymri. /Ar gad gad greudde, ar gryd gryd graendde PB VII 11 24 ffrawdd Ffrainc, /Nis geill Sais na thrais na thranc. /Tranc ar bob Ffranc, frawddus gylch /Gwnaeth fy thraul 1 CBM III 17 15 ry, llawen - yd roddir /Yn y tir tu Hafren, /A thraul hygar yw hagen, /A thraw y daw a_^ Dygen. /Gwiraw thraw 1 CBM III 17 16 y tir tu Hafren, /A thraul hygar yw hagen, /A thraw y daw a_^ Dygen. /Gwirawd Owain llary (llachar - e thraws 2 LlF2 VI 10 83 raha, drahy weithred, /Ac ni gais na thrais na thraws gerdded /Ac ni gymwyll dwyll trwy ymddired /Ac ni GB II 25 33 dur Prydain wyf yn prydu /Trais tra thrais tra thraws tra Thren gyrchu, /Twrf tra thwrf tra thorf tra thref 3 SB II 24 20 , ac Eingl ar darf godwrf giliaw, /A thref tra thref, a llef tra llef, tra llan llywiaw, /A llyry tra LlF1 II 1 28 edd allawr a anllofed - o nef: /Gwyn ei fyd ei thref gan ei thrwydded. /Gwyn ei fyd a fydd, o foddha_"e SB II 24 20 rf ar farf, ac Eingl ar darf godwrf giliaw, /A thref tra thref, a llef tra llef, tra llan llywiaw, /A threfad 1 LlF1 II 1 101 d a'i hyd a'i had, /Llwyddid gwir a thir yn ei threfad, /Llwyddid gwledd a medd a meufedd mad, /Llwyddi threfed 1 HOG II 13 6 Gorfynwy yng ngorddibed - Lloegr /A llygru ei threfed, /Llaw ar groes llu a ddygrysed /[ ]A lladd a_^ threfna 1 CBM IV 16 93 pwyllawg nis pwylla. /Eithr orig ni thrig, ni threfna, /Hoeddl edfyn hoen dyn dibara, /Hoedran hydr, h threfred 1 PM V 26 89 s grawthfrys, grawnfyged; /Ysym wy_^r a thir a threfred - eang, /Ac eofn ystlyned; /Ysym udd digudd, di threfyd 2 CBM III 28 7 nac amrylon - w_^r, /Amryliw oedd ei onn, /Ni threfyd brwynfryd o'm bron /Nac o'm cof nac o'm calon. / CBM III 24 27 n, /Nid y_^m gyd am fudd, am feddu gwe_^n; /Ni threfyd hebof angof angen, /Angau Rhirid wyn wedi Arthen threfydd 1 DLlM II 18 31 elai Owain yn lluydd - yn Lloegr /Yn llosgi ei threfydd, /Gwelai dorf ar dorf ei gilydd, /Gwelai darf a threngi 1 EGM I 26 15 gorddwfr Dyfi. /Ceintum gerdd i Nest cyn no'i threngi, /Cant cant ei moliant mal Elifri; /Canaf can fe threisaw 1 GYC VII 42 6 draha. /Torri gwaharddon a chynnal lladron /A threisaw gweinon, gwn na'th dycia. /Drwg fydd, o'r diwe thremygir 1 DB VI 33 12 a dau, beth a dewir? /Gwelais-i dri a thri, ni thremygir. /Ni ryweles dyn ddim mor engir /A_^ gweled y Thren 2 GB II 25 33 wyf yn prydu /Trais tra thrais tra thraws tra Thren gyrchu, /Twrf tra thwrf tra thorf tra tharf rhagdd CBM IV 6 35 ud arwedd arfau a_^'i loflen. /Hud arfaidd tra Thren treiddiaw ei alon, /Traul dragon, Saeson sen, /Hud threth 1 PM V 10 31 reth Wynedd - dydoeth /O deithi tey_"rnedd, /A threth Gaer Genfyn ar hedd, /A dwy o Dir yr Heledd. /Haw threthau 2 GB II 25 27 ergun wodorun, wodwrf teulu. /Ffyrdd cerddau a threthau a thraethu - molawd, /Milioedd wawr wasgawd, we CBM III 3 222 Frythion, /Ei mawrwledd, ei medd, ei maon, /Ei threthau i'w thraethadurion, /Ei deugrair, gywair gywei threulaw 1 DB VI 24 30 g drwg wrth drigiaw /A lleng gythreulaid yn ei threulaw /A llawer bwysti heb ystyriaw - ced /A llawer s Thri 3 LlF1 II 1 148 n, gadr athrefi, /Athreiddle haelon haelach no Thri, /A chrefydd herwydd, herwyr wrthi - nid moes, /Ac GM I 10 27 gwnaeth fy modd no'm coddi. /Un mab Maredudd a thri meib Gruffudd /Biau budd beirdd weini; /Erddudd (ur DB VI 33 12 s-i ddau a dau, beth a dewir? /Gwelais-i dri a thri, ni thremygir. /Ni ryweles dyn ddim mor engir /A_^ thrig 1 CBM IV 16 93 /Ar ni fo pwyllawg nis pwylla. /Eithr orig ni thrig, ni threfna, /Hoeddl edfyn hoen dyn dibara, /Hoedr thrin 3 GM I 8 40 , /A rhagddaw rhewys dwys dyfysgi, /A rhewin a thrin a thranc cymri. /Ar gad gad greudde, ar gryd gryd EG VI 18 53 ga_^r gain. /A_^'i lyw cyferyw (cyfwyrain - a thrin) /A_^ thrychiaid gwerin Caerfyrddin fain; /Ni sefi CBM III 21 198 /Tri eryr ongyr angerddolion, /Tri chyfrin a_^ thrin ac a_^ thrychion, /Tri chyfred a_^ ched a cherddor Thrined 1 LlF2 VI 10 90 i'm cymorth, /I'm dyddwyn i'r porth parth a_^ Thrined. /Gwyrthfawr Fihangel a'm gwrthfynned, /A'm dydd thristyd 2 BF VII 53 6 rddas addas eiddunfryd - Cymru /Doeth cymraw a thristyd, /Am Ddafydd (dydd dihyfryd) /Ab Gruffudd, grym ES I 24 4 Canys gorau Duw diwyd /Gwared plant rhag pla a thristyd. /Gw_^r darpar i'u dirprwy, llu byd, /Garawys c thro 1 GB II 25 35 tra thorf tra tharf rhagddu, /Tew tra thew dra thro o dra thrychu - trin /A gwaedlin am ddeulin yn gwan thros 1 GB II 26 190 yn uchaf uchel beri, /A llech deg dros waneg a thros weilgi /A'i dyddug, dybu Duw wrth ei throsi. /Ac n throsedd 1 CBM III 3 29 uw diofryd gwragedd - /Gwraig enwawg, anwar ei throsedd, /A'i treiddwys, bu trwy enwiredd! /Llanfechan, throsi 1 GB II 26 191 g a thros weilgi /A'i dyddug, dybu Duw wrth ei throsi. /Ac nad fo yn ei fro fraint a theithi /Eithr tri thrwst 2 CBM IV 6 194 - yn nygn /Ei gynnygn gan ei ddir. /Trwst tra thrwst, trethau a ddygir, /Trwy orddwy yd wrdd gymhellir GB II 25 31 chawdd, dra chynhennu, /Ffrwst dra ffrwst, dra thrwst trethau o Lundain, /Traethadur Prydain wyf yn pry thrwy 1 GYC VII 43 8 na w_^yr yn llwyr llebyddiaw - 'n Harglwydd /A thrwy waradwydd Ei wir adaw. /Bei meddyliai dyn a'i fedd thrwydded 1 LlF1 II 1 28 anllofed - o nef: /Gwyn ei fyd ei thref gan ei thrwydded. /Gwyn ei fyd a fydd, o foddha_"ed, /Men y tri thrychan 1 CBM III 16 154 /A thrylew a thrylwyn fronddor, /A thrychion a thrychan elor. /Gelyn traws ryfel tros Rufain - yd wy_^s thrychiaid 1 EG VI 18 54 /A_^'i lyw cyferyw (cyfwyrain - a thrin) /A_^ thrychiaid gwerin Caerfyrddin fain; /Ni sefis na thw_^r thrychion 3 CBM III 16 154 sg diachor, /A thrylew a thrylwyn fronddor, /A thrychion a thrychan elor. /Gelyn traws ryfel tros Rufai CBM III 21 198 yr angerddolion, /Tri chyfrin a_^ thrin ac a_^ thrychion, /Tri chyfred a_^ ched a cherddorion, /Tri eor GM I 8 48 yn heli, /A llurugawr glas a gloes trychni, /A thrychion ynddudd rhag rheiddrudd ri, /A dygyfor Lloegr, thrychu 1 GB II 25 35 ra tharf rhagddu, /Tew tra thew dra thro o dra thrychu - trin /A gwaedlin am ddeulin yn gwanegu, /Taer thryfan 1 D-4 VI 20 87 oeth, - gestyll, /Eu gostwng oedd anoeth, /Tri thryfan, cyfan, cyfoeth, /Pedwar enwawg, peithiawg, poe thrylew 2 CBM III 16 153 or a thewdor - a thorf /A therfysg diachor, /A thrylew a thrylwyn fronddor, /A thrychion a thrychan elo CBM III 19 10 wyf yn rhwysg aerllew - torf, /Yn derfysg a_^ thrylew, /Yn anrhaith oddaith oddew, /Yn wrdd orddrud, y thrylwyn 2 EGM I 27 6 innau. /Dawn ysym yn iawn yn ddyn ethrylith /A thrylwyn bwylladau. /Dyn wyf gla_^n affan offerennau, /D CBM III 16 153 or - a thorf /A therfysg diachor, /A thrylew a thrylwyn fronddor, /A thrychion a thrychan elor. /Gelyn thuedd 1 PhB VI 15 25 dd ei enw yn edrysedd, /Gw_^r biau trethau tra thuedd - Llundain, /Diffeithdir Prydain a'i chyfannedd, thwng 1 EMRh VI 23 22 s pob echwng; /Ni gnawd o'i ardal na tha_^l na thwng. /Gwnaeth drwy ainc ar Ffrainc ffrawdd annheilwng thw_^r 3 EG VI 18 55 rychiaid gwerin Caerfyrddin fain; /Ni sefis na thw_^r na bw_^r (bu crain) /Nac argoed na choed na chadl SB II 24 23 a llid tremid dreiddiaw, /A gw_^r tra gw_^r, a thw_^r tra thw_^r yn trachwynaw, /A gw_^yth tra gw_^yth, SB II 24 23 id dreiddiaw, /A gw_^r tra gw_^r, a thw_^r tra thw_^r yn trachwynaw, /A gw_^yth tra gw_^yth, a gwaith t thwrf 2 GB II 25 34 thrais tra thraws tra Thren gyrchu, /Twrf tra thwrf tra thorf tra tharf rhagddu, /Tew tra thew dra thr PhB VI 14 45 ynag nag nog eddewid? /Ciglau-i dorf a thorf a thwrf ysgwydawr, /Nos Galan Ionawr mwynwawr meddwid, /Ac thwyll 4 CBM IV 18 71 _"ws De_"ws difflais /Er gwneuthur amhwyll, na thwyll, na thrais. /Nid ef digrefydd a greto Dofydd, /Ni SB II 24 29 lefais neb amgylch moreb mo_^r Anhuniawg, /Na thwyll na thrais rhag rhwyf Cemais, camp ardderchawg. /C CBM IV 4 63 r ar orwydd, /Aer orug orau bai canmlwydd, /Ni thwyll pwyll pellfod heb arglwydd, /Ni thyf cof rhag co GM I 14 28 wn Duw i'i gymwyll /Tremynid fy mryd ym mrad a thwyll. /Trugarawg Ddofydd, treiha fy ngherydd, /Hyd na thwyllir 1 CBM III 3 92 addau Rhiau rhygredir, /A'u credwy, credwch na thwyllir, /Tranc ar Dduw, traethaf na ellir! /Trawd ar thwyllwr 1 GYC VII 43 30 eneidiaw, /A cham guhuddwr, a cham usurwr, /A thwyllwr bradwr bradawg ddwylaw, /A lleidr annoniawg, a thy_^ 1 GM I 12 26 dillad i noeth, nawdd rhag annwyd, /A gwely a thy_^ a thes aelwyd. /Eli Freienin, elwch ydwyd, /Nid e thycia 2 GYC VII 42 40 , trwy gam guhudded, /Nef yn ei theced, can ni thycia. /Pan lwyr feddylier, penyd pryd pryder /Poen gam LlG VII 24 75 ofydd, /Llwyddgyrch darogan cyman celfydd. /Ni thycia rhybudd, hael rebydd, - rhagddaw, /Llawdrallaw dr thydwed 2 PM V 23 116 smer, bu ffe_^r, bu ffwyrno, /Llwyr llosged ei thydwed a'i tho, /Llwrw gwelwch neud heddwch heno, /Can PM V 26 60 dd, ei berw ffyrdd neud tau, /Llwyr llosged ei thydwed hithau; /Lluddwyd, cymynwyd cwbl yn eu pobed, /P thyf 1 CBM IV 4 64 dd, /Ni thwyll pwyll pellfod heb arglwydd, /Ni thyf cof rhag coddiant ebrwydd: /Nid efras rhiau, neud a thynged 1 CBM III 5 45 an, wengaen deced; /Llif dragon fanon falch ei thynged, /Lliw ewynfriw teg rhag ton nawfed. /Nawfed ran thyno 1 LlG VII 25 54 (didramgwydd dro!) /Dywysawg breiniawg bryn a thyno; /Da gw_^yr dewisaw, a'i dewiso - ef, /Gw_^r a gyn thyr 1 CBM III 8 63 rw tarw trydar /Ac nid byw fy llyw llawhir, /O thyr calon rhag galar /Y fau a fydd dau hanner. /Pei byw thyrau 2 DB VI 29 5 Cymru yn cymryd arfau /Yn Lloegr, yn llosgi ei thyrau: /A'i gwelai, eiliai yn olau; /A'i gweles, gwelyn DB VI 29 33 ychryn o'r dechrau /Byth yn lladd Llundain a'i thyrau, /Bu erwan yr awr y ciglau; /Bu oer im aros y chw thywawd 1 CBM IV 9 14 itor traethawd, /Traeth o'm bron tra thon, tra thywawd, /Mur mawrdir, mawrdorf amgyffrawd, /Mur mawrdud thywyllwch 1 GYC VII 41 38 'r gethern, wern weli_"au, /Lle mae tristwch a thywyllwch a llwch a llau; /A'r cythreulaid eu herbyniai 'u 1 PM V 20 41 gwy_^r, /Trwy Dyrn, dey_"rnaidd eryr. /Er pan 'u llywiaist, Lloegr ddiwraidd, - Gymry, /Gyniwair milca ubain 2 GYC VII 40 50 A phob cigweinawd a_^'r cigweinau, /A phawb yn ubain, a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd GYC VII 40 93 A phawb mewn clefyd o bob clwyfau, /A phawb yn ubain a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd Uch 68 BF VII 52 24 r, /Gw_^r a wnaeth a_^ gwayw gwyar - yn cochi /Uch Aber Teifi, rhi rhyfelgar; /Gw_^r gwrdd yn ymwrdd em CBM IV 4 104 gwaedlanw gwaeddai gigfrain, /Uch gwaetffrau, uch adnau ednain. /Yng ngawr huysgwr huysgain - yn wybr, CBM IV 9 97 aint Cle_^r cleddyfal ar drwyn. /Llathrai lafn uch afn, uch afwyn, /A llif crau a lliw ffrau ar ffrwyn. CBM IV 9 97 r cleddyfal ar drwyn. /Llathrai lafn uch afn, uch afwyn, /A llif crau a lliw ffrau ar ffrwyn. /Lladdai GB II 26 68 elaf-i wir yn llwyr a llewenydd mawr /A lle_^n uch allawr heb allu clwyf; /Gweleis-i am ucher, uchel eu GB II 26 268 /Ysid unbennaeth unbenesau. /Ysid esgob llary uch allorau - Dewi, /Pum allawr Brefi, braint i'r seinia GM I 14 21 ra drugaredd, unwedd ofri. /Un deg dair person uch archengylion, /Un ddonion neifion, nerth heb drengi, EGM I 26 13 edd y dagrau, digrawn heli. /Ar helw bun araf, uch banieri, - ton /Tynhegl a gerddais-i, gorddwfr Dyfi. PM V 8 35 on, /Ga_^l ag ef ni borthid; /Nis lladd blaidd uch blaenwel gwyddfid: /Nis dwg lleidr fy llawrgerdd odi PM V 23 104 can. /Can edwyn ddychryn a ddechreuo - blaidd /Uch blaenwel yn oed llo, /Gnaws achaws yn ych cyn adfo, LlLl II 16 27 - aerfle /A'i haerflaidd gyr ei ban? /Pwy briw uch browysfarch can? /Pwy ei henw, hynod gyfran? /Ysef y CBM IV 1 66 ais darf ar gyfarf, ar gyfaniain, /Gwelais aer uch Caer, uch Coed Llwyfain. /Nid oeddynt Wynedd wryd fy CBM III 1 23 llamhir a dan lluman, /Erchlyfn archlun ceirw uch cain ebran, /Eiliw pysgawd glas, gleisiaid dylan. /E CBM III 16 96 /Brwydr gyngrwn gyngres, brysiws bwyd branes /Uch Cawres, caer amgen, /Balch ongyr, angerdd Urfo_"en, CBM IV 4 54 rad, gloyw gyngad gyngwydd, /Cyngan feirch odd uch ceirch cynnwydd, /Cynwan torf, terfysg ymorchwydd, / CBM IV 9 217 ryn - ei ongyr, /Ei angerdd nid edfyn. /Gnawd uch cnawd cnudoedd ar gylchyn /Arllwybr llawr, neud llaw CBM III 16 24 /Brondor wrdd orddrud, orddyfniad - cnudoedd /Uch cnawd meirw ar ystrad, /Bron hyged, hygawdd i gywlad CBM IV 6 117 errwyn, tyrrynt prain - yn ddrud /I gw_^n cnud uch cnofain, /Rhygnasant rif nawcant celain: /Calanmai, CBM IV 1 66 r gyfarf, ar gyfaniain, /Gwelais aer uch Caer, uch Coed Llwyfain. /Nid oeddynt Wynedd wryd fychain, /Ni DB VI 35 72 unaw dawn oedd fwy, dug ei harfordwy, /Gwynedd Uch Conwy a'i cynydda. /Un eisiau o ugaint arwynawl ei m MB I 3 162 ne_^l pechawd pell eilywed, /Pedrydawg de_"yrn uch cyrn coned, /Cenif (nis dygif yn ddiabred) /Marwnad PM V 23 53 Cyd llosgwy, nid llesg ufeliar, /Llary de_"yrn uch cyrn cyfarwar, /Llwrw cydfod, er clod, ys claear. / OC II 14 55 Mangor am ongyr da_^n /Pan wnaeth dau de_"yrn uch cyrn cyfrdan /Pan fu gyfeddach forach Forfran. /Dywa PM V 23 154 t. /Ail gad drom y'n tremynasant, /Udd addien, uch Dygen Dyfnant; /Ail milioedd milwyr dybuant, /Eilyr CBM IV 16 218 a seirch, meirch meingan, /Emys llys llysaidd uch ebran, /Gwedi treth mal traethawd Ieuan, /Cyn glasfe ES I 16 9 /Llethrid a berid o bair awen. /Barochel uchel uch engylion, /Bardd fyddaf i Dduw hyd tra fwyf ddyn. /A MG VII 32 34 en ac amgylchau /Ac amgen nod no'r se_^r uchod uch eu pennau: /Geni yna y Brenin da, arwydd diau /Fu gy OC II 14 71 y aesawr gan un ystyr. /Gorfu gwynt gwaedd fan uch glan glasfyr, /Gorddwy clau tonnau Talgarth ystyr. / CBM IV 6 259 yn ei gyman gymyrredd am heirdd /A glwysfeirdd uch glas ban; /Gnawd addon iddaw a rhuddaur o'i law /A DB VI 29 88 siaw dan gudd, /Gwalch oedd falch ei folchlafn uch grudd, /Gweilch oedd feilch am ei falch ddeurudd. /G CBM IV 4 103 dain; /Uch gwaedd gwynt, gwolau hynt gwylain, /Uch gwaedlyry gwaedlanw gwaeddai gigfrain, /Uch gwaetffr CBM IV 4 102 dd pennain, /Uch gwayw rhyn yn rhuddaw adain; /Uch gwaedd gwynt, gwolau hynt gwylain, /Uch gwaedlyry gw CBM IV 4 104 , /Uch gwaedlyry gwaedlanw gwaeddai gigfrain, /Uch gwaetffrau, uch adnau ednain. /Yng ngawr huysgwr huy CBM IV 1 17 i dichwain. /Oedd cleudaer, oedd claer cleddyf uch gwain /A llinon yng ngnif a llif rhag llain; /Llafn CBM IV 6 112 wr gwriawr goradain, /Rhaglyddawdd a'i gleddyf uch gwain, /Rhaglym fu yn pannu pennain, /Rhag parau rhi CBM IV 4 100 rgrain, /Uch myrddwyr, uch Myrddin oedd cain, /Uch gwalchlan yn gwalchladd pennain, /Uch gwayw rhyn yn CBM IV 4 101 cain, /Uch gwalchlan yn gwalchladd pennain, /Uch gwayw rhyn yn rhuddaw adain; /Uch gwaedd gwynt, gwol HOG II 6 80 /Cefais i chwech heb odech pechawd /(Gwenglaer uch gwengaer ydd ym daerawd), /Cefais-i saith, ac ef gwa CBM III 24 23 y_^r gwledd Gwlyddien; /Gwy_^r y'n cyd berchid uch gwid gwenen, /Gw_^r a'n cyd barchai o'i barch amgen, DB VI 30 90 da hael, hwylglod rysedd, /Buarth eryr gwy_^r, uch gwin a medd, /Bu_^m i gydag ef, yd gefais wledd: /Bo GM I 11 24 e brwydrin. /Bid wych yng ngogledd uch gwledd, uch gwin, /Bid lew yn neau yn eang ffin. /Bid gymri fy CBM III 11 42 wys. /Cynneddf i Bowys ben ymadrawdd - gwy_^r /Uch gwirawd eurgymlawdd, /Yn neb llys, yn neb lle anhaw GM I 11 24 wyrain ddwyre brwydrin. /Bid wych yng ngogledd uch gwledd, uch gwin, /Bid lew yn neau yn eang ffin. /Bi CBM IV 6 59 ydr arfrys arlwy blys - bleiddiawr /A gwaywawr uch gwregys, /Pan ddinau gwyar grau ar grys, /Arfau gw_^ CBM III 3 46 n a'r lle_^n gan gadredd /Ger y mae Gwyddfarch uch Gwynedd: /Gwyddfidle glywdde glew dachwedd, /Gw_^ydd CBM IV 17 25 r fo Dy gerddawr; /Ced gwypwyf heddiw hawddfod uch llawr, /Ni wn er hynny a wyf henawr. /Gw_^yr Rheen e GB II 26 110 , /Dewi ar Frefi, fryn llewenydd, /Rhagor mawr uch llawr rhag lluosydd, /Pen argynnan coned cred a bedy CBM III 8 56 enwawg /A'r lle ni llysir cynran /A'r llan odd uch llys Fadawg! /Er pan yw marw Madawg wyn /Nid llawen CBM IV 9 16 Mur mawrdir, mawrdorf amgyffrawd, /Mur mawrdud uch meddud meddwawd, /Mur mawrdarf mawrdwrf gorwyddawd, LlG VII 24 106 w glew, glod ganymddaith, /Twrf toredwynt mawr uch mo_^r diffaith; /Taleithawg deifnawg dyfniaith - Abe PC II 21 16 /Llas Hywel wyn fab Owain, /Llas gw_^r mirain uch morfa. /Llas gyda Hywel, hawl amddyfrwys - lew, /Lle CBM IV 4 99 - cad /Yn argrad, yn aergrain, /Uch myrddwyr, uch Myrddin oedd cain, /Uch gwalchlan yn gwalchladd penn CBM IV 4 99 yth ar dyrfain - cad /Yn argrad, yn aergrain, /Uch myrddwyr, uch Myrddin oedd cain, /Uch gwalchlan yn g CBM IV 16 58 wern creulonaeth. /Ef bieu rhadau rhadlonaeth /Uch naw torf, naw tywysogaeth; /Ef is nef, uch nef, uch CBM IV 16 59 aw torf, naw tywysogaeth; /Ef is nef, uch nef, uch nawtraeth - ysydd /Ni symud Ei bennaeth; /Ef ein Rhw CBM IV 16 59 th /Uch naw torf, naw tywysogaeth; /Ef is nef, uch nef, uch nawtraeth - ysydd /Ni symud Ei bennaeth; /E PM V 14 20 enaid i'm rhaid dyre, /Llwybrant o'm nwyfiant uch no'r nwyfre. /Neur arwedd dyfredd yn eu dyfrlle /Gwi PC II 21 6 d a fo hwy. /Difiau in diau leas /Yn y Penrhyn uch Penrhos, /Ym Mo_^n, i mewn ei hynys, /Ydd ym lleddir PC II 19 14 bion Cedifor, cyd ehelaeth - blant, /Yn y pant uch Pentraeth, /Buant brwysgion, braisg arfaeth, /Buant CBM IV 1 37 wr ysgwyd arwain, /Erchwyniawg trylew, trylwyn uch prain, /Tryliw ei ongyr, angerdd rysgain. /Gwaith Ab PM V 30 4 ad cancad cyn ced o'i ben, /Ys cynt no rhywynt uch rhudd wybren /I'r cerddgar ysgar ysgarlad len; /Ys g PM V 1 128 hirllam, haerllug: - na bwynt gynt /No rhywynt uch Rhyd Nug! /Mab Ywain gyfwyrain gaddug: /Mad ganed, m EG VI 18 140 ran o'r Pater /A'i rhoddo-ef gwenfro gwynfryn uch se_^r OC II 14 46 ddyffysg ddau ddiofn anian, /Torrynt toredwynt uch teg adfan. /Teleirw 'y nghyngrain yn cyfran - brwydr EMRh VI 23 25 chryd a chreu ddillwng. /Gwnaeth drallif gwyar uch Trallwng - Elfael /Pan fu ymdrafael drud ag erddrwng CBM III 5 106 ywelwy!) /Ac a dan ruddem, ruddaur fodrwy, /Ac uch wyneb gwyn, gwinau fagwy. /Defawd a gadwaf can a'i c PM V 10 52 , ethrin; /O'th gynnygn, gynnogn byddin, /Nid uch wyneb neb no'i lin. /Glyned Duw Trined i'm trugardda LlG VII 24 13 alon, golofn tey_"rnedd. /Nid wyf w_^r gwaglaw uch y gogledd /O arglwydd gwladlwydd glod adrysedd. /Ni uchaf 14 LlF1 II 2 74 'th wy_^r y'th orchymynnaf /I'r Haelfron uchod uchaf LlF1 II 2 9 ydd ymborthaf, /Ar borthloedd torfoedd achoedd uchaf, /Ar byrth agored, trwydded treiddaf. /Treiddais a MB I 4 2 regum, Rhebydd rhwydd Ei foli, /I'm Harglwydd uchaf archaf weddi. /Gwledig gwladorfod goruchel wenrod, LlF1 II 1 145 /Ym Meirionnydd wlad, mad ei moli. /Molaf Dduw uchaf, archaf weddi - iddaw: /Athreiddaw cyn taw a chyn MeiG I 32 13 dd hardd, Ei fardd fyddaf, /Ef difradw achadw, uchaf - Ei dangnef, /Ef a orug nef, addef Addaf. /Ef yn CBM III 3 164 wd, /Caer Rufain, ryfedd olygawd, /Caer uchel, uchaf ei defawd, /Caer eang, eofn ei chiwdawd, /Ni chyfr BF VII 50 7 ortho gofid, bid bwyllocaf; /A fo gnaws achaws uchaf - ei feddiant, /Ei feddwl bid leiaf. /Crist a ddoe GB II 26 252 au, /A Duw yn gwybod ei ddefodau, /Ac ef oedd uchaf er yn nechrau - byd, /A hefyd cerddynt i gyd a_^ n GM I 10 36 /Meddyg a iolaf, Meddydd plant Addaf, /I Dduw uchaf erchi; /Archaf arch i Grist Celi, /O'i gaffael ca LlF1 II 2 52 weiriaf - o'r gwy_^r, /Eryr Porthwygyr, wychyr uchaf. /Eryri gedwi gad olystaf, /Eryres ormes, trachwre ES I 23 9 - ar Dduw /Yn y dyfydd pawb i'r Frawd gyhedd: /Uchaf (gwyry achaws gwirionedd) /Llwry gwyrdawd cyd (boe DB VI 24 55 r ffordd i ffo rhagddaw. /Gwedi y Gw_^r uchod, uchaf llaw - ddehau, /A_^'r eil gw_^r gorau mau ymaddaw: CBM IV 18 18 'th fawl, Fodrydaf, /O'th dorfoedd i'th derfyn uchaf. /Neud mi a fynnwn, fy Naf, - o'th ganiad, /O'th g GB II 26 189 uw iddi. /A'i fraich fraisg [ ] /A'i fryn gwyn uchaf uchel beri, /A llech deg dros waneg a thros weilgi uchben 2 ES I 18 32 archfawr am eu Perchen, /A'u peirch Duw Dofydd uchben EG VI 18 63 mawredd mirain; /Yn Aberteifi tew oedd frain - uchben /Yn ydd oedd perchen parchus gynrain. /Oedd tew p uched 2 HOG II 13 1 Pan uchel uched, pan achubed - Ffrainc, /Pan Ffaraon ffo_"ed, /Pan GYC VII 36 28 law: /Arglwydd cywir gwir, gwarandaw - arnaf, /Uched y cwynaf, och o'r cwynaw! /Arglwydd llwydd cyn lla uchel 35 BF VII 50 11 gethern gaethaf, /I amlenwi nef, amgylch Naf - uchel, /A golles angel anghelfyddaf. /Colles Cymru fawr CBM III 11 3 wch mawl, /Cerdd heb dawl, heb dwyllaw, /Cerdd uchel, annhawel, annhaw, /Nid casgerdd cosgordd Dysiliaw DB VI 35 35 Cedwis ei gadair gyd a_^ gwena; /Y gw_^r gwrdd uchel, a'r gwayw gwaed awel, /Pan e_^l yn rhyfel, nid ym GB II 26 189 i. /A'i fraich fraisg [ ] /A'i fryn gwyn uchaf uchel beri, /A llech deg dros waneg a thros weilgi /A'i CBM III 2 3 eidw can urddas, /Bryn diormail, diormes, /Bre uchel braint arddangos, /Lle trydar, Llechysgar llys. /Y LlF1 II 1 68 yng nghynnor - lliaws, /Yn llwybr maws achaws uchel dymor. /Uchel log yw hon rhag bron braisg io_^r, / OC II 14 83 ei glod cyn oer adnau. /Dierchyr frodyr, fryd uchel ddau, /Diarchar arial a dan dalau. /Cedwyr a'm gor LlF1 II 1 50 , /Uchelwlad Gadfan myn yd gydfydd - breswyl /Uchel efengyl ufyl ofydd, /A'r fagl ferth werthfawr wyr MG VII 32 12 u: /Iesu yw hwn a erbyniwn yn ben rhiau, /Isel uchel, Emanuel, me_^l meddyliau. /Ych ac asen, Arglwydd GB II 26 69 ch allawr heb allu clwyf; /Gweleis-i am ucher, uchel eu rhwyf, /Gwragedd, rhianedd, rhai a garwyf. /Gwe HOG II 9 10 th a ddoeth atan), /Lliw eiry llathr oerfel ar uchel fan, /Rhag fal y'm coddid-i yn llys Ogrfan, /Chwer GM I 14 37 au Fab Duw nef yn nwfr echwydd. /Achaws y dyfu uchel fri ym mru /Mair er mawrha_"u llu llewenydd, /Llaw GB II 26 260 ent ill dau. /Ysid hyn ar ei fryn gwyn golau - uchel, /Gan ochel drygoedd drygweithredau: /Mynogi a phe BF VII 54 4 i, /Neud oerllen arien Eryri - weithion, /Neud uchel gwendon gwyndir Enlli, /Neud wyf hoed fwyfwy drwy D-1 I 1 6 ry'i cothwy! /Pedrydawg haul, mwyaf ei draul, uchel gylchwy. /Tir Brycheinawg dy iawn priawd: pawb a'i OC II 14 75 rhydedd yng nghyfeddau. /Hirlas buelyn, braint uchel - heno, /Ariant a'i gortho nid gorthenau. /A dyddw LlF1 II 1 70 or. /Uchel log yw hon rhag bron braisg io_^r, /Uchel lan Gadfan ger glan glas fo_^r. /Ni chollir o'i th LlF1 II 1 69 - lliaws, /Yn llwybr maws achaws uchel dymor. /Uchel log yw hon rhag bron braisg io_^r, /Uchel lan Gadf PM V 5 20 res. /Ef yn ateb neb ni ddywa_"es - na_^g /Nac uchel na hanes. /Ef filwr ar filwyr didres /A_^'i filioe GB II 26 99 nawg rhiydd, /Nis arfaidd rhyfel Llanfaes, lle uchel, /Na'r llan yn Llywel gan neb lluydd. /Garthbryngi LlG VII 27 32 (oerfel - ei golli) /Nid rhyfedd ochi yn iawn uchel. /Neud ydyw ynof-i cof cyfarchwel /Am lyw cleddyfr BF VII 53 1 Fy arglwydd cludlwydd, clod addas - uchel: /Och Fab Duw dy leas! /Am eurddawn, mawrddygn y'i BF VII 47 25 /Oedd glwys digardd hardd Hywel. /Gwa_^r Hywel uchel, och o'r grwn - y mae! /Nid fy modd nas gwelwn; /G MG VII 34 1 Mihangel uchel, och rhag gelyn - mawr! /Mae y sarff i'm dilyn, /D BF VII 47 22 r arf rhyfel, - oedd hael, /Oedd hwylfawr glod uchel, /Oedd glew, oedd llew cyn llen ge_^l, /Oedd glwys CBM III 24 3 'r Mab, i'r Mawrdad, roddiad Reen, /I'r Ysbryd uchel o'r un echen, /I'r Arglwydd gwladlwydd, Gwledig Mo DB VI 25 3 lloer addoer, haddef iesin, /A'm gwne_^l, radd uchel rwyf cyflychwin, /Cyflawn o awen awydd Fyrddin /I ES I 16 9 ddin, /Llethrid a berid o bair awen. /Barochel uchel uch engylion, /Bardd fyddaf i Dduw hyd tra fwyf dd CBM III 3 164 hyd Frawd, /Caer Rufain, ryfedd olygawd, /Caer uchel, uchaf ei defawd, /Caer eang, eofn ei chiwdawd, /N HOG II 13 1 Pan uchel uched, pan achubed - Ffrainc, /Pan Ffaraon ffo_"ed CBM IV 16 125 /Rhag oerferw uffern wern wonaid, /Rhag oerfel uchel uchenaid, /Rhag torf anghysgog, anghysgaid - cwynf LlF1 II 1 47 sillydd - Ymer /Aber Menwenfer ucher echwydd. /Uchel wawd yw hon i Feirionnydd, /Uchelfardd a'i pryd fe DB VI 29 46 au. /Achaws gwalch mawrfalch, mur cyneddfau, /Uchel y dodaf am naf nid mau, /Wych ragor, och rhagod ti CBM III 28 2 erddgar cyfarwar, cyfarwoloedd - brwydr, /Bryd uchel yng nghyhoedd, /Glewdraws, cyngaws cenhedloedd, /G LlF1 II 1 165 iaid Cadfan, /Cedwyr o du my_^r, o du morlan - uchel, /Yn cadw eu rhyfel nid ymgelan: /Deon Meirionnydd Ucheldad 1 DB VI 24 43 ynddaw, /Uchelwr mirain, byrddrain drwyddaw: /Ucheldad Fab Rhad, rhag rhwydaw - ei hawl, /Gwae ni fo d ucheldaw 1 GYC VII 43 1 Och hyd ar Frenin fraint ucheldaw, /Haeldad, goleuad llygad a llaw, /Na chred pe uchelfab 1 CBM IV 6 123 chel ddo_^r, Echdor go_^r goelfain, /Uchelfar, uchelfab Owain. /Echrys pa_^r llachar lluch gyfwyrain - Uchelfar 1 CBM IV 6 123 chwain, /Echel ddo_^r, Echdor go_^r goelfain, /Uchelfar, uchelfab Owain. /Echrys pa_^r llachar lluch gy Uchelfardd 1 LlF1 II 1 48 er echwydd. /Uchel wawd yw hon i Feirionnydd, /Uchelfardd a'i pryd fegys prydydd, /Uchelwlad Gadfan myn Uchelgorf 1 PM V 11 20 ysb a menwyd, /Echel fa_^r fu ein ca_^r cyd, /Uchelgorf gwendorf Gwyndyd. /Gwynedd gwawrdrosedd, gw_^r uchelgrug 1 PM V 1 109 /Gwy_^r Prydain rhwy gorug /O fro Echeifiaint uchelgrug /Hyd Wynfryn Llundain, lle clodlug; /O Benwae uchelsaint 2 CBM III 3 77 mlwydd ar hugaint, /Pan dde_^l Brawd rhag bron uchelsaint, /A'm rhoddwy Creawdr cyreifaint! /Cyn minnau BF VII 57 2 Erbyn fi, fy Rhi, Rhwyf bedyddiawl, /Erbarch uchelsaint braint brenhiniawl. /Erbynnaist, cefaist cyfa Uchelwlad 1 LlF1 II 1 49 rionnydd, /Uchelfardd a'i pryd fegys prydydd, /Uchelwlad Gadfan myn yd gydfydd - breswyl /Uchel efengyl Uchelwr 2 DB VI 24 42 hanrheithiaw, /Achaws pymoes byd y bu ynddaw, /Uchelwr mirain, byrddrain drwyddaw: /Ucheldad Fab Rhad, CBM III 23 9 d Flaidd flaengar. /Priodawr Pennant, pennaf - uchelwr, /Uchelwyr fodrydaf, /Nid i flaidd praidd y pryd uchelwrys 1 LlF2 VI 7 9 a ddeily y ddau ystlys. /Handoedd dy achoedd o uchelwrys, /O echen lawen wrth lef a gwy_^s. /Handoeddit Uchelwyr 1 CBM III 23 10 laengar. /Priodawr Pennant, pennaf - uchelwr, /Uchelwyr fodrydaf, /Nid i flaidd praidd y prydaf /Namyn uchenaid 5 GM I 13 16 re. /Gnawd erof hiraeth (etgyllaeth echen) /Ac uchenaid fore; /Gnawd march o feirch rhabire /Yn farch d HOG II 6 61 ebin - fabwraig, /Gofynaig ei gwerin; /Achenaf uchenaid gyfrin, /Mi a'i mawl, a melyn eithin. /Moch gwe PM V 14 19 ranes, /Gw_^r o farannwg yn eu harfle. /Llawer uchenaid i'm rhaid dyre, /Llwybrant o'm nwyfiant uch no' GYC VII 43 27 wyn i gyd o gidwm law. /Ac yna y dywaid, y dyd uchenaid: /`Mae ef y diriaid o'i eneidiaw, /A cham guhu CBM IV 16 125 oerferw uffern wern wonaid, /Rhag oerfel uchel uchenaid, /Rhag torf anghysgog, anghysgaid - cwynfan, / ucheneidiau 1 EGM I 27 74 wedi gwydn garu llu a_^ llyau /A lliaws achaws ucheneidiau, /Gwedi carddu rhwy, gwedi cerddau - byd, /G ucher 8 DLlM II 18 53 ofydd, /Cof Owain i'm calon yd fydd, /Difuner ucher ac echwydd DB VI 24 10 eg y gelly gall arwyddaw /Merwerydd echwydd ac ucher daw, /Mawrfryd i ddyn byd, er bod iddaw - dda, /Na LlF1 II 1 46 want syllu ar esillydd - Ymer /Aber Menwenfer ucher echwydd. /Uchel wawd yw hon i Feirionnydd, /Uchelf LlF2 VI 10 12 el pan ddeler, /Bwyf trwyaddl cynnaddl cyn nog ucher, /Men nad iawn tro_"i trwy anghallter /Na cheisiaw DB VI 29 44 ug ben rhiau /Gwae fi i'm poeni rhag pum edau /Ucher rhag pryder pryd y'm goddau. /Achaws gwalch mawrfa GB II 26 69 e_^n uch allawr heb allu clwyf; /Gweleis-i am ucher, uchel eu rhwyf, /Gwragedd, rhianedd, rhai a garwy CBM IV 4 280 o'i fwynfawr funer, /O'i winllyn, o'i winllad ucher, /[] wenllen [] wenllys []er /O'i wenllaw anaw ano CBM IV 8 43 t Gwallter, /Oedd ffysgiad ffleimiad fflam gan ucher /Yn seithnaid awyr, yn seithwyr se_^r. /Pan aeth s uchod 6 PM V 26 146 hendref a'th hafod, - te_"yrn, /Tey_"rnas Duw uchod EGM I 27 63 chof amau! /Goresgynnws Mab Duw, Difiau, - nef uchod, /(Gormod yw bychod o bechodau) /Yn urdden Reen yn MG VII 32 34 iw amgen ac amgylchau /Ac amgen nod no'r se_^r uchod uch eu pennau: /Geni yna y Brenin da, arwydd diau LlF1 II 2 74 . /A_^'th wy_^r y'th orchymynnaf /I'r Haelfron uchod uchaf DB VI 24 55 i geffir ffordd i ffo rhagddaw. /Gwedi y Gw_^r uchod, uchaf llaw - ddehau, /A_^'r eil gw_^r gorau mau y PM V 26 125 yw rhudd yn rhyn ymwosod. /Dy arwydd ech awydd uchod, /Ys argrad i gad ei ganfod. /Canhorthwy gorddwy g uchuch 2 IRh VII 30 44 nlliw arien briw brig huenydd, /Gwynlluch eiry uchuch aches dolydd. /Gwynllad fad fagiad fegidydd - pob D-4 VI 20 27 dr - ei braint /A_^'m hudd braisg ni chyhydr; /Uchuch ei ddydd herwydd hydr, /Isis dydd oswydd oeswydr. uchyr 1 CBM IV 9 40 wd, /Gw_^r gwrthaw gwrthrych ys defawd, /Gwrth uchyr gwrthrychiaid ys gnawd, /Gwrth eurdro eurdrull gno udaw 1 GYC VII 36 84 darn cadwed o'i law, /Pob mab yn ei grud ysy'n udaw. /Bychan lles oedd im, am fy nhwyllaw, /Gadael pen Udd 93 PM V 13 21 ryd lofrudd, /Tros Gymru, traws gymraisg udd. /Udd addien, hywen Hywel, - neud adnau, /Nid adwna Duw a PM V 23 154 _^r yn nifant. /Ail gad drom y'n tremynasant, /Udd addien, uch Dygen Dyfnant; /Ail milioedd milwyr dybu PM V 29 3 Ym mhrydfawr ddadannudd, /Engiriawl, arwyniawl udd, /Angerddawl, greddfawl Gruffudd. /Gruffudd, gryd lo PM V 11 38 yd. /Bwyd i gnud a drud a draig - fu Ruffudd, /Udd angudd angerdd Faig, /Angor co_^r, cad offelaig, /Ac GM I 7 93 Llywelyn, /Ail dychryn a'm deffry; /Ail dewr udd a'i trymgudd trymdde, /Ail drais wael am hael am hyn LlG VII 25 41 od wyd a_^ Nudd. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnaidd udd /Ar fyrdd cyrdd, cerddorion dduhudd. /Aer yrdang cyf EGM I 25 1 Ysym udd arfrudd, cystudd cedyrn, /Ystyngiad cywlad, cyflawn PM V 24 1 Mi a'th arwyre, udd bre breiniawg, /Breisglew afael, hael o hil Madawg, PM V 23 120 yd bo! /Hyd ydd e_^l ei dorf ar dyno - a bryn /Udd breiniawg bieufo. /Llew a'u dug, a'u dwg pan fynno, EW VI 6 32 uw mawr: /Diwyn dy fa_^r, lachar lawr, /Difefl udd, brudd briodawr. /Priodawr prydfawr Prydain adlam - PM V 11 31 - Prydain, /Pryder beirdd neud rhyfawr /Myned udd, budd byddinawr, /Mynawg llary, ym mynwes llawr. /Ll CBM III 3 37 fuchedd /A'u gweryd, ac Ef a'u gomedd. /Cedawl udd, Cadell etifedd, /Cadair co_^r yn cadw haelonedd: /C CBM III 21 7 rfran marwnad Einiawn. /Neu'm bu, o'm caru can udd Carawn, /Cymyrredd a medd a meirch crychrawn, /Neud PM V 2 69 i, /Engyl tangnefedd tanc heb drengi. /A'm bo, udd cedawl, cydfod a_^ thi: /A'th fo hwyr haddledd a hir ES I 17 33 elyn, hyddyn, haedd amar - cywlad, /Cyfluddion Udd Cesar, /A'm rhoddud, rhwysg ufeliar, /Da rodd dy fo PM V 23 21 fy llyw, /Llywelyn athrugar, /A Dafydd defawd Udd Cesar, /Difai ddraig ddragon adwyar, /Difwlch udd, d DB VI 26 25 nny, /Aerwalch balch, bylchu fy ngwely: /Arwar Udd Cesar, o'm ceisy - am bwyth, /Ys da beth y'm ceffy! LlG VII 24 7 , /Rhuddfoawg freiniawg o frenhinedd. /Rhyfyg Udd Cesar, treisfar trosedd, /Rhuthrlym grym Gruffudd et GRh II 27 5 archafael, /Ac o ddyn, hawl erwyn hael. /Hael udd cleddyf rudd, clod faith, - na'm gwrthod, /Mawr wrth PM V 13 27 eu'm cafas - edlid /Am edling tey_"rnas, /Hydr udd cleddyfrudd, clodfras, /Huysgwr gw_^r yn oed gwas. / PhB VI 11 21 Mwyddno, /Teilwng in talu a'n rhoddo. /Ysym-i udd cwysrudd, cas agro, /Ffoddi_"awg, ffodiawg ei ymdro, LlF2 VI 8 17 _^r gywedd, gwyar gywain. /Mab Gruffudd didyb, udd dadiain, /Myfyr nad didraul molawd didrain. /W_^yr G PM V 26 101 /Fab Iorferth, fy nerth, fy nodded. /I tithau, udd Deau, dyred /Clod, w_^r llary, o'm llwry i'th drwydd PM V 10 78 dd, prif eurglaer, - yn rhwydd /A'm rhoddaist, udd didaer; /Can cad teg torraist, ddraig aer, /A gwedi PM V 23 23 Cesar, /Difai ddraig ddragon adwyar, /Difwlch udd, difalch ei esgar, /Difwng blwng, blaen ufel drwy fa PM V 26 91 ir a threfred - eang, /Ac eofn ystlyned; /Ysym udd digudd, digaled, /Digryno ddigawn ei ddoethed, /A'm CBM III 16 29 mrwyn ognaw, /Digymrudd wrth eirchiad, /Dilwfr udd, diludd fudd feiddiad, /Dilyw glyw, glewdraws gynifi PM V 27 11 yr Maelawr - a archaf /I Erchwyn nef a llawr, /Udd dinag, dinas gwriawr, /Un dinam, un mab mam mawr. /U PM V 23 145 - yng nghur, /Ys 'yng ngha_^r a orfo. /Gorfydd udd dremrudd dra mo_^r lliant - ym Mo_^n, /Mam Gymru y'i EW VI 6 13 cerddorion, /Bid lew a bid lyw dragon. /Dragon udd dremrudd, draig Emrais - fal prudd, /Prif gynnydd Ce PM V 20 28 ywelyn, /Dygen rwyf rhyddug dy hy_^n, /Dugost, udd dremrudd, dremyn. /Tremyn Llywelyn, llyw rhyddyrch - PM V 20 33 es Twr a gyrch. /Cyrchiad, tremyniad tra Mo_^r Udd - dy gas, /Dy gosgordd yn breinrudd, /Mau dy ged, ga CBM IV 18 92 ran, o'th fireinwlad; /Na'm diddawl o'th fudd, Udd Echeiniad, /Na'm gwellyg ym mhlyg ym mhlaid dirad, / PM V 1 46 werthfawr ysgarlad. /Ef orau rhiau rhygread, /Udd edmyg, traws ryfyg treisiad. /Ef yn w_^yl, yn olud r PB VII 12 2 Cyrch a ddug fy llyw, llew gw_^yth, /Cad udd Faredudd falch daith, /Oedd aerddraig pennaig pan ae PM V 20 44 dd, /Elyf ddraig ffelaig ffwyrdraidd, /Elsmer, udd ffe_^r, nid ffurfaidd. /Nid ffug, o'r Wyddgrug, wydd PM V 1 61 _^r dreigiau, dragon amddistrwch, /Cabl arnaw, udd Ffraw, a phrofwch, - nid oes: /Nid asw y'i gwelwch! PM V 5 55 /Dyn ym myw o'r maint rhyganes. /Cardd arnaw, udd Ffraw, ffrawdd oddiwes - clod, /Bai'i clywed oedd er GM I 7 114 Thafwys; /Lliaws torf o derrwyn Argoedwys /Am udd glew a glywid, a Lloegrwys. /Lliaws bardd a borthid PM V 12 3 archar, /Diorchrawn orthywys, /Ymer nef, nodda udd glwys /Ym mharawd ym mharadwys! /Parawd ysbyddawd i GM I 9 48 erwyngad Owain, /Gwynde_"yrn Prydain, priodawr udd; /Go-rys-ymedd glyw o'i glywed yno, /Rhag gorwyr Iag PM V 10 9 ilioedd naf, /Heb bannu, gan y pennaf. /Pennaf udd, Gruffudd, graid eryr - Prydain, /Priodawr tud allmy PB VII 4 10 . /Diofnawg farchawg, feirch ffraeth, /Yw hwn, udd gwaywdwn, gwawdfaith, /Lloegr ddistryw, cadarnllyw c PhB VI 15 3 yfedd /Fal y ceisir cam o bob camwedd, /Andaw, udd gwaywrudd, gwawr tey_"rnedd, /Y gofeirdd a'r beirdd D-1 I 1 21 ys a'r Tair Ynys a'r tramordwy: /Hywel wledig, udd gweithfuddig, id y gwystlwy! /I'th argyfair, arbenni PM V 16 13 gwanar, gwae fi! /Gwae fi fod llawrydd, llawen udd - gwendorf, /Gwynde_"yrn, heb ddatgudd; /Lloegr orme GM I 7 84 Diwreiddwys Powys beleidrad - rhyfel, /Rhyfarw udd gwlydd Ystrad. /Astrus chweddl rychweiris i Gymry, / DB VI 29 81 'i mawrgudd, /Gwae! gwelsyn ger mawrfryn Mo_^r Udd /Gw_^r oedd w_^r, oedd orfawr ei fudd, /Gwy_^r oedd PM V 10 3 ddun awen - be_^r /Fal o bair Cyridfen, /Arwar udd gwrddfar, gordden, /Eryr gwythyr gwaith Feigen. /Mau GM I 7 65 /Golo_"ed grudd hyged hygar. /Hygar glew hael udd, haelfab Maredudd, /Hawl odrudd gwaedraidd cad. /Ced CBM IV 8 22 w ganthaw heiliaw haelder, /Hil Gruffudd, hael udd hawl ddiaber. /Cardd wahan cadwan, cadwalch nifer, / CBM IV 6 69 ffraeth yn ffrwynfawr a'm daw /O ffrawdd fodd udd, heb luddiaw; /Caffwn ei radau, caffawd ein gwawdau, PM V 2 51 bydd rhyweilydd fy rhwyoli. /O chyngain, hael udd, hwyl i'm hynni, /A chyngor angor i'm hangori, /Ni b CBM IV 4 249 Mo_^n. /Nid gair gau, ef gorau gwron /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon! /Hyd Elfed, trefred trag Iddon, PM V 4 26 rnon; /Fy nhafawd yn frawd ar Frython /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon. /Mi i'm deddf wyf diamryson /O'r GM I 8 65 abl perwawd, ar draethawd dras, /A'm cyhudd am udd iawn esillydd Idwal /Nid e_^l heb ddial mal galanas; PB VII 3 10 ! /Athwyf ym mrwyn, gw_^yn geithiw, /Ethym heb udd llafnrudd, llew, /Aeth Rhys fab Rhys, Rhos breiddiaw PM V 11 33 llary, ym mynwes llawr. /Llawr Ruffudd, llary udd, llawen gymwyd - ysb, /Llawer osb nad ydwyd, /Ethynt GRh II 28 39 Hywlydd - Hir, /Y harchaf it, Ddafydd, /Dygen udd llawen llawrydd, /Dygant ddraig, dy gerennydd. /Cere PM V 27 7 /Dilys im ei aur rhudd, /Mab Duw nef, nodda fy udd, /Mab greddfawl greidiawl Gruffudd! /Graid eryr milw PM V 1 159 wyf myrddoedd, mawrddawn ysbrydawl; /Na'm dod, udd mantoedd, ym mantawl - ag aur /Ac emys hyganawl! /Ti ES I 22 20 _"a a Phawl. /Mau adrawdd ymadrawdd meidriawl /Udd Meidriad medrwyd ddywaddawl. /Y Gw_^r a orau awyriaw PM V 10 67 (Nid prydferth i'w alon) /Lle teg tey_"rnwaith udd Mo_^n, /Llys er lles i feddygon. /Meddwynt llyw am f GM I 9 78 ais angerdd rhi rhag Craig Gwyddyr /Pan amwyth udd Mo_^n maws o'i dymyr. /Gwelais yn Rhuddlan ruthr ffl MB I 3 103 ai ddiwyth i lwyth oswydd; /Amug a_^'u dragon, udd Mo_^n, meinddydd, /Men yd las Trahaearn yng Ngharn F PM V 24 30 dd ys anghuddiawg, /Dy feirdd y_^nt heirddion, udd Mo_^n mynawg, /Dy fyrddoedd cyhoedd cyhoeddawg - beu PM V 11 48 ython, /Anaw gwynaw gerddorion, /Un oedd well, udd mwynbell Mo_^n. /Mynawg ardderchawg arddyrchafael - PB VII 2 5 maeth meddgyrn. /Mab meddgyrn, te_"yrn tawel, udd - mwynfawr /Cyn maenfedd ei orchudd, /Mab mad mygr, PM V 11 24 Gwddant oll tey_"rngoll tud, /Gruffudd mynawg, udd mynud. /Mynud wrth folud, wrth filwyr - bu gwrdd, /B CBM IV 8 39 der, /Tey_"rnged Cymry, ef a'i cymer. /Cymeraf udd naf, na fid ofer - im, /Na fid ofid yng ngwenwynder. CBM IV 10 40 awdd, /Aswyn aserw herw hirflawdd, /Aswynaf ar udd naf nawdd LlF1 II 3 56 ed; /Erchwch i'm pair, can air, ced; /Archaf i udd naf, nodded. /Archaf i'r gorau ungwr (nid ofer) /Cyf GM I 10 6 Dduw, fy ngweddi; /Annwyd proffwyd prudd ioli /Udd nefoedd rhegoedd roddi. /Amser y'm ceri, ef carwn Dd PM V 6 1 Arddwyreaf naf, udd neirthiaid - Prydain, /Prif de_"yrn cynifiaid, /Aerd CBM IV 13 10 lledrad cad cadr Aber - Conwy, /Cynnechrau fy udd ne_^r; /Cynnygn fy llyw oedd llawer, /Cwyddynt yng PM V 1 9 f neirthiad. /Priodawr Penwaedd: pan gaffad - udd ne_^r /O nerth Duw y'i cread! /Prif de_"yrn cedyrn, CBM IV 9 25 drawd /Ni welaf, ni welir cydfrawd. /Gwelais-i udd, ni'm gwarthrudd gwrthrawd, /Gwrth frwydr crwydr cre CBM IV 18 57 c Ef dwyre in, ac ef daered - Ei fudd, /Ac Ef, Udd, ni'n lludd ein llesa_"ed, /Ac Ef yn oseb yr osoded GM I 8 2 ael o hil Gruffudd, /O adian Cynan, Cynwydiawn udd. /Owain yd elwir arglwydd hywydd hir, /Ef am dir yn LlG VII 25 8 ig, gwledig, gwlad amgyffred - naf, /Cawsam-ni udd pennaf pan yth aned! /Pan fai frwydr, eurgrwydr, aer GM I 7 7 oned, /Can dyddaw i fraw frwyn dynged. /Cerais udd Powys, ceri fi for ddwys, /Cosb Lloegrwys, llaw hyge PB VII 9 1 Maredudd, udd prudd prafflu, /Cefais nid cyfyng dy fro, /Gwledig d CBM IV 17 70 mesur; /Rhybu Ul Cesar, ceisiasai Fflur /I gan udd Prydain, prid ei hesgur. /Rhybu Fra_^n fab Lly_^r, CBM IV 13 29 ad fry Fron-yr-erw. /Erwan tey_"rnedd, te_"yrn udd - Prydain, /Pryder Lloegr a'u cythrudd, /A_^'i law, PM V 12 6 aradwys! /Parawd ysbyddawd i esbyd - Prydain, /Udd prydfawr ei wryd, /Maredudd, marw yw hefyd: /Mal mod DB VI 26 31 af, ni edy /Tros y gerdd a ganwyf ity; /Y mawr udd rhwyddfawr, o'm rhodd y, /Nid mwy no degerw os adygy CBM IV 6 8 ormes lofrudd - gawr, /Gorddwy llawr, gordden udd. /Rhygallas rheg ddinas rhagddudd /O'i hyngder ehang CBM IV 6 6 wr fudd - gwrddflwng, /Trin drablwng drablawdd udd, /Trais ormail ormant, ormes lofrudd - gawr, /Gorddw PB VII 10 2 esfyr dy alon, aesfriw - Faredudd, /Trawsfalch udd treiswlad wiw, /Pwyll mab Uthr, rhwyf aruthr rhiw, / PM V 2 58 /Na wna, eryr gwy_^r, gorddiogi /A_^'m daddl, udd trwyaddl yn neddf tro_"i. /Na orsang dy len, dy les PM V 13 20 d lewgryd lofrudd, /Tros Gymru, traws gymraisg udd. /Udd addien, hywen Hywel, - neud adnau, /Nid adwna GM I 9 139 ddlidau. /Dy-m-gwallofied ei win o'i wen addaf udd /Yn Arfonig gaer ger Hiriell bau. /Derllesid i'm lla CBM III 17 29 gwymp arwedd gwin, /Anrheg brifdeg breienin. /Udd ysym, eddyw a_^'r gair, /Nis arfaidd llew a dan lloe uddudd 8 GwB VI 17 18 ddug (nid ffug) ffwyr ddilyn - Brynaich, /Braw uddudd a dychryn, /Angau golau pob gelyn /Angad leiddiad GM I 8 17 ellt ar rudd, /Cad a_^ chedwyr Lloegr, a llwgr uddudd, /A gorfod i fod i fab Gruffudd! /Arddwyreaf hael CBM III 21 174 muchedd gwledig gwlad orchorddon, /Gorddyfnws uddudd budd a berthon, /Gorwyddawr tuthfawr tu hir gleis CBM IV 1 30 /Celyrnedd dachwedd, calanedd crain, /Celennig uddudd coludd celain. /Cyrdd ydd awn am ddawn, am ddadwy CBM III 26 53 Frynaich gystudd, /Cerddau dwfn deifniawg ysy uddudd, /Cwyn cynran cyfran cyfryngthudd, /Oedd eiddiaw PM V 30 11 n, /Eu carchar anwar, amar am ben. /Ni bu haws uddudd, fal trabludd Tren, /Nog anhawdd gwahawdd gwynt y PM V 26 74 rfau! /Arfawg cymynawg, cymyned - oswydd! /Oes uddudd nid tynged, /Aerwyr sy_^r, syrthiws eu rhifed /Ar D-1 I 1 30 /Dybryderant, dyysgarant rhag ei ddibwy. /Diau uddudd trallawd, cystudd a chur cystwy, /Gwerin weryd, g ufel 5 GM I 7 23 r resyn, Frenin Gwyn Gogoned! /Gruffudd greddf ufel a grym hy Hywel /A hywydd olo_"ed; /A hwyaf arnaf e LlG VII 27 39 hyd fawr Hirddywel /Am yr ddwyn terrwyn, twrf ufel - am riw, /A'i ba_^r oedd gwaedliw fal gwaed Afel. PM V 23 24 ch udd, difalch ei esgar, /Difwng blwng, blaen ufel drwy fa_^r. /Dyfryd in, feirdd byd, bod daear - arn CBM III 3 184 , /Diffyrth hael hil Brochfael broglyd, /Gradd ufel, greidiawl ei wryd! /Gwyrth a wnaeth ni wneir hir e D-2 I 2 33 , rhwymaf iwrchen! /Rhuthr uthr awel rhynnawdd ufel rhyfel febyn; /Rhuddaur dyrllydd, rhychlud clodrydd ufeliar 8 CBM IV 5 85 ed, lladdesynt. /Llas Aser, aerllew, aerllid - ufeliar, /Aerbair ba_^r baedd erfid, /Llyw glyw glewdraw CBM IV 16 213 , /Dylleinw lly_^r, dyddetgyr dylan, /Dychymer ufeliar ba_^r ban, /Dychrys gwry_^s gwres tandde allan. ES I 17 34 d, /Cyfluddion Udd Cesar, /A'm rhoddud, rhwysg ufeliar, /Da rodd dy fodd heb dy fa_^r. /Dy fa_^r, Lywel PB VII 21 9 gwas /O wyrion rhudd[] Rhys. /O [] Rhys, rhwyf ufeliar, /Ducpwyd gwalch c[ ]d orywir, /Doeth nen, llawe PM V 23 52 yd lladdwy drwy fa_^r, /Cyd llosgwy, nid llesg ufeliar, /Llary de_"yrn uch cyrn cyfarwar, /Llwrw cydfod GM I 7 51 , /Eurllew Llechysgar; /Lluch ysgwn pan ysgain ufeliar, /Llawch eirchiad, llawborthiad adar, /Llerw fal CBM III 24 38 , mynwent franar, /Neud gweryd Rhirid, rhwysg ufeliar. /Neud gorddifanw hoen, hoeddl abar - lletgynt, LlF1 II 5 31 d gwedi degfed daw, /Duw ei hun yn ei luniaw: /Ufeliar ta_^n trwy ysgyr, /Ergyr o'r sy_^r yn syrthiaw. ufelyn 2 CBM III 3 117 terrwyn, torf erchwyn. /Pan aeth gw_^r, gormes ufelyn, /Gwaith Gogwy, gwythgad ymosgryn, /Pan gyrchwyd, GYC VII 43 23 au a phoen iddaw, /Er prynu mab dyn o'r ta_^n ufelyn /I gan ei elyn oedd yn aelaw, /Er dangos i'r byd ufudd 2 DB VI 27 69 /I wrth ei afflau, poenau penyd. /Cenais wawd ufudd-dawd yn ei fywyd /I'm harglwydd gwladlwydd, gwlado GYC VII 40 113 id i'n heneidiau. /Archwn i'r Drindod drwy wir ufudd-dod /Roi in lwyr gymod o'n pechodau, /A phurlan fu ufydd 2 GYC VII 39 28 merthyri Duw, deon - dragywydd, /Nawdd ysydd ufydd, Afel wirion! /Cyn goddau angau engyrtholion /A'm IRh VII 30 34 - i'm dwyn: /Ni'm gorpheirch morwyn, mor wyf ufydd! /Gorfflamliw cywiw cyhefelydd /Gorphlyg rawd weny ufyl 1 LlF1 II 1 50 Gadfan myn yd gydfydd - breswyl /Uchel efengyl ufyl ofydd, /A'r fagl ferth werthfawr wyrthau newydd, /A ufylltawd 1 EGM I 28 24 d er Duw, a diawd - beri, /Crist Eli Celi, can ufylltawd. /Na chysbyddwn fod heb ysbyddawd /Gwenwlad ne uffern 35 GYC VII 40 7 Mab Duw diamau, /I gymryd penyd rhag poenau - uffern /Ac affaith pechodau. /Gwae ddyn a ddilyd camlyau GYC VII 40 46 mawr ddoniau, /I gymryd penyd rhag ofn poenau /Uffern ac affaith pob pechodau. /Gwae ddyn a dyngo gamly ES I 16 13 rawdr, Llywiawdr llawen, /Rhag oerwern gethern uffern affan, /Afflau anoddau lle anoddun. /Lleha fi, Do MB I 4 36 t croesddarogan a'm gw_^yr, a'm gwarchan /Rhag uffern affan, wahan westi: /Creawdr a'm crewys a'm cynnw MeiG I 33 16 all fynechi /A'i dycwy yn gam yng nghymhelri - uffern, /Afflau dihedd dihun gymri. /Cymrodawg awydd cym DB VI 24 23 y cymerth Crist crog yn eiddaw: /Yng ngwaelawd uffern, afflau fraw - einioes, /Ydd oedd bedeiroes yn ym LlF2 VI 10 72 /Ca_"in yng nghyfrin ag anghyfraith, /Caeedig uffern ar gethern gaith. /A warawd pymoes byd o geithiwe EGM I 27 22 a'm gwne_^l gochel ffrawdd oerfel ffrau /Ffrwd uffern astrus, ffrawddus ffrydiau. /Duw a'm gwne_^l o'm GB II 26 167 i. /A e_^l ym medrawd mynwent Dewi /Nid a_^ yn uffern, bengwern boeni. /A Pheulin a pheunydd y'i gorelw MG VII 34 8 , /A thi yn drech no chwechant /O gethern blin uffern blant. /Plant Mihangel sant! Y sarff /Yn nrygwedd GYC VII 42 56 addola /Gweled eu maddau dros eu camweddau /Yn uffern boenau, benyd guddfa, /A gweled myned i nef ogone DB VI 24 39 aw, /I'r porth, ein damorth, a dawn arnaw, /I uffern bydwern heb adaw - ychwaith, /Yn un boregwaith i' CBM IV 16 56 a aeth. /Ef, ein ca_^r, a'n cyrchws ynaeth /O uffern, crawnwern creulonaeth. /Ef bieu rhadau rhadlonae ES I 22 14 drig yn ddihawl /Yn nhaerdan affan uffernawl /Uffern ddofn, ddyfnaf ei chanawl. /Llawer un a ddaw enei CBM IV 17 123 d, /Braw cwyddam i gyd yng nghryd anghred: /Yn uffern gethern, gaeth drefred - erwan, /Yn affan poethfa BF VII 50 10 t a ddoeth i'r byd rhag bod Addaf /A'i bobl yn uffern, gethern gaethaf, /I amlenwi nef, amgylch Naf - u GYC VII 40 55 enedig gethern pobl mywn mygwern, /Poenofiaint uffern gethern gaethau. /Archaf arch i'm Naf, y Dewin do GYC VII 40 33 aeth un Mab Duw, y dydd gorau, /I ddrws porth uffern gethern gaethau /I wa_^n heb annog, a_^'i grog a' GYC VII 39 7 nfon, /A gymeraist, Dduw, er Dy ddynion, /Rhag uffern gethern geithon - anffyddlawn, /A'i chreulawn ddi GYC VII 40 74 oeth un Mab Duw ar o_^l dioddau /I ddrws porth uffern, gethern gethrau, /A'r gwaed yn annog, a'r grog y DB VI 33 74 . /Y Gw_^r a'n prynwys-ni, pridwerth galed, /O uffern gethern, o gaethiwed, /A wnaeth yma dda yng nghal GYC VII 41 37 ant, eisau gwarant (gwae'r eneidau!) /Ym mhwll uffern, gyd a_^'r gethern, wern weli_"au, /Lle mae trist GYC VII 40 6 w Llun, naf gwiwlun ni bair gelu - lles, /Llys uffern ni orfu: /O'r dydd y codes Iesu /O farw yn fyw, d LlF2 VI 10 73 ern gaith. /A warawd pymoes byd o geithiwed - uffern, /O blith y gethern gaeth efrifed, /Cyn bwyf gw_^ ES I 20 17 tawdd tanawl /Eirf gymwy gorddwy angerddawl - uffern, /Oer hagrwern gethern, gaethrawd farwawl. /Er Dy MG VII 33 77 rddau, telynau, crastannau crych. /Nef, daear, uffern, pan eu bernych /Dod nod i'm hwyneb, a'm hadnepy CBM III 3 70 yffaint, /Affan poen, porthloedd digofiaint, /Uffern wern ffurf, ffyrf ei henaint! /Cyn arnaf ernywed CBM IV 16 14 fgar, /Rhyferthir enwir yn anwar, /Yn Arglwydd uffern, wern Wanar. /Rhychyrchant un Pair, tair trydar, ES I 24 30 yd. /Dug Mab Duw o da_^n ac ergryd, /O oerwern uffern, wern weglyd, /O gyffro daear, o gyffryd, /O gar CBM IV 16 124 /Traethawd be_^r i buraw enaid. /Rhag oerferw uffern wern wonaid, /Rhag oerfel uchel uchenaid, /Rhag t GYC VII 43 35 o_"ynt rhagddaw /I blith y gethern, i waelawd uffern /Y lle mae mignwern gwedy r'fignaw, /A chynnau o EGM I 28 35 nawd /Yng ngafael, yng ngwael, yng ngwaelawd - uffern, /Yn afflau oerwern yn erddygnawd. /Arddunedig Dd EGM I 27 58 . /Gwedi doeth Ef i'r dio_"ddau, /Dug anrhaith uffern yn Ei afflau, /Ac wedi hynny hyn a orau /(Gwir y BF VII 52 1 Duw, dy nawdd rhag tawdd tanllachar - uffern, /Yn y mae cethern caeth i'w carchar, /Yn y mae t CBM IV 17 8 /Doethwlad nef addef, Addaf wychfawr - sail, /Uffern yw yr ail, durail dyrawr, /Ofer, difuner, llyther uffernawl 3 ES I 20 6 rad breuawl - gymhlegyd /Dygn enbyd benyd boen uffernawl. /Doniawg ddidrist Grist groes rinweddawl, /Di ES I 22 13 A fo drwg a drig yn ddihawl /Yn nhaerdan affan uffernawl /Uffern ddofn, ddyfnaf ei chanawl. /Llawer un BF VII 57 8 gyllestrigawl - da_^n /Yn y mae poethfan, peth uffernawl, /Yn y mae mawrwae heb ymeiriawl, /Yn y mae ma ugain 1 GM I 8 52 trusi, /A dygyfod clod cleddyf difri /Yn saith ugain iaith wy faith foli. /Arddwyreaf hael o hil balch ugaint 2 GB II 26 28 i fraint, /Yng ngw_^ydd saith mil mawr a saith ugaint, /Archafael, caffael gan westeifaint, /Dyrchafwys DB VI 35 73 , /Gwynedd Uch Conwy a'i cynydda. /Un eisiau o ugaint arwynawl ei maint: /Achwanegu braint geir Bro Asa Ugeinfed 2 DB VI 35 75 awl ei maint: /Achwanegu braint geir Bro Asa; /Ugeinfed, gan rad, hendref ei hendad, /Dug y Berfeddwlad DB VI 35 77 dad, /Dug y Berfeddwlad ac nis gwada. /Tros yr ugeinfed o Alun drefred /Hyd waelawd Dyfed ydd eheda; /M Ugeinpunt 1 CBM III 21 101 no'i reges, /Clod iddaw! rhagddaw y rhagores. /Ugeinpunt o'i fodd a'm rhoddes - yn rhodd, /O'i faranne ungad 1 GM I 8 9 in hangor hyd oror Mo_^r Rhudd! /Ef gwnaeth yn ungad ddwygad ddigudd /Yn un dydd herwydd herwyr [ ] /Ca Ungair 1 LlF1 II 3 44 Pair. /Archaf it ateb diwair, /Eryr ongyr, er Ungair. /Eryr arbennig ar ben aneirw - wyd, /Neu orwyd, unged 1 CBM III 2 9 wirawd gwin /Ac aur llathr yn llaw deon. /Deon unged yn ungoel, /Ys berth yd borthir yng ngw_^yl, /A gl ungoel 1 CBM III 2 9 in /Ac aur llathr yn llaw deon. /Deon unged yn ungoel, /Ys berth yd borthir yng ngw_^yl, /A glew ynial ungwr 1 LlF1 II 3 57 ; /Archaf i udd naf, nodded. /Archaf i'r gorau ungwr (nid ofer) /Cyfrwng nef ac elfydd, /Caranfael hael Ul 1 CBM IV 17 69 ybu amgyffrawd gwynt, gwa_^n tra mesur; /Rhybu Ul Cesar, ceisiasai Fflur /I gan udd Prydain, prid ei he Un 121 ES I 16 34 rhaid it amgen, /Can wyd Dau (pell goddau) ac Un ES I 22 15 awl /Uffern ddofn, ddyfnaf ei chanawl. /Llawer un a ddaw eneidiawl - yng ngwasg /Yng ngwisgoedd corffor CBM III 26 100 cyfoedion, /Un a'm clwyf o'r cleddyfruddion, /Un a fu, a ddyfu ddeon, /Un catgawdd, cadflawdd flaidd g CBM III 26 103 wdd flaidd galon, /Un catgun fal catgi Aeron, /Un a fu haelaf o haelon - Cymru, /Un cymraisg ei roddion EW VI 3 14 yllu. /Syller ei hyder! Hydr raen - ei ongyr, /Un angerdd a_^ Serlmaen, /A braw gwas gwisg haearngaen / PM V 23 79 yr, heb lan, /Dygoch llawr dwygad fawr faran, /Un am Fro Alun, elfydd can, - a_^ Ffrainc, /Yn ffrawddus CBM III 26 99 ddiau cofion - cyfeisiau /Cyfeddau cyfoedion, /Un a'm clwyf o'r cleddyfruddion, /Un a fu, a ddyfu ddeon CBM III 11 75 wledig a'i dirper, /Ni'm gwna tro treiglfeirdd un amser, /Ni'm twyll pwyll pan ym cyfarcher. /Gwy_^r Po LlF2 VI 10 20 eir nef o nerth llonder /Nac o nerth ymsang yn un amser. /Ys gwell yn gysbell gosber - a phylgaint /Ymi BF VII 48 28 ewrllew traglew yn treiglaw - ysgwyd, /Hirwayw un annwyd a_^'r hwn Nyniaw, /Hiraeth a'm gwalaeth gweled PM V 5 29 yn didorres - yn llid, /Llu daear a'u hoffes, /Un ar dir, ar dorfoedd 'n ei dres, /Yn Arfon yn arwar tr DB VI 35 57 llt, /Dibellt a_^'i fflamwellt y'i fflemycha. /Un ar ddeg diwraidd Elfael, fro Hyfaidd, /Arwraidd o fla BF VII 55 27 nyd) /Lleha_"u Dafydd yn lle diwyd, /Lle mae'r Un a'r Tri trwy anwylyd - mad, /Lle mae'r Mab a'r Tad a' CBM IV 16 1 Un Arglwydd cyfrwydd, cyfreithgar - Wledig /A wledych he PM V 12 21 d Cynan. /Dwyn meibion Cynan cyn bu llwyd - yr un, /Arwynawl ym mhlymnwyd, /Engyrdd gyrdd, gwrthlys ann LlG VII 24 15 wydd gwladlwydd glod adrysedd. /Ni newidaf naf un awrfedd - a_^ neb, /Anebrwydd dangnefedd! /Llyw ysy'm PB VII 18 11 loywgalch laes /Fu We_^n, wenwynig wrth Sais, /Un bai ni fynnai 'n ei foes, /Unben o unbyn Powys. /O Bo DB VI 24 40 aw, /I uffern bydwern heb adaw - ychwaith, /Yn un boregwaith i'w hanrheithiaw, /Achaws pymoes byd y bu PM V 17 6 isiawn, lles arwar - cerddau, /Cyhyrddws a_^'m un ca_^r, /Pendragon, beri_"on ba_^r, /Pumwregys dewrwry CBM III 26 101 o'r cleddyfruddion, /Un a fu, a ddyfu ddeon, /Un catgawdd, cadflawdd flaidd galon, /Un catgun fal catg CBM III 26 102 ddeon, /Un catgawdd, cadflawdd flaidd galon, /Un catgun fal catgi Aeron, /Un a fu haelaf o haelon - Cy CBM IV 9 19 Mur mawrdrais mawrdraws gynefawd: /I'th gyfair un cwblair cablawd /Nis cenais, cenif dy folawd. /Molaf D-3 VI 19 27 awhir, llary mynud draig mwyndud Mo_^n, /Gorau un cyfaillt o'r cyfeillon - mau, /Grym llew ar arfau yw GM I 11 29 /Ac os mi a'i haedd herwydd twyllrin /Ni'm bo un cyfaith namyn Ca_"in. /Caraf Rodri draws drais gyffre PM V 12 15 urudd - prydus, /Pryderwn ein hachludd; /Daear un cyfar a'n cudd, /Ddeon, dderw marw Maredudd. /Maredu CBM IV 17 52 yn gw_^yr hyd yng ngweryd - llawr, /Yn llwrw un cyfawr ydd yn cyfyd /(O arau angau, aerau ergryd, /O CBM III 26 104 atgi Aeron, /Un a fu haelaf o haelon - Cymru, /Un cymraisg ei roddion, /Un mawrllary mawrllwrw cynreino GM I 14 23 ylion, /Un ddonion neifion, nerth heb drengi, /Un danc fwynt wrthyf wrth eu moli; /Un Duw y_^nt wyntau GM I 14 21 ndras a_^ mi: /Un dra drugaredd, unwedd ofri. /Un deg dair person uch archengylion, /Un ddonion neifion LlF1 II 4 6 erioed. /Erioed y'm dyfu dyfaldreth - angau, /Un diau, diameth: /Hoedl bre_"yr breuawl a beth, /Bronwa EGM I 27 100 e_^l im angau, /Hael meidriawl ni'm deawl o'm Un diau. /Mi cyn bwyf araf, ni'm bo arau; /Mwyn crefydd LlF1 II 1 95 wn yw moli rhi a fo rhoddiad. /Moladwy un Duw, un diffyniad - ysydd, /Ym Meirionnydd rhydd rodd gyngwas PM V 27 12 chwyn nef a llawr, /Udd dinag, dinas gwriawr, /Un dinam, un mab mam mawr. /Un Mab Duw Ei Hun, o'i henai CBM IV 16 5 Ei ddaffar, /Un Mab Mair, meidrawl, diarchar, /Un Dofydd tragywydd, trugar, /Un Rhiau, Rhwyf nef a daea GM I 14 20 fryd fri, /O'r Drindawd undawd undras a_^ mi: /Un dra drugaredd, unwedd ofri. /Un deg dair person uch a D-5 VI 36 52 /Ef, a nef a llawr, W_^r mawr a'u medd, /Ef yn Un duhun, dianhyedd, /Ef gorau Rhiau rhadlonedd - ryfu, GB II 26 119 th mariedd, mawreddus eu merwerydd, /Gwell pob un duun dewr no'i gilydd. /A Dewi a'n differ, a'n diffyn MeiG I 32 15 i dangnef, /Ef a orug nef, addef Addaf. /Ef yn un Duw gwir, yn gywiraf, /Undeb dawn digrawn, digreulona EGM I 28 48 . /Boed ef y byddwyf gwedi beddrawd /Cyd a_^'r un Duw mawr yn Ei undawd LlF1 II 1 95 cad, /Iawn yw moli rhi a fo rhoddiad. /Moladwy un Duw, un diffyniad - ysydd, /Ym Meirionnydd rhydd rodd CBM IV 17 107 faeth, /I'r Tri yn iawnwir iawn wrogaeth. /I'r un Duw, un Dyn, na fid hydraeth - brad, /I'r Mab rhad, i GM I 14 24 b drengi, /Un danc fwynt wrthyf wrth eu moli; /Un Duw y_^nt wyntau a diau dri. /Truan a anian inni o am EGM I 28 18 wd: /Cred ti y daw rhag llaw yn llwrw anffawd /Un dydd (a Dofydd inni a'i dywawd) /Y cosbir enwir, y co DLlM II 18 39 nid wyf lawen o lewenydd - bryd /Am bryder yr un dydd, /Am Owain, am ddwyrain ddyrllydd, /Am de_"yrn, GM I 8 10 udd! /Ef gwnaeth yn ungad ddwygad ddigudd /Yn un dydd herwydd herwyr [ ] /Cad fawr Faes Carnedd, cad Y CBM IV 17 107 I'r Tri yn iawnwir iawn wrogaeth. /I'r un Duw, un Dyn, na fid hydraeth - brad, /I'r Mab rhad, i'r Tad t MG VII 32 8 aduriau, /Yn Dduw, yn ddyn, a'r Duw yn ddyn yn un ddoniau. /Cawr mawr bychan, Cryf cadarn gwan, gwynion GM I 14 22 ofri. /Un deg dair person uch archengylion, /Un ddonion neifion, nerth heb drengi, /Un danc fwynt wr CBM III 24 3 r Mawrdad, roddiad Reen, /I'r Ysbryd uchel o'r un echen, /I'r Arglwydd gwladlwydd, Gwledig Moesen; /Mor PM V 2 29 /Marchogwyr hyd bell ar dy deithi. /Gwell wyt, un edmyg treisyg, no'r Tri - /Mordaf, Nudd, Rhydderch - PM V 5 46 nes. /Dygyfarth pob parth ef porthes, /Deg am un ef dygyfories, /Daucan wayw terrwyn torres - ba_^r dy PM V 26 47 Ardal hardd i fardd am ferthedd. /Po_^r eisor, un eisiau ni'm gwedd, /Pen elyf, pan elwyf Wynedd; /Un DB VI 35 73 ei harfordwy, /Gwynedd Uch Conwy a'i cynydda. /Un eisiau o ugaint arwynawl ei maint: /Achwanegu braint LlF1 II 1 76 llawgyngor - yng ngawr, /Ni chymyrth aesawr yr un eisior /Na cham leferydd ar lid Echdor. /Ni chablwyd LlG VII 25 40 /Gwrawl hael cedawl, cad lofrudd - arglwydd, /Un eurglod wyd a_^ Nudd. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnaidd u HOG II 12 12 rdai, /A decant cynran a'i ciliai, /Cyfarf heb un farf ar Fenai D-1 I 1 47 , /O Dey_"rnon, cywryd Lleon, galon reibaint: /Un fid fenwyd i ellysb byd, gelleist borthant. /Hoeddl h OC II 14 27 s feddw o fedd gorewyn, /Ac or mynny hoedl hyd un flwyddyn /Na ddiddawl ei barch canyd perthyn. /A dydd GYC VII 41 26 u gwne_^l, gormod ryfel ryfawr gamau, /Ni bydd un fraich heb fwy no'i baich o bechodau. /Gwae hocedwr, GRh II 28 1 Dafydd fab Owain, bwyf un fryd - a_^ thi /I'th ddewrfawr anwylyd, /Cas cardd, c MG VII 33 20 ych, /Ffoawdr yw ei ryw, rewinddrych - fyned, /Un fyged gerdded a_^ gardd fresych. /Ceisaid gythreulaid LlF2 VI 10 96 rglwydd ei erglywed. /Archaf i Duw ddwy uned: /Un ffydd a_^ chrefydd, a chred GRh II 28 57 o'r penaethau, /Yn orofn pawb, yn orau. /Gorau un, gorau gerennydd - i ddyn /Yr hon Dduw tragywydd /A g DB VI 35 87 on, /Gwystlon i rwyf Mo_^n, rhy'u mynycha! /Yr Un Gw_^r a'n pair a'n gweithred a'n gair, /Can eiriawl d CBM III 16 213 rchfarch feinllun, /Gwrfawr glyw a glewyd ar-n-un, /Gw_^r osgeth o wisg borfforun; /Ysgodig rhag cardd, CBM IV 16 7 gywydd, trugar, /Un Rhiau, Rhwyf nef a daear, /Un Gwron gwrawl Ei ddaffar, /Unaf we_^n o weddi glaear. PM V 18 35 ias - cadau, /Wyt cadarn fal dinas, /Wyt gorau un gwron o'r fas /A wnaeth Duw y dydd y'n creas. /Llym a PM V 6 39 iaid - daear, /Dyniaddon edeifniaid, /Ef gorau un gwron ym mhlaid /Cymru Fawr cymrwy gynhyrchaid: /Ef m PM V 21 12 m mlaen caen cawad unbyn, /Ym mliant gwyrdd ac un gwyn. /Arwyn yw gennyf arwain - ei feddwl, /A'i feddi GYC VII 40 1 Dyw Sul, un hydr gun y ganed - Mab Duw /Ac y doeth i'n gwared; /B SB II 24 33 ieirll taer oedd ef yn gaer, yn gadfarchawg: /Un, Iarll Cernyw rhag ein aerllyw, eurllaw roddawg; /Ail GYC VII 38 40 r! /Na fid rhyfalch dyn i dan y se_^r, /Na fid un lysenw a_^ Lusiffer. /Ni bydd brychwen llen llaw a ny CBM III 26 109 ch, mur dragon, /Un mab mawr Madawg ab Iddon. /Un llofrudd Prydain, pryderwn - ei gerdd, /Pryderus y'i LlF1 II 1 139 ydoedd /Yn cadw rhag cyhoedd anlloedd Enlli. /Un llogawd ysydd herwydd heli, /Lleuddad a Chadfan yn ei PM V 26 49 siau ni'm gwedd, /Pen elyf, pan elwyf Wynedd; /Un llysenw a_^ Rhun, nid rhyfedd - fy mod /Yn mudaw am r GYC VII 40 73 /Saith Weddi'r Pader, arfer orau. /Pan ddoeth un Mab Duw ar o_^l dioddau /I ddrws porth uffern, gether CBM IV 16 3 dd, cyfreithgar - Wledig /A wledych heb afar, /Un Mab Duw diffwys Ei ddaffar, /Un Mab Mair, meidrawl, d PM V 27 13 g, dinas gwriawr, /Un dinam, un mab mam mawr. /Un Mab Duw Ei Hun, o'i henaint - na ludd /Gw_^r ni lwydd MG VII 32 58 au. /Hynny a wnaeth ganedigaeth deg wyneithau /Un Mab Duw gwir, od edrychir ar y dechrau; /Nos Nadolig: HOG II 6 19 , /A'i diffaith mawrfaith a'i marannedd. /Wi a un Mab Duw! mawr a ryfedd, /Mor yw eilon mygr, maint y HOG II 11 15 horth, /Yn y myn ydd oedd fy mherthynas. /Oi a un Mab Duw o dey_"rnas - nef, /Cyn addef goddef, gwae fi GYC VII 40 32 /Ystyrient pum oes byd yn fodfaddau, /Pan aeth un Mab Duw, y dydd gorau, /I ddrws porth uffern gethern BF VII 44 17 gallas, /Traws Ddafydd lawrudd rhy-las. /Llas un mab Llywarch, llew afael - yn rhaid, /Llardelaid, hon OC II 14 61 af Gwygyr, /Gogeled a'i cawdd, calon eryr, /Ac un mab Madawg, enwawg Dudyr - hael, /Hawl fleiddiad lei CBM IV 18 3 archwel iawn /I foli fy Rhi rhwydd, rhadlawn, /Un Mab Mair a bair byrnhawn - a bore /Ac aberoedd ffrwy DB VI 35 33 wynfydig, /Arbennig wledig a wledycha. /Cedwid un Mab Mair cenau cyniwair, /Cedwis ei gadair gyd a_^ gw BF VII 51 3 addas - orchwyl /Erchwyniog tey_"rnas; /Eithr Un Mab Mair, mawr lias /Duw nef, dyn mal ef ni las. /Lla CBM IV 16 4 ych heb afar, /Un Mab Duw diffwys Ei ddaffar, /Un Mab Mair, meidrawl, diarchar, /Un Dofydd tragywydd, t PM V 27 12 a llawr, /Udd dinag, dinas gwriawr, /Un dinam, un mab mam mawr. /Un Mab Duw Ei Hun, o'i henaint - na lu GM I 10 27 edd goddoli, /Mwy gwnaeth fy modd no'm coddi. /Un mab Maredudd a thri meib Gruffudd /Biau budd beirdd w CBM III 26 108 ddorion, /Un mawrwalch mawrfalch, mur dragon, /Un mab mawr Madawg ab Iddon. /Un llofrudd Prydain, pryde CBM III 26 105 af o haelon - Cymru, /Un cymraisg ei roddion, /Un mawrllary mawrllwrw cynreinon, /Un mawrllew, mawrllyw CBM III 26 106 i roddion, /Un mawrllary mawrllwrw cynreinon, /Un mawrllew, mawrllyw cerddorion, /Un mawrwalch mawrfal CBM III 26 107 cynreinon, /Un mawrllew, mawrllyw cerddorion, /Un mawrwalch mawrfalch, mur dragon, /Un mab mawr Madawg SB II 22 37 trychan celain o drychion camawn /Oedd cymaint un mestig. /Ba_^r anwar wanar wenwynig, /Bu estrawn i Ys LlG VII 27 27 red /Ar y Gw_^r gorau a aned. /Angau ni'n edau un nodded - rhagddaw: /Trwy ben ein treisiaw yw ein tris GM I 8 33 tri, /Tair praff prif lynges wy bre_`s brofi. /Un o Iwerddon, arall arfogion /O'r Llychlynigion llwrw h DB VI 27 91 yfeiryd; /Ei wyrda oedd dda, oedd ddiwyd - pob un, /Oedd anhawdd iddun ei ddiofryd. /I'i weision o'i wa PM V 11 48 Ef doddyw o Frython, /Anaw gwynaw gerddorion, /Un oedd well, udd mwynbell Mo_^n. /Mynawg ardderchawg ar PB VII 13 15 s wrthrych, /Fu fy rhwyf, rhwysg Owain Frych; /Un o'i derfynau (dorf lewych - ysbys) /Ysbaddaden Ddinby GM I 11 76 n faith ferth, yn gerth, yn goethedig, /Yn enw un orig ym mennig - ym myd: /Ei ddiebryd ni ddyodrig! /N GB II 26 285 niau present, worment tiredd, /Dybuant i gyd i un orsedd, /I Frefi, ar Ddewi dda ei fuchedd, /I gymryd CBM IV 16 15 /Yn Arglwydd uffern, wern Wanar. /Rhychyrchant un Pair, tair trydar, /Cynaddledd ceneddloedd amhar, /Ll MeiG I 31 32 gant; /Yn lleithig Duw Gwledig y gwledychant, /Un parch wy perchi a fynnant CBM III 21 64 ddyfysgi; /Am ddraig Argoedwys, Bowys berchi, /Un perchen parchus ar ei deithi, /Am Fadawg mynawg, mynw GB II 26 257 ffynnawn Ddewi a'i ffynhonnau - llawn, /Llawer un rhadlawn, ffrwythlawn ffrydau; /Ac o_^l ei farch a'i CBM IV 16 6 rawl, diarchar, /Un Dofydd tragywydd, trugar, /Un Rhiau, Rhwyf nef a daear, /Un Gwron gwrawl Ei ddaffar CBM IV 9 67 erdd, nid cardd yfelly. /Gw_^r gwaedrwyf gwlad un rhwyf, un rhy, /Gw_^r gwaedlan, nid gw_^r gwan gwecry CBM IV 9 67 cardd yfelly. /Gw_^r gwaedrwyf gwlad un rhwyf, un rhy, /Gw_^r gwaedlan, nid gw_^r gwan gwecry. /Gw_^r g PM V 20 47 gorfod i hil Run: /Tyrau poeth, peithiawg pob un, /Tandde ffyrf, ffo_"es Alun GM I 11 41 c o rodri_"oedd y rhodri_"awg /Mau yntau, orau un tormennawg. /Tormennoedd anlloedd ein llyw tiriawg: / CBM III 8 3 neu rifais /A_^'m rhuddlafn ar fy nghlun, /Ar un trai trychan catgun, /Ys elont i nef ar-n-un! /Ym mae PM V 23 85 ffaw gyman, /Fal dau lew ni'n dylochasan, /Ac un traws gatgun, trais faran - fal gw_^r, /Yn gorfod ym LlG VII 25 63 ddl a'i canlyno; /Gw_^r a obryn ffaw heb ffo - un troedfedd, /Nid mawr o'i drosedd neb ni dreiso! /Rhwy PM V 25 46 ron o Eryri. /O wyron Ywain, arwyneb Prydain, /Un urddiain Lundain o la_^n deithi, /Yn llew Lloegr gymy EW VI 3 9 eithrif se_^r! /A dan se_^r ni bydd ac ni bu - un well, /Fawrglod bell ddiballu; /Oes ellwng budd, rhu CBM III 8 4 r un trai trychan catgun, /Ys elont i nef ar-n-un! /Ym maes Didlystun oedd duhun - ein glyw, /Nid am gl GYC VII 40 11 yng ngwawdd /Yng ngw_^ydd pobl yr Israel, /Yn un, yn enw i'i adael, /Yn dri, yn drugarog hael. /Dyw Me GB II 26 175 n Dewi, /Ac ef a'u dyddug oll heb eu colli /Yn un ysgubawr fawr a'r llawr llenwi. /Pan dde_^l rhyfel a OC II 14 70 yn ffwyr, ffaw ehegyr, /Trai eu dwy aesawr gan un ystyr. /Gorfu gwynt gwaedd fan uch glan glasfyr, /Gor HOG II 6 51 n y gollewin /O byrth Caer hyd Borth Ysgewin. /Un yw'r fun a fydd cysefin - foliant, /Gwenlli_"ant lliw unaf 2 CBM IV 6 299 dd byd, a'th folaf, /A'th fo, hael hil Rhun, a unaf, /A'th orchymynnaf gan y Mawr Drugar, /Plaid a ga_^ CBM IV 16 8 wyf nef a daear, /Un Gwron gwrawl Ei ddaffar, /Unaf we_^n o weddi glaear. /I'm Peryf cyn perigl bwyf ca unaswn 1 HOG II 11 1 As unaswn-i heddiw, farch gloywliw glas, /Athreiddiaw arnat unawr 1 DB VI 32 4 uain a dreng; /A faco, traul gyffro trang, /Yn unawr y llawr a'i llwng. /Llyngfawr daear awr derfyn, - unbarch 1 GB II 26 266 ru Duw yn drech no phenaethau; /Ysid gan unbyn unbarch dyniolaeth, /Ysid unbennaeth unbenesau. /Ysid es Unben 8 CBM IV 7 9 wg parchus lumyn, /Pair glyw, periglus unben. /Unben dawn amgen ni ddiw, /Unbyn balch, bwlch ynn heddiw CBM III 8 58 /Er pan yw marw Madawg wyn /Nid llawen llawer unben, /Gwae yw y byd hyd y'i gwn /A braint, diffaith y CBM IV 7 17 edi meingain feirch. /Marchawg llawhir, llaith unben, /Mawrgof ar gychweddl gychwyn, /Cyd ragor a ddug PM V 8 15 /Mal he_"u rhag moch merierid. /Ac ystyr, brif unben, mor brid /Aur Afia os ef rhyerchid. /Nid ystyr ll PB VII 18 12 ynig wrth Sais, /Un bai ni fynnai 'n ei foes, /Unben o unbyn Powys. /O Bowys, beues dihagr, /O ddwyn Gw CBM III 24 95 rad gynghallen, /Rhuthr aruthr eirthiaw Arthen unben, /Rhun fenwyd, Rhiryd, rhudd ei onnen, /Nid oedd CBM III 3 137 ig, elwig elfydden, /Tir gw_'raidd gorwyf rhag unben, /Tirion Mo_^n, meillon ym morben; /Tysiliaw, tey CBM IV 7 8 erchennawg parchus lumyn, /Pair glyw, periglus unben. /Unben dawn amgen ni ddiw, /Unbyn balch, bwlch yn unbenesau 1 GB II 26 267 gan unbyn unbarch dyniolaeth, /Ysid unbennaeth unbenesau. /Ysid esgob llary uch allorau - Dewi, /Pum a unbennaeth 2 PM V 26 79 ed - Addaf! /Neud athwyf a'th weled /Yn bennaf unbennaeth o'r Gred /O Gymro, o Gymru giwed; /O bob tey GB II 26 267 au; /Ysid gan unbyn unbarch dyniolaeth, /Ysid unbennaeth unbenesau. /Ysid esgob llary uch allorau - De unbennes 1 PM V 14 10 b ferch Gynfelyn, gelyn gne - unbyn, /Cyd boed unbennes ys annebre; /Nest a ddywawd im, dim ni ddwyre, unboen 1 PM V 16 19 n, - llew /Yn lle bai gyfamwyn, /Unbyn ddeddf, unboen o'i ddwyn, /Enbyd y'm ergyd mawrgwyn. /Cwynaf fla unbyn 15 PhB VI 11 6 yg Gymro. /Dragon llyw lluoedd anwosgo, /Draig unbyn a fyn a fynno, /Hir ei wir i'i w_^r dra safo, /Hyd PB VII 9 7 cymer! /Cymraisg walch, balch benadur, /Draig unbyn, aerfyn arwr, /Drud llaw esgud, lluosgar. /Ca_^r g CBM IV 7 10 w, periglus unben. /Unben dawn amgen ni ddiw, /Unbyn balch, bwlch ynn heddiw, /Rhuddai, pan lladdai rha D-4 VI 20 75 fad /Am drefred Wenwynwyn, /Clawr Powys, peues unbyn, /Canmil canmoles Duw hyn. /Pebyll Llywelyn, pawb PM V 14 9 ys cof aele. /Heb ferch Gynfelyn, gelyn gne - unbyn, /Cyd boed unbennes ys annebre; /Nest a ddywawd im D-1 I 1 2 n borth, yn ganhorthwy /I falch de_"yrn, dinas unbyn, dengyn adwy: /Hywel fal mo_^r, Cymru oror, cyngor DB VI 24 82 w. /Gnawd fod ysgwyd frwyd, friwdoll arnaw /Ac unbyn dengyn dengwlad iddaw /A digawn o ddawn i eiddunaw PM V 16 19 fudd ... addwyn, - llew /Yn lle bai gyfamwyn, /Unbyn ddeddf, unboen o'i ddwyn, /Enbyd y'm ergyd mawrgwy DLlM II 18 6 awl osymdaith. /Diofryd Owain, dygn a waith /I unbyn Gwynedd a'u meddfaith. /Nid oedd w_^r dwy awr, dwy CBM III 7 37 in Gadiaith; /Oedd difarn gadarn gedymdaith - unbyn, /Oedd dyrn yn he_"yrn, haearn dalaith. /A'i ddiwe PB VII 18 12 Sais, /Un bai ni fynnai 'n ei foes, /Unben o unbyn Powys. /O Bowys, beues dihagr, /O ddwyn Gwe_^n, dd CBM III 29 15 ynt - i'w glod, /A glyw Deifr a'i gwelsynt, /A unbyn Powys, pwy gynt, /Ai fflam, ai bleiddlam Bleddynt? CBM III 3 133 ddisgyr cedwyr cadrwehyn, /Yng nghynnif sarff unbyn: /Sefis ef, sefid Duw gennyn! /Can fodd Duw yd fu' GB II 26 266 /A charu Duw yn drech no phenaethau; /Ysid gan unbyn unbarch dyniolaeth, /Ysid unbennaeth unbenesau. /Y PM V 21 11 egr, /Llywelyn ar gychwyn /Ym mlaen caen cawad unbyn, /Ym mliant gwyrdd ac un gwyn. /Arwyn yw gennyf ar Undad 1 CBM III 3 236 ion, /Yn untref untraul wleddolion, /Yn undawd Undad frodorion, /Can drugar, can wa_^r weryddon, /Can d undanc 1 GM I 12 7 A ddyly Arglwydd a erglywyd. /Rhyllofies yntau undanc gyfaddef; /Gan engylion nef neu ryurddwyd. /Er ma undawd 9 EGM I 28 48 yf gwedi beddrawd /Cyd a_^'r un Duw mawr yn Ei undawd MB I 3 171 ired) /Gan engylion foes (ni'm oes neued) /Yn undawd Drindawd, drwy rybuched, /Gan lain loyw addef yn GM I 14 54 thwlydd: /Credwn eu cydfod, ac nid adfydd, /Yn undawd Drindawd yn dragywydd. /Tragywyddawl Dduw tra gyn GYC VII 40 53 tafawd, nis traetha ceudawd, /Onid y Drindawd, Undawd orau, /Poenedig gethern pobl mywn mygwern, /Poeno CBM IV 13 2 Llywelyn heilyn, haelaf - o undyn /O undawd plant Addaf, /Nis gwna pawb na bo pennaf, /Ni wna GYC VII 39 21 u gweddi, /Proffwydi Celi culwyddogion! /Nawdd Undawd Trindawd y Tri Pherson, /Nawdd yr holl seinau, se CBM III 3 236 am geinion, /Yn untref untraul wleddolion, /Yn undawd Undad frodorion, /Can drugar, can wa_^r weryddon, GM I 14 19 b, o'r Ysbryd, o'r iawnfryd fri, /O'r Drindawd undawd undras a_^ mi: /Un dra drugaredd, unwedd ofri. /U MeiG I 31 26 y Dydd i'm Priawd y'm profant, /I'r Unduw'n yr undawd y'm gadant. /Yn rhinwedd raddau y'm rhoddant, /Yn Undeb 1 MeiG I 32 16 addef Addaf. /Ef yn un Duw gwir, yn gywiraf, /Undeb dawn digrawn, digreulonaf, /Ef yn Dri, a mi, ni my Undegfed 3 CBM III 10 61 nghamawn, /Tarf rhag cad, rhag Cwcwllfyriawn. /Undegfed awen, undegfed - awydd /A weinydd fy nhynged /O CBM III 10 61 rhag cad, rhag Cwcwllfyriawn. /Undegfed awen, undegfed - awydd /A weinydd fy nhynged /O'm gwawd ran, o LlF1 II 5 21 aw pob pysg o'i odeb /Hyd ar wyneb yr eigawn. /Undegfed dydd, certh ceugant, /Creaduriau yd grynant /Rh undras 1 GM I 14 19 Ysbryd, o'r iawnfryd fri, /O'r Drindawd undawd undras a_^ mi: /Un dra drugaredd, unwedd ofri. /Un deg d UnDuw 3 D-3 VI 19 12 yddion; /Dugost drais achaws yn draedsychion, /UnDuw gwir, i dir dorf anghyson. /Pendefig, Gwledig gwla D-3 VI 19 1 UnDuw mawr o'r llawr, llwrw fy nghofion, /Lleha-Di fi, f PM V 19 25 Yn rhoddi aur rhudd a melyn. /Dewr y'th wnaeth UnDuw yn undyn - haelaf /Hyd aeth haul o'i gylchyn. /De Unduw'n 1 MeiG I 31 26 thant. /Yn y Dydd i'm Priawd y'm profant, /I'r Unduw'n yr undawd y'm gadant. /Yn rhinwedd raddau y'm rh undydd 4 GRh II 28 36 dr rwyf, cadarn glwyf glybod, /Can llonydd byw undydd bod. /Can fod yn wirion, wryd Hywlydd - Hir, /Y h GYC VII 43 13 f ni wna_^i bechawd na'i rybuchaw; /Bei na bei undydd (Dofydd a'n daw!), /Dyddbrawd yn barawd i'n dibur LlF1 II 5 61 cyhoedd cerddant /Can gwddant na byddant fyw. /Undydd Dofydd dybydd oll /Pobloedd plant Addaf o bell, / PM V 23 82 fal Camlan, /A'r ail, yn Arfon, arfor fan, /Yn undydd, ein HunDuw in a ran, /A_^ dwy ddraig ffelaig, ff undyn 5 DB VI 34 21 i'm naf /A theced eidduned Addaf /A dewred yr undyn dewraf CBM III 8 69 lluyddion llawn. /Ym mywyd Madawg ni feiddiai undyn /Dwyn terfyn tra hyfryd, /Nid meddwl meddu hefyd, OC II 14 38 gwy_^r Belyn - gynt; /Teg eu hydrefynt tra fo undyn. /Dywallaw-di'r corn, canys amcan - cennyf /Ydd ym PM V 19 25 aur rhudd a melyn. /Dewr y'th wnaeth UnDuw yn undyn - haelaf /Hyd aeth haul o'i gylchyn. /Deddf dy dad CBM IV 13 1 Llywelyn heilyn, haelaf - o undyn /O undawd plant Addaf, /Nis gwna pawb na bo pennaf unddechryn 1 CBM III 15 5 cad wrygiant wry_^s. /Gwry_^s aerfrau ddechrau unddechryn - a_^ hwn, /Honnaid fydd ei derfyn, /Lloegr a uned 1 LlF2 VI 10 95 f i'w Arglwydd ei erglywed. /Archaf i Duw ddwy uned: /Un ffydd a_^ chrefydd, a chred Unfed 1 DB VI 35 67 ynyddwys, /Pennaeth ni wystlwys, ef a wystla; /Unfed ar bymtheg o Faelawr Saesneg /Pan aeth ar osteg i unfod 1 ES I 21 39 no'm gostegu /(Gwst angen angau rhiallu) /Bwyf unfod wosod wasa_"u /O weison i'i wasanaethu. /A'm dyfyn unfraint 1 CBM III 14 13 ebod, /Nid ef oedd fy modd fy mod. /Gan fod yn unfraint, yn unfryd - a_^'m llyw /Llawfrydedd ni'm hergy unfryd 1 CBM III 14 13 oedd fy modd fy mod. /Gan fod yn unfraint, yn unfryd - a_^'m llyw /Llawfrydedd ni'm hergyd, /Dragonawl Unffordd 1 GYC VII 36 76 rigiaw! /Nid oes na chyngor na chlo nac egor, /Unffordd i esgor brwyn gyngor braw. /Pob teulu, teilwng Unhwch 1 CBM IV 9 155 ngerdd Fallolwch, /Angerddawl greddfawl greddf Unhwch, /Dywal a'm dywed, `Llonyddwch!' /Can doddwyf a_^ uniawn 1 MG VII 33 72 aw i'th law a lywych - yn iawn, /Ar hyd ffyrdd uniawn y'm harweddych. /A'th folaf, Duw Naf, nefoedd lew unig 3 CBM IV 5 17 alch fab Gwalchmai. /Gwalch gwaedrwyf, hynwyf, unig - a gerais, /A garaf ei edmig, /Blawdd blaen, blein MB I 3 50 eimiad cas agarw, syberw serchawg, /Cyd galwed unig nid oedd ofnawg; /Ar bob rhai rheidiai yn eur-rodaw PM V 27 1 Am unig treisig y trawsiolaf - Dduw /A ddigawn iach o glaf, union 1 CBM IV 13 17 yrraidd cof cad. /Cadwent pan gyrchaist, gyrch union - sengi, /Sangai bawb ei alon; /Parthred gwy_^th m unis 1 GM I 9 101 ] Cheredig bybl ba hyd dulliais? /[ ] Owain a unis fy mryd /[ ]ew hydr hyd ys cefais. /Yn Ystrad Meuri unmab 1 MB I 3 46 einiawg. /Gwylynt, golithrynt yn ogelawg /Rhag unmab Cynan, y cyndyniawg. /Yr arynaig lew law ddiferiaw unpryd 1 ES I 24 7 wys cymerth pwys penyd. /Dirfawr fu, o feddwl, unpryd: /Dyrwest Duw bu deugeinpryd. /Am dduw Merchyr Br untraul 1 CBM III 3 235 on /Am lugyrn, am gyrn, am geinion, /Yn untref untraul wleddolion, /Yn undawd Undad frodorion, /Can dru untref 1 CBM III 3 235 iamryson /Am lugyrn, am gyrn, am geinion, /Yn untref untraul wleddolion, /Yn undawd Undad frodorion, / unwaith 3 GRh II 27 9 nw bell, hanbych gwell ganwaith. /Ganwaith mal unwaith enw bell - ohanawd, /Henefydd Bro Hiriell; /Hanb MG VII 33 51 wg, na ddiogych: /Gwedi cant cymod cymyddych - unwaith /Herwydd cariad maith hyd na methlych. /[ ][ ]Di MG VII 33 47 _^'r cnawd (wall ddefawd) a well ddofych, /Nid unwaith na dwy dolurych - bob awr, /Namyn yn rhyfawr a unwedd 1 GM I 14 20 ndawd undawd undras a_^ mi: /Un dra drugaredd, unwedd ofri. /Un deg dair person uch archengylion, /Un urdd 4 CBM IV 9 154 wch! /Angudd budd, beirniaid gyfradwch, /Ongyr urdd angerdd Fallolwch, /Angerddawl greddfawl greddf Unh PM V 1 146 raisg Ddafydd, o ddefawd y'th iawl /Brenhinedd urdd fonedd urddawl; /Bre ganre, geinrad ganhwynawl, /Br CBM IV 5 63 - i gad, /Mygr fleiniad, flaidd osod, /Angudd urdd orddwy hynod, /Angerdd flawdd anghlawdd anghlod. /C CBM IV 4 94 a gofiain. /I Gynddelw oedd arddelw urddain, /Urdd wledig, llurig llu aergrain, /Urddws Duw diwyrnawd urddain 3 EW VI 6 6 y'i gelwir ar dir, ar deiror - Prydain, /Gw_^r urddain gwryd Po_^r, /Yn hawl chwyrn de_"yrn dud io_^r, CBM IV 4 93 fn, dyfryd a gofiain. /I Gynddelw oedd arddelw urddain, /Urdd wledig, llurig llu aergrain, /Urddws Duw LlG VII 25 5 rchen gwir a thir a they_"rnged. /Post Prydain urddain, wrdd gyhused, /Peniadur llafnddur llawegored; / urddas 18 BF VII 53 5 ygn y'i llas, /Am arddelw teg, am urddas. /Am urddas addas eiddunfryd - Cymru /Doeth cymraw a thristyd BF VII 53 4 ddawn, mawrddygn y'i llas, /Am arddelw teg, am urddas. /Am urddas addas eiddunfryd - Cymru /Doeth cymra MeiG I 33 97 Saint Esechi_"as /Ar Fair fam ei Thad, ei theg urddas. /A'm heiriolwy Mair ar ei Mapgwas /Nad elwyf yn GB II 26 155 g. /Rhymeddyliais-i hyn i honni - urddawl, /Ei urddas anfedrawl a fedr roddi. /Rhwyf rhadau biau beirdd GM I 8 87 dy dreisiau drag Euas: /A'th lawddaf i'th lawn urddas, /A'th lawdd pawb, pen tey_"rnas CBM III 2 1 Madawg a'i ceidw can urddas, /Bryn diormail, diormes, /Bre uchel braint ardda EG VI 18 24 Gwawl. /Gwelais Lywelyn, eurddyn urddawl, /Yn urddas dreigwas dragywyddawl; /Ail gwelais ei drais dros PM V 2 63 /Ni'm arwar arall er fy mherchi. /Dy-m-gwedda urddas, dy-m-gwaddawl hi, /Megis y dewrwr i'i ddyweddi. EG VI 18 135 noding berging, bargoch, hydrfer, /Dinas draig urddas eurddawn haelder, /Dinag ofynag pan ofynner. /Dyn GM I 10 29 ib Gruffudd /Biau budd beirdd weini; /Erddudd (urddas gymhelri) /Calon clywaf yn llosgi. /Lleas tey_"rn GM I 14 60 /Ac yn rhynnawdd ffrawdd ffraeth ydd adwyf /Yn urddas heb dras dros a brydwyf, /A'm bryd ar gymryd, gym DB VI 34 8 a berchis, mal yd barchaf, /Llywelyn urddyn, urddas hynaf, /Llawenydd Cymru cymrodeddaf. /Llywelyn, g DB VI 24 57 eil gw_^r gorau mau ymaddaw: /Llywelyn urddyn, urddas iddaw, /Llew gwaywdwn, ysgwn ysgwyd Geidiaw. /Gna HOG II 11 9 ddi, a mi genddi yn gas! /Cyd gwnelwyf ar ddyn urddas - o foliant, /Ni'm gwna poen rwyddiant boddiant, EW VI 4 37 _^r gweithfuddig, /Am io_^r aerddor urddedig. /Urddas tey_"rnas, te_"yrn arfrudd - cad, /Trin gyrchiad PM V 15 10 rch i Bedr o berthynas - Crist /A ddug Grog yn urddas, /Trwy eiriawl teg ymiawl Tomas /A Phylip a Phawl GB II 26 71 , rhianedd, rhai a garwyf. /Gwelais-i glas ac urddas urddedig haelon, /Ymhlith dedwyddion doethon doth LlF1 II 1 11 /Cedwis gw_^r arwr arwymp drefred, /Cedwis Duw urddas, yn w_^r ac yn was, /I fab Eneas, eurwas fyged. / urddasawg 1 GB II 26 56 rheg yn rhedegawg /I Lasgwm, nid oedd drwm dri urddasawg; /Edewid Bangu gu, gadwynawg /A'r ddau eraill urddaw 1 LlG VII 26 2 urgledd ganllaw, /Ys hawdd ei gynnelw, arddelw urddaw; /Ys da ei gampau heb gwympaw - yn afrddwl, /Ys i Urddawl 6 CBM IV 4 96 ig llu aergrain, /Urddws Duw diwyrnawd Owain, /Urddawl ben, priawdnen Prydain. /Mal Gwaith Arderydd, gw PM V 1 146 , o ddefawd y'th iawl /Brenhinedd urdd fonedd urddawl; /Bre ganre, geinrad ganhwynawl, /Bro gynnydd ar CBM IV 9 152 nnwch. /Beirdd wogawn, bardd urddawn urddwch, /Urddawl cerdd can edifarwch! /Angudd budd, beirniaid gyf GB II 26 154 ig, reodig reg. /Rhymeddyliais-i hyn i honni - urddawl, /Ei urddas anfedrawl a fedr roddi. /Rhwyf rhada GB II 26 249 rthai i'r llawr fawr filltirau, /Namyn ar ddyn urddawl urddynt seiniau. /A Dewi oedd bennaf o'r penaeth EG VI 18 23 e Rhuddlan is Gwawl. /Gwelais Lywelyn, eurddyn urddawl, /Yn urddas dreigwas dragywyddawl; /Ail gwelais urddawn 1 CBM IV 9 151 ddelw a gynnelw gennwch. /Beirdd wogawn, bardd urddawn urddwch, /Urddawl cerdd can edifarwch! /Angudd b urddedig 6 LlG VII 25 67 osgo, /Rhwyf difefl, Dofydd a'i gato. /Rhybydd urddedig a urddo - fy ne_^r, /Ni chymer hyder a'i adawo! MG VII 34 14 sethrych (seithruchig - ei gaen), /Gain angel urddedig, /Gwa_^n drwy ei safn a'i sefnig /Dyrnawd, uthr GB II 26 71 nedd, rhai a garwyf. /Gwelais-i glas ac urddas urddedig haelon, /Ymhlith dedwyddion doethon dothwyf. /Y EW VI 4 36 Am eryr gwy_^r gweithfuddig, /Am io_^r aerddor urddedig. /Urddas tey_"rnas, te_"yrn arfrudd - cad, /Tri BF VII 49 16 'i gartref, /Arddelw ceinffyrdd cyrdd cyflef: /Urddedig Wledig wlad nef. /Gwlad nef, o'i addef, eddyw GM I 11 73 erfai aur falchwawd Walchmai /Yn awr difai, yn urddedig, /Yn synnwyr, yn llwyr yn llunedig, /Yn faith f urdden 11 MB I 3 26 /Gwanai yng nghynnor eisor Medrawd /Mal Urien urdden a'i amgyffrawd; /Gweled i ben llu, ni bu ddefawd, CBM III 21 2 Dy-m-gwallofwy Duw diheuddawn - awen, /Awdl urdden amgen, amgall, ddigawn, /Yn ardduniaw gw_^r gwrdd CBM III 11 79 orllawes orllawen, /Pedair cynneddf, cadw cadr urdden, - ar ddeg /Yr ddugant o Feigen D-1 I 1 49 eddl hir a nef a chain addef trwy ardduniant. /Urdden arnaw, rhad ac anaw a ffaw a phlant D-2 I 2 3 rwythlawn draethawd, trybestawd haid /Herwydd urdden awddl Cyridfen, ogrfen amhad, /Amhad anaw, araith CBM III 16 84 , cyfraith ordden - rwyf, /Cynnygn glwyf, glod urdden, /Cyfarfod orfod orawen, /Cyfarf tarf, twrf llu y ES I 16 31 neud hwyr hinon. /Gallaf y'th garaf i'th gaer urdden, /Gelli it pob defnydd, froydd Frenin; /Can wyd T CBM III 24 19 wyth Pobien: /Gwy_^r yn afrddwl, gwy_^r gwerin urdden, /Gwy_^r yn afrdwyth gw_^yth er gwaith Feigen, /G EGM I 27 65 nef uchod, /(Gormod yw bychod o bechodau) /Yn urdden Reen yn rhan deau, /Yn wrawl cedawl cyd a_^ seini CBM IV 16 33 hlaear - yng ngwasg /Yng ngwisg derw a gwyar, /Urdden Re_^n rheithfawr, Gwawr goar, /Iudex Rex, Rhegofy CBM III 3 158 aran, lluchfan ei folawd, /Arfoliant urddiant, urdden wawd; /Berth Feifod, ofirain logawd, /Llog fawrfa urddiain 1 PM V 25 46 o Eryri. /O wyron Ywain, arwyneb Prydain, /Un urddiain Lundain o la_^n deithi, /Yn llew Lloegr gymyn, urddiant 2 CBM IV 8 7 yflawnder /I gyflawn foli rhi rhwy dirper, /Yn urddiant foliant fal yd glywer, /Yn awen barawd awdl bur CBM III 3 158 , /Lluch faran, lluchfan ei folawd, /Arfoliant urddiant, urdden wawd; /Berth Feifod, ofirain logawd, / urddo 1 LlG VII 25 67 f difefl, Dofydd a'i gato. /Rhybydd urddedig a urddo - fy ne_^r, /Ni chymer hyder a'i adawo! /Bolchlafn Urddud 1 LlF2 VI 8 14 cain. /Erddrym ced wychrym, cadoedd achwrain, /Urddud ni blygud yn awr blygain. /Wrth ofwy arlwy, eurla urddwch 1 CBM IV 9 151 gynnelw gennwch. /Beirdd wogawn, bardd urddawn urddwch, /Urddawl cerdd can edifarwch! /Angudd budd, bei Urddws 1 CBM IV 4 95 w urddain, /Urdd wledig, llurig llu aergrain, /Urddws Duw diwyrnawd Owain, /Urddawl ben, priawdnen Pryd urddyn 6 PM V 19 32 iniawg, enwawg hy_^n, /Mab Iorferth, mad ganed urddyn. /A'th ogyfarchaf, naf ni edfyn - beirdd, /Megis GM I 14 72 m dwg yno, anaw dremyn, /Tramwy caradwy caerfa urddyn. /Dewisach gennyf, can ys perthyn, /Dyfnu difro_" DB VI 30 10 wnad. /Ceintum hon dra bron, braidd ym mywad, /Urddyn Lywelyn, lyw y Berfeddwlad; /Ceintum hon Ruffudd, EW VI 5 1 Mawr ddilyw deddyw am dirion - urddyn, /Llywelyn llyw dragon; /Gosgymon gw_^yth drwyth DB VI 34 8 /Llywarch a berchis, mal yd barchaf, /Llywelyn urddyn, urddas hynaf, /Llawenydd Cymru cymrodeddaf. /Lly DB VI 24 57 /A_^'r eil gw_^r gorau mau ymaddaw: /Llywelyn urddyn, urddas iddaw, /Llew gwaywdwn, ysgwn ysgwyd Geidi urddynt 1 GB II 26 249 r llawr fawr filltirau, /Namyn ar ddyn urddawl urddynt seiniau. /A Dewi oedd bennaf o'r penaethau, /A D Urfo_"en 1 CBM III 16 97 /Uch Cawres, caer amgen, /Balch ongyr, angerdd Urfo_"en, /Ball ar lyw am lannau Hafren! /Braw rhag ei w uriael 1 MG VII 32 15 n lle cadair i'n Llyw cadau; /Pali ny myn, nid uriael gwyn ei ginhynnau, /Yn lle syndal ynghylch ei wa Urien 3 CBM III 16 102 taerlew, llew llawen, /Blaengar glew gletyual Urien; /Blaengar ei folawd, yn harddwawd hyddestl, /Yn h D-1 I 1 36 i golofn ced, clod pedrydant, /Rhyfel ddywal, Urien hafal, arial wythaint, /Gwry_^s gweilgi ddofn, cyw MB I 3 26 urawd. /Gwanai yng nghynnor eisor Medrawd /Mal Urien urdden a'i amgyffrawd; /Gweled i ben llu, ni bu dd usurwr 1 GYC VII 43 29 diriaid o'i eneidiaw, /A cham guhuddwr, a cham usurwr, /A thwyllwr bradwr bradawg ddwylaw, /A lleidr an uswydd 2 HF VII 23 8 w_^r fal Rhodri - Mawr, /Gw_^r eurglawr aesawr uswydd holli, /Gw_^r yn rhwym gan rwyf Eryri, /Gw_^r, pa LlG VII 24 70 ynhwyrfawr riydd, /Lliwgoch ei lafnawr, aesawr uswydd; /Llew deifniawg llidiawg, lledled fydd - ei blas utgyrn 2 PM V 9 7 'i gleddyf fflamddur a'i glod dyre; /Mab medel utgyrn he_"yrn dyhe, /Gruffudd, tey_"rnudd tud Elise. /M LlG VII 27 43 yn de_^l; /Och am arglwydd rhwydd rhuddfedel - utgyrn, /Och am wawr cedyrn, cad ddiogel; /Och yr fyned uthr 6 D-2 I 2 33 iolaf, rheg a archaf, rhwymaf iwrchen! /Rhuthr uthr awel rhynnawdd ufel rhyfel febyn; /Rhuddaur dyrlly MG VII 34 16 dig, /Gwa_^n drwy ei safn a'i sefnig /Dyrnawd, uthr bigawd, a_^'th big. /A_^'th big fawr yn awr yn y rh DB VI 24 63 chledd gwawr Gwynedd a gwaed arnaw. /Gnawd yn uthr fod rhuthr i ryngthaw - a'i esgar, /A gnawd fod gwy BF VII 44 27 yn argae - trin, /Trist a chweddl heb warae, /Uthr gwynfan chwerw, herw hirwae: /Eithr Gwynedd, ym me PB VII 10 3 udd, /Trawsfalch udd treiswlad wiw, /Pwyll mab Uthr, rhwyf aruthr rhiw, /Pwyllawg pa_^r drylliawg, dri LlG VII 26 5 ddwl, /Ys iawn ddifygwl o'i fygythiaw. /Grymus uthr yn rhuthr yn anrheithiaw, /Greddf ddileddf ddilesg uthred 1 LlF1 II 5 14 t gwaneg. /Trydydd ar ddeg, trwy deithi, /Mawr uthred gweled gweilgi, /Pryd pan eler i'w syllu, /Nad ym uthrfalch 1 CBM III 16 82 farwy: /Rhudd fedel, rhyfel ryferthwy, /Rhuthr uthrfalch, eurgalch ei gylchwy. /Cylchwy cyfryfel, cyfra uwch 5 PM V 1 126 ith y rhydd yr hyn ni'm adug: /Meirch breisgir uwch brasgeirch haflug, /Mwth, myng-gan, hirllam, haerll PM V 12 36 heirdd, i feirdd ei feirch can, /Bron gedawl, uwch bro Gadfan. /Cadfan ne_^r-ener, anaw - cerddorion, IRh VII 29 20 nus fen yd fernid - crair, /Mor wen ei hesgair uwch ei hesgid! /Yn arllwydd arwydd ar a boenid, /Yn eur PM V 23 96 ith anolaith (anolo llan) /A llafnawr lledrudd uwch grudd a gran. /Ninnau feirdd Prydain, prydus, eiria PM V 23 40 ar. /Porthathwy pan aethom i ar /Meirch mordwy uwch mawrdwrf toniar, /Oedd ongyr, oedd engyr eu ba_^r, Uwchben 1 ES I 18 1 Uwchben bedd newydd Ednyfed - y bu_^m, /Im bu deigr hyd uwchlaw'r 1 GYC VII 40 30 i'i wledd. /I wledd annherfynawl io_^r, /Ysydd uwchlaw'r haul a'r se_^r, /A ddarparawdd, rhag cawdd cur wad 2 PM V 1 33 cynnif ar Ystrad. /Cedwid Duw, a'n cedwis heb wad, /Cadr heddwch hyddyn am winllad, /Cad wyllion Dafy GM I 14 41 ei herwydd. /Hi yn fam wy Thad, hi yn wyry heb wad, /Hi yn hollawl rad, yn rhegofydd, /Hi yn ferch wy M wadau 1 GYC VII 41 30 a sygnau /Geir bron Dofydd a Sywedydd, nid oes wadau; /Nid oes allu'n erbyn Iesu, na syn droau, /Nac es wader 1 LlF2 VI 10 7 ed drwydded, tra yn gater. /I achubaw nawdd ni wader - ydd af /Ar ddau hynaf Naf, ni bydd ofer. /Erchi waddawl 4 CBM IV 9 87 yn - ei gywlad, /Cymwy cad, cas wenwyn, /Cyrdd waddawl, cerdd ganmawl ganmwyn, /Ced gyfred gyfri_"au ga GM I 12 24 an ni adwyd. /A adwy Creawdr mad y'i crewyd /I waddawl er Duw diawd a bwyd, /A dillad i noeth, nawdd rh EG VI 18 9 ddiochwith hawl. /Llywelyn heilyn, hwylfeirdd waddawl, /Llewenydd ei ddydd, ei ddeddf a'i mawl. /Llewy PM V 1 166 arwr arwyniawl - ffosawd, /Mi a_^'th wawd a'th waddawl, /Ti eryr ongyr angerddawl. /Tau i'th lys lestri wae 1 BF VII 56 21 dd, cad gannerth. /Cad gannerth mawrwerth, mor wae - y'm digiwyd! /Ni'm gad deigr i warae; /Gryd esbyd waed 4 GM I 7 104 s Loegr yng ngrwn, gwelais ais yn dwn, /A thon waed ar estrawn. /Gwelais hael yn heiliaw ban llawn, /Yn GM I 11 39 rsefyll yn rhyd, rhodawg - annibellt, /Nid heb waed ar wellt ar wallt peithiawg, /Ac o rodri_"oedd y rh GM I 9 42 eiry ar goed /Pan fu aer rhag Caer, cyforiais waed. /Gwaedraidd fy nghleddyf a godrudd - yng nghad, /Y HOG II 12 1 Pan fai lawen frain, pan ddyfrysiai - waed, /Pan wyar waryai, /Pan rhyfel, pan rhuddid ei thai Waederw 1 MB I 3 128 Ni noddes mawredd eu merwerydd! /Yng ngwaith y Waederw, chwerw chwelidydd. /Cad Geredigiawn, gyfiawn gy waedlafn 2 CBM III 16 105 tl, yn hywen, /Baranres aerflaidd, aerfen ei - waedlafn /A'i waedlan ddisgywen. /Disgywen, gordden, gor CBM IV 5 108 , /Rhwyddfudd feiddiad, gad geithiw, /Rhudd ei waedlafn o waedliw. /Llas Rhys ffynhonnwys, ffynedig, hy waedlan 2 CBM III 16 106 /Baranres aerflaidd, aerfen ei - waedlafn /A'i waedlan ddisgywen. /Disgywen, gordden, gorddawn ffraeth ES I 18 8 o'i wynfyd; /Gnawd oedd ei wayw yn waedlyd; /O waedlan, rhuddai fan ryd. /Rhodwydd ar Gymru oedd ar gym waedlif 1 EW VI 2 13 , Duw a'i rhoddes. /Rhoddes Duw i'm llyw llafn waedlif - ysgwr /A'i ysgyrion yng ngnif, /Rhwyd Brynaich waedliw 1 CBM IV 5 108 dd feiddiad, gad geithiw, /Rhudd ei waedlafn o waedliw. /Llas Rhys ffynhonnwys, ffynedig, hygar, /Gwa_^ waedlyd 3 BF VII 55 17 fawr beddyd; /Gw_^r balch yn eurgalch, aergwn waedlyd, /Gw_^r bwlch ei eurgledd yn arfeddyd, /Gw_^r bo ES I 18 7 awen beirdd o'i wynfyd; /Gnawd oedd ei wayw yn waedlyd; /O waedlan, rhuddai fan ryd. /Rhodwydd ar Gymru ES I 24 34 sant blant o'i blegyd, /Am Greawdr a'i grog yn waedlyd. /Wyth brifwyd ysydd (ys enbyd) /O'r wyth gw_^y waedwyd 1 CBM IV 6 211 hraffnad, 'y mhroffwyd - araith /Ym mhryffwn a waedwyd. /Cenir it, cenheddloedd gadwyd, /Ceinwalch gyr wael 7 GM I 7 94 /Ail dewr udd a'i trymgudd trymdde, /Ail drais wael am hael am hynny. /Am orwyr Bleddynt y'm gorflawdd DB VI 29 1 Gwae ni hael mor wael, mor wolau /Weled in nesed ein heisiau. /Gwelsam-ni BF VII 44 21 n ei allael, /Cywir nas gwelir; ys gwael. /Mor wael myned hael (hwyl gyffro - galar) /Yn rhwym gwely ma GC VI 21 4 i ddoeth! /Mawr Dduw! a ddycych beunoeth /Mor wael na welir drannoeth. /Trannoeth, o'r pan e_^l trwm CBM III 20 4 n raid, /Hawl wawl wastad reiniad rhaid, /Hael wael wared ged gydnaid. /Cydnaid gynifiaid gynifiad - ar CBM III 27 30 yng mynw, mynwent fyged - hael, /Beirdd afael, wael wared, /Milioedd amgyhoedd am ged, /Milfyrdd molynt BF VII 49 22 naeth angau anghyffred - afael /Am ddwyn hael, wael weithred, /Ni weles woludd am ged, /Ni welais drais waelawd 2 DB VI 35 78 s gwada. /Tros yr ugeinfed o Alun drefred /Hyd waelawd Dyfed ydd eheda; /Mi yw ei bencerdd, mawr yw ei GYC VII 43 35 ffydd, ffo_"ynt rhagddaw /I blith y gethern, i waelawd uffern /Y lle mae mignwern gwedy r'fignaw, /A ch waeleddawg 1 MB I 3 92 boed ef yn dreftadawg, /N'ad ei enaid hael yn waeleddawg! /Hael a ri a renni yn ei riydd, /Ni chronnai Waelest 1 CBM III 8 49 w, /Lladd Llywelyn, llwyr ddilyw! /Hawddamawr, Waelest Edwy /A'r llys gan ystlys Dyfrdwy, /A lle teg te waetffrau 1 LlG VII 24 144 esgud barau - gwrdd, /Hylym yn cyhwrdd cyhoedd waetffrau. /Hylwry fwry, fa_^r gymell trethau, /Hawlwr g waeth 4 CBM IV At 4 res wrth sarrug bennaeth, /Ni sorres neb amser waeth PB VII 16 8 y_^ digardd, hardd, hyfryd, /O'i wayw nid oedd waeth ei glod. /Oedd clodfawr cludfeirdd oddef, /Madawg BF VII 45 24 erw ddefawd hiraeth /Hoed fraw) damweiniaw dim waeth. /Gwaethwaeth y'n tragwnaeth trengi - mur ciwdawd, OC II 14 127 /Cawsant eu hadrawdd, casflawdd flaeniaid. /Ni waeth wnaeth 'y nghydwyr yng nghaled - Faelawr, /Dillwng wag 2 SB II 23 7 a Dwyrain, /Yn ormodd, yn armes Prydain. /Llaw-wag cyrdd gwedi ca_^r ddilain, /Llawer cof canthudd a dd ES I 18 21 iawr cadwawr, cedwyr. /O'm cedwyr Lary, ni law-wag - daear, /Duw a w_^yr eu manag; /Gorsin pybl, pobl o wahalieth 1 LlF1 II 4 8 th: /Hoedl bre_"yr breuawl a beth, /Bronwala i wahalieth. /Gwahalieth wosgedd, wasgawd - prydyddion: /P wahan 4 CBM IV 8 23 , /Hil Gruffudd, hael udd hawl ddiaber. /Cardd wahan cadwan, cadwalch nifer, /Cerdd weddawl gedawl, Gad PM V 1 59 /Co_^r eisor cyfor cyfeddwch; /Cardd wahardd a wahan folwch, /Ca_^r dreigiau, dragon amddistrwch, /Cabl LlF1 II 1 16 im ddyhudded - anian, /(Ennysg ddysg ddiddan, wahan weithred) /I wneuthur llafur ni bo lludded, /Myn n MB I 4 36 n a'm gw_^yr, a'm gwarchan /Rhag uffern affan, wahan westi: /Creawdr a'm crewys a'm cynnwys i /Ymhlith wahanwaith 1 D-2 I 2 30 d esmwyth; /Musig a ga_^n mal aur orian, ma_^n wahanwaith. /Gwaith rhaith rysedd, gw_^ych rwych ryfedd, wahardd 2 PM V 1 59 , cenwch, /Co_^r eisor cyfor cyfeddwch; /Cardd wahardd a wahan folwch, /Ca_^r dreigiau, dragon amddistr BF VII 45 18 awl Oronwy, cad fo_^r-gymlawdd - hardd, /Cardd wahardd, cerdd wahawdd, /Cas cabl, cwblddoeth ymadrawdd; wahawdd 2 CBM IV 10 38 -gymlawdd - gwyrdd, /Rhwysg ffyrdd cyrdd cerdd wahawdd, /Aswyn aserw herw hirflawdd, /Aswynaf ar udd na BF VII 45 18 fo_^r-gymlawdd - hardd, /Cardd wahardd, cerdd wahawdd, /Cas cabl, cwblddoeth ymadrawdd; /Ceisiaw bod h wain 1 EG VI 18 58 rain, /Oedd trist maer, oedd claer cleddyf heb wain /A chan llu pannu pen ar digrain /A chan llaw lludw Wair 2 CBM III 20 19 , /Argoedwys Bowys bair, /A dyr ongyr, angerdd Wair, /Ac ni dyr ei dey_"rnair. /Tey_"rnedd orddwy, ordd MG VII 32 14 c asen, Arglwydd presen, preseb piau, /A sopen wair yn lle cadair i'n Llyw cadau; /Pali ny myn, nid uri waisg 2 DB VI 25 19 - Lloegr, /Yn llygru Swydd Erbin /Oedd braisg waisg gosgedd ei fyddin, /Oedd brwysg rhwysg rhag y godo DB VI 35 21 l, /I brifdeg gaffael, hael yd hwylia. /Braisg waisg wosgorddon bryd gryd grym Lleon, /Branar ba_^r bei waith 10 CBM III 5 81 'm gosymdaith, /Ac ni'm rhif rhiain (rhyfedd a waith!) /Ac im oedd ei llaw, fy llawenrhaith; /Ac nid oe LlG VII 24 92 hwyliad hefelydd - gyfred /Er pan fu weithred Waith Arderydd. /Breisglew Mo_^n mwynfawr Wyndodydd /(Br CBM IV 4 187 Brwydr eurgrwydr, eurgrawn ni guddai; /Bradawg waith gwyniaith gwynygai, /Brys briwgad, brig bragad bri DLlM II 18 5 , /Ym mydawl osymdaith. /Diofryd Owain, dygn a waith /I unbyn Gwynedd a'u meddfaith. /Nid oedd w_^r dwy GM I 14 66 /Ac a'm gwne_^l Peryf pan beriglwyf /Perffaith waith ofeg a deg dalwyf. /Teilyngdawd addawd, addef gwir BF VII 46 19 sgwyd danllachar, ca_^r cynifiad, /Esgud wayw, waith Rho_^n Ofyniad, /Ysgwn baladr cadr, cadarn leiddia DB VI 35 23 on yn Sacsonia; /Llawfaeth gaeth giwed, llaith waith waredred, /Llosged eu trefred am eu traha. /Tyrau CBM IV 16 222 a'm rhydd, o'm rheiddun ofan, /Rhwydd obaith o waith y winllan, /Ac yna daw brawt, braw gyman, /Ar ddea OC II 14 137 ig cannerth, mor ferth hywir. /Menestr, mawr a waith ydd oleithir /Gwy_^r ni olaith llaith oni llochir. CBM IV 17 84 hollawl holl ysgrythur - faith, /Gwrthwyneb a waith yw ei wneuthur; /Gwrth awydd dra gw_^ydd dra gwyli wa_^l 2 CBM III 16 233 ei len) /Powys wen, wlad Frochfael, /Eurddyrn wa_^l, gleddyfal glywael, /Etifedd Cynfyn, cerdd afael. MG VII 32 16 gwyn ei ginhynnau, /Yn lle syndal ynghylch ei wa_^l gwelid carpau. /Eisoes mai Ef, dangos o nef a wnae walch 23 PB VII 9 6 lofn Cymru. /Cymru, Faredudd, cymer! /Cymraisg walch, balch benadur, /Draig unbyn, aerfyn arwr, /Drud CBM III 19 16 m mhlymnwyd, /Yn wawr glyw glew, diarswyd, /Yn walch balch bolch ei ysgwyd. /Detholais fy rhwyf, yn rhw PB VII 15 22 udd. /Prudd alar Rhys ni'm rhoes-i hoen, /Prif walch cadarn haearngaen; /Chweddl oer i eurfab Owain /A' BF VII 56 9 d, /Gwawr dragon; gwae Fo_^n o'i fod! /Bod heb walch ceinfalch! Cynhebyg - Drystan, /Aer gynwan, aur gy LlF1 II 3 60 c elfydd, /Caranfael hael hefelydd, /Carannawg walch, cerennydd. /Cerennydd fy rhwy, nid rhawch - ei er PB VII 11 4 gyfor, /Gwalch dewrfalch o lin Dewdwr, /Ac am walch dewrfalch, dewrwyr. /Gwy_^r rif sy_^r ysydd 'n ei PB VII 9 21 ydd, /Dewr gynran) a'i chyfannedd. /Cyfannedd, walch, dy falchgorn /Ar dir ynial Dywalwern! /Eurbost ca CBM III 10 64 nged /O'm gwawd ran, o'm ban, o'm barddged, /O walch falch, o Weilchiawn giwed. /Deuddegfed amgen am ge LlG VII 24 22 ; /Llofrudd brwydr Brydain gywrysedd, /Llawhir walch, gw_'reiddfalch gorsedd. /Llwry hylwydd hael arglw CBM IV 4 85 wnain, /Araf yw arwydd ei ddichwain: /Ar ddrud walch, gwrfalch goradain, /Ar hil Rhun rhudd weryd a mai EG VI 18 103 r fron o frydau Gwriad, /Lluchiaint gweilch am walch gynifiad /Fal lluchynt estrawn wynt ystrad. /Hu fy PB VII 1 31 wain, /Gwawr Llundain, llew yng ngryd, /Hydorf walch, hydr o'r mebyd, /Hyder gwendud, ne_^r Gwendyd DB VI 30 82 hinedd. /Callaf yw inni beth amynedd: /Collais walch mawrfalch, mirain orsedd, /Neu rygolles dyn dygne CBM III 13 23 gynnal nid hawddwaith, /Dremynt hynt hirfalch, walch osgaith, /Dremrudd prudd preiddiawr, rhwy canwrai BF VII 45 5 ehelyth, /Llawir, ni ddorfyddir fyth. /Byth am walch rhwyddfalch rhy-n-doeth - trais galar, /Bu traws g PB VII 18 25 /Ei air oedd crair crededun. /A gretai We_^n, walch syberw, /Creded ei fyned i feirw! /Erwan ei ddwyn, HF VII 22 2 Dduw mawr, Amherawdr dyniaddon, /Dillwng Dy walch terwynfalch tirion, /Dewr Owain, deuruddliw ffion, PB VII 19 17 s, ni wneid trais a_^'i ga_^r. /Oedd carannawg walch, weilch gylchyn - yn llu /Yn lliw coch a melyn, /H PB VII 3 7 /Brain borthiad cad, canhymdaith, /Neud ethol walch, weilch hydwyth, /Neud ethym am ddraig, neud aeth! PB VII 1 3 arlludd, /Mab Gruffudd mawrfudd mad, /Gorflwng walch yng nghalch yng nghad, /Gorfoledd y Berfeddwlad. / BF VII 54 24 welyn, terfyn torf gymelri - falch, /Llafngoch walch yng nghalch yng Nghaer Ffili. /Dafydd glod gynnydd CBM III 26 24 ydrfer, /Ysgor gadw ni gedwis llyfrder, /Ysgwn walch, ysgwyd dau hanner. /Ysgawl gw_^yth gwaethaf nad a LlLl II 16 4 ddaw haearngaen) /Pa was a wisg y lasgaen? /Pa walch yw y balch o'r blaen? /Lleisiawn wyrennig o ranne walchlan 1 CBM III 1 11 arth, nid gwan. /Taer am aer, am gaer, am gain walchlan, /Tew am lew trylew, traul ariancan, /Tarf am g Walchmai 1 GM I 11 72 adrywedd brain. /Erbynned erfai aur falchwawd Walchmai /Yn awr difai, yn urddedig, /Yn synnwyr, yn llw wales 3 PM V 5 12 a iddaw Eiddol, nes /Nog Arthur, eirth ddragon wales. /Nid cynnwys ei lu, nid cynnes - ei lid, /Ei loch PM V 12 32 Cymry /I'th weryd, hydr wryd hy, /I'th achles, wales wely. /Gwelyddyn te_"yrn, tud Gynfan - a'i ceidw, PM V 20 20 i'th esgar, /I Gymry, gymrawd Godiar, /Lloegr wales yn wores wa_^r. /Gwrhydri Benlli, ban llocher - ys wall 3 CBM IV 18 9 /A wnaeth dedwydd er dedfryd iawn /Ac arall ar wall ar wellyg ddawn /Yn eisiwedig ac yn ddicllawn. /Ar CBM IV 18 22 nnyd, Cerddglyd, cynhelwaf, /Ced wallaw, na ad wall arnaf! /Neud oedd fwy no rhaid rhad mwyaf /Rhwyf ce MG VII 33 46 yniaist, gwedi cais nas gwetych, /A_^'r cnawd (wall ddefawd) a well ddofych, /Nid unwaith na dwy dolury wallaw 16 CBM IV 4 171 riw eurdo, ffrwyngno, ffroen ddyfrig. /Ffrawdd wallaw anaw anewig - ei fynw, /Ei fyned a'm dirmig, /Bar CBM IV 9 110 welling wellfaeth ffraeth ffrawddwyn, /Ffrawdd wallaw anaw annifwyn, /Llwrw milfeirdd, milfeirch ddygyf CBM III 14 25 oddiad /Rhoddion o feirch rhuddion rhad. /Rhad wallaw anaw yn oed awydd - cyrdd, /Cardd arnaw ni gyflwy PhB VI 13 10 awr ffaw, - ffwyr ffysgiad, /Ffysglew cad, ced wallaw, /Bod addef nef yn eiddiaw /A'r byd achla_^n i da CBM III 10 10 rhoddaf arawd, awch rhoddion - a'm ceidw, /Ced wallaw cadfaon, /Bendith Dduw gennwch, gynreinion! /Gnaw CBM III 15 20 d echwng, /Cedernyd blaidd aergryd blwng, /Ced wallaw, cadoedd wollwng. /Neud cyngholled im colli rhwyf PM V 1 36 inllad, /Cad wyllion Dafydd, da gyrchiad, /Ced wallaw, Cadwallawn amhad, /Cerdd orllwydd arglwydd, argl CBM III 24 88 feirdd ganllaw, /Canlles a'm rhoddes rhuddaur wallaw; /Delw yd orau Duw ei ddewisaw, /Dewised ei Dduw CBM III 21 32 Py fydd cad wriaf rhag Cadwriawn? /Py fydd ced wallaw fal Cadwallawn? /Cadwallawn radlawn, Rodri - esi CBM IV 6 105 a orddyfn preiddiaw /Gosgrynwent cadwent ced wallaw. /Gwallofiad alaf, gollewin eryr, /Arf dewrwyr y CBM IV 18 22 edaf; /Neud cennyd, Cerddglyd, cynhelwaf, /Ced wallaw, na ad wall arnaf! /Neud oedd fwy no rhaid rhad m LlG VII 26 15 n i wrthaw, /Nid anheirdd ei feirdd, fyrddoedd wallaw, /Nid annawd tafawd diwyd iddaw! /Arf torfoedd, t GM I 11 11 ! /Ar wehelyth byth brys wy anlloedd /Anaw wy wallaw o well gedoedd! /Arlluddia Rhodri y rhodwydd y de CBM III 17 7 dd /A'm rhybuch o'i wenllaw, /Peniadur cad ced wallaw, /Pen co_^r, pencerdd wyf iddaw. /Gwirawd a ddygi BF VII 48 19 , llyw Aberffraw, /Hil Iorferth cannerth, cain wallaw - rheufedd, /Hil Owain Gwynedd, haelon gwynaw, /H CBM III 27 15 byw /A'm ernyw er na ddaw, /Trwm ynof cof ced wallaw, /Tristfardd fyddaf am ei daw. /Trist yw ynof cof Wallofiad 3 GRh II 28 50 ng. /Gwell gennyf arnaf, ernyw elyn - Lloegr, /Wallofiad aur melyn, /No'th fa_^r, fawredd ga_^r ganlyn, CBM III 16 35 ys llwry llwyrwrys llwyprad, /Dieching welling wallofiad, /Diachor wosgordd wosgryniad, /Diachar llacha GB II 26 212 refydd a chred. /Ni chronnes, rhoddes rhadau - wallofiad /Rhuddaur a dillad, fad ferthidau. /Ni cheffid wallt 3 GM I 11 39 rhodawg - annibellt, /Nid heb waed ar wellt ar wallt peithiawg, /Ac o rodri_"oedd y rhodri_"awg /Mau yn OC II 15 15 g - dorf /I derfyn Ceredig; /Dywan ar wyllt ar wallt pig, /Dywed y down Benweddig. /Dos o Benweddig, bo CBM III 16 52 ) /Gwayw drwy ben, drwy beri camawn, /Gwaed ar wallt rhag Allt Gadwallawn: /Yn Llannerch, yn lleudir Me wan 12 GB II 26 129 ysblennydd. /Ysid i Ddewi dda gyweithydd /Wrth wan a chadarn achadw y prydydd, /Ac iddaw y mae, mal i GYC VII 38 31 wyfer, /Ef heb gof yng nghyfrif aeredd, /Ef yn wan druan lawdryfer - heb nerth, /Heb gannerth, heb gnif HOG II 7 11 u brwynen braidd na ddygwydd. /Bechanigen wen, wan ei gogwydd, /Bychan y mae hy_^n no dyn dengmlwydd. / LlF1 II 1 108 uw Ddofydd ddydd yd gaffad - Cadfan, /Agored i wan ei wen angad. /Ef gorau gwyrthau wrth ei gennad: /Di GYC VII 41 24 dydd a ddaw, ni bydd difraw gwyraw geirau /Ar wan Gristawn yn anghyfiawn, ddigrawn ddagrau; /I'r neb a ES I 17 26 n, /Ystwng pawb hyd ben ei ddeulin; /Bydd wrth wan gyfran gywrennin, /Bydd iawnllary wrth gerddau iawn GG II 31 34 rch hywedd. /Hil Cynan erwan erwydedd, /Hael i wan, hil Ywain Gwynedd, /Hil Madawg hydr fynawg fonedd, SB II 22 46 wellig, /Oedd meidrawl meddwl, oedd meddyg - i wan /I wared ei ddiffyg, /Oedd rhwyf eli beirdd heirdd h HOG II 9 13 ddoed cynran, /Ethiw a_^'m henaid-i, athwyf yn wan; /Neud athwyf o nwyf yn ail Garwy Hir, /I wen a'm ll IRh VII 29 22 dd arwydd ar a boenid, /Yn eurllen, yn wen, yn wan obrid, /Yn orlliw eiry rhiw, rhetid - 'ym mhwyllad, CBM III 3 105 ir, /Golwg Duw arnaw a ddodir, /A fo gwan wrth wan, wrth iawnwir, /Yn llwrw pwyll, pell ydd adroddir, / EW VI 1 3 nwyd - lew, /Ar les beirdd y'i magwyd; /Rhoi i wan yw ei annwyd, /A rhag pob cadarn, cadwyd. /Cadw, Ddu wa_^n 6 CBM IV 5 116 /Gwa_^n garthan, gyrth yn ymliw, /Gwa_^n wrth wa_^n, gwaedluman liw. /Pan llas Gwas Sanffraid, ffrawdd GYC VII 40 34 orau, /I ddrws porth uffern gethern gaethau /I wa_^n heb annog, a_^'i grog a'i grau, /Y sarff aflawen y PM V 25 33 s gwy_^s ein gwesti. /Ni chawsom droedfedd heb wa_^n, heb wnedd, /O derfyn Gwynedd yn ei gweini, /Anoe CBM IV 13 27 aedlin /A gwaedlaif yn ymherw, /Cyd ta_^n trwy wa_^n, trwy agerw, /Ced hy cad fry Fron-yr-erw. /Erwan t OC II 15 7 b roddi - gair da /I'r gwrda ysy ynddi; /Dywan wa_^n trywan trwyddi, /Dywed ein dyfod Geri. /Dos, was, GB II 26 187 en, ffo_"wch rhegddi /Fal rhag ta_^n, tost yd wa_^n, tyst Duw iddi. /A'i fraich fraisg [ ] /A'i fryn g wanai 2 CBM III 16 242 o dra_"ed; /Yn Llidwm, yn llydan drefred, /Yd wanai wanar, yd waned: /Barf ar farf, a'i arf yn greuled CBM III 26 78 yd, /Ef guniad o gad ni gilwyd, /Ef laddai, ef wanai, wanwyd, /Ef wnaeth a_^ gwaedwayw gwaed abwyd - i wanar 6 CBM IV 5 93 rannawg. /Llas Morgant mur gawr, llasar wawr - wanar, /Llary llachar, llawch cerddawr, /Mab i Owain pra CBM IV 16 14 thir enwir yn anwar, /Yn Arglwydd uffern, wern Wanar. /Rhychyrchant un Pair, tair trydar, /Cynaddledd c SB II 22 38 n camawn /Oedd cymaint un mestig. /Ba_^r anwar wanar wenwynig, /Bu estrawn i Ystrad Meurig. /Gwae werin CBM III 16 242 _"ed; /Yn Llidwm, yn llydan drefred, /Yd wanai wanar, yd waned: /Barf ar farf, a'i arf yn greuled, /Ta CBM III 29 22 raidd athreisfar - ei ddwyn, /Hawl wenwyn hwyl wanar /Yn y rhedai rhudd wyar, /Rhaeadr ar baladr ar ba GM I 7 59 /Marth gofiau gyfysgar. /Aes gychwyn ysgwydwyn wanar, /Ysgor gorf, ysglyf torf taerfar. /Esgud ei angad wanas 7 GM I 8 69 ed ced gyfaddas. /Cynhelwais o ddraig ddragon wanas, /Cymhwyllais Gemais, Gymry ddinas. /Neu'm carws O PM V 18 3 cyfiawn, cyweithas, /Dedfryd dydd gwynfyd gwyn wanas - dragon, /Draig Prydain a'i hurddas. /Deddf fy rh PM V 15 4 d deddf rad rhyswynas - Dofydd, /Dof wyf it yn wanas. /Dywynnyg dy wir yn wynias, /Dy wynfyd i'm cywyd CBM III 20 39 nwir hir, hydr ei gas, /Enwawg ddraig, ddragon wanas, /Glyw dinag a glew dinas. /Dinas tey_"rnas, te_"y MeiG I 33 87 a llwyr ddinas, /Llary Arglwydd llawer, llewyn Wanas. /Gwae ni wna cynnif cyn no'i leas, /Cymod a_^'r C CBM III 27 11 Arwar cyrdd cyn lleas, /Gwisgais glwyf am glod wanas, /Gwisgws llid llew lliw glew glas. /Glasfedd ei o HOG II 11 12 n hon, hoed a gafas /Er twf main riain ruddaur wanas. /Nid ydyw heddiw, nid huaddas - fy mhorth, /Yn y waned 1 CBM III 16 242 Llidwm, yn llydan drefred, /Yd wanai wanar, yd waned: /Barf ar farf, a'i arf yn greuled, /Ta_^l tra tha waneg 1 GB II 26 190 fryn gwyn uchaf uchel beri, /A llech deg dros waneg a thros weilgi /A'i dyddug, dybu Duw wrth ei thros wanfain 1 IRh VII 30 21 /Hi dyngawdd yn hawdd heddiw o'i ffydd: /Hoyw wanfain riain na weinydd - hawdd we_^n /Yni wne_^l orffe wanllun 1 HOG II 7 9 , /Cyfeiliw gwen wawr yn awr echw_^ydd, /Claer wanllun, wenlleddf, wynlliw, cyw_^ydd, /Wrth gamu brwyne wanpwyd 1 EGM I 27 56 amrau. /Gwae ef a'u peris, perygl fradau, /Pan wanpwyd Iesu yn Ei asau. /Gwedi doeth Ef i'r dio_"ddau, want 1 PM V 23 177 ydain pedrydant. /Mad ymddugost wayw, mad y'th want - arall /Yn arfoll ysgarant, /A chleddyf, a chlodfa wantwy 1 CBM III 16 69 crau a chymwy, /Rhuddbres cad, beiddiad beirdd wantwy, /Rhuddbair ba_^r llachar ban lladdwy; /Rhuddbra wanwyd 1 CBM III 26 78 guniad o gad ni gilwyd, /Ef laddai, ef wanai, wanwyd, /Ef wnaeth a_^ gwaedwayw gwaed abwyd - i frain / wa_^r 8 LlF2 VI 10 81 _^yr yn llwyr yn llwrw tynged /Ac a'n ca_^r yn wa_^r ac a'n harbed - etwa /Ac ni ga_^r draha, drahy wei CBM III 24 52 athrugar, /Gw_^r athrist ei feirdd o'i fod yn wa_^r; /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hir ysgar - ag ef /Yny PM V 20 20 Gymry, gymrawd Godiar, /Lloegr wales yn wores wa_^r. /Gwrhydri Benlli, ban llocher - ys gwlydd, /Ys gw IRh VII 29 25 /Yn orllad cariad men y'i cerid. /Yn arllafar wa_^r wawr ddiodid, /Yn orllawen wen a weinyddid. /Yn or MB I 3 44 yrnedd yn weinyddawg, /Pob pump, bob pedwar yn wa_^r weiniawg. /Gwylynt, golithrynt yn ogelawg /Rhag un CBM III 3 237 , /Yn undawd Undad frodorion, /Can drugar, can wa_^r weryddon, /Can derrwyn, can dorf engylion, /Can do GM I 11 80 difeirn cedeirn cad arglodig. /Nid yn wyry yn wa_^r yd wesgryn esgar, /Yn wythfar, yn weithfuddig, /Yn ES I 22 9 Yng ngoson dyniaddon dyniawl. /Crist a ddaw yn wa_^r, yn wrawl, - Dyddbrawd, /Er dirprwy presennawl; /A waradred 1 D-2 I 2 45 , cannyn a'i peirch, cyfrenneirch glyw; /Co_^r waradred, ceneddl nodded, ced gyfeddliw; /Lliwed a hun, waradwydd 2 GYC VII 43 8 yr yn llwyr llebyddiaw - 'n Harglwydd /A thrwy waradwydd Ei wir adaw. /Bei meddyliai dyn a'i feddyliaw ES I 19 4 rwr! Cyn deryw i'm gw_^ydd, /Hydr ei wir am ei waradwydd. /Neud oerfedd haelonedd hylwydd, /Hylawch cer warae 4 BF VII 56 22 erth, mor wae - y'm digiwyd! /Ni'm gad deigr i warae; /Gryd esbyd oesbell warchae: /Gruffudd ym maengu GM I 11 68 rain, /Dychennis ddewis ddeurudd goelfain. /Dy warae orau dy orwyrain, /Dy orofn ar bawb hyd barth Rhuf EG VI 18 131 od a glywer, /Ei wy_^r am eryr ni amharer, /Ei warae orau pan waraeer, /Ei wayw a orau yn ddau hanner. BF VII 44 26 r gwrdd yn argae - trin, /Trist a chweddl heb warae, /Uthr gwynfan chwerw, herw hirwae: /Eithr Gwynedd waraeer 1 EG VI 18 131 i wy_^r am eryr ni amharer, /Ei warae orau pan waraeer, /Ei wayw a orau yn ddau hanner. /Dinidr yn nydd warafun 2 ES I 16 19 wylaw rhag Dy ddeulin. /Gorugost wormes (ni'th warafun) /Gorfawr Dduw gorfod, o Iddewon /Am fedd Crist: CBM III 8 6 Didlystun oedd duhun - ein glyw, /Nid am glod warafun, /Pob llary ar llyfnfarch diffun, /Pob llew a_^ warag 1 GM I 13 3 cyfwyre, /Cyfarwydd dwfr yn y dyfrlle. /Cyfar warag wyf at gywir garu /Ac afar gyfwyre. /Cennyn can ei warandaw 1 DB VI 24 36 druan, drwy addaw - Ca_"in, /I werin wirin ei warandaw. /Pan ddyfu y Mab Rhad, oedd rhaid wrthaw, /I'r warant 3 PM V 23 160 l llew y'th welsant, /Cadr eryr, i'th wy_^r yn warant, /Can hynny cynhennu ni wna_^nt: /Can wyllon Cely EW VI 5 9 , /Gwy_^r fraw, gwir frenin Cymru. /Cymru wawr warant! I'r werin - nid hawdd, /Nid heddwch tragorllin / LlF2 VI 8 8 n, orofn Llundain - lawr, /Arwr wawr prydfawr, warant Prydain. /Aer bybyr eryr dewrwyr dwyrain, /Eurgyf warawd 7 LlF1 II 1 111 nnad: /Dillwng ta_^n yman i mywn dillad. /Ef a warawd ball a gwall a gwad, /Bendigaw Gwynnyr a'i wy_^r CBM III 11 61 ddion /Na rennid rhannau cynyddon. /Cynneddf a warawd i werin - Argoed /(Nid argel o'm barddrin) /Nas g HOG II 6 71 weur, berfedd fy mhechawd. /Am Enerys wyry, ni warawd - im hoen, /Ni orpo hi diweirdawd! /Am Hunydd, dd LlF2 VI 10 73 hyfraith, /Caeedig uffern ar gethern gaith. /A warawd pymoes byd o geithiwed - uffern, /O blith y gethe CBM III 11 38 _"yrn. /Cynneddf i aergun Argoedwys - werin /A warawd rhag Lloegrwys /Rhan ei frawd, ei fraint a'i tywy CBM IV 4 253 a Gwenhwyson, /Hyd Weryd, wryd orchorddon, /Yd warawd rheidnawd reidusion; /Hyd Gaer Gaint i gadw brain DB VI 27 44 Ni ri cedwesti, cad wastadrwydd, /'N ei raid a warawd wy_^r yn hywydd. /Rhydd fydd a ganwyf, i'm rhwyf warchae 1 BF VII 56 23 ! /Ni'm gad deigr i warae; /Gryd esbyd oesbell warchae: /Gruffudd ym maengudd y mae. /Lle y mae argae a wared 11 LlF1 II 3 42 . /Cerennydd y dydd y doeth Mair - yn wyry /I wared am ein Pair. /Archaf it ateb diwair, /Eryr ongyr, GB II 26 199 , yn rhan rhwyddged, /Ac yn yng dieddyng, Dewi wared, /Dewi mawr ar y mo_^r, mynych nodded, /Rhy'i gelw CBM IV 18 41 g arbennig, pan yth aned /Dyfu waredd in, dyfu wared, /Dyfu Addaf blant o blaid anghred, /O anghyfraith SB II 22 47 /Oedd meidrawl meddwl, oedd meddyg - i wan /I wared ei ddiffyg, /Oedd rhwyf eli beirdd heirdd hirddrig CBM III 20 4 d, /Hawl wawl wastad reiniad rhaid, /Hael wael wared ged gydnaid. /Cydnaid gynifiaid gynifiad - arglwy D-5 VI 36 14 /Y gorau Rhiau rhinwedd - pan aned /A ddoeth i wared i laweredd. /Cyn bai Mab i'n Tad, rhad rhwy danwe GYC VII 40 19 iwaradwydd - da_^l /Y daliwyd yn ebrwydd /Gwir wared io_^r rhyged rhwydd, /Gwawr eurglod, ein gwir argl GM I 9 32 paddiw, Duw, yd rangwy /Rhieinged rhwych wyry wared lywy. /Llachar fy nghleddyf, lluch ei annwyd - yng CBM III 27 30 ynw, mynwent fyged - hael, /Beirdd afael, wael wared, /Milioedd amgyhoedd am ged, /Milfyrdd molynt Edny ES I 23 6 indawd a'm dyco o'm diguedd /I'm dogn eidduned wared waredd. /Teirffordd y deuant, etifedd, - ar Dduw / CBM III 3 242 'm rhoddwy Gwledig gwleidiaddon /Drefred gwlad wared worchorddion waredred 2 DB VI 35 23 Sacsonia; /Llawfaeth gaeth giwed, llaith waith waredred, /Llosged eu trefred am eu traha. /Tyrau tew eu GM I 7 13 lyw ryw ryn golled; /Rhewin mawr am wy_^r wawr waredred, /Rhwysg heb warth, rhwydd o'i barth ymborthed. waredd 5 CBM IV 18 41 archaf. /Gwledig arbennig, pan yth aned /Dyfu waredd in, dyfu wared, /Dyfu Addaf blant o blaid anghred CBM III 3 18 rddun arddunig fawredd, /Maboliaeth arfoliaeth waredd, /Mab Brochfael bron hael hawl ornedd, /Gorpu nef D-5 VI 36 36 amwyll cymwyll camwedd /Mynned ymwared o iawn waredd, /Na ddalied ddiau ddwy flynedd - ynghyd /Ei fod ES I 23 6 a'm dyco o'm diguedd /I'm dogn eidduned wared waredd. /Teirffordd y deuant, etifedd, - ar Dduw /Yn y d CBM IV 9 10 lw y'm bo, yr bodd y Drindawd, /Trugaredd tros waredd tros wawd /I adrawdd aerflawdd eurflawd - ei ysgw wareddawg 1 LlG VII 28 9 t hynt hirlidiawg. /A rhechdyr a'i wy_^r, bynt wareddawg /It, ddraig y Waun, wayw cyndyniawg, /A'r Dre- wargan 1 EGM I 26 21 n bali, /Cannaid ei syniaid ger Dysynni; /Gwan wargan wyry gall ddyall ddogni, /Gwraig nid oeddwn-i fra warth 4 GM I 7 14 ewin mawr am wy_^r wawr waredred, /Rhwysg heb warth, rhwydd o'i barth ymborthed. /Rhy-dost fy mhenyd, CBM III 24 148 , /Aerdarf derfysgdaryf, arf Arodriawn, /Arth, warth wrthodiad, amnad am nawn. /Tra fu fy nghyfedd yng BF VII 46 31 chawd ddefawd ddifrad! /Dewrddraig Deheubarth, warth wrthodiad, /Dawn adlam dinam Duw amdanad CBM III 18 23 ary, /Llawer dyn a'i gofyn, /Gwaedlan osbarth warth wrthryn, /Gwychfar gwanar Gwenwynwyn wartha_"er 1 DB VI 25 46 wyd trin, /Ym mhresent, ym mhrysur orllin, /Ni wartha_"er hael am werthefin - nos, /A_^ nawdd saint boe wartheg 2 CBM IV 4 118 edd, /I'm haelwyd yd barthwyd berthedd, /Berth wartheg, anrheg anrhydedd. /As dygaf (ys dygn atchweddle GB II 26 149 heubartheg - bair /I ddial fal diwair ddwyn ei wartheg; /Dothyw i Ddewi yn ddeheueg, /Gan borth Duw, po warthegawg 1 MB I 3 58 Lloegr yn lluyddawg, /Cyd doeth ef nid aeth yn warthegawg: /Ni yn Eryri yn rhei_"awg, /Ni thorres i baw warthlawn 1 CBM III 24 152 lary o lawer dawn, /Ni'm gorug dewrwr deurudd warthlawn! /Ni bu warthlef cerdd Cynferching - werin /O warthlef 1 CBM III 24 153 , /Ni'm gorug dewrwr deurudd warthlawn! /Ni bu warthlef cerdd Cynferching - werin /O ben Taliesin, bar warthrudd 3 LlG VII 25 45 Lloegr a'i chythrudd; /Arf torfoedd terfyn heb warthrudd, /Aruthr goelfain brain, Brynaich gystudd. /Of SB II 24 30 rhag rhwyf Cemais, camp ardderchawg. /Cawsant warthrudd gan fab Gruffudd prudd, prifaerawg, /Rhag Tw_^ CBM IV 4 287 ddyfnder, /O ddiffryd Gwyndyd rhag gwander, /O warthrudd wrthyn, Gwyn Gwarther, /O dyrru ar llew llu ll warweiddiawg 1 MB I 3 83 seirch meirch rhygyngawg; /A nw neud gweryd yn warweiddiawg: /Gwae a ymddired wrth fyd bradawg! /Ni w_^ warwy 2 D-1 I 1 10 n Mynwy, /Gw_"yr Benrhyn, Ystradwy fryn, Tywyn warwy, /Dyfed ddwygawn, Ceredigiawn, cyflawn ofwy, /A Me CBM III 16 62 , gwledig arfordwy, /Gwesti gwy_^r, yn gwastad warwy; /Gwesti gwastator, gwastad rad ragor, /Gwawr tewd waryai 1 HOG II 12 2 lawen frain, pan ddyfrysiai - waed, /Pan wyar waryai, /Pan rhyfel, pan rhuddid ei thai, /Pan Rhuddlan, was 22 OC II 15 53 r fawrdaith, /Dywed ein dyfod Gynllaith. /Dos, was, a chyngor na chyngain - ein torf /Fal teiluoedd by GYC VII 36 43 faw, /O glywed lludded llyw Bod Faeaw! /Cwbl a was a las o law - ysgeraint, /Cwbl fraint ei hynaint oe PhB VI 14 39 ef, /Gw_^r ysy'n goddef y goreilid. /Cyfod-di, was, a saf a syll erfid - fawr lawr, /Gnawd o synhwyrfaw LlLl II 16 3 bu raen - gan rai /Cyn rhuddaw haearngaen) /Pa was a wisg y lasgaen? /Pa walch yw y balch o'r blaen? / LlF2 VI 7 3 feirdd ysbydaid ysbaid ysbys. /Handwyf huawdl was a wys yn llys /Fal Ymarwar Lludd a Llefelys. /Handid PB VII 5 36 wr, /Mwyth dorf derfyn ehachdwr /Maith blas yn was ac yn w_^r GYC VII 38 24 y'i ganer: /Ef yn fab, yn febyd ofer, /Ef yn was anwastad gallter, /Ef yn oed yn edrym llymder, /Ef y BF VII 52 15 fydd, glod dderllydd aerllwybr Casnar, /Dewr a was ban llas, yn llasar - arfau, /Fal y llas Llachau is PM V 15 1 Creawdr nef, crededun i'i was, /Credwn i hwn fal y credwn i Ionas. /Dur ynad deddf HOG II 11 5 iaw, hoen arlluddias. /Ac im bai arwydd er yn was - edmyg: /Ei lliw oedd debyg gwenyg gwynlas. /Hirae GM I 8 71 s, Gymry ddinas. /Neu'm carws Owain cerddaw yn was: /Gnawd wedy rhyserch rhyseiliaw cas. /Neu'm rhoddes MG VII 33 63 ebych, /Na chudd Dy ddeurudd, diddorych - o'th was, /Gwae neb o'i gas a gese_"ych! /Tro fi, fy Rhwyf Ce GRh II 30 3 bid odid /Y dodych droed ar llawr: /Gweilging was, gwanas gwaywawr, /Gwelwgan Gohoywgain main mawr BF VII 44 13 digrawnddoeth, digrif. /Tros nad digrif im am was - haelddifai, /Hwyl ddifefl gyweithas, /Trist wyf: t LlLl II 16 67 'th ludd, /Ni'th losgo eiry na rhew, /Annerch, was hirlas hirlew, /Annwyl ddyn, Llywelyn, llew. /Llwydd LlF1 II 1 11 ymp drefred, /Cedwis Duw urddas, yn w_^r ac yn was, /I fab Eneas, eurwas fyged. /Cedwir nen, fab Gwen, OC II 15 37 hirdaith? /A annwn-ni yn Rhos noswaith? /Dos, was, i gennyf ac nac annerch - neb /Oni bydd fy ngordder OC II 15 49 Calan Ionawr, /Dywed ein dyfod Faelawr. /Dos, was, na oludd, na olaith - dy lwrw, /Dy luddiaw nid haw OC II 15 9 n trywan trwyddi, /Dywed ein dyfod Geri. /Dos, was, o Geri ac archwn wrthid /Rhag ein llid ein llochi; PB VII 5 23 Owain, trais leas, /Oedd aergwyn, oedd oergwyn was, /Oedd eurgorf torf tey_"rnas. /Tey_"rnllw ei law, t OC II 15 5 dduun, /Pa ffordd ydd awn-ni o Ffordun? /Dos, was, yn ebrwydd heb roddi - gair da /I'r gwrda ysy ynddi DB VI 33 21 Graid barch, i Lywarch fab Elidir, /Ys dinam a was, ys dir - ei hepgor, /Ym mynwent Fangor a hepgorir. wasanaeth 4 ES I 15 2 gorau Mair fal y'n maeth - Culwydd /Celfyddyd wasanaeth; /Colofn nef, festig feidrolaeth, /Meidradur CBM IV 16 68 awn erddaw cyn braw breuoliaeth /Ddiohep woseb wasanaeth; /Erbyn Brawd, braw fydd brawdwriaeth - Dofydd DB VI 27 93 dd anhawdd iddun ei ddiofryd. /I'i weision o'i wasanaeth i gyd, /I'i feirdd (byddyn heirdd, byddyn har PB VII 20 22 Balch nef, neud aeth - Blegywryd /O'i gywraint wasanaeth; /Llyw gwledd, gwin a medd a'i maeth, /Llef ga wasanaethu 1 ES I 21 40 iallu) /Bwyf unfod wosod wasa_"u /O weison i'i wasanaethu. /A'm dyfynno Duw i'm dyfynnu - nef /Ar Ei na wasa_"u 1 ES I 21 39 /(Gwst angen angau rhiallu) /Bwyf unfod wosod wasa_"u /O weison i'i wasanaethu. /A'm dyfynno Duw i'm d wasgar 18 CBM III 23 5 Namwyn blaidd maes moesawg hael. /Cleddyf clod wasgar a wisgaf ar glun, /Rhwng fy llun a'm llasar, /Cle CBM IV 5 65 ynod, /Angerdd flawdd anghlawdd anghlod. /Clod wasgar, aesgar eisgur - gyfarfod, /Gyfarfawg benadur, /B CBM III 20 37 n, /Gawr fawr am breiddiawr, am brain. /Praidd wasgar anwar, anwas - y'i gelwir, /Enwir hir, hydr ei ga CBM IV 11 6 Pyll pwyll enwir, enwawg - yn nhrydar, /Budd wasgar, beirdd wisgawg, /Dan llen ddirgel oerfelawg, /Yn CBM IV 14 19 taw - teg ylfin, /Bo_^n egin i'w bigaw; /Pluor wasgar, ca_^r ciniaw, /Plygaint, dewaint dyhunaw. /Dyhun CBM III 3 156 en. /Perchen co_^r, cerdd wosgor wasgawd, /Ced wasgar, cas llachar lluchnawd, /Lluch faran, lluchfan ei BF VII 52 13 rion, oer eu galar. /Diwethaf y'm bu (buddfawr wasgar) /Dafydd, glod dderllydd aerllwybr Casnar, /Dewr CBM III 13 11 aith, /Pell ei glod o gludaw anrhaith! /Praidd wasgar dreisfar, drisaith - gyfarpar /Yng ngwyar, yng ng CBM IV 16 35 ex Rex, Rhegofydd hygar, /Iechydawl cedawl ced wasgar /Eirchiad, Llawroddiad llachar, /Iawn o'm dawn do CBM IV 6 166 an gosbir - tewdor, /Pan wosgor wesgerir, /Pan wasgar he_"yrn, pan he_"ir, /Pan wesgryn camawn, camp e CBM IV 4 205 i) /Ca_^r cerddawr, cerddau a'i cyrchai. /Gryd wasgar lluchfar a'm llochai, /Grym dilludd Dullus fab Ef PhB VI 14 47 lan Ionawr mwynwawr meddwid, /Ac am byrth clod wasgar, llyry daear difrisg, /Llawer march a gwisg a wes CBM III 12 21 gwae fi o'i laith! /Lleithiglwyth hydwyth, hud wasgar - o gad, /Brwysg luchiad, braisg lachar, /Ef oedd CBM IV 9 223 lyn, /Gwy_^r wosgo wosgordd ddiergryn, /Gwyrdd wasgar o wisgoedd ceinmyn, /Gwrdd osod, gw_^r gorfod gor GB II 25 15 pob tu. /Cymhenfrwydr am finwydr pan eurgrwydr wasgar, /Seri gyfarpar, sathar sathru, /Seithwyr se_^r g PM V 28 11 edfryd - am lary /Am lwry mil o esbyd, /Trydar wasgar wisg ermyd, /Trydydd hael beirdd afael byd. /Bydo CBM III 19 5 igrawn. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd rhad - wasgar, /Yn llachar, yn lluchiad, /Yn llary llawr, yn ll BF VII 46 17 farchawg cad. /Arf Prydain ysgain, ysgarlad - wasgar, /Ysgwyd danllachar, ca_^r cynifiad, /Esgud wayw, wasgarawg 2 SB II 24 38 awg. /Lliwgoch Trefal llid brid brenial braidd wasgarawg, /Llan Ystyffan, llyry byry boethfan, llwrw bw LlG VII 28 17 hyd Gaer Efrawg. /Mab Gruffudd gleifrudd, glod wasgarawg, /Mawrddrud afael hael o hil Madawg; /Mawr bai wasgarocaf 1 BF VII 50 34 welyn ger terfyn Taf, /Gwawr cyhoedd, wisgoedd wasgarocaf, /Gw_^r oedd arbennig, bennaf - o filwyr /Hyd wasgawd 7 CBM IV 9 45 d llonydd o fragawd. /Buches cyrdd, cerddorion wasgawd, /Buchedd glyw, gloyw ystryw aestrawd, /Burthiad CBM III 3 155 barch i berchen. /Perchen co_^r, cerdd wosgor wasgawd, /Ced wasgar, cas llachar lluchnawd, /Lluch fara MB I 3 38 d lyw doddyw dyrnawd, /Difa draig wron, weinon wasgawd: /Gogwypo ei Dduw o'i ddiweddawd /Nad e_^l yn rh LlF1 II 4 9 , /Bronwala i wahalieth. /Gwahalieth wosgedd, wasgawd - prydyddion: /Pryderus yw'n defawd; /Fy ngherdd D-2 I 2 35 drydd rihydd adden; /Rheufedd barawd, rhyn wyn wasgawd, tra gwawd wobryn; /Rhyhaedd iddawdd, rhycheidw GB II 25 28 a threthau a thraethu - molawd, /Milioedd wawr wasgawd, wenwawd weddu. /Ffwyr dra ffwyr dra llwyr dra CBM IV 4 264 lewder, /Pa_^r anwar, anwas yn rhacter, /Pobl wasgawd, ysbyddawd oesber, /Post esbyd oesbarth Eliffer. wasgawdfeirdd 1 LlG VII 25 77 I'r aerllew parawd a'i dirpero. /Diflisg wisg, wasgawdfeirdd ymdro, /Deddfau hael wrth bawb a'i holo; / wastad 6 MeiG I 31 28 gadant. /Yn rhinwedd raddau y'm rhoddant, /Yn wastad fy ngwesti a gadwant. /Yng ngwynfyd, rhag lledfry CBM IV 4 209 ew ddefawd, glyw oestrawd aestrai. /Ystre hynt wastad, gwestai - gwynfydig, /Gwyn ei fyd bieufai /Gwych PM V 1 4 d /I filwr arwr, arwain na_^d /I foli cedwesti wastad, /I filwyr eryr, arf gwenwlad - a gwaedd /A gwydd D-3 VI 19 24 ain mlynedd bleinon - dy wenwlad /Porthaist yn wastad, mad rad roddion. /Ysym-i gyfaill gwa_^r, ca_^r c CBM III 20 3 moliant, /Mur milcant Maelgwn raid, /Hawl wawl wastad reiniad rhaid, /Hael wael wared ged gydnaid. /Cyd CBM III 7 20 aw anrhaith, /Rhuddfoawg faon ni olaith, /Rhad wastad, wystlon ganhymdaith. /Llafn argrad yng nghad, y wastadrwydd 2 CBM III 20 26 wyn cyfri_"au, cyfrwydd - yn rhoddi /Ced westi wastadrwydd, /Gryd worllwyn a graid worllwydd, /Glyw arg DB VI 27 43 euynt ataw wrth ei awydd. /Ni ri cedwesti, cad wastadrwydd, /'N ei raid a warawd wy_^r yn hywydd. /Rhy wastadwen 1 CBM IV 16 112 /I Addaf, addef ni fwynha: /Ffrwyth lwythlen, wastadwen westfa /Yn ffrwythlawn o ffrwythau terra. /Ter wastawd 1 PM V 2 16 rri. /Gwn, yn y gwanwyf, gwenwynig fi /Gw_^yth wastawd tafawd nas tyf eli. /Gwythlawn yw fy nawn yn nyf water 1 CBM III 26 27 Neud ei hoed a gwyner, /Cwyn cyrdd cyfaenad na water, /Cwyddaw llary, ar llawfardd beuder: /Cwyn cydnai Waun 2 LlG VII 28 10 echdyr a'i wy_^r, bynt wareddawg /It, ddraig y Waun, wayw cyndyniawg, /A'r Dre-wen yn boeth gennyd, bei CBM IV 2 18 Ystrad am ystryw po_^r, /Oedd amlwg ysgwyd am Waun Ysgor, /Oedd amliw gelau, oedd aml gelor, /Oedd am wawd 16 PM V 22 2 Neu'm bu dydd cer elfydd Elwy, /Eiliwn wawd a_^ defawd, a dwy; /Neu'm bu arallddydd i'm rhydid PM V 1 166 Ti aerwr, arwr arwyniawl - ffosawd, /Mi a_^'th wawd a'th waddawl, /Ti eryr ongyr angerddawl. /Tau i'th CBM III 3 158 uchfan ei folawd, /Arfoliant urddiant, urdden wawd; /Berth Feifod, ofirain logawd, /Llog fawrfaith am PM V 28 7 b - cerddau, /Ni ddug cardd ei wyneb, /Ni wn o wawd ei woheb, /Ni wybu naca_"u neb. /Neb ni w_^yr yn ll GM I 6 6 borthiad, /Boed cyfoed dy rad a_^'th wlad a'th wawd. /Ethyw dy ergryd yn eithafoedd byd, /Arthur gedern CBM III 10 45 aereinion. /Seithfed welygordd, oleugor - tros wawd, /Eu traethawd traethitor, /Gwrdd fyddin, feiddiaid D-2 I 2 2 s Reen, ry-m-aw-i awen (amen, ffiad) /Ffynedig wawd, ffrwythlawn draethawd, trybestawd haid /Herwydd ur CBM IV 9 10 r bodd y Drindawd, /Trugaredd tros waredd tros wawd /I adrawdd aerflawdd eurflawd - ei ysgwyd /Mal ysgw MB I 3 11 y_^s gorfyndawd: /Py dawant anant, na phrydant wawd /I edwyn terwyn torf ei forawd? /Nid adfarn cerddau CBM IV 6 186 ynoder ei fa_^r, /Ei faniar a folir. /Tryfrwyd wawd i'm priawd prydir, /Trefred fawr, traul gawr y'i ge CBM IV 9 209 fyddyn, /Dragonawl dra ganwyf o ddyn. /Canaf wawd i'r priawd a'i pryn, /Prif arglwydd brolwydd, bron PM V 19 37 ywlydd, lawrydd Lywelyn, /Hanbwyf well honawd, wawd obryn, /Hanbych well o Dduw ac o ddyn DB VI 27 69 olau /I wrth ei afflau, poenau penyd. /Cenais wawd ufudd-dawd yn ei fywyd /I'm harglwydd gwladlwydd, g DB VI 26 3 /Eddewid ddilid a ddylyy, /Hanbwyf ohonawd am wawd wedy, /Hanbwyll, dygymwyll a gymery. /Llyw Prydain, HOG II 6 82 gnawd, /Cefais-i wyth yn nha_^l pwyth peth o'r wawd - yr gaint; /Ys da daint rhag tafawd LlF1 II 1 47 - Ymer /Aber Menwenfer ucher echwydd. /Uchel wawd yw hon i Feirionnydd, /Uchelfardd a'i pryd fegys pr wawdrod 1 PhB VI 13 15 Oesged cyrdd, cardd wosgudd, /Llwrw llwyrglod, wawdrod wodrudd, /Llyry drafn llawer llafn lledrudd. /Ll wawl 2 PM V 1 114 g. /Alaeth ei bennaeth ar bob engiriawl /O hir wawl Hiraddug. /Ef wrawl, o'i orofn rhwy dug /(Hyn nid CBM III 20 3 - er moliant, /Mur milcant Maelgwn raid, /Hawl wawl wastad reiniad rhaid, /Hael wael wared ged gydnaid. wawr 32 CBM IV 9 228 hy_^n, /Am gedawl, am gadau ddybyn, /Am gyrdd wawr, am gyrn mawr melyn, /Gorpo hael, haelonaeth wobryn IRh VII 30 49 lloer Fawrth addoer addwyr wesgrydd. /Gwanllun wawr anhun Feironnydd - ydd aeth. /Gwenlli_"ant a'm gwna CBM IV 4 168 /Cyrdd cerddynt, mal cynt Celliwig, /Ar wy_^r wawr ar feirch mawr mawrthig, /Ffraeth leision, leisiaid LlG VII 24 97 dd - y cyrchawdd /Cyrch eofn esillydd. /Gwelai wawr ar wy_^r lluosydd /Fal gw_^r yn gwrthladd cywilydd, LlG VII 27 44 m arglwydd rhwydd rhuddfedel - utgyrn, /Och am wawr cedyrn, cad ddiogel; /Och yr fyned gw_^r gwrddlew D-2 I 2 12 or, cywrisg wosgor, cyngor hygnaid; /[ ]Cywolu wawr, cyfarws mawr cerllaw'r eirchaid; /Cerydd fychod, c PhB VI 12 31 Hil Casnar, cas wythaint, /Nawdd Duw mawr, deg wawr dewaint /Gyd a_^ nawdd naw mil o saint. /Synia di r D-6 VII 35 5 eurudd na adwyd) /Am wy_^r eryr eurysgwyd, /Am wawr Dyffryn clodfawr Clwyd. /Clwyf im ei olo, clod arwe IRh VII 29 25 rllad cariad men y'i cerid. /Yn arllafar wa_^r wawr ddiodid, /Yn orllawen wen a weinyddid. /Yn orlludd CBM III 19 15 wyd - gelynion, /Ga_^l ynal ym mhlymnwyd, /Yn wawr glyw glew, diarswyd, /Yn walch balch bolch ei ysgwy CBM IV 5 69 dur, /Beirdd afael hardd Aearddur. /Haeddasai wawr glyw, glod ddengyn - gyfedd, /Gwirawd fedd, gwir oe HF VII 22 19 faon, /A'i fyrddau a'i fyrdd arfogion: /Digabl wawr gwriawr fal gwron, /Gw_'raidd blaidd bliant arwyddo PM V 9 34 od cludfeirdd dyle, /Yng nghyfrwys gynnwys gan Wawr i'i le PB VII 14 8 /Colled rhwy i'm rhwyf diwarth, /Coll mawr ar wawr llawr Llannarth. /Gwalch o barth Llannarth, llawago BF VII 47 11 eg - dy fyw, /Hwylfa glyw glod redeg, /Hylwydd wawr, llawr llary osteg, /Hil doethion, hael tirion teg. BF VII 45 9 oeth, /Eurwawr, carueiddfawr coeth. /Dewrgoeth wawr llwyddfawr yn llu - arallwlad, /Dinidr gad gynyddu, EW VI 4 34 orthais alar trwm, tramawr odrig - w_^yth, /Am wawr llwyth a lleithig, /Am eryr gwy_^r gweithfuddig, /A DB VI 29 8 au; /A'i gweles, gwelynt ryfeddau! /Gwelsam-ni wawr Maelawr megis yntau, /Mygr Fadawg, waywroddawg rhu CBM IV 6 125 pa_^r llachar lluch gyfwyrain - gawr, /Lluoedd wawr mawr, madiain, /Gryd orddwy, grym fwyfwy firain, /G PB VII 18 16 a'm daw, a'm llaw a'm llwgr, /Am goll gawr, am wawr mawr, mygr. /Mygrddrud We_^n, hydrlawen, hy, /Mygrf GM I 7 118 ws eurfail fawr yn llys llary a llawr /Heb hyd wawr orffowys. /Lliaws aes esmwyth falch gaerwys /Ar ei LlF2 VI 8 8 ysgwn llafndwn, orofn Llundain - lawr, /Arwr wawr prydfawr, warant Prydain. /Aer bybyr eryr dewrwyr d CBM III 13 49 wyf pen prifeirdd o'm prifiaith, /Delw ydd wyt wawr torf, corf cyfraith, /Ydd wyf dan ddedfryd wy_^d wo CBM IV 5 93 aint Garannawg. /Llas Morgant mur gawr, llasar wawr - wanar, /Llary llachar, llawch cerddawr, /Mab i Ow EW VI 5 9 nt hy, /Gwy_^r fraw, gwir frenin Cymru. /Cymru wawr warant! I'r werin - nid hawdd, /Nid heddwch tragor GM I 7 13 , /Dilyw ryw ryn golled; /Rhewin mawr am wy_^r wawr waredred, /Rhwysg heb warth, rhwydd o'i barth ymbor GB II 25 28 ddau a threthau a thraethu - molawd, /Milioedd wawr wasgawd, wenwawd weddu. /Ffwyr dra ffwyr dra llwyr CBM IV 9 94 wrddfan am adfan adwyn, /Gwrfan gawr, gwrddfar wawr wenwyn, /Ef gorau fal gw_^r yn addwyn /Yn Saint Cle IRh VII 30 32 eddaidd luniaidd lonydd, /Gorffurfawr glodfawr wawr wir hafddydd. /Gorffeigiawdd trymgawdd tragywydd - CBM III 20 12 ed woseb, /Ar w_^r, ar wir ei wyneb, /Ar wy_^r wawr, w_'rach no neb. /Gwryd diogel diogan - ffysgiad /Y HOG II 7 8 Cegiden hirwen, hwyrwan ogwydd, /Cyfeiliw gwen wawr yn awr echw_^ydd, /Claer wanllun, wenlleddf, wynlli EW VI 4 28 ; /Gw_^r a wneir fal Gweir fab Gwestl, /Gwy_^r wawr yn llawr Llyn Egwestl. /Diwestl ei ysgor, ys cwynai wayrudd 1 OC II 14 29 wl ei barch canyd perthyn. /A dyddwg i Ruffudd wayrudd elyn /Gwin a gwydr golau yn ei gylchyn, /Dragon wayw 13 EG VI 18 132 yr ni amharer, /Ei warae orau pan waraeer, /Ei wayw a orau yn ddau hanner. /Dinidr yn nydd brwydr yn yd LlG VII 28 10 a'i wy_^r, bynt wareddawg /It, ddraig y Waun, wayw cyndyniawg, /A'r Dre-wen yn boeth gennyd, beithiawg LlG VII 24 154 . /Iddaw i gynnal (cleddyfal clau) /Mal Arthur wayw dur ei derfynau, /Gwir frenin Cymru cymraisg ddonia CBM III 16 11 eues ei hendad, /Dygostwng arthan (dygwystl dy wayw!) /Dygwan, dywynnyg o'i anghad, /Dygwisg amgenwisg CBM IV 11 11 rw, /Gwayw aerfwrw gwa_^n aerwyll, /Gwaetffrau wayw ddiau ddeuddryll, /Gwaedryd, gwae feirdd byd am By BF VII 55 11 wl ei ferroes, einioes ennyd, /Gw_^r hyfriw ei wayw, gw_^r hyfryd - ei fyw, /Gw_'raidd eurllyw glyw, gl PM V 23 177 , /Ar filwyr Prydain pedrydant. /Mad ymddugost wayw, mad y'th want - arall /Yn arfoll ysgarant, /A chle PB VII 16 8 , drud; /O'i dy_^ digardd, hardd, hyfryd, /O'i wayw nid oedd waeth ei glod. /Oedd clodfawr cludfeirdd o BF VII 48 17 rnlles branes Brynaich syrthiaw. /Hil Gruffudd wayw rhudd, rhoddfawr eurllaw, /Hael fab Llywelyn, llyw PM V 26 124 ys hynod; /Dy gleddyf rhyglywsam ar rod /A'th wayw rhudd yn rhyn ymwosod. /Dy arwydd ech awydd uchod, PM V 5 47 ef porthes, /Deg am un ef dygyfories, /Daucan wayw terrwyn torres - ba_^r dygrwn /Pan ysgwn esgores. / BF VII 46 19 ar, /Ysgwyd danllachar, ca_^r cynifiad, /Esgud wayw, waith Rho_^n Ofyniad, /Ysgwn baladr cadr, cadarn l ES I 18 7 awr /Llawen beirdd o'i wynfyd; /Gnawd oedd ei wayw yn waedlyd; /O waedlan, rhuddai fan ryd. /Rhodwydd waywawr 6 CBM IV 9 105 aith gwaeannwyn, /Teulu a thewlu a thewlwyn - waywawr /A gwy_^r mawr ymaswyn. /Ffyrf derfysg ffysg ddy PM V 16 22 gwriaf flawdd gwriawr - cyfnod /Cyfnewid glas waywawr, /Einioes dranc llew gyfranc, llawr /Anian chwef CBM IV 1 39 rdd rysgain. /Gwaith Aberteifi torrynt grain - waywawr, /Fal Gwaith Faddon fawr wriawr oriain; /Gwelais CBM III 12 10 wydd ar eurglawr - Powys, /Porthes glwys gloes waywawr, /Glyw lofrudd geleurudd gawr, /Glewddrud golud PM V 18 17 s, /Dy gynnogn ni gynheily dywas. /Dy gludfawr waywawr goch leas - cynnygn, /Yn cynnwyn galanas; /Dy gl CBM III 9 1 Godwrf a glywaf, godor drain - waywawr, /Gwae wy_^r Lloegr yn nydd cain! /Teulu Madawg, waywddawn 1 CBM III 26 140 ig o ddragon creulawn, /Dinas gawr, garwlym ei waywddawn; /Diwethaf y canaf can iawn /Diweddgof diweddg waywroddawg 1 DB VI 29 9 sam-ni wawr Maelawr megis yntau, /Mygr Fadawg, waywroddawg rhuddgrau; /Gwelsam-ni Faelgwn, fawrfur cada wb 2 GYC VII 40 36 sarff aflawen yn ei enau. /Ydd oedd yn berwi (wb o'r barau!) /Saith canmil peiraid o eneidau, /A glawe GYC VII 40 77 r sarff aflawen yn ei enau, /Yr oedd yn berwi, wb o'r peiriau! /Saith ganmil beiriaid o eneidiau, /A be wddam 1 PM V 30 13 , /Nog anhawdd gwahawdd gwynt yng ngwden. /Neu wddam nad cam cymryd yn ben /Mab Llywelyn hael, hylwydd wddant 3 PM V 5 16 i nid afles. /Nid ef rhif cynnif cyfynnes, /Ni wddant cwdd a_^nt rhwy coddes, /Yn dyrllid moliant mal y MB I 3 141 ydd /Yng ngwerth a roddes ar lles prydydd. /Ni wddant fanfeirdd ni mawr gynnydd /Pwy a enillo o'r do ys GYC VII 41 13 n dros gof (i wyllt a dof y daw angau), /Ac na wddant, rhag a glywant o glefydiau /Bryder ddiriaw, pa b we 1 CBM IV 3 34 irch bre[] bryd nawn, /Crynai eleurudd rhag ei we[], /Crynai gylch cadlan, cadle estrawn, /Crynai galch wecry 1 PhB VI 12 41 /Gwn iddaw goreuraw gair. /O dywedais-i air ar wecry - heb borth /Parth eurgolofn Cymru, /Diwygaf, honn Wedi 41 DB VI 27 35 reiddrwydd, /Och Dduw o ddyfod ein harglwydd. /Wedi achadw cad fragad friwgwydd, /Wedi echwng teg heb a DB VI 27 37 d friwgwydd, /Wedi echwng teg heb atregrwydd, /Wedi addef teg ar gartrefrwydd, /Wedi tynnu Lloegr i'w CBM III 24 28 i threfyd hebof angof angen, /Angau Rhirid wyn wedi Arthen: /Cyn canwyf o ddwfn, o ddofn awen, /Awydd n LlF1 II 4 24 c awch byd byth ar ddiwraidd /Mal y bydd beinw wedi baidd. /Wedi Cedifor cadfarchawg - a saif, /Sefid D DB VI 27 53 llyw, /Braidd yw in ein byw yng nghynnen byd, /Wedi brys haelder muner menwyd, /Mwyniant llu tra fu yn CBM IV 1 46 /Gwelais eu trychni trychant celain, /Gwelais wedi cad coludd ar ddrain; /Gwelais rhag terfysg twrf ad PhB VI 14 49 ar difrisg, /Llawer march a gwisg a wesgerid. /Wedi cad dramawr a gawr dremid /A chyfarfod pybl pen yn CBM III 24 165 cerddorion, /O Arfon, o Fo_^n, o Faelgyning; /Wedi cad wosudd, mawr mygrfudd ming, /Wedi ced woseb, ne CBM IV 5 141 Breichfras ei frawd. /Rhudd feddrawd a'u ceidw wedi cain - woddew /Arllwybr llew, Lloegr ddilain, /Ar w CBM IV 16 215 s gwry_^s gwres tandde allan. /Gwedi celennig, wedi Calan - berth /Pan borther glyw am ban, /Wedi serch CBM III 24 166 gyning; /Wedi cad wosudd, mawr mygrfudd ming, /Wedi ced woseb, neb ni'm deiring, /Llew llawr llid enwai LlF1 II 4 25 th ar ddiwraidd /Mal y bydd beinw wedi baidd. /Wedi Cedifor cadfarchawg - a saif, /Sefid Duw gan Fadawg ES I 23 23 r eraill y parth argledd. /Cynaddl a wna Crist wedi crocwedd, /Cynaddloedd pobloedd, pawb i'w orsedd. / EGM I 29 20 awn rwydd /Can edifarwch cyfrwydd - i'm Iesu, /Wedi cymynnu im cymhenrwydd. /Cyn de_^l ar ruddiau ddagr GB II 26 84 Dduw gysefin, ddewin Ddofydd, /Ac i Ddewi wyn wedi Dofydd. /Dewi mawr Mynyw, syw sywedydd, /A Dewi Bre DB VI 27 36 harglwydd. /Wedi achadw cad fragad friwgwydd, /Wedi echwng teg heb atregrwydd, /Wedi addef teg ar gartr OC II 15 35 aith - Lloegr, /Lluosawg am anrhaith; /A ennir wedi hirdaith? /A annwn-ni yn Rhos noswaith? /Dos, was, EGM I 27 59 _"ddau, /Dug anrhaith uffern yn Ei afflau, /Ac wedi hynny hyn a orau /(Gwir y pregethir y pregethau!): CBM III 6 5 r, /Bo_^n eang, blaen hang, bloedd fawr. /Corn wedi lladd, corn llawen, /Corn llugynnor, Llywelyn, /Cor DB VI 30 74 ei ran, rwyf mariannedd, /Ys drwg heddiw lliw, wedi llariedd, /Y llaw a gedwis erllynedd - adwy /Yn Abe DB VI 27 64 gyd. /Gorofn ysy arnaf hyd na'm gweryd - dyn, /Wedi Llywelyn, llywiawdr Gwyndyd. /Gwarafun ni wnaf yn n LlF1 II 4 20 on /Edlid hil gwythlid gwaethlon: /Edlaes maes wedi maon. /Maon Meirionnydd, mor ddihaidd - awch bod /H CBM IV 7 16 arch, /Mynw ton, tremid ei ddygyrch, /Maengaen wedi meingain feirch. /Marchawg llawhir, llaith unben, / ES I 16 7 wd ar draethawd drw_^n. /Llathraid fy marddair wedi Myrddin, /Llethrid a berid o bair awen. /Barochel u DB VI 27 39 rwydd, /Wedi tynnu Lloegr i'w llawn orchwydd, /Wedi na wnaeth Duw diddanrwydd - ym myd /Ni gaffai llew PhB VI 15 17 yn a'i medd). /Mor ddigawn y mae digymrodedd - wedi: /Penceirddeth Cymru yng nghamrysedd. /O bydd arglw GYC VII 36 70 uw, ddyniaddon ynfyd? /Pani welwch chwi'r byd wedi r'bydiaw? /Och hyd atat Ti, Dduw, na ddaw - mo_^r t GYC VII 36 68 yn hwylaw - 'r awyr? /Poni welwch chwi'r sy_^r wedi r'syrthiaw? /Pani chredwch chwi i Dduw, ddyniaddon CBM III 24 144 /Rhirid ni'm gochel a'm gochawn - o'i braidd /Wedi Rhirid Flaidd, flawdd haearnddawn: /Torf aergorf Ar DB VI 24 70 g ffwyrdranc, a ffo arnaw, /A pheleidr rheeidr wedi rhuddaw. /Gnawd Sais, nis cwynais, yn cwynaw - ei b CBM IV 4 75 ydd, /Ys ernyw, ys arnaf yd gw_^ydd; /Ysef wyf wedi rhwyf rhoddrwydd, /Bardd difro, dyfryd heb arglwydd CBM IV 16 217 wedi Calan - berth /Pan borther glyw am ban, /Wedi serch a seirch, meirch meingan, /Emys llys llysaidd CBM III 24 74 n athrist athreiddiaw - Pennant /A'i pheniadur wedi syrthiaw: /Priodawr Dinmawr, pruddwawr preiddiaw, / EGM I 26 23 n-i frad gariad genthi. /Gweryd rhudd a'i tudd wedi tewi, /Gwael neuedd maenfedd mynwent iddi. /Golo Ne EW VI 5 24 ll i gyd. /Trais Duw, dwyn hael o ein byd, /Ac wedi trais Duw, tristyd. /Tristyd a'm hergyd, mawrgerth CBM III 11 23 enrhaith - ar Gymru, /Gan gymryd anghyfraith, /Wedi traul trylew diolaith, /Wedi trin, traean o anrhai MeiG I 33 20 ymrodedd pan fo pont Dewi. /Dwyre_"id tristid, wedi trengi /I'r a fo ddifro yn ei ddifri. /Difri difro DB VI 31 37 Absalon. /Herwydd trymfryd byd bod tan Saeson /Wedi treisynt gynt ar y goron, /Trydydd rhyfedd llyfr ll CBM III 11 24 ryd anghyfraith, /Wedi traul trylew diolaith, /Wedi trin, traean o anrhaith. /O anrhaith y dyfu diofal DB VI 27 38 atregrwydd, /Wedi addef teg ar gartrefrwydd, /Wedi tynnu Lloegr i'w llawn orchwydd, /Wedi na wnaeth Du GYC VII 36 51 ys rhudd a rhwyg arnaw, /Llawer gwaed am draed wedi ymdreiddiaw, /Llawer gweddw a_^ gwaedd i amdanaw, / Wedi'r 1 GRh II 28 60 Yr hon Dduw tragywydd /A gorau ail gerennydd, /Wedi'r hon Dduw, 'r hon Ddafydd wedy 8 DB VI 26 40 ganwyf, dy geiniaid a'i cny, /A genais a genir wedy. /Aerddrud tud, o'r tu pan geffy /Erddrwng, ys teil MB I 4 23 aur a phali /Gan freuawl riau er eu hoffi, /Ac wedy dawn awen, amgen ynni, /Amdlawd fy nhafawd ar fy nh CBM IV 9 76 yn nhorf arhyly, /Gw_^r yn nharf, yn nherfysg wedy, /Gw_^r yng ngryd gwy_^r gwryd, gw_^r hy, /Gw_^r gr DB VI 26 3 ewid ddilid a ddylyy, /Hanbwyf ohonawd am wawd wedy, /Hanbwyll, dygymwyll a gymery. /Llyw Prydain, pryd GYC VII 43 20 ddrain ac Yntau'n gelain, /A'i ben yn anghrain wedy r'greiniaw, /Ac o_^l ffrowyllau ar Ei ystlysau /Er GYC VII 43 16 ired ar ddydd y'i croged, /A'i ddwylaw ar lled wedy r'llidiaw, /A'r gwaed yn ffrydiau ynghylch Ei fronn GM I 13 13 alchlan febin, /Gnawd o drin dres aele; /Gnawd wedy rhyserch rhyse /Selwedd gw_^yth gwrth y dwyre. /Gna GM I 8 72 nas. /Neu'm carws Owain cerddaw yn was: /Gnawd wedy rhyserch rhyseiliaw cas. /Neu'm rhoddes o'i fudd he wedd 6 LlF1 II 2 5 o, /Arwraidd Gymro, gymradw Mordaf. /Arwredd a wedd a weinyddaf: /Arwyrain Owain a geinganaf. /Arwymp f EGM I 27 104 u. /Mynnid ymeiriawl greddfawl graddau /Men yd wedd, Duw doeth, i'th gyfoethau; /Mynned i'm gwared gwa EW VI 4 42 lary, lawch ynaid - (y'm ce_^n) /Nid mau we_^n wedd honnaid; /I bob rhwyf rhwysg orddyfnaid, /Diwedd, n GG II 32 15 iw, /Hawdd y gallaf wylaw, /Ruddfedd werthfawr wedd wrthaw /Ac Edenawg i danaw. /Canys marw mawredd a g MG VII 33 34 /Dyfodiad gwastad gwiw ystyrych /Dy fonedd a'r wedd y'i harweddych, /Dylyed aeddfed a fetrych - yn gall D-5 VI 36 11 fawr Gyhydedd. /Pan fu ym mhreseb (ym mhrysur wedd) /Yr ych a'r asen gyd a_^ Iosedd, /Y gorau Rhiau rh weddaidd 4 IRh VII 30 31 rfrwydd gwendon gwyndir Mechydd. /Gorffurfaidd weddaidd luniaidd lonydd, /Gorffurfawr glodfawr wawr wir PM V 22 30 y. /Ceraist o'th febyd, gwryd Garwy, /Caru bun weddaidd, luniaidd lywy, /Aur didawl meidrawl ei modrwy HOG II 8 4 wyr syniaw ar wreigiaidd /Ban ddywaid o fraidd weddaidd wofeg; /A'm dewis gydran, gyhydreg - a_^ bun, / CBM III 5 133 Pell ydd wyf i'm nwyf, oni thelir; /Peddestres weddaidd yn hydraidd hir, /Peddestrig iolydd, pa hyd y' weddawl 1 CBM IV 8 24 r. /Cardd wahan cadwan, cadwalch nifer, /Cerdd weddawl gedawl, Gadell ener, /Cadarn flaidd fleiniad, ca weddeiddwan 1 IRh VII 29 14 edid. /Mynawg dawedawg deg gyfnewid, /Meingan weddeiddwan huan hoywnid. /Mynyglwen yn llen yn lle rhen weddi 6 HF VII 23 24 uw ydd wyf yn erchi, /Er gwy_^r nef o'm nefawl weddi, /Ar oed byr, os tyr, torri - glas efyn /Gan fodd GM I 14 12 i gan Dduw ddiwynni, /A Chymro ddifro ddifrad weddi, /Diwraidd a newid 'ny bai chwant a llid, /Difanw CBM IV 16 8 ar, /Un Gwron gwrawl Ei ddaffar, /Unaf we_^n o weddi glaear. /I'm Peryf cyn perigl bwyf ca_^r, /O'm car MB I 4 2 dd rhwydd Ei foli, /I'm Harglwydd uchaf archaf weddi. /Gwledig gwladorfod goruchel wenrod, /Gwrda, gwna LlF1 II 1 145 wlad, mad ei moli. /Molaf Dduw uchaf, archaf weddi - iddaw: /Athreiddaw cyn taw a chyn tewi /Athreidd MeiG I 33 9 llu malaen maledicti. /Mad mynycha dyn dwywawl weddi, /Neges y'm cymell Cymrodeddri. /Ysym arswyd mawr weddi_"au 1 GYC VII 40 51 peth o'r pregethau, /Gwae ni ddilyd pryd prif weddi_"au, /Gwae a wne_^l balchder ar arferau, /Gwae gen weddi_"o 1 GYC VII 40 44 aerau, /I gadw braint y saint a'r santesau, /I weddi_"o Mair er ei mawr ddoniau, /I gymryd penyd rhag o Weddi'r 2 GYC VII 40 72 /Dros y Saith Bechod, anghlod anghlau, /Saith Weddi'r Pader, arfer orau. /Pan ddoeth un Mab Duw ar o_^ GYC VII 40 26 saith brifwyd byd (nid gwy_^d na gau), /Saith weddi'r Pader arfer orau, /Saith rad mad, medrwyf ei dde weddu 2 GB II 25 4 cadarn ganu - Rhys: /Cymry wry_^s ysbys, ysbyd weddu, /Cynwan corf rhag torf, twrf elyflu, /Cynrabad cy GB II 25 28 ethu - molawd, /Milioedd wawr wasgawd, wenwawd weddu. /Ffwyr dra ffwyr dra llwyr dra Lloegr fethlu, /Ff weddus 1 HOG II 6 59 walaeth-i gwraig brawdfaeth brenin. /A Gwladus weddus, w_^yl febin - fabwraig, /Gofynaig ei gwerin; /A weddw 1 PM V 26 22 bertawy, terrwyn allwedd - Lloegr, /Neud llwyr weddw y gwragedd. /Ni cha_^r eryr gwy_^r gworwedd - na weglyd 1 ES I 24 30 Duw o da_^n ac ergryd, /O oerwern uffern, wern weglyd, /O gyffro daear, o gyffryd, /O garchar anghlaear wengaen 1 CBM III 5 44 hirdwf o'i heurdudded, /Llaes wengall, wengan, wengaen deced; /Llif dragon fanon falch ei thynged, /Lli wengall 1 CBM III 5 44 ed. /Llysaidd ei hirdwf o'i heurdudded, /Llaes wengall, wengan, wengaen deced; /Llif dragon fanon falch wengan 2 LlF1 II 1 175 diamau deddfau Ieuan. /Tra fo ef yn nef yn ei wengan - gadair, /Yn ben ban llefair, yn bair eirian, /C CBM III 5 44 aidd ei hirdwf o'i heurdudded, /Llaes wengall, wengan, wengaen deced; /Llif dragon fanon falch ei thyng wenglaer 1 HOG II 9 1 Caraf-i gaer wenglaer o du gwenlan, /Myn yd ga_^r gwyldeg gweled gwyl weheleith 1 GM I 7 107 awn, /Yn meddu meddged Iorweirthiawn. /Gwelais weheleith ac eu trefnau tryth /Ac eu treth 'n ei ogawn. wehelyth 2 GM I 11 10 i honni /Hwnnw yw Rhodri rhwydd aroloedd! /Ar wehelyth byth brys wy anlloedd /Anaw wy wallaw o well ge BF VII 45 3 /Gorofn llu llafn dilyth, /Llew hael o'r llin wehelyth, /Llawir, ni ddorfyddir fyth. /Byth am walch rh weherddych 1 MG VII 33 17 ydd, a'm cyfrennych. /Ffalster byd a'i wy_^d a weherddych, /Ffoaf, os gallaf, ei asgellwrych, /Ffoawdr wehyn 1 CBM III 21 14 dwallawn. /Edmygaf radau rhiau rhadlawn, /Rhad wehyn, granwyn graid anogawn; /Adref adrawdd feirdd heir weilch 3 PB VII 1 19 dri - angudd, /Angerdd feibion Beli, /Mwynfawr weilch beilch balch westi /Mo_^n, eryron Eryri. /Eryr eu PB VII 19 17 neid trais a_^'i ga_^r. /Oedd carannawg walch, weilch gylchyn - yn llu /Yn lliw coch a melyn, /Hwylnawd PB VII 3 7 borthiad cad, canhymdaith, /Neud ethol walch, weilch hydwyth, /Neud ethym am ddraig, neud aeth! /Athwy Weilchiawn 1 CBM III 10 64 ran, o'm ban, o'm barddged, /O walch falch, o Weilchiawn giwed. /Deuddegfed amgen am geinwiw - garthan weilgi 2 GB II 26 190 af uchel beri, /A llech deg dros waneg a thros weilgi /A'i dyddug, dybu Duw wrth ei throsi. /Ac nad fo LlF1 II 1 123 ef a Lleuddad. /Cadr y ceidw Cadfan glan glas weilgi, /Cadr fab Eneas, gwanas gweddi. /Cadr fryn yw Ty weilw 1 EG VI 18 15 siawn llysoedd gweddawl: /Lluoedd arwoloedd ar weilw didawl, /Llawrwyr a_^'m heryr yn ymeiriawl, /Llywe weini 7 GM I 14 1 Cyfarchaf i Dduw, ddwywawl weini, /Cyfarchwel a dde_^l i ddaioni, /Cyferiw cyfrwydd MeiG I 33 5 dd, Culwydd celi, /Can ys Ef ein da, ein doeth weini. /Duw gw_^yl goludawg, golychwn Di /Nad elom i'n GM I 10 28 aredudd a thri meib Gruffudd /Biau budd beirdd weini; /Erddudd (urddas gymhelri) /Calon clywaf yn llosg MB I 4 8 ngw_^ydd Duw Ddofydd, /Fy iawn grefydd heb ei weini. /Gweinifif, hagen, i'm Rheen Ri /Cyn bwyf deyerin LlF1 II 1 162 nt yn llenwi - aber, /Ac amser gosber gosbarth weini. /Gwenifiad fy na_^d am rad, am ran, /Gwenifaid o' HF VII 23 14 gwisgoedd gwisgi, /Gw_^r gwasgawd ciwdawd, cad weini, /Gw_^r cadarn cadoed rheoli, /Gw_^r cadwent, cedw EGM I 26 37 rther ei ryborthi. /Nest yn ei haddawd wenwawd weini, /Ydd wyf pryderus fal Pryderi. /Pryder nawd ceuda weiniad 1 CBM III 16 38 achar, lluchiad - ei lasbar, /Llacheufar llaw weiniad. /Llewenydd preiddwyr, preiddwr iawn, /Lleithiga weiniawg 2 MB I 3 44 yn weinyddawg, /Pob pump, bob pedwar yn wa_^r weiniawg. /Gwylynt, golithrynt yn ogelawg /Rhag unmab Cy MB I 3 74 yrn o gyrn eurawg /Arfodd faedd feiddiad angad weiniawg; /Yn llys Aberffraw, er ffaw ffodiawg, /Bu_^m o weinifiad 3 GM I 7 82 uw, na ddoddyw Dyddbrawd can deryw /Derwyddon weinifiad; /Diwreiddwys Powys beleidrad - rhyfel, /Rhyfa CBM III 16 2 sgogan derwyddon dewrwlad - ei esgar /I ysgwyd weinifiad, /Dysgweinid cyrdd cydnaid, cydnad, /Cydfolian PM V 1 23 r, trwy fyrdd ysgwyddiad, /Po_^r eisor, aesawr weinifiad: /Pan'd rhagddaw bu ffaw, bu ffysgiad? /Pen Br weinon 1 MB I 3 38 ymeriaid lyw doddyw dyrnawd, /Difa draig wron, weinon wasgawd: /Gogwypo ei Dduw o'i ddiweddawd /Nad e_^ weinydd 5 LlF1 II 1 40 fab ni faeth cerydd; /Ys bendico Duw ddwywawl weinydd. /Bendith naw radd nef yn ei drefydd, /Bendigedi MB I 3 99 esgar ar elorwydd! /Arbennig cenfaint, ceraint weinydd, /Cynreinion ysgwyd, ysgor orwydd. /Yni fu weryd CBM III 10 62 llfyriawn. /Undegfed awen, undegfed - awydd /A weinydd fy nhynged /O'm gwawd ran, o'm ban, o'm barddged MB I 3 150 r gedawl o gynfedydd, /Cynte_"ig ar gan, Calan weinydd. /Gnawd gwarchan a ga_^n eu hawenydd, /Yn arfod IRh VII 30 21 hawdd heddiw o'i ffydd: /Hoyw wanfain riain na weinydd - hawdd we_^n /Yni wne_^l orffen fy nihenydd. /C weinyddaf 1 LlF1 II 2 5 raidd Gymro, gymradw Mordaf. /Arwredd a wedd a weinyddaf: /Arwyrain Owain a geinganaf. /Arwymp fy nhra weinyddais 1 CBM IV 18 76 ddir nef i'r neb nyw cais; /Nid rhwy o awydd a weinyddais, /Nid rhwy o obrwy rhyobrynais. /Nid perthyn weinyddawg 1 MB I 3 43 yfluydd o wy_^r gwychawg, /Atgoryn deyrnedd yn weinyddawg, /Pob pump, bob pedwar yn wa_^r weiniawg. /Gw weinyddid 1 IRh VII 29 26 rllafar wa_^r wawr ddiodid, /Yn orllawen wen a weinyddid. /Yn orlludd hoen grudd, greddf ddodid - rhag Weirfyl 1 IRh VII 29 38 n gwyn, i'm gweindid - a'm gwy_^l, /Am brydest Weirfyl yd bryderid Weirniawn 1 CBM III 10 48 , /Gwrdd fyddin, feiddiaid yn nhewdor, /Gwy_^r Weirniawn gwryd diachor. /Wythfed lwyth gynnwyth gynwan weision 3 CBM III 21 204 , gweilch frodorion: /Golchynt eu deurudd dewr weision - o gad, /Gwastad gymynad gymynogion! /Can eddyw DB VI 27 93 pob un, /Oedd anhawdd iddun ei ddiofryd. /I'i weision o'i wasanaeth i gyd, /I'i feirdd (byddyn heirdd, DB VI 31 63 eurdwr eurdorchogion, /Tri eryr yn wy_^r ac yn weision /(Tri chlwyf nad ydynt fal cynt Cynon!), /Tri ch weison 1 ES I 21 40 en angau rhiallu) /Bwyf unfod wosod wasa_"u /O weison i'i wasanaethu. /A'm dyfynno Duw i'm dyfynnu - ne weithen 1 GM I 12 4 ysgwy Dwy dwys ymgadwyd /Rhag cadair enwair yn weithen rwyd. /Rhy-m-llyw_^y Dwy yn ddiarswyd; /A ddyly weithfuddig 2 D-4 VI 20 22 lliwys rhy_"wr, rhywoddig - lluoedd, /Llywelyn weithfuddig, /Ym mro Loegrwys diffwys, dig, /Ym Mryn Gw GM I 11 81 yry yn wa_^r yd wesgryn esgar, /Yn wythfar, yn weithfuddig, /Yn hywydd yn rhwydd rhag hwyedig, /Yn rhie weithion 2 BF VII 54 3 adar hwylfar heli, /Neud oerllen arien Eryri - weithion, /Neud uchel gwendon gwyndir Enlli, /Neud wyf h BF VII 53 14 lur cur cyr fy mron, - rhag dig, /Dygn adnabod weithion; /Ydd hyll gofal fy nghalon /Fal ydd hyll teg e weithon 2 CBM III 8 60 wae yw y byd hyd y'i gwn /A braint, diffaith y weithon. /Canys bu marw tarw trydar /Ac nid byw fy llyw CBM III 25 13 'n parchai. /Nid ar a'n perchis a'n peirch - y weithon /O'r deon dihefeirch, /Yn y cyrchem carcharfeir weithred 15 LlF2 VI 10 82 ac a'n harbed - etwa /Ac ni ga_^r draha, drahy weithred, /Ac ni gais na thrais na thraws gerdded /Ac ni DB VI 33 69 llas pan rhy'i golled. /Enaid hir cywir cyfuch weithred, /Anant a'i cwynant, fwynant fyned, /Anaw o'i w GYC VII 40 109 m anhygar i hogi angau, /Na bo_^m hoedlwall o weithred arall, /Na bo_^m rhy angall erbyn angau. /Miha GYC VII 40 76 anhygar, yn hogi gau, /Ni bwyf hoeddl gywall o weithred arall, /Ni bwyf w_^r angall erbyn angau CBM IV 17 127 ni llwydd cerdded. /Yn ydd aeth Ca_"in can ei weithred - cam, /Yng nghyweithas nam ni'm bo fyned; /Gw OC II 14 18 wd wirawd worgred /Ar llaw Wgawn draws dros ei weithred. /Canawon Goronwy, gwrdd gynired - gw_^yth, /Ca LlG VII 25 29 lliaws galchdo_"ed. /Llwyr y gw_^yr, gwrawl dy weithred, /Dy fod yn arglwydd eurglawr drefred, /Y neb a LlG VII 27 10 heb ei hawddged, /Gwael dwyn hael hwylfawr ei weithred; /Galar yw gennyf-i gweled - ar lachar /Golwg a ES I 18 4 raw Lloegr, cymrwyn lliwed, /Cyman ged wythran weithred. /Gweithred Tegwared! Cyn ty_^ gweryd - llawr / LlF1 II 1 16 yhudded - anian, /(Ennysg ddysg ddiddan, wahan weithred) /I wneuthur llafur ni bo lludded, /Myn na llef GYC VII 42 1 Brenin Gogoned, breiniawl Ei weithred, /Ni cheid o'i barthred na ffled na phla. /Pei BF VII 49 22 angau anghyffred - afael /Am ddwyn hael, wael weithred, /Ni weles woludd am ged, /Ni welais drais gyn CBM IV 5 119 /Oedd cymraw ei glywed; /Oedd gw_^r gwrawl ei weithred, /Oedd gwalch balch bwlch ei golled. /Yn y llas GYC VII 42 45 ef (eddyl traha), /Gwae ni mad aned, bechodawl weithred, /Tostedd fydd gweled golwg lwyrdra! /Dangos ff LlG VII 24 92 Ni bu gad hwyliad hefelydd - gyfred /Er pan fu weithred Waith Arderydd. /Breisglew Mo_^n mwynfawr Wyndo weithredau 2 EGM I 27 11 Byddwn dda, byddwn ddiamau /Cyn mablan wythran weithredau; /Cyd bwyf drwg, bydd drugar dithau. /Herwydd GYC VII 40 73 ni bwyf lesg ofnawg, /Ni bwyf weithredawg cam weithredau, /Ni bwyf gyhuddgar, ni bwyf ymladdgar, /Ni b weithredawg 1 GYC VII 40 73 wyf lwth ddiawg, ni bwyf lesg ofnawg, /Ni bwyf weithredawg cam weithredau, /Ni bwyf gyhuddgar, ni bwyf weithredoedd 1 PM V 25 55 draed /Ac am bob paraed parawd-losgi /A'i gwbl weithredoedd ar ge_^l, ar gyhoedd, /Ar gadarn gadoedd dy welaf 4 LlF1 II 2 3 r eryr y'th farnaf. /Ardwyad cadau, cadr y'th welaf - heno, /Arwraidd Gymro, gymradw Mordaf. /Arwredd PhB VI 16 6 grau mynych, /Neud fal drych gwrthrych gwrth a welaf. /Neud ethyw llyw glyw, gloyw orsaf - byddin, /Hoe CBM IV 9 24 ar blannawd; /I eryr eirioes moes Medrawd /Ni welaf, ni welir cydfrawd. /Gwelais-i udd, ni'm gwarthru CBM IV 6 296 falch ymorsaf. /A'th folir, a'th welir, a'th welaf - yn fynud /A'th olud amdanaf, /A'th folant feirdd welai 3 LlG VII 24 99 lluosydd /Fal gw_^r yn gwrthladd cywilydd, /A welai Lewelyn, lewenydd - dragon, /Yng nghymysg Arfon ac CBM III 21 122 dd i dresu yd odrosai /Namyn i dreisiaw dros a welai; /Nid oedd am Galan ydd ymgelai - hael, /Nid hawdd DLlM II 18 30 y gwna dedwydd, /Mi a_^ Duw diau gerennydd. /A welai Owain yn lluydd - yn Lloegr /Yn llosgi ei threfydd welais 5 PM V 10 35 , /O ddragon tud Emrais, /O bob tir treth a'th welais, /Ac o bai ameth, treth trais. /Treisiau ardalau, PC II 21 40 , /Gwae fi, pan 'i harhoais: /Gwayw yn Hywel a welais. /Bra_^n a gre yn y gyfarthfa, /Ni ddarogan im dd BF VII 49 24 l, wael weithred, /Ni weles woludd am ged, /Ni welais drais gyn drymed. /Trwm golli arglwydd! Oergladd EW VI 1 23 ddwy Ffranc a Sais, /Llyw glyw, glewddrud y'th welais, /Lloegr goelcerth llwybr drafferth drais. /Treis IRh VII 29 17 nychsathr milfyrdd milfeirdd ganlid. /Morwyn a welais mor drybelid, /Mireingall o ball a bellglywid, /M welant 2 MG VII 32 45 lawr, a'i bron werthfawr wrth ei enau. /Dyn a welant, Duw y'i credant, da eu credau, /Ef addolant (ni GB II 26 223 golau, /Collant a'r llygaid a'r eneidiau; /Ny welant na lliant nac eu llongau, /A chyngor a wna_^nt a Weldi 1 GYC VII 41 49 /Y neb ni chred eu cyfrynted, bryfed brofau, /Weldi yna, perchen traha trahir gamau, /Ein hardymer gan weldyna 1 GYC VII 41 45 i'u hir goethi, gwaeth nog angau, /Ac oddyno, weldyna dro drygddamweinau /Eiry, ia_^ a rhew a rhuthrwy weled 11 LlF2 VI 10 78 farched - breswyl /I'r Arglwydd a wy_^l gan ei weled /Ac a'n clyw, a ni'n ei glywed, /Ac a'n gw_^yr yn LlF1 II 1 13 as, eurwas fyged. /Cedwir nen, fab Gwen, a fad weled, /Cadwent nerthnawd nerth a'm canherthed. /Boed ca LlG VII 25 31 lwydd eurglawr drefred, /Y neb a'th welo, wrth weled - dy ddawn: /I gan Dduw gogoned! /Gogoniant ffrwy EGM I 27 41 rthred a_^ myned myn y'th giglau. /Pen cred fu weled Dy weli_"au /Pan yth archollwyd o'th archollau. /C PhB VI 16 14 . /Och hyd atat-ti, Dduw, a ddodaf - yn dde /O weled fy lle ar lledeithiaf DB VI 29 2 Gwae ni hael mor wael, mor wolau /Weled in nesed ein heisiau. /Gwelsam-ni gynt, a'i wynt y DLlM II 18 34 f ei gilydd, /Gwelai darf ar dyrfa oswydd. /Ni weled o gred a bedydd - etwa /Ei gynna gysteddlydd. /Ni CBM III 21 167 awb o'i gystlyned, /Yd oleithid gw_^r gwrdd ei weled, /Rhag ced ellwng blwng, blaidd cynired, /Rhag Cad PM V 26 78 wr Dinefwr, dinamed - Addaf! /Neud athwyf a'th weled /Yn bennaf unbennaeth o'r Gred /O Gymro, o Gymru g PB VII 10 9 yrchu /A ddifarn a_^'i gadarnllu. /Yn llu y'th weled yn llithiaw - branes /A Brynaich yn cwyddaw, /Llyw D-4 VI 20 33 ebyll ni baid. /Pebyll Llywelyn, llew cad, - a weled /Yn olau archafad, /Yn lludwaw Llidwm yn rhad, /Yn weledigaeth 1 ES I 15 8 iniaeth. /Bendigws De_"ws dialaeth /(Diwolo Ei weledigaeth) /Y pum torth a'r pysg, pasgaduriaeth - gwy weler 2 GYC VII 38 11 na thraha na thrabalchder; /Nid digywilydd pan weler - Dyddbrawd /Darllain pob pechawd fal y'i pecher, PM V 17 23 /O'i galchdo_"ed nifer, /Tarf cynnygn, can yd weler, /Torri heb noddi neb ne_^r. /Mabinogi draig, drud weles 2 CBM III 3 162 eddrawd. /Tremynt teg i'm terrwyn beiddawd, /A weles ni welir hyd Frawd, /Caer Rufain, ryfedd olygawd, BF VII 49 23 red - afael /Am ddwyn hael, wael weithred, /Ni weles woludd am ged, /Ni welais drais gyn drymed. /Trwm weli 3 EGM I 27 38 u. /Porthaist er pym oes gloes glas ferau /Pym weli, Celi celfyddodau; /Porthwyf-i boen edrydd Mynydd M HF VII 23 32 u llwry cyfodi, /Gan holl ddiffryd byd o'i bum weli, /Pam na faddau brawd i brofi - arall? /A fydd wrth GB II 26 160 , rhag clwyf delli, /Wynepglawr diddawr dim ni weli /Pesychwys, dremwys drwy fodd Dewi. /Merch brenin d weli_"au 3 GYC VII 43 18 aed yn ffrydiau ynghylch Ei fronnau, /A'i holl weli_"au heb eli_"aw, /A'i goron yn ddrain ac Yntau'n ge GYC VII 41 37 au!) /Ym mhwll uffern, gyd a_^'r gethern, wern weli_"au, /Lle mae tristwch a thywyllwch a llwch a llau; EGM I 27 41 myned myn y'th giglau. /Pen cred fu weled Dy weli_"au /Pan yth archollwyd o'th archollau. /Can borth welir 8 CBM IV 6 296 olchlafn a'th falch ymorsaf. /A'th folir, a'th welir, a'th welaf - yn fynud /A'th olud amdanaf, /A'th f CBM IV 9 24 wd; /I eryr eirioes moes Medrawd /Ni welaf, ni welir cydfrawd. /Gwelais-i udd, ni'm gwarthrudd gwrthraw GC VI 21 4 ! /Mawr Dduw! a ddycych beunoeth /Mor wael na welir drannoeth. /Trannoeth, o'r pan e_^l trwm ddylyn, - DB VI 35 6 glywir, llew doeth, coeth, cywir, /Llawhir ni welir ei gywala; /Llym yng ngrym yng ngryd, llawr gorfaw DB VI 33 10 a gw_^r a gwynir - yn faith, /Fyth bellach ni welir. /Gwelais-i ddau a dau, beth a dewir? /Gwelais-i d CBM III 3 162 /Tremynt teg i'm terrwyn beiddawd, /A weles ni welir hyd Frawd, /Caer Rufain, ryfedd olygawd, /Caer uch PB VII 13 11 /Balchwlad ddraig, bu cywir; /Maredudd, men na welir /Mygrddrud, gwae ei dud a'i dir! /Tiriawg, rywawg CBM IV 6 182 i feirdd yd roddir. /Tarf ar dres o'i drais a welir, /Twrf yn nhorf, yn nherfysg am dir, /Trwm ydd erg welo 3 MeiG I 30 4 o'm dawn a'm diheino; /Byd a wn i gyd, gryd a welo. /Bodd Duw a haeddwyf, Rhwyf a'm rhifo, /Boed yn a PhB VI 11 11 gwawr Gw_"yr, gortho. /Enw ei fardd (ei farn a welo) /Cedifor, cadeiriawg athro. /Baran llew yn llurig LlG VII 25 31 fod yn arglwydd eurglawr drefred, /Y neb a'th welo, wrth weled - dy ddawn: /I gan Dduw gogoned! /Gogon welsant 1 PM V 23 159 yr-erw y'i galwant; /Cynwan llu, mal llew y'th welsant, /Cadr eryr, i'th wy_^r yn warant, /Can hynny cy welwch 7 GYC VII 36 63 raw, /Rhewydd fal crinwydd ysy'n crinaw: /Poni welwch chwi hynt y gwynt a'r glaw? /Poni welwch chwi'r d GYC VII 36 70 chredwch chwi i Dduw, ddyniaddon ynfyd? /Pani welwch chwi'r byd wedi r'bydiaw? /Och hyd atat Ti, Dduw, GYC VII 36 64 /Poni welwch chwi hynt y gwynt a'r glaw? /Poni welwch chwi'r deri yn ymdaraw? /Poni welwch chwi'r mo_^r GYC VII 36 66 elwch chwi'r mo_^r yn merwinaw - 'r tir? /Poni welwch chwi'r Gwir yn ymgyweiraw? /Poni welwch chwi'r ha GYC VII 36 67 /Poni welwch chwi'r Gwir yn ymgyweiraw? /Poni welwch chwi'r haul yn hwylaw - 'r awyr? /Poni welwch chw GYC VII 36 65 aw? /Poni welwch chwi'r deri yn ymdaraw? /Poni welwch chwi'r mo_^r yn merwinaw - 'r tir? /Poni welwch GYC VII 36 68 welwch chwi'r haul yn hwylaw - 'r awyr? /Poni welwch chwi'r sy_^r wedi r'syrthiaw? /Pani chredwch chwi welwgan 1 HOG II 6 23 dd /I rwng glyw Powys a glwys Wynedd, /Ac i ar welwgan gynnif rysedd /Gorpwyf ellyngdawd o alltudedd. / welwyf 1 CBM III 5 37 yddwyf; /Ni'm dawr, ferch pennaeth, pryd na'th welwyf, /Nid er ceisiaw ta_^l tros a ganwyf. /Gorfynnawg wely 7 DB VI 26 57 A ddaroganwyf a gynhely, /Wyt ddaroganwr gan a wely PB VII 5 3 a chweddl a'm deffry, /Owain prain neud pridd wely, /Arfod fygr, aerwalch hydr hy. /Fy hy arglwydd rhw DB VI 26 13 a gwyner fel y gweny, /Dy fudd ni oludd, er a wely, /Dy fedd a'th reufedd a ddoethrenny, /Difuddiawg f GM I 7 98 dfod arth arfod arf he /Heb edfryd yng ngweryd wely. /Gwelais dorf am dw_^r, gwelais wy_^r am w_^r, /Am PM V 12 32 /I'th weryd, hydr wryd hy, /I'th achles, wales wely. /Gwelyddyn te_"yrn, tud Gynfan - a'i ceidw, /A'i c CBM IV 9 72 awn, creulan a'i cyffry, /Cyffro cad Cadelling wely. /Gw_^r a w_^yr yn nydd ffwyr na ffy, /Gw_^r a wn-i GM I 9 9 rddyar eaws awdl gynefin. /Gwylain yn gware ar wely lliant, /Lleithrion eu pluawr pleidiau edrin. /Pell welych 1 GRh II 30 1 Pan welych llewych lliw gwawr, - bid odid /Y dodych droed ar welydd 1 GYC VII 38 4 dau annifer, /Na wy_^l dyn dyfod ei amser, /Na welydd cywilydd callter, /Na chryn llaw yn lluniaw salwd welygordd 5 CBM III 10 25 nghrawn /Eryr gwy_^r gwelygordd Leisiawn. /Ail welygordd fawr feirdd welling - a'm peirch, /Ar fygr fei CBM III 10 45 gion, /Cynifiaid cuniaid Caereinion. /Seithfed welygordd, oleugor - tros wawd, /Eu traethawd traethitor CBM III 10 33 ar /Iorfeirthiawn i furthiaw esgar. /Pedwaredd welygordd pedwerydd - molawd, /Molaf-i lyw a'i dyrllydd, CBM III 10 37 gyweithydd, /Madogion Madawg esillydd. /Pymhed welygordd pymhedran - o'm cerdd, /Ceritor yn eu ban, /Ae CBM III 10 29 , /Bleiniaid rhaid cuniaid Cadelling. /Trydedd welygordd trydar - orddifwng, /Trais wollwng flwng, flae well 19 GRh II 27 1 Hanbych well, Ddafydd, ddawn gaffael - fal Turn /Tey_"rnged o'r PM V 3 1 Hanbych well, Ddafydd! Handid o ddefawd /Gogyfarch te_"yrn (gogw MG VII 33 46 ais nas gwetych, /A_^'r cnawd (wall ddefawd) a well ddofych, /Nid unwaith na dwy dolurych - bob awr, /N CBM IV 1 16 wyrang, draig o ddwyrain, /Draig wen wollewin, well ei dichwain. /Oedd cleudaer, oedd claer cleddyf uch EW VI 3 9 rif se_^r! /A dan se_^r ni bydd ac ni bu - un well, /Fawrglod bell ddiballu; /Oes ellwng budd, rhudd r CBM III 13 60 , /Ohonawd handid fy ngobaith, /Ohonaf hanbych well ganwaith GM I 11 11 helyth byth brys wy anlloedd /Anaw wy wallaw o well gedoedd! /Arlluddia Rhodri y rhodwydd y de_^l, /Nid CBM IV 2 58 anpwyf well honawd, gwasgawd gwosgor, /Hanpych well honaf [ ]heiror CBM IV 2 57 /A'th gyfarchaf well, pell pwyllitor. /Hanpwyf well honawd, gwasgawd gwosgor, /Hanpych well honaf [ ]he PM V 19 37 wyn, /Hael, hywlydd, lawrydd Lywelyn, /Hanbwyf well honawd, wawd obryn, /Hanbych well o Dduw ac o ddyn LlG VII 28 1 Hanbych well hyd bell, bwyll ardderchawg, /O Dduw yn gyntaf naf GM I 14 15 nw present ddlid preswyl gyni, /A chynnif oedd well no gwall re_"i, /Rhybuched Trined, tra ni belli. /P PM V 19 38 yn, /Hanbwyf well honawd, wawd obryn, /Hanbych well o Dduw ac o ddyn PM V 7 3 wl greddfawl tra Gwawl tra Gwynnaint, /Hanbych well o Dduw, ddiechwraint - de_"yrn, /Tey_"rnedd westifi DB VI 26 1 Hanbych well, O Dduw, od eddewy, /Eddewid ddilid a ddylyy, /Hanb CBM IV 2 56 gyfeirch cerddawr cyfurddator, /A'th gyfarchaf well, pell pwyllitor. /Hanpwyf well honawd, gwasgawd gwo LlG VII 25 52 dd; /Ohonawd henyw dadannudd, /Ohonaf, hanpych well, Ruffudd! /Dewisaf arglwydd (didramgwydd dro!) /Dyw LlG VII 25 1 Hanbych well, Ruffudd, feirdd fudd fytged, /Hael clodfawr, eurwa PM V 11 48 w o Frython, /Anaw gwynaw gerddorion, /Un oedd well, udd mwynbell Mo_^n. /Mynawg ardderchawg arddyrchaf wellfaeth 1 CBM IV 9 109 iad fal ffleimiad Fflamddwyn, /Ffrwyth welling wellfaeth ffraeth ffrawddwyn, /Ffrawdd wallaw anaw annif wellig 2 SB II 22 33 th Caer yn aer, yn arfod gweilgi /Cilgwri, cil wellig; /Bu y gwy_^r cylch lly_^r yn llewyg /Gan eu lla SB II 22 45 trydar treisblyg, /Oedd castell Hiriell, hwyr wellig, /Oedd meidrawl meddwl, oedd meddyg - i wan /I wa welling 4 CBM III 10 25 welygordd Leisiawn. /Ail welygordd fawr feirdd welling - a'm peirch, /Ar fygr feirch, ar fygr fyng; /Bl CBM III 24 170 en, arthfar yn ing, /Ym mywyd Rhirid, rhuddaur welling, /Rhoddynt rhudd a gwyrdd, rhwyf cyrdd cuning, / CBM III 16 35 /Diechrys llwry llwyrwrys llwyprad, /Dieching welling wallofiad, /Diachor wosgordd wosgryniad, /Diacha CBM IV 9 109 yr ffysgiad fal ffleimiad Fflamddwyn, /Ffrwyth welling wellfaeth ffraeth ffrawddwyn, /Ffrawdd wallaw an wellt 1 GM I 11 39 yn rhyd, rhodawg - annibellt, /Nid heb waed ar wellt ar wallt peithiawg, /Ac o rodri_"oedd y rhodri_"aw wellwell 1 LlF1 II 2 69 cawsant anant anaf. /Hanpych gwell, anaw: pell wellwell y'th wnaf! /Hanpwyf gwell innau; ni'th amheuaf. wellyg 1 CBM IV 18 9 dedwydd er dedfryd iawn /Ac arall ar wall ar wellyg ddawn /Yn eisiwedig ac yn ddicllawn. /Archaf i Fa wellyng 3 CBM IV 5 57 aw i liaws cynran. /Cynran rhan gyfran, gyfrad wellyng - bardd, /Balch digardd, digyfyng, /Mor deg moli CBM III 27 25 ryd gwy_^r y gweinis. /Gweinidawg rhodawg rhad wellyng - ceiniad, /Cyrchiad cad cyn echyng, /Cyrchws gl CBM III 19 21 im, yn arglwydd. /Detholais fy rhwyf, yn rhad wellyng - mawr, /Llwythfawr llawr llaw ddetchwyn, /Yn eu wen 24 PM V 30 18 un rhudd ei onnen, /Eryr tey_"rnedd, i Wynedd wen IRh VII 29 26 /Yn arllafar wa_^r wawr ddiodid, /Yn orllawen wen a weinyddid. /Yn orlludd hoen grudd, greddf ddodid - LlF1 II 2 55 ormes, trachwres trechaf. /Eryfais dy win o'th wen adaf - ddiwedd; /Eryfaf dy fedd, dy fodd a wnaf. /Er GM I 9 139 ir hy_"wr ddlidau. /Dy-m-gwallofied ei win o'i wen addaf udd /Yn Arfonig gaer ger Hiriell bau. /Derlles LlF1 II 1 108 ydd ddydd yd gaffad - Cadfan, /Agored i wan ei wen angad. /Ef gorau gwyrthau wrth ei gennad: /Dillwng t DB VI 27 10 bair cyniwair, cynnif hylwydd, /Mawr ben Cymru wen a'i chymhenrwydd, /Mawrbarch gogyfarch, gogyfrwydd - HOG II 9 15 wan; /Neud athwyf o nwyf yn ail Garwy Hir, /I wen a'm lluddir yn llys Ogrfan IRh VII 29 20 /Mawreddus feinus fen yd fernid - crair, /Mor wen ei hesgair uwch ei hesgid! /Yn arllwydd arwydd ar a GYC VII 40 111 angall erbyn angau. /Mihangel i'n rhaid a Mair wen gannaid /A fo derbyniaid i'n heneidiau. /Archwn i'r HOG II 12 8 noddai, /Hawdd gweled goleulosg arnai /O gaer wen geir ymyl Menai. /Trengisiant trydydydd o Fai - try CBM IV 4 215 ddai /Medd a gwin ein gwirawd fyddai. /Gwynedd wen (Gwyndyd len letbai), /Gwedi gwawr cadfawr a'i cadwa CBM III 3 52 nedd: /Breinawg log, leudir cyfannedd, /Meifod wen, nid meiwyr a'i medd! /Nis medd trais, nis traidd ys HOG II 7 15 dd. /Mabwraig, mwy yd ffaig ffenedigrwydd - ar wen /No pharabl o'i phen anghymhenrwydd. /Peddestrig iol HOG II 6 1 Ton wen orewyn a orwlych bedd, /Gwyddfa Rufawn Bybr, ben tey HOG II 6 27 d, /Breuddwyd a'i dywaid, a Duw a'i medd. /Ton wen orewyn a orwlych bedd. /Ton wen orewyn wychr wrth dr HOG II 6 42 d Ofydd, /Gobwylled fy Nuw-i fy nihenydd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd. /Cyfarchaf i'r Dewin gwer HOG II 6 28 a'i medd. /Ton wen orewyn a orwlych bedd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd, /Gyfliw ag arien, awr yd HOG II 7 11 gamu brwynen braidd na ddygwydd. /Bechanigen wen, wan ei gogwydd, /Bychan y mae hy_^n no dyn dengmlwy CBM III 16 232 chwyniawg pedrydawg (pedriael - ei len) /Powys wen, wlad Frochfael, /Eurddyrn wa_^l, gleddyfal glywael, CBM IV 1 16 : /Dragon o ddwyrang, draig o ddwyrain, /Draig wen wollewin, well ei dichwain. /Oedd cleudaer, oedd cla LlF1 II 1 34 ned. /Eglwys gadr Gadfan gan gynweled, /Eglwys wen wyngalch, falch wynha_"ed, /Eglwys ffydd a chrefydd LlG VII 28 11 /It, ddraig y Waun, wayw cyndyniawg, /A'r Dre-wen yn boeth gennyd, beithiawg - rwyf, /Ac ar Elsmer glw HOG II 6 31 raf y morfa ym Meirionnydd, /Men y'm bu fraich wen yn obennydd. /Caraf yr eaws ar wyriaws wy_^dd, /Yng IRh VII 29 22 n arllwydd arwydd ar a boenid, /Yn eurllen, yn wen, yn wan obrid, /Yn orlliw eiry rhiw, rhetid - 'ym mh we_^n 9 CBM III 3 205 , /Fy Llywiawdr, Creawdr, Credofydd, /Credaf i we_^n, a'm Rhe_^n a'm rhydd /Mad gynnull mawrddull merwe PB VII 18 23 ymarfoll, mawrweilch trin, /Ei lw ni lithid ar We_^n, /Ei air oedd crair crededun. /A gretai We_^n, wal PB VII 18 17 /Am goll gawr, am wawr mawr, mygr. /Mygrddrud We_^n, hydrlawen, hy, /Mygrfeirdd magwyd o'i foli, /Gwaw PB VII 18 1 Marw am We_^n, lawen lawch cyrdd, /O hiraeth, a faeth o feirdd; CBM IV 16 8 ef a daear, /Un Gwron gwrawl Ei ddaffar, /Unaf we_^n o weddi glaear. /I'm Peryf cyn perigl bwyf ca_^r, PB VII 18 25 We_^n, /Ei air oedd crair crededun. /A gretai We_^n, walch syberw, /Creded ei fyned i feirw! /Erwan ei EW VI 4 42 ffudd lary, lawch ynaid - (y'm ce_^n) /Nid mau we_^n wedd honnaid; /I bob rhwyf rhwysg orddyfnaid, /Diw PB VII 18 10 edd falch. /Balch yn ysgwyd loywgalch laes /Fu We_^n, wenwynig wrth Sais, /Un bai ni fynnai 'n ei foes, IRh VII 30 21 ffydd: /Hoyw wanfain riain na weinydd - hawdd we_^n /Yni wne_^l orffen fy nihenydd. /Calan Gorffennaf wenblaid 1 CBM IV 16 153 er tri nifer trwy naid, /Bernid Duw ein dwyn i wenblaid /Y nefoedd yn nefod ynaid. /Nid ynad neb drud n wendorf 1 CBM IV 18 28 /Neud wyf alltud drud a dreigl Dy wendud /A'th wendorf amdanaf; /Neud beirdd yr eglwys egluraf, /Neud e wendud 2 CBM IV 18 27 echws Addaf. /Neud wyf alltud drud a dreigl Dy wendud /A'th wendorf amdanaf; /Neud beirdd yr eglwys egl PM V 17 26 inogi draig, drud - yw ei gymwyll /I gymell ei wendud, /Llaith breisgwyr, llith brain a chnud, /Lladd Wener 1 PhB VI 14 18 awg farchawg, mynawg mwynlid, /Cadelling ener, Wener wenid. /Cadair Faelgwn Hir, hu berid - i feirdd /A Wenerau 1 GYC VII 40 57 a gabler bob amserau, /Gwae lwth a lithier ar Wenerau, /Gwae ef wybod ddyfod ei ddyddiau, /Gwae dwyllw wenid 1 PhB VI 14 18 rchawg, mynawg mwynlid, /Cadelling ener, Wener wenid. /Cadair Faelgwn Hir, hu berid - i feirdd /Ac nid wenig 2 CBM III 25 7 , ffriw ddyfrig, /Lles beirdd heirdd o'i hardd wenig, /Llys Celynyn celynnig. /Celennig rhuddaur a'm rh CBM IV 4 179 am rodd, am rwydd gelennig, /Buelin am win, am wenig - o fedd /Feirdd worsedd wersyllig! /Gwersyll torf wenllaw 4 CBM IV 4 282 inllad ucher, /[] wenllen [] wenllys []er /O'i wenllaw anaw anober - ni'm doeth /Can doeth im a_^ llawe PM V 21 4 yllt a dof) /Ei winllyn (dengyn, da gof!) /O'i wenllaw heibiaw hebof. /Hebof nid angof angad glydwr - CBM III 17 6 daerawd, a'm daw - gan rebydd /A'm rhybuch o'i wenllaw, /Peniadur cad ced wallaw, /Pen co_^r, pencerdd DB VI 33 71 , /Anant a'i cwynant, fwynant fyned, /Anaw o'i wenllaw rywallofied, /Anhawdd yw i ddyn ei ddiofred. /Y wenlleddf 1 HOG II 7 9 iw gwen wawr yn awr echw_^ydd, /Claer wanllun, wenlleddf, wynlliw, cyw_^ydd, /Wrth gamu brwynen braidd wenllen 1 CBM IV 4 281 wr funer, /O'i winllyn, o'i winllad ucher, /[] wenllen [] wenllys []er /O'i wenllaw anaw anober - ni'm wenllys 1 CBM IV 4 281 O'i winllyn, o'i winllad ucher, /[] wenllen [] wenllys []er /O'i wenllaw anaw anober - ni'm doeth /Can Wennwys 2 PC II 21 32 /Ciliai rhag ei lu Loegrwys, /Cadr fab Cedifor Wennwys. /Am fyned Hywel, hawl ddiachor - traws, /(Daeth PC II 21 20 /(Ple do dial dywal dwys?) /Plant Cedifor wyn Wennwys. /Lladd Brochfael wyn a gwynaf, /Lladd Aearddur wenrod 1 MB I 4 3 af archaf weddi. /Gwledig gwladorfod goruchel wenrod, /Gwrda, gwna gymod gryngod a mi! /Adfrau, adfant wenwas 3 MeiG I 33 92 nnw, honnaid ei gas. /Galwaf i'm heiriawl ar y wenwas /A holl raddau nef yn eu haddas. /A'm heiriolo Pe CBM III 3 146 rchen: /Cynnaddl cerdd, cerennydd gymen, /Gain wenwas heb gas, heb gynnen. /Llan a wnaeth a_^'i lawfae CBM III 3 4 dd! /Duw doeth i deithi tey_"rnedd, /Tey_"rnas wenwas wirionedd; /Duw a'm dwg i'm dogn anrhydedd /I'w w wenwawd 3 SB II 24 3 rhif brif brydu, brydest ragor, /Rhwych w_^ych wenwawd, rheg deg draethawd a draethitor, /Rhod glod gle GB II 25 28 u a thraethu - molawd, /Milioedd wawr wasgawd, wenwawd weddu. /Ffwyr dra ffwyr dra llwyr dra Lloegr fe EGM I 26 37 neb rybarther ei ryborthi. /Nest yn ei haddawd wenwawd weini, /Ydd wyf pryderus fal Pryderi. /Pryder na wenwlad 5 DB VI 30 38 lid Duw hwy ac eu tad /Yn y wenwledd, fry yn y wenwlad. /Gwlad fal cynheiliad y'i cynhelis, /Gwledig be CBM III 3 6 irionedd; /Duw a'm dwg i'm dogn anrhydedd /I'w wenwlad, i'w rad, i'w riedd, /Yn elwch, yn heddwch, yn h CBM IV 17 2 radd Ben Berchen, barch Briodawr, /Dengradd Dy wenwlad mor fad, mor fawr, /Duw dewrwir, pellir pwyllawr D-3 VI 19 23 fur y llywodron: /Deugain mlynedd bleinon - dy wenwlad /Porthaist yn wastad, mad rad roddion. /Ysym-i g CBM IV 13 5 fwlch ar falch naf. /Naf ym mhresent yw ne_^r wenwlad - rwyf /Yn rhodd Duw a'i ganiad, /Trosti nid tra wenwledd 1 DB VI 30 38 ch ffysgiad, /Diofelid Duw hwy ac eu tad /Yn y wenwledd, fry yn y wenwlad. /Gwlad fal cynheiliad y'i cy wenwyn 7 GM I 7 33 ythlawn ffrwyth gymwyn; /Cyfedmig geilig ga_^l wenwyn, /Cyfeisor Echdor, ach drylwyn. /Trilliw ei lafna CBM IV 9 86 reidiad, cymrwyn - ei gywlad, /Cymwy cad, cas wenwyn, /Cyrdd waddawl, cerdd ganmawl ganmwyn, /Ced gyfr CBM IV 9 94 an am adfan adwyn, /Gwrfan gawr, gwrddfar wawr wenwyn, /Ef gorau fal gw_^r yn addwyn /Yn Saint Cle_^r c CBM III 29 22 yaf y'm hathraidd athreisfar - ei ddwyn, /Hawl wenwyn hwyl wanar /Yn y rhedai rhudd wyar, /Rhaeadr ar b SB II 24 25 a gwaith tra gwaith daith derfyniaw. /Rhyn wyn wenwyn, rhad dad terwyn, torf ymandaw /Rhod fod falchry CBM III 3 116 eisyddyn, /Tysiliaw tey_"rnedd gychwyn, /Trais wenwyn terrwyn, torf erchwyn. /Pan aeth gw_^r, gormes uf CBM III 24 16 en; /Mor nawd pob rhahawd na bydd rhyhen, /Mor wenwyn y'm cwyn am yd ym ce_^n, /Mor wyf goddedig, dig d wenwynig 2 SB II 22 38 wn /Oedd cymaint un mestig. /Ba_^r anwar wanar wenwynig, /Bu estrawn i Ystrad Meurig. /Gwae werin Addaf PB VII 18 10 ch. /Balch yn ysgwyd loywgalch laes /Fu We_^n, wenwynig wrth Sais, /Un bai ni fynnai 'n ei foes, /Unben Wenwynwyn 1 D-4 VI 20 74 byllwys fy llyw yn Llysyn - drefad /Am drefred Wenwynwyn, /Clawr Powys, peues unbyn, /Canmil canmoles D wenyg 2 EGM I 26 7 , /Neud argel dawel, nid mau dewi. /Endewais-i wenyg a wynofi - dir /I am derfyn mawr meibion Beli. /Oe IRh VII 30 36 ! /Gorfflamliw cywiw cyhefelydd /Gorphlyg rawd wenyg rhyd Dderwennydd. /Gorfflemych llewych llen afallw werin 17 CBM III 11 37 n, am de_"yrn. /Cynneddf i aergun Argoedwys - werin /A warawd rhag Lloegrwys /Rhan ei frawd, ei fraint SB II 22 40 r wenwynig, /Bu estrawn i Ystrad Meurig. /Gwae werin Addaf addoed mab Gruffudd, /Geleurudd, galarddig, CBM III 11 61 rennid rhannau cynyddon. /Cynneddf a warawd i werin - Argoed /(Nid argel o'm barddrin) /Nas gofwy gor PM V 23 132 yno. /Edryched Powys pwy fo - breienin /Braisg werin, brwysg angdo /(A'i gwellycio, pwyll rhwy dwyllo): GM I 9 13 wys febin. /Pell o Fo_^n fain yd fydd twythwal werin, /Esmwyth ysydd imi aserw gyfrin. /Ydd endewais en MB I 3 18 ruffudd glew dywal ar orfeddawd, /Gwir gwae ei werin, gwin eu gwirawd. /Gw_^r a lywai lu cyn bu breuawd DB VI 25 7 ydd y cant `Ododdin', /I foli gwyndawd Gwyndyd werin, /Gwynedd bendefig, ffynedig ffin, /Gwanas dey_"rn DB VI 35 13 nid ymdolia. /Ceinweilch cyffredin, cynifiaid werin, /Llawer ei breiddin, llyw a'u breinia; /Breiniwys EW VI 5 9 aw, gwir frenin Cymru. /Cymru wawr warant! I'r werin - nid hawdd, /Nid heddwch tragorllin /(Aer fyrdd a CBM III 24 153 warthlawn! /Ni bu warthlef cerdd Cynferching - werin /O ben Taliesin, barddrin beirddring, /Barddair o' D-5 VI 36 23 /Gwrthfyd fu gywyd ei argywedd /Can rhyfu i'r werin o enwiredd /A fradychwys Crist, Creawdr buchedd. / PM V 25 42 rofi. /Darogan Myrddin dyfod breienin /O Gymru werin o gamhwri; /Dywawd derwyddon dadeni haelon /O hil DB VI 25 22 iad ei la_"in, /Oedd beilch gweilch gweled ei werin, /Oedd clybod cleddyfau finfin, /Oedd clybod clwyf DB VI 24 36 /A lle ydd oedd druan, drwy addaw - Ca_"in, /I werin wirin ei warandaw. /Pan ddyfu y Mab Rhad, oedd rha EGM I 27 53 au, /Eglwysgar, hygar, hygadw gloesau, /Diwedn werin wirion gathlau, /Dyniaddon, dynion diamrau. /Gwae EGM I 29 14 ngwedd, cyn glasfedd gw_^ydd, /Glesin deyerin werin wogwydd, /Cyn dyfod cyfnod ein cyfnerthrwydd, /Cen PM V 10 49 orug Duw dy gystaddl. /Castell Mathrafal mwyth werin - wythawg, /Du, peithiawg, poeth, ethrin; /O'th gy werlyn 1 PM V 19 1 A'th fendicwy Dwy De_"yrn, werlyn - hael /Hil Fleddynt fab Cynfyn, /Arf eryr gwy_^r wern 5 CBM III 3 70 t, /Affan poen, porthloedd digofiaint, /Uffern wern ffurf, ffyrf ei henaint! /Cyn arnaf ernywed wyth ha CBM IV 16 14 yferthir enwir yn anwar, /Yn Arglwydd uffern, wern Wanar. /Rhychyrchant un Pair, tair trydar, /Cynaddl ES I 24 30 Mab Duw o da_^n ac ergryd, /O oerwern uffern, wern weglyd, /O gyffro daear, o gyffryd, /O garchar angh GYC VII 41 37 eneidau!) /Ym mhwll uffern, gyd a_^'r gethern, wern weli_"au, /Lle mae tristwch a thywyllwch a llwch a CBM IV 16 124 awd be_^r i buraw enaid. /Rhag oerferw uffern wern wonaid, /Rhag oerfel uchel uchenaid, /Rhag torf ang wers 1 GYC VII 40 29 echrau, /Saith leufer, enwer eu henwau, /Saith wers cyman gla_^n cyn gloes angau - crog /A gant Crist a wersyllig 1 CBM IV 4 180 elin am win, am wenig - o fedd /Feirdd worsedd wersyllig! /Gwersyll torfoedd tew, llew lladdai, /Gorsaf werth 1 PM V 28 18 mwyn am nerth - tey_"rnedd, /Tey_"rnas oedd ei werth, /Ysgwyd eurglud, balchddrud, berth, /Ysgemydd, te Werthefin 3 PM V 29 12 dd bawb a'i dyly, /Wrth Dduw ydd iolaf hynny, /Werthefin Freienin fry. /Braisg de_"yrn cedyrn, cad ogna DB VI 25 46 ent, ym mhrysur orllin, /Ni wartha_"er hael am werthefin - nos, /A_^ nawdd saint boed cyfrin CBM IV 16 149 an ddiddan gorchlan gorcheithlaid, /Torf eurin werthefin wrth raid. /I'th gerddawr, gwerthfawr gwrthfyn werthfawr 5 GG II 32 15 naw - heddiw, /Hawdd y gallaf wylaw, /Ruddfedd werthfawr wedd wrthaw /Ac Edenawg i danaw. /Canys marw m MG VII 32 44 doedd dan ei nodau, /A'i fam ar lawr, a'i bron werthfawr wrth ei enau. /Dyn a welant, Duw y'i credant, LlF1 II 1 51 wyl /Uchel efengyl ufyl ofydd, /A'r fagl ferth werthfawr wyrthau newydd, /A ludd i'r gelyn ladd ei gily PM V 2 46 doethion dwfn nad ofn tlodi: /Doethgerdd lawr werthfawr ydd wyf wrthi. /Gogwn Dduw, pryffwn y proffwyd PM V 1 44 /Ei bali porffor parth na_^d - a wyrthia /A'i werthfawr ysgarlad. /Ef orau rhiau rhygread, /Udd edmyg, Werthryniawn 1 DB VI 35 59 laidd a'i harfeidda; /Deuddegfed yn iawn y dug Werthryniawn, /Maelienydd o'i ddawn a ddug etwa. /Trydy weryd 13 CBM IV 4 86 d walch, gwrfalch goradain, /Ar hil Rhun rhudd weryd a main. /I ddragon Coeling nid coelfain - ei ddwyn DB VI 27 84 aw, anwylyd - llawer, /Am dramawr bryder ac ni weryd, /Am drwm feddwl cost eurbost aerbyd, /Am drinwych LlF1 II 1 172 Dewrwr a folaf a folant beirdd byd, /Dewrwyr a weryd benyd pob gwan, /Doniawg bedrydawg o bedrydan, /Do ES I 24 22 (dwysaf cof) awr y cyfyd - haul, /Cyfodes o'i weryd. /Chweddl mawr a'n deffry, neud ef deffryd /Deffro CBM III 30 6 aint senedd gyd - eurglawr, /Arglwydd nef a'th weryd, /Dygen yw hebod bod byd, /Dygynnelw, a Duw gennyd MB I 3 101 ydd, /Cynreinion ysgwyd, ysgor orwydd. /Yni fu weryd ei obennydd /Ni byddai ddiwyth i lwyth oswydd; /Am EG VI 18 85 /Yn rhyfel a_^ rhon orddyfniad; /Ysym-i w_^r a weryd ei rad, /I reidus galarus geilwad; /Ysym-i ne_^r y D-1 I 1 31 ddudd trallawd, cystudd a chur cystwy, /Gwerin weryd, gwedy clefyd cryd a chymwy. /Ni ddaw meddyg hyd o PM V 12 31 m deffry - hiraeth /O hirfod draig Cymry /I'th weryd, hydr wryd hy, /I'th achles, wales wely. /Gwelyddy CBM IV 4 124 , /A wnaeth anfadran anfedredd - ar wy_^r /Ar weryd Maes Carnedd. /Pan amug Tegeingl, teg rysedd, /Rhy CBM IV 16 72 ygaeth; /Yr amser y ffrwyner pob ffraeth, /Ni weryd mewyd milwriaeth; /Gw_^r a'n gw_^yl-ni a_^ gweledi CBM IV 4 252 rag Iddon, /Hyd Elfael, eilfa Gwenhwyson, /Hyd Weryd, wryd orchorddon, /Yd warawd rheidnawd reidusion; BF VII 49 25 ais gyn drymed. /Trwm golli arglwydd! Oergladd weryd - yw /Tramgwydd llyw llawch esbyd, /Trimud aerwal werydre 1 PM V 9 26 i'w phen ffyniant dibelre, /Ef a'i dwg o'i deg werydre; /Ef cymer hyder hyd Fuddugre - lys, /Ef dengys weryddon 1 CBM III 3 237 undawd Undad frodorion, /Can drugar, can wa_^r weryddon, /Can derrwyn, can dorf engylion, /Can dorfoedd werhydre 1 LlF1 II 1 141 heli, /Lleuddad a Chadfan yn ei chedwi, /Llyre werhydre wrhydri - lliaws, /Hydraws hydraidd, maws a myn wesgerid 1 PhB VI 14 48 , llyry daear difrisg, /Llawer march a gwisg a wesgerid. /Wedi cad dramawr a gawr dremid /A chyfarfod p wesgerir 1 CBM IV 6 165 ir ar Lloegr, pan gosbir - tewdor, /Pan wosgor wesgerir, /Pan wasgar he_"yrn, pan he_"ir, /Pan wesgryn wesgir 1 CBM IV 6 164 honnir, /Gwy_^r gwasgawd defawd difo_"ir. /Pan wesgir ar Lloegr, pan gosbir - tewdor, /Pan wosgor wesge wesgrydd 1 IRh VII 30 48 ei hieithydd, /Gwenlloer Fawrth addoer addwyr wesgrydd. /Gwanllun wawr anhun Feironnydd - ydd aeth. /G wesgryn 2 CBM IV 6 167 esgerir, /Pan wasgar he_"yrn, pan he_"ir, /Pan wesgryn camawn, camp engir, /Pan lladd yn lluchiad, pan GM I 11 80 cedeirn cad arglodig. /Nid yn wyry yn wa_^r yd wesgryn esgar, /Yn wythfar, yn weithfuddig, /Yn hywydd y Wesgw_^yn 1 CBM III 7 16 Rhwydd ataf, ateb fy ngobaith, /Rhydd wisgoedd Wesgw_^yn ganhymdaith; /Rhudd ongyr Bra_^n fab Lly_^r Ll west 1 OC II 15 27 in derfyn - y wlad /A wledychws Merfyn; /Dos i west ar Nest Nefyn, /Dywed ein dyfod Le_"yn. /Dygychwyn, westeifaint 1 GB II 26 29 l mawr a saith ugaint, /Archafael, caffael gan westeifaint, /Dyrchafwys Dewi Brefi a'i braint. /Ei frai westfa 1 CBM IV 16 112 addef ni fwynha: /Ffrwyth lwythlen, wastadwen westfa /Yn ffrwythlawn o ffrwythau terra. /Terwynawl Ie westi 11 LlF1 II 1 160 wdd ei chlas gofri, /Ac amgyrn o ddyrn, addurn westi, /Ac amgant lliant yn llenwi - aber, /Ac amser gos GB II 26 181 aw (diddan berchi) /O nef, deg addef, addfwyn westi, /Allawr deg ni eill dyn ddisgwyl arni: /Ychwaneg CBM III 21 47 dd, ymgyngenni, /Ymsang torf am gorf, am gerdd westi, /Amsathr cyrdd a byrdd a barddoni; /Amser y'm cer PM V 16 9 , Gwyndyd berchen. /Perchen fo Gruffudd, parch westi, - ar nef, /Ar neill-law Grist Celi; /Am lyw mawr, MB I 4 36 gw_^yr, a'm gwarchan /Rhag uffern affan, wahan westi: /Creawdr a'm crewys a'm cynnwys i /Ymhlith plwyf D-4 VI 20 94 thiredd a_^ thi - neud hafal, /Neud hyfawl dy westi, /Eang yw id rydid, ri, /Eofn a golofn Geli PM V 2 19 yng nghymelri. /Gwollycha dy fa_^r, feirddion westi, /Gwollachar ei fa_^r o farddoni. /Gw_^yl, Ddafydd HF VII 23 1 Gw_^r ysydd yn nhw_^r yn hir westi, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, tey_"rnwalch ri. /Gw_^r PB VII 1 19 dd feibion Beli, /Mwynfawr weilch beilch balch westi /Mo_^n, eryron Eryri. /Eryr eurdreth my_^r, aerdra PhB VI 12 9 Harglwydd Rhys. /Rys fyg, Loegr westyng, lary westi - torfoedd, /Tarian Ystrad Tywi, /Rhag dy fa_^r, c CBM III 20 26 . /Cadwyn cyfri_"au, cyfrwydd - yn rhoddi /Ced westi wastadrwydd, /Gryd worllwyn a graid worllwydd, /Gl westifiaint 1 PM V 7 4 ll o Dduw, ddiechwraint - de_"yrn, /Tey_"rnedd westifiaint. /O Wynedd yn hedd, yn harddfraint, /O Bowys westifiant 2 PM V 23 207 yn oesgwyn ysgarant, /Can Dduw Rhe_^n, yn rhan westifiant /Can ddiwedd pob buchedd, bych sant CBM IV 4 45 au, cerddorion ramant, /Cadarn farn feirniaid westifiant, /Cyrdd forach, cyfeddach carant. /Cerddgar c westlawg 1 GM I 9 21 glew, /Llewychedig aur ar fy nghylchwy. /Cyfun-westlawg dyfr, dydd neud gawy, /Cathl oar adar awdl osym westyng 1 PhB VI 12 9 mawrglod i'm Harglwydd Rhys. /Rys fyg, Loegr westyng, lary westi - torfoedd, /Tarian Ystrad Tywi, /Rh wg 1 DB VI 35 45 o, Rhos oddyna. /Pymed Forgannwg, parha_"us ei wg, /Er a wne_^l o ddrwg, nis diwyga; /Chweched i dramwy Wgawn 1 OC II 14 18 d. /A dyddwg o fragawd wirawd worgred /Ar llaw Wgawn draws dros ei weithred. /Canawon Goronwy, gwrdd gy wng 1 EMRh VI 23 14 g dewr gorflwng /Pan fo dydd gorwlad a chad yn wng. /Penial pob arial, crau allwng- branes /Am gylch ll Wi 1 HOG II 6 19 redd, /A'i diffaith mawrfaith a'i marannedd. /Wi a un Mab Duw! mawr a ryfedd, /Mor yw eilon mygr, main wial 1 CBM IV 6 154 ddfalch ym mhrenial, /Hwyl taerdan trywan trwy wial, /Hwrdd aflwfr mal hirddwfr hoywal. /Hoywal hawl ga wiber 1 CBM III 3 16 drysedd. /Peris ne_^r o'r nifer nadredd /Praff wiber wibiad amrysedd: /Mab Garddun arddunig fawredd, /M wibiad 1 CBM III 3 16 . /Peris ne_^r o'r nifer nadredd /Praff wiber wibiad amrysedd: /Mab Garddun arddunig fawredd, /Mabolia win 8 CBM IV 4 179 , /Bodd am rodd, am rwydd gelennig, /Buelin am win, am wenig - o fedd /Feirdd worsedd wersyllig! /Gwers CBM IV 5 143 n - woddew /Arllwybr llew, Lloegr ddilain, /Ar win, ar breiddin, ar brain, /Ar fedd o feddgyrn Owain CBM III 17 3 ra Digoll - Fynydd, /Mor fynych ei harfoll, /O win cyfrgain nid cyfrgoll, /O fedd o fuelin oll. /Gwiraw DB VI 29 57 eth yn llawn llenwi cibau /O'r dwfr deyerin yn win gwinau, /A wne_^l gorffowys rhag pwys poenau /I Ruff ES I 17 1 Gnawd yr yfawd glyw gloyw-win - o fual /O fuarth buelin; /Gnawd cathlau cogau cynt PM V 25 11 r hedd, ar ddyhedd, ar ddehau rhi; /Eryfais ei win o'i falch fuelin /A'i wisgoedd eurin ar fynogi. /Yn GM I 9 139 Owain hir hy_"wr ddlidau. /Dy-m-gwallofied ei win o'i wen addaf udd /Yn Arfonig gaer ger Hiriell bau. LlF1 II 2 55 /Eryres ormes, trachwres trechaf. /Eryfais dy win o'th wen adaf - ddiwedd; /Eryfaf dy fedd, dy fodd a winllad 2 PM V 1 34 w, a'n cedwis heb wad, /Cadr heddwch hyddyn am winllad, /Cad wyllion Dafydd, da gyrchiad, /Ced wallaw, CBM IV 4 280 iddiawr, o'i fwynfawr funer, /O'i winllyn, o'i winllad ucher, /[] wenllen [] wenllys []er /O'i wenllaw winllan 1 CBM IV 16 222 , o'm rheiddun ofan, /Rhwydd obaith o waith y winllan, /Ac yna daw brawt, braw gyman, /Ar ddeau fy Rhi winllyn 2 PM V 21 3 of - nis rhoddai /(Ef rhoddes wyllt a dof) /Ei winllyn (dengyn, da gof!) /O'i wenllaw heibiaw hebof. /H CBM IV 4 280 fer, /O'i breiddiawr, o'i fwynfawr funer, /O'i winllyn, o'i winllad ucher, /[] wenllen [] wenllys []er wir 27 MB I 3 63 A ddiffyrth ei wy_^r yn orwythawg; /Cyfamug ei wir a_^ mil farchawg; /Clywyd ei gyma hyd dra Bannawg! / GYC VII 43 8 ebyddiaw - 'n Harglwydd /A thrwy waradwydd Ei wir adaw. /Bei meddyliai dyn a'i feddyliaw /A fu o ddolu ES I 19 4 Hoeddl dewrwr! Cyn deryw i'm gw_^ydd, /Hydr ei wir am ei waradwydd. /Neud oerfedd haelonedd hylwydd, /H PM V 24 69 awg /Na'th orsaif na moel na myngawg. /Boed dy wir ar dir, dormennawg - dyhedd, /Gan mlynedd yn hedd, y CBM III 9 6 wrf a glywaf ar glawr Ieithion - hir, /Hydr ei wir ar Saeson, /Teulu Madawg, mur dragon, /Mal twrf torm GYC VII 40 105 n, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwiau, /Er Ei wir arfoll a chur Ei fron oll, /Er y pum cyfrgoll a'i ar LlG VII 24 29 /Gnawd iddaw treiddiaw trwyddi berfedd! /Am ei wir bydd dir o'r diwedd, /Am gylch Dygannwy mwyfwy y me OC II 14 135 dywaid. /Gw_^r ni dwng, ni da_^l, ni bydd wrth wir, /Daniel, draig cannerth, mor ferth hywir. /Menestr, GYC VII 40 98 main, er Ei gwynofain, /Er Ei goron ddrain a'i wir ddoniau, /Er a fu o grair, er Ei wir gadair, /Er a o MG VII 32 41 iw ebrannau. /Disgyn yn ffysg (seren a'u dysg, wir ei dysgau), /I'r ty_^ ydd a_^nt, heb ddo_^r, heb gan EG VI 18 126 Rhy'i molant anant anaw Cymer, /Rhy'i molir ei wir, ei orober, /Ei wryd yn rhyd yn rhaid nifer, /Ei oro CBM III 20 11 heb gudd, /Cad wosudd, ced woseb, /Ar w_^r, ar wir ei wyneb, /Ar wy_^r wawr, w_'rach no neb. /Gwryd dio GYC VII 41 29 alch gyfedd herwydd trosedd trysor obrau, /Pan wir farner yng ngoleuder se_^r a sygnau /Geir bron Dofy GYC VII 40 99 rain a'i wir ddoniau, /Er a fu o grair, er Ei wir gadair, /Er a orug Mair o'i mawr radau. /O'r lle cyf GYC VII 40 65 Ydd archaf i'm Tad, Ysbryd a Mab Rhad /Ran o'i wir gariad, fal y'm gorau. /Cyn isgell meddrawd, ysgar a DB VI 33 1 Gwyn ei fyd am gyd a geidw ei wir, /Gwae ef, Arglwydd nef, ni fo cywir, /A ryfynno dyn IRh VII 30 32 dd luniaidd lonydd, /Gorffurfawr glodfawr wawr wir hafddydd. /Gorffeigiawdd trymgawdd tragywydd - i'm d CBM III 16 245 tra chaled! /Yn llys Owain hael, huanred - ei wir, /Hydr ei ddir a'i ddaered, /Yn y mae gwaredd a gwar PhB VI 11 7 anwosgo, /Draig unbyn a fyn a fynno, /Hir ei wir i'i w_^r dra safo, /Hydr ei drais i dreth o Benfro, LlLl II 16 31 yw terfyn terfysg dir, /Llawr gawr goruchel ei wir, /Lloegr ddifa ddifefl gywir. /Piau yr arfau arfod h PM V 25 50 af, honnaf, hwn yw Beli - Hir, /Ni chelir na'i wir na'i wrhydri /Am bob trais rhyddug ar bob tarw caddu CBM III 11 17 Dreigiau dewr deuprid ni daliant. /Ni thelir o wir, o w_'reiddrwydd - braisg /A brwysgaw yn rhodwydd, / GM I 8 26 /A gymhellws treth o Dw_^r Penfro, /A elwir o wir orau Cymro. /Arddwyreaf hael o hil Rhodri, /Ardwyad GYC VII 40 113 yniaid i'n heneidiau. /Archwn i'r Drindod drwy wir ufudd-dod /Roi in lwyr gymod o'n pechodau, /A phurla GB II 26 67 wyf, /Canaf eu moliant men y delwyf. /Gwelaf-i wir yn llwyr a llewenydd mawr /A lle_^n uch allawr heb a PM V 15 5 s - Dofydd, /Dof wyf it yn wanas. /Dywynnyg dy wir yn wynias, /Dy wynfyd i'm cywyd nid cas. /Edrych, pa GM I 8 4 in yd elwir arglwydd hywydd hir, /Ef am dir yn wir yn w_^yth gyhudd: /Ef yng ngraid, yng nghrew, yn lle wirawd 3 CBM IV 9 43 , /Gwrth eurdal bual bugunawd, /Buelin oreurin wirawd, /Buarth llad llonydd o fragawd. /Buches cyrdd, c PhB VI 14 10 achwir folawd y dylifed ffosawd /Dyrllyddiwn-i wirawd cyn byddwn-i ermid. /Moladwy fleiddryw ni'm rhodd OC II 14 17 ei arwydd, aur ei dudded. /A dyddwg o fragawd wirawd worgred /Ar llaw Wgawn draws dros ei weithred. /C wirddelw 1 MG VII 33 40 eilun Ei hun: honnych - Ei arddelw /Ac o'i deg wirddelw yr arddelwych. /Arfollaist ynof (cof y'i cetwy wirin 1 DB VI 24 36 ydd oedd druan, drwy addaw - Ca_"in, /I werin wirin ei warandaw. /Pan ddyfu y Mab Rhad, oedd rhaid wr wirion 8 CBM III 3 240 , niferoedd neifion, /Can fodd Duw can fod yn wirion: /A'm rhoddwy Gwledig gwleidiaddon /Drefred gwlad GYC VII 39 28 uw, deon - dragywydd, /Nawdd ysydd ufydd, Afel wirion! /Cyn goddau angau engyrtholion /A'm bwy gan ddeu EGM I 27 53 glwysgar, hygar, hygadw gloesau, /Diwedn werin wirion gathlau, /Dyniaddon, dynion diamrau. /Gwae ef a'u GYC VII 39 22 d y Tri Pherson, /Nawdd yr holl seinau, senedd wirion, /Nawdd canmawl hollawl holl engylion - nef /A gw PM V 4 4 fryd, cy-baent frodorion, /Fu Ca_"in ac Afael wirion. /Ni bu bryd eisiau Absalon /Nac Alecsander na Ia GRh II 28 37 ybod, /Can llonydd byw undydd bod. /Can fod yn wirion, wryd Hywlydd - Hir, /Y harchaf it, Ddafydd, /Dyg EW VI 6 18 a chais fy ystwng, o'm hestyngydd, - w_^r, /Yn wirion y'm plygydd; /Na chasa fi, fawr Ddafydd, /Ni chas GB II 26 165 wed da_"ed tynged Dewi /A'i fuchedd wirionedd, wirion ynni. /A e_^l ym medrawd mynwent Dewi /Nid a_^ yn wirionedd 3 CBM III 3 4 w doeth i deithi tey_"rnedd, /Tey_"rnas wenwas wirionedd; /Duw a'm dwg i'm dogn anrhydedd /I'w wenwlad, LlG VII 27 50 yn Hywel! /Eryr gwy_^r, gwarant heb ochel, /Ar Wirionedd iawn ddawn ydd ymdde_^l: /Erbynied arbennig a GB II 26 165 i /Wrth glywed da_"ed tynged Dewi /A'i fuchedd wirionedd, wirion ynni. /A e_^l ym medrawd mynwent Dewi wirodau 1 LlG VII 24 152 gwelais, ddydd golau, - ei fudd /A'i feddgyrn wirodau. /Iddaw i gynnal (cleddyfal clau) /Mal Arthur wa wisg 6 PM V 1 133 gorug. /Mam w_^yr a'i colles callestrigiawl - wisg /A'i osgeth gorfforawl; /O chwanta Efa, efnys hawl, CBM III 16 214 Gwrfawr glyw a glewyd ar-n-un, /Gw_^r osgeth o wisg borfforun; /Ysgodig rhag cardd, cerdd orun - de_"yr PM V 28 11 - am lary /Am lwry mil o esbyd, /Trydar wasgar wisg ermyd, /Trydydd hael beirdd afael byd. /Bydoedd yng PM V 14 35 osgi erddi ar ddeddf cynne. /Diameth wosgeth o wisg eurdde, /Diamau anfon granwynion gre, /A chludaw ei LlG VII 25 77 fawd /I'r aerllew parawd a'i dirpero. /Diflisg wisg, wasgawdfeirdd ymdro, /Deddfau hael wrth bawb a'i h LlLl II 16 3 n - gan rai /Cyn rhuddaw haearngaen) /Pa was a wisg y lasgaen? /Pa walch yw y balch o'r blaen? /Lleisia wisgad 1 BF VII 46 9 hynt ei hendad. /Te_"yrn yn he_"yrn, yn hardd wisgad - balch, /Tey_"rnwalch yng nghalch ynghylch gorwl wisgaf 1 CBM III 23 5 aidd maes moesawg hael. /Cleddyf clod wasgar a wisgaf ar glun, /Rhwng fy llun a'm llasar, /Cleddyf cloy wisgaw 1 GYC VII 36 6 aw - llewenydd: /Llywelyn nid rhydd i'm rhwydd wisgaw. /Gwae fi am arglwydd, gwalch diwaradwydd! /Gwae wisgawg 1 CBM IV 11 6 wir, enwawg - yn nhrydar, /Budd wasgar, beirdd wisgawg, /Dan llen ddirgel oerfelawg, /Yn Llan, ddifradw wisgi 2 LlG VII 24 50 thr hylithr haeloni, /Arf lluoedd, eurwisgoedd wisgi. /Arwymp ne_^r hyder, hyd Teifi - feddiant, /Ni fe D-2 I 2 25 dawg, maer anheddawg, mareddawg, doeth; /Medel wisgi, me_^l farddoni mynogi gw_^yth; /[ ][ ] mynwinad f wisgoedd 5 CBM IV 9 223 _^r wosgo wosgordd ddiergryn, /Gwyrdd wasgar o wisgoedd ceinmyn, /Gwrdd osod, gw_^r gorfod gorfyn. /Gwe PM V 25 12 hau rhi; /Eryfais ei win o'i falch fuelin /A'i wisgoedd eurin ar fynogi. /Yn llys Aberffraw yn llochi - BF VII 50 34 _^r fu Lywelyn ger terfyn Taf, /Gwawr cyhoedd, wisgoedd wasgarocaf, /Gw_^r oedd arbennig, bennaf - o fi CBM III 7 16 ffaith! /Rhwydd ataf, ateb fy ngobaith, /Rhydd wisgoedd Wesgw_^yn ganhymdaith; /Rhudd ongyr Bra_^n fab BF VII 53 24 'i freisgfeirch maeth ffraeth ffrwythlawn /A'i wisgoedd y'm doddoedd dawn. /Arwymp ddawn cyfiawn: oeraf wisgogaeth 1 CBM III 16 114 gosgordd, gwasgawd calchdo_"ed, /Gwasgargerdd wisgogaeth. /Gorwyddawd pen ceirw, pennillfaeth, - a'n wiw 4 MG VII 32 40 ethlau) /Doethan' yn rhwydd ar feirch ebrwydd, wiw ebrannau. /Disgyn yn ffysg (seren a'u dysg, wir ei d CBM III 16 131 sir nemoch; /I drylew yn rhiw ei dorf drwylwyn wiw, /Ei darian dryliw, droch, /Ei barau, ei arfau arfol GYC VII 40 42 r Drindod drwy gardodau, /I garu Mab Duw yn ei wiw gaerau, /I gadw braint y saint a'r santesau, /I wedd PB VII 10 2 aesfriw - Faredudd, /Trawsfalch udd treiswlad wiw, /Pwyll mab Uthr, rhwyf aruthr rhiw, /Pwyllawg pa_^r wlad 30 GB II 26 13 rad yn rhad, rhwyd ysgeraint, /Ysid rhad yn ei wlad a mad a maint /Yng nghyfoeth Dewi difefl geraint, / LlG VII 25 80 urgrwydr brwydr, bryd ar gyffro - cad, /Diofal wlad a wledycho. /Dinag Loegr arag, wrawl fflamdo, /Dewr OC II 15 25 n Ardudwy. /Dygychwyn, gennad, gain derfyn - y wlad /A wledychws Merfyn; /Dos i west ar Nest Nefyn, /Dy CBM III 18 21 /Corf torf, terfysg o'i angad. /Ysid im wledig wlad amddiffyn - llary, /Llawer dyn a'i gofyn, /Gwaedlan D-4 VI 20 25 Ym Mryn Gw_^yth yn Amwythig. /Amwythig wledig, wlad anhydr - ei braint /A_^'m hudd braisg ni chyhydr; / CBM IV 4 219 ai, /Pa wledig a wledych arnai? /Gwledychws ar wlad, ar wleddolion - medd /A meddiant ar dirion, /Gwled GM I 6 6 rydyddion borthiad, /Boed cyfoed dy rad a_^'th wlad a'th wawd. /Ethyw dy ergryd yn eithafoedd byd, /Ar CBM IV 12 9 f gwynde_"yrn Powys. /Ced bai tau, wledig, hyd wlad bo_^r - Efrawg, /Aerfarchawg, ddeifniawg ddo_^r, / DB VI 28 14 urddreg, /I loywdir llawhir, llyw Dinorweg, /I wlad Dafydd rydd, rwydd Gymra_"eg GM I 11 34 d breswyl hwyl haul Fehefin! /Gollewin wledig, wlad deithi_"awg - hael, /Gwy_^r ail gyfael gwrawl gofaw LlF1 II 1 112 gwall a gwad, /Bendigaw Gwynnyr a'i wy_^r a'i wlad. /Ef a wnaeth ei faeth fel ygnad - addef, /Ef a gym CBM IV 18 14 nid iawn) /A chynnwys yn nef in arnodded: /I'r wlad eidduned, myned a wnawn! /Cyfarchaf-i, Dduw, cyfar CBM III 16 232 iawg pedrydawg (pedriael - ei len) /Powys wen, wlad Frochfael, /Eurddyrn wa_^l, gleddyfal glywael, /Eti CBM III 16 235 afael. /Gafael glew yng nghad, gafaeled - ei wlad, /Gafaelant feirdd ei ged, /Ga_^l dywal, dyfal, dia PB VII 21 5 d, /[ ] clau, [ ] clod, /[ ] y Berfeddwlad. /I wlad [ ], glod arddangos, /Gwelid [ ] /[ ] oedd gorau gw CBM IV 4 145 rf tarf, torf hywledd. /Gwlydd wrth wlydd wrth wlad gyfannedd, /Garw wrth arw wrth awr gyminedd, /Chweg BF VII 57 6 iad pum oes o groes greuawl, /Arbennig Wledig, wlad Gyfreithiawl, /Arglwydd Dad, na'm gad gyllestrigawl GYC VII 40 28 drugaredd, /A dywod yn y diwedd /At y Tad i'i wlad, i'i wledd. /I wledd annherfynawl io_^r, /Ysydd uw PB VII 10 28 es, /A'th gynwan gadfeiddiad foes /A'th gynnar wlad i'th gynoes PB VII 4 6 g. /Dinag Owain, ruddlain lafn, /Doeth id i'th wlad, leiddiad leifn, /Trethoedd tros foroedd, fa_^r dwf D-4 VI 20 47 , /Ef henyw o gancad, /Llyw Gwynedd, gwynfydig wlad, /Llwyth lleudir Ystwyth ystrad. /Yn Ystrad Meuryg LlF1 II 1 144 i. /Ysid lan lawndeg ei menegi /Ym Meirionnydd wlad, mad ei moli. /Molaf Dduw uchaf, archaf weddi - idd BF VII 49 16 elw ceinffyrdd cyrdd cyflef: /Urddedig Wledig wlad nef. /Gwlad nef, o'i addef, eddyw ffrwythlawn - ddr DB VI 27 102 rhoddo fy Rhe_^n rhan ysbyd - addef, /Ei ran o wlad nef, iddaw hefyd CBM IV 6 25 /A gwaedlin ar eu grudd. /Grudd fuddig wledig, wlad ohen, /Grugunan rwyfan rudd onnen, /Nid o nerth lla LlG VII 28 20 hywair, cynfarchawg - yng nghad, /Mawreddus dy wlad, rad redegawg. /A mi mal athro ethrylithawg, /Myfyr CBM IV 12 17 twrf toredwynt am brys. /Ced bai tau, wledig, wlad Run - Amhaelgwn, /Maelgyning aborthun, /Rhybyddai f CBM IV 10 4 g wyf finnau) /Ar dy wy_^r, eryr aerau, /Ar dy wlad, wledig Deau. /Aswynaf, archaf arch fawr - i Beryf GB II 25 6 corf rhag torf, twrf elyflu, /Cynrabad cyngad, wlad wledychu; /Cymhendraws cyngaws, cyngreddf mo_^r-gym GB II 26 33 'i elfydd yn rhydd, yn rhieddawg; /Ar Iwerddon wlad ys rhad rannawg, /A'r Deau ef biau a Phebidiawg; /A wladlwydd 1 CBM III 8 20 ig; /Ar ddadl, cynnadl cedfuddig, /Arwydd iawn wladlwydd wledig. /Nis gw_^yr namyn Duw a dewinion - byd wladoedd 4 DB VI 28 11 arwaneg, /I'm dwyn og eu plith yn olithreg /I wladoedd cyhoedd, cyfun, hardd-deg, /Ar wledig lleithig, CBM IV 9 198 r glewyd yn ergryd aergrau, /Gw_^r gwledig ar wladoedd, nid gau! /Gw_^r gorddwy gorddrych ysgwydau, /G CBM III 21 50 Amser y'm cerid gan lyw Ceri, /Caradwy wledig, wladoedd noddi, /Caraswn aestwn as dirperi, /Carasai a'm OC II 15 57 yfod Fechain. /Teulu Owain rwyf, rhwystrasam - wladoedd: /Poed gwlad nef ein hadlam. /Cyrch cyfrwydd, c wladwr 1 CBM IV 4 217 n letbai), /Gwedi gwawr cadfawr a'i cadwai /Pa wladwr, arwr ar wyndai, /Pa wledig a wledych arnai? /Gwl wladychy 1 DB VI 26 34 fynnych, Cymry - bendefig, /Arbennig wledig a wladychy. /Difanw so_^n Saeson, sef a gery, /Difwyniant wledig 27 DB VI 26 34 /Cymer a fynnych, Cymry - bendefig, /Arbennig wledig a wladychy. /Difanw so_^n Saeson, sef a gery, /Di CBM IV 4 218 awr a'i cadwai /Pa wladwr, arwr ar wyndai, /Pa wledig a wledych arnai? /Gwledychws ar wlad, ar wleddoli CBM IV 16 1 Un Arglwydd cyfrwydd, cyfreithgar - Wledig /A wledych heb afar, /Un Mab Duw diffwys Ei ddaff DB VI 35 32 dr gweithfuddig, arglwydd gwynfydig, /Arbennig wledig a wledycha. /Cedwid un Mab Mair cenau cyniwair, / CBM III 1 6 draws, maws mab Cadfan, /Pell yd wledych wy_^r wledig arnan. /Perging cyniwair, pair pedrydan, /Pedryda CBM IV 10 4 finnau) /Ar dy wy_^r, eryr aerau, /Ar dy wlad, wledig Deau. /Aswynaf, archaf arch fawr - i Beryf /A ber CBM IV 9 27 frwydr crwydr creulawn dybyddawd; /Gwelais-i wledig dig, diofnawd, /Ofn ei ofn i efnys giwdawd; /Gwel GM I 7 100 lais dorf am dw_^r, gwelais wy_^r am w_^r, /Am wledig Edeirniawn. /Gwelais frad a chad a chamawn /Cyfrw CBM III 3 136 gennyn! /Can fodd Duw yd fu'n ei ddilen, /Tud wledig, elwig elfydden, /Tir gw_'raidd gorwyf rhag unben CBM IV 3 32 bragad, brad gad greulawn, /Rhag ba_^r braisg wledig, fal brig briwgawn; /Crynai elorfeirch bre[] bryd LlG VII 24 20 onedd; /Llewelyn gelyn, galon dachwedd, /Llary wledig gwynfydig Gwynedd; /Llofrudd brwydr Brydain gywry PM V 24 64 welyn, llary rwyf, Rywoniawg - berchen, /Barch wledig Hiraethawg, /A'th folaf, filwr pedrydawg, /A'th f CBM IV 12 9 oes /Gwendorf gwynde_"yrn Powys. /Ced bai tau, wledig, hyd wlad bo_^r - Efrawg, /Aerfarchawg, ddeifniaw DB VI 28 12 reg /I wladoedd cyhoedd, cyfun, hardd-deg, /Ar wledig lleithig, llwythfawr, eurddreg, /I loywdir llawhi CBM IV 4 94 fiain. /I Gynddelw oedd arddelw urddain, /Urdd wledig, llurig llu aergrain, /Urddws Duw diwyrnawd Owain CBM IV 18 39 ngwas engylion gwirion, gwaraf, /Yng ngwenwlad Wledig, nef a archaf. /Gwledig arbennig, pan yth aned /D CBM III 8 20 adl, cynnadl cedfuddig, /Arwydd iawn wladlwydd wledig. /Nis gw_^yr namyn Duw a dewinion - byd /A diwyd GB II 26 153 w i Ddewi, ddiffreidiad teg, /Rhys mawr, Mo_^n wledig, reodig reg. /Rhymeddyliais-i hyn i honni - urdda D-1 I 1 21 r Rhagynys a'r Tair Ynys a'r tramordwy: /Hywel wledig, udd gweithfuddig, id y gwystlwy! /I'th argyfair, CBM III 18 21 haead, /Corf torf, terfysg o'i angad. /Ysid im wledig wlad amddiffyn - llary, /Llawer dyn a'i gofyn, /G D-4 VI 20 25 , dig, /Ym Mryn Gw_^yth yn Amwythig. /Amwythig wledig, wlad anhydr - ei braint /A_^'m hudd braisg ni ch GM I 11 34 n /Hyd yd breswyl hwyl haul Fehefin! /Gollewin wledig, wlad deithi_"awg - hael, /Gwy_^r ail gyfael gwra BF VII 57 6 . /Erbyniad pum oes o groes greuawl, /Arbennig Wledig, wlad Gyfreithiawl, /Arglwydd Dad, na'm gad gylle BF VII 49 16 f, /Arddelw ceinffyrdd cyrdd cyflef: /Urddedig Wledig wlad nef. /Gwlad nef, o'i addef, eddyw ffrwythlaw CBM IV 6 25 - gwayw /A gwaedlin ar eu grudd. /Grudd fuddig wledig, wlad ohen, /Grugunan rwyfan rudd onnen, /Nid o n CBM IV 12 17 wys /Fal twrf toredwynt am brys. /Ced bai tau, wledig, wlad Run - Amhaelgwn, /Maelgyning aborthun, /Rhy CBM III 21 50 ddoni; /Amser y'm cerid gan lyw Ceri, /Caradwy wledig, wladoedd noddi, /Caraswn aestwn as dirperi, /Car wledych 3 CBM IV 4 218 adwai /Pa wladwr, arwr ar wyndai, /Pa wledig a wledych arnai? /Gwledychws ar wlad, ar wleddolion - medd CBM IV 16 2 Un Arglwydd cyfrwydd, cyfreithgar - Wledig /A wledych heb afar, /Un Mab Duw diffwys Ei ddaffar, /Un Ma CBM III 1 6 goch glyw glewdraws, maws mab Cadfan, /Pell yd wledych wy_^r wledig arnan. /Perging cyniwair, pair pedr wledycha 1 DB VI 35 32 fuddig, arglwydd gwynfydig, /Arbennig wledig a wledycha. /Cedwid un Mab Mair cenau cyniwair, /Cedwis ei wledycho 1 LlG VII 25 80 r brwydr, bryd ar gyffro - cad, /Diofal wlad a wledycho. /Dinag Loegr arag, wrawl fflamdo, /Dewrwalch t wledychu 2 GB II 25 6 rhag torf, twrf elyflu, /Cynrabad cyngad, wlad wledychu; /Cymhendraws cyngaws, cyngreddf mo_^r-gymlawdd ES I 21 12 trai a llanw, a llwyr feddu - byd, /A bydoedd wledychu. /Mor gyfiawn Ei ddawn ddarparu, /Mor ddigwl Ei wledychws 1 OC II 15 26 y. /Dygychwyn, gennad, gain derfyn - y wlad /A wledychws Merfyn; /Dos i west ar Nest Nefyn, /Dywed ein wledd 8 PM V 26 39 wrdd cyfannedd; /A'i breiddin a'i wlyddwin a'i wledd /A'i breiddiawr gorfawr gorhoffedd /A'i aur rhudd GYC VII 40 29 yn y diwedd /At y Tad i'i wlad, i'i wledd. /I wledd annherfynawl io_^r, /Ysydd uwchlaw'r haul a'r se_^ DB VI 30 91 uch gwin a medd, /Bu_^m i gydag ef, yd gefais wledd: /Boed i gyda'i Dduw fo ei ddiwedd GYC VII 40 28 , /A dywod yn y diwedd /At y Tad i'i wlad, i'i wledd. /I wledd annherfynawl io_^r, /Ysydd uwchlaw'r hau GYC VII 42 37 th a geiso, beth a gasa. /Ceised pob dedwydd y wledd ni dderfydd, /Llewenydd llonydd ffydd a ffynna. /N GYC VII 42 59 sawl a gaffed ar gyffurf da, /I gan lewenydd y wledd ni dderfydd /Yn nhragywydd rydd rad gymanfa CBM III 16 218 ryd gryd rhag graid Eborthun, /Ysgrud wlydd ar wledd ym Melltun. /Ys gnawd rhag Owain ysgafael i frain, CBM IV 4 160 adolig. /Oedd aelaw cer aelwyd Beblig /Pobl ar wledd yn hedd yn hirdrig, /Mygr ddragon gwron gwyrennig, wleddau 1 MG VII 32 61 ddwn ninnau! /Bendigedig yw'r Nadolig, deilwng wleddau, /Pan aned Mab, Arglwydd pob pab, popeth biau, / wleddolion 2 CBM IV 4 219 ledig a wledych arnai? /Gwledychws ar wlad, ar wleddolion - medd /A meddiant ar dirion, /Gwledychawd mo CBM III 3 235 ugyrn, am gyrn, am geinion, /Yn untref untraul wleddolion, /Yn undawd Undad frodorion, /Can drugar, can wlith 1 CBM III 12 30 briw, brith - o gyfergyr, /A gwaed gwy_^r i ar wlith, /A gwyach hylef, hylith, /A gwyddfa blaidd yn ei wlydd 3 CBM III 16 218 un, /Ysgryd gryd rhag graid Eborthun, /Ysgrud wlydd ar wledd ym Melltun. /Ys gnawd rhag Owain ysgafael MB I 3 124 ch, mawr ei dyfydd, /A chadau Cynwrig wyrennig wlydd. /I gad gynghywair ym Meirionnydd /Arglwydd glew g CBM IV 4 145 arf, /Eurgorf tarf, torf hywledd. /Gwlydd wrth wlydd wrth wlad gyfannedd, /Garw wrth arw wrth awr gymin wlyddwin 1 PM V 26 39 irdd /Am ei fwrdd cyfannedd; /A'i breiddin a'i wlyddwin a'i wledd /A'i breiddiawr gorfawr gorhoffedd /A wn 14 DB VI 29 116 st ataf. /Crist a w_^yr, yn llwrw a ganaf, /Na wn am fy rhwyf cwdd wyf, cwdd af. /O mynnwch, chwerddwch LlF1 II 2 42 r, ddurddor ddiachoraf: /Ys gwn cwdd eddyw; ni wn cwdd af. /Dothwyf atad, fad a gadwaf, /I gyrchu cyngo CBM IV 17 26 r; /Ced gwypwyf heddiw hawddfod uch llawr, /Ni wn er hynny a wyf henawr. /Gw_^yr Rheen ein rhaid, rhydd LlG VII 24 87 bedwar defnydd; /Ef gorau rhiau rhegofydd - a wn, /Eryr Snawdwn, aer gyfludwydd. /Cad a wnaeth, cadarn PM V 27 21 Ac a fo da, ef a'u dwg. /Dug Ywain wynfain, ni wn ha_^n - a_^'i hoed, /Neud ei hoedl a'm herwan, /Hil G CBM IV 9 74 /Gw_^r a w_^yr yn nydd ffwyr na ffy, /Gw_^r a wn-i a hwn yw hynny. /Gw_^r yn nhwrf, yn nhorf arhyly, / MeiG I 30 4 ddo. /Bod ar iawn o'm dawn a'm diheino; /Byd a wn i gyd, gryd a welo. /Bodd Duw a haeddwyf, Rhwyf a'm MeiG I 33 13 i; /Mechde_"yrn caeroedd na cherydd fi /Can ni wn na'm ffordd na'm ffurf erni. /Ernywiant i ddyn ei ddi CBM III 26 122 raig falch gystlwn, /Adoedd da, ei ddedfryd a wn. /Nid oedd nawd nebawd na byddwn /Yn y bai am feirch EGM I 26 39 Pryderi. /Pryder nawd ceudawd, cyfnerthi - ni wn, /Nid parabl yw hwn ni fo peri. /Llen argel isel ysy' PM V 28 7 r oseb - cerddau, /Ni ddug cardd ei wyneb, /Ni wn o wawd ei woheb, /Ni wybu naca_"u neb. /Neb ni w_^yr PhB VI 16 12 udd, gwaywrudd, gwraf, /Ysgwn fy nghystlwn, ni wn py wnaf. /Och hyd atat-ti, Dduw, a ddodaf - yn dde /O LlG VII 25 19 ei ganfed; /Ti freisgaf mab dyn o dir Cred - a wn, /Ym mhrifgyrch, pryffwn praff ddylyed. /Gnawd er dra DB VI 28 6 i chweg. /Ni wybu_^m erioed fedru Saesneg, /Ni wn ymadrawdd o ffrawdd Ffrangeg; /Pan geisiais-i esill o wna 16 MeiG I 33 61 es enrhydedd rhag llu anwair /Yn lle ernywed a wna Cadair. /A gaiff a gaffer yn ddiadnair /O gywyd a gw ES I 23 23 /Y perthir eraill y parth argledd. /Cynaddl a wna Crist wedi crocwedd, /Cynaddloedd pobloedd, pawb i'w MeiG I 33 88 /Llary Arglwydd llawer, llewyn Wanas. /Gwae ni wna cynnif cyn no'i leas, /Cymod a_^'r Creawdr a'i rhygr OC II 15 18 s o Benweddig, boen Ofydd - gennad, /Gan ni'th wna cywilydd; /Dywan ar gynnan gynnydd, /Dywed y down Fe LlF1 II 3 15 a nertho - fy null /Im ddillwng arallfro. /Ni wna draig dragon wylo; /Ni wnaeth drwg a'i diwyco. /O dy ES I 16 16 n. /Lleha fi, Dofydd huenydd hy_^n, /(Llawer a wna Duw er dyniaddon) /Rhwyf nef a daear, rhag taerfar t MeiG I 33 39 dau. /Gwae a goddwy Duw dogn berthidau, /Duw a wna ddeubryd ffryd a ffrwythau. /Diffrwythwyd daear drwy LlF1 II 1 54 /A'i harglwydd gwladlwydd, gwlad lewenydd, /A wna ei noddfa yn dda ddiwenydd, /Ail Osfran gynnan aeswa MG VII 32 63 Arglwydd pob pab, popeth biau, /O arglwyddes a wna ein lles, a'n lludd poenau, /Ac a'n gwna lle yn nhec PM V 2 57 aergrain, /Tey_"rnas firain faran Benlli, /Na wna, eryr gwy_^r, gorddiogi /A_^'m daddl, udd trwyaddl y CBM III 5 33 iolwyf. /Can ni wnei-di erof, er a ganwyf, /Na wna fi, feinwen, fal na hunwyf, /Ni'th wnaf ernywed er n GYC VII 42 16 er bron yr Iesu: /Lle gwelo trillu, trallawd a wna. /Gwae'r sawl a gredan, os camwedd a wna_^n; /I'r tw GYC VII 42 22 bydawl gymyrredd /Gwledd enrhydedd, gw_'nedd a wna. /Gwelais Lywelyn luoedd ail Merfyn /A Chymry derfyn LlF1 II 1 119 d, /Dau gu, dau gyfaith, dau wyneithad, /Dau a wna gwyrthau er goleuad - rhagddudd, /Dau ddiludd eu bu GYC VII 42 48 oll archollau /A'i gethrau a'i grau a'i grog a wna. /`Hyn a wneuthum i, beth a wnaethost ti?' /Medd Cri LlF2 VI 8 19 draul molawd didrain. /W_^yr Gwenwynwyn rhyn a wna rhain - gorffau, /Bleiddau ei gogau am ei gigwain. / wnaai 1 DLlM II 18 9 - wrth neb, /Ni thorrid ei gyfraith. /Gw_^r a wnaai ar Lloegr llwyr anrhaith /A dwyn ei dynion yn gai wnaeth 55 CBM III 21 16 rdd heirdd hiraethlawn, /Adrawdd gan hiraeth a wnaeth a wnawn: /Am eryr mawrwyr Merfyniawn - ydd wyf /( CBM III 26 79 d ni gilwyd, /Ef laddai, ef wanai, wanwyd, /Ef wnaeth a_^ gwaedwayw gwaed abwyd - i frain /O Frynaich, BF VII 52 23 hardd-ddeddf dileddf ar da_^l branar, /Gw_^r a wnaeth a_^ gwayw gwyar - yn cochi /Uch Aber Teifi, rhi BF VII 52 31 bwlch nad ydyw, gwayw briw brwydrgar, /Gw_^r a wnaeth adaw adar - ar gynrain /Fal cigfrain Owain, awydd BF VII 49 21 awn, /Glyw lyw gan nid byw, ba wnawn? /Na_^g a wnaeth angau anghyffred - afael /Am ddwyn hael, wael wei CBM III 3 147 men, /Gain wenwas heb gas, heb gynnen. /Llan a wnaeth a_^'i lawfaeth loflen, /Llan llugyrn, llogawd off CBM IV 4 123 angnefedd /A ddug trais tros Erch a Heledd, /A wnaeth anfadran anfedredd - ar wy_^r /Ar weryd Maes Carn CBM IV 2 7 tor, /Aer gyngreddf anneddf annio_"lor. /Aer a wnaeth ar draeth a dreithitor /Rhwng Arfon beues a mynwe CBM III 21 71 Gw_^r gorsaf gwraf, gw_^r yng nghyni, /Gw_^r a wnaeth argel ar galedi, /Argae cedernid, cadarnfalch ri, CBM III 11 53 na bo carddychwel. /Cynneddf iwch, Bowys, ban wnaeth - awch gorsaf, /Awch gorsedd na bai gaeth, /Glyw CBM IV 6 11 rhagddudd /O'i hyngder ehangdud Faredudd: /Pan wnaeth balch odrudd bylchu Fflemisiaid, /Ffleimiaid grai GYC VII 43 40 w, /Rhag tragwres y ta_^n a gormod boethfan /A wnaeth Baraban i benydiaw, /Er cythruddiaw cnawd, er dia LlG VII 24 89 - a wn, /Eryr Snawdwn, aer gyfludwydd. /Cad a wnaeth, cadarn ymgerydd, /Am gyfoeth am Gefn Gelorwydd. CBM IV 18 5 byrnhawn - a bore /Ac aberoedd ffrwythlawn, /A wnaeth coed a maes a mesur iawn, /A ffrwythau a doniau, CBM IV 4 267 /As barn nwy dadfarn a'i dadfer - yn iawn /Na wnaeth crawn crynoder; /As molaf mal ydd adrodder, /Mal ES I 15 11 r, /Gorober ehelaeth. /Cyfran deg, ei dogni a wnaeth, /Cyfri llu, llydan o bennaeth. /Cyfreithgar ni g CBM III 21 73 edi, /Argae cedernid, cadarnfalch ri, /Gw_^r a wnaeth Cymru mal nad cymri, /Gw_^r a wnaeth cymryd gwryd CBM III 21 74 /Gw_^r a wnaeth Cymru mal nad cymri, /Gw_^r a wnaeth cymryd gwryd gwrthi, /Gw_^r a wnaeth gwrthod gwr ES I 21 7 yr, Ef gorfu, /Ef gorau gorwyrain a fu; /Ef a wnaeth daear cyn dyfu - i fron, /Fry o nef y'n canfu. /E OC II 14 55 amyfan /Fal y bu ym Mangor am ongyr da_^n /Pan wnaeth dau de_"yrn uch cyrn cyfrdan /Pan fu gyfeddach fo CBM IV 18 8 A wnaeth gwellt a gwy_^dd a grug ym mynydd, /A wnaeth dedwydd er dedfryd iawn /Ac arall ar wall ar well LlF1 II 3 16 llwng arallfro. /Ni wna draig dragon wylo; /Ni wnaeth drwg a'i diwyco. /O dywedais drwg o dramgwydd - s DB VI 27 39 Wedi tynnu Lloegr i'w llawn orchwydd, /Wedi na wnaeth Duw diddanrwydd - ym myd /Ni gaffai llew gryd gre CBM IV 13 4 plant Addaf, /Nis gwna pawb na bo pennaf, /Ni wnaeth Duw fwlch ar falch naf. /Naf ym mhresent yw ne_^r DLlM II 18 36 red a bedydd - etwa /Ei gynna gysteddlydd. /Ni wnaeth Duw neb dyn dwywawl ffydd, /Ni maeth mam mab ei h PM V 18 36 darn fal dinas, /Wyt gorau un gwron o'r fas /A wnaeth Duw y dydd y'n creas. /Llym anian trathan trwy gr CBM III 29 13 dd ei arfaeth, /Ei enw ei anaw rhywnaeth. /Ban wnaeth ei angerdd engyhynt - i'w glod, /A glyw Deifr a'i LlF1 II 1 113 d, /Bendigaw Gwynnyr a'i wy_^r a'i wlad. /Ef a wnaeth ei faeth fel ygnad - addef, /Ef a gymerth nef dro DB VI 25 14 o Freiddin. /Er pan orau Duw ddyn gysefin, /Ni wnaeth ei gystal, traws arial trin; /Gorug Llywelyn, or MeiG I 33 37 olau!). /Rhy-n-parasai Duw heb ddim eisau /Yni wnaeth ein gwaeth ein gweithredau. /Gwae a goddwy Duw do CBM III 21 158 n frwyn o'i fraw golled. /Yn amwyn Elfael, pan wnaeth Elfed, /Elfydden greulawn, elfydd greuled, /Nid o DB VI 29 22 _^nt fyw, neud y_^nt feddau: /Gwae'nt hwy ar a wnaeth eu penaethau! /Am Ruffudd gwaywrudd, gwae finnau, MG VII 33 37 ddeall a ddeellych; /Gloywdegach no'r aur y'th wnaeth Eurych, /A'th luniawdd, creawdd (hawdd y'i crety CBM III 8 52 n ystlys Dyfrdwy, /A lle teg tebyg i draeth /A wnaeth fy hiraeth fwyfwy! /Hawddamawr i Gwm Brwynawg /A' MG VII 32 57 euthur da, na thraethu da ar dafodau. /Hynny a wnaeth ganedigaeth deg wyneithau /Un Mab Duw gwir, od ed CBM III 21 78 r a wnaeth gwaedlif, gwaedlafn gochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedlanw gwaedlan Deifi; /Cymysgai grau gwy_^r a CBM III 21 77 /Gwrthwynebedd Lloegr heb eu llochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedlif, gwaedlafn gochi, /Gw_^r a wnaeth gwaedl CBM IV 18 7 iawn, /A ffrwythau a doniau, Duw ryddigawn; /A wnaeth gwellt a gwy_^dd a grug ym mynydd, /A wnaeth dedw CBM IV 16 66 aisg, yn fron ehalaeth, /Ef a ddaw i ddangos a wnaeth. /Gwnawn erddaw cyn braw breuoliaeth /Ddiohep wos CBM III 21 75 /Gw_^r a wnaeth cymryd gwryd gwrthi, /Gw_^r a wnaeth gwrthod gwrthfodd Dewi, /Gwrthwynebedd Lloegr heb MG VII 32 17 gwelid carpau. /Eisoes mai Ef, dangos o nef a wnaeth gwyrthau, /Oedd Fab Duw Rhe_^n, o'r hwn y ce_^n GB II 25 10 g, pen-aig yn penaethu, /Cymhennaf pennaeth yr wnaeth Iesu. /Cymhenddoeth a choeth a chaeth i'r moliant DB VI 25 1 Gw_^r a wnaeth llewych o'r gorllewin, /Haul a lloer addoer, hadd GB II 26 273 gwerendau. /Y Gw_^r a folaf, gwir ogonedd, /Ni wnaeth na gwaeth na gwythlonedd /Namyn o bell dygymell g CBM IV At 1 Ni chelaf a wnaeth, ni cha_^r - fy nghalon, /Ni rylon rhy lawgaeth, CBM III 3 185 lyd, /Gradd ufel, greidiawl ei wryd! /Gwyrth a wnaeth ni wneir hir ennyd, /Ni wnaethpwyd eirioed er yn DB VI 25 42 ysgrin, /Cyn daear ddyfnlasar lesin, /Gw_^r a wnaeth o'r dwfr y gwin, /Gan fodd Duw, a diwedd gwirin, GRh II 28 55 - ei derfyn, /Nid arfaidd neb y tau; /Duw a'th wnaeth, o'r penaethau, /Yn orofn pawb, yn orau. /Gorau u CBM IV 6 250 arfor Arfon, /Yn arfod ag arfau rhuddion /Pan wnaeth pendragon pendrychion - o wy_^r, /Pan drychws ei CBM III 26 19 nawsber. /Terfysg yn rhagffysg yn rhacter - a wnaeth /Twrf ton ffraeth ffraw aber, /Ysgrud glud, glewy PM V 19 25 ryn, /Yn rhoddi aur rhudd a melyn. /Dewr y'th wnaeth UnDuw yn undyn - haelaf /Hyd aeth haul o'i gylchy OC II 14 127 nt eu hadrawdd, casflawdd flaeniaid. /Ni waeth wnaeth 'y nghydwyr yng nghaled - Faelawr, /Dillwng carch DB VI 33 75 erth galed, /O uffern gethern, o gaethiwed, /A wnaeth yma dda yng nghalchdo_"ed, /A wne_^l i'w enaid gw DB VI 35 69 ar osteg i dir Panna. /Dwy ar bymtheg, drwg a wnaeth yn amlwg /Pan gerddwys ei fwg am Allt Faga; /Deun DB VI 29 56 ydrist y'n gwnaeth Crist creaduriau. /Gw_^r a wnaeth yn llawn llenwi cibau /O'r dwfr deyerin yn win gw wnaethant 2 MeiG I 31 6 a brynwys Ei garant /O'r poenau a'r pechawd a wnaethant. /Plant Addaf, plenhigion fuant, /Yn y present MeiG I 31 24 a_"el a'm rhifant - yn gymen, /Fy nghymod-i a wnaethant. /Yn y Dydd i'm Priawd y'm profant, /I'r Unduw wnaethost 3 GYC VII 42 49 rau a'i grog a wna. /`Hyn a wneuthum i, beth a wnaethost ti?' /Medd Crist Celi Ri: rhaid oedd yna /Bod PM V 10 47 naddl - cynnygn, /Cynyddaist, ni bu haddl, /Ni wnaethost-ti nam i neb daddl, /Ni orug Duw dy gystaddl. PM V 10 59 fu ystwng - draig, /A dragon yn echwng, /Hydr wnaethost, w_^r, ar wy_^r flwng, /Ddydd trawd trallawd o wnaethpwyd 4 CBM III 3 186 wryd! /Gwyrth a wnaeth ni wneir hir ennyd, /Ni wnaethpwyd eirioed er yn oes byd: /O'i adaf etewyn tanll DB VI 30 14 irad; /Canaf hon Ddafydd, cynifiad - ryfu, /Ni wnaethpwyd gwawr llu yn llawgaead: /Ni ddodai eirif ar r DB VI 25 44 y gwin, /Gan fodd Duw, a diwedd gwirin, /Nos a wnaethpwyd, trais annwyd trin, /Ym mhresent, ym mhrysur BF VII 54 42 ir, fawr gadair, gadr ei gweddi, /I'r gwy_^r a wnaethpwyd yn broffwydi, /Ym mhlwyf mad gwastad, gwesti wnaf 12 DB VI 29 128 ed, gallmarw fyddaf /A'i orchymyn ef ar nef a wnaf CBM III 10 5 aint o Feigen. /Awch rhoddaf arawd, arofun - a wnaf /Arfogion cyd-ddyun /Yng ngwythlid, yng ngwythlawn EGM I 28 38 ddygnawd. /Arddunedig Dduw, arddelw ohonawd /A wnaf, Arglwydd Naf, nerth pob ciwdawd. /Cadwn fraint dew DB VI 24 19 yd yn ei bydiaw. /Mab Duw dewisaid dewisaw - a wnaf, /Ef dewisaf Naf, nawdd i ganthaw! /Diddestl oedd e CBM III 5 34 yf, /Na wna fi, feinwen, fal na hunwyf, /Ni'th wnaf ernywed er na'th gaffwyf. /Nid er chweddl amgen ydd LlF1 II 2 56 wen adaf - ddiwedd; /Eryfaf dy fedd, dy fodd a wnaf. /Eryfant anant o aur, o ariant; /I'th lys, les mil LlF1 II 2 69 anaf. /Hanpych gwell, anaw: pell wellwell y'th wnaf! /Hanpwyf gwell innau; ni'th amheuaf. /Ni bo gwaeth PhB VI 16 12 waywrudd, gwraf, /Ysgwn fy nghystlwn, ni wn py wnaf. /Och hyd atat-ti, Dduw, a ddodaf - yn dde /O weled BF VII 50 15 , gloywddrud glewaf, /Gw_'reiddlyw nid byw: ba wnaf - o'i golled, /Gw_'reiddlew hyged, roddged rwyddaf? PhB VI 13 4 brad, bron eiliasaf, /Eithr cennyd cynnelw ni wnaf. /Rhygwneuthum it glod glud, rhwyf gawr - yng ngwry CBM III 5 28 hi wrthyf-i gwerth fy hirglwyf, /Nid gorthaw a wnaf wrth a garwyf. /Celadwy lywy, liw ton am rwyf, /Rhw DB VI 27 65 Wedi Llywelyn, llywiawdr Gwyndyd. /Gwarafun ni wnaf yn nydd creulyd. /Gwrawl oedd ei hawl wrth ei hwylf wna_^i 2 GYC VII 43 12 n gethri parawd yn cythruddiaw - cnawd, /Ef ni wna_^i bechawd na'i rybuchaw; /Bei na bei undydd (Dofydd HF VII 23 19 prifddeddf Pryderi. /Gw_^r oedd Owain hael ni wna_^i holi - mach, /Gw_^r nid oedd lyfrach nog Elifri. wnaid 1 PM V 6 50 ifniawg ar honnaid, /Rhodri hael, a'i hafal ni wnaid /O ddwfr ac awyr ac enaid - a phridd, /A ffrawddus wna_^n 1 GYC VII 42 17 awd a wna. /Gwae'r sawl a gredan, os camwedd a wna_^n; /I'r twyllfyd, truan a ddifflanna, /Ac ni feddyl wna_^nt 4 GB II 26 224 welant na lliant nac eu llongau, /A chyngor a wna_^nt a_^ chenhadau /I hebrwng iddaw ebrwydd drethau. PM V 23 179 arfoll ysgarant, /A chleddyf, a chlodfawr y'th wna_^nt, /Ac ysgwyd ar ysgwydd anchwant. /Mad tywysaist PM V 23 161 , i'th wy_^r yn warant, /Can hynny cynhennu ni wna_^nt: /Can wyllon Celyddon cerddant! /Dugost y Wyddgr PB VII 6 11 wydd collasant, /Dwys i'm bryd (beirdd byd, ba wna_^nt?) /Disgyr gwy_^r am eu gwarant. /Gwarant Gymry b wnawn 4 CBM III 21 16 hiraethlawn, /Adrawdd gan hiraeth a wnaeth a wnawn: /Am eryr mawrwyr Merfyniawn - ydd wyf /(O ddifa f CBM IV 18 14 n nef in arnodded: /I'r wlad eidduned, myned a wnawn! /Cyfarchaf-i, Dduw, cyfarchaf, - ceinfolawd /Ar d BF VII 49 20 ew o lin Gadwallawn, /Glyw lyw gan nid byw, ba wnawn? /Na_^g a wnaeth angau anghyffred - afael /Am ddwy CBM IV 3 20 ry, llyw Lleisiawn, /I geisiaw mynawg, myned a wnawn. /Ni cheisiaf drostaw meddyliaw myned, /Nid ceisia wnc 1 PB VII 11 22 Faredudd, llyw drinc, /Llew ni ad Lloegr yn ei wnc, /Nis arfaidd aerflawdd ffrawdd Ffrainc, /Nis geill wnedd 2 PM V 26 24 gwy_^r gworwedd - na chysgu, /Na chosgordd heb wnedd. /Gnawd ysgyn ac ysgwyd ar gledd /Yn ysgor bronddo PM V 25 33 n gwesti. /Ni chawsom droedfedd heb wa_^n, heb wnedd, /O derfyn Gwynedd yn ei gweini, /Anoethach Powys, wnei 1 CBM III 5 32 /Cadr amnaid gannaid, ged ath iolwyf. /Can ni wnei-di erof, er a ganwyf, /Na wna fi, feinwen, fal na h wneid 1 PB VII 19 16 awch cyrdd, cerddwys ei alar, /Llew traws, ni wneid trais a_^'i ga_^r. /Oedd carannawg walch, weilch g wne_"id 1 PhB VI 14 8 urddid - ynaeth /Ac atoeth etwaeth na'm gwaeth wne_"id. /Pai achwir folawd y dylifed ffosawd /Dyrllyddi wneir 4 EGM I 28 9 'r Frawd; /Pobloedd byd dyfryd, eu difrawd - a wneir, /Ar ni wne_^l Ei gardawd. /Edifeiriawg da, Duw a' EW VI 4 27 tymhestl - cad /Cyn oerwely diddestl; /Gw_^r a wneir fal Gweir fab Gwestl, /Gwy_^r wawr yn llawr Llyn E CBM III 3 185 ufel, greidiawl ei wryd! /Gwyrth a wnaeth ni wneir hir ennyd, /Ni wnaethpwyd eirioed er yn oes byd: / LlG VII 27 47 /Och faith, byth bellach ni ddychwel; /Och pa wneir? Och Feir! Och Fihangel! /Och hyd atad, Duw, er dw wne_^l 11 GYC VII 40 52 , /Gwae ni ddilyd pryd prif weddi_"au, /Gwae a wne_^l balchder ar arferau, /Gwae genfigennus rhag petru CBM IV 6 176 ir, /Pan arfaidd, pan braidd, pan brofir, /Pan wne_^l buddugawl beddau ir - fochfoch, /Byddyn droch a d LlF2 VI 10 77 _^r Gwared /A'm gwares o boen, o bob aeled. /A wne_^l cyfarchwel, cyfarched - breswyl /I'r Arglwydd a w CBM IV 16 207 frawdlan, /Ef a ddaw (nid ataw) Ef atan. /Pan wne_^l Duw dangos Ei faran, /Dyddwyre, dyddaered arnan, EGM I 28 10 loedd byd dyfryd, eu difrawd - a wneir, /Ar ni wne_^l Ei gardawd. /Edifeiriawg da, Duw a'u cymerawd, /A DB VI 29 58 enwi cibau /O'r dwfr deyerin yn win gwinau, /A wne_^l gorffowys rhag pwys poenau /I Ruffudd rwyddfudd y PM V 13 22 n, hywen Hywel, - neud adnau, /Nid adwna Duw a wne_^l, /Gw_^r hydr, ein hoedran a dde_^l /Gwawr echen, CBM III 3 101 gelwir, /Pawb ohonam am ein cam y'n cosbir: /A wne_^l iawn, rhadlawn rhy'i molir, /A fydd rhydd y dydd DB VI 33 76 iwed, /A wnaeth yma dda yng nghalchdo_"ed, /A wne_^l i'w enaid gwirnaid gwared. Amen DB VI 35 46 yna. /Pymed Forgannwg, parha_"us ei wg, /Er a wne_^l o ddrwg, nis diwyga; /Chweched i dramwy, chwe cha IRh VII 30 22 yw wanfain riain na weinydd - hawdd we_^n /Yni wne_^l orffen fy nihenydd. /Calan Gorffennaf gorffwyll a wnelai 1 GYC VII 42 3 i cheid o'i barthred na ffled na phla. /Pei na wnelai fegis y'i harchai /[] rhai, rhyfawr draha. /Torri wneuthum 1 GYC VII 42 49 /A'i gethrau a'i grau a'i grog a wna. /`Hyn a wneuthum i, beth a wnaethost ti?' /Medd Crist Celi Ri: wneuthur 2 CBM IV 17 84 ysgrythur - faith, /Gwrthwyneb a waith yw ei wneuthur; /Gwrth awydd dra gw_^ydd dra gwyliadur /Gwarth LlF1 II 1 17 an, /(Ennysg ddysg ddiddan, wahan weithred) /I wneuthur llafur ni bo lludded, /Myn na llefais trais tra wneych 1 MG VII 33 50 bob awr, /Namyn yn rhyfawr a rhy fynych. /[ ]A wneych o ddiwg, na ddiogych: /Gwedi cant cymod cymyddych wobaith 2 CBM III 7 1 Cyfarchaf i'm Rhi rhad wobaith, /Cyfarchaf, cyferchais ganwaith, /I brofi prydu CBM III 7 11 wyd yn nylaith. /Rhwyf myrdd cyrdd, cerddorion wobaith, /Rhudd, diludd, dileddf gedymdaith. /Rhygelwid wober 2 LlF2 VI 10 40 aw ein traglewder, /Treiclyd ein cywyd ein cam wober. /Tra mawr ydd ym dawr a'm donier - o dda, /Trance D-2 I 2 41 n lew, /Cerdd gyflawnder, cadair ddirper, cadr wober yw; /Canoligion, caffawd eilonceinon wrthaw; /Caw wobryn 2 CBM IV 9 229 r, am gyrn mawr melyn, /Gorpo hael, haelonaeth wobryn, /Hawl wodrudd hil mawrfudd Merfyn, /Gwawr gwendo D-2 I 2 35 /Rheufedd barawd, rhyn wyn wasgawd, tra gwawd wobryn; /Rhyhaedd iddawdd, rhycheidw ei nawdd rhag cawdd wodorun 1 GB II 25 26 osgordd ddiwosgordd ddiwasgaru, /Ffordd aergun wodorun, wodwrf teulu. /Ffyrdd cerddau a threthau a thra wodrudd 3 CBM III 27 8 drai am draws lofrudd, /Hoed hydr am hoedlwydr wodrudd. /Gwodrudd fa_^r anwar, anwas - ysgwydwyrdd, /Ar CBM IV 9 230 r melyn, /Gorpo hael, haelonaeth wobryn, /Hawl wodrudd hil mawrfudd Merfyn, /Gwawr gwendorf, gwendud o' PhB VI 13 15 yrdd, cardd wosgudd, /Llwrw llwyrglod, wawdrod wodrudd, /Llyry drafn llawer llafn lledrudd. /Lledrudd p wodwrf 1 GB II 25 26 iwosgordd ddiwasgaru, /Ffordd aergun wodorun, wodwrf teulu. /Ffyrdd cerddau a threthau a thraethu - mo woddef 2 EW VI 2 21 , tra fo byw, Bowys. /Powys nen berchen, barch woddef - esbyd, /Ys bo Duw gydag ef! /Rhwym cad yn cadw CBM IV 9 120 ysgain wrth lef, /Brydau ta_^n, treulwan, trin woddef. /Ys arglwydd, ys arwydd, ys ef, /Ys cadffyrdd, y woddew 2 CBM IV 5 141 i frawd. /Rhudd feddrawd a'u ceidw wedi cain - woddew /Arllwybr llew, Lloegr ddilain, /Ar win, ar brei CBM III 29 3 /Yn ardwy rhag trylew, /I dan llafnawr llaith woddew, /I dan llasar glas llas llew. /Llas gwas gwawd d wo_"en 1 CBM III 24 97 udd ei onnen, /Nid oedd ddylaw ddraig, ddragon wo_"en, /Nid oedd flaidd amhrudd, nid oedd amhren, /Eur wofeg 1 HOG II 8 4 w ar wreigiaidd /Ban ddywaid o fraidd weddaidd wofeg; /A'm dewis gydran, gyhydreg - a_^ bun, /A bod yn wogawn 3 CBM IV 9 151 efwch! /Mi Gynddelw a gynnelw gennwch. /Beirdd wogawn, bardd urddawn urddwch, /Urddawl cerdd can edifar CBM III 24 135 co_^r Caswallawn, /Gogyman cludfan, cludfeirdd wogawn, /Cludais-i alafoedd llysoedd Lleisiawn. /Gwedi p ES I 17 47 im lawer, /Heb eisiau neb mau o'm ne_^r, /Oes wogawn hwylddawn haelder. /Haelaf oedd Fordaf a'th fawrd woglyd 1 MeiG I 33 54 /I gymryd crefydd Cristionig groes, /Anwogawn woglyd o aneirioes, /Can ni w_^yr ein pwyll pelled ein h wognaw 2 CBM III 24 85 , oferedd ei feddyliaw. /Ym mywyd Rhirid, wryd wognaw, /Delw y'm doeth anoeth, y'm doeth anaw, /Delw y D-2 I 2 23 yd, mad gathl gyfyd, moi_"dydd iaith; /Mas cas wognaw, minnau (neu ffraw) molaf law ffraeth; /Muner fod wogwydd 1 EGM I 29 14 , cyn glasfedd gw_^ydd, /Glesin deyerin werin wogwydd, /Cyn dyfod cyfnod ein cyfnerthrwydd, /Cenhadau woheb 1 PM V 28 7 au, /Ni ddug cardd ei wyneb, /Ni wn o wawd ei woheb, /Ni wybu naca_"u neb. /Neb ni w_^yr yn llwyr fy wohen 2 ES I 19 8 rwydd. /Neud araf hywyl, pair parodrwydd, /Pur wohen diben dibechrwydd. /Cyn tewi rhwyf tywarch glasw_^ CBM III 3 151 dra llys Ddinorben, /Llan Llydaw, gan llydwedd wohen, /Llan Bengwern, bennaf daearen, /Llan Bowys, bara wolaith 2 CBM III 13 50 rf, corf cyfraith, /Ydd wyf dan ddedfryd wy_^d wolaith. /Nid wyf fardd dylaw, wyf dylaith - ar gerdd, / CBM III 5 7 hynt, /Cyfliw eiry gorwyn gorwydd Epynt; /Rhin wolaith woleddf, wolau ddremynt, /Rhiain ni'm rhifai-i c wolau 2 CBM III 5 7 y gorwyn gorwydd Epynt; /Rhin wolaith woleddf, wolau ddremynt, /Rhiain ni'm rhifai-i ced am rhifynt. / DB VI 29 1 Gwae ni hael mor wael, mor wolau /Weled in nesed ein heisiau. /Gwelsam-ni gynt, a'i woleddf 1 CBM III 5 7 yfliw eiry gorwyn gorwydd Epynt; /Rhin wolaith woleddf, wolau ddremynt, /Rhiain ni'm rhifai-i ced am rh woludd 1 BF VII 49 23 afael /Am ddwyn hael, wael weithred, /Ni weles woludd am ged, /Ni welais drais gyn drymed. /Trwm golli wolwch 3 CBM IV 6 293 'th dir a'th degwch a'th elyf a'th elwch /A'th wolwch a'th alaf /A'th frondor a'th fro gadarnaf /A'th f CBM IV 9 136 udd eurgudd argelwch, /Argel cardd, cerddorion wolwch, /Do_^r ysgor ysgwydau amdrwch, /Doeth a drud am CBM IV 9 160 wd, o'm gwarwch, /Na'm gwrthryn, granwyn graid wolwch, /Na'm gwrthod, eirf drafod arfdrwch, /Ni wrthyd wollewin 1 CBM IV 1 16 ragon o ddwyrang, draig o ddwyrain, /Draig wen wollewin, well ei dichwain. /Oedd cleudaer, oedd claer c wollwng 2 CBM III 10 30 /Trydedd welygordd trydar - orddifwng, /Trais wollwng flwng, flaengar, /Lloegr lleiddiaid, llofruddiai CBM III 15 20 nyd blaidd aergryd blwng, /Ced wallaw, cadoedd wollwng. /Neud cyngholled im colli rhwyf - Mechain /Rhwy wonaid 1 CBM IV 16 124 be_^r i buraw enaid. /Rhag oerferw uffern wern wonaid, /Rhag oerfel uchel uchenaid, /Rhag torf anghysgo worchorddion 1 CBM III 3 242 ddwy Gwledig gwleidiaddon /Drefred gwlad wared worchorddion wores 1 PM V 20 20 ar, /I Gymry, gymrawd Godiar, /Lloegr wales yn wores wa_^r. /Gwrhydri Benlli, ban llocher - ys gwlydd, worgrawd 1 CBM IV 9 53 wrddor ddurawd, /Bryd gryd gryn, granwyn graid worgrawd, /Brisg rhisg rhau, rhiau rhad barawd, /Brwysg worgred 1 OC II 14 17 ydd, aur ei dudded. /A dyddwg o fragawd wirawd worgred /Ar llaw Wgawn draws dros ei weithred. /Canawon worllwydd 1 CBM III 20 27 /Ced westi wastadrwydd, /Gryd worllwyn a graid worllwydd, /Glyw argledr a glew arglwydd. /Arglwydd tei worllwyn 2 CBM III 20 27 wydd - yn rhoddi /Ced westi wastadrwydd, /Gryd worllwyn a graid worllwydd, /Glyw argledr a glew arglwy CBM IV 9 90 au ddo_^r ddirrwyn, /Ca_^r cerddau, cerddorion worllwyn, /Gwrllyw glyw glewdraws, maws meddgwyn, /Gw_^r worment 1 GB II 26 284 Maelenydd, elfydd fannedd, /A seiniau present, worment tiredd, /Dybuant i gyd i un orsedd, /I Frefi, ar wormes 1 ES I 16 19 /I rwng Dy ddwylaw rhag Dy ddeulin. /Gorugost wormes (ni'th warafun) /Gorfawr Dduw gorfod, o Iddewon / woror 1 D-2 I 2 10 cyfle, cyflawn fflamdde cyfwyre fad; /Ceneddl woror, cywrisg wosgor, cyngor hygnaid; /[ ]Cywolu wawr, worsaf 2 PhB VI 13 2 wyf naf, - rhwydd de_"yrn, /Rhwym cedyrn, cad worsaf, /Eithriad brad, bron eiliasaf, /Eithr cennyd cyn CBM IV 10 21 yrn feibion. /Aswynaf nawdd hawdd haelonedd - worsaf, /Ni'th orsaif tey_"rnedd, /Ar dy dorf, corf cywr worsedd 1 CBM IV 4 180 nig, /Buelin am win, am wenig - o fedd /Feirdd worsedd wersyllig! /Gwersyll torfoedd tew, llew lladdai, woryw 1 D-2 I 2 49 ew; /Lleufer synnwyr, llawer a w_^yr, llwyr yd woryw: /Gorpo gw_^r gwledd drwy dangnefedd hedd o heddiw wosbaith 1 GRh II 27 7 /Mawr wrthyd fy ngobaith; /Anaw dreuliaw, drin wosbaith, /Enw bell, hanbych gwell ganwaith. /Ganwaith m woseb 3 CBM III 20 10 r trais trin oheb - heb gudd, /Cad wosudd, ced woseb, /Ar w_^r, ar wir ei wyneb, /Ar wy_^r wawr, w_'ra CBM III 24 166 Wedi cad wosudd, mawr mygrfudd ming, /Wedi ced woseb, neb ni'm deiring, /Llew llawr llid enwair, llydw CBM IV 16 68 . /Gwnawn erddaw cyn braw breuoliaeth /Ddiohep woseb wasanaeth; /Erbyn Brawd, braw fydd brawdwriaeth - wosgedd 1 LlF1 II 4 9 awl a beth, /Bronwala i wahalieth. /Gwahalieth wosgedd, wasgawd - prydyddion: /Pryderus yw'n defawd; /F wosgeth 1 PM V 14 35 dde /Yn llosgi erddi ar ddeddf cynne. /Diameth wosgeth o wisg eurdde, /Diamau anfon granwynion gre, /A wosgo 1 CBM IV 9 222 wy_^dd wosudd, llofrudd Lloegr ddilyn, /Gwy_^r wosgo wosgordd ddiergryn, /Gwyrdd wasgar o wisgoedd cein wosgor 4 D-2 I 2 10 fflamdde cyfwyre fad; /Ceneddl woror, cywrisg wosgor, cyngor hygnaid; /[ ]Cywolu wawr, cyfarws mawr ce SB II 24 6 gn ddygn ddisgyn, rhwysg wysg wrysgryn wosgryn wosgor, /Rhys, wry_^s wrysiad, rhyw lyw luchiad, gad gyf CBM III 3 155 , llaw barch i berchen. /Perchen co_^r, cerdd wosgor wasgawd, /Ced wasgar, cas llachar lluchnawd, /Llu CBM IV 6 165 an wesgir ar Lloegr, pan gosbir - tewdor, /Pan wosgor wesgerir, /Pan wasgar he_"yrn, pan he_"ir, /Pan w wosgordd 3 CBM IV 9 222 wosudd, llofrudd Lloegr ddilyn, /Gwy_^r wosgo wosgordd ddiergryn, /Gwyrdd wasgar o wisgoedd ceinmyn, / GB II 25 25 rdd myrdd gyrth glydwr glod chwenychu. /Ffordd wosgordd ddiwosgordd ddiwasgaru, /Ffordd aergun wodorun, CBM III 16 36 wyprad, /Dieching welling wallofiad, /Diachor wosgordd wosgryniad, /Diachar llachar, lluchiad - ei las wosgorddon 1 DB VI 35 21 brifdeg gaffael, hael yd hwylia. /Braisg waisg wosgorddon bryd gryd grym Lleon, /Branar ba_^r beirddion wosgryn 1 SB II 24 6 or, /Rhygn ddygn ddisgyn, rhwysg wysg wrysgryn wosgryn wosgor, /Rhys, wry_^s wrysiad, rhyw lyw luchiad, wosgryniad 1 CBM III 16 36 /Dieching welling wallofiad, /Diachor wosgordd wosgryniad, /Diachar llachar, lluchiad - ei lasbar, /Lla wosgudd 1 PhB VI 13 14 s Gruffudd - ysgwydwyrdd, /Oesged cyrdd, cardd wosgudd, /Llwrw llwyrglod, wawdrod wodrudd, /Llyry drafn wosod 1 ES I 21 39 ostegu /(Gwst angen angau rhiallu) /Bwyf unfod wosod wasa_"u /O weison i'i wasanaethu. /A'm dyfynno Duw wostwng 1 PB VII 11 18 ad. /Cadrfab Owain, cadrfalch gwledd, /Cedeirn wostwng, ruglflwng rydd, /Dyfrys brwydr, bryd ar ymladd, wosudd 4 EW VI 3 36 d; /Ni llefair gair gorchaled /Ac ni lludd cad wosudd ced CBM III 20 10 Cyrchais eryr trais trin oheb - heb gudd, /Cad wosudd, ced woseb, /Ar w_^r, ar wir ei wyneb, /Ar wy_^r CBM IV 9 221 fyn, /Llys eorth, llyw adorth llewyn, /Gwy_^dd wosudd, llofrudd Lloegr ddilyn, /Gwy_^r wosgo wosgordd CBM III 24 165 on, /O Arfon, o Fo_^n, o Faelgyning; /Wedi cad wosudd, mawr mygrfudd ming, /Wedi ced woseb, neb ni'm de wr 1 CBM IV 3 38 n! /Crynai []yf a chwr ysgwydawr /Pan dorres []wr Mebwyniawn, /Crynai ys[]n is Gwenffynnawn, /Meu nad [ w_^r 36 PB VII 5 36 dorf derfyn ehachdwr /Maith blas yn was ac yn w_^r LlF1 II 1 115 ddef, /Ef a gymerth nef dros dref ei dad. /Dau w_^r a folaf fal y'm ceniad - Dofydd, /Dau deg, dau dded DB VI 33 9 ir, /Rhy annawd o beth a bregethir. /Gwelais-i w_^r, a gw_^r a gwynir - yn faith, /Fyth bellach ni weli BF VII 47 5 m-dirwnaeth rhan hiraeth rhwy. /Rhwy y rhoddai w_^r, a orfu - ei glod /Ym mhob gwlad y rhyfu, /Rhuddfei EG VI 18 85 ddiad, /Yn rhyfel a_^ rhon orddyfniad; /Ysym-i w_^r a weryd ei rad, /I reidus galarus geilwad; /Ysym-i LlF1 II 1 11 r arwr arwymp drefred, /Cedwis Duw urddas, yn w_^r ac yn was, /I fab Eneas, eurwas fyged. /Cedwir nen, PM V 18 13 s /Cledd eurin, clo byddin clodfras; /Neud wyt w_^r, aerdwr ardwy efras - cad, /Cedernid Eneas. /Dy gyw GYC VII 40 77 bwyf hoeddl gywall o weithred arall, /Ni bwyf w_^r angall erbyn angau CBM IV 1 58 is yn Rhuddlan yn rhuddlanw cain /Torf arwr am w_^r am orwyrain; /Gwelais rhag Penfro pennadur digardd, GM I 7 99 wely. /Gwelais dorf am dw_^r, gwelais wy_^r am w_^r, /Am wledig Edeirniawn. /Gwelais frad a chad a cham CBM III 28 5 al dinas oedd. /Nid oedd amrylaw nac amrylon - w_^r, /Amryliw oedd ei onn, /Ni threfyd brwynfryd o'm br CBM III 20 11 n oheb - heb gudd, /Cad wosudd, ced woseb, /Ar w_^r, ar wir ei wyneb, /Ar wy_^r wawr, w_'rach no neb. / PM V 10 59 - draig, /A dragon yn echwng, /Hydr wnaethost, w_^r, ar wy_^r flwng, /Ddydd trawd trallawd o'r Trallwng PB VII 20 8 alch, hylwybr falch hylwydd, /Dewr argledr, da w_^r arglwydd. /Arglwydd naid mawrgudd, neud mawrgur - g DB VI 33 65 ryned - o fedd /Pei yn fyw y'i caffed. /Enwawg w_^r arwr, aur ei dudded, /Anwar ei alar a olo_"ed, /Enw DB VI 30 27 nnydd /Tra fwy' o Ddafydd yn ymddifad. /Tra fu w_^r arwr gerddeidiad /No'r Trihael haelach yd gaffad. / DB VI 31 9 n, /Llywelyn glodfawr Fawr a'i feibion. /Llyna w_^r arwr i argosbion, /Llwyddedig gwledig gwlad orchor CBM IV 9 21 r cablawd /Nis cenais, cenif dy folawd. /Molaf w_^r clydwr, cludawd - ei eirchion /Ei eirchiaid ar blan GYC VII 40 9 yn fyw, da farn fu. /Dyw Mawrth, coeth y doeth w_^r diwael - yng ngwawdd /Yng ngw_^ydd pobl yr Israel, DB VI 27 24 yn rhyd, yn rhodwydd - ongyr, /Och a wy_^r, am w_^r diwaradwydd, /Och fawr a fwrir o ddirfingrwydd, /O PhB VI 11 7 o, /Draig unbyn a fyn a fynno, /Hir ei wir i'i w_^r dra safo, /Hydr ei drais i dreth o Benfro, /Gwalch DLlM II 18 7 aith /I unbyn Gwynedd a'u meddfaith. /Nid oedd w_^r dwy awr, dwy araith - wrth neb, /Ni thorrid ei gyfr ES I 21 1 Mawr a W_^r, Ei ddawn a ddyfu - ym mhryd /Mapgwas Mair o Iesu. GG II 31 44 rglwydd diwyd, am ddiwedd - ysgar, /Anysgafn a w_^r ei freuoledd. /Ni bydd cyfoed pawb bumcan mlynedd / PB VII 17 4 , /Glud yw herw hiraeth arnaf, /Gloyw deigr am w_^r glew, digrif. /Digrif a ga_^r (gwaywbar gwaed), /Fl LlG VII 24 13 edd, /Rhwyd galon, golofn tey_"rnedd. /Nid wyf w_^r gwaglaw uch y gogledd /O arglwydd gwladlwydd glod a CBM III 16 199 awl neb dragon /Namwyn draig a'i dirper) /Drud w_^r gwrdd, gorddrud ei lasfer, /Drud rwyf torf, twrf ll PM V 1 92 mawrllid Mallolwch. /Chwi, fawr wy_^r, i fawr w_^r gwystlwch! /Ef a ddaw i ddwyn yr einwch. /Ef a'i dw LlG VII 26 28 o'i farau ddifuriaw - pob tw_^r, /Ys anawdd a w_^r i'i arfeiddiaw. /Drud a glud, gwladoedd ymandaw, /D ES I 21 30 u. /Cymhennaf yw in cymhennu - a_^ Duw, /Diwyd W_^r i'm nerthu. /Nerthoedd gw_^yth gweithredoedd a'm bu PM V 26 102 , fy nodded. /I tithau, udd Deau, dyred /Clod, w_^r llary, o'm llwry i'th drwydded. /Ni byddud wrthudd, D-5 VI 36 51 allel hunaw rhag anhunedd. /Ef, a nef a llawr, W_^r mawr a'u medd, /Ef yn Un duhun, dianhyedd, /Ef gora DB VI 29 82 ae! gwelsyn ger mawrfryn Mo_^r Udd /Gw_^r oedd w_^r, oedd orfawr ei fudd, /Gwy_^r oedd wy_^r, oedd ordd LlLl II 16 35 arfod heb giliaw, /Ni giliant hyd angau? /Pwy w_^r, penaethaidd genau, /Rhag pawb piau y dechrau? /Yse GYC VII 38 26 d gallter, /Ef yn oed yn edrym llymder, /Ef yn w_^r yn arail prudd-der; /Ef yn grwm yn gryman gwillmer, EW VI 6 17 , cais! /Na chais fy ystwng, o'm hestyngydd, - w_^r, /Yn wirion y'm plygydd; /Na chasa fi, fawr Ddafydd w_'rach 1 CBM III 20 12 eb, /Ar w_^r, ar wir ei wyneb, /Ar wy_^r wawr, w_'rach no neb. /Gwryd diogel diogan - ffysgiad /Yn ffys wraf 2 LlF1 II 2 31 eded ei deced y dywedaf. /Credadun gatgun orun wraf, /Cred fy ngair o'm pair; perid ataf. /Parawd fy nh DB VI 34 10 nydd Cymru cymrodeddaf. /Llywelyn, guall arall wraf, /Gwedi y Tri, trydydd a enwaf! /Nid oes is daear, wragedd 2 HOG II 6 12 'i dyffrynnedd, /A'i gwylain gwynion a'i gwymp wragedd. /Caraf ei milwyr a'i meirch hywedd, /A'i choed MB I 3 130 dd. /Cad Geredigiawn, gyfiawn gywydd, /Crynynt wragedd gweddw goddiwedydd; /Cad yn Iwerddon dirion dref w_'raidd 2 CBM III 3 220 drion. /Ym Meifod y maent arwyddon /Arwraidd i w_'raidd Frythion, /Ei mawrwledd, ei medd, ei maon, /Ei CBM III 28 9 bron /Nac o'm cof nac o'm calon. /Calonflaidd w_'raidd wrdd elyn - yng ngawr, /Gwrddlew llawr llaw gym wraig 1 HOG II 10 7 thi, /Glaer, gloyw ei dwyre o du gweilgi. /A'r wraig a lewych ar eleni /Yn ynial Arfon, yn Eryri, /Ni wrawl 8 EGM I 27 66 o bechodau) /Yn urdden Reen yn rhan deau, /Yn wrawl cedawl cyd a_^ seiniau. /Boed ef ein diben bod yn PM V 1 143 ein Taid, ac ein Tad dwywawl, /Y Gw_^r a orug wrawl - dey_"rnllin /Breienin bron gedawl: /Braisg Ddafy ES I 22 9 dyniaddon dyniawl. /Crist a ddaw yn wa_^r, yn wrawl, - Dyddbrawd, /Er dirprwy presennawl; /A fo da, ef PM V 5 57 oddiwes - clod, /Bai'i clywed oedd eres! /Mor wrawl ei hawl pan holes, /Mor gadarn yd geidw hyd reges, LlG VII 25 81 d, /Diofal wlad a wledycho. /Dinag Loegr arag, wrawl fflamdo, /Dewrwalch tey_"rnaidd frenhinaidd fro; / PM V 1 115 eth ar bob engiriawl /O hir wawl Hiraddug. /Ef wrawl, o'i orofn rhwy dug /(Hyn nid ffaith) yn ffaeth po CBM III 14 15 'm llyw /Llawfrydedd ni'm hergyd, /Dragonawl, wrawl wryd, /Draig Wynfa, dragon wynfyd. /Gwynfydig ei f GM I 10 20 u moli. /Owain angerddawl anaw anfedrawl, /Aer wrawl wrhydri; /Cadwallawn, cyn ei golli, /Nid oedd a_^ Wrda 1 GC VI 21 11 n /O'r pan e_^l oddyma, /Hawl ddidawl ddidwyll Wrda, /Hael Iesu, cw gudd, cwdd a_^ wrdd 14 CBM IV 6 104 gaw - pen, /Gwasgarai bawb rhagddaw; /Gosgordd wrdd a orddyfn preiddiaw /Gosgrynwent cadwent ced wallaw BF VII 46 4 nas addas iddaw boed mad, /Tey_"rndud, orddrud wrdd beleidrad! /Tey_"rnwawr trawsfawr tros Ystrad - Tyw GB II 25 45 Cynan cerdd echlysu, /Am Ddyfrdwy, am orddwy, wrdd ddisgynnu, /Am Hafren, am ordden, wrdd luestu, /Am ES I 17 28 , /Bydd iawnllary wrth gerddau iawnllin, /Bydd wrdd-ddrud, aer ddylud ddilin, /Dilain Lloegr a llwgr ei CBM III 28 9 c o'm cof nac o'm calon. /Calonflaidd w_'raidd wrdd elyn - yng ngawr, /Gwrddlew llawr llaw gymyn, /Beir PM V 26 107 uddaur /A Rhydderch afneued; /I'th wryd, i'th wrdd gadarned, /Mal gwryd Ergwlff ergryned /A Samswn (gw LlG VII 25 5 r a thir a they_"rnged. /Post Prydain urddain, wrdd gyhused, /Peniadur llafnddur llawegored; /Pendefig, CBM IV 6 195 tra thrwst, trethau a ddygir, /Trwy orddwy yd wrdd gymhellir, /Ar ddigardd gyngran cyn gorun gwaedlan, GB II 25 46 orddwy, wrdd ddisgynnu, /Am Hafren, am ordden, wrdd luestu, /Am hyfryd, cymryd Cymru ben baladr, /Am Ab EW VI 1 21 /I'th ddawn, gyrch gynnyrch, gynneddf Emrais - wrdd, /O orddwy Ffranc a Sais, /Llyw glyw, glewddrud y' CBM III 16 23 d, /Bolchlafn goch heb guchied o gad; /Brondor wrdd orddrud, orddyfniad - cnudoedd /Uch cnawd meirw ar CBM III 19 12 g a_^ thrylew, /Yn anrhaith oddaith oddew, /Yn wrdd orddrud, yn lud lew. /Detholais fy rhwyf yn rhwyd - CBM III 19 3 y rhwyf, /Yn rhwyddfalch am ei ddawn, /Yn hawl wrdd, orddyfn camawn, /Yn hael ddigraff, yn ddigrawn. /D CBM IV 4 149 wrth chwerw wrth chwant cywrysedd, /Gwrdd wrth wrdd wrth orddrud gwnedd, /Glew wrth lew wrth lyw tey_"r w_'reiddrwydd 1 CBM III 11 17 u dewr deuprid ni daliant. /Ni thelir o wir, o w_'reiddrwydd - braisg /A brwysgaw yn rhodwydd, /Ebediw wreigiaidd 1 HOG II 8 3 en lliw eho_"eg; /A'm dewis synnwyr syniaw ar wreigiaidd /Ban ddywaid o fraidd weddaidd wofeg; /A'm de wrfrydig 1 CBM IV 9 193 Preswyliawg farchawg feirch gwinau, /Gwynfydig wrfrydig frydau, /Gwynfyd cyrdd ceinffyrdd cyfeddau, /Gw wrfyrdd 1 CBM III 27 23 dewis - ei enw, /Ei anaw ry-m-cedwis, /Bu wrth wrfyrdd cyrdd ceinis, /Bu wrth fryd gwy_^r y gweinis. /G wriaf 2 CBM III 26 87 d; /Gwayw yng nghorf, yn nhorf, yn nhryfrwyd - wriaf, /Ei orsaf oedd arswyd, /Gwayw trwy flwng trwy fw CBM III 21 31 dd cerdd olwch, oestrwch estrawn? /Py fydd cad wriaf rhag Cadwriawn? /Py fydd ced wallaw fal Cadwallawn wriawr 5 CBM IV 4 108 ngwrfoes, yng ngorfaes cyfrgain, /Yng ngorfawr wriawr goradain, /Yng ngwrial yng ngwryd Owain, /Yng ngo CBM III 16 99 , /Ball ar lyw am lannau Hafren! /Braw rhag ei wriawr, gwrddwawr a_^ gwrthwan /A_^ gwrddwayw yn angen, MB I 3 153 , /Yn arfod adwy hwy a orfydd. /Gruffudd grym wriawr, o'i fawr feuydd /Ni'm diddoles (nu ni bu gelwydd PM V 6 46 /Yn fwyaf, balchaf bwlch lifaid - lafnawr, /Yn wriawr orddyfnaid, /Yn gymynner ne_^r, nerth pob rhaid, CBM IV 1 40 rrynt grain - waywawr, /Fal Gwaith Faddon fawr wriawr oriain; /Gwelais gadau geirw a rhudd feirw rhain wrid 1 PM V 8 19 i er cardd i wrthyd! /Ac onis gyrri-di, gyrraf wrid /I'th ddeurudd i'th ddewrwarth ganlid, /A glywo dy wrno 1 MB I 3 3 au, Rhwyf elfydd, rhydd Ei folawd, /Rex rhadau wrno, rhy-n-bo-ni gardawd, /Rheg rhy-d-eirifam yn rhan D wrogaeth 1 CBM IV 17 106 byd bid eich arfaeth, /I'r Tri yn iawnwir iawn wrogaeth. /I'r un Duw, un Dyn, na fid hydraeth - brad, / wron 6 GM I 11 51 yn rhiw rhag ei ddeon /Pan ortheol cad cedawl wron. /Ban baisg beri_"on a bwystgunion - coed /Cadr bon CBM IV 5 1 Owain arwyrain, aur wron - Cymry, /Cymre_"ydd orchorddion, /Mur meddgyrn me GM I 9 158 /Ac wrthyf cyferchynt, `O deyrnedd Prydain /Pa wron heilin haelaf ysydd?' /A minnau a'm cyhudd heb gywi PM V 4 47 , yng nghymaws deon. /Hil Ywain Prydain, praff wron, /Hil Rhodri yn helw rhodolion, /Yn eryr prifwyr, p PM V 1 163 n buddugawl, /Mi brydydd brydest anianawl, /Ti wron orau eneidiawl, /Mi, ddigardd, dy fawrfardd a'th fa MB I 3 38 . /I gymeriaid lyw doddyw dyrnawd, /Difa draig wron, weinon wasgawd: /Gogwypo ei Dduw o'i ddiweddawd /N Wrth 128 DB VI 33 4 f, ni fo cywir, /A ryfynno dyn, rhydderperir, /Wrth a fynno Duw, dim ni ellir. /Rhy fawr o bechawd a ry CBM III 5 28 thyf-i gwerth fy hirglwyf, /Nid gorthaw a wnaf wrth a garwyf. /Celadwy lywy, liw ton am rwyf, /Rhwy gen GM I 9 131 elling fre fro Dysiliaw. /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aber Dau, /Dychyrch glan glaswyn, glwys ei ffrydau. CBM IV 6 80 , /Arlleng glyw, glew difraw, /Cardd wrthryn i wrth Aberffraw /Canys teg tey_"rnas iddaw. /Tey_"rnedd y GM I 9 113 awd) oeth - ys difflais! /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aberffraw, /Dychyrch tir tremud, dychlud anaw; /Die LlF1 II 3 49 Bid dy lid wrth Lys Dinteirw. /Na lidia wrthyf wrth adrawdd - dy glod /Dy gleddyf o drithawdd; /Na'm gw PM V 6 12 irchiaid, /Llary ysbar ysbenydd ei naid, /Llew wrth aer a llwfr wrth eirchiaid, /Llaw ddidawl, gwrawl, CBM III 16 150 w, rhag llyw pedeiror, /Trais ar Lloegr, a llu wrth angor; /Tarf rhag twrf glasfor a thewdor - a thorf MG VII 33 8 bryder brad fynych - gywyd, /Anghedernid bryd wrth a'i bredych. /Bredychwr yw'r byd a'i gyd-gywrych /A MeiG I 30 38 i'r a'i mynno - gwa_^r, /Cynghorfynt ni ga_^r wrth a'i caro. /Caru im y dim, a'm digaplo, /Cariad a'i CBM III 18 11 awr, /Braisg lafnawr, brwysg lofrudd, /Ni dawl wrth a'i mawl mawrfudd, /Ni grawn golud, nyw goludd. /Ys CBM III 5 2 Gorfynnawg drythyll, gorfynt - a ddygaf /Wrth ar a folaf, a folais-i gynt, /Cymrawd ewyn dwfr a'i CBM III 24 93 law, /Delw ydd oedd wrthyf-i, ydd wyf wrthaw. /Wrth ar a'm carai caraf gymen - gadw, /Cerrynt aesawr br CBM IV 4 146 /Gwlydd wrth wlydd wrth wlad gyfannedd, /Garw wrth arw wrth awr gyminedd, /Chweg wrth chweg wrth chwe GM I 9 24 . /Gorfynnig fy mhwyll ym mhell amgant heddiw /Wrth athreiddiaw tir tu Efyrnwy. /Gorwyn blaen afall blo CBM III 10 3 awd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd awch CBM III 10 79 wd orawen - gyffes, /Awch rhoddes awch Rheen, /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd, awch CBM III 10 4 wch Rheen /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd awch braint o Feigen. /Awch rhoddaf arawd CBM III 10 80 ch Rheen, /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd, awch braint o Feigen CBM IV 4 146 wrth wlydd wrth wlad gyfannedd, /Garw wrth arw wrth awr gyminedd, /Chweg wrth chweg wrth chweddl ei faw CBM IV 6 161 yffurf gyfor a geffir, - ei fudd /A'i feddgyrn wrth babir. /Gwry_^s hwylfrys haelfron a honnir, /Gwy_^r LlG VII 25 78 flisg wisg, wasgawdfeirdd ymdro, /Deddfau hael wrth bawb a'i holo; /Dilesg eurgrwydr brwydr, bryd ar gy CBM IV 18 32 hyfryd fy llwrw, lle a gyrchaf, /Neud gobaith wrth Benrhaith, rhin a geisiaf. /Brenin pob gwerin, gwar CBM IV 4 148 g wrth chweddl ei fawredd, /Chwerw wrth chwerw wrth chwant cywrysedd, /Gwrdd wrth wrdd wrth orddrud gwn PM V 24 41 goedd a rhodd yn fyd fodawg, /Ac aur ac ariant wrth chwant chwannawg, /A meirch mai, meingrwn, dwn a do CBM IV 4 147 wrth arw wrth awr gyminedd, /Chweg wrth chweg wrth chweddl ei fawredd, /Chwerw wrth chwerw wrth chwant CBM IV 4 147 nedd, /Garw wrth arw wrth awr gyminedd, /Chweg wrth chweg wrth chweddl ei fawredd, /Chwerw wrth chwerw CBM IV 4 148 eg wrth chweg wrth chweddl ei fawredd, /Chwerw wrth chwerw wrth chwant cywrysedd, /Gwrdd wrth wrdd wrth HOG II 6 42 ed fy Nuw-i fy nihenydd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd. /Cyfarchaf i'r Dewin gwerthefin, - gwyrthf HOG II 6 28 n orewyn a orwlych bedd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd, /Gyfliw ag arien, awr yd gynnydd. /Caraf y DB VI 24 29 iaws enaid yn direidiaw /A llwyr dywyllwg drwg wrth drigiaw /A lleng gythreulaid yn ei threulaw /A llaw LlG VII 28 26 yf, nerthawg. /Ys ceffych (ys cyffurf enwawg) /Wrth dy fodd fod yn gyfoethawg, /Ac yn y gorffen (gorffa GRh II 28 5 nwyd, /Ca_^r trydar, trydydd Hael byd. /Dy fyd wrth dy fryd, franes - oborthiant, /Wyd berthdud oddiwes DB VI 26 22 wy, /Dy fyrddoedd cyhoedd ti a'u cehy, /Dy fyd wrth dy fryd, frenin Cymry! /Erwan yw inni, o mynny, /Ae MB I 4 17 rynais o'i gymhelri. /Rhwyf pobfa, mor wyt dda wrth Dy ioli, /A'th iolwyf, rhy-m-purwyf cyn no'm poeni. HF VII 23 34 /Pam na faddau brawd i brofi - arall? /A fydd wrth ddeall guall gosbi? /Ni fedd namyn Duw ddigyfoethi CBM III 3 132 wynaw Canfryn, /Yn rhyfel yn rhyfawr ddisgyn, /Wrth ddisgyr cedwyr cadrwehyn, /Yng nghynnif sarff unbyn LlF1 II 1 36 lwys ffydd a chrefydd a chred - a chymun, /Fal wrth Dduw ei hun yd yr lunied. /Lluniwys y De_"ws dewis PB VII 15 5 ist-ti hwnnw /I'th fyddin, Grist, Frenin fry. /Wrth Dduw fry, Freienin coeth /Rhys rhuglfrys, freisgfaw PM V 29 11 , ar Gymry - hu bych, /Hu bydd bawb a'i dyly, /Wrth Dduw ydd iolaf hynny, /Werthefin Freienin fry. /Bra GM I 9 149 edwydd. /Addfwyn dyddaw dyfr (dychwardd gwyrdd wrth echwydd) /Ogfanw a Chegin a Chlawedawg drydydd. /Dy CBM III 24 65 rdd gordden, Arthen eirthiaw, /Edfynt edryfynt wrth edrifaw /Rhodd a gefais, o'i fodd, o fudd ganthaw; PM V 22 26 naint, o Naint, o Nanheudwy, /O'r tir a fernir wrth Efyrnwy, /Gwychrfalch Lewelyn erlyn arlwy; /Nid cyw DB VI 27 68 i hwylfryd. /Gwaredid Celi celfyddyd - olau /I wrth ei afflau, poenau penyd. /Cenais wawd ufudd-dawd yn DB VI 27 42 awer gw_^r a gorw_^ydd - iddaw /A ddeuynt ataw wrth ei awydd. /Ni ri cedwesti, cad wastadrwydd, /'N ei MG VII 32 44 ei nodau, /A'i fam ar lawr, a'i bron werthfawr wrth ei enau. /Dyn a welant, Duw y'i credant, da eu cred LlF1 II 1 3 wared, /Gwerthfawr Briodawr, Gwawr gwaredred. /Wrth ei fod im Rhwyf, a'm rhodded - awen, /Awdl deg dyng GB II 26 31 /Dyrchafwys Dewi Brefi a'i braint. /Ei fraint wrth ei fryd i freiniawg - ysydd /A'i elfydd yn rhydd, y LlF1 II 1 109 /Agored i wan ei wen angad. /Ef gorau gwyrthau wrth ei gennad: /Dillwng ta_^n yman i mywn dillad. /Ef a CBM III 21 80 gwy_^r a gwyrdd heli - mo_^r: /Mawr ddiwyrnawd wrth ei hoffi! /Hoffi ddigonaf a ddigones - llew /Ar llu LlF1 II 1 135 eiddaw treiddaw trag Eryri; /Arfaeth ehelaeth, wrth ei holi, /Arfau o Ddeau, barau beri; /Arwyn ei drwy D-1 I 1 34 laf, fawr eilasaf, goresgynnwy. /Caffawd Hywel wrth ei hoywedd fy rhybuchwy. /Fy rhybuched i golofn ced DB VI 27 66 ni wnaf yn nydd creulyd. /Gwrawl oedd ei hawl wrth ei hwylfryd. /Gwaredid Celi celfyddyd - olau /I wr CBM III 3 89 /Berth elfydd rhag Elfed enwir, /Berth ei llog wrth ei lleu babir, /Berth ei chlas a'i chyrn glas gloyw EW VI 3 12 llu; /Oes ellwng budd, rhudd rannu, /Eisillydd wrth ei syllu. /Syller ei hyder! Hydr raen - ei ongyr, / GB II 26 191 ros waneg a thros weilgi /A'i dyddug, dybu Duw wrth ei throsi. /Ac nad fo yn ei fro fraint a theithi /E CBM IV 18 53 . /Ac Ef yw ein Llyw, ein llwyr nodded /A farn wrth ein gwaith ar ein gweithred; /Ac Ef, Arglwydd nef, PM V 10 70 yw am fyw am falch Wythfryn - dw_^r, /Bu dyno wrth ein gwyn, /Pan ddoeth aes aesawr yng ngryn, /Pan dd CBM III 16 28 /Difrad, digymrad, digymrwyn ognaw, /Digymrudd wrth eirchiad, /Dilwfr udd, diludd fudd feiddiad, /Dilyw PM V 6 10 gwrdd ri gwrth amygaid - gwlad /A gw_^r gwlydd wrth eirchiaid, /Llary ysbar ysbenydd ei naid, /Llew wr PM V 6 12 ysbar ysbenydd ei naid, /Llew wrth aer a llwfr wrth eirchiaid, /Llaw ddidawl, gwrawl, gw_^r ni ddywaid CBM IV 4 151 th lew wrth lyw tey_"rnedd, /Gw_^yl wrth w_^yl wrth ellwng rheuedd: /Gwn oedd hwn oedd Hiriell Gwynedd! PB VII 1 28 rflawdd, fo_^r-gymlawdd fa_^r, /Cadarn ddilesg wrth esgar. /Hyddysg i esgar esgudfryd - Owain, /Gwawr GM I 14 23 ifion, nerth heb drengi, /Un danc fwynt wrthyf wrth eu moli; /Un Duw y_^nt wyntau a diau dri. /Truan a GM I 7 46 iffeithiad Lloegr (llafn dyar - wrthudd) /Nid wrth fedr ei alar. /Galwaf Dduw gan ddeifniawg adfar, /G PM V 11 25 Gruffudd mynawg, udd mynud. /Mynud wrth folud, wrth filwyr - bu gwrdd, /Bu gorddwy ar allmyr, /Cadr wry PB VII 17 16 /Mab Duw o nef, drwy nerth saint, /Boed gwa_^r wrth flaengar Fleddynt HOG II 6 8 /Caraf ei theulu a'i thew annedd - ynddi, /Ac wrth fodd ei rhi rhwyfaw dyhedd. /Caraf ei morfa a'i myn PM V 11 25 ngoll tud, /Gruffudd mynawg, udd mynud. /Mynud wrth folud, wrth filwyr - bu gwrdd, /Bu gorddwy ar allmy PM V 26 105 , fudd fyged, /I'th eisor, i'th oes o haeled, /Wrth Fordaf a Nudd, pan rodded - rhuddaur /A Rhydderch a CBM III 27 24 y-m-cedwis, /Bu wrth wrfyrdd cyrdd ceinis, /Bu wrth fryd gwy_^r y gweinis. /Gweinidawg rhodawg rhad we MG VII 32 21 proffwydi gla_^n, glaer barablau. /I leferydd wrth fugelydd, gwylwyr ffaldau, /Engyl adfydd, a nos fel PM V 1 155 ragonawl - Prydain, /Prif de_"yrn canhwynawl, /Wrth fy Nuw, na fyn fy niddawl, /Ac wrthyd, orthywys gre MB I 3 84 neud gweryd yn warweiddiawg: /Gwae a ymddired wrth fyd bradawg! /Ni w_^yr cychwilfeirdd cyhuseidiawg / BF VII 54 30 eadr baladr, o lin Beli, /Gwaywddur fal Arthur wrth Gaer Fenlli, /Gwawr aruthr gwychruthr am gochi - eu HOG II 7 10 /Claer wanllun, wenlleddf, wynlliw, cyw_^ydd, /Wrth gamu brwynen braidd na ddygwydd. /Bechanigen wen, w EW VI 1 14 fy rhwyf rhwydd ofeg - Mordaf, /Rhwysg mawrdon wrth garreg; /Gweilch beilch balchddawn rhwyddlawn reg, CBM III 26 130 ysg yng nghamawn, /Aergorf torf, twrf goddaith wrth gawn. /Ar fy ngrudd am feirddfudd falchddawn /Neud LlG VII 24 142 udd grymus gyneddfau, /Hael gyngor wrth go_^r, wrth gerddau; /Hylathr ei ysgwyd, esgud barau - gwrdd, / ES I 17 27 ydd wrth wan gyfran gywrennin, /Bydd iawnllary wrth gerddau iawnllin, /Bydd wrdd-ddrud, aer ddylud ddil CBM III 5 129 ni'm llochir; /Pall gwylfan gwylain, gwylfalch wrth gerddawr, /O ruddaur gwerthfawr y'i gortho_"ir. /Pe GB II 26 164 doeth i Frefi /A phryd a gweryd i gyd a_^ hi /Wrth glywed da_"ed tynged Dewi /A'i fuchedd wirionedd, w LlG VII 24 142 . /Hil Gruffudd grymus gyneddfau, /Hael gyngor wrth go_^r, wrth gerddau; /Hylathr ei ysgwyd, esgud bara CBM III 30 2 osod clod, claer ddylaith - byddin, /Ni byddud wrth gyfraith; /Oedd anawdd, llafn adrawdd llaith, /Dygy LlG VII 26 6 uthr yn anrheithiaw, /Greddf ddileddf ddilesg wrth gymraw; /Gruffudd aur ddiludd, ddwylaw - egored, /G BF VII 46 22 iddiad. /Ysgafn oedd gennyf ysgarad - pob dyn /Wrth hwn: Llywelyn, llyw Berfeddwlad, /Ysgor co_^r, Cymr CBM III 3 105 Golwg Duw arnaw a ddodir, /A fo gwan wrth wan, wrth iawnwir, /Yn llwrw pwyll, pell ydd adroddir, /A fo LlF1 II 3 47 - wyd, /Neu orwyd, neu w_^yr meirw; /Bydd lary wrth Lannerch y Ceirw; /Bid dy lid wrth Lys Dinteirw. /N PM V 11 17 r, /Coeth, doeth, drud, termud, tyner. /Tyner wrth lawer, wrth lu byd - yn llwyr /Yn llwry ysb a menwy LlF2 VI 7 10 andoedd dy achoedd o uchelwrys, /O echen lawen wrth lef a gwy_^s. /Handoeddit o'r llin a_^'r llyfn emys CBM IV 9 119 , achreifiad achref, /Bradw ysgwyd bryd ysgain wrth lef, /Brydau ta_^n, treulwan, trin woddef. /Ys argl CBM III 12 34 wyrdd a chyrdd a chain amser - gwin /A gwirawd wrth leufer, /Berth yd borthynt amnifer /Am Iorferth amn CBM IV 4 150 , /Gwrdd wrth wrdd wrth orddrud gwnedd, /Glew wrth lew wrth lyw tey_"rnedd, /Gw_^yl wrth w_^yl wrth e EW VI 4 10 /Maeth Madawg mynawg mynudrwydd - wrth lyw /Ac wrth lew ymorchwydd; /Arf tarf terfyn ehangrwydd, /Aerwr PM V 11 17 doeth, drud, termud, tyner. /Tyner wrth lawer, wrth lu byd - yn llwyr /Yn llwry ysb a menwyd, /Echel fa LlF1 II 3 48 /Bydd lary wrth Lannerch y Ceirw; /Bid dy lid wrth Lys Dinteirw. /Na lidia wrthyf wrth adrawdd - dy gl EG VI 18 12 llafn yn llaw reddfawl /Yn lladd dywrthladd i wrth lys Rheidiawl. /Gwelais (a gerais ni ga_^r mantawl) EW VI 4 9 rodyr maeth. /Maeth Madawg mynawg mynudrwydd - wrth lyw /Ac wrth lew ymorchwydd; /Arf tarf terfyn ehang CBM IV 4 150 wrth wrdd wrth orddrud gwnedd, /Glew wrth lew wrth lyw tey_"rnedd, /Gw_^yl wrth w_^yl wrth ellwng rheu GB II 26 39 ig a'i luoedd yn lluosawg, /Ac ef a'n gwrthfyn wrth nad ofnawg /Ar drugaredd Duw, ar Drugarawg. /A garo DLlM II 18 7 eddfaith. /Nid oedd w_^r dwy awr, dwy araith - wrth neb, /Ni thorrid ei gyfraith. /Gw_^r a wnaai ar Llo GYC VII 41 35 wr ac ethrodwr eu gweithredau. /Pan wrthoter i wrth nifer nef obrwyau /Y dygwyddant, eisau gwarant (gwa LlF2 VI 8 15 achwrain, /Urddud ni blygud yn awr blygain. /Wrth ofwy arlwy, eurlain - tey_"rnedd, /Eurgledd gw_^r g DB VI 26 43 Erddrwng, ys teilwng os tely. /Ystyria wrthyf, wrth, o'm colly, /Ystawd fy nullwawd, na'm henilly. /Yst CBM IV 4 149 chwerw wrth chwant cywrysedd, /Gwrdd wrth wrdd wrth orddrud gwnedd, /Glew wrth lew wrth lyw tey_"rnedd, CBM IV 16 149 gorchlan gorcheithlaid, /Torf eurin werthefin wrth raid. /I'th gerddawr, gwerthfawr gwrthfyniaid - rha CBM IV 6 213 nir it, cenheddloedd gadwyd, /Ceinwalch gyrth, wrth raid y doddwyd, /Ceimiad gryd grym llew, ceimiaid g MB I 3 90 ilwawg. /Crist cyflawn annwyd, boed trugarawg /Wrth Ruffudd Gwynedd gwyledd fodawg; /Yng ngwlad nef boe PM V 22 17 wynedd a'i medd hyd ym Mawddwy, /Llaw orthrech wrth rwyfan mordwy, /Lloegr wrthryn tra Llyn Llumonwy. / GYC VII 36 17 /Buchedd dragywydd a drig iddaw, /Ys mau llid wrth Sais am fy nhreisiaw, /Ys mau rhag angau angen gwyn PB VII 18 10 yn ysgwyd loywgalch laes /Fu We_^n, wenwynig wrth Sais, /Un bai ni fynnai 'n ei foes, /Unben o unbyn CBM IV At 3 - fy nghalon, /Ni rylon rhy lawgaeth, /Sorres wrth sarrug bennaeth, /Ni sorres neb amser waeth DB VI 24 21 af, nawdd i ganthaw! /Diddestl oedd eu lle llu wrth sylliaw /Dydd y cymerth Crist crog yn eiddaw: /Yng GB II 26 129 hwyl ysblennydd. /Ysid i Ddewi dda gyweithydd /Wrth wan a chadarn achadw y prydydd, /Ac iddaw y mae, ma ES I 17 26 s ffin, /Ystwng pawb hyd ben ei ddeulin; /Bydd wrth wan gyfran gywrennin, /Bydd iawnllary wrth gerddau CBM III 3 105 noddir, /Golwg Duw arnaw a ddodir, /A fo gwan wrth wan, wrth iawnwir, /Yn llwrw pwyll, pell ydd adrodd CBM IV 5 116 rhiw, /Gwa_^n garthan, gyrth yn ymliw, /Gwa_^n wrth wa_^n, gwaedluman liw. /Pan llas Gwas Sanffraid, ff LlG VII 25 31 n arglwydd eurglawr drefred, /Y neb a'th welo, wrth weled - dy ddawn: /I gan Dduw gogoned! /Gogoniant OC II 14 135 a'i dywaid. /Gw_^r ni dwng, ni da_^l, ni bydd wrth wir, /Daniel, draig cannerth, mor ferth hywir. /Men CBM IV 4 145 Eurgorf tarf, torf hywledd. /Gwlydd wrth wlydd wrth wlad gyfannedd, /Garw wrth arw wrth awr gyminedd, / CBM IV 4 145 ei arf, /Eurgorf tarf, torf hywledd. /Gwlydd wrth wlydd wrth wlad gyfannedd, /Garw wrth arw wrth awr CBM IV 4 149 werw wrth chwerw wrth chwant cywrysedd, /Gwrdd wrth wrdd wrth orddrud gwnedd, /Glew wrth lew wrth lyw t CBM III 27 23 rdd, dewis - ei enw, /Ei anaw ry-m-cedwis, /Bu wrth wrfyrdd cyrdd ceinis, /Bu wrth fryd gwy_^r y gweini CBM IV 4 151 , /Glew wrth lew wrth lyw tey_"rnedd, /Gw_^yl wrth w_^yl wrth ellwng rheuedd: /Gwn oedd hwn oedd Hirie LlF2 VI 10 70 ! /Pan fynnws De_"ws ddewis ardaith - arnaw, /Wrth wy_^n ei ganllaw ni bu ganllaith: /Ca_"in yng nghyf CBM III 16 46 cyflawn, cyflafan goddaith, /Gw_^yth gwyniaith wrth wynnawn, /Pa_^r odrudd, parawd fudd foddlawn, /Pala EGM I 27 72 edi cysyniaw cydiaw cadau, /Gwedi dwyn gorfynt wrth y gorau, /Gwedi gwydn garu llu a_^ llyau /A lliaws PM V 25 40 yn gymod cymaint hyn, /Eithr gwarth a gwrthryn wrth ymbrofi. /Darogan Myrddin dyfod breienin /O Gymru w wrthaw 17 GG II 32 15 Hawdd y gallaf wylaw, /Ruddfedd werthfawr wedd wrthaw /Ac Edenawg i danaw. /Canys marw mawredd a grym / HOG II 6 63 ithin. /Moch gwelwyf, a'm nwyf yn edde_"in - i wrthaw /Ac i'm llaw fy lla_"in, /Lleucu glaer, fy chwaer D-2 I 2 42 adr wober yw; /Canoligion, caffawd eilonceinon wrthaw; /Caw tey_"rnedd, cathl gyhydedd cyfrysedd fyw; / BF VII 51 33 inedd fraint. /Llywiadr braint y saint, synied wrthaw - Dduw, /Gan ei ddwyn hyd ataw, /Llu obaith faith LlF1 II 2 15 rhwyf ni rybyddaf. /Ysid im eniwed a eniwaf - wrthaw; /Ei liwaw rhag llaw rhy-s-lafasaf, /A heno hynny GYC VII 36 101 edd nef, Ei nawdd arnaw! /Gwynde_"yrn (orthyrn wrthaw - gwendorf Gorf) /Gorfynt hynt hyd Lydaw, /Gwir f LlG VII 26 10 lam im cyrchu ataw, /Canyd hardd i fardd fod i wrthaw! /Gwrawl yw ei hawl yn hwylaw - yng ngryd, /Gw_^r DB VI 24 37 ei warandaw. /Pan ddyfu y Mab Rhad, oedd rhaid wrthaw, /I'r porth, ein damorth, a dawn arnaw, /I uffern DB VI 24 12 r bod iddaw - dda, /Na mawrair traha nid rhaid wrthaw: /Mab Duw a'i dyrydd yn eiddaw /A Mab Duw a'i dwg PM V 29 14 n cedyrn, cad ognaw, - llawhir, /Can llewenydd wrthaw! /Meddwl pawb porth fydd iddaw, /Meddiant i grisi GM I 14 108 arawg Arglwydd, trugarha_"ed - wrthyf, /A mi i wrthaw na'm gwrthoded: /A'm Duw a'm diwyd arbed /Erbyn b DB VI 24 51 nydd ef nef yn ei eiddiaw? /Od a_^, ni wyrthia wrthaw - ni aned, /Y Gw_^r gogoned (gweled gwyliaw), /Gw LlG VII 26 14 fudd heb orchuddiaw, /Nid eddyw heb dda ddyn i wrthaw, /Nid anheirdd ei feirdd, fyrddoedd wallaw, /Nid GYC VII 36 46 arnllew Gwynedd, /Cadair anrhydedd: rhaid oedd wrthaw. /O laith Prydain faith, cwynllaith canllaw, /O l CBM IV 6 89 wyn ri yn torri arnaw, /Te_"yrn draig a dragon wrthaw. /Twrf ton, torchawg hael, trwm oedd ei glywael, CBM III 24 92 alaf o'i law, /Delw ydd oedd wrthyf-i, ydd wyf wrthaw. /Wrth ar a'm carai caraf gymen - gadw, /Cerrynt CBM III 23 1 Mae im flaidd a'm ca_^r o'm caffael - wrthaw /Yn wrtheb archafael, /Nid blaidd coed coll ei af wrtheb 3 CBM III 5 76 , /Na chymydd a_^ hi o hir obaith, /Na chymer wrtheb a dan wrthiaith. /Nid af-i ar hirdwf ni da_^l hir LlF1 II 3 51 y glod /Dy gleddyf o drithawdd; /Na'm gwrthfyn wrtheb anhawdd; /Na wrthod arnaf naf nawdd. /Nawdd Duw y CBM III 23 2 e im flaidd a'm ca_^r o'm caffael - wrthaw /Yn wrtheb archafael, /Nid blaidd coed coll ei afael, /Namwy wrthfyn 1 MB I 3 6 an ddyfo Dofydd yn nydd pennawd, /Peryf, pa_^r wrthfyn yn erbyn Brawd /Pan gaffwyf-i gan lain la_^n gyf wrthgrif 1 EW VI 2 15 'i ysgyrion yng ngnif, /Rhwyd Brynaich, branes wrthgrif, /Rad o'i geniad i'i gynnif. /Yng nghynnif Mada wrthi 6 MB I 4 30 yn addef yn aros y llef, /Y llog a achef aches wrthi, /Ac ysy didryf, didraul ei bri, /Ac am ei mynwent HOG II 10 4 rthawg a draidd iddi, /Anwar don lafar, lefawr wrthi; /Dewisle lywy loyw gyteithi, /Glaer, gloyw ei dwy PM V 2 46 ofn tlodi: /Doethgerdd lawr werthfawr ydd wyf wrthi. /Gogwn Dduw, pryffwn y proffwydi, /Nad adwg o'i HOG II 6 54 afin. /Ail yw'r llall o'r pall, pell fy min /I wrthi, i am orthorch eurin: /Gweirfyl deg, fy rheg, fy LlF1 II 1 149 n haelach no Thri, /A chrefydd herwydd, herwyr wrthi - nid moes, /Ac nid oes eisioes eisau ynddi, /Namy EGM I 26 28 awn o'i daioni, /Gwynedd anrhydedd, oedd rhaid wrthi! /Nid oedd ffawd rygnawd rin i genthi: /Gnawd oedd wrthiaith 1 CBM III 5 76 a_^ hi o hir obaith, /Na chymer wrtheb a dan wrthiaith. /Nid af-i ar hirdwf ni da_^l hirdaith /I ar d wrthid 2 OC II 15 9 ed ein dyfod Geri. /Dos, was, o Geri ac archwn wrthid /Rhag ein llid ein llochi; /Diwedd y doetham iddi PM V 28 26 r drydar aerllary (oerllawr - a'i gortho) /Ni wrthid yn nydd gawr, /Mab Rhotbert, rhwyf byddinawr, /W wrthod 3 CBM III 11 31 ng ngreddf - cyfarfod /Cyfarfogion dileddf, /I wrthod annod ac anneddf /O greulafn, o greulawn gynneddf LlF1 II 3 52 drithawdd; /Na'm gwrthfyn wrtheb anhawdd; /Na wrthod arnaf naf nawdd. /Nawdd Duw yn awch cylch, calchd PB VII 20 1 Marw Blegywryd, bla wrthod - galon /Wyf, galar anorfod, /Aerwalch balch, bol wrthodiad 2 CBM III 24 148 darf derfysgdaryf, arf Arodriawn, /Arth, warth wrthodiad, amnad am nawn. /Tra fu fy nghyfedd yng nghyfo BF VII 46 31 ddefawd ddifrad! /Dewrddraig Deheubarth, warth wrthodiad, /Dawn adlam dinam Duw amdanad wrthoter 2 GYC VII 41 35 I bob twyllwr ac ethrodwr eu gweithredau. /Pan wrthoter i wrth nifer nef obrwyau /Y dygwyddant, eisau g LlF2 VI 10 24 'n gwrthfyn gwrth yr yngder: /Ys ti a wrthyd a wrthoter! /Rhag deulin Trined tri nifer - a ddaw /A'r tr wrthrych 2 PB VII 13 13 rud, gwae ei dud a'i dir! /Tiriawg, rywawg Ros wrthrych, /Fu fy rhwyf, rhwysg Owain Frych; /Un o'i derf MG VII 33 67 at y troaf, ataf tro_"ych, /N'ad fi i wrthyt i wrthrych - maswedd, /Gwagedd breuoledd a ddiweddych; /Am wrthryn 4 CBM III 26 39 er - daear /Gwawr trydar traws lewder, /Gwarth wrthryn, gwaywrudd Gwyn Gwarther; /Gwas a las o Leisiawn CBM III 18 23 /Llawer dyn a'i gofyn, /Gwaedlan osbarth warth wrthryn, /Gwychfar gwanar Gwenwynwyn CBM IV 6 80 - aerllew, /Arlleng glyw, glew difraw, /Cardd wrthryn i wrth Aberffraw /Canys teg tey_"rnas iddaw. /Te PM V 22 18 wy, /Llaw orthrech wrth rwyfan mordwy, /Lloegr wrthryn tra Llyn Llumonwy. /W_^yr Madawg ermidedd fwyfwy wrthudd 2 PM V 26 103 _^r llary, o'm llwry i'th drwydded. /Ni byddud wrthudd, fudd fyged, /I'th eisor, i'th oes o haeled, /Wr GM I 7 45 ddaffar, /O ddiffeithiad Lloegr (llafn dyar - wrthudd) /Nid wrth fedr ei alar. /Galwaf Dduw gan ddeifn wrthwynebedd 1 D-5 VI 36 17 n a'r Ysbryd gydamgeledd, /Drwg ydd aeth iddaw wrthwynebedd, - iawn /I Erod greulawn ei greulonedd! /Gw wrthyd 10 LlF2 VI 10 24 edr wyn a'n gwrthfyn gwrth yr yngder: /Ys ti a wrthyd a wrthoter! /Rhag deulin Trined tri nifer - a dda PM V 8 18 yr fy llethrid - i'm cerdd, /Gyr di er cardd i wrthyd! /Ac onis gyrri-di, gyrraf wrid /I'th ddeurudd i' PM V 8 6 s, Hael yn helw dy Ddwydid, /I wrthyf, na mi i wrthyd. /A_^'m parabl o'th ddawn y'm perid, /Parahawd o GRh II 27 6 leddyf rudd, clod faith, - na'm gwrthod, /Mawr wrthyd fy ngobaith; /Anaw dreuliaw, drin wosbaith, /Enw CBM IV 9 115 ei ddifwyn. /Llawfrydedd a'm dwg o'm dwyn - i wrthyd, /Lloegr erfid, brawlid brwyn. /Brwydr asgen, brw CBM IV 9 162 lwch, /Na'm gwrthod, eirf drafod arfdrwch, /Ni wrthyd Mab Duw dadolwch! /Dadolwch llachar Llachau - gyf PM V 2 35 , /A syll di fy mod-i i'm cuelli. /Na'm gyr i wrthyd, na'm gwrthod fi, /Na'm gad ar gychwyn dyddyn dew CBM III 14 10 /Gosgorddfawr cedfawr, cadw amfod - wrthyf, /I wrthyd na'm gwrthod, /O'm bodd ni byddwn hebod, /Nid ef CBM IV 16 90 wa. /Trugarawg Arglwydd, trugarha - wrthyf, /I wrthyd na'm pellha; /Pell ydd wyf o nwyf yn echwa, /Ar n PM V 1 156 nhwynawl, /Wrth fy Nuw, na fyn fy niddawl, /Ac wrthyd, orthywys greidiawl. /Fy Rheen a'm rhoddes heb da wrthyf 13 GM I 14 107 thred. /A'm trugarawg Arglwydd, trugarha_"ed - wrthyf, /A mi i wrthaw na'm gwrthoded: /A'm Duw a'm diwy GM I 9 157 fydd, /Neu dremyrth Efrawg Gaer ar derydd, /Ac wrthyf cyferchynt, `O deyrnedd Prydain /Pa wron heilin h CBM III 5 27 anhun anhedd, ced rhys porthwyf. /Gorthewis-hi wrthyf-i gwerth fy hirglwyf, /Nid gorthaw a wnaf wrth a CBM III 14 9 gasgawdd. /Gosgorddfawr cedfawr, cadw amfod - wrthyf, /I wrthyd na'm gwrthod, /O'm bodd ni byddwn hebo CBM IV 16 89 'n cymer etwa. /Trugarawg Arglwydd, trugarha - wrthyf, /I wrthyd na'm pellha; /Pell ydd wyf o nwyf yn e CBM III 24 92 Delw y doeth ataf alaf o'i law, /Delw ydd oedd wrthyf-i, ydd wyf wrthaw. /Wrth ar a'm carai caraf gymen IRh VII 30 13 yawg, law eurawg, liw eiry bronnydd. /Lleferis wrthyf lleferydd - didaer, /Llawenglaer fy chwaer, chwed PM V 8 6 rydid. /Na ddos, Hael yn helw dy Ddwydid, /I wrthyf, na mi i wrthyd. /A_^'m parabl o'th ddawn y'm per LlF1 II 3 65 yw llawch! /Llochiad gwlad hygad, bydd hygar - wrthyf; /Na'm gwrtheb yn anwar; /A'm rhodd fedd, feiddia GM I 10 11 yfnfri. /Ni'm rhwyddgeidw Rhodri, nid rheidus wrthyf, /Nid gwerthfawr ganthaw fi; /Ni'm gwna o neb tra LlF1 II 3 49 eirw; /Bid dy lid wrth Lys Dinteirw. /Na lidia wrthyf wrth adrawdd - dy glod /Dy gleddyf o drithawdd; / GM I 14 23 nion neifion, nerth heb drengi, /Un danc fwynt wrthyf wrth eu moli; /Un Duw y_^nt wyntau a diau dri. /T DB VI 26 43 geffy /Erddrwng, ys teilwng os tely. /Ystyria wrthyf, wrth, o'm colly, /Ystawd fy nullwawd, na'm heni wrthyn 1 CBM IV 4 287 /O ddiffryd Gwyndyd rhag gwander, /O warthrudd wrthyn, Gwyn Gwarther, /O dyrru ar llew llu llwyrder, / wrthyt 1 MG VII 33 67 nych, /Atat y troaf, ataf tro_"ych, /N'ad fi i wrthyt i wrthrych - maswedd, /Gwagedd breuoledd a ddiwe wryd 17 BF VII 55 19 ledd yn arfeddyd, /Gw_^r bolch ei darian, dewr wryd - Bedwyr, /Gw_^r beilch ei filwyr, eryr aerfryd; /G GRh II 28 25 'th arfau ni'th arfaidd neb. /Neb ni orug Duw, wryd Benlli - Gawr, /Banllef beirdd i'th foli, /Trin ely PM V 11 27 ilwyr - bu gwrdd, /Bu gorddwy ar allmyr, /Cadr wryd bryd Bra_^n fab Lly_^r, /Cedawl arwynawl eryr. /Ery CBM III 14 15 yw /Llawfrydedd ni'm hergyd, /Dragonawl, wrawl wryd, /Draig Wynfa, dragon wynfyd. /Gwynfydig ei feirdd DB VI 27 48 ws De_"ws dawn i'm plegyd, - gw_^r /Goreang ei wryd. /Ebrwyddynt ebrwyddweilch o'i gyd, /Ebrwyddwalch c CBM IV 1 67 Caer, uch Coed Llwyfain. /Nid oeddynt Wynedd wryd fychain, /Nid oeddud fygwl, fugail Prydain CBM III 3 184 l Brochfael broglyd, /Gradd ufel, greidiawl ei wryd! /Gwyrth a wnaeth ni wneir hir ennyd, /Ni wnaethpwy PM V 12 31 iraeth /O hirfod draig Cymry /I'th weryd, hydr wryd hy, /I'th achles, wales wely. /Gwelyddyn te_"yrn, t GRh II 28 37 an llonydd byw undydd bod. /Can fod yn wirion, wryd Hywlydd - Hir, /Y harchaf it, Ddafydd, /Dygen udd PM V 26 107 rodded - rhuddaur /A Rhydderch afneued; /I'th wryd, i'th wrdd gadarned, /Mal gwryd Ergwlff ergryned /A PM V 26 116 th ganrhed! /Rhun gymrawd, Gymru ofyged, /Rhyn wryd, llyw rhyd, llawrodded, /Rhys fab Rhys, dilys dylye DB VI 27 11 ymhenrwydd, /Mawrbarch gogyfarch, gogyfrwydd - wryd, /Mae ysbyd y byd yn enbydrwydd. /Cam y gorug Duw o PM V 12 6 ysbyddawd i esbyd - Prydain, /Udd prydfawr ei wryd, /Maredudd, marw yw hefyd: /Mal modur Arthur arth g PM V 18 5 raig Prydain a'i hurddas. /Deddf fy rhwyf rhyn wryd Olias, /Dewr egin dwyreawd yn ddas! /Llywelyn, llar CBM IV 4 252 on, /Hyd Elfael, eilfa Gwenhwyson, /Hyd Weryd, wryd orchorddon, /Yd warawd rheidnawd reidusion; /Hyd Ga CBM III 24 85 yfoed, oferedd ei feddyliaw. /Ym mywyd Rhirid, wryd wognaw, /Delw y'm doeth anoeth, y'm doeth anaw, /De EG VI 18 127 naw Cymer, /Rhy'i molir ei wir, ei orober, /Ei wryd yn rhyd yn rhaid nifer, /Ei orofn gwraf yn ydd eler wrygiant 1 CBM III 15 4 s; /Llafur llafn dolur dilys, /Llid carant cad wrygiant wry_^s. /Gwry_^s aerfrau ddechrau unddechryn - wry_^s 6 SB II 24 11 rwar, ca_^r gyfarbar gyferbyniaw. /Gwanai drwy wry_^s, gwanai drwy frys, Rhys rhwyf anaw, /Gwanai drwy CBM III 15 4 r llafn dolur dilys, /Llid carant cad wrygiant wry_^s. /Gwry_^s aerfrau ddechrau unddechryn - a_^ hwn, CBM IV 6 44 - ei ysgor, /Hirgor ddo_^r ddoeth gymen, /Huan wry_^s hawl echrys Ochren, /Hual gryd, cedernid Cyngen. CBM III 16 43 d cad cerddglyd, /Cedernid Caswallawn, /Pasgen wry_^s, pasgfeirch frys freisgddawn, /Pasgadur torfoedd, SB II 24 7 n, rhwysg wysg wrysgryn wosgryn wosgor, /Rhys, wry_^s wrysiad, rhyw lyw luchiad, gad gyfargor, /Graid h GB II 25 4 Cynnair o'm cadair, cadarn ganu - Rhys: /Cymry wry_^s ysbys, ysbyd weddu, /Cynwan corf rhag torf, twrf wrysgryn 1 SB II 24 6 n alon elor, /Rhygn ddygn ddisgyn, rhwysg wysg wrysgryn wosgryn wosgor, /Rhys, wry_^s wrysiad, rhyw lyw wrysiad 1 SB II 24 7 sg wysg wrysgryn wosgryn wosgor, /Rhys, wry_^s wrysiad, rhyw lyw luchiad, gad gyfargor, /Graid haid hyg wrhydri 6 PM V 25 50 f, hwn yw Beli - Hir, /Ni chelir na'i wir na'i wrhydri /Am bob trais rhyddug ar bob tarw caddug, /Ac ar LlG VII 24 46 f torf, tyrioedd olosgi, /Argae gryd greidiawl wrhydri. /Arwr ba_^r taerfar yn torri - cadau, /Cadarnfr GM I 10 20 . /Owain angerddawl anaw anfedrawl, /Aer wrawl wrhydri; /Cadwallawn, cyn ei golli, /Nid oedd a_^ lludw PM V 2 42 gryg, nid egrygi, /Ga_^l flawdd, yn adrawdd dy wrhydri: /Cenais dy foliant mal nas ryganant, /Milwr ped CBM IV 18 45 gaethiwed; /Dyfu i'n gofwy ein gofuned, /Dyfu wrhydri, hydr afneued, /Dyfu Grist yng nghnawd, Priawd p LlF1 II 1 141 euddad a Chadfan yn ei chedwi, /Llyre werhydre wrhydri - lliaws, /Hydraws hydraidd, maws a mynogi. /Ysi wy 22 CBM III 24 41 Neud gorddifynt hynt gwynt gwrth doniar, /Neud wy a'i gofwy, neud gorddyar, /Neud gorddifedd gw_^r gwr GM I 11 10 Rhodri rhwydd aroloedd! /Ar wehelyth byth brys wy anlloedd /Anaw wy wallaw o well gedoedd! /Arlluddia GM I 8 32 oethant, liant lestri, /Tair praff prif lynges wy bre_`s brofi. /Un o Iwerddon, arall arfogion /O'r Lly ES I 23 16 gomedd. /Gomeddwys Efa, afal ddiwedd; /Afar fu wy cha_^r ei chywrysedd. /O Ddofydd y traeth trwy gyhyde PM V 19 19 a gwlad neu'th ganlyn, /Peth o'th oed, athwyd wy derfyn /Pymthengwaith, pymthengmlwydd: bych hy_^n! /M PM V 8 21 rudd i'th ddewrwarth ganlid, /A glywo dy w_^yr wy erlid, /A'th orwyr, i'm llamwyr, i'm llid. /A hwde dd GM I 8 52 gyfod clod cleddyf difri /Yn saith ugain iaith wy faith foli. /Arddwyreaf hael o hil balch Rhun, /O Fae GB II 26 194 yn amlwg o'i hamlenwi. /A fyn Duw, dybydd byth wy foli; /A fynno nodded, cyrched Ddewi. /Duw a folaf er GB II 26 156 edrawl a fedr roddi. /Rhwyf rhadau biau beirdd wy foli, /A lle_^n a llyfrau a'r llen bali. /Pan ddaeth D-5 VI 36 46 ydd Dduw, am eurgledd - ddidaich! /Gwyn eu byd-wy, Frynaich, o'i freuoledd! /Mal y dug o'i deg enrhyde PM V 26 53 /Ar drawsfalch gyfri_"au, /Rhysfa dygn dugost wy goddau, /Rhusgleth gwrdd, nid ymhwrdd amau. /Rhifed s PM V 26 34 nawd eryr ebyr abar - gwedd bangaw /Yn bencnud wy gyfedd, /A chigfrain cyfwyrain cigwledd, /Cigyddion c PM V 17 30 d. /Mebyd rhwyf gwryd, rhwydd - fu ei gynnif, /Wy gynnygn bu tramgwydd, /Pendragon, draig yn ddengmlwy CBM IV 17 60 oddwyf Rwyf ry-m-gweryd - o ddygn, /Nid rhwydd wy gynnygn gynddiebryd; /Ni rygollwyf Dduw o ddewredd by DB VI 35 49 awy, teg ysgorfa. /Seithfed Gedweli, saith gad wy llosgi /O Ystrad Tywi tew ei haerfa; /Wythfed hynt gr GM I 14 43 /Hi yn hollawl rad, yn rhegofydd, /Hi yn ferch wy Mab y modd ysydd, /Hi yn chwaer i Dduw o ddwywawl ffy EGM I 26 56 mor gu gennyf a_^ hi, /Ni bo poen oddef, Pedr wy noddi! /Ni bydd dda gan Dduw ei diddoli, /Ni bo didda PM V 26 11 d cad, Cadell edifedd; /Cyrchynfeirdd cyrchant wy orsedd, /Cyrchfawr llawr, ys cyrchu llariedd; /Cyrcha MeiG I 31 32 lleithig Duw Gwledig y gwledychant, /Un parch wy perchi a fynnant PM V 8 40 , ddihafarch ddyndid, /Mab Duw nef boed nerth wy rydid. /Ni mag na_^g neges arfollid, /Ni myg rhodd yn GM I 14 41 /Rhy'i cherir yn hir yn ei herwydd. /Hi yn fam wy Thad, hi yn wyry heb wad, /Hi yn hollawl rad, yn rheg GM I 11 11 oedd! /Ar wehelyth byth brys wy anlloedd /Anaw wy wallaw o well gedoedd! /Arlluddia Rhodri y rhodwydd y wyar 3 PM V 23 34 eli ehalaeth trwy fa_^r, /Ton arall guall goch wyar. /Pan orfu pen llu llachar, - Llywelyn, /Llyw Alun CBM III 29 23 yn, /Hawl wenwyn hwyl wanar /Yn y rhedai rhudd wyar, /Rhaeadr ar baladr ar ba_^r. /Oedd barawd cleddyf HOG II 12 2 n fai lawen frain, pan ddyfrysiai - waed, /Pan wyar waryai, /Pan rhyfel, pan rhuddid ei thai, /Pan Rhu wyarlled 2 PM V 26 76 sy_^r, syrthiws eu rhifed /Ar ei law a'i lafn wyarlled. /Arwr Dinefwr, dinamed - Addaf! /Neud athwyf a LlG VII 25 22 er draig dragon ymddired, /Grym ysgwn, ysgwyd wyarlled, /Dyfod a gorfod a gwared - a_^'th dorf, /A'th wybod 4 CBM IV 17 66 Heb syniaid ein rhaid, rhwydd echlysur, /A heb wybod bod byd mor amhur. /Rhybu erthyst in: rhybu Arthur GYC VII 40 58 rau, /Gwae lwth a lithier ar Wenerau, /Gwae ef wybod ddyfod ei ddyddiau, /Gwae dwyllwr a'i dwyllwaith n EW VI 5 49 i anrhaith. /Anrheithwys Mab Duw, Dewin - holl wybod, /Llwybr eang ei fyddin. /Am eryr gwy_^r gorllewin CBM III 15 29 wdd, /O'i golli, tewi nid hawdd. /Nid hawdd im wybod, neud anobaith - cyrdd, /Cerddorion neud y_^nt gai wybodau 1 GYC VII 41 9 arant gorau, /Y mae'n canfod ac yn gwybod holl wybodau. /Nid oes, Frenin, De_"ws domin, dimyn eisau. /P wybr 2 PM V 23 90 an, /Llu rhagddaw a llaw ar lluman, /Llwybr yn wybr yn ebrwydd allan, /Llwrw dawn Cadawallawn fab Cadfa CBM IV 4 105 adnau ednain. /Yng ngawr huysgwr huysgain - yn wybr, /Yn ebrwydd gyfarwain, /Yng ngwrfoes, yng ngorfaes wybraid 1 MG VII 33 22 sych. /Ceisaid gythreulaid a gythruddych, /Cas wybraid grwydraid, rhwystraid rhwystrych, /Cawsant genny wybraw 1 ES I 17 52 iddiad, /Eryr ar gedwyr, na'm gad. /Na'm gad i wybraw, heb obryn - dy fa_^r, /O'th fawr eang derfyn; /G wybren 1 PM V 30 4 cyn ced o'i ben, /Ys cynt no rhywynt uch rhudd wybren /I'r cerddgar ysgar ysgarlad len; /Ys gw_^yr gw_^ wybu 1 PM V 28 8 ug cardd ei wyneb, /Ni wn o wawd ei woheb, /Ni wybu naca_"u neb. /Neb ni w_^yr yn llwyr fy lledfryd - a wybu_^m 1 DB VI 28 5 feg /Er goddau chweddlau i mi a fai chweg. /Ni wybu_^m erioed fedru Saesneg, /Ni wn ymadrawdd o ffrawdd wybyther 1 LlF2 VI 10 2 oswy o'm trasalwder - ataw, /I iawn obeithaw a wybyther, /I gymryd penyd cyn gwy_^d gwander, /I gywydda Wych 2 DB VI 29 47 mur cyneddfau, /Uchel y dodaf am naf nid mau, /Wych ragor, och rhagod ti, Angau! /Cyn y gwedd i ni, oe GM I 11 24 nrain /Cyn twrf ddwyrain ddwyre brwydrin. /Bid wych yng ngogledd uch gwledd, uch gwin, /Bid lew yn neau w_^ych 1 SB II 24 3 fedru, rhif brif brydu, brydest ragor, /Rhwych w_^ych wenwawd, rheg deg draethawd a draethitor, /Rhod g wychawg 2 PhB VI 14 17 borthfor, /Diachor ysgor ysgwyd durnid, /Cadr wychawg farchawg, mynawg mwynlid, /Cadelling ener, Wener GM I 11 36 ael gwrawl gofawg. /Gorsaf tey_"rnedd gwersyll wychawg, /Gorsedd i luoedd gorsaf nerthawg. /Gorsefyll y wychfawr 1 CBM IV 17 7 au anghychwi_"awr: /Doethwlad nef addef, Addaf wychfawr - sail, /Uffern yw yr ail, durail dyrawr, /Ofer wychlith 1 PB VII 8 2 Maredudd aestromrudd troch, /Pa_^r awchlym wychlith gwyach, /Eurwawr, llew yng ngawr, llafndrwch, / wychr 2 HOG II 6 42 obwylled fy Nuw-i fy nihenydd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd. /Cyfarchaf i'r Dewin gwerthefin, - g HOG II 6 28 Ton wen orewyn a orwlych bedd. /Ton wen orewyn wychr wrth drefydd, /Gyfliw ag arien, awr yd gynnydd. /C wychrym 1 LlF2 VI 8 13 lwawg hyddgant cwbl foliant cain. /Erddrym ced wychrym, cadoedd achwrain, /Urddud ni blygud yn awr blyg wychydd 1 LlG VII 24 76 dd, hael rebydd, - rhagddaw, /Llawdrallaw drin wychydd. /Y Gw_^r a'i rhoddes yn rhwyf dedwydd /Ar Wyne wychyr 2 EGM I 26 9 /I am derfyn mawr meibion Beli. /Oedd hydraidd wychyr lly_^r yn llenwi; /Oedd hydr am ddylan gwynfan ge LlF1 II 2 52 uw y diweiriaf - o'r gwy_^r, /Eryr Porthwygyr, wychyr uchaf. /Eryri gedwi gad olystaf, /Eryres ormes, t wyd 30 LlG VII 25 40 el cedawl, cad lofrudd - arglwydd, /Un eurglod wyd a_^ Nudd. /Eryr tey_"rnedd, tey_"rnaidd udd /Ar fyr PM V 12 24 gyrdd, gwrthlys annwyd - /Angau, anghyfartal wyd! /Angau a'n gorau, gormail - cenhedloedd, /Can edlid CBM IV 18 90 d, /Can wyd Rhiau hael, can wyd Rhoddiad, /Can wyd Athro im na'm hethryad - o'th fan, /O'th faran, o'th GRh II 28 6 d. /Dy fyd wrth dy fryd, franes - oborthiant, /Wyd berthdud oddiwes; /Dawn cyflawn cywlad ormes, /Dafy ES I 22 4 nawl. /Duw Dewin, Breienin breinawl, /Breinawg wyd, bro gadwyd gedawl. /Lleha fi gan llu bedyddiawl, /N CBM IV 18 88 mawr, /Can wyd Cynhorawr, Gwawr gwoleuad, /Can wyd bron proffwyd, can wyd Ynad, /Can wyd Rhiau hael, ca CBM IV 6 208 rydd i ar fwyd, /Caffawd beirdd eu budd yn ydd wyd, /Ceffid noeth nodded rhag annwyd, /Ceffitor 'y mhra PM V 10 18 /Cynheilwad Prydain, wyd priodawr - clod, /Ac wyd clo byddinawr; /Wyd ysgryd gryd, graid gwriawr, /Ac CBM IV 18 87 an wyd Priodawr, can wyd Meidriad - mawr, /Can wyd Cynhorawr, Gwawr gwoleuad, /Can wyd bron proffwyd, c ES I 16 34 Frenin; /Can wyd Tri, nid rhaid it amgen, /Can wyd Dau (pell goddau) ac Un GM I 12 17 l dyfal dyfrwyd. /Dyfrydedd fonedd! Fennig ydd wyd, /Dychrydd hun a hoen ha_^n pan ddoddwyd. /Dychyrch GRh II 28 53 ga_^r ganlyn, /Ba_^r sy ar ddaear o ddyn. /Dyn wyd galon rwyd, golau - ei derfyn, /Nid arfaidd neb y ta ES I 17 22 ddwawd Ferddin. /Cysul a'th roddaf (o'th rin - wyd gorau, /Wyd gorofn tra merin!): /Ystyrych pan dreisy ES I 17 23 in. /Cysul a'th roddaf (o'th rin - wyd gorau, /Wyd gorofn tra merin!): /Ystyrych pan dreisych dros ffin PM V 24 19 Fab Owain fur prain, preiddrwyf enwawg. /Gorau wyd, gorwyd am Geiriawg - ddyffrynt, /Gwrawl hawl, hwysg CBM IV 18 86 wyll, Cannwyll canwlad. /Can wyd Priodawr, can wyd Meidriad - mawr, /Can wyd Cynhorawr, Gwawr gwoleuad, PM V 10 82 ws Duw dy fod, fyd-ohen - Gymro, /Ar Gymru ydd wyd nen, /Ar bob draig dragon berchen, /Ar bob hydr, hud LlF1 II 3 45 yr, er Ungair. /Eryr arbennig ar ben aneirw - wyd, /Neu orwyd, neu w_^yr meirw; /Bydd lary wrth Lanner PM V 17 41 ygn, ddwys. /Desyf llu elyf, llew tey_"rnas - wyd, /Ni odyn neb dy gas, /Ba_^r llychwr, gw_^r yn oed g CBM IV 18 86 ngherdd i'th gyrbwyll, Cannwyll canwlad. /Can wyd Priodawr, can wyd Meidriad - mawr, /Can wyd Cynhoraw PM V 10 17 d, rhwydd gennyd gynnelw! /Cynheilwad Prydain, wyd priodawr - clod, /Ac wyd clo byddinawr; /Wyd ysgryd CBM IV 18 89 ad, /Can wyd bron proffwyd, can wyd Ynad, /Can wyd Rhiau hael, can wyd Rhoddiad, /Can wyd Athro im na'm CBM IV 18 89 offwyd, can wyd Ynad, /Can wyd Rhiau hael, can wyd Rhoddiad, /Can wyd Athro im na'm hethryad - o'th fan EW VI 3 28 id, grym tyrfa; /Wyd rhwyf cad, cedwyr ddifa, /Wyd rhoddiad rhuddaur Afia. /A gaffo fy llyw llaw ffodia EW VI 3 27 gyfa - eirchiaid, /Erchwyn graid, grym tyrfa; /Wyd rhwyf cad, cedwyr ddifa, /Wyd rhoddiad rhuddaur Afia ES I 16 33 en, /Gelli it pob defnydd, froydd Frenin; /Can wyd Tri, nid rhaid it amgen, /Can wyd Dau (pell goddau) PM V 10 84 Ar bob draig dragon berchen, /Ar bob hydr, hud wyd yn ben. /Pan ym gwnaeth fuledd na'th folwn, - fy rhw CBM IV 18 88 r, Gwawr gwoleuad, /Can wyd bron proffwyd, can wyd Ynad, /Can wyd Rhiau hael, can wyd Rhoddiad, /Can wy PM V 10 19 , wyd priodawr - clod, /Ac wyd clo byddinawr; /Wyd ysgryd gryd, graid gwriawr, /Ac wyd ysgwyd rwyd, rwy PM V 10 20 yddinawr; /Wyd ysgryd gryd, graid gwriawr, /Ac wyd ysgwyd rwyd, rwyf llawr. /Llawr de_"yrn cedyrn, cedw wy_^d 2 MG VII 33 17 , cyfrwydd, a'm cyfrennych. /Ffalster byd a'i wy_^d a weherddych, /Ffoaf, os gallaf, ei asgellwrych, / CBM III 13 50 awr torf, corf cyfraith, /Ydd wyf dan ddedfryd wy_^d wolaith. /Nid wyf fardd dylaw, wyf dylaith - ar ge wy_^dd 3 GB II 26 92 ngeibr Henllan /Ysydd i'r clodfan, i'r clyd ei wy_^dd; /A Maenawrdeifi ddiorfynydd, /Ac Abergwili biau MB I 3 155 ni bu gelwydd!). /Yni fwyf gynefin a_^ derwin wy_^dd /Ni thorraf a_^'m ca_^r fy ngherennydd. /Cerenny HOG II 6 32 ich wen yn obennydd. /Caraf yr eaws ar wyriaws wy_^dd, /Yng Nghymer Deuddyfr, dyffrynt iolydd. /Arglwy wyddfa 1 CBM IV 16 109 Ef, Peryf nef, noddfa, /Pe_^r addawd, paradwys wyddfa, /Peraidd log ei henw yna /I Addaf, addef ni fwyn Wyddgrug 6 PM V 23 163 _^nt: /Can wyllon Celyddon cerddant! /Dugost y Wyddgrug a Dygant - i drais, /Adrysedd cyfnofant, /A Rhu PM V 25 27 /Yn Rhuddlan Degeingl deg athrefi, /Yn llys y Wyddgrug a Lloegr yng nghaddug, /Llawer ein goddug yn ym PM V 23 125 , /Lles i fyrdd o feirdd a'i cyrcho. /A ddug y Wyddgrug a'i dyco, - gwyliwch! /Gwelator pwy'i lluddio! PM V 1 122 i'm gwne_^l gorchyflug) /I wyddgwn eu bodd o'r Wyddgrug. /Ef gorau rhiau hyd y rhyddug haul /Hwyl ddirf PM V 23 111 dy wy_^r tra lly_^r, tra Llwyfo. /Llwyr ddug y Wyddgrug, nid ffug ffo, /Lloegrwys, eu llugfryd ys ymo. PM V 20 45 mer, udd ffe_^r, nid ffurfaidd. /Nid ffug, o'r Wyddgrug, wyddgun - ysgorfa, /Oes gorfod i hil Run: /Tyr wyddgun 1 PM V 20 45 e_^r, nid ffurfaidd. /Nid ffug, o'r Wyddgrug, wyddgun - ysgorfa, /Oes gorfod i hil Run: /Tyrau poeth, wyddgwn 1 PM V 1 122 ug. /Ef a'i gwna (ni'm gwne_^l gorchyflug) /I wyddgwn eu bodd o'r Wyddgrug. /Ef gorau rhiau hyd y rhy wyddin 1 EGM I 27 47 m gad i gythraul er Dy gethrau. /Dy Grog groes wyddin, frenin freiniau, /Diffyrth chwech oes byd rhag p Wyddyl 1 GB II 26 226 u /I hebrwng iddaw ebrwydd drethau. /Trydy pla Wyddyl (aflwydd diau!) /Trydy budd Mynyw, mynawg biau. / wyf 101 GB II 26 75 cyn nis archwyf, /Ac o blaid Dofydd diheufardd wyf, /Ac ar nawdd Dewi y dihangwyf, /A ddigonais-i o gam EW VI 3 7 a archaf, /A gaffaf, i'm naf ne_^r; /Dyn cymen wyf a'i cymer, /Dau cymaint rhif seithrif se_^r! /A dan CBM IV 18 27 wl a feddyliaf /O bechu a bechws Addaf. /Neud wyf alltud drud a dreigl Dy wendud /A'th wendorf amdanaf IRh VII 29 7 Maddau dyn gorau ni'm gorfygid: /Meddyliaw ydd wyf am ddilid - lliw gwawr /Lle rhed olwynawr o Elenid. DB VI 27 55 yn ei fywyd. /Mai yw a'm doddyw, yn anhyfryd - wyf /Am fyned fy rhwyf yn rhwym gweryd. /Golo hael, gala CBM III 21 105 nles, /Tey_"rnaidd ormail, te_"yrn ormes. /Ydd wyf amdanaw, fal y'm donies, /Yn golaith adnair, mal ydd LlF1 II 2 24 af. /Saffed ataf, ys daw ataf - ei ddawn, /Od wyf anfoddlawn, boddlawn fyddaf. /Byddinawg farchawg fei GM I 13 3 re, /Cyfarwydd dwfr yn y dyfrlle. /Cyfar warag wyf at gywir garu /Ac afar gyfwyre. /Cennyn can ein Duw, CBM IV 10 37 yw, glewrwyf, /Llaesa dy fa_^r, dy fardd wyf! /Wyf cerddawr i'm rhwyf rhwysg mo_^r-gymlawdd - gwyrdd, / CBM III 5 23 pell nas gwelwyf. /Gorfelyn, called, colledig wyf, /Collais gall ateb y neb a'm nwyf. /Ym mhwyllad new DB VI 29 116 yr, yn llwrw a ganaf, /Na wn am fy rhwyf cwdd wyf, cwdd af. /O mynnwch, chwerddwch, mi ni chwarddaf, / CBM III 3 80 ! /Cyn minnau, cyn ni bwyf gywraint, /Cynddelw wyf, cynhelwaf o fraint: /Cerdd newydd i'm rhebydd rygai CBM III 13 50 , /Delw ydd wyt wawr torf, corf cyfraith, /Ydd wyf dan ddedfryd wy_^d wolaith. /Nid wyf fardd dylaw, wy PM V 4 27 /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon. /Mi i'm deddf wyf diamryson /O'r prif feirdd, 'ym mhrif gyfeillion. /N PM V 10 99 - a gwy_^r, /Wyf gorwag amdanad; /A'th garaf - wyf digarad; /A'th garo, ddewr, Dduw dy Dad IRh VII 30 66 n am ne ysblennydd - gawad: /Cyd bwyf digarad, wyf digerydd CBM III 13 52 /Nid wyf fardd dylaw, wyf dylaith - ar gerdd, /Wyf diludd ym mhob iaith, /Rhy-m-ceinfyg o'm ceinfalch a GM I 9 63 gw_^yth gwnedd [ ]hudd /Ni hu y_^nt, a mi mor wyf dirwyn er gw_^yl, /Gweilging porffor pwyllad [ ] /Ni CBM III 13 55 araith, /Aros gwarth er gwrthod afiaith. /Nid wyf dlawd o'm gwawd, o'm gweifriaith /(Gweifryd bryd, br GYC VII 36 37 n a ddyly ddal Aberffraw. /Arglwydd Grist, mor wyf drist drostaw /(Arglwydd gwir gwared i ganthaw) /O g OC II 14 95 ad fu, neud nw newid y ddau. /Ochan Grist, mor wyf drist o'r anaelau! /O goll Moriddig mawr ei eisiau. PM V 24 29 'th glau gleddyfal, goed gleddyfawg. /Dy fardd wyf, dy fudd ys anghuddiawg, /Dy feirdd y_^nt heirddion, CBM III 13 51 ddedfryd wy_^d wolaith. /Nid wyf fardd dylaw, wyf dylaith - ar gerdd, /Wyf diludd ym mhob iaith, /Rhy- IRh VII 30 1 Neud wyf ddigarad, cyd bwyf digerydd /O garu nwyf llu neud ll CBM III 15 25 ymgyrwyf, /Am ga_^r naid afar neud wyf. /Nid wyf ddiletgynt am ddiletgawdd - hael /O hil Iorferth Hir CBM III 24 11 eu dyrwen, /Aesawr annianc oes anni_"en! /Mor wyf ddirrwyn frwyn am frwydr anoddau /Braisg fab Gorgena ES I 17 19 Edrych cyrdd cerddau Taliesin, /Edrych fi, mor wyf edde_"in! /Rhyddarfod brau gyfnod breiddin: /Rhyddyw IRh VII 29 9 lliw gwawr /Lle rhed olwynawr o Elenid. /Mi a wyf erddi ar ddelw ermid, /Mwyfwy y'm tramwy tramawr edl CBM IV 18 62 - o'i law /Heb luddiaw iddaw Ei ddylyed, /Neud wyf fardd, digardd y'm digoned, /Ar helw fy Nghreawdr, CBM III 13 51 ith, /Ydd wyf dan ddedfryd wy_^d wolaith. /Nid wyf fardd dylaw, wyf dylaith - ar gerdd, /Wyf diludd ym CBM IV 6 30 i len; /Hud friw calch am falch elfydden, /Hud wyf fardd i feirdd gynghallen. /Hud af yng nghynnorf yng CBM IV 10 2 af nawdd Duw (diamau - dy ddawn /A'th ddoniawg wyf finnau) /Ar dy wy_^r, eryr aerau, /Ar dy wlad, wledi EGM I 27 4 defnyddiaist i'th oddau, /Dyniawl ddyn doniawg wyf finnau. /Dawn ysym yn iawn yn ddyn ethrylith /A thry CBM IV 9 196 _^r gwrawl ddefodau, /Gwynfyd beirdd, beirniad wyf finnau! /Gw_^r glewyd yn ergryd aergrau, /Gw_^r gwle PB VII 20 2 Marw Blegywryd, bla wrthod - galon /Wyf, galar anorfod, /Aerwalch balch, bolchgledd arfod, / MeiG I 30 21 elaf Dduw a'r saint a braint eu bro. /Cristawn wyf gan iawn (dawn digyffro) /Cristus, bwyf dawnus yn y CBM III 24 5 /I'r Arglwydd gwladlwydd, Gwledig Moesen; /Mor wyf gerdd geinrwyf, hyglwyf hagen, /Mor wyf hyglau fardd EGM I 27 7 yn ddyn ethrylith /A thrylwyn bwylladau. /Dyn wyf gla_^n affan offerennau, /Duw Dofydd, Rhegofydd rhei CBM III 24 17 hen, /Mor wenwyn y'm cwyn am yd ym ce_^n, /Mor wyf goddedig, dig disgywen, /Mor fynych, mor faith, llai PM V 10 98 /Breenin mawrllin, mawrllyw gwlad - a gwy_^r, /Wyf gorwag amdanad; /A'th garaf - wyf digarad; /A'th gar CBM III 1 31 wyf? - catglwyf cludfan: /Canaf can caraf (can wyf gwaethlfan) /Canu cerdd am borth am byrth clodfan; / CBM III 26 134 awn! /Neud mau hoed am hoeddl anwogawn, /Neud wyf gw_^yn goddedig ddigawn; /Neur gyrchais ar oestrais CBM III 24 7 n, /Mor wyf hyglau fardd o feirdd ogrfen, /Mor wyf gw_^yn gyfrwys, nid wyf gyfrwen, /Mor wyf gyfrin ffy CBM III 24 8 /Mor wyf gw_^yn gyfrwys, nid wyf gyfrwen, /Mor wyf gyfrin ffyrdd cyrdd Cyridfen; /Mor eisiau eu dwyn yn CBM III 24 7 o feirdd ogrfen, /Mor wyf gw_^yn gyfrwys, nid wyf gyfrwen, /Mor wyf gyfrin ffyrdd cyrdd Cyridfen; /Mor ES I 17 16 , /Llary ddefawd llyw gwyrddrawd gwydrin. /Nid wyf gynefawd gynefin - a_^'m rhwyf, /Ni rhybu_^m gerdden PM V 2 27 Gwellygiaw fy ngherdd yw fy nghoddi. /Gwell it wyf, hael rwyf, no rhifedi - meirch /Marchogwyr hyd bell HF VII 22 13 ddiwedd, /Rhwyf Gwynedd, rhwysg Lleon. /Difro wyf heb rwyf, heb roddion, /Heb Owain, hebawg cynreinon, CBM IV 17 26 f heddiw hawddfod uch llawr, /Ni wn er hynny a wyf henawr. /Gw_^yr Rheen ein rhaid, rhydd iolawr - heb BF VII 54 5 ion, /Neud uchel gwendon gwyndir Enlli, /Neud wyf hoed fwyfwy drwy drueni, /Neud wyf hoen hyboen heb a BF VII 54 6 nlli, /Neud wyf hoed fwyfwy drwy drueni, /Neud wyf hoen hyboen heb arglwyddi: /Triwyr a gollais, tri - CBM III 21 182 call, /Nid colledig fy nghyfeillion: /Cynddelw wyf, hyd tra fwyf traethawd gyson /Traethitor 'y ngherdd CBM III 24 6 ; /Mor wyf gerdd geinrwyf, hyglwyf hagen, /Mor wyf hyglau fardd o feirdd ogrfen, /Mor wyf gw_^yn gyfrwy GM I 14 103 wey rhyred. /Ac i'm Rheen gwyn gwan ystlyned - wyf i, /Ac ys mau erchi arch geinmyged, /Cyreifiaint o'r GB II 26 81 am a archwyf. /Archaf reg yn deg, a digerydd - wyf, /I erchi i'm Rhwyf rhwydd gerennydd, /I Dduw gysefi PM V 2 59 ddl yn neddf tro_"i. /Na orsang dy len, dy les wyf i, /Na orsaf arnaf er neb ynni. /Na'm arwerth er aur CBM III 21 55 chrawn na chrynho_"i, /Rhy hir y tawaf, tawel wyf i, /Ni byddaf dawel, nid mau tewi /Am Gadwallawn maw EGM I 27 9 au, /Duw Dofydd, Rhegofydd rheithlau; /Drygfab wyf id, Rwyf ry-m-gorau. /Byddwn dda, byddwn ddiamau /Cy CBM III 17 8 /Peniadur cad ced wallaw, /Pen co_^r, pencerdd wyf iddaw. /Gwirawd a ddygir o ddigawn - atan, /Gwin o b CBM III 5 59 i gwaredd oedd rhaid pei rhybuched; /Gwarfardd wyf iddi o ddylyed, /Gwa_^r air i'm cyfair ni'm cyfaered CBM III 5 132 ellynnig fy nghof yng Nghaerwys dir, /Pell ydd wyf i'm nwyf, oni thelir; /Peddestres weddaidd yn hydrai PM V 24 15 iawg: /Prydu nid anoeth i gyfoethawg. /Prydydd wyf i'm rhwyf, rhywawg - Lywelyn, /Hil Merfyn hyddyn hy PM V 15 4 . /Dur ynad deddf rad rhyswynas - Dofydd, /Dof wyf it yn wanas. /Dywynnyg dy wir yn wynias, /Dy wynfyd PM V 3 11 wr, arwyneb Prydain. /Hud wyt i'th edrydd, hud wyf i'th edfryd; /Hydrfeirdd o'th edrych hud y_^nt i'th PM V 26 135 breiddin a'th braff ddyofod. /Mal ydd wyt ydd wyf i'th ganfod, /I'th ganmawl ni gannwyf gorfod, /Mor h LlF1 II 4 37 digerydd: /Haid heb fodrydaf hu bydd. /Ni hu wyf lawen o lawer - achaws /O achwyson pryder /Am 'yng DLlM II 18 38 ffydd, /Ni maeth mam mab ei hefelydd. /Mi nid wyf lawen o lewenydd - bryd /Am bryder yr un dydd, /Am O GM I 9 52 a_^l Edwin ac Eingl, /Ac yng nghynnwrf llu hud wyf llofrudd! /Ac ysymy dystion a'm testun ganthudd /O e PC II 21 1 Es blwyddyn ydd wyf neu ddwy - i'th besgi, /Ni'th basgaf a fo mwy, /Dygi CBM III 24 31 wydd neud aflwydd, neud aflawen! /Neud aflawen wyf, neud aflafar - drist, /Neu ry-m-coddes Crist, Creaw CBM III 15 24 r Gorau ydd ymgyrwyf, /Am ga_^r naid afar neud wyf. /Nid wyf ddiletgynt am ddiletgawdd - hael /O hil Io CBM III 21 40 /(Neu chyfyd ynof cof i'm coddi, /Coddedig ydd wyf o ddiclloni) /Neu'm bu o'i angad, rad ragori, /Rhago CBM III 21 17 eth a wnawn: /Am eryr mawrwyr Merfyniawn - ydd wyf /(O ddifa fy rhwyf) yn rhydristlawn! /Gwedi gwawr Cy CBM IV 5 49 wyd, /Llaffethair i ffo ffordd byd. /Byd trist wyf o glwyf am glaer ddychryn - traul /Can trengis llid CBM III 5 94 fynnawg drythyll, syll na saffwy, /Ysaffwn ydd wyf o nwyf neud rhwy! /Neu'm rhydraeth hiraeth, feddfae CBM III 5 54 /Ac erof na che_^l fy rhyweled, /Ac erddi ydd wyf o nwyf, ni'm cred, /Ac erod tithau, na'm hamheued! / CBM IV 16 39 afar, /Iawl heb dawl, heb doli arwar; /Iolydd wyf o nwyf yn afar, /Iolaf-i Dduw i ddifwyn Ei fa_^r. / CBM IV 16 91 rha - wrthyf, /I wrthyd na'm pellha; /Pell ydd wyf o nwyf yn echwa, /Ar ni fo pwyllawg nis pwylla. /Ei LlG VII 24 127 an Llachau, /Cyfnewid newyddlas ferau. /Cyfarf wyf o rwyf rhudd lafnau - yng ngnif, /Cyfoethawg cynnif, GM I 7 9 Cosb Lloegrwys, llaw hyged. /A heddiw ni hawdd wyf o'i fyned; /Ni'm bydd byw, ni'm baidd dyn dyhudded. CBM III 5 123 ybuchir! /Handid o'm cyfoeth o'm cyfeirch pan wyf, /O'm rhiau, o'm rhwyf rhygystlynir: /Bardd Llywelyn MG VII 34 5 perthyn, /Balch dywysawg doniawg dyn. /Dyn can wyf o'th blwyf, ni oblygant - fi, /Fihangel, fy mabsant, CBM III 13 48 ith, /Delw ydd wyt pen rhiau, pen rhaith, /Ydd wyf pen prifeirdd o'm prifiaith, /Delw ydd wyt wawr torf EGM I 26 38 orthi. /Nest yn ei haddawd wenwawd weini, /Ydd wyf pryderus fal Pryderi. /Pryder nawd ceudawd, cyfnerth ES I 15 17 eth - tafawd /Tan awyr 'n ei hiraeth. /Hir ydd wyf, rodd nwyf, yn alaeth, /Gwae Brydain am briodoriaeth CBM III 3 211 ydd /A'm gwnaeth o burawr yn brydydd. /Prydydd wyf rhag Prydain ddragon, /Priawd cerdd, cadair prydyddi PM V 23 202 /Nid gormodd fy ngair, wyt gormant - de_"yrn, /Wyf tebyg Eli_'ffant. /Can orfod pob rhod yn rhamant /Ca BF VII 44 15 - haelddifai, /Hwyl ddifefl gyweithas, /Trist wyf: trais Duw rhy'i gallas, /Traws Ddafydd lawrudd rhy- PB VII 6 17 nos gwnaeth yn Rhos rhyfel. /Rhyfelnaf trosaf, wyf treistig - o'i goll, /Gallwys beleidr ysig, /Brain l IRh VII 30 34 ywydd - i'm dwyn: /Ni'm gorpheirch morwyn, mor wyf ufydd! /Gorfflamliw cywiw cyhefelydd /Gorphlyg rawd CBM IV 4 75 arwydd, /Ys ernyw, ys arnaf yd gw_^ydd; /Ysef wyf wedi rhwyf rhoddrwydd, /Bardd difro, dyfryd heb argl LlG VII 24 13 diredd, /Rhwyd galon, golofn tey_"rnedd. /Nid wyf w_^r gwaglaw uch y gogledd /O arglwydd gwladlwydd gl CBM III 24 92 taf alaf o'i law, /Delw ydd oedd wrthyf-i, ydd wyf wrthaw. /Wrth ar a'm carai caraf gymen - gadw, /Cerr PM V 2 46 nad ofn tlodi: /Doethgerdd lawr werthfawr ydd wyf wrthi. /Gogwn Dduw, pryffwn y proffwydi, /Nad adwg o CBM IV 10 36 ew glyw, glewrwyf, /Llaesa dy fa_^r, dy fardd wyf! /Wyf cerddawr i'm rhwyf rhwysg mo_^r-gymlawdd - gwy MG VII 33 2 Gwared arnaf, Naf, nawdd a'm rhoddych, /Gwan wyf, ymnerthwyf, fy neirthiad fych, /Gwareder llawer lle EGM I 26 45 Celi, /(Nid ef a archaf arch egregi) /Arch ydd wyf yn arch yn ei erchi /Am archfain riain: rhaid ei men CBM III 4 7 dig /I rof a rhiain, gannwyll rhyfig, /Mel ydd wyf yn celu calon ysig: /Ni mad gyrchawdd gwen gwely Ei HF VII 23 23 ris haul, nid traul trengi, /I'r gwir Dduw ydd wyf yn erchi, /Er gwy_^r nef o'm nefawl weddi, /Ar oed b IRh VII 30 62 /Maith arwyrain cain cynedwydd - forwyn. /Main wyf yn gorllwyn gorllewenydd: /Ys mawr fy angof na bu_^m GB II 25 32 thrwst trethau o Lundain, /Traethadur Prydain wyf yn prydu /Trais tra thrais tra thraws tra Thren gyr Wygr 1 GB II 25 50 nu, /Am Byrth Ysgewin yn goresgynnu, /Am Borth Wygr ym Mo_^n yn menestru Wygyr 2 GM I 9 91 awd blaen efellgyr. /Bid ewynnawg ton tu Porth Wygyr, /Bid swysawg serchawg, bannawg bre_"yr. /Breuddwy BF VII 50 36 edd arbennig, bennaf - o filwyr /Hyd ym Mhorth Wygyr, eryr araf. /Y Gw_^r a gymyrth engyrth ingaf /Anga wyngalch 1 LlF1 II 1 34 /Eglwys gadr Gadfan gan gynweled, /Eglwys wen wyngalch, falch wynha_"ed, /Eglwys ffydd a chrefydd a ch wyhyrd 1 PB VII 19 22 lawrydd Lywelyn. /Llywelyn, llyw pob neges, /[]wyhyrd doeth coeth [] /Hywydd [] gyflwydd gyfles - fu [] w_^yl 5 HOG II 6 59 i gwraig brawdfaeth brenin. /A Gwladus weddus, w_^yl febin - fabwraig, /Gofynaig ei gwerin; /Achenaf u CBM IV 5 103 ynad - Eingl /Am Degeingl deg ystrad: /Einiawn w_^yl olud roddiad, /Einiawn ddiwyl ddiofn cad. /Llas ma CBM IV 4 151 lew wrth lew wrth lyw tey_"rnedd, /Gw_^yl wrth w_^yl wrth ellwng rheuedd: /Gwn oedd hwn oedd Hiriell Gw PM V 4 37 yrion - angerdd, /Yn angudd ei roddion, /Ef yn w_^yl, yn olud anfon, /Ef diwyl diwyll gwleidiaddon, /Ef PM V 1 47 read, /Udd edmyg, traws ryfyg treisiad. /Ef yn w_^yl, yn olud roddiad, /Ef yn daer, yn aer yn anllad, / wy_^l 5 MG VII 33 11 d-gywrych /A'r Sathan truan, hyd tra etych, /A wy_^l cnawd chwannawg a chwennych - yn hawdd, /Mawrgawdd GYC VII 38 3 uan trymder - pechadur, /Pechodau annifer, /Na wy_^l dyn dyfod ei amser, /Na welydd cywilydd callter, / LlF2 VI 10 78 yfarchwel, cyfarched - breswyl /I'r Arglwydd a wy_^l gan ei weled /Ac a'n clyw, a ni'n ei glywed, /Ac a PM V 13 2 iogel, ddiogan - de_"yrn, /Duw a_^'r nef ni'th wy_^l ha_^n, /A_^'i senedd lariedd lydan, /A_^'i saint g CBM IV 17 79 dur, /Hyd sygnoedd nefoedd, ni bu segur. /Pani wy_^l pobloedd pawb yn nhostur - pla, /Pob tra yn ddifa wylain 1 CBM III 5 15 Trwy ffenestri gwydr ydd ym gwelynt: /Trybelid wylain a wylynt - arnaf, /Traul ateb ataf a ddanfonynt. wylaw 4 DB VI 24 65 gwyar o'r ymdaraw. /Gnawd yw o'i elyn hylithr wylaw /A gnawd fod tafawd diwyd iddaw. /Gnawd ysgafael h BF VII 48 10 rglod iddaw), /Am aerwalch haelfalch, hawdd yw wylaw, /Am eryr cedwyr cydfraw - Merfyniawn /Mor ddiclla GYC VII 36 24 oedl, amdanaw - afar, /Can ys mau alar, ys mau wylaw. /Arglwydd a gollais, gallaf hirfraw, /Arglwydd te GG II 32 14 is le a'm de amdanaw - heddiw, /Hawdd y gallaf wylaw, /Ruddfedd werthfawr wedd wrthaw /Ac Edenawg i dan wylfaau 1 MG VII 32 31 l brynnau, /Pawb olynol gwneynt trwy reol ran wylfaau /O nos i nos, fal chwant aros cyfarosau. /Gwelso wylo 1 LlF1 II 3 15 ll /Im ddillwng arallfro. /Ni wna draig dragon wylo; /Ni wnaeth drwg a'i diwyco. /O dywedais drwg o dra wylynt 1 CBM III 5 15 estri gwydr ydd ym gwelynt: /Trybelid wylain a wylynt - arnaf, /Traul ateb ataf a ddanfonynt. /Llawen y wyllion 1 PM V 1 35 heb wad, /Cadr heddwch hyddyn am winllad, /Cad wyllion Dafydd, da gyrchiad, /Ced wallaw, Cadwallawn amh wyllon 3 PM V 23 162 n warant, /Can hynny cynhennu ni wna_^nt: /Can wyllon Celyddon cerddant! /Dugost y Wyddgrug a Dygant - HF VII 22 8 aear o'i fod yng ngharchar, /Aed a'i ca_^r gan wyllon, /Dilwfr, gw_^yth, gweithfuddig ddragon /Digrawn PM V 4 10 a Samswn, seirff galon, /Ac Echdor gadarn, gad wyllon. /Doeth fu, o'r Trioeth traidd canon, /Tair colof wyllt 3 PM V 21 2 awr Lewelyn, trosof - nis rhoddai /(Ef rhoddes wyllt a dof) /Ei winllyn (dengyn, da gof!) /O'i wenllaw GYC VII 41 12 yddwyr, perchen swyddau, /Nad a_^n dros gof (i wyllt a dof y daw angau), /Ac na wddant, rhag a glywant OC II 15 15 n fawrydig - dorf /I derfyn Ceredig; /Dywan ar wyllt ar wallt pig, /Dywed y down Benweddig. /Dos o Benw wyn 10 PC II 21 21 ) /Plant Cedifor wyn Wennwys. /Lladd Brochfael wyn a gwynaf, /Lladd Aearddur (a'n cur cof) /A lladd Rhi LlF2 VI 10 23 gaint /Ymioli a_^ saint a_^ saith Pader. /Pedr wyn a'n gwrthfyn gwrth yr yngder: /Ys ti a wrthyd a wrth GM I 11 60 nif ddylif ddedlid gymain. /Dy gymri gymryd dy wyn, dy wynfyd; /Dygannan gennyd am bryd, am brain. /Dyw PC II 21 15 a, /Llas nerth gwy_^r, eryr aerfa, /Llas Hywel wyn fab Owain, /Llas gw_^r mirain uch morfa. /Llas gyda CBM III 8 57 an odd uch llys Fadawg! /Er pan yw marw Madawg wyn /Nid llawen llawer unben, /Gwae yw y byd hyd y'i gwn D-2 I 2 35 clodrydd rihydd adden; /Rheufedd barawd, rhyn wyn wasgawd, tra gwawd wobryn; /Rhyhaedd iddawdd, rhyche CBM III 24 28 ; /Ni threfyd hebof angof angen, /Angau Rhirid wyn wedi Arthen: /Cyn canwyf o ddwfn, o ddofn awen, /Awy GB II 26 84 , /I Dduw gysefin, ddewin Ddofydd, /Ac i Ddewi wyn wedi Dofydd. /Dewi mawr Mynyw, syw sywedydd, /A Dewi PC II 21 20 wys, /(Ple do dial dywal dwys?) /Plant Cedifor wyn Wennwys. /Lladd Brochfael wyn a gwynaf, /Lladd Aear SB II 24 25 th, a gwaith tra gwaith daith derfyniaw. /Rhyn wyn wenwyn, rhad dad terwyn, torf ymandaw /Rhod fod fal wy_^n 2 LlF2 VI 10 70 an fynnws De_"ws ddewis ardaith - arnaw, /Wrth wy_^n ei ganllaw ni bu ganllaith: /Ca_"in yng nghyfrin a PM V 19 7 Prydain ogyrchyn; /I'th ysgwyd tebygwyd, torf wy_^n, /Ysgwyd ball guall Guhelyn. /Gair fy ngair o'r pa wyndai 1 CBM IV 4 217 i gwawr cadfawr a'i cadwai /Pa wladwr, arwr ar wyndai, /Pa wledig a wledych arnai? /Gwledychws ar wlad, wyndiredd 1 PM V 26 19 a heddiw neud hedd! /A Saint Cle_^r a'r claer wyndiredd, /Nid Saeson y maon a'i medd; /Yn Abertawy, te Wyndodeg 1 DB VI 28 8 s-i esill o Enilleg, /Cam oedd, neud ydoedd yn Wyndodeg! /A'm rhoddwy Fab Duw dawn arwaneg, /I'm dwyn o Wyndodydd 1 LlG VII 24 93 red Waith Arderydd. /Breisglew Mo_^n mwynfawr Wyndodydd /(Bryn Derwin! Clo byddin clodrydd!) /Ni bu ed Wyndyd 2 D-4 VI 20 38 fy llyw yn llu hyfryd - praff, /A'r pryffwn o Wyndyd, /Gorthoai drai draws a hyd, /Gorthir y gelwir Ge CBM III 3 173 a chred a chrefydd i gyd, /Periglawr periglus Wyndyd, /Gwyndawd gwyn, gwirion ormoddbryd. /Pereiddwawd wyneb 12 GRh II 28 21 hyfryd, nid hawdd. /Hawdd i bawb a_^ thi i'th wyneb - am fudd /Ymfeiddiaw am ateb; /I'th arfod, osod o CBM III 20 11 , /Cad wosudd, ced woseb, /Ar w_^r, ar wir ei wyneb, /Ar wy_^r wawr, w_'rach no neb. /Gwryd diogel dio LlF1 II 5 56 ig Brawd braw fi, /Ar a gollo pawb o ga_^r /Ar wyneb daear dybi. /Ail ddydd cyn no dydd dilyw, /Pobloe CBM IV 4 15 , /Am Owain Gwynedd yd gwynant! /Mur moreb dau wyneb Dyfnant, /Dyfnais rodd o'i fodd o'i feddiant, /Me CBM III 5 106 wy!) /Ac a dan ruddem, ruddaur fodrwy, /Ac uch wyneb gwyn, gwinau fagwy. /Defawd a gadwaf can a'i catwy BF VII 54 20 r Ffraw, ni ddaw i'w ddaioni - neb /Am glod ac wyneb Gwynedd lochi. /Llas gw_^r ge[]nt hynt haeloni, / MB I 3 108 aith gwyniaith a_^'i gyweithydd /Pan gedwis ei wyneb heb gywilydd. /Cuddynt cyfnofant cant cyfoedydd, / PM V 10 52 thrin; /O'th gynnygn, gynnogn byddin, /Nid uch wyneb neb no'i lin. /Glyned Duw Trined i'm trugarddawn - MG VII 33 62 ei gyd-ych. /Iesu, deg Iesu, im dangosych /Dy wyneb, ni heb a ohebych, /Na chudd Dy ddeurudd, diddory IRh VII 29 12 noeth y'm doeth, o detholid - neb, /Lliw ar fy wyneb ni llwyr edid. /Mynawg dawedawg deg gyfnewid, /Mei PM V 28 6 r, arwr aur oseb - cerddau, /Ni ddug cardd ei wyneb, /Ni wn o wawd ei woheb, /Ni wybu naca_"u neb. /Ne LlF1 II 5 20 r mawrddawn: /Y daw pob pysg o'i odeb /Hyd ar wyneb yr eigawn. /Undegfed dydd, certh ceugant, /Creadur Wynedd 16 HOG II 6 22 gwaith ardderchedd /I rwng glyw Powys a glwys Wynedd, /Ac i ar welwgan gynnif rysedd /Gorpwyf ellyngda EW VI 5 17 roedfedd! /Ni medd Llywelyn, llyw mawrgoeth, - Wynedd, /Adrysedd drais anoeth; /Mab Duw a'i dug i'w gyf LlG VII 24 78 ydd. /Y Gw_^r a'i rhoddes yn rhwyf dedwydd /Ar Wynedd arwynawl drefydd, /A'i cadarnhao, ced hywlydd, - PhB VI 15 8 niau gwragedd, /Llawer chweddl anoeth a ddoeth Wynedd. /Cyni ddelai hwn o achenedd - geufeirdd /Anghyfr DB VI 30 68 r garwedd - he_"yrn, /Ni roddes te_"yrn ty_^ o Wynedd! /Duw a'i dug rhagon, ddeon ddiwedd, /Dafydd fudd PM V 10 29 m de_"yrn, am dir. /Tir fy naf traethaf, treth Wynedd - dydoeth /O deithi tey_"rnedd, /A threth Gaer Ge PM V 29 6 yd lofrudd, o lawfrydedd - dygn /Y dugost bobl Wynedd; /Gwawr gwanar, ei gwin a'i medd /A'i gwy_^r gwor CBM IV 4 50 ydd /A'm rhoddes (nid rhodd gwaradwydd) /Treth Wynedd, haelonedd hylwydd; /Traul gorddrud golud goleurw BF VII 47 28 /Gwawr gw_'reiddfalch, gwalch gwaywdwn, /Gwae Wynedd hir orwedd hwn! /Hwn oedd draws gyngaws ac angau EW VI 5 14 , rhywir (rhyfedd - ydd eddyw!) /Nad eiddiaw o Wynedd /Namyn sarn dru main fain fedd, /Namyn saith drud EW VI 5 31 - ei hil! /Hael gynnil gynrheinion! /Gwae ni, Wynedd orchorddon, /Gweled llawr ar llyw mawr Mo_^n. /Mo PM V 26 48 or, un eisiau ni'm gwedd, /Pen elyf, pan elwyf Wynedd; /Un llysenw a_^ Rhun, nid rhyfedd - fy mod /Yn m PM V 30 18 n fal Rhun rhudd ei onnen, /Eryr tey_"rnedd, i Wynedd wen CBM IV 1 67 aer uch Caer, uch Coed Llwyfain. /Nid oeddynt Wynedd wryd fychain, /Nid oeddud fygwl, fugail Prydain CBM III 8 65 au hanner. /Pei byw llary Lleisiawn ni luestai Wynedd /Ym mherfedd Edeirniawn /Heb wy_^r lladd gan llyw PM V 7 5 wraint - de_"yrn, /Tey_"rnedd westifiaint. /O Wynedd yn hedd, yn harddfraint, /O Bowys, o beues Dyfnai wyneithad 1 LlF1 II 1 118 eth, yng nghyfaenad, /Dau gu, dau gyfaith, dau wyneithad, /Dau a wna gwyrthau er goleuad - rhagddudd, / wyneithau 1 MG VII 32 57 da ar dafodau. /Hynny a wnaeth ganedigaeth deg wyneithau /Un Mab Duw gwir, od edrychir ar y dechrau; /N Wynepglawr 1 GB II 26 160 erchi /Iechyd rhag clefyd, rhag clwyf delli, /Wynepglawr diddawr dim ni weli /Pesychwys, dremwys drwy Wynfa 2 CBM III 14 16 dd ni'm hergyd, /Dragonawl, wrawl wryd, /Draig Wynfa, dragon wynfyd. /Gwynfydig ei feirdd o'i fawrddawn CBM IV 16 80 llu nef, llawena - fy mryd /I'th wynfyd, i'th wynfa, /Mab Duw byw, fy Llyw a'm lleha /O'm lle drwg, a' wynfain 1 PM V 27 21 rhyddrwg, /Ac a fo da, ef a'u dwg. /Dug Ywain wynfain, ni wn ha_^n - a_^'i hoed, /Neud ei hoedl a'm he Wynfryn 1 PM V 1 110 n rhwy gorug /O fro Echeifiaint uchelgrug /Hyd Wynfryn Llundain, lle clodlug; /O Benwaedd Dyfnaint (dim wynfyd 7 GM I 11 60 if ddedlid gymain. /Dy gymri gymryd dy wyn, dy wynfyd; /Dygannan gennyd am bryd, am brain. /Dywasgar cy GRh II 28 15 n foddlawn i gennyd; /Gnawd it, ddraig ddragon wynfyd, /Dygant ruddaw amgant rhyd. /Rhyfedd (eithr Gwyn ES I 18 6 ed! Cyn ty_^ gweryd - llawr /Llawen beirdd o'i wynfyd; /Gnawd oedd ei wayw yn waedlyd; /O waedlan, rhu CBM III 14 16 , /Dragonawl, wrawl wryd, /Draig Wynfa, dragon wynfyd. /Gwynfydig ei feirdd o'i fawrddawn - rebydd, /Gw PM V 15 6 f it yn wanas. /Dywynnyg dy wir yn wynias, /Dy wynfyd i'm cywyd nid cas. /Edrych, pan fernych faint fy CBM IV 16 80 ! /Llewenydd llu nef, llawena - fy mryd /I'th wynfyd, i'th wynfa, /Mab Duw byw, fy Llyw a'm lleha /O'm ES I 24 40 dadwoddau dedwyddyd - mab dyn /Gan Fab Duw o'i wynfyd. /Yn olau ys bo fy anwylyd /Ar nef, ar nawdd Duw wynha_"ed 1 LlF1 II 1 34 dfan gan gynweled, /Eglwys wen wyngalch, falch wynha_"ed, /Eglwys ffydd a chrefydd a chred - a chymun, wynias 1 PM V 15 5 ydd, /Dof wyf it yn wanas. /Dywynnyg dy wir yn wynias, /Dy wynfyd i'm cywyd nid cas. /Edrych, pan ferny wynlas 1 PM V 15 13 ip a Phawl ac Andras. /O afflau fy llaw, llafn wynlas, /O affaith golaith galanas, /Da haearn, diheura, wynlliw 1 HOG II 7 9 r yn awr echw_^ydd, /Claer wanllun, wenlleddf, wynlliw, cyw_^ydd, /Wrth gamu brwynen braidd na ddygwydd wynnawn 1 CBM III 16 46 wn, cyflafan goddaith, /Gw_^yth gwyniaith wrth wynnawn, /Pa_^r odrudd, parawd fudd foddlawn, /Paladrgo wynofi 1 EGM I 26 7 argel dawel, nid mau dewi. /Endewais-i wenyg a wynofi - dir /I am derfyn mawr meibion Beli. /Oedd hydra Wynogion 1 CBM III 21 134 /Am gylch Cyminawd cymynai - Saeson, /Ar Swydd Wynogion yd wynygai, /Ac oedd mal gw_^r a'i gorsafai, /G wynt 7 OC II 14 142 w_^yth gwaith Llidwm dir; /Y gwy_^r a barchaf, wynt a berchir. /Menestr, gwelud di galchdo_"ed - cyngra OC II 14 117 cynifiaid, /Cynawon Owain, cyngrain cydnaid. /Wynt a ddyrllyddant yn lle honnaid: /Glud men ydd a_^nt GB II 26 237 eu gwrthwarae, gwyrth a orau: /Cerddasant gan wynt ar hynt angau. /Edewis Padrig drwy ddig ddagrau /Ll CBM III 3 74 n ergryd penyd poenofaint, /Porthwyr Duw, poed wynt fy ngheraint! /Pan fo pawb, pan fwyf heb henaint, / GYC VII 42 53 /Rhag trallawd pechawd ddeddfawd ddifa. /Gwae wynt gebyddion a'r hoced ddynion /A'r camfeddylion nid a DB VI 29 3 ed in nesed ein heisiau. /Gwelsam-ni gynt, a'i wynt yn orau, /Gwalch Cymru yn cymryd arfau /Yn Lloegr, EG VI 18 104 weilch am walch gynifiad /Fal lluchynt estrawn wynt ystrad. /Hu fydd nen, perchen parchus na_^d, /Parch wyntau 4 GM I 14 24 danc fwynt wrthyf wrth eu moli; /Un Duw y_^nt wyntau a diau dri. /Truan a anian inni o amwyll /Tra cha GYC VII 41 14 efydiau /Bryder ddiriaw, pa bryd y daw eu dwyn wyntau, /Ac nad gwell barn eurgledd cadarn arglwydd cada PM V 6 30 f dreisyg ni blyg ei blygiaid, /Ef dreisiad ac wyntau dreisiaid, /Ef gyrchiad rhagor, hwy gyrchiaid - GB II 26 233 th gweithredau, /Ni allwyd a fynnwyd, methlwyd wyntau; /Ellyngwys gwragedd eu gwregysau, /Rhai gweinion wynygai 1 CBM III 21 134 minawd cymynai - Saeson, /Ar Swydd Wynogion yd wynygai, /Ac oedd mal gw_^r a'i gorsafai, /Gorsaf tey_"r wypo 1 GB II 26 6 i ddyly corn medd, ceinon meddwaint, /Bardd ni wypo hwn, hynny dygaint. /Nid ef y canaf can ddigiofaint wyr 1 GM I 9 61 wedd aserw a_^ seirch cystudd. /Ni charif llaw-wyr 'n eu llawr gythrudd /[ ]chan gynnif cynnor gw_^yth w_^yr 27 D-2 I 2 40 oeth, cyfoeth afrllaw: /Celfydd yd ga_^n clwyr w_^yr Aeddan, cyflafan lew, /Cerdd gyflawnder, cadair dd PM V 1 133 id ffug) /Dyn nis gw_^yr a Duw nis gorug. /Mam w_^yr a'i colles callestrigiawl - wisg /A'i osgeth gorff PM V 28 28 yn nydd gawr, /Mab Rhotbert, rhwyf byddinawr, /W_^yr arfrudd Maredudd mawr. /Mawr a gw_^yn cymrwyn er d GM I 7 79 deithi, /Arwystli arwystl rhad. /Aur hwysgynt w_^yr Bleddynt, bleiniad, /Aergorf torf, terfyn achubiad DB VI 30 77 rllynedd - adwy /Yn Aberconwy cyn ei gorwedd. /W_^yr breenin Lloegr, llu tey_"rnedd, /Mab brenin Cymru, MB I 3 85 ddiawg: /Gwae a ymddired wrth fyd bradawg! /Ni w_^yr cychwilfeirdd cyhuseidiawg /Tymp pan dreing terwyn MeiG I 33 55 g groes, /Anwogawn woglyd o aneirioes, /Can ni w_^yr ein pwyll pelled ein hoes. /Anrhaid ystyriaid, ysb LlF2 VI 10 34 . /Ni mad gymyrth arf ni gymer - benyd /Can ni w_^yr ennyd pa hyd ater. /Ni mad erlyn dyn dim ehofnder ES I 18 22 . /O'm cedwyr Lary, ni law-wag - daear, /Duw a w_^yr eu manag; /Gorsin pybl, pobl ofynag, /Gwers y ma_^ MB I 5 2 Gwolychaf Re_^n, Rex aw_^yr, /Arglwydd a w_^yr fy mhryder. /Pryder pryderaf yn fawr /Am fy arglwy GM I 11 64 Llundain. /Dy-m-gorllwydd arglwydd argrain, - w_^yr Gruffudd, /Dadannudd angudd angerdd Owain. /Dychyr LlF2 VI 8 19 dadiain, /Myfyr nad didraul molawd didrain. /W_^yr Gwenwynwyn rhyn a wna rhain - gorffau, /Bleiddau e CBM IV 5 96 awch cerddawr, /Mab i Owain prain preiddiawr, /W_^yr i Owain madiain, mawr. /Llas Rhys rhuthr efnys, af D-2 I 2 49 llym yd grym glew; /Lleufer synnwyr, llawer a w_^yr, llwyr yd woryw: /Gorpo gw_^r gwledd drwy dangnefe PM V 22 19 an mordwy, /Lloegr wrthryn tra Llyn Llumonwy. /W_^yr Madawg ermidedd fwyfwy, /W_^yr Ywain firain ei afa LlG VII 25 50 ymgudd. /Anwair lyw, luoedd dirybudd, /Enwawg w_^yr Madawg fab Maredudd; /Ohonawd henyw dadannudd, /Oh PM V 19 31 praff ddychryn - galon, /Galofydd hil Merfyn, /W_^yr Madawg freiniawg, enwawg hy_^n, /Mab Iorferth, mad LlF1 II 3 46 arbennig ar ben aneirw - wyd, /Neu orwyd, neu w_^yr meirw; /Bydd lary wrth Lannerch y Ceirw; /Bid dy l DB VI 27 76 ga_^r gwanar, gwenwynfryd - Prydain, /Am draws w_^yr Owain, drais syberwyd, /Am drueni mawr dwyn gwawr PM V 8 21 ddeurudd i'th ddewrwarth ganlid, /A glywo dy w_^yr wy erlid, /A'th orwyr, i'm llamwyr, i'm llid. /A h DB VI 29 115 elaf /Drwg, Fab Duw, y daethost ataf. /Crist a w_^yr, yn llwrw a ganaf, /Na wn am fy rhwyf cwdd wyf, cw PM V 28 9 o wawd ei woheb, /Ni wybu naca_"u neb. /Neb ni w_^yr yn llwyr fy lledfryd - am lary /Am lwry mil o esby GYC VII 43 7 law, /Na myned o Grist i'r grog erddaw, /Ac na w_^yr yn llwyr llebyddiaw - 'n Harglwydd /A thrwy waradw PhB VI 15 27 /Diffeithdir Prydain a'i chyfannedd, /Gw_^r a w_^yr yn llwyr synnwyr senedd - saint, /Gw_^r a wy_^s ei CBM IV 9 73 i cyffry, /Cyffro cad Cadelling wely. /Gw_^r a w_^yr yn nydd ffwyr na ffy, /Gw_^r a wn-i a hwn yw hynny PM V 22 20 Llyn Llumonwy. /W_^yr Madawg ermidedd fwyfwy, /W_^yr Ywain firain ei afarwy. /Pryffwn ei ddigraidd, pra PM V 19 29 d, daioni a'th ly_^n, /Dadeni haeloni Heilyn. /W_^yr Ywain Prydain, praff ddychryn - galon, /Galofydd h wy_^r 42 PM V 4 30 /Neu'm rhodded gweled golygon, /Tro orig, trwy wy_^r a gweision. /Gwelais fyrdd o feirdd yn oson /Yn mo CBM IV 6 148 w ei arial; /Cleddyfau goruthr, cleddyfal - ar wy_^r /A orug yn ddyfal, /Hywel hael, hefelydd Eidal, /H PM V 26 89 ffled, /Ac emys grawthfrys, grawnfyged; /Ysym wy_^r a thir a threfred - eang, /Ac eofn ystlyned; /Ysym DB VI 31 63 /Tri arwr, eurdwr eurdorchogion, /Tri eryr yn wy_^r ac yn weision /(Tri chlwyf nad ydynt fal cynt Cyno LlF1 II 1 112 awd ball a gwall a gwad, /Bendigaw Gwynnyr a'i wy_^r a'i wlad. /Ef a wnaeth ei faeth fel ygnad - addef, CBM IV 4 29 gwisgasant, /Am dwll farchogion marchogasant - wy_^r /Am du lly_^r a lliant: /Am ardal Caer Dathal doe EG VI 18 130 n ydd eler, /Ei orfod gosod glod a glywer, /Ei wy_^r am eryr ni amharer, /Ei warae orau pan waraeer, /E GM I 7 99 ngweryd wely. /Gwelais dorf am dw_^r, gwelais wy_^r am w_^r, /Am wledig Edeirniawn. /Gwelais frad a ch DB VI 27 24 iad fryd yn rhyd, yn rhodwydd - ongyr, /Och a wy_^r, am w_^r diwaradwydd, /Och fawr a fwrir o ddirfing CBM IV 4 123 ch a Heledd, /A wnaeth anfadran anfedredd - ar wy_^r /Ar weryd Maes Carnedd. /Pan amug Tegeingl, teg ry CBM IV 1 23 d angau /Ac eryfed crau ac eryfain; /Arwyar ar wy_^r, ar wy_^r gnofain, /Ar gnawd y ciglau adnau ednain LlG VII 28 9 awl, hwysgynt hynt hirlidiawg. /A rhechdyr a'i wy_^r, bynt wareddawg /It, ddraig y Waun, wayw cyndyniaw PM V 10 89 hyfryd hyd hwn?) /Hwn a ddug rhagor rhagoch, - wy_^r Cymru, /Cymriwai ddur fochfoch /Pan fu lew Loegrwy DB VI 29 20 Ym mhyrth Caerfyrddin a_^'i fyddinau; /Gwelsam wy_^r dinam yn ddiamau, /Gwael yw nad y_^nt fyw, neud y CBM IV 10 3 u - dy ddawn /A'th ddoniawg wyf finnau) /Ar dy wy_^r, eryr aerau, /Ar dy wlad, wledig Deau. /Aswynaf, a D-6 VII 35 4 ws echyngwyd - galar /(Geleurudd na adwyd) /Am wy_^r eryr eurysgwyd, /Am wawr Dyffryn clodfawr Clwyd. / PM V 10 59 /A dragon yn echwng, /Hydr wnaethost, w_^r, ar wy_^r flwng, /Ddydd trawd trallawd o'r Trallwng. /Trallw CBM IV 1 23 c eryfed crau ac eryfain; /Arwyar ar wy_^r, ar wy_^r gnofain, /Ar gnawd y ciglau adnau ednain; /Ar edry MB I 3 42 brenhinedd brain foddawg, /Pan fai gyfluydd o wy_^r gwychawg, /Atgoryn deyrnedd yn weinyddawg, /Pob pu CBM III 24 123 len. /Gwyddlen a'u gortho, gorthaw tristlawn - wy_^r, /Gwyddlan a'u gwerchyr, gorchudd gwythlawn, /Gwy MG VII 32 29 i'r byd, iechyd i gyd gwedi angau'. /Gwylynt wy_^r gynt o gof hirynt, herwydd tadau, /Gwylwyr cywrain PM V 1 92 /Ef fawr llyw mawrllid Mallolwch. /Chwi, fawr wy_^r, i fawr w_^r gwystlwch! /Ef a ddaw i ddwyn yr einw CBM III 8 67 ni luestai Wynedd /Ym mherfedd Edeirniawn /Heb wy_^r lladd gan llyw camawn, /Llith beri_"on lluyddion CBM III 9 2 Godwrf a glywaf, godor drain - waywawr, /Gwae wy_^r Lloegr yn nydd cain! /Teulu Madawg, mur Prydain, / PM V 26 128 ei ganfod. /Canhorthwy gorddwy gorddirod /Can wy_^r Lloegr ys llwyr adnabod. /Dy ysgwyd rhwygwyd rhago LlG VII 24 97 yrchawdd /Cyrch eofn esillydd. /Gwelai wawr ar wy_^r lluosydd /Fal gw_^r yn gwrthladd cywilydd, /A wela CBM III 10 17 cychwyn. /Awch rhoddaf arawd, aer ddihafarch - wy_^r /Ni'm gwehyr gwahanarch, /Neu'm cynnwys draig Bowy GM I 9 82 welais yno ym mro yn amrygyr: /Tewi gan llyw a wy_^r o anystyr. /Torred Caerfyrddin yng ngwrthrin gwy_^ DB VI 29 83 r oedd w_^r, oedd orfawr ei fudd, /Gwy_^r oedd wy_^r, oedd orddyfn ganthudd, /Gw_^yth oedd lwyth, o'i l CBM IV 6 250 rhuddion /Pan wnaeth pendragon pendrychion - o wy_^r, /Pan drychws ei alon. /Ga_^l ysgwn ysgwyd anghyfa PM V 23 110 ngodo; /Llywelyn, ef llosges dy fro, /Llas dy wy_^r tra lly_^r, tra Llwyfo. /Llwyr ddug y Wyddgrug, ni CBM IV 4 168 eisig. /Cyrdd cerddynt, mal cynt Celliwig, /Ar wy_^r wawr ar feirch mawr mawrthig, /Ffraeth leision, le GM I 7 13 ydd yw, /Dilyw ryw ryn golled; /Rhewin mawr am wy_^r wawr waredred, /Rhwysg heb warth, rhwydd o'i barth CBM III 20 12 udd, ced woseb, /Ar w_^r, ar wir ei wyneb, /Ar wy_^r wawr, w_'rach no neb. /Gwryd diogel diogan - ffysg CBM III 1 6 w glewdraws, maws mab Cadfan, /Pell yd wledych wy_^r wledig arnan. /Perging cyniwair, pair pedrydan, /P DB VI 27 44 edwesti, cad wastadrwydd, /'N ei raid a warawd wy_^r yn hywydd. /Rhydd fydd a ganwyf, i'm rhwyf boed rh GYC VII 42 27 r Deau, /Colofnau cadau cyd orseddfa. /Gwelais wy_^r yn nhrin a meirch mysterin /A gwin a gwerin, a gwa PM V 23 152 d y Coedanau, cadr anant - borthi, /Burthiaist wy_^r yn nifant. /Ail gad drom y'n tremynasant, /Udd add MB I 3 62 ym cyhoedd (nid oedd guddiawg) /A ddiffyrth ei wy_^r yn orwythawg; /Cyfamug ei wir a_^ mil farchawg; /C PM V 23 160 n llu, mal llew y'th welsant, /Cadr eryr, i'th wy_^r yn warant, /Can hynny cynhennu ni wna_^nt: /Can wy LlF1 II 3 33 heb ledryw. /Ni bu yn lledrad ar lledruddion - wy_^r /Yr orwyd ar Saeson, /Yng ngharnial meirch marchog LlF1 II 2 73 /No'r rhai a'r dderyw o'r dorf nesaf. /A_^'th wy_^r y'th orchymynnaf /I'r Haelfron uchod uchaf Wyrangon 1 DB VI 31 49 n fyw yd fyddynt ym Mo_^n /Perynt hynt hendref Wyrangon. /Parawd gwawd gwedi eryron, /Peris Duw eu dyg wyrda 1 DB VI 27 91 lynt yng ngryd /Delwau aur ar eu cyfeiryd; /Ei wyrda oedd dda, oedd ddiwyd - pob un, /Oedd anhawdd iddu wyrdd 3 IRh VII 30 58 ys cyhoedd ar ysgwydydd - cyrdd, /Ys gelwir yn wyrdd rif milfyrdd rydd. /Ys mwy gan y beirdd heirdd bob GM I 9 131 Nghadelling fre fro Dysiliaw. /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aber Dau, /Dychyrch glan glaswyn, glwys ei ff GM I 9 113 i haddawd) oeth - ys difflais! /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aberffraw, /Dychyrch tir tremud, dychlud anaw wyrddlen 1 CBM III 3 149 llogawd offeren, /Llan tra lly_^r, tra lliant wyrddlen, /Llan dra llanw, dra llys Ddinorben, /Llan Lly wyrennig 2 LlLl II 16 5 en? /Pa walch yw y balch o'r blaen? /Lleisiawn wyrennig o rannedd - deall, /Nid arall a'i harwedd; /Lly MB I 3 124 astellmarch, mawr ei dyfydd, /A chadau Cynwrig wyrennig wlydd. /I gad gynghywair ym Meirionnydd /Arglwy wyriaws 1 HOG II 6 32 m bu fraich wen yn obennydd. /Caraf yr eaws ar wyriaws wy_^dd, /Yng Nghymer Deuddyfr, dyffrynt iolydd. wyrion 2 BF VII 52 12 a'i blant, blaengar - frodorion, /A'i haelion wyrion, oer eu galar. /Diwethaf y'm bu (buddfawr wasgar) PB VII 21 8 arddangos, /Gwelid [ ] /[ ] oedd gorau gwas /O wyrion rhudd[] Rhys. /O [] Rhys, rhwyf ufeliar, /Ducpwyd wyron 1 PM V 25 45 wyddon dadeni haelon /O hil eryron o Eryri. /O wyron Ywain, arwyneb Prydain, /Un urddiain Lundain o la wyrth 3 GB II 26 121 ydd. /A Dewi a'n differ, a'n diffyn fydd, /A'i wyrth a'n diffyrth rhag pob diffydd; /A Dewi a'n gweryd D-2 I 2 21 r) mawrgor gyfoeth; /Moes fraisg fre_"yr, moes wyrth fehyr, milwyr orwyth; /Maer claer gywyd, mad gathl GB II 26 240 ech Lafar hygar, hyglau /Pan aeth Iwerddon, ei wyrth yntau, /Ac eingyl rhagddaw, draw dra thonnau. /A D wyrthau 3 LlF1 II 1 51 efengyl ufyl ofydd, /A'r fagl ferth werthfawr wyrthau newydd, /A ludd i'r gelyn ladd ei gilydd; /A'i h DB VI 33 47 aglwydd rhed, /Cywirdad Fab Rhad, rhifed - Ei wyrthau, /Ni wyrthia ryaned. /Cof 'y ngha_^r neud gwa_^r GYC VII 40 57 Naf, y Dewin doethaf /(Nid ymarwerthaf heb Ei wyrthau) /O'r llethri araul, o'r lle cyfyd haul, /Na'm wyrthia 3 PM V 1 43 mryw ddillad; /Ei bali porffor parth na_^d - a wyrthia /A'i werthfawr ysgarlad. /Ef orau rhiau rhygread DB VI 33 48 , /Cywirdad Fab Rhad, rhifed - Ei wyrthau, /Ni wyrthia ryaned. /Cof 'y ngha_^r neud gwa_^r, neud gwared DB VI 24 51 na chynnydd ef nef yn ei eiddiaw? /Od a_^, ni wyrthia wrthaw - ni aned, /Y Gw_^r gogoned (gweled gwyli wyrthiau 1 GYC VII 40 96 yna i'm Dewin doetha' /Na'm rhyddiwarth er Ei wyrthiau, /Er myfyr dengmain, er Ei gwynofain, /Er Ei go wyry 6 EGM I 26 21 /Cannaid ei syniaid ger Dysynni; /Gwan wargan wyry gall ddyall ddogni, /Gwraig nid oeddwn-i frad garia GM I 14 41 n hir yn ei herwydd. /Hi yn fam wy Thad, hi yn wyry heb wad, /Hi yn hollawl rad, yn rhegofydd, /Hi yn f LlF1 II 3 41 gerennydd. /Cerennydd y dydd y doeth Mair - yn wyry /I wared am ein Pair. /Archaf it ateb diwair, /Eryr HOG II 6 71 , /Am Berweur, berfedd fy mhechawd. /Am Enerys wyry, ni warawd - im hoen, /Ni orpo hi diweirdawd! /Am H GM I 9 32 i fyd paddiw, Duw, yd rangwy /Rhieinged rhwych wyry wared lywy. /Llachar fy nghleddyf, lluch ei annwyd GM I 11 80 ig, /Nis difeirn cedeirn cad arglodig. /Nid yn wyry yn wa_^r yd wesgryn esgar, /Yn wythfar, yn weithfu wyryaid 1 GYC VII 39 15 orthorion! /Nawdd y pedwar gwa_^r, gweryddon - wyryaid, /Angelystor, plaid ceinaid canon! /Nawdd Ieuan wys 1 LlF2 VI 7 3 ysbydaid ysbaid ysbys. /Handwyf huawdl was a wys yn llys /Fal Ymarwar Lludd a Llefelys. /Handid fy ar wy_^s 4 CBM IV 16 205 _^r yng nghrog, yng nghroes bedryfan; /Gw_^r a wy_^s a frys i frawdlan, /Ef a ddaw (nid ataw) Ef atan. PhB VI 15 28 _^yr yn llwyr synnwyr senedd - saint, /Gw_^r a wy_^s ei fraint o frenhinedd. /Gorau yw gennyf-i gorfedd PB VII 7 2 t, mor echrys - myned /Llyw llwyddged llwrw na wy_^s; /Oedd argledr gwir dir dilys /Ar eurglawr yr Argl CBM III 16 155 chan elor. /Gelyn traws ryfel tros Rufain - yd wy_^s, /Tros y llys yn Llundain, /Mynw eofn, colofn cyfw Wysg 2 PM V 14 25 ud adwen ar ddyn rhy-ddwyn fy ngne. /Neur ddug Wysg, gantwysg gan ei godre, /Dolydd Caerlli_"on ddail SB II 24 6 rychon alon elor, /Rhygn ddygn ddisgyn, rhwysg wysg wrysgryn wosgryn wosgor, /Rhys, wry_^s wrysiad, rhy wystla 1 DB VI 35 66 pan 'i cynyddwys, /Pennaeth ni wystlwys, ef a wystla; /Unfed ar bymtheg o Faelawr Saesneg /Pan aeth ar wystlir 1 PB VII 10 19 erfysg Lloegr y'i gelwir), /Cymraisg wystlon a wystlir; /Cymry a'u dyry rhog dir. /Rhog dir y rhoddir, wystlon 3 PB VII 10 19 rfoedd /(Terfysg Lloegr y'i gelwir), /Cymraisg wystlon a wystlir; /Cymry a'u dyry rhog dir. /Rhog dir y CBM IV 6 223 ei ffwyr ar Pharaon - Ffrainc /Ac ar ffrawdd o wystlon: /Am ddau ystlys dwfr dofn afon /Ymddifustlynt g CBM III 7 20 ith, /Rhuddfoawg faon ni olaith, /Rhad wastad, wystlon ganhymdaith. /Llafn argrad yng nghad, yng nghun wystlwys 1 DB VI 35 66 mthegfed Powys, pan 'i cynyddwys, /Pennaeth ni wystlwys, ef a wystla; /Unfed ar bymtheg o Faelawr Saesn Wyt 22 PM V 18 34 /Wyt chwyrn, wyt te_"yrn, wyt eirias - cadau, /Wyt cadarn fal dinas, /Wyt gorau un gwron o'r fas /A wna PM V 18 33 ain a'i chlas, /Wyt prifwyr eryr arddyrnfras, /Wyt chwyrn, wyt te_"yrn, wyt eirias - cadau, /Wyt cadarn MB I 4 17 yddyergrynais o'i gymhelri. /Rhwyf pobfa, mor wyt dda wrth Dy ioli, /A'th iolwyf, rhy-m-purwyf cyn no' DB VI 26 57 rogenais a gynyddy, /A ddaroganwyf a gynhely, /Wyt ddaroganwr gan a wely PM V 23 186 /Mad y'th ymddug mam, wyt ddoeth, wyt ddinam, /Wyt ddiddawl o bob chwant /O borffor, o bryffwn fliant, PM V 23 185 n ar amrant. /Mad y'th ymddug mam, wyt ddoeth, wyt ddinam, /Wyt ddiddawl o bob chwant /O borffor, o bry PM V 23 185 hoen na hun ar amrant. /Mad y'th ymddug mam, wyt ddoeth, wyt ddinam, /Wyt ddiddawl o bob chwant /O bo PM V 18 33 yr eryr arddyrnfras, /Wyt chwyrn, wyt te_"yrn, wyt eirias - cadau, /Wyt cadarn fal dinas, /Wyt gorau un EW VI 6 34 dawr. /Priodawr prydfawr Prydain adlam - gwr, /Wyt gorau o fab mam; /Na cha_^r a_^ mi maith gytgam /Ac PM V 18 35 n, wyt eirias - cadau, /Wyt cadarn fal dinas, /Wyt gorau un gwron o'r fas /A wnaeth Duw y dydd y'n crea PM V 23 201 isiawn ryw, Rhun blant. /Nid gormodd fy ngair, wyt gormant - de_"yrn, /Wyf tebyg Eli_'ffant. /Can orfod PM V 20 8 chyn, /Milwr gwlydd milwyr gryd gryn, /Mal ydd wyt heddiw, hyddyn. /Hyddyn Lywelyn, hyddolawg - i feir PM V 3 11 on, /Arwyniawl prydfawr, arwyneb Prydain. /Hud wyt i'th edrydd, hud wyf i'th edfryd; /Hydrfeirdd o'th e CBM III 13 47 /Prif ragor, plu porffor perffaith, /Delw ydd wyt pen rhiau, pen rhaith, /Ydd wyf pen prifeirdd o'm pr PM V 18 31 nwythas - de_"yrn, /Duw o nef rhy-th-swynas. /Wyt priawd tir Prydain a'i chlas, /Wyt prifwyr eryr ardd PM V 18 32 th-swynas. /Wyt priawd tir Prydain a'i chlas, /Wyt prifwyr eryr arddyrnfras, /Wyt chwyrn, wyt te_"yrn, CBM IV 13 22 m Mo_^n, ben-dragon, ban ddreigiau - Prydain, /Wyt prydfawr i'th arfau, /Cefaist a dofaist yn dau /Cad PM V 18 33 s, /Wyt prifwyr eryr arddyrnfras, /Wyt chwyrn, wyt te_"yrn, wyt eirias - cadau, /Wyt cadarn fal dinas, PM V 2 29 irch /Marchogwyr hyd bell ar dy deithi. /Gwell wyt, un edmyg treisyg, no'r Tri - /Mordaf, Nudd, Rhydder CBM III 13 49 Ydd wyf pen prifeirdd o'm prifiaith, /Delw ydd wyt wawr torf, corf cyfraith, /Ydd wyf dan ddedfryd wy_^ PM V 18 13 gwas /Cledd eurin, clo byddin clodfras; /Neud wyt w_^r, aerdwr ardwy efras - cad, /Cedernid Eneas. /Dy PM V 26 135 d, /A'th breiddin a'th braff ddyofod. /Mal ydd wyt ydd wyf i'th ganfod, /I'th ganmawl ni gannwyf gorfod wyth 10 GM I 14 46 awdd borthes lles llin ei hennydd /Rhag llwyth wyth bechawd, priawd prifwydd. /Prynesid Mab Duw mad ger ES I 24 35 o'i blegyd, /Am Greawdr a'i grog yn waedlyd. /Wyth brifwyd ysydd (ys enbyd) /O'r wyth gw_^yth, gwaetha GB II 25 19 a fu, /Saith cad a saith cant, saith rhiallu, /Wyth cad ac wyth cant ac wyth teulu - taer, /Canaer am c GB II 25 19 cad a saith cant, saith rhiallu, /Wyth cad ac wyth cant ac wyth teulu - taer, /Canaer am cancaer cyn h ES I 24 36 n waedlyd. /Wyth brifwyd ysydd (ys enbyd) /O'r wyth gw_^yth, gwaethaf syberwyd. /Galwaf, fy Naf, can ga CBM III 3 71 rn ffurf, ffyrf ei henaint! /Cyn arnaf ernywed wyth haint, /Wyth prifwyd, wyth prifwyth gymaint, /Cyn e CBM III 3 72 rf ei henaint! /Cyn arnaf ernywed wyth haint, /Wyth prifwyd, wyth prifwyth gymaint, /Cyn ergryd penyd p CBM III 3 72 /Cyn arnaf ernywed wyth haint, /Wyth prifwyd, wyth prifwyth gymaint, /Cyn ergryd penyd poenofaint, /Po GB II 25 19 cant, saith rhiallu, /Wyth cad ac wyth cant ac wyth teulu - taer, /Canaer am cancaer cyn heddychu, /Naw HOG II 6 82 s-i saith, ac ef gwaith gorddygnawd, /Cefais-i wyth yn nha_^l pwyth peth o'r wawd - yr gaint; /Ys da da w_^yth 3 EW VI 4 33 borthais. /Porthais alar trwm, tramawr odrig - w_^yth, /Am wawr llwyth a lleithig, /Am eryr gwy_^r gwei OC II 14 141 oyw golau, gwrddlew babir. /Menestr, gwelud-di w_^yth gwaith Llidwm dir; /Y gwy_^r a barchaf, wynt a be GM I 8 4 lwir arglwydd hywydd hir, /Ef am dir yn wir yn w_^yth gyhudd: /Ef yng ngraid, yng nghrew, yn llew llofr wythaint 4 PM V 7 13 th bydawl ei gymaint, /Athrugar, cerddgar, cad wythaint, /A'th roddo Creawdr cyreifiaint, /A'th lwyddo D-1 I 1 36 pedrydant, /Rhyfel ddywal, Urien hafal, arial wythaint, /Gwry_^s gweilgi ddofn, cywyd eofn, colofn mil PhB VI 12 30 baf Echel fraint - rhag ba_^r /Hil Casnar, cas wythaint, /Nawdd Duw mawr, deg wawr dewaint /Gyd a_^ naw GB II 26 17 ylch ei bennaint /Onid blaidd a draidd drwy ei wythaint /Neu hydd gorfynydd rewydd redaint. /Ef cymerth wythawg 1 PM V 10 49 dy gystaddl. /Castell Mathrafal mwyth werin - wythawg, /Du, peithiawg, poeth, ethrin; /O'th gynnygn, g wythfar 1 GM I 11 81 g. /Nid yn wyry yn wa_^r yd wesgryn esgar, /Yn wythfar, yn weithfuddig, /Yn hywydd yn rhwydd rhag hwyed Wythfed 4 LlF1 II 5 33 _^n trwy ysgyr, /Ergyr o'r sy_^r yn syrthiaw. /Wythfed dydd dybydd dyar - /Deddfau diau diarchar - /Dyg DB VI 35 51 gad wy llosgi /O Ystrad Tywi tew ei haerfa; /Wythfed hynt greulawn i Garnywyllawn, /O Geredigiawn y'i CBM III 10 49 yn nhewdor, /Gwy_^r Weirniawn gwryd diachor. /Wythfed lwyth gynnwyth gynwan - eu deddf, /Eu dewis gyfl GG II 31 17 ithlofedd, /Gair syberw a berw yn ei berfedd; /Wythfed yw lladd a_^ llafnau cochwedd /Celain a chathl b Wythfryn 1 PM V 10 69 es i feddygon. /Meddwynt llyw am fyw am falch Wythfryn - dw_^r, /Bu dyno wrth ein gwyn, /Pan ddoeth ae wythlawn 1 CBM IV 3 4 ]nid gwalchlid gweilchlawn, /A or[] yn nhrais wythlawn, /A orfu ar ll[]rawn, /A orau cadau Ceredigiawn wythlonder 1 DB VI 26 49 i heddy, /O gwnei iawn o'm dawn ni'm diawy. /O wythlonder, ne_^r, nerth a gedwy, /O eithaf pob caer, ta wythlonedd 1 LlG VII 24 33 gwadnau gwaed ar ddarwedd. /Draig Arfon, arfod wythlonedd, /Dragon dihefeirch, heirddfeirch harddedd, / wythnos 1 MB I 5 13 r, /O'r gyfergyr nid adfer. /Difiau ymhen tair wythnos /(Tru a nos!) yd yth ladder wythran 2 ES I 18 4 ed; /Cymraw Lloegr, cymrwyn lliwed, /Cyman ged wythran weithred. /Gweithred Tegwared! Cyn ty_^ gweryd - EGM I 27 11 gorau. /Byddwn dda, byddwn ddiamau /Cyn mablan wythran weithredau; /Cyd bwyf drwg, bydd drugar dithau. y 584 BF VII 56 17 aur a dalai, /Oedd diludd budd myn y bai. /Myn y bai aerfab Iorferth - yn rhyfel, /Cyn rhyfawr ddrygyrf CBM III 26 124 fryd a wn. /Nid oedd nawd nebawd na byddwn /Yn y bai am feirch mai meinddwn, /Nid oedd ni gaffwn o'r a BF VII 56 16 Oedd dilyfn aur a dalai, /Oedd diludd budd myn y bai. /Myn y bai aerfab Iorferth - yn rhyfel, /Cyn rhyf LlLl II 16 4 rngaen) /Pa was a wisg y lasgaen? /Pa walch yw y balch o'r blaen? /Lleisiawn wyrennig o rannedd - deall LlG VII 25 74 oraf fy naf naws anghryno, /Ni bydd anghlodfan y ban y bo. /Gwiw yw clod hynod a honno - tafawd /I'r ae IRh VII 30 59 gelwir yn wyrdd rif milfyrdd rydd. /Ys mwy gan y beirdd heirdd bob hirddydd /No phan gant Myrddin mawr DB VI 35 76 a; /Ugeinfed, gan rad, hendref ei hendad, /Dug y Berfeddwlad ac nis gwada. /Tros yr ugeinfed o Alun dre DB VI 30 10 ra bron, braidd ym mywad, /Urddyn Lywelyn, lyw y Berfeddwlad; /Ceintum hon Ruffudd, rudd ei ruad, /Ac n PB VII 1 4 rflwng walch yng nghalch yng nghad, /Gorfoledd y Berfeddwlad. /Gwledig gwychr, hydrig, gwychnaws - yw O PB VII 21 4 fyg [ ] fab Idnefed, /[ ] clau, [ ] clod, /[ ] y Berfeddwlad. /I wlad [ ], glod arddangos, /Gwelid [ ] CBM IV 6 271 ni fo cardd i'w rhan /Ni fo gwaeth no Gwaith y Berllan. /Am byrth Caer Fyrddin porthes gwy_^r gwaedli PC II 19 17 g arfaeth, /Buant briw ger eu brawd-faeth. /Yn y berwid brad Brython - anghristiawn /O Gristin a'i meib GYC VII 40 24 brifwyd pechawd yw pechodau - 'r bobl, /Mae'n y Bibl eu henwau; /Am saith brifwyd byd (nid gwy_^d na g EW VI 3 16 gwas gwisg haearngaen /A draidd fal blaidd yn y blaen. /Bleiniad gad hwyliad, haelonaeth - a geidw /He MB I 4 27 i Bedr, /Porthawr a gymedr gymes deithi, /Pryd y bo cyfnod ein cyfodi, /Y sawl ysy 'medd, armaa fi. /As CBM IV 16 11 igl bwyf ca_^r, /O'm caredd carwyf edifar. /'N y bo dull faddau ddall fyddar - o ddyn, /Duw a bry_^n yn ES I 22 25 nawl, /Erglywed Gwawr nyfed nefawl: /Tu y bwyf y bo Dy ganmawl, /Tud Ysbryd ein Tad ysbrydawl LlG VII 25 74 y naf naws anghryno, /Ni bydd anghlodfan y ban y bo. /Gwiw yw clod hynod a honno - tafawd /I'r aerllew GYC VII 38 14 er, /A Christ ym mhren crog er creulonder /Yn y boen y bu duw Gwener, /A_^'r pumffrwd, pumffrwyth nid PM V 9 13 a seirch serrigl gynwe, /Moladwy y rhydd rhodd y bore, /Moedydd eisillydd ni syll eurdde. /Molais-i rwy DB VI 25 16 rin; /Gorug Llywelyn, orllin - tey_"rnedd, /Ar y brenhinedd braw a gorddin. /Pan fu'n ymbrofi, ef a_^ b DB VI 30 80 noedd, gorfoledd - gwerin, /O iawn dey_"rnllin y brenhinedd. /Callaf yw inni beth amynedd: /Collais wal D-5 VI 36 40 rych tlawd yn ei dlodedd /Mor fydd hoeddl egin y brenhinedd /Nad hwyrach y dwg Duw dey_"rnedd - rhagon MG VII 32 35 nod no'r se_^r uchod uch eu pennau: /Geni yna y Brenin da, arwydd diau /Fu gysefin gan dri brenin, faw MG VII 32 50 lledau, /Rhyddun' a'u gwlad, rhag twyll a brad y brenin gau; /Rhwystrwyd Erod, greulawn arfod, ar ei ar CBM IV 17 116 ddwys Mawrwr mawr freuolaeth - gnif /Yn cynnif y brif briodoriaeth; /Cynyddwn ninnau, heb swysau saeth, GB II 26 86 wi mawr Mynyw, syw sywedydd, /A Dewi Brefi ger y broydd, /A Dewi biau balch Langyfelach, /Lle mae mora CBM IV 6 275 ilu, ta_^l im a ganaf! /Gwawd yw hon, o'm bron y brwydaf. /Brydau anaraf brythwch gaeaf - garw, /Byddin CBM IV 16 98 Na'm goludd i'm golochwyda. /O gadwent present y brysia - dial /Blas afal, blys Efa, /O amrawdd amraint GYC VII 38 14 Christ ym mhren crog er creulonder /Yn y boen y bu duw Gwener, /A_^'r pumffrwd, pumffrwyth nid ofer, / DB VI 30 22 iad, /Ni bu gystal dyn i danad, - Ddofydd, /Ag y bu Ddafydd gyn ei ddyad. /Mor rhyfedd, rhag mor fu ro PM V 17 16 wrfab Madawg gwrddfeirch arab, /Gwryd Pyr, byr y bu fab. /Mabolaeth fy rhwyf yw rhywoli - cad, /Cad ced LlF1 II 4 44 oes nawdd rhag cawdd coddiant: /Nid oes neb yn y bu gant. /Ni bu ddi'i gyflu ddygyfludd - am rodd, /Am GG II 31 46 ledd. /Ni bydd cyfoed pawb bumcan mlynedd /Nog y bu gyfyng gwlydd teilyng gwledd; /Ni bo cyfyng Duw i'm OC II 14 54 erwan, /Ac ymgynnull am drull am dramyfan /Fal y bu ym Mangor am ongyr da_^n /Pan wnaeth dau de_"yrn u DB VI 24 41 oregwaith i'w hanrheithiaw, /Achaws pymoes byd y bu ynddaw, /Uchelwr mirain, byrddrain drwyddaw: /Uchel PC II 19 5 o'r saith /Namyn tri trin ddiolaith. /Seithwyr y buam, dinam, - digythrudd, /Digyfludd eu cyflam, /Sei CBM III 24 25 Gw_^r a'n cyd barchai o'i barch amgen, /Gwy_^r y buam gyd am ged ordden, /Nid y_^m gyd am fudd, am fedd DB VI 27 87 uddlafn creulyd, /Am dylwyth hydwyth, yr hyd - y buant /Amgylch gwawr Dygant yn deg hyfryd. /Ei deulu a ES I 18 1 Uwchben bedd newydd Ednyfed - y bu_^m, /Im bu deigr hyd arffed; /Cymraw Lloegr, cymrwy ES I 22 25 canhwynawl, /Erglywed Gwawr nyfed nefawl: /Tu y bwyf y bo Dy ganmawl, /Tud Ysbryd ein Tad ysbrydawl GM I 11 21 odri_"awg Rhwyf lliwedoedd /Rhodri rhad gymryd y byd fydoedd! /Bid ged gynefawd gynefin - cynrain /Cyn DB VI 25 38 drin - ni allwn, /Ni allai Daliesin. /Cyn adaw y byd gyd gyfrin, /Can hoeddl hir ar dir deyerin, /Cyn d D-5 VI 36 38 ddalied ddiau ddwy flynedd - ynghyd /Ei fod yn y byd hyd hirhoeddledd. /Paham nad edrych tlawd yn ei dl CBM III 8 59 Madawg wyn /Nid llawen llawer unben, /Gwae yw y byd hyd y'i gwn /A braint, diffaith y weithon. /Canys GB II 26 185 a glywch, cedwch Ddewi - yn eich llaw /A llu y byd i gyd a_^ chwi, /A'r fagl aur ei phen, ffo_"wch rh LlG VII 24 86 i helfydd. /Ef difeiaf naf rywnaeth Dofydd /Yn y byd o bedwar defnydd; /Ef gorau rhiau rhegofydd - a wn DB VI 27 12 barch gogyfarch, gogyfrwydd - wryd, /Mae ysbyd y byd yn enbydrwydd. /Cam y gorug Duw o dybygrwydd, /Cyn DB VI 33 14 ir. /Ni ryweles dyn ddim mor engir /A_^ gweled y byd ynfyd enwir. /Y gw_^r a'i meddai, oll y'i meddir; LlF1 II 4 24 aerflaidd, /Ac awch byd byth ar ddiwraidd /Mal y bydd beinw wedi baidd. /Wedi Cedifor cadfarchawg - a s HOG II 10 12 chwaerei ei budd er barddoni, /Nebawd noswaith y byddwn nesaf iddi EGM I 28 47 Gwrthfyn fy enaid pan e_^l o'm cnawd. /Boed ef y byddwyf gwedi beddrawd /Cyd a_^'r un Duw mawr yn Ei un HOG II 10 2 Caraf-i gaer falchwaith o'r Gyfylchi, /Yn y bylcha balchlun fy hun ynddi. /Enwawg drafferthawg a d LlLl II 16 41 blawr trabludd, /Mab Madog fab Maredudd. /Piau y cadfarch cadflaen a'i gorfaidd, /A'r gorfod dihafarch, GM I 11 19 Rhodri Hir, huysgwr de_"yrn, /Huysgwthr cedyrn y cadwennoedd, /Ac o rodri_"awg Rhwyf lliwedoedd /Rhodri PM V 22 11 /Eisyddyn gwylain, rhiain, yn rhwy; /Calchaid y caeroedd cylchwy - Maelgyning, /Milgi_"aidd eu gwy_^r PB VII 16 17 , drom, /Oedd glew lew o lwyth y Cam. /Llwyth y Cam, ceimiaid dinidr, /A'i colles, colled anfedr, /Lla CBM III 7 40 A'i ddiwedd ys bo, can bu ei laith, /I ddifwyn y cam cymaint ei affaith, /Yng ngoleuder saint, yng ngol PB VII 16 16 och yn aes droch, drom, /Oedd glew lew o lwyth y Cam. /Llwyth y Cam, ceimiaid dinidr, /A'i colles, coll ES I 16 5 un, /Nid rhaid in amau llyfrau lleen. /I Grist y canaf, ar fraint canon, /Ceinwawd o'm tafawd ar draeth GB II 26 7 nt, /Bardd ni wypo hwn, hynny dygaint. /Nid ef y canaf can ddigiofaint - fy mryd, /Namwyn mi a'i pryd c CBM III 26 141 , /Dinas gawr, garwlym ei waywddawn; /Diwethaf y canaf can iawn /Diweddgof diweddgoll Einiawn GB II 26 9 d, /Namwyn mi a'i pryd cywyd cywraint; /Ys mwy y canaf cyn no henaint, /Canu Dewi mawr a moli saint. /M HOG II 6 46 n, /Cysylltu canu cysefin, /Cerdd foliant, fal y cant Myrddin, /I'r gwragedd a'i medd fy marddrin /(Mor DB VI 25 6 rddin /I ganu moliant mal Aneirin - gynt /Dydd y cant `Ododdin', /I foli gwyndawd Gwyndyd werin, /Gwyne MeiG I 32 8 gwaredaf. /Caru Duw i bawb oedd bybyriaf /Mal y ca_^r y saint braint breinolaf, /Can ys caru Duw diadn EGM I 27 28 , ni'm ceryddych o'm ceryddau /Dydd y cerydder y careddau. /Diwedd ni bydd it, na dechrau - ni bu: /Ni GYC VII 39 9 wn, /A'i chreulawn ddigawn ddigasogion! /Nawdd y cariad rhad rhof a'm galon, /Nawdd y my_^r a Mair a'i CBM IV 17 64 d. /Ynfydrwydd awydd ewyg lafur - twn, /Anfedr y carwn bwn peniadur /Heb syniaid ein rhaid, rhwydd echl CBM III 27 6 iw y'm cyfliw, ydd ym cyfludd - gwe_^n, /Gwyn y cawdd ar fy ngrudd /Hoen amdrai am draws lofrudd, /Hoe PM V 4 34 f dragon; /Hwynt cenynt nas ce_"ynt: pa ho_^n /Y ceblynt o'r cwbl anddeddfon? /Ef yn fawr, yn llawr yn CBM IV 5 29 wawg, enwir, /Dau gyfedd gyfoed hoed hir. /Hir y cedwir cof cedfawr - Oronwy, /Cad orddwy, orddawn fawr LlF1 II 1 127 g ef, /Cadr addef nef ail ei athrefi. /Cadr yd y cedwis, ger Disynni, /Cadredd a llariedd a llary roddi EW VI 2 19 ys - ei dorf /A'i daerfar ar Loegrwys; /Rhwydd y ceidw cad amddiffwys, /Rhwyd glyw, tra fo byw, Bowys. LlF1 II 1 123 rad: /Cadfan i gadw llan, ef a Lleuddad. /Cadr y ceidw Cadfan glan glas weilgi, /Cadr fab Eneas, gwanas PB VII 9 26 cadr dewrwyr cadarn. /Cadarn cedyrn gywrysedd /Y ceidw glew gwlad er anfodd; /Bolchlafn yn aer daer, de LlF1 II 3 47 wyd, neu w_^yr meirw; /Bydd lary wrth Lannerch y Ceirw; /Bid dy lid wrth Lys Dinteirw. /Na lidia wrthyf PhB VI 15 2 Arglwydd nef a llawr, mawr a ryfedd /Fal y ceisir cam o bob camwedd, /Andaw, udd gwaywrudd, gwawr PM V 4 12 eth fu, o'r Trioeth traidd canon, /Tair colofn y celfyddodion: /Marcwlff a Chadw gadr swyson /A Selyf, MG VII 32 18 wnaeth gwyrthau, /Oedd Fab Duw Rhe_^n, o'r hwn y ce_^n lle_^n a llyfrau /A dewinion synnwyrddoethon, dd EGM I 27 28 d mau! /Duw, ni'm ceryddych o'm ceryddau /Dydd y cerydder y careddau. /Diwedd ni bydd it, na dechrau - CBM IV 1 24 /Arwyar ar wy_^r, ar wy_^r gnofain, /Ar gnawd y ciglau adnau ednain; /Ar edrywan gwa_^n gwayw yn adain DB VI 29 34 yn lladd Llundain a'i thyrau, /Bu erwan yr awr y ciglau; /Bu oer im aros y chwedlau: /Na bu_^m farw o f LlLl II 16 17 sgwydd ynddi, /Ysgwyd ac ysgryd rhegddi. /Piau y cleddyf clau - a drafodir, /Clwyfir, dir, diamau? /Clo CBM III 16 191 /A phlant Eingl yng ngwander, /Dyglud glod mal y clyw llawer, /Dychyrch cad, dyran rhad rhif se_^r! /Dy CBM IV 8 14 ragor glyw am eu glewder, /Yng nghyfragod clod y clyw llawer. /Yn anghyflwyth gw_^yth Gwaith Nanhyfer, DB VI 25 26 nhrabludd edrin, /Oedd braw saw Saeson Clawdd y Cnwcin, /Oedd bwlch llafn yn llaw gynefin, /Oedd gwaed GYC VII 40 7 r gelu - lles, /Llys uffern ni orfu: /O'r dydd y codes Iesu /O farw yn fyw, da farn fu. /Dyw Mawrth, co PM V 23 151 am drychant /Amdrychion pan ymdrechasant: /Cad y Coedanau, cadr anant - borthi, /Burthiaist wy_^r yn ni CBM IV 13 24 arfau, /Cefaist a dofaist yn dau /Cad anhawdd y Coedanau. /Cedwaist, cad orfod caen orferw - gwaedlin MG VII 32 23 nos fel dydd dyfu yn olau; /Yna y traethwyd ac y coelwyd coelfain chwedlau: /Geni Dofydd yng nghaer Dda DB VI 30 44 Llawer iawn o'i ddawn a ddefnis - ataf, /Llwyr y coffaaf a'm coffe_"is. /Cyn angau Dafydd, cynnydd cenn OC II 14 14 . /Menestr, a'm gorthaw na'm hadawed: /As deuy y corn er cydyfed /Hiraethlawn a_^'m llyw, lliw ton nawf OC II 14 10 codded. /Dywallaw-di, fenestr, gan foddha_"ed /Y corn yn llaw Rys yn llys llyw ced: /Llys Owain ar brai EGM I 28 19 dd (a Dofydd inni a'i dywawd) /Y cosbir enwir, y cosbawd /Aergyd ar geneddl fedysiawd. /Ac eisioes, cyn EGM I 28 19 w anffawd /Un dydd (a Dofydd inni a'i dywawd) /Y cosbir enwir, y cosbawd /Aergyd ar geneddl fedysiawd. MB I 3 159 , /I Gristiawn ys iawn ei gyrhaedded: /Crefydd y Creawdr yng nghyfrifed /I Ruffudd, gloywudd a'i cudd t PhB VI 12 37 /Rhys rhuddbar, rhwysg morfar mawr. /Mawr fwy y credaf no chrair, - ced neirthiad, /Echel cad, ced adn MeiG I 31 16 yr, credu rywnaethant, /I'r Creawdr a'u crewys y credant; /Yng ngheinffawd y Drindawd y trigiant /Yn br PM V 15 2 eawdr nef, crededun i'i was, /Credwn i hwn fal y credwn i Ionas. /Dur ynad deddf rad rhyswynas - Dofydd GB II 26 103 /A Thrallwng Cynfyn cer y dolydd, /A Llanddewi y Crwys, llogawd newydd, /A Glasgwm a'i eglwys ger glas GYC VII 36 28 Arglwydd cywir gwir, gwarandaw - arnaf, /Uched y cwynaf, och o'r cwynaw! /Arglwydd llwydd cyn lladd y d GYC VII 41 1 I Dduw'n gyntaf y cyfarchaf, bennaf biau /Nef a daear, a gwyllt a gwa_^r HOG II 7 20 edredd o ynfydrwydd - caru, /Ni'm cerydd Iesu, y Cyfarwydd DB VI 31 53 rhagon /Yn y cyfred plyg gwenyg gwynion, /Yn y cyfranc mo_^r a mawr afon. /I abar feddau rheiddiau rh DB VI 31 52 wedi eryron, /Peris Duw eu dygngudd rhagon /Yn y cyfred plyg gwenyg gwynion, /Yn y cyfranc mo_^r a mawr ES I 24 21 uw, dangos Ei fywyd. /Duw Sul (dwysaf cof) awr y cyfyd - haul, /Cyfodes o'i weryd. /Chweddl mawr a'n de LlF2 VI 8 27 , cyflymwalch celain. /Rhwysg eurgor cyngor yn y cyngain - dawn, /Rhyd alaf digrawn, alon digrain. /Rhi D-1 I 1 28 wl pennaeth a gais ynaeth arfaeth camrwy /Hydr y cymell Hywel o bell: gwell yw no hwy! /Dybryderant, dy DB VI 24 22 ! /Diddestl oedd eu lle llu wrth sylliaw /Dydd y cymerth Crist crog yn eiddaw: /Yng ngwaelawd uffern, a MB I 3 46 lynt, golithrynt yn ogelawg /Rhag unmab Cynan, y cyndyniawg. /Yr arynaig lew law ddiferiawg, /Ni ludd e CBM IV 2 54 bardd, bre fronddor, /(Cynddelw a'i cynnelw yn y cynnor) /A'th gyfeirch cerddawr cyfurddator, /A'th gyf LlG VII 24 95 ! Clo byddin clodrydd!) /Ni bu edifar y dydd - y cyrchawdd /Cyrch eofn esillydd. /Gwelai wawr ar wy_^r CBM III 25 15 n peirch - y weithon /O'r deon dihefeirch, /Yn y cyrchem carcharfeirch, /Carcharorion ceidron ceirch. / GYC VII 36 73 dir! /Pa beth y'n gedir i ohiriaw? /Nid oes le y cyrcher rhag carchar braw, /Nid oes le y trigier: och PB VII 13 17 lewych - ysbys) /Ysbaddaden Ddinbych. /Dinbych y cyrchws cyrch diatreg - prudd, /Gwalch gwawdfudd, rwy DB VI 29 35 au, /Bu erwan yr awr y ciglau; /Bu oer im aros y chwedlau: /Na bu_^m farw o fawr bryderau, /Ac yn farw DB VI 34 18 ud adwen, i'm prifnen prydaf, /Neud i Dduw mal y dadferaf: /Doethineb Selyf selwyd i'm naf /A theced ei GYC VII 41 16 glwydd cadau /No'r dyn gwannaf a distaddlaf yn y daddlau. /Drudion fyddant, drwg y'u barnant am eu barn PM V 14 38 on gre, /A chludaw ei hawl, ei chlod a he /Hyd y daerawd haul, hyd y dwyre PB VII 20 14 dolur dilen saeth, - dedwydd /O'i dydwedd olo y daeth; /Dwyn gwawr trylwyn, trwy hiraeth, /Duw fry, de DB VI 29 114 ddwyn draig dragon nas gwelaf /Drwg, Fab Duw, y daethost ataf. /Crist a w_^yr, yn llwrw a ganaf, /Na w EGM I 26 12 oedd ei deddf-hi, hwyr-reddf holi, /Hallt oedd y dagrau, digrawn heli. /Ar helw bun araf, uch banieri, GYC VII 40 18 teg. /Dyw Iau, mad da rad diwaradwydd - da_^l /Y daliwyd yn ebrwydd /Gwir wared io_^r rhyged rhwydd, /G DB VI 29 26 chau, /Am rym llym y lleim fy nagrau, /Am rwyf y darwyf, im neud arau, /Amlwg yw cystudd ar fy ngruddia DB VI 32 12 iddaw: /I feddu daear arnaw /I fedd o'r diwedd y daw CBM III 17 16 tu Hafren, /A thraul hygar yw hagen, /A thraw y daw a_^ Dygen. /Gwirawd Owain llary (llachar - ei derf GYC VII 41 12 en swyddau, /Nad a_^n dros gof (i wyllt a dof y daw angau), /Ac na wddant, rhag a glywant o glefydiau CBM III 5 41 /(Gorthrych lys Leisiawn ei hystlyned!) /Llys y daw deon i'w darymred: /Llys Efa i feirdd y'i digoned. BF VII 48 5 dechryn dechrau arnaw; /Angau pob rhiau, diau y daw, /Engyrth rhygymyrth ei gam rhagddaw, /Angof gw_^r GYC VII 41 14 a glywant o glefydiau /Bryder ddiriaw, pa bryd y daw eu dwyn wyntau, /Ac nad gwell barn eurgledd cadarn LlF1 II 5 42 Brawd briwan. /Arwyddon chwerw chweched dydd /Y daw gwaed o'r gwellt a'r gwy_^dd; /Ein Harglwydd, ein EGM I 28 42 a chysgwn, canwn canon arawd, /Can nid o gysgu y daw gwasgawd. /Ar Dduw addef nef fy llef llwyprawd /Yn LlF1 II 5 19 ydd, Duw ddigawn /Anifeilaid mo_^r mawrddawn: /Y daw pob pysg o'i odeb /Hyd ar wyneb yr eigawn. /Undegf EGM I 28 17 O'r Gw_^r a'n gorau maddau medd-dawd: /Cred ti y daw rhag llaw yn llwrw anffawd /Un dydd (a Dofydd inni CBM III 17 19 achar - ei derfysg /Ar derfyn ei esgar) /Balch y daw yn llaw lluchfar, /Meddw ei thorf, medd ei thoniar LlG VII 25 84 iawg yw fy llyw, llafngoch Gymro: /Ni ddwg Duw y dawn a roddo DB VI 29 17 chgryg, rhyfyg rheithlau, /Yn rhuthr aruthr ar y Deau; /Gwelsam Rys Fychan, darian daerglau, /Ym mhyrth MG VII 32 58 deg wyneithau /Un Mab Duw gwir, od edrychir ar y dechrau; /Nos Nadolig: nos annhebyg i ddrygnosau, /Nos LlLl II 16 36 /Pwy w_^r, penaethaidd genau, /Rhag pawb piau y dechrau? /Ysef yw hwnnw honnaid fudd - o'r glyw, /Ef y DB VI 27 57 fy rhwyf yn rhwym gweryd. /Golo hael, galar yw y dedfryd, /Goludd ei achludd, gwayw rhudd yn rhyd. /Gol DB VI 30 53 d afyrddwl o'i orddewis. /Nid llew a ddyred yn y dedlis, /Nid llawrydd Ddafydd a ddiengis. /Gwael yw co GYC VII 39 25 A gwir addef y gweryddon! /Nawdd arnaf-i dodaf y dedwyddion, /Nodded o'u parthed a'm perthynon, /Nawdd PM V 24 25 aw, /Gafaelus ddraig Ffraw, Ffrainc gymynawg. /Y Dehau neud tau fal teithi_"awg, /Freenin gwrdd drin, g GM I 11 12 w o well gedoedd! /Arlluddia Rhodri y rhodwydd y de_^l, /Nid gochel rhyfel rialluoedd. /Nid gw_^r gwyry DB VI 31 31 /Diafrddwl feddwl fyddwn ym Mo_^n /Pei yn fyw y delai i Dalybolion. /Chwegwyr, cynifwyr cynhebygion /E GB II 26 66 iaid, coethaid, cannwyf, /Canaf eu moliant men y delwyf. /Gwelaf-i wir yn llwyr a llewenydd mawr /A lle ES I 23 20 m dodwy Dofydd, amduddedd - yr Israel, /Oesran y delwyf i'i dangnefedd /Dydd y parther rhai yn rhagyrwe LlF1 II 4 32 af-i eu lletgynt: /Fal y deryw, y derynt, /Fal y derfydd gwy_^dd rhag gwynt. /Gwen ysgor Feiriawn, Feir CBM III 26 76 i barth nid gwarth gwaredwyd /Gwawd folawd fal y derllyddwyd, /Ef guniad o gad ni gilwyd, /Ef laddai, e LlF1 II 4 31 raul, /Trwm arnaf-i eu lletgynt: /Fal y deryw, y derynt, /Fal y derfydd gwy_^dd rhag gwynt. /Gwen ysgor CBM III 12 48 trwy lewyd foes, gloes glyw, /Nid trwy lyfrder y deryw. /Can deryw do_^r glyw, glod diogan - hael, /Can LlF1 II 4 31 t - a'm traul, /Trwm arnaf-i eu lletgynt: /Fal y deryw, y derynt, /Fal y derfydd gwy_^dd rhag gwynt. /G CBM III 19 32 Emrais, /Bu da dethol a gefais, /Bu doeth mal y detholais ES I 23 7 /I'm dogn eidduned wared waredd. /Teirffordd y deuant, etifedd, - ar Dduw /Yn y dyfydd pawb i'r Frawd GYC VII 36 29 af, och o'r cwynaw! /Arglwydd llwydd cyn lladd y deunaw, /Arglwydd llary, neud llawr ysy daw, /Arglwydd GYC VII 40 56 uffern gethern gaethau. /Archaf arch i'm Naf, y Dewin doethaf /(Nid ymarwerthaf heb Ei wyrthau) /O'r PB VII 15 3 o'i fro, /Dig im o'i ddwyn, gw_^yn gyfle; /Da y dewisaist-ti hwnnw /I'th fyddin, Grist, Frenin fry. /W PM V 2 64 /Dy-m-gwedda urddas, dy-m-gwaddawl hi, /Megis y dewrwr i'i ddyweddi. /Dyddoddyw y dydd, Dafydd dyfnfri LlF1 II 1 37 /Fal wrth Dduw ei hun yd yr lunied. /Lluniwys y De_"ws dewis edrydd - iddaw /Pan ddoeth o Lydaw ar lyd LlF2 VI 10 48 segur amhrudd amryw hoywder, /Ys dybydd y dydd y dialer. /Dybu Grist ym mru, ym mhrudd-der, - eron, /De CBM IV 6 121 cherdd rhychyngain - i'th blaid, /I'th blegyd y dichwain, /Echel ddo_^r, Echdor go_^r goelfain, /Uchel GB II 26 76 blaid Dofydd diheufardd wyf, /Ac ar nawdd Dewi y dihangwyf, /A ddigonais-i o gam, o gynghlwyf - difri, MeiG I 30 39 /Cynghorfynt ni ga_^r wrth a'i caro. /Caru im y dim, a'm digaplo, /Cariad a'i bwylliad im ni ballo. /C GYC VII 43 28 aw. /Ac yna y dywaid, y dyd uchenaid: /`Mae ef y diriaid o'i eneidiaw, /A cham guhuddwr, a cham usurwr, GYC VII 40 27 rnedd - hael /A helaeth drugaredd, /A dywod yn y diwedd /At y Tad i'i wlad, i'i wledd. /I wledd annherf D-5 VI 36 48 Mal y dug o'i deg enrhydedd /Y dwg Duw bawb yn y diwedd. /Digarad a fydd digaredd - rhag llaw /Heb alle GG II 31 8 rachywedd - ein cnawd, /Ydd yn cny-ni daear yn y diwedd. /Drwg yw in dryced an buchedd; /Ail ddrwg in c PhB VI 15 40 celwydd no gwirionedd /Neu ddarfod dawn Duw yn y diwedd, /Ys mi a feflawr o'r gyngheusedd: /Gweryd i'r LlF1 II 2 51 dir ger Tren, yn nhrin pennaf. /As dewiso Duw y diweiriaf - o'r gwy_^r, /Eryr Porthwygyr, wychyr uchaf GB II 26 78 s-i o gam, o gynghlwyf - difri, /I Dduw a Dewi y diwycwyf, /Canys dichawn Dewi nis dichonwyf, /Gwnaed e DB VI 29 46 Achaws gwalch mawrfalch, mur cyneddfau, /Uchel y dodaf am naf nid mau, /Wych ragor, och rhagod ti, Anga GRh II 30 2 Pan welych llewych lliw gwawr, - bid odid /Y dodych droed ar llawr: /Gweilging was, gwanas gwaywawr CBM IV 6 213 nheddloedd gadwyd, /Ceinwalch gyrth, wrth raid y doddwyd, /Ceimiad gryd grym llew, ceimiaid glew dew do CBM III 24 91 ewisaw, /Dewised ei Dduw ei ddwyn ataw, /Delw y doeth ataf alaf o'i law, /Delw ydd oedd wrthyf-i, ydd GB II 26 231 ddnant ormant, orau. /O anfodd Boia bu diamau /Y doeth ef i Fynyw, syw synhwyrau. /Ceiswyd cythreulaeth GYC VII 40 2 Dyw Sul, un hydr gun y ganed - Mab Duw /Ac y doeth i'n gwared; /Braint y saint ar eu seithfed /Bedy LlF1 II 3 41 /Ai cabl ai cwbl gerennydd. /Cerennydd y dydd y doeth Mair - yn wyry /I wared am ein Pair. /Archaf it GYC VII 40 9 /O farw yn fyw, da farn fu. /Dyw Mawrth, coeth y doeth w_^r diwael - yng ngwawdd /Yng ngw_^ydd pobl yr OC II 15 11 chwn wrthid /Rhag ein llid ein llochi; /Diwedd y doetham iddi, /Dywed y down Arwystli. /Dygychwyn, genn GM I 8 31 y_"rnain ni grain, ni grawn re_"i. /Tair lleng y doethant, liant lestri, /Tair praff prif lynges wy bre LlF1 II 2 67 lluoedd Lloegrwys, pwys diffwysaf. /O'r sawl y doethant, saith a seithcant /Syrthasant, cawsant anant DB VI 33 29 /Ac a fo da, nid edewir: /Nog a adwys Duw, yn y dognir - ced /Haelfab Ednyfed, neb ni edir. /Neud rhyg CBM III 3 96 riglus pellus pell ddygir: /Pall arnaw pwyllaf y dognir, /Preswylgoll drwydoll engir. /Present fradw, f GB II 26 102 bryn Dewi digywilydd, /A Thrallwng Cynfyn cer y dolydd, /A Llanddewi y Crwys, llogawd newydd, /A Glasg MeiG I 30 22 iawn (dawn digyffro) /Cristus, bwyf dawnus yn y donio! /Cristonogaeth faeth a'm digaetho, /Crist Celi, OC II 15 24 ei gylchwy; /Dywan i'r Traean, tramwy, /Dywed y down Ardudwy. /Dygychwyn, gennad, gain derfyn - y wlad OC II 15 12 id ein llochi; /Diwedd y doetham iddi, /Dywed y down Arwystli. /Dygychwyn, gennad, gan fawrydig - dorf OC II 15 16 Ceredig; /Dywan ar wyllt ar wallt pig, /Dywed y down Benweddig. /Dos o Benweddig, boen Ofydd - gennad, OC II 15 20 wna cywilydd; /Dywan ar gynnan gynnydd, /Dywed y down Feirionnydd. /Dygychwyn, gennad, gyfyl mordwy - g CBM III 24 108 ion, trychwyr orffen. /Eryfasam-ni feddw fedd y Drefwen /Ym muchedd gwledig, gwladoedd berchen, /Madaw PM V 28 30 n cymrwyn er dwyn cymrawd - draig /Drwy ganiad y Drindawd, /Ba_^r anwar llachar, llawch gwawd, /Llary EGM I 28 44 ef nef fy llef llwyprawd /Yn edrinaw fry rhag y Drindawd, /I erchi i'm Rhi, Rhwyf nawrawd - gwerthfawr DB VI 35 1 Traethwys fy nhafawd trwy nerth y Drindawd /Traethwawd o'm barddwawd mor ddibarha; /Trei CBM IV 9 9 , o'r ddawn y'm daerawd, /Delw y'm bo, yr bodd y Drindawd, /Trugaredd tros waredd tros wawd /I adrawdd GYC VII 40 53 Nis adrawdd tafawd, nis traetha ceudawd, /Onid y Drindawd, Undawd orau, /Poenedig gethern pobl mywn myg MeiG I 31 17 Creawdr a'u crewys y credant; /Yng ngheinffawd y Drindawd y trigiant /Yn brydferth gwerth prifgerdd a g BF VII 46 29 awl hwyl oleuad) /Yn rhan drugaredd, yn rhad - y Drindawd, /Yn rhydd o'th bechawd ddefawd ddifrad! /Dew MB I 4 20 /Brenin holl riedd a'm gw_^yr, na'm gomedd /Am y drugaredd o'm drygioni. /Cefais-i liaws awr aur a phal CBM III 5 78 i ar hirdwf ni da_^l hirdaith /I ar draed awel y drydewaith! /Ni thewais ermoed o'i moli mal drud, /Ni BF VII 52 18 ; /Esgudfab Gruffudd, barawdrudd ba_^r, /Ysgwn y drylliwyd ysgwyd esgar, /Ysgor dygyfor, dig afar - oba EGM I 27 92 cerau. /Mihangel a'm de_^l i'm dwyn adnau /Mal y dug Cwyfien lle_^n a llyfrau, /Mal dyfod Elfod elfydd CBM III 27 20 wdfaeth Llywelyn; /Trwm a barthred yd berthyn /Y dug Duw dewis ar ddyn. /Dewisws fy ngherdd, dewis - ei DB VI 27 59 Goludd ei achludd, gwayw rhudd yn rhyd. /Golau y dug Duw ein diebryd - fry, /Am frenin Cymry cymrwyn er D-5 VI 36 47 /Gwyn eu byd-wy, Frynaich, o'i freuoledd! /Mal y dug o'i deg enrhydedd /Y dwg Duw bawb yn y diwedd. /Di DB VI 35 59 dd o flaidd a'i harfeidda; /Deuddegfed yn iawn y dug Werthryniawn, /Maelienydd o'i ddawn a ddug etwa. / PM V 29 6 /Gruffudd, gryd lofrudd, o lawfrydedd - dygn /Y dugost bobl Wynedd; /Gwawr gwanar, ei gwin a'i medd /A D-5 VI 36 48 , o'i freuoledd! /Mal y dug o'i deg enrhydedd /Y dwg Duw bawb yn y diwedd. /Digarad a fydd digaredd - D-5 VI 36 41 Mor fydd hoeddl egin y brenhinedd /Nad hwyrach y dwg Duw dey_"rnedd - rhagon /No meibon eillion ni eill MG VII 32 30 irynt, herwydd tadau, /Gwylwyr cywrain, gwy_^r y dwyrain ar da_^l brynnau, /Pawb olynol gwneynt trwy re CBM IV 6 107 /Gwallofiad alaf, gollewin eryr, /Arf dewrwyr y dwyrain, /Rhuddfoawg farchawg, feirch ysgain, /Rhiallu EG VI 18 74 d a'i rod o riw feddgain /Hyd y dwyre haul hyd y dwyrain. /Ysym-i rwydd arglwydd argleidrad, /Argledr t PM V 14 38 i hawl, ei chlod a he /Hyd y daerawd haul, hyd y dwyre GM I 13 14 awd wedy rhyserch rhyse /Selwedd gw_^yth gwrth y dwyre. /Gnawd erof hiraeth (etgyllaeth echen) /Ac uche EG VI 18 74 fain /A_^'i raclod a'i rod o riw feddgain /Hyd y dwyre haul hyd y dwyrain. /Ysym-i rwydd arglwydd argle PM V 23 137 d tawo, /Lloegr gychwyn, a fyn a fynno. /Llwyr y dyd ei fryd ar fro - Gadwallawn /Fab Cadfan fab Iago, DB VI 35 8 ngrym yng ngryd, llawr gorfawr gwryd, /Llwyr y dyd ei fryd ar Frynbuga. /Lloegrwys i gysgu lluddwyd o GYC VII 43 27 ei ddwyn i gyd o gidwm law. /Ac yna y dywaid, y dyd uchenaid: /`Mae ef y diriaid o'i eneidiaw, /A cham DB VI 24 44 , rhag rhwydaw - ei hawl, /Gwae ni fo deddfawl y dydd a ddaw! /Mihangel, pan dde_^l i ddaly drostaw /Yn GYC VII 41 23 , /A dwyn rheidus yn gamlyrius, lwyr ofudiau: /Y dydd a ddaw, ni bydd difraw gwyraw geirau /Ar wan Gris PM V 2 65 l hi, /Megis y dewrwr i'i ddyweddi. /Dyddoddyw y dydd, Dafydd dyfnfri, /Deddf hael, i'm caffael neu i'm GYC VII 40 32 um oes byd yn fodfaddau, /Pan aeth un Mab Duw, y dydd gorau, /I ddrws porth uffern gethern gaethau /I w MeiG I 31 25 ant - yn gymen, /Fy nghymod-i a wnaethant. /Yn y Dydd i'm Priawd y'm profant, /I'r Unduw'n yr undawd y' EW VI 6 41 ifnawg Ddafydd, /Tau glod o'm dyfod i'm dydd. /Y dydd, rhwydd arglwydd, argledr gorllin - llu, /Y lloch LlG VII 24 95 yn Derwin! Clo byddin clodrydd!) /Ni bu edifar y dydd - y cyrchawdd /Cyrch eofn esillydd. /Gwelai wawr LlF2 VI 10 48 r. /Trasegur amhrudd amryw hoywder, /Ys dybydd y dydd y dialer. /Dybu Grist ym mru, ym mhrudd-der, - er LlF1 II 3 41 newydd, /Ai cabl ai cwbl gerennydd. /Cerennydd y dydd y doeth Mair - yn wyry /I wared am ein Pair. /Ar CBM III 3 102 e_^l iawn, rhadlawn rhy'i molir, /A fydd rhydd y dydd yd fernir, /A fo gw_^yl, golau yd noddir, /Golwg PM V 18 36 nas, /Wyt gorau un gwron o'r fas /A wnaeth Duw y dydd y'n creas. /Llym anian trathan trwy gras - a choe CBM IV 6 285 ofn Prydain y prydaf - yn gelfydd /O'r defnydd y dyfnaf, /O brydest, o ddyllest a ddulliaf, /O ddawn Du GM I 13 2 alan Hyddfre! Cain cyfwyre, /Cyfarwydd dwfr yn y dyfrlle. /Cyfar warag wyf at gywir garu /Ac afar gyfwy CBM III 3 188 rioed er yn oes byd: /O'i adaf etewyn tanllyd /Y dyfu, a dail ar ei hyd; /Gwyrth arall, gwerthfawr ei CBM III 11 25 th, /Wedi trin, traean o anrhaith. /O anrhaith y dyfu diofal - anrheg, /Anrhydedd cyfartal, /Ermidedd t GM I 14 37 ydd /Diau Fab Duw nef yn nwfr echwydd. /Achaws y dyfu uchel fri ym mru /Mair er mawrha_"u llu llewenydd ES I 23 8 . /Teirffordd y deuant, etifedd, - ar Dduw /Yn y dyfydd pawb i'r Frawd gyhedd: /Uchaf (gwyry achaws gwi DB VI 35 39 ymu yn Rhyd Chwima; /A'r erlid fal cynt ar ael y dyffrynt /Ar ail hynt gerrynt Garreg Hofa. /Trydedd hy PC II 21 3 - i'th besgi, /Ni'th basgaf a fo mwy, /Dygi im y dygn ofwy, /Ni'm dygi hoed a fo hwy. /Difiau in diau l PhB VI 15 15 yn gallu ei ddifa_"edd /(Ac eisoes, eisoes yn y dygnedd /Difreinaw dawn Duw, nid dyn a'i medd). /Mor GYC VII 41 36 redau. /Pan wrthoter i wrth nifer nef obrwyau /Y dygwyddant, eisau gwarant (gwae'r eneidau!) /Ym mhwll HOG II 6 6 alledd. /Caraf a'm rhoddes rhybuched medd /Myn y dyhaedd my_^r maith gywrysedd. /Caraf ei theulu a'i th PhB VI 14 9 twaeth na'm gwaeth wne_"id. /Pai achwir folawd y dylifed ffosawd /Dyrllyddiwn-i wirawd cyn byddwn-i erm GC VI 21 9 dd gawdd ganlyn, /Difancoll dygn hirgoll dyn. /Y dyn a ddycych o ddygn trofa - poen /O'r pan e_^l oddym LlG VII 27 25 /Drwy gaffael porth nef yn agored. /Angall yw y dyn ni dde_^l yng nghred /Ar y Gw_^r gorau a aned. /A GM I 12 2 Boed a'm dysgwy Dwy dwywawl annwyd /Mal y dysgws Dwy Dafydd Broffwyd. /Boed a'm dysgwy Dwy dwys GYC VII 43 27 benyd, /Er ei ddwyn i gyd o gidwm law. /Ac yna y dywaid, y dyd uchenaid: /`Mae ef y diriaid o'i eneidia DB VI 34 5 wn dawn danfoned ataf; /Ar ddull llawn Llefoed y dywedaf, /Arglwydd fal Cynddelw a gynhaliaf, /Llywarch LlF1 II 2 30 eded pen ced gadarn gyhudded; /Creded ei deced y dywedaf. /Credadun gatgun orun wraf, /Cred fy ngair o' OC II 14 94 an, y rhai gynnau; /Marwnad fu, neud nw newid y ddau. /Ochan Grist, mor wyf drist o'r anaelau! /O goll LlF2 VI 7 8 mor eofn ddiofn ddilys, /O'r nenbren a ddeily y ddau ystlys. /Handoedd dy achoedd o uchelwrys, /O eche EW VI 1 9 arnloes eirioes eryr. /Eryr mawr ddewrwyr, mae y ddelw - y gallwn /Na byddwn ar dy helw? /Hardd i fardd EGM I 27 81 aeth y penaethau, /Gwedi cynghafawg geingiau - y ddyndid, /Gwedi llid ymlid yn ymladdau, /Gorpwyf-i gan CBM III 21 120 odfawr llawr pan lladdai, /Nid oedd anghlodfan y fan yd fai, /Nid oedd i dresu yd odrosai /Namyn i drei CBM III 8 64 byw fy llyw llawhir, /O thyr calon rhag galar /Y fau a fydd dau hanner. /Pei byw llary Lleisiawn ni lue PC II 21 37 ab Cedifor. /Fy nghalon a gryn rhag erchlais - y fra_^n, /Dechrau gwa_^n, dychrynais, /Gwae fi, pan 'i PM V 14 17 ysgardde, /Dyfnant ysgarant gwayw o'i hasgre. /Y ffordd yd gerddwyf, gwrdd yd gre - branes, /Gw_^r o fa CBM IV 16 71 - Dofydd, /Barnawd rhydd a rhygaeth; /Yr amser y ffrwyner pob ffraeth, /Ni weryd mewyd milwriaeth; /Gw PhB VI 14 21 irdd /Ac nid i'r gofeirdd yd gyferchid; /Ac am y gadair heddiw, bai'i haeddid - bodd saint, /Herwydd gw PM V 26 69 fawrfalch yng nghalch, yng nghadau; /Rhys Gryg y galwant golofn pau: /Nid Rhys gryg yn cynnig camau! / EG VI 18 113 dawr llawr yn llawn nifer, /Llywelyn, gelyn yn y galwer, /Y'i gelwir am dir, am dud tymer. /Llewenydd GG II 32 14 l. /Gwelais le a'm de amdanaw - heddiw, /Hawdd y gallaf wylaw, /Ruddfedd werthfawr wedd wrthaw /Ac Eden PM V 21 20 s, /Anaw Pedr a'i nawdd, pa dras /Y gallwn fal y gallas? /Gallas arglwyddwas, aerglais - Lywelyn, /Lewe PM V 21 20 lofn tey_"rnas, /Anaw Pedr a'i nawdd, pa dras /Y gallwn fal y gallas? /Gallas arglwyddwas, aerglais - L EW VI 1 9 rioes eryr. /Eryr mawr ddewrwyr, mae y ddelw - y gallwn /Na byddwn ar dy helw? /Hardd i fardd fod i'th LlG VII 24 122 . /Cyfarchaf i Dduw o ddechrau - moliant /Mal y gallwyf orau /Clodfori, o'r gwy_^r, a_^ geiriau /I'm p GYC VII 40 1 Dyw Sul, un hydr gun y ganed - Mab Duw /Ac y doeth i'n gwared; /Braint y sain GM I 14 58 f; /O'r dawn rhylofaist rhylafarwyf /Yn afflau y gau a gywyddwyf. /Ac yn rhynnawdd ffrawdd ffraeth ydd D-4 VI 20 40 o Wyndyd, /Gorthoai drai draws a hyd, /Gorthir y gelwir Geirwryd. /Pebyllwys fy rhwyf yn rhwyd - gwrdd DB VI 24 9 wd /Yrddygnawd bechawd na'i rybuchaw; /Mor deg y gelly gall arwyddaw /Merwerydd echwydd ac ucher daw, / DB VI 26 30 a'i hundy; /Trais arnaf, fy naf, ni edy /Tros y gerdd a ganwyf ity; /Y mawr udd rhwyddfawr, o'm rhodd LlF2 VI 10 74 rawd pymoes byd o geithiwed - uffern, /O blith y gethern gaeth efrifed, /Cyn bwyf gw_^r gweryd, poed Gw GYC VII 43 35 anid eiddunt ffydd, ffo_"ynt rhagddaw /I blith y gethern, i waelawd uffern /Y lle mae mignwern gwedy r' MB I 4 33 nt mynwes heli. /Ynys Fair firain, ynys gla_^n y glain, /Gwrthrych dadwyrain ys cain ynddi. /Crist croe GYC VII 39 2 awdd y Tad a'r Mab Rhad rhof a'm galon, /Nawdd y Gla_^n Ysbryd cywyd cofion, /Nawdd y Iesu caru, coron CBM III 23 12 i flaidd praidd y prydaf /Namyn i flaidd glyw, y glewaf PM V 23 114 dir de_"yrn, lluddiwyd yn agro, /Llas ei glas, y glwystai neud glo. /Llys Elsmer, bu ffe_^r, bu ffwyrno CBM III 2 12 borthir yng ngw_^yl, /A glew ynial yn yniail /Y glyw ym myw Madawg hael DB VI 25 20 sg gosgedd ei fyddin, /Oedd brwysg rhwysg rhag y godorin, /Oedd balch gwalch golchiad ei la_"in, /Oedd PhB VI 15 4 edd, /Andaw, udd gwaywrudd, gwawr tey_"rnedd, /Y gofeirdd a'r beirdd yn cywrysedd. /Er pan fu Elffin y LlG VII 24 13 , golofn tey_"rnedd. /Nid wyf w_^r gwaglaw uch y gogledd /O arglwydd gwladlwydd glod adrysedd. /Ni newi GB II 26 277 llu edrysedd, /Saint Lloegrwys ac Iwys a saint y Gogledd, /Saint Manaw ac Anaw ac Ynysedd, /A seiniau P HOG II 6 49 hir hwyrweddawg y_^nt am rin!), /Pennaf oll yn y gollewin /O byrth Caer hyd Borth Ysgewin. /Un yw'r fun EG VI 18 30 awl: /Ni rywelais neb na bo canmawl, /O'r ddau y gorau a fo gwrawl. /Mi a'th arwyre a_^'th arwyrain - m ES I 24 19 yd - ym medd, /Maddeuaint anhyfryd. /Trannoeth y gorau ail gwryd, /Gwir Fab Duw, dangos Ei fywyd. /Duw EGM I 27 72 ysyniaw cydiaw cadau, /Gwedi dwyn gorfynt wrth y gorau, /Gwedi gwydn garu llu a_^ llyau /A lliaws achaw D-5 VI 36 13 hrysur wedd) /Yr ych a'r asen gyd a_^ Iosedd, /Y gorau Rhiau rhinwedd - pan aned /A ddoeth i wared i la PM V 22 14 /Nid rhaid tra dilyn pell ofyn pwy, /Py geidw y gorddwfr rhag pob gorddwy: /Llewelyn a'i ceidw, llew y PhB VI 14 38 addef, yn nhey_"rnas nef, /Gw_^r ysy'n goddef y goreilid. /Cyfod-di, was, a saf a syll erfid - fawr la LlG VII 28 27 nwawg) /Wrth dy fodd fod yn gyfoethawg, /Ac yn y gorffen (gorffawg - anrhydedd) /Trugaredd gan Dduw tru GYC VII 41 52 yn lle caffed gweled golau /Gw_^yl fawr Frenin y gorllewin, llewych drefnau, /I gymryd gwledd fawr enrh DB VI 31 37 fryd byd bod tan Saeson /Wedi treisynt gynt ar y goron, /Trydydd rhyfedd llyfr llefesigion /Nad a_^ gwy DB VI 27 13 - wryd, /Mae ysbyd y byd yn enbydrwydd. /Cam y gorug Duw o dybygrwydd, /Cyn bai trwch, na bai trychan CBM III 1 25 wd glas, gleisiaid dylan. /Ermid ei greulaw ar y greulan, /Eryr ar gynrain er yn gynran, /Ergyrwayw cy GYC VII 39 5 dd, /Caredd ddisgybledd a'i ddisgyblon! /Nawdd y grog ddeau, ddoniau ddanfon, /A gymeraist, Dduw, er Dy GYC VII 38 36 ufer, /Lle'r dannedd yn dwn pan geiser, /Lledr y grudd, yn grin pan deimler, /Llwm ei groen, crinfrych, GYC VII 40 5 A'm troso i'r trosedd gorau: /I guriaw gorwisg y gruddiau, /I garu Mab Duw diamau, /I gymryd penyd rhag MeiG I 32 2 oedd imi, rheitaf - i'm bywyd /Caru cymhlegyd y gryd grymaf. /Cariad didwyll a gyrbwyllaf /[ ]Caredd b PhB VI 15 42 eflawr o'r gyngheusedd: /Gweryd i'r gwagfeirdd y gwag-hoffedd GYC VII 41 42 edd arnu, orn ymliwau, /Llidiawg fyddant, llym y gwanant a_^'r cigweinau, /Gwenwyn adnair, gwedd anghyw PM V 2 15 , /Na bwyf bwyll sarrug o bell sorri. /Gwn, yn y gwanwyf, gwenwynig fi /Gw_^yth wastawd tafawd nas tyf LlF1 II 2 47 w dros anaw ydd aswynaf? /O chaffaf ddewis hyd y gwasa_^f, /A ddewisais gynt a ddewisaf. /Y gw_^r a dde DB VI 29 48 d mau, /Wych ragor, och rhagod ti, Angau! /Cyn y gwedd i ni, oedd gorau, /Gwedi gwawr Cymru, cymryd cro GYC VII 42 12 edd a gwa_^r dangnefedd /A gwir drugaredd, fal y gwedda. /Edrych dy fuchedd cyn myned i'th fedd, /O gwn CBM III 27 24 rth wrfyrdd cyrdd ceinis, /Bu wrth fryd gwy_^r y gweinis. /Gweinidawg rhodawg rhad wellyng - ceiniad, / LlG VII 24 151 rdd ei feirdd yng nghylch ei fyrddau; /Hylithr y gwelais, ddydd golau, - ei fudd /A'i feddgyrn wirodau. PB VII 3 14 edd Fynyw. /Ger Mynyw, llyw, llew Hawrffordd, /Y gwelais-i Rys Rhos ymwrdd, /Tey_"rnwawr yng nghad fawr GM I 9 103 ]ew hydr hyd ys cefais. /Yn Ystrad Meurig mygr y gwelais /Owain huysgwr, gwrdd ei efrais. /Gwaith [ ] y LlF2 VI 10 51 ag Ei fron Fryn Olifer. /Dyddaw Mihangel, fal y gweler, /Rhag llu engylion tirion tyner. /Dyddeuant at EG VI 18 124 hyhoedd yng nghyflawnder, /Tarianau golau fal y gweler. /Rhy'i molant anant anaw Cymer, /Rhy'i molir e PM V 10 15 erddorion /Yn cerdded o'th arddelw; /Rhwng dwn y gwelwn a gwelw: /Rwyf byd, rhwydd gennyd gynnelw! /Cyn DB VI 26 12 r, ys anwar y'i gosody, /Dy fe_^r a gwyner fel y gweny, /Dy fudd ni oludd, er a wely, /Dy fedd a'th reu D-3 VI 19 36 ith saint doethon, - Lywelyn /Ar derfyn gwiryn y gweryddon GYC VII 39 24 mawl hollawl holl engylion - nef /A gwir addef y gweryddon! /Nawdd arnaf-i dodaf y dedwyddion, /Nodded DB VI 25 42 ear ddyfnlasar lesin, /Gw_^r a wnaeth o'r dwfr y gwin, /Gan fodd Duw, a diwedd gwirin, /Nos a wnaethpwy GM I 11 7 rch pawb ym mhob lleoedd /Pwy gorau gwledig yn y gwladoedd: /Dy-s-gwrtheb gwrthrawd gwrthrod i honni /H LlF1 II 2 45 u cyngor goror gwraf: /Py arglwydd gwladlwydd y gwledychaf - iddaw? /Pa law dros anaw ydd aswynaf? /O MeiG I 31 31 y_"rnwlad y'm dygant; /Yn lleithig Duw Gwledig y gwledychant, /Un parch wy perchi a fynnant DB VI 29 66 rudd-dab Gruffudd, draul budd dreigiau, /Llwrw y gwn gwenwawd brydestau, /Llary rwyf a ganwyf a_^'m gen DLlM II 18 28 aear /Yn herwr ar Ddofydd, /Moch gwnelwyf, mal y gwna dedwydd, /Mi a_^ Duw diau gerennydd. /A welai Owa CBM IV 6 264 dd o faran /A rhoddi rhuddwisg amdanan; /Gnawd y gwna rhuddlanw am gylch Rhuddlan - gaer /A rhuddliw ar CBM IV 9 58 iawd. /Braisg rebydd, yn rhydd, yn rhwyddnawd /Y gwna Rhys rhieddawg o dlawd, /Braw Brynaich branar eu PM V 23 75 ychre, /Dychrain gwy_^r yng nghreulan; /Gwrdd y gwnaeth am ddeudraeth dryfan /Gw_^r hydwf gwrhydri Ogr PM V 6 49 , nerth pob rhaid, /Yn gymen, yn gyman ygnaid /Y gwnaeth Duw deifniawg ar honnaid, /Rhodri hael, a'i ha DB VI 30 29 eidiad /No'r Trihael haelach yd gaffad. /Truan y gwnaeth Duw ddwyn cariad - Cymry /Ym mhlith priddwely CBM III 3 216 oligion, /(Mau dedfryd maint gwryd gwron) /Mal y gwnaeth mechde_"yrn haelon /Meirch ar geirch yn garcha CBM IV 8 50 rsafer. /Pan amug te_"yrn Teifi Aber /Nid abar y gwnaeth, nid saeth salwder. /Yn rhan orffowys yd gynhw GYC VII 40 16 af aur anrheg, /Gwnaeth Duw bob dwyfawl ofeg) /Y gwnaethpwyd brad y Tad teg. /Dyw Iau, mad da rad diwar LlF1 II 2 49 hyd y gwasa_^f, /A ddewisais gynt a ddewisaf. /Y gw_^r a ddewisir o'r tir geir Taf /Hyd ei dir ger Tren GB II 26 272 u, /Boed doeth Fo_^n a'm clyw, a'm gwerendau. /Y Gw_^r a folaf, gwir ogonedd, /Ni wnaeth na gwaeth na g BF VII 50 37 f - o filwyr /Hyd ym Mhorth Wygyr, eryr araf. /Y Gw_^r a gymyrth engyrth ingaf /Angau dros bymoes (drym ES I 22 21 meidriawl /Udd Meidriad medrwyd ddywaddawl. /Y Gw_^r a orau awyriawl - ednaint /Ac adnau daearawl, /E PM V 1 143 yf hollawl, /Ac ein Taid, ac ein Tad dwywawl, /Y Gw_^r a orug wrawl - dey_"rnllin /Breienin bron gedawl GYC VII 40 35 byd teg a bywyd hir /A gawn o charwn y Gw_^r. /Y Gw_^r a rannawdd inni riniau /Ar dafawd ag arawd a gei DB VI 33 15 ddim mor engir /A_^ gweled y byd ynfyd enwir. /Y gw_^r a'i meddai, oll y'i meddir; /Cyngor llyw mal Aer LlG VII 24 77 ebydd, - rhagddaw, /Llawdrallaw drin wychydd. /Y Gw_^r a'i rhoddes yn rhwyf dedwydd /Ar Wynedd arwynawl DB VI 33 73 rywallofied, /Anhawdd yw i ddyn ei ddiofred. /Y Gw_^r a'n prynwys-ni, pridwerth galed, /O uffern gethe GYC VII 40 1 Y Gw_^r a'n rhoddes rhiniau - ar dafawd /Ac arawd a geir DB VI 24 52 iddiaw? /Od a_^, ni wyrthia wrthaw - ni aned, /Y Gw_^r gogoned (gweled gwyliaw), /Gw_^r ni gaffad nam y LlG VII 27 26 red. /Angall yw y dyn ni dde_^l yng nghred /Ar y Gw_^r gorau a aned. /Angau ni'n edau un nodded - rhag DB VI 35 35 au cyniwair, /Cedwis ei gadair gyd a_^ gwena; /Y gw_^r gwrdd uchel, a'r gwayw gwaed awel, /Pan e_^l yn DB VI 33 26 elir?) /Pan ddangoser gwy_^r eryr eurdir, /Nad y gw_^r o Ros a ddangosir. /A ryfo gorau, gwir y'i dygir DB VI 24 55 /Gw_^r ni geffir ffordd i ffo rhagddaw. /Gwedi y Gw_^r uchod, uchaf llaw - ddehau, /A_^'r eil gw_^r gor GYC VII 40 34 daear, /A byd teg a bywyd hir /A gawn o charwn y Gw_^r. /Y Gw_^r a rannawdd inni riniau /Ar dafawd ag a PM V 26 22 y, terrwyn allwedd - Lloegr, /Neud llwyr weddw y gwragedd. /Ni cha_^r eryr gwy_^r gworwedd - na chysgu, CBM III 20 55 yn - gwyar, /Yng nghreulawn ymwrthryn, /Gwychr y gwylch gweilch amddiffyn, /Gwalch gwenwynfalch Gwenwyn DB VI 31 39 llyfr llefesigion /Nad a_^ gwy_^r Gwynedd gan y gwyllion, /Am fa_^r trwm tramawr goffeion, /Am fod yn GYC VII 36 63 crinwydd ysy'n crinaw: /Poni welwch chwi hynt y gwynt a'r glaw? /Poni welwch chwi'r deri yn ymdaraw? / LlG VII 25 29 elged - yn llawn /A lliaws galchdo_"ed. /Llwyr y gw_^yr, gwrawl dy weithred, /Dy fod yn arglwydd eurgla OC II 14 142 /Menestr, gwelud-di w_^yth gwaith Llidwm dir; /Y gwy_^r a barchaf, wynt a berchir. /Menestr, gwelud di SB II 22 34 er, yn arfod gweilgi /Cilgwri, cil wellig; /Bu y gwy_^r cylch lly_^r yn llewyg /Gan eu lladd o'r llew g GYC VII 39 33 /Ysbrydawl gedawl gydymdeithon. /I reol dethol y gwy_^r doethon, /I ryddid addef nef y'm noddon: /Yn rh LlF1 II 3 5 'th farwnad. /Ni hepgoraf-i rwyf, hyd Rufain - y gwy_^s, /(Gorau gwas ym Mhrydain) /Na daly nad elwyf F D-1 I 1 21 tramordwy: /Hywel wledig, udd gweithfuddig, id y gwystlwy! /I'th argyfair, arbennig bair o blant Nefwy, PC II 21 13 /Ef a'i frodyr, mawrwyr, maeth. /Llas arth yn y gyfarthfa, /Llas nerth gwy_^r, eryr aerfa, /Llas Hywel PC II 21 41 is: /Gwayw yn Hywel a welais. /Bra_^n a gre yn y gyfarthfa, /Ni ddarogan im ddim da /Bod mab brenin gwy LlF2 VI 9 11 yd, amriaint gymar. /Chweched, chwerw chweiris y gyniar, /Chweg fwyta Efa bu afar. /Iolaf-i Bair o bure CBM III 12 4 wy, /Nid cablawd, ys molawd mwy /Moli hael mal y haeddwy. /Haeddws deifniawg ri defnydd - fy marddawr, GRh II 28 38 bod. /Can fod yn wirion, wryd Hywlydd - Hir, /Y harchaf it, Ddafydd, /Dygen udd llawen llawrydd, /Dyga GRh II 28 43 or na haeddais - fa_^r /Ar freienin Cemais, /Y harchaf, llary naf llednais, /Llyw gwriaf trin eithaf PB VII 2 13 gwawr byddinoedd. /Byddinoedd hardd oedd dydd y hyrddai - Rhys /Ciwdawd Rhos ohanai, /Llaith cynnygn, GYC VII 39 3 n, /Nawdd y Gla_^n Ysbryd cywyd cofion, /Nawdd y Iesu caru, coron - tangnefedd, /Caredd ddisgybledd a'i LlLl II 16 3 an rai /Cyn rhuddaw haearngaen) /Pa was a wisg y lasgaen? /Pa walch yw y balch o'r blaen? /Lleisiawn wy LlF2 VI 10 26 lin Trined tri nifer - a ddaw /A'r trydy i law y Lusiffer /A'r ddau ar ddeau yng ngoleuder, /Yng ngolau DB VI 29 109 ffaaf, /Mor lle im alar am a garaf, /Mor llwyr y lladdawdd Llundain arnaf, /Mor llwyr ca_^r-gw_^yn am a LlF1 II 1 22 dylyed, /Men na llefesir dir o'i daered, /Men y llafasaf oes ddarymred. /Tair allawr gwyrthfawr gwyrth CBM IV 5 121 thred, /Oedd gwalch balch bwlch ei golled. /Yn y llas Ardderch yn arddiffryd - llu /Y llas cu can fy mr CBM IV 5 122 lled. /Yn y llas Ardderch yn arddiffryd - llu /Y llas cu can fy mryd; /Corf torf terfysg, ffysg fflamgr BF VII 52 16 /Dewr a was ban llas, yn llasar - arfau, /Fal y llas Llachau is Llech Ysgar; /Esgudfab Gruffudd, baraw CBM IV 5 125 sg fflamgryd, /Co_^r eisor eisiau i'r byd. /Yn y llas Madawg, mur dygyforth - fa_^r, /Meu afar ca_^r cy DB VI 30 75 iannedd, /Ys drwg heddiw lliw, wedi llariedd, /Y llaw a gedwis erllynedd - adwy /Yn Aberconwy cyn ei go MG VII 33 84 ch, /I'th lu Di difri, difrych, - gwynolau /Ar y llaw ddeau y'm llehe_"ych DLlM II 18 17 darian, /Oedd talarw cyfarwaith. /Drwg ei lliw y llaw, oedd benrhaith, /I luoedd cyhoedd canhymddaith. GM I 10 22 /Cadwallawn, cyn ei golli, /Nid oedd a_^ lludw y llawddai fi. /Cadwaladr cerddgar, cerddau cyfarwar, /C DB VI 32 4 dreng; /A faco, traul gyffro trang, /Yn unawr y llawr a'i llwng. /Llyngfawr daear awr derfyn, - a gara GYC VII 43 36 rhagddaw /I blith y gethern, i waelawd uffern /Y lle mae mignwern gwedy r'fignaw, /A chynnau o da_^n, a BF VII 50 32 eth, detholaf - o Fo_^n /Hyd yng Nghaer Llion, y lle tecaf; /Gw_^r fu Lywelyn ger terfyn Taf, /Gwawr cy MB I 4 29 ysy 'medd, armaa fi. /As bwyf yn addef yn aros y llef, /Y llog a achef aches wrthi, /Ac ysy didryf, did D-3 VI 19 3 ion, /Lleha-Di fi, fy Rhi, rhwng engylion, /Yn y lleheaist llu gwynion - y nef, /Ysy gain addef addwyn DB VI 29 25 riff ne_^r, lluch hyder Llachau, /Am rym llym y lleim fy nagrau, /Am rwyf y darwyf, im neud arau, /Aml PhB VI 14 31 dfid, /Tra fai ddywawl Dduw yn ei ddwywdid /Ar y llen falchwen ni fylchid - ei braint /Ydd ysgarawdd he DB VI 30 24 yfedd, rhag mor fu roddiad, /Na roddes fy llyw y lleuad! /Mor rhawch im ardawch ardwyad - cynnydd /Tra PM V 9 4 u angdde, /Dyrydd i dorf dyre - orwyddawr /Hyd y llewych llawr gwawr gwymp fore. /Dychymysg aerffysg yn CBM III 3 66 bagl, bagwy aur hemiaint, /Balch ei llog rhag y llifeiriaint, /Annhebyg i'r blaid a blyg haint, /Affla EW VI 6 42 dydd, rhwydd arglwydd, argledr gorllin - llu, /Y llochir pob edde_"in, /Cedawl, buddugawl byddin, /Cadr GG II 31 1 Gw_^r a gynnail y lloer yn ei llawnwedd, /A gennyw pob tra trwyddi berfe PM V 23 195 yw y'm rhodded yn gant: /Cyd archwyf i'm llyw y lloergant - yn rhodd, /Ef a'm rhydd yn geugant. /Lliwe MB I 4 30 , armaa fi. /As bwyf yn addef yn aros y llef, /Y llog a achef aches wrthi, /Ac ysy didryf, didraul ei b HOG II 12 10 Trengisiant trydydydd o Fai - trychanllong /Yn y llynges fordai, /A decant cynran a'i ciliai, /Cyfarf h CBM III 16 156 elyn traws ryfel tros Rufain - yd wy_^s, /Tros y llys yn Llundain, /Mynw eofn, colofn cyfwyrain, /Mur m D-3 VI 19 22 ddywaid ceinaid canon - bur /Ysgrythur, llafur y llywodron: /Deugain mlynedd bleinon - dy wenwlad /Por MG VII 32 2 dan ei freinau, /Mab gogoned, Mab i'n gwared, y Mab gorau, /Mab fam forwyn, grefydd addfwyn, aeddfed e DB VI 24 37 Ca_"in, /I werin wirin ei warandaw. /Pan ddyfu y Mab Rhad, oedd rhaid wrthaw, /I'r porth, ein damorth, MG VII 32 43 _^nt, heb ddo_^r, heb gant, gwynnawg ddrysau; /Y Mab ydoedd a anydoedd dan ei nodau, /A'i fam ar lawr, BF VII 44 28 chwerw, herw hirwae: /Eithr Gwynedd, ym medd, y mae PM V 23 92 dd allan, /Llwrw dawn Cadawallawn fab Cadfan, /Y mae am Brydain yn gynnan. /Llary, ni dde_^l ei law ata BF VII 56 25 ell warchae: /Gruffudd ym maengudd y mae. /Lle y mae argae ar Gymro - dinam, /Deddf Dunawd ap Pabo, /Ll BF VII 52 2 , dy nawdd rhag tawdd tanllachar - uffern, /Yn y mae cethern caeth i'w carchar, /Yn y mae trallawd berw BF VII 57 11 eiriawl, /Yn y mae mawrwall enaid marwawl, /Yn y mae cynnygn yn canmawl - celwydd, /Yn y mae peunydd po PhB VI 15 17 inaw dawn Duw, nid dyn a'i medd). /Mor ddigawn y mae digymrodedd - wedi: /Penceirddeth Cymru yng nghamr BF VII 52 6 ar, /Yn y mae mawrwae marwar - cyllestrig, /Yn y mae godrig dig dilafar! /Collais a gerais o ga_^r - ac CBM III 17 26 /Ar llaw Owain hael, hawl ddilyn, - gwrfalch, /Y mae gorfwlch eurin, /Anrhydedd gwymp arwedd gwin, /An CBM III 16 248 r a'i ddaered, /Yn y mae gwaredd a gwared, /Yn y mae gware gwaredred, /Yn y mae yfed heb neued, - heb n CBM III 16 247 anred - ei wir, /Hydr ei ddir a'i ddaered, /Yn y mae gwaredd a gwared, /Yn y mae gware gwaredred, /Yn y OC II 14 150 nt tey_"rnedd Ben boed hir - ein trwydded, /Yn y mae gweled gwaradred gwir CBM III 3 46 ledd, /Caraf-i lan a'r lle_^n gan gadredd /Ger y mae Gwyddfarch uch Gwynedd: /Gwyddfidle glywdde glew d HOG II 7 12 wydd. /Bechanigen wen, wan ei gogwydd, /Bychan y mae hy_^n no dyn dengmlwydd. /Mabinaidd, luniaidd, law DB VI 24 6 blyg arnaw. /Mur, Modur, Llywiadur, rhag llaw /Y mae i'm meddwl dy geisaw. /Mor ddiriaid i ddyn eidduna CBM IV 11 15 garawg olwg, /Tey_"rnaidd i'th lathraidd log, /Y mae i'th ddiblau ddau ddinag, /Llachau a llachar Gynfr BF VII 56 24 d esbyd oesbell warchae: /Gruffudd ym maengudd y mae. /Lle y mae argae ar Gymro - dinam, /Deddf Dunawd GB II 26 130 Wrth wan a chadarn achadw y prydydd, /Ac iddaw y mae, mal i ddedwydd, /Ddedwyddion Brefi yn eu broydd. IRh VII 30 55 sgwn am eilwydd, moliant dderllydd: /Ys cennyf y mae mawr hireythydd, /Ys gwn na aned ei chystedlydd. / BF VII 57 9 da_^n /Yn y mae poethfan, peth uffernawl, /Yn y mae mawrwae heb ymeiriawl, /Yn y mae mawrwall enaid ma BF VII 52 5 wd ba_^r, /Yn y mae perfedd dygnedd daear, /Yn y mae mawrwae marwar - cyllestrig, /Yn y mae godrig dig BF VII 57 10 ffernawl, /Yn y mae mawrwae heb ymeiriawl, /Yn y mae mawrwall enaid marwawl, /Yn y mae cynnygn yn canma CBM III 3 87 rydir, /O bryder berthfalch yd berchir. /Berth y mae Meifod a'i hamdir, /Berth elfydd rhag Elfed enwir, CBM IV 16 43 - dwfn, /Deifnawg fydd ei alaeth, /Yn ein hoes y mae moes mawrwaeth, /Mawrddrygau brydau bradwriaeth. / BF VII 47 25 rdd Hywel. /Gwa_^r Hywel uchel, och o'r grwn - y mae! /Nid fy modd nas gwelwn; /Gwawr gw_'reiddfalch, g BF VII 52 4 char, /Yn y mae trallawd berwbarawd ba_^r, /Yn y mae perfedd dygnedd daear, /Yn y mae mawrwae marwar - BF VII 57 12 l, /Yn y mae cynnygn yn canmawl - celwydd, /Yn y mae peunydd poen angerddawl. /Cyn myned o'r byd (bryd BF VII 57 8 glwydd Dad, na'm gad gyllestrigawl - da_^n /Yn y mae poethfan, peth uffernawl, /Yn y mae mawrwae heb ym BF VII 52 3 ern, /Yn y mae cethern caeth i'w carchar, /Yn y mae trallawd berwbarawd ba_^r, /Yn y mae perfedd dygne CBM III 16 249 aredd a gwared, /Yn y mae gware gwaredred, /Yn y mae yfed heb neued, - heb na_^g, /Heb nebawd eisiwed. GB II 26 259 au; /Ac o_^l ei farch a'i o_^l yntau /Ys adwen y maen y maent ill dau. /Ysid hyn ar ei fryn gwyn golau GYC VII 41 9 Mae yn feddiant mawr ogoniant, Gwarant gorau, /Y mae'n canfod ac yn gwybod holl wybodau. /Nid oes, Fren CBM III 3 219 aith gerdded, mygr gydred geidrion. /Ym Meifod y maent arwyddon /Arwraidd i w_'raidd Frythion, /Ei mawr GB II 26 259 o_^l ei farch a'i o_^l yntau /Ys adwen y maen y maent ill dau. /Ysid hyn ar ei fryn gwyn golau - uchel ES I 18 24 orsin pybl, pobl ofynag, /Gwers y ma_^l, arall y mag. /O'r a fag daear, hi a'i dwg - o'i phlant, /A'i ES I 18 24 yr eu manag; /Gorsin pybl, pobl ofynag, /Gwers y ma_^l, arall y mag. /O'r a fag daear, hi a'i dwg - o'i PM V 26 20 Saint Cle_^r a'r claer wyndiredd, /Nid Saeson y maon a'i medd; /Yn Abertawy, terrwyn allwedd - Lloegr, CBM IV 6 300 , hael hil Rhun, a unaf, /A'th orchymynnaf gan y Mawr Drugar, /Plaid a ga_^r plant Addaf EG VI 18 109 d, /Dros Ddeau angau o'th angad: /Angor mo_^r, y mawr gymynad, /Angawr llawr, llurig Duw amdanad! /Rhy DB VI 26 31 f, fy naf, ni edy /Tros y gerdd a ganwyf ity; /Y mawr udd rhwyddfawr, o'm rhodd y, /Nid mwy no degerw o BF VII 53 12 ; /Och faith, och fyth hyd angau, /Och Fair am y mawrair mau! /Mau, rhag dolur cur cyr fy mron, - rhag EGM I 27 26 w a'm differo o'm daffarau, /Duw, dwg fi atad, y Mawrdad mau! /Duw, ni'm ceryddych o'm ceryddau /Dydd y EW VI 6 29 i i'th gysgawd. /O gysgawd tafawd, da yr awr - y medrais /Ymadrawdd o Dduw mawr: /Diwyn dy fa_^r, lacha LlG VII 24 30 bydd dir o'r diwedd, /Am gylch Dygannwy mwyfwy y medd, /A chiliaw rhagddaw a chalanedd - crau, /Ac oddu DB VI 33 38 a, oni ddywedir - gau, /Nid a'i maddau, iddaw y meddir. /Enaid hardd digardd, dygn yd gwynir, /Enwawg EG VI 18 97 am rad, /Cydgaffael a hael a hwyliad. /Ef i mi y meddwl difrad, /Mi iddaw yn llaw, yn llygad. /Ni henyw PM V 2 54 ngor i'm hangori, /Ni bydd celadwy fod caledi /Y men y'm chwerwer er chwant cronni. /Tey_"rnfab Ywain, LlF1 II 2 65 fyddai trwch ni fai trechaf, /Pan fu gyfarfod y modrydaf /A_^ lluoedd Lloegrwys, pwys diffwysaf. /O'r GM I 14 43 hollawl rad, yn rhegofydd, /Hi yn ferch wy Mab y modd ysydd, /Hi yn chwaer i Dduw o ddwywawl ffydd, /Hi CBM III 29 31 Nid er da i Hwfa Hen /Namyn er maws im 'y hun /Y molaf-i Fleddyn, flaidd trin, /Haelwas, hwylwys yng ng GB II 26 200 /Ac yn yng dieddyng, Dewi wared, /Dewi mawr ar y mo_^r, mynych nodded, /Rhy'i gelwir ar y tir rhag dywr HOG II 6 30 fydd, /Gyfliw ag arien, awr yd gynnydd. /Caraf y morfa ym Meirionnydd, /Men y'm bu fraich wen yn obenny HOG II 11 14 /Nid ydyw heddiw, nid huaddas - fy mhorth, /Yn y myn ydd oedd fy mherthynas. /Oi a un Mab Duw o dey_"rn GYC VII 39 10 n! /Nawdd y cariad rhad rhof a'm galon, /Nawdd y my_^r a Mair a'i morynion! /Nawdd a archaf i archengyl D-3 VI 19 31 thon, /Llywelyn Lloegr gryd, gwynfyd gweinon, /Y naill ymyl ydd a_^ morfa Meirion - be_^r /A'r llall, c CBM III 5 24 elyn, called, colledig wyf, /Collais gall ateb y neb a'm nwyf. /Ym mhwyllad newid, neud ydwyf - am fun LlG VII 25 31 ithred, /Dy fod yn arglwydd eurglawr drefred, /Y neb a'th welo, wrth weled - dy ddawn: /I gan Dduw gogo GYC VII 41 48 waeth hefyd oedd oddef crydmywn crawn byllau. /Y neb ni chred eu cyfrynted, bryfed brofau, /Weldi yna, D-3 VI 19 3 rhwng engylion, /Yn y lleheaist llu gwynion - y nef, /Ysy gain addef addwyn dirion. /Y'm ce_^n o'r llu CBM IV 16 154 er trwy naid, /Bernid Duw ein dwyn i wenblaid /Y nefoedd yn nefod ynaid. /Nid ynad neb drud ni drefnwy PhB VI 14 4 l gad chwe_^l chwerwlid /Myn nad eingai neb ar y newid. /Peunydd yn rhwyddrydd y'm rhoddid - anoeth, /P DB VI 26 31 ganwyf ity; /Y mawr udd rhwyddfawr, o'm rhodd y, /Nid mwy no degerw os adygy; /Cymer a fynnych, Cymry GYC VII 38 16 ffrwd, pumffrwyth nid ofer, /A'u bannau am ben y nifer, /Ac annheilwng lu gan Lusiffer, /Ac yn nha_^l p GM I 9 65 orffor pwyllad [ ] /Ni ddirmygaf gof cyfrdelid y[ ] /Ni'm rhoddwy rhwydd eirioes f[ ] /[ ]ach llywy o g D-1 I 1 32 d a chymwy. /Ni ddaw meddyg hyd orffen byd hyd y notwy. /Hywel haelaf, fawr eilasaf, goresgynnwy. /Caff PC II 19 14 f. /Meibion Cedifor, cyd ehelaeth - blant, /Yn y pant uch Pentraeth, /Buant brwysgion, braisg arfaeth, ES I 23 22 parther rhai yn rhagyrwedd, /Y perthir eraill y parth argledd. /Cynaddl a wna Crist wedi crocwedd, /Cy ES I 23 21 Israel, /Oesran y delwyf i'i dangnefedd /Dydd y parther rhai yn rhagyrwedd, /Y perthir eraill y parth CBM III 8 44 ynigiwyd, /Cedwyr balch bwlch eu hysgwyd, /Hyd y pasg y'n gwasgarwyd. /Nid adawo Duw dyn yn fyw - bella ES I 21 22 rhag Culwydd celu, - plant Addaf, /Rhag addef y pechu; /Ac Efa ac ef a'i gwybu: /Gwypid Duw, gwybod a GYC VII 39 15 ion, /Orau porth oriau o'r porthorion! /Nawdd y pedwar gwa_^r, gweryddon - wyryaid, /Angelystor, plaid LlF1 II 5 9 yddon a fydd /Pymthegfed dydd cyn Dydd Brawd. /Y pedwerydd dydd ar ddeg /Yd gyrch mo_^r mawr atreg /Yn PM V 22 24 Lydaw, o draw, o drwy - Fo_^r Hafren /(Hyfriw y peleidr ym Mhorthaethwy), /O Ddyfnaint, o Naint, o Nan EGM I 27 80 gw_^yth omedd senedd swynau, /Gwedi gwasanaeth y penaethau, /Gwedi cynghafawg geingiau - y ddyndid, /Gw LlG VII 24 124 u /Clodfori, o'r gwy_^r, a_^ geiriau /I'm pen, y pennaf a giglau; /Cynnwrf ta_^n, lluch faran Llachau, PM V 10 8 eb bant, moliant milioedd naf, /Heb bannu, gan y pennaf. /Pennaf udd, Gruffudd, graid eryr - Prydain, / PC II 21 6 m dygi hoed a fo hwy. /Difiau in diau leas /Yn y Penrhyn uch Penrhos, /Ym Mo_^n, i mewn ei hynys, /Ydd CBM III 1 21 rban, /Eurgyrn buelin, bueilgyrn ban. /Eirioed y perthaist parth ag atan /Emys llaw llamhir a dan lluma ES I 23 22 angnefedd /Dydd y parther rhai yn rhagyrwedd, /Y perthir eraill y parth argledd. /Cynaddl a wna Crist w EGM I 27 76 wy, gwedi cerddau - byd, /Gwedi gwy_^d plegyd y plygeiniau, /Gwedi amdaeru barnu brodiau, /Gwedi hir e EGM I 27 60 , /Ac wedi hynny hyn a orau /(Gwir y pregethir y pregethau!): /Gweled yn myned mynwawl ddeddfau /Gw_^yl EGM I 27 60 yn Ei afflau, /Ac wedi hynny hyn a orau /(Gwir y pregethir y pregethau!): /Gweled yn myned mynwawl dde DB VI 35 28 te_"yrn ddadannudd, /Tey_"rnas ddatgudd, prudd y preiddia. /Eurglawr Cymry fawr arglwyddi clodfawr, /Ar PhB VI 14 33 nt /Ydd ysgarawdd henaint ac ieuenctid. /Rhwng y pren ffrwythlawn a'r tair prif ffynnawn /Nid oedd ar h MeiG I 31 8 wnaethant. /Plant Addaf, plenhigion fuant, /Yn y present y preswylasant. /Gan Dduw yn lleufer, llewycha MeiG I 31 8 /Plant Addaf, plenhigion fuant, /Yn y present y preswylasant. /Gan Dduw yn lleufer, llewychant, - llu PM V 26 111 - achaws) /Ac Echdor, pan brofed; /Ac o'r pryd y profaf nad ffled /Na'th adws Iesu eisiwed /Yn nhygant EGM I 26 50 m fun a fudydd ei hamnoddi /Ar gystlwn pryffwn y proffwydi, /Ar gyfoeth Duw ddoeth Ei ddetholi, /Ar ang MB I 4 12 u ddarogant i Addaf a'i blant /Y rydraethasant y proffwydi: /Bod Iesu ym mru Mair (merch ei Rhi!), /Mai PM V 2 47 werthfawr ydd wyf wrthi. /Gogwn Dduw, pryffwn y proffwydi, /Nad adwg o'i ddawn ei ddaioni. /Gogwybydd, CBM III 23 11 elwr, /Uchelwyr fodrydaf, /Nid i flaidd praidd y prydaf /Namyn i flaidd glyw, y glewaf DB VI 29 100 O genedl plant Addaf; /Griff ne_^r, o'm pryder y prydaf /Prif farwnad i'r mab tad tecaf; /Greddf Echdor CBM IV 6 284 _^r co_^r Coeling cynnelwaf. /O golofn Prydain y prydaf - yn gelfydd /O'r defnydd y dyfnaf, /O brydest, GB II 26 129 ewi dda gyweithydd /Wrth wan a chadarn achadw y prydydd, /Ac iddaw y mae, mal i ddedwydd, /Ddedwyddion DB VI 33 63 ha_^n hir a hwyr ymweled, /Byddai praff heddiw y pryned - o fedd /Pei yn fyw y'i caffed. /Enwawg w_^r a GYC VII 40 106 iau, /Er Ei wir arfoll a chur Ei fron oll, /Er y pum cyfrgoll a'i archollau /Na bo_^m golutgar, na bo_^ ES I 15 9 igws De_"ws dialaeth /(Diwolo Ei weledigaeth) /Y pum torth a'r pysg, pasgaduriaeth - gwy_^r, /Gorober e GYC VII 40 60 gythraul, er Ei gethrau, /Er Ei gydarfoll, er y pymharcholl, /Er Ei arch friwdoll a'i archollau, /Er c MB I 4 12 diwenynni. /Diau ddarogant i Addaf a'i blant /Y rydraethasant y proffwydi: /Bod Iesu ym mru Mair (mer CBM III 21 100 ei ragor cyn no'i reges, /Clod iddaw! rhagddaw y rhagores. /Ugeinpunt o'i fodd a'm rhoddes - yn rhodd, LlF1 II 2 71 ll innau; ni'th amheuaf. /Ni bo gwaeth eu rhan y rhai eithaf - o'th lyw /No'r rhai a'r dderyw o'r dorf OC II 14 93 rhag terfysg eu terfynau. /Moliant yw eu rhan, y rhai gynnau; /Marwnad fu, neud nw newid y ddau. /Ochan PhB VI 14 42 d. /Ai cymraw treiddaw tra mynydd Gwidawl /Myn y rhed Rhediawl o Elenid? /Ai gwallus 'y nghof anghyfrde CBM III 29 23 eisfar - ei ddwyn, /Hawl wenwyn hwyl wanar /Yn y rhedai rhudd wyar, /Rhaeadr ar baladr ar ba_^r. /Oedd PM V 8 45 Dduw a bod yng ngleindid. /Rhag beiau rhiau yn y rhennid - budd /Dy rybudd, Ruffudd, a rybuchid HOG II 6 20 Duw! mawr a ryfedd, /Mor yw eilon mygr, maint y rheufedd! /Gwneuthum a_^ gwth gwayw gwaith ardderchedd GM I 9 148 neau. /Addfwyn cyntefin, cain hin dydd, /Araf y rhiw haf hyfryd, dedwydd. /Addfwyn dyddaw dyfr (dychwa LlLl II 16 25 aergad, /Gwalch Mechain gorwyrain gwlad. /Piau y rhodawg rhudd faran - aerfle /A'i haerflaidd gyr ei ba GM I 11 40 ar wellt ar wallt peithiawg, /Ac o rodri_"oedd y rhodri_"awg /Mau yntau, orau un tormennawg. /Tormennoe GM I 11 12 aw wy wallaw o well gedoedd! /Arlluddia Rhodri y rhodwydd y de_^l, /Nid gochel rhyfel rialluoedd. /Nid BF VII 47 5 rwy, /Rhy-m-dirwnaeth rhan hiraeth rhwy. /Rhwy y rhoddai w_^r, a orfu - ei glod /Ym mhob gwlad y rhyfu, DB VI 27 99 I'm Rhiau gorau, Gw_^r ni'm hennyd; /I'm rhwyf y rhodded rhan fawr o'r byd, /Ef rhoddai i Dduw ei ddihe PB VII 10 21 a wystlir; /Cymry a'u dyry rhog dir. /Rhog dir y rhoddir, rhwyf gofynaig, - prudd, /Maredudd mawrfudd M DB VI 26 16 chawg feirch ar ystry, /Dy faddau nid tau, teg y rhoddy, /Dy feddiant, nid chwant, a chwenychy, /Dy fe PM V 1 118 gorflwng pan amug /Gwy_^r gystwy gwrdd gastell y Rhug. /Ef gwnaeth yn erthyst byst Bochglug /A glyw bri GYC VII 42 20 a ddifflanna, /Ac ni feddylio a rwy ddirpero, /Y rhwyf a gaffo nid ymgoffa! /Cyd boed cyfannedd bydawl PM V 23 63 war, - ffrawddus, /A phreiddiau ewi_"ar, /Mwth y rhydd arwydd yng ngwasgar, /Mal Arthur, cain fodur Cib PM V 9 13 /Edeinfeirch a seirch serrigl gynwe, /Moladwy y rhydd rhodd y bore, /Moedydd eisillydd ni syll eurdde. PM V 1 125 rhyddug haul /Hwyl ddirfawr ddiseithug. /Maith y rhydd yr hyn ni'm adug: /Meirch breisgir uwch brasgeir PM V 1 123 gwn eu bodd o'r Wyddgrug. /Ef gorau rhiau hyd y rhyddug haul /Hwyl ddirfawr ddiseithug. /Maith y rhydd MG VII 34 17 bigawd, a_^'th big. /A_^'th big fawr yn awr yn y rhyfel - taer /Tor ddannedd rhwyf Babel, /Ni bu awr, BF VII 47 6 rhoddai w_^r, a orfu - ei glod /Ym mhob gwlad y rhyfu, /Rhuddfeirch (rhyddwaith eu cyrchu); /Rhwydd fa GM I 9 39 ebydd yng ngraid. /Gwalchmai y'm gelwir, gelyn y Saeson, /Ar lles gwledig Mo_^n gwaint ym mhlymnwyd, /A LlF2 VI 10 89 ioled, /Er ei dwy garedd na'm digared: /Yr awr y safwyf, safed - i'm cymorth, /I'm dyddwyn i'r porth pa GYC VII 40 3 aned - Mab Duw /Ac y doeth i'n gwared; /Braint y saint ar eu seithfed /Bedydd a chrefydd a chred. /Dyw GYC VII 40 70 ae ni chyrcho ffair offerennau, /Gwae ni charo y saint a'r santesau. /Dros y Saith Bechod, anghlod angh GYC VII 40 43 garu Mab Duw yn ei wiw gaerau, /I gadw braint y saint a'r santesau, /I weddi_"o Mair er ei mawr ddonia MeiG I 32 8 f. /Caru Duw i bawb oedd bybyriaf /Mal y ca_^r y saint braint breinolaf, /Can ys caru Duw diadneiraf - BF VII 51 33 r gorsedd, frenhinedd fraint. /Llywiadr braint y saint, synied wrthaw - Dduw, /Gan ei ddwyn hyd ataw, / GYC VII 40 71 au, /Gwae ni charo y saint a'r santesau. /Dros y Saith Bechod, anghlod anghlau, /Saith Weddi'r Pader, a GYC VII 40 124 erawdr mil, /Mab Mair o'r pum gair heb ge_^l, /Y sant a aned ddyw Sul GYC VII 40 35 thau /I wa_^n heb annog, a_^'i grog a'i grau, /Y sarff aflawen yn ei enau. /Ydd oedd yn berwi (wb o'r b MG VII 34 2 Mihangel uchel, och rhag gelyn - mawr! /Mae y sarff i'm dilyn, /Dod im nerth, can ys perthyn, /Balch MG VII 34 13 w llun ei gorff /A hwy a mwy no ma_^n seirff. /Y sarff pan sethrych (seithruchig - ei gaen), /Gain ange MG VII 34 9 thern blin uffern blant. /Plant Mihangel sant! Y sarff /Yn nrygwedd lliwen cen cyrff, /Hagr a llawn yw GYC VII 42 58 u, benyd guddfa, /A gweled myned i nef ogoned /Y sawl a gaffed ar gyffurf da, /I gan lewenydd y wledd n MB I 4 28 r gymes deithi, /Pryd y bo cyfnod ein cyfodi, /Y sawl ysy 'medd, armaa fi. /As bwyf yn addef yn aros y GYC VII 38 39 rhyfyg a balchder! /Na fid rhyfalch dyn i dan y se_^r, /Na fid un lysenw a_^ Lusiffer. /Ni bydd brychw GYC VII 40 66 e ringyll o'i sefyll mewn swyddau /Oni saif yn y swydd sy orau, /Gwae a goddo'i dad, nid rhad Rhiau, /G MeiG I 30 13 iniaeth gywir hywir honno. /O briflwyr synnwyr y synio - fy mryd, /(Brudd gyd); celfyddyd a'm celfyddo. GYC VII 39 1 Nawdd y Tad a'r Mab Rhad rhof a'm galon, /Nawdd y Gla_^n Ysbry GYC VII 40 28 /A helaeth drugaredd, /A dywod yn y diwedd /At y Tad i'i wlad, i'i wledd. /I wledd annherfynawl io_^r, GYC VII 40 16 aeth Duw bob dwyfawl ofeg) /Y gwnaethpwyd brad y Tad teg. /Dyw Iau, mad da rad diwaradwydd - da_^l /Y d CBM IV 18 35 af, /Gwedi treiglaw byd, budd arnaf. /O ganiad y Tad te_"yrneiddiaf /A'r Mab a'r Ysbryd, glendyd gloywa LlG VII 24 120 in nef breiniawl gyfraith /Gan eurwawr aerbair y tair talaith. /Cyfarchaf i Dduw o ddechrau - moliant / EGM I 27 31 ni bu: /Ni bwyf trist i'th ddaddlau. /Boed Ef y talwyf, hael Rwyf rhiau, /Ar lan Eurddonen er Ei ddoni GYC VII 43 39 /A phob marchdaran yn ymdaraw, /Rhag tragwres y ta_^n a gormod boethfan /A wnaeth Baraban i benydiaw, GRh II 28 54 alon rwyd, golau - ei derfyn, /Nid arfaidd neb y tau; /Duw a'th wnaeth, o'r penaethau, /Yn orofn pawb, CBM III 21 55 , /Ni gadwai na chrawn na chrynho_"i, /Rhy hir y tawaf, tawel wyf i, /Ni byddaf dawel, nid mau tewi /Am DB VI 27 21 gwyd ar ei ysgwydd. /Llew yn aer, llyw taer am y Teirswydd, /Llwyddai a lithrai o'i helaethrwydd, /Llei GYC VII 41 33 esgusaw na chuddiaw braw brad feddyliau. /Yna y telir (angen ys direnwir enau) /I bob twyllwr ac ethro DB VI 35 15 a'u breinia; /Breiniwys Gw_^r a'i medd, braint y tey_"rnedd, /Breenin Gwynedd, canys gwedda. /Breiniawg GB II 26 201 wr ar y mo_^r, mynych nodded, /Rhy'i gelwir ar y tir rhag dywrthred. /A gwestfa i Ddewi gwestai rhodded CBM III 17 14 . /Gwirawd Owain llary, llawen - yd roddir /Yn y tir tu Hafren, /A thraul hygar yw hagen, /A thraw y da DB VI 26 50 ne_^r, nerth a gedwy, /O eithaf pob caer, taer y torry, /Neu ryorw_^yd, hael yd hwyly, /Ni ryorug Dduw ES I 23 17 ; /Afar fu wy cha_^r ei chywrysedd. /O Ddofydd y traeth trwy gyhydedd, /O Iesu y traethwys Iosedd. /A'm MG VII 32 23 ngyl adfydd, a nos fel dydd dyfu yn olau; /Yna y traethwyd ac y coelwyd coelfain chwedlau: /Geni Dofydd ES I 23 18 dd. /O Ddofydd y traeth trwy gyhydedd, /O Iesu y traethwys Iosedd. /A'm dodwy Dofydd, amduddedd - yr Is EG VI 18 26 Ail gwelais ei drais dros ganawl - Dyfrdwy /Yn y trai tramwy llanw rhwy rhwydd hawl; /Gwelais-i aer am PM V 27 1 Am unig treisig y trawsiolaf - Dduw /A ddigawn iach o glaf, /Milwrmilwyr CBM III 25 5 dug i arnaf /A ddwg pawb a fo pennaf. /Pennaf y treiddem trwy ryfig - gwron /Ffroenwynion, ffriw ddyfr GM I 9 99 arth a Phorth Gemais. /Can haelon hywydd hawdd y treiddiais /[ ] Cheredig bybl ba hyd dulliais? /[ ] Ow CBM III 5 11 ynt, /`Rhieingerdd Efa' a fawrhe_"ynt. /Tremyn y treiddwn-i (trefn a gedwynt) /Treiddle glyw Powys, pei D-1 I 1 19 n fenwy, /Elfael, Buell, Maelenydd gwell (pell y treithwy) /Tair Rhagynys a'r Tair Ynys a'r tramordwy: PM V 20 39 Lly_^r - a Bra_^n, /A briwgoch dy ongyr, /Traw y tremynaist, ben gwy_^r, /Trwy Dyrn, dey_"rnaidd eryr. GYC VII 39 21 wydi Celi culwyddogion! /Nawdd Undawd Trindawd y Tri Pherson, /Nawdd yr holl seinau, senedd wirion, /Na DB VI 34 11 mrodeddaf. /Llywelyn, guall arall wraf, /Gwedi y Tri, trydydd a enwaf! /Nid oes is daear, od ystyriaf, GM I 12 20 cyfarwydd dychyfarwyd - a_^ mi, /O drechryni y tri ydd ym treulwyd. /Genilles gnaws aur, awr y'i ducp PM V 26 113 nad ffled /Na'th adws Iesu eisiwed /Yn nhygant y Tri, yn nheced - Addaf, /Neud addwyf y'th ganrhed! /Rh LlF1 II 1 30 ydded. /Gwyn ei fyd a fydd, o foddha_"ed, /Men y trig gwledig gwlad Ednyfed; /Gwyn ei fyd ei fryd a faw MeiG I 31 17 crewys y credant; /Yng ngheinffawd y Drindawd y trigiant /Yn brydferth gwerth prifgerdd a ganant. /Rha GYC VII 36 74 es le y cyrcher rhag carchar braw, /Nid oes le y trigier: och o'r trigiaw! /Nid oes na chyngor na chlo MG VII 33 81 /Parth yr Oen gorfod y'm gosotych; /Pan dde_^l y trillu (trallawd perych /I leaws yn draws) a drais-boe CBM III 3 54 ais, nis traidd ysgeraint, /Nis daered trefred y trisaint, /Mwy ynddi gwesti gwesteifiaint /Ei balchnaw MG VII 33 66 ! /Tro fi, fy Rhwyf Celi, a'm calonnych, /Atat y troaf, ataf tro_"ych, /N'ad fi i wrthyt i wrthrych - m LlF2 VI 10 14 tro_"i trwy anghallter /Na cheisiaw tramdaw yn y trymder. /Nid ef a'n diffyn nac a'n differ - yna /Dywe ES I 17 4 buelin; /Gnawd cathlau cogau cyntefin; /Gnawd y tyf tywys o egin; /Gnawd i ddoeth cyfoeth cyfiewin: /N BF VII 56 13 wyth Hwfa pla plyg. /Oedd plyg dwyn terrwyn yn y tyrrai - bobl /O bobman a'i cyrchai, /Oedd dilyfn aur MB I 3 128 /Ni noddes mawredd eu merwerydd! /Yng ngwaith y Waederw, chwerw chwelidydd. /Cad Geredigiawn, gyfiawn LlG VII 28 10 rhechdyr a'i wy_^r, bynt wareddawg /It, ddraig y Waun, wayw cyndyniawg, /A'r Dre-wen yn boeth gennyd, b CBM III 8 60 /Gwae yw y byd hyd y'i gwn /A braint, diffaith y weithon. /Canys bu marw tarw trydar /Ac nid byw fy lly CBM III 25 13 y'n parchai. /Nid ar a'n perchis a'n peirch - y weithon /O'r deon dihefeirch, /Yn y cyrchem carcharfei MeiG I 33 92 Hwnnw, honnaid ei gas. /Galwaf i'm heiriawl ar y wenwas /A holl raddau nef yn eu haddas. /A'm heiriolo DB VI 30 38 felid Duw hwy ac eu tad /Yn y wenwledd, fry yn y wenwlad. /Gwlad fal cynheiliad y'i cynhelis, /Gwledig DB VI 30 38 irch ffysgiad, /Diofelid Duw hwy ac eu tad /Yn y wenwledd, fry yn y wenwlad. /Gwlad fal cynheiliad y'i CBM IV 16 222 ydd, o'm rheiddun ofan, /Rhwydd obaith o waith y winllan, /Ac yna daw brawt, braw gyman, /Ar ddeau fy OC II 15 25 own Ardudwy. /Dygychwyn, gennad, gain derfyn - y wlad /A wledychws Merfyn; /Dos i west ar Nest Nefyn, / GYC VII 42 37 beth a geiso, beth a gasa. /Ceised pob dedwydd y wledd ni dderfydd, /Llewenydd llonydd ffydd a ffynna. GYC VII 42 59 Y sawl a gaffed ar gyffurf da, /I gan lewenydd y wledd ni dderfydd /Yn nhragywydd rydd rad gymanfa PM V 23 163 na_^nt: /Can wyllon Celyddon cerddant! /Dugost y Wyddgrug a Dygant - i drais, /Adrysedd cyfnofant, /A PM V 25 27 l, /Yn Rhuddlan Degeingl deg athrefi, /Yn llys y Wyddgrug a Lloegr yng nghaddug, /Llawer ein goddug yn PM V 23 125 fo, /Lles i fyrdd o feirdd a'i cyrcho. /A ddug y Wyddgrug a'i dyco, - gwyliwch! /Gwelator pwy'i lluddio PM V 23 111 s dy wy_^r tra lly_^r, tra Llwyfo. /Llwyr ddug y Wyddgrug, nid ffug ffo, /Lloegrwys, eu llugfryd ys ymo 'y 10 CBM III 21 183 a fwyf traethawd gyson /Traethitor 'y ngherdd, 'y nghain oson; /Gnawd o'm gwawd gorfod yn amryson /Mal DB VI 33 49 rhifed - Ei wyrthau, /Ni wyrthia ryaned. /Cof 'y ngha_^r neud gwa_^r, neud gwaredred, /Cyferyw a_^ mi CBM IV 6 238 edir ei gadair ymryson, /Rhydyrllid fy ngherdd 'y ngheinion - o fedd /Yng nghyntedd Tey_"rnon. /Yng ngh CBM III 21 183 wyf, hyd tra fwyf traethawd gyson /Traethitor 'y ngherdd, 'y nghain oson; /Gnawd o'm gwawd gorfod yn a PhB VI 14 43 awl /Myn y rhed Rhediawl o Elenid? /Ai gwallus 'y nghof anghyfrdelid? /Ai gwaeth mynag nag nog eddewid? OC II 14 127 adrawdd, casflawdd flaeniaid. /Ni waeth wnaeth 'y nghydwyr yng nghaled - Faelawr, /Dillwng carcharawr d OC II 14 47 an, /Torrynt toredwynt uch teg adfan. /Teleirw 'y nghyngrain yn cyfran - brwydr, /Ta_^l ysgwyd eurgrwyd CBM III 29 30 aer. /Nid er da i Hwfa Hen /Namyn er maws im 'y hun /Y molaf-i Fleddyn, flaidd trin, /Haelwas, hwylwy CBM IV 6 210 d, /Ceffid noeth nodded rhag annwyd, /Ceffitor 'y mhraffnad, 'y mhroffwyd - araith /Ym mhryffwn a waedw CBM IV 6 210 th nodded rhag annwyd, /Ceffitor 'y mhraffnad, 'y mhroffwyd - araith /Ym mhryffwn a waedwyd. /Cenir it, Ych 5 MG VII 32 13 rhiau, /Isel uchel, Emanuel, me_^l meddyliau. /Ych ac asen, Arglwydd presen, preseb piau, /A sopen wair D-5 VI 36 12 dedd. /Pan fu ym mhreseb (ym mhrysur wedd) /Yr ych a'r asen gyd a_^ Iosedd, /Y gorau Rhiau rhinwedd - p PM V 23 105 idd /Uch blaenwel yn oed llo, /Gnaws achaws yn ych cyn adfo, /Gnawd ei ladd, ni lwydd ei abo; /Caerlleo MG VII 33 60 ych - yn beichaw /Pan fo yn cwynaw gwae ei gyd-ych. /Iesu, deg Iesu, im dangosych /Dy wyneb, ni heb a o MG VII 33 59 rdda ystoria pan ystyrych /Griddfana, ocha fal ych - yn beichaw /Pan fo yn cwynaw gwae ei gyd-ych. /Ies ychen 3 GB II 26 53 g, /Dodyssant-hwy eu gwar dan gar Cynawg; /Dau ychen Dewi, ardderchawg - oeddynt, /Dau ga_^r a gerddynt GB II 26 51 /Rhy'i gelwir ef yn goeth, yn gyfoethawg. /Dau ychen Dewi, dau odidawg, /Dodyssant-hwy eu gwar dan gar CBM III 24 21 r gwaith Feigen, /Gwy_^r yn amwyn graid greddf ychen - yng ngwedd, /Gwy_^r yng nghywrysedd, gwy_^r gwle ychla_^n 1 PM V 12 19 /Tey_"rnedd ar gwynfan, /Meibion dewr, derynt ychla_^n; /Mur graid cynifiaid Cynan. /Dwyn meibion Cyna ychwaith 2 DB VI 27 26 fawr a fwrir o ddirfingrwydd, /Och faith heb ychwaith o'i obeithrwydd, /Och am naf, am neb diwydrwydd DB VI 24 39 th, a dawn arnaw, /I uffern bydwern heb adaw - ychwaith, /Yn un boregwaith i'w hanrheithiaw, /Achaws py Ychwaneg 2 GB II 26 183 westi, /Allawr deg ni eill dyn ddisgwyl arni: /Ychwaneg cyfoeth crefydd beri. /Credwch a glywch, cedwch GB II 26 138 on, o brydest chweg, /O brydest ddyllest ddull ychwaneg, /I Frefi a Dewi, doeth Gymra_"eg. /Diogel ei n Yd 141 GB II 26 62 ad Ddybrunawg; /Ar Dduw a Dewi, dau niferawg, /Yd alwn bresen breswyl fodawg. /Breiniawl fyth fyddaf ba CBM III 13 29 aergun gedymdaith, /Dwrn dra dwrn, dra dengyn yd baith, /Dyrn he_"yrn, haearn ei dalaith. /Bre drydar DB VI 34 7 Cynddelw a gynhaliaf, /Llywarch a berchis, mal yd barchaf, /Llywelyn urddyn, urddas hynaf, /Llawenydd C CBM IV 4 117 ) /Y'm rhodded rhifed anrhyfedd, /I'm haelwyd yd barthwyd berthedd, /Berth wartheg, anrheg anrhydedd. CBM III 3 86 u draig Brydain a brydir, /O bryder berthfalch yd berchir. /Berth y mae Meifod a'i hamdir, /Berth elfy CBM III 27 19 bryd /Er brawdfaeth Llywelyn; /Trwm a barthred yd berthyn /Y dug Duw dewis ar ddyn. /Dewisws fy ngherdd PM V 1 19 Heb ysgar ysgwyd ac angad, /Heb ysgarant blant yd blygiad - Cymry: /Oedd cymrwyn eu delwad. /Pan ddofes CBM III 2 10 yn llaw deon. /Deon unged yn ungoel, /Ys berth yd borthir yng ngw_^yl, /A glew ynial yn yniail /Y glyw CBM III 12 35 in amser - gwin /A gwirawd wrth leufer, /Berth yd borthynt amnifer /Am Iorferth amnwyth, nerth ne_^r. / GM I 11 33 n Lladin, /Ac ym mhob cyfaith yn gyfiewin /Hyd yd breswyl hwyl haul Fehefin! /Gollewin wledig, wlad dei EG VI 18 133 orau yn ddau hanner. /Dinidr yn nydd brwydr yn yd brofer, /Dunoding berging, bargoch, hydrfer, /Dinas d IRh VII 29 38 i'm gweindid - a'm gwy_^l, /Am brydest Weirfyl yd bryderid CBM III 5 20 bwyllad a bell bwyllynt, /Am Gynddelw Brydydd yd bryderynt! /Gorfynnawg drythyll, gorwyth iolwyf /Gor CBM IV 1 62 /Gwelais eu berthladd berthlu yng nghrain /Yn yd byrth berthdud golud gwylain; /Gwelais dyrf dygen, gw EW VI 5 43 - ei hil, /Hael freenin Cemais; /Gwayw dur yn yd draul gur trais, /Gwae niw gw_^yl fal y'i gwelais! /G GM I 8 3 uffudd, /O adian Cynan, Cynwydiawn udd. /Owain yd elwir arglwydd hywydd hir, /Ef am dir yn wir yn w_^y CBM III 21 120 llawr pan lladdai, /Nid oedd anghlodfan y fan yd fai, /Nid oedd i dresu yd odrosai /Namyn i dreisiaw d CBM III 11 66 ed ysgain - i feirdd, /Cedweilch heirdd, hardd yd fain, /Eilwaith gwarth gwrthodes cynrain, /Ail gormai CBM IV 1 9 l arwyrain, /Yn ail gerdd i'm rhwyf, yn rhwydd yd fain, /Yn ail air moliant, moli Owain. /Cyfarfu ag Ei CBM IV 8 9 rwawd be_^r; /Yn annwfn, yn nwfn, yn nyfnder - yd farn, /Nid beirdd a'i dadfarn, bardd a'i dadfer. /Yn PhB VI 15 23 i atchweddledd. /Gw_^r ni farn camfarn, cadarn yd fedd, /Gw_^r a fydd ei enw yn edrysedd, /Gw_^r biau t IRh VII 29 19 all o ball a bellglywid, /Mawreddus feinus fen yd fernid - crair, /Mor wen ei hesgair uwch ei hesgid! / CBM III 3 102 wn, rhadlawn rhy'i molir, /A fydd rhydd y dydd yd fernir, /A fo gw_^yl, golau yd noddir, /Golwg Duw arn CBM IV 6 169 n lluchiad, pan llochir - yn llym, /Yn llachar yd fernir; /Pan gymrwy rhyfel rhyhoffir; /Pan gymer glew LlF1 II 5 16 i, /Pryd pan eler i'w syllu, /Nad ym men yd fu yd fi. /Deuddegfed dydd, Duw ddigawn /Anifeilaid mo_^r m CBM III 3 109 fo llachar, rhy'i llochir, /A fo gwa_^r, gwell yd foddhe_"ir /Nog a fo anwar ac enwir! /Enwir dyn a e_^ CBM IV 5 25 ain awen canawon Ia_^l. /Canaon ceidrion, cadr yd folir - glyw, /Glew ddragon a gwynir, /Dau Fadawg enw CBM III 16 193 ad rhif se_^r! /Dychymell Prydain o'r pryder - yd fu, /Prif de_"yrn a'i differ, /Drud ysgwn, ysgwyd dau LlF1 II 5 16 gweilgi, /Pryd pan eler i'w syllu, /Nad ym men yd fu yd fi. /Deuddegfed dydd, Duw ddigawn /Anifeilaid m CBM III 3 135 yn: /Sefis ef, sefid Duw gennyn! /Can fodd Duw yd fu'n ei ddilen, /Tud wledig, elwig elfydden, /Tir gw MeiG I 33 69 arwffraeth gwaeth, gwaith gw_^yth gywyd, /Gwae yd fwynt adref ag ef i gyd. /Gwae a goddwy Duw trwy sybe DLlM II 18 52 galar /Yn afar, yn ofydd, /Cof Owain i'm calon yd fydd, /Difuner ucher ac echwydd GM I 9 13 ethryb caru caerwys febin. /Pell o Fo_^n fain yd fydd twythwal werin, /Esmwyth ysydd imi aserw gyfrin. LlF1 II 2 64 /Mi a fu_^m gennwch, ni haeddech heddwch, /Yn yd fyddai trwch ni fai trechaf, /Pan fu gyfarfod y modry LlF1 II 3 10 ain, lain llonyddwch - i'm cerdd, /I'm cynnelw yd fyddwch: /Diriaid ni hawdd baid heddwch; /Dedwydd a g DB VI 31 48 n, /Rhan berthfan a borthyn greon, /Pei yn fyw yd fyddynt ym Mo_^n /Perynt hynt hendref Wyrangon. /Para HOG II 7 15 ysg oedd iddi rhoddi yn rhwydd. /Mabwraig, mwy yd ffaig ffenedigrwydd - ar wen /No pharabl o'i phen ang PM V 1 102 yrch nis cyrchwch - hyd Frawd, /Chwi o'i ffawd yd ffo_"wch. /Gnawd o'i law lawrfeirdd gyfradwch, /Gwa_^ HOG II 6 16 Caraf ei meysydd a'i ma_^n feillion anaw, /Myn yd gafas ffaw ffyrf orfoledd. /Caraf ei brooedd, braint BF VII 47 13 ry osteg, /Hil doethion, hael tirion teg. /Teg yd gafas gwas gwayw hynod - amlaen, /Oedd amlwg ei ganfo LlF1 II 1 107 rthon parth ag atad. /Llawen Duw Ddofydd ddydd yd gaffad - Cadfan, /Agored i wan ei wen angad. /Ef gora DB VI 30 28 fu w_^r arwr gerddeidiad /No'r Trihael haelach yd gaffad. /Truan y gwnaeth Duw ddwyn cariad - Cymry /Ym GB II 26 74 dothwyf. /Ym mhlwyf Llanddewi, lle a folwyf, /Yd gaffwyf-i barch cyn nis archwyf, /Ac o blaid Dofydd d CBM IV 6 27 gunan rwyfan rudd onnen, /Nid o nerth llaesgad yd gaiff Llesgen - dir, /Hu molir maint ei len; /Hud fri D-2 I 2 40 th, Cymra_"eg coeth, cyfoeth afrllaw: /Celfydd yd ga_^n clwyr w_^yr Aeddan, cyflafan lew, /Cerdd gyflaw GM I 9 115 w, /Dychyrch tir tremud, dychlud anaw; /Diesig yd ga_^n ednan arnaw, /Argoed nwy aswe aserw ynddaw; /Ei GM I 9 133 chyrch glan glaswyn, glwys ei ffrydau. /Diesig yd ga_^n ednan enau /Addawd i'm gwrthrawd, gwrthred gora CBM IV 16 76 eth. /Mwy yd ga_^r Gwawr gwy_^r gwrdaaeth /Nog yd ga_^r ca_^r cerdd cybyddiaeth; /Llai yd ga_^r llafar CBM IV 16 75 gweledigaeth, /Gweladwy gwelidor ynaeth. /Mwy yd ga_^r Gwawr gwy_^r gwrdaaeth /Nog yd ga_^r ca_^r cer HOG II 9 2 Caraf-i gaer wenglaer o du gwenlan, /Myn yd ga_^r gwyldeg gweled gwylan. /Yd garwn-i fyned (cyni' CBM III 3 44 caredd. /Ceritor fy ngherdd yng nghyntedd /Yn yd ga_^r gwy_^r gwanar gwinwledd, /Caraf-i lan a'r lle_^ CBM IV 16 77 /Nog yd ga_^r ca_^r cerdd cybyddiaeth; /Llai yd ga_^r llafar no llawfaeth, /Mwy yd ga_^r llawrydd no CBM IV 16 78 aeth; /Llai yd ga_^r llafar no llawfaeth, /Mwy yd ga_^r llawrydd no llawgaeth! /Llewenydd llu nef, llaw LlF1 II 2 38 s-i Powys, peues tecaf, /Ar Fadawg mynawg, myn yd garaf; /A nu neud ethyw llyw glyw glewaf - yn nhrin, MeiG I 30 29 ei bwyll, a'i cyrbwyllo! /Difrad Ei gariad yn yd garo, /Dinam ogoned i'r a'i creto. /Duw Creawdr, Llyw HOG II 9 3 gwenlan, /Myn yd ga_^r gwyldeg gweled gwylan. /Yd garwn-i fyned (cyni'm cared yn rhwy) /Rhy eiddun ofwy GM I 9 26 lodau fagwy, /Balch caen coed, bryd pawb parth yd garwy. /Caraf gaerwys fun fenediw deithi, /Cas gennyf CBM IV 6 189 ei ysgwyd, ysgydwir - yn nhorment, /I gadwent yd gedwir. /Trylwyn yw a'm glyw a'm glewhir, /Trydar ba DB VI 30 91 yr gwy_^r, uch gwin a medd, /Bu_^m i gydag ef, yd gefais wledd: /Boed i gyda'i Dduw fo ei ddiwedd PM V 5 58 res! /Mor wrawl ei hawl pan holes, /Mor gadarn yd geidw hyd reges, /Mab Ywain Prydain, priodes - gwendu CBM III 3 84 ddau a'm rhoddir, /Rhodd rwydd gallrwydd, gadr yd genir, /Canu draig Brydain a brydir, /O bryder berthf CBM IV 8 5 hangder, /Am eurdal bual buarth hydrfer. /Hydr yd gerdd fy ngherdd yng nghyflawnder /I gyflawn foli rhi DB VI 35 80 mawr yw ei angerdd, /Mynegais ei gerdd ffordd yd gerdda. /Mwyfwy ei gythrudd, mireinfab Gruffudd, /Mae CBM IV 4 13 dd am drais diyrddant, /Amgen ffyrdd o'i gyrdd yd gerddant, /Am Owain Gwynedd yd gwynant! /Mur moreb da PM V 14 17 /Dyfnant ysgarant gwayw o'i hasgre. /Y ffordd yd gerddwyf, gwrdd yd gre - branes, /Gw_^r o farannwg yn CBM III 21 162 ced cyfarched, /Ydd oedd ymerbyn heb ymarbed: /Yd giliai bob llwfr yny'i lladded, /Yd gyrchai bob glew CBM IV 6 197 igardd gyngran cyn gorun gwaedlan, /I glodfan yd gludir. /Cludfan glod yn gledrwy ysgwyd, /Clais odrai CBM III 21 163 llwfr yny'i lladded, /Yd gyrchai bob glew mal yd glywed, /Yd gwyddynt pennawr pen o dra_"ed /Yng nghyf CBM IV 8 28 n amgylcher - brwydr, /Nid bradawg arglwydd yn yd glywer, /Cynifwr cynnif ni ddiofer, /Cynifiad cynnedd CBM IV 8 7 foli rhi rhwy dirper, /Yn urddiant foliant fal yd glywer, /Yn awen barawd awdl burwawd be_^r; /Yn annwf GB II 26 245 ; /Pan bregethwys hael bregeth orau, /Fal corn yd glywid, gloyw ei eiriau. /Cyn syrthai frwynen ar fryn PhB VI 14 36 fan, fawr ei rydid, /Yn nhey_"rngaer glaer yn yd glywid, /Yn nhe_"yrn addef, yn nhey_"rnas nef, /Gw_^r CBM III 5 118 yn a ddwg i ffyniant /Ardduniant moliant, mal yd glywir. /A glywch chi, ddeon, a ddywedir? /A ddywaid CBM IV 6 171 an gymrwy rhyfel rhyhoffir; /Pan gymer glewder yd glywir; /Pan gymyn yng nghad, pan gymysg lluoedd, /Pa D-4 VI 20 43 Gwy_^r gynnif ym mhlymnwyd; /Yng ngwendud Glud yd glywyd, /Yng Ngwenwaun befr bell o Glwyd. /Pebyllwys EMRh VI 23 19 /Mal pan gyrch fflamdan fflamdo ysbwng. /Gnawd yd gocha glew glaif gan fwng - gorwydd; /Gnawd goches rh DB VI 29 107 danaf! /Hiraeth ysy i'm dwyn am a gwynaf, /Hir yd goffe_"ir a goffaaf, /Mor lle im alar am a garaf, /Mo PM V 14 17 gwayw o'i hasgre. /Y ffordd yd gerddwyf, gwrdd yd gre - branes, /Gw_^r o farannwg yn eu harfle. /Llawer CBM IV 6 157 hawl gadarn, hardd gedawl ei air, /Mal i grair yd gredir: /Graid gyfred gyfrawdd nawdd gywir, /Gryd gy D-2 I 2 48 rth anaw; /Llugyrn gytrym, lledfegin rym, llym yd grym glew; /Lleufer synnwyr, llawer a w_^yr, llwyr yd GB II 26 142 /Diogan ei fro ddiogyweg /(Rhag creiriau Dewi yd gryn Gro_"eg /Ac Iwerddon dirion, dir Gwyddeleg!): /O LlF1 II 5 36 diau diarchar - /Dygn ddangos aros erfyn, /Fal yd gry_^n dyn a daear. /Seithfed dydd, dydd darogan: /Ma LlF1 II 5 22 wn. /Undegfed dydd, certh ceugant, /Creaduriau yd grynant /Rhag ofn dilyw diarchar; /Adar daear dirwest CBM IV 4 74 lch edlid ysid, ys arwydd, /Ys ernyw, ys arnaf yd gw_^ydd; /Ysef wyf wedi rhwyf rhoddrwydd, /Bardd difr CBM III 21 164 lladded, /Yd gyrchai bob glew mal yd glywed, /Yd gwyddynt pennawr pen o dra_"ed /Yng nghyfergyr gwy_^r CBM IV 4 14 yrdd o'i gyrdd yd gerddant, /Am Owain Gwynedd yd gwynant! /Mur moreb dau wyneb Dyfnant, /Dyfnais rodd DB VI 33 39 au, iddaw y meddir. /Enaid hardd digardd, dygn yd gwynir, /Enwawg didwyll bwyll a bell gedwir, /Cedwis PM V 1 82 nedd Prydain, pryderwch! /Rhag te_"yrn Gwynedd yd gwynwch. /Tey_"rnllaw fy rhwyf rhyddygwch; /Tey_"rnll LlF1 II 1 49 a'i pryd fegys prydydd, /Uchelwlad Gadfan myn yd gydfydd - breswyl /Uchel efengyl ufyl ofydd, /A'r fag PhB VI 14 20 Hir, hu berid - i feirdd /Ac nid i'r gofeirdd yd gyferchid; /Ac am y gadair heddiw, bai'i haeddid - bo GM I 9 68 s f[ ] /[ ]ach llywy o gynllewych huan /[ ]eir yd gyflachudd. /Achubais rhag llu lliwed a [ ] /Llwybryn PM V 1 112 edd Dyfnaint (dim nid ffug) /Hyd Bentir Gafran yd gyfrddug. /Alaeth ei bennaeth ar bob engiriawl /O hir CBM IV 1 3 iad, flaidd cyfwyrain, /Yn ail arwar mawr myn yd gyngain, /Yn ail awduriaeth, meddfaeth, madiain, /Yn CBM IV 8 51 gwnaeth, nid saeth salwder. /Yn rhan orffowys yd gynhwyser, /Yng nghynnwys rhydid gleindid gloywder, / PhB VI 14 27 rdd o ddigerdd ni ddigonid; /A bai ef gennyf-i yd gynnelwid /Adfyddaf nad arnaf yd orfyddid. /Eiddunswn HOG II 6 29 ewyn wychr wrth drefydd, /Gyfliw ag arien, awr yd gynnydd. /Caraf y morfa ym Meirionnydd, /Men y'm bu f EMRh VI 23 17 Am gylch llyw didres, dwydraul gyfrwng. /Gnawd yd gyrch cynnygn o'i gynnif bwng /Mal pan gyrch fflamdan LlF1 II 5 10 ydd cyn Dydd Brawd. /Y pedwerydd dydd ar ddeg /Yd gyrch mo_^r mawr atreg /Yn nyfnder daear dremynt /Fal CBM III 21 163 ymarbed: /Yd giliai bob llwfr yny'i lladded, /Yd gyrchai bob glew mal yd glywed, /Yd gwyddynt pennawr CBM III 21 166 d /Yng nghyfergyr gwy_^r, gwychr yng nghaled; /Yd gystlynai pawb o'i gystlyned, /Yd oleithid gw_^r gwr DB VI 35 20 bryd ar ddrychafael, /I brifdeg gaffael, hael yd hwylia. /Braisg waisg wosgorddon bryd gryd grym Lleon DB VI 26 51 f pob caer, taer y torry, /Neu ryorw_^yd, hael yd hwyly, /Ni ryorug Dduw ddyn fal tydy. /A ddaroganer a CBM III 24 118 en, /Mygedawg ei hoedl, hoed ar orffen, /Mygyr yd laddai Loegr hyd leudir Tren; /Mynw tra glew, llew ll CBM IV 5 140 nawd, /Llas Trawswalch, trais ei ddefawd, /Fal yd las Breichfras ei frawd. /Rhudd feddrawd a'u ceidw we MB I 3 104 /Amug a_^'u dragon, udd Mo_^n, meinddydd, /Men yd las Trahaearn yng Ngharn Fynydd. /I ddau dywysawg (de CBM III 29 17 am Bleddynt? /Bleddynt, blaidd adwy, yn addwyn yd las, /Yd lesid a fai fwy, /Mabolaeth feddfaeth facwy, CBM III 29 18 nt? /Bleddynt, blaidd adwy, yn addwyn yd las, /Yd lesid a fai fwy, /Mabolaeth feddfaeth facwy, /Mab o o DLlM II 18 22 anghyfiaith. /Am reddf angor dyfnfor diffaith /Yd lysg fy nghalon yng nghof maith /Mal yd lysg gwynnawn DLlM II 18 23 aith /Yd lysg fy nghalon yng nghof maith /Mal yd lysg gwynnawn gan oddaith. /Ni tha_"wn, pei byddwn ce CBM IV 8 56 raint saint ydd aswyner, /Yng ngolau addef nef yd nodder CBM III 3 103 dd rhydd y dydd yd fernir, /A fo gw_^yl, golau yd noddir, /Golwg Duw arnaw a ddodir, /A fo gwan wrth wa CBM III 21 121 edd anghlodfan y fan yd fai, /Nid oedd i dresu yd odrosai /Namyn i dreisiaw dros a welai; /Nid oedd am CBM III 21 167 ng nghaled; /Yd gystlynai pawb o'i gystlyned, /Yd oleithid gw_^r gwrdd ei weled, /Rhag ced ellwng blwng CBM III 24 89 w, /Canlles a'm rhoddes rhuddaur wallaw; /Delw yd orau Duw ei ddewisaw, /Dewised ei Dduw ei ddwyn ataw, CBM IV 6 54 eirch yn gochwys; /Ac ar Gastell Gwis gogwys - yd orfu /Godwrf llu, lluchiad gwry_^s, /Arwr falch arfol PhB VI 14 28 i ef gennyf-i yd gynnelwid /Adfyddaf nad arnaf yd orfyddid. /Eiddunswn-i fod Rhys, rhwysg ddiedfid, /Tr GM I 9 31 awr imi fy ngofwy!). /Gwyn ei fyd paddiw, Duw, yd rangwy /Rhieinged rhwych wyry wared lywy. /Llachar fy GM I 11 48 awg, /Tra ym donnwy Duw dawn ardderchawg. /Ban yd ran ei rad i rodolion - byd, /Balch ei fynwin, beilch CBM IV 6 181 yrchiad, pell gyrchir - ei feirch /Ac i feirdd yd roddir. /Tarf ar dres o'i drais a welir, /Twrf yn nho CBM III 17 13 yrn llad llawn. /Gwirawd Owain llary, llawen - yd roddir /Yn y tir tu Hafren, /A thraul hygar yw hagen, OC II 14 11 aw Rys yn llys llyw ced: /Llys Owain ar braidd yd ryborthed - eirioed, /Porth mil a glywy, pyrth egored GB II 26 187 i phen, ffo_"wch rhegddi /Fal rhag ta_^n, tost yd wa_^n, tyst Duw iddi. /A'i fraich fraisg [ ] /A'i fry CBM III 16 242 ben o dra_"ed; /Yn Llidwm, yn llydan drefred, /Yd wanai wanar, yd waned: /Barf ar farf, a'i arf yn greu CBM III 16 242 Yn Llidwm, yn llydan drefred, /Yd wanai wanar, yd waned: /Barf ar farf, a'i arf yn greuled, /Ta_^l tra CBM IV 4 253 ilfa Gwenhwyson, /Hyd Weryd, wryd orchorddon, /Yd warawd rheidnawd reidusion; /Hyd Gaer Gaint i gadw br EGM I 27 104 adau. /Mynnid ymeiriawl greddfawl graddau /Men yd wedd, Duw doeth, i'th gyfoethau; /Mynned i'm gwared g PM V 17 23 lch /O'i galchdo_"ed nifer, /Tarf cynnygn, can yd weler, /Torri heb noddi neb ne_^r. /Mabinogi draig, d GM I 11 80 rn cedeirn cad arglodig. /Nid yn wyry yn wa_^r yd wesgryn esgar, /Yn wythfar, yn weithfuddig, /Yn hywy CBM III 1 6 Pargoch glyw glewdraws, maws mab Cadfan, /Pell yd wledych wy_^r wledig arnan. /Perging cyniwair, pair p D-2 I 2 49 glew; /Lleufer synnwyr, llawer a w_^yr, llwyr yd woryw: /Gorpo gw_^r gwledd drwy dangnefedd hedd o he CBM IV 6 195 wst tra thrwst, trethau a ddygir, /Trwy orddwy yd wrdd gymhellir, /Ar ddigardd gyngran cyn gorun gwaedl CBM III 21 134 Cyminawd cymynai - Saeson, /Ar Swydd Wynogion yd wynygai, /Ac oedd mal gw_^r a'i gorsafai, /Gorsaf tey CBM III 16 155 rychan elor. /Gelyn traws ryfel tros Rufain - yd wy_^s, /Tros y llys yn Llundain, /Mynw eofn, colofn c LlF1 II 1 127 - ag ef, /Cadr addef nef ail ei athrefi. /Cadr yd y cedwis, ger Disynni, /Cadredd a llariedd a llary ro CBM III 24 16 ahawd na bydd rhyhen, /Mor wenwyn y'm cwyn am yd ym ce_^n, /Mor wyf goddedig, dig disgywen, /Mor fyny LlF1 II 4 14 /Mor nawd y'm dyfu dyofaeth - gofion /Edifion yd yr aeth, /Yn cwynaw braw breuoliaeth /Bre_"yr breieni LlF1 II 1 26 'r Pair, hygrair hygred; /Allawr Bedr i'w fedr yd yr foled; /A'r drydedd allawr a anllofed - o nef: /Gw LlF1 II 1 36 fydd a chred - a chymun, /Fal wrth Dduw ei hun yd yr lunied. /Lluniwys y De_"ws dewis edrydd - iddaw /P GB II 25 39 am derfyn am derfynu. /Am fiw Deifr dewr esgor yd ysgymu - hael, /Ac am dreth Ddinmael trafael tri llu. LlF1 II 2 28 aeth llychwr, milwr molaf; /Mal y'th rygefais, yd yth geisaf. /Na chreded pen ced gadarn gyhudded; /Cre MB I 5 14 dfer. /Difiau ymhen tair wythnos /(Tru a nos!) yd yth ladder y_^d 2 GB II 26 169 ulin a pheunydd y'i gorelwi /I geisiaw diffryd y_^d ei erwi; /Ny allwys gwerin gwared iddi /Hyd ban y'i CBM III 3 192 lleddf yn llugfryd /Yng ngharchar yn naear, yn y_^d. /Post Powys, perging cedernyd, /Pobl argledr, argl ydiw 1 CBM III 21 142 ochai: /Neud eddiw milwr mal na rhyfai, /Neud ydiw heddiw heddwch arnai. /Arnaf, ernywaf, ernywed - a' ydoedd 6 MG VII 32 43 heb ddo_^r, heb gant, gwynnawg ddrysau; /Y Mab ydoedd a anydoedd dan ei nodau, /A'i fam ar lawr, a'i br MeiG I 33 64 air /O gywyd a gwaith a gw_^yth gellwair. /Can ydoedd angau yn ein cyfair, /Pawb presennawl lwyth, lai CBM III 26 126 nddwn, /Nid oedd ni gaffwn o'r a gaffai hael, /Ydoedd hael tra fu hwn! /Hwn oedd ddigrif hael, hwn oedd GM I 9 160 ysydd?' /A minnau a'm cyhudd heb gywilydd /Ef ydoedd Owain hir, hywystl bedydd! /Ac a'm dawl o fun fen LlF1 II 1 137 rau beri; /Arwyn ei drwydded cyn no'i drengi - ydoedd /Yn cadw rhag cyhoedd anlloedd Enlli. /Un llogawd DB VI 28 8 an geisiais-i esill o Enilleg, /Cam oedd, neud ydoedd yn Wyndodeg! /A'm rhoddwy Fab Duw dawn arwaneg, / ydwyd 3 PM V 11 34 ary udd, llawen gymwyd - ysb, /Llawer osb nad ydwyd, /Ethynt feirdd, er pan athwyd, /Heb aur seirch, h GM I 12 27 ly a thy_^ a thes aelwyd. /Eli Freienin, elwch ydwyd, /Nid e_^l i'th blegyd neu ryblygwyd. /Ac a'm bo, CBM III 26 69 hyfaillt, neud adwyd, /(Neud adwyf o nwyf nad ydwyd) /Rhuthr aruthr eryr dihyw_^yd, /Rhuthr cynwan Cyn ydwyf 6 PM V 27 30 r, llwrw clwyf - i'm deurudd, /I'm dewredd nid ydwyf, /Am CBM III 5 25 ateb y neb a'm nwyf. /Ym mhwyllad newid, neud ydwyf - am fun /Yn anhun anhedd, ced rhys porthwyf. /Gor CBM III 5 30 , liw ton am rwyf, /Rhwy gennyf gennyd, er nad ydwyf, /Cadr amnaid gannaid, ged ath iolwyf. /Can ni wne GM I 9 3 ffestin, /Maws llafar adar, mygr hear hin. /Mi ydwyf eurddeddf ddiofn yn nhrin, /Mi ydwyf llew rhag llu GM I 9 4 hin. /Mi ydwyf eurddeddf ddiofn yn nhrin, /Mi ydwyf llew rhag llu, lluch fy ngorddin. /Gorwyliais nosa ES I 20 9 Gwenerawl. /Diwyd lwyd arwydd, eiriawl - ydd ydwyf /Na bwyf arnad, Rwyf, rwym engiriawl. /Arbennig Ly ydym 1 ES I 23 2 Rhaid yw in ddillwng tyllyedd - present, /Can ydym prysur i'i hoferedd. /Rhedais o bechawd nid bychode ydynt 1 DB VI 31 64 i eryr yn wy_^r ac yn weision /(Tri chlwyf nad ydynt fal cynt Cynon!), /Tri chlau eu parau fal Peryddon ydyw 7 LlF2 VI 9 3 difar /Caru byd anghlyd, anghlaear. /Ail eilyw ydyw edifar /Difa dyn a difanw llawgar. /Trydydd fydd, p BF VII 52 30 ei aerweilch arwymp drydar, /Gw_^r bwlch nad ydyw, gwayw briw brwydrgar, /Gw_^r a wnaeth adaw adar - HOG II 11 13 a gafas /Er twf main riain ruddaur wanas. /Nid ydyw heddiw, nid huaddas - fy mhorth, /Yn y myn ydd oedd LlG VII 25 36 mp heirdd dy feirdd; dy fudd - neud adwen /Nad ydyw i dan gudd. /Gorawenus ddraig ar ddragon prudd, /Gw GM I 6 19 lydd /O'r a byrth bedydd a ffydd a ffawd; /Nid ydyw yn fyw, ni ddaw, ni ddoddyw, /Ni chynnan, ni chlyw, LlG VII 27 33 golli) /Nid rhyfedd ochi yn iawn uchel. /Neud ydyw ynof-i cof cyfarchwel /Am lyw cleddyfrudd heb gudd, EW VI 4 23 ) /Madawg oedd cyn heddiw, /Esgor o'i dud, nad ydyw /Ysgor gadw ysgwyd fradw friw. /Briwgalch ei rodawg ydd 130 PM V 10 11 aid eryr - Prydain, /Priodawr tud allmyr, /Hyd ydd a_^ clod rhod rhywyr, /Hyd ydd aeth hwyl haul a sy_^ LlF2 VI 10 42 awr ydd ym dawr a'm donier - o dda, /Trancedig ydd a_^, dywasgarer. /Truan ydd edfyn dyn pan dwyller, / D-3 VI 19 31 yn Lloegr gryd, gwynfyd gweinon, /Y naill ymyl ydd a_^ morfa Meirion - be_^r /A'r llall, ca_^r llawer, CBM IV 16 105 id byd, bodawg ein difa, /Yn difanw yn nifant ydd a_^: /Yn chweddl adfeilawg ydd adfeila - pawb /O'r p CBM IV 17 10 , difuner, llyther lleawr, /O ffydd a chrefydd ydd achretawr. /O ffyrf ioli Tri o draethawd berffaith, CBM IV 16 106 ifanw yn nifant ydd a_^: /Yn chweddl adfeilawg ydd adfeila - pawb /O'r pobloedd ni bara. /Peris Ef, Per CBM III 21 106 danaw, fal y'm donies, /Yn golaith adnair, mal ydd adnes, /Rhy-s-molaf o'm cerdd, o'm cain aches, /A be CBM IV 4 268 iawn /Na wnaeth crawn crynoder; /As molaf mal ydd adrodder, /Mal i'm cant o bob cant cymer. /A'm hirwn CBM III 3 106 wrth wan, wrth iawnwir, /Yn llwrw pwyll, pell ydd adroddir, /A fo llary, llawen rhygyrchir, /Ac a fo CBM IV 6 217 ddo_^r, amgor amgyrwyd, /Cadarn brain, yn ben ydd adwyd, /Ced ebrwydd cyfrwydd, cyfarwyd - a_^ lladd / GM I 14 59 a gywyddwyf. /Ac yn rhynnawdd ffrawdd ffraeth ydd adwyf /Yn urddas heb dras dros a brydwyf, /A'm bryd GYC VII 42 43 en gam eddyllter ofer Efa, /Nad o'i gamwedd Ef ydd aeth Arglwydd nef /I bren dioddef (eddyl traha), /Gw CBM IV 17 127 red, /Yn anffurwydd lle ni llwydd cerdded. /Yn ydd aeth Ca_"in can ei weithred - cam, /Yng nghyweithas DB VI 35 41 Ar ail hynt gerrynt Garreg Hofa. /Trydedd hynt ydd aeth, drud fu ei arfaeth, /Gwnaeth tyrau Trefdraeth D-5 VI 36 8 redd. /Gofynnwn, treulwn traed a bysedd, /Tref ydd aeth Duw nef o'i dangnefedd /Ym mru morwyn fwyn o fo CBM IV 4 256 Lleon, /Hyd Ystreingl, hyd Eingl, hyd Aeron - ydd aeth /Ei bennaeth o Benmon! /Pennaf gw_^r, nid gorwa IRh VII 30 49 yr wesgrydd. /Gwanllun wawr anhun Feironnydd - ydd aeth. /Gwenlli_"ant a'm gwnaeth rygaeth o rydd; /Esg PM V 10 12 ud allmyr, /Hyd ydd a_^ clod rhod rhywyr, /Hyd ydd aeth hwyl haul a sy_^r. /Rhif se_^r, yn haelder, yn D-5 VI 36 17 anwedd, /I Re_^n a'r Ysbryd gydamgeledd, /Drwg ydd aeth iddaw wrthwynebedd, - iawn /I Erod greulawn ei D-4 VI 20 10 rhysedd, yn rhyswriaeth - glyw /A glywant men ydd aeth, /Mal tors, nyw terfysg alaeth, /Mal ton, trais CBM IV 14 22 nt dyhunaw. /Dyhunaw a deffraw efo - a fu /Fal ydd aeth oddyno, /Dig y'm gwnaeth llwyth Iago /Felyn, dy CBM IV 6 17 dwyth, /Gw_^yth baith bwyth bu eiddudd, /Gwych ydd aeth traws bennaeth trostudd, /Gw_^r eisor, esillydd CBM IV 4 32 al Caer Dathal doethant, /Glyw amdrai, amdrwch ydd aethant. /Amdrychiaid, fleiniaid, flaidd anant, /Amd OC II 14 35 - cad, /Cyflafan argrad, cymwy erlyn. /Cydwyr ydd aethant er clod obryn, /Cyfoedon arfawg arfau edwyn. LlF2 VI 10 7 ed, tra yn gater. /I achubaw nawdd ni wader - ydd af /Ar ddau hynaf Naf, ni bydd ofer. /Erchi porth De LlF1 II 2 58 , o ariant; /I'th lys, les milcant, ydd a_^nt, ydd af. /Dragon ddraig Gwynedd, dragon o fonedd, /Ar he MB I 3 88 diawg: /Cwynif, ni byddif ddiebreidiawg, /Delw ydd amgyrwyf bwyf cynheilwawg. /Crist cyflawn annwyd, bo CBM III 5 35 rnywed er na'th gaffwyf. /Nid er chweddl amgen ydd amgyrwyf, /Namyn am garu ni geryddwyf; /Ni'm dawr, f CBM IV 16 175 yfwy /Caru gwy_^d yn rhyhyd, yn rhwy. /Yn rhwy ydd amwg a ddamunwy - bryd, /Rhybenyd rybechwy, /Pechadu OC II 14 58 /Dywallaw-di'r corn, canys myfyr - gennyf /Men ydd amygant medd ein tymyr. /Selyf ddiarswyd, orsaf Gwyg OC II 14 118 /Wynt a ddyrllyddant yn lle honnaid: /Glud men ydd a_^nt gloyw he_"yrn ar naid. /Madawg a Meilyr, gwy_^ MG VII 32 42 ysg (seren a'u dysg, wir ei dysgau), /I'r ty_^ ydd a_^nt, heb ddo_^r, heb gant, gwynnawg ddrysau; /Y Ma LlF1 II 2 58 anant o aur, o ariant; /I'th lys, les milcant, ydd a_^nt, ydd af. /Dragon ddraig Gwynedd, dragon o fone GM I 7 31 hirgur o ddolur ei ddwyn. /Ac i Dduw o'i ddawn ydd archaf arch iawn, /Awdl ffrwythlawn ffrwyth gymwyn; GYC VII 40 64 wyfron, /Er gwaed Ei galon a'i fron friwgrau. /Ydd archaf i'm Tad, Ysbryd a Mab Rhad /Ran o'i wir garia BF VII 54 37 /Fegis meibion Lly_^r, llwyrglod ynni. /I Dduw ydd archaf, Naf, eu noddi, /Neddair egored, roddfyged Ri BF VII 55 25 _^r hawdd ei adrawdd, cawdd a'm cyfyd. /I Dduw ydd archaf (Naf ni'm ennyd) /Lleha_"u Dafydd yn lle diwy GM I 9 19 rhag fy lla_"in! /Llachar fy nghleddau, lluch ydd ardwy - glew, /Llewychedig aur ar fy nghylchwy. /Cyf CBM III 5 116 wy enwir! /Manyled meinwen mal ydd iolir, /Mal ydd arddunaf, y'm harddunir. /Arddunedig ddyn a ddwg i LlF1 II 2 46 dlwydd y gwledychaf - iddaw? /Pa law dros anaw ydd aswynaf? /O chaffaf ddewis hyd y gwasa_^f, /A ddewis CBM IV 8 55 g fre, yn lle lleufer, /Yng ngoleufraint saint ydd aswyner, /Yng ngolau addef nef yd nodder CBM IV 3 14 fudd i feirdd proestlawn, /A ddyran atan, ataw ydd awn! /A fo balch ddulliaw o ddull cyfiawn, /A fo tra CBM IV 1 31 crain, /Celennig uddudd coludd celain. /Cyrdd ydd awn am ddawn, am ddadwyrain - glyw, /Cerddorion amry OC II 15 4 ofun: /Ffyrdd cyrdd cyfeddau dduun, /Pa ffordd ydd awn-ni o Ffordun? /Dos, was, yn ebrwydd heb roddi - LlF2 VI 10 43 o dda, /Trancedig ydd a_^, dywasgarer. /Truan ydd edfyn dyn pan dwyller, /Tru, Dduw, ei ddifant pan dd GM I 14 76 pan 'i herlyn - digraid, /Mor drwm yr enaid yn ydd edfyn. /Edifedd maswedd moes a'm canlyn, /Edifar afa PhB VI 15 22 ewelyn, llew gwawr, clodfawr cleddyfir, /Pell ydd edmygir ei atchweddledd. /Gw_^r ni farn camfarn, cad EW VI 5 13 yngoll breenin. /Brenin tir, rhywir (rhyfedd - ydd eddyw!) /Nad eiddiaw o Wynedd /Namyn sarn dru main f DB VI 35 78 yr ugeinfed o Alun drefred /Hyd waelawd Dyfed ydd eheda; /Mi yw ei bencerdd, mawr yw ei angerdd, /Myne LlF2 VI 8 36 ybudd drud ar dud gwolud gwylain - blaid, /Mal ydd eid yn rhaid yn Rhyd Angain. /Rhybo Duw rhebydd ddad LlF2 VI 10 19 /Nac a'n rhydd ei ddydd gan eddyllter. /Nid ef ydd eir nef o nerth llonder /Nac o nerth ymsang yn un am MB I 3 77 /Bu_^m o du gwledig yn lleithigawg. /Eilwaith ydd eithum yn negesawg /Goleufer camawn, iawn dywysawg. LlG VII 27 52 ynied arbennig angel, /Yn barchusaf naf ar nef ydd e_^l PB VII 6 15 /Marw Cynan fab Hywel, /(Ceinwlad nef, boed ef ydd e_^l!) /Can nos gwnaeth yn Rhos rhyfel. /Rhyfelnaf t PM V 23 119 heno, /Can fy rhwyf, nid rhyfedd cyd bo! /Hyd ydd e_^l ei dorf ar dyno - a bryn /Udd breiniawg bieufo. EG VI 18 128 ryd yn rhyd yn rhaid nifer, /Ei orofn gwraf yn ydd eler, /Ei orfod gosod glod a glywer, /Ei wy_^r am er LlF2 VI 10 9 naf Naf, ni bydd ofer. /Erchi porth Dewi parth ydd eler /Nid arch anghyfarch anghyfamser. /Mair a Miha MG VII 33 55 aith hyd na methlych. /[ ][ ]Disgwyliaw yr awr ydd elych - o'r cnawd: /Na fydd amharawd pan amherych. / GM I 9 15 thwal werin, /Esmwyth ysydd imi aserw gyfrin. /Ydd endewais enau yn echlysur gwir, /Ar lleferydd gwa_^r CBM IV 6 184 lir, /Twrf yn nhorf, yn nherfysg am dir, /Trwm ydd ergryner crynoder ei fa_^r, /Ei faniar a folir. /Try PM V 5 17 wdd a_^nt rhwy coddes, /Yn dyrllid moliant mal ydd es /Yn moli milwr faranres. /Ef yn ateb neb ni ddywa CBM III 21 137 rnedd, hedd ni haeddai, /Ac oedd mal trochiad ydd eu trychai, /Trychwydd Eingl, trychion y'u hadawai! BF VII 53 15 fy mron, - rhag dig, /Dygn adnabod weithion; /Ydd hyll gofal fy nghalon /Fal ydd hyll teg erchyll ton. BF VII 53 16 abod weithion; /Ydd hyll gofal fy nghalon /Fal ydd hyll teg erchyll ton. /Oerdon fy nghalon; anghelfydd PM V 29 11 - hu bych, /Hu bydd bawb a'i dyly, /Wrth Dduw ydd iolaf hynny, /Werthefin Freienin fry. /Braisg de_"yr CBM III 5 115 Gorfynnawg, gorpwy enwir! /Manyled meinwen mal ydd iolir, /Mal ydd arddunaf, y'm harddunir. /Arddunedig DB VI 24 24 /Yng ngwaelawd uffern, afflau fraw - einioes, /Ydd oedd bedeiroes yn ymdaraw /A llu o bryfed yn eu briw DB VI 24 35 athaw /A llewod a_^ rhod yn eu rhwydaw, /A lle ydd oedd druan, drwy addaw - Ca_"in, /I werin wirin ei w HOG II 11 14 dyw heddiw, nid huaddas - fy mhorth, /Yn y myn ydd oedd fy mherthynas. /Oi a un Mab Duw o dey_"rnas - n DLlM II 18 47 o fynydd, /A nu bei gallwn ymgerydd - a_^ Duw /Ydd oedd imi ddefnydd: /Dwyn fy rhwyf a dwyn fy rhiydd, EG VI 18 64 ain; /Yn Aberteifi tew oedd frain - uchben /Yn ydd oedd perchen parchus gynrain. /Oedd tew peleidr crau EGM I 28 34 ywarawd. /Pan ddoeth Iesu fry o'i frenhindawd /Ydd oedd pym oes byd yn gyd gaethnawd /Yng ngafael, yng EW VI 4 13 ngrwydd, /Aerwr orau pei canmlwydd. /Canmlwydd ydd oedd rhaid, rhudd elwch, - ei fod /I fad gynnal hedd CBM III 24 92 n ataw, /Delw y doeth ataf alaf o'i law, /Delw ydd oedd wrthyf-i, ydd wyf wrthaw. /Wrth ar a'm carai ca CBM III 21 161 greuled, /Nid oedd ymerbarch, ced cyfarched, /Ydd oedd ymerbyn heb ymarbed: /Yd giliai bob llwfr yny'i GYC VII 40 36 i grog a'i grau, /Y sarff aflawen yn ei enau. /Ydd oedd yn berwi (wb o'r barau!) /Saith canmil peiraid CBM III 24 87 /Delw y'm doeth anoeth, y'm doeth anaw, /Delw ydd oeddwn fardd i feirdd ganllaw, /Canlles a'm rhoddes CBM III 5 13 Powys, pei am getynt, /Pan dreiddais-i yno yn ydd oeddynt, /Trwy ffenestri gwydr ydd ym gwelynt: /Tryb OC II 14 137 nerth, mor ferth hywir. /Menestr, mawr a waith ydd oleithir /Gwy_^r ni olaith llaith oni llochir. /Mene CBM IV 6 208 terydd i ar fwyd, /Caffawd beirdd eu budd yn ydd wyd, /Ceffid noeth nodded rhag annwyd, /Ceffitor 'y GM I 12 17 gofal dyfal dyfrwyd. /Dyfrydedd fonedd! Fennig ydd wyd, /Dychrydd hun a hoen ha_^n pan ddoddwyd. /Dychy PM V 10 82 /Carws Duw dy fod, fyd-ohen - Gymro, /Ar Gymru ydd wyd nen, /Ar bob draig dragon berchen, /Ar bob hydr, IRh VII 29 7 d, /Maddau dyn gorau ni'm gorfygid: /Meddyliaw ydd wyf am ddilid - lliw gwawr /Lle rhed olwynawr o Elen CBM III 21 105 y_"rnles, /Tey_"rnaidd ormail, te_"yrn ormes. /Ydd wyf amdanaw, fal y'm donies, /Yn golaith adnair, mal CBM III 13 50 aith, /Delw ydd wyt wawr torf, corf cyfraith, /Ydd wyf dan ddedfryd wy_^d wolaith. /Nid wyf fardd dylaw CBM III 5 132 . /Pellynnig fy nghof yng Nghaerwys dir, /Pell ydd wyf i'm nwyf, oni thelir; /Peddestres weddaidd yn hy PM V 26 135 A'th breiddin a'th braff ddyofod. /Mal ydd wyt ydd wyf i'th ganfod, /I'th ganmawl ni gannwyf gorfod, /M PC II 21 1 Es blwyddyn ydd wyf neu ddwy - i'th besgi, /Ni'th basgaf a fo mwy, / CBM III 21 40 li, /(Neu chyfyd ynof cof i'm coddi, /Coddedig ydd wyf o ddiclloni) /Neu'm bu o'i angad, rad ragori, / CBM III 21 17 wnaeth a wnawn: /Am eryr mawrwyr Merfyniawn - ydd wyf /(O ddifa fy rhwyf) yn rhydristlawn! /Gwedi gwaw CBM III 5 94 /Gorfynnawg drythyll, syll na saffwy, /Ysaffwn ydd wyf o nwyf neud rhwy! /Neu'm rhydraeth hiraeth, fedd CBM III 5 54 ced, /Ac erof na che_^l fy rhyweled, /Ac erddi ydd wyf o nwyf, ni'm cred, /Ac erod tithau, na'm hamheue CBM IV 16 91 rugarha - wrthyf, /I wrthyd na'm pellha; /Pell ydd wyf o nwyf yn echwa, /Ar ni fo pwyllawg nis pwylla. CBM III 13 48 rffaith, /Delw ydd wyt pen rhiau, pen rhaith, /Ydd wyf pen prifeirdd o'm prifiaith, /Delw ydd wyt wawr EGM I 26 38 ryborthi. /Nest yn ei haddawd wenwawd weini, /Ydd wyf pryderus fal Pryderi. /Pryder nawd ceudawd, cyfn ES I 15 17 ydraeth - tafawd /Tan awyr 'n ei hiraeth. /Hir ydd wyf, rodd nwyf, yn alaeth, /Gwae Brydain am briodori CBM III 24 92 th ataf alaf o'i law, /Delw ydd oedd wrthyf-i, ydd wyf wrthaw. /Wrth ar a'm carai caraf gymen - gadw, / PM V 2 46 dwfn nad ofn tlodi: /Doethgerdd lawr werthfawr ydd wyf wrthi. /Gogwn Dduw, pryffwn y proffwydi, /Nad ad EGM I 26 45 ydd Celi, /(Nid ef a archaf arch egregi) /Arch ydd wyf yn arch yn ei erchi /Am archfain riain: rhaid ei CBM III 4 7 ion dig /I rof a rhiain, gannwyll rhyfig, /Mel ydd wyf yn celu calon ysig: /Ni mad gyrchawdd gwen gwely HF VII 23 23 a beris haul, nid traul trengi, /I'r gwir Dduw ydd wyf yn erchi, /Er gwy_^r nef o'm nefawl weddi, /Ar o PM V 20 8 gylchyn, /Milwr gwlydd milwyr gryd gryn, /Mal ydd wyt heddiw, hyddyn. /Hyddyn Lywelyn, hyddolawg - i f CBM III 13 47 ith, /Prif ragor, plu porffor perffaith, /Delw ydd wyt pen rhiau, pen rhaith, /Ydd wyf pen prifeirdd o' CBM III 13 49 , /Ydd wyf pen prifeirdd o'm prifiaith, /Delw ydd wyt wawr torf, corf cyfraith, /Ydd wyf dan ddedfryd PM V 26 135 yfod, /A'th breiddin a'th braff ddyofod. /Mal ydd wyt ydd wyf i'th ganfod, /I'th ganmawl ni gannwyf go ES I 20 9 Ddydd Gwenerawl. /Diwyd lwyd arwydd, eiriawl - ydd ydwyf /Na bwyf arnad, Rwyf, rwym engiriawl. /Arbenni CBM III 27 5 'm gad addoed hoed heddiw. /Heddiw y'm cyfliw, ydd ym cyfludd - gwe_^n, /Gwyn y cawdd ar fy ngrudd /Hoe HOG II 6 80 ech heb odech pechawd /(Gwenglaer uch gwengaer ydd ym daerawd), /Cefais-i saith, ac ef gwaith gorddygna LlF2 VI 10 41 , /Treiclyd ein cywyd ein cam wober. /Tra mawr ydd ym dawr a'm donier - o dda, /Trancedig ydd a_^, dywa CBM III 21 147 a'm doddyw, Duw i'm gwared! /Aele o'm dygnedd ydd ym dogned, /Rhyddognais fawrgerdd am ei fawrged, /Ma CBM III 5 14 is-i yno yn ydd oeddynt, /Trwy ffenestri gwydr ydd ym gwelynt: /Trybelid wylain a wylynt - arnaf, /Trau PC II 21 8 rhyn uch Penrhos, /Ym Mo_^n, i mewn ei hynys, /Ydd ym lleddir a_^ llafn glas. /Dielid Mab Duw ddygn ala GM I 12 20 rwydd dychyfarwyd - a_^ mi, /O drechryni y tri ydd ym treulwyd. /Genilles gnaws aur, awr y'i ducpwyd, / CBM III 14 37 fan, /Pan fydd cyd cedwyr am ban. /Am bennaeth ydd y_^m, am bennaf - terrwyn /Tyrrant feirdd am alaf, / CBM III 3 233 borthion, /Periglawr porthfawr Powysion. /Delw ydd y_^m yn ddiamryson /Am lugyrn, am gyrn, am geinion, BF VII 48 1 Angall a ddyall ydd y_^m ynddaw, /Anghwbl fu ein pwyll am ein twyllaw: / LlF1 II 2 8 rth, ar fy ne_^r fy nerth, /Ar orwyddawd berth ydd ymborthaf, /Ar borthloedd torfoedd achoedd uchaf, /A PhB VI 14 34 n a'r tair prif ffynnawn /Nid oedd ar hirgrawn ydd ymborthid. /Yn nhey_"rngan fan, fawr ei rydid, /Yn n PhB VI 14 22 i haeddid - bodd saint, /Herwydd gwir a braint ydd ymbrofid. /Byddynt ddedwyddion prydyddion Prydain /N GM I 14 85 y_^r drefred /I dreiaw caredd, caru myned /Myn ydd ymddaeth Crist ar gain dydwed - daear: /Cyn bwyf aba CBM IV 8 26 rn flaidd fleiniad, cad neirthiad ne_^r, /Cadr ydd ymddengys Rhys yn rhacter. /Rhactwll ei gylchwy pan LlG VII 27 50 r, gwarant heb ochel, /Ar Wirionedd iawn ddawn ydd ymdde_^l: /Erbynied arbennig angel, /Yn barchusaf na CBM III 21 123 yn i dreisiaw dros a welai; /Nid oedd am Galan ydd ymgelai - hael, /Nid hawddfyd cawddfryd i'r a'i codd CBM III 15 23 ain /Rhwym achaws o'i gynghlwyf, /A_^'r Gorau ydd ymgyrwyf, /Am ga_^r naid afar neud wyf. /Nid wyf ddi OC II 14 40 yn. /Dywallaw-di'r corn, canys amcan - cennyf /Ydd ymgyryw glyw gloyw ymddiddan, /Ar llaw Ddehewain, ll OC II 14 107 Goronwy oedd gwaith i gant. /Cedwyr cyfarfaeth ydd ymwnaethant, /Cad ymerbyniaid enaid ddichwant. /Cyfa GG II 31 8 . /Edrywant trachwant trachywedd - ein cnawd, /Ydd yn cny-ni daear yn y diwedd. /Drwg yw in dryced an b CBM IV 17 52 r hyd yng ngweryd - llawr, /Yn llwrw un cyfawr ydd yn cyfyd /(O arau angau, aerau ergryd, /O oerfedd po CBM IV 17 51 awr lliwetgawdd, anghlawdd anghlyd. /Yn llwyr ydd yn gw_^yr hyd yng ngweryd - llawr, /Yn llwrw un cyfa PhB VI 14 32 id /Ar y llen falchwen ni fylchid - ei braint /Ydd ysgarawdd henaint ac ieuenctid. /Rhwng y pren ffrwy yf 1 CBM IV 3 37 rynai galch llasar, llas Eithiniawn! /Crynai []yf a chwr ysgwydawr /Pan dorres []wr Mebwyniawn, /Crynai yfanghwydd 1 CBM IV 4 58 adlawch, gwladlwydd - tey_"rnas, /Tey_"rnedd []yfanghwydd, /Gwedi gwawr gwriawr gw_'reiddrwydd, /Gw_'ra Yfais 2 MB I 3 73 n dawedawg /Dy-m-gug, neu'm gorug yn oludawg. /Yfais gan de_"yrn o gyrn eurawg /Arfodd faedd feiddiad a GM I 9 137 ddwyn balch caen coed, cadr ei flodau. /Addwyn yfais-i fedd a'i fenestri o aur /Yn llys Owain hir hy_"w yfawd 1 ES I 17 1 Gnawd yr yfawd glyw gloyw-win - o fual /O fuarth buelin; /Gnawd c yfed 2 CBM III 16 249 a gwared, /Yn y mae gware gwaredred, /Yn y mae yfed heb neued, - heb na_^g, /Heb nebawd eisiwed. /Gorpo CBM IV 10 27 i gwallaw, /A'i gwelling yn eurddyrn, /A gloyw yfed yn edyrn /A glyw dewr a glew de_"yrn. /Tey_"rnweil yfelly 2 DB VI 26 37 /Difwyniant fyddaf o'm difenwy; /Na ddilysa fi yfelly, - fy naf, /Nid ef it lesaf o'm dilysy. /A ganwyf CBM IV 9 66 cyrchwn ei fawrdy, /Mawrda_^l cerdd, nid cardd yfelly. /Gw_^r gwaedrwyf gwlad un rhwyf, un rhy, /Gw_^r ygnad 2 LlF1 II 1 113 a'i wy_^r a'i wlad. /Ef a wnaeth ei faeth fel ygnad - addef, /Ef a gymerth nef dros dref ei dad. /Dau PM V 1 52 rud, ef ddrusiad, /Ef ddoethaf, ef ddoethfawr ygnad; /Ef orau a fu o fab tad /A mab gwraig: gwrygwys e ygnaid 1 PM V 6 48 er ne_^r, nerth pob rhaid, /Yn gymen, yn gyman ygnaid /Y gwnaeth Duw deifniawg ar honnaid, /Rhodri hael yng 342 GB II 26 199 ined. /Dewi yn eang, yn rhan rhwyddged, /Ac yn yng dieddyng, Dewi wared, /Dewi mawr ar y mo_^r, mynych LlF2 VI 10 92 fawr Fihangel a'm gwrthfynned, /A'm dydduch o yng eang drefred. /Pan erfynio gw_^r gwared - ei dramgwy LlF1 II 5 59 ydd dilyw, /Pobloedd trist, Crist a'u cennyw, /Yng gwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gwddant na byddant EGM I 28 35 indawd /Ydd oedd pym oes byd yn gyd gaethnawd /Yng ngafael, yng ngwael, yng ngwaelawd - uffern, /Yn aff CBM III 29 32 olaf-i Fleddyn, flaidd trin, /Haelwas, hwylwys yng ngarthan CBM III 14 1 Owain aer ddilain a ddylif - yng ngawr, /A_^ llafnawr lladd heb rif, /Ac o du gwaedla CBM IV 6 62 r gwron a'i dengys. /Arfod anwaredd enwerys - yng ngawr, /Angerdd llawr, Lloegr echrys, /Anlloedd cyrn GM I 8 75 ffaw gymwynas. /A nw neud adwen ar naid amlaen yng ngawr, /Aml ei lafnawr ar flawr flaidd ddas. /Abrai CBM III 12 45 Gwalchlan gannerth, gwalchnerth gwy_^r. /Gw_^r yng ngawr dyrawr, deryw - yng nghreulan, /Hael am ran, a CBM III 8 27 wd, /Llemenig yn Ionawr, /A llawer gw_^r gwrdd yng ngawr /Gan Llywelyn, lles cerddawr. /Llawer gw_^r a OC II 14 22 , /Gwy_^r a obryn ta_^l ym mhob caled, /Gwy_^r yng ngawr gwerthfawr, gwrdd ymwared. /Bugelydd Hafren, b CBM III 28 9 c o'm calon. /Calonflaidd w_'raidd wrdd elyn - yng ngawr, /Gwrddlew llawr llaw gymyn, /Beirdd ofynag, CBM IV 4 105 gigfrain, /Uch gwaetffrau, uch adnau ednain. /Yng ngawr huysgwr huysgain - yn wybr, /Yn ebrwydd gyfarw PB VII 8 3 /Pa_^r awchlym wychlith gwyach, /Eurwawr, llew yng ngawr, llafndrwch, /Aerwalch eirf, ni theirf, ni the LlF1 II 1 75 ei do_^r. /Ni chymu rhwyf llu a_^ llawgyngor - yng ngawr, /Ni chymyrth aesawr yr un eisior /Na cham lef PB VII 3 20 barabl bolchgledd drud, /Ba_^r dwys anghynnwys yng nghad. /Cad gyrchiad, llafn drochiad, llew /Fu Rys r EG VI 18 21 i diffwys a'i glwys a glyw ei hawl. /Ef dyniad yng nghad Eingl frad freuawl, /Ef dandde rhuddle Rhuddla PB VII 3 15 dd, /Y gwelais-i Rys Rhos ymwrdd, /Tey_"rnwawr yng nghad fawr fyrdd, /Te_"yrn yn he_"yrn yn hardd. /Har CBM III 16 235 el, /Etifedd Cynfyn, cerdd afael. /Gafael glew yng nghad, gafaeled - ei wlad, /Gafaelant feirdd ei ged, PB VII 1 3 udd mawrfudd mad, /Gorflwng walch yng nghalch yng nghad, /Gorfoledd y Berfeddwlad. /Gwledig gwychr, hy CBM III 24 55 y dde_^l llu nef ar llu daear, /Gw_^r gweiniad yng nghad, gw_^r gwanar - yn ing: /Gw_^r o Ddunoding, gw BF VII 48 35 nt iddaw. /Hardd Owain firain, fa_^r luchiaw - yng nghad, /Haelfab rhad, ei Dad a'i dug ataw CBM IV 1 1 Arddwyreaf hael hwyl gyfrgain - yng nghad, /Hwrdd fleiniad feiddiad, flaidd cyfwyrain, / GM I 9 33 lywy. /Llachar fy nghleddyf, lluch ei annwyd - yng nghad, /Llewychedig aur ar fy ysgwyd. /Lliaws a'm go LlG VII 28 19 l Madawg; /Mawr bair cynghywair, cynfarchawg - yng nghad, /Mawreddus dy wlad, rad redegawg. /A mi mal a CBM IV 6 172 ffir; /Pan gymer glewder yd glywir; /Pan gymyn yng nghad, pan gymysg lluoedd, /Pan gyhoedd gyhuddir, /P PB VII 16 23 Oedd brwysg ei rhwysg rhwyd gelyn, /Oedd gwrdd yng nghad treisiad trin, /Oedd llew gawr Madawg mawr Mo PB VII 2 1 Colled gw_^r arwr arfawg, chwyrn - yng nghad /Yng nghadarnwisg he_"yrn, /Mur torf, aerdorf BF VII 54 15 draidd gw_'raidd am fro Geri, /Gwy_^r cyrchiad yng nghad, yng nghaledi - blwng, /Ni edynt ystwng Ystrad CBM III 7 21 ad wastad, wystlon ganhymdaith. /Llafn argrad yng nghad, yng nghunllaith, /Llafn gwyar a ga_^r o gydwa CBM IV 17 72 , llu rwymadur - mad /Yng nghamp yng nghywlad, yng nghad, yng nghur; /Rhybu Ercwlff mawr, rhwysg dyrawr GM I 9 43 ais waed. /Gwaedraidd fy nghleddyf a godrudd - yng nghad, /Yng nghyfranc a_^ Lloegr llawr nid ymgudd! / PB VII 2 2 Colled gw_^r arwr arfawg, chwyrn - yng nghad /Yng nghadarnwisg he_"yrn, /Mur torf, aerdorf eurde_"yrn, PM V 26 68 galwant, ys gau! /Rhys fawrfalch yng nghalch, yng nghadau; /Rhys Gryg y galwant golofn pau: /Nid Rhys GM I 9 130 wybr fy llaw! /Derllyddid fy neddf fy newisaw /Yng Nghadelling fre fro Dysiliaw. /Dy-m-hunis ton wyrdd CBM IV 7 6 el anwar gwenwynfar gwyn, /Hwylflaidd fleiniad yng nghadlan, /Perchennawg parchus lumyn, /Pair glyw, pe PM V 25 27 ingl deg athrefi, /Yn llys y Wyddgrug a Lloegr yng nghaddug, /Llawer ein goddug yn ymgoddi, /Yn llysoe PM V 25 19 awddon /(Ac yng Nghaerlli_"on fy llyw dybi!), /Yng Nghaer Amwythig, yng nghain drefi - ne_^r, /Yng ngha PM V 25 15 rin, /Yn Nghaer fawr Fyrddin fyrddioedd beri, /Yng Nghaer Dygannwy, yn Aber Tawy, /Yn nghadarn dramwy d MG VII 32 24 d ac y coelwyd coelfain chwedlau: /Geni Dofydd yng nghaer Ddafydd yn ddiamau. /So_^n engylion a glyw dy BF VII 54 24 gymelri - falch, /Llafngoch walch yng nghalch yng Nghaer Ffili. /Dafydd glod gynnydd gyn ei drengi, /D BF VII 50 32 w_^r cywirgoeth doeth, detholaf - o Fo_^n /Hyd yng Nghaer Llion, y lle tecaf; /Gw_^r fu Lywelyn ger ter D-4 VI 20 79 twa - a'i gw_^yl /Fal y'i gwelsawch-chwi yma; /Yng Nghaer, yng Ngharreghofa, /Yng Nghaerfyrddin, fyrddi PM V 25 17 Aber Tawy, /Yn nghadarn dramwy dref Gydweli, /Yng Nghaer-yn-Arfon yng ngherdd gyflawddon /(Ac yng Ngha D-4 VI 20 80 awch-chwi yma; /Yng Nghaer, yng Ngharreghofa, /Yng Nghaerfyrddin, fyrddioedd bla. /Caeroedd ar gyhoedd, PM V 25 18 ng Nghaer-yn-Arfon yng ngherdd gyflawddon /(Ac yng Nghaerlli_"on fy llyw dybi!), /Yng Nghaer Amwythig, DB VI 35 85 o gylchyn a gylchyna; /Gwystlwys ei dragon hyd yng Nghaerlli_"on, /Gwystlon i rwyf Mo_^n, rhy'u mynycha PM V 25 20 ng Nghaer Amwythig, yng nghain drefi - ne_^r, /Yng nghaeroedd Aber tyner Teifi, /Yn llys ffe_^r Elsmer, CBM III 5 131 gwerthfawr y'i gortho_"ir. /Pellynnig fy nghof yng Nghaerwys dir, /Pell ydd wyf i'm nwyf, oni thelir; / CBM III 21 213 Brython, /Yng ngoleuad gwlad Gwledig neifion, /Yng nghain addef nef, nawdd engylion PM V 25 19 rlli_"on fy llyw dybi!), /Yng Nghaer Amwythig, yng nghain drefi - ne_^r, /Yng nghaeroedd Aber tyner Tei CBM IV 18 68 draethawd a rydraethais; /Nid eisau fy ngherdd yng nghain efrais, /Nid eisiwed ced man y'i cefais. /Nid CBM III 14 33 Meirch anfonawg mynawg mawr. /Mawrged anghaled yng Nghalan - Ionawr /Mawrllyw llawr llaw gyfran /Pan dd PB VII 1 3 , /Mab Gruffudd mawrfudd mad, /Gorflwng walch yng nghalch yng nghad, /Gorfoledd y Berfeddwlad. /Gwledi PM V 26 68 ys Fychan y'i galwant, ys gau! /Rhys fawrfalch yng nghalch, yng nghadau; /Rhys Gryg y galwant golofn pa BF VII 54 24 terfyn torf gymelri - falch, /Llafngoch walch yng nghalch yng Nghaer Ffili. /Dafydd glod gynnydd gyn e BF VII 46 10 e_"yrn, yn hardd wisgad - balch, /Tey_"rnwalch yng nghalch ynghylch gorwlad, /Arwymp emys: Rhys, Rhos a DB VI 33 75 uffern gethern, o gaethiwed, /A wnaeth yma dda yng nghalchdo_"ed, /A wne_^l i'w enaid gwirnaid gwared. OC II 14 127 flawdd flaeniaid. /Ni waeth wnaeth 'y nghydwyr yng nghaled - Faelawr, /Dillwng carcharawr dyllest folai CBM III 21 165 r pen o dra_"ed /Yng nghyfergyr gwy_^r, gwychr yng nghaled; /Yd gystlynai pawb o'i gystlyned, /Yd olei BF VII 54 15 raidd am fro Geri, /Gwy_^r cyrchiad yng nghad, yng nghaledi - blwng, /Ni edynt ystwng Ystrad Tywi. /Owa MeiG I 33 74 /Ysbaid fer fydawl fod ym mhenyd. /Gwae a e_^l yng ngham yng nghymhlegyd - Cain /Cyn rhyfel log lygrian CBM III 26 129 wn oedd lew o Leisiawn, /Aerdarf tarf, terfysg yng nghamawn, /Aergorf torf, twrf goddaith wrth gawn. /A CBM III 10 59 rdd, /Cenitor canys iawn, /Torf ysgwn ys gnawd yng nghamawn, /Tarf rhag cad, rhag Cwcwllfyriawn. /Undeg CBM III 24 129 graddfyged grawn, /Ym muchedd mur trais, traws yng nghamawn, /Treswyr ffwyr ffaglawr, ffraethlawr ffrwy CBM IV 16 172 hefyd yn hwy. /Gwae fab dyn dilid ei gamddwy /Yng nghamlid eithr gobrid gobrwy, /Ys cerydd, ys caredd CBM IV 17 72 /Rhybu Fra_^n fab Lly_^r, llu rwymadur - mad /Yng nghamp yng nghywlad, yng nghad, yng nghur; /Rhybu Er PhB VI 15 18 y mae digymrodedd - wedi: /Penceirddeth Cymru yng nghamrysedd. /O bydd arglwydd gwir Gwynedd - dywysaw PM V 13 29 clodfras, /Huysgwr gw_^r yn oed gwas. /Gwastad yng nghan cad, yng nghyngwydd - galon, /Galofydd yn rhod CBM IV 6 242 gwron, /Yng nghyngest, gorchest gorchorddion, /Yng nghantref Emrais, yn ymryfel gwrdd, /Yn ymwrdd am ha PB VII 7 10 mharchai creulawn - ei folchlafn /A'i falchlys yng Ngharawn, /Rhwyf blwng, rhwydd ystwng estrawn, /Rho HF VII 22 7 am ged, am geinion. /Diffrwythws daear o'i fod yng ngharchar, /Aed a'i ca_^r gan wyllon, /Dilwfr, gw_^y PM V 23 38 lladd, llith brain gorddyar, /O'r milwyr a mil yng ngharchar. /Porthathwy pan aethom i ar /Meirch mordw CBM III 3 192 ybryd, /Gre yng ngreddf yn lleddf yn llugfryd /Yng ngharchar yn naear, yn y_^d. /Post Powys, perging ce EGM I 28 6 olawd. /Perygl yw i ddyn ei ddiwyrnawd /Pan fo yng ngharedd buchedd bechawd. /Pan dde_^l rhag Iesu tri MB I 3 104 n, udd Mo_^n, meinddydd, /Men yd las Trahaearn yng Ngharn Fynydd. /I ddau dywysawg (deifniawg ddedwydd) LlF1 II 3 36 ar Saeson, /Yng ngharnial meirch marchogion, /Yng Ngharneddau tau Teon. /Neud tau o'r barau a berydd - LlF1 II 3 35 d ar lledruddion - wy_^r /Yr orwyd ar Saeson, /Yng ngharnial meirch marchogion, /Yng Ngharneddau tau Te D-4 VI 20 79 _^yl /Fal y'i gwelsawch-chwi yma; /Yng Nghaer, yng Ngharreghofa, /Yng Nghaerfyrddin, fyrddioedd bla. /C PM V 25 23 fan Cle_^r, /Yn llysaidd Aber hydrfer Hoddni, /Yng Nghastell Baldwin, yng Ngheri - osgordd, /Yn Hawrffo CBM III 21 84 wy faranres, /Hoffter nid ofer fal y'i dofes: /Yng Nghefn yr Aelwyd oedd aelaw tres. /Erfid a drychid MeiG I 31 17 wnaethant, /I'r Creawdr a'u crewys y credant; /Yng ngheinffawd y Drindawd y trigiant /Yn brydferth gwer PM V 4 46 edd gwirion. /Ef ym myd ym mawrfryd ym Mo_^n, /Yng Nghemais, yng nghymaws deon. /Hil Ywain Prydain, pra CBM IV 8 17 ith Nanhyfer, /Yn anghyfle llwfr llafur ofer, /Yng Nghemais, yn nhrais, yn nhraws ober, /Peunydd oedd n PM V 25 17 darn dramwy dref Gydweli, /Yng Nghaer-yn-Arfon yng ngherdd gyflawddon /(Ac yng Nghaerlli_"on fy llyw dy PM V 25 23 Aber hydrfer Hoddni, /Yng Nghastell Baldwin, yng Ngheri - osgordd, /Yn Hawrffordd drefgordd dref dyfy ES I 19 6 fedd haelonedd hylwydd, /Hylawch cerdd oedd ef yng ngherthrwydd. /Neud araf hywyl, pair parodrwydd, /Pu CBM IV 4 197 naws: fal traws a'i treisai, /Gwyddfid Eingl: yng nghladd a'i trychai, /Gwyddgwn coed: colled a'u por GYC VII 40 60 dwyllwaith nis maddau, /Gwae leidr a'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae a ga_^r ddaear yn rhy ddiau, /Gwae GYC VII 40 10 yn a ddilyd camlyau, /Gwae leidr a_^'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae dwyllwr a_^'i dwyll nis maddau, /G GM I 11 5 deau dyhynt breiddioedd, /Dechrymynt fy nghlod yng nghlud fantoedd. /Dy-m-cyfairch pawb ym mhob lleoedd PM V 1 140 heuawl. /Dybu er gwared Gw_^r deddfawl, /Crist yng nghnawd, ein brawd bu breiniawl, /Mab ein Tad, ein t CBM IV 18 46 uned, /Dyfu wrhydri, hydr afneued, /Dyfu Grist yng nghnawd, Priawd prifed, /Dyfu ym mru Mair Mab dymune HOG II 13 5 gyrf am galed, /Pan fai arf am farf a fyried, /Yng Nghoed Gorfynwy yng ngorddibed - Lloegr /A llygru ei DLlM II 18 22 ddf angor dyfnfor diffaith /Yd lysg fy nghalon yng nghof maith /Mal yd lysg gwynnawn gan oddaith. /Ni CBM III 26 87 ayw gwaedrwyf gwa_^r dirglwyf dorglwyd; /Gwayw yng nghorf, yn nhorf, yn nhryfrwyd - wriaf, /Ei orsaf oe CBM IV 17 114 mhryd, ym mru ban aeth, /Yn nolur, yng nghur, yng nghorffolaeth. /Cynyddwys Mawrwr mawr freuolaeth - g GM I 8 13 wrysedd cedeirn osudd! /Cant a dau yng nghrau, yng nghrai achludd, /Cnud a chnud a fud ymdanaddudd. /Ca CBM IV 4 189 brig bragad briwai. /Brwysg lafnau yng nghrau, yng nghrai - calanedd, /Cyminedd cymynai, /Gwyrdd heli T EG VI 18 57 na chadlys drain /A rhag pyrth bu syrth Saeson yng nghrain, /Oedd trist maer, oedd claer cleddyf heb wa CBM IV 6 109 awg farchawg, feirch ysgain, /Rhiallu rhyallas yng nghrain. /Pan rhuthrws hil Rhun ar rhuddgrain - gway CBM IV 4 37 ! /Amgoch bryn a phenrhyn a phant, /Aml celain yng nghrain, yng nghreunant, /Yng nghrau, yng nghreulanw CBM IV 1 61 pen ar ddigrain; /Gwelais eu berthladd berthlu yng nghrain /Yn yd byrth berthdud golud gwylain; /Gwelai PM V 26 55 , nid ymhwrdd amau. /Rhifed sy_^r syrthiasant yng nghrau /O'th gynnygn o'th gynefodau. /Rhos difro, Pe GM I 8 13 : /Cadarn gywrysedd cedeirn osudd! /Cant a dau yng nghrau, yng nghrai achludd, /Cnud a chnud a fud ymda CBM IV 4 189 ys briwgad, brig bragad briwai. /Brwysg lafnau yng nghrau, yng nghrai - calanedd, /Cyminedd cymynai, /G CBM IV 4 38 ant, /Aml celain yng nghrain, yng nghreunant, /Yng nghrau, yng nghreulanw ewyngant. /Do_^r ysgor, ysgwy LlG VII 27 25 orth nef yn agored. /Angall yw y dyn ni dde_^l yng nghred /Ar y Gw_^r gorau a aned. /Angau ni'n edau un CBM IV 16 203 d o'u rhan /Pymoes byd er bedydd Ieuan. /Gw_^r yng nghred, yng nghrefydd nid gwan, /Gw_^r yng nghrog, y CBM IV 16 203 Pymoes byd er bedydd Ieuan. /Gw_^r yng nghred, yng nghrefydd nid gwan, /Gw_^r yng nghrog, yng nghroes b GM I 14 88 udded. /Llwyddid fy nghywyd yng nghywir gred, /Yng nghrefydd, yn ffydd, yn ffaw ganrhed, /I'm dyddwyn o PM V 23 74 ranes, i frain ban - ddychre, /Dychrain gwy_^r yng nghreulan; /Gwrdd y gwnaeth am ddeudraeth dryfan /Gw CBM III 12 45 nerth gwy_^r. /Gw_^r yng ngawr dyrawr, deryw - yng nghreulan, /Hael am ran, am rwythyw, /Bu, trwy lewyd CBM IV 4 38 lain yng nghrain, yng nghreunant, /Yng nghrau, yng nghreulanw ewyngant. /Do_^r ysgor, ysgwyd eliffant, CBM III 20 54 Ei lafn yng nghreulif, yng nghreulyn - gwyar, /Yng nghreulawn ymwrthryn, /Gwychr y gwylch gweilch amddi CBM III 20 53 hrwn, /Lluoedd orthew llew llafndwn. /Ei lafn yng nghreulif, yng nghreulyn - gwyar, /Yng nghreulawn ym CBM III 20 53 orthew llew llafndwn. /Ei lafn yng nghreulif, yng nghreulyn - gwyar, /Yng nghreulawn ymwrthryn, /Gwych CBM IV 4 37 n a phenrhyn a phant, /Aml celain yng nghrain, yng nghreunant, /Yng nghrau, yng nghreulanw ewyngant. /D GM I 8 5 m dir yn wir yn w_^yth gyhudd: /Ef yng ngraid, yng nghrew, yn llew llofrudd: /Ef yng ngryd, yng ngryn, CBM IV 16 204 ed, yng nghrefydd nid gwan, /Gw_^r yng nghrog, yng nghroes bedryfan; /Gw_^r a wy_^s a frys i frawdlan, CBM IV 16 204 _^r yng nghred, yng nghrefydd nid gwan, /Gw_^r yng nghrog, yng nghroes bedryfan; /Gw_^r a wy_^s a frys HF VII 23 29 gymwyll gymodi, /Gan faddau o Dduw ei ddodi - yng nghrogwedd /Gan fyned i'r bedd, bu bodd Celi, /Gan g CBM IV 17 122 pob ffin, pob ffaw dynged, /Braw cwyddam i gyd yng nghryd anghred: /Yn uffern gethern, gaeth drefred - ES I 21 18 dd heb allu! /Rhy'i gellynt, gallem anghredu, /Yng nghryd byd ryhyd ryfeddu. /Gwnaetham nam, a rhygam r CBM III 7 21 wystlon ganhymdaith. /Llafn argrad yng nghad, yng nghunllaith, /Llafn gwyar a ga_^r o gydwaith, /Llaw CBM IV 17 72 dur - mad /Yng nghamp yng nghywlad, yng nghad, yng nghur; /Rhybu Ercwlff mawr, rhwysg dyrawr dur, /Rhyf CBM IV 17 114 nyndid, ym mhryd, ym mru ban aeth, /Yn nolur, yng nghur, yng nghorffolaeth. /Cynyddwys Mawrwr mawr fre PM V 23 143 ws ei Franfro, /Llary de_"yrn cedyrn cadosgo - yng nghur, /Ys 'yng ngha_^r a orfo. /Gorfydd udd dremru PM V 28 13 hael beirdd afael byd. /Bydoedd yng nghyhoedd, yng nghwyn - a ethyw, /O'i athaw yn amwyn, /Post cadau c LlF1 II 4 39 wer - achaws /O achwyson pryder /Am 'yng nghof yng nghwyn ofer /Am 'yng nghymwyd yng Nghymer. /Cymerais CBM III 16 121 dyn ei arfaeth. /Arf torfoedd terfysg, Eingl yng nghydoch /O Fangor hyd fangeibr Dudoch! /Aml iwch fe LlF1 II 1 117 , dau rydd roddiad, /Dau ddoeth yng nghyfoeth, yng nghyfaenad, /Dau gu, dau gyfaith, dau wyneithad, /Da SB II 24 12 wyf anaw, /Gwanai drwy gorf, yng nghyfaerdorf, yng nghyfaerdaw, /Gwenydd gwrth lawr, gwenydd aesawr, os SB II 24 12 drwy frys, Rhys rhwyf anaw, /Gwanai drwy gorf, yng nghyfaerdorf, yng nghyfaerdaw, /Gwenydd gwrth lawr, CBM III 20 23 orddyfniad - gorllin, /Yn gorllwyn dwy gawad /Yng nghyfarf tarf torf amnad, /Yng nghyfarfod cyfnod cad PM V 9 33 rffowysle, /Arffedawg eirchiaid arch dyunlle, /Yng nghyfarfod clod cludfeirdd dyle, /Yng nghyfrwys gynn CBM III 20 24 wyn dwy gawad /Yng nghyfarf tarf torf amnad, /Yng nghyfarfod cyfnod cad. /Cadwyn cyfri_"au, cyfrwydd - GG II 31 48 teilyng gwledd; /Ni bo cyfyng Duw i'm cyfedd /Yng nghyfawr synhwyrfawr senedd OC II 14 74 , fenestr (na fyn angau!), /Corn can anrhydedd yng nghyfeddau. /Hirlas buelyn, braint uchel - heno, /Ar CBM III 21 165 yd glywed, /Yd gwyddynt pennawr pen o dra_"ed /Yng nghyfergyr gwy_^r, gwychr yng nghaled; /Yd gystlynai CBM III 26 13 n nhrymder, /Yn nhromgad, yn nhramwy, cwyner! /Yng nghyflawndal cyrdd, yng nghyflawnder - budd, /Ni bwy CBM III 26 13 , yn nhramwy, cwyner! /Yng nghyflawndal cyrdd, yng nghyflawnder - budd, /Ni bwyad diaber, /Yn ei fyw ni CBM IV 8 5 bual buarth hydrfer. /Hydr yd gerdd fy ngherdd yng nghyflawnder /I gyflawn foli rhi rhwy dirper, /Yn ur EG VI 18 123 uoedd lluoedd llawer, /Torfoedd yng nghyhoedd yng nghyflawnder, /Tarianau golau fal y gweler. /Rhy'i m GB II 26 14 sgeraint, /Ysid rhad yn ei wlad a mad a maint /Yng nghyfoeth Dewi difefl geraint, /A rhydid heb ofud, h CBM III 24 149 wrthodiad, amnad am nawn. /Tra fu fy nghyfedd yng nghyfoeth iawn /Ni'm llafarai-i neb na'm bai ddigawn LlF1 II 1 117 g, dau ddedwydd, dau rydd roddiad, /Dau ddoeth yng nghyfoeth, yng nghyfaenad, /Dau gu, dau gyfaith, dau CBM IV 8 14 dd hyder, /Yng nghyfragor glyw am eu glewder, /Yng nghyfragod clod y clyw llawer. /Yn anghyflwyth gw_^y CBM IV 8 13 fder, /Yn nhwrf, yn nhorfoedd hud oedd hyder, /Yng nghyfragor glyw am eu glewder, /Yng nghyfragod clod MeiG I 33 27 a'i gestwng, gystudd angau /(Anghyfoeth angen) yng nghyfrangau. /Rex ry-s-gollychwyf, Rhwyf rhyfeddau, CBM III 12 17 /Bryd yn arfod a ddodes. /Ni ddodes fy ngherdd yng nghyfraith - eirioed, /Draig Argoed hoed hirfaith, / GM I 9 44 waedraidd fy nghleddyf a godrudd - yng nghad, /Yng nghyfranc a_^ Lloegr llawr nid ymgudd! /Gwelais o ar CBM III 10 53 ddiaid garthan. /Nawfed eu rhifed, rhuddwedd - yng nghyfranc /Cyn bu tranc eu trosedd, /Tyngyriawn tyng CBM III 3 127 rbyn, /Yng nghyfrgoll tewdor ddo_^r ddichlyn, /Yng nghyfranc Powys, pobl ddengyn, /Ag Oswallt fab Oswy CBM III 3 125 brwydd yn erbyn, /Yn rhodle gwyach gwyarllyn, /Yng nghyfrgain gyfwyrain cyfrbyn, /Yng nghyfrgoll tewdor GG II 32 6 styriwn, cwynwn cedwyr arfoll - naf /Ni ad Duw yng nghyfrgoll; /Marw myrdd, mawredd cyrdd carddgoll; /M CBM III 3 126 gwyarllyn, /Yng nghyfrgain gyfwyrain cyfrbyn, /Yng nghyfrgoll tewdor ddo_^r ddichlyn, /Yng nghyfranc Po GYC VII 38 30 , /Ef a_^ rhwnc i rwng ei ddwyfer, /Ef heb gof yng nghyfrif aeredd, /Ef yn wan druan lawdryfer - heb ne MB I 3 159 iawn ys iawn ei gyrhaedded: /Crefydd y Creawdr yng nghyfrifed /I Ruffudd, gloywudd a'i cudd tudwed. /Hy LlF2 VI 10 71 Wrth wy_^n ei ganllaw ni bu ganllaith: /Ca_"in yng nghyfrin ag anghyfraith, /Caeedig uffern ar gethern PM V 9 34 yunlle, /Yng nghyfarfod clod cludfeirdd dyle, /Yng nghyfrwys gynnwys gan Wawr i'i le CBM IV 6 240 ngheinion - o fedd /Yng nghyntedd Tey_"rnon. /Yng nghyngawr, gwrawr a_^ gwron, /Yng nghyngest, gorches CBM IV 6 241 Tey_"rnon. /Yng nghyngawr, gwrawr a_^ gwron, /Yng nghyngest, gorchest gorchorddion, /Yng nghantref Emr CBM IV 17 30 wg Gw_^r llwyrddwg llawr, /Gw_^r hydrfau angau yng nghynghellawr. /Cyngholli Mawrdduw mor ddybryd - i n PM V 13 29 gwr gw_^r yn oed gwas. /Gwastad yng nghan cad, yng nghyngwydd - galon, /Galofydd yn rhodwydd, /Gwoseb r CBM III 28 2 r cyfarwar, cyfarwoloedd - brwydr, /Bryd uchel yng nghyhoedd, /Glewdraws, cyngaws cenhedloedd, /Glyw di PM V 28 13 rmyd, /Trydydd hael beirdd afael byd. /Bydoedd yng nghyhoedd, yng nghwyn - a ethyw, /O'i athaw yn amwyn EG VI 18 123 amser /A rhialluoedd lluoedd llawer, /Torfoedd yng nghyhoedd yng nghyflawnder, /Tarianau golau fal y gw LlG VII 24 150 lfawr draig dragon gyfeddau, /Heirdd ei feirdd yng nghylch ei fyrddau; /Hylithr y gwelais, ddydd golau, OC II 14 144 r. /Menestr, gwelud di galchdo_"ed - cyngrain /Yng nghylchyn Owain, gylchwy enwir. /Pan breiddwyd Cawre GM I 13 24 ei gynne, /I ddygyfwrw enwir yn enwerys goll /Yng nghyllestrig dandde PM V 2 18 /Gwythlawn yw fy nawn yn nyfysgi, /Gwaethlfan yng nghyman, yng nghymelri. /Gwollycha dy fa_^r, feirddi PM V 4 46 Ef ym myd ym mawrfryd ym Mo_^n, /Yng Nghemais, yng nghymaws deon. /Hil Ywain Prydain, praff wron, /Hil PM V 2 18 w fy nawn yn nyfysgi, /Gwaethlfan yng nghyman, yng nghymelri. /Gwollycha dy fa_^r, feirddion westi, /Gw LlF1 II 4 40 m 'yng nghof yng nghwyn ofer /Am 'yng nghymwyd yng Nghymer. /Cymerais ei aur a'i ariant - ataf /A'i ate HOG II 6 33 n obennydd. /Caraf yr eaws ar wyriaws wy_^dd, /Yng Nghymer Deuddyfr, dyffrynt iolydd. /Arglwydd nef a MeiG I 33 16 uw yn gollwng gwall fynechi /A'i dycwy yn gam yng nghymhelri - uffern, /Afflau dihedd dihun gymri. /Cy MeiG I 33 74 r fydawl fod ym mhenyd. /Gwae a e_^l yng ngham yng nghymhlegyd - Cain /Cyn rhyfel log lygriant enbyd; / LlG VII 24 100 ywilydd, /A welai Lewelyn, lewenydd - dragon, /Yng nghymysg Arfon ac Eiddionydd. /Nid oedd hawdd, llew LlF1 II 1 169 , eu budd parth ag atan! /Dewisais fy ngherdd yng nghynfaran - cynnif /O du llanw a llif a llef dylan. CBM III 21 70 i orsefid a orsefi, /Gw_^r gorsaf gwraf, gw_^r yng nghyni, /Gw_^r a wnaeth argel ar galedi, /Argae cede BF VII 52 27 yw lluosgar, /Gw_^r bolch ei darian, daerfar - yng nghyni, /Gw_^r balch yn holi seri sathar; /Gw_^r bei LlG VII 24 60 /Ciliaw ni orug er caledi - gawr, /Gw_^r eofn yng nghyni. /Parawd fydd meddiant, medd beirdd, i'm rhi, CBM III 5 64 ddgof o'i rygolled, /Praidd preiddwyr preiddwr yng nghynired, /Pargoch cad gadarn rhag calchdo_"ed, /Pe CBM III 16 181 eawg myngawg na myngdwn. /Ni ddodaf fy ngherdd yng nghynnelw camddull /O'm cynnull, canys gwn /Nis llu CBM IV 6 31 rdd i feirdd gynghallen. /Hud af yng nghynnorf yng nghynnen - a_^'m cerdd /A'm cynnelw o'm perchen, /Hu DB VI 27 52 on, ddiofryd - ein llyw, /Braidd yw in ein byw yng nghynnen byd, /Wedi brys haelder muner menwyd, /Mwyn CBM III 24 106 seirff saffar sen, /Ergyrwaywawr trais, traws yng nghynnen, /Eryron trychion, trychwyr orffen. /Eryfas EW VI 2 17 branes wrthgrif, /Rad o'i geniad i'i gynnif. /Yng nghynnif Madawg anghynnwys - ei dorf /A'i daerfar ar ES I 15 28 th /I ystwng treiswyr, treiswriaeth - cynnygn /Yng nghynnif prysuriaeth. /Dyn yn fyw ni fedd o'i arfae PM V 5 6 gormes. /Arfle ysgwyd aur yn armes - cynnygn /Yng nghynnif rhyddodes /Ar ysgwydd ddidramgwydd ddidres: CBM III 3 133 fawr ddisgyn, /Wrth ddisgyr cedwyr cadrwehyn, /Yng nghynnif sarff unbyn: /Sefis ef, sefid Duw gennyn! / EGM I 25 15 ardwy adwy edyrn. /Cochwedd calanedd celyrn - yng nghynnor /Cyfeisor Echdor, aerddor eurddyrn; /Eirf d MB I 3 25 wd, /Ac ail o Run Hir, rhyfel ddurawd. /Gwanai yng nghynnor eisor Medrawd /Mal Urien urdden a'i amgyffr CBM III 16 145 ei ba_^r o borffor. /Porthes gw_^r gwrddfalch yng nghynnor /Gw_^yth fore yn rhagre rhag io_^r, /Trais LlF1 II 1 67 r ac arfor a gorfynydd. /Mor elw fy nghynnelw yng nghynnor - lliaws, /Yn llwybr maws achaws uchel dymo CBM IV 6 31 n, /Hud wyf fardd i feirdd gynghallen. /Hud af yng nghynnorf yng nghynnen - a_^'m cerdd /A'm cynnelw o' GM I 9 52 walchmai y'm gelwir, ga_^l Edwin ac Eingl, /Ac yng nghynnwrf llu hud wyf llofrudd! /Ac ysymy dystion a' CBM IV 8 52 aeth salwder. /Yn rhan orffowys yd gynhwyser, /Yng nghynnwys rhydid gleindid gloywder, /Yng ngoleuad rh CBM III 30 1 Yng nghynosod clod, claer ddylaith - byddin, /Ni byddud LlF1 II 1 105 m foli filwyr neirthiad. /Lluddedig fy ngherdd yng nghynrabad /Lluyddon a berthon parth ag atad. /Llawe CBM IV 6 239 /Rhydyrllid fy ngherdd 'y ngheinion - o fedd /Yng nghyntedd Tey_"rnon. /Yng nghyngawr, gwrawr a_^ gwro CBM III 3 43 rennydd cyn cerydd caredd. /Ceritor fy ngherdd yng nghyntedd /Yn yd ga_^r gwy_^r gwanar gwinwledd, /Car GM I 9 11 eu pluawr pleidiau edrin. /Pellynnig fy nghof yng nghyntefin /Yn ethryb caru caerwys febin. /Pell o Fo HOG II 11 7 edd debyg gwenyg gwynlas. /Hiraethawg fy nghof yng nghyweithas, /Hoed erddi, a mi genddi yn gas! /Cyd g CBM IV 17 128 d. /Yn ydd aeth Ca_"in can ei weithred - cam, /Yng nghyweithas nam ni'm bo fyned; /Gwddam pob anwar dae GM I 14 87 wyf abar, a'm bo lludded. /Llwyddid fy nghywyd yng nghywir gred, /Yng nghrefydd, yn ffydd, yn ffaw gan CBM IV 17 72 _^n fab Lly_^r, llu rwymadur - mad /Yng nghamp yng nghywlad, yng nghad, yng nghur; /Rhybu Ercwlff mawr, PhB VI 15 5 rdd a'r beirdd yn cywrysedd. /Er pan fu Elffin yng nghywrysedd - Faelgwn /Neus porthes peprwn pell dyfr CBM III 24 22 amwyn graid greddf ychen - yng ngwedd, /Gwy_^r yng nghywrysedd, gwy_^r gwledd Gwlyddien; /Gwy_^r y'n cy GM I 7 139 ddun drugarawg /I Fadawg fad gynnwys /Gan lain yng ngla_^n Baradwys, /Gan engylion gloywon glwys PM V 8 44 /A minnau, magator o'm dlid /Bodd i Dduw a bod yng ngleindid. /Rhag beiau rhiau yn y rhennid - budd /Dy CBM IV 4 262 dain, preiddwyr ehofnder, /Pair enwair, enwawg yng nglewder, /Pa_^r anwar, anwas yn rhacter, /Pobl wasg CBM IV 5 47 n, /Fab Cynon cerdd fenwyd, /Llawroddiad, llew yng nglewyd, /Llaffethair i ffo ffordd byd. /Byd trist w CBM IV 6 23 /Gwyddfid gwy_^r yng ngweryd achludd, /Gwy_^r yng nglyw trychion rhag tra chythrudd - gwayw /A gwaedli GM I 11 26 lew yn neau yn eang ffin. /Bid gymri fy ngnaws yng ngnawd feithrin - ba_^r /Ac i'm cyfaillt ca_^r, corf PM V 23 172 ant, /A Chaer-yn-Arfon, a charant - yng ngnif /Yng ngnaws coll a'm peidiant. /Neu orfydd dy orofn nad a CBM IV 1 18 eudaer, oedd claer cleddyf uch gwain /A llinon yng ngnif a llif rhag llain; /Llafn yn llaw a llaw yn ll PM V 24 43 meirch mai, meingrwn, dwn a dosawg, /A lluoedd yng ngnif a llueddawg - faes, /A lliaws dilaes aes asge EG VI 18 71 ain, /Nid Calan gyman gw_^r ei gymain, /Hydwf yng ngnif a_^'i lif o lain, /Hud e_^l yn rhyfel hyd yn LlG VII 24 127 ddlas ferau. /Cyfarf wyf o rwyf rhudd lafnau - yng ngnif, /Cyfoethawg cynnif, cynflaen cadau. /Llywelyn CBM III 16 127 cyfran cyfryngoch; /Ei ysgwn gynnif, ei ysgwyd yng ngnif, /Ei ysgwyddau fochfoch, /Ei dreiswayw, ei dre PM V 9 11 gad /Megis ei hendad o'i rad rodre. /Molawd yw yng ngnif mal yn nhanfre, /Edeinfeirch a seirch serrigl BF VII 44 11 Oedd cadarn ei gynnif, /Oedd cedawl, oedd cadr yng ngnif, /Oedd coeth, digrawnddoeth, digrif. /Tros nad EW VI 2 14 w i'm llyw llafn waedlif - ysgwr /A'i ysgyrion yng ngnif, /Rhwyd Brynaich, branes wrthgrif, /Rad o'i ge CBM IV 13 12 ne_^r; /Cynnygn fy llyw oedd llawer, /Cwyddynt yng ngnif seithrif se_^r. /Rhif se_^r, rhwy cigleu, cigw PM V 23 171 ennyr Naw Nant, /A Chaer-yn-Arfon, a charant - yng ngnif /Yng ngnaws coll a'm peidiant. /Neu orfydd dy HF VII 22 15 hebawg cynreinon, /Diarswyd ysgwyd, ysgyrion - yng ngnif, /Ysgwthr llif, llid Dryon: /Digardd, hardd, i MG VII 32 64 lludd poenau, /Ac a'n gwna lle yn nheca' bre, yng ngobrwyau PM V 23 108 yw Mo_^n mwyn Pabo - a'th ddug, /Ef a'th ddwg yng ngodo; /Llywelyn, ef llosges dy fro, /Llas dy wy_^r PhB VI 11 18 wd rhygwydd rhygais ni allo, /Gnaws gaeaf alaf yng ngodo. /Telais-i feirch i farchawg Mwyddno, /Teilwng CBM III 7 9 n aerwan, yn eurwaith, /Twrf grug yng ngoddug, yng ngoddaith, /Tarf esgar, ysgwyd yn nylaith. /Rhwyf my CBM III 7 9 th, /Tarian yn aerwan, yn eurwaith, /Twrf grug yng ngoddug, yng ngoddaith, /Tarf esgar, ysgwyd yn nylai CBM III 1 15 draeth am draed gwylan. /Perierin yng ngofur, yng ngofan - fy ngwawd, /(Pernawd parch folawd fal nad d CBM IV 5 87 erbair ba_^r baedd erfid, /Llyw glyw glewdraws yng ngofid, /Llew torf, tarian eurgymid. /Llas Goronw ha PM V 10 62 ewelyn, llen brid - i'w berchen /A'i barchwyr yng ngofid, /Och ar ni llas yn llid, /I'th garchar dolur CBM III 1 15 n ffraeth am draeth am draed gwylan. /Perierin yng ngofur, yng ngofan - fy ngwawd, /(Pernawd parch fola GM I 11 24 /Cyn twrf ddwyrain ddwyre brwydrin. /Bid wych yng ngogledd uch gwledd, uch gwin, /Bid lew yn neau yn e CBM IV 8 56 lleufer, /Yng ngoleufraint saint ydd aswyner, /Yng ngolau addef nef yd nodder LlF2 VI 10 28 y Lusiffer /A'r ddau ar ddeau yng ngoleuder, /Yng ngolau drefad a fad foler. /Mad bu ein llyw, yn lly CBM IV 8 54 ndid gloywder, /Yng ngoleuad rhad rhydamuner, /Yng ngolau fraisg fre, yn lle lleufer, /Yng ngoleufraint CBM III 21 212 ngreinion, /Colofn Cadelling, Cadell Brython, /Yng ngoleuad gwlad Gwledig neifion, /Yng nghain addef ne CBM IV 8 53 ser, /Yng nghynnwys rhydid gleindid gloywder, /Yng ngoleuad rhad rhydamuner, /Yng ngolau fraisg fre, yn CBM III 7 42 aith, /Yng ngoleuder saint, yng ngoleudaith, /Yng ngoleuad rhad rhydid perffaith CBM III 7 41 cam cymaint ei affaith, /Yng ngoleuder saint, yng ngoleudaith, /Yng ngoleuad rhad rhydid perffaith CBM IV 18 37 eiddiaf /A'r Mab a'r Ysbryd, glendyd gloywaf, /Yng ngoleuder deddf, dedwydd fyddaf; /Yng ngwas engylion CBM III 7 41 i laith, /I ddifwyn y cam cymaint ei affaith, /Yng ngoleuder saint, yng ngoleudaith, /Yng ngoleuad rhad GYC VII 41 29 herwydd trosedd trysor obrau, /Pan wir farner yng ngoleuder se_^r a sygnau /Geir bron Dofydd a Sywedy LlF2 VI 10 27 /A'r trydy i law y Lusiffer /A'r ddau ar ddeau yng ngoleuder, /Yng ngolau drefad a fad foler. /Mad bu e CBM IV 8 55 uner, /Yng ngolau fraisg fre, yn lle lleufer, /Yng ngoleufraint saint ydd aswyner, /Yng ngolau addef ne CBM III 5 121 a ddywedir? /A ddywaid rhiain, ni rhygeblir. /Yng ngolud amliw aml y'm rhoddir, /Nid amgen y'm rhydd, HOG II 13 5 fai arf am farf a fyried, /Yng Nghoed Gorfynwy yng ngorddibed - Lloegr /A llygru ei threfed, /Llaw ar g ES I 17 12 yd!) o bryder chwefrin? /Dothyw llew a_^ lluch yng ngorddin, /Detholwalch buddugfalch byddin; /Llywelyn D-1 I 1 14 wy, /Rhos, Rhofyniawg, rhan ardderchawg, rhugl yng ngorddwy, /Tegeingl ardal, Edeirnawn, Ia_^l, arial a PM V 23 175 I'th erbyn i'th erbarch feddiant. /Neur orwyt, yng ngorenw Morgant, /Ar filwyr Prydain pedrydant. /Mad CBM IV 4 107 yn wybr, /Yn ebrwydd gyfarwain, /Yng ngwrfoes, yng ngorfaes cyfrgain, /Yng ngorfawr wriawr goradain, /Y CBM IV 4 108 arwain, /Yng ngwrfoes, yng ngorfaes cyfrgain, /Yng ngorfawr wriawr goradain, /Yng ngwrial yng ngwryd Ow ES I 18 19 ed rhag rhysgyr - arfau /Arfod Cai a Bedwyr; /Yng ngorofn trai, trais fyfyr, /Yng ngwriawr cadwawr, ce CBM IV 4 110 iawr goradain, /Yng ngwrial yng ngwryd Owain, /Yng ngorun, aergun argyfrain. /Yn aergad yn Argoed Llwyf CBM III 26 10 wyrnawd, ffe_^r, /Cymyrrws ei hoedl ei hyder /Yng ngorwydd glasfre rhag glasfer: /Yn nhrymglais, yn nh CBM III 16 173 lan clod adwn! /Ni ffy rhag terfysg, rhag tarf yng ngosgordd, /Tarw tewdor, ddo_^r ddyrwn, /Ni phlyg ei ES I 22 8 n lle engiriawl, /Na'm gosod o'm goseb fydawl /Yng ngoson dyniaddon dyniawl. /Crist a ddaw yn wa_^r, yn GM I 9 38 wain Eingl yn addoed, /Ac o du Rhibyll rhebydd yng ngraid. /Gwalchmai y'm gelwir, gelyn y Saeson, /Ar GM I 8 5 hir, /Ef am dir yn wir yn w_^yth gyhudd: /Ef yng ngraid, yng nghrew, yn llew llofrudd: /Ef yng ngryd, CBM III 3 190 ; /Gwyrth arall, gwerthfawr ei ddedfryd, /Gran yng ngre, bu de, bu dybryd, /Gre yng ngreddf yn lleddf y CBM III 11 29 hybarch, hebawg a bual. /Buant cyd yng ngryd, yng ngreddf - cyfarfod /Cyfarfogion dileddf, /I wrthod a CBM III 3 191 edfryd, /Gran yng ngre, bu de, bu dybryd, /Gre yng ngreddf yn lleddf yn llugfryd /Yng ngharchar yn naea CBM III 13 18 ngwrys, yn efnys ofnwraith, /Bryd yng ngryd, yng ngreidiawl affaith, /Braisg, abrwysg, abrwysgl anorr GM I 7 103 Cyfrwng llew a llyw Merfyniawn. /Gwelais Loegr yng ngrwn, gwelais ais yn dwn, /A thon waed ar estrawn. DB VI 27 89 gwawr Dygant yn deg hyfryd. /Ei deulu a delynt yng ngryd /Delwau aur ar eu cyfeiryd; /Ei wyrda oedd dda LlG VII 26 11 fod i wrthaw! /Gwrawl yw ei hawl yn hwylaw - yng ngryd, /Gw_^r hyfryd i'r byd bod i danaw. /Nid anaml CBM IV 9 77 yly, /Gw_^r yn nharf, yn nherfysg wedy, /Gw_^r yng ngryd gwy_^r gwryd, gw_^r hy, /Gw_^r greidiawl fal G PB VII 1 30 esgar esgudfryd - Owain, /Gwawr Llundain, llew yng ngryd, /Hydorf walch, hydr o'r mebyd, /Hyder gwendud DB VI 35 7 , /Llawhir ni welir ei gywala; /Llym yng ngrym yng ngryd, llawr gorfawr gwryd, /Llwyr y dyd ei fryd ar CBM III 11 29 rnwal, /Aur hybarch, hebawg a bual. /Buant cyd yng ngryd, yng ngreddf - cyfarfod /Cyfarfogion dileddf, CBM III 13 18 . /Brys yng ngwrys, yn efnys ofnwraith, /Bryd yng ngryd, yng ngreidiawl affaith, /Braisg, abrwysg, abr GM I 8 6 yng ngraid, yng nghrew, yn llew llofrudd: /Ef yng ngryd, yng ngryn, yn rhyn rybudd: /Ef gw_^r, gwelito HF VII 23 7 lochi, /Gw_^r teilu teilwng i'i foli. /Gw_^r yng ngryd yn rhyd, gw_^r fal Rhodri - Mawr, /Gw_^r eurgl DB VI 24 87 ywenydd dreulaw, /Ystyriawl ei hawl i hwylaw - yng ngryd, /Ys digrif i'r byd bod i danaw. /Ystyriwys De PB VII 16 13 lles pob neges o'i naf. /Cyd a_^'i naf, cadarn yng ngrym /Madawg, laif aerdduriawg lem, /Oedd pargoch y DB VI 35 7 eth, cywir, /Llawhir ni welir ei gywala; /Llym yng ngrym yng ngryd, llawr gorfawr gwryd, /Llwyr y dyd e PM V 10 71 /Bu dyno wrth ein gwyn, /Pan ddoeth aes aesawr yng ngryn, /Pan ddyfu pen llu Penllyn. /Pen llysoedd cyh CBM III 3 122 iddun orun oresgyn, /Yn nydd rhaid a_^ rhodawg yng ngryn, /Yn rhodwydd, ebrwydd yn erbyn, /Yn rhodle gw GM I 8 6 , yng nghrew, yn llew llofrudd: /Ef yng ngryd, yng ngryn, yn rhyn rybudd: /Ef gw_^r, gwelitor golaith e CBM III 10 8 yd-ddyun /Yng ngwythlid, yng ngwythlawn orun, /Yng ngwaedlan, yng ngwaedle gwyddgun. /Awch rhoddaf araw CBM III 10 8 wythlid, yng ngwythlawn orun, /Yng ngwaedlan, yng ngwaedle gwyddgun. /Awch rhoddaf arawd, awch rhoddio EGM I 28 35 edd pym oes byd yn gyd gaethnawd /Yng ngafael, yng ngwael, yng ngwaelawd - uffern, /Yn afflau oerwern y DB VI 24 23 sylliaw /Dydd y cymerth Crist crog yn eiddaw: /Yng ngwaelawd uffern, afflau fraw - einioes, /Ydd oedd b EGM I 28 35 byd yn gyd gaethnawd /Yng ngafael, yng ngwael, yng ngwaelawd - uffern, /Yn afflau oerwern yn erddygnawd GM I 9 142 iell bau. /Derllesid i'm llaw llad i'm goddau /Yng ngwaith Maes Carnedd can frehyrau. /Dyhepgyr alaf, e MB I 3 128 earn dyfydd, /Ni noddes mawredd eu merwerydd! /Yng ngwaith y Waederw, chwerw chwelidydd. /Cad Geredigia CBM III 16 49 ur estrawn! /Gwnaeth gw_^r gwryd fan (gwrfalch yng ngwalchlan, /Gwawr creulan mal creulawn) /Gwayw drwy CBM III 16 190 amdrais i dan fflamdai Lloegr, /A phlant Eingl yng ngwander, /Dyglud glod mal y clyw llawer, /Dychyrch CBM III 22 4 /Cefais gan dreth orddethol /Tarw teg Talgarth yng ngwarthal. /Llef a glywaf, gloyw eilyrth, /Llef eilo CBM IV 18 38 loywaf, /Yng ngoleuder deddf, dedwydd fyddaf; /Yng ngwas engylion gwirion, gwaraf, /Yng ngwenwlad Wledi CBM IV 2 34 a'm cynfaeth, cyn fy hepgor, /Ar feirch pasg yng ngwasg, yng ngwisg borffor; /Arglwydd a'm porthes, p CBM IV 16 31 garchar, /Cyn oergawdd anghlawdd anghlaear - yng ngwasg /Yng ngwisg derw a gwyar, /Urdden Re_^n rhei ES I 22 15 fnaf ei chanawl. /Llawer un a ddaw eneidiawl - yng ngwasg /Yng ngwisgoedd corfforawl. /Mau dyddwyn Morw PM V 23 63 s, /A phreiddiau ewi_"ar, /Mwth y rhydd arwydd yng ngwasgar, /Mal Arthur, cain fodur Cibddar, /Can a ch GYC VII 40 9 n fu. /Dyw Mawrth, coeth y doeth w_^r diwael - yng ngwawdd /Yng ngw_^ydd pobl yr Israel, /Yn un, yn enw PM V 30 12 fal trabludd Tren, /Nog anhawdd gwahawdd gwynt yng ngwden. /Neu wddam nad cam cymryd yn ben /Mab Llywel CBM III 24 21 Feigen, /Gwy_^r yn amwyn graid greddf ychen - yng ngwedd, /Gwy_^r yng nghywrysedd, gwy_^r gwledd Gwly PM V 10 95 /Er gorddwy tey_"rnedd, /Ongyr gwy_^r gwyrynt yng ngwedd, /Onn ger bron breenhinedd. /Breenin mawrllin CBM III 21 193 /Edewid eron rhan gofion - galar /A geleurudd yng ngwelyddon, /Edewis terrwyn te_"yrn feibion /A edau D-4 VI 20 43 - gwrdd gynnygn, /Gwy_^r gynnif ym mhlymnwyd; /Yng ngwendud Glud yd glywyd, /Yng Ngwenwaun befr bell o GYC VII 40 15 syberw ar subed angau, /Gwae lwth o'i lithiaw yng Ngwenerau, /Gwae fradwr o'i frydion feddyliau, /Gwae D-4 VI 20 44 f ym mhlymnwyd; /Yng ngwendud Glud yd glywyd, /Yng Ngwenwaun befr bell o Glwyd. /Pebyllwys te_"yrn, tew CBM IV 18 39 fyddaf; /Yng ngwas engylion gwirion, gwaraf, /Yng ngwenwlad Wledig, nef a archaf. /Gwledig arbennig, p CBM IV 8 40 ymeraf udd naf, na fid ofer - im, /Na fid ofid yng ngwenwynder. /Pan gychwynnws gw_^r gwrdd yn nhrymder MB I 3 140 luosydd: /As rhoddwy fy Rhe_^n ran dragywydd /Yng ngwerth a roddes ar lles prydydd. /Ni wddant fanfeir GB II 26 236 ysau, /Rhai gweinion, noethon, aethan faddau, /Yng ngwerth eu gwrthwarae, gwyrth a orau: /Cerddasant ga CBM IV 6 22 briwglau a llafnau lledrudd, /Gwyddfid gwy_^r yng ngweryd achludd, /Gwy_^r yng nglyw trychion rhag tra CBM IV 17 51 anghlawdd anghlyd. /Yn llwyr ydd yn gw_^yr hyd yng ngweryd - llawr, /Yn llwrw un cyfawr ydd yn cyfyd /( GM I 7 98 m dyle /Am adfod arth arfod arf he /Heb edfryd yng ngweryd wely. /Gwelais dorf am dw_^r, gwelais wy_^r CBM III 16 209 drafferth rhag Ffordun, /Saeson sang ddyllest yng Ngwestun, /Bu creu eu calon eu cymun! /Gwrddlan ddih CBM IV 2 34 th, cyn fy hepgor, /Ar feirch pasg yng ngwasg, yng ngwisg borffor; /Arglwydd a'm porthes, porthle tewdo CBM IV 16 32 Cyn oergawdd anghlawdd anghlaear - yng ngwasg /Yng ngwisg derw a gwyar, /Urdden Re_^n rheithfawr, Gwawr ES I 22 16 awl. /Llawer un a ddaw eneidiawl - yng ngwasg /Yng ngwisgoedd corfforawl. /Mau dyddwyn Morwyn i'm heiri EG VI 18 40 uddedig edmig meirch mawrthig main /A lluoedd yng ngwisgoedd yn ymosgrain /A'r llinyn ar dynn ar du ce MB I 3 91 ugarawg /Wrth Ruffudd Gwynedd gwyledd fodawg; /Yng ngwlad nef boed ef yn dreftadawg, /N'ad ei enaid hae CBM IV 4 107 wr huysgain - yn wybr, /Yn ebrwydd gyfarwain, /Yng ngwrfoes, yng ngorfaes cyfrgain, /Yng ngorfawr wriaw CBM IV 4 109 faes cyfrgain, /Yng ngorfawr wriawr goradain, /Yng ngwrial yng ngwryd Owain, /Yng ngorun, aergun argyfr ES I 18 20 Cai a Bedwyr; /Yng ngorofn trai, trais fyfyr, /Yng ngwriawr cadwawr, cedwyr. /O'm cedwyr Lary, ni law-w GM I 9 83 an llyw a wy_^r o anystyr. /Torred Caerfyrddin yng ngwrthrin gwy_^r, /Gorddyar ei drais, Emrais eryr. / CBM IV 4 109 n, /Yng ngorfawr wriawr goradain, /Yng ngwrial yng ngwryd Owain, /Yng ngorun, aergun argyfrain. /Yn aer CBM III 13 17 , /Glew difraw, glyw ganllaw gunllaith. /Brys yng ngwrys, yn efnys ofnwraith, /Bryd yng ngryd, yng ngr PhB VI 13 5 wnaf. /Rhygwneuthum it glod glud, rhwyf gawr - yng ngwry_^s, /Gwawd frys Rys, rhwysg ddiriawr, /Llyw io CBM III 13 12 /Praidd wasgar dreisfar, drisaith - gyfarpar /Yng ngwyar, yng ngwyniaith: /Rhy'i gelwir gelyn anghyfia MB I 4 7 /Erof, ac edifar ei ddigoni; /Digonais gerydd yng ngw_^ydd Duw Ddofydd, /Fy iawn grefydd heb ei weini. GYC VII 40 10 wrth, coeth y doeth w_^r diwael - yng ngwawdd /Yng ngw_^ydd pobl yr Israel, /Yn un, yn enw i'i adael, / GB II 26 28 , /Dyrchafwys bryn gwyn, breiniawl ei fraint, /Yng ngw_^ydd saith mil mawr a saith ugaint, /Archafael, CBM III 2 10 n. /Deon unged yn ungoel, /Ys berth yd borthir yng ngw_^yl, /A glew ynial yn yniail /Y glyw ym myw Mada LlF1 II 5 51 dydd, trwy dristyd, /Ar naid anifeilaid byd /Yng ngwylltoedd cyhoedd cerddant /Can gwddant nad a_^nt CBM III 3 178 aith, cyfrwydd y'n cyfyd, /Cyfoeth Duw a'n dug yng ngwynfyd: /Cyfa fydd i'r prydydd a'i pryd /Prydest l MeiG I 31 29 'm rhoddant, /Yn wastad fy ngwesti a gadwant. /Yng ngwynfyd, rhag lledfryd, yn llwyddiant, /Tey_"rnedd CBM III 13 12 gar dreisfar, drisaith - gyfarpar /Yng ngwyar, yng ngwyniaith: /Rhy'i gelwir gelyn anghyfiaith, /Geleur CBM III 10 7 n - a wnaf /Arfogion cyd-ddyun /Yng ngwythlid, yng ngwythlawn orun, /Yng ngwaedlan, yng ngwaedle gwyddg CBM III 10 7 af arawd, arofun - a wnaf /Arfogion cyd-ddyun /Yng ngwythlid, yng ngwythlawn orun, /Yng ngwaedlan, yng CBM IV 5 89 rgymid. /Llas Goronw hael, hwyl feiddiawg - yn yng, /Hil Cyfyng cadfarchawg, /Gwrwalch balch, bwlch ei CBM IV 17 110 aeth, /Can dug pymwan Crist pymoes o gaeth, /O yng, o gyfyng gymodogaeth. /O angor tewdor (tud alaeth - PM V 23 44 yar, /Oedd engyrth ein hynt, oedd angar, /Oedd yng, oedd angau ein cymar, /Oedd amau i'r byd bod abar / CBM III 27 28 yw ba_^r, glew bergyng, /Cyrch eofn yn ofn, yn yng. /Oedd digyfyng mynw, mynwent fyged - hael, /Beirdd 'Yng 7 PM V 8 4 yn ddyn y'th enid, /Erglyw fi am funer, osid /'Yng nghaniad o'th rad, o'th rydid. /Na ddos, Hael yn he PM V 23 144 /Llary de_"yrn cedyrn cadosgo - yng nghur, /Ys 'yng ngha_^r a orfo. /Gorfydd udd dremrudd dra mo_^r lli LlF1 II 4 39 lawen o lawer - achaws /O achwyson pryder /Am 'yng nghof yng nghwyn ofer /Am 'yng nghymwyd yng Nghymer LlF1 II 4 18 /Magysai erfai ar ruddion - trydar; /Tryderan 'yng nghofion /Edlid hil gwythlid gwaethlon: /Edlaes mae LlF1 II 4 4 dd cyn addoed; /'Yng nghydwedd gyfedd gyfoed, /'Yng nghydfoes eirioes erioed. /Erioed y'm dyfu dyfaldre LlF1 II 4 3 o Argoed - pan oedd, /Arf cyhoedd cyn addoed; /'Yng nghydwedd gyfedd gyfoed, /'Yng nghydfoes eirioes er LlF1 II 4 40 yson pryder /Am 'yng nghof yng nghwyn ofer /Am 'yng nghymwyd yng Nghymer. /Cymerais ei aur a'i ariant - yngder 2 CBM IV 8 36 yn Gwarther, /Tey_"rnaidd, gw_'raidd, gw_^r yn yngder, /Tey_"rnwalch prydfalch gwedi pryder, /Tey_"rnge LlF2 VI 10 23 saith Pader. /Pedr wyn a'n gwrthfyn gwrth yr yngder: /Ys ti a wrthyd a wrthoter! /Rhag deulin Trined ynged 1 GM I 14 92 au dyn dewredd gyfrau, /A'i ddiwedd diau angau ynged, /Ac nis oes gochel gochwerw drwydded /Gwely anghl ynghenawg 1 GB II 26 48 ; /A garo Dewi, da gymydawg, /Cared ymwared ag ynghenawg; /A garo Dewi fal difuddiawg - doeth, /Rhy'i g ynghyd 1 D-5 VI 36 37 iawn waredd, /Na ddalied ddiau ddwy flynedd - ynghyd /Ei fod yn y byd hyd hirhoeddledd. /Paham nad edr ynghylch 3 GYC VII 43 17 ar lled wedy r'llidiaw, /A'r gwaed yn ffrydiau ynghylch Ei fronnau, /A'i holl weli_"au heb eli_"aw, /A' MG VII 32 16 , nid uriael gwyn ei ginhynnau, /Yn lle syndal ynghylch ei wa_^l gwelid carpau. /Eisoes mai Ef, dangos BF VII 46 10 ardd wisgad - balch, /Tey_"rnwalch yng nghalch ynghylch gorwlad, /Arwymp emys: Rhys, Rhos achubiad, /Ae yngly_^n 1 PM V 19 11 obloedd dyffestin, /Mau aur rhudd i'm rhoddion yngly_^n, /Mi Lywarch, tithau Lywelyn! /Mechde_"yrn cedy yngres 1 PM V 5 24 erconwy cynognes - dwy ddraig, /Dau ddragon yn yngres, /Dau dremud am dud a'u dodes: /Dwy fyddin orllin y'i 76 DB VI 34 15 /Heno a allo hyn a allaf: /Dedfryd gw_^r gorau y'i barnaf, /Dadfrawd gwawd gwedi a ganaf. /Neud adwen, PB VII 17 12 r glod, rhugl y'i cedwis, /Rhag bron balch naf y'i cafas. /Can cafas cyfedd dichwant /Gan fab dyn ddawn PB VII 1 16 iofn eofn ehangblas - arglwydd, /O'i eurgledd y'i cafas. /Cawsawch, gorfuawch, gwrhydri - angudd, /Ang PM V 15 16 diheura, pan llas /Llaith Madog, nad o'm llaw y'i cafas, /Nog a'i caiff Ca_"in a'i glas /Ran o nef a'i DB VI 33 64 ai praff heddiw y pryned - o fedd /Pei yn fyw y'i caffed. /Enwawg w_^r arwr, aur ei dudded, /Anwar ei GM I 14 62 gymryd, gymrawd a_^'m nwyf /Cyfarws mynws men y'i caffwyf. /Ac ysym-i Dduw a ddiwycwyf - o'm drwg /O'i CBM III 26 110 ofrudd Prydain, pryderwn - ei gerdd, /Pryderus y'i canwn, /Blaidd blaengar, ba_^r dyar dyrwn, /Beirdd g PB VII 17 11 Fleddyn, flyngddrud neges; /Rhagor glod, rhugl y'i cedwis, /Rhag bron balch naf y'i cafas. /Can cafas c CBM IV 18 69 herdd yng nghain efrais, /Nid eisiwed ced man y'i cefais. /Nid ef ym cre_"ws De_"ws difflais /Er gwneu LlN II 17 4 , ni roddwn; /Bodd bryd ar ei hyd yw hwn, /Fal y'i cefais y'i ceisiwn. /Goddau budd, gwyddiad fy lles, LlN II 17 4 ; /Bodd bryd ar ei hyd yw hwn, /Fal y'i cefais y'i ceisiwn. /Goddau budd, gwyddiad fy lles, /Gwyddant n IRh VII 29 24 , rhetid - 'ym mhwyllad, /Yn orllad cariad men y'i cerid. /Yn arllafar wa_^r wawr ddiodid, /Yn orllawen MG VII 33 41 wirddelw yr arddelwych. /Arfollaist ynof (cof y'i cetwych) /Anffawd a phechawd cyn ni phechych, /Achaw GYC VII 38 42 llen llaw a nycher, /Ni bydd brychwyn dyn dydd y'i cladder; /Nis canlyn o'i dda, o'i ddifer - ymdro, /E PM V 1 70 . /Ef gorau aerau arafwch, /Ef gorfu: gorfawr y'i clywwch. /Ef gorug am Gerrig Morllwch, /Am Fuarth Ca DB VI 26 20 ei rodd, ryfeddyly, /Dy fod herwydd clod mal y'i clywy, /Dy fyrddoedd cyhoedd ti a'u cehy, /Dy fyd wr GwB VI 17 2 ug fy llyw, llew diarswyd - traws, /Tros Gymru y'i clywyd, /Fal rhuthr eryr eurysgwyd, /Cynon fab Culfa PM V 1 10 Penwaedd: pan gaffad - udd ne_^r /O nerth Duw y'i cread! /Prif de_"yrn cedyrn, cydwedd rhad, /Preiddia MG VII 32 45 ron werthfawr wrth ei enau. /Dyn a welant, Duw y'i credant, da eu credau, /Ef addolant (ni ohiriant) ar MG VII 33 38 wnaeth Eurych, /A'th luniawdd, creawdd (hawdd y'i cretych) /Ei eilun Ei hun: honnych - Ei arddelw /Ac GM I 12 23 edd fy ngadu can ni adwyd. /A adwy Creawdr mad y'i crewyd /I waddawl er Duw diawd a bwyd, /A dillad i n GYC VII 43 15 rawd i'n diburiaw /A'r gwaed yn gired ar ddydd y'i croged, /A'i ddwylaw ar lled wedy r'llidiaw, /A'r gw CBM III 26 120 ry mor llary, mor lluadwn - hynt, /Handid cynt y'i cwynwn, /Nid oedd ddrwg ar ddraig falch gystlwn, /Ad MeiG I 32 10 w diadneiraf - gwaith, /Eilwaith rhag cyfraith y'i cyfrifaf. /Ef yn ddiwael hael, hawl gymhennaf, /Ef y CBM IV 3 12 awn. /A ddyly Cymru a'i cymer drwy barch /Fal y'i cymerth March gwedi Meirchiawn. /A ddyrydd ei fudd i DB VI 30 39 wledd, fry yn y wenwlad. /Gwlad fal cynheiliad y'i cynhelis, /Gwledig ben, perchen gw_^r a'm perchis, / LlF1 II 1 32 i fryd a fawrha_"ed - ynddi, /Fal eglwys Ddewi y'i digoned. /Eglwys gadr Gadfan gan gynweled, /Eglwys w CBM III 5 42 ys y daw deon i'w darymred: /Llys Efa i feirdd y'i digoned. /Llysaidd ei hirdwf o'i heurdudded, /Llaes CBM III 21 83 ew trylew trwy faranres, /Hoffter nid ofer fal y'i dofes: /Yng Nghefn yr Aelwyd oedd aelaw tres. /Erfid CBM III 26 32 dlid o'm bron pan brofer - cynrain, /Er cynran y'i doter: /Gwasgawd gwawd, gwisgoedd ddiofer, /Gwasgara GM I 12 21 tri ydd ym treulwyd. /Genilles gnaws aur, awr y'i ducpwyd, /Cw_^l oedd fy ngadu can ni adwyd. /A adwy DB VI 35 52 d hynt greulawn i Garnywyllawn, /O Geredigiawn y'i dug yna. /Nawfed Frycheiniawg, naw cad cyndyniawg, / DB VI 33 27 y gw_^r o Ros a ddangosir. /A ryfo gorau, gwir y'i dygir, /Ac a fo da, nid edewir: /Nog a adwys Duw, yn CBM III 26 84 n esgud ym mhlymnwyd, /Gwayw gweiniad, gwenwyn y'i dysgwyd, /Gwayw gwanar gwawr aerfar aerfwyd, /Gwayw DB VI 35 56 t, dug ataw Fuellt, /Dibellt a_^'i fflamwellt y'i fflemycha. /Un ar ddeg diwraidd Elfael, fro Hyfaidd, PM V 23 158 rdd ymwrdd am hardd amgant - bre, /Bron-yr-erw y'i galwant; /Cynwan llu, mal llew y'th welsant, /Cadr e PM V 26 67 th gas /A'th gosgordd rhwy gorau. /Rhys Fychan y'i galwant, ys gau! /Rhys fawrfalch yng nghalch, yng ng GYC VII 38 22 niwn trwy synnwyr Ne_^r /Dielwed fydd dyn dydd y'i ganer: /Ef yn fab, yn febyd ofer, /Ef yn was anwasta DB VI 29 15 rau; /Gwelsam-ni fab Hywel yn rhyfelau, /Cynan y'i gelwid, cwyn a'n goddau; /Gwelsam Rys Falchgryg, rhy EG VI 18 114 yn llawn nifer, /Llywelyn, gelyn yn y galwer, /Y'i gelwir am dir, am dud tymer. /Llewenydd lluoedd, lle PB VII 10 18 awg, brenin gwy_^r - torfoedd /(Terfysg Lloegr y'i gelwir), /Cymraisg wystlon a wystlir; /Cymry a'u dyr CBM III 20 37 iawr, am brain. /Praidd wasgar anwar, anwas - y'i gelwir, /Enwir hir, hydr ei gas, /Enwawg ddraig, ddr PB VII 4 16 , /Dragon a folaf-i, naf ne_^r, /Draig ddiogel y'i gelwir. /Gelwir hwn: llu gystlwn llyw, /Lloegr gyrch LlLl II 16 29 ysfarch can? /Pwy ei henw, hynod gyfran? /Ysef y'i gelwir, llawir - Llywelyn, /Llyw terfyn terfysg dir, CBM III 3 98 ylgoll drwydoll engir. /Present fradw, fradawg y'i gelwir, /Pobl byd yn ein gwy_^d y'n gelwir, /Pawb oh EW VI 6 4 n lud am dud, am dir, /Beilch a'i geilw, balch y'i gelwir. /Rhy'i gelwir ar dir, ar deiror - Prydain, / CBM IV 6 187 d i'm priawd prydir, /Trefred fawr, traul gawr y'i gelwir, /Tryliw ei ysgwyd, ysgydwir - yn nhorment, / GB II 26 168 uffern, bengwern boeni. /A Pheulin a pheunydd y'i gorelwi /I geisiaw diffryd y_^d ei erwi; /Ny allwys CBM III 5 130 gwylfalch wrth gerddawr, /O ruddaur gwerthfawr y'i gortho_"ir. /Pellynnig fy nghof yng Nghaerwys dir, / DB VI 26 11 nid hawl, nid hawdd hynny, /Dy fa_^r, ys anwar y'i gosody, /Dy fe_^r a gwyner fel y gweny, /Dy fudd ni GB II 26 171 i erwi; /Ny allwys gwerin gwared iddi /Hyd ban y'i gwarawd gwirion Ddewi. /A'r adar anwar a'i arho_"i, MeiG I 32 6 camwedd, camaf - o gywyd, /O'm bryd cyn gweryd y'i gwaredaf. /Caru Duw i bawb oedd bybyriaf /Mal y ca_^ EW VI 5 44 ur yn yd draul gur trais, /Gwae niw gw_^yl fal y'i gwelais! /Gwelais yn llawen (llyw maith - ei derfyn) GB II 26 210 fab Sant syndal dudded, /Dewi mawr Mynyw, mad y'i gweled, /Pen argynnan bedydd, crefydd a chred. /Ni D-4 VI 20 78 /Pebyll Llywelyn, pawb etwa - a'i gw_^yl /Fal y'i gwelsawch-chwi yma; /Yng Nghaer, yng Ngharreghofa, / PM V 1 62 aw, udd Ffraw, a phrofwch, - nid oes: /Nid asw y'i gwelwch! /Ef digawn dyhedd a heddwch, /Ef dwyre dewr CBM III 8 59 n /Nid llawen llawer unben, /Gwae yw y byd hyd y'i gwn /A braint, diffaith y weithon. /Canys bu marw ta PB VII 6 1 Dyfed, llwyr y'i gw_^yr, gwryd ffrawdd - cyfrdan, /Marw Cynan, cynwan LlF1 II 3 24 : /Heddwch im am a genais, /Haedding Fair, fal y'i haeddais! /O haeddais-i ai clais ai clwyfiant - rhyf DB VI 27 97 , /Am ei freuolaeth, hiraeth o hyd. /I'm Rheg y'i harchaf arch o'm plegyd, /I'm Rhiau gorau, Gw_^r ni' GYC VII 42 3 arthred na ffled na phla. /Pei na wnelai fegis y'i harchai /[] rhai, rhyfawr draha. /Torri gwaharddon a MG VII 33 34 diad gwastad gwiw ystyrych /Dy fonedd a'r wedd y'i harweddych, /Dylyed aeddfed a fetrych - yn gall, /Dy DB VI 26 47 aint, frenin Cymry! /Can gwnaf dy foliant, fal y'i heddy, /O gwnei iawn o'm dawn ni'm diawy. /O wythlon BF VII 50 18 gw_^r oedd drosaf, /Gw_^r oedd dros Gymru, hy y'i henwaf: /Gwrawl Lywelyn, gwraf - o Gymro, /Gw_^r ni BF VII 53 3 /Och Fab Duw dy leas! /Am eurddawn, mawrddygn y'i llas, /Am arddelw teg, am urddas. /Am urddas addas e PM V 18 15 - cad, /Cedernid Eneas. /Dy gywlad nid lledrad y'i llas, /Dy gynnogn ni gynheily dywas. /Dy gludfawr wa MG VII 33 25 nac eu hirnych. /Corff a'i bump synnwyr, llwyr y'i llywych, /Caer frau ei dorau fal daear sych, /Caeada CBM III 15 36 dd, /Mygr farchawg deifnawg da oedd, /Mygedwys y'i magadoedd CBM III 26 74 ynt gwrdd gorddyfnwyd - ar brain, /Ar breiddin y'i magwyd. /Ef o'i barth nid gwarth gwaredwyd /Gwawd fo EW VI 1 2 n gelyn, golofn plymnwyd - lew, /Ar les beirdd y'i magwyd; /Rhoi i wan yw ei annwyd, /A rhag pob cadarn PM V 23 146 emrudd dra mo_^r lliant - ym Mo_^n, /Mam Gymru y'i meddant, /Gorllwybr llu llenwis ewyngant /Gwarthaf b DB VI 33 15 ed y byd ynfyd enwir. /Y gw_^r a'i meddai, oll y'i meddir; /Cyngor llyw mal Aergwl Llawhir, /Mor ddihai GYC VII 38 12 an weler - Dyddbrawd /Darllain pob pechawd fal y'i pecher, /A Christ ym mhren crog er creulonder /Yn y EW VI 3 4 , ddoeth ddethol gynran, /Peunydd y'i rhydd ac y'i rhan. /I'm rhan, llid Ogrfan, llawer - a archaf, /A IRh VII 29 30 wdd hirgawdd a hwyr geblid, /Yn arllaw anaw yn y'i rhennid, /Yn erllydd cynnydd cynienid - rhiain, /Yn EW VI 3 4 an, /Peunoeth, ddoeth ddethol gynran, /Peunydd y'i rhydd ac y'i rhan. /I'm rhan, llid Ogrfan, llawer - ylfin 1 CBM IV 14 17 fan fynych. /Oedd mynych iddaw, cyn taw - teg ylfin, /Bo_^n egin i'w bigaw; /Pluor wasgar, ca_^r cinia ym 191 CBM III 24 16 awd na bydd rhyhen, /Mor wenwyn y'm cwyn am yd ym ce_^n, /Mor wyf goddedig, dig disgywen, /Mor fynych, CBM IV 18 70 rais, /Nid eisiwed ced man y'i cefais. /Nid ef ym cre_"ws De_"ws difflais /Er gwneuthur amhwyll, na thw CBM III 11 76 o treiglfeirdd un amser, /Ni'm twyll pwyll pan ym cyfarcher. /Gwy_^r Powys, pobl ddisgywen, /Cad orllaw CBM III 27 5 ad addoed hoed heddiw. /Heddiw y'm cyfliw, ydd ym cyfludd - gwe_^n, /Gwyn y cawdd ar fy ngrudd /Hoen am GM I 9 167 dybyddaf o dybwyf rydd!) /Ac os Duw o nef neu ym cynnydd /Ceinfod gan lywy imi, lawr, i'm hunydd HOG II 6 80 heb odech pechawd /(Gwenglaer uch gwengaer ydd ym daerawd), /Cefais-i saith, ac ef gwaith gorddygnawd, CBM III 21 152 rais, amryw dudded; /Cyf-ym-doeth cyfoeth, cyf-ym-daered /Cyfliwion gweilwyon gweilch ogyfred, /Cyfystr LlF2 VI 10 41 reiclyd ein cywyd ein cam wober. /Tra mawr ydd ym dawr a'm donier - o dda, /Trancedig ydd a_^, dywasgar GM I 9 109 g coed, cadr ei ethais. /Cyf-ym-golwch bun ban ym dennairch o bell, /Pwyllid erof ar ni lefais! /A minn CBM III 21 152 ed, /Gan fawrdrais Emrais, amryw dudded; /Cyf-ym-doeth cyfoeth, cyf-ym-daered /Cyfliwion gweilwyon gwe CBM III 21 147 doddyw, Duw i'm gwared! /Aele o'm dygnedd ydd ym dogned, /Rhyddognais fawrgerdd am ei fawrged, /Mawrgo GM I 11 47 sawg. /Traethaf ohonaw, honnaid farchawg, /Tra ym donnwy Duw dawn ardderchawg. /Ban yd ran ei rad i rod CBM III 5 125 m rhwyf rhygystlynir: /Bardd Llywelyn hael hud ym gelwir, /Geleurudd, gelyn i bob enwir; /Enwawg i'm ce GM I 9 109 llais /Cathl fodawg coed, cadr ei ethais. /Cyf-ym-golwch bun ban ym dennairch o bell, /Pwyllid erof ar CBM III 5 14 yno yn ydd oeddynt, /Trwy ffenestri gwydr ydd ym gwelynt: /Trybelid wylain a wylynt - arnaf, /Traul at PM V 10 85 on berchen, /Ar bob hydr, hud wyd yn ben. /Pan ym gwnaeth fuledd na'th folwn, - fy rhwyf, /Nid rhyfedd GM I 9 94 r bun balchliw arien ddos, /Ys odidawg nos neu ym hepgyr. /Hawdd fwyr di er gwyndir goleithychir: /Honn PC II 21 8 uch Penrhos, /Ym Mo_^n, i mewn ei hynys, /Ydd ym lleddir a_^ llafn glas. /Dielid Mab Duw ddygn alaeth BF VII 56 24 warae; /Gryd esbyd oesbell warchae: /Gruffudd ym maengudd y mae. /Lle y mae argae ar Gymro - dinam, /D OC II 14 51 wan, /Trylwyn yn amwyn am fiw garthan. /Ciglau ym Maelawr gawr fawr fuan /A garw ddisgyr gwy_^r a gw_^y CBM III 8 1 Ym maes Bryn Actun cannun - neu rifais /A_^'m rhuddlafn GM I 9 119 rthrawd gwrthred hoddiaw. /Angerddawl fy march ym maes Caeaw /Ar lles ne_^r Cynan cynweddiawn ffaw. /`A CBM III 8 5 trai trychan catgun, /Ys elont i nef ar-n-un! /Ym maes Didlystun oedd duhun - ein glyw, /Nid am glod wa GB II 26 123 A Dewi a'n gweryd rhag cryd cerydd - pechawd, /Ym maes mae_"stawd Dydd Brawd dybydd; /A Dewi a'i gorug, CBM III 8 17 n meirch gochwys /Mal twrf toredwynt am brys. /Ym maes Mathrafal mathredig - tyweirch /Gan draed meirch CBM III 8 13 m breiddiau /Haelon cleddyfau rhuddion, clau. /Ym maes Trefgalw lys torf emys - ein glyw /A glywir yn h CBM III 8 29 Llywelyn, lles cerddawr. /Llawer gw_^r a march ym Maesing - heddiw, /Heddychdir digyfing, /A llawer gw CBM III 8 9 rch diffun, /Pob llew a_^ llafn glew ar glun. /Ym Maesycroesau croesasam ddeon, /Marchogion meirch gwin OC II 14 54 , /Ac ymgynnull am drull am dramyfan /Fal y bu ym Mangor am ongyr da_^n /Pan wnaeth dau de_"yrn uch cyr PM V 1 159 mawrddawn ysbrydawl; /Na'm dod, udd mantoedd, ym mantawl - ag aur /Ac emys hyganawl! /Ti de_"yrn derrw PM V 5 62 s. /Mad gogant moliant rhwy moles /Mal Merddin ym marddair cyffes. /Milfeirdd mawrfrydig, rhyddanfones DB VI 25 35 air pob gorllin. /Mi i'm byw be byddwn ddewin /Ym marddair mawrddawn gysefin, /Adrawdd ei dda_"ed aerdr CBM III 29 25 ladr ar ba_^r. /Oedd barawd cleddyf cleudaer - ym marddrin, /Yn nydd trin ger traeth Caer, /Llid ysgwn, PM V 23 199 ant, /Llywelyn, a Llywarch a'i cant. /Munerawd ym marw fy mwyniant, /Mal ym myw, Lleisiawn ryw, Rhun bl PM V 22 16 eidw, llew yn adwy, /Llyw Gwynedd a'i medd hyd ym Mawddwy, /Llaw orthrech wrth rwyfan mordwy, /Lloegr w PM V 5 32 achwres, /Ac arall mynawg ym mynwes - mawrfor /Ym mawrfar anghymes /Yn esguraw hawl, hawdd adnes, /Yn e PM V 4 45 , /Yn Nawgradd, yn newredd gwirion. /Ef ym myd ym mawrfryd ym Mo_^n, /Yng Nghemais, yng nghymaws deon. GB II 26 166 i /A'i fuchedd wirionedd, wirion ynni. /A e_^l ym medrawd mynwent Dewi /Nid a_^ yn uffern, bengwern boe PM V 6 41 laid /Cymru Fawr cymrwy gynhyrchaid: /Ef mwyaf ym medd adroddiaid, /Ef haelaf, ef tecaf telaid, /Ef med PB VII 2 21 yll gorsedd, /Pen clod cyn no'i fod i'i fedd. /Ym medd aergyfedd (nid gofyged - taith), /Doeth i'i feir ES I 23 26 i ddyn cyn ei ddiwedd /Cymodi a_^ Duw cyn mud ym medd. /Cymryd oedd einym cymodlonedd - cwbl, /Cyn cab LlF2 VI 10 53 ylion tirion tyner. /Dyddeuant ataw a ddoter - ym medd; /Dybwyf o'm camwedd, Duw a'm cymer, /Dybo i'm d ES I 24 17 yw o'i febyd. /Duw Sadwrn ys aeth, ys eithyd - ym medd, /Maddeuaint anhyfryd. /Trannoeth y gorau ail gw EGM I 27 110 u. /Arfod perffaith gwaith gorau, /Cyn gorwedd ym medd, poed mau BF VII 44 28 r gwynfan chwerw, herw hirwae: /Eithr Gwynedd, ym medd, y mae CBM III 3 219 rorion, /Maith gerdded, mygr gydred geidrion. /Ym Meifod y maent arwyddon /Arwraidd i w_'raidd Frythion MB I 3 125 adau Cynwrig wyrennig wlydd. /I gad gynghywair ym Meirionnydd /Arglwydd glew gadarn haearn dyfydd, /Ni HOG II 6 30 yfliw ag arien, awr yd gynnydd. /Caraf y morfa ym Meirionnydd, /Men y'm bu fraich wen yn obennydd. /Car LlF1 II 1 96 ddiad. /Moladwy un Duw, un diffyniad - ysydd, /Ym Meirionnydd rhydd rodd gyngwastad. /Molitor ei cho_^r LlF1 II 1 144 , maws a mynogi. /Ysid lan lawndeg ei menegi /Ym Meirionnydd wlad, mad ei moli. /Molaf Dduw uchaf, ar CBM III 16 218 yd rhag graid Eborthun, /Ysgrud wlydd ar wledd ym Melltun. /Ys gnawd rhag Owain ysgafael i frain, /Ysga LlF1 II 5 16 gweled gweilgi, /Pryd pan eler i'w syllu, /Nad ym men yd fu yd fi. /Deuddegfed dydd, Duw ddigawn /Anife GM I 11 76 ferth, yn gerth, yn goethedig, /Yn enw un orig ym mennig - ym myd: /Ei ddiebryd ni ddyodrig! /Nis muner CBM III 24 158 ieding. /Handoedd eu hachoedd (cyn eu heching /Ym merw dderw ddirfedd, fuchedd feching) /O'r cedeirn ce GM I 9 151 in a Chlawedawg drydydd. /Dy-m-hunis ton mo_^r ym merwerydd, /O Abermenai mynych dyllydd. /Dyogladd gwe PM V 12 4 thywys, /Ymer nef, nodda udd glwys /Ym mharawd ym mharadwys! /Parawd ysbyddawd i esbyd - Prydain, /Udd OC II 14 148 . /Menestr, na'm diddawl, ni'm diddolir; /Boed ym mharadwys y'n cynhwysir. /Cant tey_"rnedd Ben boed hi PM V 12 4 orchrawn orthywys, /Ymer nef, nodda udd glwys /Ym mharawd ym mharadwys! /Parawd ysbyddawd i esbyd - Pry SB II 24 4 eg draethawd a draethitor, /Rhod glod gleudaer ym mhedeiraer, ym mhedeiror. /Rhudd brudd breon Rhos dro SB II 24 4 draethitor, /Rhod glod gleudaer ym mhedeiraer, ym mhedeiror. /Rhudd brudd breon Rhos dros drychon alon GM I 9 23 thl oar adar awdl osymwy. /Gorfynnig fy mhwyll ym mhell amgant heddiw /Wrth athreiddiaw tir tu Efyrnwy. MeiG I 33 71 Duw trwy syberwyd, /Traha a'u syrth ym mhoen, ym mhell ddeincryd. /Gwae ni llafur lles yn ei ysbryd, / CBM IV 4 112 gun argyfrain. /Yn aergad yn Argoed Llwyfain, /Ym mhen draig, dremynt oedd celain! /Celennig beirdd byd MeiG I 33 73 afur lles yn ei ysbryd, /Ysbaid fer fydawl fod ym mhenyd. /Gwae a e_^l yng ngham yng nghymhlegyd - Cain CBM III 8 66 r. /Pei byw llary Lleisiawn ni luestai Wynedd /Ym mherfedd Edeirniawn /Heb wy_^r lladd gan llyw camawn, PM V 6 39 ear, /Dyniaddon edeifniaid, /Ef gorau un gwron ym mhlaid /Cymru Fawr cymrwy gynhyrchaid: /Ef mwyaf ym m CBM IV 18 93 th fudd, Udd Echeiniad, /Na'm gwellyg ym mhlyg ym mhlaid dirad, /Na'm gwallaw o'th law gwallus drefad, CBM III 3 120 n gyrchwyd, ymlynwyd rhwyd rhyn, /Ym mhlymnaid ym mhlaid ymwrthfyn, /Yn rheiddun orun oresgyn, /Yn nydd DB VI 30 30 ad. /Truan y gwnaeth Duw ddwyn cariad - Cymry /Ym mhlith priddwely heb oleuad. /Etifedd Gwynedd, gwanar GB II 26 73 haelon, /Ymhlith dedwyddion doethon dothwyf. /Ym mhlwyf Llanddewi, lle a folwyf, /Yd gaffwyf-i barch c BF VII 54 43 weddi, /I'r gwy_^r a wnaethpwyd yn broffwydi, /Ym mhlwyf mad gwastad, gwesti - cyreifaint, /Ymhlith har CBM IV 18 93 iddawl o'th fudd, Udd Echeiniad, /Na'm gwellyg ym mhlyg ym mhlaid dirad, /Na'm gwallaw o'th law gwallus CBM III 3 120 ymosgryn, /Pan gyrchwyd, ymlynwyd rhwyd rhyn, /Ym mhlymnaid ym mhlaid ymwrthfyn, /Yn rheiddun orun ores GM I 9 40 gelyn y Saeson, /Ar lles gwledig Mo_^n gwaint ym mhlymnwyd, /Ac er bodd llywy lliw eiry ar goed /Pan f CBM IV 6 201 awr gyrchiad, garw gymwyd - cywlad /Yn cyfladd ym mhlymnwyd; /Ceinfyged am drefred dryfrwyd /Cerdd gan PM V 12 22 meibion Cynan cyn bu llwyd - yr un, /Arwynawl ym mhlymnwyd, /Engyrdd gyrdd, gwrthlys annwyd - /Angau, CBM III 26 83 cynflaidd, cynflaen rwyd, /Gwayw ysgwn esgud ym mhlymnwyd, /Gwayw gweiniad, gwenwyn y'i dysgwyd, /Gwa D-4 VI 20 42 rhwyf yn rhwyd - gwrdd gynnygn, /Gwy_^r gynnif ym mhlymnwyd; /Yng ngwendud Glud yd glywyd, /Yng Ngwenwa CBM III 19 14 lais fy rhwyf yn rhwyd - gelynion, /Ga_^l ynal ym mhlymnwyd, /Yn wawr glyw glew, diarswyd, /Yn walch ba GB II 26 294 irioled Mair, mam rhadlonedd, /A Mihangel mawr ym mhob awrfedd. /Dycheferfyddwn-ni lu am ei lariedd, /D PM V 23 98 dus, eirian, - berth, /Gwy_^r a byrth fy rhwyf ym mhob Calan, /Er digabl barabl gan bawb o'i fan, /Digr OC II 14 21 wyth, hydr eu gweithred, /Gwy_^r a obryn ta_^l ym mhob caled, /Gwy_^r yng ngawr gwerthfawr, gwrdd ymwar GM I 11 32 gyffredin, /Ei enw yn Efrai ac yn Lladin, /Ac ym mhob cyfaith yn gyfiewin /Hyd yd breswyl hwyl haul Fe DB VI 25 24 dd clybod cleddyfau finfin, /Oedd clybod clwyf ym mhob elin, /Oedd briw rhiw yn nhrabludd edrin, /Oedd EG VI 18 92 /Ysymy Rydderch, roddiad - aur melyn, /Molidor ym mhob gwlad, /A mawrdud olud olygad /A Mordaf am alaf BF VII 47 6 rhwy. /Rhwy y rhoddai w_^r, a orfu - ei glod /Ym mhob gwlad y rhyfu, /Rhuddfeirch (rhyddwaith eu cyrch CBM III 7 6 I gwynaw Madawg meddfaith, - ei alar /A'i alon ym mhob iaith: /Do_^r ysgor, ysgwyd ganhymdaith, /Tarian CBM III 13 52 rdd dylaw, wyf dylaith - ar gerdd, /Wyf diludd ym mhob iaith, /Rhy-m-ceinfyg o'm ceinfalch araith, /Aro GM I 11 6 hlod yng nghlud fantoedd. /Dy-m-cyfairch pawb ym mhob lleoedd /Pwy gorau gwledig yn y gwladoedd: /Dy-s PM V 6 21 isiaid, /Yn erfawr, ffroenfawr, ffriw euraid, /Ym mhob lliw ceinwiw can ryfygaid - ddyn, /Yn felyn, yn PM V 23 86 ws gatgun, trais faran - fal gw_^r, /Yn gorfod ym mhob man, /Llywelyn llafnawr anghyfan, /Lloegr ddiwra PhB VI 12 16 r ei ddiwad, /Ban oedd, lyw cyhoedd, lew cad, /Ym mhob rhiw rhyfel arnad. /Ar dy fawlfar, pa_^r pymlly PM V 22 12 cylchwy - Maelgyning, /Milgi_"aidd eu gwy_^r ym mhob tramwy. /Nid rhaid tra dilyn pell ofyn pwy, /Py PM V 12 46 wr de_"yrn cedyrn cydgyfrannu - aur /Ac ariant ym mhob tu, /Milwr milwyr gynyddu, /Maredudd mawr, addwy MeiG I 33 71 e a goddwy Duw trwy syberwyd, /Traha a'u syrth ym mhoen, ym mhell ddeincryd. /Gwae ni llafur lles yn ei BF VII 50 36 , /Gw_^r oedd arbennig, bennaf - o filwyr /Hyd ym Mhorth Wygyr, eryr araf. /Y Gw_^r a gymyrth engyrth i PM V 22 24 draw, o drwy - Fo_^r Hafren /(Hyfriw y peleidr ym Mhorthaethwy), /O Ddyfnaint, o Naint, o Nanheudwy, /O CBM IV 16 54 n dirparaeth; /Pan gymerth Mawrwr marwoliaeth /Ym mhren crog, ein Creawdr ni a aeth. /Ef, ein ca_^r, a' GYC VII 38 13 Darllain pob pechawd fal y'i pecher, /A Christ ym mhren crog er creulonder /Yn y boen y bu duw Gwener, CBM IV 6 153 sgynt huysgwr ysgwydfwrw ysgwn, /Ys gwrddfalch ym mhrenial, /Hwyl taerdan trywan trwy wial, /Hwrdd aflw D-5 VI 36 11 Anna /Duw Gw_^yl Faria fawr Gyhydedd. /Pan fu ym mhreseb (ym mhrysur wedd) /Yr ych a'r asen gyd a_^ Io CBM IV 17 82 ob naf o'i nifer, pob ne_^r, pob nur, /Pob nen ym mhresen yn amhrysur? /Gwrthod Rhwyf hollawl holl ysgr PB VII 17 14 /Can cafas cyfedd dichwant /Gan fab dyn ddawn ym mhresent, /Mab Duw o nef, drwy nerth saint, /Boed gwa SB II 22 19 ar ddragon oddaith. /Gwedi bod fy naf yn nef, ym mhresent /Nid oes prysur affaith. /Gwy_^r Prydain ym CBM IV 16 144 coethiaid, /Ym mhrysur llafur llyfrddonaid, /Ym mhresent, ym mhreswyl enaid. /Yn adorth eorth ehofnai DB VI 25 45 gwirin, /Nos a wnaethpwyd, trais annwyd trin, /Ym mhresent, ym mhrysur orllin, /Ni wartha_"er hael am w CBM IV 13 5 ennaf, /Ni wnaeth Duw fwlch ar falch naf. /Naf ym mhresent yw ne_^r wenwlad - rwyf /Yn rhodd Duw a'i ga CBM IV 16 144 /Ym mhrysur llafur llyfrddonaid, /Ym mhresent, ym mhreswyl enaid. /Yn adorth eorth ehofnaid - cyfrgain, CBM IV 16 142 doddaid, /Ym mhrid-ddull cynnull cynheilwaid, /Ym mhrid-ddoeth gathl cyfoeth coethiaid, /Ym mhrysur lla CBM IV 16 141 syniaid, /Yn rhwyddhawl hwyrdawl, hirdoddaid, /Ym mhrid-ddull cynnull cynheilwaid, /Ym mhrid-ddoeth ga LlG VII 25 20 nfed; /Ti freisgaf mab dyn o dir Cred - a wn, /Ym mhrifgyrch, pryffwn praff ddylyed. /Gnawd er draig dr LlF2 VI 10 49 Ys dybydd y dydd y dialer. /Dybu Grist ym mru, ym mhrudd-der, - eron, /Deuwn rhag Ei fron Fryn Olifer. ES I 21 1 Mawr a W_^r, Ei ddawn a ddyfu - ym mhryd /Mapgwas Mair o Iesu. /Mad ganed Ei bronged o'i CBM IV 17 113 ), /O dwyll, o dywyll dywysogaeth, /Yn nyndid, ym mhryd, ym mru ban aeth, /Yn nolur, yng nghur, yng ngh CBM IV 4 10 wybr llanwed llenwis ei foliant; /O'm mhrydest ym Mhrydain amgant /Amgrain bryd o bryder adfant, /Amdri LlF1 II 3 6 af-i rwyf, hyd Rufain - y gwy_^s, /(Gorau gwas ym Mhrydain) /Na daly nad elwyf Fechain /Er delw aur, de CBM IV 6 129 ew oddef gloeslef a glaslain /Ar glun a glywir ym Mhrydain. /Prydain ba_^r praff drydar dranial, /Prydy PM V 29 1 Graesaw, rhwyf anaw angudd - ym Mhrydain, /Ym mhrydfawr ddadannudd, /Engiriawl, arwyn PM V 25 32 i, /Ym mhryffwn rhy_"wr yn rhwyoli - gwry_^s, /Ym Mhrydain Ynys gwy_^s ein gwesti. /Ni chawsom droedfe SB II 22 21 esent /Nid oes prysur affaith. /Gwy_^r Prydain ym mhryder hirfaith, /Eu gweled neud gwala diffaith, /Ne PM V 29 2 Graesaw, rhwyf anaw angudd - ym Mhrydain, /Ym mhrydfawr ddadannudd, /Engiriawl, arwyniawl udd, /Ang CBM IV 6 211 /Ceffitor 'y mhraffnad, 'y mhroffwyd - araith /Ym mhryffwn a waedwyd. /Cenir it, cenheddloedd gadwyd, / CBM III 16 175 w tewdor, ddo_^r ddyrwn, /Ni phlyg ei braffawr ym mhryffwn, /Ni phyrth gwarth, gorthrum ei gystlwn; /Ni PM V 25 31 oegr addodau, /Lliaws tw_^r golau yn golosgi, /Ym mhryffwn rhy_"wr yn rhwyoli - gwry_^s, /Ym Mhrydain Y CBM IV 16 143 id, /Ym mhrid-ddoeth gathl cyfoeth coethiaid, /Ym mhrysur llafur llyfrddonaid, /Ym mhresent, ym mhreswy DB VI 25 45 a wnaethpwyd, trais annwyd trin, /Ym mhresent, ym mhrysur orllin, /Ni wartha_"er hael am werthefin - no D-5 VI 36 11 w_^yl Faria fawr Gyhydedd. /Pan fu ym mhreseb (ym mhrysur wedd) /Yr ych a'r asen gyd a_^ Iosedd, /Y gor GYC VII 41 37 Y dygwyddant, eisau gwarant (gwae'r eneidau!) /Ym mhwll uffern, gyd a_^'r gethern, wern weli_"au, /Lle CBM III 5 25 edig wyf, /Collais gall ateb y neb a'm nwyf. /Ym mhwyllad newid, neud ydwyf - am fun /Yn anhun anhedd, DB VI 29 19 y Deau; /Gwelsam Rys Fychan, darian daerglau, /Ym mhyrth Caerfyrddin a_^'i fyddinau; /Gwelsam wy_^r din CBM III 11 47 i Bowys cynosod - yn aer /Yn aros eu rhaclod, /Ym mlaen cadau cadw arfod, /Ac yn o_^l diweddwyr dyfod. PM V 21 11 dd yn gwrthryn - Lloegr, /Llywelyn ar gychwyn /Ym mlaen caen cawad unbyn, /Ym mliant gwyrdd ac un gwyn. PM V 21 12 ywelyn ar gychwyn /Ym mlaen caen cawad unbyn, /Ym mliant gwyrdd ac un gwyn. /Arwyn yw gennyf arwain - e CBM IV 13 21 Gwaith Faddon, /Porthathwy, myrdd ofwy Mo_^n. /Ym Mo_^n, ben-dragon, ban ddreigiau - Prydain, /Wyt pryd PC II 21 7 ifiau in diau leas /Yn y Penrhyn uch Penrhos, /Ym Mo_^n, i mewn ei hynys, /Ydd ym lleddir a_^ llafn gla PM V 23 145 orfo. /Gorfydd udd dremrudd dra mo_^r lliant - ym Mo_^n, /Mam Gymru y'i meddant, /Gorllwybr llu llenwis PM V 23 49 seri sathar. /Cyn plygu Rhodri, rhwyd esgar, - ym Mo_^n, /Mynwennoedd bu branar. /Llywelyn, cyd lladdwy PC II 19 19 iawn /O Gristin a'i meibion, /Ni bo dyn ym myw ym Mo_^n /O'r Brochfaeliaid brychfoelion. /Er a dde_^l o DB VI 31 30 ffudd, mwynfudd maon; /Diafrddwl feddwl fyddwn ym Mo_^n /Pei yn fyw y delai i Dalybolion. /Chwegwyr, cy DB VI 31 48 rthfan a borthyn greon, /Pei yn fyw yd fyddynt ym Mo_^n /Perynt hynt hendref Wyrangon. /Parawd gwawd gw PM V 4 45 dd, yn newredd gwirion. /Ef ym myd ym mawrfryd ym Mo_^n, /Yng Nghemais, yng nghymaws deon. /Hil Ywain P GB II 25 50 Am Byrth Ysgewin yn goresgynnu, /Am Borth Wygr ym Mo_^n yn menestru CBM III 3 138 aidd gorwyf rhag unben, /Tirion Mo_^n, meillon ym morben; /Tysiliaw, tey_"rnedd nenbren, /Tey_"rnas ddi GM I 14 28 edd o'm dawn Duw i'i gymwyll /Tremynid fy mryd ym mrad a thwyll. /Trugarawg Ddofydd, treiha fy ngherydd BF VII 44 25 an a'i gortho /Gadawg, gadarn freiniawg fro. /Ym mro Dewdwr gw_^r gwrdd yn argae - trin, /Trist a chwe CBM III 24 121 yd, gwynfyd gwen elfydden: /Nid llawen fy mryd ym mro Gyngen, /Ar llary llaw hyged, gweled gwyddlen. /G D-4 VI 20 23 , rhywoddig - lluoedd, /Llywelyn weithfuddig, /Ym mro Loegrwys diffwys, dig, /Ym Mryn Gw_^yth yn Amwyth GM I 9 81 /A chalanedd rhain a rhudd fehyr; /Gwelais yno ym mro yn amrygyr: /Tewi gan llyw a wy_^r o anystyr. /To CBM III 3 32 wiredd! /Llanfechan, fychod ei berthedd, /Llan ym mron ei challedd; /Dyniawl bobl ni borthant iawnwedd, CBM IV 17 113 , o dywyll dywysogaeth, /Yn nyndid, ym mhryd, ym mru ban aeth, /Yn nolur, yng nghur, yng nghorffolaeth GM I 14 37 nef yn nwfr echwydd. /Achaws y dyfu uchel fri ym mru /Mair er mawrha_"u llu llewenydd, /Llawen fydd Rh CBM IV 18 47 /Dyfu Grist yng nghnawd, Priawd prifed, /Dyfu ym mru Mair Mab dymuned; /Dyfu bumoed byd o boen galled, MB I 4 13 blant /Y rydraethasant y proffwydi: /Bod Iesu ym mru Mair (merch ei Rhi!), /Mair, mad ymborthes ei bei D-5 VI 36 9 bysedd, /Tref ydd aeth Duw nef o'i dangnefedd /Ym mru morwyn fwyn o fonedd - Anna /Duw Gw_^yl Faria faw LlF2 VI 10 49 ywder, /Ys dybydd y dydd y dialer. /Dybu Grist ym mru, ym mhrudd-der, - eron, /Deuwn rhag Ei fron Fryn DB VI 25 11 , cynnif Elffin, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, taer ym mrwydrin, /Gwrawl ei fflamdo am fro Freiddin. /Er pan PB VII 3 9 yth, /Neud ethym am ddraig, neud aeth! /Athwyf ym mrwyn, gw_^yn geithiw, /Ethym heb udd llafnrudd, llew D-4 VI 20 24 n weithfuddig, /Ym mro Loegrwys diffwys, dig, /Ym Mryn Gw_^yth yn Amwythig. /Amwythig wledig, wlad anhy CBM III 24 169 ng, /Llwrw trylew llawr, llew llurig deiling. /Ym muchedd Arthen, arthfar yn ing, /Ym mywyd Rhirid, rhu EGM I 27 35 ar da_^l gliniau, /Can gymryd penyd penelinau /Ym muchedd gorwag er geiriau - maswedd /A ddoeth eithr m CBM III 21 173 rthion) /Ym myw mynw aches, buches beirddion, /Ym muchedd gwledig gwlad orchorddon, /Gorddyfnws uddudd CBM III 24 109 wyr orffen. /Eryfasam-ni feddw fedd y Drefwen /Ym muchedd gwledig, gwladoedd berchen, /Madawg mur cyhoe CBM IV 4 155 r gynnig - rebydd, /Gwystl bedydd, byd eilig; /Ym muchedd haelonedd Hilig, /Hil haelon, Heilyn ddychymi CBM III 15 12 , /Coll arglwydd, call argledr cant, /Eurgledd ym muchedd Mochnant. /Mochnant ddiheuchwant erchwynnawg, CBM III 24 129 chrawn, /Gwyddfiled gyfred, graddfyged grawn, /Ym muchedd mur trais, traws yng nghamawn, /Treswyr ffwyr CBM III 8 38 elais. /Rhan Llywelyn, llew aere, /O'r Rug hyd ym Muddugwre, /Llawer marchawg march dyre, /Lliaws gwas PM V 5 64 /Milfeirdd mawrfrydig, rhyddanfones - Duw /Dyn ym myd a'n gwares. /Rhodri Mawr, rhwym llawr, rhy-m-llof GM I 11 76 rth, yn goethedig, /Yn enw un orig ym mennig - ym myd: /Ei ddiebryd ni ddyodrig! /Nis muner na ffe_^r n EW VI 4 21 ymthengwlad. /Gwladoedd ni debyg (glud edliw - ym myd) /Madawg oedd cyn heddiw, /Esgor o'i dud, nad ydy DB VI 27 39 wn orchwydd, /Wedi na wnaeth Duw diddanrwydd - ym myd /Ni gaffai llew gryd greidiaw awydd, /Gwedi llawe DB VI 34 3 af, /Celi hael, i'r hwyl a ddygaf; /Celfyddyd ym myd ry'i medraf, /Cyflawn dawn danfoned ataf; /Ar ddu PM V 4 45 ngylion, /Yn Nawgradd, yn newredd gwirion. /Ef ym myd ym mawrfryd ym Mo_^n, /Yng Nghemais, yng nghymaws DLlM II 18 3 obaith; /Ochaf-i, Dduw, na ddaw ef eilwaith - ym myd, /Ym mydawl osymdaith. /Diofryd Owain, dygn a wai DLlM II 18 4 /Ochaf-i, Dduw, na ddaw ef eilwaith - ym myd, /Ym mydawl osymdaith. /Diofryd Owain, dygn a waith /I unb DB VI 33 22 Elidir, /Ys dinam a was, ys dir - ei hepgor, /Ym mynwent Fangor a hepgorir. /Calan Mai, calon a dorrir CBM III 21 91 we_^n, gwae rwy golles! /Neus gwarchae mynwent ym mynwes - daear, /Neud gwa_^r gwawr trydar, trin orlla PM V 11 32 awr /Myned udd, budd byddinawr, /Mynawg llary, ym mynwes llawr. /Llawr Ruffudd, llary udd, llawen gymwy PM V 5 31 /Yn Arfon yn arwar trachwres, /Ac arall mynawg ym mynwes - mawrfor /Ym mawrfar anghymes /Yn esguraw haw CBM IV 18 7 w ryddigawn; /A wnaeth gwellt a gwy_^dd a grug ym mynydd, /A wnaeth dedwydd er dedfryd iawn /Ac arall a MB I 5 9 uon, /Ysgodogion, dynion lletffer. /Cad a fydd ym Mynydd Carn /A Thrahaearn a ladder /A mab Rhiwallawn, PM V 23 200 a'i cant. /Munerawd ym marw fy mwyniant, /Mal ym myw, Lleisiawn ryw, Rhun blant. /Nid gormodd fy ngair CBM III 2 12 r yng ngw_^yl, /A glew ynial yn yniail /Y glyw ym myw Madawg hael CBM III 21 172 wyon - byd, /(Eithid ei esbyd i'w ysborthion) /Ym myw mynw aches, buches beirddion, /Ym muchedd gwledig PM V 5 54 u llewes. /Cynna hwn, neus gwn nas gweles /Dyn ym myw o'r maint rhyganes. /Cardd arnaw, udd Ffraw, ffra PC II 19 19 nghristiawn /O Gristin a'i meibion, /Ni bo dyn ym myw ym Mo_^n /O'r Brochfaeliaid brychfoelion. /Er a DB VI 30 9 ar ganu marwnad. /Ceintum hon dra bron, braidd ym mywad, /Urddyn Lywelyn, lyw y Berfeddwlad; /Ceintum h CBM III 8 69 llyw camawn, /Llith beri_"on lluyddion llawn. /Ym mywyd Madawg ni feiddiai undyn /Dwyn terfyn tra hyfry CBM III 24 170 deiling. /Ym muchedd Arthen, arthfar yn ing, /Ym mywyd Rhirid, rhuddaur welling, /Rhoddynt rhudd a gwy CBM III 24 85 - fy nghyfedd, /Cyfoed, oferedd ei feddyliaw. /Ym mywyd Rhirid, wryd wognaw, /Delw y'm doeth anoeth, y' OC II 14 97 iddig mawr ei eisiau. /Dywallaw di'r corn, can ym puchant, /Hirlas yn llawen yn llaw Forgant, /Gw_^r a GM I 12 20 dychyfarwyd - a_^ mi, /O drechryni y tri ydd ym treulwyd. /Genilles gnaws aur, awr y'i ducpwyd, /Cw_^ 'ym 2 PM V 4 28 /Mi i'm deddf wyf diamryson /O'r prif feirdd, 'ym mhrif gyfeillion. /Neu'm rhodded gweled golygon, /Tr IRh VII 29 23 , yn wan obrid, /Yn orlliw eiry rhiw, rhetid - 'ym mhwyllad, /Yn orllad cariad men y'i cerid. /Yn arlla y_^m 6 CBM III 14 37 /Pan fydd cyd cedwyr am ban. /Am bennaeth ydd y_^m, am bennaf - terrwyn /Tyrrant feirdd am alaf, /Tey ES I 16 3 d gloywfryd Gla_^n. /Nid trawdd i'n cofiau can y_^m cyfun, /Nid rhaid in amau llyfrau lleen. /I Grist y CBM III 24 26 amgen, /Gwy_^r y buam gyd am ged ordden, /Nid y_^m gyd am fudd, am feddu gwe_^n; /Ni threfyd hebof ang DB VI 29 53 m ei ddwyn, terrwyn torf amryfflau, /Amddifaid y_^m, rai, gyfai nid gau. /Rhydraws fuam gynt, hynt hir CBM III 3 233 ion, /Periglawr porthfawr Powysion. /Delw ydd y_^m yn ddiamryson /Am lugyrn, am gyrn, am geinion, /Yn BF VII 48 1 Angall a ddyall ydd y_^m ynddaw, /Anghwbl fu ein pwyll am ein twyllaw: /Ing y'm 98 CBM IV 9 9 , /Arllwybr iawn, o'r ddawn y'm daerawd, /Delw y'm bo, yr bodd y Drindawd, /Trugaredd tros waredd tros BF VII 52 13 , /A'i haelion wyrion, oer eu galar. /Diwethaf y'm bu (buddfawr wasgar) /Dafydd, glod dderllydd aerllwy HOG II 6 31 d gynnydd. /Caraf y morfa ym Meirionnydd, /Men y'm bu fraich wen yn obennydd. /Caraf yr eaws ar wyriaws DB VI 26 26 r Udd Cesar, o'm ceisy - am bwyth, /Ys da beth y'm ceffy! /Traul caeroedd, cirieda imy /Trefad fy henda CBM III 5 127 urudd, gelyn i bob enwir; /Enwawg i'm ceinioes y'm ceinmygir, /Anwar fy lluchfar oni'm llochir; /Pall g GG II 31 31 cywrysedd. /O Ruffudd, gwaywrudd gorfoledd, - y'm ce_^n, /A'm cynigiws aur a meirch hywedd. /Hil Cynan D-5 VI 36 43 - rhagon /No meibon eillion ni eill trosedd? /Y'm ce_^n i'm ceinwawd ddyfrydedd, /I'm cwyn brwyn dwyn EW VI 4 41 ruffudd. /Am fab Gruffudd lary, lawch ynaid - (y'm ce_^n) /Nid mau we_^n wedd honnaid; /I bob rhwyf rhw D-3 VI 19 5 ynion - y nef, /Ysy gain addef addwyn dirion. /Y'm ce_^n o'r lluoedd ar erllyrion /A ddugost yn ffyrf LlF1 II 1 115 th nef dros dref ei dad. /Dau w_^r a folaf fal y'm ceniad - Dofydd, /Dau deg, dau ddedwydd, dau rydd ro GM I 10 7 prudd ioli /Udd nefoedd rhegoedd roddi. /Amser y'm ceri, ef carwn Ddafydd, /Ei ddefawd a'm llochi; /Ni CBM III 21 49 sti, /Amsathr cyrdd a byrdd a barddoni; /Amser y'm cerid gan lyw Ceri, /Caradwy wledig, wladoedd noddi, MG VII 33 15 cyngyd a'u cain gywrych, /Rhag eu llu cad-ddu y'm cetwych - Arglwydd, /Rhag ebrwydd, cyfrwydd, a'm cyf HOG II 9 11 iw eiry llathr oerfel ar uchel fan, /Rhag fal y'm coddid-i yn llys Ogrfan, /Chweris o'i haddawd-hi add MG VII 33 70 wdr, cryf y'm gwnelych, /I'm ffydd a'm crefydd y'm cryfhe_"ych, /Dal fy llaw i'th law a lywych - yn iaw CBM III 24 16 r nawd pob rhahawd na bydd rhyhen, /Mor wenwyn y'm cwyn am yd ym ce_^n, /Mor wyf goddedig, dig disgywen CBM III 27 5 ni ddiw, /Ni'm gad addoed hoed heddiw. /Heddiw y'm cyfliw, ydd ym cyfludd - gwe_^n, /Gwyn y cawdd ar fy IRh VII 30 41 wyllawg enwawg ddeifniawg ddefnydd. /Gorphell y'm cymell camre iolydd - cain: /Gorffysg dadwyrain gwaw MeiG I 33 10 edicti. /Mad mynycha dyn dwywawl weddi, /Neges y'm cymell Cymrodeddri. /Ysym arswyd mawr myned iddi; /M PM V 2 54 'm hangori, /Ni bydd celadwy fod caledi /Y men y'm chwerwer er chwant cronni. /Tey_"rnfab Ywain, tey_"r CBM IV 9 8 llafnawr llwyprawd, /Arllwybr iawn, o'r ddawn y'm daerawd, /Delw y'm bo, yr bodd y Drindawd, /Trugare GM I 9 163 efnydd /A ddyfnwys a_^ mi maith gerennydd, /Ac y'm daerawd i draul o dra newydd /Ag amrant hirwrm a gru PM V 26 44 wedd. /A minnau, o'm doniau, dy-m-hedd; /Gnawd y'm daw anaw anfedredd /O'r Deau, irdanc haelonedd, /Ard PM V 4 23 on, /Mwy no rhwy o rai cybyddion! /Im o'm dawn y'm daw cyflawddon /Am olud termud Dey_"rnon; /Fy nhafaw CBM III 21 156 /Mygedawg farchawg, feirch yn ehed! /A heddiw y'm daw dywrthred - o'i ddwyn, /Handwyf dirrwyn frwyn o' CBM III 13 45 th, /Mynw eilon, mal gwyllon gwellfaith, /Delw y'm daw o'i law lawer gwaith, /Prif ragor, plu porffor p PB VII 7 25 nedd, /Gwalch cain, aerfalch cyn oerfedd. /Oer y'm daw trais fraw tros ddifant - dragon, /Ar bob draig BF VII 56 21 d gannerth. /Cad gannerth mawrwerth, mor wae - y'm digiwyd! /Ni'm gad deigr i warae; /Gryd esbyd oesbe CBM IV 18 62 iaw iddaw Ei ddylyed, /Neud wyf fardd, digardd y'm digoned, /Ar helw fy Nghreawdr, Llywiawdr lliwed; /M BF VII 53 24 feirch maeth ffraeth ffrwythlawn /A'i wisgoedd y'm doddoedd dawn. /Arwymp ddawn cyfiawn: oeraf cofion - CBM III 24 86 d Rhirid, wryd wognaw, /Delw y'm doeth anoeth, y'm doeth anaw, /Delw ydd oeddwn fardd i feirdd ganllaw, CBM III 24 86 eddyliaw. /Ym mywyd Rhirid, wryd wognaw, /Delw y'm doeth anoeth, y'm doeth anaw, /Delw ydd oeddwn fardd IRh VII 29 11 /Mwyfwy y'm tramwy tramawr edlid. /A meinoeth y'm doeth, o detholid - neb, /Lliw ar fy wyneb ni llwyr PM V 23 193 ur, yn rhwydd ardduniant /O bob rhif i'm rhwyf y'm doniant, /O bob rhyw y'm rhodded yn gant: /Cyd archw CBM III 21 105 ormail, te_"yrn ormes. /Ydd wyf amdanaw, fal y'm donies, /Yn golaith adnair, mal ydd adnes, /Rhy-s-mo LlF1 II 4 5 yfoed, /'Yng nghydfoes eirioes erioed. /Erioed y'm dyfu dyfaldreth - angau, /Un diau, diameth: /Hoedl b LlF1 II 4 13 dawd, /Fy nghaniad marwnad mor nawd. /Mor nawd y'm dyfu dyofaeth - gofion /Edifion yd yr aeth, /Yn cwyn MeiG I 31 30 edfryd, yn llwyddiant, /Tey_"rnedd tey_"rnwlad y'm dygant; /Yn lleithig Duw Gwledig y gwledychant, /Un DB VI 31 2 ud Mai, neud lleilai llif yn afon, /Neud maith y'm dyrraith dir ofalon, /Neud mwyfwy galar gwanar gwein PM V 16 20 amwyn, /Unbyn ddeddf, unboen o'i ddwyn, /Enbyd y'm ergyd mawrgwyn. /Cwynaf flaidd gwriaf flawdd gwriawr MeiG I 31 26 i'm Priawd y'm profant, /I'r Unduw'n yr undawd y'm gadant. /Yn rhinwedd raddau y'm rhoddant, /Yn wastad DB VI 33 41 wyll bwyll a bell gedwir, /Cedwis fi, ei fardd y'm gelwir. /Cedawl Dduw, Ei ddawn a iolir, /Ceidwad nef GM I 9 51 , /Rhag gorwyr Iago gwyar drabludd. /Gwalchmai y'm gelwir, ga_^l Edwin ac Eingl, /Ac yng nghynnwrf llu GM I 9 39 Ac o du Rhibyll rhebydd yng ngraid. /Gwalchmai y'm gelwir, gelyn y Saeson, /Ar lles gwledig Mo_^n gwain PM V 14 13 /Gnawd i ddyn dylaw dylif ni'i gwe. /Llywarch y'm gelwir, llu ddyganre, /Lloegr ddistryw, ddistrawch, CBM IV 10 9 , ar dy borthawr. /Aswynaf, archaf (eirchiad - y'm gelwir) /Nawdd Cywir Cyngwastad /Ar dy ddrysau, aer DB VI 29 44 'm poeni rhag pum edau /Ucher rhag pryder pryd y'm goddau. /Achaws gwalch mawrfalch, mur cyneddfau, /U MeiG I 30 6 haeddwyf, Rhwyf a'm rhifo, /Boed yn addef nef y'm goddefo. /Byddawd nef ddichlais i'r a'i ceiso, - rhy CBM IV 5 129 orth, /Oedd anwar ba_^r yn ei borth. /Tra rhwy y'm gofwy gofal - gogyweg /Am fab teg Tudawal; /Baran ll GYC VII 40 65 ad, Ysbryd a Mab Rhad /Ran o'i wir gariad, fal y'm gorau. /Cyn isgell meddrawd, ysgar a_^'m pechawd, /[ ES I 15 1 Da y'm gorau Mair fal y'n maeth - Culwydd /Celfyddyd wasana GM I 7 95 rais wael am hael am hynny. /Am orwyr Bleddynt y'm gorflawdd lletgynt, /Aml edfynt a'm dyle /Am adfod a PB VII 14 19 pla) /Plant Adaf ryamug, /Hiddl deigr, difryd y'm gorug, /Hoeddlfrau hydr a ddau a ddug. /O'i ddwyn, c MG VII 33 80 nnau ni mynnych - fy mod, /Parth yr Oen gorfod y'm gosotych; /Pan dde_^l y trillu (trallawd perych /I l CBM III 21 94 llyw ced neud neued nes, /Neuaf nas gwelaf fal y'm gweles, /Eisiau a'm dygyrch i'm dygn afles, /Nid afl DB VI 30 3 ein Tad - ysbrydol, /Ysbrydoedd oleuad, /Dydd y'm gwna yn drist drais ddyfniad /A'r llall yn llawen o' DB VI 27 3 dd, /Mawr folawd, didrawd, didramgwydd; /Maith y'm gwnaeth alaeth a'i arwydd - arnaf, /Mi ni rydynnaf d DB VI 29 28 arau, /Amlwg yw cystudd ar fy ngruddiau. /Aml y'm gwnaeth hiraeth hir anaelau /Am laith gw_^r dewr, du CBM IV 14 23 deffraw efo - a fu /Fal ydd aeth oddyno, /Dig y'm gwnaeth llwyth Iago /Felyn, dyn a'i dialo MG VII 33 69 euoledd a ddiweddych; /Amherawdr Creawdr, cryf y'm gwnelych, /I'm ffydd a'm crefydd y'm cryfhe_"ych, /D CBM III 21 96 Eisiau a'm dygyrch i'm dygn afles, /Nid aflwyr y'm gw_^yr i'm goddiwes. /Oedd brwysg braisg lafnawr can PhB VI 14 56 d, /Pan fai ancwyn medd y'n meddwid - yn llys /Y'm haddawsai Rhys na'm diddolid GM I 12 15 s Goronwy, gw_^r yn ysgwyd; /Nid gau o'i angau y'm hanghenwyd /Yn agal gofal dyfal dyfrwyd. /Dyfrydedd PhB VI 14 6 y'm rhoddid - anoeth, /Peunoeth a_^ rhygoeth y'm hanrhegid, /Ac yn llys hil Tewdwr teg y'm hurddid - CBM III 5 116 yled meinwen mal ydd iolir, /Mal ydd arddunaf, y'm harddunir. /Arddunedig ddyn a ddwg i ffyniant /Arddu MG VII 33 72 law a lywych - yn iawn, /Ar hyd ffyrdd uniawn y'm harweddych. /A'th folaf, Duw Naf, nefoedd lewych, /P CBM III 29 21 aeth facwy, /Mab o oed a'i hoed yn hwy. /Hwyaf y'm hathraidd athreisfar - ei ddwyn, /Hawl wenwyn hwyl w DB VI 30 50 ar, ca_^r a'm cedwis, /Nid heb meirch meithdew y'm hedewis. /O eisiau Dafydd, neud is - yw meddwl /Ac n GM I 9 165 t hirwrm a grudd hirwlydd, /Ac yn llys afneued y'm heiddunir /(Henoeth oeth dybyddaf o dybwyf rydd!) /A PhB VI 14 7 oeth y'm hanrhegid, /Ac yn llys hil Tewdwr teg y'm hurddid - ynaeth /Ac atoeth etwaeth na'm gwaeth wne GM I 12 10 , modur plymnwyd, /Am bost cad ced goeth, oeth y'm huthrwyd. /Ni'm hethremyg Duw a_^ digfryd oseb, /Ni GYC VII 39 36 id rhoddion - goleuder, /Yn rhwydd-der lleufer y'm llehaon MG VII 33 84 Di difri, difrych, - gwynolau /Ar y llaw ddeau y'm llehe_"ych CBM III 5 99 /Neud llawen awen, awel neud mwy! /Neud llawer y'm llif-i lliw amaerwy - ton /Ban llewych ei bron ger e GYC VII 39 12 rchengylion - mawr, /Arglwydd nef a llawr, fal y'm llwyddon, /Nawdd Pedr arbennig, lleithig llithion, / GYC VII 39 34 l dethol y gwy_^r doethon, /I ryddid addef nef y'm noddon: /Yn rhydd i'm henaid rhoddion - goleuder, /Y MeiG I 31 22 ilioedd a milcant - o'r teulu, /Parth a_^'u tu y'm parthant. /Gabriel, Rapha_"el a'm rhifant - yn gymen CBM III 15 10 sgawdd as gwddant - o'i farw, /Gw_^r o'i fa_^r y'm peidiant, /Coll arglwydd, call argledr cant, /Eurgle CBM III 13 43 aith - molawd, /Nid moliant o friwiaith: /Delw y'm peirch a_^ meirch mygr hydaith, /Mynw eilon, mal gwy CBM III 26 43 ne_^r, /Llew doethlyw, dothyw ei amser! /Amser y'm perchis, parch dilludd - berchen, /Aerbair ben, prei PM V 8 7 thyf, na mi i wrthyd. /A_^'m parabl o'th ddawn y'm perid, /Parahawd o nebawd ei nid; /I hael glew ei gl EW VI 6 18 fy ystwng, o'm hestyngydd, - w_^r, /Yn wirion y'm plygydd; /Na chasa fi, fawr Ddafydd, /Ni chasa Mab D MeiG I 31 25 y nghymod-i a wnaethant. /Yn y Dydd i'm Priawd y'm profant, /I'r Unduw'n yr undawd y'm gadant. /Yn rhin CBM IV 16 161 yn difwyn digonwy. /Crist Culwydd, poed rhwydd y'm rhangwy, /O'm rhang lles, neges na'm nagwy! /Duw a'm CBM III 21 129 eth, meddfaeth mordai; /Mordaf hefelydd, rhydd y'm rhoddai, /Rhoddion gweilw gwyllion dy-m-gwallofiai, MeiG I 33 44 ffaw, /Gobrynu gobrwy, gobwyll ohonaw! /Gwerth y'm rhoddaist, dyn dynawl, andaw, /A'th roddaf gysul heb MeiG I 31 27 uw'n yr undawd y'm gadant. /Yn rhinwedd raddau y'm rhoddant, /Yn wastad fy ngwesti a gadwant. /Yng ngwy CBM III 21 150 Llachau gyfred. /Gan fawrdraws arglwydd rhwydd y'm rhodded, /Gan fawrdrais Emrais, amryw dudded; /Cyf-y CBM IV 4 116 mall diredd; /O'i fawrwlad (forad farannedd) /Y'm rhodded rhifed anrhyfedd, /I'm haelwyd yd barthwyd b PM V 23 194 /O bob rhif i'm rhwyf y'm doniant, /O bob rhyw y'm rhodded yn gant: /Cyd archwyf i'm llyw y lloergant - CBM IV 4 276 Nid rhoddion ni daler, /Nid a_^ gwad, a_^ rhad y'm rhodder: /A'm rhoddes rhwyddles rhwyf nifer, /O'i al PhB VI 14 5 eingai neb ar y newid. /Peunydd yn rhwyddrydd y'm rhoddid - anoeth, /Peunoeth a_^ rhygoeth y'm hanrheg CBM III 5 121 id rhiain, ni rhygeblir. /Yng ngolud amliw aml y'm rhoddir, /Nid amgen y'm rhydd, ni'm rhybuchir! /Hand CBM III 5 122 /Yng ngolud amliw aml y'm rhoddir, /Nid amgen y'm rhydd, ni'm rhybuchir! /Handid o'm cyfoeth o'm cyfei CBM III 21 144 af, ernywed - a'm clwyf, /O'm cleddyfrudd rwyf y'm rhygodded, /Coddiant, eilywiant rhag eilywed, /Eilyw CBM III 5 63 : /O'm ceryddawdd, nawdd na'm diddoled. /Pell y'm traidd treiddgof o'i rygolled, /Praidd preiddwyr pre CBM III 26 95 rddion, /Llwybr anant, anaw prydyddion, /Llwyr y'm traidd tremid gofalon, /Treulgawdd hoed hoeddlfyr gy IRh VII 29 10 lenid. /Mi a wyf erddi ar ddelw ermid, /Mwyfwy y'm tramwy tramawr edlid. /A meinoeth y'm doeth, o detho yma 6 PM V 26 141 'th gannerth cyn darmerth darfod. /Can-nid oes yma amfod - i drigiaw, /Draig Prydain, syll rhagod! /Pan DB VI 35 90 rwas air a lwydda, /Can gaffael hirynt byd bod yma, /Can Dduw nef yn ei fawr noddfa /Ys caffo ef drugar DB VI 33 75 led, /O uffern gethern, o gaethiwed, /A wnaeth yma dda yng nghalchdo_"ed, /A wne_^l i'w enaid gwirnaid CBM IV 16 87 , Rhwyf cyfoeth coffa, /Og ein treigl atregwch yma, /Og ein cam a'n cymer etwa. /Trugarawg Arglwydd, tr GB II 26 106 d aruchel, nawdd ni echwydd, /Craig Furuna deg yma, teg ei mynydd, /Ac Ystrad Nynnid a'i rydid rhydd. / D-4 VI 20 78 pawb etwa - a'i gw_^yl /Fal y'i gwelsawch-chwi yma; /Yng Nghaer, yng Ngharreghofa, /Yng Nghaerfyrddin, Ymadolwyn 1 PB VII 6 8 n Lloegr a ddarfu!) /Bod gw_^r arall yn gallu /Ymadolwyn a_^'i deulu. /Teuluoedd cyhoedd, cwyniant - eu ymadrawdd 5 BF VII 45 19 wahardd, cerdd wahawdd, /Cas cabl, cwblddoeth ymadrawdd; /Ceisiaw bod hebddaw nid hawdd. /Nid hawdd, a CBM III 11 41 waer na chweir o Bowys. /Cynneddf i Bowys ben ymadrawdd - gwy_^r /Uch gwirawd eurgymlawdd, /Yn neb lly ES I 22 19 , /Mair a Phedr, Mari_"a a Phawl. /Mau adrawdd ymadrawdd meidriawl /Udd Meidriad medrwyd ddywaddawl. /Y EW VI 6 30 awd. /O gysgawd tafawd, da yr awr - y medrais /Ymadrawdd o Dduw mawr: /Diwyn dy fa_^r, lachar lawr, /Di DB VI 28 6 weg. /Ni wybu_^m erioed fedru Saesneg, /Ni wn ymadrawdd o ffrawdd Ffrangeg; /Pan geisiais-i esill o En ymaddaw 1 DB VI 24 56 chaf llaw - ddehau, /A_^'r eil gw_^r gorau mau ymaddaw: /Llywelyn urddyn, urddas iddaw, /Llew gwaywdwn, yman 1 LlF1 II 1 110 gorau gwyrthau wrth ei gennad: /Dillwng ta_^n yman i mywn dillad. /Ef a warawd ball a gwall a gwad, /B ymandaw 3 GYC VII 36 35 asai Sais ei ogleisiaw: /Arglwydd neud maendo, ymandaw - Cymry, /O'r llin a ddyly ddal Aberffraw. /Argl LlG VII 26 29 a w_^r i'i arfeiddiaw. /Drud a glud, gwladoedd ymandaw, /Doeth a choeth, gyfoeth gyfunaw; /Dwys aergwys SB II 24 25 yniaw. /Rhyn wyn wenwyn, rhad dad terwyn, torf ymandaw /Rhod fod falchrydd rhad fad fedydd, heidydd hei ymanfon 1 CBM III 4 5 Llanw ebyr a'r lly_^r lle ni mawrdrig; /Mynych ymanfon dygn gofion dig /I rof a rhiain, gannwyll rhyfig ymarbed 1 CBM III 21 161 merbarch, ced cyfarched, /Ydd oedd ymerbyn heb ymarbed: /Yd giliai bob llwfr yny'i lladded, /Yd gyrchai ymarfoll 1 PB VII 18 22 addlfa. /Cynnaddl, lle bai beilch ddoethon /Yn ymarfoll, mawrweilch trin, /Ei lw ni lithid ar We_^n, /E Ymarwar 2 LlF2 VI 7 4 ysbys. /Handwyf huawdl was a wys yn llys /Fal Ymarwar Lludd a Llefelys. /Handid fy arglwydd cyfrwydd c CBM III 24 34 wyn im, neud am rygar, /Neud amrygyr cyrdd cyd ymarwar; /Neud am ddragon dwfn dyfnais-i afar, /Neud am ymarwerthaf 1 GYC VII 40 57 u. /Archaf arch i'm Naf, y Dewin doethaf /(Nid ymarwerthaf heb Ei wyrthau) /O'r llethri araul, o'r lle ymaswyn 1 CBM IV 9 106 u a thewlu a thewlwyn - waywawr /A gwy_^r mawr ymaswyn. /Ffyrf derfysg ffysg ddyddysg ddyddwyn, /Ffwyr ymatgor 1 CBM IV 2 12 Eingl, oedd digyngor /Lloegr a llu Prydain yn ymatgor; /Oedd anystwyth gw_^yth gwaith anesgor /Am Deif ymbeirch 1 CBM IV 6 40 sgen, /Hyd ymbraw am breiddiaw breisgnen. /Hud ymbeirch dihefeirch a_^ diheuben - glyw /Deheubarth o Go ymborthaf 1 LlF1 II 2 8 ar fy ne_^r fy nerth, /Ar orwyddawd berth ydd ymborthaf, /Ar borthloedd torfoedd achoedd uchaf, /Ar by ymborthed 1 GM I 7 14 waredred, /Rhwysg heb warth, rhwydd o'i barth ymborthed. /Rhy-dost fy mhenyd, rhy-drwm fy nhristyd, / ymborthes 1 MB I 4 14 d Iesu ym mru Mair (merch ei Rhi!), /Mair, mad ymborthes ei beichogi! /Baich rhygynullais o bechawd ano ymborthiad 1 CBM III 21 113 es, /Ni bu esgorfaich Brynaich branes! /Branes ymborthiad, nid amborthai - gabl, /Nid oedd gablawd a ob ymborthid 1 PhB VI 14 34 r tair prif ffynnawn /Nid oedd ar hirgrawn ydd ymborthid. /Yn nhey_"rngan fan, fawr ei rydid, /Yn nhey ymbraw 1 CBM IV 6 39 r yn nilen, /Hud ymbyrth ei ysgwyd asgen, /Hyd ymbraw am breiddiaw breisgnen. /Hud ymbeirch dihefeirch ymbrofi 2 PM V 25 40 mod cymaint hyn, /Eithr gwarth a gwrthryn wrth ymbrofi. /Darogan Myrddin dyfod breienin /O Gymru werin DB VI 25 17 dd, /Ar y brenhinedd braw a gorddin. /Pan fu'n ymbrofi, ef a_^ brenin - Lloegr, /Yn llygru Swydd Erbin ymbrofid 1 PhB VI 14 22 eddid - bodd saint, /Herwydd gwir a braint ydd ymbrofid. /Byddynt ddedwyddion prydyddion Prydain /Nes g ymbyrth 1 CBM IV 6 38 eson sen, /Hud ysgithr ei esgar yn nilen, /Hud ymbyrth ei ysgwyd asgen, /Hyd ymbraw am breiddiaw breisg ymchoel 1 GYC VII 42 31 gynnydd, gynnif gwyrda. /Hynny aeth heibaw fal ymchoel dy law, /Mae pawb yn adaw oed dibara. /Ni chaiff Ymchweiliad 1 DB VI 31 25 on. /Doeth esgyrn gw_^r chwyrn ei ymchwelion, /Ymchweiliad tromgad, trwm ei gofion: /Dawn yr abad, gwir ymchwel 1 LlG VII 27 29 ein tristed. /Trist y'n gorug Crist (cred nid ymchwel) /Trais dirgwyn ac nid trais dirgel. /Am drawswa ymchwelion 1 DB VI 31 24 ar ei gyfoedion. /Doeth esgyrn gw_^r chwyrn ei ymchwelion, /Ymchweiliad tromgad, trwm ei gofion: /Dawn ymdaith 2 CBM III 5 86 r ei hystlys, /Ni'm hu frys o'i llys i'w llaes ymdaith: /Gwirion deg, dawel ei chyfariaith, /Gwan ddedd CBM III 13 56 wd, o'm gweifriaith /(Gweifryd bryd, brysiaw i ymdaith, /Heirdd feirdd fudd ar feirch rhudd rhawngaith) ymdanaddudd 1 GM I 8 14 hrau, yng nghrai achludd, /Cnud a chnud a fud ymdanaddudd. /Cad argrad arall, cad gawad guall, /Cad ma ymdaraw 4 DB VI 24 24 afflau fraw - einioes, /Ydd oedd bedeiroes yn ymdaraw /A llu o bryfed yn eu briwaw /A llid boethfan da DB VI 24 64 i ryngthaw - a'i esgar, /A gnawd fod gwyar o'r ymdaraw. /Gnawd yw o'i elyn hylithr wylaw /A gnawd fod t GYC VII 36 64 y gwynt a'r glaw? /Poni welwch chwi'r deri yn ymdaraw? /Poni welwch chwi'r mo_^r yn merwinaw - 'r tir? GYC VII 43 38 da_^n, a defni brwnstan, /A phob marchdaran yn ymdaraw, /Rhag tragwres y ta_^n a gormod boethfan /A wna ymdau 1 ES I 16 29 rion, /Dyfrydedd dyrawr hil mawr Maelgwn. /Nid ymdau Gwynedd am ei gwynfan: /Neud amdwll aw_^yr, neud h ymdolia 1 DB VI 35 12 mru, cuniaid a'u deffry, /Ceneddl a'u dyly nid ymdolia. /Ceinweilch cyffredin, cynifiaid werin, /Llawer ymdrafael 1 EMRh VI 23 26 th drallif gwyar uch Trallwng - Elfael /Pan fu ymdrafael drud ag erddrwng. /Gwnaed Dduw ei ddiwedd-ef, ymdrechasant 1 PM V 23 150 nw gwaed am draed, am drychant /Amdrychion pan ymdrechasant: /Cad y Coedanau, cadr anant - borthi, /Bur ymdreiddiaw 1 GYC VII 36 51 udd a rhwyg arnaw, /Llawer gwaed am draed wedi ymdreiddiaw, /Llawer gweddw a_^ gwaedd i amdanaw, /Llawe ymdro 4 LlG VII 25 77 rawd a'i dirpero. /Diflisg wisg, wasgawdfeirdd ymdro, /Deddfau hael wrth bawb a'i holo; /Dilesg eurgrwy GYC VII 38 43 y'i cladder; /Nis canlyn o'i dda, o'i ddifer - ymdro, /Eithr ei amdo, amdlawd biner PhB VI 11 22 cwysrudd, cas agro, /Ffoddi_"awg, ffodiawg ei ymdro, /Hael hir lew, hir llew, hir llwyddo /Hil Cadfan DB VI 27 78 yberwyd, /Am drueni mawr dwyn gwawr Gwyndyd, /(Ymdro rhiallu fu o'i febyd) /Am drengi fy rhi rhwy lledf ymdwr 1 CBM IV 6 206 unllwyd, /Ceffynt feri_"on forefwyd, /Ceffitor ymdwr am Drwyd - hefelydd, /Twrch terydd i ar fwyd, /Ca ymdyrru 1 GB II 25 42 rn he_"yrn ha_"u, /Am Degeigl, am dir Eingl yn ymdyrru, /Am gydfrawd Medrawd, Myrddin ddarogan, /Am orw ymddaeth 1 GM I 14 85 drefred /I dreiaw caredd, caru myned /Myn ydd ymddaeth Crist ar gain dydwed - daear: /Cyn bwyf abar, a ymddaith 1 SB II 22 24 gorchorddion ddylaith, /Neud gormail gormodd o ymddaith, /Neud afrwydd, neud efrydd gobaith, /Neud Cymr ymddengys 1 CBM IV 8 26 laidd fleiniad, cad neirthiad ne_^r, /Cadr ydd ymddengys Rhys yn rhacter. /Rhactwll ei gylchwy pan amgy ymdde_^l 1 LlG VII 27 50 warant heb ochel, /Ar Wirionedd iawn ddawn ydd ymdde_^l: /Erbynied arbennig angel, /Yn barchusaf naf ar ymddial 1 CBM III 21 68 ; /Am Owain Prydain, Pryderi - hafal, /Prenial ymddial ymddiodi, /Gw_^r ni orsefid a orsefi, /Gw_^r gor ymddiddan 1 OC II 14 40 , canys amcan - cennyf /Ydd ymgyryw glyw gloyw ymddiddan, /Ar llaw Ddehewain, llew gyflafan, /Lluch i d ymddifad 2 PM V 1 14 raw Aber, ffrawdd cad. /Prydain hydr, hud oedd ymddifad /Heb raith, heb gyfraith, heb gyfrad - a_^ gwan DB VI 30 26 dawch ardwyad - cynnydd /Tra fwy' o Ddafydd yn ymddifad. /Tra fu w_^r arwr gerddeidiad /No'r Trihael ha ymddifanw 1 GYC VII 36 19 ag angau angen gwynaw, /Ys mau, gan ddefnydd, ymddifanw a_^ Duw /A'm edewis hebddaw; /Ys mau ei ganmaw Ymddifustlai 1 CBM IV 6 226 wfr dofn afon /Ymddifustlynt gynt gyngreinon, /Ymddifustlai lew ar lan Aeron - berth /Pan borthes eryro Ymddifustlynt 1 CBM IV 6 225 wdd o wystlon: /Am ddau ystlys dwfr dofn afon /Ymddifustlynt gynt gyngreinon, /Ymddifustlai lew ar lan ymddiffer 1 CBM IV 8 47 u cochion cochyn friger, /Ysgor ymddiffyn, pan ymddiffer - gwlad /Nid ef gwledig a orsafer. /Pan amug t ymddiffyn 1 CBM IV 8 47 le_^r /Cleddyfau cochion cochyn friger, /Ysgor ymddiffyn, pan ymddiffer - gwlad /Nid ef gwledig a orsaf ymddiodi 1 CBM III 21 68 ain Prydain, Pryderi - hafal, /Prenial ymddial ymddiodi, /Gw_^r ni orsefid a orsefi, /Gw_^r gorsaf gwra ymddired 5 LlF2 VI 10 84 is na thraws gerdded /Ac ni gymwyll dwyll trwy ymddired /Ac ni farn o ddir ei ddaered - i ddyn /Onis rh GM I 7 1 Caru Duw, diwelling ymddired, /Cyrchaf Ca_^r cerennydd afneued. /Ca_^r a'm h MB I 3 169 rawd gwlad ogoned, /Pan gaffo pen gwy_^r (pefr ymddired) /Gan engylion foes (ni'm oes neued) /Yn undawd LlG VII 25 21 pryffwn praff ddylyed. /Gnawd er draig dragon ymddired, /Grym ysgwn, ysgwyd wyarlled, /Dyfod a gorfod MB I 3 84 wg; /A nw neud gweryd yn warweiddiawg: /Gwae a ymddired wrth fyd bradawg! /Ni w_^yr cychwilfeirdd cyhus ymddug 1 PM V 23 185 t, /Ni chaiff hoen na hun ar amrant. /Mad y'th ymddug mam, wyt ddoeth, wyt ddinam, /Wyt ddiddawl o bob ymddugost 1 PM V 23 177 nw Morgant, /Ar filwyr Prydain pedrydant. /Mad ymddugost wayw, mad y'th want - arall /Yn arfoll ysgaran ymddulliaw 1 CBM IV 6 99 Ystwyth yn ystrywiaw - gw_^yth, /Gwaith Faddon ymddulliaw, /Gosgordd llawr, cyn lladd ohonaw /Gwisgwys Ymddwyn 1 EGM I 29 6 awydd. /Ar au pechodau puchswn arwydd - crog, /Ymddwyn croes er Crist ar fy ysgwydd. /Angau i'r enaid ( ymedd 1 GM I 9 49 n, /Gwynde_"yrn Prydain, priodawr udd; /Go-rys-ymedd glyw o'i glywed yno, /Rhag gorwyr Iago gwyar drabl ymeiriawl 3 EGM I 27 103 ; /Mwyn crefydd a ffydd a ffawd radau. /Mynnid ymeiriawl greddfawl graddau /Men yd wedd, Duw doeth, i' EG VI 18 16 oedd ar weilw didawl, /Llawrwyr a_^'m heryr yn ymeiriawl, /Llywelyn Lle_"yn, llyw ardderchawl, /Llurigl BF VII 57 9 oethfan, peth uffernawl, /Yn y mae mawrwae heb ymeiriawl, /Yn y mae mawrwall enaid marwawl, /Yn y mae c Ymer 3 LlF1 II 1 45 beunydd, /Pan ddyfu chwant syllu ar esillydd - Ymer /Aber Menwenfer ucher echwydd. /Uchel wawd yw hon i PM V 12 3 Lloegrwys - diarchar, /Diorchrawn orthywys, /Ymer nef, nodda udd glwys /Ym mharawd ym mharadwys! /Par CBM IV 4 259 gw_^r, nid gorwag hoffter, /Pen rhiau, rhiallu ymer, /Tres trachwres, trochiad yn nhrymder, /Prain Pryd ymerbarch 1 CBM III 21 160 /Elfydden greulawn, elfydd greuled, /Nid oedd ymerbarch, ced cyfarched, /Ydd oedd ymerbyn heb ymarbed: ymerbyn 1 CBM III 21 161 /Nid oedd ymerbarch, ced cyfarched, /Ydd oedd ymerbyn heb ymarbed: /Yd giliai bob llwfr yny'i lladded, ymerbyniaid 1 OC II 14 108 gant. /Cedwyr cyfarfaeth ydd ymwnaethant, /Cad ymerbyniaid enaid ddichwant. /Cyfarfu ysgwn ag ysgarant Ymfeiddiaw 1 GRh II 28 22 . /Hawdd i bawb a_^ thi i'th wyneb - am fudd /Ymfeiddiaw am ateb; /I'th arfod, osod oseb, /I'th arfau ymgadwyd 1 GM I 12 3 Dwy Dafydd Broffwyd. /Boed a'm dysgwy Dwy dwys ymgadwyd /Rhag cadair enwair yn weithen rwyd. /Rhy-m-lly ymgel 1 MeiG I 32 28 af. /Cred fyfyr ystyr a ystyriaf, /Cred yw heb ymgel, diogelaf. /Credadun yw Ef, credaf - i'w drawsglwy ymgela 1 DB VI 35 36 a'r gwayw gwaed awel, /Pan e_^l yn rhyfel, nid ymgela. /Lleiddiad gad gyrchu, llafur gur gynnu, /A_^ ll ymgelai 1 CBM III 21 123 dreisiaw dros a welai; /Nid oedd am Galan ydd ymgelai - hael, /Nid hawddfyd cawddfryd i'r a'i coddai! ymgelan 1 LlF1 II 1 166 r, o du morlan - uchel, /Yn cadw eu rhyfel nid ymgelan: /Deon Meirionnydd, elfydd Eilfan, /Duw ganddudd ymgelu 1 MG VII 33 6 Sef yw gwander, Ne_^r (nid nas gwypych): /Salw ymgelu pan ei gwelych, /Gwander gwir bryder brad fynych ymgerydd 2 DLlM II 18 46 anw o fo_^r a llif o fynydd, /A nu bei gallwn ymgerydd - a_^ Duw /Ydd oedd imi ddefnydd: /Dwyn fy rhwy LlG VII 24 89 Snawdwn, aer gyfludwydd. /Cad a wnaeth, cadarn ymgerydd, /Am gyfoeth am Gefn Gelorwydd. /Ni bu gad hwyl ymgiliaw 1 DB VI 24 73 ch Tren trin ymwriaw. /Gnawd cleddyf gilydd yn ymgiliaw, /Cuall ac arall yn ymguraw, /Ac ar llwyth oswy ymglyw 1 EGM I 26 34 hebddi. /Neu'm gorau angau anghyfnerthi, /Nid ymglyw dyn byw o'r byd fal mi. /Ni chyfairch angen iawlw ymgoddi 1 PM V 25 28 g a Lloegr yng nghaddug, /Llawer ein goddug yn ymgoddi, /Yn llysoedd Deau, yn Lloegr addodau, /Lliaws t ymgoffa 1 GYC VII 42 20 feddylio a rwy ddirpero, /Y rhwyf a gaffo nid ymgoffa! /Cyd boed cyfannedd bydawl gymyrredd /Gwledd en ymgred 1 LlF1 II 1 4 'm rhodded - awen, /Awdl deg dynghedfen, amgen ymgred. /Amgyrwyf garu canu canrhed, /Can am rhoddes fy ymgudd 3 LlG VII 25 48 fawr dy gochrudd - fylchlafn) /Dy falchlys nid ymgudd. /Anwair lyw, luoedd dirybudd, /Enwawg w_^yr Mada GM I 9 44 yng nghad, /Yng nghyfranc a_^ Lloegr llawr nid ymgudd! /Gwelais o arfod aerfab Gruffudd /Rhialluoedd tr DB VI 29 93 ud fa_^r, trymrudd, /Gwenwyn gw_^yn gennyf nid ymgudd, /Gwyn eurdir, ardwy ddadannudd, /Gw_^r eurdwr, a ymguddiaf 1 DB VI 29 122 io pawb, beth a gelaf? /Am farwnad Ruffudd nid ymguddiaf. /Nid a eill cadarn yn cadw eithaf /A all gwan Ymguddiaw 1 DB VI 29 120 fyddaf. /Cyd ymguddioch-chwi oll, mi ni allaf /Ymguddiaw dan llaw, ban fo lleiaf. /Cyd ymguddio pawb, b ymguddio 1 DB VI 29 121 allaf /Ymguddiaw dan llaw, ban fo lleiaf. /Cyd ymguddio pawb, beth a gelaf? /Am farwnad Ruffudd nid ymg ymguddioch 1 DB VI 29 119 ddaf, /Can mynnwn fy marw ni mawr fyddaf. /Cyd ymguddioch-chwi oll, mi ni allaf /Ymguddiaw dan llaw, ba ymguraw 1 DB VI 24 74 cleddyf gilydd yn ymgiliaw, /Cuall ac arall yn ymguraw, /Ac ar llwyth oswydd gnawd llithiaw - cigfrain ymgyfrang 1 GM I 12 31 Duw i'm diau gadwyd, /A chadw Dy gyfraith hyd ymgyfrang a_^'m llaith /A'm llwyddaw golochwyd ymgyngenni 1 CBM III 21 46 eurllew, am eurllestri, /Yn llysoedd llysaidd, ymgyngenni, /Ymsang torf am gorf, am gerdd westi, /Amsa ymgynnal 1 PB VII 21 16 oronw, gwawr diorwag, /Gobaith []faith deg /Ac ymgynnal Morgannwg ymgynnull 1 OC II 14 53 an /A garw ddisgyr gwy_^r a gw_^yth erwan, /Ac ymgynnull am drull am dramyfan /Fal y bu ym Mangor am o ymgyrwyf 1 CBM III 15 23 /Rhwym achaws o'i gynghlwyf, /A_^'r Gorau ydd ymgyrwyf, /Am ga_^r naid afar neud wyf. /Nid wyf ddiletg ymgyryw 1 OC II 14 40 /Dywallaw-di'r corn, canys amcan - cennyf /Ydd ymgyryw glyw gloyw ymddiddan, /Ar llaw Ddehewain, llew g ymgythrudd 1 GM I 9 56 o du balchfre Freiddin /Nid athechaf drin drwy ymgythrudd. /Caraf-i eos Fai forehun ludd /A golygon hwy ymgyweiraw 1 GYC VII 36 66 merwinaw - 'r tir? /Poni welwch chwi'r Gwir yn ymgyweiraw? /Poni welwch chwi'r haul yn hwylaw - 'r awyr ymhen 1 MB I 5 13 rhwyf my_^r, /O'r gyfergyr nid adfer. /Difiau ymhen tair wythnos /(Tru a nos!) yd yth ladder Ymherawdr 3 PM V 26 1 Crist Creawdr, Ymherawdr a'n medd, /Crist Celi, colofn tangnefedd, /Cri EGM I 27 49 au, /Diffyrth chwech oes byd rhag pyd poenau. /Ymherawdr Greawdr, o'th grau - (bu gwaedlyd) /Godlawd ni CBM IV 8 32 f Alecsander. /Tey_"rnas ddinas, dyn a gymer, /Ymherawdr, llywiawdr, llyw amnifer; /Tey_"rnfro a geidw ymherodr 1 BF VII 51 22 /Oedd rhaid ystyriaid darfod cyffro - mawr /Am ymherodr Cymro; /Ys terfyn byd, drymfryd dro, /Ys diriai ymherw 1 CBM IV 13 26 d orfod caen orferw - gwaedlin /A gwaedlaif yn ymherw, /Cyd ta_^n trwy wa_^n, trwy agerw, /Ced hy cad f ymhlith 5 EGM I 27 16 d cymod o'm camweddau /Cyn bwyf rhawd beddrawd ymhlith beddau. /Cyn dyfod chwerw gyfnod chweddlau, /Cyn GB II 26 72 f. /Gwelais-i glas ac urddas urddedig haelon, /Ymhlith dedwyddion doethon dothwyf. /Ym mhlwyf Llanddewi BF VII 54 44 /Ym mhlwyf mad gwastad, gwesti - cyreifaint, /Ymhlith harddfraint saint Senedd Frefi MB I 4 38 ahan westi: /Creawdr a'm crewys a'm cynnwys i /Ymhlith plwyf gwirin gwerin Enlli D-3 VI 19 35 , /Trwy eirawl air Mair a'i morynion, /Dethol, ymhlith saint doethon, - Lywelyn /Ar derfyn gwiryn y gwe ymhwrdd 1 PM V 26 54 a dygn dugost wy goddau, /Rhusgleth gwrdd, nid ymhwrdd amau. /Rhifed sy_^r syrthiasant yng nghrau /O'th ymiawl 1 PM V 15 11 rist /A ddug Grog yn urddas, /Trwy eiriawl teg ymiawl Tomas /A Phylip a Phawl ac Andras. /O afflau fy Ymioli 1 LlF2 VI 10 22 er. /Ys gwell yn gysbell gosber - a phylgaint /Ymioli a_^ saint a_^ saith Pader. /Pedr wyn a'n gwrthfyn ymladd 2 PB VII 15 18 chawg feirch hywedd /Oedd Rhys, rhwysg llew yn ymladd, /A drud geir draig Gwynionydd /A distain gwawr P PB VII 11 19 stwng, ruglflwng rydd, /Dyfrys brwydr, bryd ar ymladd, /Difraw ei law ar lafn rudd. /Llafnrudd Faredudd ymladdau 1 EGM I 27 82 awg geingiau - y ddyndid, /Gwedi llid ymlid yn ymladdau, /Gorpwyf-i gan Dduw fry, gwedi gwydiau, /Gorfo ymladdgar 1 GYC VII 40 74 wg cam weithredau, /Ni bwyf gyhuddgar, ni bwyf ymladdgar, /Ni bwyf anhygar, yn hogi gau, /Ni bwyf hoedd ymlid 1 EGM I 27 82 i cynghafawg geingiau - y ddyndid, /Gwedi llid ymlid yn ymladdau, /Gorpwyf-i gan Dduw fry, gwedi gwydia ymliw 2 DB VI 24 47 staw /Yn erbyn cythraul, cythrudd seiniaw, /Ac ymliw ag ef am ryluniaw - gau, /Ac angau ddiau ddyfod i CBM IV 5 115 r cadr yn cadw rhiw, /Gwa_^n garthan, gyrth yn ymliw, /Gwa_^n wrth wa_^n, gwaedluman liw. /Pan llas Gwa ymliwau 1 GYC VII 41 41 rhag eu safnau /Yn disgyrnu dannedd arnu, orn ymliwau, /Llidiawg fyddant, llym y gwanant a_^'r cigwein ymlynwyd 1 CBM III 3 119 waith Gogwy, gwythgad ymosgryn, /Pan gyrchwyd, ymlynwyd rhwyd rhyn, /Ym mhlymnaid ym mhlaid ymwrthfyn, ymnerthwyf 1 MG VII 33 2 red arnaf, Naf, nawdd a'm rhoddych, /Gwan wyf, ymnerthwyf, fy neirthiad fych, /Gwareder llawer lle gwar ymo 2 LlG VII 25 72 rnglo - Maelawr, /Breisglym orwyddawr, roddion ymo. /Clodforaf fy naf naws anghryno, /Ni bydd anghlodfa PM V 23 112 grug, nid ffug ffo, /Lloegrwys, eu llugfryd ys ymo. /Lleudir de_"yrn, lluddiwyd yn agro, /Llas ei glas, ymorchwydd 4 EGM I 29 34 rwyn taer gyfannwydd - cad /Pan fydd cedyrn yn ymorchwydd: /Addfwynach, cynach (cennyf boed rhwydd) /Ce EW VI 4 10 dawg mynawg mynudrwydd - wrth lyw /Ac wrth lew ymorchwydd; /Arf tarf terfyn ehangrwydd, /Aerwr orau pei CBM IV 4 55 odd uch ceirch cynnwydd, /Cynwan torf, terfysg ymorchwydd, /Cynwayw gw_^yth, gweithfuddig arglwydd. /Gw PB VII 9 11 ab Owain, mawrdwrf arraedd, /Llyw glyw glew yn ymorchwydd /Llwydd-dud, llew gwrdd-ddrud gw_'raidd. /Gw ymorsaf 1 CBM IV 6 295 r a'th fro gadarnaf /A'th folchlafn a'th falch ymorsaf. /A'th folir, a'th welir, a'th welaf - yn fynud ymosgrain 1 EG VI 18 40 rch mawrthig main /A lluoedd yng ngwisgoedd yn ymosgrain /A'r llinyn ar dynn ar du celain /A llinon rha ymosgryn 3 CBM IV 6 267 ddylan; /Gnawd gosgo gosgordd yn ddiflan /Fal ymosgryn mawr Gawr Gamlan; /Gnawd canaf-i foliant fal Af CBM III 3 118 gw_^r, gormes ufelyn, /Gwaith Gogwy, gwythgad ymosgryn, /Pan gyrchwyd, ymlynwyd rhwyd rhyn, /Ym mhlymn CBM IV 1 48 /Gwelais rhag terfysg twrf adfirain, /Torfoedd ymosgryn, tarf ymysgrain; /Gwelais drydar crain i ar ddr ymroddi 1 LlF1 II 1 153 a medd i mewn llestri, /Namyn hawdd amrawdd yn ymroddi - a_^ bardd /A gwy_^r hardd heb gardd, heb galed ymryfel 1 CBM IV 6 242 rchest gorchorddion, /Yng nghantref Emrais, yn ymryfel gwrdd, /Yn ymwrdd am haelon, /Yn Aber, muner men ymryson 1 CBM IV 6 237 gaf disgywen feirddion, /Rhy-m-gedir ei gadair ymryson, /Rhydyrllid fy ngherdd 'y ngheinion - o fedd /Y Ymsang 2 CBM III 21 47 urllestri, /Yn llysoedd llysaidd, ymgyngenni, /Ymsang torf am gorf, am gerdd westi, /Amsathr cyrdd a by LlF2 VI 10 20 id ef ydd eir nef o nerth llonder /Nac o nerth ymsang yn un amser. /Ys gwell yn gysbell gosber - a phyl ymwared 3 GB II 26 48 n lawerawg; /A garo Dewi, da gymydawg, /Cared ymwared ag ynghenawg; /A garo Dewi fal difuddiawg - doe OC II 14 22 hob caled, /Gwy_^r yng ngawr gwerthfawr, gwrdd ymwared. /Bugelydd Hafren, balch eu clywed /Bugunad cyrn D-5 VI 36 36 anedd. /O myn o amwyll cymwyll camwedd /Mynned ymwared o iawn waredd, /Na ddalied ddiau ddwy flynedd - ymwedd 1 PM V 26 5 r /Cyn syniaw enwiredd; /Carannawg Iesu, ca_^r ymwedd, /Ceirionnydd, cyrchaist fy muchedd. /Cyrchaf yn ymweddwyd 1 GM I 12 29 'th blegyd neu ryblygwyd. /Ac a'm bo, o'm budd ymweddwyd, /Bod Duw i'm diau gadwyd, /A chadw Dy gyfrai ymweled 1 DB VI 33 62 ais-i ag ef, nid gofyged, /Gwaha_^n hir a hwyr ymweled, /Byddai praff heddiw y pryned - o fedd /Pei yn ymwnaethant 1 OC II 14 107 nwy oedd gwaith i gant. /Cedwyr cyfarfaeth ydd ymwnaethant, /Cad ymerbyniaid enaid ddichwant. /Cyfarfu ymwosod 1 PM V 26 124 yf rhyglywsam ar rod /A'th wayw rhudd yn rhyn ymwosod. /Dy arwydd ech awydd uchod, /Ys argrad i gad ei ymwrdd 4 CBM IV 6 243 , /Yng nghantref Emrais, yn ymryfel gwrdd, /Yn ymwrdd am haelon, /Yn Aber, muner meneifion, /Yn anwair, PM V 23 157 /Eilyrth gyrth y'n gwrthfynasant, /Ail agwrdd ymwrdd am hardd amgant - bre, /Bron-yr-erw y'i galwant; BF VII 52 25 Uch Aber Teifi, rhi rhyfelgar; /Gw_^r gwrdd yn ymwrdd emys lluchfar, /Gw_^r gorddin nad byw, llyw lluos PB VII 3 14 , llyw, llew Hawrffordd, /Y gwelais-i Rys Rhos ymwrdd, /Tey_"rnwawr yng nghad fawr fyrdd, /Te_"yrn yn h ymwriaw 2 DB VI 24 72 yn cwynaw - ei ben, /A gnawd odduch Tren trin ymwriaw. /Gnawd cleddyf gilydd yn ymgiliaw, /Cuall ac ar BF VII 48 24 rostaw - ledgynt, /Hil edfynt Bleddynt, blaidd ymwriaw. /Hirgwyn ysy'm dwyn, frwyn freuddwydaw, /Hirgaw ymwrthfyn 1 CBM III 3 120 , ymlynwyd rhwyd rhyn, /Ym mhlymnaid ym mhlaid ymwrthfyn, /Yn rheiddun orun oresgyn, /Yn nydd rhaid a_^ ymwrthryn 1 CBM III 20 54 reulif, yng nghreulyn - gwyar, /Yng nghreulawn ymwrthryn, /Gwychr y gwylch gweilch amddiffyn, /Gwalch g ymyl 2 HOG II 12 8 /Hawdd gweled goleulosg arnai /O gaer wen geir ymyl Menai. /Trengisiant trydydydd o Fai - trychanllong D-3 VI 19 31 ywelyn Lloegr gryd, gwynfyd gweinon, /Y naill ymyl ydd a_^ morfa Meirion - be_^r /A'r llall, ca_^r lla ymysgrain 1 CBM IV 1 48 erfysg twrf adfirain, /Torfoedd ymosgryn, tarf ymysgrain; /Gwelais drydar crain i ar ddrumain - mo_^r, yn 1639 CBM III 16 200 orddrud ei lasfer, /Drud rwyf torf, twrf llanw yn aber, /Drudflaidd gawr, drud fwynfawr funer, /Drud la CBM IV 6 244 rais, yn ymryfel gwrdd, /Yn ymwrdd am haelon, /Yn Aber, muner meneifion, /Yn anwair, yn ddiwair ddeon. PM V 25 15 Fyrddin fyrddioedd beri, /Yng Nghaer Dygannwy, yn Aber Tawy, /Yn nghadarn dramwy dref Gydweli, /Yng Ngh CBM IV 6 98 yn brwysgiaw, /A breuolion cwyn yn cwympiaw. /Yn Aber Ystwyth yn ystrywiaw - gw_^yth, /Gwaith Faddon y PM V 23 19 hylafar, /Yn ddidanc ei gyfranc a_^'i ga_^r. /Yn Aberconwy cain ddaffar - fy llyw, /Llywelyn athrugar, DB VI 30 76 i llariedd, /Y llaw a gedwis erllynedd - adwy /Yn Aberconwy cyn ei gorwedd. /W_^yr breenin Lloegr, llu DB VI 35 48 iwyga; /Chweched i dramwy, chwe chad yn adwy, /Yn Abertawy, teg ysgorfa. /Seithfed Gedweli, saith gad w PM V 26 21 claer wyndiredd, /Nid Saeson y maon a'i medd; /Yn Abertawy, terrwyn allwedd - Lloegr, /Neud llwyr weddw EG VI 18 63 oelfain /A chlwyr ar ddyhedd, mawredd mirain; /Yn Aberteifi tew oedd frain - uchben /Yn ydd oedd perche GM I 9 5 rhag llu, lluch fy ngorddin. /Gorwyliais nosau yn achadw ffin /Gorloes rydiau dyfr Dygen Freiddin. /Gor EW VI 4 39 /Trin gyrchiad tra fu fudd; /Trymfryd byd bod yn achludd /Traws maws, Madawg fab Gruffudd. /Am fab Gru CBM IV 1 25 ciglau adnau ednain; /Ar edrywan gwa_^n gwayw yn adain, /Ar edrywedd gwaed gwaeddai gigfrain: /Marchog PhB VI 14 24 ynt ddedwyddion prydyddion Prydain /Nes gwayw yn adain nid atygid; /A bai Gwiawn o'i ddawn a ddadenid GYC VII 42 32 ynny aeth heibaw fal ymchoel dy law, /Mae pawb yn adaw oed dibara. /Ni chaiff cyfoethawg fod yn hirhoe CBM IV 18 80 - i'm bryd, /Nid porthi penyd rhyfeddyliais; /Yn adawd Rheen rhy-d-eiddunais /Rhydid i'm henaid, rhaid PM V 12 26 u a'n gorau, gormail - cenhedloedd, /Can edlid yn adfail; /Nid hawdd, ni nawdd neb yniail, /Nid hy_^n o CBM IV 9 186 rchwydd, ni orchudd tlysau /Nag ariant nag aur yn adnau, /Brwysg rwysg rwyf, brolwydd bro saithbau - Dy CBM IV 16 145 yfrddonaid, /Ym mhresent, ym mhreswyl enaid. /Yn adorth eorth ehofnaid - cyfrgain, /Cyfwyrain glain, g PM V 2 42 ais feirdd yn gryg, nid egrygi, /Ga_^l flawdd, yn adrawdd dy wrhydri: /Cenais dy foliant mal nas rygana PM V 22 15 fr rhag pob gorddwy: /Llewelyn a'i ceidw, llew yn adwy, /Llyw Gwynedd a'i medd hyd ym Mawddwy, /Llaw or CBM III 16 73 'i olwg /O olud ni roddwy, /Rhudd barau a bair yn adwy, /Rhudd bebyll, rhyn gestyll gystwy. /Rhudd fydd DB VI 35 47 rwg, nis diwyga; /Chweched i dramwy, chwe chad yn adwy, /Yn Abertawy, teg ysgorfa. /Seithfed Gedweli, s PM V 13 34 lwydd. /Ar ddeau Rhiau, Rhwyf goruchel - nef, /Yn addawd Mihangel, /Arbennig aerbynnag gwne_^l, /Arglwy CBM IV 17 142 ed, /Caffwyf o ioli Crist Celi, ced, /Caffael yn addef naw nef nodded MeiG I 30 6 . /Bodd Duw a haeddwyf, Rhwyf a'm rhifo, /Boed yn addef nef y'm goddefo. /Byddawd nef ddichlais i'r a'i HOG II 12 6 /Pan rhuddai rhuddfflam, fflemychai - hyd nef /Yn addef ni noddai, /Hawdd gweled goleulosg arnai /O gae MB I 4 29 cyfodi, /Y sawl ysy 'medd, armaa fi. /As bwyf yn addef yn aros y llef, /Y llog a achef aches wrthi, /A EGM I 28 26 ysbyddwn fod heb ysbyddawd /Gwenwlad nef addef yn addfwyndawd. /Gwymp edrydd Dofydd, defawd - ei rhadau GM I 9 37 llt i'm crybwyllaid. /Gwelais rhag Owain Eingl yn addoed, /Ac o du Rhibyll rhebydd yng ngraid. /Gwalchm PM V 6 16 s yw syniaid), /Yn eryr ar lawrwyr leiddiaid, /Yn addon meddwon medd cyntaid, /Yn ardwy beirdd dwfn, dy CBM III 29 17 ai bleiddlam Bleddynt? /Bleddynt, blaidd adwy, yn addwyn yd las, /Yd lesid a fai fwy, /Mabolaeth feddfa CBM IV 9 95 awr, gwrddfar wawr wenwyn, /Ef gorau fal gw_^r yn addwyn /Yn Saint Cle_^r cleddyfal ar drwyn. /Llathrai GYC VII 43 24 u mab dyn o'r ta_^n ufelyn /I gan ei elyn oedd yn aelaw, /Er dangos i'r byd Ei boen a'i benyd, /Er ei CBM III 3 129 s, pobl ddengyn, /Ag Oswallt fab Oswy Aelwyn, /Yn aele ofal amofyn, /Oedd aelaw coel cwynaw Canfryn, /Y CBM III 17 32 dd trwm trwy ffwyr, /Gwa_^n ffysg yn eurwrysg, yn aer GM I 8 37 nfad iddi. /A draig Mo_^n mor ddrud ei eisylud yn aer, /A bu terfysg taer eu haer holi, /A rhagddaw rhe PB VII 9 27 sedd /Y ceidw glew gwlad er anfodd; /Bolchlafn yn aer daer, derydd, /Balchgoeth, fawrddoeth Faredudd PB VII 14 27 - cyn Ystwyll /Can ystyn meirch dilys, /Anwar yn aer frwydrdaer frys, /Enwawg, ruddbar fodawg, Rys DB VI 27 21 frwyd, /Llafuriwyd ysgwyd ar ei ysgwydd. /Llew yn aer, llyw taer am y Teirswydd, /Llwyddai a lithrai o' SB II 24 14 lawr, gwenydd aesawr, oswydd gwyddaw, /Gwa_^n yn aer-rain, gwy_^r yn aergrain yn ergrydiaw; /Gweilch y PM V 1 48 d. /Ef yn w_^yl, yn olud roddiad, /Ef yn daer, yn aer yn anllad, /Ef flawdd cyfri_"au, ef fleiddiad - y PhB VI 13 17 rudd. /Lledrudd parfrys Rhys, rhwysg Hiriell - yn aer, /Yn arfau anghysbell, /Hawl torf tey_"rnfro Gade LlG VII 24 135 /Llywiadr pobl Powys a'r Deau; /Llwyrwys taer yn aer yn arfau, /Lloegr breiddiaw am brudd anrheithau. SB II 22 32 lwyf, nid oedd clod fenffyg! /Rhag traeth Caer yn aer, yn arfod gweilgi /Cilgwri, cil wellig; /Bu y gwy HF VII 22 11 agon /Digrawn aur digrifwch dynion, /Diafrddwl yn aer yn Arfon - ddiwedd, /Rhwyf Gwynedd, rhwysg Lleon. CBM III 16 165 llain, /Yn rhith cleddyf claer, clod ysgain - yn aer, /Yn aroloedd cyngrain, /Yn rhith draig rhag drag CBM IV 5 37 naeth Heilyn. /Hael hyglau frydau, fryd eryr - yn aer, /Yn aros cyfergyr, /Hirgwyn brwyn brwydr ddiechy CBM III 11 45 eu llaw lletgawdd. /Cynneddf i Bowys cynosod - yn aer /Yn aros eu rhaclod, /Ym mlaen cadau cadw arfod, CBM IV 4 184 Gwalchmai, /Gorfaran Gwrfan gorfyddai, /Gw_^r yn aer yn aros gwaeddfai. /Bryd eirfgryd, arf grau a ddo CBM IV 6 49 Llathrai lafn o'i law ar gyfys, /Llachar glaer yn aer, yn nyrys; /Ac ysgwydd yn rhwyd rhag ysgwn plymnw CBM IV 6 246 nwair, yn ddiwair ddeon. /Yn enwawg, yn anwar, yn aerbair, yn aerbar /Yn erbyn Iwerddon, /Yn dewdor yn CBM IV 6 246 iwair ddeon. /Yn enwawg, yn anwar, yn aerbair, yn aerbar /Yn erbyn Iwerddon, /Yn dewdor yn arfor Arfon, PM V 1 76 /Gwy_^r yn nygn, yn nigyrydwch, /Gwerin ne_^r yn aerdawelwch, /Gwa_^r Hywel hoywal cyfeddwch, /Gwrdd y CBM III 29 1 Yn aerdwrf aerdarf, yn aerdew - aerdorf /Yn ardwy rhag trylew, /I dan llafna CBM III 29 1 Yn aerdwrf aerdarf, yn aerdew - aerdorf /Yn ardwy rhag t CBM IV 9 164 adolwch! /Dadolwch llachar Llachau - gyfarpar /Yn aerfar yn arfau, /Llydw ysgor, ysgwyd byddinau, /Llid SB II 24 15 ch yn aergrwydr, gweilch yn aerfrwydr, gweilch yn aerfraw, /Coel cwydd celain, coelfain i frain yn frai SB II 24 15 n yn ergrydiaw; /Gweilch yn aergrwydr, gweilch yn aerfrwydr, gweilch yn aerfraw, /Coel cwydd celain, co CBM IV 6 255 an, /Gnawd gan drawslyw maws luman - archafad /Yn aergad i ar gan; /Gnawd rhodawg rhag marchawg midlan; CBM IV 4 111 ngwryd Owain, /Yng ngorun, aergun argyfrain. /Yn aergad yn Argoed Llwyfain, /Ym mhen draig, dremynt oe CBM III 14 47 ydr, /Yn eurgrair gyfwyrain, /Yn aergreu mawr, yn aergrain, /Ergyd byd bid rhag Owain CBM IV 4 98 Arderydd, gw_^yth ar dyrfain - cad /Yn argrad, yn aergrain, /Uch myrddwyr, uch Myrddin oedd cain, /Uch SB II 24 14 r, oswydd gwyddaw, /Gwa_^n yn aer-rain, gwy_^r yn aergrain yn ergrydiaw; /Gweilch yn aergrwydr, gweilch CBM III 14 47 n arwain - eurgrwydr, /Yn eurgrair gyfwyrain, /Yn aergreu mawr, yn aergrain, /Ergyd byd bid rhag Owain SB II 24 15 ain, gwy_^r yn aergrain yn ergrydiaw; /Gweilch yn aergrwydr, gweilch yn aerfrwydr, gweilch yn aerfraw, CBM III 13 27 th, dewrglod ganhymdaith, /Drud aerlud, aerlew yn aerllaith, /Dwys aergwys, aergun gedymdaith, /Dwrn dr CBM III 13 36 ad eurgrwydr, gynfrwydr gynfraith - ei darian /Yn aerwan, yn eurwaith, /Byrdd cyrdd gadw, anghadw anghy CBM III 7 8 ith: /Do_^r ysgor, ysgwyd ganhymdaith, /Tarian yn aerwan, yn eurwaith, /Twrf grug yng ngoddug, yng ngo PB VII 16 15 m /Madawg, laif aerdduriawg lem, /Oedd pargoch yn aes droch, drom, /Oedd glew lew o lwyth y Cam. /Llwy CBM IV 16 39 l heb dawl, heb doli arwar; /Iolydd wyf o nwyf yn afar, /Iolaf-i Dduw i ddifwyn Ei fa_^r. /Rhag ba_^r e DLlM II 18 51 yweithydd. /Yni fwyf hynwyf, hynefydd - galar /Yn afar, yn ofydd, /Cof Owain i'm calon yd fydd, /Difune DB VI 31 1 Neud Mai, neud lleilai llif yn afon, /Neud maith y'm dyrraith dir ofalon, /Neud mwyf CBM III 24 20 y_^r yn afrddwl, gwy_^r gwerin urdden, /Gwy_^r yn afrdwyth gw_^yth er gwaith Feigen, /Gwy_^r yn amwyn g CBM III 24 19 nych, mor faith, llaith llwyth Pobien: /Gwy_^r yn afrddwl, gwy_^r gwerin urdden, /Gwy_^r yn afrdwyth gw LlG VII 26 3 arddelw urddaw; /Ys da ei gampau heb gwympaw - yn afrddwl, /Ys iawn ddifygwl o'i fygythiaw. /Grymus uth CBM IV 17 134 , yn llwyr giwed; /A mi a'm hawydd yn gyheued /Yn afrifaw Duw yn efrifed. /Archaf danc cyn tranc trwy e CBM IV 17 124 d: /Yn uffern gethern, gaeth drefred - erwan, /Yn affan poethfan, peithiawg drwydded, /Yn naffar taerfa EGM I 28 36 ngafael, yng ngwael, yng ngwaelawd - uffern, /Yn afflau oerwern yn erddygnawd. /Arddunedig Dduw, ardde GM I 14 58 handdenwyf; /O'r dawn rhylofaist rhylafarwyf /Yn afflau y gau a gywyddwyf. /Ac yn rhynnawdd ffrawdd ff GM I 12 16 yn ysgwyd; /Nid gau o'i angau y'm hanghenwyd /Yn agal gofal dyfal dyfrwyd. /Dyfrydedd fonedd! Fennig y LlG VII 27 24 Duw bo ei dynged - ef /Drwy gaffael porth nef yn agored. /Angall yw y dyn ni dde_^l yng nghred /Ar y G PM V 23 113 u llugfryd ys ymo. /Lleudir de_"yrn, lluddiwyd yn agro, /Llas ei glas, y glwystai neud glo. /Llys Elsme PM V 26 65 /Ac Arberth, gosymerth golau; /Angen yn angen yn angau - o'th gas /A'th gosgordd rhwy gorau. /Rhys Fy CBM III 16 100 wriawr, gwrddwawr a_^ gwrthwan /A_^ gwrddwayw yn angen, /Bangor torf taerlew, llew llawen, /Blaengar g PM V 26 65 yn glau, /Ac Arberth, gosymerth golau; /Angen yn angen yn angau - o'th gas /A'th gosgordd rhwy gorau. GYC VII 43 20 'i goron yn ddrain ac Yntau'n gelain, /A'i ben yn anghrain wedy r'greiniaw, /Ac o_^l ffrowyllau ar Ei y GYC VII 41 24 ni bydd difraw gwyraw geirau /Ar wan Gristawn yn anghyfiawn, ddigrawn ddagrau; /I'r neb a'u gwne_^l, g CBM IV 8 16 wer. /Yn anghyflwyth gw_^yth Gwaith Nanhyfer, /Yn anghyfle llwfr llafur ofer, /Yng Nghemais, yn nhrais, CBM IV 8 15 glewder, /Yng nghyfragod clod y clyw llawer. /Yn anghyflwyth gw_^yth Gwaith Nanhyfer, /Yn anghyfle llw PM V 4 36 ? /Ef yn fawr, yn llawr yn llyrion - angerdd, /Yn angudd ei roddion, /Ef yn w_^yl, yn olud anfon, /Ef d CBM IV 1 10 , /Yn ail gerdd i'm rhwyf, yn rhwydd yd fain, /Yn ail air moliant, moli Owain. /Cyfarfu ag Eingl am Deg CBM IV 1 3 , /Hwrdd fleiniad feiddiad, flaidd cyfwyrain, /Yn ail arwar mawr myn yd gyngain, /Yn ail awduriaeth, me CBM IV 1 7 goradain, /Yn ail awen ddofn o ddwfn gofiain, /Yn ail arwraidd, gw_^r huadain, /Yn ail arwyre ail arwyr CBM IV 1 8 wfn gofiain, /Yn ail arwraidd, gw_^r huadain, /Yn ail arwyre ail arwyrain, /Yn ail gerdd i'm rhwyf, yn CBM IV 1 4 cyfwyrain, /Yn ail arwar mawr myn yd gyngain, /Yn ail awduriaeth, meddfaeth, madiain, /Yn ail awyddfal CBM IV 1 6 madiain, /Yn ail awyddfalch, gwalch goradain, /Yn ail awen ddofn o ddwfn gofiain, /Yn ail arwraidd, gw CBM IV 1 5 ain, /Yn ail awduriaeth, meddfaeth, madiain, /Yn ail awyddfalch, gwalch goradain, /Yn ail awen ddofn o HOG II 9 14 m henaid-i, athwyf yn wan; /Neud athwyf o nwyf yn ail Garwy Hir, /I wen a'm lluddir yn llys Ogrfan CBM IV 1 9 , gw_^r huadain, /Yn ail arwyre ail arwyrain, /Yn ail gerdd i'm rhwyf, yn rhwydd yd fain, /Yn ail air m CBM IV 6 53 sgwyd ar ystlys, /A pharau yn ffyrf hyd enfys /Yn ais meirw, a meirch yn gochwys; /Ac ar Gastell Gwis g CBM III 26 90 flwng trwy fwng, trwy forddwyd, /Gwayw i drais yn ais, yn ysgwyd, /Gwayw Einiawn creulawn, creulanwyd / ES I 15 17 n awyr 'n ei hiraeth. /Hir ydd wyf, rodd nwyf, yn alaeth, /Gwae Brydain am briodoriaeth! /O golli Rhodr LlG VII 24 80 refydd, /A'i cadarnhao, ced hywlydd, - yn hir /Yn amddiffyn tir rhag torf oswydd. /Nid anwiw, nid anho GB II 26 229 wg biau. /Peusydwys, trefnwys diffwys drefnau /Yn amgant Hoddnant ormant, orau. /O anfodd Boia bu diama HOG II 6 4 , trachas Lloegr, lleudir Gogledd - heddiw /Ac yn amgant Lliw lliaws calledd. /Caraf a'm rhoddes rhybu CBM III 16 6 d ceiniaid cyfaenad - eu rhwyf, /Eu rhwyddfodd yn amhad; /Dybrydaich brwydrdaer aer aerfrad, /Dybriw dr CBM IV 17 82 nifer, pob ne_^r, pob nur, /Pob nen ym mhresen yn amhrysur? /Gwrthod Rhwyf hollawl holl ysgrythur - fai GB II 26 193 d fo yn ei fro fraint a theithi /Eithr tri mwg yn amlwg o'i hamlenwi. /A fyn Duw, dybydd byth wy foli; DB VI 35 69 eg i dir Panna. /Dwy ar bymtheg, drwg a wnaeth yn amlwg /Pan gerddwys ei fwg am Allt Faga; /Deunaw dawn MB I 3 69 Modrydaf Cymry, erhy farchawg. /Arwyneb neuadd yn amniferawg, /Nerth Rhodri, rhe_"i rywasgarawg; /Cyn m GM I 9 81 anedd rhain a rhudd fehyr; /Gwelais yno ym mro yn amrygyr: /Tewi gan llyw a wy_^r o anystyr. /Torred Ca CBM III 21 184 herdd, 'y nghain oson; /Gnawd o'm gwawd gorfod yn amryson /Mal pan orfydd Lleu yn llyfr canon; /Canaf y EG VI 18 19 wl, /Lluriglas gwanas, Gwanan a hawl. /Gwenwyn yn amwyn am dir breiniawl - Powys /A'i diffwys a'i glwys OC II 14 50 fuan. /Tryliw eu pelydr gwedi penwan, /Trylwyn yn amwyn am fiw garthan. /Ciglau ym Maelawr gawr fawr fu PM V 28 17 dud frwyn, /Powys dir, peues derrwyn. /Derrwyn yn amwyn am nerth - tey_"rnedd, /Tey_"rnas oedd ei werth CBM III 21 110 . /Beirdd gannelw gannerth, berth rhyborthes, /Yn amwyn Ednob, ednaint ar gnes; /Yn lladd esgarant pan CBM III 21 158 wyn, /Handwyf dirrwyn frwyn o'i fraw golled. /Yn amwyn Elfael, pan wnaeth Elfed, /Elfydden greulawn, e PM V 9 16 rdde. /Molais-i rwyf Cemais camre - ysgaelan, /Yn amwyn garthan gyrth ei dandde. /Moli haelder ne_^r ni CBM III 24 21 yn afrdwyth gw_^yth er gwaith Feigen, /Gwy_^r yn amwyn graid greddf ychen - yng ngwedd, /Gwy_^r yng ng PM V 28 14 ng nghyhoedd, yng nghwyn - a ethyw, /O'i athaw yn amwyn, /Post cadau cedawldud frwyn, /Powys dir, peues D-4 VI 20 24 Ym mro Loegrwys diffwys, dig, /Ym Mryn Gw_^yth yn Amwythig. /Amwythig wledig, wlad anhydr - ei braint / HOG II 7 19 Pa hyd y'th iolaf? Saf rhag dy swydd. /Adwyf-i yn anfedredd o ynfydrwydd - caru, /Ni'm cerydd Iesu, y C OC II 14 2 Gwawr pan ddwyreai gawr a ddoded, /Galon yn anfon anfud dynged. /Geleurudd ein gwy_^r gwedi lludd CBM IV 17 126 drwydded, /Yn naffar taerfar ta_^n amgyffred, /Yn anffurwydd lle ni llwydd cerdded. /Yn ydd aeth Ca_"in CBM III 5 26 nwyf. /Ym mhwyllad newid, neud ydwyf - am fun /Yn anhun anhedd, ced rhys porthwyf. /Gorthewis-hi wrthyf DB VI 27 55 nt llu tra fu yn ei fywyd. /Mai yw a'm doddyw, yn anhyfryd - wyf /Am fyned fy rhwyf yn rhwym gweryd. /G PM V 1 48 yn w_^yl, yn olud roddiad, /Ef yn daer, yn aer yn anllad, /Ef flawdd cyfri_"au, ef fleiddiad - yn nygn, GYC VII 40 75 rws porth uffern, gethern gethrau, /A'r gwaed yn annog, a'r grog yn grau, /A'r sarff aflawen yn ei ena CBM IV 8 9 d glywer, /Yn awen barawd awdl burwawd be_^r; /Yn annwfn, yn nwfn, yn nyfnder - yd farn, /Nid beirdd a' SB II 22 6 yg dinag, dinas mawrfaith - clod, /Cleddyfrudd yn anrhaith, /Cerdd farwnad i'm rhwyf o'm rhwylwaith, /C CBM III 19 11 wysg aerllew - torf, /Yn derfysg a_^ thrylew, /Yn anrhaith oddaith oddew, /Yn wrdd orddrud, yn lud lew. LlG VII 26 5 ddifygwl o'i fygythiaw. /Grymus uthr yn rhuthr yn anrheithiaw, /Greddf ddileddf ddilesg wrth gymraw; /G CBM IV 6 245 ymwrdd am haelon, /Yn Aber, muner meneifion, /Yn anwair, yn ddiwair ddeon. /Yn enwawg, yn anwar, yn ae LlF1 II 3 66 wlad hygad, bydd hygar - wrthyf; /Na'm gwrtheb yn anwar; /A'm rhodd fedd, feiddiad trydar; /A'm rhodd f CBM IV 6 246 ion, /Yn anwair, yn ddiwair ddeon. /Yn enwawg, yn anwar, yn aerbair, yn aerbar /Yn erbyn Iwerddon, /Yn CBM IV 16 13 n, /Duw a bry_^n yn brifgar, /Rhyferthir enwir yn anwar, /Yn Arglwydd uffern, wern Wanar. /Rhychyrchant D-5 VI 36 27 wir, difenwir ei etifedd. /Archaf arch i'm Naf yn anwyledd /Er Ei archollau, doll gan dyllwedd: /Ei ddw CBM IV 12 26 /Rhy-m-gelwir yn ffyrf yn ffysg - arab hwyl, /Yn arab-hawl derfysg, /Yn ffyrdd cyrdd cerdd-dafawdlysg, GYC VII 38 26 ter, /Ef yn oed yn edrym llymder, /Ef yn w_^r yn arail prudd-der; /Ef yn grwm yn gryman gwillmer, /Ef EGM I 26 45 , /(Nid ef a archaf arch egregi) /Arch ydd wyf yn arch yn ei erchi /Am archfain riain: rhaid ei meni /T CBM IV 6 33 /A'm cynnelw o'm perchen, /Hud arfoll archoll yn archlen, /Hud arwedd arfau a_^'i loflen. /Hud arfaidd EGM I 25 14 d emyth, nid llyth yn llwyth he_"yrn, /Neud ef yn ardwy adwy edyrn. /Cochwedd calanedd celyrn - yng ngh PM V 6 17 yr leiddiaid, /Yn addon meddwon medd cyntaid, /Yn ardwy beirdd dwfn, dyfnaid - ei alaf, /Ei elyf feirch CBM III 29 2 Yn aerdwrf aerdarf, yn aerdew - aerdorf /Yn ardwy rhag trylew, /I dan llafnawr llaith woddew, /I CBM IV 5 121 lch balch bwlch ei golled. /Yn y llas Ardderch yn arddiffryd - llu /Y llas cu can fy mryd; /Corf torf t CBM III 21 3 - awen, /Awdl urdden amgen, amgall, ddigawn, /Yn ardduniaw gw_^r gwrddfar eigiawn, /Yn awdur llafur ll PC II 21 29 lles draig yn llys dragon. /Can eddyw Aerddur yn arddyfrwys - fa_^r /Yn nhrydar, dda_^r ddiffwys, /Cil PM V 24 3 wg, /Breisglew afael, hael o hil Madawg, /Arwr yn arfau, aerfeddawg - de_"yrn, /Eryr ar gedyrn, eurged PhB VI 13 18 edrudd parfrys Rhys, rhwysg Hiriell - yn aer, /Yn arfau anghysbell, /Hawl torf tey_"rnfro Gadell, /Hydr PM V 23 16 n ddillyn gyfarpar, /Yn erfid, yn arfod abar, /Yn arfau bu cenau Cuniar, /Yn ddengmlwydd, hylwydd, hyla PB VII 7 5 lwydd Rhys. /Mab Rhys, eurbost llys, aerbair - yn arfau, /Dug angau (dygn a air!) /A'i law oedd lw 'mho LlG VII 24 135 adr pobl Powys a'r Deau; /Llwyrwys taer yn aer yn arfau, /Lloegr breiddiaw am brudd anrheithau. /Yn rhy CBM IV 9 164 Dadolwch llachar Llachau - gyfarpar /Yn aerfar yn arfau, /Llydw ysgor, ysgwyd byddinau, /Llid ysgwn, as CBM III 20 29 w arglwydd. /Arglwydd teithi_"awg, twythfawr - yn arfau, /Yn arfrwydr byddinawr, /Argae torf rhag twrf PB VII 1 23 Owain, /Gweilch goelfain gwalch gyfranc, /Drud yn arfau yn ieuanc, /Draig llys Ffraw, drwg ar lles Ffra BF VII 55 18 alch, aergwn waedlyd, /Gw_^r bwlch ei eurgledd yn arfeddyd, /Gw_^r bolch ei darian, dewr wryd - Bedwyr, PM V 9 5 ch llawr gwawr gwymp fore. /Dychymysg aerffysg yn arfle - aesdur, /A_^'i gleddyf fflamddur a'i glod dyr CBM III 12 16 fles, /Bleiddgrwydr brwydr brydau aches, /Bryd yn arfod a ddodes. /Ni ddodes fy ngherdd yng nghyfraith PM V 23 15 sar - ddillad /Yn ddillyn gyfarpar, /Yn erfid, yn arfod abar, /Yn arfau bu cenau Cuniar, /Yn ddengmlwy MB I 3 152 weinydd. /Gnawd gwarchan a ga_^n eu hawenydd, /Yn arfod adwy hwy a orfydd. /Gruffudd grym wriawr, o'i f CBM IV 6 249 Yn erbyn Iwerddon, /Yn dewdor yn arfor Arfon, /Yn arfod ag arfau rhuddion /Pan wnaeth pendragon pendry SB II 22 32 d oedd clod fenffyg! /Rhag traeth Caer yn aer, yn arfod gweilgi /Cilgwri, cil wellig; /Bu y gwy_^r cyl PM V 23 178 t. /Mad ymddugost wayw, mad y'th want - arall /Yn arfoll ysgarant, /A chleddyf, a chlodfawr y'th wna_^n PM V 23 171 amrygant, /Amrygyr Nefennyr Naw Nant, /A Chaer-yn-Arfon, a charant - yng ngnif /Yng ngnaws coll a'm pei PM V 23 81 Ffrainc, /Yn ffrawddus fal Camlan, /A'r ail, yn Arfon, arfor fan, /Yn undydd, ein HunDuw in a ran, /A HF VII 22 11 igrawn aur digrifwch dynion, /Diafrddwl yn aer yn Arfon - ddiwedd, /Rhwyf Gwynedd, rhwysg Lleon. /Difro PM V 25 17 /Yn nghadarn dramwy dref Gydweli, /Yng Nghaer-yn-Arfon yng ngherdd gyflawddon /(Ac yng Nghaerlli_"on f PM V 5 30 u hoffes, /Un ar dir, ar dorfoedd 'n ei dres, /Yn Arfon yn arwar trachwres, /Ac arall mynawg ym mynwes GM I 9 140 au. /Dy-m-gwallofied ei win o'i wen addaf udd /Yn Arfonig gaer ger Hiriell bau. /Derllesid i'm llaw lla CBM IV 6 248 bair, yn aerbar /Yn erbyn Iwerddon, /Yn dewdor yn arfor Arfon, /Yn arfod ag arfau rhuddion /Pan wnaeth CBM III 20 30 /Arglwydd teithi_"awg, twythfawr - yn arfau, /Yn arfrwydr byddinawr, /Argae torf rhag twrf aesawr, /Ar PM V 26 97 Arthur, llary fodur lliwed. /Ef dihiddl ei aur yn arffed - ffrawdd feirdd /Fal ffrwyth coed llawn aeddf GM I 9 71 [ ] /Llwybrynt, llenwynt [ ] /[ ]gynnwys Owain yn arg [ ] /[ ]liais o'r gyfergyr /Cr[ ] yn ehegyr, /Cym BF VII 44 25 darn freiniawg fro. /Ym mro Dewdwr gw_^r gwrdd yn argae - trin, /Trist a chweddl heb warae, /Uthr gwynf CBM III 19 20 yn rhodwydd, /Yn rhodawg friw, fraisg arwydd, /Yn argledr im, yn arglwydd. /Detholais fy rhwyf, yn rhad CBM III 19 20 n rhodawg friw, fraisg arwydd, /Yn argledr im, yn arglwydd. /Detholais fy rhwyf, yn rhad wellyng - mawr LlG VII 25 30 . /Llwyr y gw_^yr, gwrawl dy weithred, /Dy fod yn arglwydd eurglawr drefred, /Y neb a'th welo, wrth wel CBM IV 16 14 ry_^n yn brifgar, /Rhyferthir enwir yn anwar, /Yn Arglwydd uffern, wern Wanar. /Rhychyrchant un Pair, t CBM IV 4 111 ain, /Yng ngorun, aergun argyfrain. /Yn aergad yn Argoed Llwyfain, /Ym mhen draig, dremynt oedd celain! CBM IV 4 98 Mal Gwaith Arderydd, gw_^yth ar dyrfain - cad /Yn argrad, yn aergrain, /Uch myrddwyr, uch Myrddin oedd IRh VII 29 25 ym mhwyllad, /Yn orllad cariad men y'i cerid. /Yn arllafar wa_^r wawr ddiodid, /Yn orllawen wen a weiny IRh VII 29 30 geisid. /Yn arllawdd hirgawdd a hwyr geblid, /Yn arllaw anaw yn y'i rhennid, /Yn erllydd cynnydd cynie IRh VII 29 29 rhag poen /Yn orllifiant hoen, hwn ni geisid. /Yn arllawdd hirgawdd a hwyr geblid, /Yn arllaw anaw yn y IRh VII 29 32 ennid, /Yn erllydd cynnydd cynienid - rhiain, /Yn arllwybr arwain main merierid. /Pan fu Gymry lu o gym IRh VII 29 21 - crair, /Mor wen ei hesgair uwch ei hesgid! /Yn arllwydd arwydd ar a boenid, /Yn eurllen, yn wen, yn PM V 5 5 , /Ardwyad gorwlad a gormes. /Arfle ysgwyd aur yn armes - cynnygn /Yng nghynnif rhyddodes /Ar ysgwydd SB II 23 6 wain /O newydd yn Nehau a Dwyrain, /Yn ormodd, yn armes Prydain. /Llaw-wag cyrdd gwedi ca_^r ddilain, / CBM III 16 166 Yn rhith cleddyf claer, clod ysgain - yn aer, /Yn aroloedd cyngrain, /Yn rhith draig rhag dragon Prydai GM I 9 127 yn ystrad, aesawr dreuliaw, /Dybrysais innau yn aroloedd i Eingl: /Dyfrydedd yn Lloegr rhag llwybr fy CBM IV 5 38 lyn. /Hael hyglau frydau, fryd eryr - yn aer, /Yn aros cyfergyr, /Hirgwyn brwyn brwydr ddiechyr, /Hirfr CBM III 11 46 lletgawdd. /Cynneddf i Bowys cynosod - yn aer /Yn aros eu rhaclod, /Ym mlaen cadau cadw arfod, /Ac yn o CBM IV 4 184 mai, /Gorfaran Gwrfan gorfyddai, /Gw_^r yn aer yn aros gwaeddfai. /Bryd eirfgryd, arf grau a ddodai, /B MB I 4 29 /Y sawl ysy 'medd, armaa fi. /As bwyf yn addef yn aros y llef, /Y llog a achef aches wrthi, /Ac ysy did CBM III 14 45 walch yn eurgalch, yn eurgaen. /Eurgolofn arwr yn arwain - eurgrwydr, /Yn eurgrair gyfwyrain, /Yn aergr CBM III 16 162 th rhyn ysgwyd rhag ysgwn blymnwyd /Ar ysgwydd yn arwain, /Yn rhith llew rhag llyw goradain, /Yn rhith EG VI 18 88 larus geilwad; /Ysym-i ne_^r yn arwyn ddillad /Yn arwain ysgin ysgarlad; /Ysym-i Nudd, haelfudd hwelfei PM V 5 30 /Un ar dir, ar dorfoedd 'n ei dres, /Yn Arfon yn arwar trachwres, /Ac arall mynawg ym mynwes - mawrfor EG VI 18 87 rad, /I reidus galarus geilwad; /Ysym-i ne_^r yn arwyn ddillad /Yn arwain ysgin ysgarlad; /Ysym-i Nudd GM I 8 50 or Lloegr, a dygyfrang a_^ hi, /Ac eu dygyfwrw yn astrusi, /A dygyfod clod cleddyf difri /Yn saith ugai PM V 5 19 oliant mal ydd es /Yn moli milwr faranres. /Ef yn ateb neb ni ddywa_"es - na_^g /Nac uchel na hanes. /E DB VI 24 33 ed trwydded trwyddaw /A lluoedd pobloedd, pawb yn athaw /A llewod a_^ rhod yn eu rhwydaw, /A lle ydd oe CBM III 24 73 _^n taerwres, trachwres trinaw, /Rhy-m-gwnaeth yn athrist athreiddiaw - Pennant /A'i pheniadur wedi syr GYC VII 40 21 a goddo tad (nid rhad Rhiau), /Gwae ef ei eni, yn au, - cynghorwr /Cynghorfynt a'i geingau. /Saith brif LlF1 II 3 53 nhawdd; /Na wrthod arnaf naf nawdd. /Nawdd Duw yn awch cylch, calchdo_"ed - Owain, /Eirchion cain awch CBM III 21 4 igawn, /Yn ardduniaw gw_^r gwrddfar eigiawn, /Yn awdur llafur lleferydd iawn /I ganu marwnad i Gadwall CBM IV 8 8 y dirper, /Yn urddiant foliant fal yd glywer, /Yn awen barawd awdl burwawd be_^r; /Yn annwfn, yn nwfn, MB I 3 15 daerawd! /Ni ddug neb ceiniad na_^g ohonawd. /Yn awen gyfrif cenif draethwawd /I ri a roai heb esgusaw LlF2 VI 8 14 d wychrym, cadoedd achwrain, /Urddud ni blygud yn awr blygain. /Wrth ofwy arlwy, eurlain - tey_"rnedd, GM I 11 73 brain. /Erbynned erfai aur falchwawd Walchmai /Yn awr difai, yn urddedig, /Yn synnwyr, yn llwyr yn llun IRh VII 30 8 dawd fy nghyd-hoed ddydd: /Llofrudd fy neurudd yn awr echwydd. /Lleufer ebyr my_^r morfe_"ydd - dylan / HOG II 7 8 en hirwen, hwyrwan ogwydd, /Cyfeiliw gwen wawr yn awr echw_^ydd, /Claer wanllun, wenlleddf, wynlliw, cy CBM III 3 61 lchradd a'i balchrodd tramaint, /A'i balchwawr yn awr yn newaint /A'i balchgor heb achor echwraint, /A' MG VII 34 17 awd, uthr bigawd, a_^'th big. /A_^'th big fawr yn awr yn y rhyfel - taer /Tor ddannedd rhwyf Babel, /Ni LlF1 II 1 176 ef yn ei wengan - gadair, /Yn ben ban llefair, yn bair eirian, /Cadwedig fy ngwawd i'w logawd lan: /Ced GYC VII 43 14 ei na bei undydd (Dofydd a'n daw!), /Dyddbrawd yn barawd i'n diburiaw /A'r gwaed yn gired ar ddydd y'i LlG VII 27 52 ddawn ydd ymdde_^l: /Erbynied arbennig angel, /Yn barchusaf naf ar nef ydd e_^l MG VII 33 59 storia pan ystyrych /Griddfana, ocha fal ych - yn beichaw /Pan fo yn cwynaw gwae ei gyd-ych. /Iesu, deg PM V 24 50 lwrw gwy_^r aerfwrw arfawg, /A gwaedlen am ben yn beithawg, /A gwaed, a bwyd brain, a bra_^n ar gelain, LlF1 II 1 176 uan. /Tra fo ef yn nef yn ei wengan - gadair, /Yn ben ban llefair, yn bair eirian, /Cadwedig fy ngwawd LlF2 VI 7 17 Rhiau diamau diamebys. /Hand-yth-fagwyd, befr, yn ben erchwys, /Yn orau cenau, Cynon fegys. /Handym fei CBM III 24 104 d, fleiddiau cyfarfod, /Erlynasant glod er bod yn ben, /Ergrynynt eu ba_^r seirff saffar sen, /Ergyrway PM V 30 13 dd gwynt yng ngwden. /Neu wddam nad cam cymryd yn ben /Mab Llywelyn hael, hylwydd berchen, /Arwyneb Pry PM V 10 84 ob draig dragon berchen, /Ar bob hydr, hud wyd yn ben. /Pan ym gwnaeth fuledd na'th folwn, - fy rhwyf, MG VII 32 11 Brawd, awdur brodiau: /Iesu yw hwn a erbyniwn yn ben rhiau, /Isel uchel, Emanuel, me_^l meddyliau. /Y CBM IV 6 217 /Cedwyr ddo_^r, amgor amgyrwyd, /Cadarn brain, yn ben ydd adwyd, /Ced ebrwydd cyfrwydd, cyfarwyd - a_^ CBM IV 12 21 hun, /Rhybyddwn bencerdd ben-cun. /Mi biau bod yn bencerdd /O iawnllin iawnllwyth Culfardd, /A hy_^n Cy PM V 26 34 calledd; /Gnawd eryr ebyr abar - gwedd bangaw /Yn bencnud wy gyfedd, /A chigfrain cyfwyrain cigwledd, / PM V 26 79 fwr, dinamed - Addaf! /Neud athwyf a'th weled /Yn bennaf unbennaeth o'r Gred /O Gymro, o Gymru giwed; / GB II 26 288 i dda ei fuchedd, /I gymryd Dewi di gymrodedd /Yn bennaf, yn decaf o'r tey_"rnedd. /O'r digonsam-ni gam GYC VII 40 36 i grau, /Y sarff aflawen yn ei enau. /Ydd oedd yn berwi (wb o'r barau!) /Saith canmil peiraid o eneidau GYC VII 40 77 grau, /A'r sarff aflawen yn ei enau, /Yr oedd yn berwi, wb o'r peiriau! /Saith ganmil beiriaid o eneid LlG VII 28 11 , ddraig y Waun, wayw cyndyniawg, /A'r Dre-wen yn boeth gennyd, beithiawg - rwyf, /Ac ar Elsmer glwyf, D-1 I 1 1 Duw yn gymorth, yn nerth, yn borth, yn ganhorthwy /I falch de_"yrn, dinas unbyn, d PM V 20 34 tremyniad tra Mo_^r Udd - dy gas, /Dy gosgordd yn breinrudd, /Mau dy ged, gadwychawg Nudd, /Tau fy nghe CBM IV 12 28 Yn ffyrdd cyrdd cerdd-dafawdlysg, /Yn brydydd, yn brifardd dysg CBM IV 16 12 ll faddau ddall fyddar - o ddyn, /Duw a bry_^n yn brifgar, /Rhyferthir enwir yn anwar, /Yn Arglwydd uff CBM IV 6 95 yrth am byrth yn burthiaw - gorwlad, /A bragad yn briwaw, /A brwydr a_^ braisg rwysg yn brwysgiaw, /A b BF VII 54 42 dair, gadr ei gweddi, /I'r gwy_^r a wnaethpwyd yn broffwydi, /Ym mhlwyf mad gwastad, gwesti - cyreifain CBM IV 6 96 A bragad yn briwaw, /A brwydr a_^ braisg rwysg yn brwysgiaw, /A breuolion cwyn yn cwympiaw. /Yn Aber Ys MeiG I 31 18 edant; /Yng ngheinffawd y Drindawd y trigiant /Yn brydferth gwerth prifgerdd a ganant. /Rhaid i minnau CBM III 3 210 af-i Beryf nef yn elfydd /A'm gwnaeth o burawr yn brydydd. /Prydydd wyf rhag Prydain ddragon, /Priawd c CBM IV 12 28 l derfysg, /Yn ffyrdd cyrdd cerdd-dafawdlysg, /Yn brydydd, yn brifardd dysg CBM IV 17 4 ir pwyllawr - o'n cynnen, /Dilen o bresen ban yn brysiawr. /Dau edrydd ysydd a synhwyriawr, /Dau erbyn CBM IV 6 94 dd, ac ongyr yn llaw, /A gwy_^r gyrth am byrth yn burthiaw - gorwlad, /A bragad yn briwaw, /A brwydr a CBM IV 18 24 eud oedd fwy no rhaid rhad mwyaf /Rhwyf cedyrn yn cadw ar eithaf. /Neu'm dychryn meddwl a feddyliaf /O EW VI 2 23 oddef - esbyd, /Ys bo Duw gydag ef! /Rhwym cad yn cadw ei addef, /Rhwyf byd, ys hyfryd, ys ef CBM IV 9 35 wd, /A'i gweles, gwelai ryfeddawd: /Mal cadarn yn cadw ei briawd, /Mal cadwr cadwai a ddywawd. /Cedwis DB VI 29 123 wnad Ruffudd nid ymguddiaf. /Nid a eill cadarn yn cadw eithaf /A all gwan truan: trist a allaf. /O orch LlF1 II 1 166 fan, /Cedwyr o du my_^r, o du morlan - uchel, /Yn cadw eu rhyfel nid ymgelan: /Deon Meirionnydd, elfydd LlG VII 24 55 niawg brenhinedd deithi. /Llary de_"yrn cedyrn yn cadw gwesti - cyrdd, /Cerddorion gyflochi; /Coelfain CBM III 3 38 dd. /Cedawl udd, Cadell etifedd, /Cadair co_^r yn cadw haelonedd: /Cedwis draig dragon gynhaddledd, /Ca GB II 26 117 . /Llwyth Daniel aruchel, eu hefelydd /Nid oes yn cadw oes a moes a mynudydd; /Llwyth mariedd, mawreddu LlF1 II 1 138 ; /Arwyn ei drwydded cyn no'i drengi - ydoedd /Yn cadw rhag cyhoedd anlloedd Enlli. /Un llogawd ysydd h CBM IV 5 114 Gwyddrun gwyrfriw - ei baladr, /Gwaladr cadr yn cadw rhiw, /Gwa_^n garthan, gyrth yn ymliw, /Gwa_^n w CBM IV 12 5 ogion meirch gweilwon gweilch. /Gweilch cadau yn cadwyd maes, /Gwy_^r gwanar gwawr trydar trais; /Gwyn PB VII 20 19 - Brynaich, /Brenin rhiw a heol, /Gwawr cadarn yn cadwyd o_^l, /Gw_^r coeth, gweryd doeth dethol. /Neud BF VII 57 11 mae mawrwall enaid marwawl, /Yn y mae cynnygn yn canmawl - celwydd, /Yn y mae peunydd poen angerddawl. CBM III 4 7 /I rof a rhiain, gannwyll rhyfig, /Mel ydd wyf yn celu calon ysig: /Ni mad gyrchawdd gwen gwely Eiddig PM V 10 14 Rhif se_^r, yn haelder, yn helw, - cerddorion /Yn cerdded o'th arddelw; /Rhwng dwn y gwelwn a gwelw: /R PM V 4 50 odolion, /Yn eryr prifwyr, priodorion - clod, /Yn cludaw anoethion, /Yn eurdud derwynddrud tirion, /Yn GG II 31 8 drywant trachwant trachywedd - ein cnawd, /Ydd yn cny-ni daear yn y diwedd. /Drwg yw in dryced an buche BF VII 52 23 a_^l branar, /Gw_^r a wnaeth a_^ gwayw gwyar - yn cochi /Uch Aber Teifi, rhi rhyfelgar; /Gw_^r gwrdd yn MG VII 32 7 ydd bellach, ni bwyll enau: /Duw a'n dyfu, dyn yn cre_"u creaduriau, /Yn Dduw, yn ddyn, a'r Duw yn ddyn GYC VII 38 20 alander, /Ac engylion nef, nifer - carannaid, /Yn crynu rhag pryder. /Deallwn, syniwn trwy synnwyr Ne_^ CBM IV 6 91 awg hael, trwm oedd ei glywael, /Tw_^r Cynfael yn cwyddaw; /A fflamau o drum yn edrinaw, /Ac angerdd, a PB VII 10 10 u y'th weled yn llithiaw - branes /A Brynaich yn cwyddaw, /Llyw dragon, llafnau dreigliaw, /Llew ehwyb CBM IV 6 97 braisg rwysg yn brwysgiaw, /A breuolion cwyn yn cwympiaw. /Yn Aber Ystwyth yn ystrywiaw - gw_^yth, /G LlF1 II 4 15 m dyfu dyofaeth - gofion /Edifion yd yr aeth, /Yn cwynaw braw breuoliaeth /Bre_"yr breienin a faeth. /M DB VI 24 71 eeidr wedi rhuddaw. /Gnawd Sais, nis cwynais, yn cwynaw - ei ben, /A gnawd odduch Tren trin ymwriaw. / MG VII 33 60 /Griddfana, ocha fal ych - yn beichaw /Pan fo yn cwynaw gwae ei gyd-ych. /Iesu, deg Iesu, im dangosych CBM IV 6 201 /Creulawr gawr gyrchiad, garw gymwyd - cywlad /Yn cyfladd ym mhlymnwyd; /Ceinfyged am drefred dryfrwyd OC II 14 47 oredwynt uch teg adfan. /Teleirw 'y nghyngrain yn cyfran - brwydr, /Ta_^l ysgwyd eurgrwydr torrynt yn f CBM IV 17 52 d yng ngweryd - llawr, /Yn llwrw un cyfawr ydd yn cyfyd /(O arau angau, aerau ergryd, /O oerfedd poenwe LlG VII 24 144 Hylathr ei ysgwyd, esgud barau - gwrdd, /Hylym yn cyhwrdd cyhoedd waetffrau. /Hylwry fwry, fa_^r gymell DB VI 29 4 elsam-ni gynt, a'i wynt yn orau, /Gwalch Cymru yn cymryd arfau /Yn Lloegr, yn llosgi ei thyrau: /A'i gw IRh VII 29 34 main merierid. /Pan fu Gymry lu o gymrwynlid /Yn cymryd cytgof am eu gofid, /Am brydu canu cerdd a dre PM V 1 32 iad /A byddinawr gwrdd gorddyfniad - cynnygn /Yn cynnif ar Ystrad. /Cedwid Duw, a'n cedwis heb wad, /C CBM IV 17 116 eth. /Cynyddwys Mawrwr mawr freuolaeth - gnif /Yn cynnif y brif briodoriaeth; /Cynyddwn ninnau, heb swy PM V 26 70 Rhys Gryg y galwant golofn pau: /Nid Rhys gryg yn cynnig camau! /Rhys nis cil na deng mil na dau /Pan e PM V 18 18 as. /Dy gludfawr waywawr goch leas - cynnygn, /Yn cynnwyn galanas; /Dy gludfeirdd y_^nt heirdd i'th har BF VII 50 21 r ni garai ffo i'r ffordd nesaf. /Gw_^r gwrdd yn cyrchu llu lledeithaf, /Gw_^r gwyrddliw bebyll gwersy GYC VII 43 11 A fu o ddolur ar Ei ddwylaw /Gan gethri parawd yn cythruddiaw - cnawd, /Ef ni wna_^i bechawd na'i rybu PhB VI 15 4 rudd, gwawr tey_"rnedd, /Y gofeirdd a'r beirdd yn cywrysedd. /Er pan fu Elffin yng nghywrysedd - Faelgw GM I 14 44 egofydd, /Hi yn ferch wy Mab y modd ysydd, /Hi yn chwaer i Dduw o ddwywawl ffydd, /Hi a hawdd borthes CBM IV 16 106 odawg ein difa, /Yn difanw yn nifant ydd a_^: /Yn chweddl adfeilawg ydd adfeila - pawb /O'r pobloedd ni HOG II 6 65 i'm llaw fy lla_"in, /Lleucu glaer, fy chwaer, yn chwerthin, /Ac ni chwardd ei gw_^r hi rhag gorddin. / PM V 1 48 g treisiad. /Ef yn w_^yl, yn olud roddiad, /Ef yn daer, yn aer yn anllad, /Ef flawdd cyfri_"au, ef flei CBM IV 13 23 , /Wyt prydfawr i'th arfau, /Cefaist a dofaist yn dau /Cad anhawdd y Coedanau. /Cedwaist, cad orfod cae CBM IV 6 82 rffraw /Canys teg tey_"rnas iddaw. /Tey_"rnedd yn daw, yn dew ddaearglas /Rhyallas rhwyf anaw; /Tarf ta MB I 3 71 Rhodri, rhe_"i rywasgarawg; /Cyn myned mur ced yn dawedawg /Dy-m-gug, neu'm gorug yn oludawg. /Yfais ga GB II 26 288 chedd, /I gymryd Dewi di gymrodedd /Yn bennaf, yn decaf o'r tey_"rnedd. /O'r digonsam-ni gam o gymaredd LlG VII 25 57 nail nef a'i nerthao. /Grym erddrym, aerddraig yn deffro, /Greddfawl hawl, hwyl gynnydd Pabo; /Gruffudd GB II 26 81 /Gwnaed eiryoled im am a archwyf. /Archaf reg yn deg, a digerydd - wyf, /I erchi i'm Rhwyf rhwydd gere GB II 26 19 redaint. /Ef cymerth er Duw ddioddeifiaint - yn deg /Ar don a charreg, a chadw ei fraint, /A chyrchu DB VI 27 88 ydwyth, yr hyd - y buant /Amgylch gwawr Dygant yn deg hyfryd. /Ei deulu a delynt yng ngryd /Delwau aur CBM III 19 10 /Detholais fy rhwyf yn rhwysg aerllew - torf, /Yn derfysg a_^ thrylew, /Yn anrhaith oddaith oddew, /Yn CBM IV 6 82 Canys teg tey_"rnas iddaw. /Tey_"rnedd yn daw, yn dew ddaearglas /Rhyallas rhwyf anaw; /Tarf taerfar tr CBM IV 6 248 ar, yn aerbair, yn aerbar /Yn erbyn Iwerddon, /Yn dewdor yn arfor Arfon, /Yn arfod ag arfau rhuddion /P PM V 3 7 Eryres ormes, eryron dyrfa, /Eryr Tey_"rnon er yn dey_"rngain, /Eryr ddraig ormant ... /Ardduniant prif PM V 1 26 giad? /Pen Bryn Ceredig, nid cariad - a'i dug /Yn de_"yrn pymthengwlad /Namyn gwayw yn gwa_^n o'i angad DB VI 31 46 on, /Gruffudd a Dafydd dywysogion, /Rhai difai yn difa galon, /Rhan berthfan a borthyn greon, /Pei yn f CBM IV 16 105 werw oddyna. /Chwerddid byd, bodawg ein difa, /Yn difanw yn nifant ydd a_^: /Yn chweddl adfeilawg ydd a DB VI 24 76 gnawd llithiaw - cigfrain /A chaer dew firain yn difuriaw. /Gnawd gwayw ac arwydd gwedi gwyraw /A gw_^ DB VI 24 28 _^s na gwrysiaw - o'i phlaid /A'i lliaws enaid yn direidiaw /A llwyr dywyllwg drwg wrth drigiaw /A lle GYC VII 41 41 Pob camweddawg, pawb ys ofnawg rhag eu safnau /Yn disgyrnu dannedd arnu, orn ymliwau, /Llidiawg fyddant PM V 11 8 eu hoed, hud y_^nt arfoll, /Cant calon yn don, yn doll. /Tyllon ei alon, ei a_^l - a gedwis /O gadwent PM V 11 8 , /Can eu hoed, hud y_^nt arfoll, /Cant calon yn don, yn doll. /Tyllon ei alon, ei a_^l - a gedwis /O D-3 VI 19 11 yn rhan obaith rhyddion; /Dugost drais achaws yn draedsychion, /UnDuw gwir, i dir dorf anghyson. /Pend GM I 11 85 fydig, /Yn ga_^r gan Ddofydd yn Ei gerennydd, /Yn dragywydd anhranghedig GYC VII 41 54 r enrhydedd, rhydid gerddau, /Geir bron Dofydd yn dragywydd gywir ddoniau LlG VII 24 104 mab dyn, bu doniawg ffydd, /Nis plyco Mab Duw yn dragywydd! /Terfysg aerllew glew, glod ganymddaith, / GM I 14 54 eu cydfod, ac nid adfydd, /Yn undawd Drindawd yn dragywydd. /Tragywyddawl Dduw tra gynanwyf /Traethawd MG VII 33 82 /Pan dde_^l y trillu (trallawd perych /I leaws yn draws) a drais-boenych, /I'th lu Di difri, difrych, - MG VII 34 7 i oblygant - fi, /Fihangel, fy mabsant, /A thi yn drech no chwechant /O gethern blin uffern blant. /Pla GB II 26 265 au. /Ysid gyfeddach gan gyfeddau /A charu Duw yn drech no phenaethau; /Ysid gan unbyn unbarch dyniolae MB I 3 91 wynedd gwyledd fodawg; /Yng ngwlad nef boed ef yn dreftadawg, /N'ad ei enaid hael yn waeleddawg! /Hael MeiG I 32 17 gywiraf, /Undeb dawn digrawn, digreulonaf, /Ef yn Dri, a mi, ni mynnaf - Ei fa_^r, /Ef yn drugar gwa_^r GYC VII 40 12 ydd pobl yr Israel, /Yn un, yn enw i'i adael, /Yn dri, yn drugarog hael. /Dyw Mercher, archer arch atre D-5 VI 36 55 - ryfu, /Gwrawl Iesu, Pen llu llari_"edd, /Ef yn dri, yn Rhi, ac nid rhyfedd DB VI 30 3 - ysbrydol, /Ysbrydoedd oleuad, /Dydd y'm gwna yn drist drais ddyfniad /A'r llall yn llawen o'i ganiad. MeiG I 32 18 f, /Ef yn Dri, a mi, ni mynnaf - Ei fa_^r, /Ef yn drugar gwa_^r, yn hygaraf. /Ef yw'r Tad, Ef yw'r mad GYC VII 40 12 yr Israel, /Yn un, yn enw i'i adael, /Yn dri, yn drugarog hael. /Dyw Mercher, archer arch atreg - o ne GM I 7 103 fyniawn. /Gwelais Loegr yng ngrwn, gwelais ais yn dwn, /A thon waed ar estrawn. /Gwelais hael yn heilia GYC VII 38 35 ygad briw heb liw, heb leufer, /Lle'r dannedd yn dwn pan geiser, /Lledr y grudd, yn grin pan deimler, EG VI 18 51 tud, pentir gwythain, /Gwawr Deau gorau gwy_^r yn dyrain, /Gwenwyn a gwanar ei ddau ga_^r gain. /A_^'i PM V 5 17 cyfynnes, /Ni wddant cwdd a_^nt rhwy coddes, /Yn dyrllid moliant mal ydd es /Yn moli milwr faranres. / LlG VII 24 65 gochi - hydr /Hyd eithaf Cydweli. /Can gaffael yn dda dra heb drengi /Gan Fab Duw didwyll gymodi, /Ys b LlF1 II 1 54 gwladlwydd, gwlad lewenydd, /A wna ei noddfa yn dda ddiwenydd, /Ail Osfran gynnan aeswan oswydd, /Aes PM V 18 6 fy rhwyf rhyn wryd Olias, /Dewr egin dwyreawd yn ddas! /Llywelyn, llary ddyn, llwyr ddias - galon, /Gw EG VI 18 132 r, /Ei warae orau pan waraeer, /Ei wayw a orau yn ddau hanner. /Dinidr yn nydd brwydr yn yd brofer, /Du PM V 14 31 , lewych ystre; /Can ni ddaw i'm bodd, o'm bod yn dde /Am lun gwa_^r forwyn liw gwawr fore, /Clywaf fy PhB VI 16 13 wn py wnaf. /Och hyd atat-ti, Dduw, a ddodaf - yn dde /O weled fy lle ar lledeithiaf PM V 23 17 id, yn arfod abar, /Yn arfau bu cenau Cuniar, /Yn ddengmlwydd, hylwydd, hylafar, /Yn ddidanc ei gyfranc PM V 17 31 f, /Wy gynnygn bu tramgwydd, /Pendragon, draig yn ddengmlwydd, /Pobl dw_^r, neud gw_^r yn eu gw_^ydd. / GB II 26 150 l fal diwair ddwyn ei wartheg; /Dothyw i Ddewi yn ddeheueg, /Gan borth Duw, porth dyn yn ddiatreg; /Do CBM III 30 9 elw, a Duw gennyd! /Gw_^r a'i gwnaeth yn ddyn, yn ddelw - boenedig, /Pan adug Dygynnelw; /Can Dduw ni b PM V 1 105 r a gwin o'i eurflwch, /Gwayw a llafn yn lladd yn ddeudrwch, /Gwae a'i cawdd: niw cyhudd dadolwch! /Dad D-3 VI 19 17 rion - gynt /Ac yn eu lluchynt llochid meibon /Yn ddeuddecllwyth, ffrwyth ffraeth amryson - llary, /Llw MB I 3 163 dawg de_"yrn uch cyrn coned, /Cenif (nis dygif yn ddiabred) /Marwnad mur tewdor fo_^r ddylyed. /Cederni MeiG I 33 62 Yn lle ernywed a wna Cadair. /A gaiff a gaffer yn ddiadnair /O gywyd a gwaith a gw_^yth gellwair. /Can DB VI 29 20 erfyrddin a_^'i fyddinau; /Gwelsam wy_^r dinam yn ddiamau, /Gwael yw nad y_^nt fyw, neud y_^nt feddau: MG VII 32 24 fain chwedlau: /Geni Dofydd yng nghaer Ddafydd yn ddiamau. /So_^n engylion a glyw dynion a_^ diolchau, CBM III 3 233 /Periglawr porthfawr Powysion. /Delw ydd y_^m yn ddiamryson /Am lugyrn, am gyrn, am geinion, /Yn untre GM I 12 5 air enwair yn weithen rwyd. /Rhy-m-llyw_^y Dwy yn ddiarswyd; /A ddyly Arglwydd a erglywyd. /Rhyllofies GB II 26 151 i Ddewi yn ddeheueg, /Gan borth Duw, porth dyn yn ddiatreg; /Dothyw i Ddewi, ddiffreidiad teg, /Rhys ma EG VI 18 111 awr, llurig Duw amdanad! /Rhychyngain Prydain yn ddibryder /I briodawr llawr yn llawn nifer, /Llywelyn CBM IV 18 10 arall ar wall ar wellyg ddawn /Yn eisiwedig ac yn ddicllawn. /Archaf i Fab Duw, can ys digawn, /Cymod o PM V 23 18 au Cuniar, /Yn ddengmlwydd, hylwydd, hylafar, /Yn ddidanc ei gyfranc a_^'i ga_^r. /Yn Aberconwy cain dd CBM IV 17 80 wy_^l pobloedd pawb yn nhostur - pla, /Pob tra yn ddifa ac yn ddifur, /Pob naf o'i nifer, pob ne_^r, po CBM IV 6 266 r /A rhuddliw ar ddylan; /Gnawd gosgo gosgordd yn ddiflan /Fal ymosgryn mawr Gawr Gamlan; /Gnawd canaf- CBM IV 17 80 dd pawb yn nhostur - pla, /Pob tra yn ddifa ac yn ddifur, /Pob naf o'i nifer, pob ne_^r, pob nur, /Pob MeiG I 32 12 ifaf. /Ef yn ddiwael hael, hawl gymhennaf, /Ef yn ddigardd hardd, Ei fardd fyddaf, /Ef difradw achadw, GM I 11 45 , tremyniad trais hir, /Trech treulir a'i ddir yn ddigasawg. /Traethaf ohonaw, honnaid farchawg, /Tra y CBM III 19 4 hawl wrdd, orddyfn camawn, /Yn hael ddigraff, yn ddigrawn. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd rhad - wasga ES I 22 12 /A fo da, ef gelwir dwyawl, /A fo drwg a drig yn ddihawl /Yn nhaerdan affan uffernawl /Uffern ddofn, GYC VII 38 9 rhag pryder - cwympaw /I mywn cwymp Lusiffer, /Yn ddiledfryd byd bod yn ofer? /Nid da na thraha na thra PM V 23 14 ynnar. /Ef dyfu draig llu yn llasar - ddillad /Yn ddillyn gyfarpar, /Yn erfid, yn arfod abar, /Yn arfau GM I 8 22 landrys, a fflemychws i eu bre /A ba_^r ynddaw yn ddiolo, /A lithws llwytgun ar ffun ffo, /A borthes br GYC VII 42 15 fedd, /O gwnaethost gamwedd, na ryfedda /Bod yn ddir talu ger bron yr Iesu: /Lle gwelo trillu, tralla MeiG I 32 11 ith, /Eilwaith rhag cyfraith y'i cyfrifaf. /Ef yn ddiwael hael, hawl gymhennaf, /Ef yn ddigardd hardd, CBM IV 6 245 haelon, /Yn Aber, muner meneifion, /Yn anwair, yn ddiwair ddeon. /Yn enwawg, yn anwar, yn aerbair, yn a GM I 14 51 o'i grau ar Ei grogwydd. /Credasant o'i ddawn yn ddiwenydd /Deuddeg ebostol dethol doethwlydd: /Credwn CBM III 19 27 lluriglas - de_"yrn, /Llugyrn gyrn gyfaddas, /Yn ddoethgar, cerddgar, carddgas, /Yn ddo_^r co_^r, Coel PM V 4 18 wb, i'i bobl eu haddon: /Rhai yn ddrud, eraill yn ddoethion, /Rhai tra llwfr tra llafar eu so_^n /Ac er CBM III 19 28 gyfaddas, /Yn ddoethgar, cerddgar, carddgas, /Yn ddo_^r co_^r, Coeling ddinas. /Dinas tey_"rnas, tey_" GYC VII 43 19 au, /A'i holl weli_"au heb eli_"aw, /A'i goron yn ddrain ac Yntau'n gelain, /A'i ben yn anghrain wedy r PM V 4 18 ibion. /Rhan i bawb, i'i bobl eu haddon: /Rhai yn ddrud, eraill yn ddoethion, /Rhai tra llwfr tra llafa CBM IV 6 116 r main. /Te_"yrn glyw terrwyn, tyrrynt prain - yn ddrud /I gw_^n cnud uch cnofain, /Rhygnasant rif nawc CBM IV 6 230 , /Rhydylawch eirchiad ag eirchion, /Rhydyladd yn ddrud rhan canaon - cnud, /Rhydylud alltudion, /Rhydy PhB VI 12 18 pa_^r pymllyng, - na'm gwartha, /Na'm gwrthod yn ddurfing, /Eryr llewyr, llaw berging, /Erhaeddiaist-t MG VII 32 8 nau: /Duw a'n dyfu, dyn yn cre_"u creaduriau, /Yn Dduw, yn ddyn, a'r Duw yn ddyn yn un ddoniau. /Cawr m CBM IV 6 149 leddyfau goruthr, cleddyfal - ar wy_^r /A orug yn ddyfal, /Hywel hael, hefelydd Eidal, /Hy_"wr glew, gw LlG VII 28 23 ithawg, /Myfyr yw ynof cof cadeiriawg; /Prydaf yn ddyfnaf it, ddeifniawg - Powys, /Prydferth dy gynnwys DB VI 29 86 faith imi ei oludd, /Gwawr oedd fawr ei fa_^r, yn ddyfnbrudd, /Gwas oedd gas ei geisiaw dan gudd, /Gwal PM V 17 40 /Ca_^r cyrdd, cerdda bob diffwys, /Can cynnygn yn ddygn, ddwys. /Desyf llu elyf, llew tey_"rnas - wyd, MG VII 32 8 a'n dyfu, dyn yn cre_"u creaduriau, /Yn Dduw, yn ddyn, a'r Duw yn ddyn yn un ddoniau. /Cawr mawr bycha CBM IV 13 35 /Lliaws bardd o'i gylchyn, /Dawn fu pan ddyfu yn ddyn, /Dydd llawenydd Llywelyn EGM I 27 5 wl ddyn doniawg wyf finnau. /Dawn ysym yn iawn yn ddyn ethrylith /A thrylwyn bwylladau. /Dyn wyf gla_^n CBM III 30 9 , /Dygynnelw, a Duw gennyd! /Gw_^r a'i gwnaeth yn ddyn, yn ddelw - boenedig, /Pan adug Dygynnelw; /Can MG VII 32 8 cre_"u creaduriau, /Yn Dduw, yn ddyn, a'r Duw yn ddyn yn un ddoniau. /Cawr mawr bychan, Cryf cadarn gw PM V 8 2 Arddaly nef, arddunia fy nlid, /Arglwydd Dduw, yn ddyn y'th enid, /Erglyw fi am funer, osid /'Yng nghan PM V 26 133 'th lys, /A'th emys amgyrfod, /A'th breiddiawr yn ddyrawr ddyfod, /A'th breiddin a'th braff ddyofod. /M GM I 11 25 ogledd uch gwledd, uch gwin, /Bid lew yn neau yn eang ffin. /Bid gymri fy ngnaws yng ngnawd feithrin - GB II 26 198 m, /Can ni allaf-i ddim heb Dduw Trined. /Dewi yn eang, yn rhan rhwyddged, /Ac yn yng dieddyng, Dewi wa CBM IV 16 209 yre, dyddaered arnan, /Dychry_^n twrf torfoedd yn eban, /Dychyrch hynt ddychre gwynt gwaeddfan, /Dychym PM V 23 90 Llu rhagddaw a llaw ar lluman, /Llwybr yn wybr yn ebrwydd allan, /Llwrw dawn Cadawallawn fab Cadfan, /Y DB VI 27 46 f, i'm rhwyf boed rhwydd /Rhan o deg addef nef yn ebrwydd. /Ebrwyddws De_"ws dawn i'm plegyd, - gw_^r / GYC VII 40 18 Iau, mad da rad diwaradwydd - da_^l /Y daliwyd yn ebrwydd /Gwir wared io_^r rhyged rhwydd, /Gwawr eurgl CBM IV 4 106 dnain. /Yng ngawr huysgwr huysgain - yn wybr, /Yn ebrwydd gyfarwain, /Yng ngwrfoes, yng ngorfaes cyfrga OC II 15 5 n, /Pa ffordd ydd awn-ni o Ffordun? /Dos, was, yn ebrwydd heb roddi - gair da /I'r gwrda ysy ynddi; /Dy BF VII 53 34 i: i mi, mawr a dramgwydd - hwn, /Hyn a'm dwg yn ebrwydd; /Llyw dragon, llym rhoddion rhwydd, /Lleiddi PM V 2 3 , /Calaf gan, lloer fan llwrw fynegi, /Cynnwrf yn ebyr, lly_^r yn llenwi, /Cyngyd gaeafawr hwylfawr hel GM I 9 15 yth ysydd imi aserw gyfrin. /Ydd endewais enau yn echlysur gwir, /Ar lleferydd gwa_^r gwyry edde_"in, / CBM IV 16 91 f, /I wrthyd na'm pellha; /Pell ydd wyf o nwyf yn echwa, /Ar ni fo pwyllawg nis pwylla. /Eithr orig ni PM V 10 58 berchen ben, ban fu ystwng - draig, /A dragon yn echwng, /Hydr wnaethost, w_^r, ar wy_^r flwng, /Ddydd CBM IV 6 92 , /Tw_^r Cynfael yn cwyddaw; /A fflamau o drum yn edrinaw, /Ac angerdd, ac ongyr yn llaw, /A gwy_^r gyr EGM I 28 44 wasgawd. /Ar Dduw addef nef fy llef llwyprawd /Yn edrinaw fry rhag y Drindawd, /I erchi i'm Rhi, Rhwyf GYC VII 38 25 ofer, /Ef yn was anwastad gallter, /Ef yn oed yn edrym llymder, /Ef yn w_^r yn arail prudd-der; /Ef yn PhB VI 15 24 camfarn, cadarn yd fedd, /Gw_^r a fydd ei enw yn edrysedd, /Gw_^r biau trethau tra thuedd - Llundain, PM V 2 1 Calan hyddfref, tymp dydd yn edwi, /Calaf gan, lloer fan llwrw fynegi, /Cynnwrf yn EGM I 26 4 gwa_^r gweilgi, /Neud gwaeddgreg gwaneg gwynt yn edwi. /Neud erfai ddoniau goddau gweddi, /Neud argel CBM IV 10 27 llaw, /A'i gwelling yn eurddyrn, /A gloyw yfed yn edyrn /A glyw dewr a glew de_"yrn. /Tey_"rnweilch Pry HOG II 6 63 mawl, a melyn eithin. /Moch gwelwyf, a'm nwyf yn edde_"in - i wrthaw /Ac i'm llaw fy lla_"in, /Lleucu CBM III 13 17 raw, glyw ganllaw gunllaith. /Brys yng ngwrys, yn efnys ofnwraith, /Bryd yng ngryd, yng ngreidiawl affa GM I 11 31 n. /Caraf Rodri draws drais gyffredin, /Ei enw yn Efrai ac yn Lladin, /Ac ym mhob cyfaith yn gyfiewin / GB II 26 22 /A chyrchu Rhufain, rhan gyreifiaint, /A gwest yn Efrai, gwst diamraint, /A goddef palfawd, dyrnawd tra CBM IV 17 134 d; /A mi a'm hawydd yn gyheued /Yn afrifaw Duw yn efrifed. /Archaf danc cyn tranc trwy eirioled - Mair, GB II 26 263 eithredau: /Mynogi a pherchi a pharch beincau /Yn eglwys a chynnwys a_^ chanhwyllau. /Ysid gyfeddach ga PM V 10 41 bron eu breenin. /Breenin Powys, pobl dost, - yn engir, /Yn ongyr gorfuost; /Tw_^r cynrain, tw_^r Bryd CBM III 21 155 , mygrfalch, myged, /Mygedawg farchawg, feirch yn ehed! /A heddiw y'm daw dywrthred - o'i ddwyn, /Handw GM I 9 73 Owain yn arg [ ] /[ ]liais o'r gyfergyr /Cr[ ] yn ehegyr, /Cymynid ar dres droch lynges ly_^r. /Lluch f LlF1 II 1 79 yd ysgwyd ar ysgwydd io_^r, /Ni chablaf fy naf yn ei achor - faran. /Bangeibr gadw Gadfan fegis Bangor, EGM I 27 58 i doeth Ef i'r dio_"ddau, /Dug anrhaith uffern yn Ei afflau, /Ac wedi hynny hyn a orau /(Gwir y pregeth EGM I 27 56 ef a'u peris, perygl fradau, /Pan wanpwyd Iesu yn Ei asau. /Gwedi doeth Ef i'r dio_"ddau, /Dug anrhaith GG II 31 16 gw_^yth lwrw gweithlofedd, /Gair syberw a berw yn ei berfedd; /Wythfed yw lladd a_^ llafnau cochwedd /C CBM III 12 32 th, /A gwyach hylef, hylith, /A gwyddfa blaidd yn ei blith. /O blith gwyrdd a chyrdd a chain amser - gw GYC VII 40 39 ac o_^d, a seirff a llewod, /A phawb heb annod yn ei boenau, /A'r cethri osglawg a'r cythraul cornawg / CBM IV 5 128 ; /Oedd anwas gas cad eorth, /Oedd anwar ba_^r yn ei borth. /Tra rhwy y'm gofwy gofal - gogyweg /Am fab MG VII 33 27 dorau fal daear sych, /Caeadau parau perych - yn ei bron, /Gwirion borthorion a berthynych. /Tithau, y DB VI 24 18 /Ni bydd a_^ Mab Duw diymadaw /A fo mynws byd yn ei bydiaw. /Mab Duw dewisaid dewisaw - a wnaf, /Ef de LlF1 II 1 140 ogawd ysydd herwydd heli, /Lleuddad a Chadfan yn ei chedwi, /Llyre werhydre wrhydri - lliaws, /Hydraws PM V 26 62 wyd, cymynwyd cwbl yn eu pobed, /Pob cenfaint yn ei chrau; /Castell Gwis cystyngaist yn glau, /Ac Arbe CBM IV 4 121 Ei fawrglod hyd Fawrglwyd rosedd; /As duch Duw yn ei dangnefedd /A ddug trais tros Erch a Heledd, /A wn D-5 VI 36 39 byd hyd hirhoeddledd. /Paham nad edrych tlawd yn ei dlodedd /Mor fydd hoeddl egin y brenhinedd /Nad hw LlF1 II 1 41 co Duw ddwywawl weinydd. /Bendith naw radd nef yn ei drefydd, /Bendigedig fro fraint gynhewydd. /Bendig GYC VII 42 24 ais Lywelyn luoedd ail Merfyn /A Chymry derfyn yn ei dyrfa. /Gwelais benaethau Gwynedd a'r Deau, /Colof DB VI 35 82 /Mwyfwy ei gythrudd, mireinfab Gruffudd, /Mae yn ei ddeurudd ddawn ni chilia: /Cymen Llywelyn, cymerth EW VI 1 20 estrawn; /Peryf hael o hil Merfyniawn, /Prudd yn ei ddeurudd ei ddawn. /I'th ddawn, gyrch gynnyrch, gy MeiG I 33 21 wyre_"id tristid, wedi trengi /I'r a fo ddifro yn ei ddifri. /Difri difro_"edd! Dyedd diau! /Disgewydd GYC VII 36 40 ddyfawd trwm tramgwydd arnaw, /O gleddyfau hir yn ei ddiriaw, /O glwyf am fy rhwyf ysy'm rhwyfaw, /O gl PhB VI 14 30 d Rhys, rhwysg ddiedfid, /Tra fai ddywawl Dduw yn ei ddwywdid /Ar y llen falchwen ni fylchid - ei brain EW VI 6 1 Brenin cywrennin, cywir - yn ei ddydd, /Hael Ddafydd, hawl ys dir; /Bolchlafn lud PB VII 8 23 r ryn ni gais ran o fodd, /Rhugl iawn ei ddawn yn ei ddydd, /Rhuddbar, fawrfar Faredudd DB VI 24 50 dyn Dduw a'i geisiaw? /Pam na chynnydd ef nef yn ei eiddiaw? /Od a_^, ni wyrthia wrthaw - ni aned, /Y GYC VII 40 35 b annog, a_^'i grog a'i grau, /Y sarff aflawen yn ei enau. /Ydd oedd yn berwi (wb o'r barau!) /Saith ca GYC VII 40 76 yn annog, a'r grog yn grau, /A'r sarff aflawen yn ei enau, /Yr oedd yn berwi, wb o'r peiriau! /Saith ga EGM I 26 45 ef a archaf arch egregi) /Arch ydd wyf yn arch yn ei erchi /Am archfain riain: rhaid ei meni /Trwy ddiw DB VI 29 41 el yw colli hael o hil Genau, /Gwag yw byd bod yn ei faddau. /Gwirfab Duw, gan dug ben rhiau /Gwae fi i DB VI 30 60 i Gymry dygnedd - ei dynged, /Clywed ei fyned yn ei faenfedd. /Dafydd hael, ei hawl gywrysedd /Deau a LlG VII 27 6 gwrawl gwryd Gwalhafed, /Gweilch oedd feilch yn ei falch gerdded. /Gwy_^r golofn eofn pan ehanged - CBM III 26 16 /Ni bwyad diaber, /Yn ei fyw ni fyddai ofer, /Yn ei farw ei fardd a'i dadfer: /Teilwng i'm talu a'm rh DB VI 35 91 /Can gaffael hirynt byd bod yma, /Can Dduw nef yn ei fawr noddfa /Ys caffo ef drugaredd a diwedd da. Am BF VII 56 2 Gro a gudd deurudd dewrwas gwael - ei farw /Yn ei fawrglod gaffael, /Grym erddrym, aerddraig afael: GB II 26 192 'i dyddug, dybu Duw wrth ei throsi. /Ac nad fo yn ei fro fraint a theithi /Eithr tri mwg yn amlwg o'i h CBM III 26 15 , yng nghyflawnder - budd, /Ni bwyad diaber, /Yn ei fyw ni fyddai ofer, /Yn ei farw ei fardd a'i dadfe DB VI 27 69 afflau, poenau penyd. /Cenais wawd ufudd-dawd yn ei fywyd /I'm harglwydd gwladlwydd, gwladoedd oglyd; DB VI 27 54 rys haelder muner menwyd, /Mwyniant llu tra fu yn ei fywyd. /Mai yw a'm doddyw, yn anhyfryd - wyf /Am f GG II 31 24 ig anhuenydd herwydd haeredd /Hirfod heb gymod yn ei gamwedd). /Duw a fyn ddyfod i'w orsedd /Hydr a lla GM I 11 84 iedd Gwynedd gwynfydig, /Yn ga_^r gan Ddofydd yn Ei gerennydd, /Yn dragywydd anhranghedig MB I 3 119 amliw a biw elfydd, /Gwern gwygid, gwanai bawb yn ei gilydd, /Gwaed gwy_^r goferai, gwyrai onwydd. /A'r EGM I 26 53 ddetholi, /Ar anghyfair Mair a'r merthyri, /Ac yn ei goddau, gweddi - a ddodaf, /A'm dodes nwyf i'm ha LlF1 II 1 85 thfawr edrydd edrychator, /Ei gorthir, ei gwir yn ei goror, /Ei chlod, ei harfod yn ei harfor. /Mor iaw GG II 31 20 (nid anrhyfedd!) /Lleidr na eill edrych Crist yn ei grocwedd; /Degfed anwared yw anwaredd - anwar /Da GYC VII 36 84 /Pob gwan, pob cadarn cadwed o'i law, /Pob mab yn ei grud ysy'n udaw. /Bychan lles oedd im, am fy nhwy PM V 25 34 edfedd heb wa_^n, heb wnedd, /O derfyn Gwynedd yn ei gweini, /Anoethach Powys, a'i thir amddyfrwys /A'i OC II 14 30 wg i Ruffudd wayrudd elyn /Gwin a gwydr golau yn ei gylchyn, /Dragon Arwystli, arwystl terfyn, /Dragon ES I 16 22 : Creawdr nef, ys angen! /Ys anghraiff anghred yn ei gylchyn. /Tros elfydd y'n bydd (bid yn erwan) /Tra CBM IV 6 258 idlan; /Gnawd cynheirf cynnwrf i arnan; /Gnawd yn ei gyman gymyrredd am heirdd /A glwysfeirdd uch glas GG II 31 4 d, o'i rinwedd - ein llawch, /Llewychedig haul yn ei gyntedd. /Ac yntau a'n dwg o'n diwedd, /O'i dygian MB I 3 30 awd! /Cyn myned mab Cynan i dan dywawd /Ceffid yn ei gyntedd fedd a bragawd. /O olo Gruffudd yn rhudd f EGM I 26 37 wen ioli /I'r neb rybarther ei ryborthi. /Nest yn ei haddawd wenwawd weini, /Ydd wyf pryderus fal Pryde LlF1 II 1 86 ir, ei gwir yn ei goror, /Ei chlod, ei harfod yn ei harfor. /Mor iawn im o'm dawn ac o'm dirnad - dedw HOG II 6 39 bwyf bedd, buddai newydd, /Tir Tegeingl, tecaf yn ei helfydd. /Cyd bwyf-i cariadawg cerdded Ofydd, /Gob GM I 14 40 n fydd Rheen yn Ei riydd; /Rhy'i cherir yn hir yn ei herwydd. /Hi yn fam wy Thad, hi yn wyry heb wad, / PM V 1 79 llafn dauafwch /Gwy_^r hoeddlwydr, gw_^r hydr yn ei hwch - a'i fa_^r /Cyn no'i fawr atregwch. /Tey_"rn CBM III 24 99 hrudd, nid oedd amhren, /Eurddwrn oedd ei lafn yn ei loflen, /Eurgledd cymynedd, cymynai ben: /Eurdorch LlF1 II 5 30 u ta_^n. /Nawfed gwedi degfed daw, /Duw ei hun yn ei luniaw: /Ufeliar ta_^n trwy ysgyr, /Ergyr o'r sy_^ PhB VI 12 6 af? /Arnaf cymeraf cymhenfrys - ateb /Hyd ataw yn ei lys, /Myned, dylyed dilys, /A_^ mawrglod i'm Hargl ES I 15 14 ar ni ga_^r negyfiaeth - cyfrau, /Cyfryw saint yn ei lywedyddiaeth. /Cyfoethau fy rhe_^n nis rhydraeth GG II 31 1 Gw_^r a gynnail y lloer yn ei llawnwedd, /A gennyw pob tra trwyddi berfedd, /O'i HOG II 8 2 Fy newis-i rhiain firain, feindeg, /Hirwen yn ei llen lliw eho_"eg; /A'm dewis synnwyr syniaw ar wr PM V 30 2 ddragon nen - Prydain, /Llawer bardd prydfawr yn ei ohen, /Ardwyad cancad cyn ced o'i ben, /Ys cynt no ES I 19 11 es angau, nid anghyfarwydd! /Ysbaid hir haelon yn ei orllwydd, /Ysbyddawd oes barawd barthlwydd. /Ys bw DB VI 29 59 orffowys rhag pwys poenau /I Ruffudd rwyddfudd yn ei raddau, /Gw_^r a'n pryn: prynhawn Ddifiau /Gwir ei D-4 VI 20 16 Calchdo_"ed saith rhifed sy_^r /Cylch fy rhwyf yn ei rechdyr. /Rhechdyr Croeseswallt crysiasant - am dd GB II 26 126 fab yn fyw a'i farw ddeuddydd; /A Dewi ryweled yn ei riydd /Fal cyfliw a_^ haul hwyl ysblennydd. /Ysid MB I 3 93 i enaid hael yn waeleddawg! /Hael a ri a renni yn ei riydd, /Ni chronnai na seirch na meirch gweilydd, GM I 14 39 er mawrha_"u llu llewenydd, /Llawen fydd Rheen yn Ei riydd; /Rhy'i cherir yn hir yn ei herwydd. /Hi yn GB II 26 275 dygymell gwell gwirionedd /A dygynnull saint yn ei senedd: /Saint Angaw a Llydaw, llu edrysedd, /Sain GYC VII 42 40 na. /Na cheised hoced, trwy gam guhudded, /Nef yn ei theced, can ni thycia. /Pan lwyr feddylier, penyd LlF1 II 1 101 gweryd a'i hyd a'i had, /Llwyddid gwir a thir yn ei threfad, /Llwyddid gwledd a medd a meufedd mad, / DB VI 24 30 ywyllwg drwg wrth drigiaw /A lleng gythreulaid yn ei threulaw /A llawer bwysti heb ystyriaw - ced /A ll EGM I 28 48 byddwyf gwedi beddrawd /Cyd a_^'r un Duw mawr yn Ei undawd LlF1 II 1 175 Doniau diamau deddfau Ieuan. /Tra fo ef yn nef yn ei wengan - gadair, /Yn ben ban llefair, yn bair eiri GYC VII 40 42 foli'r Drindod drwy gardodau, /I garu Mab Duw yn ei wiw gaerau, /I gadw braint y saint a'r santesau, / GB II 26 13 a lledrad yn rhad, rhwyd ysgeraint, /Ysid rhad yn ei wlad a mad a maint /Yng nghyfoeth Dewi difefl gera PB VII 11 22 nrudd Faredudd, llyw drinc, /Llew ni ad Lloegr yn ei wnc, /Nis arfaidd aerflawdd ffrawdd Ffrainc, /Nis MeiG I 33 72 hoen, ym mhell ddeincryd. /Gwae ni llafur lles yn ei ysbryd, /Ysbaid fer fydawl fod ym mhenyd. /Gwae a GB II 26 184 refydd beri. /Credwch a glywch, cedwch Ddewi - yn eich llaw /A llu y byd i gyd a_^ chwi, /A'r fagl aur EGM I 27 98 w fy enaid, cyfraid cyfrau, /Eiriolwch, sefwch yn eich swyddau! /Medr fy eiriawl Bawl ban dde_^l im ang DB VI 24 13 ir traha nid rhaid wrthaw: /Mab Duw a'i dyrydd yn eiddaw /A Mab Duw a'i dwg i ganthaw /A Mab Duw Ddyddb DB VI 24 22 e llu wrth sylliaw /Dydd y cymerth Crist crog yn eiddaw: /Yng ngwaelawd uffern, afflau fraw - einioes, CBM III 18 14 m arglwydd argledr anaw - beirdd /A'm barddair yn eiddiaw, /A'm cariad cadarn arnaw, /A'm cerdd a'm cyn PhB VI 13 11 iad, /Ffysglew cad, ced wallaw, /Bod addef nef yn eiddiaw /A'r byd achla_^n i danaw. /Dan Rys, fab grei GM I 9 122 gwyn ysym', medd pawb, /Prydain allweddawr oll yn eiddiaw. /Endewais-i eryr ar ei giniaw dynin, /Dyrai MeiG I 32 26 /Creded bawb i Dduw, Ddewrnaf - gogoned; /Cred yn eidduned a eiddunaf. /Cred fyfyr ystyr a ystyriaf, /C CBM III 3 20 ab Brochfael bron hael hawl ornedd, /Gorpu nef yn Eifionydd dudedd. /Mad gyrchawdd garchar alltudedd, / CBM III 22 6 al. /Llef a glywaf, gloyw eilyrth, /Llef eilon yn eilwydd ferth, /Llef bo_^n corn blaen cad ehorth, /Ll MeiG I 33 64 a gwaith a gw_^yth gellwair. /Can ydoedd angau yn ein cyfair, /Pawb presennawl lwyth, laith anghywair, MeiG I 33 34 gatwy Rheen yn rhanfaddau. /Rhoddesid ein Duw yn ein dechrau /Rhodd be_^r paradwys (parha golau!). /Rh EGM I 28 22 cyn gloes glasfedd tywawd, /Penydiwn, gweddwn yn ein gwedd-dawd; /Rhoddwn fwyd er Duw, a diawd - beri, CBM III 3 99 /Present fradw, fradawg y'i gelwir, /Pobl byd yn ein gwy_^d y'n gelwir, /Pawb ohonam am ein cam y'n co CBM IV 16 43 haelonaeth - dwfn, /Deifnawg fydd ei alaeth, /Yn ein hoes y mae moes mawrwaeth, /Mawrddrygau brydau br PB VII 8 11 dd gyman, cad gynnwrf, /Bolchgledd yn newredd, yn eirf, /Balchglod ag arfod ac arf. /Arfrudd balch tey CBM IV 16 196 n digones Duw ein diflan - ferroes /Yn eirioes yn eirian, /Gw_^r a'n gwnaeth, a'i gwne_^l amdanan /Trug CBM IV 16 196 orthwy. /Can digones Duw ein diflan - ferroes /Yn eirioes yn eirian, /Gw_^r a'n gwnaeth, a'i gwne_^l am CBM IV 18 10 edfryd iawn /Ac arall ar wall ar wellyg ddawn /Yn eisiwedig ac yn ddicllawn. /Archaf i Fab Duw, can ys GM I 6 7 dy rad a_^'th wlad a'th wawd. /Ethyw dy ergryd yn eithafoedd byd, /Arthur gedernyd, menwyd Medrawd; /Ma LlF2 VI 8 11 yfrwy gyfrwydd orwydd arwain. /Arwydd na elwir yn elain - feddiant, /Arddelwawg hyddgant cwbl foliant c GM I 11 56 a phen dragon. /Dragonawl feidriawl fadiain - yn elfydd, /Alaf geinrydd, elw ddyganrain, /Dyganre dy g CBM III 3 209 peris o'r pedwar defnydd, /Credaf-i Beryf nef yn elfydd /A'm gwnaeth o burawr yn brydydd. /Prydydd wyf CBM III 3 196 diergryd, /Porthloedd budd, porthes o'i febyd /Yn elfydd Pen Mynydd penyd. /Penydwr pennaf ei grefydd / CBM III 3 7 n anrhydedd /I'w wenwlad, i'w rad, i'w riedd, /Yn elwch, yn heddwch, yn hedd, /Yn hoddiaw yn hawdd fara DB VI 27 12 gogyfarch, gogyfrwydd - wryd, /Mae ysbyd y byd yn enbydrwydd. /Cam y gorug Duw o dybygrwydd, /Cyn bai t EGM I 27 68 einiau. /Boed ef ein diben bod yn niblau /Heli yn Enlli hyd ein henllau. /Gwedi dywedwyd, gam annwyd, g GYC VII 40 11 ngwawdd /Yng ngw_^ydd pobl yr Israel, /Yn un, yn enw i'i adael, /Yn dri, yn drugarog hael. /Dyw Merche GM I 11 76 dig, /Yn faith ferth, yn gerth, yn goethedig, /Yn enw un orig ym mennig - ym myd: /Ei ddiebryd ni ddyod CBM IV 6 246 uner meneifion, /Yn anwair, yn ddiwair ddeon. /Yn enwawg, yn anwar, yn aerbair, yn aerbar /Yn erbyn Iwe GM I 13 23 ddyfi /I ddygyfor ei gynne, /I ddygyfwrw enwir yn enwerys goll /Yng nghyllestrig dandde MB I 3 6 Dofydd yn nydd pennawd, /Peryf, pa_^r wrthfyn yn erbyn Brawd /Pan gaffwyf-i gan lain la_^n gyflogawd, DB VI 24 46 a ddaw! /Mihangel, pan dde_^l i ddaly drostaw /Yn erbyn cythraul, cythrudd seiniaw, /Ac ymliw ag ef am GB II 26 37 /Ac a rydd yn llaw llwyr deithi_"awg /Tra e_^l yn erbyn, er parch fodawg, /Padrig a'i luoedd yn lluosaw DB VI 30 18 ; /Ni ddoto fy Rhe_^n, Fab Rhad, - ei bechawd /Yn erbyn fy mrawd, ddefawd ddifrad. /O amlder o dir llaw CBM IV 6 247 . /Yn enwawg, yn anwar, yn aerbair, yn aerbar /Yn erbyn Iwerddon, /Yn dewdor yn arfor Arfon, /Yn arfod GYC VII 42 51 t Celi Ri: rhaid oedd yna /Bod gleindid parawd yn erbyn Trindawd /Rhag trallawd pechawd ddeddfawd ddifa CBM III 3 123 d a_^ rhodawg yng ngryn, /Yn rhodwydd, ebrwydd yn erbyn, /Yn rhodle gwyach gwyarllyn, /Yng nghyfrgain g HF VII 23 23 haul, nid traul trengi, /I'r gwir Dduw ydd wyf yn erchi, /Er gwy_^r nef o'm nefawl weddi, /Ar oed byr, PM V 6 19 i alaf, /Ei elyf feirch cannaid, /Yn erchlyfn, yn erchliw gleisiaid, /Yn erfawr, ffroenfawr, ffriw eura PM V 6 19 , dyfnaid - ei alaf, /Ei elyf feirch cannaid, /Yn erchlyfn, yn erchliw gleisiaid, /Yn erfawr, ffroenfaw EGM I 28 36 el, yng ngwaelawd - uffern, /Yn afflau oerwern yn erddygnawd. /Arddunedig Dduw, arddelw ohonawd /A wnaf PM V 6 20 cannaid, /Yn erchlyfn, yn erchliw gleisiaid, /Yn erfawr, ffroenfawr, ffriw euraid, /Ym mhob lliw ceinw PhB VI 14 50 ad dramawr a gawr dremid /A chyfarfod pybl pen yn erfid /Rhag meuedd cyfedd cyfeddach cedyrn, /Rhag bro PM V 23 15 llu yn llasar - ddillad /Yn ddillyn gyfarpar, /Yn erfid, yn arfod abar, /Yn arfau bu cenau Cuniar, /Yn CBM IV 9 197 fyd beirdd, beirniad wyf finnau! /Gw_^r glewyd yn ergryd aergrau, /Gw_^r gwledig ar wladoedd, nid gau! SB II 24 14 yddaw, /Gwa_^n yn aer-rain, gwy_^r yn aergrain yn ergrydiaw; /Gweilch yn aergrwydr, gweilch yn aerfrwyd IRh VII 29 31 hwyr geblid, /Yn arllaw anaw yn y'i rhennid, /Yn erllydd cynnydd cynienid - rhiain, /Yn arllwybr arwai CBM IV 4 195 niar gwyar gwonofiai, /Gwyddfeirch ton torrynt yn ertrai. /Gwythur naws: fal traws a'i treisai, /Gwyddf PM V 1 119 wy_^r gystwy gwrdd gastell y Rhug. /Ef gwnaeth yn erthyst byst Bochglug /A glyw briw Branes dyorllug. / ES I 16 23 hred yn ei gylchyn. /Tros elfydd y'n bydd (bid yn erwan) /Trais Ierusalem gan Syladin. /Ac ail ddirglai PM V 6 15 r ni ddywaid - na_^g /(Fy neges yw syniaid), /Yn eryr ar lawrwyr leiddiaid, /Yn addon meddwon medd cyn CBM III 19 24 aw ddetchwyn, /Yn eurllyw glyw, glew, dengyn, /Yn eryr gwy_^r, Gwenwynwyn. /Detholais rwyf llu, llurigl PM V 4 49 n, praff wron, /Hil Rhodri yn helw rhodolion, /Yn eryr prifwyr, priodorion - clod, /Yn cludaw anoethion HOG II 10 8 /A'r wraig a lewych ar eleni /Yn ynial Arfon, yn Eryri, /Ni ddirper pebyll, ni syll pali, /Neb, a rwy MB I 3 59 awg, /Cyd doeth ef nid aeth yn warthegawg: /Ni yn Eryri yn rhei_"awg, /Ni thorres i bawr a fu breiddiaw PM V 5 34 wrfar anghymes /Yn esguraw hawl, hawdd adnes, /Yn esgar i bawb am beues, /Yn ysgwthr trydar yn ysgwn dd CBM III 21 186 on /Mal pan orfydd Lleu yn llyfr canon; /Canaf yn esgud, ys gwn pa ho_^n, /As gwddant ein dysg ein disg PM V 5 33 nawg ym mynwes - mawrfor /Ym mawrfar anghymes /Yn esguraw hawl, hawdd adnes, /Yn esgar i bawb am beues, GM I 9 12 iau edrin. /Pellynnig fy nghof yng nghyntefin /Yn ethryb caru caerwys febin. /Pell o Fo_^n fain yd fydd CBM III 10 38 mhed welygordd pymhedran - o'm cerdd, /Ceritor yn eu ban, /Aerwyr gawr arfod fawr faran, /Arodiawn creu DB VI 24 25 /Ydd oedd bedeiroes yn ymdaraw /A llu o bryfed yn eu briwaw /A llid boethfan da_^n yn eu deifiaw /A lly GB II 26 64 iniawl fyth fyddaf ban ddelwyf - yno, /Ny bydd yn eu bro a bryderwyf. /Gwelaf-i effeiriaid, coethaid, c GB II 26 131 ddaw y mae, mal i ddedwydd, /Ddedwyddion Brefi yn eu broydd. /O fedru canu coeth anrheg - i hael /Cefai CBM III 11 59 fegis dragon - berth /Ni borthynt anneddfon, /Yn eu byw, ar eu rhyw roddion /Na rennid rhannau cynyddo OC II 14 63 eiddiad, lluch ar ysgyr. /Dau arfaidd, dau lew yn eu cyngyr, /Dau arial dywal dau fab Ynyr, /Dau rydd y DB VI 24 26 u o bryfed yn eu briwaw /A llid boethfan da_^n yn eu deifiaw /A llys afraid gwry_^s na gwrysiaw - o'i PM V 14 21 nwyfiant uch no'r nwyfre. /Neur arwedd dyfredd yn eu dyfrlle /Gwisg gwynddail gwyail gwedd adarre, /Neu CBM III 24 9 rin ffyrdd cyrdd Cyridfen; /Mor eisiau eu dwyn yn eu dyrwen, /Aesawr annianc oes anni_"en! /Mor wyf ddi CBM III 21 195 /Edewis terrwyn te_"yrn feibion /A edau gelau yn eu galon: /Tri ergyrwayw glyw, glew ganaon, /Tri eryr PM V 17 32 draig yn ddengmlwydd, /Pobl dw_^r, neud gw_^r yn eu gw_^ydd. /Gwrhydri Addaf gwrydferth - biau /Buddug EGM I 28 12 iriawg da, Duw a'u cymerawd, /A dynion gwirion yn eu gwyrdawd. /Gwerin ddiwerin, ni ddyorgrawd; /Gwae e MeiG I 33 93 af i'm heiriawl ar y wenwas /A holl raddau nef yn eu haddas. /A'm heiriolo Pedr pe_^r ei efras /A'r bob PM V 14 18 wyf, gwrdd yd gre - branes, /Gw_^r o farannwg yn eu harfle. /Llawer uchenaid i'm rhaid dyre, /Llwybran CBM IV 12 7 gwanar gwawr trydar trais; /Gwynfyd beirdd bod yn eu hoes /Gwendorf gwynde_"yrn Powys. /Ced bai tau, wl LlF1 II 5 64 af o bell, /A mud a drud a drythyll, /Yn llwyr yn eu llawn ddeall LlF2 VI 7 12 o'r llin a_^'r llyfn emys; /Cyfarwydd fy llaw yn eu llewys. /Handoedd im o'm cerdd nid cardd fegys, /N D-3 VI 19 16 ethost ffordd ar fo_^r i hwylforion - gynt /Ac yn eu lluchynt llochid meibon /Yn ddeuddecllwyth, ffrwy DB VI 24 84 wn o ddawn i eiddunaw - rhe_^n /A dygen llawen yn eu llywiaw. /Llywelyn, neud llew cywaethlaw, /Llyw an PM V 26 61 ed ei thydwed hithau; /Lluddwyd, cymynwyd cwbl yn eu pobed, /Pob cenfaint yn ei chrau; /Castell Gwis cy DB VI 24 34 edd pobloedd, pawb yn athaw /A llewod a_^ rhod yn eu rhwydaw, /A lle ydd oedd druan, drwy addaw - Ca_"i MG VII 32 54 hwy bod yn seiniau /A merthyri achaws eu Rhi, yn eu rhwymau, /Cyn bod etw aewyllys da, dial eisau, /Na OC II 15 2 Teulu Owain llary, lluoedd anhun - trais /Yn eu traws arofun: /Ffyrdd cyrdd cyfeddau dduun, /Pa ff GYC VII 36 81 pob gwlad oedd eiddaw, /Pob cantref, pob tref yn eu treiddiaw, /Pob tylwyth, pob llwyth ysy'n llithraw DB VI 31 41 ion, /Am fa_^r trwm tramawr goffeion, /Am fod yn eu tud hwy alltudion, /Am fawrweilch, aerfeilch arfog MB I 3 51 ed unig nid oedd ofnawg; /Ar bob rhai rheidiai yn eur-rodawg /Rhag byddin Emrais drais drahaawg. /Cadau PM V 4 53 rwynddrud tirion, /Yn eurdwr ar eurdorchogion /Yn eurdorf cynnorf cynreinon, /Yn eurgorf yn nhorf anhyr PM V 4 51 wyr, priodorion - clod, /Yn cludaw anoethion, /Yn eurdud derwynddrud tirion, /Yn eurdwr ar eurdorchogio PM V 4 52 daw anoethion, /Yn eurdud derwynddrud tirion, /Yn eurdwr ar eurdorchogion /Yn eurdorf cynnorf cynreinon CBM IV 10 26 gwirawd, meddgyrn - a'i gwallaw, /A'i gwelling yn eurddyrn, /A gloyw yfed yn edyrn /A glyw dewr a glew CBM III 14 44 glew, difwng blwng blaen, /Gwalch yn eurgalch, yn eurgaen. /Eurgolofn arwr yn arwain - eurgrwydr, /Yn e BF VII 55 17 Ysgwn ysgwydawr, buddfawr beddyd; /Gw_^r balch yn eurgalch, aergwn waedlyd, /Gw_^r bwlch ei eurgledd yn CBM III 14 44 /Gwawr glyw glew, difwng blwng blaen, /Gwalch yn eurgalch, yn eurgaen. /Eurgolofn arwr yn arwain - eur PM V 4 54 eurdorchogion /Yn eurdorf cynnorf cynreinon, /Yn eurgorf yn nhorf anhyrron: /Anhyrron ddaear, anhyrron CBM III 14 46 rgaen. /Eurgolofn arwr yn arwain - eurgrwydr, /Yn eurgrair gyfwyrain, /Yn aergreu mawr, yn aergrain, /E CBM III 16 203 drudlafn a gymer; /Drud lawn ei eurddyrn o lad yn eurgyrn, /Am lugyrn, am leufer, /Drudfrwysg ri, drudf IRh VII 29 22 ei hesgid! /Yn arllwydd arwydd ar a boenid, /Yn eurllen, yn wen, yn wan obrid, /Yn orlliw eiry rhiw, CBM III 19 23 yng - mawr, /Llwythfawr llawr llaw ddetchwyn, /Yn eurllyw glyw, glew, dengyn, /Yn eryr gwy_^r, Gwenwynw CBM III 13 36 r, gynfrwydr gynfraith - ei darian /Yn aerwan, yn eurwaith, /Byrdd cyrdd gadw, anghadw anghyfraith, /Br CBM III 7 8 ysgor, ysgwyd ganhymdaith, /Tarian yn aerwan, yn eurwaith, /Twrf grug yng ngoddug, yng ngoddaith, /Tar CBM III 17 32 yw crwm yn nydd trwm trwy ffwyr, /Gwa_^n ffysg yn eurwrysg, yn aer EMRh VI 23 7 echwng, /Cyd ef ddigoner ni chymer flwng. /Er yn fab i'm rhwyf-i rhywnaeth ystwng. /Ar ei estronion ys GYC VII 38 23 yr Ne_^r /Dielwed fydd dyn dydd y'i ganer: /Ef yn fab, yn febyd ofer, /Ef yn was anwastad gallter, /Ef GM I 11 75 urddedig, /Yn synnwyr, yn llwyr yn llunedig, /Yn faith ferth, yn gerth, yn goethedig, /Yn enw un orig DB VI 33 9 bregethir. /Gwelais-i w_^r, a gw_^r a gwynir - yn faith, /Fyth bellach ni welir. /Gwelais-i ddau a dau, LlG VII 26 24 lew yn treuliaw - arfau /A gwy_^r dros fylchau yn falch arnaw. /Rhwyl Carreg Hofa! Cafas ynddaw /Rhawd GM I 14 41 riydd; /Rhy'i cherir yn hir yn ei herwydd. /Hi yn fam wy Thad, hi yn wyry heb wad, /Hi yn hollawl rad, GM I 13 18 uchenaid fore; /Gnawd march o feirch rhabire /Yn farch dewr, yn farch dyre. /Gnawd gwraig gwell genthi GM I 13 18 /Gnawd march o feirch rhabire /Yn farch dewr, yn farch dyre. /Gnawd gwraig gwell genthi a fo gwaeth i DB VI 29 37 chwedlau: /Na bu_^m farw o fawr bryderau, /Ac yn farw fy arglwydd diau; /Na dyn, oni'm dug anghofiau, GM I 8 84 arnaf o gerydd /Cymydd a_^'th brydydd ni bryd yn fas. /Mab Gruffudd graid amddias, /Maith dy dreisiau PM V 27 28 Grist, rhag cadwen Angau, /Cadw Fadawg fynawg yn fau! /Mau bryder llawer, llwrw clwyf - i'm deurudd, / EGM I 27 45 d mad, fy maddau. /Can peraist, Ddofydd, ddydd yn fau /Na'm gad i gythraul er Dy gethrau. /Dy Grog groe MB I 5 3 /Arglwydd a w_^yr fy mhryder. /Pryder pryderaf yn fawr /Am fy arglwydd llawr, llyw nifer. /Ni ddoddynt PM V 4 35 : pa ho_^n /Y ceblynt o'r cwbl anddeddfon? /Ef yn fawr, yn llawr yn llyrion - angerdd, /Yn angudd ei ro GYC VII 38 23 /Dielwed fydd dyn dydd y'i ganer: /Ef yn fab, yn febyd ofer, /Ef yn was anwastad gallter, /Ef yn oed y GYC VII 41 8 u, Iesu, a fydd, a fu, trwy fudd gethrau, /Mae yn feddiant mawr ogoniant, Gwarant gorau, /Y mae'n canfo PM V 6 22 d, /Ym mhob lliw ceinwiw can ryfygaid - ddyn, /Yn felyn, yn folaid: /Ef a'u rhydd yn rhwydd erfyniaid, GM I 14 43 heb wad, /Hi yn hollawl rad, yn rhegofydd, /Hi yn ferch wy Mab y modd ysydd, /Hi yn chwaer i Dduw o ddw PM V 24 58 Am Fochnant, cain amgant coedawg, /Am Fechain, yn fochddwyreawg, /Am eilfan Frychan Frecheiniawg - hefy GYC VII 40 31 gant Crist a_^'i enau. /Ystyrient pum oes byd yn fodfaddau, /Pan aeth un Mab Duw, y dydd gorau, /I ddr GRh II 28 14 d gnawd it, Ddafydd, na dde_^l bryd - am fudd /Yn foddlawn i gennyd; /Gnawd it, ddraig ddragon wynfyd, PM V 6 22 b lliw ceinwiw can ryfygaid - ddyn, /Yn felyn, yn folaid: /Ef a'u rhydd yn rhwydd erfyniaid, /Ef rhy_"w MB I 3 79 fer camawn, iawn dywysawg. /Bu fedd eurgylchwy yn fordwyawg, /Toresid gormes yn llynghesawg. /Gwedy ton CBM IV 16 65 'i arfaeth, /Arfaf Naf, festig hynafiaeth; /Ef yn fraisg, yn fron ehalaeth, /Ef a ddaw i ddangos a wnae SB II 24 16 aerfraw, /Coel cwydd celain, coelfain i frain yn fraith adaw. /Yn llawn llunwerth yn lle coelferth, Ll PM V 4 25 lawddon /Am olud termud Dey_"rnon; /Fy nhafawd yn frawd ar Frython /O Fo_^r Udd hyd Fo_^r Iwerddon. /Mi HOG II 6 44 Dewin gwerthefin, - gwyrthfawr, /Gwrth ei fod yn Frenin, /Cysylltu canu cysefin, /Cerdd foliant, fal y BF VII 50 26 aywrudd, gw_^r prudd, fegis Priaf, /Gw_^r gwiw yn frenin, fyddin falchaf, /Gw_^r hylwydd ei glod, gw_^r CBM IV 16 65 /Arfaf Naf, festig hynafiaeth; /Ef yn fraisg, yn fron ehalaeth, /Ef a ddaw i ddangos a wnaeth. /Gwnawn OC II 14 48 fran - brwydr, /Ta_^l ysgwyd eurgrwydr torrynt yn fuan. /Tryliw eu pelydr gwedi penwan, /Trylwyn yn amw HOG II 10 10 irper pebyll, ni syll pali, /Neb, a rwy garwy, yn fwy no hi. /Pei chwaerei ei budd er barddoni, /Nebawd CBM IV 6 291 dwent, o gadwyd eithaf /Athwyd fyth a_^'th enw yn fwyaf /A'th dir a'th degwch a'th elyf a'th elwch /A' PM V 6 45 modur henuriaid /Mal medru modrydaf ar haid! /Yn fwyaf, balchaf bwlch lifaid - lafnawr, /Yn wriawr or PM V 22 34 ydd yn rhwydd yn rhwy - ar Gymru, /A'th gymryd yn fwyfwy, /Doeth ateb, Duw a'th atwy /Tair oes byd a he PM V 24 40 lwyf a gwasgarawg - glod, /A gwisgoedd a rhodd yn fyd fodawg, /Ac aur ac ariant wrth chwant chwannawg, CBM IV 6 296 ymorsaf. /A'th folir, a'th welir, a'th welaf - yn fynud /A'th olud amdanaf, /A'th folant feirdd byd, a' PM V 19 22 /Mabddysg it treuliaw treth enfyn - i feirdd /Yn fyrddioedd i'th gylchyn. /Dy law hir, neu chredir na PM V 23 190 iant. /Dy emys gochwys gochanant - dy feirdd, /Yn fyrddoedd y'u caffant. /Minnau, o'm rhadau, rym anant GB II 26 125 /A Dewi a'i gorug, gw_^r bieifydd, /Magna fab yn fyw a'i farw ddeuddydd; /A Dewi ryweled yn ei riydd / CBM III 8 45 /Hyd y pasg y'n gwasgarwyd. /Nid adawo Duw dyn yn fyw - bellach, /Deubyllawg yr deryw, /Marw Madawg, ma GYC VII 40 8 uffern ni orfu: /O'r dydd y codes Iesu /O farw yn fyw, da farn fu. /Dyw Mawrth, coeth y doeth w_^r diwa GM I 6 19 /O'r a byrth bedydd a ffydd a ffawd; /Nid ydyw yn fyw, ni ddaw, ni ddoddyw, /Ni chynnan, ni chlyw, ni DB VI 24 91 iddaw, /Ystyried Tad llwyrgred rhag llaw, /Dyn yn fyw ni faidd ei dreisiaw, /Duw fry am frenin Aberffra ES I 15 29 aeth - cynnygn /Yng nghynnif prysuriaeth. /Dyn yn fyw ni fedd o'i arfaeth, /Duw a fedd o'i fuddugoliae ES I 24 16 awn erddaw arddelw anneiryd, /Gwnaeth pob rhyw yn fyw o'i febyd. /Duw Sadwrn ys aeth, ys eithyd - ym me DB VI 31 31 maon; /Diafrddwl feddwl fyddwn ym Mo_^n /Pei yn fyw y delai i Dalybolion. /Chwegwyr, cynifwyr cynheby DB VI 31 48 fa galon, /Rhan berthfan a borthyn greon, /Pei yn fyw yd fyddynt ym Mo_^n /Perynt hynt hendref Wyrangon DB VI 33 64 d, /Byddai praff heddiw y pryned - o fedd /Pei yn fyw y'i caffed. /Enwawg w_^r arwr, aur ei dudded, /An PM V 1 116 Ef wrawl, o'i orofn rhwy dug /(Hyn nid ffaith) yn ffaeth pob sarrug. /Gw_^r gorfawr, gorflwng pan amug GM I 14 88 yd yng nghywir gred, /Yng nghrefydd, yn ffydd, yn ffaw ganrhed, /I'm dyddwyn o'm Duw i'm dylyed /O gadw PM V 9 29 ugre - lys, /Ef dengys emys aml eu gorne; /Ef yn ffrau terau, tarole - Saeson, /Mur eryglon Mo_^n, myn PM V 23 80 , /Un am Fro Alun, elfydd can, - a_^ Ffrainc, /Yn ffrawddus fal Camlan, /A'r ail, yn Arfon, arfor fan, CBM IV 6 68 eirchiaid /Pan archant ei emys. /Emys ffraeth yn ffrwynfawr a'm daw /O ffrawdd fodd udd, heb luddiaw; CBM IV 16 113 i fwynha: /Ffrwyth lwythlen, wastadwen westfa /Yn ffrwythlawn o ffrwythau terra. /Terwynawl Iechydawl, GYC VII 43 17 A'i ddwylaw ar lled wedy r'llidiaw, /A'r gwaed yn ffrydiau ynghylch Ei fronnau, /A'i holl weli_"au heb OC II 14 69 guniaid, cyrchaid coch eu hongyr, /Trais erwyr yn ffwyr, ffaw ehegyr, /Trai eu dwy aesawr gan un ystyr. GM I 14 88 d fy nghywyd yng nghywir gred, /Yng nghrefydd, yn ffydd, yn ffaw ganrhed, /I'm dyddwyn o'm Duw i'm dyly CBM IV 12 27 yn ffysg - arab hwyl, /Yn arab-hawl derfysg, /Yn ffyrdd cyrdd cerdd-dafawdlysg, /Yn brydydd, yn brifar CBM IV 6 52 sgwn plymnwyd, /Ac ysgwyd ar ystlys, /A pharau yn ffyrf hyd enfys /Yn ais meirw, a meirch yn gochwys; / D-3 VI 19 6 /Y'm ce_^n o'r lluoedd ar erllyrion /A ddugost yn ffyrf rhag Ffaraon /Pan ddaeth pobl Israel cer anhyrr CBM IV 12 25 r cyrdd, /Ohonu ni henyw beirdd. /Rhy-m-gelwir yn ffyrf yn ffysg - arab hwyl, /Yn arab-hawl derfysg, /Y CBM IV 12 25 /Ohonu ni henyw beirdd. /Rhy-m-gelwir yn ffyrf yn ffysg - arab hwyl, /Yn arab-hawl derfysg, /Yn ffyrdd CBM IV 8 11 arn, bardd a'i dadfer. /Yn nharf, yn nherfysg, yn ffysg ffyrfder, /Yn nhwrf, yn nhorfoedd hud oedd hyde MG VII 32 41 wydd ar feirch ebrwydd, wiw ebrannau. /Disgyn yn ffysg (seren a'u dysg, wir ei dysgau), /I'r ty_^ ydd CBM III 20 14 rach no neb. /Gwryd diogel diogan - ffysgiad /Yn ffysgiaw biw garthan, /Aerfa fawr aerwawr eurwan, /Eu SB II 24 32 ferawg. /Rhag pum ieirll taer oedd ef yn gaer, yn gadfarchawg: /Un, Iarll Cernyw rhag ein aerllyw, eur SB II 24 32 er tra niferawg. /Rhag pum ieirll taer oedd ef yn gaer, yn gadfarchawg: /Un, Iarll Cernyw rhag ein aer DLlM II 18 10 aai ar Lloegr llwyr anrhaith /A dwyn ei dynion yn gaith, /A chwyddaw rhagddaw rhif saith - rhiallu, /Ni CBM III 5 49 es neb, na'i thebyced! /Ni rhifaf-i ar fun fod yn galed: /Nid clod fy ngwrthod gwrth fy na_"ed! /A dywe MG VII 33 35 dd y'i harweddych, /Dylyed aeddfed a fetrych - yn gall, /Dy anian ddeall a ddeellych; /Gloywdegach no'r MG VII 32 49 r, cerdd rinweddau. /Trwy ffordd arall troant yn gall, heb golledau, /Rhyddun' a'u gwlad, rhag twyll a PhB VI 15 14 : /Taraw Cadwaladr, colofn elyflu, /Gw_^r oedd yn gallu ei ddifa_"edd /(Ac eisoes, eisoes yn y dygnedd PB VII 6 7 lar /(Gelyn Lloegr a ddarfu!) /Bod gw_^r arall yn gallu /Ymadolwyn a_^'i deulu. /Teuluoedd cyhoedd, cwy MeiG I 33 16 i /Ar Dduw yn gollwng gwall fynechi /A'i dycwy yn gam yng nghymhelri - uffern, /Afflau dihedd dihun gym GYC VII 41 22 eb hawl ac ateb, gatel poenau, /A dwyn rheidus yn gamlyrius, lwyr ofudiau: /Y dydd a ddaw, ni bydd difr D-1 I 1 1 Duw yn gymorth, yn nerth, yn borth, yn ganhorthwy /I falch de_"yrn, dinas unbyn, dengyn adwy PM V 13 6 id a rhydid gan eu rhad - boed tau, /A bid Duw yn ganiad, /Hywel, hoywal pob eirchiad, /Hil Cynan hwyl MeiG I 31 13 on fydd ein gwarant, /A Mihangel deg, dygant - yn ganllaw /I'r canllu o'r difant. /Crefyddwyr, credu ry PM V 22 33 a'i phall, /Ni phell tyn rhiain rhag a garwy. /Yn ganmlwydd yn rhwydd yn rhwy - ar Gymru, /A'th gymryd PM V 23 194 i'm rhwyf y'm doniant, /O bob rhyw y'm rhodded yn gant: /Cyd archwyf i'm llyw y lloergant - yn rhodd, / GM I 11 84 rhag hwyedig, /Yn rhiedd Gwynedd gwynfydig, /Yn ga_^r gan Ddofydd yn Ei gerennydd, /Yn dragywydd anhr CBM III 3 217 y gwnaeth mechde_"yrn haelon /Meirch ar geirch yn garcharorion, /Maith gerdded, mygr gydred geidrion. / HOG II 11 8 hof yng nghyweithas, /Hoed erddi, a mi genddi yn gas! /Cyd gwnelwyf ar ddyn urddas - o foliant, /Ni'm LlF2 VI 10 6 ydd, i gryfder - myned /Eidduned drwydded, tra yn gater. /I achubaw nawdd ni wader - ydd af /Ar ddau hy PM V 20 4 is llew o Gymry, /Yn gerdd gydfod, rhod ryly, /Yn ged gyhydr, gad hydr hy. /Hy byddai Arthur, eirthiaw CBM IV 6 284 oeling cynnelwaf. /O golofn Prydain y prydaf - yn gelfydd /O'r defnydd y dyfnaf, /O brydest, o ddyllest PM V 20 3 g i'r a'i dyly - Lloegr, /Delis llew o Gymry, /Yn gerdd gydfod, rhod ryly, /Yn ged gyhydr, gad hydr hy. GYC VII 40 50 wd a_^'r cigweinau, /A phawb yn ubain, a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Nis ad GYC VII 40 93 lefyd o bob clwyfau, /A phawb yn ubain a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Adolwg GM I 11 75 ynnwyr, yn llwyr yn llunedig, /Yn faith ferth, yn gerth, yn goethedig, /Yn enw un orig ym mennig - ym m MeiG I 31 4 yn torfoedd gogoniant, /Duw nefoedd, fy noddfa yn geugant; /Duw breiniawg a brynwys Ei garant /O'r poen PM V 23 196 i'm llyw y lloergant - yn rhodd, /Ef a'm rhydd yn geugant. /Lliwelydd lletawd dy foliant, /Llywelyn, a GYC VII 43 15 , /Dyddbrawd yn barawd i'n diburiaw /A'r gwaed yn gired ar ddydd y'i croged, /A'i ddwylaw ar lled wedy PM V 26 63 enfaint yn ei chrau; /Castell Gwis cystyngaist yn glau, /Ac Arberth, gosymerth golau; /Angen yn angen y CBM IV 6 198 gwaedlan, /I glodfan yd gludir. /Cludfan glod yn gledrwy ysgwyd, /Clais odrais odraws ei annwyd, /Creu ES I 20 21 iant, gwarant gwrawl, /Erglyw ddig dlawd gnawd yn gnodawl - erchi /Trugaredd iti, fy Rhi rhoddfawl CBM IV 6 53 rau yn ffyrf hyd enfys /Yn ais meirw, a meirch yn gochwys; /Ac ar Gastell Gwis gogwys - yd orfu /Godwrf GB II 26 50 Dewi fal difuddiawg - doeth, /Rhy'i gelwir ef yn goeth, yn gyfoethawg. /Dau ychen Dewi, dau odidawg, / GM I 11 75 llwyr yn llunedig, /Yn faith ferth, yn gerth, yn goethedig, /Yn enw un orig ym mennig - ym myd: /Ei dd CBM III 21 106 yrn ormes. /Ydd wyf amdanaw, fal y'm donies, /Yn golaith adnair, mal ydd adnes, /Rhy-s-molaf o'm cerdd PM V 25 30 Deau, yn Lloegr addodau, /Lliaws tw_^r golau yn golosgi, /Ym mhryffwn rhy_"wr yn rhwyoli - gwry_^s, / MeiG I 33 15 rf erni. /Ernywiant i ddyn ei ddigoni /Ar Dduw yn gollwng gwall fynechi /A'i dycwy yn gam yng nghymhelr PB VII 19 14 Cadfarchawg pyllawg, pwyll anghlaear, - gwrdd /Yn gorddwy ei esgar, /Llawch cyrdd, cerddwys ei alar, / GB II 25 49 /Am Aber Taradr yn tremynu, /Am Byrth Ysgewin yn goresgynnu, /Am Borth Wygr ym Mo_^n yn menestru DB VI 24 78 . /Gnawd gwayw ac arwydd gwedi gwyraw /A gw_^r yn gorfod a chlod iddaw. /Gnawd seithgad o Eingl yn syr PM V 26 137 ganmawl ni gannwyf gorfod, /Mor huysgwr gw_^r yn gorfod - ar bawb, /Ar bobloedd anghydfod. /Caniad Duw BF VII 56 7 , /Ing achweddl ei glybod, /Gwayw gwrdd rhagor yn gorfod, /Gwawr dragon; gwae Fo_^n o'i fod! /Bod heb w PM V 23 86 /Ac un traws gatgun, trais faran - fal gw_^r, /Yn gorfod ym mhob man, /Llywelyn llafnawr anghyfan, /Llo CBM III 20 22 ir. /Tey_"rnedd orddwy, orddyfniad - gorllin, /Yn gorllwyn dwy gawad /Yng nghyfarf tarf torf amnad, /Y IRh VII 30 62 th arwyrain cain cynedwydd - forwyn. /Main wyf yn gorllwyn gorllewenydd: /Ys mawr fy angof na bu_^m Ofy PC II 21 44 rogan im ddim da /Bod mab brenin gwyn Gwynedd /Yn gorwedd yn yr aerfa GYC VII 40 75 gethern gethrau, /A'r gwaed yn annog, a'r grog yn grau, /A'r sarff aflawen yn ei enau, /Yr oedd yn berw HOG II 13 12 /A gwaedlen am ben a banned /A gwaedlan a gran yn greuled CBM III 16 243 wanai wanar, yd waned: /Barf ar farf, a'i arf yn greuled, /Ta_^l tra tha_^l, tranial tra chaled! /Yn GYC VII 38 36 e'r dannedd yn dwn pan geiser, /Lledr y grudd, yn grin pan deimler, /Llwm ei groen, crinfrych, ysgeler, GYC VII 38 27 m llymder, /Ef yn w_^r yn arail prudd-der; /Ef yn grwm yn gryman gwillmer, /Ef yn rhwth yn rhuthraw Gwe PM V 2 41 angerdd a'm cerdd a'm cymelri. /Gwelais feirdd yn gryg, nid egrygi, /Ga_^l flawdd, yn adrawdd dy wrhydr GYC VII 38 27 r, /Ef yn w_^r yn arail prudd-der; /Ef yn grwm yn gryman gwillmer, /Ef yn rhwth yn rhuthraw Gwener, /Ef CBM IV 4 100 yrddwyr, uch Myrddin oedd cain, /Uch gwalchlan yn gwalchladd pennain, /Uch gwayw rhyn yn rhuddaw adain; CBM III 21 23 r am ysgor, am isgell grawn? /Py frys cyflafan yn gwa_^n gwaywddawn? /Py friw lliw llasar o lin Lleisia CBM III 24 146 oed, hoed hiraethlawn, /Twrf taerdraul taerdan yn gwa_^n gwynawn, /Aerdarf derfysgdaryf, arf Arodriawn, PM V 1 27 a'i dug /Yn de_"yrn pymthengwlad /Namyn gwayw yn gwa_^n o'i angad /A llafn coch yn llaw gynifiad /A br CBM III 10 66 /Deuddegfed amgen am geinwiw - garthan, /Gyrth yn gwa_^n rhag gwaedfriw, /Hydr eu gwir o'r gw_^r ni ddi GB II 25 36 ro o dra thrychu - trin /A gwaedlin am ddeulin yn gwanegu, /Taer tra thaer am drom aer, drwm gymynu, /A CBM IV 5 111 dig, hygar, /Gwa_^r i ga_^r ei gynnwys, /Gw_^r yn gware a_^ Lloegrwys, /Gwalch balch oedd bwlch ar Bowy GM I 9 9 d iesin, /Gorddyar eaws awdl gynefin. /Gwylain yn gware ar wely lliant, /Lleithrion eu pluawr pleidiau LlLl II 16 52 dwyn gwa_^n, /Gwy_^r eryr aer ddarogan, /Gw_^r yn gware llawesan. /Dygychwyn, gennad, ar fraint ceiniad CBM III 16 62 esti gwledd, gwledig arfordwy, /Gwesti gwy_^r, yn gwastad warwy; /Gwesti gwastator, gwastad rad ragor, CBM IV 6 102 ig amdanaw; /Gwasgawd gwawd, gwaedd nen, gw_^r yn gwisgaw - pen, /Gwasgarai bawb rhagddaw; /Gosgordd wr LlG VII 24 98 ydd. /Gwelai wawr ar wy_^r lluosydd /Fal gw_^r yn gwrthladd cywilydd, /A welai Lewelyn, lewenydd - drag PM V 21 9 gorau gw_^r. /Gw_^r gwrthod gwarthrudd, gwrdd yn gwrthryn - Lloegr, /Llywelyn ar gychwyn /Ym mlaen cae CBM IV 4 21 fant, /Hael[] fwyr ffyrfder, ffe_^r ffyniant, /Yn [] gwryd ardduniant, /Gwrdd eisor esillydd Morgant. / GB II 26 251 iau. /A Dewi oedd bennaf o'r penaethau, /A Duw yn gwybod ei ddefodau, /Ac ef oedd uchaf er yn nechrau - GYC VII 41 9 wr ogoniant, Gwarant gorau, /Y mae'n canfod ac yn gwybod holl wybodau. /Nid oes, Frenin, De_"ws domin, CBM IV 15 2 Cyn ni bai amod dyfod - i'm herbyn /A Duw gwyn yn gwybod, /Oedd iawnach i fynach fod /I'm gwrthfyn nag LlG VII 25 11 , /Yrho_^d a'th alon pan yth holed, /A thithau yn gwychaw pan goched - dy ba_^r, /Ni cha_^i dy esgar es CBM IV 17 51 lliwetgawdd, anghlawdd anghlyd. /Yn llwyr ydd yn gw_^yr hyd yng ngweryd - llawr, /Yn llwrw un cyfawr y EGM I 28 34 Iesu fry o'i frenhindawd /Ydd oedd pym oes byd yn gyd gaethnawd /Yng ngafael, yng ngwael, yng ngwaelawd GB II 26 54 , ardderchawg - oeddynt, /Dau ga_^r a gerddynt yn gydbreiniawg /I hebrwng anrheg yn rhedegawg /I Lasgwm PM V 24 21 hwysgynt bellynt bwyllawg. /Mynnaist gyfarfod yn gyfarfawg /A_^ Gwenwynwyn rhyn, rhwyf lluosawg. /Gefe EGM I 29 16 yfod cyfnod ein cyfnerthrwydd, /Cenhadau angau yn gyfarwydd, /Cyn bod im oergladd, boed im Arglwydd! / GM I 11 32 enw yn Efrai ac yn Lladin, /Ac ym mhob cyfaith yn gyfiewin /Hyd yd breswyl hwyl haul Fehefin! /Gollewin LlG VII 28 26 ceffych (ys cyffurf enwawg) /Wrth dy fodd fod yn gyfoethawg, /Ac yn y gorffen (gorffawg - anrhydedd) / GB II 26 50 difuddiawg - doeth, /Rhy'i gelwir ef yn goeth, yn gyfoethawg. /Dau ychen Dewi, dau odidawg, /Dodyssant- CBM III 3 224 rion, /Ei deugrair, gywair gyweithon, /A gyfyd yn gyfoethogion: /Ei Hynaf henyw o'i thirion, /Handid rh PM V 8 32 arw Einiawn mawr anaw dibrid, /Myrdd rhywnaith yn gyfraith gymid, /Mab Tegwared hael, hawl dremid - gal HOG II 8 6 /A'm dewis gydran, gyhydreg - a_^ bun, /A bod yn gyfrin am rin, am reg. /Dewis yw gennyf-i harddliw gw CBM IV 17 133 yman yn llan, yn llwyr giwed; /A mi a'm hawydd yn gyheued /Yn afrifaw Duw yn efrifed. /Archaf danc cyn PM V 6 48 Yn gymynner ne_^r, nerth pob rhaid, /Yn gymen, yn gyman ygnaid /Y gwnaeth Duw deifniawg ar honnaid, /Rh MeiG I 31 23 'm parthant. /Gabriel, Rapha_"el a'm rhifant - yn gymen, /Fy nghymod-i a wnaethant. /Yn y Dydd i'm Pria PM V 6 48 yfnaid, /Yn gymynner ne_^r, nerth pob rhaid, /Yn gymen, yn gyman ygnaid /Y gwnaeth Duw deifniawg ar ho D-1 I 1 1 Duw yn gymorth, yn nerth, yn borth, yn ganhorthwy /I falch d PM V 6 47 wlch lifaid - lafnawr, /Yn wriawr orddyfnaid, /Yn gymynner ne_^r, nerth pob rhaid, /Yn gymen, yn gyman PM V 23 92 dawn Cadawallawn fab Cadfan, /Y mae am Brydain yn gynnan. /Llary, ni dde_^l ei law ataw, atan, /Llyried CBM III 1 26 d ei greulaw ar y greulan, /Eryr ar gynrain er yn gynran, /Ergyrwayw cyngad ar feirch cyngan, /Erlyniad PM V 26 7 , /Ceirionnydd, cyrchaist fy muchedd. /Cyrchaf yn gyntaf gyntedd - Deheubarth /Diheuben tey_"rnedd, /Cy LlG VII 28 2 bych well hyd bell, bwyll ardderchawg, /O Dduw yn gyntaf naf niferawg; /Henefydd dedwydd, odidawg - dy LlF2 VI 10 21 der /Nac o nerth ymsang yn un amser. /Ys gwell yn gysbell gosber - a phylgaint /Ymioli a_^ saint a_^ sa MeiG I 32 15 f a orug nef, addef Addaf. /Ef yn un Duw gwir, yn gywiraf, /Undeb dawn digrawn, digreulonaf, /Ef yn Dri PM V 25 16 edd beri, /Yng Nghaer Dygannwy, yn Aber Tawy, /Yn nghadarn dramwy dref Gydweli, /Yng Nghaer-yn-Arfon y PM V 25 14 ogi. /Yn llys Aberffraw yn llochi - barddrin, /Yn Nghaer fawr Fyrddin fyrddioedd beri, /Yng Nghaer Dyga CBM III 19 4 am ei ddawn, /Yn hawl wrdd, orddyfn camawn, /Yn hael ddigraff, yn ddigrawn. /Detholais fy rhwyf, yn EW VI 6 8 ryd Po_^r, /Yn hawl chwyrn de_"yrn dud io_^r, /Yn hael ehelaeth gyngor. /Cyngor a roddaf i rwyf Mo_^n - PM V 10 13 /Hyd ydd aeth hwyl haul a sy_^r. /Rhif se_^r, yn haelder, yn helw, - cerddorion /Yn cerdded o'th ardde PM V 4 21 ll taerlew termudion; /Rhai digardd, yn hardd, yn haelon, /Mwy no rhwy o rai cybyddion! /Im o'm dawn y' PB VII 3 16 wawr yng nghad fawr fyrdd, /Te_"yrn yn he_"yrn yn hardd. /Hardd llys Rhys, Rhos gaethiwed, /Rwyf llu tr BF VII 46 9 luchynt, hynt ei hendad. /Te_"yrn yn he_"yrn, yn hardd wisgad - balch, /Tey_"rnwalch yng nghalch ynghy PM V 4 21 n /Ac eraill taerlew termudion; /Rhai digardd, yn hardd, yn haelon, /Mwy no rhwy o rai cybyddion! /Im o PM V 7 5 n, /Tey_"rnedd westifiaint. /O Wynedd yn hedd, yn harddfraint, /O Bowys, o beues Dyfnaint, /O Ynys Bryd CBM III 30 5 awdd llaith, /Dygynnelw, dy ganhymdaith. /Trig yn harddfraint saint senedd gyd - eurglawr, /Arglwydd ne CBM III 16 103 ngar glew gletyual Urien; /Blaengar ei folawd, yn harddwawd hyddestl, /Yn hywestl, yn hywen, /Baranres LlLl II 16 57 llawroddiad! /Dos, a Duw gennyd, yn hyfryd, - yn hawdd, /Ar gadflawdd gadflaen gryd! /Poed hwyl i holi CBM III 3 8 , /Yn elwch, yn heddwch, yn hedd, /Yn hoddiaw yn hawdd farannedd. /Ac eilrodd, eilrodd, gyhydedd, /Are IRh VII 30 20 ; /A chyn Mehefin hywyn glodrydd, /Hi dyngawdd yn hawdd heddiw o'i ffydd: /Hoyw wanfain riain na weiny MG VII 33 11 etych, /A wy_^l cnawd chwannawg a chwennych - yn hawdd, /Mawrgawdd diadrawdd daw o'i edrych; /Rhag tri PM V 1 175 I'th erbyn, arbennig dyniawl; /Bych gw_^r hedd yn hawddfryd a_^'r sawl /A gaiff tud ein Tad ysbrydawl EW VI 6 7 deiror - Prydain, /Gw_^r urddain gwryd Po_^r, /Yn hawl chwyrn de_"yrn dud io_^r, /Yn hael ehelaeth gyng CBM III 19 3 awn, - fy rhwyf, /Yn rhwyddfalch am ei ddawn, /Yn hawl wrdd, orddyfn camawn, /Yn hael ddigraff, yn ddig PM V 25 24 /Yng Nghastell Baldwin, yng Ngheri - osgordd, /Yn Hawrffordd drefgordd dref dyfysgi, /Yn Rhuddlan degfa PM V 7 5 - de_"yrn, /Tey_"rnedd westifiaint. /O Wynedd yn hedd, yn harddfraint, /O Bowys, o beues Dyfnaint, /O CBM IV 4 160 . /Oedd aelaw cer aelwyd Beblig /Pobl ar wledd yn hedd yn hirdrig, /Mygr ddragon gwron gwyrennig, /Medd CBM III 3 7 ad, i'w rad, i'w riedd, /Yn elwch, yn heddwch, yn hedd, /Yn hoddiaw yn hawdd farannedd. /Ac eilrodd, ei MeiG I 33 83 dr nef, nerth i gennyd, /Gobrydd gweled gwledd yn hedd yn hyd. /Yn hyd yn heddwch hawdd bwyf o'i glas, PM V 24 70 wir ar dir, dormennawg - dyhedd, /Gan mlynedd yn hedd, yn hyddolawg; /Gan ddewis fuchedd rinwedd ranna MeiG I 33 84 /Gobrydd gweled gwledd yn hedd yn hyd. /Yn hyd yn heddwch hawdd bwyf o'i glas, /Gla_^n Mechde_"yrn glai CBM III 3 7 /I'w wenwlad, i'w rad, i'w riedd, /Yn elwch, yn heddwch, yn hedd, /Yn hoddiaw yn hawdd farannedd. /Ac GM I 7 105 yn dwn, /A thon waed ar estrawn. /Gwelais hael yn heiliaw ban llawn, /Yn meddu meddged Iorweirthiawn. / GM I 8 46 rai o drallanw gwaedryar, /A lliw gwyar gwy_^r yn heli, /A llurugawr glas a gloes trychni, /A thrychion PM V 10 13 th hwyl haul a sy_^r. /Rhif se_^r, yn haelder, yn helw, - cerddorion /Yn cerdded o'th arddelw; /Rhwng d PM V 8 5 nghaniad o'th rad, o'th rydid. /Na ddos, Hael yn helw dy Ddwydid, /I wrthyf, na mi i wrthyd. /A_^'m pa PM V 4 48 n. /Hil Ywain Prydain, praff wron, /Hil Rhodri yn helw rhodolion, /Yn eryr prifwyr, priodorion - clod, DLlM II 18 26 lfydd, /O foli Mab Duw diwenydd. /Cyn 'yn nwyn yn herw yn herwydd - daear /Yn herwr ar Ddofydd, /Moch g GM I 6 14 rhwysg eryr hyd troed o'i dymyr /Er ofn herwyr yn herw ystawd. /Nid haws i'th esgar esgor dy gosbawd /N DLlM II 18 27 ydd. /Cyn 'yn nwyn yn herw yn herwydd - daear /Yn herwr ar Ddofydd, /Moch gwnelwyf, mal y gwna dedwydd, PM V 18 26 i tey_"rnas /Ac Ynys Brydain briodas - yn hir /Yn herwydd bod achas. /Dyystwng cedyrn cadarndras, /Dedd PM V 23 70 ryfan, /Adod Lloegr lluosawg am ban, /Adaf hir yn herwydd Calan, /Adwedd tey_"rnedd, tir nis rhan /A da DLlM II 18 26 O foli Mab Duw diwenydd. /Cyn 'yn nwyn yn herw yn herwydd - daear /Yn herwr ar Ddofydd, /Moch gwnelwyf, LlG VII 24 40 ddyfysgi. /Cymro yw haelryw o hil Beli - Hir /Yn herwydd ei brofi. /Eurfudd ni oludd, olud roddi, /Aer CBM III 7 38 difarn gadarn gedymdaith - unbyn, /Oedd dyrn yn he_"yrn, haearn dalaith. /A'i ddiwedd ys bo, can bu e CBM III 7 27 /Hwyl ysgwn, ysgwyd pedeiriaith, /Hil te_"yrn yn he_"yrn henwaith, /Hael Fadawg, feuder anhywaith. /Ca PB VII 3 16 , /Tey_"rnwawr yng nghad fawr fyrdd, /Te_"yrn yn he_"yrn yn hardd. /Hardd llys Rhys, Rhos gaethiwed, / BF VII 46 9 /Tey_"rnaidd luchynt, hynt ei hendad. /Te_"yrn yn he_"yrn, yn hardd wisgad - balch, /Tey_"rnwalch yng CBM III 5 111 gwybydd rhewydd nis rhygelwy! /Celedig fy hun yn hir ofwy - lle, /Yn lledrad fore gan afarwy. /Gorfynn HF VII 23 1 Gw_^r ysydd yn nhw_^r yn hir westi, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, tey_"rnwalch ri. LlG VII 24 79 wynawl drefydd, /A'i cadarnhao, ced hywlydd, - yn hir /Yn amddiffyn tir rhag torf oswydd. /Nid anwiw, n GM I 14 40 /Llawen fydd Rheen yn Ei riydd; /Rhy'i cherir yn hir yn ei herwydd. /Hi yn fam wy Thad, hi yn wyry heb PM V 18 25 i teithi tey_"rnas /Ac Ynys Brydain briodas - yn hir /Yn herwydd bod achas. /Dyystwng cedyrn cadarndra GRh II 29 4 ngre grawnfaeth, saeth seithug, /Main a'u nadd yn Hiraddug CBM IV 16 131 ag buchedd gan bechaduriaid, /Rhag traul hoen yn hirboen hwyrbaid /Yn hirgwyn gwenwyn gweinifiaid, /Rh CBM IV 4 160 aelaw cer aelwyd Beblig /Pobl ar wledd yn hedd yn hirdrig, /Mygr ddragon gwron gwyrennig, /Meddw meddly GYC VII 40 44 llech las haearn a'r sarn saethau, /A'r ffair yn hirddrwg a_^'r ffwrn dywyllwg, /A phawb a'i olwg ar e CBM IV 16 132 duriaid, /Rhag traul hoen yn hirboen hwyrbaid /Yn hirgwyn gwenwyn gweinifiaid, /Rhag gorthrudd cythrudd GYC VII 42 33 yn adaw oed dibara. /Ni chaiff cyfoethawg fod yn hirhoeddlawg /Fwy no chynhinnawg na chynhenna. /Ystyr CBM III 3 8 d, i'w riedd, /Yn elwch, yn heddwch, yn hedd, /Yn hoddiaw yn hawdd farannedd. /Ac eilrodd, eilrodd, gyh EG VI 18 43 ron rhag bro eurgrain; /Tyrfa Clawdd Offa clod yn hoffiain /A thorfoedd Gwynedd a gwy_^r Llundain, /Cyf GYC VII 40 75 yhuddgar, ni bwyf ymladdgar, /Ni bwyf anhygar, yn hogi gau, /Ni bwyf hoeddl gywall o weithred arall, /N BF VII 52 28 ei darian, daerfar - yng nghyni, /Gw_^r balch yn holi seri sathar; /Gw_^r beilch ei aerweilch arwymp d CBM IV 18 59 lludd ein llesa_"ed, /Ac Ef yn oseb yr osoded /Yn hollawl, meidrawl, hawl huanred. /A roddo i Dduw ei GM I 14 42 . /Hi yn fam wy Thad, hi yn wyry heb wad, /Hi yn hollawl rad, yn rhegofydd, /Hi yn ferch wy Mab y modd CBM IV 16 21 gwynion, gwynfydig a ga_^r. /Yn huenydd nawdd, yn huanaw nef /Bwyf addef addfwyngar; /Cyn bwyf gwan esg CBM IV 16 21 dd cyfarwar, /Llu gwynion, gwynfydig a ga_^r. /Yn huenydd nawdd, yn huanaw nef /Bwyf addef addfwyngar; PM V 22 36 oeth ateb, Duw a'th atwy /Tair oes byd a hefyd yn hwy CBM IV 16 170 pobl rhag pobiant orddwy, /Pymhoes byd a hefyd yn hwy. /Gwae fab dyn dilid ei gamddwy /Yng nghamlid ei CBM III 29 20 Mabolaeth feddfaeth facwy, /Mab o oed a'i hoed yn hwy. /Hwyaf y'm hathraidd athreisfar - ei ddwyn, /Haw CBM III 5 84 c nid oes fardd dwfn, dinus gyfiaith, /A garwy yn hwy o hir obaith. /Ni'm hathraidd-i meingan meingadr GYC VII 36 49 Nancoel, llurig Nancaw, /Llawer deigr hylithr yn hwylaw - ar rudd, /Llawer ystlys rhudd a rhwyg arnaw, DB VI 24 67 d fod tafawd diwyd iddaw. /Gnawd ysgafael hael yn hwylaw - o'i du /A gnawd rhag ei lu i Loegr fudaw. /G GYC VII 36 67 r Gwir yn ymgyweiraw? /Poni welwch chwi'r haul yn hwylaw - 'r awyr? /Poni welwch chwi'r sy_^r wedi r'sy LlG VII 26 11 hardd i fardd fod i wrthaw! /Gwrawl yw ei hawl yn hwylaw - yng ngryd, /Gw_^r hyfryd i'r byd bod i danaw MeiG I 33 84 ennyd, /Gobrydd gweled gwledd yn hedd yn hyd. /Yn hyd yn heddwch hawdd bwyf o'i glas, /Gla_^n Mechde_"y MeiG I 33 83 nerth i gennyd, /Gobrydd gweled gwledd yn hedd yn hyd. /Yn hyd yn heddwch hawdd bwyf o'i glas, /Gla_^n EG VI 18 115 am dir, am dud tymer. /Llewenydd lluoedd, llew yn hyder, /Llywiawdr, amherawdr mo_^r a lleufer: /Ei ddy EGM I 27 14 wydd da grefydd, dagrau - dadolwch /Dyddelwynt yn hydr hyd fy ngruddiau /Can orfod cymod o'm camweddau CBM III 5 133 wyf i'm nwyf, oni thelir; /Peddestres weddaidd yn hydraidd hir, /Peddestrig iolydd, pa hyd y'th iolir PM V 24 70 ir, dormennawg - dyhedd, /Gan mlynedd yn hedd, yn hyddolawg; /Gan ddewis fuchedd rinwedd rannawg /Yn rh LlLl II 16 57 /Ar Llywelyn llawroddiad! /Dos, a Duw gennyd, yn hyfryd, - yn hawdd, /Ar gadflawdd gadflaen gryd! /Poe MeiG I 32 18 i, ni mynnaf - Ei fa_^r, /Ef yn drugar gwa_^r, yn hygaraf. /Ef yw'r Tad, Ef yw'r mad mwyaf, /Ef yw'r Ma LlG VII 24 83 eud enwawg farchawg, feirch gorewydd!) /Ei fod yn hynod hynefydd - Gymro /Ar Gymru a'i helfydd. /Ef dif CBM IV 12 14 es Trefgalw lys twrf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf gawr gorwyddawr gochwys /Fal twrf tored CBM III 8 14 es Trefgalw lys torf emys - ein glyw /A glywir yn hysbys; /Twrf marchogion meirch gochwys /Mal twrf tor PC II 21 40 dychrynais, /Gwae fi, pan 'i harhoais: /Gwayw yn Hywel a welais. /Bra_^n a gre yn y gyfarthfa, /Ni dda CBM III 16 104 ei folawd, yn harddwawd hyddestl, /Yn hywestl, yn hywen, /Baranres aerflaidd, aerfen ei - waedlafn /A'i CBM III 16 104 ; /Blaengar ei folawd, yn harddwawd hyddestl, /Yn hywestl, yn hywen, /Baranres aerflaidd, aerfen ei - w DB VI 27 44 i, cad wastadrwydd, /'N ei raid a warawd wy_^r yn hywydd. /Rhydd fydd a ganwyf, i'm rhwyf boed rhwydd / GM I 11 82 d wesgryn esgar, /Yn wythfar, yn weithfuddig, /Yn hywydd yn rhwydd rhag hwyedig, /Yn rhiedd Gwynedd gwy MG VII 33 71 cryfhe_"ych, /Dal fy llaw i'th law a lywych - yn iawn, /Ar hyd ffyrdd uniawn y'm harweddych. /A'th fol CBM IV 3 47 er am ne_^r am nawn, /Am eryr cedwyr a'm ceidw yn iawn: /Cedwid Duw o nef nerth Merfyniawn CBM IV 4 266 rth Eliffer. /As barn nwy dadfarn a'i dadfer - yn iawn /Na wnaeth crawn crynoder; /As molaf mal ydd adr LlG VII 27 32 aerfalch (oerfel - ei golli) /Nid rhyfedd ochi yn iawn uchel. /Neud ydyw ynof-i cof cyfarchwel /Am lyw DB VI 35 59 /Arwraidd o flaidd a'i harfeidda; /Deuddegfed yn iawn y dug Werthryniawn, /Maelienydd o'i ddawn a ddug EGM I 27 5 , /Dyniawl ddyn doniawg wyf finnau. /Dawn ysym yn iawn yn ddyn ethrylith /A thrylwyn bwylladau. /Dyn wy CBM IV 17 106 I'r Tair Person byd bid eich arfaeth, /I'r Tri yn iawnwir iawn wrogaeth. /I'r un Duw, un Dyn, na fid hy PB VII 1 23 weilch goelfain gwalch gyfranc, /Drud yn arfau yn ieuanc, /Draig llys Ffraw, drwg ar lles Ffranc. /Ffra CBM III 8 31 w, /Heddychdir digyfing, /A llawer gw_^r gwrdd yn ing /Gan hael o hil Cadelling. /Yn Ystrad Langwm ysty CBM III 24 55 ear, /Gw_^r gweiniad yng nghad, gw_^r gwanar - yn ing: /Gw_^r o Ddunoding, gw_^r, berging ba_^r! /Paraw CBM III 24 169 ew llurig deiling. /Ym muchedd Arthen, arthfar yn ing, /Ym mywyd Rhirid, rhuddaur welling, /Rhoddynt rh CBM III 8 26 gorwydd blawr yn Llanfawr - llogawd, /Llemenig yn Ionawr, /A llawer gw_^r gwrdd yng ngawr /Gan Llywelyn CBM IV 14 6 ith ei bluyn bloedd fawr - a ddodai /A ddodwed yn Ionawr, /Edling Muding Mudigfawr, /Edn canadain cain DB VI 28 2 Ys gorwyn ewyn rhyn yn rhedeg, /Ys gwrdd yn Ionawr, mawr morgro_"eg. /Ys gwae fi am iaith gawddfa PM V 25 47 Lundain o la_^n deithi, /Yn llew Lloegr gymyn, yn Iorwerth ei hy_^n, /Yn llary Lywelyn o lin Rhodri. /N EGM I 25 6 sgwyd ddrud esgud esgyrn - eliffant: /Ys gnawd yn irddant ar ei erddyrn! /Llywelyn, llew glwys, Loegrwy MB I 3 131 ydd, /Crynynt wragedd gweddw goddiwedydd; /Cad yn Iwerddon dirion drefydd, /Gan a'i canfu ni bu ferydd. CBM III 19 12 /Yn anrhaith oddaith oddew, /Yn wrdd orddrud, yn lud lew. /Detholais fy rhwyf yn rhwyd - gelynion, /Ga PM V 5 36 m beues, /Yn ysgwthr trydar yn ysgwn ddarpar, /Yn llachar ein lloches. /Ar draethell ni draethwyd neges CBM IV 6 169 Pan lladd yn lluchiad, pan llochir - yn llym, /Yn llachar yd fernir; /Pan gymrwy rhyfel rhyhoffir; /Pan CBM III 19 6 /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd rhad - wasgar, /Yn llachar, yn lluchiad, /Yn llary llawr, yn llawroddiad GM I 11 31 dri draws drais gyffredin, /Ei enw yn Efrai ac yn Lladin, /Ac ym mhob cyfaith yn gyfiewin /Hyd yd bresw PM V 1 78 welwch, /Gwa_^r Hywel hoywal cyfeddwch, /Gwrdd yn lladd a_^ llafn dauafwch /Gwy_^r hoeddlwydr, gw_^r hy EG VI 18 12 a'i mawl. /Llewychedig llafn yn llaw reddfawl /Yn lladd dywrthladd i wrth lys Rheidiawl. /Gwelais (a ge CBM III 21 111 rhyborthes, /Yn amwyn Ednob, ednaint ar gnes; /Yn lladd esgarant pan esgores, /Ni bu esgorfaich Brynai DB VI 29 33 yd Fynnau. /Bu gelyn dychryn o'r dechrau /Byth yn lladd Llundain a'i thyrau, /Bu erwan yr awr y ciglau; CBM IV 1 19 ngnif a llif rhag llain; /Llafn yn llaw a llaw yn lladd pennain, /Llaw ar llafn a'r llafn ar llu Norddm PM V 1 105 a_^n o aer a gwin o'i eurflwch, /Gwayw a llafn yn lladd yn ddeudrwch, /Gwae a'i cawdd: niw cyhudd dadol LlG VII 24 138 eithau. /Yn rhyfel, ffrwythlawn dawn diamau, /Yn lladd, yn llosgi, yn torri tyrau; /Yn Rhos a Phenfro, PM V 10 33 dwy o Dir yr Heledd. /Hawl adwn, ysgwn ysgwyd, yn llais - ddraig, /O ddragon tud Emrais, /O bob tir tre CBM IV 11 8 beirdd wisgawg, /Dan llen ddirgel oerfelawg, /Yn Llan, ddifradw gadw, Gadawg. /Gwaedlyd ei la_"in, gwa CBM IV 17 132 fwn, gwylwn, gwala_"ed - arnan, /Gw_^yth gyman yn llan, yn llwyr giwed; /A mi a'm hawydd yn gyheued /Yn CBM III 8 25 rhif yn Rhiweirth afon. /Llawer gorwydd blawr yn Llanfawr - llogawd, /Llemenig yn Ionawr, /A llawer gw CBM III 16 53 camawn, /Gwaed ar wallt rhag Allt Gadwallawn: /Yn Llannerch, yn lleudir Merfyniawn, /Yn llew glew yn ll PM V 25 48 /Yn llew Lloegr gymyn, yn Iorwerth ei hy_^n, /Yn llary Lywelyn o lin Rhodri. /Nis celaf, honnaf, hwn y CBM III 19 7 wydd rhad - wasgar, /Yn llachar, yn lluchiad, /Yn llary llawr, yn llawroddiad, /Yn llew glew, glyw ddi BF VII 52 15 rllydd aerllwybr Casnar, /Dewr a was ban llas, yn llasar - arfau, /Fal y llas Llachau is Llech Ysgar; / PM V 23 13 ffrawddgain ffrwyth cynnar. /Ef dyfu draig llu yn llasar - ddillad /Yn ddillyn gyfarpar, /Yn erfid, yn CBM IV 6 93 lamau o drum yn edrinaw, /Ac angerdd, ac ongyr yn llaw, /A gwy_^r gyrth am byrth yn burthiaw - gorwlad, CBM IV 1 19 /A llinon yng ngnif a llif rhag llain; /Llafn yn llaw a llaw yn lladd pennain, /Llaw ar llafn a'r llaf CBM III 2 8 gen /A gwawd gwedi gwirawd gwin /Ac aur llathr yn llaw deon. /Deon unged yn ungoel, /Ys berth yd borthi OC II 14 98 w di'r corn, can ym puchant, /Hirlas yn llawen yn llaw Forgant, /Gw_^r a ddyly gwawd gwahan foliant, /G PB VII 13 25 ner. /Oedd dau hanner be_^r, ba_^r gwythrudd - yn llaw, /Gw_^r fal llew digythrudd; /Oedd erwan gwayw, DB VI 25 27 saw Saeson Clawdd y Cnwcin, /Oedd bwlch llafn yn llaw gynefin, /Oedd gwaedlyd pennau, gwedi gwaedlin - PM V 1 28 /Namyn gwayw yn gwa_^n o'i angad /A llafn coch yn llaw gynifiad /A brwysgaw a briwaw bragad /A brwysgle CBM III 17 12 radlawn; /Yn llys lles glyw, llyw Lleisiawn, /Yn llaw llew cad, cyrn llad llawn. /Gwirawd Owain llary, CBM III 17 19 - ei derfysg /Ar derfyn ei esgar) /Balch y daw yn llaw lluchfar, /Meddw ei thorf, medd ei thoniar. /Gwi GB II 26 36 wg; /A phobloedd Cymru a gymer ataw /Ac a rydd yn llaw llwyr deithi_"awg /Tra e_^l yn erbyn, er parch f EG VI 18 11 ddydd, ei ddeddf a'i mawl. /Llewychedig llafn yn llaw reddfawl /Yn lladd dywrthladd i wrth lys Rheidia OC II 14 10 /Dywallaw-di, fenestr, gan foddha_"ed /Y corn yn llaw Rys yn llys llyw ced: /Llys Owain ar braidd yd r EG VI 18 98 a hwyliad. /Ef i mi y meddwl difrad, /Mi iddaw yn llaw, yn llygad. /Ni henyw o afryw afrad, /Mi henwyf PM V 7 11 chwith /Er chwydad esgeraint. /Nid bath llath yn llaw ysgeraint, /Ni bydd byth bydawl ei gymaint, /Ath GB II 26 135 g /O gyrchu Brefi braint ehedeg, /Dy-m-gordden yn llawen llawer gosteg, /I foli Dewi, da Gymra_"eg, - e EW VI 5 45 is, /Gwae niw gw_^yl fal y'i gwelais! /Gwelais yn llawen (llyw maith - ei derfyn) /Gan Lywelyn ganwaith DB VI 30 4 dd y'm gwna yn drist drais ddyfniad /A'r llall yn llawen o'i ganiad. /Rhyfeddau rhiau ry-m-swynad, /Rhy CBM III 10 3 ch rhoddes awch Rheen /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd awch braint o Feigen. /Awch CBM III 10 79 rhoddes awch Rheen, /Wrth awch bodd awch bod yn llawen, /Wrth awch bryd, awch braint o Feigen OC II 14 98 . /Dywallaw di'r corn, can ym puchant, /Hirlas yn llawen yn llaw Forgant, /Gw_^r a ddyly gwawd gwahan f DB VI 30 14 ydd, cynifiad - ryfu, /Ni wnaethpwyd gwawr llu yn llawgaead: /Ni ddodai eirif ar ra ddillad /Na gwin gr LlG VII 25 27 lch gyfyfed, /A meddgyrn te_"yrn teg haelged - yn llawn /A lliaws galchdo_"ed. /Llwyr y gw_^yr, gwrawl DB VI 29 56 y'n gwnaeth Crist creaduriau. /Gw_^r a wnaeth yn llawn llenwi cibau /O'r dwfr deyerin yn win gwinau, / SB II 24 17 wydd celain, coelfain i frain yn fraith adaw. /Yn llawn llunwerth yn lle coelferth, Lloegr ddyludaw. /A EG VI 18 112 yngain Prydain yn ddibryder /I briodawr llawr yn llawn nifer, /Llywelyn, gelyn yn y galwer, /Y'i gelwi CBM IV 17 50 weryd; /Yn llwrw llwyth elfydd Dofydd a'n dyd /Yn llawr lliwetgawdd, anghlawdd anghlyd. /Yn llwyr ydd y EW VI 4 28 _^r a wneir fal Gweir fab Gwestl, /Gwy_^r wawr yn llawr Llyn Egwestl. /Diwestl ei ysgor, ys cwynais - n PM V 4 35 n /Y ceblynt o'r cwbl anddeddfon? /Ef yn fawr, yn llawr yn llyrion - angerdd, /Yn angudd ei roddion, /E CBM III 19 7 ar, /Yn llachar, yn lluchiad, /Yn llary llawr, yn llawroddiad, /Yn llew glew, glyw ddiffreidiad. /Detho PM V 16 18 dd. /Gruffudd grym eurfudd ... addwyn, - llew /Yn lle bai gyfamwyn, /Unbyn ddeddf, unboen o'i ddwyn, /E MG VII 32 14 n, Arglwydd presen, preseb piau, /A sopen wair yn lle cadair i'n Llyw cadau; /Pali ny myn, nid uriael g GYC VII 41 51 gan Lusiffer, bryder bradau. /Oedd gwell myned yn lle caffed gweled golau /Gw_^yl fawr Frenin y gorllew SB II 24 17 in i frain yn fraith adaw. /Yn llawn llunwerth yn lle coelferth, Lloegr ddyludaw. /A glyw tra glyw, a MeiG I 33 7 _^yl goludawg, golychwn Di /Nad elom i'n llog, yn lle cyni /Yn llwgr llu malaen maledicti. /Mad mynycha ES I 20 13 , llywaist llu bedyddiawl. /Erbyn fi, fy Llyw, yn lle deddfawl - gwyrthau /Er Dy dost gethrau a'th dyst BF VII 55 26 w ydd archaf (Naf ni'm ennyd) /Lleha_"u Dafydd yn lle diwyd, /Lle mae'r Un a'r Tri trwy anwylyd - mad, ES I 22 6 awl. /Lleha fi gan llu bedyddiawl, /Na'm lleha yn lle engiriawl, /Na'm gosod o'm goseb fydawl /Yng ngos MeiG I 33 61 l einioes. /Einioes enrhydedd rhag llu anwair /Yn lle ernywed a wna Cadair. /A gaiff a gaffer yn ddiadn OC II 14 117 Owain, cyngrain cydnaid. /Wynt a ddyrllyddant yn lle honnaid: /Glud men ydd a_^nt gloyw he_"yrn ar nai CBM IV 8 54 leuad rhad rhydamuner, /Yng ngolau fraisg fre, yn lle lleufer, /Yng ngoleufraint saint ydd aswyner, /Y IRh VII 29 15 n weddeiddwan huan hoywnid. /Mynyglwen yn llen yn lle rhennid - gwyrdd, /Mynychsathr milfyrdd milfeirdd MG VII 32 16 ; /Pali ny myn, nid uriael gwyn ei ginhynnau, /Yn lle syndal ynghylch ei wa_^l gwelid carpau. /Eisoes m LlG VII 25 24 a gorfod a gwared - a_^'th dorf, /A'th derfyn yn lledled. /Gnawd i'th lys lysaidd gynired, /Gorflychau LlF1 II 3 33 sawn llyw, /Had heb ledrad, heb ledryw. /Ni bu yn lledrad ar lledruddion - wy_^r /Yr orwyd ar Saeson, / CBM III 5 112 rhygelwy! /Celedig fy hun yn hir ofwy - lle, /Yn lledrad fore gan afarwy. /Gorfynnawg drythyll, gorddy CBM III 3 191 n yng ngre, bu de, bu dybryd, /Gre yng ngreddf yn lleddf yn llugfryd /Yng ngharchar yn naear, yn y_^d. GYC VII 40 94 /A phawb yn ubain a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Adolwg yna i'm Dewin doetha GYC VII 40 51 A phawb yn ubain, a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Nis adrawdd tafawd, nis tra MeiG I 31 31 wyddiant, /Tey_"rnedd tey_"rnwlad y'm dygant; /Yn lleithig Duw Gwledig y gwledychant, /Un parch wy per MB I 3 76 erffraw, er ffaw ffodiawg, /Bu_^m o du gwledig yn lleithigawg. /Eilwaith ydd eithum yn negesawg /Goleuf IRh VII 29 15 /Meingan weddeiddwan huan hoywnid. /Mynyglwen yn llen yn lle rhennid - gwyrdd, /Mynychsathr milfyrdd m LlF1 II 1 161 mgyrn o ddyrn, addurn westi, /Ac amgant lliant yn llenwi - aber, /Ac amser gosber gosbarth weini. /Gwen PM V 2 3 oer fan llwrw fynegi, /Cynnwrf yn ebyr, lly_^r yn llenwi, /Cyngyd gaeafawr hwylfawr heli. /Celfyddodau EGM I 26 9 awr meibion Beli. /Oedd hydraidd wychyr lly_^r yn llenwi; /Oedd hydr am ddylan gwynfan genthi. /Hyll ni CBM III 16 53 ar wallt rhag Allt Gadwallawn: /Yn Llannerch, yn lleudir Merfyniawn, /Yn llew glew yn llyw rhag Lleisi MeiG I 31 9 fuant, /Yn y present y preswylasant. /Gan Dduw yn lleufer, llewychant, - llu bedydd, /Llewenydd a gaffa CBM III 19 8 yn lluchiad, /Yn llary llawr, yn llawroddiad, /Yn llew glew, glyw ddiffreidiad. /Detholais fy rhwyf yn CBM III 16 54 allawn: /Yn Llannerch, yn lleudir Merfyniawn, /Yn llew glew yn llyw rhag Lleisiawn, /Lladdai llafn gasn PM V 25 47 Prydain, /Un urddiain Lundain o la_^n deithi, /Yn llew Lloegr gymyn, yn Iorwerth ei hy_^n, /Yn llary Ly GM I 8 5 yn w_^yth gyhudd: /Ef yng ngraid, yng nghrew, yn llew llofrudd: /Ef yng ngryd, yng ngryn, yn rhyn rybu SB II 22 34 Cilgwri, cil wellig; /Bu y gwy_^r cylch lly_^r yn llewyg /Gan eu lladd o'r llew gosgeiddig; /Rhif trych PM V 10 63 chen /A'i barchwyr yng ngofid, /Och ar ni llas yn llid, /I'th garchar dolur delid. /Delis Gruffudd mawr PM V 5 27 llin orllawes, /Dau de_"yrn derrwyn didorres - yn llid, /Llu daear a'u hoffes, /Un ar dir, ar dorfoedd CBM III 16 241 achywedd eiddun) /Trachwyddynt ben o dra_"ed; /Yn Llidwm, yn llydan drefred, /Yd wanai wanar, yd waned: CBM III 9 4 in! /Teulu Madawg, mur Prydain, /Yn llwythiawg yn llithiaw brain. /Godwrf a glywaf ar glawr Ieithion - PB VII 10 9 /A ddifarn a_^'i gadarnllu. /Yn llu y'th weled yn llithiaw - branes /A Brynaich yn cwyddaw, /Llyw drago PB VII 19 18 Oedd carannawg walch, weilch gylchyn - yn llu /Yn lliw coch a melyn, /Hwylnawd, gludnawd, glodobryn, /H PB VII 10 5 thr rhiw, /Pwyllawg pa_^r drylliawg, drilliw. /Yn lliw gwyar ba_^r beirfeddu - Prydain, /Hil Owain, haw DB VI 33 55 ddifa rhai da ryddigoned: /Ys llawer blwyddyn yn lliwed, - o'r gwy_^r /Pob gorau rygolled. /Cefais a f PM V 25 13 i wisgoedd eurin ar fynogi. /Yn llys Aberffraw yn llochi - barddrin, /Yn Nghaer fawr Fyrddin fyrddioedd PM V 25 29 awer ein goddug yn ymgoddi, /Yn llysoedd Deau, yn Lloegr addodau, /Lliaws tw_^r golau yn golosgi, /Ym m GM I 9 128 ybrysais innau yn aroloedd i Eingl: /Dyfrydedd yn Lloegr rhag llwybr fy llaw! /Derllyddid fy neddf fy n DLlM II 18 30 Duw diau gerennydd. /A welai Owain yn lluydd - yn Lloegr /Yn llosgi ei threfydd, /Gwelai dorf ar dorf e DB VI 29 5 i wynt yn orau, /Gwalch Cymru yn cymryd arfau /Yn Lloegr, yn llosgi ei thyrau: /A'i gwelai, eiliai yn o MeiG I 33 99 iriolwy Mair ar ei Mapgwas /Nad elwyf yn llwgr yn llog Iddas. /Na'm gato Rheen rhy'n teg brynas /Yn rhe DLlM II 18 31 rennydd. /A welai Owain yn lluydd - yn Lloegr /Yn llosgi ei threfydd, /Gwelai dorf ar dorf ei gilydd, / DB VI 29 5 rau, /Gwalch Cymru yn cymryd arfau /Yn Lloegr, yn llosgi ei thyrau: /A'i gwelai, eiliai yn olau; /A'i g PM V 14 34 gwawr fore, /Clywaf fy nghalon don fal tandde /Yn llosgi erddi ar ddeddf cynne. /Diameth wosgeth o wisg GM I 10 30 eini; /Erddudd (urddas gymhelri) /Calon clywaf yn llosgi. /Lleas tey_"rnedd! Lliaws dyfrydedd /A'm dyfr LlG VII 24 138 Yn rhyfel, ffrwythlawn dawn diamau, /Yn lladd, yn llosgi, yn torri tyrau; /Yn Rhos a Phenfro, yn rhysfa BF VII 45 9 carueiddfawr coeth. /Dewrgoeth wawr llwyddfawr yn llu - arallwlad, /Dinidr gad gynyddu, /Dinas esbyd gy PM V 24 61 hefyd, /Bu Hirfryn berchennawg. /Rhag fy llyw, yn llu ddiofnawg, /Amherawdr, llywiawdr llurigawg, /Llyw D-4 VI 20 36 Yn olau archafad, /Yn lludwaw Llidwm yn rhad, /Yn llu gorfeddu gorwlad. /Pebylliwys fy llyw yn llu hyfr D-4 VI 20 37 /Yn llu gorfeddu gorwlad. /Pebylliwys fy llyw yn llu hyfryd - praff, /A'r pryffwn o Wyndyd, /Gorthoai PB VII 19 17 ga_^r. /Oedd carannawg walch, weilch gylchyn - yn llu /Yn lliw coch a melyn, /Hwylnawd, gludnawd, glodo PB VII 10 9 barawd gad gyrchu /A ddifarn a_^'i gadarnllu. /Yn llu y'th weled yn llithiaw - branes /A Brynaich yn cw CBM IV 6 168 r, /Pan wesgryn camawn, camp engir, /Pan lladd yn lluchiad, pan llochir - yn llym, /Yn llachar yd ferni CBM III 19 6 y rhwyf, yn rhwydd rhad - wasgar, /Yn llachar, yn lluchiad, /Yn llary llawr, yn llawroddiad, /Yn llew g D-4 VI 20 35 welyn, llew cad, - a weled /Yn olau archafad, /Yn lludwaw Llidwm yn rhad, /Yn llu gorfeddu gorwlad. /Pe CBM III 3 191 , bu de, bu dybryd, /Gre yng ngreddf yn lleddf yn llugfryd /Yng ngharchar yn naear, yn y_^d. /Post Powy CBM III 16 156 aws ryfel tros Rufain - yd wy_^s, /Tros y llys yn Llundain, /Mynw eofn, colofn cyfwyrain, /Mur meddgyrn D-1 I 1 40 n pob cynfaint, /Gorau brenin o'r gollewin hyd yn Llundaint, /Haelaf, lariaf, lewaf, tecaf o Addaf blan GM I 11 74 awr difai, yn urddedig, /Yn synnwyr, yn llwyr yn llunedig, /Yn faith ferth, yn gerth, yn goethedig, /Y GYC VII 38 5 r, /Na welydd cywilydd callter, /Na chryn llaw yn lluniaw salwder, /Na chred i Dduw, ddewin ffyddlonder GB II 26 38 yn erbyn, er parch fodawg, /Padrig a'i luoedd yn lluosawg, /Ac ef a'n gwrthfyn wrth nad ofnawg /Ar dru PhB VI 11 13 welo) /Cedifor, cadeiriawg athro. /Baran llew yn llurig eurdo, /Brenin feirdd breiniawl a gano. /Gorwe DLlM II 18 30 dd, /Mi a_^ Duw diau gerennydd. /A welai Owain yn lluydd - yn Lloegr /Yn llosgi ei threfydd, /Gwelai do LlG VII 24 140 , yn rhysfa_"au - Ffraing, /Llwyddedig ei aing yn lluyddau. /Hil Gruffudd grymus gyneddfau, /Hael gyngo MB I 3 57 in barth hyd borth Efrawg. /Dybu brenin Lloegr yn lluyddawg, /Cyd doeth ef nid aeth yn warthegawg: /Ni MeiG I 33 8 , golychwn Di /Nad elom i'n llog, yn lle cyni /Yn llwgr llu malaen maledicti. /Mad mynycha dyn dwywawl MeiG I 33 99 . /A'm heiriolwy Mair ar ei Mapgwas /Nad elwyf yn llwgr yn llog Iddas. /Na'm gato Rheen rhy'n teg bryna DB VI 29 115 rwg, Fab Duw, y daethost ataf. /Crist a w_^yr, yn llwrw a ganaf, /Na wn am fy rhwyf cwdd wyf, cwdd af. EGM I 28 17 rau maddau medd-dawd: /Cred ti y daw rhag llaw yn llwrw anffawd /Un dydd (a Dofydd inni a'i dywawd) /Y CBM IV 17 49 m plegyd - fod /Cyfragod dyfod tu fy ngweryd; /Yn llwrw llwyth elfydd Dofydd a'n dyd /Yn llawr lliwetga CBM III 3 106 a ddodir, /A fo gwan wrth wan, wrth iawnwir, /Yn llwrw pwyll, pell ydd adroddir, /A fo llary, llawen LlF2 VI 10 80 lyw, a ni'n ei glywed, /Ac a'n gw_^yr yn llwyr yn llwrw tynged /Ac a'n ca_^r yn wa_^r ac a'n harbed - e CBM IV 17 52 llwyr ydd yn gw_^yr hyd yng ngweryd - llawr, /Yn llwrw un cyfawr ydd yn cyfyd /(O arau angau, aerau er PM V 11 18 er. /Tyner wrth lawer, wrth lu byd - yn llwyr /Yn llwry ysb a menwyd, /Echel fa_^r fu ein ca_^r cyd, /U LlF1 II 1 68 /Mor elw fy nghynnelw yng nghynnor - lliaws, /Yn llwybr maws achaws uchel dymor. /Uchel log yw hon rha MeiG I 31 29 westi a gadwant. /Yng ngwynfyd, rhag lledfryd, yn llwyddiant, /Tey_"rnedd tey_"rnwlad y'm dygant; /Yn GB II 26 67 /Canaf eu moliant men y delwyf. /Gwelaf-i wir yn llwyr a llewenydd mawr /A lle_^n uch allawr heb allu ES I 21 5 onged o'i bru /O freinawl ganmawl gynyddu. /Ef yn llwyr a'n gw_^yr, Ef gorfu, /Ef gorau gorwyrain a fu; PM V 28 9 ei woheb, /Ni wybu naca_"u neb. /Neb ni w_^yr yn llwyr fy lledfryd - am lary /Am lwry mil o esbyd, /Tr CBM IV 17 132 wn, gwala_"ed - arnan, /Gw_^yth gyman yn llan, yn llwyr giwed; /A mi a'm hawydd yn gyheued /Yn afrifaw GYC VII 43 7 Na myned o Grist i'r grog erddaw, /Ac na w_^yr yn llwyr llebyddiaw - 'n Harglwydd /A thrwy waradwydd Ei PhB VI 15 27 eithdir Prydain a'i chyfannedd, /Gw_^r a w_^yr yn llwyr synnwyr senedd - saint, /Gw_^r a wy_^s ei frain CBM IV 17 51 dyd /Yn llawr lliwetgawdd, anghlawdd anghlyd. /Yn llwyr ydd yn gw_^yr hyd yng ngweryd - llawr, /Yn llwr LlF1 II 5 64 plant Addaf o bell, /A mud a drud a drythyll, /Yn llwyr yn eu llawn ddeall GM I 11 74 chmai /Yn awr difai, yn urddedig, /Yn synnwyr, yn llwyr yn llunedig, /Yn faith ferth, yn gerth, yn goe LlF2 VI 10 80 /Ac a'n clyw, a ni'n ei glywed, /Ac a'n gw_^yr yn llwyr yn llwrw tynged /Ac a'n ca_^r yn wa_^r ac a'n h PM V 11 17 ermud, tyner. /Tyner wrth lawer, wrth lu byd - yn llwyr /Yn llwry ysb a menwyd, /Echel fa_^r fu ein ca EGM I 25 13 awl, nid gw_^r anchwyrn; /Nid emyth, nid llyth yn llwyth he_"yrn, /Neud ef yn ardwy adwy edyrn. /Cochwe CBM III 9 4 egr yn nydd cain! /Teulu Madawg, mur Prydain, /Yn llwythiawg yn llithiaw brain. /Godwrf a glywaf ar gla CBM III 16 241 ddun) /Trachwyddynt ben o dra_"ed; /Yn Llidwm, yn llydan drefred, /Yd wanai wanar, yd waned: /Barf ar f DB VI 24 60 rhagddaw - pan brofed, /A'i glywed ar lled hyd yn Llydaw. /Gnawd fod ongyr gwy_^r gwedi gwyraw, /A chle CBM III 21 185 m gwawd gorfod yn amryson /Mal pan orfydd Lleu yn llyfr canon; /Canaf yn esgud, ys gwn pa ho_^n, /As gw EG VI 18 98 . /Ef i mi y meddwl difrad, /Mi iddaw yn llaw, yn llygad. /Ni henyw o afryw afrad, /Mi henwyf o henwyr DB VI 25 18 n. /Pan fu'n ymbrofi, ef a_^ brenin - Lloegr, /Yn llygru Swydd Erbin /Oedd braisg waisg gosgedd ei fydd MB I 3 80 fedd eurgylchwy yn fordwyawg, /Toresid gormes yn llynghesawg. /Gwedy tonnau gwyrdd gorewynnawg /Dyffor CBM IV 6 168 p engir, /Pan lladd yn lluchiad, pan llochir - yn llym, /Yn llachar yd fernir; /Pan gymrwy rhyfel rhyho CBM III 14 20 /Arlleng torf rhag twrf camawn /Fal twrf ebyr yn lly_^r llawn. /Llawn am lyw estrawn, am lew Ystrad - PM V 4 35 ynt o'r cwbl anddeddfon? /Ef yn fawr, yn llawr yn llyrion - angerdd, /Yn angudd ei roddion, /Ef yn w_^y MB I 3 75 eurawg /Arfodd faedd feiddiad angad weiniawg; /Yn llys Aberffraw, er ffaw ffodiawg, /Bu_^m o du gwledig PM V 25 13 i falch fuelin /A'i wisgoedd eurin ar fynogi. /Yn llys Aberffraw yn llochi - barddrin, /Yn Nghaer fawr GM I 9 165 newydd /Ag amrant hirwrm a grudd hirwlydd, /Ac yn llys afneued y'm heiddunir /(Henoeth oeth dybyddaf o GB II 25 23 cad a deg cant tecaf a fu. /Ysgafn nifer Rhys yn llys Dinefwr, /Ffyrdd myrdd gyrth glydwr glod chweny PC II 21 28 Rhy'u llas a_^ llafnau rhuddion /Ar lles draig yn llys dragon. /Can eddyw Aerddur yn arddyfrwys - fa_^r PhB VI 11 1 Gwelais Rys yn llys Eisidlo, /Geleurudd gelyn yr allfro, /Hyfolawg, LlF2 VI 7 3 bydaid ysbaid ysbys. /Handwyf huawdl was a wys yn llys /Fal Ymarwar Lludd a Llefelys. /Handid fy arglwy PM V 25 21 fi - ne_^r, /Yng nghaeroedd Aber tyner Teifi, /Yn llys ffe_^r Elsmer, yn Saint clodfan Cle_^r, /Yn llys GM I 8 67 ydd Idwal /Nid e_^l heb ddial mal galanas; /Ac yn llys Gadwallawn gan gedwellin lliwed /A'i coffa_"ed c PhB VI 14 7 eth, /Peunoeth a_^ rhygoeth y'm hanrhegid, /Ac yn llys hil Tewdwr teg y'm hurddid - ynaeth /Ac atoeth e GM I 7 117 o felged gwlad Athrwys; /Lliaws eurfail fawr yn llys llary a llawr /Heb hyd wawr orffowys. /Lliaws ae CBM III 17 11 r o ddigawn - atan, /Gwin o ban, ran radlawn; /Yn llys lles glyw, llyw Lleisiawn, /Yn llaw llew cad, cy OC II 14 10 i, fenestr, gan foddha_"ed /Y corn yn llaw Rys yn llys llyw ced: /Llys Owain ar braidd yd ryborthed - e HOG II 9 15 yf o nwyf yn ail Garwy Hir, /I wen a'm lluddir yn llys Ogrfan HOG II 9 11 r oerfel ar uchel fan, /Rhag fal y'm coddid-i yn llys Ogrfan, /Chweris o'i haddawd-hi addoed cynran, / CBM III 16 245 euled, /Ta_^l tra tha_^l, tranial tra chaled! /Yn llys Owain hael, huanred - ei wir, /Hydr ei ddir a'i GM I 9 138 odau. /Addwyn yfais-i fedd a'i fenestri o aur /Yn llys Owain hir hy_"wr ddlidau. /Dy-m-gwallofied ei wi PM V 25 27 as Eingl, /Yn Rhuddlan Degeingl deg athrefi, /Yn llys y Wyddgrug a Lloegr yng nghaddug, /Llawer ein go PhB VI 14 55 a ddywedid, /Pan fai ancwyn medd y'n meddwid - yn llys /Y'm haddawsai Rhys na'm diddolid PM V 25 22 llys ffe_^r Elsmer, yn Saint clodfan Cle_^r, /Yn llysaidd Aber hydrfer Hoddni, /Yng Nghastell Baldwin, PM V 25 29 yng nghaddug, /Llawer ein goddug yn ymgoddi, /Yn llysoedd Deau, yn Lloegr addodau, /Lliaws tw_^r golau CBM IV 11 17 Llachau a llachar Gynfrig. /Eurwas, cyn lleas, yn llysoedd - enwawg, /Mygedawg magadoedd, /O bob da def CBM III 21 46 'i gweli! /Gwelais am eurllew, am eurllestri, /Yn llysoedd llysaidd, ymgyngenni, /Ymsang torf am gorf, D-4 VI 20 73 Cynnif Cadwallawn, myd mwy. /Pebyllwys fy llyw yn Llysyn - drefad /Am drefred Wenwynwyn, /Clawr Powys, LlF2 VI 10 29 ngolau drefad a fad foler. /Mad bu ein llyw, yn llyther - folaid /A gaiff ei enaid ysbaid oesber. /Ni CBM III 16 54 annerch, yn lleudir Merfyniawn, /Yn llew glew yn llyw rhag Lleisiawn, /Lladdai llafn gasnar, llathrai GB II 26 100 arfaidd rhyfel Llanfaes, lle uchel, /Na'r llan yn Llywel gan neb lluydd. /Garthbryngi, bryn Dewi digywi GYC VII 36 31 y, neud llawr ysy daw, /Arglwydd glew fal llew yn llywiaw - elfydd, /Arglwydd aflonydd ei afluniaw, /Ar GM I 7 106 estrawn. /Gwelais hael yn heiliaw ban llawn, /Yn meddu meddged Iorweirthiawn. /Gwelais weheleith ac eu GB II 25 50 Ysgewin yn goresgynnu, /Am Borth Wygr ym Mo_^n yn menestru GYC VII 36 65 i'r deri yn ymdaraw? /Poni welwch chwi'r mo_^r yn merwinaw - 'r tir? /Poni welwch chwi'r Gwir yn ymgywe PM V 5 18 t rhwy coddes, /Yn dyrllid moliant mal ydd es /Yn moli milwr faranres. /Ef yn ateb neb ni ddywa_"es - n PM V 4 32 r a gweision. /Gwelais fyrdd o feirdd yn oson /Yn moli Rhodri, rhwyf dragon; /Hwynt cenynt nas ce_"ynt: PM V 26 50 ; /Un llysenw a_^ Rhun, nid rhyfedd - fy mod /Yn mudaw am reuedd! /Rheuedd tey_"rnedd ti biau - i drai EGM I 27 61 orau /(Gwir y pregethir y pregethau!): /Gweled yn myned mynwawl ddeddfau /Gw_^yl Gyfachafael - na chof PC II 21 35 iachor - traws, /(Daeth tristyd i'm cyngor), /Yn naear franar Fangor /Doe, a dau fab Cedifor. /Fy ngha GM I 7 42 Freiddin freenin freiddgar, /O Fadawg o'i fod yn naear, /O nenbren Powys, o ddraig ddragonwys, /O ddi CBM III 3 192 ngreddf yn lleddf yn llugfryd /Yng ngharchar yn naear, yn y_^d. /Post Powys, perging cedernyd, /Pobl CBM IV 17 125 rwan, /Yn affan poethfan, peithiawg drwydded, /Yn naffar taerfar ta_^n amgyffred, /Yn anffurwydd lle ni PM V 4 44 ygant fab Do_^n. /Ef a fo, gan fodd engylion, /Yn Nawgradd, yn newredd gwirion. /Ef ym myd ym mawrfryd GM I 9 146 Ddin Alclud gogledd, /Draig yw yn nyhedd draw yn neau. /Addfwyn cyntefin, cain hin dydd, /Araf y rhiw GM I 11 25 ch yng ngogledd uch gwledd, uch gwin, /Bid lew yn neau yn eang ffin. /Bid gymri fy ngnaws yng ngnawd fe CBM III 11 43 gwy_^r /Uch gwirawd eurgymlawdd, /Yn neb llys, yn neb lle anhawdd /Nad ef daw ar eu llaw lletgawdd. /Cy CBM III 11 43 ymadrawdd - gwy_^r /Uch gwirawd eurgymlawdd, /Yn neb llys, yn neb lle anhawdd /Nad ef daw ar eu llaw GB II 26 252 uw yn gwybod ei ddefodau, /Ac ef oedd uchaf er yn nechrau - byd, /A hefyd cerddynt i gyd a_^ ninnau. /D PM V 2 30 treisyg, no'r Tri - /Mordaf, Nudd, Rhydderch - yn neddf rhoddi. /Gwellyniawg de_"yrn, gedyrn gosbi, /Gw PM V 2 58 r gwy_^r, gorddiogi /A_^'m daddl, udd trwyaddl yn neddf tro_"i. /Na orsang dy len, dy les wyf i, /Na or BF VII 50 24 f, /Gw_'reiddfab Gruffudd, digraffaf - am reg /Yn neddfau mawrdeg Nudd a Mordaf; /Gw_^r gwaywrudd, gw_^ HF VII 22 21 blaidd bliant arwyddon: /Di-ludd fudd fal Nudd yn neddfon - Mordaf, /Pryd Addaf, prif haelon: /Di-ofn c PM V 26 145 ardd gydfod, /Or bythwn, ni hebwn hebod, /Boed yn nef a'th hendref a'th hafod, - te_"yrn, /Tey_"rnas Du MB I 3 172 Drindawd, drwy rybuched, /Gan lain loyw addef yn nef drefred CBM IV 18 13 /Cymod o'n pechod (pechu nid iawn) /A chynnwys yn nef in arnodded: /I'r wlad eidduned, myned a wnawn! / SB II 22 19 ddraig, ar ddragon oddaith. /Gwedi bod fy naf yn nef, ym mhresent /Nid oes prysur affaith. /Gwy_^r Pry LlF1 II 1 175 ydan, /Doniau diamau deddfau Ieuan. /Tra fo ef yn nef yn ei wengan - gadair, /Yn ben ban llefair, yn ba CBM IV 16 154 id, /Bernid Duw ein dwyn i wenblaid /Y nefoedd yn nefod ynaid. /Nid ynad neb drud ni drefnwy - gwasgawd MB I 3 77 u gwledig yn lleithigawg. /Eilwaith ydd eithum yn negesawg /Goleufer camawn, iawn dywysawg. /Bu fedd eu SB II 23 5 n, /Chweddl agarw marw mawrfab Owain /O newydd yn Nehau a Dwyrain, /Yn ormodd, yn armes Prydain. /Llaw- D-1 I 1 1 Duw yn gymorth, yn nerth, yn borth, yn ganhorthwy /I falch de_"yrn, dina MB I 3 20 lywai lu cyn bu breuawd, /Blaidd byddin orthew yn nerw blyngawd! /Er perygl preiddwyr peri ffosawd, /Pa CBM III 3 61 a'i balchrodd tramaint, /A'i balchwawr yn awr yn newaint /A'i balchgor heb achor echwraint, /A'i balch PM V 4 44 n. /Ef a fo, gan fodd engylion, /Yn Nawgradd, yn newredd gwirion. /Ef ym myd ym mawrfryd ym Mo_^n, /Y PB VII 8 11 dorf! /Cadoedd gyman, cad gynnwrf, /Bolchgledd yn newredd, yn eirf, /Balchglod ag arfod ac arf. /Arfru ES I 22 13 f gelwir dwyawl, /A fo drwg a drig yn ddihawl /Yn nhaerdan affan uffernawl /Uffern ddofn, ddyfnaf ei ch PM V 28 2 byddin, budd achref - cerddau, /Cerddwys hael yn nhangnef /Carno fro, freiniawl addef, /A gwedi Carno, CBM IV 9 130 awr, erglyw fy marddlef, /Pair Prydain, profwn yn nhangnef. /Tangnefedd amnawdd amniferwch - rhif, /Rhi GYC VII 38 18 n y nifer, /Ac annheilwng lu gan Lusiffer, /Ac yn nha_^l pob sant ei galander, /Ac engylion nef, nifer HOG II 6 82 aith, ac ef gwaith gorddygnawd, /Cefais-i wyth yn nha_^l pwyth peth o'r wawd - yr gaint; /Ys da daint PM V 9 11 hendad o'i rad rodre. /Molawd yw yng ngnif mal yn nhanfre, /Edeinfeirch a seirch serrigl gynwe, /Moladw CBM IV 4 226 rfyn Saeson, /Yn nhorfoedd cyhoedd cyngreinon /Yn nharf enwerys gwry_^s gwron, /Yn nhwrf llu a llef ysg CBM IV 9 76 ynny. /Gw_^r yn nhwrf, yn nhorf arhyly, /Gw_^r yn nharf, yn nherfysg wedy, /Gw_^r yng ngryd gwy_^r gwry CBM IV 8 11 n, /Nid beirdd a'i dadfarn, bardd a'i dadfer. /Yn nharf, yn nherfysg, yn ffysg ffyrfder, /Yn nhwrf, yn MG VII 32 64 a ein lles, a'n lludd poenau, /Ac a'n gwna lle yn nheca' bre, yng ngobrwyau PM V 26 113 ed /Na'th adws Iesu eisiwed /Yn nhygant y Tri, yn nheced - Addaf, /Neud addwyf y'th ganrhed! /Rhun gymr EMRh VI 23 30 wng, /Yn nhygiant trigiant, ddraig ddiystwng, /Yn nheg addef nef nawdd orddillwng CBM IV 4 224 : /Gwladoedd bair, cadair cadfaon /Yn nherfysg yn nherfyn Saeson, /Yn nhorfoedd cyhoedd cyngreinon /Yn CBM IV 6 183 arf ar dres o'i drais a welir, /Twrf yn nhorf, yn nherfysg am dir, /Trwm ydd ergryner crynoder ei fa_^r CBM III 14 30 ydd. /Arglwyddi gynnwrf gynhorawr - yn nhorf, /Yn nherfysg byddinawr, /Marchawg balch, bwlch ei aesawr, CBM IV 9 76 r yn nhwrf, yn nhorf arhyly, /Gw_^r yn nharf, yn nherfysg wedy, /Gw_^r yng ngryd gwy_^r gwryd, gw_^r h CBM IV 8 11 irdd a'i dadfarn, bardd a'i dadfer. /Yn nharf, yn nherfysg, yn ffysg ffyrfder, /Yn nhwrf, yn nhorfoedd CBM IV 4 224 i Tey_"rnon: /Gwladoedd bair, cadair cadfaon /Yn nherfysg yn nherfyn Saeson, /Yn nhorfoedd cyhoedd cy CBM III 10 47 traethawd traethitor, /Gwrdd fyddin, feiddiaid yn nhewdor, /Gwy_^r Weirniawn gwryd diachor. /Wythfed lw PhB VI 14 36 mborthid. /Yn nhey_"rngan fan, fawr ei rydid, /Yn nhey_"rngaer glaer yn yd glywid, /Yn nhe_"yrn addef, PhB VI 14 35 ffynnawn /Nid oedd ar hirgrawn ydd ymborthid. /Yn nhey_"rngan fan, fawr ei rydid, /Yn nhey_"rngaer glae PhB VI 14 37 i rydid, /Yn nhey_"rngaer glaer yn yd glywid, /Yn nhe_"yrn addef, yn nhey_"rnas nef, /Gw_^r ysy'n godde PhB VI 14 37 rngaer glaer yn yd glywid, /Yn nhe_"yrn addef, yn nhey_"rnas nef, /Gw_^r ysy'n goddef y goreilid. /Cyfo BF VII 57 20 wl, /Gwna, dan gof erof, eiriawl - im dangnef /Yn nhey_"rnas nef Naf ysbrydawl CBM III 16 252 nebawd eisiwed. /Gorpo te_"yrn, twrf llanwed, /Yn nhey_"rnas nef nodded HOG II 6 37 iwelydd! /Esgynnais ar felyn o Faelienydd /Hyd yn nhir Rheged rhwng nos a dydd. /Gorpwyf-i cyn bwyf be PM V 4 54 ion /Yn eurdorf cynnorf cynreinon, /Yn eurgorf yn nhorf anhyrron: /Anhyrron ddaear, anhyrron CBM IV 9 75 /Gw_^r a wn-i a hwn yw hynny. /Gw_^r yn nhwrf, yn nhorf arhyly, /Gw_^r yn nharf, yn nherfysg wedy, /Gw CBM IV 6 183 roddir. /Tarf ar dres o'i drais a welir, /Twrf yn nhorf, yn nherfysg am dir, /Trwm ydd ergryner crynode CBM III 14 29 glawr arglwydd. /Arglwyddi gynnwrf gynhorawr - yn nhorf, /Yn nherfysg byddinawr, /Marchawg balch, bwlch CBM III 26 87 f gwa_^r dirglwyf dorglwyd; /Gwayw yng nghorf, yn nhorf, yn nhryfrwyd - wriaf, /Ei orsaf oedd arswyd, / CBM IV 4 225 adair cadfaon /Yn nherfysg yn nherfyn Saeson, /Yn nhorfoedd cyhoedd cyngreinon /Yn nharf enwerys gwry_^ CBM IV 8 12 rf, yn nherfysg, yn ffysg ffyrfder, /Yn nhwrf, yn nhorfoedd hud oedd hyder, /Yng nghyfragor glyw am eu CBM IV 6 188 gawr y'i gelwir, /Tryliw ei ysgwyd, ysgydwir - yn nhorment, /I gadwent yd gedwir. /Trylwyn yw a'm glyw CBM IV 17 79 efoedd, ni bu segur. /Pani wy_^l pobloedd pawb yn nhostur - pla, /Pob tra yn ddifa ac yn ddifur, /Pob n DB VI 25 25 edd clybod clwyf ym mhob elin, /Oedd briw rhiw yn nhrabludd edrin, /Oedd braw saw Saeson Clawdd y Cnwci GYC VII 42 60 ffurf da, /I gan lewenydd y wledd ni dderfydd /Yn nhragywydd rydd rad gymanfa CBM IV 3 4 nawn, /A [ ]nid gwalchlid gweilchlawn, /A or[] yn nhrais wythlawn, /A orfu ar ll[]rawn, /A orau cadau C CBM IV 8 17 /Yn anghyfle llwfr llafur ofer, /Yng Nghemais, yn nhrais, yn nhraws ober, /Peunydd oedd newydd newid rh CBM IV 4 141 alch balch, bwlch ei ddifa_"edd, /Gw_^r efrais yn nhrais, yn nhrosedd, /Gw_^r afraid ei farwnaid i fedd CBM III 26 11 ngorwydd glasfre rhag glasfer: /Yn nhrymglais, yn nhrais, yn nhrymder, /Yn nhromgad, yn nhramwy, cwyner CBM III 26 12 ymglais, yn nhrais, yn nhrymder, /Yn nhromgad, yn nhramwy, cwyner! /Yng nghyflawndal cyrdd, yng nghyfla CBM IV 8 17 e llwfr llafur ofer, /Yng Nghemais, yn nhrais, yn nhraws ober, /Peunydd oedd newydd newid rhuddfer. /Pe GYC VII 42 27 , /Colofnau cadau cyd orseddfa. /Gwelais wy_^r yn nhrin a meirch mysterin /A gwin a gwerin, a gwarwyfa. LlF1 II 2 39 yd garaf; /A nu neud ethyw llyw glyw glewaf - yn nhrin, /Ar haelfron Frenin o'r llin llariaf. /Ysgor PB VII 17 9 dd hael twym-ddiwael telaid. /Telaid yn rhaid, yn nhrin gwry_^s /Fu Fleddyn, flyngddrud neges; /Rhagor GM I 9 3 dar, mygr hear hin. /Mi ydwyf eurddeddf ddiofn yn nhrin, /Mi ydwyf llew rhag llu, lluch fy ngorddin. /G LlF1 II 2 50 ewisir o'r tir geir Taf /Hyd ei dir ger Tren, yn nhrin pennaf. /As dewiso Duw y diweiriaf - o'r gwy_^r CBM III 28 21 nt da Dwywg. /Difeflwyr frodyr, frwydr efnys - yn nhrin, /Yn nhrydar anfelys, /Cad enwiredd enwerys /Ce PB VII 1 9 lin breienin trin traws. /Trawsfar yn nhrydar, yn nhro - digythrudd, /Mab Gruffudd, breisgudd bro, /Cae CBM III 26 12 sfer: /Yn nhrymglais, yn nhrais, yn nhrymder, /Yn nhromgad, yn nhramwy, cwyner! /Yng nghyflawndal cyrdd CBM IV 4 141 bwlch ei ddifa_"edd, /Gw_^r efrais yn nhrais, yn nhrosedd, /Gw_^r afraid ei farwnaid i fedd! /Gw_^r gw GG II 31 6 tau a'n dwg o'n diwedd, /O'i dygiant, drigiant yn nhrugaredd. /Edrywant trachwant trachywedd - ein cnaw CBM III 28 22 . /Difeflwyr frodyr, frwydr efnys - yn nhrin, /Yn nhrydar anfelys, /Cad enwiredd enwerys /Ceidwaid grai CBM IV 11 5 o'i baladr. /Bedd Pyll pwyll enwir, enwawg - yn nhrydar, /Budd wasgar, beirdd wisgawg, /Dan llen ddir PC II 21 30 gon. /Can eddyw Aerddur yn arddyfrwys - fa_^r /Yn nhrydar, dda_^r ddiffwys, /Ciliai rhag ei lu Loegrwys D-1 I 1 5 feiddad, fab Goronwy. /Godrudd ei fa_^r, gwrdd yn nhrydar: gwae ry'i cothwy! /Pedrydawg haul, mwyaf ei PB VII 1 9 gyngaws, /O lin breienin trin traws. /Trawsfar yn nhrydar, yn nhro - digythrudd, /Mab Gruffudd, breisgu CBM III 26 87 irglwyf dorglwyd; /Gwayw yng nghorf, yn nhorf, yn nhryfrwyd - wriaf, /Ei orsaf oedd arswyd, /Gwayw trwy CBM IV 8 41 d yng ngwenwynder. /Pan gychwynnws gw_^r gwrdd yn nhrymder /Ni bu a_^ gwalltan i gwrt Gwallter, /Oedd CBM IV 4 260 rhiau, rhiallu ymer, /Tres trachwres, trochiad yn nhrymder, /Prain Prydain, preiddwyr ehofnder, /Pair e CBM III 26 11 asfre rhag glasfer: /Yn nhrymglais, yn nhrais, yn nhrymder, /Yn nhromgad, yn nhramwy, cwyner! /Yng nghy CBM III 26 11 ei hyder /Yng ngorwydd glasfre rhag glasfer: /Yn nhrymglais, yn nhrais, yn nhrymder, /Yn nhromgad, yn HF VII 23 1 Gw_^r ysydd yn nhw_^r yn hir westi, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, tey_"rn CBM IV 4 227 cyngreinon /Yn nharf enwerys gwry_^s gwron, /Yn nhwrf llu a llef ysglyfion. /Cyrn cenynt, cerddynt ca CBM IV 9 75 r na ffy, /Gw_^r a wn-i a hwn yw hynny. /Gw_^r yn nhwrf, yn nhorf arhyly, /Gw_^r yn nharf, yn nherfysg CBM IV 8 12 r. /Yn nharf, yn nherfysg, yn ffysg ffyrfder, /Yn nhwrf, yn nhorfoedd hud oedd hyder, /Yng nghyfragor g PM V 26 113 d y profaf nad ffled /Na'th adws Iesu eisiwed /Yn nhygant y Tri, yn nheced - Addaf, /Neud addwyf y'th g EMRh VI 23 29 hebrwng, /Yni fo ei orffen ar ffordd deilwng, /Yn nhygiant trigiant, ddraig ddiystwng, /Yn nheg addef n EGM I 27 67 cedawl cyd a_^ seiniau. /Boed ef ein diben bod yn niblau /Heli yn Enlli hyd ein henllau. /Gwedi dywedwy PM V 23 152 edanau, cadr anant - borthi, /Burthiaist wy_^r yn nifant. /Ail gad drom y'n tremynasant, /Udd addien, u CBM IV 4 26 Saint seithmil dybuant, /Saith angerdd seng[] yn nifant. /Glas ferau he_"yrn heuasant, /Glas lasar gwa PM V 10 75 - glaer /A glywir dra lliant; /Hud aeth eu naf yn nifant, /Hud e_^l rhag Gruffudd cudd cant. /Can ced CBM IV 16 105 a. /Chwerddid byd, bodawg ein difa, /Yn difanw yn nifant ydd a_^: /Yn chweddl adfeilawg ydd adfeila - p CBM III 13 33 ba_^r dyfnfor dyfnfaith, /Blawdd esgar, ysgor yn niffaith, /Balch eryr, baran Lly_^r Llediaith. /Brad D-3 VI 19 19 llary, /Llwrw ar lled mordwy, dramwy dragon: /Yn niffaith Mo_^r Rhudd, merf so_^n - ddigawn, /Treiaist PM V 1 75 dd /(Ga_^l ag ef na cherwch!) /Gwy_^r yn nygn, yn nigyrydwch, /Gwerin ne_^r yn aerdawelwch, /Gwa_^r Hyw CBM IV 6 37 raul dragon, Saeson sen, /Hud ysgithr ei esgar yn nilen, /Hud ymbyrth ei ysgwyd asgen, /Hyd ymbraw am b PM V 25 3 rau Cyridfen, rwyf barddoni, /Yn null Taliesin yn nillwng Elffin, /Yn nyllest barddrin beirdd fanieri. DB VI 24 53 gogoned (gweled gwyliaw), /Gw_^r ni gaffad nam yn nim arnaw, /Gw_^r ni geffir ffordd i ffo rhagddaw. /G GM I 14 32 nefoedd (neuedd gannwyll) /Cain fedydd fy Nuw yn niw Ystwyll. /Ystwyll ystyriws De_"ws ddefnydd /(Dirn CBM IV 17 114 gaeth, /Yn nyndid, ym mhryd, ym mru ban aeth, /Yn nolur, yng nghur, yng nghorffolaeth. /Cynyddwys Mawrw MG VII 34 10 n uffern blant. /Plant Mihangel sant! Y sarff /Yn nrygwedd lliwen cen cyrff, /Hagr a llawn yw llun ei g PM V 25 3 chfawr awen, /Cyfrau Cyridfen, rwyf barddoni, /Yn null Taliesin yn nillwng Elffin, /Yn nyllest barddrin CBM IV 8 9 Yn awen barawd awdl burwawd be_^r; /Yn annwfn, yn nwfn, yn nyfnder - yd farn, /Nid beirdd a'i dadfarn, GM I 14 36 eliesid Ieuan ieuang dedwydd /Diau Fab Duw nef yn nwfr echwydd. /Achaws y dyfu uchel fri ym mru /Mair e LlF2 VI 10 62 /A minnau, bwyf tau, bwyf taith - ddiarswyd, /Yn nwyawl annwyd profwyd prifiaith. /Gwae ef draethadur, LlLl II 16 23 amddiffyn /Amddiffwys gymynad, /Gweilch argae yn nydd aergad, /Gwalch Mechain gorwyrain gwlad. /Piau y CBM III 11 20 rhodwydd, /Ebediw gw_^r briw, braw ddygwydd, /Yn nydd brwydr rhag bron ei arglwydd. /Ni'i ta_^l gwy_^r EG VI 18 133 raeer, /Ei wayw a orau yn ddau hanner. /Dinidr yn nydd brwydr yn yd brofer, /Dunoding berging, bargoch, OC II 14 65 ngyr, /Dau arial dywal dau fab Ynyr, /Dau rydd yn nydd cad eu cyfergyr, /Cyfargor ddiachor, camp ddiech CBM III 9 2 waf, godor drain - waywawr, /Gwae wy_^r Lloegr yn nydd cain! /Teulu Madawg, mur Prydain, /Yn llwythiawg DB VI 27 65 Llywelyn, llywiawdr Gwyndyd. /Gwarafun ni wnaf yn nydd creulyd. /Gwrawl oedd ei hawl wrth ei hwylfryd. CBM IV 9 73 ry, /Cyffro cad Cadelling wely. /Gw_^r a w_^yr yn nydd ffwyr na ffy, /Gw_^r a wn-i a hwn yw hynny. /Gw PM V 28 26 ar aerllary (oerllawr - a'i gortho) /Ni wrthid yn nydd gawr, /Mab Rhotbert, rhwyf byddinawr, /W_^yr arf BF VII 45 13 /Dinag, dinam fanag fu. /Bu aruthr gwythruthr yn nydd gweithred - trin /Trawshael fab Ednyfed, /Bu gwi CBM IV 4 239 golluchon; /Dangosed gweithred Gwaith Faddon, /Yn nydd gwy_^th gweithfuddig dragon! /Ar llwrw ysgwydfwr MB I 3 5 -d-eirifam yn rhan Drindawd. /Pan ddyfo Dofydd yn nydd pennawd, /Peryf, pa_^r wrthfyn yn erbyn Brawd /P CBM III 3 122 mhlaid ymwrthfyn, /Yn rheiddun orun oresgyn, /Yn nydd rhaid a_^ rhodawg yng ngryn, /Yn rhodwydd, ebrwy CBM III 14 23 rad - mawr, /Gwy_^r am lawr, gw_^r am lad, /Ac yn nydd rhebydd roddiad /Rhoddion o feirch rhuddion rhad CBM III 29 26 /Oedd barawd cleddyf cleudaer - ym marddrin, /Yn nydd trin ger traeth Caer, /Llid ysgwn, ysgwyd canaer CBM III 17 31 ir, /Nis arfaidd llew a dan lloer, /Gwayw crwm yn nydd trwm trwy ffwyr, /Gwa_^n ffysg yn eurwrysg, yn a CBM IV 4 127 a cad Cadelling fonedd, /Oedd tramawr trameirw yn nyedd, /Oedd trymle gweithle gwythlonedd, /Oedd troml LlF1 II 5 11 erydd dydd ar ddeg /Yd gyrch mo_^r mawr atreg /Yn nyfnder daear dremynt /Fal nas cyrraedd gwynt gwaneg. CBM III 26 37 ry fyry faran Eliffer. /Gwae ni, feirdd, fyned yn nyfnder - daear /Gwawr trydar traws lewder, /Gwarth w CBM IV 8 9 arawd awdl burwawd be_^r; /Yn annwfn, yn nwfn, yn nyfnder - yd farn, /Nid beirdd a'i dadfarn, bardd a'i PM V 2 17 tawd tafawd nas tyf eli. /Gwythlawn yw fy nawn yn nyfysgi, /Gwaethlfan yng nghyman, yng nghymelri. /Gwo PM V 1 49 n anllad, /Ef flawdd cyfri_"au, ef fleiddiad - yn nygn, /Ef gynnygn gymynad, /Ef ysgrud, ef ddrud, ef CBM IV 6 192 berchen a berchir, /Trydydd Hualawg, huelir - yn nygn /Ei gynnygn gan ei ddir. /Trwst tra thrwst, tre PM V 1 75 - calanedd /(Ga_^l ag ef na cherwch!) /Gwy_^r yn nygn, yn nigyrydwch, /Gwerin ne_^r yn aerdawelwch, /G GM I 9 146 wystlir iddaw o Ddin Alclud gogledd, /Draig yw yn nyhedd draw yn neau. /Addfwyn cyntefin, cain hin dydd CBM III 7 10 ng ngoddug, yng ngoddaith, /Tarf esgar, ysgwyd yn nylaith. /Rhwyf myrdd cyrdd, cerddorion wobaith, /Rhu PM V 25 4 arddoni, /Yn null Taliesin yn nillwng Elffin, /Yn nyllest barddrin beirdd fanieri. /Cymhwyllaf fy naf, CBM IV 17 113 - gymwyll), /O dwyll, o dywyll dywysogaeth, /Yn nyndid, ym mhryd, ym mru ban aeth, /Yn nolur, yng ngh CBM III 16 86 /Cyfarfod orfod orawen, /Cyfarf tarf, twrf llu yn nyrwen; /Cyfle niferoedd, cyflawn ei eirioes, /Cywlad CBM IV 6 49 lafn o'i law ar gyfys, /Llachar glaer yn aer, yn nyrys; /Ac ysgwydd yn rhwyd rhag ysgwn plymnwyd, /Ac HOG II 6 31 y morfa ym Meirionnydd, /Men y'm bu fraich wen yn obennydd. /Caraf yr eaws ar wyriaws wy_^dd, /Yng Nghy MB I 3 48 arynaig lew law ddiferiawg, /Ni ludd ei erlid yn odidawg. /Ceimiad cas agarw, syberw serchawg, /Cyd ga CBM III 14 25 ion o feirch rhuddion rhad. /Rhad wallaw anaw yn oed awydd - cyrdd, /Cardd arnaw ni gyflwydd, /Pryder CBM III 3 76 heraint! /Pan fo pawb, pan fwyf heb henaint, /Yn oed dewr deng mlwydd ar hugaint, /Pan dde_^l Brawd rh ES I 19 13 dd, /Ysbyddawd oes barawd barthlwydd. /Ys bwyf yn oed dyn dengmlwydd - ar hugain /Rhag deulin fy Arglwy PM V 17 43 yd, /Ni odyn neb dy gas, /Ba_^r llychwr, gw_^r yn oed gwas, /Beirdd byd i'th gyd rhygafas. /Cefaist, Ly PM V 13 28 Hydr udd cleddyfrudd, clodfras, /Huysgwr gw_^r yn oed gwas. /Gwastad yng nghan cad, yng nghyngwydd - ga PM V 23 104 yn ddychryn a ddechreuo - blaidd /Uch blaenwel yn oed llo, /Gnaws achaws yn ych cyn adfo, /Gnawd ei la GYC VII 38 25 n febyd ofer, /Ef yn was anwastad gallter, /Ef yn oed yn edrym llymder, /Ef yn w_^r yn arail prudd-der; DB VI 32 7 - a garaf, /A gerais ei chanlyn; /Neud eddwyf yn oer dyddyn, /Nid oes dim einoes i ddyn. /Pob dyn oer CBM III 3 186 ni wneir hir ennyd, /Ni wnaethpwyd eirioed er yn oes byd: /O'i adaf etewyn tanllyd /Y dyfu, a dail ar GYC VII 38 9 /I mywn cwymp Lusiffer, /Yn ddiledfryd byd bod yn ofer? /Nid da na thraha na thrabalchder; /Nid digywil CBM III 11 73 bawg heboch neud addoedd. /Nid addoedd fy nawn yn ofer - o'm gwlad, /A'm gwledig a'i dirper, /Ni'm gwna D-5 VI 36 30 fron a fu ar fedd - ei Arglwydd /Na fyro awydd yn oferedd. /Ei gorff a eddyw (eiddun rhysedd) /I mewn E SB II 22 51 Oedd cwyn tranc pob tra a diffyg, /Oedd colofn yn ofn annyfnig, /Oedd terfyn cardd, oedd ca_^r deuddybl CBM III 27 28 /Cyrchws glyw ba_^r, glew bergyng, /Cyrch eofn yn ofn, yn yng. /Oedd digyfyng mynw, mynwent fyged - hae DLlM II 18 51 . /Yni fwyf hynwyf, hynefydd - galar /Yn afar, yn ofydd, /Cof Owain i'm calon yd fydd, /Difuner ucher a MB I 3 45 pedwar yn wa_^r weiniawg. /Gwylynt, golithrynt yn ogelawg /Rhag unmab Cynan, y cyndyniawg. /Yr arynaig PM V 10 42 eenin. /Breenin Powys, pobl dost, - yn engir, /Yn ongyr gorfuost; /Tw_^r cynrain, tw_^r Brydain bost, / CBM III 11 48 os eu rhaclod, /Ym mlaen cadau cadw arfod, /Ac yn o_^l diweddwyr dyfod. /Cynneddf i Bowys ban e_^l - ar LlF1 II 4 11 prydyddion: /Pryderus yw'n defawd; /Fy ngherdd yn o_^l fy ngheudawd, /Fy nghaniad marwnad mor nawd. /Mo CBM III 6 8 y_^d gwydr, cawr hydr a'i ca_^n, /Corn meinell yn o_^l gellgwn DB VI 29 6 oegr, yn llosgi ei thyrau: /A'i gwelai, eiliai yn olau; /A'i gweles, gwelynt ryfeddau! /Gwelsam-ni wawr D-4 VI 20 34 i baid. /Pebyll Llywelyn, llew cad, - a weled /Yn olau archafad, /Yn lludwaw Llidwm yn rhad, /Yn llu go MG VII 32 22 yr ffaldau, /Engyl adfydd, a nos fel dydd dyfu yn olau; /Yna y traethwyd ac y coelwyd coelfain chwedlau ES I 24 41 dedwyddyd - mab dyn /Gan Fab Duw o'i wynfyd. /Yn olau ys bo fy anwylyd /Ar nef, ar nawdd Duw a'i ddiff DB VI 28 10 wy Fab Duw dawn arwaneg, /I'm dwyn og eu plith yn olithreg /I wladoedd cyhoedd, cyfun, hardd-deg, /Ar w PM V 4 37 angerdd, /Yn angudd ei roddion, /Ef yn w_^yl, yn olud anfon, /Ef diwyl diwyll gwleidiaddon, /Ef orau PM V 1 47 Udd edmyg, traws ryfyg treisiad. /Ef yn w_^yl, yn olud roddiad, /Ef yn daer, yn aer yn anllad, /Ef flaw MB I 3 72 ned mur ced yn dawedawg /Dy-m-gug, neu'm gorug yn oludawg. /Yfais gan de_"yrn o gyrn eurawg /Arfodd fae LlF2 VI 7 18 ebys. /Hand-yth-fagwyd, befr, yn ben erchwys, /Yn orau cenau, Cynon fegys. /Handym feirdd heirddion, ha GM I 8 81 ar, /Ac angerdd anwar gnaws da_^r dan ias. /Ac yn orau dyn Duw rhy'i creas; /Cyn ei fa_^r arnaf neuaf n GRh II 28 56 uw a'th wnaeth, o'r penaethau, /Yn orofn pawb, yn orau. /Gorau un, gorau gerennydd - i ddyn /Yr hon Ddu DB VI 29 3 nesed ein heisiau. /Gwelsam-ni gynt, a'i wynt yn orau, /Gwalch Cymru yn cymryd arfau /Yn Lloegr, yn ll PM V 24 37 f nid ma_^n, nid mal diawg, /Dy gynneddf dyfod yn orfodawg /Am ben dy gynnygn, cynnwrf gwychawg, /A gwa IRh VII 29 24 /Yn orlliw eiry rhiw, rhetid - 'ym mhwyllad, /Yn orllad cariad men y'i cerid. /Yn arllafar wa_^r wawr IRh VII 29 26 n y'i cerid. /Yn arllafar wa_^r wawr ddiodid, /Yn orllawen wen a weinyddid. /Yn orlludd hoen grudd, gre IRh VII 29 28 orlludd hoen grudd, greddf ddodid - rhag poen /Yn orllifiant hoen, hwn ni geisid. /Yn arllawdd hirgawdd IRh VII 29 23 a boenid, /Yn eurllen, yn wen, yn wan obrid, /Yn orlliw eiry rhiw, rhetid - 'ym mhwyllad, /Yn orllad c IRh VII 29 27 r wawr ddiodid, /Yn orllawen wen a weinyddid. /Yn orlludd hoen grudd, greddf ddodid - rhag poen /Yn or SB II 23 6 w mawrfab Owain /O newydd yn Nehau a Dwyrain, /Yn ormodd, yn armes Prydain. /Llaw-wag cyrdd gwedi ca_^r GRh II 28 56 neb y tau; /Duw a'th wnaeth, o'r penaethau, /Yn orofn pawb, yn orau. /Gorau un, gorau gerennydd - i MB I 3 62 oedd (nid oedd guddiawg) /A ddiffyrth ei wy_^r yn orwythawg; /Cyfamug ei wir a_^ mil farchawg; /Clywyd CBM IV 18 58 /Ac Ef, Udd, ni'n lludd ein llesa_"ed, /Ac Ef yn oseb yr osoded /Yn hollawl, meidrawl, hawl huanred. / PM V 4 31 trwy wy_^r a gweision. /Gwelais fyrdd o feirdd yn oson /Yn moli Rhodri, rhwyf dragon; /Hwynt cenynt nas CBM IV 6 113 aglyddawdd a'i gleddyf uch gwain, /Rhaglym fu yn pannu pennain, /Rhag parau rhiau, rhudd gigwain, /Rha SB II 24 27 heidiaw, /Rhys Rhos gyffro rhag pyrth Penfro yn pebylliaw. /Ni lefais neb amgylch moreb mo_^r Anhunia GB II 25 9 , fa_^r flawdd flaenu, /Cymhenddraig, pen-aig yn penaethu, /Cymhennaf pennaeth yr wnaeth Iesu. /Cymhen PM V 19 9 yd ball guall Guhelyn. /Gair fy ngair o'r pair yn perthyn - ar bawb /O bobloedd dyffestin, /Mau aur rhu BF VII 48 15 nwawr llawr llu fyddinaw, /Am ddihirfudd prudd yn preiddiaw - gormes, /Tey_"rnlles branes Brynaich syr GB II 25 32 wst trethau o Lundain, /Traethadur Prydain wyf yn prydu /Trais tra thrais tra thraws tra Thren gyrchu, CBM III 26 19 traethawd nawd nawsber. /Terfysg yn rhagffysg yn rhacter - a wnaeth /Twrf ton ffraeth ffraw aber, /Ysg CBM IV 4 263 wair, enwawg yng nglewder, /Pa_^r anwar, anwas yn rhacter, /Pobl wasgawd, ysbyddawd oesber, /Post esbyd CBM IV 8 26 cad neirthiad ne_^r, /Cadr ydd ymddengys Rhys yn rhacter. /Rhactwll ei gylchwy pan amgylcher - brwydr, GB II 26 12 syw gormant, gormes haint - ni ad /Na lledrad yn rhad, rhwyd ysgeraint, /Ysid rhad yn ei wlad a mad a CBM III 19 21 argledr im, yn arglwydd. /Detholais fy rhwyf, yn rhad wellyng - mawr, /Llwythfawr llawr llaw ddetchwyn BF VII 46 29 nefawl hawl hwyl oleuad) /Yn rhan drugaredd, yn rhad - y Drindawd, /Yn rhydd o'th bechawd ddefawd ddi D-4 VI 20 35 a weled /Yn olau archafad, /Yn lludwaw Llidwm yn rhad, /Yn llu gorfeddu gorwlad. /Pebylliwys fy llyw y EGM I 29 18 im oergladd, boed im Arglwydd! /Rhydalwyf iawn yn rhadlawn rwydd /Can edifarwch cyfrwydd - i'm Iesu, /W CBM III 26 19 Treth folawd, traethawd nawd nawsber. /Terfysg yn rhagffysg yn rhacter - a wnaeth /Twrf ton ffraeth ffr CBM III 16 138 , graid oror, /Coch ei lafn o ladd yn rhagor, /Yn rhaglam yn rhaglym eisor; /Coch arfau aerfan, cochliw CBM III 16 138 r, /Coch ei lafn o ladd yn rhagor, /Yn rhaglam yn rhaglym eisor; /Coch arfau aerfan, cochliw ei luman / CBM III 10 70 riw. /Trydedd yw ar ddeg a ddigawn - rhaclod, /Yn rhagod rhagorddawn, /Fflam luchlam i luchladd estrawn CBM III 16 137 Mab Gruffudd, graid oror, /Coch ei lafn o ladd yn rhagor, /Yn rhaglam yn rhaglym eisor; /Coch arfau aer BF VII 54 33 _^r Gwynedd tuedd Teifi. /Dreigiau rhwyg arfau yn rhagori, /Dragon dieiddil, fil fanieri, /Drwg y'n gwn CBM III 16 146 es gw_^r gwrddfalch yng nghynnor /Gw_^yth fore yn rhagre rhag io_^r, /Trais ar ei ysgwyd rhag ysgor - D ES I 23 21 n y delwyf i'i dangnefedd /Dydd y parther rhai yn rhagyrwedd, /Y perthir eraill y parth argledd. /Cyna BF VII 44 17 rhy-las. /Llas un mab Llywarch, llew afael - yn rhaid, /Llardelaid, honnaid, hael, /Ca_^r coeth, doe EG VI 18 127 y'i molir ei wir, ei orober, /Ei wryd yn rhyd yn rhaid nifer, /Ei orofn gwraf yn ydd eler, /Ei orfod g OC II 14 130 hidlaid - melys /I ergyrwayw gwry_^s gochwys yn rhaid /O gyrn buelyn balch oreuraid. /Er gobryn gobrw PB VII 17 9 rioed, /Oedd hael twym-ddiwael telaid. /Telaid yn rhaid, yn nhrin gwry_^s /Fu Fleddyn, flyngddrud neges LlF2 VI 8 36 ud ar dud gwolud gwylain - blaid, /Mal ydd eid yn rhaid yn Rhyd Angain. /Rhybo Duw rhebydd ddadwyrain; PM V 23 203 rn, /Wyf tebyg Eli_'ffant. /Can orfod pob rhod yn rhamant /Can folawd a_^ thafawd a thant, /Cain de_"yr EGM I 27 65 /(Gormod yw bychod o bechodau) /Yn urdden Reen yn rhan deau, /Yn wrawl cedawl cyd a_^ seiniau. /Boed ef MB I 3 4 wrno, rhy-n-bo-ni gardawd, /Rheg rhy-d-eirifam yn rhan Drindawd. /Pan ddyfo Dofydd yn nydd pennawd, /Pe BF VII 50 40 es dromaf) /A gymero rhwyf rhywiocaf - fonedd /Yn rhan drugaredd, fawredd fwyaf BF VII 46 29 n geimiad, /(Ys bych nefawl hawl hwyl oleuad) /Yn rhan drugaredd, yn rhad - y Drindawd, /Yn rhydd o'th PM V 8 42 d. /Ni mag na_^g neges arfollid, /Ni myg rhodd yn rhan eddewid. /A minnau, magator o'm dlid /Bodd i Ddu PM V 24 72 yddolawg; /Gan ddewis fuchedd rinwedd rannawg /Yn rhan i'th barthred, rwyf ced caerawg, /Caffael trugar D-3 VI 19 10 ist, cyrchaist carcharorion, /Gwnaethost gaith yn rhan obaith rhyddion; /Dugost drais achaws yn draedsy CBM IV 8 51 Aber /Nid abar y gwnaeth, nid saeth salwder. /Yn rhan orffowys yd gynhwyser, /Yng nghynnwys rhydid gle GB II 26 198 i allaf-i ddim heb Dduw Trined. /Dewi yn eang, yn rhan rhwyddged, /Ac yn yng dieddyng, Dewi wared, /Dew CBM IV 16 138 fi, gordden Ri, Rwyf graid, /Yn rhwyddfraint, yn rhan saint seiniaid, /Yn rhwyddlwyr yn synnwyr syniai PM V 23 207 an ddifwyn oesgwyn ysgarant, /Can Dduw Rhe_^n, yn rhan westifiant /Can ddiwedd pob buchedd, bych sant MeiG I 33 33 ug llwyr ein gw_^yr a'n gau; /Ni'n gatwy Rheen yn rhanfaddau. /Rhoddesid ein Duw yn ein dechrau /Rhodd DB VI 25 29 /Oedd gwaedlyd pennau, gwedi gwaedlin - rhwy /Yn rhedeg am ddeulin. /Llywelyn, ein llyw cyffredin, /Ll DB VI 28 1 Ys gorwyn ewyn rhyn yn rhedeg, /Ys gwrdd yn Ionawr, mawr morgro_"eg. /Ys gwa GB II 26 55 r a gerddynt yn gydbreiniawg /I hebrwng anrheg yn rhedegawg /I Lasgwm, nid oedd drwm dri urddasawg; /Ed GM I 14 42 Thad, hi yn wyry heb wad, /Hi yn hollawl rad, yn rhegofydd, /Hi yn ferch wy Mab y modd ysydd, /Hi yn MB I 3 59 doeth ef nid aeth yn warthegawg: /Ni yn Eryri yn rhei_"awg, /Ni thorres i bawr a fu breiddiawg. /Gruff CBM III 3 121 wyd rhyn, /Ym mhlymnaid ym mhlaid ymwrthfyn, /Yn rheiddun orun oresgyn, /Yn nydd rhaid a_^ rhodawg yng ES I 15 5 radur llafur pob llawfaeth. /Lleha fi, fy Rhi, yn rheolaeth - nef /I'th nodded frenhiniaeth. /Bendigws MeiG I 33 101 llog Iddas. /Na'm gato Rheen rhy'n teg brynas /Yn rhewin Ca_"in can Sathanas. /Rhag pobloedd poen eu cy D-5 VI 36 55 /Gwrawl Iesu, Pen llu llari_"edd, /Ef yn dri, yn Rhi, ac nid rhyfedd GM I 11 83 ithfuddig, /Yn hywydd yn rhwydd rhag hwyedig, /Yn rhiedd Gwynedd gwynfydig, /Yn ga_^r gan Ddofydd yn Ei GB II 26 32 fryd i freiniawg - ysydd /A'i elfydd yn rhydd, yn rhieddawg; /Ar Iwerddon wlad ys rhad rannawg, /A'r De MeiG I 31 27 m profant, /I'r Unduw'n yr undawd y'm gadant. /Yn rhinwedd raddau y'm rhoddant, /Yn wastad fy ngwesti a CBM III 16 168 yngrain, /Yn rhith draig rhag dragon Prydain, /Yn rhith blaidd, blaengar fu Owain. /Owain awyddfawr, ar CBM III 16 165 radain, /Yn rhith llafn anwar, llachar llain, /Yn rhith cleddyf claer, clod ysgain - yn aer, /Yn aroloe CBM III 16 167 clod ysgain - yn aer, /Yn aroloedd cyngrain, /Yn rhith draig rhag dragon Prydain, /Yn rhith blaidd, bl CBM III 16 164 yn arwain, /Yn rhith llew rhag llyw goradain, /Yn rhith llafn anwar, llachar llain, /Yn rhith cleddyf c CBM III 16 163 yd rhag ysgwn blymnwyd /Ar ysgwydd yn arwain, /Yn rhith llew rhag llyw goradain, /Yn rhith llafn anwar, CBM III 16 161 goelfain - ran /Meirch mygrfan, cyngan, cain; /Yn rhith rhyn ysgwyd rhag ysgwn blymnwyd /Ar ysgwydd yn CBM III 16 131 groch, /Ei drosedd ni dresir nemoch; /I drylew yn rhiw ei dorf drwylwyn wiw, /Ei darian dryliw, droch, GM I 11 50 Balch ei fynwin, beilch ei faon. /Ban bref biw yn rhiw rhag ei ddeon /Pan ortheol cad cedawl wron. /Ban CBM III 8 24 erwyddon, /O eurdorf eurdorchogion, /Ein rhif yn Rhiweirth afon. /Llawer gorwydd blawr yn Llanfawr - MeiG I 32 22 Ef yn Ysbryd Gla_^n gloywaf - Ei ddefnydd, /Ef yn rhiydd rhydd (ni rhyfeddaf) /Ef a gred Ei gred, gred CBM III 19 19 wydd - am olud, /Rhwyddwan rhudd yn rhodwydd, /Yn rhodawg friw, fraisg arwydd, /Yn argledr im, yn arglw CBM III 3 124 wg yng ngryn, /Yn rhodwydd, ebrwydd yn erbyn, /Yn rhodle gwyach gwyarllyn, /Yng nghyfrgain gyfwyrain cy CBM III 11 18 ir o wir, o w_'reiddrwydd - braisg /A brwysgaw yn rhodwydd, /Ebediw gw_^r briw, braw ddygwydd, /Yn nydd CBM III 3 123 resgyn, /Yn nydd rhaid a_^ rhodawg yng ngryn, /Yn rhodwydd, ebrwydd yn erbyn, /Yn rhodle gwyach gwyarll PM V 13 30 nghan cad, yng nghyngwydd - galon, /Galofydd yn rhodwydd, /Gwoseb roddiad aur rhad rhwydd, /Gwy_^s ei DB VI 27 23 rai o'i helaethrwydd, /Lleiddiad fryd yn rhyd, yn rhodwydd - ongyr, /Och a wy_^r, am w_^r diwaradwydd, CBM III 19 18 y rhwyf, yn rhwydd - am olud, /Rhwyddwan rhudd yn rhodwydd, /Yn rhodawg friw, fraisg arwydd, /Yn argled CBM IV 13 6 naf. /Naf ym mhresent yw ne_^r wenwlad - rwyf /Yn rhodd Duw a'i ganiad, /Trosti nid traws twyll na brad PM V 23 195 d yn gant: /Cyd archwyf i'm llyw y lloergant - yn rhodd, /Ef a'm rhydd yn geugant. /Lliwelydd lletawd d CBM III 21 101 y rhagores. /Ugeinpunt o'i fodd a'm rhoddes - yn rhodd, /O'i farannedd ni'm diddoles, /Nis diddolwy Du PM V 1 41 ddyfnad, /I anant ei eni bu mad, /Ei aur rhudd yn rhodd o'i geiniad /A'i emys a'i amryw ddillad; /Ei ba PM V 19 24 gylchyn. /Dy law hir, neu chredir na chryn, /Yn rhoddi aur rhudd a melyn. /Dewr y'th wnaeth UnDuw yn CBM III 20 25 rfod cyfnod cad. /Cadwyn cyfri_"au, cyfrwydd - yn rhoddi /Ced westi wastadrwydd, /Gryd worllwyn a graid CBM III 21 37 gwn ei golli. /Neu chollais-i arglwydd rhwydd yn rhoddi, /Neu'm rhoddes-i hil Rhun rhudd a phali, /(Ne MG VII 32 38 ant cyrch goddeau, /Ac eu manag seren o'u rhag yn rhoi golau; /Caerusalem a chaer Fethlem (nid er methl LlG VII 24 139 diamau, /Yn lladd, yn llosgi, yn torri tyrau; /Yn Rhos a Phenfro, yn rhysfa_"au - Ffraing, /Llwyddedig DB VI 29 11 lsam-ni Faelgwn, fawrfur cadau, /Cadrfab Rhys, yn Rhos a_^'i ffaglau; /Gwelsam-ni Owain prain, prudd ei OC II 15 36 anrhaith; /A ennir wedi hirdaith? /A annwn-ni yn Rhos noswaith? /Dos, was, i gennyf ac nac annerch - n PB VII 6 16 nwlad nef, boed ef ydd e_^l!) /Can nos gwnaeth yn Rhos rhyfel. /Rhyfelnaf trosaf, wyf treistig - o'i go MB I 3 31 yn ei gyntedd fedd a bragawd. /O olo Gruffudd yn rhudd feddrawd /Cwynif-i ddragon dwfn ddygn ddiwyrnaw PM V 23 192 y'u caffant. /Minnau, o'm rhadau, rym anant, /Yn rhuddaur, yn rhwydd ardduniant /O bob rhif i'm rhwyf CBM IV 4 101 alchlan yn gwalchladd pennain, /Uch gwayw rhyn yn rhuddaw adain; /Uch gwaedd gwynt, gwolau hynt gwylain PM V 25 26 i, /Yn Rhuddlan degfan Deifi - drachas Eingl, /Yn Rhuddlan Degeingl deg athrefi, /Yn llys y Wyddgrug a PM V 25 25 gordd, /Yn Hawrffordd drefgordd dref dyfysgi, /Yn Rhuddlan degfan Deifi - drachas Eingl, /Yn Rhuddlan D GM I 9 79 /Pan amwyth udd Mo_^n maws o'i dymyr. /Gwelais yn Rhuddlan ruthr fflam rhag Owain /A chalanedd rhain a CBM IV 7 21 a ddug rhagon /Cad fab Gruffudd yn Rhuddlan. /Yn Rhuddlan rhwng dau nifer /Pan gyfrang gwaywawr a gwy CBM IV 7 20 yn, /Cyd ragor a ddug rhagon /Cad fab Gruffudd yn Rhuddlan. /Yn Rhuddlan rhwng dau nifer /Pan gyfrang g CBM IV 1 57 /Gwaith Bryn Dygannwy, eu dyganrain; /Gwelais yn Rhuddlan yn rhuddlanw cain /Torf arwr am w_^r am orwy PM V 23 165 nt - i drais, /Adrysedd cyfnofant, /A Rhuddlan yn rhuddlanw amgant, /Rhun ganclawdd adrawdd edrywant, / CBM IV 1 57 n Dygannwy, eu dyganrain; /Gwelais yn Rhuddlan yn rhuddlanw cain /Torf arwr am w_^r am orwyrain; /Gwela EG VI 18 72 nif a_^'i lif o lain, /Hud e_^l yn rhyfel hyd yn Rhufain /A_^'i raclod a'i rod o riw feddgain /Hyd y d LlF2 VI 8 32 l ddarllain - gledd, /Rheufedd nid rhyfedd hyd yn Rhufain. /Rhif pybyr eryr arwyrain, /Rhwyf difradw, DB VI 29 17 au; /Gwelsam Rys Falchgryg, rhyfyg rheithlau, /Yn rhuthr aruthr ar y Deau; /Gwelsam Rys Fychan, darian LlG VII 26 5 /Ys iawn ddifygwl o'i fygythiaw. /Grymus uthr yn rhuthr yn anrheithiaw, /Greddf ddileddf ddilesg wrth GYC VII 38 28 ; /Ef yn grwm yn gryman gwillmer, /Ef yn rhwth yn rhuthraw Gwener, /Ef a_^ rhwnc i rwng ei ddwyfer, /Ef GYC VII 38 28 prudd-der; /Ef yn grwm yn gryman gwillmer, /Ef yn rhwth yn rhuthraw Gwener, /Ef a_^ rhwnc i rwng ei ddw PM V 22 33 n rhiain rhag a garwy. /Yn ganmlwydd yn rhwydd yn rhwy - ar Gymru, /A'th gymryd yn fwyfwy, /Doeth ateb, PM V 22 10 elais cer Dinsylwy, /Eisyddyn gwylain, rhiain, yn rhwy; /Calchaid y caeroedd cylchwy - Maelgyning, /Mil HOG II 9 3 gweled gwylan. /Yd garwn-i fyned (cyni'm cared yn rhwy) /Rhy eiddun ofwy i ar feingan /I edrych fy chwa CBM IV 16 175 aredd fwyfwy /Caru gwy_^d yn rhyhyd, yn rhwy. /Yn rhwy ydd amwg a ddamunwy - bryd, /Rhybenyd rybechwy, CBM IV 16 174 rydd, ys caredd fwyfwy /Caru gwy_^d yn rhyhyd, yn rhwy. /Yn rhwy ydd amwg a ddamunwy - bryd, /Rhybenyd CBM III 19 13 wrdd orddrud, yn lud lew. /Detholais fy rhwyf yn rhwyd - gelynion, /Ga_^l ynal ym mhlymnwyd, /Yn wawr D-4 VI 20 41 Gorthir y gelwir Geirwryd. /Pebyllwys fy rhwyf yn rhwyd - gwrdd gynnygn, /Gwy_^r gynnif ym mhlymnwyd; / CBM IV 6 50 , /Llachar glaer yn aer, yn nyrys; /Ac ysgwydd yn rhwyd rhag ysgwn plymnwyd, /Ac ysgwyd ar ystlys, /A CBM III 19 17 ch balch bolch ei ysgwyd. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd - am olud, /Rhwyddwan rhudd yn rhodwydd, /Yn PM V 10 77 cant. /Can ced rhydd peunydd, prif eurglaer, - yn rhwydd /A'm rhoddaist, udd didaer; /Can cad teg torra MG VII 32 40 lem a chaer Fethlem (nid er methlau) /Doethan' yn rhwydd ar feirch ebrwydd, wiw ebrannau. /Disgyn yn ff PM V 23 192 /Minnau, o'm rhadau, rym anant, /Yn rhuddaur, yn rhwydd ardduniant /O bob rhif i'm rhwyf y'm doniant, GYC VII 39 36 on: /Yn rhydd i'm henaid rhoddion - goleuder, /Yn rhwydd-der lleufer y'm llehaon PM V 6 23 id - ddyn, /Yn felyn, yn folaid: /Ef a'u rhydd yn rhwydd erfyniaid, /Ef rhy_"wr rhyweryd digraid, /Ef g CBM IV 16 61 - ysydd /Ni symud Ei bennaeth; /Ef ein Rhwyf yn rhwydd feidrolaeth, /Gwellingrad, Gwallofiad gwellfae HOG II 7 14 awn gweddeiddrwydd, /Mabddysg oedd iddi rhoddi yn rhwydd. /Mabwraig, mwy yd ffaig ffenedigrwydd - ar we CBM III 19 5 el ddigraff, yn ddigrawn. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd rhad - wasgar, /Yn llachar, yn lluchiad, /Yn GM I 11 82 esgar, /Yn wythfar, yn weithfuddig, /Yn hywydd yn rhwydd rhag hwyedig, /Yn rhiedd Gwynedd gwynfydig, /Y CBM IV 1 9 arwyre ail arwyrain, /Yn ail gerdd i'm rhwyf, yn rhwydd yd fain, /Yn ail air moliant, moli Owain. /Cyf PM V 22 33 i phell tyn rhiain rhag a garwy. /Yn ganmlwydd yn rhwydd yn rhwy - ar Gymru, /A'th gymryd yn fwyfwy, /D CBM III 19 2 Detholais, o les, o Leisiawn, - fy rhwyf, /Yn rhwyddfalch am ei ddawn, /Yn hawl wrdd, orddyfn camaw CBM IV 16 138 yfnaid, /Gorddyfn fi, gordden Ri, Rwyf graid, /Yn rhwyddfraint, yn rhan saint seiniaid, /Yn rhwyddlwyr CBM IV 16 140 seiniaid, /Yn rhwyddlwyr yn synnwyr syniaid, /Yn rhwyddhawl hwyrdawl, hirdoddaid, /Ym mhrid-ddull cynn CBM IV 16 139 id, /Yn rhwyddfraint, yn rhan saint seiniaid, /Yn rhwyddlwyr yn synnwyr syniaid, /Yn rhwyddhawl hwyrdaw CBM IV 9 57 eurgrair bedysiawd. /Braisg rebydd, yn rhydd, yn rhwyddnawd /Y gwna Rhys rhieddawg o dlawd, /Braw Bryn PhB VI 14 5 rwlid /Myn nad eingai neb ar y newid. /Peunydd yn rhwyddrydd y'm rhoddid - anoeth, /Peunoeth a_^ rhygoe LlG VII 24 77 Llawdrallaw drin wychydd. /Y Gw_^r a'i rhoddes yn rhwyf dedwydd /Ar Wynedd arwynawl drefydd, /A'i cadar PM V 24 12 rawg; /Rhyarfeiddaf naf nerthawg - ddygyrchu, /Yn rhwyfan teulu, rhwyf teuluawg, /A_^'m prydest ddylles HF VII 23 9 r, /Gw_^r eurglawr aesawr uswydd holli, /Gw_^r yn rhwym gan rwyf Eryri, /Gw_^r, pai rhydd, fal Rhun fab BF VII 44 22 l. /Mor wael myned hael (hwyl gyffro - galar) /Yn rhwym gwely manro! /Llawr gwerthfawr Llan a'i gortho DB VI 27 56 m doddyw, yn anhyfryd - wyf /Am fyned fy rhwyf yn rhwym gweryd. /Golo hael, galar yw y dedfryd, /Goludd PM V 25 31 s tw_^r golau yn golosgi, /Ym mhryffwn rhy_"wr yn rhwyoli - gwry_^s, /Ym Mhrydain Ynys gwy_^s ein gwest CBM III 19 9 w glew, glyw ddiffreidiad. /Detholais fy rhwyf yn rhwysg aerllew - torf, /Yn derfysg a_^ thrylew, /Yn a PM V 26 72 Rhys nis cil na deng mil na dau /Pan e_^l Rhys yn rhwysg ei arfau! /Arfawg cymynawg, cymyned - oswydd! GYC VII 40 61 'i ledrad yng nghloddiau, /Gwae a ga_^r ddaear yn rhy ddiau, /Gwae a dreulio'n ofer ei amserau, /Gwae f LlF2 VI 8 36 gwolud gwylain - blaid, /Mal ydd eid yn rhaid yn Rhyd Angain. /Rhybo Duw rhebydd ddadwyrain; /Rhygaraw DB VI 35 38 ad gyrchu, llafur gur gynnu, /A_^ llu ni chymu yn Rhyd Chwima; /A'r erlid fal cynt ar ael y dyffrynt /A DB VI 27 58 yw y dedfryd, /Goludd ei achludd, gwayw rhudd yn rhyd. /Golau y dug Duw ein diebryd - fry, /Am frenin HF VII 23 7 Gw_^r teilu teilwng i'i foli. /Gw_^r yng ngryd yn rhyd, gw_^r fal Rhodri - Mawr, /Gw_^r eurglawr aesawr GM I 11 38 /Gorsedd i luoedd gorsaf nerthawg. /Gorsefyll yn rhyd, rhodawg - annibellt, /Nid heb waed ar wellt ar EG VI 18 127 ymer, /Rhy'i molir ei wir, ei orober, /Ei wryd yn rhyd yn rhaid nifer, /Ei orofn gwraf yn ydd eler, /Ei DB VI 27 23 ai a lithrai o'i helaethrwydd, /Lleiddiad fryd yn rhyd, yn rhodwydd - ongyr, /Och a wy_^r, am w_^r diwa CBM III 21 18 wrwyr Merfyniawn - ydd wyf /(O ddifa fy rhwyf) yn rhydristlawn! /Gwedi gwawr Cymru, cymraisg gwrth nawn GYC VII 39 35 y_^r doethon, /I ryddid addef nef y'm noddon: /Yn rhydd i'm henaid rhoddion - goleuder, /Yn rhwydd-der BF VII 46 30 ad) /Yn rhan drugaredd, yn rhad - y Drindawd, /Yn rhydd o'th bechawd ddefawd ddifrad! /Dewrddraig Deheu GB II 26 32 t wrth ei fryd i freiniawg - ysydd /A'i elfydd yn rhydd, yn rhieddawg; /Ar Iwerddon wlad ys rhad rannaw CBM IV 9 57 eurgrwydr, eurgrair bedysiawd. /Braisg rebydd, yn rhydd, yn rhwyddnawd /Y gwna Rhys rhieddawg o dlawd, MG VII 33 48 /Nid unwaith na dwy dolurych - bob awr, /Namyn yn rhyfawr a rhy fynych. /[ ]A wneych o ddiwg, na ddiogy CBM III 3 131 n, /Oedd aelaw coel cwynaw Canfryn, /Yn rhyfel yn rhyfawr ddisgyn, /Wrth ddisgyr cedwyr cadrwehyn, /Yng EG VI 18 84 r ger Tanad; /Ysym-i glew a llew a lleiddiad, /Yn rhyfel a_^ rhon orddyfniad; /Ysym-i w_^r a weryd ei r PB VII 9 15 wen, /Gwy_^r a ga_^r gwawr trydar trin, /Gwrdd yn rhyfel a_^'i elyn, /Gwrthgas gwrth ei gasogion. /Diga CBM IV 6 20 wybu bawb heb ge_^l gw_^yth gwrdd hwrdd Hywel /Yn rhyfel cyn rhybudd, /Gwy_^dd briwglau a llafnau lledr BF VII 56 17 budd myn y bai. /Myn y bai aerfab Iorferth - yn rhyfel, /Cyn rhyfawr ddrygyrferth, /Oedd cadarn ddrai LlG VII 24 117 yn, /Arglwydd Lywelyn, lyw pedeiriaith. /Sefis yn rhyfel (diymgel daith) /Rhag estrawn geneddl gw_^yn a LlG VII 24 137 arfau, /Lloegr breiddiaw am brudd anrheithau. /Yn rhyfel, ffrwythlawn dawn diamau, /Yn lladd, yn llosgi PhB VI 14 3 diofid /Gan golofn Cymru camp ddiodid /Pan fu yn rhyfel gad chwe_^l chwerwlid /Myn nad eingai neb ar y EG VI 18 72 , /Hydwf yng ngnif a_^'i lif o lain, /Hud e_^l yn rhyfel hyd yn Rhufain /A_^'i raclod a'i rod o riw fe DB VI 35 36 r gwrdd uchel, a'r gwayw gwaed awel, /Pan e_^l yn rhyfel, nid ymgela. /Lleiddiad gad gyrchu, llafur gur CBM III 3 131 ofal amofyn, /Oedd aelaw coel cwynaw Canfryn, /Yn rhyfel yn rhyfawr ddisgyn, /Wrth ddisgyr cedwyr cadrw DB VI 29 14 ruffudd, beirfudd barau; /Gwelsam-ni fab Hywel yn rhyfelau, /Cynan y'i gelwid, cwyn a'n goddau; /Gwelsa D-4 VI 20 6 . /Nid cywraint i neb cywrysedd - a_^'m rhwyf /Yn rhyfyg gwythlonedd, /Tud glyw tir Mynyw neus medd /Tw EG VI 18 32 /Mi a'th arwyre a_^'th arwyrain - myfyr, /Eryr yn rhyfyr prifwyr Prydain, /Prydfawr Lywelyn pryd dyn da GM I 14 96 ear dudded. /A gwae ni o'r naid y'n rhyddoded /Yn rhygnawd pechawd pall gynired, /Rhag ein twyllaw byth MB I 3 40 awd: /Gogwypo ei Dduw o'i ddiweddawd /Nad e_^l yn rhygoll o'i holl bechawd. /O gyfranc brenhinedd brain CBM IV 16 174 rwy, /Ys cerydd, ys caredd fwyfwy /Caru gwy_^d yn rhyhyd, yn rhwy. /Yn rhwy ydd amwg a ddamunwy - bryd, GM I 8 6 w, yn llew llofrudd: /Ef yng ngryd, yng ngryn, yn rhyn rybudd: /Ef gw_^r, gwelitor golaith ei dewdor / PM V 26 124 /Dy gleddyf rhyglywsam ar rod /A'th wayw rhudd yn rhyn ymwosod. /Dy arwydd ech awydd uchod, /Ys argrad GM I 14 59 rhylafarwyf /Yn afflau y gau a gywyddwyf. /Ac yn rhynnawdd ffrawdd ffraeth ydd adwyf /Yn urddas heb dr D-4 VI 20 9 medd /Tw_^r torfoedd terfyn Gwynedd. /Gwynedd yn rhysedd, yn rhyswriaeth - glyw /A glywant men ydd ae LlG VII 24 139 yn llosgi, yn torri tyrau; /Yn Rhos a Phenfro, yn rhysfa_"au - Ffraing, /Llwyddedig ei aing yn lluyddau D-4 VI 20 9 torfoedd terfyn Gwynedd. /Gwynedd yn rhysedd, yn rhyswriaeth - glyw /A glywant men ydd aeth, /Mal tors EG VI 18 121 lad anwastad ni ostecer; /Terfynt twrf rhywynt yn rhyw amser /A rhialluoedd lluoedd llawer, /Torfoedd y DB VI 35 22 bryd gryd grym Lleon, /Branar ba_^r beirddion yn Sacsonia; /Llawfaeth gaeth giwed, llaith waith waredr CBM IV 9 96 ar wawr wenwyn, /Ef gorau fal gw_^r yn addwyn /Yn Saint Cle_^r cleddyfal ar drwyn. /Llathrai lafn uch a PM V 25 21 oedd Aber tyner Teifi, /Yn llys ffe_^r Elsmer, yn Saint clodfan Cle_^r, /Yn llysaidd Aber hydrfer Hoddn PC II 19 1 Tra fuam yn saith, trisaith - ni'n beiddai, /Ni'n ciliai cyn ein GM I 8 52 wrw yn astrusi, /A dygyfod clod cleddyf difri /Yn saith ugain iaith wy faith foli. /Arddwyreaf hael o h LlG VII 26 35 aw, /Diriad cad, cedeirn orddwyaw, /Dawn ysydd yn sefyll ganthaw, /Duw o nef a fo nerth iddaw MG VII 32 53 mau! /Ac nid gwae 'nt-hwy: gwyn eu byd hwy bod yn seiniau /A merthyri achaws eu Rhi, yn eu rhwymau, /Cy CBM IV 8 44 ter, /Oedd ffysgiad ffleimiad fflam gan ucher /Yn seithnaid awyr, yn seithwyr se_^r. /Pan aeth sarff ca CBM IV 8 44 ffleimiad fflam gan ucher /Yn seithnaid awyr, yn seithwyr se_^r. /Pan aeth sarff cadlan Saint clodfan CBM IV 16 139 fraint, yn rhan saint seiniaid, /Yn rhwyddlwyr yn synnwyr syniaid, /Yn rhwyddhawl hwyrdawl, hirdoddaid, GM I 11 74 alchwawd Walchmai /Yn awr difai, yn urddedig, /Yn synnwyr, yn llwyr yn llunedig, /Yn faith ferth, yn ge BF VII 48 12 fraw - Merfyniawn /Mor ddicllawn digrawn deigr yn syrthiaw! /Am de_"yrn eurgyrn aergwn lithiaw, /Am dey DB VI 24 79 gorfod a chlod iddaw. /Gnawd seithgad o Eingl yn syrthiaw - ergyr /Ac eryr rhyswyr heb eu rhusiaw. /Gn LlF1 II 5 32 w: /Ufeliar ta_^n trwy ysgyr, /Ergyr o'r sy_^r yn syrthiaw. /Wythfed dydd dybydd dyar - /Deddfau diau d CBM IV 6 88 addysg, /Terfysg ffysg ffestiniaw, /Terrwyn ri yn torri arnaw, /Te_"yrn draig a dragon wrthaw. /Twrf to LlG VII 24 47 ae gryd greidiawl wrhydri. /Arwr ba_^r taerfar yn torri - cadau, /Cadarnfrwydr ystofi; /Aer dalmithr hy CBM IV 6 115 /Rhag parau rhiau, rhudd gigwain, /Rhag Teifi yn torri tw_^r main. /Te_"yrn glyw terrwyn, tyrrynt prai LlG VII 24 138 ffrwythlawn dawn diamau, /Yn lladd, yn llosgi, yn torri tyrau; /Yn Rhos a Phenfro, yn rhysfa_"au - Ffra SB II 24 23 ddiaw, /A gw_^r tra gw_^r, a thw_^r tra thw_^r yn trachwynaw, /A gw_^yth tra gw_^yth, a gwaith tra gwai GYC VII 36 53 eddw a_^ gwaedd i amdanaw, /Llawer meddwl trwm yn tramwyaw, /Llawer mab heb dad gwedi ei adaw, /Llawer BF VII 44 2 yrda Gwynedd (gwae ni - yr eisiwed!) /Ysywaeth yn trengi /Pob ddau, pobl ddygn eu colli, /Pob awr, poen BF VII 48 27 nid anhawdd im amdanaw, /Hir ddewrllew traglew yn treiglaw - ysgwyd, /Hirwayw un annwyd a_^'r hwn Nynia GB II 25 48 fryd, cymryd Cymru ben baladr, /Am Aber Taradr yn tremynu, /Am Byrth Ysgewin yn goresgynnu, /Am Borth W LlG VII 26 23 De_"ws diofn rhagddaw; /Rhwysg aerllew trylew yn treuliaw - arfau /A gwy_^r dros fylchau yn falch arna GYC VII 40 50 , /A phob cigweinawd a_^'r cigweinau, /A phawb yn ubain, a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas ll GYC VII 40 93 , /A phawb mewn clefyd o bob clwyfau, /A phawb yn ubain a phawb yn germain, /A phawb yn llefain nas lla GB II 26 167 ynni. /A e_^l ym medrawd mynwent Dewi /Nid a_^ yn uffern, bengwern boeni. /A Pheulin a pheunydd y'i gor GYC VII 42 56 id addola /Gweled eu maddau dros eu camweddau /Yn uffern boenau, benyd guddfa, /A gweled myned i nef og CBM IV 17 123 nged, /Braw cwyddam i gyd yng nghryd anghred: /Yn uffern gethern, gaeth drefred - erwan, /Yn affan poe BF VII 50 10 rist a ddoeth i'r byd rhag bod Addaf /A'i bobl yn uffern, gethern gaethaf, /I amlenwi nef, amgylch Naf GM I 8 9 , ein hangor hyd oror Mo_^r Rhudd! /Ef gwnaeth yn ungad ddwygad ddigudd /Yn un dydd herwydd herwyr [ ] CBM III 2 9 gwin /Ac aur llathr yn llaw deon. /Deon unged yn ungoel, /Ys berth yd borthir yng ngw_^yl, /A glew yni LlF2 VI 10 20 dd eir nef o nerth llonder /Nac o nerth ymsang yn un amser. /Ys gwell yn gysbell gosber - a phylgaint / DB VI 24 40 arnaw, /I uffern bydwern heb adaw - ychwaith, /Yn un boregwaith i'w hanrheithiaw, /Achaws pymoes byd y D-5 VI 36 52 . /Ef, a nef a llawr, W_^r mawr a'u medd, /Ef yn Un duhun, dianhyedd, /Ef gorau Rhiau rhadlonedd - ryf MeiG I 32 15 - Ei dangnef, /Ef a orug nef, addef Addaf. /Ef yn un Duw gwir, yn gywiraf, /Undeb dawn digrawn, digreul GM I 8 10 r Rhudd! /Ef gwnaeth yn ungad ddwygad ddigudd /Yn un dydd herwydd herwyr [ ] /Cad fawr Faes Carnedd, ca MG VII 32 8 creaduriau, /Yn Dduw, yn ddyn, a'r Duw yn ddyn yn un ddoniau. /Cawr mawr bychan, Cryf cadarn gwan, gwyn GYC VII 40 11 l - yng ngwawdd /Yng ngw_^ydd pobl yr Israel, /Yn un, yn enw i'i adael, /Yn dri, yn drugarog hael. /Dyw GB II 26 175 mwyn Dewi, /Ac ef a'u dyddug oll heb eu colli /Yn un ysgubawr fawr a'r llawr llenwi. /Pan dde_^l rhyfel DB VI 32 4 druain a dreng; /A faco, traul gyffro trang, /Yn unawr y llawr a'i llwng. /Llyngfawr daear awr derfyn, MB I 3 171 ymddired) /Gan engylion foes (ni'm oes neued) /Yn undawd Drindawd, drwy rybuched, /Gan lain loyw addef GM I 14 54 doethwlydd: /Credwn eu cydfod, ac nid adfydd, /Yn undawd Drindawd yn dragywydd. /Tragywyddawl Dduw tra CBM III 3 236 n, am geinion, /Yn untref untraul wleddolion, /Yn undawd Undad frodorion, /Can drugar, can wa_^r werydd PM V 23 82 us fal Camlan, /A'r ail, yn Arfon, arfor fan, /Yn undydd, ein HunDuw in a ran, /A_^ dwy ddraig ffelaig, PM V 19 25 ddi aur rhudd a melyn. /Dewr y'th wnaeth UnDuw yn undyn - haelaf /Hyd aeth haul o'i gylchyn. /Deddf dy CBM III 14 13 n hebod, /Nid ef oedd fy modd fy mod. /Gan fod yn unfraint, yn unfryd - a_^'m llyw /Llawfrydedd ni'm he CBM III 14 13 ef oedd fy modd fy mod. /Gan fod yn unfraint, yn unfryd - a_^'m llyw /Llawfrydedd ni'm hergyd, /Dragon CBM III 3 235 n ddiamryson /Am lugyrn, am gyrn, am geinion, /Yn untref untraul wleddolion, /Yn undawd Undad frodorion EG VI 18 24 is Gwawl. /Gwelais Lywelyn, eurddyn urddawl, /Yn urddas dreigwas dragywyddawl; /Ail gwelais ei drais d GM I 14 60 f. /Ac yn rhynnawdd ffrawdd ffraeth ydd adwyf /Yn urddas heb dras dros a brydwyf, /A'm bryd ar gymryd, PM V 15 10 f arch i Bedr o berthynas - Crist /A ddug Grog yn urddas, /Trwy eiriawl teg ymiawl Tomas /A Phylip a Ph GM I 11 73 ed erfai aur falchwawd Walchmai /Yn awr difai, yn urddedig, /Yn synnwyr, yn llwyr yn llunedig, /Yn fai EGM I 27 65 , - nef uchod, /(Gormod yw bychod o bechodau) /Yn urdden Reen yn rhan deau, /Yn wrawl cedawl cyd a_^ se CBM IV 8 7 nghyflawnder /I gyflawn foli rhi rhwy dirper, /Yn urddiant foliant fal yd glywer, /Yn awen barawd awdl DB VI 24 63 /A chledd gwawr Gwynedd a gwaed arnaw. /Gnawd yn uthr fod rhuthr i ryngthaw - a'i esgar, /A gnawd fod ES I 18 7 /Llawen beirdd o'i wynfyd; /Gnawd oedd ei wayw yn waedlyd; /O waedlan, rhuddai fan ryd. /Rhodwydd ar Gy ES I 24 34 thasant blant o'i blegyd, /Am Greawdr a'i grog yn waedlyd. /Wyth brifwyd ysydd (ys enbyd) /O'r wyth gw MB I 3 92 nef boed ef yn dreftadawg, /N'ad ei enaid hael yn waeleddawg! /Hael a ri a renni yn ei riydd, /Ni chron CBM III 19 16 l ym mhlymnwyd, /Yn wawr glyw glew, diarswyd, /Yn walch balch bolch ei ysgwyd. /Detholais fy rhwyf, yn GYC VII 38 31 ddwyfer, /Ef heb gof yng nghyfrif aeredd, /Ef yn wan druan lawdryfer - heb nerth, /Heb gannerth, heb g HOG II 9 13 i addoed cynran, /Ethiw a_^'m henaid-i, athwyf yn wan; /Neud athwyf o nwyf yn ail Garwy Hir, /I wen a'm IRh VII 29 22 wydd arwydd ar a boenid, /Yn eurllen, yn wen, yn wan obrid, /Yn orlliw eiry rhiw, rhetid - 'ym mhwylla PM V 15 4 ynad deddf rad rhyswynas - Dofydd, /Dof wyf it yn wanas. /Dywynnyg dy wir yn wynias, /Dy wynfyd i'm cyw LlF2 VI 10 81 gw_^yr yn llwyr yn llwrw tynged /Ac a'n ca_^r yn wa_^r ac a'n harbed - etwa /Ac ni ga_^r draha, drahy CBM III 24 52 _^r athrugar, /Gw_^r athrist ei feirdd o'i fod yn wa_^r; /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hir ysgar - ag ef / MB I 3 44 deyrnedd yn weinyddawg, /Pob pump, bob pedwar yn wa_^r weiniawg. /Gwylynt, golithrynt yn ogelawg /Rhag GM I 11 80 Nis difeirn cedeirn cad arglodig. /Nid yn wyry yn wa_^r yd wesgryn esgar, /Yn wythfar, yn weithfuddig, ES I 22 9 l /Yng ngoson dyniaddon dyniawl. /Crist a ddaw yn wa_^r, yn wrawl, - Dyddbrawd, /Er dirprwy presennawl; PM V 23 160 mal llew y'th welsant, /Cadr eryr, i'th wy_^r yn warant, /Can hynny cynhennu ni wna_^nt: /Can wyllon C MB I 3 58 in Lloegr yn lluyddawg, /Cyd doeth ef nid aeth yn warthegawg: /Ni yn Eryri yn rhei_"awg, /Ni thorres i MB I 3 83 ei seirch meirch rhygyngawg; /A nw neud gweryd yn warweiddiawg: /Gwae a ymddired wrth fyd bradawg! /Ni PB VII 5 36 nefwr, /Mwyth dorf derfyn ehachdwr /Maith blas yn was ac yn w_^r GYC VII 38 24 dydd y'i ganer: /Ef yn fab, yn febyd ofer, /Ef yn was anwastad gallter, /Ef yn oed yn edrym llymder, /E HOG II 11 5 uddiaw, hoen arlluddias. /Ac im bai arwydd er yn was - edmyg: /Ei lliw oedd debyg gwenyg gwynlas. /Hir GM I 8 71 mais, Gymry ddinas. /Neu'm carws Owain cerddaw yn was: /Gnawd wedy rhyserch rhyseiliaw cas. /Neu'm rho LlF1 II 1 11 arwymp drefred, /Cedwis Duw urddas, yn w_^r ac yn was, /I fab Eneas, eurwas fyged. /Cedwir nen, fab Gwe MeiG I 31 28 y'm gadant. /Yn rhinwedd raddau y'm rhoddant, /Yn wastad fy ngwesti a gadwant. /Yng ngwynfyd, rhag lled D-3 VI 19 24 eugain mlynedd bleinon - dy wenwlad /Porthaist yn wastad, mad rad roddion. /Ysym-i gyfaill gwa_^r, ca_^ CBM III 19 15 n rhwyd - gelynion, /Ga_^l ynal ym mhlymnwyd, /Yn wawr glyw glew, diarswyd, /Yn walch balch bolch ei ys MB I 3 43 i gyfluydd o wy_^r gwychawg, /Atgoryn deyrnedd yn weinyddawg, /Pob pump, bob pedwar yn wa_^r weiniawg. DB VI 31 63 r, eurdwr eurdorchogion, /Tri eryr yn wy_^r ac yn weision /(Tri chlwyf nad ydynt fal cynt Cynon!), /Tri GM I 12 4 m dysgwy Dwy dwys ymgadwyd /Rhag cadair enwair yn weithen rwyd. /Rhy-m-llyw_^y Dwy yn ddiarswyd; /A ddy GM I 11 81 n wyry yn wa_^r yd wesgryn esgar, /Yn wythfar, yn weithfuddig, /Yn hywydd yn rhwydd rhag hwyedig, /Yn IRh VII 29 22 /Yn arllwydd arwydd ar a boenid, /Yn eurllen, yn wen, yn wan obrid, /Yn orlliw eiry rhiw, rhetid - 'ym EMRh VI 23 14 rhag dewr gorflwng /Pan fo dydd gorwlad a chad yn wng. /Penial pob arial, crau allwng- branes /Am gylch DB VI 29 57 wnaeth yn llawn llenwi cibau /O'r dwfr deyerin yn win gwinau, /A wne_^l gorffowys rhag pwys poenau /I R GM I 8 4 Owain yd elwir arglwydd hywydd hir, /Ef am dir yn wir yn w_^yth gyhudd: /Ef yng ngraid, yng nghrew, yn CBM III 3 240 oedd, niferoedd neifion, /Can fodd Duw can fod yn wirion: /A'm rhoddwy Gwledig gwleidiaddon /Drefred gw GRh II 28 37 glybod, /Can llonydd byw undydd bod. /Can fod yn wirion, wryd Hywlydd - Hir, /Y harchaf it, Ddafydd, / EW VI 6 18 /Na chais fy ystwng, o'm hestyngydd, - w_^r, /Yn wirion y'm plygydd; /Na chasa fi, fawr Ddafydd, /Ni PM V 20 20 esgar, /I Gymry, gymrawd Godiar, /Lloegr wales yn wores wa_^r. /Gwrhydri Benlli, ban llocher - ys gwly PB VII 5 36 yth dorf derfyn ehachdwr /Maith blas yn was ac yn w_^r LlF1 II 1 11 gw_^r arwr arwymp drefred, /Cedwis Duw urddas, yn w_^r ac yn was, /I fab Eneas, eurwas fyged. /Cedwir n GYC VII 38 26 stad gallter, /Ef yn oed yn edrym llymder, /Ef yn w_^r yn arail prudd-der; /Ef yn grwm yn gryman gwillm EGM I 27 66 od o bechodau) /Yn urdden Reen yn rhan deau, /Yn wrawl cedawl cyd a_^ seiniau. /Boed ef ein diben bod ES I 22 9 son dyniaddon dyniawl. /Crist a ddaw yn wa_^r, yn wrawl, - Dyddbrawd, /Er dirprwy presennawl; /A fo da, CBM III 19 12 fysg a_^ thrylew, /Yn anrhaith oddaith oddew, /Yn wrdd orddrud, yn lud lew. /Detholais fy rhwyf yn rhwy PM V 6 46 d! /Yn fwyaf, balchaf bwlch lifaid - lafnawr, /Yn wriawr orddyfnaid, /Yn gymynner ne_^r, nerth pob rhai CBM III 23 2 Mae im flaidd a'm ca_^r o'm caffael - wrthaw /Yn wrtheb archafael, /Nid blaidd coed coll ei afael, /Na PM V 23 90 ddlan, /Llu rhagddaw a llaw ar lluman, /Llwybr yn wybr yn ebrwydd allan, /Llwrw dawn Cadawallawn fab Ca CBM IV 4 105 ch adnau ednain. /Yng ngawr huysgwr huysgain - yn wybr, /Yn ebrwydd gyfarwain, /Yng ngwrfoes, yng ngorf PM V 4 37 llyrion - angerdd, /Yn angudd ei roddion, /Ef yn w_^yl, yn olud anfon, /Ef diwyl diwyll gwleidiaddon, PM V 1 47 ygread, /Udd edmyg, traws ryfyg treisiad. /Ef yn w_^yl, yn olud roddiad, /Ef yn daer, yn aer yn anllad DB VI 28 8 iais-i esill o Enilleg, /Cam oedd, neud ydoedd yn Wyndodeg! /A'm rhoddwy Fab Duw dawn arwaneg, /I'm dwy PM V 15 5 Dofydd, /Dof wyf it yn wanas. /Dywynnyg dy wir yn wynias, /Dy wynfyd i'm cywyd nid cas. /Edrych, pan fe DB VI 31 63 on, /Tri arwr, eurdwr eurdorchogion, /Tri eryr yn wy_^r ac yn weision /(Tri chlwyf nad ydynt fal cynt C IRh VII 30 58 n, ys cyhoedd ar ysgwydydd - cyrdd, /Ys gelwir yn wyrdd rif milfyrdd rydd. /Ys mwy gan y beirdd heirdd GM I 14 41 r yn hir yn ei herwydd. /Hi yn fam wy Thad, hi yn wyry heb wad, /Hi yn hollawl rad, yn rhegofydd, /Hi y LlF1 II 3 41 bl gerennydd. /Cerennydd y dydd y doeth Mair - yn wyry /I wared am ein Pair. /Archaf it ateb diwair, /E GM I 11 80 nedig, /Nis difeirn cedeirn cad arglodig. /Nid yn wyry yn wa_^r yd wesgryn esgar, /Yn wythfar, yn weith GM I 8 4 d elwir arglwydd hywydd hir, /Ef am dir yn wir yn w_^yth gyhudd: /Ef yng ngraid, yng nghrew, yn llew ll GM I 11 81 odig. /Nid yn wyry yn wa_^r yd wesgryn esgar, /Yn wythfar, yn weithfuddig, /Yn hywydd yn rhwydd rhag hw CBM III 26 124 edfryd a wn. /Nid oedd nawd nebawd na byddwn /Yn y bai am feirch mai meinddwn, /Nid oedd ni gaffwn o'r PC II 19 17 aisg arfaeth, /Buant briw ger eu brawd-faeth. /Yn y berwid brad Brython - anghristiawn /O Gristin a'i m EW VI 3 16 raw gwas gwisg haearngaen /A draidd fal blaidd yn y blaen. /Bleiniad gad hwyliad, haelonaeth - a geidw GYC VII 38 14 pecher, /A Christ ym mhren crog er creulonder /Yn y boen y bu duw Gwener, /A_^'r pumffrwd, pumffrwyth n LlF1 II 4 44 'm oes nawdd rhag cawdd coddiant: /Nid oes neb yn y bu gant. /Ni bu ddi'i gyflu ddygyfludd - am rodd, / D-5 VI 36 38 Na ddalied ddiau ddwy flynedd - ynghyd /Ei fod yn y byd hyd hirhoeddledd. /Paham nad edrych tlawd yn ei LlG VII 24 86 a'i helfydd. /Ef difeiaf naf rywnaeth Dofydd /Yn y byd o bedwar defnydd; /Ef gorau rhiau rhegofydd - a HOG II 10 2 Caraf-i gaer falchwaith o'r Gyfylchi, /Yn y bylcha balchlun fy hun ynddi. /Enwawg drafferthawg DB VI 31 53 udd rhagon /Yn y cyfred plyg gwenyg gwynion, /Yn y cyfranc mo_^r a mawr afon. /I abar feddau rheiddiau DB VI 31 52 d gwedi eryron, /Peris Duw eu dygngudd rhagon /Yn y cyfred plyg gwenyg gwynion, /Yn y cyfranc mo_^r a m LlF2 VI 8 27 lch, cyflymwalch celain. /Rhwysg eurgor cyngor yn y cyngain - dawn, /Rhyd alaf digrawn, alon digrain. / CBM IV 2 54 re bardd, bre fronddor, /(Cynddelw a'i cynnelw yn y cynnor) /A'th gyfeirch cerddawr cyfurddator, /A'th CBM III 25 15 a'n peirch - y weithon /O'r deon dihefeirch, /Yn y cyrchem carcharfeirch, /Carcharorion ceidron ceirch GYC VII 41 16 arglwydd cadau /No'r dyn gwannaf a distaddlaf yn y daddlau. /Drudion fyddant, drwg y'u barnant am eu b DB VI 30 53 neud afyrddwl o'i orddewis. /Nid llew a ddyred yn y dedlis, /Nid llawrydd Ddafydd a ddiengis. /Gwael yw GYC VII 40 27 y_"rnedd - hael /A helaeth drugaredd, /A dywod yn y diwedd /At y Tad i'i wlad, i'i wledd. /I wledd annh D-5 VI 36 48 ! /Mal y dug o'i deg enrhydedd /Y dwg Duw bawb yn y diwedd. /Digarad a fydd digaredd - rhag llaw /Heb a GG II 31 8 t trachywedd - ein cnawd, /Ydd yn cny-ni daear yn y diwedd. /Drwg yw in dryced an buchedd; /Ail ddrwg i PhB VI 15 40 ch celwydd no gwirionedd /Neu ddarfod dawn Duw yn y diwedd, /Ys mi a feflawr o'r gyngheusedd: /Gweryd i DB VI 33 29 ir, /Ac a fo da, nid edewir: /Nog a adwys Duw, yn y dognir - ced /Haelfab Ednyfed, neb ni edir. /Neud MeiG I 30 22 gan iawn (dawn digyffro) /Cristus, bwyf dawnus yn y donio! /Cristonogaeth faeth a'm digaetho, /Crist Ce MeiG I 31 25 ifant - yn gymen, /Fy nghymod-i a wnaethant. /Yn y Dydd i'm Priawd y'm profant, /I'r Unduw'n yr undawd GM I 13 2 Calan Hyddfre! Cain cyfwyre, /Cyfarwydd dwfr yn y dyfrlle. /Cyfar warag wyf at gywir garu /Ac afar gy ES I 23 8 edd. /Teirffordd y deuant, etifedd, - ar Dduw /Yn y dyfydd pawb i'r Frawd gyhedd: /Uchaf (gwyry achaws PhB VI 15 15 edd yn gallu ei ddifa_"edd /(Ac eisoes, eisoes yn y dygnedd /Difreinaw dawn Duw, nid dyn a'i medd). /Mo EG VI 18 113 riodawr llawr yn llawn nifer, /Llywelyn, gelyn yn y galwer, /Y'i gelwir am dir, am dud tymer. /Lleweny HOG II 6 49 or hir hwyrweddawg y_^nt am rin!), /Pennaf oll yn y gollewin /O byrth Caer hyd Borth Ysgewin. /Un yw'r LlG VII 28 27 f enwawg) /Wrth dy fodd fod yn gyfoethawg, /Ac yn y gorffen (gorffawg - anrhydedd) /Trugaredd gan Dduw PM V 2 15 eli, /Na bwyf bwyll sarrug o bell sorri. /Gwn, yn y gwanwyf, gwenwynig fi /Gw_^yth wastawd tafawd nas t GM I 11 7 fairch pawb ym mhob lleoedd /Pwy gorau gwledig yn y gwladoedd: /Dy-s-gwrtheb gwrthrawd gwrthrod i honni PC II 21 13 !), /Ef a'i frodyr, mawrwyr, maeth. /Llas arth yn y gyfarthfa, /Llas nerth gwy_^r, eryr aerfa, /Llas Hy PC II 21 41 oais: /Gwayw yn Hywel a welais. /Bra_^n a gre yn y gyfarthfa, /Ni ddarogan im ddim da /Bod mab brenin CBM IV 5 121 weithred, /Oedd gwalch balch bwlch ei golled. /Yn y llas Ardderch yn arddiffryd - llu /Y llas cu can fy CBM IV 5 125 ffysg fflamgryd, /Co_^r eisor eisiau i'r byd. /Yn y llas Madawg, mur dygyforth - fa_^r, /Meu afar ca_^r D-3 VI 19 3 hofion, /Lleha-Di fi, fy Rhi, rhwng engylion, /Yn y lleheaist llu gwynion - y nef, /Ysy gain addef addw HOG II 12 10 . /Trengisiant trydydydd o Fai - trychanllong /Yn y llynges fordai, /A decant cynran a'i ciliai, /Cyfar BF VII 52 2 Duw, dy nawdd rhag tawdd tanllachar - uffern, /Yn y mae cethern caeth i'w carchar, /Yn y mae trallawd b BF VII 57 11 ymeiriawl, /Yn y mae mawrwall enaid marwawl, /Yn y mae cynnygn yn canmawl - celwydd, /Yn y mae peunydd BF VII 52 6 daear, /Yn y mae mawrwae marwar - cyllestrig, /Yn y mae godrig dig dilafar! /Collais a gerais o ga_^r - CBM III 16 248 ddir a'i ddaered, /Yn y mae gwaredd a gwared, /Yn y mae gware gwaredred, /Yn y mae yfed heb neued, - he CBM III 16 247 huanred - ei wir, /Hydr ei ddir a'i ddaered, /Yn y mae gwaredd a gwared, /Yn y mae gware gwaredred, /Y OC II 14 150 /Cant tey_"rnedd Ben boed hir - ein trwydded, /Yn y mae gweled gwaradred gwir BF VII 57 9 l - da_^n /Yn y mae poethfan, peth uffernawl, /Yn y mae mawrwae heb ymeiriawl, /Yn y mae mawrwall enaid BF VII 52 5 arawd ba_^r, /Yn y mae perfedd dygnedd daear, /Yn y mae mawrwae marwar - cyllestrig, /Yn y mae godrig d BF VII 57 10 uffernawl, /Yn y mae mawrwae heb ymeiriawl, /Yn y mae mawrwall enaid marwawl, /Yn y mae cynnygn yn ca BF VII 52 4 carchar, /Yn y mae trallawd berwbarawd ba_^r, /Yn y mae perfedd dygnedd daear, /Yn y mae mawrwae marwar BF VII 57 12 wawl, /Yn y mae cynnygn yn canmawl - celwydd, /Yn y mae peunydd poen angerddawl. /Cyn myned o'r byd (br BF VII 57 8 /Arglwydd Dad, na'm gad gyllestrigawl - da_^n /Yn y mae poethfan, peth uffernawl, /Yn y mae mawrwae heb BF VII 52 3 uffern, /Yn y mae cethern caeth i'w carchar, /Yn y mae trallawd berwbarawd ba_^r, /Yn y mae perfedd dy CBM III 16 249 gwaredd a gwared, /Yn y mae gware gwaredred, /Yn y mae yfed heb neued, - heb na_^g, /Heb nebawd eisiwe HOG II 11 14 s. /Nid ydyw heddiw, nid huaddas - fy mhorth, /Yn y myn ydd oedd fy mherthynas. /Oi a un Mab Duw o dey PC II 19 14 nef. /Meibion Cedifor, cyd ehelaeth - blant, /Yn y pant uch Pentraeth, /Buant brwysgion, braisg arfae PC II 21 6 Ni'm dygi hoed a fo hwy. /Difiau in diau leas /Yn y Penrhyn uch Penrhos, /Ym Mo_^n, i mewn ei hynys, /Y MeiG I 31 8 a wnaethant. /Plant Addaf, plenhigion fuant, /Yn y present y preswylasant. /Gan Dduw yn lleufer, llewy CBM III 29 23 threisfar - ei ddwyn, /Hawl wenwyn hwyl wanar /Yn y rhedai rhudd wyar, /Rhaeadr ar baladr ar ba_^r. /Oe PM V 8 45 i Dduw a bod yng ngleindid. /Rhag beiau rhiau yn y rhennid - budd /Dy rybudd, Ruffudd, a rybuchid MG VII 34 17 r bigawd, a_^'th big. /A_^'th big fawr yn awr yn y rhyfel - taer /Tor ddannedd rhwyf Babel, /Ni bu awr GYC VII 40 66 Gwae ringyll o'i sefyll mewn swyddau /Oni saif yn y swydd sy orau, /Gwae a goddo'i dad, nid rhad Rhiau, CBM III 17 14 awn. /Gwirawd Owain llary, llawen - yd roddir /Yn y tir tu Hafren, /A thraul hygar yw hagen, /A thraw y EG VI 18 26 ; /Ail gwelais ei drais dros ganawl - Dyfrdwy /Yn y trai tramwy llanw rhwy rhwydd hawl; /Gwelais-i aer LlF2 VI 10 14 wn tro_"i trwy anghallter /Na cheisiaw tramdaw yn y trymder. /Nid ef a'n diffyn nac a'n differ - yna /D BF VII 56 13 i lwyth Hwfa pla plyg. /Oedd plyg dwyn terrwyn yn y tyrrai - bobl /O bobman a'i cyrchai, /Oedd dilyfn a DB VI 30 38 Diofelid Duw hwy ac eu tad /Yn y wenwledd, fry yn y wenwlad. /Gwlad fal cynheiliad y'i cynhelis, /Gwled DB VI 30 38 feirch ffysgiad, /Diofelid Duw hwy ac eu tad /Yn y wenwledd, fry yn y wenwlad. /Gwlad fal cynheiliad y PM V 23 105 blaidd /Uch blaenwel yn oed llo, /Gnaws achaws yn ych cyn adfo, /Gnawd ei ladd, ni lwydd ei abo; /Caer EG VI 18 133 a orau yn ddau hanner. /Dinidr yn nydd brwydr yn yd brofer, /Dunoding berging, bargoch, hydrfer, /Dina CBM IV 1 62 in; /Gwelais eu berthladd berthlu yng nghrain /Yn yd byrth berthdud golud gwylain; /Gwelais dyrf dygen, EW VI 5 43 ais - ei hil, /Hael freenin Cemais; /Gwayw dur yn yd draul gur trais, /Gwae niw gw_^yl fal y'i gwelais! LlF1 II 2 64 af. /Mi a fu_^m gennwch, ni haeddech heddwch, /Yn yd fyddai trwch ni fai trechaf, /Pan fu gyfarfod y mo CBM III 3 44 ydd caredd. /Ceritor fy ngherdd yng nghyntedd /Yn yd ga_^r gwy_^r gwanar gwinwledd, /Caraf-i lan a'r ll MeiG I 30 29 yll ei bwyll, a'i cyrbwyllo! /Difrad Ei gariad yn yd garo, /Dinam ogoned i'r a'i creto. /Duw Creawdr, CBM IV 8 28 pan amgylcher - brwydr, /Nid bradawg arglwydd yn yd glywer, /Cynifwr cynnif ni ddiofer, /Cynifiad cynn PhB VI 14 36 an fan, fawr ei rydid, /Yn nhey_"rngaer glaer yn yd glywid, /Yn nhe_"yrn addef, yn nhey_"rnas nef, /Gw CBM III 3 192 yn lleddf yn llugfryd /Yng ngharchar yn naear, yn y_^d. /Post Powys, perging cedernyd, /Pobl argledr, a CBM IV 17 127 yffred, /Yn anffurwydd lle ni llwydd cerdded. /Yn ydd aeth Ca_"in can ei weithred - cam, /Yng nghyweith GM I 14 76 wd pan 'i herlyn - digraid, /Mor drwm yr enaid yn ydd edfyn. /Edifedd maswedd moes a'm canlyn, /Edifar EG VI 18 128 i wryd yn rhyd yn rhaid nifer, /Ei orofn gwraf yn ydd eler, /Ei orfod gosod glod a glywer, /Ei wy_^r am EG VI 18 64 mirain; /Yn Aberteifi tew oedd frain - uchben /Yn ydd oedd perchen parchus gynrain. /Oedd tew peleidr c CBM III 5 13 lyw Powys, pei am getynt, /Pan dreiddais-i yno yn ydd oeddynt, /Trwy ffenestri gwydr ydd ym gwelynt: /T CBM IV 6 208 wrch terydd i ar fwyd, /Caffawd beirdd eu budd yn ydd wyd, /Ceffid noeth nodded rhag annwyd, /Ceffitor GB II 26 199 Trined. /Dewi yn eang, yn rhan rhwyddged, /Ac yn yng dieddyng, Dewi wared, /Dewi mawr ar y mo_^r, myny CBM IV 5 89 eurgymid. /Llas Goronw hael, hwyl feiddiawg - yn yng, /Hil Cyfyng cadfarchawg, /Gwrwalch balch, bwlch CBM III 27 28 glyw ba_^r, glew bergyng, /Cyrch eofn yn ofn, yn yng. /Oedd digyfyng mynw, mynwent fyged - hael, /Beir CBM IV 8 36 Gwyn Gwarther, /Tey_"rnaidd, gw_'raidd, gw_^r yn yngder, /Tey_"rnwalch prydfalch gwedi pryder, /Tey_"r PM V 5 24 Aberconwy cynognes - dwy ddraig, /Dau ddragon yn yngres, /Dau dremud am dud a'u dodes: /Dwy fyddin or IRh VII 29 30 llawdd hirgawdd a hwyr geblid, /Yn arllaw anaw yn y'i rhennid, /Yn erllydd cynnydd cynienid - rhiain, / PB VII 18 22 ynnaddlfa. /Cynnaddl, lle bai beilch ddoethon /Yn ymarfoll, mawrweilch trin, /Ei lw ni lithid ar We_^n, CBM IV 2 12 ydd Eingl, oedd digyngor /Lloegr a llu Prydain yn ymatgor; /Oedd anystwyth gw_^yth gwaith anesgor /Am D DB VI 24 24 rn, afflau fraw - einioes, /Ydd oedd bedeiroes yn ymdaraw /A llu o bryfed yn eu briwaw /A llid boethfan GYC VII 36 64 ynt y gwynt a'r glaw? /Poni welwch chwi'r deri yn ymdaraw? /Poni welwch chwi'r mo_^r yn merwinaw - 'r t GYC VII 43 38 o da_^n, a defni brwnstan, /A phob marchdaran yn ymdaraw, /Rhag tragwres y ta_^n a gormod boethfan /A GB II 25 42 edyrn he_"yrn ha_"u, /Am Degeigl, am dir Eingl yn ymdyrru, /Am gydfrawd Medrawd, Myrddin ddarogan, /Am DB VI 30 26 ardawch ardwyad - cynnydd /Tra fwy' o Ddafydd yn ymddifad. /Tra fu w_^r arwr gerddeidiad /No'r Trihael EG VI 18 16 woloedd ar weilw didawl, /Llawrwyr a_^'m heryr yn ymeiriawl, /Llywelyn Lle_"yn, llyw ardderchawl, /Llur DB VI 24 73 dduch Tren trin ymwriaw. /Gnawd cleddyf gilydd yn ymgiliaw, /Cuall ac arall yn ymguraw, /Ac ar llwyth o PM V 25 28 grug a Lloegr yng nghaddug, /Llawer ein goddug yn ymgoddi, /Yn llysoedd Deau, yn Lloegr addodau, /Lliaw DB VI 24 74 wd cleddyf gilydd yn ymgiliaw, /Cuall ac arall yn ymguraw, /Ac ar llwyth oswydd gnawd llithiaw - cigfra GYC VII 36 66 yn merwinaw - 'r tir? /Poni welwch chwi'r Gwir yn ymgyweiraw? /Poni welwch chwi'r haul yn hwylaw - 'r a CBM IV 13 26 cad orfod caen orferw - gwaedlin /A gwaedlaif yn ymherw, /Cyd ta_^n trwy wa_^n, trwy agerw, /Ced hy ca PB VII 15 18 farchawg feirch hywedd /Oedd Rhys, rhwysg llew yn ymladd, /A drud geir draig Gwynionydd /A distain gwaw EGM I 27 82 hafawg geingiau - y ddyndid, /Gwedi llid ymlid yn ymladdau, /Gorpwyf-i gan Dduw fry, gwedi gwydiau, /Go CBM IV 5 115 ladr cadr yn cadw rhiw, /Gwa_^n garthan, gyrth yn ymliw, /Gwa_^n wrth wa_^n, gwaedluman liw. /Pan llas EGM I 29 34 terwyn taer gyfannwydd - cad /Pan fydd cedyrn yn ymorchwydd: /Addfwynach, cynach (cennyf boed rhwydd) PB VII 9 11 /Mab Owain, mawrdwrf arraedd, /Llyw glyw glew yn ymorchwydd /Llwydd-dud, llew gwrdd-ddrud gw_'raidd. / EG VI 18 40 meirch mawrthig main /A lluoedd yng ngwisgoedd yn ymosgrain /A'r llinyn ar dynn ar du celain /A llinon LlF1 II 1 153 , a medd i mewn llestri, /Namyn hawdd amrawdd yn ymroddi - a_^ bardd /A gwy_^r hardd heb gardd, heb ga CBM IV 6 242 gorchest gorchorddion, /Yng nghantref Emrais, yn ymryfel gwrdd, /Yn ymwrdd am haelon, /Yn Aber, muner CBM IV 6 243 ion, /Yng nghantref Emrais, yn ymryfel gwrdd, /Yn ymwrdd am haelon, /Yn Aber, muner meneifion, /Yn anwa BF VII 52 25 i /Uch Aber Teifi, rhi rhyfelgar; /Gw_^r gwrdd yn ymwrdd emys lluchfar, /Gw_^r gorddin nad byw, llyw ll CBM III 2 11 Ys berth yd borthir yng ngw_^yl, /A glew ynial yn yniail /Y glyw ym myw Madawg hael HOG II 10 8 re o du gweilgi. /A'r wraig a lewych ar eleni /Yn ynial Arfon, yn Eryri, /Ni ddirper pebyll, ni syll pa PC II 21 44 im da /Bod mab brenin gwyn Gwynedd /Yn gorwedd yn yr aerfa CBM IV 16 135 s gwrthgas gwrthgrifiaid, /Rhag gormail ysbail yn ysbaid - pechu, /Rhag pechawd orddyfnaid, /Gorddyfn f MeiG I 32 21 d mwyaf, /Ef yw'r Mab, Ef yw'r Pab pennaf, /Ef yn Ysbryd Gla_^n gloywaf - Ei ddefnydd, /Ef yn rhiydd rh PM V 14 15 ddistrawch, ddilawch ddile; /Dyfnwyd fy ysgwyd yn ysgardde, /Dyfnant ysgarant gwayw o'i hasgre. /Y ffor PM V 26 26 dd heb wnedd. /Gnawd ysgyn ac ysgwyd ar gledd /Yn ysgor bronddor brenhinedd; /Gnawd gwaywawr gwriawr gw CBM IV 6 253 lon. /Ga_^l ysgwn ysgwyd anghyfan, /Garw esgar yn ysgor Gadfan, /Gnawd gan drawslyw maws luman - archaf PM V 5 35 /Yn esgar i bawb am beues, /Yn ysgwthr trydar yn ysgwn ddarpar, /Yn llachar ein lloches. /Ar draethell PM V 5 35 hawl, hawdd adnes, /Yn esgar i bawb am beues, /Yn ysgwthr trydar yn ysgwn ddarpar, /Yn llachar ein llo PB VII 13 24 r, /Oedd glew Maredudd, oedd gloywner - esgud /Yn ysgwyd dau hanner. /Oedd dau hanner be_^r, ba_^r gwy CBM III 26 90 wy fwng, trwy forddwyd, /Gwayw i drais yn ais, yn ysgwyd, /Gwayw Einiawn creulawn, creulanwyd /O lid, a PB VII 18 9 , /Oedd tew am lew glew, gwledd falch. /Balch yn ysgwyd loywgalch laes /Fu We_^n, wenwynig wrth Sais, GM I 12 14 gennyf, cyn bwyf llwyd, /Lleas Goronwy, gw_^r yn ysgwyd; /Nid gau o'i angau y'm hanghenwyd /Yn agal go GM I 9 126 w. /Pan amwyth Owain aur athrefi Dinbych /Dydd yn ystrad, aesawr dreuliaw, /Dybrysais innau yn aroloedd PB VII 20 12 /Blegywryd, llew gryd llafnddur, /Lle oestrawd yn Ystrad Fflur! /Ger Fflur, er dolur dilen saeth, - ded CBM III 8 33 gw_^r gwrdd yn ing /Gan hael o hil Cadelling. /Yn Ystrad Langwm ystyriais - ein glyw, /Ystyrient a gena GM I 9 103 ain a unis fy mryd /[ ]ew hydr hyd ys cefais. /Yn Ystrad Meurig mygr y gwelais /Owain huysgwr, gwrdd ei D-4 VI 20 49 ynfydig wlad, /Llwyth lleudir Ystwyth ystrad. /Yn Ystrad Meuryg anystywell - lu /I am lyw bro Hiriell, CBM IV 6 98 A breuolion cwyn yn cwympiaw. /Yn Aber Ystwyth yn ystrywiaw - gw_^yth, /Gwaith Faddon ymddulliaw, /Gosg 'yn 1 DLlM II 18 26 byddwn celfydd, /O foli Mab Duw diwenydd. /Cyn 'yn nwyn yn herw yn herwydd - daear /Yn herwr ar Ddofydd y'n 25 ES I 16 23 anghraiff anghred yn ei gylchyn. /Tros elfydd y'n bydd (bid yn erwan) /Trais Ierusalem gan Syladin. /A ES I 21 8 f a wnaeth daear cyn dyfu - i fron, /Fry o nef y'n canfu. /Ef gwnaeth haul hwylfawr lewychu, /Ef gwnae CBM III 3 100 ein gwy_^d y'n gelwir, /Pawb ohonam am ein cam y'n cosbir: /A wne_^l iawn, rhadlawn rhy'i molir, /A fy PM V 18 36 yt gorau un gwron o'r fas /A wnaeth Duw y dydd y'n creas. /Llym anian trathan trwy gras - a choed, /A CBM III 24 23 nghywrysedd, gwy_^r gwledd Gwlyddien; /Gwy_^r y'n cyd berchid uch gwid gwenen, /Gw_^r a'n cyd barchai CBM III 3 177 ant esborthant esbyd, /Pair cyfraith, cyfrwydd y'n cyfyd, /Cyfoeth Duw a'n dug yng ngwynfyd: /Cyfa fydd OC II 14 148 a'm diddawl, ni'm diddolir; /Boed ym mharadwys y'n cynhwysir. /Cant tey_"rnedd Ben boed hir - ein trwy ES I 24 11 bryd - Iddas, /Bredychu ein Hysbryd, /A Difiau y'n dyfu ledfryd, /Daly Iesu managu mwynglyd. /Duw Gwene GYC VII 36 72 t Ti, Dduw, na ddaw - mo_^r tros dir! /Pa beth y'n gedir i ohiriaw? /Nid oes le y cyrcher rhag carchar CBM III 3 99 w, fradawg y'i gelwir, /Pobl byd yn ein gwy_^d y'n gelwir, /Pawb ohonam am ein cam y'n cosbir: /A wne_^ CBM IV 17 29 daw /Rhag ein periglaw heb beriglawr; /Gwddam y'n gorllwg Gw_^r llwyrddwg llawr, /Gw_^r hydrfau angau LlG VII 27 29 /Trwy ben ein treisiaw yw ein tristed. /Trist y'n gorug Crist (cred nid ymchwel) /Trais dirgwyn ac nid ES I 20 8 iawg ddidrist Grist groes rinweddawl, /Didlawd y'n gwarawd Ddydd Gwenerawl. /Diwyd lwyd arwydd, eiriawl CBM III 8 44 d, /Cedwyr balch bwlch eu hysgwyd, /Hyd y pasg y'n gwasgarwyd. /Nid adawo Duw dyn yn fyw - bellach, /De DB VI 29 55 /Rhydraws fuam gynt, hynt hirddiau, /Rhydrist y'n gwnaeth Crist creaduriau. /Gw_^r a wnaeth yn llawn BF VII 54 10 . /Rhy draws fuam oll cyn eu colli, /Rhy drist y'n gwnaeth Crist, croes oleuni, /Rhy drwm fu eu ba_^r a BF VII 54 35 rhagori, /Dragon dieiddil, fil fanieri, /Drwg y'n gwnaeth hiraeth hir dewi - triwyr, /Fegis meibion Ll PM V 23 156 ; /Ail milioedd milwyr dybuant, /Eilyrth gyrth y'n gwrthfynasant, /Ail agwrdd ymwrdd am hardd amgant - PB VII 6 5 dd, /Dwyn ein llyw, Duw ry-n-lladdawdd. /Llwyr y'n lladdawdd cawdd cwynfeddu - galar /(Gelyn Lloegr a ES I 15 1 Da y'm gorau Mair fal y'n maeth - Culwydd /Celfyddyd wasanaeth; /Colofn nef, f PhB VI 14 55 parabl ddoeth a ddywedid, /Pan fai ancwyn medd y'n meddwid - yn llys /Y'm haddawsai Rhys na'm diddolid CBM III 25 12 lai, /Nid arfanwl fudd fyddai, /Nid ar fanarch y'n parchai. /Nid ar a'n perchis a'n peirch - y weithon GM I 14 95 ly anghlaear daear dudded. /A gwae ni o'r naid y'n rhyddoded /Yn rhygnawd pechawd pall gynired, /Rhag e BF VII 45 25 /Hoed fraw) damweiniaw dim waeth. /Gwaethwaeth y'n tragwnaeth trengi - mur ciwdawd, /Traul barawd, trin PM V 23 153 i, /Burthiaist wy_^r yn nifant. /Ail gad drom y'n tremynasant, /Udd addien, uch Dygen Dyfnant; /Ail mi yna 13 GYC VII 42 50 wnaethost ti?' /Medd Crist Celi Ri: rhaid oedd yna /Bod gleindid parawd yn erbyn Trindawd /Rhag trallaw MG VII 32 37 /Fu gysefin gan dri brenin, fawr eu breinau. /Yna credant, yna cyrchant cyrch goddeau, /Ac eu manag se MG VII 32 37 gan dri brenin, fawr eu breinau. /Yna credant, yna cyrchant cyrch goddeau, /Ac eu manag seren o'u rhag CBM IV 16 223 un ofan, /Rhwydd obaith o waith y winllan, /Ac yna daw brawt, braw gyman, /Ar ddeau fy Rhiau fy rhan LlF2 VI 10 15 y trymder. /Nid ef a'n diffyn nac a'n differ - yna /Dywedud traha trwy gam ober. /Nid ef a'n gweryd gwy CBM IV 16 110 addawd, paradwys wyddfa, /Peraidd log ei henw yna /I Addaf, addef ni fwynha: /Ffrwyth lwythlen, wastad GYC VII 40 95 , /A phawb yn llefain nas lladd angau. /Adolwg yna i'm Dewin doetha' /Na'm rhyddiwarth er Ei wyrthiau, DB VI 35 52 reulawn i Garnywyllawn, /O Geredigiawn y'i dug yna. /Nawfed Frycheiniawg, naw cad cyndyniawg, /Fal Rhun GYC VII 41 49 b ni chred eu cyfrynted, bryfed brofau, /Weldi yna, perchen traha trahir gamau, /Ein hardymer gan Lusi MG VII 32 35 mgen nod no'r se_^r uchod uch eu pennau: /Geni yna y Brenin da, arwydd diau /Fu gysefin gan dri brenin, GYC VII 43 27 a'i benyd, /Er ei ddwyn i gyd o gidwm law. /Ac yna y dywaid, y dyd uchenaid: /`Mae ef y diriaid o'i ene GYC VII 41 33 /Nac esgusaw na chuddiaw braw brad feddyliau. /Yna y telir (angen ys direnwir enau) /I bob twyllwr ac e MG VII 32 23 , /Engyl adfydd, a nos fel dydd dyfu yn olau; /Yna y traethwyd ac y coelwyd coelfain chwedlau: /Geni Do Ynad 3 CBM IV 18 88 wawr gwoleuad, /Can wyd bron proffwyd, can wyd Ynad, /Can wyd Rhiau hael, can wyd Rhoddiad, /Can wyd A PM V 15 3 was, /Credwn i hwn fal y credwn i Ionas. /Dur ynad deddf rad rhyswynas - Dofydd, /Dof wyf it yn wanas. CBM IV 16 155 wyn i wenblaid /Y nefoedd yn nefod ynaid. /Nid ynad neb drud ni drefnwy - gwasgawd /Cyn gwisgaw afarwy, ynaeth 4 PhB VI 14 7 egid, /Ac yn llys hil Tewdwr teg y'm hurddid - ynaeth /Ac atoeth etwaeth na'm gwaeth wne_"id. /Pai achw D-1 I 1 27 ey_"rned anhyed rwy! /O'r sawl pennaeth a gais ynaeth arfaeth camrwy /Hydr y cymell Hywel o bell: gwell CBM IV 16 74 gw_^yl-ni a_^ gweledigaeth, /Gweladwy gwelidor ynaeth. /Mwy yd ga_^r Gwawr gwy_^r gwrdaaeth /Nog yd ga CBM IV 16 55 Creawdr ni a aeth. /Ef, ein ca_^r, a'n cyrchws ynaeth /O uffern, crawnwern creulonaeth. /Ef bieu rhadau ynaid 3 MeiG I 32 32 amgyfraith, ys dichweithaf: /Cred ddysgaid gan ynaid a naf, /Cred grefydd beunydd, bennaf - ei gogawn, CBM IV 16 154 id Duw ein dwyn i wenblaid /Y nefoedd yn nefod ynaid. /Nid ynad neb drud ni drefnwy - gwasgawd /Cyn gwi EW VI 4 41 awg fab Gruffudd. /Am fab Gruffudd lary, lawch ynaid - (y'm ce_^n) /Nid mau we_^n wedd honnaid; /I bob ynal 1 CBM III 19 14 Detholais fy rhwyf yn rhwyd - gelynion, /Ga_^l ynal ym mhlymnwyd, /Yn wawr glyw glew, diarswyd, /Yn wal ynddaw 7 BF VII 48 1 Angall a ddyall ydd y_^m ynddaw, /Anghwbl fu ein pwyll am ein twyllaw: /Ing draha GM I 9 116 g yd ga_^n ednan arnaw, /Argoed nwy aswe aserw ynddaw; /Eilwyddle didrif didwrf gyfiaw, /Addawd i'm gwr MeiG I 33 45 dyn dynawl, andaw, /A'th roddaf gysul heb gas ynddaw: /Pan fynno Duw dy ddifuriaw /O ddyllest present LlG VII 26 25 chau yn falch arnaw. /Rhwyl Carreg Hofa! Cafas ynddaw /Rhawd Saeson lladron i eu lludwaw! /Ys dir o'i f CBM IV 6 84 Rhyallas rhwyf anaw; /Tarf taerfar trydar fawr ynddaw, /Tarw byddin ddilyn ddyludaw, /Tarf ar ysgwydaw, DB VI 24 41 aith i'w hanrheithiaw, /Achaws pymoes byd y bu ynddaw, /Uchelwr mirain, byrddrain drwyddaw: /Ucheldad F GM I 8 22 glyw Fflandrys, a fflemychws i eu bre /A ba_^r ynddaw yn ddiolo, /A lithws llwytgun ar ffun ffo, /A bor ynddi 12 HOG II 6 7 gywrysedd. /Caraf ei theulu a'i thew annedd - ynddi, /Ac wrth fodd ei rhi rhwyfaw dyhedd. /Caraf ei mo LlF1 II 1 130 nt orfyrthi - tewdor, /Cadr ysgor arfor arfodd ynddi. /Arfeddyd yw i'm bryd brydu iti, /Arfaethwn, dyff MB I 4 34 s gla_^n y glain, /Gwrthrych dadwyrain ys cain ynddi. /Crist croesddarogan a'm gw_^yr, a'm gwarchan /Rh OC II 15 6 yn ebrwydd heb roddi - gair da /I'r gwrda ysy ynddi; /Dywan wa_^n trywan trwyddi, /Dywed ein dyfod Ger HOG II 10 2 ith o'r Gyfylchi, /Yn y bylcha balchlun fy hun ynddi. /Enwawg drafferthawg a draidd iddi, /Anwar don la LlF1 II 1 31 d Ednyfed; /Gwyn ei fyd ei fryd a fawrha_"ed - ynddi, /Fal eglwys Ddewi y'i digoned. /Eglwys gadr Gadfa CBM III 21 52 n aestwn as dirperi, /Carasai a'm bodd a'm bod ynddi. /Gwedi gwalch cedwyr a'm cedwis gan iawn, /Ni gad CBM III 3 55 sgeraint, /Nis daered trefred y trisaint, /Mwy ynddi gwesti gwesteifiaint /Ei balchnawdd nog amrawdd am LlF1 II 1 103 meufedd mad, /Llwyddid pob amyd a phob amad - ynddi, /Llwyddyd im foli filwyr neirthiad. /Lluddedig fy LlF1 II 1 150 yr wrthi - nid moes, /Ac nid oes eisioes eisau ynddi, /Namyn heirdd a beirdd a barddoni, /Namyn hedd, a LlF2 VI 10 37 nt heb brysurder. /Ys edifar fyth tra fyther - ynddi, /Ys er ein tro_"i ein trachallter, /Ys er ein tre LlLl II 16 15 - bro, /Yw honno i'w honni, /Ysgwyd ac ysgwydd ynddi, /Ysgwyd ac ysgryd rhegddi. /Piau y cleddyf clau - ynddudd 1 GM I 8 48 A llurugawr glas a gloes trychni, /A thrychion ynddudd rhag rheiddrudd ri, /A dygyfor Lloegr, a dygyfra ynfyd 3 DB VI 33 14 i ryweles dyn ddim mor engir /A_^ gweled y byd ynfyd enwir. /Y gw_^r a'i meddai, oll y'i meddir; /Cyngo GYC VII 36 69 rthiaw? /Pani chredwch chwi i Dduw, ddyniaddon ynfyd? /Pani welwch chwi'r byd wedi r'bydiaw? /Och hyd a CBM IV 17 62 yf Dduw o ddewredd byd, /Ni rygolles nef ni fo ynfyd. /Ynfydrwydd awydd ewyg lafur - twn, /Anfedr y car Ynfydrwydd 3 CBM IV 17 63 o ddewredd byd, /Ni rygolles nef ni fo ynfyd. /Ynfydrwydd awydd ewyg lafur - twn, /Anfedr y carwn bwn p EGM I 29 10 ofyged trwydded tramgwydd /Buchedd anfedredd o ynfydrwydd. /Baich o bechodau, nid bychodrwydd, /Bychdid HOG II 7 19 af? Saf rhag dy swydd. /Adwyf-i yn anfedredd o ynfydrwydd - caru, /Ni'm cerydd Iesu, y Cyfarwydd yni 7 HOG II 6 25 wyf ellyngdawd o alltudedd. /Ni ddaliaf, diau, yni dde_^l i'm plaid, /Breuddwyd a'i dywaid, a Duw a'i m EMRh VI 23 28 /Gwnaed Dduw ei ddiwedd-ef, ddi-fefl hebrwng, /Yni fo ei orffen ar ffordd deilwng, /Yn nhygiant trigian MB I 3 101 nt weinydd, /Cynreinion ysgwyd, ysgor orwydd. /Yni fu weryd ei obennydd /Ni byddai ddiwyth i lwyth oswy MB I 3 155 wr feuydd /Ni'm diddoles (nu ni bu gelwydd!). /Yni fwyf gynefin a_^ derwin wy_^dd /Ni thorraf a_^'m ca DLlM II 18 50 fy rhiydd, /Dwyn fy ne_^r, fy nen cyweithydd. /Yni fwyf hynwyf, hynefydd - galar /Yn afar, yn ofydd, /C MeiG I 33 37 a golau!). /Rhy-n-parasai Duw heb ddim eisau /Yni wnaeth ein gwaeth ein gweithredau. /Gwae a goddwy Du IRh VII 30 22 /Hoyw wanfain riain na weinydd - hawdd we_^n /Yni wne_^l orffen fy nihenydd. /Calan Gorffennaf gorffwy yniail 2 PM V 12 27 /Can edlid yn adfail; /Nid hawdd, ni nawdd neb yniail, /Nid hy_^n oes dyn nog oes dail. /Deiliadon dyff CBM III 2 11 berth yd borthir yng ngw_^yl, /A glew ynial yn yniail /Y glyw ym myw Madawg hael ynial 6 HOG II 10 8 o du gweilgi. /A'r wraig a lewych ar eleni /Yn ynial Arfon, yn Eryri, /Ni ddirper pebyll, ni syll pali, PB VII 9 22 nnedd. /Cyfannedd, walch, dy falchgorn /Ar dir ynial Dywalwern! /Eurbost cad aerbyst cedyrn, /Eryr cadr PM V 11 10 llon ei alon, ei a_^l - a gedwis /O gadwent ac ynial, /Hoeddlfrau hydrglau gleddyfal /Hyd Gaer a_^'i ae PM V 24 27 wy_^r draul fodawg. /Cefaist elfydden Alaawg - ynial /O'th glau gleddyfal, goed gleddyfawg. /Dy fardd w CBM IV 6 131 praff drydar dranial, /Prydyddion gadair gadr ynial, /Prydferthle cyhoedd, cyhafal - Merfyn, /Hawl edw CBM III 2 11 oel, /Ys berth yd borthir yng ngw_^yl, /A glew ynial yn yniail /Y glyw ym myw Madawg hael ynialwch 3 PM V 1 96 agddaw i gyd ni gedwch /Na rhwydd na rhyddewr ynialwch. /Ef i faes, i faws gadarnwch: /Chwi i goed - i EW VI 4 15 od /I fad gynnal heddwch; /Gwalch bryn, brenin ynialwch, /Gwael nad byw, byd neud amdrwch. /Trwch yw'r CBM IV 9 146 ledd Brython, brythwch - Tey_"rnon, /Tey_"rnas ynialwch. /Teilu Rhys, teilwng gwrys, gwrysiwch! /Gwry_^ yni'i 1 PM V 20 23 r - ys gwlydd, /Ys gwledig cymynner, /Ys gwrdd yni'i gorddiner, /Ys gorddrud, ffwyr ddylud ffe_^r. /Ffw ynn 1 CBM IV 7 10 /Unben dawn amgen ni ddiw, /Unbyn balch, bwlch ynn heddiw, /Rhuddai, pan lladdai rhag llew, /Rhudd onne ynni 7 GB II 26 165 ed tynged Dewi /A'i fuchedd wirionedd, wirion ynni. /A e_^l ym medrawd mynwent Dewi /Nid a_^ yn uffern GM I 14 5 i'm llwyr deithi. /Traethaf, armaaf o'r maint ynni /(Afraid i'm cyfraid i'm cyffro_"i) /Cyffred a_^ ll DB VI 24 16 Duw Ddyddbrawd a ddaw - i'w brofi, /Beth fo ei ynni am ei anaw. /Ni bydd a_^ Mab Duw diymadaw /A fo myn MB I 4 23 wl riau er eu hoffi, /Ac wedy dawn awen, amgen ynni, /Amdlawd fy nhafawd ar fy nhewi. /Mi, Feilyr Brydy PM V 25 57 edd dyrioedd dorri. /Can cymeri, Dduw, ddifwyn ynni - dyn, /Cymer Lywelyn, lyw cadeithi; /Archaf it, Ar BF VII 54 36 ewi - triwyr, /Fegis meibion Lly_^r, llwyrglod ynni. /I Dduw ydd archaf, Naf, eu noddi, /Neddair egored PM V 2 60 dy len, dy les wyf i, /Na orsaf arnaf er neb ynni. /Na'm arwerth er aur i arglwyddi - eraill, /Ni'm a yno 8 GM I 14 71 ethri /Trwy amrygolli daioni dyn: /Duw a'm dwg yno, anaw dremyn, /Tramwy caradwy caerfa urddyn. /Dewisa MeiG I 33 76 ain /Cyn rhyfel log lygriant enbyd; /Gwae a fo yno, difro difryd, /Dy-s-daaedd dolur, dygngur gymryd. / PM V 23 130 Argoedwys gwys greudo, /Llys a dwy neud einym yno. /Edryched Powys pwy fo - breienin /Braisg werin, br CBM III 5 51 Nid clod fy ngwrthod gwrth fy na_"ed! /A dywed yno eniwed - ohanaf /A dywan ataf ag ateb ced, /Ac erof GB II 26 63 l fodawg. /Breiniawl fyth fyddaf ban ddelwyf - yno, /Ny bydd yn eu bro a bryderwyf. /Gwelaf-i effeiriai GM I 9 49 n, priodawr udd; /Go-rys-ymedd glyw o'i glywed yno, /Rhag gorwyr Iago gwyar drabludd. /Gwalchmai y'm ge GM I 9 81 ain /A chalanedd rhain a rhudd fehyr; /Gwelais yno ym mro yn amrygyr: /Tewi gan llyw a wy_^r o anystyr. CBM III 5 13 le glyw Powys, pei am getynt, /Pan dreiddais-i yno yn ydd oeddynt, /Trwy ffenestri gwydr ydd ym gwelynt ynof 7 LlG VII 28 22 egawg. /A mi mal athro ethrylithawg, /Myfyr yw ynof cof cadeiriawg; /Prydaf yn ddyfnaf it, ddeifniawg - CBM III 27 17 allaw, /Tristfardd fyddaf am ei daw. /Trist yw ynof cof, cawdd erlyn - i'm bryd /Er brawdfaeth Llywelyn CBM III 27 15 orthaw - i'm byw /A'm ernyw er na ddaw, /Trwm ynof cof ced wallaw, /Tristfardd fyddaf am ei daw. /Tris CBM III 21 39 rhoddes-i hil Rhun rhudd a phali, /(Neu chyfyd ynof cof i'm coddi, /Coddedig ydd wyf o ddiclloni) /Neu' PM V 13 25 an a dde_^l /Gwawr echen, gwryd Echel. /Echyng ynof cof, neu'm cafas - edlid /Am edling tey_"rnas, /Hyd MG VII 33 41 Ac o'i deg wirddelw yr arddelwych. /Arfollaist ynof (cof y'i cetwych) /Anffawd a phechawd cyn ni phechy LlG VII 27 33 i) /Nid rhyfedd ochi yn iawn uchel. /Neud ydyw ynof-i cof cyfarchwel /Am lyw cleddyfrudd heb gudd, heb y_^nt 15 GM I 9 63 an gynnif cynnor gw_^yth gwnedd [ ]hudd /Ni hu y_^nt, a mi mor wyf dirwyn er gw_^yl, /Gweilging porffor GG II 32 2 wydd hirwlydd, a'm hirwlych - dagrau, /Digrawn y_^nt a mynych; /Nid henaint gw_^r a'i gwrthrych, /Nid h HOG II 6 48 edd a'i medd fy marddrin /(Mor hir hwyrweddawg y_^nt am rin!), /Pennaf oll yn y gollewin /O byrth Caer PM V 11 7 n, /Tey_"rnfeirdd Cymru oll, /Can eu hoed, hud y_^nt arfoll, /Cant calon yn don, yn doll. /Tyllon ei al DB VI 29 21 inam yn ddiamau, /Gwael yw nad y_^nt fyw, neud y_^nt feddau: /Gwae'nt hwy ar a wnaeth eu penaethau! /Am CBM IV 5 82 . /Esillydd Merwydd, mawr a letgynt - yw /Nad y_^nt fyw fegis gynt, /Llas llary frodyr, gwy_^r gorfynt DB VI 29 21 /Gwelsam wy_^r dinam yn ddiamau, /Gwael yw nad y_^nt fyw, neud y_^nt feddau: /Gwae'nt hwy ar a wnaeth e CBM III 15 30 wybod, neud anobaith - cyrdd, /Cerddorion neud y_^nt gaith, /Och nad byw ceinllyw Cynllaith, /Achaws fu SB II 22 16 n Mo_^n mor ddiobaith - cyrdd, /Cerddorion mor y_^nt gaith! /Tw_^r dygn, dyganwn o'i anghraith, /Tranc PM V 18 19 - cynnygn, /Yn cynnwyn galanas; /Dy gludfeirdd y_^nt heirdd i'th harddglas, /Dy gleddyf dy glod rhyseas PM V 24 30 fardd wyf, dy fudd ys anghuddiawg, /Dy feirdd y_^nt heirddion, udd Mo_^n mynawg, /Dy fyrddoedd cyhoedd OC II 14 86 an dalau. /Cedwyr a'm gorug gwasanaethau: /Nid y_^nt hyll dihyll na hau dihau. /Cynifiaid, gyrthaid fla PM V 3 12 d wyf i'th edfryd; /Hydrfeirdd o'th edrych hud y_^nt i'th adrawdd. /Erioed dy angar aerawd dydd angau; DB VI 35 42 d fu ei arfaeth, /Gwnaeth tyrau Trefdraeth nad y_^nt trada; /Pedwaredd i fro pennaf o Gymro, /Penfro o GM I 14 24 i, /Un danc fwynt wrthyf wrth eu moli; /Un Duw y_^nt wyntau a diau dri. /Truan a anian inni o amwyll /T yntau 6 GB II 26 240 far hygar, hyglau /Pan aeth Iwerddon, ei wyrth yntau, /Ac eingyl rhagddaw, draw dra thonnau. /A Duw a'i GG II 31 5 n llawch, /Llewychedig haul yn ei gyntedd. /Ac yntau a'n dwg o'n diwedd, /O'i dygiant, drigiant yn nhru DB VI 29 8 elynt ryfeddau! /Gwelsam-ni wawr Maelawr megis yntau, /Mygr Fadawg, waywroddawg rhuddgrau; /Gwelsam-ni GM I 11 41 eithiawg, /Ac o rodri_"oedd y rhodri_"awg /Mau yntau, orau un tormennawg. /Tormennoedd anlloedd ein lly GM I 12 7 wyd; /A ddyly Arglwydd a erglywyd. /Rhyllofies yntau undanc gyfaddef; /Gan engylion nef neu ryurddwyd. GB II 26 258 rwythlawn ffrydau; /Ac o_^l ei farch a'i o_^l yntau /Ys adwen y maen y maent ill dau. /Ysid hyn ar ei Yntau'n 1 GYC VII 43 19 weli_"au heb eli_"aw, /A'i goron yn ddrain ac Yntau'n gelain, /A'i ben yn anghrain wedy r'greiniaw, /A Yny 1 CBM III 24 54 /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hir ysgar - ag ef /Yny dde_^l llu nef ar llu daear, /Gw_^r gweiniad yng ngh Ynyd 1 ES I 24 1 Gorau yw i ddyn, ddiw Ynyd, - peri /Periglawr i'i gymryd, /Canys gorau Duw diw yny'i 1 CBM III 21 162 oedd ymerbyn heb ymarbed: /Yd giliai bob llwfr yny'i lladded, /Yd gyrchai bob glew mal yd glywed, /Yd g Ynyr 2 OC II 14 64 dau lew yn eu cyngyr, /Dau arial dywal dau fab Ynyr, /Dau rydd yn nydd cad eu cyfergyr, /Cyfargor ddia GM I 9 86 tey_"rnged iddaw, /Gwledig Aberffraw a gwlad Ynyr. /Endewais-i eaws am ryhiraeth er gw_^yl, /Gweilgi ynys 9 CBM IV 6 64 r, Lloegr echrys, /Anlloedd cyrn, te_"yrn tair ynys, /Annhawel Hywel hawl gyfrwys, /Annhywallt ei lys o D-1 I 1 20 well (pell y treithwy) /Tair Rhagynys a'r Tair Ynys a'r tramordwy: /Hywel wledig, udd gweithfuddig, id PM V 7 7 yn harddfraint, /O Bowys, o beues Dyfnaint, /O Ynys Brydain, briawd fraint, /A'i Thair Rhagynys, rheg h PM V 18 25 dy orfawr addas /Dyweddi teithi tey_"rnas /Ac Ynys Brydain briodas - yn hir /Yn herwydd bod achas. /Dy PhB VI 13 23 ad, /Cedernid enwerys, /Arfrudd, prudd Prydain Ynys, /Eryr aerglwyf, Arglwydd Rhys MB I 4 33 idraul ei bri, /Ac am ei mynwent mynwes heli. /Ynys Fair firain, ynys gla_^n y glain, /Gwrthrych dadwyr MB I 4 33 am ei mynwent mynwes heli. /Ynys Fair firain, ynys gla_^n y glain, /Gwrthrych dadwyrain ys cain ynddi. MB I 3 10 ail dra drymaf trengi meddwawd, /Llys lleufer ynys, gwry_^s gorfyndawd: /Py dawant anant, na phrydant PM V 25 32 wn rhy_"wr yn rhwyoli - gwry_^s, /Ym Mhrydain Ynys gwy_^s ein gwesti. /Ni chawsom droedfedd heb wa_^n, Ynysedd 1 GB II 26 278 wys a saint y Gogledd, /Saint Manaw ac Anaw ac Ynysedd, /A seiniau Powys, pobl enrhyfedd, /Saint Iwerdd yr 78 DB VI 31 26 n, /Ymchweiliad tromgad, trwm ei gofion: /Dawn yr abad, gwirdad gwirion, /A'i dug o'i olo i fro Frython CBM III 21 84 , /Hoffter nid ofer fal y'i dofes: /Yng Nghefn yr Aelwyd oedd aelaw tres. /Erfid a drychid rhag ei dra PC II 21 44 da /Bod mab brenin gwyn Gwynedd /Yn gorwedd yn yr aerfa LlF1 II 4 14 or nawd y'm dyfu dyofaeth - gofion /Edifion yd yr aeth, /Yn cwynaw braw breuoliaeth /Bre_"yr breienin a CBM IV 17 8 d nef addef, Addaf wychfawr - sail, /Uffern yw yr ail, durail dyrawr, /Ofer, difuner, llyther lleawr, / EW VI 6 14 , draig Emrais - fal prudd, /Prif gynnydd Cefn yr Ais; /O Neirthiad Ne_^r, nen llednais, /Ac o nerthoe PM V 10 5 r gwythyr gwaith Feigen. /Mau gynnelw, yr elw, yr alaf, - gan ddraig, /O ddragon fodrydaf, /Heb bant, m PhB VI 11 2 Gwelais Rys yn llys Eisidlo, /Geleurudd gelyn yr allfro, /Hyfolawg, hael mynawg, hawdd bo, /Glod edmyg CBM IV 16 71 dwriaeth - Dofydd, /Barnawd rhydd a rhygaeth; /Yr amser y ffrwyner pob ffraeth, /Ni weryd mewyd milwria MG VII 33 40 hun: honnych - Ei arddelw /Ac o'i deg wirddelw yr arddelwych. /Arfollaist ynof (cof y'i cetwych) /Anffa LlLl II 16 33 el ei wir, /Lloegr ddifa ddifefl gywir. /Piau yr arfau arfod heb giliaw, /Ni giliant hyd angau? /Pwy w PB VII 7 4 _^s; /Oedd argledr gwir dir dilys /Ar eurglawr yr Arglwydd Rhys. /Mab Rhys, eurbost llys, aerbair - yn PM V 25 59 er Lywelyn, lyw cadeithi; /Archaf it, Arglwydd yr arglwyddi, /I eryr cemwyr cymod a_^ Thi DB VI 27 31 dde am ddewrddrud ehangrwydd, /Och nos o aros yr arwydd, /Och ddydd a ddoddyw o'i dramgwydd, /Och Ddof LlF1 II 5 7 wl ei ddefawd /O blegid Duw, a'i dywawd /Maint yr arwyddon a fydd /Pymthegfed dydd cyn Dydd Brawd. /Y p MB I 3 47 t yn ogelawg /Rhag unmab Cynan, y cyndyniawg. /Yr arynaig lew law ddiferiawg, /Ni ludd ei erlid yn odid DB VI 29 34 /Byth yn lladd Llundain a'i thyrau, /Bu erwan yr awr y ciglau; /Bu oer im aros y chwedlau: /Na bu_^m f EW VI 6 29 l, cadw fi i'th gysgawd. /O gysgawd tafawd, da yr awr - y medrais /Ymadrawdd o Dduw mawr: /Diwyn dy fa LlF2 VI 10 89 fy eirioled, /Er ei dwy garedd na'm digared: /Yr awr y safwyf, safed - i'm cymorth, /I'm dyddwyn i'r p MG VII 33 55 ariad maith hyd na methlych. /[ ][ ]Disgwyliaw yr awr ydd elych - o'r cnawd: /Na fydd amharawd pan amhe CBM IV 9 9 ybr iawn, o'r ddawn y'm daerawd, /Delw y'm bo, yr bodd y Drindawd, /Trugaredd tros waredd tros wawd /I EW VI 4 32 ar blawdd trydar trais, /Trai hoeddl, ei hoed yr borthais. /Porthais alar trwm, tramawr odrig - w_^yth MeiG I 32 35 Dduw a'i ddawn, ys cyfiawnaf. /Credych Di fi, yr Celi celfyddaf, /Credwyf Di, fy Rhi, pan fo rheitaf CBM III 8 46 id adawo Duw dyn yn fyw - bellach, /Deubyllawg yr deryw, /Marw Madawg, mawr im eilyw, /Lladd Llywelyn, DB VI 30 42 wa_^r a'i gwerchedwis, /Gwae ni o'i drengi fal yr drengis. /Llawer iawn o'i ddawn a ddefnis - ataf, /Ll ES I 23 29 cwbl, /Cyn cablu o Dduw ar ein buchedd. /Pechu yr ddigonsam o gam garedd: /Amgyrwyf, Drindawd, Dy druga CBM III 11 14 ynyddws Powys perfoliant - er pell, /Nid pallu yr ddigonsant, /Dragon dwfn, defawd a gadwant, /Dreigiau CBM III 11 80 /Pedair cynneddf, cadw cadr urdden, - ar ddeg /Yr ddugant o Feigen LlG VII 27 39 eud cynhawel) /O Ferwyn hyd fawr Hirddywel /Am yr ddwyn terrwyn, twrf ufel - am riw, /A'i ba_^r oedd gw HOG II 6 32 dd, /Men y'm bu fraich wen yn obennydd. /Caraf yr eaws ar wyriaws wy_^dd, /Yng Nghymer Deuddyfr, dyffry GM I 9 107 /Cyn lladd ar Lloegr llew Din Emrais. /Caraf-i yr ednan a llarian llais /Cathl fodawg coed, cadr ei eth CBM IV 18 29 Dy wendud /A'th wendorf amdanaf; /Neud beirdd yr eglwys egluraf, /Neud eu porth a barthwyd ataf. /Neud MeiG I 33 51 w ferw afar rhagddaw; /Na cherydd i Dduw ddwyn yr Eiddaw! /Eidduniant i ddyn ei ddwyn ar foes /I gymryd LlF1 II 5 20 rddawn: /Y daw pob pysg o'i odeb /Hyd ar wyneb yr eigawn. /Undegfed dydd, certh ceugant, /Creaduriau yd PM V 1 93 _^r, i fawr w_^r gwystlwch! /Ef a ddaw i ddwyn yr einwch. /Ef a'i dwg ac niw diolwch. /Chwi rhagddaw i BF VII 44 1 Mae gwyrda Gwynedd (gwae ni - yr eisiwed!) /Ysywaeth yn trengi /Pob ddau, pobl ddygn e PM V 10 5 en, /Eryr gwythyr gwaith Feigen. /Mau gynnelw, yr elw, yr alaf, - gan ddraig, /O ddragon fodrydaf, /Heb MG VII 33 29 on, /Gwirion borthorion a berthynych. /Tithau, yr enaid, paid! Na'm pytych, /Tro o ffyrdd didro hyd tra GM I 14 76 yw pechawd pan 'i herlyn - digraid, /Mor drwm yr enaid yn ydd edfyn. /Edifedd maswedd moes a'm canlyn, PhB VI 15 12 th Golydan gyflafan ddiriaid /(Bid ar ei enaid yr enwiredd!): /Taraw Cadwaladr, colofn elyflu, /Gw_^r o CBM IV 13 28 n trwy wa_^n, trwy agerw, /Ced hy cad fry Fron-yr-erw. /Erwan tey_"rnedd, te_"yrn udd - Prydain, /Pryde PM V 23 158 Ail agwrdd ymwrdd am hardd amgant - bre, /Bron-yr-erw y'i galwant; /Cynwan llu, mal llew y'th welsant, LlF1 II 1 26 Pair, hygrair hygred; /Allawr Bedr i'w fedr yd yr foled; /A'r drydedd allawr a anllofed - o nef: /Gwyn LlG VII 27 45 utgyrn, /Och am wawr cedyrn, cad ddiogel; /Och yr fyned gw_^r gwrddlew rhyfel, /Och faith, byth bellach HOG II 6 82 /Cefais-i wyth yn nha_^l pwyth peth o'r wawd - yr gaint; /Ys da daint rhag tafawd BF VII 50 28 hylwydd ei glod, gw_^r haelaf - am draul /Hyd yr gerdda yr haul yr hwyl bellaf; /Gw_^r dig ei ddistryw LlG VII 27 2 Gwae fi, Dduw, o'r ddirfawr golled /Yr gollais-i, ni'm gellir gwared; /Gwander i lawer, eily DB VI 30 32 wynedd, gwanar gyrchiad, /Neud Duw a'i rhannws yr hael reiniad. /Ysy fyw a fo henuriad, /Ysy farw a gaf BF VII 50 28 i glod, gw_^r haelaf - am draul /Hyd yr gerdda yr haul yr hwyl bellaf; /Gw_^r dig ei ddistryw, llyw lly PM V 10 32 , /A threth Gaer Genfyn ar hedd, /A dwy o Dir yr Heledd. /Hawl adwn, ysgwn ysgwyd, yn llais - ddraig, GYC VII 39 22 ! /Nawdd Undawd Trindawd y Tri Pherson, /Nawdd yr holl seinau, senedd wirion, /Nawdd canmawl hollawl ho GRh II 28 58 yn orau. /Gorau un, gorau gerennydd - i ddyn /Yr hon Dduw tragywydd /A gorau ail gerennydd, /Wedi'r ho BF VII 50 28 gw_^r haelaf - am draul /Hyd yr gerdda yr haul yr hwyl bellaf; /Gw_^r dig ei ddistryw, llyw llyseiddiaf DB VI 27 87 rydd, ruddlafn creulyd, /Am dylwyth hydwyth, yr hyd - y buant /Amgylch gwawr Dygant yn deg hyfryd. /E PM V 1 125 haul /Hwyl ddirfawr ddiseithug. /Maith y rhydd yr hyn ni'm adug: /Meirch breisgir uwch brasgeirch haflu GYC VII 40 71 en a chymwyll `Amen', /A chymod a_^'m Rhe_^n, yr hy_^n gorau. /Ni bwyf lwth ddiawg, ni bwyf lesg ofnaw GYC VII 42 15 gamwedd, na ryfedda /Bod yn ddir talu ger bron yr Iesu: /Lle gwelo trillu, trallawd a wna. /Gwae'r sawl LlF2 VI 10 58 ad mawr rad, mawr raith - ddyrchafael, /De_"ws yr Israel, dewis gyfaith: /Duw gennyf, gennyt-ti bwyf gy ES I 23 19 aethwys Iosedd. /A'm dodwy Dofydd, amduddedd - yr Israel, /Oesran y delwyf i'i dangnefedd /Dydd y parth GYC VII 40 10 w_^r diwael - yng ngwawdd /Yng ngw_^ydd pobl yr Israel, /Yn un, yn enw i'i adael, /Yn dri, yn drugaro LlF1 II 1 36 a chred - a chymun, /Fal wrth Dduw ei hun yd yr lunied. /Lluniwys y De_"ws dewis edrydd - iddaw /Pan GYC VII 40 77 grog yn grau, /A'r sarff aflawen yn ei enau, /Yr oedd yn berwi, wb o'r peiriau! /Saith ganmil beiriaid MG VII 33 80 rth cledd i minnau ni mynnych - fy mod, /Parth yr Oen gorfod y'm gosotych; /Pan dde_^l y trillu (tralla CBM III 15 33 , /Achaws fu liaws o'i laith. /Owain arwyrain yr oroedd - ar bawb /O bybyr genheddloedd, /Mygr farchaw LlF1 II 3 34 ryw. /Ni bu yn lledrad ar lledruddion - wy_^r /Yr orwyd ar Saeson, /Yng ngharnial meirch marchogion, /Y CBM IV 18 58 Udd, ni'n lludd ein llesa_"ed, /Ac Ef yn oseb yr osoded /Yn hollawl, meidrawl, hawl huanred. /A roddo DB VI 35 77 hendad, /Dug y Berfeddwlad ac nis gwada. /Tros yr ugeinfed o Alun drefred /Hyd waelawd Dyfed ydd eheda; PM V 12 21 iaid Cynan. /Dwyn meibion Cynan cyn bu llwyd - yr un, /Arwynawl ym mhlymnwyd, /Engyrdd gyrdd, gwrthlys DLlM II 18 39 /Mi nid wyf lawen o lewenydd - bryd /Am bryder yr un dydd, /Am Owain, am ddwyrain ddyrllydd, /Am de_"yr LlF1 II 1 76 _^ llawgyngor - yng ngawr, /Ni chymyrth aesawr yr un eisior /Na cham leferydd ar lid Echdor. /Ni chablw DB VI 35 87 i_"on, /Gwystlon i rwyf Mo_^n, rhy'u mynycha! /Yr Un Gw_^r a'n pair a'n gweithred a'n gair, /Can eiriaw MeiG I 31 26 Yn y Dydd i'm Priawd y'm profant, /I'r Unduw'n yr undawd y'm gadant. /Yn rhinwedd raddau y'm rhoddant, DB VI 34 21 wyd i'm naf /A theced eidduned Addaf /A dewred yr undyn dewraf GB II 25 10 raig, pen-aig yn penaethu, /Cymhennaf pennaeth yr wnaeth Iesu. /Cymhenddoeth a choeth a chaeth i'r moli D-5 VI 36 12 yhydedd. /Pan fu ym mhreseb (ym mhrysur wedd) /Yr ych a'r asen gyd a_^ Iosedd, /Y gorau Rhiau rhinwedd ES I 17 1 Gnawd yr yfawd glyw gloyw-win - o fual /O fuarth buelin; /Gnaw LlF2 VI 10 23 a_^ saith Pader. /Pedr wyn a'n gwrthfyn gwrth yr yngder: /Ys ti a wrthyd a wrthoter! /Rhag deulin Trin LlLl II 16 9 annhangnyfedd, /Llywelyn, gelyn Gwynedd. /Piau yr ysgwyd esgudwal - cynwan /A_^'r canwayw am ei tha_^l? yrdang 1 LlG VII 25 43 udd /Ar fyrdd cyrdd, cerddorion dduhudd. /Aer yrdang cyfrang, cyfranfudd - gwriaf, /Gorofn Lloegr a'i Yrddygnawd 1 DB VI 24 8 aw. /Mor ddiriaid i ddyn eiddunaw - o'i gnawd /Yrddygnawd bechawd na'i rybuchaw; /Mor deg y gelly gall yrf 1 HOG II 13 3 ubed - Ffrainc, /Pan Ffaraon ffo_"ed, /Pan fu yrf am gyrf am galed, /Pan fai arf am farf a fyried, /Y yrrais 1 OC II 14 5 wm: /Tremid gofwy mur Maelawr drefred. /Deon a yrrais ddygyhused, /Diarswyd ar frwydr, arfau goched! /A yrth 4 GM I 7 87 werian ei rhyle: /Ail marth mawr mor dde, ail yrth, ail syrth se, /Ail gawdd gne gnawd gyffre, /Ail di CBM IV 3 1 Arddwyreaf hael o hil Einiawn - Yrth, /[]chir ei byrth erbyn berthnawn, /A [ ]nid gwalch BF VII 53 21 Ddafydd. /Cyn no lladd Dafydd (defawd Einawn - Yrth, /Nerthawglym Merfyniawn), /O'i freisgfeirch maeth GM I 8 55 ddun, /O Gadwallawn Llawhir, llawr fab Einiawn Yrth, /O Arth Orben, aerbost catgun. /Arddwyreaf hael o yrhawg 1 PM V 20 11 _^'i fyrddoedd lluosawg, /Rhwyf bedydd ni baid yrhawg, /Rhwym Lloegr, lliwed trahaawg. /Traha yw i neb Yrho_^d 1 LlG VII 25 10 d! /Pan fai frwydr, eurgrwydr, aergun dynged, /Yrho_^d a'th alon pan yth holed, /A thithau yn gwychaw p Ys 157 GB II 26 259 awn ffrydau; /Ac o_^l ei farch a'i o_^l yntau /Ys adwen y maen y maent ill dau. /Ysid hyn ar ei fryn gw ES I 24 17 Gwnaeth pob rhyw yn fyw o'i febyd. /Duw Sadwrn ys aeth, ys eithyd - ym medd, /Maddeuaint anhyfryd. /Tra ES I 16 21 gorfod, o Iddewon /Am fedd Crist: Creawdr nef, ys angen! /Ys anghraiff anghred yn ei gylchyn. /Tros elf ES I 16 22 ddewon /Am fedd Crist: Creawdr nef, ys angen! /Ys anghraiff anghred yn ei gylchyn. /Tros elfydd y'n by PM V 24 29 yfal, goed gleddyfawg. /Dy fardd wyf, dy fudd ys anghuddiawg, /Dy feirdd y_^nt heirddion, udd Mo_^n my LlG VII 24 17 - a_^ neb, /Anebrwydd dangnefedd! /Llyw ysy'm, ys aml anrhydedd, /Lloegr ddifa o ddifefl fonedd; /Llewe LlG VII 26 28 waw! /Ys dir o'i farau ddifuriaw - pob tw_^r, /Ys anawdd a w_^r i'i arfeiddiaw. /Drud a glud, gwladoedd PM V 14 10 ynfelyn, gelyn gne - unbyn, /Cyd boed unbennes ys annebre; /Nest a ddywawd im, dim ni ddwyre, /Gnawd i PhB VI 12 23 stwng ystig fara - Rhys, /Rhuddfoawg cadwrfa, /Ys annilys im ddim da /Os a'm carwys a'm casa. /Na'm cas DB VI 26 11 fantawl, nid hawl, nid hawdd hynny, /Dy fa_^r, ys anwar y'i gosody, /Dy fe_^r a gwyner fel y gweny, /Dy CBM IV 9 121 th lef, /Brydau ta_^n, treulwan, trin woddef. /Ys arglwydd, ys arwydd, ys ef, /Ys cadffyrdd, ys ca_^r c PM V 26 126 yn rhyn ymwosod. /Dy arwydd ech awydd uchod, /Ys argrad i gad ei ganfod. /Canhorthwy gorddwy gorddirod CBM IV 4 74 wydd. /Balch edlid ysid, ys arwydd, /Ys ernyw, ys arnaf yd gw_^ydd; /Ysef wyf wedi rhwyf rhoddrwydd, /B CBM IV 9 121 au ta_^n, treulwan, trin woddef. /Ys arglwydd, ys arwydd, ys ef, /Ys cadffyrdd, ys ca_^r cyrdd cyflef, CBM IV 4 73 aich, ysgwyd faich ysgwydd. /Balch edlid ysid, ys arwydd, /Ys ernyw, ys arnaf yd gw_^ydd; /Ysef wyf wed LlF1 II 1 40 lydw bedydd. /Bendigedig fab ni faeth cerydd; /Ys bendico Duw ddwywawl weinydd. /Bendith naw radd nef y CBM III 2 10 r llathr yn llaw deon. /Deon unged yn ungoel, /Ys berth yd borthir yng ngw_^yl, /A glew ynial yn yniail IRh VII 30 65 bu_^m Ofydd. /Ys mi sy'n merwi mor anghelfydd /Ys blwyddyn am ne ysblennydd - gawad: /Cyd bwyf digarad, CBM III 7 39 dyrn yn he_"yrn, haearn dalaith. /A'i ddiwedd ys bo, can bu ei laith, /I ddifwyn y cam cymaint ei affa EW VI 2 22 ys. /Powys nen berchen, barch woddef - esbyd, /Ys bo Duw gydag ef! /Rhwym cad yn cadw ei addef, /Rhwyf BF VII 46 27 tad, - Rys, /O'm tafawd ysbys oesbell gariad; /Ys bo dy orffen, gymen geimiad, /(Ys bych nefawl hawl hw LlG VII 24 67 a dra heb drengi /Gan Fab Duw didwyll gymodi, /Ys bo ei ddiwedd, ddawn berchi, - ar nef /Ar neillaw Cri ES I 24 41 yd - mab dyn /Gan Fab Duw o'i wynfyd. /Yn olau ys bo fy anwylyd /Ar nef, ar nawdd Duw a'i ddiffryd ES I 19 13 i orllwydd, /Ysbyddawd oes barawd barthlwydd. /Ys bwyf yn oed dyn dengmlwydd - ar hugain /Rhag deulin f BF VII 46 28 ell gariad; /Ys bo dy orffen, gymen geimiad, /(Ys bych nefawl hawl hwyl oleuad) /Yn rhan drugaredd, yn BF VII 46 25 reidiad, /Aesgur fal Arthur, erthyst laddiad. /Ys bydd gwawd berthwawd barth ag atad, - Rys, /O'm tafaw LlG VII 28 5 dy ba_^r, /Anesgor dy fa_^r, fur tormennawg. /Ys bydd it, arglwydd rhwydd rhuddfoawg, /Llywelyn, lluy CBM IV 9 122 trin woddef. /Ys arglwydd, ys arwydd, ys ef, /Ys cadffyrdd, ys ca_^r cyrdd cyflef, /Gwledig deg cantor DB VI 35 92 byd bod yma, /Can Dduw nef yn ei fawr noddfa /Ys caffo ef drugaredd a diwedd da. Amen MB I 4 34 ain, ynys gla_^n y glain, /Gwrthrych dadwyrain ys cain ynddi. /Crist croesddarogan a'm gw_^yr, a'm gwar IRh VII 30 57 r hireythydd, /Ys gwn na aned ei chystedlydd. /Ys cain, ys cyhoedd ar ysgwydydd - cyrdd, /Ys gelwir yn CBM IV 9 122 /Ys arglwydd, ys arwydd, ys ef, /Ys cadffyrdd, ys ca_^r cyrdd cyflef, /Gwledig deg cantorf a deg cantre CBM IV 16 173 /Yng nghamlid eithr gobrid gobrwy, /Ys cerydd, ys caredd fwyfwy /Caru gwy_^d yn rhyhyd, yn rhwy. /Yn rh MeiG I 32 9 af /Mal y ca_^r y saint braint breinolaf, /Can ys caru Duw diadneiraf - gwaith, /Eilwaith rhag cyfraith GM I 9 102 ais? /[ ] Owain a unis fy mryd /[ ]ew hydr hyd ys cefais. /Yn Ystrad Meurig mygr y gwelais /Owain huysg LlG VII 28 25 owys, /Prydferth dy gynnwys gennyf, nerthawg. /Ys ceffych (ys cyffurf enwawg) /Wrth dy fodd fod yn gyfo IRh VII 30 55 rwydd, /Ysgwn am eilwydd, moliant dderllydd: /Ys cennyf y mae mawr hireythydd, /Ys gwn na aned ei chys CBM IV 16 173 ei gamddwy /Yng nghamlid eithr gobrid gobrwy, /Ys cerydd, ys caredd fwyfwy /Caru gwy_^d yn rhyhyd, yn PM V 23 54 yrn uch cyrn cyfarwar, /Llwrw cydfod, er clod, ys claear. /Rhyllofes rhwyf tres tros faniar - i feirdd, CBM IV 4 88 . /I ddragon Coeling nid coelfain - ei ddwyn, /Ys coel brwyn braw ddilain /I gerddawr am breiddiawr, am PM V 14 8 eb dymyr Tudyr, tud Elise, /Enwawg Gyfeiliawg, ys cof aele. /Heb ferch Gynfelyn, gelyn gne - unbyn, /Cy EW VI 4 29 wawr yn llawr Llyn Egwestl. /Diwestl ei ysgor, ys cwynais - nad byw, /Hael o'i ryw rygollais; /Blaidd b MeiG I 32 34 , bennaf - ei gogawn, /Credu i Dduw a'i ddawn, ys cyfiawnaf. /Credych Di fi, yr Celi celfyddaf, /Credwy LlG VII 28 25 erth dy gynnwys gennyf, nerthawg. /Ys ceffych (ys cyffurf enwawg) /Wrth dy fodd fod yn gyfoethawg, /Ac IRh VII 30 57 ydd, /Ys gwn na aned ei chystedlydd. /Ys cain, ys cyhoedd ar ysgwydydd - cyrdd, /Ys gelwir yn wyrdd rif PM V 30 4 yn ei ohen, /Ardwyad cancad cyn ced o'i ben, /Ys cynt no rhywynt uch rhudd wybren /I'r cerddgar ysgar PM V 26 12 ynfeirdd cyrchant wy orsedd, /Cyrchfawr llawr, ys cyrchu llariedd; /Cyrchaist Ros ddiddos ddifa_"edd, / DB VI 26 26 wely: /Arwar Udd Cesar, o'm ceisy - am bwyth, /Ys da beth y'm ceffy! /Traul caeroedd, cirieda imy /Tref HOG II 6 83 yth yn nha_^l pwyth peth o'r wawd - yr gaint; /Ys da daint rhag tafawd LlG VII 26 3 anllaw, /Ys hawdd ei gynnelw, arddelw urddaw; /Ys da ei gampau heb gwympaw - yn afrddwl, /Ys iawn ddify LlF1 II 2 23 , /O saffwn as gwn nas gwaeddaf. /Saffed ataf, ys daw ataf - ei ddawn, /Od wyf anfoddlawn, boddlawn fy EGM I 28 39 nerth pob ciwdawd. /Cadwn fraint dewaint, can ys defawd; /Duw Ne_^r ni gymer gam esgusawd. /Na chysgwn CBM IV 9 39 o'r nef a'i gwarawd, /Gw_^r gwrthaw gwrthrych ys defawd, /Gwrth uchyr gwrthrychiaid ys gnawd, /Gwrth e PM V 26 139 ar bawb, /Ar bobloedd anghydfod. /Caniad Duw, ys diau ei fod /I'th gannerth cyn darmerth darfod. /Can- MeiG I 32 31 ydd Culwydd, ac nis celaf. /Credu camgyfraith, ys dichweithaf: /Cred ddysgaid gan ynaid a naf, /Cred gr GM I 9 112 f cefais (dyfnais /Ddefawd o'i haddawd) oeth - ys difflais! /Dy-m-hunis ton wyrdd wrth Aberffraw, /Dych CBM IV 18 11 iwedig ac yn ddicllawn. /Archaf i Fab Duw, can ys digawn, /Cymod o'n pechod (pechu nid iawn) /A chynnwy DB VI 24 88 law, /Ystyriawl ei hawl i hwylaw - yng ngryd, /Ys digrif i'r byd bod i danaw. /Ystyriwys De_"ws ddawn i DB VI 33 21 ydebygir, /Graid barch, i Lywarch fab Elidir, /Ys dinam a was, ys dir - ei hepgor, /Ym mynwent Fangor a EW VI 6 2 nnin, cywir - yn ei ddydd, /Hael Ddafydd, hawl ys dir; /Bolchlafn lud am dud, am dir, /Beilch a'i geilw DB VI 33 21 barch, i Lywarch fab Elidir, /Ys dinam a was, ys dir - ei hepgor, /Ym mynwent Fangor a hepgorir. /Cala LlG VII 26 27 as ynddaw /Rhawd Saeson lladron i eu lludwaw! /Ys dir o'i farau ddifuriaw - pob tw_^r, /Ys anawdd a w_^ GYC VII 41 33 ddiaw braw brad feddyliau. /Yna y telir (angen ys direnwir enau) /I bob twyllwr ac ethrodwr eu gweithre BF VII 51 24 ymherodr Cymro; /Ys terfyn byd, drymfryd dro, /Ys diriaid nid ystyrio. /Ystyried, O Dduw, ddamwain dych EMRh VI 23 8 i'm rhwyf-i rhywnaeth ystwng. /Ar ei estronion ys drud echwng. /Pendefig Cruciaith maith, mygr ddifwng, DB VI 30 74 wd gyhedd. /Ys truan ei ran, rwyf mariannedd, /Ys drwg heddiw lliw, wedi llariedd, /Y llaw a gedwis er LlF2 VI 10 48 enyd pynner. /Trasegur amhrudd amryw hoywder, /Ys dybydd y dydd y dialer. /Dybu Grist ym mru, ym mhrudd CBM IV 4 119 , /Berth wartheg, anrheg anrhydedd. /As dygaf (ys dygn atchweddledd) /Ei fawrglod hyd Fawrglwyd rosedd; LlF2 VI 10 37 im ehofnder /O gadwent present heb brysurder. /Ys edifar fyth tra fyther - ynddi, /Ys er ein tro_"i ein EW VI 2 24 m cad yn cadw ei addef, /Rhwyf byd, ys hyfryd, ys ef CBM IV 17 33 all nwy goheb o'i gynfebyd; /Cynhorawr ysydd, ys Ef a'n cryd, /Cynghallen ddilen orffen orffryd. /Cyng GM I 14 101 red - ein gau, /A dodwn ninnau ein hymddired; /Ys Ef, Arglwydd nef, a'n nertha_"ed /I ddiofryd gwy_^d g MeiG I 33 5 eithi /I'm trugar Arglwydd, Culwydd celi, /Can ys Ef ein da, ein doeth weini. /Duw gw_^yl goludawg, gol GM I 11 18 doedd, /Fwy pen cynhaddledd pob cenheddloedd. /Ys ef, Rhodri Hir, huysgwr de_"yrn, /Huysgwthr cedyrn y CBM IV 9 121 reulwan, trin woddef. /Ys arglwydd, ys arwydd, ys ef, /Ys cadffyrdd, ys ca_^r cyrdd cyflef, /Gwledig de EW VI 5 22 . /Doethon, lley_"gion! Llugfryd - oes anawdd /Ys einym oll i gyd. /Trais Duw, dwyn hael o ein byd, /Ac ES I 24 17 ob rhyw yn fyw o'i febyd. /Duw Sadwrn ys aeth, ys eithyd - ym medd, /Maddeuaint anhyfryd. /Trannoeth y CBM III 8 4 afn ar fy nghlun, /Ar un trai trychan catgun, /Ys elont i nef ar-n-un! /Ym maes Didlystun oedd duhun - ES I 24 35 awdr a'i grog yn waedlyd. /Wyth brifwyd ysydd (ys enbyd) /O'r wyth gw_^yth, gwaethaf syberwyd. /Galwaf, LlF2 VI 10 39 r - ynddi, /Ys er ein tro_"i ein trachallter, /Ys er ein treiglaw ein traglewder, /Treiclyd ein cywyd e LlF2 VI 10 38 rysurder. /Ys edifar fyth tra fyther - ynddi, /Ys er ein tro_"i ein trachallter, /Ys er ein treiglaw ei CBM IV 4 74 faich ysgwydd. /Balch edlid ysid, ys arwydd, /Ys ernyw, ys arnaf yd gw_^ydd; /Ysef wyf wedi rhwyf rho IRh VII 30 52 eth o rydd; /Esgor ei hepgor nid mi ddorfydd! /Ys gafael falch-hael fylchawg geyrydd. /Esgud am olud, a PM V 26 67 gosgordd rhwy gorau. /Rhys Fychan y'i galwant, ys gau! /Rhys fawrfalch yng nghalch, yng nghadau; /Rhys IRh VII 30 58 . /Ys cain, ys cyhoedd ar ysgwydydd - cyrdd, /Ys gelwir yn wyrdd rif milfyrdd rydd. /Ys mwy gan y beir CBM IV 9 40 wrthrych ys defawd, /Gwrth uchyr gwrthrychiaid ys gnawd, /Gwrth eurdro eurdrull gno gnythawd, /Gwrth eu CBM III 16 219 Eborthun, /Ysgrud wlydd ar wledd ym Melltun. /Ys gnawd rhag Owain ysgafael i frain, /Ysgafaeth i faidd CBM III 10 59 awn - cerdd, /Cenitor canys iawn, /Torf ysgwn ys gnawd yng nghamawn, /Tarf rhag cad, rhag Cwcwllfyriaw EGM I 25 6 wyrn. /Ysgwyd ddrud esgud esgyrn - eliffant: /Ys gnawd yn irddant ar ei erddyrn! /Llywelyn, llew glwys CBM IV 17 120 Ben, ban yth aned, - Hael, /Bro oedd ysgafael, ys gofuned, /Breenin pob ffin, pob ffaw dynged, /Braw cw CBM IV 9 166 dw ysgor, ysgwyd byddinau, /Llid ysgwn, as gwn ys gorau, /I gymryd ein cyd cyn barau: /I gymod ein dyfo PM V 20 24 gwledig cymynner, /Ys gwrdd yni'i gorddiner, /Ys gorddrud, ffwyr ddylud ffe_^r. /Ffwyr ffysg, aerderfy DB VI 28 1 Ys gorwyn ewyn rhyn yn rhedeg, /Ys gwrdd yn Ionawr, mawr DB VI 28 3 rhedeg, /Ys gwrdd yn Ionawr, mawr morgro_"eg. /Ys gwae fi am iaith gawddfaith gofeg /Er goddau chweddla PB VII 19 4 l nid chweddl chwarae, /A'i blant, os gwddant, ys gwae. /Gwae fi o'i golli drwy etgyllaeth - hydr! /Hi BF VII 44 20 eth, doeth, dygn ei allael, /Cywir nas gwelir; ys gwael. /Mor wael myned hael (hwyl gyffro - galar) /Yn GC VI 21 5 noeth. /Trannoeth, o'r pan e_^l trwm ddylyn, - ys gwael /Nas gwy_^l neb er gofyn. /Dolur adrawdd gawdd LlF2 VI 10 21 erth llonder /Nac o nerth ymsang yn un amser. /Ys gwell yn gysbell gosber - a phylgaint /Ymioli a_^ sai PM V 20 22 r. /Gwrhydri Benlli, ban llocher - ys gwlydd, /Ys gwledig cymynner, /Ys gwrdd yni'i gorddiner, /Ys gor PM V 20 21 n wores wa_^r. /Gwrhydri Benlli, ban llocher - ys gwlydd, /Ys gwledig cymynner, /Ys gwrdd yni'i gorddin LlF1 II 2 42 llariaf. /Ysgor ddo_^r, ddurddor ddiachoraf: /Ys gwn cwdd eddyw; ni wn cwdd af. /Dothwyf atad, fad a g IRh VII 30 56 dderllydd: /Ys cennyf y mae mawr hireythydd, /Ys gwn na aned ei chystedlydd. /Ys cain, ys cyhoedd ar y CBM III 16 223 torf rhag trefred Alun, /Ysgor ddo_^r ddyrwn, ys gwn oedd ysgwn /Ysgwyd (twn ta_^l) Rugun. /Taer pair CBM III 21 186 n orfydd Lleu yn llyfr canon; /Canaf yn esgud, ys gwn pa ho_^n, /As gwddant ein dysg ein disgyblon! /Gw PB VII 2 17 Gwalchmai, /Llew gawr ysgwydfawr, ys gwna_^i. /Ys gwna_^i Rhys ar frys arlwy gwledd - branes /Cyn prynu PB VII 2 16 gn, cynneddf Gwalchmai, /Llew gawr ysgwydfawr, ys gwna_^i. /Ys gwna_^i Rhys ar frys arlwy gwledd - bran DB VI 28 2 Ys gorwyn ewyn rhyn yn rhedeg, /Ys gwrdd yn Ionawr, mawr morgro_"eg. /Ys gwae fi am iai PM V 20 23 an llocher - ys gwlydd, /Ys gwledig cymynner, /Ys gwrdd yni'i gorddiner, /Ys gorddrud, ffwyr ddylud ffe CBM IV 6 153 g diofal, /Hwysgynt huysgwr ysgwydfwrw ysgwn, /Ys gwrddfalch ym mhrenial, /Hwyl taerdan trywan trwy wia PM V 30 7 ad len; /Ys gw_^yr gw_^yr fwrw i'r fieri_"en. /Ys gwybuam gam am gamhunben /Gwrth herwddydd oswydd, oes PM V 30 6 udd wybren /I'r cerddgar ysgar ysgarlad len; /Ys gw_^yr gw_^yr fwrw i'r fieri_"en. /Ys gwybuam gam am LlG VII 26 2 Ysid in arglwydd, eurgledd ganllaw, /Ys hawdd ei gynnelw, arddelw urddaw; /Ys da ei gampau he EW VI 2 24 g ef! /Rhwym cad yn cadw ei addef, /Rhwyf byd, ys hyfryd, ys ef PM V 26 122 f, dy glwyf, dy glod, - dy gynnygn, /Dy gynnif ys hynod; /Dy gleddyf rhyglywsam ar rod /A'th wayw rhudd LlG VII 26 4 w; /Ys da ei gampau heb gwympaw - yn afrddwl, /Ys iawn ddifygwl o'i fygythiaw. /Grymus uthr yn rhuthr y MB I 3 158 /Cerennydd ysydd herwydd Trined, /I Gristiawn ys iawn ei gyrhaedded: /Crefydd y Creawdr yng nghyfrifed PhB VI 12 21 r, llaw berging, /Erhaeddiaist-ti eang o ing. /Ys ing in ystwng ystig fara - Rhys, /Rhuddfoawg cadwrfa, DB VI 33 55 n gwedi tyrred, /Am ddifa rhai da ryddigoned: /Ys llawer blwyddyn yn lliwed, - o'r gwy_^r /Pob gorau ry PM V 26 128 Canhorthwy gorddwy gorddirod /Can wy_^r Lloegr ys llwyr adnabod. /Dy ysgwyd rhwygwyd rhagod - trychanwa SB II 23 11 coelfain - ei ddwyn /Oddyman hyd Rufain, /Can ys marw io_^r co_^r cywrain, /Chweddl mwyfwy, garw dramw GYC VII 36 24 aw, /Ys mau, i'm dynoedl, amdanaw - afar, /Can ys mau alar, ys mau wylaw. /Arglwydd a gollais, gallaf h CBM IV 4 133 ywal ddiwedd. /Clwyf efnys dyfrys, dyfrydedd - ys mau, /Braw gofiau brau gyfedd, /Porthi hoed Argoed ar GYC VII 36 21 fnydd, ymddifanw a_^ Duw /A'm edewis hebddaw; /Ys mau ei ganmawl heb dawl, heb daw, /Ys mau, fyth bella GM I 14 104 /Ac i'm Rheen gwyn gwan ystlyned - wyf i, /Ac ys mau erchi arch geinmyged, /Cyreifiaint o'r maint mai GYC VII 36 22 ebddaw; /Ys mau ei ganmawl heb dawl, heb daw, /Ys mau, fyth bellach, ei faith bwyllaw, /Ys mau, i'm dyn GYC VII 36 19 y nhreisiaw, /Ys mau rhag angau angen gwynaw, /Ys mau, gan ddefnydd, ymddifanw a_^ Duw /A'm edewis heb GYC VII 36 23 daw, /Ys mau, fyth bellach, ei faith bwyllaw, /Ys mau, i'm dynoedl, amdanaw - afar, /Can ys mau alar, y GYC VII 36 17 ein llaw), /Buchedd dragywydd a drig iddaw, /Ys mau llid wrth Sais am fy nhreisiaw, /Ys mau rhag anga GM I 7 57 cyni bo llafar. /Llawfrydedd frydau er Madawg ys mau, /Marth gofiau gyfysgar. /Aes gychwyn ysgwydwyn w LlG VII 26 19 dd coelfain brain, Brynaich dreisiaw; /Ar olau ys mau myfyriaw - ei gerdd, /Arwraidd angerdd, ongyr fri DB VI 27 71 doedd oglyd; /Canaf i'm harglwydd, cof enbyd - ys mau. /Ry-m-gorug angau dristyd. /Am dreisddwyn terrwy GYC VII 36 18 ddaw, /Ys mau llid wrth Sais am fy nhreisiaw, /Ys mau rhag angau angen gwynaw, /Ys mau, gan ddefnydd, y GYC VII 36 24 i'm dynoedl, amdanaw - afar, /Can ys mau alar, ys mau wylaw. /Arglwydd a gollais, gallaf hirfraw, /Argl IRh VII 30 63 - forwyn. /Main wyf yn gorllwyn gorllewenydd: /Ys mawr fy angof na bu_^m Ofydd. /Ys mi sy'n merwi mor a PhB VI 15 41 gwirionedd /Neu ddarfod dawn Duw yn y diwedd, /Ys mi a feflawr o'r gyngheusedd: /Gweryd i'r gwagfeirdd IRh VII 30 64 rllewenydd: /Ys mawr fy angof na bu_^m Ofydd. /Ys mi sy'n merwi mor anghelfydd /Ys blwyddyn am ne ysble CBM III 12 3 cyrdd, /Nid cerddawr nyw molwy, /Nid cablawd, ys molawd mwy /Moli hael mal y haeddwy. /Haeddws deifnia IRh VII 30 59 cyrdd, /Ys gelwir yn wyrdd rif milfyrdd rydd. /Ys mwy gan y beirdd heirdd bob hirddydd /No phan gant My GB II 26 9 fy mryd, /Namwyn mi a'i pryd cywyd cywraint; /Ys mwy y canaf cyn no henaint, /Canu Dewi mawr a moli sa GM I 9 94 yr. /Breuddwydiaw er bun balchliw arien ddos, /Ys odidawg nos neu ym hepgyr. /Hawdd fwyr di er gwyndir GYC VII 41 40 herbyniaid oeron boenau: /Pob camweddawg, pawb ys ofnawg rhag eu safnau /Yn disgyrnu dannedd arnu, orn MG VII 34 3 wr! /Mae y sarff i'm dilyn, /Dod im nerth, can ys perthyn, /Balch dywysawg doniawg dyn. /Dyn can wyf o' GM I 14 73 y caradwy caerfa urddyn. /Dewisach gennyf, can ys perthyn, /Dyfnu difro_"edd no medd melyn. /Melys yw p GM I 9 97 gorfelyn ei ongyr. /Angerddawl fy march, mawr ys profais /Cyfrwng Penwaedd barth a Phorth Gemais. /Can GB II 26 33 fydd yn rhydd, yn rhieddawg; /Ar Iwerddon wlad ys rhad rannawg, /A'r Deau ef biau a Phebidiawg; /A phob PB VII 7 26 rais fraw tros ddifant - dragon, /Ar bob draig ys rhamant! /Erwan dolur mur milcant /Arfoll mawrgwydd g DB VI 27 101 fawr o'r byd, /Ef rhoddai i Dduw ei ddihewyd, /Ys rhoddo fy Rhe_^n rhan ysbyd - addef, /Ei ran o wlad n BF VII 55 23 rdd oglyd, /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hirhyd - ys rhynnawdd, /Gw_^r hawdd ei adrawdd, cawdd a'm cyfyd. CBM IV 9 170 n dau. /Dy foli, filwr, hyd angau, /Dy folawd, ys tanwawd, ys tau, /Dy fardd da dothyw i'th oddau, /Dy CBM IV 9 170 oli, filwr, hyd angau, /Dy folawd, ys tanwawd, ys tau, /Dy fardd da dothyw i'th oddau, /Dy fa_^r gwrdd, DB VI 26 42 dy. /Aerddrud tud, o'r tu pan geffy /Erddrwng, ys teilwng os tely. /Ystyria wrthyf, wrth, o'm colly, /Y BF VII 51 23 iaid darfod cyffro - mawr /Am ymherodr Cymro; /Ys terfyn byd, drymfryd dro, /Ys diriaid nid ystyrio. /Y LlF2 VI 10 24 ader. /Pedr wyn a'n gwrthfyn gwrth yr yngder: /Ys ti a wrthyd a wrthoter! /Rhag deulin Trined tri nifer BF VII 49 29 wrfryd, /Trymaf treisfwyaf tros fyd. /I'r byd, ys tristyd treistwyn ddamwain - draig, /Drwg achweddl ei DB VI 30 73 - hael /Heb fryd i'w gael hyd Frawd gyhedd. /Ys truan ei ran, rwyf mariannedd, /Ys drwg heddiw lliw, PM V 23 144 o, /Llary de_"yrn cedyrn cadosgo - yng nghur, /Ys 'yng ngha_^r a orfo. /Gorfydd udd dremrudd dra mo_^r PM V 23 112 yddgrug, nid ffug ffo, /Lloegrwys, eu llugfryd ys ymo. /Lleudir de_"yrn, lluddiwyd yn agro, /Llas ei gl ysaffwn 2 CBM III 26 114 pwyllad am braffgad bryffwn /Praff edlid ysid ysaffwn. /Dyfnaswn freisgddawn o freisgrodd Einiawn, /Da CBM III 5 94 gobrwy! /Gorfynnawg drythyll, syll na saffwy, /Ysaffwn ydd wyf o nwyf neud rhwy! /Neu'm rhydraeth hirae ysb 2 PM V 11 18 r wrth lawer, wrth lu byd - yn llwyr /Yn llwry ysb a menwyd, /Echel fa_^r fu ein ca_^r cyd, /Uchelgorf PM V 11 33 wr. /Llawr Ruffudd, llary udd, llawen gymwyd - ysb, /Llawer osb nad ydwyd, /Ethynt feirdd, er pan athwy Ysbaddaden 1 PB VII 13 16 Frych; /Un o'i derfynau (dorf lewych - ysbys) /Ysbaddaden Ddinbych. /Dinbych y cyrchws cyrch diatreg - ysbaid 8 PM V 23 140 o, /Llary ysbar, ysbenydd ei blo, /Llwrw esbyd ysbaid anolo, /Llew prydfawr, llyw Prydain a'i chlo, /Ll PM V 6 28 ogwydd galon geleuruddiaid - aer, /Ei orfod ei ysbaid! /Ef dreisyg ni blyg ei blygiaid, /Ef dreisiad ac MeiG I 33 56 ein pwyll pelled ein hoes. /Anrhaid ystyriaid, ysbaid, eisoes, /O gadarn gadwent, camp present oes: /A MeiG I 33 73 ddeincryd. /Gwae ni llafur lles yn ei ysbryd, /Ysbaid fer fydawl fod ym mhenyd. /Gwae a e_^l yng ngham ES I 19 11 glasw_^ydd, /Gloes angau, nid anghyfarwydd! /Ysbaid hir haelon yn ei orllwydd, /Ysbyddawd oes barawd LlF2 VI 10 30 in llyw, yn llyther - folaid /A gaiff ei enaid ysbaid oesber. /Ni mad aned neb, ni mad aner, /O edrych CBM IV 16 135 wrthgas gwrthgrifiaid, /Rhag gormail ysbail yn ysbaid - pechu, /Rhag pechawd orddyfnaid, /Gorddyfn fi, LlF2 VI 7 2 hystlwn, nas gwn nas gwys, /O feirdd ysbydaid ysbaid ysbys. /Handwyf huawdl was a wys yn llys /Fal Yma ysbail 1 CBM IV 16 135 reulglas gwrthgas gwrthgrifiaid, /Rhag gormail ysbail yn ysbaid - pechu, /Rhag pechawd orddyfnaid, /Gor ysbar 3 PM V 23 139 fro - Gadwallawn /Fab Cadfan fab Iago, /Llary ysbar, ysbenydd ei blo, /Llwrw esbyd ysbaid anolo, /Llew PM V 6 11 - gwlad /A gw_^r gwlydd wrth eirchiaid, /Llary ysbar ysbenydd ei naid, /Llew wrth aer a llwfr wrth eir CBM IV 2 40 uw, heddiw boed hawddamor - llary, /Llid esbyd ysbar, ysbyddawd io_^r, /Nid amdlawd na'm gwawd na'm gwe ysbenydd 2 PM V 23 139 Gadwallawn /Fab Cadfan fab Iago, /Llary ysbar, ysbenydd ei blo, /Llwrw esbyd ysbaid anolo, /Llew prydfa PM V 6 11 d /A gw_^r gwlydd wrth eirchiaid, /Llary ysbar ysbenydd ei naid, /Llew wrth aer a llwfr wrth eirchiaid, ysberi 1 PM V 2 22 rydd, lawr orthorri - cad, /Cedawl, ar ogel fy ysberi. /Gwyllon Tey_"rnon dud amnoddi, /Gwolluchon ddra ysblennydd 2 IRh VII 30 65 i sy'n merwi mor anghelfydd /Ys blwyddyn am ne ysblennydd - gawad: /Cyd bwyf digarad, wyf digerydd GB II 26 127 ryweled yn ei riydd /Fal cyfliw a_^ haul hwyl ysblennydd. /Ysid i Ddewi dda gyweithydd /Wrth wan a cha ysborthiad 1 PM V 1 6 lwyr eryr, arf gwenwlad - a gwaedd /A gwyddgwn ysborthiad, /I Ddafydd lawrydd, lawr gyrchiad: /Ei ddefa ysborthion 1 CBM III 21 171 lys i les eilwyon - byd, /(Eithid ei esbyd i'w ysborthion) /Ym myw mynw aches, buches beirddion, /Ym mu Ysbryd 12 BF VII 55 28 anwylyd - mad, /Lle mae'r Mab a'r Tad a'r Teg Ysbryd GYC VII 40 64 galon a'i fron friwgrau. /Ydd archaf i'm Tad, Ysbryd a Mab Rhad /Ran o'i wir gariad, fal y'm gorau. /C GYC VII 43 43 Perchen drygddefawd a dde_^l ataw. /Archwn i'r Ysbryd, Celi, o'th blegyd, /Cyn pridd a gweryd, i'n gwar GYC VII 39 2 d a'r Mab Rhad rhof a'm galon, /Nawdd y Gla_^n Ysbryd cywyd cofion, /Nawdd y Iesu caru, coron - tangnef ES I 22 26 nyfed nefawl: /Tu y bwyf y bo Dy ganmawl, /Tud Ysbryd ein Tad ysbrydawl MeiG I 32 21 wyaf, /Ef yw'r Mab, Ef yw'r Pab pennaf, /Ef yn Ysbryd Gla_^n gloywaf - Ei ddefnydd, /Ef yn rhiydd rhydd CBM IV 18 36 f. /O ganiad y Tad te_"yrneiddiaf /A'r Mab a'r Ysbryd, glendyd gloywaf, /Yng ngoleuder deddf, dedwydd f ES I 16 2 cyfarchaf (rhwyddaf fy Rhe_^n) /Ac i'r Mab a'r Ysbryd gloywfryd Gla_^n. /Nid trawdd i'n cofiau can y_^m D-5 VI 36 16 i Mab i'n Tad, rhad rhwy danwedd, /I Re_^n a'r Ysbryd gydamgeledd, /Drwg ydd aeth iddaw wrthwynebedd, - GM I 14 18 m cyfeiryd o'r Creawdr, o'r cyd, /O'r Mab, o'r Ysbryd, o'r iawnfryd fri, /O'r Drindawd undawd undras a CBM III 24 3 iad, /I'r Mab, i'r Mawrdad, roddiad Reen, /I'r Ysbryd uchel o'r un echen, /I'r Arglwydd gwladlwydd, Gwl MeiG I 33 72 ym mhell ddeincryd. /Gwae ni llafur lles yn ei ysbryd, /Ysbaid fer fydawl fod ym mhenyd. /Gwae a e_^l y ysbrydawl 7 ES I 22 26 Tu y bwyf y bo Dy ganmawl, /Tud Ysbryd ein Tad ysbrydawl PM V 1 176 yn hawddfryd a_^'r sawl /A gaiff tud ein Tad ysbrydawl BF VII 57 20 f, eiriawl - im dangnef /Yn nhey_"rnas nef Naf ysbrydawl ES I 20 3 enin, Dewin dwywawl. /Differ fi, fy Rhi, Rhwyf ysbrydawl, /Dewr Arglwydd hylwydd, Hael buddugawl, /Difa BF VII 54 40 gwbl o'r seiniau, i Gybi - freiniawl, /I hael ysbrydawl, ddeddfawl Ddewi, /I Fair, fawr gadair, gadr e GYC VII 39 32 llon, /Mihangel, Gabriel, gobrwyon - ganmawl, /Ysbrydawl gedawl gydymdeithon. /I reol dethol y gwy_^r d PM V 1 158 rhoddes heb dawl, /Rhwyf myrddoedd, mawrddawn ysbrydawl; /Na'm dod, udd mantoedd, ym mantawl - ag aur ysbrydiau 1 GYC VII 41 2 af biau /Nef a daear, a gwyllt a gwa_^r, Gwawr ysbrydiau, /Mo_^r a dyfredd, Mur tey_"rnedd, reidwedd ra Ysbrydoedd 1 DB VI 30 2 Dygn ein symud, Duw, ein Tad - ysbrydol, /Ysbrydoedd oleuad, /Dydd y'm gwna yn drist drais ddyfnia ysbrydol 1 DB VI 30 1 Dygn ein symud, Duw, ein Tad - ysbrydol, /Ysbrydoedd oleuad, /Dydd y'm gwna yn drist dr ysbwng 1 EMRh VI 23 18 'i gynnif bwng /Mal pan gyrch fflamdan fflamdo ysbwng. /Gnawd yd gocha glew glaif gan fwng - gorwydd; / ysbwys 1 CBM III 24 116 en, /Maws, masarn cadarn, callon ia_"en, /Moes ysbwys ysbys echrys Ochren, /Mygedawg ei hoedl, hoed ar ysbyd 4 DB VI 27 101 i Dduw ei ddihewyd, /Ys rhoddo fy Rhe_^n rhan ysbyd - addef, /Ei ran o wlad nef, iddaw hefyd BF VII 55 21 yr, eryr aerfryd; /Gw_^r hygyrch ei lys, esbys ysbyd, /Gw_^r hyged hygar, ca_^r cardd oglyd, /Gw_^r a'm GB II 25 4 dair, cadarn ganu - Rhys: /Cymry wry_^s ysbys, ysbyd weddu, /Cynwan corf rhag torf, twrf elyflu, /Cynra DB VI 27 12 /Mawrbarch gogyfarch, gogyfrwydd - wryd, /Mae ysbyd y byd yn enbydrwydd. /Cam y gorug Duw o dybygrwydd ysbydaid 1 LlF2 VI 7 2 ndid fy nghystlwn, nas gwn nas gwys, /O feirdd ysbydaid ysbaid ysbys. /Handwyf huawdl was a wys yn llys ysbyddawd 6 CBM IV 9 60 ich branar eu beddrawd, /Bro brengyl, brangoel ysbyddawd, /Bolch ei lafn o lafur ffosawd, /Bwlch ei gle EGM I 28 25 li Celi, can ufylltawd. /Na chysbyddwn fod heb ysbyddawd /Gwenwlad nef addef yn addfwyndawd. /Gwymp edr PM V 12 5 a udd glwys /Ym mharawd ym mharadwys! /Parawd ysbyddawd i esbyd - Prydain, /Udd prydfawr ei wryd, /Mar CBM IV 2 40 iw boed hawddamor - llary, /Llid esbyd ysbar, ysbyddawd io_^r, /Nid amdlawd na'm gwawd na'm gweddidor ES I 19 12 hyfarwydd! /Ysbaid hir haelon yn ei orllwydd, /Ysbyddawd oes barawd barthlwydd. /Ys bwyf yn oed dyn de CBM IV 4 264 /Pa_^r anwar, anwas yn rhacter, /Pobl wasgawd, ysbyddawd oesber, /Post esbyd oesbarth Eliffer. /As barn ysbys 6 CBM IV 6 56 f llu, lluchiad gwry_^s, /Arwr falch arfoliant ysbys, /Arfoloch dragon, draig efnys. /Pan arfrwydr arfr CBM III 24 116 ws, masarn cadarn, callon ia_"en, /Moes ysbwys ysbys echrys Ochren, /Mygedawg ei hoedl, hoed ar orffen, LlF2 VI 7 2 n, nas gwn nas gwys, /O feirdd ysbydaid ysbaid ysbys. /Handwyf huawdl was a wys yn llys /Fal Ymarwar Ll BF VII 46 26 wd berthwawd barth ag atad, - Rys, /O'm tafawd ysbys oesbell gariad; /Ys bo dy orffen, gymen geimiad, / PB VII 13 15 g Owain Frych; /Un o'i derfynau (dorf lewych - ysbys) /Ysbaddaden Ddinbych. /Dinbych y cyrchws cyrch di GB II 25 4 o'm cadair, cadarn ganu - Rhys: /Cymry wry_^s ysbys, ysbyd weddu, /Cynwan corf rhag torf, twrf elyflu, Ysef 7 LlLl II 16 21 witor nad gau, /Cafas lladd a_^'r llaw ddeau. /Ysef a'i trefyd, trefad - amddiffyn /Amddiffwys gymynad, LlLl II 16 49 wrddglod gludaw, /Gw_^r rhag gwerin Dysiliaw. /Ysef a'u herly, arlwy garthan - ddyn, /Llywelyn gwawdwyn PM V 23 72 /Adwedd tey_"rnedd, tir nis rhan /A dan se_^r, ysef ei amcan: /Adnes i franes, i frain ban - ddychre, / CBM IV 4 75 d, ys arwydd, /Ys ernyw, ys arnaf yd gw_^ydd; /Ysef wyf wedi rhwyf rhoddrwydd, /Bardd difro, dyfryd heb LlLl II 16 29 browysfarch can? /Pwy ei henw, hynod gyfran? /Ysef y'i gelwir, llawir - Llywelyn, /Llyw terfyn terfysg LlLl II 16 37 penaethaidd genau, /Rhag pawb piau y dechrau? /Ysef yw hwnnw honnaid fudd - o'r glyw, /Ef yw glew a llo LlLl II 16 45 m ei barch, /A'r gwayw a'r gwa_^n anghyfarch? /Ysef yw hwnnw honnaid ganllaw - draws /Dra safo Duw gan ysgaelan 1 PM V 9 15 ni syll eurdde. /Molais-i rwyf Cemais camre - ysgaelan, /Yn amwyn garthan gyrth ei dandde. /Moli haeld ysgafael 4 DB VI 35 19 /Brynaich a dreisyn dros Glawdd Offa; /Brooedd ysgafael, bryd ar ddrychafael, /I brifdeg gaffael, hael DB VI 24 67 wylaw /A gnawd fod tafawd diwyd iddaw. /Gnawd ysgafael hael yn hwylaw - o'i du /A gnawd rhag ei lu i L CBM III 16 219 lydd ar wledd ym Melltun. /Ys gnawd rhag Owain ysgafael i frain, /Ysgafaeth i faidd cun /Ar ysgwyd rwyd CBM IV 17 120 eenhinedd Ben, ban yth aned, - Hael, /Bro oedd ysgafael, ys gofuned, /Breenin pob ffin, pob ffaw dynged Ysgafaeth 1 CBM III 16 220 lltun. /Ys gnawd rhag Owain ysgafael i frain, /Ysgafaeth i faidd cun /Ar ysgwyd rwyd rhodwydd fal Rhun, Ysgafn 2 GB II 25 23 ormant gorfu, /Deg cad a deg cant tecaf a fu. /Ysgafn nifer Rhys yn llys Dinefwr, /Ffyrdd myrdd gyrth g BF VII 46 21 Ofyniad, /Ysgwn baladr cadr, cadarn leiddiad. /Ysgafn oedd gennyf ysgarad - pob dyn /Wrth hwn: Llywelyn ysgain 13 LlF2 VI 8 40 ddi, rif Main, - ei annwyd, /Clwyd ysgwyd clod ysgain SB II 23 3 rfarth gyfrwynain, /Chweddl rhyhir, rhyhydr ei ysgain, /Chweddl agarw marw mawrfab Owain /O newydd yn N PB VII 4 2 Owain ruddlain, rodd edmyg, /Ged ysgain, gad ddiysgog, /Tey_"rnedd laith, dudfaith deg, / CBM III 21 36 ysgymodi, /Cad asgen, ysgwn ysgwyd Feli, /Ced ysgain gwyniain, gwn ei golli. /Neu chollais-i arglwydd CBM III 11 65 ta_^l teledig brenin. /Cynneddf i'r cedwyr ced ysgain - i feirdd, /Cedweilch heirdd, hardd yd fain, /Ei LlF2 VI 8 1 Clod ysgain Owain, clod ysgain /Ysgwyd ddrud ddylud Ddyliffai CBM IV 6 108 ewrwyr y dwyrain, /Rhuddfoawg farchawg, feirch ysgain, /Rhiallu rhyallas yng nghrain. /Pan rhuthrws hil EG VI 18 49 bachau bychain, /Priodawr mwynglawr Mo_^n glod ysgain, /Traul golud pentud, pentir gwythain, /Gwawr Dea GM I 7 51 orthew, /Eurllew Llechysgar; /Lluch ysgwn pan ysgain ufeliar, /Llawch eirchiad, llawborthiad adar, /Ll CBM IV 9 119 orthiad, achreifiad achref, /Bradw ysgwyd bryd ysgain wrth lef, /Brydau ta_^n, treulwan, trin woddef. / CBM III 16 165 , llachar llain, /Yn rhith cleddyf claer, clod ysgain - yn aer, /Yn aroloedd cyngrain, /Yn rhith draig BF VII 46 17 awg ab Efrawg, cadr farchawg cad. /Arf Prydain ysgain, ysgarlad - wasgar, /Ysgwyd danllachar, ca_^r cyn LlF2 VI 8 1 Clod ysgain Owain, clod ysgain /Ysgwyd ddrud ddylud Ddyliffain. /Clwyf iddaw ni ysgar 11 CBM III 24 53 i fod yn wa_^r; /Gw_^r a'm gwnaeth hiraeth hir ysgar - ag ef /Yny dde_^l llu nef ar llu daear, /Gw_^r g BF VII 52 35 dd Ddafydd, lluoedd afar, /Gw_^r oedd anysgafn ysgar - a_^'i ganlid, /Gw_^r a'm gwnaeth edlid, gofid go GYC VII 40 66 r gariad, fal y'm gorau. /Cyn isgell meddrawd, ysgar a_^'m pechawd, /[] medd-dawd, [] nid mau, /Poenedu GG II 31 43 arw argywedd. /Am arglwydd diwyd, am ddiwedd - ysgar, /Anysgafn a w_^r ei freuoledd. /Ni bydd cyfoed pa GG II 31 42 stlynedd. /Ysgerais a_^ gw_^r, nid gorfoledd, /Ysgar byw a marw garw argywedd. /Am arglwydd diwyd, am CBM IV 1 50 ain i ar ddrumain - mo_^r, /Gwelais eu hesgor, ysgar ddilain; /Gwelais beleidr gwy_^r am fagwyr fain, / BF VII 52 16 n llasar - arfau, /Fal y llas Llachau is Llech Ysgar; /Esgudfab Gruffudd, barawdrudd ba_^r, /Ysgwn y dr PM V 5 49 torres - ba_^r dygrwn /Pan ysgwn esgores. /Cyn ysgar llew llachar lluchwres /A_^'i alon o'i a_^l anghym PM V 30 5 cynt no rhywynt uch rhudd wybren /I'r cerddgar ysgar ysgarlad len; /Ys gw_^yr gw_^yr fwrw i'r fieri_"en EGM I 25 4 _"yrn, /Ysgor ddiffreidiad (mad mychde_"yrn!) /Ysgar ysgeneddl, gychweddl gychwyrn. /Ysgwyd ddrud esgud PM V 1 18 weini Celefrad, /Heb ysgor hygor hygarad, /Heb ysgar ysgwyd ac angad, /Heb ysgarant blant yd blygiad - ysgarad 1 BF VII 46 21 adr cadr, cadarn leiddiad. /Ysgafn oedd gennyf ysgarad - pob dyn /Wrth hwn: Llywelyn, llyw Berfeddwlad, ysgarant 6 PM V 23 178 ddugost wayw, mad y'th want - arall /Yn arfoll ysgarant, /A chleddyf, a chlodfawr y'th wna_^nt, /Ac ysg OC II 14 109 ymerbyniaid enaid ddichwant. /Cyfarfu ysgwn ag ysgarant - aer: /Llas maer, llosged caer geir mo_^r-llia PM V 1 19 ygor hygarad, /Heb ysgar ysgwyd ac angad, /Heb ysgarant blant yd blygiad - Cymry: /Oedd cymrwyn eu delw PM V 23 206 rn, cyn bych ddigreifiant /Can ddifwyn oesgwyn ysgarant, /Can Dduw Rhe_^n, yn rhan westifiant /Can ddiw PM V 14 16 ile; /Dyfnwyd fy ysgwyd yn ysgardde, /Dyfnant ysgarant gwayw o'i hasgre. /Y ffordd yd gerddwyf, gwrdd CBM IV 4 6 d, esbyd esborthiant, /Llydw amnawdd, oesgawdd ysgarant; /Llwrw branes llwyr ormes ormant, /Llyw llafna ysgarawdd 1 PhB VI 14 32 Ar y llen falchwen ni fylchid - ei braint /Ydd ysgarawdd henaint ac ieuenctid. /Rhwng y pren ffrwythlaw ysgardde 1 PM V 14 15 strawch, ddilawch ddile; /Dyfnwyd fy ysgwyd yn ysgardde, /Dyfnant ysgarant gwayw o'i hasgre. /Y ffordd ysgared 1 CBM IV 18 51 red gadw, o gadarn alar, /O garchar esgar pan ysgared. /Ac Ef yw ein Llyw, ein llwyr nodded /A farn wr ysgarlad 6 PM V 1 44 porffor parth na_^d - a wyrthia /A'i werthfawr ysgarlad. /Ef orau rhiau rhygread, /Udd edmyg, traws ryf PM V 30 5 o rhywynt uch rhudd wybren /I'r cerddgar ysgar ysgarlad len; /Ys gw_^yr gw_^yr fwrw i'r fieri_"en. /Ys PM V 23 60 , gosathar, /Ysginawr gorfawr gorfynt pa_^r, /Ysgarlad lliw ffleimiad fflamiar; /Meirch mawrthig, ffrw DB VI 30 16 odai eirif ar ra ddillad /Na gwin grysgelo nac ysgarlad; /Ni ddoto fy Rhe_^n, Fab Rhad, - ei bechawd /Y BF VII 46 17 frawg, cadr farchawg cad. /Arf Prydain ysgain, ysgarlad - wasgar, /Ysgwyd danllachar, ca_^r cynifiad, / EG VI 18 88 Ysym-i ne_^r yn arwyn ddillad /Yn arwain ysgin ysgarlad; /Ysym-i Nudd, haelfudd hwelfeiddiad, /Ar Lloeg Ysgawl 3 CBM III 26 25 is llyfrder, /Ysgwn walch, ysgwyd dau hanner. /Ysgawl gw_^yth gwaethaf nad anfer - ei hoeddl, /Neud ei GM I 6 3 wblddawn, estrawn drallawd; /Ystryw dra mesur, ysgawl pybl pobl ddur, /Present benadur, prysur ddurawd. CBM III 16 222 faidd cun /Ar ysgwyd rwyd rhodwydd fal Rhun, /Ysgawl torf rhag trefred Alun, /Ysgor ddo_^r ddyrwn, ys ysgawn 1 OC II 14 42 Ddehewain, llew gyflafan, /Lluch i dan ysgwyd ysgawn lydan; /Ar llaw Ednyfed, llawr diogan - lew, /Erg ysgeler 1 GYC VII 38 37 n grin pan deimler, /Llwm ei groen, crinfrych, ysgeler, /Lle rhyfedd rhyfyg a balchder! /Na fid rhyfal Ysgemydd 1 PM V 28 20 ei werth, /Ysgwyd eurglud, balchddrud, berth, /Ysgemydd, tewdor Iorferth. /Iorferth gad gannerth gyd gy ysgeneddl 1 EGM I 25 4 /Ysgor ddiffreidiad (mad mychde_"yrn!) /Ysgar ysgeneddl, gychweddl gychwyrn. /Ysgwyd ddrud esgud esgyr ysgeraint 4 GYC VII 36 43 dded llyw Bod Faeaw! /Cwbl a was a las o law - ysgeraint, /Cwbl fraint ei hynaint oedd ohonaw, /Cannwy PM V 7 11 /Er chwydad esgeraint. /Nid bath llath yn llaw ysgeraint, /Ni bydd byth bydawl ei gymaint, /Athrugar, c CBM III 3 53 d meiwyr a'i medd! /Nis medd trais, nis traidd ysgeraint, /Nis daered trefred y trisaint, /Mwy ynddi gw GB II 26 12 ormes haint - ni ad /Na lledrad yn rhad, rhwyd ysgeraint, /Ysid rhad yn ei wlad a mad a maint /Yng nghy Ysgerais 1 GG II 31 41 d medd, /Ni bu oesdlawd beirdd o'i ystlynedd. /Ysgerais a_^ gw_^r, nid gorfoledd, /Ysgar byw a marw gar Ysgewin 4 MB I 3 56 nawg; /Can gerddau cyhoedd oedd ardderchawg /O Ysgewin barth hyd borth Efrawg. /Dybu brenin Lloegr yn DB VI 25 31 ein llyw cyffredin, /Llywiawdr berth hyd Borth Ysgewin, /Ni ryfu gystal Gwstennin - ag ef /I gyfair pob HOG II 6 50 nnaf oll yn y gollewin /O byrth Caer hyd Borth Ysgewin. /Un yw'r fun a fydd cysefin - foliant, /Gwenlli GB II 25 49 baladr, /Am Aber Taradr yn tremynu, /Am Byrth Ysgewin yn goresgynnu, /Am Borth Wygr ym Mo_^n yn menest ysgin 1 EG VI 18 88 wad; /Ysym-i ne_^r yn arwyn ddillad /Yn arwain ysgin ysgarlad; /Ysym-i Nudd, haelfudd hwelfeiddiad, /Ar Ysginawr 1 PM V 23 59 is ca_^r, /Gwasgwynfeirch goseirch, gosathar, /Ysginawr gorfawr gorfynt pa_^r, /Ysgarlad lliw ffleimiad ysgithr 1 CBM IV 6 37 ddiaw ei alon, /Traul dragon, Saeson sen, /Hud ysgithr ei esgar yn nilen, /Hud ymbyrth ei ysgwyd asgen, Ysgithrawg 1 CBM III 15 14 chwant erchwynnawg, - gwledig /Gwlad Frochfael Ysgithrawg, /Dyfnfedd a orchudd deifniawg /(Deddf hael, ysglyf 1 GM I 7 60 ar. /Aes gychwyn ysgwydwyn wanar, /Ysgor gorf, ysglyf torf taerfar. /Esgud ei angad i esglyfu gwlad, /G ysglyfion 2 CBM IV 4 227 rf enwerys gwry_^s gwron, /Yn nhwrf llu a llef ysglyfion. /Cyrn cenynt, cerddynt carnweilwion - ar dir PM V 23 28 rnan ei alar. /Ef ein llyw cyn llid gyfysgar, /Ysglyfion ysglyfynt llwrw ba_^r. /Oedd rhyn rhudd ebyr o ysglyfynt 1 PM V 23 28 ar. /Ef ein llyw cyn llid gyfysgar, /Ysglyfion ysglyfynt llwrw ba_^r. /Oedd rhyn rhudd ebyr o'r gwy_^r Ysgodig 1 CBM III 16 215 ewyd ar-n-un, /Gw_^r osgeth o wisg borfforun; /Ysgodig rhag cardd, cerdd orun - de_"yrn, /Cledr cedyrn, Ysgodogion 1 MB I 5 8 bl anhyfaeth Nanhyfer, /Gwyddyl, diefyl duon, /Ysgodogion, dynion lletffer. /Cad a fydd ym Mynydd Carn Ysgo_"en 1 PM V 30 16 yneb Prydain, prif elfydden, /Eryr huysgwr hyd Ysgo_"en, /Aerorun fal Rhun rhudd ei onnen, /Eryr tey_"r ysgoges 1 CBM III 21 98 an breiddiawr bres, /Oedd bwlch ei ysgwyd, nid ysgoges, /Oedd balch ei ragor cyn no'i reges, /Clod idda ysgor 30 CBM III 21 22 n) /Pwy ceidw o haelon hil Cadwgawn /Tewdor am ysgor, am isgell grawn? /Py frys cyflafan yn gwa_^n gway LlF1 II 1 130 /Cadr hwysgynt orfynt orfyrthi - tewdor, /Cadr ysgor arfor arfodd ynddi. /Arfeddyd yw i'm bryd brydu it PM V 26 26 heb wnedd. /Gnawd ysgyn ac ysgwyd ar gledd /Yn ysgor bronddor brenhinedd; /Gnawd gwaywawr gwriawr gwyth BF VII 46 23 ob dyn /Wrth hwn: Llywelyn, llyw Berfeddwlad, /Ysgor co_^r, Cymru ddiffreidiad, /Aesgur fal Arthur, er CBM III 16 147 yn rhagre rhag io_^r, /Trais ar ei ysgwyd rhag ysgor - Dinteirw, /A gwy_^r meirw rhag mur co_^r: /Tres BF VII 52 19 drudd ba_^r, /Ysgwn y drylliwyd ysgwyd esgar, /Ysgor dygyfor, dig afar - obaith, /Oesgawdd ei oerllaith EGM I 25 3 cedyrn, /Ystyngiad cywlad, cyflawn de_"yrn, /Ysgor ddiffreidiad (mad mychde_"yrn!) /Ysgar ysgeneddl, LlF1 II 2 41 nhrin, /Ar haelfron Frenin o'r llin llariaf. /Ysgor ddo_^r, ddurddor ddiachoraf: /Ys gwn cwdd eddyw; n CBM III 16 223 ydd fal Rhun, /Ysgawl torf rhag trefred Alun, /Ysgor ddo_^r ddyrwn, ys gwn oedd ysgwn /Ysgwyd (twn ta_^ PM V 6 33 cwys, /Hwy Loegrwys lofruddiaid, /Ef ysgydw am ysgor ei daid /Ysgwydawr llethridfawr llathraid, /Ef ery CBM IV 5 10 rdorchawg ddeifniawg o Ddyfnant - ragor, /Rhag ysgor esgarant; /Ni bu fethl, ni bu fethiant, /Ni bu fag LlF1 II 4 33 rynt, /Fal y derfydd gwy_^dd rhag gwynt. /Gwen ysgor Feiriawn, Feirionnydd - hygar /A'i hygor gyweithy CBM IV 6 253 . /Ga_^l ysgwn ysgwyd anghyfan, /Garw esgar yn ysgor Gadfan, /Gnawd gan drawslyw maws luman - archafad CBM III 26 23 lchder, /Ysgryd gryd greidiawl, hawl hydrfer, /Ysgor gadw ni gedwis llyfrder, /Ysgwn walch, ysgwyd dau EW VI 4 24 awg oedd cyn heddiw, /Esgor o'i dud, nad ydyw /Ysgor gadw ysgwyd fradw friw. /Briwgalch ei rodawg o ryw CBM III 16 75 yn gestyll gystwy. /Rhudd fydd gryd grym aer, ysgor glyw glewdaer, /Ysgwyd glaer glod arlwy, /Rhudd o GM I 7 60 ofiau gyfysgar. /Aes gychwyn ysgwydwyn wanar, /Ysgor gorf, ysglyf torf taerfar. /Esgud ei angad i esgly CBM IV 6 42 o Gollen, /Hud amnawdd hirflawdd, hirwen - ei ysgor, /Hirgor ddo_^r ddoeth gymen, /Huan wry_^s hawl e PM V 1 17 eb gyfrad - a_^ gwan /Na gweini Celefrad, /Heb ysgor hygor hygarad, /Heb ysgar ysgwyd ac angad, /Heb ys CBM IV 2 18 ad am ystryw po_^r, /Oedd amlwg ysgwyd am Waun Ysgor, /Oedd amliw gelau, oedd aml gelor, /Oedd amddinau MB I 3 100 cenfaint, ceraint weinydd, /Cynreinion ysgwyd, ysgor orwydd. /Yni fu weryd ei obennydd /Ni byddai ddiwy CBM IV 4 211 estai - gwynfydig, /Gwyn ei fyd bieufai /Gwych ysgor tra mo_^r, tra Menai, /Gwlydd elfydd, elwais ohona CBM IV 8 47 dfan Cle_^r /Cleddyfau cochion cochyn friger, /Ysgor ymddiffyn, pan ymddiffer - gwlad /Nid ef gwledig a CBM III 13 33 nddor, ba_^r dyfnfor dyfnfaith, /Blawdd esgar, ysgor yn niffaith, /Balch eryr, baran Lly_^r Llediaith. EW VI 4 29 Gwy_^r wawr yn llawr Llyn Egwestl. /Diwestl ei ysgor, ys cwynais - nad byw, /Hael o'i ryw rygollais; /B CBM IV 9 165 Llachau - gyfarpar /Yn aerfar yn arfau, /Llydw ysgor, ysgwyd byddinau, /Llid ysgwn, as gwn ys gorau, /I PhB VI 14 16 meirch a seirch osethrid - borthfor, /Diachor ysgor ysgwyd durnid, /Cadr wychawg farchawg, mynawg mwyn CBM IV 4 39 , /Yng nghrau, yng nghreulanw ewyngant. /Do_^r ysgor, ysgwyd eliffant, /Elyf nawdd, adrawdd edrywant: / CBM III 7 7 ith, - ei alar /A'i alon ym mhob iaith: /Do_^r ysgor, ysgwyd ganhymdaith, /Tarian yn aerwan, yn eurwai CBM IV 9 137 elwch, /Argel cardd, cerddorion wolwch, /Do_^r ysgor ysgwydau amdrwch, /Doeth a drud am dud, am degwch, ysgorfa 2 PM V 20 45 ffurfaidd. /Nid ffug, o'r Wyddgrug, wyddgun - ysgorfa, /Oes gorfod i hil Run: /Tyrau poeth, peithiawg DB VI 35 48 i dramwy, chwe chad yn adwy, /Yn Abertawy, teg ysgorfa. /Seithfed Gedweli, saith gad wy llosgi /O Ystra Ysgoyw 1 CBM III 10 68 /Hydr eu gwir o'r gw_^r ni ddiw, /Hil Gwriaeth Ysgoyw ysgwydfriw. /Trydedd yw ar ddeg a ddigawn - rhacl ysgrin 1 DB VI 25 40 l hir ar dir deyerin, /Cyn dyfnfedd ysgyrwedd ysgrin, /Cyn daear ddyfnlasar lesin, /Gw_^r a wnaeth o'r Ysgrud 5 EW VI 5 39 yn, grym gorober - torf, /Terfynwyd ei amser; /Ysgrud drud, draig ffelaig ffe_^r, /Ysgwn ysgwyd, rhwyd PM V 1 51 fleiddiad - yn nygn, /Ef gynnygn gymynad, /Ef ysgrud, ef ddrud, ef ddrusiad, /Ef ddoethaf, ef ddoethfa CBM III 26 21 cter - a wnaeth /Twrf ton ffraeth ffraw aber, /Ysgrud glud, glewyd fyd falchder, /Ysgryd gryd greidiawl CBM III 16 218 cad eiddun, /Ysgryd gryd rhag graid Eborthun, /Ysgrud wlydd ar wledd ym Melltun. /Ys gnawd rhag Owain y EG VI 18 46 yfran ton a glan glastir gwylain, /Golud mo_^r ysgrud, ysgryd Norddmain. /Llywelyn, terwyn torf anghyng ysgryd 5 PM V 10 19 d priodawr - clod, /Ac wyd clo byddinawr; /Wyd ysgryd gryd, graid gwriawr, /Ac wyd ysgwyd rwyd, rwyf ll CBM III 26 22 raw aber, /Ysgrud glud, glewyd fyd falchder, /Ysgryd gryd greidiawl, hawl hydrfer, /Ysgor gadw ni gedw CBM III 16 217 dd orun - de_"yrn, /Cledr cedyrn, cad eiddun, /Ysgryd gryd rhag graid Eborthun, /Ysgrud wlydd ar wledd EG VI 18 46 n a glan glastir gwylain, /Golud mo_^r ysgrud, ysgryd Norddmain. /Llywelyn, terwyn torf anghyngain, /Bi LlLl II 16 16 'w honni, /Ysgwyd ac ysgwydd ynddi, /Ysgwyd ac ysgryd rhegddi. /Piau y cleddyf clau - a drafodir, /Clwy ysgrythur 2 CBM IV 17 83 resen yn amhrysur? /Gwrthod Rhwyf hollawl holl ysgrythur - faith, /Gwrthwyneb a waith yw ei wneuthur; / D-3 VI 19 22 yneddon; /A hyn a ddywaid ceinaid canon - bur /Ysgrythur, llafur y llywodron: /Deugain mlynedd bleinon ysgubawr 1 GB II 26 175 ewi, /Ac ef a'u dyddug oll heb eu colli /Yn un ysgubawr fawr a'r llawr llenwi. /Pan dde_^l rhyfel a rhw ysgwn 41 CBM IV 2 5 fawrfalch, gwalch gweilch oror, /Aer gyngrwn ysgwn, aestwn eistor, /Aer gyngreddf anneddf annio_"lor. OC II 14 109 nt, /Cad ymerbyniaid enaid ddichwant. /Cyfarfu ysgwn ag ysgarant - aer: /Llas maer, llosged caer geir m IRh VII 30 54 eyrydd. /Esgud am olud, am eiliewydd - rwydd, /Ysgwn am eilwydd, moliant dderllydd: /Ys cennyf y mae ma CBM IV 17 130 d; /Gwddam pob anwar daear dyred, /Goddef grwn ysgwn, anysgoged. /Goddefwn, gwylwn, gwala_"ed - arnan, CBM IV 9 166 yn arfau, /Llydw ysgor, ysgwyd byddinau, /Llid ysgwn, as gwn ys gorau, /I gymryd ein cyd cyn barau: /I BF VII 47 20 'r pobloedd, /Eryr tirfawr, arf torfoedd, /Aer ysgwn, aur ysgwyd oedd. /Oedd gleifruthr aruthr arf rhyf BF VII 46 20 cynifiad, /Esgud wayw, waith Rho_^n Ofyniad, /Ysgwn baladr cadr, cadarn leiddiad. /Ysgafn oedd gennyf CBM III 16 161 rfan, cyngan, cain; /Yn rhith rhyn ysgwyd rhag ysgwn blymnwyd /Ar ysgwydd yn arwain, /Yn rhith llew rha CBM IV 7 3 r, cad ormail, /Mawrglod addas, mygrwas moel, /Ysgwn bryffwn, braff diwyl, /Ysgwyd lathraid honnaid hae PM V 5 35 n esgar i bawb am beues, /Yn ysgwthr trydar yn ysgwn ddarpar, /Yn llachar ein lloches. /Ar draethell ni PM V 5 48 Daucan wayw terrwyn torres - ba_^r dygrwn /Pan ysgwn esgores. /Cyn ysgar llew llachar lluchwres /A_^'i CBM III 26 83 ayw cynflawdd cynflaidd, cynflaen rwyd, /Gwayw ysgwn esgud ym mhlymnwyd, /Gwayw gweiniad, gwenwyn y'i d PB VII 8 21 Aes falchliw rudd eurfriw rwyd. /Rhwyd ysgwyd, ysgwn eurwledd, /Rhuthr ryn ni gais ran o fodd, /Rhugl i PhB VI 16 12 welaf. /Gwedi mab Gruffudd, gwaywrudd, gwraf, /Ysgwn fy nghystlwn, ni wn py wnaf. /Och hyd atat-ti, Ddu CBM III 16 127 rosoch, /Ei feirch can, cyfran cyfryngoch; /Ei ysgwn gynnif, ei ysgwyd yng ngnif, /Ei ysgwyddau fochfo D-4 VI 20 13 os draeth. /Traethaf, canmolaf canmil gwy_^r - ysgwn, /Hawdd esgyn eu heryr, /Calchdo_"ed saith rhifed LlF2 VI 8 7 , /Mal Clydno Eidyn, prif gyfrin prain. /Cledd ysgwn llafndwn, orofn Llundain - lawr, /Arwr wawr prydfa CBM III 16 179 refyd, nis traethwn; /Nis crawn ced esgud rhag ysgwn /Na thaeawg myngawg na myngdwn. /Ni ddodaf fy nghe PB VII 14 9 annarth. /Gwalch o barth Llannarth, llawagor - ysgwn, /Oedd Samswn, cystlwn co_^r, /A gwalch rhwydd, eu DLlM II 18 15 ith /Oedd cymraisg, oedd Cymry ddylaith, /Oedd ysgwn, oedd twn talaith - ei darian, /Oedd talarw cyfarw GM I 7 51 rth feirch orthew, /Eurllew Llechysgar; /Lluch ysgwn pan ysgain ufeliar, /Llawch eirchiad, llawborthiad CBM IV 6 50 er yn aer, yn nyrys; /Ac ysgwydd yn rhwyd rhag ysgwn plymnwyd, /Ac ysgwyd ar ystlys, /A pharau yn ffyrf CBM III 20 49 esgfeirch pasgnawd. /Gnawd greddf ar ysgwyd ar ysgwn - terrwyn, /I'm praffddwyn, i'm pryffwn; /Llid odr PhB VI 14 14 aethaf-i gelwydd, nid ef gelwid - hwn /Cleddyf ysgwn twn, twyll ei gwndid; /Diseirch meirch a seirch os CBM III 26 24 hawl hydrfer, /Ysgor gadw ni gedwis llyfrder, /Ysgwn walch, ysgwyd dau hanner. /Ysgawl gw_^yth gwaethaf BF VII 52 18 Ysgar; /Esgudfab Gruffudd, barawdrudd ba_^r, /Ysgwn y drylliwyd ysgwyd esgar, /Ysgor dygyfor, dig afar CBM III 10 59 d eurddawn - cerdd, /Cenitor canys iawn, /Torf ysgwn ys gnawd yng nghamawn, /Tarf rhag cad, rhag Cwcwll CBM IV 6 152 , gwledig diofal, /Hwysgynt huysgwr ysgwydfwrw ysgwn, /Ys gwrddfalch ym mhrenial, /Hwyl taerdan trywan CBM IV 6 252 ychion - o wy_^r, /Pan drychws ei alon. /Ga_^l ysgwn ysgwyd anghyfan, /Garw esgar yn ysgor Gadfan, /Gna CBM III 21 126 hyder, glewder glewdraws difai, /Gwayw hydwn, ysgwn ysgwyd amdrai, /Gwartherfab Madawg, arfawg erfai, CBM III 29 27 marddrin, /Yn nydd trin ger traeth Caer, /Llid ysgwn, ysgwyd canaer, /Llew ceinllew, cynllofrudd aer. / CBM III 16 195 ryder - yd fu, /Prif de_"yrn a'i differ, /Drud ysgwn, ysgwyd dau hanner, /Drud afrdwyth, amnwyth amnife CBM III 21 35 sillydd, /Cadau ysgymydd ysgymodi, /Cad asgen, ysgwn ysgwyd Feli, /Ced ysgain gwyniain, gwn ei golli. / DB VI 24 58 Llywelyn urddyn, urddas iddaw, /Llew gwaywdwn, ysgwn ysgwyd Geidiaw. /Gnawd fod cyfranc rhwydd rhagddaw CBM III 7 26 th; /Hawl ofyn, gw_^r ni'i myn mabwaith, /Hwyl ysgwn, ysgwyd pedeiriaith, /Hil te_"yrn yn he_"yrn henwa CBM III 13 6 , /Llary Owain, Lloegr ddilain ddilaith, /Llid ysgwn, ysgwyd pedeiriaith. /Perging glyw glewdraws, maws EW VI 5 40 ei amser; /Ysgrud drud, draig ffelaig ffe_^r, /Ysgwn ysgwyd, rhwyd rhacter. /Rhacter ei nifer, naf lled CBM III 16 223 refred Alun, /Ysgor ddo_^r ddyrwn, ys gwn oedd ysgwn /Ysgwyd (twn ta_^l) Rugun. /Taer pair pa_^r llacha LlG VII 25 22 ylyed. /Gnawd er draig dragon ymddired, /Grym ysgwn, ysgwyd wyarlled, /Dyfod a gorfod a gwared - a_^' PM V 10 33 n ar hedd, /A dwy o Dir yr Heledd. /Hawl adwn, ysgwn ysgwyd, yn llais - ddraig, /O ddragon tud Emrais, BF VII 55 16 fryd, /Gw_^r golud esgud, oesgyd - byddinawr, /Ysgwn ysgwydawr, buddfawr beddyd; /Gw_^r balch yn eurgal ysgwr 1 EW VI 2 13 rhoddes. /Rhoddes Duw i'm llyw llafn waedlif - ysgwr /A'i ysgyrion yng ngnif, /Rhwyd Brynaich, branes w Ysgwthr 2 HF VII 22 16 inon, /Diarswyd ysgwyd, ysgyrion - yng ngnif, /Ysgwthr llif, llid Dryon: /Digardd, hardd, i'w fardd a'i PM V 5 35 l, hawdd adnes, /Yn esgar i bawb am beues, /Yn ysgwthr trydar yn ysgwn ddarpar, /Yn llachar ein lloches ysgwyd 84 PM V 1 18 Celefrad, /Heb ysgor hygor hygarad, /Heb ysgar ysgwyd ac angad, /Heb ysgarant blant yd blygiad - Cymry: LlLl II 16 16 Yw honno i'w honni, /Ysgwyd ac ysgwydd ynddi, /Ysgwyd ac ysgryd rhegddi. /Piau y cleddyf clau - a drafo LlLl II 16 15 lyn, lyw cadeithi - bro, /Yw honno i'w honni, /Ysgwyd ac ysgwydd ynddi, /Ysgwyd ac ysgryd rhegddi. /Pia CBM IV 5 13 meirch Morgant. /Mor gynefin trin tra laddai - ysgwyd /Ag ysgwydd a danai, /Gorddifanw anwaws traws dra CBM IV 6 252 - o wy_^r, /Pan drychws ei alon. /Ga_^l ysgwn ysgwyd anghyfan, /Garw esgar yn ysgor Gadfan, /Gnawd gan CBM IV 2 18 edd amgoch Ystrad am ystryw po_^r, /Oedd amlwg ysgwyd am Waun Ysgor, /Oedd amliw gelau, oedd aml gelor, CBM III 21 126 , glewder glewdraws difai, /Gwayw hydwn, ysgwn ysgwyd amdrai, /Gwartherfab Madawg, arfawg erfai, /Gwawr EGM I 29 31 ddfwyn yw gware gwayw ac arwydd, /Addfwyn fydd ysgwyd ar ddewr ysgwydd, /Addfwyn huysgwr gw_^r a gorwy DB VI 27 20 arnam am ddwyn lleurwydd - frwyd, /Llafuriwyd ysgwyd ar ei ysgwydd. /Llew yn aer, llyw taer am y Teirs HOG II 7 5 dd, /Gorwisgwys afall arall arwydd. /Gorwen fy ysgwyd ar fy ysgwydd - i drais; /Cerais ni gefais gyfai PM V 26 25 ysgu, /Na chosgordd heb wnedd. /Gnawd ysgyn ac ysgwyd ar gledd /Yn ysgor bronddor brenhinedd; /Gnawd gw CBM III 20 49 i beirch pesgfeirch pasgnawd. /Gnawd greddf ar ysgwyd ar ysgwn - terrwyn, /I'm praffddwyn, i'm pryffwn; PM V 23 180 nt, /A chleddyf, a chlodfawr y'th wna_^nt, /Ac ysgwyd ar ysgwydd anchwant. /Mad tywysaist lu, Loegr ir LlF1 II 1 78 /Na cham leferydd ar lid Echdor. /Ni chablwyd ysgwyd ar ysgwydd io_^r, /Ni chablaf fy naf yn ei achor CBM IV 6 51 /Ac ysgwydd yn rhwyd rhag ysgwn plymnwyd, /Ac ysgwyd ar ystlys, /A pharau yn ffyrf hyd enfys /Yn ais m CBM IV 1 36 rgyrwayw cludlan, clod huysgain, /Eryr huysgwr ysgwyd arwain, /Erchwyniawg trylew, trylwyn uch prain, / CBM IV 6 38 Hud ysgithr ei esgar yn nilen, /Hud ymbyrth ei ysgwyd asgen, /Hyd ymbraw am breiddiaw breisgnen. /Hud y PM V 5 5 ymnwyd bres, /Ardwyad gorwlad a gormes. /Arfle ysgwyd aur yn armes - cynnygn /Yng nghynnif rhyddodes /A PM V 19 8 ogyrchyn; /I'th ysgwyd tebygwyd, torf wy_^n, /Ysgwyd ball guall Guhelyn. /Gair fy ngair o'r pair yn pe CBM IV 9 119 ef, /Brain borthiad, achreifiad achref, /Bradw ysgwyd bryd ysgain wrth lef, /Brydau ta_^n, treulwan, tr CBM IV 9 165 - gyfarpar /Yn aerfar yn arfau, /Llydw ysgor, ysgwyd byddinau, /Llid ysgwn, as gwn ys gorau, /I gymryd CBM III 29 27 n, /Yn nydd trin ger traeth Caer, /Llid ysgwn, ysgwyd canaer, /Llew ceinllew, cynllofrudd aer. /Nid er CBM IV 6 198 /I glodfan yd gludir. /Cludfan glod yn gledrwy ysgwyd, /Clais odrais odraws ei annwyd, /Creulawr gawr g LlF2 VI 8 40 wydd inni roddi, rif Main, - ei annwyd, /Clwyd ysgwyd clod ysgain BF VII 46 18 cad. /Arf Prydain ysgain, ysgarlad - wasgar, /Ysgwyd danllachar, ca_^r cynifiad, /Esgud wayw, waith Rh CBM III 16 195 yd fu, /Prif de_"yrn a'i differ, /Drud ysgwn, ysgwyd dau hanner, /Drud afrdwyth, amnwyth amnifer, /(Dr PB VII 13 24 /Oedd glew Maredudd, oedd gloywner - esgud /Yn ysgwyd dau hanner. /Oedd dau hanner be_^r, ba_^r gwythru CBM III 26 24 /Ysgor gadw ni gedwis llyfrder, /Ysgwn walch, ysgwyd dau hanner. /Ysgawl gw_^yth gwaethaf nad anfer - CBM III 19 16 glyw glew, diarswyd, /Yn walch balch bolch ei ysgwyd. /Detholais fy rhwyf, yn rhwydd - am olud, /Rhwy PhB VI 14 16 a seirch osethrid - borthfor, /Diachor ysgor ysgwyd durnid, /Cadr wychawg farchawg, mynawg mwynlid, / LlF2 VI 8 2 Clod ysgain Owain, clod ysgain /Ysgwyd ddrud ddylud Ddyliffain. /Clwyf iddaw ni ddaw, ni EGM I 25 5 _"yrn!) /Ysgar ysgeneddl, gychweddl gychwyrn. /Ysgwyd ddrud esgud esgyrn - eliffant: /Ys gnawd yn irdda CBM IV 4 39 nghrau, yng nghreulanw ewyngant. /Do_^r ysgor, ysgwyd eliffant, /Elyf nawdd, adrawdd edrywant: /Edewid BF VII 52 18 Gruffudd, barawdrudd ba_^r, /Ysgwn y drylliwyd ysgwyd esgar, /Ysgor dygyfor, dig afar - obaith, /Oesgaw LlG VII 24 143 l gyngor wrth go_^r, wrth gerddau; /Hylathr ei ysgwyd, esgud barau - gwrdd, /Hylym yn cyhwrdd cyhoedd w LlLl II 16 9 hangnyfedd, /Llywelyn, gelyn Gwynedd. /Piau yr ysgwyd esgudwal - cynwan /A_^'r canwayw am ei tha_^l? /P PM V 28 19 nerth - tey_"rnedd, /Tey_"rnas oedd ei werth, /Ysgwyd eurglud, balchddrud, berth, /Ysgemydd, tewdor Ior OC II 14 48 leirw 'y nghyngrain yn cyfran - brwydr, /Ta_^l ysgwyd eurgrwydr torrynt yn fuan. /Tryliw eu pelydr gwed CBM IV 4 72 , braint neirthiad nerthrwydd, /Braw Brynaich, ysgwyd faich ysgwydd. /Balch edlid ysid, ys arwydd, /Ys CBM III 21 35 , /Cadau ysgymydd ysgymodi, /Cad asgen, ysgwn ysgwyd Feli, /Ced ysgain gwyniain, gwn ei golli. /Neu ch PB VII 18 6 Cerddorion cerddau difwlch /Gwe_^n, lawen lyw, ysgwyd folch, /Oedd teg am reg am rwyf gweilch, /Oedd te EW VI 4 24 n heddiw, /Esgor o'i dud, nad ydyw /Ysgor gadw ysgwyd fradw friw. /Briwgalch ei rodawg o ryw tymhestl - PB VII 2 24 o'i fyned /(Am ysgwydd gawr, fawr fur ced, /Am ysgwyd friwdoll), golled GYC VII 37 2 Pai byw fy llyw, llew fflamddur, /Ysgwyd friwgalch, falch filwr, /Ni laddai gad goed Aber, DB VI 24 81 yr /Ac eryr rhyswyr heb eu rhusiaw. /Gnawd fod ysgwyd frwyd, friwdoll arnaw /Ac unbyn dengyn dengwlad i CBM III 7 23 afn gwyar a ga_^r o gydwaith, /Llaw esgud dan ysgwyd galchfraith, /Llyw Powys, peues ddiobaith; /Hawl CBM III 7 7 ei alar /A'i alon ym mhob iaith: /Do_^r ysgor, ysgwyd ganhymdaith, /Tarian yn aerwan, yn eurwaith, /Twr DB VI 24 58 yn urddyn, urddas iddaw, /Llew gwaywdwn, ysgwn ysgwyd Geidiaw. /Gnawd fod cyfranc rhwydd rhagddaw - pan CBM III 16 76 udd fydd gryd grym aer, ysgor glyw glewdaer, /Ysgwyd glaer glod arlwy, /Rhudd ongyr angerdd Alaswy, / LlG VII 24 63 Pob cyman ddarogan derfi, /O Bwlffordd osgordd ysgwyd gochi - hydr /Hyd eithaf Cydweli. /Can gaffael yn CBM III 26 90 fwng, trwy forddwyd, /Gwayw i drais yn ais, yn ysgwyd, /Gwayw Einiawn creulawn, creulanwyd /O lid, a li BF VII 48 27 amdanaw, /Hir ddewrllew traglew yn treiglaw - ysgwyd, /Hirwayw un annwyd a_^'r hwn Nyniaw, /Hiraeth a' PB VII 4 22 radw, friw. /Briw rhagod rhagor anfedr, /Bradw ysgwyd, hud blymnwyd hydr, /Aerglais glwyf, rhwyf rhudd CBM IV 7 4 s, mygrwas moel, /Ysgwn bryffwn, braff diwyl, /Ysgwyd lathraid honnaid hael. /Hael anwar gwenwynfar gwy PB VII 18 9 /Oedd tew am lew glew, gwledd falch. /Balch yn ysgwyd loywgalch laes /Fu We_^n, wenwynig wrth Sais, /Un LlLl II 16 13 id aerddywal, /A'i deily cyfrwng dwy brenial? /Ysgwyd Lywelyn, lyw cadeithi - bro, /Yw honno i'w honni, GM I 9 34 ei annwyd - yng nghad, /Llewychedig aur ar fy ysgwyd. /Lliaws a'm golwch ni'm gwelsant ermoed /O riane CBM IV 9 11 tros wawd /I adrawdd aerflawdd eurflawd - ei ysgwyd /Mal ysgwyd rwyd Rahawd. /Mur mawrgor, treithitor GM I 12 14 nnyf, cyn bwyf llwyd, /Lleas Goronwy, gw_^r yn ysgwyd; /Nid gau o'i angau y'm hanghenwyd /Yn agal gofal CBM III 21 98 sg lafnawr can breiddiawr bres, /Oedd bwlch ei ysgwyd, nid ysgoges, /Oedd balch ei ragor cyn no'i reges BF VII 47 20 , /Eryr tirfawr, arf torfoedd, /Aer ysgwn, aur ysgwyd oedd. /Oedd gleifruthr aruthr arf rhyfel, - oedd CBM III 7 26 wl ofyn, gw_^r ni'i myn mabwaith, /Hwyl ysgwn, ysgwyd pedeiriaith, /Hil te_"yrn yn he_"yrn henwaith, /H CBM III 13 6 y Owain, Lloegr ddilain ddilaith, /Llid ysgwn, ysgwyd pedeiriaith. /Perging glyw glewdraws, maws meddfa CBM IV 9 12 /I adrawdd aerflawdd eurflawd - ei ysgwyd /Mal ysgwyd rwyd Rahawd. /Mur mawrgor, treithitor traethawd, PM V 10 20 nawr; /Wyd ysgryd gryd, graid gwriawr, /Ac wyd ysgwyd rwyd, rwyf llawr. /Llawr de_"yrn cedyrn, cedwis m CBM III 16 221 n ysgafael i frain, /Ysgafaeth i faidd cun /Ar ysgwyd rwyd rhodwydd fal Rhun, /Ysgawl torf rhag trefred CBM III 16 147 w_^yth fore yn rhagre rhag io_^r, /Trais ar ei ysgwyd rhag ysgor - Dinteirw, /A gwy_^r meirw rhag mur c CBM III 16 161 /Meirch mygrfan, cyngan, cain; /Yn rhith rhyn ysgwyd rhag ysgwn blymnwyd /Ar ysgwydd yn arwain, /Yn rh EW VI 5 40 er; /Ysgrud drud, draig ffelaig ffe_^r, /Ysgwn ysgwyd, rhwyd rhacter. /Rhacter ei nifer, naf llednais - PM V 26 129 ddirod /Can wy_^r Lloegr ys llwyr adnabod. /Dy ysgwyd rhwygwyd rhagod - trychanwaith /Trychangwyth gyfa PM V 19 7 ddifyn - pennawr, /Pen Prydain ogyrchyn; /I'th ysgwyd tebygwyd, torf wy_^n, /Ysgwyd ball guall Guhelyn. CBM III 1 17 rch folawd fal nad diflan) /Erchwyniawg esgar, ysgwyd trywan, /Eryfais i'th lys, Leisiawn gyman, /Ermid CBM III 16 224 Alun, /Ysgor ddo_^r ddyrwn, ys gwn oedd ysgwn /Ysgwyd (twn ta_^l) Rugun. /Taer pair pa_^r llachar, Lloe CBM III 16 2 Dysgogan derwyddon dewrwlad - ei esgar /I ysgwyd weinifiad, /Dysgweinid cyrdd cydnaid, cydnad, /Cy LlG VII 25 22 /Gnawd er draig dragon ymddired, /Grym ysgwn, ysgwyd wyarlled, /Dyfod a gorfod a gwared - a_^'th dorf, CBM III 16 127 can, cyfran cyfryngoch; /Ei ysgwn gynnif, ei ysgwyd yng ngnif, /Ei ysgwyddau fochfoch, /Ei dreiswayw, PM V 10 33 edd, /A dwy o Dir yr Heledd. /Hawl adwn, ysgwn ysgwyd, yn llais - ddraig, /O ddragon tud Emrais, /O bob CBM III 7 10 grug yng ngoddug, yng ngoddaith, /Tarf esgar, ysgwyd yn nylaith. /Rhwyf myrdd cyrdd, cerddorion wobai PM V 14 15 stryw, ddistrawch, ddilawch ddile; /Dyfnwyd fy ysgwyd yn ysgardde, /Dyfnant ysgarant gwayw o'i hasgre. OC II 14 42 Ar llaw Ddehewain, llew gyflafan, /Lluch i dan ysgwyd ysgawn lydan; /Ar llaw Ednyfed, llawr diogan - le MB I 3 100 rbennig cenfaint, ceraint weinydd, /Cynreinion ysgwyd, ysgor orwydd. /Yni fu weryd ei obennydd /Ni bydd PB VII 8 21 dnaid, /Aes falchliw rudd eurfriw rwyd. /Rhwyd ysgwyd, ysgwn eurwledd, /Rhuthr ryn ni gais ran o fodd, CBM IV 6 188 refred fawr, traul gawr y'i gelwir, /Tryliw ei ysgwyd, ysgydwir - yn nhorment, /I gadwent yd gedwir. /T HF VII 22 15 ddion, /Heb Owain, hebawg cynreinon, /Diarswyd ysgwyd, ysgyrion - yng ngnif, /Ysgwthr llif, llid Dryon: ysgwydau 2 CBM IV 9 137 /Argel cardd, cerddorion wolwch, /Do_^r ysgor ysgwydau amdrwch, /Doeth a drud am dud, am degwch, /Tarf CBM IV 9 199 ar wladoedd, nid gau! /Gw_^r gorddwy gorddrych ysgwydau, /Gw_^r gorddrud, golud gelorau, /Gwrddfaran cy ysgwydaw 1 CBM IV 6 86 ynddaw, /Tarw byddin ddilyn ddyludaw, /Tarf ar ysgwydaw, terwyniaw - addysg, /Terfysg ffysg ffestiniaw, ysgwydawg 1 PM V 24 45 laes aes asgethrawg, /A rhagod, ben clod claer ysgwydawg, /Esgudwan garthan is Garthynnawg, /Gwaed am d ysgwydawr 9 PM V 5 43 er llithiaw branes: /Tu goror hallfor holles - ysgwydawr /Ar ysgwyddau gwyngnes. /Dygyfarth pob parth e BF VII 55 16 /Gw_^r golud esgud, oesgyd - byddinawr, /Ysgwn ysgwydawr, buddfawr beddyd; /Gw_^r balch yn eurgalch, ae PM V 6 34 rwys lofruddiaid, /Ef ysgydw am ysgor ei daid /Ysgwydawr llethridfawr llathraid, /Ef eryr Prydain priaw PhB VI 14 45 ag nog eddewid? /Ciglau-i dorf a thorf a thwrf ysgwydawr, /Nos Galan Ionawr mwynwawr meddwid, /Ac am by CBM IV 3 37 llasar, llas Eithiniawn! /Crynai []yf a chwr ysgwydawr /Pan dorres []wr Mebwyniawn, /Crynai ys[]n is EW VI 5 54 eion gwron! Gorfawr - fu'r drallawd /O drilliw ysgwydawr, /Pan gwyddawdd cadflawdd flaidd gawr, /Pan go CBM IV 2 36 lwydd a'm porthes, porthle tewdor, /Porthloedd ysgwydawr pyrth mawr marmor; /Arglwyddfar, gwrddfar, gwr PM V 12 43 /A_^'i de_"yrn fyddinawr, /Rhy-i-gelwid rhwyd ysgwydawr, /Rhy-i-gelwir rhan farw rhan fawr. /Mawr de_" GM I 7 35 dor, ach drylwyn. /Trilliw ei lafnawr, treulyn ysgwydawr, /Trylew fawr falch derrwyn; /Tyrfa dorf derfy ysgwydfawr 1 PB VII 2 16 Llaith cynnygn, cynneddf Gwalchmai, /Llew gawr ysgwydfawr, ys gwna_^i. /Ys gwna_^i Rhys ar frys arlwy g ysgwydfriw 1 CBM III 10 68 u gwir o'r gw_^r ni ddiw, /Hil Gwriaeth Ysgoyw ysgwydfriw. /Trydedd yw ar ddeg a ddigawn - rhaclod, /Yn ysgwydfwlch 1 PB VII 11 26 Ffranc, frawddus gylch /Gwnaeth fy llyw, llew ysgwydfwlch; /Maig cyhafal, arial aerweilch, /Mur mwynfu ysgwydfwrw 2 CBM IV 6 152 Hy_"wr glew, gwledig diofal, /Hwysgynt huysgwr ysgwydfwrw ysgwn, /Ys gwrddfalch ym mhrenial, /Hwyl taer CBM IV 4 240 Yn nydd gwy_^th gweithfuddig dragon! /Ar llwrw ysgwydfwrw ysgyrion, /Ar llwybr lladd a_^ llafnau rhuddi ysgwydwyn 1 GM I 7 59 g ys mau, /Marth gofiau gyfysgar. /Aes gychwyn ysgwydwyn wanar, /Ysgor gorf, ysglyf torf taerfar. /Esgu ysgwydwyrdd 2 CBM III 27 9 dlwydr wodrudd. /Gwodrudd fa_^r anwar, anwas - ysgwydwyrdd, /Arwar cyrdd cyn lleas, /Gwisgais glwyf am PhB VI 13 13 n i danaw. /Dan Rys, fab greiffwrys Gruffudd - ysgwydwyrdd, /Oesged cyrdd, cardd wosgudd, /Llwrw llwyrg ysgwydydd 1 IRh VII 30 57 a aned ei chystedlydd. /Ys cain, ys cyhoedd ar ysgwydydd - cyrdd, /Ys gelwir yn wyrdd rif milfyrdd rydd ysgwydd 13 CBM IV 5 14 ant. /Mor gynefin trin tra laddai - ysgwyd /Ag ysgwydd a danai, /Gorddifanw anwaws traws drai, /Goronw EGM I 29 31 gwayw ac arwydd, /Addfwyn fydd ysgwyd ar ddewr ysgwydd, /Addfwyn huysgwr gw_^r a gorwydd, /Addfwyn gwy EGM I 29 6 n arwydd - crog, /Ymddwyn croes er Crist ar fy ysgwydd. /Angau i'r enaid (afraid afrwydd) /A ddaw o bu PM V 23 180 eddyf, a chlodfawr y'th wna_^nt, /Ac ysgwyd ar ysgwydd anchwant. /Mad tywysaist lu, Loegr irddant, /Ar CBM IV 4 72 thiad nerthrwydd, /Braw Brynaich, ysgwyd faich ysgwydd. /Balch edlid ysid, ys arwydd, /Ys ernyw, ys arn PM V 5 7 yn armes - cynnygn /Yng nghynnif rhyddodes /Ar ysgwydd ddidramgwydd ddidres: /Arial hy, ni ffy, ni ffo PB VII 2 23 ged - taith), /Doeth i'i feirdd o'i fyned /(Am ysgwydd gawr, fawr fur ced, /Am ysgwyd friwdoll), golled HOG II 7 5 ys afall arall arwydd. /Gorwen fy ysgwyd ar fy ysgwydd - i drais; /Cerais ni gefais gyfai awydd, /Cegid LlF1 II 1 78 leferydd ar lid Echdor. /Ni chablwyd ysgwyd ar ysgwydd io_^r, /Ni chablaf fy naf yn ei achor - faran. / DB VI 27 20 yn lleurwydd - frwyd, /Llafuriwyd ysgwyd ar ei ysgwydd. /Llew yn aer, llyw taer am y Teirswydd, /Llwydd CBM III 16 162 /Yn rhith rhyn ysgwyd rhag ysgwn blymnwyd /Ar ysgwydd yn arwain, /Yn rhith llew rhag llyw goradain, /Y CBM IV 6 50 ar gyfys, /Llachar glaer yn aer, yn nyrys; /Ac ysgwydd yn rhwyd rhag ysgwn plymnwyd, /Ac ysgwyd ar ystl LlLl II 16 15 adeithi - bro, /Yw honno i'w honni, /Ysgwyd ac ysgwydd ynddi, /Ysgwyd ac ysgryd rhegddi. /Piau y cleddy ysgwyddau 2 CBM III 16 128 ch; /Ei ysgwn gynnif, ei ysgwyd yng ngnif, /Ei ysgwyddau fochfoch, /Ei dreiswayw, ei dreiswan mor groch PM V 5 44 anes: /Tu goror hallfor holles - ysgwydawr /Ar ysgwyddau gwyngnes. /Dygyfarth pob parth ef porthes, /De ysgwyddiad 1 PM V 1 22 achwres trochiad /Pa_^r trwy fa_^r, trwy fyrdd ysgwyddiad, /Po_^r eisor, aesawr weinifiad: /Pan'd rhag ysgydw 1 PM V 6 33 id - rhag cwys, /Hwy Loegrwys lofruddiaid, /Ef ysgydw am ysgor ei daid /Ysgwydawr llethridfawr llathrai ysgydwir 1 CBM IV 6 188 awr, traul gawr y'i gelwir, /Tryliw ei ysgwyd, ysgydwir - yn nhorment, /I gadwent yd gedwir. /Trylwyn y ysgyfl 1 LlG VII 24 112 awg arfawg aerbaith - Dinefwr, /Teilu huysgwr, ysgyfl anrhaith. /Telediw, gad gywiw gyfiaith, /Telaid b ysgylfe 1 PM V 9 20 ng trawsflwng tros fre ei dreision, /Ysgylfion ysgylfe, /Rhag colofn lliaws maws mab Nwyfre, /Rhag gely Ysgylfion 1 PM V 9 20 /Pan ddifwng trawsflwng tros fre ei dreision, /Ysgylfion ysgylfe, /Rhag colofn lliaws maws mab Nwyfre, ysgymod 2 EMRh VI 23 3 , /Ardduniant torfoedd, tyrfa eiddwng, /Arfod ysgymod, gorfod gorflwng, /Arfau briw trilliw, trillu gy EG VI 18 36 esgar ddilain, /Esgynnu ar llu ar lle Owain, /Ysgymod gorfod gwrfalch am brain, /Ysgymyn gwerlin, gwer ysgymodi 1 CBM III 21 34 awn radlawn, Rodri - esillydd, /Cadau ysgymydd ysgymodi, /Cad asgen, ysgwn ysgwyd Feli, /Ced ysgain gwy ysgymu 1 GB II 25 39 derfyn am derfynu. /Am fiw Deifr dewr esgor yd ysgymu - hael, /Ac am dreth Ddinmael trafael tri llu. /A Ysgymydd 2 EG VI 18 38 am brain, /Ysgymyn gwerlin, gwerlid gofiain, /Ysgymydd clodrydd Clwyd a Llwyfain. /Lluddedig edmig mei CBM III 21 34 /Cadwallawn radlawn, Rodri - esillydd, /Cadau ysgymydd ysgymodi, /Cad asgen, ysgwn ysgwyd Feli, /Ced y Ysgymyn 1 EG VI 18 37 lle Owain, /Ysgymod gorfod gwrfalch am brain, /Ysgymyn gwerlin, gwerlid gofiain, /Ysgymydd clodrydd Clw ysgyn 1 PM V 26 25 - na chysgu, /Na chosgordd heb wnedd. /Gnawd ysgyn ac ysgwyd ar gledd /Yn ysgor bronddor brenhinedd; ysgyr 2 OC II 14 62 dyr - hael, /Hawl fleiddiad leiddiad, lluch ar ysgyr. /Dau arfaidd, dau lew yn eu cyngyr, /Dau arial dy LlF1 II 5 31 /Duw ei hun yn ei luniaw: /Ufeliar ta_^n trwy ysgyr, /Ergyr o'r sy_^r yn syrthiaw. /Wythfed dydd dyby ysgyrion 3 CBM IV 4 240 _^th gweithfuddig dragon! /Ar llwrw ysgwydfwrw ysgyrion, /Ar llwybr lladd a_^ llafnau rhuddion, /Ar gre EW VI 2 14 oddes Duw i'm llyw llafn waedlif - ysgwr /A'i ysgyrion yng ngnif, /Rhwyd Brynaich, branes wrthgrif, /R HF VII 22 15 Heb Owain, hebawg cynreinon, /Diarswyd ysgwyd, ysgyrion - yng ngnif, /Ysgwthr llif, llid Dryon: /Digar ysgyrwedd 1 DB VI 25 40 /Can hoeddl hir ar dir deyerin, /Cyn dyfnfedd ysgyrwedd ysgrin, /Cyn daear ddyfnlasar lesin, /Gw_^r a ysid 20 GM I 6 11 , /Meiri_"au drabludd, drablawdd ffosawd. /Ac ysid ar na_^d (ar neb fwy gnawd) /Na mwy gronny aur nog GB II 26 268 barch dyniolaeth, /Ysid unbennaeth unbenesau. /Ysid esgob llary uch allorau - Dewi, /Pum allawr Brefi, GB II 26 266 gyfeddau /A charu Duw yn drech no phenaethau; /Ysid gan unbyn unbarch dyniolaeth, /Ysid unbennaeth unbe GB II 26 264 eincau /Yn eglwys a chynnwys a_^ chanhwyllau. /Ysid gyfeddach gan gyfeddau /A charu Duw yn drech no phe GB II 26 260 o_^l yntau /Ys adwen y maen y maent ill dau. /Ysid hyn ar ei fryn gwyn golau - uchel, /Gan ochel drygo GB II 26 128 i riydd /Fal cyfliw a_^ haul hwyl ysblennydd. /Ysid i Ddewi dda gyweithydd /Wrth wan a chadarn achadw y CBM III 18 5 aidd gorflwng, /Glew ddywal ni da_^l ni dwng. /Ysid im arglwydd, aerglwyf ne_^r - nerthfawr, /Aerllew CBM III 18 13 i mawl mawrfudd, /Ni grawn golud, nyw goludd. /Ysid im arglwydd argledr anaw - beirdd /A'm barddair yn CBM III 18 17 cadarn arnaw, /A'm cerdd a'm cynnelw ohonaw. /Ysid im arglwydd argledr cad - a tharf /A therfyn ar gyw CBM III 18 9 llaith er llyfrder, /Ni oddef cam, nyw cymer. /Ysid im arglwydd eurgleddyfrudd - gawr, /Braisg lafnawr, LlF1 II 2 15 rofaf, /Hawdd bwyf: heb fy rhwyf ni rybyddaf. /Ysid im eniwed a eniwaf - wrthaw; /Ei liwaw rhag llaw rh CBM III 18 21 llaw anghaead, /Corf torf, terfysg o'i angad. /Ysid im wledig wlad amddiffyn - llary, /Llawer dyn a'i g LlG VII 26 1 Ysid in arglwydd, eurgledd ganllaw, /Ys hawdd ei gynnelw CBM III 2 5 aint arddangos, /Lle trydar, Llechysgar llys. /Ysid i'th lys liaws dyn /chedyrn a chyrn amgen /A gwawd LlF1 II 1 143 i - lliaws, /Hydraws hydraidd, maws a mynogi. /Ysid lan lawndeg ei menegi /Ym Meirionnydd wlad, mad ei GM I 10 3 gweilgi, /Eirioes ced oergled celli. /Allwynin ysid o symud arglwydd, /Erglyw, Dduw, fy ngweddi; /Annwy GB II 26 13 - ni ad /Na lledrad yn rhad, rhwyd ysgeraint, /Ysid rhad yn ei wlad a mad a maint /Yng nghyfoeth Dewi d GB II 26 267 enaethau; /Ysid gan unbyn unbarch dyniolaeth, /Ysid unbennaeth unbenesau. /Ysid esgob llary uch allorau CBM IV 4 73 w Brynaich, ysgwyd faich ysgwydd. /Balch edlid ysid, ys arwydd, /Ys ernyw, ys arnaf yd gw_^ydd; /Ysef w CBM III 26 114 /I'm pwyllad am braffgad bryffwn /Praff edlid ysid ysaffwn. /Dyfnaswn freisgddawn o freisgrodd Einiawn ysig 2 PB VII 6 18 saf, wyf treistig - o'i goll, /Gallwys beleidr ysig, /Brain lithiaw, breiniawl leithig, /Mur gwladoedd, CBM III 4 7 n, gannwyll rhyfig, /Mel ydd wyf yn celu calon ysig: /Ni mad gyrchawdd gwen gwely Eiddig ysin 2 GM I 14 99 beth hybred /I golli teithi tanc afneued. /Ac ysin-ni feddyg a fedd gwared - ein gau, /A dodwn ninnau PM V 23 135 o): /Ai gwell Ffranc no ffrawddus Gymro? /Llyw ysin, syniwch cyd tawo, /Lloegr gychwyn, a fyn a fynno. ysn 1 CBM IV 3 39 ysgwydawr /Pan dorres []wr Mebwyniawn, /Crynai ys[]n is Gwenffynnawn, /Meu nad [] gwaywddawn, /Trydar f Ystawd 3 DB VI 26 44 ng os tely. /Ystyria wrthyf, wrth, o'm colly, /Ystawd fy nullwawd, na'm henilly. /Ystyriws De_"ws dawn GM I 6 14 ryr hyd troed o'i dymyr /Er ofn herwyr yn herw ystawd. /Nid haws i'th esgar esgor dy gosbawd /No chaffa GM I 7 90 dilyw dilain draig erhy; /Ail Dydd Brawd braw ystawd ystle. /Ail llam a'm hedfyn yw lladd Llywelyn, /A ystig 1 PhB VI 12 21 /Erhaeddiaist-ti eang o ing. /Ys ing in ystwng ystig fara - Rhys, /Rhuddfoawg cadwrfa, /Ys annilys im ystle 2 GF VI 22 7 wan, /Gwynlleufer gwynder gwendon dylan, /Gwyn ystle GM I 7 90 dilain draig erhy; /Ail Dydd Brawd braw ystawd ystle. /Ail llam a'm hedfyn yw lladd Llywelyn, /Ail dych ystlyned 2 GM I 14 103 yd gwy_^d gwey rhyred. /Ac i'm Rheen gwyn gwan ystlyned - wyf i, /Ac ys mau erchi arch geinmyged, /Cyre PM V 26 90 /Ysym wy_^r a thir a threfred - eang, /Ac eofn ystlyned; /Ysym udd digudd, digaled, /Digryno ddigawn ei ystlynedd 1 GG II 31 40 ngad mwyndyad medd, /Ni bu oesdlawd beirdd o'i ystlynedd. /Ysgerais a_^ gw_^r, nid gorfoledd, /Ysgar by ystlys 6 CBM IV 6 51 dd yn rhwyd rhag ysgwn plymnwyd, /Ac ysgwyd ar ystlys, /A pharau yn ffyrf hyd enfys /Yn ais meirw, a me CBM IV 6 224 n - Ffrainc /Ac ar ffrawdd o wystlon: /Am ddau ystlys dwfr dofn afon /Ymddifustlynt gynt gyngreinon, /Y CBM III 8 50 ilyw! /Hawddamawr, Waelest Edwy /A'r llys gan ystlys Dyfrdwy, /A lle teg tebyg i draeth /A wnaeth fy h CBM III 5 103 wy, /Goleuliw golwg i'r a'i gwelwy. /Gwelais-i ystlys glwys, gloyw ei gylchwy /(Ni rhyweles teg nwy rhy LlF2 VI 7 8 fn ddiofn ddilys, /O'r nenbren a ddeily y ddau ystlys. /Handoedd dy achoedd o uchelwrys, /O echen lawen GYC VII 36 50 wer deigr hylithr yn hwylaw - ar rudd, /Llawer ystlys rhudd a rhwyg arnaw, /Llawer gwaed am draed wedi ystlysau 1 GYC VII 43 21 ain wedy r'greiniaw, /Ac o_^l ffrowyllau ar Ei ystlysau /Er gwneuthur angau a phoen iddaw, /Er prynu ma ystofi 1 LlG VII 24 48 ba_^r taerfar yn torri - cadau, /Cadarnfrwydr ystofi; /Aer dalmithr hylithr haeloni, /Arf lluoedd, eur ystofysid 1 GM I 9 105 s /Owain huysgwr, gwrdd ei efrais. /Gwaith [ ] ystofysid cynnif /Cyn lladd ar Lloegr llew Din Emrais. / ystor 1 MG VII 32 48 t agorant, aur anrhegant a rhagorau: /Myrr ac ystor, ardduniant co_^r, cerdd rinweddau. /Trwy ffordd a ystoria 1 MG VII 33 58 . /Gwaed Iesu a fu, gwaed cu cwynych, /Gwirdda ystoria pan ystyrych /Griddfana, ocha fal ych - yn beich ystrad 21 GM I 9 126 /Pan amwyth Owain aur athrefi Dinbych /Dydd yn ystrad, aesawr dreuliaw, /Dybrysais innau yn aroloedd i CBM IV 2 17 gen Gwaith Fo_^n a Gwaith Fangor, /Oedd amgoch Ystrad am ystryw po_^r, /Oedd amlwg ysgwyd am Waun Ysgor GM I 7 84 Powys beleidrad - rhyfel, /Rhyfarw udd gwlydd Ystrad. /Astrus chweddl rychweiris i Gymry, /Ystryw chwe GM I 8 11 herwydd herwyr [ ] /Cad fawr Faes Carnedd, cad Ystrad Astrwedd: /Cadarn gywrysedd cedeirn osudd! /Cant CBM III 16 24 rud, orddyfniad - cnudoedd /Uch cnawd meirw ar ystrad, /Bron hyged, hygawdd i gywlad, /Bro hygadw difra PM V 1 32 nawr gwrdd gorddyfniad - cynnygn /Yn cynnif ar Ystrad. /Cedwid Duw, a'n cedwis heb wad, /Cadr heddwch h CBM IV 5 102 u gymynawg am gymynad - Eingl /Am Degeingl deg ystrad: /Einiawn w_^yl olud roddiad, /Einiawn ddiwyl ddi PB VII 20 12 egywryd, llew gryd llafnddur, /Lle oestrawd yn Ystrad Fflur! /Ger Fflur, er dolur dilen saeth, - dedwy EG VI 18 104 am walch gynifiad /Fal lluchynt estrawn wynt ystrad. /Hu fydd nen, perchen parchus na_^d, /Parch arfa CBM III 8 33 r gwrdd yn ing /Gan hael o hil Cadelling. /Yn Ystrad Langwm ystyriais - ein glyw, /Ystyrient a genais, CBM III 14 21 yn lly_^r llawn. /Llawn am lyw estrawn, am lew Ystrad - mawr, /Gwy_^r am lawr, gw_^r am lad, /Ac yn ny SB II 22 39 ig. /Ba_^r anwar wanar wenwynig, /Bu estrawn i Ystrad Meurig. /Gwae werin Addaf addoed mab Gruffudd, /G GM I 9 103 a unis fy mryd /[ ]ew hydr hyd ys cefais. /Yn Ystrad Meurig mygr y gwelais /Owain huysgwr, gwrdd ei ef D-4 VI 20 49 ydig wlad, /Llwyth lleudir Ystwyth ystrad. /Yn Ystrad Meuryg anystywell - lu /I am lyw bro Hiriell, /Ni D-4 VI 20 54 ar castell poeth, paith rhyfyg - ystwng, /I am Ystrad Meuryg; /Clwyfuswydd, nid plydd, neud plyg /Clod GB II 26 107 ydd, /Craig Furuna deg yma, teg ei mynydd, /Ac Ystrad Nynnid a'i rydid rhydd. /Rhoddes Duw Dofydd, defn BF VII 54 16 nghad, yng nghaledi - blwng, /Ni edynt ystwng Ystrad Tywi. /Owain fab Gruffudd, fudd fynogi, /Awyddawg PhB VI 12 10 Loegr westyng, lary westi - torfoedd, /Tarian Ystrad Tywi, /Rhag dy fa_^r, ca_^r cerdd lochi, /Mal gwi DB VI 35 50 rfa. /Seithfed Gedweli, saith gad wy llosgi /O Ystrad Tywi tew ei haerfa; /Wythfed hynt greulawn i Garn BF VII 46 5 ud wrdd beleidrad! /Tey_"rnwawr trawsfawr tros Ystrad - Tywi, /Tey_"rnwyr lochi gwesti gwastad, /Tey_"r D-4 VI 20 48 ynedd, gwynfydig wlad, /Llwyth lleudir Ystwyth ystrad. /Yn Ystrad Meuryg anystywell - lu /I am lyw bro Ystradwy 1 D-1 I 1 10 Gwlad Morgant, Dyffryn Mynwy, /Gw_"yr Benrhyn, Ystradwy fryn, Tywyn warwy, /Dyfed ddwygawn, Ceredigiawn ystre 5 PM V 14 30 lli_"ant Gwynlly_"wg se, /Caradwy lywy, lewych ystre; /Can ni ddaw i'm bodd, o'm bod yn dde /Am lun gwa GM I 13 10 /Gnaws edn adnabod bore, /Gnaws am ban benial ystre. /Gnawd o'm gwawd gwychran i falchlan febin, /Gnaw CBM IV 4 209 a Chai, /Glew ddefawd, glyw oestrawd aestrai. /Ystre hynt wastad, gwestai - gwynfydig, /Gwyn ei fyd bie MB I 3 146 wyreo Owain, Eingl ddiduddydd, /Enillawd llyw ystre lle ei gilydd; /Gwelant glyw Powys ei bell oesydd MB I 3 67 /Pen rhiau, parau anoleithiawg, /Perchen pefr ystre o'r re fyngawg, /Modrydaf Cymry, erhy farchawg. /A Ystreingl 1 CBM IV 4 256 ython, /Hyd Gaer Lly_^r a hyd Gaer Lleon, /Hyd Ystreingl, hyd Eingl, hyd Aeron - ydd aeth /Ei bennaeth ystry 1 DB VI 26 15 a ddoethrenny, /Difuddiawg farchawg feirch ar ystry, /Dy faddau nid tau, teg y rhoddy, /Dy feddiant, n ystryw 5 CBM IV 9 46 yrdd, cerddorion wasgawd, /Buchedd glyw, gloyw ystryw aestrawd, /Burthiad cad, cyrchiad cyrchynawd, /Bu GM I 7 86 Ystrad. /Astrus chweddl rychweiris i Gymry, /Ystryw chwerw, nid chwerian ei rhyle: /Ail marth mawr mo GM I 6 3 wd, /Eisor Co_^r cwblddawn, estrawn drallawd; /Ystryw dra mesur, ysgawl pybl pobl ddur, /Present benadu CBM IV 6 142 l - im er cerdd, /A'm ceinion o fual, /Ffrawdd ystryw, estronion hual /Ffysg dyffysg diffwysgad ardal, CBM IV 2 17 Fo_^n a Gwaith Fangor, /Oedd amgoch Ystrad am ystryw po_^r, /Oedd amlwg ysgwyd am Waun Ysgor, /Oedd am ystrywiaw 1 CBM IV 6 98 reuolion cwyn yn cwympiaw. /Yn Aber Ystwyth yn ystrywiaw - gw_^yth, /Gwaith Faddon ymddulliaw, /Gosgor ystwng 9 EMRh VI 23 7 chymer flwng. /Er yn fab i'm rhwyf-i rhywnaeth ystwng. /Ar ei estronion ys drud echwng. /Pendefig Cruci PM V 10 57 ewyr Lleisiawn. /Lleisiawn berchen ben, ban fu ystwng - draig, /A dragon yn echwng, /Hydr wnaethost, w PB VII 7 11 'i falchlys yng Ngharawn, /Rhwyf blwng, rhwydd ystwng estrawn, /Rhodd ddigraff, rhoddion ddigrawn. /Dig D-4 VI 20 53 astell. /Pedwar castell poeth, paith rhyfyg - ystwng, /I am Ystrad Meuryg; /Clwyfuswydd, nid plydd, ne EW VI 6 17 s, /Ac o nerthoedd cadoedd, cais! /Na chais fy ystwng, o'm hestyngydd, - w_^r, /Yn wirion y'm plygydd; ES I 17 25 ra merin!): /Ystyrych pan dreisych dros ffin, /Ystwng pawb hyd ben ei ddeulin; /Bydd wrth wan gyfran gy ES I 15 27 t farwolaeth, /Och Dduw! na ddaw ef etwaeth /I ystwng treiswyr, treiswriaeth - cynnygn /Yng nghynnif pr PhB VI 12 21 rging, /Erhaeddiaist-ti eang o ing. /Ys ing in ystwng ystig fara - Rhys, /Rhuddfoawg cadwrfa, /Ys annil BF VII 54 16 iad yng nghad, yng nghaledi - blwng, /Ni edynt ystwng Ystrad Tywi. /Owain fab Gruffudd, fudd fynogi, /A Ystwyll 3 PB VII 14 25 in adlam. /Adlam gweilch dinam, gwychlys - cyn Ystwyll /Can ystyn meirch dilys, /Anwar yn aer frwydrdae GM I 14 32 (neuedd gannwyll) /Cain fedydd fy Nuw yn niw Ystwyll. /Ystwyll ystyriws De_"ws ddefnydd /(Dirnad digy GM I 14 33 gannwyll) /Cain fedydd fy Nuw yn niw Ystwyll. /Ystwyll ystyriws De_"ws ddefnydd /(Dirnad digymrad) gymr Ystwyth 2 CBM IV 6 98 sgiaw, /A breuolion cwyn yn cwympiaw. /Yn Aber Ystwyth yn ystrywiaw - gw_^yth, /Gwaith Faddon ymddullia D-4 VI 20 48 /Llyw Gwynedd, gwynfydig wlad, /Llwyth lleudir Ystwyth ystrad. /Yn Ystrad Meuryg anystywell - lu /I am Ystyffan 1 SB II 24 39 efal llid brid brenial braidd wasgarawg, /Llan Ystyffan, llyry byry boethfan, llwrw bwrw beithiawg. /Te Ystyngiad 1 EGM I 25 2 Ysym udd arfrudd, cystudd cedyrn, /Ystyngiad cywlad, cyflawn de_"yrn, /Ysgor ddiffreidiad ( ystyllawd 1 MB I 3 28 ben llu, ni bu ddefawd, /Nur cadau, neuaddau o ystyllawd! /Cyn myned mab Cynan i dan dywawd /Ceffid yn ystyn 1 PB VII 14 26 lam gweilch dinam, gwychlys - cyn Ystwyll /Can ystyn meirch dilys, /Anwar yn aer frwydrdaer frys, /Enwa ystynnu 1 BF VII 51 13 d da fu o'i fudd. /Budd aerwalch ceinfalch cyn ystynnu - llew /A_^ llafnau o bob tu, /Mawr gynnif rhif ystyr 7 MeiG I 32 27 ned; /Cred yn eidduned a eiddunaf. /Cred fyfyr ystyr a ystyriaf, /Cred yw heb ymgel, diogelaf. /Credadu PM V 8 15 nac ef fid /Mal he_"u rhag moch merierid. /Ac ystyr, brif unben, mor brid /Aur Afia os ef rhyerchid. / GYC VII 42 9 mwedd /Drwy falchder rheufedd, rhyfyg nid da. /Ystyr di, enwir, herwydd a draethir, /Gan Dduw ni cheffi OC II 14 72 ch glan glasfyr, /Gorddwy clau tonnau Talgarth ystyr. /Dywallaw-di, fenestr (na fyn angau!), /Corn can DB VI 26 46 enilly. /Ystyriws De_"ws dawn ity - er gaint: /Ystyr faint dy fraint, frenin Cymry! /Can gwnaf dy folia OC II 14 70 ffwyr, ffaw ehegyr, /Trai eu dwy aesawr gan un ystyr. /Gorfu gwynt gwaedd fan uch glan glasfyr, /Gorddw PM V 8 17 nben, mor brid /Aur Afia os ef rhyerchid. /Nid ystyr llythwyr fy llethrid - i'm cerdd, /Gyr di er cardd Ystyria 1 DB VI 26 43 r tu pan geffy /Erddrwng, ys teilwng os tely. /Ystyria wrthyf, wrth, o'm colly, /Ystawd fy nullwawd, na ystyriaf 2 MeiG I 32 27 ed yn eidduned a eiddunaf. /Cred fyfyr ystyr a ystyriaf, /Cred yw heb ymgel, diogelaf. /Credadun yw Ef, DB VI 34 12 y Tri, trydydd a enwaf! /Nid oes is daear, od ystyriaf, /Nac odduch daear, ddyn, o mynnaf, /Heno a all ystyriaid 2 BF VII 51 21 dd, /Rhuddgoch gatgun eiddun oedd. /Oedd rhaid ystyriaid darfod cyffro - mawr /Am ymherodr Cymro; /Ys t MeiG I 33 56 n ni w_^yr ein pwyll pelled ein hoes. /Anrhaid ystyriaid, ysbaid, eisoes, /O gadarn gadwent, camp prese ystyriais 1 CBM III 8 33 /Gan hael o hil Cadelling. /Yn Ystrad Langwm ystyriais - ein glyw, /Ystyrient a genais, /Torf Fadawg ystyriaw 1 DB VI 24 31 ythreulaid yn ei threulaw /A llawer bwysti heb ystyriaw - ced /A llawer syched trwydded trwyddaw /A llu Ystyriawl 1 DB VI 24 87 ew cywaethlaw, /Llyw anaw llywenydd dreulaw, /Ystyriawl ei hawl i hwylaw - yng ngryd, /Ys digrif i'r b Ystyried 3 BF VII 51 25 n byd, drymfryd dro, /Ys diriaid nid ystyrio. /Ystyried, O Dduw, ddamwain dychryn - cun, /Can nid byw DB VI 24 90 d bod i danaw. /Ystyriwys De_"ws ddawn iddaw, /Ystyried Tad llwyrgred rhag llaw, /Dyn yn fyw ni faidd e GYC VII 42 35 irhoeddlawg /Fwy no chynhinnawg na chynhenna. /Ystyried tra fo, rhag poenau agro, /Ba beth a geiso, be Ystyrient 2 CBM III 8 34 ing. /Yn Ystrad Langwm ystyriais - ein glyw, /Ystyrient a genais, /Torf Fadawg fynawg, fur trais, /Tor GYC VII 40 31 gloes angau - crog /A gant Crist a_^'i enau. /Ystyrient pum oes byd yn fodfaddau, /Pan aeth un Mab Duw ystyrio 1 BF VII 51 24 /Ys terfyn byd, drymfryd dro, /Ys diriaid nid ystyrio. /Ystyried, O Dduw, ddamwain dychryn - cun, /Can ystyriwn 2 MG VII 32 5 ad, hwn yw'r Mab rhad, rhoddiad rhadau. /Doeth ystyriwn a rhyfeddwn rhyfeddodau! /Dim rhyfeddach ni by GG II 32 5 gwrthrych, /Nid hy_^n oes dyn nog oes drych. /Ystyriwn, cwynwn cedwyr arfoll - naf /Ni ad Duw yng nghy Ystyriws 2 DB VI 26 45 o'm colly, /Ystawd fy nullwawd, na'm henilly. /Ystyriws De_"ws dawn ity - er gaint: /Ystyr faint dy fra GM I 14 33 ) /Cain fedydd fy Nuw yn niw Ystwyll. /Ystwyll ystyriws De_"ws ddefnydd /(Dirnad digymrad) gymryd bedy Ystyriwys 1 DB VI 24 89 - yng ngryd, /Ys digrif i'r byd bod i danaw. /Ystyriwys De_"ws ddawn iddaw, /Ystyried Tad llwyrgred rh ystyry 1 GYC VII 41 11 s, Frenin, De_"ws domin, dimyn eisau. /Pam nad ystyry parch swyddwyr, perchen swyddau, /Nad a_^n dros g ystyrych 3 MG VII 33 33 au twyll tywyll eurych. /Dyfodiad gwastad gwiw ystyrych /Dy fonedd a'r wedd y'i harweddych, /Dylyed ae MG VII 33 58 u a fu, gwaed cu cwynych, /Gwirdda ystoria pan ystyrych /Griddfana, ocha fal ych - yn beichaw /Pan fo y ES I 17 24 'th rin - wyd gorau, /Wyd gorofn tra merin!): /Ystyrych pan dreisych dros ffin, /Ystwng pawb hyd ben ei ysy 19 DB VI 27 63 utglyd, /Gorau oedd in ein marw i gyd. /Gorofn ysy arnaf hyd na'm gweryd - dyn, /Wedi Llywelyn, llywiaw CBM III 26 2 Cywrysedd Brydain ysy bryder - in, /Ysy brid i lawer, /Armes gw_^r gwythlawn ei ober, /Argle CBM III 26 1 Cywrysedd Brydain ysy bryder - in, /Ysy brid i lawer, /Armes gw_^r gwythla LlF1 II 1 91 am coffawys pan rhannwys rhad. /Coffa_"u Iesu ysy bwyllad - i'm ban /A moli Cadfan gan ei ganiad. /Mol GYC VII 36 30 yn lladd y deunaw, /Arglwydd llary, neud llawr ysy daw, /Arglwydd glew fal llew yn llywiaw - elfydd, /A MB I 4 31 aros y llef, /Y llog a achef aches wrthi, /Ac ysy didryf, didraul ei bri, /Ac am ei mynwent mynwes hel DB VI 30 34 nnws yr hael reiniad. /Ysy fyw a fo henuriad, /Ysy farw a gafas farwnad: /Deufab Lywelyn, lew gymynad, CBM III 28 14 wl ddechryn o ddechrau - ei hoedl, /Ei hoedran ysy fau, /Haeddad fleiniad, flaidd cadau, /Haelwalch bal CBM III 28 17 dau, /Haelwalch balch bwlch ei eisiau. /Eisiau ysy fau, ysy fawrddrwg - im, /Ni'm dawr dim, ni'm diwg, CBM III 28 17 lwalch balch bwlch ei eisiau. /Eisiau ysy fau, ysy fawrddrwg - im, /Ni'm dawr dim, ni'm diwg, /Dygn gof DB VI 30 33 chiad, /Neud Duw a'i rhannws yr hael reiniad. /Ysy fyw a fo henuriad, /Ysy farw a gafas farwnad: /Deufa D-3 VI 19 4 ngylion, /Yn y lleheaist llu gwynion - y nef, /Ysy gain addef addwyn dirion. /Y'm ce_^n o'r lluoedd ar PhB VI 12 39 - ced neirthiad, /Echel cad, ced adnair, /Gwr ysy i'm cadw i'm cadair, /Gwn iddaw goreuraw gair. /O dy DB VI 29 106 af, /Gradd berchen, ei barch amdanaf! /Hiraeth ysy i'm dwyn am a gwynaf, /Hir yd goffe_"ir a goffaaf, / MB I 4 28 deithi, /Pryd y bo cyfnod ein cyfodi, /Y sawl ysy 'medd, armaa fi. /As bwyf yn addef yn aros y llef, / HOG II 6 68 r a'm dawr, a'm daerawd, /A hiraeth, ysywaeth, ysy nawd /Am Nest deg debyg afallflawd, /Am Berweur, ber D-5 VI 36 19 /I Erod greulawn ei greulonedd! /Gwerthu Iesu (ysy rhyfedd) /A orug Iddas o ddigasedd, /Gweithfernid gw CBM III 26 53 , ar Frynaich gystudd, /Cerddau dwfn deifniawg ysy uddudd, /Cwyn cynran cyfran cyfryngthudd, /Oedd eidd OC II 15 6 was, yn ebrwydd heb roddi - gair da /I'r gwrda ysy ynddi; /Dywan wa_^n trywan trwyddi, /Dywed ein dyfod ysydd 26 GM I 9 158 nt, `O deyrnedd Prydain /Pa wron heilin haelaf ysydd?' /A minnau a'm cyhudd heb gywilydd /Ef ydoedd Owa GRh II 28 11 /Nerth Ercwlff yw'r trydydd, /Doethinab Selyf ysydd /A phryd Addaf ar Ddafydd. /Nid gnawd it, Ddafydd, CBM IV 17 5 , /Dilen o bresen ban yn brysiawr. /Dau edrydd ysydd a synhwyriawr, /Dau erbyn angau anghychwi_"awr: /D GB II 26 31 braint. /Ei fraint wrth ei fryd i freiniawg - ysydd /A'i elfydd yn rhydd, yn rhieddawg; /Ar Iwerddon w GM I 8 83 ei fa_^r arnaf neuaf na'm llas. /Ac o'r maint ysydd arnaf o gerydd /Cymydd a_^'th brydydd ni bryd yn f MB I 3 142 fanfeirdd ni mawr gynnydd /Pwy a enillo o'r do ysydd; /Edewis eurwas, clas gymre_"ydd, /Canawon mordai, PM V 24 67 folant pymthecant cadeiriawg, /Rhy-th-fawl ar ysydd estroniawg /Na'th orsaif na moel na myngawg. /Boed LlF1 II 1 139 cadw rhag cyhoedd anlloedd Enlli. /Un llogawd ysydd herwydd heli, /Lleuddad a Chadfan yn ei chedwi, / MB I 3 157 thorraf a_^'m ca_^r fy ngherennydd. /Cerennydd ysydd herwydd Trined, /I Gristiawn ys iawn ei gyrhaedded GM I 14 43 rad, yn rhegofydd, /Hi yn ferch wy Mab y modd ysydd, /Hi yn chwaer i Dduw o ddwywawl ffydd, /Hi a haw BF VII 48 31 o'r cuddiaw! /Hir ddarpar galar heb giliaw - ysydd, /Hir ddefnydd a fydd o'i feddyliaw, /Hirddeddf ei GM I 9 14 o Fo_^n fain yd fydd twythwal werin, /Esmwyth ysydd imi aserw gyfrin. /Ydd endewais enau yn echlysur g GB II 26 92 i luosydd; /A Bangor esgor a bangeibr Henllan /Ysydd i'r clodfan, i'r clyd ei wy_^dd; /A Maenawrdeifi GB II 26 89 e morach a mawr grefydd; /A Dewi biau bangeibr ysydd /Meiddrum le a'i mynwent i luosydd; /A Bangor esgo PB VII 11 5 am walch dewrfalch, dewrwyr. /Gwy_^r rif sy_^r ysydd 'n ei gad, /Gwrddbrudd Faredudd, fur gryd, /Twn ei LlF1 II 1 62 efydd - o'i phlaid, /Offeiriaid hynaid, hynaws ysydd: /Ni ddeffryd ei fod a dan glodrydd /Dyffrynt dile CBM IV 16 59 ysogaeth; /Ef is nef, uch nef, uch nawtraeth - ysydd /Ni symud Ei bennaeth; /Ef ein Rhwyf yn rhwydd fei LlF1 II 1 23 red. /Tair allawr gwyrthfawr gwyrthau glywed - ysydd /Rhwng mo_^r a gorwydd a gwrdd lanwed: /Allawr Fai GYC VII 39 28 /Nawdd merthyri Duw, deon - dragywydd, /Nawdd ysydd ufydd, Afel wirion! /Cyn goddau angau engyrtholion GYC VII 40 30 wlad, i'i wledd. /I wledd annherfynawl io_^r, /Ysydd uwchlaw'r haul a'r se_^r, /A ddarparawdd, rhag caw LlF1 II 1 95 a fo rhoddiad. /Moladwy un Duw, un diffyniad - ysydd, /Ym Meirionnydd rhydd rodd gyngwastad. /Molitor e HF VII 23 1 Gw_^r ysydd yn nhw_^r yn hir westi, /Gw_'raidd, tey_"rnaidd, t LlG VII 26 35 eiddunaw, /Diriad cad, cedeirn orddwyaw, /Dawn ysydd yn sefyll ganthaw, /Duw o nef a fo nerth iddaw CBM IV 17 33 b, /Cyngall nwy goheb o'i gynfebyd; /Cynhorawr ysydd, ys Ef a'n cryd, /Cynghallen ddilen orffen orffryd ES I 24 35 /Am Greawdr a'i grog yn waedlyd. /Wyth brifwyd ysydd (ys enbyd) /O'r wyth gw_^yth, gwaethaf syberwyd. / CBM IV 16 46 iaeth. /O anghred anghristonogaeth /Anghrefydd ysydd, ysywaeth; /Gwell gobrid gobrwyon edwaeth /Heb hen ysym 21 PB VII 11 1 Gwalch ysym aml ei nifer, /Gwalch eurgalch, aergwn gyfor, /Gwal CBM III 18 1 Ysym arglwydd gwrdd, gorddifwng - ei fa_^r, /Gorddwy neb MeiG I 33 11 dwywawl weddi, /Neges y'm cymell Cymrodeddri. /Ysym arswyd mawr myned iddi; /Mechde_"yrn caeroedd na ch PM V 26 87 mynnwyf fyned /Am radau, rhiau rhy-m-daered. /Ysym aur ac ariant, nid ffled, /Ac emys grawthfrys, graw CBM III 17 29 mp arwedd gwin, /Anrheg brifdeg breienin. /Udd ysym, eddyw a_^'r gair, /Nis arfaidd llew a dan lloer, / GM I 14 63 a_^'m nwyf /Cyfarws mynws men y'i caffwyf. /Ac ysym-i Dduw a ddiwycwyf - o'm drwg /O'i drugaredd cyn mi EG VI 18 83 glwydd erglywiad /A glywir o'r tir ger Tanad; /Ysym-i glew a llew a lleiddiad, /Yn rhyfel a_^ rhon ordd D-3 VI 19 25 enwlad /Porthaist yn wastad, mad rad roddion. /Ysym-i gyfaill gwa_^r, ca_^r cerddorion, /Llawhir, llary EG VI 18 77 argleidrad, /Argledr tir a gwir a gwenwlad; /Ysym-i io_^r cyngor cyngwastad, /Cywesti peri peleidrad; EG VI 18 87 r a weryd ei rad, /I reidus galarus geilwad; /Ysym-i ne_^r yn arwyn ddillad /Yn arwain ysgin ysgarlad; EG VI 18 89 r yn arwyn ddillad /Yn arwain ysgin ysgarlad; /Ysym-i Nudd, haelfudd hwelfeiddiad, /Ar Lloegr rwy llygr EG VI 18 79 r cyngor cyngwastad, /Cywesti peri peleidrad; /Ysym-i ri ryfel ddiffreidad, /Diffryd gwy_^r, eryr ardwy EG VI 18 95 mawrdud olud olygad /A Mordaf am alaf eiliad; /Ysym-i Run, gatgun gytgam rad, /Cydgaffael a hael a hwyl EG VI 18 75 riw feddgain /Hyd y dwyre haul hyd y dwyrain. /Ysym-i rwydd arglwydd argleidrad, /Argledr tir a gwir a EG VI 18 81 l ddiffreidad, /Diffryd gwy_^r, eryr ardwyad; /Ysym-i rwydd arglwydd erglywiad /A glywir o'r tir ger Ta PhB VI 11 21 archawg Mwyddno, /Teilwng in talu a'n rhoddo. /Ysym-i udd cwysrudd, cas agro, /Ffoddi_"awg, ffodiawg ei EG VI 18 85 a lleiddiad, /Yn rhyfel a_^ rhon orddyfniad; /Ysym-i w_^r a weryd ei rad, /I reidus galarus geilwad; / EGM I 25 1 Ysym udd arfrudd, cystudd cedyrn, /Ystyngiad cywlad, cyf PM V 26 91 a thir a threfred - eang, /Ac eofn ystlyned; /Ysym udd digudd, digaled, /Digryno ddigawn ei ddoethed, PM V 26 89 , nid ffled, /Ac emys grawthfrys, grawnfyged; /Ysym wy_^r a thir a threfred - eang, /Ac eofn ystlyned; EGM I 27 5 oddau, /Dyniawl ddyn doniawg wyf finnau. /Dawn ysym yn iawn yn ddyn ethrylith /A thrylwyn bwylladau. /D ysy'm 4 BF VII 48 25 /Hil edfynt Bleddynt, blaidd ymwriaw. /Hirgwyn ysy'm dwyn, frwyn freuddwydaw, /Hirgawdd nid anhawdd im EGM I 26 41 Nid parabl yw hwn ni fo peri. /Llen argel isel ysy'm poeni, /Lludd gwen lliw arien ar Eryri. /Archaf i' GYC VII 36 41 ddyfau hir yn ei ddiriaw, /O glwyf am fy rhwyf ysy'm rhwyfaw, /O glywed lludded llyw Bod Faeaw! /Cwbl a LlG VII 24 17 wrfedd - a_^ neb, /Anebrwydd dangnefedd! /Llyw ysy'm, ys aml anrhydedd, /Lloegr ddifa o ddifefl fonedd; ysym' 1 GM I 9 121 ynan cynweddiawn ffaw. /`Arglodig Gwyndyd gwyn ysym', medd pawb, /Prydain allweddawr oll yn eiddiaw. /E ysymy 2 GM I 9 53 l, /Ac yng nghynnwrf llu hud wyf llofrudd! /Ac ysymy dystion a'm testun ganthudd /O esillydd Cynan, Coe EG VI 18 91 feiddiad, /Ar Lloegr rwy llygrwys heb ddiwad; /Ysymy Rydderch, roddiad - aur melyn, /Molidor ym mhob gw ysy'n 5 GYC VII 36 62 g calon dan fron o fraw, /Rhewydd fal crinwydd ysy'n crinaw: /Poni welwch chwi hynt y gwynt a'r glaw? / PhB VI 14 38 /Yn nhe_"yrn addef, yn nhey_"rnas nef, /Gw_^r ysy'n goddef y goreilid. /Cyfod-di, was, a saf a syll er GYC VII 36 82 tref yn eu treiddiaw, /Pob tylwyth, pob llwyth ysy'n llithraw, /Pob gwan, pob cadarn cadwed o'i law, /P LlG VII 24 69 berchi, - ar nef /Ar neillaw Crist Celi. /Llyw ysy'n, synhwyrfawr riydd, /Lliwgoch ei lafnawr, aesawr u GYC VII 36 84 pob cadarn cadwed o'i law, /Pob mab yn ei grud ysy'n udaw. /Bychan lles oedd im, am fy nhwyllaw, /Gadae ysywaeth 5 CBM IV 16 46 /O anghred anghristonogaeth /Anghrefydd ysydd, ysywaeth; /Gwell gobrid gobrwyon edwaeth /Heb henaint, h BF VII 45 22 in cawdd, can aeth - o'i dymyr, /No'n damwain, ysywaeth, /Hyd Frawd (herw ddefawd hiraeth /Hoed fraw) d PC II 19 3 eiddai, /Ni'n ciliai cyn ein llaith, /Nid oes, ysywaeth, o'r saith /Namyn tri trin ddiolaith. /Seithwyr BF VII 44 2 Mae gwyrda Gwynedd (gwae ni - yr eisiwed!) /Ysywaeth yn trengi /Pob ddau, pobl ddygn eu colli, /Pob HOG II 6 68 orddin mawr a'm dawr, a'm daerawd, /A hiraeth, ysywaeth, ysy nawd /Am Nest deg debyg afallflawd, /Am Be yth 12 CBM IV 18 40 d Wledig, nef a archaf. /Gwledig arbennig, pan yth aned /Dyfu waredd in, dyfu wared, /Dyfu Addaf blant CBM IV 17 119 n Duw fry freenhiniaeth! /Breenhinedd Ben, ban yth aned, - Hael, /Bro oedd ysgafael, ys gofuned, /Breen LlG VII 25 8 lad amgyffred - naf, /Cawsam-ni udd pennaf pan yth aned! /Pan fai frwydr, eurgrwydr, aergun dynged, /Y EGM I 27 42 th giglau. /Pen cred fu weled Dy weli_"au /Pan yth archollwyd o'th archollau. /Can borth engylion gwyli LlF2 VI 7 17 d, clod enwerys, /Rhiau diamau diamebys. /Hand-yth-fagwyd, befr, yn ben erchwys, /Yn orau cenau, Cynon LlF1 II 2 28 llychwr, milwr molaf; /Mal y'th rygefais, yd yth geisaf. /Na chreded pen ced gadarn gyhudded; /Creded CBM III 28 36 am eurwawr, /A'th gwynaf, er-yth-gwynawr, /Er-yth-gwynant cant cerddawr CBM III 28 35 anian, /Am erwan, am eurwawr, /A'th gwynaf, er-yth-gwynawr, /Er-yth-gwynant cant cerddawr LlG VII 25 10 rgrwydr, aergun dynged, /Yrho_^d a'th alon pan yth holed, /A thithau yn gwychaw pan goched - dy ba_^r, PhB VI 16 1 Goruchel arglwydd, gor-yth-iolaf, /Gorfeddawd fy nhafawd, gwawd a ganaf, /Goroe GM I 14 81 yn, /Ef caiff cerennydd o'i ffydd ffechyn. /Er-yth-iolaf, Re_^n, Rebydd enfyn, - ar hynt, /Hawdd haeddw MB I 5 14 r. /Difiau ymhen tair wythnos /(Tru a nos!) yd yth ladder y'th 24 CBM III 14 42 orsaif esgar, esgynfaen - mawrfro, /Mawrfrydig y'th adwaen, /Gwawr glyw glew, difwng blwng blaen, /Gwal CBM IV 9 175 ebu oedd tau, /Mi hebod, ni hebaf finnau. /Hir y'th ardrethir ardrethau - o bell, /Hil Cadell, cell cer PM V 8 2 nef, arddunia fy nlid, /Arglwydd Dduw, yn ddyn y'th enid, /Erglyw fi am funer, osid /'Yng nghaniad o'th LlF1 II 2 2 l gwir ar dir arddwyreaf, /Ardyml, gwy_^r eryr y'th farnaf. /Ardwyad cadau, cadr y'th welaf - heno, /Ar PM V 26 114 nhygant y Tri, yn nheced - Addaf, /Neud addwyf y'th ganrhed! /Rhun gymrawd, Gymru ofyged, /Rhyn wryd, ES I 16 31 /Neud amdwll aw_^yr, neud hwyr hinon. /Gallaf y'th garaf i'th gaer urdden, /Gelli it pob defnydd, froy EGM I 27 40 n edrydd Mynydd Mynnau /Parthred a_^ myned myn y'th giglau. /Pen cred fu weled Dy weli_"au /Pan yth ar CBM IV 18 20 a fynnwn, fy Naf, - o'th ganiad, /O'th gariad y'th gredaf; /Neud cennyd, Cerddglyd, cynhelwaf, /Ced wa PM V 1 145 eienin bron gedawl: /Braisg Ddafydd, o ddefawd y'th iawl /Brenhinedd urdd fonedd urddawl; /Bre ganre, g HOG II 7 18 Peddestrig iolydd, a'm bydd-i eilwydd? /Pa hyd y'th iolaf? Saf rhag dy swydd. /Adwyf-i yn anfedredd o y CBM III 5 134 dd yn hydraidd hir, /Peddestrig iolydd, pa hyd y'th iolir LlF1 II 2 73 rhai a'r dderyw o'r dorf nesaf. /A_^'th wy_^r y'th orchymynnaf /I'r Haelfron uchod uchaf DB VI 26 7 ddeffry, /Llywelyn, llwyddid it hynny! /Mawr y'th orug Duw Dad, Arglwydd fry, /Myfyr yw mai mwyfwy fy LlF1 II 2 28 . /Twrf torf traeth llychwr, milwr molaf; /Mal y'th rygefais, yd yth geisaf. /Na chreded pen ced gadarn PM V 23 177 yr Prydain pedrydant. /Mad ymddugost wayw, mad y'th want - arall /Yn arfoll ysgarant, /A chleddyf, a ch LlF1 II 2 3 gwy_^r eryr y'th farnaf. /Ardwyad cadau, cadr y'th welaf - heno, /Arwraidd Gymro, gymradw Mordaf. /Arw EW VI 1 23 /O orddwy Ffranc a Sais, /Llyw glyw, glewddrud y'th welais, /Lloegr goelcerth llwybr drafferth drais. / PB VII 10 9 gad gyrchu /A ddifarn a_^'i gadarnllu. /Yn llu y'th weled yn llithiaw - branes /A Brynaich yn cwyddaw, PM V 23 159 Bron-yr-erw y'i galwant; /Cynwan llu, mal llew y'th welsant, /Cadr eryr, i'th wy_^r yn warant, /Can hyn MG VII 33 37 nian ddeall a ddeellych; /Gloywdegach no'r aur y'th wnaeth Eurych, /A'th luniawdd, creawdd (hawdd y'i c PM V 19 25 na chryn, /Yn rhoddi aur rhudd a melyn. /Dewr y'th wnaeth UnDuw yn undyn - haelaf /Hyd aeth haul o'i g LlF1 II 2 69 nant anaf. /Hanpych gwell, anaw: pell wellwell y'th wnaf! /Hanpwyf gwell innau; ni'th amheuaf. /Ni bo g PM V 23 179 /Yn arfoll ysgarant, /A chleddyf, a chlodfawr y'th wna_^nt, /Ac ysgwyd ar ysgwydd anchwant. /Mad tywys PM V 23 185 a_^nt, /Ni chaiff hoen na hun ar amrant. /Mad y'th ymddug mam, wyt ddoeth, wyt ddinam, /Wyt ddiddawl o y'u 7 GYC VII 41 17 istaddlaf yn y daddlau. /Drudion fyddant, drwg y'u barnant am eu barnau /Heb ddim nefawl o rwyf bydawl PM V 23 190 s gochwys gochanant - dy feirdd, /Yn fyrddoedd y'u caffant. /Minnau, o'm rhadau, rym anant, /Yn rhuddau CBM III 5 17 arnaf, /Traul ateb ataf a ddanfonynt. /Llawen y'u carwn-i ceni'm cerynt, /Llawforynion gwyry, gwirion D-4 VI 20 84 thur gynt ffwyr luchynt fflam /A'u ceisiai fal y'u cawsam. /Cawsam ar Bowys, beues goeth, - gestyll, /E CBM III 11 10 on Selyf, seirff cadau - Meigien, /Nid meigoll y'u ciglau, /Cynifiaid cynefawd orau, /Cynyddws brenhine CBM III 21 138 iad ydd eu trychai, /Trychwydd Eingl, trychion y'u hadawai! /I Loegrwys hwysgynt, lletgynt neud llai /C PM V 27 18 wysedd Angau (Powyswg - a'i gw_^yr, /O'r gorau y'u hamwg) /A edau rhiau rhyddrwg, /Ac a fo da, ef a'u d yw 142 ES I 23 13 igiant trugaredd; /(Trida a'n gorau) trydedd - yw adaw: /Edifeiriawg da, Duw nwy gomedd. /Gomeddwys Efa DB VI 33 67 ur ei dudded, /Anwar ei alar a olo_"ed, /Enwir yw angau angen drwydded, /Anwas rhy'i gallas pan rhy'i g GG II 31 29 n dybydd /I an diburaw og an camwedd. /Treiswr yw angau ar bob trosedd, /Tramaint, nid cywraint an cywr CBM III 10 57 rfoledd, /Ni charws Tyngyr tangnefedd. /Degfed yw a'm clyw o'm clud eurddawn - cerdd, /Cenitor canys ia DB VI 27 55 menwyd, /Mwyniant llu tra fu yn ei fywyd. /Mai yw a'm doddyw, yn anhyfryd - wyf /Am fyned fy rhwyf yn CBM IV 6 190 - yn nhorment, /I gadwent yd gedwir. /Trylwyn yw a'm glyw a'm glewhir, /Trydar ba_^r berchen a berchir GG II 31 21 edrych Crist yn ei grocwedd; /Degfed anwared yw anwaredd - anwar /Dallfyddar cyn tyllfedd /(Draig anh CBM III 10 69 iw, /Hil Gwriaeth Ysgoyw ysgwydfriw. /Trydedd yw ar ddeg a ddigawn - rhaclod, /Yn rhagod rhagorddawn, CBM IV 4 84 wr, madiain. /Arf eryf eryr Nanhoywnain, /Araf yw arwydd ei ddichwain: /Ar ddrud walch, gwrfalch gorada CBM IV 10 32 dd, awch beirniad fyddaf, /Awch porth, perthyn yw ataf. /Ateb a ganaf, arganwyf - f'arglwydd, /Erglyw f PM V 25 49 Lywelyn o lin Rhodri. /Nis celaf, honnaf, hwn yw Beli - Hir, /Ni chelir na'i wir na'i wrhydri /Am bob EGM I 27 64 sgynnws Mab Duw, Difiau, - nef uchod, /(Gormod yw bychod o bechodau) /Yn urdden Reen yn rhan deau, /Yn DB VI 29 41 a dau. /Gwael yw colli hael o hil Genau, /Gwag yw byd bod yn ei faddau. /Gwirfab Duw, gan dug ben rhiau LlG VII 27 15 ded /I mywn mynwes llawr, mygrwawr myged. /Hir yw byth bellach (belled - bod hebddaw) /Hiraethlawn gymr D-2 I 2 41 /Cerdd gyflawnder, cadair ddirper, cadr wober yw; /Canoligion, caffawd eilonceinon wrthaw; /Caw tey_"r PhB VI 15 31 wyth Tewdwr mawr, gwawr gwaradredd. /Cynneddf yw cennyf-i, cyd erganedd, /Canu cerdd am borth, am byr LlG VII 25 75 nghryno, /Ni bydd anghlodfan y ban y bo. /Gwiw yw clod hynod a honno - tafawd /I'r aerllew parawd a'i d DB VI 30 55 dlis, /Nid llawrydd Ddafydd a ddiengis. /Gwael yw colli hael, ddiwael ddewis, /Gwae ef a gyll nef er an DB VI 29 40 fiau, /Am Ruffudd, ni'm dyhudd, na dau. /Gwael yw colli hael o hil Genau, /Gwag yw byd bod yn ei faddau CBM IV 12 1 Im hyfryd yw cymryd cylch /Gan llyw cyfedd, llew cyfwlch; /Marchog DB VI 29 27 agrau, /Am rwyf y darwyf, im neud arau, /Amlwg yw cystudd ar fy ngruddiau. /Aml y'm gwnaeth hiraeth hir ES I 21 32 gw_^yth gweithredoedd a'm bu, /Gwaith dedwydd yw dadolychu! /Cyn cystwng clwyf cyfyng gladdu, /Cyn gwe HOG II 8 12 /Dewisais-i fun fal nad atreg - gennyf; /Iawn yw dewisaw dewisdyn deg DB VI 30 71 dd fuddugawl, gedawl gyfedd. /Digawn o bregeth yw difa_"edd - hael /Heb fryd i'w gael hyd Frawd gyhedd. GM I 7 11 yn dyhudded. /Dyhedd dy-m-goryw, diwedd arwydd yw, /Dilyw ryw ryn golled; /Rhewin mawr am wy_^r wawr wa ES I 19 2 Hoed a'n cyferyw, cyfarwydd /Yw Duw am ein diheurwydd. /Hoeddl dewrwr! Cyn deryw i'm CBM IV 4 47 eddach carant. /Cerddgar cyfarwar (cyfarwydd - yw Duw), /Diweddwr cyn trychwydd /A'm rhoddes (nid rhodd LlG VII 24 115 lafn eurwaith; /Taleithawg Mathrafal, maith - yw dy derfyn, /Arglwydd Lywelyn, lyw pedeiriaith. /Sefis LlG VII 25 34 iant, ffraethlew gwaywrudd, /Gogyflawn o ddawn yw dy ddeurudd; /Gorwymp heirdd dy feirdd; dy fudd - neu MeiG I 32 29 yriaf, /Cred yw heb ymgel, diogelaf. /Credadun yw Ef, credaf - i'w drawsglwydd, /Crist Arglwydd Culwydd DB VI 35 79 lawd Dyfed ydd eheda; /Mi yw ei bencerdd, mawr yw ei angerdd, /Mynegais ei gerdd ffordd yd gerdda. /Mwy EW VI 1 3 - lew, /Ar les beirdd y'i magwyd; /Rhoi i wan yw ei annwyd, /A rhag pob cadarn, cadwyd. /Cadw, Dduw, L DB VI 35 79 Alun drefred /Hyd waelawd Dyfed ydd eheda; /Mi yw ei bencerdd, mawr yw ei angerdd, /Mynegais ei gerdd LlG VII 25 71 yno, /Balch eryr dewrwyr, dorf anosgo; /Beilch yw ei gadweilch, gadarnglo - Maelawr, /Breisglym orwydda LlG VII 24 72 llidiawg, lledled fydd - ei blas, /Llwyrwaeth yw ei gas no'i gerennydd! /Llywelyn gelyn, galofydd, /Ll PM V 17 25 i heb noddi neb ne_^r. /Mabinogi draig, drud - yw ei gymwyll /I gymell ei wendud, /Llaith breisgwyr, ll MeiG I 30 10 /Brenin my_^r a sy_^r a'm synhwyro, /Breiniawl yw Ei hawl ar a holo! /Braint gwlad paradwys a'm cynhwys LlG VII 26 11 aw, /Canyd hardd i fardd fod i wrthaw! /Gwrawl yw ei hawl yn hwylaw - yng ngryd, /Gw_^r hyfryd i'r byd MG VII 33 19 , /Ffoaf, os gallaf, ei asgellwrych, /Ffoawdr yw ei ryw, rewinddrych - fyned, /Un fyged gerdded a_^ ga CBM IV 17 84 wl holl ysgrythur - faith, /Gwrthwyneb a waith yw ei wneuthur; /Gwrth awydd dra gw_^ydd dra gwyliadur / HOG II 6 20 rannedd. /Wi a un Mab Duw! mawr a ryfedd, /Mor yw eilon mygr, maint y rheufedd! /Gwneuthum a_^ gwth gwa DB VI 27 7 dreisiwr angen am re_^n rhadlwydd, /Mor drist yw ein byw bod glasw_^ydd - derfyn /Ar rudd Llywelyn, ll LlF1 II 1 158 erdd a cherdd a cheiniedi - llawen, /Ac amgen yw ein llen a_^ Llanddewi, /Ac am gylch ei chlawdd ei ch CBM IV 18 52 arn alar, /O garchar esgar pan ysgared. /Ac Ef yw ein Llyw, ein llwyr nodded /A farn wrth ein gwaith ar LlG VII 27 28 u un nodded - rhagddaw: /Trwy ben ein treisiaw yw ein tristed. /Trist y'n gorug Crist (cred nid ymchwel CBM III 24 102 rdorchogion dewr deyerin len, /Edlid i'm dilid yw eu dilen! /Aerfleiddiaid, fleiniaid, fleiddiau cyfarf OC II 14 93 /Echedwynt rhag terfysg eu terfynau. /Moliant yw eu rhan, y rhai gynnau; /Marwnad fu, neud nw newid y MeiG I 31 20 i minnau le lwrw meddiant, /Parha_"us baradwys yw fy chwant. /O eiriol milioedd a milcant - o'r teulu, PM V 2 26 in de_"yrn, gwellaa fi: /Gwellygiaw fy ngherdd yw fy nghoddi. /Gwell it wyf, hael rwyf, no rhifedi - me PB VII 9 13 Llwydd-dud, llew gwrdd-ddrud gw_'raidd. /Gw_^r yw fy llyw gorllawen, /Gwy_^r a ga_^r gwawr trydar trin, LlG VII 25 83 ewrwalch tey_"rnaidd frenhinaidd fro; /Doniawg yw fy llyw, llafngoch Gymro: /Ni ddwg Duw y dawn a roddo BF VII 48 8 Angof gw_^r hebof heibiaw - nid eddyw, /Angadr yw fy myw fy mod hebddaw. /Am Owain gyfrgain (gyfrglod i PM V 2 17 Gw_^yth wastawd tafawd nas tyf eli. /Gwythlawn yw fy nawn yn nyfysgi, /Gwaethlfan yng nghyman, yng nghy CBM IV 8 21 an llary llawroddiad llad a llwyrder; /Llonydd yw ganthaw heiliaw haelder, /Hil Gruffudd, hael udd hawl LlF1 II 3 3 irthiad, /No thi, Fechain ri roddiad, /Arfaeth yw gennyf, arfau gyrchiad - Deifr, /Dodi dwfr i'th farwn PM V 21 13 ad unbyn, /Ym mliant gwyrdd ac un gwyn. /Arwyn yw gennyf arwain - ei feddwl, /A'i feddiant hyd Lundain, PhB VI 15 29 /Gw_^r a wy_^s ei fraint o frenhinedd. /Gorau yw gennyf-i gorfedd - neuaddawr, /Llyw llwyth Tewdwr maw LlG VII 27 11 /Gwael dwyn hael hwylfawr ei weithred; /Galar yw gennyf-i gweled - ar lachar /Golwg anghlaear daear du HOG II 8 7 bun, /A bod yn gyfrin am rin, am reg. /Dewis yw gennyf-i harddliw gwaneg, /Doeth i'th gyfoeth dy goe HOG II 8 9 dy goeth Gymra_"eg. /Dewis gennyf-i di; beth yw gennyt-ti fi? /Beth a dewi di, deg ei gosteg? /Dewisa LlLl II 16 38 u? /Ysef yw hwnnw honnaid fudd - o'r glyw, /Ef yw glew a llofrudd, /Mygr gawr fa_^r, trablawr trabludd, EMRh VI 23 11 , /Peniadur Prydain, prydest deilwng. /Pennaf yw Gruffudd, pennaeth rhwng - deufor, /Pen eurddor bron GM I 10 15 o neb tra trosi /Trosof ir gof arglwyddi. /Mor yw gwael eu golo_"i /A gwlad Gymru mor gymri; /Nid modd MG VII 33 5 aid, /Gwaredwr gweiniaid, gwae ni gerych! /Sef yw gwander, Ne_^r (nid nas gwypych): /Salw ymgelu pan ei EGM I 29 30 Addfwyn march pennill Ebrill ebrwydd, /Addfwyn yw gware gwayw ac arwydd, /Addfwyn fydd ysgwyd ar ddewr LlG VII 24 39 , /Nid oes, rhwyf eirioes aer ddyfysgi. /Cymro yw haelryw o hil Beli - Hir /Yn herwydd ei brofi. /Eurfu CBM III 17 15 yd roddir /Yn y tir tu Hafren, /A thraul hygar yw hagen, /A thraw y daw a_^ Dygen. /Gwirawd Owain llary MeiG I 32 28 eiddunaf. /Cred fyfyr ystyr a ystyriaf, /Cred yw heb ymgel, diogelaf. /Credadun yw Ef, credaf - i'w dr CBM III 30 7 d - eurglawr, /Arglwydd nef a'th weryd, /Dygen yw hebod bod byd, /Dygynnelw, a Duw gennyd! /Gw_^r a'i g PM V 12 7 rydain, /Udd prydfawr ei wryd, /Maredudd, marw yw hefyd: /Mal modur Arthur arth gryd. /Greidiawl, arwyn PB VII 17 3 nt o Dduw nef, /O goll cywir arfoll cof, /Glud yw herw hiraeth arnaf, /Gloyw deigr am w_^r glew, digrif LlF1 II 1 47 mer /Aber Menwenfer ucher echwydd. /Uchel wawd yw hon i Feirionnydd, /Uchelfardd a'i pryd fegys prydydd CBM IV 6 275 echaf; /Gwa_^l teilu, ta_^l im a ganaf! /Gwawd yw hon, o'm bron y brwydaf. /Brydau anaraf brythwch gaea LlF1 II 1 69 /Yn llwybr maws achaws uchel dymor. /Uchel log yw hon rhag bron braisg io_^r, /Uchel lan Gadfan ger gla LlLl II 16 14 brenial? /Ysgwyd Lywelyn, lyw cadeithi - bro, /Yw honno i'w honni, /Ysgwyd ac ysgwydd ynddi, /Ysgwyd ac MG VII 32 11 tlawd, a'n Tad a'n Brawd, awdur brodiau: /Iesu yw hwn a erbyniwn yn ben rhiau, /Isel uchel, Emanuel, me LlN II 17 3 , /Cyd bai ef, ni roddwn; /Bodd bryd ar ei hyd yw hwn, /Fal y'i cefais y'i ceisiwn. /Goddau budd, gwydd EGM I 26 40 r nawd ceudawd, cyfnerthi - ni wn, /Nid parabl yw hwn ni fo peri. /Llen argel isel ysy'm poeni, /Lludd PB VII 4 10 ag d'ofn. /Diofnawg farchawg, feirch ffraeth, /Yw hwn, udd gwaywdwn, gwawdfaith, /Lloegr ddistryw, cada LlLl II 16 37 thaidd genau, /Rhag pawb piau y dechrau? /Ysef yw hwnnw honnaid fudd - o'r glyw, /Ef yw glew a llofrudd LlLl II 16 45 barch, /A'r gwayw a'r gwa_^n anghyfarch? /Ysef yw hwnnw honnaid ganllaw - draws /Dra safo Duw ganthaw; LlG VII 24 131 esg defodau, /Llwybr eang eofn fyddinau; /Llyw yw, hyd Gernyw aed garnau - ei feirch! /Lliaws a'i cyfai PM V 14 1 Duw Sulgwyn yw hyn, hynt gyfwyre - glyw, /Hynt a ddyco glew, gloyw CBM IV 9 74 _^yr yn nydd ffwyr na ffy, /Gw_^r a wn-i a hwn yw hynny. /Gw_^r yn nhwrf, yn nhorf arhyly, /Gw_^r yn nh CBM IV 17 37 , /Cynghafawg, cyfrdrist, cyfrdost benyd; /Cam yw i ddyn ddifanw Ei fryd, /Cynghraiff Di_"a_"wl cyngwl ES I 24 1 Gorau yw i ddyn, ddiw Ynyd, - peri /Periglawr i'i gymryd, /Can DB VI 33 72 fyned, /Anaw o'i wenllaw rywallofied, /Anhawdd yw i ddyn ei ddiofred. /Y Gw_^r a'n prynwys-ni, pridwer EGM I 28 5 aethawd /Pe_^r fegys pur felys folawd. /Perygl yw i ddyn ei ddiwyrnawd /Pan fo yng ngharedd buchedd be DB VI 30 59 edd, /Dolur yw nad byw llyw Arllechwedd. /Dygn yw i Gymry dygnedd - ei dynged, /Clywed ei fyned yn ei f PM V 20 13 yrhawg, /Rhwym Lloegr, lliwed trahaawg. /Traha yw i neb na bo caeth - i'm rhwyf, /Gw_^r ni rif gybyddia D-4 VI 20 95 thi - neud hafal, /Neud hyfawl dy westi, /Eang yw id rydid, ri, /Eofn a golofn Geli PhB VI 13 9 tudwawr, /Llawer echaws, tad maws mawr. /Mawr yw im, dreigwawr ffawr ffaw, - ffwyr ffysgiad, /Ffysglew LlF1 II 1 131 dor, /Cadr ysgor arfor arfodd ynddi. /Arfeddyd yw i'm bryd brydu iti, /Arfaethwn, dyffwn ddyffrynt Dyfi PM V 17 21 orf am ri, /Ac ar bob terrwyn torri. /Mabddysg yw i'm llyw llu rhif se_^r - i'w gylch /O'i galchdo_"ed ES I 21 29 u, /Traeth folawd teilyngdawd dalu. /Cymhennaf yw in cymhennu - a_^ Duw, /Diwyd W_^r i'm nerthu. /Nerth GG II 31 9 cnawd, /Ydd yn cny-ni daear yn y diwedd. /Drwg yw in dryced an buchedd; /Ail ddrwg in cyflwg an cyflye DB VI 27 51 gyd, /Ebrwyddwalch ceinfalch, cymre_"yd. /Braw yw in, ddeon, ddiofryd - ein llyw, /Braidd yw in ein byw ES I 23 1 Rhaid yw in ddillwng tyllyedd - present, /Can ydym prysur i'i DB VI 27 52 raw yw in, ddeon, ddiofryd - ein llyw, /Braidd yw in ein byw yng nghynnen byd, /Wedi brys haelder muner DB VI 30 81 rin, /O iawn dey_"rnllin y brenhinedd. /Callaf yw inni beth amynedd: /Collais walch mawrfalch, mirain o DB VI 26 23 hy, /Dy fyd wrth dy fryd, frenin Cymry! /Erwan yw inni, o mynny, /Aerwalch balch, bylchu fy ngwely: /Ar GG II 31 17 , /Gair syberw a berw yn ei berfedd; /Wythfed yw lladd a_^ llafnau cochwedd /Celain a chathl brain ar GM I 7 91 Brawd braw ystawd ystle. /Ail llam a'm hedfyn yw lladd Llywelyn, /Ail dychryn a'm deffry; /Ail dewr u MG VII 34 11 /Yn nrygwedd lliwen cen cyrff, /Hagr a llawn yw llun ei gorff /A hwy a mwy no ma_^n seirff. /Y sarff D-3 VI 19 28 aillt o'r cyfeillon - mau, /Grym llew ar arfau yw llyw Arfon. /Lledwys ei amnwyth, llawr llys Nwython, EG VI 18 137 ddawn haelder, /Dinag ofynag pan ofynner. /Dyn yw Llywelyn, llywiadr tyner, /Doeth, coeth, cywrennin gw DB VI 26 8 /Mawr y'th orug Duw Dad, Arglwydd fry, /Myfyr yw mai mwyfwy fyddy; /Dy faint, herwydd braint, ti a bro DB VI 27 61 - fry, /Am frenin Cymry cymrwyn ergryd. /Gwir yw marw gw_^r garw am Gaer Dutglyd, /Gorau oedd in ein m CBM III 8 57 cynran /A'r llan odd uch llys Fadawg! /Er pan yw marw Madawg wyn /Nid llawen llawer unben, /Gwae yw y DB VI 30 51 thdew y'm hedewis. /O eisiau Dafydd, neud is - yw meddwl /Ac neud afyrddwl o'i orddewis. /Nid llew a dd LlF1 II 1 94 niad. /Molawd a ddyrllydd cedwidydd cad, /Iawn yw moli rhi a fo rhoddiad. /Moladwy un Duw, un diffyniad DB VI 30 58 lys. /Dilys briodawr gwynglawr Gwynedd, /Dolur yw nad byw llyw Arllechwedd. /Dygn yw i Gymry dygnedd - CBM IV 5 81 esillydd. /Esillydd Merwydd, mawr a letgynt - yw /Nad y_^nt fyw fegis gynt, /Llas llary frodyr, gwy_^r DB VI 29 21 inau; /Gwelsam wy_^r dinam yn ddiamau, /Gwael yw nad y_^nt fyw, neud y_^nt feddau: /Gwae'nt hwy ar a w CBM IV 13 5 naeth Duw fwlch ar falch naf. /Naf ym mhresent yw ne_^r wenwlad - rwyf /Yn rhodd Duw a'i ganiad, /Trost D-1 I 1 28 aeth camrwy /Hydr y cymell Hywel o bell: gwell yw no hwy! /Dybryderant, dyysgarant rhag ei ddibwy. /Dia GG II 32 9 ddgoll; /Marw Merwydd, meirw fyddwn oll. /Pell yw o Powys pwyll argel - i ddyn /I ddial, gwaed Afel! /G OC II 14 8 d! /A rygoddwy glew gogeled - rhagddaw; /Gnawd yw o'i ddygnaw ddefnydd codded. /Dywallaw-di, fenestr, g DB VI 24 65 esgar, /A gnawd fod gwyar o'r ymdaraw. /Gnawd yw o'i elyn hylithr wylaw /A gnawd fod tafawd diwyd idda GwB VI 17 9 thr aruthr eryr! /Rhuthr a ddug fy naf (nawell yw - o'r gwy_^r /No'r gorau er Dilyw), /Rhuthr cadarn ce PB VII 1 5 feddwlad. /Gwledig gwychr, hydrig, gwychnaws - yw Owain, /Cledd lith brain, clod liaws, /O lyw glyw gle PB VII 1 21 eryron Eryri. /Eryr eurdreth my_^r, aerdranc - yw Owain, /Gweilch goelfain gwalch gyfranc, /Drud yn arf GM I 14 75 rthyn, /Dyfnu difro_"edd no medd melyn. /Melys yw pechawd pan 'i herlyn - digraid, /Mor drwm yr enaid y GYC VII 40 23 ynghorfynt a'i geingau. /Saith brifwyd pechawd yw pechodau - 'r bobl, /Mae'n y Bibl eu henwau; /Am sai ES I 23 11 y gwyrdawd cyd (boed Brawd rinwedd!); /A'r ail yw priawd enw pruddedd /Tros fwyniant trigiant trugaredd GM I 11 9 Dy-s-gwrtheb gwrthrawd gwrthrod i honni /Hwnnw yw Rhodri rhwydd aroloedd! /Ar wehelyth byth brys wy an PM V 17 17 /Gwryd Pyr, byr y bu fab. /Mabolaeth fy rhwyf yw rhywoli - cad, /Cad cedwyr tud Feli, /Ar bob terfyn t PM V 6 14 l, gwrawl, gw_^r ni ddywaid - na_^g /(Fy neges yw syniaid), /Yn eryr ar lawrwyr leiddiaid, /Yn addon me CBM III 24 71 naw /Ddeyerin dderwin: dir eu cuddiaw! /Er pan yw tawel rhyfel rwyfaw, /Rhwyfan ta_^n taerwres, trachwr EW VI 2 1 Sef yw tey_"rnllyw tey_"rnllaw - Fadawg, /Pa_^r enwawg pair BF VII 49 25 drymed. /Trwm golli arglwydd! Oergladd weryd - yw /Tramgwydd llyw llawch esbyd, /Trimud aerwalch, falch LlF1 II 1 125 gi, /Cadr fab Eneas, gwanas gweddi. /Cadr fryn yw Tywyn, nid iawn tewi - ag ef, /Cadr addef nef ail ei BF VII 48 10 gyfrglod iddaw), /Am aerwalch haelfalch, hawdd yw wylaw, /Am eryr cedwyr cydfraw - Merfyniawn /Mor ddic LlLl II 16 4 aearngaen) /Pa was a wisg y lasgaen? /Pa walch yw y balch o'r blaen? /Lleisiawn wyrennig o rannedd - de CBM III 8 59 arw Madawg wyn /Nid llawen llawer unben, /Gwae yw y byd hyd y'i gwn /A braint, diffaith y weithon. /Can DB VI 27 57 ed fy rhwyf yn rhwym gweryd. /Golo hael, galar yw y dedfryd, /Goludd ei achludd, gwayw rhudd yn rhyd. / LlG VII 27 25 ef /Drwy gaffael porth nef yn agored. /Angall yw y dyn ni dde_^l yng nghred /Ar y Gw_^r gorau a aned. PM V 9 11 rifgad /Megis ei hendad o'i rad rodre. /Molawd yw yng ngnif mal yn nhanfre, /Edeinfeirch a seirch serri GM I 9 146 /Dywystlir iddaw o Ddin Alclud gogledd, /Draig yw yn nyhedd draw yn neau. /Addfwyn cyntefin, cain hin d LlG VII 28 22 redegawg. /A mi mal athro ethrylithawg, /Myfyr yw ynof cof cadeiriawg; /Prydaf yn ddyfnaf it, ddeifniaw CBM III 27 17 d wallaw, /Tristfardd fyddaf am ei daw. /Trist yw ynof cof, cawdd erlyn - i'm bryd /Er brawdfaeth Llywe CBM IV 17 8 wlad nef addef, Addaf wychfawr - sail, /Uffern yw yr ail, durail dyrawr, /Ofer, difuner, llyther lleawr Ywain 10 PM V 25 45 dadeni haelon /O hil eryron o Eryri. /O wyron Ywain, arwyneb Prydain, /Un urddiain Lundain o la_^n dei PM V 22 20 umonwy. /W_^yr Madawg ermidedd fwyfwy, /W_^yr Ywain firain ei afarwy. /Pryffwn ei ddigraidd, praff ei PM V 23 12 r, /Fab Iorwerth, ein cannerth a'n ca_^r, /Fab Ywain, ffrawddgain ffrwyth cynnar. /Ef dyfu draig llu yn GG II 31 34 . /Hil Cynan erwan erwydedd, /Hael i wan, hil Ywain Gwynedd, /Hil Madawg hydr fynawg fonedd, /Mwyniant PM V 1 129 - na bwynt gynt /No rhywynt uch Rhyd Nug! /Mab Ywain gyfwyrain gaddug: /Mad ganed, mawr fam a'i hymddug PM V 19 29 oni a'th ly_^n, /Dadeni haeloni Heilyn. /W_^yr Ywain Prydain, praff ddychryn - galon, /Galofydd hil Mer PM V 4 47 Mo_^n, /Yng Nghemais, yng nghymaws deon. /Hil Ywain Prydain, praff wron, /Hil Rhodri yn helw rhodolion PM V 5 59 an holes, /Mor gadarn yd geidw hyd reges, /Mab Ywain Prydain, priodes - gwendud /Gwynde_"yrn eryres. /M PM V 2 55 men y'm chwerwer er chwant cronni. /Tey_"rnfab Ywain, tey_"rnedd aergrain, /Tey_"rnas firain faran Ben PM V 27 21 rhiau rhyddrwg, /Ac a fo da, ef a'u dwg. /Dug Ywain wynfain, ni wn ha_^n - a_^'i hoed, /Neud ei hoedl ywch 1 LlF1 II 4 35 - hygar /A'i hygor gyweithydd: /Hoed a'ch dwg, ywch digerydd: /Haid heb fodrydaf hu bydd. /Ni hu wyf la yw'n 2 LlF1 II 4 10 lieth wosgedd, wasgawd - prydyddion: /Pryderus yw'n defawd; /Fy ngherdd yn o_^l fy ngheudawd, /Fy nghan GYC VII 40 119 n a chyffes a lles llyfrau. /Llyfrau llaswyrau yw'n sa_^l, /Llwyr obaith heb araith bo_^l, /Credu a cha yw'r 11 MG VII 33 9 /Anghedernid bryd wrth a'i bredych. /Bredychwr yw'r byd a'i gyd-gywrych /A'r Sathan truan, hyd tra ety HOG II 6 51 gollewin /O byrth Caer hyd Borth Ysgewin. /Un yw'r fun a fydd cysefin - foliant, /Gwenlli_"ant lliw ha EW VI 4 17 lwch, /Gwael nad byw, byd neud amdrwch. /Trwch yw'r gw_^r arwr, ardwyad - gwerin, /A gorau o fab tad; / HOG II 6 53 efin - foliant, /Gwenlli_"ant lliw hafin. /Ail yw'r llall o'r pall, pell fy min /I wrthi, i am orthorch MeiG I 32 20 hygaraf. /Ef yw'r Tad, Ef yw'r mad mwyaf, /Ef yw'r Mab, Ef yw'r Pab pennaf, /Ef yn Ysbryd Gla_^n gloyw MG VII 32 4 addfwyn, aeddfed eirau, /Heb gnawdawl dad, hwn yw'r Mab rhad, rhoddiad rhadau. /Doeth ystyriwn a rhyfe MeiG I 32 19 yn drugar gwa_^r, yn hygaraf. /Ef yw'r Tad, Ef yw'r mad mwyaf, /Ef yw'r Mab, Ef yw'r Pab pennaf, /Ef yn MG VII 32 61 wenydd i lu bedydd: byddwn ninnau! /Bendigedig yw'r Nadolig, deilwng wleddau, /Pan aned Mab, Arglwydd p MeiG I 32 20 yw'r Tad, Ef yw'r mad mwyaf, /Ef yw'r Mab, Ef yw'r Pab pennaf, /Ef yn Ysbryd Gla_^n gloywaf - Ei ddefn MeiG I 32 19 i fa_^r, /Ef yn drugar gwa_^r, yn hygaraf. /Ef yw'r Tad, Ef yw'r mad mwyaf, /Ef yw'r Mab, Ef yw'r Pab p GRh II 28 10 w dri dawn i drinwychydd - naf: /Nerth Ercwlff yw'r trydydd, /Doethinab Selyf ysydd /A phryd Addaf ar 1 TOTAL WORDS READ = 70888 TOTAL WORDS SELECTED = 70888 TOTAL WORDS PICKED = 70888 TOTAL WORDS SAMPLED = 70888 TOTAL WORDS KEPT = 70888 TOTAL VOCABULARY = 15089